Skip to main content

Full text of "Catalogue of manuscripts"

See other formats


THE  LIBRARY 

OF 

THE  UNIVERSITY 

OF  CALIFORNIA 

LOS  ANGELES 


Jy 


«^ 


Zlbe  Ulational  Xibran?  of  TOales 


CATALOGUE  OF  MANUSCRIPTS 
VOLUME  I. 


%l)t  /l?ational  iLtbrarp  of  aiHales 


CATALOGUE 
OF  MANUSCRIPTS 


VOLUME  L 

ADDITIONAL   MANUSCRIPTS    IN    THE    COLLECTIONS   OF 
SIR  JOHN   WILLIAMS,  BART.,  G.C.V.O. 


JOHN    HUMPHREYS   DAVIES,   M.A. 

Principal  of  the  University  College  of  Wales 


1921 


I&reface 


^IT^  HE  Manuscripts  catalogued  and  described  in  this  volume 
^^  include  those  omitted  from  the  Catalogue  of  the  Plas 
Llanstephan  MSS.  issued  by  the  Historical  MSS.  Commission, 
and  some  additions  made  by  Sir  John  Williams  subsequent 
to  the  issue  of  that  Catalogue  in  1903. 

The  preparation  of  this  Catalogue  was  undertaken  by 
Principal  J.  H.  Davies,  M.A.,  as  a  labour  of  love.  The 
Arthurian  MSS.  have  been  described  by  Mr.  A.  J.  Herbert, 
M.A.,  of  the  British  Museum  ;  the  Irish  and  Manx  MSS. 
by  the  late  Dr.  E.  H.  Quiggin  ;  the  Latin  MSS.  by  Professor 
Edward  Bensly,  M.A.  The  Index  was  compiled  by  the 
Rev.  J.  Bodvan  Anwyl. 

The  sources  and  other  points  of  interest  relating  to  the 
manuscripts  included  in  the  present  Catalogue  are  dealt 
with  in  the  Introduction  written  by  Principal  Davies.  In 
order  to  provide  a  complete  catalogue  of  the  manuscripts 
comprised  in  the  collections  given  to  the  National  Library 
by  Sir  John  Williams,  Bart.,  G.C.V.O.,  another  volume  is 
necessary,  which  will  include  the  Peniarth  manuscripts 
not  in  the  Welsh  language,  and  therefore  not  included  in  the 
catalogue  of  the  Peniarth  MSS.  issued  by  the  Historical 
MSS.  Commission.  The  number  of  Peniarth  MSS.  remain- 
ing to  be  catalogued  is  about  two  hundred.  They  include 
the  Hengwrt  Chaucer,  the  Historia  of  Bede,  the  Chronicle  of 
Henry  of  Huntingdon,  and  others  of  considerable  im- 
portance. 

JOHN  BALLINGER, 

Librarian. 
30TH  Nov.,  1 92 1. 


637142 


3fntroDuction 


a  CATALOGUE  of  the  older  portion  of  the  Welsh 
Manuscripts  of  Sir  John  Williams  was  made  by 
Dr.  J.  Gwenogvryn  Evans  many  years  ago  and  was  printed 
by  the  Historical  Manuscripts  Commission  in  1903.*  The 
Welsh  MSS.  in  the  Peniarth  collection  purchased  by  Sir 
John  Williams,  and  given  by  him  to  the  National  Library 
were  also  catalogued  by  Dr.  Evans  for  the  Historical 
Manuscripts  Commission. f  Practically  all  the  important 
manuscripts  were  included  in  his  catalogues,  so  that  the 
contents  of  the  present  volume  cannot  compare  in  literary 
and  historical  value  with  the  earlier  publications.  Never- 
theless the  manuscripts  here  described  will  be  found  to 
cover  a  wide  field  of  human  interest  and  to  add  consider- 
ably to  our  knowledge  of  Welsh  history  and  literature  in 
the  seventeenth  and  eighteenth  centuries. 

Of  the  two  hundred  manuscripts  at  Plas  Llanstephan 
catalogued  by  Dr.  Evans  no  less  than  154  came  direct  from 
the  Shirburn  Castle  collection,  purchased  by  Sir  John 
Williams  in  1899 ;  while  most  of  the  remainder  were  obtained 
from  the  collections  formed  by  Lewis  Morris  of  Anglesey  in 
the  i8th  century,  by  the  Rev,  J.  Jenkins  of  Kerry  at  the 
beginning  of  the  19th  century,  and  by  Mr.  Egerton  Phillimore. 
A  large  number  of  the  manuscripts  in  the  present  Catalogue 

*  Hist.  MSS.  Comm.  Report  on  MSS.  in  the  Welsh  language. 
Vol  II,  part  II,  Plas  Llanstephan. 

t  Ibid,  Vol  I,  parts  II  and  III,  Peniarth. 


vni 

were  bought  at  the  Sir  Thomas  Philhpps  sale  in  March, 
1895,  and  of  the  446  manuscripts  which  have  been  calendared 
in  this  volume  no  less  than  137  were  at  one  time  in  the 
Phillipps  collection.  These  manuscripts  vary  much  in  value. 
Some  are  of  considerable  interest,  while  others  are  utterly 
valueless,  being  merely  copies  taken  from  printed  books 
which  are  easily  accessible,  or  memoranda  and  scraps  of 
paper  bound  together  by  the  zealous  Sir  Thomas  Phillipps 
heedless  of  their  unimportance. 

It  appears  that  Sir  Thomas  bought  all  the  manuscripts 
of  Edward  Jones  (1752-1824)  known  as  Bardd  y  Brenin, 
collected  the  scattered  papers  which  he  found  amongst  them 
and  bound  them  in  volumes  in  the  well-known  brown  board 
covers.  Some  of  these  bound  volumes  contain  interesting 
data,  and  an  endeavour  has  been  made  to  catalogue  every- 
thing that  may  be  of  interest  to  the  student. 

There  are  some  important  manuscripts  amongst  those 
bought  at  the  Phillipps  sale.  MS.  10  is  the  holograph  MS.  of 
George  Owen's  Treatise  on  the  Lordships  Marcher  of  Wales  ; 
MS.  67  is  an  interesting  collection  of  notes  by  Lewis  Morris 
(1701-1765) ;  MS.  309  contains  a  large  number  of  letters 
written  to  the  Welsh  Antiquary  Edward  Lhuyd ;  MS.  235  is 
the  note-book  of  Theophilus  Jones,  the  historian  of  Breck- 
nock; MS.  147  is  a  copy  of  the  journal  of  Sir  Joseph  Banks 
in  his  tour  through  Wales,  made  by  his  sister  Miss  S.  S. 
Banks  ;  MSS.  233-4  seem  to  be  a  copy  of  the  original  MS.  of 
T.  F.  Duke's  Antiquities  of  Shropshire  printed  at  Shrews- 
bury in  1844.  A  number  of  interesting  letters  are  scattered 
through  the  bound  volumes  of  Edward  Jones's  Miscellanea. 

At  least  forty  of  the  MSS.  came  from  Mr.  Egerton 
Phillimore's  collection  and  amongst  them  the  Irish  and  Manx 
MSS.  calendared  by  the  late  Dr.  Quiggin.  Perhaps  the  most 
interesting  is  the  tiny  volume  of  poetry,  MS.  253,  written 
about  the  beginning  of  the  17th  century  by  Thomas  Evans. 


Another  collection  which  will  be  found  of  special  interest 
to  students  of  religious  history  is  that  obtained  by  Sir  John 
Williams  through  Mr.  John  Griffiths  of  Swansea.  It  con- 
sists of  the  MS.  papers  and  books  of  the  late  Dr.  Thomas 
Rees  (1815-1885),  the  historian  of  Welsh  Nonconformity. 
There  are  over  fifty  MSS.  in  this  collection,  amongst  them 
a  holograph  MS.  of  poetry  by  Vavasor  Powel  (MS.  366), 
The  Register  of  Mynydd  Bach  Chapel,  Llangyfelach  (MS. 
369),  and  that  of  Capel  Isaac  (MS.  371),  as  well  as  an  inter- 
esting collection  of  letters  written  to  the  Managers  of  the 
Congregational  Fund  between  1769  and  1811  (MS.  383). 
Much  of  the  material  used  by  Dr.  Rees  for  his  History  of 
Protestant  Nonconformity  in  Wales  will  also  be  found  among 
the  MSS. 

About  a  dozen  of  the  MSS.  formerly  belonged  to  the 
Rev.  John  Williams,  of  Llanrwst.  On  his  death  a  portion 
of  his  collection  was  purchased  from  his  widow  by  the 
Rev.  H.  Holland  Edwards,  Canon  of  Westminster,  and 
his  nephew  presented  them  to  the  Rev.  D.  Jones  Davies, 
of  North  Benfleet,  who  gave  them  to  Sir  John  Williams. 
Another  portion  of  the  MSS.  of  John  Williams,  of  Llanrwst, 
containing  letters  and  documents  of  the  Wynns  of  Gwydir, 
went  to  Paul  Panton.  These  were  purchased  recentl}'  and 
presented  to  the  National  Library  by  The  Rt.  Hon.  J. 
Herbert  Lewis,  M.P.,  and  are  now  being  calendared. 

Other  collections  are  those  of  Thomas  Edwards  "  Twm  o'r 
Nant"  (MSS.  346-354),  Mr.  George  Dunn  (MSS.  431-436), 
and  the  four  French  MSS.  (443-446)  bought  at  the  Ashburn- 
ham  sale  in  1899. 

Amongst  other  MSS.  which  have  a  special  interest  are 
Nos.  77  and  78 — two  books  of  hymns  in  the  autograph  of 
William  Williams,  Pantycelyn,  the  Welsh  hymnologist, 
and  No.  269  written  by  his  son  the  Rev.  John  Williams  of 
Pantycelyn.     There  are  also  holograph  copies  of  poems  and 


letters  by  Ceiriog,  Talhaiarn  and  other  celebrities  of  the 
19th  century  (MSS.  307,  192,  &c.)  A  Manx  MS.  of  Carols 
(No.  409)  was  once  the  property  of  George  Borrow. 

In  making  the  Catalogue  the  compiler  has  usually  made 
a  complete  Hst  of  the  contents  of  each  MS.  In  a  few 
cases,  however,  where  the  MSS.  were  of  no  importance  this 
has  not  been  done.  The  cataloguing  of  pedigree  MSS. 
raises  points  of  special  difficulty,  but  the  compiler  has  fol- 
lowed the  excellent  precedent  set  by  Mr.  Edward  Owen  in 
his  Catalogue  of  the  MSS.  relating  to  Wales  in  the  British 
Museum,  and  has  indexed  the  names  of  houses  and  families. 

J.  H.  DAVIES. 


Aberystwyth, 

20th  October,  1921. 


XI 


CROSS-REFERENCE  NUMBERS  TO  MSS. 


PHILLIMORE  MSS. 


c. 

I  = 

:  Add.  MS.  . 

321 

E. 

4  = 

Add.  MS.  . . 

46 

c. 

2 

,, 

418 

E. 

5  = 

Llanstephan 

182 

c. 

3 

,, 

421 

E. 

6  = 

Add.  MS.  . . 

23 

c. 

4 

,, 

414 

E. 

7  = 

Llanstephan 

177 

c. 

5 

,, 

417 

E. 

8  = 

Add.  MS.  . . 

17 

D. 

I  = 

:  Llanstephar 

I  195 

E. 

9 

.. 

50 

D. 

2 

.. 

164 

E. 

10  = 

Llanstephan 

174 

D. 

3  = 

-  Add.  MS.  . 

415 

E. 

II  — 

Add.  MS.  . . 

21 

D. 

4 

)) 

416 

E. 

12 

).     •  • 

325 

D. 

5 

t, 

413 

E. 

13  = 

Llanstephan 

181 

D. 

6 

,, 

412 

E. 

14 

).     •  • 

183 

D. 

7 

,, 

419 

E. 

15 

.. 

182 

D. 

8- 

-  Llanstephar 

1  163 

E. 

16 

)>     •  • 

187 

D. 

9  = 

Add.  MS.  . 

14 

c. 

17  = 

--  A  parcel. 

D. 

10 

>. 

420 

F. 

I  = 

=  Add.  MS.  . . 

410 

D. 

II 

,, 

123 

F. 

2 

,, 

409 

E. 

I  = 

Llanstephar 

1  190 

F. 

3 

,, 

411 

E. 

2  = 

:  Add.  MS.  . 

.  20 

F. 

4 

)i          •  • 

76 

E. 

3  = 

LlanstephaE 

189 

F. 

5  = 

=  Llanstephan 

191 

The  following  MSS.  in  this  Catalogue  also  belong  to  the 
Phillimore  Collection,  viz.  : — Nos.  i,  6,  9,  11,  13,  18,  57,  83, 
87,  88,  89,  132,  141,  142,  155,  189,  245,  246,  253,  258,  259, 
272,  280,  311,  312,  313,  356,  428,  430. 

The  Llanstephan  MSS.  in  the  above  list  are  described  in 
Hist.  MSS.  Commission  Report  on  Welsh  MSS., vol.  II,  part  ii, 
1903. 


Xll 


CROSS-REFERENCE  NUMBERS  TO  MSS. 


PHILLIPPS  MSS. 


949= Add. 

MS.  90-91 

13811  =  Add 

.  MS.  308 

1058  vol.  i  , 

39 

14117 

99 

,,  vol.  ii  , 

262 

15288 

129 

1376 

25 

15436 

230 

2157 

54 

15954 

105 

2585 

115 

17041 

193 

2715 

67 

17481 

359 

2732 

309 

^7737 

164 

2763 

326 

17738 

165 

4059 

61 

17739 

109 

4067 

62-3 

17740 

III 

4260 

191 

17741 

112 

6540 

,   136-9 

18010 

120 

6819 

134 

18076 

108 

6867 

.   233-4 

18077 

148 

8103 

60 

18078 

166 

8120 

42 

18079 

167 

8233 

,  12  &  238 

18080 

168 

8376 

38 

18081 

169 

8918 

183 

18082 

170 

9560 

44 

18083 

171 

9741 

10 

18084 

172 

11622 

144 

18085 

173 

11627 

145 

18086 

174 

12202 

40 

18087 

322 

13245 

71-2 

18088 

340 

13490 

235 

18555 

95 

13680 

146 

18839 

93 

xm 


PHILLIPPS  MS5.— continued. 


18925  =  Add 

.  MS.  loi 

23903  =  Add 

.  MS.  96 

18931 

94 

23950 

124 

19211 

323 

23985 

161 

19277 

231 

24082 

52 

19278 

232 

24503 

160 

20059 

184 

24554 

45 

20138 

92 

24720 

127 

20418 

114 

24750 

98 

20719 

229 

24817 

79 

20841 

103 

24933 

158 

20906 

37 

25216 

241 

20983 

104 

25286 

51 

20998 

116 

25505 

240 

21002 

43 

25528 

237 

21861 

35 

25782 

125 

21885 

162 

25783 

159 

22055 

225 

26003 

163 

22220 

40 

26013 

236 

22923 

97 

28077 

284 

23510 

no 

28078 

285 

23843 

74 

28079 

286 

23892 

126 

28126 

133 

HJattonal  ILibrarp  of  Wialts 


CATALOGUE 

OP 

ADDITIONAL    MANUSCRIPTS 


l-A.    The  Birth  o!  King  Arthur. 

Williams  MS.  201.  Vellum.  137  x  107.  20  pp.  Vellum 
cover.  15th  cent.  Welsh.  A  fragment  corresponding  to 
chapters  III,  IV  &  V  in  the  First  Book  of  Malory's  Morte 
Darthur.  This  version  differs  in  many  important  particulars 
from  those  tabulated  in  Dr.  Sommer's  Morte  Darthur,  Vol. 
III.  Peniarth  MS.  215,  pp.  317 — 348,  appears  to  be  a  direct, 
but  inaccurate,  copy  from  this  original.  This  text  is  printed 
in  Y  Cymmrodor,  Vol.  XXIV,  pp.  250 — 8. 

Begins  :  *  *  iddi  gyfran  oi  dyrnas  [tra]  vai  ef  vyw  Ag  ym  hen 
ychydic  o  amser  gwedy  hynny  y  peris  ef  darparu  gwled  i  wyr 

Ends  :  ac  ni  welet  ymaen  vyth  ohynny  allan  athrevliaw  y  wled 
aorugant  Ac  odyna  yddaeth  Arthur  i  ryveli  ac  i  lywio  i  dynias 
yny  mod  y  treithyr  yn  ystoria  y  brytanieit.  Ar  cleddyf 
hwrmw  a  getwis  Arthur  gantho  tra  vv  vyw  a  hwnnw  a  elwit 
kaletvwlch.     Ac  velly  y  tervyna  yr  ystoria  honn. 

2-B.    Charity  of  John  Vaughan  of  Derllys. 

Williams  MS.  202.  Paper.  148  pp.  195  x  157.  Bound 
in  Parchment.  English.  The  words  "  Acct.  of  the  Payment 
of  the  Charity  of  John  Vaughan  late  of  Court  Derllys  Esqr. 
deed."  written  on  the  outside  cover. 

The  book  contains:  — 

1.  Copy  of  Indenture  of  17  Nov.,  1725,  made  between  divers 
parties  as  to  the  lands  of  Tyr-yr-allt  or  Tyr  I,lan  y  gorse  iu 
the  parish  of  Llangunnock,  Carmarthenshire,  charged  with 
the  payment  of  the  charity,     pp.  i — 3. 

2.  Note  as  to  the  origin  of  the  charity,     p.  4. 

3.  Accounts  of  the  charity  from  1726  to  1819.     pp.  5 — 148. 

B 


2  Nationai,  Library  op  Waives 

3-B.    Sermons  in  English  and  Welsh. 

Williams  MS.  203.  Paper.  186  pp.  180  X 120.  Bound 
in  calf.  Apparently  written  in  1675  and  1676.  The 
book  was  owned  by  Robert  Jones,  curate  of  Bodedern  in 
1715— 1717. 

4-B.    Sermons  and  Notes. 

Williams  MS.  204.  Paper.  308  pp.  184x118.  Bound 
in  calf.     English.     Pp.  205 — 212  torn  out. 

Sermons  preached  at  Tredington,  1712.     Pp.  i — 148. 

Notes  by  Rev.  W.  1,.  Bowles  (1762 — 1850)  the  poet  and 
antiquary.     Pp.  149 — 180  and  213 — 308. 

The  Remembrance  of  Gwenuan  {sic)  a  poem  by  Bowles. 
Pp.  181 — 204. 

5-A.    Religious  Songs  and  Carols. 

Williams  MS.  205.  Paper.  344  pp.  148  x  122.  Bound 
in  calf.  Welsh.  Religious  Songs  and  Carols  of  the 
17th  and  1 8th  centuries.  The  authors  were  mostly  natives  of 
the  Teifi  Valley  in  Cardiganshire  where  the  book  was  written 
about  1720.  Pp.  226 — 234  and  245 — 344  are  in  later  hands. 
The  volume  is  labelled  on  back  "  Modern  Poetry."  The 
first  12  pages  are  missing. 

Many  of  the  compositions  were  written  by  Evan 
Griffith  of  Twrgwyn,  Cardiganshire.  The  dates  are 
incorporated  in  the  last  lines  of  each  song,  but  the 
author's  meaning  is  not  always  certain,  and  the  dates  in 
the  latter  portion  cannot  be  relied  upon.  In  some  cases, 
the  author's  name  has  been  obtained  from  Cwrtmawr  MS. 
45.  The  Manuscript  belonged  at  one  time  to  David  Jones, 
Dolmeddyg,  I^langranog. 

The  following  is  a  Ust  of  the  first  lines  of  the  poetry  : — 
p.  I.     yr  tad  yn  y  ne  yr  mab  ymhob  lie.     impf.    6  11. 

2.     Holl  gymry  nessewch  yn  yfydd  gwrandewch.     80  11. 

[gwr  ifaink  0  nan  Cwnlle.     1704]. 

4.     Trygoliou  y  byd  dychwelwcli  inewn  pryd.     80  11. 

\Un  o  Gilgeran.     1692]. 

8.     Plant  Adda  igid  ystyriwch  mewn  pryd.     98  11.     S.W.   1693. 

12.     Plant  Israel  igid  trygoliou  y  byd.     92  11. 

[Siencyn  Syr  John.     1679]. 

15.     Cidganwn  yn  ddyw  r  holl  ddayar  yn  wdw.     76  11. 

[Gruff ydd  Sion.     1 7 1 1 ] . 


Additional  Manuscript  5  3 

RELIGIOUS   SONGS    AND   CAROLS— continued. 

p.  18.  Clywch  bawb  or  werin  ddamneg  y  brenin.     76  11.     [1705]. 

2 1 .  Cymry  Glan  mwynon  fychein  A  mowron.     98  11.    [G.J.  1 693]. 

25.  Pawb  or  laith  Troye  nesewch  yr  un  Ue.     88  11.     [1704]. 

29.  Dynion  a  deyren  deffrowch  yn  Uawen.     62  11.     [1690]. 

32.  Bethlem  Juda  nid  wyt  lycia.    74 11.     [D.  John  at  cant.    1700]. 

35.  Hil  Noa  nessewch.  yn  grwn  grondewch.     76  11.     [1702]. 

38.  Grondewch  ffyddlon  fwyn  gyfeillon.     70  11.     [1673]. 

41.  Att  Ddyw  trsvy  ffydd  trowch  yn  yfydd.     118  11. 

[B.D.  a't  cant.     1678]. 

46.  Plwyddogion  da  pwyswch  Atta.     98  U.     D.Davies.     [1475].* 

50.  Pwyswch  nes-nes  grondewch  ych  Ues     104  11.     D.D.  [1675]. 

55.  Fy  IVIlwyddogion  fuchein  Mawrion.     90  11.      [1675]. 

58.  Pawb  ar  eich  lies  pwyswch  nes-nes.     88  11.     D.D.     [1672]. 

62.  Hil  fil  fydyr  plant  A  brodyr.     92  11.     Evan  Griffith.      [1677]. 

66.  Chwichwi'r  genel  Sydd  is  Awel.     88 11.     E.  Gri[ffith.      1678]. 

69.  Gresso  ein  Grassol  wadd  dydd  nodol.  6611.  E.Gri\ffith.  1698]. 

72.  Europe  Cyffro  clyw  Ail  gofio.    92  11.    A Iban  Thomas.    [1681?] 

76.  Ti  ferch  sion  bydd  obeithlon.      90  11.      E.  Gri[ffith.       1672]. 

80.  HoU  bobol  bybyr  doniol  A  difyr.  76  11.   Evan  Gri[fftth.     1699]. 

84.  Ti  ddyn  styfnig  melltigedig.     80  11.      [Eliz.  Griffith.     171 2]. 

87.  Y  ferch  a  fy  yn  ei  magy.     82  11.     Evan  Gri[ffith.     1712]. 

91.  Clystwch  lengtyd  syn  dwyn  rhyddid.      120  11.     [1688]. 

96.  Dyw  hoU  Allyog  brenin  trugarod.      108  11.     [1709]. 

loi.  Mil  maith  mewn  Co  whechant  Cryno.      92  U. 

E[van]  G[riffith].     [1688]. 

104.  Rhai  anffodiog  a  thrwm  Iwythog.     82  11.     [1677]. 

108.  Hil  Adda  flin  o  lin  o  lin.     82  11.     [El.Gri.     1705]. 

III.  Gwyr  gwragedd  a  phlant  o  bymtheg  y  gant.     64  11, 

George  Lewis.     [1670], 

114.  Crisnogion  gwir  gwirion  geirwyr.     136  11. 

E[van]  Gr[iffith.     1700]. 

119.  Ystyriwch  hyn  yn  gyffredyn.     56  11.     D.D.     [1690]. 

122,  Garedigion  bobol  ffyddlon.     86  11.     [1666]. 

125.  Chwi  sawl  sy  dan  Iwyth  o  bechod  A  mwyth.     112  11. 

George  Thomas,  Meline.     [1678]. 

130.  Jockyn  hynod  Anna  ddwysglod.     90  11. 

134.  Ffyddlon  bobol  yn  gyttynol.     102  11.    Vicar  Llanarth.   [1641]. 

138.  Hen  Adda  fe  wnawd  or  ddayar  yn  gnawd.     92  11. 

E^van"]  Gri[ffith]. 

141.  Dyw  Nef  Downys  Ion  daionys.     82  11.     D.J.     [1707]. 

♦  lu  Cwrtmawr  MS.  45,  tlie  date  is  1678. 

B2 


\  National  Library  of  Wales 

RELIGIOUS    SONGS   AND    CAROLS- continued. 

p.   145.     Dyw  desyfwn  ras  A  pliardwn.     94  11.     [1637]. 

149.     Fy  mrodyr  bob  un  grondewch  yn  gyttyn.     69  11. 

Gweinidog.     [1676]. 
152.     Epil  hen  Adda  groylon  Ag  Efa.     64  11.     [1704]. 
154.     Clyw  Brytten  dylmn  o  gwsc  pechod  blin.     70  11.     [1710]. 

157.     Gwren  A  bonedd  gwrandewch.     92  11. 

Sam  W.  ai  cant,  (in  later  band).      [1677]. 

161.     Bryttanied  yn  bres  er  Uwyddiant  er  Ues.     72  11. 

E[van]  Gn[ffith.     1709]. 

164.  Grondewch  ar  goedd  fanwyl  bobloedd.     [1677]. 

168.  Rhowch  drygolion  da'r  yn  dirion.    60  11.    Da.  John.    [1708]. 

171.  Fe  wnaeth  dyw  dad  or  dechreyad.      E[van]  Gri[fflth.      1680]. 

174.  Pwyswch  ynghyd  hoU  blant  y  byd.     98  11.     [1676]. 

178.  Dewch  attai  bob  rhai  er  Amled  ywch  bai.     [1677]. 

182.     Dechre'r  fengyl  mab  dyw  Anwyl.     142  11. 

Jefan  Gryffydd.     [1675]. 

187.     Grondewch  gowyrdeb  jawn  dal  yniondeb.     68  11. 

lefan  Gryffydd.      [1705]. 

189.     Clywch  ar  osteg  dreythy'n  draetheg.     82  11. 

Lazarus  Evan.     [1703]. 

192.     Dyw  dyw  da  dad  dyro  genad.     66  11.     D.  John  David. 

195.     Fob  dyn  dan  y  Ser  syn  Gary  dywn  ber.     74  11. 

Evan  Griffith  (in  another  hand).     [17 13]. 

198.     Repentwch  bob  rhiw  medduliwch  am  fiw.      60  11. 

D.  John  David.     [1713]. 

200.     Trigolion  pob  gwlad  molienwch  ddnw  tad.     92  U. 

Alban  Thomas.     [1714]. 

204.     Balch  Ag  uchel  sydd  heb  ochel.     no  11. 

Evan  Gr\iffith.     1 7 14]. 
[Printed  in  Pedwar  o  Ganueu,  London,  17 18]. 
208.     Fob  rhiw  griston  Cowyr  galon.     82  11.     D.  Lewis.     [1714]. 

210.     Nid  yw  hyn  o  fyd  ond  chwerwedd  a  Hid.     92  11. 

leavan  Gr[iffith.     1715]. 
[Printed  in  Pedwar  0  Ganueu,  17 18]. 
214.     Gwren  a  bonedd  yr  un  Agwedd.     82 11.     D.Lewis.     [1716]. 

217.     Dewch  yma  bo  un  gwrandewch  yn  gyttyn.     112  11. 

Sam  Williams  person  Llangynllo.  17 16. 
[Printed  in  Pedwar  0  Ganueu,  17 18]. 

222.     Gwellewch  eich  ffydd  bawb  yn  ufydd.     94  11. 

Dafydd  Davies.     1676. 
226.     Deffro'r  dyn  difErwyth  ysgawn  ac  esmwyth.     96  11. 

E.T.     [1742]. 
230.     Ai  hwn  ywr  Dydd  Trwy  Lawenydd.     40  11. 

An  index  to  the  preceding  poetry  is  inserted  here, 
pp.  235—240. 


Additionai.  Manuscripts  5 — 7  5 

RELIGIOUS    SONGS    AND  CAROLS— continued. 

p.   242.  Achos  heb  achos  sydd  achos  heb  fost.     E.G. 
The  poetry  that  follows  is  in  a  later  hand. 

245.  fel  ysir  fineg  llefrith  mel  y  *   * 

247.  Fob  rhy  w  criston  doeth  a  gwyrion.  98  11.    D.Davis.    [1691?]. 

252.  flEydd  wir  ydyw  Sail  pob  cyfriw.     124  11. 

259.  Gyfaill  epilion  a  thrigolion.   90 11.   J enkin  Morgans. 

264.  Clywch  grisnogion  inwynedd  ffyddlon.     Jenkin  John. 

271.  hyl  belis  liil  adda  eiddil.     64  11.     Jenkin  Rees.     [1667  ?]. 

274.  Gwrando  britau  may  yn  bryd  weitlian.      114  11.     [1664]. 

280.  Cymry  Cymry  dewch  y  gany.     74  11.     [1698  ?]. 

284.  Rhowch  clyst  enyd  a  clialou  glyd.     92  11.     [1660  ?]. 

290.     Gwrandewch  ddatcan  fowr  a  bychan.     82  11. 

David  Davis.     [1730]. 
295.     or  dercheyad  gynta  gryad.     40  11. 

298.  Fi  ffryns  oi  bron  am  Plwddogion.     60  11. 

James  richert.     [1743  ?]. 

301.  Y   Cynhedlodd   obob   leithodd.     88   11.     [1665  ?]. 

305.  Pob  dyn  a  fo  yn  dymyno.       [R.J.  1666]. 

309.  Defro  weithan  rhwn  syn  hepian.     60  11.     [1755  ?]. 

312.  Y  Cymry  glan  gwrandewch  ddatcan.     69  11.     [1720  ?]. 

316.  Clywch  fryden  fawr  ddihaledd  dirfawr.     68  11. 

319.  Dewch  yr  vn  man  fowr  abychan.     66  11.     [1662]. 

323.  Duw  hael  wedd  hu  tad  golini.     78  11.     [1670  ?]. 

327.  Protestans  y  gid  o  bryd  y  bryd.     85  11.     [1677  ?]. 

331.     Protestanied  ffyddlon  holl  gred.     100  11. 

David  michael.     [1678  ?]. 
336.     Dewch  yn  gryno  bawb  y  reso.    84 11.    Richert  James.  J1677?]. 
339.     Holl  hil  Adda  hilion  noa.     6  11.     James  Griffith.      [1690  ?]. 
344.     CyfEredin  bonedd  merched  gwragedd.     6  11.  [incomplete]. 

6-A.    Flores  Poetarum  Britannicorum. 

Williams  MS.  206.  Paper.  136  pp.  153  x  100.  Bouad 
in  rough  leather.  Welsh.  Blodeuog-waith  y  Prydyddion 
Bryttannaidd.  a  transcript  of  Flores  Poetarum  Britan- 
nicorum, Shrewsbury,  1710.  Tliis  copy  was  made  by  Richard 
WHUams  iu  1770  (p.  133).  On  p.  i  there  is  a  copy  of  a 
promissory  note  by  one  John  Wilhams,  of  Rhwng  y  ddwuryd, 
Dolbenmaen,  dated  1758.  Formerly  in  Mr.  Philhmore's  col- 
lection. 

7-A.    Pedigrees  of  Glamorgan  and  Monmouth. 

Williams  MS.  207.  Paper,  i-x,  1-320  pp.  158x98. 
Bound  in  leather.     English.     Gkneavjgiks   of   faunlies   in 


National  Library  of  Wales 


PEDIGREES    OF    GLAMORGAN    AND    MONMOUTH— continued. 

Glamorgan,  Monmouth,  and  other  parts  of  Wales,  pp.  i — 275 
were  written  in  1678  {see  p.  95,  103,  &c.),  pp.  276 — 303  are 
in  various  hands  of  the  latter  half  of  the  i8th  century, 
pp.  304 — 320  blank. 

The  book  has  the  label  of  "  Mr.  Davd.  Maclean  "  on  the 
outside.  {See  MS.  8-a).  The  following  is  a  list  of  the  chief 
famiUes  and  places  mentioned. 

Gvvernyfed,    209-10. 

Glyn  Nedd  and  Howell  Blayne, 


Avan,  The  Lords  of,  from 
Jestin  ap  Gwrgan,  166. 
Awbrey,  236—9,  303. 
Abermarlais,   206-8. 
Aberpergwm,    180-1. 
Abernant  maylan,   235. 
Buckingham,   Duke  of,   21-2. 
Bassetts,   104-8. 
Bassetts  (Miskin),  239-240. 
Bassetts   (Llantrithyd),    122-3. 
Bawdrip  of  Penmaik,  12 1-2. 
Buttons,   164-5. 
Briton  Ferry,   174-7. 
Blaen   Baglan,   177-9. 
Bettws,   182, 
Brigan,    183-4. 
Bryn  Treharne,   196. 
Bryn  Coch,   199-200. 
Baglan,  217-18. 
Carne,  130-5. 

Cecils  :  Earls  of  Salisbury,  47. 
Cefn  y  Fforest,  158. 
Cil  y  bebyll,  60-1,  196-8. 
Coed  y  gores,  277-9. 
Cliffords,  45. 
Clyn  y  bedd,  205-6. 
Creigan,  222. 
Court  ryd  hir,  247-8. 
CoUene,  252-3. 
Dorset  and  Suffolk,  25. 
Dudley,  27-8. 
Derby — Stanley,     36-8. 
Dyffryn  Clydach,  200-1. 
Einon  ab  Collwyn,  219. 
Evans  of  Neath,  166-173,  290-4. 
Gamage,  126-7. 
Griffiths  of  Penrhyn,  112-4. 
Gelli-galed,  204-5. 


219-222. 

Games,  243-4. 

Gelligron,  256-8. 

Gvmter,  262-6. 

Gunterston,  260-1. 

Howard,  15-19. 

Hastings,    Huntingdon,   41-3. 

Herberts,  49-51,  55-6,  61,  63-6. 

Herberts  of  Swansea  and   Car- 
diff, 56-80. 

Hensol,   249,   250. 

High-light,  273-5. 

Kings  of  England,  i-ii, 

Keven  Mably,  187-9. 

Llansanwr,    67-8. 

Lewis  of  St.  Pierre,  85. 

Lewis  of  Van,  15 1-7. 

Llanbradach,    159-160. 

Llanrumney,    190-2. 

Llandaff,  281-2. 

Llangewydd,    203-4. 

Llanfihangel  (Cowbridge),  184-6. 

Llanedi,  212. 

Llewelyn  Vwya',  226. 

Llwydiarth,  226-8. 

Llandow,   230-1,   285-7. 

Llangyfelach,  254-6. 

Llanhamwlch,  266-7. 

Llansadwm,  14. 

Llansamlet,  232-4. 

Manor  of  Rutland,  39. 

Morgans,  73-91,  283. 

Mansels,  92-98. 

Marcros,    1 19-120. 

Mathews,   136-150,  276,  281, 

Maes  Teg,  231. 


Additional  Manuscripts  7 — 8 


PEDIGREES   OF   GLAMORGAN    AND    MONMOUTH— continued. 


Newton   (Carmarthenshire), 

206-8. 
Paulett   (Winchester),  47-8. 
Prichard,    155. 
Penry  of  Llanddarog,  211. 
Pembroke,   62. 
Pryscedwyn,  213. 
Pen  y  vai,  228. 
Russell,  Bedford,  43-4. 
Raglans,    69-72. 
Ryd-lavar,    161 -2. 
Reeding,  193-5. 
Rhiw'r  beiue,  271-2. 
Rutland,   39-41. 
Suffolk  and  Kent,  Gray,  23-6. 
Sackville — Dorset,  46. 
Somerset,  Herbert,   52-4. 
Stafford,  20. 

Stradlings,  99-103,  109-12,  115-8 
Stradlings — Roath,    108-9. 
Sweldon,   162-3. 
Swansea — Cradock,     229. 


Tydyr,  Owen,   13. 
Talbot,  Shrewsbury,  34-5. 
Tuynton,  Herbert,  294. 
Turberville,    1245-,   128-130. 
Thomas  Griffith,  222,  228,  234, 

261. 
Tythegston,   130,   245-6. 
Trecastle,  250-252. 
Truman,  294-301. 
Vere — Oxford,  28-32. 
Van,  Marcros,  1 19-120. 
Vaymore,    192-3. 
Ynyr,  King  of  Gwent,  131. 
Ynys  y  Gerwyn,  202-3. 
Ynys  Symmon,  214-5. 
Ynys  y  dderw,  216. 
Ynys    y    biben    and    Dyfnant, 

223-4. 
Ynys  Arwed,  225-6. 
Ynys  Dawe,  173,  241-2. 
Ynys  Gedwyn,   258-60. 


8-A.    Pedigrees  of  Glamorgan. 

Williams  MS.  208.  Paper.  i— vi,  1—290  pp. 
161 X 100.  Bound  in  leather.  English.  Genealogies  of 
Glamorgan  families.  In  the  same  writing  as  MS.  7-A. 
I^abelled  on  the  outside  "  Vol.  2.  Mr.  Davd.  Maclean." 
Written  1677 — 8. 

On  pp.  270 — 285  there  are  lists  of  the  manors  belonging 
to  the  Earl  of  Pembroke,  Marquis  of  Worcester,  Earl  of 
Leicester,  I^ord  Bolingbroke,  Carne  family.  Sir  J.  Stradling, 
Sir  WilUam  Herbert,  Sir  John  Aubrey,  Sir  Edward  L^ewis  of 
Van,  Sir  Francis  Popham,  and  Sir  Richard  Basset. 

The  following  is  a  Ust  of  the  chief  families  and  places 
mentioned  with  references  to  the  old  pagination  of  the 
book : 


Abermarles,  153. 

Aber  bran,   161. 

Awbrey,  163. 

Aberpergwm,  254. 

Abergorki,  269. 

Avan,  47, 

Abergavenny,   Jones  of,   200, 


Aberdylais,  229. 
Bassets  of  Bewper,  130. 
Bassets  of  Miskin,  133. 
Bassets  of  Llantrithyd,   135. 
Bassets  of  Boulston,  135. 
Briton  Ferry,  119. 
Blethyn,  of  Shire  Newton,  239. 


National  Library  of  Wales 


PEDIGREES   OF   GLAMORGAN— continued. 


Blaen  baglan,  252. 

Buttons  of  Dyffryn,  139. 

Bawdrips  of  Penmark,  145. 

Bryncoch,  158. 

Baglan,   126. 

Basalec,  188. 

Brigan,    141. 

Bettws  Tir  larll,  14Q. 

Bettws  (Carmarthen),  129. 

Brycliton,  35. 

Carnes  (original),  83. 

Carnes  of  Nash,  105. 

Carnes  of  ijwenny,  108. 

Cefen   Mably,   99. 

Cradocks  of  Court  ryd  hir,  201. 

Castell  Gwys  (Wiston),  220. 

Coed  y  Gores,  181. 

Collennau,  246. 

Carwige,  264. 

Castell  Madock,  263. 

Cefn  y  Fforest,  231. 

Dyffryn  Golywch,  139. 

Dyffryn  Clydach,   159. 

Ednyfed  Fychan,  21. 

Evans  of  Neath,  115. 

Einion  Sais,  48. 

Ely,  138. 

Edward  David  Popkin,  125. 

Franklen  of  Gower,  233. 

Fleming  of  Monkton,  234. 

Goiilden  Grove,  215. 

Griffith  ap  lestyn,  49. 

Games  (original),  53. 

Garreg  Fawr,  122. 

Gwernyfed,  123. 

Gwernycleppa,  189. 

Gower — David  Popkin  Thomas, 

129. 
Gelli  Gron  in  Llangiwg,  157. 
Gelli  galed  in  Glyndyleis,  171. 
Gruffydd  ap  Evan  Melyn,  203. 
Gwern  ddy,  209. 
Griffith  Goch,  203. 
Georg  Prichard,  204. 
Gibbons  of  Centreban,  226. 
Gibbons  of  Trecastell,  244. 
Giles  Morgan  of  Newport,  113. 


Gadlis  in  Tir  larll,  242. 
Gamadg  of  Llanbedr  fynydd,  250 
Gamage  of  Newcastle  and  Old 

Castle,  251. 
Glyn  Nedd,  266. 
Gwinleis,  203. 
Herberts,  52. 

Herbert,  Lord  of  Raglan,  63. 
Herbert,  Earl  of  Pembroke,  63. 
Herbert  of  St.  Julians,  65. 
Herbert  of  Colbrook,  67. 
Herbert  of  Swansea,  69. 
Herbert  2nd,  Earl  of  Pembroke, 

71- 
Herbert  of  Powis,  75. 
Herbert  of  Crug  Howel,  75. 
Howel   Blayne,   203. 
Herbert  of  Cogan  fach,  241, 
Hensol  in  Pendoylwyn,  259. 
Hopkins  of  Machen,  235. 
lestyn  ap  Gwrgant,  114. 
John  Herbert,  238. 
Kemis,  (original),  51. 
Kemis  of  Began,  97. 
Kemis  of  Kemis,  97. 
Kemis  of  Newport,  98. 
Kemis  of  Ceven  Mably,  98. 
Kemis  of  Vayndre,  102. 
Kemis  of  Llanrumney,  103. 
Kil  y  bebyll,  156. 
Llantwit  and  Roath,  30. 
Llantrithyd,    165. 
Llansannwr,    143. 
Llanrumney,    103. 
Llanfwyst  in  Monmouth,  210. 
Llwyn  Adam,  160. 
Llanissen,  230. 
Llanfair  Clydoge,  261. 
Llangyfelach,  270. 
Llywel  in   Brecon,   232. 
Llangathen,  44. 
Lewis  of  Van,  90,  91. 
Llys  Tal  y  bont,  94. 
Hansels  (original),  84. 
Hansels  of  Margam,  84. 
Morgans  of  Tredegar,  31. 
Mathews  (original),  36. 


Additional  Manuscripts  8 — 9 


PEDIGREES   OF   GLAMORGAN— continued. 


Mathews  of  Llandaff,   37. 
Mathews  of  Radyr,  38. 
Mathews  of  Castell  yMenych,  42. 
Muddlescomb,  217. 
Morgans  of  Pencoed,   177. 
Morgans  of  Llantarnam,  180. 
Morgans     of     Pentrebach     and 

Penros,   187. 
Madocks  of  Llangynwyd,  262. 
Newton  in  Carmarthenshire,  150. 
Newton  by  Brecknock,  54. 
Nest,  daughter  of  lestyn,  47. 
Owen    Gethin,    Lord    of    Glyn 

Tawe,    171. 
Owen  Tydur,  21. 
Owen  Peldy,  168. 
Owen  Cyfeiliog,   80. 
Powis,  78. 
Popham,    168. 
Pilchard,  88. 
Powels  of  Lwydiarth  and  Pen 

y  vai,   169. 
Park  in  Brecknock,  221, 
Powells  of  Maesteg  and  Bay  dan, 
Penros,   166.  [248. 

Reeding,  155. 

Raglans  of  Carn  llwyd,  174. 
Raglans  of  Idantwit,   174. 
Raglans  of  Idysyfronydd,  175-6. 


Rhyd  lavar,  213. 

Rhiw'r  beine,  235. 

Rhiw  hyd  lech,  258. 

Rees  Morgan  ap  Rees  of  Ynys 

y  Dyfnant,  204. 
Rhydodyn,  219. 
Somerset.  Marquis  of  Worcester, 

172. 
St.  Pierre,  205. 
Stradling  of  St.  Donats,  25. 
St.  John  of  Highlight,  166. 
Sir  Charles  Morgan,  Kt.,  207. 
Sir  William  Grifl&th  of  Penrhyn, 
Turbervilles,   256,  [24. 

Trymsaran,    219. 
Tre  Gib,  214. 
Tre  Owen,  208. 
Tyle  Glas,   222. 
Tir  y  Gould,  240. 
Trym  ap  Maynarth,   55. 
Vychans  of  Bredwardine,  55,  56. 
Vychans  of  Donreven,  53-56. 
Vychans  of  Hergest,  57. 
Vychans  of  Tretower,  58-9. 
Vychans  of  Talgarth,  61-2. 
Ynys  Arwed,  228. 
Ynys  Dderw,  237. 
Ynys  Dawe,   124, 


9-B.    Welsh  Songs  and  Ballads. 

Williams  MS.  209.  Paper.  200  X 156.  i — x,  3 — 698  = 
706  pp.  Boards.  Welsh.  Collection  of  Welsh  Songs 
AND  Ballads.  Written  by  David  Jones  (Dewi  Fardd)  of 
Trefriw,  between  the  years  1736  and  1755.  Many  of  the 
songs  were  afterwards  printed  by  David  Jones  in  Blodeu- 
gerdd  Cymni,  1759.  Second  edition,  1779.  A  modern  index 
to  the  poets  has  been  inserted  at  p.  v.  The  first  page  is 
missing.     References  to  the  following  books  have  been  added : 

B.W.B. — Bibliography  Welsh  Ballads,   191 1. 

Bl. — Blodeugerdd,  1779. 

E.C. — Eos  Ceiriog,  Vols.  I.  &>  II. 

p.  3.     Y  cynnes  haul  cannaid  o  degwch  bendigaid.     92  11.     (impf.) 

Moris  Richard. 


Y  serchog  wr  enwog  di  euog  da  i  air.     72  11. 

B.W.B.  62. 


Hugh  Morris. 


10  National  Library  of  Wales 

WELSH    SONGS   AND    BALLADS— continued. 

p.   5.     Dydd  da  fo  itti  yr  Llances  hoyw.     80  11.     Recs  Ellis. 

7.  Os  clowi  di  dy  feie  yn  fawr.     20  11. 

Thos.  Jones,  Llanfair  Talhaiarn.      1717. 

8.  Fob  Cristion  sy'n  cerdded  daiaren  ystyried.     64  11. 

BL,  74.     Owen  Gruffudd. 

10.     Y  fun  fwyn  deg  ar  dwyn:  gwrando  gwyn  gwan-un.   22 11. 

BL,  178. 

10.  At  Siriol  wiw  Seren  Ireiddwen  lawen  Ion.      12  11.     BL,  187. 

11.  O  mentra  yn  fEyddlon  bun  liw'r  hinon.      13  11. 

11.  HofE  rowiog  Baunes  ffri.     22  11.     BL,  230. 

Heb  weiniaith  ai  Carodd  ai  Cant.     Abram  Evan  [later  hand). 

12.  Yn  rhodd  na  femwch  amai  fai.     13  11. 

12.  Clyw  fy  'nghwyn  fenws  fwyn,  Dyn  syn  dwyn  dolur.      40  11. 

BL,  201.     Ellis  Jones,  Dolgyn,  (later  hand). 

13.  Gyrra  union  gowir  annerch.     10  11. 

13.  Rhaid  i  mi  weithian  Ganu  yn  glir.     14  11. 

14.  Derbyn  Meinwar  liwgar  Ion.     28  U. 

15.  Gwawr  oleugu  gwar  olygon  Gaugen  boywfron  hyfryd  yw. 

14  11.     Cadwalader  Morus  [later  hand). 

15.  I.  ac  A.  haelwen  ha  hoyw  wen  Serchog.     24  11.     BL,  192. 

16.  Derbyniwch  geni  ganiad,  HofE  rediad  ffri,  ich  annerch  chwi. 

8  11.     Richard  Thomas  [later  hand). 

17.  Hyd  attoch  lliw'r  hinon,  lawn  orchwyl  annerchion.     24  11. 

Hugh  ab  Evan  [later  hand). 

ly.     Y  Ueuad  oleuwen  lach  liwys  wych  lawen.     120  11. 

Mathew  Owen  pan  oedd  ef  yn  Rhydychain. 

20.  Yn  Rhodd  Madam  Shabo,  a  wyt  ti  yn  balchio.     32  11. 

21.  Y  Widdia  uchel-glol,  ni  wiw  i  ti  ganmol.     24  U. 

Robert  Humphries  alias  Ragad. 

21 .     Am  fi  nos  yr  wyl  yn  Rhodio.    64 11.    See  p.  67  for  continuation. 

23.     Job  oludog  yn  ei  Ddydd  drwy  gyflawn  Ffydd  a  Gobaeth. 

30  11.      W.  Ph. 

23.     Och  Alar  o  choeliwch  och  golli  Diddanwch.    48 11.    A  ngharad 

James  ai  Canodd  rhyngihi  ai  Gwr  Wm.  Prichard  y  flw.  17 18. 

25.     Dyn  ydwi  yn  myfyrio  wrth  Synio'r  oes  hon.      128  11. 

E.C.,1.,  158.      Caddr  ap  Robert  a  Huw  Alorus  ai  canodd. 

28.     Yr  hen  Eglwys  Loeger,  mae'n  ofid  gan  lawer.     104  11. 

BL,  49.     Huw  Moris. 

31.     [a)  Fob  gwiwddoeth  Gristion  gweddol.     75  11.     BL,  500. 

Aaron  Jones,  1707. 

33.     Fy  nghyf aill  Cariadus  di  fregus    ei   fronn.     64 11. 

Morus  Roberts. 


Additional  Manuscript  9  11 

WELSH    SONGS   AND    BALLADS— continued. 

p.  34.     Yr  holl  Israeliaid  Cenhedloedd  Hebreaid.     56  11. 

Edward  Rowland.      1672. 

36.  Fal  roeddwn  i  yn  rhodio  yn  rhyw  fan  ar  fyd.     72  11. 

Elizabeth  Hughes  neu  Bess  Powys. 

37.  Ar  chwarter  anian  iw  Henaint  ei  himan.     48  11. 

39.  Y  Biogen  heb  wagedd  ddwys  hoyw  wych  yswiedd.     56  11. 

Edward  Morris  maen  debyg  {later  hand). 

40.  Wrth  gaflfel  glain  Merched  cawn  gyflwr  yn  gweled.     24  11. 

Edward  Morris  (later  hand). 

41.  Drwy  gyfarch  Duw'n  benna  am  Genau  mi  Gana.      67U. 

Edward  Moris.     [1673]. 

42.  Fob  Cristion  Bedyddiol  a  ffyddlon  dda  fuddiol.     64  11. 

William  Pirs  Dafydd  ai  Cant. 

44.  Y  Teulu  Cariadus  di-anair  daionus.     36  U. 

Edward  Robert  or  yspytty.     [1678]. 

45.  Hai  bellach  Cychwynwn  Cad  gynes  Cyd  Ganwn.     32  11. 

46.  Gwr  Ifangc  lie  Clowes  mae'n  hynod  ei  lianes.     40  11. 

Edward  Moris. 

47.  Och  finne  lach  fyned  i  glowed  yn  glau.     68  11.     Hugh  Morris. 

49.     Tyrd  yn  nes  fy  machgen  gwrando,  Nid  wyt  ti  ond  gwan.   96 11. 
Dafydd  Davies,  Athraw  ysgol  yn  Heol  Fostyn,  Sir  Flint. 

5 1 .     Gwrandawed  pawb  weithian  am  lianes  y  Trwstan.     68  11. 

Edward  Morris. 

53.  Evan  Thomas  addas  Weddol.  48  11.    Bl.,  496.  Hugh  M[orris]. 

55.  Gwraig  wy  fi  a  welodd  Wynfyd.     56  U.     Hugh  Moris. 

56.  Y  Gwyr  nwyfus  gwirion  afiaeth.    80 11.    BL,  494.     H.  Moris. 

59.  Fy  nghymhares  gynes  ganwyll.     80  11.     Hugh  Morris. 

61.     Fy'ngharedigion  haelion  hwylus.     72  11. 

E.  C,  I.,  339.     Hugh  Morris. 

63.     William  Thomas  addas  Weddol.     96  U. 

E.  C,  I.,  330.     Hugh  Moris. 

65.     Yr  Esgweier  ar  wisg  arian.     76  11.     E.  C,  I.,  316. 

Hugh  Moris. 
67.     Pan  oeddwn  i  ar  foreugwaith.     72  11.     Hugh  Morris. 

69.     Ystyriwch  yn  dostyrus  alarus  awchus  achwyn.     1 20  11. 

E.  C,  II.,  252.     Hugh  Moris. 

T2,     Yn  iach  lawenydd  Croeso  i  Gerydd.     132  11. 

Bl.,  357.     Hugh  Moris. 
75.     Holl  ferched  pur  wnion  gwrandewch  fy  'madroddion.    128  11. 

Hugh  Moris. 
79.     Gwrando'r  Cydymaeth  a  chymer  athrawieth.    100 11.    Bl.,78. 

81,     Gwrandewch  amai'n  achwyn  rhag  enllib  hir  gynllwyn.   96  11. 

E.  C,  II.,  98.     Hugh  Moris. 
84.     Trigolion  yr  'oror,  gwrandewch  ar  fy  'nghyngor.     68  11. 

BL,  68.     Hugh  Moris. 


12  NaTIONAI.  lylBRARY   OF   WA1.ES 

WELSH    SONGS    AND    BALLADS— continued. 

p.  85.     Gwrandewch  fy  myfyrdod,  a  dj^fodd  ar  Dafod.     88  11. 

E.C.,  II.,  33.      Wm.  Phylip  neu  Hugh  Maris. 

88.     Y  Cyfaill  rhinweddol  ar  Meddwl  bucheddol.     92  11. 

Bl.,82.     Hugh  Moris. 

90.     R\vyn  Clywed  mawr  gwynfan,  am  wyr  ag  am  arian.     80  11. 

E.  C,  II.,  117.     Hugh  Moris. 

92.     Gwrandewch  y  Gwyr  gwreigiog,  lion  llawen  a  Serchog.     88  U. 

E.  C,  II.,  123.     Hugh  Moris. 
94.     Dafydd  fab  Jesse,  oedd  frenin  mawr  wrthie.     112  11. 

BL,  90.     Hugh  Morris. 

97.  Tydi  Dduw  a  folaf,  dy  Enw  a  glodforaf.     60  11. 

BL,  85.     Hugh  Moris. 

98.  Y  Bonedd  a  Gwerin  ;  chwi  a  wyddoch  y  Gwreiddin.     124  11. 

Bl.,ss-     Hugh  Morris. 
102.     Fy  ffrins  am  Cymdeithion  gwrandewch  fy  'madroddion.  80 11. 

E.  C,  I.,  343.     Hugh  Morris. 
104.     Pob  Cristion  a  genfydd,  ei  fod  er  ei  fedydd.     80  11. 

E.  C,  II.,  336.     Hugh  Moris  [1691]. 

106.  Offrymwn  ir  Haeldad  'ogoniant  ar  ganiad.     76  11. 

Ellis  Cadwaladr.      [1720]. 

107.  Pob  Dyn  Sy'n  chwennychu  byw'n  was  i  Grist  lesu.      70  11. 

Ellis  Caddr. 
109.     Rhown  fawl  on  Caloimau  i  lachawdwr  Eneidiau.     72  11. 

Ellis  Cadwaladr.     [1723]. 

III.     Rhown  foliant  i  lachawdwr  y  Byd  ar  bywiawdwr.     68  11. 

Ellis  Cadwaladr.     [1728]. 

113.  Duw  Tad  a  fwriadeu,  bob  peth  yn  y  Dechreu.     72  11. 

E.  C.,  II.,  322.     Huw  Morus. 

1 14.  Hai  Dowch  yn  gyd  Eirchiol,  a  nifer  Uu  Nefol.     72  11. 

Hiiw  Morus.     [1690]. 
116.     Diolchwn  mewn  glendid,  am  Dduw  yr  Addewid.     76  11. 

Huw  Morus. 
118.     Swydd  enwog  sydd  i  ni,  a  ddylem  ni  Addoli.     68  11. 

BL,  37.     Huw  Morus. 

120.  Cyd  ganwn  ar  iinwaith  fawl  lesu  feluswaith.     72  11. 

BL,  39.     Huw  Moris. 

121.  Un  Duw  yn  dri  pherson  Tad,  Mab,  Yspryd  graslon.     72  11. 

BL,  42.     Huw  Morris. 

123.     Pob  Cristion  cyneddfol,  Dowch  heddyw  yn  fucheddol. 

72  11.     Hugh  Moris. 

125.     Y  sawl  sydd  yn  credu  i  Grist  ei  Gwaredu.    64 11.   Hugh  Moris. 

127,  Os  gwiw  gennych  ganu  yn.  flasus  fawl  lesu.     72  11. 

Hugh  Moris. 

128.  Rhowch  foliant  ofalus  i  Grist  y  Gwir  Ustus.     92  11. 

E.  C,  II.,  259.     Hugh  Moris. 
131.     Dowch  Canwn  Gau  newydd  o  foUant  ir  Arglwydd.     68  11. 

Ellis  Caddr. 


Additional  Manuscript  9  13 

WELSH   SONGS   AND    BALLADS— continued. 

p.  132.     Cenwch  ir  Arglwydd  or  Nef  ganiad  Newydd.     72  11. 

Ellis  Caddr.     [1720]. 

1 34.     Rhown  f awl  ostyngedig  ir  Tad  Bendigedig.     64  11. 

Ellis  Caddr. 

136.  Cenwch  Molienwch  a  chyd  ogoneddwch.     60  11. 

Ellis  Caddr.     1693. 

137.  Cenwch  derchefwch  eich  golwg  a  gwelwch.     72  11. 

E.  C,  II.,  341.     Hugh  Moris. 

139.     Pob  Enaid  sy'n  Credu  jawn  ras  yn  yr  lesu.     68  11. 

E.  C,  II.,  290.     Huw  Morus. 

141.     Dowch  yn  sancteiddiol  i  ganu  yn  Blygeiniol.     76  11. 

Huw  Moris.     [1693]. 

143.     Dowch  Ddynion  rhinweddol  i  foil  Duw  Nefol.     64  11. 

Huw  Moris. 

145.  Am  fi  ar  fy  nhrafael  yn  rhyw  fan  or  byd.     64  11. 

146.  Llangc  ydwi  yn  afieithus  a  nwyfus  yn  awr.     96  11. 

149.     Gwrandewch  ar  ymddiddan  rhwng  dau  Ddyn  or  byd.     76  11. 

151.  Fel  roeddwn  i  noswaith  mewn  afiaeth  a  nwy.     72  11. 

Hugh  Thomas. 

152.  Y  gu  gain  hyswi  a  gai  gynhwysiad.     32  11. 

153.  Phvm  iw  tnynwes  pie  mae  meinwen.     70  11.     Edw.  Rowland. 

155.  Pan  ferciais  dy  bryd  mi  a  roddais  fy  Mryd.     48  11. 

156.  Serchogion  y  byd  yn  rhodd  dowch  ynghyd.     24  11. 

John  Roger. 

156.  Pan  ddeloTraweryni  ben  Cadet  Benllyn.  4 11.   Hughcyn  Sion. 

157.  Liniedd  Ion  teg  ei  bron  lUw  Hinon  Ha.     22  11. 

Mathew  Owen.     1660. 
157-     Tyred  tyred  ai  gwiw  dy  aros.     48  11. 

Beuno  hen-noeth  o  Sir  Caer  helbul. 

158.  Yr  ydwi  yma  fel  Dyn  Swrth.     24  11. 

159.  Rwi'n  hebr\vng  drwy  draserch  deg  Annerch  di  gudd.      72  11. 

Lewis  Cynllwyd.     1672. 

160.  Hyd  attad  geinwen  Seren  Siriol.    64 11.     Wm.Davies.      1731. 

162.  Gwrandewch  yr  hoU  serchogion  Gwyr  Ifangc.     72  11. 

Mathew  Owen. 

163.  Y  burwen  Seren  Siriol  Winwydden.     42  U.     [1670]. 

164.  Fel  yr  oeddwu  ar  foreuddydd  tan  y  manwydd  mwynion.  72 11. 

166.  Yn  dy  gwmni  dwg  fy  llythur.     48  11.     Edward  Morris.    1677. 

167.  Gwrandewch  ar  ymddiddanion  pur  fwynion  go  daer.      40  11. 

168.  O  Arglwydd  pen  Uywydd  pob  Uu.     16  11. 

169.  Hen  feirddion  a  fyddau  un  Galon  y  Gwyliau.     92  11, 

E.  C,  I.,  179. 
171.     Y  gwr  da  gwybodol,  wrth  reswm  laith  rasol.     80  11. 

/?/.,  106.     Huw  Moris. 


14  National  Library  of  Wales 

WELSH    SONGS   AND  BALLADS— continued. 

p.   174.     An  bronau'n  ddrylliedig.  Mewn  gwedd  ostyngedig.      44  11. 

Hugh  Moris. 

175.  Gwrando  yn  ddi  wegi  y  Tirion  frawd  Hari.     64  11. 

Hugh  Moris. 

176.  Pob  Hwsmon  hardd  hwylus  awyddus  ei  waith.     30  11. 

E.  C,  I.,  360.     Hugh  Morris. 

177.  Rhown  heibio  bob  gwagedd  a  miwsig  a  maswedd.      68  11. 

178.  Pob  Enaid  pob  Enw  a  wnaeth  ar  ei  ddelw.    72  11.    Ellis  Caddr. 

179.  Cyd  genwch  Grisnogion  Cyd  gredwch  fel  Simeon.      56  11. 
181.  HoU  dirion  Genhedloedd  Cyd  unwch  yn  Uuoedd.      14  11. 
181.  Mi  fum  gynt  yn  cam  'run  binge,  etc.     Dyn  gwirion  ai  cant. 

181.  Rhown  foliant  Hosanna  ir  Cowir  Feseia.     12  11. 

182.  Os  Cymerwch  chwi  enyd  nid  ynfyd  Gwrandewch.      84  11. 

BL,  442.      Hiiw  Moris. 

184.  y  Baunes  fonheddig  garedig  erioed.     56  11. 

BL,  458.     Huw  Moris. 

185.  John  ap  Hviw  Morns  sy  yn  barchus  yn  bod.     112  11. 

E.  C.,1.,275. 

188.  Y  fun  iraidd  fwyn,  Clyw  ganu  Clau  gwyn.     48  11. 

BL,  260.     Huw  Moris. 

189.  I  bawb  or  Byd  mae  pur  wybodaeth.     70  U. 

BL,  286.     Hugh  Moris  or  Mathew  Owen. 

IQT.     Perl  gwerthfawr  pob  harddwch  agwedd  a  thegwcb.      32  11. 

BL,  121.     Edward  Moris. 

192.  Y  liwgar  olygus,  gain  Seren  gysurus.     24  11. 

BL,  122.     Edward  Morris. 

193.  Nos  da  ir  fwyalch  ddifalch  ddawn.     48  11. 

194.  Clywch  alamad  o  ymadawiad  un  ferch  wiwrwydd.      32  11. 

Edward  Morris. 

195.  Dowch  a  chlowch  a  chlust  i  styried.     104  11. 

198.     Yn  ol  creu  y  Byd  ai  degwch.    80 11.  Bl.,^77.   Edward  Morris. 

200.     Wrth  rodio  min  hwyr  ddydd,  tan  wybren  yn  obrydd.      88  11. 
BL,  118.     Robert  Edward  Lewis  0  Gwm  mynach- 

202.     Cyd  ddowch  i  wrandawiad  ias  gystudd  dwys  gwastad.    1 20 11. 

Hugh  Cadwaladr  [Medi  18,  1667]. 

205.  Fy  nghydymaeth  lloweth  llawen.     56  11. 

206.  Os  un  a  fae  ai  hennw  Cwaccer.     32  11. 

206.     O  Arglwydd  HoUalluog.     116 11.     Edd.  Cadwaladr.      1690.? 

210.     Cymdeithion  glan  Cyweithas  a  dynion  gwlad  a  Dinas.    72  11. 

BL,  169.     Richd.  Abram. 

212.     Pob  cywir  un  sy'n  Caru  ei  Enaid.     104  11. 

BL,  474.     Moris  Robert  or  Bala. 

215.     Gwrando  Machgen  yn  ddi-ymdro.      44  11.      Elizabeth  ferch 
William  .  .  .  ym  Marrog  .  .  .  Llanfair  Talhaiarn  .  .  .  17 14. 


Additionai,  Manuscript  9  15 

WELSH   SONGS    AND    BALLADS— continued. 

p.  216.     Pa  fodd  yr  ydych  y  mim  garedig.     24  11. 

216.     Yr  Esgwier  ar  Wisg  Euraid.     88  11.     BL,  498.    Hugh  Morris. 

218.  Os  ydyw  lliw'r  Manod  eich  Tylwyth  chwi'n  athrod,  etc.    4 11. 

219.  Fob  rhyw  galon  drom  a  dremio.     72  11. 

Bl.,  472.     Moris  ap  Robert. 

221.     Fy  fErind  am  Cydymmeth  daionus  di-wenieth.     72  11. 

Moris  ap  Robert. 
223.     Fob  perchen  Clust  efEro  a  glywo  mewn  gwlad.     96  11. 

Bl.,  438.     Moris  ap  Robert. 

225.     Ow  gwrando  ynghymydog  mwyn  rhowiog  ar  hyn.     72  11. 
5^.,  440.     Lewis  Jones  or  Pandy.     1703. 

227.     Fob  gwr  sy'n  magu  merched.     116  11.  \Tho' 

230.  Wrth  weled  f od  y  Meddwon  yn  glau  mewn  glyd.     75  11.     Huw 

231.  Fy  nghariad  leuad  loywedd  derbyn  di  y  nghaniad  i.      47  11. 

John  Evan,  Clochydd  Llan  faglan.     1746, 

233.  Fy  anwyl  Briod  da  eu  Rieni.     64  11.     Ellis  Caddr. 

234.  Hi  aeth  fy  anwylyd  yn  galan  gaia.     44  11. 

BL,  436.     Peter  Lewis. 

236.     Gwr  Ifangc  aeth  pan  waeth  pwy  fytho.     80 11.     Huw  Morris. 

238.  Dydd  da  fo  ir  Ceiliog  Hwyaid  glan.     72  11. 

Robert  Humph,  alias  Ragad. 

239.  Duw  dod  dy  Drugaredd  ar  hyd  oth  anrhydedd,  etc,     4  11. 

Richd.  Morris  y  Telyniwr. 

240.  Fe  aeth  y  byd  yn  anwybodol.     128  11.     BL,  222.     Ellis  ab 

Ellis  G.  Eglwys  Ros.     [Edd  moris  a  glowais  i.     later]. 

243.     Wei  Dyma'r  Wyl  hynod  Down  bawb  i'm  gyfarfod.     68  11. 

John  Thomas  Bodedern  .  .  .  i  D.  J.  o  Drefriw  .  .  .  1727. 

245.  Glan  forynion  gwlad  Feirionnydd.     60  11. 

246.  Dydd  da  fytho  ir  Ewig  oreu  wedd  ei  llyn.    80  11.    Ed  Morus. 

248.  Blodeu  Dyffryn  Dyfrdwy  am  rhoes  mewn  mowrglwy  maith. 

48  11.     Huw  Morris. 

249.  Y  Glomen  wen  hael  hofE  ynod  heb  fEael.     48  11. 

250.  Dysgawdwyr  Brydwyr  Brydain  Darllenwyr.     72  11. 

Mathew  Owen. 

252.  Y  bur  gynes  walches  wiw.     20  11.     BL,  345. 

253.  Fy  Nuwies  gynes  lodes  Ion.     19  11. 

253.  Ond  rhyfedd  mewn  difri  mor  hynaws  a  heini.     24  11. 

BL,  127.     Rhys  ap  Robert  0  Nant  y  Murddyn. 

254.  Gwrando  ffrind  flcyddlon  hoflf  union  i  fifydd.     48  11. 

Hugh  Morris. 

255.  Clyw  clyw  :  ail  Miuerfa  fwyna  yn  fyw.    60 11.    Hugh  Morris. 

257.  Frydyddion  Cantorion  Serchogion  Qeifion  Clowch.     32  11. 

BL,  144.     Wm.  Lloyd.  LI.  uwchlyn. 

258.  Ffarwd  o  heuo'n  hynod,  i  fedd-dod  maith  bum  lawer  gwaith. 

20  11.      M.  R.  {later  hand). 


i6  National  I^ibrary  of  Waives 

WELSH    SONGS   AND   BALLADS— continued. 

p.  258.     Wrth  weled  y  gwladwr  da  gonest  di  gynnwr.     48  11. 

Maurice  Evans. 

258.     Och  benn  am  un  Baunes  oedd  ganaid  fwyn  gynes.     92  11. 

Hugh  Morris.     1670. 

262.     Duw  Tad  yn  y  Dechre  ar  Gair  aeth  oi  Eae.     80  11. 

264.     O  ble  mae  Rhyfeloedd  oer  dwrwf  ar  diroedd.     112  11. 

Richard  Jones. 

267.  John  Hughes  dra  gwrol  o  Dre  Geiriog,     56  11.     BL,  480. 

Hugh  Moris. 

268.  Mewn  Carlad  rwy'n  Erfyn  a  Duw  sy'n  Gorchymyn.     68  11. 

Richd.  Jones. 

270.     Hiliogaeth  olygol  hen  Adam  hynodol.     128  11.    Richd.  Jones. 

274.     Fob  Nasiwn  Ynysoedd  pob  oediog  pawbydoedd.     100  11. 

Richd.  Jones. 

276.     Gwrandewch  ar  ddiweiniaeth  laith  rowiog  Athrawiaeth.  80 11. 

Chwefror  27,  1651.     Richd.  Jones  Athraw  Ysgol. 

278.     Y  Merched  ar  Meibion  iach  ryfedd  a  chryfion.     104  11. 

Medi  24,  165 1.     R.  Jones. 

280.     Tra  gwiwlwys  Trigolion  Daiar  lawr  dw  irlon.     96  11, 

Rhagfyr  13,  1652.     Rich.  Jones. 

283.     Pob  Talaith  a  Theulu  digamraint  drwy  Gymru.     84  11. 

Richard  Jones. 

285.     Gostegwch  Ian  Deulu  rhowch  genad  i  ganu.     84  11.     [1654]. 

287.     Pob  Dyn  ar  a  fedro  wiw  Rugl  Gymreigio.     112  11.     R.Jones. 

290.     Mi  a  fym  yn  Arferu,  Nadolig  i'r  lesu.     88  11. 

BL,  52.     Rowland  Vaughan,  Esqr. 

293.  Pa  fyd  a  gawn  weithiau  su'r  Awydd  sy'r  owan.     72  11. 

Rowland  Vaughan.     Williem  Phylip. 

294.  Y  sawl  ar  a  fynno  na  Iwydda  dim  gantho.     60  U. 

Huw  Moris  medd  rhai. 

296.  Gwrando  di'r  Cydymmeth.     140  11.   £.  C,  I.,  184.    H.Moris. 

298.  Pob  rhyw  Ddyn  Calonog  Glan.    104  11.    E.  C,  I.,  193.   H.  M. 

299.  Pob  Cenhedlaeth  yn  ddi-goll.  Humph.  Dafydd  ap  Evan.  1644. 

300.  Tir  Brydain  fawr  alluog.      160  11.     Humph.  Dafydd  ap  I  fan. 

302.  Och  na 'Styriai  Ddyn  yn  dda.  48  11.    Wm.  Philip  {later  hand). 
3U2.  Mi  a  rown  Gyngor  i  bob  ffrynd.   80 11.   i?/.,  390.     Wm.  Phylip. 

303.  A  fynno 'r  hollfyd  iddo  i  hyn.     8  11. 

304.  Y  Cymro  diddanol  mi  a  fyddwn  arferol.     84  11.   Ed.  Moris. 

306.     Pob  ffyddlon  Galonneu  na  edrychwch  ar  frycheu.     j6  11. 

E.C.,1.,210.     Hugh  Moris. 

308.  Y  Cymry  Crisnogol  naws  tirion  ysturiol.     60  11. 

BL,  13.     Edward  Moris.     1686. 

309.  Mae'r  Eglwys  yn  pennu,  Gwyl  i  louychu.     48  11. 

BL,  II.     Edward  Morris.      1663. 


Additionai,  Manuscript  9  17 

WELSH  SONGS   AND  BALLADS— continued. 

p.  311.     Plant  Duw  Etholedig,  or  biniwn  arbennig.      loo  11. 

Humphrey  Dafydd  ap  Evan. 

313.     Fy  fFrins  am  Cymdeithion  Gwrandewch  ar  Benhillion.   68  11. 

K.  T.     1682. 

315.     Pob  Cymro  Mwyneiddlan  rhowch  osteg  i  ddatcan.     88  11. 

Edward  Cadwaladr.     1682. 

318.  Dechreuad  bywoliaeth  ein  buchedd  ni  sydd.     60  11. 

Bl.,  464.     John  Lloyd  0  Gwm  pen  Anner. 

319.  Prydyddion  holl  Gymru  sy'n  Clymu  pob  Clod.     60  11. 

Williem  Phylip. 

321.  O  Wir  lawenydd  Cynnydd  Cenwch.   40 11.  B/.,  285.  H.Moris. 

322.  Rwi'n  dymuno  ar  bawb  drwy  Wynedd.     116  11. 

Richard  Jones,  Nantglyn.      1650. 

323.  Nid  ydi  ein  hoes  ond  Cafod  ferr.     611.     Angh.arad  James. 

323.  Ni  aethon  i  fedi  fel  tri  o  ynfydion.     22  11.     Bl.,  535. 

324.  Y  ddau  Farsial  fawr  o  feirion.      100  11.      Edward  Maurice. 

326.     Fe  aeth  y  Byd  i  gyd  y  Sowaeth.     120  11.     Edward  Moris. 

329.     Can  croeso  ir  Bron-rliyddyn  Iwyd  arail  Aderyn.     96  11. 

Edward  Rowland. 

331.  Fy  nghariad  i  teg  wyt  ti,  gwawr  ddiwegi  lili  lawen.      50  11. 

E.C.,I.,  137. 

332.  Trowch  eich  wyneb  atta,  ach  Geiriau  y  gofia  i  ar  Gan.      36  11. 

Bl.,  284.     Lewis  Owen  0  Dyddyn  y  Garreg,  y  Cwaccer. 

332.     Yn  y  byd  er  hyd  Anrliydedd.     96  11.     J.P.P.     1713. 
336.     Rwi'n  oer  wybra  Dayar  obrydd.     48  11. 

338.     Pob  ffyddlon  Gydymeth  mwyn  ufudd  mewn  afieth.     96  11. 

Rowland  ap  Edward. 

340.     Prif  Blanhigion  Boneddigion  i  wrando  Cwynion.     no  11. 

Hugh  Moris.     [1680]. 

343.  Fy  nghyfaill  fab  ffyddlon  di  wyddost  dy  hun.     52  11. 

344.  Cwympio  wneiff  y  Ddeilen  lasa.     60  11.     BL,  429. 

Owen  Griffith. 

346.  Duw  f 'Arglwydd  da  i  fowrglod  dragwyddol  fab  Rhad.      36  11. 

347.  Wrth  fynych  Gonsidrio  yr  ffordd  i  rwi'n  rhodio.    40 11.     T.G. 

348.  Rhowch  osteg  amserol  drwy  gariad  rhagorol.      56  11.  [1683]. 

349.  Y  Uuaws  Uarieiddiol  os  byddwch  wrandawol.  36  11.  [1683]. 

350.  Dydd  da  fytho  ir  Glomen  wiw  raddol  ireiddwen.    48  11. 

1689. 

351.  Trwy  gariad  rhagorol  o  feddwl  iifyddol.     32  11.     i68o. 

352.  Fel  ir  oeddwn  ar  las  fore  dan  ir  gangen  leision  Iwys.     48  11. 

353.  Pob  Duwiol  Gris'nogion  gwas'neuthwch  Dduw'n  ffyddlon. 

44 11.     [1675I. 

355.  Holl  feibiona  merched  rhowch  glust  i  gael  clowed.     52  11. 

356.  Dowch  yn  nes  gwrandewch  ar  gan.     48  11.     Bl.,  389. 

C 


:^ 


'1 


i8  National  Library  of  Wales 

WELSH  SONGS  AND  BALLADS— continued. 

p.  357.     Am  fi  yn  Eiste  yn  obrydd,  dan  y  Glaswydd  irion.     48  11. 

Evan  Lloyd  Jeffrey. 
358.     Pob  Dynion  daionus  dan  gred  Sy'n  gariadus.     64  11. 

David  Morris.     [1686]. 

360.     Pob  diddig  Ddyn  diddan  ysturiwch  yn  gyfan.     92  11. 

Rowland  Edwards.     1686. 

362.  Derbyn  meinir  luniedd  Ion,  fy  ffyddlon  union  Annerch. 

48  11.     E.  C,  I.,  1 16.     Hugh  Morris. 

363.  Waethe  Nhad  yn  lienedd  rwan  fo  f u  f arw.  32  11.    Evan  Griffith. 

364.  Dyma  i  wan  fachgenyn  gyfnewid  arw,  etc.      16  11. 

Evan  Griffidd. 

365.  Gwasgwn  Bawb  ein  pennau  nghyd.     208  11. 

Bl.,  382.     Mathew  Owen  yn  Rhyd  Ychain. 

370.  Bun  Weddol  Siriol  Seren  Eglurwen  glir  gwn  gore  yw'r  gwir. 

371.  Glain  Sain  serch  hael  feinael  ferch.     60  11.  [40 11. 

372.  Fy  anwyl  gar  Ufuddgar  foddion.     64  11.     E.  C,  IT.,  209. 

Hugh  Morris. 
374.     Dydd  da  fo  i  ti'r  Glanddyn,  was  gwagedd  ysgogyn. 

80  11.     BL,  76.     Owen  Gruffudd. 

376.     Traws  naws  nwy,  Ddryd  glyd  glwy.     90  11. 

BL,  348.     Huw  Morris. 

379.  Dydd  da  fo  ir  Gwccw  loyw  Ian.  70 11.  BL,  263.  Owen  Griffydd 

380.  Fy  nghymdeithion  dowch  ir  Un-man.     72  11. 

Un  o  blwy  Llan  Gad  fan. 

382.     Gwrandewch  ddatgan  gruddfan  graddol.     96  11. 

Dafydd  Llwyd  ap  Humphrey. 

385.  Fy  nghariad  fy  nghariad  a  ddwad  yn  blaen.     36  11. 

386.  Derbyn  Annerch  draserch  dro.     36  11. 

387.  Howddgar  faniw  fwyn  naturiol.     64  11.     Cym.  Lien,  V.,  57. 

388.  Gwyn  fy  Myd  fy  ngeni  ir  byd.     48  11. 

390.  Byd  drwy  drafferth  heb  fawr  afiaeth,  ar  rhan  fwya.     64  11. 

Angharad  James. 

391.  Fel  roeddwn  i  Nosweth  mewn  afieth  a  nwy.     78  11. 

393.  Dowch  yn  ufydd,  drwy  lawenydd  i  gyd  ganu.  80  11.    [1726]. 

395.  Cyd  gofiwn  ein  Diwedd  a  gwelwn  ein  gwaeledd.     64  11. 

397.  Nid  oes  yn  y  Beddrod  maen  debyg,  etc.     6  11. 

398.  Yr  Ewig  arafedd  gad  hen  Ddyn  i  orwedd.     16  11. 

398.  Pe  tale  Liw'r  hinon  am  Leder  a  hoelion.     8  11. 

398.     Di  fwriaist  beryglau  rhwng  Moroedd  a  Chreigiau.     8  11. 

Robin  Ragad . 

398.  Pedwar  o  Lyged  un  par  yn  y  Mhocced,  etc.  4  11.    Ed.  Morris. 

399.  Felly  mae  bellach  hen  Gosdwm  gan  innau.     20  11. 

399.     Gwneiff  Cwrw  Ddyn  iachus  yn  glwyfus  neu'n  gla.     10  11. 

BL,  536.     Edward  Morris. 


Additionai,  Manuscript  9  19 

WELSH  SONGS  AND  BALLADS— continued. 

p.  399.     Meinwen  ireiddwen  ti  wyddost  fy  nghlwy.     8  11. 

400.  I  Meister  Huws  rwy'n  danfon.     56  11. 

Morus  ap  Robert  o  Faen  Twrog. 

401.  I  Meister  Hughes  y  Person,  etc.     4  11.     Dafydd  Jones. 

401.  Myfi  ydyw'r  Prydydd  afiach.     28  11.     Cym.  Lien,  V.,  54. 

Salbri  Powel. 

402.  Croeso  Duw  cyfion,  ag  'wyllys  y  Galon.     92  11. 

Richard  Philip  {philip  bach  pan  ocdd  Sowdwr). 

404.     Gwrandewch  ymddiddau  Cynes.      164  11. 

408.     Gwyr  Gwragedd  meibion  merched.      106  11. 

Wiliam  [?)     [17 10]. 
411.     Pel  ir  oeddwn  ar  las  fore.     80  11. 
412      Duw  ein  cred  tyrd  Gwareda,  etc.     4  11. 

413.     Gwrandewch  draethu  Cyflwr  Caeth.     100  11. 

Sampson  Edwards.      161 8. 

415.     Dydd  da  ir  ferch  y  Gerwyn  fawr.     56  11. 

Hiiw  ap  I  fan  ap  Robert. 

417.  Dig  medd  Sibil  fydd  y  Dydd.     28  11. 

418.  O  Rhowch  gennad  Deulu  glan.     68  11. 

419      Gwrandewch  ar  gyngor  Duwiol.     104  11.     Humphrey  Evans. 
422.     Gwrandewch  ar  Gyffes  difraw  Ddyn.     92  11. 

424.  Pedwar  peth  oedd  raid  ei  Cofio.     28  11.     Wm  Phylip  0  Hendre 

fechan  ym  mhlwv  Llan  Ddwywe  yno  i  claddwyd  1669. 

425.  Dydd  da  fo  im  Cymmydog,  Sy'n  rhodio  mor  bwyllog.    96  11. 

Bl.  99.     Lewis  Jones  or  Pan-dy. 

428.     Pel  yr  oeddwn  foreuddydd,  am  calon  mewn  Cystydd.     80 11. 

Mcdd  Llyfr  Mrs.  M.  Davies.     Edward  Morus. 

430.     Pob  ufudd  Ian  Gymro  ag  arall  a  garo.  96  11.  Edward  Rowland. 

432.     Duw'n  Ceidwad  Gorucha  an  Creodd  yn  Adda.     84  11. 

Edward  Rowland.     1681. 

435.     Ar  ryw  Ddiwmod  or  Cynhaya  ; — heb  ddim  braw.     24  11. 

435-     Y  glan  Anrhydeddus,  gall  wraidd  gellweirus.     64  11. 

Caleb  Gr.  0  Lan  hasa. 

437.     Pob  Uencyn  mwyn  diniwed  gwrandawed  fel  ir  wyf.     48  11. 

439.     Y  Gwyr  Ifangc  Cywir  afiaeth.     88  11.     Huw  Moris, 

441.     Gwrando  Gorphyn  priddyn  prudda.     80  11. 

Morris  Probert  or  Bala. 

443.     Os  mynnwch  hysbysrwydd  o  hanes  ynfydrwydd.     96  11. 

E.  C,  I.  325.     Huw  Morris. 

446.     O  cyd  Ddeffrowch  a  Dowch  yn  dawel.     124  11. 

Owen  Griffydd. 

449.  Gwrandewch  amai  yn  Datgan  fy  hanes  f^  hunan.     60  11. 

450.  Merched  Ifangc  Clywch  ar  Dafod.     72  11. 

452.     Catrin  Brynkir  bur  ei  bwriad.     80  11. 

Cymdcithas  Lien,  V.  66.     Huwcyn  Sion. 

C2 


20  National  I^ibrary  of  Wales 

WELSH  SONGS  AND  BALLADS— continued. 

p.  454.     Mai  Miwses  Helicon  mor  gyson  ei  gwaith.     80  11.     E.  R. 

456.     Gwrandewch  amai'n  traethu  tan  Ganu  ton  gaeth.     80  11. 

BL,  461.     Huw  Morris. 

459.  Y  Gwr  Cynes  a  Gair  Can-nyn.     64  11.     Huw  Morris. 

460.  Hyd  attoch  cliwi  Edwart  eglurbart  i  glod.     24  11. 

461.  Fel  'roeddwn  Nos  Wener,  yn  Cymryd  fy  'smwythder.   140  11. 

BL,  114.     Edward  Morris. 

464.     Gan  godi  y  Dydd  Cynta  o  Fai  o'r  Claiara.     96  11. 

BL,   III.     Edward  Morris. 

467.  Merch  wy  Sy'n  Caru'n  ffyddlon.  Mentra  fab,  etc.     55  11. 

468.  Holl  Ferched  Gwlad  Penllyn  Mae'n  rhaid,  etc.     60  11. 

470.  Fob  Geneth  frigog  Sercliog  Swyn  fun  glau  feinglws  fenws 

fwyn.     56 11.     Bardd  a  Byrddaii,  ^02.     Jonathan  Hughes. 

47 1 .  Rhoi  Ddiowryd  tra  bwi  by w,  Er  mwyned  yw  Llancesi.   1 2  11. 

471.     Fob  perchen  Enaid  Anwyl  pob  Dyn  sy  dan  y  Ne.     48  11. 

BL,  279.     1647. 

473.  Gyda'ch  Cenad  Deulu  Clyd,  Hardd  o  hyd  hyfrydol  fyd.  48  11. 

John  Edwards  0  Gae-Mor. 

474.  Y  Foddol  fun  oleua  o  lun  Uiw  od  purwyn  Gorphyn  gwirffydd. 

60  11.  Richard  Abraham,  Dice  y  Dawns. 

475.  Hyd  attoch  bawb  cm  pur  Gymdeithion.     48  11. 

BL,  376.     Cadwaladr  Roberts. 

476.  Hwi  Hai  fy  'nghangen  Weddol  naturiol  wyt  ti  yn  Ty.     48  11. 

478.     Am  fi  yn  fy  'ngwelu  yn  gaeth.     24  11.     Hugh  Morris. 

478.     Hyd  attoch  Huw  Ffransus  dda  foddus  ddifai.     48  11. 

Edward  Roberts. 

480.     Rwyn  Cyfarch  deuwr  Swccwr  Siccredd.     80  11. 

Edward  Roberts. 

482.  Y  Fer  Esgwier  ar  Wise  Arian.     64  11.     Hugh  Moris. 

483.  Humphrey  Morus  ddownus  ddonie.     56  11.      Moris  Robert. 

485.  Er  bod  yn  jach  fy  nghorph  am  Calon.     48  11.     Hugh  Moris. 

486.  Yn   rhodd   y   ffel   genadwr   ffyddlon.     48   11. 

Ellis  Rowland  0  Harlech. 

487.  Y  Gangen  beraidd  iraidd,  oreu.     48  11.     B.C.,  I.  145. 

488.  Cerais  Lodes  gynes  geinwedd.     48  11. 

490.  Pob  Gwr  Ifangc  hardd  i  ymddygiad.     48  11. 

491.  Fob  Cymro  Downus  mwyn  di  Weniaeth.     72  11.     BL,  361. 

493.  Fob  Serchog  Ian  Gymro  dowch  unwaith  i  Wrando.     48  11. 

BL,   123.     Huw  Cadwaladr. 

494.  Fob  Fen-Cerdd  Nodedig,  Sy'n  Canu  yn  blethiedig.      48  U. 

BL,  125.     William  Phylib. 

495.  Dafydd  Evan  Wiwlan  ole.     72  11.     Sion  Richard  ap  Olifer. 

497.     Hai  nghj'mdeithion  dowch  ynghyd,   etc.     78  11. 

BL,  242.     Evan  Llwyd  0  Wyddelwern. 


Additional  Manuscript  9  21 

WELSH  SONGS  AND  BALLADS— continued. 

p.  499.     Clyw  f  Arglwydd  Dduw  Celfyddgar,  Creawdwr.     90  11. 

Edward  Jones  Bod-ffari.      1750. 

501.     Y  Cymry  glan  llawen,  etc.      72  11.     Bl.,  128. 

Ellis  ap  Ellis  Gweinidog  Rhos  a  Llan  Dtidno. 

503.     Mai  bai  ar  Fugeiliaid  Na  phorthatit  ei  Defaid.     96  11. 

Tho.  William  o  Lanrwst.     Crydd. 

506.  Myfi  aeth  heb  amgen  yu  abwyd  aniben.     60  11. 

Tho.  Edwards,  Tailiwr.     1750. 

507.  Os  do'  nliwy  mor  gykoedd  yn  siwr  hyd  y  Siroedd,  etc.     4  11. 

Tho.  Williams. 

508.  Chwi  ellwch  gymryd  siaiiipl  ddigon.      152  U. 

511.     Cla  wy  finne  Clyw  fy  annerch  etc.     60  11. 

Robert  Lewis  dros  un  Morris  Jones. 
513.     Y  Seiner  per  di  ofer  dyfiad.     96  11.     Huw  Morris. 
515.     Y  G\Yr  Ifangc  goreu  afiaeth.     72  11.     Cadwaladr  Roberts. 
517.     Fy  Ffrins  am  Cyd  Wladwyr  da  i  Syuwyr  di  Synn.     108  11. 
520.     Fel  roeddwn  foreuddydd  rhwng  maenol  a  mynydd.      136  11. 

524.  Dymuned  Wyr  mwyiiiou  odiaethol  a  doethion.     44  U. 

Morgan  Llwyd  0  Faen  Twrog. 

525.  Llangc  wyf  sydd  afieithus  a  nwyfus  yn  awr.     4  11. 

525.     Yr  hen  Wr  Cyfoethog  arianog  ple'r  wyd.     76  11. 

Griffydd  Edwards. 
528.     Yr  Haul  Caimaid  ar  hwyl  Cynnyrch.     72  U.     BL,  447. 

Owen  Griffydd. 

530.  Amser  dan  y  Nefoedd  a  fu  ac  a  fydd.     56  11. 

Bl.,  4bo.     Owen  Gruffydd. 

531.  Fob  Crefydd,  Ffydd,  pob  graddau.     128  11.     Richard  Parry. 

534.  Y  Cymro  Syfulfryd  pwy  bynnag  wyt  hefyd.     32  11. 

Richard  Parry. 

535.  Rwyf  yn  dymuned  ar  Dduw  Cyfion.     32  11. 

Catrin  Gruffydd.   1730. 

536.  Hwylus  iraiddhylaw  Seren.     ^2  11. 

537.  Y  Wraig  wiw  ddoetb.  rowiogeiddia.     64  11. 

BL,  486.     Edward  Morris. 

539.  Tit  on  Ion  dirion  Ian  dorriad.     48  11.     BL  346. 

540.  Mi  briodais  wrth  fy  ffansi.     42  11.      William  Jones. 

541.  HofEais  Lodes  gynes  geinwedd.     64  11. 

542.  Dydd  da  fyddo  i'r  Seren  oleuwen  o  lun.     60  11. 

544.  Hyd  attoch  ddidwyU  Ganwyll  Gwynedd.     40  11.     BL,  288. 

545.  Clyw  fy  merch  trwy  Serch  tras  orchwyl.     56  11.      Ed.  Jones. 

546.  HoU  ferched  Cariadus  diboenus  da  i  byd.     56  11. 
548.  Tro  yma  ddyn  er  tolwg  dywed.     92  11. 

550.     Fel  roeddwn  ar  las  fore.     48  11. 

552,     Fenws  wiwglod  fynwes  eglur.     30  11.     BL,  378, 


22  National  Library  of  Wales 

WELSH  SONGS  AND  BALLADS— continued. 

p.  552.     Croeso  ir  gynes  Walches  Wen  o  union  ben  a  bonedd.     21  11. 
Bl.,  366.     Robert  Edwart  Lewis.      1709  {later). 

553.     Y  nefol  oen  Cyfiawnedd.     136  11.     1640. 

556.     Y  Mowrwalch  modrwyog  brif  orchest  bur  Farchog.      72  11. 

BL,  108.     Huw  Morus. 

558.     Y  Meistir  Jones  dirion  ;  sydd  oreu  yn  swydd  Aaron.     84  11. 

E.  C,  I.,  320.     Huw  Morris. 

560.  Y  Ddau  wr  ddi-awydd  mawr  enwau  y  Jleirionnydd.     48  11. 

E.  C,  I.,  300.     Huw  Alorris. 

561.  Fy  Seren  ddi-sarrig  fwyn  hoyw  fonheddig.     40  11. 

Cymdeithas  Lien,  V.,  64. 

562.  Y  Ganaid  fwyn  gynnil  da  foddion  dwf  eiddil.     32  11. 

563.  Y  Fenyw  lonn  hyfrydol  fronn.     16  11.     Morris  Roberts. 
563.     Oth  gariad  F,neth  loweth  Ian.     16  11. 

563.  Och  gofid  mewn  awch  ufudd,  ar  gwyno  rwy  ;  etc.      16  11. 

564.  Am  bob  glas  Welltyn  sydd  ar  lawr  Dyffryn.     12  11. 

564.  Dyma  Ffarwel  a  wneifE  alaeth.     15  11. 

565.  Fob  Cymro  mwyn  gweddol,  Sy'n  chwenych  byw'n  dduwiol. 

28  11.     Rees  Ellis. 

565.  Mae  Uawer  o  draff erth  in  hindrio  ni  o  soweth.     8  11. 

Angharad  James. 

566.  Y  Didwyll  Wr  dedwydd  ei  fyd  er  i  fedydd.     60  11. 

Huw  Morris. 

567.  Yn  Anwyl  Gristnogion  os  Ceisiwn  yn  gyson      88  11. 

Richd.  Jones  person  Llan  Ddoged. 

569.     I  gosbi'r  anrasol  drwy  Loegr  gwmpasol.     102  11. 

Dafydd  Evans  0  Lan  Silin. 

571.     Fob  Hwsmon  hardd  hwylus  awyddus  ei  waith.     72  11. 

(See  also  p.  586).     BL,  445.     Hugh  Morris. 

573.     Gwrandewch  611  ar  gyffes  a  banes  yn  hwyr.     188  11. 

Sion  Rhydderch. 

577.  Ni  Weithiais  i  mo  Waith  y  Tad.     8  11. 

Thomas  ap  Sinn  ap  Richard. 

578.  Duw  Frenin  y  Nef  o  gwrando  ar  fy  lief.     48  11. 

BL,  258.     Huw  Jones  0  Lan-gwm. 

579.  O  Arglwydd  Uywydd  llawen  Clyw  ochen  Milen  Mawr.     48  11. 

Bl.,  277.  Mrs.  Prys  0  Gae  r  Milwyt  gwraig  Tho.  Prys  o 
Bias  Jolyn  Esqr.  sef  Margared  merch  Rowland  Fychan 
0  Gaer  gai  Esqr.  etc. 

580.  Perl  anwyl  purlan  enwog  o  rowiog  ryw.     56  11. 

582.  Ifiengctid  glan  rhianedd,  sy  ai  doniau  ar  dwyn. 

BL,  27 1 .     Robert  Humphrey  alias  Ragad. 

583.  Gwrandewch  yn  ddi-gynnwr,  ar  hanes  dau  grefftwr.     64  11. 

Robert  William  or  Geulan  goch. 

585.     Fob  Bardd  ymadroddus,  di  dwyll  a  deallus.     64  11. 

BL,  29.     Edward  Samuel.     1744. 


3' 


Additionai,  Manuscript  9  23 

WELSH  SONGS  AND  BALLADS— continued. 

p.  586.     Rwy  yn  gyfoethog  dyna'r  gwaetha  Talu  trethi,  etc.     4  11. 

586.     Y  Gangen  gain  foddol  fain  gwyraidd  gowrain  riain  reiol.  60II. 

BL,  363.     Huw  Morris. 
588.     Mi  a  glowais  newydd  digri.     52  11.     BL,  521.     W.  W[ynn]. 

Dechreu  union  burion  bwriad.      112  11. 

Dajydd  Tomas  0  Benrhyn  deu-draeth. 
592.     Ow  pam  yr  wyt  ti  y  Weddw  Weddus.     48  11. 

BL,  492.     Huw  Morris. 
594.     Prydyddion  Cymry  paham  y  Cymrwch.     54  11. 

BL,  449.     Rowland  Hugh.     1757. 
596.     Fe  ranned  Treth  y  leni  erioed  ni  ordeiniodd  Duw.      24  11. 
BL,  280.     Rich.  Lloyd  or  Plus  Meini  yn  Ffestiniog. 

596.     Duw  dod  i  ni  ras  a  fiortyn.     52  11.     BL,  431. 

598.  Fob  rhyw  Gristion  union  enwog.     28  11. 

599.  Trom  yw  nghalon  gwmni  mwynion. 

599.  Dydd  da  fo  ir  Cymro,  beth  sy  ith  flino.     32  11. 

BL,  375.     Edward  Morris. 

600.  Fob  naturiol  radol  Bry dydd.     88  11.     Edward  Samuel.   1737. 

602.     Dowch  hoU  Brydyddion  manwl  mwynion.     104  11. 

BL,  367.     Edward  Samuel.     1736. 

605.     Fob  Crisnogion  manwl  mwynion,  ac  eisiau  yn  gysson.     100 11. 

Edward  Samuel.      1738. 
607.     Ymrown  yn  gyfyrdo,  i  gweirio'n  gywraint,  Gan  Hosanna. 

iioU.     BL,  2,20.     Edward  Samuel.     1737. 

609.     Dowch  holl  Drigolion  mowr-wych  Meirion,  a  Diogan. 

130  11.     Edward  Samuel.     1740. 
612.     Dowch  Angylion  Fil  Nefolion,  a  thrigoUon.      100  11. 

Edward  Samuel.     1738. 
615.     Fob  perchen  Calon  onest  union.     144 11.    Robert  Lewis.    1742. 

618.  I  rwy  mor  Uawen  ar  Pwyalchen.     48  11. 

E.  C,  II.,  13.     Huw  Morris. 

619.  Ffarwel  Brydain  geinwen  gynnyrch.     84  11. 

621.     Os  wyt  yn  fy  'ngharu  ath  'wyllys  ar  ddallt.     69  11. 

BL,  466.     Edivard  Morris. 

623.  Deallwch  hyn  Gymydog  anwyl.     48  11.     Rowland  Hughes. 

624.  Gwrandewch  y  gyffes  hon  eu  gyd.     96  11.     BL,  204. 
William  Thomas  y  Tailiwr  0  Gappel  Garmon. 

626.  Fy  ffrind   Hafedd  mendia'th  fuchedd.     Richd.    Thomas. 

627.  Chwi  Wyr  o  gyd  Gymdeithas.     48  11.     Wm.  Sion  Wm. 

628.  Gwrandewch  y  glan  Gwmpeini  mae  'Stori  geni  ar  Gan.  99 11. 

Morris  Roberts. 

631.  Fob  rhyw  Gristion  Enaid  Union.     80  11. 
Wiliam,  Cadwaladr  0  Gaer  y  Druidion.     1737. 

632.  Gwel   fy   Angyles   gynes   geinwen  :  etc.     36  11. 

633.  Dydd  da  fo  ir  feinwen  Groenwen  gryno  :  etc.     54  11. 

Edwd  Wms.  Bettws  Gwerfil  Goch. 


24  National  L^ibrary  of  Waives 

WELSH  SONGS  AND  BALLADS— continued. 

p.  635.     Fy  Anwyl  Fab  anliab  hyn  :  etc.     54  11.     Richard  Parry. 

636.  Y  Glan  Gydyniaeth  odiaeth  im,  OS  wyt  am  galyu  golud.  48  11. 

John  Richard  0  Fryniog. 

637.  Gwrando  'ngeneth  ar  Ddysgeidiaeth :  etc.   42  11.   /.  Richard. 

638.  Gvvrando'r  Cydymaeth  air  afiaeth  Frioed.     54  11. 

Huw  Cadwaladr. 

640.  Pawb  or  Byd  :  Dowch  yughyd  :  etc.     50  11. 

Simon  Lewis  0  Sir  Gaer-Fyrddin. 

641.  Hyd  attoch  y  daethym  fy  seren  liw'r  Caleb.     60  11. 

642.  Och  i  ochneidion  :  tra  mawr  tryniion  :  etc.     48  11. 

Hugh  Morris  a  Tho.  Morris  Ellis. 

643.  Ffarwel  i  Ifienctyd  mewn  rhydid  ar  frys.      72  11.     BL,  136. 

Richard  Abram  neu  Harri  ap  Evan  Stiwart  Sr.  Tho.  Mostyn. 

645.     Gwrandeweb  air  o  aniwair  newydd.     90  11.     Huw  Morris. 

647.  Hyd  attocb  Seren  burwen  beredd.     40  U. 

BL,  288.     Maihew  Owen. 

648.  MeiUionen  burwen  beredd  o  fonedd  riuwedd  ryw.     36  11. 

BL,  282.     Huw  Morris. 

649.  Dau  Gydymaeth  Ysgol  naturiol  oeddynt  hwy.     72  11. 

650.  Fy  ffrins  a  phawb  am  Carant  a  ddowchi  yma  o  hvd.     28  11. 

BL,  281. 

651.  Dydd  da  fo  ir  Alarch  Uownbarch  Uonn.     48  11. 

652.  Gwrandewch  gynghorion  purion  paiod.     72  11. 

John  Edwards  Glynn  Ceiriog. 

654.  Ow  fy  nghalon  dirion  doriad,  sydd  yn  brydd.     28  11. 

Mathew  Owen. 

655.  Gwrandewch  fy  Mryd  fy  Mrodur.     72  11.      Mar.  ap  Robi. 

656.  Y  Teulu  daionus  per  haelion  pur  hwylus.     32  11. 

Morgan  Llwyd.     1729. 

657.  Hyd  attoch  Meinir  ddifir  ddownus.     20  11.     Morgan  Llwyd. 

658.  Y  Ber  Wenithen  bur  wen  ethol.     60  11. 

659.  Attad  Seren  nett  wiw  Siriol.     40  11. 

660.  Os  gallai  gael  y  gul-ael  gowled.     8  11. 

661.  Wei  dyma'r  Haf  tirion,  Ar  irddail  mor  Wrddion.     56  11, 

662.  Dydd  da  fo  i  chwi  Lhw  Ewyn  Lli. 

663.  Y  Seren  glaerwen  gUr  :  Ai  modde  a  synne'r  Sir. 

664.  Y  Fun  arafaidd  ganaid  lim.     BL,  171.       {Michael  Prichard. 

665.  Deffrowch  i  rwy'n  deisyfu  :  y  mwyn  Diwaeledd  deulu.  44  U. 

BL,  299.     Robert  Edward  Lewis.     17 18. 

666.  O  mentra'n  fEyddlon  :  Bun  liw  hinon  Ian  i  chalon.     M.D. 

666.     Dihunwn  Cawn  hedd  :  etc.     64  11.     Richard  Parry.    [1753]. 

668.     Yn  Nechreuad  gweithred  gwiw  y  Creodd  Duw  y  Nefoedd. 
120  11.  BL,  154.     Richard  Parry. 

671.     Yn  Enw  Duw  yn  dy  Demi  di,  Agorwn  ni  yma  Garol.     1 10 11. 
BL,  162.     Robert  Humphrey  0  Fon.     [1754]. 


Additional  Manuscripts  9 — 10  25 

WELSH  SONGS  AND  BALLADS— continued. 

673.  Y  Nef  sy'n  Datgan  mewn  modd  gwiw,  Ogoniant  Duw  heb 
gwyno.     70  11.  BL,   159.     Huw  Huws.      1744. 

675.  Deffrowch  a  dowch  blant  Dynion  Pob  perchen  Euaid  union. 
72   11.  BL,  231.     Richard  Parry.     [1735]. 

677.  Pob  perchen  Awen  Nefol,  etc.    80 11.    Richard  Parry.    [1754]. 

678.  Drwy  osteg  Dowch  yn  Ystig,  etc.      120  11.      Richard  Parry. 

681.     Cyd  ganwu  heddyw  yn  gjniar,  etc.      110  11. 

Robert  Humphrey.      1755. 
684.      Deffrowch  Grisnogion,  och  trallodion  Cyd  luiwch  fawl.   72  11. 

Huw  Huws.      1754. 

686.  Pob  perchen  EJnaid  gynes  ganaid  Protestaniaid  dibaid  dowch. 

48  11.  Richard  Parry.      [1752]. 

687.  Nesewch  Drigolion  gwiwlwys  Ir  Eglwys  wir  oreuglod.    50  11. 

689.  Y  Gwr  di-lid  a  gar  Dylodion.     56  11.     Huw  Morys. 

690.  Clj'wch  gerdd  clowch  gwyn  mawr  achwyn  Merched.     48  11. 

E.  C,  I.,  175. 
601,     Y  Gwr  ni  Wna  gerydd,  i  Wyneb  Awenydd. 


10-B.    Welsh  Historical  Tracts. 

Williams  MS.  210.  Paper.  190x150.  iv+348  pp. 
Half-bound  vellum.  Pp.  1-217,  i8tli  ceutury.  Pp.  221-339, 
early  I7tli  ceutury.     English.     Formerly  Phillipps  MS.  9741. 

Welsh  Historical  Tracts  including  A  Treatise  of 
LoRDSHipps  Marchers  in  Wales. 

I.  (i).  The  first  article  is  a  Dissertation  concerning  the 
Literature  of  the  Antient  Britons,"  written  after  1730  (p.  63), 
pp.  2-70,  old  numbering,  i — 79. 

(2).  A  treatise  on  the  superstition  of  the  Welsh  with 
references  to  the  Rhamanta  (p.  41),  the  sortes  virgilianae 
(P-  75)'  the  Gipsies  (p.  78),  Swyno  (p.  81),  Holy  wells,  pp. 
82 — 4,  &c.     pp.  71 — 106,  formerly  190 — 139.     Imperfect. 

(3).  An  account  of  the  I^ordships  Marchers,  with  special 
reference  to  Denbigh  (p.  131),  and  the  Earl  of  I^eicester's 
tyranny  (pp.  132 — 149).  On  p.  141  there  is  a  cywydd  by 
Archdeacon  Edmund  Prys,  beginning  "  Gwelais  eira  glwys 
oerwyn,"  in  which  a  reference  to  the  Earl  of  I^icester  and 
the  Forest  of  Snowdon  occurs,  pp.  117 — 174,  old  numbering 
3-48. 

(4).  A  dissertation  on  the  Welsh  Laws,  &c.  pp.  175 — 217, 
formerly  i — 41. 

All  the  above  tracts  seem  to  have  been  written  by  a  clergy- 
man holding  a  benefice  in  the  diocese  of  St.  Asaph  (pp.  82  and 


26  National  IvIbrary  of  Wales 

WELSH  HISTORICAL  TRACTS— continued. 

go),  and  some  of  them  were  addressed  to  a  son  or  grandson 
(p.  153)  of  Baron  Price  (1655 — 1733).  They  were  probably 
written  between  1730  and  1740. 

II.  A  Treatise  of  Lordshipps  Marchers  in  Wales 
shewing  How,  why  and  when  they  weare  first  created  And 
How,  whie  and  when  they  weare  suppressed  and  how  they 
may  best  be  knowne  and  tryed  at  this  daye,  from  other  I/)rd- 
shipps  that  weare  not  I/)rdshipps  Marchers. 

This  important  tract  was  written  by  George  Owen  of 
Henll^'s,  and  was  reprinted  with  very  full  annotations  in 
Owen's  Pembrokeshire,  Part  III.  (Cymmrodorion  Record 
Series,  No.  i),  pp.  127 — 205.  It  is  the  original  treatise  in 
George  Owen's  autograph  [Ibid  p.  133),  pp.  221 — 339, 
old  lettering  i — iii. 

11-D.    History  of  the  Kings  of  Britain,  etc. 

Williams  MS.  213.  Paper.  264  pp.  310x195. 
Bound  in  leather.  Written  in  1694  (pp.  i — 241)  and  later. 
Welsh.  Formerly  in  Mr.  Phillimore's  collection.  It 
belonged  at  one  time  to  the  Rev.  St.  George  Armstrong 
Williams.  A  compilation  from  Geoffrey's  Historia  Regum 
Britannicae,  Powell's  History  of  Cambria  and  other  sources. 
A  few  carols  have  been  written  on  loose  pages  at  the  end. 

pp.  1-9.  Descreibiad  ynus  Brydain,  ei  hud,  ei  lied,  ei  thervyn, 
a'i  pherthynassau.  Description  of  the  Isle  of  Britain 
copied  in  1694  from  a  book  written  by  Thomas  Prys  of 
Plasiolyn.     (C/.  Brit.  Mus.  Addit.  MS.  14872). 

10.  Englynion  by  Rich.  Dd,  Tudur  Elis  and  William  David. 

11.  Byr  Gynwysiadau  ne  Gofiedigatheu,  nid  amgen  yn  gyntaf 

or  Cronicle  ysprydol  sef  o  Adda  hyd  at  Brutus,  ap  Sylus 
.  .  .  ac  o  Brutus  .  .  .  hyd  at  Cadwaleder  fendigaid  .  .  . 
wedi  h3Tiu  o  Dwysogion  Cymbru,  ac  .  .  ,  o  William 
Conquerwr  hyd  at  ein  diweddar  Grasusaf  Frenin  James. 

11-19.  Begins  :  Y  peth  mwyaf  ardderchocaf  a  theilyngaf  iw  roddi 
ar  lawr  mewn  cronicl  ydiw  gwnethur  o  dduw  hoUalluogaf 
yn  y  dechreuad  o  ddim,  y  nef,  y  ddaear,  y  mor  .  .  . 

Ends  :  Yn  y  flwyddyn  ar  ol  creu  r  byd  dwyfil  ac  wythcant 
pymtheg  a  deigiain  a  chyn  geni  Crist — 11 08 — y  tiriodd 
Brutus  ir  ynushon  a  elwid  Albion  gan  ei  galw  hi  Brydain 
ar  ol  ei  enw  ei  hyn,  fal  y  mae  iw  weled  yn  helaethach  ar 
galyn. 

20-1.     Y  modd  ar  amser  y  bu  r  frwydur  ar  rhyfel  yn  erbyn  Troia 
fawr  fal  y  mae  loan  Carion  yn  rhoi  ar  lawr  yn  ei  Gronicl. 


AdditionaIv  Manuscript  ii  27 

HISTORY  OF  THE  KINGS  OF  BRITAIN,  Etc.— continued. 

pp. 21-25.  Dinistriad  Troia  fawr  fel  y  mae'r  gwr  dyscedig  Virgil  yn 
rhoi  ar  lawr  yn  ei  lyfr  a  elwir  Eneidos  ,  .  . 

25-158.  A  history  of  the  Kings  of  Britain  compiled  from  the 
Historia  Rcgum  Britanniae  and  other  sources,  from 
Brutus  to  Cadwaladr. 

Begins  :  Wedi  hir  drafel  dros  hir  amser  o  le  i  le  o  wlad  i 
wlad  o  deyrnas  i  deyrnas  fo  diriodd  Brutus  yn  yr  ynus 
hon  a  elwid  yr  amser  hwnnw  y  wen  ynus  yn  yr  aber  a 
elwid  Totnes  .  .  . 

159-241.  The  history  of  Wales  by  Dr.  David  Powell.  A  much 
abbreviated  version  of  Dr.  Powell's  History  (1584)  in 
Welsh. 

Byr  gynwisiadau  allan  o  Gronicl  David  Powel  Doctor  o 
Ddiliniti  or  twysog  cyntaf  or  Brutauiaid  hyd  y  twysog 
diweddaf  o  honunt  fal  i  mae  iw  weled  yn  y  deudedic 
Cronicl. 

242.  Copy  of  writ,  Merionethshire,  dated  June  12,  1706.     A  frag- 

ment of  a  poem  beginning 

*     *     calon  futh  fanwulddun 
yn  welu  i  hiraeth  tryblieth  trabUn,  etc, 

243.  Dechre  cerdd  marwnad  gwraig  Tomas  John  Tomas  [Sian 

ach  Evan],  february  ye  i6th,   1708. 

Briod  anwul  or  bri  dyuol :  i  ble  rauthost  rwi  yn  hirauthol. 

244.  Dechre  carol  ha  1707.  [48  11. 

Fob  hardd  drigoUon  gwiwlwus  su  ai  rogliad  gida  r  Eglwus. 

245.  Hud  atoch  seren  irwen  arael,  etc.     2  11.  [28  11, 

A  certificate  issued  by  the  Churchwardens  and  Overseers  of 
Mallwyd  engaging  to  be  responsible  for  Hugh  Robert  and 
his  wife  and  issue  then  of  Corwen  formerly  of  Mallwyd, 
dated  May  27,  1722. 

246.  Hud  attoch  Seren  irwen  aures  glain  air  liwdeg  glana  lodes. 
Dyhunwch  dy  hunwch  Lu  nowsedd  a  neswch.    20  11.  [10 11. 

247.  Fy  anwul  frawd  garedig  :  natiriol   doniol  diddig.     18  11. 

248.  beth  fellu  madun  arw:  di  a  wnaethost  chware  chwerw.  28  11. 

Richard  David. 

249.  Fob  Cymro  downus  mwun  diwenieth.     Richard  David  {}}. 

250.  Ow  frodur  hyfrydol  iawn  agwedd  gristnogol.     48  11. 

Richd.  Dd. 

251.  Englyn — Gweddiaf  a  byddaf  bob  Awr  :  A  deusuf  etc.     4  11. 

John  Dd.  las. 

Englyn — Am  bechod  mewn  nod  y  wnest  y  prydudd.   4 11. 

Lewis  Owen  0  dyddun  y  gareg. 

Summons  for  the  Grand  leete  in  the  "  manor  of  mowthy," 
Merionethshire,  dated  May  2,  1723  (?)  and  signed  David 
Da  vies. 


28  Nationai,  Library  of  Wales 

HISTORY  OF  THE  KINGS  OF  BRITAIN,  Etc.— continued. 

p.  252.  A  memorandum  of  the  number  of  sheep  shorn  and  sent  to 
Moel  yr  ychen,  Bwlch  glase  or  Craig  Cadfa  and  Craig  y 
Pistill,  dated  Jime  5  and  7,  1706. 

252.         Rhowch  genad  L,lon  howddgara  Liu. 

Englynion. 

Nid  oes  yrddas  na  phlas  na  phleser  :  na  chustydd.     8  U. 

Bydded  cwsg  sydd  gyssur  a  maeth,  etc.     4  11. 

253-         Y  gwiwlan  drigolion  heb  ffailio  lu  fiyddlon.     52  11. 

254.         Gwrandewch  ymrud  fy  mrodur. 

254.  Cud  godwch  mewn  disdawrwudd  in  galon  efo  i  gilidd. 

255.  Pob  dun  mewn  howddgarwch  da  hynod  dehimwch,  etc.  611- 
Cluw  fy  nghariad  leuad  Ion. 

256.  Da  hynod  lu  dehunwch  brutanied  glan  cud  tynwch. 

257.  [Bruta]nied  glan  cud  tynwch  hu  frodur  mewn  hyfrydwch. 

258.  [Trijgolion  tra  gwiwlwus  dw  irle  dauarlwus. 

259.  *  iawdwr  bamwr  beunudd  :  oil  o  fowredd  fj'  Llyferudd. 

260.  TrigoUon  europia  ynysoedd  yn  Asia.     14  11. 

Deuddeg  gair  gwir.     (Proverbs). 

*  ulod  y  ddauar  sydd  gleta  .  .  .   [d]euddeg  Apostol  sydd 
bena. 

261 .  Pob  diwael  sant  pob  diwiol  sudd  pob  calon  a  bron  ddibrudd. 

64  U. 
263-4.     [Cerdd  y  Winllan]  gan  Robert  Evans,  Meifod.     Parts  I — IX 
are  missing. 

12-F.    Glossaries,  Irish  and  Latin. 

Williams  MS.  214.  Paper,  411x253.  116  pp.  Bound 
iu  paper  boards.  Written  about  1700  by  Edward  Lhuyd 
(1660 — 1709).  English  and  Irish.  The  word  "Heber"  is  writ- 
ten on  the  back  of  the  book.     Formerly  Phillipps  MS.  8233. 

I.  Irish  Glossary,  ifol.  300x197.  'Adhart — Anann.' 
analysed  and  explained,  taken  "  Ex  antiquo  codice  mem- 
branaceo,  quondam — Agnimh  de  Headwood  juxta  I^arn  in 
comitatu  Antrim  apud  Ultonienses."  fol.  lb.  On  fol.  la  a 
few  phrases  are  set  down  under  the  title  Parallel  Phrases  of 
the  British  and  Irish." 

II.  Irish  Metrics.  4  fols.  300x197.  A  portion  of  an 
English  translation  of  the  chapters  on  prosody  in  O'MoUoy's 
Grammatica  lyatino-Hibernica  (Rome  1677),  representing 
cc.  xiv  §  3— xxiv  §  5. 

Ill,     Proper    names,    Irish   and    Roman   in    alphabetical 
order.     20  ff.     408x254. 


Additional  Manuscripts  13 — 14  29 

GLOSSARIES,  IRISH  AND  LATIN— continued. 

IV.     Proper  names.      Roman,  etc.  in  alphabetical  order, 
30  S.     '  Acteani — Stria,'     ff.  26 — 56, 

V.  A  short  list  of  Latin  words  comprising  '  Probum — 
Racemus,'  with  Breton  or  Welsh  meanings,  ff.  57-8. 
408x254. 

13-B.    Historia  Regium  Britannicae. 

Williams  MS.  216.  Paper.  204x144.  xvi  +  306  pp. 
Bound  in  leather  with  two  clasps.  Early  XVIIth  century. 
In  the  hand  of  Morgan  ap  Humphrey  (p.  167).     Welsh. 

The  following  items  occur,  mostly  the  names  of  its 
successive  owners : — 

Daniel  David  1740  ;  Dauid  Dauis,  1744,  p.  302  ;  John 
Edward,  p.  127  ;  Robert  Edwards,  p.  103  ;  Davydd  William 
Evans,  1796,  p.  ii  ;  Henry  Evans,  1659,  pp.  136,  156;  Rice  ap 
Evan  o  Tai  teg  y  Suir  Ddimbech,  p.  304  ;  Griff.  Jones,  1750,  p.  xv  ; 
Griffith  John  Griffith,  1744,  p.  302  ;  Thomas  Hughes,  inside  first 
cover  ;  Humffrey  John  Humphrey,  p.  204  ;  Hugh  Jones,  1677, 
pp.  119,  127  ;  John  Jones,  1686,  pp.  i,  103,  146  ;  Robert  Jones, 
1774,  p.  I  ;  Thomas  Jones,  pp.  i,  149  ;  David  Lloyd,  Hugh  Lloyd, 
p.  124  ;  leuan  ap  Lloyd  ap  dauid,  1654,  pp.  4,  167  ;  John  Roberts, 
Tu  Du,  1795,  pp.  iii,  1774,  p.  XV,  1771,  p.  306  ;  Owen  Salesbury, 
Esqr.,  of  Ruge,  1686,  p.  v  ;  Thomas  ap  William,  Tau  Teg,  pp.  i, 
119,  257,  end  cover  ;  Siarl  Wyn  o  Benllyn,  1823,  pp.  135,  167. 

pp  vii — viii.  The  prologue  beginning  .  .  .  Bryttaen  oreu  o 
ynyssoedd  ...  in  a  late  XVIIth  century  hand. 

pp.  I — 298.     Brutus  ap  Sylys. 

Covedigaethav  a  chronicl  am  brenh  .  .  .  dwn  or  bryt- 
aniaid  gwedv,  brutus  ap  .  .  .  brenin  kyntaf  o  vewn  ynys  br  .  .  . 
hyd  kydwaladr  vendigaid,  etc. 

Sef  a  oruc  osswallt  drychaf  delwr  grog,  a  dywedyd  wrth  i 
gymydeithwn,  dygwyddwch  ar  ych  gliniav,  och  llwyr  ywyllis,  a 
gweddiwch  ddyw  holl  gywaethawc,  ar  yn  rhyddhav  ni  gan  y 
twyssog  Crevlon  hwn  penda  .  .  .  osswallt  i  daeth  .  .  .  vrawd  ynte 
yn  .  .  .  gogledd  a  elwir  .  .  .  berland. 

14-C.    The  Letters  of  Goronwy  Owain. 

Williams  MS.  217.  Paper.  247x153.  116  pp. 
Paper  cover.  1850 — 1860.  Welsh  and  English.  Formerly 
in  the  Phillimore  Collection.  A  transcript  by  Owen 
Williams,  Waunfawr,  (1790 — 1874)  of  letters  written  by 
Goronwy  Owen  (1723 — 1769)  to  Richard  Morris  of  the 
Navy  Officer,  with  notes  by  the  transcriber.  This  Manu- 
script was  apparently  used  by  the  printer  of  the  Llanrwst 
edition  (i860)  of  Goronwj'  Owen's  works. 


30  National  Library  of  Wales 

15-C.    Poetry  and  Genealogy. 

Poetry  and  Genealogy.  The  Commonplace  Book  of 
Michael  Hughes. 

Williams  MS.  218.  Paper.  235  X 182,  460  pp.  Boards. 
1 8th  cent.     Welsh  and  English. 

This  book  originally  belonged  to  Richard  Evans,  Surgeon, 
of  Llanerchymedd,  Anglesey,  whose  name  with  the  date  1730 
appears  on  p.  i.  It  was  subsequently  given  to  Michael  Hughes 
of  lyligwy,  by  Elizabeth  Evans  (widow  of  Dr.  Evans)  on 
April  20th,  1743  (p.  i).  It  contains  a  few  unpublished  poems 
by  Lewis  Morris  and  Hugh  Hughes,  and  a  great  many  ex- 
tracts from  contemporary  English  newspapers. 

p.  2.     Englynion — Tro'n  61  oth  reol  ath  ruo — funud.     5  stz. 

Elis  Rowland. 

3.  Englynion  by  Lewis  Morris,  John  Morris  and  John  Thomas, 

Bodedem. 

Meddyg  boneddig  ben  hawl — garw  Iddew 

Gwr  o  wedd  ryfeddawl 

Os  ceiff  fedd,  diwedd  dwywawl 

Ai  gledd  fe  dyn  dannedd  diawL     L.M. 

Then  follow  ten  Englynion  by  John  Morris  and   J.  Thomas. 

4.  Englynion,  etc. 

Am  'nwylyd  rwy  mewn  alar — O  dristwch.     3  stz. 

Robert  Prichard. 

Dyma'r  gwlith  ar  gwenith  gwjmn-^-a'r  Bir.     i  stz.   Anon. 
Ceppim   coch   am  goppa  coeg.     i  stz. 
At  y  gwlaw  tawl  y  gwlych.     i  stz.     E.  J . 
5-8.     Can  a  wnaed  yn   amser  O.  Cromwell. 

Fe  aeth  y  Ddaear  gron  yn  graith.     30  stz.    John  Griffith. 
(Printed  in  Cymdeithas  Lien  Cymru,  part  II,  p.  19). 

7.     Englynion — Mynd,  i  'rwy  om  gofwy  gyrch.     4  stz. 

Robert  Prichard 

9.     Cywydd  yn  dangos  y  modd  y  darfu  i  Ddoctor  Llanerch- 
ymedd ladd  yr  Angau. 

Oywch  yn   y   Fro  ?  clych   yn   frau.     40  11.     Brochwel 
Yscythrog   (Lewis  Morris.) 

(Printed  Diddanwch  Teuluaidd,  1763,  p.  143.) 
II.     [Cywydd]  Brenin  Angau. 

Pa  ddyn  ffol  sy'm  rheoli.     197  11.     H.  Hughes. 

(Printed  Diddanwch  Teuluaidd,   1763,  p.  232.) 

18.  Englynion — O'r  haf  i'r  gauaf  fel  i  gofyn — y  rhod.     4  stz. 

19.  CofTadwriaeth  .   .   .  Sion  Morrys  o  Bentre'r  Annell  .  .  .  1741. 

Beth  yw'r  byd  byth  er  ei  barch.     86  11.     H.  Hughes. 


Additional  Manuscript  15  31 

POETRY  AND  GENEALOGY— continued. 

p.  21.     Cywydd  yn  erbyn  Troseddiad  y  Sul. 

Diiw  a  roes  yn  Haw  Moesen.     114  11.     H.  Hughes. 
25.     I  ofyn  ffidil  gan  John  Lewis. 

y  paen   euiad   cariadawl.      104  11.     H.   Hughes. 
28.     I  ofyn  hen  berwig. 

At  fwynwr  dyddiwr  diddan.     70  11.     H.  Hughes. 

30.  I  ddiolch  am  y  berwig. 

y  gwr  parchus  gweddus  gwar.     48  11.      IViliiam  Evans. 

31.  Cy^'yr  hanes  gwr  oedd  yn  byw  yn  Nhre-gauan,  Sir  Fon. 

(See  Ysten  Stoned,  p.  7). 

32.  Epitaphs  at  Conway  and  Abergele. 

33.  Cywydd  Henaint. 

Och  fyd  tost  och  fywyd  haint.     92  11.     Wm.  Phillip. 

35.  Cywydd  y  chwanen. 

Y  chwannen  bach  inion  bur.     80  11.      Thos.  Prys. 

36.  Cywydd  Galamad  Pechadur. 

O  Dduw  oUawl  dda  i  aUu.      128  11.     Elis  Rowland. 
39.     Cywydd  1  yrru  'r  falwen. 

Y  Falwen  dorfelen  fan.      163  11.     Lewis  Morns. 

(Printed   Diddanwch    Teuluaidd,    11). 
45.     I  Ofyn  Par  o  hen  ddillad. 

Duw  Gwyn  ich  dilyn  eich  dau.      180  11.     Lewis  Morris. 

{Diddanwch  Teuluaidd,  97). 

50.  Cymeraist  a  chenaist  'n  dda,  etc.     4  U. 

51.  Cywydd  yn  Erbyn  Ofer  Lyfon. 

Ar  ddwy  lech  arwydd  o'i  law.      122  11.     Edward  Morris. 

55.  Cywydd  y  Bais. 

Er's  dyddiau  yr  eisteddais.     42  11.     Lewis  Morris. 

(Diddanwch  Teuluaidd,  117). 

56.  Awdl  i  Wm.  Vn.   o  Nannau  .  .  . 

Cann  Croeso  heno  hoyw  anian, — adref .  30 11.  Lewis  Morris. 

{Diddanwch  Teuluaidd.  137). 
58.     Cywydd  Puttain  Selyf  ddoeth. 

Ebr  Selyf  ddewr-gryf  ddoeth,  etc.     74  11.     Lewis  Morris. 
{Diddanwch  Teuluaidd,  148). 

60.  Atteb  i  Gywydd  y  Bais. 

Y  Paen  durol  pen  Dyrys.     30  11.     Hugh  Hughes. 

61.  Cywydd  y  Wialen  Ddwr. 

Y  Wialen  a  welwyd.     81   11.     Lewis  Morris. 

63.  Rhinwedd  y  Cywydd  ychod,  etc. 

64.  Cywydd  y  C^d. 

Pob  Cymro  sy'n  carlo  c^d.     40  11.     Lewis  Morris. 

{Diddanwch  Teuluaidd,  119). 

Part  II.     Mae  Son  o  Fon  yn  fynycli.      22  11.     L.  Morris. 


32  National  Library  of  Waives 

POETRY  AND  GENEALOGY— continued. 

66.     Cywydd  i  Sr.  Rhyce  Cadwaladr  a  Sr.  Edward  Thomas. 

Y  gwyr  lien  rhagor  y  Ueill.     72  11.     John  Dafydd  laes. 
68.     Cywydd  i  ofyn  cymod  am  y  Cywydd  Uchod. 

Y  gwyr  sydd  a  gras  iddynt.     56  11.     Jno.  Dafydd  laes. 
70.     [Molawd  Mon,  amplified  and  with  a  foreword]. 

Dowch  feirdd  Mon  yn  gysonawl.     180  11.     Hugh  Hughes. 
76.     Marwnad  Edward  Wynne  o  Fodewryd,  1755. 

Daear  oer,   ydyw   Ryri.     94  11.     Hugh  Hughes. 

[Diddanwch  Teuluaidd,  216). 

80.  To  Sylvia  iont  of  ye  Chester  paper  of  ye  nth  of  Feb.    1766 

by  M.H.) 
Let  us  my  Sylvia  live  and  love.     22  11. 

81,  To  ye  time  Called  Happy  Dick. 

Whence  comes  it  Neighbour  Dick.     44  11. 

83.  [Epitaph  on  Margaret  Scot,  Dalkeith.     1738]. 

Stop  Passenger  untill  my  life  you've  read.     16  11. 
[Epitaph].     Or  Pridd  y  daethym  or  Prudda,  etc.     4  11. 

84.  [On  Friendship.     A   fragment]. 

'tis  the  pleasing  remembrance  of  Youth.     12  11. 

84.  A  Hundred  Years  Hence. 

Let  us  drink  and  be  merry,  dance,  Joke,  and  rejoice.    72  11. 

85.  An  Epitaph  in  the  Churchyard  of  Stoke. 

The  World's  a  city  full  of  crooked  Streets,  etc. 
87.     The  Farmer's  Son  to  the  time  of  Milking  Pail.     6  stz. 
Sweet  Nelly,  my  heart's  delight. 

89.  The  Saylor's  Rant. 

How  pleasant  a  Saylor's  life  passes.     3  8-11.  stz.  &  refrain. 

90.  Lady  Anne  Bothwel's  Lament. 

Balow,  my  boy,  ly  still  and  Sleep.      1 3  6-11.  stz.  &  refrain. 

93.  The  sages  of  old  in  prophecy  told.     4  stz. 

Extract  from  the  Chester  paper  16. 1. 175 3,  concerning  a  57 
score  hog. 

94.  An  Enigma  (on  Minc'd  Pyes)  and  a  Solution  by  H — . 

From  ye  womb  of  ye  Earth  I  chalenge  my  Birth,  etc. 

95.  Verses  on  Repentance  and  Death. 

96.  A  Ballad  on  Lord  D-n-r-l's  Converting  his  Chapel  at  Grove 

into  a  Kitchen. 
By  Ovid,  'mongst  many  more  wonders  were  told.     44  11. 

97.  An  extract  from  Adam's  Weekly  Courant,  23.vi.1768,  con- 

cerning a  22  cwt.  ox,  by  M.  Hughes,     p.  98. 

98.  The  Father.     A  Tale. 

Avaro  lived  a  private  life.     64  11. 
100.     The  good  House  Wife's  Coat  of  Arms,  etc. 

One  morning  as  I  was  a  trudging  about.     112  11. 


Additional  Manuscript  15  33 

POETRY  AND  GENEALOGY— continued. 

p.   103.     The  Careful  Wife  adviceing  her  Husband,  etc. 

Kind  Husband  if  you  mean  to  thrive.     78  11. 

106.  A  Prayer  out  of  Bishop  Andrew's  Devotions. 

[Two  Epitaphs  from  Abergele  Churchyard], 
(i)  You  that  look  and  passeth  by,  etc. 
(2)  Death  Doth  not  allways  warning  give,  etc. 

107.  Thoughts  wch.  Occur'd  on  Walking  in  Wenstiminster  Abbey , 

Thou  Sacred  Spot  !  within  whose  hallowed  Deep.     40  11. 

108.  Newspaper  Extract  relating  to  a  fat  ox. 

109.  St.  Austin's  Thoughts  of  Heaven. 

1 10.  Advice  to  a  young  Clergyman. 

If  to  Preferment's  height  you  wish  to  climb.     20  11. 

111.  The  Definition  of  a  Drunkard,  etc. 

Pwy  a  garia  faich  o  gwrw,  etc. 

112.  Inscription  on  the  tomb  of  Theodore  King  of  Corsica. 
Advice  to  married  couples. 

113.  Funeral  Hymn. 

Weep  not  for  me  you  standers  by.     5  stz.  of  4  11. 

114.  Appointments  to  the  Fleet,  Dec.  9th,  1760. 

115.  A  description  of  a  Feast  given  by  the  Archbishop  of   York 

1470. 

116.  Extract  from  Chester  paper  relative  to  an  oak  tree  at  Lud- 
A  Loyal  Toast.  [low. 

117.  Six  reasons  for  taking  a  pinch  of  snuff. 

When  strong  perfumes  and  noisome  scents.      7  stz.  of  4  11. 

118.  Address  to  the  honest  freemen  of  Liverpool,  1761. 

Come  cheer  up  my  lads,  etc.     4  stz.  of  4  11.  with  chorus. 

119.  The  Scotch  Wedding. 

'Tis  not  in  the  power  of  subordinate  creature,     12  11. 
A  receipt  for  the  stone. 

120.  Deuddeg  o  Reolau  a  gafwyd  yn  Llyfrgell  Charles  I. 

121.  A  note  as  to  the  duties  on  houses  and  windows,  1762. 
Newspaper  extract  as  to  an  ox  at  Cowbridge,  1762. 

122.  The  Fall  of  the  Leaf. 

See  the  leaves  arovmd  us  falling.     16  stz.  of  4  11. 

123.  A  Cure  for  the  Yellow  Jaundice. 

Lines  on  a  Watch  by  Dr.  Byrom  of  Manchester. 

Cou'd  but  our  tempers  move  like  this  machine.     8  11. 

124.  Lines  by  Robert  Hughes  (Robin  Ddu  o  Fon),  1763. 

O  bob  cystudd  sydd  tra  bom.     6  11. 

125.  Cywydd  i  Sion  Grustal,  garddwr. 

Mae  troi  gwefl  ni  bu  mefl.  mwy.     82  11.     Rice  Jones. 

D 


34  National  Library  of  Wales 

POETRY  AND  GENEALOGY— continued. 

p.  128.     Englynion. 

Duw  o'th  annedd  brydweddawl — buredig.     R.  Hughes. 
Duw  Sant  er  mvvyniant  i  mi — dwg  fenaid.     ditto. 

129.  A  copy  of  a  letter  dated  Dec.  6th,  1794,  from  Mrs.  Lloyd, 
Beaumaris  to  John  Griffith  and  the  other  tenants  of  Pistill 
with  reference  to  their  votes  at  Elections. 

132.  CofFadwriaeth    o'r    amser    y    claddwyd   rhai    o'm    ceraint : 

Lloyds  of  Tregaian  and  Hughes  of  Lligwy. 

133.  A  verse  by  J.  W.       1791. 

Medd'dod,  pechod,  hynod  henwer.     4  11. 

1 34.  Englynion — 

Tro'n  ol  oth  reol  ath  ryo — funud.     2  stz.      Elis  Rowland. 
Mae'r  traeth  yn  berffaith  ei  bryd — ar  degwch.     3  stz. 

135.  Cyngor  rhag  clwy  'r  Bystul. 
Cure  for  the  bite  of  a  mad  dog. 

136.  Copy  of  a  paraphrase  on  the  Creed. 

137.  The  Olive  of  Peace. 

Now  sheathed  is  the  sword,  etc.     6  stz.  of  4  11. 

138.  A  Song  in  the  opera  called  "  The  Cabinet." 

Says  the  fable  so  pat,  once  a  man  had  a  cat.     28  11. 

139.  Freins  aeth  yn  oerion,  nid  adwyn  gwyr  mawrion.     8   11. 

140.  Crazy  Paul.  [-D>'.  Evans. 

Why  fair  isle,  in  every  sailor.     4  stz.  of  8  11. 

143-7.     Genealogical   data  relative   to   the   family    of    Hughes    of 
Wheanddu  and  Wynne  of  Coetgae. 

148-189.     Blank  pages. 

190.     Lodgings  for  single  gentlemen. 

Who  has  e'er  been  in  London,  etc.     1 1  stz.  of  4  11. 
192.     Abraham  Newland.  ^^o.  Colman,  junr. 

Ne'er  yet  was  a  name  so  bandied  by  fame.      6  stz.  of  7  11. 

194.  Cures  for  the  Scurvy,  etc. 

195.  Cyngor  i  ferch  ieuaingc  i  beidio  byw  heb  Lewis. 

Hi  aeth  fy  'nwylyd  yn  Glangaua.     12  stz.  of  4  11. 

Ambrose  Lewis.     {Blodeugerdd,  436), 

196.  Englynion — Proverbial  Sayings. 

Gwilied  a  synied  dyn  sonio — a  meddwl.     4  stz.  of  4  11. 

197.  Ymddiddan  Hugh  a  Sion  ynghylch  y  Gwragedd. 

Tro  yma  Sion  trwy  amod  serch.  18  stz.  of  4 11.  H.  Hughes. 

199.     Can  y  Pren  Almon. 

Rwy'n  gweled  er  ei  gwilio.     8  stz.  of  18  11.     O.  Gruff ydd. 

201.     Cywir  hanes  y  Deck  Cardiau.  Written  by  John  Parry.    1756. 


Additionai,  Manuscript  15  35 

POETRY  AND  GENEALOGY— continued. 

p.  203.     Lladron  Grigyll. 

Gwych  gan  bobl  onest  Ian.      i6  stz.     L.  Morris. 

[Diddanwch  Tenluaidd,  130.     The  last  four  verses  are 
not  in  the  printed  version]. 

205.     The  Magpie. — A  Magpie  hung  at  Robin's  door.     6  stz. 

207.     Genealogical  Notes  on  the  family  of  Hughes  of  Lligwy  and 
Plas  y  Brain,  Parry  of  Pendref,  etc. 

213.  Epitaph  on  Rev.  H.  Parry,  Llansadwm. 

Here  does  he  rest,  now  freed  from  every  care.     8  11. 
A  dying  man's  address  to  the  Sexton. 

Come  honest  Sexton  take  thy  spade.      18  11. 

214.  An  Extract  from  a  little  piece  published  many   years    ago 

intitled  "  The  Freeholder's  Catechism,  by  a  Freeholder." 

218.  A  Lawyer's  Bill  versified. 

Attending  for  instructions  when,  etc.     26  11. 

219.  The  Senator  enlightened  or  Julius  Caesar's  Salve. 

At  Rome  in  ancient  times  as  poets  say.     24  11. 

220.  A  Constitutional  and  Political  English  Catechism  necessary 

for  all  famiUes. 

226.     The  Miller  and  his  Wife. 

He,  who  with  certainty  wou'd  find.     74  11.     /.  Oakman. 

229.  An  epitaph  on  '  Gaffard  Galep.' 

An  accoixnt  of  the  Window  Taxes.      1767. 

230.  Newspaper  notice  as  to  a  fat  hog. 

The  difference  between  To-day  and  To-morrow. 

To-day  man  's  dressed  in  gold  and  silver  bright.     20  11. 

231.  I  dream'd  that  buried  in  my  fellow  clay.      10  11. 
A  H5'mn  composed  by  Rev.  Geo.  Gwyn. 

On  thee  each  morning,  O  my  God.     8  stz.  of  4  11. 

232.  The  Drone  and  the  Bee. 

A  large  drone  of  wealth  possesst.     38  11. 

233.  The  Progress  of  advice. 

Says  Richard  to  Thomas  (and  seem'd  half  afraid).     4  stz. 
An  ode  on  Solitude. 

I  envy  not  ye  Proud  their  wealth.     5  stz.  of  4  11.      E.  F. 

234.  Harvest  Home. 

Come  Roger  and  Nell,  come  Simkins  and  Bell.     3  stz.  of 

235.  Skakespeare's  Epitaph.  ^411-     -E. -F. 

Good  friend  for  Jesus  sake  forbear.     4  11. 
A  Simile  on  Life. 

A  smoke  that  rises  from  the  kindling  fire.     8  11.     E.  F. 
Consolation. 

Tho'  plung'd  in  ills,  and  exercis'd  in  care.  6  11.  E.  Foulkes. 

D2 


36  National  Library  of  Wales 

POETRY  AND  GENEALOGY— continued. 

p.  236.     Inscription  on  gravestone  of  William  Sturton  at  Hej'den 
Churchyard. 

237.     Wisdom  and  Folly. 

Wisdom  and  Folly  on  a  day.     48  11.     /.  Oakman. 

240.  Instructions  given  by  the  Corporation  of  the  City  of  C 

to  their  representatives  in  Parliament  1769. 

241.  A  Wish 

Attend  thou  timeful  solitary  muse.     18  11.     Joseph  Jones. 

242.  Tri  Englyn  yn  dangos  rhinwedd  y  Llyfr  hwn  : 

Y  piser  tyner  onte — hen  langces.     4  stz.  of  4  11. 

243.  Record  of  Marriage  of  Lewis  and  Ann  of  Penmynydd. 

Under  this  hedge  in  rainy  weather,  etc.    4  11.   Dean  Swift. 

244.  Letter  from  Richd.  Bulkeley  of  Llanfechell  to  Hugh  [Hughes] 

dated  Dec.   1751. 

246-251.  An  account  with  a  diagram  of  the  bridge  at  Pontypridd, 
said  to  be  written  by  Rev.  Evan  Evans  and  transcribed 
by  John  Williams,  Plasj'brain,  in  1789. 

253.     Genealogical  Notes  as  to  the  Wynns  of  Chweanddu. 

257.     Genealogical  Notes  on  the  Meyricks  of  Bodorgan. 

259.     Y  Cristion  yn  marw  ;  a  translation  from  Pope. 

Gwreichionen  dan,  anadliad  Duw.     4  stz.  of  6  11. 

261.     On  the  death  of  Owen  Meyrick,  1805. 

Of  worth  acknowledged  and  by  all  approved.     28  11. 
263.     Cerdd  o  Hanes  yr  hen  Gymry. 

A  oes  yma  rai  o  hil  yr  hen  Gymry.     13  stz.  of  4II. 

/.    Jones,    Glanygors. 

266.  Glan  yr  a  Baban  i'r  bedd — a  difrad.     2  stz  of  4  11. 

267.  Lines  on  a  Christmas  Morn. 

Arise  ye  faithfuU  now  and  hail  the  sacred  morn.     16  11. 

268.  Verses  by  Charlotte  Richardson,  the  poor  woman,  widow  of 

a  shoemaker  in  York. 
Sleep  on  sweet  babe  for  thou  can'st  sleep.     10  stz.  of  4  11. 
270-305.     Blank. 

306.     Verses  on  Drunkeness. 
308-324.     Blank. 

325-359.  Extracts  from  "  History  of  the  Parishes  of  Whitford  and 
Holywell,"  by  T.  Pennant.  Written  by  R.  Pierce 
Wynne,  Sep.  26th,  1853. 

360-421.     Blank. 

422.     Englynion  i  Blasgwyn. 

Uwch  doldir  glasdir  mae  Glyn — a'r  ardal.     3  stz.  of  4  11. 
423-9.     Blank.  [D.  Ddu. 

430.         Alas  for  the  Oak  of  our  fathers  that  stood.     6  11. 
431-441.     Blank. 


Additional  Manuscripts  15 — 16  37 

POETRY  AND  GENEALOGY— continued. 

p.  442.     A  note  in  pencil  on  the  history  of  Howel  Harris  and  Jenkin 
Morgan. 

446.     Cure  for  the  bite  of  a  mad  dog. 

448.  Tri  englyn  i'r  naidiau  .  .  .  ar  dir  y  Plasgwyn. 

Bwriodd  Mab  Owen  heb  arwydd — dano.     3  stz.  of  4  11. 

449.  Englynion  Einion  ab  Gwalchmai  o  Dre  Feilir  pan  ddaeth 

adre,  etc. 
Eingion  im  galwan  fo'm  gelwir — oddiamgylch.     4  stz.  of 

450.  Pan  ffaelio'r  bryn  a  ffynnu  o'r  pant,  1-4  '■^^ 
Fe  ddaw  newyn  ar  y  plant. 

Pan  ffaelio'r  pant  a  ffynnu  o'r  bryn 
Y  plant  a  chweru  fal  y  myn. — Taliessin. 
An  Extract  from  R.  Ruscam. 

451.  Verses — O  Christ!  eternal  truth!  in  thee.     8  11. 

452.  Cure  for  the  bite  of  a  mad  dog,  etc. 

453.  Index. 

16-B.    Poetry. 

Williams  MS.  220.  Paper.  194x158.  286  pp.  (pp. 
I — 18,  25 — 32  missing,  2  pp.  between  221  and  222  passed 
over  by  paginator).  Bound  in  limp  parchment.  Welsh. 
Owned  by  Hugh  Hughes  (Bardd  Coch)  in  1761,  (p.  206),  who 
has  written  a  rough  list  of  the  contents  on  the  back  cover. 
Written  after  1630  (p.  286),  chiefly  in  two  hands,  pp.  19 — 246, 
255 — 300  and  247 — 254,  301 — 308.  The  latter  writing  is  the 
same  as  that  of  Ivlanstephan  MSS.  122 — 5. 
p.  19.      [Kowydd  i  Sion  Wyn  o  Podfel. 

Y  L,lew  brwd  lie  bu  roi  odiaeth] 
Ends  :  diwad  in  byth  dy  ado'n  ben.     Sion  Brwynog. 
Kowydd  Moliant  i'r  hen  Sr.  W.  Gruffydd  o'r  Penrhyu. 
Pa  Brins  ieirll  piau  bron  sedd.     80  11.     Lewis  Morganwg. 
22.     Kowydd  mohant  i'r  un  gwr. 

Mor  llawen  mae'r  Uu  ifaink.     78  11.  (impf.)     T.  Aled. 
25-32.     Slissing. 

33.  kynit  Lyn  danat  i  lawr. 

Ends  :  kanoes  i  Huw  kenau  Sion.     (30  11.,  impf.)    Lewis 

34.  Kowydd  moliant  Dafydd  ap  Sienkin  o  Nankonwy.      [Daron. 

Kan  nos  daed  kynes  dadail.     60  11.     Tudur  Penllyn. 
36.     Kowydd  moliant  i'r  hen  Mr.  Tomas  Mostyn. 

Y  gaer  faen  a  gara  fi.     60  11.     Simwnt  Fychan. 
38.     Kowydd  ar  destyn  y  Kowydd  uchod. 

Beirdd  gyngyd  berwddig  angerdd.   go  11.    Simwnt  Fychan. 
41.     Kowydd  moliant  i  bedwar  mab  Kynfrig  fab  Bleddyn. 

Ef  a  Iwyddodd  o  Fleddyn.     74  11.     Howel  ReinalU. 


38  National  ItIbrary  of  Wales 

POETRY— continued. 

p.  44.     Kowydd  moliant  Rhobert  ap  Robt.  ap  Gruflydd  Fychan. 

Y  tirion  lain  nod  tewr  wych.     92  11.     Morys  Dwyfech. 
47.     Kowydd  moliant  Tomas  Mostyn. 

Un  gorau  Duw  an  gweryd.      106  11.      Wiliam  Llyn. 
51.     Kowydd  moliant  Owain  Glyndwr. 

Llyma  fyd  rhag  syfryd  Sais.     50  11.     lolo  Goch. 
53.     Kowydd  moliant  i  Syr  Howel  y  Fwyall. 

A  welau  neb  a  welaf.     82  11.     lolo  Goch. 
55.     Kowydd  moliant  i  Fredydd  ap  If  an  o  Ystymkegid. 

Pa  wrol  ion  pur  i  wledd.  82  11.  Llywelyn  ab  Moel  o'r  panU i. 
58.     Kowydd  moliant  Owain  ap  Sion  ap  Owain  o  Ystymkegid. 

Pwy'n  baun  gwyr  pwy'n  ben  gwerin.     86 11. 

Morys  Dwyfech. 
61  .     Kowydd  moUant  Sion  Wyn  Owain  o  Ystymkegid. 

0  ba  riw  lus  bybur  wledd.     98  11.     Huw  Pennant. 

64.     Kowydd  moliant  Gruffydd  ap  Dd.  Fychan  .  ,  im  o  hyna' 
Kefnamwch. 

Gruffydd  nid  ymgudd  dy  win.     48  11.     Howel  Reinallt. 
66.     Kowydd  moliant  Sion  Wyn  ap  Rhobert  o  Benllech. 

Pa  im  difalch  pendefig.     78  11.     Sion  Brwynog. 
69.     Kowydd  moliant  Ifan  ap  Einion  ap  Gruffydd. 

If  an  ddewr  o  fiawn  i  ddawn.      52  11.     Ifan  Waed  ta. 
■J I.     Owdl  orchestol  i  un  Rhys  o  Dowyn. 

Genau  glyn  Towyn  minteioedd — a  droes.     60  11. 
jT).     Owdl  moliant  i'r  Arglwydd  Herbart.  [D.  Nanmor. 

Dart  Arglwydd  Herbart  baham.     122  11.      Lewis  y  Glyn. 
77.     Kowydd  i'r  Arglwydd  Herbart. 

A  oes  implas  yn  siampler.     70  11.     Guto'r  Glyn. 
79.     Kowydd  i'r  Arglwydd  Herbart  ieuangk. 

Yr  un  larll  a  wyr  yn  iaith.     52  11.     leuan  Deulwyn. 

81.     Kowydd  i'r  Arglwydd  Herbart. 

Ai  gwledd  a  wnaeth  varglwydd  vawr.      52  11.    Guto'r  Glyn. 

83.     Kowydd  moliant  i'r  Arglwyddes  Ann. 

Gynt  i  roedd  yn  gyntta  rann.     58  11.     Guto'r  Glyn. 
85.     Kowydd  moliant  i  Watkin  Vychan  o  Hergest. 

1  nai'r  iarll  ir  wy'n  darllain.     50  11.     Tudur  Penllyn. 
87.     Kowj'dd  moliant  y  brenin  Fdward  bedwerydd. 

Mae'r  tarw  mawr  Mortmeriaid.     66  11.     Guto'r  Glyn. 
90.     Kowydd  moliant  i  Mastr  Watkyn  Vychan. 

Golud  teg  gweled  digairdd.     60  11. 

Dd.  ap  Meredydd  ap  Tudur. 
92.     Kowydd  moliant  1  Watkin  Vychan  o  Hergest. 

Y  drj-^ch  ar  dyrau  uchel.    60 11.    Owain  Llewelyn  ap  y  Moel. 


Addition Ai,  Manuscript  i6  39 

POETRY— continued. 

p.  94.     Kowydd  moliant  Tomas  ap  Rosser  ai  dri  mab. 
Mae  eryr  ym  mawr  i  rodd.     68  11.     Llawdden. 
97.     Kowydd  moliant  i  Vorys  Goch  ap  Robert. 

Bywyd  hir  i  vab  y  taid.     64  11.     Gwilym  ap  leuan  hen. 
99.     Kowydd  moliant  i   John  Pylstwn. 

Mi  a  i'r  wlad  He  mae'r  wledd.     54  11.     Guto'r  Glyn. 
loi.     Kowydd  moliant  i  Arglwydd  Powys. 
Yr  egin  o  rywiawgwaed.     60  11. 

Ywain  ap  Llewelyn  ap  y  Moel. 
103.     Kowydd  moliant  i  Watk5'n  Vychan  o  Hergest. 

Mair  a  roes  nef  ym  pressen.     58  11.     Lewys  y  Glvn. 
105.     Kowydd  moliant  William  [Cwnstabl  Aberystwyth]. 

Y  naidr  oedd  mwy  enw  a  drig.     54  11.     Rys  Penardd. 
107.     Kywydd  moliant  Rissiart  [Herbert,  Cwnstabl  Aberystwyth]. 

Mark  auraid  ymrig  kaerydd.     64  11.     Davydd  ap  Ho. 
no.     Kowydd  ir  Grog  Dduw. 

Credu  i'r  lessu  rassol.     68  11.     Dd  ap  Mere.dydd  ap  Tudur. 

113.  Kowydd  i'r  Gredo. 

Kredaf  yn  vnduw  krouwdad.     38  11. 

Gwilym  Ganoldref  {William  Middleton). 

114.  Y  Gredo  mi  awn  kynghanedd  vn-odl  vnion. 

I'r  tad  yn  wastad,  estyd — i  kredaf.  48  11.  Dr.  G.  Roberts. 
116.     Y  Gredo  mewn  12  penill  o  dri  odl. 

Kredu  ir  wyf  bennaf.     48  11.     Dr.  G.  Roberts. 

118.  Y  Pader  mewn  kynghanedd,  Bnglyn  vnodl-inion. 

Nefol  dad  Uawn  rhad  Uwyn  a  rhi — ydwyt.     28  11. 

119.  Kowydd  ar  sylwedd  y  Pader. 

Yn  tadol  frenin  tuwdod.     26  11.     Morgan  ap  Hugh  Lewis. 
Englynion  written  in  a  later  hand. 

Tri  Digwilydd  sydd  yn  neshau— .-Dilyn.     4  11. 

Na'd  ein  dwyn  er  mwyn  orau  maeth — wir  Fair.     4  11. 

120.  Yr  Ave  Maria — Englynion. 

Grasol  Mair  ydwyd  dy  groisi — burwen.     8  11. 

121.  Kowydd  ar  y  Deg  Gorchymyn. 

Duw  uchod  a  ddyfod  ddeddf.     20  11.      Gwilym  Ganoldref. 
Y  Deg  Gorchymyn  miawn  kynghanedd  un  odl  inion. 

Na  chymer  vn  llun  yn  He — y  gwir  Dduw.     40  11. 
123.     Kowydd  i  afon  Ddyvi.  [Dr.  G.  Roberts. 

Dy vi  wen  dal  dwf  indeg.  62  11.  Dd  Llwyd  ap  Llew  ap  Gruff. 
125.     Kowydd  i  Vair  Vorwyn. 

Gwr  wyfnid  rhaid  gwarafun.     82  11. 

Howel  ap  Dd  ap  Ivan  ap  Rys. 
127.     Kowydd  i  Vair  Vorwyn. 

Mair  Vorwyn  mae  ar  voroydd,     52  11.     Davydd  Eppynt. 


40  Nationai.  I^ibrary  of  Wales 

POETRY— continued. 

p.  129.     Kowydd  i'r  byd  a  diwedd  dyn. 

Llyma  'r  byd  kyd  kadam.     58  11.     Sio)i  Kent. 
131.     Kowydd  y  tri  gelyn — y  kythrel,  y  knawd  a'r  byd. 

Gwn  nad  ta  gwae  enaid  tyn.     58  11.     Sion  Kent. 
133.     Kowydd  yn  yspysu  pyngiau  or  dechreuad. 

Ystidio  i  ddwyf  was  didwyll.     114  11.     Sion  Kent. 

1 37.  Owdl  foliant  i  Dduw  yu'r  hou  i  mae  y  24  messur  y  4  kynghan- 
edd  ar  kymheriadau  oil  mewn  kaniad  o  im  pennill  ar  ddeg. 
Krist  o  nef  kerais  dy  nod.     62  11.     Gwilym  Ganoldref. 

139.     Kowydd  Pabyddaidd  i  Ynys  EnUi. 

Awn  i  Enlli  rhif  yn  rhod.     64  11.     Tomas  Kelli. 
141.     Kowydd  Ymddiddanion  rhwng  y  Bardd  a  ffenglog. 

Y  benglog  dduoer  heb  unglod.     54  11. 

Llywelyn  Goch  Amheirig. 
143.     Kowydd  ar  wneythiriad  a  chwymp  yr  Angylion,  etc. 

Meddyliwn  am  wedd  alaw.      122  11.     Sion  Kent. 
147.     Kowydd  yn  dangos  mor  fiddiol  ydiw  i  bawb  dalu  degwm. 

Dawn  a  ro  Duw  ini.     65  11.     Sion  Kent. 
150.     Kowydd  yn  dangos  marwolaeth  Krist. 

Pwy  sydd  arglwydd  pas  enrglod.     88  11.     Sion  Kent. 
153.     Kowydd  yn  dangos  balchder  dyn. 

Perigl  rhyfel  rhyfelbwn.     66  11.     Sion  Kent. 
155.     Kowydd  moliant  i  Fair  o  Bwllheli. 

Sioseb  at  ferch  Siossym.     54  11.     Howel  Reinallt. 

157.     Kowydd  ar  ddrwg  fuchedd  y  byd. 

Drych  iw'r  byd  ar  ochor  bam.     62  11. 

Syr  Owain  fab  Gwilym. 
159.     Kowydd  yn  moli'r  hen    ffydd    ag    yn    dangos    buchedd 
Eglwyswyr  y  newydd,  etc. 
I  Dduw  ir  wy  weddiwr.     90  11.     Sion  Brwynog. 

162.     Kowydd  yn  dangos  mor  ddall  oedd  y  byd  yn  amser  yr  hen 
ffydd,  etc. 
[Be]daf  oedd  y  byd  a  fu.     112  11. 

Gr.  ap  Ifan  ap  Llew  Fychan. 
166.     Kowydd  deddfol  ar  y  10  pennod  o  S.  I^uwk. 

O  frodyr  oil  fawr  rad  rym.     no  11.     Sion  Phylip. 
I  JO.     Kowydd  yn  dangos  mor  somedig  iw'r  byd. 

Dis  i'wr  byd  os  arbedwn.     76  11.     Sion  Tudur. 

173.     Kowydd  i'r  Byd. 

AngaU  iw  yngwall  hauach.     70  11.     William  Kynwal. 

175.     Kowydd  ar  gariad  Duw  i  ddyn. 

Adrodd  gwir  drwy  Dduw  a  gaf.     88  U.     Ifan  Tew. 

178.     Kowydd  i  Dduw. 

Pwy  sydd  ben  yn  passio  byd.     84  11.     Huw  Lewis  lien. 


Additional  Manuscript  i6  41 

POETRY— continued. 

p.   181.     Kowydd  ar  Sylwedd  y  Drindod. 

Duw  lor  y  duwiau  eraill.      102  11.     Sion  Kent. 

185.     Kowydd  ar  Sylwedd  y  Drindawd. 

Y  tad  or  dychreuad  chwyrn.     60  11.     Sion  Kent. 
187.     Kowydd  i  of yn  trigaredd  ir  lessu. 

Gwir  adyn  dan  gur  ydwyf.    72  11.     Morgan  ap  Huw  Lewis. 
189.     Kowydd  ir  Gwesti  am  dyngy  anudon. 

Gwae  ni  fliued  tynged  tost.    92  11.    Morgan  ap  Huw  Lewis. 
193.     Kowydd  Marwnad  i  bedair  merch  y  Drindawd. 

Gwae  fyd  trist  dan  ofid  trwm.     98  U. 

Morgan  ap  Huw  Lewis. 
196.     Kowydd  i  Dduw  i  ofyn  iechyd  i  Domas  Fletcher. 

Y  gwr  sydd  yn  gorseddu.     120  11.     Syr  Huw  fab  Robert  0 
200.     Kowydd  i'r  byd.  it  on. 

DeaU  ydwyf  dull  hydwyll.     70  11.     Morgan  ap  Huw  Lewis. 
Two  lines  of  an  engljm — 

Na  thiria  medd  noeth  wryd — gad  inini 
Gyd  amniod  ar  holl-fyd. 

202.     Kowydd  moliant  ir  lessu. 

Kredaf  ir  naf  or  nefoedd.     50  11.     Dajydd  ap  Gwilim. 
204.     Kowydd  o  fawl  ir  Duwdod. 

O  Duw  mawr  daf  iw  y  modd .      1 20  11.     M.  ap  Huw  Lewis. 
208.     Kowydd  ar  sylwedd  y  Drindod. 

Duw  hollwir  wyd  dehallwych.    100  11.   M.  ap  Huw  Lewis. 
211.     Kowydd  i  Angef. 

Gwr  gerwin  blin  a  gar  blau.  84  11.  Morgan  ap  Huw  Lewis. 

214.     Kowydd  i'r  lesu. 

Anna  a  wnaeth  i  nyni.     64  11. 

Howel  ap  Dd.  ap  leuan  ap  Rys. 
216.     Kowydd  moliant  i  Arglwydd  Herbart. 
Os  byrr  oetyd  os  bryd  hen.     70  11. 

Howel  ap  Dd.  ap  leuan  ap  Rys. 
219.     Kowydd  i'r  Enaid. 

Ymddiddan  bwhwman  hwyr.     62  11.     lollo  Goch. 

221.  Kowydd  moUant  Davydd  Goch. 

Brainiol  wyt  or  barwnwaed.     68  11.     Lewis  y  Glyn. 

222.  Kowydd  moliant  tri  mab  Rosser  Vychan. 

Y  trywyr  a  bortraiwyd.     66  11.     leuan  ap  Howel  Swrdwal. 
224.     Owdl  Voliant  i  Arglwydd  Herbart. 

Mwydiant  a  ffynniant.     104  11.     Howel  Swrdwal. 
228.     Kowydd  i  Domas  vab  Rosser  Vychan. 

Y  barr  val  vnmab  vrien.     54  11.     Bedo  Brwynllys. 
230.     Kowydd  moliant  Dafydd  Llwyd  ap  Dd  ap  Einyon. 

Denais  dy  gariad  ynof.     64  11.     Gwilym  ap  Ivan  hen. 


42  National  I^ibrary  of  Waives 

POETRY— continued. 

p.  232.     Kowydd  moliant  Arglwydd  Fferis. 

Rhyvel  ar  barsel  or  byd.     58  11.     Llawdden. 

234.     Kowydd  moliant  i  Arglwydd  Fferis. 

Y  karw  urddol  kywir  ddoeth.     66  11.      Dafydd  Llwyd. 

Cats  i  orffen  ai  ddaued. 

237.     Kowydd  moliant  i  bias  Llywelyn  Vychan  o  Velienydd. 

Y  nos  i  kad  mab  rhad  rhwydd.     58  11. 

levan  ap  Howel  Swrdwal. 
239.     Kowydd  moliant  i  bum  mab  Davydd  ap  Tomas. 
Trais  Duw'n  vaith  trwstan  wyf  i.     72  11. 

Gwilim  ap  levan  hen- 
241.     Owdl  foliant  i  Ddafydd  [o  Fachelldre]. 
Kyrchais  ar  frys  winllys  wiw.     64  11. 

Llewelyn  Goch  ap  Meurig  hen. 

243.  Kowydd  moliant  i  Watkyn  Vychan  o  Hergest. 

Y  gwr  i  trig  ar  y  traeth.     50  11.     Bedo  Brwynllys. 

244.  Kowydd  moliant  i  Watkyn  Vychan  o  Hergest. 

Eurlliw  a  gwar  Hew  a  gaf.     54  11.     Bedo  Brwynllys. 

247.     Kowydd  moUant  i  Wiliam  Wyn  o  Lanfair. 

Y  gwalch  ir  dan  glych  euraid.     82  11.     Edward  Urien. 

250.     Kowydd  moUant  Rhobert  Llwyd  o'r  Rhiw  Goch. 

Y  Hew  gwych  galluog  wedd.     98  11.     Tomas  Penllyn. 

255.  Englynion  Mawlwrieth  i  Mrs.  Beg  Parri  o  waith  bagod  or 

Penkerddied. 

1.  Nid  glan  diddan  dyweddi — arglw5'dd.    4  11.  S.   Vychan. 

2.  Mawr  iw'r  gras  addas  iddi — gynnyddii.  8  11.   W .  Kynwal. 

3.  Merch  Harri  Parri  fal  parad — fEraethlais.  4  11.  S.  Tudur. 

4.  Marged  ail  I,uned  oleini — aelfain.     4  11.     R.  Kain. 

5.  Merch  Parri  heini  Uoyr  hinon — Farged.     4  11.     W.  Llyn. 

6.  Kglurglod  hyuod  heiui — ein  eurgouth.  20  11.  M.  Dwyferh. 

256.  Englynion  yn  dangos  mor  angenrhaid  iw  kadw'r  yd. 

Er  gwrtaith  fawrdaith  ar  lafirdir — dol.     8  11.     W.  Llyn. 
I  franar  kynar  fo  kenyd — perwch.     8  11.     5.  Tudur. 

257.  Englyn  ar  lanw  a  thrai  wrth  gwrs  y  Ueuad, 

Y  lleuad  yn  nwyrain  ne  orllewin — lion.    4  11.    D.Nanmor. 

257.     Englyn  i'r  dauddeg  arwydd. 

Hwrdd  gwrdd  gyfwrdd  tarw  gefell — krank  Hew.     4  11. 
2  Englyn  moliant  i  Loddaith. 

Dydd  da  yt  dwy  henwayd  daioni — Gwynedd.     8  11. 

G.  Hiraethog. 
Englyn  i  Sion  ap  Huw  .  .  .  am  ddwyn  tyddyn  y  Bardd. 
Twyllaist  tueddaist  fi  am  tyddyn — tir,     4  11.     W.  Llyn. 


Additional  Manuscript  i6  43 

POETRY— continued. 

p.  258.     Englynion  i  ddiolch  am  gyllell. 

Aer  Madryn  yn  L,lyn  Hew  anian — diwael.    8  11.    7?.  Kain. 
Hardd  iw'r  anrheg  deg  diogan — rhoddit.     8  11      S.  Kain. 

Kyllell  bert  Rhobert  aur  hebawg — iw'r  drycb .     1 2  11. 

R.  Kain. 
Dyma  gam  kadarn  mewn  kydwedd — blethiad.     1 2 11. 

S.  Kain. 
Llyma  garn  kadarn  teg  kydwedd — gyllell.     16  11. 

260.     Englynion  i  Lvmdain.  t-^-  P^y^^P- 

Da  iw  Lflimdain  gain  am  giniaw — a  bwyd.     8  11.     Anon. 

260.  2  Englyn  i  ddiolch  am  bar  o  drwssiad  i  Ddoreth  Mostyn  o 

Gefnamwlch. 
Gwnaetb  trwsiad  mustriad  meistres — Dorithi.     8  11, 

261.  50  Englynion  ar  amryw  destynoedd.  '■     '         V'      • 

Hawdd  a  fydd  beimydd  heb  wall — a  digest.     20  11. 
Anerch  Sion  Gryfifydd  i  enyn — kariad.     4  11.     W.  Llyn. 

262.  7  o  hen  Englynion. 

Gwell  i  wan  traglan  yn  treiglof — goror.  28  11.  M.  Dwyfech. 

263.  6  o  Englynion  pan  oedd  y  Bardd  yngharchar  efo  gwyr  I,lyn 

yn  Llyndain  yn  amser  larll  I<eister  ynghylch  y  gwUtir, 

Anerch  Lyn  ginim  ganwaith — or  karchar.     24  11. 

Huw  ap  Rich .  ap  Dd. 
14  o  Englynion  i  anerch  gwyr  I,lyn  oedd  yngharchar. 
Gwag  ddyffryn  iw  llyn  ai  hoU  wnnion — dai.     56 11. 

265.  70  Englynion  i  wyr  Llyn.  [^-  Dwyjech- 

Archaf  ni  chelaf  wych  hwyliad — tra  allwy.     28  11. 

Kad.  Gryffydd. 

266.  7  o  Englynion  i  Huw  ap  Rich,  ap  Dd.  o  Gefnllanfair. 

O  Dduw  Ddixw  farw  Huw  o  far  haint — prysur.     28  U. 

Morgan  ap  Hugh  Lewis  o  Hafod  y  ivern. 

267.  6  o  Englynion  ir  eos  o  waith  Wil  Llyn  ai  frawd  Huw  Llyn. 

Kerddgar  dlos  eos  iach  wiail — -kedwyn.     24  11. 

268.  3  o  Englynion  i  William  Llyn  pen  gwympodd  oddiar  gefn 

i  was  yn  r  afon  Ymhenal. 
I.lyn  William  anerch  holl  anwyledd — dysg.     12  11. 

269.  3  Englyn  yn  atteb  i'r  rhai  uchod.  t^""'  Arwystli. 

Telyd  Duw  it  Huw  heywr 'r  ymadrodd.     12  11.      W.Llyn. 

4  Englyn  o  waith  gwr  o  Dowyn  yn  Llyn. 

Y  Ueuad  wych  yn  lie  dyn.     16  11.     Syr  I  fan  Llwyd. 

270.  3  Englyn  mewn  kwmpnieth. 

Ir  wy  n  ofni  meddwi  am  uddyn — o  gwrs.     12  11. 
270.     Englyn  i  Swnt  Enlli.  [Rhobt.  ap  Rhees  Wyn  o  Rianog. 

Kalouau  touau  He  i  tyuir — badau.  4  11.  M.  Dwyfech. 


44  Nationai.  IvIbrary  of  Wales 

POETRY — continued. 

p.  271.     Englyn  i  afon  Ogwen. 

Ogwen  aflawen  floeddiog — llam  byddar.     4  11.     H.V. 

2  Englyn  i  Bwll  Keris. 

Blaunffris  pwll  keris  yn  kuro — kreigiau.    4  11.  M .  Dwylech. 
PwU  keris  dibris  rhaid  brysiaw — ar  hwn.  4  11.  5.  Brwynog. 

Englyn  ar  Deit  y  Traeth  mawr. 

Yn  njdd  lloer  newydd  ar  naw — ar  y  gloch.     D.  Nanmor 

Englynion,  etc. 

Deillion  fydd  dynion  ai  dysg.     4  11. 
Yfiengtid  drwy  lid  diles  o  falchedd.     4  11. 

272.     2  Englyn  i  brydydd. 

Kais  linin  a  genwair  ag  anwn — bryf .     8  11.     M.  Dwy'ech. 

272.     150  Englynion  i  bump  o  wyr  Gwynedd  oedd  yn  bum  Esgob 
ar  unwaith  anno  1606. 
Kenwch.  kanmolwch  pob  melus — awdur.     60  11. 

_.     ,      .  .  Tomas  Dafis. 

274.  Englynion,  etc.  ' 

Pedwar  dirgel  nis  gwelir.     4  11. 

Tri  fiFeth  soweth  i  sain — ai  ddefod.     4  11. 

Pymtheg  kant  gwarant  oedd  gwiroed — lesu.     4  11. 

M.  Dwyfech. 

275.  2  Engljm  ar  farwolaeth  gw'artheg  yn  Llyn. 

Pymthegkant  gwadant  oed  gwiwdeg — lor  nef.     4  11. 

M.  Dwyfech. 

Pymtbeg  kant  gwarant  ag  un — a  thrigain.     4  11. 
Englyn  ar  farfoleth  gwartheg  ym  Mon.  \Sion  Smith. 

Oedran  lessu  gu  gyfion — brynwr.     4  11. 
Englyn  ar  4  chwarter  y  flwyddyn. 

Mwyn  oedd  gael  Gwanwyn  gwnog — a  hefyd.     4  11. 
Englyn — Hwylus  iw  f 'wllus  fellu — dehellwch.     4  11. 

276.  Englyn  i  Fwlch  y  Rhiwfelen.  '■    '        S  ^  • 

Iflwybur  blin  dilin  ar  dalauth — i  rlioed.     4  11. 

3  Englj^n  pan  oedd  Prydudd  yn  gla  o'r  frech. 

Er  bod  myddygon  im  gado — gan  friwie.     12  11. 
Englyn  i'r  tan.  [Syr  Ifan  Llwyd. 

Da'r  gwanwyn  iw'r  tan  rhag  drwg  fo  na — wledd.     4  11. 
Englyn  i  leidr. 

Or  siel  ddiogel  fo  ddygwyd  i  far.     4  11.     {Crossed  out). 

277.  I'r  neidr. 

Dychrynais  pan  welais  lun  olwyn — o  neidr.     4  11. 
Oriau'r  flwyddyn. 

Naw  mil  o  gyfrif  rhifant — ar  ganu.     4  11. 
Englyn  yn  dygymu  plant  duon  Talbwrdd. 

Dau  tra  geisiwy  un  tri  gosod.     4  11. 


Additionai,  Manuscript  i6  45 

POETRY— continued. 

p.  277     Ysgyfamog. 

Hai  bloten  dorwen  hid  dir — rhydynog.     4  11. 
Hnglyn. 

Y  gwirder  kariad  ar  gwyrda — weithian.     4  11.     R.  Kain. 

278 .  Dau  Englyn  pan  oedd  Sowts  [Zouche]  yn  Arglwydd  President 

yn  y  Martses  [1602 — 161 5]. 
Mae  ordor  rawy  sor  am  serch — ag  anair.     8  11. 

5  Englyn  i  Dybagko.  t^"^''^  °  ^^>'"  ^^^'Z^"- 

Bias  kerth  dail  dierth  dauar — yr  India.     20  11. 

Sir  Hinv  Roberts  lien. 

279.  Dau  Englyn  ir  hen  Sion  Gruffydd  o  Lyn,  1585. 

Pa  les  gwledd  mowredd  o  ymwared — a  gawn.     8  11. 

Mnrys  ap  I  fan  ap  Einvon. 
8  Englyn  i  Wilwyr  Karn  fadryn. 

Gwilwyr  bryn  Madryn  y  marn — ai  gwelo.   12 11.     R.  Kain. 

Gorsedd  hoU  Wvnedd  rhwng  Llyn — arawyr.     12  11. 

S.  Phylip. 
Karnfadryn    gadarn   iiwch   Uus    Gwdion — ail.     8   11. 

280.  Englyn  i  was  yn  rhinkian  danedd.  t^»^  Pennavt. 

Deffro  Twm  gidwm  gedyrn — i  ddanedd.     4 11.     G.Glyn. 
Dau  Englyn  i  gri  o  fytheiaid. 

Klowch  lid  ag  ymlid  gadgamlan — klych  gwrdd.     8  11. 

281.  Englyn  i  Sir  Feirionydd  [v.  p.  294).  '^^°-  /«»««• 
Englyn  i  Ifan  tew  longwr. 

I  niae  ki  i  ti  Ifan  tew — min  gerwin.     4  11.     Kad.  Kessel. 

3  Englyn  ir  krud  krynij. 

Y  krud  pam  oeddwn  wr  kry — o  gariad.     12  11. 

4  Englyn  i  felin.  [Ifan  Llwyd  lien  o  Dowyn. 

Gwna  felin  goethrin  gwiw  athro — chwimwth.     16  11. 

282.  3  Englyn  i'r  keiliog.  [Morgan  ap  Haw  Lewis. 

Klowais  nid  gwaglais  gwiwglocb — y  bore.     8  11. 

Morgan  ap  Huw  Lewis. 
Kethrin  hir  blygain  rhoi  bydd  ky  penu.     4 11. 
Rhaid  dysgu  yn  ifank.  [^V  ^-  Roberts. 

Pen  eluch  i'r  rhuch  yn  wr  hen — ni  ddysgi.     4  U. 

Dd.  Llivyd  o'r  Henblas. 

283.  Dau  Englyn  i  fachgen  a  anwyd  wedi  i  dad  farw. 

Wnflfre  Fychan  Ian  liniedd — yginin.    8  11.     Kad.  Kessel. 
Englynion  ar  amryw  destynoedd. 

Medru  tewi  weithie  iw  mudriad — o  gydwedd.     4  11. 
Ni  ddoedaf  o  daf  i  daith — mo  hynu.     8  11. 
Bydd  berffaith  dy  araith  ar  dwrn — howddgaraidd.     4  11. 
Myrddin  a  ddowod  mowrddysg — attebion.     4  11. 
Ytifedd  a  garo  tafarn — yn  felus.     4  11. 


46  National  Library  of  Wales 

POETRY— continued. 

p.  284.     14  o  Englynion  ar  amriw  ddiharebion. 

Mi  a  glowias  koeliais  wr  kail — yn  doedyd.     56  11. 

2R6.     Englynion. 

Rhisiart  wur  Rhisart  aer  rasol — iachaii.     4  11.    R.Philip. 
Eira. 

Eira  g^vyn  ar  fryn  fru — am  dalloedd.     4  11. 
Yr  Plael  a'r  Cybydd. 

Ni  chyll  hael  moi  drael  er  a  dreilio — byth.     4  11. 

286.  Kynhaua  teg  1630. 

Dau  wythgant  rhifant  ar  hyd — a  rhagor.     4  11. 
Fair  For\v)'n.  \Sr  H .  Roberts. 

Kyn  i  ddwyn  morwyn  oedd  Mair — wen  weddus.     4  11. 

287.  120  Englynion  i'r  Udonwyr.  Sir  H.  Roberts. 

Drwg  helynt  oedd  gynt  nid  gau — trais  ysbys.     48  11. 

289.  Tri  Englyn  Duwiol.  t^^«^  «/'  ^'^^-  «^  J^^fydd. 

Mi  a  bechais  garw  om  buchedd — kael  anair.     12  11. 
Etto — Gwae  fynglialon  don  bob  dydd — byw  aclios.     12  11. 

M.  Dwyfech. 

290.  160  Englynion  deddfol  ar  amriw  destynoedd. 

Myddylia  yn  dda  dy  ddiwedd— or  byd.     64  11. 

292.  Deg  o  Englynion  deddfol. 

Duw  nefol  kedol  keidwad — gwyllt  a  do.     40  11. 

293.  Myfyrdod  ar  i  ddechre  ai  ddiwedd. 

Tydi  ddauar  war  irad — it  hyny.     12  11.     S.  Tudur. 

294.  Or  klipan  truan  pob  trad — ar  ddynion.     4  11.     Gr.  I.lwvd. 

Duw  hen,  Duw  lawen,  Duw  Iwys — Duw  dirion.     4  11. 
Am  chwant  a  hel  merched. 

Kardiau  a  dissiau  dwysawl — a  merched.     4  11. 
3  Englyn  i  Sir  Feirionydd. 

Sir  Feirion  dirion  nid  eiriach — dittio.     12  11. 

Kadr.  Gruffydd. 

295.  6  o  Englynion  a  wnaeth  y  bardd  ar  i  gla  welu. 

Dan  gledd  Duw  gorfedd  a  gaf — im  adwuth.     24  11. 

M.  Dwyfech. 
6  Englyn  i  ddoctor  Rhisiard  Fychan,  Esgob  LUmdain,  1605. 

Bydd  llawen  Lunden  duw  lw5'd — ath  ddysgodd.     24  11. 
297.     Englynion,  etc.  ^-  Hughes. 

Un  Duw  heb  amarch  mi  ath  gyfarchaf.  4 11.  5.  Alowddwy. 

Nag  agor  fy  nor  faun  wryd — gogo.     4  11.     S.  Phillip. 

Er  symud  marw  a  mud  or  amodawl — bwU.   4  11.  Ed.  Prys. 
Englyn  i  Fair  Forwyn. 

Un  nos  ar  bymtheg  wiw  emain — an  dwg.     4  11. 
Ynys  Enlli. 

Enlli  mawr  weilgi  mor  wych — llc'r  adar.     4  11. 


Addition Ai<  Manuscripts  i6 — 17  47 

POETRY — continued. 

p.  298.     Englyn  pan  oedd  yn  gla. 

Pawb  yn  Uwyr  ai  g\vyr  or  gwiria — ryw  ffordd      4  11. 
Cwest  yn  y  Mwythig.  t^-  Hughes. 

Y  kwest  da  gonest  digynnwr — kyfion.     4  11.     R.  Hughes. 
Mogelwch  gwyliwch  goelio — un  chwedel.     4  11. 

Dau  Englyn  i'r  dafarnwraig. 

I/lanw  bott  oer  drott  ar  dro — ydolwyn.     8  11. 

299.     130  Englynion  i  bobol  feddwon. 

Llyfodreth  soweth  y  sydd — yn  pallu.     44  11. 

Syr  H .  Roberts. 
Pen  f o  n  yn  feddwon  yn  faith — yn  dadwrdd.     8  11. 

301.     Kowydd  marwnad  Sioned  verch  Elis  ap  Harri. 
Duw  oruchel  a  drycho,     74  11,     Huw  Machno. 

304.     Kowydd  moliant  Risiart  Bwlcklai  o  Borthamal. 

Ym  Mon  wenn  mae  un  anedd.     104  11.     Huw  Pennant. 

308-9.     Subject  Index. 

17-B.    Letters,  Triads.    OfBcium  B.  Mariae,  &c. 

Williams  MS.  22T.  Paper.  208x160.  526  pp.  (6  pages 
at  the  beginning  and  6  at  the  end  are  taken  from  the 
Middlesex  Journal  for  November,  1787).  Half -bound  calf. 
Welsh.  Written  by  the  Rev.  David  Ellis  (1739 — 1795)»  when 
curate  of  Amlwch,  in  1788  (pp.  381,  444).  There  are  notes  by 
lolo  Morganwg  (p.  444),  Rev.  P.  Bayly  Williams,  pp.  344 — 6 
and  Owen  Williams.  David  Thomas  (Dafydd  Ddu  Kryri)  has 
written  his  name  on  p.  516.  This  is  one  of  several  MSS. 
written  by  David  Ellis,  viz..  Pen.  154,  197,  Cardiff  47, 
Cwrtmawr  8,  9,  10,  11, 12,  Llanstephan  222,  and  a  MS.  at  the 
Free  Library,  Swansea.  On  Ellis's  death  they  became  the 
property  of  David  Thomas,  and  subsequently  passed  to  the 
Rev.  P.  Bayly  Williams,  and  Owen  Williams,  Waunfawr. 
This  MS.  as  well  as  the  next  one  MS.  18-B,  subsequently  came 
to  Mr.  Edward  Breese  of  Portmadoc  (whose  bookplate  is  on 
the  fly  leaf),  and  was  bought  by  Mr.  E.  G.  B.  Phillimore  at  his 
sale.  The  name  of  J.  1,1.  Williams,  Coed  Mawr,  Nr.  Conway, 
21  April,  1849,  occurs  on  p.  328.  Pp.  449 — 464  have  been 
misplaced  by  the  binder. 

I .     Trioedd — Triads, 

Tri  pheth  a  edrych  dyn  am  dano,  a  goreu  ganddo  nas  gwelo. 
I.  Gwadn  ei  esgid  yn  codi.  2.  Pr^f  ar  ei  ysgwydd  wedi 
cribo  ei  ben.  3.  Un  arall  yn  caru  ei  wraig  .  .  13  Triads. 
See  Myf.  Arch.,  1870,  p.  831. 


48 


National  Library  of  Waives 


LETTERS,  TRIADS— continued. 

p.  2.  Tri  Thlws  ar  ddeg  Ynys  Brydain — The  Thirteen  Treasures 
of  Britain. 
I.  Lien  Arthur  Ynghemiw,  pwy  bynnag  a  fai  dani,  efe  a 
welai  bawb,  ac  ni  welai  neb  ef .  .  .  .  Ends :  1 1 .  Gwydd 
bwyll  Gwenddolae  ap  Ceidio,  o  gosodid  ei  werin  amo, 
hwy  a  chwaraen  eu  hunain,  canys  aur  oedd  y  Gwerin 
ac  arian  oedd  y  clawr.  See  Report  of  MSS.,  vol  I., 
pp.  223,  401,  439,  512,  995,  1039,  1 106,  &c. 

4.     Trioedd  Taliesin — The  Triads  of  Taliesin. 

Tri  pheth  sydd  anhawdd  eu  cael.  i.  Tailiwr  diorwag. 
2.  Melinydd  cywir.  3.  Tafamwraig  ddi  chwant,  &c. 
17  Triads.  They  are  not  the  same  as  those  in  Myf. 
Arch.,  p.  834. 

6.  Gofyniadau  7  o  wyr  doethion  i'w  gilydd,  a'u  hattebion.     i. 

Pa  Ddoethineb  fwyaf  ar  ddyn?  See  Myf.  Arch.,  p.  776 (88) . 
Tri  aderyn  L,lwch  gwin. 

Drutwas  ap  Trephin  a  gaf as  gan  ei  wraig  dri  aderyn  Llwch 
gwin,  &c.     See  Report  Welsh  MSS.  I.,  p.  168  for  text. 

7.  The  Tale  of  Gruffydd  Vychan,  of  Corsygedol,  and  his  cousins. 

See  Powys  Vadog,  vol  V.,  p.  235. 

8.  Edifeirwch,  &c.,  Owain  Cyfeiliog. 

Dywaid  i'th  Arglwydd  rhwydd-was,  &c. 
Pechodau  y  Brytaniaid. 

Chwe  pheth  a  wnaeth  i'r  Brytaniaid  golli  eu  Pendefi- 
gaeth,  &c.  Gildas  Pen  Prophwyd  Brydain. 

9.  15  Arwydd  cyn  dydd  y  Farn.  St.  Hierom. 

I.  Y  dydd  cyntaf  yr  ymgyfj^d  y  mor  yn  uwch  na'r  myn- 
yddoedd  uchaf  ddeugain  cufudd,  &c. 

II.     Letter  from  Mr.  John  Morgan  to  Moses  Williams,  May  13, 
1714.     Printed  in  Cambrian  Register,  II,  p.  536. 

20.     John  Morgan  to  Moses  Williams,  Jan.  4,  1717,  with  notes 
by  Lewis  Morris. 

25.     John  Morgan  to  Moses  Williams,  Aug.  19,  with  notes  by  L.M. 

29.     Lewis  Morris  to  Owen  Meyrick  of  Bodorgan,  [1738].     Printed 
in  Cymdeithas  Lien  Cymru,  vol.  V-VI,  pp.  26-36. 

42.  John  Morgan  to  Moses  Williams,  May  13,  1714. 

43.  W.  Wynn  to  L.  Morris,  Feb.  28,  1745.     Printed  in  Camb- 

Register,  II,  p.  533. 

49.     Edward  Samuel  to  L.  Morris,  Aug.  9,  1739. 

52.     Lewis  Morris  to  Ambrose  Philipps  (no  date).     Printed  in 
Camb.  Reg.,  II,  p.  487. 

55.     Lewis  Morris  to  Michael  Lort  (no  date),  with  remarks  on 
Macpherson,  author  of  Ossian. 

59-170.  Letters  of  Lewis  Morris  to  Edward  Richard,  from  Aug.  5, 
1758.  Printed  in  Cymwro^or,  vol.  I,  pp.  135 — 170;  vol. 
II,  pp.  47 — 81,  138 — 160. 


Additionai,  Manuscript  17  49 

LETTERS,  TRIADS— continued. 

p.  170.     Edward  Richard  to  Lewis  Morris,  May  12,  1762.     Printed 
Canib.  Reg.,  II,  p.  543. 
174.     Lewis  Morris  to  Edward  Richard,  May  29,  1762.      Printed 
Camb.  Reg.,  II,  p.  546  ;  Cymmrodor,  II,  p.  158. 

178.     Edward  Richard  to  Lewis  Morris,  June  26,  1762.      Printed 
Camb.  Register,  II,  p.  548. 

182.     Lewis  Morris  to  Edward  Richard,  July  11,  1762. 

187.     Edward  Richard  to  Lewis  Morris,  Aug.  3,  1762. 

189.  Lewis  Morris  to  Edward  Richard,  July  i,   1763.      Printed 

Camb.  Reg.,  II,  p.  551. 

191.  Lewis  Morris  to  Edward  Richard,  Jan.  18,  1763. 

193.  Lewis  Morris  to  Edward  Richard,  Dec.  25,  1764. 

195.  Lewis  Morris  to  Edward  Richard,  May  9,  1764. 

199.  Lewis  Morris  to  Edward  Richard,  Jan.  11,  1764. 

203.  Lewis  Morris  to  Edward  Richard,  Jan.  10,  1765. 

206.  Lewis  Morris  to  Edward  Richard,  Aug.  6. 

Lewis  Morris  to  Edward  Richard,  [March,  1764]. 

208.  Dr.  Phillips,  of  Blaenpant,  to  Edward  Richard,  Oct.  24,  1 760 

210.  Dr.  Phillips  to  Edward  Richard,  Jan.  16,  1761. 

212.  A  Dedication  to  Wynne's  History  of  Wales,  1702. 

214.  Letter  from  Sir  William  Boswell  to  Archbishop  Laud. 

217-344.  Llythyrau  y  Parchedig  Gronwy  Owen,  alias  Gronwy  Ddu 
o  Fon,  at  Mr.  William  Morris,  o  Gaergybi.  Printed  in 
Gronoviana,  Llanrwst,  i860,  and  in  more  recent  editions. 

344.     Letter  from  Lewis  Morris  to  David  Jones,  Trefriw,  Oct.  14, 
1757.     Copied  by  the  Rev.  P.  Bayly  Williams. 

347-381.  Officium  B.  Maria — Gwasanaeth  Mair  wedi  ei  dynnu  o'r 
Lladin  yn  Gymraeg,  gan  Ddafydd  Ddu  o  Hiraddug  hyd 
y  mae  pawb  yn  tybied  .  .  . 
Ends  :  Copi  o'r  Gwasanaeth  hwn  a  'sgrifennwyd  yn  Llan 
Harri  ym  Morganwg  ynghylch  y  30  o  Harri  8.  Ynghylch 
Bl.  yr  Arglwydd  1537.  Ac  a  'sgrifennwyd  drachefn  yn  y 
Flwyddyn  1631.  Yr  hyn  a  gopiodd  y  parchedig  Mr.  Evan 
Evans,  ac  o'i  waith  ef  yr  ysgrifennais  innau'r  copi  hwn, 
Gorphenaf  4,  1788.  David  Ellis.  Curad  Amlwch  ym  Mon. 
Printed  in  Myf.  Arch.,  p.  367 — 377. 

381.     Note   by   Owen   Williams,    Waunfawr,    on    Dafydd    Ddu 
Hiraddug. 
382-4.     Blank. 

385-443.  Welsh  Grammar.  Tair  rhyw  lythyren  y  sydd — y  fogal,  y 
fud  a'r  dawdd.  .  .  . 
Ends  :  Y  Gramadeg  uchod  a  ddatscrifennodd  y  Parchedig 
Evan  Evans  allan  o  waith  Robert  Fychan  o'r  Hengwrt, 
Yswain  ym  mis  Mehefin,  1784.  Ac  a  ddatysgrifennwyd, 
allan  o  waith  ei  law  yntaii,  gennyf  fi  David  Ellis  Curad 
Amlwch  yn  Swvdd  Fon  ym  Mis  Gorphenhaf  1788.  See 
Rel^ori  Welsh  MSS.,  II,  p.  842.,  (Panton  MS.  45)- 

E 


50  National  Library  of  Wales 

LETTERS,  TRIADS— continued. 

p.  444.  Note  by  David  Ellis  as  to  the  publication  of  the  above 
Grammar,  by  Sion  Rhydderch  in  1728,  with  the  following 
comment  by  lolo  Morganwg  at  the  foot  of  the  page 
"Cystal  y  gwyddai  Sion  Rhydderch  Reolau  Barddoniaeth 
ag  y  gwyr  Buwch  wau  Sidan." 

445-448.  A  Proposal  for  printing  by  Subscription  a  Treatise  men- 
tioned by  Mr.  Kdward  Llwyd  in  his  Arch.  Brit,  entituled 
Chwedlau  Doethion  Rhufain,  or  the  Tales  of  the  Wise 
Men  of  Rome,  &c. 

449-464.  The  XV  Tribes  of  North  Wales,  from  the  Collections  of  the 
Rev.  Evan  Evans. 

465.  Account  of  Manuscripts  in  Wales  written  by  the  learned  and 
ingenious  Lewis  Morris,  Esq.,  and  it  is  supposed  about  the 
year  1745.      Printed  Report  Welsh  MSS.,  vol.  II,  p.  838. 

469-472.     Blank. 

473-484.  Extracts  from  letters  written  by  Lewis  Morris  to  his  brother 
William.     Printed  in  The  Morris  Letters,  vol.  I  &  II. 

484.     Llythyr  Mari  Benwen,  &c.,  by  I<ewis  Morris. 

491-496.     Blank. 

497.  Cj^wydd  i  ofyn  hen  Berwig  gan  Michael  Hughes  o'r  Key 
dros  Sion  Roberts,  Saer-maen  o  Lanerch  y  medd,   1744. 

At  fwynwr  dyddiwr  diddan.     70  11. 

H.  Huws  {Bardd  Coch). 
501.     Wiliam  Salbri  yn  danfon  annerch  at  GrufE.  Hiraethog  ac 
eraill  o'i  Gelfyddyd.     cf.  Report  Welsh  MSS.  I,  pp.   24, 
621,  947,  ;  II,  40,  204,  &c. 

505.  Newspaper  cuttings  relative  to  the  Cambrian  Literary 
Institution  {Carnarvon  Herald,  Jan.,  1849). 

511.     Notes  by  Owen  Williams. 

512-515.     Blank. 

18-B.    Poetry. 

Williams  MS.  222.  Paper,  202  X  160.  20  +  828  = 
848  pp.  Bound  in  rough  leather.  Welsh.  Written  by  the 
Rev.  David  Ellis  at  various  times.  Originally  consisted  of 
four  or  five  separate  books.  They  were  bound  together  by 
Owen  Williams,  a  former  owner  {see  p.  i),  in  1863.  Book  I, 
pp.  I — 270  written  in  1789  (p.  119)  ;  Book  II,  (pp.  271 — 398 
and  713 — 794)  written  in  1794  (pp.  271  and  380) ;  Book  III, 
pp.  399 — 556  ;  Book  IV,  559 — 608  ;  Book  V,  609 — 712.  It 
appears  that  pp.  47 — 148  were  copied  from  Pen,  124, 
pp,  233 — 266,  or  from  a  common  original,  and  pp,  747 — 797 
from  Cwrtmawr  MSS.  3  and  4,  which  were  used  by  David  Ellis, 
The  version   of  the   Gododin   (pp.   559 — 608)    was  used  by 


Additional  Manuscript  i8  51 

POETRY— continued. 

Rev.  J.  Williams  ab  Ithel  {see  p  559),  in  his  edition  of  that 
poem.  Notes  by  Gutyn  Peris,  Rev.  P.  Bayly  Williams  and 
Owen  Williams  are  found  throughout  the  MS.,  and  the 
bookplate  of  Mr.  E.  Breese  on  the  inside  Cover. 

p.   I.     Cywydd  Manvnad   Richard   Phylip,   Pencerdd. 

Cwympodd  torrodd  Catterwen.     132  11.     William  Phylip. 

6.     Cywydd  yn  descrifio  pryd  ei  Gariad. 

Y  gangen  irwen  eurwallt.     106  11.     Risiart  Phylip. 

10.     Cywydd  i  Mr.  Huw  Huws  ac  Elm  ei  wraig  [o  Gefn  Llanfair]. 

Can  hawdd  amawrllu  mawr  Llyn.   134II.  R.Cynwal, 1628. 

p.  10.     Note  on  the  Cefn  Llanfair  family  by  Gutyn  Peris. 

15.     Cywydd  Marwnad  Mr.  Richard  Hughes  [Cefn  Llanfair]. 

O  Duw  lor,  beth  ydyw'r  byd.     128  11.     Gruffydd  Phylip. 
p.  IS-     Note  by  Gutyn  Peris  on  Richard  Hughes. 

19.     Cywydd  Marwnad  GnifE.  Glyn  o'r  Gwynfryn. 

lesu  Nef  ei  ras  a'i  nawdd.     102  11.     Gruffydd  Phylip. 

23.     Cywydd  Robert  Wyn  o  Fodysgallen. 

Yr  wylan  fal  yr  alarch.     1 36  11.     R.  Cynwal. 

29.     Cywydd  i  Huw  Gwyn  aer  Robert  Wyn  pan  aned. 

Duw  a  roes  a  da  yw'r  wedd.     134  11.     R.  Cynwal. 

34.     Cywydd  Marwnad  Huw  Bodwrda. 

Byd  dirfawr  yw  bod  terfyn.     184  U.     R.  Cynwal. 

40.     Cywydd  Marwnad  Robert  Carreg,  1579. 

Llyn  brudd  llawn  wae  o'i  breuddwyd.  94 11.  Lewis  Menai. 

44.     Cywydd  Marwnad  Plant  y  Bardd. 

Beth  a  wnawn  byth  iawn  ennyd.     80  11.     Thomas  Prys. 

47.     Awdl  Marwnad  Wiliam  Fychan. 

Pob  calon  a  bron  bur  anian,  a  dyn.     ISSU.     Gruffydd 
53.     Cywydd  i  Mr.  Wiliam  Fychan  cyn  ei  briodi.  iFhyltp. 

Mae  i  ni  leni  lawenydd.     114  11.     Gruffydd  Phylip. 

$7.     Cywydd  i'r  un  gwr. 

Af  i'r  gaer  o  fawr  gariad.     130  11.     Gruff.  Phylip. 

62.     Cywydd  i'r  un  gwr  cya.  ei  briodi. 

Beirddion  digion  bob  digwyl.     114  11.     Gruff.  Phylip. 

66.     Cywydd  i'r  vm  Gwr. 

I'r  im  gaer  enwog  euraid.     112  11.     Gruffydd  Phylip. 

70.     Cywydd  i'r  un  Gwr. 

Dewis  yr  wyf  dwys  air  waith.     1 16  11.     Gruffydd  Phylip. 

74.     Cywydd  i'r  un  Gwr. 

Nid  af  agwawdnid  wyf  gaeth.     88  11.     Gniffyd  Phylip. 

E2 


52  National  Library  of  Wales 

POETRY— continued. 

p.  77.     Cywydd  i  Mr.  Wiliam  Fychan  pan  oedd  yn  sirif. 
Adduned  o  ddaioni.     114  11.     Gruffydd  Phylip. 

81.     Cywydd  i'r  un  Gwr. 

Gweithiwn  fawl  gwaith  iawn  a  fydd.     86  11.     Gruffydd 

[Phylip. 
85.     Cywydd  i'r  un  Gwr. 

Mae  nn  gwr  glan  mewn  gwir  glod.   1 20 11.   Gruffydd  Phylip. 

89.     Cywydd  priodas  Mr.  William  Fychan  a  Mrs.  Ann  Nannau 
[1649]-  [Phylip. 

Awn,  awn,  feirdd  union  fawr  ddysg.     128  11.     Gruffydd 

94.     Cywydd  ar  enedigaeth  Mr.  Gruffydd  Fychan  [1653]. 

Rhown  ddiolch  mewn  rhin  dduwiawl.  92  11.  Gruff.  Phylip, 

97.     Cywydd  i  Mr.  Wiliam  Fychan. 

Y  Gaer  orau  ragorion.     130  11.     Gruffydd  Phylip. 

102.     Awdl  i  Mr.  Wiliam  Fychan. 

Mastr  Fychan  cyfan  y  cofir,  dy  enw.  138  11.  Gruff.  Phylip. 
Wedi  adferiad  y  Brenhinol  Deulu  pan  oedd 
y  Bardd  yn  hen. 

107.     Cywydd  i  Mr.  Wiliam  Fychan. 

Y  wir  glod  bob  cyfnod  caid.     126.     Gruffydd  Phylip. 

112.     Cywydd  i'r  un  Gwr. 

Af  i'r  gaer  fawr  agored.     112  11.     Gruffydd  Phylip. 

115.     Cywydd  i'r  un  Gwr. 

Mae  llys  rhydd  i'm  lleshau  rhawg.     108  11.     Gruff.  Phylip. 

T 19.     Yma  y  terfyn  Cywyddau  Corsygedawl  a  adsgrifennais  i  allan 
o  waith  llaw  y  bardd  ei  hun,  Awst  31,  1789.     David  Ellis. 

120.     Cywydd  Marwnad  Mr.  Gruff.  Fychan. 

Llyma  fyd  He  i  'mofidio.     140  11.     Sion  Phylip. 

125.     Yma  y  canlyn   chwech  o  Gywyddau  Marwnad  Sion  Phylip 
Prydydd  ac  Athraw. 
Rhodd  Dduw  gwyn  yw  rhwydd  ganu.     100  11.     Edmwnd 

129.  Mawr  gwy-n  ym  oer  a  genais.     127 11.     R.  Cynwal.     '■     ^' 

134.  Oer  synnais  er  ys  ennyd.     120  11.     leuan  Lloyd  Sieffre. 

138.  Dirwyodd  Duw  yr  awen.     88  11.     Gruffydd  Hafren. 

142.  Hir  i  mi  draw  gerllaw'r  Han.     78  11.     Gruffydd  Phylip. 

145.  Ni  wyl  dyn  anwyl  dyner.     98  11.     Rowland  Fychan. 

149.     Cywydd  Cuwpyd. 

Clywais  let'  clais  wylofain.     82  11.     Sion  Phylip. 

152.     Cywydd  Marwnad  Sion  Dafydd  alias  Penllyn,  Bardd  Nan- 
nau [1694]. 
Pererin  wyf  dan  glwyf  gloes.     128  11.     Owen  Gruffydd. 


Additional  IManuscript  i8  53 

POETRY— continued. 

p.  156.     Cywydd  Brad  y  Powdr  Gwn. 

Duw  Emerawdr  Creawdr  cred.     io8  11. 
1 60      Cerdd  Clidro.  Hum  Roberts  lien  0  Aberffraw  ym  Mon. 

Mae  gwr  fal  mil  o  gawri.     40  11.     Robin  Clidro,  Pender. 

162.     Cywydd  yn  dangos  fel  y  collodd  ei  wasanaeth. 

Fel  ym  fardd  canxi'r  wyf  fi.     58  11.     Robin  Clidro. 

164.  Cywydd  y  pysgotta. 

Rhoddais  fy  mryd  ar  hyd  yr  haf.     40  11.     Robin  Clidro. 

165.  Awdl  y  pysgotta. 

Gwrandewch  wyr  da  fel  y  bu'r  pysgotta.    27  11.    R.  Clidro. 

166.  Awdl  clera.  [•/?_  Clidro. 

Gwilie  a  ddaeth  arna  a  pbawb  aeth  i  glera.     65  11. 

169.     Traethawd  o  Hanes  a  ChySes  Risiart  Thomas  Parri,  &c. 
Cliwi  brif  bendefigion  sy'n  byw  yn  Nhalebolion.     g^  11. 

172.  Englynion  (6)  ar  yr  imrhyw  destyn.  [■"•  ""^5. 

Chwi  mwynwyr  och.  amynedd — a  haelion.  24  11.  H.  Huws. 

173.  Cywydd  Priodas  Mr.  Owen  Elis  o  Ystumllyn. 

Dau  Ian  aeth  a'u  dwylaw'n  im.     150  11.     Gtuffydd  Phylip. 

179.     Cywydd  i  ofyn  March  i  Thomas  Prys  ac  i  Hugh  Bodwrda. 
Ivlafurwr  diball  fawrwaith.     126  11.     Sion  Phylip. 

183.     Cywydd  ar  ddyfodiad  Siarles  II  i'w  deymasoedd. 

Duw  y  duwiau  dad  awel.     70  11.     Jo.  Vaughan,  Caergai. 

186.     Cywydd  Marwnad  Mr.  Thomas  Ellis. 

Hynod  iawn  hyn  adwaenan.     98  11.      Gruffydd  Phylip. 

189.     Cywydd  Marwnad  Colonel  Bulkeley  a  laddwyd  ar   Draeth 

y  Lafan,  Chwefror  19,  1649. 

•^  ""      ^"^  [Griffith,  Llanddyfnan. 

Y  Bardd.     Mae  tonnau  o'r  dagrau  dwys.     82   11.     John 

A  note  by  Gutyn  Peris  on  p.  190. 

192.     Atteb  i  Gywydd  yr  Adar. 

Y  gwalch  euraid  glych  arian,     152  11.      Wiliam  Phylip. 

198.     Cywydd  i  ofyn  Beibl  gan  .  .  .  Esgob  Bangor  a  Dr.  John 
Ellis  o'r  Wern. 
Dyn  wyf  fi  yn  dwyn  ei  fyd.     150  11.     Owen  Gruffydd. 

204.     Cywydd  dyfaliad  yr  wybr. 

Y  glaer  faith  wybr  eglurfawr.     66  11.     Wm.  ap  Sion  ap 

206.     Cywydd  dychan  i'r  Cadach  wyneb.  '-    ^'^     ' 

Lie  gwn  gael  oil  i  gan-gwlad.     62  11.    Gruffydd  Hiraethog. 

208.     Cywydd  i  ofyn  Ceiliog  Bronfraith. 

Ein  Duw  gad  hwn  ni  ad  gam.    84  11.    Gruffydd  Hiraethog. 

212.     Cywydd  i'r  gath  am  ladd  y  ceiliog  Bronfraith. 

BiUB  Herod  bo  ym  hiraeth,     74  11,     Gruffydd  Hiraethog. 


54  Nationai.  Library  of  Wales 

POETRY — continued. 

p.  214.     Cywydd  i  ddiolch  am  Bairn. 

Da  pob  peth  di  feth  dyfiad.     80  11.     Wiliam  Llyn. 

217.     Cywydd  i  ofyn  Caseg  dros  Thomas  Fychan  o  Hafod  y  Maidd. 

Y  ddau  ustus  ddewisdeg.     114  11.     Rowland  Fychan. 

221.     Cywydd  i  ofyn  march  dros  yr  un  gwr. 

Y  ddeugar  foneddigaidd.     124  11.     Thomas  Prys. 

226.     Cywydd  Meibion  Owen  Tudur. 

Y  ddeuwr  arglwyddiaidd.     64  11.     Dafydd  Nanmor. 

229.     Cywydd  i  yrru  ysgyfamog  yn  genat  at  helwyr. 

Y  bryfes  gynnes  geinach.     112  11.     Thomas  Prys. 

233.     Cywydd  i'r  Ficar  Prys  o  Groes  Oswallt,  1591. 

Duw  sydd  gall  dewisodd  gynt.     104  11.     Rhys  Cain. 

237.     Cywydd  i  Mr.  Edward  Williams,  Person  o'r  Drewen. 

Y  gwr  Hen  doeth  gwar  Uawn  dysg.   78  11.    Sion  Cain,  1626. 

240.     Cywydd  i'r  Byd. 

Yma  r  ys  yn  ymryson.     62  11.     Meredydd  ap  Rys. 

242.     Cywydd  Marwnad  Syr  John  Owen  o'r  Gynennau. 
Digio  a  wneist  Duw  gwae  ni.     194  11. 

Edward  Morys,  Perihi  llwydion. 
249.     Cywydd  Marwnad  yr  im  Gwr. 

O  ddaionus  Dduw  unig.     179  oil.     Mathew  Owen. 
A  note  by  Gutyn  Peris  on  p.  254. 

256.     Cywydd  mawl  i'r  Parch.  Dr.  Humphreys,  Deon  Bangor,  1682 
Mae  rhwydeb  a  mawrhydi.     100  11.     Edward  Morys. 

260-261 .  Blank. 

262-267.  Indices  to  preceding  poetry. 

268.  Blank. 

269.  A  note  on  Sir  John  Owen  by  Gutyn  Peris. 

270.  Blank. 

271.  Cywyddau  ac  Awdlau  a  sgrifennwyd  allan  o  hen  Lyfr  gynt 

eiddo'r  Parch.  William  Wynne,  Person  LlangjTihafal,  yn 
awr  eiddo  Doctor  Roberts  o  Ddolgelley,  1794. 

271.     Cj-wydd  i  ofyn  dau  filgi. 

Cwynais  wrth  Dduw  a'm  cenedl.     58  11.     Bedo  Coch. 

273.     C3rw7dd  i  ofyn  Bwa  gan  Sion  Bulkeley,  Person  Dlandegfan. 

Y  prelad  iawn  fab  Rholant.     69  11.     Or.  Hiraethog. 

276.     Cywydd  i  ddiolch  am  win  a  suwgr. 

Y  lien  addfwyn  Uimieiddfawr.     lerwerth  Fynglwyd. 

278.     Cywydd  i  ofyn  dau  filgi. 

Yr  hoyw-fab  a  elwir  Hafart.     Huw  Cae  Llwyd. 


Additional  Manuscript  i8  55 

POETRY— continued. 

p.  281.     Cywydd  i  ofyn  deg  o  gesig. 

Bwriaf  wawd  buraf  i  wyr.     Gruff.  Hiraethog. 

284.     Cywydd  i  ofyn  dau  Alarch. 

Mastr  Tomas  dewr  at  ymwan.     Gruff.  Hiraethog. 

287.     Cywydd  i  ofyn  March. 

Aeth  moliant  wytb  ymlaen  tid. 

Gruff,  ap  leu.  ap  Lin  Fychan. 
290.     Cywydd  i  ofyn  arfau  gwynion. 

Y  dref  ar  dorr  yr  afon.     Tudur  Aled. 

293.     Cywydd  i  ofyn  paun  a  phannes. 

Rhwyd  y  gwin  rby-deg  ener.     Cynwrig  ap  Dafydd  Goch. 

296.     Cywydd  i  ofyn  Bwa. 

Y  tri  maib  at  yr  ymwan.     Tudur  Aled. 

298.     Cywydd  i  ofyn  Bwcled. 

Y  dyn  ir  hael  dan  aur  ben.     Morys  Dwyfech. 

301.     Cywydd  i  ofyn  March. 

Y  prelad  hael  perl  y  tir.     Sion  Phylip. 

306.     Cywydd  i  ofyn  cymmod  gwyr  Caer  Einion. 
Adda  pridodd  paradwys.     Lewys  Mon. 

308.     Cywydd  i  ofyn  Cwch. 

Y  tri  wyr  glan  troi  wir  glod.     Thomas  Prys. 

313.     Cywydd  i  ofyn  Cymmod. 

Hardd  Wiliam  hoyw  urddol-waed.     Howel  Davi. 

315.     Cywydd  i  ofyn  Bytheiad. 

Poen  a  dyfodd  pendefig.     Hiiw  Arwystl. 

318.     Cywydd  etto  i  ofyn  Bytheiaid. 

Pwy  o  Rodri  pur  edryd.     Sion  Brwynog  o  Lanbaho. 

322.     Cywydd  i  ofyn  Tarw  du. 

Aed  dy  wyneb  hyd  henaint.     Sion  ap  Hywel  ap  Lin 

326.     Cywydd  i  ofyn  wtcneiff.  '•   ^ 

Y  gwr  o  Rys  geirwir  wyd.     Guttyn  Owain. 

328.     Cywydd  i  ofyn  March. 

Y  gwr  un  gorph  ag  lorus.     Guttyn  Owain. 

330.     Cywydd  i  ofyn  Cymmod. 

Rhys  a  gynnal  rhwyg  Einion.     Howel  Cilan,  a  Teuan 

332.     Cywydd  arall  i  ofyn  Cymmod. 

Gruffydd  o  ddolydd  Olwen.     Hoivel  Cilan. 
334.     Cywydd  i  ofyn  Cymmod  gan  Dr.  Elis  Prys. 

Pa  ryw  ddadl  ond  prudd  ydwyf .     Mnthew  Bromffild. 

336.     Cywydd  i  ofyn  Cymmod. 

Adda'n  gyfa  ddug  ofal.     William  Llyn. 


56  National  IvIbrary  of  Wales 

POETRY— continued. 

p.  339.     Cywydd  i  ofyn  Bwcled. 

Mae  yngo  gledd  ym  min  gwlad.     Sion  Ceri. 

341.     Cywydd  i  ofyn  Myharen. 

Yr  usdus  oil  ras  Duw  sydd.     Gruff.  Hiraethog. 

344.     Cywydd  i  ddyfalu'r  Biry. 

Heiniar  adfydig  hynwyf .     LI.  Goch  ap  Meurig  hen. 

347.     Cywydd  i  Herbers  Mount,  a  thai  coed  Sion  Wynn  o  Wedir. 
Rhai  a  gan  a  rhoi  gweniaith.     Huw  Machno. 

350.     Cywydd  i  ofyn  Cwch. 

Sion  GrufEydd  ais  hen  grafiwalch.     Morys  Dwyfcch. 

353.     Cywydd  y  Pwrs. 

Tydi  amner  tew  dwym  nyth.     Lin.  Moel  y  Pantri. 

356.     Cywydd  i  ofyn  cleddyf  i  Mathew  Pilstwn. 

Y  Hew  main  a  Haw  'mwanwr.     impf.     Gutyn  Owain. 

359.     Cywydd  i  ofyn  bwcled  i  Sion  Pilstwn. 

Yr  urddol  a  ganmolwn.     Gutyn  Owain. 

361.     Cywydd  i  ofyn  march  i  Ithel  ap  Robert. 

Pwy  i'n  mysg  ein  pen  masnach.     lolo  Goch. 

364.     Cywydd  i  ofyn  Bwcled  dros  Humphrey  Cinastr  i   Ruffudd 
ap  Howel  ap  Morgan. 

Y  gwr  addwyn  gwreiddwych.     Gutyn  Owain. 

366.     Cywydd  i  ofyn  Tarw  du. 

Pwy  yw'r  enwog  pur  rinwedd.     Cadr  ap  Rys  Trefnant. 

369.     Cywydd  i  ofyn  March  gan  Lewis  Fychan  o  Rystog. 

Lewys  Fychan  ymwanwr.     Owen  ap  Lin.  ap  y  Moel. 

372.     Cywydd  i  ofyn  carw  gan  Rys  ap  Gruffydd. 

Dur  yw  Rhys  i  dorri  rhon.     Rhys  Pennardd. 

374.     C3rwydd  i  ddiolch  am  Faen  Melin. 

Troes  urddas  tros  y  Werddon.     Wiliam  Cynwal. 

377,     Cywydd  i  ofyn  Bwcled. 

Y  Carw  ifanc  araf-wych.     Wiliam  Cynwal. 

381.     Cywydd  i  ofyn  Paderau. 

Clan  yw'n  rhodd  galwn  i'n  rhaid.     Huw  Arwystl. 
384.     Cywydd  i  ofyn  cleddyf. 

Y  carw  dewr  fal  cawr  a  dwm.     Thomas  Prys. 
388.     Cywydd  i  ddiolch  am  Gap. 

Y  Hew  a  rhwysg  mewn  llu  rhawg.     Risiart  Cynwal. 
392.     Cywydd  i  Forgan  ap  Hywel  o  Langynllo. 

Morgan  synwyr  anianol.     Llawdden. 
394.     Cywydd  Marwnad  Siancyn  o  Dowyn. 

Pwl  fydd  cerdd  pob  oferddyn.     Deio  ap  leuan  Ddu. 


Additional  Manuscript  i8  57 

POETRY— continued. 

p.   397.     Cywydd  yn  achwyn  ar  afon  Alun. 

Dyw  Sadwrn  dewis  awdur.     Rohin  Ddu. 
For  the  end  of  this  poem  see  p.  713. 

399.     Dyriau  .   .  .  yn  amser  gwrthryfel  gwaedlyd  Cromwel. 
O  Arglwydd  ne£  a  Phenllywiawdwr.     Owen  Gniffydd. 

401.     Cyngor  i  Bechadur. 

Gwrando  ffraeth  bechadur  ffol.     Owen  Gruffydd. 

405.     Carol  ynghylch  Credigaetli  dyn. 

Holl  devdu  gall  dylwyth,  cyd  godwcli.     O.  Gruffydd. 

410.     Myfyrdod  un  yn  61  bod  yn  glaf. 

Duw  Frenin  galluog  trugarog  trwy  ged.     O.  Gruffydd. 

413.     Cerdd  yn  erbyn  anobaith. 

O  Arglwydd  hyrwydd  drugareddau.     O.  Gruffydd. 

415.     Cyfarchiad  Henaint  ag  leuenctid. 

Dydd  da  fo  iti'r  glauddyn,  was  gwagaidd.     0.  Gruffydd. 

418.  Englynion  henaint. 

Mynd  yr  wy'  om  gofwy  gyrch.     O.  Gruffydd. 

419.  Carol  vin-nos  i  Ddydd  Nadolig. 

Wei  dyma  ddydd  i'w  gofio.     0.  Gruffydd. 

422.     Carol  Nadolig. 

Fob  doethaidd  gymdeithion,  naturiol  gantorion. 
425.     Carol  i'r  Serenwyl.  0.  Gruffydd. 

Y  gydlais  genhedloedd  da  lawen  deuluoedd.    O.  Gruffydd. 

427.     Can  ffarwel  i  Esgob  Bangor. 

Ow  Bangor  fawr  Yngwynedd.     0.  Gruffydd. 

432.     Dyriau  Ffarwel  i  Mrs.  Margaret  Humphreys. 
Dyma  ffarwel  oerfel  hirfaith.     O.  Gruffydd. 

434.     Cerdd  ar  Tol  Bel  i  gwyno  am  yr  hen  wladwyr. 

Hen,  hen,  i  fyw  a  gwaelaidd  yw  fy  ngwen.     O.  Gruffydd. 

437.     Carol  am  Fodlonrwydd. 

A  garo  rodio'n  ddedwydd.     0.  Gruffydd. 

441.     Dyriau  o  annogaeth  i  weddio. 

Pennaf  peth  a  rheitiaf  hefyd.     0.  Gruffydd. 

445.     YmddifEyniad  Melinydd  Meirion. 

Ymgesglwch  holl  brydyddion.     Huw  Huws. 

448.     Cerdd  y  Tea. 

Fob  gwraig  i'w  thy  sy'n  trin  ei  the.     Francis  Williams. 

450.     Dyriau  ffarwel  i  oferedd. 

Ffarwel  gymdeithion  ffriwlon  flri.      Morys  ap   Robert  0 

[Faentwrog. 


58  National,  IvIBrary  of  Waives 

POETRY — continued. 

p.  453.     Cerdd  yn  amser  Rhyfel  1756, 

Pob  gwr  ifangc  glan  da  gyvvir  ei  gan.     Jonathan  Hughes. 
The  name  Jonathan  Hughes  has  been  inserted  by  Owen 
Williams  and  the  song  is  apparently  imperfect. 

455.     Annogaetli  i'r  Cymmun  Sanctaidd. 

Pob  Cristion  sy  gyfrannol  o  wledd  urddasol  lesu. 
458.     Annogaeth  i  ddychwelyd  at  Dduw.  [^-  Hughes. 

Tro  yma  ddyn  cysgadur.     Hugh  Hughes. 

461.     Cerdd  Ymddiddan  rhwng  Cariad  a  Chynfigen, 

Dowch  yn  nes  clowch  hanes  hynod.     Hugh  Hughes. 

464.     Annogaeth  Cydwybod  eiiog  i'r  Pechadur. 

Ow  gwrando  ddyn  diofal  anwadal.     Hugh  Hughes. 

467.     Ymddiddan  rhwng  Angau  a  Phechadur. 

Ow  gwrando'r  dyn  pasgedig.     Hugh  Hughes. 

470.     Ymddiddan  rhwng  Gras  a  Natur. 

Ow  gwrando  Natur  amur  yma.     Hugh  Hughes,  1753. 

476.     Myfyrdodau  i'r  Pechadur  edifeiriol. 

Ow  f'enaid  cais  ymgodi.     Hugh  Hughes. 

479.     Myfyrdodau  duwiol. 

O  ddyn  gwel  pa  ofid  creulon.     Hugh  Hughes. 

484.     CyfEes  Pechadur. 

HoU  feibion  a  merched  rwy'n  gweled  ar  gais.     H.  Hughes. 

488.     Cerdd  o  fawl  i'n  lachawdwr,  lesu  Grist.  '■  '^^* 

Gwel  ddyn  adeilad  hoywlwys.     Hugh  Hughes,   1749. 

490.     Carol  ar  Enedigaeth  Crist. 

Deffrowch  o  drwmgwsg  pechod.     Hugh  Hughes,  1751. 

493.     Carol  y  Plygain. 

Cyd  neswch  oil  yn  glau,  mae  hedd  .  .  .     Hugh  Hughes, 

496.     Carol  Nadolig  ein  lachawdwr. 

Dowch  bawb  i'r  Eglwys  gymmwys.     Hugh  Hughes. 

500.     Carol  y  Plygain. 

Cydgenwch  yn  goedd,  genhedloedd.     Hugh  Hughes. 

503      Carol  y  Plygain. 

Yn  nyddiau  Augustus  Emprwr  ffraeth.     Hugh  Hughes. 

506.     Carol  Plygain. 

Croeso  i'n  Brenin  mwya  breiniol.     Hugh  Hughes. 

508.     Dammeg  y  Winllan. 

Wele  fi,  O  Dduw  goruchaf.     Hugh  Hughes. 

513.     Carol  y  Plygain,  1754. 

Rhowch  osteg  bawb  yn  ystig.     Hugh  Hughes. 


Additional  Manuscript  i8  59 

POETRY— continued. 

p.   516.     Pennillion  o  ystyr  bucheddol. 

Does  dim  mor  ddymunol,  a  heddwch.     Hugh  Hughes. 

520.     Christmas  Carol. 

Awake  all  men  and  pray  this  morning.     Hugh  Hughes. 

523.     Pennillion  o  ddeisyfiad  pechadur. 

Pechadur  wyf  'sywaeth  mewn  taeredd,  &c.  Hugh  Hughes. 

526.     Carol  Plygain,  1758. 

Cydunwch  holl  ryw  dynol,  blygeiniol.     Hugh  Hughes. 

528.  Ychydig  Bennillion  am  Waredigaeth  Eglwys  Crist. 

Ystyr  ddarllennydd,  mae'r  hanes  yn  gelfydd.     H.  Hughes. 

529.  Englynion  ar  yr  unrhyw  destyn. 

Mae'r  Eglwys  wiwlwys  olau — hofE  reol.     H.  Hughes. 

530.  Carol  Plygain. 

O  Arglwydd  Dduw'r  Duwiau,  &c.     H.  Hughes. 

The  following  note  by  the  transcriber  follows  this  poem. 
N.B. — Y  Carol  hwn  a  wnaed  yn  nechrau'r  Rhyfel 
1755  ac  a  ail  'sgrifennwyd  yn  amscr  y  Rhyfel  tostaf, 
sef  Gwrthryfel  Traeturiaid  America,  a'r  Gelynion 
tauog  o  Ffrainc  ac  Hispaen  yn  cymmeryd  eu  plaid 
hwynt  yn  y  fl.  1780  gennyf  ft,  Dafydd  Ellis,  Cur  ad 
Amlwch. 
534.     Carol  Plygain. 

Angylion  deflFrowch  Grist 'nogion  o'ch  trallodion. 

536.  Cyffes  Pechadur.  [^-  Hughes. 

Rwyfi  mewn  rhyw  foddion  yn  ail  i'r  afradlon.    H.  Hughes. 

537.  Rhybudd  i  drigolion  Brydain  fawr,  1758. 

Brutaniaid  mawr  eu  bri,  &c.     Hugh  Hughes. 

540.  Dau  Englyn  yn  dangos  Natur  Dyn. 

Ymestyn  mae  dyn  am  ei  daith,  beimydd.     H.  Hughes. 

Dau  Englyn  i'r  pedwar  defnydd. 

Dwfr,  tan,  awyr,  a'r  tir,  yw'r  defnyddiau.     H.  Hughes. 

541.  Cerdd  i  ofyn  Ceffyl. 

Y  gwladwr  goludog  dwys  enwog  da  sydd.   D.  ^[//is],  1789. 

544.     Arall  ar  Gwel  yr  Adeiliad. 

Y  gwladwr  glan  goludog,  tra  geirwir.    [impf.'].   {D.  Ellis?]. 

547.     Carol  Plygain. 

Pob  dyn  sy'n  dirnad  am  ddyfodiad  lesu. 

D.  Thomas  alias  Dafydd  Ddu  o'r  Yri,  1793. 

550.     Index  to  pp.  399—454- 

551-5.     Index  to  pp.  271 — 398. 

556-7.     Blank. 


6o  National  Library  of  Wales 

POETRY— continued. 

558.     A  translation  of  the  first  8  lines  of  the  Gododiu.  O.  Williams. 

559-606.  Y  Gododin  Aneurin  ae  Cant  Gyd  a  Nodau  y  Parchedig  livan 
Evans. 

Compare  this  with  other  transcripts  of  the  Gododin  by 
David  Ellis  viz:  Pen.  154,  Cwrtmawr  8  and  11,  and 
cf.  P anion  MS.  31. 

607.     A  Note  on  L,ewis  Owen,  Bishop  of  Casauo,  ob.  1594. 

609.     A  Welsh-English   Dictionary  with  references. 

Begins  :  Amcan — a  gwedy  darfod    bwytta    ac    yfed    eu 
hamcan.  Hist.  Pered. 

The  matter  however  is  not  arranged  alphabetically  through- 
out and  seems  to  consist  of  notes  either  copied  from  some  other 
MS.  or  drawn  up  by  Ellis  himself.  Cf.  MS.  19  and  Pen.  154. 

641-8.     Adar — the  Welsh  and  English  names  of  birds. 
Bod  y  gwerni — Moor  buzzard. 
Bod  y  mel — honey  buzzard. 

Cf.  Panton  MS.  19.  p.  93,  and  Pen.  154. 

649.     A  topographical  account  of  Merionethshire,  drawn  up  by 

Robert  Vaughan  (p.  659).     From  Mr.  Evans's  Collection. 

See  Camb.  Register,  1795,  p.  188. 

660.     An  accoimt  of  the  two  battles  fought  on  the  hills  of  Carno. 

663.  Letters  from  Dr.  Davies  of  Mallwyd  to  Sir  John  Wynn 
of  Gwydir,  dated  respectively  26  Aug.,  1623,  3  Nov.,  1623, 
15  May,  1625,  and  23  Jan.,  1627. 

Printed  Camb.  Register,  1796,  pp.  470 — 3. 

669.  Letter  from  Robert  Vaughan  to  Sir  Richard  Wynn,  July  i, 
1662. 

671.  Letter  from  Robert  Vaughan  to  Sir  Owen  Wynn,  June  22, 

1650. 

672.  Yr  Awdl  ganlynol  a  gant  Gr.  Gyrriog  i  Fadawg  ap  Rithid 

etc o  lyfr  Paul  Pantwn. 

Duw  byw  an  rhoes  llyw  .  .  .     Gronw  Gyrriog. 

The  first  four  stanzas  have  been  inserted  in  the  writing  of 
Owen  Williams,  and  copied  by  him  from  the  " Myf.  Arch." 

674.     Number  of  parishes  in  each  county  of  Wales. 

Printed  Cambrian  Register,  18 18,  p.  222. 
Dedication  of  Churches  in  the  County  of  Carnarvon. 

Printed  Cambrian  Register,  1818,  p.  222. 

677.  Parishes  in  the  Coimty  of  Carnarfon  but  not  in  the  Diocese 
of  Bangor. 

578-712.  Some  particulars  relating  to  Carnarvonshire — An  Accoimt 
of  the  Bishoprick  and  Bishops,  &c.,  of  Bangor,  written  in 
1779. 


Additionai,  Manuscript  i8  6i 

POETRY— continued. 

p.  713.     The  following  pages  have   been   misboimd.      They  should 
follow  p.  398. 

713.     Cywydd  Marwnad  William  Herbert  o  Raglan. 

Dyw  llun  y  bu  dwyll  i  wyr  .  .  .  D.  Llwyd  ap  Lin.  ap  Gruff. 

716.     Cywydd  i  Bias  Syr  Risiart  Herbert. 

A  oes  unplas  yn  sianpler.     Gutto'r  Glyn. 

719.     Cywydd  i  Wiliam  Herbert  o  Raglan. 

Yr  un  iarll  a  wyr  ein  iaith.     leuan  Deulwyn. 

721.     Cywydd  i'r  un  Wiliam  Iarll  Penfro. 

Os  byr  oed  dydd  os  brud  hen.     Howel  Daft. 

723.     Cywydd  i'r  un  Iarll  Penfro. 

Ai  gwledd  a  wnaeth  f'arglwydd  wawr.     Gutto'r  Glyn. 

725.     Cywydd  i  Arglwyddes  weddw  o  Raglan. 

Gynt  y  rhoed  yn  gynta'  rhan.     Gutto'r  Glyn. 

727.     Cywydd  y  Bardd  yn  gofyn  i'w  Enaid  hanes  Deheudir. 
Ymddiddan  bwhwman  hwyr.     lolo  Goch. 

730.     Cywydd  i  Watcyn  Fychan  o  Hergest. 

I  nai'r  Iarll  yr  wy'n  darllain.     Tudur  Penllyn. 

732.     Cywydd  i'r  Brenin  Edward  IV. 

Mae'r  tarw  mawr  o'r  Mortmeriaid .     Gutto'r  Glyn. 

734.     Cywydd  i  Watcyn  Fychan  o  Hergest. 

Golud  teg  gweled  di-geirdd.     Dal.  ap  Meredydd  ap  Tudur. 

736.     Cywydd  i'r  un  Watcyn  Fychan  o  Hergest. 

Y  drych  ar  dyrau  uchel.      Owain  ap  Lin.  ap  y  Moel. 

738.     Cywydd  i  Domas  ap  Rosier  o  Hergest  ai  3  maib. 
Mae  eryr  ym  mawr  ei  rodd.     Llowdden. 

741.     Cywydd  Marwnad  Lewis  Owen  y  Barwn. 
Ends  :  Da  iawn  wyd  un  Duw  o  Nef 

Dial  goUed  Dolgellef.     Syr  Owain  ap  Gwilym. 
The  first  part  of  the  poem  is  missing. 

745.     Index  to  preceding  pp.  609 — 744. 

747.     Cywydd  ystyriaethol. 

Tra  fych  ddyn  terfyn  tryfraisg.     Dr.  Sion  Kent. 

749.     Cywydd  yr  wyth  dial. 

Ystudio'r  wyf  was  didwyll.     Dr.  loan  Kent. 

753.     Cywydd  arall. 

Rhyfedd  yw  byd  rhyw  fodd  beth.     Dr.  Sion  Kent. 

758.     Cywydd  Cynhafal. 

Curio  bum  rhag  gwayw  o'r  byd.     Gruff  ap  leu.  ap  Lin. 

760.     Cywydd  i  ofyn  March.  '- 

Eilun  adail  a  nodais.     Gruff,  ap  Lni.  ap  Lin.  Fychan. 


62  National  Library  op  Wales 

POETRY— continued. 

p.  763.     Cywydd  i  Fadawg  Grythor. 

Athro  pob  crythor  yw  pwy  ?    Gru.  ap  leu.  ap  Lin.  Fyclian. 

764.     Cywydd  i  ofyn  March  i  Ddafydd  Gwynedd. 

Aeth  moliant  wythymlaen  tid.  Gru.ap  leii.ap  Lln.Fychan. 

768.     Cywyddau  rhwng  Archdiacon  Prys  a  Sion  Phylip,  &c. 
Y  ddauwr  a'r  ddwy  awen.     Sion  Phylip. 

772.         Sion  wiw-ras  awen  euraid.     Edmwnt  Prys. 

777.         Y  Hen  braisg  Uawen  ei  bryd.     Sion  Phylip. 

781.         Di  wall  yw  Diiw  y  Uuoedd.     Edmwnt  Prys. 

785.     Cywydd  i  erchi  Rhwyd. 

If  an  dda  o  fewn  ei  ddydd.     Meredydd  ap  Rys. 

788.     Cywydd  i  ddiolch  am  y  Rhwyd. 

Pa  wr  ydwyf  tra  fwyf  iach.     Meredydd  ap  Rys. 

790.     Cywydd  i  ofyn  Bwcled. 

Mae  i  minnau  gleddau  glas.  Hnw  Arwystl  neu  Thos.  Derllys. 

792.     Cywydd  i  ofyn  pedair  Bwcled. 

Bwriwyd  help  ar  y  brud  hyn.     Tudur  Aled. 

797-817.     Index  by  Owen  Williams. 

19-B.    The  Poetical  works  of  John  Jenkins  (loan  Siengcin), 
of  Cardigan. 

Williams  MS.  223.  Paper.  222  X  142.  pp.  vi,  342. 
Half-bound  leather.  1750-1793.  Welsh.  Lettered  on  back 
"Gwaith  y  Bardd  Bach,  &c."  The  following  title  appears 
on  p.  V.  "  Cydymmaith  i'r  Awen,  Sef  Casgliad  o  Gywyddau 
ac  Englynion,  a  chaniadau  awenyddol  ar  amryw  Destynnau  : 
O  waith  y  Beirdd  mwyaf  godidawg  O'r  Deheudir  :  yn  yr  oes 
ddiwethaf  a  aeth  heibio,  ar  oes  Bressennol  sef,  Gwaith  Mr. 
lefan  Gryffydd  o'r  Twrgwyn,  a'r  Parchedig  Mr.  Alban  Tomas 
Curat  Blaen  Porth,  a  Thre  Mein  :  Mr.  Siengcin  Tomas  or 
Cwmdu,  Mr.  lefan  Tomas  o  Lanarth,  y  Parchedig  Uchel- 
ddusg  Mr.  lefan  lefans  o  Ledrod.  A  gasglwyd,  ac  a  gyfan- 
soddwyd  gan  mwyaf  gan  loan  Siengcin  o  Abertifi.  Y  mae'r 
Awdwyr  uchod  wedi  meirw  oil :  ond  myfi  loan  Siengcin  :  ac 
OS  gwelaf  i  yr  2oed  Dydd  fawrth  nesaf  mi  fyddaf  75.     1790. 

Much  of  the  contents  of  this  book  was  utilised  by  John 
Howell  (loan  ab  Hywel)  in  his  Collection  of  Poetry  entitled 
Blodau  Dyfed,  printed  at  Carmarthen  in  1824.  This  Manu- 
script came  into  the  possession  of  the  Rev.  John  Jenkins  of 
Kerry,  and  was  bought  by  Sir  John  Williams  at  the  Traws- 
coed  sale.     Parts  of  the  book  were  probably  written  as  early 


Addition Ai,  Manuscript  19  63 

POETICAL  WORKS  OF  JOHN  JENKINS— continued. 

as  1752,  as  appears  from  some  englynion  on  p.  iii,  which  are 
dated  Med.  14,  1752,  and  it  was  completed  in  1793  (p.  2). 
John  Jenkins,  the  author,  was  born  20th  March,  1716,  and 
died  Oct.  28th,  1796. 

p.  iii.     Dychymmyg  ar  y  mis  a'r  flwyddyn  1752. 

Ym  mha  fis  myn  hy.sbushau, — yn  ufudd.     loan  Seincin. 

I.     Bydded  hyspus  i'r  Dalleydd  fy  mod  i  yn  meddwl  ysgrifenu 
oreu  ac  y  medrwn  yn  y  Llyfr  hwn,  &c. 

Preface  to  the  book  by  loan  Siencin  (John  Jenkins)  dated 
1793  giving  interesting  particulars  about  himself. 

3.     Carol  Haf. 

Mab  wy'n  chennych  yn  fy  chwen.     B.  D.,  326. 

lefan  Gryffydd. 
6.     Marvvnad  lefan  Gryffydd  o'r  Twrgwyn. 

Aha  !  fe  ae'n  had  da,  o'n  tit.     Alban  Tomas.     1735. 

9.     Sen  i'r  Tabacco. 

Clywch  f'eneidiau,  gloch  fwynodol.     Alban  Tomas. 

13.     Tawddgyrch  cadwynog  i  ganmol  gwyl  Beder. 
Adwyl  Beder,  deil  wybodau. 

Alban  Tomas,  curate  Blaenporth  a  Thremein. 
These  two  poems  were  printed  at  Trefhedyn  in  17 18,  cf. 
Bibl.  Welsh  Ballads,  No.  501. 

13.     Cywydd  Marwnad  Mr.  lefan  Gryffydd. 

Och  anfwyn,  och  yn  fynych.     B.D.,6i.     Jenkin  Thomas. 

15.  Cywydd  i'r  Target. 

Y  cylchgwyn,  calchog  anian.     B.  D.,  62.    Jenkin  Thomas. 

16.  Englynion  by  Jenkin  Thomas,  B.D.,  63 — 4. 

Englyn  i'r  Gofid — Gafael  sydd  gan  y  gofid.     /.  Thomas. 

17.  Y  Maen  Tramcwydd,  &c. 

Y.sgolheigion  Doethion  Cymru. 

D.  Lloyd,  Brynlle frith,  fel  y  tyb  rhai. 

Y  parchus  athro  tirion.     Evan  Thomas  o  Lanarth. 

Printed  at  Carmarthen  about  1760,  in  1799,  (S'C.     See 
Bibl.  Welsh  Ballads,  Nos.  517-8,  569. 

26.     Hunan  gyssuron  merch  anffodiog. 

Fob  rhien  lawen  liwis.     Evan  Thomas. 

28.     Clod  i  ryfelwr  tafod. 

John  Davies  groeso  i'ch  gwrthol.     Evan  Thomas. 

30.     Medduliau  .  .  .  wrth  smocco. 

Dail  y  Dabacco  sydd  chwyn  gwledydd  pell. 
Translation  of  "  Tobacco  is  an  Indian  weed." 

Jenkin  Thomas,  1736. 


64  NaTIONAI,  IvIBRARY  OF  WAIVES 

POETICAL  WORKS  OF  JOHN  JENKINS— continued. 

p.  32.     Cyngor  Tad  iw  ei  Fab. 

Attolwg  fy  machgen,  rho  glust  i'r  hen  awen. 
35.     [Atteb  loan  Siencyn].  B.D.,201.     Jenkin  Thomas. 

Fy  anwyl  Dad  didwyll.     B.  D.,  205.     loan  Siencin. 
[Stanzas  5 — 18  in  Rev.  J.  Jenkins  of  Ceri's  writing.] 

37.     Cywydd  Marwnad  Lewis  Morris. 

Gwae  heddyw  a  gj'hoeddir.     B.  D.,  21.     E.  Evans. 

44.  Englynion  i  Furddyn  Llys  If  or  Hael. 

Llys  Ifor  hael  gwael  yw'r  gwedd.     B.  D.,  36.      E.  Evans. 

45.  Translation  of  the  above  into  English  by  E.  Evans.   B.D.,  37. 

Englynion  i  ofyn  Dabacco  oddiwrth  Tomas  I,loyd,  Cwm- 
gloyn. 

Lie  cafEo'r  Cymro  y  cais — o  herwydd.     E.  Evans  ? 

46.  Englynion  i  Jones  oedd  yngngharchar  .  .  .  B.D.,  20. 

E.  Evans. 

47.  English  lines  on  the  murder  of  a  young  girl.     T.  Lloyd,  Cwm- 

48.  Englyn  to  the  river  Ceri.  ^    ' 

Aeth  Ceri  heini  hynod — a'm  barlys.   B.  D.,  64.  /.  Thomas. 
Englynion  to  T.  Lloyd  of  Cwmgloyn. 

Yr  yswain  glan  diddan  da.     loan  Siencin. 

49.  Can  am  y  gwrthryfel  .   .  .  yn  1745. 

Dyma  groes  mai'n  loes  i  lawer.     loan  Siencyn. 

52.     Marwnad  Diana  Griffiths. 

Diana  deg  eneth.     B.  D.,  305.     loan  Siencyn. 

57.     Cyfarchad  i  naw  o  ferched  iefaingc  ac  oedd  mewn  parlwr 
gyda  ei  gilydd  yn  Uawen  iawn  heb  un  gwrryw  yn  eu  plith. 

Dydd  da  i'r  naw  lady  olydog.     loan  Siencin. 
59.     Cyngor  i  fab  iefangc.     B.  D.,  321.     loan  Siencyn. 

62.  Englynion  am  yr  awrlais  a  roddodd  Syr  Harbert  Lloyd  yng 

Nghlychdy   Aberteifi,    1762. 
Pert  gwnaeth  Syr  Harbert  wr  hy.     loan  Siencyn. 

Dau  Englyn  i  chwidr  y  gwynt  ar  ben  Senedd-dy  Aberteifi. 
Sarphes  gelynes  i  ni — swch  bar.     loan  Siencyn. 

63.  Marwnad  y  Parch.  D.  Lloyd,  Llwynrhydowain.     B.  D.,  222. 

loan  Siencyn. 

68.     Can  i  ddifurru  gwr  boneddig.     B.  D.,  363.     loan  Siencyn. 

74.     Can  i  ofyn  esgidiau  oddiwrth  William  Williams  Yscwier,  a 
Gweinidog  yr  Efengyl  yn  Abertiefi  ag  yn  Ebenezer. 

Meistr  Williams  enwog  ...     26  st.     loan  Siencyn. 
79.     Cwynfan  y  Prydydd  ...     B.  D.,  20S.     loan  Siencin. 


Additional  Manuscript  19  65 

POETICAL  WORKS  OF  JOHN  JENKINS— continued. 

p.  84.     Marwuad  .  .  .  Sr  Hugh  Owen  o  Orialton. 

Daeth  galar  biraethlon  i'r  Protestants  mwynion. 

loan  Sicncyn.     1786. 
89.     Ail  gan  i  ofyn  Ksgidie  oddiwrth   Wm.  Williams,  Ysc. 
William  Williams  ddoniol.     loan  Siencyn. 

92.     Can  a  ddanfonwyd  gyda  Ffon  Bengam.     B.  D.,  369. 

loan  Siencyn.     ^76^. 

97.  Canmoliaeth  Meddyg  Mathri. 

At  iechyd  Meddyg  Mathri  .  .  .     loan  Siencyn. 

98.  Atteb  y  Meddyg. 

Hyd  yma  nid  wi'n  ammeu  .  .  .   Parch.  J.  Evans  0  Fathri. 

99.  Marwnad  y  Garddwr  a'r  Helwr  digydmar,  a  ganwyd  iddo 

bnmtheg  mlynedd  cyn  ei  farw. 

Clywch  alarnad  seilad  salw  .  .  .     loan  Siencyn. 

103.     Can  a  ddanfonodd  Hugh  Hughes  o  Abercych  gyda  phal  i'r 
Dr.  Lloyd  o'r  Cryngae. 

Y  Dr.  Lloyd  o'r  Crynga'  eich  synwyr.     loan  Siencyn. 


105 
III 

118 

123 
129 

133 
133 

134 

137 

138 

140 


Cyngor  i  Ddafydd  ei  wyr.     B.  D.,  381.     loan  Siencyn. 

Cywydd  o  ddiolchgarwch  i  Tomas  Lloyd,  Cwmgloyn,  1766. 
Y  Ceiliog  uwch  ben  ceulan.     loan  Siencyn. 

Ymddiddan  y  Swyddog  a'r  Tangnefyddwr. 
Dydd  da'r  Tangnefyddwr,  &c.     loan  Siencyn. 

Can  Paul  y  Swyddog. 

Mynegwch  fan  swyddogion.     loan   .Siencyn. 

Can  i  ddosbarthwr  y  Llythurau. 

Meistr  Dafis  ddewis  ddyn.     loan  Siencyn. 

Llythyr  a  ddanfonodd  T.  Lloyd  gyda'r  gan. 

Atteb  i'r  Gan  a'r  Llythur. 

Er  pan  dderbynies  gyffes  gu.     Parch.  John  Cwyn. 

Atteb  i'r  Can  uchod. 

Fy  amcan  oedd  ar  sylfaen  gref.     loan  Siencyn. 

Cyfarchiad  i'r  Parch.  Thos.  GrifFyth. 

Rwi'n  cyfarch  o  brusur  .  .  .     loan  Siencyn. 

Hiraeth  gwr  am  ei  briod.     B.  D.,  324.     loan  Siencyn. 

Cywydd  i  ddiolch  i'r  Parch.  T.  Griffyth. 

Deffro  fy  hen  awen  wyt  .  .  .     loan  Siencyn. 


66  National  IvIbrary  of  Waives 

POETICAL  WORKS  OF  JOHN  JENKINS— continued. 

p.  145.     Marwnad  GriflSth  Jenkins  o  Gilbronnau,  1781.     B.  D.,  294. 

loan  Siencyn. 
151.     Marwnad  Thos.  Dafis  o  Bark  Cwnnhingod.     B.  D.,  218. 

loan  Siencyn. 
155.     Marwnad  Parch.  D.  Llwyd,  Brynbeirian.     B.  D.,  310. 

loan  Siencyn. 
160.     Can  i  Long  Newydd  .  .  .  a  elwir  '  Hebog.'  B.D.,  214. 

loan  Siencyn. 
163.     Can  i  Long  ...  a  elwir  '  Gwenynen.' 

O  bob  rhyw  Iwyth  adeinog.     loan  Siencyn. 

165.     Can  i  Long  Newydd  ...  a  elwir  '  Grayhoiind.'  B.  D.,  359. 

loan  Siencyn. 

169.     Canmoliaeth  i  wyr  Llandyssilio.     B.  D.,  394.     loan  Siencyn. 

172.     Englynion. 

Terfyn  ar  fadyn  fradwr.     loan  Siencyn. 
Cywydd  i'r  Briodas  ddigyngor  yn  1783. 
Mae'r  calla  yn  mawr  golli.     loan  Siencyn. 

176.     Cywydd  i  ofyn   cymmorth   i'r  prydydd  i    fyned  i'r  esgus 
Eisteddfod  yn  Llanidloes,  Meh.  8,  1772. 

Preswylwyr  glan  eu  gwaneg.     loan  Siencyn. 

179.     Can  i  annog  cymmod  rhwng  y  Latin  ysgolfeistir  a'r  CoUegean. 

Y  Latin  ysgolfeistir,  wahaddodd  bawb  yn  bybur. 

loan  Siencyn. 

182.  Englyn  i  ffon. 

Ffon  dolcog,  gugnog  ddi  goegni.     I.  Siencyn. 

183.  Cwynfan  yn  ol  My  Lady  Lloyd.     B.  D.,  217. 

184.  Pennhillion  i  annerch  William  Jones  o  Sir  Fon,  pen  goruwch- 

wiliwr  y  gwaith  mawr  newydd  yn  Llechryd,  1770. 

William  Jones  fwynaidd,  clyw'th  goffa,  &c.    loan  Siencyn. 

185.  Cywydd  Marwnad  Jenkin  Thomas,  Llechryd.     1762. 

Y  Cwmdu,  cam  gwnnu  gwaith.     loan  Siencyn. 

190.     Marwnad  Thomas  Makaig.     B.  D.,  285. 

195.     Can  a  ddanfonwyd  i  T.  Lloyd,  Cwmgloyn,  1777. 
Yscwier  mawr  ei  fri,  hoflf  arael  Gwr,  &c. 

John  Richard  0  Benygarth,  Harlech. 
Atteb  i'r  Gan  uchod. 

loan  ap  Rissart  fwyn,  o  Benygarth  heb  gwyn, 

loan  Siencyn. 


Additional  Manuscript  19  67 

POETICAL  WORKS  OF  JOHN  JENKINS— continued. 

p.  196.     Englynion.     I.  Siencyn,  E.  Evans. 

197.     Can  i  ofyn  Perwig.     B.  D.,  386.     loan  Siencyn. 

202.  Awdl  i  roeso  Tomas  Lloyd  adref  o  Lyndain,  1773. 

Cyngan  orohoian  hy — diosteg.     loan  Siencyn. 

203.  Marvvnad  Tomas  Lloyd,  1788.     B.  D.,  300. 

209.     Y  Ffordd  debucaf  i'r  offeiriaid  i  ddiddymmu  y  Sectaries. 

Mae  dwndwr  mawr  a  thrydar,  &c.     trans,  by.  I.  Siencyn. 
All   the    following    are   by    John   Jenkins    except   where    otherwise 


stated. 


Pennill  Valantine  ...     B,  D.,  397. 

211.     Can  ar  blaniad  y  Gymdeithas  yn  Nhafam  y  Bwlch.  B.D.,  330. 

213.     Ymddiddan  rhwng  Gytun  Getshhwl  a  Bessi  Fras,  ei  wraig, 
yn  Bedeir  rhan,  &c.      1763. 

Mae  arna'i  fywyd  trwstan.     84  stanzas. 

228.  Canmoliaeth  Cyllell  Sion  Dafydd.     B.  D.,  391. 

229.  Englyu  i  Mr.  Gwynn,  Mynachty,  1773. 

230.  Sen  i'r  clecceiod,  1735. 

Fob  glanddyn  iefangc  hawddgar. 

231.  Englynion  lefan  Griffydd  i  Brydyddion  Machynlleth,  1702. 

Syndod  afryndod  o  fri — gor  amlwyth. 

233.  Ymroad  gwr  i  ymadael  a  Meddwdod.     B.  D.,  357. 

234.  Canmoliaeth  fEowler. 

Saethyddion  mwynion  sydd  yn  myned. 
236.     Pennill  er  clod  i'r  Merched  sy'n  godro.     A  translation. 

Y  Numphs  ar  Snlvian  Dduwiau. 

238.     Ymddiddan  rhwng  D.  GryfEyth  a'i  Gaseg. 

Groeso'r  gaseg  ddu  tuag  adre. 
240.     Marwnad  Dafydd  Jones,  1788. 

Y  mae  cwyn  a  galar  helaeth. 
245.     Canmoliaeth  i  wyr  Aberteifi. 

Mae  boneddigion  hawddgar  yn  Aberteifi  'n  byw. 
247.     Marwnad  Mary  Tomas  o  Benallt-aeddfed. 
Mae'r  angeu  glas  ai  saeth  arswydus. 

250.  Gwersi  i  osod  ar  garreg  fedd  plentyn. 

Mari  wyf,  yn  blentyn  gwan. 

251.  Gogan  ar  hen  Dumor  meddw  a  gariwyd  yn  gjTinurchiolwr 

dros  y  Bayvil  a'r  Felindre. 

Y  gwem  a'r  bedw  manfrig. 

F2 


68  Nationai.  Library  of  Waives 

POETICAL  WORKS  OF  JOHN  JENKINS— continued. 

p.  252.     Dull  dyn  yn  ei  dri  amser  ar  y  ddaear.     B.  D.,  333. 

Jenkin  Thomas. 

258.     Y  gwahaniaeth  rhwng  leuengctid  a  Henaint.     B.  D.,  343. 

Evan  Thomas. 

261.     Saith  Cwmmwl  Henaint.     B.  D.,  340.     Jenkin  Thomas. 

264.  Gwrando  Siencin  Sion  fy  machgen.     Anon. 

265.  [Can  i  John  Evan  Crydd  o  Gebidiog].     B.  D.,   346.     Jenkin 

[Thomas. 
267.     Englynion  i  Mr.  David  Davies,  y  Meddyg. 

Dafydd  Davis  foddus  feddyg— goleu.     loan  Siencyn. 

270.     Can  i  byscodwyr  Llechryd. 

Cnaceu  chwigwns  bach  y  byd,  &c. 

Alban  Tomas  cyn  ei  fod  yn  offeiriad. 

272.     Ewyllus  da'r  Prydydd  i  Miss  J.  M.  B.  Davies  o'r  Tentre. 
Miss  J  any  Davis  lawen  liwis.     loan  Siencyn. 

274.  Englyn  yn  Eisteddfod  Llanidloes,  1773.     loan  Siencyn. 

275.  Y  traethawd  cyntaf  a  lefarodd  loan  Siencyn  yn  yr  escus 

Eisteddfod  yn  Aberteifi,  Sulgwyn,  1773. 

Groeso  rhydd  i'r  Prydyddion. 

275.  Englyn.     Thomas  Cox  0  Sir  Fynwy. 

276.  Ychyclig  o  hanes  Cantre'r  Gwaelod. 

Cantref  i'r  gwaelod  a  aeth.     Anon. 

278.  Pennillion.     B.  D.,  339.     Jenkin  Thomas. 

279.  Englynion  o  ddiolchgarwch  i  Dduw  (on  his  recovery  from  a 

fit  of  insanity  in  which  he  attempted  suicide  at  Corwen. 
J.J.)  The  words  in  brackets  were  added  by  Rev.  John 
Jenkins,  Kerry. 

O  ddyfroedd  moroedd  mawrion — y  daethym.     B.  D.,  12. 

E.  Evans. 

280.  Cyngor  i  Mr.  Stephan  Lewis,  hen  was  T.  Lloyd.     1788. 

Yr  onest  Steven  Lewys.     loan  Siencyn. 

283.  Pennillion  i'r  Gwyddyl  mel)m. 
Englyn  i  hen  housekeeper  salw. 
Englyn  i  'lysfab  Jonas.' 

284.  Englynion  i'r  cwcwallt.     /.  Siencyn. 

284.     Englyn  i'r  Esqr.  Lloyd. 

CywyddMarwnad  Mrs.  Elizabeth  Griffith  o'r  Pantgwyn  1791. 
Wele  ddwys  alar  a  ddaeth.     loan  Siencyn. 

287.     Marwnad  D.  Gryffyth.     B.  D.,  316.     loan  Siencyn. 


Additionai,  Manuscript  19  69 

POETICAL  WORKS  OF  JOHN  JENKINS— continued. 

p.  293.  Gvvr  du  a  g\vraig  wen,  wedi  cenhedlu  deg  ar  hugain  o  blant, 
pumtheg  yn  wynnion  a  phumthcg  yn  dduon  ;  ac  wrth 
fyned  mewn  cwch  bychan  dros  hafn  o  for  garw,  yr  oedd. 
raid  iddynt  daflu  pumtheg  o'r  plant  i'r  mor  neu  feirw  i 
gyd  :  ar  wraig  a  ddywedodd  wrth  ei  gwr  y  dodai  hi'r 
plant  yn  rhestr  blith  draphlith  ;  ac  y  cafai  ef  eu  rhifo 
a  bwrw'r  nawfed  i'r  mor,  a  daeth  i'r  duon  oil  gael  ei  taflu 
allan  fel  a'u  canlyn. 

Pedwar  gwyn  Uafar  ywch  llifon  a  moroedd,  &c. 

D.  Nanmor. 
Wele  beth  o  Ddoethineb  yr  hen  Fruttaniaid. 
Un  prif  dri  arbennig  yw  Duw  yn  y  nef,  &c. 

295.  Englyn  yn  dysgu  gosod  [y  plant  uchod,  tud.  293]  yn  y 
cyfryw  fodd  fel  yr  achubid  y  gwyniou  oil  wrth  ddegymmu 
y  ddegfed  olynol. 

Dau — un  tri — rhi  fel  rhod,  &c.     W.  Mechain. 
296-298.     Index  by  Sion  Siencyn. 

298-9.     Index  to  the  "  Chwanegiad  "  .  .  .  by  Rev.  J.  Jenkins,  Kerry. 

300.  Cofladwriaeth   ar    Garreg  Bedd    Dumorier,    Braduchwr    ei 

genedl. 

Y  diras  Syddas  a  soddir — i  warth,  &c.     D.  D. 

301.  Chwanegiad — Casgliad  o  Gywyddau,  &c.,  o  Hen  I^yfr  Sion 

Siencin  y  Bardd  bach,  y  rhai  na  chawsont  eu  serif - 

ennu  allan  o'r  blaen  yn  y  Idyfr  hwn. 

pp.  301 — 331  are  in  the  writing  of  Rev.  J.  Jenkins. 

Englynion  i  John  Pugh  Pryse  a  Thomas  Powel,  &c.,  1769. 
lechyd  mewn  hawddfyd  a  fo — i'r  Pryse. 

303.  Penuill — Groeso  ddwr  croyw  mewn  crych. 

Rhys  yr  Hafod  ym  Mhenbryn. 

304.  Cywydd  Marwnad  Hector  Morgan  o'r  Plas,  Aberporth. 

O  mor  elyn  yw  marwolaeth.     Alban  Thomas. 

307.     Cywydd  Marwnad  y  Crwthwr  L,lwyd. 
Gelyn  gwawr  gethin  gwrthgas. 

Alban  Owen  Hugh  o  Langoedmor. 

312.     Hunan-ymddiddan  wrth  rodio  y  nos.     B.  D.,  199.  D.  Lloyd. 

315.     Cywydd  Hanes  y  Bardd. 
Dadganaf  eiliaf  foliant. 

D.  Llwyd,  Llwynrhydowen,  Mcdi  3,  1777. 

320.  Knglyuion  ar  farwolaeth  Ivd.  Richard,  Ystrad  Mcurig,  1777. 
Och  aball  iawn-gall  union-gerdd — wedi.     Sion  Siencyn. 


70  National  Library  of  Wales 

POETICAL  WORKS  OF  JOHN  JENKINS— continued. 

p.  331.     Englynion  ar  Gerrig  Beddaii. 

Glan  yr  a  baban  i'r  bedd — a  difrad.     Edw.  Richard. 
Gwaeau  a  beiau'r  byd — ni  welais.     E.  Richard. 

322.     Englynion  i  Ben  Simon. 

Rwy'n  gwardd  dweyd  mae  bardd  yw  Ben — Simon. 

Evan  Thomas. 

322.  Gogan  gerdd  ar  ddewisiad  Marcliog  tros  Dref  Aberteifi. 

Fe  ymrusonodd  14  a  P.     Evan  Tomas  0  Lanarth. 

323.  Can  Ryssyn  gig  eidion. 

Mi  £uais  yn  trafaelu  trwy  I^oegr  a  Chymru. 

Sion  Siencyn  ae  Cant  dros  Dafydd  Sion  I  fan  Lewis 
y  Bayli  gwirion  0  D remain  yn  Sir  Aberteifi. 

327.  Pennill  i  Rhingyll. 

Mae  geni  newydd  a  dal  rot.     Alban  Thomas. 

328.  Cwynfan  merch. 

Gwrandewch  rwy'n  bwriadu.     Sion  Siencyn. 

331.  Can  o  annerch  i  Tliomas  Llwyd. 

Y  gwr  bonheddig  hawddgar  wreiddin.      loan  Risiart  0 

[Beny  garth. 

332.  Pennill  arall  o  waith  yr  im  gwr. 

Yn  rhwydd  i  dir  y  deheu.     loan  Risiart. 

334.  Englynion — Eisteddfod  Aberteifi,  Mar.  31,  1773. 

Can  Thomas  Cox,  plwy'  Machen,  Benjamin  Owen 
o  Blwy'r  Dinas  yn  Sir  Benfro,  a  loan  Siencyn. 

335.  Englyn  Proest  i  Dafis  y  Gof  a'i  wraig  am  eu  groesaw. 

336.  Englynion  y  Parch.  D.  I/lwyd  at  loan  Siencyn. 

Cychwynaist  glynaist  yn  glos — digyrrith. 

338.  Englyn  ar  fedd  Mr.  D.  Dafis  yn  Llanfair  Helygen. 

Prelad  offeiriad  hoff  auredd — dasg.     Sion  Siencyn. 

Englyn  a  wnawd  yn  ddifyfyr  yn  Mhalas  yr  Escob  Burgess 
yn  Abergwili,  1807.  Gan  y  Parch  George  Griffith,  Cilgerran. 

laith  Gomer  ble  mae'th  gymmar  ? 

339.  Englyn. 

Gemiaith  pie  mae  dy  gymar  ?     lolo  Morgannwg. 
Englyn. 

Yn  ein  mysg  dawn  dysg  od  aeth,  &c. 

E.  0  Lanbedr.     Hydief  30,  18 18. 


Additional  Manuscripts  19-22  71 

POETICAL  WORKS  OF  JOHN  JENKINS— continued. 

p.  340.     Englyniou  i'r  Dclyn. 

Telyn  a'i  thyn  wytlienau — gorfoledd.     John  Cain  Jones. 

Englynion  a  fyfyriwyd  wrth  darllain  marwnadau   Picton 
gan  y  Parch.  Eliezer  Williams. 

Eliezer  berddawn   barod — Gwylym. 

John  Howell,  Llanymddyfri. 

20-B.    Welsh  Chronicle. 

Williams  MS.  224.  Paper.  196  X 160.  186  pp.  Half- 
bound  leather.  Written  by  Owen  Owens  about  1813  (p.  183). 
This  is  a  transcript  of  a  Welsh  book  "  Agoriadau  Datguddiad 
Creadigath  y  Nefoedd,  &c."  Bodedern,  1761,  by  Thomas 
Williams  of  Talybont,  Carnarvonshire.  The  transcript  starts 
on  p.  26  of  the  printed  text  and  finishes  on  p.  210.  It  was 
bought  b}^  Mr.  Egerton  Phillimore  from  Gwilym  Cowlyd  of 
lylanrwst.     Formerly  Phillimore  e.  2. 

21-B.    A  Grammar  of  the  Welsh  Language. 

Williams  MS.  225.  Paper.  199  x  156.  386  pp. 
Paper.  Written  about  1791.  Welsh.  A  Grammar  in  five 
parts  written  by  Humphrey  Thomas,  Schoolmaster,  and  his 
brother,  David  Thomas  (Dafydd  Ddu  Eryri),  the  Welsh  poet, 
(1760 — 1822).  The  preface  is  dated  from  Carnarvon,  March 
25th,  1791.  Part  I  ends  on  p.  86,  Part  II  on  p.  168,  Part  III 
on  p.  248,  Part  IV  on  p.  312  and  Part  V  on  p.  382.  A  Gram- 
mar by  H.  and  D.  Thomas  is  noted  in  Llyfryddiaeth  y  Cymry 
1794,  No.  10,  and  on  p.  45  of  Awdlau  ar  Destynau  Cym- 
deithas  y  Gwyneddigion,  London,  1791,  by  D.  Thomas,  there 
is  a  reference  to  the  proposed  publication  of  this  MS.  It 
bears  the  following  title  on  p.  3  :  "  Arweinydd  ir  Gymraeg 
a  amcanwyd  i  dywys  yr  anh^'ddysg  i  Iwybr  gwybodaeth 
fuddiol,  ac  i  gyfarwyddyd  helaeth  yn  ardderchawgrw>^dd  yr 
laith  a  chywreinrwydd  ei  Barddoniaeth  .  .  ,  gan  Humphrey 
Thomas,  Athraw  Ysgol,  a  Dafydd  Thomas,  Bardd."  Formerly 
in  the  Breese  and  Phillimore  collections. 

22-B.    Grammar  of  Welsh  Poetry,  &c. 

Williams  MS.  226.  Paper.  202  X 151.  90  pp.  Boards. 
End  of  i8th  cent.     Welsh. 

Pp.  I — 64.  A  Grammar  of  Welsh  Poetry  by  David 
Thomas  (Dafydd  Ddu  Eryri)  entitled  "  Cyfrinach  y  Beirdd 
wedi  ei  ddw>'n  i'r  amlwg  :  neu  Reolau  Prydyddiaeth  Gym- 
raeg."     Dafydd  Ddu  appears  to  have  circulated  copies  of 


72  National  Library  of  Wales 

GRAMMAR  OF  WELSH  POETRY— continued. 

this  work  among  the  Welsh  bards  with  the  object  of  obtain- 
ing their  criticism  thereon  before  pubhcation  (p.  4).  This 
copy  belonged  to  David  Saunders  of  Undergrove,  Lampeter. 

Pp.  65 — 84.  A  Welsh  Grammar  said  to  be  written  by 
WilHam  Jones  of  Llangadfan  (1729 — 1795).  The  Grammar 
is  not  mentioned  in  the  account  of  Jones  in  the  Cambrian 
Register,  Vol.  II,  237 — 251. 

P.  88.     A  Religious  song  beginning  : 

"  Gadawodd  ei  Efengyl  oen  anwyl  yma  i  ni.  32  11.  Anon. 

23-B.    Dares  Phrygius  and  the  Historia  Regum  Britanniae. 

Williams  MS.  227.  Paper.  210  x  160.  166  pp.  Boards. 
Written  about  1775.     Welsh. 

Pp.  I — 46.  Dares  Phr>'gius.  Begins  :  "  Yma  yn  gyn- 
taf  ddechrau  y  Sidg  o  Droea  ar  rhyfeloedd  a  fu  yn  nechreu  y 
Cronicl.  Canus  Peleas  Frenin  a  oedd  yn  y  Castell  a  elwid 
Pelopeus  .  .  .  This  version  is  said  to  agree  closely  with  the 
text  of  Jesus  College  61  {Red  Book  of  Hergest,  Vol.  II,  p.  xx). 

Pp.  46 — 151.  Historia  Regum  Britanniae.  Begins : 
"  Ac  yna  Bryttain  orau  or  ynysoedd  yr  hon  a  elwir  y  wen 
ynus  yngorllewin  Eigion  .  .  .  This  is  one  of  the  compiled 
versions  of  Geoffrey's  Brut  {Red  Book,  II,  xviii). 

On  p.  151  the  following  note  appears  : 

Gwallter  Archiagon  Rhydychain  a  droes  y  dam  hwn  or 
Cronicl  o  I,ading  i  Gymraeg,  ac  Edward  Kyfl&nai  ail  ysgrifenuodd 
fo  i  Sion  Trefor  Trefalyu  Ysgwier  pan  oedd  oed  Crist  1577.  A 
Dewi  Sion  o  Drefyrhyw  yw'r  trydydd  ysgrifennydd  yn  oed  ein 
lachawdwr  1761,  Maihafhin  ged.  A  minnau  John  Prichard  o 
Lanrwst  yw'r  Pedwarydd  ysgrifennydd  yn  oed  ein  lachawdwr 
1775,  Hydref  y  gd  Dydd. 

This  MS.  belonged  to  Mr.  Egerton  Phillimore  and  is 
referred  to  as  "  Mr.  Egerton  Phillimore's  Quarto  MS."  on 
pp.  xviii  and  xx  of  the  Red  Book  of  Hergest,  Vol.  II. 

24-B.    Sermons  by  the  Rev.  Griffith  Jones,  Llanddowror. 

Williams  MS.  228.  204  X 157.  xii  +  786  pp.  Calf. 
Written  about  1763.     Welsh. 

This  is  one  of  six  volumes  of  Sermons  by  the  Rev.  Griffith 
Jones  of  Llanddowror  (1683 — 1761),  said  to  have  been  copied 


Additionai-  Manuscripts  24 — 27  73 

SERMONS  BY  THE  REV.  GRIFFITH  JONES— continued. 

by  the  Rev.  Evan  Evans,  Curate  of  L,landdowror  and  Incum- 
bent of  Walton,  Pembrokeshire  (p.  iii).  The  title  on  p.  v. 
reads  as  follows  : 

"  Trysor  o  Ddifinyddiaeth,  sef  pregethau  ar  amryw 
Dest^'nau  o'r  Testament  Newv'dd,  wedi  eu  casglu  ynghyd 
a'u  hail  'sgrifennu  mewn  Trefn  allan  o'  sgrifenadau  y 
Parchedig  ddiweddar  Mr.  Griffith  Jones.  Yn  chwech 
Rhan.  .  .  .  Rhan  V.  yn  cynnwj's  y  pregethau  o  ddech- 
reuad  Epistol  Paiil  at  y  Rhufeiniaid  hyd  Ddiwedd  yr 
Ephesiaid." 

The  copyist  finished  transcribing  the  sermons  on  Jan.  8, 
1763  (p.  773).  A  list  of  the  places  where  the  Rev.  Griffith 
Jones  preached  appears  on  p.  781.  The  book  is  lettered  on 
the  back  "  Welch  Manuscript  Sermons  5." 

25-B.     Episcopal  Acts  of   the  Diocese  of  St.  Davids  from 
Jan.  27th,  1753  to  Jan.  17,  1761. 

Williams  MS.  229,  formerly  Phillipps  MS.  1376.  Paper. 
210x164.     192  pp.     Calf.     i8th  cent.     English. 

This  Manuscript  contains  the  record  of  the  Institution 
and  sequestration  of  clergy,  the  licensing  of  Schoolmasters, 
appointments  of  officials,  &c.,  in  the  Diocese  of  St.  Davids 
between  the  dates  mentioned  above. 

26-B.    Cerbyd   Aur  neu   Daith  y  Myfyrdod  o'r    Arfaeth  i 
Eden,  &c. 

Williams  MS.  230.  Paper.  202  X 160.  156  pp.  Boards. 
19th  cent.     Welsh. 

This  is  the  original  manuscript  of  one  of  the  works  of 
the  Rev.  Azariah  Shadrach  of  Aberystw}^th  (1774 — 1844). 
It  was  published  at  Carmarthen  in  1820,  1826  and  1857. 

27-B.    History  of  the  Gwydir  Family  and  other  tracts. 

Williams  MS.  2^1.  Paper,  200x160.  156  pp.  Parch- 
ment cover.  Early  i8th  cent,  English.  The  name  of  David 
liloyd  cler.  1720  occurs  on  p,  i,  also  the  initials  E.S.  Bala, 
The  MS,  was  bought  by  Sir  John  Williams  from  W.  Pamplin 
of  lylandderfel,  whose  writing  occurs  on  p,  28. 

Pp,  5 — 28.  Memoirs  by  Sir  John  Wynn  of  Gwydir.  No 
description  is  given  in  the  text,  but  it  corresponds  with  the 


74  National  Library  of  Wales 

HISTORY  OF  GWYDIR  FAMILY— continued. 

"  Memoirs  "  printed  by  Angharad  Llwyd  in  her  edition  of  the 
History  of  the  Gwydir  Family,  and  reprinted  in  the  1878  edition, 
pp.  90 — 105.  The  printed  text,  however,  ends  at  the  middle 
of  p.  24  of  this  MS. 

Pp.  29 — III.  History  of  the  Gwydir  Family,  by  Sir 
John  Wynn.  This  corresponds  to  pp.  12 — 84  of  the  last 
printed  edition  (1878). 

Pp.  Ill — 114.  A  Note  by  Dr.  Humphreys,  Bishop  of 
Bangor,  dated  1700.  It  is  printed  as  a  footnote  in  the  above 
book,  pp.  80,  81. 

Pp.  115 — 137.  "  Notes  to  be  observed  before  your 
Siurvey  pass  your  hands." 

This  is  a  copy  of  the  Survey  of  Penmaenmawr,  said  to 
have  been  made  by  Sir  John  Wynn  of  Gw^'dir.  It  was  printed 
from  a  copy  belonging  to  Mr.  Thomas  Wright,  F.S.A.,  by 
J.  O.  Halliwell  in  1859,  and  reprinted  by  Mr.  W.  Bezant 
Lowe  at  Llanfairfechan  in  1906. 

Pp.  149 — 152.  A  list  of  Farms  and  names  of  occupiers, 
with  returns  as  to  the  number  of  lambs,  the  amount  of  lactuals, 
money  received  for  the  lambs,  and  payments.  The  date  is 
1736.  The  farms  are  situate  on  the  Denbighshire  side  of  the 
Conway  in  the  parishes  of  Eglwysbach,  Llanddoged,  &c. 

P.  156.     Notes  out  of  Burkitt  on  St.  Mathew. 

28-B.    Book  of  Extracts  and  Observations. 

Williams  MS.  22)2.  Paper.  210x170.  174  pp.  Bound 
in  paper  boards.  19th  cent.  English  and  Welsh.  On  p.  i 
the  following  inscription  occurs  :  "Sir  John  Williams,  Bart., 
from  Jno.  Griffiths,  Swansea,  for  the  National  Library." 

The  book  was  written  between  1820  and  1840  by  a  Con- 
gregational minister,  probably  the  Rev.  Evan  Griffiths,  of 
Swansea.  It  consists  of  notes  for  Sermons  and  extracts  from 
various  religious  books  and  periodicals. 

29-B.    Rent  Book  of  a  small  Estate. 

Williams  MS.  233.  Paper.  204x165.  170  pp.  Half- 
calf.  i8th  cent.  English.  The  book  was  written  between 
1787  and  1802.  It  apparently  belonged  to  the  Estate  of  Mr. 
Swettenham  of  Cheshire. 


Additional  Manuscript  30 


75 


30-B.    Latin  Poems  and  Exercises. 

Williams  MS.  234.  Paper.  194  x  156.  146  pp. 
Parchment  cover.  L,ate  i8th  cent.  English  and  Latin.  This 
manuscript  was  written  by  the  Rev.  John  Williams,  of  Jesus 
College,  Oxford,  (afterwards  of  Llanrwst),  between  1777 
and  1782. 

p,  I.     Recipe  for  making  ink. 

3.     Latin  poem  on  '  Columbus  '  recited  at  the  Sheldonian  by 
the  author,  J.  James,  of  Queens  College,  July  4,  1782. 

13.     '  Essay  on  Original  Composition '  by  Abram  Robertson,  A.B., 
Chaplain  of  Christ  Church.     July  4,  1782. 

39.  •  Vis  Electrica,' by  W.  W.  Grenville,  Ch.  Ch.     1779. 

53.  '  Calpe  Obsessa,'  by  W.  L.  Bowles,  Trin.     1783. 

62.  '  Rei  Nauticae  Incrementa,'  by  T.  H.  Louth,  New  Coll.  1773. 

72.  Sentence  of  the  Vice-Chancellor  upon  William  Thomson, M.D. 

74.     Epitaph  upon  Edward  Owen,  M.A.,  of  Warrington  (1728 — 
1807)  a  native  of  Llangurig. 

75-S4.     Latin  poem  by  Sir  William  Jones. 

85-94.     Latin  poem  on  the  Death  of  Queen  Caroline,  1 738,  by  Thomas 
Richards  of  Llanfyllin. 

95-103.  Poems  in  Latin  and  English  written  by  William  Parry,  M.A. 
Headmaster  of  Ruthin  School,  and  recited  by  Griffith 
Griffith  one  of  the  Head  boys  before  John  Moore,  Bishop 
of  Bangor  in  1776. 


104-113 
114-125 
126-134 

135-137 

138-140 

140-142 

143 

144 
14s 


Latin  Poem  by  C.  H.  Hall,  Ch.  Ch.,  Oxford.     1781. 

Latin  Poem  by  Charles  Sawkins,  Ch.  Ch.      1778. 

Latin  Poem  by  R.  Wellesley,  Ch.  Ch.     1780. 

Latin  Exercise  at  Ruthin  School.     1776. 

English  poem.     1779. 

Latin  poem  '  Ecloga  inter  Pastorem  et  Corydonem.' 

Y   modd   i    wneud    Inge    du,    o'r   fath   oreu. 
Ink  recipes. 

'  How  to  renew  old  writings  almost  defaced.' 

Award  of  the  Chancellor's  prizes  at  Oxford,  1791. 


On  the  inside  of  the  cover  there  is  a  quotation  from  Hearne's 
correspondence  as  to  the  authorship  of  the  '  Hoglandia.' 


76  National  Library  of  Wales 

31-B.    Poetry,  Letters  and  Extracts. 

Williams  MS.  235.  Paper.  203x160.  144  pp.  Half- 
bound.  i8th  cent.  English  and  Welsh.  Written  by  the 
Rev.  John  WilHams  of  Llanrwst,  about  1792. 

p.  I.     Virgil's   fourth    Eclogue    entitled    '  PoUio,'    translated    by 
James  Beattie,  M.A. 

9.     English  poem  by  William  Smith  to  .  .  .  Darwin. 

13.  Ode  for  the  New  Year,  as  it  was  intended  to  have  been 
rehearsed  this  day  at  St.  James's  by  Dafydd  Ddu  Feddyg 
(Dr.  David  Samuel).     1790. 

16.  The  32nd  chapter  of  Deuteronomy  paraphrased  in  Welsh, 
by  '  lonor,  ym  Mangor,  ym  Mai,  1794.' 

25.     Extracts  from  Dr.  G.  Roberts'  Grammar.     1567. 

40.  Translation  of  Horace,  Lib.  i,  Ode  22,  into  Welsh,  by  Rev. 
Richard  Davies,  Bangor.     1791. 

42.  Translation  of  Goronwy  Owen's  Cywydd  y  Farn  Fawt,  into 
Latin  by  Richard  Davies. 

52.  Latin  Epitaph  on  Rev.  John  Walters,  M.A.,  of  Jesus  College, 
Oxford. 

55.  Inscription  on  a  gravestone  at  Bangor  in  memory  of  the 

children  of  the  Rev.  P.  Williams. 

56.  Epitaph  on  Deane  Swift,  Esq.,  by  Theophilus  Swift. 

57.  Englynion  in  Welsh  "  From  Grono's  handwriting  in  Piser 

Sioned,  at  Maes  y  Gammedd,  Merionethshire." 

Os  braf  y  llwyddaf  mewn  Uann — e'm  gel  wit 
yn  galant  wr  gwychlan  ; 
Os  troe'r  rhod,  hwy  a'm  dodan' 
O  Feistr  gwych  yn  was  gwann. 

Y  Gwir  a  gerir  deg  iaith — yn  glaiar 
A'i  glwyed  e  ddwywaith  ; 
C'wilydd  mawr  yw  celwydd  maith 
Or  daw'n  ol  i'r  dyn  eilwaith. 

58.  Englynion  ar  ddydd  genedigaeth  Goronwy  yr  ail. 

Gwr  enwog  fyddo  Goronwy — yr  ail.     4  st.     D.  lonawr. 

Goronwy  yr  ail  was  apparently  a  son  of 
the  Rev.  J .  Williams. 

60.  Extract  from  a  letter  by  W.  Warrington,  with  reference  to 

Goronwy  Owen's  poetry. 

61.  An  Epitaph  in  English.     5  stanzas. 

62.  Epitaph  on  Mr.  John  Edwards,  of  Glyn  Keiriog,  by  Dr. 

David  Samuel,  printed  in  the  Gent.  Mag,  Nov.  1792. 

63-5.     Recipes  for  ink. 


Additionai,  Manuscripts  31 — 33  77 

POETRY,  LETTERS  AND  EXTRACTS— continued- 

p.  66.     Extract  from  "  Hanes  Crefydd  Ynghymru,"  p.  662. 

67.     Extract  from  Mr.  Pennant's  Life.     1793,  p.  21. 

68-9.     '  On  the  Death  of  the  Rev.  Evan  Evans,'  by  R.  W. 

On  Snowdon's  haughty  brow  I  stood. 

70-2.     Letter  from  David  Richard  (D.  lonawr)  to  Rev.  Richard 
Davies,  Bangor,  between  Jan.  14,  1782  and  June  6,  1788. 

73-103.  Letters  from  the  Rev.  Evan  Evans  to  the  Rev.  Richard 
Davies,  Bangor,  between  Jan.  14th,  1782,  and  June  6, 
1788. 

104-106.     Letter  from  Richard  Morris  of  the  Navy  Office  to  a  person 
addressed  as  '  Bendefig  anwyl,'  dated  Oct.  26,  1769. 

106-142.     Letters  from  Rev.  Evan  Evans  to  David  Jones,  of  Trefriw, 
between  Oct.  28,  1758,  and  July  12,  1783. 

143.  Notes  as  to  Evan  Evans,  and  D.  SamueL 

144.  Accoiint  of  Owen  Shone  of  Llanbedr  who  died  at  the    age 

of  97,  in  1819. 

32-B.    Books  of  Extracts. 

Williams  MS.  236.  Paper.  204x160.  120  pp.  Half- 
bound.  Late  i8th  cent.  Latin,  Welsh,  and  English.  Written 
by  the  Rev.  John  Williams,  M.A.,  of  Llanrwst,  and  has  his 
book-plate  on  the  inside  cover. 

pp.  1-88.     Transcription  of  the  Latin  and  Welsh  Prefaces  to  Dr.  John 
Dafydd  Rhys's  Grammar.     1592. 

89-91.     '  Y  golygwr  at  y  Cymry.'     An  account  of  the  Welsh  Prayer- 
Book  of  1768  by  R.  Morris. 

91-7.     A  copy  of  a  letter  from  Mr.  William  Owen  to  Paul  Panton, 
Apr.  2,  1 79 1,  with  reference  to  the  Welsh  Indians. 

98-120.  A  catalogue  of  British  Birds,  &c.,  with  Welsh  and  English 
equivalents. 

33-B.    Common-place  Book. 

Williams  MS.  237.  Paper.  199x160.  124  pp.  Half- 
bound.  End  of  1 8th  cent.  Welsh  and  English.  Written  by 
the  Rev.  John  Williams,  M.A.,  of  Ivlanrwst. 

pp.  3-40.  '  The  affinity  between  Painting  and  Poetry.'  An  essay  by 
H.  Addington,  B.A.,  Brazenose  College.     1779. 

40.     Englyn  by  H.  Morris. 

Offeiriad  o  alwad  goleu — un  gwiwlan 
A  welodd  Dolgellau 
Ffei,  Roli,  ffo  i  ryw  le  : 
Diw'naist  a  drewaist  y  dre. 


78  Nationai,  Library  of  Wales 

COMMON-PLACE   BOOK— continued. 

p.  41.     Lines  by  Thomson  to  his  friend  Aickman  the  Painter. 
O  could  I  draw  my  friend,  his  genuine  mind. 

42.  Extract  relating  to  Thomson  the  poet. 

43.  Extract  of  a  letter  from  Mr.  I,ewis  Morris  to  Mr.  Vaughan 

of  Nannau,  Oct.   7,   1752.     Printed  in  the  Gent.  Mag., 
January,   1793. 

50,     Beddargraph  Morgan  Herbert  yn  Eglwys  Newydd  ;  with  a 
translation. 

54.  Englyn  ynghylch  oferedd  a  gwagedd  y  Byd  gan  Evan  Evans. 

Oferedd,  gwagedd  i  gyd — yn  gyfan, 
A  gefais  i'm  bywyd  ; 
Gwae  o'r  anferth  gur  ynfyd, 
Medd  y  Bardd,  sy'n  maeddu'r  byd. 

55.  Anecdote  as  to  Hugh  Hughes,  Plas  Coch,  Anglesey. 

Camb  Reg.,  1795,  p.  440. 

56.  Note  on  Trefeilir.     Camb.  Reg.,  1795,  p-  441. 

59-61.     Extracts  from  Welsh  poetry. 

62.     Extract  from  a  letter  (of  Goronwy  Owen's),  dated  Walton, 
July  12,  1754,  with  a  list  of  Welsh  poems. 

64.     Englyn  o  gyngor  o  waith  Gronwy  Ddu. 

Cofia  'r  Duw  hyw,  tra  bych — o'r  galon 
A  galw  arno  yn  fynych  ; 
Cofia  daw'r  rhaw  a'r  rhych. 
Oil,  yn  wael,  lie  ni  welych. 

Llinellau  i'w  hysgrifennu  ar  garreg-fedd  dyn  celwyddog  o 
waith  Evan  Brydydd  Hir. 

Celwyddog  fum  i  yn  y  byd, 
Lie  rhois  fy  mryd  ar  wegi  ; 
Ond  gwae  im'  weithian  yn  y  bedd, 
O'r  diwedd  gorfit'm  dewi. 
Latin   translation  of  Mr.   Herbert's  epitaph  by   Edward 
Richard,  Ystrad  Meurig. 

66-7 .     An  accoim  t  of  Ystrad  Meurig  Library,  and  of  Edward  Rich  ard . 

67-9.     Latin  letter  from  Simon  Jones,  curate  of  Llandyssilio,  to 
Francis,  Bishop  of  St.  Asaph. 

70-76.     Latin  Poetry  and  translations. 

jy.     Englyn  i'm  Mab  Bedydd. 

A  fu  ddiddan  weddeiddiach — na  Robin. 

Englyn  ar  farwolaeth  Gwenn   merch  Mr.   Jones  o'r   Plas 
Ucha,   Llanufudd. 
Gwenn  y  ganwyd  y  geinwedd — eginin.     Roht.  Williams. 

77-88.     Translation  of  Gray's  "  Bard  "  into  Latin. 


Additional  Manuscripts  33 — 35  79 

COMMON-PLACE  BOOK-continued. 

pp.  89-90.  A  Letter  to  Rev.  Mr.  Jackson  at  Gallstown,  dated  Oct.  6, 

[1721. 
91-99.     Latm  Poetry. 

100-126.  "  Lusus  Poetici,"  by  J.  Jortin.  There  is  also  a  loose  copy 
of  this  piece  in  the  MS.,  as  well  as  a  copy  of  "Awdl  ar 
Ddioddefaint  Crist  wedi  ei  throi  o'r  Groeg  i'r  Gymraeg,  ar 
fesur  y  Gyhydedd  Hir  o'r  hen  dduU." 

This  was  printed  in  the  Eurgrawn  for  October,  1800. 

34-B.    Common-place  Book. 

Williams  MS.  238.  Paper.  200x158.  38 -1-8  pp. 
Half-bound.  End  of  i8th  cent.  Written  by  the  Rev.  John 
Williams,  lylanrwst.  His  book-plate  is  on  inside  cover. 
Eight  loose  pages  in  his  writing  have  been  inserted. 

p.  I.     Account  of  Mr.  Edward  Holdsworth. 

2.  Kambromuomachia,  or  the  Mouse-Trap,  being  a  Trans- 
lation of  Mr.  Holdsworth's  Muscipula,  IJIJ.  By  Mr. 
John  Hoadly.  Transcribed  from  the  fifth  volume  of 
Dodsley's  Collection  of  Poems.     See  pp.  10 — 28. 

4-7.  Latin  poem  on  George,  Prince  of  Denmark,  1708,  by  Robert 
Lloyd  of  Magdalen  Coll.,  Oxford,  with  a  note  on  the  poem 
by  J.  Williams. 

10-28.     The  Mouse-Trap. 

29-38.     Latin  and  Greek  poetry. 

The  loose  leaves  contain  notes  as  to  Richards  and  Holds- 
worth,  &c. 

35-B.    Achau'r  Saint,  Statud  Gruffudd  ab  Cynan,  &c. 

Williams  MS.  239.  Paper.  200x160.  44  pp.  Half- 
bound  in  Parchment.  i8th  cent.  Welsh.  Phillipps  MS. 
21861.  The  words  "  No.  94 — Stewart  and  Wheatley,  bought 
at  Jones's  sale,  belonged  to  John  Edwards,  1768,"  on  inside 
cover.     Probably  written  by  William  Morris  of  Holyhead. 

p.  I .     Brychan  Brycheiniawc,  tair  Gwragedd  a  f u  iddaw,  &c. 
Meibion  Vrychan — Merched  Vrychan. 

2-5.  Rhestr  Egwyddorig  o  Enwau  Seintiau,  allan  o  Lyfr  Watkyn 
Owen,  O  gasgliad  Thos.  Wynn  ap  Edmund  ap  Rys  ap 
Robert  ap  leuan  Vychan.     Anno  1577.     Mr.  W.  Morris. 

6.  Historia  Divse  Monacellae  e  codice  .  .  .  T.  Pryce  de  Llan- 
fyllin.     A  short  extract. 

Allan  o  Hen  Lyfr  Achau  gynt  o  Fodeulwyn,  y  cymerais  a 
ganlyn. — Mr.  W.  Morris. 

Bellach  i  traetha  lachau  y  Gwyr  ar  Merched  Bycheddol 
a  aeth  au  bucheddau  yn  Seintiau,  &c. 


80  NATIONAI,  lylBRARY  OF   WAIVES 

ACHAU'R  SAINT,  &c.— continued. 
A  short  extract  from  this  MS.  followed  by  a  note. 

Yn  niwedd  y  MS.  uchod  y  'sgrifenasid  medd  Mr.  Wm. 
Morris  "  leuan  ap  John  Wyn  pier  Llyfr  hwn,  yr  hwn 
a  'sgrifenwyd  ym  mlwyddyn'r  Arglwydd  Mil  a  haner 
a  namyn  un  pedwair  igain  ac  o  Goroniad  y  frenhines 
hon  Elizabeth  xxi.  ffinis.  '  Onid  pedair  Saith  igen 
o  ddalennau  '  ac  wedi  " — John  Gruffyn  o  Fangor  y  piau 
y  Llyfr  hwn. 

Then  follows  a  long  list  of  saints  in  alphabetical  order. 
Cf.  Panton  MS.  52,  p.  94. 

pp.  7-30.     Achau  Saint  Prydain  o  Gasgliad  Thos.  Wyn  ap  Edmwnt 
.   .   .   o  Lyfr  Mr.  Morris. 
Arianwen  ferch   Brychan. 
Arthen  ap  Brychan. 
Arddun  benasgell  vch  Pabo  P.  Prydrain  mam 

Tyssiliaw  ap  Brochwel  yscythrog. — ends 
I/leuddad  contemporary  with  Beuno  ;  his  Feast  is  cele- 
brated 2Sth  July.     Old  MS. 

There  are  also  notes  on  the  names  by  W.  Morris,  and 
quotations  by  him  from  Rowlands  and  Lewis  Morris. 

pp.  31-43.  Statud  Gruffudd  ab  Cynan  sef  Braint  ar  Wyr  wrth  Gerdd 
drwy  waith  Tywysogion  Cymru,  a  oeddent  yn  cytinal 
gwir  Ddefodau  y  Brutaniaid. 
Gruffudd  ab  Cynan  Tywysawg  AberfFraw,  a  Bleddyn  ab 
Cynfyn  Tywysawg  Mathrafael  a  wnaethant  Fraint  a 
threfn  ar  Wyr  wrth  Gerdd,  nid  amgen,  rhag  myned  neb 
yn  wyr  wrth  Gerdd,  namyn  y  rhai  a  ddylai  fyned,  &c. 

43.  Hanes  yr  ail  Eisteddfod  fawr  YngHaerwys  yn  Sir  y  Fflint 
a  gynhaliwyd  y  26  dydd  o  Fis  Mai,  1565,  ar  nawfed  o 
Deymasiad  y  Frenhines  Elizabeth.  With  a  list  of  the 
Prydyddion,  Telynorion  and  Crythorion  who  graduated 
there. 


36-B.    The  History  of  Charlemagne. 

Williams  MS.  240.  Paper.  210x168.  572  pp.  Half- 
bound  in  calf.  Early  igth  cent.  Welsh.  Written  by  Hugh 
Maurice  in  July,  1804. 

A  Transcript  of  Ivlanstephan  MS.  148,  f.  7 — 91. 

pp.  1-456.     Ystorya  de  Carolo  Magno. 

This  portion  was  edited  by  Prof.  Powel,  and  printed  in  the  Cymm- 
rodorion  Series,  1883. 

pp.  457-531.     Historia  Caroli   Magni. 

For  a  version  of  the  text,  see  "  Campeu  Charlymaen  "  in  Vol.  II 
Hengwrt  Manuscripts,  edited  by  Robert  Williams,  pp.  1-19. 


Additionai,  Manuscript  37  81 

37-B.    History  of  Welsh  Music,  Poetry,  Triads,  &c. 

Williams  MS.  242.  Paper.  202  X 160.  154  pp.  Bound 
in  calf.  i8th  cent.  Welsh.  Written  by  Edward  Jones  (1752 — 
1824),  Bardd  y  Brenin,  and  William  Jones,  lylangadfan. 
Formerly  Phillipps  MS.  20906. 

p.   I.     Tair  Cerdd  Raddol  sydd  ;   Prydydd,  Telynior,  a  Chrythor. 
Extracts  from  Bonedd  y  Saint,  &c. 

4.  Rhol    Vesureu    Telynior    syn    kalyn.     (My/.    Arch.     1870. 

pp.  1073-4).  'Transcribed  out  of  an  Ancient  Welsh 
Manuscript  in  the  possession  of  Mr.  Wm.  Jones  of 
Dolhowel  in  Llangadfan.' 

5.  Llyma  y  24  mesur  Cerdd  Dant.     {Myf.  Arch.  1870,  p.  1076). 

6.  Y  golofn  dii  i  umerth  a  12  kaink  y  syd  yndi  ai  Messur  yn 

Alban  Ryderch.' 

9.     Y  pedwar  messur  ar  hugain  Kerdd  Grwth.     {Myf.  Arch. 
p.  1072). 

10.     Tynniad  yn  Rhol  y  Krythor  yw  Kyweirdant  yn  Rhol  y 
Telynnior. 
Kadedigaeth  Kerdd  Dant  nid  amgen  Tel5mau  a  Chrytheu 
o  vewn  y  Tair  Talaith  &c.  (Myf.  Arch.,  p.  1205  and  1071). 

16.  Gogwyddor  i  ddeallt  y  pricciad  yn  Llyfr  Robert  ab  Hugh 

y  Telynior.     (v.  Myf.  Arch.,  p.  1074). 

17.  Llyma  gweiriau  Cerdd  dant.     {Myf.  Arch.,  p.  1076). 

20.  Dyvaliad  Crwth  yn  ol  GriflE.  Davidd  ap  Howel. 

Prennol  teg  bwa  a  gwregis, 
Pont  a  bran  pimt  yw  ei  bris  ; 
with  a  sketch  of  a  crwth. 

21.  Ynghylch  Canu  Telyn  by  Lewis  Morris. 
25.     Englyn. 

Gwyn  ei  vyd  ennyd  a  ga  annedd — clyd. 
A  dwyn  clod  rhianedd, 
a  hynny  vyth  a  hen  vedd. 
ag  anadl  Mwynen  Gwynedd. 
27.     Cato  Cymraeg  neu  Gynghorau'r  Bardd   glas  o'r  Gadair  i 
bob  gwr  doeth  ar  a  fynno  ryngu  bodd  Duw  a  Dynion 
yn  y  byd  yma  ac  yn  y  byd  arall,  sef  yw  hynny  ;  Car  di 
Dduw  yn  fwy  na  dim,  &c. 
An  abridged  version  of  '  Athrawiaeth  Geraint  Vardd  Glas." 
{Myf.  Arch.,  pp.  812 — 815),  in  the  writing  of   William 
Jones,  Llangadfan. 
31.     '  Mae  I,lyn  yn  Eryri  a  elwir  y  Dulyn,  mewn  cwm  erchyll,'  &c. 
Notes  on  Llyn  Dulyn  and  Ffynnon  y  Idyffaint,  by  Thomas 
Prys,  Plasiolyn,  with  an  englyn  by  him. 
Fe  gododd  yma  o  geudod — y  Uyn, 
a  Uyna  ryfeddod  ; 
Difai  fu'r  Beirdd  ai  dyfod, 
Rhyw  beth  yw  hyn  a  fyn  fod. 
Prophecies  as  to  these  lakes  from  an  ancient  MS.  written 
in  1548. 

Pan  gotto  main  Gwynedd  oi  gorweddfa,  &c. 

G 


82  National  Library  of  Wales 

HISTORY  OF  WELSH  MUSIC,  &c.— continued. 

pp.  32-5.     A  letter  from  William  Salesbury  to  GrufPydd   Hiraethog. 
Begins :  Lie  y  bwriedais  yn  fynych  o  amser  fy  nghyd-ddarpar 

am  caredigion  o  gelfyddyd  cerdd  dafod  &c.  .  .  . 
Ends  :  ac  na  ogenwch  neb  a  chwenycho  urddas  ich   cel- 
fyddyd,  a  byddwch  fodlon  ar  hyn  o  rodd    dros   amser. 
William  Salesbury.     (See  Pen.  MS.  99,  p.  530.) 

35.  Notes  as  to  William  Salesbury. 

36.  The  24  principal  Exercises  of  the  Antient  Britons  trans- 

scribed  out  of  a  MS.  of  more  than  200  years  standing. 
Henwau  y  pedair  kamp  ar  hugain  ar  achos  i  gwnaeth- 
pwyt  hwynt.     (Myf.  Arch.  p.  871). 

38.     The  24  knights  of  King  Arthur's  Court  from  the  same. 

Pedwar  ar  hugain  a  oedd  yn  Llys  Arthur  o  farchogion. 
.  .  .  Ends  :  Rhonconion  ei  wavw,  Caledfwlch  ei  gleddyf, 
Carnwennan  ei  Ddager,  a  Phrydwen  ei  Long.  (Cp. 
Pen.  MS  127,  p.  96.) 

53.     Manvnad  ugain   ag  un  o   Gerddorion  a   Phrydyddion,  sef 
Gruffydd  Hiraethog  .  .  .  Rhobert  ap  Rhys. 
Tywyll-frau  fradog  twyll-frith  .   .  .     Sion   Tudur. 

62.  Cywydd  i  ddamuno  ar  Syr  Dafydd  Hamner  .  .  .  ddewis 
deuddeg  o  brydyddion  yn  Gwest. 

Syr  Dafydd  ehedrydd  hawl  .  .  .  Gruff  ap  Dd  ap  Eignion. 

69      An  ode  in  praise  of  our  Lady  .  .  .     Owdl  Fair. 

Mair  yw'n  hyder  rhag  perigl  ,  .  .   lefan  ap  Rh .  ap  I.  Llwyd. 

72.  An  Ode  in  praise  of  our  Lady  made  in  imitation  of  Welsh 
poetry. 

O  mighty  Lady  our  leading — to  have.  lefan  ap  Rh.  ap 
75.     BustlyBeirdd.  [T.  Llwyd. 

Cler  o  gam  arfer  ymarferant.     Taliesin. 

79.  Pedwar  peth  peryglus  os  eir  yn  eu  cylch  mewn  gormod  brys. 

Pedwar  peth  na  ddylai  neb  eu  rhwystro.  Pedwar  peth 
ar  ba  rai  y  bydd  fEordd  lithrig. 

80-104.     Triads. 

80.  Tri  pheth  sydd  deg  ger  bron  Duw  .  .  .     Ends  :  Tri  pheth 

nid  da  ymlTrostio  eu  bod  gan  un,  i.  Gwin  da  ;  2.  Gwraig 
ISn  ;  3.  Llawer  o  arian. 

81.  Trioedd  y  Cybydd  .  .  .     Myf.  Arch.,  p.  898  (1-21). 

83.     Tri  pheth  a  wna  serch  .  .  . 

'  84-9.  Tri  drwg  aerfa  Ynys  Brydain  .  .  .  Ends  :  Tri  bydr  Hafren 
&c.     {Myf.  Arch.,  pp.   396 — 399). 

89-93-  '^^^  gorefras  direidi  .  ,  .  Ends  :  tri  pheth  ni  3rmprydiant 
byth  .  .  .  '  Here  ends  the  Triades  as  they  are  found  in  a 
MS.  written  in  the  year  1582  or  3,  which  I  take  to  he  a 
veryjimperfect  copy,' 


Additional  Manuscript  37  83 

HISTORY  OF  WELSH  MUSIC,  &c.— continaed. 

p.  93.     From  another  MS. 

Tair  Prif  lys  Ynys  Brydain  ...     (5)  .  .  .  Ends  :  Tair 
Matkudd  Ynys  Brydain  .  .  . 

94-101.     Miscellaneous  Triads  (76), 

Tri  pheth  sydd  anhawdd  eu  cael  ,  .  .     Ends  :  Tri  hir- 
nych  weli. 

t02.     Trioedd  mab  y  Crinwas  (9).     Cf.  Myf.  Arch.,  p.  899. 

103.  Trioedd  yr  Usuriwr  ac  eraill  (14). 

Tri  pheth  y  dyleir  gwaeddi  Hai  ar  en  hoi,  Blaedd,  I,lwytiog 
ac  Usuriwr  .  .  .  Ends  :  Tair  Gwraig  a  gowsant  bryd 
Efa. 

104.  Llyma  Arbennigion  .  .  .  Un  dywarchen  gwr,  Dilyw,  Angeu. 

Ends :  Tri  deg  arbennig,  Dengair  Deddf ,  Deg  hyd  Rhif  a 
Deg  Urddau  Duw. 

105.  Naw  gradd  yr  Awgrim  :  un,  deg,  cant,  mil,  myrdd,  myrdd- 

iwn,  Buna,  Rhiallu,  Catyrfa. 
Graddau    Carennydd  :  Brawd,     Cefnder,    Cyfyrder,     Plant 
Cyfyrder,  Ceifn,  Gorcheifn,  Eiddyn,  Gwrtheiddyn,  Car 
clyd  o  charennydd  .  .  . 

106.  Saith  gamp  a  ddylai  fod  ar  wr. 

106.  Saith  Gariad  sydd  yn  y  Byd. 
Gof5m.ion  saith  o  wyr  doethion  ai  hatteb. 

107.  Cas  ddynion  Selyf. 

I/lyma  leoedd  ynghorph  Dya.  y  bydd  swm  gjmeddfau  ynthynt 

108.  Am  Foes  a  medrusrwydd. 

109.  Swm  o  Gynghorion  (17).     Na  chais  ymddiried  i'r  neb  ath 

fygythio  .  .  . 

no.     Englynion  on  the  burning  of  Mathavarn  by  the  Rump  in  1 644 

Darfu'r  byd  ei  gyd  ar  gam — ewyllysgar.     16 11. 

_     ,  [James  Dwnn. 

111.  Dychymyg.  '-' 

A  wnewchi  Sion  ddyfalu  beth  sydd  mewn  meddwl  dyn. 
18 11. 

112.  lolo  Goch's  address  to  Owen  Glyndwr  (with  a  translation). 

Addewais  it  hyn  ddwywaith. 
115.     Owen  Gljmdwr's  pedigree. 
117.     Anecdotes  of  Owen  Glyndwr,  &c.     Signed  W.  J.     1787. 

119.  Englyn  by  D.  Maelienydd. 

Cariad  aur  fwriad  ar  forwyn — liw  galch. 

Verse  in  English  by  Edward  Morris. 

120.  Tri  Llywiawdr  y  moroedd  .  .  .  Y  Naw  Concwerwr  .  .  . 

Pedwar  achos  pob  peth  .  .  .  Henweu  pyrth  Brydain 
.  .  .  Henwau  Temlau  Brydain  gyut. 

G2 


84  National  I^ibrary  of  Wales 

HISTORY  OF  WELSH  MUSIC,  &c.— continued. 

p.  122.     The  Liberal  Arts. 

123.  Y  cyntaf  erioed  a  ddyfeisiodd  wneuthur  bir  a  chwrw  oedd 

tin  Gambrivius  .  .  .  y  saith  ddiod  .  .  .  Tri  pheth  sydd 
yn  conflfyrddio'r  golwg  .  .  . 

124.  Hyn  a  gynal  ddyn  yn  hir  oesawg  (9)   .  .  .  Uyma'r  pethau 

a  fyrha  oes  dyn  (10). 

125.  Cambria  surnamed  the  beautiful  was  daughter  to  .   .  . 
128.     Note  as  to  Gorffrydau  Caswenan  near  Bardsey. 

130.  Dosparth  yr  Ymryson,  o  waith  Taliesin. 

Pan  aeth  Caswallon  hir  o  dir  mab  Donn.     20  11. 

131.  Note  as  to  Gwyddno  Garon  hir. 

132.  Awdl  i  Esgawb  Bangor  am  esgeuluso  Prydydd  a  mawrhau 

crwth  trithant  (Ffidler)  gan  lorwerth  Beli. 

Arglwydd  Grist  culwydd  calon  gyflawnrad. 

Myf.  Arch.,  p.   317. 
136.     Ymddiddan  rhwng  Arthur  a  Gwenhwyvar  yn  ei  lenctyd. 

Da  yw  vy  march  a  da  dana.     {Myf.  Arch.,  p.  130). 

147.     Index  to  contents  of  MS. 

152.     Yma  y  canlyn  yr  Egwyddor   Gymraeg  fal  yr  arferir  gan 
Mr.  Edward  Llwyd  .  .  . 

154.     Notes  on  Carawn,  Cwyfan,  Cadfan,  Cynan,  &c. 


38-B.    Welsh  Poetry  with  Translations. 

Williams  MS.  2^-^.  Paper.  202x160.  118  pp.  Half- 
bound.  End  of  i8th  cent.  Welsh  and  English.  Formerly 
Phillipps  MS.  8376.  Written  by  Edward  Jones,  Bardd  y 
Brenin,  and  W.  Jones,  I^langadfan. 

p.  8.     Contents  of  MS. 

10.     Dyhuddiant  Elphin  with  translation  into  English. 
'  Elphin  deg  taw  ath  wylo.' 

14.     Difregwawd  Taliesin   with  translation. 
Prif-fardd  cyflfredin  wyfi  i  Elphin. 

18.     Taliesin's  Creed  with  translation. 
Christ  lesu  Celi  iti  y  coeliaf. 

20.     Bygythion  Taliesin,  with  translation. 

Gwae  a  gymerth  fedydd  a  chred  a  chrefydd. 

24.     Owdl  Fraith  Taliesin,  with  translation. 

Ef  a  wnaeth  Panton  at  draeth  Gl3m  Hebron. 

32.     A  Translation  of  the  Awdl  Fraith  into  Latin  by  the  Rev.  D. 
Jones,  Llanfair  Dyffrjm  Clwyd. 


Addition Ai,  Manuscripts  38,  39 


85 


WELSH  POETRY  WITH  TRANSLATIONS— continued. 

p.  38.     The  prophecy  of  the  '  Coronog  Faban,'  with  translation. 
Coronog  faban  medd  Taliesyn. 

46.     Yr  Owdl  fraith  sef  darogan  Rhys  Nanmor  i  Harri   VIII, 
with  translation. 
Christ  cadw'r  wythfed  frenhin  dyledog. 


39-B.    Survey  of  Harlech  Castle,  Poetry,  &c. 

Williams  MS.  244.  Paper.  194x160.  86  pp. +4  loose 
pages.  Parchment  cover.  End  of  i8th  cent.  Welsh  and 
English.  Written  by  Edward  Jones.  Formerly  Phillipps 
MS.  1058  (Vol.  I). 

p.  1-2.     Notes   re   Llyn    Tegid,    Glyn    Achlach,    Cunedda    Wledig, 
Celliwig,  CoUwyn,  Urien  Rheged. 

3.  Englynion,  &c. 

Maddau  Dad  fwriad  fy  oferedd,  mawr.     (4  11). 

Gore  yn  y  siroedd  gowir  iawn  seren.  (6  11). 

Ad    finem    Triadum    Poetarum — Tri     gwarant     ymadrodd 
y  sydd  .  .  . 

4.  Englynion  (6)  i  Ferch  Ifangc  gan  J.  Prichard  Price. 

Rwi'th  anerch  fain  ferch  fwyn  fodd — gyredig, 

5.  Taliesin  and  Llyn  Geirionydd. 

6-8.     Notes  as  to  Ardudwy  and  its  parishes,  Alaw — a  river  in 
Anglesey,  Aberdyfi,  Llech  Ardudwy,  Bala,  &c. 

9--20.  A  Survey  of  Harlech  Castle. 

21.  Description  of  the  font  at  I/lanaber. 

22.  Pedigree  of  Ednowain  ap  Bradwyn  and  Kollwyn. 

23.  Latin  prayer. 

24.  Origin  of  names  Gwynedd  and  Meirionydd. 

25.  Sketch  of  Font  at  Llanaber. 

31.  Lhyma  henway  hen  veirdh  Kymry. 

32-3.  Various  antiquarian  notes,  triads,  &c. 

34.  Epitaph  of  Llewelyn  the  Great. 

35.  Englynion  in  Latin. 

36.  Epitaph  on  a  Sailor. 

Tryfailiais  trwy  orfoledd,  yr  India, 
Ai  randir  y  Uynedd, 

Y  leni  mewn  gwael  annedd 

Y  min  mor  yma  yn  fy  medd. 


86  Nationai.  Library  of  Wales 

SURVEY  OF  HARLECH  CASTLE,  &c.— continued. 

p.  37.     Extract    from     Northampton     Mercury,     19     April,     1742, 
relative  to  the  death  of  Rev.  Moses  Williams. 

39.     Extract  from  MS.  written  by  Ed.  L,huyd  in  Sir  J.  Sebright's 
Library. 
Bardd  Teulu  a  geif  eidon  .  .  .  ends  :  rac  tervscu  y  llys. 

44,     Cjrwydd  yn  dangos  dysg  y  prydyddion,  gan  Gruff,   ap  leu. 
ap  Ivlewelyn  Fychan.     In  the  writing  of  lolo  Morganwg. 
Y  beirdd  a  fynnant  eu  bod . 
49.     Englynion  (2)  by  Sion  Tudur  to  a  Tabwrdd  and  Pipe. 
Englyn  by  Morris  Kyflin  to  a  Crowd  (Crwth), 
Another  to  a  Rattle. 

58-9.     Names  of  Men  and  Women. 

60.  Thomas  Jones  Esq.,  of  Carreg  Hofa,  near  Llanymynech, 
commonly  called  Bumper  Squire  Jones,  owing  to  his 
Conviviality  and  Hospitality  .  .  .  died  in  the  year  of 
the  great  rebellion  (1745). 

62.     Account  of  St.  George. 

64.     Drawing  of  harps  from  a  folio  MS.  N.2464  in  the  Bodleian. 

66.     Sketch  of  portion  of  the  Vaner  Abbey  near  Dolgelleu. 

68.  '  Cleddyf  Owen  Glyndwr,'  which  is  engraved  on  a  stone  over 
a  door  on  the  south  side  of  Corwen  Church,  with  a  sketch. 
Also  an  account  of  '  Pigyn  Craig  Owen  '  and  '  Cadair 
Owen,'  near  Corwen. 

70.  Inscribed  Stone  at  Rhiwddolion,  between  Bettws  and  Dol" 
wyddelen. 

72.  An  accoimt  of  Dr.  Ellis  Price  of  Plas  lolyn. 

73.  An  accovmt  of  the  Image  called  '  Derfel  Gadarn.' 

74.  A  sketch  of  Ffon  Dderfel. 

75.  A  sketch  of   '  Carw  Coch,'  the  Red  Stag  which  is  a  relique, 

on  which  the  image  of  Derfel  Gadarn  stood,  and  is  now 
in  the  Belfry  of  Ivlandderfel  Church. 

76-77.  Copies  of  Correspondence  dated  Nov.  8,  1626,  between 
Bishop  Hanmer  and  the  the  Rector  and  Churchwardens 
of  Iflandderfel. 

79.  An  account  of  the  harp  of  Willm  ap  Owen  of  Pencraig, 

80.  *  At  Maen  y  bardd  near  Bwlch  ddau  faen,  Llanglynin,  there 

are  several  very  ancient  monuments.' 

82-3.  Triads — Tri  dyn  a  gyfanedda  Llys,  &c. 

83.  Account  of  Sir  David  Gam  and  William  Cadwgan. 

84.  Sketch  of  figure  on  the  Welsh  Bridge  at  Shrewsbury. 

85.  Bridges  at  Shrewsbury,  &c. 


Additionai,  Manuscripts  40 — 43  87 

40-C.    Statute  of  Gruffydd  ap  Cynan,  &c. 

Williams  MS.  24^.  Paper.  182x256.  82  pp.  Boards. 
End  of  i8th  cent.  Welsh.  Written  by  Kdward  Jones.  Form- 
erly Phillipps  MS.  12202  and  22220. 

pp.  lo-ii.     Pencil  sketch  of  timbered  houses. 

15-30.  '  Constituta  seu  Edicta  antiquitus  in  usum  Bardornm  et 
Musiconim  praescripta  .  .  .  (copied  from  Linguae  Cym- 
raecae  Institutiones  accuratae,  1592,  pp.  295  —  308). 
Gruffydd  ab  Cynan  Tywysawg  Aberffraw  a  Bleddyn 
ab  Cynfyn  Tywysog  Mathrafal  a  wnaethont  fraint  a 
threfn  ar  wyr  wrth  gerdd  .  .  .  ends  :  Domine  Salvam 
fac  Reginam. 

31-67.     Blank. 

68.     Coloured  sketch  of  "  Bardic  plants  of  emblem." 

74.     Pen  and  ink  sketch  of  House  and  boat  near  a  river. 

76-7.     Large  coloured  sketch  of  House  and  outbuildings  endorsed 
'  House  of  Bardic  Meetings.' 
80.     Sketch. 

41-B.    Extent  of  Anglesey,  1352. 

Williams  MS.  246.  Paper.  200x160.  158  pp.  Boards. 
End  of  i8th  cent.  Latin.  This  is  a  copy  of  a  "  MS.  of  Wm. 
Bodvel,  Esq.,  written  on  paper  in  a  beautiful  secretary  Hand." 
(p.  3).     For  a  printed  text,  see  Record  of  Carnarvon. 

42-B.    Ystori  Culhwch  ac  Olwen  and  Pwyll  Pendeflg  Dyfed. 

Williams  MS.  247.  Paper.  195x163.  Vellum  cover. 
End  of  i8th  cent.  Welsh.  Formerly  Phillipps  MS.  8120. 
Apparently  transcribed  by  Richard  Thomas,  a  former  owner 
whose  name  appears  on  the  inside  cover,  from  the  Red  Book 
of  Hergest,  or  a  transcript  of  it. 

Pp.  7 — 95.  The  text  of  the  story  of  Cilhwch  and  Olwen 
answers  to  pp.  100 — 136  of  Vol.  I.  of  the  R.  B.  Texts,  Oxford, 
1887. 

Pp.  117 — 137.  A  Transcript  of  "Pwyll  Pendefig  Dyfed," 
answering  to  pp.  i — 11  of  Vol.  I.  of  the  R.  B.  Texts.     1887. 

43-B.    Catalogue  of  Rev.  Thomas  Price's  Library. 

Williams  MS.  248.  Paper.  198x163.  144  pp.  Boards. 
19th  cent.  English.  Formerly  Phillipps  MS.  21,002.  On  the 
back  inside  cover  the  signature  "  T.  Price,  Sept.  28,  1835." 
A  catalogue  of  the  Rev.  T.  Price's  (Carnhuanawc's)  I;ibrary 
bought  by  Sir  T.  Phillipps.  It  consisted  of  1281  lots,  besides 
the  Gododin  and  other  manuscripts. 


88  National  lyisRARv  of  Wales 

44-B.    Topographical  Index  to  Legal  Proceedings. 

Williams  MS.  249.  Paper.  200x155.  100  pp.  Full 
calf.  17th  cent.  Latin.  Formerly  Phillipps  MS.  9560. 
Lettered  on  back  '  Topography  MS.'  This  appears  to  be  an 
Index  to  Crown  Leases  granted  during  1534 — 1538.  It  gives 
the  name  of  the  place,  the  county,  the  date  and  the  name  of 
the  person  concerned. 

45-B.    Monumental  Inscriptions  of  Carmarthenshire. 

Williams  MS.  250.  Paper.  198x164.  72  pp.  Limp 
Cardboard  cover.  19th  cent.  English.  Formerly  Phillipps 
MS.  24554.  Contains  copies  of  inscriptions  in  the  parish 
churches  of  Llanelly,  Pembrey,  Kidwelly,  St.  Ishmael's, 
Llansaint,  Llanstephan,  with  notes  as  to  Llanybri,  Llandeilo 
Abercowin,  Llanfihangel  Abercowin,  &c.  Probably  compiled 
by  John  Rowlands,  Librarian  to  Sir  T.  Phillipps. 

46-B.    Welsh-English  Dictionary. 

Williams  MS.  2$i.  Paper.  195x153.  168  pp.  Boards. 
i8th  cent.  Welsh  and  English.  Formerly  Phillimore  MS.  e.4. 
The  book  belonged  to  one  Robert  Williams  in  1775.  The 
Dictionary  is  based  on  that  of  Thomas  Richards  issued  in 
1753.  but  it  is  much  abridged  and  has  some  additions  from 
other  sources.  At  the  end  there  is  a  short  Grammar  of  the 
Welsh  Language. 

47-B.    Nennius. 

Williams  MS.  252.  Paper.  213x153.  206  pp.  Full 
calf.  Written  in  1799.  Latin  and  English.  A  Transcript 
of  Nennius  made  by  Hugh  Maurice  from  Panton  MS.  13. 

pp.ii-131.  Incipit    Eulogium    brevissimum    Brittanniae    Insulae     quod 
Nennius  congregavit. 
Ego  Nennius  Elvodugi  discipulus  aliqua   excepta  scribere 
curavi  .  .  .  ends  :  usque   ad  Deciem    et    Valentinianum 
anni  sunt  sexaginta  novem. 

135-185.     A  Fragment  from  Mr.  Vaughan  of  Hengwrt's  handwriting 
(as  in  Panton  MS  13,  ff.  67-88).     See  also  MS.  53,  infra. 

187-195.     Ex  Ninus  MS.  Roberti  Cottoni  knight. 

Woden  begat  Beldeg  .  .  ,  ends  :  to  Decius  and   Valen- 
tianus  69  years. 

48-B.    The  Urinal  of  Physiek,  by  R.  Recorde. 

Williams  MS.  253.  Paper.  192x146.  Bound  in  Parch- 
ment. i6th  cent.  English.  A  Transcript  of  the  printed  book 
The  Urinal  of  Physiek,  by  Robert  Recorde,  London,  1548. 


Additionai,  Manuscripts  49 — 53  89 

49-B.    Medical  Work. 

Williams  MS.  254.  Paper.  207x157.  Bound  in  calf. 
i8th  cent.  French.  A  work  in  French  on  Medicines  and 
their  effects.     The  author's  name  does  not  appear. 

50-B.    Legal  Memoranda. 

Williams  MS.  255.  Paper.  197x150.  Half-bound. 
17th  cent.  Latin  and  English.  Formerly  Phillimore  MS. 
e.  9.  Two  books  have  been  bound  together.  The  former 
appears  to  have  been  written  between  1671  and  1677,  and 
consists  of  notes  of  cases  in  Court.  The  second  book  is  a 
lawyer's  common-place  book  containing  precedents  of  deeds 
and  pleadings,  notes  as  to  the  Judges  sitting  in  Court,  charges 
of  Judges,  etc. 

51-B.    Welsh  and  Breton  Grammars. 

Williams  MS.  256.  Paper.  210x132.  Half-bound. 
19th  cent.  English.  Formerly  Phillipps  MS.  25286.  Written 
by  William  Probert.  Introduction  is  dated  Walmsley,  near 
Bolton,  June  nth,  1857.  '^^^  Grammar  is  divided  into  j&ve 
parts  (i)  I^etters.  (2)  Parts  of  Speech.  (3)  Derivation  of 
words.  (4)  Syntax.  (5)  I^aws  of  Welsh  Poetry.  Probert 
has  also  added  chapters  on  Pennillion  and  Pennillion  Singing 
and  on  the  Bardic  Alphabet. 

The  second  part  of  the  book  consists  of  a  translation  by 
Probert  of  the  Celto-Breton  Grammar  of  Le  Gonidec,  first 
published  in  1807.     This  was  completed  on  Sept.  2,  1865. 

52-B.    Hebrew-English  Grammar. 

Williams  MS.  257.  Paper.  183x115.  Half-bound 
Morocco.  19th  cent.  English.  Formerly  Phillipps  MS. 
24082.  "  A  Hebrew  and  English  Grammar  without  points, 
to  which  is  added  a  short  outline  of  the  Chaldee  Dialect 
adapted  to  the  Hebrew  Bible  by  William  Probert."  This  was 
completed  by  the  author  at  Alnwick,  August,  1818. 

The  second  part  of  the  MS.  contains  "  A  short  Welsh 
Grammar,"  also  by  Probert. 

53-B.    British  Chronology,  Triads,  Grulfydd  ab  Cynan,  &c. 

Williams  MS.  258.  Paper.  196x165.  Parchment 
cover.  i8th  cent.  English  and  Welsh.  Formerly  belonged 
to  and  was  probably  written  by  Richard  Thomas,  Jesus  Coll., 
whose  name  appears  on  p.  i,  with  the  date  1776. 


go  National  IvIbrary  of  Wales 

BRITISH  CHRONOLOGY,  &c.— continued. 

pp.  1-59.  Mr.  Robert  Vaughan's  Dissertation  upon  a  part  of  the 
British  Chronology.  For  another  copy  see  MS.  47  supra, 
PP-  135 — 185.  Begins  :  "From  the  I/ife  [time  or  age] 
of  Vortigern  .  .  .  Ends  :  as  most  likely  they  have  con- 
sidering Oswi  lived  five  years  after  665  wherein  that 
mortality  raged." 

71-1 1 1.  Trioedd  Ynys  Prydain  or  the  British  Triades,  a  gopiwyd 
allan  o  Lyfr  o  law  Lewis  Morris,  Esq.,  yr  hwn  ai  copiasai 
allan  o  lyfr  o  law  Mr.  R.  Vaughan  o  Hengwrt,  yn  y 
Flwyddyn  1738.  Richard  Thomas.  See  Myf.  Arch., 
pp.  388—394- 

111-119.  In  a  MS.  of  Mr.  Robert  Vaughan  of  Wengraig  or  Hen- 
gwrt's  Hand,  wrote  about  a  hundred  years  ago  I  find  the 
following  curious  anecdote.  Lewis  Morris.  1756. 
Llyma  val  y  descennodd  Pendevigaeth  Gymru  er  yn  oes 
Vaelg^vn  Gwynedd. — Tri  Brenhin  Cymvu  yn  nesa  i 
Vaelgwn  oi  flaen  .  .  .  ends  :  Yn  ol  Lien  ap  Gr.  y  doeth 
Madawc  ap  Llywelyn  hwnnw  vu  Dwyll  Fadawc.  Yn  ol 
Madawc  y  doeth  Coronoc  Llundain. 

122-142.  Ystori  Gryffydd  ab  Cynan  Frenin  Gwynedd  a  serif ennwyd 
yn  y  Flwyddjm  1683,  allan  o  lyfr  Plas  y  Ward.  Begins  : 
Yn  nyddiau  Edward  Brenin  Lloegr  .  .  .  ends  :  ar  Ueill 
a  roddasant  cefnau  i  wyr  Gryffydd  ac  a  ymchwelasant 
ar  ffo.  {History  of  Gruffydd  ap  Cynan,  by  Arthur  Jones. 
1910.     pp.  102 — 128). 

54-B.    Druidical  Antiquities. 

Williams  MS.  259.  Paper.  210x135.  Calf.  19th 
cent.  English.  Formerly  Phillipps  MS.  2157.  A  collection 
of  cuttings  from  various  magazines  and  newspapers  relative 
to  Druidical  remains  with  written  notes  by  Sir  T.  Phillipps. 
Inserted  in  a  case. 

55-B.    Sermon. 

Williams  MS.  260.  Paper.  199x161.  16  pp.  Stiff 
paper.  19th  cent,  Welsh.  A  Sermon  on  '  Rhufeiniaid  15,  4.' 
Preached  at  Llanfihangel-Aberbythich  on  Dec.  4th,  1814, 
and  at  various  other  places  up  to  Dec.  loth,  1869.  It 
appears  to  have  been  written  by  Dr.  Peter  Williams,  who 
published  several  volumes  of  sermons. 

56-B.    Sermon. 

Williams  MS.  261.  Paper.  195x159.  16  pp.  Stiff 
paper  covers.  19th  cent.  Welsh.  A  Sermon  on  '  Galatiaid 
4,  22-24.',  probably  by  Dr.  Peter  Williams.  Preached  firstly 
at  lylanfihangel-Aberbythich,  April  23rd,  1815. 


Additional  Manuscripts  57—59  91 

57-B.    Interludes. 

Williams  MS.  262.  Paper.  I.,  16 pp.,  150x95.  II.,  12pp., 
158x101.  i8th  cent.  Welsh.  Two  small  booklets  in  an 
envelope. 

I.  Enterliwt  ynghylch  Cronicl  y  Cymry  er  amser  Brutus 
hyd  at  Sior  y  3.  This  is  in  the  writing  of  David  Jones  of 
Trefriw.     It  is  incomplete. 

II.  [Interliwt  ynghylch  Cain  ac  Abel].  This  is  imper- 
fect at  the  beginning.  Twm  o'r  Nant  wrote  an  Interlude  on 
this  subject. 

58-B.    Common-place  Book. 

Williams  MS.  263.  Paper.  185  X 120.  164  pp.  Calf. 
i8th  cent.  Welsh  and  English.  The  Conmion-place  book  of 
the  Rev.  John  Williams,  A.B.,  1760-1826,  sometime  Scholar 
of  Jesus  College,  Oxford,  afterwards  Master  of  the  Llanrwst 
School.  It  contains  extracts  from  Columella  (pp.  1-45), 
a  note  on  the  Welsh  Prayer  Book  of  1710  (pp.  61-70)  ;  an 
Account  of  Manuscripts  in  Wales  written  by  the  learned  and 
ingenious  Lewis  Morris,  Esq.,  as  it  is  supposed,  about  the 
year  1745,  (pp.  71-75).  See  Hist.  MSS.  Comm.  Reports  on 
MSS.  in  the  Welsh  Language,  vol.  II,  p.  838.  The  copy  of  a 
letter  from  Goronwy  Owen  to  William  Elias,  Nov.  30,  1751, 
(pp.  76-81).  See  Life  of  Goronwy  Owen,  by  R.  Jones,  vol.  II, 
pp.  22.  As  the  book  was  written  from  both  ends,  it  is  more 
convenient  to  note  its  further  contents  by  starting  at  p.  164. 
On  the  back  of  the  cover  there  is  a  book-plate  of  '  John  Wil- 
liams, M.A.,  Lecturer  of  Llanrwst,  Denbighshire,  1786.' 
Poem  on  Isaac  Newton  in  English  by  R.  Glover,  1727, 
(pp.  164-122).  A  copy  of  James  Thomson's  poem,  'Winter,' 
(1726),  (pp.  119-84).  The  book  seems  to  have  been  written 
by  John  Williams  at  various  times  between  1781  and  1802. 

59-B.    Sermons. 

Williams  MS.  264.  Paper.  184x116.  112  pp.  Paper 
boards,  19th  century.  Mostly  written  by  Rev.  T.  Jones, 
Moelfre,  about  1817,  (p.  iii). 

The  beginning  of  the  book  was  used  as  a  copying-book  by 
W.  Jones  in  1812  (pp.  I-19),  the  remainder  contains  sermons 
in  Welsh  and  English,  perhaps  preached  at  Moelfre  (p.  60), 
and  extends  to  p.  104.  Notes  of  baptisms  at  Abergele  and 
St.  George  in  Dec.  1817  (p.  iii). 


92  National  Library  of  Wales 

60-B.    Common-place  Book. 

Williams  MS.  265.  Paper.  192  X 141.  80  pp.  English 
and  Welsh.  Bound  in  paper,  igth  century.  Formerly 
Phillipps  MS.  8103.  Written  by  Edward  Jones,  Bardd  y 
Brenin,  (1752-1824).  It  contains  a  large  number  of  discon- 
nected notes  on  Welsh  authors,  place-names  and  books,  etc. 

61-B.    The  Statute  of  Gruffydd  ab  Cynan. 

Williams  MS.  266.  Paper.  180x118.  40  pp.  Bound 
in  stout  paper.  Interleaved  with  blotting  paper.  Written 
by  Edward  Jones  (Bardd  y  Brenin).  igth century.  "This 
curious  fragment  of  the  Laws  of  the  Bards  was  faithfully 
copied  from  an  ancient  parchment  roll,  which  is  in  the  Ash- 
molean  Museum,  Oxford."     Formerly  Phillipps  MS.  4059. 

The  book  contains  an  inaccurate  copy  of  the  latter  end 
of  the  Statute  of  Gruffydd  ab  Kynan.  A  list  of  Welsh  poets 
with  dates  on  the  last  page. 

62-3  B.    The  Journal  of  a  Tour  in  Wales.    Vols.  I  and  II. 

Williams  MS.  267-8.  Paper.  184  x  118.  72  pp.,  92  pp. 
English.  "  A  little  imperfect  Journal  of  a  Tour  made  with 
my  friend  G.  E.  through  North  Wales  and  part  of  Ireland  in 
Dec.  1795."  Written  by  Henry  Eyre.  Formerly  Phillipps 
MS.  4067.     The  tour  ended  on  Feb.  27th,  1796. 

64-B.    Tour  through  North  Wales. 

Williams  MS.  26g.  Paper.  179x114.  90  pp.  English. 
Bound  in  cloth  with  gilt  lettering  on  back.  A  Journal  of  the 
Tour  of  Josh.  Hawker  (Clarencieux  King  of  Arms)  and  Eliza- 
beth his  wife  through  North  Wales  in  1812. 

The  book  starts  with  "  General  Remarks, — Welsh  cheese  and 
Bacon  bad.  The  Welsh  put  too  much  salt  in  their  butter.  The 
women  wear  men's  hats  instead  of  Bonnets  and  frequently  go 
bare-footed,  &c." 

65-A.    Tour  in  Wales. 

Williams  MS.  2^0.  Paper.  173x110.  144  pp.  English. 
Leather  note-book  with  clasp.  "  Sketch  of  a  Tour  and  of 
Scenery  in  Wales,  by  Thomas  John  Masleni  in  the  autumn  of 
1826."  The  writer  went  through  Wales  from  Carmarthen  to 
Mold  on  foot.  He  has  embellished  his  work  with  fourteen 
rough  sketches  which  have  subsequently  been  coloured. 


Additionai,  Manuscripts  66,  67  93 

66-A.    Itinerary  of  Paul  Panton. 

Williams  MS.  271.  Paper.  180x119.  76  pp.  English. 
Bound  in  stiff  cardboard.  This  book  is  an  itinerary  of  various 
journeys  made  by  Paul  Panton  of  Plasgw^^n,  Anglesey,  be- 
tween 1784  and  1795.  Details  of  the  distance  travelled  each 
day  are  given  and  many  interesting  notes  with  reference  to 
places  visited  have  been  added. 

67-A.    Miscellanies — Welsh  Poetry,  &c. 

Williams  MS.  272.  Paper.  176  X  no.  310  pp.  Bound 
in  half-calf.  Welsh  and  English.  i8th  centur\\  Formerly 
Phillipps  MS.  2715.  This  is  a  miscellaneous  collection  of 
notes  and  papers  mostly  in  the  handwriting  of  Lewis  Morris, 
1701-1765,  probably  collected  and  bound  together  by  him. 

p.  1-6.     Blank. 

7-33.  '  On  the  Cambro  British  Musick.'  A  copy  by  Lewis  Morris 
of  a  letter  sent  by  him  to  Owen  Meyrick  of  Bodorgan  at 
Christmas  1735.  (Printed  in  Cymdeithas  Lien  Cymru, 
Caniadau  yn  y  Mesurau  Rhyddion,  pp.  26-36). 

34.  '  Os  coUais  i  yr  hya  ni  chefais.' 

35.  Verses  for  R.  E.  to  be  put  in  a  reply  to  a  scandalous  anony- 

mous Letter  yt.  he  received  March,  1728-9. 

Pa  bla  sy  yna'n  annos.     6  stanzas.     L.M. 

36.  On  ye  death  of  Congreve. 

Aeth  Wil  Congreve  i'r  nefoedd 

ei  mynnai  Duw  ran  mwyned  oedd. 

36.  On  Doctors  Commons. 

Ai  tybied  wrth  fynd  heibio 
liw  nos  drwy  annos  ryw  dro 
Na  cheid  gweled  (tynged  tost  I) 
Culben  diawl  wrth  bob  cilbost. 

On  ye  Inimdation  in  Holland. 

Drwg  oedd  gweled  (cwyned  cant) 
Dwr  heli  dros  dir  Holant.     L.M. 

37.  Atteb  byrr  angelfydd  i  '  Ganiad  y  Bais.' 

Dirol  yw'r  swyddog  dyrys.     Cadwgan  Wawdrydd. 

By  Hugh  Hughes,  y  Bardd  Coch  and  in  his  writing. 

39-46.  '  loan  Amhorys  a  ysgrivenws  y  papurun  hyn.  laith  Llydaw 
a  Chemyw  a  Chymru  yw  ;  sef  y  Pader  a'r  Credo  ag 
Emyn  Ambros  ag  Awstin.' 

A  booklet  of  eight  pages  written  by  John  Morris, 
brother  to  Lewis  Morris,  in  1731,  and  copied  out  of 
Llyfr  y  Resolusion  1684. 

47-48.  Letter  from  Hugh  Hughes  to  Lewis  Morris,  enclosing  verses 
{See  p.  37  above). 


94  National  Library  of  Wales 

MISCELLANIES— WELSH  POETRY,  &c.— continued. 

pp.  51-70.  '  Yoving  Mends  the  Clothier's  Sermon  as  it  was  spoke  to  his 
father,  brothers  and  family,  when  the  spirit  first  moved 
him  to  be  a  Methodist  preacher.  Exactly  copied  from 
ye  life  by  a  person  well  skilld  in  short-hand.     1743.' 

A  Satire  by  Lewis  Morris  on  the  Methodist  preachers. 
References  occur  to  Howel  Davies,  George  Whitfield, 
Daniel  Rowland,  David  Lloyd,  &c. 

71-73.  'Of  the  distemper  among  the  Cattle  in  Shropshire  aboiit 
B.  Castle  and  about  Forden  in  Montgomeryshire  in  ye 
winter  of  1750.'     By  Lewis  Morris. 

74-86.     Blank, 

90-91.  A  Sketch  by  Lewis  Morris  for  a  frontispiece  for  "  The  Map 
of  Anglesey,"  depicting  the  Goddess  of  Plenty  and  an 
Ancient  Druid. 

93.  A  rough  sketch  of  Llanvair  yn  neubwU  Church. 

95.  Sketch  of  Rhosbeirio  Church. 

97.  Sketch  of  Llanjmghenedl  Church  with  dial  and  notes. 

99-  102.  An  Essay  on  aged  men. 

105-109.  Excerpts  from  the  Red  Book  of  Hergest,  col.  1044,  by  Samuel 
Williams. 

110-115.     Blank. 

116.     Latin  and  Welsh  list  of  plants  by  S.  Williams. 

1 17-1 18.  Extracts  from  the  Red  Book  of  Hergest,  col.  1026-7  ^7  Samuel 
Williams. 

1 19-120.  Plans  of  a  Smith's  shop  and  Carpenter's  shop  by  Lewis 
Morris. 

121.     I  Sion  Rhydderch  feddw,  1748. 

Gwae'r  henddyn,  glerddjm  di  glod — a  'mgrogo.     L.M. 

125.     Verses  on  Lewis  Morris. 

Lewys  a  fu  hoyw  lawen,  hynodol.     Anon. 
127.         Dau  ddant  oliphant  i  Ian  wraig.     L.M. 
131.     Welsh  Proverbs. 
135.     Pedigree  of  Margaret  Llewelyn  Lloyd. 

142.  Notice  of  a '  publick  meeting  '  at  Beaumaris,  Jan.  17th,  1646, 

with  reference  to  train  bands.     "  The  original  now  at 
Llanvair  in  Holyhead.     1732." 

143.  The  pedigree  of  St.  David.     Y  Saith  gefnder  Sant, 

145.  Copy  of  an  inscription  at  Llanafan  Fawr,  written  on  the 
back  of  a  letter  addressed  to  "  Mr.  Evan  Evans  at  Perth 
Sant  in  Llan[afan]." 

148.     Verses  by  L-  M.  on  a  paper  Common  place  book  sent  to  a 
young  gentlewoman. 
Thrice  happy  book,  how  envyed  is  thy  station. 


Additional  Manuscript  67 


95 


p.  150 
151, 

156, 


157 

159 
161 

163 

i6s 

166 

167-8 

169-186 

187-188 

190 

192 
193 

195 

198 
200 
201 
204 
205-6 
207 


MISCELLANIES— WELSH  POETRY,  &c.— continued. 

.  Os  bu  farw  Gwenno,  mi  afinne  i'r  un  amdo. 
.  A  '  Rhapsody  '  torn  out  of  a  printed  book. 
.     Fy  ngwaith  i  yma  yw  euro  mwyn. 

English  verses  by  1,.  M. 

Come  soar  my  muse,  ascend  ye  verdant  sky. 
,     Welsh  verses. 

Gwn  y  medrwch  canu'n  dda. 
Ow  f 'anwylyd  pryn  i  mi  amdo. 
Caru  nghariad  ni  lefasaf. 

Oes  dyn  i  derfyn  y  daw. 

Ar  ei  ol  ofer  wylaw,  etc.     L.M 

English  verses. 

As  ancient  Hellen's  said  to  ruin  Troy.     L.  M.  ? 

A  Sketch  of  trenches  on  the  side  of  a  hill  at  Wanbadrig  with 
measurements. 

Dean  Swift's  remarks  on  ye  annexed  poem,  with  a  Welsh 
verse  by  I/.  M. 

Note  as  to  quillets  belonging  to  Holyhead  Church. 

Note  as  to  Cloth. 

Pedigree  of  Robert  ab  William  Morys  in  the  writing  of 
William  Morris, 

Notes  by  Lewis  Morris  as  to  various  kinds  of  motive  power 
with  drawings  of  a  Horizontal  Wind  Mill,  etc. 

A  loose  page  in  the  writing  of  Richard  Morris  '  Tabl  i  gael 
Dydd  Pasg  o'r  amser  presennol  hyd  y  flwyddyn  1899.' 

A  Map  of  England,  Scotland,  Wales,  and  part  of  Ireland, 
showing  the  localities  of  Ancient  British  tribes. 

A  Sketch  of  the  *  Cardiganshire  Plow  '  by  L.  M. 

Englynion  by  John  Morris. 

Codais  cychwynais  cu  awch  tmion — fiir. 

Sketch  by  L.M.  of  a  contrivance  for  3  half-min.  glasses  to  be 
stuck  on  a  Timber  head,  &c,     Aberffraw,  May  20th,  1741. 

Sketch  of  the  house  of  '  Caerau.' 

Particulars  as  to  dimensions  of  paper. 

Copy  of  an  inscription  in  Abergwaun  Church. 

Description  of  a  gold  piece  found  at  Conwy,  1736. 

'  Antient  British  Caracters  according  to  Rondle  Holmes.' 

A  Note'as  to  the  MS.  of  Ifan  Llwyd  ap  Dd.  of  Nantmynach, 
a  translation  of  Galfrid's  Latin  into  ye  North  Wales 
dialect. 


96  National  I^ibrary  of  Wales 

MISCELLANIES— WELSH  POETRY,  &c.— continued. 

209.  Extract  from  Marwnad  Marged  Morris  by  Goronwy  Owen 
in  Goronwy  Owen's  writing,  but  differing  from  the  printed 
text. 

211.     Englyn  to  Lewis  Morris. 

Llewelyn  ddu  fu  o  Fon — flynyddoedd 
Flaen  addysg  dwfn  ddynion, 
Am  ei  swydd  ami  y  mae  son, 
A  sisial  ymysg  Saeson.     Anon. 

213.  Englyn  written  on  the  back  of  a  letter  franked  by  Wm. 
Vaughan,  M.P. 

Gwelaf  mae  rhaid  yw  gwilio — yn  fanwl.     Anon. 

217.     Table  of  Measurements. 

5  yards  and  a  halfe  make  a  poll  or  a  pearch,  &c. 

220.     Sketch. 

221-3.       A  note  of  new  Improvements  in  the  Art  of  Husbandry,  by 
Lewis  Morris.     A  Satire. 

Mae'r  Hyfforddiadau  hyn  yn  dangos  (i)  pa  fodd  i 
wneuthur  llyfethair  newydd  ar  yr  Jar  rhag  crafu'r  halen  ; 
(2)  Cyngor  i'r  gwyddau  a  gaffont  peswch  o  achos  gwlychu 
eu  traed,  etc. 

226.  An  Inscription  upon  a  Stone  found  in  ye  Churchyard  at 

Llanymowddwy. 

227.  A  Sketch  of  Holyhead  Church. 

229.  Englynion  by  Lewis  Morris. 

Ymryson  yn  greulon  a'r  graig, — darnio. 

230.  A  fable  '  Rhoddi'r  gloch  am  wddf  y  gath.' 

231.  Englyn  by  Lewis  Morris, 

Gwnaeth  lliw'r  od  amod  imi  I'm  cyffwrdd 
Mewn  ceufur  Ynghybi, 
Serthwael  disgwyliais  wrthi 
Yn  ddoeth  iawn,  ond  ni  ddaeth  hi. 

233.     Englynion  to  Capt.  Ellis  Carreg. 

Saethodd  Carreg  wyr  sythion — olynol.     L.M. 
235.     Verses  to  George  II. 

Thrice  happy  George,  who  to  rehearse 
Thy  vict'ries  o'er  thy  foes 
Hast  Cibber  ready  with  his  verse, 
And  Carteret  with  his  prose. 

237.     Englynion  :  Eryr  ar  wyr  Eryri — gwir  araith.     L.  M. 
239-240.     Englynion  by  Michael  Prichard  to  Lewis  Morris. 
Dydd  da  y  gwrda  cywir-deg — Lewis 
240.     Englyn  by  Lewis  Morris  with  a  reply  by  M.  Prichard. 
Gyrrwch  yr  hardd  fardd  i  Fon — da  agwedd. 


Additional  Manuscript  67  97 

MISCELLANIES— WELSH  POETRY,  &c.— continued. 

p.  241.     '  Nid  oes  marchnad  anhaws  ei  hadnabod  na  Benyw. 
All  true  to  a  tittle.     Sad  Goods  !     L.  M. 

242.  Solomon's  verdict  on  Women  by  leuan  Fardd. 

One  good  of  all  the  female  train, 

Said  Solomon,  and  sigh'd 
I  sought  alas  !  but  sought  in  vain. 

There's  no  such  thing,  he  cry'd. 

243.  Welsh  verse. 

Hyd  attoch  i  rvvy'n  danfon,  etc.     Margaret  Morris. 

245.     A  Latin  inscription. 

247-8.     Latin  quotations.  .j     ^ 

249.     A  Letter  from  John  Curious  of  Curious  Hall  to  Mr.  Thingum. 

251-2.     Sketches  of  Llanerchymedd  and  Bodedern   Churches  with 
notes. 

254.  Englynion  by  Lewis  Morris. 

Daeth  o  Leyn  eulyn  a  elwid — patrwm. 

255.  Englyn  by  Owen  Gronwy  to  Dr.  Richard  Evans  (?) 

Doctor  Ail  Ifor  ar  ol  yfed  peth,  etc. 

255.  Another  Englyn  by  J.  R. 

Richard  Evan  Ian  ai  lonaid — o  ddawn, 
Engljmion  by  Lewis  Morris. 

Lladdodd  defaid  haid  hudol — naw  penyd. 

256.  Clodforwn,  molwn  filoedd,  &c. 

Englyn  by  L.  M.  upon  Owen  Gronwy's  Englyn  (above.) 
Ith  gymorth  Gronwy  iaith  gymen — da  rad 
Dirydais  fy  awen 
A  diolch  a  rof  am  dwy  6n 
A  mawl  i'r  meddyg,  amen. 

257.  Englyn  by  Lewis  Morris. 

Diffyg  arian  glan  mewn  gwlad — ar  dlodion. 

59.     Notes  by  Lewis  Morris. 

261-2.     Notes  by  Lewis  Morris,  on  China. 

263.     A  Note  by  William  Morris  on  the  discovery  of  the  grave  of 
Pabo  Post  Prydain,  with  a  copy  of  the  inscription. 

265.  A  Latin  Englyn  by  Goronwy  Owen  when  i6  yrs.  old. 

Devia,  ad  usque  Davis,  veluti 
Vallata  tenebris, 
Nimc  age  salvaque  sis, 
lanua  Cambrigenis. 

266.  A  Translation  of  the  above  by  Lewis  Morris. 

268.  A  Sketch  of  a  gravestone  at  Nevern. 

269.  Inscription  on  a  high  pillar  and  cross  at  Nevern. 

271.     A  Sketch  of  a  stone  seat  '  Gorphwysfa  Gybi,'  half  a  mile 
west  of  the  town  of  Holyhead. 

H 


qS  NATIONAI,  lylBRARY  OF  WAIVES 

MISCELLANIES— WELSH  POETRY,  &c.— continued. 

p.  273.  Notes  as  to  aged  persons  having  children. 

275.  A  pencil  sketch  of  some  instrument. 

276-8.  Notes  by  Lewis  Morris  as  to  the  growing  of  hops. 

278.  Copy  of  an  inscription  at  Llanymawddwy  Churchyard,  1748. 

27^-281.  Inscriptions  at  Dinmeirchion. 

283.  Inscription  on  stone  at  Bwlch  y  Clawdd,  Maenclochog,  1742. 

284-286.  Recipes  for  various  things. 

287.  Inscription  on  a  stone  in  Llansadwrn  Church,  1742. 

289-310,  Blank. 

68-A.    Sermons. 

Williams  MS.  273.  Paper.  166x104.  388  pp.  Calf. 
l8tli  century.  Welsh. 

A  book  of  sermons  in  the  writing  of  the  Rev.  Samuel 
Williams,  Rector  of  Llangynllo  and  Vicar  of  Llandvfriog, 
Cardiganshire.  He  was  the  father  of  the  Rev.  Moses  Williams. 
Manv  of  his  transcripts  are  in  the  Llanstephan  Collection, 
notably  MS.  133.  There  is  a  list  of  the  Sermons  in  the  writing 
of  Moses  Williams  on  p.  3.  It  is  possible  that  they  were 
translations  of  English  sermons,  and  were  meant  to  be  printed. 
At  the  end  of  many  of  the  sermons  the  words  "  per.  and  ap." 
have  been  written  in  pencil,  perhaps  by  some  one  who  had 
'  perused  and  approved  '  them  for  the  purpose  of  printing. 
Most  of  them  were  preached  at  Ll[anar]th  and  Ll[anin]a,  on 
several  occasions  between  1712  and  lyiq.  Page  109  was  part 
of  a  letter  addressed  to  the  Reverend  Mr.  Samuel  Williams, 
Vicar  of  Llan  Dyvriog  in  Cardigan  Shire,  to  be  left  at  Mr. 
Salathiel  Evan's  in  lyammas  Street,  Carmarthen,  South  Wales.' 

69-B.    Aesop's  Fables  in  Welsh. 

Williams  MS.  274.     Paper.     In  an  envelope.     19th  cent. 

A  metrical  version  of  a  few  of  Aesop's  Fables  in  Welsh 
by  the  Rev.  Morris  Williams  (Nicander)  in  the  author's 
writing. 

(i).     Dammeg  Esop  am  y  Llwynog  a'r  Grawnwin. 

'Roedd  unwaith  Iwynog,  yn  y  gwin-gynhauaf. 
(2).     Y  Morgrugyn  a  Siongcyn  y  Gwair. 
Ry"w  dro,  fel  mae'r  gair. 

(3)     Y  Bytheuad  wedi  heneiddio. 

'Roedd  hen  Pytheuad  clustiog. 
(4).     Y  Fen  wichlyd. 

Nid  y  rhai  sy'n  tuchan  fwyaf. 


Additional  Manuscripts  69 — 71  99 

AESOP'S  FABLES  IN  WELSH— continued. 

(5).     Y  mynydd  mewn  gwewyr. 

Mi  glywais  nad  peth  rhyiedd. 

(6) .     Y  Grange  a'i  fab. 

Mi  welais  grange  carfaglog. 

(7).     Y  Ci  a'r  eysgod. 

Lladrattodd  Ci  amaethydd. 

(8).     Y  Ci,  a'r  Ceiliog,  a'r  Cadnaw. 

Aeth  Ci  a  Cheiliog  unwaith  yn  gymdeithion. 

Attached  to  the  above  is  a  printed  poem  by  Pedr  Mostyn, 
entitled  "  Dafydd  yn  Fugail." 

70-A.    Notes  on  the  Hebrew  Bible. 

Williams  MS.  275.  Paper.  170  X  no.  232  pp.  Half- 
calf.     i8tli  cent.     English. 

This  book  contains  notes  on  the  interpretation  of  various 
portions  of  the  Hebrew  Text  of  the  Old  Testament,  by  John 
Williams,  LL.D.  (1727-1798)  a  native  of  lyampeter,  Cardigan- 
shire. He  was  a  Nonconformist  Minister  at  various  places 
and  died  on  April  15th,  1798,  in  Canonbury  Row,  Islington. 
A  note  on  p.  i  states:  "This  MS.  was  interleaved  in  Leusden's 
Hebrew  Bible,  edit.  i2mo.,  1701,  in  2  quarto  volumes  which  I 
bought  of  Mr.  Offor,  Bookseller,  Tower  Hill,  who  told  me  he 
bought  it  at  the  sale  of  the  late  Dr.  Williams  of  Islington, 
the  author."  On  the  same  page  appears  the  signature — 
"  J.  Williams,  January  24th,  1760.  P.  2  vols."  See  also 
p.  230.  There  are  references  to  the  Welsh  version  of  the 
O.  T.  on  pp.  17,  124  and  148. 

71-72A.    Sermons. 

Williams  MS.  276-7.  Paper.  Vol.  I,  402  +  110  pp. 
167x100.  Calf.  Vol.  II,  390  +  104  pp.  167x110.  Calf 
binding  with  stamp  on  cover  and  remains  of  clasps.  17th  and 
1 8th  cent.     English. 

Vol.  I  contains  sermon.s  pp.  7-35,  45-73,  93-100,  317-348, 
378-388.  Extracts  from  Sherlock  on  Death,  273-310  (copied 
in  1703).  Edwards  Preacher,  260-272.  Dodwell  re  lyetters, 
267-8.  A  Treatise  on  the  Government  of  the  Thoughts,  176-206. 
Of  ye  Christian  Life,  158-174.  A  Catalogue  of  Books,  Dublin 
1700,  pp.  39-43,  and  genealogical  data  with  reference  to  the 
family  of  Dr.  Charles  Vaughan  of  Londonderry,  who  married 
Dorothy,  daughter  of  George  Downame,  Bishop  of  Londonderry 
{oh.  1634)  on  the  6th  Oct.,  1631,  pp.  86-89.  There  is  also  a 
list  of  books  on  pp.  391-2,  and  some  further  notes  as  to  Dr. 
Vaughan  on  pp.  400  and  402. 

112 


100  National  Library  of  Wales 

SERMONS— continued. 

After  p.  390  a  copy  of  the  following  book  has  been  bound 
in  the  volume  :  "  The  Whole  Book  of  Psalmes  :  Collected  into 
English  Meeter  by  Thomas  Sternhold,  John  Hopkins,  and  others, 
conferred  with  the  Hebrew,  with  apt  notes  to  sing  them  withall. 
Printed  for  the  Companie  of  Stationers.     1627.     pp.  viii  +  102. 

Vol.  II,  Accounts,  pp.  1-6,  304-5,  370,  373,  376-7,  383-7, 
Sermons,  pp.  7-254.  The  remainder  consists  of  blank  leaves. 
After  p.  388  another  edition  of  "  The  Whole  Book  of  Psalmes," 
by  Stemiiold  and  Hopkins.  "  Printed  by  the  Printers  to  the 
Vniversitie  of  Cambridge,  1628,"  has  been  inserted.  The  names 
of  Robert  Norman  and  Charles  Vaughan  appear  on  p.  390. 

These  two  MSS.  were  formerly  Phillipps  MS.  13245. 

73-A.    Sermons. 

Williams  MS.  278.  Paper.  173  x  107.  292  pp.  Boards. 
17th  cent.     Welsh  and  English. 

A  book  of  Sermons  in  English  and  Welsh,  preached  at 
Builth  (1629),  Ivlanafan  1629,  1630  and  1660,  I/lanfihangel, 
Abergwes^ai,  Brecknock  (1633).  There  is  no  clue  to  the  auth- 
or's name.  He  gives  long  L/atin  quotations  in  both  the  English 
and  Welsh  sermons. 

74-A.    Monumental  Inscriptions. 

Williams  MS.  279.  Paper.  168  X 135.  34  pp.  Boards. 
19th  cent.     English. 

A  Collection  of  inscriptions  on  tombstones  and  monu- 
ments made  by  M.  Louis  in  October  1840,  in  churches  in 
Denbighshire.  Amongst  the  churches  visited  were  Hen- 
llan,  Rhuddlan  and  Tremeirchion.  Formerly  Phillipps  MS- 
23843- 

75-A.    Sermons. 

Williams  MS.  280.  Paper.  153x95.  508  pp.  Half- 
calf.  Newly  mended  and  rebound,  with  the  addition  of  32 
pages  found  in  the  old  binding.     17th  cent.     Welsh. 

A  book  of  Welsh  Sermons  written  between  June  27th, 
1680,  and  April  24th,  1686.  The  sermons  seem  to  have  been 
taken  down  by  a  member  of  the  congregation  as  in  many 
cases,  the  name  of  the  preacher  '  Mr.  E.'  or  '  Mr.  Ev.'  is  given. 
On  p.  309  these  words  are  written  at  the  end  of  the  sermon 
'  y  bregeth  ddiwaetha  yn  y  bryn.' 


Additionax  Manuscripts  76 — 78  loi 

76-A.    Latin  Monastic  Treatises. 

Williams  MS.  281.  Vellum.  149x107.  278  folios. 
Bound  in  calf.     15th  cent.     Latin. 

p.  1-253.     Tractatus  de  tribus  dietis. 

255-460.  Tractatus  de  tribus  votis.  Colophon  :  Explicit  tractatus 
multum  notabilis  cuiusdani  fratris  carthusiensis  de  tribus 
votis  monasticis,  et  praecipue  de  proprietariis. 

461-467.  Alphabetum  monaclii  studentis  in  scola  dei,  editum  a  fratre 
thoma  canonico  regulari. 

468-502.  Tractatus  de  moribus  puerorum  editus  a  [erasure]  poeta 
laureate,  postea  papa  pio  secundo. 

503-504.  Metrum  de  diversis  erroribus  mundi. 

504-505.  De  miseria  status  mundani. 

506-508.  Instructio  hominis  religiosi. 

509-5 13.  De  elevatione  mentis  ad  inquirendum  sumnium  bonum. 

514-522.  De  verbo  increato  etemo  et  immense. 

523-555.  Recommendacio  humilitatus. 

77-A.    Religious  Poetry. 

Williams  MS.  282.  54  pp.  165  X 103.  Unbound.  i8th 
cent.     Welsh. 

This  is  a  fragment  of  a  work  by  the  Rev.  William  Williams, 
Pantycelyn  (1717-1791).  It  is  in  the  author's  writing  and 
does  not  seem  to  have  been  published. 

78-A.    Hymns. 

Williams  MS.  283.  148  pp.  167x102.  Bound  in 
leather  with  brass  clasp.     i8th  cent.     Welsh. 

This  book  contains  hymns  by  Rev.  W.  Williams,  Panty- 
celyn, and  in  his  writing.  Some  of  the  hymns  were  printed 
(very  inaccurately)  by  Dr.  N.  Cynhafal  Jones  in  Vol.  II.  of 
Giejcithiatt  Williams  Pantycelyn,  1891;  others  were  published  by 
Williams  himself  in  the  Aleluia.  Pp.  11-14  are  missing.  The 
following  notes  have  been  written  on  p.  149.  "  This  Book  was 
given  me  from  Mr.  Williams,  Dolaugw>'nion,  the  executor  of 
the  late  Rev.  J.  Williams,  Pant^'Celyn,"  and  in  a  later  hand 
"  Y  mae  yn  ymddangos  i  mi  fod  y  Uinellau  uchod  wedi  eu 
hysgrifenu  gan  fy  mrawd  ynghyfraith,  y  diweddar  John 
Griffiths,  St.  Florence,  perchenog  Pantyceljm,  a  gorwyr  i'r 
Perganiedydd.     Josiah  Jones,  Machynlleth." 


102  National  I^ibrary  of  Wales 

HYMNS— continued. 

This  and  the  previous  MS.  {^'j)  were  bought  from  the 
Rev.  Josiah  Jones,  whose  wife  was  a  descendant  of  the  Rev. 
W.  WilHams,  by  Sir  John  WilHams,  Bart. 

A  letter  written  to  the  Rev.  WilHam  Williams,  Truro, 
Cornwall,  b}'  his  brother,  the  Rev.  John  Williams,  of  Panty- 
celyn,  dated  Sept.  2ist,  1816,  has  been  inserted  in  the  MS. 

79-A.    Sermons. 

Williams  MS.  284.  168  pp.  150  x  98.  Bound  in  parch- 
ment.    i8th  cent.     Welsh. 

This  book  of  sermons  was  apparently  written  by  Robert 
Hughes  about  1710.  The  following  appears  on  p.  i,  "  Sum 
e  L/ibris  Roberti  Hughes,  7th.  5.  1710."  Formerly  PhiUipps 
MS.  24817. 

80-A.    Choir  Book. 

Williams  MS.  285.  176  pp.  147x100.  Bound  in 
tooled  leather  with  clasps.     17th  cent.     Latin. 

A  choir  book  of  private  prayers  and  responses  for 
special  occasions.     Written  by  Joannes  de  lyarasti  in  1653. 

81- A.    Historical  Notes. 

Williams  MS.  286.  300  pp.  147x92.  Calf.  17th 
cent.    English. 

The  first  part  of  this  book  (pp.  7-178)  consists  of  notes 
on  various  historical  characters  and  an  accoimt  of  the  Kings 
and  Queens  of  England  from  William  the  Conqueror  to  Mary 
Tudor.  The  rest  of  the  book  contains  quotations  from  various 
sources  and  historical  notes.  The  name  of  '  John  Elliot '  is 
written  on  p.  i,  and  that  of  '  John  Williams  '  on  p.  300.  The 
book-plate  of  Col.  R.  R.  W.  Ellis  is  inserted  on  the  inside  of 
the  back  cover. 

82-A.    Grammatical  Notes. 

Williams  MS.  287.  126  pp.  89x140.  Boards.  i8th 
cent.     Latin  and  Welsh. 

Pp.  3-103  consist  of  extracts  from  Dr.  J.  Davies's  Welsh 
Grammar,  1621,  pp.  9-213.  The  rest  of  the  book  contains 
notes  by  the  Rev.  Moses  Williams  on  various  Welsh  words. 
The  book  was  formerly  in  the  Shirburn  Collection,  Pressmark 
I12.A.48. 


Additional  Manusckii'Xs  83—87  103 

83-A.    Interlude. 

Williams  MS.  288.  62  pp.  104x185.  A  paper  roll 
with  a  parchment  covering.     Welsh. 

An  interlude  in  which  the  chief  characters  are  Warwig, 
Tobit,  Gabael,  Raguel,  Sara,  Anna,  &c.  It  is  not  complete. 
The  author's  name  does  not  appear,  but  on  the  last  page  there 
has  been  written  "  William  Hopkins  tesd.  Arthur  Jones  pook." 
It  may  have  been  written  by  Arthur  Jones. 

84<-A.    Hebrew  Grammar. 

Llanstephan  MS.  289.  92  pp.  185x115.  Cardboard 
binding.     19th  cent.     English. 

An  analysis  of  Hebrew  Grammar,  probably  in  the  writing 
of  WiUiam  Probert  (see  Addit.  MSS.  51-52B.) 

85-A.    Sermons. 

Williams  MS.  290.  80  pp.  163  x  100.  Cardboard  bind- 
ing.    i8th  cent.     Welsh. 

This  book  contains  a  number  of  sermons  preached  at 
Llanddowror  and  lylandilo  between  Nov.  nth,  1753,  and 
Oct.  22,  1758.  The  sermons  were  probably  preached  by  the 
Rev.  Griffith  Jones,  but  there  is  nothing  to  show  that  they 
were  written  by  him  in  this  book. 

86-A.    Music. 

Williams  MS.  291.  32  pp.  135x240.  Paper  cover. 
19th  cent.     English. 

A  Collection  of  hymn  tunes,  with  accompaniments  ar- 
ranged for  the  organ.  The  name  '  Miss  Hughes  '  has  been 
written  on  the  outside  cover. 

87-B.    Pedigrees,  Sheriffs  of  Denbigh,  &c. 

Williams  MS.  292.  74  pp.  256  x  179.  Cardboard  bind- 
ing.    19th  cent.     English. 

This  book  was  written  by  the  Rev.  Robert  Roberts 
{q.v.  Add.  MS.  88).  It  contains  school  notes  (pp.  1-9, 
33-45),  and  the  following  :  Extracts  from  the  Camb.  Arch. 
Journal  (p.  10),  from  Harl.  MS.  128  (p.  11-15).  Testimonials 
as  to  R.  Roberts  from  (i)  T.  D.  Wanlm,  Ballarat,  dated 
May  19,  1874  ;  (2)  H.  R.  Nicholls,  Ballarat,  (3)  J.  N.  WiUon 
(pp.   16-18).     Pedigrees  of  the  famihes  of  l,lwydiarth  and 


104  Nationai.  Library  of  Wai.es 

PEDIGREES,  SHERIFFS  OF  DENBIGH,  &c.— continued. 

Bachymbyd  (p.  19),  Glascoed,  Emral  (p.  20),  Cerniogau, 
Iylw>^n  Ynn  and  Foxhall  (p.  21),  Plasyward,  Llannerch  and 
Wynnstay  (p.  22),  Penybont  and  Boras  (p.  23),  Hafodunos 
and  Teirdan  (p.  24),  Chirk,  Llanbedr  and  Plasyward  (p.  25), 
Penmynydd  (p.  26),  FitzHamon  (p.  27). 

p.  28.     List  of  earls  and  barons  of  Chester. 

29-33.     List  of  Welsh  poets  in  alphabetical  order. 

49.     Sheriffs  of  Denbighshire  with  genealogical  notes,  from  154T 
to   165 1. 

Two  draft  letters  probably  intended  for  Sir  J.  Rhys  have 
been  inserted  in  the  book. 

88-A.    Autobiography  of  Robert  Roberts. 

Williams  MS.  293.  598  pp.  238  X 159.  Bound  in  Card- 
board.    19th  cent.     English. 

This  book  is  the  autobiography  of  the  Rev.  Robert 
Roberts,  born  at  Pandy  Tudur,  Carnarvon,  in  Nov.,  1834, 
died  April,  1885.  He  entered  the  Carnarvon  Training  Col- 
lege soon  after  it  was  started  and  subsequently  went  to  St. 
Bees.  He  was  curate  of  Cwm,  near  St.  Asaph,  Bala  and 
Rug.  He  emigrated  to  Australia  in  1863,  and  the  journal 
ends  in  March,  1863.  Printed  in  the  Welsh  Outlook,  June 
1914.    et  seq. 

89-B.    Concordance. 

Williams  MS.  294.  990  pp.  202x126.  Paper.  Half- 
calf.     19th  cent.     Welsh. 

A  Concordance  of  the  Welsh  Bible  up  to  the  end  of 
I  Samuel,  chap.  18.,  very  neatly  written  by  the  Rev.  Robert 
Roberts  {q.v.  Addit.  MS'S.  87  and  88). 

90-91 B.    Antiquities  of  Ancient  Britain. 

Williams  MS.  295  and  296.  Vol.  I.  222  X 140.  Paper. 
Half -calf .  19th  cent.  English.  Vol.  II.  222  X 140.  Paper. 
Half-calf.     19th  cent,     English. 

Both  volumes  have  a  printed  title-page  as  follows : 
"  Antiquities  of  ancient  Britain  derived  from  The  Phoenicians, 
from  the  first  traditional  beginning,  till  the  name  of  Britain 
was  changed  to  England  ;  and  also,  a  short  account  of  the 
Saxons,  as  well  as  The  Phoenicians,  Greeks,  and  Romans ; 
collected  from  ancient  authors  and  authentic  Documents. 
By  William  Robinson,  LI..D.,  F.S.A.  &c." 


Additional  Manuscripts  90 — 95  105 

ANTIQUITIES  OF  ANCIENT  BRITAIN— continued. 

The  work  was  apparently  prepared  for  the  press  but  never 
pubUshed.  The  volumes  contain  numerous  original  drawings 
and  a  map  of  Europe.  The  book-plates  of  William  Robinson, 
IvIy.D.  of  Tottenham,  and  of  Sir  John  Williams  have  been 
fixed  to  the  inside  covers  of  each  volume.  The  books  were 
written  about  1846. 

92-B.    An  Account  of  the  Morris  Family. 

Williams  MS.  297.  94  pp.  190  X 156.  Paper.  Boards. 
1 8th  cent.     English. 

This  book  contains  an  account  of  the  family  of  Morris 
of  Piercefield  in  Monmouthshire,  and  of  their  connections  in  the 
West  Indies  and  in  the  United  States.  It  would  seem  to  have 
been  compiled  about  1774,  with  additions  of  a  later  date. 
Formerly  Phillipps  MS.  20138. 

93-B.    Syr  Owain  by  S.  R.  Meyrick. 

Williams  MS.  298.  2-14  pp.  198  x  158.  Paper.  Boards. 
19th  cent.     English. 

A  poem  entitled  '  Syr  Owain  '  by  Sir  Samuel  Rush  Mey- 
rick. The  scene  is  laid  in  Wales  in  the  beginning  of  the  12th 
century.     Formerly  Phillipps  MS.  18839. 

94-B.    Inscriptions. 

Williams  MS.  299.  40  pp.  226  X 184.  Paper.  Boards. 
19th  cent.     English. 

A  collection  of  inscriptions  from  mural  tablets  and  grave- 
stones in  Glamorgan  churches,  viz.  :  Cardiff,  St.  John's, 
St.  Mary's,  Ivlandough,  I^eckwith,  Michaelstone  I^e  Pit,  Caerau, 
Wenvoe,  St.  Lythans,  St.  Andrews,  Cogan,  Sully,  Barry, 
Porthkerry,  Merthyr  Dyfan,  Cadoxton  Juxta  Barry,  Michael- 
stone  Super  Ely,  St.  George's,  St.  Bride's.  Formerly  Phillipps 
MS.  18931. 

95-B.    Welsh  Poetry. 

Williams  MS.  :^oo.  212  pp.  215x170.  Paper.  Boards. 
19th  cent.     Welsh. 

A  collection  of  Welsh  Poetry  copied  by  John  Rowlands 
for  Sir  Thomas  Phillipps.  P'ormerly  Philhpps  MS.  18555. 
The  original  is  Cardiff  MS.  11,  vol.  ii.  Pp.  23-35  of  the 
Cardiff  MS.  are  omitted  and  the  whole  is  very  inaccurately 
copied. 


io6  National  Library  of  Wales 

96-B.    Welsh  Poetry. 

Williams  MS.  ^01.  240  pp.  215x168.  Paper.  Boards. 
19th  cent.     Welsh. 

A  collection  of  Welsh  Poetry  copied  by  John  Rowlands 
for  Sir  T.  Phillipps  from  Cardiff  MS.  13,  formerly  Phillipps 
MS.  2586.     Formerly  PhilHpps  MS.  23903. 

97-B.    Inscriptions. 

Williams  MS.  302.  54  pp.  211  x  177.  Paper.  Boards. 
19th  cent.     English. 

A  collection  of  inscriptions  from  Churches  in  Carmar- 
thenshire and  Glamorgan,  viz.  :  Swansea,  Pontarddulais, 
Bettws,  Llandybie,  Llanarthney,  lylanegwad,  Llangathen. 
They  were  copied  by  John  Rowlands  and  some  of  them  were 
inserted  in  his  book,  "  Historical  Notes  of  the  Counties  of 
Glamorgan,  Carmarthen  and  Cardigan,  &c."  Cardiff,  1866. 
Formerly  Phillipps  MS.  22923. 

98-B.    Inscriptions  and  Notes. 

Williams  MS.  303.  100  pp.  168  X 103.  Paper.  Boards. 
19th  cent.     English. 

A  collection  of  inscriptions  from  Churches  in  Pembroke- 
shire with  notes  compiled  by  John  Rowlands.  Written  in 
pencil.  The  churches  mentioned  are  lyudchurch,  Amroth, 
Cronwear,  Cronw3'dd,  Narberth,  Robeston  Wathen,  Law- 
haden,  Wiston,  Slebech,  JVIinwear,  Martletwy,  Carew,  Nash, 
Cocheston,  Upton,  Penally,  Gumfreston,  St.  Florence.  For- 
merly Phillipps  MS.  24750. 

99-B.    Catalogue  of  Welsh  MSS. 

Williams  MS.  304.  22  pp.  207x170.  Paper.  Boards. 
19th  cent.     English. 

A  catalogue  of  MSS.  in  the  lyibrary  of  the  late  Taliesin 
Williams  (Ab  lolo).  Some  of  these  MSS.  are  now  at  lylanover. 
Formerly  Phillipps  MS.  14117. 

100-B.    The  Ancient  and  Modern  Estate  of  the  Principality 
of  Wales. 

Williams  MS.  SOS-  168  pp.  195x152.  Paper.  Vellum 
binding.     17th  cent.     English. 

This  is  said  to  be  the  original  MS.  of  Sir  John  Dodridge's 
book  "  The  History  of  the  ancient  and  modern  Estate  of  the 
Principahty  of  Wales,  &c.,"  published  in  lyondon  in  1630. 


Additional  Manuscripts  ioo — 104  107 

THE  ANCIENT  AND   MODERN   ESTATE  OF   THE   PRINCIPALITY 
OF  WALES— continued. 

This  MS.  was  written  in  1604  and  1605.  It  does  not  contain 
the  preface  which  appears  m  the  printed  book,  but  in  other 
respects  is  very  similar.  It  has  the  autograph  signatures  of 
Thomas  Martin  and  J.  Hewlett  on  the  inside  cover.  It  was 
given  to  the  former  by  the  Rev.  W.  Cradock,  Rector  of 
Rickinghall,  Suffolk. 

101-B.    Llandafi  Diocese  Book. 

Williams  MS.  306.  84  pp.  205x162.  Paper.  VeUum 
cover  with  boards.     i8th  cent.     English. 

This  book  contains  a  list  of  the  dignitaries  and  clergy  of 
the  Diocese  of  lylandaff,  the  livings  and  dates  of  institutions, 
and  the  patrons.  It  was  probably  written  about  1769.  There 
are  indices  to  the  livings  and  incumbents,  and  rentals  of 
the  revenues  of  the  see.     Formerly  Phillipps  MS.  18925. 

102-B.    The  Urinal  of  Physick. 

Williams  MS.  307.  464  pp.  225  x  185.  Paper.  Cloth 
binding.     19th  cent.     English. 

This  is  a  transcript  of  Addit.  MS.  48,  made  by  G.  H.  H. 
in  1875-6.  The  original  MS.  belonged  to  Mr.  Alfred  Cope- 
land  of  Watford,  who  presented  it  to  the  transcriber  on  the 
completion  of  his  task  (p.  425).  The  book  also  contains  a  few 
notes  as  to  Robert  Recorde  (p.  10),  Andrew  Borde  (pp.  425-6). 

103-104  B.    Heraldry  and  Pedigrees. 

Williams  MS.  soS-g.  Vol.  I.,  350  pp.  199x156.  Calf. 
17th  cent.     English. 

This  volume  contains  a  catalogue  of  the  Knights  of  the 
Bath  made  by  Henry  VIII  in  1509,  also  of  the  Knights  Ban- 
nerets together  with  their  coats  of  arms  "  as  also  the  coats, 
crests,  quarterings  and  marriages  of  divers  others  of  the 
nobihtie  and  gentry  of  this  Kingdome."  Collected  by  WilHam 
Style. 

A  table  of  all  the  surnames  in  the  book  with  their  coats, 
crests  and  quarterings. 

An  account  of  the  arms  in  the  Parlor  Window  at  Newnham 
Padox  in  Warwickshire,  and  at  Coughton  and  Chesterton;  an 
accoimt  of  Kenilworth,  Tamworth,  Warwick,  and  Maxstoke 
Castles ;   Epitaphs  from  the  Church  of  Stratford,   including 


io8  National  Library  of  Wales 

HERALDRY  AND  PEDIGREES— continued. 

those  to  Susanna  Hall  and  Shakespeare ;  inscriptions  on  tombs 
in  Monkskirby,  Shuckborough,  Long  Ichington,  Eniscote, 
Weston,  Aston,  Sutton,  Solihull,  Coughton,  Badsley-Clinton, 
Alcester,  Wootton  Wawen,  Hill  Morton,  Astley,  St.  Mary's 
Warwick,  St.  Michael's  Coventry,  Colshill,  Packington  Magna, 
VUenhall  and  Knoll. 

A  Treatise  on  the  right  of  bearing  Arms. 

A  I/ist  of  the  gentry  of  Nottingham  with  their  coats  of 
arms. 

Vol.  II.     344  pp.     201 X 153.     Paper.     Calf.     17th  cent. 

English. 

This  volume  contains  (i)  the  names  and  arms  of  the 
nobility  and  gentry  of  Warwickshire  arranged  alphabetically. 

(2)  The  arms  of  the  ancient  and  modern  nobility  and 
gentry  of  Wales,  (p.  205). 

(3)  The  Conquest  of  Glamorgan  by  FitzHamon  and  his 
Knights,  (p.  247). 

(4)  Bernard  Newmarch  (p.  255),  and  other  Lords  Marchers. 

(5)  Roderick  the  Great  (p.  260). 

(6)  The  pedigree  of  the  Sitsylts,  Earls  of  Salisbury  and 
Exeter  (p.  264);  of  the  Egertons,  Earls  of  Bridgewater  (p.  267); 
of  Francis  Browne,  Viscount  Montague  (p.  269)  ;  of  the  Her- 
berts (pp.  27c -272)  ;  of  the  Arimdels  (p.  273)  ;  of  the  Lord 
Sturton  (p.  275)  ;  of  the  Stradlings  (p.  279)  ;  of  Sir  Trevor 
Williams  (p.  282)  ;  of  William  Lewis  of  the  Van  (p.  283)  ;  of 
the  Morgans  (p.  285). 

(7)  The  Order  and  Institution  of  the  Round  Table  (p.  289). 

(8)  Of  the  magnificence  and  Bountyfulhiess  of  King 
Arthur  (p.  293). 

(9)  Camilet  in  Somersetshire  (p.  294). 

(10)  The  Genealogy  of  Charles  II  (p.  298)  ;    of  the  Duke 
of  Norfolk  (p.  300)  ;  of  the  Duke  of  Albemarle  (p.  306). 

(11)  Index  Nominum  (p.  313). 

These  two  volumes  were  written  by  William  Style  about 
1656  to  1661.  They  bear  the  book-plate  of  Alex.  Deuchar, 
seal  engraver,  Edinburgh.  Formerly  Phillipps  MSS.  20841 
and  20983. 


Addition-al  Manuscripts  105 — 109  109 

105-B.    Tenby  Court  Roll  Book. 

Williams  MS.  ^10.  416  pp.  210x170.  Paper.  Boards. 
19th  cent.     Latin  and  English. 

This  volume  is  a  transcript  of  the  Court  Roll  Book  of 
Tenby,  Pembrokeshire.  It  covers  the  period  from  1606  to 
1617.  The  copy  was  apparently  made  by  Sir  T.  Phillipps 
himself.     Formerly  Phillipps  MS.  15954. 

106-B.    Life  of  Edward  Lhwyd. 

Williams  MS.  311.  152  pp.  197x164.  Paper.  Card- 
board.    i8th  cent.     English. 

"  Memoirs  of  the  Life  of  Edward  Lhw^^d,  A.M.,  F.R.S., 
formerly  of  Jesus  College,  and  Keeper  of  the  Ashmolean 
Museum  in  the  University  of  Oxford."  It  was  drawn  up  by 
W.  Huddesford  before  1760,  and  was  printed  in  the  British 
Remains  by  the  Rev.  N.  Owen,  1777. 

A  few  leaves  containing  extracts  from  Ashmolean  MS 
g.  38  have  been  inserted  in  the  book. 

107-B.    Letters  of  the  Rev.  Edward  Owen. 

Williams  MS.  ■;>;12.  72  pp.  198x160.  Paper.  Boards. 
19th  cent.     English. 

This  volume  contains  copies  of  letters  addressed  by  the 
Rev.  Edward  Owen  of  Warrington  to  the  Rev.  John  Williams 
of  Llanrwst,  between  Nov.  15,  1789,  and  March  8th,  1805. 
They  contain  many  interesting  references  to  Goronwy  Owen. 

108-B.    Miscellaneous  Papers. 

Williams  MS.  313.  156  pp.  210  x  122.  Paper.  Boards. 
19th  cent.     English. 

This  volume  contains  a  large  number  of  odd  notes  on 
various  subjects  by  Edward  Jones  (Bardd  v  Brenin),  together 
with  a  few  letters  addressed  to  Jones  by  Hugh  Rowland  and 
a  copy  of  some  verses  by  Dr.  Home,  Bishop  of  Norwich. 
Formerly  Phillipps  MS.  18076. 

109-B.    Miscellaneous  Papers. 

Williams  MS.  ^14.  152  pp.  208x165.  Paper.  Boards. 
19th  cent.     English. 

A  collection  of  letters  and  notes  pertaining  to  Edward 
Jones.  Amongst  them  are  letters  from  John  Evans  of 
Erbistock   with    a    list    of   subscribers    to    one    of    Jones's 


no  Nationai,  IvIbrary  of  Wales 

MISCELLANEOUS  PAPERS— continued. 

books  (p.  47)  from  David  Thomas  (Dafydd  Ddu  Kryri),  dated 
29th  March,  1800  (p.  51)  and  from  A.  Ryder  of  Dartmouth 
(P-  57)- 

An  account  of  Canii  dan  tared  in  Merionethshire  with  a 
fragment  of  the  song  used  (pp.  74-5). 

A  collection  of  englynion  by  Sir  Owen  Meurig,  William 
Middleton,  William  Bvrchenshaw,  Morris  Kyffin,  Edward 
Kyffin  (pp.  85-6),  and  Ellis  William  o  Lanuwchllyn  (p.  94). 
Pennillion  (p.  103).  Bedd  argraph  Robert  o  Ragad  (p.  107); 
Marchogion  y  Brenin  Arthur  (p.  in),  and  an  Index  of  the 
Pieces  in  Queen  Elizabeth's  Virginal  Book  (p.  121).  Formerly 
Phillipps  MS.  17,739. 

110-B.    Extracts  from  Giraldus  Cambrensis. 

Williams  MS.  ■^1^.  18  pp.  205x163.  Paper.  Boards. 
19th  cent.     English. 

A  translation  of  chapters  11,  12,  13,  and  16  of  Giraldus's 
Topography  of  Ireland,  and  of  chapters  10  and  12  of  his 
Description  of  Wales.     Formerly  Phillipps  MS.  23,510. 

111-B.    Miscellaneous  Notes,  Poetry,  Folklore,  &c. 

Williams  MS.  316.  Paper.  196x160.  Part  I,  46  pp. 
Part  II,  62  pp.  Boards.  Early  19th  cent.  English  and 
Welsh. 

Two  note-books  bound  in  one  cover  containing  mis- 
cellaneous notes  by  Edward  Jones,  Bardd  y  Brenin,  also  a  few 
loose  leaves.     Formerly  Phillipps  MS.  17740. 

Part  I— 

Englyn  on  inside  cover. 

Dyma  wlith  y  gwenith  gwyn,  dyma'r  bir.     H.  Morris. 
pp.  1-8.     Contents  of  the  Red  Books  of  Hergest. 

8.     Dau  englyn  a  gant  Cynddelw  o  Lyfr  Coch  Hergest. 
Balch  ei  fugunawr,  ban  nefawr  ei  lef. 

9-12.    List  of  poets  with  dates,  &c.,  from  Plasgw3m  MS.  30. 

13.     Rules  for  the  management  of  the  household  of  Leoline  de 
Bromfield  from  the  Red  Book  of  St.  Asaph. 

15.  An  account  of  George  Owen,  eldest  son  of  George  Owen  of 

Henllys,  ob.  13  May,  1665. 

16.  An  account  of  Archdeacon  Prys, 

17.  An  account  of  Edward  Richard,  YstradJMeurig. 


Additional  Manuscript  hi 


III 


MISCELLANEOUS  NOTES,  &c.— continued. 

p.  TQ.     An  account  of  Robert  Vaughan  of  Hensrwrt  (1592-1666), 
from  Plasgwyn  MS.  V.  24,  and  Edward  Lhiiyd. 

20.     A  Note  as  to  Evan  Evans,  Teuan  Brydydd  Hir,  bom  ist 
June,   1731,  died  12th  August,   1788. 

22.     Description  of  St.  "Winifred's  Well. 

27.  A  note  as  to  the  Sebright  MSS. 

28.  A  note  as  to  a  MvS.  written  by  John  Jones,  Gellilyfdy,  with 

additions  by  John  Griffith  of  Cae  Cyriog, 

32.     A  coloured  sketch  of  ancient  painted  glass  at  Llanrychwyn, 
Denbighshire. 

33-4.     Translations  of  Welsh  poetry. 
35.     Notes  as  to  various  place-names. 
39-41.     A  list  of  Caerydd  and  other  place  names. 

Caer  Rhuddyn,  Caer  Berwyn  .  .  .  Rhyd  y  bedd,  Rhuddlan. 

44-5.     Miscellaneous  notes  re  Cadrod  Calch  fvnydd,  Caswallon  Law 
Hir,  Braint  Hir,  &c. 

46.     Copy   of   inscription    at   Llangadwaladr   as   deciphered   by 
William  Morris  in  1762. 
Rhiw  yr  Barfau  yn  agos  i  Dowvn,  lie  mae  nhw  3m  dweid 
y  lladdodd  Brenhin  Arthur  Rhilta  Gawr. 

Part  II— 

1-4.     Dafydd  ap  Edmwnt  and  the  Carmarthen  Eisteddfod. 

5.  Llyma  iiii  mesur  at  cerdd  dant  crwth. 

6.  Bars  of  music  on  the  tomb  of  Humphrey  Lloyd. 
7-8.     Characters  on  the  bells  at  Towyn,  Mer.,  with  sketch. 

9.  Inscriptions  on  Cadvan's  stone. 

11-12.  The  rivers  of  Cardiganshire,  from  Panton  MS.  10. 

12-13.  Other  rivers  in  England  and  Wales. 

14.  Trigfanau'r  pymtheg  Uwyth,  &c.,  from  Panton  MS.  11. 

16.  An  account  of  Rowland  Wynne  alias  Whyte. 

17-18.  A  note  as  to  the  birch  tree  in  Welsh  folk-lore. 

19.  A  note  by  R.  D.  on  the  "  Awenyddion," 

20.  "  Yn  yr  hen  bias  yn  Nannau  ir  oedd  lie  wedi  weithio  ar 

waith  ffenestr  ym  mur  y  neuadd  oddifewn  lie  i  byddai'r 
Brenhinfardd  yn  eiste  neu'r  CyfF  Cler." 
Altitudes  of  various  moimitains. 

21.  Inscription  in  Dimeirchion  Church,  Flintshire. 

22.  The  tale  of  the  enchantment  of  Einon  ab    Gwalchmai    of 

Trefeilir. 

23.  A  note  on  Gwalchmai  ab  Meilir. 

24-28.     Another  tale  as  to  Einion  ab  Gwalchmai  and  his  great  leap 
at  Aber  Nodwydd,  with  the  poetry: 
Eingian  am  galwan',  fo'm  gwelir,  amgylch/ 


112 


National  Library  of  Wales 


MISCELLANEOUS  NOTES,  &c.— continued. 

p.  29.     Extract  from  the  MS.  of  Simwnt  Vychan  as  to  Erw'r  Ben- 
glog  and  Rhyd  y  Crogwr,  Llanelidan. 

30.     Notes  as  to  Bere  and  Harlech  Castles. 

32-41.  An  account  of  Merionethshire  by  Robert  Vaughan,  printed 
in  Camb.  Reg.  I,  188,  192. 

42.  Notes  as  to  Eelwys  Glominog  on  the  summit  of  Arenig  fawr, 

Sarn  Helen,  and  Dolwyddelan  Castle. 

43.  Dryll  o  Gywydd  yr  oedran. 

Tri  oedran  hoywlan  helynt.     Dr.  Sion  Cent. 

44.  Coloured  drawing  of  a  bronze  celt  found  in  a  turbary  in 

Anglesey. 

45.  Notes  as  to  Gildas  and  Nennius. 

46.  Notes  as  to  William  de  Ereos,  Rhys,  Prince  of  S.  Wales,  and 

an  accoiuit  of  a  Cross  in  the  Churchyard  at  Gwyddelwem 
with  the  inscription  upon  it. 

47.  A  note  from  the  Panton  MSS.  as  to  the  various  copies  of 

"  Trioedd  ynys  Prydain." 

48.  Extract  from   a  letter  written   by  Ed.   Lhuyd  to   Robert 

Davies,  dated  Sept.  22,  17 10,  with  an  account  of  '  Glain 
neidr.' 

49.  Notes   on   place   names :  Llys   Mcirion,   near   T/langelynin. 

Rhiwfelen  in  Llanegryn,  and  the  grave  of  Gwell,  one  of 
Llywarch  Hen's  sons, 

50-51.     List  of  Bards  with  dates. 

52.     An  account  of  various  bards,  lolo  Goch,  Rhys  Goch  Eryri, 
&c.,  taken  from  Rev.  E.  Evans's  papers. 

54.  The  names  of  the  principal  men   (16)   that   kept  Harlech 

Castle  against  Edward  IV. 

55.  Notes  as  to  MSS. 

A  note  as  to  Dafydd  ap  Gwilym  from  E.  Evans's  papers. 
"There  was  alive  A.D.  1572  an  old  woman  who  had 
seen  a  person  that  had  conversed  with  Dafydd  ap 
Gwilym.  He  was  tall  and  slender.  His  hair  was  of  a 
yellowish  colour,  long  and  curled,  ornamented  with 
chaplets  and  silver  rings." 

56-62.  Notes  as  to  Gruffudd  ap  Llywelyn  ap  Gwrgant,  Caer  Wyddno, 
seven  miles  westward  of  Aberystwyth,  King  Lucius, 
Dr.  Davies,  Mallwyd,  Sir  Howell  y  Fwyall,  Sir  David 
Gam,  the  '  breuan  din  foel,'  Einion  offeiriad,  lolo  Goch, 
Elidir  Mwynfawr,  and  many  Welsh  poets. 

The  loose  papers  contain  : 

Englynion  by  Dafydd  ap  Edmwnt  in  Owen  Mjrfyr's  writing, 
(i)   Pysgotta  wr  pais  gwtta  rydd. 
{2)  Myn  y  Crwys  sydd  ar  y  dail  gwial,  he,  he  ! 

List  of  the  15  Tribes. 

The  tale  of  Gwenllian,  daughter  of  Ednyfed  Fychan  and 
Einion  ab  Gwalchmai. 


Additionai,  Manuscripts  112,  113  113 

112-B.    Miscellaneous  Notes,  Poetry,  &c. 

Williams  MS.  317.  Paper.  224  x  130.  220  pp.  Boards. 
Early  19th  cent.     English  and  Welsh. 

A  collection  of  odd  papers  bound  together,  mostly  notes 

by  Edward  Jones  and  his  friends.     Formerly  Phillipps  MS. 

17741. 

p.  I .     Cywydd  a  barodd  Dafydd  ab  Gwilym  bencerdd  (nid  y  bardd 

o'r  Deheudir)  ei  wneuthiir  i  ofyn  Telyn  gan  Edward  Sirk 

pencerdd  o  Delynior  ;  y  gwr  hefyd  yn  ei  amser  a  ddug 

yr  ariandlws. 

Y  cerddor  ifanc  ir-ddoeth.     H.  Reinallt. 

4.       Cywydd  i  ofyn  Telyn  gan  Ifan  ab  Dafydd,  a  ganodd  Gweirful 
ferch  Guttyn,  Tafarnwraig  Talysarn. 
Gweirful  wyf  o  gwr  y  Ian 
o'r  fferi  He  orhoff  arian. 

***** 
Minnau  roddwn  i  Ifan 
Rost  a  medd  os  daw  i'r  man 
A'i  groeso  pan  gano'r  gog 
A'i  ginio  er  dwy  geiniog. 
The  preceding  poems  were  sent  to  Edward  Jones  by  William 
Owen  Pughe  with  a  note  as  to  the  latter — "  I  copied  the 
above  poem  thinking  you  would  like  it  being  the  produc- 
tion of  a  jolly  landlady  of  the  sixteenth  century." 

6-64.     Various  memoranda  as  to  music. 

66.  A  letter  as  follows  :  "  I,ady  Eglintenne  is  happy  to  inform 
Mr.  Jones  that  he  is  to  be  appointed  Harper  to  ye  Prince 
of  Wales." 

67-220.     Various  notes,  scraps  of  music  and   cuttings  from  books 
and  newspapers. 

113-B.    The  Triads  and  Miscellaneous  Notes,  &c. 

Williams  MS.  318.  Paper.  198x136.  348  pp.  Half- 
bound  calf.     Early  19th  cent.     English  and  Welsh. 

This  manuscript  was  written  by  Hugh  Maurice,  the 
nephew  and  amanuensis  of  Owen  Jones  (Owain  Myfyr). 
It  contains  several  well  executed  drawings  by  Maurice. 

p.  I .     Notes  with  a  drawing  of  Llwyndedwydd,  Maurice's  residence. 

5-163.  A  Translation  into  English  of  the  Triads  in  the  Myfyrian 
Archaiology  (2nd  ed.,  pp.  400-411).  Twenty  nine  of  the 
126  have  not  been  translated.  Notes  have  been  added 
in  some  cases  by  the  translator  and  subsequent  posses- 
sors of  the  book.  There  are  drawings  of  Stonehenge 
(pp.  42,  44),  Tomen  y  Mur  (p.  47).  On  p.  48  a  letter  dated 
March  15th,  1821,  sent  to  the  North  Wales  Gazette  has 
been  copied.  This  letter  contains  an  interesting  account 
of  the  destruction  of  a  collection  of  sepulchral  urns  at  a 
farm  called  Llys  Dim,  the  property  of  Joseph  Huddard, 
between  I,lecheiddior  and  Dolbenmaen,  Carnarvonshire. 

I 


114  Nationai,  I^ibrary  of  Waives 

THE  TRIADS,   &c.— continued. 

p.  i68.     Engl5mion  on  the  death  of  George  III. 

Ein  Sior  i'n  goror  a  gaid — yn  addfwyn.     F.  Edwards. 

169-173.     Extracts  from  Hutchinson's   'Cumberland.'   vol.   II,   with 
copies  of  inscriptions. 

176.     A  Translation  into  Welsh  of  a  few  lines  from  Thomson's 
Winter. 

178-9.       Englynion     ar    gladdedigaeth     Jolm     Jones,     Glanygors, 
Mehefin  5,   1821.     [Chester  Chronicle,   15   June,   182 1). 
O  ddydd  i  ddydd  y  bydd  heb  wad — i  ran. 

T.  Jones  (Bardd  Cloff). 
180-1.     Extract  from  Stevenson's  History,  vol.  II,  p.  701. 
182-3.     Translation  of  extracts  from  Y  Greal  (1805). 
184-6.     Various  extracts. 
187.     Tri  bydr  Havren. 

Caswallawn    pan    aeth   i   waeth   DigoU   a  Uu    Cymbria 
gantaw,  &c. 
195-7.     Hanes  goganus  Sessiwn  yn  Nghymru. 

A  fuoch  chwi  erioed  mewn  Sessiwn  yn  Nghymru. 

/.  Jones,  Glanygors. 
214-221.     Translation  from  Llywarch  Hen  by  W.  Owen  with  notes. 

223.     A  Note  on  Adam  de  Francton  with  a  copy  of  the  inscription 
on  his  tomb  at  Wyburton  Church. 

228-237.     A  Translation  of  the  Preface  to  lyegonidec's  Celto-Bretonne 
Grammar. 
242.     A  drawing  of  Llan  Michael  yn  y  Rhug. 
258-265.     A  Translation  of  a  part  of  the  Gododin. 
267-271.     Extracts  from  Caesar. 

273.     A  Note  on  Renaud  de  Brechan,  Viscount  de  Padouse,  who 
married  in  1285  a  daughter  of  Llewelyn,  Prince  of  Wales. 

275.     A  Sketch  Map  of  the  district  around  Snowdon. 

287-297.     Extracts  from  Caesar. 

298-9.  Extract  from  the  Chester  Guardian,  11  Dec,  1823,  containing 
an  account  of  Negroes  at  Goree,  Africa,  who  spoke  a 
language  similar  to  Welsh  and  could  make  themselves 
intelligible  to  some  Welsh  soldiers  stationed  there. 

301-6.     The  method  of  drawing  landscapes,  &c.,  by  help  of  a  Camera 

Obscura. 
312-3,  316,  319,  334,  336-346.     Various  Extracts, 

114-B.    Assise  Rents  of  Tindaethwy. 

Williams  MS.  319.  Paper.  217x155.  64  pp.  Vellum 
binding.    17th  cent.     English.    Formerly  Phillipps  MS.  20418. 

"  A  Rent  roole  or  Rowle  of  all  and  Singular  Rents  of 
Assisse,  otherwise  called  Cheife  rents  of  the  free  Tenements, 
yearely,  within  the  comot  of  Tindaithwy  in  the  County  of 


Additional  Manuscripts  114 — 117  115 

ASSISE  RENTS  OF  TINDAETHWY— continued. 

Anglesey  as  afforesaid,  composed  and  made  the  22nd  day  of 
October,  1649.  By  the  Oath  of  Rich.  Winn  of  Treffos,  gent., 
John  Walley,  Cremlyn,  gent.,  Row.  Jones,  gent.,  Kadwaledr 
Row.  of  Ivlandesilio,  gent.,  Hugh  Jones  of  Pentraeth,  gent., 
Wm.  ap  Rich.  Arthur,  gent..  Rich.  Thomas,  PwUgwmbill, 
Row.  David  of  I^landisiHo,  gent.,  Wm.  ap  Rich.  Williams  of 
Ivlanddyfnan,  gent.,  Ellis  lyloyd  of  lylandegfan,  gent.,  Lewis 
ap  Wm.  Owen  of  Pentraeth,  gent.,  Tho.  Jones  of  the  same, 
gent..  Rich.  Parry  of  the  same,  gent.,  Edward  Griffith  of  Math- 
afarn,  gent.,  Thos.  Jones  of  the  same,  gent.,  and  Evan  I^ewis 
of  Pentraeth,  gent." 

The  commote  is  divided  up  into  villes  and  gweliau,  and 
the  names  of  the  tenants  and  their  holdings  given. 

115-B.    Antiquitates  Parochiales  Insulae  Monae. 

Williams  MS.  320.  Paper,  211 X 159.  xii+156  pp. 
Half  calf.     i8th  cent.     Latin. 

This  is  a  copy  of  a  work  on  the  parishes  of  Anglesey 
by  Rev.  Henry  Rowlands,  author  of  Mona  Antiqtia,  and 
other  works.  This  copy  was  transcribed  by  one  G.  M.  in 
1726.  The  contents  of  this  book  were  printed  with  a  transla- 
tion in  the  Arch.  Camb.,  ist  Series,  vols.  I-IV.  At  the  end 
(p.  143)  there  is  a  tract  entitled  '  Bellum  Mariscum  '  which 
is  not  published  in  the  Arch.  Camb.  Formerly  Phillipps 
MS.  2585. 

116-B.    Welsh  and  Oriental  Languages. 

Williams  MS.  221.  Paper.  226x188.  42  pp.  Boards. 
19th  cent.     English. 

An  Essay  on  the  Connection  of  the  Welsh  and  Oriental 
Languages  by  Ferrar  Fenton  of  Mappletou,  Ashbourne, 
Derbyshire.     Formerly  Phillipps  MS.  20998. 

117-B.    English  Poetry. 

Williams  MS.  322.  223  X 183.  176  pp.  Half  calf  bind- 
ing.    19th  cent.     English. 

A  collection  of  English  Poetry  on  miscellaneous  subjects. 
Bole-Hill  trees,  Derbyshire  (p.  21),  Evening  walk  in  Bengal 
(P-  53).  a  Ballad  on  the  Battle  of  Hastings  (p.  117).  Book- 
plate on  inside  cover  with  motto  *  Fortis  in  arduis' 

12 


ii6  National  Library  of  Wales 

118-6.    Pedigrees. 

Williams  MS.  323.     Paper.     230x176.     138  pp.     lyimp 
leather  binding.     19th  cent.     English. 

A  collection  of  Pedigrees  formed  by  Sir  John  Maclean 
about  1892-1894. 

p.  59.     A  Transcript  of  a  part  of  Glamorganshire  Pedigrees  edited 
by  Sir  T.  Phillipps,  Bart.,  1845. 

61.  Stradling  of  St.  Donats. 

66.  Bavent  of  Sussex  and  Surrey. 

68.  Descendants  of  Henry  III. 

70.  Le  Despenser. 

74.  Descendants  of  Sir  John  Daunstay. 

y6.  Hungerford. 

Also  some  loose  papers  and  letters. 

119-B.    Dissertatio  de  Bardis,  Buchedd  Gr.  ap  Cynan,  Nennius. 

Williams  MS.   324.     Paper.     225x152.     204  pp.     Calf 
binding.     19th  cent.     Welsh  and  English. 

This  book  contains  various  transcripts  by  Hugh  Maurice 
made  from  1799  onwards. 

p.  I.     Drawing  of  a  Castle  on  a  hill. 
Englyn  i'r  A  wen. 

Nef-ferch  hynaf ,  wreichionen — athrylith.  Bardd  Nantglyn. 

3-21.     A  Translation  into  English  of  the  Dissertatio  de  Bardis  by 
the  Rev.  E.  Evans. 

In  a  note  on  p.  21  Maurice  states,  "  Poor  Davydd 
ddu  was  drowned  in  the  Cegyd,  on  his  return  from  Ban- 
gor, when  he  took  this  translation  with  him,  which  I 
believe  he  intended  for  some  purpose  to  translate  into 
Welsh." 

22-106.  Buchedd  neu  Hanes  Gruffudd  ap  Cynan  o  hen  Lyfr  Sr  Rich. 
Gwjmn  o  Wydir,  transcribed  by  H.  Maurice  from  Panton 
MS.  26,  p.  75.  This  text  was  printed  in  the  Myfyrian 
Arch.,  2nd  ed.,  pp.  721-734. 

109.     Englyn  i  Hugh  Sion. 

Huwcyn  Sion  taw  son  a  swnio, — Uawer.     E.  Morris. 
no.     Englynion  (4)  i  Peter  Maurice,  Tyddyn  Tudur. 

Peter  mae'r  arver  gen  i — wneud  caniad.      T.  Edwards. 
III.     Englynion  (2)  i  Bont  Llanvihangel  Glyn  Myvyr. 

Moliant  am  bont  i'r  mulod, — a  godwyd.     H.  Maurice. 

113-151.  A  Translation  into  English  of  Buchedd  Gr.  ap  Cynan  by 
Maurice,  completed  on  22  May,  18 17,  and  printed  in  the 
Bangor  Gazette  (p.  151). 

152-201.     A  Translation  of  Nennius  by  Rowland  Jones  Maurice,  JiUy 
4,  1817  (p.  201). 


Additional  Manuscripts  120 — 122  117 

120-C.    Monumental  Inscriptions  in  North  Wales. 

Williams  MS.  325.  Paper.  248x154.  452  pp.  Half 
calf,     igth  cent.     English. 

A  collection  of  Monumental  Inscriptions  in  North  Wales 

copied  in  1851  and  1852  by  John  Baylis  of  Bengworth  for  Sir 

Thomas  Phillipps,  Bart.     Formerly  Phillipps  MS.  18010.     The 

book  contains  copies  of  inscriptions  in  the  following  places : 

p.  1-53.     Llanrwst. 

65.     Llanbedr,  Carnarvonshire. 

73.     Caerhun,  Carnarvonshiie. 

83.     I/langelynin,  Carnarvonshire, 

91.     Penmachno,  Carnarvonshire. 
102.     Dolwyddelen,  Carnarvonshire. 
no.     Bettws  y  Coed,  Carnarvonshire. 
120.     Conway,  Carnarvonshire. 
156.     Gyffin,  Carnarvonshire, 
167.     Llansantfiraid,  Denbigh. 
180.     Eglwysfach,  Denbigh. 
199.     Llanddoget,  Denbigh. 
208.     Trefriw,  Carnarvonshire. 
217.     Llanrhychwyn,  Carnarvonshire. 
220.     Llangwstenin,   Carnarvonshire. 
228.     Lflandrillo,  Carnarvonshire. 
283.     Beaumaris,  Anglesea. 
331.     Llanfaes,  Anglesea. 
343.     Ivlanfaglan,  Carnarvonshire. 
351.     Llandwrog,  Carnarvonshire. 

121-C.    Zoology  of  Swansea. 

Williams  MS.  326.  Paper.  228  X 190.  360  pp.  Vellum 
Boards.     19th  cent.     English. 

A  catalogue  and  notes  of  the  Fauna  of  the  neighbourhood 
of  Swansea  by  ly.  ly.  Dillwyn.  Commenced  June  1849.  ^^^ 
book  has  an  Index. 

122-C.    Cyfrinach  Beirdd  Ynys  Prydain. 

Williams  MS.  327.  Paper.  234  x  170.  262  pp.  Calf, 
19th  cent.     Welsh. 

A  transcript  of  Cyfrinach  Beirdd  Ynys  Prydain  made  by 
Hugh  Maurice  at  Greenwich  in  1801  (p.  229).  It  answers 
to  pp.  1-171  of  the  printed  text  in  the  1829  edition,  but  there 
are  many  variants  in  the  orthography. 

pp.  232-4.  Llyma  ddau  lythr  vu  rhwng  Sion  Mawddwy  a  Meurig  Davydd 
oblegid  Barddoniaeth  o  lyvr  Morgan  Llewelyn  o  Gastell 
Ned(),  a  minuau  Hugh  Maurice  ai  sgrivcnais  o  lyvr  leuan 
Brydydd  Hir,  offeiriad,  Hydrev  24,  1802. 


li8  National  IvIbrary  of  Wales 

123-C.    Sheriffs  of  Cardiganshire,  &c. 

Williams  MS.  328.  Paper.  227  x  175.  338  pp.  Half- 
bound  leather,     igth.  cent.     English. 

A  manuscript  written  by  J.  R.  Phillips,  Ab  Geraint,  of 
Cilgerran,  author  of  Memoirs  of  the  Civil  War  in  Wales,  and 
the  Marches,  etc.  (1844-1887).  Formerly  in  the  PhilHmore 
Collection  (d.  11). 

pp.  9-15,  and  27-8.  Extracts  from  Lewis  Dwun's  Heraldic  Visitations 
of  Wales. 

67.     Return  of  the  Estate  of  David  Jenkins  in  Cardiganshire  in 
1644. 

69-88.     Collections  and  extracts  relative  to  Judge  David  Jenkins 
of  Hensol. 

139-200.  An  Account  of  the  Sheriffs  of  Cardiganshire  with  a  list  and 
notes  down  to  1838.  This  work  was  afterwards  ampli- 
fied and  printed  in  1868. 

234.  A  List  of  Printed  works  on  Welsh  Heraldry. 

235.  A  List  of  Possessors  of  MSS.  Collections  of  Pedigrees. 

236-8.     Extracts  from  Hoare's  Giraldus. 

239-279.  Transcript  of  the  Introduction  to  the  Heraldic  Visitation  of 
of  Wales,  by  Sir  S.  R.  Meyrick. 

315-321.  An  Accoiont  of  the  Cardigan  Provincial  Eisteddfod  held  in 
August,  1866. 

322.     A  printed  broadsheet  dated  Cardigan,  August  i,  1866,  with 
some  verses  on  J.  R.  Phillips. 

124-C.    The  Charter  of  North  Wales. 

Williams  MS.  329.  Paper.  206x160.  12  pp.  Card- 
board case.     19th  cent.     Latin. 

A  copy  of  the  Charter  of  North  Wales  granted  by  the  King 
on  the  3rd  of  March,  22  Henry  VII,  taken  from  the  MS.  of  the 
Rev.  Evan  Evans,  Curate  of  Llanfair  Talhaiarn.  It  belonged 
to  Edward  Jones  who  has  crossed  out  the  reference  to  Evan 
Evans  and  inserted  the  words  "  From  an  ancient  manuscript 
in  the  possession  of  Mr.  Edward  Jones."  Formerly  Phillipps 
MS.  25950.  The  book  is  labelled  on  the  back  "  Peerage  Case 
Proceedings  1767,"  but  it  does  not  at  present  contain  that 
document. 

125-C.    The  Life  of  Gruffydd  ap  Cynan. 

Williams  MS.  330.  Paper.  235x180.  74  pp.  Stiff 
paper  cover.     I^ate  i8th  cent.     English. 

A  translation  of  Buchedd  Gruffudd  ab  Cynan,  A  note 
on  the  first  page  states  that  the  Life  of  Gruffudd  ab  C>'nan  was 
"  written  originally  in  Welsh  and  copied  A.D.  1683  from  a 


Additional  Manuscripts  125 — 128  119 

THE  LIFE  OF  GRUFFYDD  AP  CYNAN— continued. 

MS.  at  Plas  y  Ward,  and  now  first  translated  into  English." 
Formerly  Phillipps  MS.  25782.  The  MS.  also  contains  various 
loose  papers  written  by  Edward  Jones,  Bardd  y  Brenin,  and 
amongst  others  the  following  : 

"  The  purse  of  that  renowned  Hero,  Owen  ab  Gruffydd 
Vaughan,  Baron  and  Lord  of  Glyndyfrdwy,  who  died  in  A.D. 
141 5.  Besides  this  Purse,  his  Helmet,  and  Coat  of  mail,  were 
preserved  with  great  veneration,  until  within  these  few  years 
at  a  farmhouse  near  Sycharth,  the  palace  of  Owen.  The  late 
Mr.  Owens  of  Llwyndedwydd  made  me  a  present  of  this  curious 
relick  of  that  warrior  ;  and,  I  am  happy  in  having  it  in  my 
power  to  present  it  to  Colonel  Salisbury  Vaughan  of  Rug,  his 
heroick  descendant  and  possessor  of  Glyndwr's  territory.  Ed- 
ward Jones,  the  Bard." 

126-C.    Pedigree  of  Sir  William  Jones  of  Castellmarch. 

Williams  MS.  ^;^i.  Paper.  213x170.  20  pp.  Boards. 
19th  cent.     English. 

A  Pedigree  of  Sir  William  Jones  of  Castellmarch,  Carnar- 
vonshire, drawn  up  by  Sion  Cain  of  the  town  of  Oswestry,  and 
finished  30th  July,  1630.  This  copy  was  made  in  1862  from 
an  illuminated  pedigree  with  the  arms  in  the  Library  at 
Middle  Hill.     Formerly  Phillipps  MS.  23892. 

127-C.    Miscellaneous  Extracts. 

Williams  MS.  332.  Paper.  234  X 157.  Cardboard  Case. 
19th  cent.     English. 

A  Case  containing  various  cuttings  and  extracts  made 
by  Edward  Jones.     Formerly  PhilHpps  MS.  24720. 

128-C.    Geiriadur  Ysgrythyrol  Charles,  Account  of  Puritan 
Divines. 

Williams  MS.  333.  Paper.  240x184,  160  pp.  Half 
Calf.     19th  cent.     Welsh  and  English. 

This  book  contains  two  separate  works. 

I.  The  additions  to  the  second  edition  of  the  Bible 
Dictionary  (Geiriadur  Ysgrythyrol)  written  by  Thomas 
Charles  of  Bala.  The  whole  of  this  part  of  the  volume 
(folios  1-59)  is  in  Thomas  Charles's  writing. 

II.  At  the  other  end  of  the  book  (f.  ygb-64a),  An  Ac- 
count of  the  early  Puritan  divines  in  Wales.  Much  of  this 
also  is  in  Thomas  Charles's  writing.      It  is  of  considerable 


120  National  Library  of  Wales 

GEIRIADUR  YSGRYTHYROL  CHARLES,   ACCOUNT  OF 
PURITAN  DIVINES— continued. 

historical  importance,  and  is  apparently  the  main  source  of  the 
statements  made  by  Thomas  Charles  in  his  biographies  of 
Wroth  and  Walter  Cradock  in  the  Trysorfa  Ysprydol.  The 
author's  name  does  not  appear,  but  he  was  personally  acquain- 
ted with  Walter  Cradock's  daughter  Eunice,  so  that  he  probably 
wrote  early  in  the  i8th  century.  He  gives  a  lengthy  account 
of  the  Rev.  William  Wroth,  fol.  ygb,  Robert  Powel,  Vicar  of 
Cadoxton,  Neath,  f.  756,  Walter  Cradock,  fol.  73a,  and  the 
Rev.  Rees  Prichard,  the  Vicar  of  lylandovery,  fol.  656. 

129-C.    Arms  of  Welsh  Families. 

Williams  MS.  334.  Paper.  230  X 180.  Half  Calf.  18th 
cent.     English. 

A  book  containing  drawings  of  the  coats  of  arms  of 
about  215  Welsh  families.  There  are  Indices  at  pp.  69 
and  8y.  The  book  formerly  belonged  to  Sir  William  Betham, 
Ulster  King  of  Arms.  It  afterwards  came  into  the  pos- 
session of  Sir  Thomas  PhilUpps,  and  was  numbered  PhilHpps 
MS.  15288. 

130-C.    Llangennech  Churchwardens'  Account  Book. 

Williams  MS.  3SS-  Paper.  225x185.  146  pp.  Vellum 
Boards.     19th  cent.     English. 

The  account  book  of  the  Churchwardens  of  Llangennech, 
Carmarthenshire,  from  1828  to  1869.  The  book  also  con- 
tains many  loose  papers. 

131-C.    Influence  of  Welsh  Traditions  on  European  Literature. 

Williams  MS.  336.  Paper.  233  x  188.  164  pp.  Boards. 
1837.     English. 

An  Essay  on  the  Influence  which  the  Welsh  Traditions 
have  had  on  European  loiter ature,  being  the  subject  proposed 
for  a  prize  by  the  Cymreigyddion  Society  in  the  year  1837 
by  '  Pren  Tanllyd.' 

This  was  the  essay  of  one  of  the  unsuccessful  com- 
petitors at  the  Abergavenny  Eisteddfod  in  1838.  It  is 
lettered  on  the  outside  "  Welsh  Literature  MS.  S.R.M." 
It  was  formerly  in  the  Library  of  Thomas  W.  King,  F.S.A., 
of  the  College  of  Arms  and  has  his  book-plate  on  the  inside 
cover. 


Additional  Manuscripts  132 — 135  121 

132-C.    Welsh  Interlude. 

Williams  MS.  32y.  Paper.  229x180.  248  pp.  Boards. 
1889.     Welsh. 

An  Interlude  by  Ellis  Roberts  (Elis  y  Cowper)  copied  by 
W.  Roberts  (Gwilym  Cowlyd)  "  o  lyfr  Robin  Delynwr." 
The  characters  are  Tameinia,  her  daughter  Teresia,  their 
steward  Argulus,  who  eventually  marries  Teresia,  Crintach  y 
Cybydd,  Howel  Feddal,  IVIr.  Cnafri,  &c. 


133-C.    Bishop  Humphreys's  Additions  to  Wood. 

Williams  MS.  338.  Paper.  198x160.  44  pp.  Card- 
board case.     i8th  cent.     English. 

"  Papers  Original  MSS.  :  Sent  by  Bishop  Humphreys 
then  of  Bangor  to  Mr.  A.  Wood,  now  in  the  Hands  of 
the  Rev.  Dr.  Kennet,  Bishop  of  Peterborough."  These 
additions  to  the  Welsh  Biographies  in  Wood's  Athenae 
Oxoniensis  were  incorporated  in  the  third  edition,  see  also 
Cambrian  Register,  1795,  p.  155.  Formerly  Phillipps  MS. 
28126. 

134-C.    Index  to  Welsh  Records. 

Williams  MS.  339.  Paper.  232x180.  58  pp.  Half 
calf  binding.     1737.     Latin. 

An  Index  to  Welsh  Records  compiled  by  Owen  Davies 
in  1737.  There  is  nothing  to  indicate  where  these  records 
were  located,  and  in  most  cases  the  details  given  are  meagre. 
The  Index  covers  part  of  the  reigns  of  Henry  VII  and  Edward 
VI.     Formerly  Phillipps  MS.  6819. 

135-C.    English  Poetry. 

Williams  MS.  340.  Paper.  262x212.  Half  calf  bind- 
ing.    i8th  cent,     English. 

This  book  contains  eleven  printed  tracts  of  poetry  pre- 
ceded by  28  pages  of  manuscript  poetry.  The  subjects  of  the 
poetry  are  :  Tintern  Abbey,  Llanthony  Abbey,  Netley  Abbey, 
and  Glastonbury  Abbey.  The  book  belonged  to  J.  Wathen 
in  1799,  and  the  poetry  was  probably  written  by  him.  Sub- 
sequently the  book  belonged  to  Thomas  Bird,  F.A.S.,  whose 
book-plate  is  on  the  inside  cover. 


122  National  Library  of  Wales 

136-C.    Pedigrees  of  Bishops.    Vol.  I. 

Williams  MS.  341.  Paper,  247x200.  Boards.  19th 
cent.     English. 

This  volume  contains  pedigrees  and  notes  relating  to  the 
Bishops  of  the  following  sees  :  Canterbury',  St.  Asaph,  Bath, 
Bangor,  Bristol,  York  and  lyichfield.  They  were  probably 
drawn  up  by  Francis  Townsend,  Windsor  Herald,  but  are  of 
very  little  value,  most  of  the  information  being  obtained  from 
ordinary  printed  sources.     Formerly  Phillipps  MS.  6540. 

137-C.    Pedigrees  of  Bishops.    Vol.  II. 

Williams  MS.  342. 

This  volume  contains  the  pedigrees  of  the  Bishops  of 
London,  Norwich,  Oxford,  Peterborough,  Rochester,  Salis- 
bury, Winchester  and  Worcester,  Some  loose  papers  are 
inserted  in  the  volume  including  a  list  of  bishops  educated  at 
Cambridge,  and  further  notes  on  some  Archbishops  of  Canter- 
bury. 

138-C.    Pedigrees  of  Bishops.    Vol.  III. 

Williams  MS.  343. 

This  volume  contains  the  pedigrees  of  the  Bishops  of 
Chichester,  St.  David's,  Ely,  Exeter,  Gloucester,  Hereford 
and  Llandaff. 

139-C.    Pedigrees  of  Bishops.    Vol.  IV. 

Williams  MS.  344, 

This  volume  contains  the  pedigrees  of  the  Bishops  of 
Canterbury,  Durham,  Carlisle,  Chester,  Lincoln  and  others. 

All  the  volumes  are  similar  in  size  and  binding  to  Vol.  I, 
and  formed  together  Phillipps  MS.  6540. 

140-C.    Catalogue  of  the  Library  of  Theophilus  Jones. 

W^lliams  MS.  345,  Paper,  242x184.  178  pp.  Half 
bound  calf.     1809,     English. 

A  Catalogue  of  the  Library  of  Theophilus  Jones  of 
Brecon,  author  of  the  History  of  Brecknock.  It  was  drawn 
up  in  July,  1809,  ^^^  ^  price  is  put  down  for  each  book.  A 
statement  showing  the  amounts  received  at  the  sale  of  the 


Additional  Manuscripts  140 — 144  123 

CATALOGUE  OF  THE  LIBRARY  OF  THEOPHILUS  JONES— contd. 

books  has  been  inserted  in  pencil  on  p.  137.  Coloured  draw- 
ings of  various  objects  have  been  executed  on  pp.  166,  168, 
170,  172,  174,  and  176.  Bound  up  with  the  book  is  a  printed 
volume  entitled  "  An  Essay  on  the  Invention  of  P^ngraving 
and  Printing  in  chiaro  oscuro."     London,  1754.     34  pp. 

141-C.    Welsh  Pedigrees. 

Williams  MS.  346.  Paper.  242x185.  138  pp.  Half 
bound  vellum.     1886-1891.     Welsh. 

A  copy  of  Cardiff  MS.  59,  formerly  Tonn  MS.  19.  It 
was  made  by  Mr.  Egerton  Philhmore  at  various  dates 
between  1886  and  1891,  when  the  MS.  was  in  the  possession 
of  Mr.  T.  Aneurin  Rees  of  Tonn.  This  copy  ends  on  p.  75 
of  the  original  MS.,  the  rest  of  the  MS.  was  copied  by  Mr. 
Philhmore  into  another  book  now  Addit.  MSS.  142b.  Though 
the  MS.  is  usually  attributed  to  Thomas  Jones,  (Twm  vSion 
Catti),  it  is  clearly  not  his  work,  as  he  was  dead  in  1611  when 
it  was  written.  The  proof  of  this  is  to  be  seen  in  an  Exchequer 
Deposition  8  Jas.  I.,  Easter  13,  where  his  widow  is  described 
as  "  Dame  Johan  Devereux  no  we  wife  of  Sir  George  Dever- 
eux,  knt.,  late  wife  of  Thomas  Jones,  gent."  The  date  of 
this  deposition  was  April  12th,  1610.  Mr.  Philhmore  has 
copied  the  MS.  very  carefully  adding  voluminous  notes 
descriptive  of  the  writing. 

142-B.    Welsh  Pedigrees. 

Williams  MS.  247.  Paper.  204x163.  Cloth.  19th  cent. 
English  and  Welsh. 

This  is  a  copy  of  Cardiff  MS.  59  (p.  76-317)  made  by 
Mr.  Egerton  Phillimore.  It  is  a  continuation  of  Addit.  MS. 
141  (I,lanstephan  MS.  346). 

143-C.    The  Qur'an. 

Williams  MS.  348.    {see  Cat.  of  Oriental  MSS.  No.  xxn). 

144-C.    A  Comparison  between  the  Erse  and  Welsh  Languages. 

Williams  MS.  349.  Paper.  243x195.  404  pp.  Calf 
Binding.     1797.     English. 

"  A  Comparison  between  the  Erse  Language  and  the 
Welsh  in  two  parts,  done  in  December  1797  by  W.  O."  This 
work  consists  of  an  introduction  by  W.  O.  [William  Owen 


124  National  Library  of  Waives 

A   COMPARISON    BETWEEN   THE    ERSE    AND    WELSH 
LANGUAGES— continued. 

Pughe]  followed  by  a  long  vocabulary  of  Irish  words  with 
Welsh  equivalents.  In  a  note  by  a  former  owner,  George 
Chalmers,  F.S.A.,  on  p.  4,  it  is  said  that  this  book  was  "  inten- 
ded for  the  4th  volume  of  the  Welsh  Archaiology."  Book 
plate  of  G.  Chalmers  on  inside  cover.  Lettered  on  back 
"  Cymbric  Archaeology,  Part  I,  Vol.  IV."  Formerly  Phil- 
lipps  MS.  11622. 

145-C.    Edward  Davies  Papers. 

Williams  MS.  350.  Paper.  238x182.  350  pp.  Half 
calf  binding     1797-1802.     English. 

A  collection  of  Papers  and  Letters  of  the  Rev.  Edward 
Davies  of  Olveston,  on  the  Ancient  Language,  Topography  and 
History  of  Britain,  and  more  particularly  of  North  Britain. 

It  contains  a  number  of  letters  from  Davies  to  George 
Chalmers  and  William  Owen  Pughe  written  between  Nov. 
1797  and  March,  1802.  It  also  contains  a  lengthy  treatise 
on  the  "  Names  of  mountains  and  hills  in  Scotland  com- 
pared with  such  words  as  enter  most  frequently  into  the 
composition  of  the  names  of  places  in  Wales  (pp.  51-213). 
At  p.  245  a  printed  sheet  has  been  inserted  giving  particulars 
of  Mr.  Davies's  career,  and  of  his  literary  accomplishments. 
This  was  drawn  up  by  George  Hardinge,  a  Welsh  judge,  and  a 
great  friend  of  Davies's,  with  the  object  of  inducing  people 
to  subscribe  for  his  books.  "  Mr.  Davies's  Letters  "  to  Har- 
dinge were  printed  by  the  latter  and  circulated  privately. 
A  copy  of  this  book  has  been  bound  with  the  present  volume 
but  it  wants  the  14th  and  15th  letters  (pp.  247-340).  An 
advertisement  as  regards  books  intended  to  be  published 
by  Davies  has  been  inserted  at  p.  341.  Formerly  Phil- 
lipps  MS.  11627. 

146-C.    Miscellaneous  Tracts,  &c.,  relating  to  Welsh  History 
and  the  Welsh  Language. 

Williams  MS.  351.  Paper.  250x202.  412  pp.  Half 
calf.     i8th  and  early  19th  cent.     English. 

A  miscellaneous  collection  of  essays,  letters  and  notes 
relating  to  Welsh  Poetry,  Philology,  Archaeology  and  History 
mostly  written  by  Dr.  William  Owen  Pughe  and  sent  to  George 
Chalmers,  the  Scottish  antiquary. 


Additionai,  Manuscript  146  125 

MISCELLANEOUS   TRACTS,  &c.— continued. 

pp.  9-20.  Notes  on  early  British  history,  Lichfield  MS.,  etc.,  found  in 
I,ewis  Morris's  copy  of  Lhuyd's  A  rchaiologia,  and  written 
early  in  the  i8th  century. 

23-24.  A  Note  by  Edward  KyflBn  relative  to  the  length  and  breadth 
of  Great  Britain,  written  on  vellum  early  in  the  17th  cent. 
This  was  found  in  a  MS.  copy  of  the  Laws  of  Howel  Dda. 

25.  A  Letter  from  W.  Owen  to  Geo.  Chalmers  dated  Oct.  27, 
180T,  with  reference  to  the  ancient  Welsh  name  of  the 
Thames. 

29-36.  Extracts  from  the  Welsh  Archaiology,  Vol.  II,  of  matters 
relating  to  Ireland  and  Scotland,  in  the  writing  of  W. 
Owen. 

37-39.  A  Translation  of  a  verse  from  the  *  Avallenau  '  in  the  Myfvr- 
ian  Archaeology,  and  a  list  of  place-names  in  Wales  begin- 
ning with  the  word  '  Cil  '  in  the  writing  of  W.  Owen. 

41-59.     Index  to  Vol.  I  of  the  Myfyrian  Archaeology. 

75-78.     Notes  by  W.  Owen. 

79-81.  The  establishment  of  the  principal  Christian  Congregations 
and  Colleges  in  Britain  from  a  MS.   of  the   Genealogies 

of  British  Saints.  ' 

83-92.     Extracts  from  Bonedd  y  Saint  with  reference  to  Scotland. 

93-100.     Extract  from  the  Triads. 

104-108.  Translation  of  the  Triads  of  the  Ancient  Britons  from  The 
Monthly  Magazine,  April  i,  1801. 

109-112.  Names  of  places  and  men  in  the  verses  called  "  The  Graves 
of  the  Warriors  of  the  Island  of  Britain." 

113.     A  Phoenician  Fragment  compared  with  the  Welsh. 

115     Extracts  from  the  Triads. 

121.     Notes  by  W.  Owen. 

123.     Translation  of  an  extract  from  the  Welsh  School  copy  of 
the  Laws  of  Howel,  p.  32. 

127.     A  List  of  such  British  Bards  of  the  earliest  periods,  of  whose 
compositions  some  are  still  extant. 

129.     Extracts  from  Welsh  poetry,  with  translations. 

140.     Translations  of  Adages,  Maxims  and  Aphorisms  from  the 

Welsh. 
149.     A  List  of  Books  on  Welsh  History. 
159.     A  List  of  the  Rivers  of  Wales,  with  explanations. 
205.     Notes  on  the  names  of  Rivers,  &c. 
219.     Names  of  places  in  Mar  explained. 
235.     Notes  relating  to  Bryant's  Mythology. 
242.     A  Copy  of  the  poem  beginning 

O  meichti  ladi,  owr  leding  tw  haf. 
249.     A  Phoenician  fragment. 
251.     Various  notes  on  Ricardus  Corinensis,  a  Celtic  Dictionary,  &c. 


126  NATIONAI.  lylBRARY  OF  WAIVES 

fflSCELLANEOUS  TRACTS,  &c.— continued. 

p.  257.     Notes  on  Lhuyd's  Archaeologia. 

261.     Extracts  from  the  Myfyrian  Archaeology  with  translations 
and  notes. 

271.     Extracts  from  the  Bruts. 

273.     Letters  from  W.  Owen  to  Chalmers,  Jan.  16,  1801;  Feb.  20, 

1801  ;  April  24,   1800;  July  17th,  1801. 
289.     Extracts  from  Geoflfrey  of  Monmouth  with  a  translation. 
291.     Translation  of  a  passage  in  the  British  Chronicle  wherein 

Loch  Lomond  is  mentioned. 

297.     Translation  of  the  Triads  from  the  Myfyrian  Archaeology 
(ist  ed.),  Vol.  II,  p.  58. 

301.  A  Letter  from  Edward  Davies  to  Chalmers,  16  July,  1798. 

305.  Notes  by  W.  Owen  on  the  word  Picts. 

3 1 3.  Notes  by  W.  Owen  on  Peebles,  Fife  and  other  place  names. 

319.  Welsh  equivalents  of  names  in  Bryant's  Mythology. 

321.  Etymologies  of  place  names  in  Italy. 

325.  Observations  upon  Part  I  of  the  Galic  Grammar. 

♦       361.  A  Letter  from  W.  Owen  to  Chalmers,  Dec.  20,  1802. 

365.  Origin  of  the  word  '  Lloegyr.' 

367.  Derivation  of  the  word  '  Scot '  from  '  Ysgawd,'  a  shelter. 

Ysgodogion — people  of  the  shelter  or  shades. 

Ysgodogion   dynion   ledfer. — The   Scots,    feeble-minded 
men. 

371.  Various  etymologies. 

375.  A  Letter  from  W.  Owen  to  Chalmers,  May  31,  1800. 

^77.  Welsh  derivations  of  Scottish  place  names. 

405.  A  List  of  Pictish  Kings. 

Formerly  Phillipps  MS.  13680, 

147-C.    Journal  of  a  Tour  in  Wales,  1767-1768. 

Williams  MS.  352.  Paper.  234  X 190.  188  pp.  Paper 
Covers.     1767-8.     English. 

"  The  copy  of  a  Journal  of  an  Excursion  to  Wales,  &c., 
began  August  13th,  1767,  ended  January  29tli,  1768."  The 
name  '  S.  S.  Banks  1772  '  occurs  on  p.  3,  and  the  book  was  pro- 
bably copied  by  him  from  the  original  journal.  The  writer 
set  out  from  Ivondon  for  Edwinsford  in  Carmarthenshire, 
through  Gloucester,  Abergavenny  and  Trecastle.  He  stayed 
for  some  time  at  Edwinsford  and  visited  Carmarthen,  Tenby 
and  Pembroke.  While  at  Edwinsford  he  excavated  a  tumulus 
on    Llansadwrn    mountain    (p.    71).     From    Edwinsford    he 


Additional  Manuscript  147 — 151  127 

JOURNAL  OF  A  TOUR  IN  WALES,  1767-1768— continued. 

proceeded  through  Shrewsbury  to  Chester  and  Downing, 
where  he  stayed  with  Thomas  Pennant.  From  Downing  he 
returned  visiting  Nantwich,  Cheadle,  Worsley,  Rochdale, 
Coalbrookdale,    Birmingham,    Wednesborough,    and   Oxford. 

This  journal  contains  a  great  deal  of  useful  information 
as  the  author  was  an  acute  observer. 

148-C.    Miscellaneous  Collections. 

Williams  MS.  353.  Paper.  230x132,  Boards.  19th 
cent.     English. 

A  collection  of  notes  on  miscellaneous  topics  by  Edward 
Jones,  including  a  large  number  of  excerpts  from  various 
periodicals.     Phillipps  MS.  18077. 

149-B.    Minutes  of  Medical  Congress,  1881. 

Williams  MS.  354.  Paper.  201x158.  Leather.  1881. 
English. 

Minutes  of  the  International  Medical  Congress  of  1881, 
Obstetric  Section,  written  by  Sir  John  Williams,  Bart.,  M.D., 
who  acted  as  Secretary  of  the  Committee.  Autograph  letters 
from  Prof.  Spiegelberg  of  Breslau,  Dr.  W,  A.  Freund  of 
Strassburg,  and  various  other  British  and  Continental  doctors 
have  been  inserted  in  the  book. 

150-B.    The  Poetical  Works  of  0.  Gethin  Jones. 

Williams  MS.  355.  Paper.  204x162.  Cloth  binding. 
19th  cent.     Welsh. 

A  collection  of  the  poems  of  O.  Gethin  Jones  made  by 
W.  J.  Roberts  (Gwilym  Cowlyd)  when  preparing  his  edition 
of  the  works  of  Gethin  for  the  press.  (lylanrwst,  1884).  ^^^^ 
book  is  in  the  writing  of  W.  J.  Roberts,  but  many  extracts 
from  newspapers  have  been  inserted, 

151-C.    Italian  Music  by  Corelli. 

Williams  MS.  356.  Paper.  204x277.  80  pp.  Half 
bound  Calf.     1700.     Italian. 

Parte  Prima  Son  ate  a  Violino  e  Violoncello  o  Clauicimbalo 
...  da  Arcangelo  Corelli  da  Fusignatio.  Opera  Quinta. 
Formerly  in  the  possession  of  Paul  Pan  ton. 


128  Nationai,  IvIbrary  of  Wales 

152-B.    Medical  Notes. 

Williams  MS.  357.  Paper.  200x128.  Half  Cloth. 
1864.     English. 

A  Note-book  used  by  Sir  J.  Williams  when  a  student  at 
University  College,  London,  in  1864. 

153-B.    Notes  on  Physiology. 

Williams  MS.  358.  Paper.  198x124.  Half  Cloth. 
1861-2.     English. 

Lectures  delivered  by  Prof.  Huxley  in  1861-2,  taken 
down  by  Sir  John  Williams,  Bart.,  when  a  student  in  London. 

154-B.    Llyfr  Dirwest  Capel  Rhiw  lal. 

Williams  MS.  359.  Paper.  187x117.  Parchment 
binding  with  clasp.     19th  cent.     Welsh. 

Llyfr  Dirwest  Capel  Rhiw  lal,  Llanarmon.  (The  Tem- 
perance Book  of  Rhiw  lal  Chapel).  The  book  contains  a  list 
of  the  members  of  the  Temperance  Society  from  Feb.  14th, 
1837,  to  Jan.  19th,  1869. 

155-B.    Poems  of  Robert  ab  Gwilym  Ddu. 

Williams  MS.  360.  Paper.  195x120.  28  pp.  Card- 
board case.     19th  cent.     Welsh. 

"  Gweithiau  Barddonawl  yr  anfarwol  Robert  ab  Gwilym 
Ddu  o  Eifion,  a  sydd  heb  fod  yn  ei  lyfr  sef  Gardd  Eifion."  A 
collection  of  the  works  of  Robert  Williams  (1767-1850)  of 
Bettws-fawr,  Carnarvonshire,  not  inserted  in  the  published 
collection  of  his  poems.  The  MS.  is  in  the  writing  of  David 
Evans  of  Llanrwst  {ob.  1885). 

156-C.    Book  of  Legal  Precedents. 

Williams  MS.  215..  Paper.  250x190.  186  pp.  Un- 
bound.    1778.     English. 

A  book  of  Legal  precedents  written  in  September  1778. 
The  precedents  are  fairly  full  and  mostly  refer  to  the  county 
of  Gloucester. 

157-A.    Handbook  of  Military  Drill. 

Williams  MS.  211.  Paper.  148x95.  28  pp.  Card- 
board covers.     17th  cent.     English. 


Additional  Manuscripts  157,  158 


129 


HANDBOOK  OF  MILITARY  DRILL— continued. 

The  book  is  imperfect  containing  folios  15-28  only 
fol.  15. 


The  latter  part  of  a  pedigree  of  King  James  I,  also  a  short 

pedigree    of     Edd.    Kinaston    of    Hordley,    the   son   of 

Roger,  1630. 
Discipline  of  warre  or  words  of  comaunde  for  Captens  of 

ffoote  companys. 
Orders  to  be  observed  how  one  single  companye  most  march 

or  when  many  is  ioyned  in  one  body. 

Rules  and  orders  to  be  observed  by  Capaynes  of  horse 
troops  and  theyre  oflBcers  within  the  Armye. 

The  words  ^'Edward  Morris  his  booke"  written  on  f.  25. 


16, 


26. 


158-E.    A  Collection  of  Deeds  and  Documents. 

343x216.    118  pp. 


Boards. 


Williams  MS.  212.    Paper. 
i8th  cent.     English. 

Formerly  Phillipps  MS.  24933. 

p.  I.  Attested  copy  of  a  release  from  William  Jenkins  of  Blaen- 
pant,  Cardigan,  and  David  Jenkins  of  Hensol,  Glamorgan, 
to  William  Wogan  of  Grays-Inn  dated  July  30th,  1680, 
and  relating  to  property  in  Cilgerran,  Bridell,  Dlantood, 
St.  Dogmells,  Castell  Maelgwyn  in  Manordivy,  Llangoed- 
more,  Verwick  and  Moxmt. 
Attested  copy  of  lease  for  a  year  of  the  same  date  and 
between  the  same  parties. 

Agreement  between  the  Hon.  John  Vaughan  and  Richard 
Chitty  as  to  the  sale  of  timber  at  Golden  Grove,  Carmar- 
thenshire in  1757  together  with  accounts  relating  thereto. 

A  printed  paper  giving  particulars  of  an  estate  in  Llansam- 
let,  Dlangevelach  and  Llandilo  Talybont,  to  be  sold 
under  an  order  of  the  Court  of  Chancery  on  April  23rd  , 
1798,  in  the  case  of  Sir  Watkin  Lewes,  knt.,  and  others 
V  ].  B.  Popkiu  and  P.  C.  Methuen. 

Letter  from  David  Thomas  of  Llwydcoed,  dated  Feb.  14, 
1780,  to  his  brother  Morgan  Thomas. 

An  agreement  between  David  Thomas  and  his  brother, 
Morgan  Thomas,  dated  Jan.  7th,  1778. 

Case  for  opinion  of  Counsel  in  Re  the  Estate  of  Robert 
Burton,  dated  15  Oct.,  1747. 

Bills  of  costs  of  Executors  of  Rees  Thomas,  deed. 

A  particular  calculation  of  the  value  of  the  late  Sir  H.  Fowler's 
estate  in  Radnorshire,  with  the  names  of  the  bidders  and 
sums  for  each  lot  as  sold  at  Presteign,  7th  May,  1781. 

A  Bill  of  costs  of  James  Lewis  at  above  sale. 

Extracts  from  the  Act  of  Parliament  12  Geo.  3,  relative  to 
the  division  of  the  estates  of  Thomas  Walker  and  Stephen 
Skynner. 

Case  for  opinion  of  Counsel  with  regard  to  above  mentioned 
estates. 


IS. 


37- 


41 

45 

49 

55 
65 

69. 

75- 

79. 


% 


130  Nationai,  Library  of  Wales 

A  COLLECTION  OF  DEEDS  AND  DOCUMENTS— continued. 

p.  83.     Power  of  attorney  to  Morgan  Thomas  on  behalf  of  Eliza- 
beth Morgan  of  Chertsey. 
87.     Power  of  attorney  to  Morgan  Thomas  on  behalf  of  David 
Scurlock   of   Langley,   James   Newland   of   Carmarthen, 
and  Wilhelmina  C.  Scurlock,  dated  Dec.  6,  1759. 
92.     Papers  in  the  case  of  Merrick  v.  Ginger. 

III.     Descendants   of   Jolm    Jones   of   Leominster,   with   papers 
relating  to  him. 

159-C.    Legal  Correspondence. 

Williams  MS.  361.  Paper.  258x200.  Boards.  i8th 
and  19th  cent.     English. 

Correspondence  addressed  to  Morgan  Thomas,  Solicitor, 
of  Norfolk  Street,  lyondon,  together  with  various  papers 
referring  to  legal  transactions.  Many  of  the  letters  were 
written  by  David  Thomas  of  Llwj'dcoed,  lylandilo,  to  his 
brother  Morgan  Thomas.     Formerly  Phillipps  MS.  25783. 

160-C.    Legal  Miscellanea. 

Williams  MS.  362.  Paper.  262x208.  Boards.  i8th 
cent.     English. 

lyCgal  correspondence  and  other  documents  addressed 
to  Morgan  Thomas  of  Norfolk  Street  and  Hughes  of  Hatton 
Garden.  They  include  papers  relating  to  Richard  Vaughan 
of  Golden  Grove  (1758),  and  to  the  settlement  made  on  the 
marriage  of  Sir  Richard  Fowler  with  Sarah  Sloane,  27  Aug. 
1706.     Formerly  Phillipps  MS.  24503. 

161-C.    Welsh  Records. 

Williams  MS.  363.  Paper.  273x212.  288  pp.  Boards. 
19th  cent.     Latin. 

Transcripts  of  Welsh  Records  from  the  Patent,  Close 
and  Charter  Rolls  made  by  John  Rowlands  for  Sir  Thomas 
Phillipps.     Formerly  PhilHpps  MS.  23985. 

162-D.    Welsh  Poetry. 

Williams  MS.  2)^4t.  Paper.  276x215.  114  pp.  Boards. 
19th  cent.     Welsh. 

Transcript  of  a  Welsh  MS.  of  Poetry  by  one  of  Sir.  T. 
Phillipps's  secretaries. 

p.  I .     Cowydd  un  .  .  .  dan  y  pared. 

Dyn  wi  yn  cerdded  y  nos.     [D.  ap  Edmwnt.] 
Dyriay  yn  erbyn  torri  y  Deg  Gorchymyn. 

Holl  wyr  a  gwragedd  unwedd  enyd.     Samuel  Pirce. 


Additionai,  Manuscript  162  131 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  5.     Cowydd  [oedran]  a  pharhad  pethau. 

Tri  oudran  houwlan  helynt.     lolo  Goch. 
7.     Cowydd  yn  dangos  gwagedd  y  byd. 

Pruddlwm  ydi  y  corph  priddlid.     Sion  Cent. 
1 1 .     Cowydd  i'r  lesu. 

I  mau  bau  ar  ei  bywyd.     Sion  Cent. 
13.     Cowydd  i'r  Cymru. 

Och  Gymru  fynych  gamfraint.     Sion  Cent. 
16.     lacha  y  Cybudd  a'r  hael. 

Y  Cybydd  fab  difedydd  dig.     5.  Tudyr. 
1 8.     Cowydd  cyngor  duwiol. 

Blin  yw  trailed  y  byd  rhod  hwn.     S.  Cent. 
22.     Cowydd  i'r  Bedd. 

Llyma  fydd  o'r  cyd  cadarn.     S.  Cent. 
24.     Cowydd  Duwiol. 

Gan  nad  da  gwan  enaid  dyn.     5.  Cent. 
26.     Cowydd  Duwiol. 

Pwy  sydd  yn  passio'r  byd.     5.  Cent. 
28.     Cowydd  i  farwolaeth  lesu. 

Gorau  Duw  gwiw  a  rodded.     Gwerfyl  Vychan. 
30.     Cowydd  i'r  Cwrw. 

Y  cwrw  rhydd  car  yr  heidden.     R.  Phylip. 
34.     Dyrie  o  gyngor  i  fErind  ymadal  ai  aflywodrath. 

Pendefig  penod  afiaith,     H.  Morris. 
37.     Cowydd  i'r  Neidr. 

Digiaist  ti  gwau  fi  o  fod.     W.  Llyn. 
40.     Cowydd  i'r  Angau. 

Gwr  gerwin  blin  a  gar  blau.     Morgan  Puw. 
43.     Cowydd  i'r  Byd. 

Tydi  yr  byd  wyt  ar  y  bau.     D.  ap  Edmwnt. 
45.     Cowydd  yn  dangos  fel  y  bydd  pan  ddel  301  hen. 

Ni  bu  yma  i  neb  amarch.     leuan  Brydydd  Hir  (1450). 
49.     Cowydd  i  Angau. 

Dir  i'r  bobl  dewi  iw  yr  bwbacli.     leuan  ap  Rhys  ap  leuan 
53.     Cowydd  yn  dangos  llygredd  y  byd.  [Lewis. 

Wrth  ddau  beth  yr  auth  y  byd.     lettan  Tew  0  Gydweli. 
57.     Cowydd  yn  dangos  anwadalwch  y  byd  hwn. 

Dis  iw  yr  byd  os  arbedwn.     Tudur  A  led. 
61.     Cowydd  i'r  ddrygin  ar  Drydaniaeth. 

lor  glan  fyw  erglyw  fy  awen.     D.  Manuel. 
65.     Yr  amser  y  bu  yr  hen  feirdd. 

Bedo  aeddren  O.C.  1500  to  William  Lleyn  O.C.  1560. 
67.     Cowydd  yn  rhoddi  allan  Enbydrwydd  anafus  Pechod. 

Fy  mrodyr  er  cysyr  cael.     Morns  Robert. 

K2 


132  National  Library  of  Wales 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  ji.     Cowydd  i'r  Haul. 

Llyma  yr  haul  He  mau  rbaid.     L.  G.  Cothi. 
76.     Cowydd  i  Feddwdod. 

Nid  byrddiaw  yu  llai  daw  yu  dydd.     L.  Glyn  Cothi. 
78.     Cowydd  i  Hugh  Ednyfed. 

Y  celfydd  brydydd  bradon.     Sion  Roiger. 
80.     Cowydd  i  atteb. 

Dechreuaf  gweuaf  gowydd.     Hugh  Ednyfed. 
85.     Cowydd  i  ysgraff  Porthauthwy. 

Y  fferi  fawr  i  ffair  Fon.     Syr  D.  Trefor. 

88.     Cowydd  i'r  Eira. 

Nid  allaf  nid  af  o  dy.     D.  ap  Gwilym. 
90.     Cowydd  i'r  Paun. 

Yr  eglur  baun  ar  glauar  bais.     D.  Nanmor. 
92.     Cowydd  y  Uwynog. 

Madun  ronwyn  ru  enwir.     Rhys  Goch  Eryri. 
95.     Cowydd  i  Eiddiges. 

Mawr  genuym  awr  ag  enyd.     G.  Hiraethog. 
99.     Cowydd  y  Cusan. 

Mous  gusan  y  Fair  fainferch.     D.  ap  Gwilym. 
100.     Cowydd  o  ddiolch  i  Ifor  Hael  am  fenig. 

Ifor  ydwyt  oi  frodaur.     D.  ap  Gwilym. 
103.     Cowydd  ir  Frenhines  Elizabeth. 

Wrth  ddarllen  coilfain  celfydd.     S.  Titdur. 

108.     Achau  gras  y  Frenhines  Elizabeth.     (The  pedigree  of  Queen 
Elizabeth  to  Adam). 

112.     Cowydd  i  ofyn  gwraig  a  thelyn. 

Cariad  merch  am  curiai.     Syr  D.  Trefor. 

Formerly  Phillipps  MS.  21885. 

163-C.    Catalogue  of  Rev.  T.  James's  Library. 

Williams  MS.  ^6$.  Paper.  245x207.  18  pp.  Boards. 
1864.     English. 

A  Catalogue  of  the  library  of  the  Rev.  T.  James  (Llall- 
awg)  at  Netherthong,  in  1864.  Most  of  the  books  relate  to 
Wales.     Formerly  Phillipps  MS.  26003. 

164-C.    Miscellaneous  Collections  of  Poetry,  Music,  &c. 

Williams  MS.  366.  Paper.  270  x  197.  138  pp.  Boards. 
i8th  and  19th  cent.     English  and  Welsh. 

This  Collection  consists  of  number  of  loose  leaves  of  manu- 
script notes,  printed  bills,  and  broadsides  from  the  Library  of 
Edward  Jones,  bound  together.    Formerly  Phillipps  MS.  17737. 


Additional  Manuscripts  164,  165  133 

MISCELLANEOUS  COLLECTIONS  OF  POETRY, 

MUSIC,  &c.— continued. 

p.   I.     Advertisement  as  to  the  attempt  of  Dr.  Trusler  of  Bath  to 
institute  Vocal  and  Instrumental  services.     Printed. 

3.  Proclamation  for  a  meeting  of  the  Bards  at  Midsummer 
1798  upon  Primrose  Hill,  where  an  adjudication  would  be 
delivered  on  the  best  translation  into  Welsh  of  Gray's 
Ode — The  Bard.     Printed. 

5.     Pennillion  ar  y  Gaingc  '  Twll  trwy'r  clawdd.' 
8.     Marwnad  Rhydderch  Daiwaidd,  Delynior. 

Mae  lief  dolev  gan  delyn.     Lewis  Morganwg. 

II.  Cynneddfau  amryw  Barthau  Cymru,  gan  Aneurin  Gwaw- 
drydd.  .  .  .  ag  amryfal  ddarlleniad  yn  ol  ysgrifen  day 
hen  lyfr  ar  femrwn.     (See  Myf.  Arch.,  p.  356). 

Gnawd  yng  Ngwynedd  foesedd  eiriau.     16  verses. 

13.  Englynion  by  John  Humffreys  and  E.  Samuel. 

14.  Extracts  from  John  Rhydderch's  Almanac,  1722  and  1728. 
1$.     Translations  of  Permillion  into  English. 

19-22.     Extracts,  &c. 

23.  Broadside  advertisement  of  the  publication  of  the  Welsh 
Archaeology. 

25-47.     Notes  and  extracts  relating  to  Music,  dancing,  &c. 
48-67.     Lists  of  Operas,  Dramas,  &c. 

69.     A  letter  from  W.  Dalton  to  Edward  Jones,  dated  Jan.  12, 

1805. 
73.     A  Letter  from  D.  Thomas   (D.   Ddu  Eryri)   to  E.   Jones, 
24  April,  1799,  regarding  Folk-music. 

79.  A  Paper  on  Music  by  Thomas  Anson. 

84-90.  Notes  on  Music,  Musical  instruments.  Books,  &c. 

91.  A  French  song. 

100-114.  Various  notes  on  musical  matters. 

115.     Proposals    for    publishing    by    subscription  .  .  .  Cambro- 
British  Melodies,  by  Edward  Jones.     Printed. 

121.     Literae   Hebraicae   secundum   ordinem   Alphabeticum   dis- 
positae.     4  pp.     Dublin,  apud  Josephum  Hill.     1782. 

135.  Forster's  Catalogue  of  Music,  18 14. 

127.  Advertisement  of  Lyric  Airs,  by  Edward  Jones. 

132.  Accounts  of  the  Waits  at  Chester. 

135.  Papers  relating  to  the  Minstrel  Court  at  Dutton. 

165-C.    Miscellaneous  Collections. 

Williams  MS.  ■^by.    Paper.    246x190.    238  pp.    Boards. 
i8th  and  19th  cent.     English  and  Welsh. 

A  miscellaneous  collection  from  Edward  Jones's  papers. 
Formerly  Phillipps  17738. 


134  Nation Ai.  IvIbrary  of  Wales 

MISCELLANEOUS  COLLECTIONS— continued. 

pp.  I -20.     Notices  relating  to  meetings  of  the  Royal  Society  of  Music- 
ians ;  letters  from  N.  Dalton,  &c. 
21.     A  Letter  from  Moses  Griffith  to  E.  Jones,  dated  Do^vning 

March  24,  1800. 
23.     Thomas  Jones,  Cheltenham,  to  Jones,  8  Sept.,  18 13. 
27.     Paul  Panton,  do.,  i  Dec,  1817. 
31.     Rev.  H.  Parry,  Holywell,  do. 
35.     R.  Williams,  Fron,  do.,  Aug.  29,  1795. 
39.     Philip  Bowen  of  Plymouth,  do.,  April  i,  1812. 
41-48.     Two  letters  from  Ann  Cameron,  of  Dartmouth,  a  niece  of 

E.  Jones. 
49-88.     Various  notes  and  extracts  on  musical  matters. 

90.     Cywydd  y  Gwenyn. 

Gwae  vardd  o  ddyn  gwiw  a  vai.     Howel  Dafydd  ap  leuan 
93-100.     Translation  of  pennillion  into  English.  L   ''^•^• 

1 01-3.     Extracts  and  notes. 

104.     Awdl  Farwnad  i'w  Ferch,  1755. 

Mae  cystudd  rhy  brudd  i'm  bron.     Gronw  Ddu. 
107.     Awdl  y  Delyn  a  ganwyd  Fis  Gorphenaf,  1789. 

Mae  Uawer  cwyn,  a  di  fwyn  dafod.     Polyhymnia. 

Pp.  167-170  of  the  Cylchgrawn  Cymraeg,  1793.  A  few  other 
pages  of  this  magazine  (97-100)  and  (225-232)  have  also 
been  bound  up  with  the  MS. 

Mae  gwydd  nid  oes  yma  gof.     Taliesyn. 

Gwlad  Cadwallon  fryd  mawr.     Merddin  Wyllt. 

Mawl  merch. 

Fy  seren  ddi  sarrig  fwyn  haeddol  fonheddig. 

119.     Cowydd  Marwnad  Harri  VII. 

O  rhoed  dayar  ar  Harri.     Syr  D.  Trefor. 
126-7.     Extracts  from  Drych  y  Prif  Oesoedd. 

129.     Cywydd  i  ofyn  Gordderch  a  Thelyn  i  Syr  W.  Gruff ydd. 

Cariad  merched  a'm  curiai.     Syr  D.  Trefor. 

12,7.     Bustl  y  Beirdd,  o  hen  lyfr  lorwerth  Morganwg. 
Cler  o  gam  arfer  a  arferant.     Taliesin. 

139.     A  Translation  of  the  last  piece  by  lolo  Morganwg  with  a 
characteristic  note  in  his  writing. 

153-192.     Various  notes  by  Edward  Jones. 

193.  '  Advertisement  of   "  A  Selection  of  .  .  .  Original   German 
Waltzes,"  by  Edward  Jones.     1806. 

195.     A  Letter  from  Thomas  Jones,  of  Cheltenham,  to  Edward 
Jones,  with  reference  to  monetary  affairs,  18  March,  18 18. 

199-204.     Extracts  and  notes. 

205-218.     Music  in  manuscript  by  Jones  including  some  Welsh  airs. 

219-238.     Various  letters,  extracts  and  notes. 


III- 

-114. 

IIS. 

116. 

117. 

Additionai,  Manuscripts  i66,  167  135 

166-C.    Miscellaneous  Collections. 

Williams  MS.  368.  Paper.  262  X 198.  122  pp.  Boards. 
i8th  and  19th  cent.     English  and  Welsh. 

A    miscellaneous    collection    of    Proposals    for    printing 
books,  extracts  and  notes  by  Edward  Jones.     Formerly  Phil- 
lipps  MS.  18078. 
pp.  1-2.     Notes. 

4.  Toast  List  on  the  ist  March,  1813.     (See  also  p.  70). 
7-16.     Various  notes. 

17.     Verses  by  Mrs.  Sheridan  on  her  Brother's  Violin. 

21.     Advertisement  of  The  Chronicle  of  the  Kings  of  Britain,  by 
the  Rev.  P.  Roberts. 

25-32.     Proposals  for  printing  by  subscription   The  British  Arch- 
aiology  ,  .  .  by  T.  Jeffreys,  V.D.M.     1783. 

33-40.     Various  notes  and  extracts. 

41.     Advertisement  of  the  second  volume  of  The  Musical  and 
Poetical  Relicks  of  the  Welsh  Bards,  by  E.  Jones,  1801. 

43-48.     Notes. 

49.     24  mesur  cerdd  dant. 
58.     Englyn. 

Bronfraith   ber    araith   bererin — (deilgoed), 
a  Duwiol-gerdd  ddiflin  ; 
Oer  foreugwaith  ar  frigin, 
Cov(rirddoeth  fydd  cerdd  o'th  fin  ! 

59-80.  Notes  and  extracts. 

81.  Advertisement  of  Welsh  Archaeology. 

83-106.  Various  notes. 

107.  A  Note  as  to  the  authorship  of  "  Fanny  blooming  fair." 

108-116.  Various  notes  and  extracts. 

117.     The  Toasts  given  by  the  President,  the  Earl  of  Oxford,  and 
others  in  18 12,  probably  at  a  Welsh  dinner  on  March  ist. 

119.     Proposals  for  printing  Archaeologia  Cornu-Britannica  ;  by 
William  Pryce,  M.D. 

167-C.    Miscellaneous  Collections  of  Edward  Jones. 

Williams  MS.  ;^6g.  Paper.  254x192.  142  pp.  Boards. 
i8th  and  19th  cent.     English  and  Welsh. 

A  miscellaneous  collection  of  notes,  &c.,  relating  to  Welsh 
music  and  poetry  bv  Edward  Jones.  Formerly  Pbillipps 
MS.  18079. 

p.   I.     Drav?ing  of  a  '  Ducking  Chair  '  at  Plymouth. 

5.  Epitaph  on  the  Rev.  Evan  Lloyd  by  J.  Wilkes. 

8-9.     A  narrative  as  to  Louis  XIV.  and  the  Eddiston  Lighthouse. 
1 1- 1 9.     An  extract  from  Buff  on  on  the  Dog. 


136  National  Library  of  Wales 

MISCELLANEOUS  COLLECTIONS  OF  EDWARD  JONES— contd. 

pp.  29-40.     Notes  on  various  places  in  London  and  the  neighbourhood. 

43-74.     Extracts  from  various  books. 

76-77.  A  Broadside  entitled  "  The  Game  at  Cricket,  as  settled  bv 
the  Cricket-Club,  at  the  Star  and  Garter  in  Pall-Mall." 

79-82.     Various  notes. 

83-90.  An  Essay  on  the  Welsh  Pennillion  with  examples,  probably 
a  draft  of  Jones's  essay  in  the  Musical  and  Poetical 
Relicks,  1784,  p.  30. 

91-142.     Various  notes  and  extracts  by  Edward  Jones. 

168-C.    Miscellaneous  Papers  of  Edward  Jones. 

Williams  MS.  370.    Paper.    245  x  190.    308  pp.    Boards. 
i8th  and  19th  cent.     English  and  Welsh. 

A  miscellaneous  collection  by  Edward  Jones,  containing 
many  pennillion.     Formerly  Phillipps  MS.  18080. 
pp.  6-7.     Y  modd  i  gyweirio  Crwth,  with  an  illustration. 
9-12.     Notes  about  Music. 

13-16.     Fabula  de    Beth   kelhart.     An   account  written  in   Latin 
early  in  the  i8th  cent.,  copied  from  an  old  MS.  at  Gwydir. 

17-22.     Notes. 
23-4.     Advertisement  of  the  Musical  and  Poetical  Relicks,  1801. 
2$ .     Cy wydd  y  Daran. 

Mae  gair  imi  o  gariad.     D.  ap  Gwilym. 

29.  Notes  by  William  Jones,  Llangadfan,  on  the  translation  of 
Welsh  poetry  into  English. 

34.     William  Jones  to  Edward  Jones,  7  Aug.,  1789. 

37.     Ditto  to  ditto,  no  date. 

45.     Cywydd  i  ofyn  Telyn. 

Y  grymuswalch  gair  Moesen.     W.  Llyn. 

50.     R.  W.  Wynne  of  Garthewin  to  Edward  Jones,  8  Dec,  18 17. 

55.     Edward  Jones  to  Miss  Mary  Prichard,  March  8,  18 16. 

59.     Pennillion. 

65.  Ymddiddan  rhwng  Arthur  a'r  Eryr,  from  a  copy  by  Lewis 
Morris. 

Ys  rhyfeddaf  cyd  bwyf  barod. 

69.  Copy  of  a  letter  from  Algernon  Sidney  to  his  father,  dated 
from  Venice,  12  Oct.,  1660. 

73.  A  Letter  from  William  Totty  of  Ruthin  to  Robert  Jones, 
dated  28  May,  1780,  relative  to  his  claim  for  the  Lleth- 
wryd  estate  with  a  pedigree. 


Additional  Manuscript  i68  137 

MISCELLANEOUS  PAPERS  OF  EDWARD  JONES— continued. 

pp.  78-9.  The  pedigree  of  the  Jones's  of  Henblas,  and  the  Jones's  of 
C\vm  in  the  parish  of  Llanddervel.  Edward  Jones  was 
the  son  of  John  Jones  of  Henblas.  He  was  born  on 
Easter  Sunday,  1752. 

81-92.     Extracts  and  notes. 

93.     Englynion  by  Lewis  Mon,  Tudur  Aled,  &c. 

96.     Notes. 

loi.     Epitaph  on  the  Rev.  Wm.  Morgan,  Llanddeusant,  Anglesey. 

Mae'n  rhowir  am  gowir  gan, 

Ar  fu  farw  Will  Morgan.     Rev.  T.  Owen,  Aberffraw. 
108.     Tri  Englyn  i  Risiard  Davies,  Esgob  Mynyw. 

Mae  un  Esgob  a'n  gobaith  ;  ym  Mynyw. 

113.  Triads. 

114.  Rhinweddau  y  Ceiliog. 

115-131.     Notes. 

132,  'Mr.  Morgan  Llewelyn,  of  Neath,  told  me  about  the  year 
1 77 1  that  he  had  in  his  possession  a  Telyn  Rawn  which 
was  the  property  of  Thomas  Llewelyn  of  Rhigoes,  &c." 
A  note  in  the  writing  of  lolo  Morganwg. 

133-140.     Notes  and  Letters. 
141.     Pennillion. 
143-6.     Some  notes  about  Towyn,  Merioneth. 
Engljrn  i  ffynon  Llangadfan. 

I  ffynon  Lan  Gadfan  yn  gydwedd — deuant.     H.  William. 

147-153.     Notes. 

154.  Englynion  by  Sion  Tudur,  Dafydd  ab  Edmwnt,  Dafydd 
y  Coed. 

157.     Englyn  cyntaf  Huw  Morris,  but  some  [say]  D.  Nanmor. 
Chwilio  rwy  heno  am'r  henwydd,  syth-geg, 
Mam  seithgyw   hanner-blwydd 
A  glybu  neb  globen  o  wydd 
Yn  cleger  am  y  Ceiliagwydd. 

158-176.     Notes  and  extracts.  , 

174.     Englyn  i'r  ysgwer  vach. 

Per,  per  ysgwer  oes  kaink,  mawr  voliant. 

177.     An  account  of  Richard  I  and  Blondiaux. 
181-243.     Notes  and  Extracts. 

244,  Tudur  Aled  buried  in  St.  Asaph. 

Epitaph  at  Abergele. 

245.  Englynion. 

Dyma'r  gwlith,  dyma'r  gwenith  gwyn.     H.  Morris. 
Canlyn  pladur  ddur  ai  ddant — rhosdir.     E.  Morris 

246-265.     Various  notes. 


138  Nationai.  Library  of  Wales 

MISCELLANEOUS  PAPERS  OF  EDWARD  JONES— continued. 

p.  266.     Welsh  Proverbs. 

274-5.     A  Map  of  Port  William  iu  the  parish  of  Adare,  I,imerick,  1 722. 

282.     The  names  of  Welsh  Tunes  and  Songs. 

285.     Advertisement  of  Musical  and  Poetical  Relicks,  third  ed., 
and  The  Bardic  Museum. 

287.  Triads. 

292.  William  Jones  to  Edward  Jones,  Nov.  12,  1791. 

295-298.  Ditto,  June  23,  1789. 

299.  J.  Prichard  to  Edward  Jones,  July  21,  191:. 

303.  Triads. 

169-C.    Miscellanea  of  Edward  Jones. 

Williams  MS. -^yi.    Paper.    253x210.    280  pp.    Boards. 
i8th  and  19th  cent.     English  and  Welsh. 

Formerly  Phillipps  MS.  18081. 

1-4.     Notes  by  E.  Jones  on  the  back  of  a  Concert  Bill. 
5-20.     Translation  into  English  of  the  Mabinogi  of  Pwyll  up  to 
p.  II,  in  the  Oxford  Edition,  1887. 

21-48.  Poetry  in  the  writing  of  Dafydd  lonawr  (1751-1827)  ad- 
dressed to  Edward  Jones,  prefaced  by  an  extract  from 
Goronwy  Owen's  ode  to  Lewis  Morris. 

21.         At  Delyniawr  mawr  Meirion, 

Rhoddwn  ariant  a  rhuddaur.     G.  Owain. 
22-36.     Cyfran  o  Gywydd  y  Drindod. 

Prophwydi,  pur  hoff  awdwyr.     D.  lonawr. 
[See  II.  619-888  in  the  ^th  part  of  "  Cywydd  y  Drindod." 
37-41.     Cywydd  y  Daran. 

Y  fellten  hoywaf  wyllt-daith.     D.  lonawr. 
{Gwaith  D.  lonawr,  p.  165). 
42-45.     Marwnad  lorwerth  Rhisiart. 

Ai  gwir  a  glywir  ?  gwae'n  gwlad  I     D.  lonawr. 
[Gwaith  D.  lonawr,  p.  319). 

46-47.     Emyn. 

y  cadarn  Jehofa  deyrnasa'n  y  Nef.     D.  lonawr. 

48.  Englynion  i  Lys  If  or  Hael. 

Llys  Ifor  hael,  gwael  yw'r  gwedd,     E.  Evans. 

49.  A  Letter  from  Thos.  Howell  of  Bristol,  to  E.  Jones,  i  Sept., 

,,  [1802. 

54.     Verses.  '- 

Pren  unbren  a  ganllwyd. 

57.     On  the  approach  of  winter.     Written  in  1778  by  lolo  Mor- 
ganwg,  from  the  Welsh. 

In  woful  guise  the  rifled  groves  appear. 
58-62.     Notes. 


Addition Ai,  Manuscript  169  139 

MISCELLANEA  OF  EDWARD  JONES— continued. 

pp.  63.     Englynion  wrth  fynd  i  gysgxi  a  chodi. 

Dan  Dduw  goreu-dduw  gorweddaf, — i  lawr.     3  verses. 

64-5.     Englynion  by  Thomas  Anwyl,  Edmund  Prys,  Wm.  Llyn, 
Morus  Dwyfech,  Margaret  Davies  o'r  Coed  caedu. 
Englyn  ar  fedd  Tudur  Aled. 

Cai  ras  hen  Haras  tan  weryd,  Tudur 
Tad  yr  holl  gelfyddyd, 
Ymadrodd  dysg  ei  medryd 
Cais  tan  ben  cist  awen  byd. 

66.     Englynion  Marwnad  Moses  Powell,  D.D. 

Moesen  ber  awen  o'r  brig,  mae  eisiau.     5  versesl. 
67-148.     Notes  and  Extracts. 

149.     Proposals  for  printing  the  Celtic  Remains  by  the  late  Lewis 

Morris,  and  augmented  by  Walter  Davies,  of    All-Souls 

College,  Oxford. 

1 51-162.     Notes. 

163-4.  A  notice  addressed  to  a  Mr.  Hughes  to  attend  a  meeting 
of  the  Cymmrodorion  Society  at  the  Queen's  Arms, 
St.  Paul's  Churchyard,  dated  i  March,  1779. 

165-185.     Notes. 

186.     Dau  englyn  a  gant  Cynddelw. 

Balch  ei  fugimawr  ban  nefawr — ei  lef. 
187-200.     Notes. 

201-216.     A  Devonshire  Play  '  commonly  called  a  Christmas  Play.' 
A  curious  piece  apparently  played  by  rustics. 
217.     Story  of  Beth-Kelhart.     See  also  pp.  235-8. 
225-231.     Description  of  an  Irish  Feast  by  Dean  Swift. 

239-240.  A  notice  in  the  writing  of  lolo  Morganwg  and  signed  by  him, 
Edmimd  Gill,  William  Owen  and  David  Samuel,  summon- 
ing Edward  Jones  to  meet  them  '  in  the  Long  Fields  be- 
hind the  British  Museum,'  there  to  produce  poems  and 
orations  on  given  subjects  as  testimonials  of  their  several 
claims  to  Bardic  degrees." 

241-2.     A  printed  notice  with  reference  to  the  concerts  of  Dr.  Call- 
cott,  dated  Feb.  6,  18 15. 
249.     Cywydd  ar  fywoliaeth  y  Cedyrn  Trawsion,  in  the  writing 
of  the  Rev.  D.  Ellis. 

Gwelais  eira  glas  oerwyn.     E.  Prys. 

255-260.     Notes  on  Welsh  airs  by  E.  Jones. 

262.     A  Letter  from  Dr.  Joseph  Pring  of  Bangor,  29th  Nov.,  1817. 
267.     Cywydd  i  Syr  Hywel  y  Fwyall. 

A  welai'r  neb  a  welaf.     lolo  Goch. 
271.     The  ballad  of  '  Ould  Robin  Gray." 

274.  An  old  song  copied  from  an  old  book. 

Three  children  sliding  on  the  ice. 

275.  Miss  A.  Maxwell  to  Edward  Jones,  Dec.  16,  1806. 


140  National,  Library  of  Wales 

170-C.    Miscellanea  of  Edward  Jones. 

Williams  MS.  3y2.    Paper.    250x205.    184  pp.    Boarda 
i8th  and  igth  cent.     English  and  Welsh. 

Formerly  Phillipps  MS.  18082. 
pp.  1-6.     Notes  and  Extracts. 

7.  A  Specimen  of  the  modem  British  poetry  in  the  Monmouth- 

shire or  Gwentian  dialect. 

Fel  'roeddvvn  ar  ddivvarnod  ar  dywydd  yn  dyfod.   1 1  verses. 

8.  A  Specimen  of  Glamorganshire  poetry. 

O  bydd  un  newydd  digri.     7  verses. 

9.  Englynion  i'r  Delyn.     13  verses. 

Pan  fo  meddvvl  dwl  mewn  dyn,  ag  yspryd. 
Hyppynt  hir, 

Gwiwlyw  gwaladr. 

II.     A  Letter  from  W.  Jones,  Llangadfan,  to  E.  Jones,  enclosing 
the  above  poetry  (pp.  7-10). 

13.     A  Letter  from  Thomas  Williams  to  B.  Jones. 
15-20.     Extracts. 

21-26.     A  List  of  57  Welsh  Proverbs  with  explanations  in  Latin, 
written  in  the  latter  part  of  the  17th  cent. 
I.  Bai  ar  wrach  dorri  ei  chlun. 

10.  Bellach,  bellach,  fal  chwedl  y  Barcutt. 

11.  Bendith  i'r  hwch  biau'r  bloneg. 
47.  Buan  bam  pob  ehud. 

57.  Byrr-ddydd  digasog  saint. 
29-52.     Extracts  and  Translations. 

53,     Englynion  y  Beddau  e  cod.     MS.  Chart.  Dom.     William 
Salesbury  de  Llanrwst. 
Y  bedd  yn  y  gorvynydd,  &c. 

61.     Sibli's  prophecy,  by  G.  Owen,  in  the  writing  of  Dafydd 
Ddu  Eryri. 

63.     Draft  of   a  letter  from   Edward   Jones  to  the  Rev.  Evan 
Herbert  of  Dolgelley,  with  reference  to  Welsh  customs. 

65-67.     The  draft  of  a  preface  to  one  of  E.  Jones's  books. 

69.     A  Letter  from  Dafydd  Ddu  Eryri  to  E.  Jones,  8  Dec,  1796. 
75.     Marwnad  Howel  ap  Griffith  ap  Kynan. 
Howel    ddiogel    ddiogan,    deym. 

Llywarch  Prydydd  y  moch.     9  verses. 
81.     A  Letter  from  William  Llewelyn  to  Edward  Jones,  dated 
May  5,  18 1 2,  relative  to  his  family. 

85.  Englynion  (2) 

CoUen  fion  iraiddgron  rwyddgref — croenfraith. 
Hob  a  dirif,  apparently  the  words  of  a  folk-song. 
Trafaeliais  i  Gaer,  o  Gaer  i  Lundain. 

86.  Another  Folk-song. 

Clywais  gog,  bink,  bink,  bink. 


Additional  Manuscript  170 


141 


MISCELLANEA  OF  EDWARD  JONES— continued. 

p.  87.     Cerdd  i  ofyn  Telyn  i  Sion  Prys. 

Y  gwr  iefangc  gorau  afiaeth.     Cadr.  Roberts. 

93-105.     Extract  of  a  Letter  from  Lewis  Morris  to  O.  Meyrick.     {See 
Addit.  MS.  67). 
III.     Cywydd  Marwnad  Tudur  Aled. 

Troi  llawTigwnip  trwy  hoU  angerdd.     Sion  Ceri. 

115.     Gwaith   Gwenystrad  with  translations  by   E.   Evans    and 

W.  Owen. 

Arwyre  gwyr  Cattraeth  gan  ddydd. 
119.     Cywydd  Canmoliaeth  i  Ferch. 

Medra  om  pwyll  mydru  om  pen.     T.  Aled. 
121.     Englynion  (2). 

Sipiais  fedd,  gwiwfedd  gyfion,  go  faswedd 

Cymmysgethr,  ry  ysgethr  yr  asgwrn — lieb  hirddadl. 

123.     Cywydd  Marwnad  g^vyr  wrth   gerdd,   in   lolo    Morganwg's 

writing. 

Twyll  frau  fradog  tywyll  frith.     5.  Tudur. 
128.     An  English  poem  by  S.  D. 

When  e'er  I  view  ye  billing  doves. 
131.     A  Letter  to  Edward  Jones  from  his  nephew  H.  Rivers,  dated 

Stowford,  Jan.  21,  1818. 
155.     Another  letter  from  H.  Rivers,  dated  April  19,  1811. 
139-     Cywydd  Gofyn. 

Hwyl  gymmen  yw  margen  mawl.     Sir  Hywcl  Ddu. 
142.     Cywydd  y  Byd. 

Pa  ham  i  mae'r  byd  Uawnfryd  Uu.     D.  Jones,  Llanfair. 

144.  Cywydd  y  Deg  Gorchymyn. 

Duw  uchod  a  ddyfod  ddeddf.     G.  Canoldref. 
Cywydd  ar  y  Pader. 

Ein  Tadol  Frenhin  Dduw-dad.     Morgan  ap  H.  Lewis. 

145.  Cywydd  yn  dangos  fyrred  oes  dyn. 

Dyn  fal  blodeuyn  y  daw.  Morgan  ap  H.  Lewis. 

147.  Cywydd  oferedd  y  byd. 

Gwae  a  fwriodd  goferwas.     leuan  Brydydd  Hir. 

148.  Cywydd  i  Owain  Tudur. 

Da  gwyddom  dewi  a  gaddef.     leuan  Gethin. 

1 50.  Cywydd  Marwnad  Syr  Owain  ap  Meredydd. 

Y  Uu  mawr  ni  allai  mwy.     leuan  Gethin. 

151.  Cywydd  Merch. 

Dymod  o  serch  ym  oedd.     Bcdo  Aeddren. 

152.  Cywydd  athrod  Henwr. 

Y  fun  hoywddoeth  fonheddig.     Bedo  Aeddren. 

154.     Dau  englyn  o  glod  i'r  Geirlyfr  Cymraeg  o  waith  T.  Richards. 
Trysor  fab  mynor  ddymunwn.     Rob.  Hughes. 


142  National  IvIBrary  of  Wales 

MISCELLANEA  OF  EDWARD  JONES— continued. 

p.  155.     Cywydd  i  ganmol  Cusan  merch. 

Cefais  un  gofus  Wener.     Griff.  Hiraethog. 
156.     Cywydd  y  Hong. 

Y  ty  wrth  west  ar  tri  tho.     Rhys  Nannior. 

158.  Cywydd  y  Gwynt. 

Tydi'r  gwynt  tad  eira  ac  6d.     Meredydd  ap  Rys. 

159.  Cywydd  i  oiyn  maen  melin. 

Pwy  oil  a  gair  pell  i  gyd.       [Sion  Ceri.] 
161.     Cywydd  i  ofyn  Paun  a  Phaunes. 

Rhwyd  y  gwin  rrydeg  iner.     Cynng  ap  Dd.  goch. 

163.  Cywydd  i  ddyfalu  grudd  merch. 

Y  ferch  foiiheddig  ddigawn.     Thomas  Derllys  neu  Tudur 

164.  Cywydd  i  ddyfalu  Haw  merch.  A  led. 

Y  fiiii  orau  llun  i  Haw.     Sir  D.  Owain. 

166.  Cywydd  i  Faib  Owain  Cyfeiliawg. 

Eurwn  gerdd  gyda'r  un  gainc. 

167.  Cywydd  gorchestol  i  Wallt  merch. 

Doe  gwelwn  carwn  pe  caid.     leuan  ap  Rhydderch  ap  leuan 

168.  Cywydd  i'r  Ceiliog  Fronfraith.  Llwyd. 

Y  ciw  eurwisg  cywir  iaith.     Huw  Ceiriog. 

170.  Cywydd  i  ddifrio  dyn  gwrthun,  &c. 

Caru'r  oeddwn  gwn  gwynfun.     Guttyn  bach  ap  Raph. 

171.  Cywydd  i  ofyn  Bwccled. 

Mae  yngo  gledd  ymwng  gwlad.     Sion  Ceri. 

^73-     Cywydd  ymddiddan  rhwng  y  Bi  a'r  mab. 

A  mi  mewn  man  ar  lannerch.     Howel  ap  lolyn. 

174.     Cywydd  moliant  Sir  Morgan  Herbert. 

Y  brenin  llwdn  bron  henllew.     Math,  ap  Llewelyn  Goch. 

176.  Cywydd  i  bum  mab  Llywelyti  ap  Hwlcyn. 

Mi  awn  draw  myned  yr  wyf.     Rhys  Goch  Glyndyfrdwy. 

177.  Cywydd  i'r  Farf. 

Y  gwr  a  wnaeth  mabiaeth  mawl.     Syr  Roger  Offeiriad. 
179.     Cywydd  i  oiya.  Cyngor  i'r  TJwynog. 

Dydd  da  i'r  llwynog  o'r  ogof.     H.  Llwyd. 
181.     Atteb  i  Gywydd  y  Llwynog. 

Y  llwynog  a'r  lliw  anhardd.  Huw  Llwyd. 

Most  of  the  above  poems  were  copied  from  MSS.  now 
at  the  British  Museum. 

171-E.    Miscellanea  of  Edward  Jones. 

Williams  MS.  ^y;^.    Paper.    336x210.    100  pp.    Boards. 
i8th  and  19th  cent.     English  and  Welsh. 


Additional  Manuscript  171  143 

MISCELLANEA  OF  EDWARD  JONES— continued. 

Formerly  Phillipps  MS.  18083.     Letters,  broadsides,  and 
a  large  collection  of  pennillion. 

pp.  1-4.     A  letter  from  the  Rev.  D.  Ellis  to  E.  Jones,  dated  Amlwch, 
27  July,  1786,  enclosing  pennillion. 

5-8.     Cerdd  o  foliant  i'r  Delyn. 

Deffro  'n  ddi  gymysg,  tyr'd  awen  dod  addysg.    22  verses. 
Dafydd  Jones,  Llanfair  dolhaiarn. 
9-14.     Pennillion  in  the  writing  of  William  Jones,  Llangadfan. 

15.  A  Letter  from  Goronwy  Owen  to  Richard  Morris,  dated 
Walton,  May  18,  1754,  in  the  writing  of  D.  Ellis. 

17.  Copies  by  William  Jones,  Llangadfan,  of  the  tunes  and  words 
of  the  May  and  Christmas  carols,  as  they  were  sung  in 
Montgomeryshire. 

19.     Extracts  from  the  '  History  of  the  Gwydir  family.' 

23.  Advertisement  of  the  British  Melodies,  issued  by  W.  Power 
of  Dublin. 

25.  Pennillion   '  Mesur  Sion  gwr  y  ty,'  written  by  lolo  Mor- 

ganwg. 

Calon  oer  achwyn  alarus.     37  verses. 

26.  Trioedd. 

Tri  pheth  hardd  dros  ben  mewn  teulu.     15  verses. 

27.  Trioedd  o  rywiau  eraill. 

Ser  y  nef  pwy  wyr  eu  nifer.     6  verses. 
Llyma  benillion  amrafaelion.     10  verses. 

28.  Arwyddion  o'r  tywydd. 

CreflEwch  wawr  o  vawr  i  vach.     D.  Nanmor. 
Englyn  gorchestol  ar  un  gydsain. 

Unwn  enynnwn  yn  noniau — ein  Ion.     L.  Hopcin. 
Englyn — Pedwar  pur  mesur  miwsig. 

29.  Marwnad  Thomas  William  Howel. 

Wylofain  am  ail  Ofydd.     Watgyn  ap  Howel,  1640. 
Pp.  25-31  are  in  lolo  Morganvjg's  writing. 
33.     Awdl  i  Mastr  Pirs  Mostyn. 

Pen  breisgerdd  bonedd  bennod — parch  fawredd. 
37.     Letter  on  Dancing  in  Wales  with  a  complete  description  of 

the  Music  and  Dancing,  by  William  Jones. 

41.     A  Translation  of  '  The  Dying  Christian,' by  D.  Ddu  Eryri. 

Gwreichionen  dan,  anadliad  Duw. 
43.     Sibli's  prophecy  translated  by  D.  Ddu  Eryri. 
45.     Prophwydoliaeth  Sibli  by  G.  Owen. 

48.     A  Letter  from  D.  Ddu  Eryri  to  Edward  Jones,  Dec.  7,  1785. 
Pp.  37-50  are  in  D.  Ddu  Eryri's  writing. 

51.  '  Cywydd  yr  Eryr  '  in  the  hand  of  John  Williams,  Plasybrain. 
Yr  'yri  hardd  oreurog.     Michael  ap  Rhisiart. 


144 


National  IvIbrary  of  Wales 


MISCELLANEA  OF  EDWARD  JONES— continued. 

pp.  53-56.  A  Translation  into  English  of  a  part  of  E.  Lhuyd's 
to  the  Welsh.'     Arch.  Brit. 


Letter 


59-62.     Extracts     from     the     Grammatica     Latino-Celtica     by    A. 
Dumoulin,   1800. 

63.     Englynion  i  Bont  Llangollen. 

Gweitliiwch  os  gellwch  i  GoUen,  bont 
Pont  leuosog  pen  tlysau,  pont  union. 
Englyn  i  un  o  Dlyseu  Cymru,  probably  Wrexham  Church. 
Clochdy  twt,  hoeldy  taldeg,  Corwyndy. 
66-7.     Copyright  Licence  to  Edward  Jones,  dated  15  May,  1802. 

69-70.     '  To  the   Lovers  of   Musick,'   a  preface   to  Mr.   Pepusch's 
Cantatas. 

71.     House  List  of  the  Royal  Society  of  Musicians,  Dec.  28,  18 17. 

73.     Caniad  y  Cymmrodorion, — a  printed  broadside. 

Cyd-unwn,  Gymmrodorion. 
75.     Cerdd  arferol  ei  chanu  gan  y  Gwyneddigion.     A  broadside. 

Cyd-unwn  Wyneddigion,  Brodorion  freiscion  fryd. 
79.     Pennillion, 

86.     The  Monkish  Latin  Hymn,  with  a  translation. 
Te  Deixm  patrem  colimus. 

89.  A  Letter  from  the  Rev.  J.  Jones  (Tegid),  to  Edward  Jones, 
dated  Dec.  28th,  1820. 

91.  Primary  Proceedings  of  the  Cymmrodorion,  Jime  24th,  1820. 
A  printed  sheet  setting  forth  the  objects  of  the  Society 
upon  its  revival  in  1820. 

95.     Draft  of  a  letter  by  E.  Jones. 


172-E.    Miscellanea  of  Edward  Jones. 

Williams  MS.  -^j^.     Paper.     344x210.    72  pp.    Boards. 
l8th  and  19th  cent.     English  and  Welsh. 

Formerly  Phillipps  MS.  18084. 
pp.   1-6.     Notes  by  Edward  Jones. 

7.     A  Charm  for  Ennui,  a  matrimonial  Ballad  by  W.  Hayley 
9.     MSS.  in  Edward  Jones's  possession  in  1788. 
Folio  MSS.— 

(i)  Extent  of  Anglesey. 

(2)  Llyfr  Cywyddau. 

(3)  Llyfr  Achau,  — Rd.  Thomas. 

(4)  Ditto — antient. 
Quarto  MSS. 

(5)  Ystori  Culhwch  .  .  .  ac  Olwen, — ac  ystori  Mabin- 

ogi,  Vol.  I. 

(6)  Translation  of  Mabinogi,  Vol.  II. 

(7)  Pedigrees,  a  transcript  from  Guttyn  Owain. 


Additional  Manuscripts  172,  173  145 

MISCELLANEA  OF  EDWARD  JONES— continued. 

Quarto  MSS. — continued. 

(8)  Gwaith  Dafydd  ab  Gwilym.     Vol  I. 

(9)  Ditto.     Vol.  II. 

(10)  Transcript  of  the   Extent    of    Anglesey,    by    Rd. 

Thomas. 

(11)  Cofrestr  o'r  holl  lyfrau  printiedig  yn  Gymraeg. 

(12)  Miscellaneous  Letters,  &c.,  relative  to  Antiquity — 

curious. 

(13)  Llyfr  C)rwyddau,  &c.,  script,  1640. 

(14)  Gwaith  I/lywarch  hen, — with  English  translations, 

notes,  &c. 

Octavo  MSS. 

(15)  Antiqiiitates    Parochiales,    Auth.    H.    Rowlands, 

(16)  Coch  Asaph. 

(17)  lylyfr  Cywyddau. 

(18)  MS.  Miscellany. 

(19)  History  of  Gruff ydd  ap  Cynan,  &c. 

(20)  Kalendar  of  Saints, 
p.  1 1 .     English  poetry. 

15.     Notes  by  E.  Jones — Saith  rhyieddodau  Gwynedd. 

18.  Circular  Letter  by  Rev.  E.  Edwards  relative  to  his  edition 

of  Brown  Willis's  St.  Asaph.     Dated  Oct.  6,  1791. 

19.  Notes  by  E.  Jones. 

2 1 .     Toast  List  of  a  Welsh  Dinner  in  1 8 1 1 . 

24.  '  Ludlow  Castle.'     A  broadside. 

25.  'The  State  of  the  Charity  School   at   Meole-Brace,    1816.' 

A  printed  broadside. 
29-40.     Notes  by  E.  Jones. 

41.     Proposals  for  printing  The  Celtic  Remains. 
43.     Baptism  Certificate  of  Edward  Jones,  March  29th,  1752. 
A  note  as  to  King  Edward  II's  Cradle  now  at  the  Rev.  Mr. 
Ball's,   Newland,   Gloucestershire. 
45-48.     Notes  by  E.  Jones. 

49.     Primary  Proceedings  of  the  Cymmrodorion,  1820. 

53-72.     Toast  Lists  of  Welsh  Dinners  on  March  ist  for  1790,  1800, 
1806,  1807,  1808,  1809. 

173-E.    Miscellanea  of  Edward  Jones. 

Williams  MS.  ^yS-    Paper.   342x214.    210  pp.    Boards. 
i8th  and  19th  cent.     English  and  Welsh. 
Formerly  Phillipps  MS.  18085. 

pp.  1-4.     Prospectus  of    The   Musical   Academy   of   Messrs.    Logier, 
Webbe  and  Kalkbrenncr. 
6.     Awdl  i'r  laith  Gymraeg. 

laith  eiriau  glwys,  iaith  curglod. 


146 


National  Library  of  Wales 


P  7 
9-26 

27 

29 
31 

35 

3^74 
75 
79 
81 

83-86 

87-138. 
139. 

142. 

147. 

149-166. 

167. 

168-172. 

173- 
191-204. 

207, 


MISCELLANEA  OF  EDWARD  JONES— continued. 

Englynion  by  Hugh  Morris  and  others. 
Welsh  Songs  and  Pennillion  and  Englynion, 
Cerdd  i'r  Gwyneddigion. 

Hawdd  fod  yn  glau  fal  hyn  ynghyd, 
English  poetry. 

A  Letter  from  Rev.  Thomas  Davies,  Llanddervel,  to  Ed. 
Jones,  dated  Feb.  i8th,  1809. 

A  Letter  from  R.  E.  Williams,  Bodwenni,  to  Ed.  Jones, 
dated  May  sth,  1809. 

Notes  and  Extracts  by  Edward  Jones. 
A  Letter  from  T.  Annely  to  E.  Jones,  i  June,  1787. 
Cerdd — I  feio'n  erwinol  ar  amser  presenol. 
Pennillion  ar  Destyn  a  gymmerwyd  o  gerdd  Sion  Ceiriog. 
Chwi  uchel  eich  graddau. 

Pp.  41-2  of  an  Auction  Catalogue  containing  among  other 
items  '  A  Silver  harp,  the  Prize  given  to  the  Victor  in  the 
Cambrian  Musical  Games — ^^3   15s.' 

Notes  and  Extracts  by  E.  Jones. 
Dosparth  yr  Ymryson,  o  waith  Taliesin. 

Pan  aeth  Caswallon  hir  o  dir  mab  Donn. 
Notes  by  E.  Jones. 
British  Melodies.     A  broadside. 
Notes  by  E.  Jones. 

Englynion  in  Welsh  by  W.  Cjmwal,  and  in  Latin  by  E.  Prys 
and  D.  Lloyd  of  Henblas. 

Notes. 

Extracts  from  Harleian  MS.  418 1. 

Cofrestr  o'r  HoU  Lj^rau  Printiedig,  &c.,  1717.  A  copy  of 
the  printed  book. 

Notes  by  E.  Jones. 


174-E.    Miscellanea  of  E.  Jones. 

Williams  MS. -^^J^.     Paper.     334x205.     96  pp.     Boards 
i8th  and  19th  cent.     English  and  Welsh. 

Formerly  Phillipps.  MS.  18086. 

PP-    3~5-     Extract  from  Chapter  6  of  Lewis's  History  of  Britain. 

7-13.     A  Brief  Account  of  the  British  or  Cambrian  Music  by  L. 
Morris. 

14.     Extracts  from  Owen's  History  of  the  Antient  Britons. 

19-54.     Various  extracts  and  notes  mostly  by  E.  Jones. 


Additionat,  Manuscripts  174 — 176  147 

MISCELLANEA  OF  E.  JONES— continued. 

p.  55.     '  On  the  Reverence  required  in  singing  Psalms'.     A  printed 
broadsheet. 

57.  Pennillion. 

59-78.  Notes. 

80.  Pennillion. 

83-92.  Notes  by  E.  Jones. 

175-A.    Proverbs  and  Apophthegms. 

Williams  MS.  377.  Paper.  158  X 100.  8  pp.  Card- 
board case.     i8th  cent.     English. 

"  A  choice  collection  of  Proverbs  and  Apophthegins  "  [sic] 
written  by  David  Jones  of  Trefriw,  and  probably  copied  from 
some  MS. 

176-B.    Sermons,  Addresses,  &c.,  by  Rev.  E.  Griffiths. 

Williams  MS.  378.  Paper.  Various  sizes.  19th  cent. 
Welsh  and  English.     Unbound. 

A  bundle  of  sermons,  addresses,  historical  notes  and 
religious  poetry  belonging  to  the  Rev.  Evan  Griffiths  of 
Swansea  (1795-1873)  and  the  Rev.  Thomas  Rees,  D.D.,  of  the 
same  place.     Sermons  date  from  1823  to  1871. 

The  following  extracts  from  some  autobiographical  notes 
are  written  on  a  loose  sheet. 

Commenced  my  Ministry  at  Park  Mill,  Gower,  May  3,  1822. 
Lady  Barham  died  Saturday,  April  23,  1823. 

Was  ordained  to  the  Christian  ^linistry  at  Pisgah,  Parkmill, 
Gower,  July  21,  1824. 

Commenced  translating  Mathew  Henry's  Commentaries — began 
somewhere  in  Numeri. 

Resigned  my  Ministry  in  Gower,  Aug.  4,  1828. 

May  26  (Tuesday),  1829,  married  Mrs.  Mary  Jones — Thank  God 

for  her. 
March  22,  1830,  took  to  the  Printing  Office  to  carry  on  Henry's 

Esboniad. 
March  20,  1837,  Signed  the  Total  Abstinence  Pledge. 

Nov.  7,  1841,  Took  part  in  the  formation  of  a  new  Congregational 
Church  at  the  Victoria  Rooms,  Swansea,  which  aftem'ards 
built  the  first  Capel  Sion. 

Removed  to  High  Street,  Nov.  16,  1835. 

Finished  printing  Henry's  Esponiad,  Nov.  18,  1835. 

Mathew  Henry  died  in  17 14  being  52  years  old.  He  was  a  diligent 
hard  workman. 

My  dear  wife  died  Sabbath  evening,  Feb.  19,  1854. 

L2 


148  National  Library  of  Wales 

SERMONS,  ADDRESSES,  &c,,  by  REV.  E.  GRIFFITHS— continued. 

There  are  also  historical  notes  by  the  Rev.  Thomas  Rees, 
D.D.,  on  the  following  Nonconformist  Chapels  :  Twrgwyn, 
Cardiganshire ;  Capel  y  Drindod ;  Salem  ;  Cardigan  ;  lylan- 
geitho  ;  Aberporth;  1^1  anil ar  ;  Aberystwj^th — Baptist  Chapel; 
Neuaddlwyd  ;  Bethania  ;  Waunifor  ;  Cilgwyn  ;   Bwlchllan. 

177-B.    Sermons  by  Rev.  E.  Griffiths. 

Williams  MS.  379.  Paper.  Various  sizes.  Unbound. 
19th  cent.     Welsh  and  English. 

A  Collection  of  sermons,  addresses,  &c.,  written  by 
Rev.  Evan  Griffiths  of  Swansea,  including  (i)  A  Lecture  on 
Matthew  Henry  ;  (2)  Printed  copies  of  IvCtters  written  by 
Evan  Griffiths  to  the  Newspapers. 

178— 180-D.     Ancient  History  of  the  Britons.     By  Sir  S.  R. 

Meyrick. 

Williams  MSS.  380-2.  Paper.  273x211.  Calf  bind- 
ing.    Vol.  I.     1810.     English.     570  pp. 

Vol.    II.        ,,  ,,  570  pp.  +18  loose  pp. 

Vol.  III.         „  „  550  pp. 

The  three  volumes  have  the  following  Title-page  : — 
"  Antient  History  of  the  Britons,  from  their  first  peopling 
Great  Britain,  till  the  end  of  the  reign  of  Cadwalader,  their 
last  nominal  Sovereign.  Compiled  from  the  remaining 
authentic  documents  ol  that  period  compared  with  the  notices 
given  by  the  Roman  Authors,  By  Samuel  Rush  Meyrick,  A.B., 
of  Queens  College,  Oxford." 

This  voluminous  work  has  never  been  published.  Vol.  I. 
has  a  sketch  map  of  the  British  Isles,  and  the  two  volumes  have 
sheets  inserted  for  the  same  purpose  but  no  maps  have  been 
drawn  upon  them.  A  number  of  loose  letters  and  extracts 
have  been  inserted  in  the  volumes. 

181-A.    Advice  to  a  Godson. 

Williams  MS.  383.  Paper.  157x103.  20  pp.  Un- 
bound in  case.     17th  cent.     Welsh. 

"  Calenig  :  neu  gyngor  i  fab  bedydd."  Addressed  as 
follows  :  "  I'r  Gwr  leuangc  bonheddig  gobeithiol  T.  C.  Esq." 
and  signed  and  dated  "  P.  Angel,  wr  bonheddig,  Rhagfyr 
y  ID,  1687."  On  p.  17  there  is  a  further  letter  dated  Tach- 
wedd  yr  20,  1687. 


Additionai,  Manuscripts  182 — 184  149 

182-D.    Book  of  Medical  Recipes. 

Williams  MS.  384.  Paper.  287x188.  76  pp.  Calf 
binding,  with  gilt  ornament  on  front  and  back.  i8th  cent. 
English. 

A  book  of  Medical  recipes  which  apparently  belonged  to 
Mrs.  Lloyd  of  Penpedust  near  Cardigan.  Another  book  of 
recipes  containing  12  pp.  written  in  1763  has  been  inserted 
as  well  as  six  loose  leaves  of  recipes  and  two  letters  (i)  a 
letter  from  John  Jenkin  (alias  Little  Shoemaker)  to  Madam 
Lloyd  ;  (2)  a  letter  from  William  Lloyd  to  his  mother,  in 
which  mention  is  made  of  an  '  ill  distemper  at  Llw}'n  Gorras.' 

183-D.     A  Collection  of  the  Coats  of  Arms  of  some  ancient 
Families  in  Cheshire. 

Williams  MS.  385.  Paper.  300x192.  106  pp.  Half 
calf.     1657.     English. 

"  A  Colection  of  the  Coates  of  Armes,  of  some  anciente 
familes  in  Cheshire,  wch  were  extracted  out  of  an  anciente 
Manuscripte  by  me.  T.M.  This  was  collected  forth  of  an 
ancient  Manuscripte  of  Mr.  Dugdalls  by  me  T.M.  1657,"  (P-  7)- 

p.  lo-ii.     Descendants  of  Richard,  Viscount  of  Auranches,  a  pedigree 
with  drawings  of  arms. 

13-29.     Coats  of  arms  of  various  families. 

32-100.  A  Catalouge  of  the  Dukes,  Marquesses,  Earles  and  Vis- 
countes  of  this  Realme  of  Englande  since  the  Normane 
Conquest  to  the  yeare  of  our  Lord  God.  1619.  Col- 
lected out  of  the  workes  of  Raphe  Brooke,  Esquire, 
Yorke  Herroulde  by  me  Tho.  Matley.     A.D.      1657." 

Formerly  Phillipps  MS.  8918.  The  book-plates  of  Sir 
George  Nayler,  Garter  and  Sir  Charles  Townley  of  Long 
Whatton,  Leicester  (1775),  have  been  affixed  to  the  inside 
covers  of  the  book. 

184-D.    The  Grievances  of  the  Isle  of  Anglesey. 

Williams  MS.  ^86.  Paper.  313x198.  34  pp.  Boards. 
17th  cent.     English. 

"  A  brief  Relation  of  some  of  y^  grievances  of  such  of  the 
Inhabitants  of  y^  Isle  of  Anglesey,  as  have  a  desire  that  God 
were  rightly  honed,  the  King  faithfully  served,  the  Laws  of 
the  land  duely  obe3''d,  and  the  comon  good  of  all  men  chiefly 
respected.  Justly  conceaved  against  3'^  Magistrates,  and 
Chief  Governs,  of  the  same  Island,  as  well  Secular,  as 
Spirituall,  that  by  their  meer  sloth  and  negligence,  in  their 


150  National  IvIbrary  of  Wales 

THE  GRIEVANCES  OF  THE  ISLE  OF  ANGLESEY— continued. 

severall  charges  and  vocations,  suffer  all  Iniquity  to  encrease 
and  superabound  and  thereby  ye  estate  of  the  whole  Island  to 
runne  upon  wheels  to  ruin,  and  at  last  totall  perdition  and 
horrible  desolation." 

A  small  edition  of  twenty-five  copies  of  this  tract  was 
printed  by  Mr.  Halliwell-Phillips,  and  it  was  subsequently 
reprinted  in  the  Archaeologia  Cambrensis  for  1881,  a  few  copies 
being  afterwards  struck  off  for  private  circulation. 

Formerly  Phillipps  MS.  20,059. 

185-D.    Poetry  and  Essays  of  Hugh  Maurice. 

Williams  MS.  387.  Paper.  288  x  193.  156  pp.  Boards. 
1806-1821.     Welsh  and  English. 

A  Collection  of  Essays  and  Poems  by  Hugh  Maurice 
(nephew  to  Owen  Jones  (Myfyr). 

p.   5.     Barddoniaeth  a  Thraethodau,  gau  Hugh  Maurice. 

7-26.  Barddoniaeth  ar  Destun  Cymdeithas  y  Gwyneddigion  am 
y  vlwyddyn  m.dccciv.,  Sev  Ynys  Prydain  a'i  Ham- 
ddifyn  rhag  Cenedl  Estron."  The  prize  poem  of  the 
Gwyneddigion  Society  for  1804,  with  a  long  introduction 
by  the  author  H.  Maurice.  Printed  in  Y  Greal,  1806, 
pp.  174-186. 

27-30.  An  Account  of  the  adventures  of  Captain  William  Jones, 
the  Welsh  Quaker  from  Waterford  in  Tooley  Street.   Welsh 

31-38.  Cyvieithad  o  Araith  y  Barwn  Prys,  yn  y  Senedd  yn  erbyn 
i'r  Brenin  Wiliam  III  roddi  yr  arglwyddiaethau  yn 
Nghymru  i'r  Arglwydd  Portland. 

41-49.  A  long  topical  poem  in  Welsh,  with  an  English  Introduc- 
tion, dated  Aug.  3,  1806,  and  signed  "  In  compos  mentis." 
The  poem  describes  a  scene  in  one  of  the  Welsh  Societies 
in  London  when  a  debate  took  place  on  the  Methodist 
movement  and  contains  references  to  many  of  the  lead- 
ing members  of  the  Society.  It  was  written  by  Hugh 
Maurice. 

51-53.  An  English  ballad  "  John  Barleycorn  "  printed  in  the 
Chester  Chronicle  for  Dec.  28th,  182 1. 

The  rest  of  the  book  is  blank. 

186-B.    Index  to  Welsh  matter  in  the  Harleian  MSS. 

Wtlliams  MS.  388.  Paper,  183x122.  56  pp.  Paper 
cover.     19th  cent.     English. 

"  Extracts  so  far  as  concerns  Wales  from  the  Index  and 
Preface  to  the  Harleyan  [sic]  Collection  of  MSS.  in  the  British 
Museum."     A  modern  compilation. 


Additional  Manuscripts  187,  188  151 

187-D.    English  and  Welsh  Music. 

Williams  MS.  389.  Paper.  282x232.  172  pp.  Half 
calf.     19th  cent. 

A  Collection  of  English  and  Welsh  tunes  and  airs  mostly 
taken  from  printed  sources.  It  belonged  at  one  time  to 
Gwilym  Cowlyd  (p.  94). 

188-D.    Pedigrees  and  Poetry. 

Williams  MS.  390.  Paper.  302x188.  194  pp.  Calf, 
rebacked.     17th  cent.     Welsh  and  English. 

The  pagination  of  this  volume  is  defective,  as  pp.  17-18, 
35-36,  89-90,  115-117,  142-3  appear  to  have  been  omitted 
by  the  paginator.  It  is  possible  that  he  made  a  page  for  page 
copy  of  a  manuscript  in  which  these  pages  were  wanting. 
The  old  pagination  has  been  preserved  in  the  references  below. 
The  book-plate  of  Thomas  Edwards  (Twm  o'r  Nant)  has  been 
affixed  to  the  inside  cover,  and  the  MS.  seems  to  have  belonged 
to  John  Ivloyd  at  a  later  date.  The  pedigrees  are  of  consider- 
able interest  as  many  of  them  have  been  brought  down  to 
1670  and  later.  The  following  list  of  names  and  places  has 
been  copied  from  the  MS.  Three  places  entered  in  the  list  of 
contents — Festiniog,  Nanheudwy,  and  Rhiw  bebyll — do  not 
appear  in  the  body  of  the  MS.  Rhiw  Saeson,  p.  174,  omitted 
in  the  table  of  contents,  is  added  below  in  [  ]. 

A  Table  of  the  Particular  pedigrees  in  this  book . 

Arustley,  23.  Bodelwyddan,  4. 

Anwyl,  Garthgarmon,  14.  Bachymbyd,   5. 

Ashpool,  26.  Brumbo,  9. 

Abergele,  37.  Brital  sive  Briddal,  30. 

Abertanat,  39,  151.  Bodvel,  30. 

Arddwyfan,  45.  Bewmares,  31,   133,   136. 

Alche,  48.  Bodyrda,   33. 

Aelwyd  uchaf,  49.  Bodeon,   33. 

Arfau  y  5  brenhinllwytli,  19.  Bronyrliwylfa,    34. 

Arfau  y  15  Llwyth,  19.  Bodychen,    136. 

Abergnidol,   51.  Bangor,  37. 

Aberconwy,  30,   150.  Brynkir,  37. 

Aber  Gorddinog,  69.  Berthddu,  40. 

Ardudwy,  58.  Branas,  41. 

Arglwydd  Rus,  126.  Bryncynallt,  41. 

Alinor,  147.  Beniarth,  45. 

Alington,  64.  Badi,  46. 

Adeiladwyr  Mynachlogydd,  23.  Bryneirin,  46. 

Bodidrist,  3,  31.  Bachegrig,   47. 

Berain,  4.  Berth  yn   Llanbedr,  48. 

Bleddin  ap  Cynvin,  21.  Bodaiuvydog,  49. 


152 


National  IvIbrary  of  Wales 


TABLE  OF  PEDIGREES— continued. 


Bwlch  y  Beudy,  49. 
Bodrychwyn,  49. 
Bodffarri,  49,   loi. 
Bryn   Lluarth,  50. 
Brecheinog,   57. 
Brochwel  Yscithrog,  63. 
Botryddan,   25. 
Bettws  Gwerfil,  94. 
Bodsilin,  loi. 
Bacheirig,   127. 
Blaen  Yal,  59. 
BrinflFordd,  109. 
Bala,   113. 

Brerton  Bwras,   122. 
Bach  y  Sainct,  134. 
Bryn  Gwrgi,  146. 
Bedd  Kellett,  146,  162. 
Bersham,  152. 
Bodynlliw,  94. 
Charles  Frenin,   i. 
Cessail  Gyfarch,  2. 
Coed  Llai,  6,  60. 
Conwy,  Botryddan,  25. 
Coetmor,  25. 
Chirk,  31. 
Cors  y  gedol,  30. 
Caernarfon,  31,  136. 
Caerwys,  32. 
Castell  March,  2^. 
Cefn  Amwlch,  33. 
Ceisiwin,  34. 
Crogen,  27- 
Cefn  Llanver,  ^'/,  131. 
Clenennau,  38. 
Creuddin,  39. 
Cynfael,  45. 
Cefn,  46. 
Caerhun,  47,  70. 
Caergai,  51. 
Cristionydd,  57. 
Carrog,  57. 
Coel  Godebog,  62. 
Croesoswallt,  70. 
Cinmel,  59. 
Cwm,  85,  86. 
Chwitffordd,  91. 
Celliwic,  93. 


Castell  Xewydd  yn  Emlyn,  103, 

Cotred,  104. 

Cynythog,  104. 

Crenene,  118. 

Challoner,  137. 

Cessail  Deunant,  141. 

Cerrig  y  Dridion,  144. 

Cadwaladr  Fendigaid,  126. 

Cylch  Conwy,  145. 

Cyfl&n  Cynllaeth,  155. 

Cowrj'd  ap  Cadvan,  16. 

Cappele,  48. 

Caeservvyd,  23. 

Dolarddin,  4. 

Dyflryn  Cloyd,  50,  160. 

Dymmock,  9. 

Drenewydd,  9,  120. 

Diserth,  34. 

Dol  y  Penrhyn,  S7- 

Derwen,  46,  71,  loi,  155. 

Deudd^\^:,  48. 

Dulasse,  48. 

Dolegelle,  57,  141. 

Dyffryn  Aled,  8,  105. 

Deheubarth,   120,   156. 

Dymeirchion,    133. 

Dewisbren,  139. 

Dol  y  Glessin,  152. 

Dyflfryn  Erechthlyn,  153. 

Dol  yn  Edeimion,  98. 

Ddwyfan,  99. 

Dinmael,  154. 

Erreiviad,  2. 

Elystan  Glodrydd,  21. 

Evenechtid,  6,  7,  151. 

Euarth,  9. 

Eglwyseg,  65. 

Ednyfed  Vychan,  61,  63. 

Enmudd,   tin   o'r  15  llwyth,  64, 

Eifionydd,  93.  [103. 

Einion  Efell, 

Edeirnion,  97,  153,  157. 

Egryn  Ardudwy,    iii. 

Eglwys  fach,  145. 

Cefn  y  coed,  145. 

Forest  Llansanan,  30. 

Ffynogion,  39,  44. 


Additional  Manuscript  iJ 


153 


TABLE  OF  PEDIGREES— continued. 


Fedw  deg,  45. 

Festiniog,  — . 

Fynachlog  redyii,  52. 

Frongoch,  144. 

Ffoxol,  13. 

Gwydir,  3,  160. 

Gwaethfoed  fawr,  63. 

Gwsaney,  3,  56. 

Gogerddan,  6. 

Gwa3mynog,  7. 

Neuodd  Glyn  Haf reu,  1 1 . 

Glyn  Llifon,  31. 

Gelli  Gynan,  31. 

Glan  y  L,lyn,  S3- 

Gwercles,  68. 

Gwickwar,  58. 

Garthlwyd,  ^~. 

Glyn,  38. 

Glyn  Llyarth,  39. 

Grauan  Llunn,  39. 

Gwrecsam,  42. 

Gorddinog,  43. 

Gwrych,   40. 

Gwersyllt,  45. 

Gallt  y  Celyn,  46. 

Gwlgre,  48. 

Garth  Lwyd,  48,  ^j. 

Gilfach  wen,  11. 

Gyffylliog,  16,  96,  149. 

Gr.  ap  Cynan,  62. 

Gwayn  yscar,  92. 

Glyn  llugwy,  93. 

Giwns,  93. 

Gwyddelwern,  106,  144,  150. 

Gwynf ryn,   1 34. 

Gwynedd,  141. 

Gwytherin,  15,  144. 

Gorswen,  145. 

Gidros,  149. 

Greuad,  35. 

Havod  unos,  8. 

Havod  y  bwch,  g. 

HoUantied   Llaurwst   ac   Eglwys 

vach,  12. 
Ilollantied  Abergele,  12. 
Hope,  12. 
Halchtyn,  32. 


Havod  y  maidd,  ^j. 

Hen  llanne,  38,  133. 

Hendwr,  40. 

Hordle,  41. 

Escob  Hiighes,  43. 

Havod  y  Reg,  43, 

Hengwrt,  44. 

Henfryn,  49. 

Helygen,  4,  49. 

Howel  ab  leva,  62. 

Hendre'r  mur,  32. 

Hanmer,  82,  138. 

Hiraddig,  109. 

Hersedd,  no. 

Havod  y  wern,  121. 

Hwx,  Aberconwy,  150. 

Hiliogeth    Tudr     a    laddodd    y 

Dryge,  160. 
Ithel  felyn  o  lal,  55. 
Blaen  Yal,  59. 
lestyn  ap  Gwrgan,  61. 
Ireland,  no. 

lerwerth  Drwyndwyn,  160. 
Kilken,  57. 
Kinmel,  59. 
Kjmedda  Weledic,  22. 
Kinaston,  61. 

Kadwaladr  Vendigaid,  126. 
Llanferres,  58. 
Llathwryd,  76. 
I,lwydiarth  ymhowus,  97. 
Llaweny,  6,  152. 
Lladdwm,  9. 
Llanwyddyn,  109,  132. 
Ivlanynus,  13. 
Llanidloes,  1 1. 
Ivloyd,  Bacheurig,  13. 

FfoxoU,  13. 

Llysvase,   14. 

Plas  y  Badda,  26. 

Esgob  Llanehvy,  27. 

Fferm,   28. 

Rhyd  Goch,  29. 

Llanynus,  29. 

Nanclyn,  30. 
Ivlyfnaut  Llannfudd,  30. 
Ivlyweuy  Green,  31. 


154 


National  IvIbrary  of  Waives 


TABLE  OF  PEDIGREES— continued. 


Llanrhudd,  29. 

Llansannan,  33,  70,  102. 

Llwydiarth  y  Mon,  34. 

Llaneliaii,  155. 

Llanver  and  Bettws,  35. 

Llechwedd  Isa,  39,  1 19. 

Llaurhauadr,  42. 

Llanver  Dol  Hauarn,  42,  138. 

Llwyd,  Escob  Liechfield,  27. 

Llechwedd  Llyfn,  46. 

Llangynhafval,  47. 

Llun  Llwyndyrrus,  48,  134. 

Llangollen,  137. 

Llysfaen,  47. 

Llanyinlodwel,  52. 

Llandyrnog,  50,  26. 

Llanelwy,  50,  137. 

Llanufudd,   56. 

Llanhychan,    52. 

Llandysilio,  55. 

Llann  lidan,  55. 

Lleweljm   aur-dorchog,    57. 

Llwyn  Egryn,  52. 

Llanynus,  Maesmaen  Cymro,  13, 

Llys  yocil,  58.  [iSO- 

Llanwrin,  60. 

Llanvawr  ynilienll)'-n,  70. 

Llwynin,  82. 

Llanhasa,  91. 

Llanddervel,  99,  133. 

Llangower,  100. 

Llangedwin,  100. 

Llanvoorog,  loi. 

Llanbedr  Dyffryn  Gwyd,  148,  149. 

Llwyn  y  Maen,   147. 

Llenyrch,  147. 

Llys  allett,  144. 

Llettu  meilir  Gruc,  11. 

I,langathen,  104. 

Llaniwllyn,  104,  156. 

Llaniyllin,   105. 

Llwyth  CoUwyn,  112. 

Llandegla,  122. 

Llanmihangel,  130,  149. 

Llanver  Dyffrjm  Clwyd,  130,  140, 

Llangernew,   136,   157.  L'5S- 

Llygadog, 139. 


Llanrwst,  141,  147. 
Llangwm  Dinmael,  146. 
Llwyth  Meirionydd,  153. 
Llaneurgen,  157. 
Langford,  99. 

Llanforda,  Llus  y  maes,  105. 
Llwyn  y  maen,  106. 
Meley,  i. 
Mostyn,  7,  83. 
Maesmor,  8. 
Mynachlogydd,  23. 
Mathafarn,  12. 
Meriadoc,  30. 
Maynan,  32. 
Madryn,  33. 
Myfonioc,  34. 
Mysoglen,  34. 

Maelor,  6,  50,  -j^^,  121,  137,  157. 
Mallwyd,  5 1 . 
Machjmlleth,  51,  59. 
Marmaduke,  Lloyd  52. 
Moelfre,  60. 
Moelfrych,  60. 
Mon,  64,  103,  118. 
Mochuaut  uwch  Radir,  65. 
Maen  Efa,  86. 
IMilton,  95. 
Mochnant,  96. 
Maescadam,  96. 
Maxen  Wledic,  103. 
Mredithddu,  no. 
Maes  y  gamedd,  1 20. 
Meirionydd,  121. 
Meifod,  136. 
Madog  Coch,  147. 
Maes  y  Gadfa,  145. 
Maes  gwin  yn  Yspyttu,  1 5 . 
Maelor  Gymraeg,  119,  154. 
Maelor  Pulstwn,  118,  137. 
Mon,  Cwmmwt Menau,  1 32,  153. 
Mon,  Twr  Kelyn,  132. 
Nancl}^!,  8,  131. 
.Nannau  Dolychywgryd,  16. 
Nant  mawr,  40. 
Nant,  42. 
Nanheudwy,  — . 
Nannerch,  122. 


Additionai,  Manuscript  i88 


155 


TABLE  OF  PEDIGREES— continued. 


Nanmynach,  51. 

Notanda,  no. 

Nanmor,  162. 

Owens,  Llangernj'w,  16. 

Owen  Glyudwr,  97. 

Owen  Cyfeiliog,  loi. 

Pulston,  Havod  y  Werii,  6. 

Plas  y  ward,  10. 

Parry,  L,lanbedr,  27. 

Parry,  Twysog,  27. 

Penrhyn,  31,  82. 

Y   Prys,  32. 

Penyberth,  33. 

Prysaddfed,  34. 

Park  jm  Llanfrothen,  ^j. 

Plas  y  Merw,  39. 

Plasisa,  39,  67. 

Penmynydd,  41,   118. 

Pant  du,  43. 

Penllech,  44. 

Peniarth,  45. 

Pant  glase,  45. 

Pentre,  Cwmpenaner,  ^2. 

Pentrepant,  55. 

Plas  yolyn,  45,  66. 

Penyved,  46. 

Pant  leuan,  47. 

Pant  y  Gwyddel,  49. 

Plas  Einion,  66. 

Plas  yn  Erwen,  71. 

Pumtheg  Llwyth,  19. 

Pant  y  llongdii,  84. 

Plas  y  Nant,  84. 

Pentre  C)Tivric,  1 30. 

Prestatyn,  92. 

Powys,  97. 

Penllyn,  98,  99,  145,  150. 

Penardd,  136. 

Plasnewydd  yn  Llandwrog,  136. 

Plas  Cadwgan,  138. 

Penmachno,  14. 

Pentre  Cyhelyn,  149. 

Portli  y  Dwr,  Ruthin,  156. 

Paley,  156. 

Puleston,  106. 

Pen  Aner,  53. 

Penporchell,  80. 


Rhywedog,  38. 
Rhiwlas,  41. 
Esgob  Rowland,  41. 
Ragad,  44. 
Rhiw  bebyll,  — . 
Rhiwgoch,  59. 
[Rhiw  Saeson,  174.] 
Ryrid  foel,  59. 
Ryrid  flaidd,  62. 
Rodri  mawr,  63. 
Ruthin,  Parry,  69. 
Ruddlan,  85. 
Ruddallt,  85. 

Rug,  5,  94- 

Ruabon,  123. 

Ruthin  ac  Yspytty,  144. 

Ravenscroft,  100. 

Salbri,  Plasisa,  14,  67. 

Salbri,  Gwtherin,  15. 

Silattun,  44. 

Spytty,  Rus  ap  Mred.  73-82. 

Saethau  yn  I,lun,  94. 

Sontli,  95. 

Swydd  Ddimbych,  94. 

Sugyn, 121. 

Swydd  Groesoswallt,  70. 

Tudur  Trevor,  21. 

Tref  Gynan,  1 1 . 

Towyu  Meirionydd,  11. 

Trygarn,  28. 

Trovart,  32. 

Talyllyn,  40. 

Treveilir,  40,  123. 

Twr,  40,  56. 

Treborth,  41. 

Trevalyn,  42. 

Tref  an,  131. 

Tindaethwy,  153. 

Tegengle,  57,  103,  112,  160. 

Trawsfynydd,  57,  134. 

Trebeirdd,  59. 

Treffynnon,  88. 

Y  Tordduon,  96. 

Trevi  bychen  yn  Yale,  123. 

Talebolion,  132. 

Treuddiu,  148. 

Trafford,  154. 


156  National  Library  of  Wales 

TABLE  OF  PEDIGREES— continued. 

Uchcldre,  38.  Wayn,  39. 

Uwch  Gwyrvai,  102.  Wyrgrug,  145,  58,  137. 

Uwch  Conwy,  113.  Wigwar,  47,  152,  80. 

Vaunol  Llanerch,  43.  Wemfawr,  127. 

Vavmol  Llauelwy,  58.  Yong,  58. 

Vaunol,  43.  Ystymcegid,  44. 

Vendigaid,  60.  Yscwyddfrith,  47. 

Vychan  Llwydiarth,  25.  Yong  or  Hob,  4. 

Vychan  Bodeiliog,  28.  Yspytty  Plas  newydd,  69. 

Vronheulog,  32.  Yale,  81,  102. 

Wyn  Garthmeilir,  13.  Ynus  y  Mangwyn,  96. 

Copperleni,  14.  Ystrad  Alun,  56,  100. 

Voylas,  15.  Yspytty,  146. 

Bodyscyllen,  15. 

Bryn  cynric,  16. 

Llanufudd,  26. 

Nerquis,  26. 

The  MS.  also  contains  poetry  : 

p.  X.     Englyn  i'r  achau. 

Y  mae'r  iache  gore'n  gruch — drwy  eu  gilydd. 
53.     Cerdd  ar  dd}dl  gweddi  gwraig  dros  ei  gwr. 

Duw  frenin  y  nef  drwy  groyw  ffydd  gref. 
•jz.     Englynion. 

Clywch  wr  ebwch  cloch  rybydd — a  gwelwch.  /.  Edwards. 
Geill  gwr  fod  neithiwr  yn  iach — a'r  boreu.     D.  Jones. 

107.  Gwrandewch  ar  fy  ngarol,  daubethsu  anglienrheidiol  .  .  . 

19  verses.     Edward  Morus. 
112.     Recipe  for  a  cold  in  the  writing  of  Twni  o'r  Nant. 
124.         Am  fi  nos  wener  yn  cymrud  fy  esmwuthder.     8  verses. 

1 58.         Gwel  ddun  y  Dy  fowud  pwu  bunag  wut  hefud.     18  verses. 

Morus  Richard. 
176.     Carol  Plygain. 

Yr  boll  Gristnogion  dethol  doethion.     7  verses. 
179.     English  poetry. 
182.     Ymddiddan  rhwng  merch  ieuangc  a'r  hedydd. 

Dydd  da  fo  iti'r  hedydd  mi  a'th  wela  di'n  ddedwydd. 

184.  Cywydd  Merch. 

Cerais  fun  fwun  i  wimeb.     I.  Tudur. 
Cywydd  i'r  Gwunt. 

Ti'r  gwunt  tad  eira  ag  od. 

185.  English  verses. 

Arise  and  see  the  building  my  loyal  love  is  living. 
187.     Dau  benill  ar  Ffarwel  Ned  Pugh. 

Y  glanddyn  ufudd  celfudd  call 
Hyd  at  y  fhdler  glocwber  glan. 


Additional  Manuscripts  i88 — 191  157 

POETRY— continued. 

188.  A  Catechism  in  Welsh,  beginning: 

Am  gydsynio  ar  Ueill  yn  erbyn  Duw,  Paham  na  yrrwyd 
hwynt  oil  i  uffern  ?     Dau  achos  sydd,  &c. 

189.  A  Song  of  Praise  to  the  King  of  Prussia. 

Arms  and  the  glorious  man  we  sing 
who  beat  the  bear  of  Russia. 

189-D.    Index  to  Welsh  Genealogies,  etc. 

Williams  MS.  391.  Paper.  310x202.  96  pp.  Paper 
Cover.     1670.     English. 

p.  3.     Genealogicon  Auspice  Christo,  1670. 

fol.  I- 1 9.  An  Index  to  a  Book  of  Welsh  Pedigrees  with  the  references. 
It  is  apparently  a  copy  of  the  Index  to  Pen.  287,  and 
appears  to  have  been  at  one  time  in  the  possession  of 
William  Maurice  of  Cefnybraich. 

19-27.  A  Description  of  the  Coats  of  Arms  of  various  families, 
mostly  Welsh,  arranged  alphabetically  under  the  names 
of  the  families. 

29-38.     The  Royal  Families  of  Wales. 

39.     The  Pedegrees  of  the  Famelie  of  the  Herberts. 
{ex  lib.  de  Ceiijronnydd  transcript.) 

Formerly  in  Phillimore  Collection. 

190-D.    The  Muscipula  by  Holdsworth. 

Williams  MS.  392.  Paper.  305x188.  64  pp.  Card- 
board binding.     1758.     English  and  Latin. 

A  Transcript  of  the  Latin  text  of  the  Muscipula  with  a 
translation  into  English  The  Latin  text  was  printed  in  1709 
and  frequently  afterwards.  This  English  translation  differs 
from  that  printed  with  the  Latin  text  in  1709,  and  was  pro- 
bably done  in  1758.  The  book-plate  of  Sir  J.  Wilhams,  Bart., 
and  another  book-plate  without  name  have  been  affixed  to 
the  inside  cover,  where  also  the  following  note  has  been  written : 
"  J.  Lee,  Doctors  Commons,  bound  November  1835,  a  pre- 
sent from  the  Reverend  W.  Fletcher." 

191-D.     Enclosure  Act  for  the  Parish  of  Llanddeiniolen. 

Williams  MS.  293-  Paper.  309x188.  64  pp.  Boards. 
1806.     English. 

A  Transcript  of  "  An  Act  for  Inclosing  Lands  in  the  parish 
of  Llanddeiniolen  in  the  County  of  Caernarvon."  46  Geo.  Ill, 
Session  1806.     Formerly  Phillipps  MS.  4260. 


158  Nationai.  Library  of  Wales 

192-E.    Poetry  by  John  Jones  (Talhaiarn). 

Williams  MS.  394.     Paper.     340  x  200.     19th  cent. 

Thirteen  separate  books  all  in  the  writing  of  John  Jones, 
(Talhaiarn)  containing  the  following  compositions  : 

(i)     Hiraethgan  am  Lanfair  Talhaiarn.     {Gwaith  Talhaiarn,  i8ss> 

(2)  Melgan  a  mawl — "  Gweno."     (Ditto,  p.  44).  LP-  7o-) 

(3)  Awdl  er  cofFadwriaeth  am  y  diweddar  Dywysog  Cydweddog 

"  Albert  Dda." 

(This  was  sent  for  competition  to  the  Swansea  Eistedd- 
fod, 1863,  under  the  pseudonym  "  Ceinfryd  Cwynfron." 
Printed  in  "  Gwaith  Talhaiarn,  1869,  p.  69). 

(4)  Caneuon  a  nyddwyd  i  Owain  Alaw,  1867.     A  book  of  16  pp. 

containing  the  following  : 

1.  JIarch  of  the  Men  of  Harlech,  beginning  : 

Glyndwr,  see  thy  comet  flaming.     (G.T.  1869,  p.  263). 

2.  Llwyn  onn. 

Teg  yw  dy  wyneb  anneddle  fy  mebyd. 
3  Ash  Grove. 

Dear  to  my  heart  is  the  house  of  my  childhood. 
4.  Dafydd  y  Garreg  Wen. 

The  minstrel  is  dying,  the  darkness  of  death. 
5  Lhvyn  onn. 

T'wyned  yr  haul  ar  anneddle  fy  mebyd. 

6.  Ash  Grove. 

Shine  blessed  sun  on  the  home  of  my  childhood. 

7.  The  Bells  of  Aberdovey. 

Maiden  come  with  me  to  dwell. 

8.  Clychau  Aberdy^.     Second  verse  by  Talhaiarn. 

Tra  bo  calon  yn  fy  mron. 

9.  Bugeilio'r  Gwenith  Gwyn. 

While  I  watch  the  yellow  wheat.    (G.T.,  1869,  p.  276). 

10.  Torriad  y  Dydd. 

'Roedd  geneth  fach  amddifad  yn  flin  ar  dorriad  dydd. 
II.  Merch  Megan.  Gwaith  Talhaiarn,  1869,  p.i6. 

A  welsoch  chwi  'rioed  mo  Elin  merch  Megan. 

Gwaith  Talhaiarn,  1869,  p.  15. 

(5)  Efelychion  o  hen  ganeuon  Saesonaeg  i  Owain  Alaw,  1868. 

1.  "  Cherry  Ripe." 

Melus  iawn,  melus  iawn,  iawn  i  mi, 

2.  "  Gaily  the  Troubadour." 

I,lawen  yw'r  Cerddor  wrth  adael  y  Gad. 

3.  "  I'd  be  a  Butterfly." 

Pe  bawn  yn  Loyn  bjrw  yn  chwareu  mewn  heulwen. 

4.  "  Isle  of  Beauty,  Fare  thee  well." 

Prudd  gysgodion  nos  sy'n  disgyn. 


Additional  Manuscript  192  159 

POETRY  BY  JOHN  JONES  (TALHAIARN)— continued. 

5.  "  Meet  me  in  the  Willow  Glen." 

Tyrd  attaf,  Lili'r  Glyn." 

6.  "  Lilla's  a  Lady." 

Mae'r  clychau  yn  canu  a  llawen  yw'r  llan. 

7.  "  Love  was  once  a  little  Boy." 

Cariad  fu  yn  blentyn  mwyn. 

8.  "  The  Maid  of  Llangollen." 

Cysurus  yw  nghalon,  ond  isel  fy  mryd. 

9.  "  Oh  no,  we  never  mention  her."" 

Nid  ydym  yn  ei  henwi  hi. 

10.  "  Meet  me  by  Moonlight  alone." 

Cerddwn  wrth  oleu  y  lloer. 

11.  "  Norah  the  pride  of  Kildare." 

Os  hudol  yw  Flora,  niwy  swynol  yw  Norah." 

12.  "  Alice  Gray." 

Mor  anwyl  a  nefolaidd  yw. 

13.  "Home  sweet  home." 

Wrth  rodio  drwy  wledydd  anwylaf  y  byd. 
(6).     Dyweddi  Glyn  Nedd,  1866. 
Gweithredyddion . 

Y  Ddyweddi — Soprano. 
Mam  y  Ddyweddi — Contralto. 

Y  Priodfab— Tenor. 

Y  Gwahoddwr — Bass. 

Corns. 
(7).     Bugeilgerdd — Eilonydd  ac  Eiluned,  1868. 

Gwaith  Talhaiarn,  1869,  p.  109. 
(8) .       Songs  by  Talhaiarn  for  the  Third  volume  of  Welsh  Melodies 
by  John  Thomas,  (Pencerdd  Gwalia),  1866-7. 

1.  Merch  y  Melinydd. 

The  second  verse  by  Talhaiarn,  which  begins  : 
Rwy'n  gwybod  y  bydd  Gwilym  yn  twyllo  ef  ei  him. 

2.  Gogerddan. 

Ym  mhlas  Gogerddan,  LHo  Llwyd. 

3.  Breuddwyd  y  Frenhines. 

Mae'r  Frenhines  yn  breuddwydio. 

4.  Dadl  Dau. 

Mae  nhw'n  dwedyd  yn  mhob  man, 
(9).     A  translation  of  Gray's  Bard. 

Boed  dystryw  yn  dy  faglu  di. 
(10).     Marwolaeth  Esgob  Heber  gan  y  Parch.  J.  Blackwell. 
A  translation  into  English  by  Talhaiarn. 

Where  the  waves  of  Cauverv  in  brightness  are  flowing. 
II).  I.  Hymn  to  the  Sun.        ^""^^'^^  Talhaiarn,  1869,  p.  285. 

Great  monarch  of  the  starrv  system. 
2.  Englyn  i'r  Awen.  ^^^'^^  Talhaiarn,  1869,  p.  261. 

Anadl  Duw  yn  odl  y  doeth — yw  awen. 


i6o  National  Library  of  Wales 

POETRY  BY  JOHN  JONES  (TALHAIARN)— continued. 

3.  The  storm -blown  oak. 

The  branches  bare  of  the  storm-blown  oak. 

Gwaith  Talhaiarn,  1869,  p.  275. 

4.  "  Susan  a  John."    Efelychiad  o  Rural  Courtship  (1866.) 

Wei,  sut  yr  ydach  chwi,  John. 

Gwaith  Talhaiarn,  1869,  p.  44. 

5.  "  Rhyw  las-lencyn  wyf  o  Gymrii." 

Gwaith   Talhaiarn,   1869,  p.   35. 

6.  Sion  caru  pawb. 

Rwy'n  siwr  fy  mod  yn  llengcyn  smart. 

Gwaith  Talhaiarn,  1869,  p.  41, 

7.  "  Sleep,   my   beloved."     Founded  on   a   Welsh  song 

written  by  Eos  Bradwen. 
Sleep,  my  beloved,  the  sun  has  gone  down. 

Gwaith  Talhaiarn,  1869,  p.  277. 
(12).     A  Welsh  Wedding  of  the  olden  time.     Cantata.     English 
and  Welsh  words  by  Talhaiarn.     (1866). 

Gwaith    Talhaiarn,    1869,   pp.    225-255. 
(13).     Caneuon  i  Owain  Alaw.     1868. 
I.     Merch  Megan. 

Oh,  have  you  e'er  seen  the  daughter  of  ]\Iegan. 

2.  Yr  hen  Erddigan. 

Per  yw  alaw  ar  dannau  y  Delyn. 

3.  English  version  of  "  Yr  hen  Erddigan." 

Strains  of  sweetness  that  charm 'd  us  in  childhood. 

4.  Hafod  y  wraig  lawen. 

Disglaer  fel  y  seren  fry. 

5.  English  version  of  "  Hafod  y  wraig  lawen." 

Like  a  star  in  heaven's  dome. 

6.  Morfa  Rhuddlan. 

Wail,  my  sweet  Harp,  for  the  death  of  our  monarch. 

7.  "  The   death   of   Nelson."     Efelychiad. 

Uwchben  ei  mab,  Britannia  sydd  yn  brudd.   (1869). 

193-D.     Original  Notes  of  Great  Sessions    (Carmarthen  Cir- 
cuit), 1807. 

Williams  MS.  395.  Paper.  325x203.  84  pp.  Limp 
Cardboard.     1807.     English. 

This  and  the  following  29  MSS.  are  the  original  notes 
taken  by  one  of  the  Welsh  Judges  (probably  Samuel  Hey  wood) 
at  the  Great  Sessions  of  Cardigan,  Carmarthen  and  Pembroke, 
from  1807  to  1820.  The  books  are  all  of  the  same  size,  and 
are  bound  alike.     Phillipps  MS.  17041. 

Vol.  I.  Spring  Sessions  1807.  Cardigan,  Haverford- 
west and  Carmarthen. 


Additional  Manuscripts  194 — 204  161 

ORIGINAL  NOTES  OF  GREAT  SESSIONS— eontlDued. 

194-D.     Williams  MS.  396.     Paper.     80  pp. 

Vol.  II.  Summer  Sessions  1807.  Carmarthen,  Haver- 
fordwest and  Cardigan. 

195-D.     Williams  MS.  397.     Paper.     99  pp. 

Vol.  III.  Summer  Sessions  1807,  Cardigan.  Ditto,  1808, 
Haverfordwest  and  Cardigan.  Spring  Sessions,  1809,  Cardi- 
gan and  Haverfordwest. 

196-D.     Williams  MS.  398.     Paper.     94  pp. 

Vol.  IV.  vSpring  Sessions,  1808,  Cardigan,  Haverford- 
west and  Carmarthen. 

197-D.     Williams  MS.  399.     Paper.     86  pp. 

Vol.  V.  Spring  Sessions,  1808,  Carmarthen.  Summer 
Sessions,  1808,  Carmarthen  and  Haverfordwest. 

198-D.     Williams  MS.  400.     Paper.     90  pp. 

Vol.  VI.  Spring  Sessions,  1809,  Haverfordwest  and  Car- 
marthen. 

199-D.     Williams  MS.  401.     Paper.     96  pp. 

Vol.  VII.  Autumn  Sessions,  1809,  Haverfordwest, 
Cardigan  and  Carmarthen. 

200-D.     Williams  MS.  402.     Paper.     100  pp. 

Vol.  VIII.  Spring  Sessions,  1810,  Cardigan,  Haverford- 
west and  Carmarthen. 

201-D.     Williams  MS.  403.     Paper.     92  pp. 

Vol.  IX.  Spring  Sessions,  1810,  Carmarthen.  Autumn 
Sessions.  1810,  Cardigan  and  Haverfordwest. 

202-D.     Williams  MS.  404.     Paper.     106  pp. 

Vol.  X.  Spring  Sessions,  18 11,  Cardigan,  Haverford- 
west and  Carmarthen. 

203-D.     Williams  MS.  405.     Paper.     92  pp. 

Vol.  XI.  Spring  Sessions,  1811,  Carmarthen.  Autumn 
Sessions,  1811,  Carmarthen. 

204-D.     Williams  MS.  406.     Paper.     90  pp. 

Vol.  XII.  Autumn  Sessions,  1811,  Carmarthen,  Haver- 
fordwest, and  Cardigan. 

M 


i62  National  Library  of  Wales 

ORIGINAL  NOTES  OF  GREAT  SESSIONS— continued. 
205-D.     Williams  MS.  407.     Paper.     106  pp. 

Vol.   XIII.   Summer  Sessions,    1811,   Cardigan,     Spring 
Sessions,  1812,  Cardigan,  Haverfordwest  and  Carmarthen. 

Vol.  XIV.  is  missing. 
206-D.     Williams  MS.  408.     Paper.     92  pp. 

Vol.  XV.     Autumn  Sessions,  1812,  Carmarthen,  Haver- 
fordwest and  Cardigan. 

207-D.     Williams  MS.  409.     Paper.     116  pp. 

Vol.  XVI.     Autumn  Sessions,   1812,   Cardigan.     Spring 
Sessions,  1813,  Cardigan,  Haverfordwest  and  Carmarthen. 

208-D      Williams  MS.  410.     Paper.     88  pp. 

Vol.  XVII.     Autumn  Sessions,    1813,   Carmarthen  and 
Haverfordwest. 

209-D.     Williams  MS.  411.     Paper.     92  pp. 

Vol.     XVIII.     Autumn    Sessions,     1820,     Carmarthen, 
Haverfordwest  and  Cardigan. 

(This  volume  has  been  misplaced). 

210-D.    Williams  MS.  412.     88  pp. 

Vol.  XIX.     Spring  Sessions,   1814,  Haverfordwest  and 
Carmarthen. 

211-D.     Williams  MS.  413.     Paper.     88  pp. 

Vol.  XX.     Summer  Sessions,  1814,  Carmarthen,  Haver- 
fordwest and  Cardigan. 

212-D.     Williams  MS.  414.     Paper.     88  pp. 

Vol.  XXI.     Autumn  Sessions,  1814,  Cardigan.     Spring 
Sessions,  1815,  Cardigan. 

Pp.  46-53  contain   an   account  of  the  trial  of  John  Beynon   for 
killing  John  Heslop  in  a  duel  at  Newcastle  Emlyn. 

213-D.     Williams  MS.  415.     Paper.     92  pp. 

Vol.  XXII.     Spring  Sessions,  1815,  Cardigan,  Haverford- 
west, and  Carmarthen. 

Autumn  Sessions,  1815,  Carmarthen. 

214-D.     Williams  MS.  416.     Paper.     92  pp. 

Vol.     XXIII.     Autumn    Sessions,     1815,     Carmarthen, 
Haverfordwest  and  Cardigan. 


Additional  Manuscripts  215 — 224  163 

ORIGINAL  NOTES  OF  GREAT  SESSIONS -continued. 
215-D.     Williams  MS.  417.     Paper.     92  pp. 

Vol  XXIV.     Autumn  Sessions,  1815,  Cardigan.     Spring 
Sessions,  1816,  Cardigan,  and  Haverfordwest. 

216-D.     Williams  MS.  418.     Paper.     92  pp. 

Vol.  XXV.     Spring  Sessions,  1816,  Carmarthen.    Autumn 
Sessions,  1816,  Carmarthen  and  Haverfordwest. 

217-D.     Williams  MS.  419.     Paper.     92  pp. 

Vol.  XXVI.     Autumn  Sessions,  1816,  Haverfordwest  and 
Cardigan.    Spring  Sessions,  1817,  Cardigan  and  Haverfordwest 

218-D.     Williams  MS.  420.     Paper.     92  pp. 

Vol.  XXVII.     Spring  Sessions,  1817,  Haverfordwest  and 
Carmarthen.     Autumn  Sessions,  1817,  Carmarthen. 

219-D.     Williams  MS.  421.     Paper.     90  pp. 

Vol.    XXVIII.       Spring    Sessions,     1819,     Carmarthen. 
Autumn  Sessions,  1819,  Carmarthen  and  Haverfordwest. 

220-D.     Williams  MS.  422.     Paper.     96  pp. 

Vol.  XXIX.     Spring  Sessions,    1818,    Cardigan,    Haver- 
fordwest and  Carmarthen. 

This  volume  contains  the  evidence  given  in  the  case  of  Wil- 
liam Baines  who  was  found  guilty  of  forging  bank-notes. 

221-D.     Williams  MS.  423.     Paper.     92  pp. 

Vol.  XXX.     Autumn  Sessions,  1818,  Haverfordwest  and 
Cardigan.     Spring  Sessions,  1819,  Cardigan. 

222-D.     Williams  MS.  424.     Paper.     92  pp. 

Vol.  XXXI.     Autumn  Session  1817,  Carmarthen,  Haver- 
fordwest and  Car  dig  m. 

This  volume  also  contains  loose  papers  (28  pp.) 

223-D.     Williams  MS.  425.     Paper.     90  pp. 

Autumn  Sessions,    1819,    Haverfordwest   and   Cardigan. 
Spring  Sessions,  1820,  Cardigan  and  Haverfordwest. 

224-D.     Williams  MS.  426.     Paper.     88  pp. 

Spring  Sessions,   1820,  Haverfordwest  and  Carmarthen. 
Autumn  Sessions,  1820,  Carmarthen. 

This  volume  also  contains  loose  papers. 

M  2 


164  National  Library  of  Wales 

225-C.    Miscellaneous  Collections  of  Edward  Jones. 

Williams  MS.  42'j.  Paper.  92  pp.  240x202.  Boards. 
1790-1800.     English. 

A  Collection  of  leaflets,  prospectuses  and  notes  by  Edward 
Jones. 

p.  I.     Proposals  for  publishing  in  Jan.  1795,  "  The  History  of  the 
Ancient  Bards  and  Druids,  &c.,"  by  Edward  Williams. 

3.  Subscribers'  names. 

5.  Programme  of  performance  of  '  Will  of  the  Wisp."     1795. 

9.  Advertisement  of  Rowland  Griffith,  Harpmaker,  Llanrwst. 

1 1-14.  Drafts  of  letters,  &c.,  by  E.  Jones. 

17.  Proposals   for  publishing   a   new   periodical   work  entitled 
The  Walian  Register,  1795. 

23-24.  Drafts  of  letters. 

29.  Proclamation  for  a  Meeting  of  the  Bards,  at  Midsummer  1 798. 

31-37.  Notes  and  Extracts. 

38.     A  Letter  from  Walter  Davies  (Y  Mechain)  from  Alban  Hall, 
Oxford,  to  Edward  Jones,  March  25th,  1792. 

39-40.     Notes. 

41-46.     A  Copy  of  '  Charter  Elian  '  dated  Oct.  loth,  8  Edw.  IV. 

52-82.     Notes. 

83.     Statistical  Enquiries  relating  to  Wales,  a  printed  sheet  dated 
London,  June  i,  1795. 
88-92.     Notes. 

There  is  also  inserted  in  the  book  a  foolscap  book  of  8  pp. 
containing  a  translation  of  the  Chronological  Table  in  the 
Red  Book  of  Hergest,  col.  1020,  Bnits,  pp.  404-6,  Cambrian 
Register,  II,  312.     Formerly  Phillipps  MS.  22055. 

226-A.    Sermon. 

Williams  MS.  428.  Paper.  148x105.  20  pp.  Un- 
bound in  Cardboard  case.     17th  cent.     Welsh. 

A  Christmas  Sermon  on  John  I.,  14,  preached  at  Eastyn 
(Hope)  in  1697  ^"^  ^^  Dyserth  and  Cwm  in  1776  and  1778. 

227-C.     Welsh  Words  derived  from  Latin. 

Williams  MS.  429.  Paper.  56  pp.  225  X 184.  Boards. 
19th  cent.     English. 

A  I^ist  of  Welsh  words  taken  from  T.  Richards'  Welsh 
Dictionary,  1753,  which  the  writer  supposes  to  be  of  Roman 
origin,  with  a  short  introductory  note.  The  name  '  Rev.  J. 
Williams,  L,landebie,'  appears  at  the  foot  of  p.  4,  and  in  many 
other  places.  Published  in  the  Archceologia  Cambrensis. 
Third  Series,  vol.  XII,  p.  229. 


Additional  Manuscripts  228 — 230  165 

228-A.     Miscellaneous  Papers. 

Williams  MS.  '^'^o.  Paper.  Cardboard  case.  19th  cent. 
Welsh. 

The  following  four  unbound  tracts  : 

(i).  An  Essay  in  Welsh  on  "  Y  Ferch  Rinweddol  "  with 
verses,  probabh^  sent  in  for  some  competition.     18  pp. 

{2).  A  Tale  in  Welsh  about  Twni  o'r  Nant,  and  a  portion 
of  a  song  by  him,  in  the  writing  of  David  Evans,  Llanrwst. 
4PP- 

(3) .  Notes  for  Sermons  in  English  and  Welsh  in  the  writing 
of  the  Rev.  D.  Davies,  Pantteg.     {SeeAddit.  MS.  305).     18  pp. 

(4).  Notes  in  Welsh  on  the  Protestant  Reformation  in  the 
writing  of  the  Rev.  D.  Davies.     8  pp. 

229-D.    Notes  of  Cases  of  Impediments  in  Speech. 

Williams  MS.  431.  Paper.  478  pp.  322x200.  Calf. 
19th  cent.     English. 

This  book  was  formerly  Philhpps  MS.  20719  and  is 
lettered  on  the  back  '  Journal  of  Cases  of  Impediments.'  It 
contains  an  account  of  the  various  cases  of  stammering  and 
other  impediments  in  speech  treated  by  Thelwal,  the  Elo- 
cutionist. An  index  to  the  names  of  the  patients  appears  at 
the  beginning  of  the  book. 

Pp.  100-113  contain  an  account  of  the  family  of  Thelwall, 
taken  largely  from  the  Memoir  of  Gabriel  Goodman,  1825. 

Pp.  115-117  contain  extracts  relative  to  Poor  Rates  in 
various  Buckinghamshire  parishes. 

230-D.    Arguments  for  maintaining  the  Court  of  the  Marches 
by  Sir  F.  Bacon. 

Williams  MS.  4:^2.  Paper.  316x203.  84  pp.  Vellum 
cover.     17th  cent.     English. 

"  The  Effect  of  the  first  Argument  of  the  King's  Sollicitor 
Generall  (vSr.  Francis  Bacon)  in  maynteyninge  of  ye  Councell 
of  the  Marches  over  the  fower  Shires."  Formerly  Phillipps 
MS.  15436. 

This  document  gives  the  gist  of  Bacon's  speech  and  the 
replies  of  Serjeants  Hulton  and  Harris  before  the  Privy 
Council  in  April,  1608,  in  support  of,  and  opposition  to  the 
contention  that  the  four  counties  (Gloucester,  Worcester, 
Hereford  and  Salop)  were  part  of  the  Marches  of  Wales  {vide 
The  Council  in  the  Marches  of  Wales  by  Miss  Skeel,  1904, 
pp.  138  ei  seq.) 


i66  National  I^ibrary  of  Wales 

231-D.  A  Genealogical  History  of  the  Nobility  and  Gentry  of 
Wales. 

Williams  MS.  433.  Paper.  322  X  230.  238  pp.  Boards. 
19th  cent.     English. 

Formerly  Phillip [s  MS.  19277.  "A  Genealogical  History 
of  the  Antient  and  Present  Nobility-  and  Gentry  of  all  Wales. 
And  of  severall  Families  descended  thence  now  living  in  Eng- 
land, from  Authentick  Records,  Inscriptions  on  Gravestones, 
Collections  and  Visitations  to  all  the  Churches  and  Places 
of  Note  in  Wales  and  the  Neighbouring  partes.  By  Hugh 
Thomas."  This  volume  is  a  copy  of  Harleian  MS.  6823,  a 
description  of  which  is  given  in  Mr.  Edward  Owen's  Catalogue 
of  MSS.  relating  to  Wales  in  the  British  Museum,  vol.  I,  pp. 
475-478- 
232-D.    Genealogical  Collections  by  Hugh  Thomas. 

Williams  MS.  434.  Paper.  322  X  230.  166  pp.  Boards. 
19th  cent.     English. 

Formerly  Philhps  ]\IS.  1927S.  This  volume  contains 
numerous  genealogical  notes  and  pedigrees,  as  well  as  copies 
of  a  MS.  History  of  Brecknockshire  and  extracts  from  various 
other  MSS.  It  is  a  copy  of  Harleian  MSS.  6870  of  which  a 
description  maj-  be  seen  in  Mr.  Edward  Owen's  Catalogue, 
Vol.  I,  pp.  494-6. 

233-D.  Historical  and  Topographical  Collections  for  Shrop- 
shire.   Vol.  I. 

Williams  MS.  ^-^S-  Paper.  322x202.  296  pp.  Boards. 
19th  cent.     English. 

Formerly  Phillipps  MS.  6867  (Vol.  I).  This  MS.  is  de- 
scribed on  f.  8b  as  "The  Antiquities  of  the  County  of  Salop, 
with  the  state  thereof.  Principally  by  Edward  Lloyd,  Esqr., 
of  Dre  Newydd,  near  Oswestry,  Barrister-at-I/aw,  and  chiefly 
collected  by  him  about  1700  ;  and  by  Wm.  Mytton  of  Halston, 
Esqr.,  about  1730."  This  book  is  evidently  a  copy  of  the 
original  MS.  Indexes  to  the  places  referred  to  and  a  list  of 
the  Hundreds,  precede  the  text  of  the  volume. 

234-D.  Historical  and  Topographical  Collections  for  Shrop- 
shire.   Vol.  II. 

Williams  MS.  436.  Paper.  322  x  202.  296  pp.  Boards. 
19th  cent.     English. 

Formerly  Phillipps  MS.  6867  (Vol.  II).  A  similar  volume 
to  the  previous  one  with  an  Index  of  the  places  mentioned. 
The  pagination  of  this  volume  is  very  irregular. 


Additional  Manuscript  235  167 

235-D.    The  Note-Book  of  Theophilus  Jones  of  Brecon. 

Williams  MS.  437.    Paper.     326  x  208.    226  pp.    Vellum 
boards,  1759-1812.     English. 

Formerly  Phillipps  MS.  13490.  Lettered  on  cover 
'  Charter  of  Brecon,'  and  on  back  '  MSS.  Note  Book  of 
Theophilus  Jones  of  Brecon.'  Written  by  the  Rev.  Hugh 
Jones  of  Llangamniarch  (pp.  1-46,  166-179)  and  his  son 
Theophilus  Jones,  the  Historian  of  Brecknock  (pp.  1-166). 
Pages  1-46,  and  1-180  (p.  32  being  repeated).  It  contains  a 
great  deal  of  the  material  obtained  by  Theophilus  Jones  for 
his  History,  but  much  of  it  was  not  utilized  by  him.  There 
are  notes  on  the  covers  by  father  and  son. 
p.  1-13.     Notes  on  the  Forest  Estate  with  Rent  Rolls  1777- 1780. 

14-15.  An  Account  of  the  composition  in  lieu  of  Tithes  paid  by  the 
several  parishioners  of  Lanhamlach  to  the  Rev.  Henry 
Roger  for  the  year  1787. 

16-17.     A  Rent  Roll  of  my  own  property  made  25  Feb.,  1789. 
19-44.     -A-  Translation  into  English  of  the  Charter  granted  to  Brecon 
town  by  Philip  and  Mar3^ 

45.     A  Note  under  the  date  February  loth,  1684: 

"  Ye   aforementioned   charter   was   going   down   to 
Troy  in  Monmouthshire  to  be  delivered  to  Charles,  Lord 
Herbert,  Earl  of  Worcester,  for  to  be  surrendered  to  King 
Charles  ye  2nd,  and  these  gentlemen  undermentioned  in 
their  way  had  ye  news  of  ye  King's  Death  and  His  Royal 
Highness  James,  Duke  of  York  was  proclaimed  King  in 
his  room.  They  returned  home  and  made  a  new  surrender 
and  delivered  it  to  ye  above  mentioned  Earl  wch  was  by 
him  delivered  to  James  the  Second  King  of  England  &c." 
John  Prise,  Bayliffe 
John  Poweli,,  Recorder 
John  Walters,  Esq. 
Lancelot  Herbert     .,, 
DAVID  VAUGHAN  Aldermen 

Wii^i.iAM  Phillips,  Town  Gerk. 

45-46.  A  Description  of  the  wards  of  Brecon  and  a  note  upon  the 
Charters  of  Phillip  and  Mary  and  James  II. 

All  this  portion  of  the  MS.  is  in  the  writing  of  Hugh  Jones. 
That  which  follows  was  written  by  Theophilus  Jones. 
Notes  on  parishes  by  T.  Jones. 
1-2.     Llansaintfread. 

3-10.  Manor  of  Builth  with  a  transcription  of  Letters  Patent  of 
7  Charles  I,  making  an  extensive  grant  of  lands  in  Wales 
to  Charles  Harbord,  Christopher  Favell  and  Thomas 
Young,  including  inter  alia  lands  in  Llandovery  held  by 
Vicar  Prichard,  and  the  Manor  of  Builth. 

10-14.  Notes  as  to  the  devolution  of  the  Manor  of  Builth  with 
statements  as  to  its  profits  and  customs. 

15-18.     Priory  Church,  Brecon. 


i68 


National  Library  of  Wales 


THE  NOTE-BOOK  OF  THEOPHILUS  JONES— continued. 

p.  19.  Glasbury  Church. 

20.  The  Archdeaconry  of  Brecon. 

21.  Notes  from  John  Lewis's  History  of  Britain. 

22-25.  -^  Account  of  Bishop  Bull. 

25.  Petition  of  the  High  Sheriff  and  Justices  of  Brecknock  to 
Queen  Anne  for  the  appointment  of  a  '  good  Bishop.' 

26-27.     Manor  of  Dinas. 

28.     Inventory  of  the  Effects  of  Miles  Harry  of  Llanigon,  1 572. 

29-32.     Bailiffs  and  Recorders  of  Brecon  from  1 556-1806. 

33.  Return  of  the  Population  of  the  County  of  Brecon  in  1673, 
wath  the  number  of  Papists  and  Dissenters,  The  num- 
ber of  Dissenters  is  given  as  774,  Papists  154. 

35-40.     The  Priory  Church,  Brecon,  with  inscriptions  on  tombs. 

40.  Llanfaes. 

41.  Aberyskir,  Llanspyddid. 

42.  A  Map  of  the  Kingdom  of  Fferregs  or  Ferlox  (the  land  be- 

tween the  Severn  and  the  Wye.). 

43.  Llywel. 

44.  L,ist  of  Members  for  the  County  and  Borough  of  Brecon. 

45.  Crickhowel. 

47.  Patricio. 

48.  Llansantfread. 

50-1.  The  Priory  of  Brecon. 

52-4.  Llandefalle. 

55.  Bronllys. 

56.  Llangynidr. 

57.  Llanddew,  Gwenddwr. 

58.  LlanyTvern. 

59.  Llanfigan,  Llanfihangel  Nant  Bran. 

60.  Llandilo'r  Fan,  Trallong,  Talgarth. 

63.  Hay. 

64.  Crickadam. 

65.  Llyswen. 

66.  Llanigon.     A  slip  of  paper  containing  an  account  of  Richard 

James   of   Llwyubarret,    and    other   matters,    has   been 
affixed  to  this  page. 

67.  Merthyr  Cynog. 

68.  Cathedine,  Llangasty  Tal  y  Uyn. 

69.  Glasbury. 
73.  Llanvillo. 

72.  Talachddu. 

73.  The  College  of  Brecon 


Additional  Manuscript  235  169 

THE  NOTE-BOOK  OF  THEOPHILUS  JONES— continued. 

p.  75.  Llanhamlach. 

76.  Garthbrengy. 

77-9.  State  of  Population  in  the  County  of  Brecon,  1801 . 

80.  Devynock. 

82.  Penpont  Chapel. 

83.  Llangammarch.     There  is  an  interesting  personal  reference 

to  his  grandfather's  grave  under  this  heading. 

84.  Builth. 

85.  Llanwrtyd,  Llanlleonvel, 

87.  Llanfechan,  I<lanynis. 

88.  Llanganten. 

89.  Llanbedr  Ystrad  Yw. 

89.  Lines  on  Llanwrtyd  Well. 

90.  Llanelien  or  Llaneljrw.     Copy  of  an  epitaph  at  Llanfihangel 

Nant  Bran. 

91.  Llanfihangel  Cwmdu. 

92.  Llangattock  juxta  Crickhowel. 

93.  Llanbryn  Pabuan,  Llanafan  fawr. 

94.  Ystradgynlais,  Coelbren. 
96.  Penderyn. 

98.  Llanelly. 

99.  Llangeney. 

100.  Llangynog. 

10 1.  Vaynor. 

102-9.     Caiitref  Selyf  with  a  copy  of  the  Survey  of  the  Lordship 
taken  12th  April,  1608. 

no.     Borough  of  Brecon.     A  Case  from  Browne's  Cases  in  Par- 
liament— -Powel  V.  The  King  (1728). 

111.  Summary  of  the  population  of  the  Hundreds  of  Brecknock 

in  1801. 

112.  Merthyr  Cyuog  with  a  pedigree  of  the  Baili  brith  families. 

113.  Alltmawr. 

114.  Llangammarch. 

115.  The  Priory. 

116.  Ystradf elite,  Llandefailog. 

117.  Llanwrthwl. 

II8-I2I.  Battle. 

122.     An  Account  of  such  livings  within  the  County  of  Brecon  as 
are  capable  of  being  augmented,  from  the  Return  of  1736. 

124-8.     Extracts  from  the  Survey  of  the  Manor  of  Brecon  13  Henry 
VIII. 
129-134.     Extracts  with  reference  to  Poor  Rates  from  the  Return  of 
43  Geo.  III.  for  the  County  of  Brecon. 


lyo 


National  Library  of  Wales 


THE  NOTE-BOOK  OF  THEOPHILUS  JONES— continued. 


pp. 135-7 
138. 

1 39-141. 
143-4- 
145- 
146. 
147. 
148. 

149-150. 
151-2. 

^52-3- 
154. 

155- 
156. 

163 
164 

165 
166 

166-7 
168-172 

175-6. 
177-9. 

236-D. 


Priory  Church. 

Devynnock. 

Charter  of  Brecon,  Theophilus  Jones's  translation. 

A  List  of  the  Bishops  of  St.  Davids  from  Le  Neve's  Fasti. 

Archdeacons  of  Brecon  corrected  from  B.  Willis. 

Chancellors  of  St.  Davids,  corrected  from  B.  Willis. 

Precentors  and  Treasurers  of  St.  Davids. 

Archdeacons  of  Cardigan,  Carmarthen  and  St.  Davids. 

Bishops  of  Llandaff. 

Bishops  of  St.  Asaph. 

Bishops   of   Bangor. 

Welshmen  who  have  held  distinguished  Positions  in  the  Law 

Welshmen  noticed  in  Wood's  Athenae. 

Welshmen  in  Watkin's  Biographical  Dictionary,  and  Owen's 

Biography,  and  a  list  of  the  Principals  of  Jesus  College, 

Oxford. 
An  Index  to  the  Book. 
A  Table  showing  how  many  miles  answer  to  a  degree  of 

Longitude  at  every  degree  of  Latitude. 
Note  as  to  Humphrey  de  Bohun. 
Baronets  of  Brecknockshire. 

From  here  on  the  Book  is  in  the  writing  of  Hugh  Jones. 
Deaneries  in  the  Archdeaconry  of  Brecon. 
Accounts  between  Mrs.  Elizabeth  Williams  of  Lanspyddyd 

and  the  Rev.  Hugh  Jones. 
A  List  of  Actors,  with  criticisms  of  their  performances,  their 

weekly  salaries,  their  native  country  and  where  and  when 

they  entered. 
Times  of  the  Moon  for  1 780,  and  a  list  of  Sundays. 
Accounts  of  Mrs.  Williams,  Llanspyddyd. 


Paper.     312  X  204.    96  pp.     Boards. 


Welsh  Poetry. 

Williams  MS.  438. 
1812-4.     Welsh. 

Formerly  Phillipps  MS.  26013.  A  copy  of  various  poems 
from  the  Myfyrian  Archaeology  made  by  the  Rev.  T.  Price 
(Carnhuanawc). 

p.  3.     Marwnad  Cynddylan  ab  Cyndrwyn. 

Sevwch  allan  vorwynion  a  syllwch. 
19.     Extract  from  Lhuyd's  Archaeologia. 
23.     Marwnad  Cynddylan. 

Dyhedd  deon  du  hir  by.     Meigant. 
27.     Englynion  Gwern  y  gleppa. 

Llys  Ifor  Hael  gwael  yw'r  gwedd.     Evan  Evans. 
The  rest  of  the  Book  is  blank. 


Additional  Manuscripts  237 — 241  171 

237-E.    The  Charter  of  Pembroke. 

Williams  MS.  439.  Paper.  338  x  208.  44  pp.  Boards. 
19th  cent.     Latin.     Formerly  Phillipps  MS.  25528. 

1,  A  modern  copy  of  the  confirmation  of  the  Charter 
of  Pembroke  dated  6  July,  5  Jac.  I.,  pp.  1-23. 

2.  Another  copy  of  the  same  made  in  1809.  The  MS. 
is  labelled  in  one  place  "  Charter  of  Pembroke  and  Haver- 
fordwest," but  it  does  not  contain  the  Charter  of  Haverford- 
west.    Pp.  1-4  are  misplaced. 

238-E.    English- Welsh  Dictionary. 

Williams  MS.  440.  Paper.  331x210.  176  pp.  Boards. 
Circa  1700.     English  and  Welsh. 

Formerly  Heber  MS.  983  and  Philhpps  MS.  8233.  An 
English-Welsh  Dictionary  written  by  Edward  Lhuyd.  The 
plan  adopted  was  to  write  the  English  words  in  two  columns, 
leaving  a  space  after  each  word  for  the  insertion  of  the  Welsh 
equivalent.  The  ]\IS.  begins  with  '  Badge  '  and  ends  with 
'  Calander,'  but  the  Welsh  equivalents  have  only  been  given 
in  a  comparatively  few  cases. 

239-B.    "Myfanwy  Fychan,"  by  Ceiriog. 

Williams  MS.  441.  Paper.  203x129.  24  pp.  Un- 
bound (in  an  envelope).     19th  cent.     Welsh. 

A  copy  of  '  Myf  anwy  Fychan  '  in  the  writing  of  the  author, 
John  Ceiriog  Hughes. 

240-E.    Arms  of  Welsh  Families. 

Williatns  MS.  442.  Paper.  320x209.  82  pp.  Boards. 
End  of  17th  cent.     English. 

Formerly  Phillipps  MS.  25505.  A  Collection  of  arms  of 
Welshmen  and  Englishmen  connected  with  Wales,  b}^  Francis 
Bassano.  On  p.  73  there  are  copies  of  monumental  inscrip- 
tions in  the  parish  church  of  Sawley,  Derbyshire,  and  on  p.  79, 
inscriptions  taken  from  Clifton  Church. 

241-E.    Copies  of  Welsh  Charters. 

Williams  MS.  443.  Paper.  336x211.  20  pp.  Boards. 
19th  cent.     Latin. 

Formerly  Phillipps  MS.  25216.  Copies  of  Charters 
relating  to  Welsh  towns  during  the  reigns  of  John  and 
Henry  III. 


172  National  IvIbrary  of  Wales 

242-D.    Brwydr  Maes  Bosworth. 

Williams  MS.  444.  Paper.  226x188.  64  pp.  Un- 
bound.    1858.     Welsh. 

A  poem  entitled  "  Brwydr  Maes  Bosworth  "  sent  to  the 
Llangollen  Eisteddfod  1858.  This  is  the  original  MvS.  in  the 
writing  of  the  author,  Ebenezer  Thomas  (Eben  Fardd). 

243-D.    Nennius,  Liber  Merlini. 

Williams  MS.  445.  Paper.  312x197.  82  pp.  Calf. 
Early  i8th  cent.     Latin. 

Begins  :  Incipit  gesta  Britonum  a  Gild  a  sapiente  edita 
A  principio  Mundi  usque  ad  Diluvium  2242.   anni.     .     .     . 

Endf^  .•  .  .  .  et  non  agitabitur  cum  ullo  tedio,  quamvis 
habitasset  solus  in  extremis  finibus  cosmi  (p.  56). 

Then  follows  Liber  Merlini  with  the  Prologue. 

Besins :  Incepit  prologus  in  Hbro  Ambrosii  Mellini  ad 
Alexandrum  Episcopum  L,incolie.  .  .  . 

Ends  :  Deinde  Henricus  f rater  ejus  regnavit,  et  Mathil- 
dem  filiam  Melconii  Regis  Scottorum  uxorem  duxit  ex  qua 
Guillelmum  Adelinum  et  Mathildem  uxorem  Henrici  quinti 
Imperatoris  Alemanorum  genuit. 

This  MS.  has  been  collated  and  in  a  note  at  the  beginning 
(p.  9),  under  the  date  1729  it  is  stated  "  Hoc  fuit  descriptum 
ex  Manuscripto  Balurii  in  Bibliotheca  Regis  Galliae  Numero 
852  et  exactissime  coUata  cum  MS.  abbreviationum  diflScill- 
imarum  plena. 

244-D.    Cofrestr  Cymdeithas  y  Cymreigyddion. 

Williams  MS.  446.  Paper.  329x100.  356  pp.  Parch- 
ment cover.     1797-1826.     Welsh. 

The  Membership  book  of  the  lyondon  Cymreigyddion 
Society.  The  book  is  labelled  on  the  outside  "  Cofrestr  yr 
Anrhydeddus  Cymdeithas  Cymreigyddion  1796."  The  first 
entry  is  dated  Oct.  12th,  1797,  and  the  last  Jan.  12th,  1826. 

245-D.    Welsh  Songs. 

Williams  MS.  447.  Paper.  327x202.  18  pp.  Buck- 
ram.    19th  cent.     Welsh. 

A  collection  of  Songs,  some  of  which  were  written  by 
John  Thomas  (Hoilienydd)  and  were  sent  by  him  to  William 
Thomas  of  Troedyrhiw,  nr.  Llandovery,  in  1847.  F'rom  the 
Phillimore  Collection. 


Additional  Manuscripts  246 — 249  173 

246-B.    Topical  Songs,  &c.,  by  J.  Thomas  and  others. 

Williams  MS.  448.  Paper.  196  x  160.  82  pp.  Buck- 
ram.    19th  cent.     English  and  Welsh. 

A  collection  of  topical  and  other  songs  in  English  and 
Welsh  mostly  the  composition  of  John  Thomas  (Hoilienydd), 
written  by  Thomas  Thomas  of  Troedyrhiw,  Myddfai,  about 
1831.  From  the  Phillimore  Collection.  There  are  also  a  few 
examples  of  Pennillion  Pendrws  (pp.  77-82). 

247-D.    Court  Roll  of  Manor  of  Bodidris,  Flintshire. 

Williams  MS.  4,^().  Paper.  311x250.  62  pp.  Vellum. 
i6th  and  17th  cent.     Latin  and  English. 

This  MS.  is  in  a  very  dilapidated  condition,  and  is  bound 
in  a  parchment  cover.  An  inscription  on  the  outside  states 
that  it  is  "  The  Court  Roll  of  the  IManor  of  Bodidris  beginning 
about  the  33rd  of  Harry  8th  and  ending  about  9th  James  ist. 
J.  U." 

248-E.    Coats  of  Arms,  Badges  and  Crests. 

Williams  MS.  4^0.  Paper.  327x210.  164  pp.  Vellum 
cover.     17th  and  i8th  cent.     English. 

This  is  a  collection  of  Coats  of  Arms,  Badges  and  Crests 
made  by  Henry  Chitting,  Chester  Herald.  It  was  formerly 
in  the  collection  of  John  Austin,  and  was  purchased  by 
Charles  Brietzcke,  whose  name  with  the  date  December  1768 
appears  on  the  first  page.  It  contains  a  large  number  of 
coloured  and  uncoloured  coats  of  arms  and  has  a  full  index 
to  the  names  on  pp.  5-12. 

249-D.    A  Defence  of  Water  Baptism. 

Williams  MS.  451.  Paper.  311x205.  68  pp.  Half- 
morocco.     1674.     English. 

This  is  a  controversial  tract  bearing  the  title  "  A  Defence 
o^^  Water  Baptism  in  opposition  to  all  Anabaptists  and  Quakers 
From  Scripture,  Reason,  and  the  Church's  Custome.  Where- 
unto  there  is  added  a  Discourse  touching  the  Baptism  of  the 
Holy  Ghost,  as  a  necessary  Appendix  or  Sacramental  Com- 
plement thereof.  Both  deHvered  at  first  in  two  several 
sermons  upon  an  occasion  of  a  publike  Dispute  had  Novemb.  2, 
1674,  with  one  Thomas  Curtiss  of  or  neare  unto  Reading  in 
Berkshire,  Quaker,  but  now  made  publike  for  the  Common 
good,  especially  theirs  of  the  Towne  of  Uffington.  By  R. 
G[reen],  Minister  of  UflSngton  in  ye  Count}^  of  Berks." 


174 


National  Library  of  Wales 


250-D.    The  Common  Place  Book  of  the  Rev.  Joseph  Jenkins, 
M.A. 

Williams  MS.  4^2.  Paper.  331x208.  250  pp.  Vellum 
boards.     i8th  cent.     English. 

This  book  is  labelled  on  the  outside  '  Adversaria  1765  ' 
on  the  inside  page  it  is  stated  to  be  '  The  Common  Place  Book 
of  the  Rev.  Joseph  Jenkins,  A.M.  1770."  The  name  of  Job 
Lousley  of  Hampstead  Norris,  Berks,  with  the  date  1843  also 
appears  on  the  inside  cover. 

Copy  of  a  letter  dated  April  5th,  1785,  addressed  to  Mr.  D — . 

Dr.  Horsley's  very  peculiar  translation  of  Isaiah,  ch.  xviii. 

The  Reptile,  a  Dream  or  Allegory  by  J.  J(enkins). 

Epitaph  on  the  grave  of  the  Rev.  Evan  Jenkins  in  the 
Dissenting  Burying  Ground  at  Wrexham. 

Epitaphs  on  Voltaire  in  Latin  and  English. 

A  Register  of  all  the  children  at  the  Dedication  of  whom  I 
have  assisted,  with  the  year,  &c.,  in  which  they  were 
born  and  the  names  given  to  them.  The  list  starts  in 
1771  and  is  continued  to  1817.  (See  Palmer's  Older 
Nonconformity  of  Wrexham,  p.  106.) 

A  Register  of  the  Persons  I  have  baptized  and  the  time  and 
place.     The  list  begins  with  the  following  entry  : 

"AtBrombow,  near  Wrexham,  Denbighshire,  Sept. 
17th,  1771.  istjMr.  Daniel  Roberts  of  Wrexham,  Edge- 
tool  maker."  It  ends  in  18 15.  The  baptisms  took  place 
at  various  chapels  in  Wales  and  England. 

A  poem  entitled  "  The  Hyacinths  "  written  at  Wrexham 
on  March  4th,  1776. 

A  list  of  Sermons  (by  Jenkins  ?)  from  Nov.  5,  1769  onwards. 

Particulars  of  1560  sermons  are  given. 

On  the  inside  back  cover  Jenkins  has  written  a  list  of  his 

children  by  his  two  wives,  with  the  dates  of  their  births 

and  deaths. 


pp.  4-8 

8-9 

9-1 1 

13 
IS 

25 


53- 


73- 


137- 


251-D.    Letters  and  Legal  Papers. 

Williams  MS.  453.     Paper.     Unbound.     i6th  and  19th 
cent.     English. 

A  packet  containing  the  following  letters  and  papers : 

(i)     From  Mr.  Thomas  Bromley,  afterwards  Lord  Chancellor  of 
England  to  Roger  Puleston  of  Emral  25  Feb.,  1568. 

(2)  From  Sir  Thomas  Egerton  to  Roger  Puleston,  2  March,  1 587, 

6  April,  1587,  8  July,  1588,  11  March,  1589,  6  July,  1589. 
9  Dec.  1591. 

(3)  From  William  Tatton  to  Sir  Thomas  Bromley,  her  Majesty's 

Solr. -General.     21  Nov.,  1590. 

(4)  A  further  letter  to  Sir  T.  Bromley  relative  to  the  same  matter. 


Additional  Manuscripts  251 — 253  175 

LETTERS  AND  LEGAL  PAPERS— continued. 

(5).  The  complaint  of  John  Edwards  of  Chirk  to  the  Council  of 
the  Marches  relative  to  lands  in  Vajiioll,  Flintshire  ;  the 
answer  of  Thomas  ap  Rees  ap  Benet  and  the  Replication 
of  John  Edwards.     1551. 

(6)  Decree  of  the  Lord  Chancellor  in  the  case  of  Martha  Puleston 

(widow  of  Roger  Puleston)  and  others  against  Thomas 
Rider  relative  to  the  estate  of  Roger  Puleston.  23  Feb. 
1698. 

(7)  Various  letters  from  Hon.  Mrs.  Bulkeley  Owen  to  ^liss  E.  C. 

Thoyts  dated  July  and  August,  1892,  relative  to  John 
Edwards  of  Chirk. 

252-E.    Hanes  Fflint. 

Williams  MS.  454.  Paper.  Buckram.  19th  cent. 
Welsh. 

An  essay  in  Welsh  on  the  History  of  Flint.  It  was  sent 
in  for  an  Eisteddfod  competition.  The  author  signs  himself 
"  Haneswr  o  Hen  Oesoedd." 

253-A.    Llyfer  Plygain  1618— Englynion,  Hymns,  &c. 

Williams  MS.  455.  Paper  and  Vellum.  85x70. 
472  +42  pp.  Vellum,  with  curious  brass  clasps,  one  of  which 
has  been  torn  away.     Early  17th  cent.     Welsh. 

This  extremely  interesting  MS.  was  written  b}^  Thomas 
Evans  about  1621.  It  is  probably  the  smallest  Welsh  MS. 
in  existence,  though  it  is  i^  ins.  in  thickness.  Bound  up  be- 
tween pp.  12  and  13  is  a  copy  of  the  earliest  known  edition  of 
the  Llyfr  Plvgain  or  Primer.  This  book  has  the  following 
Title 

Llyfer   Plygain  |  sef  |  Cristianyddiaeth,     neu    Addysc    a  | 

gweddieu  Gristnogaidd  yw  dyscu  |  i  blant,  ac  iw  harfer  o  bob 

dyn  Du-  |  wiol  anghenrheidiol  o'u  gwy-  |  bod  ai  cofio.  |  Y   5. 

waith  oi  d)rfodiad  allan  gwedi  |  ei  cyfieuthu  ar  ol  trefn  y  llyfer  | 

gweddieu  cyfFredinol  [  diwaethaf.  | 

Cynwhysiad  y  lyfr  sydd  yw  we-  |  led  yn  y  tu  arall  ir  | 
ddalen.  |  Llunden,  dros  Ed.  White.  |  1618.  | 

This  copy  contains  42  pp.  but  it  is  imperfect  as  it  has 
none  of  the  Prayers,  the  Litany  or  the  Psalms.  Mr.  Egerton 
Phillimore  owned  the  MS.  in  Feb.  1887,  and  it  is  probably  the 
book  referred  to  by  Gweirydd  ap  Rhys  in  Hanes  Llenyddiaeth 
Cymru,  p.  402-3,  as  being  in  the  Pengwern  sale  in  May,  1874, 
though  the  description  he  gives  of  its  size  is  incorrect.  It  is 
not  mentioned  in  Angharad  Llwyd's  Catalogue  of  the  Pen- 
gwern MSS.  {Transactions  Cymmrodorion,  1828,  p.  50), 
Pp.  13-24,  31-2,  45-84,  317-328  are  vellum,  the  rest  of  the 


Ellis  Jones,  320. 
GriflSdd  Bevan,  -520. 


176  National  I/Ibrary  of  Wales 

LLYFER  PLYGAIN,  1618— ENGLYNION,  HYMNS,  &c.— continued. 

MS.  is  paper.  Pages  have  been  cut  out  e.g.  4  pp.  between 
pp.  390-391,  pp.  353-366.  A  great  many  names  have  been 
written  in  various  parts  of  the  book,  as  follows  : 

Robert    Jones,    p.    26,    29,    68,  John  Pierce,  63. 

7h  73-  Thomas  Edward ,  66. 

Thomas  Hughes,  27,  67.  Thomas  Jones,  71. 

William  Jones,  29,  35,  44,  61,  72,  Thos.  Evans,  104. 

of  Llaugar,  98,  326.  ,   1      t 

*'     '  ^  '  J  John  Jones,  104. 

Will  Wynne,  43,    (1681 — p.   63)  „     ,  „.  ,_ 

■'        '  tJ'    \  r       0/  Hugh  Thomas,  1680,  105. 

70,  325.  °  >  >      J 

Evan  Jones,  44.  ^""^^  J""""''  '°^'   '°^- 

John  Wynne,  60.  ^^^^^^  ^^"^°"'    ^°9. 

John  Lloyd,  61.  Humphrey  Jones,  109-1 10.  321. 

Edward  Jones,  1687,  p.  62,  98. 

William  Jones  oweth  this  booke 

witness    to    the    same,    Ellis  Hugh  Price,  322. 

Jones.     Anno  dni.  '83.     p.  61.  Manuel  Williams,  324. 

The  first  eleven  pages  are  blank  with  the  exception  of  a 
few  odd  notes  of  no  interest. 

p.  12.     Dychymig  in  a  later  hand. 

Beth  a  sai  tu  yma  i'r  coed  ag  a  bawr  tu  draw  i'r  coed  ? 
Mochyn. 

13.  Triplets  in  verse. 

Kymer  fwyd  yn  feddylgar 
A  chyfrana  yn  howddgar 
Ag  i  Dduw  bydd  ddiochgar.     5  stanzas. 
The  name  of  Moris  Williams  is  written  on  this  page. 

14.  A  Riddle. 

Pa  un  vcha  ai  y  ddaear  ai  yr  awyr  ? 

The  name  of  Thomas  Hughes,  Gentl.  in  ye  County  of 
Merioneth  occurs  on  this  page. 

15.  Gweddi  i  .  .  . 

Lonsiws  f archog  .... 

16.  Englynion  in  a  later  hand. 

Oi  wiw  wu  we  wau  .  .  . 

Comol  go  gloch  ffol  golchfFon  .  .  .     Math.  Owen. 

17.  Englyn  in  English. 

Be  moderate  private,  I  pray.  Rector.     Richard  Abraham. 
18-20.     Blank. 

21.  Englynion. 

Thomas  goweithas  gwiw  ieithydd. 

22.  The  names  of  John  Williams,  John  Evans,  etc.,  are  scribbled 

on  this  page. 


Additional  Manuscript  253  177 

LLYFER  PLYGAIN,  1618— ENGLYNION,  HYMNS,  &e.— conttnued. 

p.  23.     Englynion. 

Na  werth  hwyl  brydferth  haela  bro — nefoedd 
Gan  ofer  falchio 
Er  benthig  ar  bai  yntho 

Y  byd  ai  rwysg  a  byw  dro,  Tho.  Evans. 

O  gweli  ddyn  ar  geulan — a  gwialen.     Tho.  Tegid. 

25.  Memoranda. 

Mr.  Felton  died  Sept.  1700,  &c. 

26.  Englyn. 

Cangen  o  lodes  Iwydwen — feinael. 
28-30.     Notes. 

31.  Pages  31  and  32  on  vellum. 

Y  saith  bechod  marfol — balchder,  kenfigen,  etc. 

Y  saith  weithred  drygaredd — porthi'r  newynog,  etc. 

32.  Saith  weithred  y  drygaredd  mewn  mydr  .• 

Un  o'r  saith  weithred  i  ddyn  .  .  .     14  11.     Terfyn  1621. 
12,-     Cadernid  y  Tad. 

Yn  y  rhan  gyntaf  or  vchod  y  mae,  &c. 
34.     Naw  gradd  karenydd. 

kefnd3'r,  kyfyrdyr,    plant    kyfyrdyr,    keifin,    gorcheifin, 

gorchwant,  gorchwydd,  goreuddun,  kar  klyd. 

36-7.     Verses  in  a  later  hand. 

Barnwr  doeth  y  fum  i  gint.     3  stanzas. 

39.  Religious  Poetry  in  the  writing  of  Thomas  Rvans  (1621). 

lesu  Grist  ti  sydd  unig. 

40.  Pan  elych  allan  oth  dy  dowed. 

Arglwydd  ti  Dduw  y  Uuoedd. 

41.  Arglwydd  egor  oth  wrthiau. 
O  Drugarog  dragwyddol. 

Pages  45-84  on  vellum. 

45.  Ymhob  achos  a  ddelo 
Byddwn  barod  i  gofio,  etc. 

46.  O  ran  hyn  mi  am  hyderai . 
48.  konorthwia  Dduw  farglwydd. 
5 1 .  Lie  darllenais  rwi  iw  goffa. 
53.  Triads  and  wise  sayings,  etc. 

Na    ffrofid    i    meddygnaethu  :  henaint    kysgadur,    klefr 
gwyn  a  chynddaredd. 

58.  Brenin  jn  yr  hen  amser  archodd  i  xii  o'i  wyr  ddoedud  12 

gwir  dan  i  perigl. 
Mwia  glendid  yw  kymesurwydd. 

vcha  dim  ar  weithredoedd  Duw  yw  trigaredd. 

59.  Englynion. 

Barnwr  doeth  a  fum  i  gunt,  &c.     2  verses. 

N 


178 


National  Library  of  Wales 


LLYFER 

p.  64. 

65. 
68. 

70. 

7i- 


88-98. 
99- 

lOI. 

102-3. 
io6. 

107. 
108. 


112 
113 

"5 


122-3 
124 

125 

126-133 

134 


PLYGAIN,  1618-ENGLYNION,  HYMNS,  &c.— continued. 

Englyn. 

Awn  iw  borth  au  haberthau — gwcdd  dduwiol.     M.  Owen. 
Wele  ddrych  ireiddwych  a  rodded — yn  decka. 
Riddles,  etc. 

Pwu  ni  anwyd  eiroed  ?    Adda,  &c. 
Englyn. 

Egin  ceirch  ar  bin  y  minrhos — benvnant 
a  borant  heb  aros, 
Ysgyfam  (yn  am  y  nos) 
— ogod  sy  yma  yn  agos. 

Religious  Poetry  in  the  writing  of  Thos.  Evan. 
Arglwydd  arnad  y  galwa. 

Llyma  weddi  .  .  .  Saint  Awstin 
O  addwynusa  Arglwydd  lesu. 

Davydd  Johns,  vicar  Llanfair  dyffryn  klwyd  au  iroes 
o  Ladin  i  Gymraeg  pan  oedd  oed  Krist  1585. 

Prayers  written  in  1621. 
Y  glan  gwmpeini  heini  hael.     6  II. 
Englynion  (2). 

Mae  yn  oer  gjmi  grogena — y  gwanwjm. 
Riddles. 
Verses  for  Valantine. 

Pretty  lady  sweet  and  fine. 

Lumley  Jones  is  my  Valantine,  ffeb.  ye  14th. 
Englynion   (2) 

Ymhob  mann  dy  arian  didoreth,  a  red.   Humphrey  Jones. 

Degaswn  gael  er  mael  imi,  gywelu 
A  golud  mawr  iddi 
Yn  lie  dafad  gwedi  dofi 
Angyfrwys  iawn  gafar  a  ges  i.     1682. 

Riddles  in  the  writing  of  Thomas  Evans. 

Englyn. 

Pe  cawn  fras  f atras  o'r  futra. 
Payments  to  one  '  Magdalen  ' 

One  pigin  of  butter,  6d.,  &c. 
Religious  Verses. 

Mae  n  rhwymedic  iawn 

Henfych  well  Fair,  Uywenydd  y  morjmion, 
Llurig  Alexander. 

Kroes  Krist  a  wisgaf,  &c. 

Gweddi  y  Sul 1620. 

[Gweddi]  duw  Llun,  duw  Mawrth,  &c.     Rhagfyr  y  6,  1620. 

Am  dowydd  ne  bin  deg. 

O  Dduw  rhwn  am  bechod  dyn. 


Additional  Manuscript  253  179 

LLYFER  PLYGAIN,  1618-ENGLYNION,  HYMNS,  &c continued. 

p.  135.     Y  letani. 

Rhag  yn  galon  ymddiflSn.     Katrin  fetch  Ivan  ap  Siengkin. 
^37-     Cyngor  i'r  dyn  a  fo  yn  glaf. 

Mi  a  erfyniaf  yt  f  anvvylyd  {continued  on  p.  141). 
138-9.     Religious  verses  by  Thos.  Evans,   1619. 
Oil  alluog  an  Duw  ni 
Rhad  yn  harglwydd  lesu  ai  ras. 
140.     Dros  y  klaf. 

Arglwydd  ti  Dduw  y  lluoedd. 

142.  Gweddi  rhag  yn  gelynion. 

Oll-alluog  o'r  nefoedd, 

143.  Duw  wneutliyrwr  tyngnefedd. 

144.  O  Dduw  klowsom  an  klustiau. 

145.  Y  trugarog  Dduw  Arglwydd. 

146.  Ni  atolygwn  iti  arglwydd. 

148.  Duw  yr  hwn  ni  ddistyri. 

149.  Rhag  yn  galon  ymddiflSn. 
151.          Ollalluog  an  Duw  ni. 

152-162.  Kadw  Dduw  d  wsnaethddynion. 

This  and  the  following  pieces  to  p.  162  are  in  the  nature 
of  hymns. 

163.  Pa  bryd  Arglwydd  i  smudi. 

165.  Bendigedig  fo  Arglwydd. 

166.  Kred  ti  hyn  o  wybodeth. 

167.  Rhoddion  yr  Arglwydd  ydyn. 

168.  Magnificat.     L,uc  1-46. 

Y  mae  £  enaid  i  yn  mawrhau. 
170.  Kofiwn  ddoedud  y  bore  .  .  .   1621. 

172.  Wrth  gychwyn  ith  waith. 

Forth  a  noddfa  ydwyd  ti. 

173.  Ar  ol  gwaith. 

Arglwydd  dad  y  goleuni. 

174.  Diolch  i  Dduw  am  helaethrwydd,  161 9. 

O  drugarog  an  tad  ni.     Tho.  Evans,  1619. 

175.  Arglwydd  atolwg  iti. 

176.  Am  faddau  pechodau. 

O  yr  unig  Dduw  galluol.     Thos.  Evans,  1620. 

178.  Gweddi  kyn  gwrando  pregeth 

Trugarokaf  dad  grasus. 

179.  Am  bin  ne  dowydd  teg. 

Oen  Duw  nefol  ben  teuln. 

180.  Cyfles. 

N2 


i8o 


National  IvIbrary  of  Wales 


LLTFER  PLYGAIN,  1618— ENGLYNION,  HYMNS,  &c.— eontlnued. 

p.  i8i.     Englynion  (5). 

Karaf  ni  lysaf  loiw  Sais — o  gam  ryw 
Elo  yn  Gymro  kwrtais. 
Och  wr  Kymro  ni  cherais 
O  lun  a  sut  elo  yn  Sais. 
Modwl  perth  anferth  ynfyd — kais  hedeg. 
Triffeth  diodieth  ydyn — i'w  kael. 
Dowch  i'r  siel  lieb  gel  a  gwiliwch — yn  siwr. 
Dyma  ddydd  dedwydd  ar  dwyn, — i  siarad 
Am  Siri  11  awn  gwenwyn 
Dyma  rol  ar  y  kohv>Ti 
Dyma  haner  mercher  mwyn. 

Thomas  Prys  pan  gadd  i'r  siel  y  sirif  ai  daliase  fo. 

182-9.     Englynion  by  T.  Evans  and  others  (39). 

Marw  a  wna  y  ddi  arw  o  ddyn — nim  erys. 
190-1.     Historical  notes,  mostly  scriptural. 

192.  Table  of  weights,  &c. 

193.  Dyma  fel  y  mae  ynill  bob  dydd  o'r  flwyddyn  o  fFyrling  hyd 

swllt.     A  Table. 

194.  Arithmetical  problems,  e.g. 

1,1  wyn  o  goed  sydd  a  10  o  dderi,  a  than  bob  derwen  10 
kut  moch  ag  ymhob  kut  10  o  hychod  a  chan  bob  hwch 
10  o  berchill.     Gofun  :  po  fant  a  ddaw  o  ddegwm  ? 

195.  Englyn  by  T.  Evans,  Eb.  6,  1622. 

1 96.  Englynion  by  T.  Evans  in  1620  (4). 

197.  Tho.  Evans  yn  kofio  i  drwbleth  ddiachos.     (13  englynion). 

Erlid  a  gofid  a  gefes,  a  ffoen. 

198-207.  Englynion  by  Thomas  Evans,  Owen  Gwynedd,  Gruff,  ap 
leuan,  Lewis  Mon,  (47). 

208.     Englynion  Kyffes  (10). 

210.     Edwart  ap  Roitsiar  ar  i  glaf  wely.     (11  englynion). 
Aros  yr  awr  fawr  rwyfi — a  madws.      i  587. 

212-5.     Englynion  (6)  by  Edwart  ap  RaS  ;   (i)  by  T.  Evans  ;   (i)  by 
Dafj'^dd  ap  Sienkin  ;   (2)  by  Rhys  Cain  ;  and  (8)  others. 

216-277.  Engljmion  (270)  by  Thomas  Evans  and  various  authors 
Huw  ap  Tudur  (p.  218)  ;  Tudur  Aled  (p.  233)  ;  Edward 
ap  Raff  (pp.  235-238)  ;  Rys  torn  o'r  Ysbyty  (p.  241)  ; 
Rhys  Cain  (p.  246)  ;  R.  R.  (p.  255)  ;  Evan  Llwyd  Sieffre 
(pp.  267-269)  ;  Raff  ap  Robert  (p.  272)  ;  Sion  Tudur 
(pp.  255,  273,  277)  ;  Owen  Gwynedd  (p.  275)  ;  Moris 
Berwyn  (p.  275);  Wliliam  ap  Sion  Wyn  (p.  276);  Vicar 
ocin  (p.  277). 

27S-281.     Cerdd. 

Dyn  wyfi  a  wyr  yn  glau,  gael  mesurau  kledion.     T.  Evans. 

281-315.  Englynion  (163)  by  Thomas  Evans,  Sion  Brwynog  (p.  282); 
Huw  Cornwy  (p.  282)  ;  Rhys  Wyn  ap  Cadwaladr  (p.  284) ; 
Esgob  Dewi  (p.  298)  ;  S.  V.  (pp.  299,  311)  ;  Ed.  ap  Raff 
(p.  306)  ;  Sion  ap  Will  Gruffudd  (p.  315)  ;  etc. 


Additionai.  Manuscript  253  181 

LLYFER  PLYGAIN,  1618— ENGLYNION,  HYMNS,  &e.— continued. 

p.  295.     Dialogue  between  R.  and  T. 

Dowed  ym  Tomas  dan  dewi,  &c.     T.  Evans,  1610. 
316.     Pennillion  (4). 

I'r  tad  hwn  ni  arbedodd. 
317-9.     Englyuion  (7)  by  Thomas  Evans  and  others. 
319,  322-3.     Riddles. 
327-8.     Englynion  (3). 

329.  Englynion  to  public  events. 

Koroni  y  brenin  lago,  Mawrth  24,  1602-3. 

Crynu  y  ddaiar,  1086. 

Coroni  Elizabeth  frenhines,  1558. 

330.  Seren  a  brig  gwyn  iddi,  1618.     E.  Llwyd  Sieffre. 
Seren  a'r  gynffon  goch,  1577.     [Also  p.  343). 

331.  Marw  Edward  ap  Sion,  1620. 

Pan  aeth  gwyr  Gwynedd  i  Ffrainc,  1585. 
Llosgi  Fowls,  1560. 

332.  Blwyddyn  ddrud,   1563.     R.  Davies. 
Mwstwr  merched,  161 8. 

Oedran  Duw  ddoedan  yn  ddi  daw,  molwch  uchod, 
Mil  chwechant  a  deunaw, 
koegwas  ydoedd  yn  kogiaw 
mwstwr  merched  tr\vy  gred  traw. 

333.  Eira  mawr,  1581,  1546. 
Daiar  grynfa,  161 2. 

Daiar  gryn  1574.      Will  ap  Sion  {also  p.  343)  by  R.  Cain. 

334.  Rhannu  Cymru.     Gwilym  ap  Sefnyn. 
Lladd  Gwartheg  Mon,  15 18. 

334.  Clochdy  Gwrecsam,  1507. 

335.  Llosgi  Llangollen,  1522. 
Eira  Mawr,   1607. 

Rh>-fel  Arglwydd  Herbart,  1468. 

336.  Rhyfel  Owain,   141  5. 

Pen  gaed  y  groes  fendiged,  320. 
Gwneuthuriad  klawdd  Offa,  784. 

337.  Pan  las  Llywelyn. 
Gwneuthuriad  Eglwys  Asaf,    1533. 

Pan  losgodd  Powls,  1561.      Raff,  ap  Robert. 

338.  Lladd  Harri  Persi,  1412. 

Hari  Wyn  Hir  o  Wynedd  (Harri  VII),  1485. 

Codi  pont  Llansanffraid  ynglyn  Dyfrdwy,  1589.     (Also  p. 

Pont  Gynwyd,  1612.  [339)- 

339.  Rhew  mawr,  1607. 

Codi  pont  Glyndyfrdwy,  1589. 

340.  Pan  aeth  Eglwys  San  Ffraid  gida  Dowrdwy,  1601. 


i82  National  Library  of  Wales 

LLYFER  PLYGAIN,  1618— ENGLYNION,  HYMNS,  &c.— continued. 

Engljoiion  to  public  events — continued. 

p.  340.         Growndwalu  yr  Eglwys  Newydd,  1610. 
Codi  yr  Eglwys,  161 1. 

341.  Kj'segru  yr  Eglwys  newydd,  1617. 

Codi  2  gafell  ar  gost  Mr.  W.  Salsbri,  1618. 
Pont  Llangollen,  1  228. 

342.  Pan  rynodd  y  bobl  wrth  ddowad  o  Ruthin.     Ion.  15,  161 5. 
Marwolaeth  Owain  Gl3mdwr,  1430. 

]Mil  a  ffedwar  cant  wedi  niaeth,  agos 
Ugain  bu  i  farfolaeth 
a  deg  ar  ol  deigr  aeth 
a  mawr  wylo  y  marwolaeth. 
Pan  breintiwyd  gynta,  1458. 

343.  Comwyd  yn  Llundain,  1349. 
Eira  mawr,  1614.     {Also  p.  344). 

344.  Glaw  mawr,  1621. 

345-472.  Englynion  (487)  by  Thomas  Evans  and  various  authors — 
(S.  Vychan  (pp.  345,  380,  387,  397)  ;  Edward  ap  Raff 
(345-6,  409)  ;  Rhys  ap  Dafydd  ap  Ivan  (p.  352)  ;  Griff. 
ap  leu.  ap  Llew  Fychau  (pp.  2>7l>  394)  \  Rhys  Cain 
(PP-  Z7Z,  2>77,  390)  ;  Raff  ap  Robert  (pp.  374,  380,  438)  ; 
lolo  Goch  (p.  375)  ;  Deio  ap  leuan  Ddu  (p.  380)  ;  Gru- 
ffydd  Gwynedd  (p.  384)  ;  Sion  Tudur  (pp.  388,  452)  ; 
loan  Tew  (p.  390)  ;  Esgob  Dewi  (p.  391)  ;  Tudur  Aled 
(pp.  391,  424)  ;  Syr  Rydderch  o  Eglwys  fach  (p.  394)  ; 
R.  R.  (p.  410)  ;  Edd.  R.  (p.  41 1)  ;  Morus  Dwyfech  (p.  414) 
Ev.  Llwyd  (p.  414)  ;  Will  ap  Rys  ap  Dd.  (p.  420)  ;  Roger 
Kyfiin  (p.  421)  ;  Rhys  Goch  (p.  422)  ;  Owen  Gwynedd 
(424)  ;  Evan  Llwyd  Sieffre  (p.  427)  ;  Tho.  ap  Morus 
(p.  434)  ;  Cydwalad  Cesail  (p.  437)  ;  Huw  ap  Sion  ap 
Robert  (p.  439)  ;  Sion  Dd.  Gutun  (p.  440)  ;  Huw  Roberts 
o  Drelogan  (p.  467). 

45 1 .  Englynion  a  ganwyd  pan  f u  kad  Goddau,  eraill  ai  geilw  kad 
Achlen  ac  o  achos  iwrch  gwyn  a  chenau  milgi  y  bu, 
ag  o  An\\Ti  yr  hanoedd  hwynt,  ag  Amathaon  ap  Don 
ai  daliodd,  ag  am  hyny  yr  ymladdodd  Amathaon  ap 
Don  ag  Arawn  frenin  Anwfn,  a  g^vr  oedd  yn  y  gad  oni 
wyddid  i  enw  ni  orfyddid  amo,  a  gwraig  oedd  yn  y  gad 
or  tu  arall  a  elwid  Achreu  ag  oni  wypid  i  enw  ni  orfyddid 
arnunt,  a  Gwid  ab  Don  a  ddychmygodd  henw  y  gwr  a 
gant  fel  hya. : 

Karngraff  fy  march  rhagotoyw 

Ban  blaen  gwern  ar  yasoyw 

Bran  ith  elwir  briger  loyw 
ne  fal  hynn  |  , 

Kam  graff  dy  farch  y  nydd  kad 

Ban  blaen  gwern  ar  dy  angad 

Bran  lorgrig  ai  frig  arnad 

Y  gorfu  Amathaon  mad. 

See  Myf.  Arch.  (1S70),  p.  127 


Additional  Manuscripts  254,  255  183 

254-A.    Cydfod  yr  Ysgrythyrau  Sanctaidd.    Welsh  Concord- 
ance to  the  Bible. 

Williams  MS.  456.  Paper.  150x98.  202  pp.  Calf. 
Early  17th  cent.     Wtlsh. 

A  Concordance  of  the  Welsh  Bible  in  the  writing  of 
Robert  Vaughan  of  Hengwrt.  There  is  another  copy  by 
the  same  writer  in  Peniarth  MS.  238.  The  present  MS.  was 
discovered  by  the  Rev.  Evan  Evans  at  Bala  in  1765  {Gweithiau 
lettan  Brydydd  Hir,  p.  199)  who  intended  to  print  it  at  Car- 
marthen {ihid  p.  205).  It  bears  his  autograph  signature  and 
motto,  and  also  the  names  of  the  Rev.  St.  George  Armstrong 
William  and  Mr.  R.  Ivor  Parry  who  were  subsequent  possessors. 
As  a  concordance  it  is  vastly  inferior  to  that  of  Abel  Morgan, 
printed  at  Philadelphia  in  1730,  and  to  that  of  Peter  Wil- 
liams published  at  Carmarthen  in  1773. 

255-A.    Life  of  Mohammed,  Chap-book  and  Poetry. 

Williams  MS.  457.  Paper.  159x98.  y8  pp.  Half 
morocco.     i8th  cent.     Welsh. 

This  book  is  mostly  in  the  writing  of  John  Davies  of  Pen- 
trefoelas  and  was  written  in  1751  (p.  21).  Pp.  23-30  are  in  a 
handwriting  very  similar  to  that  of  IvCwis  Morris.  Originally 
the  book  had  a  title-page,  but  half  of  it  has  been  torn  away, 
pp.  I- ID.     An  account  of  Mohammed. 

1 1-2 1.  Gwir  goppi  o  ymadrodd  Mr.  Harbart  Griffydd  o  Gaer  yn 
Arfon,  yr  hyn  a  draethodd  ef  yn  ol  yr  hyn  a  ganfu  yn  y 
flwyddyn  1697  o  gyfieithiad  John  Parry  yn  y  flwyddyn 
1 744.  Gwybydded  y  darllennydd  mae  Harbert  Gruflfudd 
yw  H.  a  G.  ag  Edwart  Kneif  yw  E.  K.  Gan  ei  bod  yn 
arferedig  ynghymru  ei  willo  ar  nos  galangaua  mewn 
drysau  eglwysydd  neu  ar  bennau  bryniau  i  ddal  sulw 
neu  Ddarogan  marwolaeth  y  flwyddyn  a  fo  yn  canlyn, 
y  cyfriw  rai  a  gleddir  yn  yr  Eglwysydd  hyny. 

This  curious  story  was  published  as  a  chap-book  at 
Trefriw  about  1780  with  the  title  "  Adroddiad  Nodedig 
o'r  Byd  Anweledig  &c."  and  it  was  probably  copied 
into  this  MS.  from  an  earlier  edition  of  this  chap  book. 

22.  [Verses  to  Twm  Sion  Catti.] 

Tomas  aur  Melwas,  &c.     (3  verses.) 

23.  Hanes  Sr  Jolm  Heidden. 

Wrth  rodio  Gwlad  ddifur  y  Gogledd  gu  eglur.     37  verses. 

29.  Englynion.  /o^««  Rhydderch. 

Aethym  yn  ddirym  ddifrig,  ddi  nerth.     (7  verses). 

30.  Englvn  Richard  Seys,  Esquire,  Abertawy,  Mai  24,  168$. 

Nid  can,  na  gogan,  nac  ach,  uchel 
Na  gwchedd  gyfeillach 
Ufuddol,  na  chyfcddach, 
A  rynga  bodd  i'r  Angau  bach. 


35- 


i84  National  IvIbrary  of  Wales 

LIFE  OF  MOHAMMED,  CHAP  BOOK  &  POETRY— continued. 

p   31.     Cowydd  Ypsilon  Uythyren  Pithogras. 

Dull  a  thoriad  y  Uythyren.     Sion  Phylip. 
34.     Englynion. 

Ypsilon  deg  union  Gwanas — Hath  eured.     (5  verses). 
Cowydd  i'r  beirdd.  ^-  Tudur. 

Y  beirdd  a  fynnen  i  bod.     Gruff,  ap  leu  ap  Llew  Fychan. 
38.     Cowydd  yn  dangos  cyneddfau  gwraig  ddrvvg. 

Diles  yw  byw  yn  deilwng.     Gruff.  Hiracthog. 
40.     Cowydd  yn  dangos  fod  dwy  awen. 

Y  Cymro  hy  cam  yw'r  rlieol.     Sion  Cent. 
42.     Cowydd  i  lesu  Grist. 

Mair  wenferch  mawr  o  wnfyd.     Siengcin  ab  Einion. 
45.     Cowydd  i  Dduw  a'r  dcuddeg  apo.stol. 

Credwn  i  eirie'r  credo.     Griffyth  ab  Edwart. 

48.  Cynghorion  i  ocheh'd  medd-dod. 
Sion  Tomas  ddewrwas  gad  ddiriaid  wy^rwaith.      (6  verses). 

49.  Mawl  i  dre'r  Bewmares.  ■"••7> 
Bewmares  gynnes  genni — ai  madws.   (6  verses).  Ed.  Moris 

50.  Mawl  i  ferched  Dolgelle.  \Edw.  Moris. 
Merch  dda  ni  ffromnia  hoff  wir  ammod — gain.   (6  verses). 

51.  Cowydd  moliant  i  Rys  ab  Evan  ab  Llywelyn  Chwith  o 
Chwibren  a  Dafydd  ab  Siengcin  ab  Dd.  Crach,  y  rhai  a 
ddaethant  a  12  o  wyr  ei  Ddadleudu  Dinbych  ar  amser  y 
swydd  fawr,  ac  a  laddasant  Dikwn  o  Bemertaun  y  Penn 
ustus. 
O  Dduw  y  rhawg  a  ddaw  Rhys.     leuan  ap  Tudur  Penllyn. 

53.  Englynion. 
Bydd  ddiofal  cystal  enquestwr — fuost.   (4  verses). 

54.  Englynion  i'w  gariad.  ^^-  ^1°^^^- 
Dyn  bur  wych  nattur  ei  chnawd — yn  burwyn.     (2  verses). 

Englyn  i'w  flwch  tobacco.  L^-  ^^V^- 

Nam  dwg  er  tolwg  i  ti — amharchus.     Wm.  Caddr. 

55.  A  series  of  verses  relating  to  the  Civil  War  and  the  Restora- 
tion, probably  extracted  from  an  interlude, 
(i)  Ar  ol  torri  pen  y  brenin  y  rebels  yn  cwjTio. 

Nyni  ydyw'r  milwyr  oedd  unweth  yn  emprwyr.  24  IL 

(2)  Ar  ol  dychweliad  y  Brenin  y  rebels  yn  cwyno  wedi 
i  gostwng. 

Ai  dyma'r  saig  a  wnaethom  ni.     14  II. 

(3)  Independant. 
Teilynga  gwyr  yn  heuddu  cur  yn  awr  ym  ni.     17  //. 

(4)  Anabaptist. 
Ffarwel  garlammu'n  meirch  yn  braf.     16  II. 

(5)  Northern  Quaccers. 
Yspryd  oedd  yn  cynhyrfu.     S  //. 


Additional  Manuscripts  255,  256  185 

LIFE  OF  MOHAMMED,  CHAP  BOOK  &  POETRY- continued. 

p.  55.  (6)   Cabaliers. 

Pwy  oud  nyiii  yn  sioli  sydd.      i6  //. 

(7)  The  Salla  brand. 

Ein  traed  ui  sy  rydd  i  rodio  bob  dydd.      1 1  //. 

(8)  Com  let  us  be  merry  and  joUye. 

Ymhle  mae'r  presbetterian,  &c.     1 1  II. 

Salla  brand  John  Prichiart  ai  cant. 
59.     Actus  amoris  in  Deum. 

Fy  Nuw  o  fraint  fy  naf  fry.     John  ap  Richiart. 

62.  Tri  englyn  i'r  Ustus  Bradshaw. 

Cidwm  heb  reswm  yw  Bradsaw — fulen.     (3  verses). 
Englynion  i'r  byd.  \_Sion  ap  Richiart. 

Cefais  a  lewais  caf  wjdofyd — mawr.     (4  verses). 

63.  Cowydd  i  Gutto'r  Glyn. 

Gutto  o'r  Glyn  sydd  yn  glaf.     Gutto'r  Glyn. 
66.     Cowydd  i  liwied  i  Lywelyu  ap  Guttun  gymhortha. 

Da  mewn  cyff  Dewi  Mynyw.     D.  ap  LI.  ap  Grufjydd. 
68.     Cowydd  atteb. 

Y  mae  gwr  i'm  dirmygu  i.     Llewelyn  ap  Guttyn. 
70.     Cowydd  marwnad  i  Lewis  Glyn  Cothi. 

Un  mab  oedd  degan  i  mi.     Leivis  Glyn  Cothi. 
72.     Cowydd  Dydd  y  Farn. 

Dydd  o  ddig  yw'r  dydd  a  ddaw.     impft. 

75.     Englynion  o  wneytliuriad  Ellis  ab  EUis  a  anwyd  ymhlwyf 
Trillo  yn  Sir  Feirionydd. 
Hylaw  a  gwyr  draw  o  Gaerdroea — Brutus.     (13  verses). 

256-A.    Welsh  Poetry. 

Williams  MS.  458.  Paper.  166x104.  16  pp.  Half 
morocco.     1754.     Welsh. 

A  Chap-book  containing  two  songs  written  by  David 
Jones  of  Trefriw  in  1754,  and  arranged  for  printing.  It  is 
entitled  "  Drych  y  Merched  neu  Fuchedd  Araith  am  Wragedd 
yn  Ddwy  Rann,  y  Gyntaf  yn  cynnw>'s  Dull  y  rhai  Ffol,  Yr 
Ail  yn  cynnw>^s  Cynneddfau  y  rhai  Doeth." 

p.  2.     Preface  by  David  Jones  dated  Mawrth  13,   1754,  with  an 
interesting  reference  to  Burton's  Anatomic  of  Melancholy. 

3-9.     A  song  of  44  verses  entitled  "  Dull  y  Gwragedd  " 
Rhyw  i  wraig  o  naturiaeth. 
9.     A  note  with  reference  to  the  printing  of  Blodeugerdd  Cymru. 
10.     Araith  o  foliant  i'r  Gwragedd.     (44  stanzas.) 
Gwrandawed  yr  hoU  bobloedd. 

As  in  many  of  David  Jones's  MSS.  and  printed  books, 
the  margins  are  covered  with  references  to  books  and  MSS. 
in  Welsh  and  English. 


i86  National  Library  of  Wales 

257-B.    Owen  Cadwaladr's  Book. 

Williams  MS.  459.     Paper.     162x165.     142  pp.     One 
cover  only.     1782-1801. 

p.  2.     Englyn  i  Leidr  Llyfr. 

Na'm  blysia,  gwilia,  gweli — na  chwenych 
Mherclieuog,  mo'm  colli 
Mwy  grasol,  it  ymgroesi 
Dig  a  fydd,  os  dygi  fi. 

3 .  Englynion. 

Tarewais  a  rhoddias  mewu  rhi — it  arian, 
Gwel  fi  yn  profi  bob  pryd. 

4.  Epigram  i'w  dorri  ar  gaead  Blwcli  Tobacco,  1755. 

Cettyn  yw'n  hoes  medd  Cattwg.     Gronwy  Owen. 

5.  Tradesmen's  method  for  marking  their  goods  for  sale  with 

specimens. 

7.     Carol  Plygain,  1807. 

Gan  ini  gael  estjmiad  dydd  i  weled  newydd  wyliau.  impjt. 
15.     Prayers  written  by  O.  Kadwalader,  1792. 
19.     Agoriad  y  coelbren  neu  gyfrinach  y  beirdd. 
24.     '  God  Save  the  King  '  in  Notation. 

26-43.     Agoriad   ar  y  gamut.     Copied  from   a   printed  book   and 
continued  on  pp.  62-67. 

44.     Cerdd  o  fawl  i'w  gariad. 

Y   gangan    gwen  i   gwau  tro  di  yu  awr  turd  yn   nes. 
46-61.     Money  Tables.  \WnUen  by  Roger  Hughes. 

68-121.     Blank. 
122-5.     Music  notations,  and  notes. 
127.     Cerdd  ar  don  '  Y  Ceiliog  du.' 

Och  dyma  ddiwrnod  syndod  sydd.     16  stanzas. 

This  song  has  been  very   carefully  written  by  Owen 
Owens,  Anno  etatis  20.     Anno  Domini  1801. 

140.     Welsh  numbers  with  English  equivalents. 

258-B.    Miscellanea,  Sermons,  &c. 

Williams  MS.  460.     Paper  and  Vellum. 

An  Envelope  containing — 
(i)     The  vellum  cover  of  a  book  with  i6th  cent,  writing  inside, 

and  the  book-plate  of  Joseph  Phillimore,  D.C.L. 
(2)     The  vellum  cover  of  a  book,  taken  from  a  i6th  cent,  deed 
with  a  short  tale  in  Welsh  written  upon  it  beginning  : 
Gwr   or   Ysbyttu    oedd  yn  mynd  i  adel   ei  wlad.    ac   a 
ddigwyddodd  iddo  ddwad  i  dy  tafarn  yn  y  Bettws  lle'r 
oedd  rhai  yn  cwmpnhiaeth.     Gidach  cennad,  ebr  e,  mae 
i  chwi  groeso,  ebr  'nhwythe.     Mi  yfa  attoch  chwi  ebr 
un,  diolch  i  chwi  pan  gaffwyf  hi.     Gwr  o  ble  ydech  i, 
gwr  o'm  gwlad.     Ymhle  mae  eich  gwlad  chwi  ?    Mae  hi 
yn  y  fan  He  gadewis  i  hi,  etc. 


Additional  Manuscripts  258 — 262  187 

MISCELLANEA,  SERMONS,  &c.— continued. 

(3)  A  Sermon  in  "Welsh  on  Math.  27,  25,  preached  at  Llandrillo 

on  April  7,  1754. 

(4)  A  small  volume  of  sermons  in  Welsh  (88  pages),  preached 

at  Llanarmon  in  1708  and  Idangybi  in  171 2. 

259-B.    Poetry. 

Williams  MS.  461.  Paper.  Unbound.  i8th  and  19th 
cent.     Welsh. 

A  few  poems  inserted  in  an  envelope. 

(i)     Cywydd  Deifas  a  Lasarws  o  gyfansoddiad  Huw  Evans  o 
Dyddyn  Huw  ap  Evan  y  got"  yn  Llanrhyddled,  M6n. 
Yr  oedd  gwladwr  golydog. 

This  is  in  the  author's  writing  and  was  sent  by  him  to 
David  Jones,  Trefriw,  from  London  on  May  14th,  1760. 

(2)  Cerdd  o  glod  i  Mr.  Robert  Anwyl. 

Rhown  glod  yn  fwyn  weddus  yn  awr  i  foneddwr. 

William  Thomas. 

(3)  Cerdd  Cydchwedl  rhwng  y  Bardd  a'r  Garddwr. 

Croesaw  fardd  gan  y  garddwr.     Robert  Hughes,  1762,. 
In  the  author's  writing. 

(4)  Ffair  Aberdar — a  modern  ballad. 

Gwrandewch  fy  holl  gyfeillion,  yn  fawrion  ac  yn  fan. 

Thomas  Tayler. 

260-C.    Sermons. 

Williams  MS.  462.  Paper.  32  and  36  pp.  195x122, 
231 X 189.     Unbound.     19th  cent.     English. 

Two  "English  sermons  in  differetit  writings.  The  last 
page  of  the  second  sermon  has  been  written  over  a  letter 
addressed  by  D.  Davies  to  the  Rev.  J.  M.  Colson,  of  Swanage. 

261-C.    Pennillion,  Poetry,  Sermons,  &c. 

Williams  MS.  463.  Paper.  i8th  and  19th  cent.  Welsh 
and  English. 

A  packet  containing  the  following  : 
(i)     A  Sermon  in  English  on  John  31. 

(2)  An  English  Sermon  or  religious  tract.     One  page  is  written 

on  the  back  of  a  letter  addressed  bj'  D.  Davies  to  the 
Rev.  J.  M.  Colson  of  Swanage. 

(3)  A  Collection  of   Pennillion  and  other  poetry,  by  Gwilym 

Cowlyd,  together  with  papers  relating  to  the  Glan  Geir- 
ionydd  Arwest  in  1881. 

262-B.    Miscellaneous  Notes  by  Edward  Jones. 

Williams  MS.  464.  Paper.  205  X  166.  44  pp.  Boards. 
Welsh  and  English. 


1 88  National  Library  of  Wales 

MISCELLANEOUS  NOTES  BY  EDWARD  JONES— continued. 

Formerly  Phillipps  MS.  1058.  Vol.  2.  A  miscellaneous 
Collection  of  notes  by  Edward  Jones,  Bardd  y  Brenin  and 
others. 

p.  I.     Note  on  Edeyrn  Dafod  Aur  in  the  writing  of   Dr.  Grifl5th 
Roberts  of  Dolgelley. 

2.     Note  relative  to  Dr.  Roberts  by  Ismael  Davies  of  Trefriw, 

1779. 
7.     The  following  note  in  the  writing  of  Edward  Jones.     "Mr. 

Kenrick,  Clothier,  Birmingham,  has  a  curious  collection 

of    Welsh  MS.   which    did   belong    to    Mr.    Kenrick    of 

Wrexham." 

9.  Notes  by  Edward  Jones  on  the  original  name  of  Dublin, 
viz.,  Bala  (p.  9).  Cataract  at  Gwynfynydd  (p.  11), 
Mwyar  Berwyn  (p.  1 2)  ;  Glamorganshire  mode  of  making 
clary  wine,  in  the  writing  of  lolo  iNIorganwg  (pp.  13-14)  ; 
Englynion  to  Harlech  Castle  by  W.  Philip  (p.  15)  ;  the 
story  of  Arthur  and  Huail,  with  the  explanation  of  Maen 
Huail  at  Ruthin  (pp.  17-18)  ;  the  Seal  of  King  Arthur 
taken  from  Ed.  Lhuyd's  MS.  and  copied  by  Lhuyd  from  a 
MS.  written  by  J.  Jones,  Gellilyfdy  in  161 1  (pp.  18-19). 
Notes  and  a  vocabulary  (pp.  21-24).  Extract  from  Dray- 
ton's Polvolbion  (pp.  26-27)  ;  Account  of  the  Gwyniad 
(p.  30) ;  Extract  from  Walpole's  British  Traveller  relative 
to  Merioneth  (pp.  34-35). 

263-B.    Welsh  Poetry. 

Williams  MS.  465.  Paper.  192x145.  56  pp.  Half 
morocco.     1684.     Welsh. 

A  book  of  poetry  apparently  written  b}^  Foulk  Wynn  of 
Nantglyn  about  1684.  The  book  is  in  a  very  bad  condition, 
the  leaves  loose  and  frayed  at  the  edges.  Pp.  43-48  are 
missing. 

p.  1-4.     Y  Deg  Gorchymym. 

....  gwir  fesur  gerdd  faswedd.     Thomas  Price. 
3-7.     Cywydd  y  Llwynog. 

Y  gwirion-lwdn,  gwar,  rhawnlaes.     Foulk  Prys. 

7.  EnglyTi  i  Jane  Jones,  merch  person  Llangar. 

Y  hi  Sian  sydd  Ian,  ie  Iwys, — oleu-wenn.     F.W. 

8.  Engljmion  i'r  parchedig  dad    [William,  Esgob  Llanelwy]. 

William  Ian  ddinam,  ddaionus.     (4  verses).     F.W. 

9.  Cywydd  i  ofyn  Bibl  Cymraeg  gan  Mutton  Davies  o  Lannerch. 

Pen  y  sir  ah  !  pa  un  sydd.     F.  W.  Nantglyn. 

13.     Englynion   i'r    Pendefig   Mutton    Davies   i    gydnabod   gael 
ohonofi  y  Bibl  ganddo  ef . 

Ceis  bur,  Ian  eglur  oleuni,  cannaid.     (8  verses).     F.  W. 
15.     Cowydd  i  Thomas  Mostyn  o  I,oddaith,  i  ofyn  bytheiad. 

O  hil  marchogion  hael-iawn. 


Additional  Manuscript  263  189 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  20.     Cowydd  nid   amgen   nac  wrth  fy  mjmediad   oddi   cartref 
oblegid  dyled  a  mechniaeth. 
Ffarvvel  i'm  gwlad  safadwy.     Foulk  Wynn,  Tach.  20,  1684. 
23.     Cyngor  Gwraig  o  synwyr  yn  cynghori  merch  dan  oedran. 

Pob  perchen  annedd  enaid  union. 
28.     Concerning  the  Papists  Plott  in  the  yeare  of  our  Lord  God 
1678. 
God  said  to  man,  thou  shalt  no  murther  do. 
30.     Ynghylch  Plott  y  Presbiterians  yn  y  flwj'ddyn  1682. 
Bonedd  a  g\\rerin,  a  wyddoch  chwi'r  gwreiddin. 

33.  Englynion  i  Hugh  Morris.  -^"?*  Morris. 

Hugh  Moris  ddownus  yn  ddiau,  pur  odiaeth.     F.  Wynn. 

34.  Englynion  i  Blwyf  Llangar. 

Ah  Llangar  gynnar  fel  gardd,  yn  Eden,     (3  verses).     F.  W. 
Englynion  i  Elizabeth  verch  Thomas. 

Meddyges  gynnes  sydd  genni — ofalus.     {-^  verses).     F.W. 

35.  Engl^Tiion  a  phenillion  i  John  Roberts,  Hugh    Hughes   a 

John  Lloyd. 
A  dau  wr  yn  siwr  ie  sydd — mewTi  dolur.     F.W. 
I  Hugh  Hughes  y  rhof  fi  glod.     F.  W. 
John  Lloyd  yn  wir  sydd  hael.     F.  W. 
Lettice  loer  liwis  lawen,  nod  odiaeth.    Hugh  Jones,  person 

Llangar. 

36.  Christmas  Carol,  1678. 

Men  and  women,  j-oung  and  old.     (10  verses).     F.  W. 

38.  I  Mr.  Hugh  Jones,  person  Llangar.  [Hugh  Morris. 

Yn  argoel  rhwyddgoel  air  hawddgar — da  ei  f  awl.  (3  verses) 
At  Hughrowiog  twr  awen,  gu — arail.  (i  verse).  Math.  Owen 
Heb  gel,  awen  fel  a  fyn  fod, — Hugh  Morris,     (i  verse). 

39.  Verses  to  Llewesog.  ^^"^^  J"''"- 

Ffarwel  a  fo  i  Lywesog  deg.     (2  verses).  Harri  Salusbury. 
Verses  to  Mr.  Laugharn. 

Mawr  foliant  im  Harglwydd,  &c.     (4  verses).     F.  W. 

40.  Marwnad  Col.  William  Wynne  o  DdyfFryn  Melai. 

HoU  brydyddion,  cerddwyr  tant.     impjt. 
43-48       These  pages  are  missing. 
49-50.     Marwnad  i  wr  a  gladdwyd  yn  Rhuthyn. 

Ending  :  Am  bassio  ei  ddydd  mor  bryssur.     Hugh  Owens. 
This  elegy  is  imperfect. 
50.     An  Elegie  to  Gabriel  Goodman  of  Nantgl3m. 

Give  ear,  ye  that  are  present,  &c.     F.  Wynn,  Plas  Nant- 
glyn,  3  November,  1684. 

The  first  letter  of  each  line  read  downwards  make  up 
the  name  of  "  Gabriel  Goodman  of  Nantglyn  in  the  County 
of  Denbighshire." 


190  National  Library  of  Wales 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  52.     Cowydd  i  ymwrthod  a'r  byd. 

Dis  5'w'r  byd  os  arbedwn.     5.  Tudur. 

55.  Englynion  o  waith  Hugh  Moris  a  Mathew  Owen  i'r  Eglwys, 

Aneddf awr  sanctaidd  noddf a,  gor  breiniol.    (3  verses.)  M.O. 
Doe  yn  trcisio  dyn  trawsedd,  cas  oeddit.    {;}  verses).  H.M. 

56.  Cowydd  marwnad  Ellis  Price. 

Torrwyd  om  perllan  tairvvaith.     Thomas  Prys. 
60.     Cowydd  marwnad  Edward  Llwyd  o  Lanynys. 
Gwae  ni  beunydd  gan  benyd.     Imperfect. 

264-B.    Sermons  and  Diaries. 

Williams  MS.  466.     Paper. 

(i)  A  bundle  of  Sermons  of  various  dates  from  1708  onwards 
in  eight  separate  books. 

(2)  A  list  of  preachers  of  the  C.  M.  Denomination  with  the  texts 

of  sermons  delivered  by  them  on  various  dates  in  1846. 

(3)  Rees'  Improved  Diaries  for  1835   ^^^  1836,  kept  by  John 

Thomas,  Penddol,  Llanllwni. 

(4)  A   copy  of   "  Traethawd  ynghylch   Gweithredoedd   Da   ac 

Elusenau,   1693."     Imperfect. 

265-E.    Miscellanea. 

Williams  MS.  467.     Paper. 

A  bundle  of  miscellaneous  papers. 

(i)  A  printed  broadside  ballad  entitled  "  Hanes  Bywyd  Dafydd 
lonawr."  Printed  at  Carnarvon  by  T.  Roberts  in  1801. 
This  was  probably  occasioned  by  the  dispute  between 
Dafydd  Tomas  (D.  Ddu  Eryri)  and  D.  lonawr. 

(2)  A  photograph  of  the  writing  of  David  Jones  of  Llanwrda, 

translator  of  Isaac  Watts'  Psalms  into  Welsh. 

(3)  Evidence  of  Mr.  W.  Rosser  of  Llanelly  with  reference  to  the 

extension  of  the  Carmarthen  and  Cardigan  Railway  in 
1863. 

266-B.    Miscellaneous  Papers  in  Welsh. 

Williams  MS.  468.     Paper. 

A  bundle  of  miscellaneous  papers. 

(i)  A  Welsh  Sermon  preached  by  Ilenry  Thomas  at  Llanbeblig 
April  25  th,  1708. 

(2)  A  Welsh  sermon  preached  at  Trevor  Chapel,  Feb.  20th,  1790. 

(3)  Welsh  sermons  preached  at  Dyserth  and  Cwm,  Dec.  3,  1780, 

Oct.  1st,  1780,  July  7,  1754,  and  March  nth,  1781. 

(4)  A  Welsh  Sermon  preached  Jan.  31,  1762, 

(5)  A  Welsh  sermon  preached  at  Llanarmon  in  171 1. 

(6)  Portion  of  a  Welsh  sermon  on  Psalm  39,  6. 


Additional  Manuscripts  266 — 269  191 

MISCELLANEOUS  PAPERS  IN  WELSH— continued. 

(7)  Copy  of  a  portion  of  "  Annerch  i'r  Cymru,"  by  Ellis  Pugh. 

(8)  Note  and  papers  in  the  writing  of  the  Rev.  David    Davies 

Pant  Teg  (179 1-1864).  Some  of  these  notes  are  written 
on  the  backs  of  letters  from  Sir  W.  R.  Grove  (as  Chairman 
of  the  Swansea  Infirmary),  Rev.  Thomas  Thomas  of 
Cryg-glas,  Samnel  Roberts  (S.R.),  etc.,  and  others  on 
the  back  of  a  Welsh  broadside  entitled  "  Dilead  y 
Dreth  ar  Fara,"  printed  at  Idanelly. 

(9)  Three  printed  songs  ;   Penillion  i'r  Brenin  Newydd  (Edward 

VII.)  by  Anellyn  ;  Etholiad  Bwrdeisdrefi  Ceredigion,  by 
Ywain  Meirion;  and  Concwest  Pryse  Loveden  ar  y  Tories. 

(10)  Title  page  and  first  two  leaves  of  '  Pregethau  a  osodwyd 

allan,  &c.,  1606.' 

(11)  Cofrestr  o  Gymdeithas  y  Cymrodorion  Gwyl  Ddewi,  1759. 

A  printed  tract,  8  pp. 

(12)  Programme  of  the  ii8th  anniversary  festival  of  the  Society 

of  the  "  Ancient  Britons,"  March  ist,  1832. 

(13)  Two  copies  of  a  printed  broadside  entitled  "  The  Speech  of 

Mr.  David  Lewis,  Prie.«t  of  the  Society  of  Jesus,  who  was 
executed  at  Usk  in  Monmouthshire  the  27  of  Aug.  1679." 

267-D.    Lease  of  Calv.  Meth.  Chapel,  Llanddeusant. 

Williams  MS.  469.  330x207.  Bound  in  buckram. 
1 910.     English. 

A  copy  of  the  original  lease  of  the  Calvinistic  Methodist 
Chapel  at  Llanddeusant,  Carmarthenshire,  dated  22  Dec, 
1792. 

268-B.    Miscellaneous  Papers. 

Williams  MS.  470.     Paper. 
A  bundle  of  four  MS.  books. 

(i)     A  Welsh  translation  of  '  The  Quakers'  Meeting,'  by  Charles 
I/amb,  composed  by  "  Meudwy'r  Mor,"  in  Feb.  1908. 

(2)  Diary  of  a  carrier  from  Trefriw,  Carnarvonshire,  written 

in  1861. 

(3)  Diary  of  Mrs.  Eleanor  Williams  (Sir  John  Williams'  mother) 

for  the  year  1890. 

(4)  Notes  by  Sir  John  Williams  with  reference  to  Welsh  periodi- 

cals in  his  possession,  etc. 

(5)  A  Midsummer  Ode  written  in  English  and  Welsh  to  Sir  John 

Williams,  Bart.,  by  G.  Jones,  July,  1907. 

269-A.    Miscellaneous  Notes,  Recipes,  &c. 

Williams  MS.  471.  Paper.  147x93.  192  pp.  Half 
calf.     Welsh  and  English. 

A  book  written  by  John  Williams  who  was  a  student  at 
Lady  Huntingdon's  College  at  Trevecca  in  1791.     The  writer 


192  National  Library  of  Wales 

MISCELLANEOUS  NOTES,  RECIPES,  &c.— continued. 

apparently  sold  copies  of  Welsh  books  and  refers  to  the  pur- 
chasers by  name,  e.g.,  Account  of  Books  unpaid  in  Cardigan- 
shire 1797.     (p.  3). 

At  Lledrod  3  Mor  0  IVydr  with  Wm.  Walter's  wife.  Lewis  Cwm- 
crognant,  steward  Lledrod,  i  'Dozen  Treatises  of  Dl.  Rowland 
Llangeitho  6s.  David  Jones,  Steward  of  Llanrhystyd,  i 
Dozen,  Do.  etc. 

Other  interesting  entries  are :  Y  gan  ganlynol  a  wnawd 
i  erlidiwr  yn  Abergwain  yn  Sir  Bembro  gan  WLUiam  Williams 
(Pantycelyn)  (pp.  18-19)  ;  "  An  account  of  the  20  dozen 
Golwg  ar  Deyrnas  Crist  sent  March,  1800,  to  the  Association 
at  Aberystwyth."  The  book  contains  a  large  number  of 
medical  recipes. 

270-B.    Commendatory  Poem  to  W.  Gilbertson. 

Williams  MS.  472.  Paper.  198x130.  20  pp.  Stiff 
paper  covers.     19th  cent.     English  and  Welsh. 

A  Poem  in  English  and  Welsh  entitled  'A  Tribute  of 
gratitude,  etc.,  in  commendation  of  W.  Gilbertson,  Esq., 
Manager  of  Cwmafan  Iron  Works.  The  writer  calls  himself 
'  Amicus.'  The  Welsh  poem  is  a  rough  translation  of  the 
English  one.  On  the  fly  leaf  is  written  "  Sir  John  Williams, 
Bart.,  from  Jno.  Griffiths,  Swansea,  for  the  National  lyi- 
brary." 

271-B    A  Lecture  on  the  Reformation  in  England. 

Williams  MS.  473.  Paper.  212x169.  24  pp.  Paper 
covers.     19th  cent.     English. 

A  Lecture  on  the  Reformation  in  England  in  the  wTiting 
of  the  Rev.  Thomas  Rees,  D.D.,  of  Swansea.  Presented  to 
Sir  John  WUliams  by  Jno.  Griffith,  of  Swansea,  for  the  National 
Library. 

272-C.    John  Thomson's  Letter  from  St.  Petersburg,  1770. 

Williams  MS.  4y 4.  Paper.  230x195.  32  pp.  Bound 
in  buckram.     1770.     English. 

A  Letter  from  John  Thomson  of  St.  Petersburg  dated 
30  Aug.  1770.  The  letter  is  apparently  written  to  a  friend  in 
Scotland,  who  had  at  one  time  resided  in  Russia.  It  gives  an 
account  of  various  Scotchmen  and  Enghshmen  residing  in 
Russia  at  the  time,  and  also  of  the  financial  and  political 
condition  of  that  country-. 


Addition Ai<  Manuscripts  273 — 276  193 

273-B.    Prayers  and  Notes  by  Bishop  Beveridge. 

Williams  MS.  475.  Paper.  188x146.  120  pp.  Calf. 
Circa  1700.     English. 

A  book  of  devotions  apparently  in  the  writing  of  William 
Beveridge,  Bishop  of  St.  Asaph, 
pp.  1-22.     Texls  of  Scripture  to  be  read  frequently. 
25-100.     Prayers  on  various  occasions. 

101-112.  "Mr.  Richard  Sear,  Minister  of  St.  Alban,  Wood  Streete, 
preached  sermons  on  the  texts  of  Scripture  following  :  .  . 
Nov.  171 1,  July  171 5. 

113.     Notes  on  Marriage  of  Samuel  Hoyle  and  Susannah  on  Jan.  28, 
1717-18,  with  the  date  of  births  of  their  children. 

274-B.    Register  of  Baptisms  of  Mount  Pisgah  Chapel,  Gower. 
1825. 

Williams  MS.  476.  Paper.  208x169.  Calf.  1825. 
English. 

A  Register  of  Baptisms  belonging  to  Mount  Pisgah 
Chapel,  Gower,  Glamorganshire.  Evan  Griffiths,  Minister, 
1825.  The  book  contains  only  ten  entries,  the  remaining 
pages  being  blank. 

275-C.    Essay  on  Domestic  Happiness. 

Williams  MS.  477.  Paper.  240x185.  38  pp.  Stiff 
paper.     1857.     Welsh. 

A  Welsh  essay  written  by  the  Rev.  Evan  Griffiths  for 
Glynnedd  Eisteddfod,  May  12,  1857,  entitled  "  Traethawd  ar 
y  modd  i'r  Gweithiwr  gyrhaedd  dedwyddwch  tenluaidd." 
Presented  to  Sir  J.  Williams  by  :Mr.  J.  Griffiths,  'for  the 
National  I/ibrary.' 

276-A.    Poetry. 

Williams  MS.  478.  Paper.  Unbomid.  159x103.  32 
pp.     19th  cent,  early.     Welsh  and  English. 

A  Note  book  with  a  parchment  cover,  belonging  to  the 
Rev.  John  Williams  of  Llanrwst  with  extracts  from  newspapers 
and  copies  of  Welsh  poems. 

p.  3.     Englyn  ar  Dref  Gonwy.  [Robert  Humphrey. 

Ffroen  Sodom  groenllom  grynllyd,  ar  fin  mor. 
11-20.     A  poem  entitled  "  Owen  of  Carron,"  in  Engli.sh. 
24-28.     Welsh  pennillion. 
29-30.     Hymn  Newydd. 

Mae  Crist  a  pheraidd  Iwysaidd  lais.     Edw.  Richard. 

The  writer  has  also  written  various  notes  on  Welsh  books. 

O 


194  National  Library  of  Wales 

277-B.    Commonplace  Book. 

Williams  MS.  479.  Paper.  201  x  170.  224  pp.  Vellum 
cover.     i8th  cent.     English. 

This  Manuscript  consists  mainly  of  original  poems  by  an 
anonymous  writer.     It  was  written  about  1774-1781. 
p.  I.     An  imperfect  poem  to  the  memory  of  Addison. 

113.     An  Epistle  to  E.  Winnirgton,  Esq.,  when  at   Rome,  de- 
scribing a  journey  of  two  days  into  North  Wales. 

278-B.    Welsh  Poetry. 

Williams  MS.  480.  Paper.  185x140.  x +296 +216  = 
522  pp.     Half  Calf.     Early  17th  cent.     Welsh. 

This  is  Cefn-coch  MS.  B.  It  was  printed  in  full  by  the 
Rev.  John  Fisher,  B.D.,  and  published  together  with  Cefn- 
coch  MvS.  A  in  Liverpool  in  1899.  Mr.  Fisher  gives  a  full 
description  of  the  MS  in  the  preface  to  his  book,  pp.  xiii-xv. 
The  book  originally  contained  copies  of  (i)  Rhann  0  Psalmae 
Dajydd  by  Edward  Kyffm  (London,  1603)  ;  and  (2)  Psalmae 
y  Brenhinol  Brophwyd  Dafydh,  by  Captain  William  Middleton 
London,  1603).  The  former  book  has  now  been  taken  out 
and  bound  separately. 

279-D.    Welsh  Poetry. 

Williams  MS.  481.  Paper.  314x197.  324  pp.  Calf. 
17th  and  i8th  cent.     Welsh. 

This  is  Cefncoch  MS.  A.  It  was  printed  by  the  Rev.  J. 
Fisher,  B.D.,  in  the  Cefncoch  MS.  1899.  A  full  description 
of  the  MS.  is  given  by  Mr.  Fisher  on  pp.  ix-x. 

280-D.    Marchog  Crwydrad,  &c. 

Williams  MS.  482.  Loose  papers.  i6th  and  19th  cent. 
English  and  Welsh. 

This  is  a  bundle  of  loose  papers  containing  : 

(i)  59  leaves  measuring  272  —  218  mm.  written  in  the  19th  cent, 
containing  (a)  a  transcript  with  an  English  translation 
and  notes  of  the  Elegy  by  Sion  Tudur  to  leuan  Lloyd  of 
Hafodunos.  (Printed  in  the  History  of  Powys  Fadog, 
vol.  IV.,  pp.  389-398),  and  {b)  a  transcript  of  a  portion 
of  Llanstephan  MS.  178, — Y  Marchog  Crwydrad. 

(2)  A  folded  sheet  containing  {a)  a  scrap  of  paper  with  curious 
drawings  representing  the  emblems  of  the  passion — a 
heart,  hands,  a  cross,  trees,  &c.,  with  a  note  in  a  i6th 
hand. 

Llyma  weddi  a  wnaeth  Sant  Leo  pab  ryfain  ac  ay 
hanfones  hi  y  Siarlas  brenin  ffraingk  pan  oedd  ef  yn 
myned  y  ymladd  ay  elynion  a  Uyric  Siarlas  y  gelwis  ef 


Additionals  Manuscript  280 — 282  195 

MARCHOG  CRWYDRAD— continued. 

hi  ac  a  ddywad  pwy  bynac  a  ddygo  y  rolh  hon  gydac  ef 
ac  ay  darlheno  ne  ay  hedrycho  mewn  ffydd  a  gobaith 
ynghyrist  lesu  ac  edifarhay  o  ddyfnder  y  galon  am  y 
bechoday  nyd  traid  yddaw  y  dydd  hwnw  ofni  y  el- 
ynion  &c. 

(3)  A  transcript  by  Howel  W.  Lloyd  of  "  Y  Marchog  Crwydrad," 

Llanstephan  MS.  178.  Collated  with  the  printed  edition, 
Tremadog,  1864,  with  a  few  notes. 

(4)  A  copy  of  the  printed  edition  of  1864. 

(5)  A  bond  dated  April  24,  1587,  by  leuan  ap  Teuan  ap  Madock 

of  Llangynwyd,  and  Riseus  ap  Ric.  of  Bettws  to  Anthony 
Powel  of  Llwydarth,  Glam.  for  the  payment  of  £20. 

Mr.  Phillimore,  to  whom  these  papers  formerly  belonged,  has  added  a 
note  to  the  following  e-Qect:  "The  Hymns  of  St.  Curie"  of  which  a 
modernised  transcript  was  printed  in  "  Cambro-British  Saints,"  (p.  609) 
are  not  here.  They  were  given  by  Mr.  H.  W.  Lloyd  to  the  late  Chevalier 
Lloyd  of  Clochfaen,  who  was  unable  when  applied  to  by  me,  to  trace  them. 
Oct.  21,  1893." 

Mr.  H.  W.  Lloyd  wrote  a  paper  on  "  The  Legend  of  St. 
Curig,"  in  Arch.  Camb.  1875,  pp.  145-164,  but  a  full  account 
may  be  seen  in  the  Lives  of  the  British  Saints,  II,  pp.  192-200. 
There  are  copies  of  "  Emyn  Kuric  Sant  "  in  Llanstephan  MS.  3, 
p.  427  and  MS.  117,  p.  251. 

A  Note  on  the  back  of  the  sheet  states  that  "Emynau 
Sant  Curig  "  and  other  MSS.  (were)  found  sewn  into  a  cover 
of  the  MS.  of  'Y  Marchog  Crwydrad'  (now  Llanstephan  MS. 
178.)  leuan  ap  leuan  ap  Madock  was  the  transcriber  of  the 
latter  MS. 

281-C.     Action    Book    of    the    Great   Sessions    of   Carmar- 
then, &c. 

Williams  MS.  483.  Paper.  245  X 197.  558  pp.  Vellum, 
1822.     English. 

A  List  of  the  causes  at  the  Great  Sessions  of  Carmarthen- 
shire, Cardiganshire  and  Pembrokeshire,  1822-1824,  with  the 
verdict  and  costs  in  each  case.  The  book  also  contains  an 
alphabetical  list  of  the  plaintiffs. 

282-D.    The  Will  of  Roger  Mostyn. 

Williams  MS.  484.  Paper.  310x192.  16  pp.  Boards. 
i8th  cent.     English. 

A  Copy  of  the  Will  of  Roger  Mostyn  of  Aberhirieth, 
Montgomeryshire,  dated  21  April,  1739,  with  codicils,  dated 
12  Feb.,  1742  and  20th  Oct.,  1743. 

02 


196  National  Library  of  Wales 

283-A.     Religious  Treatise  by  Nat.  Lade. 

Williams  MS.  485.  Paper.  150x105.  188  pp.  Vellum. 
1665.     English. 

"  The  Angellical  Dispensation  asserted  and  Illustrated 
with  Scripture  Demonstration  of  the  Nature  Both  of  Good 
and  Evill  Angels  wherein  the  ministration  of  the  one  and  the 
molestation  of  the  other  is  evinced,  Being  the  summe 
of  severall  Prison  Exercises  on  Heb.  i,  14." 

The  book  has  a  preface  addressed  to  the  writer's  wife, 
Ellen  Lade,  and  dated  '  from  prison,  the  house  of  my  confine- 
ment from  man,  but  Inlargment  from  the  Lord,  2d  month 
4th  day,  1665.'     The  writer  was  Natt.  Lade. 

284-B.    Welsh  Sermons. 

Williams  MS.  486.  Paper.  200x160.  In  a  case.  i8th 
cent.     Welsh. 

Seven  books  of  sermons  preached  at  various  places  in 
Brecknockshire,  between  1773  and  1794.  Formerly  Phillipps 
MS.  28077. 

285-A.    Sermons. 

Williams  MS.  48y.  Paper.  162x103.  Unbound  17th 
and  1 8th  cent.     English  and  Welsh. 

Thirty-seven  small  note-books  of  sermons  preached 
mostly  in  Brecknockshire  parishes  during  the  i8th  cent. 
Formerly  Phillipps  MS.  28078. 

286-A.    Sermons. 

Williams  MS.  488.  Paper.  160x100.  Unbound. 
1 8th  cent.     English  and  Welsh. 

Thirty-two  note-books  of  sermons  preached  in  Breck- 
nockshire during  the  i8th  cent.  Formerly  Phillipps  MS. 
28079.  '^^^s  and  the  previous  items  throw  some  light  on  the 
prevalence  of  the  Welsh  language  in  the  county  during  the 
i8th  century. 

287-A.    Sermons. 

Williams  MS.  489.  Paper.  Unbound.  19th  cent. 
Welsh. 

A  Collection  of  sermons  by  the  Rev.  D.  Williams,  Blaen- 
llynant,  written  about  1840. 


Additional  Manuscripts  288 — 294  197 

288-A.    Sermons. 

Williams  MS.  490.  Paper.  Unbound.  19th  cent. 
Welsh. 

A  Collection  of  sermons  by  the  Rev.  D.  Williams,  Blaen- 
Uynant. 

289-A.    Sermons. 

Williams  MS.  491.  Paper.  Unbound.  19th  cent. 
Welsh. 

A  Collection  of  sermons  by  the  Rev.  D.  Williams,  Blaen- 
llynant. 

290-A.    Sermons. 

Williams  MS.  492.  Paper.  152x93.  194  pp.  Calf. 
19th  cent.     Welsh. 

A  Book  of  sermons,  hymns  and  notes,  by  the  Rev.  D. 
Williams,  Blaenllynant. 

291-A.    Sermons. 

Williams  MS.  4g^.  Paper.  160x100.  68  pp.  Vellum. 
19th  cent.     Welsh. 

A  Book  of  sermons  and  notes  by  Rev.  D.  Williams. 

292-A.    Sermons. 

Williams  MS.  494.  Paper.  175x110.  Leather.  19th 
cent.     Welsh. 

A  Book  of  sermons  and  hymns  by  Rev.  D.  Williams. 

293-B.    Sermons,  &c. 

Williams  MS.  495.  Paper.  189x117.  I^eather.  19th 
cent.     Welsh. 

This  Book  contains  sermons  by  Rev.  D.  Williams,  and  a 
poem  entitled  "  Penillion  i  Afon  Ceidrych,"  by  Nathaniel 
Williams,  his  son,  written  in  March,  1868  {see  pp.  23-25). 

294-B.    Sermons,  Hymns. 

Williams  MS.  496.  Paper.  185x116.  Calf.  1828. 
Welsh. 

A  Note-book  containing  sermons,  hymns  and  notes,  in 
the  writing  of  the  Rev.  D.  Williams. 


198  National  IvIbrary  of  Wales 

295-B.    School  Note-book. 

Williams  MS.  497.     Paper.     206x128.     Boards.     19th 

cent.     English. 

A  school  note-book  written  by  Rev.  D.  Williams. 

296-A.    Religious  Addresses. 

Williams  MS.  498.     Paper.     Boards.    19th  cent.     Welsh. 

Addresses  on  Temperance,  Baptism,  &c.,  by  Rev.  D. 
Williams,  also  a  few  Statistical  notes  as  to  Bethlehem  Chapel, 
Ivlangadock,  1838. 

297-C.    Documents  relating  to  the  Rev.  D.  Williams. 

Williams  MS.  499.    Paper.    Boards.    19th  cent.    English. 

The  Rev.  D.  WiUiams's  Ivicence  to  Preach,  dated  28  Oct., 
1828 ;  his  call  to  Bethlehem  Chapel,  dated  July  19,  1838,  with 
the  names  of  the  elders,  deacons  and  members  attached ;  his 
certificate  of  ordination  dated  31  Oct.,  1838,  and  signed  by 
various  ministers. 

298-D.    Legal  Papers. 

Williams  MS.  500.  Paper.  418x336.  12  pp.  Un- 
bound.    1801.     English. 

A  Brief  for  the  plaintiff  in  the  case  of  G.  H.  Sumner  v. 
the  Rev.  Charles  Charleton  and  others  in  the  Court  of  Chancer}' 
with  reference  to  the  estate  (situate  in  Carmarthenshire)  of 
Edward  Holme  of  the  Inner  Temple. 

299-D.    Rental  Book  of  the  Lleweni  Estate. 

Williams  MS.  $01.  Paper.  314x198.  196  pp.  Vellum. 
17th  cent.     English. 

A  rental  book  of  the  estates  of  lyleweni  and  Gwisaney 
for  the  years  1636  to  1644,  gi\'ing  the  names  of  the  farms,  the 
tenants  and  the  amoimt  of  the  rent  in  each  case.  The  book 
also  contains  similar  details  for  the  "  Gwissaney  demeanes" 
which  is  described  on  p.  70  as  "  my  master's  paternall 
estate." 

A  letter  from  Phillip  Yorke  of  Erddig  to  a  person  described 
as  '  Dear  Bloady  '  has  been  inserted  at  p.  107.  Another  letter 
dated  Jan.  8,  1651,  addressed  to  Robert  Davies  of  Gwisaney, 
and  signed  by  Hugh  Thomas,  Joseph  Roberts  and  Peter  Davies, 
has  been  inserted  at  p.  160,  and  a  loose  leaf  with  a  summary 
of  the  Gwisaney  rentals  at  p.  170. 


ADDitioNAi  Manuscripts  390 — 303  199 

300-D.    Agricultural  Wages  and  Accounts. 

Williams  MS.  502.  Paper.  317x202.  80  pp.  Un- 
bound.    17th  cent.     English. 

A  Book  of  agricultural  wages  and  accounts,  in  a  di- 
lapidated condition.  It  begins  in  December  1669,  and 
ends  in  Sept.,  1683.  It  probably  belonged  to  the  Gwisaney 
family. 

301-E.    Papers  of  lorwerth  Glan  Aled. 

Williams  MS.  503.  Paper.  Unbound.  19th  cent. 
Welsh. 

Papers  in  the  writing  of  Edward  Roberts,  1819-1867, 
(lorwerth  Glan  Aled).     They  consist  of  the  following : 

(i)     An  essay  on  "  Pwy  yw  fy  Nghymydog  ?  " 

(2)  A  letter  from  Roberts  to  [A.  Brereton]  undated. 

(3)  A  poem  to  "  Eos  Aled."     6  stanzas. 

Gwiw,  gwyn  dy  liw,  y  gwelais  di.     /.  G.  Aled. 

(4)  A  poem  "  Y  Bardd  a'r  Lili."     6  verses. 

Un  borau  prydferth,  bum  mewn  gardd.     I.  G.  Aled, 

Mar.  6.  1851. 

302-C.    Letters  of  R.  J.  Pryse  (Gweirydd  ap  Rhys). 

Williams  MS.  504.  Paper.  Unbound.  1865-1885. 
Welsh. 

A  collection  of  twenty-three  letters  written  by  R.  J. 
Pryse  (Gweirydd  ap  Rhys)  to  Andrew  Brereton  (Andreas  o 
Fon).  One  letter  is  imperfect,  one  is  undated  and  the  other 
twenty-one  were  written  at  various  dates  between  April  17, 
1856,  and  Apr.  18,  1883.  Another  letter  (unsigned)  dated 
May  9th,  1885,  has  been  added,  but  it  was  not  written  by  R.  J. 
Pryse. 

303-D.    Letters. 

Williams  MS.  505.  Paper.  Unbound.  1793-1830. 
English. 

1.  Three  letters  written  by  David  Richards  (Dafydd 
lonawr)  to  the  Rev.  John  Williams  of  Llanrwst  and  dated 
Jan.  i2th,  1793  ;  July  21st,  i8o2.  The  third  letter  is  un- 
dated. 

2.  A  letter  written  by  Thomas  lA.  Jones  (Gwenffrwd) 
to  Joseph  Rogers,  Gelli,  Nerquis,  and  dated  Nov.  22nd, 
1830. 


200  National  Library  of  Wales 

304-D.    Militia  Papers. 

Williams  MS.  506.     Paper.     322x205.     238  pp.     Vellum 
boards.     1797-1799.     English. 

The  Letter  book  of  John  Fenwick,  of  69  Millbank  St., 
Westminster,  containing  copies  of  letters  sent  by  him  to  the 
Right  Hon.  W.  Windham,  Secretary  at  War,  as  agent  for  the 
Volunteers  and  militia  at  Havant,  Anglesey,  Carnarvon, 
Flint,  Carmarthen  and  Christ  Church.  The  book  also  con- 
tains copies  of  letters  and  instructions  forwarded  to  the  Militia 
and  its  officers. 

305-D.    Scripture  Notes  and  Comments. 

Williams  MS.  507.  Paper.  321x194.  70  pp.  Stiff 
paper  cover.     1827-1830.     Welsh  and  English. 

This  book  contains  notes  on  parts  of  the  Scripture  and  on 
religion  generally.  Under  the  date  May  29th,  1827,  the  author 
states :  Bu  amgylchiad  a  ddigw>"ddodd  imi  heddyw  yn 
foddion  i'm  dwyn  i  feddwl  fy  mod  yn  ymrw^^stro  yn  ormodol 
a  goruchwyhon  y  fferm.  Gall  pob  peth  Iwyddo  yr  un,  heb  imi 
dreulio  cymaint  o  amser  yn  eu  cylch."  On  p.  26  he  alludes 
to  the  death  of  his  father  John  Davies  of  Cilfforch  in  1827, 
and  to  that  of  his  mother  in  1830.  It  appears  therefore  that 
the  writer  was  the  Rev.  David  Davies  of  Pantteg,  born 
at  Cilfforch,  Aberaeron,  in  1791,  died  July  31st,  1864.  He 
was  a  Professor  of  Theology  at  the  Presbyterian  College, 
Carmarthen,  from  1835  to  1856, 

306-E.    Y  Gadair  Ddu. 

Williams  MS.  508.  Paper.  270x214.  36  pp  (in  an 
envelope).     Unboimd.     1877.     Welsh. 

'  Y  Gadair  Ddu,'  Awdl  gan  If  or.  Cyflw>'nedig  i  gystad- 
leuaeth  Eisteddfod  Genedlaethol  Caernarfon,  1877.  The 
autograph  MS.  of  the  poem  which  won  the  Chair  at  the  Car- 
narvon National  Eisteddfod,  1877,  by  the  Rev.  Thomas  Jones 
(Tudno),  1844-1895. 

307-B.    Letters  of  John  Ceiriog  Hughes. 

Williams  MS.  509.  Paper.  Unbound.  19th  cent. 
Welsh. 

A  series  of  letters  written  by  J.  Ceiriog  Hughes  (Ceiriog), 
and  addressed  to  A.  Brereton  (Andreas  o  Fon).  Some  of  the 
letters  are  undated,  the  others  are  dated:  July  11,  1875; 
Sept.  17,  1876 ;  June  ?,  1877  ;  July  5,  1877  ;  July  16,  1877  ; 
July  21, 1877  ;  July  27,  1877  ;  Nov.  14,  1877  ;  Nov.  28, 1877  ; 


Additional  Manuscripts  307—309  201 

LETTERS  OF  JOHN  CEIRIOG  HUGHES- continued. 

Oct.  26,  1879  (post  card)  ;  Apr.  19,  1880  ;  Aug.  21,  1883  ; 
May  20,  1885  ;  and  three  without  date.  A  further  letter 
dated  Dec.  17,  1885,  was  apparently  written  to  the  relatives 
of  A.  Brereton.  An  English  poem  entitled  "  Our  Wives  "  is 
also  placed  with  the  letters. 

308-E.    Pembroke  Poll  Books  1765  and  1768. 

Williams  MS.  510.  Paper.  336x219.  Half  calf.  i8th 
cent.     English. 

Formerly  Phillipps  MS.  13811.  The  Poll  Books  for  the 
County  of  Pembroke  in  the  years  1765  and  1768,  the  candidates 
in  both  elections  being  Sir  Richard  Philipps,  Bart.,  and  Hugh 
Owen.  The  following  document  has  been  inserted  at  the 
beginning  of  the  book  :  "  The  Humble  Petition  of  the  Mer- 
chants, Owners,  Masters  of  ships  and  others  concerned  in  the 
commercial  interests  of  these  Kingdoms  in  the  Port  of  Milford." 

The  petition  is  in  favour  of  the  Bill  introduced  by  Sir  H. 
Mackworth  to  do  away  with  the  evils  of  pressing  seamen, 
and  it  is  signed  by  84  persons. 

The  Poll  books  are  boimd  in  the  following  order. 

Castle  Martin  Hundred,  1765  &  1768. 

Dewsland — do. 

D  nngleddy — do . 

Narberth — do. 

Kemys — do. 

Kilgerran — do. 

Roose — do. 

309-E.    Letters  addressed  to  Edward  Lhuyd. 

Williams  MS.  S'i-^.  Paper.  337x220.  184  pp.  Half- 
calf.     17th  and  i8th  cent.     English. 

Formerly  Phillipps  MS.  2732. 
pp.  4-5.     Pedigree  of  the  Hughes  family  of  Cymmunod. 

9.     A  letter  to  Edward  Lhuyd  from  Rev.  J.  Tibbots  of  Llan- 

wrin  (no  date). 
13,     A  drawing  with  description  of  a  Brazen  Horn  in  the  custody 

of  Mr.  Malcolm  of  Bellimagari  in  Antrim. 
13.     Portion  of  "  a  copy  of  a  letter  wrytten  by  Owen  Glyndwr 
with  his  own  hand."     Imperfect. 

19-26.     A  letter  written  to  E.  Lhuyd  by  Richard  Mostyn  of  Pen- 
bedw,  dated  Feb.  28,  1693  -4. 
31.     Notes  on  Dr.  Davies's  Dictionary,  and  Powel's  History  of 
Wales,  written  in  the  second  half  of  the  18th  cent. 


202 


National  1,ibrary  of  Wales 


LETTERS  ADDRESSED  TO  EDWARD  LHUYD— continued. 

p    31.     A  letter  from  Ralph.  Thoresby  of  Leeds  to  E.  Lhuyd,  dated 
15  Jan.  1703-4. 
39.     A  Latin  letter  from  W.  Prichard  of  the  Temple,  London, 
to  E.  Lhuyd. 
A  note  on  the  Welsh  poem  in  the  Bodleian  MS.  of  Juvencus 
(Ff.  4.42),  with  a  translation  by  William  Baxter,  Oct.  3, 
1702. 
43-46.     A  letter  from  William  Baxter  to  "  William  Pritchard  at  Mr. 
Petyt's  Ofl&ce  over  against  the  Temple  Church,  London." 

47-50.     A  letter  from  William  Baxter.     Imperfect. 

53-4.     A  letter  from  John  Tibbots  to  Edward  Lhuyd,  dated  April 
29th,  1704. 

55-6.     A  letter  from  John  Lloyd  to  Edward  Lhuyd  (undated), 

59-62.     A  letter  from  William  Baxter  to  Edward  Lhuyd  (not  dated). 

65.     Portion  of  a  letter  from  William  Baxter  to  Edward  Lhuyd 
(not  dated). 

67.     A  letter  from  Henry  Rowland  to  E.  Lhuyd,  dated  Oct.  7, 
1708.     The  letter  was  written  by  Alban  Thomas. 

73.  Copy  of  an  endorsement   on  a  deed  relative  to  the  sale  of  a 

tenement  called  Penrallt  in  Carnarvonshire. 

74.  A  letter  from  W.   Baxter,  dated  '  Totenham,  March  8th, 

1706-7,"  concerning  Kynddelw  and  Llywarch  Hen.     [Im- 
perfect) . 

77-80.     A  letter  from  W.  Baxter  to  Edward  Lhuyd. 

83-6.     A  letter  from  W .  B  axter  to  Edward  Lhuyd,  dated  March  8th, 
1706-7. 
89-90.     A  long  extract  relative  to  the  wars  of  the  Britons  and  Saxons. 

90.     A  letter  addressed  to  Robert  Vaughan  of  Hengwrt,  dated 
28th  May,  1663.     [Imperfect). 

93-4.     Notes  on  English,  Welsh  and  Latin  place-names  by  W. 
Baxter. 

98-9.     Pedigree    of    the    Roberts   family    of    Syg5Ti,    Blaenyddol, 
Dinam  and  Treborth  uchaf,  brought  down  to  1765. 

103.  A  Decree  in  the  Court  of  the  Marches  at  Ludlow,  35  Charles 
II.  in  the  case  of  Hugh  ap  William  David  v.  William  Row- 
lands. 

1 07- 1 10.  Interrogatories  drawn  out  in  a  case  relative  to  Marian  bach, 
Dolgelly,  written  in  a  i6th  cent.  hand.  A  writer  in  the 
1 8th  century  has  written  across  the  MSS.  a  translation 
of  a  portion  of  the  Triads  from  the  Red  Book  of  Hergest. 

113.     A  Decree  in  the  Court  of  Marches  at  Ludlow,  34  Charles  II. 

in  the  case  of  Hugh  Owen  v.  William  Hughes  and  Marsley 

Hughes. 
1 18-1 19.     Pedigree  of  the  Williams  family  of  Tyfry,  Anglesey,  brought 

down  to  1765. 
123.     A  letter  from  John  Lloyd  ap  Hugh  of    Blaenyddol,  dated 

Jan.  I2th,  1698,  and  probably  sent  to  E.  Lhuyd. 


Additional  Manuscripts  309,  310  203 

LETTERS  ADDRESSED  TO  EDWARD  LHUYD— continued. 

p.  125.  Drawing  of  a  brass  medal  found  at  Bryngwyn  in  Llanidan, 
Anglesey. 

129.  A  letter  in  cipher  addressed  to  (H.  Humphreys)  the  Bishop 
of  Bangor,  dated  1690. 

133.  A  letter  from  Hugh  Thomas  of  Brecknock  to  E.  Lhuyd, 
dated  July  9th,  1704. 

137-140.  A  letter  from  John  Jones  of  Dyfynog  to  E.  Lhuyd,  dated 
May  loth,  1706,  with  the  names  of  Caw's  and  Llywarch 
Hen's  children,  Bonedh  Seint  y  Cymry,  Genealogia 
Arthuri,  Achoedh  Syr  Rys  ap  Tomas,  Bonedh  ag  An- 
bhonedd. 

143.  A  letter  from  Bishop  Humphreys  of  Bangor,  to  Ellis  Anwill 
att  Forth  Dinllaen,  dated  Jan.  29th,  1693-4.  This  letter 
seems  to  have  been  copied  by  the  Rev.  Evan  Evans. 
(See  Panton  MS.  29). 

149-156.  A  letter  from  the  Bishop  of  Carlisle  to  E.  Lhuyd,  dated 
"  Rose,  Sep.  13,  1703." 

161 .     Drawing  of  a  coat  of  arms,  possibly  that  of  Sir  W.  W.  Wynne. 

165-9.  A  letter  from  the  Bishop  of  Carlisle  to  E.  Lhuyd,  dated 
"  Rose,  Oct.  21,  1703,"  enclosing  a  copy  of  an  Inquisition 
made  by  David,  "  Principem  Cumbriae  "  concerning  the 
possessions  of  the  Church  of  Glasgow. 

1 71-176.  Extracts  relating  to  Theodorick,  King  of  Morgann  ;  the 
descendants  of  Bridget,  daughter  of  Robert  Coytmor  ; 
a  note  as  to  larddur  by  Griff.  Hiraethog  ;  Englynion 
Teulu  Cybi  Sant,  y  Saith  Cefndyr  Saint  and  Ifor  Bach, 
Lord  of  Senghenydd. 

179-182.     A  letter  to  Bishop  Humphreys  of  Bangor  from  Jo".  Owen 
containing  an  account  of  the  City  of  Cork,  Oct.  3,  1690. 
A  letter  from  Edward   Lhuyd  dated    Oxford,  April  i8th, 
1693,  li^s  been  also  inserted  in  the  MS. 

310-B.    Letters  and  Poetry. 

Williams   MS.    512.      Paper.      Unbound.      19th   cent. 
Welsh  and  English. 

A  collection  of  letters  mostly  written  to  A.  Brereton  of 
Mold  (Andreas  o  Fon),  from  the  following  : 


John  Jones  (Idris  Fychan)  Mar.  24,  1873  to  A.  Brereton. 
Richard  Davies  (Myuyddog)  n.d.  to  ditto. 
Y  Thesbiad,  Pentraeth,  July  21,  1877,  to  ditto. 
Brinley  Richards,  June  30,  1873,  ^o  ditto. 

Giovanni ,  n.d.  to  W.  Beale  (Pencerdd  Caerludd). 

Yr  AUtwen,  Dec.  10,  1872,  Jan.  7,  1873  to  A.  Brereton. 
T.  Cambria  Jones,  June  7,  1875,  to  A.  Brereton. 

Rev.  Rowland  Williams  (Hwf  a  Mon)  to  A.  Brereton  Sept.  6, 

1872,  and  Nov.  16,  1872. 


204 


National  Library  of  Wales 


LETTERS  AND  POETRY— continued. 

(9)     Robert  Parry  (Robyn  Ddu  Eryri)  to  A.  Brereton.     May  5, 
1867,  Jan.  22,  1869,  March  27,  1873. 
(10).     Rev.  T.  R.  Lloyd  (Yr  Estyn)  to  A.  Brereton,  dated  31  May, 
1873,  8  Aug.  1874,  21  Dec.  1875,  28  June  1876,  15  Sept. 
1876. 

(11)  John  Jones  (Talhaiarn)  to  the  same,  Aug.  8,  1854,  May  25, 

i860,  June  29,  1863. 

(12)  A  series  of  Englynion  (20)   entitled   '  Englyuion   i   dalu'r 

echwyn  adref  i  Bamum  y  '  Pwnch  Cymraeg  '  (sef  Creu- 
ddynf  ab)  am  ei  flagardiaeth  ysgymun  i  Tal.  [By  J .  Jones, 
Talhaiarn] . 

(13)  Englynion  beddargraph  Richard  Wilson,  R. A.     Talhaiarn. 

311-E.    The  Poems  of  Huw  Morys. 

Williams  MS.  513.     Paper.     369x230.     92  pp.     Half- 
bound  vellum.     About  1800.     Welsh. 

A  collection  of  some  of  the  poems  of  Huw  Morys,  together 
with  a  few  by  other  writers  in  the  autograph  of  Dr.  David 
Samuel, 
pp.  1-7.     Blank. 

8.  The  name  '  Roger  Jones  1800  '  occurs  on  this  page. 

9.  A  list  of  the  poems  in  the  book  in  the  autograph   of    lolo 

Morganwg. 
II.     "  Y  cerddi  canlynol  a  ddadysgrifenais  o  Lyfr  yr  A[wdwr  yn 
ei]  law  ei  hyn,  y  sawl  a  gef[ais  yn]  ddiweddar,  o  Bont  y 
[Meibion]."     The  page  has  been  torn   and  the   words 
within  brackets  are  only  suggested  emendations. 

13.  Penillion  Telyn. 
Englyn. 

Lleuad  wen  yn  lie  dyn. 

14.  Englynion  yn  Eglwys  Corwen  {2). 

.  .  .  [Anne]ddf awr  sanctaidd  Noddf a — Gor  breiniawl. 
Englynion  (2).  H-  Morys. 

Priddyn  wyf  o'r  pruddaf.     H.  Morys. 

15.  Ymbil  ar  ran  Lewis  Jones  o'r  Glynn. 

Y  meistr  Lymle  Williams  ole.     H.  Morys. 

17.     Cywydd  i  Syr  John  Wynne  o  Wattstay. 
Gwynn  eryr  a  gown  euraid.     H,  Morys. 

21.  Engljmion  diwaethaf  ar  ei  glaf  wely. 

Capten  pur  gloywddur  'i  gledd — Wynn  enwog. 

22.  Cywydd  dros  Dafydd  Llwyd  o'r  Plas  yn  Rhiwlas.   1^^- Morys. 

Impin  y  gwin  am  paim  gwych.  H.  Morvs. 
26.     Cywydd  Marwnad  i  Meistres  Miltwn. 

Dyddiau  dyn  sy  yn  dy  eiddo  di.  H.  Morys. 
33.     Cywydd  Marwnad  Morys  Lewis  a'i  fab  Edward. 

Bywyd  gwr  ar  byd  gorau.     H.  Morys. 


Additionai,  Manuscript  311  205 

THE  POEMS  OF  HUW  MORYS— continued. 

p.  38.     Englynion  unodl  imion  (8). 

Meddylion  trytnion  am  troes — i  wylo.     H.  Morys. 
N.B,    Yr  englynion  uchod  oeddynt  yn  Haw  Hiiw  Morys 
yn  canlyn  ei  "  Gyffes  ar  ei  glaf  wely  "  ac  mae  yn  debyg  iddo 
eu  ysgrifenu  ar  yr  un  amser.     D.S. 

39.     Cywydd  Marwnad  Edward  ab  Thomas  o'r  Pantglas. 

Och  dori  brig  wchder  bro.     H.  Morys. 
44.     Cywydd  IMarwnad  Syr  Tomas  Mostyn. 

Och  dorri  bon  uchder  byd.     H.  Morys. 

50.  Englynion  i  Syr  WilUam  Williams  o'r  Glasgoed  (7). 

Syr  William  ddigam  ddigymar. — i'w  gael.     H.  Morys. 

51.  Dyrie  i  ddeisyfu  Cymod  gan  Mr.  Edward   Jones  o'r  Plas 

newydd  yn  y  Waun  i'w  Felinydd  oedd  wedi  coUi'r  Felin. 

Y  Meistr  Edward  Jones  bendefig.     H.  Morys. 

54.     Cerdd  ddymuniad  un  Thomas  Roger  o'r  Llechwedd  Gwyn  yn 
y  Rhiwlas,  ac  yn  deisyfu  ar  ei  ffrins  a'i  gymdeithion 
ddjrfod  i'w  gynhebrwng. 
Fy  ffrins  a'm  cymdogion  yn  gyfion  a  ges.     H.  Morys. 

56.     Engljmion  i  holi  Kerwyn  oddiwrth  Robert   Llwyd  o  Bias 
Evan  i  Hugh  L,lun  (8) 
Llwyd  eryr  y  gwyr  rhagorawl,  tybiais.     H.  Morys. 
58.     Can  i  ofyn  Cawell  pysgotta  i  Lystan  Owen. 
Lystan  Owen  lawen  loiw. 

N.B.     Diame  mat  gwaith  Huw  Morys  yw'r  gerdd  uchod  er 
nad  oedd  ei  enw  wrthi  yn  ei  lytr. 

60.     I  gynghori  gwr  i  ymado  ag  oferedd. 

William  Tomas  addas  weddol.     H.  Morys. 
N.B.      Nid  oedd  enw  Huw  wrth  y  gerdd  uchod,  ond  nid  oes 
ammau  mat  gwaith  Huw  ydyw.     D.S. 

63.  Englynion  i  ofyn  Box  Corn  gan  Richd.  Lloyd  o'r  Faerdre  (7). 

Y  brig  bendefig  baun  dofaidd,  tirion.     H.  Morys. 

64.  Cywydd  i'r  Byd. 

Wrth  gofio  araith  gyfiawn.     H.  Morys. 
68.     Marwnad  Sydney  Edwards. 

Ifiengtid  nwyfus  anrhydeddus.     H.  Morys. 

71.  Englynion  (4). 

Cangen  bereiddwen  i'n  bro — oedd  eurfawl. 

Fe  ddarfu  ei  dadwreiddio. 

O  !  Dduw'r  gwyn  nid  a  i'r  gro. 

Fjrth  eneth  o'r  fath  honno. 

72.  Cerdd  Flanders. 

Chwi  glywsoch  yn  Flanders,  ladd  rhai  o'n  Commanders. 
74.     Carol  cynghor.  H.  Morys. 

Gwrandewch  y  gwyr  gwreigiog,  lion,  Uawen  a  serchog. 
77.     Cerdd  cwynfan  gwraig.  ^^-  Morys- 

Yngharedigion  foneddigion.     H.  Morys. 


2o6  National  Library  of  Wales 

THE  POEMS  OF  HUW  MORYS— continued. 

p.  79.     Carol  Plygain  yn  y  flwyddyn,  1687. 

Un  Duw  yn  dri  pherson,  Tad,  Mab,  Ysbryd  graslon. 

82.  Englynion  coffadwriaethol  Huw  Morys  (6).  t^*  -^o*'>'«- 

Bu  fardd  dianardd  downus — ail  Merddyn, 

83.  Cerdd. 

Sian  liwus,  Sian  lawen.     H.  Morys. 
Enghm  ar  farwolaeth  y  Parch.  Mr.  Ed.  Samuel  o  Langar. 

Duw  a  blanodd,  Duw  a  dorrodd  y  dewra,  Duw  lesn. 
Eraill  ar  yr  un  achlysur  {4).  [EUs  Roberts. 

Er  urddau,  graddau  goreuddyn — byd.     W.  Wynn,  1748. 

85.  Englyn  i'r  Sarph  a  hudodd  Eva. 

Sarph  hen,  Sarph  felen,  Sarph  fawlyd.  D.  Samuel,  1790. 
Englynion  ar  j^r  hen  Ddiareb  "  Heb  ddysg  heb  ddawn,"  (6). 

Heb  addysg  i'n  mysg  nid  moesgar — imdyn.  lolo  Mor- 
ganwg  at  cant  yn  Llundain,  Hydref  11,  1794. 

The  Englynion  are  in  the  autograph  of  lolo  Morganwg. 

86.  The  inscription  on  the  large  Silver  Vase  [given  to]  Sir  Watkin 

in  1816 
Y  Fail  arian  am  filwrio. 
87-92.     Blank. 

312-D.    Brut,  Poetry. 

Williams  MS.  514.  Paper.  78  pp.  317x213.  Un- 
bound.    Early  i8th  cent.     Welsh. 

An  imperfect  copy  of  a  modernized  version  of  the  Historia 
of  Geoffrey  of  Monmouth.  It  appears  to  correspond  to  the 
version  in  Brit.  Mus.  Addit.  MS.  14872,  pp.  33-257.  The 
Brit.  Mus.  MS.  is  supposed  to  have  been  written  by  Thomas 
Prys  of  Plas  lolyn,  and  Addit.  MS.  ii  in  the  National  Library 
is  stated  to  have  been  copied  in  1694  from  a  book  written  by 
Thomas  Prys,  but  the  two  versions  are  quite  distinct. 

The  present  MS.  and  Add.  MS.  11  were  however  at  one 
time  in  the  possession  of  the  same  person,  and  pp.  263-4  of  the 
latter  is  really  part  of  MS.  312  and  has  now  been  placed  with 
it.  Addit.  MS.  14872  is  imperfect,  and  begins  on  p.  2, 1.  30  of 
MS.  312,  both  ending  with  the  year  8  Charles  II. 

All  the  poetry  is  in  the  writing  of  Richard  David  of  Llan- 
ymawddwy,  who  owned  this  MS.  and  Addit.  MS.  ii-D  during 
the  first  quarter  of  the  i8th  cent.  The  two  MSS.  seem  to  have 
come  later  into  the  possession  of  the  Rev.  Peter  WiUiams,  of 
Carmarthen  (pp.  21,  30).  The  following  names  have  been 
scribbled  on  various  pages  :  David  David  p.  26,  Evan  Richard 
p.  28,  Richard  WiUiams,  1711,  p.  30,  Thomas  Hughes,  1767, 


Addition Ai,  Manuscripts  312,  313  207 

BRUT,  POETRY— continued. 

p.  30,  Evan  Jones,  curler,  Llwybremwyn,  Llanbrynmair, 
p.  30,  John  Richard,  p.  36,  Richard  Conrey,  p.  44,  Thomas 
Rowland,  p.  60. 

pp.  1-57.  Begins  :  .  .  .  dygwch  ni  allan  or  caethiwed  yma  ir  ydem 
ni  ynddo  ag  ni  a  ymladdwn  ar  Brenin  am  y  gwirionedd  an 
cam  tnvy  ras  y  Duw  mawr  .  .  .  Ends  :  Ag  yno  ir  aeth 
Cadwalader  att  y  Pab  Sergiws  i  Rufain  yr  hwn  ai  croes- 
afodd  yn  fawr  ag  ai  conffessodd  am  ei  bechodau  ag  a  roes 
benyd  amaw,  ag  a  fu  yn  liir  yn  fyw  yno,  ag  a  fu  farw  y 
Mai  yn  oed  Crist  572. 

57-70.  An  accoimt  of  the  Kings  of  England  from  OfFa  to  Charles  I. 
Begins  :  Offa  brawd  St.  Yswald.  Brenin  Offa  a  ddaeth 
ar  ol  Cadwalader  yr  hwn  Offa  oedd  frawd  St.  Yswald  ag 
yn  benna  ar  yr  holl  frenhinoedd  tr\vy  ei  cystwyo  mewn 
Rhyfel,  hwn  a  barodd  wneithur  y  clawdd  mawr  a 
elwir  clawdd  Offa  rhyngtho  ar  Bruttaniaid  o  fristow  i 
Gaerlleon  o  for  i  for  fel  i  mae  5m  rhyfeddod.  .  .  .  Ends  : 
Brenin  Charles  y  Cynta.  Brenin  Charles  y  cynta  a  aned 
yn  Edenborugh  y  18  o  fis  tachwedd  1600  ag  a  deimassodd 
yn  ol  ei  dad  yn  ddaionys  vii  nei  viii  mlynedd  agos  Uawn. 

70.  Dechre  penhillion  valentine. 

Hud  attoch  glomen  glaurwen  glir.     Rich.  Dafydd. 

71.  A  warrant  to  the  High  Constable  of  the  hundred  of  Mawddwy 

to  call  together  the  parishioners  in  order  to  levy  the  Land 
Tax  for  carrying  on  the  war  in  1 7 1 1 . 
A  similar  warrant  to  the  Collectors  of  Land  Tax  in  1 7 1 3  and 
1714. 

72.  A  warrant  to  the  High  Constable  of  the  Hundred  of  Maw- 

ddwy to  raise  the  arrears  of  Land  Tax  dated  1705. 
Dechre  penhillion. 

Ffarwel  fo  ifengctud  mwyn. 
ffarwel  fo'r  dawnsio  ar  dwun. 

73.  Cerdd  marwnad  Tomas  John  Tomas,  1719. 

Fynghydymeth  ufudd  afieth  .  .  .     Richard  David. 

74.  Carol  clame,  1720. 

y  teulu  glan  not  hauledd  .  .  .     Rich.  David. 

75.  Cerdd  y  Winllan. 

Paham  a  sefwch  yma  yn  segur.     20  v.     Robert  Evans. 

313-D.    Poems  of  Huw  Arwystli  and  others. 

Williams  MS.  515.  Paper.  76  pp.  327x205.  Un- 
bound.    19th  cent.     Welsh. 

A  collection  of  the  poems  of  Huw  Arwystli,  Gruffydd 
Hafren,  Syr  Ivan  o  Garno  and  William  Lleyn,  all  connected 
with  the  county  of  Montgomery,  transcribed  from  MSS.  in  the 
British  Museum  by  J.  Y.  W.  Lloyd  of  Clochfaen  and  subse- 
quently collated  by  Howel  W.  lyloyd  with  other  MSS. 


208 


National  Library  of  Wales 


POEMS  OF  HUW  ARWYSTLI  AND  OTHERS— continued. 

The  following  is  a  list  of  the  poems  : 

The  Works  of  Huw  Arwystli. 

p.  I.       (i)  Yr  arw  hyll  benglog  dyllwael     Add.  14875. 
2.       (2)   Y  bw  mawr  wyf  bum  ir  wedd.     Ditto. 

4.  (3)  Y  drych  pruddfarw  drwch  priddfedd.     Ditto. 

5.  (4)  Hy  medri  Huw  a  mydriaith.     Ditto. 

7.  (5)  Yr  ir  benglog  grodir  gronn.     Ditto. 

9.  (6)  Y  krair  uwch  lawr  glwydiair  gled.     Ditto. 
II.       (7)   Duw  a  wnai  gynt  enwog  ion.     Add.  14^74. 

14.  (8)   Gwresawg  win  gras  ag  einioes.     Ditto. 

15.  (9)  Doe  bum  mewn  man  ar  llanarch.     Add.  14S76. 

16.  (10)  Y  dyn  a  gras  Duw  yn  y  gwydd.     Add.  14874. 
18.  (11)  Y  dyn  yw  gas  donniog  iawn.     Ditto. 

21.  (12)  Y  ddyn  sad  wych  ddawnys  deg.     Ditto. 

23.  (13)  Yr  edn  ai  big  is  gwyg  gwydd.     Ditto. 

28.  (14)  Y  dyn  sy  yn  dwyn  ers  ennyd.     Ditto. 

33.  (15)  Call  byngciau'n  amlhau  ymhlith — ypebyll.   Add.  14891. 

34.  (16)  Trwbl  cam  William  fu  in  mysc — ym  henall.    Add.  14892. 

35.  (17)  Y  dyn  uthraf  dan  wyth  wraidd.     Add.  14965. 
37.  (18)   Credaf  i  Naf  o  nefoedd.     Add.  14966. 

42.  (19)  Croeled  enw  mawr  Christ  a'n  medd.     Add.  14980. 

44.  (20)  Ffalsedd  fab  anwiredd  nerth.     Add.  14972. 

46.  (21)  Yr  edn  ai  big  {See  No.  13).     Add.  14976. 

48.  (22)   Yr  edn  sy'n  dwyn  gwych  mwyngall.     Ditto. 

51.  (23)  Y  dyn  sy'n  dwyn  esenyd.     {See  No.  14).     Ditto. 

53.  {24)  Yn  nhy  wr  glan  sy'n  roi  gwledd.     Ditto. 

56.  (25)   Pa  le  bu  apa  bywyd. 

59.  (26)  Dyn  gwinau  Duw  in  g3mnydd.     Ditto. 

61.  (27)   Dun  deudrych  doethwych  doethon — cedyrn.     Ditto. 

63.  (28)   Poen  a  dyfodd  pendefig.     Ditto. 

66.  (29)   Glan  ywn  rliodd  galwn  in  rhaid.     Ditto. 

68.  (30)   Pond  oediaf  penyd  ydiw.     Add.  14989. 

70.  (31)  Dayar  gynt  o'r  dwr  a  gaad.     Add.  14984. 

72.  (32)  Ends  :  a  bo  vrig  afarach.     Add.  15016. 

Syr  leuan  o  Garno. 

8.  (i)  Melldithion  gwirion  a  gwerin,  Lloegr.  Add.  14994. 
25.  (2)  Yr  edn  sy'n  dwyn  gwych  mwyn  gall.  Add.  14874. 
30.  (3)   Pwy'n  bwrw  pam  breulan.     Ditto. 


Additional  Manuscripts  313 — 320  209 

POEMS  OF  HUW  ARWYSTLI  AND  OTHERS— continued. 

William  Lleyn. 

34.  (i)  Colit  Duw  ytt  Huw  henwr 'r  ymadrodd. 
39.     (2)  Y  grymuswalch  gair  moesen. 

Gruff ydd  Hafren. 

35.  (i)   Gwae  gyflwr  y  gwr  a  garo  mowrair. 
73.     (2)   Oer  gwynwn  awr  ag  ennyd. 

314-A.    Welsh  Sermons. 

Williams  MS.  516.  Paper.  598  pp.  188  X  no.  Half- 
calf.     19th  cent.     Welsh  and  English. 

These  sermons  and  lectures  were  probably  written  by  the 
Rev.  WilHam  Morris  (1796-1865),  CongregationaHst,  of  Birken- 
head and  Bryngwran,  between  the  years  1830  and  1845.  His 
name  occurs  on  p.  498,  and  a  farewell  sermon  preached  on 
leaving  Birkenhead  appears  on  p.  565. 

315-E— 319-E.    Bible  Commentary  by  John  Jenkins,  D.D. 

Williams  MS.  517-521.  Paper.  337x210.  4913  pp. 
5  vols.     Half-calf.     1817-1831.     Welsh. 

The  original  MS.  of  the  Bible  Commentary  written  by 
John  Jenkins,  D.D.,  of  Hengoed,  Glamorganshire. 

320-D.    Parliamentary    Composition    Papers,    Ecclesiastical 
Precedents,  Charter  of  Beaumaris,  4  EHz. 

Williams  MS.  5^2.  Paper.  306x210.  302  pp.  Half- 
bound  white  vellum.     i6th  and  17th  cent.    English  and  Latin. 

This  volume  consists  of  a  number  of  loose  papers,  legal 
and  otherwise,  beautifully  mounted  and  bound  together, 
pp.  1-12.     blank. 

13.     The  Royal  Seal  mounted. 

15.     Grant  of  administration  of  estate  of  William  Johnson,  1 574. 

17.  Printed  Proclamation  issued  by  Charles  I.  at  Oxford  asking 
for  a  loan  oi  £10  addressed  to  George  Hope  of  Dodleston. 

21.     Lord  Byron  to  George  Hope,  Mch.  22,  1642. 

25.  Edw.  Nicholas  to  Geo.  Hope  with  reference  to  the  raising  of 
34  men  in  Flintshire,  March,  1643. 

29.  To  Geo.  Hope  (High  Sheriff  of  Flintshire)  to  send  warrants 
to  Hope,  Hawarden  and  Mold  for  20  oxen  or  horses  for 
his  Majesty's  service. 

33.  To  the  High  Sheriff  of  Flint  informing  him  that  80  men  or 
thereabouts  are  to  be  placed  on  guard  in  Hawarden  Castle 
Aug.  IS,  1643. 

P 


210  National  Library  of  Wales 

PARLIAMENTARY  COMPOSITION  PAPERS,  &c.— continued. 

p.  37.  To  the  High  Sheriffs  and  Commissioners  of  Array  for  Den- 
bigh, Flmt,  Carnarvon,  Merioneth,  Anglesey  with  reference 
to  raising  a  regiment  of  foot  for  Col.  Robert  Ellis,  Jan.  i, 
1643.     Signed,  Edw.  Nicholas. 

39.     Particulars  of  the  estate  of  George  Hope  of  Dodleston. 

41.  Certificate  signed  by  the  Commissioners  for  putting  into 
exe  ution  the  Composition  Act  in  N.  Wales  with  regard 
to  behaviour  of  George  Hope  then  about  80  years  old. 
Dated,  11  April,  165 1. 

43.  Discharge,  signed  by  Commissioners,  of  George  Hope  after 
compounding  to  the  Parliament,  Nov.  2nd,  1650. 

45.  Rectification  of  particulars  with  regard  to  the  sale  of  the 
Manor  of  Flint  to  Thomas  Warkworth  and  Captain 
Richard  Smith,  17  Feb.  1651. 

47.  Proceedings  of  the  Commissioners  for  Compounding  with 
regard  to  the  petition  of  George  Hope,  26  June,  1652, 
31  Jan. 1652. 

49.  Discharge  of  the  sequestration  of  George  Hope's  estate, 
31  Jan. 1652. 

5 1 .  Order  by  the  Conimisioners  for  managing  estates  as  regards 
rectories  and  vicarages  disposed  of  by  the  Commissioners 
for  the  Propagation  of  the  Gospel  in  Wales,  26  Aug.  1654. 

57.  The  copy  of  a  letter  addre'^sed  by  James,  Duke  of  Mon- 
mouth to  the  Duke  of  Albemarle,  and  the  latter's  reply. 

59-233.  Originally  a  separate  book,  folios  75-208  written  about  the 
end  of  the  i6th  and  beginning  of  the  17th  century, 
containing  precedents  of  ecclesiatical  documents  issued 
by  the  Bishops  and  chapters  of  St.  Asaph  and  other 
dioceses. 

235.  A  Fine  dated  28  Sept.  1657,  the  parties  being  Thomas  Crach- 
1>  y .  George  Ravenscroft  and  Mary  his  wife,  relative  to  pro- 
perty in  Great  Mancot. 

237.  Grant  by  Kenrick  ap  leuan  ap  Rh.  of  land  in  Hendre  Cayr- 
wy .  to  John  Griffith  [10  Elizabeth]. 

239-263.  An  account  of  the  rents  of  the  Lady  Wootton  due  to  His 
Highnesse  the  Lord  Irotector,  mostly  in  Wrexham,  also 
other  accoimts  including  the  Rents  of  Recusants  vmder 
sequestration  in  Flintshire  and  Denbigh  (p.  253),  Mont- 
gomery (p.  259). 

269-293.  A  copy  of  the  Charter  of  Beaumaris  in  English  granted 
22  July,  4  Eliz. 

321-E.    English-Welsh  Dictionary. 

Williams  MS.  523.  Paper.  364x240.  174  pp.  Calf. 
i8th  cent.     English  and  Welsh. 

Formerly  in  the  Phillimore  Collection  (C.  i).  42  pages 
have  been  cut  out  of  the  book  between  p.  8  and  p.  9  in  the 
present  pagination.     An  English-Welsh  Dictionary  written 


Additional  Manuscripts  321,  322  211 

ENGLISH-WELSH  DICTIONARY— continued. 

about  the  beginning  of  the  i8th  cent.  It  was  once  in  the 
possession  of  John  Rh^'dderch,  who  has  written  three  eng- 
lynion  at  the  end  of  the  book,  p.  172,  as  follows  : — 

Athraw  da  hylaw  hwylus, — i  Gymru 
ac  amryw  ddawn  medrus  ; 
Dyscawdwr  brau  awdwr  brys 
Ran  nefol  i  rai  nwyfus. 

Boed  llwyddiant  ffynniant  hoff  union, — i  chwi 
mewn  achos  gyfreithlon  ; 
Yng  Wrexham  wr  dinam  don, 
Perffeithhvys  pur  a  ffyddlon. 

Athraw  ysgol  raddol  rwydd  iaith, — yw  Dafydd 

Un  difyr  athrawiaith ; 

Rhydd  i  blant  alant  eilwaith 

Ddewis  gu  fodd  addysg  faith.     John  Rhydderch. 

John  Rh3^dderch  died  in  November  1735.  It  is  clear 
that  he  made  use  of  this  MS.  in  compiling  the  English-Welsh 
Dictionar}'-  which  he  printed  at  Shrewsbury  in  1725.  In  the 
preface  to  that  book  he  refers  to  three  MS.  Dictionaries  in  his 
possession,  one  of  which  was  compiled  by  the  Rev.  Erasmus 
Lewis,  vicar  of  Lampeter.  It  is  possible  that  this  MS.  is  the 
one  written  by  Erasmus  Lewis. 

The  MS.  has  a  label  on  the  outer  cover  on  which  is  written 
'  No.  I.  A  Dictionary  English  and  Welsh.'  It  is  written  in 
the  same  hand  as  the  labels  on  the  Plas  Power  MSS.  in  the 
National  Library.  Another  MS.  English-Welsh  Dictionary, 
which  once  belonged  to  John  Rhydderch  is  now  amongst  the 
Plas  Power  MSS. 

322-E    Miscellaneous  Papers  of  Edward  Jones. 

Will  ams  MS.  524.  Paper.  398x246.  116 -f- 104  pp. 
Boards.  Early  19th  cent.  English  and  Welsh.  Formerly 
Phillipps  18087. 

A  miscellaneous  collection  of  papers,  music  sheets,  and 
documents  in  two  parts  belonging  to  Edward  Jones.  A  rionrst 
others  a  printed  broadsheet  with  reference  to  the  publication 
of  "British  Melodies,"  1816,  p.  25.  Englynion  y  Beddau 
with  translations  pp.  C0-61,  a  printed  proclamation  of  the 
Caerwys  Eisteddfod  1798,  p.  63,  ode  to  Tudor  in  imitation  of 
the  Welsh  poetry  pp.  80-81,  an  English  translation  of  the 
Welsh  elegy  in  commemoration  of  Twenty  one  musicians  by 
Sion  Tudur  pp.  84-85,  an  extract  from  a  newspaper  contain- 
ing a  translation  of  Elphin's  Consolation  p.  91,  Welsh  Pen- 
nillion  pp.  93-94,  Translation  of  Welsh  poetry  by  D.  Thomas 

p  2 


212  National  Library  of  Wales 

MISCELLANEOUS  PAPERS  OF  EDWARD  JONES— continued. 

(D.  Ddu  Eryri)  pp.  97-8,  an  account  of  Welsh  bards  and  a 
number  of  Triads  and  songs  in  the  writing  of  Edward  Wil- 
liams (lolo  Morganwg)  pp.  99-104.  Marwnad  Thomas  Wiliam 
Howel  p.  105.  Cerdd  y  Gwyneddigion  (printed)  p.  107. 
Llyma  drioedd  y  beirdd  p.  115. 

Pt.  II.  Licence  for  the  sole  printing,  &c.,  of  the  Musical, 
Poetical  and  Historical  Relicts  of  the  Welsh  bards  granted  to 
Edward  Jones  in  1802  (printed)  p.  3.  Music,  copies  of  songs, 
&c.,  pp.  5-50,  An  Essay  concerning  the  truest  manner  of 
performing  upon  the  Harp  pp.  59-87. 

323-E.    Miscellaneous  Letters  and  Papers  of  Edward  Jones. 

Williams  MS.  ^2-).  Paper.  412x283.  60  pp.  Boards. 
iSth  and  19th  cent.     English  and  Welsh. 

Formerly  Phillipps  MS.  19211.     A  collection  of  letters, 
extracts  from  MSS.  received  by  Edward  Jones,    Bardd   y 
Brenin. 
pp.  1-4.     A  letter  from  William  Jones,  of  Llangadfan,  to  Edward 
Jones,  dated  Nov.  30,  1794. 

5-6.     Historical  notes  by  Edward  Jones. 
7-10.     Cywydd  i  ofyn  Telyn  .  .  .  dros  Sion  Trefor  o  Drefalun. 
Y  grymmuswalch  gair  Moesen.     W.  Llyn. 
1 1 .     Engraving  by  Cipriani  of  a  scene  from  "  The  Tempest." 

13-16.  Notes  by  Edward  Jones  with  reference  to  the  Caerwys 
Eisteddfod  of  1567. 

19-24.     Llyma  y  konfyrmyad  a  wnaethbwyd  y  statud  Gruffydd  ap 
Kynan  yn  yr  Eisteddfod  Ynghaerwys. 
Begins  :  Bid  hysbys  i  bawb  o  vonheddegion  .  .  . 
Ends  :     ...  dysgyblion  gwedi  cael  eu  graddau  or  blaen 
mewn  eisteddfodau  neu  neithiorau  reiol. 

From  a  MS.  of  E.  Lhuyd  in  the  Seabright  Collection. 

25-28.     Braint  ac  ystatus  Griff  ap  Kynan  a  Blethjm  ap  Kynv3na 
yr  hwn  a  wnaethpwyd  ar  wyr  wrth  gerdd  .  .  . 
Ends  :  .  .  .  gradd  Penkerddiaeth,  Dyscybliaith  a  Phen- 
kerdd  athraw. 

From  a  MS.  of  E.  Lhuyd' s  in  the  Library  of  Sir  John 
Seabright. 
Pp.  19-28  are  in  the  writing  of  Edward  Jones. 

29-30.  A  letter  from  William  Jones,  Llangadfan  to  Edward  Jones, 
dated  18  April,  1789. 

30-31,  A  letter  from  Richard  Davies  of  Holywell  to  Edward  Jones, 
dated  June  8th,  1786,  and  enclosing  an  account  of  the 
Caerwys  Eisteddfod  of  1523. 

33-34.  A  letter  from  William  Jones,  Llangadfan,  to  Edward  Jones, 
dated  25  August,  1789. 


Additional  Manuscripts  323 — 325  213 

MISCELLANEOUS  LETTERS  &c.  OF  EDWARD  JONES— contd. 

pp.  35-6.     Extracts  from  Dr.  Beattie's  Essays  on  Poetry. 

Ij.     A  printed  broad  sheet  in  Welsh  addressed  to  the  bards  at 
the  Bala  Eisteddfod  by  the  Gwyneddigion  Society,  1790. 

39-40.     Extracts  by  Edward  Jones, 

43-47.  A  letter  from  John  Jones  (?)  of  Stonehouse  to  Edward  Jones 
with  reference  to  William  Jones  of  Llangadfan,  dated 
Nov.  24,  1795.  In  the  course  of  the  letter  the  writer 
states  : 

"  I  must  mention  to  you  the  reason  why  Wm.  Jones's 
letters  are  addressed  to  me.  He  has  harboured  for  some 
time  a  Republican  disposition,  which  I  frequently  as  a 
friend  desired  him  to  drop  every  particle  into  total  ob- 
livion, but  my  advice  made  no  effect.  His  correspond- 
ence gave  rise  to  suspicion,  his  letters  were  opened, 
some  never  came  to  his  hands  ...  I  was  desired  at  a 
publick  meeting  of  the  Gentlemen  and  Justices  of  this 
county  at  Llanfair  to  warn  Mr.  William  Jones  to  be 
cautious  .  .  .  ." 

47-50.  Extracts  from  Dr.  J.  D.  Rhys's  Grammar,  15 92,  in  the  writing 
of  Edward  Jones. 

51.     A  letter  addressed  to  Madame  du  Tailly. 

53-60.  Corrected  proof-sheets  of  list  of  subscribers  to  Edward 
Jones's  works. 

324-E.    Rent  Roll  of  Plas-isa,  &c. 

Williams  MS.  526.  Paper.  393x153.  38  pp.  Un- 
bound.    1644-1646. 

A  rent-roll  of  the  Plas-isa  demeasnes  also  Bryn  Eyryn, 
Ivlandrillo,  and  lylansanffraid.  In  a  note  on  p.  4  the  writer 
states  "  The  20th  of  December  1644,  Rec.  of  my  brother 
Robert  Griffeth  in  part  of  paiement  for  a  part  of  Plasisa 
Demeanes  which  he  held  28Z.  6s." 

325-E.    Poems  &c.,  by  D.  Thomas. 

Williams  MS.  527.  Paper.  408x157.  154  pp.  Calf. 
Early  19th  cent.     Welsh  and  English. 

Formerly  in  the  Breese  and  Phillimore  Collections.  On 
p.  II  there  is  a  title-page  to  the  book  as  follows  : 

Piser  Hir  Dafydd  Thomas  neu  Ddafydd  Ddu  o  Eryri 
yn  cynnwys  Amrywiol  Ganiadau  Cymraeg  a  Saesoneg 
ynghyd  ag  amrywiol  gofion  a  nodiadau  achlysurol  A 
dynwyd  allan  o  amrywiol  ysgrif-lyfrau,  &c.,  y  rliai  a 
ddichon  fod  yn  ddiddanwch  i  rai  ac  yn  wawd  i  eraill. 
Sylwer  mai'r  cynllimiau  cyntaf  o  amryw  ganiadau  a  gyn- 
nwysir  yn  y  llyfr  hwn  ac  felly  y  maent  yn  anmherffaith 
....  Bwth  y  Bardd,  Waunfawr,  Hydref  10,  1806. 


214  National  Library  of  Wales 

POEMS  &c.  BT  D.  THOMAS— continued. 

p.  12.     Naw  gradd     carenydd:    i.  Cefnder ;  2.  Cyfyrder;  3.  Plant 

Cyfyrder ;     4.   Plant  i  Blant  Cyfyrder;     5.  Caw;     6. 

Orchaw  ;  7.  Ceifyn. ;  8.  Orcheifyn  ;   9.  Orch-orcheifyn, 

Hanes  Lewis  Morris.     A  note  by  J.  W.  Prichard. 

Englynion  i  lolo  Morganwg,  yr  liwu  sydd  yn  credu  athraw- 

iaeth  traws-symudiad  yr  enaid. 

Gwelir,  os  na  bydd  gwylio, — draw  obry 
Drwy  Abred  wrth  dreiglo, 
'Nol  gwadu  Crist,  trist  y  tro, 
Groen  mul  yn  grin  am  lolo. 
Ar  mid  mewn  hwyr  ymweliad,  anfonir 
Yn  ei  fynych  dreiglad 
I  gludo  heb  gael  oediad 
Pynnau  o  lyfrau  i'r  wlad.  D.  T. 

Data  with  regard  to  David  Thomas. 

Dafydd  Thomas  a  fedyddiwyd  Ebrill  30,  1759. 
D.  T.  commenced  school  at  Llanddeniolen  July  14, 
1787,  Bettws  Garmon  in  the  winter  Jan.  1788,  continued 
at  Bettws  two  years.  Commenc'd  school  at  Llanystum- 
dwy,  Aug.  30,  1791,  at  Pentraeth  in  Mona  June  14,  1792, 
settled  at  Amlwch  June  27,  1795,  came  to  Red  Wharf, 
June  14,  1799,  left  Jan.  20,  1800. 

13.  Breuddwyd. 

Breuddwydio  a  wnaethum  yn  y  glyn.  D.T.  1805.   5  verses 
Draw  mae  gwlad  o  wir  dawelwch.      i  verse. 
Anturied  daearol — wiw  Brydydd  bwriadol.     2  verses. 

14.  Em)m  Pasg,  1805. 

Crist  ydyw'n  Pasg,  y  gwir  Oen  pur.     D.  T.     5  verses. 
Deflroad  (Medi  17,  1806). 

Disgyned  sancteiddiol  dywalltiad.     4  verses. 

15.  Y  Gareg  yn  Haw  Gabriel  (Medi  17,  1806). 

Y  gareg  sydd,  er  peri  braw.     6  verses.     D.  T. 

16.  Cymdeithas  a  mwynhad  ysbrydol.     {Medi  16,  1806.) 

Wei  clymwyd  ein  calonau  ynghyd.     D.  T.     4  verses. 

17.  Cynghaneddiad  rhydd  o  eiriau  diweddaf  Dafydd  Brophwyd 

II  Samuel  23.     (1804). 
Ysbryd  yr  Arglwydd  ddedwydd  Dduw.     6  verses.     D.  T. 

18.  Carol  ar  Adgyfodiad  a  Dyrchafiad  lesu  Grist. 

Wei  dyma'r  dydd  dedwyddol.     6  verses.     D.  T. 

19.  Odlig  o  goffad  am  gyfarwydd  meddygol  If  an  Thomas  o 

Faes  y  Murddyn  brych  ynmhlwyf    Llaniair    Ynghomy 

(yn  Hon). 

Clywch  gan  i  feddyg  o  wlad  Fon.     10  verses. 

D.  T.  ar  ddymuniad  Mrs.  Williams  0  Dreffos. 
Note  about  an  Asbestos  stone  at  Mynachdy  called  raaen  urael 

21,     Penillion  i   Gwen  Jones  o  Gae  Ronwy,   Llandwrog,   ar  ei 
hymadawiad  o  Gymru,  1805. 
Os  iawn  i  Gwen  dirionaf  gwawr.     4  verses. 


Additional  Manuscript  325  215 

POEMS  &c.  BY  D.  THOMAS— continued. 

p.  22.     Emyn  allan  o'r  Saesoneg. 

Addolaf  unig  lor  y  ne.     4  verses. 
Arall. 

Er  rhodio  dyffryn  angau  du.     4  verses.     D.  T.  (1806). 

23.  Barddoniaeth  Seisnig, — Odlig  i'r  Taranau. 

Hark  I  hark !  my  soul,  the  dreadful  sound.   $  verses.   D.T. 

24.  Thoughts  in  bed.     (Nov.  15,  1794).  [(i79o)- 

Arise  on  contemplation's  wing.     4  verses.     D.  T. 

25.  Extempore  verses  on  the  election  of  Hon.  A.  Paget  to  re- 

present the  County  of  Anglesey.     Nov.  22,  1794. 
While  Mars  the  mighty  legions  sweeps.     18  11.     D.  T. 

26.  The  wandering  Briton  or  Petitionary  lines  intended  for  the 

benefit  of  Owen  Williams  of  Llanddeiniolen.     1804. 
Owen  William  ni  welir  &c.     8  11. 
Ye  sons  of  honour,  pleasure,  wealth.     59  11.     D.  T. 
28.     A  Dialogue  (1796) — An  election  song. 

Late,  at  the  dusky  eve  of  night.     54  11.     D.  T. 

30.  Prose  translations.     A  translation  of   lolo   Goch's  ode  to 

Edward  III,  begininng — 
Edwart  ab  Edwart  gwart  gwyr. 

31.  Note  with  reference  to  a  dwarf  at  Amlwch,  1797. 

32.  Love  Elegies  or  Specimens  of  Ancient  British  Poetry  trans- 

lated into  English  prose  by  David  Thomas  about  1796. 

The    translations    are   from   poems    by    Tudur   A  led, 
Richard  Philip  and  Thomas  Prys. 

34.  Cybi's  Discourse  with  the  other  Saints  on  their  passage  to 

Bardsey. 
A  translation  of  "  Pan  oedd  Saint  Senedd  Brefi." 

35.  A  note  with  reference  to  Archbishop  Williams. 

36.  "  Marwnad  Trahaiarn  "  by  Gwilym  Ddu  o  Arfon.     A  trans- 

lation by  D.  Thomas. 

38.  Verses  on  the  late  victory  over  the  French  by  Sir  J.  B. 

Warren. 

When  Warren  on  Hibemia's  coast.     7  v. 

39.  Obituaries.     Date  of  the  deaths  of  Daniel  Jones,  Rhiwabon, 

Rice  Jones,  Blaenau  ;  Rowland  Huw,  Graienyn  ;  Phillip 
Yorke  ;  Robert  Edward,  Trawsfynydd  ;  Humphrey 
Thomas,  Waunfawr  ;  Jonathan  Hughes,  Pengwern. 

41.     Arwyrain  i'r  anrhydeddus  Syr  Robert  Williams  o'r  Naut. 
1796. 

Syr  Robert  wr  hyber  danghosodd  ei  haelder.     5  v, 

43.  Notes  on  Literary  Critics,  &c.  [^  ■'^"'''^^  ^^^^'  ^79^- 

44.  An  Ode  in  commemoration  of  the  Rev.  Goronwy  Owain. 

O  could  my  roving  muse  attain.     5  v.     D.  T. 

45.  The  Lover's  Complaint  (1790). 

Come  fair  Eluned  tell  me  why.     5  v.     D.  T. 


2i6  National  Library  of  Wales 

POEMS  &c.   BY   D.  THOMAS— continued. 

p.  46.     The  Happy  Man. 

Happy  the  man  who  does  fulfill.     4  v.     D.  T. 

47.  Verses  written  in  a  letter  from  a  mother  to  her  son,  on  board 

the  Africa,  (1795). 
Let  Africa  command  the  sea.     6  v.     D.  T, 

48.  A  song  written  at  the  desire  of  William  Jones  of  Amlwch, 

who  was  on  board  H.M.'s  ship  The  Africa,  1796. 
Come  all  the  Afric's  valiant  crew.     6  v.     D.  T. 

49.  Christ  manifested  in  the  Flesh  (from  the  Welsh). 

See  him  that  leads  the  orb  of  day.     5  v.     D.  T. 
Epitaph  on  John  and  Margaret  Angel  at  Towyn,  Mer. 
Lo  I  here  entombed,  now  both  devoid  of  hfe.     D.  T. 

50.  To  the  Valiant  of  Carnarvon.     Oct.  20,  1804. 

Valiant,  proceed  along  the  pathless  main.     D.  T. 

51.  "  Can  i  Mr.  Edward  Jones  gynt  o  Lundain  yn  achos  caru  yn 

rhagrithiol  a  adawyd  allan  o  herwydd  nad  oedd  y  testyn 

yn  haeddu  hir-goffadwriaeth." 
"  Can  i  atteb  Penillion  Humphrey  Roberts  o'r  Tydd)^  loljrn 

gerllaw  Penllech  a  adawyd  allan  o  herwydd  yr  nn  gyffelyb 

achos,  medd  yr  awdwr.     Tach.  20,  1806." 
An  address  to  the  Snowdon  Rangers  (1806). 

Come  forth  ye  bold  Snowdonian  swains.     6  v.     D.  T. 

53.  Welsh  verses. 

Dirgelwch  crefydd  yw,  adnabod  Crist  yn  Nuw.     4  v,  D.T, 

54.  Carol  Nadolig. 

Wei  dyma'r  boreu  goreu  i  gyd.     3  v.     D,  T. 

55.  Englynion    Dyhuddiant   D.   Thomas  .  .  .  ar   ol   ei   frawd 

Humphrey. 
Dafydd,  teg  wawdydd  wyt  gwedi — claddu.     8  v. 

[R.  Davies,  Nantglyn. 

56.  Inscriptions  on  tombstones  at  Bettws  Garmon. 

58.  AmddifiEyniad  Castell  Harlech,  1468. 

59.  Odlig  newydd  .  .  .  ar  enedigaeth  R,  Ll.  Edwards,  Nan- 

horon  (1806). 
Trigolion  Gwynedd  enwog  lawn.     6  v.     D.  T. 

60.  Carol  Plygain. 

Dihunwch  fawr  a  man.     3  v. 

61.  Tragywyddoldeb. 

Pa  beth  yw  Tragwyddoldeb  maith.     9  V.     D.T.    (1796). 

62.  Penillion  penrhydd  i  Catherin  Gruff ydd. 

Hyd  attoch  Catrin  Gruffydd  ar  dir  Eifionydd  faith.    5  v. 

IDT 

63.  Myfyrdod  y  Llongwr.  '^    '     ' 

Wei  dyma'r  pryd  a'r  He  priodol.     5  v.     D.T. 

64.  Cw3aifan  merch. 

Nid  ydyw'r  byd  ond  darfodedig.     i  v.     {impf.) 


Additional  Manuscript  325 


217 


pp.  65-78 
65. 
66-70. 

73- 

75-6. 

77- 

78. 
79- 

80 


82 

84 
85 

86 

87-9 

90 

91 

92 

93 
94 

95- 

96-98. 

99. 

100. 

lOI. 

102. 
103-105. 


POEMS  &c.  BY  D.  THOMAS— continued. 

Bound  upside  down. 

Notes  on  Gildas. 

Notes  on  various   historical  and  literary   matters   by   D. 

Thomas. 
Revenues  of  Wales.     50  Edw.  III.  and  44  Elizabeth. 
Elegy. 

Roedd  deg  planhigyn  yn  fy  ngardd.     6  v. 

W.   Williams,  Llandegai. 
Welsh  Charity  Schools.     July  17,  1794.     D.  T. 

Copy  of  a  letter  addressed  to  William  Owen  from  Llanfair 
Bettws  Geraint. 

Notes  by  David  Thomas. 

The  Bank  of  the  Menai.     An  ode  to  the  Druidical  Society 
of  Anglesey.     1792. 

Behold  the  fair  testaceous  shore.     6  v.     D.  T. 
Caerydd  Prydain.     A  list  of  towns. 
Pymtheg  llwyth  Gwynedd. 
Note  on  Gruifudd  ap  Nicolas. 
Sibli's  Prophecy. 

Celestial  powers  from  on  high.     D.  T. 
Prophwydoliaeth  Sibli.     [G.  Owen]. 
Caniad  pan  aeth  y  mor  tros  y  Cantref  Gwaelod,  &c. 

Seithenin  saw  de  allan  &c. 
Eisteddfod  y  Bala  1740.     Enwau  y  Beirdd. 
Various  notes  by  D.  Thomas. 
Poem  on  the  Morning. 

Eisteddfod  Caerfyrddin.     Temp.  Edward  IV. 
Gwaith  Argoed  Llwyfain  &c. 
Breiniau  Gwyr  Arfon. 

Tri  arianllu  Ynys  Prydain. 
Caerydd  a  Ueoedd  hynod. 

Trigolfanau  a  phais  arfau  Pymtheg  llwyth  Gw)medd. 
Llyma  y  ffurf  y  graddwyd  Simwnt  Pychan  Bencerdd,  with  a 

copy  of  his  license. 

Gwyliau  Saint  y  Cymru. 

Pais  arfau  y  pymtheg  llwyth. 

Triads. 

Notes  on  Ancurin. 

Marwnad  Owain  ap  Urien  Rheged. 

Enaid  Owain  ap  Urien  &c.     Taliesin. 
Bardeseia  (Ynys  Enlli). 
Notes  and  extracts  from  Howel  Dda's  Laws  and  references 

to  the  Bardic  orders. 


2i8  National  Library  of  Wales 

POEMS  &c.  BY  D.  THOMAS— continaed. 

p.  1 06.  Biographical  accounts  of  some  of  the  Welsh  Bards  :  lolo 
Goch,  Rhys  Goch,  Deio  ap  leuan  Ddu,  Llawdden 
leuan  Deulwyn,  Dafydd  Llwyd,  Guttyn  Owain  &c.  (28) 
Huw  Machno  .  .  .  flourished  about  1600,  and  lieth 
buried  in  the  churchyard  of  the  said  place  as  appears 
by  his  tomb  on  which  the  following  inscription  is  still 
legible  "  H.  O.  obiit  1600." 

1 10-2.     Place  names,  names  of  rivers  &c. 

113.     Epitaphs. 

115.  Extracts  from   Lewis  Morris's  letter   to   William  Morris, 

Nov.  24,  1757. 
Hen  benill. 

Cysur  mawr  i  druan  gwael. 
Account  of  the  cat  belonging  to  Robert  ap  Rhisiart  of  Pen- 

traeth. 
D.  Thomas's  wish. 

A  clear  head,  an  humble  mind, 
A  heart  that  loves  all  human  kind, 
A  leisure  day  to  read  and  write, 
A  purse  to  give  the  poor  a  mite. 

116.  Englynion  i  wraig  y  mwynwr  o  Geredigion. 

Gwraig  anwyl  o'r  Grogwynion — a  folaf.     L.  Morris. 

117.  "  Rhagluniaeth,"  by  D.  T. 

118.  Rhagymadrodd i  Gy wydd marwnad Mr.  Rhys  Jones  gan  D.T. 

119.  Newspaper  cuttings,   poems,   by  P.   Bayly  Williams,   and 

D.  Thomas. 

120.  Cywydd  at  y  Cymry. 

Attoch  annerch  Uwyr  serch  Hon.     D.  T. 

121.  Dau  benill  ar  y  Taranau. 

Wei  dyna  sain  aruthrol.     D.  T. 

122.  Englynion  i  Sion  Lleyn. 

Drwy  Arfon  rhaid  anfon  dyn — was  dewrwych.  4  V.  D.T. 

123.  Can  am  y  Monwysion  a  foddodd  ar  Draeth  Tal  y  Foel, 

Rhag.  s,  1785. 
Gwrandewch  ar  hyn  o  hanes.     D.  T. 

126.  Englynion  at  D.  Thomas. 

'Sgrifenais,  gyrais  y  gerdd  .  .  .       Jonathan  Hughes. 

127.  Ystyriaethau  ar  Englynion  J.  Hughes. 

Sionath,  ab  Sionath  yn  seinio — eilfardd.     D.  T.     2  v. 
Traethiadau  yn  yr  Eurgrawnod  o  waith  D.  Thomas. 

(A  list  of  articles  by  D.  Thomas  in  various  magazines.) 

132.  Newspaper  cuttings  containing  poems  by  D.  T. 

133.  Penillion  gan  Edward  Barnes  (in  Welsh  and  English). 

Pob  sal  bechadur  sydd. 

How  great,  how  glorious  and  how  gracious. 

134.  Translation  of  last  poem  by  D.  Thomas. 

O  mor  rasusol,  a  rhyfeddol. 


Additional  Manuscripts  325,  326 


219 


P-  135- 

136 
137 

137 

139 

140 

141 

143 
144 


POEMS  &c.  BY  D.  THOMAS— continued. 

Odlig  newydd  1799. 

Dyhunwn  oil  ein  dyled  yw.     6  v.     D.  T. 
Englynion  i'r  Ffrangcod. 
Testynau  Cadair  Dinorwig,  1797. 
Myfyrdod  y  Bardd  yn  glaf,  1795. 

Er  cael  mewn  rhan  wybodaeth  ber.     6  v.     D.  T. 
Yr  angel  gwarcheidwol. 

Er  cael  fy  ngheryddu  a'm  gwasgu  dan  gur.     6  v.     D.  T. 
Cyffes  a  chynghor  yr  oferddyn. 

Dewch  hoU  ofer-ddynion  afradlon  o  fryd.     D.  T. 
Newspaper  cutting  of  poem  by  Arfon  {D.  T.) 

Aeth.  heibio  etto  flwyddyn  gron. 
Agoriad  Eisteddfod  Llanddeiniolen,   1802. 

Fob  pen  perchen  pwyll.     4  v.     D.  Thomas. 
Can  ar  fuddugoliaeth  Nelson,  1805. 

Ust,  ust,  clywch  sain  cynghanedd  gorfoledd  &c.  12  v.  D.T. 
Diolchgarwch  am  ymwared  o  ddwylaw'r  gelynion. 

Cyd-glodforwn  Dduw  y  Duwiau. 


326-E.    Pedigrees. 

Williams  MS.  ^28.  Paper.  313x396.  124  pp.  Vellum 
Boards.     i8th  cent.     English. 

An  oblong  volume  of  pedigrees  opening  lengthways. 
Formerly  Phillipps  MS.  2763.  At  one  time  the  property  of 
Francis  Bassano.     Paginated  from  both  ends  pp.  1-38,  1-86. 

Pp.  1-38  contain  the  pedigrees  of  families  li\dng  in  the 
parishes  of  Mold  and  Hope. 

Pp.  1-86  contain  the  pedigrees  of  various  English  families. 

I.     Pp.  1-30. 


Arthynwent,  i,  2,  4,  18,  19,  21. 

Argoed,  i,  6. 

Beestree,  7,  8. 

Estyn  and  Shordley,  30. 

Fearme,  10. 

Gwissaney,  i,  2,  4,  8,  11,  14,  16. 

Gwemafield,  9,  11,  12,  13,  14. 

Heartsheath,  10,  12,  24. 

Hendrebiffa,  4,  7. 

Hope  Owen,  9. 10, 24,  26, 27, 29,  30. 

Kymmey,  24,  26,  29,  30. 

Leeswood,  2,  3,  5,  9,  16,  17. 

Llwynegryn,  6. 

L,hvyn  Owen   10. 


Maes  Garmon,  12. 

Mould,  4,  15,  17. 

Nerkwis,  3,  5,  13,  16,  17,  20-23. 

Pentrehobyn,  9. 

Plas  Teg,  25. 

Power,  I. 

Rhanberfedd,  10,  25,  27. 

Rhos  y  Brwyner,  2,  30. 

Rhual   9    12. 

Shordley,  30. 

Tower,  i. 

Trebeirth,  10. 

Treythyn,  5,8,11,  13, 18,  19,20,  23 

Ywchymynydd,  26,  28,  29. 


220 


National  Library  of  Wales 


PEDIGREES— continued. 


Agard,  33. 

Ad  Ponte,  30. 

Alyn,  II,  25. 

Ashley,  8. 

Babington,    18. 

Basset,  Bassnett,  9,  80,  81. 

Bentley,  3. 

Berisford,  3-6. 

Bird,  14. 

Blackwall,  10,  26-7. 

Boswel,  20. 

Bradbome,  11. 

Blunt,  26. 

Bole,  30. 

Brudnall,  IQ- 

Bulkeley,  21. 

Burdett,  56-7. 

Calton,   16. 

Chetwin,  58-9. 

Gifton,  54-5. 

Clopton,  82-5. 

Coke,  49. 

Cokayn,   13. 

Columbell,    11. 

Cryche,  10. 

De  la  Poole,  22. 

Durbent,  30. 

Edge,  34-s. 

Entwistle,  19. 

Ferras,  19. 

Ferrers,  62-3. 

FitzHerbert,  3. 

Fowler,  16. 

Flakyt,   17. 

Gerrard,  31. 

Glossop,  I. 

Gresam,  20. 

Gell,  24. 

Grey,  38-40. 

Gregsou,  45. 

Henshaw,  56. 

Hodgson,  58. 

Howel  ap  Madoc  of  Llanginlow, 

Hulton,  79.  [64-5- 

Hasilbrig,  19. 

Harper,  28-9. 


II.      Pp.    1-86. 

Hicklin,  29. 

Hastings,  31. 

Hurt,  32. 

Harrington,  52-3. 

Ireland,   14. 

Johnson,  1,9,  16,  77-8. 

Kendall,  16. 

Kebutt,   19. 

Knifton,  25. 

Leek,  2,  40. 

Lowe,  7,  9,  13,  28,  36-7. 

Leigh,  IS. 

Leche,  23. 

Longueville,  74-5. 

Lucy,  60-61. 

Markham,  2,  40,  54-5. 

Mil  ward,  8. 

Millard,  24. 

Milnor,  29. 

Mainwaring,  56. 

Newton,  8. 

Ocover,  8-9. 

Port,  31. 

Poole,  41. 

Revell,  12. 

Sawcross,  11. 

Sacheverel,  13,  22. 

Sutton,  17. 

Stafford,  18. 

Savill,  20. 

Stanguish,  21. 

Swindall,  30. 

Stanhope,  31,  48. 

Strelly,  42-3,  48. 

Skellorne,  tj. 

Townrow,  10. 

Thacklier,  27,  41. 

Toft,  56. 

Vernon,  50-51. 

Walley,  i. 

Wells,  8. 

Woodruffe,  30. 

Winnington,  46-7. 

Wooley,  TT- 

Zouche,  38-9. 


Additional  Manuscripts  327—339  221 

327—338.    Music. 

339-F.    Letter  Book  containing   Deeds  and    Documents  re- 
lating to  the  Council  of  the  Marches. 

Williams  MS.  SAT^.     Paper.     440x292.     518  pp.     Rough 
Calf.     17th  cent.     English  and  Latin. 

Lettered    on    the    back    '  Welsh    Patents.'     Formerly 

Phillipps  MS.  6462.  A  Letter  book  containing  copies  of  var- 
ious documents  relating  to  the  Court  of  the  Marches  at  Ludlow. 
The  earhest  document  is  dated  April  8th,  1591,  and  the  latest 
9th  Sept.,  1661.     The  volume  has  been  carefully  indexed. 

Patents,   Grants,   Deputations,    Commissions,   Admissions 
upon   ye   sd.   Patents,   Grants,    &'C. 

A  Patent  of  ye  Reversion  of  ye  Examiner's  Office  to. Arthur  Messinger, 
after  Tho.  Sherer.     pag.  i6,  fig.  12. 

A  Deputation  from  Fulk  GreviD,  Esq.  to  John  Powell  of  ye  Office  of 
Clerk  of  ye  Councill.     p.  19,  f.  13. 

The  l/ord  President's  Allowance  of  ye  sd.  Deputation,     p.  19. 

The  sd.  Powell's  Admission,     p.  19. 

The  Lord  President's  Letter  to  ye  Councill  for  ye  Admission  of  Mr. 
Messinger  to  ye  Office  of  Examiner  according  to  his  Patent,     p.  18. 

The  President  &  Councill's  Order  for  ye  admission  of  ye  sd.  Mr.  Messin- 
ger.    p.  18. 

Grant  of  ye  Remembrancer's  Office  to  Richd.  Remdall  &  Tho.  Beal. 
p.  25,  f.  20. 

A  Patent  to  John  Fleet,  Esq.,  to  be  Attorney  Generall  at  ye  Councill. 
P-  33.  f-  34- 

Patent  to  Rich.  Cartwright  to  bee  Examiner,     p.  37,  f.  24. 

Cartwright's  Deputation  to  Bird  of  ye  Examiner's  Office,     p.  39,  f.  25. 

Cartwright's  Deputation  to  Parry  of  ye  Examiner's  Office,     p.  42,  f.  28. 

Patent  to  Peter  Bird  to  bee  Examiner,     p.  44,  f.  31. 

Patent  to  Mr.  Hooper  to  be  Receiver  of  ye  Fines,     p.  48,  f.  36. 

Sr.  Fulk  Grevill  deputes  Cam  &  Crump  his  Deputies  as  Secretary  & 
Clerk  of  ye  Councill.     p.  51,  f.  39. 

A  Patent  to  Sr.  F.  Grevill  to  take  Oaths  &  Affidavits  &  ye  Fee  of  4d. 
for  every  one.     p.  53,  f.  41. 

Bevan,  Cox  &  Cam  appoynted  Deputies  by  Sr.  F.  Grevill  for  ye  office 

aforesd.     p.  54. 
A  Patent  to  Wm.  Vaughan,  Esq.,  to  be  SoUicitor.     p.  57. 

A  Commission  to  Sr.  Herbert  Crofte  ye  King's  Woodward  in  Hereford- 
shire abt.  Woods  to  be  delivered  &  other  matters,     p.  61,  f.  50. 

Deputation  ofjye  Portership  to  Richd.  Cholmley  from  Mr.  Scudamore. 

p.  73,  f.  54.  -^ 

Patent  to  Sr.  Marmad.  Lloyd  for  ye  Office  of  Atturney.     p.  77. 
Patent  to  Mr.  Tho.  Powell  to  be  SoUicitor.     p.  81,  f.  63. 


222  National  Library  of  Wales 

DEEDS  &c.  RELATING  TO  COUNCIL  OF  THE  MARCHES— contd. 

Patents,  Grants,  Deputations,   Commissions,  S-c. — continued. 
A  Patent  for  Gruffyth  Jones  to  be  Porter,     p.  96,  f.  74. 
A  Patent  to  Mr.  Alured  to  bee  Keeper  of  ye  Wardrobe  &  to  make  Bills 

of  Complaint  for  Debt.     p.  104,  f.  84. 

An  Order  of  ye  Coimcill  for  j-e  Admission  of  ye  sd.  Alured.  p.  107,  f .  86. 
A  Patent  to  Samson  Eure,  Esq.,  to  bee  his  Majesties'  Attorney,  p.  136, 
Patent  to  Grevill  Gybbs  Gent.,  to  bee  Porter,     p.  153, f.  132.  [^-i^J* 

Grevyll  Gybbs  admitted  &  sworn  Porter,     p.  155. 

Sr.  Nich.  Overbury  appoynted  Vice-President  by  a  Particular  Com- 
mission from  my  L,ord  Northampton,     p.  169. 

Another  Commission  to  ye  same  effect  to  Sr.  N.  Overbury  from  ye  Ld. 
Northampton.  President. 

A  Patent  to  Timothy  Toumeur  to  bee  Sollicitor.    p.  172,  f.  149.    rj   j  -^ 

A  Patent  to  Robt.  Thorn,  Gent.,  to  take  Oathes  &  ye  fee  of  4d.   p.  180, 

A  Deputation  from  Thorn  to  Watkeys  of  ye  sd.  office,     p.  1 79,  f .  1 58. 

The  making  voyd  Thorn's  Patent  touching  Oathes.     p.  197,  f.  169,  170. 

Privy  Seal  for  ye  Billet  Office,     p.  198,  f.  171. 

Deputation  to  Mr.  Hanmer  of  ye  Billet  Office,     p.  202,  f.  173.         rj_. 

Deputation  of  ye  sd.  office  to  ye  two  Haughton's  Brothers,     p.  203,  f. 

The  Lord  Goring's  Deputation  to  Mr.  Wigmore  of  ye  offices  of  Entring 
Causes  in  hearing  and  making  warrants  of  Attorney,     p.  205,  f.  176. 

A  Deputation  fro  Sr.  Adam  Newton  to  Ralph  Goodwyn,  Esq.,  of  ye 
offices  of  Secretary,  &c.     p.  179,  f.  158. 

A  Deputation  fro  Mr.  Thorn  to  Tho.  Watkeys  to  take  Oaths,  &c.  p. 
179,  f.  158. 

The  Queen's  &•  King's  Letters  appoyntivg  6^  Ordering  ye  Admission 
of  Officers,  &'C. 

The  Queen's  Letter  to  ye  Councill  to  putt  ye  Attorney  from  ye  place 
of  a  Councillor  &  that  Hee  execute  that  of  Atturney  alone,  and  to 
excuse  ye  Ld.  President's  absence  fro  ye  Councill  &c.  p.  i,  f.  4. 

The  Queen's  Letter  to  ye  Ld.  P.  for  ye  admission  of  severall  new  Coun- 
cillors,    p.  4,  f.  8. 

Another  fro  ye  Q.  to  ye  same  efPect  with  a  Restriction  abt.  Allowances 
of  Charges  to  ye  Councillors  repairing  to  ye  Council,     p.  5,  f .  9. 

The  King's  Letter  to  ye  Treasurer,  &c.,  appo3Titing  all  fines  to  be  paid 
to  ye  Clerk  &  Receiver  of  ye  Fines  &  abt.  Booth's  Bonds  &  ye 
money  due  upon  ym.     p.  56,  f.  43. 

The  King's  Letter  for  ye  admittance  of  Sr.  Nich.  Overbury  to  be  a 
Councillor,     p.  60,  f.  47. 

The  King's  Letter  appoynting  a  new  Supply  of  Councillors,    p.  79,  f .  62. 

The  King's  Letter  to  admitt  Sr.  Tho.  Chamberlain  and  Sr  Fra  Eure 
of  ye  Councill.     p.  83,  f.  65. 

The  King's  Letter  and  Order  to  make  Sr.  Tho.  Chamberlain  Ch.  Justice 
of  Chester,     p.  85,  f.  67. 


Additional  Manuscript  339  223 

DEEDS  &c.  RELATING  TO  COUNCIL  OF  THE   MARCHES— contd. 

The  Queen's  &•  King's  Letters,  (S-c. — continued. 

The  King's  Letter  to  make  Mr.  Wliite  &  Mr.  Alured  Remembrancers, 
p.  86,  f.  68. 

The  King's  Letter  to  Admitt  &  Swear  Sr.  Tho.  Chamberlain  Ch.  J. 
of  Chester,     p.  102,  f.  81. 

The    King's  Letter  for  ve   Admission  of  Sr.  James  Whitlock  to  be 
Ch.  J.  of  Chester,     p.  103,  f.  83. 

Dedimus  Potestatem  to  swear  Sr.  James  Whitlock  a  Justice  of  peace 
in  ye  Coimties  of  &c.     p.  126,  f.  100. 

The  King's  Letter  appoynting  Mr.  Littleton  to  be  a  Councillor  p.  1 30, 

The  sd.  Mr.  Litt.  sworn,     p.  131.  C^-  ^°4- 

The  King's  Letter  for  Sr.  Marm.  Lloyd  to  be  of  ye  Coimcill.  p.  133, 
f.  109. 

The  King's  Letter  to  ye  Ld.  President  abt.  Sr.  Hugh  Midleton  &  ye 
silver  mines  &c.     p.  135,  f.  112. 

The  King's  Order  for  ye  payment  of  forfeitures  to  ye  Clerk  of  ye  Fines. 

p.  143.  f-  "9- 
The  King's  Letter  of  Attorney  to  Wm.  Watton.     p.  145. 

The  King's  Letter  to  make  Edw.  Watties,  Esq.,  one  of  ye  Councill. 
p.  147,  f.  123. 

Mr.  Watties  sworn,     p.  148. 

The  King's  Letter  for  ye  Admission  of  sev.  new  Councillors,     p.  148,  f. 

Some  of  ye  sd.  new  Councillors  sworn,     p.  149,  f.  125.  [^24. 

The  King's  Letter  for  ye  Admission  of  ye  Justices  of  Assize  of  ye  4 
Marches  &  Counties,     p.  150,  f.  127. 

The  King's  Letter  for  ye  Re-admittance  of  Sr.  Tho.  Chamberlain  to  be 
Ch.  J.  of  Chester,     p.  161,  f.  138. 

The  King's  Letter  to  ye  Ld.  Keeper  Wms.  to  restore  Sr.  Tho.  Cham- 
berlain to  his  right  of  precedencie  in  ye  King's  Bench,     p.  166. 

The  King's  Letter  for  ye  admittance  of  Sr.  John   Bridgeman   to    be 
Ch.  J.  of  Chester,     p.  170,  f.  146. 

Sr.  John  Bridgman  sworn  and  admitted,     ibid. 

The  King's  Letter  for  Sr.  Adam  Newton  to  be  sworn  One  of  ye  Councill 
&  Secretarie,  &c.     p.  179,  f.  156. 

The  King's  Letter  to  Admitt  Mr.  Thorn  to  his  office  of  taking  Oathes 
well  ye  Councill  had  kept  him  from.     p.  184,  f .  161 . 

The  King's  Letter  to  ye  Councill  to  deposite  ye  Pees  for  Oathes  in  ye 
Court  durante  Lite.     p.  185. 

His  Majesties'  Letter  for  ye  Admission  of  ye  Lord  Goring  to  ye  offices 
of  Secretary  &c.     p.  195,  f.  167. 

The  Lord  Goring  sworn  &  admitted  &  Ralph  Godwyn  his  Deputy,  ibid. 

His  Majesties'  Letter  for  ye  Admission  of  Mr.  Tirwhit  to  ye  Billet 
Office,     p.  201,  f.  172. 

The  King's  Letter  concerning  Mr.  Wigmore  abt.  entring  Causes  in 
hearing  &  making  warrants  of  Attumey.     p.  205,  f.  175. 


224  National  IvIbrary  of  Wales 

DEEDS  &c,    RELATING  TO  COUNCIL  OF  THE   MARCHES— contd. 

The  Queen's  &  King's  Letters,  &-c. — continued. 
The  King's  I,etter  for  apprehending  Mr.  Piers  Holland,     p.  210,  f.  181. 

His  Majesties  Letter  appoynting  ye  E.  of  Bridgwater  Ld.  President, 
p.  215,  f.  185. 

His  Majesties  Letter  touching  ye  too  frequent  granting  Prohibitions 
to  ye  Ld.  Pt.     p.  219. 

The  King's  Letter  in  behalf  of  one  Shirbum  agt.  Sr.  Tho.  Midleton,  &c. 
p.  21,  f.  16. 

The  Kings'  Letter  for  Sr.  Fulk  Grevill  to  take  Oathes  &  Affidavits  &  ye 
fee  of  4d.  for  every  one.     p.  52,  f.  40. 

The  King's  Letter  abt.  Tichenhill-house  &  Mr.  Clare's  delivering  it 
clear  to  ye  use  of  ye  Councill,  &c.     p.  57,  f.  44. 

The  King's  Letter  dispensing  with  ye  Ld.  President's  absence  fro  Parlt. 
in  regard  of  his  attending  ye  Court  at  Ludlow,  during  ye  term 
onlie  (Hee  sending  his  Proxy),     p.  61,  f.  49. 

The  making  void  Thorn's  Patent  touching  Oathes  &c.,  by  ye  King's 
Letter,     p.  197,  f.  169,  170. 

Orders  of  the  Ld.  President  &•  Councill  for  the  Admission  of  Officers  &• 
Regulation  of  ye  Courts  (S^  other  matters  with  ye  Order  from  Q[ueen]  El[iza- 
beth]  6-  ye  succeeding  Kings  for  direction  &■  Reformation  of  ye  Court. 

Henry  Meyrick,  Steward  of  ye  House  by  Lre.  fro  ye  Ld.  President,    p.  i, 

Piers  Madox  made  Pursuivt.  by  Order  of  ye  Councill.     p.  2,  f.  5.     ^  •  3' 

The  Ld.  President's  Order  for  Madox  with  his  allowance  of  Barber's 
Resignation  &  agreemt.  with  Madox.      p.  3,  f.  9. 

Barber's  Letter  to  ye  Ld.  P.  intimating  his  Resignation  &  agreemt. 
with  Madox.     p.  3. 

A  Letter  fro  ye  Ld.  President  to  ye  Councill  for  ye  Summong.  Sr.  Tho. 
Throckmorton  to  repair  to  ye  Councill  &  for  making  Tho.  Evans 
an  Attorney  in  ye  room  of  Gryffyth  Evans,     p.  6. 

Orders  to  bee  observed  in  ye  Court,  &c.,  by  King  James,  7°.  An.     p.  28, 

Names  of  Councillors  admitted  in  May  1609.     p.  34,  f.  22.  ^  •  ^^' 

The  Lord  President  or  One  of  ye  Councill  to  receive  4d.  for  every 
affidavit  &  Rich.  Smyth  appoynted  to  receive  it.     p.  41,  f.  27. 

An  Order  for  Entring  Warrants  of  Attumey.     p.  43,  f .  29. 

Entring  Warrants  of  Attumey  to  be  continued,     p.  43,  f.  30. 

Order  of  ye  Councill  abt.  Peter  Byrd  Examiner,  not  to  nominate 
Deputies  for  ye  Executg.  Comns.  issued  out  of  that  Court  nor  to 
take  ye  Fee  oi  £12  for  every  person  Examin'd.     p.  47,  f.  35. 

Piers  Gryffyth  made  Pursuivt.  in  ye  Room  of  Tullie  resigning,     p.  50,  f . 

Piers  Gryffyth  his  Order  of  Admission,     p.  50.  '■37- 

Peter  Mutton,  Esq.,  his  Majesties  Atturney  not  suffer'd  to  practise 

nor  to  be  One  of  ye  Councill.     p.  59,  f .  146. 
No  Bills  inclos'd  in  Comns.  to  passe  before  ye  Defts.  have  answer'd  ye 

matter  contained  in  such  Bill  unless  by  consent  of  parties.     No 

Process  to  bind,  &c.,  untill  after  ye  Return  of  Letters  Missive,  &c. 

p.  61,  f.  49. 


Additional  Manuscript  339  225 

DEEDS  &c.  RELATING  TO  COUNCIL  OF   THE   MARCHES— contd. 

Orders  of  the  Ld.   President  &•  Council,   &-c. — continued. 

Orders  sett  down  by  QJiieen]  E[lizabeth]  for  ye  direction  and  Reform- 
ation of  ye  Court,     p.  63,  f.  51. 

Order  that  ye  King's  Attumey  subscribe  to  all  Proceedings  upon 
Information,  &c.     p.  73,  f.  55. 

Order  for  Robt.  Medcalf  to  be  made  an  Attumey  in  consideration  of 
ye  good  services  done  by  him  to  ye  Ld.  Pt.,  Court  &  Councill. 
pp.  74,  f.  57. 

Order  touching  Warning  to  be  given  in  matter  ad  andiendum  Judicium 
to  I  deft,  sufficient,     p.  76,  f.  56.  rg^ 

Order  concerning  Baylififes,  Sheriffes  &  other  head  Officers,  &c.     p.  76,  f . 

Order  to  ye  Serjeant  at  Arms  to  fetch  in  disobedient  persons  upon  ye 
Pursuivt's  Certificate  after  ye  ist  process,     p.  8?,  f.  64. 

Order  of  ye  Cll.  to  admitt  Mr.  White  &  Mr.  Alured  to  ye  office  of  Re- 
membrancers, &c.     p.  86,  f.  69. 

Order  for  ye  Admitting  Tho.  Pyngle  to  bee  a  Messenger,     p.  89,  f.  71. 

Henry  Trottman  admitted  an  Atturney.     p.  98,  f.  75. 

The  Lord  President's  Letter  to  ye  Councill  to  admit  Sr.  Tho.  Cham- 
berln.  Ch.  Justice,     p.  loi. 

An  Order  of  ye  Ch.  Justice  &  Councill  that  Tho.  Burghill  shall  keep  ye 
Wardrobe  &  Wm.  Bowdeler  make  Bills  of  debt,  till  ye  Possession  be 
settled  between  ye  sevU.  pretenders  to  those  offices,     p.  106,  f.  85. 

The  Ld.  Pt's.  Order  to  give  ye  Possession  of  those  places  to  Mr.  Alured. 
p.  106. 

An  Order  of  ye  Councill  for  ye  a'm'ssion  of  ye  said  Alured.     p.   107, 

Wm.  Skirme's  Order  to  be  an  Attumey.     p.  118,  f.  89.  l*-  ^'^* 

Order  to  ye  Sheriffes  &  other  officers  of  Carnarvon  &  Worcr.  shires  for 
preserving  ye  peace  in  electing  Knts.  of  ye  Shr.     p.  1 18,  f.  90. 

Order  to  ye  Sheriffes  of  ye  12  Shrs.  versus  Sr.  Giles  Montparsons.  p.  121. 

The  Ld.  Pt's.  Letter  to  Mr.  Justice  abt.  ye  apprehending  Sr.  Giles 
Montparsons.     p.  120. 

The  Answer  of  ye  Coimcill  to  ye  Ld.  Pt's.  Letter,     p.  121. 

Order  of  ye  Ch.  Justice  &  Councill  for  ye  Removg.  George  Boulton  a 
Prisoner  fro  Hereford  to  Mountgomery.     p.  122,  f.  95. 

Lres.  to  ye  Bp.  of  St.  Davids  fro  ye  Ch.  J.  &  Councill  touchg.  Jane 
Gwynne.     p.  124,  f.  97. 

The  Bp's.  Answer  to  ye  same.     p.  125. 

Lres.  of  Process  to  ye  Bp.  of  St.  Davids,     p.  126,  f.  99. 

George  Betts,  Esq.,  to  hold  ye  offices  of  ye  Wardrobe  &  to  have  ye  4d. 
ior  ^iWs  oiTi&ht  durante  lite.     p.  127.  rj,^  f   ^^ 

Lre.  to  ye  Ld.  Bp.  of  Worcester  for  his  attendance  at  ye  Councill.     p. 

Order  for  ye  Admittance  of  Tho.  Taylor  to  be  pursuivt.  in  ye  Room 
of  Arthur  Wynwood.     p.  134,  f.  in. 

Order  of  Sequestration  &  Attachmt.,  &c.,  versg.  Haslewood,  &c.,  for 
Outrages,  Resistance  &  Contempt,  &c.     p.  139,  f.  115. 

Q 


226  National  Library  of  Wales 

DEEDS  &c.  RELATING   TO  COUNCIL  OF  THE  MARCHES— contd 

Ordeis  of  th"  Ld.  Prr-ident  6-  Council,  cS-c. — continued. 

Order  to  ye  Messenger  to  deliver  Lres.  versg.  Haslewood  to  ye  SheriflFe 
of  Wigom.     p.  140. 

Order  for  Mr.  Haslewood's  Entring  into  Bond  of  ;(;soo  for  his  own,  &c. 
appearance,     p.  140. 

Order  versg.  Humphrey  Briggs  for  his  submission,     p.  141,  f.  1 16. 

Tho.  Harvey's  admittance  to  be  an  Atturney.     p.  142,  f.  1 18. 

Order  for  ye  delivery  of  Jo.  Lane's  Bond  of  £300  to  Wm.  Watton  to 
be  sued  in  ye  Exchequer,     p.  144,  f.  120. 

Order  for  Admittance  of  Richd.  Phillips  to  be  an  Atturney.  p. 151, f. 129. 
Order  for  ye  delivery  of  Ed.  Lingen  out  of  ye  Porter's  Lodge,     p.  157. 
Order  that  no  matters  be  enter 'd  in  June  Term  after  ist  day  of  ye  same. 

p.  159,  f.  136. 
Order  to  restore  Bookes  in  14  days  by  the  Attorneys,  &c.     p.  161,  f.  139, 
Order  for  reformation  of  some  Proceedings  in  ye  Court,   p.  163,  f.  140. 

Kg.  Charles  ye  ist  proclaim'd  at  Ludlow  by  Sr.  Tho  Chamberln.,  &c. 
with  a  Coppy  of  ye  Proclamation  of  his  Majestic  by  ye  Privy 
Councill  at  London,     p.  165,  f.  141. 

The  Return  of  Habeas  Corpus  sent  for  ye  Body  of  Francis  Oliver  out 
of  ye  Kgs'  Bench,     p.  156,  f.  133. 

Letter  fro  ye  Ld.  President  to  Sr.  Nich.  Overbury  to  be  Vice-President, 
p.  1^8",  f.  145. 

A  Certiorare  to  remove  Records  of  this  Court  to  ye  Starr  Chamber 
ad  serta  Edw.  Wolrich.     p.  171,  f    147. 

An  Order  agt.  Counterfeyting  Attumeys  and  Clerkes  hands,     p.  174, 

Order  abt.  receiving  Replications,     p.  174,  f.  151.  L*"  ^50- 

Order  concerning  Nich.  Bowyer's  Submission  for  Scandalous  Words 
agt.  ye  Ld.  Pt.  at  ye  Lds.  House  &  ye  Court  in  ye  Marches,  &c. 
p.  176,  f.  153-  [f.  154. 

Order  concerning  ye  Entrie  of  Causes  into  ye  Book  of  Assignmt.    p.  177, 

Order  for  Admittance  of  Sr.  Adam  Newton  to  ye  offices  of  Secretary,  &c. 
&  of  Ralph  Goodwyn  his  Deputy,     p.  177,  f.  155. 

Order  touching  deceits  of  Replications  &  Rejoynders.     p.  183,  f.  160. 

Order  to  Admitt  Humphrey  Wynne  an  Atturney.     p.  187,  f.  163. 

Order  for  restraining  Leading  Interrogations,     p.  204. 

An  Order  for  Defts.  to  be  serv'd  for  hearing  if  they  dwell  remote  6  days 
before  ye  day  of  hearing,     p.  206,  f.  177. 

Order  &  Admission  of  Rowl.  Hyggyns  to  be  Pursuivt  in  ye  Room  of 
Tho.  Taylor,     p.  207,  f.  178.  |-p   ^^^ 

Order  for  serving  Process  for  Hearing  six  days  before  in  some  Counties. 

Order  for  ye  Suspending  with  ye  Appearance  of  ye  Inhabitants  of  Salop 
&  Wrexham  by  reason  of  Infection,     p.  208,  f.  179. 

Lycense  for  Mr.  Soil ici tor's  absence,     p.  213.,  f.  183. 

Order  for  better  Regulation  of  ye  Court,     p.  213,  f.  184. 


Additional  Manuscript  339  227 

DEEDS  &c.  RELATING  TO   COUNCIL  OF  THE   MARCHES-contd. 

Orders  of  the  Ld.  President  (S-  Council.  (SfC. — continued. 

Order  for  Paymt.  of  40s.  yearlie  to  Mr.  Bulstrode  to  take  care  of  ye 
Concerns  of  ye  Court  &  to  be  of  Counsell  for  ym.  at  Westmer, 
p.  218,  f.  189. 

Order  that  no  Process  to  bind  be  offer'd  to  ye  Council!  upon  surmises 
unless  ye  same  be  verifyed  upon  Oath.     p.  218,  f.  190. 

lycave  given  to  Richd.  Jones,  Esq.,  Serjeant  at  Arms  to  go  for  I<ondon 
for  I  moneth.     p.  51,  f.  38. 

The  Case  of  Hall  &  Booth  &  ye  Councill's  Order  agt.  Booth  questioning 
ye  Jurisdiction  of  ye  Court,     p.  72,  f.  53. 

Order  of  ye  Ch.  J.  &  Councill  agt.  ye  spoylers  of  Bringwood  &  Varvoll. 
p.  122,  f.  94. 

Letters  from  ye  Ld.  Pt.,  Chief  Justice  &  Councill  as  also  from  ye  Lord 
Chancellor,  cS-c,  upon  sundrie  Occasions. 

A  Letter  of  ye  Ld.  Chancellor  Bacon's  to  ye  Ld.  Pt.  &  Councill  abt. 
removg  a  Bill  either  for  perjury  or  other  abuse  of  Justice  fro  any 
other  Court  to  ye  Starr  Chamber,     p.  22,  f.  18. 

A  Letter  sent  fro  ye  Councill  to  ye  Ld.  Ch.  Justice  of  Eng.  touching 
a  habeas  corpus  sent  thither  fro  ye  King's  Bench  for  ye  Remove 
of  Jo.  Fareley.     p.  33.  f-  33- 

Sr.  Ed.  Coke's  Letter  to  ye  C.  excusing  ye  absence  of  Mr.  Cartwright 
&  desiring  ye  Admission  of  Mr.  Byrd  his  Deputy  to  ye  office  of 
Examiner,     p.  36,  f.  23.  [p.  75,  f.  59. 

Letters  fro  ye  Ld.  Pt.  to  ye  12  shires  touchg.  volxmtary  Contributions. 

The  Ld.  Chancellor  Ellesmere's  Letter  to  ye  Councill  in  favour  of  Sr, 
Jo.  Wynne  for  mitigation  of  his  sentence  with  Sr.  Jo.  W's.  Sub- 
mission,    p.  84,  f.  66. 

Letter  from  ye  Prince's  Coimcill  touching  his  Majestie's  Woods  in 
Varvoll.     p.  87,  f.  70. 

Lres.  from  ye  Prince's  Councill  to  ye  same  effect,     p.  88.       r_  _^  £  _. 

Lre.  from  Connar  Dep.  Ranger  touching  ye  Game  in  Feckenham  Forrest. 

Lre.  fro  ye  Ld.  President  to  ye  Councill  ab.  Alured  his  dispersing  a 
seditious  Libell  as  also  concerning  ye  Lottery,     p.  99,  f.  jy. 

Lre.  fro  ye  Ld.  Pt.  to  ye  Ld.  Chancellor  recommending  Sr.  Tho.  Cham- 
berlain to  Chief  Justice  of  Chester,     p.  100,  f.  79. 

The  Chancellor's  Lre.  in  answer  abt.  Sr.  Tho.  Ch.  to  be  C.  J.  of  Chester 
&  North  Wales,     p.  100. 

The  Ld.  Pt.  Eure's  Letter  to  Sr.  Tho.  Chamberln.     p.  loi,  f.  80. 

The  Ld.  Ch.  Bacon's  Letter  to  Sr  Tho.  Chamberln  abt.  his  being  a 
Judg  in  ye  Kgs.  Bench,     p.  102,  f.  82. 

Another  fro  him  to  Sr.  Tho.  C.  to  ye  same  effect,     p.  102. 

The  Ld.  Pt's.  Letter  to  Mr.  Justice  touching  ye  Act  of  34th  of  H.  8th. 
p.  119,  f.  91. 

Answer  of  ye  Ch.  J.  &  Coimcill  thereto,     p.  120. 

Lre.  of  ye  Ch.  J.  &  Counll.  to  ye  Judges  at  Shrewsbury  abt.  John 
Evans  sedition,     p.  121,  f.  93. 

Q2 


228  National  Library  of  Wales 

DEEDS  &c.  RELATING  TO  COUNCIL  OF  THE  MARCHES-oontd. 

Letters  fr  m  ye  Lord  President,  &-c. — continued. 

Lre.  from  ye  Prince's  Councill  agt.  Watkyn  Jenk\-n  for  destroying  his 
Majestie's  Forrest  of  Killgairn  [Kilgerran],  &c.,  in  ye  County  of 
Pembroke,     p.  123,  f.  96. 

Order  of  ye  Councill  concerning  ye  sd.  Watkyn  Jenkyns.     p.  124. 

Lre.  fro  ye  Chief  J.  &  Coun.  vers.  Hazlewood,  &c.,  sued  for  Outrages  & 
Contempt  of  ye  Jurisdiction  &  Auth.  of  ye  Court,     p.  126,  f.  98. 

Lre.  to  ye  Ld.  Keeper  for  a  new  SherifFe  in  Mountgomery  Shr.  fro  ye 
Ld.  Pt.     p.  133,  f.  no. 

Lres.  to  j'e  Ld.  Ch.  J.  &  ye  other  Judges  of  ye  K'gs.  Bench  touchg.  ye 
removing  of  Oliver  fro  ye  Ch.  Just.  &  Councill.     p.  1 38,  f .  114. 

The  Ld.  Pt's.  Letter  in  favour  of  ye  Councillors  at  Barr  in  ye  Court  of 
M.  to  ye  D.  Lts.  to  forbear  pressing  them  to  send  in  their  Militia 
horses.     75,  f.  58. 

Lre.  fro  ye  Cll.  to  ye  Bayliffes,  &c.,  of  Denbigh  town  touchg  ye  Election 
of  an  Alderman  upon  a  difference  between  ym.     p.  142,  f.  117. 

Lre.  fro  ye  Ld.  Ch.  Baron  concerning  Wm.  Watton  &  Lane  fro  ye  Ld. 
Pt.  &  Cll.     p.  145. 

Ld.  Treasurer  Cranficld's  Lre.  to  ye  Ld.  Pt.  North,  for  preservation  of 
Alton's  Wood  fro  waste,     p.  146,  f.  121. 

Lres.  to  ye  Ld.  Ch.  J.  of  ye  Common  pleas,  &c.,  touching  a  Prohibition 
versus.  Walter  Powell,  &c.,     p.  146,  f.  122. 

The  Ld.  Treasurer  Lre.  concerning  Carriages,  &c.     p.  149,  f.  126. 

The  D.  of  Lenox  Lre.  concerning  Carriages,  p.  151,  f.  128.  Both 
for  ye  Ld.  P.  N. 

The  Ld.  Treasurer's  Letters  abt.  ye  spoyl  of  his  Majesties'  Woods 
near  Bewdley.     p.  152,  f.  130. 

Lre.  fro  ye  Ld.  Pt.  to  ye  Ld.  Keeper  Wms.  versg.  Rowland  Badger  for 
his  Contempts,     p.  153,  f.  131. 

Lres.  fro  ye  Ld.  Keeper  Wms.  to  ye  Ld.  Pt.  touching  Summons  for  ye 
Parlt.     p.  158,  f.  135.  rggjs      p   jjg 

The  Receipt  of  ye  sd.  Writts  &  dispo.'sing  of  ym  to  ye  severall  messen- 

Lres.  fro  ye  Parlt.  h.  touching  Sr.  Tho.  Thynne  abt.  Privilege  &  staying 
Proceedings  at  Lawe.     p.  160,  f.  137. 

Lres.  fro  ye  Speaker  to  Edwd.  Brook  &  Edw.  Baldwyn  touching  ye 
same  matter,     p.  161. 

A  Lre.  fro  ye  Ld.  Keeper  Coventrie  touching  one  Mr.  Vaughan  to  ye 
Ch.  J.  of  Chester,     p.  176. 

A  Letter  fro  ye  Lord  Pt.  &  Counll.  to  ye  Ld.  Keeper  concerning  Mary- 
church  &  Bowen  matter  of  Law  upon  a  Prohibition,     p.  186,  f.  162. 

Lre.  fro  ye  Ch.  J.  &  Counll.  to  ye  Ld.  Pt.  North  agt.  &  for  preventing 
ye  Grant  for  ye  Billet  Office,     p.  193,  f.  165. 

The  Ld.  Pt's.  Lre.  concerning  Prohibitions  with  his  advice  to  ye  Court 
thereupon,     p.  209,  f.  180. 

The  Ld.  Bridgwaters'  Letter  to  ye  Ch.  J.  &  Councill  when  Hee  sent  down 
ye  Instructions  &  ye  Councill  sworn  thereupon,     p.  217,  f.  187. 


Additional  Manuscript  339  229 

DEEDS  &c.   RELATING  TO  COUNCIL  OF  THE   MARCHES— contd. 

Letters,  Warrants  and  Orders  abt.  Venison  &  Wood  for  ftiell  for  ye 
Councill. 
Order  for  Cutting  Wood  for  fuell  for  ye  Councill   in    Orleton   Wood, 

Herefordshire,     p.  i6. 

Wood  allowed  by  ye  Prince's  Councill  for  fuell  for  ye  President  & 
Councill  at  Ludlow,     p.  98,  f.  76. 

Lres.  fro  ye  Ch.  Just.  &  Councill  to  ye  severall  Rangers,  &c.,  for  Venison, 
p.  128,  f.  lOI. 

Warrant  Dormant  for  Venison  for  ye  Ld.  President  fro  ye  Kg.  p.  129, 
f.  102. 

The  King's  Warrt.  to  ye  Keeper  of  Bewdley  Park  for  ye  sd.  Venison, 
p.  129. 

C.  R.  Warrant  Dormant  for  Bucks  &  Does,  Staggs  &  Hinds  &  giving 
ye  Ld.  Presidt.  &  Counll.  leave  to  Hunt  in  all  ye  King's  Forrests 
Parkes,  &c.,  within  ye  Jurisdiction  of  ye  Court,     p.  216,  f.  186. 

Causes  determined  (S-  Proceedings  in  ye  Court. 

The  Case  of  Jo.  Spencer  agt.  Anthony  Mansell,  Esq.,  the  removing  ye 
suit  fro  ye  great  Sessions  to  Ludlow,  the  sevll.  Orders  &  Pro- 
ceedgs.  thereupon  &  finall  Determination  thereof  fro  p.  7th  to  y 
15th  inclus.     f.  10. 

The  Case  of  Hall  &  Booth  &  ye  Councill's  Order  agt.  Booth  questiong. 
ye  Jurisdiction  of  ye  Court,     p.  72,  f.  53. 

The  Case  of  Jones  of  Tregibb  &  Rudd  the  Proceedgs.  &  Award  there- 
upon,    p.  109,  f.  88. 

Other  Matters  of  Diverse  Natures. 

The  Attorneys  Oaths,     p.  4,  f.  6,  7. 

The  Examiners'  Oaths,     p.  4,  f.  6,  7. 

The  Certificate  of  Sr.  Tho.  Chamberln.  &  Sr.  Henry  Townsend  abt.  ye 
Number  of  Causes  heard  &  Rules  &  motions  in  One  Term  &  other 
Advantages  of  that  Court,     p.  21,  f.  17. 

An  Order  for  Creation  of  ye  ofl&ce  of  Remembrancer  by  Warrt.  fro 
ye  Privy  Councill.     p.  23,  1.  19. 

Memorandum  of  ye  defacing  of  ye  Old  Seal  of  Qu.  Eli/-     p.  46,  f.  32. 

An  Order  of  ye  privy  Councill  to  ye  Sheriffes  of  ye  Coimties  of  Glocr. 
Worcr.  Hereford  &  Salop  to  execute  Process  fro  Ludlow  within 
those  shires,     p.  55,  f.  42. 

Touching  Proceeding  in  Chancery  an  Exemplificacon  at  ye  Request  of 
ye  Ld.  President  Eure.     p.  90,  f.  72. 

The  Councill  sworn  upon  my  Ld.  Gerard's  Instructions,     p.  99,  f.  78. 

A  Report  of  severall  Barristers  &  others  of  saving  of  his  place  to  ye 
Ch.  Justice  as  anciently  was  used.     p.  108,  f.  87. 

The  Judges  Return  of  Sheriffes  &  Escheators  to  ye  Lord  President 
for  ye  year  1622.     p.  131,  f.  105, 

Names  of  Sheriffes  for  Wales,  1623.     p.  155. 

The  Return  of  Habeas  Corpus  sent  for  ye  Body  of  Francis  Oliver  out 
of  ye  King's  Bench,     p.  156,  f.  133. 


230  National  Library  of  Wales 

DEEDS  &C.  RELATING  TO  COUNCIL  OF  THE  MARCHES— contd. 

Other  Matters  of  Diverse  Natures — continued. 

From  ye  Court  of  Wards  &  Liveries  touchg.  Mr.  Edwd.  Lingen.     p.  1 56, 

f.  134- 
The  Old  Scales  of  K.  J .  to  continue  in  use  till  further  Order  fro  K.  C.  ist. 

p.  167,  f.  143- 
A  Case  sent  to  ye  Judges  abt.  Misdemeanors  pardon'd  by  ye  Coronacon 

pardon  adjudg'd  in  ye  negative  quia  prius  transijt  in  rent  judicatam. 

p.  171,  f.  148. 
A  Peticon  of  Walter  Vaughan,  Esq.,  to  ye  Lord  Keeper  Coventrie  in 

Camera  stellata  abt.  free  libertie  to  pass,  &c.     p.  175,  f.  152. 

The  Attumey's  Peticon  touching  ye  Billet  Office,     p.  190,  f.  164. 

Reasons  agt.  ye  Billet  Office,     p.  191. 

Answer  to  Reasons  for  ye  Billet  Office,     ihid. 

Opinions  of  ye  Attumeys  in  a  Case  referred  to  them.     p.  194,  f.  166. 

Mr.  Wigmore's  Oath.     p.  206. 

The  Order  of  ye  Exchequer  touchg.  Robert  Wynne  H.  Sheriffe  of 
Denb.  shr.  relating  to  ye  business  between  Sr.  Tho.  Roe  & 
Holland,     p.  210,  f.  182. 

The  Peticon  of  ye  sd.  Robt.  Wynne  &  his  Depty.  to  ye  Ld.  Pt.  &  Counll. 
with  ye  Ld.  Pt's.  Order  thereupon,     p.  211. 

Another  Peticon  of  ye  sd.  Wynne  to  ye  Coimll,  with  ye  Order  of  ye 
Councill  thereon,     p.  212. 

Other  matters. 

Instructions  from  Queen  Elizabeth  to  Henry,  Earl  of  Pembroke  and 
others  15  Sept.  1586.     p.  223. 

Instructions  from  Charles  I  to  John  Earl  of  Bridgwater  and  others  12 
May  9  Charles  I.     p.  285. 

Instructions  from  Charles  I  to  Richard  Lord  Vaughan,  Earl  of  Carbery 
and  others  9  Sept.  13  Charles  I.     p.  311. 

340-F.    Miscellaneous  Collections  of  Edward  Jones. 

Williams  MS.  542,     Paper.    439  x  270.     76  pp.     Boards. 
i8th  cent.     English. 

Miscellaneous  Collections  by  Edward  Jones.     Phillipps 

MS.  i8j88. 

pp.  1-20.     Leaves  out  of  a  folio  book,  viz.,  pp.  23-28  of  The  History  of 
Egypt. 

26-34.     Triodh  Ynys  Prydain  o  Lhyfyr  Koch  Hergest  (with  trans- 
lation), p.  588. 
Tri  dynion  a  gawsant  gampau  Adaf  .  .  . 

to  .  .  .  Tri  anniweir  Deulu  Ynys   Prydain,  &c. 
(Pp.  297-305  in  "  Red  Book  of  Hergest,  1887.") 

37.     A  General  Bill  of  all  the  Christnings  and  Burials  from  Dec.  i 
1807,  to  Dec.  13,  1808,  in  London.     (Printed). 


Additional  Manuscripts  340,  341  231 

MISCELLANEOUS  COLLECTIONS  OF  EDWARD  JONES-contd. 

p.  39.  An  abstract  of  the  several  Deeds  belonging  to  the  three 
Closes  in  Ladbroke  in  co.  Warwick,  called  the  Wool- 
lands,  from  19  June,  1609  to  Sept.  1691. 

43-46.     Newspaper  cuttings. 

47.     An  account  of  the  amount  of  the  Interest  incurred  on  Ex- 
chequer Bills  between  Jan.  5,  1795,  and  Jan.  5,  1796, 

52-3.  State  of  the  Brittish  Prisoners  of  War  in  France  from 
nth  May,  1745  to  31  August  following. 

A  Statistical  Return  showing  the  number  of  prisoners 
taken  from  each  British  Regiment  at  Fontenoy,  Ghent, 
Oudenarde  &c.  The  Royal  Welsh  Fusiliers  lost  148  at 
Fontenoy,  76  at  Ghent,  456  at  the  Citadel  of  Ghent.  The 
total  number  of  prisoners  was  4,483,  reduced  by  deaths, 
to  3,910. 

57-8.  A  page  out  of  a  folio  edition  of  the  Statutes  of  the  Realm, 
giving  the  laws  passed  against  the  Welsh  in  4  Henry  IV. 

59.     Notes  by  Edward  Jones. 

61.  Ymddiddan  rhwng  Arthur  Prenin  a'i  ail  wraig  Gwenhwyfar 

with  translation. 

Du  yw  fy  march  a  da  dana  .  .  .       M.  A.  /.,  175. 

62.  Notes  on  trees  by  Edward  Jones. 

63-5.  Rules  and  Resolutions  of  the  Cymmrodorion  Society  in 
Powys  18 1 9-1820.     (Printed). 

6^.     Account  of  Newstead.     (Printed). 

69.     Account  of  The  Porch  House,  Chertsey.     (Printed). 

71-76.     Proof  sheets  of  the  Musical  Relicks  of  the  Welsh  Bards. 

341-F.    Poll-Book  of  the  Denbighshire  Election  1741. 

Williams  MS.  543.  Paper.  464x295.  62  pp.  Calf. 
1741.     English. 

The  Poll  Book  of  the  Denbighshire  Election  of  1741,  the 
two  candidates  being  Sir  Watkin  Williams  Wynn  and  John 
Myddelton  of  Chirk  Castle.  The  book  gives  the  names  of  all 
the  voters,  the  freeholds  in  respect  of  which  they  voted  and 
their  place  of  residence.  At  the  end  of  the  list  the  following 
note  has  been  inserted  in  a  different  hand  : 

This  poll  was  taken  before  William  Myddelton,  Esq.,  then 
Sheriff  and  Receiver  General]  of  the  King's  Land  Revenue  in 
North  Wales  who  notwithstanding  the  great  majority  on  Sir 
W.  W.  W.'sside  as  you  see  alluwed  upon  the  Poll  book,  returned 
Mr.  Myddelton  privately  upon  the  announcement  of  the  poll. 
That  upon  the  sitting  of  the  Parliament  Sir  Watkin  petitions 
for  an  illegal  return  and  upon  hearing  the  petition  it  was  voted 
nem.  con.  that  he  was  duely  elected  and  Mr.  Myddelton  the 
Sheriff  ordered  by  the  House  to  be  sent  to  Newgate  and  the 
House  of  Commons  passed  a  vote  for  addressing  His  Majesty 
to  turn  him  out  of  all  his  places  and  the  Commission  of  the  Peace 
which  His  Majesty  .  .  .    [rest  missingj. 


232  National  Library  of  Wales 

POLL-BOOK  OF  THE  DENBIGHSHIRE  ELECTION  1741— contd. 

On  the  opposite  side  of  the  page  a  contemporary  print 
has  been  pasted,  shewing  the  sheriff  meditating  on  his  mis- 
deeds in  Newgate  while  a  Bishop  with  Mitre  and  crozier  peeps 
into  his  cell. 

The  figures  of  the  poll  were : 

Sir  W.  \V.  Wynn        .  .  . .      1352 

John  Myddelton         . .  .  .        933 

Two  letters  dated  Wynnstay  Oct.  24th,  1739,  and  sent 
by  Sir  W.  W.  Wynn  to  Edward  Maddocks  have  been  also  in- 
serted in  the  book. 

342-C.     Miscellaneous  Papers  of  Rev.  J.  Williams,  Llanrwst. 

Williams  MS.  544.  Paper.  Unbound.  Late  i8th  cent, 
and  Eaily  19. h  cent.     English,  Welsh  and  Latin. 

A  miscellaneous  collection  of  papers  from  the  collection 
of  the  Rev  J.  Williams  of  Llanrwst,  including  : 

1.  A  written  copy  of  an  essay  "  On  the  Greek  Preposition  " 
by  Dr.  James  Moor,  Professor  of  Greek  at  the  University  of  Glasgow 
1766. 

2.  A  notebook  in  the  writing  of  J.  Williams,  containing  ex- 
tracts from  newspapers,  and  books  relating  mostly  to  clerical 
matters. 

3.  Latin  epitaph  to  the  Rev.  Edward  Owen,  of  Warrington, 
who  died  in  1807,  aged  79. 

4.  Miscellaneous  papers  including  sermons,  biographical 
notes,  &c. 

5.  Copy  of  the  preface  to  a  collection  of  poems,  in  which  a 
reference  is  made  to  David  Mallet  {ob.  1765)  and  his  ballad  of 
"  William  and  Margaret." 

6.  A  letter  in  Latin  to  Sir  Hans  Sloane  by  J.  M. 

7.  A  list  of  Exhibitions  in  the  gift  of  the  City  Companies. 

8.  A  poem  in  English  on  Conway  Castle.     32  stanzas. 

343-B.     Welsh  Proverbs. 

Williams  MS.  545.  Paper.  215x166.  168  pp.  Un- 
bound.    End  of  18th  cent.     Welsh  and  Latin. 

Adagiorum  Britannicorum  Specimen,  Auctore  Joanne 
Davies,  S.T.D.,  Oxoniense.  A  copy  with  a  Latin  translation 
of  the  Proverbs  in  the  Dictionary  of  Dr.  J.  Davies  {1632). 
The  whole  of  the  work  is  in  the  writing  of  the  Rev.  John 
Williams,  Llanrwst,  but  many  of  the  leaves  have  been  lost. 
There  are  also  some  additions  to  the  proverbs  printed  in  the 
Dictionary.  A  glossary  of  uncommon  Welsh  words  has  been 
added  (pp.  157-168). 


Additional  Manuscripts  344,  345  233 

344-D.    Miscellaneous  Papers  of  J.  Williams,  Llanrwst. 

Williams  MS.  54*^).  Paper.  Unbound.  Welsh  and 
English. 

A  collection  of  papers,  letters,  poems  and  genealogical 
data  belonging  to  the  Rev.  J.  Williams  of  Llanrwst. 

1.  C5rwydd  Mynediad  yr  Israeliaid  drwy'r  Mor  Coch  by 
Dafydd  lonawr,  copied  by  Humphrey  Thomas,  brother  to  David 
Thomas  (Dafydd  Ddu  Eryri)  and  sent  to  the  Rev.  J.  Williams, 
16  Oct.,  1792. 

2.  "  Second  Instructions  to  Mr.  Waller's  Painter  " — a  long 
English  poem,  beginning  : 

Stay  Pamter  if  thou  dar'st  design  that  Fight 
which  Waller  only  courage  had  to  write. 

3.  Englynion  (i8)  a  ganwyd  ar  Ros  Treuddyn  yn  Swydd 
Fflint  pan  oedd  glaf  y  bardd  o  gariad.     Mai  i,  1790. 

Pwy  ddirnad  luniad  gwael  annerch — Cariad. 

Thomas  Williams,  Coed  Cochion. 

4.  Copy  of  a  letter  from  Lewis  Morris  to  Edward  Richard, 
dated  Nov.  18,  1759.     (Printed  in  Cymmrodor,  vol.  I,  p.  144). 

5.  Copy  of  observations  on  the  Crown  Manors  in  Wales. 
This  document  is  somewhat  fuller  than  the  one  published  in  a 

book  entitled  "  Manors  and  Royalties  in  the  Principality  of  Wales, 
London,  1806."  It  is  there  stated  to  have  been  taken  from  an  undated 
MS.  in  the  library  at  Chirk  Castle. 

6.  Cywydd  i  yrru  y  Fwialchen  yn  gennad  oddiwrth  Huw 
Williams  neu  Hywel  ap  Gwilym,  Bardd  o  Wydir,  Sir  Gaemarfon, 
at  Huw  Hughes,  neu  y  Bardd  Coch  o  Fon.     1757. 

Euraid  wialchen  arail. 
Atteb  i'r  cywydd  uchod  gan  H.  H. 
Hambych  well  heb  ddichellion. 

7.  Pedigree  of  the  descendants  of  Owen  Gwynedd  down  to 
John  Lloyd  of  Rhiwedog.     Ob.  1737. 

345-B.    Poetry  and  Letters. 

Williams  MS.  547.  Paper.  200x157.  64  pp.  Un- 
bound.    i8th  and  19th.  cent.     Welsh  and  English. 

A  collection  of  odd  papers  partly  in  the  writing  of  the 
Rev.  John  Wilhams,  Llanrwst. 

p.   I .     Cywydd  marwnad  Lewis  Morris,  with  notes. 

Gwae  heddyw  a  gyhoeddir.     Evan  Evans,  1765. 

13.  The  "  Blind  Boy." 

O  !  say  what  is  that  thing  called  Light. 

14.  "  The  Blind  Boy  "  paraphrased  in  Welsh. 

Oes  neb  a  ddyweid  beth  yw'r  wawr.     W.  Wynn  (?). 

17.     Englynion  (3). 

Deuwch  feirdd  heirdd  hirddysc — wych  ewyllus. 
19.     Fragment  of  an  essay.  ^^^'^^  Brwynog  0  Edeirnion. 


234  National  Library  of  Wales 

POETRY  &  LETTERS— continued. 

p.  20.  Copies  of  letters  to  the  Rev.  William  Lloyd  of  Llanfwrog 
from  Thomas  Sherlock,  Bishop  of  Bangor  and  Salisbury, 
Nov.  3,  1734,  March  15,  1739  ;  Thomas  Herring,  Bishop 
of  Bangor,  March  11,  1739-40,  Feb.  loth,  1740-1,  Dec. 
loth,  1 741,  Ap  il  29th,  1742. 

26.  A  copy  of  a  letter  to  Mrs.  Lloyd  from  John  Skye  of  Oswestry 
dated  Jan.  3,  1752. 

30.  A  copy  of  a  letter  from  William  Morgan,  Bishop  of  St.  Asaph, 
to  Sir  John  Wynn,  dated  16  Nov.  1601. 

34.  A  copy  of  a  poem  signed  W.  D.  Magdalen  College,  Oxford, 

addressed  to  the  second  daughter  of  the  Dean  of  Canter- 
bury, Ap.il,  1788 

35.  Dychymygion  Cryfion  Byd. 

Pwy  fal  doethion  Farddoni  ?     [Goronwy  Owen]. 
43.     Ymddiddan  rhwug  Dafydd  a  Morfydd. 

Ban  oeddwn  gynt  bun  addas.     Impft. 

47.     A  Sister's  crye,  or  Mrs.  Gainer  GriflSth  bewailing  the  death 
of  her  sister  Mrs.  Mary  Jones. 

Come  thou  the  saddest  of  the  nine. 
49.     A  Latin  Poem  on  the  death  of  Mrs.  M.  Jones. 
51.     Cywydd  marwnad  Mr.  W.  Wynne,  LlangynhafaL 

I  mae  hiraeth  i'm  hoeri.     Impft. 

53.     The  Lass  of  the  Hill. 

On  the  brow  of  a  hiU  a  young  shepherdess  dwelt. 

Miss  Mary  Jones. 
Transcribed  by  Thos.  Jones,  Glan  'r  afon,  Eglwys  Fach. 

56.  A  List  of  Lewis  Morris's  letters  to  David  Jones  (Dewi  Fardd). 

57.  Awdl  i'r  Parch.  Pedr  ap  Rhys,  Person  Esbyd-ty  leuan  a 

Phenmachno,  &c.,  Meh.  13,  1791. 
I'ch  cyfarch  drwy  barch  dewr  berchen,  y  ddysg. 

[R.  Powel],  Yspytty. 

60.  Awdl  "  Da  yw'r  maen  gyda'r  Efengyl." 

Tyred  wawl  bywiawl  yn  borth — a  deued.     [7?.  Powel.] 
The  following  explanation  is  given  of  the  above  proverb  : 

'  Ar  ddiwmod  pan  ydoedd  person  a  chlochydd  yn 
myned  ar  y  neges  o  roddi  Cymmun  i  ryw  un  claf ,  digwydd- 
odd  fel  yr  oeddynt  yn  teithio,  i  darw  rhuthrog  ruo'n 
ofnadwy  amynt.  Yna'r  clochydd  a  ddywedodd  wrth  ei 
feistr,  (sef  y  person)  "  Fy  meistr,  'mae  amaf  led  arswyd 
yr  anifail  hwn,"  Ei  feistr  a  attebodd,  "  Nac  ofna,  oblegyd 
y  mae'r  Efengyl  gyd  a  mi."  Y  tarw  oedd  yn  parhau  i 
ruo  a  neshau  attynt.  Yna  y  cyfododd  y  clochydd  garreg 
ac  a  darawodd  yr  anifail  fel  y  Uonyddodd,  ac  a  ddy- 
wedodd, "  Fy  meistr.  Da  yw'r  maen  gyda'r  Efengyl." 
Mae'n  debyg  mai  chwedl  y  Monachod  ydyw. 

61.  Englynion. 

62.  Gwawdodyn  hir. 

63.  Huppynt  hir. 


Additional  Manuscript  346  235 

346-B.    Welsh  Poetry  by  John  Jones,  Thomas  Edwards,  and 
Others. 

Williams  MS.  548.  Paper.  202x159.  478  pp.  Half 
Sheep  skin.     L,ate  i8th  and  Early  19th  cent.     Welsh. 

This  book  consists  of  four  different  MS.  books  bound 
together.  Pp.  1-48  were  written  partly  by  Thomas  Edwards 
'  Twm  o'r  Nant'  (pp.  1-3).  Pp.  49-204  consist  of  the  poems 
of  John  Jones,  Schoolmaster  at  Llanddeiniolen  in  Carnarvon- 
shire and  are  in  his  writing.  Pp.  205-370  were  probably 
written  by  David  Jones  of  Caeserwyd,  see  pp.  325  and  342. 
He  has  also  written  an  englyn  on  p.  363. 

Y  Cymru  niwynion  cymerwch. — y  llyfr  hwn 
HoU  frodyr  darllenwch, 
Difai  yw  difynvch, 
O'm.  Haw  ar  ol  myn'd  i'r  Uwch.     D.  Jones,  Prion,  1794. 

Pp.  371-478  were  also  probably  written  by  or  for  David 
Jones  at  a  later  date.     On  p.  469  he  complains  of  the  paper, 
"  Dyma  bapur  sal  iawn  y  ges  i  o  gwmpas  y  rhaneu  y  Beible 
mawr  Caerfyrddin  a  mine  a  sgnfenodd  amo  1789." 

Eventually  the  book  came  into  the  possesssion  of  the 
descendants  of  Thomas  Edwards  (Twm  o'r  Nant),  from  one 
of  whom  it  (and  the  succeeding  MSB.)  were  purchased  by  Sir 
John  Williams,  Bart.,  in  1904.  This  MS.  contains  a  great 
many  unpublished  works  of  Twm  o'r  Nant. 

p.  I .     Can  o  ddiolchgarwch.  i  John  Jones  o  Gaeserwyd  am  ddeynydd 
Berfa. 
Wei  bellach  awel  bwyllog,  i'r  Awen  dyllog  daer.     4  v. 

Thomas  Edwards,  Mai  24,  1801. 

4.  Er  teced  er  taled  witi  .  .  .     Rhys  y  Geiriau  duon. 

5.  Vines  planted  against  the  new  Hot-house,  1791. 

Na  blysia  gwilia  gweli, — na  chynwys  .  .     D.  Jones. 

6.  Lettani  Llanarch  y  Medd. 

Rhag  cyfreth  rhyd  Ynghared  .  .  .     {Lewis  Morris']. 

7.  Dechreu  Cerdd  o  Fawl  i  Geffyl  Garthewin.      [Jones,  Llanfair. 

HoUt  Feirddion  clodwych  dethol  doethwych.  David 

9.     Cerdd  .  .  yr  .  .  ymdrech  rhwng  y  L,lygod  ar  Gath. 

Fob  perchen  cath  lygod  naws  hynnod  neshewch.        John 

12.  Englynion  i  roi  ar  gareg  bedd  Evan  Evans.  [Thomas. 

Tro  d'olwg  heb  gilwg  a  gweli — fwyn  wr.     (3).     John  Cad- 

13.  Dechre  Marwnad  am  Evan  Evans  o'r  Cornel.     [«'«^«^^  -Sa^a. 

Crisnogion  einion  anwul  ...  10  v.  John  Cndwaladv. 
18.     Gwrthateb  i'r  gerdd  o  glod  i'r  Ystiwardiaid,  Dolgellau. 

Hai,  how,  hawr,  beth  yw'r  hewian.  20  v.  Rhys  y  Geirian 
24.     Englyn.  t^"''"- 

Rhwydwaith  o  gastell  rhodwy — a  gefais. 


236  National  Library  of  Wales 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  25.     Cerdd  o  wrth  ateb  i  Gerdd  Drych  y  Bugail  drwg. 

y  prydydd  bwriadus  ceg  warthus  yn  wir,     Cynffon  yr 
28.     Attebiad  i  Gynffon  yr  Esgob.  [Esgob  at  cant. 

Clywch  wb-wb  cloch  ebwch  arswydwch  o'r  sen.     10  v. 

33.  Recipes  for  diseases  of  Cattle.  l-^-  Edwards. 

34.  Cerdd  i  annerch  William  Evans  o'r  Cornel. 

William  Evans  rwy'n  ymofyn.     13  v.     T.  Edwards. 
39.     Carol  Plygain.  \R.D. 

Seiniwn  glycheu  a  charoleu  agorwyd  doreu'r  dydd.     8  v. 

43.     Can  i  wrthatteb  y  gan  a  wnaetli  Wm.  Jones  o  Gefn  Bera-in 

yn  erbyn  Cerdd  offeiriad  Mon.  {Edwards. 

Ho'r  prydydd  pen  rhuadwy,  mae'n  dda  fod  adwy  deg.     T. 

51-204.     Casgllad  0  Gywyddau,  Englynion,  Cerddi  a  Charolau  0  walth 
John  Jones,  athraw  Ysgoi  yn  Llanddeiniolen,  Sir  Caernarfon. 

Os  saledd  gwaeledd  y  gwelwch  .  .  chwi  hyn 
Er  hynny  na  fernvvch, 
Yn    dosturiol    ystyriwch, 
Fy  llun,  ac  nid  wyf  ond  llvvch.     Jno.  Jones. 

53.  Annerch  lythyr  gwr  ieuangc  at  ei  gariad  ar  dduU  cywydd. 

Yr  ifangc  fun  arafedd  .  .  .     John  Jones. 

54.  Penillion   yn  niwedd   copi   o'r   Bibl   yn   y   Vatican. 

Hie  liber  est  in  quo  quaerit  .  .  .  translated  into  Welsh. 
Piniwnau  awch  oleu  a  chwilian — hwn. 

55.  Election  Song  written  on  the  Carnarvon  Election  [1774]. 

O  Lord  preserve  thy  Land  .  .  .  Sir  Thomas  Wynn  defend. 
Let  not  his  enemies,  with  Assheton  Smith  arise 
To  trouble  our  Land. 

56.  In  imitation  of  Martial,  Epigram  47  B.  10. 

Eich  dymuniad  wr  mwyna.     /.  Jones,  Mai  i,  177S. 

57.  Meddyliau  ar  farwolaeth. 

Rwyf  agos  wedi  dyfod  ir  bennod  cyfnod  cydd.    /.  Jones. 

58.  Horace — Ode  I,  Lib.  I,  imitated. 

Llawer  sydd  o  fewn  y  byd 

yn  cymryd  hyfryd  bleser  .  .  .  J.  Jones. 

60.  Penhillion  i  ofyn  ffon  gan  W.  Prichard,  Pentir. 

Y  crefftwr  gweddol  fyddiol  foddeu  .  .  .  J.  Jones. 

61.  Cyffes  Gorychwyliwr. 

Er  yched  ein  Meistred,  er  gwched  eu  gwawr.     /.  Jones. 
63.     Carol  Plygain. 

Cyd  ddowch  Grist'nogion  raslon  ryw.     /.  Jones. 

67.     Cerdd  ysmala  o  hanes  fel  ac  y  darfu  i  ebolas  redeg  i  dy 
cymadog  a  choUi  padelled  o  Frecci. 

Gwrandewch  ar  draethu  stori  ...     /.  Jones. 
69.     A  Drinking  Song. 

Dowch  llenwch  y  llestr  mewn  hyder  yn  hu.     /.  Jones. 


Additional  Manuscript  346  237 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  70.     Carol  Plygain  ar  Eirddugan  Caer  y  Waen. 

Dihunwch  deulu  hynod,  och  bychedd  swrth  ach  pechod. 

73.  Mawl  i  Ferch.  L/-  Jones,  177?,. 

At  gunes  ferch  gu,  rwi'n  gyru  ar  deg  iaith.     /.  Jones. 

74.  Anerchiad  merch  i/angc  ar  nos  Galan-Mai. 

Yr  howddgar  fwyn  lili  derbyn  y  pwysi.     /.  Jones,  1772. 

75.  Cwyn  gwr  ifangc  wedi  colli  ei  gariad. 

Tost  yw  hyn  tystia  i  o  hyd,  enbyd  iawn  iw.     /.  Jones  ai 

76.  Carol  Plygain.  cant  tro's  Richard  Japheth,  1771. 

Plant  Adda  bob  un,  ar  fore'n  un  fwriad.  10.  v.  /.  Jones, 
78.     Ffarwel  gwr  ifangc  i'w  gariad.  \.^772- 

Myfi  oedd  garwr  ffyddlon,  pur  galon  union  iaith.     7  v. 
80.     Carol  Plygain.  J-  J"""^^  *'°'  Thomas  Parry,  1772. 

Dowch  blant  Adda  ac  Efa  i  gyd.     10  v.     /.  Jones,  1778. 

82.  Englynion  (2). 

Cowir  gorn  maingom  mwynge,  cyrainys.     Hugh  Jones. 
Y  cowirgom  cu  eirge — ar  tair  ffroen.     T.  Edwards. 

83.  Carol  Plygain. 

Holl  Deylu  yr  Eglwys,  dowch  yn  weddus  ...  9  v.  /. 
85.     Carol  Plygain.  [Jones. 

Cyd  ddowch  Gristnogion,  yn  fwyn  gantorion.  8  v.  /. 
89.     Cerdd  o  gyngor  i  ddau  o  ofaint.  [Jones. 

Y  gofaint  mwyn  gweddol  ...  6  v.     /.  Jones,  1770. 

91.  Nerth  Cariad. 

Pan  fo  cariad  yn  goncwerwr.     7  v.     /.  Jones. 

92.  Penhillion  ar  fesur  triban. 

Tydi  fy  seren  wengu  ...     7  w.     J.  Jones. 
Englyn. 

Gwelwn  coeliwn  mai  caled — i  ferch. 

93.  Cerdd  o  fawl  i  Filitia  Sir  Gaernarfon. 

Doedpawbhebgelu,  sy'nmedrucanu&c.    40  v.    J.Jones. 

94.  Penill  ar  Serch  Hudol.  [i775- 

Fy  seren  oleuwen,  ireiddwen  lawen  lais.     /.  Jones. 

95.  Ymddiddan  rhwng  hen  wr  a  merch  ifangc. 

Nos  dawch  yn  hynod  i  chwi  heno.     6  v.     /.  Jones. 
97.     Cerdd  o  ymddiddan  rhwng  mab  a  merch. 

Y  gangen  feinwen  ferch,  gwrando  hyn.     1 3  v      /.  Jones. 
99.     Cerdd  o  hanes  i  ddau  o  Ladron  ddwyn  cwch  gwenyn. 

Ymgesglwch  cydneswch  ystyriwch  fy  stori.    6  v.  /.  Jones. 
10 1.     Englyn. 

Cas  gan  ddiogwas  ei  ddiogi  o — ai  welu 
I  weled  mynd  iddo 
Casach  anyfyddach  fo 
Gwedi  hun  godi  o  hono. 


238  National  Library  of  Wales 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  102.     Cerdd  o  hanes  dyn  a  laddodd  Lwdwn  du,  gan  feddwl  mai 
cythrel  oedd. 

Cydneswch  om  cwmpas  air  addas  vryr  ia\vn.     g  v. 

J.  Jones,  1776. 
105.     Cerdd  ymddiddan  rhwng  gwr  ifangc  ai  fam. 

Ffarwel  fy  nhad  a'm  mam  anwyla.     12  v.     /.  Jones,  1778. 
108.     Cerdd  yn  erbyn  dwyn  cam  dystiolaeth. 

Trigolion  daiar  dowch  ynghyd.     10  v.     /.  Jones,  1772. 
no.     Englyniou  (2). 

Pibell  wen  ar  ben  bwrdd — a  chanwyll.     /.  Jones. 

Dowch,  pibell  wen  ar  ben  bwrdd.     /.  Jones. 
III.     Carol. 

Cantorion  mwyn  tirion  yn  ffyddlon  trwy  ffydd  1 1  v. 
113.     Carol  Plygain.  [J.  Jones. 

Cyd  leisied  cerddorion,   cyd  diwnied  pob  dynion.     7  v. 

115.  Englyn.  J.Jones. 

Carol  odiaethol  a  da,  profiadol.     John  Roberts,  1786. 

116.  Carol  Plygain. 

Hosanah  dyma'r  diwmod,  ymrown  i  ganu.  10  v.  J.Jones 

117.  Cerdd  a  gymerwyd  allan  o'r  Pymed  Gorchymun. 

Pob  rhiw  ddyn  cyd  ddoed  yn  nes.    16  v.    /.  Jones,  1770. 
120.     Carol  Plygain. 

Doed  pob  rhyw  ddytiion  o'r  im  foddion.   11  v.  J.  Jones 
123.     Gwisg  Meinwen  o  amryw  Fesereu.  1^77° 

Doed  yn  nes  yr  boll  gantorion.     16  v.     /.  Jones,  1772. 
125.     Ymddiddan  rhwng  nattur  a  chydwybod. 

Gwrando  di  nattur  sy'n  brysur  heb  ras.     18  v. 

127.  Englyn  y  Milwr  (4^.  ^J-  J"""^^  ^770. 

Glan  yw  merch  y  mam  serchog.     /.  Jones. 

128.  Cy^eithiad  o  bynod  ymadrodd  Mountebank. 

Wyr  Bonheddigion.     Ni  baswn  i  byth  cin  hyfed  ac  ym 

ddangos  och  blaen  yn  y  fan  yma  .  .  .     (imperfect). 
Four  pages  are  missing  between  pp.  128  and  129. 

[29-130.     Latter  portion  of  a  '  Cerdd  '  by  J.  Jones,  written  Jiily  21, 
1778.     It  ends : 
Mewn  cyflwr  anobeithiol,  a  chael  dialeddol  loes. 

130.  Englynion  (3) 

Clowch  alar  clau  och  oleu — i  feddwl.     T.  Edwards. 

131.  Dechreu  Cerdd  o  Gwynf  an  gwr  if angc. 

Pob  mwyn  wr  ifangc  ffraethlangc  ffri.     12  v.     /.  Jones. 

133.  Penill  ar  y  mesur  a  elwir  Mose  Salmon. 

Os  wyt  chwenychol  yn  dy  wlad,  o  ennill  cariad  llawer. 

134.  Pricsiwn  Gwyl  Fair  ar  dri  mesur.  LV '  J^^^^- 

Y  teulu  mwyn  foddeu,  egorwch  eich  dryseu.     /.  Jones. 


Additional  Manuscript  346  239 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  135.     Acrostick  (Anne  John  Fowlcs  o'r  Celunwa). 

Attad  meinwen  glomen  glir,  trwy  ddifyr  eirwir.  /.  Jones 
1 36.     Cerdd  yn  erbyn  tyngu. 

Oh!  tro  a  thyrd  yn  nes  bechadur.     9  v.     J.  Jones,  lyy?,. 

138.     Cerdd  yn  gosod  allan  mor  anwastad  y  mac  cyflyreu  pobl 
yn  y  byd. 
Dowch  wyr  bonddigion  beilchion  byd.     1 1  v.     /.  Jones. 

141.  Penillion  ar  fesur  a  elwir  "  Lady  Beiram." 

Mae'n  anodd  iawn  plesio  a  moedro  pob  merch.     3  v. 

142.  Ystyriaeth  ar  y  Fam  Gyffredinol.  L/-  Jones. 

Mae'r  diwrnod  mawr  yn  dyfod.     14  v.     /.  Jones. 
144.     Cerdd  i  ofyn  gwnn  gan  Thomas  Edwards. 

Hyd  attoch  Thomas  Edward  odiaeth.     10  v.     /.  Jones, 

147.  Carol  diolch  nos  wyl  Fair.  1^774- 

Can  diolch  wyr  dilus  awch  hoenus  i  chwi.    4  v.    /.  Jones. 

148.  Ymdaith  oferddyn. 

Clowch  hanes  fy  ngherdded  mewn  dwned  bob  dyn.     8  v. 

151.  Penhillion  ar  Lan  Medd-dod  mwyn. 

Pob  cowir  gydymaeth  mewn  afiaeth  mwyn  nod.     3  v. 

152.  Ymddiddan  rhwng  Tafamwr  ac  oferdd}!!!.  [J- Jones. 

Dydawch  y  Tafarnwr  digynwr  heb  gydd.   14  v.  /.  Jones. 

154.  Cwynfan  Pechadur. 

O  Arglwydd  Dduw,  ystur  clyw,  yr  wyf  tan  ddiluw.     40  v. 

155.  Cerdd  i  beidio  a  chanu  gida'r  Tannau.  [J-  Jones,  1 770. 

Attoch  Dafydd  yfydd  afiaeth.     8  v.     John  Jones,  1768. 
1 58.     Cerdd  yw  chanu  mewn  Wylnos. 

Y  Teylu  mwyn  dihunwch  mewn  sadrwydd .    7  V.    /.  Jones, 

160.     Carol  Plygain.  Li770. 

Wei  dyma  yr  dydd  Nadolig,  rhown  folant  yn  barchedig. 

8  V.     /.  Jones,  1771. 

162.  Anerchiad  at  brydyddion  penchwiban  Weyn  baw  gwyddeu. 

Pob  prydydd  sydd  trwy  Gymru.     7  v.     /.  Jones. 

163.  Englynion  (5)  ynghylch  y  Freeh  a  fy  yMangor,  1771. 

Pob  llangc  sy'n  ifangc  a  nwyfus — gochelwch.     /.  Jones. 

164.  Cerdd  yw  chanu  mewn  Wylnos. 

Tra  chyfiawn  wyt  ti,  Arglwydd  Celi.     6  v.  /.  Jones,  1776. 

166.  Hymn  yw  chanu  mewn  Wylnos. 

Y  sawl  sy'n  sefyll  yma  o'm  cylch.     5  v.     /.  Jones. 

167.  Llythyr  at  ferch  ifangc. 

Yr  odiaeth  fun  garedig,  clyw  gynig  can  y  linos  lan.     3  v, 

/.  Jones,  1772. 

168.  Penhillion  o  hanes  fel  ac  y  darfu  i  gwch  "  Bol  y  donn  " 

ddwyn  dyn  ai  garrio  o'r  wlad. 

Clowch  hanes  moriwr  enwog.     /.  Jones,  1771. 


240 


National  Library  of  Wales 


p. 170. 
171. 
172. 
174. 
176. 
177. 
178. 
179. 
183. 
187. 
192. 


194 
195 


196 

199 
200 


203-4 
205 

207 


4  V. 


/.  Jones, 
[1770. 


WELSH  POETRY— continued. 

Cyffes  merch  ifangc. 

Myfi  sy'n  caru  yn  gynar.     8  v.     /.  Jones. 
Penhillion  i  ddiolch  am  rodd  Falantine. 

Sian  Humphrey  fwyn  galon,  pur  feddwl  per  foddion.  6  v. 
Cyffes  y  gwyr  mawr.  ^-  Z''"^*- 

Nyni  yw'r  gwyr  a'r  codeu  llawnion.     10  v.     /.  Jones. 
Carchar  Ciwpit. 

Dyn  wyf  i  sydd  rwym  dan  gerydd.     9  v.     /.  Jones,  1 770. 
Mawl  i  Ferch. 

Rho  genad  fy  nuwies  i  ganu  iti  yn  gynes 
Penill  ar  fesur  a  elwir  '  Cork.' 

Siriol  seren  lawen  Ion.     /.  Jones. 
Penhillion. 

Y  Duw  byw  heb  wad,  nerthol  dwyfol  Dad.    3V.  /.  Jones. 
Carol  Plygain. 

Dowch  Gristnogion  dynion  downus.     12  v.     /.  Jones. 
Carol  Plygain. 

Cydgodwch  Ian  Gristnogion  ar  dirion  doriad  dydd.     8  v. 
Carol  Plygain.  ^-  •Z^'^"'  ^772. 

Pob  Cristion  union  enw,   sy'n   hyddysg   yma    heiddyw. 
Gwagedd  o  wagedd  &c.  ^lov.     /.  Jones,  1770. 

Pa  beth  yw  dyn  mewn  cnawdol  dras.     8  v.     /.  Jones. 
Englynion  (2)  ar  Gloc. 

I  rydwi  yma  nos  a  dydd  .  .  . 
Ynghylch  Hyawdliaith.     A  note  by  J.  Jones  on  Oratory. 
Englyn. 

Traethu  a  medru  ymadrodd — didwyll.     /.  Jones. 
Cyngor  Cybydd  yw  ferch. 

O  tyrd  yn  nes  fy  ngeneth  Gaenor.     6  v.     /.  Jones. 

Cerdd  Mary. 

O  deffro  fy  awen  i  ganu  yn  ddigynen.     8  v.     /  Jones. 
Cerdd  Neli. 

Pob  mwynfardd  caredig  pob  diddan  dd)m  diddig.     8  v, 
Cerdd  Begi.  0-  Jones. 

Prydyddion  y  gwledydd  rhowch   ganiad  wych  gynydd. 
Cerdd  Sara.  t^  v.     /.  j'ones. 

Er  cimmin  a  weles  Uwyr  adeg  He  rhodies.     8  v.     /.  Jones. 
Index  to  pp.  53-202,  all  in  the  writing  of  John  Jones. 
Cerdd  ymddiddan  rhwng  gwr  a'i  wraig  ynghylch  Medd-dod. 

Fy  anwyl  briod  hynod  henwaf  Sam  Parry.     10  v.     Jon 
Cerdd  y  Cyfrwy.  [Hughes. 

Clowch  fy  nghyfles  hanes  hynod  ...  9  v.  Jon.  Hughes. 


Additional  Manuscript  346  241 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  209.     Cerdd  i  ofyn  Cyfrwy. 

Fy  nghyd  wladwyr  am  cymdeithion  &c.  8  v.  Jon.  Hughes 
2  11.     Cerdd  o  gyngor  i  ferched  ifainc. 

Fob  meinir  gu  rhag  mwy  o  gas.     5  v.     Hugh  Jones. 

212.  Cwynfan  ar  ol  geneth  y  prydydd. 

Ow  fy  ngheneth  loweth  Ion.     2  v.     Hugh  Jones. 

213.  Cerdd  ymddiddan  rhwng  merch  a  morwyn  tu. 

Ow  fy  morwyn  addfwyn  yfydd.     6  v.     Richard  Roberts, 

214.  Cerdd  o  gyngor  i  ferched  ifainc.     i^if'^aw  Ysgol,  Llanrhaiadr. 

Fob  cangen  glomen  glir  sydd  dirion  yma  ar  dir.    [H.  Jones. \ 

215.  Cerdd  yn  erbyn  balchder. 

Balchder  ar  y  cynta  i  ddigofent.     3  v.     [H.  Jones']. 
Cerdd  o  ffarwel  gwr  i'w  wraig. 

Ffarwel  im  cangen  liwys  lawen.     3  v.     [H.  Jones]. 

216.  Dau  benill  i  Henaint. 

Fob  rhiw  ddynion  sydd  ddiddanol.     2  v.     [H.  Jones.] 

217.  Cerdd  i  borthi  balchder. 

Fob  meinir  ifanc  lawen  dra  chymen.     2  v.     [//.  Jones.] 

218.  Clodfori  am  briodi  n  dda. 

Y  cwmni  gwaredd  Uiniedd  Hon.  2  v.  [H.  Jones.] 
Diwcdd  givaith  Hugh  Jones  a  ganodd  'r  wyth  dywatha. 
Englyn. 

Na  femwch  os  gwelwch  le — wr  mousol. 

219.  Carol  Plygain. 

Cydunwn   brodisdanied  deflrown  ar  doriad  dydd.     8  v. 
222.     Carol  Flygain.  [Hugh  Jones. 

Deffrowch  i  gid  ar  doriad  gwawr.     6  v.     Ellis  Roberts. 
225.     Carol  Plygain. 

Deffrown  a  down  yn  Uu  dymunol  inion.      1 1  v.     R.  W . 
227.     Carol  Flygain. 

Deffrowch  drwy  gynar  ganu  yn  rasol.     10  v.    Ellis  Roberts. 
230.     Englynion. 

Os  medrwch  darllenwch  fy  Haw — drwsg\\'l. 

Rhown  glod  i'r  ddiod  .sy  dda — ag  etto. 
Carol  Clwb. 

Y  glan  gynlleidfa  pura  parod.      10  v.     R.  W. 
233.     Englyn. 

Terfyn  gwaith  sydyn  n  siwr — bras  areth. 
Ymddiddan  rhwng  gwr  a  gwraig. 

Am  f}'  anwyl  briod  yr  ydwi'n  cwynfan.     6  v.     H .  Jones. 
235.     A  Christmas  Carol. 

Awake  all  men  to  prese  (praise)  this  morning.     6  v 

Composed  by  Hugh  Hughes,  A  iiglesey. 

237.     Cerdd  o  gwynfan  gwr  iefanc  am  i  gariad.  [iams. 

Ow  trwm  iw'r  owrhon  drwy  achosion.     4  v.     Robert  Will- 

R 


242  National  Library  of  Wales 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  239.     Cerdd  a  wuaeth  Dafydd  o'r  Henfryn  i  anerch  i  frawd  i  Sir  Fon 
Fy  anwyl  frawd  hyfrudol  pereiddiol  diriol  don.     3  v. 
240.     Carol. 

Dyhyned  moled  miloedd.     9  v.     Ellis  Roberts. 

242.  Penillion  o  ddychymig. 

Gan  Jacob  wir  achles  'roedd  deuddeg  mab  cyncs.     4  v. 

243.  Atteb  i'r  uchod.  [Hugh  Hughes  0  Fon. 

Y  tad  iw'r  haul  liyfryd  a'r  deuddeg  mis  hefyd.     [H.  Jones 

244.  Cerdd  i  ofyn  ffidil  i  Sion  ffidler.  ^  Langwm. 

Y  llancie  mwyn  clyd,  ymgeslwch  i  gyd.     1776. 

245.  Carol. 

Deffrowch  yn  yspryd  lesu  yn  gynes.     6  v.     Ellis  Roberts. 

246.  Englynion  (3)  i  roi  ar  glocie. 

I  labro  yn  faith  o'm  taith  ith  tu,  y  doithim. 

247.  Cerdd  o  gyngor  i  ferched. 

Fob  hardd  fyllionen  barod  byrwen.    4  v.    Tho.  Williams. 

248.  Carol  Plygain. 

Fob  bardd  graslon  gwiwlan  gole.  10  v.  Hugh  Jones,  Park. 
250.     Carol  Plygain. 

HoU  Grysnogion  dynion  downys.     12  v.     H.  Jones. 
252;     Fenill.     H.  Jones. 

253.  Cynghor  i  Ferched. 

Blode'r  gwinwydd  Eua  a  gwanwyn.     3  v.     H.  Jones. 

254.  Carol  Plygain. 

Cyd  godwn  bawb  on  syrthni  mae  tirion  wawr.  1 1  v.  /. 
2 1;  7      Carol  Plveain  Cadwaladr,  meddant  i  mi. 

Cydganwn  heddiw  gerdd  nefoledd  i'r  Duw  gore.     12  v. 
Qgj.Ql  [Elis  Roberts. 

DeflFrowch  a  dowch  trwy  gadam  phydd  ...  1 3  v.  Hugh 
260.     Carol  Clwb.  [Jones. 

Mor  hyfryd  gweled  brodur  trwy  gysur.  7  v.  E.  Roberts. 
262.     Cerdd  o  hanes  gwr  aeth  i  werthu  moch. 

Y  gwyr  a'r  hoU  feibion  sydd  lownion  y  leni.  7  v.  [H. 
265.     Bamad  i  John  Williams  o  Bias  y  Ward.  /^^"'  Llangwm. 

Och  mae'n  golled  mwya  a  glowed  ...  9  v.  Ellis  Roberts. 

267.  Penillion  o  glod  i'r  milwr  .  .  .  Sion  ben  dre. 
Fob  sawdiwr  da  i  swudd  'n  rhwudd  ...     4  V.     Hugh 

268.  Carol  Plygain.  [Jones. 
Hil  Adda  uf udda  foddol  rhowch  osdeg  ...     8  v,     Hugh 

271.     Englyn.  [Jones. 

Os  medrwch,  dyrllenwch  fy  Haw,  drwsgwl, 
Cerdd  yn  datgan  mor  anodd  iw  byw  yn  y  byd. 

Fy  ffryns  am  holl  gymdeithon  cyfeillion.  &c.     4  v. 

/.   Thomas,  Pentrefoelas. 


259. 


Additional  Manuscript  346  243 

WELSH  POETRY-continued. 

p.  273.     Englyn. 

Mae'r  byd  er  gofid  i'r  g^-an,  ag  osgo.  /.  Thomas,  Pentre- 
Cerdd  o  hanes  y  te.  [foelas. 

Pob  gwraig  i'w  thu  su'n  trin  the  ...     3  V.    Dyn  gwirion. 
274.     Carol  Plygain. 

Derchafwn  ein  lief,  edrychwn  ty  ar  nef .   1 1  v.  Hugh  Jones, 
z-j-j.     Ccrdd  o  gynghor  i  ferched. 

Tob  geueth  gynes  oleudeg  lodes.     5  v.    Jonathan  Hughes. 
279.     Carol  Plygen. 

Yr  hoUalluog  Dduw'r  gogonedd.    10  v.     William  Jones. 
281.       Carol  Clwb. 

Gida  ych  cenad  frodyr  mwinion.     8  v.     William  Jones. 
283.     Carol  Plygain. 

Pob  Cristion  inion  enwog  ...     1 1  v.    Parch.  D.  Ellis,  1772 
287.     Carol  Plygain. 

HoU  trigolion  dowch  n  gryno  ...   10  v.   Wm.  Jones,  1776. 
289.     Carol  Plygain. 

O  Arglwydd  nefol  rho  ini  ganiad  ...    10  v.     Mrs.  Parry 
291.     Carol  Plygen.  °  ^^"^  y^  V  Vardre. 

Pob  corph  ag  enaid  yn  ol,  rhoud  ar  .  .  .  8  v.  PF.  Jones. 
293.     Carol  Plygen. 

O  Dduw  tragwyddol  nertha  fy  ysbryd  .  .  .  Sv.   W.  Jones, 
295.     Carol  Pasg.  {y  Gwydd. 

Dowch  bawb  o  deulu'r  flEydd  Gris'nogol ...  9  V.  W.  Jones, 
298.     Carol  Plygen.  f-V  G^jydd. 

Derchafwn  ein  calone  ynghyd  ...     8  v.     W.  Jones,  1761. 

301.     Cerdd  yn  gosod  allan  Ddyll  dynion  wrth  gadw  Cocin  (Cock- 
ing Match). 
Pawb  su'n  hoffi  mynd  i  fictor  ...     8  v.     W.  Jones. 

303.  Cerdd  o  gyngor  gwraig  i'w  gw^r. 

Fy  anwil  briod  da  ei  rhieni.     [imperfect). 
Dau  englyn  pan  ddaeth  y  ddau  brydydd  i  gyfarfod  i  gilydd. 

Cymdeithion  fwjmion  fant,  yn  ddidwyll, 
A  ddeudwch  i  yn  bendant, 
I  mi'r  dynion  rhwng  dwy  nant, 
Ai  dyma'n  awr  Dwm  o'r  Nant.     Elis  Roberts. 

Yn  wir  Elis  ar  elw,  o  riw  natyr 
Rwi'n  atteb  i'r  enw, 
Ymysg  dynion  dewrion  dw, 
Dewr  hanes  y  fi  ydi  hwnw.     T.  Edwards. 

304.  Carol  Plygain. 

Hepil  Adda  dyrfa  dowch,  deffrowch  yn  firaeth.     13  v. 
306.     Carol  Plygen.  l^-  Edwards 

Dowch  dyma'r  bore  gore  o  gariad.     6  v. 

R2 


244  National  Library  of  Wales 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  308.     Carol  Ph'gen. 

Gogoniant  moliant  milwaith.     8  v.     Ellis  Roberts. 
310.     Carol  Ph'gen. 

Yn  enw  Duw  daionus.      8  v.     Ellis  Roberts. 

312.  Carol  Clwb. 

Gidach  cenad  parch  a  chariad.     7  v.     Arthur  Jones. 

313.  Carol  Ply gen. 

Pob  gwir  grugsdir  gristion.     8  v.     Thos.  Williams  o'r  Ty 

316.  Penill  Malandine.  [Newydd,  Llanrhaiadt. 

Meinir  Ion  disgler  don,  ail  i  Elen  fwynedd  feinwen. 
Dau  benill  Malandine. 

Trwy  ych  cenad  Uiw'r  blode. 

317.  Penill  Valandine. 

Y  gangen  gu  rwi  mor  hu. 

Cerdd  o  glod  i  geffyl  Mr.  Wynne  o  Arthweyn. 

HoU    feirddion    clodwych    dethol.     3    v.     David  Jones, 

[Llanfair  Talhaiarn. 

318.  Cerdd  yn  gosod  allan  gimint  Parchedigaeth  .  .  .  MrTwysog 

y  Diogi.  [gwnaeth  os  medr  rhiwyn  i  ddallt  0. 

Gwrandewch  ar  gynes  hanes  heini .     8  v.     Ellis  Roberts  ai 

320.  Cerdd  o  fawl  i  ferch  (Pegi  Ellis). 

Dowch  brydyddion  parod  pirion  ...     7  \. 

321.  Cerdd  .  .  .  o  hanes  geneth  yn  mund  i'r  Ysgol  ag  fel  'r  oedd 

Saltan  yn  ceisio  i  themtio  hi. 
Dowch  yn  nes  er  lies  yn  Uu  i  glowed  canu  cynes.     30  v. 

325.  Penillion  (4)  o  gwynfan  gwr  ifangc.        ^^''«^  ^"^^''^  "'»'  ^«^'»- 

Y  cwmni  eurlwys  perlwus  purlan  ,  .  . 

David  Jones  ai  sgrifenodd  ar  frus  y  llyfr  i  gid  yma. 
Tri  phenill. 

Bydd  amal  achwinion  gan  bobl  dylodion. 

326.  Cerdd  .  .   .  ymadel  ai  oferedd. 

Fy  ngharadiogion  hailion  hwulus  ...  8  v.  Hugh  Morris. 

327.  Cerdd  o  gyngor  i  ferched. 

Y  merched  ifangc  nag  ymdrowch  ...   5  v.  Hugh  Jones, 

328.  Cerdd  ymddiddan  rhwng  gwr  ifangc  ai  gariad.     [Llangwm. 

Dydd  da  fo  i  ti  fy  lodes  houw.     8  v. 

329.  Cerdd  ymddiddan  rhwng  hen  wr  a  merch  ifangc. 

Dydd  da  fo  i'r  gangen  groenwen  gryno.     4  v. 

330.  Carol  Plygen. 

Cantorion  dewra  sain  gusona.     9  v.     Rev.  D.  Ellis. 
332.     Carol  Plygen. 

Y  glan  gynlleidf a  gwiwdda  gweddedd  ...   9  v.     T.Will- 
334.     Cerdd  newydd.  f^^"*^'  ^^  Newydd,  1778. 

Pob  lodes  nwyfus  hoynus  heini.     13  v.     Charles  Edwards, 

^Nelar,  Llanrhaiadr. 


Additional  Manuscript  346  245 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  336.     Carol  Plygen. 

Y  chwi  flinder  Iwythog  rhai.  13  v.  D.  Jones,  Llanfatr 
338.     Carol  Plygen.  [Talhaiarn. 

Wei  dyma'r  dydd  mae  cynydd  canu.  8  v.  Thos.  Edwards. 
340.     Carol  Plygen. 

HoU  wur  i'r  Eglwys  wasdad.  13  v.  H.  Jones,  Llangwm. 
343.     Carol  Nadolig. 

Gwrandewch  yn  awr  a  dowch  yn  nes.  6  v.  Thos.  Edwards. 
345.     Carol  Plygen. 

Deffroud  pob  inion  gristion  buw.  9  v.  David  Davies,o'r 
347.     Carol  Plygen.  [Henfryn,  Nantglyn. 

Pob  diddan  ddyn  ddadwddol  dyfroud.     12  v.     H.  Jones, 

351.  Carol  Plygen.  [Llangwm. 

Wei  dyma'r  dydd  iawn  ddeynudd.     {imperfect.) 

352.  Cerdd  o  goffadwriaeth  am  Jane  Evans  ar  ddull  ymddiddan 

rhwng  i  misdres  a  hithe.    (Jane  Evans  oedd  merch.  Evan 

Thomas  o  Dwysog). 
Fy  morwyn  oedd,  mae  fawr  i  mi  alarys  daith.    H.  Jones. 
354.     Carol  Plygen. 

Cyd  ddeuwn  trwy  dawn,  mae'n  llawn.  60  v.  Thos.  Ed- 
356.     Cerdd  o  gyngor  i  ferched  ifenc.  [wards. 

Y  merched  glan  serchog  rwi'n  chwenych.  11  v.  T.  Ed- 
359.     Cerdd  o  ymddiddan  rhwng  hen  wr  a'i  gariad.       luiards,  ijjo. 

Dydd  da  fo  i'r  lodes  gynes  geinwen.     7  v.     Elis  Rolant. 

363.  Englyn.  [Prion. 

Y  Cymru  mwynion  cymerwch — y  Uyfr  hwn.     D.  Jones, 
Yn  y  flwyddyn  1 799  yr  oedd  y  gwair  yn  ddeg  swUt  y  cant  a'r 

gwellt  yn  bum  swllt  y  ddref  a.  Yn  y  flwyddyn  lion  y  bu 
f  arw  Uawer  o  nefeilied  o  eisie  ymborth.  Yn  y  flwyddyn 
1800  yr  oedd  y  gwenith  yn  ddeg  swllt  a  deigen  yr  hob, 
a'r  haidd  yn  bymtheg  swllt  ar  higieu  yr  hob  ar  cerch 
yn  bunt  yr  hob  a'r  pys  yn  wuyth  swllt  ar  higen  yr  hob 
a'r  menyn  yn  ungeiniog  ar  bumtheg  y  pvvys.  1801  ar 
aeth  y  gwenith  yn  dau  gini  a  haner  yr  hob  a'r  haidd  y 
dau  gini  yr  hob  a'r  pwys  menyn  yn  bymrot  y  pwys. 

364.  Englynion  a  wnaeth  Hugh  Morice  ar  i  gla'  wely. 

Meddulion  trymion  a'm  trocs — i  wylo.     13  v.    H.  Morris. 

365.  Gwr  ifangc  yn  camol  i  gariad. 

My  dearest  dear  yn  anad  yn  ferch.     8  v. 
Penillion. 

Pwy  y  garie  fauch  o  gwrw  .  .  . 

Efe  iw  mam  y  cam  a'r  celwydd. 
Englynion.     (3). 

Darllenwch  a  chodwch  i'ch  co — a  dysgwch. 

Brenhines  pob  dinas  deg,  iw'r  eglwys. 

Os  hindda  byd  da  i'n  tir,  nos  wyl  Bawl. 


246  National  Library  of  Wales 

WELSH   POETRY— continued. 

p.  366.     Englyuion  y  wnaud  yn  yr  Eisteddfod  yii  y  Bala  dydd  Lun 
y  Sylgwyn  yn  y  flwyddyn  1738. 

Englynion  i  Mr.  Price  o'r  Rhiwlas. 

Pen  Gwynedd  weddedd  was,  Price  Enwog  .  .  .  D.  Evans. 

Awdwr  rhiohvr  Rhiwlas,  iw  Price  .  .  .  Harry  Parry. 

Mr.  Price  dyfais  da,  o'r  Rhiwlas  .  .  .  J.  Edwards. 

Yn  Rhiwlas  mae  gras  yn  grii,  I'r  Prysied  .  .  .  John  Jones. 

Pen  gras  o'r  Rhiwlas  rhiolydd,  Walie  .  .  .  Gwilym  ap  lor- 

William  ar  ddinam  dda  anedd — iw  Price.  [werth. 

Englyn  i  John  Lloyd,  Rhiwedog. 

Perl  pur  lie  adwaenir,  Llwyd  enwog. 
Englyn  i'r  bedd. 

Ty  galar  mewn  deuar  den — ty  oerllyd.     Thos.  Williams. 

Edrychwch  a  gwelwch  mewn  gole — y  gwely.  David  Jones. 

I'r  bedd  yn  y  diwedd  'r  a'r  dyu  pryddedd. 
Englynion  eraill. 

Os  beia  neb  wrth  spio,  ar  y  sgrifen 

Cwtter  a'i  gover  i'el  gwin. 

367.  Pedwar  englyn  y  wnaud  mewn  Eisteddfod  prydyddion  yn  y 

Bala  1738. 
Ffynon  gron  a  gwreinied — glyn  .  .  .  Ellis  Cydwalad. 
Coler  gron  inion  enyd,  a  lloches.     Gwilym  ap  lerwerth. 
Englynion  ar  feddi  (6) 

Er  uched  howddfyd  a  hedd,  a  cherynt. 

368.  Englynion  y  Perl  (8). 

Nid  coweth  anhoweth  hu,  y  cadarn. 
Englyn  i'r  Llyfr. 

Llafur  o  serch  Llyfr  Dafydd  Sion — gwiw  ddoeth, 
O  gerddi  ag  englynion, 
Caniad  iawn  syniad  son 
Brwd  addas  hen  brydyddion. 
Henweu  y  saith  cysgadur. 

Y  neidar,  y  wenol,  y  slum,  y  gog,  y  falwen,  y  pathew,  y 
regen  ryg, 

369.  Tabl  i  ddangos  ym  pa  le  i  gael  pob  cerdd  neu  garol. 

Pp.  37 1-478  appear  to  be  in  the  writing  of  David  Jones, 
and  were  sewn  into  the  book  when  it  was  re-bound. 

371.     Carol  Plygen. 

Mae  heddyw  rwy  dwrw  diarol.     14  v.     T.  Edwards,  1793. 

375.     Carol  Plygen. 

Dihuned  Duw  heuo'n  heneidieu.     10  v.     T.  Edwards. 

378.     Carol  Plygen. 

Wei  dyma  foreu  da  yn  hwu  y  Uawenha.     10  v.     T.  Ed- 
381.     Englyn.  \_wards,  179^^ 

Cas  gan  ddiogwas  ei  ddigio,  na'i  welu. 


Additional  Manuscript  346  247 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  382.     Carol. 

Dihunwch  heddiw  clowch  wahoddiad.  7  v.  T.  Edwards, 
385.     Carol.  L1790. 

Heddiw  yn  ddydd  cyhoiddi  ddaeth.  8  v.  T.  Edwards, 
389.     Carol.  1-I794- 

Dyma'r  dydd  Duw  mawr  dod  ...  8  v.  Robert  Davies, 
391.     Carol.  l-^^Qi. 

Mae  heddiw  swn  cyhoeddus  iaith.     7  v.     Thos.  Edwards. 

39$.     Carol  Plygen. 

Pob  tafod  yn  gytyn  trwy  nodded  Tri  yn  irn.  8v.  Robert 
398.     Carol.  {Davies. 

Dyma  ddydd  lechawdwriaeth.     8  v. 

400.     Carol  Plygen. 

Gwrandewch  oes  gynem  achos  canu.     8  v.     T,  E. 

404.  Englyn. 

Mawr  gwyno  mae'r  gweinied — ymorol 
am  arian  I'w  barbed, 
Tro  anodd  i'r  trieinied 
Gael  un  goron  ar  gyfion  ged. 

Mi  glowes  y  gog,  Ebrill  28,  1796.     David  Jones. 

405.  Carol. 

Dowch  bechadiried  oirion  syn  Uwirion  dan  y  Hid.     9  v. 

408.     Carol  Plygen.  \Thomas  Edwards,  179$. 

Cyd  ddeuwn  heddiw  trwy  ddawu  addysg.    5  v.    /.  Lloyd. 

411.     Carol  Plygen. 

Defifrown  a  down  trwy  ffydd.     Robert  Davies. 

416.     Carol  Plygen. 

Trwy  bwyll  neshawn  bob  un.     16  v.     T.  Edwards,  1795. 

423.     Carol  Pasg. 

Wei  dymma  oleu  dydd  y  Jiwbili.  9  v.  T.  Edwards,  1795. 

426.     Carol  Plygen. 

Wei  dyma  foreuddydd  o  newydd  i  ni.    9  v.    Robert  Davies. 

428.     Carol  Plygen. 

Daeth  dydd  chwi  garcharorion  dowch.  9  v.  Robert  Davies. 
432.     Carol. 

Deffrown  Duw  ro  ffydd  i  synied  beth  sydd.    1 5  v.    T.  E. 

435.  Englyn. 

Clowch  awr  obeth  cloch  rybydd — a  gwiliwch.     T.  E. 

436.  Carol  Plygen. 

O  ergljrw  Arglwydd  mawr  ...  14  v.  Thomas  Edwards. 
443.     Carol. 

Mae  heddiw'n  ddydd  cyhoiddiad.    8  v.    Thomas  Edwards. 


248  National  Library  of  Wales 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  445.     Deaths  of  poets. 

Huw  Morrus  y  prydydd  fy  farw  1709;  Kdward  Morrus  fy 
farw  161 1  (sic)]  Rowland  Vaughan  fy  farw  1669; 
Jonathan  Hughes  1805  ;  Thos.  Edwards  o'r  Nant  a  fy 
farw  10  o  Ebrill,  18 10. 

446.     Carol  Pasc. 

Dehjmwch  wele'r  dydd  i  ffoi.     7  v.     T.  Edwards,  1797. 

448.  Cerdd  o  hanes  y  Tea  ai  ymdaith  ai  groesowiad  caredigol  yn 
y  wlad. 

Clowch  hanes  pendefig  ymdeithiwr  pelledig.  8  v.  Jona- 
451.     Carol  Pasg.  {than  Hughes. 

Pob  enw  sy'n  dderbyniol.      16  v.     T.  Edwards,  1801. 

457.     Carol  Plygen. 

Yr  hwn  sydd  gynddo  glyst  a  gluw.     12  v.     T.  Edwards, 

462.     Carol  Plygen. 

Pwy  gredodd  ymadroddy  ProfEwyd.     18  v.     T.Edwards, 

[i3oi. 

467.  Penill  a  w^naed  ar  ol  cael  Hcddwch  a  llawndra  o  ffrwyth  y 

ddeuar  i  Belman  Dimbech,  1801. 
Ysdyriwch  gysgadiried  sy'n  clowed  s^\Tiio  cloch.     T.  Ed- 

468.  Carol  Plygen.  L^^ards. 

Os  gwrando  a  wnewch,  gwrandewch  ar  dyst.     7  v.     T. 

469.  Englyn.     David  Jones,  Caeserwyd,  eiriolwr.  '■ 

470.  Dau  Benin  i  Belmon  Dinbych,  1800. 

Pob  gwyneb  dyn  trigianol  cartrefol.     T.  E. 
Penill  i  Mr.  Cluph  o'r  Castell. 

Clowch  Gymdogaeth  heleth  haelwych.     2  v.     T.  E. 

471.  Carol  Plygain. 

Cawn  heddiw  son  cyhoeddus  iawn.      13  v.     T.  E. 

473.  Englyn. 

Gwnewch  esgidiau  a  gwadnau  gwdnion — ai  pwy  then 
EflEeithiol  fel  hoilion, 
Ai  tida  fel  na  ddattodon, 
Erbyn  y  Sul  i  Dafydd  Sion. 

474.  Cerdd  a  wnaud  i  John  Jones  o  Rydcilgwyn. 

John  Jones  hynaws  rwi  u  cysoni.     13  v.     T.  Edwards. 

476.  Dau  englyn  ar  fedd. 

Gwelwch  mae'n  Uwch  y  llan — gw^ael  ydwyf.     Humphrey 

TA     1      •       ,  \  Williams. 

477.  Englynion  (2). 

Bum  nerthol  a  gwrol  a  gwych — yn  ifanc.     R.  Hnws  0  Fon. 
Dau  benill  i  Belman  Dimbech,  1807. 

Clowch  yn  y  nos,  ddinaswyr.    2  v.     R.  Davies,  Naniglyn. 

478.  Rwi  yn  galw  nid  ran  golwg.     2  v.     T.  Edwards. 
Trigolion  Tre  Ddimbych  mae'n  Uonwych  ych  Uiw.     2  v. 


Additional  Manuscript  347  249 

347-B.     Poetry  by  Thomas  Edwards. 

Williams  MS.  549.  Paper.  198  x  160.  106  pp.  Half 
Calf.     i8th  cent.     Welsh. 

Most  of  this  book  is  in  the  writing  of  Thomas  Edwards 
(Twm  o'r  Nant).  It  was  clearly  a  scrap  book  used  by  him  for 
jotting  down  the  first  drafts  of  some  of  his  songs.  Others 
have  however  used  the  book  and  this  probably  gave  occasion 
to  the  following  englyn  by  Twm  which  occurs  on  p.  107. 

Pa  ffardial  anwadal  i  nwyde — pa  grwytgwn, 
Eger  atgas  i  modde, 
Pa  ddiawled  pen  agored  i  geirie, 
Pu'n  diwno'r  Uyfr  ymhob  lie. 

On  cover.     Englun  i'r  Uyfr. 

Mi  ath  gadw  yn  ail  wiw  Ian  os  e*. 
Englynion  (2) 

Gwenudd  anufudd  mewn  afieth — a  bowlud 
Trvvu  fawr  dranc  fore  dr  .  .  . 

p.  2.     Hypunt  hir. 

Addnnedaf  a  moliadaf  .  .  . 

3.     Cadwyn  fyrr. 

Arwydd  orau  ar  ddaiaren. 

6.     [Cywydd  hanes  y  bardd]. 
Mae  f'awen  aniben  i 
Yn  ddwl  anian  y  leni. 

8.  Englyn. 

Buwch  gas  wers  atacas  i'r  sawl — a'i  cario. 

9.  Englyn. 

Fy  mhen  fy  mherchen  fy  mhor — fy  mimer.  Sion  Powel. 
10.     Englynion. 

Turd  awen  at  oer  duedd — hen  destyn.     8  v. 
Ti.     Englynion. 

Katrin  o  ddewr  lin  ddoeth — wir   Uavies.     6  v.     Thomas 

12.  Englynion.  [Edwards. 

Gauaf  glas  oerfas  yrfa — dew  hiraeth.      5  v.     Thomas  Ed- 

13.  Englyn  i'r  niwl.  {wards,  Rhag.  li,  17 sg. 

Daeth  oerion  boerion  barig — rhyfedd  fawr.  Ion.  20,  1760. 
Englyn. 

Os  medrwch  darllenwch  fy  Haw — drwsgwl.  D.  Jones  a'i 
15.     Englyn  i  wniadur  Taeliwr.  [sgrefenodd. 

Crochan  crwnn  tingrwn  at  hengru — galed  bwyth.  Thomas 
Englynion  i'r  cowirgorn.  [Edwards^ 

Cowirgom  maingorn  mwynge,  cu  raenu.s.     Hugh  Jones. 

Y  cowirgorn  cu  aerge — ar  taiv  ffrocn.     Thomas  Edwards. 


250  National  Library  of  Wales 

POETRY  BY  THOMAS  EDWARDS— continued. 

p.  i6.     Englyn  i  Wm.  Brown  o'r  Plas  uchaf,  Llanyfudd. 

Gwilym  buraidd,  galon  :  Brown  enwog.     Thos.  Edwards, 

17.  Peuillion.  ^^^'ff-  25,  1760. 

Mi  yfes  yr  afon  yn  gysdal  ag  eidion.     5  11. 
Ond  braf  ydi  rhodio  lie  cafiEo  ddyn  grouso.     4  11. 
Ac  yno  i  gyd  y5ed  ai  bwried  mewn  barieth.     8  11. 
Englyn. 

Daethoch  gwnaethoch  i  gignoethion — mall. 

18.  Englynion  yn  amser  Traenbands. 

Rhoi  coron  er  houwi  cariad — a  naethon.    3  v.   T.  Edwards. 

19.  Englyn  i  J.  Hughes. 

Mae  siarad  am  Hughes  erwin — wr  dyrus.     T.  Edwards. 
I'r  tyn  ei  wedd  tan  y  wal — mae  r  dadwrdd.  .  .  . 

20.  Bywioliaeth  helaeth  hylaw — byr  foddion.     T.  Edwards. 
Englynion. 

Anerchaf,  parchaf  y  pur — wit  gyfaill. 
Thomas,  un  addas  iawn  wr — Hughes  odiaeth. 
Tros  Robert  sydd  wr  .  .  . 

22.     Sein  gelfudd  a  sadrwudd  .  .  .     Tai  yn  y  Rhos  cant.     Will- 

T-v     1      ■  \iam  Hope. 

Englynion.  '■  ^ 

Mae'r  chwryddion  glewion  glod — jm  hyddusc.     6  v. 

William  pam   y  by'r  path — ow   hopun.     6  v.     Thomas 
Cerdd  ar  Drymder.  [Edwards. 

Dyma'r  byd  enbyd  ias  mae'n  atcas  i  nod.    2  v.    Thomas 
Cerdd  i  ddyn  aeth  i  hela.  {Edwards. 

Y  Cymru  cariadus  call  waredd  cellwerus.     9  v.     T.  Ed- 
Englyn  i'r  gan  uchod.  I^""^''^"'  ^759- 

Dyma'r  gan  diame  i'r  gwr  .  .  . 
28.     Pennillion  o  ymddiddan  rhwng  'r  Eglwys  a'r  Protestant. 

Dydd  da  fo  i'r  Eglwys  lenlwys  Ion.     1 1  v.    Gwaith  Dafydd 
brydydd  breudeg,  y  cene  tal  ar  canu  teg.     See  p.  32 

30.  Pennillion. 
I  chwi  Robert  rwi'n  rhybudd  ...     2  v. 

Engljmion  (2) 

Prydydd  wych  hylwydd  i  chwant — mwyn  haeddol 
Mae'n  haeddu  gogoniant 
Gore  mewn  geirie  gwarant 
Tu  yma'r  ne  iw  Twm  o'r  Nant. 

31.  Carol  ar  Susana. 
HoU  Gristnogion  iinion  enwc.     7  v.     T.  Edwards,  1760. 

33.     Carol  Plygain. 

DefErown  o  'sbrydol  gwsc  anianol  (1759)  9  v.    [imperfect). 
35.     [Carol  Nadolig].     The  fifth  verse  begins  :  [(imperfect). 

Ymhen  y  ddwifil  ddwus  roedd  cyfreth  berpheth  bwys. 


23- 

24. 
25. 
27. 


Additional  Manuscript  347  251 

POETRY  BY  THOMAS  EDWARDS— continued. 

p.  36.     Pennillion. 

Awn,  awu,  mae'n  llawu  ein  Uwydd  .  ,  .  T.  Edwards. 
37.     Carol  Pl5'gain,  1759. 

Hil  Adda  dowch  deffrowch  yn  flfraeth.   6  v.    T.  Edwards. 

39.  Cerdd  i  langc  dyrcidus  o'r  Faenol. 

Mae'r  gair  imi  ar  goedd  gan  bobloedd  y  byd.     T.  Edwards. 

40.  Carol  Plygain. 

Cantorion  dewriou  dowch  yn  ffraethedd.     4  v. 

41.  Yn  erbyn  tyngu. 

Chwi  ddyuion  eirwon   araith.     4  v.     Thomas  Edwards, 

42.  Carol  Nadolig,  1759.  ^^^^^^  ^^'  ^^^J- 

Wei  deuwch  dyma'r  dydd  ...    11  v.     Thomas  Edwards. 

44.  Englynion. 

Sionun  ddygun  ddoged — celwuddgiw.     2  v. 

45.  A  Love  letter  in  English. 

46.  Carol  Plygain  (rhan  o  ddiwedd  Carol). 

O'r  drindod  yn  ail  berson  y  cafwyd  y  mab  cyfion.    (impf.) 

48.  Carol  Plygain,  1759. 

Hepil  Adda  dyrfa  dowch,  deffrowch  yn    flfraeth.      5  v. 

49.  Carol  Clwb.  {imperfect). 

Wei  deuwch  bawb  un  duedd.     11  v.     [T.Edwards]. 

52.  Cerdd. 

Y  fwunedd  feinir  ddifir  ddawn.     2  v.     T.  Edwards, 

53.  IFerch.  [8  Chwef.  1760. 

Rhwydd  swydd  serch  gu  fwungu  ferch.   10  v.    T.  Edwards. 

55.  Englynion. 

Y  gair  sydd  o  gowir  son — yr  owan.     4  v.     T.  E.    Maw.  7, 

56.  I  ofyn  bocs  glo.  ^1760. 

Rwi'n  anerch  mewn  serch  lleshad  at   Harri.     10  v.     T. 

57.  Cerdd  ar  ddull  breuddwyd.  [Edwards,  Ion.  15,  1760. 

Pob  dyn  deuallus  downus  doeth.     3  v. 

58.  Anerch  Thos.  William  o'r  Cwrt  i  Thomas  Edward. 

Y  prifardd  parchedig  clau   amode   clymedig.     4  v.     T. 
Ateb.  [Williams. 

Yr  henfardd  wir  hanfod  gair  eurglir  gysurglod.     4  v.     T. 

[Edwards. 

59.  Anerch  i  fab  Wm.  Foulk  y  Saer  pan   oedd  o  Ynghaer  yn 

Siopwr,  1760. 
Rwi'n  gyru  f'anerch  fwynedd  drwy  lariedd  lais,   &c. 

Thos.  Edwards. 

60.  Cerdd  ar  ddull  ymddiddan  rhwng  Dyn  a'r  Ceiliog. 

Dydd  do  f o'r  ceiliog  enwog  un  sydd  yn  ei  glwyd.     4  v. 

[impf.)     \T.  Edwards.] 


252  National  Library  of  Wales 

POETRY  BY  THOMAS  EDWARDS— continued. 

p.  62.     Cowydd  i  ofyn  Plow  Book-Baendar  i  Mr.  Edward  Evaus  o 
Ruthin. 

Y  cu  wrda  cowirdeg.     T)ios.  Edwards,  1760. 

64.  Englyn. 

Pw  yab  hede  rpabh  ydo  lad — how  ed.     T.  Edwards,  1760. 

65 .  Canu  a  wnaed  i  ddyn  wedi  cael  rhyddhad  oddiwrth  y  Balissed 

neu'r  Traen  banss. 
Fy  holl  gydwladwyr  ffyddlon  am  dethawl.     4  v.     (impf.) 

67.     Canu  ar  Ddiniweidrwydd,  Maw.  12,  1760. 

O  Dduw  galluog  enwog  gwir  lywiawdwr.     12  v.     Thomas 
69.     Carol  yw  ganu  Brydnhawn  ddydd  Pasc.  "-      ''^^^ds. 

Pawb  sydd  mewn  agwedd  Gristianogol  ...    y  x.     {impf.) 

71.  Qodi'rpanwranllad.  iT.  Edwards. 

Wrth  ystur  pob  cyflwr  peth  braf  ydi  crefftwr.     3  v. 
Englyn.  [Llewelyn  Jones. 

Cangen  reiddwen  o  radd  wych — iw  Mari.     2  v.     Anon. 

72.  [Annerch]. 

I'ch  anerch  mewn  awch  hynod  o  fowrglod  ...     3  V. 

73.  [.\nnerch.]  \T.  Edwards,  1760. 

Rwi  fi  yn  eich  cyfarch  alarch  enwog  ...     2  v.     {impf.) 

A  page  has  been  torn  out  between  pp.  72  and  73,  and  the 

following  song  begins  with  the  gth  verse. 
Rhinwedd  hwn  pardwn  pur,  a  gysur  gaed.     5  v.     T.  Ed- 

75.  Canu  ar  Sbanis  Miniwit  [i  Faer  Henllan].  {wards,  1761. 

Pob  cnydiwr  chwedlau  cnawdol  amserol.   2  v.  E.  Roberts. 
Pennill. 

Mi  redodd  Siani  yn  He  Sionun. 

76.  Cerdd. 

Duw  Tad  pob  rhad  bapusrwydd  Duw  fab  .   .    7  v.  {impf.) 

77.  Dau  Englyn  (in  an  illiterate  hand). 

Carter  mwun  tyner  ond  te — gwr  hylaw 
am  hwilio  gwagene 
Ai  fwriad  ar  our  fore 
I  gario  draw  goud  o'r  dre. 
Gymdeithion  fwinion  a  fuch — yn  ddidwyll 
A  ddwudwch  yn  Nimbuch, 
imi  yn  awr  y  dynion  dewrwuch 
Ai  hwn  yn  siwr  iw'r  prydudd  such. 

78.  Carol  Plygain. 

Wei  deuwch  pawb  un  duedd  yn  Sion  union  anedd.     8  v. 

81.  Cerdd.     (The  first  part  is  missing).  [Thos.  Edwards. 

Y  gelyn  taer  ai  goelion  twyll  ...    3  V.     T.  Edwards,  1761. 

82.  Carol  Plygain.  [wards,  1760. 

Cyd  ddeuwu  oil  drwy  Dduw  or  uc  .   .  .     25  v.     T.  Ed' 


Additional  Manuscript  347  253 

POETRY  BY  THOMAS  EDWARDS— continued. 

p.  85.     Carol  yw  ganu  mewn  Cymdeithas  Clwb. 

Cydunwch  oil  ryw  dynol  ar  synwyr  .  .      lo  v.     T.  Ed- 

88.  Englynion  i'r  Awen.  '-  >    /     • 

Llawen  yw'r  awen  'rywiaith — ardderchog.     4  v.     T.  Ed- 

[wards,  1761. 

89.  Manegiad   alaethus  .  .  .  i   vvr   aeth   oddicartref   ar   gair   a 

ddeuodd  ei  f arw,  ac  ef  a  welwyd  yn  fyw  iach  drachefn  .  .  . 
HoU  feirddorion  ddewrion  ddyri.     3  v.     {impf.) 

90.  Anerchiad  i  ferch. 

Ithanerchwaithhy,  rvvin  gyrudangel.    T.  Edwards,  1761. 
Cerdd  i  Barnabas  Hughes  i  ofyn  efail. 

Y  cyfaill  cu  afieth  Barnabas  iawn  obeth.     4  v. 

91.  Englynion  i'r  Awen  (2) 

Perffaeth  dawn  odiaeth  Duw  Ne — i'wr  awen  .  .  , 
Cerdd  (a  part  only). 

Wrth  weled  arferion  y  dewr  Gymrodion.     2  v. 

92-  6.     Dyriau  o  fflangell  ysgorpionog  i  gelwyddwyr. 

Fy  hoU  gydnabod  barod  bwyll  gwrandewch.      12  v. 

„      ^       ,  ^,        .  [Thos.  Edwards,  1761. 

94-8.     Carol  Plygain.  *• 

Gwrandewed  pawb  un  duedd  yn  ysbryd  y  gwirionedd. 

12  V.     T.  Edwards. 

99.     Notes  on  the  Moon,  Aug.-Dec,  1761. 

100.     Carol. 

Dowch  hoU  gantorion  tirion.     14  v.     (impf.) 

102.  Dau  Engljm  i  Sionun.     (See  p.  44  above). 

Sionun  ddygyn  Ddoged.     T.  Edwards. 

103.  Cerdd  marwnad  [imperfect).     The  6th  verse  begins: 

Cariadus  cowir  ydoedd  dae  ffreindie  gore  Uyoedd  i  Gaer- 
Ueon.     7  V.     T.  Edwards. 

105.  Copy  of  a  letter,     [impf.) 

106.  Englyn. 

Englun  a  thelyn  a  than,  ag  afal. 
Englynion  (2). 

Cymdeithion  fwynion  fant — yn  ddidwyll.     Ellis  Roberts. 
Yn  wir  Elis  ar  alw — o  ryw  nattur.     T.  Edwards. 

107.  Englynion  (3). 

Rhoi  mwsged  oer  ddwned  i  ddyn — byw  egni 
a  Bagned  iw  galyn, 
Ath  osod  yn  gaeth  wesun, 
Ond  galar  tost  iw  gweled  hyn. 
Engl)^. 

Pa  fFardial  anwadal  i  nwvde  .  .  .  T.  Edwards. 


254  National  Library  of  Wales 

348-B.    The  Poems  of  Thomas  Edwards  (Twm  o'r  Nant). 

Williams  MS.  550.  Paper.  228x89.  366  pp  Half- 
bound  sheep  skin.     1780-1810.     Welsh. 

This  book  contains  transcripts  of  poems  by  Thomas 
Edwards,  mainly  in  his  own  writing.  It  subsequently  be- 
longed to  David  Jones  of  Caeserwyd,  whose  name  is  written 
on  the  outside  cover  with  the  date  1819.  On  the  inside  cover, 
opposite  the  last  page  the  author  has  written  "T.  Edwards's 
Book  1787."  The  book  has  been  written  from  both  ends,  but 
the  pagination  is  continuous.  Very  few  of  the  poems  have 
been  published,  and  in  many  cases  they  are  incomplete.  Three 
leaves  have  been  cut  out  at  the  beginning. 

p.  I.     Carol  Plygain  ar  Ffarwel  gwyr  Aberffraw. 

Tnvy  bwyll  nesha\vn  bob  un.     16  v.     T.  E. 
10.     Cerdd  ar  Gwel  yr  Adeilad  i  Thomas  Williams,  Saer  Garthewin 

Bu  ddweud  a  gwneud  caniadau.     7  v.     T.  E. 
15.     Carol  Pasc  ar  Ddifyrrwch  Gwyr  y  Gogledd. 

Wei  dymma  oleu  dydd.     9  v.     T.  E. 

20.  Englynion  (2). 

Rhyfedd  ddawn  gyflawn  o  gell-ddieflig.     E.  J. 
Atteb  i'r  Englynion  uchod  (3). 

Pwy  wyt  ti'n  poeri  peirwall — o  fwrnwawd.     T.  E. 

2 1 .  Cywydd  y  Ferwig. 

O  !  na  fedrwn  iawn  fydru.     T.  E. 

24.  Englynion  c\ryn  Masiwn  at  ei  gyfaill  T.  E.  mewn  perthynas 

i  Mr.  Segiir  oedd  yn  ei  orthrymmu  oblegid  eisiau 
gwaith.. 
Mae  Segur'n  brysur  in  Bro — rhag  angen.     4  v. 

Huw  Sion,  Masiwn  Abergeley,  Mai  13,  1796, 

25.  Atteb  i'r  Englynion  uchod. 

Clvvm  cla  boen  swga  byw'n  segur — i  ddyn.     (6).     T.E. 

26.  Cerdd  i  ofyn  llwy  bren. 

Thomas  Dafydd  ufudd  ofal.     (9).     T.  E. 

29.  Englynion  i  Evan  Lloyd  o  Ddolhaiarn  ar  ei  ddyfodiad  iw 

stad  yn  ol  marw  ei  dad,  1793. 
Bid  croesaw'n  twysaw  manteision — a  pharch.     (6).    T.  E. 

30.  Can  Sion  Tyddyn  bach  i  ofyn  Berwig,  pan  oedd  yn  jel  yn 

Rhj'thun. 
Gwyr  ethol   trefRuthyn   bawb  rhynthun  yn  rhes.     (7). 

34.  Englynion.  [I.E. 

Doed  dynion  doethion  eu  dawn — mewn  sjmwyr.     (4). 

35.  Carol  ar    '  Old  Darby.' 

Cydganed  a  seinied  holl  synwyr.     4  v. 
37.     Carol  Pasg  ar  '  Old  Darbi.'  [1810). 

Ystyried  pob  enaid  derbyniol.     10  v.     T.E.     (Ebrill  2, 


Additional  Manuscript  348  255 

POEMS  BY  THOMAS  EDWARDS— continued. 

p.  41.     Dau  Englyn  i  J.  Jones  o  Gaeserwj'd  o  waith  T.  E. 
Yr  hen  John  galon  gulwys — Caeserwyd. 
42.     Englynion  i'r  Ddol  hyfryd,  presenol  artrefle'r  Capt.  Roberts. 
Yr  hen  Ystrad  rad  rydyd — ail  enwir.     (12).     T.  E. 

44.  Englyn. 

Os  medrwch  darllenwch  fy  Haw — drwsgwl. 
Bedd  argraff  ar  un  fu  farw  yn  ddisyfyd  oddicartref. 
Heb  ameu  wrth  fynd  ymeth — ni  choiliodd.     (2). 

45.  Carol  ar  '  Tempest  of  War.' 

Deffro^vn  Duw  ro  ffydd.     {15).     T.  E. 
53.     Carol  ar  Ca  Isa. 

O  erglyw  Arglwydd  mawr.     (14).     T.  E. 

60.  Englyn  i  ddyn  heb  ddanedd — rhiw  gnaf. 

61.  Lord  Cildere. 

Yn  gefnog  dewch  nag  ofnwch.     [Imperfect,  10  11.) 
65.     Cerdd  i  annerch  William  Evans  o'r  Cornel  gynt. 
William  Evans  rwy'n  ymofyn.     (13).     T.  E. 

70.  Can  Wm.  Jones,  Fronllan,  ar  '  Millfer's  Key.' 

Wrth  gofio  gael  fy  rhwbio'n  rhubell.  10  v.     T.  E.,  1797. 

71.  Penill  ar  '  Miller's  Key.' 

Mae  heddyw'n  ddydd  cyhoeddiad. 

74.  Can  ar  '  Heavy  Heart.' 

Y  mwyn  bendefig  ddiddig  ddyddiau.     10  v.     T.  E. 

75.  The  money  had  I  T.  Edwards,  mason,  received  of  Mr.  Rob- 

inson, 1796. 
Epitaph. 

Dymma'r  fan  fuan  oer  fodd. 
77-81.     Accoimts  of  money  paid  or  received  by  T.  Edwards. 

82.  The  name  of  David  Jones,  Caserwyd,  Llanrhaiadr  Parish, 

1797,  occurs,  also  some  verses  in  lead  pencil  now 
illegible. 

83.  Meddyges  gynnes  deg  miion — fu  farw.     (i). 

84.  Englyn  ar  Gloc. 

Clywch  awr  obaith  cloch  rybydd — a  gwiliwch.     T.  E. 

Come,  learn  of  me,  waste  not  your  time.     Margt.  Edwards. 
Englyn . 

Er  coedd  flynyddoed  aflonyddwch — rhyfaith.     (i). 
Englynion. 

Er  nych  noeth  a  phoeth  effeithiau — ar  hon.     (2). 

85.  A  note  written  apparently  by  Edward  Jones,  Tangrowen, 

Hope,  with  reference  to  a  book. 
Englyn. 

Ceiliog  chwbianog  beunydd — clych  frefiad.     (i). 
Englyn. 

Gwnewch  esgidie  a  gwadneu  gwdnon — ai  pwytheu.     (i). 


>56  National  Library  of  Wales 

POEMS  BY  THOMAS  EDWARDS— continued. 

p.  86.     A  letter  from  W.  W5nme  of  Mold  to  James  Tomkinson, 
Nantwich,  dated  17  Nov.,  1778. 

88.  Notes  with  reference  to  certain  appointments. 

89.  Some  pages  have  been  lost  between  pp.  88  and  89. 
[Cerdd  i  ofyn  caseg]. 

.  .   .  Ag  er  cael  cadw  i  gorff  criciedig.     13  v. 
The  first  seven  verses  are  lost. 

90.  Englyn  in  the  writing  of  David  Jones. 

Os  beie  neb  wrth  spio  fai. 

This  Englyn  has  also  been  written  on  the  inside  cover 

91 .  Carol  ar  '  Doriad  y  Dydd.' 

Clodforwn  anrhydeddwn.     9  V.     J .  R. 

97.  Tri  penill  Malandine. 

Wrth  arfer  maith  yrfa.     Thos.  Edwards. 

98.  Carol  Plygain. 

Wei  dyma  'r  dydd,  daeth  Duw  mawr  Dad.     (6  v.)     T.  E 
986.  Englynion  ar  fedd  Jonathan  Hughes  ai  wraig. 

I'r  ddinas  fyddar  fe  aeth — y  Dirum.     /.  Hughes. 
Am  ddownys  gofus  gyfan — wir  sylwad.     T .  E. 

Mary  Rhus  gwraig  Jonathan  a  gladdwyd  Gorff enaf  25, 
1 78 1,  yn  65  oed. 

Jonathan  Hughes  y  Bardd  a  gladdwvd  Tachwedd  25, 
1805,  yw  85  oed. 

102.     Carol  ar  fedle  fawr. 

Y  boreu  heddiw  i  beri  heddwch.     9  v.     T.  E. 
105.     Carol  ar  ffylena. 

Dihunwn  bawb  trwy  hedd.     8  v.     T .  E. 
109.     Carol  Plygain  iw  ganu  ar  Comsynsiwn. 

Deflrown  cyflfrown  trwy  ffydd.     10  v.     David  Jones,  Llan- 
114.     Englyn.  [/«'»'• 

Canwu  a  rhoddwn  yn  rhwydd — mewn  ysduv.     Jonathan 
lis.     Carol  Plygain.  [Hughes. 

Nag  ofnwch  rhai  sy'n  effro.  8  v.     Robert  Davies. 
119.     Carol  ar  '  Miller's  Key.' 

Mi  ganaf  os  caf  genad.     7  v.     T.  E. 
123.     Carol  ar  '  Miller's  Key.' 

Athrawon  dowch  a  threiwch.       11  v.     Edward  Jones. 
129.     Cerdd  ar  mesur  a  elwir  '  Rodney  Tune.' 

Y  ddauwr  enwog  rinwedd.     4  V.     T.  E. 
133.     Drych  y  Bugail  drwg. 

Clowch  hanes  a  chwinion.     8  v.     T.  E. 

{Printed  in  Merthyr  Edition,  p.  344). 
139.     Can  pan  briodwyd  John  Meredith  Mostjm. 

Cydganwn  ar  goedd  wir  floedd  orfoleddys.     4  v.     T.  E 


Additional  Manuscript  348  257 

POEMS  BY  THOMAS  EDWARDS— continued. 

p.  142.     Cerdd  a  wnaid  i  John  Jones  o  Gaeserwyd  i  roi  dennydd  arad 
i  Edward  Jones  o  Fryn'r  Asgwm. 
Yr  henwr  envvog  rowiog.     4  v.     T.  E. 
146.     Dau  benill  o  Fawl  i  Ferch. 

Fenws  fyn  iredd  un.     2  v.     Jonathan  Hughes. 

148.     Cerdd  o  Gyffes  gvvr  ieuangc  at  ei  gariad. 

Swinion  serch  moddion  merch.     6  v.     Jonathan  Hughes. 

152.     Carol  Plygaiu. 

Do-rtTi  i  ganu  da  ini  gynig.     10  v.     Jonathan  Hughes. 
157.     Carol  Plygain. 

CanwTi  felys  fawl  soniarus.     9  v.     Jonathan  Hughes, 
163.     Carol  Plygain. 

Wei  dyma'r  wyl  arbenig.     9  v.     Jonathan  Hughes. 
i6g.     Carol  ar  Don  y  Ceil  log  Du. 

Dyma'r  adeg  wiwdeg  wawr.     10  v.     Jon.  Hughes. 

173.  Englynion  i  ddiogi.     2  v. 

Mae  diogi  yn  brysiir  in  bro — rhag  angen. 

174.  Englynion.     3  v. 

Ffoledd  a  gwagedd  o'i  go,  yw  arch. 

The  name  of  David  Jones,  Caeserwyd  and  Prion,  has 
been  written  several  times  on  this  page. 

176-9.     Poetry  written  in  lead  pencil : 

Begins  :  Oes  dyn  yn  anfwj-n  sy  dan  ennynfa. 
180-1.     Notes  by  T.  Edwards  and  others  partly  in  lead  pencil. 
182-9.     Cerdd  ar  ffarwel  gwyr  Aberffraw. 

Yr  hwn  o'i  air  hynod.     9  v. 

190.     Englynion  (2). 

Och  farw  synn  arw  son,  fwyn  heliwr.     Henry  Parry. 
Englyn. 

March  teg  a  chareg  iachusol — gywir. 

191-4.     Odd  lines  in  lead  pencil. 

195.     Cerdd. 

Pa  beth  yw'r  dwndwr  cynnwr  cas. 
198.     Cerdd  ar  '  Heavy  Heart  '  i  Robert  a  Dafydd  Jones. 

Y  ddau  bendefig  ddiboen  dyfiad. 
204.     Carol  ar  '  Something  else  to  do  '  &c. 

Wei  dymma  ddydd  diameu  ddaeth. 
206.     Englyn  i  Bont  y  Gwr  Drwg  yn  Sir  Aberteifi. 

Pont  ar  nant  pwynt  erwin  ^g- — pont  uwch  pont.     T.  E. 
Englyn  i  Bont  Rhaiadr  Wy. 

Clwm  dwy  lann  clo  am  dew  le — Gwy  gafn-grych. 
Englyn  ar  fedd  Mrs.  Samuel. 

Cadd  hon  ;  do  !  gyfion,  deg  ofwy — glan  Cad.     T.  E. 
Engljmion  ar  fedd  ci. 

Mi  fiira  rwydd  wiwswydd  wesyn — pura. 

S 


258  National  Library  of  Wales 

POEMS  BY  THOMAS  EDWARDS— continued. 

p.  207.     Englyn  prost  gyfnewidiawg  ar  Delyn  Jolin  Lloyd, Gwaenynog 
Llymma  dryfal  11am  a  drowch..     T .  E. 
Altered  into — Llymma'r  Delyn  Uym  wrandewch. 
Englynion  a  wnaed  ym  Mynwent  Mallwyd  o  gof  am  Dr. 
Davies. 
Sion  Dafydd  brif-ffydd  broffwyd — a  phuraidd.  9  v.  T.  E. 

209.     Carol  ar  '  Something  else  to  do.' 

O  !  ni  blant  djmion  waelion  wedd. 

212.  Marwnad  Edward  Jones,  Pentre  Cyhelyn,  bu  farw  4ydd  o 

Fawrth,  1791. 
Mae  coffadwriaeth  liiraeth  oeraidd.     T.  E. 

213.  Carol  ar  Caira. 

Wei  dymma  foreu  da.     10  v. 

218.  Fragment  of  Carol. 

219.  Hyfrydwch  i  frodur  ynghysur  fyw  ynghyd. 

Fob  diwyd  wrandawyr  a  phwysig  broflfeswyr. 

220.  Hymn  ar  ddydd  Pasg 

Yr  hwn  a  brofodd  ran  o'r  braint.     4  v.     T.  E. 
224.     Carol  Pasg. 

Deffroed  yn  awr  am  ffrydau  nef.     T.  E. 

228.  Cowydd  Marwnad  Ifan  Pugh  [o  Ddol  y  Cae,  Talyllyn]. 

Och  ni  'n  oer  achwyn  a  nych.     T.  E. 

229.  Dau  englyn  tros  dyn  tylawd. 

Meddyliwch  am  ei  ddelw — a  codwch.     T.  E, 

232.  Cowydd  Marwnad  E.  Pugh  o'r  Blaenau. 

Och  ni'n  oer  achwyn  a  nych.     T.E.     {See  above  p.  228). 

233.  Englyn  ar  fedd  gwraig. 

I'r  llawr  gwael  (yn  Ue'r  gwelu) — cyn  esgor. 
Englynion  (2). 

Na'm  dwg  er  tolwg  i  ti — amarchus.     D.  Jones. 
234-5.     Notes  in  lead  pencil. 

236.     Englynion  i  Bont  RufFydd. 

Da  lydan  adailadwyd,  Pont  Ruffydd. 
241.     Carol  ar  Ffarwel  gwyr  AberfEraw. 

Yr  hwn  o'i  air  hynod. 
246.     Carol  ar  Beti  Brown. 

Dihuned  Duw  hynod.     9  v.     T.  E. 
250.     Carol  ar  '  King's  Ffarwel.' 

Dihunwch  heddyw  clywch  wahoddiad.     7  v.     T.  E. 

254.     Carol  ar  don  a  elwir  '  Something  to  do.' 

Wei  dyma  ddydd  diammeu  ddawn.     T.  E. 

260.     Mar\vnad  Captain  Thos.  Miltwn. 

Or  dechreu  mae  er  dychryn.     T.  E. 

263.     Salbriod  Rug. 


Additional  Manuscript  348  259 

POEMS  BY  THOMAS   EDWARDS— continued. 

p.  264.     Pan  ddaeth  Ellis  Roberts  y  Cowper  i  Eisteddtod  Llansanan, 
a  chlywed  son  am  Twm  o'r  Nant  yn  dechreu  pryd- 
yddu  ag  heb  i  ddynabod  o. 
Cymdeithion  fwinion  fant — yn  ddidwyll.     E.  Roberts. 
Atteb  Twm  o'r  Nant. 

Yn  wir  Elis  o  riwl  elw — o  riw  natur.     T.  E. 
Englynion  (4). 

Os  beie  neb  wrth  spio — fai. 

265.     Dau  Englyn  pan  darfu  J.  Hughes  a  T.  Edwards  gyfarfod  ei 
gilydd. 

Y  puredd  John  Parry — yn  gyson.     T.  E. 
Ond  hysbys  y  dengys  i  ti — y  garreg.     /.  H. 

265-269.     List  of  contents  of  Gardd  0  Gerddi. 

270.  Englynion  i  Gaeserwyd  (2). 

Caeserwyd  rhoddwyd  yn  rhan — gwir  aerod.     Jon.  Hughes. 

271.  Englynion  (5). 

Pa  fardial  anwadal  ei  nwydeu — pa  grwytgwn. 
276.     Carol  ar  '  Something  to  have.' 

Heddyw'n  ddydd  cyhoeddi  ddaeth.     T.  E.     1791. 

282.  Carol  ar  '  Something  else  to  do.' 

Mae  heddyw  swn  cyhoeddus  iaith. 

283.  Cerdd  Ifan  Tynrhed3m. 

Y  brawd  Ifan  mae  brwd  ofid.     21  v.     T.  E.  [incomplete). 

290.  Cywydd  i  Thomas  Pennant.  ^'^^'^^  30,  i792. 

Yr  eryr  wr  oreu  rin.     T.  Edwards,  1791. 

291.  Engljmion  Beddau  (4). 

Gwel  y  maen  a  gwilia'r  modd — bechadur. 
295.     Cywydd  y  Greadigaeth. 

Pwy  limiodd  fesurodd  ser  ?      Sion  Lleyn  {John  Roberts). 

299.  Marwnad  Captain  Roger  Mostyn. 

Wele'n  awr  !  mor  wael  yw  nerth.     T.  E. 

300.  Englyn  i  Grist. 

Brawd  hy  brawf  briod  heb  rus.     T.  E. 
304.     Cywydd  Marwnad  Edward  Jones  o  Gil-y-llwyn,  Bodfary, 

Och  ni'n  faith,  achwyn  a  fydd.     T.  E.  1788. 

309.     Carol  ar  '  Dorsetshire  March.' 

Y  boreu  hwn  i  beri  hedd.     T.  E. 

311.  Englynion  ar  ddamweiniad  .  .  yngwrecsam. 

Trwstan  fu'm  daethym  i  adwythig — dy.     12  v.     T.  E. 

312.  Englynion  i  Felin  Llysfasi. 

Melin  sydd  ymma  iw  moli — gan  bawb.     3  v.     T.  E. 

313.  Englynion  i  eillwyr  Dinbych. 

Canaf  a  allaf,  i  eilliog — bethau.     9  v.     T.  E. 

S2 


26o 


National  Library  of  Wales 


POEMS  BY  THOMAS  EDWARDS-oontlnaed. 

p.  314.     Englyn  ar  fedd  Lodes  ieiiangc  ai  henw  Gwen. 
Gwen  i  ganwyd  y  geinwedd — eginyii 
A  Gwen  yn  ei  diwedd 
Gwen  yugwlad  rhad  anrhydedd 
Gwyn  ei  byd  !  Gwen  yn  ei  bedd.     R.  Williams. 

316.     Cywydd  a  wnaethpwj'd  ar  y  mor  wrth  ddyfod  o  Ddublin 
pryd  y  damweiniodd  tywydd  Temhestlog  ag  ofnadwy . 

Wyt  Dduw'r  hedd  i  ryfeddu.     T.  E. 
320.     Cywydd  Marwnad  H.  H.  Lloyd,  Gwerclas. 

Trwm  galar  tremio  gweled.     T.  E. 

322.  Can  ar  ddyfodiad  R.  W.  Fychan  o  Nannau  iw  oedran,  Maw. 

Fob  dyn  ffraeth  pawb  deffroed.     4  V.     T.E.       [29,1789- 

323.  Englynion  i  Gastell  Cricerth. 

Uchelgaer  uwch  y  weilgi — myg  amhvg.     2  v.     T.  E. 
Englynion  i  Gastell  Conwy. 

Och  egru  ardderchawgrwydd — gorchestawl.     2  v.     T.  E. 

324.  Pennill  ar  '  Young  Watcin's  March,'  pan  ddaeth  ef  i'w  oedran. 

Dewch  trwy  Iwyddiant  gorfoleddus.     2  v.     T.  E. 

Y  pennill  uchod  a  wnaethyni  yn  Riiabon  ar  y  '  Birth- 
day,' ac  ai  rhoddais  i  ddyn  iw  ddatcanu,  ac  ef  a  gadd 
Guinea, — ni  chefais  i  ddim. 

325.  Accounts. 

326.  Englyn. 

Mae  angeii  yn  ben  He  bo — a  garw. 

332.  Carol  ar  'Tempest  of  War.' 

Os  ofnwyd  yn  syn  mewn  dychryu  min  dydd.     12  v.  T.E. 

333.  Englyn.  Rhag.  2^,    99- 

Ffordd  ganolig  a  biga — Uwybr  buwch.     T.  E. 

338.  Carol  ar  '  Miller's  Key.' 

Yn  ol  yr  unol  hanes.    9  v.    T.  E.,  Wrexham,  Tach.  30,  1787, 

339.  Englynion  i  D.  Griffydd  o   Bias  Dyrbrige  gan  J.  Powel 

wehydd. 
Rhof  annerch  draserch  drwsiad — I  Ddafydd.     9  v. 

340.  Englyn. 

Gorphenwyd  agor  ffynon — dan  asen.     Dafydd  Thomas. 
344.     Carol  ar  '  God  save  the  King.' 

Ust  yn  awr,  os  Duw  Nef .     9  v. 

346.     Can  ar  ddyfodiad  R.  W.  W>Tine, 

Deuwn  canwn  da  yw'n  cynydd. 
351.     Carol  ar  Ffarwel  gwyr  Aberffraw. 

Er  mil  a  saith  gan  mlwydd.     9 
354.     Gwrth  atteb  i  ganiadau'r  bedydd. 

Pa  beth  yw'r  dwndwr  cynwr  canu. 
Englyn  i  Adardy  Rug. 

Plcserus  hcb  liw  sarug — anneddy.     T.  E. 


T.E. 

Garthewyn,  iw  oedran, 
Tachwedd  5,  87. 


V.     T.  E. 


T.  E.,Hyd.  24,  1787. 


Additional  Manuscripts  348 — 350  261 

POEMS  BY  THOMAS   EDWARDS— continued. 

p.  356.     Englynion  a  wnaethpwyd  wrth  ddyfod  o  Fodtegir. 
Croeso  teg  Ymottegir,  a  gefais.     14  v.     T.  E. 

357.  Euglynion  i  Bengwern,  Rhuddlan. 

Plas  Pengwern  mewn  cern,  min  coed — adtirgell.  2v.  T.  E. 

358.  Englynion  i  Grochan  Tea. 

Llestriin  ar  dewyn,  a  dywys — gleber.  2  v.  Edward  Evan, 

,  ^,   ,    •,  -u  Aberdar. 

Atteb  1  r  unrnyw. 

Rhagfamwr  chwrnwr,  awch  oerni — ydwyt.     6  v.     T.  E- 
362.     Cywydd  moliant  i  Sr  Watkin  W.  Wynne.      1786. 
Caned  beirdd  cu  hynod  bwyll.     T.  E. 

349-B.    Two  Carols  by  Thomas  Edwards. 

Williams  MS.  551.  Paper.  183x120.  12  pp.  Un- 
bound in  Cardboard  Case.     Circa  1800.     Welsh. 

Two  Carols  by  Thomas  Edwards  (Twm  o'r  Nant)  in  the 
author's  writing.   Some  pages  missing  at  the  beginning  and  end. 
p.  I.     [Carol  ar  Greadigaeth  y  Byd,  Mertbyr  edn.,  p.  i]. 

Dewch  i'r  eglwys,  da  i  chwi'r  oglyd.     14  v.     T.  E. 
The  Carol  begins  at  the  ^rd  line  of  verse  5 . 

5.     Carol  mewn  Cymdeithas  Clnb. 

Pawb  o'r  dethol  wir  Gymdeithas.     13  v.     T.E. 

12.     Carol  club,  yw  ganu  ar  don  elwir,  'Great  George  the  King.' 
Yr  hwn  sydd  ganddo  glyst.     [Imp ft.) 

350-B.    Poems  and  Letters  mostly  by  Thomas  Edwards. 

Williams  MS.  552.  Paper.  211x165.  40  pp.  Un- 
bound in  Cardboard  Covers.     Circa  1800.     Welsh. 

This  book  contains  first  drafts  of  poems  by  Thomas 
Edwards,  and  a  letter  written  by  him  probably  to  Owen  Jones 
(Owen  Myfyr)  in  which  he  offers  to  lend  his  MSS.  to  the 
Gwyneddigion  Society. 

p.  I.     Englyu  i  Gaerlleon. 

A  Chaerlleon  Hon  wellhad — a'r  Ddwrdwy. 
Englynion  i'r  Parch.  Peter  Williams  (2). 

A  Phedr  wr  hyfedr  hefyd — fab  Gwilym. 
2-3.     Odd  portions  of  Cywyddau. 

4.  Englyn. 

Tuchanant  atoch  uiiwedd — ymgais  bach. 

5.  [Englynion  i'r  Ddol-hyfryd,  etc.   {See  Add.  MSS.  348,  p.  42.)] 

Yr  hen  Ystrad  rad  rydyd — ail  enwir.     12  v.     T.  E. 
7.     Cywydd  i  Arglwydd  Combermere.     (Imp ft.) 
lechyd  a  hawddfyd  hedd-fawr. 
Englynion  (3). 

Clywais  eglurlais  o  glod — i'ch  muwredd. 


262  National  Library  of  Wales 

POEMS  &  LETTERS— continued. 

p.  8.     Fragment  of  a  Cerdd. 

Gwrandewch.  a  chofiwcli  yn  ei  chyfer. 
8-10.     Marwnad  Anne  Chambers. 
Och  alar  di-ddychweliad. 

This  poem  begins  on  p.  31. 

11.  A  letter  to  Thomas  Edwards  from  J.  Griffiths  of  Berllan, 

dated  Jan.  i,  1799.     See  also  p.  30. 

12.  Cerdd. 

Fob  gwyneb  dyn  trigianol,  cartrefol  yn  ein  tref. 

13.  Cywydd.     {Imperfect). 

Canaf  annelaf  i  nod. 

14  &  27.     A  letter  from  T.  Edwards,  dated  '  Dinbych,  Hyd.  24,  1799' 
addressed  to  Owen  Jones, 

15.     Cerdd. 

Mr.  Robert  Gruff ydd  wiwbarch.     13  v. 
23.     Cywydd. 

Dyfalaf  annelaf  nod.     {See  p.  li  supra). 

28.  Fortion  of  a  Cerdd. 

29.  Englynion. 

Nis  drylliodd  naws  y  droellen — o'r  Felin. 

31.  Marwnad   Anne   Chambers.     {See  pp.  8-10). 

32.  Englynion  (2). 

Dol-hyf ryd  adail  hoyw-fron,  dy  oUawl. 

33.  Englynion  (3). 

Gwiliwch  ffiaiddiwch  y  ffol. 
34-5.     Odd  lines  of  poetry. 

36.     Cywydd  i  ofyn  ffenestr  dros  wehydd. 

Y  diddig  anrhydeddus. 
38.     Englynion  (2). 

Ystiwardiaid,  haid  o'u  hwyl — sy  genuych. 
39-40.     Odd  lines  of  poetry. 

351-B.    Interlude. 

Williams  MS.  553.  Paper.  205x161.  62  pp.  Un- 
bound.    1771.     Welsh. 

An  Interlude  said  to  be  by  Ellis  Roberts,  and  written  by 
Hugh  Davies  in  1771  (p.  62).  The  first  page  has  been  torn 
off.  The  subject  seems  to  be  "  Tair  Rhan  Oes  Dyn."  The 
characters  are  Ysmaldod  y  Ffwl,  Oferddyn  ne  Ifienctid, 
Arglwyddes  Pleser,  Caru  arian,  y  Cybydd,  Mari  Filen  ei  ferch, 
Canol  Oedran  ac  Anfodlongar  ei  wraig,  Cydwybod,  Angeu, 
Henaint. 


Additional  Manuscripts  352,  353  263 

352-A.    Interlude  by  Thomas  Edwards. 

Williams  MS.  554.  Paper.  165x105.  60  pp.  Un- 
bound.    Circa  1770.     Welsh. 

This  is  an  imperfect  copy  of  an  interlude  probably  written 
by  Thomas  Edwards  (Twm  o'r  Nant).  Some  pages  are  missing 
at  the  beginning  and  end.  It  has  never  been  printed.  The 
characters  are  Y  Ffwl,  Y  Brenin  a'r  Frenhines,  Mr.  Cybj^dd- 
dod,  Modryb  Crintachrwydd,  Sion  Dlawd,  Pencynghorion  y 
Brenin  sef  Theologus  a  Refformassion,  y  Parcwr  a'i  Fachgen, 
etc. 

353-B.    Letters  and  Papers  relating  to  Twm  o'r  Nant. 

Williams  MS.  555.  Paper  Seven  documents  of  various 
sizes.     Circa  1800.     Welsh. 

This  bundle  contains  seven  documents. 

1.  Awdl  ar  farwolaeth  Mr.  Dafydd  Samwell,  iin  o  feddygon 

Llynges  Prydain,  1798. 
Gywaf  histori,  claf  ei  hystyriau.     4  pp. 

This  is  signed  '  Poetarum  Britanicum  ai  canodd.'  The 
writer  was  probably  Edward  Charles,  and  this  copy  of  the 
poem  was  sent  by  post  to  Thomas  Edwards  [Twm  o'r  Nant). 

2.  Traethawd  ar  y  gair  '  Dim  '  in  the  writing  of  Thomas  Ed- 

wards. This  is  probably  a  translation  by  him  from  the 
English,  and  differs  from  that  printed  in  the  Cylchgrawn 
Cymraeg,  p.  112.  It  is  followed  by  a  poem  on  the  same 
subject  beginning  : 

Mae  son  am  hen  dadau  fel  blodau  fu  o'r  blaen. 

This  book  also  cent  lins  a  series  ot  Englynion  in  the  writing 
of  Twm  o'r  Nant. 

p.  16.     Englynion  i  ddau  gyfreithiwr 

Trwy  leoedd  filoedd  trafaeliais  ;  am  nerth.     5  v. 

pp.  17-18.     Englynion  i  Ann  Sion,  tafarnwraig. 

Trwy  Lloegr  y  bum  traul  eigion — acamryw.  8 v.  D.J. 

3.  One  sheet  containing  part  of  a  poem  (v.  8-10)  by  Twm  o'r 

Nant  in  his  writing. 

4.  A  letter  addressed  '  At  y  Golygydd  '  and  signed  '  Lleurydd,' 

probably  sent  to  Seren  Corner.     4  pp. 

5.  A  letter  from  Dr.  David  Samuel  to  Twm  o'r  Nant  dated 

Sept.  nth,  1790.     4  pp. 

Englj-^n  in  the  writing  of  T.  Edwards. 
Rhys  Lyflfant  i'r  nant  a  roe  naid,  o'r  gors. 

6.  A  letter  from  John  Jones,  Glanygors  to  Twm  o'r  Nant  dated 

Nov.  17th,  [1799]. 

7.  A  letter  from  Miss  Whitehouse    (great-grand-daughter  of 

Twm  o'r  Nant)  to  Sir  J.  Williams,  Bart.,  dated  23  March, 
1906, 


264  National  Library  of  Wales 

354-B.    Poetry. 

Williams  MS.  556.  Paper.  195x162.  86  pp.  i8th 
cent.     Welsh. 

A  Manuscript  of  Welsh  poetry  in  two  hands,  the  first  from 
p.  1-34,  and  the  second  from  p.  35-86.  The  first  part  was 
probably  written  by  Edward  Jones.  Thomas  Edwards  (Twm 
o'r  Nant)  wrote  the  latter  portion.  The  lower  portion  of  the 
first  eight  pages  has  been  torn  off.  The  name  of  Edward 
Barnes,  Feb.  21,  1786,  appears  on  p.  25. 

p.   I .     T ri  Englyn  a  wnaed  i  wr  ifangc  oedd  mynd  yn  weinidog  yr 
Efengyl. 
Pregethau  diau  deuant,  ith  annog.     E.  Jones. 
Englynion  i  bedwar  o  wyr  Llansanan. 

Shion  Ffowc  bur-eglur  o  Ogledd — Cymru.     4  v. 
Harri  a  chwe  bri  o  Chwibran,  Llwyd  od 
Lied  edwyn  dref  Sannan 
Buddiol,  cyd-eistedd  byddau 
I  fwrw  yw  Uwngc  fir  y  Uann. 
Englyn  a  wnaeth  Mr.  William  Wynii,  person  Llaugynhafal 
ir  bardd. 
Edwart  fardd  o  hardd  hirddawn — awenydd. 

2.  Englynion  wrth  edrych  ar  hen  drigfa  O.  Glyndwr. 

Gwael  gwedd.  .  .  .  gaead-wedd  y  goedwig,  Ihvybr  oer 

3.  Extracts  from  Powell's  History  of  Wales. 

4.  Owdl  foliant  i  Simwnt  Thelwal  o  Bias  y  ward. 

Ffynniant  teg  warrant,  ei  gwirod,  sy  ami.     5.  Vychan. 
8.     Owdl  foliant  i'r  im  rhai  ag  o'r  blaen. 

Arbennig  cynnig  cynnal,  mae  Samwel.     5.  Phylip. 
12.     Cowydd  canmoliaeth  i'r  un  rhai. 

Pwy'n  wladwr  penn  i  wledydd.     Rhys  Cain. 
15.     Owdl  foliant  i  Domas  Mostyn. 

Tomas  mur  difas  mawr  dyfiad,  trwy  ras.     S.  Vychan. 
19.     Awdl  foliant  i  Syr  Rhys  Tomas. 

Syr  Bwn  nerth  Dragwn  wrth  draugc,  y  Deyrnas.     T.  Aled. 

23.     Awdl  foliant  i  Harri'r  Wythfed. 

Harri  ap  Harri  pared,  yr  lesu.     S.  Brwynog. 

28.  Achau  Harri  'r  Wythfed. 

29.  Some  pages  have  been  lost  between  pp.  28  and  29,  con- 

taining the  beginning  of  a  poem  by  E.  Jones,  thirteen 

verses  of  which  are  preserved.     The  last  verse  begins  : 
Ni  wn  i  a  wyr  y  gwyr  sy'n  mesur. 
32.     Cerdd  o  gysur  i  wraig  weddw. 

Y  wraig  weddw  eiriau  gwiw-ddoetli.     E.  Jones. 
34.     Cerdd  merch  ifangc  a  gafodd  ei  thwyllo. 

Gwrandewch  arnai'n  cwynfan  wyf  druau.     E.  Jones. 


Additional  Manuscripts  354,  355  265 

POETRY— continued. 

p.  35.     Awdl  Rhyddid. 

Arddwyrea'r  ddewr  aweu.     D.  Ddu  Eryri. 

{See  '  Corph  y  Gaingc,  1834,  p.  33). 

48.  Englynion  (2). 

Gael  gvvraig  o  bydd  draig  ar  dro,  g^vae'i  chanfod. 

Rev.  Rob.  Williams. 
Ystyried  gweled  a  gwilio,  dychryn.     T.  Edwards,  Rhag. 

49.  Cywydd  Manvnad  Syr  W.  W.  Wynne.  t'°'  '^• 

Wele  !  Iwyrnaws  alarnych.     T.  Edwards. 
56.     Cywydd  J.  O. 

Gan  bwys  barn  a  fu  arnaf.      T.  E. 
61.     Awdl  Rhyddid. 

[Pan  greodd  Duw,  nodd  ordinhad,  y  bj'dl.     Imp  ft.  T.  E. 
68.     An  Elegy  for  Sir  W.  W.  Wynne. 

Behold  !  how  solemnly  the  bells  deplore.    Margt.  Edwards. 

70.  Englyn. 

Ifiengctid  ryddid,  raddaii,  ystyriwch. 

71.  Galarnad  y  Captain  Thomas  Myddleton,  1790. 

Or  dechreu  mae  er  dychryn.     T.  E. 
78.     Cerdd  ar  '  Hunting  the  Fox.' 

Trigolion  Llanufudd  o'ch  herwydd  mac'n  chwith.     T .  E. 
80.     Cerdd  ar  '  Young  Watkin's  March.' 

Dowch  a  Uiniwch  bob  Uawenydd,  deunydd  cynydd  cau. 
82.     Cyfansoddiad  ar  Salm  137. 

Wrth  fin  afonydd  Babilon. 
84.     Can  Ddeheubartheg  i'r  Tobacco  ar  Bib. 

Mae  dail  y  Tobacco  yn  dyfod  o  bell. 

Ysgvifennwydo  hen  Elisa  Bedler  mewn  Tafarn  yn  Heol 
y  dwfr  Ynghaerfyrddin,  1785,  gan  Thos.  Edwards,  fardd. 

355-B.    A  Bright  Northern  Star,  &c. 

Williams  MS.  SS7-  Paper.  198x162.  50  pp.  i8th  cent. 
Welsh  and  English. 

A  copy  made  in  the  18th  cent,  of  portions  of  the  book  by 
Thomas  Pugh  called  "  Brittish  and  Out-landish  Prophecies," 
I/Dndon,  1658. 

Pp.  1-29  of  the  MS.  correspond  with  pp.  1-17  of  the  book. 
Pp.  29-44         do.        do.  do.  75-84        do. 

The  rest  of  the  MS.  is  taken  from  various  parts  of  the 
printed  work.  The  MS.  was  formerly  in  the  possession  of 
E.  S.  Bala,  and  was  probablj^  written  by  one  of  the  Bala 
poets. 


266  National  Library  of  Wales 

356-B.    Englynion. 

Williams  MS.  558.     Paper.    200  x  158.     62  pp.     Boards. 

1747-1748.     Welsh. 

This  book  was  written  by  '  John  David  '  who  describes 
himself  as  '  chapplen  y  Cappel  vidoc '  in  the  years  1747-8. 
The  MS.  was  formerly  in  the  possession  of  Mr.  Egerton  Philli- 
more,  who  has  inserted  the  followmg  note  :  "  This  MS.  was 
given  to  Mr.  Howel  W.  lyloyd  about  1843  by  the  old  parish 
clerk  of  Llanelltyd,  nr.  Dolgelley.  It  is  a  collection  of  1193 
Welsh  Englyns  (or  Englynion)  in  the  hand  of  John  Davies, 
curate  of  Pentrevoelas,  Denbighshire  (called  by  its  old  name, 
Pentre  Vidoc  on  the  Title  page)  1747-8.  There  is  a  MS.  in 
his  hand  at  the  British  Museum,  and  another  in  my  own  pos- 
session. He  died,  I  think  in  about  1800,  aged  90.  Egerton 
G.  B.  Phillimore,  18  Oct.,  1893." 

John  Davies  read  the  lessons  in  Pentrevoelas,  earning  his 
living  by  clog-making  [Gwaith  T.  Edwards,  1849,  p.  ix.) 

The  englynion  are  all  numbered  and  the  names  of  their 
authors  appended  to  some  of  them.  Below  a  list  is  given  of 
the  authors  mentioned,  together  with  the  reference  to  the  num- 
ber of  the  englyn,  the  figure  (3)  prefaced  to  a  number  referring 
to  the  third  part  of  the  work  containing  "  Englynion  Gwa- 
gedd."  A  list  of  the  subjects  of  the  Englynion  as  far  as  they 
are  mentioned  in  the  MS.  has  been  added. 

p.  I.  Dyma  Lyfr  ag  ynddo  o  gwmpas  600  o  Englynion  :  O  Eng- 
lynion Duwiol  313,  o  englynion  Diharebiou  1 16,  o  englyn- 
ion gwagedd  164.  Wedi  i  hesgrifenu  gan  yr  Anghowrent 
ysgrifenydd  Jolin  David  Chapplen  y  Cappel  Vidoc  yn  y 
flwyddun  1747.     Mawrth  25,  1748. 

O  missiais  i  am  assio — geirie 
Ne  gwyredd  gymreigio 
Pob  Uenn  ar  ai  darllenio 
Beied  a  di  feied  fo. 

Darllennwch  cedwcli  i'ch  co — a  dysgwch 
Ryw  dwysgen  o  bono 
Chwi  welwch  wrth  i  chwilio 
Felused  fwyned  yw  fo. 

The  names  of  William  Jones  of  [Maentwrog],  David  Owen  and 
John  Jones  appear  on  p.  i,  also  two  englynion  beginning: 

1.  Llyfr  gweddi  ddifri  ddwufron — gyfiredin. 

2.  Os  beia  neb  wrth  ysbio  bai. 

2.     Englynion  in  the  writing  of  Robert  Lloyd. 

Y  Pasg  wul  Fair  cair  di  eel — groug  (2) .     Robin  Ddu. 
Engljm  i'r  bedd. 

Duw  a  fyntithio  ydunewudd  .  .  . 


Additionai,  Manuscript  356  267 

ENGLYNION— continued. 

p.  2.        Englynion  (2). 

1.  I'r  allt  rwy  yn  deallt  na  daf — i  fyny. 

2.  Arthur  aberur  oedd  bur — a  nerthol. 

3-12.     Myfyrdod  a  gweddiau  Wiliam  Cynwal  yn  Englynion  unodl 
union.       A  series  of  85    Englynion    by    W.    Cynwal, 
beginning : 
lesu  Grist  di  drist  dod  rann — a  bara. 

24.     Cyfri  o'r  briwie  a  ddioddefodd  yr  lesu    drosom,  medd   y 
Doctor  Liria,  o  waith  lolo  Goch. 
Pum  pymtheg  rheg  yn  rhi,  pedwar  cant. 

2$.     lesu  a  brynodd  y  byd. 

Trvvch  lid  trwch  ofid  trwch  afal — Adda. 

26.     Trugaredd  Duw. 

Dyn  sydd  lawn  ddigawn  ddrygedd,  heb  ochel. 

32.     Ymddiddan  a'r  Angau. 

Beth  wyd  angau  Uwyd  ar  lied,  ocli  wr. 

34.     I'r  rhai  sy'n  deudud  celwydd. 

A  ddeuto  gelwydd  ag  a  ddowtia,  gwir. 

35-46.     Diharebion  ac  Englynion  arnynt. 

47.  Englynion  i  EUin  Conwy  (7). 

Ar  fordon  botmon  lieb  wad,  i'm  gelwir. 
Esgob  Llanelwy  ar  i  fwrdd  ddydd  Natolic  a  orchmynodd 
na  chae  neb  ddiod  yn  gynt  nac  idd)ait  ganu.     Ac  yno  y 
deyde  S.  T.  fel  hyn  : 

Er  seigie  gore  a  garwn,  er  bwyd 
pob  adar  a  fensiwn 
Dygwch  fir,  i'r  bwrdd  hir  hwn 
Dygwch,  ond  e  ni  a  dagwn. 
I'r  eos. 

Miwsig  min  coedwig  mewn  ceudawd,  y  Uwyn.  S.  T. 

48.  I  Blaens  ych  Edward  (3). 

Pe  bawn  facr  ar  Gaerlleon  gawr,  a  Chwyntri. 
I  Ddows  (4). 

Dy  wen  gwiw  lawen  sy'n  goleuaw,  byd.     F.  T. 

49.  Englynion  Margared  Wenn. 

Marged  mal  Luned  aur  melynion,  frig  (8). 
Englyn  i  fron  merch. 

Mal  grisial  crustal  pob  Cristion,  ai  car. 

50.  Englynion  Catrin  Rhys. 

Pur  wawr  per  aroglwawr  peryglys,  cwynfawr. 

53.     Englynion  i  Syr  Harri  Sydne,  Arghvydd  President  Cymru 
pan  oedd  yn  rhcdeg  att  y  fodrwy  mewn  gwisg  o  ddail 
eiddew  garr  bronn  y  frenhines  Elsbeth. 
Pcithynwyd  assiwyd  ar  osail,  brestwyrdd  (5).     S.  T. 


268  National  Library  of  Wales 

ENG  LYNION— continued. 

p.  54.     Englynion  i  ferch. 

Perffeithdlos  linos  Inniedd,  bert  siriol  (3).     S.  T. 
Englynion  i  Ferch. 

Megais  arw  drais  oerdrwni,  o'ch  cariad. 
Englyn  i'r  pibbe  (bagpipes?). 

Gormod  yw  i  chod  ai  cheg,  ai  chanol 
Ni  chwennych  roi  gosteg, 
Gwydd  ddirowiognvydd  rygreg 
Gwydd  groch  yn  rhoddi  gwaedd  greg. 
Englyn  i  Bont  Ruffudd. 

Tecca  tir  trwy'n  sir  lie  tro  seren — deg.     S.  T. 

55.  Englynion  i  Filgi. 

Gweithgar  gafaelgar  filgi — gwyn  dy  bais  (3).     5.  T. 
Am  dyugu  anudon. 

Anffyddlon  ddynion  drvvy  ddauwyneb,  lieb  wedd. 
Englyn  yn  henwi  cymydau  Mon. 

Menai  a  Malldraeth  rai  mwynion,  Twrcelyn. 
Moliant  i  Lundain. 

Lie  iachus  melus  ymelyd — a  gwin  (2).     S.  T. 

56.  I  flwyddyn  ddrwg. 

Mae'n  rhyfedd  eb  wedd  y  byd. 
Pan  losgodd  Eglwys  Bowls  yn  Llundain. 

Llundain  drist  Uawn  yw  dan  drip. 
I  Gymraes  yn  Idiindain. 

Rhyw  flaenau  saethau  sythion,  nevvidiawl. 
Englyn  i  ddangos  fod  heddiw  ferch  a  heudde  yr  afal  aur  yn 
well  na  Venws  pe  byw  fyddai. 

Pe  byw  Paris  ddewisaur,  draserch. 
Englynion  i  ofyn  gwair  i  gefiyl  cul. 

Mae'r  cefEyl  gogul  digigog — dyras  (2).     5.  T. 
I  gwrw  Caer. 

Naws  eidral  meddal  sy'n  meddwi — Saeson. 
I  Fir  drwg. 

Dy  fir  od  yfir  dihafarch — losgiad. 
I  gwrw  Llanwnnog  yn  Sir  Drefaldwyn. 

Ni  ffynnodd  y  cwrw  cynfEonnog — ai  gael. 

57.  Englynion  i  fwynen  Gwynedd. 

Gwyn  i  fyd  ennyd  a  gae  annedd,  clyd. 
Englynion  Gwyl  Bawl. 

Gwyl  Bawl  wybodawl  pob  hedydd,  ai  cluw  (4). 

D.  Nayimor 

58.  Dau  englyn  i  Sr  Thomas  Goch  am  gymryd  etifedd  a  cheisio 

goesibion  iddo  a  chwedi  peri  iw  fam  i  roi  fo  i  wr  arall. 
Hysbyswch  y  mab  pes  buasai,  ben-goch. 
Englynion  i  Hiraeth. 

Gwehvch  na  chehvch  wyf  drychioludh,  gul. 


Additional  Manuscripts  356,  357 


269 


ENGLYNION—contlnued. 

p.  59.     I  gi  drvvg  i  dafod. 

Dod  fach  i'r  ci  bach  ai  co'r  byd,  a  barodd. 

60.  Englynion  Mr.  William  Williams  Curat  Llysfaen  gynt,  ar  ol 

hynny  Person  Llann  Elian,  i  Richart  Owens  o  Lys- 
faen  am  werthu  i  dir. 
Lie  by  bias  addas  iddyn,  ond  gwaeledd  (5). 

61.  Gofyniad  ynghylch  clochdy  Henllan,  yn  ymyl  Dimbech. 

Pa  helynt  ydoedd  gynt  i'r  gwyr,  clowch  Tom.     W.  W. 

61 .  Atteb  i'r  uchod. 

Di  erfyn  gofyn  ar  gan — yr  ydych.  (8). 

62.  Englyn  am  seccuroriaeth  Evan  Lloyd  o  Gefnmeiriadoc. 

Chwe  seccuttor  ar  drysor  a  drwssian,  ond  rhyfedd. 
Englyn  i  Ffynon  Llanrhaiadr. 

Drwy'r  fronn  rad  eigion  redegog,  yvv  lion. 

AUTHORS   OF  ENGtYNION. 


W.  Cynwal,  1-85,  103,  147,  238. 
Dafydd  Nanmor  (3),   11 5-8. 
Dafydd  Siengcyn.  148. 
Edward  ap  Raff,  127,  272. 
Ellis  ap  Llewelyn,  89. 
Thomas  Evans,    120. 
GrufFudd  ab  Evan,  (3),  5. 
lolo  Goch,  204. 
Owen  Jones  o  dref  Machynlleth, 

no. 
Lewis  Glyn  Cothi,  86,  122. 
Lewis  Menai,  98-9. 
Edw.  Lloyd,  (3),  78. 
Moris  Dwyfech,  296. 
Owen  Gruffudd,   (3),   166. 
Owen  Gwynedd,  304. 
Thomas  Prj^s,   (3),   137-8. 


Raff  ap  Robert,  293. 

Robert  ap  Harri,  208. 

Roger  Cyffin,  261. 

Rhys  ap  Niclas,  93. 

Sion  Brwyiiog,  263,  266. 

Sion   Phylip,   94. 

Syr  Mathew,  209. 

Syr  Sion  Siengcyn,  95. 

F.  T.   (3),  20-23. 

vSion  Tudur,  244,  276,  (3)  8-16, 

34-77,    86-90,    96-7,     102-3, 

127-132,  135,  145. 
Wm.  Llyn,  255-7. 
Wm.  Sion  Wynn,  141,  143,  150, 

278-9,  294. 
W.  W.  (Curat  Llysfaen  Hyd.  10, 

1669)   (3),  149-154- 


357-B.    A  Welsh  translation  of  Gray's  *  Bard.' 

Williams  MS.  559  Paper.  205x172.  24  pp.  Card- 
board Case.     1867.     Welsh  and  English. 

A  Translation  of  The  Bard  by  T.  Gray  into  Welsh,  by 
John  Jones,  (Talhaiarn)  in  the  latter's  autograph.  The  trans- 
lation was  apparently  prepared  for  a  competition  at  the  Car- 
marthen National  Eisteddfod,  1867.  Inserted  in  the  book  is  a 
printed  sheet  entitled  'Tri  Englyn  ar  Fedd  Talhaiarn,'  Eistedd- 
fod Rhyl,  1870,"  by  Islwyn,  also  a  letter  from  Mrs.  E.  A.  Jones 
to  Sir  John  Williams  with  reference  to  the  "Talhaiarn  MSS." 


270  National  Library  of  Wales 

358-B.    Collections  for  the  Life  of  Rev.  J.  Blackwell  (Alun), 
1797-1840. 

Williams  MS.  560.  Paper.  Unbound  in  Cardboard 
case.     19th  cent.     English  and  Welsh. 

A  bundle  of  papers  in  a  cardboard  case  consisting  of : 

1.  Some  notes  of  "  A  Sketch  of  the  Early  Life  of  the  Rev. 
John  Blackwell,  B.A.,"  written  by  the  Rev.  D.  James  (Dezvi  o 
Ddyfed)  1 803-1 871.     13  leaves. 

2.  Seven  letters  written  by  Rev.  G.  Edwards  {Gutyn  Padarn) 
to  Mr.  Isaac  Clarke,  publisher,  of  Ruthin,  between  June  and  Aug., 
1850  with  reference  to  the  publication  of  Blackwell's  works,  which 
were  edited  by  the  Rev.  G.  Edwards  and  published  by  Clarke  in 
185 1.  Also  a  letter  from  the  Rev.  Joseph  Hughes  {Cam  Ingli) 
addressed  to  the  Rev.  D.  James,  a  letter  from  Rev.  Thomas  Jones 
(Glan  Alun),  dated  July  7th,  1849,  and  addressed  to  Mr.  Isaac 
Clarke,  and  a  letter  from  Mr.  H.  Bellenden  Ker  dated  Oct.  10,  1849, 
also  addresssed  to  Mr.  Clarke.     All  the  letters  refer  to  Blackwell. 

3.  Cuttings  from  newspapers  and  periodicals  relating  to 
Blackwell,  and  proofs  of  portions  of  the  book  Ceinion  Alun, 
published  in  185 1. 

4.  The  autograph  MS.  of  a  portion  of  the  Brief  Memoir  of 
J.  Blackwell,  written  by  Rev.  G.  Edwards  and  printed  in  Ceinion 
Alun. 

This  Case  also  contains  an  imperfect  sermon  by  Black- 
well  and  notes  on  the  Welsh  Bible. 

359-B.    Letters  to  the  S.  P.  C.  K. 

Williams  MS.  561.  Paper  215x168.  394  pp.  Bound 
in  boards.     18th  cent.     English. 

Formerly  Phillipps  MS.  17481.  A  large  number  of 
letters  written  between  1745  and  1783  by  correspondents  in 
England  and  Wales  to  the  Secretaries  and  other  officials  of 
the  Society  for  Promoting  Christian  Knowledge  with  refer- 
ence to  the  supply  of  Bibles  and  other  publications  for  dis- 
tribution in  various  parishes  in  England  and  Wales. 

Many  of  the  letters  were  written  by  Welsh  clergy,  of 
whom  a  list  is  appended  : 

Brooks,  J.  S.,  Llanarth,  75,  215.  Hughes,  Wm., Northampton,  11. 

Edwards,  J .,  Llanbadarn  Fawr  9.  Rees,  Oak,  Llanarthney,  1 19. 

Ellis,  J.,  Amlwch,  197.  Roberts,    J.    Llanbedrog.     168, 

Evans,   Phillip,  Llangeler,   i.  jgg    371. 

Griffith,  R.,  Carnarvon,  194.  Rogers,  J.,  Carmarthen,  339. 

Griffith,  W.,  Amlwch,  189.  Samuel,  W.,  Nantglyn,  291. 

Gwynne,  B.,  Llandovery,  185.  Skinner,  Wm.,  Llangattock,  135, 

Holcombe,  J.  Tenby,  23.  313. 

Howell,  Howell,  Kilkennin,  375.  Thomas,  John,  Monmouth,  373. 


Additional  Manuscripts  359 — 362  271 

LETTERS  TO  THE  S.  P.  C.  K.— continued. 

Thomas,    Joshua,    Penpio,    301,  Williams,  T.,  Brecon,  161,  261. 

3^7-  Williams,   T.,   Llanegwad,   233, 

Thomas,    Wm.,    Llandaff,    307,  245,  265,  333. 

36S1   369-  Worthington,    J.,    Llanrhaiadr, 

Vaughan,    T.,    Llandyrnog,    39,  168,  169,  271,  273,  279. 

63,  67,  129.  Wynn,   W.,    Llangynhafal    (the 

Vincent,  James,  Beaumaris,  53,  poet),    330. 

57-  Yardley,  E.,  Archdeacon  of  Car- 
Walters,  T.,  Penmaen,  161,  257.  digan,  139,  143,  147,  151. 

860-C.    Cofion  Hanesol  am  Feirdd  Mon. 

Williams  MS.  562.  Paper.  250x205.  34  pp.  Un- 
bound.    19th  cent.     Welsh. 

An  account  of  the  Anglesey  poets,  Goronwy  Owen,  Lewis 
Morris,  Richard  Morris,  etc.,  transcribed  from  Diddanwch 
Teuluaidd,  1817,  pp.  v-xxxii. 

361-A.    History  of  Religion  in  Cardiganshire. 

Williams  MS.  563.  Paper.  170x108.  72  pp.  Card- 
board case.     19th  cent.     Welsh. 

Historical  notes  probably  written  in  the  year  1847  with 
reference  to  the  origin  of  the  Calvinistic  Methodist  and  Baptist 
denominations  in  various  parts  of  North  Cardiganshire.  The 
author  describes  the  work  as  '  Hanes  Crefydd  yn  Sir  Aber- 
teifi.'  but  he  only  mentions  the  following  places.  Llwynrhys 
and  Llwynpiod,  pp.  13,  45,  53  ;  Tregaron,  pp.  17,  25,  37,  53 ; 
Swyddffynon,  pp.  20,  48,  54  ;  Pontrhydfendigaid,  pp.  21,  29, 
49,  54  ;  Ysbytty,  p.  24  ;  Blaenpenal,  p.  30  ;  Bronant,  p.  33  ; 
Berth,  p.  34  ;  Lledrod,  p.  35  ;  Capel  Afan,  p.  55  ;  Cytion,  p.  56 ; 
Aberffrwd,  p.  59  ;  Dyffryn,  p.  60  ;  Penygarn,  p.  61  ;  Capel 
Dewi,  p.  62  ;  Penllwyn,  p.  63  ;  Borth,  p.  64  ;  Taliesin,  p.  64  ; 
Graig,  p.  65  ;  Ponterwyd,  p.  66  ;  Cwmystwyth,  p.  67  ;  Tri- 
sant,  p.  68  ;  Aberystwyth,  p.  69. 

362-A.    Note-books  of  the  Rev.  T.  Rees,  D.D. 

Williams  MS.  564.  Paper.  Cardboard  Case.  19th  cent. 
Welsh  and  English. 

A  Collection  of  eleven  note  books  of  various  sizes  mostly 
in  the  writing  of  the  Rev.  Thomas  Rees,  D.D.,  of  Swansea 
(1815-1885).  They  contain  notes  made  by  Dr.  Rees  from 
various  sources,  printed  and  manuscript,  when  preparing  his 
History  of  Protestant  Nonconformity  in  Wales. 


272  National  Library  of  Wales 

363-A.    Collection  Books  of  the  Rev.  T.  Rees,  D.D. 

Williams  MS.  565.  Paper.  Cardboard  Case.  19th  cent 
Welsh  and  English. 

Twelve  small  Memoranda  books  used  by  the  Rev.  T. 
Rees,  D.D.,  and  others  when  collecting  towards  various 
causes  including  the  following  :  Ebenezer,  Swansea ;  Hill 
Congregational  Chapel,  Swansea ;  Pendref,  Bangor ;  Col- 
lection for  the  Congregational  Union  at  Swansea,  1871  ; 
Penywain  Chapel,  1819,  collected  by  Rev.  D.  Davies  ;  Beau- 
fort Chapel  ;  Mr.  Thomas  of  Hanover's  portrait.  Two  of 
the  books  also  contain  historical  memoranda. 

364-C.    Sermons  by  T.  Rees,  D.D. 

Williams  MS.  564.  Paper.  Cardboard  Case.  19th  cent. 
Welsh  and  English. 

A  large  bundle  of  sermons  and  other  papers  written  by 
the  Rev.  T.  Rees,  D.D.  Amongst  them  is  the  charge  de- 
livered by  E.  Rowlands  on  the  ordination  of  Dr.  Rees,  Sept. 
15th,  1836. 

365-A.    Sermons. 

Williams  MS.  567.  Paper.  150x99.  268  pp.  Calf. 
17th  cent.     English. 

A  volume  of  sermons  written   about   1671.     There   is 
nothing  to  indicate  who  the  author  was.     At  the  end  of  the 
book  (pp.  258-260)  there  is  a  poem  beginning  : 
Ten  virgins  have  been  drousing. 

There  are  also  some  lists  of  names  on  pp.  262-266, 
written  in  1671.  The  name  Edward  Penry  has  been  written 
on  p.  268. 

366-A.    Poetry  by  Vavasor  Powel  and  others. 

Williams  MS.  568.  Paper.  146x104  160  pp.  Vel- 
lum.    17th  cent.     English  and  Welsh. 

A  book  containing  religious  poetry  written  in  various 
hands  of  the  17th  cent.  It  is  possible  that  the  greater  portion 
of  the  book  (pp.  9-132)  is  in  the  writing  of  Vavasor  Powel, 
though  his  name  does  not  occur  anywhere.  The  poem  en- 
titled '  The  Lamentation  of  Jeremiah  '  on  p.  14  was  composed 


Additional  Manuscript  366  273 

POETRY  BY  VAVASOR  POWEL  &  OTHERS— continued. 

by  him,  and  was  printed  in  a  slightly  different  form  in  the 
Bird  in  the  Cage,  1662.  The  following  names  have  been 
written  in  the  book  : 

William.  Bries,  p.  i,  4,  21,  42.  Elisabeth   Bries   (1697),   142. 

William  Thomas,  4,  6,  13,  93.  J.  Jarman,   143. 

Wm.  Bebb,  7.  John  Bries,  155. 

Joha  Jones,  92,  97,  142.  Nathaniel  Jones,  155. 

Lewis  Turner,  129.  Thomas  Jones,  (1696),   155. 
Rogger  Williams,  136. 

A  considerable  amount  of  the  poetry  was  composed  after 
1660,  while  the  author  was  in  prison.  Daniel  L,loyd  of 
Wrexham  to  whose  memory  two  elegies  have  been  written 
(pp.  101-2)  was  a  friend  of  Vavasor  Powel.  He  died  in 
1656. 

p.  I.     Verses. 

The  more  prepar'd  we  are  to  die. 
The  purest  come  is  cleanest  fanned. 
2.     A  Poem  of  ...   . 

Full  of  mercy,  full  of  love. 

In  a  later  handwriting. 

5.     Englynion  (3). 

Na  char  fel  hagar  hogin  :  min  mall 

Yr  arglwydd  hylwudd  rhudd  olud  :    iw  naf. 

I  Sion  deg  foddion  dwg  fi — Arg'wydd  Dduw. 

9.     The  Real  Round  head. 

God  commands  me  to  round  my  head.     14  v. 
14.     The  Lamentation  of  Jeremiah. 

How  doth  the  sittie  sit  alone.     22  v. 
22.     The  saints  are  few,  a  little  frost  hath  kil'd.      1 14  11. 

28.     A  Dialogue  betweene  Feare  and  Faith. 

I  doe  much  feare  Christ  crosse  to  weare.     33  V. 
36.     Its  Strang  to  see  what  turneings  bee.     1 1  v. 

376.  The  Lukwarme  Neuter  or  the  Right  Apostate. 

It  is  safest  if  that  I  can.     168  11. 
45.     The  Apostate's  Conscience  awakened. 

What  dost  thou  say  unhappy  man.     116  11. 
49.  Cheere  up  yee  faithfuU  soules  be  not  afraide.     10  v. 

51.  Wee  know  lord  that  all  things  Thou  dost.     36  11. 

52.  The  Lord  redeemes  the  soules  of  those.     48  11. 
54.         We  wait  O  Lord  on  thee.     4  stz. 

59.  Union  with  Christ,  and  Knowledge  sound.     96  11. 


274 


National  Library  of  Wales 


POETRY  BY  VAVASOR  POWEL  &  OTHERS— continued. 

p.  6i,     Whosoever  would  live  long  and  blessedly  let  h-im  observe 
these  following   Rules  by  which  he  shall  attain  to 
that  which  he  desircth. 
Thoughts  :  Divine,  awfull,  godly. 
Talk  :  Little,  Honest,  true,  &c. 

62,  Most  great  Jehovah  who  dost  dwell  on  high.     6  v. 

63.  You  who  now  mourne  wth  Zion  in  distress.     26  v. 
66.  O  yt  my  head  of  teares,  a  fountaine  weare.     20  v. 
70.  A  Dialogue  beetwene  Zion  and  Bab'lon. 

Babilon.     Rejoyce  will  I  triumphantly.     10  v. 
74.         You  m'ghty  members  of  the  house  of  pears.     34  v. 
79.         Lord  here  are  wee,  prisoners  for  thee.     36  v. 
84.     [The  Tale  of  Francis  Spira]. 

All  Christans  friend  now  harken  well.     26  v. 
88.     O  God  grant  us  of  thy  free  grace.     126  11. 
92.     Halleluiah  on  Moimt  Pisgah. 

A  sight  of  Cananan.     134  11. 
96,  99-100.     Lord  teach  us  for  to  understand.     20  v. 


97- 


102. 

106. 
115. 

116 
117 


119 


125. 


.  .  .  leave  us  not  then  for  we  agen.     Impf, 

Made  upon  the  hearing  of  God  visiting  with  sicknes  a  godly 
Christian. 

Afflictions  sore  doe  more  and  more.     Impf. 
[Elegy  on  Daniel  Lloyd  of  Wrexham.] 

Is  Daniell  Lloyd  removed  away.     10  v. 
Another  Elegy  on  the  same. 

Now  Daniell  Lloyd  is  in  his  grave.     16  v. 

Rejoyse  in  God  the  Lord  alone.     172  11. 

Godlinesse  is  great  gaine.     A  coppy  of  verses  that   John 
Quarell  made  on  this  subiecte. 

What  good  doth  godlinesse  to  good  men  yeeld.     26  11. 
Another  coppy  about  the  knowledge  of  God. 

Whoever  doth  desire  his  soule  to  save.     24  11. 
Another  coppy  on  Christ. 

O  all  yee  men  come  here  behold  and  knowe.     24  11. 
Another  coppy  on  wisdome, 

Wisdome  doth  far  excell  the  purest  gold.     38  11. 
The  Latine  coppy  translated  into  English. 

With  a  strong  heart  there  grief es  and  sorrowes  beare.  30 11. 

A  coppy  of  verses  translated  out  of  the  Latine  into  English 
upon  the  Nativity  of  Christ. 
Awake  O  muse  some  help  unto  me  lend.     98  11. 

A  Epitaph  yt  Mr.  John  writ  his  schoolfellow  made  at  his 
funerall. 
O  reader  stay  prepare  thine  heart.     120  11. 


Additional  Manuscripts  366 — 368  275 

POETRY  BY  VAVASOR  POWEL  &  OTHERS— continued. 

p.  130.  Lament  with  me,  O  friends,  lament.     20  v. 

133.     In  a  later  writing:  An  Elegy  upon  the  much  Lamented 
Death  of  that  faithfull  and  unwearied   Labrour  in 
the   Lords  vineyard  Mr.  Henry  Maurice  deceased 
the  30th  day  of  July,  1682. 
Zion  be  girt  with  sacloth  and  lament. 

136.  Anagram.     Henry  Maurice.     I  have  run  my  race. 

Heare  lieth  one  of  Abel's  race.     14  11.     [JRogger  Williams. 

137.  Bamwr  doith  y  fym  i  gynt.     4  11. 

1 39.  An  anagram  upon  the  deth  of  Henry  Wms,  minister  of  the 
gospel. 

Oh  death  couldst  thou  not  by  due  searching  find.  63  11. 
143.     [Elegy  on  Mr.  Owens].  [William  Brees. 

Is  Mr.  Owens  dead  and  gone.     12  11.     J,  Jar  man. 

145.  Epitaph  on  Mrs.  Jane  Owen. 

Mewn  daiar  oer  dan  draed  fel  finne. 

146.  Notes  of  a  sermon  by  Daniel  Phillips  at  Newtown, 
155.     How  doth  the  city  sit  alone.     5  v. 

367-A.    Sermons  by  Rev.  Lewis  Rees,  &c. 

Williams  MS.  569.  Paper.  100x167.  122  pp.  Calf. 
i8th  cent.     Welsh  and  English. 

An  oblong  Music  Note-book  belonging  at  one  time  to  the 
Rev.  Lewis  Rees  (1710-1800)  of  Llanbrynmair  and  Mynydd 
Bach.  The  book  was  however  utilized  for  other  purposes. 
It  contains  receipts  for  the  rent  of  land  held  of  H.  Shales  from 
March  1755,  of  a  farm  called  Penybedw,  paid  by  Rees  from 
Dec.  1764  onwards,  of  Tyr  yn  heiol,  Llangyfelach,  from  Oct, 
1764  to  1783,  and  of  property  held  of  Margaret  Vaughan  from 
March  1766  to  Aug.  1776.  It  also  contains  a  number  of 
sermons  (pp.  2-T1)  and  (pp.  34-98),  musical  notation  (pp.  108- 
118),  and  a  Welsh  hymn  on  the  inside  cover  beginning  : 
Planigin  ydwyf  arglwydd. 

368-A.    Sermons. 

Williams  MS.  $yo.  Paper.  163x110.  Cardboard  Case. 
18. h  cent.     Welsh  and  English. 

Three  books  in  a  cardboard  case. 

I.  Tystyn  pregeth  Mr.  William  Davies  yn  y  Mynydd 
Bach  yn  Mis  Awst,  1722.  This  book  contains  notes  of  sermons 
preached  at  Mynydd  Bach. 

II.  Notes  of  sermons  preached  at  Mynydd  Bach  and 
Abergorlech  in  1761.  Also  a  sermon  preached  by  the  Rev. 
Daniel  Rowland  at  Abergorlech,  Sept.  28,  1739,  with  a  hymn, 

T2 


276  National  Library  of  Wales 

SERMONS— continued. 

a  sermon  preached  by  J.  H.  at  Mynydd  Bach  on  Sept.  30,  1739, 
sermons  by  M.  Bloam  and  Owen  Davies  at  the  Mynydd  bach, 
Sept.  10,  1747,  and  sermons  by  J.  H.,  John  Davies  and  T. 
WilHams  on  various  dates.  Portions  of  a  Welsh  almanac 
for  1739  have  been  bcund  up  with  the  MS. 

III.  Sermons  apparently  in  the  writing  of  Thomas 
Williams  of  Mynydd  Bach.  There  are  also  sermons  by  David 
Penry  (Oct.  1705),  J.  Harries  (1726,  etc.),  William  Davies 
(1726-7),  Jenkin  Thomas  (1726-7),  Abel  Francis  (1727), 
Christmas  Samuel  (1740),  Rees  Davies  (1748),  Philip  Pugh 
(1742)  and  Daniel  Rowland  at  Aber  Gorlech  (Oct.  27,  1741). 
Most  of  the  sermons  were  preached  at  Mynydd  bach  and  Aber- 
gorlech.  Parts  of  a  Welsh  almanac  have  been  bound  up  with 
the  book.  In  one  place  the  following  occurs  :  '  David  Fisher 
wrote  this  sermon.' 

369-A.    Register  of  Mynydd  bach  Chapel. 

Williams  MS.  ^yi.  Paper.  175x80.  308  pp.  Vellum 
binding  with  brass  clasp.     i8th  cent.     Welsh  and  English. 

The  Register  of  the  chapel  of  Tirdunkin  or  Tir  Doncyn 
in  the  parish  of  Llangyfelach.  The  chapel  is  better  known 
as  Mynydd  Bach  (Hanes  Eglwysi  Annihynol  Cymru,  Cyf.  II, 
pp.  2-27).     The  book  contains  : 

1 .  The  Church  Covenant  with  the  names  of  all  the  signatories 
to  it  originally  made  in  1700  (p.  5). 

2.  The  record  of  all  the  children  of  Church  members  from 
1688  to  1784.     (pp.  61-101,  103-115,  119-125,  127-128). 

3.  Record  of  the  marriages  of  members  from  1700  onwards 
(pp.  102-3). 

4.  Record  of  baptisms  of  adults  from  1690  (pp.  116-8). 

5.  Record  of  persons  excommunicated  '  since  our  brother 
Lewis  Davies  is  become  our  pastor  '  (p.  126). 

6.  A  True  Record  of  all  patents,  briefFs  and  certificates 
which  occasioned  any  publick  collection  of  money  amongst  this 
Church  Meeting  att  Tirdunkin,  since  the  first  day  we  met  here 
which  was  ye  4th  day  of  August,  1700."  This  contains  many 
interesting  entries,     (pp.   134-165). 

7.  A  Record  of  all  the  oflBcers  chosen  in  the  Church  from  the 
death  of  Mr.  Robert  Thomas  in  1692  (pp.  162-165). 

8.  A  list  of  members  added  to  the  Church  between  Nov.  10th, 
1730,  and  Nov.  7th,  1731  (p.  170). 

9.  Account  of  deceased  ministers  and  members  (pp.  289-276 

and  1 50-1 5 1). 

A  few  memoranda  as  to  deaths  and  marriages  occur  on  pp. 
303-4.     Page  75-6  has  been  torn  out  of  the  book. 


Additional  Manuscripts  370,  371  277 

370-A.    Sermons  by  Dr.  Thomas  Rees. 

Williams  MS.  5y 2.  Paper.  161x103.  Calf,  ig'.h  cent. 
Welsh. 

Sermons  wri  ten  by  Dr.  Thomas  Rees,  and  delivered  at 
Craigybargoed,  Sept.  25,  1836,  Sept.  17,  1837,  ^^c.  The  book 
also  contains  personal  memoranda,  such  as  the  list  of  books 
in  English  and  Welsh  owned  by  Dr.  Rees  in  1837. 

371-B.    Register  of  Mynyddbach  Chapel,  Llandilo. 

Williams  MS.  573.  Paper.  204x154.  142  pp.  Calf. 
i8th  cent.     Welsh  and  English. 

The  first  38  pages  of  this  MS.  were  apparently  written 
by  various  members  of  the  Christmas  family.  On  p.  9  we 
fiiad  "  David  Christmas  his  Book  July  21,  1822.  Bout  at 
Llandilo  1822,"  on  p.  27,  '  David  Christmas  was  married  with 
Jemeima  his  wife  on  the  first  day  of  June,  it  was  on  Wednes- 
day 1808  "  ;  then  follow  the  names  of  their  children.  The 
rest  of  the  MS.  is  the  Register  of  Mynydd-bach  Chapel,  and 
possibly  the  first  38  pages  were  sewn  with  the  latter  portion 
when  the  book  came  into  the  possession  of  D.  Christmas. 
The  Register  is  a  valuable  document,  and  is  numbered  in 
folios. 

f.  I.     A  Form  of  Testimonial  written  by  John  Harries  in  1737. 

2.  '  Enweu  thai  o  aulodeu  Eglwys  Jesu  Grist,  oedd  jai  cyfan- 
eddu  yn  agos  i  Mynydd  bach,  ymhlwydd  Llandilo  a  Llan- 
vynyth  yn  amser  turnasssiad  Charles  'r  Ail,  o  boitu'r 
flwyddyn  o  oidran  ein  Harglvvydd  1650,  ac  yn  cyfarfod 
y  addoli  Duw  yn  nhy  William  Phillip  y  gof,  ymlilwydd 
Llandilo  He  a  elwyr  y  (brjm  melin) . 

2b.  A  similar  list  for  1 71 5,  when  the  book  was  commenced.  The 
names  of  the  members  in  the  parishes  of  Llandilo,  Llan- 
fynydd,  Llangathen,  Llanddeusant,  Llansawel  and  Llan- 
fihangel  Rhos  y  Corn  are  given  separately'. 

5 .     Names  of  infants  baptized  from  April  3rd,  1715. 

6b.  Names  of  the  members  received  at  Mynydd  bach  and  Aber- 
gorlech,  since  1724  by  Rev.  John  Harries. 

10.  Names  of  Members  at  Mynydd  bach  and  Abergorlech  and 
date  of  their  respective  deaths  from  1721. 

14.     Infants  baptized  by  J.  Harries. 

17.     "  The  Proffession  of  Thomas  William,"  dated  Aug.  i,  1735. 

186.  "The  Proffesion  of  faith  that  John  Harries  made  and  de- 
livered upon  his  ordination  at  Pant  Teg." 

216.  "The  names  of  Revolters  that  revolted  from  ye  Church 
of  Christ  ordinarily  meeting  at  Mynydd  Bach  and  Aber- 
gorlech." 


278  Nationai,  Library  of  Wales 

REGISTER  OF  MYNYDDBACH  CHAPEL— continued. 

f.  24.  A  true  account  of  money  collected  at  Mynydd  Bach  and 
Abergorlech  towards  ye  relief  of  poor  and  indigent 
persons,  &c. 

2jb.  An  account  of  Christmas  David  who  died  July  3,  1742. 
30-326.  Baptisms. 
33-35,     Deaths. 

37.     Members  received  into  the  Church  by  J.  Harries  between 
1737  and  1743. 

436.  Receipts  of  the  Rev.  William  Davies,  minister  of  the  Chapel 
between  1721  and  1723. 

50-51.     Notes  relating  to  the  years  1792  and  1794. 

372-B.    Miscellaneous  Papers  of  the  Rev.  T.  Rees,  D.D. 

Williams  MS.   574.     Paper.     80  pp.     Cardboard  Case. 
19th  cent,     English. 

This  case  contains  the  following  documents. 

1.  A  copy  of  the  Trust  Deed  of  the  Tabernacle  Chapel, 
Llanvaches,  dated  19th  Nov.,  1802.     12  pp. 

2.  Copy  of  the  Minutes  of  a  meeting  of  the  Trustees  of  Berea 
Chapel,  Blama,  Mon.,  held  on  Jan.  29th,  1878,  with  regard  to 
damage  done  to  the  Chapel  by  the  working  of  coal  seams  imder- 
neath  it.     4  pp. 

3.  Declaration  of  Trust  of  Penywain  Chapel,  Llanfihangel, 
nr.  Llantarnam,  dated  Nov.  1818. 

4.  Some  account  of  Watford  Chapel  near  Caerphilly,  prepared 
by  David  Davies  of  Cwm,  from  the  deeds  and  papers  in  his  custody 
as  one  of  the  Trustees  of  the  said  chapel,  Jan.  26th,  1872.     4  pp. 

5.  A  lawyer's  bill  sent  in  to  the  Trustees  of  Barham  Chapel, 
Cendl.     4  pp. 

6.  An  account  of  the  proceedings  for  the  transference  of  the 
Ebenezer  Chapel,  Bassaleg,  from  the  English  to  the  Welsh  Inde- 
pendents, 1834.     52  pp. 

373-C.    Historical  Memoranda  of  the  Rev.  T.  Rees,  D.D. 

Williams   MS.   575.      Paper.      Cardboard    Case.      19th 
cent.     English  and  Welsh. 

The  case  contains  the  following  papers. 

1.  Hanes  yr  Eglwys  Anymddibynol  yn  Llangattwg.  A 
document  of  18  pp.  written  by    '  Hanesydd  ieuanc." 

2.  Ychydig  o  Hanes  yr  Eglwys  Gynulleidfaol  yn  Nhrefgam, 
Dyfed,     14  pp. 

3.  Hanes  yr  Eglwysi  Annibynol  yn  siroedd  Fflint,  Maesyfed 
a  Maldwyn.     24  pp. 

4.  A  lecture  on  Nonconformity  in  Wales  by  Dr.  T.  Rees, 

5.  Notes  on  Nonconformity  in  Swansea  by  Dr.  Rees, 


Additional  Manuscripts  373-377  279 

HISTORICAL  MEMORANDA— continued. 

6.  History  of  the  Independent  Church  at  Rhayader. 

7.  A  note  book  containing  a  pedigree  of  the  \\'roth  family, 
a  copy  of  a  letter  from  Walter  Cradock  dated  Jan.  26,  1648, 
extracts  from  the  Willson  MSS.  with  reference  to  Konconformist 
academies  in  Wales,  and  "  The  state  of  the  Baptist  churches  in 
Wales,  1775." 

8.  Copy  of  a  return  made  by  the  Registrar  of  the  Diocese 
of  Llandaff  of  all  places  of  religious  worship  certified  in  that  Court 
from  1688  to  1852. 

9.  Students  at  the  Welsh  Academy  encouraged  by  the  Pres- 
byterian Board,  London,  in  the  writing  of  W.  D.  Jeremy. 

10.     A  list  of  Tutors  and  Students  at  Nonconformist  Acadamies 
in  Wales  from  1696  to  1800. 

374-C.    Baptismal  Register  of  Craig  y  Bargoed  Chapel. 

Williams  MS.  576.  Paper.  23  \  x  187.  20  pp.  Card- 
board Case.     19th  cent,     English  and  Welsh. 

The  Register  of  Baptisms  at  Craig  y  Bargoed  Chapel 
from  Nov.  9th,  1831,  to  Nov.  14th,  1838,  the  ministers  ofticiat- 
ing  being  Rev.  J.  Jones,  Nov.  9,  1831,  to  Sept.  27th,  1835, 
and  T.  Rees  from  Sept.  18th,  iSjb  to  Nov.  14th  1838.  At 
the  other  end  of  the  book  Dr.  Rees  has  written  notes  of  a 
sermon  on  Romans  x.  14. 

375-A.    Sermons. 

Williams  MS.  $yy.  Paper.  158x100.  100  pp.  Card- 
board Case.     1 8th  cent.     English. 

Sermons  preached  at  Llanvil  (Llanfyllin)  between  August 
1730  and  June,  1741,  also  at  Pantmawr,  Llanbrynmair,  Wrex- 
ham, Salo^j,  Hendre  and  Bwlch  during  the  same  years.  Pro- 
bably the  sermons  of  a  Nonconformist  divine. 

376- A.    Autobiography  of  Rev.  W.  Watkins  of  Llwyni  ilSlO- 
1870.) 

Williams  MS.  578.  Paper.  188x115.  16  pp.  Peeper 
Cover.     19th  cent.     Welsh. 

Haneslaywyd  W.  Watkins  a  ysgrifenwyd  ganddo  ef  ei  hun. 

377-B.    Elegy  on  the  Rev.  P.  Griffiths,  AUtwen. 

Williams  MS.  579.  P.^per.  206x132.  48  pp.  Card- 
board Case.     19th  cent.     Welsh. 

Cofiant  Barddonol  sef  Marwnad  Goffadwriaethol  i'r  di- 
weddar  Barch  P.  Griffiths,  Alltwen,  yr  hwn  a  fu  farw  lonawr 
2ed,  1882,  yn  82  mlwydd  oed,  gan  y  Parch.  B.  Thomas,  Gurnos. 


28o  National  Library  of  Wales 

378-B.    A  List  of  Subscribers  to  the  '  History  of  Noncon- 
formity,' by  T.  Rees,  D.D. 

Williams  MS.  580.  Paper.  205x163.  Cloth.  19th 
cent.     English. 

A  list  of  the  subscribers  to  the  History  of  Protestant  Non- 
conformity in  Wales,  1883. 

379-B.    Index  to  the  '  History  of  Protestant  Nonconformity.' 

Williams  MS.  581.  Paper.  222x185.  Boards.  19th 
cent.     English. 

An  Index  to  the  first  edition  of  the  History  of  Protestant 
Nonconformity  in  the  writing  of  the  aiithor,  Dr.  T.  Rees.  At 
the  other  end  of  the  book  is  a  list  of  all  the  persons  received 
into  church  membership  at  Carmel,  Cendl,  by  Dr.  Rees  from 
June,  1849. 

380-B.    Statistics  of  Independent  Churches,  1861. 

Williams  MS.  $82.  Paper.  230x184.  196  pp.  Boards. 
19th  cent.     English  and  Welsh. 

Statistics  of  the  Welsh  Independent  churches  for  the  year 
1861.  Collected  by  Rev.  T.  Rees,  D.D.  The  book  also  con- 
tains a  list  of  Dissenters  in  Breconshire  in  1673,  extracts  from 
various  printed  books,  extracts  from  the  Cilgwyn  Church 
book,  and  notices  of  various  Nonconformist  ministers. 

At  the  other  end  of  the  book  Dr.  Rees  has  written  some 
Welsh  hymns,  extracts  from  various  MSS.,  a  poem  by  Rev. 
Samuel  Jones,  Brynllywarch,  upon  recovery  from  sickness, 
and  a  list  of  Dissenting  Protestant  ministers  in  South  and  North 
Wales,  with  the  dates  of  their  ordinations  and  deaths. 

381-C.    Miscellaneous  Papers  of  Dr.  T.  Rees. 

Williams  MS.  583.  Paper.  Cardboard  Case.  19th  cent. 
Welsh  and  English. 

This  collection  contains  : 

1.  Notes  on  Chapels  in  Cardiganshire  {cf.  Add.  MSS.  361 -A.) 

2.  Printed   broadside  :  Marwnad   D.   Williams,    Troedrhiw- 
dalar,  by  '  Egwest,'  Merthyr. 

3.  Autobiography   in   Welsh   and   English   of   Rev.   Morris 
Jones  of  Varteg. 

4.  Wyth  o  Emynau  iw  canu  mewn  cyfarfodydd  Diolchgarwch 
am  y  Cynhauaf  by  "  Hen  ddyledwr  i  Rhagluniaeth." 

5.  A  copy  of  The  Bucks  Herald  for  June  5th,  1880. 


Additional  Manuscripts  381 — 383  281 

MISCELLANEOUS  PAPERS— continued. 

6.  An  accoimt  of  Ebenezer  Chapel,  Swansea,  from  Baner  ac 
Amserau  Cymru,  July  8,  1863. 

7.  Two  lectures  by  Dr.  T.  Rees,  entitled  '  A  Powerful  Pulpit ' 
and  '  Hanes  Diwygiadau  Crefyddol.' 

8.  An  account  of  the  Congregational  cause  at  Brynberian, 
written  by  William  Mark  in  1849. 

9.  Extracts  from  the   Parish  Registers  of  Llanafan  Fawr, 
Brecon. 

10.  Newspaper  cuttings  with  reference  to  the  History  of  Pro- 
testani  Nonconformity,  copies  of  letters  and  epitaphs,  &c. 

11.  A  small  note-book  containing  extracts  and  various  notes. 

382-D    Papers  relating  to  the  Rev.  Moses  Ellis. 

Williams  MS.  584.  Paper.  304x249.  20  pp.  Un- 
bound,    igth  cent.     Welsh  and  English. 

Papers  and  documents  relating  to  the  Rev.  Moses  Ellis, 
Congregational  Minister  of  Mynydd  Islwyn,  Monmouth  (1798- 
1866)  mounted  on  thick  paper.  They  include  his  license  to 
preach,  dated  Oct.  7th,  1819,  (p.  3),  his  call  to  Talybont 
Chapel,  June  i,  1823,  and  his  ordination  certificate  (p.  5), 
Prayers  and  covenants  (pp.  7-13),  Letters  from  the  Rev.  S. 
Griffiths,  Horeb,  dated  Feb.  12th,  1848,  and  from  David 
Howells  and  D.  D.  Evans  of  Cincinnati,  dated  Dec.  25th,  1848, 
(p.  15),  a  letter  from  Moses  ElHs  to  Capt.  Morris,  and  a  letter 
from  a  minister  (Moses  Ellis  ?)  giving  up  his  pastorate  (p.  17), 
and  letters  with  reference  to  his  second  marriage  (p.  19). 

383-D.    Petitions  to  the  Managers  of  the  Congregational  Fund. 

Williams  MS.  ^8$.  Paper.  305x244.  144  pp.  Card- 
board Case.     1 8th  and  19th  cent.     English. 

Letters  and  petitions  addressed  to  the  Managers  of  the 
Congregational  Fund  by  various  churches,  ministers  and 
students  from  Wales  between  1769  and  1811.  In  most  cases 
the  appeals  are  for  grants  to  help  either  impecunious  ministers 
or  students  wishful  to  proceed  to  one  or  other  of  the  Noncon- 
formist Academies. 

In  the  case  of  a  student  a  sketch  of  his  '  Articles  of  re- 
ligious belief  '  is  usually  appended.  The  following  is  a  list  of 
the  appeals  : 

p.  3.     Henllau  Amgoed  Church  for  Benjamin  Morgan,  Jan.  7,  1769. 
5.     Letter  of  thanks  from  Abergavenny  students.  May,  1769. 

7.     I/Ctter  from   Rev.    B.   Davies   of   Abergavenny  giving  his 

articles  of  belief. 


282  National  Library  of  Wales 

PETITIONS— continued. 

p.  9.     Report  from  Rev.  B.  Davies  as  to  the  students  under  his 
charge  Dec.  16,  1769. 

II.     Glandwr  Church,  Pembrokeshire  for  Philip  Maurice. 

13.  Report  from  Rev.  B.  Davies  as  to  the  students  under  his 
charge,  Dec.  31,  1770. 

Ebenezer    Church,    Pontypool,   for    William    Jaine.      This 
petition  was  written  by  the  Rev.  Edmund  Jones. 

15.  Petition  from  Revs.  Joseph  Simmons,  Lewis  Rees  and  John 
Davies,  on  behalf  of  Morgan  Jones  of  Llanguicke  parish, 
Glam.,  March,  1771. 

17,  A  simlar  recommendation  on  behalf  of  Thomas  Jones  of 
Bridgend,  April,   1774. 

19.     Henllan  Amgoed  Church  for  Benjamin  Jones,  June  18,  1774. 
21.     Report  of  Rev.  B.  Davies  on  his  students,  Dec.  16,  1774. 
23.     Alltwen  Church,  for  John  Jenkins,  March  12th,  1775. 
25.     Llanvigan  Church,  Brecon,  for  Thomas  Williams,  Nov.  12, 

1775- 
27.     Glandwr  Church,  Pembroke,  for  John  James,  Aug.  31,  1776. 

29.  Revs.  Lewis  Rees,  Morgan  Jones  and  B.  Davies  on  behalf 
of  William  Lloyd  of  Swansea,  Aug.  i,  1776. 

31.     Coedycymmer  Church  for  Jenkin  Lewis,  1778. 

2}.     Articles  of  faith  of  the  Rev.  John  Thomas  of  Rhayader,  1778. 

37.     Articles  of  Faith  of  Thomas  Davies  of  Hanover,  June,  1778. 

39.     Glandwr  Church  for  Thomas  Davies,  of  Glandwr,  21  Nov. 

1778. 
41.     The  Rev.   Benjamin  Evans,   Bronddeiniol,  and  others  on 

behalf  of  Jeremiah  Davies,  Nov.  loth,  1780. 

43.     Report  of  Rev.  B.  Davies  on  his  students,  Dec.  26,  1780. 

45.  Acceptance  by  the  Rev.  B.  Davies  of  the  post  of  resident 
tutor  at  Homerton,  Sept.  18,  1781. 

47,  Pentre  Tygwyn  Church  on  behalf  of  Rees  Jones, Mch  20,  1782. 

49.  Ross  Church  on  behalf  of  T.  Hale,  Aug.  4,  1783. 

5 1 .  Report  of  Rev.  Edward  Williams  of  Oswestry  on  his  students 

Dec.  28,  1785. 

53.  Report  of  Rev.  Edward  Williams,  Dec.  26,  1786. 

55.  Pwllheli  Church  on  death  of  the  Rev.  R.  Harris,  Jime  4,  1788. 

57.  Pwllheli  Church  for  Thomas  Harris,  Aug.  4,  1789. 

59.  Llanybri  Church  for  John  Abel,  Dec.  18,  1789. 

61,  Report  of  Rev.  Ed.  Williams,  Dec.  31,  1789. 

63.  Pentre  Tygwyn  Church  for  Ebenezer  Jones,  1790. 

65.  Keston  Church,  Pembroke,  for  Jonas  Lewis,  Sept.  3,  1790. 

67.  Articles  of  Faith  of  William  Evans,  Bala.     May  12,  1790. 

69.  Letter  of  Resignation  of  post  of  Tutor  at  Oswestry  by  Rev. 
E.  Williams,  Sept.  i,  1791,  and  reply  of  Board  thereto. 


Additional  Manuscript  383  283 

PETITIONS— continued. 

p.  71.     Letter  of  Rev.  Jenkin  Lewis  of  Wrexham  accepting  post  of 
Tutor  and  suggesting  that  the  Academy  should  be  re- 
moved to  Wrexham,  Dec.  14th,  1791. 
73.     Report  of  Rev.  Edw.  Williams,  Dec.  27,  1791. 

75.     Report  of  Rev.  Thomas  Reader  of  Taunton  on  the  students 

under  his  charge,  Dec.  27,  1791. 
"JT .     Hall  or  New  Inn  Church,  Monmouth,  asking  for  support,  1 791. 

79.     Letter  from  the  Congregational  Board  to  Rev.  Jenkin  Lewis 
on  his  acceptance  of  the  Tutorship. 

81.  Glandwr  Church  on  behalf  of  William  Lewis,  June  16,  1793. 

83.  Application  and  Confession  of  Faith  of  Rev.  W.  George,  1794. 

85.  Glandwr  Church  on  behalf  of  William  Griffiths,  June  14,  1794. 

87.  Brjnaberian  Church  on  behalf  of  David  Edwards, Sep.  20, 1794. 

89.  Petition  of  Rev.  David  Francis  of  Welshpool,  25  Dec,  1794. 

91.  Petition  of  Rev.  Jenkin  Lewis  of  Llanfyllin,  Jan  6,  1795. 

93.  Petition  of  Richard  Tibbot  of  Llanbrynmair,  Jan.  12,  1795. 

97.  Letter  of  Rev.  Jenkin  Lewis  of  Wrexham,  Jan  22,  1795. 

99.  Glandwr  Church  for  Joseph  Davies,  March  11,  1795. 

loi.  Petitions  from  Benjamin  Jones,  Pwllheli,  George  Lewis, 
Llanuwchllyn  and  Wm.  Thomas,  Bala,  Jan.  21,  1795. 

103.     Cases  recommended  for  Exhibitions  in  North  and  South 

Wales  for  1795. 
105.     Trewen  Church  on  behalf  of  Thomas  Jones,  April  28,  1795. 

107.  Applications  and  recommendations  of  D.  Francis,  Welsh- 
pool, Oct.  26,  1795. 

109.  Report  of  Rev.  Jenkin  Lewis  of  Wrexham  on  his  students, 
Dec.  24th,  1795. 

III.  Report  of  Rev.  J .  I^ewis,  Dec.  29th,  1796. 

113.  Petition  of  Ebenezer  Skeel  of  Abergavenny,  Jan.  15,  1796. 

115.  Petition  of  Jenkin  Lewis  of  Llanfyllin,  Jan.  16,  1796. 

117.  Letter  of  Rev.  S.  Lloyd  of  Brynberian,  Jan.  16,  1796. 

119.  Brynberian  Church  for  David  Edwards,  Jan.  16,  1796. 

121.  Petition  of  Rev.  Jenkin  Lewis  of  Wrexham.  Jan.  25,  1796. 

123.  Petition  of  Rev.  R.  Tibbott  of  Llanbrynmair,  Jan.  27,  1797. 

125.  Petition  of  Rev.  Jenkin  Lewis  of  Wrexham,  Feb.  2,  1797. 

127.  Petition  of  Rev.  B.  Jones,  Pwllheli,  Feb.  4,  1796. 

129.  Petition  of  Rev.  Jenkin  Lewis  of  Llanfyllin,  Jan.  23,  1797. 

131.  Letter  of  Rev.  J.  Lewis  of  Wrexham,  Aug.  24,  1797. 

133.  Letter  of  Christopher  and  Anne  Bennison,  Oct.  17,  1799. 

135.  Extract  from  the  Church  Book  of  Llanwenarth. 

137.  Letter  from  Rev.  J.  Davies  of  Llansamlet,  Aug.  iSii,  with 
reference  to  Grants  made  from  the  Congregational  Fimd 
to  Mmisters  in  Glamorganshire. 


284  National  Library  of  Wales 

384-D.    Letters  addressed  to  Dr.  T.  Rees. 

Williams  MS.  586.  Paper.  302  X  247.  164  pp.  Card- 
board Case.     19th  cent.     Welsh  and  English. 

A  large  number  of  letters  and  documents  addressed  or 
relating  to  Rev.  T.  Rees,  D.D.  All  the  documents  have  been 
mounted  on  thick  paper.  Many  of  them  are  of  no  interest. 
Among  his  correspondents  were  : 

Rev.  Albert  Barues  of  Philadelphia,  1845-18 56,  pp.  7-13. 

The  Duke  of  Beaufort,  p.  15. 

Rev.  D.  Davis,  Panteg,  p.  21. 

Rev.  D.  Davies,  Cotham,  Bristol,  p.  23. 

Rev.  J.  Davies,  Glandwr,  p.  29. 

Rev.  Simon  Evans,  Cardiff,  p.  43. 

Rev.  C.  G.  Finny,  p.  47. 

Mr.  G.  Freeman,  of  Cheltenham,  pp.  53-65. 

Archdeacon  Griffiths  of  Neath,  p.  71. 

Mr.  John  Griffiths  of  Oxford,  p.  71. 

Rev.  G.  Hughes,  Groeswen,  p.  75. 

R.  Hughes,  Uwchlaw'r  ffynon, — Englynion,  p.  77. 

Rev.  D.  Lloyd  Isaac,  p.  8 1 . 

W.  D.  Jeremy,  p.  83. 

Rev.  Griffith  John  of  China,  pp.  83-85. 

Rev.  J.  R.  Kilsby  Jones,  p.  89. 

John  E.  Jones,  Bridgend,  p.  91. 

W.  A.  Jones,  of  San  Francisco,  p.  93. 

Mathew  Jones,  of  Bristol,  1662,  copy  of  a  letter,  p.  95. 

D.  Seys  Lewis,  with  reference  to  the  Degree  of  D.D.  conferred  upon 
Dr.  Rees,  p.  99. 

J.  E.  Manning  of  Swansea. 

John  Meredith  of  Chatham  to  Jenkin  Meredith,  1822-24,  p.  105-7. 

Samuel  Morley,  M.P.,  p.  109. 

Joseph  Morris  of  Bristol,  p.  iii. 

Rev.  James  Parsons  of  York,  p.  115. 

Douglas  Putnam  of  Marietta  College,  p.  117. 

Rev.  Henry  Rees  of  Chester,  p.  117. 

Dr.  T.  Rees,  p.  119. 

Rev.  W.  Rees  (Gwilym  Hiraethog),  p.  121. 

Henry  Richard,  M.P.,  p.  121. 

Brinley  Richards,  p.  123. 

Rev.  D.  Roberts,  Wrexham,  p.  125. 

Dr.  J.  Thomas,  Liverpool,  p.  127, 


Additionai.  Manuscripts  384 — 386  285 

LETTERS— continued. 

Thomas  Thompson  of  London,  p.  131 . 
Rev.  R.  Williams  (Hwfa  Mon),  p.  133. 
Thomas  Williams,  Merthyr,  p.  135. 
Bishop  Thirlwall,  p.  135. 

Also  the  following  documents  : 

Ordination  Certificate  of  Rev.  T.  Rees,  D.D.,  p.  145, 

Call  of  Dr.  Rees  to  Craig  y  bargoed,  p.  145. 

Call  to  Ebenezer,  Aberdare,  p.  147. 

Call  to  Cendl,  p.  149,  and  to  Ebenezer,  Swansea,  p.  153. 

Address  from  the  neighbouring  Ministers  to  Dr.  Rees  on  his  re- 
moval from  Beaufort  to  Ebenezer  Chapel,  Swansea  (on  vellum), 
p.  151. 

Printed  circular  issued  by  Dr.  Rees  re  the  History  of  Protestant 
Nonconformity  in  Wales,  and  accounts  relating  to  this  book, 
P-  153- 

Memoranda  relating  to  Roger  Howell,  Joseph  Simons  and  John 
Davies,  p.  157. 

Poetry  by  S.  Stephen,  p.  157. 

Call  to  Rev.  D.  Davies  from  the  Church  at  Trefach,  p.  157. 
Pennillion  ger  bedd  y  Parch.  D.  Davies,  Abertawy,  p.  157. 
Various  Certificates  of  Marriage,  including  that  of  Dr.  T.  Rees, 

p.  159. 
Copy  of  Wills  made  by  John  Davies  of  Llansamlet,  dated  28  Dec, 
1785,  and  1786,  p.  161. 

Licence  of  the  Meeting  House  at  Maesyronnen,  Glasbury,  Radnor, 
dated  13  April,  1697,  P-  163. 

385-D.    Miscellanea  by  Dr.  T.  Rees. 

Williams  MS.  587.  Paper.  320x205.  92  pp.  Card- 
board cover.     19th  cent.     English. 

(i)  A  lecture  by  Dr.  T.  Rees  entitled  "  Welsh  Dissent,  its 
History,  its  present  state  and  prospects,"  pp.  1-6.  (2)  Copies 
of  Letters  addressed  to  Howel  Harris  of  Trevecca  by  David 
Williams  of  PwUypant,  dated  respectively,  Feb.  7th,  1738-9, 
Oct.  17th,  1738,  July  28th,  1738,  Dec.  29th,  1738,  March  13th, 
1738-9,  and  Nov.  17th,  1738.  (3)  At  the  other  end  of  the 
book  there  is  a  list  of  subscribers  to  the  History  of  Protestant 
Nonconformity  in  Wales. 

386-D.    Collection  by  Dr.  T.  Rees. 

Williams  MS.  588.  Paper.  320x200.  48  pp.  StifE 
paper  cover.     19th  cent.     English. 


286  National  Library  of  Wales 

COLLECTIONS  BY  DR.  T.  REES— continued. 

(i.)  Returns  of  the  Statistics  of  Nonconformity  procured 
by  Dr.  John  Evans  in  1715-7  and  preserved  in  his  own  hand- 
writing at  Redcross  Street  Library,  London  (pp.  1-9). 

(2).  Extracts  from  Thompson's  MSS.  in  the  same  library 
(p.  10). 

(3).  Letters  written  by  Morgan  Llwyd  and  Richard  Bax- 
ter from  the  same  source  (pp.  13-29). 

(4).  Copies  of  letters  written  by  Edmund  Jones  of  Ponty- 
pool  to  Howel  Harris,  dated  Aug.  loth,  1738,  May  21st,  1739, 
Aug.  7th,  1741,  Nov.  19th,  1742. 

(5).  Copies  of  letters  from  Hen'-y  Davies,  Nantcelyn,  to 
H.  Harris,  dated  June  9th,  July  nth,  July  28th,  Sept.  21st, 
1738  and  March  27th,  1741. 

(6).  Copy  of  a  letter  from  James  Davies  to  H.  Harris, 
dated  Jan.  13th,  1738-9. 

(7).  Extracts  from  Phillip  David's  MSS.  pp.  47-48. 

387-A.    Private  Account  Books  of  Rev.  T.  Rees,  D.D. 

Williams  MS.  589.  Paper,  igih  cent.  English  and 
Welsh. 

A  bundle  of  ?even  note-books  and  some  loose  papers, 
mostly  containing  private  and  chapel  accounts  and  memor- 
anda. One  of  the  books  has  an  account  of  the  origin  of  the 
Sunday  School  at  yantyglo,  and  another  contains  a  sermon  by 
Dr.  Rees.  There  is  also  inserted  in  the  bundle  a  drawing  of 
a  Memorial  Pulpit  to  John  Penry. 

388-6.    Religious  Theses  and  Extracts. 

Williams  MS.  590.  Paper.  187x120.  370  pp.  Calf. 
i8th  and  I9lh  cent.     Welsh  and  English. 

This  book  belonged  to  David  Bowen  who  gave  it  to 
D.  Thomas.  The  name  of  John  Evan  also  occurs.  It  con- 
tains the  following  : 

1.  The   Prodigal  returning  and  accepted,   being  some  dis- 
courses upon  part  of  ye  Parable  of  ye  Prodigal  Son,  pp.  5-36. 

2.  Notes  and  Extracts  on  religious  topics  in  English  and 
Welsh,  pp.  37-147  and  255-280. 

3.  Propositions  in  Theology,  pp.  366-370. 


Additional  Manuscripts  389 — 392  287 

389-A.    Diaries  of  the  Rev.  D.  Thomas  of  Penmaen. 

Williams  MS.  591.  Paper.  161x108.  19th  cent. 
English  and  Welsh. 

A  collection  of  ten  diaries  kept  by  Rev.  David  Thomas  of 
Penmaen  (1757-1837),  beinc^  bound  and  interleaved  copies  of 
Vox  Stellarum  or  A  Loyal  Almanac,  by  Francis  Moore,  for  the 
years  1809-1811,  1813,  1815,  1817-1820  and  of  Moore's  Al- 
manack Improved  for  1812.  The  writer  gives  particulars  of 
the  sermors  pre  ched  by  him  at  vario^-'S  places,  notes  of  bap- 
tiems,  notes  of  sermons,  interspersed  with  occasional  hymns 
in  Welsh  and  other  data. 

390-A.    Diaries  of  the  Rev.  T.  Rees,  D.D. 

Williams  MS.  592.  Paper.  19th  cent.  English  and 
Welsh. 

A  collection  of  thirteen  diaries  kept  by  the  Rev.  Thomas 
Rees,  D.D.,  being  Dyddiadnr  yr  Annibynwyr  for  1862-1867, 
1869-70,  1872-1876.  They  contain  a  few  notes,  but  are 
generally  of  little  interest. 

391-B.    Sermons  by  J.  Davies,  Llansamlet. 

Williams  MS.  593.  Paper.  iSth  and  19th  cent.  English 
and  Welsh. 

A  bundle  containing  sermons  and  notes  written  mostly 
by  John  Davies  of  Llansamlet  (1740-1821).  Davies  was  a 
son-in-law  of  Lewis  Rees  of  Mynydd  bach  and  some  of  the 
papers  may  have  belonged  to  him.  Dr.  Thomas  Rees  became 
possessed  of  his  library  {Hanes  Eglwysi  Annibynol  Cymru, 
Cyf.  Ill,  tud.  576). 

392-A.    A  Collection  of  Hymns. 

Williams  MS.  594.  Paper.  152x99.  120  pp.  Un- 
bound.    1 8th  cent.     Welsh. 

A  collection  of  Welsh  Hymns  and  extracts  from  various 
English  authors,  partly  in  the  writing  of  John  Davies  of 
Llansamlet.  Some  of  the  hymns  were  con  pcsed  by  John 
Davies,  but  most  of  them  were  written  by  contemporary 
hymnologists.     The  book  is  impei  feet. 

Together  with  it  is  a  satirical  snng  of  25  verses  in  reply 
to  a  previous  satire,  the  subject  being  the  orthodoxy  of  a 
preacher  named  Jones. 


288  National  Library  of  Wales 

393- A.    Collection  of  Hymns. 

Williams  MS.  595.  Paper.  172x112.  176  pp.  Un- 
bound.    i8th  cent.     Welsh. 

A  collection  of  Welsh  Hymns  in  the  writing  of  John 
Davies  of  Llansamlet  and  others.  The  hymns  were  probably 
copied  from  the  printed  works  of  William  Williams,  Panty- 
celyn,  David  Jones  of  Caio,  and  other  hymnologists.  Some 
of  them  were  apparently  composed  by  John  Davies  himself. 

394-A.    A  Book  of  Accounts. 

Williams  MS.  596.  Paper.  156x101.  120  pp.  Half 
bound  sheepskin.     19th  cent.     English  and  Welsh. 

A  book  of  accounts  belonging  to  John  Davies,  lylansam- 
let  with  a  few  theological  notes  in  Welsh. 

395-A.    Account  Book  of  Rhayader  Independent  Chapel. 

Williams  MS.  597.  Paper.  149x90.  76  pp.  Parch- 
ment.    i8th — 19th  cent.     English. 

The  book  of  Rhayader  Independent  Church,  containing 
various  chapel  and  other  accounts  (pp  1-9,  12-28),  preachers 
and  their  texts  (pp.  10-13). 

"  A  brief  account  of  that  branch  of  the  Gospel  Church 
meet  at  Rayader  under  the  name  of  Disenting  presbeterians 
in  a  place  called  Neiadd  fach.  From  where  this  Congregation 
sprang  is  unknow  to  us  or  who  as  Instruments  gathered  thus 
body  of  people  together  to  worsip  the  Living  God  and  Sav- 
iour, etc."  pp.  29-38.  Accounts,  pp.  39-60.  Lists  of  Mem- 
bers from  1791  and  onwards,  pp.  61-76. 

396-A.    Sermons  by  J.  Davies,  Llansamlet. 

Williams  MS.  598.  Paper.  Two  books.  159x99. 
Calf.     i8th  and  19th  cent.     Welsh  and  English. 

Two  volumes  of  Sermons  and  Notes  written  by  John 
Davies  of  Llansamlet. 

397-B.    Miscellaneous  Papers  of  Dr.  T.  Rees. 

Williams  MS.  ^gg.  Paper.  215x169.  Cardboard  Case. 
19th  cent.     English  and  Welsh. 

A  case  containing  the  following  papers  : 

I.  '  Cariad  Duw  i  ddnolriw  syrthiedig,'  a  treatise  translated 
from  the  works  of  Dr.  Watts  and  others,  by  John  Davies,  Llan- 
samlet.    18  pp. 


Additional  Manuscripts  397 — 401  289 

MISCELLANEOUS  PAPERS  BY  DR.  T.  REES— continued. 

2.  Two  religious  theses  (both  imperfect). 

3.  A  Memorandum  concerning  the  Rev.  David  Davies  of 
Swansea  (i  763-181 6). 

4.  An  account  of  Glandwr  Chapel,  Pembrokeshire.  (Imp ft.). 

5.  A  Lecture  entitled  '  Enwogion  Cymreig  '  by  Dr.  T.  Rees. 

6.  A  short  poem  by  Dr.  T.  Rees 

'  Rym  heddyw'n  cofio'r  oriau.     3  stz. 

398-B.    Memorandum  and  Account  Book  of   John  Davies, 
Llansamlet. 

Williams  MS.  600.  Paper.  207  x  159.  180  pp.  Vellum 
boards.     1789-1861.     Welsh  and  English. 

A  common-place  book  containing  various  data,  accounts, 
etc.,  kept  by  John  Davies,  of  I^lansamlet. 

P.  3,  Arwyddion  o  Dywydd  teg.  P.  9,  Index  to  book 
including  such  items  as  Servants,  Rents,  Hay  account.  Corn 
and  Seed  do.,  Books  lent,  bought  and  sold.  Publications,  Ex- 
tracts from  book  catalogues,  etc.  There  are  several  references 
to  the  writer's  father-in-law,  the  Rev.  Lewis  Rees  of  Mynydd 
bach,  including  the  expenses  of  his  burial  (p.  120),  a  list  of 
ministers  receiving  grants  from  Dr.  Williams'  Bounty  (p.  151). 

399-A.    Notes  of  Sermons. 

Williams  MS.  601.  Paper.  91x150.  218  pp.  Calf. 
17th  cent.     English. 

Notes  of  Sermons  delivered  at  Salop  by  Messrs.  Price, 
Reynolds  (6),  Osland,  Fisher  (5),  Goffe,  Gee,  Dr.  Giles  (7), 
Brecknall,  Ivathrop,  during  the  latter  end  of  the  17th  century. 

400-A.    Sermons  by  M.  Henry. 

Williams  MS.  602.  Paper.  94x153.  222  pp.  Calf. 
17th  cent.     English. 

Notes  of  Sermons  preached  at  Chester  by  Mathew  Henry 
from  Oct.  I,  1693,  to  June  3rd,  1695. 

401-A.    Sermons  by  Rev.  James  Owen  and  others. 

Williams  MS.  603.  Paper.  90x146.  280  pp.  Calf. 
1704-5.     English. 

Notes  of  Sermons  preached  at  Salop  by  Mr.  Owens  (pro- 
bably Rev.  James  Owen,  1654-1706,  who  became  minister  of 
High  St.  Chapel,  Shrewsbury  in  1700).     The  first  sermon  was 

u 


290  National  Library  of  Wales 

SERMONS  BY  REV.  JAMES  OWEN  &  OTHERS— contlniied. 

preached  on  Jan.  7th,  1704,  and  the  last  on  March  24th, 
1705.  Beginning  at  the  other  end  of  the  book  there  are 
sermons  by  Mr.  Perot,  Mr.  Tallents  (James  Owen's  co-pastor), 
Messrs.  Bradly,  Edwards,  Reynolds  and  Dr.  Giles. 

402-A.    Sermons  by  Mathew  Henry  and  others. 

Williams  MS.  604.  Paper,  156x102.  168  pp.  Calf, 
17th  and  i8th  cent.     English. 

Notes  of  Sermons  preached  by  Mathew  Henry  at  Chester, 
Salop,  and  Broad  Oak  from  Mar.  3,  1697,  (p.  34),  also  sermons 
by  Dr.  Benion  at  Broad  Oak  (p.  89).  Reversing  the  book  we 
find  a  sermon  by  Mr.  Berry  on  July  15th,  1722  '  at  the  funeral 
of  my  dear  child,'  the  funeral  sermon  of  Mr.  John  Gray  (p.  28), 
and  '  Mr.  Ivochs  funeral  sermon  by  Dr.  Bennion  (p.  37).  A 
great  many  leaves  have  been  cut  out  of  the  middle  of  the  book. 
The  name  of  Lewis  Rees  appears  on  the  inside  cover,  and  the 
index  to  the  sermons  has  been  completed  by  John  Davies, 
lylansamlet. 

403-A.    Welsh  Sermons. 

Williams  MS.  605.  Paper.  169x108.  148  pp.  Sheep 
skin  cover.     19th  cent.     English  and  Welsh. 

Sermons  in  the  writing  of  John  Davies,  lylansamlet. 
The  name  of  Benjamin  Davies,  Swansea,  occurs  on  the  in- 
side cover  and  pp.  1-2  are  in  a  hand  later  than  that  of  John 
Davies. 

404-A.    Sermons  by  the  Rev.  D.  Davies,  Swansea. 

Williams  MS.  606.  Paper.  197x117.  80  pp.  Calf. 
1812.     English  and  Welsh. 

Sermons  in  the  writing  of  the  Rev.  David  Davies,  pro- 
bably of  Swansea  (1763-1816)  in  English  and  Welsh, 

405-A.    Sermons. 

Williams  MS.  607,  Paper,  144x97.  342  pp.  Calf. 
17th  cent.     English. 

Sermons  in  a  17th  century  hand.  The  name  'Marma- 
duke  Powell,  1634  '  appears  on  p.  i,  and  on  the  last  page. 
The  name  '  Henry  Jeanes  '  has  also  been  written  on  the  last 
page. 


Additional  Manuscripts  406 — 408  291 

406-A.    Theological  Notes. 

Williams  MS.  608.  Paper.  162x100.  406  pp.  Calf. 
1 8th  and  19th  cent.     English  and  Welsh. 

Notes  on  various  theological  doctrines,  and  quotations 
from  the  works  of  English  theologians,  mostly  in  the  writing 
of  John  Davies  of  I/lansamlet.  The  name  of  Mary  Rees 
occurs  on  the  inside  of  cover  and  that  of  John  David  in  several 
places.  The  letters  S.  A.  have  been  stamped  on  both  sides 
of  the  leather  cover, 

407-D.    Letter  from  the  Rev.  Griffith  Williams. 

Williams  MS.  609.  Paper.  312x199.  4  pp.  Buck- 
ram.    1624.     English. 

A  letter  dated  March  ist,  1624  from  the  Rev.  Griffith 
Williams  (afterwards  Bishop  of  Ossory)  to  Sir  John  Wynne, 
Bart.,  of  Gwydir. 

408-A.    Poetry,  Brudiau. 

Williams  MS.  610.  Paper.  150x95.  104  pp.  Morocco. 
17th  cent.     Welsh. 

This  little  Manuscript  has  been  beautifully  bound  in 
morocco  with  gilt  tooling  by  Winstanley  of  Manchester,  with 
a  crest  on  the  front  cover.  It  is  lettered  '  Welsh  Poems  MS.' 
circa  1500-50,  on  back.  The  book-plates  of  Sir  John  Williams 
and  of  the  National  Library  have  been  pasted  on  the  inside 
cover  and  the  leaf  facing  it.  The  MS.  has  been  badly 
damaged,  a  great  portion  of  folios  1-36  having  been  torn  off, 
but  the  remainder  has  been  carefully  repaired.  It  appears 
to  be  the  MS.  collated  by  Lewis  Morris  in  Cwrtmawr  MS.  14, 
and  it  was  at  that  time  (1726)  complete.  It  belonged  at  one 
time  to  Thomas  Lloyd  (folios  i,  366  and  cover  opposite 
p.  52&). 
flf.  1-20.     are  only  fragmentary. 

21.     Cynghor  ffrir  (Bacwn). 

[I]  deiroes  gwyr  a  fo. 

216.       [Llyma  wennol]  ar  yr  ia.     Merddin. 

22b.       [Mi  wela  flaen]rryd  Uyr  y  feddyges.     Bardd  Cwsc. 

23.  [Mi  astynnaf  yr  haf  yn  [oleuaf  i  le].     Bardd  Cwsc. 
236.       [Llyma  fyd  rryfedd  Rrufain  ar  benn.     Bardd  Cwsc. 

Nid  naw  i  bwyllaw  bellynt  amser.     Anon. 

24.  Iniawn  [a  llawn  yw'r  llawenydd].     Bardd  Cwsc. 
Englynion  (2). 

Deg  wyth,  a  ffedair  o  dygi,  oed  Crist. 

U2 


292  National  Library  of  Wales 

POETRY,  BRUDIAU— continued. 

ff.  246.       .  .  .  ffeth  a  welir  ag  ar  unwaith 

....  ddifendith  drud.     Merddin. 
25.         Pan  el  yn  awst  gyna  .   .  .     Merddin. 

Ef  a  ddaw  .  .  .  .  ag  yn  an  am.     Bardd  Cwsc. 
25.         Llyma broffwydoliaeth y  bardd  .  .  .  am  uchel  groes goeledd, 

28.  Hanes  Taliesin. 

Elphin  deg  taw  ath  wylo. 

29.  Bystul  y  Beirdd. 

Cler  o  gam  arfer  a  arferant.     Taliesin. 
2gb.       .  .  .  mae  cyflwr  cann  vendigaw.     Taliesin. 

30.  Armes  dydd  brawt. 

Dominus  deus  deliad,  gwledic  gwlad.     Taliesin. 

31.  Owdl  Taliesin. 

Goruchel  Dduw  a  weddia.      (M.  A.  76-q).     Jonas  athro 

33.  YrGwynt.  [0  vynyw  ai  cant . 

Dychymic  di  pwy  creawdr,  creat  cynn.     {M.A.  26). 
336.  [Canu  y  Byd  mawr]. 

.  .  .  vynhad,  vy  nuw  vy  nerthad.     {M.  A.  28).   Taliesin. 

34.  I  Urien  Rheget. 

Urien  orelgwydd  haelaf  ddyn.     {M.A.  47).     Taliesin. 

35.  Cyffes  Taliessin. 

Benedicite  dominus  drwy  nerth  lessu.     Taliessin. 
356.     Dyhuddiant  Elphin. 

Gogwnwawd  gyrru  a  gvvawd  dyvyrru.     Taliessin. 

36.  Ymgroesiad  Taliesin. 

Ymgroesaf,   gofynnaf   goviined  ddihenwyd.     Taliessin. 
366.  Pater  Taliessin  :  ei  ymgroes. 

Pater  perveniat.  rac  yvelydh.     Taliessin. 

37.  [Brud]. 

Amser  yr  hudd  i  bydd  byd.     Dd.  Gorlech. 

386.  Bardd  wyfi  ir  beirdd  a  fydd.     Edwart  ap  Rys. 

^gb.  Llyma'r  byd  lie  mae  ar  benn.     Robin  Ddu. 

40b.  Merddin  a  ddowod  mowrddysc.     Robin  Ddu. 

42.  Bylan  dyrogan  a  drig.     Edwart  ap  Rys. 

436.  Droganwyd  o  drigeinawr.     Gruff  ap  Ll'n  Fychan. 

45.  Y  gleissiad  deiliad  dilwfr.     I  fan  ap  Gruff,  leia. 

46.  Cowir  indal  cywreindeb.     Lin  ap  Owain. 

48.  Eryr  dewrwych  aur  darian.     Dd.  Lloyd  Lin  ap  Gruff. 

49.  Y  bratt  llwyd  cymusc  brad  Uaid.    Hwlcyn  ap  Lin  ap  Owen. 
506.         Duw  naf  mae  ar  fynhafawd.     Syr  Rys. 

516.         Gwae  ni  ddyweddi  ddiddynn.     Robin  Ddu. 
526.         ...  del  rryfel  daw  rryfeddod  or  mot. 


Additional  Manuscripts  409—413  293 

409-A.    Manx  Carols. 

Williams  MS.  611,  Phillimore  F2.  Paper.  268  pp. 
170  X  96.     Half-roan. 

A  Collection  of  17  carvals  copied  1836-8  by  more  than 
one  hand.  One  of  the  scribes  was  John  Skillicom  (a  miner  of 
I^axey)  to  whom  the  book  belonged  in  1838,  see  pp.  168,  193, 
and  218.  Five  of  the  compositions  are  stated  to  have  been 
composed  by  John  Ivcwin  of  I^onan  in  1798.  Five  of  the 
pieces  are  printed  in  the  collection  Carvalyn  Gailckagh,  Peel 
1891. 

410- A.    Irish  Chronicle. 

Williams  MS.  612,  Phillimore  Fi.  Paper.  68  pp. 
151 X  loi.     limp  vellum. 

A  fragment  of  a  history  of  Ireland  in  English,  beginning 
lost.  Extends  from  Fenius  Farsa  down  to  the  English  in- 
vasion. Appended  is  a  long  chronological  poem  in  Irish 
beginning  : — 

OUamh.  Fodhla  feachair  ngail  |  uada  seannmiadh  Uladh 

iar  bhfior  fios  Teamhrach  na  ttreabh  |  is  leis  ar  th6s  do  li6imeadh. 

411-A.    Irish  Prose  Romance. 

Williams  MS.  613,  Phillimore  F3.  Paper.  72  pp. 
165  X 103.  In  temp,  cover.  Saec.  xviii.  Beginning  lost, 
paginated  76-158.  A  note  of  W.  M.  Hennessy's  at  the  begin- 
ning says :  '  A  fragment  of  a  Romantic  Tale  written  in  the 
early  part  of  the  i8th  cent,  recounting  the  adventures  of  a 
person  named  Cod  in  Greece,  Germany,  Norway  and  other 
countries.'     No  other  copy  known  to  W.  M.  H. 

412-D.    Heating's  History  of  Ireland. 

Williams  MS.  614,  Phillimore  D6.  Paper.  286  pp. 
288x190.     Undressed  skin. 

A  fairly  complete  copy  of  Keating's  Forus  Feasa.  The 
edges  are  very  badly  frayed.  Written  in  1751  by  Daniel 
O'Bryan. 

413-D.    Keating's  History  of  Ireland. 

Williams  MS.  615,  Phillimore  D5.  Paper.  402  pp. 
273  X 195-     Calf. 

Keating's  Forus  Feasa  in  two  hands.  Beginning  of  pre- 
face is  lost,  otherwise  complete.  On  p.  161  lib,  ii  is  date 
1790. 


294  National  Library  of  Wales 

414-D.    Irish  Prose  and  Verse  Miscellaneous,  modern. 

Williams  MS.  6i6,  Phillimore  C4.  Paper.  418  pp. 
315x200.     Quarter  rough  Calf. 

The  book  opens  with  a  forus  focal  (p.  i).  It  contains 
in  prose  the  following  stories  : — Battle  of  Cnucha  (p.  8), 
Battle  of  Magh  Leana  (p.  43),  Children  of  Uisneach  (p.  92), 
Battle  of  Clondarf  (p.  121),  Battle  of  Mucramha  (p.  205), 
Pursuit  of  Diarmuid  and  Grainne  (p.  298).  Pp.  146-204  are 
taken  up  with  verse,  almost  exclusively  Ossianic.  In  addition 
to  other  poetical  and  historical  pieces,  the  volume  includes 
conversation  lessons  in  Irish  (p.  363)  and  a  collection  of  pro- 
verbs and  sayings  (p.  413). 

415-D.    Irish,  Miscellaneous. 

Williams  MS.  617,  Phillimore  D^.  Paper,  pp.  xii,  304, 
(8  blank).     291x170.     Half -Calf.     Saec.  xrx. 

Written  by  Concubhar  O  MaiUe  in  Elilkee  1829.  The 
greater  part  of  the  volume  is  taken  up  with  the  Agallamh 
Oisin  agus  Phattruig. 

p.  225.     Teagasg  Flatha  re  Tadhg  mac  Daire  mac  Bruadin.     Poem 
beginning  :  Mor  ata  ar  teagasg  flatha. 

234.  L^im  na  con,  prose  description,  English  and  Irish  in  parallel 
columns. 

240.  Four  historical  poems  on  the  '  Roilig  na  Riogh  14mh  re 
Cruachan,'  the  first  beginning :  At4  f  ughadsa  riogh  fionn 
F4il. 

244.     Cath  Gabra,  prose  version. 

250.     Elegy  on  the  death  of  Seumus  MacCoitir,  hanged  in  co.  Cork. 

258.  An  Irish  Grammar  from  the  original  of  Aodh  Bioidhe  Mac 
Cruitin  (McCurtin),  printed  at  Paris  in  1732,  revised 
and  improved  by  Cornelius  O  Maley. 

416-D.    Irish  Poetry. 

Williams  MS.  618,  Phillimore  D4.  Paper,  pp.  vi,  378, 
(+42  blank).    287x176.     Half-Calf.    Saec.  xrx. 

A  Collection  of  modem  poetry  by  Eoghan  Ruadh  O'Suilio- 
bhdin,  James  MacConnsadin,  Seaghan  Clarach  6'Domhnaill 
and  others.  On  p.  338  there  is  an  index  to  these  pieces. 
On  p.  340  begins  the  Ossianic  poem  An  Tseilg  mar  aithris 
Oisin  do  naomh  Pddraig  with  English  rendering.  The  book 
was  copied  by  Seumas  Best  of  Kilkee,  co.  Clare,  aged  23,  in 
1827. 


Additional  Manuscripts  417 — 419  295 

417-D.    Ossianic  Poetry. 

Williams  MS.  619,  Phillimore  C$.  Paper.  224  pp. 
(  +  70  blank).     310x183.     Half  red  basil.     Saec.  xix. 

A  Collection  of  the  Lays  of  Ossian,  comprising  1091 
stanzas,  copied  for  Rev.  Joseph  Baylee,  Woodside,  lyiverpool 
in  1844,  by  James  Sullivan  who  received  one  pound  sterling 
for  his  labour. 

418-D.    Irish,  chiefly  Poetry,  Miscellaneous. 

Williams  MS.  620,  Phillimore  C2.  Paper,  pp.  ii,  384. 
324x218.     Half  red  basil.     Saec.  xix. 

Written  and  translated  for  Rev.  Joseph  Baylee  (founder 
of  St.  Aidean's  College,  Birkenhead)  by  James  O'Sullivan, 
Headford,  Co.  Galway,  Dec.  15,  1849. 

pp.  2-3.  The  Battle  of  the  Rowan  Tree  Palace,  with  English  rendering 
on  left  hand  page. 

59-136.  Collection  of  eighteenth  century  verse,  chiefly  by  Seaghan 
Cldrach  6  Domhnaill,  Eoghan  Ruadh  6  Suiliobh4in, 
Uilliam  Dall  Heffernan. 

137.     Ossianic  poem  '  Laoithe  na  Sealg.' 

161.     Dispute  between  Death  and  the  Sick  man  beginning : 

Cia  he  siud  thall  aig  teachd  go  tti  me. 
199.     Table  of  Contents. 
201.     Ossianic  poem,  '  Laoidh  Thailc  mhic  Treoin.'     Begins  : 

Cnoc  an  4ir  an  cnoc  lid  siar. 
211.     Ossianic  poem,  I,on-dubh  Dhoire  an  Chaim.     Begins: 

Binn  sin  a  loin  Dhaire  an  Chaim. 

215.     Poem    addressed   to    Donnchadh    O'Brien,    fourth   earl   of 
Thomond  by  Tadhg  mac  Bruadin.     Begins  : 
M6r  at4  air  thegasc  fiatha. 

239.     A  prose  version  of  the  '  Fate  of  the  Children  of  Uisneach,' 
with  notes  (p.  312). 

324.     '  The  Three  Sorrows  of  Story-telling,'  a  poem  with  English 
rendering. 

328.     Story  in  verse,  Eachdra  an  Amadan  Mhoir,  with  English 
rendering. 

358.     Prose  version  of  '  Cath  Gabhra  '  in  English  and  Irish. 

419-C.    Irish  Poems  and  Songs. 

Williams  MS.  621,  Phillimore  Dj.  Paper.  168  pp. 
253x210.     Saec.  xrx. 

A  medley  of  Irish  poems  and  songs  made  up  of  3  books  of 
various  sizes,  i.  A  collection  of  songs,  some  accompanied  by 
musical  notation,  chiefly  by  Seaghan  O  Diiibhir  an  Ghleanna, 


296  National  Library  of  Wales 

IRISH  POEMS  &  SONGS— continued. 

Tagdh  Gaodhalach  and  Eoghati  O  Siiilliobhain.  2.  A  collec- 
tion of  Irish  minstrelsy  written  for  Rev.  Jos.  Baylee,  M.A., 
Incumbent  of  Holy  Trinity  Church,  Woodside,  Cheshire. 
The  chief  writers  represented  are  Seumus  O  Caoindealbhain, 
Eoghan  Ruadh  O  Siiilliobhain,  Tadhg  O  Siiilliobhain.  3.  A 
verse  miscellany  transcribed  by  James  Sullivan  at  Liverpool 
1841  for  Rev.  J.  Baylee.  This  contains  poems  by  the  tran- 
scriber, elegies  on  various  members  of  the  O'SuUivan  family, 
two  pieces  by  Eoghan  Ruadh  O  Siiillioghain,  in  addition  to 
other  compositions. 

420-C.    Irish  Common  Prayer. 

Williams  MS.  622,  Phillimore  Dio.  Paper.  486  pp. 
241  X  183.     Brown  Calf.     Saec.  xviii. 

A  MS.  copy  of  the  Irish  translation  of  the  Book  of  Common 
Prayer  printed  in  London  at  the  command  of  Queen  Anne 
in  1712.  On  the  title-page  is  Ristard  Williams  and  on  the 
binding  R.W.  172 1. 

421-D.    Heating's  History  of  Ireland. 

Williams  MS.  623,  Phillimore  C3.  Paper,  pp.  iv,  437 
(+61  blank).     321x196.     Half  rough  Calf.     Saec.  xvni. 

A  copy  of  the  Forus  Feasa  written  by  Conchubhar 
O  Maille  of  Kilkee  in  1830. 

422-B.    Welsh  Poetry. 

Williams  MS.  624.  Paper.  187x148.  24  pp.  Un- 
bound.    First  quarter  of  17th  cent.     Welsh. 

An  imperfect  MS.  of  Welsh  poetry  written  about  1611. 
It  contains  one  long  and  curious  poem  by  Thomas  y  Dar- 
llenwr. 

p.  I.     Tri  grownwall  doethineb  :  yfiengtid  y  ddysk,  ko£E  y  gadw, 

am  sinwyr  yw  devall. 
Y  saith  gamp  a  ddyle  fod  ar  wr. 

Bod  yn  athro  yn  y  du.     i  v. 

Bod  yn  Hew  3m  y  maes.     7  v.     Talliessin. 
Pan  oedd  oed  Krist  1588  a  bu  Tilbury  Kampe  yn  Essex. 
I.     Englyn  i  Glochdy  Gwrecsam,  1507. 

Pann  fEurviwyd  klochdu  poen  niferoedd. 
Dyma'r  sayth  a  roes  Duw  y  fendith  yddynt. 

Borreu'r  ha£E  ...  a  tangnefeddwr  kymdogion. 


Additional  Manuscripts  422 — 424  297 

WELSH  POETRY— continued. 

p.  2.     Englyn  i  Eglwys  SanflErayd  a  aeth  gida'r  dwr,  i6i  i. 
Mil  chwechant  koffiant  medd  koffiwr,  ag  un. 
Englyn  pan  fu  Owen  Glyndwr,  141 5 

Mil  a  phedwar  cant  heb  ddym  mwy,  koflf  ydiw. 

3.  Englynion  i  Wiliam  Salesbury  o  Fachymbyd.     (4). 

Os  aeth  y  capten  gwae'n  sir,  i  nefoedd.     Robert. 

4.  Pan  rannwyd  lioll  Gymru. 

Mil  ond  dau  kant  ai  wrantu,  ,  .  . 
Pan  lais  gwartheg  Mon,  15 18. 

Oedran  lessu  gu  gyffion,  brynnwr 

4.  Pan  wnaed  klawdd  Offa,  784. 

[Saeth]  kant  tan  warant  dyna  wyr — a  drig. 

5.  Cywydd  marwnad  am  Sion  ap  Robert  Gruffith  o  Langyn- 

hafal. 
lessu  a  wnaeth  in  oes  ni.     G.  Hiraethog. 
8.     Ymddiddan  rhwng  yr  wtresswr  a'r  dylluan. 

Am  fyn  mynd  n  dra  dustan  [sic).     Thomas  y  darllenwr, 

423-D.    Miscellaneous  Treatises  on  Latin  Grammar  and  a 
Calendar. 

Williams  MS.  62$.     Paper.    312x222.    94  folios.     Sewn 
in  old  vellum.     On  the  cover    "  Puleston."     Latin   (mostly) 
and  English. 
S.  1-82.     Treatises  on   Latin  grammar  with   explanations   on   Latin 
construction,    use    of    cases,   notes   on     "  Ortographia," 
quantity,  Latin  sentences  with  their  English  translation, 
etc. 
83-90.     A  Calendar,  with  notes  in  Latin  on  its  use. 

91-92.     A  story  of  the  Tree  on  which  Christ  suffered  his   Passion 
for  our  redemption.     {Latin). 

93a.     A  Calendar  (unfinished) . 

93ft.     Notes  in  Latin  on  the  months  of  the  year. 

94.     Fragment  in  Latin  (belonging  to  the  grammar  ?). 

424-C.    Papers  of  Angharad  Llwyd. 

Williams  MS.  626.     Paper.     247x202.     66  pp.     Bound 
in  cloth.     Welsh,  Gaelic  and  English. 
(i)     Englyn  i  Angharad  Llwyd. 

I  gadw'r  iaith  fwyniaeth  fad — yr  Omeraeg.     Anon. 

(2)  Notes  by  Angharad  Llwyd. 

(3)  A  letter  from  A.  Llwyd  to  Miss  Cotton,  undated. 

(4)  Angharad  Llwyd  to  her  nephew,  lorwerth,  undated. 

(5)  Angharad  Llwyd  to  Richard  Llwyd  of  Chester. 

(6)  Richard  Llwyd  to  Angharad  Llwyd. 


298  National  Library  of  Wales 

PAPERS  OF  ANGHARAD  LLWYD— continued. 

(7)  D.   Francis   Jones   of    the    Temple    to   Angharad    Llwyd, 

May  31,  1831. 

(8)  Mrs.  Lloyd  Jones  to  A.  Llwyd. 

(9)  Miss  M.  J.  Williams,  Aberpergwm  to  A.  Llwyd,  Feb.  3,  1838. 

(10)  J.  Pulman  of  the  Herald's  College  to  A.  Llwyd,  Nov.  10, 

1827,  with  reference  to  the  pedigree  of  Humphrey  Evans 
Lloyd  born  at  Wrexham  about  1720,  who  became  a 
General  in  the  Russian  service. 

(11)  Copy  of  an  Inscription,  Archeologia,  Vol.  29,  p.  76. 

(12)  A  verse  in  Gaelic,  also  lines  in  English,  "  The  Thirsty  Souls" 

(13)  A  drawing  of  the  key  of  Denbigh  Castle,  temp.  Edw.  I. 

(14)  A  letter  from  J.  Drayton  of  Holywell  Bank,  to  —  Gibson, 

dated  Sept.  14,  1839. 

(15)  A  letter  from  E.  Protheroe  of  26  Charles  St.,  St.  James's, 

to  Anghard  Llwyd,  dated  31  July,  1825. 

(16)  A  letter  from  Miss  Jane  E.  Roscoe  of  Lodge  Lane,  Liverpool, 

to  Anghard  Llwyd,  dated  Oct.  18th,  1827. 

(17)  A  letter  from  Sir  Stephen  Glynne  of  Hawarden  to  Angharad 

Llwyd,  imdated. 

(18)  A  letter  from  Mr .  J .  Vaughan  Home  of  Denbigh  to  Angharad 

Llwyd,  dated  Feb.  8,  1839. 

(19)  A  letter  from  Aneurin  Owen  to  Angharad  Llwyd. 

(20)  A  letter  from  H.  Jones  to  Angharad  Llwyd, 

425-B.    Grammar  of  the  Welsh  Language. 

Williams  MS.  627.  Paper.  Unbound.  i6th  cent. 
English. 

A  Grammar  of  the  Welsh  lyanguage  written  in  English 
late  in  the  i6th  century. 

426-B.    Letters. 

Williams  MS.  628.  Paper.  Unbound.  19th  cent.  Welsh 
and  English. 

A  collection  of  letters  from  Welsh  notabihties  of  the  19th 
century.  Two  letters  are  from  the  papers  of  Dr.  Thomas  Rees, 
presented  by  Mr.  John  Griffiths  of  Swansea,  the  rest  were 
purchased  from  Mr.  W.  H.  Roberts  of  I.ondon  and  iwere  ad- 
dressed to  members  of  his  family. 

1.  Ebenezer  Thomas  (Eben  Pardd)  to  the  Rev.  E.  Griffiths, 
Swansea,  dated  Feb.  3,  1855. 

2.  Rev.  Rees  Pryse,  Cwmllynfell,  to  Rev.  E.  Griffiths,  dated 
Oct.  26,  1867. 

3.  Rev.  John  Hughes  (of  Pont  Menai)  Oct.  8,  1857,  to  J. 
Roberts,  Henllan. 


Additional  Manuscripts  426 — 428  299 

LETTERS — continued. 

4.  David  Rowland  (of  Bala)  Oct.  1858,  enclosing  Englynion 
by  Robert  Thomas  (Llidiardau)  in  his  writing  entitled  : 

"  Can  diolchgarwch  i  Mr.  a  Mrs.  Roberts,  Henllan." 

5.  John  Roberts  (leuan  Gwyllt)  May  6,  1872,  to  Aaron 
Roberts. 

6.  John  Owen  (Owain  Alaw)  June  19,  1875  to  W.  H.  Roberts. 

7.  Rev.  John  Phillips  (Bangor)  May  6,  1857,  to  J.  Roberts, 
Henllan. 

8.  Rev.  Henry  Rees,  Feb.  19,  1856,  to  J.  Roberts,  Henllan. 

9.  Rev.  John  Jones  (Talsarn)  Sept.  21,  1855,  to  J.  Roberts, 
Henllan. 

10.  W.  H.  Roberts,  London,  to  Sir  John  Williams,  describing 
some  of  the  above  letters. 

A  series  of  letters  from  Rev.  William  Thomas  (Islwyn)  to 
Messrs.  Aaron  Roberts  of  Seacombe  and  W.  H.  Roberts. 

A  description  of  the  letters  by  W.  H.  Roberts. 

12 — 18.  The  letters  are  dated  March  28,  1868  ;  Dec.  3,  1870  ; 
Dec.  13,  1872  ;  Dec.  20,  1872  ;  March  5,  1873  ',  ^^^Y  9,  1876.  Also 
an  adjudication  by  Islwyn,  dated  April  10,  1871. 

427-A.    Accounts  of  Mynydd  Bach  Chapel,  Llangyfelach,  &c. 

Williams  MS.  62g.  Paper.  165x97.  60  pp.  Boards- 
i8th  cent.     Welsh  and  English. 

A  book  containing  accounts,  various  data  and  sermons. 
On  p.  I,  "  A  particular  account  of  the  money  were  collected 
towards  the  new  Meeting  House  in  Llangef algoch "  (lylan- 
gyfelach)  1761,  by  Rev.  Lewis  Rees.  On  p.  10,  '  Collected 
at  Tyrdunkin  Quarterly  Meeting,  May  4,  1792,'  and  on  p.  59 
'  A  particular  acct.  of  what  money  I  have  laid  out  upon  the 
acct.  of  my  travelling  to  collect  money  for  the  new  Meeting 
House."  The  total  is  £1  is.  The  rest  of  the  book  contains 
sermons  in  the  writing  of  John  Davies,  Llansamlet. 

428-C.    The  Poems  of  Gutto'r  Glyn. 

Williams  MS.  630.  Paper.  258x203.  426  pp.  Un- 
bound.    19th  cent.     Welsh  and  English. 

A  collection  of  transcripts  of  Welsh  Poetry  from  the 
British  Museum  and  Peniarth  Collections  made  by  Howel 
W.  Ivloyd  (1816-1893).  Many  of  the  poems  were  printed  in 
the  History  of  Powys  Fadog  by  J.  Y.  W.  Lloyd,  1881-1887. 
The  writer  has  added  collations  to  some  of  the  poems,  and  has 
contributed  many  historical  notes. 
pp.  1-38.     A  long  and  minute  account  of  Peniarth  MS.  131. 

45.     [Cywydd  meibion  Tudur  L,lwyd.     Impft. 

Mynd  yr  wyf  i  dir  Mon  draw].     lolo  Goch. 


300 


National  Library  of  Wales 


THE  POEMS  OF  GUTTO'R  GLYN— continued. 


p.  47.     Cywydd  marwnad  meibion  Tudur  ab  Groiiw. 

Llyma  le  difiaith  weithion.     lolo  Goch. 
59.     Cywydd  i  Mr.  R.  Bwlclai,  Archdiacon. 

Pwy  biav  llyvrav  pob  Uys.     Owen  ap  y  Moel. 
63.         Ro  Duw  goed  ry  dec  ydwyt.     Llewelyn  ap  y  Moel. 
67.         Blin  yw  tarth  y  blaned  tes.     Llawdden. 
71.     Marwnad  Robert  Wynn,  1601. 

Kwyn  ssydd  nid  kynnes  lieddyw.     Edw.  ap  Raff. 
75.     Cywydd  i  yrru'r  ddraig  goch  at  Syr  W.  Thomas. 

Y  ddraig  bab,  arynaig  bobL     Rhys  Goch  0  Eryri. 

TJ.     Cywydd  atteb. 

Sathrodd  aur  seithradd  wryd.     LUw.  ap  y  Moel. 

87.     Dau  gywydd  rhwng  leuan  Vychan  a  Meredydd  ab  Rhys. 
Meddylio  'dd  wyf  o'm  nwyfiant. 

leuan  Vychan  ap  leuan  ap  Adda. 

91.         Ystod  hir  wastad  hoywrym.     Meredydd  ap  Rhys. 
97.         Dihareb  wir  o  hirynt.     leuan  Vychan  ap  leuan. 
100.     Cywydd  i  wraig  weddw. 

Lloerwen  lliw  eira  un-nos.     leuan  Tew  Brydydd. 
102.     Cywydd  atteb. 

leuan  fawl  winllan  wynllwyd.     [5\t  Harri.'] 

105.     Dau  Gywydd  rhwng  leuan  ap  Howel  Swrdwal  a  Llawdden. 

Goreu  swydd  fal  gyrru  saeth.     leuan  ap  H.  Swrdwal. 
107.         Gwir  iawn  fu'r  geiriau  enaid.     Llawdden. 
109.     Cywydd  Duchan  i  X,lywelyn  ap  Guttyn. 

Da  mewn  cyfE  Dewi  mynyw.     D.  Llwyd  ap  Llew.  ap  Gruff- 

112.  Claf  wyf  eisiau  cael  y  ferch.     Ditto.  [ydd. 

113.  Cywydd  atteb. 

Cennad  wyf  a  wna  cynen.     Llew.  ap  Guttyn. 

116.     Cywydd  ymryson. 

Y  ddyn  fwyn  a  ddoe'n  fynych.     Llew.  ap  Guttyn. 

118.         Gwae'r  un  a  ddug  i'r  ynys.     Lewis  Mon. 
121.         Y  mae  Deau  yn  rhaunu.     Llew.  ap  Guttyn. 
124.     Cywydd  Sant  Cawrda. 

Mab  a  roed  mwya'  brawdwr.     Hywel  ap  Rheinallt. 

127.     Cywydd  yr  Ugain  mil  Sant. 

Mi  af  i  luniaw  fy  medd.  Howel  ab  Dafydd  ab  leuan  ab  Rhys. 

131.     Cywydd  Einion  Frenin. 

Y  Crefyddwr  cryf  addwyn.     Hywel  ab  Rheinallt. 

134.     Awdl  y  Caws. 

Madawg  ymhadawg  anhynaws,  ei  dy.     Deio  ab  leuan  Ddu. 


Additional  Manuscript  428  301 

THE  POEMS  OF  GUTTO'R  GLYN— continued. 

p.  137.     Cywydd  i'r  Cwrw. 

Y  cwrw  rhydd  car  yr  heidden.     R.  Phillip. 
141.     Cywydd  i  Farwolaeth  yr  lesu. 

Goreu  dduw  gwiw  a  rodded.    Gwyrfil  ferch  Howel  Vaughan 

[ai  cant  1590. 
The  Poems  of  Gutto'r  Glyn. 
149.     Cywydd  i  Lewelyn  o  Flaen-trenn. 
Dy  fedd  nis  gadawa  fi. 

153.     Cywydd  i  Syr  J.  Mechain. 

Duw  a  roes  i'm  o  dir  Saint. 

This  and  many  of  the  following  poems   were  copied  from 
Peniarth  AJS.  152. 

157.  lolo  tuthiodd  at  Ithael. 

163.  Rhoi  ty 'r  wyf  fry  ar  y  f ron. 

169.  Yngred  pe'i  gallwn  redeg. 

175.  y  gwr  ar  war  y  garreg. 

181.  Mae  ceidwad  i'n  gwlad  a'n  gwledd. 

187.  lechyd  i  wr  uchod  el. 

193.     Ymryson  rhwng  Gutto'r  Glynn   a   Howel   ap   Ddafydd 
leuan  ap  Rys  am  fyn'd  i  Raglan. 
Mawr  yw'r  dysg  yno  mae'r  da. 
The  above  poem  is  in  the  writing  of  the  Rev.  D.  Silvan  Evans 
and  copied  by  him  from  "  Piser  Hir,"  p.  6. 

199.  Cywydd  i  Syr  Risiart  Gethin.     (P(?w.  MS.  152,  p.  55.) 

Oer  oedd  weled  urddolion. 

203.  Y  mae  glaw  am  a  glywais. 

211.  Cywydd  i  "W.  ap  Gruffydd  o  Gochwillan. 

Mae  gwahawdd  i'm  a  gohir. 

215.  Dafydd  mae'r  beirdd  yn  dyfod. 

221.  Ai  gwledd  a  wnaeth  f'arglwydd  wawr. 

225.  Mae'r  tarw  mawr  o'r  Mortmeriaid. 

237.  Sain  Cristophr  a  fu  yn  offrwm. 

237.  Dafydd  o  braffwydd  brophwyd. 

243.  Howel  ni  chysgaf  hayach. 

249.  Pwy  sy  geidwad  teirgwlad  by. 

255.  Mawr  fu  Howel  a  Meirig. 

261.  Doe  darfu'r  deau  derfyn. 

267.  Hawddamawr  i'r  wledd  fawr  fau. 

273.  Yr  eryrod  eryraidd. 

279.  Llawer  nos  llew'r  W  aun  Isaf. 

285.  Dau  dir  ni  newidiwyn  un. 


302  National  Library  of  Wales 

THE  POEMS  OF  GUTTO'R  GLYN— continued. 

p.  289.         Caraf  urddol  Caerfyrddin. 
295.         Mi  a  welais  mau  wylaw. 
301 .         Diwedd  hen  fu'r  fargen  fau. 
307.         Mae  Uef  oer  mal  llifeiriant.     {See  p.  41 1  infra). 
313.         Gwae  a  gynhaliodd  i  gyd. 
321.         [Mjmnwn  y  mod  mewn  un  man].     Impft. 
325.         Teimlwr  gwyr  teml  lor — gwiw  rent. 
331.         Mi  a  i'r  wlad  lie  mae'r  wledd. 
337.         Elen  aur  len  ar  lannerch. 
345.     A  fragment.     (See  Pen.  MSS.  152,  321). 

Y  dyn  a'i  had  o  Noe  hen.     [Howel  ap  Dafydd  ap  leuan  ap 
347-35 1-     P^y  ar  dafod  pyr  difai.     Gutto'r  Glyn.  ^V^l- 

355.     Cywydd  merch  a  heriodd  Dafydd  ab  Gwilym. 

Cyd  bwy'  gwas  cyweithas  coeth.     D.  ap  Gwilym. 
359.     Cywydd  i  bum  mab  Llywel>Ti  ab  Hwlcyn. 

Mae  heddyw  i'm  wahoddion.     Gutto'r  Glyn. 
363.     Atteb  i  "  Gywydd  yr  Wyn." 

Sulien  a'th  geidw  Syr  Bened.     Tudur  Benllyn. 
369.     Cywydd  ymryson  a  Gutto'r  Glyn. 

Tristach  yw  Cymru  trostyn  !     Llew.  ap  Guttyn. 
375.         Guttyn  y  Glyn  a  fu  glaf.     [Syr  Rhys]. 
381.         Y  dyn  a  sigwyd  i  iau.     [D.  ap  Edmwnt]. 
387.     Cywydd  i  Gutto'r  Glyn  am  ganu  gorfawl. 

Darogan  fydd  a  ganwyf.     Hywel  ap  Dafydd  ap  leuan  ap 
411.     [Cywydd  atteb  i  Gywydd  Lrlew.  ap  Guttyn].  -^>'^- 

Mae  Uif  oer  mae  Uefeiriant.     Gutto'r  Glyn. 

The  above  poem  is  in  the  writing  of  Mr.  Egerton  Phillimore 
and  copied  by  him  from  "  Norwood  MS.,"  folio  8. 

415-425.  "  Pope  Eleutherius  and  the  Early  British  Church."  A  letter 
addressed  by  Howel  Lloyd  to  the  Editor  of  the  Oswestry 
A  dvertiser. 

429-B.    The  Carmarthen  Assize  of  Bread. 

Williams  MS.  631.  Paper.  247  leaves.  197x165. 
Calf.     1809-1836.     English. 

A  thick  volume  labelled  "  Assize,"  containing  particulars 
of  the  weight  of  the  various  priced  loaves  of  bread  to  be  sold 
in  the  Borough  of  Carmarthen  for  various  periods  from  the 
year  1809  to  1836.  Each  form  is  signed  by  the  Mayor  of  the 
Borough  for  the  time  being.  The  weight  of  the  loaf  seems  to 
have  been  regulated  by  the  price  of  wheat  per  bushel. 


Additional  Manuscript  430  303 

430-E.    Papers  of  H.  W.  Lloyd. 

Williams  MS.  632.  Paper.  337x221.  182  pp.,  loose, 
manj'  blank  leaves.     Welsh  and  English. 

A  number  of  loose  sheets  containing  transcripts  of  Welsh 
poetry,  in  the  writing  of  Howel  William  Lloyd  of  Rhagatt, 
with  translations.  They  were  undertaken  by  Mr.  Lloyd  for 
the  Chevalier  Lloyd  of  Clochfaen  and  many  of  them,  both 
originals  and  translations,  are  printed  in  the  History  of  Powys 
Fadog. 

In  the  same  bundle  there  is  also  a  transcript  of  a  part  of 
the  MS.  of  Y  Marchog  Crwydrad  in  Mr.  Lloyd's  possession, 
now  Llanstephan  MS.  178. 

These  collections  extend  from  p.  i  to  p.  140. 

141-182.  A  collection  of  papers,  being  notes  intended  for  a  new  edition 
of  William  Owen's  "  Drych  Crefyddol."  They  contain 
the  following  items : 

141-156.     Notes  by  Howel  W.  Lloyd  on  Welsh  Roman  Catholics. 

I S7-1 58.     List  of  Martyrs  in  Wales  for  the  Catholic  Faith. 

159-160.  A  letter  from  William  Owen,  Antiquary,  dated  :  "  Carnar- 
von, Oct.  13,  1849." 

161.     A  letter  from  the  same,  dated  :   "  Carnarvon,  Oct.  31,  1849." 

163.     A  letter  from  the  same,  dated  :  "  Carnarvon,  March  27,  1850" 

165.     A  letter  from  the  same,  dated  :  "Carnarvon,  April  3rd,  1850." 

167-168.  A  letter  in  Welsh  from  the  same,  dated  :  "  Carnarvon, 
Ebrill  II,  1850." 

169-170.  Verses  on  Bishop  of  Llandaff  for  vising  Ale  in  the  Sacrament 
instead  of  Wine. 

171-174.  A  letter  in  Welsh  from  William  Owen,  dated  :  "  Carnarvon, 
Mehefin  23,  1850. 

175-178.  A  letter  in  Welsh  from  the  same,  dated:  "Carnarvon, 
Rhagfudd  {sic)  13,  1850." 

179.  A  letter  in  Welsh  from  the  same,  dated  :  "  Carnarvon,  dydd 
Calan,  1851." 

181.  A  letter  in  Welsh  from  the  same,  dated  15  July,  1851, 
quoting  a  prophecy  copied  "  from  a  book  called  the 
Bright  Northern  Star,  translated  from  the  Welsh  by  Mr, 
Pugh,  a  clergeman  in  Montgomeryshire  and  printed  in 
the  year  1654  .  .  ." 

181-182.  "  An  old  song  on  Englands  present  woes  said  to  have  been 
written  by  a  priest  then  in  prison — [no]  year  nor  country 
mentioned." 


304  National  Library  of  Wales 

431-B.    Welsh  and  English  Poetry. 

Williams  MS.  633.  Paper.  186x146.  140  pp.  Half- 
vellum.  Late  17th  cent,  with  later  additions.  Welsh  and 
English. 

A  Manuscript  containing  a  large  number  of  Englynion 
and  Cywyddau.  The  first  fifty-two  pages  written  by  Robert 
Parry  (p.  19).  Formerly  in  the  possession  of  John  Lloyd  of 
Bala  and  George  Dunn  of  Woolley  Hall.  Written  from  both 
ends. 

p.  2.     Englynion  (2). 

pp.  3-10.  Englynion  (47).  The  following  authors'  names  are  given  : 
Robin  Dyli  (p.  5),  Richard  Phillip  (p.  5),  T.  Lloyd  (p.  5), 
Watkin  Klywedog  (p.  7),  Dafydd  ap  Edmwnd  (p.  7), 
Moris  Berwyn  (p.  9). 

II.     Cerdd  ar  gyfariad  Mair. 

Etholiad  trwsiad  traserch — nefolion.     Edm.  Prys. 

13.  [Cywydd  i'r  lesu]. 

Pwy  su  ben  yn  pasio  bud.     Impft.     [Hugh  Leivis  ?^. 

14.  Englynion  (2). 

15.  Englynion  a  phennillion. 

I  bont  y  Bala. 

Rhowch  bont  a  safo  uwchben — Tryweryn.     R.  P. 
I  bont  y  Maerdu. 

Oesoedd  a  roddo  r  lesu  i — sirio.     R.  P. 
I'r  Tybacko  (2). 

Tybacko  dacko  dyn — ai  arfero. 

Tybacko  to  showe  to  sell — free  passaige. 

16.  To  King  Charls  the  First  in  the  warr  tyme  (4). 

King  alone  I  mone  thy  manie  shed  teares. 
To  a  young  maid. 

Prettie  and  allwais  prating — Jullian. 

17.  Englynion  i  Syr  Rhys  ap  Tho[mas  ?]  (2). 

Fel  blodau  preniau  ym  mhob  rhith — fel  .  .  .  R.  Nantmor. 
Englynion  (2). 

A  gododd  y  main  o  geudod — y  llun. 

Pob  merch  o  draserch  ymdrwsied — i  ffenn. 
Englynion  Edward  John  ab  Davidd  o  Lanyfudd  (2) 

Cas  iw  carchar  bar  a  baro — niwed. 

18.  I  Salesbury,  un  o  aerod  Llaweney. 

Ni  fedri  yn  rhoddi  rhuddaur. 

Ddamio  dim  o  ddymed  aur  .   .  .     Edward  Lloyd. 


Additional  Manuscript  431  305 

WELSH  AND  ENGLISH   POETRY— continued. 

p.  18.     Un  arall  i  wr  gwrol. 

A  bod  i  law  pe  doe  lu. 
Ar  i  gledd  er  i  gladdu. 
Ai  lun  gwrol  yn  gorwedd. 
Fe  wnai  i'r  beilch  ofni'r  bedd. 

I  Sr.  Rhees  ap  Thomas. 

Pe  bai  ganmil  yn  ddilus  .  .  .  R.  Nantmor. 

Gwr  ya.  i  ganmol  i  liun,  gwr  arall  yn  i  wrtlinebu. 

Mi  amleddais  ag  a  drewais  dro. 

Celwydd  mi  ath  welais  yn  cilio. 
I  ferch  min-dlws. 

Ni  da  mus  gweddus  gweddol — oi  min. 

19.  Englyn  i  gi  Robert  Parry. 

Milgi  gwyn  trwy  ddigoni — ci  alaw.     Twm  Tegid. 

Mae  man  ar  feingau  fwyn  gudd — ynghadw. 
Englynion  i  Sr.  Moris  gwr  eglwysig  (2). 

Sr.  Moris  weddus  weddol — i  gwmpni.     R.  P. 
Englyn. 

Dar  wlad  i  siarad  am  fysurau — cerdd.     R.  P. 

20.  Englynion  Bryd  (4). 

Pedwar  Brenin  a  dyn  y  dydd-cynta. 
Englyn — in  a  later  hand. 

Y  dyn  gwych  edrych  dan  odre — y  Garreg.  Hugh  Morris. 

21.  [Cywydd  Marwnad  swrn  o  wyr  wrth  gerdd].     Imperfect. 

[Tywyll  fraw  fradog  tywyllf rith] . 
Yno  ar  hynt  awn  ar  i  hoi.     5.  Tudur. 

22.  Marwnad  Syrr  Owain  ap  Gwilim. 

Trwm  ar  ia  yw  tramwy'r  od.      W.  Llyn. 

25.     Marwnad  Griffith  Hiraethoc. 

Y  bardd  bach  uwch  beirdd  y  byd.     W.  Llyn. 

28.  Dau  bennill  i  ofyn  Calennig — in  a  later  hand. 

Hyd  attoch  lloer  gellwerus  yfieuthus  foddus  fun.     E.  W. 

29.  Marwnad  Rhys  Nanmor. 

O  lessu  byth  eissiau  bardd.     Lewys  Mon. 
31.     Marwnad  Tudur  Aled. 

Dyn  ymddifad  eb  dad  wyf.     Lewys  Mon. 

34.     Marwnad  Sion  Brwynog. 

Dydd  hwyr  yw  diwedd  hiraeth.     W.  Llyn. 

37.     Marwnad  Davydd  ap  Edmwnt. 

Dayar  sy  gau  dros  y  gerdd.     Lewis  Mon. 
39.     Marwnad  Davydd  ap  GwUim. 

Hydol  dof  yw  hoedl  Dafydd.     lolo  Goch. 

W 


.'I  V 


3o6  National  Library  of  Wales 

WELSH  AND  ENGLISH  POETRY— continued. 

41-2  &  53.     Cywydd. 

Pa  da  fai  y  bud  a  fu.     Griff,  ap  Jeuan  ap  Llew.  Fychan. 

43.  Choicest  Maxims  touching  the  perfect  duty  of  a  Christian 
(i)  Towards  God  ;  (2)  Towards  our  Neighbour  ;  (3) 
Towards  ourselves  ;  (4)  Other  choice  maxims  drawen 
out  of  the  same  authour. 

5 1 .  The  letter  of  Abagarus,  king  of  Edessa  to  our  Saviour. 

52.  The  answer  to  the  letter  of  Abagarus. 

54.  Englynion  o  ymryson  yn  Eisteddfod  Machynlleth  1701  (see 

Gwyliedydd,  xiii,  250.) 

Attad  Sion  dirion  d'eirias,  na  omedd.     Humffrey  Owen. 
Egoriad  trouad  pob  trad,  hyfforddwr.     /.  Rhydderch. 
Gen-gam  f  ant  hen-gam  fontingaeth,  dorchog.     D.  Manuel. 
Tri  phen  gom-un  gan  iowngerdd — rhoi  alwad. 

John  Prichatd. 
Tricham  i  fasam  foesedd  cweirgorn.     D.  Jenkins. 

55.  Cywydd. 

Pa  da  fai  y  bud  a  fu.     Gruff,  ap  leu.  ap  Llew.  Fychan. 

58.  Englynion  (3)  i  Dybacco. 

Tobakko  makes  woe  it  irketh,  the  heart 

And  ye  hurt  increaseth 

Daily  it  over-dulleth 

The  brain  and  breaketh  ye  breath. 
Dail  hirion  crinion  nid  cryno,  mwy  dwyll 

A  thrwy  dwU  i  sugno 

Ffei  o'r  anadl  iw  ffroenio 

Mwg  un  gwrs  a  megia  go.     Anon. 
Pe  peidid  a  dilid  y  deiliach — ar  bibell 

Wae'r  bobol  yn  afiach 

Fo  ddoe  r  fflagen  fargen  fach 

Fain  ochor  yn  fynychach.     Mathew  Owen. 

59.  Cywydd  y  gwr  oedd  yn  myned  o  Gaersalem  i  Jerico. 

O  frodyr  oil  fawr  rad  rym.     [Sion  Philip]. 

64.  Englynion  (3). 

A  yfo  yno  unwaith,  ar  gefnau. 

Gormod  o'r  ddiod  a  ddaeth,  i'm  neithiwr. 

Yfed  dau  loned  olynol,  o'r  Pint. 

65.  Owdwl     Pirce     Moystyn     a     wnaed     yn    yr     Eisteddfod 

Ynghaerwys. 

Pen  bresgerdd  bonedd  bennod,  parch  fowredd.  5.  Fychan. 
69.     Kowydd  Kyngor  Owen  Vaughan  o  Lwydiarth. 

Pe  seithid  Powus  weithan.     Imperfect.     [0.  Gwvnedd]. 
71.     Kowydd  Marwnad  Ellis  Price. 

Torrwyd  om  perllan  taerwaith.     Thomas  Price. 


Additional  Manuscript  431  307 

WELSH  AND  ENGLISH  POETRY— continued. 

p.  75.     Dau  Englyn  rhwng  Sr  Morgans  a  Robin  Dyfi. 

Er  cynted  y  rhed  Rheidiol,  a  Dyfi.     Sr  Morgans. 
Dwy  afon  ddewrion  ddaiarol,  ath  fawdd.     R.  Dyfi. 

■j-j.     Englyn  ar  farw  Sr  T.  Mostyn  a'i  arglwyddes. 

Dwyn  marchog  eirog  a  geres — dwyn  pain.     Johyi  Davies. 

80.  Ef  a  wnaeth  Panton.     Taliessin. 

81.  Englyn. 

Gofyned  cofied  y  cyfion,  yn  dda. 

Wisdom  is  the  soule  of  Nature,  the  eye  of  the  Soule,  etc. 

84.     A  Sermon  preached  by  a  Collegian  in  Oxford  being  fors'd 
by  a  drunken  company,  on  Malt. 

86.  A  rapsodie  of  Resolues  and  Observations. 
Englyn. 

Am  ddrygau  nodau  anwadal — yn  rhywdd. 

87.  Englynion  (3). 

Trwm  fron  trwm  galon  trwm  go — trwm  eilwaith. 
Duw  i'm  corph,  Duw  i'm  co — Duw  i'm  gobaith. 
Yn  dywyll  yr  a  iawn  dewi — bellach. 

88-90.     Pedigrees  of  the  following  houses  : 

Gwydir  (p.  88),  Ffynogion,  Foelas  (p.  89),  Llyweni  (p.  90). 

91 .  Dau  Englyn  y  naeth  Sion  David  y  Prydydd  iw  ben  i  hun. 

Pen  ffol,  pen  Uedffol  pen  llaith — pen  dadwrdd. 
Pen  chwym  pen  taevurn  wyt  ti — pen  braiddlwnc. 

92.  [Llwythau  Cymru]. 

94.  English  extracts. 

95.  Englynion  (3). 

Gogoniant  a  moliant  am  eli — oth  waud. 
Y  cadam  ar  faru  fo — yr  anghyfion. 
Yr  uniawn  dawn  ei  stil — a  chynydd. 

96-98.     Legases  bestowed  in  the  will  of  Bishop  Andrewes  expres'd 
in  his  funeral  sermon  by  the  Bishop  of  Ely. 

99.     Englyn. 

O  wyllys  dilys  rhag  diawlaid — o  dub. 
100.     Englyn. 

Er  gorwedd  yn  farwedd  fud — mewn  dauar.     H.  Morrus. 
'  Dyma  lyfur  a  roes  Mr.  Williams,  i  Hugh  Humphreys  y 
flwyddun  o  oudran  'r  Arglwydd  1751.' 

loi.  Accounts  'Lent  cosen  Robert  Price  in  July  '94  the  sume 
of  £2,'  etc. 

102.  Three  things  are  to  bee  pittied,  and  the  fourth  not  to  be 
suffered  :  a  good  man  in  the  hands  of  a  shrew  ;  a  wise 
man  under  the  gouernance  of  a  foole  ;  a  liberall  man  in 
subiection  to  a  caitife  and  a  foole  sete  in  Authoritie.' 

104.     Bydd  wr  difai,  casa'r  Dafam,  etc. 

W  2 


3o8  National  Library  of  Wales 

WELSH  AND  ENGLISH  POETRY— continued. 

p.  104-6.     An  English  poem  entitled  "  The  Redeemer  and  Saviour  of 
the  world  spake  thus  from  the  Crosse." 

Love  drew  me  hither  from  the  starry  round 
And  here  hath  pierc'd  me  with  a  cruell  wound. 

108.     Englyn.     The  first  two  lines  refer  to  Twm  o'r  Nant. 
Llyfr  Tomas  doethwas  dethol — ap  Edward 
Happ   awdwr  gram'degol. 

Tvna  o'r  Nant  who  apparently  saw  these  lines  has 
added  in  his  own  writing  the  following  two  lines  to  com- 
plete the  englyn  : 

Hwre  ateb  gwrth  'nebol 
Yr  huttan  ffals  'rwyt  ti'n  ffol.     T.  E. 
108-110.     The  Life  of  Mahomet. 

III.     Lines  by  the    Marquess  of   Montrose  on  the  beheadal    of 
Charles  I. 
Great  Good  and  Just,  cou'd  I  butt  rate. 

112-126.     An  Enghsh  religious  poem.     Apparently  the  beginning  is 
missing. 

Commences  :  Beginning,  its  beginning  had  from  thee. 
Ends  :  So  search  no  further  than  such  durst  enquire. 

127.     The  names  of  Humphrey  Hughes,   Thomas  Lloyd,   1788, 
occur  on  this  page. 

127-8.     An  EngUsh  poem.     Imperfect. 

Commences  :  Gold  can  doe  all  things,  Gods  with  it  are  fed 
Ends  :  Full  pockets  now  are  onely  lookt  upon. 
129-134.     Notes  on  Edward  VI.,  English  poetry  and  extracts. 
136.     English  poetry. 

137-9.     Englynion.     These  pages  are  torn  and  much  of  the  writing 
is  undecipherable. 

140.     Diary  ;  notes  on  the  weather,  etc. 

432-B.    Cerddi  ac  Englynion. 

Williams  MS.  6^4.  Paper.  214x180.  62  pp.  Vellum 
cover.     i8th  cent.     Welsh. 

Labelled  on  cover  "  Llyfr  y  Cymysg  sef  Cerddi  ag  englyn- 
ion o  bob  math  o  waith  Robert  Hughes  yn  y  flwyddyn  oedran 
ein  Harglwydd  1739."  Formerly  in  the  possession  of  John 
Lloyd  of  Bala  and  George  Dunn  of  Woolley  Hall,  Maidenhead. 
A  few  pages  are  missing  at  the  beginning  of  the  book. 

p.  3.      [Haues  y  Cymry.     Imperfect. 

Rhowch  genad  y  Cymry,  heb  gynnwr  na  llid]. 
5.     Englynion  (2).  Mathew  Owen. 

Y  bedd  iw  fy  anedd  i — ya.  gwbwl. 
Na  fydd  anfwyn  wrth  fwyn — oth  fodd. 


Additional  Manuscript  432  309 

CERDDI  AC  ENGLYNION— continued. 

p.  6.     Ymddiddan  rhwng  y  warden  a'i  wraig. 

Am  fi  'n  dowad  adre  foregwaith.     John  Edwards. 

Englynion  in  the  hand  of  Richard  Evans  (4). 
Duw'r  nos  yn  agos  i  ni — Duw'r  bore. 
Duw  mawr  Duw  tra  mawr  Duw  tri — Duw  cyfion. 
Er  fy  nghloi  am  toi  mewn  ty — daiarol. 
Duw  madde  fy  meie  imi — bechadur. 

8.  Englynion  (7). 

Englyn  a  thelyn  a  than — ag  afal. 

Priddin  wy  fi.  o'r  prudda — prudd  imi. 

Pont  Gorwen  glaerwen  glirwaith — pout  gadarn. 

9.  Rwi'n  gorwedd  yn  farwedd  fri — yn  gwbwl. 
Er  gorwedd  yn.  farwedd  fyd — mewn  dauar. 
Gorweddes  a  hunes  mewn  hedd — dan  nodded. 
Yn  lie  carchar  bar  heb  och — ich  pryder. 

10.  Marwnad  y  cybydd  (also  p.  14). 

Dyma  ganu  a  goganu  mab  y  fagddu. 
Englyn. 

Cap  nos,  cap  diddos,  cap  da — cap  a  linied. 

11.  [Cerdd  o  hanes  merch  a  dwyllwyd]. 

Gwrandewch  y  glan  gwmpeini  ar  stori  gwir  ar  gan. 

Morys  Roberts. 

14.  Englynion  (3). 

Na  femwch  mor  llawer  llys — wrth  ddarllen. 
Mab  Duw  gwiw  rad  o  goU — a  gododd. 
Swn  clych  yn  entrych  y  nen — swn  organ. 

14-16.     Marwnad  y  cybydd. 

O  clowch  chwi  ganu  a  goganu  mab  y  fagddu. 

15.  Cerdd  y  celiog  du. 

Fob  cablir  gwrandewch  i  gid.     Roger  Ffoulkes. 
Cerdd.     Imperfect. 

Gilbat  rydlyd  bwch  codenlyd. 

17.  Englyn. 

Dwr  tan  awyr  tera — tyrau  mor 
Pennill. 

Mae  pedwar  peth  nis  gwelir. 

18.  Owdwl  y  morthwyl. 

Gwrandewch  yn  gariadus  bryd  hoenus  Brydtainied. 
Englynion  (2).  [H.  Morys. 

Gweles  gyd  a  gwialcn — o  gorn. 
Codes  ymolches  y  mou — cyu  naw  awr. 


310  National  Library  of  Wales 

CERDDI  AG  ENGLYNION— coDtiDued. 

p.  20.     Psalm  XXIII. 

My  shepard  is  the  living  Lord. 

Cerdd  yr  ysgyf amog  f arus. 

Bonddigion  uchelwyr  gwiw  rowiog  goreuwyr. 

[John  Thomas,  Bodedern]. 
Englynion. 

Coch  iw  Ngwen  ireiddweu  ei  gwrid — ei  chydun. 

Priddin  wi  fi  o'r  prydda — pridd. 

22.     Cwynfan  merch  ifangc. 

Siriolber  dyner  don  glan  o  bryd. 

24.     Cerdd  i  ofyn  coat  ne  sipog. 

Y  carwr  gole  cowyr  galon  a  naturiol  wyneb  tirion. 

27.     Cerdd  o  goffadwriaeth   am  y  blinfyd  a  £u  gynt  pan  oedd 
Crwmwel  yn  rainio. 

Dowch  yn  nes  bob  cabalir  mwyn.     Hugh  Morris. 
30.     The  soul's  breathing  after  her  heavenly  country  (20  verses). 

Jerusalem  my  happy  home. 
30-33.     Englynion. 

Dwr  croyw  dwr  gloyw  dwr  glan — dv^r  o  ryde. 

Terfyn  gwaith  sydun  yn  siwr — brys  aryth. 

Amal  glongc  rongc  ringcian — 

Plas  a  osoded  ar  Sadwm — a'i  fwtri. 

Os  a  Gwenlhen  i'r  ne  n  union — nwyfus. 

Ffon  gron  Ion  linon  lath. 

Am  feinvsren  eglurwen  glau — y  nycha. 
34.     Cyngor  y  gwr  doeth. 

Y  Cymru  mwynion  cymerai  amynedd.     Richard  Parry. 

37.  Ymddiddan  rhwng  y  prydydd  a  merch  ifangc  gybyddlyd. 

Gwrando  Gwenfron  fy  nghynghorion  cula  foddion. 

Morus  Roberts. 

38.  Carol. 

Canu  'n  rhad  im  Duw  tad. 

40.  Englynion. 

Dos  fy  nai  i'r  tai  dellt. 

Clod  ag  anglod  sy  gonglog — a  digon. 

41.  Cerdd  o  hanes  y  Cymru. 

Y  Cymru  mwyn  tirion  ag  wyllys  y  galon.     Ellis  Ellis. 
46.     Ymddiddan  rhwng  gwr  eglwysig  ag  un  o'i  blwyfolion. 

Fy  mugel  hynod  pared  puredd.     Thos.  Gr. 

49.     Cyffes  merch  y  Marchog  Lasley  yr  hon  a  goUwyd  wrth  Dre 
HenflEordd. 

Pob  meingan  wiwlan  weddol. 
51.     History  y  wraig  a  Sattan. 

O  bob  plane  ciengcie  certh.     Rickaid  Parry. 


Additional  Manuscripts  432,  433  311 

CERDDI  AC  ENGLYNION— continued. 

p.  56.     Dau  benill. 

Gwrandewch  arnai  yn  treutliu.     R.  P. 

57.     Cerdd  y  wiaig  y  gurodd  ei  gwr  ai  dwy  glocsen. 

Cyd  bwyswch  rwi'n  deusy'r  cwmpeini  glan  pur. 

59.  Pennill  Duwiol. 

Ond  Crist  i'wr  haul  glan.  < 

60.  Pennill. 

Ystyriwch  egwan  agwedd  dechreuad  dyn. 
Cerdd  y  Diogun. 

Clowch  banes  acbwynion  ymadroddion  un  drwg. 

433-B.    Elegies  by  Rhys  Cain. 

Williams  MS.  635.  Paper.  203x156.  120  pp.  Un- 
bound.    i6th  cent.     Welsh. 

A  Collection  of  Elegies  by  Rhys  Cain  written  by  the  bard 
after  1588.  It  formerly  belonged  to  the  Myddleton  family, 
and  afterwards  to  George  Dunn  of  Woolley  Hall,  near 
Maidenhead. 

p.  I.     The  name  of  Richard  Middleton  in  an  i8th  cent,  hand,  and 
also  Myddelton,  I,landr  .  .  . 

2.  Englynion  (2). 

[Cr]edu  i'r  byd  i  gyd  dan  go — it  ydym. 
Dod  ran  i'r  gwan  or  kinio — twymyn. 

3.  Kywydd  marwnad  am  .  .  .  Powel  o  Bark  y  Drewen. 

Am  bechod  heb  ddefod  dda.     Rs.  Cain,  1588. 

9.     Kywydd  marwnad  am  Robert  Powel. 

Duw  ryvvUwr  da  i  reolaeth.     Rhys  Cain. 

1 7 .     Kywydd  marwnad  am  Sion  Llwy  d  ap  Rissiart  o  Groesoswallt 
Ami  yw  gwaedd  mil  ai  gwyddyn.     Rhys  Cain. 

23.     Kywydd  Marwnad  am  Sion  Llwyd  o  Lanvorda. 

Oeres  Duw  lie  bu  wres  da.     Rhys  Cain. 
29.     Kywydd  Marwnad  am  Rissiart  Llwyd  o  Lwynymaen. 

Rhediad  awr  yn  rhydid  oes.     Rhys  Cain. 

27.     Kywydd  Marwnad  am  Sion  Llwyd  o'r  Drenewydd. 
Gair  Duw  ydiw'r  gwir  diwyd.     Rhys  Cain. 

43.     Kywydd  Marwnad  am  Thomas  Ifans  o  Groesoswallt. 

Di  rym  yw'r  hoU  dir  yma.     Rhys  Cain. 
51.     Kywydd  Marwnad  am  Davydd  Hanmer  o  Borkynton. 

Ystyriwn  gwrs  di  eiriach.     Rhys  Cain. 


312  National  Library  of  Wales 

ELEGIES  BY  RHYS  CAIN— continued. 

p.  59.     Kywydd  Marwnad  am  Mr.  Dafydd  Morys  o  Groesoswallt. 

Duw'n  gwiwfeistr  down  iw  gyfarch.     Rhys  Cain. 
65.     Kywydd  Marwnad  am  Sion  Vaclian  o  Lwydiarth. 

Prudd  wylwn  parodd  elawr.     Imperfect. 
71.     Kywydd  Marwnad  am  Wiliam  Lleyn,  Athro  kerdd  dafod. 

Och  guddio  awch  ag  addysg.     Rhys  Cain. 
jy.     Kywydd  Marwnad  am  Roesser  Kinast  o  Vortyn. 

Trafael  yw  tro  aflawen.     Rhys  Cain. 
85.     Kywydd  Marwnad  am  Edward  Kinaston  o  Vortyn. 

Trees  oerfyd  rhyw  ias  hirfawr.     Rhys  Cain. 
91.     Kywydd  Marwnad  am  Robert  Kinaston  o  Vaesbroc. 

Dwr  diliw  drud  a  welynt.     Rhys  Cain. 

99.     Kywydd  Marwnad  am  Sian  Pulston,  gwraig  Sion  Edward 
o'r  Wami. 
Ivlym  yw'r  och  lie  mae'r  achos.     Rhys  Cain. 
107.     Kywydd  Marwnad  am  Ales  Roydon  .  .  .  gwraig  Thomas  lal. 
Ond  tebig  yn  oed  diben.     Rhys  Cain. 

114.  Dau  englyn  i  Dd  ab  G[wnym]. 

Rym  ni  ein  dau  yn  difwyno — yr 

Ar  odyn  heb  dwymno 
Ni  ad  drychin  gael  kinnio 
Ni  chras  haidd  glas  ar  y  glaw. 
Hiddigl  gar  hiddigl  yn  keryddu — [ser] 
Saer  elor  y  Fagddu 
Wyneb  Suddas  yn  krassu 
Gwilim  Gam,  gann  ei  fam  fu. 
At  foot  of  page  "  Richard  Myddeton,  his  booke." 

115.  Cywydh  delw  Vair  vendicedicaf  vorwyn. 

Mae  delw  mewn  aur  diliu. 

Gruff,  ap  leuan  ap  Llewelyn  Vychan. 

This  poem  [p.  115)  is  in  the  writing  of  Thomas  ap  Wiliam 
of  Trefriw  and  was  sent  by  him  to  Edward  Gruffydd,  with  the 
following  superscription  '  At  yr  hybarch  a  gwir  Vrytanaidh 
vonhedhic  0  lin  cerdh  M.  Edward  Gruff.  Esquier,  rhowch 
adolwc."  The  poem  which  was  written  on  a  separate  sheet 
(305  X202)  has  been  inserted  in  the  MS. 

119.     [Kywydd  Marwnad  am  Edward  GrLE&th  o  Lannerch]. 
Duw  or  gwyn  du  oer  a  gaid.     Huw  Machno,  1601. 

This  poem  in  the  author's  holograph  has  also  been  inserted 
in  the  MS. 


Additional  Manuscript  434  313 

434-B.    Poetry. 

Williams  MS.  636.  Paper.  326  pp.  192  x  162.  Un- 
bound.    17th  cent.     English  and  Welsh. 

An  interesting  collection  of  Welsh  poetry  of  the  latter 
half  of  the  17th  century,  much  of  which  is  not  found  else- 
where. Robert  Lloyd  appears  to  have  been  the  writer  and 
owner  of  the  book  (pp.  71,  144,  255),  most  of  which  was 
written  between  1650  and  1660.  Pp.  iog-134  ^-re  in  an  earlier 
hand.  It  is  also  possible  that  some  of  the  poems  are  in  the 
hand  of  Edward  Morris  of  Perthillwydion  (either  p.  152  or 
p.  195).  The  writing  is  in  places  very  indistinct.  Formerly 
in  the  hbrary  of  George  Dunn. 

p.  I.     Pan oedd  Phylomela fain,  yncwafrio  ynpinkio.  18  st.  Anon. 

3.  Carol  i'r  gwilie. 

Su  o  feibion  a  merched  rhowch  glust  i  gael  clowed.      1 3  st. 

W.  Phillip. 

4.  Carol  i'r  gwilie. 

Mi  a  fum  yn  arferu  Nydolig  i'r  lesu.     Row.  Vaughan. 

7.     [An  English  ballad]. 

No  Love  like  true  love  or  the  Souldiers  delight,  &c.     The 

tune  is  "  Banks  Delight." 
In  summer  time  when  leaves  growe  green .      i"^  st. 

London,  printed  for  William  Gilbertson,  &c. 

9.     Cynghorion  Taliesyn. 

Na  ymddiried  ir  neb  ath  fegythio,  na  chais  groesaw  dan 
wg,  na  chais  lywenydd  heb  wen,  &c.  Ends  :  Na  cheis 
ymryson  ath  well. 

Llyma  y  24  gwell  bethe  Taliesin — Gwell  iw  gwr  oi  berchi, 
gwell  iw  gwraig  oi  chanmawl  .  .  .  Ends  :  gwell  iw 
Duw  na  dim.     See  Myf.  Arch.,  2nd  ed.,  p.  780. 

Gorau  pethau  Taliesin — Goran  un  bwyd  bara,  gore  un 
enllyn  halen  .  .  .  Ends  :  Gorau  gwaith  un  dydd 
dal  dyn  wrth  fedydd.     See  Myf.  Arch.  p.  778. 

Geiriau  gwir  Taliesin — Ymryson  a  doeth,  tewi  wrth  ynfyd, 
ymgalun  a  dedwydd  .  .  .  Ends  :  Ymdeithio  a  glew. 

II.     (i)   Os  deffygia'r  un  o  rhain  fo  syrthir  i  fieri  a  drain.     2  5/. 
Imperfect. 

(2)     Saethodd  Cuwpyd  glefyd  gloewferch.     6  st. 
Hen  gywydd  deuair  hirion  i  Mr.  John  Williams  o  goed  y 
danas  i  ofyn  dau  bren  dros  .   .   .  John  Wynne  o  Gomein. 

Y  milwr  o  Fon  mawl  ar  glod.     Edw.  Moris. 

13.     Cowydd  deuair  hirion  i  ofyn  hugan  i  Mr.   John  Wynne   o 
Gomein  i  Hugh  ap  William,  1655. 

Y  twr  enwog  tarrianwych.     Edw.  Moris. 


314  National  Library  of  Wales 

POETRY— continued. 

p.  17.     Cowydd  i  ofyn  march. 

Mae  un  gwr  am  iawn  gariad.     Harry  Howel. 
22.         Gwrandewch  fy  myfyrdod  a  dyfodd  ar  dafod. 

See  Eos  Ceiriog,  II,  33.     [Hugh  Morris] 
25     Carol  Cydwybod. 

Nos  da  ir  glanddyn  ifangc  cry.     Ed.  Prys. 

27.  Er  a  dreiais  ar  y  byd  om  dechre  hyd  yr  owran.      10  sf. 

Griffith  Philipp. 

28.  Carol  Nydolig. 

Yr  ifangc  arafedd  ar  hounys  ar  henedd.     Impft. 

29.  Naturieth  dyddie'r  Uoer. 

Y  dydd  cynta  o  r  lloer  y  gwnaethpwyd  yn  tad   ...  y  30 

o  r  lloer  y  ganed  y  phrophwyd  (p.  31). 
One  or  more  pages  are  missing  between  pp.  30-31. 

32.  Phwy  bynnag  a  ddechre  ddim  gwaith  mawr  yn  yr  un  or 

dyddie  hyn  ni  ddaw  byth  i  ddiwedd  da,  y  dyddie 
hyn  yn  y  misoedd  yn  calyn  .  .  . 
Carol  gwirod  newydd. 

Croeso  wyl  Fair  forwyn  ddiwair,     W .  Philipp. 

33.  Dyrie  i'r  Tybacco. 

Fob  car  pob  esbron  hefyd  gwrandewch  ...  22  5^ 

Terfyn  gwaiih  gwrda. 
35.     [Carol  Gardd  Eden]. 

Cyn  iddo  fawr  ennyd  mewn  perllan  mor  hyfryd. 

18  St.     Impft. 
37.     Ballad  of  the  Blind  Beggar. 

There  was  a  blinde  beggar  that  long.     27  st. 

41.     [Carol  yn  y  flwyddyn  1657]. 

Neswch  yma  i  g3"d  gar  bron.     18  s/. 

43.     [Carol  Nadolig,  1695]. 

Y  Cymro  anysgedig  derbyn  galennig.     [Ed.  Morys.] 

Dyriau  Duwiol,  1696,  p.  2,6. 

47.  [Carol  gwilie,  1657]. 

Y  gwrda  da  fowrglod  ar  wraig  or  un  amod.     9  st. 

48.  Qui  nescit  tacere  nescit  loqui. 

Clowais  fod  lliw  gweuad  gwawn.     6  st. 

Ewyllysiwr  da  ai  myfyriodd.  J  a.  Va. 

49.  Englynion  (2). 

Disgwil  wrth  eurlain  dewisgar — ryw5'f. 

50.  Carol. 

Nos  da  ar  goedd  ir  lluoedd  lion.     6  st.     Impft. 

51.  Carol. 

Mwyneiddia  iw  gwr  sobor  i  gyttal  ynghyd.     1 5  st.     Impft. 
53.     Grace  before  and  after  meate. 


Additional  Manuscript  434  315 

POETRY— continued. 

p.  54.     Latin  verses  with  English  translations. 
56.     Englynion  {4). 

Pont  y  Bettws  drws  ar  dresi — dyfroedd. 
Carol  i  ferch. 

Attoch  fy  seren  liniedd  liw  r  calch.     12  st. 

58.     Carol  i  ferch. 

Y  seren  oleuwedd  oreufodd  arafedd.     20  st. 

61.     Breuddwyd. 

Fel  roeddwn  yn  cysgu  yn  gwaelod  y  ngwely.     1 3  5/. 
64.     Carol. 

Gwrandewch  ar  benhillion  fy  ffreins  am  cymdeithion. 
67.     Carol  i  ferch.  [19  st. 

Fy  siriol  Ian  seren  olenwen  o  liw.     14  st. 

69.  Carol  i  ferch. 

Fob  perchen  awenydd  o  brydydd  brau  odieth.     6  st. 

70.  Gwrandewch  seren  Iwyswen  loiwserch.     4  st. 

Ben  welech  di  yn  brydlon  dwg  fenaid  yn  inion.     2  5^ 

71.  The  name  of  Robt.  Lloyd  with  the  following  verse  : 

My  master's  name  above  you  see 

Take  heed  therefore  you  steale  not  me. 
y2.     Pennillion  (7). 

,  .  .  i  ffafr  ir  man  He  i  delo 

gweddol  gorff  a  gwnion  ddwylo 

ar  ddau  lygad  las  chwithinog 

impin  per  a  chalon  rowiog. 
7^.     Cerdd. 

Pen  fo'r  Teitan  tirion  yn  gwresogi  r  goedfron.     6  v. 
75.     Pennillion  (2). 

Can  fEarwel  ir  cwmpni  lion. 
Englyn. 

Cais  garreg  deg  a  dau  gi,  a  Uwynog. 
Cowydd  marwnad  Mrs.  Sian  Dolben. 

Torrwyd  cangen  pen  bonedd.     Edw.  Morys. 

78.  Pennillion  ac  Englynion  (10). 

.  .  .  ych  henw  bun  irdeg  fain  eurdw. 

79.  Cerdd  duchan. 

Y  cefell  amharod  diawen  diwybod.     {See  p.  255). 

80.  Cerdd, 

Attoch  seren  Ian  ddisgleirbleth,     6  st. 

81.  Englynion.      (3). 

Diwael  iaith  gain  dal  ith  go — nod  rhowiog. 

82.  [English  Englynion].     A  Welsh  tune  in  an  English  garbe. 

Learn  dayly  to  dy  ere  thy  date — be  out.     8  st. 


3i6  National  Library  of  Wales 

POETRY— continued. 

p.  83.     Carol  Ciwpit. 

Am  fi  ar  nos  Wener  yn  cymryd  fy  ysmwutbder. 

Blodeugerdd,  114.     Edw.  Morys. 

87.     [Cyngor  yn  erbyn  meddwdod]. 

Gwrandewch  ar  fy  ngarol  dau  beth  angenrcidiol. 

Dyriau  Duwiol,  41.     Edw.  Morys. 
90.     Englynion  (2). 

Mil  chwechant  doedant  od  adwen — saith  deg. 

Qi.     Tempus  edax  rentm. 

Mae  amser  yn  gwisgo  pob  peth  i  fund  heibio.     t2  st. 

94.     Pennill  Valentine. 

.  .  .  Valentine  heb  oidi  He  roedd  llawer  n  nn  fan. 
Englynion  (3). 

Tomas  bydd  fwyn  was  hyf  iownwar  — foddau. 
Cerdd. 

Perl  gwerthfawr  pob  harddwch  doeth  agwedd  a  thegwch, 
Blodeugerdd,  121.     Ed.  Morys. 

96.  Cerdd  i  ferch. 

[a  mi  yn]  rhodio  ymin  yr  liwyr.     3  st. 
Cerdd  i  ferch. 

Fel  rhoeddwn  rhiw  ddydd  am  calon  yn  br5'dd.     2  st. 

97.  Cerdd  i  ferch. 

A  fynnwch  ar-widdion  mwinion  fy  mhyn.     6  st. 

98.  Cerdd  y  ferch  a'r  oflfeiriad. 

Gwrandawed  pob  cydymeth  y  modd  i  bu  drwy  afieth. 

100.     Englyn.  [24  5^. 

Maswedd  gu  gydwedd  su  im  gado — o  Fair 
Fy  oferedd  aeth  heibio 
A  ffob  ifiengcid  yn  ffo 
Ni  fEu  henaint  ffei  bono. 
Cerdd. 

.  .  .  annerch  cof  inion  a  fytho  i  Sion  dirion.     2  st. 

loi.     Cerdd.     Imperfect.  [3  5^ 

Gobeithio  ydiw'r  gheler  su  im  dal  mewn  carchar  caeth. 

loi.     Cerdd. 

Gwrandewch  ar  gan  fy  holld  gymdeithion.     3  5/ 

102.  Cerdd. 

Gwrando  gwynfan  graendeg  unfodd  ...     6  s/. 

103.  Cerdd. 

Fy  nwylyd  am  gwir  galon  fy  nhirion  hinon  ha.     6s/. 

104.  Pennillion. 

Rhi  defnynau  gwlith  y  wawr.     6  st. 


Additional  Manuscript  434  317 

POETRY— continued. 

p.  105.     English  verses. 

If  fortune  chaunce  on  me  to  [smile]. 
Pennillion.  (3) 

Gwn  dy  garu  Gwen  deg  euraid. 

106.  A  brief,  dated  Oct.  13,  1656,  for  "  John  Owen  a  poore  ould 

man"  of  Llanufudd  "  grievoiisly  troubled  with  a  disease." 
Mr.  John  Parry  of  Llawerllyd  has  promised  to  cure  him 
for  50s.  The  godly  ministers  and  churchwardens  are 
asked  to  move  their  several  congregations  in  his  behalf. 

Pennillion. 

Mae'r  diried  ar  de«vrion  yn  euro  ar  y  lledfron. 

107.  Copy  of  a  bond,  dated  30  Jan.,  1656,  between  Robert  Wynne 

of  Nantglyn,  Denbigh,  William  Williams  of  Eglwysfach, 
Edward  Lloyd  of  Nantglyn  and  Griffith  Mredith  of  Cader 
of  the  one  part  and  Robert  Ffoulke  of  Segroyt  of  the 
other  part. 

107.  Englyn. 

Heddwch  a  gar  hoj'W-ddyn — hyddoeth. 

108.  Cerdd. 

...  a  throi'r  gwir  i  eitha  yr  gors.     9  5/. 
Englyn. 

Several  pages  are  missing  between  pp.  108  and  109. 

109.  [Cywydd  i'r  gwr  cadarn  traws 

Pruddlwm  ydyw'r  corflf  priddlj^d].     Sion  Cent. 
Imperfect,  the  last  portion  only. 

1 10.  Cywydd. 

Ond  rhyfedd  mew[n]  taer  ofyn.     Wm.  Cynwal. 

114.     Cywydd. 

Meddyliwn  am  a  ddelo.     Wm.  Cynwal. 

1 1 7- 1 36.     Hanes  y  twrstan. 

Gwrandewch  arnaf  yn  doydyd.     Sion  Tudnr. 
A  page  is  missing  between  pp.  134  and  135, 

137.     [Araith  Gwgan]. 

Begins  :  Dau  wr  oedd  yn  meddu  holl  Gymru  pcnbaladr 
gynt  .  .  . 

Ends  :  Ar  Hid  ar  bar  rhwng  gwyr  [lal]  a  gwyr  Yspryd  Alyn, 

143.  Englynion  in  an  illiterate  hand  (see  p.  145). 

144.  Englynion  (2). 

.  wyddor  dor  pob  gair  dwys — oUawl. 
Englynion  (4). 

Annerch  draserch  wr  draw — a  gara 
Robert  Lloyd  hoffwyd  a  hoffir — rhag  Haw. 


3i8  National  Library  of  Wales 

POETRY— continued. 

p.  145.     Englynion  (4). 

Gan  gwlan  pan  culo'r  cor  mor  mellt.       Ffra  Kingson  ac 
Englynion  in  skeleton  form.     (2)  \Elis  ai  cant. 

Mwynaidd  a  Uariaidd  mewn  Han. 
Englyn  i  gyflwr  dyn. 

Doethym  yn  noethlwm  i  deithio — i'r  byd. 

145.  Englynion  i  Mr,  Davies  o'r  Llanerch. 

146.  Englynion  i  Elsbeth  Lloyd  o  Fers  (4). 

Elsbeth  fain  loweth  fwyn  lais — aur  doccyn.  F.dw.  Moris. 

Englynion  a  wnaed  i  Syr  Sion  Salisbury  o  Lyvveni,  marchog 
urddol,  ar  ei  ddyfodiad  adre  .   .  .  mis  Awst,  1663  (8). 
Os  maith  alar  (maith  elyn) — doeth  cysiir. 

Ffra  Kingson  ai  cant,  13  Awst,  1663. 

148.  Englynion  i'r  Cardiau  (3). 

Cardiau  su  lyfrau  o  lys — y  Satan. 

Richard  Jones,  Ion.  166-. 

149.  Commissiwn  dros  y  gwragedd  yn  erbyn  yr  yfwyr.       Att 

Robert  Olvir  a  Sion  Caddr. 

P'aeth  y  byd  i  gyd  y  soweth.     Edw.  Moris. 
153.     Dyrie  i'r  fattel. 

Ystyriwch  attolwg  pop  Cj'mro  a  chalon  Ian. 
155.     Recipes,  medical  and  others. 

I  dorri  medd-dod,  &c. 
165.     Marwnad  Sion  Salbri  o  Rug. 

O  Dduw  dad  pa  fyd  ydiw.     S.  Tudyr. 

170.  Englyn. 

171.  Marwnad  am  yr  hen  Sion  Salbri  o  I,yweni. 

Y  blaned  heb  lywenydd.     S.  Tudyr. 
178.     Carol  rhwng  gwr  ai  wraig  o  ymryson  am  y  clos, 

Gwrandewch  dreuthu  hanes  gwraig. 
180.     Owdl  chwith  ddigri. 

Fob  dyn  gwrandawed  fel  i  bu  ynLlanddoged.  Elis  ai  cant. 
187.     Cowydd  Marwnad  Simwnt  Thelvcal,  28  Ebrill,  1586. 

Ar  Dduw  i  mawr  weddiwn.     Edward  ap  Raph. 
192.     Carol. 

Codwch    wyr    a    gwragedd    wych   hynaws    su    yn   ych 
annedd 

194.  Englynion  (5). 

195.  Englynion  (3). 

Dellden  ddur  gledren  ddewr — gledrhwydd. 

Edward  Morys  ai  cant  dros  ei  gdr  Sion  Thomas. 

196.  Englynion  (4). 

197.  Medical  recipes,  continued  from  p.  164. 


Additional  Manuscript  434  319 

POETRY— continued. 

p.  202.     Cerdd  (2). 

Och  na  bawn  fy  rhien  egliir. 
Carol. 
Yr  henn  lloer  wych  heini  hygaredd  liniedd  lun. 
203.     Englynion  [i  gyfarch  Edward  Morys^. 

Edward  Moryis  disgwch  .  .  .     Hu  ab  r  Hugh. 
Atteb  i'r  uchod  (8). 

Mi  wnaf  o  gallaf  heb  golliant. 

205 .  Counsel :  Go  to  bed  with  ye  lambe,  and  rise  ■w  ith  ye  larke,  &c. 

206.  Recipes  in  Welsh. 

207.  Index  to  recipes  on  pp.  155-164. 

208.  Englynion  (3). 
209-210.     Recipes. 

211.     Carol, 

Gwrandewch  ar  benillion  o  wUys  fy  nghalon.  John  Rogers. 
215.     Galarnad  am  Elizabeth  Lloyd. 

lowna  peth  yn  wyneb  byd.      Wat.  Klywedog. 
221.     Carol. 

Y  sawl  su  yma  yn  tario  rhowch  osteg.     1 2  st. 
223.     Pennillion. 

At  fy  nhwlyd  drwy  fawr  serch.     11  st. 
225.     Cerdd. 

Ail  roses  ar  y  damasc  wydd. 

Dyriau  Duwiol,  1696.     [Rowl.  Vychan]. 
230.     Cerdd  ymddiddan  a'r  Llwynog. 

Pel  it  oeddwn  i  noswaith  fel  i  baswn  ganwaith.     31  st. 
235.     Cerdd  marwnad  un  ar  ol  ei  wraig. 

Pawb  am  caro  i  yn  y  byd. 
237.     Carol. 

Fel  dyma'r  dydd  o  lawenydd. 
239.     Cerdd. 

Pel  ir  oeddwn  i  mewn  rhiw  fan. 
241.     Cerdd  Marwnad  John  Wynn  ap  Wiliam,  1629. 

Gwrandewch  alaith  wulo. 
243.     Cerdd. 

Am  fi  yn  rhodio  ar  foreuddydd.     27  st. 
247.     Carol. 

Dyn  wi  yn  ddyledwr  in  Harglwydd  yn  prynwr.     16  st. 
250.     Cerdd  y  Geiniogwerth  Synnwyr. 

Hapio  a  wnaeth  i  mi  wrth  ddarllen  hen  boetri. 
255.     Cerdd  (2). 

Pe  dymunech  i  ar  ych  Bardd. 
Pennill. 

Am  fi  yn  rhodio  ar  fy  hynt. 


320  National  Library  of  Wales 

POETRY— continued. 

p.  255.     Cerdd. 

Y  cefell  amharod  di  awen  diwybod.     (See  p.  79). 

257.  Cerdd. 

Gwrandewch  gamol  lodes  byrwen.      6  st. 

258.  Cerdd. 

Pwyswch  atta  ddudd  a  nos.    Finis  per  me  Robertum  Lloyd. 
262.     Cerdd. 

Duw  Nadolig  dydd  nodedig.     9  st. 

264.  Cerdd. 

Yr  ynafeilied  ar  y  llawr.     4  st. 

265.  Cerdd. 

Yn  brudd  ouddwn  obru  rhiw  ddudd. 
269.     Carol  o  waith  William  Philip. 

Hil  Brutus  o  Droua  kynedleth  plant  Adda. 
277.     Carol. 

Di  {renin  tragwyddol  .  .  . 
280.     Carol  iw  ganu  ar  Rogero. 

.  .  .  wr  oludog  yn  i  ddydd.     Klochydd  ai  cant. 
282.     Cerdd. 

Dydd  da  ir  glanddyn  mwyn  natiriol. 
284.     Cerdd. 

Gwrandewch  ddatgan  griddfan  graddol. 
288.     Cerdd. 

Fy  ffrins  am  cymydogion  gwrandewch  ar  fy  nghwynion. 
292.     Cerdd. 

Gwyr  boneddigion  ceraint  cymdeithion. 

296.  Cerdd.     Not  decipherable.     4  st. 

297.  Cerdd.     The  second  verse  begins  : 

Os  darfu  i  was  tauog,  etc.     8  st.     J .  Roger. 

298.  Cerdd. 

Pie  mae  r  llangie  dowch  i'r  unfan. 
301.     Cerdd  y  sgyfarnog. 

Os  am  enud  canu  a  wnai. 
306.     Cowydd  Marwnad  Mrs.  Elin  Ach  Huw  ap  Hwmffrey. 

Af  ir  ty  hyfryd  tawel.     Watfdn  Klywedog. 
313.     Marwnad  Mr.  Edward  Goodman. 

Troes  Duw  rowan  drist  drawiad. 
319.     Carol. 

HoU  feibion  a  merched  rhowch  glistie  i  gael  klowed, 
321.     Cerdd. 

Dyn  wi  yn  cirio  n  cani  bun. 
323.     Carol. 

Rhowch  ostcg  rhwi  yn  deisyf. 


Additional  Manuscript  435  321 

435-B.    Religious  Poetry. 

Williams  MS.  6^y.  Paper.  129  folios.  202x143.  Un- 
bound.    17th  cent.     Welsh. 

A  Collection  of  Welsh  poetry  written  early  in  the  17th 
cent.  The  first  ten  leaves  are  missing.  From  the  George 
Dunn  collection.  The  name  of  '  William  Morris '  occurs 
several  times  in  the  book. 

fol.  II.     [Cywydd  Henaint — Gwae  a  fwrio  gof  oferwas]. 

— Ag  un  o'r  tri  Brenin  gwar.     leuan  Brydydd  Hir. 
12.     Kywydd  i  ddangos  Uawenydd  Mair  .  .  . 

Doeth  mab  ysbryd  a  thad.     Davydd  ap  Edmwnd. 
136.     Kowydd  i  ddangos  gwendid  dyn  ... 

lesu  deg  beth  iw  oes  dyn.     Roger  A  Ion. 

16.     Kowydd  am  falchder  .  .  . 

Ond  rhyfedd  mewn  taer  ofyn.     William  Kynwal. 

18.  Kowydd  i'r  byd. 

Ystidiwn  yn  wastadwell.     Lewys  Powell. 

19.  Englyn. 

Dwr,  tan,  ser,  terra  main.     Dd.  ap  Edmwnd. 
igb.     Kowydd  y  saith  diwrnod. 

Saith  ddiwmawd  gwawd  gwiwrum.     Dr.  Sion  Kent. 
20b.     Kowydd  kanmoliaeth  i  Grist. 

Kredaf  y  Naf  o  Nefoedd.     Davydd  ap  Gwillim. 

21b.    K.  i  ddangos  modd  kymrodd  y  prydydd  gyngor  i  ganu  kofiad 
am  lesu  ai  dad,  ag  am  i  gweithredoedd. 

Y  gwr  o  faint  gorau  i  fod.     Lewys  ap  Davydd. 

23.  Kowydd  i  Dduw. 

Y  goreydduw  gwiw  a  rodded.     lerwerth  Fynglwyd. 

Rhai  a  ddowaid  mae  Gwerful  Mechain  a  wnaeth  y  kowydd 
hwn. 

236.     Englyn. 

Doethym  or  priddin  doethwar — kroiw. 

24.  Engl3m. 

Ffei  o'r  byd  symyd  somwedd — hoff  ran. 

246.     Kowydd  i'r  byd  tyrfynol  .  .  . 

Ebrwydd  i  doeth  a  braidd  dal.     Mredydd  ap  Rhys. 

256.     Kowydd  yn  adroddi  penodau. 

Daw  gwn  ydfa  gan  adfyd.     Nis  gwn  pwy  ai  ftant. 

27.     Kowydd  i'r  byd  hwn. 

Krist  klyw  gwyufau  klwy  gwaufaeth.     Ditto. 

X 


322  National  Library  of  Wales 

RELIGIOUS  POETRY— continued. 

fol.  2Sb.     Kowydd  i'r  lesu. 

Awn  draw  i'r  Han  yn  dri  llu.     Morys  ap  Hoel  ap  Tudyr. 

30.     Kowydd  y  milwyr. 

Afraid  i  ddyn  arbed  i  dda.     Syr  Dafydd  Trefor. 
32.     Kowydd  am  ffudd  a  buchedd  yr  ffeiriaid  ag  eraill. 

I  Dduw'r  wyf  weddiwr.     John  Brwynog. 

336.     Kowydd  i'r  byd. 

Y  byd  trist  ar  bowyd  traw.      William  Llyn. 

35.  Kowydd  i'r  lesu  ag  i'w  fam. 

Duw  greawdur  nef  a  dauar.     Dd.  Nanmor. 

36.  Kowydd  i  henwi  y  saith  ddiwrnod. 

Digam  i  gwnaeth  Duw  gymwyll.     lolo  Goch. 
^■jb.     Kowydd  o  farfolaetli  r  lesu. 

Preins  o  nef  pren  lesu  nawdd.     Lewys  Morganwg. 

39.  Kowydd  i'r  byd. 

Gwn  nad  ta  gwae  enaid  tyn.     Dr.  Sion  Kent. 

40.  Ko.  yn  koffau  dechreuad  y  byd. 

Pwy  ywr  gwr  ar  power  i  gyd.     Raff,  ap  Robert. 
41b.     Englyn. 

Duw  yn  y  byd  hyfryd  hoywfro — a'n  porthes. 
42.     Kowydd  y  saith  weithred  y  drigaredd. 

Blin  yw  trallod  rhod  ar  hwn.     I  fan  Brydydd  Hir. 
The  name  of  Ifan  Brydydd  Hir  has  been  crossed  out  and 
that  of  Dr.  Sion  Kent  inserted  in  a  later  hand. 

44.     Kowydd  i'r  byd. 

Myfyr  i  rwy  yn  y  mofyn,     lolo  Goch. 

'  Eraill  a  ddowaid  mai  Doctor  John  Kent.' 
4$b.     Ko.  kanmolieth  ir  drindod. 

Y  drindod  heb  dylodi.     Davydd  ap  Gwilim. 
Kowydd  i'r  byd  hwn. 

Drych  ywr  byd  diochyr  barn.     Syr  Owain  ab  Gwilim. 
47,     Ko.  i'r  byd  tyrfynol. 

Rhyfedd  iawn  rhyw  fodd  enyd.     John  Tudr. 
486.     Kowydd  i  ddangos  pechodau. 

Or  un  bai  ar  yn  bowyd.     Doctor  Jo.  Kent. 
4gb.     Owdwl  y  Grog. 

Y  grog  waredog  o  ryw  Dymeirchion.     Griff,  ap  leuan. 


Additional  Manuscript  435  323 

RELIGIOUS  POETRY— continued. 

fol.  526.     Englynion. 

Llawen  wyd  Gweu  ddyn  deg  oil. 
Pa  un  ffalsa  dyhira  dihareb — nis  gwn. 
Wrth  edrych  yn  fynych  y  mannau — a  gwir. 
Budd  gall  a  deuall  pob  dyn — or  fath. 
Mogelwch  gwiliwch  goelio — un   cliwedl, 

53.  Kowydd  i  Fair  fam  Krist. 

Y  fun  deg  a  fendigwyd.     Hugh  Kae  llwyd. 

54.  Kowydd  arall  i  Pair. 

Y  forwyn  a  fu  araul.     Gwilim  ap  leuan  Hen. 

556.     Kowydd  i  Wenfrewy. 

Y  ferch  addwyn  i  hwyneb.     Nis  gwn  i  pwy. 

57.     Kowydd  kwyn  a  gobaith  i'r  Kymru. 

Och  Gymru  fynych  gamfraint.     Doctor  Sion  Kent. 
59.     Kowydd  i  Wenfrewy. 

Y  ferch  wen  fur  ychwaneg.     Tudur  A  led. 

63.     Kowydd  i  Anna  fam  Fair. 

Anna  a  wnaeth  i  nyni.     Swrdwal. 
62b.     Englynion  (2). 

Rhaid  yw  byw  a  rhodio  byd — kwrs  ifanck. 

Pymthegathrigen  rhegmewnrhi — pedwarkant(a/5of.72fc) 
63.     Kowydd  i'r  byd. 

Beth  a  dal  heb  obaith  da.     William  Kynwal. 
646.     Kowydd  balchder, 

Ond  rhyfedd  mewn  taer  ofyn.     William  Kynwal. 
66b.     Englynion. 

Rhinweddau  llyssiau  ai  llun — ai  graddau.     Lewys  ap  Dd. 

Sethrir  dirmygir  drem  agwedd — llyssiau.     J  ho.  Tudur. 
67.     Kowydd  koffau  pethau  a  fu  ag  y  sydd. 

I  Dduw  i  rwyf  weddiwr.     Jho.  Brwynog. 
69.      Bustyl  y  Byd. 

Egor  nef  wrth  lef  araith  lafar — dyn.     Jolm  Tudur. 
70b.     Englyn. 

Duw  gadarn  ddydd  farn  a  ddaw — a  fowredd. 
726.     Englyn  ar  i  gla  welu. 

Er  ffrydiau  gweliau  gloewon  'r  lesu.     Tudur  Aled. 
•J I.     KyfFes  William  Kynwal. 

Kyffesu  i'r  lesu  ner  oesoedd — yr  wyf.     W .  Kynwal. 
73.     Kowydd  o  enedigeth  Krist. 

Mair  wenfych  mawr  o  wufyd.     Siangkin  ap  Eingion. 

X  2 


324  National  Library  of  Wales 

RELIGIOUS  POETRY— continued. 

fol.  74b.     Englynion  (2). 

Er  digon  o  arian  er  degwch — y  byd. 

75.     Owdwl  ir  lesu. 

Ymryson  Efa  am  yr  afal,  o'r  prenn.     John  ap  Howell, 
yj.     Kowydd  ir  Drindod  ag  ir  aradr. 

Y  driudod  ai  anfones  (an  kyfodes).     Lewis  Glynn  Kothi 

78b.     Kowydd  y  milwyr  (see  fo.  30). 

—  pwy  a  edwyn  pwy  ydych.     Impft.    Syr  D.  Trevor. 

jgb.     Kowydd  i  goffau  diweddiad  dyn. 

Ofer  i  ddyn  i  roi  yn  dda.         Syr  D.  Trevor. 

Sob.     Kowydd  koffa  am  ddydd  farn. 

Ofnus  gofydus  ydwy.     Dr.  Sion  Kent. 

8ifc.     Kowydd  moliant  i'r  Arglwyddes  Fair. 

Archwn  i  Fair  a  bair  y  byd.     lolo  Goch. 
82b.     Kowydd  i'r  gredo. 

Kredwn    i   eiriau    kredo.     Hugh    Conwey    ap    leuan    ap 
Mredydd  ap  Griff,  ap  Edmwnd. 

846.     Kowydd  i'r  lesu. 

lesu  hwde  y  nefosiwn.     lolo  Goch. 
856.     Kowydd  i  Dduw. 

O  Dduw  maer  rhinwedd  dda.     lolo  Goch. 
S/b.     Kowydd  yn  dangos  ffolineb  a  gwendid  ffydd  Uawer  o  bobl. 

Bud  da  oedd  y  bud  a  fu.     John  ap  Robert  ap  Rh.  ap  Hoell. 
90.     Kowydd  Bamad  Dd.  ap  lerwerth. 

Y  mae  kof  a  mi  ai  kwyn.     Dd.  ap  Edmwnd. 
gib.     Englynion  y  Diwrnod  (3). 

Y  bore  Duw  ne  dyro  i  ni — yr  lesu. 

92.     Kowydd  barnad  Sion  ap  Dd.  ap  lethell  Vychan  o  Skeiviog. 
Bwriwyd  terwen  brau  i  torres.     Sion  ap  Howel. 

936.     Kowydd  barnad  Sioned  ach  Robert,  gwraig  Sion  ap  Dd.  ap 
Ithel  Vychan. 
Ni  welir  tes  o  lawr  tad.     John  ap  Hoell. 
g6b.     Kowydd  barnad  Hugh  ap  Kynrick  ap  Dd.  ap  Ithel  Vychan. 
Tramawr  o  bwys  trwm  yw  r  byd.     Lewis  ap  Edwart. 
98.     Englyn. 

Ni  budd  talpa  heb  tera — tra  hir. 
986.     Kowydd  bamad  Ithel  ap  Robert  o  Goed  y  mynydd. 

Eres  y  tories  terra.     lolo  Goch. 
102.     Kowydd  kanmoliaeth  i  Howell  ap  Sion  apDd.ap  Ithel  Vychan 
Bryn  y  sydd  o  breins  heddiw.     Howel  ap  Davydd. 
103&.     Kowydd  i  Grist. 

O  frodur  oil  fawr  rad  rum.     Nis  gwn  pwy,  and  in  a  later 

hand,  J  ho.  Ffiilip. 


Additional  Manuscript  435  325 

RELIGIOUS  POETRY— continued. 

fol.  106.     Kowydd  i'r  benglog. 

Y  benglog  ddierbwnglod.     leuan  Du  ap.  Dd.  ap  Owain, 
1076.     Kowydd  i  Fair. 

Y  seren  y  sy  wryd.     Bedo  Brwynllys. 

loSb.     Kowydd  kanmoliaeth  i  William  Vaghan  ap  Hoell  ap  Sion  i 
ofyn  gown. 

Y  gwr  yrioed  gorau  i  ryw.     William  Kynwal. 
III.     Kowydd  barnad  leuan  ap  Dd.  ap  Itliel  Vaghan. 

Llwyn  Ithel  oil  a  noethed.     Tudur  A  led. 
113.     Kowydd  kanmoliaeth  leuan  ap  Dd.  ap  lethell  Vychan. 
[I]  mae  gwr  am  i  guried.     Davydd  ap  Edmwnd. 
1146.     Kowydd  kanmoliaeth  Kenrick  ap  Richard. 

Y  glainod  yn  goleuo  yn  iaith.     Robert  Ifans. 
116.     Kowydd  barnad  Sion  Gruffyth,  Sergeant. 

Y  byd  hyll  ar  bowyd  hwn.     John  Tudyr. 

118.     Kowydd  barnad  Pirs  Gruffyth,  Sergeant  o  Gaerwys. 
Troes  Duw  lef  trist  wylofain. 

John  Tudr  ai  kant  ay  kowydd  diwaetha  oi  waith. 
120b,     Kowydd  kyngor  i  ferch. 

Truan  im  pen  pa  benyd.     Dafydd  ap  Edmwnd. 
12 16.     Kowydd  kanmoliaeth  i  Mr.  Thelwall  o  Blasyward. 
Pwy  yn  wladwr  pen  i  wledydd.     Rhys  Kain. 
123.     Englynion  (4). 

Rhaid  i  mi  boini  yn  y  byd. 
1236.     Kowydd  ir  ange. 

Mae  rhai  ni  ffryderai  mryd.     Llewelyn  ap  Howel  ap  I  fan. 
125.     Kowydd  Marwnad  am  Edward  Lloyd  o  Langwyfen. 

Beth  a  nawn  heb  wythen  — .     Edwart  ap  Raff. 
127.     Kowydd  Marwnad  Owen  [Brereton]  hyna  o  Fwras. 
Duw  a  fyn  difa  wyneb.     Imperfect. 
1296.  Siampal  hir  ofal  na  rhoed.     Imperfect. 

436-B.    Poetry. 

Williams  MS.  ^2>^.  Paper.  210x163.  157  folios,  loose. 
i8th  cent.     Welsh  (mostly). 

The  pagination  is  incorrect.  The  folios  being  only  157 
are  numbered  from  i  to  164.  Folios  77,  86,  87,  88,  112,  118, 
119,  123,  124,  147,  are  misssing,  folios  127  and  151  are  dupli- 
cated. On  the  fly-leaf  :  "  Wiliam  Sion  am  pia  fi  yn  y  flwyddyn 
1764."  At  the  bottom  of  fol.  la  is  the  date  1718.  The  names 
of  Edward  Williams  and  David  John  Davies  occur  on 
many  pages.      The  MS.  belonged  to  William  Sion,  Maen- 


326  National  Library  of  Wales 

POETRY— continued. 

twrog,  1756-1764  ;  Edward  Williams  (Ed.  Wms  me  jure 
tenet  1730),  David  Jones,  Caeserwyd,  1806  ("  Duma 
llyfr  a  gesi  ei  fenthig  Gan  Thos.  Edwards  or  Nant  yn  y  flwy- 
ddun  1806,  Gorphenaf  y  19,"  fol.  7a) ;  Thos.  Hughes,  Mochdre, 
1805  ;  David  Davis,  1804.  The  MS.  was  written  by  different 
hands,  the  earlier  part  about  1710-20.  Englynion  and  bits 
of  verse  have  been  scribbled  on  the  blank  margins  of  the 
book  throughout.  Formerly  in  the  possession  of  George 
Dunn. 

The  names  of  various  owners  are  scribbled  on  p.  i ,  and  on 
p.  ii  is  a  diagram  explaining  the  cynghanedd  in  the  fol- 
lowing Unes : 

Duw  y  duwiau,  dad  a  wel 
Llywydd  y  byd,  llwyd  y  bel. 

fol.  1-4.     Englynion  of  various  types  (54),  some  in  the  writing  of  Wil- 
liam Sion,  Maentwrog.     An  englyn  commencing 
Heb  gob  bo'r  Esgob  arwysgawl — ai  hurddodd 
is  attributed  to  Rowland  Vychan  and  others  to  Lewis 
Sion,  Sion  Dafydd,  Mrs.  Morgans  o  Drawsfynydd. 

5-7.  Tabl  part  o  Arms  Kymru  a  Lloegr.  Dros  larll  y  Mars  ar 
Kymru,  y  Hew  gwyn  ;  dros  Glarans,  y  tarw  du  corn 
euraid,  &c.  Ends  :  Yr  eryr  iw  brenin  }'r  Almaen,  yr  haul 
iw  y  pab,  y  lloer  iw  yr  Eglwys,  angylion  dynawl  yrddas 
y  pregethwyr,  y  brain  iw  yr  anfEyddloniaid. 

7.  Englynion  (2). 

76.  Englynion  "  o  fyfyrdod  y  pedwar  peth  diweddaf  sef  Angau, 
Barn,  Nef  ac  Uffern,"  also  three  others,  one  by  Sion  Tudur. 
Barn  dynion  ffoUon  heb  ffydd — sy  ofer. 

8.  Penillion  i'r  Bendefiges  Mrs.  Anne  Nanney  o  Nannau,  1700. 

Croeso  gynes  walches  wen,  o  union  ben  y  bonedd. 

Roht.  Edwards, 
Croeso  r  feinwar  liwgar  Ion  i  Feirion  inion  enwog. 

John  Phugh. 
8b.     Englynion  (6). 

9.  Dyriau  o  rybudd  i'r  Godinebwr.     23  st. 

Fob  perchen  clust  efEro  a  glywo  mewn  gwlad. 

Maurice  Roberts,  17 18. 
106.     Englynion.  (4). 

11.  Englynion  ar  y  chweched  psalm  (9). 

Os  digllon  Duw  lion  di  elli — eurgledd. 

Humphrey  Dafydd  ab  Efan. 
lib.     Englynion  (4). 

12.  Cerdd. 

Y  siriol  gangen  gu  dy  gofio  di'r  wyfi. 

John  Rhichart  o  Sir  Fan. 


Additional  Manuscript  436  327 

POETRY — continued. 

iol.  12b.     Englynion  (3). 

13.     Dyriau  o  Edifeirwch. 

Pechadur  ydwy  or  dechre  ir  diwedd.   16  st.  Lewis  Lloud. 

146.     Pennillion  cofifa  am  angau,  &c.  (4). 
Nid  oes  gan  yr  angau  barch. 
Englyn  i  lyfr  William  Sion  gan  Dafydd  Owen. 

1 5 .     Dyriau  i  atteb  y  dyriau  o'r  blaen  (21). 

Y  Meistr  Lewis  Lloud  rinweddol.     Tom  Lloud. 

16b.     Englyn  gan  Thomas  Loud  iengaf. 

17.  Englynion  (2). 

Duw  madde  y  meie  imi,  bechadur. 
Dau  englyn  i  ddeisyfu  cael  marw. 

Madws  o  madws  fy  mudiad — deg  rad.     Rowl.  Vaughan. 
Gollwng  Arglwydd  di  ai  gelli — fi  o'm  poen.  Edw.  Morris. 
Englyn — '  rhifedi  esgyrn  corph  dyn.' 

176.     Englynion  (7),  two  by  David  Elis,  1648. 

18.  Englynion  i  Dduw  (6). 

Duw  archa  yn  bena  bob  awr — fy  ngheidwad. 

William  Phyllippes. 
18&.     Englynion  i  dyngu  anudon  (6). 

Nid  diflas,  nid  cas  crocyswr  :  digUon. 

19.  Cywydd  o  waith  Edmynd  Prys  a  wnaeth  efo  pan  oeddid  yn 

syrfafio  tiroedd  y  Fforest. 
Gwelais  eira  golas  oerwyn. 
Englynion  by  W.  Philip  and  others  written  on  margins  of 
folios  19-21  and  23.  , 

22.     Cywudd  duwiol. 

Meddylied  am  addoli.     Dr.  Sion  Cent. 

236.     Cowydd  ir  Eglwys. 

Dy  di  Eglwys  da  dy  oglyd.     Efan  ap  Ridsiard. 

256.     Englynion. 

26.  Kywydd  i  afon  Dyfrdwy  yr  hon  ym  amser  rhyfel  Owain 

pan  oedd  Montgomry  a  llu  mawr  o  Saeson  gantho,  gwedi 
dyfod  yn  ddirybydd  am  ben  y  Cymbru,  a  lifodd  yn  ddi- 
symwth  heb  law  nac  eira  yn  amser  haf  drwy  waith  Duw 
ag  ychydig  feinwynt  y  dehau,  hud  oni  foddcs  llawer  or 
llu  Seisnig  a  oedd  [ar]  ei  glan  ag  oni  orf  u  arnunt  gilio  y  w 
hoi  ag  aros  oni  chafas  y  Cymru  rybudd  ac  amser  iw  am- 
ddifEn  ei  hynain  ar  wlad  rhagddynt.  Ac  aeth  y  Saeson 
iw  ffordd  yr  amser  hynu  drwy  gwilidd  a  choUed. 
Dyfrdwy  fawr  gannawr  gynnurch..A/aiiog  ap  Grono  Gethin. 
Englynion  on  the  margins  of  fol.  26-30, 

27.  Cywydd  i'r  gore  deo. 

Credu  ir  lesu  rasol.     Mredydd  ap  Tudur. 


328  National  Library  of  Wales 

POETRY— continued. 

fol.  28ft.     Cywydd. 

Myfyr  ydwy  n  ymofyn.     lolo  Goch. 
296.     Cowydd  i  ddiwedd  dyn. 

Tydi  r  corph  die  anorphwyll.     Mredydd  Brydydd. 
306.     Englynion  i  anerch  Mr.  William  Lloyd,  ciwrad  Penn  Machno. 
31.     Cywydd  Rhinweddau  keiliog  iar. 

Y  crair  uwchlaw  r  glwyd  iair  gled.     Hugh  Arwystl. 

There  are  Englynion  on  the  margins  of  pp.  31 5,  326,  33, 
336  (one  by  Robert  James),  34,  356  (one  by  Ellis 
William),  and  36. 

32fc.     (a)   Pan  oedd  Sain  Senedd  Frefi. 

(6)   Duw  a  ro  cyngor  da  i  chwi.     Gwawdnidd. 
33.     Cywydd  i  Dduw. 

Y  tad  or  dechreuad  chwyrn.     Sion  Cent. 
346.           Digam  y  gwnaeth  Duw  gymwyll.     lolo  Goch. 
366.     Owdl  i  Beblic. 

Caernarfon  coron  car  euro- — ^Peblic. 

Sy  Gr  ap  lln  als  Sr  gr  fain  ai  cant. 

376-39.  Englynion — O.  Glyndwr,  Pumoes  byd,  tymp  gwraig,  i'r 
dauddeg  aposdol,  i  feddwdod  (S.  Tudur),  pan  fu  feirw 
gwartheg  Mon  (1518),  dauargrynfau  (1534  and  1574),  etc. 

396.     Englynion  i  delyn  Richiart  Elyias  (6). 

Dauth  cerddor  o  ragor  ir  un — dewredd. 

Morys  ap  Robert. 

40,  Englynion  i'r  delyn  newydd  (6). 

Rhoddiad  o  gariad  'n  goror — yw  Rhichiart.  Lewis  Sion. 
40b.     Englynion  i'r  delyn  newydd  (g). 

Daeth  delwes  er  lies  ir  llan — hoff  iredd.      William  Lloud. 

41.  Masarnen,  glaerwen,  eglurlais, — barod.     James  Davies. 
Mwynwr  o  gerddwr  gwiw  urddas — ai  fysedd.  Rob.  Wynne. 

41b.     Owdl  gyffes. 

Cyffesu  ir  lesu  ner  oesoedd — yr  wyf .     W.  Cynwal. 
43.     Cowydd  yr  angau. 

Duw'n  rhwydd  yr  hen  ddihenydd.     Humph.  Dd.  ab  Evan. 
Englynion  on  fol.  43  and  44. 

By  If  an  James  and  Enoch  Hughes. 

45.  Cywydd  Elusen. 

Mae'n  twyllwr  o  deallwn.     Howel  Sowrdwal. 

46.  Blin  yw  trallod  yr  rhod  ar  hwn.     Dr.  Sion  Kent. 
48.     Englynion  (6). 

Glew  glyd  yw  baich  hyd  o  bechodau — gwaeth. 

leuan  brydydd  Hir. 
Cerdd  '  Breuddwyd  Magdalen  Williams.' 
Dyma  ych  cyflwr  ceisiwch  gofio. 


Additional  Manuscript  436  329 

POETRY— continued. 

fol.  486.     Barddoniaeth  i  '  Hanes  y  Ffydd.' 

Duwiol  wr  weddol  ei  waith — py  dda 

Hugh  Salsbury  o  Glocaenog. 
49.     Cowydd  ir  ddanodd. 

Gwae  gwae  fi  gwag  yw  f'awen.     Huw  Arwystl. 
4gb.     Dd.  ap  Gwilym  a'r  Ysbryd. 

Duw  sulgwaith  dewis  wylgamp.     D.  ap  Gwilym. 
506.         Pwy  yw  r  gwr  pie'r  goron.     D.  ap  Gwilym. 
516.     C.  cy ngor  i  O wain  Fych  an  o  Lydiarth . 

Py  seithid  Powys  weithian.     O.  Gwynedd. 

53.  C.  duwiol. 

Ebrwydd  i  daw  a  braidd  dal.     Dr.  S.  Cent. 

54.  Englyn. 

Duw  enwog  Dywysog  Duw  lessu,  Arglwydd. 

Dajydd  Richard. 
Englyn  [Anon)  and  Pennill  {Morus  Robert). 
546.     Cowydd  galarnad  yr  Twerddon,  1690. 

Clywch  ar  dan  clau  achwyn  dig.     D.  Manuel. 

56.  Galar  Englynion  i'r  Iwerddon  (5). 

Duw  mawr  tyrd  ynawr  twr  inion — i'r  gwan 
Gwrando  gwyn  y  Werddon, 
Sy'n  gwaedu  dan  ergidion 
dy  law  ath  ddig  i'r  dalaeth  hon.     D.  Manuel. 
566.     English  Englynion  (5). 

O  God  of  Love  guide  our  land — with  grace.     D.  M. 

57.  Englynion  ar  warediad  IJoeger  oddiwrth  Babyddiaeth  (12). 

Tir  Brydain  lydain  wledydd — trwy  gelu.     D.  M. 

58.  Englynion  at  Thomas  Jones  (8). 

Dos  bappur  geirwir  heb  gudd — ymofyn. 
586.     Atteb  Thomas  Jones  (6). 

Rhyfel  an  hawel  yn  hy — tros  foroedd.     T.  Jones. 

59.  Ar  brofedigaeth  y  Saith  Esgob  (12). 

Mae'n  heglwys  dan  bwys  Duw'n  benn — ai  gwared. 

E.  Morris. 

60.  Englyn  ar  yr  un  testyn. 

Saith  ddoeth  saith  wiwddoeth  saith  wyr.     Anne  Fychan. 
Englynion  i  gwn  hela  (2). 

Clowais  fawl  argais  fel  organ — beredd.     Jid.  Morns. 
Englyn. 

Fe  dyr  Ffaeton  bigion  y  byd — law  oncst.     Anon. 

Cob.     Englynion  galar  aiu  farwolacth  y  J.  D.  M.  (Duke  of  Mon- 
mouth (6). 

O  alar  pwy  ni  wyla — gan  gwympio.     E.  E.  ai  cant. 


330  National  Library  of  Wales 

POETRY— continued. 

fol.  6i.     Cowydd  i  falchder. 

Y  gwr  a  wnaeth  gowaith  i  gyd.     Robert  ab  Hary. 
Englynion  by  O.  Gruffydd,  R.  W.,  Ed.  Cad. 

62b.     Cowydd  i'r  Byd. 

Y  byd  trist  ar  bow3'd  traw.     W.  Llyn. 
636-64.     Englynion — E.  Jones  Bodffari,  &c. 

636.     Englyn  ir  Angulion. 

Seraphiaid  tanbaid   tywynbyst :  araul 

Nef  oror  ddiscleirbyst 
Cerubiaid  cor  o  wiw  byst 
Caethion  wyn  boethion  iawn  byst. 

Mr.  Evan  Evans,  cffeiriat. 
64.     Cowydd  i  Dduw. 

Pwy  yw'r  gwr  ar  power  i  gyd.     Raff  ap  Robert. 
656.     Cywydd. 

Y  ferch  wen  o  fraech  annaf .     Dr.  Stan  Cent. 
66b.     Englynion. 

67.  Awdl  i  Fair. 

Mair  yw  n  hyder  rhag  perigl.     Evan  ap  Rhydderch. 
67b.     Englynion  gan  Pirc  Morgan  ac  eraill. 

68.  Cowydd  i'r  gyfraith. 

Anifyr  wrth  iawn  ofyn.     T.  Price. 
Englynion  i  glochdy  Mauntwrog  gan  John  Dafydd  las. 

68&.     Englynion  gan  W.  Phylip  ynghylch  llosgi  Caergai  ac  Ynys- 
maengwyn. 

70,  Cowydd  ir  Meddwdod. 

Nid  bwrdiaw  He  daw  pob  dydd.     L.  Glyn  Cothi. 

71.  Englynion — dros  wr  marw,  i'r  ange,  a'r  canlynol. 

Er  ffrydiau  gweliau  gloewon — yr  lessu.     T.  A  led. 
Jib.     Cowydd  ir  Neidr. 

Mae  gwr  fyth  am  gywir  farn.     W.  Llun. 
Englyn. 
72b.     Englynion. 

73.  Englynion  (7). 

Di  falchder  arfer  yw  yr  yrfa — inion. 
736.     Englynion  o  gynghorion  duwiol  (6). 

Gweddia  y  bore  n  buriawn — yn  hoUawl. 

Gryffudd  Phari  0  Hendre  forion. 

74.  Englynion  i  Dduw  (49). 

Fy  esgyrn  cedyrn  codwch— bridd  a  gwaed.     W.  Phillips. 
756.     Englyn. 
786.     Pennillion — Edifeirwch  pechadur  ag  erfyniad  am  drugaredd. 

O  Arglwydd  Frenin  nef  a  Uawr.     18  st.     Tomos  Davis, 

Englyn. 


Additional  Manuscript  436  331 

POETRY— continued. 

fol.  796.     Englyn  by  Purs  Morgan. 

80.  Cowydd  i'r  byd. 

Dis  yw'r  byd  os  arbedwn.     S.  Tudur. 
Englynion. 

81.  Cowydd  y  tri  oedran. 

Tri  oedran  hoewlan  helynt.     S.  Cent. 

816.     Englynion. 

82.  Englynion  i  seren  y  gynffon  (6). 

Mil  chwechant  haul  sant  pen  welson — yn  siwr. 

Thomas  Lloyd  ienga. 

82b.     Englynion  duwiol  (7). 

Gwnawn  yn  glau  yn  gorau  raewn  gwiw  rol. 

Thomas  Lloyd  ienga. 

83.  Englynion  by  Tomos  Lloud  and  others. 
Englynion  i  berson. 

Person  fel  Aron  filwraidd — purgoeth 
yn  pregethu  yn  sangtaidd 
clowch  ei  barabl  cloch  beraidd 
fel  corn  pres  yn  crynhoi'r  praidd.     Hugh  Morris. 
Englyn  at  Dr.  Sacheverel. 

Angel  y  Shievrel  ag  sydd — yn  gadarn 
Gida'r  wir  grefydd 
Llafurwr  da'r  lleferydd 

Filer  ffast  rhag  pylu'r  fiydd.     Robert  William  y  gof. 
8$b.     Dyriau  Edifeirwch  (14). 

Beth  su  well  ar  lies  pechadur.     Robert  John  Evan,  1668. 
Englynion. 

846.     Dyriau  am  Edifeirwch  (12). 

Yr  esgweier  o  lys  Rhiwaedog.     E.  N. 
Ar  ol  gwneuthur  y  pedwar  dyri  cynta  clowodd  y  bardd 
fyned  Mr.  Lewis  Lloyd  ar  law  Dduw. 
Englynion. 
856.     Englynion  by  W.  Cynwal,  &c. 
Folios  86 — 88  are  missing. 
89.     Achau  lesu  Grist. 

Daioni  Duw  a  aned,     lolo  Goch. 
gob.     Cowydd  i  lesu  Grist. 

Ni  a  garwn  y  gwrhyd.     Gwilym  Tew. 
91.     Englynion  by  Richiart  Edwart  and  others. 
916.     Cowydd  i  Dduw. 

Os  y  fernagl  su  farnwr.     Robert  Leia. 
Englynion. 

926,     Englynion  (3). 


332  National  Library  of  Wales 

POETRY— continued. 

fol.  93.     Cowydd  i  envvau  Duw. 

Dysgais  y  modd  i  disgyn.     D.  Nanmor. 
Englynion. 

936.     Englynion  a  phennillion. 

94.  Cowydd  o  ache'r  Cybydd  a'r  Hael. 

y  cybydd  fab  difedydd  dig.     S.  Tiidyr. 
Pennill. 

946.     Englyn. 

95.  Cowydd  i'r  oes  fer  yma. 

Bwriwn  hyn  ber  yw'n  heinioes.     Thos.  Lloyd  ienga. 
Pennill. 

97.     Cowydd  i  Dduw. 

Pwy  su  ben  yn  pasio  byd.     Hugh  Lewis. 

986.     Carol.     22  St. 

Gwrandewch  ar  ystyriaeth  pechadur  wrth  syuieth, 

Thomas  Lloud,  ienga. 
100.     Histori  y  Bruttaniaid  (29). 

Hil  Brutus  o  Droea  cenhedloedd  plant  Adda. 

W.  Phyllippes. 
102.     Cywydd  i'r  Cymru. 

Och  Gymfru  {sic)  fynych  gam  fraint.     S.  Cent. 

1036.     Hanes  y  Cymru  (15). 

y  Cymru  mwyn  tirion  ag  wllys  y  galon.     Ellis  ab  Ellis. 

104b.     Englynion — Gwerfyl  Fychan. 

105.  Englynion  i  lechyd  (7). 

Duw  helaeth  benaeth  y  byd — ai  maddau.  Raff  ap  Robert. 

10 5&.     Englynion  o  erfyniad  gwr  nychlyd. 

Tri  saith  mis  gwy ddir  o  gur,  a  gef ais.     Morus  Robert,  1 724. 

106.  Englynion — Thomas  L,loud  o  Benmaen,  &c. 

io6b.     Cywydd  y  bais  (later  handwriting). 

Er  ys  dyddie  yr  eisteddais.     Lewis  Morris. 
Henwau  y  saith  cysgadur  :  y  neidr,  &c. 

1066.  Maen  Tyngawc  uwchben  y  Felenrhyd  He  Has  ac  y  claddwyd 
Prederi  medd  Tho.  WilUams.  Rim  ap  Alun  dyuot  yr 
hwn  a  gladdwyd  yn  ymyl  y  Rhyd  galed  yn  y  Gwynfynydd 
ymhenllyn  ac  yno  y  Has  ef  pan  giliodd  o  Giltalgarth  medd 
yr  un  Tho.  Williams  o  drefriw,  161 2. 

107.  Englynion  (16) — S.  Tudur,  Hugh  ap  Edward  Llwyd. 

O  bydd  merch  eglurferch  Ion — im  gwlad 
yn  dwyn  clod  teg  eurfron 
Rhuw  segur  bersur  berson 
A  gwep  hwch  a  gipia  hon.     S.  Tudur. 


Additional  Manuscript  436  333 

POETRY— continued. 

fol.   108.     Englynion  i  bedwar  bann  byd  (4). 

Y  Dwyrain  trwy'r  suchmedd — ym  deurj^d.     D.  Naiimor. 
English  Englynion  (4). 

My  flower,  my  honour,  my  hony — m}'  joy 
my  jewel  of  beauty 
Doe  not  my  love  that's  comely 
Dispose  thy  mynde  to  despise  me. 

1086.     Englynion  brut  (4). 

Wedi  i'r  tarw  farw  ai  oferedd — gynnen.     Robin  Ddit. 
Englynion  i  bont  Llanrwst,  &c.  (4). 
109.     Englynion  i'r  ange  (4)  gan  Howel  ap  Syrr  IMathew  ac  eraill 

gan  S.  Tudur,  &c.  (25). 
III.     Cowydd  i'r  Efieungtid. 

Yfiengtyd  or  mebyd  maith.     S.  Cent. 

113.  Englynion  (3). 

1 1 36.     Englynion  i'r  chwanen  (7),  &c. 

114.  Tri  Englun  i  roi  ar  garreg  bedd. 

Tro  d'olwg  heb  gilwg  a  gweli — fwnnwr.     /.  Cadr. 
Englynion  beddargraff  D.  Ap  Gwilym  a  S.  Phillip. 
1 146.     Englynion  i  anerch  Moris  ab  Robert  (6). 

Anerchaf  cofiaf  cu  afiaeth — Forus.     Elis.  Cadr. 
Englyn  gan  W.  Phillip. 

115.  Englynion  a  ganwyd  yn  yr  Eisteddfod  yn  y  Same  gan  John 

Richiart  ab  Olfyr  (2),  &c. 

1156.     Englynion  gan  Rhobert  William,  Robert  o  Rhagat,  Owen 
Gryffydd,  &c. 

116-117.     Englynion  (24). 

Englynion  i  Mr.  loan  Sabbury  o  Rug  (6). 

Sion  eryr  y  gwyr  i  gyd — Sion  wrawl. 
Englyn  gan  R.  Edd. 
1 196.     Englynion  Marwnad  Ann  Llwyd  (5). 

Am  Ann  Llwyd  mae'n  ia  llydan.     John  Phyllippes. 

120.  Cow3'dd  i  Fair. 

Mair  urddedig  fendigedig.     leuan  ap  Rhydderch  Llwyd. 
1 20b.     Englynion  (3). 

Oi  wiw  wy  i  weu  e  a. 

121.  Englynion  ar  farwolawcth  Sion  ap  Cadr.  (17). 

E  las  heb  urddas  y  beirddion — i  gyd. 
123.     Cerdd  (imperfect). 

Er  chwilio  yn  Uwyr  y  nef  ar  llawr.      IVm.  Hymphrey,  17 10. 
Englyn. 
1236.     Cowydd  Marwnad  Parch.  Simon  Lloud,  Balla,  171 1. 

Cenwcli  feirdd  cwynwch  fyrddiwn.     Morus  Roberts. 
126b.     Englyn. 


334  National  Library  of  Wales 

POETRY— contlnned. 

fol.   128.     Dechreu  dvriau  o  fawl  i  seiri  coed  a  danghosiad  ei  hynafiaeth. 
Cysdadlwn  ymraf aelion .     Humphrey  Owen. 

130b.     Englynion. 
131.     Rhinweddau  dwr  ffynon  oer  (5). 

Hyppo  su'n  tystio  caniadtau — mawrddawn. 

131b.     Englynion  (19)  W.  Cynwal  ac  eraill. 

133.  Englynion  ymddiddaniad  rhwng  Rhichiart  John  Siengcyn 

a  Morus  ap  Robert  o'r  Bala  (8). 

Y  cyfell  da  asgell  dysgydd — y  Beibil 

1336.     Dau  Englyn  i  bin  ysgrifenu. 
Pennill  ar   "  Hefi  hart." 

At  Dduw  y  rhedai  yn  fy  nghledi.     Morus  ah  Robert. 

134.  Englynion.  (2) 

English  englynion  on  Tobacco  by  Charles  IJoyd,  Dolobran. 
Englynion  i'r  saith  bechod  marwol  (7). 

William  ap  Sion  Wyn. 
1 346.     Englyn  a  thair  odl  gudd  ynddi. 

Pa  fwyd  a  roddwyd  i  rai — pa  ansawdd 
Pa  unsaig  mor  ddifai 
Pwy  ar  y  ddaiar  nis  carai. 
Pleser  ymarfer  a  maip. 

135.  Cywydd  gorchestol  i  ferch. 

Cur  y  sy  fawr  cerais  ferch.     W .  Cynwal. 

1356.     Englynion — Cerdd  y  Cymreigydd  at  Ddarllenydd  y  Rhy- 
buddiwr  Christianogawl  (6). 
Wele  drael  gwraig  hael  goreu  caid — o  les.  \Ed.  Morus], 

1 36.  Examples  of  Welsh  metres. 

1 366.     Englynion  W.  Philip  ar  ol  i  wraig. 

137.  Cowydd  yn  erbyn  medd-dod. 

Rhyfedd  oedd  rhyw  fodd  eiddil. 

138.  AwdliFair. 

Morwyn  wyryf  Msur  wineurudd.     Lewis  Morganwg. 

139.  Englynion  (21). 

1406.     Pennillion  pan  oedd  cyfyngder  a  bygythion  cyfreth  ar  W.  R. 
Mae  llawer  o  draffeth  in  hindrio  ni  o  soweth.  A  ngh.  James. 

138-151.  Illustrations  from  Welsh  poetry  of  the  various  kinds  of 
cynghanedd  in  the  hand  of  the  first  writer.  Other  writers 
have  inscribed  englynion  and  songs  in  spaces  left  blank. 

1416.     Carol. 

Dos  gennad  ddwys  gynnar  at  dawel  ddyn  diwar. 
142b.     Pennillion. 
144.     Englynion. 


Additional  Manuscripts  436 — ^438  335 

POETRY— continued. 

fol.  146.     Englyn   gan  Ellis  Williams  ac  atteb  gan  Rowlant  Jones 
(tud.  146b). 

149.     Englynion  Sion  Fychan  a  Hugh  Morus. 
1496.         '  Pwy  a  garia  faicli  o  gAvrw.'  Fr.  William  cler.  of  Llanllyfni. 
1506.     Dau  englj-n  i'r  cloc.     Thos.  Edward. 
1516.     Holiadau  'scrythyrol  (6). 

Pwy  bobodd  grasodd  yn  gri'  ddu  beillied.     D.  Jones, 
152.     Englyn  gan  Pirc  Morgan.  [Trefriw. 

Annerch  i'r  prif  fardd  Sion  Rhydderch. 
Gwr  ich  annerch  ach  perchi.     L.  Morus. 
1526.     Carol  Plygain. 

HoU  berchen  tafodau  ag  anadl  a  genau.     Mortis  Robert. 

1 54.  Cyflfes  a  gweddi  pechadur. 

Gwrandewch  ar  Iwyr  fwriad  o  flaen  i  gyflawniad. 

Morus  ap  Robert. 

155.  Cywydd   Priodas  Wm.  Vaughan  o  Gorsygedol  a  Madam 

Nanney. 
Pa  ryw  swn  yn  peri  sydd.     John  Rhydderch. 
160.     Cerdd. 

Glyn  glw^'S  glain  glan  glas  glog,  &c.     W.  Philip. 
i6ob.     Cywydd  i  Lewys  Morris. 

Lewis  o  Fon  Iwys  a  fu.      Wm.  Wynn. 
i6ib.     Pennillion — Arthur  Jones  and  Risiart  Jones. 
162.     Englynion  (8). 

1626.     Copy  of  order  to  draw  list  of  persons  to  serve  in  the  Militia 
for  the  parish  of  Maentwrog,  addressed  to  William  Jones 
of  Maentwrog,   176 — . 
163.     CyfTes  Ellis  .  .  .  pan  oedd  yn  glaf,  in  the  holograph  of 
Thomas  Edwards  (Twm  o'r  Nant). 
Deflfro  fy  enaid  a  phraw  fynwes. 
T64.     Part  of  a  poem  in  the  writing  of  Thomas  Edwards. 

437-A.    Note-Book  of  John  Jones,  Talsarn. 

Williams  MS.  639.  Paper.  122  x  100.  36  pp.  Kept 
between  two  boards.     Welsh. 

Heads  and  outlines  of  Sermons  by  the  Rev.  John  Jones, 
Talsarn. 

438-A.     Botanical  Pocket  Book. 

William  MS.  640.  Paper.  178x116.  192  pp.  Half- 
bound,  but  back  missing.  English,  Latin,  Welsh.  Written 
in  1800. 

A  printed  Flora  (Latin — English) :  "  The  Lady's  and 
Gentleman's  Botanical  Pocket  Book  adapted  to  Withering's 


336  National  Library  of  Wales 

BOTANICAL  POCKET  BOOK— continued. 

Arrangement  of  British  Plants.  Intended  to  facilitate  and 
promote  the  Study  of  IndigenousBotany  "  by  William  Mavor, 
LL.D.  London,  Printed  for  Vernor  &  Hood,  Poultry.  The 
owner  of  the  book,  John  Morris,  gardener,  Bron  Derw,  Llan- 
rwst,  added  in  writing  the  Welsh  names  of  the  plants.  On  the 
half-title  page  :  "  The  gift  of  John  Morris  to  Robert  Morris." 

439-B.    Madog's  supposed  discovery  of  America. 

Williams  MS.  641.  Paper.  201 X 121.  8  pp.  Kept 
in  an  Envelope.     English.     19th  cent. 

pp.  1-4.     Extract  of  a  Letter  from  Gentleman  in  America  to  a  friend 
in  Wales.     Kingsbury,  June  15th,  1773. 
5.     Charlevoix's  Journal  295  (extract). 
7-8.     A  quotation  from  Dr.  Davies'  Dictionary  (Preface,  p.  9). 

440-A.    Peter  Parry's  Register. 

Williams  MS.  642.  Paper.  157x99.  184  pp.  Bound 
in  limp  leather. 

Register  of  a  Sunday  School  at  Bryngloch,  kept  from 
1844  to  1852,  by  Peter  Parry  of  Llanarmon  whose  name 
together  with  that  of  Robert  Jones,  "  Fuar  Crosses,"  is  found 
on  the  cover.     Two  leaves  torn  out  at  the  beginning. 

441-C.    Historical  Prophecies  in  Latin  and  English. 

Williams  MS.  219.  Paper.  265x390.  93  pp.  i6th 
cent.  On  the  fly-leaf  at  the  beginning  is  the  signature  "  James 
Raine,  Durham"  (librarian  to  the  Dean  and  Chapter,  secre- 
tary of  the  Surtees  Society  &c.,  d.  1858). 

A  miscellaneous  collection  of  historical  prophecies  in  verse 
and  prose  attributed  to  Merlin,  Thomas  of  Erceldoune  and 
others.  For  similar,  though  not  identical  compilations,  see 
H.  L.  D.  Ward,  Catalogue  of  Romances,  vol.  1, 1883,  pp.  292-338. 

The  text  begins  on  p.  14  and  ends  on  p.  72.     Many  blanks. 

442-D.    Chronicle  of  the  Brute. 

Williams  MS.  241.  Vellum.  300x200.  342  pp.  Brown 
leather  binding,  with  gilt-tooled  scroll  border.  Chronicle 
OF  THE  Brute,  in  English  prose  Mid.  15th  cent.  Illumin- 
ated initial  and  border  on  p.  i.  Chapter-initials  in  blue,  with 
red  flourishes.  Headings  in  red.  Title  :  "  Here  begynneth  a 
a  booke  which  is  called  Brute,  the  Cronycles  of  Englonde." 

There  is  an  introductory  paragraph,  as  in  Harley  MSS. 
1337,  2182,  6251,  and  Stowe  MS.  71,  beginning  "  This  booke 


Additional  Manuscripts  442,  443  337 

CHRONICLE  OF  THE  BRUTE— continued. 

treteth  and  telleth  of  Ipe  kyngcs  and  principal  lordcs  ]?at  euer 
were  in  J?is  londe,"  and  ending  "  cxxxij^'  k^mges,  whos  lyves 
and  actes  been  compiled  shortly  in  J^is  boke,  pe  whiche  con- 
teyneth  ccxxxxiiij  chapiters, withoute  J^e  prothogollorprolog," 

Then  follows  along  rubric  (as  in  Harl.  2182),  mainly  de- 
faced, beginning  "  The  prolog  of  Ipis  booke  declareth  hou  |5is 
[londe]  was  callyd  Albyon," 

The  text  begins  (p.  2)  :  "  Somtyme  in  ]?e  noble  londe  of 
Surry."  Like  the  majority  of  the  MSS.  of  the  English  Brute 
(see  F.  W.  D.  Brie,  Geschichte  und  Quellen  der  mittelenglischen 
Prosachronik  The  Brute  of  England,  1905,  p.  62),  this  MS. 
ends  with  the  capture  of  Rouen  by  Henry  V.  in  1419  :  "  And 
]3anne  ]?e  kyng  entred  \)e  toune,  and  rested  hym  in  the  Castell 
til  \)e  toune  was  sette  in  reule  and  in  gouernance." 

443-D.    Le  Vieux  Tristan. 

Williams  MS.  529.  Formerly  Ashburnham  Appendix 
167  (see  Catalogue  of  Ashburnham  Appendix  [1861]  ;  217  in 
MS.  itself),  bought  at  the  sale  of  Louis  Phillippe's  books  (book- 
stamp  on  p.  I,  sale-cat.,  1852,  pt.  I,  lot  1303).  Sotheby's 
sale-catalogue  of  Ashburnham  Appendix,  i  May,  1899,  lot  106. 
Paper.     279  pp.     307x207.     Early  i6th  cent. 

Part  of  the  French  prose  romance  of  Tristan,  transcribed 
by  [Pierre]  Sala,  who  has  prefixed  a  dedication  to  the  French 
King  in  22  lines,  beginning  "  Pour  obeyr,  sire,  au  commande- 
ment,"  and  naming  himself  "  Vostre  Sala,  tres-humble  en 
vostre  chambre."  The  dedication  is  printed  in  the  Louis 
Philippe  sale-cat.  ;  also  (less  accurately)  in  La  Croix  du  Maine 
and  Du  Verdier,  Bibliotheques  Frangoises,  vol.  V  (Paris,  1773), 
p.  342,  reprinted  by  G.  Guigue  in  his  edition  of  Pierre  Sala's  Le 
Livre  d'Amitie  (Lyon,  1884),  p.  50.  Signature  "  Guillems  de 
Sala  "  on  pp.  i  and  3  [probably  Antoine  or  Jean  Guillems  de 
Sala,  grandsons  of  Pierre's  half-brother  Jean,  see  Guigue,  p.  9]. 

Begins  :  "  Que  en  ce  temps  Tristan  et  la  belle  reyne 
Yssent  estoient  dedans  Tintagel."  Ends  :  "  Tristan  demoura 
en  Cornaille.  Et  atant  deulx  je  me  tairay  et  feray  la  fin  de 
mes  comptes,  Car  au  liure  ou  les  ay  prins  je  nen  rien  trouue 
pas  plus  auant." 

Below,  in  a  different  hand,  "  Ce  liure  est  a  moy  Jehan 
Sala  "  [probably  Pierre's  half-brother  mentioned  above]. 

Illustrated  with  coloured  drawings. 

Y 


338  National  Library  of  Wales 

444-D.    Yvain. 

Williams  MS.  530.  Formerly  Ashburnham  Appendix 
164  (Sotheby's  sale-catalogue,  i  May,  1899,  lot  103),  bought 
at  the  sale  of  Louis  Philippe's  books  (book-stamp"  Biblio- 
theque  du  roi,  Palais  royal,"  on  p.  i  ;  sale-cat.,  1852,  pt.  I, 
lot  1306).  Previously  belonged  to  N.  J.  Foucault  (d.  1721), 
having  his  book-plate  of  arms  ("  Nicolai  Joseph  Foucault, 
Comitis  Consistoriani  "),  and  also  his  arms  stamped  in  gilt 
on  the  calf  covers,  surmounted  by  those  of  Louis  Alexandre 
de  Bourbon,  Comte  de  Toulouse,  Amiral  de  France  (d.  1737), 
or  his  son  Louis  Jean  Marie  de  Bourbon,  Due  de  Penthievre, 
Amiral  de  France  (d.  1793)  [see  J.  Guigard,  Nouvel  Armorial 
du  Bibliophile,  vol.  I,  1890,  pp.  53,  54]. 

Inserted  at  the  beginning  is  a  letter  to  Lord  Ashburnham 
from  Thomas  Boone  the  bookseller,  29  New  Bond  Street, 
April  10  [1852],  concerning  his  purchase,  on  Ld.  A.'s  behalf, 
of  the  following  lots  [at  the  Louis  Philippe  sale]  :  1108  [Ash- 
burnham Appendix  166]  for  1605  fr.,  1115  (Ashb.  App.  152) 
for  2150  fr.,  1303  (Ashb.  App.  167,  now  WiUiams  MS.  529)  for 
1250  fr.  and  1306  (the  present  MS.)  for  i960  fr. 

A  note  (signed)  by  Foucault  on  the  fly-leaf  states  that  the 
MS.  was  sent  him  on  12  Nov.,  1703,  by  "  M.  de  Charance, 
directeur  des  fermes  de  Languedoc  a  Montpellier," 

Vellum.  65  fol.  304x210.  14th  cent.  Apparently 
written  in  Italy,  With  coloured  drawings  illustrating  the 
text,  and  a  few  illuminated  initials. 

Romance  of  Ywain,  in  French  prose.  Rubric  heading  : 
"  Ceste  liure  est  le  liure  de  monseignor  Y.  et  parole  de  maint 
buen  cheualiers." 

Begins  :  "  En  ceste  partie  dit  li  contes  que  misser  Yuain 
le  fis  au  roi  Vrien  cheuauchait  par  une  grant  forest  qui  estoit 
apellee  la  perilleuse  foreste."  The  episode  of  the  lion  and 
dragon  fighting  (cf.  Chrestien  de  Troyes,  Le  Chevalier  au  Lion, 
11.  3341  sqq.)  occurs  on  p.  i.     There  is  a  lacuna  after  p.  2. 

Ends  imperfectly :  "  Nabon  dit,  Coment,  seigneur  de 
Norgalles,  estoit  adonc  la  partie  de  Norgalles  uencus  par  un 
cheualier  de  Logres  qi  encores  estoit  ieune  home  .  .  .  et 
dissoit  si  grant  bonte  des  cheualerie  qui  cane." 


Additional  Manuscripts  445  339 

445-D.    Le  Roman  de  Gallehault. 

Williams  MS.  $31.  Paper.  280x203.  342  pp.  Late 
15th  cent.     Leather  binding.     French. 

Formerly  Ashburnham  Appendix  223  (Sotheby's  sale- 
catalogue,  I  May,  1899,  lot  153).  Lot  1459  in  the  Catalogue 
des  livres  .  .  .  de  feu  M.  P.  N.  Menin  des  Pinssarts  (Paris, 
Delion,  1843)*  :  see  note  in  French,  dated  5  Dec.  1843,  on 
fly-leaf,  stating  that  the  MS.  was  bought  for  the  writer  by 
Labarq  on  2  Dec.  1843,  "  en  vente  publique,"  and  that  the 
torn  leaves  were  "  mutiles  par  des  barbares  de  libraires  a  I'ex- 
position  qui  a  precede  la  vente." 

Part  of  the  romance  of  Lancelot  du  Lac,  agreeing  closely 
with  the  1513  Paris  edition,  vol.  i,  fol.  cxlv,  v° — vol.  ii,  fol.  xxi, 
v°,  and  corresponding  as  to  substance  with  H.  O.  Sommer's 
edition  of  Le  Livre  de  Lancelot  del  Lac,  pt.  ii  (Washington, 
Carnegie  Institution,  1911),  pp.  5 — 222,  but  differing  widely 
in  text  from  the  latter. 

Imperfect,  wanting  3  leaves  at  the  beginning,  and  having 
a  few  leaves  near  the  end  (pp.  305-310,  341-2)  mutilated. 

When  complete,  it  must  have  begun,  like  Harley  MS.  6341 
(see  H.  L.  D.  Ward,  Catalogue  of  Romances,  vol.  i,  1883,  p.  355), 
with  the  departure  of  Lancelot  and  "  Gallehoz  "  [Gallehault] 
from  King  Arthur's  court  (Paris  ed.,  i,  fol.  cxliiii ;  Sommer's 
ed.,  ii,  p.  i).  It  now  begins :  "songes  quil  songea  par  trois 
nuitz  signifient"  (=  Paris  ed.,  i,  fol.  cxlv,  \°,  col.  i,  1.  2 ;  cf. 
Sommer's  ed.,  ii,  p.  5, 1.  31). 

The  title  given  above  is  taken  from  the  colophon,  but  the 
death  of  Gallehault  occurs  on  p.  254  :  "  Ainsy  fut  mort  Galle- 
hoz le  filz  a  la  geande  le  sire  des  longues  isles  "  (  =  Paris  ed., 
end  of  vol.  i ;  cf.  Sommer's  ed.,  ii,  p.  155).  In  the  MS.  the 
paragraph  has  an  additional  concluding  sentence  :  "  Si  se 
taist  atant  le  compte  de  luy  et  du  roy  Artus  et  de  sa  com- 
paignie  et  rctourne  a  parler  de  Lancelot."  Then  follow  fur- 
ther adventures  of  Lancelot  (his  ride  in  the  "  charrete,"  etc., 
down  to  his  imprisonment  in  the  castle  of  Meleagan),  beginning 
"Ainsy  est,  ce  dit  le  compte,  Lancelot  perdu  que  nul  nen 
scet  vrayes  nouuelles,"  and  ending  "  Ainsy  demoure  Mele- 
agan en  la  court  du  roy  Artus.  Mais  cy  endroit  nen  parle 
plus  le  compte  de  luy  ne  du  roy  Artus  ne  de  leur  compaignie. 

♦Information  kindly  given  by  M.  Henri  Omont,  Conservateur  des 
Manuscrits  in  the  Biblioth^que  Nationale. 

Y2 


340  National  Library  of  Wales 

LE  ROMAN  DE  GALLEHAULT— continued. 

Aincois  retourne  a  la  seur  de  Meleagant  "  (agreeing  almost 
verbatim  with  the  Paris  ed.,  ii,  fol.  i-xxi,  v°,  and  in  substance 
with  Sommer's  ed.,  ii,  pp.  155-222). 

Colophon  :  "  Cy  fine  Gallehoz." 

The  contents  of  the  MS.,  including  the  inappropriate 
colophon,  are  practically  identical  with  those  of  the  first 
part  (ff.  1-142&)  of  Harley  MS.  6341  (like  this,  a  late  15th  cent, 
paper  MS.),  for  description  of  which  see  Ward,  op.  cit.,  p.  355. 

446-E.    Roman  de  Tristan. 

Williams  MS.  532.  Formerly  Ashbumham  Appendix 
221  (Sotheby's  sale-catalogue,  i  May,  1899,  lot  151). 

Vellum.  128  fol.  374x247.  14th  cent.  Apparently 
written  in  Italy.  Illustrated  by  crudely  executed  coloured 
drawings  in  the  lower  margins. 

The  French  prose  romance  of  Tristan.  Imperfect  at  end. 
Rubric  heading  :  "  Ceste  liure  est  apelles  le  liure  de  monseignor 
Tristain  le  filz  le  roy  Melyadus  de  Leono." 

Begins  :  "  En  ceste  partie  dit  Ii  contes  qe  tant  demora  Ii 
rois  Apollo  a  la  cort  Ii  rois  Cloudex  com  il  Ii  plot."  This  agrees 
with  the  opening  of  Harley  MS.  4389  (described  by  H.  L.  D. 
Ward,  Catalogue  of  Romances,  vol.  i,  p.  356,  and  denoted 
C  by  E.  L<^seth,  Le  Tristan  et  le  Palamede  des  MSS.  jr.  du 
Brit.  Mus.,  Christiania,  1905).  In  the  later  and  fuller  MS. 
Add.  23929  (Ward,  p.  357  ;  L<^seth,  MS.  A),  which  has  the 
prologue  of  Luces  de  Gast  and  the  usual  preliminary  chapters, 
this  passage  occurs  on  f.  346,  col.  2  ;  the  corresponding  passage 
in  the  printed  Tristan  (Paris,  Michel  Le  Noir,  1520)  is  in 
vol.  i,  fol.  xix. 

Wants  a  leaf  after  f.  6  (cf.  Harl.  4389,  ff.  76-9)  and  a 
whole  quire  (6  or  8  leaves)  after  f.  7  (cf.  ib.  ff.  gb-i8b).  The 
text  agrees  very  closely  with  that  of  Harl.  4389  down  to  the 
point  at  which  the  latter  ends  imperfectly  (=f.  51,  col.  2,  1.  26 
of  the  present  MS.)  ;  it  is  much  longer  than  that  of 
Add.  23929,  and  that  of  the  printed  ed.  of  1520.  The  last  page 
is  almost  illegible.  On  the  last  page  but  one  (f.  128)  is  a  para- 
graph beginning  "  Quant  il  a  dite  ceste  parole  il  comence  son 
plor  et  puis  dit  a  Sagremor,  Traiez  pres  de  moy  cele  espee 
que  ie  le  puisse  ades  ueoir.  Et  il  la  trait,  et  T.  la  prent  et  la 
comence  a  baisier." 


3nhtx 


THE   REFERENCES   ARE   TO    PAGES 


Ab  Ithel.  See  Williams,  J. 
(Ablihel). 

Abel,  Rev.  John,  of  Llanybri, 

Aberdare,  187.  [282. 

Aberdyfi,  85. 

Aberffraw,  80,  95. 

Aberffrwd,   271. 

Abergavenny  :  Eisteddfod 
(1838),  120. 
Students,  letter  from,  281. 

Abergele,    91. 

Churchyard,     epitaphs    from, 

Abergorlech,    277-8.  [33. 

Sermons  preached  at,  275. 

Abergwaun  Church,  inscription 
in,  95- 

Aber  Nodwydd,  III. 

Aberteifi.     See   Cardigan. 

Aberyskir,  Brecon,  168.     [271. 

Aberystwyth,    39,     112,     192, 

Abgarus,  king  of  Edessa,  306. 

Abraham  (or  Abram),  Richard, 
(Die  y  Dawns),  14,  20,  24, 
176. 

Abram,  Evan,  10. 

"  Abred,"   214. 

Achau'r  Saint,  79,  80. 

Achoedh  Syr  Rys  ap  Tomas,  203. 

Action  Book  of  the  Great  Ses- 
sions  of   Carmarthen,    195. 

Actors,  list  of,  with  criticisms, 
etc.,  170. 

Adages,  maxims  and  aphorisms 
from  the  Welsh,  125. 

Adagiorum  Britannicorum  Speci- 
men, (J.  Davies),  232. 

Adam's  Weekly  Courant,  32. 

Addington,  Henry,  ist  Vis- 
count Sidmouth,  77. 

Addison,  Joseph,  194. 

Aesop's  Fables  in  Welsh,  98. 

Agallamh  Oisin  agus  Phdttruig, 

Aged  men,  essay  on,  94.      [294. 

Aged  i^ersons  having  children, 
notes  on,  98. 


Agoriadau  Datguddiad  Creadig- 
aeihy  Nefoedd,  (T.Williams), 

71- 

Agricultural  wages  and  ac- 
counts, 199. 

AiKMAN,  Wm.,  the  painter,  78. 

Alaw,  a  river  in  Anglesey,  85. 

Albemarle,  Geo.  Monck,  ist 
Duke  of,  108,  210. 

Albert  Dda  (Talhaiarn),  158. 

Ale  in  sacrament  instead  of 
wine,  303. 

Aleluia,   (Pantycelyn),   loi. 

Alltmawr,  169. 

Alltwen,  Yr,  203. 

Almanack,  Welsh,  276. 

Alun.     See  Blackwell,   John. 

America,  extract  from  letter  by 
Gentleman  in,  to  a  friend  in 
Wales,   (1773).  336. 
Madog's    supposed    discovery 
of,   336- 

Amlwch,  dwarf  at,  (1797),  215. 

Anagrams,  275. 

"  Ancient  Britons,"  ii8th  An- 
niversary festival  of  the  Soc- 
iety, March  i,  1832,  191. 

Andreas  o  F6n.  See  Brere- 
TON,  Andrew. 

Andrewes,  Lancelot,  Bishop, 
33.   307-  [328. 

Aneurin  Gwawdrydd,  133,216, 

Angel,  John  and  Margaret,  of 
Towyn,    216. 

Anglesey. 

Bodvel,  W.,  &c..  Extent  of  A., 

87.  144-5- 

"Grievances"  of  the  inhabit- 
ants of,  149. 

Jones,  H.  [Extracts  from] 
Diddanwch  Teuluaidd,  re- 
lating to  poets  of,  271. 

Morris,  L.,  Map  of  A.,  94. 

Pennant,  li  ,  Cywydd  "  Ym 
Mon  wenn,"  47. 


342 


National  Library  of  Wales 


Anglesey  (conid.) 

Rowlands,    H.,     Antiquitates 
parochiales  insulae  Monae, 

115.  145- 
Thomas,   D.,    "  Bank    of    the 

Menai,  "  ode  to  the  Druidical 

Society  of,  217. 
Anne,  (d.  of  Sir  Walter  Dever- 

eux)  Lady  Herbert  ('  Yr  Ar- 

glwyddes  Ann  '),  38. 
Anne,  St.,  323. 
Annely,  T.  (1787),  146. 
Annerch  i'r  Cymni,  (Elhs  Pugh), 
Anson,  Thomas,  133.  [191  • 

Anwyl,  Elhs,  203. 
Anwyl,  Robert,   187. 
Anwyl,  Thomas,  139. 
Aphorisms,  177. 
Archaeologia  Britannica    (Ed. 

Lhuyd),  125-6,144,170,298. 
Archaeologia     Cambrensis,     150, 

164,   195- 
A rchaeologia    Cornu-Britannica 

(Wm.  Pryce),  135. 
Ardudwy,  85. 
Arenig,   112. 

Arithmetical  problems,  180. 
Arms  (heraldic),  107-8,  326. 

Of  Welsh  families,  120,  171. 
Arthur,  King,  84,  iii,  231,  339. 
Birth  of,   I. 

Knights  of  his  court,  82,  no. 
"  Magnificence  and  bountyfuU- 

ness  of,"  108.  [71. 

Arweinydd  ir  Gymraeg  (Thomas), 
Arwest  Glan  Geirionydd,  187. 
Asbestos   stone  at  Mynachdy, 

called  "  maen  urael,"  214. 
Ashburnham,  Lord,  338. 
Ashburnham  Appendix,   338-9. 
Ashburnham     Appendix,     Cata- 
logue of,  337. 
Assise  rents  of  Tindaethwy,  114. 
Athenae  Oxoniensis  (Wood),  121, 

170.  [81. 

Athrawiaeth  Geraint  Vardd  Glas, 
Aubrey,  Sir  John,  7. 
Auction    catalogue,    offering    a 

silver  harp  for  sale,   146. 
Austin,  John,  173. 
Avallenau,    125. 
Awdl  ar  Ddioddefaint  Crist,  79. 
Awdl  Fraith  (Taliesin),  84,  85. 
Trans,  into  Latin  by  Rev.  D. 

Jones,  of  Llanfair  Dyffryn 

Clwyd,  84. 
Awdl  i'r  laith  Gymraeg,  145. 


Awdlau  ar  Destynau  Cymdeithas 
y  Gwyneddigion,  71. 

"  Awenyddion,"  note  by  R.  D. 
on,   III. 

Bacon,  Sir  Francis,  Baron  Veru- 

1am,  165. 
Baili  Brith  families,  pedigree 

of,   169. 
Baines,  William,  found  guilty  of 
forging  bank-notes,   (18 18), 
Bala,  85.  [163. 

Bridge,    304. 
Eisteddfod,  1738,  246. 

do.         1740.    names     of 
the  bards,   217. 
Eisteddfod,  1790,  213. 
Ball,    Rev.    Mr.,    of   Newland, 

Gloucestershire,  145. 
Ballads,  9-25,  190,  313. 
Bangor,  57,   116. 

An  account  of  the  Bishoprick 

and  Bishops  of,  (1779),  60. 
Bishops  of,  170. 
Diocese  of,  60. 
Gazette,   116. 
Banks,  Sarah  Sophia,  126. 
Baptism,  addresses  on,   198. 
Baptismal  register  (Rev.  Joseph 

Jenkins,    174. 
Baptisms   at  Abergele  and   St. 

George,   (1817),  91. 
Baptisms,  register  of,  Mt.  Pis- 
gah  Chapel,  Gower,  (1825), 

193- 
Baptist     churches     in     Wales, 

state  of,  (1775),  279. 
Bard,  The  (Gray),  78,  133. 

Transl.  by  Talhaiarn,  159,  269. 
Bardd  Cwsc,  215,  291-2. 
Bardd  Glas  o'r  Gadair,  81. 
Bardd  Nantglyn.     See  Davies, 

Robert. 
Bardic  Museum,  The,  138. 
Bardic  orders,  217. 
Bards,  History   of  the    Ancient, 

and   Druids    (E.   Wilhams), 

164. 
Lists  of,  with  dates,  92,   104, 

no,   112,   125. 
Bardsey  (Ynys  Enlli),   40,   43, 

46,  84,  215,  217. 
Sound  (Swnt  Enlli),  43. 
Barnes,  Rev.  Albert,  of  Phila- 
delphia,   284. 
Barnes,  Edward,  218,  264. 
Bassaleg,  Ebenezer  chapel,  278. 


Additional  Manuscripts — Index 


343 


Bassano,  Francis,  171,  219, 
Bassett,  Sir  Richard,  7. 
Battle,  (Brecs.),  169. 
Baxter,   Richard,   286. 
Baxter,  William,  202. 
Baylee,  Rev.  Joseph,  295-6. 
Baylis,    John,    of    Bengworth, 

117. 
Beale,   Wm.,    (Pencerdd   Caer- 

ludd),  203. 
Beattie,  Dr.  James,  76,  213. 
Beaufort,    Hy.    Somerset,    7th 

Duke  of,  284. 
Beaumaris,  94,  184. 

Charter,  4  Ehz.,  210. 
Bebb,   Wm.,   273. 
Beddgelert,  139. 
Bedo  Aeddren,  141. 
Bedo  Brwynllys,  41-2,  325. 
Bedo  Coch,  54. 
Bellum  Mariscum,  115. 
Benet,    Thomas    ap    Rees    ap, 

(1551).  175- 
Benion,  or  Bennion,  Dr.,  290. 
Bennison,     Christopher    and 

Anne,  283. 
Bere  Castle,    112. 

Berry, ,  sermon  by,  (1722), 

Berth,  271.  [290. 

Best,  Seumas,  of  Kilkee,  294. 
Betham,     Sir    William,     Ulster 

King  of  Arms,  120. 
Beth-Kelhakt,  See  Beddgelert. 
Bettws    Garmon,    inscriptions 

on  tombstones,  216. 
"  Beuno  ben-noeth  o  Sir  Caer 

helbul,"  13. 
Beveridge,  William,  Bishop  of 

St.     Asaph,    Prayers     and 

notes  by,   193. 
Bible,  Welsh,  notes  on,  270. 
Bibles,     correspondence     with 

S.P.C.K.  with  respect  to  the 

supply  of,  270-1. 
Bibliotheques  Francoises,  337. 
Biographical  notes,  170,  232. 
Birch  tree  in  Welsh  folk-lore, 

note  on,  11 1. 
Bird,  Thomas,  F.A.S.,  121. 
Bird  in  the  Cage,  (V.  Powel),  273. 
Birds,  Welsh  and  English  names 

of,  60,  77. 
Bishops,  pedigrees  of,  122. 
Blackwell,  Rev.  John  (Alun), 

collections  for  the  Life  of, 

270. 
Blaen  Pennal,  271. 


Blaina,  Mon.,  damage  done  to 
Berea  Chapel,  by  working 
coal  seams  underneath  it, 
278. 

BlEDDYN  AB  CyNFYN,   80,   212. 

Blind  Beggar,  Ballad  of   the, 
Bloam,  M.,  276.  [314- 

Blodau  Dyfed,    (J.  Howell),  62. 
Blodeugerdd  Cymru,   (D.  Jones), 

9,  185,  316. 
Blodeuogwaith  y  Prydyddion 

Bryttannaidd,  (J.  Davies),  5. 
Bodedern  church,  sketch  of,  97. 
Bodeulwyn,    79. 
Bodidris   Manor    Court    Roll, 

173- 
Bodleian  Library,  86. 
BoDVEL,  William,  87. 
Bohun,  Humphrey  de,  170. 
Bolingbroke,  Lord,  7. 
Bond,  dated  April  24,  1587,  195. 
Bonedd  y  Saint,  81,  125. 
Bonedh  ag  Anbhonedd,  203. 
Bonedh   Seint  y   Cymry,   203. 
Books,    catalogue    of,    DubUn, 

(1700),  99. 
Book-thief,  englyn  to,  186. 
Boone,  Thomas,  Bookseller,  338 
Boorde,  or  Borde,  Andrew,  107. 
Borth,  Cards.,  271. 
BoswELL,  Sir  WiUiam,  49.    [335. 
Botanical  pocket-book,  (1800), 
Bourbon,  Louis  Alexandre  de, 

Comte  de  Toulouse,  338. 
Bourbon,  Louis  Jean  Marie  de. 

Due  de  Penthievre,  338. 
Bowen,  Dd.,  of  Blaenycoed,286. 
Bowen,  Philip,  of  Plymouth,  1 34 
Bowles,  Rev.  Wm.  Lisle,  2,  75. 
Brad  y  Powdr  Gwn,  53. 
Bradly,    .     Sermons   at 

Salop,   290.  [302. 

Bread,   Carmarthen  Assize  of, 
Bread  tax,  abolition  of,  191. 
Brechan,  Renaud  de.  Viscount 

de  Padouse,   114. 
Brecknall,     ,     sermon 

preached   by,    (17th  cent.), 

289. 
Brecon  and  Breconshire. 
Jones,  T.,  Note  book,  167-170. 
Rees,  T.,  Dissenters  in,  {1673), 

280. 
Brees,  [or  Bries],  William,  275. 
Breese,  Edward,  of  Portmadoc, 

47.51.  71. 
Breos,  Wilham  de,  112. 


344 


National  Library  of  Wales 


Brereton,  Andrew  Jones,  (And- 
reas o  Fon),  199-201,  203-4. 
Brereton,  Owen,  hyna  o  Fwras, 

325- 
Breton  grammar,  89,  114. 
"  Breuan  dinfoel,"  112. 
Brie,  F.  W.  D.,  337. 
Bries,  Elizabeth,  (1697),  273. 
Bries,  John,  273. 
Bries,  William,  273. 
Brietzcke,  Charles,  173. 
Bright  Northern  Star,  A,  265,  303 
Bristol,    207. 
Britain. 

History  of  the  kings  of,  26. 
Holme,  Randle,Antient  British 

caracters  according  to,  95. 
Lewis,  John,  History,  146,168. 
Meyrick,  S.  R.,  Antient  history 

of  the  Britons,  148. 
Owen,     J.,     History     of     the 

ancient  Britons,  146. 
Robinson,  Wm.,  Antiquities  of 

ancient  Britain,  104. 
British  Archaiology,  The,  135. 
British  Chronicle,  126. 
British  Melodies,  143,  146,  211. 
British  Museum,  Catalogue  of 

MSS.  relating  to  Wales  in, 
British  Remains,  109.  [166. 

British  Traveller  (Walpole),  188. 
Brittish    and    Out-landish     Pro- 
phecies (Pugh),   265. 
Broad  Oak,  290. 
Broadsides,  143,  145. 
Bromfield,  Leoline  de,   no. 
Bromley,    Sir    Thomas,    Lord 

Chancellor,    174. 
Bronant,  271. 
Bronllys,  168. 
Brooke,   Ralph,   149. 
Brooks,  Rev.  J.   S.,    of    Llan- 

arth,   270. 
Broomfield,    Mathew,    55. 
Brown,  William,  of  Plas  Uchaf, 

Llanefydd,   250. 
Brudiau,   291. 
Brute,  [booke  called],  the  Cronycles 

of  Englonde,  337. 
Bruts,  126,  164,  206. 
Brwydr  Maes  Bosworth,    (Eben 

Fardd),  172. 
Bryant,  Jacob,  125. 
Brychan   Brycheiniawc,    79. 
Brymbo  {"  Brombow  "),  174. 
Brynberian,    Congregational 

cause  at,  281. 


Bryn  Eyryn,  213. 

Buchedd  Gruff udd  ap  Cynan,  116. 
English  trans.,  118. 

Bucks  Herald,  280. 

Buffon,    135. 

Builth,   too,   169. 
Manor  of,  167. 

Bulkeley,  Colonel  (d.  1649),  53. 

BuLKELEY,  Richard,  of  Llan- 
fechell,  letter  from,  to  Hugh 
Hughes,  (1751),  36.         [47- 

Bulkeley,   Rd.,  of  Porthamal, 

Bulkeley,  Rev.  Sion,  Person 
Llandegfan,   54. 

Bull,  Bishop,  account  of,  168. 

BuRCHiNSHAW,  Wm.,  no. 

Burgess,  Bishop,  70. 

Burkitt  on  St.  Mathew,  74. 

Burton's  Anatomie  of  Melan- 
choly,   185. 

Bustl  y  Beirdd,  82. 

"  BwcLAi,  R.,  Archdiacon,"  300 

Byrom,  John,  lines  by,  on  a 
watch,  33.  [209. 

Byron,  John,    ist   Lord  (1642), 


Cad   Goddeu,    182. 
Cadrod  Calchfynydd,   in. 
Cadvan,   Cadfan,   84.  [iii. 

Cadvan's  stone,  inscriptions  on, 
Cadwaladr,  Edw.,  14,  17,  330. 
Cadwaladr,   Ellis,    12-15,   246, 

333-  [20. 

Cadwaladr,  Hugh,  or  Huw,  14, 
Cadwaladr,   John,  or  Sion,  ot 

Bala,  235,  242,  318,  333. 
Cadwaladr,  Owen,   186. 
Cadwaladr,  Sir  Rhyce,  32. 
Cadwaladr,  Wm.,  23,  184. 
Cadwaladr  ap  Rhys  Trefnant, 
Cadwaladr  ap  Robert,  10.  [56. 
Cadwaladr  Cesail,  45,  182. 
Cadwgan,  William,  86. 
Caergai,  330. 
Caer  Wyddno,  112. 
Caerwys,    210. 

Eisteddfodau  :   1523,  212  ;  'ail 

eisteddfod  .  .  ,  1565'  [1568], 

80  ;     1567    [  ?  1568],    212  ; 

[?i568],   306;   1798,  211. 
Caerydd  Prydain,  217. 
Caesar,  extracts  from,  114. 
Caeserwyd,   259. 
Calendar,  297. 
Calenig  :  neu  gyngor  i  fab  bedydd 

(1687),   148. 


Additional  Manuscripts — Index 


345 


Callcott,  Dr.  John  Wall,  139. 
Cambrian  Literary  Instit.,  50. 
Cambrian   Register,   60,    72,    78, 

112,  121,  164. 
Cambro-British  Melodies,  133. 
Cambro  British  Musick,  On  the, 
Cambro-British  Saints,  195.  [93. 
Camera  obscura,  method  of 
drawing  landscapes  by,  114. 
Cameron,  Ann,  of  Dartmouth, 

a  niece  of  E.  Jones,  134. 
Camilet  in  Somersetshire,   108. 
Campeu  Charlymaen,  80. 
Cantref   Selyf,    survey   of   the 

Lordship,    169. 
Canu  dan   bared  in   Merioneth- 
shire,  no. 
Capel  Afan,  271. 
Capel  Dewi,  271. 
Carawn,  84. 
Cardigan,  64,  67,  70. 
Archdeacons  of,    120. 
Eisteddfodau  :  1773,  68,  70  ; 
1866.   118. 
Cardiganshire,    2. 

History  of  religion  in,  271. 
Notes  on  chapels  in,  280. 
"  Plow,"  sketch  of,  95. 
Rivers  of,    in. 
Sheriffs  of,   118.  [203. 

Carlisle,  the  Bishop  of,  (1703), 
Carmarthen,  92,  98,  265. 

Action  book  of  the  Great  Ses- 
sions of,   195. 
Archdeacons  of,    170. 
Assize  of  Bread,  302. 
Eisteddfodau:     [?i45i],    in, 
217  ;  National,   1867,  269. 
Carmarthen  and  Cardigan  Rail- 
way,  190. 
Carmarthenshire,     monumen- 
tal inscriptions,  88,  106. 
Carmel,  280. 
Carnarvon,   328. 

County,  dedication  of  churches 

in,  60. 
Ditto,  parishes  in,  but  not  in 

Diocese  of  Bangor,  60. 
Election,  1774  :  election  song, 
Record  of,  87.  [236. 

Carne  family,    7. 
Carn  Fadryn,   45. 
Carnhuanawc.     See    Price, 

Thomas. 
Carn  Ingli.     See  Hughes, 

Joseph. 
Carno,  60. 


Caroline,  Queen,  death  of,  75. 
Carols,  2-5, 143, 189, 216,  236-7, 

239-246,     250-261,    313-5, 

318-20,    332.    334-5. 
Manx,  293. 
Carreg,  Capt.  Ellis,  96. 
Carreg,  Robert,  51. 
Carvalyn  Gailckagh,  293. 
Castles  :  Kenilworth,  Maxstoke, 

Tamworth,  Warwick,  107. 
Caswallon,    114. 
Caswallon  Law  Hir,  hi. 
Cat    belonging    to    Robert    ap 

Rhisiart  of  Pentraeth,  218. 
Catalogue    of  MSS.    relating    to 

Wales  in  the  British  Museum 

(Edw.   Owen),    166. 
Catechism  in  Welsh,  157. 
Cathedine,  168. 
Catholic  Faith,  list  of  martyrs 

in  Wales  to  the,  303. 
Catholics,  Welsh  Roman,  303. 
Cato  Cymraeg,  81. 
Catrin  ferch  Ivan  ap  Siengkin, 

179. 
Caw,  203. 

Cefnamwlch,  38,  43. 
Cefn  Coch  MSS.  A  and  B,  194. 
Cefn  Llanfair,  51. 
Ceinion  Alun,  270. 
Ceiriog.     See     Hughes,      John 

Ceiriog. 
Celliwig,   85. 
Celt,  bronze,  found  in  a  turbary 

in  Anglesey,  112. 
Celtic  Dictionary,   A,    125. 
Celtic  Remains    (Lewis   Morris), 

139,  145- 
Cendl,  Barham  chapel,   278. 
Cent,  Dr.   Sion,  40-1,  61,   112, 

131,   184,   317.  321-4,   327- 

333- 

Cerbyd  Aur  neu  Daith  y  Myfyr- 

dod  o'r  Arfaeth  i  Eden  (A. 

Shadrach),  73. 
Cerdd  y  Gwyneddigion,  212. 
Chalmers,  Geo.,  F.S.A.,  124-6. 
Chambers,  Anne,  262. 
Chap-books  :    (Trefriw,    1754), 

185  ;   (Trefriw,  c.  1780),  183. 

CHARANci;, de,  (1703),  338. 

Charity   of   John   Vaughan   of 

Derllys,   i. 
Charity  school  at  Meole-Brace, 

1816,  (broadside),  145. 
Charity  schools,  Welsh,  217. 
Charlemagne,  80. 


346 


National  Library  of  Wales 


Charles  I.,  207,  304,  308. 
Demands   20   oxen  or  horses 

for  his  service,   209. 
"  Deuddeg  o  reolau  a  gafwyd 

yn  llyfygell,"  33. 
Proclamation   by,   asking  for 

""■*'     loan  of  ;^io,  209. 

Charles  II.,  53,  277. 
Genealogy  of,  108. 

Charles,  Edward,  263. 

Charles,    Rev.   Thomas,   of 
Bala,  1 19-120. 

Charleton,  Rev.  Charles,   198. 

Charlevoix's     Journal    (ex- 
tract), 336. 

Charter  Elian  (Oct.  loth,  8  Ed. 
IV),  164. 

Charter  of  North  Wales,   118. 

Charters,  copies  of  Welsh,  171. 

Chertsey,  The  Porch  House, 
account  of,  231. 

Chester.  133,  207,  261,  268. 
List  oJE  earls  and   barons  of, 

104. 
Sermons     preached     at,     by 
Matthew  Henry,   289,   290. 

Chester  Chronicle,  114,  150. 

Chester  Guardian,  114. 

Chiaro  oscuro,  engraving  and 
printing  in,  123. 

Children,  register  of,  by  Rev. 
Joseph  Jenkins  of  Wrex- 
ham,   (1771-1817),    174. 

China,  notes  on,  by  Lewis 
Morris,   97. 

Chirk,  Edward,   113. 

Chirk  Castle,  233. 

Chitting,  Henry,  Chester  Her- 
ald, 173. 

Choir  Book  (Joannes  de  Lara- 
sti),  102. 

Chrestien  de  Troves,   338. 

Chrlstmas,  David  and  Jemeima, 
277.  [164- 

Christmas  sermon  on  John  i.  14, 

Chronicle  of  the  Brute,  336. 

Chronicle  of  the  Kings  of  Britain, 
The  (advt.  by  Rev.  P.  Ro- 
berts). 135. 

Chronological  table  in  Red 
Book  of  Hergest,  translation 
of,   164. 

Chronology.  British,  89,  90. 

Cilgwyn  Church  book,  extracts 
from,  280. 

Ciltalgarth,  332. 

Cipher,  letter  in,  (1690),  203. 


Cipriani,  engraving  by,  212. 
Civil    War    and    Restoration, 

verses  relating  to,  184-5. 
Clarke,     Isaac,     pubUsher,     of 

Ruthin,  270. 
Clary  wine,  Glamorganshire 
mode  of  making,  188.  [33. 
Clergyman,  young,  advice  to, 
Clifton  Church,  inscriptions. 
Cloth,  note  as  to,  95.  [171. 

Coats    of     arms,     badges     and 

crests,    173. 
Coats  of  arms  of  some  ancient 

families  in  Cheshire,  149. 
Coats  of  arms  of  W^elsh  famihes, 
CocH  Asaph,  145.  [i57- 

Coelbren,  169. 
Coelbren     neu     gyfrinach     y 

beirdd,  186. 
COLLWYN,  85. 

Pedigree  of,  85. 
Colman,  Geo.  (jun.),  34.      [187. 
CoLSON,  Rev.  J.  M.,  of  Swanage, 
Columbus,  Latin  poem  on,   (J. 

James),  75. 
Columella,  91. 

Combermere,  Viscount,  261. 
Commonplace  books  : 
Anon.    (1774-1781),    194. 
Hughes,  Michael,   30. 
Jenkins,   Joseph,    174. 
Jones,  Ed.,  92. 
Wilhams,  J.,  of  Llanrwst,  77, 

79.    91- 

Common  Prayer,  Irish  trans- 
lation, 296. 

Composition  papers,  parliamen- 
tary, 210. 

Concordances  to  the  Welsh 
Bible  :  (Robt.  Roberts),  104 ; 
(Robt.  Vaughan),  183. 

Congregational  Board,  283. 

Congregational   Fund,  grants 
from  to  ministers  in  Glam- 
organ,  283. 
Petitions  to  managers  of,  281. 

Congreve,  William,  93. 

Conrey,  Richard,  207. 

Constituta  seu  Edicta  Antiquifus 
in  Usum  Bardorum,  87. 

Conway,  95,  193. 
Castle,  232,  260. 
River,  74.  [i07- 

CoPELAND,  Alfred,  of  Watford, 

CoRELLi,  Italian  music  by,  127. 

Coronog  Faban,  with  translation, 

Corph  y  Gaingc,  265.  [85. 


Additional  Manuscripts — Index 


347 


CORSYGEDOL,     52. 
CORWEN,   309, 

Church,  204. 
Cotton,  Miss,  297. 
Cotton,  Sir  Robert,  88. 
Council  in  the  Marches  of  Wales, 

The  (Miss  Skeel),  165. 
Court  of  the  Marches,  arguments 

for     maintaining,     by     Sir 

Francis  Bacon,  165. 
Court  Roll  of  Manor  of  Bod- 

idris,   Flintshire,    173. 
Covenant,  Church,  276. 
CowBRiDGE,  newspaper  extract 

as  to  an  ox  at,  33. 
Cox,  Thomas,  of  Machen,  70. 
CoYTMOR,  Bridget,  descendants 

of,   203. 
CoYTMOR,   Robert,  203. 
Crachley,  Thomas,  210. 
Cradock,   Eunice,    120. 
Cradock,    Rev.    W.,    rector   of 

Rickinghall,   Suffolk,    107. 
Cradock,  Rev.  Walter,  120,  279. 
Craig  y  Bargoed  Chapel,   reg- 
ister of  baptisms  at,   1831- 

1838.  279. 
Sermons  delivered  at,   277. 
Criccieth  Castle,  260. 
Crickadarn,  168. 
Cricket,  136. 
Crickhowel,  168. 
Critics,   literary,   notes  on    (D. 

Ddu  Eryri),  215. 
Croix     du     Maine     and     Du 

Verdier,  La,  337. 
Cromwell,  Oliver,  57,  210. 
Cronicl  ysprydol,  26. 
Crown  Manors  in  Wales,  233. 
Crwth,   III,   136. 
Culhwch  ac  Olwen,  87,  144. 
Cumberland,  Hutchinson's,  114. 
Cunedda  Wledig,  85. 
Curig,  Saint,   195. 
Curtiss,   Thomas,   of  Reading, 

Quaker,    173. 
CwM,  by  Dyserth,   190. 
Cwmystwyth,  271. 
CwYFAN,   Saint,   84. 
Cybi,   Saint,   215. 
Cydfod  yr  Ysgrythyrau  Sanctaidd 

(R.  Vaughan),  183. 
Cydymaith  i'r  Awen,  62. 
Cyffin,     See   Kj^ffin.  [ii7- 

Cyfrinach  Beirdd  Ynys  Prydain, 
Cyfrinach  y  Beirdd  (Dafydd  Ddu 

Eryri),  71. 


Cylchgrawn  Cymraeg,  134,  263. 

Cymdeithas  Lien  Cymru,  93. 

Cymmrodor,   Y,   i. 

Cymmrodorion,  139,  144-5. 

Cymmrodorion  Society  in  Pow- 
ys,   1819-20,  231. 

Cymmunod,  201. 

Cymreigyddion,  Cofrestr  Cym- 
deithas y  (1796),  172. 

Cymreigyddion  Society,    120. 

Cymrodorion     Gwyl     Ddewi, 

1759.   191. 
Cynan,    84. 

Cynddelw,   no,   139,  202. 
Cynddylan,    170. 
Cynfrig  ap  Bleddyn,  37.   [142. 
Cynfrig  ap  Dafydd  Goch,  55, 
Cynfrig   ap   leuan   ap   Rh(ys), 
Cynfrig  ap  Risiart,  325.     [210. 
Cynghanedd,  varieties  of,  334. 
Cynon,  Cards.,  271. 
Cynrig,  Cynvrig,  Cynwrig.     See 

Cynfrig. 
Cynwyd,    181. 

Cysgadur,  y  saith,  246,  332. 
Cywydd  y  Drindod,  138. 
Cywydd  y  Farn  Fawr,  76. 
Cywyddau,  304. 
Cywyddau,   Llyfr,    145. 


D.,  B.  (1678),  3.  [III. 

D.,  R.,  "  Awenyddion,"  note  by, 
D.,  S.  (EngUsh  poem),  141. 
Dafis,  Thos.,  o  Bark  Cwnnhing- 

od,  44,  66,  330. 
Dafis.     See  also  Davies,  Davis. 
Dafydd,  Richard,  207. 
Dafydd,  WiUiam  Pirs,  11. 
Dafydd    ap    Edmwnt,     111-2, 

1 30-1,  137,  302,  304-5,  321, 

324-5- 
Dafydd  ap  Gwilym,    41,    132, 

136.   145.  305,  312,    321-2, 

329.  333- 
Appearance  of,  112. 
Dafydd    ab  Gwilym   bencerdd 

("  nid  y  bardd  o'r  Deheu- 

dir  "),  113- 
Dafydd  ap  Howel,  39. 
Dafydd  ap  Iorwerth,  or  ler- 

werth,  324. 
Dafydd     ap     Meredydd     ap 

Tudur,    38-9,   61. 
Dafydd  ap  Siencyn,   37,   180, 
Dafydd  ap  Tomas,  42.      [184. 
Dafydd  Ddu,  36. 


348 


National  Library  of  Wales 


Dafydd  Ddu  Eryri.     See 

Thomas,  David. 
Dafydd     Ddu     Feddyg.     See 

Samuel,  Dr.  David. 
Dafydd  Ddu  o  Hiraddug,  49. 
Dafydd  Eppynt,  39. 
Dafydd  Gam,  86,  112. 
Dafydd  Goch,  41. 
Dafydd  Gorlech,  292. 
Dafydd  Gwynedd,  62. 
Dafydd     Ionawr.     See     Rich- 
ards, David 
Dafydd  Llwyd  ap  Dafydd  ap 

Einyon,  41.  [18. 

Dafydd  Llwyd  ap  Humphrey, 
Dafydd    Llwyd    ap    Llywelyn 

ap  Gruffydd,  39,  42,  61,  185, 

218,  292,  300. 
Dafydd    Llwyd    o'r    Henblas, 

45.   146- 
Dafydd  Maelienydd,  83. 
Dafydd  Nanmor,  38,  42,  44,  54, 

69.    132,    137,    143,    268-9, 

322,  332-3. 
Dafydd  Siencyn,  269. 
Dafydd     Sion     Dafydd.     See 

Jones,   David 
Dafydd  Sion  Ifan  Lewis,  "  y 

BayH  gwirion  o  Dremain," 
Dafydd  o  Fachelldre,  42.    [70. 
Dafydd  y  Coed,  137. 
Dalton,  N.,   134. 
Dalton,  W.,   133. 
Dancing,  133,  143. 
Dares  Phrygins,  72. 
Darwin,  Erasmus,  76. 
David,  ("  Princeps  Cumbriae"), 

inquisition  by,  203.  [278. 
David,  Christmas,  {d.  1742), 
David,     Hugh    ap   Wilham,    v. 

Wm.   Rowlands,    case    of, 

202. 
David,  Richard,  of  Llanymaw- 

ddwy,  26-7,  206-7. 
David,  William,  26. 
Davies,  — .     {"  Mr.  Davies  o'r 

Llanerch  "),   318. 
Davies,     Rev.     Benjamin,     of 

Abergavenny,  aft.  of  Hom- 

erton,   281-2. 
Davies,  Benjamin,  of  Swansea, 

290. 
Davies,  David,  "  athraw  ysgol 

yn  Heol  Fostyn,  Sir  Fhnt,'" 

3-5,  II,  69. 
Davies,  Rev.  Dd.,  of  Gotham, 

Bristol,  284. 


Davies,  Dd.,  of  Cwm,  278. 

Davies,  David,  of  Henfryn, 
Nantglyn  (Dafydd  o'r  Hen- 
fryn),  242,   245. 

Davies,  Rev.  David,  of  Pant- 
teg,  165,  187,  191,  200,  284. 

Davies,  Rev.  David,  of  Swan- 
sea (1763-1816),  285,  289, 
290. 

Davies,  Rev.  Edward,  of  Olves- 
ton,  124,  126. 

Davies,    Henry,   of   Nantcelyn, 

Davies,  Howel,  94.  [286 

Davies,  Hugh,   (1771),  262. 

Davies,  Ismael,  of  Trefriw,  188. 

Davies,  Miss  J.  M.  B.,  "  o'r 
Pentre,"  68. 

Davies,  James,  328. 

Davies,  James,  letter  to  Howel 
Harris,  286. 

Davies,   Jeremiah,   282. 

Davies,  John,  of  Cilfforch.Aber- 
aeron,   200. 

Davies,  Rev.  John,  of  Llansam- 
let,  (1740-1821),  276,  282-3, 
285,  287-8,  290,  291,  299. 
Memoranda  by,  289. 

Davies,  Rev.  John,  D.D.,  of 
Mallwyd,  5,60, 102,  112,258. 

Davies,  Rev.  John,  curate  of 
Pentrefoelas,  83,  266. 

Davies,  Rev.  Joseph,  of  Glan- 
dwr,  Pemb.,  283-4. 

Davies,  Rev.  Lewis,  pastor  of 
Mynydd  Bach  Chapel,  276. 

Davies,  Margaret,  o'r  Coed  Cae 
Du,  139.  [188. 

Davies,  Mytton,  of  Llannerch, 

Davies,  Owen,  Index  to  Welsh 
Records,   1737,   121. 
Sermon  at  Mynyddbach,  1747, 
276.  [198 

Davies,  Peter,  Gwisaney  estate, 

Davies,  R.  ("  Blwyddyn  ddrud 
1563").    181. 

Davies,  Rees  (1748),  276.    [203. 

Davies,    Richard    (Mynyddog), 

Davies,  Rev.  Richard,  of  Ban- 
gor,  76-7. 

Davies,  Richard,  of  Holywell, 
(1786),  212. 

Davies,  Richard,  D.D.,  Bishop 
of  St.  David's,  137. 

Davies,  Robt.  (letter  from  Ed. 
Lhuyd,   1710),   112. 

Davies,  Robt.  (Bardd  Nant- 
glyn), 1x6,  236,  247-8,  256. 


Additional  Manuscripts — Index 


349 


Davies,    Robert,    of    Gwisaney 

(1651),  198. 
Davies,    Thomas,    of    Glandwr 

(1778).  282. 
Davies,    Thomas,    of   Hanover, 

(1778),  282. 
Davies,  Rev.  Thomas,  of  Llan- 

dderfel  (1809),   146. 
Davies,   Rev.  Walter  (Gwallter 

Mechain),  69,  139,  164. 
Davies,  Wilham,  (1731),  13. 
Davies,  Rev.  Wm.,  of  Mynydd- 

bach,  275-6,  278. 
Davies's  Dictionary,  notes  on, 
Davis,  David  (1804),  326.     [201. 
Dearth,  years  1799-1801,  245. 
Dedwyddwch     teuluaidd,     traeih- 

awd  ar  y  modd  i'r  gweithiwr 

gyrhaedd  (E.  Griffiths),  193. 
Dee,  the  river,  261,  327. 
Deeds  and  Documents,   collec- 
tion of,  129. 
Deio  ap  Ieuan  Ddu,  56,   182, 

218,  300. 
Demetian  dialect,  song  in,  265. 
Denbigh,  25,  103,  184,  259. 

Castle,  drawing  of  key  of,  298. 
Denbighshire,  210. 

Election    (1741),     Poll    Book, 

231. 
Derfel  Gadarn,  image  of,  86. 
Description  of  Wales,  no. 
Deuchar,  Alex.,  seal  engraver, 

of  Edinburgh,    108. 
Devereux,  Sir  George,  123. 

Dame  Johan,  123. 
Devil's  Bridge,  257. 
Devonshire  play,  139. 
Devynnock,  169,  170. 
Dewi  Fardd.   See  Jones,  David. 
Dewi   o   Ddyfed.     See   James, 

David. 
Diaries  :  no  name,   308. 
Carrier  from  Trefriw,  191. 
Rees,  Rev.  T.,  D.D.,  287. 
Thomas,  Rev.  D.,  of  Penmain. 

287.  [190. 

Thomas,  John,    of   Llanllwni, 
Williams,  Mrs.  Eleanor,  191. 
Dictionaries:  Eng.-Welsh(? Er- 
asmus Lewis),  210,  211  ;    (Ed. 
Lhuyd),    171. 

Welsh-Eng.  (?  Dd.  Ellis),  60. 
Diddanwch  Teuluaidd,  (H.Jones), 

30-32.  35.  271.  [191. 

Dilead  y  dreth  arfara  (broadside) , 
DiLLWYN,  Lewis  Llewelyn,  117. 


Dinas,  Brecon,  Manor  of,  168. 

Dinmeirchion,  inscriptions  at, 
98,   III. 

Dinorwig,  testynau  cadair,  219. 

Dissenting    ministers,    list    of, 

Dissertatio  de  Bardis,  116.     [280. 

Dissertation  concerning  the  Liter- 
ature of  the  Antient  Britons, 

25- 

Distemper  among  cattle,  re- 
marks upon,  by  Lewis  Mor- 
ris, 94. 

Doctors  Commons,  93. 

Doddridge,  Sir  John,  106. 

DoDSLEY,  James.  Collection  of 
Poems,  79. 

dolbenmaen,  ii3. 

dolgelley,  6i,  184. 

Dol-hyfryd,  261. 

DOLWYDDELAN   Castle,    112. 

Domestic  happiness,  essay  on, 

193- 
DowNAME,    George,    Bishop    of 

Londonderry,  99. 
Dramas,  133.  [298. 

Drayton,  J.,  of  Holywell  Bank, 
Drayton,  Michael,  188. 
Drill,    military,    handbook   of, 
Druidical  antiquities,  90.      [128. 
Druids,   History   of  the  Ancient 

Bards  andl'E.'SNiWia.vas),  164. 
Drych  y   Merched   neii   Fuchedd 

Araith  ain  Wragedd,  etc.,  185. 
Drych y  Prif  Oesoedd  (T.  Evans), 

134- 

Dublin,  '  original'  name  of,  188. 

Ducking  chair  at  Plymouth,  135. 

Dumoulin,  Alain,  144. 

Dunn,  George,  of  WooUey  Hall, 
near  Maidenhead,  304,  308, 
311,  313,  321,  326. 

Du  Tailly,  Madame,  213.      [33. 

Duties  on  houses  and  windows. 

Dwarf  at  Amlwch,  1797,  215. 

Dwnn,  James,  83. 

DwNN,  Lewis,  118. 

Dychymyg  (riddle),   176. 

Dyddiadur  yr  Annibynwyr,  287. 

Dyffryn   (Cards.),  271. 

Dyhuddiant  Elphin,  211. 
With  Eng.  translation,  84. 

Dying  Christian,  The,  trans- 
lation by  D.  Ddu  Eryri,  143. 

"  Dyn  Gwirion,"  14. 

Dyriau  Duwiol,  (R.  Vaughan), 
316,   319. 

Dyserth,   190. 


350 


National  Library  of  Wales 


E.  o  Lanbedr,  Hyd.  30,   1818, 

Earthquakes,  181,  328.       [70. 

Eben  Fardd.  See  Thomas, 
Ebenezer. 

Ecclesiastical  precedents,  210. 

Eden,  314. 

Eddystone  Lighthouse,   135. 

Edeyrn  Dafod  Aur,  188. 

Edinburgh,  207. 

Ednowain  ap  Bradwyn,  pedi- 
gree of,  85. 

Ednyfed  Fychan,  112. 

Edward  II,  note  as  to  cradle  of, 

145- 
Edward  IV.,  38,  112. 
Edward  VI,  308. 
Edward  VII,  191. 
Edward,    Evan,    of    Aberdare, 

261. 
Edward,     Robert,     of    Traws- 

fynydd,  215. 
Edward,   or    Edwart,   ap    Raff 

180,  182,  269,  300,  318,  325. 
Edward,  or  Edwart,  ap  Rhys, 
EdwartapRoitsiar,  180.    [292. 
Edward  ap  Sion,  181. 
"  Edward   John   ab   Davidd   o 

Lanyfudd."  304. 
Edward  Urien,  42. 
Edwards,    .     Sermons    at 

Salop,  290. 
Edwards,  Charles,  Nelar,  Llan- 

rhaiadr,  244. 
Edwards,   David,   of   Brynber- 

ian,  283. 
Edwards,  Rev.  E.  (Ed.  Browne 

Willis's  St.  Asaph),  145. 
Edwards,  F.,  114. 
Edwards,     Griffith     (Gruffudd 

Edwart),  21. 
Edwards,  Rev.  Griffith  (Gutyn 

Padarn),   270. 
Edwards,    Rev.    J.,    of    Llan- 

badam  Fawr,  270.  [i75- 
Edwards,  John,  of  Chirk  (1551), 
Edwards,  John  (Sion  Ceiriog), 

20,  24,  76,  79,  146,  156,  246, 

309- 
Edwards,  Margaret,  255,  265. 
Edwards,  R.  Lloyd  of  Nanho- 

ron  (1806),  216. 
Edwards,  Robt.,  326,  333. 
Edwards,  Rowland,  18. 
Edwards,  Sampson,  19. 
Edwards,  Sydney,  205. 
Edwards,  Thomas,  "  Tailiwr," 

(1750),  21. 


Edwards,  Thomas,  (Twm  o'r 
Nant),  91,  ii6>  151,  156, 
^65,  235-8,  243,  245-9. 
251-265,  308,  326,  335. 

Edwart.     See  Edward. 

Efan  ap  Ridsiard,  327. 

Egerton,  Sir  Thomas,  174. 

Eglintenne,  Lady,  113. 

Eglwysbach,   74. 

Eglwys  Glominog,  112. 

Eglwys  Ne\vydd,  182. 

Egypt,  History  of,  230. 

Einion     ab     Gwalchmai,     37, 

II 2-2. 

Einion  Offeiriad,  112. 
Eisteddfodau,  66,  68,   70,  80, 

118,  120,  158,  172,  210-212, 

217,  219,  246,  269,  306,  333. 
Elias,  John  Roose  (Y  Thesbiad) 

203. 
Elias,  Richard,  harpist,  328. 
Elias,  William,  91. 
Elidir   Mwynfawr,    112. 
Elin  ach   Huw  ap  Hwmffrey, 

Mrs.,  320. 
Elin  Conwy,  267. 
Elis,  Owen,  o  Ystumllyn,  53. 
Elis,  Tudur,  26. 
Elis  ab  Elis.     See  Ellis,  Ellis 
Elis  ap  Llewelyn,  269. 
Elis  y  Cowper.     See  Roberts, 

Ellis.  [181. 

Elizabeth,  Queen,  80,  no,  132, 
Elizabeth    ferch   William  .  .  . 

ym     Marrog    .  .  .    Llanfair 

Talhaiam  .  .  .   171 4,   14. 
Elliot,  John,  102. 
Ellis,  David  (1648),  327. 
Ellis,  Rev.  David  (1739-1795)1 

47.  49,  50,  52,  59.  60,  139. 

143,  243-4. 
Ellis,  Elhs  (Ehs  ab  Elis),  15,  21, 

185,  310,  318,  332. 
Ellis,  Rev.  J.,  of  Amlwch,  270, 
Ellis,  Dr.  John,  o'r  Wern,  53. 
Ellis,  Rev.  Moses,  of   Mynydd 

Islwyn,  281. 
Ellis,  Col.  R.  R.  W.,  102. 
Ellis,  Rees,   10,  22. 
Ellis,  Col.  Robert,  regiment  of 

foot  for  (1643),  210. 
Ellis,  Thomas,  53. 
Ellis,  Thomas  Morris,  24. 
Ely,  Bishop  of  (1626),  307. 
Emyn  Kuric  Sunt,  195. 
Enclosure  act  for  the  parish 

of   Llanddeiniolen,    157. 


Additional  Manuscripts — Index 


351 


"  England's   present   woes  " — 

(old  song),  303. 
English  extracts,  307,  308. 
English  poetry,  115,  121,  308. 
English  -  Welsh     Dictionary 

(E.  Lhuyd),   171. 
Englynion,   146,  176-7,  205-6, 
266-9,   304.    307-311.    315- 
319,    321,    323-7,    330-5- 
Collections  of,  no,  182. 
English,   176,  315,  329,  333. 
I  dalu'r  echwyn  adref  i  Bar- 
num  y  '  Pwnch   Cymraeg  ' 
(Talhaiarn),  204. 
I'r  delyn,  140. 
Latin,  85,  97,  146. 
Y  Beddau,  140,  211. 
Enlli.     See  Bardsey. 
"  Eos  Aled,"  199. 
Eos  Bradwen.  See  Jones,  John. 
Eos   Ceiriog,   314. 
Epitaphs,  218. 

From  Stratford  church,  107. 
On  a  sailor,  85. 
Erse,  123. 

Erw'r  Benglog,  112. 
EsGOB  Dewi,  180-2. 
Essay  on  the  Invention  of  Engrav- 
ing and  Printing  in   chiaro 
oscuro  (Jackson),  123. 
Essays  on  Poetry  (Beattie),  213. 
Etymologies  of  place-names  in 
Italy,  126. 
Various,  126. 
Euvgrawn,  79. 

European   literature,    influence 
of  Welsh  traditions  on  (eis- 
teddfod essay),  120. 
Evan,  John,  286. 
Evan,  Robt.  John  (1668).  331. 
Evans,  Rev.  Benjamin,  of  Bron- 

ddeiniol,   282. 
Evans,  D.  D.,  of  Cincinati,  281. 
Evans,  Dafydd,  22,  246. 
Evans,  Rev.  Daniel  Silvan,  301. 
Evans,  David,  of  Llanrwst,  128, 

165. 
Evans,  Edward,  of  Ruthin,  252. 
Evans,  Elizabeth,  widow  of  Dr. 

Evans,  30. 
Evans,  Rev.  Evan  (leuan  Fardd 
ac  Offeiriad,  called  leuan 
Brydydd  Hir),  36,  49,  50, 
60,  62,  64,  67-8,  73,  77-8, 
94,  97,  111-2,  116-8,  138, 
141,  170,  183,  203,  233,  329, 
330. 


Evans,  Humphrey,  19.         [187. 

Evans,  Huw,  of  Llanrhyddlad, 

Evans,  Rev.  J.,  of  Mathri,  65. 

Evans,  John,  Clochydd  Llan- 
faglan  (1746),  15,  320. 

Evans,  John,  of  Erbistock,  109. 

Evans,  Dr.  John,  returns  of 
Nonconformist  statistics  ob- 
tained by,  in  1715-7,  286. 

Evans,  Maurice,   16. 

Evans,  Rev.  Phillip,  of  Llan- 
geler,   270. 

Evans,  Richard,  surgeon,  of 
Llanerchymedd,  30,  34,  93, 

97.  309. 
Evans,   Robert,   of  Meifod,   28, 

207,  325. 
Evans,  Salathiel,  98. 
Evans,  Rev.  Simon,  of  Hebron, 

Pemb.,  284. 
Evans,  Thomas,  175,  177-9,  180, 

181-2,  269,  311. 
Evans,  William  (poet),  31. 
Evans,  WiUiam,  of  Bala  (1790), 

282. 
Exchequer  bills,  interest  incur- 
red on, 1795-6,  231. 
Exhibitions,   recommendations 

for,  in  1795,  283. 
Extracts,  212. 

and  translations,  140. 
Books  of,  77. 
EngUsh,  307. 
Eyre,  Henry,  92. 


Fabula  de  Beth  kelhart,  136. 
Faith,  articles  of,  281-2. 

Confession  of,  283. 
"  Fanny   blooming   fair,"    note 

on  authorship,  135. 
Favell,  Christopher,  167. 
Felenrhyd,    332. 

Felton,  (d.   Sept.,   1700), 

Fenius  Farsa,  293.  [i77- 

Fenton,  Ferrar,  of  Mappleton, 

Ashbourne,  Derbj^shire,  115 
Fenwick,  John,  of  Westminster, 

200. 
Ferrers    of    Chartley,    Lord 

(called  "  Arghvydd  Fferis  ") 

42. 
Fferlys  ("  Fferregs  or  Ferlox  ") 

map  of  the  kingdom  of,  168. 
Fflint,  Hanes     (competitive   es- 
say), 175. 
Ffon  Dderjel,  86. 


352 


National  Library  of  Wales 


Ffoulke,    Robert,    of   Segroyt, 

(1656),  317. 
Ffoulkes,  Roger,  309. 
Ffynnon    y  Llyffaint,  81. 
Fife,  136. 

Finny,  Rev.  C.  G.,  284. 
Fisher,  David,  276,  289. 
Fisher,  Rev.  John,  B.D.,  194. 
FitzHamon,  Robt.,  108. 
Flanders,  205. 
Fleet,    appointments    to    the, 

(1760).  33- 

Fletcher,  Thomas,  41. 

Fletcher,  Rev.  W.,  157. 

Flint,  history  of,  175. 
Manor  of,  210. 

Flintshire,  210. 

Floras  Poetarum  Britannicorum, 
(J.  Davies),  5. 

Folk-music,  133. 

Folk-songs,  140. 

Foras  Feasa  ar  Eirinn  (Keating), 

Forden,  94.  [293,  296. 

Forest  Estate,  Brecon,  167. 

Forster's  Catalogue  of  Music, 
(1814),   133. 

Foucault,  Nicolai  Joseph,  338. 

Foulk,  Wm.,  y  Saer,  (1760),  251. 

Foulkes,  E.,  35. 

Fowler,  Sir  Richard,  130. 

Francis,  Abel  (1727),  276. 

Francis,  Rev.  David,  of  Welsh- 
pool,  283. 

Francton,  Adam  de,  114. 

Freeholder's  Catechism,  The,  by  a 
Freeholder,  35.  [284. 

Freeman,    G.,    of   Cheltenham, 

French   medical  work   (anony- 
mous), 89. 

French  song,  133. 

Freund,  Dr.  W.  A.,  of  Stras- 
burg,  127. 

Fychan.     See   Vaughan. 


Gadair  Ddu,  Y,  (Tudno),  200. 

Galahad,  339. 

"  Galic  Grammar,"  observa- 
tions upon  Part  I.  of,  126. 

Gallehault,  Le  Roman  de,  339 

Gaodhalach,  Tadhg,  296. 

Gardd  Eifion,   128. 

Gardd  o  Gerddi,  259. 

Garthbrengy,   i6g. 

Gast,  Luc  de,  340. 

Gee,  — ,  (preaches  at  Salop, 
17th  cent.),  289. 


Geiriadur  Ysgrythyrol  Charles, 
additions  to  second  edition 
of,  119. 

Genealogia  Arihuri,  203. 

Genealogical  collections  by  Hugh 
Thomas,  166. 

Genealogical  History  of  the  Nobil- 
ity and  Gentry  of  Wales 
(Hugh  Thomas),   166. 

Genealogical  notes  on  the 
family  of  Hughes  of  Lligwy 
and  Plas  y  Brain,  Parry  of 
Pendref,  etc.,  35. 
On  the  Wynns  of  Chweanddu, 
and  on  the  Meyricks  of  Bod- 
organ,   36.  [157. 

Genealogicon     Auspice     Christo, 

Genealogies  of  British  Saints,  125. 

Genealogies.  See  Pedigrees. 

Gentleman' s  Magazine,  76. 

Geoffrey  of  Monmouth,  26,  72, 
126,  206. 

George  II.,  96. 

George  III.,  114. 

George,  Prince  of  Denmark, 
Latin  poem  on,  79. 

George,  Rev.  W.  (1794),  283. 

German  waltzes,  original,  134. 

Gethin,  Syr  Risiart,  301. 

Gibson,   — .     (Sept.    14,    1839), 

Gilbertson,  William,  313.   [298. 
Commendatory  poem  to,  192. 

GiLDAS,  48,  112,  217. 

Giles,  Dr.,  sermons  by,  289-90. 

Gill,  Edmund,   139. 

Giovanni  — ,  (letter  to  W.  Beale), 

Gipsies,  25.  [203. 

GiRALDUS   CaMBRENSIS,    IIO. 

Glain  neidr,  112. 

Glamorgan,  conquest  of,  108. 

Inscriptions,  105-6. 

Pedigrees,  5-9,  116. 

Poetry,  specimen,  140. 
Glamorganshire  Pedigrees,   116. 
Glan   Alun.     See   Jones,    Rev. 

Thomas. 
Glandwr    Chapel,    Pcmb.,    ac- 
count of,  289. 
Glasbury,  168. 

Church,   168. 
Glastonbury  Abbey,  121. 
Glossaries,  Irish  and  Latin,  28. 
Glossary    of    uncommon     Welsh 

words,  232. 
Glover,  Richd.,  91. 
Glyn  Achlach,  85. 
Glyndwr.     See  Owen  Glyndwr. 


Additional  Manuscripts — Index 


353 


Glyndyfrdwy,  i8i. 

Glynne,  Sir  Stephen,  of  Hawar- 
den,  298. 

GocH,  Sir  Thomas,  268. 

Gododin,  50,  60,  87,  114. 

Godson,  advice  to,  148. 

GoFFE,  — .  Notes  of  sermon  at 
Salop,  289. 

Gold  piece  found  at  Conway, 
description  of,  95. 

Golwg  ar  Deyrnas  Crist,  192. 

Goodman,  Edward,  320. 

Goodman,  Gabriel,  of  Nantglyn, 
Memoir  of,  165.  [189. 

GoRFFRYDAU  Caswenan,  near 
Bardsey,   note,    84. 

"  GoRPHWYSFA  Gybi,"  sketch 
of,  97- 

Grace  before  and  after  meate, 

Graddau  Carennydd,  83.       [314. 

Graig,  Cards.,  271. 

Grammar  of  Welsh  poetry,  71. 

Grammars,  Welsh,  71,  72. 
i6th  cent.,  298. 

Grammatica  Latino-Celtica  (A. 
Dumoulin),  144. 

Grammatica  Latino-Hibernia,  28. 

Grammatical  notes,  102. 

Graves  of  the  Warriors  of  the 
Island  of  Britain,  The,  125. 

Gray,  John,  290. 

Gray,  Thomas,  The  Bard,  133  ; 
Latin  transL,  78  ;  Welsh 
transl.   by   Talhaiarn,    159, 

Great,  Y,  114,  150.  [269. 

Great  Sessions,  Carmarthen  Cir- 
cuit, 1807,  original  notes  of, 

Greek  poetry,  79.  [160. 

Green,  R.,  Minister  of  Uffing- 
ton,  Berks.,  173. 

Grenville,  W.  W.,  75.        [149. 

Grievances  of  the  Isle  of  Anglesey, 

Griffith,  Griffiths,  Griffydd, 
Griffyth,  Gruffudd, 
Gruffydd,  Gruffyth  and 
Gryffyth  are  all  brought  to- 
gether here,  but  each  variant 
is  separately  alphabetized. 

Griffith,  Caleb,  of  Llanasa,  19. 

Griffith,  Edward,  of  Llanerch, 

Griffith,  Eliz.,  3.  [312. 

Griffith,  Mrs.  Elizabeth  o'r 
Pantgwyn,  68. 

Griffith,  Evan,  of  Twrgwyn, 
Cards.,  2-5,  18,  62-3,  67. 

Griffith,  Rev.  George,  of  Cil- 
gerran,  70. 


Griffith,    Griffith,    of    Ruthin 
School,  75. 

Griffith,  James,  5. 

Griffith,  John  (i6th  cent.),  210. 

Griffith,  John  (17th  cent.),  30. 

Griffith,  John,  of  Cae  Cyriog, 
III. 

Griffith,    John,    of    Llanddyf- 
nan,  53. 

Griffith,    Moses,    134. 

Griffith,   Rev.   R.,   of  Carnar- 
von, 270. 

Griffith,  Robert  (1644),  213. 

Griffith,  Rowland,  harp-maker, 
Llanrwst,  164. 

Griffith,  Rev.  Thomas,  65. 

Gr[iffith],  Thomas,   310. 

Griffith,  Rev.  W.,  of  Amlwch, 

Griffiths,  Diana,  64.  [270. 

Griffiths,  Rev.  Evan,  of  Swan- 
sea (1795-1873),  74.  147-8, 
193.  298. 
Autobiographical   notes,    147. 

Griffiths,  J.,  of  Berllan,  262. 

Griffiths,     John,     Archdeacon 
of  Neath,  284.  [34. 

Griffiths,  John,  Pistill  (1794), 

Griffiths,  John,  St.  Florence, 

lOI. 

Griffiths,    John,    of   Swansea, 

74,  192-3.  298. 
Griffiths,  Rev.  Phihp,  of  Allt- 

wen,  279. 
Griffiths,     Rev.     Samuel,     of 

Horeb,  281. 
Griffiths,     Rev.     William,     of 

Glandwr,  283. 
Griffydd,  Harbart,  o  Gaer  yn 

Arfon,  183. 
Griffyth,      Pirs,      Sergeant  o 

Gaerwys,  325. 
Griffyth  ab  Edwart,  184. 
Gruffudd,    Owen,    10,    17-19, 

21,  34,  52-3,  57,  269,  330, 

333- 
Gruffudd  ab  Cynan,  79,  80,  89, 
90,  116,  118,  212. 
History  of,   145. 
Life  of,   118. 
Statute  of,  80,  87,  92. 
Gruffudd    ap    Llewelyn    ap 

Gwrgant,  112. 
Gruffudd  ap  Llewelyn  Fych- 

AN,    292. 

Gruffudd  ap  Nicolas,  217. 
Gruffydd,   Cadwaladr,   43,   46. 
Gruffydd,  Catrin,  21,  216. 


354 


National  Library  of  Wales 


Gruffydd,  Robert,  262. 
Gruffydd,  Sion,  56. 
Gruffydd,  Syr  W.,  37,  134. 
Gruffydd  ap  Dafydd  ap  Ein- 

ion,   82.  [38. 

Gruffydd  ap  Dafydd  Fychan, 
Gruffydd  ap  Howel  ap  Mor- 
gan, 56. 
Gruffydd  ap  Ieuan  ap  Llewel- 
yn Fychan,  40,  55,  61-2,  86, 

180,  182,  184,  269,  306,  312, 

322. 
Gruffydd  ap  Llewelyn,  Syr, 

alias  Syr  Gruffydd  fain,  328. 
Gruffydd  Dafydd  ap  Howel, 

81.  [51. 

Gruffydd  Glyn  o'r  Gwynfryn, 
Gruffydd  Gwynedd,  182. 
Gruffydd    Hafren,    52,    207, 

209. 
Gruffydd  Hiraethog,  42,  50, 

53-4.  56.  82,  132,  142,  184, 

203,  297,  305. 
Gruffydd  Llwyd,  46. 
Gruffydd  Sion,  2,  3. 
Gruffyth,  Sion,  Sergeant,  325. 
Gryffyth,  D.,  68. 
Gronoviana,  49. 
Gronw  Ddu.     See  Owen,  Gor- 

onwy. 
Gronw  Gyrriog,  60. 
Gronwy     Ddu     o     Fon.     See 

Owen,  Goronwy. 
Grove,  Sir  W.  R.,  191. 
Gruffudd,    Gruffydd    and 

Gruffyth.     See  Griffith. 
Gruffyn,  John,  o  Fangor,  80. 
Gryffyth.     See  Griffith. 
Guigard,  J.,  338. 
GuiGE,  G.,  337. 

GuiLLEMS  DE  Sala,  Antoine,  337 
GuiLLEMS  DE  Sala,  Jean,  337. 
Gunpowder  Plot,   53. 
Guto'r  Glyn,  38-9,  45,  61,  185, 

299,  301—2. 
Gutyn  bach  ap  Raph,  142. 
Gutyn  Owain,  55-6,   138,   144, 

218. 
Gutyn  Padarn.     See  Edwards, 

Griffith. 
Gutyn    Peris.     See    WilUams, 

Griffith. 
Gwaith  y  Bardd  Bach,  62. 

GwALCHMAI  AB  MeILIR,    III. 

GwALLTERMECHAiN.See  Davies, 

Walter. 
"  Gweinidog,"  4. 


Gweirful  ferch  Guttyn,  tafarn- 

wraig  Talysam,  113. 
Gweirydd  ap  Rhys.    See  Pryse, 

Robert  John. 
Gwell,  one  of  Llywarch  Hen's 

sons,    112. 
GWENDDWR,     168. 

GwENFFRWD.     See  Jones, 

Thomas  Lloyd 
GwENFREWi,   323. 
Gwenhwyfar,  84,  231. 
Gwenllian,    d.    of   Ednyfed 

Fychan,    112. 
GwENN,    merch    Mr.    Jones   o'r 

Plas  Ucha,  Llanufudd,  78. 
GwENYSTRAD,     Gwaitk,     with 

transL,  141. 
GwERFYL  Vychan,  —  Mechain, 

131,301,321,332.  [323. 

GwiLYM  AP  Ieuan  hen,  39,  41-2, 
GwiLYM  AP  loRWERTH,  or  ler- 

werth,  246. 
GwiLYM  Cowl  YD.     See  Roberts, 

William  John. 
GwiLYM  Ddu  o  Arfon,  215. 
GwiLYM  Ganoldref.     See  Mid- 

dleton,  William. 
GwiLYM  Tew,  331. 
Gwisaney,  198-9. 
"  GwR  ifaink  o  nan  Cwnlle,"  2. 
Gwyddelwern,  inscribed  cross 

at,    112. 
Gwyddno  Garan  Hir,  84.    [143. 
GwYDiR  Family,  history  of,  73-4, 
Gwyliedydd,  306. 
GwYN,  Rev.  Geo.,  hymn  by,  35. 
GwYN,  Rev.  John,  65. 
Gwyneddigion  Society,  71,  144, 

146,  150,  213,  261. 
Gwynfynydd,  cataract  at,  188. 
Gwyniad,  account  of  the,  188. 
GwYNN,  Mr.,  o'r  Mynachty,  67. 
GwYNN,  Sir  Rd.  of  Gwydir,  116. 
GwYNNE,  Rev.  B.,  of  Llandov- 
ery, 270. 
GwYRFiL,  ferch  Howel  Vaughan. 

See  Gwerfyl  Vychan. 


H.,  G.  H.,  107. 

Hale,  T.,  of  Ross,  282. 

Hall,  C.  H.,  75. 

Hall,  Susanna,  epitaph,  108. 

Halliwell,  J.  O.,  aft.  Halliwell- 

Phillips,  74,   150. 
Hanes   Bywyd   Dafydd    lonawr, 

(ballad),    190. 


Additional  Manuscripts — Index 


555 


Hanes  Crefydd  yn  Sir  Aberteifi, 

271. 
Hanes  Crefydd  Ynghymru,  77. 
Hanes  Eglwysi  Annibynnol  Cym- 

ru,  276,  287. 
Hanes  Llenyddiaeth   Cymru   (G. 

ap  Rhys),  175. 
Hanes  y  Ffydd,  329. 
Hanmer,  Sir  David,  of  Hanmer, 

82.  [311. 

Hanmer,  David,  of  Porkington, 
Hanmer,  John,  Bp.  of  St.  Asaph, 
Harbord,  Charles,   167.        [86. 
Hardinge,  George,  124. 
Hare,    Francis,    Bishop   of    St. 

Asaph,   78. 
Harlech  Castle,  112,  188,  216. 
Men  that  kept,   against  Edw. 

IV.,   112. 
Survey  of,  85. 
Harleian  MSS.,  index  to  Welsh 

matter  in,  150. 
Harp,    truest    manner    of    per- 
forming upon,  212. 
Harps,  86. 
Harri,  Syr,  300. 
Harri  ap  Evan,   "  Stiwart  Sr. 

Tho.   Mostyn,"   24. 
Harries,  Rev.  John,  of  Mynydd 

bach,  276-8. 
"  Proffesion  of  faith  "  at  his 

ordination  at  Pant  Teg,  277. 
Harris,  Howel,  of  Trevecca,  37, 

285-6. 
Harris,  Rev.  R.,of  PwllheH,282. 
Harris,    Thomas,    of    Pwllheli, 

282. 
Harry,     Miles,     of     Llanigon, 

Brecon,    inventory    of    the 

effects  of,  1572,  168. 
Havren,    114. 
Hawarden,    209. 

Castle,  guard  of  80  men  to  be 

placed,  Aug.  15,  1643,  209. 
Hawker,  Josh.,  tour  of  ,  through 

North  Wales  in  181 2,  92. 
Hay  (Brecs.),  168. 
Hayley,  W.,   144. 
Hearne,  [?  Thomas],  75. 
Heber,  Esgob,  Marwnad — Eng. 

trans,  by  Talhaiarn,  159. 
Hebrew  alphabet,   133. 
Bible,  notes  on,  99. 
-English   Grammar,    89. 
Grammars,  89,  103. 
Heffernan,  Uilliam  Dall,  295. 
Hengwrt  MSS.,  vol.  ii,  80. 


Henllan,  nr.  Denbigh,  100,  269. 

Hennessy,  W.  M.,  293. 

Henry  V.,  337. 

Henry  VII.,  134,  181. 

Henry  VIII.,  85,  264. 

Henry,  Rev.  Matthew,   147-8. 
Commentaries  translated  into 
Welsh    by    Evan    Griffiths, 
147. 
Notes  of  sermons  by,  289-90. 

Henwau  y  pedair  kamp  ar  hu- 
gain,  82. 

Heraldic     Visitations    of    Wales 
(Lewis  Dwnn),  118. 

Heraldry  and  Pedigrees,   107. 

Heraldry,  Welsh,  list  of  prin- 
ted works  on,  118. 

Herbert    family,    pedigree    of, 

157- 
Herbert,   Rev.   Evan,   of  Dol- 

gelley,    140. 
Herbert,    LanceUot,    Aid.,    of 

Brecon,    167. 
Herbert,  Sir  Morgan,  142. 
Herbert,    Morgan,    of    Hafod 

Uchdrud,   78. 
Herbert,  Sir  Richard,  61. 
Herbert,  Richard,  Constable  of 

Aberystwyth,  39. 
Herbert,  Sir  Wilham,  Earl  of 

Pembroke,  7,  38,  41,  61,  181 
Hergest,  Red  Book  of,  72,  87,  94, 

no,  164,  202,  230. 
Herring,    Thomas,    Bishop    of 

Bangor,  234. 
Hewlett,  J.,  107. 
Heywood,      Samuel,      Welsh 

Judge,   160. 
Historia  Caroli  Magni,  80. 
Historia  DivcB  MonacellcB,  79. 
Historia  Regum  Britannics,  26—7, 

29,  72,  206. 
Hist.  MSS.  Comm.  Reports  on 

MSS.    in    the    Welsh    Lan- 
guage, 91. 
Historical  notes,  102,  180. 
Hoadley,  John,  79. 
Hoare's  Giraldus,  extracts  from, 
Hoglandia,   75.  [118. 

Holcombe,   Rev.  J.,  of  Tenby, 
Holdsworth,  Edward,  79.  [270. 
Holland,  inundation  in,  93. 
Holme,  Edward,  Barrister,  198. 
Holme,  Randle,  95. 
Holyhead  church,  note    as    to 

quillets  belonging  to,  95. 
Sketch  of,  96. 


Z  2 


356 


National  Library  of  Wales 


Holywell,  History  of  the  Parish 
of ...  ,  36. 

HopciN,  Lewis,   143. 

Hope  (Flints.),  209. 

Hope,  George,  of  Dodleston, 
High  Sheriff  of  Flintshire, 
209-10. 

Hope,  William,  250. 

Hopkins,  John,  100. 

Hopkins,  William,   103. 

Hops,  notes  by  Lewis  Morris  as 
to  the  growing  of,  98. 

Horace,  Lib.  \,  Ode  i.  imit.  by 
J.  Jones,  236  ;  Lib.  \,  Ode 
22,  transl.  by  Rd.  Davies, 
76. 

Horn,  brazen,  drawing  of,  with 
description,  201. 

Horne,  Geo.,  Bishop  of  Nor- 
wich,  109. 

Horne,  J.  Vaughan,  of  Den- 
bigh,  298. 

Horsley,  Samuel,  Bp.  of  St. 
Asaph,  174. 

Howel,  Howell,  Howells  and 
Hywel  are  all  brought  to- 
gether here,  but  each  variant 
is  separately  alphabetized. 

Howel,  Harry,  314. 

Howel,  Roger,  285.  [212. 

HowEL,   Thomas  William,   143, 

Howel  ap  Dafydd  ap  leuan 
ap  Rhys,  39,  41,  134,  301-2. 

HowEL  ap  Gruffudd  ap  Cynan, 

Howel  ap  Iolyn,  142.       [140. 

HowEL  AP  Syrr  Mathew,  333. 

Howel  Cilan,  55. 

Howel  Dafi,  55,  61. 

Howel  Dafydd  ap  leuan  Rhys. 
See  Howel  ap  Dafydd. 

Howel  Dda,  Laws  of,  125,  217. 

Howel  Reinallt,  37-8,  40,  113. 

Howel  Swrdwal,  41,  323,  328. 

Howell,  Rev.  Howell,  of  Cil- 
cennin,  270. 

Howell,  John  (loan  ab  Hywel), 
62,  71.  [138. 

Howell,    Thomas,    of    Bristol, 

Howell  ap  Sion  ap  Dd.  ap 
Ithel  Vychan,  324. 

Howells,  David,   281. 

Hywel  ap  Rheinallt,  300. 

Hywel  Ddu,  Syr,  141. 

Hywel  y  Fwyall,  Syr,  38,  112, 

139- 
Hoyle,  Samuel  and  Susannah, 

193- 


Hu  ab  r  Hugh,  319. 
HuDDARD,  Joseph,  113. 

HUDDESFORD,    W.,     IO9. 

Hugh  and  Huw  are  brought 
together  here,  each  being 
separately  alphabetized. 

Hugh,  Alban  Owen,  o  Langoed- 
mor,  69. 

Hugh,  John  Lloyd  ap,  of  Blaen- 
yddol,  202. 

Hugh  ap  Edward  Llwyd,  332. 

Hugh  ap  Wiliam,  313. 

Hugh  Ednyfed,  132. 

Huw,  Rowland,  of  Greienyn,  23, 

215- 

Huw  AP  Cynrig  ap  Dafydd  ap 

Ithel  Vychan,   324. 
Huw  AP  Ifan  ap  Robert,  10,  19. 
Huw  AP  Richard  ap  Dafydd  o 

Gefnllanfair,  43,  46. 
Huw  AP  Sion  ap  Robert,  182. 
Huw  AP  TuDUR,  180. 
Huw  Arwystli,   43,   55-6,   62, 

207-8,   328-9. 
Huw  Bodwrdda,  51,  53. 
Huw  Cae  Llwyd,  54,  323. 
Huw  Ceiriog,    142. 
Huw  CoRNWY  (or  Conwy),  180. 
Huw  FAB  Robert  o  Eon,  Syr,  41. 
Huw  Llwyd,  142. 
Huw  Llyn,  43,  205. 
Huw  Machno,  47,  56,  218,  312. 
Huw  Pennant,  38,  45,  47. 
Huw  Sion,  13,  19,  116. 
Hughes  and  Huws  are  brought 

together     here,     each     being 

separately  alphabetized. 
Hughes  family  of  Cymmunod, 

pedigree  of,  201. 
Hughes  family  of  Lligwy,  34-5. 
Hughes  of  Wheanddu,   geneal- 
ogical data  relative  to  the 

family  of,  34. 
Hughes,  — ,  of  Hatton  Garden, 

130. 
Hughes,  Barnabas,  253.        [11. 
Hughes,  EUzabeth  (BessPowys), 
Hughes,  Enoch,  328. 
Hughes,  Rev.  Grif&th,  of  Groes- 

wen,  284. 
Hughes,  Hugh  (1715)  letter  to, 

from  R.  Bulkeley,  36. 
Hughes,  Hugh,  o  Abercych,  65. 
Hughes,  Hugh,  of  Plas  Coch,  78. 
Hughes,  Humphrey,  308. 
Hughes,    Rev.    John,    of    Pont 

Menai,  298. 


Additional  Manuscripts — Index 


357 


Hughes,  John  Ceiriog  (Ceiriog), 
171,  200-1. 
Letters  of,  200. 
Hughes,  Jonathan,  20,  58,  215, 
218,   240-1,   243,   248,   250, 

256-7.  259. 
Hughes,     Rev.     Joseph     (Carn 

Ingh),  270. 
Hughes,  Michael,  32,  50. 

Common-place  book  of,  30. 
Hughes,  Richard,  51. 
Hughes,  Robert  (1739),  308. 
Hughes,  Robert  (Robin  Ddu  o 

Fon),   33-4,   44,   46-7,   102, 

141,  187,  248. 
Hughes,  Rev.  Robert,  of  Uwch- 

law'r  Ffynnon,  284. 
Hughes,  Roger,  186. 
Hughes,  Thomas  (1767),  206. 
Hughes,  Thomas,  of  Mochdre, 

(1805),  326. 
Hughes,  Rev.  Wm.,  of  North- 
ampton,  270. 
Huws,  Elin,  51. 
Huws,  Huw  (Bardd  Coch),   25, 

30-2,  34,  37,  50-1,  53,  57-9, 

93.  233,  241-2. 
Humphrey,  Wm.  (1710),  333. 
Humphrey    Dafydd    ab    Ifan, 

16-7,  326,  328. 
Humphreys,  Hugh  (1751),  307 
Humphreys,  Humphrey,  Bp.  of 

Bangor,  54,  74,  121,  203. 
Additions  to  Welsh  biograph- 
ies in  Wood's  Athence,  121. 
Humphreys,  John,  133. 
Humphreys,  Mrs.  Margaret,  57. 
Humphreys,  Robt.  (Robin  Ra- 

gad),   10,   15,   18,   22,   24-5, 

no,  193.  297,  333. 
Hutchinson's  Cumberland,  114. 
Huw  and  Huws.     See  Hugh  and 

Hughes. 
HuwcYN  SioN.     See  Huw  Sion. 
Huxley,  T.,  Notes  of  lectures, 

taken    down    by   Sir    John 

Williams,  128. 
HwFA    MoN.      See    Williams, 

Rowland. 
HwLCYN  ap  Llewelyn  ap  Owen, 

292. 
Hymn  tunes,  collection  of,  103. 
Hymns,  ioi,  179,  i  17,  239,  280, 

257-8,. 
Early  Welsh,  179. 
Hymns  of  St.  Curie,  195. 
Hywel.     See  Howel, 


IAl,  Thomas,  312. 

Iarddur,   note   by   Gruff.   Hir- 

aethog,  203. 
Idris     Fychan.     See    Jones, 

John. 
Ierwerth     Fynglwyd.     See 

lorwerth. 
Ieuan  ap  Dd.  ap  lethell  Vychan, 

325- 
Ieuan  ap  Gruff,  leiaf,  292. 
Ieuan  ap  Howel  Swrdwal,  41-2, 

300. 
Ieuan  ap  Ieuan  ap  Madock,  of 

Llangynwyd,   195. 
Ieuan  ap  John  Wyn,  80. 
Ieuan  ap  Rhydderch  ap  Ieuan 

Llwyd,  82,  142,  330,  333. 
Ieuan  ap  Rhys  ap  Ieuan  Lewis, 

131.    .  [184. 

Ieuan  ap  Tudur  Penllyn,  156, 
Ieuan    Brydydd     Hir     (15th 

cent.),  131,  141,  321-2,  328. 
Ieuan  Brydydd  Hir  (2).     See 

Evans,  Evan.  [325. 

Ieuan  Ddu  ap  Dd.  ap  Owain, 
Ieuan  Deulwyn,  38,  55,  61,  218. 
Ieuan  Fardd  ac  Offeiriad. 

See  Evans,  Evan. 
Ieuan  Gethin,   141. 
Ieuan    Llwyd.     See    Llwyd, 

Ieuan.  [180-2. 

Ieuan  Llwyd  Sieffre,  x8,  52, 
Ieuan  o  Garno,  Syr,  207-8. 
Ieuan  Tew,  40,  300. 
Ieuan  Tew  o  Gydweli,  131. 
Ieuan    Vychan    ap    Ieuan    ap 

Adda,  300. 
Ifan  ab  Dafydd,   113. 
Ifan  ap  Einion  ap  Gruffydd,  38. 
Ifan  Llwyd  ap  Dd.  of  Nant- 

mynach,  95. 
Ifan  Waeta,  38. 
Impediments  in  speech,  notes  of 

cases,  165. 
Independent  churches  in  1861, 

statistics,  280. 
Index  nominum,  10  -. 
Ink,  recipes  for  making,  75-6. 
Inscriptions,  monumental,  88, 

100,   105-6,    108,    117,   171, 

216. 
Interludes,  91,  103,  121,  262, 

263. 
loAN  Risiart  o  Benygarth,  70. 
loAN     SiENCYN.     See     Jenkins, 

John. 
loAN  Tew,   182. 


358 


National  Library  of  Wales 


lOLO  GOCH,  38,  41,  56,  61,  83, 
112,  131,  139,  182,  215,  218, 
267,  269,  299,  300,  305,  322, 
324.    328,    331. 

lOLO  Morgannwg.  See  Wil- 
liams, Edward. 

lORWERTH  BeLI,   84. 
lORWERTH  FyNGLWYD,  54,  32I. 

loRWERTH  Glan  Aled,  papers 

of,  199. 
loRWERTH  Rhisiart.     See  Rich- 
ard, Edward.  [-93- 
Ireland,  History  of  (Keating), 

Topography  of ,  (Giraldus),  no. 
Irish  Chronicle,  293. 

Common  Prayer,  296. 

Glossary,  28. 

Metrics,  28. 

Names,  28-9. 

Poetry,    294-5. 

Prose  and  verse  (modern),  294. 

Prose  romance,  293. 

Songs,  295. 
Isaac,  Rev.  D.  Lloyd,  284. 
Italian  music  by  Corelh,  127. 
Ithel  ap  Robert,  56,  324. 
Ivor    ap    Cedivor,    called    Ifor 
Bach,  203. 


J..  R.,  184. 

Jackson,   Rev.   Mr.,   letter  to 

(1721).  79. 
Jackson,  J.  B.,  An  essay  on  the 

invention  of  engraving  and 

printing   in   chiaro   oscuro, 

123. 
Jaine,   William,   of   Pontypool, 
James  I.,  129,  181.  [282. 

James  II. ,  167.  [329. 

James,  Duke  of  Monmouth,  210, 
James,  Angharad,  10,  17-8,  22, 

334- 

James,  Rev.  David  (Dewi  o 
Ddyfed),  270. 

James,  Evan,  328. 

James,  J.,  Latin  poem  on  Col- 
umbus, 75. 

James,  John,  of  Glandwr,  Pemb. 
(1776),  282. 

James,  Richard,  of  Llwynbarret, 

James,  Robert,  328.  [168. 

James,  Thomas  (17th  cent.),  45. 

James,  Rev.  Thomas  (Llallawg), 
Catalogue  of  library,  132. 

Jarman,  J..  273,  275. 

Jaundice,  yellow,  cure  for,  33. 


Jeanes,  Henry,  290. 
Jeffrey,    Evan    Lloyd.     See 

Ifan  Llwyd  Sieffre. 
Jeffreys,  T.,  V.  D.  M.,  135. 
Jen  kin,    John    (y   crydd  bach), 
Jenkin,  Rich.  John,  334.     [149. 
Jenkins,  D.  (1701),  306. 
Jenkins,  Judge  David,  of  Hen- 
sol,  118. 
Jenkins,    Rev.    Evan,    epitaph 

in  the   Dissenting   Burying 

Ground  at  Wrexham,    174. 
Jenkins,  Griffith,  o  Gilbronnau 

(1781),  66. 
Jenkins,   John   (loan  Siencyn), 

of  Cardigan,  62-70. 
Jenkins,  John,  of  AUtwen,  282, 
Jenkins,   Rev.   John,   D.D.,   of 

Hengoed,  MS.  of  Bible  Com- 
mentary by,  209. 
Jenkins,  Rev.  John,  of  Kerry, 

62,  64,  68-g.  [174- 

Jenkins,  Rev.  Joseph  (1770), 
Jeremy,  Walt.  Daniel,  279,  284. 
Jerome,    St.,    15    arwydd    cyn 

dydd  y  Earn,  48. 
Jesus  College,  Oxford,  list  of 

principals,  170. 
John,   Rev.   Griffith,   of  China, 
John,  Jenkin,  5.  [284. 

John  Barleycorn  (ballad),  150. 
Johnson,  Wilham  (1574),  grant 

of  administration  of  estate, 

209. 
Jonas,  Athro  o  Fynyw,  292. 
Jones,  Aaron,  10. 
Jones,     Arthur,    Hist.     Gr.     ah 

Cynan,  90.  [335. 

Jones,  Arthur,  Poet,  103,  244, 
Jones,  Rev.  Benjamin,  of  Pwll- 

heh,  282,  283.  [298. 

Jones,  D.  Francis,  of  the  Temple, 
Jones,  Daniel,  of  Ruabon,  215. 
Jones,  David  (Dewi  Fardd  and 

Dafydd    Sion    Dafydd),    of 

Trefriw,  3,  4,  9,  19,  49,  67, 

72,    77,   91,    147,    156,    185, 

187,  234,  335. 
Jones,    David,    of    Caeserwyd, 

235.   244,-9,   254-5,   257-8. 

326. 
Jones,  David,  of  Caio,  190,  288. 
Jones,    David,    of   Dolmeddyg, 

Llangranog,  2. 
Jones,    Rev.    David,    Vicar   of 

Llanfair  Dyffryn  Clwyd,  84, 

178. 


Additional  Manuscripts — Index 


359 


Jones,  David,  of  Llanfair  Tal- 

haearn,  141,  143, 235,  244-6. 
Jones,  Mrs.  E.  A.,  269. 
Jones,  Ebenezer,  of  Pentre  Ty- 

gwyn,  282. 
Jones,  Rev.  Edmund,  of  Ponty- 

pool,  282. 
Jones,  Edward  {Barddy  Brenin) 

81,  84-5,  87,  92,   109,   1 10, 

113,  1 18-9,  132-140,  142-5, 

147,  164,  187-8,  212-3,  216. 
Baptism  certificate  (1752),  145. 
Collections,  230,  231. 
Drafts  of  letters  by,  164. 
Letters  and  papers,  21 1-2. 
Letters  relative  to   antiquity 

by.  145- 
MSS.  in  his  possession  in  1788, 

144. 
Miscellanea,    119,    127,    137- 

147,  164,  187,  212,  231. 
Jones,  Edward,  of  Bodfari,  21, 

216,  259,  264,  330. 
Jones,  Edward,  of  Bryn  'r  As- 

gwrn,  257. 
Jones,    Edw.,    of    Pentre    Cy- 

helyn,  258.  [205. 

Jones,  Edward,  ofPlasNewydd, 
Jones,     Edw.,    of    Tangrowen, 

Hope,  255. 
Jones,  Ellis,  of  Dolgyn,  10. 
Jones,  Evan,  curier  [sicJ.Llwyn- 

bremwyn,       Llanbrynmair, 
Jones,  G.,  191.  [207. 

Jones,    Rev.   Griffith,   of  Llan- 

ddowror,  sermons  by,  72-3, 

103. 
Jones,    Gwen,   of  Cae   Ronwy, 

Llandwrog,  214. 
Jones,  H.   (letter  to  Angharad 

Llwyd),  29S. 
Jones,  Rev.  Hugh,  of  Llangam- 

march  (father  of  Theophilus 

Jones),  167,  170.  [189. 

Jones,  Rev.  Hugh,  of  Llangar, 
Jones,  Hugh,  of  Llangwm,  22, 

237,  241-5,  249,  271. 
Jones,  Humphrey,  178. 
Jones,  Rev.  J.,  of  Craig  y  Bar- 

goed,  279. 
Jones,    Jane,   daughter   of   the 

vicar  of  Llangar,  188. 
Jones,  John,  266,  273.  [160. 
Jones,  John,  (Eos  Bradwen), 
Jones,  John  (Idris  Fychan),  203. 
Jones,  John  (Talhaiarn),  204, 
Poetry  by,  158-60.  [269. 


Jones,  Rev.  John  (Tegid),  144. 
Jones,  John,  of  Caeserwyd,  235, 

255.  257- 
Jones,  John,  of  Defynnock,  203. 
Jones,  John,  of  GeUilyfdy,  iii, 

188. 
Jones,  John,  of  Glanygors,  36, 

114,  263. 
Jones,  John,  of  Henblas,  137. 
Jones,    John,    schoolmaster    at 

Llanddeiniolen, 235-40,  246. 

Collectionof  poems,  236.    [248. 

Jones,    John,   of   Rhydcilgwyn, 

Jones,  John,  of  Stonehouse,  213. 

Jones,   Rev.   John,   of  Talsarn, 

299. 
Heads     and     outlines  of  ser- 
mons, 335. 
Jones,   John   E.,    of    Bridgend, 
Jones,  Joseph,  36.  [284. 

Jones,  Rev.  Josiah,  of  Machyn- 
lleth, 101-2. 
Jones,  Lewis,  o'r  Glyn,  204. 
Jones,  Lewis,  of  Pandy,  15,  19. 
Jones,  Llewelyn,  252. 
Jones,  Mrs.  Lloyd,  298. 
Jones,  Miss  Mary,  234.        [284. 
Jones,  Mathew,  of  Bristol  (1662), 
Jones,   Rev.   Morgan,   of   Llan- 

guicke,  282. 
Jones,  Morris,  21.  [280. 

Jones,  Rev.  Morris,  of  Varteg, 
Jones,  Nathaniel,  273. 
Jones,  Rev.  Nathaniel Cynhafal, 

D.D.,   loi. 
Jones,    Owen    (Owain   Myfyr), 

1 12-3,  261-2.  [269. 

Jones,   Owen,   of  Machynlleth, 
Jones,    Owen    Gethin,    poetical 

works  of,  127.  [282. 

Jones,  Rees,  of  Pentre  Tygwyn, 
Jones,  Rice,  of  Blaenau,  33,  215, 

218. 
Jones,    Rev.   Richard,    of  Llan 

Ddoged,  22. 
Jones,    Richard,    of   Nantglyn, 

(1650),  16-7,  318,  335. 
Jones,  Robert,  (1780),  136. 
Jones,   Robert,  curate  of  Bod- 

edern,  2.  [336. 

Jones,  Robert,  of  Four  Crosses, 
Jones,   Rev.  Robt.,  of  Rother- 

hithe,  91. 
Jones,  Roger,  (1800),  204. 
Jones,  Rowland,  335. 
Jones,   Rev.   Samuel,  of  Bryn- 

llywarch,  280. 


36o 


National  Library  of  Wales 


Jones,   Rev.   Simon,   curate  of 

Llandysilio,   78. 
Jones,  Rev.  T.,  of  Moelfre,  gi. 
Jones,  T.  Cambria,  203. 
Jones,   Theophilus,    of   Brecon, 

Brecon  Charter,  transl.  by, 

170. 
Catalogue  of  library,  122. 
Grandfather's  grave  at  Llan- 

gammarch,   169. 
History  of  Brecknock,  122. 
Note-Book  of,  167-170. 
Jones,  Thomas,  (1696),  273. 
Jones,  Thomas  (i8th  cent.),  329. 
Jones,   Thomas,    (Bardd  Cloff), 

114. 
Jones,      Thomas      ("  Bumper 

Squire  Jones"),  86. 
Jones,    Rev.     Thomas,      (Glan 

Alun),   270.  [200. 

Jones,  Rev.  Thomas,   (Tudno), 
Jones,     Thomas,     (Twm     Sion 

Catti),  123,  183.  [282. 

Jones,    Thomas,    of    Bridgend, 
Jones,  Thomas,  of  Cheltenham, 

134- 
Jones,     Thos.,     Glan  'r     afon, 

Eglwys  Fach,  234. 
Jones,  Thomas,  of  Llanfair  Tal- 

haiarn,  (171 7),  10. 
Jones,  Thomas,  of  Trewen,  283. 
Jones,   Thomas  Lloyd,    (Gwen- 

ffrwd),   199. 
Jones,  W.,  y  Gwydd,  243. 
Jones,  W.  A.,  of  San  Francisco, 

284. 
Jones,  Wilham,  of  Amlwch,  216. 
Jones,  Wm.,  of  Bronllan,  255. 
Jones,  Sir  William,  of  Castell- 

march,   119. 
Jones,  Wm.,  of  Cefn  Bera,  236. 
Jones,  William,  of  Llangadfan, 

72,  81,  83-4,  136.  138,  140, 

143,   212-3. 
Jones,  WiUiam,  of  Maentwrog, 

21,  243,  266,  325-7,  335. 
Jones,  William,  o  Sir  F6n,  66. 
Jones,    Sir    William,     Oriental 

Scholar,  Latin  poem  by,  75. 
Jones,   Capt.   Wm.,   the  Welsh 

Quaker,  account  of  the  ad- 
ventures  of    (H.    Maurice), 

150. 
Journal  of  Cases  of  Impediments, 

165. 
Juvencus,    Welsh   poem   in   the 

Bodleian  MS.  of,  202. 


Kalendar  of  Saints,  145. 

Kambromuomachia,  or  the  Mouse- 
Trap,  (Holdsworth),  79. 

Keating,  Geoffrey,  293,  296. 

Kenilworth  Castle,  107. 

Kennett,  White,  Bishop  of 
Peterborough,    121. 

Kenrick.     See  Cynfrig. 

Kenrick,  — ,  clothier,  of  Bir- 
mingham, 188. 

Kenrick,  — ,  of  Wrexham,  col- 
lector of  MS.,  188. 

Ker,  H.  Bellenden,  270. 

Kidwelly,  88. 

Kinaston.     See  Kynaston. 

King,  Thomas  W.,  of  the  College 
of  Arms,   120. 

King  of  Prussia,  song  of  praise 
to,  157. 

Kings  of  Britain,  History  of 
the,   26. 

Kingson,  Ffra,  318. 

KiTCHiN,  alias  Dunstan,  An- 
thony, verses  on,  for  using 
ale  in  the  sacrament  instead 
of  wine,  303. 

Kneif,  Edward,   183. 

Knights  Bannerets,  list  of,  107. 

Knights  of  the  Bath,  list  of,  107. 

Kyffin,  Edward,  no,  125,  194. 

Kyffin,  Morris,  86,  no. 

Kyffin,  Roger,  182,  269. 

Kynaston,  Edw.,  of  Hordley, 
129.  [312. 

Kynaston,    Edw.,    of    Morton, 

Kynaston,  Humphrey,  of  Mor- 
ton, 56.  [312, 

Kynaston,  Robt.,  of  Maesbury, 

Kynaston,  Roger,  of  Morton, 
129,  312. 


Lade,  Ellen,  196. 
Lade,  Nat.,  religious  treatise  by, 
Lancelot  du  Lac,  339.      [196. 
Land  tax  for  carrying  on  the 

war  in  171 1,  207. 
Larasti,  Joannes  de,  102. 
Last  things.  Four,  326. 

Lathrop, ,  sermon  at  Salop, 

Latin  :  [289. 

Englynion,    85,    97,    146. 

Grammar,  treatises  on,  297. 

Inscription,    97. 

Monastic  treatises,    loi. 

Notes  and  fragments,  297. 

Poetry,  etc.,  75,  78-9,  315. 


Additional  Manuscripts — Index 


361 


Latin  (contd.) 
Prayer,  85. 
Quotations,   97. 
Short     list     of     words,     with 
Breton  or  Welsh  meanings, 

Laud,  Archbishop,  49.  [29. 

Laugharne,  Mr.,   189. 

Law,  Welshmen  ...  in  the,  1 70. 

Laws,  Welsh,  25. 

Lazarus  Evan,  4.  [i57- 

Lee,  J.,  of  Doctors'  Commons, 

Legal    correspondence,     130. 
Memoranda,  89. 
Miscellanea,  130. 
Papers,  174,  198. 
Precedents,  book  of,  128. 

Le  Gonidec,  89,  114. 

Leicester,  Earl  of,  7,  43. 
Tyranny  of,  25. 

Letter  book  containing  deeds 
and  documents  relating  to 
the  Council  of  the  Marches, 
221-230. 

Letters,  Miscellaneous,  134, 137. 

Leusden's  Hebrew  Bible,  99. 

Lewin,  John,  of  Lonan,  293. 

Lewis  and  Lewys  are  brought 
together  here,  each  being 
separately  alphabetized. 

Lewis,  Ambrose,  34. 

Lewis,  D.  Seys,  284.  [4. 

Lewis,  David,  poet,  (i8th  cent.), 

Lewis,  David,  priest  of  the  Soc- 
iety of  Jesus,  executed  at 
Usk,  Aug.  27,  1679,  speech 
of  (broadside),   191. 

Lewis,  Edward,  son  of  Morys 
Lewis,  204. 

Lewis,  Sir  Edward,  of  Van,  7. 

Lewis,  Rev.  Erasmus,  vicar  of 
Lampeter,  211. 

Lewis,  George  (1670),  3. 

Lewis,  Rev.  George,  of  Llan- 
uwchllyn,  283. 

Lewis,  Huw,  lien,  40,  304,  332. 

Lewis,  Rev.  Jenkin,  of  Wrex- 
ham, 282,  283.       [146,  168. 

Lewis,  John,  History  of  Britain, 

Lewis,  Jonas,  of  Keston  Church, 
Pembroke,  282. 

Lewis,  Morys,  204. 

Lewis,  Peter,  15. 

Lewis,  Robert,  21,  23. 

Lewis,  Robert  Edward,  of  Cwm 
Mynach,  14,  22,  24. 

Lewis,  Simon,  24. 

Lewis,  Stephen,  68. 


Lewis,    William,    of    Glandwr, 

Pemb.,  283. 
Lewis  ap  Edwart,  324. 
Lewis  Cynllwyd,  13. 
Lewis  Daron,  37. 
Lewis  Glyn  Cothi,  or  Lewis  y 

Glyn.  38,  39,  41,   132,  185. 

269,  324,  330. 
Lewis  Menai,  51,  269.         [334- 
Lewis  Morganwg,  37,  133,  322, 
Lewis  y  Glyn.     See  Lewis  Glyn 

Cothi. 
Lewys  ap  Dafydd,  321,  323. 
Lewys  Mon,  55,  137,  180,  300, 

305. 
Lhuyd,  Edward,  28, 50, 86, 1 1 1-2, 
125,   144,   171,   188,  212. 
Letters  addressed   to,    201-3. 
Life,  109. 

Welsh  alphabet,  84. 
Liber  Merlini,  172. 
Liberal  Arts,  The,  84. 
Licence  to  preach,  281.        [87. 
Linguae  Cymraecce  Institutiones, 
Literature  of  the  Antient  Britons, 
Dissertation   concerning  the, 
Livre  d'Amitie,  337.  [25. 

Livre   de   Lancelot   del   Lac,    Le 

(Sommer),   339. 
Llanaber,  font  at,  85. 
Llanafan  Fawr,   (Brecon),  94, 
100,  169. 
Parish  registers,   281. 
Llanarmon,  128,  187,  190. 
Llanarth,  98. 
Llanbadrig,  sketch  of  trenches 

on  side  of  hill,  95. 
Llanbeblig,  190. 
Llanbedr  Ystrad  Yw,  169. 
Llanbrynmair,  279. 
Llanbryn  Pabuan,  169. 
Llandaff,    Bishop   of.      See 

Kitchin, 
Llandaff,  bishops  of,  170. 
Diocese  Book,  107. 
Diocese,    certified    places    of 
worship,  1688-1852,  279. 
Llanddeiniolen,    eisteddfod 
(1802),  219. 
Parish,  enclosure  act,  157. 
Llandderfel,  86. 
Llanddeusant,    277. 

Lease  of  Calv.  Meth.  Chapel, 
Llanddew,    168.  [191. 

Llanddoged,  74,  318. 
Llanddowror,  103. 
Llandefailog,  169. 


362 


National  Library  of  Wales 


Llandefalle,  1 68. 
Llandeilo  Abercowin,  88. 
Llandilo,  103,  277. 
Llandilo'r  Fan,  168. 
Llandovery,  lands  in,  held  by 

Vicar  Pritchard.   167. 
Llandrillo,    187,   213. 
Llandyssilio,  66. 
Llanefydd,   265. 
Llanegryn,    112. 

LlANELIDAN,     112. 

Llanelien  or  Llanelyw,   169. 
Llanelly,   Brecs.,   169. 
Llanelly,  Carm.,  88,  igi. 
Llanerchymedd  church,  sketch 

of,  97. 
Llanfaes,  Brecon,  168. 
Llanfair   Talhaiarn,    158. 
Llanfair  yn  Neubwll,  94. 

Sketch  of  church,  94. 
Llanfigan,  168. 
Llanfihangel-Aberbythich, 

90.  [100. 

Llanfihangel    Abergwesyn, 
Llanfihangel  Cwmdu,    169. 
Llanfihangel    Glyn    Myfyr, 

pont,  116. 
Llanfihangel   Nant    Bran, 

168-9. 
Llanfihangel   Rhos   y  Corn, 
Llanfyllin,   279.  \?-n- 

Llanfynydd,  277.  [137- 

Llangadfan,  englyn  i  Ffynnon, 
Llangadock,    statistical    notes 

as  to  Bethlehem  Chapel,  198. 
Llangadwaladr,  inscription  at, 
Llangammarch,   169.  [hi. 

Llanganten,  169. 
Llangar,   189. 
Llangasty  Talyllyn,  168. 
Llangathen,  277. 
Llangattock   juxta   Crick- 

howel,    169. 
Llangatwg,   278. 
Llangelynin,  86,  112. 
Llangeney,  169. 
Llangennech     churchwardens' 

account  book,   120. 
Llangollen,   144,   182. 

Eisteddfod   (1858).   172. 
Llangunnock,  Carm.,  i. 
Llangybi,    187. 
Llangynidr,   168. 
Llangynog,  (Brecs.),  169. 
Llanhamlach,    169. 

Tithes  compounded,  167. 
Llanharri,  49. 


Llanidloes,     eisteddfodau 
(1772-3),  66,  68. 

Llanigon,    168. 

Llanina,  98. 

Llanlleonfel,   169. 

Llanover,  106.  [269. 

Llanrhaiadr  Dyffryn  Clwyd, 

Llanrhychwyn,  Denbighshire, 
ancient  painted  glass  at,  1 11 . 

Llanrhystyd,    192. 

Llanrwst  bridge,  333. 

Llansadwrn  church,  inscrip- 
tion on  stone  at,  98. 

Llansaint,  88. 

Llansanan,  264. 

Llansantffraid    Glyn    Dyfr- 

DWY,    181,   213. 

Llansantfread,  167-8. 

Llan-Sant-Sior  (St.  George), 91. 

Llansawel,  277. 

Llanspyddid,   Brecon,    168. 

Llanstephan,  88. 

Llanthony  Abbey,   121. 

Llanvaches,  278. 

Llanvillo,  168. 

Llanwenarth,   283. 

Llanwnog,   268. 

Llanwrthwl,    169. 

Llanwrtyd,   169. 

Llanybri,   88. 

Llanymawddwy    churchyard, 
inscription,  96,  98. 

Llanynghenedl  church,  94. 

Llanynis,    169. 

Llanywern,   168. 

Llawdden,  39,  42,  56,  61,  218, 

Llech  Ardudwy,  85.  [300. 

Llecheiddior,  113. 

Llechryd,  66. 

Lledrod,  192,  271. 

Llewelyn,  Prince  of  Wales. 
Daughter  marries  Renaud 
de  Brechan  in  1285,  114. 

Llewelyn,  Morgan,  of  Neath, 

117.  137- 
Llewelyn,  Thomas,  of  Rhigos, 

181. 
Llewelyn,  William,  140.    [181. 
Llewelyn   ap   Gruffydd,    90, 
Llewelyn  apGutyn,  185,   300, 

302.  [325. 

Llewelyn  ap  Howel  ap  Ifan, 
Llewelyn  ap  Hwlcyn,  142. 
Llewelyn  ap  Iorwerth,  85. 
Llywelyn  ab  Moel  o'r  Pantri, 
Llewelyn  ap  Owain,  292.    [38. 
Llewelyn  ap  y  Moel,  300. 


Additional  Manuscripts — Index 


363 


Llewelyn  Goch  ap  Meurig  hen, 

40,  42,  56. 
Llewelyn  Moel  y  Pantri,  56. 
Llewelyn  Vychan  o  Velienydd, 

42.  [198. 

Lleweni  Estate,  Rental  Book, 
Llewesog,  189. 
Lleyn,  43-5,  51,  97. 

Men  imprisoned,  43. 
Lligwy,  34-5.  [126. 

"  Lloegyr,"  origin  of  the  word, 
Lloyd,  Dr.  — ,  o'r  Cryngae,  65. 
Lloyd,  Mrs.  — ,  of  Beaumaris, 

letter  from,  to  John  Griffith 

and    the   other    tenants    of 

Pistill    with    reference     to 

their  votes,  34. 
Lloyd,  Mrs.  — ,  of  Penpedust, 

near  Cardigan,  149. 
Lloyd.  "  My  Lady,"  66.      [334. 
Lloyd,  Charles,    of     Dolobran, 
Lloyd,  Rev.  D.,  of  Brynberian, 

66.  [273-4- 

Lloyd,    Daniel,    of    Wrexham, 
Lloyd,  David  (1743),  94. 
Lloyd,    Rev.    David,   of   Bryn- 

Uefrith,  63-4,  69,  70. 
Lloyd,  David,  cler.  (1720,)  73. 
Lloyd,  Edward,  269,  304. 
Lloyd,  Edw.,  of  Dre  Newydd, 

near  Oswestry,  166. 
Lloyd,  Edward,  o  Langwyfen, 

325-  [317- 

Lloyd,  Edw.,  of  Nantglyn  ( 1 656) , 
Lloyd,  Elizabeth,  318-9.  [269. 
Lloyd,  Evan,  of  Cefn  Meiriadog, 
Lloyd,  Evan,  of  Dolhaearn,  254. 
Lloyd,  Rev.  Evan,  of  Llanfair 

Talhaearn,  135. 
Lloyd,  H.  H.,  of  Gwerclas,  260. 
Lloyd,  Sir  Herbert,  64. 
Lloyd,  Howel  William,  of  Rha- 

gatt,  195,  207,  266,  299,  302. 
Papers,  303. 
Lloyd,  Humphrey,  iii. 
Lloyd,  Humphrey  Evans,  298. 
Lloyd,    leuan,    of    Hafodunos, 

194- 
Lloyd,    Jacob   Youde   Wilham 

(Chevalier  Lloyd),  194,  195, 

207,  299,  303. 
Lloyd,  John,  of  Bala,  151,  173, 

202,  304,  308.  [17. 

Lloyd,  John,  of  Cwm  pen  Anner, 
Lloyd,    John,    of    Gwaenynog, 

258.  [246-7- 

Lloyd,  John,  of  Rhiwedog,  233, 


Lloyd,  Lewis,  327,  331. 

Lloyd,  Margaret  Llewelyn,  pedi- 
gree of,  94. 

Lloyd,  Richard,  of  Maerdre,  205. 

Lloyd,  Richard,  of  Plas  Meini, 
Festiniog,  23. 

Lloyd,  Robt.  (17th  cent.),  266, 
313.  315.  317.  320. 

Lloyd,  Robt.,  of  Magd.  Coll., 
Ox.  (1708),  79.  [283. 

Lloyd,  Rev.  S.,  of  Brynberian, 

Lloyd,  Rev.  Simon,  of  Bala,  333. 

Lloyd,    Thomas,    o    Benmaen, 

332.  [64-67- 

Lloyd,  Thomas,  of  Cwmgloyn, 
Lloyd,  Thomas,  ieuengaf,  291, 

304,  308,  327,  331-2. 
Lloyd,  Rev.  Thos.  Rd.  (Yr  Es- 

tyn),   204. 
Lloyd,  Mrs.  [William],  234. 
Lloyd,    Rev.    Wm.,    of    Llan- 

fwrog,  234. 
Lloyd,   William,   of  Llanuwch- 

llyn,  15. 
Lloyd,  Wilham,  Curate  of  Pen- 

machno,   328. 
Lloyd,  Wilham,  of  Penpedust, 

near  Cardigan,  149. 
Lloyd,  William,   Bishop  of  St. 

Asaph,  188. 
Lloyd,    William,    of    Swansea, 

282. 
Llwyd,  Angharad,  74, 1 75, 297-8. 

Papers,  297. 
Llwyd,  Ann,  333. 
Llwyd,    Dafydd,    o'r    Plas    yn 

Rhiwlas,   204. 
Llwyd,   Edward.     See  Lhuyd. 
Llwyd,   Edward,   of  Glanynys, 

190. 
Llwyd,    leuan    (or    Ifan),    20, 

43-5,  182. 
?  Llwyd,  lorwerth,  nephew  of 

Angharad,   297. 
Llwyd,  Morgan,  of  Maentwrog, 

21,  24. 
Llwyd,  Morgan,  o  Wynedd,  286. 
Llwyd,     Richard,    of    Chester, 

297. 
Llwyd,    Richard,    of    Llwyny- 

maen,  311.  [205. 

Llwyd,  Robert,  of  Plas  Evan, 
Llwyd,  Thomas,  70. 
Llwyndedwydd,    residence    of 

Hugh  Maurice,  113. 
Llwynpiod,    271. 
Llwynrhys,   271. 


364 


National  Library  of  Wales 


Llwythau  Cymru,  307. 
Llyfer  Ply  gain,  161 8,  175. 
Llyfr  Cywyddau   (1640),   145. 
Llyfr  Dirwest   Capel    Rhiw    lal, 

Llanarmon,  128. 
Llyfr  y    Cymysg   sef  Cerddi    ag 

englynion  0  bob  math  (Robt. 

Hughes,  1739).  308. 
Llyfy  y  Resolnsion,  93. 
Llyn.     See  Lleyn. 
Llyn  Dulyn,  notes  and  prophec- 
ies, 81. 
Llyn  Geirionydd,  85. 
Llyn  Tegid,  85. 
Llys  Dun,   113. 
Llys  Meirion,  112. 
Llyswen,   168. 
Llywarch  ap  Llewelyn   (Pryd- 

ydd  y  Mocli),  140. 
Llywarch  Hen,  112,  114,  202-3. 
Gwaith,     with     Eng.     transl., 

notes,  etc.,  145. 
Llywel,  168.  [290. 

Loch,   (Funeral    sermon). 

Loch  Lomond,  126. 
London,  43,  67,  136,  268.     [170. 
Longitude  and  latitude,  table, 
Lordshipps  Marchers  in    Wales, 

A   Treatise  of,  (Owen),  25-6. 
LoRT,  Michael,  48. 
LosETH,  E.,  340. 
Louis  XIV.  and  the  Eddystone 

Lighthouse,  135. 
Louis,  M.,  too. 
Louis  Phillippe,  337-8. 
Lousely,    Job,    of    Hampstead 

Norris,  Berks.,  174. 
Louth,  T.  H.,  75. 
Love  letter  in  English,  251. 
Loveden,    Pryse,    191. 
Lowe,  Walter  Bezant,  74. 
Luc,  Seigneur  de  Gast,  340. 
Ludlow,  Court  of  the  Marches 

at,  202,  221. 
Ludlow  Castle  (broadside),  145. 
Lusus  Poetici,  79. 
Lyric  Airs,  133. 


M.,  G.,   115. 

Mac  Bruadin,  Tadhg,   295. 
Mac  Coitir,  Seumus,  294. 
Mac  Connsadin,  James,  294. 
Mac  Cruitin,  Aodh  Buidhe,  294. 
McCuRTiN,     Hugh.       See     Mac 
Cruitin,  Aodh  Buidhe.    [306. 
Machynlleth  Eisteddfod,  1701, 


Mackworth,  Sir  H.,  201. 

Maclean,  David,  6,  7. 

Maclean,  Sir  John,  116. 

Macpherson,  James,  author  of 
Ossian,  48. 

Mad  dog,  cure  for  bite  of,  37. 

Madawg  ap  Rithid,  60. 

Madawg  Grythor,  62. 

Maddocks,   Edward,   232. 

Madog  ap  Gronw  Gethin,  327. 

Madog  ap  Llewelyn,  90. 

Madog's  supposed  discovery  of 
America,  336. 

Madryn,  43,  45. 

Maelgwn  Gwynedd,  90. 

Maenclochog,  inscription  on 
stone  at  Bwlch  y  Clawdd, 

Maentwrog,  335,  [98. 

Steeple,  330. 

Maen  Tyngawc  uwchben  y 
Felenrhyd,   332. 

"  Maes  y  Gammedd,  Merioneth- 
shire "  [?  Maes  y  Garnedd], 
76. 

Maesyronnen,  Glasbury,  licence 
of     Meeting    House,     1697, 

Mahomet,   183,  308.  [285. 

Makaig,  Thomas,  66. 

Malcolm,  ,  of  Bellimagari 

in  Antrim,  201. 

Mallet,  David,  232. 

Malory,  Morte  Darthur,  1. 

Malt,  sermon  on,  307. 

Mancot,  Flints.,  210. 

Manning,  J.  E.,  of  Swansea,  284 

Manors,  in  Wales,  233. 

Manuel,  David,   131,  306,  329 

Manuscripts,  list  of,  in  possess- 
ion of  Edward  Jones  in  1 788 
144. 

MSS.,  list  of  possessors  of,  118 

Manx  carols,  293. 

Mar,  Names  of  places  in,  ex 
plained,  125. 

Marches  of  Wales,  Council,  165 
Deeds  and  documents  relat- 
ing to,  221-230. 
Court  at  Ludlow,  decrees,  202. 

Marchog  Crwydrad,   194-5,  3°3- 

Marian  bach,  Dolgelley,  inter- 
rogatories in  a  case  relative 
to,  202. 

Mark,  William,  281. 

Marking  goods  for  sale,  trades- 
men's method,  186. 

Martial,  Epig,  47,  B.  10,  imit. 
by  John  Jones,  236. 


Additional  Manuscripts — Index 


365 


Martin,  Thomas,  107. 
Marwnadau,  96,  159,  215. 
Mary  Tudor,  Queen  of  England, 

167. 
Masleni,  Thomas  John,  92. 
Mathafarn,  burning  of,  by  the 

Rump,  in  1644,  83. 
Mathew,  Syr,  269. 
Mathew  ap  Llewelyn  Goch,  142. 
Mathrafael,  80. 
Mathri,  65. 
Matley,   Thomas,    149. 
Maurice,  Henry,  275. 
Maurice,    Hugh,    80,    88,    113, 

116-7,  150. 
Poetry  and  essays,   150. 
Maurice,     Peter,     of    Tyddyn 

Tudur,   116. 
Maurice,    Philip,    of    Glandwr, 

Pemb.,  282. 
Maurice,  Rowland  Jones,   116. 
Maurice,     William,    of    Cefny- 

braich,  157. 
Mawddwy,  hundred  of,   207. 

Manor  of,  "  Grand  leete,"  27. 
Maxims,  306. 
Maxstoke  Castle,  107. 
Maxwell,  Miss  A.,  139. 
Mayor,  Wm.,  LL.D.,  336. 
Mechain,  Syr  J.,  301. 
Medal,   brass,   found  at  Bryn- 

gwyn   in   Llanidan,    Angle- 
sey, 203. 
Meddyg  Mathri,  65. 
Medical    Congress,    1881,    Ob- 
stetric    Section,      Minutes, 

written  by    Sir    John   Wil- 

hams,  Bart.,  127. 
Notes  (by  Sir  John  Williams), 
Recipes,   149,  192.  [128. 

Work    (French,    anonymous), 

89. 
Meigant,    170. 
Meleagant,    340. 
Memoirs    of   the    Civil    War    in 

Wales  and  the  Marches,  118. 
Menin  des  Pinssarts,  P.  N.,  339. 
Merddin,  291-2,  336. 
Merddin  Wyllt,  134. 
Meredith,    Griffith,    of    Cader 

(1656),  317. 
Meredith,  Jenkin,  284.       [284. 
Meredith,    John,   of  Chatham, 
Meredydd   ap   Ifan   o   Ystym- 

kegid,  38. 
Meredydd  ap  Rhys,  54,  62,  142, 

300,  321. 


Meredydd  ap  Tudur,  327-8. 
Merioneth,  -shire,  45-6. 

Account  of,  by  Robt.  Vaughan 
60,  112. 
Merlin.     See  Merddin. 
Merthyr  Cynog,  i68-g. 
Methodist  movement,   150. 

Preachers,  satire  on,  94. 
Metres,    Welsh,    examples    of, 

334- 
Meudwy'r  Mor,  191. 
Meurig,  Sir  Owen,  110. 
Meurig  Davydd,  117. 
Meyrick,   Owen,   of  Bodorgan, 

36,  48,  93,  141. 
Meyrick,  Sir  Samuel  Rush,  105, 

118,  148. 
Michael,  David,  5. 
Michael  ap  Rhisiart,  143. 
Michel  le  Noir,  340. 
Middle  Hill,   119. 
Middlesex    Journal    for     Nov., 

1787,  47. 
MiDDLETON  and  Myddleton  are 

brought  together  here. 
MiDDLETON,     Capt.     William 

(Gwilym     Ganoldref),      39, 

40,  no,  141,  194. 
Myddleton,     John,     of    Chirk 

Castle,  231-2. 
Myddleton,    Richard,    31 1-2. 
Myddleton,    Capt.    Thomas, 

258,   265. 
Myddleton,     W^illiam     (1741), 

231- 
Milford,  201. 
Military    drill,    handbook    of, 

128. 
Militia  papers,  200. 
Militia,  persons  to  serve  in,  from 

Maentwrog     parish,     176-, 

335- 

Miltwn.     See  Myddleton. 

Minstrel  court  at  Button,  133. 

Minutes  of  Medical  Congress, 
1881,  127. 

Miscellanea,  93,  113,  130,  132- 
146,  164,  186,  190-1. 

Moelfre,  91. 

Mold,  92,  209. 

Mona  Antiqua  Restaurata  (Row- 
lands), 115. 

Monastic  treatises,  Latin,  101. 

Money  tables,  186. 

Monmouth,  5,  283. 

Monmouth,  Duke  of.  See  James, 
Duke  of  Monmouth. 


366 


National  Library  of  Wales 


Monmouthshire    or    Gwentian 

dialect,  specimen,  140.  [210. 
Montgomeryshire,     143,     207, 
Monthly  Magazine,   The,   125. 
Montrose,  Marquess  of,  308. 
Monumental    inscriptions,    88, 

100,  117, 
Moon,  notes  on,  253. 

Times  of,  for  1780,  and  a  list 

of  Sundays,   170. 
Moor,   Dr.   James,  professor  of 

Greek  at  the  University  of 

Glasgow,  1766,  232. 
Moore,  John,  Bishop  of  Bangor, 
Moore's  Almanack,  287.         [75. 
Mdr  0  Wydr,  192. 
Morgan,  Abel,  183. 
Morgan,     Benjamin,    of     Hen- 

llan  Amgoed,  281. 
Morgan,  Hector,  o'r  Plas,  Aber- 

porth,  69.  [st),   37. 

Morgan,  Jenkin  (Meth.  revival- 
Morgan,  John,  48. 
Morgan,   Pierce,   330-1,   335. 
Morgan,  Rev.  William,  of  Llan- 

ddeusant,  Anglesey,   137. 
Morgan,  William,  Bishop  of  St. 

Asaph,  234. 
Morgan  ap  Howel  o  Langynllo, 

56. 
Morgan  ap  Hugh  Lewis,  39,  41, 

43.  45,  141- 

Morgan  ap  Humphrey,  29. 

Morgans,  Mrs.  — ,  o  Drawsfyn- 
ydd,  326. 

Morgans,  Jenkin,  5. 

Morgans,  Sr.,  307. 

Moris.     See  Morris. 

Morley,  Samuel,  M.P.,  284. 

Moris,  Morris,  Morus,  and 
MoRYS  are  all  brought  to- 
gether here,  hut  each  variant 
is  separately  alphabetized. 

Moris  Berwyn,  180,  304. 

Morris  family  (of  Piercefield, 
Mon.),  account  of,   105. 

Morris,  .,  Capt.,  281. 

Morris,  David,   18,   312. 

Morris,  Edw.,  of  Perthi  Llwyd- 
ion.  II,  13,  21,  23,  31,  54, 
83,  116,  129,  137,  156,  184, 
248,  313-6,  318-9,  327,  329, 

334- 
Morris,    Hugh,    9-25,    77,    no, 
131,    137,    146,    189,    190, 
204-6,  244-5,  248,  305,  307. 
309.  310.  331.  335- 


Morris,  John,  brother  to  Lewis 
Morris,  30,  93,  95. 

Morris,  John,  gardener,  Bron 
Derw,  Llanrwst,   336. 

Morris,  Joseph,  of  Bristol,  284. 

Morris,  Lewis,  30-1,  35,  48-50, 
78-81,  90-1,  93-8,  125,  136, 
138,  141,  146,  183,  214,  218, 
233-5.  271,  291,  332,  335. 

Morris,  Marged,  96-7. 

Morris,  Richard,  of  the  Navy 
Office,  29,  77,  95,  143,  271. 

Morris,   Richd.,    (Y   Telyniwr), 

15- 
Morris,  Robt.,  of  Llanrwst,  336. 
Morris,   Rev.  Wm.,  of  Birken- 
head and  Bryngwran,  209. 
Morris,  William,  bro.  of  Lewis 

Morris,   49,   50,   79,   80,   95, 

97,  III,  218,  321. 
Morus,  Cadwalader,  10. 
Morys,     Robert     ab     William, 

pedigree  of,  95. 
Morys  ap  Hoel  ap  Tudyr,  322. 
Morys  ap   Ifan   (or  leuan)   ap 

Einyon.     See  Morys   Dwy- 

fech. 
Morys  ap  Robert,  15,  19,  24, 

39,  57.  328. 
Morys    Dwyfech,    also    called 

Morys  ap  leuan  (or  Ifan)  ap 

Einion,  38,  42-6,   55-6,  139, 
182,  269. 
Morte  Darthur,  (Malory),  i. 
MoRus.     See  Morris. 
Morys.     See  Morris. 
Mostyn,  Dorothy,  43. 
Mostyn,  John  Meredith,  256. 
Mostyn,  Pyrs,  143,  306.      [201. 
Mostyn,  Richard,  of  Penbedw, 
Mostyn,  Capt.  Roger,  259. 
Mostyn,  Roger,  of  Aberhirieth, 

will  of,  195. 
Mostyn,   Sir  Thos.,   37-8,    188, 

205,  264. 
Mount  Pisgah  Chapel,  Gower, 

baptisms  at,  193. 
Mountains,  altitudes  of,  iii. 
Mouse-Trap,  The,  79. 
Mredydd.     See    Meredydd. 
Muscipula,   The,   (Holdsworth), 

79,  157- 
Music,    81,  93,   113,  132-3,  136, 

212,  221. 
Cambrian,    brief   account    of, 

146. 
English  and  Welsh,  151. 


Additional  Manuscripts — Index 


367 


Music  (conid.) 

Jones,  E.,  Music  in  MS.,  134. 
Do.,       on  Welsh  airs,  139. 
Notations,    186. 
Musical  Academy,  The,  145. 
Musical  and  Poetical  Relicks  of 
the  Welsh  Bards,  (E.  Jones), 
135-6.  138.  231. 
Musical  instruments,  133. 
Musical      Melodies      (Pencerdd 

Gwalia),  159. 
MwYAR  Berwyn,  188. 
Myddleton.     See  Middleton. 
"  Myfanwy  Fychan,"  by  Ceiriog, 
171.  [277-8- 

Mynyddbach  Chapel,  Llandilo, 

Sermons  preached  at,  275. 
Mynyddbach    Chapel,    Llangy- 

felach,  276,  299. 
Mynyddog.     See  Davies,  Rd. 
Mythology,    Analysis   of  ancient 
(Bryant),  125-6.  [166. 

Mytton,    William,    of   Halston, 
Myvyrian  Archaiology,  113,  116, 
125-6,   133,    170,   182.   313. 
Index  to  Vol.  I,  125. 
N.,  E..  331. 

Names  of  men  and  women,  86. 

of  places  in  Mar  explained,  125 

Proper,     Irish    and     Roman, 

Nannau,  III.  [28-9. 

Nanney,  Mrs.  Anne,  of  Nannau 

(1700),  52.  326,  335. 
Nantyglo,  origin  of  S.  Sch.  at, 
NawGraddyrAwgrim,8^.     [286. 
Nayler,  Sir  George,  149. 
Negroes  at  Goree,  Africa,  "  who 
spoke    a    language    similar 
to  Welsh,"   114. 
Nelson,  Horatio,  219. 
Nennius,  88,  113,  116,  172. 
Netley  Abbey,  121. 
Nevern,    inscription    on    pillar 
and  cross  at,  97. 
Sketch  of  gravestone  at,  97. 
Newland,  Abraham,  34. 
Newspaper   cuttings,    231. 
Newstead,  account  of,  231. 
Newton,  Sir  Isaac,  91. 
NiCANDER.     See  Williams,  M. 
Nicholas,  Ed.  (1643),  209,  210. 
Nonconformist    academies    in 
Wales    (extr.    from    Wilson 
MSS.),  279. 
List  of  tutors  and  students  at, 

1696-1800,  279. 
Ministers,  notices  of,  280. 


Nonconformity     in     Swansea, 

notes  on,  by  T.  Rees,  278. 

in   Wales    (Thos.   Rees),    271, 

278,  280-1,  285.  [174- 

of  Wrexham,   older   (Palmer), 

Norfolk,  Duke  of,  genealogy  of, 

Norman,  Robert,  100.  [108. 

Northampton  Mercury  (1742),  86. 

North  Wales  Gazette,  113. 

Nottingham,  list  of  gentry,  108. 

Nouvel  Armorial  du  Bibliophile, 

338. 
Numbers,  Welsh,  with  English 
equivalents,    186. 


O.,  J.,  265. 

Oakman,  J.,  35-6. 

O'Brien,     Donnchadh,     fourth 

earl  of  Thomond,  295. 
O'Bryan,  Daniel,  293.  [296. 

O     Caoindealbhain,     Seumus, 
O'Domhnaill,  Seaghan  Clarach, 

294-5- 

O  Duibhir  an  Ghleanna,  Sea- 
ghan. 295. 

Offa,  207. 

Officium  B.  Mariae,  47,  49. 

Offor,  George,  Bookseller,  99. 

Ogwen,  44. 

Old  writings  almost  defaced, 
how  to  renew,  75. 

Oliver,  Robert  (R.  Olvir),  318. 

O  Maille,  Conchubhar  (Cornel- 
ius O  Maley),  of  Kilkee,  294, 
296. 

O'Molloy's  Grammatica  Latino- 
Hibernica,  28. 

Omont,  Henri,  339. 

Operas,  133. 

Ordination    certificate,    281. 

Osland,  ,  sermon  at  Salop, 

OssiAN,  295.  [289. 

O    SuiliobhAin,    Eoghan 
Ruadh,  .94-6. 

O  SuilliobhAin,  Tadhg,  296. 

O'SuLLivAN,  James,  295. 

Oswald,  St.,  207. 

Oswestry  Advertiser,  302. 

Oswi,  90. 

"  Ould  Robin  Gray  "  (ballad), 
139. 

OwAiN,  Owen,  and  Owens  are 
all  brought  together  here,  but 
each  variant  is  separately 
alphabetized. 

OwAiN,   Dafydd,    142,   327. 


368 


National  Library  of  Wales 


OwAiN,    Sion    Wyn,    o    Ystym- 

kegid,  38. 
OwAiN  Alaw.     See  Owen,  John. 
OwAiN  ap  Gwilym,  40,  61,  305, 

322. 
OwAiN  ap  Llywelyn  ap  y  Moel, 

39.  56,  61. 
OwAiN  ap  Sion  ap  Owain  o  Ys- 

tymkegid,  38. 
Owain  Cyfeiligg,  48,  142.    [39. 
Owain  Llewelyn  ap  y  Moel,  38, 
Owain  Myfyr.  See  Jones,  Owen. 
Owen,   Aneurin,   298. 
Owen,     Benjamin,     o     Blwy'r 

Dinas  yn  Sir  Benfro,  70. 
Owen,  Hon.  Mrs.  Bulkeley,  175. 
Owen,  David,  266. 
Owen,  Edward,  B.-at-Law,  166. 
Owen,  Rev.    Edward,  of   War- 
rington, letters,  109. 
Latin  epitaph,  75,  232. 
Owen,  Elystan,  205.  [no. 

Owen,  George,  of  Henllys,  26, 

George,  his  son,  no. 
Owen,  Goronwy,  29,  49,  76,  78, 
91,  96-7,  109,  134,  138,  140, 
143,  186,  215,  217,  234,  271. 
Latin  englyn,   97. 
Letters,  29. 
Life  (R.  Jones),  91. 
Owen,   Hugh,   v.   Wm.   Hughes 

and  Marsley  Hughes,  202. 
Owen,  Sir  Hugh,  of  Orialton,  65. 
Owen,     Hugh,     parliamentary 

candidate,   1765-8,   201. 
Owen,  Humffrey,  306,  334. 
Owen,  Rev.  James  (i  654-1 706), 
Owen,  Mrs.  Jane,  275.  [289. 

Owen,  John  (Owain  Alaw),  158, 

160,  299. 
Owen,  Sir  John,  of  Clenenny,  54. 
Owen,  John,  of  Pickworth,  Hist- 
ory of  the   ancient  Britons, 
146. 
Owen,  John,"apooreouldman," 

of  Llanufudd,  1656,  317. 
Owen,  Jon.  (1690),  203. 
Owen,  Lewis,  of  Tyddyn  y  Gar- 

reg,   17,  27. 
Owen,  Lewis  (y  Barwn),  61. 
Owen,  Lewis,  Bp.  of  Casano,  60. 
Owen,  Mathew,  10,   13,-15,   18, 
24,  54,   176,   189,   190,  306, 
308. 
Owen,  Rev.  Nicholas,  109. 
Owen,    Rev.   T.,   of   Aberffraw, 
Owen,  Watkyn,  79.  [^S?- 


Owen,     William.     See     Pughe, 

William  Owen. 
Owen,  William,  Antiquary,  303. 
Owen  ap  Urien  Rheged,  217. 
Owen  ap  y  Moel,  300. 
Owen   Glyndwr,    38,    83,    119, 

182,  201,  264,  297,  328. 
Cleddyf  Owen  Glyndwr,  Pigyn 

Craig     Owen     and     Cadair 

Owen,  Corwen,   86. 
"  Rhyfel  Owain,"  181. 
Owen  Gwynedd,  180,  182,  233, 

269,  306,  329. 

Owens,  ,  275. 

Owens, ,  of  Llwyndedwydd, 

119. 
Owens,  Hugh,  189. 
Owens,  Owen,  71,   186.       [269. 
Owens,    Richard,    of   Llysfaen, 
Oxford,  award  of  the  Chancel- 
lor's prizes  at,  1791,  75. 
Jesus  College,  170. 
Oxford,  The  Earl  of  (1812),  135. 


Pabo  Post  Prydain,  note  by 
Wm.  Morris  on  the  dis- 
covery of  the  grave  of,  with 
copy  of  inscription,  97. 

Paget,  Hon.  A.,  215. 

Palmer,  Alfred  Neobard,  of 
Wrexham,    174. 

Pamplin,  W.,  of  Llandderfel,  73. 

Pantmawr,  279. 

Panton,  Paul,  60,  77,  134.     [93. 
Itinerary  of  various  journeys. 

Paper,  particulars  as  to  dimen- 
sions of,  95. 

"  Papists  Plott  "  (1678),  189. 

Parishes,  number  of,  in  each 
county  of  Wales,  60. 

Parry  of  Pendref,  35. 

Parry,  Mrs.  — ,  o  Bias  yn  y 
Vardre,  243. 

Parry,  Gruffydd,  o  Hendre- 
forion,   330.  [134. 

Parry,   Rev.   H,    of    Holjrwell, 

Parry,  Rev.  H.,  of  Llansadwrn, 
epitaph  on,  35. 

Parry,  Harry,  246,  257. 

Parry,  John  34,  183,  259. 

Parry,  John.of  Llawerllyd,  317. 

Parry,    Peter,    of    Llanarmon, 
Sunday     School     register, 
Bryngloch,  1844-52,  336. 

Parry,  R.  Ivor,  183.  [311. 

Parry,  Richard,  21,  24-5,  310, 


Additional  Manuscripts — Index 


369 


Parry,  Robert,  304-5. 

Parry,  Robert  (Robin  Ddu 
Eryri),  204. 

Parry,  William,  M.A.,  head- 
master of  Ruthin  School, 
75.  [284. 

Parsons,  Rev.  James,  of  York, 

Passion,  emblems  of  the,  194. 

Patricio,  168. 

Pedigrees,  5,  103,  108,  116, 
118-9,  122-3,  137.  144.  151. 
157,  201-3,  219.  307- 

Pedr  Mostyn.  See  Williams, 
Peter. 

Peebles,  126. 

Pembrey,  88. 

Pembroke,  charter  of,  171. 
Poll  Books,    1765   and     1768, 
201. 

Pembroke,  William,  Earl  of. 
See  Herbert,   Sir  Wm. 

Pembrokeshire,    26. 

Monumental  inscriptions,  106. 

Penderyn,  169. 

Pengwern,   Rhuddlan,   261. 

Penillion,  136-7,  143-4,  146-7, 
187.193.315.317.332,334-6- 
Pen  drws,  173. 
Telyn,  204. 

Penllwyn,  271. 

Penmaenmawr,   Survey  of,   74. 

Pennal,  43. 

Pennant,  Thomas,  36,  127,  J59. 
Extract  from  Life,  77. 

Penpont  Chapel,  Brecs.,  169. 

Penrallt,  copy  of  endorsement 
on  deed  relative  to  the  sale 
of,   282. 

Penry,  David,  276. 

Penry,  Edward,  272. 

Penry,  John,  drawing  of  mem- 
orial pulpit  to,  286. 

Penygarn,  271. 

Penywain  Chapel,  Llanfihangel, 
nr.  Llantarnam,  278.     [144. 

Pepusch's  Cantatas,  preface  to. 

Periodicals,  Welsh,  notes  by 
Sir  John  Williams,  191. 

Perot, .     Sermons  at  Salop, 

Petitions,  201,  283.  [290. 

Philip,  Philipps,  Phillip,  Phil- 
Lipps,  Phillips  and  Phylip 
are  all  brought  together  here, 
but  each  variant  is  separately 
alphabetized. 

Philip  of  Spain,  consort  of 
Mary  Tudor,    167. 


Philipps,  Ambrose,   48. 
Phillip,     William,     smith,     of 

Llandilo,  277. 
Phillipps,  J.  O.   Halliwell-,   see 

Halliwell,  J.  O.  aft  HalUwell- 

Philhps. 
Phillipps,    Sir   Thomas,    Bart., 

87,  88,  90,  105-6,  109,  116-7 

120,  130.  [49. 

Phillips,  Dr.  — ,  of  Blaenpant, 
Phillips,  Daniel,  275. 
Phillips,  Rev.  John,  of  Bangor, 

299. 
Phillips,  John  Roland  (Ab  Ger- 

aint),  of  Cilgerran,   118. 
Phillips,  Sir  Richard,  201. 
I'hillips,  William,  Town  Clerk 

of  Brecon,   167. 
Phylip,  Gruffydd,  51-3,  314. 
Phylip,  Rhisiart,  19,  43,  46,  51, 

131.  215,   301.  304. 
Phylip,  Sion,  40,  45-6,  52-3,  55, 

62,  184,  264,  269,  306,  324, 

333- 
Phylip,  William,  10,  12,  16,  17, 

19,20,31,51,53,  188,313-4, 

320,  327,  330,  332-5. 
Phillimore,  Egerton,  5,  26,  29, 

47,  71-2,  123.  175,  195.  266, 

302. 
Phillimore,  Joseph,  D.C.L.,  186. 
Phillip.     See  Philip. 
Phoenician   fragment,    125. 
Phylip.     See  Phillip. 
Physiology,  notes  of    lectures 

by     Prof.     Huxley,     taken 

down  by  Sir  John  Williams, 
Pictish  kings,  list  of,  126.    [128. 
PiCTON,  General,  71. 
PiCTS,  126. 
Piser  Hir  Dafydd   Thomas  neu 

Ddafydd  Ddu  Eryri,  213. 
Place-names,    28-9,    125,    126, 

218. 
English,     Welsh    and    Latin, 

notes  on,  by  W.  Baxter,  202. 
Notes  on,  iii. 
Plants,  Welsh  names  of,  336, 
Plas  gwyn,  36,  37. 
Plas-isa,  213. 
"  Plott    y    Presbiterians  " 

(1682),  189.  [291. 

Poetry,  30,  37,  76,  85,  132,  233, 

English,  115,  121,  145-6,  156, 

308,  317. 
Irish,  294-5. 
Ossianic,  295. 


A  A 


370 


National  Library  of  Wales 


Poetry  (contd.) 

Religious,    loi,    177-9 ;  do. 

17th  cent.,  321. 
Welsh,   78,  84,   III,  125,   130, 
170,   185,   187-8,    194,   204, 
235-261,  296,  299. 
Welsh,  copied  by  John  Row- 
lands for  Sir  Thos.  Phillipps, 
105-6. 
Welsh,    MS.    (E.    Jones    and 

Thos.  Edwards),  264. 
Welsh,  17th  cent.,  312. 
Poets.     See  Bards. 
Poll  Book  of  the  Denbighshire 

election  of  1741,  231, 
Poll  Books,  Pembroke,  1765- 

1768,  201. 
Pollio.  (Virgil),  76. 
Polyhymnia,  134. 
Polyolbion  (Drayton),  188. 

PONTERWYD,  27 1. 
PONTRHYDFENDIGAID,  27 1. 
PONT  RUFFYDD,  258,  268. 

Pontypridd,  bridge  at,  account 
of  with  diagram,  36. 

Poor-rates  in  Buckingham- 
shire parishes,   165. 

Pope,  Alex.,  trans,  from,  36. 

PoPHAM,  Sir  Francis,  7. 

Portland,  Lord,  150. 

Port  William,  Limerick,  map 
of,  (1722),  138. 

PowEL,  Anthony,  of  Llwydarth, 
Glam.,   195.  [201. 

PowEL,  Rev.  David,  D.D.,  27, 
History  of  Wales,  26,  201,  264. 

PowEL,  [Hugh]  V.  the  King 
(1728),   169. 

PowEL,  Lewys,  321. 

PowEL,    Richard,    of    Yspytty, 

PowEL,  Robert,  311.  [234. 

PowEL,  Rev.  Robert,  vicar  of 
Cadoxton,    Neath,    120. 

PowEL,  Salbri,  19. 

PowEL,  Sion,  249. 

PowEL,  Thomas,  [1769],  69. 

PowEL,  Prof.  Thomas,  80. 

PowEL,  Vavasor,  poetry  by, 
272-3. 

Powell,  John,  Recorder  of 
Brecon,  167. 

Powell,  Marmaduke,  1634,  290. 

Powell,  Moses,  D.D.,  139. 

Power,  W.,  of  Dubhn,  143. 

PowYS,  Arglwydd,  39. 

Powys  Fadog,  History  of,  (Lloyd), 
194.  299,  303- 


Prayer  Book  (Welsh),  of  1710, 

91  ;  of  1768,  77, 
Prayers,  186. 

and  covenants,  281. 

and  notes,  by  Bishop  Bever- 

idge,  193. 
Written  in  1621,  178. 
Preaching  licence,  281. 
Presbyterian  Board,  London, 

students     encouraged     by, 

279. 
Pressing  seamen,  evils  of,  201. 
Price, .     Sermon  at  Salop, 

289. 
Price,    Ellis,    LL.D.,    of    Plas 

lolyn,  55,  86,  190,  306. 
Price,  J.  Pritchard,  85. 
Price,  Probert,  Baron,  26,  150. 
Price,  Rd.  Watkin,  of  Rhiwlas, 

246. 
Price,  Robert  (1794),  307. 
Price,  Samuel,  130. 
Price,  Rev.  Thomas  (Camhuan- 

awc),  87,  170. 
Catalogue  of  library,  87. 
Prichard,  J.,  138. 
Prichard,  J.  W.,  214. 
Prichard,  John,  306. 
Prichard,  John,  (Sion  ap  Ris- 

iart),  185. 
Prichard,  John,  o  Lanrwst,  72. 
Prichard,  Miss  Mary,  136. 
Prichard,  Michael,  24,  96. 
Prichard,  Rev.  Rees,  vicar  of 

Llandovery,  120,  167. 
Prichard,  Robert,  30. 
Pring,   Dr.   Joseph  of  Bangor, 

139. 
Printing  licence,  212. 
Prise,  John,  BailifE,  of  Brecon, 
Prison  literature,  196.        [167. 
Prisoners    of   war,    British    in 

France  (1745),  231. 
Pritchard,  W.,  of  Pentir,  236. 
Pritchard,  Wm.,  (1718),  10. 
Pritchard,     Wilham,     of     the 

Temple,  London,  202. 
Probert,  Morris,  of  Bala,  19. 
Probert,  Wilham,  89,  103. 
Prodigal  son,  discourses  upon, 

286. 
Propagation  of  the  Gospel  in 

Wales,    Commissioners   for, 

210. 
Prophecies,  historical,  336. 
Protheroe,   E.,   of  26  Charles 

Street,  St.  James's,  298. 


Additional  Manuscripts — Index 


37T 


Proverbs,  Welsh,  94,  138,  147, 

232. 
With  Latin  explanations,  140. 
Pryce,  Thos.,  of  Llanfyllin,  79. 
Pryce,  William,  M.D.,  135. 
Pryderi,  332. 
Prydydd  y  Moch.     See  Llyw- 

arch  ap  Llewelyn. 
Prys,  Edmund,  Archdeacon  of 

Merioneth,   25,   46,   52,   62, 

no,  139,  146,  314,  327. 
Prys,  Foulk,  188. 
Prys,  Margared,  wife  of  Thomas 

Prys,  22. 
Prys,  Sion,  141. 
Prys,   Thomas,   of  Plas   lolyn, 

22,  26,  31,  51,  53-6,  81,  180, 

188,  190,  206,  215,  269,  306, 

330. 
Pryse,  John  Pugh,  69. 
Pryse,  Rev.  Rees,  of  Cwmllyn- 

fell,  298. 
Pryse,  Robert  John,  (Gweirydd 

ap  Rhys),  175,  199. 
Psalm    XXIII,    English    para- 
phrase, 310. 
Psalmae  y  Brenhinol  Brophwyd 

Dafydh,    194,  [i94- 

Psalms,  metrical  versions,   100, 

"  On   the   reverence   required 

in   singing   "    (broadsheet), 

147. 
Pugh,  E.,  of  Blaenau,  258. 
Pugh,  Ellis,  191. 
Pugh,  Ifan,  of  Dol  y  Cae,  Taly- 

llyn,  258. 
Pugh,   John,  326. 
Pugh,  Philip,  276. 
Pugh,  Thomas,  265,  303. 
Pughe,   Wm.    Owen    (Idrison), 

77,  1 13-4.  123-6,  139,  141, 
Letters,  303.  [217. 

PuLESTON,  John,  39,  56. 
PuLESTON,    Martha,    widow    of 

Roger  Puleston,    175. 
PuLESTON,  Mathew,  56. 
Puleston,  Roger,    174-5. 
PuLMAN,    J.,    of    the    Herald's 

College,  298. 
PuLSTON,  Sian,  gwraig  Sion  Ed- 
ward o'r  Waun,  312. 
Puritan  divines  in  Wales,  119. 
Putnam,   Douglas,   of  Marietta 

College,  284. 
Puw,  Morgan,  131. 
PwLL  Ceris,  44. 
Pwllheli,  40. 


Pwnch  Cymraeg,  204. 
Pwyll  Pendefig  Dyfed,  87.     [138, 
Trans,   into   English  of  part, 
Pymtheg  llwyth  Gwynedd.  See 
Tribes. 

Quakers'  Meeting,  The,  by  Chas. 
Lamb,  translation  of,   191. 
Qur'an,   The,   123. 

Raff  ap  Robert,  180-2,  269, 
322,  330,  332. 

Raine,  James,  of  Durham,  336. 

Ravenscroft,  Geo.  and  Mary, 
210. 

Reader,  Rev.  Thomas,  of  Taun- 
ton, 283. 

Recipes,  98,  156,  191-2,  318-9. 

Recorde,  Robert,  88,  107. 

Records,  Welsh,  130. 
Index  to,  121. 

Recusants,  rents  of  under  se- 
questration, 210. 

Red  Book  of  Hergest,  72,  87,  94, 
no,   164,  202,  230. 

Red  Book  of  St.  Asaph,  no. 

Rees,  Rev.  Henry  (1798-1869), 
299. 

Rees,  Rev.  Henry,  of  Chester 
and  Bryngwran,   284. 

Rees,  Jenkin  [?  1667],  5. 

Rees,  Rev.  Lewis,  of  Llanbryn- 
mair  and  Mynyddbach,  275, 
282,  287,  289,  290,  299. 

Rees,  Mary,  291.  [270. 

Rees,  Rev.  Oak,  of  Llanarthney, 

Rees,  T.  Aneurin,  of  Tonn,  123. 

Rees,  Rev.  Thomas,  D.D.,  of 
Swansea,  147-8,  192,  271-2, 
277-81,  284-7,  289,  298. 

Rees,  Rev.  Wm.  (Gwilym  Hir- 
aethog),  284. 

Register  of  baptisms  of  Mount 
Pisgah  Chapel,  Gower,  1825, 

Religious  addresses,  198.    [193. 
Poetry,  loi. 

Theses  and  extracts,  286.  [286. 
Topics,  notes  and  extracts  on. 

Remembrance  of  Gwenlian,  poem, 
(Bowles),  2. 

Rent  book  (i8th  cent.),  74. 

Rent  roll  of  Plas  Isa,  213. 

Resolves   and    observations, 
rhapsody  of,  307. 

Reynolds.   .     Sermons   at 

Salop,  290. 


A  A  2 


372 


National  Library  of  Wales 


Rhamanta,  25. 
Rhayader,    279. 

Bridge,   257.  [288. 

Independent  Chapel,  book  of, 
Rhestr    Egwyddorig    0    Enwau 

Seintiau,    79. 
"  Rhinweddau  y  Ceiliog,"  137. 
Rhisiart  Cynwal,  51,  52,  56. 
Rhitta  Gawr,  III. 
Rhiw  Ial,  Llanarmon,   128. 
Rhiw  y  Barfau,  iii. 
Rhiwddolion,    inscribed    stone 

at,  86. 
Rhiwfelen,    112. 

Bwlch  y,  44. 
Rhobert,  William,  333. 
Rhobert  ap  Rhys  Wyn  o  Ri- 

anog,  43,  82. 
Rhobert  ap  Robert  ap  Gruff- 
ydd  Fychan,  38.  [42. 

Rhobert  Llwyd  o'r  Rhiw  Goch, 
Rhosbeirio  Church,  94. 
RhosTreuddyn,  Flintshire,  233. 
Rhuddlan,  100,  261. 
Rhug,  114,  258,  260. 
Rhybuddiwr   Chrisiianogawl,    Y, 

334- 
Rhydderch,  Syr,  o  Eglwys  fach, 

182. 
Rhydderch,   Sion,   22,   50,   94, 

133,  183,  211,  306,  335. 
Rhydgaled  yn  y  Gwynfynydd, 

ym  Mhenllyn,  332. 

RhYD   Y  CrOGWR,    112. 

Rhyfel  Owain,  (1415),  181. 
Rhyl  eisteddfod,  1870,  269. 
Rhys,  prince  of  S.  Wales,  112. 
Rhys,  Catrin,  267. 
Rhys,  Rt.  Hon.  Sir  John,  104. 
Rhys,  Dr.  John  Dafydd,  77,  213. 
Rhys,  Parch.  Pedr  ap,  Esbyd-ty 

leuan  a  Phenmachno,  234. 
Rhys  ap  Dafydd  ap  Ivan,  182. 
Rhys    ab    Evan    ap    Llewelyn 

Chwith  o  Chwibren,   184. 
Rhys  ap  Gruffydd,  56. 
Rhys  ap  Niclas,  269. 
Rhys    ap    Robert,  of  Nant    y 

Murddyn,   15. 
Rhys  ap  Thomas,  Syr,  292,  302, 

304-5- 
Rhys  Cain,  42-3,  45,  54,   180, 

182,  264,  325. 
Collection  of  elegies,  311-2. 
Rhys   Goch   Eryri,    112,    132, 

182,    218. 
Rhys  Goch  Glyndyfrdwy,  142. 


Rhys  Nanmor,  85,  142,  304-5. 
Rhys  Pennardd,  39,  56. 
Rhys  Tom  o'r  Ysbyty,  180. 
Rhys  Wyn  ap  Cadwaladr,  180. 
Rhys  y  Geiriau  Duon,  235. 
Rhys  yr  Hafod,  69. 
Ricardus  Corinensis,   125. 
Richard     I.     and     Blondiaux, 

account  of,   137. 
Richard,    Edward,    of    Ystrad 

Meurig,    48-9,    69,    70,    78, 

no,    138,    182,   193,   233. 
Richard,  Evan,  206. 
Richard,  Henry,  M.P.,  284. 
Richard,  James,  5. 
Richard,  John,  207. 
Richard,    John,    o    Benygarth, 

Harlech,  66. 
Richard,  John,  of  Bryniog,  24. 
Richard,  John,  o  Sir  Fon,  326. 
Richard,  Morus,  9,  156. 
Richards,  Brinley,  203,  284. 
Richards,  David  (Dafydd  lon- 

awr),  76,  77,  138,  190,  199, 

233.  329- 

Richards,  Rev.  Thomas,  of 
Coychurch,  88,  164. 

Richards,  Thomas,  of  Llan- 
fyllin,   75. 

Richardson,   Charlotte,   36. 

Riddles,  176,  178,  181. 

Rim  ap  Alun,  332. 

RiSEus  AP  Ric.  of  Bettws,  195. 

Rivers,   Cardiganshire,    iii. 
England  and  Wales,  in. 
Names  of,  218. 
Notes  on  names  of,  125. 
of  Wales,  Ust  of,  with  explan- 
ations, 125. 

Rivers,  H.,  nephew  of  Edw. 
Jones,  141. 

Robert,  Morris,  of  Bala,  10, 
14-5,  20,  22,  23,  131,  244, 
309,  310,  326,  329,  332-5. 

Robert  ab  Gwilym  Ddu  o 
Eifion.  See  Williams,  Ro- 
bert. 

Robert  ap  Harri,  269,  330. 

Robert  ab  Hugh  y  Telynior,  81. 

Robert  ap  Rhisiart  of  Pen- 
traeth,  218. 

Robert  Leiaf,  331. 

Robert  o  Ragad.  See  Hum- 
phreys, Robert. 

Roberts  family  of  Sygyn,  etc., 
pedigree  of,  202. 

Roberts,  Capt.,  Dol  hyfryd,  255. 


Additional  Manuscripts — Index 


373 


Roberts,  Aaron,  of  Seacombe, 
299.  [141. 

Roberts,    Cadwaladr,    20,    21, 

Roberts,  Daniel,  of  Wrexham, 
edge-tool  maker,  174. 

Roberts,  Rev.  Dd.,  D.D.,  of 
Wrexham,   284. 

Roberts,  Rev.  Edward  (lor- 
werth  Glan  Aled),  199. 

Robert (s),  Edward,  of  Ysbyty, 
II,  20. 

Roberts,  Ellis  (Elis  y  Cowper), 
121,  206,  241-4,  252-3, 
259,    262. 

Roberts,  Dr.  Griffith,  of  Dol- 
gelley,   39,   54,    188.         [76. 

Roberts,  Dr.  Griffith,  of  Milan, 

Roberts,  Humphrey,  of  Tyddyn 
lolyn,  216. 

Roberts,  Syr  Huw,  45-7,  53. 

Roberts,  Huw,  of  Trelogan,  182 

Roberts,  Rev.  J .,  of  Llanbedrog 
270.  [299 

Roberts,  John  (leuan  Gwyllt) 

Roberts,  John  (Sion  Lleyn) 
238,  259. 

Roberts,  John,  of  Henllan, 
298-9. 

Roberts,  Rev.  John,  of  Llan- 
brynmair  (J.  R.),   256. 

Roberts,  Joseph,  Gwisaney  es- 
tate,   198. 

Roberts,  Rev.  Peter,  135. 

Roberts,  Richard,  schoolmas- 
ter,   Llanrhaeadr,    241. 

Roberts,  Rev.  Robert,  of  Pandy 
Tudur,   103-4. 
Auto-biograph}',  104.        [191. 

Roberts,  Rev.  Samuel  ("  S.R."), 

Roberts,  Sion,  saer  maen  o 
Lanerchymedd  (1744),  50. 

Roberts,  T.,  printer,  of  Car- 
narvon, 190. 

Roberts,  W.  H.,  of  London, 
298-9. 

Roberts,  William  John  {Gwilyni 
Cowlyd),  71,  121,  127  151, 
187. 

Robin  Clidro,  53. 

Robin  Ddu,  57,  266,  292,  333. 

Robin  Ddu  Eryri.  See  Parry, 
Robert. 

Robin  Ddu  o  Eon.  See  Hughes 
Robert. 

Robin  Dvfi,  304,  307. 

Robin  Ragad.  See  Humph- 
reys,  Robert. 


Robinson,  Wm.,  LL.D.  of  Tot- 
tenham, 104-5. 

Roderick  the  Great,  108. 

Roger,  Rev.  Henry,  of  Llan- 
hamlach,   167. 

Roger,  John  (Sion  Roiger),  13, 
132,  319.  320. 

Roger,  Thomas,  of  Llechwedd 
Gwyn,  205. 

Roger  Alon,  321. 

Roger  Offeiriad,  Syr,  142.    [270. 

Rogers,  Rev.  J.,  of  Carmarthen, 

Rogers,  Joseph,  of  GelU,  Ner- 
quis,  199. 

RoLANT,  Elis,  245. 

Roman  Names,  28-9. 

Romances,  Catalogue  of  (Ward), 
336,  339.  340- 

RoscoE,  Miss  Jane  E.,  of  Lodge 
Lane,  Liverpool,  298. 

Rosser,  W.,  of  Llanelly,  190. 

Round  Table,  order  and  insti- 
tution of,  108. 

Rowland,  Daniel,  of  Llangeitho, 

94.  192.  L275-6. 

At  Abergorlech,  Oct.  27,  171 4, 

Rowland,  David,  of  Bala,  299. 

Rowland,  Edward  (1672),  11, 
13.  17,  19,  20. 

Rowland,  Ellis,  of  Harlech,  20, 

30,  31.  34- 
Rowland,  Hugh,  109. 
Rowland,  Thomas,  207. 
Rowlands,  Rev.  E.  (1836),  272. 
Rowlands,  Rev.  Henry,  author 

of  Mona  Antiqua,  80,   115, 

145,  202. 
Rowlands,    John,    librarian   to 

Sir     Thos.     Phillipps.     88, 

105-6,   130. 
Rowlands,  W.,  Llyfryddiaeth  y 

Cymry,  71. 
Royal  families  of  Wales,  157. 
Royal    Society    of    Musicians, 

134.  144- 
RoYDON,   Ales,   gwraig  Thomas 

lal,  312. 
RuscAM,  R.,  37. 
Ruthin,   182,   188,   254. 

School,  Latin  exercise  at,  75. 
Ryder,  A.,  of  Dartmouth,  no. 

Sacheverell,  Henry,  331. 
St.  Asaph,  145. 

Bishops  of,  170. 

Diocese  of,  25,  210. 

lied  Book  of,   no. 


374 


National  Library  of  Wales 


St.  David,  pedigree  of,  94. 
St.  Davids,  archdeacons,  170. 

Chancellors,  170. 

Episcopal  Acts,  73. 

List  of  bishops,    170. 

Precentors  and  treasurers,  170. 
St.  David's  Day  commemora- 
tion dinners,  135,   145. 
St.  George,  account  of,  86. 
St.  George  (Llan-Sant-Sior),  91. 
St.  Ishmael's,  88. 
St.  Winifred's  Well,   hi. 
Saints,    79. 

Saints'  days,  Welsh,  217. 
Saith  Cefndyr  Saint,  203. 
Sala,  Pierre,  337. 
Salbriod  Rug,  258. 
Salesbury,     William,     50,     82, 

140,  182. 
Salesbury,   William,   of  Bach- 

ymbyd,    297. 
Salisbury,    Sir   John,    of   Lly- 

weni,  (1663),  318. 
Salisbury,  John,  of  Rug,  318, 

333- 
Salop.     See    Shropshire. 
Salsbury,  Hugh,  of  Glocaenog, 

329- 

Salusbury,  Harri,  189. 

Samuel,  Christmas,  276. 

Samuel,  Dr.  David  (Dafydd 
Ddu  Feddyg),  76-7,  139, 
204-6,  263.  [206. 

Samuel,  Edward,  22-3,  48,  133, 

Samuel,  Rev.  W.,  of  Nantglyn, 

Sarn  Helen,  112.  [270. 

Sarnau,  eisteddfod,  333. 

Satire,  religious,  287. 

Saunders,  David,  of  Under- 
grove,  Lampeter,   72. 

Sawkins,  Charles,  75. 

Sawley,  Derbyshire,  inscrip- 
tions,  171. 

"  Scot  "  derived  from  ysgawd, 
a  shelter,  126. 

Scot,  Margaret,  of  Dalkeith, 
epitaph  on,  32. 

Scottish  place-names,  Welsh 
derivations,  of,  126. 

Scripture  notes  and  comments. 

Scurvy,  cures  for,  34.  [200. 

Seamen,  petition  against  pres- 
sing,  201. 

Sear,  Rev.  Richard,  193. 

Sebright,  Sir  John,  86. 

Seithenin,  217. 

Sepulchral  urns,   113. 


Seren  Gomer,  263. 

Sermon  notes,  etc.,  book  of,  74. 

Sermons,   etc.,   2,   99-100,    164, 

186-7,  ^9^-l>  272,  279,  290. 
Seys,  Richard,  of  Swansea,  183. 
Shadrach,  Rev.  Azariah,  73. 
Shakespeare's  epitaph,   108. 
Shales,  H.,  275. 
Sheridan,  Mrs.,  135. 
Sheriffs  of  Cardiganshire,  118. 
Of  Denbighshire,  with  genea 

logical    notes    (1514-1651), 

104. 
Sherlock,  Thomas,   Bishop  of 

Bangor  and  Salisbury,  234. 
Shone,     Owen,     of     Llanbedr, 

account  of,  77. 
Shrewsbury,    47,    289-90. 

Bridges,  86. 
Shropshire,  94. 

Antiquities,  166. 
Sian  Dolben,  Mrs.,  315. 
SiANCYN  o  Dowyn,  56. 
SiBLi's  Prophecy,  217. 
Sidmouth,  Viscount.     See  Add- 

ington. 
Sidney,  Algernon,  130. 
Sidney,  Sir  Hy.,  267. 
Siencyn  Syr  John,  2. 
Siengcin  ab  Einion,  184,  323. 
Simon,  Ben,  70. 
Simons,  Rev.  Joseph,  282,  285. 
Sins,  seven  mortal,  334. 
SiON,  Huw,  Masiwn  Abergeley, 
SioN,  Lewis,  326,  328.  [254. 

SioN,  Wm.,  of  Maentwrog.     See 

Jones,  William. 
SiON  AP  Dafydd  ap  Ithel  Vych- 

an  o  Ysgeifiog,  324. 
Si6n   ap   Howel   ap   Llewelyn 

Fychan,  55,  324. 
SiON  AP  Huw,  42. 
SioN  AP  Risiart.     See  Prichard, 

John. 
SioN   AP   RoBiiRT   ap   Rhys  ap 

Hywel,  324. 
SioN  AP  Robert  Gruffudd  o 

Langynhafal,    297. 
SioN  AP  WiL  Gruffudd,    180. 
Si6n   Brwynog,    37,-8   40,   44, 

55,  180,  269,  305,  322-3. 
SiON    Brwynog    o    Edeyrnion, 
Sign  Cain,  43,  54,  71, 119.     [233. 
Si6n    Ceiriog.     See    Edwards, 

John. 
SioN  Cent.     See  Cent,  Dr.  Sion. 
SiON  Ceri,56,  141-2. 


Additional  Manuscripts — Index 


375 


SioN  Dafydd  Gutun,  182. 
SioN  Dafydd  las,  27,   32,  52, 

307.  326. 
SioN  Gruffudd,  43,  45. 
SiON    Lleyn.     See    Roberts, 

John. 
SioN    Llwyd    ap    Rissiart    o 

Groesoswallt,  311. 
SioN  Llwyd  o'r  Drenewydd,  311. 
SiON  Llwyd  o  Lanvorda,   311. 
SiON  Mawddwy,  46,  117. 
Si6n  Rhydderch.     See  Rhydd- 

erch. 
SiON  RisiART  ap  Olfyr,  20,  333. 
SioN  SiENCYN,  Syr,  269. 
SioN  TuDUR,  40,  42,  46,  82,  86, 

I3I-2,   137,   141,   180,   182, 

184,     190.     194,     211,     267-9, 

305.  317-8.  322-3,  325-6. 

328.  331-3- 

SioN  Wyn  ap  Robert  o  Ben- 
llech,    38. 

SiON  Wynn  ap  William,  319. 

Signed  ach  Robert,  gwraig 
Sion  ap  Dd.  ap  Ithel  Vych- 
an,  324. 

Signed  ferch  Elis  ap  Harri,  47. 

SiRK.     See  Chirk. 

SiTSYLTS,  pedigree  of,  108. 

Skeel,  C.  a.  J.,  165. 

Skeel,  Ebenezer,  of  Abergaven- 
ny, 283. 

Skillicorn,  John,  miner,  of 
Laxey,    293. 

Skinner,  Rev.  Wm.,  of  Llan- 
gattock,    270. 

Skye,  John,  of  Oswestry,  234. 

Sloane,  Sir  Hans,  232.        [130. 

Sloane,    Sarah,    Lady    Fowler, 

Smith,  Assheton  (1774),  236. 

Smith,   Captain  Richard,   2x0. 

Smith,  Sion,  44. 

Smith,  William,  poem  to  Dar- 
win, 76. 

Snowdon,   114. 
Forest  of,  25. 

Society  for  Promoting  Christ- 
ian Knowledge,  270. 

Sommer,  H.  O.,  339-40. 
Morte  Darthur,  1. 

Songs,  Irish,  295. 

Religious  and  carols,  2. 
Topical,  etc.,   173. 
Welsh,  146,  172. 

Sortes  virgilianae,  25. 

Sotheby,    337-340- 

Spielberg,  Prof,  of  Breslau,  127 


Spira,  Francis,  274. 

Stephen,  S.,  285. 

Sternhold,  Thomas,  100. 

Stevenson's  History,    114. 

Stonehenge,   113. 

Stradling,   Sir  John,   7. 

Sturton,  William,  inscription 
on  gravestone  at  Heyden 
Churchyard,    36. 

Style,  William,   107-8. 

Sullivan,    James,    296. 

Summer,  G.  H.,  198. 

Superstition,  25. 

Swansea,   191,   278.  [ii7- 

and  neighbourhood,  fauna  of, 
Ebenezer  Chapel,  account  of. 
Eisteddfod,  1863,  158.  [281. 
Nonconformity  in,  (Rees),278. 

Swettenham,  —  of  Cheshire,  74. 

Swift,  Jonathan,  36,  95,  139. 

Swift,   Theophilus,    76. 

Swyddffynnon,     271. 

SWYNO,     25. 

Sycharth,   119. 

Syr    Hywel    y    Fwyall.     See 

Hywel  y  Fwyall,  Syx.    [105. 

Syr  Owain,  by  S.  R.    Meyrick, 


T.,  E.  (1742).  4- 

T.,  F.,  269. 

T.,  K.  (1682),   17. 

Talachddu,  168. 

Talebolion,  53. 

Talgarth,   168. 

Talhaiarn.     See  Jones,  John. 

Taliesin,  37,  82,  84-5,  134,  146, 
217,  271,  292,  296,  307,  313. 
Bygythion,  Credo,  Difregwawd, 
Owdl    Fraith,    with    trans- 
lations,  84. 
Triads,  48. 

Tallents,  Rev. ,  of  Shrews- 
bury, 290. 

Talybont,  Cards.,  281. 

Talyllyn,  Brecs.,  168. 

Tamworth  Castle,    107. 

Tatton,  William,  174. 

Taxes,  war,  207. 

Window,   (1767),  35. 

Tayler,   Thomas,    187. 

Te  Deum  pairem  colimus,  144. 

Tea,  57,  261. 

Tegid.     See  Jones,  John. 

Teifi  Valley,  2. 

"  Telyn  rawn,"  137. 

Temperance   addresses,    198. 


376 


National  Library  of  Wales 


Tenby  Court  Roll  Book,  109. 

Thelwal,  Simwnt,  264,  318, 
325-  [165. 

Thelwall,    ,    elocutionist, 

Theodore,  king  of,  Corsica  in- 
scription on  tomb  of,  33. 

"  Theodorick,  King  of  Mor- 
gann,"  203. 

Theological  notes,  291. 

Theology,  propositions  in,  286. 

Thesbiad,  y,  203. 

Thirlwall,  Newell  Connop, 
Bishop  of  St.  Davids,  285. 

Thomas  and  Tomas  are  brought 
together  here,  each  being  sep- 
arately alphabetized. 

Thomas  of  Erceldoune,  336. 

Thomas,  Rev.  Alban,  curate  of 
Blaenporth,  3,  4,  62—3, 
68-70,  202.  [279. 

Thomas,  Rev.  Benj.,  of  Gurnos, 

Thomas,  David  (Dafydd  Ddu 
Eryri),  47,  59,  71,  110,  116, 
133,  140,  143,  190,  211-219, 
260,  265. 

Thomas,  David,  of  Llwydcoed, 
Llandilo,   130.  [286-7. 

Thomas,  Rev.  Dd.,  of  Penmaen, 
Diaries,   287. 

Thomas,  Ebenezer  (EbenFardd), 
172,  298. 

Thomas,  Sir  Edward,  32. 

Thomas,  Edward  ab,  o'r  Pant- 
glas,  205. 

Thomas,  Evan,  of  Llanarth, 
62-3,   68,   70. 

Thomas,  Evan,  of  Llanfair  yng 
Nghornwy,    214. 

Thomas,  George,  of  Meline,  3. 

Thomas,  Henry,  (1708),  190. 

Thomas,  Hugh,  of  Brecon  (1704), 
203. 

Thomas,  Hugh,  Genealogist,  166. 

Thomas,  Hugh,  Gwisaney  Es- 
tate,   198. 

Thomas,  Hugh,  Poet,  13,  15. 

Thomas,  Humphrey,  br.  of  D. 
Ddu  Eryri,  71,  215-6,  233. 

Thomas,  Rev.  Jenkin  (1726), 276. 

Thomas,  Jenkin,  of  Cwmdu, 
62-4,  66,  68. 

Thomas,    John    (Hoilieny.ld), 

172-3- 
Thomas,  John  (Pencerdd  Gwal- 

ia),  159. 
Thomas,  John,  of  Bodedern,  15, 

30.  310- 


Thomas,    Rev.    John,    of    Mon- 
mouth, 270. 
Thomas,      John,     of     Penddol, 

Llanllwni,  190. 
Thomas,  John,  of  Pentrefoelas, 

235.  243. 
Thomas,   Rev.   John,   of  Rhay- 
ader, 282. 
Thomas,    Rev.    John,    D.D.,    of 

Liverpool,  284. 
Thomas,   Rev.  Joshua,  of  Pen- 

pio,  271. 
Thomas,   Mary,  o  Benallt-aedd- 

fed,  67. 
Thomas,    Morgan,    solicitor,    of 

Norfolk  Street,  London,  130. 
Thomas,  Sir  Rhys  ap,  203,  264. 
Thomas,   Rev.   Rd.,  Antiquary, 

87,  89,  90,  144. 
Thomas,  Richard,  Poet,  10,  23. 
Thomas,  Robert,  of  Lhdiardau, 

299. 
Thomas,    Robert,    of    Mynydd- 

bach,  Llangyfelach  (d.  1692), 

276. 
Thomas,  Sioii  (car  Ed.  Morys), 

318. 
Thomas,  Rev.  Thomas,  of  Cryg- 

glas,  191. 
Thomas,  Syr  W.,  300. 
Thomas,   William,    187. 
Thomas,  Wilham,  273. 
Thomas,    Rev.    Wm.     (Islwyn), 

269,  299. 
Thomas,  William,  "  y  Tailiwr  o 

Gappel  Garmon,"  23.  [283. 
Thomas,  Rev.  Wm.,  of  Bala, 
Thomas,  Rev.  Wm.,  of  Llandaff, 

271. 
Thomas,    William,    of    Troedy- 

rhiw,   nr.   Llandovery,   172. 
Tho.  ap  Morus,  182. 
Thomas  ap  Sion  ap  Richard,  22. 
Thomas  ap  Wiliam,  of  Trefriw. 

See  Williams,  Thos. 
Thomas  Derllys,  62,  142. 
Thos.  Wyn  ap  Edmwnt,  79,  80. 
Tomas,  Dafydd,  of  Penrhyndeu- 

draeth,    23. 
Tomas,  Tomas  John,  1719,  207. 
Tomas  ap  Rosser  Vychan,  39, 
Tomas  Kelli,  40.  [41,  61. 

Tomas  o  Glyn  Llifon,  45. 
Tomas  Penllyn,  42. 
Thompson,     Thomas,     of    Lon- 
don,   285. 
Thompson,  WiUiam  M.D.  75. 


Additional  Manuscripts — Index 


'ill 


Thompson's  MSS.,  286. 
Thomson,  James,  Poet,  78,  91, 

114. 
Thomson,   John,   of  St.   Peters- 
burgh,  letter  from,  1 770, 192. 
Thoresby,    Ralph,     of     Leeds, 

282. 
Thoyts,  Miss  E.  C,  175. 
"  Three  children  sUding  on  the 

ice  "  (song),  139. 
TiBBOT,  Rev.  Richard,  of  Llan- 

brynmair,  283. 
TiBBOTS,  Rev.  J.,  of  Llanwriu, 

201-2. 
TiNDAETHWY,    assisc    rcnts    of, 
TiNTERN  Abbey,  121.  [ii4- 

TiR     DoNCYN,     or     Tirdunkin, 

chapel,    otherwise   Mynydd 

Bach,  276. 
Tobacco,    45,    63-4,    265,    304, 

306,  314,  334. 
Tom  AS.     See  Thomas. 

TOMEN    Y   MUR,    113. 

ToMKiNSON,    James,    of    Nant- 

wich,  256. 
ToMOS  Tegid,  177. 
Topographical  index  to   legal 

proceedings,  88. 
ToTTY,  William,  of  Ruthin,  136. 
TowNLEY,  Sir  Charles,  of  Long 

Whatton,  Leicester,   149. 
TowNSEND,      Francis,      Windor 

Herald,   122. 

TOWYN,    [?   ],    38. 

TowYN,  Merioneth,  137. 
Characters  on  bells,   1 1 1 . 

Tracts  relating  to  Welsh  his- 
tory and  the  Welsh  lan- 
guage, 25,  124. 

Traeth  Mawr,  44. 

Traethawd  ynghylch  Gweithred- 
oedd  da  Elusenau,  1693,  190. 

Trahaiarn,  Marwnad,  transl.  by 
Dafydd  Ddu  Eryri,   215. 

Trainbands,  94,  250,  252. 

Trallong,   168. 

Transactions,   Cymmrodorion, 

175- 
Translations  of  Welsh  poetry, 

III. 
Treatise  of  Lordshipps  Marchers 

in  Wales,  A,  (Owen),   25-6. 
Tredington,  sermons  preached 

at,  2. 
Trees,  notes  on,  by  Edw.  Jones, 

231. 
Trefeilir,  note  on,  78. 


Trefgarn,  D5rfed,  278. 
Trefor,  Syr  Dafydd,  132,   134, 

322.    324- 
Trefriw,   191. 

Diary  of  a  carrier  from,  191. 
Tregaian,   Lloyds  of,   34. 
Tregaron,  271. 
Tremeirchion,   100. 
Trevor,  190. 

Trevor,  John,  of  Trefalun,  212. 
Triads,  47,  82-3,  89,  112,  137-8, 

143,  177,  202,  212,  217,  230. 
Extracts  from,  125. 
Translations,  113,  126. 
Tribes,    Ancient    British,    map 

showing  localities  of,  95. 
of  North  Wales,   Fifteen,   50, 

111-2,  217. 
of  Wales,  307. 
Trigfannau'r  pymtheg  llwyth,  1 1 1 . 
Trioedd.     See  Triads. 
Trisant,  271. 
Tristan,  Le  Vieux,  337. 
Tristan,  Roman  de,  340. 
Troy,   Monmouth,    167. 
Trusler,  Dr.,  of  Bath,  133. 
Trysor     o     Ddifinyddiaeth,     (G. 

Jones),   73. 
Trysor  fa   Ysbrydol,   (T.  Charles), 

120. 
TuDNO.     See    Jones,    Thos. 
TuDUR  Aled,   37,   55,   62,   131, 

i37»   i39»   141-2,   180,   182, 

215,  264,  305,  323,  330. 
Buried  in  St.  Asaph  :  epitaph 

at  Abergele,  137. 
TuDUR,  Owen,  54. 
TuDUR  Penllyn,  37-8,  61,  302. 
Tunes    and    airs,    English    and 

Welsh,  151. 
Tunes  and  songs,  Welsh,  names 

of,  138. 
Turner,  Lewis,  273. 
TwM  o'r  Nant.     See  Edwards, 

Thomas. 
TwM    SioN    Catti.     See    Jones, 

Thomas. 
TwM  Tegid,  305. 


"  Uii  o  blwy  Llan  Gadfan,"  18. 

"  Un  of  Gilgeran,"  2. 

Urien,   338. 

Urien  Rheged,  85. 

Urinal    of  Physick,     The,    (Re- 

corde),   88,  107. 
Urns,  sepulchral,  113. 


378 


National  Library  of  Wales 


v..  H.,  44- 

Valentine  verses,  178,  207,  316. 

Vaner  Abbey,  86. 

Vaughan,  Vychan,  and  Fychan 

are  all  brought  together  here, 

but  each  variant  is  separately 

alphabetized. 
Fychan,  Lewis,  o  Rystog,  56. 
Fychan,    Thomas,    o    Hafod    y 

Maidd,  54. 
Fychan,  Wiliam,  51,  52. 
Vaughan,  Dr.  Charles,  of  Lon- 
donderry, 99,  100.  [167, 
Vaughan,  David,  Aid.  of  Brecon, 
Vaughan,  John,  of  Caergai,  53. 
Vaughan,     John,     of     Derllys, 

Charity  of,   i. 
Vaughan,  Margaret,  275. 
Vaughan,  Owen,  of  Llwydiarth, 

306,  329.  [260. 

Vaughan,   R.   W.,   of  Nannau, 
Vaughan,    Richard,    of   Golden 

Grove,  130. 
Vaughan,    Richard,    Bp.    succ. 

of  Chester  and  London,  46. 
Vaughan,  Robert,  of  Hengwrt, 

49,  60,  88,90, 111-2,183,202. 
Vaughan,  Rowland,  of  Caer  Gai, 

16,  22,  52,  54,  248,  313,  319. 

326-7. 
Vaughan,     Col.     Salisbury,    of 

Rug,   119. 
Vaughan,    Rev.    T.,    of    Llan- 

dyrnog,  271. 
Vaughan,  Wm.,  of  Nannau,  31, 

78.  96,  335- 
Vychan,    Gruffydd.    of    Corsy- 

gedol,  48,  52. 
Vychan,  Rosser,  41. 
Vychan,   Simwnt,   37,   42,   112, 

180,  182,  217. 
Vychan,    Sion,    264,    306,    312, 

314.  335- 

Vychan,  Watkin,  o  Hergest,  38, 
39,  42,  61. 

Vaynol,  FUntshire,   175. 

Vaynor,  169. 

Vicar  Llanarth,  3. 

Vicar  ocin,  180. 

Vincent,  Rev.  James,  of  Beau- 
maris, 271. 

Virgil's  fourth  Eclogue  (trans. 
James  Beattie),  76. 

Voltaire,  epitaphs  on,  in  Latin 
and  English,  174. 

Vortigern,  90. 

Vychan.     See  Vaughan. 


W.,  E.,  305.  [ural,  199. 

Wages  and  accounts,  agricult- 
Waits  at  Chester,  133. 
Wales  : 

Banks,  S.  S.,  Journal  of  a  tour 

in,   126. 
Doddridge,  Sir  J.,  Ancient  and 
Modern  Estates  of  ... ,  106. 
Eyre,  H.,   Journal   of  a   tour 

in,  92. 
Hawker,    J.,      Tour     through 

North  Wales,  92. 
Jones,  T.,  Welsh  Biographical 

notes,   170. 
Lluyd,  E.,  Archaeologia  Brit- 
annica,  125-6,  144,  170,  298. 
List  of  books  on  Welsh  history, 

125. 
Masleni,  T.  J.,  Tour  in,  92. 
Owen,  G.,Lordshipps Marchers 

in  Wales,  25-6. 
Powel,   Rev.   D.,    History  of, 

26,  201,  264. 
Rees,    T.,  Nonconformity   in, 

271,  278,  280-1,  285. 
Revenues  of,    50  Edward  III 

and  44  Eliz.,   217. 
Royal  families  of,   157. 
Statistical    enquiries    relating 

to,  164. 
Wynne,  W.,  History  of,  49. 
Walian  Register,  The,  (1795),  164. 
Waller,  Edmund,  233.  [167. 
Walters,  John,  Aid.  of  Brecon, 
Walters,  Rev.  John,  M.A.,  76. 
Walters,  Rev.  T.,  of  Penmain, 
Walton,  78.  [271. 

War  taxes,  207. 
Ward,  H.  L.  D.,  336,  339,  340. 
Warkworth,   Thomas,   210. 
Warren,  J.  B.,  215. 
Warrington,  W.,  76. 
Warwick  Castle,  107. 
Warwickshire    nobility    and 

gentry,  names  and  arms  of, 
Watcin  ap  Howel,  143.     [108. 
Watcin   Clywedog,    304,    319, 
320.  [173. 

Water  Baptism,    A    Defence   of, 
Watford    Chapel,    near    Caer- 
philly, 278. 
Wathen,  J.,  121. 
Watkins,  J.,  Biographical  die 

tionary,   170. 
Watkins,  Rev.  W.,  of  Llwyni, 

autobiography  of,  279. 
Watts.  Dr.  Isaac,  288. 


Additional  Manuscripts — Index 


379 


Weather,  notes  on,  308. 

Welch  Manuscript  Sermons,  73. 
Wellesley,  R.  (1780),  75. 
Wells,  holy,  25. 
Welsh  Archaiology ,  125,  133,  135. 
Welsh  Chronicle,  'ji. 
Welsh  Indians,  77. 
Welsh  Language  and  Literature: 
Dissertation     concerning    the 
hterature    of    the     Antient 
Britons,   25. 
Fenton,  F.,  Welsh  and  Orien- 
tal languages  :  an  essay,  115. 
Influence  of  Welsh  traditions 
on  European  literature,  120. 
Jones,  W.  A.,  Welsh  grammar, 

72. 
Lhuyd,  E.,  English- Welsh  dic- 
tionary,  171. 
Probert,  W.,  Welsh  and  Breton 

Grammars,  89. 
Pughe,  W.Owen,  A  comparison 
between  the  Erse  and  Welsh 
languages,   123. 
Rowlands,  W.,  Llyfryddiaeth 

y  Cymry,  71. 
Thomas,  H.  &  D.,  A  grammar 

of  the  Welsh  language,  71. 
Vaughan,  R.,  Welsh  grammar, 

49- 
Welsh-English  dictionary,    88. 
Welsh    grammar    (anon.  i6th 

cent.),  298. 
Welsh    words     derived     from 
Latin,   164.  [146. 

Williams,  M.,  Cofrestr . . . ,  145, 
Welsh  Outlook,   104. 
Welsh  Pedigrees,   123,  157. 
Welsh  Proverbs.     See  Proverbs. 
Welsh  Records,  Index  to,  121. 
Westminster  Abbey,  33. 
Whitefield,  George,  94. 
Whitehouse,   Miss   (gt.    grand- 
daughter of  Twm  o'r  Nant), 
263. 
Whitford,  History  of  the  Parishes 

of,  and  Holywell,  36. 
WiLiAM.     See  William. 
Wilkes,  John,  epitaph  by,  135. 
WiLiAM,  William  and  Williams 
are  all  brought  together  here, 
each  variant  being  separately 
alphabetized. 
WiLiAM  AP  Sign  ap  Dafydd,  53. 
WiLiAM  Cynwal,  40,  42,  56,  146, 
267,  269,  317,  321,  323,  325, 
328,  331.  334. 


WiLiAM  Fychan  ap  Hywel  ap 
Sion,   325. 

WiLIAM    LlYN,     38,     42-3,     54-5 

131,  136,  139,  184,  207,  209, 
269,  305,  312,  322,  330. 

William  III,  150.  [39. 

William,  cwnstabl  Aberystwyth, 

William,  Fr.,  cler.  of  Llanllyfni, 

William,   H.,   137.  [335. 

William,  Robert,  of  Ceulan 
Goch,  22. 

William,  Robert,  y  Gof,  331. 

William,  Thomas,  of  Cwrt,  251. 

William,  Thos.,  o  Lanrwst, 
crydd,  21. 

William,  William  Sion,  23. 

William  ap  Owen  of  Pencraig, 
86.  [182. 

William  ap  Rhys  ap  Dafydd, 

William  ap  Sign  Wyn,  334. 

Williams  family  of  Ty  Fry, 
Anglesey,  pedigree  of,  202. 

Williams, ,  of  Dolaugwyn- 

ion,   loi. 

Williams,  Mrs.,  of  Treffos,  214 

Williams,  Rev.  David,  of  Blaen- 
Uynant,    196-8.  [285. 

Williams,  David,  of  Pwllypant, 

Williams,  Rev.  David,  of  Troed- 
rhiwdalar,  280. 

Williams, Edward  (1730),  325-6. 

Williams,  Edward  (lolo  Mor- 
gannwg), 47,  50,  70,  86,  134, 
137-9,  141,  143,  164,  188, 
206,   212,   214. 

Williams,  Edward,  of  Bettws 
Gwerfil  Goch,  23. 

Williams,  Rev.  Edward,  o  Dre- 
wen,    54. 

Williams,  Rev.  Edward,  of  Os- 
westry, 282. 

Williams,  Mrs.  Eleanor,  mother 
of  Sir  John  Williams,  191. 

Williams,  Rev.  Ehezer,  71. 

Williams,  Mrs.  Elizabeth,  of 
Llanspyddyd,    170. 

Williams,  Ellis,  of  Llanuwch- 
llyn,   no,  328,  335. 

Williams,  Francis,  57. 

Williams,  Griffith  (Gutyn  Peris), 

51.  53-4- 
Williams,     Griffith,     Dean     of 

Bangor  and  Bishop  of  Os- 

sory,    291. 
Williams,  Henry,  "  minister  of 

the  Gospel,"  275. 
Williams,   Humphrey,    248. 


38o 


National  Library  of  Wales 


Williams,     Huw     (Hywel     ap 

Gvvilym),  233. 
Williams,    Rev.    J.,    of    Llan- 

debie,  164. 
Williams,  J.  LI.,  Coed  Mawr,  47. 
Williams,  John,  (Ab  Ithel),  51. 
Williams,    John,     of     Coed    y 

Danas,  313. 
Williams,  Rev.  John,  of  Llan- 

rwst,    75-7,    79,    91,     109, 

193,  199,  232-3. 
Miscellaneous   papers,    232-3. 
Williams,  Rev.  John,  of  Panty- 

celyn,    loi— 2. 
Williams,  John,  of  Plasybrain, 

36.   143- 
Williams,    John,   of   Rhwng   y 

Ddwyryd,   Dolbenmaen,   5. 
Williams,  John,  Archbishop  of 

York,  215. 
Williams,  Sir  John,  Bart.,  62, 

73-4,  102,  105,  127-8,  157, 

191-3.   235,   263,   269,   291, 

299.  [99. 

Williams,    Rev.    John,    LL.D., 
Williams,    John,     student     at 

Lady  Huntingdon's  College, 

Trevecca,  1791,  191. 
Williams,  Lumley,  204. 
Williams,  Miss  M.  J.,  of  Aber- 

pergwm  (1838),   298. 
Williams,  Rev.  Morris  (Nican- 

der),  98. 
Williams,    Moses,    48,    86,    98, 

102,  145-6. 
Williams,  Nathaniel,  of  Golden 

Grove,   197. 
Williams,  Owen  (Owain  Gwyr- 

fai),   of  Waunfawr,   29,   47, 

49-51,  60,  62. 
Williams,  Owen,  of  Llanddein- 

iolen,  215. 
Williams,    Rev.    P.,    Vicar    of 

Bangor,     1 79-,     inscription 

on  children's  grave,   76. 
Williams,  Peter  (Pedr  Mostyn), 

99- 

Williams,  Rev.  Peter,  of  Car- 
marthen, 183,  206,  261. 

Williams,  Rev.  Peter,  D.D.,  of 
Llanbedrog,  90. 

Williams,  Rev.  Peter  Bayly, 
47,  49,  51,  218. 

Williams,  R.,  260. 

Williams,  R.,  of  Fron,  134. 

Williams,  R.  E.,  of  Bodwenni, 
146. 


Williams,  Richard  (1711),  206. 
Williams,  Richard  (1770),  5. 
Williams,  Ristard,  296. 
Williams,  Rev.  Rob.,  265. 
Williams,  Robert,  77-8. 
Williams,  Robt.  (1775),  88. 
Williams,   Robert,    (Robert  ab 

Gwilym   Ddu),    128,    241. 
Williams,  Sir  Robert,  of  Nant, 

(1796),  215. 
Williams,    Rev.    Robert,   Vicar 

of   Llangadwaladr,    80. 
Williams,   Rogger,   273,   275. 
Williams,  Rev.  Rowland  (Hwfa 

Mon),  203,  285. 
Williams,  Rev.  St.  George  Arm- 
strong, 26,  183. 
Williams,  Rev.  Samuel,  rector 

of  Llangynllo  and  vicar  of 

Llandyfriog,  4,  94,  98.  [271. 
Williams,  Rev.  T.,  of  Brecon, 
Williams,   Rev.  T.,  of  Llaneg- 

wad,   271. 
Williams,    Taliesin    (ab    lolo), 

catalogue  of  Welsh  MSS.  in 

the  library  of,   106. 
Williams,  Thomas  (letter  to  E. 

Jones),  140. 
Williams,    Thos.    (Thomas    ap 

William),    of   Trefriw,    312, 

332. 
Williams,     Thomas,     of    Coed 

Cochion,   233. 
Williams,  Thomas,  of  Gwaelod- 

ygarth,  Merthyr  Tydfil,  285. 
Williams,  Thos.,  of  Llanfigan, 

Brecs.,  282. 
Williams,     Rev.     Thomas,     of 

Mynyddbach,   276. 
"  Proffesion  "    (1735),    277. 
Williams,     Thomas,     of    Taly- 

bont,   Carnarvonshire,    71. 
Williams,  Thomas,  of  Ty  New- 

ydd,  Llanrhaeadr,  242,  244, 

246. 
Williams,  William,  of  Eglwys- 

fach  (1656),  317. 
Williams,  Sir  William,  of  Glas- 

goed,   205.  [217. 

Williams,   Wm.,   of  Llandegai, 
Williams,     Rev.     William,     of 

Llysfaen,  aft.  of  Llanelian, 

269. 
Williams,     Rev.     Wilham,     of 

Pantycelyn,  loi,  192,  288. 
Williams,  Rev.  Wm.,  of  Truro, 


Additional  Manuscripts — Index 


381 


Williams,  William,   Yscwier,  a 

Gweinidog    yr    Efengyl    yn 

Aberteifi,    64—5. 
Williams's  Bounty,  Dr.,  list  of 

recipients,  289. 
Willis,  Browne,  145. 
Wilson,    Richard,    englynion 

beddargraph  (Talhaiarn), 

204. 
Windham,  Rt.  Hon.  Wm.,  200. 
Windmill,  horizontal,  95. 
Window  taxes,  1767,  35. 

WiNNINGTON,   E.,    194. 

Winstanley, ,  of  Manches- 
ter, bookbinder,   291. 

Winter,  by  Jas.  Thomson,  114. 

Wood,  Anthony,  121,  170. 

WooTTON,  Lady,  210. 

Worcester,  Marquis  of,  7. 

WoRTHiNGTON,  Rcv.  J.,  of  Llan- 
rhaeadr,  271. 

Wrexham,  210,  279. 
Belfry,  181,  296. 
Church,  144. 
Dissenting   Burying    Ground, 

epitaph,   174. 
Older  nonconformity  of,  (Pal- 
mer),  174. 

Wright,  Thomas,  F.S.A.,  74. 

Wroth  family,  pedigree  of,  279. 

Wroth,  Rev.  William,  120. 

Wyburton  church,  114. 

Wyn,    Robert,   of   Bodysgallen, 

51- 
Wyn,  William,  of  Llanfair,  42. 
Wynn,  Foulk,  of  Nantglyn,  188, 

189. 
Wynn,  John,  of  Bodvel,  37. 
Wynn,  Sir  John,  of  Gwydir,  56, 

60,  73-4,  234,  291. 
Memoirs,   73. 
Wynn,  Sir  Owen,  60. 
W^ynn,  Sir  Richard,  60. 
Wynn,  Robert  (1601),  300. 
Wynn,  Sir  Thomas,  236. 
Wynn,  William  Sion,  269. 


Wynne  of  Coetgae,  genealogi- 
cal data  relative  to  the 
family  of,  34.  [32. 

Wynne,  Edward,   of  Bodewryd, 

Wynne,  John,  o  Gomein,  313. 

Wynne,  Sir  John,  of  Wattstay. 
204. 

Wynne,  R.  Pierce,  36. 

Wynne,  R.  W.,  of  Garthewyn, 
136,  260. 

Wynne,  Robt.  (?  of  Gwyddel- 
wern),  328,  330. 

Wynne,  Robt.,  of  Nantglyn, 
(1656),  317. 

Wynne,  alias  Whyte,  Row- 
land,  III. 

Wynne,  W.,  of  Mold,  256. 

Wynne,  Sir  Watkin  Williams, 
203,  206,  231-2,  261,  265. 

Wynne,  William,  History  of 
Wales,  49. 

Wynne,  Col.  Wm.,  of  Dyffryn 
Melai,  189. 

Wynne,  Rev.  William,  of  Llan- 
gynhafal,  23,  48,  54,  206, 
233-4,  264,  271,  335. 


Yardley,  Ven.  E.,  Archdeacon 

of  Cardigan,  271. 
Ynysmaengwyn,   320. 
York,   Archbp.  of,  feast  given 

by,    1470,   33. 
Yorke,  Phillip,  of  Erddig,  198, 
Young,  Thomas,  167.  [215. 

YSBYTTY   YsTWYTH,    27 1. 

Ystori  Culhwch    ac  Olwen,  87. 
Ystorya  de  Carolo  Magna,   80. 
Ystradfellte,  169. 
Ystradgynlais,  169. 
Ystrad    Meurig    Library,    ac- 
count of,   78. 
Yvain,  338. 


Zouche,  Edw.  la.  Baron,  45. 


Five  hundred  copies  of  this  work   were 

printed  at  the  private  printing  press 

of  the  National  Library 

of  Wales,    1915--21. 


UNIVERSITY  OF  CALIFORNIA  LIBRARY 

Los  Angeles 
This  book  is  DUE  on  the  last  date  stamped  below. 


lliAY211§^ 


Form  L9-42m-8,'49(B5573)444 


THE  LIBRARY 
ENiyERSITY  OF  CALIFORNIA 

LOS  ANGELES 


z 

6621 

AlUUc 

v.l 


3  1158  00879  4215 


UC  SOUTHERN  REGIONAL  LIBRARY  FACILITY 


AA    001  165  385    4 


1  X  "T* 


.,  'V