Google
This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scannod by Google as pari of a projcct
to make the world's books discoverablc online.
It has survived long enough for the Copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to Copyright or whose legal Copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discover.
Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from the
publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken Steps to
prcvcnt abuse by commercial parties, including placing lechnical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
+ Make non-commercial use ofthefiles We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrain fivm automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's System: If you are conducting research on machinc
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of text is helpful, please contact us. We encouragc the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout this projcct and hclping them lind
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in Copyright varies from country to country, and we can'l offer guidance on whether any speciflc use of
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search mcans it can bc used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe.
Äbout Google Book Search
Google's mission is to organizc the world's Information and to make it univcrsally accessible and uscful. Google Book Search hclps rcadcrs
discover the world's books while hclping authors and publishers rcach ncw audicnccs. You can search through the füll icxi of ihis book on the web
at |http: //books. google .com/l
Google
IJber dieses Buch
Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Realen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im
Rahmen eines Projekts, mit dem die Bücher dieser Welt online verfugbar gemacht werden sollen, sorgfältig gescannt wurde.
Das Buch hat das Uiheberrecht überdauert und kann nun öffentlich zugänglich gemacht werden. Ein öffentlich zugängliches Buch ist ein Buch,
das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch öffentlich zugänglich ist, kann
von Land zu Land unterschiedlich sein. Öffentlich zugängliche Bücher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles
und wissenschaftliches Vermögen dar, das häufig nur schwierig zu entdecken ist.
Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei - eine Erin-
nerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat.
Nu tzungsrichtlinien
Google ist stolz, mit Bibliotheken in Partnerschaft lieber Zusammenarbeit öffentlich zugängliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse
zugänglich zu machen. Öffentlich zugängliche Bücher gehören der Öffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hüter. Nie htsdesto trotz ist diese
Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfügung stellen zu können, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch
kommerzielle Parteien zu veihindem. Dazu gehören technische Einschränkungen für automatisierte Abfragen.
Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien:
+ Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche Tür Endanwender konzipiert und möchten, dass Sie diese
Dateien nur für persönliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden.
+ Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgendwelcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen
über maschinelle Übersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchführen, in denen der Zugang zu Text in großen Mengen
nützlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir fördern die Nutzung des öffentlich zugänglichen Materials fürdieseZwecke und können Ihnen
unter Umständen helfen.
+ Beibehaltung von Google-MarkenelementenDas "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information über
dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material über Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht.
+ Bewegen Sie sich innerhalb der Legalität Unabhängig von Ihrem Verwendungszweck müssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein,
sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafürhalten für Nutzer in den USA
öffentlich zugänglich ist, auch für Nutzer in anderen Ländern öffentlich zugänglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist
von Land zu Land verschieden. Wir können keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulässig
ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und überall auf der
Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben.
Über Google Buchsuche
Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugänglich zu machen. Google
Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bücher dieser We lt zu entdecken, und unterstützt Au toren und Verleger dabei, neue Zielgruppcn zu erreichen.
Den gesamten Buchtext können Sie im Internet unter |http: //books . google .coiril durchsuchen.
UV
(/>
f •
Codex
diplomaticus et epistolaris MoravisB.
Urkunden -Sammlung zur Geschichte Mährens,
Im Auftrage des mAhrlschen Landes-Aossehasses,
herausgfe^eben von
P. Ritter v. Chlamecky,
und redigirt von ^
Joseph Chytil.
Siebenten Bandes (1334 — 1349)
L Al»theUiiiig (Bog. 1 — 65.)
ßrfinn, I8S8.
In Commission bei Nitsch & Grosse.
Gedrurkl in Georg Ganti*» ty pographiache r Anstalt.
Anmorkllll^. Obiger Titel wird beim Erscheinen der II. Abtheiluug, die mit dieser I. Abtheilung einen Btind, und zwar "
den VII. bildet^ vom Buchbinder gegen denjenigen Titel umzutauschen sein, welcher mü der II, Äbtheilung
und mU der Vorrede, Regesten und Register für den VII, Band herausgegeben werden wird,
STANFORD
LIBRARIES
1.
Johann^ König von Böhmen^ gibt dem Hartnid von Liechtenstein Nikolsburg als Vergütung
für die ihm geleisteten Dienste das Schloss Maidberg mit Tracht^ Wistemitz und Paulow
m Lehen. Dt. Lucemburg des achten Tages nach dem Obristen Tage. (13. Jänner) 1334.
il^ir Johanns von Gottes Gnaden König zu Böheim und zu Pohlen, und Graff zu
Lucemburg, thun kund zu einer ewigen Gedfichtnuss allen den, die diesen Brieff ansehend,
oder hörend lesen. Wann wir nach Gott und Recht das bedencken, dass Wir die, an
den Wir treue und stete Dienst haben fanden, und die Ihr Leib und Gut für Uns und in
Unserm Dienst dar haben geleget, und allezeit seyn bereit darzulegen, genfidiglichen fürziehen
und ihnen hellTen, und rathen sollen, als das billich ist, darum dass andere Leuthe dar
abbilde nehmen, und Uns auff solche Hoffnung desto gern ihr Treu und Unsern Dienst
allezeit thun, und erzeigen; Nu ist es also vorgekommen, dass der E^dlmann Herdneid von
Liechtenstein, Herr zu Nikoispurg, Unser Lieber Getreuer zu Unserer grossen Nothdurfft
gegen Unsern Feinden, zu der Zeit und Unser Feind waren, die König von Ungern, und
von Crackau, darzu die Herlzogen von Oesterreich, Uns hat gedient getreulich mit Leib
und mit Gut, mit seiner Vesten, und mit aller seiner Macht, also und in der Masse, dass
Er diss allzugrossen Schaden genommen und empfangen hat, absonderlich von denselben
Unsern Feinden, und auch einem Theil von Uns selbs her, und leithen, bekennen Wir,
und seyn dess wohl unterweiset, dass den vorgenannten Herdniden alles sein Erbe und
Gut verhert, verderbet, und verbraud ward. Nu wollen Wir desselben Herdniden von Liech-
tenstein Dienst ansehen, und den vorgenannten Schaden wiederlegen, und Ihm den aussi:ichten
also genädiglich, dass er von Uns und in Unsern Dienst zumahl nicht verderbe. So verleihen
Wir Ihm und seinen Erben zu teutschen Recht ewiglich. Unser Hauss zu dem Maydberch
in Merhem, dass da leit auff dem Wasser Tey genannt, mit den Marcht zu Tracht, und
unter den Gärtnern, mit dem Dorff zu Wistanitz, und mit sambt der Dorffschafft zu Wistanitz,
das Dorff zu Paulow, das Dorff zu Stahmitz, und mit allen den Mühlen die dazu gehörend,
und auch mit Mtihlstegen, sie seyen gestifftet oder ungestifftet, und besonderiich mit den
Kirch-Lehen und Weinwachs, die jetzund da ist, oder hernach gestifftet, und gepflantzet
wird, und mit allen den Nutzen und Gülden, die zu den vorgenannten Gütern gehörend,
und gehöret haben, wie die genannt seyn, oder wo sie gelegen seynd, und bei Nahmen,
1
mit Aeckeru, Waiden, Wisen. Tlialen, und Borgen. Busclien, Hayden, Plagen, Wassern,
Weyern, Viscliereyen, Gerichlen. Zollen, Mütlieii, FrejTing und Gemainleicli, mit alten dem,
dass darzu vun alter Uns gehört hat, uder wie die genannt sind, zu besitzen, zu behalleB,
und zu Nutzen in teulschen Recht, als van aller Recht und Gewolmlieit ist. also bescheidenllicli,
dass der vorgenannt Herdneid von Liechtenstein und sein Erben, Uns, L'nseni Erben, davon
als ein verleheuler Mann getreu seyn und dienen sollen. Wir sollen auch und Unser Erben
Ihn und sein Erben an aller statt, und gegen allermSnniglich vertheidigen und versprechen,
als Herrn Ihre Mann. Er soll auch und seine Erben gegen allen den, die hinlor Hin icht
zu klagen hätten, vor niemand ander, wenn vor Vn$ und Unsern Erben und Nachkomm-
lichen. Königen zu Böbcimb, und MarggrafTen zu Merhern zu Recht stehen, von demselben
Lehen, und vor keinen Land -Richter. Es ist auch besonderlich aussgenommen, dass der
vorgenannt Hardneid von Liechtenstein und sein Erben mit Unser und Unserer EHilmi Hand,
das vorgenannt Hauss Maydherch, mit allen den. dass darzu gehört, und vorbenunnt ist,
versetzen. verkaulTen. verwechseln mögen, cb Ihn dess Notb wurd, und dnrlTl geschehen
in dem Recht, und vorgeschrieben steht, doch nur inner Landes zu Doheim und zu Merhern,
wem sie wollen. Und dass die vor^iDschrieben Red und Sach alle stet und gsnlz blgih
so geben Wir Ihn diesen gegenwärtigen BrielT, versiege!! mit, Unsern grossen Insigel
einer l'hrkund lier Wahrheit. Das ist geschehen zu Luceniburg. da man zehlt von Cbl
Geburt üreyzchenhundert Jahr, und darnach in dem Vier und Ore> ssigsteu Jiihr, dess acbtcv
Tages nach dem Ohrislen Tag.
(Wunnbraiid Collcutonfo Genoiluifiirs liistiirnii ox Hi'iliivy iiiditor. Aii^ilnu
3.
Markgraf luirl ienltiliyet itle rum hriitrge Johann dem Mitmischeiihen Ulrich run Ke.aaing
gencheukle Vesle Womic mit den Dörfern Womic und Bukoiraii. Dl. Fraf/re VIU. f{c
Febriforii (25. JiuiiierJ t33i.
i^os Kan)lus . . üoniini Regis Boemie Printogenitus. Murchio Morauie. Vniuersis pre-
senles literas inspecturis presontibus et Tuturis volumus fore nutum. Quod sicut, Serenissimtu
irredictiis . . Dominus Boemie Rex, Genitor nosler carissrmns lideli suo et nosiro, dileclo Vlrico
de Kesgink, pincernc Curie suc. propter sua grata, fidelia, et accepta seruicin, que sibi et
nobis, indesineuter impendil, Municionem et VilJas Ümicz et Bokwan dictas suo et nosiro,
uc . . suceessonini suonmi Regum Boemie nomine, omni Jure et vtilitatihus. ac pertinencijs
vniuersis, tarn ad municionem, quam nd villos predlctas. pertinentibus, quibus, ad i'uni et
ad nos, atque predecessoros nostros, spectahanl. Officio pincorne. pcrpetue annectena, com
dtidil et donauit, literisqac Maicslatis sue Regie patenlihuK, robnrauit, per ipsum M
et Heredeg suos habendes, lencadus, vlifruendas. et Jure Hereditario ac proprietario,
impoticione, et contradiccionc qnurumlibct perpeluis tempuribus, pacUice pussidcndas.
vtilenlcs, prefslus, Vlricuin et heredes suns, nosiris lemporibus, in predicüs dunaci(
gmcijs et Juribus manutenere et fouere, predictas donaciones, Jura et gracias, eidem Vlrico
et . . heredibas snis sicut predicitar factas^ approbamus, ratificamus, et gratiricamus, ac ratas
et gratas et firmas habere et esse, temporibus perpetuis, volentes, eas tenore presencium
coinprobamus, Mandantes, sub districta precepcione, Vniaersis et singulis, Capitaneis . . Game«*
rariis, Subcamerariis, Of&cialibus et Rectoribus nostris, qui nunc sunt, uel qui fuerint pro
tempore, vt prefatos Vlricuoi et heredes suos, in pretactis donacionibus, gracijs et Juribus
eis concessis et datis, non debeant. nee presumant impedire, molestare, seu aliqualiter^
aggrauare. Harum serie et testimonio literarum quibus sigillum nostrum duximus appondendum.
Datum Präge Anno domini Miiiesimo Trecentesimo Tricesimoquarto. YIII. Kalendas Februarij.
(Orig. auf Pergtiment mit öinem grossen gut erhaltenen Doppelsigille im mähr, stand. Landes-
Archive unter den Privilegien Nr. 3.)
3.
Iflarkgraf Karl verspricht den Bürgern der Altstadt Prag, dass er durch volle zwei
Jahre von ihnen desshalb keine Steuer verlangen werde, weil sie seinem Vater, dem Könige
Johann, 2000 Schock Prag. Groschen zur Bezahlung der Schulden gegeben hatten. Dt. Prag®,
in crastino Purificationis b. Marie virg. (3.* Februar) 1334.
(Aus dem filtesten Buche des Prager Altstädter Archives p. 67 — 68. Abgedruckt bei Pelzel
K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. p. 8. n, VI. Böhmer Ad. II. S. 340.)
4,
Der Kontent des Nonnenklosters zu Kanitz tierkaufet dem Brucker Abte Johann und
dessen Konrente das Dorf Treskowitz (Stetendorf). Dt. Chunicz XIV. Februarü 1334.
In nomine domini Amen. Nouerint vniuersi presentes literas inspecturi, quod cum
nos Nicolaus miseracione diuina prepositus, Katherina Priorissa, Hedwigis Suppriorissa,
Totusque Conuentus Monasterij Chunicensis, Premonstratensis ordinis, Olomucensis dyocesis,
Discreto viro Benessio Judeo in Znoima et suis heredibus ex predecessorum nostrorum
contractibus in Trecentis Marcis Morauicalibus Grossorum Pragensium, sexaginta et quatuor
grossis eiusdem monete pro marca qualibet numeratis, debitores, et obnoxii teneremur, de
dicto et Arbitrio prouidorum virorum Stanislai ciuis Znoimensis, tunc iudicis iudeorum
ibidem et Hinshikonis Purchrauij castri nostri, qui inter nos, et eundein Judeum, Auctoritate
Regia arbitrati sunt, villam nostram Dirschowicz, que et Stetindorf dicitur cum omnibus
suis Juribus exceptis protunc laneis prout in sequentibus declarahitur, vendicioni duximus
exponendam, vt eiusdem Judei debitum et vsurarum voragines declinare possemus, Et quin
graciores pro tunc nobis non occurerunt emptores quibus de empcione dicte ville melius
faueremus, Venerabili in Christo fratri *domino Johanni Abbali Monasterij Lucensis prqpe
Znoimam et suo Conuentui, ordinis et dyocesis predictorum, Dictam villam noslram Stetindorf
de dictorum arbitrorum consilio et speciali licencia venerabilis patrisabbatis nostri domini
Stiborii Abbatis Syloensis Pragensis dyocesis, sicut in suis literis super hoc datis apparet,
1*
cum Omnibus suis pertinencijs, Juribus, vtilitatibus, ac prouentibus, pratis, pascuis, agris
cultis et non cultis, vnacum Curia nostra ibidem, et fundo laneorum ipsius curia quod Purchrecht
dicitur, et satis yemaiibus eiusdem, exceptis quatuor laneis, quorum duos dominus Salomon
Yiceplebanus iu Ywanschicz hereditario obtinet, et residnos duos quos tenet Vlricus famulus
noster diclus Australis clientaliter, pro Trecentis Marcis eiusdem ponderis et Monete, ^uas
vice et nomine nostro dicto Benessio Judeo in toto persoluit nostrasque literas dictum debitum
continentes nobis et nostro Monasterio liberauit, nos et fideiussores nostros ab impeticione
eiusdem Judei integraliter et in toto quitando, libere et voluntarie vendidimus Jure hereditario
in perpetuum possidendam. Transferentes in ipsum et conuentum predictos huius scripti
testimonio omne ius quod nobis in eadem competebat, aut competere potuit, tamquam in
legittimos possessores, Renunciantes omni excepcioni non dati aut non percepti precij, et
omni alij excepcioni que nobis in eadem villa competere poterit auxilio iuris canonici vel
ciuilis, Ipsosque facimus auctoritate presencium in possessione eiusdem, et in omnibus su*s
pertinencijs pociores, Promittentes ipsis snb ypotheca rerum nostrarum omni infra continuum
Triennium a data presencium secundum terre Morauie consuetudinem ipsam villam in toto
et singulis suis partibus exbrigare et euincere ab omnibus, si qui fuerint, impeticionibus, et
eam totaliter liberam reddere nostris laboribus et expensis, Infra quod Triennium, si ip'^am
villam diuino adiuti sulTragio reemere vcllemus, ad reuendicionem ipsius pro eadem summa
Trecentarum Marcarum dicti ponderis et Monete, cum omnibus suis disposiclonibus, perti-
nencijs et prouentibus, ac satis yemaiibus supradicte curie, prout superius scribitur, tenebuntur.
In cuius rei testimonium presentes literas scribi fecimus et Sigillorum nostrorum ac prouidorum
virorum Stanislai Ciuis Znoimensis et Hinschikonis Purchrauij nostri predictorum munimine
roborari. Acta sunt hec et data in Monasterio nostro Chunicensi predicto, Anno domini
Millesimo Trecentesimo Tricesimo quarto, XIV. die Mensis Februarij.
(Orig. auf Pergtiment mit IV wohlerhultenen Sigillen in dem Archive des Bnicker Klosters, im
m. St. Landesarchive Lit. H. n. 27.)
I
5.
Ml. Johann von Böhmen schenkt dem Pesek von Cerna wegen der von ihm gelei-
sleten Dienste unum laneum seu mansum agri liberum in Tscheaten an der Elbe. Dt. Lucemburg
10. April, 1334.
(Palacky über Formelbücher. 343. Böhmer. Ad. II. ad Rg. S. 336 n. 504.)
6.
Papst Johann XXII. ernennet den Wyiehrader Propst Johann zum Bischöfe ton OlmUtz.
Dt. Amnione^ IV. Idus Äprilis' (iO. April) 1334.
Johannes Episcopus Servus Servorum Dei dilecto filio Johanni Electo Olomucensi
Salutem et Apostolicam Benedictionem.
Volenles dudum ecclesie Olomucensi si tunc vacabat, vel quamprimum eam vacar»
contingeret de persona ydonea per sedem apostolicam provideri, ex hiis et aliis certis causis
rationabilibus que ad id noßlrum induxerunl animum provisiouein eiusdero ecclesie nobis et
eidem sedi ea vice duximus auctoritate apostolica specialiter reservandam, dilectis filiis
Capitulo ipsius ecclesie et aliis ad quos alias electio, poslulalio, vel quevis provisio AntisUtis
eiusdein ecclesie pertineret, ne ad electionem, postul^tionem , vel provisionein huiusmodi
procederenl quovismodo districtius inhibentes, ac decernentes extunc irrilum et inane si
secus per quoscumque quavis auctoritate scienter vel ignoranter super hoc contingeret
attemptari, postmodum aulem ad nostram deducto noticiam, quod eadem ecclesia per obitum
bo. me. Hynconis Episcopi Olomucensis, qui pridem in partibus illis diem clausit extremum
vacabat, Nos eidem ecclesie de pastore idoneo, ne diutine vacationis subiceretur incommodis
providere volenles, et ad te prepositum ecclesie Wissegradensis prope Pragam dirigentes
intuitum mentis nostre de persona tua duximus eidem ecclesie de fratrum nostrorum consilio
auctoritate apostolica providendum, te illi preficientes in Episcopum et Pastorem, tibique
administrationem eiusdem in spiritualibus et corporalibus plenarie committentes. Sane quia
litteras provisionis huiusmodi adeo celeriter ut expedit, tibi et eidem ecclesie habere forsitan
non valeres, nos cupientes tuis et ipsius ecclesie obviare incommodis, que propter diutinam
propra pastoris carentiam sustineret, tibi quod licet litteras dicte provisionis non habeas
uec osteudas usque ad sex menses a die date presentium computandos ad eandem ecciesiam
possis accedere ac ipsius et bonorum eins spiritualium et temppralium per te tuosque Vicarios»
of&ciales, procuratores, et ministros administrationem suscipere ac gerere. Contradictores
etc. nee non et dilecti filii Capitulum et vassalli et subditi eiusdem ecclesie tibi et eisdem
vicariis ofßcialibus procura toribus et ministris obedire teneantur, valeant et de ipsius iuribus
plenarie respondere, fei. rec. Bonifacii PP. YIII. predecessoris noslri et qualibet alia con-
stitutione contraria non obstante plenam tibi tenore presentium concedimus facultalem. Datum
Avinione IUI. Idus Aprilis anno XVIII.
(Aus dem Orig. Regeste Papsfs XXII. Jahr. XVIU. S. 217 Br. 1097, im VaticanischeB
Archive abgesehrieben Dr. B. Dudik.)
1.
Papst Johann XXIL erölfnet dem Kapitel und den Vasallen der Olmützer Kirche, dass
er den Wyiehrader Propst Johann als Bischof ron Olmütz bestätigt hat. Dt. Avinione
IV. Idus Aprilis (iO. April) 1334.
Johannes Episcopus Sft*vus Servorum Dei dilectis filiis Capitulo ecclesie Olomucensis
Salutem et Apostolicam Benedictionem.
Volentes dudum ecclesie Olomucensi etc. ut supra verbis competenter mutatis. Quocirca
discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus eundem Electum dictosque
Vicarios, officiales, procuratores , et ministros premissis non obstanlibus usque ad dictos
menses et extunc etiam postquam dictas litteras provisionis, ut est moris, exhibuerit reve-
6
renter et ilariter snscipere, ac eius monita et mandata efficaciter adimplere curetis; nlioquin
sententias quas ipse rite tulerit in rebeiles, ratas habebinius et faciemiis ad satisfactionem
condignam auctore Domino inviolabiliter observari. Datum Avinione lY. Idus Aprilis anno XVIII.
Item in enndem modum universis Vassallis ecciesie Oiomucensis usque in fme. Quocirca uni-
versitatem vestram rogamus, monemus et hortamur attente, per apostoiica vobiß scripta
mandantes, quatinus enndem Electum^ suosque Vicarios. officiales, et ministros honorificentia
debita prosequi studeatis, eonim sniubria monita et mandata suscipiendo ilariter et efficaciter
adimplendo, ac exhibentes eidem fideiitatis solitum iuramentum, consueta sibi prestare ser-
vicia, et de iuribus et redditibus eidem Elecio a vobis debitis plenarie respondere usque
ad dictum terminum^ et extunc etiam postqnam dictas provisionis litteras, ut est moris
ostenderit procuretis; alioquin etc. ut supra. Datum Avinione IV. Idus Aprilis anno XVIII.
(Aus dem Orig. Regeste Papst's Johann XXII. Jahr. XVIII. S. 217. Br. 1098. Im Vaticanischen
Archive abgeschrieben Dr. B. Dudik.)
8.
Der Seelauer Abt Ctibor ertheilt dem Kanitser Nonnenkloster die Bewilligung zum Verkaufe
de$ Dorfes Treskowitz an das Brucker Kloster. Dt. Syloe^ XXVIII. die Aprilis. 1334.
Aouerint vniuersi presentes literas inspecturi. Quod Nos Stiborius miseracione diuina
Abbas Syloensis, Pragensis dyocesis, Pater abbas Monasterij Chunicensis Considerantes dictum
Chunicense Monasterium pluribus debitorum ac vsurarum periculis inuolulum, quibus nuUo
remedio obuiari potuit, nisi per vendicionem alicuius hereditatis aut ville, cum res mobiles
non existerent, ad tanta et talia persoluenda, Venerabili in Christo fratri, domino Nicoiao,
preposito et suo Conuentui Chunicensi predictis licenciam donauimus vendendi villam in
Stetindorf, que et Dirskowitz dicitur, taliter quod precium ipsius in solucionem debitorum
sue ecciesie conuerteretur integraliter et in tolum, Quam villam Stetindorf venerabiiis in
Christo frater, dominus Johannes Abbas Lucensis. Oiomucensis diocesis, pro se et sua ecclesia,
de nostra special! licencin empcionis titulo comparauiU ac prepositum et Conuentum predictos
a Benessio Judeo in Znoima in debitis Trecentarum Marcarum argenti Morauicalis ponderis
grossorum Pragensium liberauit^ Et ipsis ab eodem Judeo litteras ipsorum dictum debilum
continentes, totalitär exbrigauit, vnde dicte ville vendicionem cum suis pertinencijs secundum
quod Privilegium de hoc confectum continet, auctoritate palerna qua fungimur approbamus.
Harum quas nostro Sigillo signauimus testimonio litterarum. Datum Syloe, Anno Millesimo
CCC^XXXIIIP. XXVIIF. die mensis Aprilis.
(Das Orig. auf Pergament mit einem ovalen Sigille in der Sammlung des Hofsecretärs J. J. H.
Czikan.)
Papst Johann XXIL überträgt dem Olmützer Bischöfe die Untersuchung des in der
Stadt Hradisch geschehenen Wunders und die Errichtung eines Minoritenklosters daselbst.
Dt. Arinione Kalendis Maß (1, Maj) 1334,
Johannes Eps. Serv. Servor. Dei Yenerab. Frairi .... Episcopo Olomucensi.salutem etc.
Magna Letitia fidelium cordibus afluenter innascitur, cum divine virtus omnipotentie mira
et miranda, plerumque vero iniracula sanctoriun meritis visibiliter operalur, unde fidelium
ipsorum fidei firmitas digno zelo devolionis incendilur, et igne acceuditur caritatis, debitumque
et meritorium opus eflicitar, cum pro donis celestibus eterne Magestatis numini temporalitar
offertur devote gratitudinis holocaustum. Ex tenore siquidem petitionis diiecti filii Nicholai
ministri provincialis fratrum Ordinis Minorum in Boemia et Polonia nobis oblate percepimus,
quod olim circa moderna teropora in die festivitatisbeati Francisci opidum Hiadicz — sie. in rubr. —
(Hraditz) tue diocesis per inimicos hostiliter yallatum extitit. lamque diclis inimicis per
muros transcendentibus incole dicti Opidi resislere non valentes ad ipsius beati Francisci
patrocinium confugerunt, moxque misericors Deus prefatos inimicos taiiter perterruit, quod
Dollus ipsorum arcum tendere vel gladium evaginare potuit, sed quasi amentes et ceQi
recessemut abinde. Quo quidem viso miraculo diiecti filii iudex et scabini predicti opidi
cum aliis eiusdem opidi incolis uoverunt ad honorem eiusdem beati Francisci locum in dicto
Opido construere, ac in eo fratres Minores dicti Ordinis coUocare. ]\ec non carissimus in
Christo filius noster Johannes Rex Boemie illustris .... predictis suum beneplacitum
prebuit, gratumque gerit ut ipsi fratres Minores collocentur in loco huiusmodi construendo.
Quare nobis dictus Minister huniiliter supplicavit ut huiusmodi votum exequicionem debitam
et optatam suscipiat dignaremur apostolici favoris impertiri presidium, et oportunara licentiani
elargiri. Nos igitur si premissa veritate nitantur merito in domino exultantes et cupientes
eiusdem ordinis salubris et felicis Status pro cultu divini nominis ampliando, et salute Chri-
sticolarum assiduum incrementum huiusmodi etiam supplicationibus inclinati fratemitati tue
per apostolica scripta comittimus et mandamus quatinus si predicta inveneris ita esse fratribus
dicti Ordinis recipiendi prefatum locum in eodem Opido, et in eo construendi Ecclesiam
seu Oratorium et alias necessarias ofGcinas et in ipso Cimilerium habendi. Nee non in
dicto loco fratres dicti Ordinis duputandi (sie) ad morandum in illo et Deo perpetuo serviendum
dummodo predictum Opidum sit sufficiens ad sustentationem duodecim fratrum Ordinis memorati,
plenam et liberam licentiam sine iuris preiudicio alieni apostolica auctoritate concedas, fe).
rec. Bonifacii PP. VIII. predecessoris nostri prohibente, ne locus de novo recipiatur a fratribus
Ordinum mendicantium absque licentia dicte Sedis faciente plenam et expressam de prohibitione
huiusmodi mentionem, et qualibet alia constitutione contraria non obslante. Datum Avenione
Kalendis Maji Anno decimo octavo.
(Aus dem Orig. Regeste Papst's Johann XXIL Jahr. XVIII. Br. 932 im Vaticanischen Archive
abgeschrieben Dr. B. Dudik. Eine Abschrift nach dem Orig. in der Boczek^schen Sammlung
Nr. 5272 im mähr, stand. Landesarchive.)
10.
Die Aeble ron Morimand und Eberach übersenden dem Kloster Maria -Saal in AllbrUnn
eine Abschriß des päpstlichen Indultes^ dass die Klöster des Cysten. Ordens in der Zeit
eines allgemeinen Interdictes den Gottesdienst doch nur bei geschlossenen Kirchenthüren
abhalten dürfen. Dt. am Kremserfindungstage (3. Mai) 1334.
tlohaunes Episcopus seraus seraoniin dei Dilectis filijsAbbati Gystercij ceterisque
Abbatibus et yninersis Gonnentibus Cysterciensis ordinis salutem et apostoHcam benediccionem . . .
Inter celeros Regolarinm ordinnm professores in dei ecclesia militartes iilud ordini vestro
et Yobis ad spirituales laudes asscribitur, Quod preter alia, per qne virtutum, domino gratum
Inpenditis holocaustain, libenter voces vestras cum reaerencia et deuocione debitis in diuinis
celebrandis officijs exaltatis, sperantes per hoc vocam vestramm organa velnt intenciones
gratas ipsi domino placitura. Exhibita si quidem nobis vestra peticio continebat^ quod omnia
generaiiter Monasteria et loca vestra sint in desertis locis et solitudinarijs, et a ceteris
hominibus segregata yt possitis liberalius vacare diuinis et per exaltacionem vocum, et inbilom
eordium deuotum inpendere domino famulatum, cum dininonim officiomm cultus ad mains
▼eatrum cedit solamen, et maiorem refeccionem yestris pariat animabus, nee voces vestre
andiri possint ab aliis in Nemoribus et desertis emisse, Nonnnil« Romani Pontifices prede-
cessores Nostri prerissis in specialem consideracionem addnctis, vobis et eidem Ordini per
apecialia privilegia indulserunt, vt tempore generalis interdicti liceret vobis in Monasteriis,
et locis vestris, interdictis et excommunicatis exciusis, alta voce diuina of&cia celebrare.
Cum autem per quasdam constituciones post dicta indulta a felicis recordacionis Bonifacio
VIIF et demente quinto, Romanis Poutificibus predecessoribus nostris editas huismodi dero-
getur, Et propter hoc oporteat vos in Monasteriis vestris tempore interdicti prefati diuinorum
auspendere organandi, et ab exaltacione vocum et iubilacionibus in diuinis decantandis
laudibus abstinere. Idque sicut asseritis magnam vobis turbacionem inducat, Et nonnlü
luuenes dicii ordinis efficiantur exinde, ad diuina officia desides et remissi. Nobis humiliter
supplicastis, vt proinde vobis super hoc, pro consolacione veslra, de benignitate apostolica
dignaremnr. Nos igitur ob spiritualium intuitum, studia quibus feruenter insistitis, votis vestris,
que sperandum est ex deuocionis fönte procedere, fanorabiliter annuentes, vestris in hac
parte supplicacionibus inclinati, auctoritate vobis presencium indulgemus, vt constitucionibus
eorunde n Bonifacij et Ciemen(is seu qualibet alia in contrarium, super hoc editis, nequaquam
obstantibus, liceat vobis in vestris Monasterijs taüter segregatis tempore generalis interdicti,
Januis clausis, et extraneis aliquibus non admissis alta voce diuina officia celebrare, dum-
modo causam non dederitis interdicto. Nulli ergo omnino hominnm liceat hanc paginam
nostre coucessionis et constitucionis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis
aatem hoc attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis dei et beatorum Petri et
Parti apostolorum eins se nouerit incnrsurum. Datum Auinione Kalendis Marcij, Ponliiicatus
nostri anno decimo. Datum per copiam sub sigillis venerabilium Patrum de Morimundo et
9
et de Eberaco, Monasteriorani Abbatum, Anno domini Millesimo Trecentesimo XXXUIP.
In die Inuencionis sancte Crucis.
(Orig. auf Pergament mit 2 Sigillen im Archive desselben Klosters, im m. st. Landesarchive
lit. B. n. 4.)
11.
Herzog Nikolaus ton Troppau erkläret ^ dass er den in Seifersdorf gelegenen und dem
Welehrader Kloster gehörigen Teich toieder hergestellt habe. Dt. in Grcetz^ IV. Nonas
Maß (4. Mai) 1334.
iMos Nicolaus dei gracia dnx Oppauiensis ad yniuersoram presencium ac füturorum
noUciam presentibus volumus deuenire Quod cum inter Religiosorum yirorum Conuentus
Monasterij Welegradensis viila Sifridezdorff nuncupata in terra nostra sita, Piscina esset
rupta et destructa, que ipsorum vsibus ab annis pluribus deseruiuit et iam non pauco tempore
extitit desolata, nee ob ipsius Monasterij inopiam yaluit tanto tempore reformari, Nos diuina
tacti monicione compacientes ipsi Monasterio ob salutis nostre remedium de ipsius tamen
Conuentus consensu ipsam piscinam cepimus et reformauimus proprijs laboribus et impensis
ipsamque momentis vile nostre nostiis vsibus vsurpantes ad vitam duntaxat vnius ac solius
persone nostre. Post cuius curriculum inmediate omni nostrorum heredum ac successorum
semoto impedimento Juribus eorum ac condicionibus non obstantibus quibuscumque ipsam
piscinam cum omnibus Juribus suis prius habitis memorato Monasterio possidendam libere
deputantes, hoc presertim lucidius exprimentes ne, quod absit, heredes ac posteri nostri
queant quocumque ausu inpensas in dicte piscine reformacione et labore factas ab ipso
monasterio requirere vllo modo. Addicimus eciam vt in obstaculo dicte piscine si eis piacuerit
habeant libere pro libito molendinum. Ne ergo dictum monasterium nosti^m post decessum
per heredes vel successores nostros quoslibet irustretur iurisdiccione sua, aut incomoda in
eadem piscina aliqua paciatur in nostre camere dispendium et grauamen damus ipsi Monasterio
Conuentuique suo nostras patentes literas Sigilli nostri maioris munimine roboratas in testi-
monium super eo. Datum in Grecz Anno domini Millesimo Trecentesimo tricesimo quarto
Nonas Maij.
(Vidim. Abschrift vom J. 1402, im Archive desselben Klosters, im mähr, stand. Landesarchive
Lit. A. n. 12.)
12.
Der k. böhmische Unterkämmerer Wilhelm ton Landstein schlichtet über Auftrag des
Markgrafen Karl den Streit zwischen den Schoppen und Bürgern ton Iglau. Dt. IglaticB^
sabbatho post Ascensionem Domini (7. Mai) 1334,
lHos Wilhelmus de Lantstein Regni Boemie Subcamerarius, Constare volumus tenore
presentium vniuersis, Quod nos de mandato et auctoritale domini nostri Magnifici principis,
2
JO^
domini Kanili, marchionis Morame, primogenitt domini nostri, Serenissimi Regia Boemie,
nobis specialiter concessis in Iglawiam ciuitatem venientes dissensiones, qnerelas et quaslibet
rixas, quas ibidem super diuersis materiis a Juralis predicte ciuitaUs tunc tempore ex parte
vna, et ciuibus parte ex altera audiuimus commnnibus et cognouimus beniuoie terminauimus
et expediuimus, habentes liberum arbitrium utriusque partis, de ipsorum libera et spontanea
Yoluntate, Ita quod inter partes easdem mediuBi amicabile fecimus et ciues ipsos ac Juratos
nostro arbitrio pronunctiato ad concordie plenam reduximus vnionem, Ita quod deinceps,
nullus ipsorum super eisdem contenlionibus excessibus pro tunc coram nobis propositis, de
alio quicquam debet uel poterit querulari, In cuius concordie testimonium presentes iiteras
fieri fecimus nostri Sigilli munimine roboratas. Datum in Iglauia, anno domini Miiiesimo
Trecentesimo Tricesimo quarto, Sabato post Accensionem domini.
(Aas dem Orig. mil einem Rosenbergschen Sigille im Iraner Stadtarchive abgfeschrieben
A. Boczek. S. P. R. v. Chlunecky, Regesten der Archive im M. Mähren. S. 15. Nr. 20.)
13.
Puia con Aujezd schenket dem Nonnenklosier zu Daubraumik das Patronat über die Kirche
in Aujesd. DL die S. Stanislai (7. Mai) 1334.
In nomine domini amen« Nouerit igitur presencium communitas necnon futurorum,
ad quos presens scriptum fuerit deuolutum, Quod nos Poto dictus de Vgizd consorsque nostra
Margareta ceterique heredes nostri matura deüberacione faabita collacionem Ecclesie in Vgizd
sitam, quam iure patronatus hereditarie per' spacium longeui temporis rite et racionabiliter
possedimus et possidere debuimus, ob remissionem peccatorum nostrorum et redempcionem
animarum nostrarum, seu predecessorum nostrorum Monasterio sancte Crucis ac Religiöse
domine Eufemie ^batisse in Dubranik totique conuentui ac earum successoribus libere
damus et collacionem antedicte Ecclesie resignamus. Vt predicti Moaastery sanctimo&iales
omni iurisdiccione, qua ipsam Ecclesiam tenuimus, exclusa qualibet condicione erroris ipsam
Ecclesiam pleno iurepatronatus possldeant et conferant pro suo libito voluntatis, Adlendentes
quod pietatis viscera in Religiosis demonstrantur, cum caritatis opera per eos exercentor.
Cupientes saluti animarum nostrarum vtilius prouidere et participium in presenti et futuro
omnium bonorum optinere, graciam quam ad predictum ordinem babuimus firmitatem susce-
pimus, ita vt quilibet ex nobis tamquam vna ex eis coram altissimo in retribucione conputetur,
Desiderantes vt nomina Carorum nostrorum in Kaiendario ipsorum scribantur, et in anniuer-
sarijs cum vigilijs et missarum solempniis memoria peragatur, Et ne nostre collacionis donacio
alicuius obieccionis stimulo possit infringi, ob hoc presentis pagine seriem appensione sigilli
nostri necnon dominorum subscriptorum videlicet domini Wznate de Lompnicz, necnon iilii
eins domini Tassonis ac domini Jenczonis dictis de Lompnicz fecimus communiri. Datum
anno Domini Miiiesimo CGC^ XXXIV^ in die sancti Sdanizlay martiris gloriosi.
(Das Orig. auf Pergament mit IV kleinen wohleriialtenen Sigillen im Archive der k. Stadt
Brunn, 0. II. n. 13.)
11
14.
Markgraf Karl bestätiget dem Welehrader Kloster das Gericht in Gross-N6möic. Dt. Pragcb
die XIII. Maß 1334.
JHlLarolns domini nostri • . Regis Boemie Prixnogenitiis, Uarchio Morame, Religioso
viro . . Abbati et • . Conuentai Monaslerii Weleliradensis deuotis nostris dilecUs Sahitem
et omne bonum, iQfomati fide digna nonnulloriim fideliuai nostrorum docbriHa vos et vesbrum
Konasterium a longe retroactis temporibus cuius inicij itel contrarij memoria noii existit
esse et fuisse in paciflca possessume Judicatus cum exereicio et Baylya meri et mixti imperij
ac ^adij potestate in facinorosos et reprobos tenendique furcam et Cippum ac aliofum
iurium in Nemczicz magno, super quibus literas dkuauni . . patris nostri coofirmatorias babuisse
dignoscimur, qaod demum casa fortuitu vos anno proxime preterito constat damp&ose per-
didisse ipsum Judicatum ac gladij exerciciiutt eimi farca et Cippo miln teaendis et exercendis
licile et libere yobis et vestro Monasterio aprobamus, concedimus,. et coniuriBaouia tenenda,
habenda, regenda^ possidenda, et gubemanda commode et per onnia sicüti retroactis tem-
poräus soliti estis et fuistis ipsie et aliis iuribus yti quomodoiibet et gaudere, Mandamus
igilur vniuersis et singoUs . . Baronibus, Pnrcbrauijs, Of&cialibus, Judicibus, et ceteris nostris
fidelibus^ presentibus et futuris, Quatenus vos et dictum vestrum Monasterium super predictis
Juribus non molestent, inquietent, uel perturbent, nee molestari, inquietari ab alijs permittant
aliqualiter uel turbari, Indignacionem nostram et penas graues, pro nostro motu iniligendas,
irremissibiliter incursuri, In quorum testimonium atque robur presentes conscribi et nostri
sigilli munimine iussimus communiri, Datum Präge anno domini M^ CCC^ XXXIY^ die
XIIL mensis Maij, Indictione secunda.
(Aus dem Cod. Ms. des XIV. Jahrhund. Fol. 46 im Archive desselben Klosters, im m. st*
Landesarchive.)
15.
Markgraf Karl bestätiget den durch seinen Kanzler Nicolaus von Brunn in dem Stritte
des Doxaner Nonnenklosters mit den Bürgern eon Leitmeritz bezüglich der königl. Steuer
gefällten Ausspruch. Dt. in castro Pragensi^ die XVIII. Maß 1334.
t^arolus domini nostri . . . regis Boemie primogenitus, marchio Moravie, religioso
viro, preposito nee non conventui monasterii sanctimonialium in Docbczan, devotis nostris
sincere düectis, salutem felicem. Finem litibus et controversiis imponere cupientes, ne in
mortales in judiciario strepitu videantur, ecce pridie et heri causam, que inter tos parte
ex una, et . . cives Luthomericenses ex altera, diutias agitata dinoscitur, tenoremque et
yigorem privilegiorum vestrorum et ipsorum civium, que sibi ad invicem super solutione
beme regalis non parum contrariari perhibentur, bonorabili viro Nicoiao de Brunna, can-
cellario nostro^ commiseramus diligentius cognoscenda. Ipse namque examinatis prefote
cause meriiis ae privilegiorum ipsorum teuere lecto, auscuUato strictius et perlecto, de
2*
12
matura sua deliberatione pronuntiaYit ac diffinitive prolocutns est coram nobis et cnrie
nostre proceribus, dictam civitatem Lutbomericensem vobis et vestro monasterio debere
teneri et rationabiliter obligari presentem bernam et alias regales bernas de omnibas et
singulis bonis, possessionibus et prediis, que a dicto vestro monasterio tenent, possident
quomodolibet ^t habent, dare et persolvere eidem monasterio dumtaxat et non alii homini
vet persone. Nos vero ejasdem cancellarii nostri pronontiationem utpote justam, eqnam
et rationi consonam, approbamns, ratificamus, gratificamus et con&rmamus, ac ratam, gratam,
firmam et invioiabil'em volnmus irrefragabiliter perpetuo permanere, diffinientes, sanctientes
et nostro decementes decreto, quod prefati . . cives Luthomericeiises dictas vestras possessiones
et predia possidentes, presentem et alias bernas dicto vestro monasterio et vobis debeant
et teneantor de cetero exsolvere et dare omni exceptionis et cavillationis obstaculo penitos
procul motis, mandantes prefatis . . clvibus, quatenus hujuscemodi nostraiti diffinitionem,
atque constitutionem inviolabiliter debeant et teneantur irrefragabiliter observare, indignationem
nostram et poenas, pro nostro motu infligendas, si contra attemptare presmnpserint, irre*-
missibiliter incursuri. In quorum omnium testimoninm atque robur presentes literas conscribi
et nostri sigilli patrocinio jussimus communiri. Datum anno domini millesimo, trecentesimo
tricesimo quarto, feria quinta die XVIIL mensis Maji« indictionis secunde, in Castro Pragensi.
(Das Orig. auf Pergament mil dem wohlerhaltenen Sigille in der k. k. Universititsbibfiothek
zu Prag.)
16.
Nikolaus, Herzog ton Troppau, schenket das Patronat über die Pfarrkirche in Jägemdorf
dem deutschen Orden. Dt. Pragce, die SS. Trinitatis (22. Mai) 1334.
In nomine domini amen. Inter curas continuas, quibus Aula nostri pretorij estuans
agitatur, illud nos angit potissimum, illud nos precipue compellit, ad illud maxime diri-
gimus aciem mentis nostre, huic solerti studio insistimus et vacuamus, qualiter animabus
felicis recordacionis olim nostrorum Progenitorum ac Liberorum nostrorum tam presenti
quam future saluti accepti operis suffragio succuramus, animaduertentes igitur, quod inter
omnia charitatis opera hoc primum opus sit, Regi regum placabile et acceptum, si cultus
ipsius per ministros, qui postpositis huius seculi Vanitatibus mundo corde et casto corpore,
sibi ac gloriose Matri sue obsequi desiderant, augmentetur, per eos enim tam uiuorum
quam mortuorum frequens memoria soUicito studio celebratur, cum ergo Ordo ac fratres
Religiosorum Virorum dominorum Cruciferorum de Domo Theutonico Uospitalis S. Marie
Jerosolimitane nobis et Predecessoribus nostris non modica laudabilia et honesta hactenns
impenderint, et ad impendendum promptiorem se exhibet in futurum, que quidem seruitia
non solum exornat fidelitas, sed etiam militum decorat zelus, quem habet ad nos sinceritatis
illibate consideratio. Cupientes igitur jam prelibati ordinis statum, ex innata nobis liberalitatis
clemencia uberioribus fructibus refoueri ipsumque nobis principiantes ad uitam sublimiorem
prouehi gratiose scire debet fidelis cetus presentium et cognoscere felix successio fiiturorum,
13
quod nos Nicolaas dei graciei Oppauie Dax ad subleuandum pariter et emendandnm prefalam
ordinem Jus patroDatus Ecclesie Pairochialis Sancti Martini in Ciuitate Kirnouia, que nomine
Thentonieo Jegendorff nominatur, quod nobis et nostris heredibus competit Deo datis ac
religiosis uiris in prescripto ordine, nunc et in fiituro commorantibus deiiberato animo et
maturo consilio diligentius communicato ex certa sciencia nostra damus propter Deum cum
pleno iure perpetuo possidendum, transferentes in ipsos omne ins cum onere et honore,
quod nobis ac nostris heredibus et quibuscumque successoribus in pretacto iure patronatus
competit, uel competere posset aliquatenus in futuro, uolentes ex nunc, ut prenominato iure
patronatus ipsis per nos rite et racionabiliter dati sint ueri et legitimi possessores, ad quos
ipsos inducimus per presentes, ipsosque per nos sie rite et racionabiliter inductos feuere et
defendere, et per nostros successores foueri et defendi yolumus in eodem cunctis huius vite
temporibus, ubicumque et quandocumque ac etiam circa quoscumque ipsis talia nostra et
nostrorum adiutorio necessaria fuerint et adversus cunctos, qui ipsos impediuerint, pro eodem
cuiuscumque eciam Status, conditionis fuerint, siue Status reuocamus eciam et ex nunc irfita decreuimus
instrumenta seupriviiegia per nos uei antecessores nostros quibuscumque etiam personis secularibus,
uel Religiosis data super iam prelibate ecclesie Jurepatronatu quibus ex certa sciencia et notorie
sumus contradicentes offerentibus ipsa silencium imponentes, ea omnino nullius esse volumus
firmitatis, ipsaque tamquam abiecta penitus non ualere, vt autem hec nostra salutaris et
liberalis donatio prouide per nos facta robur habere possit perpetue firmitatis et Iractu temporis
non ' ualeat aliquorum ausu temerario infirmari, nee etiam suffocetur per obliuionem in
memoriam hominum pfrennalem, presens priuilegium sigillo nostre Maiestatis nobis mandan-
tibus et procurantibus conscriptum prenominato Ordini et fratribus in ipso manentibus perpetuo
ualiturum nostris sigillisdedimus consignatum. Actum et'datum Präge Anno domini M^ CCC^ XXXIV^.
in die SS. Trinitatis. Testes autem qui huiusmodi donationi iuris patronatus interfuerunt sunt
hij, videlicet Venerabilis in Christo Pater et dominus, dominus Joannes prepositus Ecclesie
Wissegradensis, necnon electus et confirmatus Ecclesie Olomucensis, et honorabUis vir dominus
Henricus prepositus Ecclesie Menincij (?) necnon Michael Canonicus Pragensis et magister
Henricus, custos ecclesie Olomucensis, necnon strenuus Miles dominus Tobias de Benezschow
filius domini quondam Sdislai, et Jolinus Jacobi et frater suus Bolko et Cunzlinus de Tust
Ciues Pragenses, et Nicolaus dictus Brombart, ciuis de Monte et Jacobus dictus Schus, et
quam plures alij fide digni ad hoc specialiter vocati et rogati.
(Einfache aber verdächtige Abschrift vom J. 1676 im Brünner Franzensmuseum.)
17.
Fritz ton Egerberg verkaufet der Königin Elisabeth einen Zehend-Eimer Weines in Auspitz.
Dt. PragcB XVIL Kai. Julii (i5. Juni) 1334.
Ejgo Fritschco de Egerberch vniuersis et singulis, tam modernis quam posteris, teuere
presencium recognosco, vrnam Montanam in Hustopecz, qua singulis annis tam pro nunc
14
quam eciam retroaoUs temporibas deoima yini de omnibas et singuUs vineis est scrfnta, qne
ad mo patorna et hereditaria successione rite ac racionabiliter faerat denolota, prool edam
Serenissimi Principes, Reges Boemie et Marcbiones Horauie eadem vma ibidem ab anliqso
Singulis viudemiorum temporibus inuiolabiiiter vtebantur, me Illustri Principi domine Elizabethe
Boemie et Polonio quondam Regine, predictam yrnam eum eisdem bonis in Hostopecz et
eorum pertinencijs hereditario vendidisse perpetuo possidenda. Huius igitur ^amminicido^
cautelo sufTragate omnes et singulos tam pro nunc quam futuris temporibus ipsam dominam
Elisabeth, vel eins in hac parte successores super dicte vme recepcione inpetere volentes.
Proteslor et fateor presentibus, posse iicite ac debere coherceri, In cuius rei testimonioni
et robur perpetuo vaiiturum Sigillum meum presentibus est appensum. Datum Präge Anno
domini Millesimo CCC^. Tricesimo Quarte. XVII. Kalendas Julij.
(Das Ori;. auf Pergament mit einem sehr kleinen, zum Theile beschSdigten SigUle im Archire
des Klosters Maria • Saal, im m. sl. Landesarchive Lü. Q. n. 14.)
18.
Papst JohanH XXII, resertiret dem Johann Coquintu, einem Sohne des Simon Philip de
RegalibuSf das nächste offen icerdende Canonicat bei der Olmätser Domkirche. Dt. Aciniome
XII. Kalend. Julii (20. JuniJ 1334.
^
Johannes Episcopus Servus Sen^orom dei Dilecto Filio Johanni dicto Coquino *taato
dilecli filii nobilis viri Simonis Philippi de Regalibus militi Clerico Pistoriensi Saluten et
Apostolicam Benediciionem Cum iiaque canonicatus et prebenda ecclesieOlomicensis^qnos
dilectus filins Johannes electus Olomucensis in eadem ecclesia tempore promotionis per nos facte de
ipso ad dictam ecclesiam tunc pastore carenlem, in ipsa ecclesia obtinebat, sicut adhnc obtiiiet,
per httius promolionem et munus consecrationis suscipiendum ab eo in proxirao yacare speratv.
Xo8 Yolentes tibi premissonun meritomm tuomm intoitu graciam facere specialem, canonicatani
et prebendam predictos conferendos tibi cum plenitadine iuris canonici, ac omnihns
iuribus et pertinencijs suis hac vice dispositioni apostolice specialiter reservamas.
Niiüi ergo etc. nostre res^ralionisi, inhibitionis, constitstioBis et Yolontatis infringere etc.
Datum Avinione XII. Kalend. Julii anno decimo octavo.
In eundem modum dilectis filiis RoUando de Scarampis et Govfrido de Regalibns
Canonicis CapoUauis nostris ac . . Officialibus Laudnnen Handamus quatinus tos
vel duo aut uuus vestrum per vos vel alium seu alios canonicatum et prebendam predictos
por nos ut promittilur resen*atos, cum ipsos ut prefertur vacare contigerit, eidem Johanni
dicto Coquino cum plenitudine iuris canonici, ac Omnibus iuribus et pertinencijs suis aucto-
rttate nostra confertmus et assignamus; inducatis eum vel procoratorem snum eioa
nomine in corporalem possossionem canonicatus et prebende, ac iurium et pertinentiamm
predictomnu et defendatis inductunu amoto ex inde quolibet detentore, ac hcientes ipsmn
vd dictam procaratorem pro eo ad eandem prebendam in canonicam recqpi et in firatrem
sihi in Choro el locum in Capitab ipsius eccksie cnm plenitadiae raris canonici
15^
assignari, sibique de ipsorum canonicatus et prebende fructibus reddilibus proventibus iuribus
et obventionibus universis integre responderi. — Datum nt supra.
(Aus dem Orig. Regeste Papsfs Johann XXII. Jahr XVIII. Th. II. Br. 259 im Vaticanischen
Archive abgeschrieben Dr. B. Dudfk.)
19.
Der Mainzer Erzbischof Heinrich bestätigt die Vereinigung der Prokop- Kapelle mit dem
Kloster MaHa-Saal in Altbrünn. Dt. Colonia^ IV. Kalend. Julii (28. Juni) 1334.
Henricus dei gracia sancte Maguntine sedis Archiepiscopus Sacri Imperij per Ger-
maniam Archicancellarius, Vniuersls Christifidelibus ad quos präsentes litere peruenerint
salutem in eo qui est omnium vera salus* . Ex parte . . . Abbatisse et . . Conuentus,
Monasterij Aule Sancte Marie in Suburbio Opidi in Brunne Cysterciensis ordinis, Olomucensis
dyocesis nobis extitit bumiliter supplicatum, quatenus eo adunacionem vnicionem et incor-
poracionem ipsis et dicto eorum Monasterio de Capella Sancti Procopij in antiqua Brunna
predicte dyocesis factas iuxta formam in literis Reuerendi in Christo patris et domini, domini
Hinconis quondam Olomucensis Ecclesie Episcopi, quarum tenor est talis. Hinco dei et
apostolice sedis gracia Olomucensis Episcopus, Omnibus in perpetuum, Inter sollicitudines
nostris humeris incumbentes etc. usque Datum Präge in domo habitacionis nostre Anno
domini W CCC^ XXXH^. XIL Kai. Octobris. ,(S. B. VI. S. 339. n. CDXLIIL) Con-
firmare aucloritate nostra metropolitica dignaremur, Nos uero . . Abbatisse et Conuentus
predictarum supplicacionibus annuentes fauorabiliter, predictas Coadunacionem, vnionem et
incorporacionem in literis suprascriptis expressas, prout rite et racionabiliter sunt facte ratas
habemus atque gratas, ipsasque auctoritate nostra metropolitica in dei nomine presentibus
confirmamus, In quorum Roboris firmitatem, Sigillum nostrum Mains duximus presentibus
appendendum. Datum Colonie Anno domini M^ CCC^ XXXim^. quarto Kalendas Julij.
(Das Orig. auf Pergament mit einem grossen, jedoch gebrochenen Sigille im Archive desselben
Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. G. n. 15.)
Der Mainzer Erzbischof Heinrich bestätiget dem Kloster Maria- Saal in Altbrünn das Patronat
über die Kirche in Auspitz. Dt. Coloni(B, IV. Idus Julii (12. Juli) 1334.
Henricus dei gracia sancte Maguntine sedis Archiepiscopus, Sacri Imperij per Ger-
maniam Archicancellarius, Vniuersis Christifidelibus ad quos presentes litere peruenerint
salutem in eo, qui est omnium vera salus, Ex parte Religiöse ac deodeuote nobis in Christo
dilecte Cristine, abbatisse et . . Conuentus Sanctimonialium Monasterii Aule Sancte Marie
in suburbijs Opidi Brunnensis, Cysterciensis Ordinis, Olomucensis dyocesis nobis extitit
bumiliter supplicatum, Quatenus Concessionem et donacionem, ipsis et dicto earum Monasterio,
16
de parrochiali Ecclesia in Hnstopecz, predicte dyocesis factas iuxta formam in literis Renerenft
in Christo patris et domini, domini Conradi quondam sepedicte Olomucensis Ecciesie Episoo^
quarum tenor est talis: Conradus dei gracia Episcopus Olomucensis vniuersis Christifiddibia
etc. usque Datum in Olomuncz Anno domini M^ CCC^ XXIUR XV« Kalendas Halg.
(S. B. VI. S. 195. n. CCLIX.) Confirmare aüctoritate nostra metropoiitica dignaremnr,
Nos uero . . Abbatisse et . . . Conuentus predictarum supplicacionibus favorabillter annuentes,
predictas concessiones et donaciones in literis suprascriptis expressas, proul rite et raciona«
biliter sunt facte ratas habemus atque gratas aüctoritate nostra metropoiitica in dei nomine
presentibus confirmamus, In quorum omnium roboris firmitatem SigiUum nostmm Hains
duximus presentibus apponendum. Datum Colonie Anno domini M^. CCG^ XXXIUI^. qnarto
ydus JuliJ.
(Das Orig. auf Pergament mit einem gebrochenen Sigille im Archive desselben Klosters, m
m. St. Landesarchive Lit. Q. n. 13.)
21.
Der Mainser Erzbischof Heinrich bestätiget die dem Kloster Maria "Stml in AUbrßim
geschenkte Kirche in Wolframic. Dl. Colonie^ IV. Idus Julii (12. Juli) 1334.
Henricus dei gracia sancte Maguntine sedis Archiepiscopus Sacri Imperij per Ger-
maniam Arcbicanceliarius, Vniuersis Christifidelibus ad quos presentes litere peruenerint
salutem in eo, qui est omnium vera salus, Ex parte Religiöse et deodeuote Christine abbatisse
et . . Conuentus Sanctimonialium Monasterij Aule Sancte Marie in Suburbijs Opidi Brunnensis,
Cysterciensis Ordinis, Olomucensis dyocesis nobis extitit humiliter supplicatum, Quatenns
Concessionem et donacionem ipsis et dicto earum Monasterio de Parrochiali Ecclesia in
Wolframicz predicte Olomucensis dyocesis factas iuxta formam in literis Reuerendi in Christo
patris et domini, domini Conradi Olomucensis Ecciesie Episcopi expressam, quarum tenor
est talis. Conradus dei gracia Episcopus Olomucensis Religiosis et deuotia Sibi in Christo
dilectis Cristine abbatisse etc. usque Datum in Olomuncz Anno domini M^ CCC^ XXVF. Xlin^.
Kalendas Februarij. (S. B. VI. S. 235 n. CCCFV.) Confirmare dignaremnr, Nos vero . ..
Abbatisse et . . Conuentus predictarum Supplicacionibus fauorabiliter annuentes, predictas
concessiones et donaciones in literis suprascriptis expressas prout rite et racionabiliter sunt
facte, ratas habemus et gratas, ipsasque aüctoritate nostra metropoiitica in dei nomine pre*
sentibus confu^mamus. In quorum roboris firmitatem nostrum Sigillum malus duximus presentibus
appendendum, Datum Colonie, Anno domini M^ CCC^ XXXIIIP quarto Idus Julij.
(Das Orig. auf Pergament mit einem grossen stark beschädigten Sigille in dem Archive
desselben Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. D. n. 3.)
17
Körnig Johann ean Böhmen befiehlt^ dass das Otteker Kloster von den dem Borio eon
Riesenburg verpfändeten 200 Schach Prag. Gr. nur 100 und die anderen 100 Schach
Marhgraf Karl und der h. böhmische Landesunterhämmerer ssu sohlen haben. Dt. in Lucemburg^
die XIU. Julii 1334.
Johannes dei ^tia Boemiae et Poloniae Rex, ac Lucemburgensis Comes vniuersis
presentes literas inspecturis Sit mauifestum. Quod cum a superna pietate nobis collata loca
Ecclesiastica in qaibus iugiter cultus diuinus vigere dinoscitur continuis capiamus proficere
incrementis, Presertira Monasterium in Ossek et fratres ibidem degentes, Cysterciensis ordinis
iam pluribus oppressum vexacionum oneribus, a suis grauaminibus releuare disponentes,
obligationem de ipso Monasterio in Ducentis Sexagenis Grossorum Pragensium, factam Borsoni
de Rysenburg Auctoritate presentium reuocamus, et ab ipsius absoluimus et eximimus plenarie
potestate, Ita tamen videlicet, quod de dictis Ducentis Sexagenis, ipsnm Monasterium soluet
et soluere debeat, dicto Borsoni centum sexagenas grossorvm Et lUustris Karolus Marchio
Morauie Primogenitus noster nee non Subcamerarius Regni Boemiae, qui nunc est vel fuerit
pro tempore residuas Centum Sexagenas soluere et expedire eidem similiter teneantur Pro-
mittentes ipsum Monasterium de cetero nullis coUectis exaccionibus seu aliis inconsuetis, de
quibus generari netabiliter possent per nos alium, uel alios turbare uet in aliquo molestare,
et si qua ipsi Monasterio fortassis temporis curriculo Collecta imponi ad soluendum oontigerit,
id quod ei impositum et per ipsum solutum fuerit, quocienscunque illud accideret, volumus
ut in summam Centum sexagenamm per firatres dicti Monasterii ut premittitur predicto Borsoni
de Rysenburg, semper pro rata usque ad concurrentem quantitatem et satisfaccionem die*
tarum Centum sexagenamm compensah debeat et omnimode defalcari ipsum monasterium
cum universis suis bonis et hominibus proteccionis nostre presidio de nunc in antea graciosius
reseruantes, sie quod ammodo ipsum per obligacionem vel alium modum quemcunque a
nosira tuicione et potestate numquam volumus et poiicemur aiienare, Mandantes et seriöse
precipientes predictis primogenito et Camerariis nostris ut - praedictas Centum Sexagenas
grossorum absque quauis recusacione et impedimento predicto Borsoni de Rysenburcb expleant
integraliter et persoluant. In cuius rei Testimonium presentes fieri et SigiUo nostro iussimus
communiri, DatuminLucemburch, Anno dominiM^ CCC^Tricesimo Quarte die Tredecima Mensis Julii.
(Nach einer im k. böhm. Musemn £u Prag befindlichen, aua dem Osseker Diplomatar des XIV.
Jahrhundertes f. 23 entnommenen Abschrift.)
23.
Peter ^ Dechant am Wyiekrade und General- Vikar des Olmützer Bische fes Johann^
bestätiget den Zderaser Kreuzherrenpriester Heinrich als Pfarrer an der Kirche in Mezefiö.
Dt, in Modricz^ XIV. Kalend. Septembris (19. August) 1334.
Aios Petrus dei et apostolice sedis prouidencia decanus ecciesie Wyssegradensis,
venerabilis in Christo Patris, ac domini domini Johannis dei et eiusdem sedis gracia electi
3
16
L L rv
n*. & xfcK X. caxia.
S4.
Ar T-
F«^ X
L
ilK^tf . Ik. i
S» S
C^irf
4Q-
»Mstof a^
AfOUK <c
jFCOTxniv
n ^
OftTirt XL
Fwi w Bi!üi>iiaf i
ML m
19
SchaBkhSusern auf eiie Meile kn Umiwige von der Stadt and wegen der Nicktaablnng i^
Steuer von den ausserhalb d^ Stadt wohnenden Künstlern und Handwerkern. Dt. Brttmi^
am Sonntage nach BarÜiolom»i (28. August) 1334.
(Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 8. n. VII. Böhmer Add. II. S. 340 n. 6.)
Markffraf Karl gestattet dem Welekrader Kloster den Bezug des Bau-- und Brennhohes
aus den markgräßichen Waldungen. Dt. Brwue^ die decollationis b. Johannis Bapt^
(29. August) 1334.
jlios Karohis domini nostri Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie. Ad Yntuersorum
noticiam volumus tenore presencinni deuenire. Quod cum deuoti nostri dilecti, Abbas et
Conuentus Monasterij Welegradensis super hiribus et limitibus silnarum per Purchrauios
Castri BnchlaW) et nostrarum ac ipsius Monasterij Siluarum forestarios fuerint hactenus,
proul eorum coram nobis demonstrauit querela, nimium anxiati, super quibus eis, vt tenemur
gereutes animi cmnpassiuum ac volentes ab ipsis de innata nobis benignitate grauamina,
quibus ex dissensione inter eos, ac dictos Purchrauios et forestarios duraate plurimum sunt
attriti, generosius remouere, ipsis Abbati et Conuentui subscripta oompendiose ab omnibus
iiiuiolabiliter obseruanda saluis iuribus, gracijs et libertatibus a diue recordacionis Predecessoribus
noslris, Boemorum Regibus, et Marchionibus Morauie, lUustribus, eis datis et concessis duximus
conscribenda. Statuimus igitur primo et uolumus, quod ipse Abbas pro necessitatibus sui
Monasterij Ligna ad edificia apta, si illa in suis siluis forsitan non haberet, et nichilominus
ligna cremabilia in omnibus nostris Nemoribus eidem Monasterio adiaeentibus preterquam in
locis qui Sasad uulgo dicitur, succidere, et succisa ad Monasterium suum traduci faciat,
quociens et quando hoc sibi oportunum fnerit, de indulto et nostra licencia speciali, Indul*
gemus insuper et fauemus vniuersis et singulis dicti Monasterij hominibus, vt virgas, fiistes,
Stricholczer et stdtuas, que Nebensaul nuncupantur, pro structuris reparandis, ipsis neccessarijs
et expresse pro vsu ignis, ligna arida, in dictis nostris siluis succidant, et ea descitn
forestariorum predictorum recipiant, absque solucione pecunie cuiuscungue, Sed si dicti
bomines Robora et ligna stubarum, de dictis nostris Nemoribus habere uoluerint, uoinmus vt
illa precio debeant comparare. Preterea decemimus, et id ipsum eciam precipimus ipsi Abbati
et Monasterio suo antedicto, ac ip^s hominibus prenotatis, ab omnibus in antea districcius
obseruari, vt nullus deinceps dicti Castri Purchrauius uel suo nomine forestarius qualiscumque,
ipsum Abbatem, uel homines suos sepedictos in - Pecomm et aliorum animaUum suorum
pascuis, que in dictis Nemoribus habere et querere consueuerunt, interim quod Hynule et
Capreoli, pullos suos pariendo non effuderint, necnon et in reeepcione graminum, ac falcacione
feni de pratis seu locis dictorum Nemorum quibuscumque debeat impedire, seu eciam in
venacionibus. leporum quas ibidem fecerint, et .alijs omnibus supradictis audeat aliqualiter
exnunc inantea sub obtentu nostre gracie et fauoris molestare. In quorum omnium testimoniura
et robur perpetuo ualiturum presentes literas fieri et sigilli nostri munimine ipsis dari iussimus
3*
20
roboratas. Datum Bnine in die Decolacionis beati Johannis Baptiste, Anno domioi HUlmnio
Trecentesimo Tricesino Qoarto«
(Das Ori;. aaf Pergtmenl mH einem kleinea wohlerhtlteiieB Sifflle im Arebive deraelliea
Kiosten, in m. st. Landesarchive Lii. G. II. d. 18.)
21.
Papst Johann XXIL i^erleihet dem Nikolaus eon Br^nn die durch den Tod des Saatiser
Probsien MaUhmus leer gewordene Domherrnstelle bei der Prager Kirche. Dt. Afmione
Hl. Kalend. Octobr. (29. Septembr.J 1334.
Johannes Episcopus S^rvns Servortim Dei Dilecto filio Nicoiao de Bmnna Canonico
Pragensis salutem et apostolicam benedicUonem Cum Canonicatus et Prebenda ecciesie Pra**
gensis quos quondam Matheus prepositus ecciesie Saccensis Pragensis dyoDcesis ipsius Pragensis
ecciesie Canonicus in eadem ecclesia Pragensi dmn viveret obtinebat per ipsius obitum
qui dudum extra Romanam curiam diem clausit extremum vacare noscantur ad presens
de eisdem Canonicatu et prebenda cum eos per dicti Mathei obibim vel quovis modo vacere
contingeret per apostolice sedis providenciam ordinari illos dum adbuc idem Matheus ageret
in humanis. Videlicet IUI. Idus Januarii Pontificatus nostri Anno tertio decimo collationi
et dispositioni nostre ea vice specialiter reservantes decemimus extnnc irritum et inane si
secus super hiis a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attemptari.
Nos volentes personam tuam premissorum meritorum tuorum intuitu favore prosequi gratioso
canonicatum et prebendam predictos sie yacantes cum plenitudine iuris canonici, ac omnibus
iuribus et pertinencijs suis apostolica tibi auctoritate conferimus et de illis etiam providemus • . . «
Si presens non fueris ad prestandum de observandis statutis et consuetudinibus dicte ecciesie
Pragensis solitum iuramentum dummodo in absentia tua per procuratorem idoneum, et cum
ad ecclesiam ipsam accesseris corporaliter illud prestes. Sen quod in ecclesia Olomucensi
canonicatum et prebendam ac parochialem ecclesiam in Crenovicx Olomucensis dyocesis
obtines et in iadem Olomucensi ecclesia dignitatem vel personatum seu officium auctoritate
litteramm nostrarum sub certa forma nosceris expectare. Nulli ergo etc. nostre coUationis,
provisionis et constitutionis infiringere etc. Datum Avinione III. KaL Octobris anno decimo nono.
In eundem modum venerabili fratri . . Episcopo Olomucensi et dilectis filüs . • Pre-
posito Monasterii Chunicensis per Prepositum solitum gubemari, Olomucensis Diocesis, ac
Petro Burgundionis Canonico Bisuntino salutem etc. Quocirca mandamus quatinus vos vel
duo aut nnus vestrum per vos vel alium seu alios eundem Nicolanm vel procuratorem suum
eins nomine in corpOTalem possessionem canonicatus et probende ac inrinm et pertinentiarinm
predictarum indncatis auctoritate nostra, et defendatis inductum. —
(Aas den Orif . Regesle Papsfs Johann XXII. Jahr XIX. Th. Ifl. Br. 32 in ValicaBiseliea
Arohhre in Ron abfescliriebea Dr. B. Ihidflc)
21
28.
Dom Kapitel der OhnUtier Kirche tausehet den Hof in SM^hotic ' /br einen anderen im
DobromeUc ein. Dt. Otorntttü Ntmis Oetobr. (7. Octoher) 1334.
]%os diuina prouidencia Sboro Prepositus, Andreas Archidiaconus, et Capitulum ecclesie
Olomucensis, Notum facimus Vniuersis presentes Litteras inspecturis, quod Curiam in villa
SnihoUcz sitam, quam Discretus vir dominus Johannes Rector ecclesie in Otaslawicz, ecclesie
nosire Olomucensi antedicte, sua pecunia conparauit, pro Curia in Dobromelicz sita, quam
idem dominus Johannes pro ecclesia sua in Otazlawics conparauerat, taliter vt in antea
eadem Curia, apud infrascriptam ecclesie nostre vicariam, perpetnis pennanere debeat tem-
poribus, predicU domini Johannis, ad hoc beniuolo accedente consensu, commutauimus et
presentibus commntamus, quam Curiam Altari in predicta nostra ecclesia, de omnium nostrorum
Yoluntate bona, vnanimi et consensu, sub honore et lylulo beatorum apostolornm Johannis
et Pauli erecto. Vnacum seplima dimidia marca, veri et certi annui census, libere dat pre-
sentibus atque donat, Ita tamen, yt ipse Johannes eandem Curiam, vna cum censn predicto,
ad vite sue dumtaxal tempora teneat, possideat, et gubernet. Tenetur autem dominus Johannes
memoratus, in hoc sibi facientes graciam specialem, ad Curiam et censum predictos in vita
sua, nobis nominare presbiterum idoneum et offere, et si illum ipsum premori contigerit,
habebit alium nominare, quem in Ecclesia nostra vicarium facimus et constituimus, et Jure
ac Priuilegio vicariorum gaudere yolumus, ipsum eorum numero et consorcio tenore pre-
sencium ascribentes. Qui eciam post mortem domini Johannis sepedicti, suique snccessores,
prediclam Curiam, et censum, videlicet, SepUme dimidie marce, expressum superius, cum
Omnibus sibi acrescencijs, et Juribus vniuersis, perpetue possidebit. De illo tamen censu,
pro se tribns marcis tantummodo reseruatis. In aniuersarijs vero infrascriptis duabus marcis,
cum dimidia, in hunc modum, scilicet. In aniuersario domini Nicolai, domine Agnetis con-
sortis ipsius, ac filiorum suorum, Styborij Alberti et Nicolai de Otazlawicz, cum alijs duabus
animabus, quas idem Johannes duxerit nominandas, ynam marcam. In aniuersario domini
Johannis prefati, aliam marcam, mediam yero marcam, in Patris et matris ipsius aniuersario,
cum decantatione vigiliamm et misse, in Ecclesia nostra annis singulis expendendis. Modus
autem distribucionis pecunie huiusmodi, in missarum et luminum comparaeionibus, ac ipsis
Plrebendatis, pro vigilijs, qui pro tempore in ecclesia fuerint, Decantandis talis semetur, qui
quando, in aniuersario, de yna marca, yel de media peragendo, in ecclesia nostra consuetus
est alias obseruari. Septimam vero marcam, dominus Johannes pro se et disposicioni sue
voluit resemare. Ac quod predictus vicarius, in septimana suique succesores diebns quinqoe
et diebus quibus ad hoc dispositus fuerit, altare predictum inofficiare deligentissime teneatur.
Hoc eciam eidem domino Johanni adicere, et sue in eo peticioni satisfacere cupientes,
quod quamprimum, eandem vicariam vacare per mortem vicarij continget, Honesta et nobilis
matrona domina Bolka consors Nobilis viri domini Nicolai de Otazlawicz, semel dumtaxat,
et non amplius, dictum vicariam conferre debeat, et ecclesie nostre de bonesto et ydoneo
presbitero prouidere. De cetero vero Capitulum ecclesie Olomueensis de ipsa vicaria, quan-»
22
docnmqüe, et qüocienscumque ipsam vacare GOntigerit libere prooidebit. In quoram omoinm
te^Umoniura et memoriam sempiternam, presentes iiteras fieri, et sigiilo maiori, nostri Capitoli
fecimus attencioa roborari. Datam et Actum Olomuocz Anno domini Millesimo Trecentesimo,
Tricesimo Quarte, Nonis Octobris.
(Aus dem Orig. im Archive des Olmützer Domcapilels abgeschriebeo A. Boczek.)
29.
Nikotams von Zbrdslaw schenket dem Kloster Maria ~ Saal im AUbrmm aUe seine Guter
in ZbrdsUuc. Dt. Brunm^ IL Idms Octobris (14. OetoberJ 1334.
JVouerint yniuersi tenorem presencium perspecturi, Quod Ego Micolo de Braczlabs,
non coactus. non conpulsus, sed sana deliberacione, libera et spontanea voluntate, omnia et
singula bona mea ibidem in Bracziabs cum agricultura, cum laneis, curticulis, a^s cnlUs
et incttltis, Pratis, Pascbuis, Siluis, Nemoribus, aquis, aquanim decnrsibns, Piscacionibus,
Ortis, ac eciam dimidio equirriorum campo, et cum onmibus pertinencijs, quocumque nomine
censeantnr, omni iure, ac dominio me ex diuisione hereditatis, facta inter me ex vna et
dominam Elizabet Conthoralem meam parte ex altera, continencia, venerabilibus et denotis
Domine Katherine Abbatisse, totique Conuentui Monasterij aule saucte Marie, tarn pro nunc
quam extunc resingnaui et resingno, donaui et dono presentibus teneuda, regenda et ytifrnenda
ac Jure hereditario perpetuo possidenda, Renuncians omni Juri, excepcioni, et accioni que
quoad eiusdem donacionis inmutacionem michi possent quomodolibet suffragari. Sed vt hec
omnia debitum robur firmitatis obtineant, Sigillum meum, cum sigillis nobilium virorum
dominorum snbscriptorum, ad mearum precum instanciam, presentibus est appensum. Et
nos Johannes de Lipa, Hartlebus de Poschowicz Camerarius Czude Brunnensis, Theodricus
de Spran Czudarius Brunnensis, Polho de Wiidenberch, Jobannes de Poschowicz, Wocko
de Beneschaw, Wemhardus Hechto, omnium premissorum testes et conscij, dicti domini
Myculonis precibus inclinati, nostra appendimus sigilla in testimonium euidens et munimen.
Datum Brunne Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Quarte, Secundo Ydus Octobris.
(Das Orif. auf Perfinenl nil VIII. kleioen wohlerhalteoen Sifillen in Archire desselben
Kiosters, in n. st. Landesarchive lit. M. o. 4.)
30.
EKsabethj Gemalin des Mikolans ran Zbrdslaw^ gibt ihre Zustimmung zu der durch
ihren Gemal dem Kloster Maria -Saal gemachten Schenkung. Dt. Brunce^ IL Idus Octobr.
(14. Ocfobr.J 1334.
l\loi6rint tarn preaentis etatis, quam fnture posterilatis boroines vniuersi, Quod Ego
EÜMbet Contboralis domini Micolonis de Bracziaba donacionem seu resignacionem omninm
et aiDgulorom bomiram ibidem in Bracziabs« ad ipsnm racione diuisionis inter me ex vna^
23
et ipsam parte ex altera facte, speclancium, per eundem domiaum Micoloneiu veaerabilibw
in Christo et deaotis, domine Katfaerine Abbatiase, tottque Conuentui Monaster^ Aale sancte
Marie, prout in literis super eo plenius confeetis haben poterit, factam velutt ratam il raciona*-
bilem approbo, et eidem donacioni non coacta, non conpulsa, nee alienis conminacionis vel
adulaciouis studio inducta, sed sane deliberacionis animo, ex nunc, prout ex tunc, consensum
pariter et assensum presentibus sincera prebeo voluntate. Promittens finniter huiusmodi
donacionis contractum vbilibet totis viribus omnium amicorum meorum consilio, et auxilio
fideliter promouere. In quorum omnium testimonium et robur perpetue valilurum domine
Abbatisse, et Conuentui Monasterij predicti presentes literas Sigillo meo, nee non Nobi}ium
Yirorum subscriptorum dominorum Sigillis, qui ad hoc mee peticionis instancia permoti, dedi
attencius communitas. Et .nos Johannes de Lipa, Hartlebus de Foschowiez Chamerarios
Brannensis, Theodricus de Spran Czndarius Brunnensis, Johannes de Poachowicz, Wemhardos
Heohto, Wocko de Beneschaw, Hartlebus de Ryezan, frater ipsius domine Elyzabeth, pre-
scriptis Omnibus de certa sciencia testimonium perhibentes ea, Sigillorum nostrorum munimine
roboramus. Datum Brunne Anno domini M^CCC^XXXIIIP. U9. Idus Octobris.
(Das Orig. auf Pergament mit Vllf. kleinen Sigillen, von denen jedoch die zwei letzten
fehlen, im Archive desselben Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. M. n. 5.)
31.
König Johann eon Böhmen verkauft dem Könige Philipp eon Frankreich die Stadt und
Grafschaß Lucca.
Jehans Roys de Bohöm et de Pologne, Comtes de Luxembourg, tant en son noro,
qne eomme Administratenr de son fiis Charles Marquis de Moravie fait cession et transport
au Boy Philippe de France et a ses hoirs et successeurs de la Sei^eurie, de la Cit^ e
dn Comtö de Lucques. Dto. au bois de Vincennes prds de Paris au mois d' Octobre 1334.
(Unter Horky'^s Analecten ausLeibnitii cod. jur. gent. diplom. I. 144. — Vergl. Böhmens Regest.
K. Ludwig des Baier und seiner Zeit S. 200 n. 500.)
32.
Markgraf Karl erweitert das Dorf Milenowic nach deutschem Rechte. Dt. PrägcB^ in die
b, Katlierince (25. Noeemb.) 1334.
Ikarulus domini nostri regis Boemie primogenitus, marchio Moravie, ad miiversomm
notitiam tenore presenUum volumus pervenire, quod nos affectantes ex animo Yille MylenonicB
ad castnim Prothbenis spectantis, conditionem facere meliorem, villam ipsam que qnatnor
laneos continet, nna cum curia ibidem octo laneos continente, incolis sen inhabitatoribiiB
dide vilie jure emphitiotico sen Teutunicali de mandato donini genitoris noslri et de
maturo nostrorum consiliariorum consilio locandam et vendendam duximus in hunc modum^
qood incole ville prefate de quolibet laneo, incipiendo a festo beati Galli ventoro proxime
24
per ammm, in ipso beati Galli festo viginti quatiior grossos Pragenses denaiios, qoatnor stfiehcNMi
ailiginis, qaatnor avene, et oniun stricIiOBem triUci et unmn ordei, ac in feste beali Geergtt üpäi
qnatQor grosses, et sie eonsequenter singolis annis perpetois in antea temporibns nobis nomine eem»
solvere teneantur. Insuper dicti villani pro ipso Jure Tentnnicali quod vulgariter parchrecht
dicitar seu podacxie, nobili viro patemo et nostro fideli diiecto domino Petro de RoseniMfcb
snmmo regni Boenkie camerario, aut eo non extante heredibus suis, ant coi ipsos heieto
regendos commiserit, de qnolibet laneo per decem et octo sexagenas predictomm denariorM
in tenninis per ipsum dominum Petrum eis deputatis nostro nomine in debitis^ in ipSbtB^
obligamur eisdem non obslante impedimento qnolibet assignabunt. Ut antem incole sepe dU^
ville incrementa continne meliorationis suscipiant, voiumus et decemimus ut omnibus jnril^^
gaudeant in antea, qnibus alie ville nostre jure Teutunico locate eis adjacentes gaad^s^^
quomodolibet et frunntur, in quibus eos et successores suos gratiosius promittimus conservt:^'^
Hamm nostrarum testimonio literarum. Datum Präge in die beate Katherine, anno dom^^^
millesimo GCG^ tricesimo quarto.
(Nach einer dem Orig. im Füret Schwaraenberg'scben Arcliive zu WiUingao enlnommeneii i^^
im königl. Museum zu Prag befindlichen Abachnft.)
33.
Papst Benedict XII. bestätiget dem Zderaser Kloster das Paironatsrecht über die Kirchs
zu Solnic. Dt. Avinione V. Katendas Decembris (27. NoeemberJ 1334.
Benedictus episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis prsBposito et conventni
monasterii Sderaziensis prope Pragam, per praepositum soliti gubernari, ad ecciesiam sepulcri
dominici Jerosolimitani spectantis, ordinis sancti Augustini, salutem et apostolicam benedio-
tionem. Cum a nobis petitur, quod justum est et honestum, tam vigor aequitatis quam ordo
exigit rationis, ut id per sollicitudinem ofBcii nostri ad debitum perducatur effectum. Sane
petitio vestra nobis exhibita continebat, quod dilecti filii Johannes de Mezirziecz, Wsnata
et Tasso milites ac Jesco domicellus, dicti Johannis filii, Olomucensis dyocesis. olim patroni
ecciesiae de Solnicz juxta Skuhrow Pragensis dyocesis, cupientes terrena in coelestia, et
transitoria in aeterna felici commercio commutare, jus patronatus dictae ecciesiae, tunc ad
eos communiter pertinens, vobis et dicto vestro monasterio pia et provida deliberalione
donaverunt, prout in literis patentibus inde confectis, ipsorum militum et domicelli sigillis
munitis, plenius dicitur contineri. Nos igitur, veslris supplicationibus inclinati, quod super
hoc ab eisdem miliübus et domicello provide factum est, ratum et gratum habentes, id auc-
toritate apostolica confirmamus, et praesentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo
omnino hominnm liceat hanc paginam nostrae confirmationis infringere vel ei ausu temerario
eontraire. Si quis antem hoc attemptare praesumpserit, indignationem omnipotentis Dei et
beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum. Datum Avinione V Kalendas
Decembris pontificatus noslri anno primo.
(Daa Orig. auf Pergament in der k. k. Univeraititabibliolhek zu Prag.)
.^. ..- . 34. . . ,
Ludmilla ron Wylraschenket dem Kloster Maria-SaalzuAltbrünn einen Weingarten in Prillach.
Dt. 3« Weinackten, in den heiligen Tagen (25. DecemberJ 1334.
Ich Ludmilla, Conrades von Wytra seligen gedechnusse Wittebe, tu zv wizzen . . .
Das ich dem Kloster zv sent Marien sal in alden Brunnen, dorinne ich mein sitzen, mein
wonunge kyeae, vnd auch mein biegriift, gebe ich iczunt als denne, lediclich vnd vreilich
tv Prylteluk an dem neuwen berge driltehalben Weingarten, vnd einen walt der heizzet
der Sireitschach, vnd wil daz sie die Aplissinne vnd der Conuent des vorgenannten Clusters
die nv sint vnd werden ewiciich, dieselben drittehalben Weingarten, vnd den walt halden
hoben vnd besitzen zv rechtem erbe vnd eigenschaft, vnd nutzen vnd geniezen als anders
irs rechten erbes . . . doch also, daz die aplissinne, vnd der Conuent halbe erbeit, vnd
halben nucz. vnd ich halbe erbeit vnd halben nucz in die Weingarten vnd von den Wein-
garten geben vnd nemen, die wiele ich lebe, vnd noch meinem tode gar vnd gancz, ledichch
mit allem nucze, vnd mit allem rechte, als do for geschriben stet, . . geboren zv dem
Closler. Ouch scbatTe ich vnd gebe dem vorgenanten Closter, noch meinem Enkel Petrusshen,
das ich dor in gebe, vnd mit im, hundert mark groser Pragissber phenninge, Merherisches
gewichtes vnd werunge, vier vnd sechzik groshen vor ein ieglich mark zu reiten, vnd
setze do vur zv einem rechten pfände in der Aplissinne vnd dem Conuent, alles anders
mein gut das ich habe vud hie namen in dem Dorfe zv Reinbrechtesdorf drieczehn leben,
vnd drieczehn hofestele diensthafter, vnd einen Meierhof mit tzwein Pflügen, vnd eine Müel
mit achte redern, mit aller herscbaft mit allem Rechte mit allem nutze mit wasser, mit
wasserlouflen, mit vissherie, mit wizcmat, mit weyde, mit Eckern gebüwet vnd vngebüwet,
mit weiden, mit piisshen, also lange, biz is von meinen kinden, vor die vorgenanlen hundert
mark, gar vnd genczlich mit gereilen pfenningen von in gelosel wird vnd gelediget . . .
Vnd des zv einem ewigen Gedechlnusse vnd bestetunge hau ich Ludmilla, mein Insigel,
mit der herren Insigel ... an diesen brif gehangen. Vnd wir Jobannes von der Lypen,
Hartlib von Boscowicz zvdCamerer, Dyelerich von Sprabeu, Zvder, Pote von WÜdenberch,
Gerhart von der Cvnslal, Wocke von dem Holenstein, vnd Woclte von Budeshewicz ....
haben . . vnser Insigel an diesen brief gebangen. Das ist geshen zv weinachten in den
Heiligen Tagen . . Tusent Dreihundert vnd vier vnd driezik Jar.
(Das Orig. oiif Pergament mit 8 g-iit erhalleneo kleinen Sigillea im Archive desselben Klosters,
im m. ät. landesarchive sub Ljl. A. n. 32.)
3.1.
Vertrag umsehen König Johann ron Böhmen^ Grafen von Luxemburg und Ltidirig, Hersog
ron Bourban, über die Heirat des Königs mit Ludwigs Tochter Beatrix. Dt. au Bois de
Vincenne l'an de grace 1334 au moia de Deeembre.
i%ous Johan, par la grace de Dieu, Roi de Boeme et de Polonne et Conte de
Luccembourc, et Loys Duo de Bourhonnois Conte de Cleriuonl, et de la Marcbe et Cbambriers
26
de france, faisons s^avoir ä tous que en la presence de tres excellent Prince nostre tres
cbier et tres am^ Seigneur ie Roy de firance ä ronnour et loange et service de Dieii, et
pour la conservation de V amour quy entre nous dessus nommex ä 6ti6 on temps pass^,
avons traitt^ et accordö par le Conseil de nostre dit Seigneur et de grant folson des
pourchains amys et Conseillers de chacon de nous Roys de Boeme dessusdit, devons prendre
ä fame et ä compaigne tres noble personne Damoiselle Beatrix fiUe de nous Duc dessusdit,
et ledit mariage avons nous promis chacun de nous, c' est assavoir Nous Roy dessusdit en
nostre personne pour nous, et nous Duc devant dict, pour Damoiselle Beatrix nostre filie
devant nomm^, par noz sermens touchiez aus Sainctes Evangiles, en la presence de notre
Sire le Roy dessusdit, parmi le traitä et convenance que s' en suivent.
Premierement, Nous Duc dessus nommö donnons et octroyons ä notre dite fille
ä mariage, avec le Roy de Boeme dessusdit, quatre mil livres de terre ci au Tonrnois, ä
value de terre selon loyal estimation et non selont V anciane assiete, en notre Cont^ de
Clermont, ou ailleurs a luyöstre assis en la maniere que s' ensuist. C* est assavoir la Ville,
Chastel, Baronnie et Chastellie de Greel avecq Seigneuries ä Justices bautes et basses,
bommaiges, tiez, arriere-fiez des Subgiez et gardes d' Egiises, avec toutes les appartenances,
Sans rien retenir, fors T omaige et le ressort, lesquels demourrons a nous et a nos Suc-
cesseurs Contes de Clermont^ en laquelle assiette ledit Cbastel, ne autre edifice ne seront
prisiez, et si les cboses dessusdites ne souflisent a parfaire T assiette desdits quatre mil
livres de terre, le remanant qui s'en faudra, nous luy asserrons dans ladicte Conte de
Clermont ou autre part ou Royaume de france, en lieu ou lieux et avec une maison
convenable et avec ce nous ly asserrons mille livres de terre a Tonrnoys, a value de terre
Selon loyal estimation, et non seien V anciane assiette, sy comme dot est avec cbasteau
ou maison convenables, ou Ducbeaume de Bourbonnois, lesquelles mil livr s de terre ne iy
^ seront assisses, ne ne les aura ne recevra jusques apres nostre deces.
Et tendra ly dis Roys de Boeme et ses boirs, qui dudit Roy et de nötre dite fille
isseront ladite Ville, Cbastel, Baronnie et Cbastel lerie de Creel et tout ce qui a ladite
Cont4 de Clermont leur sera assis de nous, et dou Conte de Clermont, quy pour le temps
sera sera et aussij tendront il du Duc de Bourbonnois, quy pour le tems sera, tout ce quy
oudit Ducbeaume leur sera assis, et ac pourront lesdites terres et autres cboses transporter,
ne aliener, ne mettre bors de leurs mains, par quelque titre que ce seit, et ou cas ou ladite
Damoiselle trespassera sans boirs du dit Roy de Boeme, ladite Ville, Cbastel, Baronnie,
Cbasteilenie de Cröel, et appartenances dessusdictes, avecq tout ce quy assis lui aura 616 en
la Contä de Clermont, qui pour le temps sera, et aussi audit cas tojit ce qui assis aura-
6{6 au Ducbeaume, retoumera ä nous et au Duc de Bourbonnois, quy pour le temps sera,
sy comme dict est, et encore audit cas retoornera ä nous ou audit Duc, quy pour le tems
sera, tout ce qui assis aura est^ ä nostre dicte fille, bors desdicts Ducbeaume et Conto ä
canse dudit mariage, et avecq ce si nostre dicte fille sarvivoit, ledict Roy de Boheme sans
boirs dMcelni, lesdictes mil livres de terre et maison qui assis loy auront 6i6 audict Ducbeaume,
27
retourneront ä nous ou au Duc de Bonrbonnois, qni pour le temps seroit, et les autres
quatre mil Uvres de terre dessus dictes Iny demeureront ä heritage.
Et nons Dac dessnsdit promeltons pour Pierre nostre am^ ainzn^ Fils toutes ies
chosez dessusdictes tenir, garder et accomplir entant comme ä nons et & ly touche, et pnet
toochier, lesqnels Ies a promis et jur^ aus Saintes Evangiles tenin garder et non venir
contre en la pr^sei^ce de Monsieur le Roy dessusdict et avons aussi promis, et promettons
en bonne foy pour Jacques nostre mainzn^ Fils a procurer, que il les accordera par ses
lettres et jurera tantost opräs ce qu 'il aura aage ä ce.
Et nous Roy de Boeme dessusdict promettons donner et assigner pour Doaire ä
nötre dicte Compagnie, en accomplissant le mariage et espousailles de nous et de luy, six
mille Uvres de terre ä Tonrnois ä value de terre seien loyal estimation, et non pas selon
ancienne assiette sans ce que Chasteans ne ödifices soient prisiez en le ladicte assiette, les^
quelles si mille Uvres de terre nous promettons, voulons et ordonnons a luy assevir es lieux
et en la maniere que s' ensuit.
C* est assavoir le Chasteau, la Ville, la Chastellerie et la Prevost^ de Arlon, le
Chastel et la ChasteUenie de Bouloigne, le Chastel, la Ville la Cbatellenie et Prevost^ de
Marco ville, entant comme avons, et appartient, la ViUe et la Prevostö de Sainct Mard, le
Chastel et la Ville de Doynviller, Seigneuries, Justices hautes et basses, hommaiges, fies
et arriere-fiez des Subgiez et gardes d' EgUses avec toutes les appartenances et Seigneuries
desdicts lieux tout enthierement, et si Ies choses dessusdictes ne montoient ä six mil Uvres
de terre, nous Roy dessusdict asserrons ce qui deffaudroit jusques ä ladicte somme de six
mil Uvres de teiTe ailleurs en la Cont^ de Lucembour, en lieus convenables au plus prte
de r autre terre, en la maniere dessusdicte, et avec ce nous Roy de Boeme dessusdit avons
promis et accord^, que ou cas oü il plaira ä Dieu que nous et nostre dicte Compaigne
ayens enffans masles, böriterons et heritons des maintenant de toute la Conto de Lucembonrg,
de la Marcbe et terre d'Arlon, de la Contä de la Roche, des terres de Derbai et de
Foilevache, et de toutes les appartenances d'iceUes, sans rien retenir ne excepter, et de
tont ce que nous avons et pourons avoir et acqu^rir ou Royaume de France.
Etce de nous et de nostre dicte Compaigne ne issoient boirs masles et en issist
filies, nous lesdictes fiUes heriterons et heritons d^s maintenant de toute la terre que nous
avons en Haynau, sans rien excepter ny retenir, et se icelle terre ne valoit quatre mil
livres de terre, ä value de terre par loyal estimation, et non selon Tancienne assiette, nous
tout ce qiri en defaudroit par ferions a nosdictes fiUes ou fille autre part en Ueu convenable,
et ou cas quo nous et nostredicte Compaigne auriens une fiUe tant seulement, nous iceUe
fiUe heriterons et heritons d6s maintenant de toute ladicte terre de Haynau et de ce que
pardessus auroit autre part ^t^ assis, pour par faire lesdictes quatre mil livres de terre,
esquelles quatre mil livres de terre ne seront prisiez Chasteaux, ne edifices, et avecce ferions et
summes tenns nous, et nos boirs Contes de Lucembourch, a ly payer vinq mille livres Toumois
endeniers de la mono¥e lors courant en France une fois, quand eile auroit aage d* estre marine.
4«
28
Et se nous ou nostredicte Coin|iaigne aviens ensamble deux filles, la premidre n6e
aora ies deux pars de ladicta terre, et nous et nos hoirs aommes tenus ä payw solvableineiit
a chacune desdictes filles cinq mil livres Tournois de ladicte monnoye, et pour ce que
nostre chiere et amäe fille Blanche famme de Charles nostre ainxnö Fibs est do^e de ia
dicte terre de Haynau, prevoions nous en teile maniere que ou cas ou nqstredicte fiüe
survivroit nostredit fils, parquoy eUe tenist en Doaire la dicte terre de Hainau, nous pro-
mettons T assigner ä no2 autres filles, ausquelles nous avons assignö ladicte terre desdites
quatres mil livres de terre en nolre Conto de la Roche a tenir, et ä avoir jusques ä tant
que r empdchement dudicl Doaire ieur seroit ostö de ladicte terre de Haynau, et ou cas
ou trois filles issiroient de nous et de nostredicte Compaigne, Tainz^e fille aura deux mil
livres de terre desdictes quatre mil livres de terre^ qui par nous Ieur auroit 616 assise en
Haynau, ou autre part, sy comme dit est, et ly serons nous et noz hoirs tenuz a payer
cinq mil livres Tournois pour une fois de la monnoie courante ou Royaume de France, et
Ies deux autres filles mainsnöes auront Ies deux autres deux mil livres de terres, et dix
mille livres Tournois de ladicte monnoie pour une fois a partir entre elles comme Y une
r autre.
Lesquelles sommes dicte monnoye nous, et noz hoirs, serons tenus ä payer nosdictes
filles, quand elles seront en aage que elles puissent contraire mariage, et ou cas ou Blanche
nostredicte fille survivroit nostredit fils, comme dict est, et enfans fussen issnz d' eulx, ä
quy ladicte terre appartenist en heritage, nous et noz hoirs summes tenuz assignez ä noz
autres filles dessusdictes quatre mil livres de teiTC en heritage en la Cont^ de Lucembonrch,
ä estre divisö entre elles, selun le nombre des personnes, que elles seroient en la maniere
que dessus est dict, de la terre de Haynau, et en nulle maniere de ces assiettes, ne seront
prisiez Chasteaux, ne autres edifices.
Et de tout ce quy sera assis ausdtctes filles en la Conto de Lucembourch, elles ou
leurs Hoirs feront homaige ä nous et au Conte de Lucembourch, quy pour le temps sera,
et d'abondant pour Ies choses dessusdictes estre plus clerement faictes et ordonn^es, Nous
Roys de Boeme dessusdict avons promis et promettons que Charles Marquis de Horave et
Jehan noz fils agr^eront et confirmeront toutes Ies choses dessusdictes, c' est assavoir,' ledit
Charles dedans le mi-Quaresme prochainement venant, et ledict Jehan dedans demi ansapres
e qu' il sera en aage, et en semblable maniere ferons nous que Ies Gentiz hommes et Ies
bonnes Yilles de nostre Contä de Lucembourch et des autres lieux dessusdiz prometteront
et se obligeront a tenir, et ä avoir chacun en droict foy fermes et estables toutes Ies
choses dessusdictes entant comme ä culs toucbe, et puet appartenir en aucune maniere.
Et toutes Ies choses dessusdictes et chascune d' icelies Nous Roys de Boeme et Duo
de Bourbonnois dessusdict promettons nous, et avons en convenant en bonne foy et par
nox sennens touchiez aus Sains Evangiles, garder tenir et accomplir V un T envers V aatre,
Sans faire ne aller encontre, par quelque maniere que ce seit, en tont ou en partie, et
qoant aux choses dessusdites enteriner par faire fermement garder et tenir V an envers
r autre, Nous dessusdict Roys de Boeme et Duc de Bourbonnois lea avons «promises et
29
IptHnettons ea bonne foy et par noz sermens toachiez aus Sains Evang^ies garder, tenir,
et accomplir et non venir ou faire venir contre en tout ou en partie par qnelque maniere
qoe ce soit, ou temps avenir, et ce nous et chacnn de nous ponr nous, noz hoirs et Suc-
cesseors avons Obligos et obligeons V nn et Y autre par la tenenr de ces iettres, Nous,
DOsdilB hoirs et Successeurs et noz biens, et les biens d' icenlx presens et avenir, on qne
ils 8oient*et seront et sonzmis, souzmettons nons et noz hoirs et Successeurs, et biens
dessnsdictz pour accomplir et faire accomplir i' un envers V antre, les convenances dessus-
dictes en la maniere que dit est, ä la cohertion de la Jurisdiction du Chastellet de Paris.
Et encore d- abundant nous Roys de Boeme dessusdict pour lesdictes convenances
accomplir et faire accomplir de nous et de noz Filz gentis hommes et bonnes Villes des-
soadictes envers ledict Dnc, nostre dicte Compaigne et les hoirs quy de nons et d* eile
isseront, avons souz mis et souzmettons nous nosdicts hoirs et Successeurs, et biens presens
et advenir quelque part qu' il soient, et seront ä la coherion de la Jurisdiction de la Chambre
du Pape ; et aussy d' a6undant nous dessusdit Roys de Boeme et Duc de Bourbonnois avons
pour nous et pour noz hoirs et Successeurs en ceste partie, par ces präsentes lettres
renunciö et renun9ons par nosdicts seremons, et de certaine science ä la accion et exception
de decevance, de lesion, de mal, de barat et de Fraude, ä la condiction sans cause, et
toute autre exception de fait et de droit, Canon et Civil, escript et non escript, general et
especial, asaige de lieu et de Pays, et ä tout Privilege de Pape et d' Empereur donnä et
ä donner, mesmement ou privilege de Crois prises et a prente, et ä toutes autres allögations,
raisons, barres et defenses et autres exceptions quelques que elles soient, par lesquelles
r on pourroit venir encontre lesdictes convenances ou aucune partie d' icelies, et en seigne
tout ou droit disant generale renonciatiön non valoir.
Et a plus grant seurtä nous dessusdicts Roy et Duc eue bonne deliberatiop avons
reqnis, et requerons nostre tres chier Seigneur le Roy de France, que il ces präsentes
lettres doubläes ou lesoing et de chascun de nous veille par ces siennes lettres approuver,
et confirmer, et y mettre son autoritö et Decrets Royans, en temoing desquelles choses et
pour ce que lesdictes convenances soient perpetuellement fermes et estables, Nous dessusdicts
Roy et Duc avons fait meitre nos sceaulx ä ces präsentes lettres, escriptes et donnäes au
Bois de Vincenne V an de grace MCCCXXXIV. au mois de Decembre.
(Aus dem Luxemburgischen Archive bei Bertholet VI. 26.)
36.
Boleky Henog ean Schlesien und Herr in Fürstenberg und Schweidnits^ gestattet über
Ansuchen des Markgrafen Karl non Mähren^ dass die Dominikaner ihre Kirche und ihr
Kloster an der Stadtmauer zu Schweidnitz erbauen dürfen. Dt. in die coneersionis S. Pauli
(25. Jänner) 1335.
In nomine domini amen. Credimus firmiter nobis et nostris progenitoribus ad augmentum
salutis et eteme vite gaudia prouenire salubrius, Cum amplificacioni mansionum et locorum
30
religiosarum personarum, que diuinis insistunl obsequijs cam profeclu diligenda intendimiis^
et eisdem nostre largitatis beneficia vbilibet impertimur. Eapropter tarn presens Etaa nooerit
quam posteritas successura Quod Nos Bolko dei gracia dux Slesie dominus de Fnrstemberch
et in Swidnicz, attendentes parentum nostrorum ac propriam salutem, ipstantiuasque peticionea
Serenissimi principis domini Karuli Marchionis Morauie, incliti domini Johannis Regis Boemie
primogeniti. admittimus, concedimus, et fauemus Religiosis viris, Rectori, Priori^ et Gonaentoi
fratrum predicatorum in Swidnicz, deuotis nostris dilectis, qui nunc sunt aut qui pro tempore
fuerint ibidem, vt ipsi Ecclesiam et Chorum Cenobii sancte crucis, dormitorium ac alias
suas of&cinas necessarias super murum dicte ciuitatis Swidnicz iuxta consilium et informacionem
dilectorum nostrorum ciuium ibidem instaurare et edificare possunt (sie) et yaieant, quando-
cunque eis placebit et facultas affuerit operandi. Harum nostrarum quas Sigillo-nostro maiori
consignari facimus Testimonio litlerarum. Actum et datum Swidnicz presentibus fidelibus
Dostris Henrico de Hugwicz, Peregrino de Peterswalde, militibus, Alberto de Krenwicz,
Martine, et Henrico de Swenkenuelt^ et Eykone Burgrauio noströ in Kinsperch, aliisque
fidedignis. Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Quinto In die conuersionis
sancti Pauli.
(Nach dem Orig. auf Pergament mit einem anhängenden Sigille im königl. Archive zu Breslau,
milgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.)
31.
Swröo und Marquard van Ndsile schenken das Patronat über die Kirche zu Näsile dem
PrcemonslraL Kloster zu Hradisch. Dt. m die Scholastica (10. Februar) 1335.
3 OS Swrczo et Marquardus fratres germani dicti de Nasile. Ad notitiam nniversomm
cupimus presentibus devenire, quod perpendentes nos diem districti examinis, que terre
fundamenta qvatientes, omnisque caro resurgens jdeam pristinam repetet, ut ad conspectum
gravem et incomplacabilem judicis se representet, cautum igitur fore credimus, vt fidelis
qyilibet, in hoc brevi curriculo temporis bonis operibus ipsam tremendam diem debeat pre-
venire, ea seminando in terris, qve domino concedente cum multiplici fructu coUigere valeat
in excelsis. Nos itaque pia moti devotione, et matura prehabita deliberatione jus patronatus
ecclesie in viila supradicta Nasile, sita in provincia Oppaviensi, ad nos jure hereditario
spectante, monasterio S. Stepbani Protho Martyris, et domino Friderico Abbati^ totique
conventui, et ipsorum successoribus in Gradis, ordinis premonstratensis Olomucensis dyecesis,
in nostri nostrorumque progenitorum remedium animarum, damus, donamus, et concedimus,
donatione perfecta et irrevocabili, ac perpetuo, pleno et omni jure eo, qvo hucusque pos-
sedimus, et qvo ad nos dignoscitur pervenisse. Nihilominus omni jurisdictioni, quam da
ecclesiam eandem habuimus, renunciamus omnimode in bis scriptis, pro nobis nihil penitus
authoritatis aut potestatis qvoqvomodo retinentes. Sed dominus Fridericus abbas supradictus,
et eius successores, post obilum domini Vlmanni plebani ibidem presenlis ecclesiam preno-
31
minatam, vt yerus patronus religfiose persone de nionasterio sno, vel seculari conferre debet^
et poterit, prout sibi expedire videbitur, ipsam domino episcopo ut juris est presentando:
spem firmam fidemque habentes, obseqyium redemptori nostro ex ipsa donatioae, reverenter
et devote facta provenire, in auxiliam et remedium salnlare, omnium fidelium animaram.
Ut autem hec nostra donatio maneat in perpetuum inconvnlsa, presentem literam scribi, et
sigiilo nostro procuravimus diligentins communiri. Et nos Sboro prepositus, Vitko arcbidiaconus
Bretslaviensis, Bartbolomeus archidiaconus Preroviensis, Canonici ecclesie Olomucensis. Adam
de Chonicze, Wlczkö de Dunka, et Katoldus de Vrbyeticz, ad petitionem honestorum virorum
Swrczonis et Marqvardi supradictorum de Nasile, huic litere in testimonium donationis facte
monasterio Gradicensi stgilla et noniina nostra duximus diligentins apponenda. Datnm anno
domini MGCCXXXV., in die Scbolastice virginis beate.
(Nach den Hradischer Annalen f. 139, im Archive desselben Klosters, iin m. st. Landesarchive.)
38.
Karl^ des Königes Johann eon Böhmen erstgeborener Sohn und Markgraf von Mähren^
verpfändet Otten^ Herzog von Oesterreich^ für 10^000 Mark Silbers die Stadt und Burg
Znaym. Dt. Znagm, des Pßncstages vor Esto mihi (23. Februar J 1335.
iVir Charl, Unsers Herren, des Chuniges von- Beheim, Erstgeborn Sun, Marcgraf
ze Merhem. Tun Chunt- allen den, die diesen Brif an sehent, oder horent lesen, daz wir
Unserm lieben Bruder, dem Hochgeborn Herczog Ölten, ze Oesterich, Und ze Steierr, für
Uns, Und Unsern lieben Herren, Und Vater, den Vorgenannten Chunig Johansen ze Beheim,
Und ze Polan, Und Grafn ze Lucembnrch, des Vollen gewalt, wir darzu haben, für die
zehen tonsent Mark Silbers, di wir, im, zu Unsere lieben Swester, Vrow Annen, seiner
elichen Ghonen, geben sullen, ze Haimstewer, haben eingeantwurtet, Burch, und Stat Znoym,
mit etlichen nüczen, die darzu gehorent, in pfandes weis, Waz euch des ist, daz Verchummert
ist, Und zu der selben ßurch, Und Stat ze recht geboret, daz selbst Süllen wir, zwischen
hinnan, Und Sand Jörgen tag, der schirist Chomt dem Vorgenanten Unserm Bruder, Herczog
Otten, ledigen, Und einantwurten, mit allen den Nuczen, die Von diesem tag, Vncz anf
denselben Sant Jörgen tag, da Von gevallent, nach der sag Unserr Brief, die Vormals
darüber gegeben, Und geschriben sint, daz geloben wir, für Uns, Und für Unsern Herren,
und Vater den egenannten Chunig, ze laisten. Und Volfuren, mit guten trewen, an all arge
liste. Und des ze einer Urchund, geben wir, im disen brief, versigelten, mit Unserm
Insigel, Der ist geben ze Znoym, do man czalt Von Christes gehurt, Drenczehen Hundert
Jar, Und darnach, in dem fünf, und dreizigisten Jare, des nechsten Pfincztages., Vor der
Dominicam, Esto michi.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives
zu Wien. Vergl. Lichnowsky III. Bd. Reg. S. CCCCXXIII. n. 1006. Böhmer a. a. 0.
S. 340 n. 7.)
32
30.
Die Herzoge Albert und Otto von Oesterreich erklären, dass sie von dem Harkgrafen
Karl von Mähren das Schloss nnd die Stadt Znaim als Pfand der Ueirath KarFs Schwester
Anna mit dem Sohne des Herzogs Otto erhalten haben. Dt. Wienn», die Martis post
Invocavit (7. März) 1335.
(Dobner Monum. IV. S. 296 n. CXXXIV. Sommersberg Scriptor. rer. Silesiac. T. III. S. 61.)
40.
Herzog Otto von Oesterreich erkläret, dass die Yerpßlndung der Burg und Stadt
Znaim geschehen sei. Dt. Wiennse, die Yeneris post Invocavit (8. März) 1335.
(Dobner Monum. IV. S. 296. n. CXXXV. Lanig C. G. D. T. IL p. 3.)
41.
Die Herzoge Albrecht und Otto von Oesterreich geloben dem Markgrafen Karl
von Mähren die als Heimsteuer der Schwester desselben, Anna, Gemalin Herzogs Otto,
für 10,000 M. S. verpfSBndete Burg und Stadt Znaim um obige Summe wieder zu losen
zu geben.
(Orig. im k. k. geh. Arch. zu Wien. Lichnovsky III. Bd. Regest. S. CCCCXXIII. n. 1008.)
42.
Smil und Öenik t>on Lichtenburg erklären^ dem Kloster Maria-Saal in AltbrUnn 100 Schock
Prager Groschen schuldig zu sein. Dt. BrUnn am Sonntage zu Mitterfasten (Lcetare^
26. März) 1335.
iVir Smile vnd Czenke gebruder von Luchtenburch bekennen . . das wir der
Hochgebom furstin vrown Elizabet weilen Chungiu zv Behemen vnd zv Poian, vnd vrown
Katheryn der Abtischin vnd dem Conuent des Closters seint Mariensal in alden Brunnen
schuldich sein von vnser Muter vrown Adelheiten der got gnade selgerete * wegen Hundert
march groser Pragischer pfenninge vier vnd sechczich grose vur iegliche march zvreiten,
vnd die gelube wir in zugelden vnd zu geben, yf die tege als hernach geschriben stet,
des ersten vf seint Michelstag, der schirest chunt dreizich march, vnd darnach vber ein
iar an seint Michelstage aber dreizich march, vnd di leczten vierczich march darnach vber
ein iar an seint Michelstage, also daz wir in den vorgenannten vrown Elizabeth der Chungin^
vnd vrown Katherin der Abtischin vnd dem Conuent des vorgenannten Closters . . . vf
di vorgeschriben drei tage di vorgesprochen Hundert March . . . vorgelden . . vnd das
gelub wir zu leisten . . vnd gelubent vor vns vnd mit vns mit gesamter Hant vnuorscheidenlich
Her Wzneta von der Lomnicz vnd Bohush von Stericz euch alles das do vorgeschriben
stet . . . Wer aber das des nicht gesche, so gelub wir . . einen Rittermesigen man mit
S8
einem knechte ynd mit xwein pferden . « . in di Stat zo Brunnen za senden in ein erber
gasthows ein recht Inleger zr leisten . . • vnd des sv einem vrchunde vnd zv einer
kestetonge hab ¥rir disen brif versigilt ... der ist gegeben zv Brvnne an dem Suntage
X¥ mitteraasten Nach Cristns gebärd vber Dreiczenhondert iar in dem fdnf vnd dreizigisten iare.
(Das Orig. auf PergameDt mit 4 kleinen gnt erhaltenen Sigillen im Archive desselben Klosters,
im m. St. Landesarcbive sab lit A. n. 23.)
l^riedrich, Erzbischof von Salzburg, erkläret, den Herzogen Albrecht und Otto von
Oesterreich, zn Kämthen verhelfen zn wollen, und zwar mit 100 Hehnen, die er in seinen
Festen oder auf dem Felde auf seine Kosten halten will und scbliesst ein Bttndniss, in
reichem sich für ihn Bischof Lorenz von Gurk, Mainhard Vizdom zu Friesach und Konrad
Yon Falben, für die Herzoge der Kämmerer von Steier, Rud. von Lichtenstein, der Hauptmann
daselbst Ulrich von Walsee, und der Marschall Herdegen von Feitau als Schiedsleute ver-
binden, denen Otto von Lichtenslein als Obmann beigegeben wurde. Dieselben sollen auch
Aber alle Anforderungen Salzburgs an Kärnthen entscheiden. Datum Salzburg, 29. März 1335.
(Steyerer add. coli. 89. Ucbnowsky B. III. Regest. S. CCCCXXIV. n. 1011.)
44.
Ularkgraf Karl von Mähren bestätiget dem Konvente des Ostrower Klosters den
Hof Luben, welchen sie von dem Nonnenkloster S. Johann und S. Anna im Anjezde za
Prag gekauft hatten. Dt. Prags, in feste Resurrectionis (16. April) 1335.
(Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urknndenbocb S. 9. n. Vlli. B<^liBer a. a. 0. 8. 340. n. 8.)
45.
Ikompromiss Albert's und Otto's, Herzogen zu Oesterreich, in den Spruch zwischen
denselben und König Jobann wegen Lösung Znayms und 10,000 Mark Silber. Dt. Wien,
20. April 1335.
(Jacobl Codex epistolaris Johauis ng. Bolwai. Rtfest S. 98. n. leo. nach Biefger Archiv II. 609.)
46.
Markgraf Karl bestätiget die VereimguMg des Dorfes Gauemdorf (Mokri) und einer
Mahle mit dem Spitale i&um h. Wenzel im Bndweis nnd befreit das Dorf $md die Mühle
€on allen Abgaben. Dt. in Budicegs^ in feste b. Georgii (23. April) 1335.
i^arolus domini . . regis Boemie primogenitus, Marchio Horavie, nniversis, pre-
senles Klteras inspectnris, salutem et fidem presentibos dare. Personis miserabilibos infinnis
5
34
presertim et egris, que rebus et domibiis propriis orbate, nequeunles capnt suuin alibi
reclinare, in cenobio hospitalis cognntur in penuria et egritndine graviler laborare, decet
principis clemeniiam tanlo magis benefice misererl, quanto misericordiam sai ardenüus diliget
creatoris. Cam itaque domui hospitali beatissiroi Wenczesiai in'Budyovicz ad portam dominua
genitor noster . . rex predictus, villam quandam nomine Mokri boemice, Gaugendorf vero
theotonice nuncupatam, cum Septem laneis terre, et unum molendinum situm in finvio Males
cum suis pertinentiis, legatum ob pias causas per Conradum olim Landocrum dictum ipsi
capelle et hospitali sancti Wenczeslai donaverit, incorporaveritque eidem, ut exinde patientes
et infirmi inibi vitam possint ducere meliorem, nos predictas donationem et incorporacionem
ratas et gratas tam pie quam juste factas habentes, eis damus nostmm consensum pariter
et assensum, ipsamque villam et molendinum cum suis terris et pertinenciis ab omnibus
exactionibus, contributionibus ac oneribus tam realibus quam personalibus atque mixtis et
aliis angariis et vexationibus quibuscumque dicte civitati Budweys hactenus debenlibus et
debilis eximimus, absolvimus et liberamus, ac immunes, exemptos et liberos presentihus
perpetuo nuntiamus, decernentes et volentes, quod cum aliquam inpositionem pecunialem
dicte civitati Budyouicz inponi contingerit pro rata possessionum dicte ville et molendini,
ipsa contingente, in summa et quantitate inposite pecunie decuti promittimus, volumus et
deduci. Mandantes universis et singuiis . . judicibus, consilio et hominibns predicte civitatis
Budweys, presentibus et futuris, quatenus eidem hospitali et prefatis bonis ipsius contra
hujuscemodi paternam et nostram graciam et indulgenciam nullam inferant nee inferri per-
mittant ab ahis violentiam, molestiam aliqualiter vel gravamen, indignationem paternam et
nostram ac penas gravissimas pro motu nostro infligendas si secus attemptare presnmpserint
irremissibiliter incursuri. In quorum omnium testimonium atque robur perpetuum presentes
conscribi et nostri sigilli munimine jussimus communiri. Datum in Budweys in festo beali
Georgii, anno domini millesimo trecentesimo tricesimo quinto.
P. d. march. et consil. W.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des Budweiser Stadtarchives.)
41.
Otto von Lichtenstein, Kämmerer in Steier, in Vollmacht seines Schwagers Konrad's
von Aufenstein, Marschalls in Kämthen, erkennet für denselben die Herzoge Albrecht und
Otto von Oesterreich als rechte Herren und Herzoge des Landes in Kärnthen. Dt. Linz,
27. April 1335.
(Orig. im k. k. g. Archive zu Wien. Steyerer add. col. 83. Uchnowsky B. III. Regetl.
S. CCCCXXIV. n. 1016.)
35
Uie Herzoge Albrecht und Otto von Oesterreich geloben Konrad von Aufenstein,
Marschall in Kärnthen, wegen des Schadens im jetzigen Kriege in Kämthen nach dem
Ausspruche Otto's von Lichtenstein schadlos zu halten. Dt. Linz, 27. April 1335.
(Orig. im k. k. geheim. Archive zu Wien. Lichnowsky lU. B. Reg. S. CCCCXXIV. d. 1017.)
«
49.
JhL aiser Ludwig befiehlt dem Konrad von Aufenstein, den Herzogen Albrecht und
Otto von Oesterreich gehorsam zu sein, da er ihnen das Herzogthum Kämthen verliehen
habe. Dt. Linz, 1. Mai 1335.
(Orig. im k. k. geheim. Archive zu Wien. Lichnowsky III. B. Reg. S. CCCCXXV. n. 1020.
Böhmer a. a. 0. S. 104. n. 1668.)
Herzog Otto von Oesterreich gelobet für sich und seinen Bruder Albrecht dem
röm. Kaiser Ludwig, der ihnen das Herzogthum Kämdien und die Grafschaft Tirol zu
Lehen gegeben, gegen König Johann von Böhmen, seine Kinder und Erben, Herzog Heinrich
von Baiern, und die Landherren' im Gebirge und gegen Jedermann zu helfen, der ihn wegen
des von demselben abgetretenen Landes im Innthal, das vormals Heinrich von Kärnthen
besessen, und womit der Kaiser niin seine Kinder belehnt, angreifen würde, wogegen der
Kaiser ihnen zum Besitz von Kärnthen und Tirol verhelfen soll. Dt. o. 0. 1. Mai 1335.
(Lichnowsky III. Bd. Reg. S. CCCCXXV. n. 1021. nach Fischer. Kl. Schriften. I. 261.)
51.
K. Ludtcig gibt den Herzogen Albert und Otto ton Oesterreich da$ Herzogthum Kärnthen
zu Lehen. Dt. in Linza^ in craslino bb. Philippi et Jacobi apostol. (2. Mai) 1335.
Eiudovicus Dei gratia Romanorum Imperator semper Augustus, suis et sacri Romani
Inperii fidelibus universis. Presentes Uteras inspecturis graciam soam et omne bonum. Dum
Sacri Imperii Principum, per quos idem Imperium tanquam bases egregias sustentatur, in
hiis, que pertinent ad Imperatoriam Majestatem, peticiones et vota pii favoris applausu,
amplectimur, Imperialis excellencie decus extollimus, et eosdem Frincipes ad devocionem
Imperii fervencius excitamus. Noverent igitur preseutis etatis homines, et future, quod nos
pure fidei ac preclare devocionis insignia, quibus illustres, Albertus et Otto fratres, Duces
Austrie, Principes et avunculi uoslri dilecti, nos et Romanum Imperium veuerantur, ac
obsequia fructuosa que nobis et Imperio exhibuerunt, clare nostre mentis intuitu, limpidins
intuentes, ipsis videlicet Ottoni et Alberto, Ducibus predictis eorumque beredibus, Ducatum
5*
36
Kahnthie ex nunc nobis et Imperio per mortem illustris Henrici quondam Ducis itidem
avunculi nostri diiecti vacantem cum omnibus et singulis, Comiciis advocatiis, ac dominus,
nee non Judiciis, mutis, theloneis, monetis, nemoribus, et silvis, et omnibus juribus ac bonis
feodalibus, ad predictum Ducatnm Karinthie pertinentibus ; quocnnque nomine censeanlor,
contulimus et conferimus, in feodum cum omnibus juribus predictis libertatibus, et consne-
tudinibus, ac pertinenciis, sen appendiciis nniversis, prout ab antiquis temporibus, et modernis
hucusque devolutum fore noscitur, et deductum, ac eosdem yideiicet Ottonem et Albertum
Duces predictos, suosque heredes, sceptro nostro Imperiali investivimus, et investimus de feodis
supradictis, adhibitis sollempnitatibus debitis, et consuetis. In cujus rei testimonium, presentes
conscribi, et majestatis nostre Si^lo jussimus communiri. Datum in Lyntza in crastino
Beatorum Philipp! et Jacobi Apostolorum. Anno Domini Millesimo trecentesimo tricesimo
quinto Regni nostri anno, vicesimo primo, Imperii vero octavo.
(Steyerer add. col. 84. Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Lichnowsky III. B. Reg.
S. CCCCXXV. n. 1022. Böhmer a. a. 0. S. 104. n. 1669.)
Kaiser Ludwig eerleihel den Herzogen Albrecht und Otto eon Oesterreich die Grafschaß
Tirol mit den Vogteien zu Trient und Brixen. Dt. Linz^ an dem Erchtag nach S. Wal^
purgistag (2. Mai) 1335.
iVür Ludwig von Gottes Gnaden Römischer Kayser, ze allen Zeiten Mehrer des
Reichs, chunden ewiglich allen getreuen des Römischen Reichs, die disen brief ansehend,
oder hörend lesen, wan wir des heiligen Reichs Fürsten, mit den dasselb Reich als mit
Edlen Grundvesten erhalten wird, bet und begierd an dem, das der Küniglichen magenkraft
zugehöred, umbgreifen mit umbfang einer gutlichen gunst, so erheben wir die zier der
Küniglichen Würdigkeit, und erweken dieselben Fürsten inniglicher zu willigen gehorsam
desselben Reichs. Darumb wissend alle die nu lebend, und hernach künflTlig werdend, das
wir angesehen habend inniglichen mit gesiebt unsers lautern gemüts, die ausgczaichnet und
lauter Trew und gehorsam, mit den die hochgepom Albrecht und Ott gebrüder Herzogen
zu Oesterreich und zu Steyr unser lieb Oheim und Fürsten, uns und das Römisch Reich
ehrend, und auch umb die fruchbaren Dienst, die sie uns und dem Reich erzeigt habend,
und auch jfiürbass wol getun mügen^ haben wir dem vorgenanten Otto herzogen zu Oesterreich,
mid zu Steyr, und seinem brueder Albrechten, und ir beyder Erben die graffscbaiR m
Tyrol, die uns und dem Reich nu zemal von todes wegen des hochgepomen Heinrichs
Herzogen zu Kerndten, und Grafen zu Tyrol, unseni lieben Oheim ledig worden ist, mit
Vogteyen der Bistumb zu Trient und zu Brixen, und anderer Bistumb und Gotsheüser,
und mit herrschaflften, gerichten, Mauten, Zöllen, Zinsen, Waiden, und allen rechten Lehen
und belehneten güeter, und was auch ander Lehen ist, die zu der vorgenannten Graffschalt
SU Tyrol gehörend, bey der Etsch und anderstwo, die der vorgenant Herzog Heinrich und
sein Vorderen unzher von dem Reich gehabt und besessen haben t, verttchen, und verleiben.
37
SU rechten leben mit allen vorgenanteii Rechten, Freyungen, und gewohnheiten, als 5i der
Yorgeachriben Herzog Heinrich, und sein Vordem, von Unsern Vorderen, Künigen iumI
Käyaeni seeligen gehabt, und hergepracht habend, und bestättigen audi demselben Otten
und seinem Bruedern Herzog Aibreehten den vorgenanten Herzogen, und ir beeden Erben
mit nnseni Kayseriichen scepter an den vorgenanten Lehen mit biUicher, und gewönlicher
Schönheit, und dansu gehörend, ausgenommen der gemarck zw^ischen der holzbrnck und der
andern brück, da si die Weeg schaidend gen Millwach, und gen Brixen, von dan über
Badra halb ttber das Gebürg und der Gemarck bis an das joch auf den Jaufen, und der
marck oben an das gesteig auff der finster minzen, und von der finster miozen auf, tis
ver das umbgebel, und als das hie dishalb der vorgeschriben gemark alles gen Schwaben,
und gen Ober-Baym gelegen ist, mit Herrschaflften, Gerichten, Mauten, zollen, Zinsen,
Waiden, und allen rechten Lehen, mit Leuten und mit gütern, die dann gelegen, oder
gesessen seind, oder darzu gehörend, und die der vorgenant herzog Heinrich, und sein
Vordem unzhero gehabt, und besessen habend, das w^ir alles unsern Kindem und Erben
verliehen, und behalten habend, und darüber zu einem urchund geben wir in disen brieff
versigelt mit unsam Kayseriichen Insigel, der geben ist zu Linz an dem Erchtag nach
St. Waltburgstag, da man zait nach Christi geburd Dreyzehenhundert Jar, darnach in dem
funff und dreiaigisten, in dem ain und zwaiuzigisten iar unsers Beichs, und in dem achten
des Kayserthumbs.
(Steyerer add. col. 84. Lichnowsky III. B. Regest. S. CCCCXXV. n. 1023. Böhmer a. a. 0.
S. 104. D. 1670.)
53.
Kaiser Ludwig verheisset den Herzogen Albrecht und Otto f)on Oesterreich gegen König
Johann von Böhmen^ dessen Kinder und Erben beizustehen^ und ohne ihren Beitritt mit
dem Könige sich nicht zu einigen. Dt.Linz^ am Erchtage nach dem Walpurgistage (2, Mai) 1335.
iVir Ludwig von Gottes Gnaden Römischer Käyser, zu allen zeitep Mebrer des
Reichs verleben, und thnen khundt öffentlich an disen brieff allen denen, die ihn sehendl,
oder hörendt lesen, das wir unsera lieben Oheimb, und Fürsten, den hochgebohmen Albrechten
nnd Otten Herzogen zu Osterreich und zu Steyer, und ihr beiden Erben durch der Freund«*
schaflt, und ganzer trewer willen, die wür zu ihm habendt, verüben habmd das Herzogthumb
sn Käradten, and die Graffschaffl zu Tyroll, die uns und dem Reich von unaem lieben
Oheimb Herzog Heinrichen von Kärndten seelig ledig worden seindt, so haben wür ihn
durch dieselben Freundtschafft gelobt, und gehaissen, und uns des ganzlichen gegen ihm
verbunden, mit gutem treyen in aides weiss, das wür ihm, und ihrem Erben beholffen
aollen sein, wider den hochgebohmen Königen Johansen von Böhem, seinem Kindt nnd
Erben und Herzog Heinrich von Bayem, und ihre helffer, und ihre Diener wider die
Landtharren im Gebürg, und zu Kfimdten, nnd wider aller meuniglidi, die sie mit keinen
fiaehen irren wolten, wie die genant seind, sie seindt geistlich oder weltlich, das sie die
38
ymgmmtm Un* Eimita, mmi die Gnrfbdball n TyroD, idf wir ikn die YWÜelum
kakead, müL des HgnL das dna gebörl, VBd mit allea rechtm in gwianea, aosgeiiolinieii
dea Marck AwiachMi der HafeibraUen, «ad der andera bndJiea da sich die Weeg schaidend
g«ü Mailwacfc, aad gca Brizea, tob dan Aber Baden lulb an das Geliftrf , and die Mardi
te aa das Joch aaf den Jaaf ea, aad der Marclt obea aa, aad das gesteig aaff der filnsler
Mints. aad tob der ftasler MOnts anff, ab fer das iageet, aad ab das hie dbshalb der
Torf eaaaten March, alles gehn Schwaben, nnd gehn Ober Bayern gelegen ist, das soll
aas and aasen Erben beleiben, mit Herrschaffken, Gerichten, Miuten, Zöllen, linsen, wilden,
and allen Rechten, leben nnd veriehnten gfieter mit leathen and mit gietler, die da gesessen
aad gelegen seindt, oder die daran gehörend, und die der Torgenandt Herzog Hainrich,
aad sein Vordem nnz hero gehabt und besessen habendi, nnd was der andern ist, das
soll den vorgenanten Heraogen zu Osterreich und ihren Erben beleiben, auch mit Herschaften,
Vogteyen, Gerichten, Mauten, zollen, Zinsen, Wftklen, und allen rechten leben, und ver-
lehneten gietter, mit leuthen und mit giettem, die darinnen gesessen nnd gelegen seindt,
oder die daran gehörend, die der vorgenandt Herzog Hainrich, und sein Vordren unnz
hero besessen, und gehabt habendt, und darzue sollen wir, und unsere Erben, ihn und
ihren Erben beholffen sein mit gueten Treuen. Auch sollen sie, und ihre Erben beholffen
seyn als fer sie können und mögend, das uns das Torgenant InthaL als es benant, und
beschriben ist, inn werde, als wir das unsem Kinden verlihen und behalten habend, und
auch das aigen, das zu den vorgenanten herrschafflen gehört. Wir verjehen auch, das wir
und unser Erben, mit den vorgenanten König Johansen von Böheimb, seinen kindten nnd
Erben, mit Heraog Hainrich von Bayern, noch mit dem Landtherren in dem Gebirg und
zu Kemdten nimmer keinen Frid, suen, berichtigung, noch sitz haben sollen, noch wellen
an unserer vorgenanten Oheimb der Heraogen von Oesterreich, und ihr Erben Wort, wissen,
und willen, und an ihren guten rath, es were dann, das wir einen Fried betten mit den
vorgenanten könig von Böheimb, seinen kindern, und Erben, Hertzog Heinrich, oder mit
den Landherm in den gepürg, oder zu Kämdten, denn sollen wir anders nit machen, und
haben, dann wann uns unser vorgenant Oheimb von Osterreich empietet, oder ihren Erben,
das wir den widersagen, so soll er darnach nur vierzehen tag weren, und beleiben, und
daselb soll unser Oheimb von Osterreich zne gleicher weiss herwider tun. Wir veriehen
auch, und becbennen, ob wir nicht weren, dess Gott nicht welle, so sollen unsere Kinder,
und Erben, den vorgemelten unsern Oheim von Oesterreich und ihren Kindern, und Erben
gebolffen sein wider aller menniglich, als vorgeschriben stett, das ihnen das Herzogthumb
an Kämdten, und die GraiTschafft zu Tyrol, nach den Zillen und Gemercken in werden,
ab wir in die verlihen haben, und das aigen das darau gehört, und in den Krieg helffen
heberten zu gleicherweiss, als wir uns des gegen unsem vorgenandten Oheim von Osterreich
*
verpündon habend, und sollen auch ihr getreu heiOer, und schörmer sein an aller slat, ab
fem uns lieb, und gut geraichct an alle geverde, auch sollen alle andere unser briel^
Tadung, und pindnuss, die wir vor gegen einander verschrieben, und getan habend steed,
und ganz verbleiben, und wan das wer, das der König von Bobeim, Herzog Heinrich, oder
39
anders jemand von onsern wegen icht brieff, oder Tadung fir sich brecht, die sollen allen
niisem brieffen, die wir vor, nnd auch iezo getan, und geben haben kain schad seyn,
besonder sollen wflr alles das enden, und vollfUren mit gneten Treuen, als vor geschrieben
steet, darüber zu nrknnd geben wir inn disen brieff versigel! mit unsem Kayserlichen Innsigl,
der geben ist, zue Lintz an den Erchtag nach Sannt Waltpurgs tag, da man zeit von
Christi gepurt dreizehn hundert jähr, darnach in dem ftinff und dreisigsten iahr, in den ain
und zwainzigisten Jahr nnsers Reichs, nnd in dem achten des Kaiserthnm.
(Steyerer add. col. 85. Lichnowsky III. B. Regest. S. CCCCXXV. ri. 1024. Böhmer a. a. 0.
S. 104. n. 1671.)
• ■ • .
n^aiser Ludwig entbiethet allen Herren, Städten und Landleuten zu Kämthen den
Ton ihm mit diesem Uerzogtbume belehnten Herzogen Albrecht und Otto von Oesterreich
gehorsam zu sein. Dt. Linz, an dem Erchtage nach dem Walpurgentag (2. Mai) 1335.
(Orig. im k. k. geh. Archire za Wien. Steyerer add. col. 87. Lichnowsky III. Bd. Regeil.
S. CCCCXXVl. n. 1027. Böhmer a. a. 0. S. 104. n. 1673.)
55.
Die Herzoge Albrecht und Otto von Oesterreich versprechen für sich und die
Herzoge Friedrich und Leopold stets dem Markgrafen Ludwig von Brandenburg und den
Herzogen von Baiem gegen Jedermann zu helfen, ausgenommen das röm. Reich, den König
von Hungarn, den Herzog von Sachsen, den Erzbischof von Salzburg und den Bischof
von Passau — insbesondere aber und ohne Ausnahme gegen jene, die sie im Besitze des
Innthales stören würden, wogegen diese ihnen zum Besitze von Kärnthen und Tirol behilflidi
sein sollen. J)t. Linz, 2. Mai 1335.
(Lichnowsky 111. Bd. Regest. S. CCCCXXV. n. 1025. nach Fischer Kl. Schrift I. 265.)
IStephan und sein Bruder Ludwig, dann Ludwig und Wilhelm, Herzoge von Baiem,
versprechen den Herzogen Albrecht und Otto von Oesterreich wegen Kärnthen und TiriA
gegen Jedermann beizustehen, ausgenommen das Reich, die Herzoge Rupprecht den älteren,
Rupprecht den jungen und Rudolf von Baiern, und Markgraf Friedrich von Meissen.
Dt. Linz, an dem Erchtag nach s. Walpurgentag (2. Mai) 1335.
(Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Steyerer add. col. 88. Lichnowsky IUI. Bd. RegeiL
S. CCCCXXV. n. 1026.)
40
57.
W riedrich, Erzbischof von Salzburgs verbindet sieb mit den Herzogen Albrecht
und Otto von Oesterreich (gegen Kftmthen und Herzog Heinrich von Baiem) wegen Hilfe
zur Einnehmung Kämthens und schiedsrichterlicher Abmachung der erzbisehöflichen Aussprüche.
Dt. Salzburg, Mittwoch vor S. Pankratiitag (10. Mai) 1335.
(Orif. im k. k. gek. ArcUve la Wien. Sleyerer ad4. col. 89. Ucknowiky UI. Bd. Ref.
S. CCCCXXYI. n. 1029.)
Chotibor von Hirstem verkaufet dem Markgrafen Karl die Burg Kostomlat. Dt. Prag^j
die XV IL Maß 1335.
Ejgo Cothiborius de Hirstein tenore presentium recognosco publice universis quod
ego de maturo sano et deliberato meo consilio sponte et libere castrum meum Costemlat
cum Omnibus et singulis spectantiis juribus et pertinencijs suis vendidi domino meo domino
Kalok) (sie) illustri, magnifici domini mei regis Boemie primogenito marchioni Moravie
pro noningentis sexagenis grossorum denariorum pragensium cum parte ville Mledwicz et
suis pertinenciis obligatis mihi nomine pignoris per dominum Borssonem de Rysemburg in
ducentis sexagenis grossorum pragensium denariorum monete predicte hoc interjecto,
quod si diclus dominus Borsso ipsius vilie Ledwicz (sie) partem in diclis sexagenis ducentis
in feste beati Martini proxime venture apud dictum dominum meum marchionem Moravie
non exsolveret extunc dicte ville Ledwicz pars cum suis pertinentiis ad ipsum castram
Costomlat et ejus proprietatem et dominium pertinebit, de qua quidem summa noningentarum
sexagenarum idem dominus mens, dominus Marchio Moravie, cenlum sexagenas mihi
persolvit in pecunia numerata, residuas autem octingratas sexagenas solvere et dare mihi
tenetur in feste beati Georgii proxime secuturo. Pro quibus quidem octingentis sexagenis
predictus dominus meus marchio dedit mihi fidejussores dominos venerabilem in Christo
patrem dominum Johannem, Olomucensem episcopum, Protivam de Hirstein, Busskonem et
Raczkonem de Luticz fralres, proul in ipsius domini mei, marchionis Moravie sepefati
literis super hujusmodi debito confectis ciarius . conlinetur herum serie et testimonio literarum,
quibus meum sigillum duxi appendendum. Datum Frage feria IIH. die XVII. mensis Maji
anno domini MCCGXXXV.
(Nack einer Absckrifl im k. böhoi. Musean aas den Raadnitxer Mf. S. 413 ■. 414.)
50.
Der Drucker Abt Johann weiset seinem Konvente für 2 in PumUtn gelegene Ijokne 2 Mark
Prag. Gr. auf der Steinmühle in Znagm an. Dt. in Monasterio Lucensi^ die Ascensümis
domini (25. Mai) 1335.
J%os Johannes miseracione diuina abbas Monasterij Lucensis recognoscimus tenore
presencium publice profitentes. Quod fratribus et conuentui nostri iam dicU Lucensis Monastery,
41
ad ipsonim nichilominus peticionem pro duobus laneis sitis in Bomalicz, quornm proaentus
ad eomm pitanciam pertinebanU qai quidem lanei, de ipsonim comipuni consensu et nostro
Bernholdo filio Weitlini de Schenkwicz, nxorique sui Alhedi, et eonim heredibns concessi
suiit clientaliter possidendi, commutaiido dedimns dnas marcas grossorum Pragensinm Moranici
ponderis et nnineri, singalia annis de molendino, qaod situm est snb lapide, circa civitatem
Znoymensem prefato connentui nostro Lucensi, ad pitanciam, sine contradiccione qualiUet
persolaendas. In cuius rei testimoniom presens scriptum Sigiili nostri munimine, dedimns
roboratnm. Datum in nostro predicto Lucensi Monasterio. Anno domini MUIesimo Trecenlesimo
Tricesimo quinto, In die lascensionis domini.
(Das Orig. aaf Pergament mit einem sehr beschidigten Sigille im Archive desselben Klosters,
in m. St. Landesarcbive Lit. H. n. 27. and in einem Notariatsinstramente «vom J. 1422
daselbst Lit. K. n. 7.)
«o.
König Kazimir eon Polen verspricht^ den mit dem Markgrafen Karl non Mähren geschlossenen
Frieden durch ein Jahr halten zu wollen. Dt. in castro Sandomkiensi^ die dominica infra
octav. Ascension. domini (28. Mai) 1335.
14aKimirus, dei gracia Rex Felonie, Nee non Terramm, Cracouie, Sandomirie, Siradie,
Lancicie, Cnyauie, Pomoranieque, dominus, et heres, Vniuersis, presentes litteras inspecturis,
salutem et presentibus fidem dare, Ad vniuersitatis vestre noticiam tenore presencium
volnmus peruenire, Quod, nos de maturo, sano, et deliberato nostro et nostrorum consilia-
riomm consilio, Treugas et treugarum federa cum, Magnifico, Principe domino Karolo . .
Regis Boemie ac Lucemburgensis Comitis primogenito, Marchione Morauie, hinc a feste
beati Johannis baptiste proxime instante, ad sequens festum eiusdem beati Johannis inclusiue
ad annum nunc proxime secuturum, hodie in dei nomine iniuimus aidicabiliter et inimus,
IVomittentes predictas Treugas, pro nobis, ac pro baronibus, Nobilibus et fidelibus nostris,
Omnibus et singulis cuiuscumque Status eminencie condicionis seu dignitatis existant, qui
pro nobis et nostri contemplacione faciunt et eciam facere pretermittunt, vsqne ad dictum
festum et terminum beati Jobannis baptiste attendere sernare et irrefragabiliter custodire,
secure libere pacifice et quiete. Nee vmquam tempore medio pendentibus et durantibus
ipsis Treugis, per nos seu aliquos, aut aliquem de nostris fidelibus et nostre subjectis
dicioni, contrauenire verbo facto, paciencia conniuencia auxilio consilio uel fauore, Pollicemur
eciam firmiter et spondemus, prenominatas treugas, ac ipsarum condiciones, pacta pactiones
conuenciones, et soUempnitates quascumque inibi appositas et eorum quodlibet, rata grata
firma et irrefragabiUa ac incommutabilia exacta diligencia teuere beniuoie et habere, ac
inuiolabiliter obseruare, omni malo ingenio dolo et studio penitus procul motis, Ceterum
predictis Treugis et ipsarum pactionibus ac interiectionibus, superius nominatis, Magnificos
Principes, fratres nostros Karissimos, dominos, Karolum illustrem Vngarie Regem, Necnon
Premislium Siradiensem, et Wlodkonem Lanciciensem, duces, presentibus duximus includendos
42
€t inclodimns, Qni qnidem domiiii, Rex, et duces predicti^ ipsas Treogas firmare, asseconire
et approbare debent per saas litteras et scriptaranun nnmiinenta necnon caocioiie fideiossoria
aoonim et per saos ydoneos Vasallos, Idem vero dominus Moranie Marcblo, id ipmn ipsia
domiais, Regi Vngarie, et ducibus predictis, faoere et assecarare debelat, Sana insaper
adiBdiniis, et promittimiis, Qaod si fortasse qood abait aliqaem uel aUqaos ex noatria ipaaa
Ti^eogas vel eanun interiectiones, et coodiciones vioiare, aot contra eas aliqoo caaa yel
■lodo venire contingat, extunc ad denonciacionem et monidonem aolam et ynicam dicti
domini Marchionis Moranie factam publice in Castro, nel Cioitate Kaliss, nos nostros noneios
et ambassiatores ydoneos ad Kaliss infra spaciom doorum mensinm a die denunciadonis
jHredicte coutinne nnmerandonun transmitlere volumus et tenemur, Ipse vero eciam dominus
Karchio Moranie, suos, Kaliss tenebitur et debebit infra dictos duos menses destinare nuncios
proposituros et demonstraturos saltem vltima die predictorum duomm mensium, nisi sepefatus
dominus Marchio Morauie, et nos de alia die anticipanda uel posterganda contingat fortasse
vnanimiter concordare, quocies uel quomodo qualiter seu per queAipiam ipse Treuge fuerint
yiolate, Recepturosque ibidem iuxta bonorum virorum arbitrium ad hoc communiter eligen-
dorum super obiectis et illalis dampnis et iniurijs emendam et satisfaccionem competentem
Ipsis autem nuncijs predicli domini Marchionis Moranie, volumus et promitlimus de secnro
et libero prouidere conductu, incepto et inchoato in Barcz veniendi Kalis, et ibi placitandi
atandi demorandi et abinde ad predictum locnm Barcz remeandi, quandocnmqne placuerit
pro ipsorum omnimodo libito volumtaUs, sincere et absque omni dolo, sainis rebus eomm
pariter et personis, Sin autem ipsum dominum Marchionem Moranie nut snos Treugas pre*
dictas uel earum conuenciones, violare ali^ualiter contingat tunc eciam ad denunciacionem
solam et vnicam factam in Castro et Ciuitate Wratislauie, idem dominus Marchio Moranie
anoa nuntios et ambassiatores ydoneos, in Wratislauia infra duos menses a die denunciacionis et
admonicionis predicte conlinue numerandos transmittere tenetur, Nos vero eciam nostros inibi
infra duos menses tenebimur destinare nuncios proposituros simili modo vt supra diximus et decia-*
ratnros saltem vltima die predictorum duomm mensinm, nisi eciam sepefatus dominus Marchio Moranie
et nos de alia die anticipandi uel postergandi contingat fortasse concorditer concordare, quodes oei
quomodo qualiter uel per quos pretacte Treuge fuerint violate, recepturosque ibidem, iuxta bononun
viromm arbitaium ad hoc communiter electorum, super obiectis et illatis dampnis et ininrtjs
emendam et satisfaccionem condignam, Ipsis eciam nostris nuncijs sepefatus dominus Marchio
Moranie debet et tenetur, de securo et libero prouidere conductu incipiendo in Barcz veniendi
in Wratislaniam ibidemque placitandi standr demorandi et abinde ad predictum locnm Barcz,
remeandi quandocumque placuerit pro ipsorum omnimodo libito voluntalis, sincere et absque
omni dolo et ingenio malo saluis rebus eorum pariter et personis. In quorum omnium teati-
monium- atque robur irrefragabiliter valitumm presentes conscribi et nostri sigilli appensione
iuasimus communiri in testimonium autem predictorum et euidendam pleniorem, Viris nobilibus
nosbfisqae fidelibus, Spicimiro Cracouiensi Castellano, Mistuijo Sandomiriensi, Nicoiao Cra-
coniensi Palatinis Petro Sandomiriensi Mistigneo Radomensi Castellanis, Criuosando Cracouiensi
Uenrico Sandomiriensi Subcamerarijs mandauimus. Qui quidem sigilla sua praeaealÜHUi
48
appenderant, Datum et actum in Castro Sandomiriensi die dominico Infira Octauas Ascensioiiis
ChrisU. Anno domini H^ CCO> XXX^ Quinto.
Nos vero predicti, Spicimirus Castellanus Cracouiensis Mistuijus Sandomirienaia
Nieolaus Cracouiensis Palatini, Petrus Sandomiriensis, Mistigneus Radomensis Casteilani,
Criuosandius Cracouirasis et Henricus Sandomiriensis, Subcamerarij, mandatis gloriosi domini
nostri Kasimiri dei gracia illustris Felonie Regis volentes obedire predictis omnibus interfuimus,
et in testimonium sufBciratissimum presentibus nostra sigilla duximus appendenda, Datum
et actum Anno, die, et loco antedictis.
(Nach einer in k. böhm. Moseum beflndlichen, dem 0hg. des k. k. gekein. Hofarehivea
10 Wien entnommenen Abichrifl. Abgedruckt in Ladewig T. V. Reliquiar. Mas. S. 596
n. LXXV. Vergl. Dobner Monument. IV. S. 296 n. CXXXVI.)
Gl.
Herzog Johann eon Schienen wid Herr von Slinau erkläret^ mit dem Könige Johann von Böhmen
und dem Markgrafen Karl von Mähren dahin übereingekommen zu sein^ dass er, sobald die
an seinen Bruder Herzog Konrad verpfändete Stadt Frauenstadt ausgelöst und ihm überdiess
400 Poln. Mark ausgezahlt sein werden^ die dortigen Vasallen zur Abtegung des Huldigungs^
Eides an K. Johann und Markgraf Karl verhallen wolle. Dt. Pragce^ VII. die mensisJunii 1335.
JKos Johannes Dei gracia Dux SIesie et Dominus Stinauie presentibus puUice
recognoscimus et fatemur; Quod nos cum Hagnifico et Excellente Principe Domino nostro
Joanne Rege Bohemie et cum Inclyto Domino Carole primogenito dicti Domini Regia
Marchione Morauie conuenimus amicabiliter, et singulas causas concordauimus, in boc videlicet,
quod ipsi ciuitatem Frauenstadt, et districtum cum onmibus suis nobilibus Burgensibus, et
Jnribus, Dominus, oppidis, castris, Vasaliis, et pertinenciis, quibus ea prius possidebamus,
et qui Duci Conrado fratri nostro homagium prestiterunt, ab eodem fratre nostro tenentur
iterato disbrigare, et hoc facere infra hinc et festum sancti Michaelis proxime aflfuturum..
Et quando ipse Rex, ac Marchio Morauie predictam ciuitatem Frauensladt cum pertinenciis
suis predictis ab homagio facto, ut dictum est, nobis disbrigauerint, et eciam potestati nostre
assignauerint, nee non quadringentas marcas Poloniealis ponderis XLVIIL grosses pro marca
qualibet computandos infra hinc et dictum festum sancti Michaelis nobis satisfecerint, tuno
DOS statim prefato Domino Regi Bohemie, beredibus, et successoribus suis ordinabimns, et
faciemus, et eflectualiter procurabimus fieri homagium, et fidelitatis iuramentum, perpetno
per yasallos, et Burgen. Ciuitatum Stinauie, Frauenstadt, Gore, Lobyn, Lynda, Polchowits,
Colowen cum castris et pertinenciis uniuersis, et alios incolas terrarum nostrarum uniuersos,
et predicta homagia, seu fidelitatis iuramenta ipse Rex Bohemie heredes et successores sui
pro se perpetuo debebunt retinere, tali adiecta condicione, quod frater Dux Henricus Saga«
iiensis, et sui heredes iustam ipsorum porcionem post mortem meam in predictis terris
nostris expectabunt, exceptis duntaxat Frauenstadt et Lubin civitatibus cum uniuersis Distric-
tibns et Dominio ipsorum, que dicto Domino nostro Regi, beredibus, et successoribus suis
absolute et lib«« remanebunt; postquam antem Vasalli homines,, et Burgenses prefati
6*
44
fidelitatis homagiimi, seo iaramentom dicto Regi et suis heredibas fecerint, extunc statim ipse
Dominos Rex et sui heredes omnes predictos' vasallos, Bnrgenses, sea homines vel incolas
ad DOS remittere debet, eisdem precipere et mandare, ut nobis prompte obediant, pareant,
et intendant tanquam ipsonim Domino iusto, tempoiibos vite nostre, nee a nobis anqaam
recedere, seu deniare propter aliqoam caosam, quam ipse Dominus Rex, aut sui heredes
nobis adinuenire possent modo quouis. Promisimus eciam firmiter, et tenemur dicto Domino
Regi, et suis heredibus, quod prefatos vasallos homines, et Burgenses circa ipsorum Jura
debeamus fauorabiliter conseruare. Preterea dictus Dominus Rex pro se et heredibus suis nobis
sincere promisit, quod pro possessionibus nostris seu terris nunquam iaborabit, sed pocios
easdem terras noslras a violenciis et iniuriis quorumcunque vite nostre temporibus tenebitur
magnifice defendere, et tueri. lusuper si aliqui Nobiles, Burgenses, aut incole terrarum
nostrarum homagium, et iidelitatis iuramenlum dicto Domino Regi Bohemie, aut heredibus
suis facere renuerint, et ipso prestito homagio nobis obedire, nee promittere iterato nollent,
extunc ipse Rex Bohemie, aut heredes sui, et nos eosdem renittentes, seu rebelies vi
compellere tenebimur ad predictum homagium et fidelitatem dicto Domino Regi et obedienciam
nobis faciendam. Et si nos predictam ciuitatem Lubiu infra quadriennium continuum exsoluere
potuerimus, in huiusmodi exsolucione subsidiura ipse Rex tercium denarium nobis dare tenetur.
Si autem ipse Rex, aut sui heredes ipsam prius exsoluerent, extunc datis sibi per nos
duabus partibus ciuitatem eandem nobis tenebitur assignare; ita tarnen, quod ipsa semper
ciuitas Lubiu cum castro, et territorio suo post nostrum obitum ad eundem Regem Bohemie,
et heredes suos esse debebuut illico et libere deuoluta. Deinde ipse Rex denuo per literas
snas et tractatus pridem in Wratislauia nobiscum habitos ratificare tenebitur preter Lubyn
et quingeutas marcas ponderis et numeri predictorum, de quibus ipse Rex et heredes sui
soluti erunt, et liberi, ex eo quod predictus uoster frater Dux Henricus Saganensis, et
heredes sui successionis in media parte terrarum nostrarum, prout superius exprimitur,
respectum obtinebunt. Promittimus eciam omnia et singula predicta bona fide loco prestiti
corporaliter iuramenti custodire, attendere, et infra hinc, et festum beati Martini proxime
affuturum obseruare, et effectualiter adimpiere, nee contra ea venire, vei facere per nos,
alium, vel alios, de Jure, consuetudine, vel de facto, alioquin prefate terre nostre ipso facto
ad dictum Dominum Regem, et heredes suos debebunt esse deuolute, de quibus terris nostris
ipse Rex, aut heredes sui se tunc intromittere poterunt, et debebunt recusacione, contra-
diccione, et impedimentis cessantibus quibuscunque, renunciantes in bis omnibus et singulis
supradictis excepcioni doli mali, in factum accioni, beneficio restitucionis in integrum, con-
stitucioni, consuetudini, literis et indulgenciis Apostolicis, Imperialibus, vel a Romanomm
Regibos impetratis vel impetrandis, vel omnibus aliis tam iuris Canonici, quam Ciuilis auxilio,
per quod nobis suffragium a dicto Domino Rege, et heredibus suis preiudicium posset quo-
modolibet generari. In quorum testimonium et fidem presentes scribi fecimus, et sigiUo nostro
ordinauimus communiri. Actum et datum Präge anno domini MCCCXXXV. septimo die Junii.
(AbgedniGkt bei Lndewig Reliq. Mss. T. V. S. 550 und bei Dobner Monam. IV. S. 293 mil
der unriehtigeii iahretithl 1 330. Ver^. Abhandlaogen einer PriTalfeMllsch. in Böhnou lY. 75.
45
62.
Der OlmUtaer Bischof Johann bestätiget den swischen Wilhelm von Landstein und dem
Gros$meister des Kreuiherrenordens mit dem Sterne bezüglich der Kapelle in Lidefowita
geschlossenen Vergleich. Dt. Pragce^ XII. Kalend. Julii (20. Juni) 1335.
jllos Johannes dei et aposlolice gracia Episcopas Olomucensis. Ad perpetuam rei
memoriam et ad yninersorom tenore presencium volumus noUciam deuenire. Qnod constitnti
in hostra presencia, Nobilis vir domifins Wilhelmus de Lantstein, et religiosus vir frater
Vlricus snmmus Magister ordinis Cmciferorum cnm Stella, domns hospitalis sancti Francisci
in pede Pontis Präge, super contrauersia, que inter eos, super capella in Ludherzowicz lam
aliquandiu ventilata extitit, rite et racionabiliter, prout in literis* eorum desuper confectis
plenins continetur, totaliter concordarunt. Supplicantes nobis humiliter et deuote, vt lluiusmodi
concordie nostrum beniuolum dignaremur adhibere consensum. Nos vero, qui ex ofiicii nostri
debito Utes sopire, et commoditatibus ecclesiarum inuigilare tenemur, ipsorum precibns, vtpote
racionabilibus fauorabiliter annuentes, prefatam concordiam ratam habentes et gratam, ipsam
de nostra vera et certa sciencia, presentis scripti patrocinio confirmamus. Declarantes
nichilominus, quod perpetuus vicarius, qui nunc est, et qui pro tempore fuerit, hominibus
YÜle eiusdem in Ludherzowicz, sine plebani de Teczicz speciali licencia et assensu, nulla
penitus ministrare presumat ecciesiastica sacramenta. Post obitum quoque perpetui vicarij,
qui nunc est, dicta Capeila in Ludherzowicz, tamquam filialis ecclesia ad disposicionem
rectoris ecciesie in Teczicz cum omnibus emolimentis et obuencionibus pleno iure deuoluetur,
et perpetno permanebit. In quorum omnium testimonium et perpetuam firmitatem presentes
üteras fieri et sigillorum nostrorum fecimus appensione muniri. Actum et datum Präge, Anno
domini Millesimo, Trecentesimo, Tricesimo quinto, Xu. Kalendas Julij.
(Das Orig. auf Pergament mit einem wohlerhaltenen DoppelsigiUe in dem Archive der Probstei
am Pöltenberge.)
63.
Markgraf Karl eon Mähren bestätiget den eam Könige Wenzel im J. 1284 dem Sehulrektor
und den Vikaren der Olmützer Kirche ertheilten Begnadigungsbrief und befreiet ihre
Besitzungen eon allen Landsteuem. Dt. Pragce^ die bb. Johannis et Pauli (26. Juni) 1335.
Ikarolus domini • . Regi^ Boemie primogenitus, Marchio Morauie, deuotis nostris
dilectis, Magistro scolarum, ac vniuersis et singulis vicarys Ecciesie Olomucensis, Salutem
et laudes deo iugiter decantare. Oblata nobis pro parte uestra humilis peticio continebat,
quod, cum olim per diue memorie Wenczeslaum, Regem Boemie, Marchionem Morauie pro-
genitorem nostrum felicissimum, possessiones et terrarum predia vestrarum ac bomines,
incole earum, ab omnibus coUectis et exaccionibus, tam generalibus, quam specialibus
libertati sint, immunes et exempti, prout hoc in transcripto literarum suarum infirainsertarum
üqnet clarius, dignaremur eandem graciam, vobis factam, graciosius confirmare. Nos itaque
46
Tolentes proni ad graciam inueniri, ob reuerenciam Beatissimi Wenczeslai martyris et ipsius
Olomucensis Ecclesie decorem easdem libertates et immunitates ad vos, predia, et homines
et successores vestros graciose prorogamus ipsamque edicto perpetuo Ratificatnns, Gratificamos,
approbamus, et conGrniamus, ratasque gratas, firmas, et incommutabUes volumus et decer-
nimus irrefragabiliter perroanere. Mandantes yniuersis et singulis fidelibus et Officialibas
Dostris presentibus et qui pro tempore faerint, quatenus vobis ac vestris hominibus et
auccessoribus ullam contra huiusmodi nostram graciam inferrant seu inferri ab alijs p^rmillant
molestiam uel grauamem, Indignacionem nostram grauem et penam pro mota nostro infligendam,
Si quis secus attemptare presampserit, irremissibiliter incarsari. Tenor autem transscripti
talis erat: Wenczeslaus dei gracia Boemie Bex, Marchio Morauie etc. usque. Dalam in
Welegrad Anno domini MPCC^LXXXIV^. Idus Septembris Indiccione secunda. (S. B« lY.
8. 360. n. CCLXXXUI.) In quorum igitur tesUmonium atque robur perpetuo valituram
presentes conscribi et nostri sigilli munimine iussimus communiri. Datum Präge Anno domini
M^CCC^XXX^. quinto. In die Beatorum Johannis et Pauli, Indiccione vero tercia.
(Nach der Bestitigungsurkande K. Kari'*8 lY. im Privileg. Codice des Olm. Bisthumes vom
Anfaoge des XIV. Jabrhanderiea in FilraterzbischöfliGheo Archive zu Kremaier abgeschrieben
A. Boczek. — Abgedruckt bei Peizel K. Karl IV. Urkandenb. I. S. 12. n. XII. Böhmer
a. a. 0. S. 140 n. 9.)
Iflarkgraf Karl bestätiget über Ansuchen des Wyäehrader Probsten und Kapiteb
den vom Könige Johann zu Prag den 13. September 1331 gemachten Widerruf wegen
Nichterrichtung des Augustiner -Klosters in der Stadt ^Siclca.^ Dt. in WySehrado in festo
BB. Petri et Pauli apostol. 1335.
(Pelzel K. Karl IV. I. Tb. Urkandenb. S. 10 n. X.)
G5.
Druder Hermann Chuendorfer, Landcomthur des deutschen Ordens in Oesterreich
ud Steyer, übergibt mit Wülen des deutschen Hauses in Wien auf immerwährende Zeiten
deir Kirche zu Paldramsdorf einen jäiiriichen Zins von 8 Pfund, die man davon bei der
jüngsten Verleihung der Kirche genommen, und die gestiftet sind durch den Ordens-Pfarrer
Ulrich V. Paldramsdorf, Schwestersohn des Pfarrers Ulrich von Gumpoldskirchen, fSr den die
üblichen Jahrestage gehalten werden sollen. Zeugen: Bruder Otto von Preusen, Bruder
Friedrich von Walchenstayn, Bruder Nikia von Tropau der Priester, Bruder Ulrich der
Zieberger, Komthnr zu Sonntag, Bruder Herbort von Winkel Hofmeister, Bruder Ghrechsmer,
Bruder Berchtold. Dt. Wien, in deutschen Hause, in memoria S. Pauli apostoli (30. Juni) 1335.
(Nach dem Orig. mit den Sigillen des Landkomtburs und des Hauses in Wien, im Archive des
dentschen Ordens so Wien, mitgelheilt Dr. B. Dndik.)
47
06.
Vertrag und Bi^dnissder Her:iogß Albrecht und Otto non Oesterreicb mit dem Grafen Albrecht
wm Görnij imbesondere gegen den König ton Böhmen und dessen Söhne. Dt. Graz, am
S. Ulrichstage {4. Juli) 1335.
llr ir Albrecht ynd Ott von Gots ^aden, Herczogen ze Oslerrich ze Sleyr vnd
se Kamden . Herren ze (3irain, auf der Marich, vnd ze Portenaw, veriehen offenleicbn
vnd Ihnen chnnt an disem brif, allen den, die in sehent oder horent lesen . Daz wir vns
alier sacbe, mit vnserm lieben Ohem Graf Albrecht von (roercz, vreuntlich vnd lieblich
verrichk vnd vertaidingt haben, also beschaidenlich daz er vns di Purch vnd Stat ze Greiffenberch,
vnd allez daz darzn geboret, wie daz genant ist, an alle widerred vnd aufschnb, inantwnrten,
vnd widergeben sei. Vnd sol er vnd sein Bmed«, vns vnd vnsern erben, gehilflich vnd
dimstleich sein ewichleich, so si beste mugen, mit aller irer Herschaft . mit iren Leuten
vnd Vesten, in der selben irer herschaft, vnd daranz gen Kernden, vnd gen Chrayn, gen
allw menchleich. So sullen auch wir di selben Grafen vnser Ohem, schirmen . versprechen •
vnd geholfen sein, als vnsern dienern vnd belfern, an allen Sachen, da si recht zn habent,
vnd snllen auch in beholfen sein, besunderleich gen dem Kunich von Behem, vnd seinen
Svenen, vnd gen den Etschem, vnd wer di Grafschaft ze Tyrol innhat, daz si von in an
iren rechten, ez sein zoell oder Hautt oder ander gult darzu si recht habent nicht beswert
wenden, vnd swo si daran nu beswert oder enlwert weren oder noch wurden ze vnrecht
des sullen wir in beholfen sein wider zegewinnen so wir beste mugen an geuerde Ez
sollen auch der vorgenanten Grafen vnser liben Ohem alle irev Slos vnd Yeste vnd ir
Herschaft alle vns vnd vnsern erben . . vnd vnsern Hauptleuten vnd Helfern offen sein in
vnd anz vnd da durch zeuaren vnd darinn auf tegleich vrleg zelegen vnser leut, auf vnser
eheste als oft wir des bedürfen gen der Etsch oder anderswo . an iren merchleichen
schaden • an geuerde . Man sol aber vns vnd den vnsern den Chouf schaffen . daz wir
daran icht geirret werden . mit dhainem geuerde . Auch sullen di vorgenanten . . vnser
Obern . • . Grafen von Goercz vns vnd vnsern erben . dienen zwai geuert . an die Etsch
ze isleichem mal mit drizzig Helm . vnd zwainczig Schützen . vnd dar vmb, vnd auch
vmb den dienst . den si vns ewichleich tun snllen . vnd warten in ir Herschaft . mit ir
Lenten vnd vesten, sullen wir in geben Tausent march Silbers, ie für die marcb vier vnd
Sechzig Grozzen Pechmischer zalphening, di gengich sein an dem Land ze Kernden . auf
Sand Michels tag der schirist chumt, geschech des nicht, so sullen wir in auf den selben
Sand Michels tag inantwuerten vnd versetzen . ze . . . phand für di vorgenanten Tausent
March Silbers Greiffenberch Purch vnd Stat, mit allen dem vnd darzn geboret • vnd anch
mit den nutzen di hewer da geuallent Vnd sullen si daz innhaben . vnd niezzen als ir
rechtes phand als lang vncz si des vorgenannten Silbers genczlich vnd gar von vns vnd
vnsern erben verriebt vnd gewert werden vnd wenn wir oder vnser eri^en . si oder ir
erben . des vorgenanten Silbers gentzlich verrichten vnd weren, so sullen si, oder ir erben
ms oder vnsern erben, di vorgenanten Purch vnd Stat Greiffenberch vnd was dann gehöret .
48
wider antworten vnuerchummert . vnd vnnerirret an alle widerred . Geschech auch das
wir mer denn . der zwayer gevert zu der Etsch bedorften vnd muetten an vnser genant
Ohem von Goercz, des sullen si vns gehorsam sein, vnd sullen wir in dar ymb helfen
vnd geben als andern vnsern heifern . darnach, vnd der dienst vnd hilf dann wiert . Wir
haben vns auch angenomen . vnd veruangen . vmb alle di ansprach vordrang vnd veintschaft .
di vnser getrewer lieber Sweykker von Liewenberch • sein bruder . sein vreunt vnd sein
helfer . di in vnserm Land gesezzen sind vnd der wir gewaltig sein, habent bincz dem
vorgenanten vnserm Ohem . vmb Greyffenberch, daz si im angewunnen habent, das das
gentzleich ab, vnd ein verrichte sache sein sol • an daz Haus in dem Marchte, vnd di
gueter vnd gult, di der selb von Liebenberch ze Greyffenberch vmb sein selbers guet gechaaft
hat, da sullen si in nicht an irren. Wenn auch wir vns mit dem Chunig von Pehem •
oder seinen Sunen verrichten oder vertaidingen . so sullen wir di selben vnser Obern in
die richtigung nemen, vnd si besorgen . als wir in des schuldich . vnd gepunden sein •
Wir loben auch bei vnsern trewen allez daz stet ze haben vnd ze vollfuren an allez geuerde,
daz vor an disem brif geschriben stat, den wir dar vber geben zu einem oSenn vrchuend
versigelten mit vnsern Insigeln, Der ist geben ze Gretz an Sand Vlreichs tag, Do man zalt
von Christes gepurde Dreuczehen Hundert iar dar nach in dem Fünf vnd Dreyzzigistem Jar.
(Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Lichnowsky III. Bd. S. DXLIX. n. XII.)
Gertrud von Auersberg vermacht nach ihrem Tode alle ihre Güter dem Nonnenkloster zu
Daubraumik. Dt. in Daubrattnik^ XVII. Kalend. Äugusti (16. Juli) 1335.
Acta modernoram idcirco priuilegijs roborari et firmari videantur, ne successiua
posteritas aliquo Scrupulo fraudis uel doli sua versucia Restringere valeat, aut malo zeio
Calumpniari. Nouerinl igitur presentes et posteri presencium noticiam audituri, Quod Nos
Gerdrudis Nobilis viri domini Ingrami de Awersperch olim iilia, NuUo cogente, sed ex
iustinctu diuino ac propria Consciencia informante, Omnia bona nostra vbicumque Sita per
nos actenus Jure hereditario possessa et adhuc possidenda, in remedium animarum nostrorum
pie memorie parentum et nostre, post mortem nostram damus, conferimus et donamus,
Nobilibus dominabus Sanctimonialium Monasterij Dvbrawniczensis, ordinis sancti Augustini,
Olomucensis dyocesis, ad babenda tenenda ac regenda cum omnibus suis appendijs et
prouentibus vtifruendis in perpeluum ac possidendis Eo Jure, quo ipsa bona gubemare
consweuinms et habemus, Singulatim uero de vna villa Hadmars, que alio nomine Wechnowa
dicitur, Quinque marcas in Reditibus singulis annis percipiendas, vnam videlicet marcam in
aduentu domini dominabus ad comparacionem piscium assignamus, alias vero duas marcas
ad tempus quadragesimale ipsis Sanctimonialibus in comparacionem allecium et piscium
legauimus, vt suum ieiunium in diuino cultu laudabilius valeant continuare. Post obitum aero
nostrum Omnibus anniuersarij diebus anno reuoluto dominabus predictis media presentetur
49
Marcs in pitanciam, id est in graciam specialem, Ceterum in aniuersario fidelis pataris nostri
pie Recordacionis, medium alterum fertonem, in anniuersarid autem matris nostre medinm
fertonem, Item in anniuersario nostri dilecti conthoralis, videlicet Kadoldi de Hazlow quinque
lottones, In die uero anuuaii secundi nostri mariti Theoderici de Wolfgersdorf III. lottones,
Peta^rea eciam in anniuersario generi nostri dilecti Heynrici fertonem, Et filie nostre pre-
dilecte Margarete fertonem, ad vnius cuiusque anniuersarium dominabus iam dictis assignamus
et legando donamus presentandum. Redit-us uero ceterorum bonorum et villarum scilicet viUe
Sladkow tocius preter vuum laneum, Nemecz tocius viUe, Robeczne tocius ville, quinque
hineorum, viUe Scbenicz medij quarti lanei, Mykulaschowicz tocius ville post obitum nostrum
dominabus prelibatis contulimus et legauimus in emendacionem suonim Indumentorum bis in
anno ipsis tribuendum, veluti census dari Consueuit ab antiquo. In cuius donacionis euidens
testimonium Sigillum nostrum presentibus appendendum dedimus et apponendum. Datum in
Monasterio Dubrawinik Anno domini M^CCC^. Trecesimo quinto. XYII. Kalendas Augusti.
(Das Orig. auf Pergament mit einem kleinen PernsteinerSigille im Archive der Stadt Brunn O.II.n. 14.)
68.
Papst Clemens XII , beauftragt den Bischof con Olmütz^ dahin zu wirken^ dass Bartholomceus^
Sohn Gerlachsj Domherr von Saatz^ eine Prager Canonicatsprcebende erhalte. Dt, apud
Pontem Sorgie IV. Kalend. Augusti (29. Juli) 1335.
Denedictus Episcopus Servus Servorum Dei Yen. Fratri Episcopo Olomucensi
Salutem et Apostolicam Benedictionem. . . .
Cum igitur dilectus filius Bartholomeus Gerlaci Canonicus ecciesie Sätzen. Pragensis
diocesis de probitatis et alüs virtutum meritis apud nos fide digno testimonio commendetur,
Nos Yolentes ipsum propterea favoribus prosequi gratiosis, firatemitati tue per apostolica
scripta mandamus, quatinus si simpliciter et de piano ad hoc ipsum Bartholomeum ydoneum
esse repereris de Canouicatu ecciesie Pragensis cum plenitudine iuris canonici apostolica
auctoritate providere procures, faciens ipsum, vel procuratorem suum eius nomine in eadem
eeclesia Pragensi auctoritate predicta in canonicum recipi et in fratrem, stalle sibi in choro
et loco in capitulo ipsius ecciesie cum plenitudine iuris canonici eiusdem assignatis, prebendam
vero nulli alio de iure debitam si qua in dicta eeclesia vacat ad presens, vel cum inibi
▼acaverit, quamvis ipse Bartholomeus per se vel procuratorem suum ad hoc legitime con-
stitutum infra unius mensis spatium postquam sibi vel eidem procuratori de ipsius probende
vacatione constiterit duxerit acceptandam, conferendam eidem Bartholomeo post acceptationem
huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinentiis suis donationi tue eadem apostolica auctoritate
reserves, inhibens districtius Venerabili fratri nostro . . Episcopo et dilectis filiis Capitulo
Pragensi . . . ne de illa Interim etiam ante acceptationem huiusmodi, nisi postquam eis constiterit,
cpiod Bartholomeus vel procurator predictus lUam noluerit acceptare, disponere quoquomodo
presumant, ac nichilominus huiusmodi prebendam quam reservabis, sicut premittitur, in dicta
eeclesia vacat, vel cum illam inhibi vacare conügerit, cum omnibus iuribus et pertinentiis
7
50
suis post acceptationem predictam diclo Barthoiomeo auctoritate predicta confeire et assignare
procures, Indncens per te vel alium seu alios prefatum Bartholomeum vel procuratorem
suum eius nomine in corporalem possessioneip prebende iurium et pertinentiarum predictorom
eadem auctoritate et defendens induclum ac faciens sibi de ipsorum canonicatus et prebende
fructibus, redditibus, proventibus, iuribus et obventionibus universis integre responderi. . . Aut
si dictus Bartholomeus presens non fuerit ad prestandum de observandis statutis et consue-
tudinibus prefate ecclesie Pragensis solitum iuramentum, dummodo in absenlia sua per
procuratorem idoneum et cum ad ecclesiam ipsam accesserit corporaliter Ulud prestet. Seu
quod in dicta ecclesia Satzcensi canonicatum et prebendam, quorum redditus et proventus
XII. Marcharum argenti vel circa secundum taxationem decime valorem annuum non excedant,
idem Bartholomeus noscitur obtinere. . .
Dt. apud Pontem Sorgie Avinionensis diocesis IUI. Kalendas Augusti' Anno primo.
(Nach dem Orig. Regeste des Papstes Benedict XII. im Vaticanischen Archive I. Jahr II. Th.
497. Br. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive.)
69.
Markgraf Karl befreiet den Abt und den Kontent des Klosters Welehrad^ so wie auch
deren Leute ton der bei der Provinz. Cuda zu machenden Anzeige^ wenn ein Todtschlag
oder eine Verwundung auf ihren Gutem stattgefunden hatte. Dt. Brunce^ in vigilia
Asstmtionis b. eirginis Mariw (H. Augmt) 1335.
i4.arolus domini nostri . . . Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie, Deuotis
nostris dilectis . . . Abbati et Conuentui Monasterij Welegradensis salutem et laudes deo
iugiter decantare. Yestra nobis apperuit deuocio, quod dictantibus quibusdam terre statutis
et consuetudinibus, si in bouis vestris, aliqua homicidia aut wlneraciones personarum per-
petrari contingat, et vos de huiusmodi homicidijs vel wlneribus Sude prouinciali non faceretis
denuncciacionem, in certam penam et mulctam vos et veslrum Monasterium incidere oportebat,
ipsi Sude irremissibiliter soluendam, Cum itaque id iibertati monastice contrarium censeatur^
Nos volentes huiuscemodi vestris grauaminibus graciosius prouidere, quatinus Iibertati dediti
possitis liberi liberius domino famulari, Presertim cum ad hoc domini. . Genitoris nostri
predicli voluntas accedat et consensus, statuimus ac edicto perpetuo decemimus, vt vos et
vestrum Monasterium propter aliqua homicidia, wlnera, seu lesiones corporales in bonis
vestris commissas^ ad denuncciacionem Sude proiiincialis minime teneamini, vosque a
denuncciacione huiusmodi absoluimus et iiberamus ac solutos et liberos presentibus perpetuo
nuncciamus. Non obstantibus aliquibus statutis, decretis, consuetudinibus, aut Juribus gene-
ralibus seu eciam specialibus quibuscumque, quibus omnibus et singulis de certa nostra
sciencia penitus derogamus. Mandamus igitur vniuersis et singulis Sudariis ac Prouinciarom
Judicibus quibuslibet per Morauiam constitutis presentibus et füturis, quatenus vos et homines
vestros contra hoc nostrum decretum non presumant aliqualiter molestare, Indignacionem
51
nostram si secus fecerint incursuris, Hanim serie et testiroonio literarum. Dalnm Brune in
vigilia assumpciouis beatissime virginis Marie, Anno domini M^CCC^ Tricesimo quinto.
(Das Orig. auf Pergrament, dessen Sigill abgerissen ist, im Archive desselben Klosters, im m.
St. Landesarchive Lit. 6. II. n. 19. — Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. Urkundenb.
S. 15. n. XIV. Böhmer a. a. 0. S. 341 n. 12.)
ALönig Johann von Böhmen befreit den Rath und die Gemeinde zu Budissin vom
SalzmonopoL Dt. Brunae, in feste Assumptionis b. Mariae (15. August) 1335.
(Köhler Cod. diplom. Lusatis snperioris 1851 S. 237, nachdem Orig. im Bautzener Stadtarchive.)
71.
Balduin^ Erzbischof von Trier ^ erkläret^ dass er die vom K. Ludwig IV. zu Köln den
4. Decemb. 1314 zu Gunsten des Königs Johann von Böhmen ausgefertigle Original"
Urkunde bezüglich der Wiedererwerbung einiger an Oesterreich verpfändeten Theile von
Mähren gesehen habe. Dt. Treveris^ XVIII. Augusti 1335.
Baldewinus dei gratia sanctaB Treuerensis ecclesise archiepiscopus sacri Imperii
per Galliam archicancellarius, recognoscimus nos literas infra scriptas omni carentes suspi-
cione, uero sigillo pendente eins, de quo in ipsis literis fit mencio, prout prima facie
apparebat sigillatas, uidisse ac de verbo ad verbum perlegi fecisse tenoris et continentia^
in haec verba: Ludewicusdei gratia Romanorum rex etc. usque. Datum Colonise II. nonas Decembris
anno domini millesimo trecentesimo quartodecimo, regni vero nostri anno primo. (S. B. VI.
5. 384 n. XXI.) In cuius nostrae visionis et perlecturae testimonium sigillum nostrum
presentibus est appensum. Actum et datum Treveris anno domini millesimo trecentesimo
tricesimo quinto die XYIII. mensis Augusti.
(Nach dem Orig. im k. k. Hofarchive zu Wien mitgethcilt Dr. Fr. Palacky.)
Markgraf Karl von Mähren bestätiget dem Welehrader Kloster die schon früher erhaltene
Befreiung von der Abhaltung der Jagden durch den Adel in ihren Waldungen und ton
der Zahlung der Mauthen. Dt. in Broda ungaric. Sabbat o infra Octav. AssHmtionis
B. M, V. (19. August) 1335.
14arolus domini . « Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie deuotis suis
dilectis . . Abbati et Conuentui Monasterij Welegradensis, salutem et laudes domino iugiter
cantare, Personas ecclesiasUcas religiosas presertim, que spretis huius mundi illecebris et
vanitatibus sub regulari habitu vitam ducentes apostolicam virtutum domino elegerunt famulari,
7«
52
decet principis clemenciam dignis libertatum beare beneficijs, quatenus libertati dedite eidem
Christo domino libere liberius valeant famulari, hinc est, qnod cum super infrascriptis liber-
tatibus a diue memorie christianissimis principibus Boemie et Morauie Regibus et Marchionibos
Monasterium vestrum dotatucn fuerit, puta vt nullus nobilium venaciones ferarum, et bestiarnm
siluestrium faciendo in Jbonis vestris ab hominibus vestris procuraciones accipiat, vel expensas
exigat ab eisdem, Priuilegiatos eciam vos esse asseritis, vt nulla thelonia, pedagia, aut
vectigalia de vestris victualibus, et rebus pro vestris necessarijs et victualibus devectis,
per loca Ibeloniorum exigi aut requiri debeant, per publicanos ibidem. Nos itaque volentes
vobis et vestro predicto monasterio in predictis libertatibus graciosius respondere de mandato,
consensu et voluntate domini . . genitoris nostri, predictas libertates vobis et vestro monasterio
confirmamus approbamus et ratificamus, ac ratas, gratas, et firmas volumus perpetuo permanere.
Handantes vniuersis et singulis nobilibus et venatoribus fidelibus nostris dilectis presenübus
et futuris, quatenus vos et vestros homines procuracionibus huiusmodi et hospitalitatibus non
debeant de cetero aggrauare. Publioamus eciam et theloniarijs nostris, et presertim Bisencensi,
Wraczoniensi, Prerouiensi, et in Hulyna presentibus et qui per tempora fuerint, mandamus
attencius, quatenus contra huiusmodi nostre immunitatis graciam, pro aliquibus dacijs, thelonijs,
pedagijs, vel eciam vectigalibus de rebus vestris necessarijs seu victualibus ibidem per loca
predicta deuehendis, non debeant aliquid exigere, seu vos aliqualiter molestare, Indignacionem
nostram si secus fecerint, se nouerint ineursuros, et nichilominus ad restitucionem exactorum
plenariam obligates, harum testimonio literarum. Datum in Broda vngaricali, sabbato infra
octavas assumpcionis beate Marie virginis, Anno domini MiUesimo Trecentesimo tricesimo quinto.
(Orig. auf Per^ment mit einem kleinen tum Theile beschädigten Sigille im Archive desselben
Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. G. n. 20. — Abgedruckt bei Pelzel K. Karl. lY.
Urkundenb. S. 14. n. Xlll. Böhmer a. a. 0. S. 341 n. 13.)
73.
Papst Benedict XII. ermahnet den zum Inquisitor der Heeresie in der Diöcese und Stadt
Olmütz bestellten Peter von Naderdd^ dass er das ihm übertragene Amt sorgfältig vollführe.
Dl. apud pontem Sorgie Amnion, dioc. XL Kalend. Septembr. ^22. August) 1335.
Denedictus Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Petro de Naczeracz Ordinis
Fratnim Minorum Inquisitori heretice pravitatis in Civitate ac Diocesi Olomucensi per sedem
apostolicam Deputate salutem et apostolicam benedictionem.
Pre cunctis nostre mentis desiderabilibus, tota mente optantes iidei catholice incrementa,
et eam a malignorum et pravorum hereticorum potissime nee non credentium fautonun
defensorum et receptatorum ipsorum dolosis insidiis et frandulentis fallaciis, quibus vineam
Domini Sabaotb nequiter demoliri satagunt, pro viribus preservare, uimio dolore implemnr,
cum audimus aliquos vel sentimus ad illius depressionem qualicumque maiignitate consargere,
vel dampnabilibus ipsam depravando reprehensionibus aut detractionibus ei arrogabiiibus
53
derogando, seu eam fictis et mendacibus pervertendo commentis, ad quorum iniqua consternenda
molimina eo animosius aspiramns, quo in animarum stragem huiusmodi pestUentes viros
perniciosius agnoscimus conspirare, facies quidem habentes diversas, set caudas ad invicem
colligatas, qnia de vanitate conveniunt in idipsum. Sane dolentes accepimus quod in Civitate
ac Diocesi Olomucensi adeo herelice infidelitatis diversimode error invaluit, quod ibidem
quamplurimi a via verilatis prorsus aversi, cunctos post devium falsitatis, ac seipsos diversis
et variis heresibus maculantes, pesliferas ad conculiendum orthodoxe mumm fidei machinas
construunt, molientes ipsam fallacium argumentalionum dolosis falsis et vulpinis impulsibus
demoliri. Verum licet ubilibet sedis apostolice diligentia contra talium periculosam et dolosam
astutiam, ne diffusius huiusmodi serpal morbus, remedium libenler adhibeat opportunum. In
predictis tamen Civitate ac Diocesi cupientes anxie ut negotium dicte fidei iugi profectu
elisis omnino quibuslibet erroribus et quarumlibet heresum eradicatis vepribus forlius con-
valescat, studemus ad hoc nee immerito per nos et alios attentius vigüare. Providimus
itaque in predictis Civitate ac diocesi aliquam circumspectam personam ad presens pro tanto
negotio deputari, cuius honesta conversalio exemplum tribuat puritatis, et doctrinam fundant
emdita labia salutarem, ut sacro ipsius minislerio ac vigili studio et solicitudine indefesaa
Civitas et Dyocesis prefate ab huiusmodi pravis contagiis assistente divina gracia expurgetur,
ac fidei catholice nitor multiplicetur et solidetur ibidem et clarius ac lucidius elucescat in
Dei honorem et eiusdero fidei incrementum soiiditatem et statum. Cumque de prudentie tue
industria, de qua nobis a fide dignis etiam tui ordinis laudabile testimonium perhibetur, plenam
in Domino fiduciam habeamus, personam tuam elegimus ad hoc ministerium specialiter
exequendum, et debite ac prout tanti negotii requirit arduitas vigilanter, et solicite prose-
quendum. Qnocirca discretioni tue per apostolica scripta sub virtute saiicte obedientie firmiter
precipiendo mandamus in remissionem tibi peccaminum iniungentes, quatenus inquisitoris
officium in predictis Civitate ac Diocesi contra hereticos credentes, fautores, defensores et
receptatores eorum iuxta formam canonum et auctoritatem fratribus dicti tui ordinis Inquisi-
toribus huiusmodi pravitatis deputatis ab apostolica sede concessam, solerter et solicite exequaris,
et si aliqui heretica labe penitus abiurata redire voluerint ad ecciesie nnitatem, ipsis iuxta
formam ecciesie ac secundum instituta prefata beneficium absolutionis impendas et iniungas
eis que talibus sunt secundum instituta huiusmodi iniungenda. Nos enim te ad prefalum
officium exequendum in Civitate ac Diocesi prefatis specialiter duximus deputandum, ac
illam potestalem et auctoritatem habere te volumus in Civitate ac Diocesi predictis
que firatribus eiusdem tui ordinis Inquisitoribus ipsius pravitatis heretice in aliis locis et
pertinentiis, in quibus illam exercent, noscitur esse concessa, et in executionem predictorum
plenam tibi concedimus iuxta formam canonum tenore presentium facultatem. Et quoniam
extirpationem predictarum heresum que in Ulis partibus periculose ' pullulare dicuntur, et
incrementum catholice fidei zelamur ex corde, volumus et mandamus ut frequenter de statu
fidei in Ulis partibus et executione tui officii nos informare procures ut si per nos ad
extirpationem prefatarum heresum et hereticorum credentium fautorum defensorum et recep-
tatorum ipsorum conculcationem aliud remedium adhiberi oporteat certificati per te possimus
54
ofiicii nostri debitum in predictis et ea tangentibus imperüri. Datum apud Pontem sorgte
Avinionen. Dioc. XI. Kalendas Seplembris anno primo.
(Nach dem Orig. Regeste Papsfs Benedict XII. Jahr. I. Br. 769. im Vaticanischen Archive,
mitgetheilt Dr. B. Dndfk.)
14.
Papst Benedict XII. befiehlt dem Olmützer Bischöfe und den anderen Prälaten der dortigen
Diöcese, dass sie den zum Inquisitor der Hwresie bestellten Peter eon Naderäd freundlich
aufnehmen und geziemend behandeln. Dt. apud pontem Sorgie Amnion, dioc. XL Kalend.
Septemb. (22. August) 1335.
Denedictus Episcopus Servus Servonim Dei Yen. Fratri . . Episcopo Olomucensi
et dilectis filiis universis aliis Ecclesie Prelatis in Civitate ac Diocesi Olomucensi constitutis
saiutem.
Pre cunctis nostre mentis desiderabiiibus catholice incrementum fidei affectantes,
nimio utique dolore implemur, cum audimus aliquos vel seutimus, ad illius depressionem
qualicumque malignitate satagere vel dampnabilibus ipsam depravando reprehensionibus aut
detractionibus et arrogabilibus derogando, nee non commentis eam mendacibus pervertendo,
ad quorum iniqua consternenda molimina eo animosius aspiramus quo in aniinarum strageoi
pemitiosius eos agnoscimus conspirare. Cum igilur sicut accepimus in Regno Boemie hostes
crucis de remotis tam Alamanie quam circumpositis regionibus frequenter et latenter simplices
et catholicos dicti Regni eosque iniicere, ac a veritatis lumine deviare fallacium argumen-
tationum impulsibus moliantur. Nos volentes contra talium dolosam astutiam, ne difTusius in
Regno predicto huiusmodi serpat morbus, opportunum remedium per apostolice sedis diligentiam
adhiberi. Cupientes quoque anxie ut negotium fidei iugi profectu quibuslibet omnino eüsis
erroribus fortius invalescat, ac de dilecti filii Petri de Naczeracz ordinis fratrum minorum
Inquisitoris heretice pravitatis in Civitate ac diocesi Olomucensi per sedem apostolicam
deputati prudentie industria et de ipsius fervore devotionis et fidei, de quibus nobis a fide
dignis etiam dicti ordinis laudabile testimonium perhibetur, plenam in Domino fiduciam
obtinentes, eum elegimus ad hoc ministerium specialiter exequendum, et debite ac prout tanti
negotii arduitas exigit vigilanter et solicite prosequendum ipsumque Petrum Inquisitoren!
hereseos in Civitate ac diocesi Olomucensi predictis per nostras litteras duximus deputandum^
qni iuxta instituta canonica in favorem et presidium inquisitionis huiusmodi ofiicii promulgata
idem officium auctoritate apostolica contra labem heretice pravitatis diligenter et solicite,
prout Dens ei dederit exequatur, contra hereticos credentes fautores defensores et receptatores
eorum secundum instituta huiusmodi et auctoritate predicta nichilominus processurus. Et si
aliqui heretica labe penitus abiurata redire voluerint ad ecclesie unitatem^ ipsis iuxta fonnam
ecclesie ac secundum instituta prefata benefitium absolutionis impendat, et iniungat eis quo
talibus sunt secundum instituta huiusmodi iniungenda. Quocirca universitatem vestram rogamus
monemus et hortamur attente per apostolica vobis scripta districte precipiendo mandantes.
55
quatinus eumdem Inquisitoreni pro divina et dicte sedis ac nostra reverentia benigne reci-
pientes et honeste tractantes, eidem in hiis consiiium auxiiium et favorem taiiter impendatis,
quaiiter ipse Clero et populo convocatis generalem predicationem in Civitate ac diocesi
predictis ubi et quotiens expedire viderit faciens predictuin officium sibi commissum exequi
vaieat inconcusse, nosque sinceritatis vestre zeluni possinms in Domino dignis laudibus com-
mendare. Datum apud Pontem sorgie Avinionen. Dioc. XI. Kai. Septembris anno primo.
(Nich dem Origr. Re^este Papsfs Benedict XII. J. I. Br. 763. im Vaticanischen Archive.
mitgetheiU Dr. B. Dudfk.)
15.
Papst Benedict XII. empfiehlt dem Könige Johann €on Böhmen den zum Inquisitor der
HtBresie in der Diöcese und Stadt Olmütz bestellten Peter non Na^eräd. Dt, apud pontem
Sorgie Amnion, dioc. XL Kalend. Septembr. (22. August) 1335.
Denedictus Episcopus Servus Servorum Dei Carissimo in Christo filio Johanni Regi
Boemie Uiustri salutem et Apostoiicam benedictiouem.
Potentie secularis et presertim catholicorum Regum et Principum cuiuscumque sint
preeminentie dignitatis aut Status materiaiis gladius in fulcimentum ecclesiastice potestatis
institutus existit tam divinitus quam humanitus provisione videiicet canonica et civili ut qui
iudicium vel censuram ecciesiasticam dampnabiliter vilipendunt per brachii temporaiis auxiiium
potentialiter compeliantur est ergo exerendum promptius ipse gladius et rigorosius exercendus
contra quoslibet hostes crucis dominice ac non minus sed potius contra hereticos credentes
fautores defensores et receptatores eorum qui maiestatem eteruam periculosius offendere non
expavent. Nos itaque cupientes fervide ac opem et operam solicite impendentes ut tales
pestiferi homines qui ad gremium sancte matris ecclesie redire noluerint proscribantur ubique
de agro Domini et etiam desolationis ultimate obprobrio confundantur auctoritate sonora tam
per nos quam per alios vires prudentes et orthodoxe iidei zelatores vigilis speculatoris
ministerium iugiter exercemus ut contra huiusmodi execrabiles homines per orbis climata in quibus
christiani nominis cultus viget non desit indago diligens nee desistat huiusmodi namque
provisionis cautelam in Regno tuo christianitatis titulo insignito adhibere volentes ne latens
in eo pestis heretica cum vulpine sagacitatis astutia serpere vaieat et contagium erroris
iacere in simplices animas fidelium aliorum ac de dilecti iilii Petri de Naczeracz ordinis
firatmm minorum prudentiQ induslria et de ipsius fervore devotionis et fidei de quibus nobis
a iide dignis etiam dicti ordinis laudabile testimonium perhibetur plenam in Domino fiduciam
obtinentes eum elegimus ad huiusmodi solicitudinis curam laborisque sarcinam tam necessarias
qaam salubres ad honorem Dei et exaltationem fidei prelibate specialiter snpportandas et
debite ac prout tanti negotii arduitas exigit exequendas solicite ac prudenter dictumque
Petrum Inquisitorem hereseos in Civitate et Diocesi Oiomucensi per nostras litteras duximus
deputandum qui iuxta instituta canonica super hiis promulgata Clero et populo auctoritate
apostolica convocatis generalem predicationem in dictis Civitate ac Dioces» ubi et quotiens
56
expedire viderit faciens inquisitionis officium contra labem heretice pravitatis ferventer et
fideliter prout ei Deus dederil exequatur contra hereticos credentes fautores defensores et
receptatores eonim secundum instituta huiusmodi auctoritate prefata nihilominus processarns
Et si aliqui heretica perfidia penitus abiurata redire yoluerint ad ecciesie unitatem ipsis
ioxta formam ecciesie ac secundum instituta huiusmodi beneficium absolutionis impendat et
iniungat eis que secundum dicta instituta sunt talibus iniungenda Ideoque Magnificentiam
Regiam rogamus monemus et hortamur altente in remissionem tibi peccaminum iniungentes
quatenus eundem Inquisitorem pro divina et apostolice sedis ac nostra reverentia benigne
recipias et honeste pertractes eidem in hiis Regalis favoris presidium et opportunum auxilium
taliter impendendo quod ipse inquisitionis hujusmodi officium sibi commissum exequi valeat
inconcusse Nosque sinceritatis tue zelum possimus in Domino amplis laudibus commendare
ac tu exinde perempne bonum quod suis fidelibus divina dementia pollicetur ad Regis
Regum Celestis laudem et gloriam anime tue salutem ac Regni eiusdem exaltationem digne
consequi merearis. Datum apud Pontem sorgie Avinionen. Dioc. XI. Kalendas Septembris
anno primo.
(Nach dem Orig. Regeste PapsCs Benedict XU. Jahr. I. Br. 764. im Vaticanischen Archive,
mitgetheilt Dr. B. Dudik.)
16.
Die Abgesandten des Königes Kazimir non Fohlen erklären^ dass König Johann cof#
Böhmen und Markgraf Karl ton Mähren auf das Königreich Fohlen verzichtet haben.
Dt. TrinciniOj die S. Bartholomei (2i. August) 1335.
In nomine domiui Amen. Anno eiusdem MCCCXXXV. in feste beatissimi Bartholomei
apostoli nos Spilko casteUanus: Sbigneus prepositos Cracoviensis : Petrus castellanus Sando-
meriensis: Thomas de Zajunczko et Nimissa Mandrossa procuratores a magnifico principe
et domino Kazimiro rege Polonie constituti ad infra scripta realiter atque dati: ad universorum
notitiam tenore presentium volumus publice devenire quod cum Serenissimus princeps dominus
Johannes Boemie rex et illustris dominus Carolus primogenil^s eins marchio Moravie pro
se et suis heredibus pretendentes commodum et tranquillitatem regnorum Boemie et Polonie
ac regnigenarum et incolarum ipsorum nee non contemplatione et intuitu serenissimomm
prtncipum domini Caroli Hungarie regis et dicti Kazimiri Polonie regis cupientesque ipsis
regnis et hominibus hinc inde salubri providere remedio quatenus provide animarum et
corporum periculis salubriter obvietur: sponte ac libere renuncißverint omni iuri, actioni,
exceptioni, proprietati, dominio et titulo regni Polonie eis in eo competentibus sub pena
excommunicationis promittentes pro se et heredibus suis contra huiusmodi renunciationem
et cessionem non contra venire aliqua occasione, ingenio, facto pariter et sermone proot
in aliis eorum litteris plenius continetur: exceperunt tarnen excipiuntque generöses principes
dominos duces infra scriptos vasallos eorum cum eorum ducalibus, terris, bonis, dominus et
pertinentiis quibuscunque que tempore prestiti homagii possiderunt et omni modo et forma
quibus dicti domini duces ipsis dominis regi Boemie et Marchioni Moravie et eorum heredibus
57
sive ipsoram ditioni subiecerunt se successores duces et ducatns eorum et dominia cam
appendentiis quibuslibet suis suo et heredum suorum dominio totaliter reservantur: excepenint
etiam terras Wratislavie et Glogovie cum omnibus pertinentiis, districtibus et dominio ad
ipsam spectantibus quoquo modo. Domini autem duces et ducalus predicti hi sunt, domini
Boleslaus Lignicensis et Bregensis, Henricus Saganensis et Crosnensis, Conradus Olsinensis^
Johannes Stinaviensis Slesie duces, Boiko de Opol, Bolko de Faickenberg, Albertus dd
Strelitz, Wladisiaus Coslensis et Bitumiensis, Wenceslaus princeps Masovie, dominus in
Plozk, Lesko de Ratbbor, Jobannes Oswentimensis et Wladisiaus de teschin . Nos itaque
Yolentes favorem et indissolubilem dilectionis amicitiam inter prefatos dominos regem Boemie
et marchionem Moravie et Felonie gratanter hinc inde benevole amplecti, promitlimus pro
ipso domino rege nostro Felonie, quod idem dominus rex Folonie eisdem dominis regt
Boemie et marchioni Moravie optime favet de omni iure, dominio et proprietate que habent
vel se habere asserunt in dominus, ducibus et ducalibus predictis ipsosque nullo modo
unquam tempore impediet super ipsis nee duces aut ducatus ipsos vindicabit, impetet vel
assumet in preiudicium dominorum predictorum regis et marchionis et beredum suorum
ipsosque super eisdem in nullo penitus per se vel heredes suos aliqualiter molestabit penam
et severitatem excommuuicalionis ipso facto si contra venerit incursurus, insuper pro ipso
domino rege Felonie et suis heredibus omni actioni, exceptioni, prescriptioni et opposiUoni
iuris, consuetudinis aut etiam facti, si que aut aliquod eorum ipsis domino regi Felonie aut
heredibus suis in sepe dictis dominus, ducibus aut ducatibus eorum posseut aliqualiter
suffiragari aut competere quolibet modo in eisdem, non obstantibus aliquibus munimentis,
litteris, scripturis, pactis, pactionibus, statutis, reformationibus aut aliis quibuslibet ordinatio*
nibus sub quacunque forma verborum conceptis etiam si talia forent de quibus de verbo
ad verbum specialem et expressam oporteret fieri mentionem quibus omnibus et singulis et
cuilibet eorum ex certa nostra scientia esse et intelligi volumus penitus derogatum: promit-
tentes sub fidei prestito iuramento quod sepe fatus dominus rex Folonie premissa omnia et
singula hinc intra festum b. Galli proximum raUficabit ac suis patentibus approbabil litteris
grataque rata et firma per omnia observabit. In quorum omnium teslimonium atque robur
presentes conscribi et nostrorum sigillorum patrociniis fecimus conmiuniri. Datum et actum
in Trincinio anno et die supra dictis.
(Sommersberg I. S. 774. Ludewig B. V. Reliq. Ms. S. 599 et n. LXXVI. Vergl. Dobner
MoDum. IV. S. 297 n. CXXXVIIL, endlich abgedruckt io einem flieg. Blatte aus dem
XVI. Jahrh. o. Druckort u. Jahr, in der Bibl. des Peter Ritter v. Chlumecky.)
11.
Johann eon Mezefiö bestellet den Bruder Heinrich zum Pfarrer in Mezefiö unter der
Bedingung^ dass er dem Bruder Sobek jährlich drei Schock schfCßre Mark bezahle. Dt.Mesirzecz^
in die b. Bartholomei apost. (24. August) 1335.
l\oB Johannes de Mesirzecz notum facimus uniuersis presentes literas inspecturis,
quod nos resignacionem ecclesie in Mesirzecz, in qua ins patronatus habemus, per fratrem
8
58
Sobkonem pro tunc plebanum dicte ecciesie voIuDtarie de licencia et pleno consensu nostro
factam honesto viro fratri Heiirico pro nunc plebano ecciesie prediete ratam et gratam
babemus, eandem ecclesiam dicto fratri Henrico, quantum ad nostrum spectat seculare ofiicimn,
siue dominium, damus, et conferimus sibi pure propler Deum ad tempora vite sue presen-
tibus literis nostris sibi confirmantes, nichilominus eidem fratri Henrico bona fide promittentes
pro nobis, et omnibus successoribus nostris contra dictam nostram donacionem, siue coliacionem
dicte ecciesie unqnam contrauenire, quocunque iure, modis quibuscnnque vel facto, renun-
ciantes in hiis scriptis omni juri canonici, vel alterius cuiuscunque iuri siue potencie seculari^
quo iure, vel qua potencia dictam fratris Sobkonis resignacionem, et nostram donacionem
immutare possemus; non obstantibus quibuscunque literis, condicionibus, exempcionibus,
iuribus, excepcionibus exsoiucione dicte ecciesie ab eorum ordine per nos aut snccessores
nostros, et aliis omnibus modis, quibus nostra predicta donacio posset variari, siue immutari,
sed eandem nostram donacionem predicto fratri Heprico in dicta ecclesia Mesirsecensi factam
ad tempora vite sue firmam et stabilem habere, bona fide sibi, et successoribus nostris
obseruari promittentes, nichilominus recognoscimus per presentes, quod idem frater Henricus
plebanus prediete ecciesie coram nobis promisit de bona voluntate sua dicto fratri Sobkoni
quondam plebano eiusdem ecciesie, sine secum in domo maneat, siue alias, singulis annis
dare tres marcas graues, semper, in quatuor temporibus tres fertones, ad hec se faciendum
coram nobis obligauit. In cuius rei testimonium presentes literas fieri fecimus, et sigillo
nostro, et nobilis viri domini Uartlebi de Boczkowicz, nee non sepe dicti fratris Sobkonis
et Friczkonis ciuis nostri fecimus appensione muniri. Actum et datum in Castro nostro
Mesirzecz anno domini MCCCXXXV. in die Beati Bartholomei Apostoli, IX. Kalendas
Septembris.
(Das Orig. mit IV. anhängenden Sizilien in der k. k. Universitfitsbibliothek tu Prag. Abgedruckt
bei Dobner Monument. IV. S. 296. n. CXXXVII. nach dem Zderaser Orig.)
18.
■
Markgraf Karl befreiet das Kloster TiSnowic von der Gastpflicht und gestaltet den
Einwohnern von Cejd^ W^myslic und Kfjnic das Recht des Bierbrauens. Dt. Brunne^ in
die S. Rufß (27, August) 1335.
t^arolus domini nostri Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie, Deuotis nostris
Sincere dilectis Abbatisse et Conuentui Sanctimonialium Monasterij in * Tussnowicz Saiatem
et Christum sponsum amare, Personas Religiosas Sanctimoniales presertim, que spretis mundi
huius illeccbris et oblectacionibus sub velo et habitu Monasticis elegerunt virtutum domino
famulari, debet clemenciam Principis vberibus attoUere libertatum beneficijs, Quatenus dotate
nostris munificencijs libere liberius seruire valeant, Eidem deo celi, Hinc est, quod cum
vestrum Monasterium et bona, • a predecessoribus nostris beate recordacionis Principibus
Boemie et Morauie nonnullis libertatum beneficijs fnlcitum extiterit et dotatum, Nos ipsorum
' vestigijs inherere volentes, vos et vestrum Monasterium subscriptis libertatibus dotandum
59
duximas de mandato domini Genitoris nostri et de nostra gracia speeiali Decernentes et
statuentes, vt vos ipsum vestrum Monasterium, bona, seu homines ipsius ad aliquas hospi-
talitates, procuraciones, nel expensas faciendas aliqaibus nobilibus Baronibus, seu eciam
venatoribus perpetuo non teneamini obligati. Hospitalitates tarnen pias Peregrinis, Egenis,
infinnis, ac alijs personis miserabiiibus faciendas yobis minime prohibemus. Statuimus eciam
et volumns yt opidani vestri in Schaycz et Incole vülarum vestrarum Wemislicz et Gnehenycz
braxare et veudere intra suos limites possint Cereuissiam libere et inpune^ Ipsum quoque
Opidum Schaycz forum suum, conswetis diebus Septimanarum anni libere celebrabit, Mandantes
vniuersis et singuiis Ofßcialibns Baronibus prouincialibus et Camerariis nostris per Morauiam
presentibus et futuris, Quatenus vos, vestrum Monasterium, homines et bona et presertim
Opidum et villas predictas in Juribus aut gracijs ipsorum contra hulsmodi nostre Inmunitatis
graciam non moiestent, inquietent vel perturbent, nee molestari inquietari uel turbari ab
alijs permittant Indignacionem nostram grauissimam, si secus fecerint incursuri, In quorum
omnium testimonium Sigillum nostrnm presentibus est appensum. Datum Brunne in die Sancti
RufB anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo quinto.
(Das Orig'. auf Pergament, dessen Si^ll abgferissen ist, im Archive desselben Klosters, im
m. St. Landesarchive Lit. Y. II. n. 19.)
19.
Markgraf Karl verleiht der Stadt Trebitsch diejenigen Rechte^ mit welchen Znagm
bewidmet ist. Dt. in Broda Teutonicali die decollat. b. Johannis Bapt. (29. AugustiJ 1335.
fjarolus Domini Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie, fidelibus nostris
dilectis, Judici, Consilio et Communitati hominum in Trebicz, salutem et bonam voluntatem.
Heri dum apud Nos Dominus Noster Genitor hospitaret, providit salutifere cum deuoto nostro
Abbate Trebicensis Monasterij ciuitatem vestram infra triennium muris et fossatis fortitudinis
cingi, et etiam recompleri, ut cincti muris, et fossatis de munificentia Regia digne nuncupari
possitis Verum quia ciuitates sine legibus et statutis^ municipalibus cum saiute nequennt
commode subsistere voiumus, statuimus et decemimus, auctoritate paterna et nostra, quatenus
vos, et ciuitas vestra, ac vestri successores omnibus et singuiis Juribus, commodis, beneiicijs
et statutis perpetuo gaudere et uti debeatis, quibus civitas nostra Znoymensis gaudet quo-
modolibet et potitur. Mandamus vniuersis et singuiis Oflicialibus et Nobilibus, ac fidelibus
nostris dilectis quibuscunque presentibus et futuris, quatenus vos et vestram ciuitatem
Trebicensem contra huiusmodi Nöstre concessionis graciam non molestent, inquietent et per-
tnrbent indignacionem paternam et nostram, si secus fecerint, se nouerint incursuros. In
quorum omnium testimonium atque robur presentes conscribi et paterni et nostri Sigiliorum
patrocinio prouidimus communiri. Datum in Broda Teutonicali Anno Domini Millesimo
Trecentesimo Tricesimo quinto in die decollacionis beati Joannis Baptiste.
Nos autem Johannes Dei gracia Boemie Rex supradictus supra dicta omnia et
singula facta per supra dictum Primogenitum nostrum Karissimum Marchionem Moravie
8«
60
- •
approbamus, ratificamus, gratificamus, et confinnamiis, ac grata firma, et mcommutabilia
volumus perpeluo permanere. In quorum testimonium atque robnr firmius presentibus nostronim
Sigillum duximus appendendum. Datum Anno die et loco suppradiclis.
(Eine einfache Abschrift in der Boczek'schen Sammlung im möhr. stand. Landesarchive. —
Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 18 n. XVI. Böhmer a. a. 0.
S. 340. n. 14. P. R. v. Chlumecky, Regesten der Archive des M. Mähren, S. 103 n. 3.)
80.
Markgraf Karl entsaget allen Ansprüchen auf die Graf schaß Luxenburg. Dt. a Prayue
Van de gräce 1335 ou mois de d'Aoust.
i\lous Charles Marquis de Moravie, aisnez fils du roy de Boeme et de Polonne,
Comte de Lucembourch, faisons SQavoir ä tous presens et avenir, nous avoir veu les lettres
de nostre tres chier Seigneur et pere dessusdit et de haut Prince et puissant le Duo de
Bourbon contenans la fourme que s'ensuit. (Ici elait inser^ le traitö de manage du comte de
Luxembourg.) Toutes lesqueiles choses dessus dittes et chacune d' icelies, entant comme elles
touchent et puent toucher, les convenances ou promesses faites par notre dit Seigneur et
Pere audit Duc sus ledit mariage, et ä nous appartiennent et pucent appartenir, et fönt
menlion de nous, en grant conseil et deliberation sur ce, Nous Charles dessusdit pour nous
et seuls, qui de nous ont ou auront cause, approurons, loons, gröons et rat^fions; et les
avons promises et promettons solennebnent par nostre serment touchiez les Saintz j^vangiles
de Dieu ä accomplir, tenir et garder fermement, sans venir ou faire venir en riens ä
r enconlre, par nous ou par autre de fait ou de droit, en quelque tems - ou manidre
que ce seit.
Et quant au cas dessusdit, et que ladite Dame Beatrix survivroit nötre dit chier
Seigneur et pere, et que eile debvroit joyr de son doaux ou dotalice, et ks autres cas
touchans heritance, donation, ou provision tant de terre comme de teniers, faite as dis
hoirs ou enfans, qui desdis nob*e tres chier Seigneur et Pere et Madame Beatrix durant
le mariage d' eulx, tant masles que femelles, avons renonciö et renon^ons par expresses
et solennels convenances faictes sur ce, et par nötre serement faict comme dessus, ä tont
le droit, action, Petition, prosequution et röquisition, qui ä nous ou aus ayant cause de
nous appartient, puet et pourroit appartenir esdictes Contöes de Lucembourch et de la Roche,
es Chastellenies et Prevostes, et aultres terres, et lieus dessusdis, et en toutes leurs appar*
tenances par lequel droit, action, petition, prosecution ou requisition nous pour rions venir
contre lesdictes obligations et promesses faitz par notre dit Seigneur et Pere, et lequel
droict Ais niaintenant pour le temps avenir nous vonlons estre transportö, et transportons,
entant comme nous poons es Dame, hoirs et enfans dessusdits es cas, et quant les susdicts
cas y äscherroat, et des maintenant aussi comme et pour le temps des lors et cas dessusdis,
quitons et absolvons par part et convenance tous lesdis Nobles Vassaus de la foy et
hommage, et iesdittes bonnes viiles et habitans d' icelies de V ob^issance qu' ils nous
61
debvroient, si nons snrviens nötre dit tres chier Seigneur et Pere; et avons promis et
promettons solemnelment par nötre serement; faict comme dessus, faire eurer et procurer
-qoe nostre susdit frere aura fermes et estables toules les choses dessus ditles, et chascunes
d' icelies, et s' en obligera e.t souzmettera par la maniere que nous faisons en ces presentes
lettres, et en bailera lettres patentes sons son seel, et avons promis et promettons comme
dessus, que les Gentiihommes, Vassaus et bonnes Villes des Contez et lieus dessusdis
promettroDt et s' obligeront, chacun endroit soy ä tenir et avoir fermes et estables toutes
les choses dessusdictes entant comme ä culs touche et puet appartenir en aulcune maniere.
Pour lesqiieles chosez et chascune d' icelies tenir et accomplir nous avons obligiez
et obligons nous, nos hoirs et successeurs tous nos biens, et les biens d' iceulx meubles
et non meubies, prösens et avenir, comment que les biens soyent de tele nature, quel il
requerissent especial Obligation ou aultre, et nous en fames souzmis et souzmettons nous,
Qoz hoirs, et ceuls qui auront cause de nous, nos biens et les biens d' iceulx, quand ä
entretenir toutes et chacune cbose dessusdictes, especialement ä la cohertion de la Jurisdiction
de Prevost, de Chastelet de Paris et de la Chambre d' ou Pape, et avons promis et pro-
mettons ä accomplir et enteriner pardevant iceulx, et chacun d'eulx toutez et chacune des
choses dessusdites.
Et quant ä toutes les choses dessusdites et chascune dMcelles, lesqueles nous avons
promises et promettons solennelment par nostre serement faict comme dessus, faire accomplir
et enteriner, certifiez de tout le droit, qui nous en puet appartenir avons pour nous, nos
hoirs et noz successeurs, renunciä et parces presentes lettres renun^ons, et par convenances
faictes expressöment et serement touchiez esdis Evangiles ä la action et exception de
decevance, de fraude, de barat^ de lesion, ä restitution, pour raison de moindre aage ou
autrement, ä condition sans cause, ä toute exception de faict et de droict dilatoire, decli-
natoire, peremptoire ou anosmale de droict Canon et Civil, escript et non escript, general
ou especial, usage, Estatut du lieux et de pays, Privilege de Pape, de TEmpereur ou de
Roy, donn^ ou a donner, mesmement ou Privilege de Crois prise et ä prendre, et aus
Privileges de Bastides nouvelles ä la Loy li convenitur, ä la Constitution de deux ou une
joum^e; Et aus droicts qui dient, que Ton ne puet renuncer as drois avenir, ä toutes
ferez, ä raison d' Aoust ou de Vendenges, ä Benefices donnez ä mendres d' aage, ou ceulx
qui sont en Mamboumie d' autruy, tout par faveur d' eulx comme pour hayne d' autruy et
ä toutes autres raisons, allegations, barres, defenses, excusations et ä toutes autres choses
que* lesquelles soyent et par lesqueles nous pouriens venir ou faire venir contre les choses
dessusdites, ou aucunes d' icelies, et au droit qui dist general renunciacion non valoit. En
temoing desqueles choses, et pour ce et que ce seit forme chose estable ä toujours mais,
perpetuellement, Nous avons fait mettre notre seel ä ces präsentes lettres, qui furent faites
et donn^s ä Prague T an de gräce 1335 ou mois d' Aoust.
(Aas den Annalen ?on Lnxenburg' bei Beitholel VI. 26. Böhmer a. a. 0. 8. 341 n. 11.)
62
81.
König Karl ton Hungarn schliesst einen Bund mit König Johann ton Böhmen^ Markgraf
Karl ron Mäkren und Herzog Johann ton Kärntken. Dt, * in altö Castro^ die dominico
ante Natitit. b. Marie (3. SeptJ 1335.
J^os Karolus Dei gracia Rex Hungarie, meroorie conmendantes tenore presentium signi-
ficamus . quibus expedit VDiaersis . Quod nos, et filios nostros, ac heredes, heredumqae
' nostrorum snccessores, et Regna nostra, cum Inclito Principe domino Jobanne eadem gracia
Rege Bobemie . illustri, et Comite Lncemburgensi fratre nostro carissimo, ac magnificis
dominis Karolo priraogenito, Marcbione Morauie, et Jobanne duce Karintbie filijs eiusdem,
ipsorumque beredibus cupientes fraterne dileccionis vincnlo vniri, et cum ipsis, in sinceritatis
affectu ac indissoiubilis amicicie firma constancia, perpetuo et inuiolabiliter permanere, absque
omni dolo et dissimulacionis fraode, pure et deuote, presentibus nos obligamus, simui ciini
Ludowyco nostro primogenito, ad sancta dei ewangelia, Corporali prestito sacramento .
promittentes, quod nos, et fiiij nostri, eonimque beredes, dictum dominum Jobannem Regem
Bobemie, fratrem nostrum, et filios suos predictos, eorumque beredes, ac Regnnm snum
Bobemie predictum, cum terris ejusdem Regni contiguis, contra omnes et quoslibet boroines,
cuiuscunque condicionis, Status, et bonoris existant, Exceptis Inciitis principibus, dominis,
Roberto Jerusalem et Sicilie, ac Cazimiro Polonie Regibus necnon filijs, et beredibus eorundem,
et patruorum nostrorum, et generaiiter omnibus proximis, nobis in linea consanguinitatis
attinentibus in Italia, et in quibuslibet ejus partibus cönstitutis, voiumus et tenebimur, per-
petuo adiuuare. Ita videlicet . quod si ipse Rex, aut sui Heredes, extra metas Regni sni
Bobemie bostilem processum, contra vicinos et confines eorum aduersarios, vel ipsoram
alterum, babuerint, Extunc, ad peticionem ipsorum, gentis nostre armigere, et Sagittarie
subsidio et auxilio, prout melius poterimus, ipsum, vel filios suos, ac eorundem beredes,
nos, vel fiiij nostri, aut eorundem beredes, adiuuare sine fraude et * dolo promittimus et
debemus. Si autem metas .predicti Regni sui Bobemie quispiam vel quipiam eorundem
aduersarij intrauerint, ipsum, et filios suos, ac eorumdem beredes, et Regnum, cum pertinencijs
suis contiguis, potenter et bostiliter inuasuri, Extunc, nos, et' fiiij nostri, vel filiomm
nostrorum beredes, eundem Regem Bobemie, filios suos, aut eorum beredes, cum tota nostra
regni Hungarie potencia, ad requisiciouem suam, filiorum, aut Heredum suorum, promittimns
personaliter et tenebimur adiuuare. Et e conuerso idem frater noster Rex Bobemie, siue in
eodem statu et bonore Regio, quo nunc existit, siue in alium quemcunque eminenciorem
statum et bonorem feliciter deueniat et ascendat, cum filijs suis predictis, et eorum beredibns,
nos, filios nostros, et filiomm nostrorum beredes ac Regna nostra, contra omnes, et quoslibet
bomines, cuiuscumque bonoris, et preeminencie titulis prefulgentes, nullo penitus excepto«
teneantur et debeant prout melius poterunt perpetuo adiuuare . expressione simili mediante,
Quod si extra metas Regnorum nostrorum processum bostilem, contra nostros aduersarios
vicinos et confines, nos, vel Ulij nostri, aut eorundem beredes babuerimus, Extunc, nos,
63
filios nostros, et eorundem heredes ipse Rex Bohemie, iilij sui, et filioram suorum heredes,
ad peticionem nostram, gentis eorum armigere, et Sagittarie subsidio sine fraude et dolo
prout melius poterunt adiuuabunt. Si autem metas Regnoram nostrorum quispiam vei quipiam
intrauerint, nos, filios nostros aut eorum heredes, ac Regna nostra hostiliter inuasuri, Extunc
ipse frater noster, Rex Bohemie . filij sui, et eorum heredes, nos, filios nostros, ac eorundem
heredes, cum tota ipsorum potencia Regni Bohemie, ad requisicionem nostram, filiorum, seu
heredum nostrorum, sine fraude et dolo personaliter teneanlur, et debeant adiuuare. Preterea
promitümus fugitiuos et profugos, et generaliter quomodolibet proscriptos, de Regno Bohemie
ad regna nostra venientes, nuUatenus recolligere, nee per quempiam nostrorum seu ad nos
pertinencium recolligi et assumpmi aliqualiter sustinere. Et similiter idem frater noster, Rex
Bohemie . filij, et suorum filiorum heredes, proscriptos, profugos, et fugitiuos de Regnis
nostris, ad regnum Bohemie transeuntes, per eos, aut per quempiam ad eos spectancium,
recolligi, in Regno Bohemie, et suis contiguis pertinencijs nuUatenus pacientur . ymo
denunciacione facta hincinde, per nos Reges, heredes, aut officiales Regnorum vtrorumque,
proscriptos huiusmodi, de Regnis nostris, vtrobique excludemus . et exciudi omnimode faciemus.
Preterea si inter nos, filios nostros, aut heredes eorum ex vna parte, ac dominos Albertum
et Otthonem duces Austrie et Stirie . aut eorum heredes ex altera, quocumque tempore,
aliquam discordiam seu guerram contingeret suboriri, extunc, ad vnionem pacis et concordie
cum ipsis deuenire nolumus sine ipso Rege Bohemie et filijs suis ac hcredibus sub virtute
prestiti sacramenti, nisi primitus ad hoc dicti fratris nostri Regis Bohemie . filiorum suorum
et heredum eorum expressus consensus accesserit et voluntas. Similiter si dictus frater noster
Rex Bohemie . filij et heredes eorum de presenti guerra, vel in futuro habenda, cum prefatis
ducibus Austrie et Stirie . aut eorum heredibus, ad vnionem concordie deuenire decreuerint,
hoc facere non debeant sine nobis, et filijs nostris sub virtute prius prestiti sacramenti .
nisi primitus ad hoc noster, filiorum, et heredum nostrorum, consensus expressus accesserit
et voluntas. Ceterum, quocienscumque, nos Reges filios nostros et heredes, aut gentes
nostras, prestando subsidium, aut modo alio quocumque, conuenire contigerit vel placuerit,
semper tuti et illesi esse debeamus, mutuo, penitus et securi. Hec igitur omnia et singula
sub virtute prius prestiti sacramenti, pro nobis filijs nostris, et heredibus, et sub pena
excommunicacionis papalis perpetuo promittimus presentibus inuiolabiliter obseruare. Ipse
eciam frater dominus Rex Bohemie pro se filijs suis, et eorum heredibus, eadem nobis,
filijs nostris, et heredibus viceuersa prout in premissis declaratum articulatim extitit, debeat
et teneatur sub iuramento, et pena predictis, irrefragabiliter obseruare. In quorum omnium,
et singuiorum supprascriptorum testimonium, et perpetuam firmitatem, nos dictus Rex Hun-
garie, cum dicto Ludouico nato nostro, presentes fecimus scribi litteras. Sigillorum nostrorum
pendencium munimine roboratas. Datum in Alto Castro die dominico proximo, ante festum
Naiiuitalis, beate virginis. Anno domini Millesimo CCC^ tricesimo quinto.
(Nach einer im k. böhm. Mnseam befindlichen, dem Orig. des k. k. geheim. Arthlves za Wien
entnommenen Abschrift — Dobner Monument. IV. S. 297 n. CXXXIX. nach einem
Cod. der Mostiz'schen Bibliothek. Ludewig. Ms. Reliq. V. 483.)
64
Heinrich und Johann von Lipo verpflichten sich, die dem Kloster Maria Saal in Altbrünn
von der Margarelh von Ungersberg vermachten 100 Mark Prager Groschen zu entrichten.
Dt. Brune, die nativitatis B. Marie Virg. (S. Septemb.) 1335.
J\os Heinricus Camerarius, et Summus Regni Boemie marschalcus, atque Johannes
fratres de Lipa, Recognoscimus vniuersis, Quod Venerabili abbatisse et t^ti conuentni Sancti-
monialium Aule Sancte Marie et ipsi Monasterio in Antiqua Brvnna instaurato, pro domina
Margareta, Relicta quondam Nobilis viri domini Ingrami de Vngersberg feiicis memorie in
centum marcis ponderis Morauici pro earum qualibet Sexaginta et quatuor grossis Pragensibus
computando, quas predictis Abbatisse, Sanctimonialibus et Monasterio deputauit legauit et
donauit, vt sue iitere super eo confecte testantur appercius debitorie obligamur, quam pecuniam
nos et heredes nostri post mortem predicte domine Margarethe sepedictis Abbatisse et conuentui
et ipsi Monasterio soluere tenemur, debemus et promittimus bona fide. Hamm nostramm
quas appensione sigillorum nostrorum roborandas duximus testimonio literarum. Datum Brunne
die Natiuitatis gloriosissime Marie virginis, Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo quinto.
(Das Orig. auf Pergament mit 2 wohlerhaltenen kleinen Sigillen im Archive desselben Klosters,
im m. St. Landesarchive Lit. A. n. 21.)
83.
Der Iglauer Stadtrath erkläret, dass die dortigen Bürger Michael und Jeklin, Söhne des
Reichenauer (ReychnowerHJ, einen gewissen Besitz in Wilenz dem Peter Schober, Notar
in Kuttenberg, verkauß haben. Dt. in die S. Ludmille (16. Septemb.J 1335.
Jurati Iglauienses recognoscunt, quod fratres Michael et Jeklinus Reychnowerii
conciues — nati quondam Conradi Reychnoweri olim conciuis VI. laneos et duas areas,
quos et quas ipsi a domino Marquardo de Ranczir legittime in Wylancz prope Iglauiam
tenuerunt, — discreto viro Petro Schobroni notario montis Kuttnensis et suis heredibus
vendiderunt. Item Matronam relictam Nicolai concivis etiam laneum liberum eidem Petro
resignasse — qui ea una cum Jure patronatus — ad tempora vite matri sue Gertrudi
resignauit.
(Aus dem Orig. im Archive der Stadt Iglaa gezogen A. Boczek. Peter R. v. Chlumecky a. a. S. 15. n. 21.)
84.
■
I4.önig Johann von Böhmen macht bekannt, dass zwischen ihm und dem hochwür-
digen Herrn Kaiser Ludwigen bis auf St. Johannis Tag zu Sunewenden, der erst kommt
und den Tag bis auf die Nacht ein Friede geschlossen sei. Eingeschlossen sind die beider-
seitigen Helfer und Mithelfer. Bürgen des Waffenstillstandes sind von Seite Johanns, Heinrich
von der Leipen, Peter von Rosenberg und Wilhelm von Landstein, und deren Substituten
65
Herzog Niklas von Tropau, Hynek Berka von Duba, Job. y. Lipa und Ulricb von Neubaus,
von Seite des Kaisers Graf Bertbold von NyfTen, Burggraf Jobann von Nürnberg und Lutz
von Hobenlobe. Dt. Regensburg am 16. September 1335.
(Buchner nach dem Orig. im k. Baierischen Staatsarchive S. 459.)
85.
Kkönig Jobann von Böbmen publicirt, dass wäbrend des mit K. Ludwig ddo. Regensburg
am 16. September 1335 abgescblossenen Waffenstillstandes die Strassen in den beiderseitigen
Ländern offen seien. Dt. Regensburg, am 25. September 1335.
(Buchner nach dem Orig. im k. baierischen Staatsarchive S. 459.)
86.
König Johann von Böhmen und Markgraf Karl von Mähren befreien die Prager Bürger
auf vier Jahre von allen Abgaben. Dt. Prage^ IIL Idm Octobris (13. Oclober) 1335.
]Mo9 Johannes dei gratia Boemie rex ac Lucemburgensis comes et Carolvs eiusdem
domini Regis Boemie Primogenitus Marcbio Morauie notum facimus vniuersis, quod quia
dilecti nobis eines nostri Pragenses promiserunt nobis pro nostra indigentia per quatuor
annos pnmum venturos sex millia sexagenarum grossorum Pragensium semper quartam
partem huius summe die sancti Galli dare, nos eisdem ciuibus nostris damus proinde per
dictorum quatuor annorum spacium continuum plenam et omnimodam libertatem sie videlicet
quod nee per nos nee per alium aut alios a dictis ciuibus uUam exigere petere aut recipere
volumus pecuniam aut exigi peti aut recipi faciemus, nee eos ad aliqua seruitia nobis
facienda cogerous aut cogi faciemus nee eos vel aliquem ex ipsis grauare aut dampnificare
volumus medio tempore in eorum personis vel rebus, barum nostrarum testimonio literarum.
Datum Präge anno domini millesimo trecentesimo tricesimo quinto. III. Idus Octobris.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem ältesten Prager Stadibuche S. 9. —
Abgedruckt bei Pelzet K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 12. n. XI.)
81.
Testament der böhm. Königin Elisabeth^ Witwe des K. Wenzels IL und Rudolfs I.
(gestorben den 18. Oc tober 1335.)
Vr ir Elizabeth von gotes genaden wielen kvnigin zu Behem vnd zu Polan, wollen
vräzen alle di disen brif sehen oder boren, daz wir mit guter vemunfl, vnd mit wolbe-
dachtem mute, vnser geschefte, vnd vnsem testen willen also geseczet, gemachet vnd
geordnet haben, als hie geschriben ist. Mit dem ersten, so beuele wir vnser eynigen her-
zenliben tochter, vrown Agnezen, der Herzogin zu Slezie und vrown zu furstenberch vnd
za dem Jawer, vnser geschefle, vnsem lösten willen vnd vnser sele gerete, ze volfuren,
66
ze volbringen, vnd ze vodern, vnd bilen si, vnd vnser Herzenliben töchler, di wir getragen
haben in vnser sele, vnd in vnsern herzen mit allen trewen, als vnser eygen kinl, beide
die Abtessin, die Priorin, vnd gemein den Conuent vnser stifte zu Sant Mariensal, vnd
manen si, als si vns ofle gelobt haben, swes wir si bieten, dnz si das mit allen trewen
leisten vnd erfüllen wollen, dorvmb so bite wir si getrewelich, daz si durch aller vnser
liebe willen vnser geschefle, vnd vnsern lesten willen, erfüllen vnd leisten mit fleize so si
verrist mugen. So bite wir vnser tochter. Agnezen vnd di Abtessin vnd gemein den
Conuent, ab noch vnserm tode iemant chome, der mit gewissem vrkvnde erczeiget, daz
wir im icht schuldik sin hüben, daz man im durch vnser sele willen abtrage vnd gelde
vom Closter noch genaden als man stat vinden mak. Ouch schaffe wir vnd wollen ernstlich,
daz man zu vnser bigraft alle Ilochuart vnd vppikeit vermide, vnd vns niendert tragen
lazze, zu Clostern noch zu kirchen, noch kein sidin tuch, noch guldin, noch baltikin, vf
vns lege, svnder in einem grawen rocke sal man vns begraben, vnd ein grawes tuch sal
man uf die bar legen, vnd das selbe tuch sal man armen luten teilen zu cleidern, vnd
das gelt daz man vmb sidin tuch geben solde, das sal man vnder arme lute teilen, vnd
sal vns bestaten mit andacht so man demuticiichst mak. Wir schaffen ouch daz Sidel vnser
sneider, ,das Vorwerk daz er von vns hat, biz an sinen tot lediclich haben sulle, Wurd
aber is von Hern Heinrichs Kindern von der Lypen gelost, so sal man im vom Closter
ein anders also gutes, mit demselben rechte verüben, als er ienes hat gehabt. Ouch schaffe
wir vnd wollen, daz man von den Tusent schocken, di vns nebest vf Sant Gallentag von
dem Kvnige geuallen sullen, mit dem ersten vnser schult gelde, woran wir di schuldik
sint, vnd donioch sal man geben vnsern dienern, vnd vnsern dienerinn, vur ir dienst das
si vns getan haben, das gelt daz hi geschriben ist . wir schaffen Agneten vnd Welenam,
ieglicher sechs schock, vnd ouch schaffe wir daz man denselben Agneten und Welenam,
vnd ouch Adliczkam, die weile si leben, geben sal vom Closter ganze vrowen pfruende,
als man si in der infirmarien gibt den vrowen. Ouch schaffe wir, daz man geben sal
Margareten fünf schock. Sdenken fünf schock. Francken vnserm koche, czehen schock.
Gunthere vnserm wagenknechte, czehen schock, Symon sechs schock. Ylriche moler vier schock,
Vnsers dieneres Wenzelaws kindem czwenczik schock. Ouch schaffe wir vnd wollen, daz Pesco
moler, ab wir den nicht beraten, hübe bi dem Closter, vnd da wir sin notdurft hab, biz daz er beraten
werde mit einer gotes gäbe. Wir schaffen ouch vnd wollen, daz man in das Closter zu Tuschnowicx
sal geben hundert schock, mit funfczik schocken sal man das Closter decken vnd bessern,
vnd mit den andern funfzik schocken sal man koufen fünf schock geldes, di man alle iar
ewiciich vnder di vrowen teilen sal, zu ieglicher quatertemper fünf vierdunge, vnd di
vrowen noch dem daz si vnserer bigraft andachtechch begehen, sullen si das erste iar
vnsei'n dreizegesten begehen ie vber vier wochen, mit vigilien mit drein leccien, vnd mit
einer seleroesse, vnd dornoch iar ewiciich, sullen vnsern iartag begehen mit Vigilien, vnd
mit selemessen, vnd sullen ouch vnsern dreizigisten ewiciich begehn, noch ieglicher quater-
temper an dem nehesten Svntage, des oben des mit drein leccien, vigilien, vnd des Morgens
ein selemesse, vnserer, vnd vnser vorvaren seien zu tröste vnd zu genaden, vnd als ofte
67
sal man vnder di vrowen teilen fünf vierdunge geldes, als do vor geschriben ist. Ouch
wolle wir vnd schaffen, daz man in das Closter zu Kunigessal geben sal hundert schock
in alle der wijse als zu Tuschnowicz, daz man mit funfzik schocken das Closter bessern,
vnd mit den andern funfzik schocken sal man kaufen fünf schock geldes, di man ewicüch
noch ieglicher quatertemper zu unserm dreizigesten, den man do ewiclich mit yigilien vnd
mit selemessen begehn sal, ie fünf vierdunge als zu Tuschnowicz, vnder die Herren teile.
In das Closter zu Sezemicz schaffe wir dreczik schock, daz man mit czwenzik schocken
das Closter bessern, vnd vmb czehn schock sal man koufen ein schock geltes, daz sal
man alle iar an vnserm iartage, den man do ewiclich mit vigilien vnd mit selemessen
begehn sal, vnder di vrowen teile. In das Closter zu sant Francisco zu Präge schaffe
wir dreizik schock, der sal man czwenzik schock legen an des Closters nucz, vnd mit
czehn schocken sal man koufen ein schock geldes, das man alle iar an vnserm iartage,
den man ouch do mit vigilien vnd mit selemessen ewiclich begehn sal vnder di vrowen
teile. Ouch schaffe wir in die Closter, die hie geschriben sint, zu Brunnen zu Sant Annen,
vnd zu den Minnerbrudern, vnd zu den Predigern, vnd zu Grecz zu den Minnerbrudern,
vnd bi Grecz in das Closter Opathowicz in ir iegliches czehn schock, daz man do mit in
ieglichem Closter koufe ein schock geldes, das man alle iar an vnserm iartage, den man
in ieglichem mit vigilien vnd mit selemesse, ouch ewiclich begehn sal, vnder die vrowen
vnd vnder die bruder teile. Wir wollen ouch vnd schaffen, daz man zu Pozna in den
Tum, do vnser vater vnd vnser Mutter ligen, czwenzik schock gebe, dorvmb man koufe
CEwei schock geldes, di man alle iar an vnserm, vnd an vnsers vaters, vnd an vnser
Muter iartage, den man do mit vigilien vnd mit selemessen ewiclich begehn sal, vnder die
herren teile. Ouch schaffe wir, daz man in das Closter zu Owenzik gebe czwenzig schock,
dorvmb man koufe czwei schock geldes, vnd in das Closter zu Sant Ciaren zu Gniezen
czehn schock, do mit man koufe ein schock geldes, daz man in beiden Clostern, vnsern,
vnd vnsers vaters, vnd vnser Muter iartag mit vigilien vnd mit selemessen ewiclich begehe,
vnd an dem iartage das gelt vnder di vrowen teile. Ouch schaffe wir, daz man zu Grecz
zu dem heiligen geiste gebe, funfzik schock selegeretes, vur herolde, di wir schuldik sint.
Wir schaffen ouch vnd wollen, daz di abtessin vnd gemein der Conuent, von vnserm
Dorfe Rostenicz, des si sich vnderwinden suUen, geben das selegerete vnd das geschefle,
das lue geschriben ist. Mit dem ersten schaffe wir vnd wollen, daz man vur vns vnd vur
hern Henrich den alten von der Lypen, dem Spital des Closters gebe czehn mark geldes
alle iar ewiclich, daz man do halde einen Capelan vnd czwene sieben. Wir schaffen ouch
vur.vrowe Jacobinen, vur das gut Pirboum, daz man gebe dem Closter acht mark geldes
ewiclich, Ouch schaffe wir vur hern Stephan vnserm Capelan, vur fünf vnd dreizik mark,
daz man dem Spital des Closters gebe alle iar ewiclich vierdehalb mark geldes. Wir
schaffen ouch daz man vur hern Niclaws von dem Deutschenhause gebe uf Sant Petirsberk
zu einer Pfruenden noch Mathies Moricz rate alle iar ewiclich sechs mark geldes. Ouch
schaffe wir vnd wollen, daz man den personen, di hernoch geschriben sint, gebe alle iar
di wiele si leben das gelt, daz hie geschriben ist, dacz ouch noch irm tode wider geuellet
9»
68
an das Closter. Dem pichtiger czwu mark. S wester Eizken von Polan der Priorin czwu
mark, Swesler Katherin zu Frage zu sant Francisco czwu mark, Marquardes Swester
czwu mark, Juncvrow Jutten drei mark, vnd was dorvber ine ist. Ouch schaffe wir vnd
wollen ernstlich, ab di tusent schock von dem kvnige, do mit man vnser schult, tnd vnser
geschefle, als do vor geschriben ist, gelden vnd verrichten sal, nicht geuallen, daz di
Abtessin, das dorf Rostenicz das vorgenante verkoufe, vnd mit dem ersten vnser schult
gelde, woran wir di schuldik sint, vnd wenne ir di tusent schock von dem kAmige geuallen,
darvmb sal si koufen ein ander gut, do von si alle vnser geschefte verrichten sal, das si
«
von Rostenicz verrichden solde vnd sulde.
(Das Orig. auf Pergament mit einem gut erhaltenen Doppelsigille in dem Archive des aufgehobenen
„Königinklosters'' im m. si. Landesarchive Lit. A. n. 24.)
88.
König Johann f>erbiethet^ dass die eon flüchtigen und von Räubern gefangenen Iglauer Bürger
mit ihrem eigenen oder der Stadt Gelde ausgelöset werden. Dt. Brune fer. III. ante
Simonis et Jude apostol. (24. Octobr.J 1335.
Johannes dei gracia Bohemie et Polonie Rex, ac Lucemburgensis Comes, Fidelibus
suis dilectis . . Judici . . Juratis et Communitati Ciuium Iglauiensium graciam suum et
omne bonum. Ad nostre Maiestatis aures veridica insinuacione peruenit, qualiter profügi,
spoliatores, et malefici vestre Ciuitati et vobis, in personis et rebus vestris, vos videlicet
captiuando plurima inferant et inferre consueuerunt uocumenta, que demum in vestrum
redundare preiudicium oporteret. Cupientes itaque vestris huiuscemodi et vestrum cuiuslibet
futuris salubri remedio obuiare periculis, statuimus autoritate presencium, ac edicto perpetuo
sanccimus, vt quiscumque ex vobis per profugos, spoliatores, seu maleficos ex nunc in
antea detentus seu captus fuerit, qvod is mediante sua propria, aut amicorum suorum^ seu
eciam dicte vestre Ciuitatis pecunia nullatenus redimi debeat vel exsolvi, vt per hoc pro-
fugis, spoliatoribus, et maleficis vos captiuandi via de cetero precludatur. Hanc igitur nostram
constitucionem per vos volumus sub optentu nostre gracie perpetuis inantea temporibos
firmiter et inuiolabiliter obseruari. Hamm nostrarum testimonio litterarum^ quibus nostrum
sigillum duximus appendendum. Datum Brunne feria tercia ante festum Beatorum Simonis
et Jude Apostolorum proxima. Anno domini Millesimo Trecentesimo tricesimo quinto.
(Nach dem Orig. auf Tergament, de38en Sigill abgerissen ist, im Archive derselben Stadt,
abgeschrieben A. Boczek. — Abgedruckt in Hormayer'^s Taschenbuch. J. 1830. S. 186.
P. R. v. Chlumecky a. a. 0. S. 15. Nr. 22.)
69
89.
König Kazimir eon Fohlen verbürget dem Könige Johann von Böhmen 20.000 Schock
Prager Gr. für die Verzichtleistung auf das Königreich Fohlen. Dt. in Wyssegrado^ die
XII. Novembr. 1335.
l^azimirvs Dei gratia Polonie Rex, principalis debitor Sbitko, Cracouiensis, Petrus
Sandomeriensis Casteliaiii, Nicolaus de Bocrey. Woiwode de Cracouiu, M. Sandomeriensis
Woiwode, Gessko, Mantroska, iudex curiae Cracouiensis, Passek de Bocrey, Saiidoinerensis
iudex prouincialis, Czeloi, in Ratomis dominus, Kezimaut, subcamerarius, Hcnricus subca-
merarius Sandomeriensis, Weras Castellanus de Winitia, Andorsmonossi filius Lowczy et
Pacoslaus Siibnik, fideiussores ipsius Regis domini nostri ab ipso constituti ad infra scripta
atque dati, tenore presentium recognoscimus, dicimus et publice couiitemur, nos teneri et
remanere obligatos magnifico Principi, domino Joanni et Regi Boemiae et suis heredibus
de summa et quantitate uiginti millium sexagenarum grossorum denariorum Pragensium, in
qua dicto domino Regi Boemiae decem mille sexagenas dictorum denariorum iam soluimns
in una parte; in alia uero parte nobili uiro domino Henrico de Lippa, de quatuor millibus
sexagenarum dictorum grossorum, satis dedimus, et securitatem fecimus suflicientem in sex
millibus sexagen. grossorum Pragensium predictorum, occasione et ex causa renunciationis
factie nobis Regi Polonite per ipsum dominum Regem Boemite de ipso regno et titulo Polonise;
ipsam uero pecuniam residuam sex millium sexagenarum grossorum Pragensium promittimus
bo^a fide in festo resurrectionis domini proxime uenturo, eidem domino Regi Boemi® ac
suis heredibus uel eorum nuntiis, ad hoc speciale mandatum habentibus, dare, assignare et
soluere sub nostris periculis et expensis in Ratibor, oppido, uel si ipsum oppidum intermedio
tempore de ipsius domini Regis Boemic'e et sui Principis, domini Geskonis ducis ibidem,
manibus extrahi contingeret, ex tunc in ciuitate Oppauia in Morauia dare tenebimur et
assignare ipsa sex millia, grossorum Pragensium bonorum et legalium, uel ualorem ipsorum
in auro uel argento iuxta taxam communem duorum uirorum, ex utraque parte electorum,
omni dilatione et procrastinatione penitus procul motis. Quod si non faceremus et dictam
pecuniam in toto uel in parte, in locis et termino prefatis, non soluerimus, ex tunc fide-
iussores praBdicti immediate ciuitatem Oppaviae ingredi promittimvs et tenemur in certa domo,
quam nobis ipse dominus Rex Boemiae uel heredes et nuntii sui, ad hoc deputati, assignauerint,
obstagivm facturi ibidem et mansuri inibi nee ab inde exituri more consveto, qui in bis
sernari solitus et haberi, donec sex millia sexagenarum et nihilominus mille sexagemie
grossorum Pragensium poense nomine pro damnis ac interesse fuerint in locis et modis
predictis integraliter persolutae. Si autem aliquem uel aliquos ex nobis, quod absit, ante
solutionem dictae pecuniae de hac luce migrare contingat, tunc promittimus sine fraude, alium
uel alios in locum decedentium uel decedentis substituere et ponere obligatum seu obligatos
ad impletionem omnium et singulorum premissorum, quem uel quos ipse dominus Rex Boemiae
oel heredes aut nuntii sui de Regno Poloniae duxerint nominandum. Insuper promittimus,
quod si nos, fideiussores praedicti, ipsum obstagivm modo et forma, ut praediximus, non
70
seruaiierimus, uei de ipso obstagio exiremus, pra^dicta pecunia non soluta: quod tunc magnifici
principes, dominus Carolvs, Rex Hungariae, domina Elisabeth, regina Hungarise, ac Ludouicus,
filius eorum, litleras renvnciationis, super regno et titulo Poloniae penes eos depositas, dictis
regi BoemisB et suis heredibus debeant et teneanlur libere et licite restituere sine omni
diiTicultate, et sine nostra requisitione uel mandato. Et nihilominus ssepe fatis regi BoemiaB
et eorum heredibus in mille sexagenis grossorum Pragensium poenae nomine uolumus obligari.
Hamm serio testimonio iitterarum, quibus nostra sigilla duximus apponenda. Datum in
Wysegrado in Hungaria anno domini MCCC^XXV. die 12. mens. Nouembris.
(Abgedruckt bei Ludewig ReHquiarum Mss. T. V. S. 593. n. LXXIV.)
90.
König Kazimir ton Pohlen und König Johann ton Böhmen schliessen einen Bund und
den Heirat hscer trag zwischen Margaretha^ Tochter Kazimlr's^ und Johann Herzog ton
Baiem, einem Enkel des Königs Johann ton Böhmen. Dt. in Wyssegra4o^ die S. Elizabeth.
(19. Noremb.J 1335.
Imasiminis Dei gratia Rex Felonie ad vninersorum noticiam tenore presentium volumus
peruenire. Quod nos cupientes cum Excellenti Principe Domino Joanne Rege Boemie
Illustri fratre nostro karissimo fedus perpetue dilectionis et vinculum irrefragabilius colligare^
cum ipso de presenti sponsalia inter prognatam nostram Elisabeth et inter Johannem Domini
Henrici etc. Bauarie Ducis vnigenitum, ipsius nepotem hodie in Dei nomine duximus con-
trahenda promittenda et statuenda, pro ipsa progenita nostra donationem propter nuptias
quinque millia sexagen. gross, denarior. pragens. boni iusti ponderis et legalis, iam dicto
Domino Joanni dare et soluere, ipse enim Rex Boemie nomine dotis pro ipso Joanne
nepote suo prpmisit et promittit dare et assignare dicte progenite nostre Septem millia et
quingentas sexagenas grossorum denarior. pragens. boni iusti ponderis et legaiis. Insuper
promittimus, quod cum dicta progenita nostra ad aimos puberes et etatis peruenerit predicta
sponsalia et alia premissa ratificabit et approbabit, suumque ad hoc dabit consensum pariter
et assensum. Hoc ipsum promittit Dominus Rex Boemie pro Domino Johanne nepote sno
etiam cum ad etatem puberem peruenerit et legitimam se per omnia facturum et penitus
expleturum. Insuper promittimus et spondemus vna cum prefato fratre nostro Rege Boemie
quod cum dicti Johannes et Elisabeth ad etalem legitimam, vt premittitur peruenerint^ omnem
operam et ministerium faciemns et dabimus curabimusque efßcaciter, vt ipsi Johannes et
Ehsabeth in Domino matrimonialiter copulentur. In herum igitur omnium euidentiam et robur
efticaciter valiturum presentibus nostrum sigillum est appensum. Actum et datum in Wissegrado
in Hungaria in die S. Elisabeth. Anno domini MCCCXXXV.
(Pelzel K. Karl IV. I. Th. Ürkundenbuch S. 18. n. XVII. aus dem Nostir/schen Diplomatar.
Ludewig in Reliquiar. Mss. T. V. S. 592. LXXIII. verlegt diese Urkunde irrig in das
J. 1305.)
I
71
91.
König Kazimir van Fohlen verspricht^ dass der mit dem Könige von Böhmen geschlossene
Freundschaftsbnnd durch die zwischen seinen und des Königs Unterthanen entstandenen
Streitigkeiten nicht gestört werden solle. Dt. in Wyssegrado^ die S.Elisabeth. (19. Nov.) 1335.
In nomine domini amen. Nos Kazimirus dei gracia Rex Polonie Vniuersorum noticie
defferimus per presentes. Quod Terrarum Paceni et tranquilitatem pro Viribus nutrire cupientes.
ordinamus . et indissoiubililer obseruari debere yolumus,. et promittimus . quod si aliquam.
discordie materiam insurgere contigeret (sie) inter Principes nobis subiectos . uei Capitaneos
nostros . ex vna parte necnon Principes feudales . et subiectos Excelentissimi domini
Jühannis Regis Bohemie . ümites nostri Regni attingentes . uel alios subiectos ipsius eosdem
limites contingentes parte ex altera et ob hoc hincinde dampna aliqua perpetrari . propter
hoc Pacis vnio inter nos . et ipsum Regem Bohemie ordinata non debet aliqualiter violari .
sed in suo Robore firmiter perdurare, Discordie autem materia taliter excitata . per Capi-
taneos . tam per nos . quam per ipsam Regem Bohemie deputandos . sine procrastinacione
qualibet prout racionabile fuerit dirimatur, sicut nostram graciam obseruare cupiunt . et
diminucionem honoris proprij euitare . Sin autem . de Regno nostro Terram alicuius Principis .
prefati domini Regis Bohemie subiecti per aliquos nobis subiectos habentes fortalicia aut
Castra . uei non . aliqua spolia conmitti contigeret . mox ille Princeps . aut Capitaneus .
sub cuius iurisdiccione talia conmittuntur . super eo requisitus eadem spolia conmittentes .
ad satisfactionem congruam conpellere teneatur . Quod si requisitus conpellere ipsos non
Goraret ad hoc ipsemet ad satisfaccionem huiusmodi teneatur postquam fuerit suo Regi
qoerimonialiter nominatus. Si uerö taliter spolia conmittentes . domino suo temporali . siue
Duci . aut Capitaneo . uel Episcopo temporale dominium habenti in hoc ipsis inobedientes
existerent . et ad mandatum ipsorum de spolio a se conmisso satisfacere recusarent, mox
ipsius dominus temporalis, sub quo Castra fortalicia . aut possessiones habebunt . ipsorum
Castra fortalicia . aut possessiones valiare et expugnare tenebuntur . Et si per se ipsos
ad id sufQcere non valerent . hij in quorum Terris spolia sunt conmissa . ipsos ad eadem
expugnanda prout melius poterunt . adiuuabunt . adhibito ad hoc eciam Regum adiutorio .
gi fiierit opportunum . Quibus castris • aut fortaliciijs . aqquisitis . et expugnatis penitus
destniantur . Nisi talia Castra . aut fortalicia . Terrarum confinia contigerent (sie) tunc
enim dominorum temporalium arbitrio reünguatur . An magis ipsa destrui velint . aut pocius
localis in ipsis hominibus paciflcis . ea pro se . et Terrarum deifenssione seruare . ac
possessiones et bona eorundem spoliatorum . ad dominos temporales . in quorum Terris
consistunt libere reuertantur Cum autem spoliatores quoscunque de Regno nostro in Terras
quorumcumque Principum feudalium domini Regis Boemie memorati . quod absit transire
contingeret spoha conmissuri Volumus et mandamus per Principes et Capitaneos Regni
nostri eosdem efficaciter inpediri . et si fieri poterit detineri . Alioquin dampna per spolia-
tores huiusmodi facta ipsimet iesis . de proprio resarcire debebunt . Ipsi autem Spoliatores
N
72
in Regnis Bohemie . et Polonie . et in omnihus Terris omnium Principum Regibus subiectis .
et adherentibus eisdem eflicaciter sint proscripti . Ipsi quoque eciam post factam emendam .
de spoiijs memoratis . tainquam degeneres et infames . in conspectu omnium Principum et
bonorum penitus sint abiecti . et vox eorum tamquam funesta . et reproba contra neminem
audiatur . Illud eciam specialiter ordinamus et promittimus iuuiolabiliter obseruare . quod
quicumque nolabiliter proscripti fuerint . uel in Regno Ilungarie . Polonie . aut Boemie .
seu Terris aliquibus . Principum . eisdem subiectorum . aut adherencium eisdem, in omnibns
dictis Regnis . et Terris pro proscriptis haberi debebunt . Sic quod cum in aliquo locorum
prenominatorum aliquis talis repertus fuerit . mox in ipsum . tamquam in hominem omni
Jure priuatum vicio vltima habeat exerceri. In quorum omnium testimonium presentem litteram
fieri et nostri Sigilli munimine iussimus communiri. Actum et Datum in Wissegrado . in
Vngaria die Sancte Elizabeth Anno domini ÄPCCC^XXX. quinto.
(Nach einer Abschrift im kön. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives
zu Wien. — Abgedruckt bei Ludewig Reliquiar Ms. T. V. S. 507. n. XXXIII.)
92.
König Karl von Ungarn bezeuget^ dass König Johann von Böhmen auf die Reckte und
den Titel eines Königs eon Pohlen verzichtet habe. Dt. in Wyssegrado^ in festo b.
Elisabeth. (19. Noeembr.J 1335.
j\os Carolvs dei gratia rex Hungariaa memorite commendantes, tenore praBsentium
significamus, quibus expedit uniuersis. Quod, quia illustris princeps, dominus Johannes, per
eandeni! rex Boemiie, frater noster carissimus, suas literas priuilegiatas super renunciatione
iuris et titvii regis, regni Polonise et aliarum terrarum, in eisdem literis suis expressarum,
excellenti principi domino Cazimiro, per prsedictam gratiami regi dicti regni Poloniaa, similiter
fratri nostro per eundem dominum regem Boemiaa et filios eins facta, ad nostras manus
tanquam hominis communis et quem prout filium eius assumserat, assignauit. Ideo nos eidem
domino regi Boemite, fratri nostro et filiis eius promittimus firmiter et sincere, quatenas si
dictus dominus Casimirus, rex Poloni» in festo Paschte domini proxime nunc uenturo, sex
millia marcarum eo modo, quo debet, eidem domino regi Boemiaa uel filiis eius non soluerit
aut conditiones seu obligationes pro ipsa solutione factas et firmationes in specialibus literis
contentas et expressas non fecerit nee compleuerit; ex tunc nos uel filii nostri eidem domino
regi Boemiflß uel filiis eius aut dictas literas in specie restituemus aut ad soluendum pnedieta
sex millia marcarum sexagenarum erimus obligati. In cuius promissionis testimonium prsesentes
sigillo nostro authentico fecimus communiri. Datum in alto Castro Wisegrado in festo beats
Elisabeth anno domini MCCCXXXV.
(Abgedruckt bei Ludewig Reliquiar. Mss. T. V. S. 603. n. LXXVII.)
73
93.
Ulrich^ Grossmeister der Kreuzherren mit dem Sterne, verdinget zwei Lahne in Maispitz
an den dortigen Pfarrer Mathias. Dt. Znoyme, in die S. Clementis (23. November J 1335,
j\os Joannes divina miseratione Abbas monasterii Lucensis ordinis Praamonstratcnsium
et Henricus Canonicus, et Gustos, ac officialis Olomuceusis tenore presentium recognoscimus
Vniuersis. Quod honesti, ac religiös! viri fratres Viricus sunimus magister ordinis Cnicige-
rorum cum Stella domus hospitalis Sti. Francisci in pede pontis Pragensis et frater Nicoiaus
PrsBpositus Montis Sti. Hippolyti confrater eiusdem ordinis premisso cum suis fratribus diligenti
tractatu ac ipsorum vnanimi et concordi consensu super hoc habito, et obtento Discreto
viro Domino Mathie plebano Ecclesie in Maspitz considerantes, quod per locationem duorum
ianeorum infrascriptorum, prout et poterit Hospitalis et precipue Montis sti. Hippolyti conditio
meliorari predictos duod laneos . quos quondam Sdislaus seruitor predictorum fratrum de
special! gracla ab eisdem fratribus in predicta villa Maspitz tenuit et possedit, pro vigint!
Sexagenis grossorum denariorum Pragensium ad tempora duntaxat ipsius Domini Mathie
locationis titulo exponere curauerunt per eum vt preferlur quoad uixerit omnimode possidendos.
Post obitum vero eiusdem Domini Mathie predicti lanei debent cum omnibus suis vtilitatibus
et obnentionibus, ac aliis eorum pertinentiis vniuersis ad supradictos fratres uidelicet summum
Magistrum et Prepositum Sti. Hippolyti, qui pro tempore fuerint, ad quos dictum dominium
predictorum Ianeorum noscitur pertinere, omni difQcultate remota redire iibere et reuerti.
Ita quod per obitum eiusdem Domini Mathie nuUus successorum ipsius, qui ad regimen
assumpti fuerint, ecclesie predicte sibi quidquam juris aut Jurisdictionis seu dominii vtilis
uidelicet directi in eisdem laneis quocumque titulo usurpare presumat, seu valeat vendicare
sed statim vt est dictum predicti lanei ad predictos fratres Iibere reuertantur, cum ipsorum
locatio ad tempus predicti plebani ad personas successorum minirae se extendat. In cuius rei
testimonium presentes Utteras dedimus de Domini nostri Abbatis supradicti et OfTicialatus
Ecclesie Olomucensis sigillis munitas. Actum et Datum Znoyme in hospitio Discreti Viri
Cheusmanni Ciuis ibidem presentibus honorabilibus et discretis viris Dominis Hertardo
Canonico dicte Olomucensis. Weslav et Hermanne in Grosnaw ecciesiarum plebanis, ac aliis
quam pluribus testibus fidedignis ad premissa vocatis et rogatis Anno MCCCXXXV. in die
S. Clementis Martyris.
(Das Orig. auf Pergament im Archive der Kreuzkerren mit dem rolhen Sterne am Pöltenberge.)
^Schiedsrichterlicher Friedensspruch der Könige Karl von Hungarn und Johann von
Böhmen über den zwischen dem deutschen Orden und dem Könige von Polen streitigen
Besitz von Pommern, Dobrin und Kujavien. Unter den Zeugen ersclieinen: Johann, Bischof
von Olmütz, Rudolf Herzog von Sachsen, Karl, Markgraf von Mähren, Boleslav, Herzog
10
74 '
von Liegnitz, Tema von Koldic, Heinrich von Lipa. Dt. in Wischegrod, dorn. post. f. s.
. Elisabeth© (26. Novembr.) 1335.
(Voigt cod. diplom. Prussic. I. Th. S. XXV. nach Dogiel T. IV. n. LVH. S. 54. — Aclt
Bor. T. III. S. 545. Dlu^oss T. I. S. 1033. Bacsko B. II. 141. Damont corps diplo-
matique II. 152.)
05.
Papst Benedict XII. bestätigt dem Zderaser Kloster das Patronatsrecht über die
Pfarre zu Morawan (Morbes) in Mähren. Dt. Avignon, 27. November 1335.
(Im Archiv fUr Geschichte und Statistik voq Böhmen. Dresden 1792 — 1795. III. Bd. S. 238.
angeführt.)
96.
Markgraf Karl bestätiget^ über Außrag seines Vaters^ die Freiheiten und Privilegien der
Stadt Jamnitz. Dt. Brunne^ die S. Ahdree^ (30. November) 1335.
. . C^arolus domini .^ . Regis Boemie primogenitus Marchio Morauie fidelibus suis
dilectis . • Judici . consilio et communitati hominum in Yemnicz salutem et bonam voluntatem.
Cupientes statum et condicionem ciuitatis vestre predicte, et vestram nostris prosperari tem-
poribus, quatenus feUcibus adaucti auspiciis libertatum munificenciis vobis a retroactis
temporibus a predecessöribus nostris diue memorie Boemie et Morauie prineipibus indoitis
gaudere liberius valeatis Decernimus, approbamus, ratificamus, ac de mandato domini genitoris
Dostri confirmamus omnia et singula priuilegia, indulgencias, libertates, et gracias quascumque
vobis et vestre ciuitati a prefatis predecessöribus nostris Regibus Boemie et Marchionibus
Morauie datas, et quomodolibet concessas, Volentes ac statuentes, ut eis libere et sine quouis
impedimento uti et gaudere perpetuo possitis. Mandamus itaque vniuersis et singulis . .
officialibus et fidelibus nostris et presertim villico in Telcz presentibus et qui pro tempore
fuerint, quatenus vos et vestram ciuitatem Yemnicensem in omnibus et singulis vestris über-
tatibus, indulgentiis et graciis prefatis manuteneant et defendant nullamque vobis proinde
inferant seu inferri ab aliis permittant molestiam impedimentum aliqualiter uel grauamen
Indignacionem nostram et penas grauissimas pro motu nostro infligendas si secus fecerint
incursuri. Hamm serie litterarum. Datum Brunne in die beati Andree apostoli anno Domini
Millesimo, Trecentesimo Iricesimo quinto.
(Nach dem Orig. auf Pergament im Archive der Stadt Jamnitz abgeschrieben A. Boczek.)
75
91.
Papzt Benedict XII . verleiht dem Jenec, Sohn des ZdwiS eon Aujesd^ die eom Olmülzer
Bischöfe Johann ehedem inne gehabte Prager Canonicatsprcebende^ und verständigt hievon
den Prager Erzbischof dann die Aebte ton B/^ewnow und Mühlhausen. Dt. Aeinione^
IV. Nonas Decembris (2. December) 1335.
Denedictus Episcopus Servus Servonim Dei Dilccto filio Genezoni nato dilecti fiiii
nobilis viri Savissii de Ugosd Canonico Pragensi Salutem et Apostolicam Benedictionem. . . .
Cum Canonicatus et prebenda ecciesie pragensis quos venerabilis frater noster Johannes
Episcopus Olomucensis tempore promotionis per fei. rec. Johannem Papam XXII. predeces-
sorem nostrnm dudum facte de ipso ad Olomucensem ecclesiam tunc vacantem obtinebat per
hujusmodi promotionem et munus consecrationis de speciali mandato einsdem predecessoris
apad sedem apostolicam vacare noscantur ad presens Nos volentes quod tibi apud nos de
nobilitate generis, honestate morum ac vite et aliis virtufum meritis fidedigno testimonio
commendato huinsmodi meritomm tuorum obtentu gratiam facere specialem Canonicatnm
et prebendam predictos sie ... . vacantes cum plenitudine iuris canonici ac omuibus iuribus et
pertinentiis suis apostolica tibi auctoritate conferimus . . . Nulli ergo etc. nostre collationis, pro-
visionis, concessionis, et voluntatis infringere etc. Datum Avinione Uli. Nonas Decembris
Anno Primo.
In eodem modo . Venerabili fratri . . Archiepiscopo Pragensi et dilectis filiis Bre-
newiensi ac . . in milewsk Pragensis diocesis Monasteriorum Abbatibus salulem etc.
Mandamus quatinus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium seu alios eundem
Genzonem vel procuratorem suum eius nomine in corporalem possessionem Canonicatus et
prebende predictorum ac iurium et pertinentiarum ipsorum inducatis auctoritate nostra et
defendatis inductum . . . Datum ut supra.
(Nach dem Orig. Regest. Papsfs Benedict XII. Jahr. I. II. Th. Br. 143. im Vaticanischen
Archive. Vidim. Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.)
ALönig Jobann von Böhmen zeigt dem Hochmeister des deutschen Ordens an, auf
welche Bedingung die Friedensberichtung zwischen ihm und dem Könige von Pohlen geschelieu
sei. Dt. am Sonntage da man äingt ,,ad te domine levamini^ (3. DecembrQ 1335.
(Voigt Cod. diplom. Prussio. T. I. S. 203. d. CUV., nach einer Abschrift des geheim, kön.
Preuss. Archives: Des Ordens Handlung wider Polen S. 56 — 57.)
Jflnrkgraf Karl verbietet seinem Hofmaier (vilüco) in Telö, die Bürger von Zlabings
iu der Juslizpflege zu stören.
(Diese histor. Notiz hat Archivar A. Boczek aus dem sehr beschädigten Stadtbuche des W.
Jahrhundertes zu Zlabings gezogen.)
10*
76
100.
Iras Klo3ter Tischnowitz kauft den Markgrafenzins zu Pemstein an. Dt. anno 1 335.
(Unter Horky's Analecten aus einem handschrifU. Tischnowiteer Codex Nr. 80.)
101.
Kaiser Ludwig gibt den Herzogen Albrecht und Otto ro» Oesterreich Vollmacht^ alle Lehen
in Hungarn an seiner Statt zu verleihen. Dt. Wien^ an dem Perchtenabend (5. Jänner) 1336.
iVir Ludwig von Gottes Gnaden Römischer Kayser ze allen ziten mer dez Richs.
Veriehen offenlich an disem brieff, daz wir unsern lieben Oheimen und Fürsten, Albrecht
und Otten, Herzogen ze Osterrich erlöbt und vollen Gewalt gegeben haben, mit disen
unserm brieff allen leben, in Ungern, an unsere statt ze verlihen wen si wellent, und wen,
oder wohin si die leihent oder mit iren brieven besteten, da geben wir unsern Gunst un
willen zu, und wollen daz stet haben ze gelicher weiz sam wir si selber verüben, und
dez ze u|;chunde geben wir in disen brief mit unserm Insigel versigelten, der geben ist ze
Wienen an dem Percbten abent^ nach Christes Geburt druzzen hundert Jar, darnach in dem
sechs und dreizzigisten Jar, in dem zwai und zwainzigestinn jar unsers Richs, und in dem
achten des Keysertumes.
(Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Steyerer add. col. 93. Lichnowsky III. Bd. Regest.
S. CCCCXXIX. n. 1059.)
102.
König Karl von Hungarn bestimmet den öffentlichen Strassenzug von Böhmen nach Hungam
und umgekehrt^ so wie auch die an demselben eon den Waaren zu zahlenden Zölle. Dt. im
Wysegradj in festo Epiphaniarum domini (6. Jänner J 1336.
J\os Karolus dei gracia Rex Hungarie tenore presencium significamus, quibus
expedit vniuersis memorie commendantes, Quod cum via seu strata publica mercatomm
hinc a nostro Regno in Bohemiam, et alia conuicina Regna transeuncium, et e conuerso a
Bojiemie et alijs e uicinis Regnis in predictum nostrum Regnum cum suis rebus et bonis
mercimoniahbus veniencium a temporibus guerrosis et inpaccatis, propter maleficorum hominum
insidias et indebitas exacciones tributorum fere hactenus et vsque modo dissueta fnisset.
Nosque prout incumbebat officio nobis diuinitus credito pro comodiori et tranquiliori transitu
eorundem, inter cetera nostre consideracionis animum ad reformandum et restaurandum
eadem, specialiter dum pridem vnacum Sereno et Inclito Principe, domino Johanne eadem
gracia Illustri Bohemorum Rege, fratre nostro karissimo, parlamentum habuimus, tractatum
specialem circa premissa habendo, studiosius diueriissemus, Tandem eciam vtilitatibus vtrorumque
Regnorum consideratis, vnacum Prelatis et regni nostri Baronibus matura deliberacione habita,
et de consilio eorundem, pro eisdem mercatoribus, tam nostri, quam Bohemie et ahomm
euicinorum Regnorum, vias et stratas infrascriptas publicas fore girandas et perambulandas,
77
ac tributa in locis et modis inferius exprimendis, exigenda duximus atque ordinanda, videlicel
in primo introitu ad metas Regni Hungarie, in Alba ecclesia uel in wigari Wywar nominata,
debet solui octnagesima de rebus mercimonialibus. Item abinde siue in Saaswar, siue in
Stynche, de quolibet curru mercimoniali, qui wigariter Rudas dicitur, debet solai vnns lotto,
siue tria pondera, Item de quolibet curru Aynczas dicto medium tributum, scilicet medius
lotto, et ab hinc in Jabluncza circa Castrum Karlachkw debet solui solummodo tributum
pontis. Ita quod de quolibet equo vel Boue trahente currum vnus denarius Wyennensis.
Item de pecudibus vendicioni exponendis, scilicet maioribus duabus, similiter vnus denarius
Wyennensis, Item de quatuor paruis animalibus sicuti Ouibus, Capris et Porcis, similiter
mos denarius Wyennensis, et non plus. Item abinde in loco Bykzaad, siue in villa Beyn
debet solui tributum sicut in Saaswar, et in Stynche de curribus mercimonialibus tantum.
Preterea a Ciuitate Tyrnauiensi vsque Budam in locis infrascriptis, debet exigi tributum
similiter de curribus mercimonialibus modo supradicto, primo in Forkoshyda, preterea in
Semptey, Item in villis archiepiscopi Strigoniensis Narhyd et Wdword vocatis, Item vltra
Danubium ex ista parte, in Strigonio postea in villa Chabya, Item in villa sancti Jacobi,
pro Castro veteris Bude, et in porta Ciuitatis Budensis debent tributa exigi solummodo de
curribas prout superius est expressum. Hoc tamen declarato, quod in locis tributorum supra-
dictis nulla fieri debeat religacio curruum, preter quam in Ciuitatibus, in quibus tricesimam
constitoerimus exigendam. Que omnia loca tributorum tam Ciuibus Brunnensibus, de Regno
Bohemie, quam nostris Ciuibus Tyrnauiensibus referentibus sciuimus esse a tempore Bele
Regis instituta legittima et omnino fore iusta. Quapropter vniuersos et quoslibet mercatores
tam nostri et Bohemie, quam aliorum Regnorum cum rebus mercimonialibus transeuntes,
presentibus inducentes aduocamus et notificamus, vt cum eorum rebus, mercibus ac bonis
amodo deinceps pacifice secura, et absque omni impedimento, saluis eorum rebus et personis
liberam habebunt procedendi per loca tributorum prenominatorum facultatem, Igitur vbi
magistris Stephano filio Lochk Castellano de Wywar, de Berench et de Bulunduch, Item
Nicoiao dicto Treutul Comiti Posoniensi, Castellano de Kurlachkw et de Hedruh, necnon
Lamrencio Sclawo, Castellano de Semptey, in presenti bonores nostros predictos seruantibus,
et in futurum Officialibus et Castellanis nostris constituendis, edicto regio firmissimis damus
in preceptis, vos autem dominum archyepiscopum Strigoniensem requirentes, vobis simul
▼nacnm alijs quibuslibet prelalis ecclesiarum, nobilibus, ceterisque cuiuscumque Status et
dignitatis hominibus, locum tributorum predictorum aliquem seruantibus et habentibus similiter
fiimiter iniungimus per presentes, Quatenus nostre amplioris gracie et dileccionis intuitu,
predietas vias liberas, et absque omni impedimento securas et pacificas pro prelibatis mercatoribus
conseruare debeatis, nee ipsos mercatores aliqualiter molestari aut perturbari, autin locis tributorum
predi<5tis vltra pretactum modum exaccionis tributi aggrauari et angariari permittentes faciatis, alioquin
nostram grauiter offendetis maiestatem. Et hec omnia et singula predicta per vos prenominatos nobis
fideles et dilectos in foris et locis publicis, ac prouincijs volumus feriatim publicari et pro-
ciamari. Datum in Wysegrad in feste Epiphaniarum domini, Anno eiusdem M^CCC^XXX^ sexto.
(DasOrig. aufPergam. mit eioein |p*08sen wohlerhaltenen Sigille im Archive der StadI Brunn. F. I.n.4.)
78
103.
Philipp eoü Senic^ Anka dessen Gemalin, und Ndhrad ihr Erbe^ verkaufen zwei Lahne
zu Seme dem Konvente des Klosters Hradisch. Dt. in festo Fabiani et Sebastiani
(20. Jänner) 1336.
j\los Philippus et Anka conthoralis eiusdem, nee non Nabrad heres ipsonim universis
tenore presentium reeogTioscimus publice protestando, quod nos bona nostra, sive hereditatem
nostram propriam, videlicet duos laneos in villa Senicz sitam, in districtu Oiomucensi cen-
suantes qvolibet anno tres marcas ^rossonitn de vero censu, cum alijs singuiis utilitatibiis
fructibus, et proventibus, prout nos hactenus possedimus, tenuimus, nuilo nobis et uostris
heredibus jure aut dominio penitus reservato, religiosis viris, priori et toti conventui monasterii
Gradicensis, ordinis Premonstratensis, libere et beneuole dedimus, vendidimus, damus et
vendimus, pro triginta minus altera media marcis grossorum, denariorum Pragensium, sexa-
ginta qvaluor grossis pro qvalibet marca computatis. Qvam qvidem hereditatem, secundum
jus et sonsretudinem terre Moravie per tres annos a dato presentium continue numerandoa,
ipsis fratribus supradictis volumus et promittimus bona fide a dotalicio sententiatione sive
sipatione, qvod vulgariter Sucztye nuncupatur, et ab instantia qvalibet, si qve eis propter
nos, vel ex causa, seu culpa nostra moveretur, qvoqvomodo fieret omnino disbrigare, et n
eadem bona seu ianeos eiusdem infra annos iam dictos ab impugnatione qvacunque propter
nos eisdem fratribus mota i^on disbrigaremus, ex tunc iam dictis fratribus, easdem triginta,
minus altera media marcas, et insuper nomine pene, octo grossomm marcas denariorum
Pragensium, numeri et ponderis supradicti, sine difQcuitate qvalibet dabimus integraiiter et
solvemus. Pro qvibus omnibus et singuiis servandis, et firmiter adimplendis, strenuos viros
dominum Nicolaum militem, Sdyslaum fratres germanos de Senicz, Mylicium de Namiesci,
et Virsconem de Uhrzicz, nostros fidejussores, eis statuimus, ponimus et constituimus talit»,
ut si ad Judicium cuiusdam vel colloqvium infra annos tres prefatos, predicti domini citarentur,
de bonis sepe dictis propter impetitionem aliqvam ex causa nostra provenientem, et inter
qvatuor septimanas a die coUoqvii numerando, eis hanc impugnationem totaliter, qvod absit,
non disbrigaremus, ex tunc statim in crastino expletis eisdem primis qvatuor septimanis^
duo ex dictis nostris fidejussoribus qvoscunque, prior et conventus predicti monuerint aut
requisierint, civitatem Olomucensem, ad domum quamcunque ipsis deputaverint cum duobus
famulis et quatuor eqvis, more veri obstagij prestandi ingredi tenebuntur, nee abinde exire,
donec dicta hereditas dictis fratribus, aut capitalis summa pecunie, cum pena superaddita,
ut premittitur tota fuerit persoluta. Nos qvoque Nicolaus Sdyslaus fratres supradicti Philippi
de Senycz, Milicius de Namyesscz et Virsco de Uhrzicz fidejussores prenominati, recognoa-*
cirous presentibus, et fatemur, qvod sepedictus Philippus et Anka coniunx ipsius de Senica
atque Nahrad filius eornndem et nos una cum ipsis et pro ipsis manu coniuncta in solidum
promisisse, et volumus veridiceque spondemus, omnia et singula premissa, prioribus et fra-
tribus predictis teuere, adimplere, et inviolabiliter observare« In cuius rei testimonium nostra
sigilla, videlicet Philippi et Nicolai^ Sdislai de Senicz, Mylicij de Namiescz, Virsconis de
79
Uhrzicz huic litere duximus apponenda, et amplioii pro lestimonio Ottanconis de Dolan et
niilippi de Prziekas sigilla rogayimus instantius apponi. Datum anno domini MCCC^XXXYP.
in festo beatorum Fabiani et Sebastiani.
(Nach den Hradischer Annalen S. 1 42. im Archive desselben Kloslers, im m. st. Landesarchire.)
104.
Dan Natmenkloster St. Jakob ssu OlmUti nimmt die Töchter der edlen Frau Elisabeth eon
Mi^^ti^ gegen eine jührliclie Rente von vier Mark aus Lauöan ins Kloster auf. Dt.
Olomuncz die b. Agnetis (21. Jänner J 1336.
Sboro prepositus Olomucensis et Sbinco de Swrczow ordinacionem, quam cum —
Kargaretha magistra, Sdynca priorissa et conuentu sororum ad sanctum Jacobum Olomucij,
super recepcione puellarum Bonusse et Wratizlaue filiarum nobilis domine Elzce de Mogetin
com quatuor marcis redditus in Luczan assignandis habuerunt — in proximo coUoquio
darainorum ratificare promiltunt, secus puellas predictas suis sumtibus — de monasterio
edocere et matri reddere promittunt. Datum Olomuncz Anno Millesimo Trecentesimo Tricesimo
sexto, die beate Agnetis.
(Nach dem Orig. im Olmützer Kapiielarchive ausgezogen A. Boczek.)
105.
Jobann, Graf von Luxemburg, gibt über Anrathen des Prager Bischofes Johann,
des Kämmerers Peter von Rosenberg, des Marschalls Heinrich von Lipa, des Prager Burg-
grafen Heinrich von Berka und Duba, des Landrichters Ulrich Pluh das Schloss und Gut
Badfn mit den Dörfern ^abobfesky, Bfezany, Pf§te, Brvice und Rudnföek dem Zb^nek Has
^n Waldek, Herrn auf Bettlern, im Tauschwege für dessen Gut Bettlern und die dabei
fiegenden Dörfer, und verspricht für sich, den erstgebornen Sohn Karl, Markgrafen von
Hdiren, und die übrigen Erben und Nachfolger, diesen Tausch und Verkauf unverbrüchlich
IQ halten. Dt. Prägte in aula regia sub anno domini millesimo trecentesimo, tricesimo sexto,
in die beate Agnetis Virginis (21. Jänner) 1336.
(Nach einer vidim. Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des Prager Kapitelarchives.)
106.
Testament der Gertrud^ einer ehemaligen Dienerin der Königin Elisabeth. Dt. /er. V. ante
^Esto mihi"" (S. Februar) 1336.
Jbigo Gerdrudis famula quondam Serenissime Principis Elyzabeth, Boemie Regine,
significo presentibus vniuersis, Me sana mente et communicato consilio mature deliberacionis,
eoram Nobilibus viris, dominis, Wznathone de Lomnicz, Gerharde de Chunstat, Hechtone
80
de Rozicz, et plaribus alijs viris strenuis, et fidedignis, pro remedio anime, racionabiliter
et deuote, in testamento meo extremo deposuisse et legasse, ordinarie subnotata. Primo in
Schellschicz Villa habeo de Laneis meis Octo Marcas reddituura, de quibus dispono Magdale
congnate mee sanctimoniali apud sanctam Anoam duas marcas reddituum. Item dispono
Katherine filie soröris mee sanctimoniali ibidem, duas marcas reddituum. Item Anne nepti
mee sanctimoniali ibidem duas marcas reddituum. Item Cläre sanctimoniali in Ossla duas
marcas reddituum. Item habeo in predicta villa ynam araturam cum quartali silue ad eam
pertinente, et eciam cum vno ibidem quartali, de Pergrecht. Habeo eciam ibidem Molendinum
minus, quod taxatur in censu pro medio Laneo, de quibus bonis omnibus et singulis iam
pridem tactis dispono eciam Anne predicte vnam marcam reddituum. Item habeo in villa
Zcorawicz sex marcas reddituum de Laneis meis ibidem, de quibus dispono Magdalena et
Katherine predictis, vnam marcam reddituum ita, quod eadem marca census vna earundem
puellarum duarum defuncta, ad secundam superuiuentem deuolatur, sed prime due marce
reddituum de Schelschicz ad Monasterium sancte Anne deuoluantur. Set superuiuente puella,
defuncta omnes tres marce reddituum, videlicet due de Schellschicz, et vna de Zcorawicz
ad id ipsum Monasterium deuoluantur. Item de predictis redditibus de Zcorawicz dispono
Cläre predicte vnam marcam reddituum. Item dispono duobus sacerdotibus, Capellanis ad
sanctam Annam, qui pro tempore familiäres fuerint, de eisdem redditibus duas marcas
reddituum, Item de eisdem redditibus dispono pro anniuersario meo agendo, singulis annis
ad sanctam Annam vnam marcam reddituum, Item de predictis sex marcis reddituum in
Zcorawicz dispono fratribus Predicatoribus apud sanctum Michaelem in Brvnna vnam marcam
census perpetui pro anniuersario meo singulis annis agendo, qui census de predictis bonis
Priorisse apud sanctam Annam debet assignari, que pro tempore fuerit et singulis annis
contiuuo ad eos transferri, fratres iam dictos . Item dispono, et volo, quod Persla soror
mea dictos redditus singulos, et vniuersos regat, procuret, et tollat ad tempora vite sue,
singulis annis, in feste sancti Martfaini, predictis personis et Conuentibus vt premittitur,
perceptos redditus offerendo, quorum reddituum terminus censuandi est sancti Marthinifestum,
et si predicta bona in toto aut in parte, quocunque casu iacturam et defectum paterentur,
extunc vnicuique personarum predictarum suus census, secundum numerum marcanim
remissus debet dari, post obitum vero dicte Persle sororis mee, vnaqueque predictarum
personarum, de suo censu tollende se personaliter ingerat, quibus personis omnibus, aut
singulis defunctis, ad Monasteria sui Conuentus dicti census deuoluantur, cauendo tarnen
excepcionem de marca prenotata. In cuius rei robur, presentes dedi meo, et pro testimonio
Nobilium dominorum predictorum sigillis roboratas. Anno domini Millesimo, Trecentesimo
Tricesimo Sexto, feria V. ante Este michi domine proxima.
(Das Orig. auf Pergament mit IV Sigillen, wovon jedoch das I und IV. abgerissen sind, im
Archive des Klosters St. Anna, im m. st. Landesarchive, Lit. J. n. 2.)
81
107.
Hapst Benedict XII. beauftragt die Bischöfe von Posen und Olmütz und den Dechant
von Bautzen, das Kloster Lubens (in der Breslauer Diöcese) gegen dessen Feinde zu schützen.
Dt. Avinione IV. Idus Februarii (10. Februar) 1336.
(Nach dem Orig. Regeste Papsfs Benedict XII. J. II. Th. 1. Brief 31. im Vaticanischen
Arctilve. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive.)
108.
Friedlin Pokam schafftet bestimmte^ ausserhalb des Rennerthores gelegene Aecker dem
Nonnenkloster Schwester Herburg, LH. fer proxima post Oculi (3. März) 1336,
W ridlinus Pokam presbyter agros suos ante portam cursorum Brune prope nouam
plantacionem et Ponauiam sitos, multis debitis a patre suo obligatos fere L marcis —
exsoluit, eosque de consensi^ sororis sue Liebste ac heredum suorum Cläre et Stephan! —
in remedium et salutem anime sue et suorum — deuotis in Christo sororibus Priorisse et
Conuentui monasterii ordinis Predicatorum celle S. Marie in Brunna — dedit et iegauit —
Testes nominantur: Johannes Biffo et Johannes Smelczhn cives Brunnenses, preterea Johannes
de Tuschnawicz et Thomas Gorvicissensis jurati Brunnenses.
(Dieser aus dem Brünner Stadtbuche „Monasterium llerburge^ durch Dr. und Professor Wolny
gemachte Auszug befindet sich in der Boczek'scheu Sammlung im mähr, stand. Landes-
Archive n. 4949.)
109.
I^onrady Herr auf Wilenz, überlässt den Ansassen dieses Dorfes Felder, Wiesen
and Hatweiden gegen einen Jahreszins. Dt. Iglau in der Osterwoche (31 . März — 6. April) 1336.
(Orig. im Iglauer Stadtarchive. P. R. v. Chlumecky a. a. 0. S. 16. n. 23.)
110.
Die Geschwomen der Stadt Iglau erklären, dass ihr Mitbürger Konrad den Einwohnern
«m Wilenz seine dortigen Erbgüter gegen einen jährlichen Zins zweier Mark. Prag,
Grosch. eerdinget hat. Dt. Iglauie, in octaf>a Pasckce (7. April) 1336.
\os Haymannus Judex, Nicolaus de puchperg magister Ciuium achrammonis, Jacobus
Bibtfli ceterique Jurati Igiauienses Recognoscimus et testamur, quod Conradus conciuis noster
de ccmsensu vxoris ac heredum suorum assignauit et donauit omnibus colonis seu incolis
fille dicte Wilaiids agros, prata pascua omnesque alias hereditates cultas et incultas, quantum
sA sihiana et campestria, quas habebat in curia dicta . . . per Colones eosdem in Wilands,
fluc presentes et quoslibet eorum successores in antea, processu temporis hereditarie possi-
dsodiB, Istis cum modificacionibus specialiter interiectis, quod dicti Coloni Singuli^ annis in
11
82
festo Beati Martini prescripto Conrado gallici, et eius posteris, duas marcas grossorum
Pragensium Morauici pagainenti, Sexaginta quatuor denarios pro earum qualibet numerando,
persoluere, yelut census nomine tenebuntur, de hereditatibus supradictis, quem censum
Judex et Jurati dicte ville, quicumque successu temporis fuerint, prehabito Conrado ad domum
suam Iglauiam, uel alias ubi mansionem fecerit, presentabunt, hoc eciam expresse, quod
lignis isto tempore in iimitibus dictarum hereditatum stantibus seu virentibus per Sepedictum
Conradum gallici, successiue procedente tempore resecatis, fundus seu territorium ipsum ad
pretitulatos colonos eo modo, qui^continetur superius pertinebit, harum nostrarum testimonio
literarum. datarum Iglauie anno domini Miilesimo Trecentesimo Tricesimo Sexto in Octaua
pasche.
(Nach dem Orig. im Archive derselben Stadt a])geschneben A. Boczek. P. R. v. Chlumecky
a. a. 0. S. 16. n. 24.)
111.
Imönig Johann von Böhmen verpfändet dem Wy§ehrader Probste Berchtold und dem
Heinrich und Johann von Lipa die Burg und den Markt Choyno mit den anderen Besitzungen.
Dt. Poherlitz, fer. III. post Quasimodo (9. April) 1336.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. im k. k. geh. Hofarchive zu Wien.)
112.
König Johann ron Böhmen befreiet den Abt und die Leute des Brucker Klosters ton der
Jurisdictian der Kämmerer, Zaudner und Protinzial- Richter. Dt. Poerlicz, fer IV. post
Oclatas FaschcB (10. April) 1336.
Johannes dei gracia Bohemie Rex, Lucemburgensis Comes Notum facimus tenore
presencium vniuersis, Quod Nos Religiosum Virum nobis deuotum Johannem Abbatem
Lucensis Monasterij prope Znoymam Premonstratensis ordinis, Oiomucensis dyocesis, propter
sue merita honestatis, et ipsius successores Abbates Monasterij in Lucka, volentes in antea
quam ad hucusque ipse, vel eius Predecessores freti sunt perfrui gracia et gaudere. Ipsum
et eius successores, vt predicitur, Lucenses Abbates, necnon homines, in eius, vel eorum
possessionibus commorantes, a potestate, et Jurisdiccione Camerariorum, Czudariorum, Bene-
ficiariorum, et Judicum Prouincialium nostrorum per terram Morauie, qui nunc sunt, et qui
pro tempore fuerint constituti, diuine remunerationis intuitu, duximus perpetuo eximendos:
Ita vt nee Znoymam, Brunnam, Oiomuncz, Biesencz, Prerow, nee alias ad quecunque Judicia,
pro hereditatibus, possessionibus, debitis, Culpis, Criminibus, eciam capitalibus, siue que
wigariter Narek dicuntur, aut causis alijs, quibuslibet debeant ammodo euocari, sed ipsi
Abbates coram nobis, et successoribus nostris Regibus Boemie, vel Marchionibus Morauie,
et nostro, vel eorum Capitaneo, qui nunc est, vel qui pro tempore fuerit, Homines vero
eomm, coram ipsis Abbatibus, et eorum Judicio, quod de speciali gracia concedimus, non
Jure Czude, sed Ciuili debeant tantummodo respondere, Eidem etiam, et snis Successoribus,
83
Lucensis Monasterij Abbatibus de speciali beniuolencia, quam ad ipsum Monasterium gerimus,
Concessimus et concedünus, in hiis scripüs Jus CiuitaUim esse, siue forum in uilla Olakowicz
in bonis Abbaue eiusdem semel in tercia feria cuiuslibet sepUmane gerendum in perpetuum,
cum Omnibus Juribus, que fora nostrarum aiiarum obtinent Ciuilatum« Volentes nihilominus
de habundaciori gracia, vt idem forum in Oiakouicz ipsis sit perpetuum, ac ab omnibus
Theloneis, pedagijs, et ab iiia exaccione, que uoccatur Louchie, et ab omni genere seruitutis,
quocumque nomine censeatur, sit liberum, et immune. Ita quod omnibus ipsum forum fre-
quentantibus sit facultas ad illud libere accedendi, nee aliquid nomine pedagij, vel thelonei
vel cuiuscunque predictarum exaccionum, quocumque, vt dictum est nomine censeatur, ab
eis vUatenus exigatur. Adicientes de speciali gracia, vt quoscumque malefactores de* cetero
in bonis dicte Abbatie contigerit in crimine deprehendi, tales malefactores ad dicti fori in
Olakowicz Judicium ducantur et ibidem secundum quod qualitas commissi criminis exegerit,
pena debita puniantur. Ad amplioris quoque gracie Cumulum quoscunque empciones rite et
racionabiliter factas, per dictum Abbatem predicto Lucensi Monasterio de bonis ad nos non
pertinentibus ratas habentes et gratas, et vt successoribus ipsius loci Abbatibus similia liceant
eis nostrum benigne prestamus assehsum, Suscipientes nichilominus in nostre tuicionis singulare
presidium dictam villam in Olakowicz, villas, possessiones, Curias, Molendina, Siluas, Rubeta^
Piscaciones, et Prata, et singulariter omnia bona sua, non obstantibus aliquibus litteris gratiarum
per nos datis alijs siue dandis, Inhibentes omnibus nostris Prouincialibus, et Judicibus supra-
scriptis, sub obtentu gracie nostre, ne ipsum Abbatem et dictum suum Monasterium Lucense
in dictis bonis quocumque nomine censeantur, in aliquo molestare presumant, vel eciam
perturbent. Hamm serie et testimonio literanim, quibus nostrum Sigillum est appensum. Datum
Poerlicz feria quarta post Octauas Pasche, Anno Domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo sexto.
Per D. Regem. W. — R.
(Das Orig'. auf Perg'ament mit einem wohlerhaUenen Doppelsigille im Archive desselben Klosters, im
m. St. Landesarchive. Lit. A. n. 4. — Vergl. Dobner Monument. IV. S. 299. n. CXL.)
113.
König Johann txm Böhmen schenket dem Brucker Kloster dcts Stadtgericht f>on Znaym.
Dt. in Pohorlicz^ Sabbat o post octatas PaschcB (13. April) 1336.
Johannes dei gracia Boemie Bex, ac Lucemburgensis Comesf, deuotis nostris dilectis
Johanni abbati et Conuentui Monasterii Lucensis, Ordinis Premonstratensis, Olomucensis
dyocesis, graciam regiam et Christo vere luci laudum per insignia lucere animadvertentes
vestre deuocionis et domus vestre prefate Lucensis constantiam puritatemque fidei immensam,
quibus in instante nostra gwerra, quam adversus bestes nostros australes ad presens
gerimus, in inspectu regio expositis personis et rebus vestris periculis non modicum pla-
cuistis, attendentes quoque ipsius domus vestre et possessionum suarum bona et homines
grandia pertulisse et portare dispendia coltidie et iacturas. In reconpensam et solamen
perpetuum Monasterio vestro iudicium Ciuitatis Znoyme, dumtaxat absque theloneo cum
84
i)iiinibu8 et BinflfuliB hiribiis emolumentis comodis honoribus necuon BMylia ac mero et tnixto
Inporio et ifladij potestate in Tacinorosos et reprobos, per personas ydoneas a vobis depu-
tataH^ aniniadvorloiulos vobis et vestro Monasterio damus de Regaii Clemencia et perpetuo
applioaiiuiH por vom et successores vestros apprehendendum auctoritate Regia atque vestra,
(|iiaiii priinuui ipsa Znoymensis Ciuitas ad nostram et nostrorum puerorum redierit potestatem
teneiuluiiu poHsidondum, vtifruendum in hereditatem perpetuam et habendum. Dantes et con-
oedentes tibi Johanni abbati et successoribus tuis, qui pro tempore fiierint Judices inibi
crenndl, eligondi, statuendi, eosque instituendi, ac eciam destituendi permutandi et substituendi
Keniol et plurios, prout de tua et suecessorum tuorum ouinimoda processerit voluntate. Non
übslnnlibus aliquibus Literis uel mandatis nostris, datis aut concessis aliis forte personis, seu
eciani inposlerum dandis super ipso Judicio, quibus omnibus et singulis ex nostra sciencia
derogamus. Mandantes exnunc prout ex tune vniuersis et singulis . . Capitaneis iocum
noslruni tenentibus . . Officialibus et presertim Gonsiiio et Comniunitati ipsius Ciuitatis
Znoymensis presentibus et qui pro tempore fuerint, quatenus vos successores vestros et
Monasterium nostrum Lucense contra huiuscemodi nostram donacionem et graciam specialem
non debeant molestare, impedire, inquietare vei aliquaiiter perturbare. Nee molestari, impediri,
inquietari seu quomodolibet per quempiam aggrauari permittant, Indignacionem Regiam et
penas grauissimas pro motu Regio infligendas, si secus attemptare presumpserint se nouerint
irremissibiliter incursuros. Hamm serie et testimonio Literarum. Datum Pohorlicz Anno domini
M*»CCC0XXXVF. Sabbato post Oclauas Pasce.
(Aus der Bestäti^msTsurkunde des Markgrafen Karl vom J. 1338. deren Orig. anf Pergament
im Archive desselben Klosters, im m. sl. Landesarchive Lit. A. n. 5. sich befindet.
Gollinger Znaymer Burggrafen iu Uormayr's Archiv für Geschichte, Jahrgang 1828.)
114.
U ertrand, Patriarch von Aquileja, investirt den von dem Comthur und Convente des
deutschen Hauses in Laibach presentirten Heinrich von Troppau« Priester und Professeu
desselben Hauses^ zu der durch den Tod des Bruders Franz erledigten Pfarrkirche S. Peters
in Schememöl und lässt ihn durch den Archidiakon daselbst installiren. DL Civitate Austrias
die XYI. Apriiis IndicL lY. 1336.
(.\us dean deatschen Ordensarchive zu Wien milgetheilt Dr. B. Dudik.)
115.
Heinrich von Soberg« Kleriker der Kölner Diöcese und öffentlicher Notar« Tidimirt
die Bulle Papst Alexanders IV. die. Vilerbi 11. August 1257. für die Brüder des Domikaner-
Ordens dnrch DeatscUand« Dacien* Böhmen etc.^ welche Heinrich, Bmder und Procurator
des denischen Ordens am ptfpstlichen Hofe« aus Rom in das Ordenshans zn Dedereyn
znrflckfekehrL gebracht und dem dortigen Komihnr Werner« genannt Scoynhals, übergeben
katle^ nnd worin den Dominikaner Ordensbrüdern an^g^elmgen wird, in allen Diöcesen,
85
folglich auch in der Ohnützer und Prager, für die in Preussen und Lithauen kämpfenden
deutschen Ordensbrüder, Hilfe anzusuchen, indem allen dahin Ziehenden und Hilfebringenden
verschiedene Indulgenzen ertheilt werden. Dt. circa medietatem mensis Maji 1336.
(Nach dem Orig. anf Pergamenl mit dem Noteriatszeichen im deutschen Ordensarchive zu Wieo
mitgetheilt Dr. B. Dud/k.)
116.
I4.önig Kazimir von Polen genehmigt den von den Königen Karl von Hungarn und
Johann von Böhmen gethanen Friedensspruch in seinen einzelnen Bestimmungen. Dt. Cracovie
in die S. Trinitatis (26. Mai) 1336.
(Voigt Cod. diplom. Prussic. T. I. S. XXVI. nach Dogiel f. IV. n. LVIII. S. 55.)
111.
Die Edelleute und Obrigkeiten der Grafschaft Luxemburg erklären^ dass sie mit der Heirath
des Königs Johann ton Böhmen und Grafen von Luxemburg mit der Herzogin Beatrix
ton Bourbon einverstanden sind. Dt. a Lucembourch Van de grace 1336. au mois de May.
i^ous Walerans de Lucembourgh, Sires de Lini, Jehans de Lucembourch Sires de
Rouoi, Henris Contes de Vienne, Gerars de Gramprö, Sires de Rouci et d'Audenarde, Henri
Contes de Salmes, Thieres de Hufalize, Jehans Sires de Rodemacre, Arnouls Sire de la
Roche, Jehans Sires de Duseidendes, Jehans Sires de Mirabel, Arnouls Sires de Pittenges, Simon
Philippes Sires de Lompret, Jehans Sires de Holuels Justiciers des Gentilshommes de la
Ck>mt^ de Lucembourch, Jehans Sire de Briewart, Setiescans de ladite Cont^ de Lucembourg,
Thomas Sires de Sept Fontaines, Philippe Sires de Florenges, Simon Sire de Soleuvre,
Herman Sires de Bredenbach, Chevaliers. Le Justicier et Eschevins de la Ville de Lucem-
bourch, les Justicier et Eschevins d'Arlon, le Mayeur et les Eschevins de Thion ville, le
Justicier et les Eschevins d'Estemat, le Justicier et les Eschevins de la Ville de Bidebourch?
le Mayeur et les Eschevins de Marville, le Prevost des Villes de Bastoigne et de Marche,
le Prevost et la Justice de Durbuy, le Prevost et la Justice de Poilevace, le Prevost et la Justice
d' Orcymont, le Prevost et la Justice de Mirovaut, Scavoir faisons ä tous pr^sens et avenir nous avoir
veu les lettres de tres excellens et tres puissans Princes nostre tres chiers et Ires ame Seigneur
Monsieur Jehan par la grace de Dieu Roy de Boheme et Conte de Lucembourch et le Duc de
Bourbonnois en la forme que s' ensuit. (Ici etait insere le traite de manage de Jean T Aveugle.)
S. S. 35. n. 35.) Sous lesquelz choses dessusdites et chacunes d' icelies Nous gentishommes,
Justicier Prevost et Echevin dossus nommes et chacun de nous, tant en nostre nom comme
au nom desdittes Villes, au Mandement de nostre tres chier Seigneur le Roy de Boeme
dessusdit fait, avons sur ce par ses lettres ouvertes scell^es de son grand seel, et ä la
priere de luy et de haut et poissant Prince Messire Charles Marquis de Morave son ainsn^
fils, entant comme ä nous et ä chacun de nous puet toucher et appartenir et appartiendra
ou temps avenir, ag^reons, ioons confirmons et approuvons, et ies promettons en boiine foy
accompiir, tenir et garder fennement sans venir ou faire venir encontre par nous ou par
autre, ou temps a venir en quelque maniere que ce soit: et ä ce obligons tous nos biens
pr^sens et avenir tant en nostre nom, comme au nom desdittes Villes. En temoignage de
laquelle et pour ce que ce soit ferme chose et estable ä toujours mais perpetuelement
Nous gentishoinmes avons mis nos propres seaulx, Prevost, Justicier et Echevin dessiisdit avons
niis las seaulx de Prevostes et Villes dessusditles ä ces präsentes lettres qui furent faictes
et donn^s a Lucembourch, l'an de grace MCCCXXXVI. au mois de May.
(Aus den Annaleu von Luxemburg Bertholet VI. 26.)
118.
Der Cotiveut des IKonfienkloslers bei St, Jakob zu Olmütz stiftet mit Zustimmung des
dortigen Domprobsten Zboro einen neuen Kapellan. Dt. Olomucz Kalend, Junii (1. Juni) 1336.
Ulargaretha diuina prouidencia Magistra et conventus sanctimoniaiium monasterii
Sancti Jacobi in Olomucz — de consensu Sboronis Olomucensis ecciesie et noslro preposito
— fundant (assuniunt Piiilippum presbiterum in capellanum) in persona Piülippi noMim
cnpelianum, qui quotidie missam ceiebret — et dotem assignant. Datum Olomucz Kaiendas
Junii anno domini M^CCC'^XXXVP.
(Aus dem Orig. im Archive des Olmützer Kapitels gezogen A. Boczek.)
119.
ALönig Johann von Böhmen schliesset mit dem Magdeburger Erzbischofe Otto einen
Bund gegen den Brandenburger Markgrafen Ludwig, und verspricht ihm mit 100 gewappneten
imd eben so viel ungewappneten Männern beizustehen. Dt. Prag», die domin. post. f.
.corporis Christi (2. Juni) 1336.
(Riedel in cod. diplomat. Brandenburg. IL Hauptth. 2. Bd. S. 105. n. DCCXXIII. nach dem Orig. —
Abhandlungen der k. baier'schen Akademie der Wissenschaften B. II. (XVI.) II. Abih.
S. 36. — Gerken I. 61.)
120.
M apst Benedict XII. nimmt das Oslawaner Nonnenkloster in seinen Schutz und
bestätiget dessen Besitzungen. Dt. Avinione, Nonis Junii (5. Juni) 1336.
■
(Das Orig. auf Pergament mit der Bleibulle im Archive der Stadt Brünn| 0. I. n. 25.)
121.
Berchtold von Lipa^ Probst am Wyäehrade und k. böhm. Kanzler, bestätiget die
emphiteutische Verdingung des Dorfes Hostin, welche am 18. September 1320 dessen
87
unmittelbarer Vorgänger und nachmaliger Bischof von Oimtttz Johann, bezüglich eines an
die Wyäehrader Pröbste jährlich von 1 8 Lahnen zu zahlenden Zinses, errichtet hatte. Dt. in
Wygehrad, YU. Idus Junii (7. Juni) 1336.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aas dem Orig. des Wysehrader Kapitelarchives.)
122.
14önig Johann verpflichtet sich, für die dem Kloster Königssaal entrissene Herrschaft
Landsberg — welche wegen ihrer zu grossen Entfernung vom Kloster demselben geringen
Nutzen einbrachte — andere, näher gelegene Besitzungen mit päpstlicher Genehmigung zu
überlassen. Dt. Pragae anno domini 1336 in die b. Viti martyris (15. Juni.)
(Sommersberg I. 952.)
123.
m apst Benedict XII. bestätiget dem Oslawaner Nonnenkloster alle Privilegien. Dt.
Avinione X. Kalend. Julii (22. Juni) 1336.
(Das Orig. auf Pergameut mit der Bleibulle im Archive der Stadt Brunn, 0. I. n. 24.)
124.
m apst Benedict XII. nimmt das Nonnenkloster Maria Saal in Altbrünn in seinen
Schutz. Dt. Avinione X. Kalend.' Juli! (22. Juni) 1336.
(Das Orig. auf Pergament mit der Bleibulle im Archive desselben Klosters, im m. st. Landes-
Archive. Lit. B. n. 3.)
125.
m apst Benedict XII. bestätiget dem Kloster Maria Saal in Altbrünn alle Privilegien.
Dt. Avinione X. Kalend. Julii (22. Juni) 1336.
(Das Orig. auf Pergament mit der Bleibulle im .\rchive desselben Klosters, im m. st. Landes-
Archive Lit. B. n. 7.)
126.
ALonrad von Autingen, Pfarrer zu Matray, erkläret, dass er dem Fürsten Karl,
Markgrafen von Mähren, um dessen Anklage vor dem Bischöfe Albrecht von Meissen, als
seinen geistlichen Richter, wegen Veruntreuung bei den Salzrechnungen in Hall zu vermeiden,
984 Mark gegeben habe ; er gelobt seine Angeber nicht vor der römischen Curie zu verklagen.
Dt. Innsbruck 22. Juli 1336.
(Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Abgedruckt in Freiberger Regesteu III. (VII.) 156.)
88
121.
Iflargaretha, Aebtissin und dqr Convent des Klosters S. Klara in Znaym, kaufen
das Dorf Prawicz, wozu ihnen Smil und Cenek von Lichtenburg LX Mark gegeben, damit
sie von diesem Dorfe ihrer Schwester Margaretha, die in diesem Kloster ist, VI. Mark
jährlich zahlen. Dt. Freitag vor h. Laurentzi (9. August) 1336.
(Dieser Auszug, den der Archivar Boczek von einer Abschrift in dem Archive des genannten
Klosters genommen hatte, befindet sich unter seinen Analecten im mähr. Landesarchive
sub Nr. 5382.)
128.
König Johann von Böhmen bestätiget der Kirche St. Niklas in Znaym die eom Könige
Wenzel im J. 1287 er t heilten Freiheiten und Begünstigungen. Dt. in castris Landaw^' die
b. Laurentii (10. Augast) 1336.
Johannes dei gracia Boemie Rex, Lucelburgensis Comes, Marchioque Morauie, Omnibus
quorom interest, vel Interesse poterit in futurum, graciam regiam et omne bonum. Semper
animus nostre regie maiestatis in sollicitudinibus laborat, qualiter ea, que per diuos xeges
Boemie predecessores nostros clarissimos sunt facta, et de benigna provisione regali sancita
in, et iuxta ipsorum ordinacionem, irrefragabiliter permaneant obseruata. Cum itaque ex
relacione discreti viri Joannis Andre de Jewissowicz, plebani et rectoris ecclesie SancU
Michaelis in Snoyma deuoti nostri Capellani percepimus, quod nonnulli, et maxime . . Judex
et . . Jurati Ciuitatis Snoymensis ymo, quod dolenter referimus, subditi eiusdem ecclesie
parrochialis, Jura et libertates eidem Ecclesie, per Illustres reges Boemie et modo, per
Illustrem dominum Wenczeslaum regem Boemie socerum nostrum Karissimum, predecessores
nostros concessas, Necnon laudabiles consuetudines ab olim inibi obseruatas, deuastare, verum
eciam ausu temerario contrauenire moliuntur, exhibens nobis idem plebanus quandam litteram,
maiori sigillo dependenti sigillatam, omni suspicione carentem tenoris infi*a scripti: Wenczeslaus
dei gracia Rex Boemie et Marchio Morauie, omnibus inperpetuum. Regalis opere nodtre
precium etc. usque. Actum Präge Anno Domini Millesimo ducentesimo octuagesimo septimo
X^. Kalendas Junij, Jndiccione XV. (S. B. IV, S. 333. n. CCLV.) Nos volentes, vt
premissimus, Jura, Sanxiones, donaciones, libertates et concessiones factas ecclesie sancti
Michaelis in Snoyma, per Predecessores nostros, et maxime locis religiosis, vbi deo dante
cultus diuiflus diurnis nocturnisue temporibus incessabiliter augetur, nostris augere temporibus,
sancimus, et declaramus.^ ymo iusla et benefacta seu ordinata esse per predecessores nostros,
circa donaciones, libertates ac concessiones factas ecclesie sancti Miciiaelis in Snoyma,
presencium pronunciamus, et auctoritate presentis decreti, et per concessionem presencium
ea singula ac uniuersa, que in littera dicti domini Wenczeslai per hone memorie soceris
nostri karissimi continentur, in omnibus punclis, clausulis ipsius littere; ac eciam si quomodo
largius et vberius, que forsan dubia et ambigua alicui uel aliquibus viderentur, ad largam
89
benignamque interpretacionem reduci concedimus et volumus auctoritate presencium, ex certa
nostra sciencia, ea omnia approbamus, siue coniirmainus, Dantes et concedentes eidem
Johanni ac omnibus plebanis, qui pro tempore fuerint in eadem ecclesia sancti Michaelis
in Snoyma, omnes homines vtriusque sexus, cuiuscunque Status preeminencie aut condicionis
existant, qui possessiones agrorum, vinearum, domorum, hortorum, Curiarum habent, perti-
nencium ad dictara ecclesiam, sub cerlo censu annuali, si dictum censum non persoluerint
in termino ab olim observato et obtento, vbicunque in Ciuitate Snoymensi, extra dotem eiusdem
ecclesie infra vel extra muros eiusdem Civitatis domicilia obtinuerint, non obstanlibus statutis
consvetudinibus, libertatibus, priuilegijs datis et concessis, vel in antea concedendis ipsi
Ciuitati Snoymensi, per nos, aut forsan per predecessores nostros per clare memorie reges
Boemie, aut statutis Municipalibus creatis uel creandis, per ordinacionem Juratorum, ut est
moris, que et quas volumus prescnti nostro indultui in nullo derrogare, liberam impignorandi
habeal, seu habeant potestatem . Nulii ergo nostrorum fidelium prefatas donaciones, libertates,
Concessiones liceat infringere, aut ausu temerario contrauenire^ sicut nostram grauem indi-
gnacionem regiani cupiuerint euitare, Decementes irritum et inane, quidquid contra premissa,
aut aliquod premissorum, actum gestum ac temptatum per quempiam, aut quoslibet fuerit,
siue ordinatum. Datum et Actum in Castris Landaw. Anno domini Miliesimo Trecentesimo
Tricesimo Sexto, in die beati Laurencii Martiris. In cuius rei testimonium presentes litteras
fieri, et nostris sigiilis iussimus appensis roborari.
(Das Orig. auf Pergament^ dessen Sigill abgerissen ist, im Archive des Znaimer Jesuiten-
Klosters, im m. 8t. Landesarrliive Lit. N. n. 3.)
129.
Dolko, Herzog von Schlesien und Herr in Münsterberg, erkläret, dass er vom
Könige Johann von Böhmen das Herzogthum und die übrigen Länder *zu Lehen erhalten
habe. Dt. Strubingae, in feste decoUationis S. Johannis Bapt. (29. August) 1336.
(Abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar. Mss. T. V. S. 558. n. LX. u. Sommersberg rer. Siles.
Scriptor. I. 847.)
130.
I4.arl, Markgraf von Mähren, Johann Herzog von Kärnthen und Margaretha seine
Gemalin, bestätigen der Witwe des Albrecht von Vorst, Floridianen genannt Sygaune,
welche die Yesten zu Meczz und Juval gutwillig hinausgegeben hat, die Gabe und Verweisung
ihres Gemals auf die Yeste zu Vorst; sie mag auch zu frommen Zwecken 100 Mark
verschaffen. Zennenberg, 16. September 1336.
(Orig. im k. k. geheimen Archive zu Wien. Abgedruckt in Freiberg Reg. III. (VII.) 159.
Böhmer ad. II. S. 341. n. 16.)
12
90
131.
Hildegerus de Nazzow und Meza seine Frau erklären, den Hof zu Dursdorf vom Könige
Johann als Lehen erhalten zu haben. Dt. Prag, am Tag. vor Math. Ev. (20. September) 1336.
(Nach einer Abschrift im DiplomaUnum Bo^mias S. 68. Ms. iin Klosterarchive zu Raigern.)
«
132.
König Karl f>on Hungarn^ König Johann eon Böhmen^ Albert und Otto^ Herzoge ron
Oesterreich^ Steyer und Kärnthen^ Markgraf Karl von Mähren und Graf Johann ron
Tyrol schliessen einen Freundschaßsbund und versprechen^ sich gegenseitig innerhalb ihrer
Reichsgränzen zu unterstützen. Dt. in Ensa in die S. Dionysii (9. OctobrisJ 1336.
In Dei nomine Amen. Gloriosum genus victorie titulusque triumphi laudifluus perhi-*
betur, glorta decoratus virtutum, dum inter orbis primates pacis perpetue libatur osculum,
per quod dissensionum sediciones eminus propelluntur, et subditis dulcioris trauquiliitatis
commoda salubrius propinantur. Nos itaque Karolus Dei gratia Ungarie, Joannes Boemie
Reges^ Albertus, et Otto Austrie, Styrie et Karinthie Duces, Karolus Marchio Moravie,
et Joannes Comes Tyrolis, Animadvertentes mutuam hinc inde inter nos consanguinitatem,
parentelam, et aflinitatem sanguinis, et generis, quibus ad invicem propaginis origine con-
nectimur multimode naturali, cupientesque summopere regnis, et terrarum nostrarum dominus
commodum post tot, et tantas afflictiones, et calamitates innumeras feliciter inducere, quatenus
subditi nostri lethi de nostra plenaria concordia unioneque sempiterna, sese sentiant pieuius
consolatos, fedus, et unionis perpetue vinculum pro nobis, et heredibus nostris, bona fide,
et sincero spiritu tactis corporaliter sacrosanctis Evangeliis inter nos duximus fideliter con-
nectendum, promittentes firmiter et sincere sese invicem mutuo adjuvare juvamine intra
regnorum, terrarum, et dominiorum nostrorum, duntaxat limites, habitorum seu etiam imposterum
habendorum sub expensis panis, et vini nobis per eum, in cujus serviciis tunc constituti
fuerimus, ministrandi, sed dampnis propriis omni eo tempore, quo aliqui, seu aliquis ex
nobis, aut terre ipsius per aiiquem, seu aliquos hostiliter cum exercitu, manu potenti, in
eisdem terris suis fuerint impugnati, statim quam primum requisiti fuerimus, sine procra-
stinacione, et dilacione quibuslibet, auxilioque, favore, consiiio, et dileccione fraterna prosequi,
et adesse rebus pariter, et personis usque ad vite nostre tempora pro totis viribus nostris,
et posse adversus quemlibet hominem, vel personam cujuscunque Status, condicionis, dignilatis
ac eminencie existant, eciam si regali, aut cujuscunque excellencie tytulo prefulgeant, seu
eminencie fuerint decorati, nemine penitus exceptato, promittentes pariter, et spondentes,
dolo, vel ingenio malis, seu dilatione quibusvis semotis, non quesitis excusatione, subterfugiis,
aut colore quibuscunque, prefata omnia, et singula, et quodlibet eorum attendere, servare,
et inviolabiliter custodire, ipsaque rata, grata, firma, et incommutabilia irrefragabiliter observare,
nee uUo unquam tempore contra ea, aut eorum aliqua seu aliquod opere, connivencia, aut
sermone per se, aut alios, de jure aut de facto directe, vel indirecte quomodoiibet venire.
91
Sane statuimus insuper, et decernimus, quod si is, seu bi, qui de nobis evocali proferendo
(a) nobis subsidio eorum venientes certas terras, castra, aut municiones in bujusmodi servitio
acquisierint, acquisita ejus erunt, qui alium, seu alios pro subsidio imploravit, res vero
mobiles, et captivi acquisiti acquirentis erunt libere, licite, et impune, in quorum omnium
testimonium atque robur perpetuum presentes literas conscribi, et sigillorum nostrorum patrociniis
jussimus communiri. I>alum in Ensa in die S. Dyonisii Anno Domini Millesimo trecentesimo
tricesimo sexto.
(Abgedruckt bei Steyerer Add. col. S. 112^ Das Orig'. im k. k. Hofarchive. Lichnowsky III. Bd.
Regest. S. CCCCXXXI. n. 2080. Böhmer Reg. Imperii S. 203. n. 223.)
133.
Ikönig Jobann von Böhmen verspricht den Herzogen Aibrecht und Otto von
Oeslerreich zu mehrerer Freundschaft und Einigung eidlich, wenn seiner Zeit zur Wahl
eines neuen römischen Königs Veranlassung sei. demselben neugewählten König weder Huld
noch Dienst zu leisten, bevor die gedachten Herzoge nicht gleich ihm ihre Lehen von
demselben empfangen haben. Dt. Ensa 9. Oclober 133G.
(Abschriftlich bei Alanus de planctu naturae Us. der Universitätsbibliothek zu GrÖtz. Böhmer
Ad. II. 1846. S. 336. n. 506.)
134.
I4.önig Johann von Böhmen verspricht mit seinen Söhnen Karl und Johann eidlich,
dass, wenn Herr Ludwig, qui se facit cesarem et nominat imperatorem, die Herzoge Albrecht
und Otto von Oesterreich innerhalb der Marken ihrer Lande angreifen würde, denselben
mit aller seiner Macht sofort auf ihre Kosten an Brod und Wein aber auf seinen Schaden
beizustehen. Bei dieser Gelegenheit eroberte Länder, Städte und Burgen gehören dem, der
Hilfe verlangte, beweghche Sachen und Personen dem, der sich ihrer bemächtigt hat. Dt.
Ensa, 9. October 1336.
(Daselbst. Böhmer Ad. II. in Reg. 8. 336. n. 507.)
•#•
König Johann ron Böhmen entsaget in seinem und seiner Erben und insbesondere im
Namen seines Sohnes Johann und dessen Gemalin Margareth zu Gunsten der Herzoge
Albert und Otto von Oesterreich allen Ansprüchen auf das Herzog thum Kärnthen, Dt. in
Ensa^ die b. Dionysii (9. October) 1336.
Illos Johannes Dei gratia Bohcmie Rex ac Lucemburgensis Comes tenore presentium
recognoscimus et publice profitemur, quod attente consideracionis oculis intuentes, ac pon-
derantes sollicite, quanto sinceritatis et legalitatis vincuio Magniücis principibus dominis
Aiberto et Ottoni Ducibus Austrie, Styrie, et Knrinthie, affinibus nostris Karissimis astringimur^
12*
92
copientes quoque terrarum nostraruin pacis traiiquillitati, et quietudini imposteruin providere
pro nöbis ac omnibus beredibus, et successoribus nostris, et speciaiiter, pro filio Dostro
Joanne, nee non preciara Margaretha Conthorali ipsius, ac sorore ejusdem, filiabus Hagnifici
prineipis, Domini Uenrici quondam Ducis Karinthie, et Comitis Tyrolis bone memorie
renunciamus expresse omni juri, et accioni, si quod vel si qua nobis, aut dictis heredibus,
et successoribus uostris, vel eorum alteri, in ducatu Karinthie terris CarnioJie et Marchie^
Tel eorum juribus seu pertinencijs quibuscunque, vel ad ea ex tradicione supradicti Ducis
Karinthie coUacione, infeodacione, confirmacione, quorumcunque Imperatorum vel Regum,
aut successione juris hereditarii aut obligacione quacumque competebanl, vel competere
poterant quovis modo, salvis quidem terra, castris, et bonis, et districtibus, ultra Sachsenburch,
quod Eccles.ie Salzburgensi pertinet, sursum penes fluvium Traham per ipsos Duces ad
Comitatum Tyrolis donatis, cum omnibus juribus, jurisdiccionibus, vasallis, dominio,* et aliis
pertinenciiSj ac usufructibus, quibus prius ad Ducatum Karinthie pertinebant, ad Comitatum
predictum Tyroi perpetuo permansuris, debent eciam Gastrum Oufenstein, et omnia et singula
Dominia, et bona, seu possessiones, que vel quas strenui viri Chonradus de Oufenstein et
— de Sibenberch in Comitatu Tyrol et prope Attasum, usque nunc tenuerunt, dicto Johaimi
filio nostro, ac Conthorali sue, ipsorumque heredibus in antea remanere, promittentes eciam
manuali fide vice juramenti infra hinc festumque Beati Gorii proxime aiTuturum dictis Ducibus,
et eorum heredibus et successoribus reddere literas et instrumenta, si quas aut si que nos^
ant dictus filius noster sive Conthoralis ipsius, vel ejusdem soror filie Ducis Heinrici predicti,
super Ducatu Karinthie terris, et Dominus Marchie et Carniole, aut eorum juribus et per-
tinenciis predictis, ab Imperatoribus vel Regibus, seu Duce Karinthie memoratis, aut ab ipsis
Ducibus, seu predecessoribus suis, et aliis quibuscumque personis, et specialiter Dondino
Ludovico, qui se Romanorum Imperatorem intitulat, babuimus, et habemus, quas et que
eciam ex nunc cassas, et irritas esse volumus, et deinceps nullius existere firmitatis, et
contra renunciacionem premissam directe et indirecte, de jure vel de facto quomodolibet
non venire, renunciantes eciam pro nobis heredibus, et successoribus nostris predictis, et
aliis omnibus excepcionibus, accionibus, sive modis, quibus contra ipsam veniri posset, ac
omni auxilio juris municipalis, seu Canonici, vel Civilis, sicut predicte terre videlicet, Ducatus
Karinthie a Sachsenburch pertinens Ecclesie Salzpurgensi prenotate, deorsum vel infra, nee
non Dominia Marchie et Carniole cum omnibus suis terris et districtibus, Castris, Vasallis,
et Dominus, juribus et jurisdictionibus omnibusque ac singulis pertinentiis, et usufructibus
sepedictis Ducibus Austrie et eorum heredibus, et successoribus, quiete et perpetuo remaneant
possidenda. Volumus eciam dominum Archiepiscopum Saltzburgensem in bonis suis, et eonun
juribus, que in Comitia Tyrol juxta Attasum tenet, et possidet, nihilominus et illustreoi
Beatricem Comitissam Goricie, ac Johannem füium ejus, nee non Comitem Albertum Croritie
suosque fratres, ac ipsorum heredes in bonis suis hereditariis, videlicet Theoioneis, Mutts,
et aliis quibuscunque possessionibus, seu bonis, et eorum juribus, quas aut que in predicta
Comitia Tyrol, et juxta Attasum, ut alias, usque ad obitum sepedicti Ducis Heinrici, de jure
tenueruut in antea conservare. in cujus rei testimonium presentes literas fieri, et sigiOomin
93
nostrorum münimine jussimus communiri. Actum et datum in Ensa. Anno Domini miilesimo
irecentesimo tricesimo sexto in die B. Dyonisii.
(Das Orig:. im k. k. Hofarchive zu Wien. Abgedruckt bei Sleyerer Add. S. col. 97. — Lichnowsky
in. Bd. Reg^est. S. CCCCXXXI. n. 1081. Böhmer Reg. Impcrii S. 203. n. 223.)
136.
König Johann ton Böhmen verspricht den Herzogen Albert und Otto von Oesterreich^
dass er ihnen die ^Verbriefungen seiner Söhne Karl und Johann über den mit ihnen
geschlossenen Freundschaftsbund und über die Verzichtleistung auf das Herzogthum Kärnthen
bis zum Dreifaltigkeitsfeste übergeben wolle. Dt. Ensa^ in die S. Dionysii (9. OctoberJ 1336.
Jllos Joannes. Dei gratia Bohemie Rex, ac Luxenburgensis Comes profitemur, quod
in concordia, unione, et amicitia, inter nos, et Magnificos Principes, Dominos Albertum et
Ottonem, Austrie. Styrie^ Carinthie Duces, ac nostros ntrinque filios, et heredes ex novo
facta, et inita, eisdem Ducibus sub juramento fidei tactis corporaliter sacrosanctis Evangeliis,
promisimus, et promittimus bona fide, quod infra hinc, et festum Sancte Trinitatis proxime
adfuturum, ipsis Ducibus predictas litteras, et Instrumenta sigiliata, patentia, et valida illustris
Joannis Comitis Tyrolis, filii nostri, Margaretbe Consortis sue, nee nou sororis ejusdem,
filiarum Magnifici Domini Henrici quondam Carinthie Ducis avunculi nostri, super renunciatione
omnis juris, et actionis, quod vel que eis competebant, vel quolibet (modo) competere
possent, in Ducatu Carinthie ac Dominus Marchie, et Carniolie, et ut iidem predictis terris,
ac earum juribus et actionibus, ut promittitur, renuntient, et renunciationis juramenta ad
Sancta Dei Evangelia prestent, faciant, atque ponant, sine dilatione ac occasione (excusatione)
quibuslibet, omnique dolo et fraude semotis efficere, acquirere, dare, et ipsorum manibus
tradere tenebimur, in omnem modum, prout in litteris renunciationis predictarum terrarum,
eisdem Ducibus per Nos datis de verbo ad verbum pleuius est expressum. Insuper si quas
Nos, seu predicti Joannes Comes Tpolis, filius noster, ipsius Conthoraiis, ac soror ejusdem
super predictis terris a Domino Ludovico, qui se Imperatorem intitulat, seu a quibusvis
aliis Imperatoribus, Regibus, seu Duce Carinthie, aut aliis quibuscunque babemus, vel habere
dignoscimur, omnes et singulas reddere et restituere, ac restitui facere tenebimur, infra
terminum prenotalum. Nihilominus etiam lilteras fiKorum nostrorum Caroli, et Joannis predicti^
super ratihabitione amicitie, unionis, et concordie memoratis, cum dictis Ducibus contracte,
ad instar litterarum inter Nos, et eos mutuo conrectarum, eisdem Ducibus infra sepe dictum
terminum procurare, et assignare debemus, promittentes modo, quo supra, omnia et singula
predicta integraliter et finaliter adimplere. In cujus rei testimonium presentes Utteras fieri et
sigiilomm nostrorum münimine jussimus communiri. Datum Ensa Anno domini 1336. in die
Sancti Dionisii.
(Das Orig. im k. k. Hofarchive zu Wien. Abgednickt in S(eyerer Commentar. pro histor. Alberti
II. ducis Austr. S. 98 aus dem Gratzer Archive. Vergl. Böhmer Regesta imperii S. 203.
n. 224. Lichnowsky III. Bd. Reg. S. CCCCXXXI. n. 1082.)
94
137.
Imönig Johann von Böhmen sagt den Herzogen Albrecht und Otto zu, ihre aufrüh-
rerischen Unterthanen nicht aufzunehmen, sondern den Herzogen auf ihr Verlangen wider
dieselben Beistand zu leisten, gegen denselben Nachbarndienst. Dt. InEisa(Ens?)9.0ctob. 1336.
(Das Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Lichnowsky III. Bd. Keg. p. CCCCXXXI., n. 1083.
Böhmer Reg. Add. 11. 1846. S. 336. n. 508.)
138.
Die Herzoge Alber l wid Otto tou Oesterreich rersprechen dem Könige Joliann ton
Böhmen^ dass sie das Schloss Greifenberg und Stein von dem Grafen Albert von Görz
auslösen werden. Dt. in Ensa^ die S. Dionysii (9. October) 1336.
IMos Albertus et Otto dei gracia duces Austrie, Styrie et Karinthie tenore presencium
proiitemur, quod inter amicabliem composlcioncm inter Excellentem . Principem . dominum
Johannem Bohemie Regem, aflinem nostrum karissimum ex vna et uos parte ex altera
iam pridem factam et initam, eidem Regi duximus promittendum, quod castrum in GreÜTenberch,
et castrum in Staym a Spectabili Comite Alberto Goricie, Auunculo nostro, ea nunc in
sua detinens potestate, absbrigare tenebimur, sie ut ad predicti Regis filii, domini Johannis
manum deueniant: quodsi Comes antedictus in hoc nobis parere noluerit. et se niniis rigidum
in exemplione dictorum Castroruni ostenderit. tenebimur vna cum rege predicto adicere manum
potentivam, et nihilominus ipse dominus Johannes parte reddituum theloneoruai mutarum in
comitatu Tyroiis eundem Comitem contingentium de nostro beneplacito, uti ac frui tenetur,
quousque predicta caslra ab ipsius extrahantur manibus et ad predicti regis filii domini
Johannis perveniant potestatem, et si predictum regem Bohemie super dictorum castrorum
extractione aut ereptione potestivam manum imponere contingeret et activam, quidquid idem
rex sub huiusmodi litigiosis actionibus pecunie rerumque suarum impenderet^^ hoc ipsum
habere tenebitur super muta et theloneo supradiclis, tamdiu quousque eidem de impensis
eiusdem pecunie satis fiat, non obstante eo, quod omnia bona sua, que hucusque in comitatu
Tyroiis et iuxta Attasim tenuit, pacifice possidere debet, prout in litteris renunciaciones inter
nos mutuo datis specialiter est expressum. In quorum testimonium ac evidenciam presentes
conscribi et sigillorum nostrorum munimine iussimus communiri. Actum et datum in Ensa:
in die beati Dyonisii. Anno domini Millesimo Tricentesimo Tricesimo sexto.
•
(Das Orig. im k. k. Hofarchive zu Wien. Abgedruckt bei Sommersberg S. R. S. III. 62. —
Ludewig Keliquittr. Ms. T. V. S. 24. n. XL. — Lichnowsky 111. Bd. Reg. S. CCCCXXXI.
n. lOSf).)
95
139.
Die Herzoge Albert und* Otto ton Oester reich versprechen dem Könige Johann ton BöhmeUj
dass sie ihm das Schloss Lundenburg eom Albert von Raulienstein auslösen wollen. Dt.
in Ensa, die b. Dionysii (9, October) 1336.
\qs Albertus et Otto dei gracia Duces Austrie^ Styrie et Karinthie, tenore pre*
sentium profitemur, quod quia inter vnionem et amicabilem compositiouem inter Magnificum
Principem dominum Johannem Bohemie Regem, Affinem nosirum Karissimum ex vna, et
nos pro parte altera hijs diebus proxime preteritis factam, eidem Domino Regi düximus
firmiter promittendnm, quod sibi et heredibus suis Castrum Luntenburch ^) a nobili viro Alberto
de Rauchenstayn ^) fideli nostro infra hinc et Beati Martini festum proxime affuturttm
disbrigare tenebimur et in ipsius Domini Regis, ac suorum heredum cum suis pertinenciis
liberum tradere potestatem. Quod si non fecerimus, ex tunc ipse Dominus Rex et sui beredes
ad maiorem cautelam, ex nunc prout ex tunc, Ciuitatem et Gastrum Velsperch ^), que
nunc tenet, teuere debebit in antea et etiam possidere. Et nichilominus prefatus Albertus de
Rauchenstayn a promisso captiuitatis sue vinculo absolut non debebit, quousque prefatum
castrum in Luntenburch, in predicli domini Regis et heredum suorum potestatem deducantur,
quo Castro Luntenburch absbrigato et in prefati Regis vel heredum suorum potestatem tradito,
Ciuitas cum Castro Velsperch predicta ad manus dicti Alberti de Rauchenstayn et suorum
heredum redire debent, penitus absoluta, et nichilominus ipse dictus Albertus de Rauchenstayn
a promisso captiuitatis liber debet esse penitus et solutus. In quorum omnium testimonium
atque robur premissis valiturum, presentes conscribi, ac sigillorum nostrorum munimine
iussimus communiri. Actum et datum in Ense in die Beati Dyonisii. Anno domini Millesimo
Trecentesimo Tricesimo Sexto.
(Das Orig. im k. k. Ilofarchive zu Wien. — Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. Urkundenb.
S. 20. n. 19. Vergl. Ludewig Rellquiar. Ms. T. V. S. 525. n. XLT. — Lichnowsky IIT. Bd.
Reg. CCCCXXXI. n. 1084. - Sommersberg S. R. S. III. 62.)
1 40.
Die Herzoge Albert und Otto ton Oesterreich r ersichten zu Gunsten des Herzogs Johann ton
Kärnthen auf alle Rechte zu der Grafschaft Tyrol, Dt. in die b, Dionysii (9. October) 1336.
Aos Albertvs et Otto, dei gralia duces Austri», Stirife et Carinthiae, domini Carniol»,
marchlones portus Naonis, comites in Habsburg et in Kuyburg, nee non Landgrauii Alsatiaa,
tenore prassentium recognoscimus et publice profitemur: Ex attenta consideratione, oculis
intuentes ac ponderantes soUicite, quanto sinceritatis et legalitatis vinculo, magnifico principi,
domino Johanni, Boemiae Regi, comitique Lucemburgensi, socero nostro charissimo, adstrin-
gimur; cupientes quoque terrarum paci, tranquiliitati et quietudini in posterum providere,
') Lundenburg. 2} Rauhenstein. ') Felsberg an der mähr. Gränze.
96
pro nobis ac omnibus successoribus nostris, Renunciamus, expresse omni iuri et actioni, si
quod vel si qu$e nobis aut dictis heredibus et successoribus nostris, vel eorum alteri in
comitatu Tirolis vel ad eum, vel eius iuribus seu pertinentiis quibuscunque vel ad ea, ex
traditione magnifici prineipis, domini Heinrici, quondam ducis Carinthiae et comitis Tirolis,
avunculi nostri carissimi, felicis memoria^! collatione, infeodatione, conßrmatione quorumcunque
Imperatorum vel Regum ; aut süccessione iuris hereditarii competebant, aut competere possent
quo vis modo. Dantes eiusdem Regis filio, domino Joanni aut conthorali suae, dominse Mar-
garethsB, ipsorumque heredibus castrum Greiifenberg et quicquid ultra Sachsenburgk, quod
EcclesiaB Saitzburgensi pertinet, habuimus sursum penes fluvium Travam, quod ad predictum
ducatum Carinthifls spectabat, cum omnibus suis pertinentiis, castris, bonis, districtibus et
omnibus iuribus, iurisdictionibus vasallis, dominio et aliis usufructibus quibuscunque; volentes,
ut illud ad comitatum Tirolis in posterum pertinere debeat, etiam Kauifensteiu et omnia ac
singula dominia aut bona seu possessiones, quaB vel quas fideles nostri Conradi de Libemberg,
in comitatu Tirolis et prope Attasum usque nunc tenucrunt, prasfati regis filio domino
Joanni ac conthorali sua^ ipsorumque heredibus in antea remanere; promittentes manuali
fide, vice iurameuti, intra hinc et festum beati Georgii proxime venturum, saspe diclo regis
filio et eius heredibus et successoribus nos restituere volle litteras et instrumenta, si quas
vel si quaß super comitatu, castris et dominio et bonis praemissis vel eorum iuribus et per-
tinentiis ab imperatoribus vel regibus seu duce Carinthie memoratis aut aliis quibuscunque
haberemus, quas et quaB etiam ex nunc cassas et irritas esse volumus ac deinceps nullius
subsistere firmitalis; et contra renunciationem, traditionem ac ordinationem nostras prasmissas
de iure vel de facto directe vel indirecte modo quolibet non venire. Renunciamus pro
nobis heredibus et successoribus nostris etiam omnibus exemiionibus, actionibus sine modis,
quibus contra ipsas veniri posset, et omni auxilio iuris municipaHs, canonici vel civilis. Sic
tamen, quod ducatus Carinthias ac Sachsenburg pertinens Ecclesiae Saitzburgensi prasnotatae,
deorsum et infra; nee non dominia marchiae et Carniolae cum omnibus suis districtibus,
castris, vasallis et dominus: iuribus, iurisdictionibus, omnibus ac singuHs pertinentiis et usu-
fructibus nobis et heredibus nostris ac successoribus quiete et perpetuo remaneant. Debet
etiam praefatus archiepiscopus Salzburgensis in bonis suis et eorum iuribus, quae in comitiam
Tirolis et iuxta Anasum tenet et possidet; nihilominus et illustres Beatrix comitissa Goriciae
ac Joannes, filius eius; nee. non comes Albertus Gorzensis suique fratres avunculi nostri
et ipsorum heredes in bonis suis hereditariis, videlicet theoloneis, mutis et aliis quibuscunque
possessionibus seu bonis et eorum iuribus, quas vel quae in pnedicta comitia Tirolis et iuxta
Anasum vel aliis, usque ad obitnm dicti ducis Henrici de iure tenuerunt; in antea remanere.
In quorum omnium testimonium atque robur perpetuo valiturum pnesentes conscribi et
sigillorum nostrorum mnnimine inssimus communiri. Actum et datum in die beati Dionisii
anno domini MCGCXXXVI.
(Abgedruckt bei Ludewig Reliquiar. Ms. T. V. S. 522. n. XXXIX.)
97
141.
Schuldbrief des Uers^gs Albreckt eon Oesterreich über 5000 Mark grosser Prager Pfennige
€M König Johann f>on Böhmen. DL Enns^ Freilag nach Dionys. 1336.
IV ir Albrecht von Gottes Gnaden Herlzog zu Oesterreich: zuSleyern undCärudten etc.
yerjichen öffentlich mit diesem Brive dass wir dem Hochwirdigsten Herren Eonige zu Behmen
und seynen Erben recht und redlichen schuldig seyn funfflausend Marg grosser Pfennige
prager Müntze, ie vor eine Marg zu rechnen 64. g. pfennig, und dasselbe geld halbs
globen wir und sollen es dem vorgenannten Könige von Behmen seinen Erben, oder wem
sie es schaffen, bezalen und geben, auff S. Georgen -Tag der schirst kompt: oder dos
andere halb teil dos globen wir und sollen, alss dos vorder mit bereiten Geld darnach
auff S. Martens-Tag gar und gentzlich bezahlen, und dos globen wir zu vollfuren, und zu
leysten mit guten trewen one alles Geverde, und darüber zu einer bessern Sicherheit haben
wir zu Bürge gesetzt unsre lieben gelrewen: Grav Ulrichen von Pfannenberg: Grav Con-
raden von Schwanberg, Herren zu Ortl: Graf Burgharden und Graf Otten von Magdeburg,
Pilgram von Puchaim den Eidern, Ulrichen von Walsee Hauptmann in Steyer, Eberharden
von Walsee zu Lintz, Steffan von Meysaw, Johanns von Chünking, Johanns von Caxpeln
und Hardeck von Peckaw: Wer dass wir denselben König, seinen Erben und seinen Nach-
kommen, des egenannten Guttes und Geldes nicht ausrichten und bezahlen in den Tagen,
als vorgeschriben stehet, sollen unsere vorgenannte Bürgen zu Znoym in die Stadt einreyten,
und dorinne leisten in offenen Gastheusern, nach Leistens -Recht, und nicht auskommen,
alss lange vitz wir den offt genannten König, seinen Erben oder Nachkommen, des obge-
nannten bezahlen und richten, und weren gar und gentzlich, wenn auch das geschieht, so
sollen wir, unsre Bürgen, und auch unsre Brive von ihn darumb fürbas gentzlich ledig
seyn; und des zu eynen Urkund geben wir disen Briv versiegelt mit unserm anhangendeii
Inngesiegel, der geben ist zu Enns am Frytag nach S. Dionysii Tage Ao. 1336.
«
(Sommersberg III. 63. Lichnowslty III. Bd. Reg. S. CCCCXXXII. n. 1087.)
142.
König Johann von Böhmen schenket dem Brucker Kloster zwei Lahne in Olkowitz und
zwei in Schenkwitz. Dt. Znogme, die b. Galli (16. OctoberJ 1336.
tlohannes dei gracia Rex Boemie, ac Lucembnrgensis Comes, Deuotis nostris
dilectis . . Abbati, et Conuentui Monasterij Lucensis graciam regiam, et Christo Domino
iugiter famulari. Animaduertentes deuocionis vestre constanciam, puritatemque fidei constantem,
quibus maiestati regie non modicum placere curauistis, volentesque proinde vobis et vestro
Monasterio graciam facere specialem quatenus nostris adiuti beneficijs virtutum domino
possitis vberius famulari, vobis et vestro Monasterio quatuor Laneos terre possessos modo,
et habitos per Domaslaum Presbiterum, et fratrem suum Jeclinum, vno videlicet Laneo, in
13
98
Oiocwicz, et vno per Wlczkonem ibidem per filium Vitiini, vno in Schenkwicz, et quarto
per Wokkonem et fratres suos, ibidem in Schenckwicz, ad nos et Reg^num nostrum spectantes,
conferimus liberaliter, et donamus, pie ob salutem et remedium nostrarum, et nostrorum
Predecessonim animarum, per vos et vestrum Monasterium possidendos perpeluo et habendos
Decementes edicto perpetuo quatenus possessores ipsorum Laneorum, Seruicia, vobis et
vestro Monasterio, facere, et exhibere debeant, que nobis facere quomodlibet tenerentur.
Mandantes vniuersis et Singulis Villicis, seu Gastellanis Znoymensibus et aliis fidelibus
noslris presentibus, et qui pro tempore fuerint, quatenus Vos vel Monasterium vestrum super
huiusmodi nostra donacione non molestent, inquietent, et perturbent, nee molestari, inquietari,
vel turbari per alios quomodolibet permittant, Indignacionem nostram, si secus quispiam
attemptare presumpserit, se nouerit incursumm. Hamm Serie et testimonio Htterarum. Datum
Znoyme Anno domini Miliesimo Trecentesimo Tricesimo Sexto, in die beati Galli.
(Das Orig. auf Pergament mit einem grossen zerbrochenen Doppelsigille im Archive desselben
Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. H. n. 30. — Abgedruckt bei Pelzel K. Karl
IV. Urkundenb. I. 121. n. CXV.)
143.
Imarl, Harkgraf von Mähren, befiehlt den Trientiner Beamten, während der Sedis-
vacanz dem Matthäus und Justinian von Gardelo, Richter zu Trient, über alle Einkünfte der
Kirche in Trient Rede und Antwort zu geben. Trient 14. October 1336.
(Orig. im k. k. geheimen Archive zu Wien.)
144.
König Johann von Böhmen befreiet die Eihenschitzer Bürger ton der Zahlung des Zinses
eon den Weingärten, Feldern, Wiesen u. s. tr. an die dortige königl. Burg, verpflichtet
sie aber zur weiteren Abfuhr des Zehendes an die dortige Kirche. Dt. Wienne, in die
b. Luce Evangel. (18. October) 1336.
Johannes dei gracia Bohemie Rex ac Lucemburgensis Comes fidelibus nostris
dilectis . . Judici et Juratis in Ybantschitz graciam suam et omne bonum. Informati sumus
per nonnullos sapientes, quod vos et conciues vestros a solucione decime de vineis in
agris pratis, seu aliis locis de quibus ante dabatur integra decima, apud vos plantatis et
plantandis in detraccionera Ecclesie ibidem per censum vnicuique vinee impositum, licet
super hoc vobis dedimus alias nostras litteras non possimus libertäre, propter quod ordinanimiis
per alias nostras literas et statuimus, vt de huisumodi vineis ammodo ad Castrum in Ybantsehics
soluatis penitus nullum censum. Mandantes fidelitati vestre firmiter et expresse, vt omnes
conciues vestros nostra in hac parte freti auctoritate, sicut nostram volueritis irremissibileai
vitare indignacionem teuere et compellere vlique debeatis, quod a solucione census nostri
bactenus nobis ad castrum nostrum annis singulis dati perpetuo absolut! Ecclesie in Ybantsckits
99
vtterius quolibet «nno decimam soluere non obmiüant, debitam et totalem Rebelies, si qiios
inueneritis nostro nomine grauiter compescendo. Datum Wienne in die Beati Luce Ewangeliste.
(Nach der Bestätigun^nrkuiide des Markgrafen Karl vom J. 1337 und des K. Lndislaus vom
J. 1453, — von virelcher letzterer das Orig. im Archive derselben Stadt sich befindet —
abgeschrieben A. Boczek.)
145.
Bischof Johann eon Olmülz conaecrirel die Dominikaner Klosterkirche zu Troppau. Dt.
in Oppatia^ in festo 0. 0. Sanctorum (i. November) 1336.
j\los Joannes dei gratia episcopus Olomucensis et Apostolice Sedis Legatus ex
Latere, Universis Christi Fidelibus in Dicecesi Olomucensi constitutis Salutem in Domino
Sempiternam. Notum facimus universis, qüod ad instanliam Ulustrissimi Principis Domini
Domini Nicolai Ducis Oppaviensis et Fundatoris Monasterii Oppaviensis Ordinis Pra^dicatorum
consecravimus Ecciesiam eiusdem Monasterii ad Honorem Dei Omnipotentis, et ad Honorem
Sti Wenceslai Preetiosi Martyris, dantes pro dote agrum nostrum h$ereditarium cum parlicula
parva, qasB jacet circa piscinam Domini Commendatoris EccIesiaB Parochiaiis Oppaviensis
libere sine omnibus censibus haereditarie possidendum, a nullo homine vendendum aut
auferendum. Volentes insuper Christi Fideles ad similia provocare pietatis opera, Concedimus
omnibus vere contritis et confessis in eadem Ecciesia vnum Pater Noster et Ave Maria
orantibns centum Dies Indulgentiarum. Datum in Oppavia Anno Domini 1336 in die Omnium
Sanctorum.
(Aus einer Dominikaner-Klosterchronik mitgetlieilt Fr. Tiller. — Eine böhro. Uebersetz^ung aus
dem XVI. Jahrhunderte in der BoczekV'hen Sammlung im m. st. Landesarchive n. 5577.
— Unecht.)
14«.
König Johann von Böhmen befreiet das Haus des Welehrader Klosters zu Brunn von
allen Abgaben. Dt. Wyenne^ in vigilia b. Martini (10. November) 1336.
Johannes dei gracia Boemie Rex Lucemburgensis comes Religiosis viris . . Abbati
et conuentui monasterii Welegradensis, deuotis nostris dilectis, graciam regiam et laudes
deo ingiter decantare Personas ecciesiasticas religiöses presertim, que huius mundi spretis
illecebris et oblectacionibus contemptis ipsins sub regniari habitu virtutum deo elegemnt
famulari, decet clemenciam principis iustis attollere libcrtatum munificencijs, et graciarum
premiare priuilegijs, quatenus frete regalibus presidijs eidem christo libere liberius valeant
obsequi et seruire, Haben tes itaqne specialem ad vestre domus deuocionem Pensatisque non-
nullia vestris et ipsius Monasterij Welegradensis ineommodis, que hactenns dampnose per-
tulistis, Vobis et vesiro monasterio graciam facientes specialem, domum vestram Brunne
penes domum fralrum minorum sitam libertamus liberamque ab omnibus et singuUs exaccionibus^
13«
100
oontribucionibus et oneribus quibusciunque tarn realibus qaam personalibus atque mixtis perpetuo
facimus et immunein. Mandamus itaque . . Purchrauio . . Judici, consilio et communitati hominnm
Brune, ac alijs fidelibus nostris presentibus et futuris, quatenus vos et monasterium vestruin
contra buiuscemodi nostram indulgenciam non molestent inquietent aliqualiter vel perturbent,
nee molestari inquietari aut perturbari per quempiam permittant Indignacionem regiam si
secus quispiam attemptare presumpserit se nouerit incursurum. Harum serie et testimonio
litterarum quibus nostrum sigiUum duximus appendendum. Datum Wyenne in vigilia beati
Martini, Anno domini Millesimo trecentesimo tricesimo sexto.
(Das Orig'. auf Pergument mit einem beschädigten Doppelsigille im Archive desselben Klosters,
im m. St. Landesarchive Lit. P. n. 18.)
147.
Testament des Vikars Johann eon Dolan^ in welchem er der Olmützer Kirche anderthalb
Lahne in Bystfic schaffet. Dt. in OlomucZy in crastino S. Andree (1. DecemberJ 1336.
oohannes dictus de Dolan vicarius ecciesie Olomucensis — de rebus — meis facio
testamentum — Testamentarios, Michaelem et Nicolaum vicarios constituo — Primo in villa
Bistricz maiori prope Olomucz Sita laneum cum medio, pro anniuersariis annis quibuslibet
peragendis lego . . . ecciesie Olomucensi — Item pro anniuersario domini Petri rubel,
quondam vicarij Olomucensis. Item in anniuersario domine Agathe sororls ipsius domini
Petri — quatuor marcas comparaui — sub sigillis domini Andree Olomucensis et Bartholomel
Prerowiensis archidiaconorum canonicorum. Datum In Olomucz, Anno Millesimo Trecentesimo
Tricesimo sexto, in crastino sancti Andree apostoli, presentibus discretis viris dominis
Conrado preposito Alblino, Theodrico, Petro et alijs vicarijs.
(Aus dem Cod. IL f. 88 im Archive des Olmützer Domcapitels gezogen Ant. Boczek.)
148.
Papst Benedict XII . überträgt den Aebten eon Bfewnou) und Trebitsch die Abhaltung der
Provinzial-Capitel des Benedictiner- Ordens im Königreiche Böhmen^ weil dieselben rück-
sichtlich solcher Capitel eineProrinz bilden. Dt. Aeinione^ Idus Decembris (13. Decembr.) 1336.
Denedictus Eplscopus Servus Ser verum Dei Dilectis filiis . . Brewnowiensis et . .,
Trebencensis Ordinis sancti Benedict! Pragensis et Olomucensis dloceslum Monasteriomm
Abbatlbus Salutem et Apostollcam Benedlctlonem.
Paterne consideradonis aclem ad salubrem statum Ordinis seu Religionis Monachomm
nigronim attentius dirigentes pro salute et prosperitate ipsorum, prehabita deliberatione matura,
nonnuUa statuta edldimus, et ordinationes fecimus« que voluimus et mandavimus in eodem
ordlne seu AeUgione perpetals futuris temporibos observari. Et quia In eisdera statutis et
ordinationibus inter alla duximus statueodum, quod in ordlne seu Religione prefata in singulto
provinciis per nos üi ipsis ordinationibus novlter statutis, et etiam deslgnatis, fiat de Triennio
101
in TrienniuiD provinciaie Capitulum Abbatum et Priomm Monasteriorum Abbates proprios
non habentium, et etiam Priorum Cathedralium ecciesiarum Ordinis seu Religionis ipsins,
sea aiiorum maiorum in ipsis ecclesiis exislentium, post Antistites earumdem apud unum de
Monasterijs eiusdem ordinis ad hoc aptum, ve] si hoc fieri non posset, apud alium locnm
ad hoc congruum et securnm, de quo Monasterio seu ioco et die primi CapituU huinsmodi
celebrandi et aliis ad id opportune facientibus providere habent, qui super hoc per sedem
apostolicam forent deputati, prout in dictis ordinationibus plenius continetur. Ut hec executioni
debite demandentur, vos de quorum circumspeclionis industria, plenam in Domino fiduciam
obtinemus, ad exequenda premissa et alia infrascripta in Regno Boemie, quod pro una
quoad celebrandum nunc et in posterum huiusmodi Provinciaie Capitulum yoluimus et statuimns
reputari Provincia tenore presentium deputantes . Discretioni vestre auctoritate apostolica
committimus et districtius iniungimus, ut pro celebrando hac prima vice huiusmodi Capitulo
in dicto Regno per nos ut premiltitur designato aliquod Monasterium eiusdem Ordinis seu
Religionis ad hoc aptum si in ea valeat reperiri. Alioquin locum alium ad hoc congruum
et securum, et diem ad id etiam congruam cum continuatione dierum sequentium eligentes«
Abbates Priores et alios prenominatos ad huiusmodi Capitulum convocare curetis, Diem et
locum predictos eis per vestras litteras nichilominus intimantes per quem in ipso primo
instanti Capitulo missa solemniter celebrari, sermoque convenientibus ad dictum Capitulum
fieri debeat provide ordinando, eodemque Capitulo congregato facialis aliquas personas ydoneas
per ipsum Capitulum eligi, que dicto primo Capitulo presideant, eaque faciant et adimpleant
qne iuxta huiusmodi nostras ordinationes, vel alias sunt per presidentes huiusmodi Provin-
cialibus Capitulis facienda. Statuta quoque et ordinationes huiusmodi que vobis et dicto
Capitulo sub buUa nostra transmittimus, in eodem Capitulo publicetis, ac legi et ascultari
integraliter facialis omnes Abbates, Priores et alios predictos convenientes ad Capitulum
memoratum, nee non procuratores absentium monendo, et si necesse fuerit compellendo,
ut ipsorum statutorum seu ordinationum copiam sub authentica scriptura recipiant, illa ad
ecclesias, monasteria, seu loca ipsorum fideliter delaturi, que etiam in dictis ecclesiis
Monasterij atque locis legi faciant et diligentius custodiri et etiam observari. Volumus etiam
per dictum primum Capitulum provideri de Ioco ad hoc accomodo et securo eiusdem Regni,
ubi Über ordinationum seu statutorum nostrorum huiusmodi bulla nostra munitus perpetuis
futuris temporibus diligenter debeat conservari. Statuta etiam in Provincialibus seu conimu-
nibus Abbatum et Priorum predictorum dicti Regni Boemie Capitulis olim facta, portari per
eos qui illa habuerint ad prefatum primum Capitulum, et ipsa per aliquos ab eodem Capitulo
deputandos, examinari cum diligentia facialis, et que de Ulis que tamen nostris predictis
ordinationibus non obvient, in ipso Regno observari debeant, in sequenti eiusdem Regni
Capitulo ordinetur. Deinde ad ecclesias Cathedrales, Monasteria et alia loca Conventualia
eiusdem ordinis seu Religionis infra idem Regnum existentia, coniunctim vel divisim per
diversas partes prout ad invicem conveneritis personaliter accedentes, de ipsorum nee non
membrorum suorum facultalibus. ac quot Monachi esse consueverint in eisdem, quot etiam
de dictis facultalibus incumbentibus eis supportatis oneribus commode valeant suslentarl.
102
diligenter inquirere. Nosque de premissis per diligentem et fidelem relalionem plenarie
informare curetis, ut coDsideratis facullatibus et oneribus supradiclis certum io eis Monachonim
Diiinerum statuere yaleamus. Insuper certos et perpetuos redditus pro pensionibus, Magisirts
seu instrucloribus, ac monachis mittendis ad studia, nee non pro suppleclione officioruni et
administralionum insufGcienliuin assignandi secundum formam et modum, qui in eisdem
ordinationibus exprimuotur, nee non ut in exequendis premissis vos non contingat expensis
propriis pregravari, pro diebus singulis, quibus post predictum Capitulum celebratuin in
predicte executionis prosecutione fueritis eundo niorando et redeundo, cuiiibet vestrum '
exigendi et recipiendi Octuaginta Turonens. argenti dumtaxat ab ecclesiis Monasteriis,
aliisque locis predictis Conventualibus et membris eorum congrua per vos vel •vestrum
alterum de illis inter ecclesias, Monasteria, loca et meoibra predicta distributione facta, ita
quod nicbil aliud ultra predictos Octuaginta Turonens. argenti vos aut familiäres vestri
ab ecclesiis, Monasterijs, locis, vel membris predictis, vel a prelatis seu quibusvis personis
ipsorum pelere exigere vel etiam a volentibus solvere seu dare, recipere presumalis, alioquin
penis contra visitatores in Provincialibus Capitulis deputandos, ac familiäres eorum preter
expensas eis in victualibus ministrandas, pecuniam aut munera recipienles in dictis consti*
lutionibus et ordinationibus noslris inflictis, vos et familiäres vestros predictos volumus
subiacere. Contradictores quoque in premissis vel aliquo premissorum per censuram eccle-
siasticam, et alia opportuna remedia compescendi. Non obstantibus quibuscumque statutis
et consuetudinibus Cathedralium ecclesiarum, Monasteriorum, yel aliorum locorum einsdem
Ordinis seu Religionis Regni predicti conlrariis iuramentis, confirmationibus apostolicis, aut
quibusvis firmitatibus aliis roboratis. Seu si aliqui super provisionibus sibi faciendis de
beneficiis Monachalibus eiusdem ordinis in eodem Regno speciales, vel generales apostolice
sedis, vel eins legatorum litteras impetrarint, etiamsi per eas ad inhibitionem, reservationem,
et decretum vel alias quomodolibet sit processum, quas quidem litteras et processus habitos
per easdem ad beneiicia que per vos pro premissis iuxla easdem ordinationes assignata
fuerint, volumus non extendi, aut si Abbatibus, Capitulis seu Prioribus supradictis communiter
vel divisim ab eadem sit sede concessum, quod eis seu ipsorum Monasteriis aut locis aiiqae
pensiones imponi vel in illis constitui, seu quod ad coniribulionem vel solutionem quarumlibet
procurationum seu talliarum, vel impositionum huiusmodi minime teneantur et ad id compelii,
seu si ipsis coniunctim vel separatim a prefata sede indullum existat, quod excommunicari
suspendi vel iuterdici non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam
ac de verbo ad verbum de concessionibus et indultis huiusmodi menlionem, aut quibuscumque
constitutionibus, ordinationibus, vel statutis, privilegiis, indulgenliis vel litteris apostolicis
generalibus vel specialibus conlrariis quorumcumque teuorum exislant, per que presentibus
non expressa, vel totaliler non inserta, eflcctus earum impediri valeat quomodolibet vel
differri, et de quibus quorumque totis tenoribus habenda sit in nostris litteris mentio specialis,
plenam atque liberam tenore presentium concedimus potestalem. Volumus autem quod etiam
de hiis que circa assignalionem diclorum reddituum pro pensionibus Magistro seu instructori
claustralium Monachonim, ac Monachis mittendis ad predicla studia impendendis, nee non
103
de redditibus seu pensionibus, ofBtiis seu administrationibus insufficientibus supradictis
applicandis seu etiam uniendis duxeritis ordinanda, et de aliis circnmstanliis eorumdem nos
per yestras litteras curetis similiter plenarie informare. Quod si non omnes premissis
exequendis potueritis Interesse, duo Tel unus vestrum ea nichilominus exequatur. Cetemm
qaia predictomm statutorum et ordinationum expedictione dilectos filios Bernardum de Senebreda
de Longavilia, et Johannem de fisco sancU Pauli de Cadaionis Cluniacensis et sancti Beoedicti
ordinum Rothomagensis et Vaureosis dioc. Prioratuum Priores in Romana Curia Proseculores
per alias nostras litteras duximus deputandos, et eis inter alia exigendi ab Abbatibus,
Capitulis, Prioribus, et aliis administratoribus eiusdem ordinis seu religionis de quibns
videretur eisdem pro premissorum expeditione, certas pecuniarum snmmas et taxandi ac
distribuendi inter dictas provincias quantum videlicet quelibet provincia per nos distincla
de expensis per eos in scripturis aut alias premissorum occasione factis solvere teneatur,
iiberam dedimus potestatem. Volnmus et mandamus ut tarn vos quam presidentes primo
proYinciali Capitulo ceterique Abbates eiusdem Regni taxalionem per eos in ipso Regno
impositam solvere et aliis circa hec eorum mandatis devote et eflicaciter parere curetis.
Datum Avinione Idus Decembris Anno secundo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Benedict Xll. II. Jahr 1. Th. 650 Br. im Vaticanischen Archive
KU Rom. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive. Abgedruckt bei Dobner Monument.
VI. S. 61 n. LXXXVIl. nach dem Orig. des Bfewnower Klosterarchives.)
149.
Ikönig Karl von Hungam nimmt den durch König Johann von Böhmen in dem
Kriege mit den Herzogen Albrecht und Otto von Oesterreich vermittelten WafTenstillstand an,
(vom 15. Decemb. bis Pfingstag künft. Jahres) hierin sollen auch die rebellischen, unter
der Herzoge Schutz befindlichen Hungam einbegriffen sein. o. D. u. 0. 1336.
(Lichnowsky III. Bd. Regest. S. CCCCXXXIII. n. 1093. nach Fröhl. Dipl. I. 274. — Katosa
bist. crit. IX. 101. — Pray. Annal. IL 39.)
150.
Herzog Heinrich von Jauer verspricht, dass er die Bürger, Burggrafen, Leute
und Vasallen der ihm einst bei Vermählung mit seiner Gemahn Agnes vom Könige Johann
von Böhmen verpfändeten Stadt Zittau und der Schlösser Oybiu und Rhonaw dahin verhalten
wolle, dass sie dem vorgenannten Könige, dessen Erben und Nachfolgern, oder in deren
Namen dem Edlen Heinrich Berka von Duba, Burggraf von Prag, Hensel von Lipa, Tema
von Kolditz und Ulrich Pflug den Eid der Treue leisten. Dl. Wralislavire, in oclava inno-
cenlium (4. Jänner) 1337.
(Allgedruckt in Köhler's Cod. diplom. Lusat. super. S. 210. ii. CLW. Ludewig Reliq. VI. IL
Lünig cod. Genn. diplom. I. 1023.)
104
151.
Herzog Heinrich L von Jauer schliesst einen Bund mit König Johann eon Böhmen und
Markgraf Karl ton Mähren. Dt. WratislaticB^ in Epiphanice Dom. (6. Jänner) 1337.
J%os Henricus dei gracia Dux Zlezie dominus de Vurstenberg et in Jawor ad universorum
noticiam tenore presencium volumus pervenire quod quia cum Illustribus Principibus Dominis
Johainne Bohemie Rege ac Com. Lucemburgensi nee non Karolo Marchione Moravie ejusdem
Domini Regis Primogenito Sororiis nostris Karissimis ad pleniorem Concordie pervenimus Unionem
et talia cum ipsis colligationis inivimus foßdera quod nos ipsos in Regno Bohemie sen
Terra Moravie aliisque Terris ipsorum Polonie cum tota nostra potentia quoties et quando
eis necesse fuerit iideliter adjuvare contra ipsorum Adyersarios ipsos injuriari volentes sab
propriis nostris dispendiis debeamus, ipsi vero in Expensis nobis tunc providere tenebuntur:
si autem in dictorum Dominorum Obsequiis cum aliquo rebelle vel rebellibus ipsortim Bellum
campestre in dictis Terris eorum inierimus damna que nos sustinere contiugeret nobis
resarcire sunt adstricti sed ad eos lucra que reportaverimus pertinebunt, si vero cum eis
extra limites suos ad aiienas terras processerimus in eorum Servitiis tum non solum pro
Expensis verum etiam pro Damnis que gustinuerimus nobis respondere tenebuntur et pro
servitiis nostris eam qua contentari aut subsistere possimus facere recompensam. Datum Wra-
tislav. in Epiphan. Domini Anno Domini MCCCXXXVII. nostri sub Appensione Sigilli in
testimonium premissorum.
(Ludewig Reliquiar. Mss. T. VI. S. 9. n. VI. Sommersberg SÜesiacar. rer. Scriptor. I. S. 934.
n. XXII. Vergl. Dobner Monument. IV. S. 301. n. CXLI.)
152.
Ikönig Johann von Böhmen bekennet, von dem Hochmeister des deutschen Ordens,
Theoderich von Altenburg 6000 Florentiner Goldgulden geliehen erhalten zu haben, und
verspricht solche zwischen jetzt und Hichelstag in Thorn wieder zurückzuzahlen, unter
Bürgschaft seines mitsiegelnden Sohnes, des Markgrafen Karl, und mehrerer genannten
Herren und Ritter. Dt. in Thorun fer. VI. post fest, Malhiae apost. (28. Febr.) 1337.
(Sternberg Geschichte der böhm. Bergwerke. I. B. 2. Abtb. S. 180. Böhmer Add. ad. Reg.
1841. S. 300. n. 424.)
153.
Ikarl, Harkgraf von Mähren, stellt zu Gunsten des deutschen Ordens eine Ver-
zichtleistnng auf Pommern aus, und genehmigt alle von seinem Vater wegen dessen
Uebertragung an den erstem gegebenen Briefe. Dt. Leslavia 2. März 1337.
(Voigt Gesch. von Preussen IV, 547. Böhmer Add. II. 1846. S. 342. n. 18.)
105
Wok und Erhard ron Trench terkaufen einen Lahn zu Schenkwilz dem Konrente des
Klosters Brück. Dt. Zuaym am Aschermittwoche (5. März) 1337.
Ich Wok von Trench, und Ich Erhard sein Bruder auch Von Trench, vnd all
ynser erben Veriehen an diseni offen prief allen leuten, daz wir paid mit fursacz vnd mit
ynser vreunt rat vnvershaidenlichen verchauft haben, ain lehen ze Schengwicz vnser erb
mit Purchrecht mit allem dem nucz vnd auch mit allem dem recht, als wir gehabt haben
eigentlichen, den erbern herrn, herrn Johannes Abt in dem Chloster ze Pruk, vnd dem
Ckinuent dasseibs, des ordens Von Premonstrey, vmb zwo vnd zwaintzik march, grosser
Prager Pfenning, für ein yglich march vier vmd Sechsszik gros ze railen^ Erbicieicheo,
vnd Ebicleichen, vrey vnd ledicleichen, vor allen leuten, vnd vor alle ansprach, vnd loben
auch pey vnsern trewen an Ayds stat ze vreyn vnd ze heschirem daz egenant lehen,
als ain lantrecht ist, an alles geuar, Geschech aber des nicht, so wel wir payd ze Znoym
in ain erber Gasthaus, mit zwoin knechten vnd mit vier pferten, swo die vorgenanten
herrn hin zaigen, in varen vnd in ligen, als in varens vnd in ligens recht ist, vnd nicht
dor ans chomen an der herrn wille, vnd ze einer pesser Sicherheit, so lobent di erber
leut pey iren trewen an Ayds stat Alczik Von Grisgrawicz, vnd sein son der Herman
Von Raczchwicz mit gesamter haut ze vns ze laisten den egenanlen herrn gleicherweis
als wir, an alles geuar, Wolt aber yemant di egenanten herrn Abschielen, derselb scholl
vier march ze ainen widerwet, vnd czwo vnd czwainczik march grosser prager pfenningi,
für ein yglich march vier vnd Sechczik gros ze raiten, in Acht tagen ze weren vnd ze
Verrichten Von der czeit, vnd den oflgenanten herrn Von der Abschitung ze wissen ist
getan, denselben herrn an alle aufschiebung vnd an al ariglist schol man weren . Vber
das alles so lob wir auch al vier pey vnsern trewen an Ayds stat erstynd aber cheiner
crieg den vorgeschriben hern vmb daz vorgenant leben, daz wel wir ausrichten an allen
iren schaden vnd allen schaden, den di herrn des namen, iz war des Schadens vil oder
wenich, gros oder cleyn, daz wel wir abtragen vnd abrichten gar vnd ganczlich, wir sein
lentig oder tod, von allem dem gut, vnd wir haben vnd lassen swo daz sey, iz sey inir
landes, oder auzzer Landes, di oftgenanten herrn an allen chrieg, an alle wider red an alle
Hindernis vnd an alle ariglist. Darvber geb wir disem prief ze ainen sichtigen vrchundt^
' vnd ze ainen waren geczeug diser sach, versiglt mit siben Lant herrn insigeln, herms
Sdenkes von Plach, herrns gerharcz von Bucawein, herrns heinreichs von Schengenberch,
herrns Lorencz von Plach, herrn Ludweiks gerharcz svn von Bucawein, herrns Staniks
von Dobronicz vnd Jngrams von Dobronicz, di al diser sach zeug sint, wenn der vorgenant
chauf ist zwisshen vns ergangen, am Ashtag in der vasten, der nechst für ist vnd ze
einer pesser sicherhait, so heb ich der egenant Bok von Trench zu ainer zeugnis mein
insigul angehangen . Der prief ist gegeben ze Znoym, nach Christes gehurt Dreuczehenhvndert
14
106
iar, in dem Siben vnd Dreysskisten iar, an dem egenannlen tag am Ashtag des Ersten
Mitichens in der vasten.
(Das Orig. auf Pergament mit 8 kleinen gut erhaltenen Sigillen im Archive des Klosters Brück,
im m. st. Landesarchive Lit. H. n. 32.)
König Johann von Böhmen und sein Sohn Karl^ Markgraf von Mähren^ nehmen den
deutschen Orden in ihren Schutz Und versprechen ihm Beistand. Dt. Lesslau an dem
Aschetage fo. März) 1337.
In gotis namen amen, Wand die Erbaren geistliche lewte, der homeister, vnd die
Bmdere des Ordens des Spitals vnsir frauwen von dem dewtschen huwse von Jerusalem,
durch breitunge des cristengloubens vnd merunge gotis dinstis nicht alleyne thun grose
vnczeliche kost vnd arbeit kegen die vinde des cruces beiden genand in pflegelichin herferten
Sander onch vncsegelich eren leyp vssetzen vnd wegen vncz an des blutes ranst vnd des
todes Strik, als wir selber haben gesehen vnd irfaren, dorumb wir Johannes von gotis
gnaden kunig czu Bohemen vnd grafe czu luczemburg, vnd wir Karolns vnsirs vorgenanten
Herren kunigis erstgebom Son Harggraae czu Herhern, vff das wir vnsir vorfam der bog-
wirdigen kunige von Bohemen pfat nach volgen die sich bebulOlicb vnd gunsth'ch den
vorgesprochenen Meister Bruderen haut bewieset vnd dem Orden dorumb durch erer vnd
vnsir, vnd vnsir nochkomelinge Sele trost vnd heil, vff das die teiihafflig werden erer guten
werck. So gelobe wir vor vns vnd vnsir erben vnd aller vnsir nochkomelinge durch
keynerley sache Wille, danne luterlichin durch got den homeister vnd die Brudere gemeinlichin
des dewtschen Ordens vorbenant czu beschirmen,* vnd nicht dorumb das wir keynis rechtis
adir gewaldes vorderunge czu en haben wellen vmb dis beschirmen czu den landen die
himach genumit sind, vnd in keynen sacken widdir sie czu siene, vnd wellen sie vurdeni
vnd vortaidingen czu allem crem rechte, vnd ouch besunder czu eres ordens prinilegien,
die in gegebin sind obir die heidenisch i) cristen geloubis nicht enhant,
vnd was sie czu schaffen haben, kegen allen eren vmsessen, die vmb Colmerland Pomererland
pmwsenlund gesessen sind, vnd vmb andir sunderliche land, die an den vorgenanten landen
gelegen betwyngen mögen die vngeloubig sint, ynd ouch sunderlichin sie csn
vordem in deme houe czu Rome mit ganczen truweu, were abir das, das der Meister
vnd die Brudere vorbenumpt vnsir hulffe adir vnsir erben adir nochkomelinge durfften niR
gewopniter band kegen den die en vnrechte gewald thun weiden So sullen sie czu vns
senden ere ei^aren Bothen, wie die denn obir eyn vmb die hulffe mit vns koment adir
mit vnsim iewten adir nach vns mit vnsim erben adir nochkomelinge die wir adir vnsir
erben adir nochkomdinge dorcsu schicken, doran sal vns vnd in gnugen, vff das desse
ding gancz vnd vncnbrochlichin blieben, so haben wir dessen briff gegebin beuestent mit
1) «naferifteiie Lttek«.
107
vnsirn grosen ingesegeln, Desse ding sint gericht vnd gescheen in der Stad czu lesslaw
nach der gebort vnsirs herren Tusent dreyhunderl in deme Sebende vnd dreysigsten Jare
an deme Asschetage, des sind geca^ng der edle forste Herczog Heinrich von Beigern vnsir
eydem, vnd die erbarn herren Adolphus von dem Berge Siffridns von Witchinsteyn Ewer-
hardus von Czwenbrucken, Henricus vnd Guntherus von Swarczburg Wilbelmus von Arnsberg
Grauen^ vnd euch Arnoidus von Blankenheym Conradus von Sleyden Johannes von der lypa
Johannes von clingenberg Otto von Bergaw Jobannes von Ryfenscheid Fredericus von Duna
Wanko von Wartenberg.
(Voigt Cod. diplom. Priissic. T. 1. S. 214 n. CLXl. nach einem Transsuinte vom J. 1420.
im geheim, königl. Preuss. Archive.)
156.
I
Markgraf Karl schenket seinem Kammerdiener Kolin die Güter der zwei Brüder des Ones
M 1
roH Malenomc^ tcelcke einiger Verbrechen tcegen znm Tode terurllieilt worden sind. Dt.
Brune, fer. V. ante Jndica (3. April) 1337.
Ikarolus, domini Regis Boemie primogenilus, Marchio Morauie, Colino, seniitori
nostre Camere dileclo, salutem et omne bonum. Commendabilis sernitiorum tuorum fidelium
promtitudo, quam tibi percepimus suffragari. rationabiliter promerentur, vt ad ea intendere
fanorabiliter debeamus, que tue vtilitatis respiciunt incrementa. Yolentes igitur contemplatione
premissorum tibi graciam facere specialem, tibi bona duorum . . fratrum Onschonis de
Malenouicz ibidem, et in Ondrziegouicz seu alibi vbicumque sita, que ad nos iuxta terre
consuetudinem propter eorum maleficia deuoluta existunt, propter que demum capitalem
sententiam subierunt, damus, conferimus, concedimus et donamus tenenda et habenda per
le et tnos heredes perpetno pacifice et quiete, pro ut . . fratres predicti eadem bona
hactenns possederunt. Handamus igitur Capitaneis ceterisqae officialibus et fideiibus nostris
per Morauiam, qui nunc sunt, aut erunt pro tempore, quatenus te et tuos heredes in hac
nosbre donationis gracia non inpediant, seu per quempiam impediri permittant, verum te et
tuos heredes in pacifica predictorum bonorum possessione, freti nostra auctoritate, manu-
teneant et conseruenl. Contrafacientes indignationem nostram se nouerint grauiter incnrsurös,
harum nostrarum testimonio litterarum. Datum Brunne feria quinta ante dominicam Judica.
Anno domini Millesimo Trecentesimo tricesimo sqitimo.
(Nach dem Orig. auf Pergament mü einem gut erhaltenen Sigille im Archive des Marktes Malenowic
«
abgeschrieben Ant. Boczek.
157.
Ikönig Jobann weiset seiner Gemalin Beatrix, der Tochter des Herzogs Ludwig von
Boorbon, wöchentlich 15 Mark Silber (auf den Bergwerken von Knttenberg) für ihre
Ausgaben an. Dt. Prag, 21. Mai 1337.
(Böhmer Add. I. S. 300. n. 425.)
14*
108
158.
König Jobann bekennet, dem Peter von Rosenberg 1920^/9 Prag. Groschen, theils
wegen Auslösung der Burg Klingenberg, theils wegen dessen im vorigen Jabre in Oesterreich
und Baiem in seinem Kriegszuge geleisteten Dienste schuldig zu sein, und verpfändet ihm
dafür verschiedene Güter. Dt. Prag, 21. Juni 133*7.
(Sternberg Gesch. der böhm. Bergwerke. I. B. II. Abth. S. 70. n. 54. Böhmer Add. I.
S. 300 n. 426.)
159.
Uerselbe verpfändet demselben in einer besonderen Urkunde für 624 Schock,
Prager Groschen, die er ihm wegen Auslösung der Burg Kliugenberg schuldig geworden,
die Goldbergwerke in WSechlap, Sablat, Karrenberg, Sedlöan, LeStnic, Belöic, Üjezd,
Zahoi^n, Zakouti und in den benachbarten Ortschaften, bis er sich daraus bezahlt gemacht
haben wird. Dt. PragsB, Sabbatho ante fest. b. Johannis Baptiste (21. Juni) 1337.
(Sternberg Gesch. der böhm. Bergwerke I. B. II. Abth. S. 71. n. 55. Böhmer Add. 1.
S. 300. n. 427.)
1«0.
Der Sladtralh von Znaym erkläret^ dass Konrad Hasmund, Richter r>on Znaym, und Ulrich
eon Testitz^ den Hof zu Testitz eon dem Kloster Brück auf 10 Jahre gepachtet haben.
Dt. Montag nor Maria Magdalena (21. Juli) 1337.
Wir Purger zu Znoym, Rudusch von naschraticz zu den czeiten Purgermaister,
Ghunrat Wagendrussel, Henrich Eysner Hirs von Pomicz Hartmann Pilgerim, saÜer Fridrich
Saphrian, Henrich perkmaister Jacob nagnkamp, Siipon Pinter Perichtold, vnd Wilhelm,
pey dem tor, wir veriehen au dem oiTen brief allen leuten di den Prief sehent oder Horent
lesen, daz vns chunt vnd wissenlich ist, daz der Erber man, Ghunrat den Hasmund zu den
Zeiten Richter zu Znoym, vnd sein Hausvrow vnd sein Erben, vnd Vlreich von Testicz,
vnd sein Hausvrow, vnd sein Erben haben bestanden den Hof zu Testicz mit Paw mit allem
nucz, vnd mit allem recht vnd zu dem Hof gebort vnd alz in ander leut vor manigen iaren
habent inn gehabt, wider den Erbem Herren, apt Johann zu Pruk, vnd wider herren
Albrethten zu den zeiten Sichmaister vnd wider den ganzen Conuent den selben chlosters
von sand Michelz tag der nu schirist chumt, vber neun iar vnd dar nach von sand Michels
tag der dar nach chumt vber eyn gancz iar So schulie wir den vorgenannten herren zu
chloster dem Conuent vnd dem Sichmaister dinen zwo march groser Pfenning znoymer
gewicht vnd furbas di acht iar Hin nach so schulie wir alle iar dem Conuent vnd dem
Sichmaister dinen vir march groser phenning zwo march auf sand Jergen tag vnd zwo
march auf Sand Hichelstag der dar nach schirist chumt, .wer aver daz, daz an dem Paw
109
scliad geschah mit Schaor mit gewaltiger Hont mit vrlug das daz Paw verdurb, von welich lay
sach daa wer das an VDser Schuld geschech so schalle wir mit ein ander auff daz Paw
reiten vnd varen vnd scbullen ez schätzen vnd achten nach Piderleut rat, ist dann vil
schaden geschehen, so ge yil an dem eins ab, ist sein aver benik so get beniic an dem
Cins ab, daz schol noch vramer leut, rat geschehen, wer aver daz di Darr oder di Hitcz
verderbt daz Paw, daz stet an der Herren gnaden daz schallen sew am cins bedenken Di
Herren, schalin anch iren zehent vor auz nemen an alle irrung an alle Hindernass, vnd geb
wir den egenanten Herren iren Cins nicht zu den vorgeschriben tegen, So schallen sew
Sieh des Hofs vnd des Pavs wider vnderwinden mit vnserm guten willen für den einst,
an allen chrieg, daz allez lob wir zu laisten pey vnsern trewen, wir luben auch den Hof
zu pessem von iar zu iar nach vnsern trewen so wir Pest mugen, Sturb wir aver dez
got nicht geh so schullen vnser nest Erben, den Hof mit dem Paw inn haben vnd verdinen
recht alz wir vor haben getan, daz di red stet beloib, dar vber geb wir dem Conuent,
vnd dem Sichmaister den offen brief versigelt mit der Stat Insigel zu einem zeugnuss diser
Saeh. Der Prief ist geben Nach Christi gepurd dreuczenhundert iar in dem Suben und
dreiskisten iar des mantages vor Sand Marie magdalene tag.
(Das Orig. auf Pergrament mit einem kleinen gni erhaltenen Sigille der Sladt Znaym im Archive
des Klosters Bmck, im m. st. Landesarcbive Lit. H. n. 31.)
161.
Karl, Markgraf ton Mähren, und Johann, Herzog f)on Kämthen, verbünden sich mit dem
Städten Venedig und Florenz und den Visconti, Este und Gonzaga gegen Albert und
Mastin della Scala. Dt, Veneciis, XXVIIL Julii. 1337.
Anno Domini millesimo trecentesimo trigesimo septimo indictione quinta die vigesimo
octavo mensis Julii. Ad honorem et laudem dei et gloriose virginis matris eins totiusque'
corie celestis augmentum conservationem et statum perpetuique et Intimi firmitatem amoris
dictorum communium etcommuniuminfrascriptorum. Cum post amabiles tractus (sie) et collationes
sinceras habitos et habitas inter magnificum et excelsum principem dominum Karulum Sere-
nissimi domini regis Boemie primogenitum Moravie marchionem seu honorabiles tractatores
et nuncios eiusdem domini Karuli et pro ipso et nomine ipsius ac nomine excellentis principis
domini Johannis Karinthie ducis et Tirolis et Goricie comitis fratris sui ex parte una, et
illustrem dominum ducem Veneciarum et suum commune Veneciarum, commune Florentie,
dominum Mediolani dominos marchiones Ferrarie et dominos civitatis Mantue seu tractatores
ambaxiatores et nuncios eorundem ex altera, ipse partes ad infrascripta et super infrascriptis
voluntarie et concorditer devenissent et ad perfectionem et coniirmationem eorum speciales
et solempnes sindicos procuratores et nuncios procuratores et nuncios (sie) ad civitatein Vene-
ciarum suis Omnibus sicut dicetur inferius destinassent. Ecce nobiles viri domini Galvanus
de Maniacho et Niccholaus de Bruna procuratores et nuntii ad hec solempniter et insolidum
constituti a dicto domino Karulo nomine suo et dicti domini Johannis fratris eius ut constat
110
inslrnmento poblico sigillo eiusdem domini Karuli pendente munito a me notario infrascripto
viso et lecto ac discretus vir Andreas de Capiteaggis sindicus et procurator illustris et
magniGci domini Francischi Dandulo ducis et communis Veneciarum domini Johannes de
Giafiglazis miles Aiexins de kanucciis iuris peritus Antonius de Albizis Bernardus de
Ardingellis et Guccius de Uzano ambaxiatores et nuntii communis Florenlie dominus Fol-
chinus de Schiciis iuris peritus procurator et nuntius magnifici viri domini Azonis Vicecomttis
civitatis Mediolani etc. domini generalis, dominus Jacobus de Salimbenis judex procurator
et nuntius dominorum Opizonis et Nicolai Marchionum Estensium ac Zampaulas de Medids
procurator et nuntius domini Loysii de Gonzaga et filiorum eiusdem dominorum civitatis
Mantue etc. ut de sindicalibus et procurationibus omnium predictorum et cuiusque eonim
constat publicis instrumentis a me Jacobe notario infrascripto visis et lectis sindicariis et
procuratoriis nominibus antedictis, volentes et intendentes consummare et adimplere ea qne
tractata et ordinata sunt, pure et unanimiler contraxerunt pronüserunt et firmaverunt ad
invicem ordinibus pactis modis et conditionibus infrascriptis: In primis quod dictus dominn
Karolus et dictus dominus Johannes frater eius recipiantur et sint in liga unione et fratemitate
vigente et existente inter prefatos dominum ducem et commune Veneciarum commune Florentie
et dictos dominos Mediolani Ferrarie et Mantue contra dominos Albertum et Mastinum de
la Scala fratres que durare debel usque ad consumptionem et destructionem ipsorum
dominorum Alberti et Mastini et sie dicli sindici procuratores ambaxiatores et nuntii dictorum
domini ducis et communium Veneciarum et Florentie et dominorum predictorum Lombardie
receperunt et recipiunt gratiose et libenter in dictam unionem fraternitatem et ligam dictum
dominum Knrolum et prefatum dominum Johannem fratrem' eius ac dictos procuratores et
nuntios eiusdem domini Karuli requirentes volentes et recipientes pro ipso domino Karolo
et nomine eius et dicti domini Johannis fratris sui per quam receptionem et ligam ipsi
Domini Karolus et Johannes teneantur et debeant inimicari dictis dominis de la Scala et
guerram facere contra eos et terras et gentes eorum tanquam contra inimicos suo posse
usque ad guerram finitam et omnibus geuübus que mitterentur a quoquam vel que ire
vellent ad auxilium Stipendium vel favorem ipsorum de la Scala per terras dominia et
iurisdictiones ipsorum dominorum Karuli et Johannis itum et transitum denegare et penitns
inibere et facere cum eifectu quod non transeant ullo modo. Item quod accipiantur et
teneantur ad stipendia dictorum communium Venetiarum et Florentie et dominorum predic-
torF*m Mediolani Ferrnrie et Mantue consueta et ordinata et cum conditionibus solutionibns
et modis aliorum stipendiariorum ipsorum communium et dominorum trecenti de bonis et
electis equitibus domini Karoli supradicti quibus idem dominus Karolus preficere debeat in
conestabilem et ductorcm personam honorabilem et suflicientem cum banderia ipsius domini
Karoli cui banderie ut magis sit honorata inluita et reverentia domini Karuli supradicti
nddantur et deputentur alii ducenti equites de illis communium et dominorum predictomm
ita quod sint equites quingenti qui omnes tam videlicet conestabilis sive ductor quam equites
assistere debeant servitiis lige et in offensionibus inimicorum ubi et sicut dictis communibus
et dominis Liombardie videbitur et placebit ac etiam obbedire teneantur capitaneo generali
11!
aen eapitaneis generalibns dicte lige. Et si videretur dictis commiinibiis Veneciaram et
FkMi^ntie et dominis Lombardie pro angroenlo et statu ligfe et negotioniin occorentium vocare
et habere velie persosam doniini Karuli in hac gnerra debeat idem dominus Karolus per-
eonaliter venire et Interesse et etiam plures equites si de hoc requisitus fuerit ducere et
habere ad süpendia oonsaela modos expensas et condiäones solitas coromuninm et dominonun
LfMnbantie predictonuB renanendo de honore et provisione seu persone in dispositione
eurialitate et beneplacilo dietorum communium et dominomm et si dictus dominus Karoius
yfemre non posset causa manifesta et impedimento legitime excusatas tunc dictus dominua
Johannes dux Karintie et Tyrolis et Goricie comes frater eius ad vocationem predictorum
veaire teneatur et debeat loco sui. Et si videretur dictis communibus Yeneciarum et Florentie
et dictis dominis Lombardie facere pacem vel treuguam cum dictis dominis de la Scale
debeant dictos deminos Karolum et Johannem ponere et includere in ipsa pace vel treugua
sine doio juxta fidem quam dicti domtni Karolus et Johannes gereut et habebunt ad frater*
nitaten et ligam predictam et dicti domini Karolus et Johannes non possint facere pacem
vel treuguam vel compositionem aliquam cum dictis dominis de la Scala sine conscientia
et beneplacito dominomm et communium predictorum. Si vero per dictos dominos de la
Scale fieret vei moveretur guerra contra dominum Karolum supra dictum et terras ejusdem
eea contra prefatum dominum Johannem ducem Karintie et Tirolis et Goricie comitem fratrem
eoom, durante guerra presenti debeant et teneantur dicta commuuia Yeneciarum et Florencie
et dicti domini Lombardie dare * eidem domino Karolo et prenominato domino Johanni contra
ipaoe de la Scala auxilium et favorem suo posse. Et e converso idem domini Karolus et
Johanes erga dicta communia et dominos si expediret dare et facere teneantur. Iteoi
oontenti fuerunt et sunt dicti sindici procuratores et nuntii communium et dominorum pre-
dictorum Lombardie sindicariis et procuratoriis nominibus quibus supra quod civitas Beliunii
que nuper se dedit dicto domino Karulo et civitas Feltri et Cadabrium si ea dictus dominus
Kanrins acquisieverit ipsi domino Karulo remaneanl ita tamen quod dominus Sichus de
Caatrovo et frater et nepotes sui qut cum dictis communibus et dominis Lombardie sunt in
Kga coniunti et similiter dominus Ricardus de Commino et frat^ cives et fideles Yeneciarum
in locis et castris que tenent et in aliis suis bonis et iuribus per dictum dominum Karulum
et dominum Johannem fratrem eius conserventur et manuteneantur et alii etiam quicunque
de dominis et communibus supra dictis colligatis et gentibus et subditis ipsorum communium
et dominorum similiter in suis iuribus conserventur cum intentio sit ipsorum communium
et dominorum quod omnes dicte persone debeant intendere et esse in reverenli amore et
amidtia beneplacitis et honoribus domini Karuli supradicti et domini Johannis fratris eius.
De aliis vero civitatibus et terris que tenentur per dictos dominos de la Scala etiam si
acquirerentur ministerio vel dominorum Karuli et Johannis predictorum vel alterius eorum
vel gentium suarum disponi fieri et esse debeat quemadmodum provisum est predicla communia
et dominos Lombardie secundum ordinationem et formam lige babite inter eos. De facto
Brixie si acquiretur devenire debeat in manus et gubernationem dictorum communium et
dominorum Lombardie et consumplis et destruclis dominis de la Scala vel facta pace cum
<^
112
«is disponetur factnm civitatis ipsius per ipsa commania et dominos Lombardie sicut eis
videbitar honorabile pro domino Karolo et cedere et esse ad conservationem et firmitatem
dictonim comnianium et dominorom Lombardie ac vicinorum suonim. Predicta omnia et
singnla promisenint dicte partes scilicel dicli procuratores et imntii prefati domini Kamli
procnratorio nomine pro eo et dicto Johanne fratre suo prefatis sindicis procnratoribos
ambaxiatoribns et nunctiis predictorum communium et dominorum nominibns eomndem stipo-
lantibns et recipientibus. Et ipsi sindici procuratores ambaxiatores et nnntii predictonim
communium et dominorum ipsis procuratoribus et nuntiis dicti domini Karuli nomine eiasdem
domini Karuli et dicti domini Johannis fratris eins stipulantibus et recipientibus sibi ad
invicem et vicissim scilicet una pars alteri et altera alteri firma et rata habere et tenere
attendere et observare facere et adimplere et non contrafacere vei venire per se vel per
nlios aliquo modo vel ingenio in pena et sub pena vere et recte fidei et sacri et debiti
iuramenti quod iuramentum predicti procuratores et nuntii dicti domini Karuli* in anima
einsdem et pro eo et dicto domino Johanne fratre suo et dicti alii omnes sindici procuratores
ambaxiatores et nuntii in animabns omnium et singulorum communium et dominorum qaorum
sunt sindici procuratores ambaxatores et nuncii de attendendis et observandis premissis
Omnibus ad sancta dei evangeiia corporaliter presliterunt renunciantes omnibus et singulis
excepfionibus defensionibus iuribus priviiegiis constitutionibus legum decretaiium auxiliis et
aliis que contra possent opponi. Et quia dicti ambaxiatores et nuntii communis Florentie
non habebant sindicatum ad premissa licet haberent litteras credulitatis plenarie sigilio
communis Florentie sigillatas promisenint sese principaliter obligantes procurare et facere
cum effeclu quod intra unum mensem et dimidium proximum per dictum commune Florentie
sen per sindicum legittimum eiusdem predicta omnia ratificabuntur et aprobabnntur in totum.
Simihter et dicti procuratores et nuntii domini Karnli supradicti procnratorio nomine pro eo
promisenint sese et dictum dominum Karulum intra dictum mensem et dimidium proximum
procurare et facere cum effectu quod prefatus dominus Johannes Karintie dux et Tirolis et
Goricie comes per se vel per suum legitimum procuratorem et nuntium predicta omnia et
singnla ratificabit et approbabit cum omnibus promissis renunciacionibus conditionibus iuramento
et aliis solempnitatibus oportunis. Actum Veneciis in domo habitationis Paxii de BolKanis
contrate sancti Pauli presentibus nobilibus viris dominis Justiniano et Harcho Lauretano
procuratoribus sancti Marci, nobili viro domino Urso Justiniano potestate Mediolani, domino
Niccolo Pisani cive Veneto testibus rogatis et aliis. Ego Jacobus quondam Johannis imperial!
anctoritate et ducalis aule Veneciarum notarins interfui et rogatns subscripsi.
(Nach einer im Ferdinandeum zu Innsbruck aufbewahrten, aus einem gleichzeitigen Kopialbache
der Stadt Florenz — Archivio delle riformagioni. Capitoli. Tom. XXXII. f. 105. entnom-
menen and ämtlich beglaubigten Abschrift, mitgetheilt vom Ausschüsse des Ferdintndeauw.
Eine andere Abschrift mitgetheilt von Dr. von Barozzi. d« Garte 56. del Vol. V. Pacta.
appartenente alf archivio della Cancellaria secreta, im k. k. Archivio Generale in Venedig.
Falacky Italienische Reise S. 7G.
113
162.
Ilkarl, Markgraf von Mähren, und Jobann, Herzog von Kämthen, versetzen dem
Taegen von Yilanders, dem sie für seinen Dienst und Schaden 200 Mark gegeben haben^
daftar ihren Hof zu Schefs und das Gut zu Gozzensatz. Yolters 3. August 1337.
(Orig. im k. k. geheim. Archiv. Böhmer Ad. II. S. 342 n. 20.)
163.
Ilkarl, Markgraf von Mähren, beurkundet für sich und seinen Bruder Johann, Herzog
von Kftrnthen, dass er dem Volkmann von Purchstall, Burggrafen von Tyrol, für geleistete
Kriegsdienste, Schäden und Zehrungen u. a. für 20 Mark, die er an unserer statt geben
hat Herr Heinrich von der Leypa 300 Mark pemer meraner Mtinze schuldig geworden
sei, dafür er ihn auf den Zoll von der Lug verweiset. Feltre 3. August 1337.
(Orig. im k. k. geheim. Archiv. Freiberg Reg. III. (VII.) 191.)
164.
EUsabeth von SlrMek schenkt dem Jaroi eon Drahotüi und seinen Kindern die MuUe in
Mlinau. Dt. Pridie Nonas Augusti (4. Augusti) 1337.
In nomine domini Amen. Cunctorum perit Memoria factorum nisi scriptorum presidio
et testium amminiculo fuerit insignita. Nos igitur Elizabeth relicta quondam domini Tobye
de Stralec pie recordacionis tenore presencium recongnoscimus vniuersis, Quod cum Sororio
ac conpatri nostro domino Sbinconi de Stralec in Ratibor coram domino nostro, domino
duce Nicoiao, Bona nostra Resignaremus, excepimus, cuicumcpie aliquid in ipsis bonis nostris
infra spacium quatuor septimanarum propter seruicia nobis exhibita et adhuc in posterum
exhibenda dare wellemus sev daremus vigorem sicuti ante resignacionem nostram quam
fecimus haberet plenius et valorem, vnde consideratis seruicijs nobis per dilectum Conpatrem
nostrum dominum Jarossium de Drahotuss iam factis et in posterum faciendis, Sibi et Pueris
suis sev successoribus Molendinum nostrum in Mlinaw penes nowum Benessow situm vna
cum silwa eidem molendino ädiacente, Quemadmodum dominus ac maritus noster pie memorie
ienuit, et nos post mortem eins tenuimus hucusque cum omni iure et dominio damus et
donamus hereditarie libere ad tenendum, possidendum perpetuo et ad habendum et ad vsus'
proprios conuertendum Secundum quod sibi domino Jarossio Conpatri nostro suisque pueris
sev successoribus videbitur vtilius conuenire, vt autem hec donacio nostra robur obtineat
perpetuo valiturum literam presentem sigilli nostri Munimine duximus roborandam. Actum
et datum Anno Domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Septimo, Pridie Nonas Augusti.
(Das Orig. auf Pergament, dessen Sigill abgerissen ist, im Archive des Klosters Fuhiek, im
m. st. Landesarchive Lit. L. n. 1.)
15
114
165.
Der Bischof Gorcia von Feltre und Belluno belehnt den Markgrafen Karl ton Mähren
und seinen Bruder den Herzog Johann ton Kärnlhen^ Grafen ton Tirol^ mit der Haupt--
mannschaft in Feltre und Belluno. Dt. im heil. Geist^Spital bei Feltre^ (13. August) 1337.
f^uaiiter episcopus Feltrensis et Belunensis capitaneatum Fcitri el Bciluni domino
Karolo et domino Johanni (sie).
In Christi nomine amen . anno eiusdem nativitatis millesimo trecentesimo trigesimo
septimo indiccione quinta die tercio decimo Angusti . in ecciesia monasterii sancti spiritos
de prope Feltrin . presentibus nobiiibns militibus . dominis Jobanne de Lipa Folcomarii de
Forstay Teyna de YUianders . Rospo de Ecray . Stephane Boem. notargo Hendrigeto de
Bongayo . Velentino de Lux. Jacomello de Veneciis Rothesano de Lux. canonico et archi-
diacono Feltrensis ecclesie maioris Gaivagno de Miniago Busca de Viiiertis . Guereguardo
de Lux. Johaneto de Ped. testibus rogatis et ad hoc speciaiiter convocatis et aliis piuribus .
venerabilis in Christo pater et dominus . dominus Gorcia dei et apostolice sedis gracia
Feltrensis et Belunensis episcopus atque comes volens . et intendens reformare et reconciliare
slatum et condicionem sui episcopatus sicut debet ac de iure tenetur . deum solum habens
pre occulis se recomendans de examine districti iudicis . retinendo in se speciaiiter potestariain
conirate Primei (sie) et districtus et iurisdictionem ipsius sue Feltrensis diocesis quam predecessores
sui et ipse usque ad hoc (sie) tempora in contrata • predicta . et aliis centralis . infra scriptis
habuerunt et vallem totam Suganam . cum iurisdictione ipsius Valesugane . potestariam et
iurisdictionem . comitatus Cesane captaneriam . Agurdi cum suo districtu et iurisdictione
castaldias et marigecias quaslibet tam episcopatus Feltrensis quam Belunensis mudas et
pedagia liuellos fictus redditus et proventus aquas aquarumque decursus cum sumitatibus
moncium nemoribus capuUis pastuUis et amplis episcopatus Feltrensis et Belunensis . inve*
stituras feudorum et livellorum et aliorum iurium spectancium ad episcopatum Fellrensem et
Belunensem cum medietate omni condempnacionum civitatum Feltrensis et Belunensis et
districtus cuiuscunque delicti seu commissi . reservando speciaiiter in se ad sui iudicium et
iurisdictionem suam familiarum auctorizandi et conferendi emancipaciones tutellas curarias
et iurarias civitatum Feltrensis et Belunensis Agurdi (sie) Zaudi et aliorum locorum similium
et audiendi appeilaciones de quibus omnibus et singulis . ipse et predecessores sui fuerunt
semper in possessione rerum predictarum et ad quos de iure spectant tam racione privile-
giorum romanorum imperatorum . quam etiam confirmacione romanorum pontificum et semper
habuerunt predicta in se nee unquam aliquis dominus alicuius Status seu condicionis . princeps .
dux • marcbio . comes de predictis aliquo tempore modo aliquo se intromisit sicut omnibus
est publicum et notorium sine predecessorum suorum ac sui licencia speciali . cum annulo
aureo sue manus serenissimos principes ac dominos . videlicet dominum Karolum Moravie
marchionem primogenitum et dominum Johannem fratrem dicti domini Karoli dei gracia ducem
Karinlhie Tirolis ac Goricie comitem ecclesianim Presenonis (sie) Tridentine ac Aquilegiensis
115
advocatum . natos illustrissimi regis et domini domini Johannis regis Boemie . petentea
principes supradicti videlicet dominus dominus Karolus et dominus Jobannes ibidem presenlea
humiiiter et devote . a venerabiii patre supradicto capitaneriam . civitatum predictarum per
se investivit Sjecundum modum et formam . quem domini de Camino obtinere ac babere
cönsweverunt a suis predecessoribus . de Capitaneria civitatum predictaruln Feltrensis et
Belunensis ad suam vitam . cum eo saliario consueto quod babere solebant dominus Girardus
et alii domini de Camino a civitatibus supradictis . promittentes domini supradicti per suarum
animamm salutem eidem domino episcopo in manibus supradicti domini episcopi et comitis
defendere et warentare suas civitates et dyocesim et iura sua eidem domino episcopo ac
episcopatui suq integre conservare ac recuperare . si quid de predicto episcopatu contra
deum et iusticiam eidem domino episcopo et episcopatui occuparetur seu detinaretur (sie) per
quamcunque personam seu quascunque personas . cuiuscunque condicionis et Status existat
Omnibus suis expensis . et quod de predictis per predictum dominum episcopum et comitem
Feltrensem et Belunensem speciaiiter reservatis seu aliquo premissorum se predicti domini
modo aliquo palam vei occulle aliquatenus non intromittet (sie) et predicta promiserunt facere
et observare eidem domino episcopo et comiti absque uila contradiccione ad bonorem
omnipotentis dei et beate eins matris gloriose virginis Marie . beatorum apostolorum Petri
et Pauli et beati Martini confessoris . qc martyrum inclitorum Victoris et Corone patronorum
saorum et episcopatus sui rogantes et precipiendo mandantes michi nolario infra scripto
publico . ut ad cautelam presencium et momoriam futurorum . de predictis nnum possim
conficere publicum . et piura quociens expedierit publica instrumentum et instrumenta.
Ego presbiler frauciscus natus magistri Armari Barra de Feltro . imperiali auctoritale
DOtarius pnbiicus et scriba curie supradicti domini episcopi et comitis predictis interfui et de
ipsius mandato scripsi meoque signo et nomine roboravi rogatus«
(Nach einer beglaubigten Abschrift des im Besitze des Ferdinandeums befindlichen Trienter
Copialbuches (Codex Wangianus) Fol. 216. b. mitgeUieiH von den Ausschusse des
Ferdinandeums zu Innsbruck.)
166.
Ilkarl,' Markgraf von Mähren, erklärt für sich und seinen Bruder Johann, die
Bauerschafl im Gericht zu Halle, der Hilfe los und ledig zu dem gegenwärtigen Kriege, wegen
früherer beschwerlicher Leistungen. Inspruk, Montag am St. Bartolomseus (18. August) 1337.
(Original im k. k. geheimen Archive zu Wien.)
163.
Habard von Machowic, Provinzial-Komthur des deutschen Ordens durch Böhmen
und Mähren, Jesek zu Rypein, Bruder Konrad von Zwickau, Komthur zu Bischkowitz,
Bruder Johann von Schauenforst und die übrigen Konventualen zu Bischkowitz verkaufen
15*
116
den Noivnen Margarelha und Elisabeth von Chotösow das Dorf Cocholicz (Chocholice?)^
Dt. fer. II. post feslum Assomtionis b. Mari» virg. (18. August) 1337.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum, welche denl in der k. k. Universitätsbibliothek xu
Prag aufbewahrten Orig. entnommen ist. Das Orig. hat IV. Sigille, von denen das letzte fehft.)
168.
Das Bunzlauer Kapitel bestellt den Johann von Klingenberg zum Schiedsrichter in dem Stritte
mit dem Kloster Maria - Saal bezüglich der G ranzen zwischen Auspitz und Nikolschitz.
Dt. Prage^ in octaea Assumtionis B. Marice V. (22. Augusti) 1337.
J%os Bemhardus de Kamencz prepositus Boleslauiensis, Pragensis Dyocesis, ad
perpetuam rei memoriam et ad vniuersorum tarn modo superstitum quam in antea futnronim,
presentibus volumus pervenire noticiam, cpiod orta dudnm inter nos parte ex vna, et . .
abbatissam de sancta Maria et Conuentum suum in suburbio Ciuitatis Brunensis ordinis
Cysterciensis dyocesis Olomucensis parte ex altera, super metis et circumfereucijs et vineis
Rubetis pratis Pascuis in predictis metis situalis scilicet inter Auspecz a parte vna quod
est domine abbatisse predicte et Nycolczicz ab altera, quod est nostre prepositure materia
questionis, Nos vero nolentes nostre prepositure mra negiigere, ymmo in quantum nobis
est possibiie per omnia manu teuere et defendere et mala vsurpata repetere et distracta
reformare, Verum quia antecessores nostri propter potenciam dominorum tenencium hactenus
bona prefata in Auspecz modicum vtilitatis de predictis metis habuerunt et nos pluries
dominam Elyzabeth, bone memorie Olym Reginam de Grecz ac predictam abbatissam coram
Baronibus ac Nobilibus terre monuimus, ut nos in predictis metis non impedirent, quod
tamen vsque ad hec tempora efficere non curarunt parcere igitur laboribus et expensis
cupientes, propter bonum pacis et concordie de predictis metis et suis circumfereucijs
vniuersis et ad ea pertinentibus seu quoquomodo pertinere valentibus in Strenuum mtlitem
videlicet dominum Johannem de Clinberk de alto et Basso et in omnem euentum compro-
misimus, tamquam in arbitrum, arbitratorem et amicabilem compositorem et laudatorem et
communem amicum, dantes ipsi plenam et liberam potestatem, ut de dictis limitibus metis
et circumferencijs et litibus et questionibus ex eis ortis possit arbitrari precipere et laudare
de consilio tamen senum hominum et vicinorum ibidem prout ei placuerit semei uel pluries
pronunciandi die feriato uel non feriato sedendo uel stände partibus presentibus uel absen-
libus cum scriptis uel sine scriptis promittentes pro omnibus et singulis predictis clausulis
firmiter obseruandis Nos ratum et firmum tenere et habere, et nullo tempore contrauenire,
quidquid dictus arbiter inter nos duxerit arbitrandum, laudandnm, firmandum uel precipiendum,
sab pena quam idem arbiter duxerit promulgandam. In quomm omnium testimonium Sigillum
nostrum presentibus est appensum. Datum Frage anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo
septimo in Octaua assumpclonis virginis gloriose.
Et Nos Jaroslaus decanus, Johannes costos totumque Capitolum Ecclesie Boleslauiensis
Tidentes et consideranles prediclum compromissum de predictis metis et limitibus inter
117
Nicolcsicz et Auspecz in Nobiiem virum dominum Jobannem de Clinberk factum vt predicitur
dicte noslre Ecciesie et prepositure proficuum et vtile condicionemque eins prepositure per
ipsum fore iiielioratam Raturo et gratum habentes in illud compromissum vt est pretactum
qoantum Tiostra interest seu interesse poterit benluole presentibus consentimus et abprobarons,
In cuius rei testimouium nos presenti compromisso subscribimus et Sigilio nostri Capituli
Boleslaoiensis Ecciesie predicte iussimus communiri, Actum et datum anno meose die et
loco, qnibus supra.
(Das Orig. auf Pergament mit iwei wohlerhalteuen Sigillen in Archive des Klosters Maria-Saal,
im m. St. Landesarchive Lit. Q. n. 15.)
169.
Berthold von Lipa^ Probst am Wyiehrade^ bestätigt das zwischen dem Bunzlauer Probsten
Bemard und dem Konvente des Klosters Maria-Saal in Allbrünn bezüglich der Gränze
»ipischen Anspitz und Nikoltschitz zu Stande gekommene Compromiss. Dt. Präge in Octava
Assumtionis B. M. V, ^22. August) 1337.
ilHos Bertoldus de Lipa, prepositus Ecciesie Wissegradensis, Regni Boemie Can-
cellwins, Scire volumus vniuersis presencium noticiam babituris, quod videntes et considerantes
compromissum inter dilectum awuncuium nostrum Bernhardum prepositum Boleslauiensem
imius quidem prepositure sumus Patroni et in possessione iurispatronatus super metis et
circumferencijs inter Nicolczicz parte ex vna, et . . Abbatissam dilectam nostram Sororem
de sancta Maria in Suburbio Ciuitatis Brunensis, et suum Conuentum ordinis Cysterciensis
parte ex altera, super metis et circumferencijs seu limitibus inter Auspecz ex altera, in
Nobiiem virum dominum Jobannem de Clingenwerk nostrum Sororium, maturo et diligenti
tractatu premisso rite factum, dicte prepositure Ecciesie Boleslauiensis, esse proficuum, con-
dicionemque eiusdem prepositure ex eo fore meiioratam, Ipsum compromissum, vt premittitur
factum de metis et circumferencijs vniuersis, seu limitibus, et ad ea pertinentibus seu pertinere
TBlentibus, quo ad omnes articuios eins et puncta singfula, et ad omnes clausulas eins et
condiciones, que in literis ipsius Bernhardi prepositi predicti super conpromisso datis predicto
pleniüs continentur, Ratum et gratum habentes in conpromissum prefatum, vt est pretactum,
qaantnm nostra tamquam Patroni interest seu interesse poterit beniuole presentibus con-
sentimus, et illud approbamus, In cuius rei testimonium presentes litteras fieri et Maiori
Si^llo nostro iussimus communiri. Datum Präge anno domini M^CCC^XXXVIP. in Octaua
assumpcionis virginis gloriose.
(Das Orig. auf Pergament mit einem gut erhaltenen Sigille im Archive des Klosters Maria-^
Saal zu Altbrünn im m. st. Landesarchive Lit. Q. n. 16.)
118
170.
Der Probst Nikolaus und der Konvent des Klosters Kanitz gestatten dem Marsilius^ i^rem
Dienstmanne ^ zwei Lahne in Stetendorf mit vollem Erbrechte zu besitzen. Dt. Chunicz^
VIIL Idus Septembris (6. Septemb.J 1337.
Jllos Nicolaus miseracione diuina prepositus . Katherina Priorissa . Hedwigis Sop-
priorissa Totusque Conuentus Monasterij Chunicensis Premonstratensis ordinis . Olomucensis
dyocesis Recognoscimas, per presentes, Quod cum Honorabilis vir dominus Salomon perpeUius
Vicarius in Iwanschicz, et germanus frater suus Vlricus de Sheykowicz duos laneos in
Stelindorf, quos olim a venerabili in Christo domino Ruiando hone memorie, predecessore
notro preposito pro Quadraginta Marcis Morauicalibus emerunt sub certis condicionibus
videlicet reuendicionis, solucionis Berne regalis et mediarum culparum criminalium in quibns
ad nos et nostrum Monasterium pertinebant, nobis venaies oSerrent, prout uirtute sui priuilegij
tenebantur, et nos pecuniam non possemus habere ad reemendum eosdem. Placuit nobis, vt
discretus vir Marsilius fratrueiis noster, ecciesie nostre cliens, eosdem duos laneos, sibi et
successoribus suis emeret perpetue iure hereditario possidendos, In qua empcione sibi hanc
beneficenciam tamquam bene merito, contulimus et conferimus presentibus graciose, ut de
ipsis laneis in nullo teneatur respicere nos, vel ecclesiam nostram nee seniicijs, nee bema
regali sed de ipsis, tamquam de alijs quibuscumque, de quibus ipsum de certa sciencia
eximimus per presentes sed de ipsis tamquam de vera hereditate sua seruire potent, cui
placet. In cuius rei testimonium Sigilla nostra dedimus presentibus apponenda. Actum et
datum in Chunicz. Anno domini M^^CCC^XXXVIR VIH. Idus Septembris.
(Das Orig. auf Perj^ament mit zwei gut erhaltenen Sigillen im Archive des Klosters Brück,
im m. st. Landesarchive Lit. H. n. 26.)
m.
König Karl von Hungarn emettert die früheren Bündnisse mit König Friedrick, mit den
Herzogen Albrecht und Otto von Oesterreich ddo. Bruch 21. Sept. i328, femer ddo.
Presburg 2. Sept. 1331^ bekräftigt den zu Ens 9. Octob. 1336 -geschlossenen Frieden^
in welchen ihn der König Johann von Böhmen und die Herzoge eingeschlossen hatten.
Dt. Posonii^ fer. IV. prox. post natitilat. b. Virginis (tu. September) 1337.
Jllos Karolus Dei gratia Rex Ilungarie Memorie perpetue commendantes tenore
presencium significamus, quibus expedit. universis. Quod quamquam ex doiosa et iniqua
suggestione maliciosaque, et consultiva coarctaccione quorumdam pravorum hominum, inter
fratres zyzania et discordias, fidelitatis, et bono pacis spreto, diseminancium cum Magnificis
Principibus, dominis Alberto, et Othone Austrie et Karinthie iiiustribus Ducibus fralribus
nostris Karissimis pridem in aliquantulo tempore in quamdam brigosam discordiam devenissemus,
tarnen nunc tandem, quia omnino est supreme nostre intencionis totiusque nostre perpetue
119
Toluntatis, ut cum ipsis dominis Alberto, et Othone Anstrie, et Styrie et Karinthie Docibus
predictis fratribas et consang^oineis nostris Karissimis, ac dominus suis perhempniter in pleiw
finna. et perpelua pacis unione^ mntneque dileccionis perpetuo stabilimento, prout eciam ex
Yincnlo, et miione consanguitiitatis, favente domino cum eisdem sumus aunexi, Nos et nostri
heredes, ac succeasores, joxta continenciam nostrarum litterarum patencium composicioifalium
sab appenaioiie nostri, et quorumdam prelatorum, Baronum et |M[agnatnm nostrorum fidelinm
sigillonun super ipsa liga, et perpetua composicione confectarum a modo salubriori ducti
consilio irrefragabiiiter, et inviolabiliter stare perpetuo, et persistere prorsus, et per omnia
intendamus, et velimns ipsas litteras patentes composicionaies olim inter nos nostrosque
beredes, ac successores, et regna nostra ab una, item quondam Excelsum principem dominum
Fridericam Romanorum Regem semper Augustum dive recordacionis simiiiter fratrem nostrum
Kariasimum Albertum, et Othonem Dnces predictos, eorumque heredes, ac beredum suorum
sQceessores, Ducatus, dominia, et terras suas parte ab altera videlicet anno Domini MCCCXX.
oetavo andecimo Kalendas Octobris, regni autem predicti domini Friderici Regia anno quarto-
decimo in Brukka circa fluvinm Saar confectas, et emanatas, omnes et singulas compo-*
sicioDes, obligaciones, et ordinaciones, renunciaciones, et cessiones, ac generali vocum
prolacione, qnelibet federa condicionesque earum seu eornm universas in eisdem articulatim
insertas pleno continentes nostris prelatorum quorundam, et Magnatum regni nostri, de quibus
JMi Bonc aliqui obierunt, et obiisse dinoscuntur sigiliis signatas, et roboratas, quibus premissa,
et aingula premissorum prestito corporali juramento, ad Sancta Dei ewangelia, et vivifice
Cracis lignum inviolabiliter, et irrefragabiliter per nos nostrosque heredes observanda conti-
nebantnr et continentur, cum consequentibus nostris literis confirmatoriis videlicet anno
domini MCCCXXXI. in Posonio quarto nonäs Septembris tnnc a nobis emanatis, utrasque
scilieet quoad omnes clausulas, condiciones, articulos, puncta, penas, rennnciaciones, cessiones,
et obiigaciones quascunque in eisdem literis composicionalibus originalibus contentis, et expressis,
preterquam de maguificis principibus Dominis Johanne Rege Wohemie, et Othone Duce
Austrie, qui licet in predictis tractatibus ante Brukkam juxta fluvium Saar confectis per
noa, sicut patet, in eisdem litteris tam originalibus, quam subsequentibus confirmatoriis Posonii
Anno et termino prescriptis emanatis, excepti fuerint, Tamen nunc eo quod iidem Rex
Bohemie, et Duces Austrie, anno proxime prelerito, videlicet anno Domini MCCCXXXVI.
in Ensa die beati Dyonisii litteras unionis perpetue inter se, et nos confecerunt, in quibus
et nostrum nomen preposuerunt, quas et nos jam ratas babuimus, et babemus, prebendo
eidem unioni perpetuum consensum, et assensum apposicione nostri sigilli, de dicta excep-
cione, scilieet Regis Bohemie, et Othonis Ducis Austrie predictorum, ad ipsam per ipsos
factam unionem Deo, et nobis gratam, et acceptam. venientes, et accedentes, eadem exceptione
vigore diete per ipsos ordinale nove unionis et per nos ralificate volumus non valere. ymo con-
sideracione dicte communis, et paris unionis deinceps vires penitus non habere, denuo roboramus,
innovamus et confirmamus ac dictis dominis Ducibus, fratribus nostris, filüs, et beredibus eorundem,
heredumque suorum successoribus^ ac ducatibus, terris. et dominus suis ad 'perpetue dilec-*
tionis mutue unionem nee non pro comodiori, et tranquiiliori statu regnorum, dominiorum,
120
et terrarum hinc inde utrinque nostrarum denuo similiter prestito, et eciam inovalo super
aacrosancta Drt Ewangelia, et saiutifere Cracis ligno eodem corporali juramento, absque
omni dolo, fraude, nequicia, iniquitate, et malicia perpetuo valere, tenere^ indissolubiliter
permanere, et conservare promittimus, et assumpmimus firmiter per presentes nostras con-
firmatorias litteras, nos et heredes nostros iteratis vicibus, non obstante excepcione de rege
Bobemie, et Dace Othone Austrie in iilteris originaiibus, et confirmatoriis prenotatis facta,
qaam inanem penitus, nt supra scribitur, reputamus, omnia et singula in ipsis composicio-
nalibus babita, et contenta, rata, grata, et accepta proraus et per omnia habentes, obligamaa,
inviolabiliter et irrefragabiliter conservaturos. Addicientes insuper ipsis dominis Ducibua,
fratribus nostris, filiis et beredibus eorundem, sub ejusdem prestiti sacramenti vincoio firmiter
assumpmimus presentibus, nos filios et heredes nostros obügando, quod si et qnispiam, seu
aliqui profugi, proscripti et fugitivi ac generaliter quicunque infideiitalis macula respersi
cujuscunque Status, et condicionis existant, de Dncatibus, dominus, et terris, seu de quaconque
parte earundem causa evasionis, et defensionis ipsorum ad regna nostra seu ad quascnnqae
partes earumdem, aut dominiorum, et provinciarum eorumdem venirent, et confugerent,
nulialenus eosdem recipere, recoliigere, seu assumpmere, nee eosdem bospitare, quomodolibet
ipsos paiam, vel occulte iuvare, vel defeusare contra ipsos Duces Austrie, et filios ac heredes
suos, per quempiam nostrorum, seu ad nos pertinencium, cujuscunque honoris, dignitatis,
preeminencie, Status et condicionis dicti nostrates existant, in dictis Regnis nostris, dominiis,
et terris, seu in quacunque parte earum, vel eorum nobis subjectis pacienter sustinebiroos,
ac nuiio modo permittemus, prout eciam hoc idem in dictis originalibus composicionalibus
litleris nunc de novo . confirmatis, generali expressione, licet non tam ciara declaracione
expressuni habetur, atque continetur. In quorum omnium, et singulorum premissorum con-
firmacionis et innovacionis memoriam, firmitatem, ac stabilitatem perpetuam presentes concessimos
litteras nostras, Sigilli nostri appensione communitas, in ratihabicionem omnium premissorum.
Datum Posonii feria quarta proxima post nativitatem beate Virginia Anno Domini MCCCXXXVII.
(Abgednickt bei Steyerer Commenl. pro histor. Alberti 11. ducis Austriie Add^. S. 118 nach
dem Orig. des k. k. geheimen Archives xa Wien. Lichnowsky III. Bd. Regesl.
S. CCCCXXXIV. D. 1114. - Pray. Ann. II. 41. - Katona bist. cril. IX. 103.)
112.
König Karl von Hungarn wiederholt wörtlich die iu Ens 9. Octob. 1336 in seinem
Namen cerfassle Bundesurkunde mit dem Könige Johann von Böhmen und den Herzogen
Albrecht und Otto ton Oesterreich und stimmt damit überein. Dt. Posonii fer. quinta
proxima post Nativitatem b. Virginis (11. September) 1337.
]%ios Karolus Dei gratia Rex Hungarie presencium per teuerem significantes, quibas
expedit, universis profitemur, Quod cum inter nos, et Excellentem Principem Dominum
Johannem Bobemie Regem ex una, et Excelsos Principes dominos Albertnm, et Ottonen
Duces Austrie, parte ab altera ad regnomm, et dominiorum nostrorum ac Ducatuum, temmm
121
et dominionmi eorandem Dncam disturbia molti^cia, diversarum discordiarum et inimiciciaram
hiae inde jam dudum yerteretor materia, ek aUqaantolo tempore yentilata extiUsset, dietusqne
daaünui Rex Bohemie, et ipsi domim Doces Aoatrie pro ae ipsis eonundenique utrinqoe
heredibas, affinitate et parenteia, qaibua invicem coimeGtiuibir, ipsos ad hoc dulcins invitante,
■obif per utnimque eommdem inclasis, amicabiUs composicioiiia, ac miioDia perpetae, ligam
pro ae ipais heredibus eornndem, ac pro nobis absentibiis, et pro sostria herediboa in dvitate
aenuDdem Dacum Ensa vocata, Anno domini MCCGXXXVL in die beati Dyoniaü, d^ noyo
iniyisaent, et exinde littere sub sigillis eorandem, in qnibus nomen nostnim pro nobia et
tliia ac heredibos nostris, ratione diele incluaionia in dictam compoaioionem a principio
iMcri^tom per ipsum Regem Bohemie, et Duces Anstrie existit, ernannte fnisaent, et ad
qua noa Sigillnm nostarum nsque ntodo consensu nostro dicte compoaicioni non adhibito,
adhoc^ et uaqne huc discordiis, et querris inter nos et ipso^ Duces Auatria» perdoranUbna
Ben appoauissemos. Jam primo nunc dictia discordüs, et querria omnimode^ et per omnia
eztirpatia de medio, et evulais, aupra dicte compoaicioni firmate, et unioni perpetne jiota
conttpenciam dictaram literaram nobia, filüa nostria, et heredibus in easdem indnaia in civitate
noatra Posoniensi pienum consensum prebuimus, et assensnm absque omni fraude, et dolo
anper aacrosaucta Dei Ewangelia, et aaiutifere cracis ligno corporaii prestito joramento,
ae aigiiium nostram, in earamdem ratüiabicionem apponendum dnximua ad eaadent Qnaram
laMT talia est per omnia in hec verlMi. In Dei nomine Amen. Glorioaum genua viotorie
tgftataaque triumphi etc. usque Datum in Ensa in die S. Dyonisii Anno domini Hülesüno
treomtesimo tricesimo sexto. (S. d. B. n. 132.) Ut ergo inter ipsos magnificoa Principea
donunoa Joannem Bobemie Regem, et Duces Austrie, ipsoramque fiiios, et beredes, ac noa
et aimiliter nostros heredes, ut supra soibitur, hujusmodi concordie, unionisque sempiterne
fodna, ac vinculum perpetue firmitatis robur optineat, ac inviolabiliter persereret, tenorem
earamdem litteraram composicionalium niliil addendo, niliil diminuendo, nihilve mutando pre-
aantibus insertum, apposicione nostri sigilli fecimua communiri, in ratihabicionem omnium
premissoram. Datum Posonii fena quinta proxima post Nativitatem beate Virginis anno Domini
MCCCXXXVII.
(AbifedrackI hei Steyerer Conmenl. pro hislor. AUierli II. dnciB Amlri«. Addit. S. 1 1 7 nach
dem Orig. des k. k. geki Arckives tn Wies. Uchnowgky UI. Bd. Regit. S. CCCCXXXI.
n. 116. - Pray An. D. 40. — Ktlona hki. cril. IX. 109.)
IIS.
Ikari, Harkgraf von Mähren, verweiset den Yolkmann von Purchstall, Burggrafen
Ton Tyrol, mit 10 Mark Verosener auf den Zoll za Lug. Zennenberg, 28. September 1337«
(Original in k. k. feheioiea Archive m Wien.)
16
»«.•... ■ . • ...-- -". IM. ■ .1. ^--il
Heinrich von Eisgrub piilxigt allen Rechten^ Hie er anf den Kanfschilling far die j
Kloster Maria Saal in AUhrumt erkauften Gitter su Reinbrcchlsdorf haben komte.ä
Bntiie^ die S. Michaelis Arckaiig. (29. Septemb.) 1337.
Altis llenriciis de Eysgrubo dictum KaiischC'r, Sicphnniis nnlus ciii^dem. et Slepl^
dtclBs Sebciislcyner &d viiuicrsormn iiolieinrti teiiore presfiiciiim voliimiis penienire,
DOS abrenunciumus et nbrcmincjauimtis presentilius simpItciLer ttdeiiler et expreHB«
Dobis. hereiiibus, seil successoribiis nostris, omiiihus exniinc et in perpetitiim
iapeticioDibus, seu inreslucionibiis (|iiibiisc(im(]ue qiic contr» deodeiiotiis, dominam Katlu
Abhiilissam, vel f\iie pro tempore fuerit, et Conuentiim Monasterij Aule snncte Mh^
antiqua Hninria, ordinis Cyslerciensis, nobis prüiiimc. aul nostris heredibus »e\i surcesM
legittimis conpelunt, vol in anJea ali<)iinmodo conpeterunt de iure iic! de faftr», pro i
in Reynbreohlsdnrr, siue pro illis Septiiagiiitu Miircis e-rossonim Pri)geiisiuin, (|uas pro i
bonis eisdeiD doniinabus Abbalisse videliuet et t'oniienlui crnenleä dedirnus, necnirn
vsibiia, seil fructibus ante empcinnem de bonis prediclis octeiiiia per easdein dominas per-
ccptis, Singulis omnibus et singulariter vniuersis, Prominentes eciain bona Tide, ipsi
Abbalisse, riuc fuerit pro tempore^ et Coniientui Mnnasterij supradicti, et nomine
eiiruui nobilibuB dominis, veuerabili domino domlno Bertoldo de Lypa, preposito Wjssegl
Reg^ni ßoeraie Cuncellario, et doniitio Joiianiii de Ulngenberch. net-non slrenuo niilili, dinh
Uoliiboni, dictHrum dominnrum oriiciiili. bmiu predicia Reynbroehtisdurr singida et omnia
cum suis pertinencijs, secundum conmiune Jus terre Moraiiie et consiieludinem nb omnibus
«micopiim, consanguineorum, et beredum. seil quonimcumque ad ipsa bonn siipradicta spec-
tantibus, inpeticionibus, accionibus, et Infestacionihits qiiibuslibet disbrigare nostris sumplibus
et espensis. Quodsi monicione prebabita non fecerimiis infra qnindennm. e\liinc per dotninntn
AbbatissQin Moiiaslcrii supradicti, i|iie fiierit, et eins Conuentmn, seu per doiniiios antudictoü,
vel ulleruni eorum, vol per quemcumqiie, nomiiie et vico eonmi. seit earum, qui prescnles
habueril, reqiiisiti, Ciuitatcra Br%'nnain, more ubütugij, verum obslagium prentando intrabimufl,
nbinde non egressupi, donec bona supradicla per nos, seu beredes, vel succesßores nosirae,
prout predicitur. Tuerint integraliter disbrigata. Sub barum quas nostris Sigiltis dcdtmos
robore et leslinionio literarum. Actum et Datum Brunne Anno domini Millesimo Trecenlcsinm
Trccesiino septimo, in die sancti Michaelis Archangeli.
{ttai Urig. nur Pvrgument mit 3 kleinen wohlrrlinllenen Sjgillen im Archive dessclli«ii K
im m. sl. Landes« rchive Lit. M. n. 'Ü.)
Ullas prr—
sis d(Ml|fl^
le <^t^^H
115.
Markgraf Karl bt-ntäliget das dem Welehrader Kloster mm Könige Johann im J.
rerlieheae I'ririlrgiuM, dem zti Folge das Kloster and des»en Lrute von der Jurisdiction
k. Beamten und Landrichter befreit wurde. Di. Brune. in die b. Elisabeth (19. A'ocemb.) ',
In nomine domini amen. Nos Karolus Domini . . Regifl Boemie primogenitus, Mri
Morauie, Yniuersis Cliristi (idtdibus. ad quos presenles perueiierint, Saluteni et noi
ISS
subsi:ri|)trirtim. Quanquani ex noslri debilo nfücij omniutn liotntntim itobis » siiperna clemencra
subiectoruiii »dnugcre coinoda vniiiersabter terieamur. Illorum lamen commodrtalibns anipliandis.
vberius nos interniere conuenil et solicitiidine potiori, ([ui hiiiiis mundi spretis vanitalibiis
et pompis. deuote se dei dedicarunt sertiicijs. et qui per commendabileni rcligionis sue conuersa-
cinnem^ ceteris sunt hominibus semitam siimmi Üreatoris imitsntibus specuhim et exempiar. Ad
vniuersorum igitur noticiiim tain presenciuin quam futurorum lenorem presenctum volumus
deaeiiire. Quod ad nostram accedens preseuciain Venerabilis Wenczeslaus, Abbas Monasterij
Welegradeiisis. douotus iinsler siiicere dileclus, exbibuit nobis quoddam Priuilegium Exceltentissinii
Priiicipis domini Joliannis Boemie Regis, Lucemburgensis Conitlis. Genitoris nostri Karissimi. Petens
cum instancia. vt ipsmn de verbo ad verbum Ralificare et approbare de benignitate solita
dignaremur. Cuius quidein priuilegij tenor dinoseitur esse talis. Juliaiines dei gracia ßoemie et
Polonie Rex elc, usque Datum Bruiie VI, Nonas Marcij Anno domini Millesimo Trecenlesimo
Quindecimu. Regnorum vero nostrorum anno qninio (S. R. VI. n. LXXXVIH.) Nos itaque predicll
dümini Genitoris nostri gracias non intendentes minnere sed augere, ronsiderantesqne qnod
decet Prineipum Clemenciam Religiosoruni virorum specialiter pijs supplicncionibus et deiiolis
ciemenler exaiidicionis ianuani aperire, predictum Priuilegium Domini Genitoris nostri, prout
de verbo ad verbum presentibtis est insertum, approbamiis ratilieamus gratilicamus, omni-
busque in ipso conlenlis articulis nostrum benluolum prebemus beneplacituni et consensum.
Adicimus insuper de nostra graeia speciali. vt nullus Prineipum successorum nostrorum uel
BaroDum aut Ciuiinn nobis, uel eis subiectorum. pro Castrorum Ciuitatirm seu Municionum
quarumcuraque edilicacione uel rectificacione, uel aliqua ingruenti expedicione homines predicti
Monasterij inquietare audeat uel presunial. Jus aulem quod dntur pro capite eis concedimns.
Nos autem duos arliculos vltimos seu gracias in Priujiegio qtiondam diue memorie domini
Ottakari Regis Ruemie Ducis Austrie. Styrie. et Karinthie, Marchionisqiie Morauie, domini
Carniole, Marcbie et Egre, predecessuris nostri karissimi predicto Monasterio dato, expresse
et lucide vidimus contineri. In quorum omnium testimonium et Robur perpeluum presentes
scribi liLteras et sigillorum nostrorum munimine itissimus roborari. Datum Brune in die
beale Elvzabetli, Anno Domini Millesimo, Treceiitesimo Tricesimu Seplimo.
(Uas Ürii;. mit einem frrossen jedoch EerbrocIieDcn Sigille im Archive ilessftben KloMers, im
m. s( LundessnliLve. Lit, A. o. 9. — Abgedruckt bei Peliel K. KHrl IV. Irkuiidenb.
XV. Köhner Add. II. S. 342. n. 21.)
Markfjraf Karl nimmt das Nonnenkloster su Oslairaa tu seinen besonderen Schutz auf.
Dl. Brune, die b. Elisabeth (19. JSoteniberJ 1337.
l%arolus domini . , Regis Boemie Primogcnilus, Marciiio Morauie . Notum facimus
vninersis presentes Litteras inspecluris Quod Nos graues nimis el assiduas, pro parte Deuo-
lanim Sorornm n<ibis in Clirtslo dilectarum . . abbatisse et Conuentus Sanclimonialinm Monasterij
In OsIh qiiereins, non sine cordis conpussione recepimus contlnentes, qualiter certi NobÜes,
134
et eciniii allcrius el riiiicrse condicionis persone, eis aduocacie et tulele ipsius Monasle
officium vendicnnlps, et iiindiä alija, hominibus et bonis dicti Nonnslerij per illicitsä inpostcioi
lata pecuninrum quam aliorum uiierum iiiportubiliurii graufimiiia inferre et vmlentias
plices consueuerunt et ntthuc infertint incessanler, üb quod dernum ipsuin Monasterititti i
extremum deueiiire exlermitiium opnrteret Nos super predictis iiiiiirijs dig^ne gerentes anitnum
coiipassiuuru, volenlesque super ipsius Monasterii irtcomodilatibus, de salubri ut lenoinnr
reiiiedio prouidere. Ipsutii Monasterium, cum umnibus el singiiljg bominibus, bonis. possessioDJbf
quibuscumquo censeiintiir nomiiiibus, ultra Thiaui uol ex ista parte seu altbi ubicumque sill
in noütrani protectioiicm recipimus specialem, vt ipse Surorcs noslro lutele siifTulte preudra
deo omuipotenti possinl libcre liberius fainiilari, voleutes statuentes et decernentes auctoritate
presencium, vt lidelis nuster FrenczÜnus l'urebrauius et Villicus de Aycbhoms et
alter cuiuscuinque condicionis existat aduocacie orficiuin dicti Monaslerij gerere el babtl
debeat locfi nostri, mandantes ipsi Frenczlino presentibus seriöse vi ipsuui Monasleri
hominis, et buna vniuersa et singula itd ipsum speclancia. Trelus noslra auctnrtlate, lempi
nostre abscncie pnilegat a quürumlibet grauaniinibus vi defeudat, Mandanius eliam vniuei
et singulis . . Purcbraiiijs . . villicis, Officialibus Cclerisque nostris fidelibus per MorouiM
cuiuscumque Status TiieriDl nustre gracic sub optenlu, presentibus el Tuluris quatenus dictun
Munasterium homines et bona ad ipsum perlinencia, contra presentem aduucacionis nostre
graciuni ini)uietffre, grauare non audeant aul aliqualiler perturbore, Conlrafacientes indignaciond
nostraiu se noueriiit grouiter inrursuros, Uarum noslrarum teslimoiiiü liUerurum, Data
Brvnne In die beute Elyaabeth, anao domini M". Trecentesimo Tricesimo Sepliino.
Per dominum Cancellarium Pe.
I OrijC;, uuf Persamuiil niil einem stark busiljiidig'lpn SigiMu
Susi. Im m. »l. Laiulr**rcliive Lil. T. o. 1)3.)
I Archive ilt-i Klosteni I
111.
Vertrag itrhrhrn Hein Znmjmer Stadtrnthe vnd dem Bracher Able Johann über <
dem letiterFti tiuatrhende Heckt, den Znaymer Slndlrichter ernennen und von demtel^
einen jahrlichen Zins beiiehe» sw dürfen. Dt. Znoyme XI. Kai. Decembr. (2i. Soremb.) 1337.
[%os Nicolaus gencr Stanislny Judex. Nicolaus dictus Prager Fridlinus dictus Druckfig
Chunczmannus in superiori foro. Nicoluus Prunczagl. Albuscliius, Rudlinus, Scliafer, Ticlin)
Prunmagister. Nicolaus Hfllreiter, VIricus Sturguncz, Frenczltiius Vaschiber et Christa
brasiaUfr Scabiui seu Jurali Ciues ac vuiiiersilas hominum Cinitalis Znoymensiä presentibj
recongnoscimns et fatemur vniuersis subscriplorum noticiam liabituris eiusdem Ciuib
Znnymensis iudicium ad venerahilem dominum Jobannem Abbatem et Conuentum monastd
Luceosis ex concessione seu donatione Serenissimi domini nostri domini Johannto Bovil
IXepa et Primogeiüti sui domini nostri domini Karoli Illastris marcbionis Mornuie dJo|
domino Abbali et Conuentui Ubcraliter et graluite Tacta omni iure prnprietslis et i
itunles pertincre ac inier ipsos dominum Abbatem et Conuentum et Nos dicte Ciuilatis vii
L
125
eC Aomiiie post deliberaciOQem diatinam ordinacionem super ipso Judicio buiusmodi intenie-
xiiMe, qoatenus nos annis singulis afaturis vnum ex itobis de ipsius tarnen domini Johannis
.Abbaus ipio ad uixerit consilio et assensu, Jadicem eligere tenebimor, qui ab eodem domino
.Abbato in diclo suo monasterio quolibet anno iudicinm suscipere et sibi qualuor annis
sBDMdiate ventoris tantum per quinque marcas, sexaginta quatnor grossos Pragenses pro
CMmm qualibet compntando et non amplins de ipso iudicio anno quolibet census nomine
solaere tenebilnr, et enndem Jndicem taliter electnm Predictus dominus Abbas de ipso
Audicio tenebitur innestire, dictisque quatuor annis elapsis iudex ut premittitur, electus
^stiunG prefato domino Abbati vnam paratam marcaro offerre atque dare et ab eo similiter in
clicto Monasterio anno quolibet iudicium suscipere et decem marcas de iudicio anno similiter
«fuolibet soluere sibi tenebitur, quamdiu vixerit, in quibuslibet anni quatuor temporibus
^iusdem pecunie quartam partem. Post mortem quoque eiusdem domini Abbatis nos et nostri
siuccessores nobis ammodo suis successoribus irrequisilis iudicem eiigere possumus et domino
^Abbati, qui pro tempore fuerit in Signum recongnicionis dicti iudicii nos ab ipso et suo
JHonasterio ipsum iudicium ammodo obtinere deinceps omnino soluemus anno quolibet census
JDoraine decem marcas in quibuslibet anni quatuor temporibus eiusdem pecunie quartam
apartem, et si in eisdem lerminis uel eorum altero pecunia tunc soluenda non soluerelur vt
st premissum, extunc pro qualibet uice et termino predictus dominus Abbas et sui quilibet
occessores eandem summam non solutam aput Christianos vel iudeos super dampnum
oslram et successorum nostrorum ac dicte Ciuitatis recipere possunt et duo ex scabinis,
«ijulcumque pro tempore fuerint statim cum per dictum dominum Abbatem uel suum quemlibet
uccessorem, vel eorum nomine requirentur omni difficultate et occasione postpositis, vnam
omum eis per ipsum dominum . . Abbatem et suum quemlibet successorem, vel eorum
omiue per alium nominandum in Znoyma intrare et in ea iuxta terre Morauie consuetudinem
bstagium obseruare rite debebunt, inde non exituri, donec predicto domino Abbati
t suo cuilibet successori non soluta pecunia cum dampuis que ex eiusdem solutionis retar-
atione Interim excrescent integraliter persoluatur, Et si qui ex hominibus dicte Abbatie in
jpsa Ciuitate in emendas seu culpas inciderint eas, preterquam in subscriptis casibus ad
quisicionem . . Abbalis qui pro tempore fuerit iudex tenebitur indulgere, in culpis quoque
omicidij furti stupri uel incendij debet agere graciose, Quod si non faceret ipso domino
bbate requirente qui pro tempore fuerit, uel alio pro eodem, nos et quilibet nostri successores
^psum inducere, quicumqne fuerit, in eisdem culpis ad faciendam graciam tenebimur coartare.
nsuper contribucio que losunga dicitur wigariter et que ab vniuersis alijs forensibus fora
ostra visitantibus recipi consueuit ter in anno vel eciam pluribus, uel paucioribus vicibus
nunqam ab hominibus quibuscumque dicti Monasterij recipi poterit vel debebit nee ipsi
contribucionem buiusmodi soluere tenebuntur, Ceterum predictus dominus Johannes Abbas
et quiHbet sui successores in prefata Ciuitate Znoymensi emendo et operarios ac mercenarios
quosÜbet conducendo omni iure quo quilibet incola seu Ciuis noster utitur et fruilur perpetuo
libere periruentur. Item snprascriptis est adiectum, quod ipse dominus Johannes' Abbas et
sai quiHbet successores sub condicionibus et pacUs premissis et subnotatis prefatnm iudidum
126
veiidere uel permiitare libere polerunt nee dos in lioc eos quamodolibct iinpedire iid t
GDiilradicere possumus vvl deiieiniis Et si quod absit prediclu Jolmnai Abbalj vel suu cuiqoAm
«uccessori super Ipso iudicio per qiienipiam qucslio muuerelur, Nos pro nobis et oraDibus
nostris successoribus et Ciuitalis predrcte iicimine et uice iuramcnti ordinacionem prediclim <
-in tolo el in parle illibataui seruare ipsisqiic . . Abbati qni pro tempore fuerit et (.'«nuentni
meDiorali Monasleni tldeliler et constutiler nostris laboribus in eoi-um gumptibus astare et
«ssislere et cum eis pro iure ipsis in diclo iudicio compctenli conseruaiido toto posse effi-
«Bciter laborare, Prcseiilibus lilteris nostris ttiaiori et ininori Si^illis munilts promitUmus et
tlpoiidemuä. Aclain et dntum in Cinilate predicta Anno dnniioi millcsimo Trcccntesimu Tricesimo
Vll.° XI. Kalendas Decenibris.
(Nicli ciiirrAbscIirin des \V. Jiilirh. iii (lfm Pergam. Cod. .IHnlricn et dociimfnlB manaslrrii Lncensü
priipe ZrtoymBm" S. 79 dar Cerroni sehen äammlutin; II. n. 253 im m. st. Lnnilrsarehfve.)
nn, I
Markgraf Karl hesliüiget dem Kloster Maria Saal in AUbrUtm alle Rechte rind Priritegie».
Dt. ßrune, in crnKlino b. Kalherine (26. Norember) 1337.
naroliis doniini . . Kegis Primogenilus Marclüo Murauie, Ad vniuersonim noticiam
quibus presenles exhibile fnerinl volumus deuenire, QnotJ Nos cupienles ex aniino Jnr»
Priuilegia, Immnnilales, donaciones et tfracias quascuaujue per Serenissimum dominum
Genilorem nostnim predictum, Incolis Marcbionatus noslri Moraiiie faclas concessas et donatas
In suis vigore et robore perpetun peraiaiiorf, Religiöse et dcuote doinine . . . Abbatisse
Toliqiie Gonucntui Sanctimonialinm Monasterij Aule Siincle Marie Ordinis Cysterciensis in .
anliqua Bninna omnin coniin Jura, Priuilegia, Litleras, Uonaciones, empciones, concessioncs,
iilienaci')nes, obligaciones, pennutaciones, Iranslaciones, Incorporaciones et gracias quascuinque '
ipsis per ipsum dominnm Geniloreni nostntni dominum Johannem Regem Boemie prefatnin, ,
et allos nostros predecessorcs Tactas, donatas et concessas seu adnussas approbamiis, RaÜ- -
flcamus et ex certa noi^lra sciencia presentis scripti palrocinio conltrniamus. In cains rei .
Icstiinonlum cl robur perpeluo valilunim preseates scrilii et nosiro inaiori Sigillo, iussimos -
communlri. Dolum Brunne In Crastino beate Kalherine virginis^ Anno domini Milleslmo ^
Trecenlesimi» Triccsimo Scplimo.
i
(Dhs Orig. aur Fvrgumeiil i
'leEtsdbcn Klosters, im
iifni groüseri jeilocli r.erbniilx^nt:» üuppclsi|{ille im ArcUraJ
Luiideünriliive Ut. E. n, 2.)
119.
Markgraf Karl bcatädgl da» vom Könige Johann von Böhmen den Bürgern ron Eihcuachili ■
erlheilte Pririlegium bezilglich des dortigen Weimehende» und Zinses. Dt. Brune^ (er. VI.
post h. Kalherine f1>7. Noremberj 1337.
, ^^^flkk0i/imsi**'i^^M*^ Boentie Primugonilus Ni thi ntroiiäinwi^niiftr»
tsenctiun bonuruliiÜs
ßT
canonicus, piilerniis cl nosler notarins dileclns, ostondit noliis ({riasditin lilerns excellenlis
[»■iocipis, domini Juliannis, Boeniie Regis J.ucemburgeiisis Comitis, domini et geiiiloris nostri
Kahssimi pelens cum inslancia, vt easdem npprobarc et ralificaro de benignilaEe solita
dignarcmur. Ouai'um quideni lilerarum tenor Inlis est Johannes dei gracia Boheinie Rex etc.
usque Datum Wienne in die beali Luce Ewaiigelisle (S. B. Vi. S. 299. n. CCCXC.) Nns
atlendentes (jiiud decet principum prouidenciam, ea ad semitam iusticie reducere, ({iie in
preindiciiuii Ecciesiaruni minus dehite sunt concessn. predictas domini Genitons nostri literas,
pront de verbo ad verbuni presentibus sunt inserle. approbamus et ratificamus, eisqae
noslrnni consensnm prebemus pariter et assensum Hamm mistrarum testimonio lilerarum,
Datnm Brunne Anno domini Millesimo Treoenlesimo Tricesimo septimo, feria sexta proxima
post festum Beate Katberine virg^inis.
•" (^url1 rier Ori^. RtsIMi^iin^siirkiitidi! K. Ludisl»vs vnm J. tlS3. im riimiscii Sliidtarohive
.*' ab^eichrit^ben A. Boczek.)
•1
180.
Der Wißehrader Probst Berthold ron Lipa, Ceii^k dessen Bruder, Jokniin von KUiiyeitberg
tmd Ueinrich ron Lipa ijebeii dem Kloster Maria Saal in Altbriina das Dorf iViiz-anic
fär das halbe Dorf Gurdau. Dt. Brurie, IV. Kalend. Decembr. (28. Notembr.J 1337.
J^os Bertoldus dei gracia Wyssegradensis Preposilus Regni Boemie Cancellnrius,
et Czenco fralres de Lypa, Necnoii Johannes de Clingenbercli, et Henricus, quondnm domini
Uenrici jiiuenis de Lypa filius vniuersis tarn Presentibus ([»am ruluris, lenorc presencium
recognoscimiis et fatemur, Quod dominus Henricus Jnuenis de Lypa, pie meraorie frater
et Sororlus nosler prcditectus, licet veliemencia egritudinis curporalis depressus, mente tainen
sanus et compos, pro aninie sue sucruincpie predecessoram ac posterorum, et cum eorum
qutJruui bunis bene vel male vsus est, animarum remedio et salutc legauit, donauil, ordinuuil
et disposuit Claustro siue Monasterio dicto Aula Sancle Marie in äuburbio Brunnenst situsto,
vbi lottuni sue elegit sepulture, medielatem vilie Gurdey cum omnibus suis Juribus. vlilita-
ttbns, proprietatibns, vniuersis per abbatissnm et Conuentum Sanctimonialium ipsius Monasterij
perpetno possidendam, Ita videNcet. quod in dicto Monasterio omnibus diebus suis quibus
iluraueril, dies anniuersarius obitus sui annis singuiis cum exequiis vigiliarum noueni leccionuni
Missa defunctorum sub nota. vno prandio cum vino et Simihs et piscibus Conuenlui eiusdem
Monasterij minisirando, et vnum ferlonem denariorum. seu pane pro vno ferlone denariorum
eslimato vel comparato mendicis dlstribuendo, deuocius peragatur. Nos vero considerantes,
DOS diele medietatis ville Gurdey propter vina ibidem crescencia non posse carere. ipsumque
Monasterium in vino habundare ac atijs redditihus seu solucionibus pecunialibns niagis indigere,
inalura preliahila deliberacione de communi consensu venerabilis in Christo domiiie Abbatisse
el Conuenlus, ipsis domine Abbalisse et Conueniiii Sanctimonialium. que sunt et enint pro
tempore Monasterij supradicti in pernnilaciiinem medietatis ville Gurrley predicte dedinius,
damus presentibus et donamus, viliam uostram Wasanicz cum allodio ibidem, et cum omnil>ua
1%
■ I ■
suis Jiiribi», ytitttatibiM, pit^rietatibiui et ftominio ac generaliter ciun suis periilieiicqg vniiierMS
qnocQmqne eeiiieaiitar nomine et in qoibascmnqoe rebus consistant iure hereditario ac |ica*
prietario, prent alia bona sna propria, possidendam perpetno et habendem, snb oneribns et
flNunicijs supra expresris. Yolentes nicUlominna qaod eadem yilla Wasanics cum onnibm
anis sendcija a dicto Monasterio per Abbatisaam et Connentnm nailis ynquam tmi^ribna
aUenari debeat Sl antem qnod absit inenitabilis eam aKenari faciat et eompdlat neeeasilaa^
extnnc alia bona predictie bonis in Wasanics eqaivalencia ipsi Monasterio looo iUomm alalim
aasignari vdnmus per Abbatissam et Conuentam, de qnibns onus et seruicinm prehabita
nnllis snccedentibos temporibns suis ^ectibus defraadentnr. In cuins rei testimoniam et nAor
perpetnnm presentes iitteras scribi, et nostris cnm snbscriptoram dominomm, domini GmiMrdI
de Ghnnstat, Gamerarij Gzude Brannensis, Theodrici de Spran Caudarij, Wanethe de Lonmics,
Pothe de Wyldenberch, Smylonis de Lachtenbarch, Jesconis de Furstenberch et Jesconis
de Crawar Sigillis, qni ea ad nostram instanciam presentibos appenderunt, fecimns commnniri.
Datnm Brunne Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo septimo. IUI. Kalend.
(Das Orig. auf Pergam. mit XL kleinen, gut erhaltenen Sigillen, im Archive desaelben Hloüem,
im m. 8l. Landetarchive Lit. A. n. 55.)
181.
Papst Benedict XIL heaußragt die Bischöfe von OlmUts und Posen^ dann den BauUener
Dechanty das Kloster Kamenz gegen die Bedrückungen des Hersogs Bolek eon MUnsterberg
in Schutz zu nehmen. Dt. Amnione^ XIL Kalendas Januarii (31. December) 1337.
Uenedictus Episcopus Servns Servomm Dei Venerabiiibus fratribus . . Olonuoensi
et • . Posnaniensi £piscopis, ac dilecto filio • . Decano ecciesie in Bndesin Misnensis IKoc.
Salutem et Apostolicam Benedictionem.
MUitanti ecciesie licet immeriti disponente Domino presidentes circa cnram ecciesianun
et Monasteriomm omnium solertia reddimur indefessa soliciti, ut iaxta debitnm pastoralis
officii eomm occnrramus dispendiis et profectibus divina cooperante dementia sahibriter
intendamns . Sane diiectomm filiomm . . Abbatis et Conventns Monasterü de Gameota
Cisterciensis ordinis Wratislauiensis Diocesis conqnestione percepimus qnod licet Monasterinm
persone ac bona Abbatis et Conventns predictomm delierent plena libertate gandere, tarnen
dilectns filins Nobilis Ynr Bolco Dax de Mnnsterberg dicte diocesis sub cuins dominio tem-
poraH ipsnm Monasterium consistere, ac eomm bona temporalia habere dicuntur, contra
libertatem ecdesiasticam ad gravamina Monasterii Abbatis et Conventus predictomm intendens
Angarias, exactiones, et taUias indebitas, ac etiam importabiles eis imponere, illasque quibudam
mibtibus et aiiis fendalibus suis exigendas et perdpiendas in perpetuum hereditario iure
eonferre, ac nichilomiaus exaetiones, angarias et tallias simües ab eisdem Abbate et Gonventn^
ac Monasterio, et eomm bonis exigere et recipere nee non familiäres, eqnos, et yenatores*
canes, et nonnulla alia animalia sua ad predictom Monasterium depascenda et nutrienda
ibidem pro ipsius Daeis benepiadlo eonundita Abbatis et Gonventus expensis presumpait
129
Bittere et presamit. Et si forsan ipsi Abbas et Gonventus huiusmodi tallias, exactiones, et
angarias eidem Duci solvere aut familiäres, equos, canes, seu alia predicta animalia recipere
Hutrire, aat teuere recusent, statim ipse Dox oves, boves, vaccas, blada diversi generis e
alia bona mobilia eiasdem Monasterii ad manos saas poni et recipi, distriboi et consumi
feeit et facit, adeo quod fere ipsorum grangie totaliter smit deserte. Insuper Dox ipae
pliirea Monachos dicti Monasterii propria temeritate capi, ignominiosjd tractari, et incarcerari
feeit ac in compedibus ferreis detineri. Et demum ipse Dax alia tot et tanta gravamina,
qipressiones, et violentias eidem Monasterio et eins personis et bonis hactenos per se et
soos intoHt, et inferre continae non desistit, qnod nisi eis per sedem Apostolicam de oportimo
remedio celeriter succurratur, ipsam Monasteriam verisimiliter ad destmctionem perpetaam
et casum irreparabilem deducetur. Quare nobis Abbas et Conventus prefati humiliter snppli-
camnt, ut providere ipsis super hiis patema diligentia curaremas. Nos igitur adversus
gravamina^.molestias, ininrias, et violentias huiusmodi illo volentes eisdem Abbati et Conventui
ac Monasterio remedio subvenire, per quod talium compescatur temeritas et aliis additus
conunittendi similia precludatur, discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus
vos vel duo aut unus vestrum per tos vel alium seu alios etiamsi sint ex\m loca in quibus
deputati estis Conservatores et Judices prefatis Abbati, Conventui ac Monasterio efficacis
defensionis presidio assistentes non permittatis eosdem super hiis et quibuslibet aliis bonis et
ioribus ad Abbatem, Conventum, ac Monasterium predicta spectantibus, ab eodem Duce,
familiaribus et gentibus suis, et quibuscamque aliis personis indebite molestari vel eis gra-
vamina, seu dampna vel iniurias irrogari, facturi dictis Abbati et Conventui cum ab eis,
vel procuratoribus suis, vel eorum aliorum aliquo fiieritis requisiti de Duce, familiaribus et
gentibus, ac aliis personis predictis super restitutione huiusmodi talliarum, exactionum, iurium,
et bonorum eorumdem, mobilium et immobilium, reddituum quoque, proventuum, et aliorum
quorumcumque bonorum, nee non de quibuslibet molestiis, iniuriis atque dampnis, presenübus
et fhturis, in illis videlicet que iudicialem requirunt indaginem summarie et de piano sine
strepitu et figura iudicii. In aliis vero prout qualitas eorum exegerit, iusticie complementum,
eundem Ducem, ac alios occupatores seu detentores, molestatores, presumptores et iniuriatores
huiusmodi, nee non contradictores quoslibet et rebelies, cuiuscumque dignitatis, Status, ordinis
vel conditionis extiterint, quandocumqne et quotienscumque expediens fuerit auctoritate nostra
per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo. Invocato ad hoc si opus fuerit
auxilio brachii secularis. Non obstantibus tamen fei. rec. Bonifacii PP. VIII. predecessoris nostri
in quibus cavetur, ne aliquis extra suam Civitatem vel diocesim, nisi in certis exceptis casibus, et
in illis ultra unam dietam a fine sue diocesis ad iudicium evocetur. Seu ne Judices et conser-
vatores a sede deputati predicta extra Civitatem et diocesim, in quibus deputati fherint,
contra quoscumque procedere sive alii vel aliis vices suas committere, aut aliquos ultra
unam dietam a fine diocesis eorumdem trahere presumant, dummodo ultra dnas dietas aliquis
auctoritate presentium non trahatur. Seu quod de aliis quam de manifestis iniuriis et molestiis
et aliis que iudicialem indaginem exigunt, penis in eos si secus egerint, et in id procurantes
adiectis, conservatores se nullatenus intromittant, quam aliis quibuscamque Constitutionibus
17
180
i predecessoribus nostris Romanis Pontificibus tarn de Judicibus Delegatis et Conservatoribus,
quam persouis ultra certum numeram ad iudicium nqp vocandis aut aliis editis, que vestre
possent in hac parte iurisdictioni aut potestati eiusqne libero exercitio quomodoiibel obviare.
Seu si aliquibus communiter vel divisim a predicta sit sede indultum, quod excommunicari,
suspendi, yel interdici, seu extra vel ultra certa Joca ad iudicium evocari non possint, per
litteras Apostolicas non facientes plenam et expressam, ac de verbo ad verbum de indulto
huiusmodi et eorum personis locis ordinibus et nominibus propriis mentionem, et qualibet
aüa dicte sedis indulgentia generali vel speciali cuiuscumque tenoris existat, per quam pre-»
sentibus non expressam, vel totaliter non insertam vestre iurisdictionis explicatio in hac
parte valeat quomodolibet impediri, et de qua cuiusque toto tenore de verbo ad verbum in
nostris litteris habenda sit mentio specialis. Ceterum volumus, et auctoritate Apostolica
decernimus, quod quilibet vestrum prosequi valeat arliculum etiam per alium inchoalum,
qnamvis idem inchoans nuUo fuerit impedimento canonico prepeditus, quodque a dat . presentium
Sit vobis et unicuique vestrum in premissis omnibus et eorum singulis ceptis et non ceptis,
presentibus et futuris, perpetuata potestas et iurisdictio attributa ut eo vigore, eaque firmitate
possitis in premissis omnibus ceptis et non ceptis, presentibus et futuris et pro predictis
procedere, ac si predicta omuia et singula coram vobis cepta fuissent, et iurisdictio vestra
et cuiuslibet vestrum in predictis omnibus et singuiis per cilationem vel modum alium perpetuata
legitimum extitisset. Constitutione predicta super Conservatoribus et alia qualibet in contrarium
edita non obslante. Presentibus post Biennium minime valituris. Datum Avinione XII. l^lendas
Januarii Anno Tertio.
m
(Nach dem Orig. Regeste Papsfs Benedict XII. Jahr. III. Th. I. Br. 251, im Vatikanischen
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive.)
182.
Papst Benedict XIL an dieselben über die gleichen Uebergriffe des Herzogs Bolek in
Bezug auf das Kloster Heinrichau. Dt. Amnione^ XIL Kalendas Januarii (21. Dec.J 1337.
Benedictus Episcopus Servus Servorum Dei venerabilibus fratribus . . Olomucensi
et . . Posnaniensi Episcopis, ac dilecto filio Decano ecciesie in Budesin Misnensis Dioc. Salutem
et Apostolicam Benedictionem.
Militant! . . Sane dilectorum filiorum . . Abbatis et Conventus Monasterii de Uem-
ricow Cisterciensis ordinis Wratislaviensis diocesis conquestione percepimus, quod licet . ,
tamen dilectus filius Nobilis Vir Boico Dux de Munsterberg, dicte diocesis sub cuius dominio
temporali ipsum Monasterium consistere, ac eorum bona temporalia habere dicuntur, contra
libertatem ecciesiasticam, ad gravamina Monasterii, Abbatis, et Conventus predictorum intendens,
angarias, exactiones, et tallias indebitas, ac etiam importabiles eis imponere, illasque quibusdam
Hilitibus et aliis feudalibus suis exigendas . . sunt deserte. Et demum idem Dux alia et
tot et tanta gravamina • . valituris. Datum Avinione XII. Kalendas Januarii Anno Tertio.
(Nach dem Orig. Regeste Papst's Benedict XII. Jahr. III. Th. I. Br. 252, im Vatikanischen
Archire »i Rom. Vidim. Abachhft im m. st. Landesarchive.)
181
183.
Der Graner Enbischof Chanadinus scHliessl einen Vertrag mit den aus Böhmen^ Schwaben^
Rhein und Flandern nach Hungarn kommenden Kaufleuten^ besUgUch der siu stählenden
Mauth. Dt. Strigonii^ in eigilia Natif>itatis Domini (24. DecemberJ 1337.
JVos Chanadinus, dei et apostolica gratia archiepiscopus Strigoniensis locique ejasdem
eones perpetaus, significamus tenore pnesentium, qaibus expedit, aniyersis, quod licet
theionea ecclesi» nostr» Strigoniensis et sanctissimorum antiqnorum regom Hungari» felicimn
raeordationem piis ihstitotionibas per loca ipsornm tributonim transeantioni sob eerta qnan-
Ütate absque qnalibet ambiguitate et dissensione existant moderata yolentes tarnen domini
noslri regis voluntati nobis demandatce ex debita reverentia utiliter admittendo consentire,
attendmtes etiam communem ntilitatem et coinmodnm rei publicie, ut ipsum regnum Hangarie
extraneomm regnorum, Boemiie videlicet, Sweui», Reni et Flandri» omni genere reram
merdmonialium snb fertili copia habundantissime gratuletnr mercatoresque ipsa mercimonia
per viam regni Boemiie de noyo ad ntilitatem regni utrinsque assecuratam et apertam per
alimiationem oneris snoram tributomm angmententur humillimis supplicationibus providomm
Yiromm ffranklini de Magnntia Manhardi et Nicolay de praga sovper et francisci de NArenberg
ac CäiväLkil de auspurgh mercatorum sua et omniam mercatomm dictomm regnorum in
regnnm Hnngari« transitum facere yolentium in persona nobiscum inscriptis pactantium de
consilio fratmm nostromm de capitulo gratiose usque tempus yit» nostne non perpetno
taliter duximus pactandum eisdem, quod in introitu ipsorum in possessione nostra Niarhijd
▼ocata, de quolibet curru levi seu gravi dicti mercatores regnorum priescriptonim per yiam
regni Boemi» mercimonia in regnum Hungari» deferentium solvet pro tributo tres pensas
latorum (sie) winnensium et tantumdem in wdweard similiter pro tributo; postquam autem ad
portum danobii Strigoniensem devenerint transeuntes portum danobii non in danobio, nee
nllFB danobium sed ex ista parte danobii in uoya civitate nostra Strigouiensi de quolibet
corru ipsorum, quia nos eosdem mercatores in prsedictis tributomm nostrorum solutionibus
alleviamus et causas per quospiam contra qnemlibet ipsorum in nostris* semitis emergentes,
exceptis quibusdam articulis infrascriptis non alias, nisi in pnedicta nova ciyitate nostra
judiciario examine pro securiori et tranquilliori ipsorum processu annuimus discutiendas juris
tramite congruente pro eo de singulis curribus eorum tam in veniendo, quam in eundo
solvent nobis singulos quatuor grosses, de singulis autem equis seu pecoribus currum ipsorum
trahentibus tam »stivis et autumpnalibus, quam hyemalibus ac vemalibus temporibus pro
pretio navigii et tributi singulos grosses, et de aliis equis, quos iidem mercatores equitabunt,
dimidios grosses solvere tenebuntur. In redeundo vero in Wdvsrard sexaginta latos Wiennenses
et tantumden in Niarhijd solvent de singulis curribus ipsorum pro tributo; ceteri aulem
mercatores per loca dictorum tributorum transeuntes telonea solvent qua tenetur modo
consueto . . Concessimus etiam iisdem mercatoribus regni Boemiae et eis in mercatura
sociatis, ut nullus ipsorum in possessionibus nostris quibuslibet per quospiam ad nos perti-
nentes seu alios possit aliqualiter impediri, vel in Judicium pro qualibet causa conveniri.
17*
1
182
Qui si per quospiam impedirentar, vel in judiciam pro quacumque causa ta^berentur, dicta
impedimenta et judiciaria examina ad dictam noyam civitatem nostram transferantur judicanda,
nisi vulnera vel mors aut violentia inferatnr per eosdem, pro quibus in eadem possessione
nostra, nbi talia committuntur, rei illatores scilicet prasmissorum judicabuntur pro excessibas
eorundem; ceteri yero innocui libere in personis et bonis omnibus absque quolibet impedi-
mento abire permittuntur. In ceteris vero casibus causalibus omnibus querelantibus in pnedicta
Nova civitate nostra satisfactio impendetur judiciario processu juris ordine requirente. Omnia
autem jura et libertates ac privilegia priemissa tangentia su» rigorositatis robore in Uibutis
nostris predictis fulciantur, nee per praesentem alleviationis gratiosam concessionem pnedictia
juribus, libertatibus et privilegiis ecclesi» nostrsB aliqualiter volumus derogari. Postqnam
autem divin» pietatis clementie annuente debitum exsolverimus omnis carnis, praBmissa nostra
concessio et allevatio gratiosa tribus mensibus perduret et non ultra mercacionibus pneno-
tatis, quibus transactis exactio ipsorum tributorum ad suum pristinum debitum statum revertatnr,
nisi a nostro successore valuerint vel presentem nostram ordinationem aut aliam denuo
obtinere, prout b»c omnia et quaevis singula prasmissorum a nobis dicti mercatores benigne
admitti postularunt et se ac consocios ipsorum inviolabiliter spoponderunt. Volumus ergo et
universis officialibus tributariis nostris ac villicis, nunc et pro tempore consUtutis, firmiter
ac districte pra^ipientes mandamus, quatenus ultra praemissam ordinationis nostre concessionem
in veniendo et redeundo contra tenorem praesentium praedictos mercatores in nuUo audeatis
molestare, sed haec praBsentibus inscripta infra tempus vitaB nostras firmiter observare studeatis.
In cujus rei testimonium praBsentes concessimus nostras litteras pendentis sigilli nostri munimine
roboratas. Datum Strigonii in vigilia Nativitatis domini anno domini millesimo trecentesimo
tricesimo septimo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem ältesten Bürgerbnche S. 34 — 35 des
AltsUidter Archive» zu Prag.)
184.
Ularkgraf Karl von Mäbren bestätiget die vom Könige Johann von Böhmen su
Prag, am Freitage vor dem Sonntage Judica me Dens 1337 dem Grossmeister des Kreos-
berrenordens mit dem Sterne und den anderen Brüdern des Hauses an der Brttcke ku Prag
ertheilte Urkunde bezüglich des vom Jeiek Prosinka von Dolan zu Dolan selbst gekauften
Hofes. Dt. Pragae, fer. VI. prox. ante Purificationis B. Marias (30. Jänner) 1338.
(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenbuch S. 20 n. XX. Böhmer Add. 11. S. 342. o. 20.)
185.
Jeiek eon Nächod Uberlässt dem Witek^ Pfarrer Tiu Bfeznik^ und dessen Nac^olgem einem
zintppichHgen Lahn m Bfeznik. Dl. in Brzeznik^ die Purificationis B. Marice (2. Februar 1338.)
In Nomine Domini Amen. Malta facta in mundo inchoantur ab humano sensa et
intellectu. qme tempore succedente, propter inconstantiam temporum seu horarum, a memoria
i
i
188
homiBam labontor et liquescont, sed ea quie iiUeris et sigillis sub testimonio proborum Viroram
robonntur, illa rata sunt et firma et inviolabüiter permanebunt. Notum ergo sit omnibua,
hanc litteram inspecturis, tarn presentibas quam futuris, quod ego Dominus Jesco dictus de
Nachod, bona voluntate seu deuotione portaclus, deliberato animo, nee non maturo consilio
pr»libato, de bonis meis in Brzeznik, qu» mihi cesserunt a parenlibus meis felicis memori»
in porcione mea, vnum Laneum censualem ibidem in Brzeznili, libere cum omnibus pertinentibus,
rite et rationabiliter Domini Victoni Plebano ibidem in Brzeznili, necnon et omnibus Plebanis
auccessoribus suis, tam spiritualibus quam secularibus in remedium animie me» et pra^ecea-
aomm meoram perpetue et hsereditarie resignaui, pure propter Deum etc. In cuius rei
teatimonium pra^sentem hanc litteram ego Dominus Jesco dictus de Nachod dedi sigilloram
nnumnine communiri, primo meo proprio sigülo, de hinc sigillo fratris mei Domini Hrononis
didi de Nachod, et sigillo fratris mei Domini Mathiae etiam dicti de Nachod, cum sigillo
Domini Znatonis de Krysano, et cum sigillo Domini Marquarti de Budischau, et cum sigillo
Domini Jesconis de Tyuans, et cum sigillo Jaroslai de Gniehenicz etc. testes huius salubris
donationis, nee non sacrae legationis in remedium et in testamentum animae meae praedeces-
aorrnnque meorum, sunt hii honorabiles viri prenotati, quorum sigilla huic littere sunt appensa
seu annexa. Datum in Brzeznik Anno Domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Octauo, in
die Parificationis Beate Mahae Virginis gloriosaa.
(Paprock^ im Zrcadlo Markhrabslri Morawiköho Bl. 129. b. — Vergl. Dobner Monnmenl. lY.
S. 301. n. CXLII.)
186.
König Johann eon Böhmen gestattet der Katherina von LomniCj die Hälfte der Dörfer
Siwic und Blaiowic dem Kloster St. Anna zu Brunn testiren zu dürfen. Dt. Idus Februarii
(13. FebruarJ 1338.
ülos Johannes dei gracia Boemie et Felonie Rex, ac Lucemburgensis Comes, Ad
vniuersorum noticiam volumus pervenire, quod licet Gerussa quondam de Dobelins dum
viyeret Nobili matrone Catharine relicte quondam fidelis nostri Tassonis de Lomnitz, sorori
sue medietatem, que est in vülis Siebitz et Blaswitz ante, civitatem nostram Brunnensem
sitis pertinuit, donasset strenuus tamen vir quondam Waltherus de Gastello, tunc Marchionatus
nostri Moravie capitaneus, nescimus qua de causa medietatem villarum ipsarum obligavit
Wenceslao quondam Judici dicte Civitatis nostre Brunensis, pro certa pecunie quantitate,
Et cum ad presens propter ipsius Wenceslai demerita, medietas villarum ipsarum ad nos
Sit juxta terre consuetudinem etiamsi eam justo tylulo possedissent rite et racionabiliter
deuoluta, Catharine predicte pium quem in rem concepit perficere considerantes affectum,
medietatem predictonim villarum cum omni eo jure quo per quondam Gerussam sororem
suam predicta donata fuerit, conferimus et donamus ad majoris gracie nostre cumulum
benignius concedentes eidem, ut medietatem ipsarum villarum novo monasterio Beate Anne
de novo constructo, et in orto nostro ante prefatam civitatem nostram Brunensem sito
legare valeat et unire, volentes ut medietas villarum predictarum ipsi monasterio pro habenda
184
fn ipso JQgiter nostra memoria perpetuis teroporibus debeat pertinere, harum TesUmonio
literamm. Datum Idas Februarij Anno domini Millesimo Trecentesimo Octayo decimo, Regnonim
yero nostrornm anno octavo.
(Nach der Bestiti^ngsurkunde der K. Maria Theresia vom J. 1747 im Arehire dettelbM
Klosters, im m. st. Landesarchive n. 35.)
181.
Vertrag zwischen König Karl eon Hungarn und Markgraf Karl eon Mähren^ dem ms
Folge das Königreich Polen an den ersteren fallen sollte^ wenn der König Kaumr okme
wUinnliche Erben sterben würde; dagegen i)er spricht der König eon Hungarn^ dass er dem
Könige Kasimir oder dessen Erben keim Hilfe gegen die Länder und Vasallen des Königes
eon Böhmen oder des Markgrafen eon Mähren leisten werde. Dt. in Wisegrad^ domimea
^Jnvocavü (l. MänJ 1338.
ülos Carolus Dei gratia Rex Hangari», tenore prsBsenÜum, quibns expedit, sigiilfr-
carous universis, memoriie commendamus. Quod cum nos ex nov» parentel» contractu intw
excelientem Principem Dominum Carolum, inclyti Principis, Domini Joannis, Boemie Regia
primogenitum, Marchionem Moravi», heredes suos ab una, et nos nostrosque filios parte ex
altera, pro Domino Ludovico nostro primogenito, et in ejus persona nunc inito et firmato,
exaltationem et augmentum honoris ipsius Domini Caroli Marchionis heredumque suorum,
ut nostrum commodum proprium i. e. e converso ipse nostrum, et heredum nostrornm,
similiter ut suum proprium, merito reputemus, quia nobis nostrisque heredibus bona et sincera
fide promisit, sub virtute ad sancta Dei Evangelia per eum prcestiti juramenti, quod si
quandoque magnificum Principem Dominum Casimirum Regem Polonite absque heredibus
masculis decedere conlingeret ab hac vita, quod tunc pro suis viribus omnibus et posse
nobis Regi Hungarise nostrisque heredibus suum exhibebit et pr»stabit auxilium etjuvamen,
ut nos noslrique heredes ipsum Regnum PolonisB, ex eo nobis debitum seu debendum suo
adjuli subsidio assequamur, ut nostram deveniat in potestatem, ac pleno juri nostro, vel
heredum nostrornm regnum sit subjectum. Et quia etiam sub eodem prsstito juramento nobis
promisit, quod si decessionem prsedicti Domini Casimiri absque berede, ante consummationem
matrimonii inter Dominum Ludovicum, nostrum primogenitum priefatum, et pnecellentem vir-
ginem Dominum Margaritam filiam suam de novo firmati fieri contingat, non minus ad
prsmissa obtinenda suum posse exponet, quibus jam ipsum matrimonium esset consummatura.
Nos e converso pro nobis nostrisquie filiis et heredibus memoratis, sub virtute per nos sibi
pnestiti juramenti, similiter promittimus et sincera fide assumimus: quod si pnefatus Dominos
Casimims, Rex Poloniae, heredes aut successores sui, Duces in Polonia residentes,
Principes et Vasallos, civitates, castra, homines seu qu»cunque jura suo genitori et sibi, ac
inclyto Principi Domino Joanni Duci Carinthie, ac frati ejusdem Marchionis, in ipso Regno
Poloni», quoad ipsos Duces, Principes, et Vasallos, competentia, quibuscunque censeantor
nominibus sibi vindicare et attrahere conarentur, ipsos forsitan Duces et Vasallos Regis
fBohemi» et Domini Marchionis, ac fratris sui prsBdicti seu homines hostiliter invadendo.
135
Et 81 ab bis conatibus ad diligentem requisitionem noslram, quam cum diligencia nos iuter«f
ponere promiUimos, desistere non curarent, ex tunc nos prefato Domino Gasimiro, Regi
Polonue, beredibus. et successoribus ipsius, adversum Duces, Vasallos et bomines praBdicIoa
Ballum deberous dare auxilium et juvamen. Prseterea nos pro nobis et nostris beredibus ipsi
Domino Marcbioni, suisque beredibus sub eodem lidei juramento sincere promittimus, quod
si processu temporis Regnum Poloni», ut prsmittilur, in nostram aut successorum nostrorum
devenerit potestatem, quod tunc nos vel nostri heredes dictos Duces prsefato Domino Joanni
Regi Boemie, genitori ejusdem Marcbionis, sibi et suo fratri subjectos, civitatesqae, castra,
bomines et vasallos, seu alia jura queecunque ipsis Ducibus, Principibus et vasallis compe<-
lentia in dicto Regno Poloni», quibuscunque distinguantur nominibus, nobis vel nostris
beredibus vindicare, usurpare et attrabere non debeamus per nos vel alios quovis ingenio,
publice vel occulte: Imo, si saepedicti Duces, Principes et vasalli, civitates, castra et bomines,
memorati Regia Boemiae, Marcbionis et fratris ejusdem pr»dicti, se nobis aut nostris bere<-
dibos Regnum Poloniae tunc babentibus, subjicejre vellent et appeterent eorum propria voluntate,
hos in vasallos et bomines nostros acceptare et recipere non debebimus, nee quicquam
com eisdem disponendo quoquo modo in eorundem Regis Boemi«, ipisus Marcbionis ac fratris
sui pr»judicium et gravamen; boc specialiter adjecto, quod nos nostrique beredes, nulU
penitos Principum seu bominum cujuscunque conditionis existant, noslrum impendemus seu
exhibebimus auxilium, qui prsedictos Duces, Principes et vasallos, patronos ipsius Marcbionis
et fratris sui, ab ipsis et eorum potestate alienare quomodolibet atlentarent: imo ipsos
Dominum Regem Boemi», Marcbionem, et suum fratrem in juribus in dictis Ducibus, Prin-*
cipibus et vasallis, ipsis competentibus favorabiliter prosequemur. Haec igitur omnia et singula^
et quodiibet premissum, prout de verbo ad verbum pnesentibus sunt inserta, sub virtute
prius pnestiti juramenti ad sancta Dei Evangelia altendere et custodire promittimus, et firmiter
aö inviolabiliter observare. In cujus rei gest» memoriam nostrum sigillum presentibus duximus
appendendum. Datum ut supra, in Wisegrad, Dominica Invocavit, Anno Domini 1338.
(Abgedruckt bei Goldast in append. docnmenl. ad Commentar. reg. Bob. S. 49. — Vergl.
Dobner Monunenl. IV. S. 301. n. CXLIV. — Baibin. Dec. I. üb. 8. Vol. 1. S. 32.
Böbmer. Ad. IL S. 342. n. 25.)
188.
BUndniss zioischen König Karl eon Hungam und denen Söhnen an einer Seite^ und
zwischen König Johann rem Böhmen^ Markgrafen Karl eon Mähren^ und Herzog Johann eon
Kämthen an der anderen Seite^ wobei zugleich der Heirathsrertrag zwischen Ludwig^
erstgebornem Sohne des Königes ton Hungam^ und Margaretha^ Tochter des Markgrafen
von Mähren^ beredet wurde. Dt. in Wisehrad^ dominica Invocavit (1. März) 1338.
IMos Carolus, dei graüa rex Hungarise, commendanles memori», tenore prtesentium,
quibus expedit, significamus, uniuersis; quod, licet inter excellentes principes, Joannem
videlicet, eadem gralia regem Bohemiae, comitem Lucemburgensem, fralrem nostrum carissimum;
136
€t Ctroliuii primogeBitaiD Marchionem Moranie aee non Johannem, dncem Carintfi», conilefli
Tirolis et filioa raos, ab mia ; et nos, dominum Ladovicam primof enitam et dominos, Aadream
aeilieet, docem Calabri» nee non Steffannro, natos nostros carissimos, parte ex altera; per-
peliue onioDUi et aroidti» fcBdera validi^ instramentis et literia motoo eontracta et firarala
et imita iam pridem, pront fere dinoscantur snfficienter, hinc inde inter nos conaanginiiaos
qiueaita existent: tarnen, nl eo fortias, eo melias, ipsa composicionis fcBdera ac nouie parentelie
eontraetus notis et obligamenUs forcioribus sopernenientibus inter nos nostrosqoe fiUos et
pnenotatam ac pnememoratam dominum Carolum marchionem, utrorumque nostrorum berede«,
in perpetn» atabiiitatis memoriam, tanqnam firmiora roborentur; ordinaüonibus superioribiia
et coropoBitionibus, tanquam pnedictis prioribus literis proxime utrique initis, saluis et ania
inribus et yigoribua, quoad omnes et sing^los suos articulos, expressiones, promiasionea et
aponaiones Mutoorum Snbsidiorum, laramentorum firmationes, personarumque exceptionea,
et yinculorum conditiones, perpetuo absque omni deminutione et defectu permansuris et
perdnraturia : etiam cum eodem domino Carolo, Marchione, nos et dicti filii noatri ad haue
nou» compositionia formam et specialis proximitatis deuenimus unionem; qui, ultra pnedictam
mutuam compositionem et prioris parenteiae sanguinis connexionem, sibi specialiter astringi
cupientes, Nos, et Serenissima principissa, domina Elizabeth, regina Hungariie, consora
nostra carissima, sub virtute iuramenti ad sancta Dei euangelia pr»stiti, virginem pnecellentem,
dominam Margaretham, filiam domini Caroli marchionis Moraui», nomine dicti domini Ludouici,
primogeniti nostri ac pro ipso ex nunc recepimus, absque omni fraude et dolo legitime, in
vxorem nostri Ludovici, primogeniti nostri, regis Hungari» . Sicut etiam nos, Ludouicua,
primogenilus, prsesentibus protestamur, quod ex nunc dominam Margaretham, filiam domini
Caroli, Marchionis Morauie, tactis sacrosanctis euangelicis corporali pnestito iuramento sponte
et libere recepimus legitime in uxorero, quemadmodum ipse dominus genitor noster et domina
genitrix nostra ipsam nostro nomine et pro nobis in uxorem legitime, autoritate prssentium,
noscitur recepisse, dummodo domina dicta Margaretha nunc et, infra terminum ta^ductionis
et traditionis, talem corporalem non patiatur defectum, pro quo non immerito a tanto
Principe posset refutari. Quam a feste beati MichaeUs Archangeli proxime affuturo, currente
anno incarnationis domini MCCCXXXVIII. in prima reuolutione eiusdem festi pro dicto domino
Ludouico primogenito nostro in ciuilate Brumra (?) assumi et recipi, sincere et bona fide, quolibet
dolo et fraude procul motis, traducere et traduci faciemus et procurabimus, Deo nobis comitante I
hoc deliberato, quod idem dominus Carolas Marchio cum eadem domina, Margaretha, filia
aua, loco traditionis et traducüonis eiusdem, pro Titulo Dotis et Dotalicii decem millia marcarum
grossorum, Pragensium bonorum, LXUII. grosses pro marca qualibet computando, ex tnnc
ipso, domino Ludvico, primogenito nostro per ipsum danda, autoritate literarum suarum,
deputauit, tali expressione mediante, quod die traditionis et traductionis ipsius fili» suie nos
et dominum Ludovicum nostrum primogenitum seu nostros nuncios, quos ad hoc cum nostris
procuratoriis sufficientibus duximus ta^nsmittendos, mediantibus sufficientibus legitimis et idoneis
pignorum obligationibus seu personarum credibilium et valentium fideiussionibus, de quibns
pnslati et barones nostri, pro ipsa domina sua filia transmittendi, roerito contentari valeant
137
et valeliant, ussecumbit : i|ua> priedictorum decem milliuin mnrcarum summa, a die Iraductionis
tpsias filiffi, nobis aut domino Ludouico noslro priraogenito, sponso ipsius dominie Mapgarethas,
infra unius anni spatium sub pcenis, arliculis et conditionibus, coram pniflatis et baronibus
utriusque partis, tunc temporis ordinandis, inle^aliter et tnrsilibiliter persoluenda; si id facere
potoril, quoque modo, prout se idem dominus Marchio ad bxc, bona et sincera Ode, obligauit.
Si autetn ipsam totam summam decem millium marcarum inira reuolulionem prsdicti annL,
s die traductionis ipsius dominse iiii« snte compulandi, casu aliquo non doloso solaere
aliquatenus non pusset, ex tunc medielalem sunimie prfediclffi iiitra reuolulionem anni prsedicli,
nobis et ipsi prsdicto domino Ludouico aut procurutori seu procuratoribus nostris, per nos,
Dt prtemitlitur. deputandis, soluere promisit ac solltet dolo et fraude quibuslibet procul motls.
Fru residua quidem medietale ipsius summte, nobis et primogenito nostro sua pignora sufli-
cientia et valentia, in Morauia sita, de quibus nos et ipse dominus Ludouicus nostrique
procuratores prsdicti contentan poterimus, inlra finem anni siepe dicti et prius assignabit,
tenenda et babendn per nos et primogenitum nostnim, Gne dolo et fraude pacifice et quiele.
Tamdia, quousque medielas summee s^pe dictie, puta quinque miilia marcarum prfedictaruni,
nobis et ipsi domino Ludovico per eundem dominum marcbtoncra fuerit integraiiter persoluta.
Not e conuerso assignamus pro parte eiusdem primogeniti nustri, ralione Donalionis propter
Naptias, eidem domime Margareths, pecunium cum augmento tertiee partis quindecim miilia
marcarum propter suam pradictnm dotem eiusdem ralionis et paxamenti, quorum summ«
hinc inde ad numerum viginli quinque millium marcarum se extendit, pro quibus ex nunc,
prout ex tunc, castra nostra, videlicet Zegedienum et Hazinis, alio nomine fieche nominntum,
cum eorum pertinenliis et cum pleno dominio, iure eorundem et suarum perlinentiarum et
speciatiter cum iuribus patronatus ecclesiarum, promitlimus sine dolo et fraude ipsi domine
Margarethffi, dare, Iradere et obligare, suo casu occurrente, quod absitt iuxta consuetudinem
nvptialis juris regni Bohemis, redimenda ab eadem. Jnsuper ratione noute proximitatis,
qua utnnque mutuo se astrinxit ipse dominus Carolus Marchio cum nobis et nosiris filiis;
Nos e conuerso eidem ex sincere diiectionis affectu contra cunctos inimicos tenemur mutuo
adiuuare: ita quod et ipsius domrni marchionis inimici nostri erunt et similiter nostros inimicos
ipse pro suis inimicis habebit et reputabit. Nosque ex amore palernali et fraternali ipsorumque
aBectioni fdiali et similiter fraternali, nos et utrorumque nostrorum filios mulua vicissitudine
contra omnes insidiantes ac rebelEantes^ adiuuabimus; compositionibus tamcn. inter eundem
regem Boemiffi et suos tilios pnedictos, nosque et similiter nostros lilios, proxime literis ut
pTwdictum est supra, in suis vigoribus permansuris. Haec igitur omnia et singula et quodlibet
pnemissorum. prout de uerbo ad uerbum praesentibus sunt inserta, sub virtule prius prestiti
ftd sancta dei euangelia iuramenti, attendere et custodire promiltimus ac firmiter ac inuio-
labiiiter obseruare. In cuius gestfe rei memoriam nostrum et pnedicta? dominie regime, consortis
noslrs, sigilla ac eliam ipsius domini Ludouici sigillum, quo nunc utilur. duximus pnesentibus
appendendum. Actum et datum in Wisegrad, dominica Inuocauil, anno domini millesimo
Irecenlesimo tricesimo octauo.
(Abgeriruclit bei Ludewig KeliquJar.Ms.B. V. S. 4t97. d. XXVI. Vergl. Doboer Jlun. IV. S. 301.
n. CLXV.)
IS
Markgraf Karl bestätigt die Hechle und Freiheiten der Stadt Uradisch. Dl. Brunne.^
IV. pott Reminiscere (11. Mün) 1338.
Illos Karolus Domini Regis Boemie priniogenilus, Marcbio Moraiiie nH vniuerflt
notitiHDi tenore pregentium volnmiis penienire {}iiod nccedenles ad nostram presentiatn I
nnslri dilecti eines ciuitatis iiostre in Redyscli, exliibuerunl nobis svas lilleras et iliiierM
pHuilegia non rasa iion cnncellnta nee in alii|ua sui parte vilintn, immiinitates, iara et |
conlinentia, ipsis a Telicls recordatioiiis (|uondam Regibus Boeinio, videliccl OtUikaru t*t )
ceslao facta», datas, Iraditas et coneessas. Et tttndem cum aiiffmento gratianim aliamill
serenissimum Johaimem Boemie Regem, Coniitcmqiie Lucemhurgensem dominum el genW
nostrum Karissimum benigniter confirmatas, a nobis hiimrtiler siipiicarunt. vt easdein ^
iura et immunitates nostris lilteris approbare, ralillcare et iiinouare de innata nobis den
digiiaremur. No9 ipsorum lani iustts, qnam rationabilibus snppücaliunibns fnuorabiliter annH
cupientesque in hoc prcdiclorum principnm ac pnternis inherere vestigüs, ipsas Itlf
priuiiegia, immunilates. iura et gratiaü ipsi ciuilali et ciiiibus in ipsu residenlibus, tan
dictos principc9, quam genitnretn luistrum predictum purrectas, approbamns, ratifia
innoiinmus et aiictoritale presentinm confirmamus, volentesijue easdeni vninersas et sin^
prout in ipsorum priuilegiis et litleris vontinentur, plenius, ralas, gralras et lirmas perp«lai
in aiilea leinporibus inuiolabibter permanere, Harum iiostranim testimonio litlcrarum, Dal
Brunne Feria quarla post dominicuiii Reminiscere proxlma, onuo dotnini iU'^CCC'^XXX\|
fNai'h dem Oii);. iriil einem tlietltvt^ise betriiddig'leti Slg-ille im Archive derselben Sl>dl ibitesri
A. Boezi'k.)
100.
Markgraf Karl befreiet das Kloster Saar und dessen Güter rw/i der Abgabe der allgent
Steuer (Berna). Dl. Brume. fer. /)'. ante domiiiic. Lelare (IS. MärsJ /.?38.J
l\«rohi!i, domini . . . Re^'i.« Boemie Primogmiilns MarcMo Moranie . Omoifai
perpeluiim. Et n'i ad religiones »ingnlas diuinis ohseqiiijx dodicatas. specialis cariUttis o
nos proiiehat, et sincere deuorionis cnrilns nos nccendat. Ad religlonem tarnen et ort
heati Bernharrii Confessons tamqnam doctrine Speculi. et lionestatis exeinpli, nost liiKUactos
quidam singubiris deuocionis annectit. Eapropter ad vniaemorum nnticinm vobinius Imort!
preHeDcium deuenire, Ouod Nos domini ... et Genitoris ncislri ('aris5imi antedirti vesligijs
in virliiniiis et landabilihus actibus inherere cupientes, pat«nios et nnstros deuotos sim
dileclos , . Abbatem et Conuentum Monasterij in Sars. Cisterciensis Ordtnis. qui nune-li
et pro lempore fuerint. a solacione generali!« Coliccle que Bema utiigariler dicitur. qnol
tllani in Bocmia. uel Moroula impoui eoiitigent. prout dominus et GenKor nosirr prc
pLT patenjps snas lilleras. ad quam de Imnis dioti sui Monnslerlj ad instar aiioram i
cotuuiD et Horatiie [ncularuui faciendam esaent üstricU,, iurrn spacitini Iriiim Hillini
ISO
circwm circa ipsum Monasteriiim situiiHs exemil, tenore'preBenciiim libertamus. et esse volumua
in perpetwum liberos et exemplos. Preterea cupientes ciictos abbatem el Conuentum, vt
Deum cell eiusque Genitricem glüriosam. pro Predecessorum nostronim nnimanin) salute,
nee noii domini et Genitoris nnslri prefati, ac noslra pposperitale valeanl et debeant in
aRtea deuocius exorare, speciali gracia preuenire, donacionem seu leg^acionem, quam honesta
malrona, domina Marparela quondani Steglini relicta de villa sua Reschkowicz cum Jare
patronattis Ecclesie ibidem et aliis suis iuribus vtilitatibus et pertinencijs vniuersis. in quibus-
cumque rebus consistatit. uel quomodocumque vocenliir nomine, et quibus eadem Marg-arela
villam ipsam tenuit et pnssedit. eisdem Abbati et Conuentui ac Monasterio in Sars fecit,
ratam habenius et gratani, ipsam aprobamus, et tenore presentis noslri priuUegij conlirmamus,
volentes, quod dicli Abbas et Conueulus Monaslerij prenotali peramplius de noslra valeant
gracia g;lonari, vniuersis et sinß'ulis Boemie et Morauie Incoli^j sab precepcione strictissima
inhibemus, volentes, quatenus diclos Abbatem et Conuentum nnllus in antea ad hospitalilates
se« expensas in ipso Monasterio uel bonis faciendas. debeat uel possit compellere, uel
artare, quinymo ipsis hospitalitates seu expensas huiusmndi denegantibus presumat inferre,
sub obtentu noslre gracie, molestiam uel gravamen. Quocirca vniuersis et singulis subditis
el ofQctalibus nostris per Morauiam. cuiuscuaque Status uel auctorttatis existant, lam pre-
sentibus, quam futuris Seriöse precipimus et mandamus, volenles omnino. qualenus omnia
et singula superius conlenla, per uos eisdem abbali et Conuentui seu Monasterio in Sars
graciosius concessa el indulta ipsis debeant inconcnsse perpetuis lemporibus obseruare, et
eis contra ea, vel eorum aliquot ullam inferre, uel facere violenciani uel grauamen. In
quorum testimonium presentes litteras fieri et Sigillo noslro fecimus communiri. Datum
Brunne. Anno Domini Millesirao Treceutesimo Tricesimo Octavo, feria quarta ante dominicam
Letare Jerusalem proxima.
(Das Orig-. auf Perg'timent. dessen Sigill abgerissen ist. im Architc desftelben Klosters, im
m. sl. Lvriftetin-hiTe Lil. A. n. 39. Abgedruckt bei Slelnbarh \l. S. 65. n. XLV.
Böhmer Ad. If. S. 342. n. 36.)
191.
Markgraf Karl gestattet der Stadt Znaym die Amlösuny des an Bernhard ton Cimburg
verpfändeten Dorfes Schaltau und befreiet dasselbe roa der Abgabe der Berua und von
der Jurisdiction der k. Beamten und Procim. Richter. Dt. Brunne, fer. VI. ante Letare
(20. Mars) 1338.
t.yarolus. Domini Regis Bohemie pnmogenitus, Marchio Morauie. Ad uniuersorum
notitiam uolumus tenore presenlium deuenire. Quod nos incomoda ac pressnras, quibus
dilccti nobis Ciues Ciuitntis nostre Znoymensis, occasiune colloquii per dilectum Dominum
et geniforem noslrum, cum Ducibas Austrie in eadem Ciuitate pridem habili per repentinam
Ignis uoraginem. prout hee eiusdem Domini genttoris noslri lileris patentibus, quas uidimus,
demoustranint, lesi sunt grauiter el offensi. benigno pensanles affeclu, eisque sub eo uolentes
noslre rouniücentie remedia impendere opportune ; ipsis villam nostram Schattaw dictam,
18*
140
•
qua ad ViUicalionein nostrim ZiiQymeiiBeiD spectauit hactenus ezsoluendwa per eos io Treceottf
Marcis groasonim Denarioram Pragenaium, sexaginta quaUior grossos pro Marc« qiudibel
computaado, pro qoibua efindein fideli nostro Bemardo de Czimburg dudom ex causia rational
l>ilibu8 obligaaeranuia, cum omnibas, auis jnriboa, usufracUboa et perUnentiis, in qinbQscamqiie
consistaoty ncat ad noa et ad ipsam Vüljcationem spectabat et spectare poterat, de naodat«
Donini Genitoris iiostri, damna, conferinma et donamus tenendam et babeiidam «c atifruendas
pA* eoa jure hereditario in perpetuum pacifice et quiete, et quia uilla eadeni roidta amplioria
censetur pretü et ualoris; Nos uolentes, ut prefata Cinitas a perpetuia releuetur dispendiia,
et continaa aub nostro felici regioiine suacipiat increnienta, residuum ualoris eipsdeui yüHrn
predictis nostris Ciuibus in perenne subsidiuro pro sufferendis, sibi quibuslibet incombentibiia
oneribus iiberaliter elargimur, transferentes in eos, de benignitate nobis ingenita et etiaoi
nostra scientia, si quid juris in ipsa prelibata uilla, nobis, heredibus ac successoribus nostria
Marcbionibus Morauie, competebat hactenus, couipetit presenti, seu posset quomodolibel coa»-»
petere in futurum, Eximentes nihilominus uillam eandem perpetua exemplione a solutione
coUecte Regie, seu Beme, et a jurisdictione quorumlibet Viliicoruni seu Prouincialium JudiciUB
CKudariorum et Beneficiarionim Znoymensium, ac totius nostri Marchionalus Morauie, Ita
ut nulli omnino hominum, cuiuscumque slatus aut condicionis extiterit, preterquam diciis
Ciuibus, liceat in eadeni aliquant exercere judiciariam potestatem seu Jurisdictionen!, super
quibuscumque culpis uel excessibus, quorum Judicium eisdem Ciuibus secundum sepedicte
Znoymensis Ciuitatis consuetudinem jurium hactenus approbatorum, duximus concedendam,
fauentes ipsis et concedentes de gratia special!, ut a Villanis Yille sepedicte, agros et alia
bona sua, secundum taxationem rationabilem uicinorum de adiacentibus villis ac prediia,
sepedicti Ciues redimere et comparare ualeant, suis usibus jure plenario applicanda, eo non
obstante, si Yillani prefati, ipsis Ciuibus Znoymensibus resistere, in hac parle uoluerint uel
reniti. Adijcimus preterea ut prefati Ciues cetera bona sua, uidelicet, Elhmicz, Kukrowicz,
Schalersdorff et Waltermiczfeld, cum molendino in Pohmelicz, que nunc possident, nee non
ea, que imposterum jure proprietatis possessuri sunt, sub ea plena exceptione, qua prefatam
Villnm Schattaw, eos deinceps tenere uolumus et sicut ipsa supradicta bona ex concessione
Predecessorum Nostrorum, Ulustrium . quondam Morauie Marcbionum, memorati Ciues anüquitus
tenuerunt, teneant, habeant, et possideant in perpetuum paciGce et quiete. Preterea ad pro*
factum et meliorationem ipsorum ciuium et Ciuitatis Znoymensis, plenis affectibus intendentes,
«t ab incommodis et pressuris sopradictis, et aliis ipsomm grauaminibus, tanto melius, quanto
fortius, gratiam nostram sibi adesse sentiant, et imposterum respirare ualeant, omnes et
•ingulas libertates, gratias et priuilegia per dictum Dominum genitorem nostrum, et alios
diue recordaUonis Reges Bohemie uel Marchiones Morauie, predecessores nostros, ipsis
prouide datas, factas concessas et indultas, ratas habemus et gratas, eas approbamus et
virtute literarum nostrarum presentium confirmamus. Dato Brunne, Anno Domini, Millesimo
Trecentesimo Tricesimo octauo, feria sexta ante Dominicam, qua canitur Letare Jerusaleni
proxima.
(Da5 Oriff. aar Pers«nient mil einem «roi»en woblerhalleneti Sigille im Archive derselben SUdi.)
m
192.
MkUiiig Johann von ßöiinien befreit dns Kloster -Sedlctz. von der erzwungenen Auf-
nalinie königlicher Beamten oder Ritler, Fuss-Suldaten oder uiiderer Leute, und verbietet
seinem Soline Karl, Markgraren von Mähren, dagegen 7.u handeln. Dt. 2'i. März 1338.
(J(cabj codex epistolaris JobanoU reg. Bubfm. ttegeal. Iä3. S. 99.)
193. ,
Markgraf Karl geätattet dem Kloster Saar, auf allen Gütern ein Halsgericht zu halten.
Dt. Brunne, die Annuntialioim B. Marie nirg. (23. Man) i338.
l%os Karoius doniini . . . ßegis Boemie primogenitus Marchto Morauie. Notum
facimus tenore presenciiim vniuersis, Quod volentes gracias a deo nobis infusas in Subdilos
noslros et precipue in eos, qni spretis mundi liuius delicijs, creatori omnium sub obseruaocia
regulart seruire el famulari sonsueuerunt cITundere generöse '*) disponentes igitur deuolts
nostris dilectis . . . Abbali et Conuenlui Monasterij in Sars, qui nunc sunt et pro tempore
Tiierint graciam facere specialem, Ipsis concedimus et fauemus, vt in omnibus bonis suis,
que nunc habent in Morauia uel conquisierinl, aut possederinl titulo quocunque, concedente
domino, in Tuturum Cippum et patibutum habere debennt ad animaduertendum. sev Judicium
faciendum in facinurosos et malos, vtputa in Tures, Spolialures et Incendiarios homines Status
et condicionis simplicis seu Rusticalis, per Conuersos seu Laicos Judices corum, Ita quod
eosdem Czudarijs prouincialibus aut alijs terre Morauie Judicibus seu Justiciarijs quibuscunqne
non debeant, nee teneantur in anlea presentare. Secus tarnen de Nobilibus aut Bladiconibus,
si qui iudicandi in Bouis prediclis reperti fuerint, decernimus, quia volumus, vt eosdem
prerati Czudarij prouinciales seu Judices et Justiciarij ipsius lerre Morauie, vt consuelum
est bactenus, debeant de celero indicare. Quare vniuersis el singulis Subditis et Ofiicialibus
nostris, per Morauiam cniuscunque condicionis aut preemineucte Tiierint, presentibus et futuris
iniuDgimus el precipimus seriöse. Quatenus indultam, datam et concessam per nos gratiam
Abbati et Coimentui prefati Monaslenj in Sars. non debeant ipsis infringere, nee pati, quod
eis per quempiani in antea aliquaiiter violetur. In cuius rei lestimiinium presentes Heri et
nostro Sigillo iussimus conimuniri. Datum Brunne, In die Anuunciacionis beate virginis
Marie Anno domini Millesimo Trecentesinio Tricesimo Oclauo.
(pBS Orig. auf Pprg-amenl mit einen) grossen jedoch gebrocbeticii Duiigieldigille im Arcbive
destelben Kloslers im m. st. LapdeBarchiTe Lit. A. o. 3S. Abgedru<;hl bei Sleiuhach II.
S. fil. n. XLIV. Böhmer Ad. II. S. 343. n. 2T.)
•) Die bri relicl K. KuH IV, I. Th. l/rkundenb. Ü. n. n. \XI. DRrh einem iui Briin.i
nun iher vermiwlen Ohginale nbgedrurkic Urkiindi* hil „quaiciimque."
149
194.
Markgraf Karl verleiht dem tum Welekrader Kloster gehörigen Dorfe Frisckau das Mt
recht. Dt. Brunne, m die Annunlialioim B. Marie rtrg. (25. März) 1338.
Hiarolus domini . . Regia Boeaiie PrimogenUus, Marchio Mornuie, Omnibus ChrtsU
fldelibus preseriDbus el fuluris, lianc paginam inspecturis, Salutein in eo, qui est omniam
Vera salus. Cum condJciunes hominum et merila, inlernis oculis, solerli ililigencta inluemnr,
Id nostre consideracioni de necessitale üccurril, quod liij sunt vberiori gracia prosequendl,
qui sprelis delictjs huius mundt leg^riml Chrislu domino fümulari, Sane qunqiie pensnntes
qualiter Ordo bcali Bemhardi Cisterciensis, inlep ceteros ordines, a sanctis patribns insliliilos
vita et conuersacionp deuota, esse noscitiir üpeciilum et exemplar. Dignum nostra decrcuit
benlgnitus, Kundem ordinem a nobis dehere, prccipuiä bonohbus et amplis fauoribuä preiienirl,
Cupicntes ituqiie inluitii premissorum Monaslerio beate virginis Marie in Welegnid, Ordinis
Cisterciensis predicti graciam fncere specialem, vt ipsum, honiinesque sni, adiuti beneGcijs
nostris pruGciant incremenlis, AuctoriCate presencium indulgemus et voinmus, vt exnanc
inantea, In villa Vrischovv, ad predictum Welegradense Monasterium perlinente, qiie deinceps
Opidum esse censebilur Torum singulis ferijs Quintis, seplimanis quibuslibet, liceat et debeat
perpetuis lemporibus celebrari, Dantes vniuersis et singulis popotis eandem vlllam sev Opidum
predictis diebus forensibus causa emendi nel vendendi res suas frequenlandi plenam et lilioram
facuilalem. Ceterum volentes sepedictam Monasterimn habundancinri g;racia perFrui et gauderv,
barum serie titerarum statuimus et decernimus, vt decetero preratum Monasterium, in predicta
Villa Vrischuw, sen Oppido, Cippum et pntibulum babere debeat, alqiie possit, ad animnd
verlendum seu Judicium faciendum, in quoslibet facinorosos et malos, vt pula Spoliaton
fures et Incendiarios, bomines cimdicionis simpitcis, sev Rusticalis per Conuersos seu Layi
Judices, jpsius Monaslerij, IIa quod non sint astricti eosdem iudicandos Zudarijs prouincialil
sen villicis, aut alijs teire Morauie Judicibus uel JusUciarijs, qui nunc sunt, aut eninl
tempore, deceleru presenlare. Si auteni aliqui Bltidicones, seu persone Militares et Nobiles,
in bonis ipsius Monasterij propter delicta quecunique inuenti fuerint iudicandi, volumus vt
tales diclorum Zudariorum prouincialium vilücurum el Judicum sev Justiciarionim Teirc
Mornuie Judicio assignenlur, Ad quod quidem Judicium sev Jurisdiccionem, Iiec due villi»
Monasterij predicti, vt puta Lubicz et Wulkquicz pcrpctuo pertinebunl, Mandanms igitur
vniuersis et singulis OrCcialibus et fldelibus nostris per Morauiam presenlibus et futiiriä,
firmiler et districte, Ouatenus Monasterium Welegradense sepedictnm, seu Ahbalem et fral
ipsius, qui pro tempore fueritit^ in hac nostri indulti gracia, impedire non audeanl,
quocumquo impediri permittanl, nostre gracie sub obtentu. Harum nostrarutn testii
litterarum. Datum Brunne in die Annunciationis beate virginis Marie Anno domini Millesi
Treccntesimo Tricesimo Oclauo.
(Dilti Orig. >[ir Pergament mit einen gebrochenen DopptblKille im Archive ilesselbm
im tn. *t. UndPMrchive Lli. C II. n. 21.)
143
105.
Markgraf Karl Mchenket dem Dominikaner^KloMler im Hung. Brod eme WieMt. Dt. Brwmtj
die Ammtiationis B, Marie rirg. (^5. Mär») 1338.
Ikaroias domini . . Regis Boemie Primogenilus Marchio Morauie in perpetuum, Inter
singula pielatis opera, quibus ad eterni Regis Solium peruenitur, illud potissime ad salutis
et prosperilatis augmentum cedere credimus, si piis locis, et personis, in eisdem domino
iugiter faniulanlibus, aliquid, de quo melioracionem condicionis sue faciunt, datur liberaliter
vel confertur« Ea propter ad yniuersorum noUciam volumus tenore presencium deuenire,
Quod cupientes nobis in Religiosis viris deuotis nostris, Priore et fratribus, ordinis Predi-
catorum, qui in Monasterio Ciuitatis nostre Brode Vngaricalis nunc sunt, et pro tempore
fuerittl, Thezauros thesaurizare Celestes, Ipsis pro predecessorum nostrorum, Regum Boemie
et Marchionum Morauie Illustrium, animarum remedio, et vt fratres ipsi Dominum pro domini
et Genitoris nostri antedicti, nostraque prosperitate deuocius debeant in posterum exorare.
Insulam in qua continetur pratum nostrum, spinis et Tribulis ad presens occupatum, et ad
Castrum nostrum ibidem in Broda pertinens, per littora Aque fluuii, Olzaua nuncupati, cir-
cumdatum, ac inter duo Molendina, videlicet Henslinisse et Alberti Hertlini, Ciuium Brodensium
situatum, precipue ob reuerenciam beate Marie Virginis gloriose, cuius vocabulo ipsum
Monasterium insignitur, damus liberaliter, confirmamus et donamus tenendum, habendum,
vtifruendum, et possidendum per Priores et fratres ibidem degentes, presentes et futuros
imperpetuum paeifice et quiete. Ita tamen, quod Insulam sey pratum huiusmodi ab ipso
Monasterio eis sit alienare prohibitum penitus, ac eciam interdictum. Volentes et mandantes
Vniuersis et singuiis, Subditis et Oflicialibus nostris per Morauiam, et expresse Burgrauio
Brodensi, qui nunc est, uel pro tempore fuerit, firniiter et precise. Quatenus in possessione
et vsufructu ipsius insule sev prati huiusmodi non debeant inantea predictos fratres impedire,
sey etiam quomodolibet molestare. Contrarium facienles indignacionem nostram se nouerint
grauiter incursuros. In cuius rei testimonium presentes fieri, et nostro sigillo iussimus com-
muniri. Datum Brunne, In die Annunciacionis beate yirginis Marie, Anno domini Miliesimo
trecentesimo tricesimo octauo.
Ad relationem domini . . de Coldicz Jacobus.
(Nich den Orig. im Archive deueUien Klosters abgeschrieben Aiit. Bocxek.)
106.
Markgraf Karl be$tätiget da$ dem Welehrader Kloster vom Könige Pfemysl Olakar im
J, 1228 verliehene Privilegium und gestattet demselben^ auf allen Gütern ein Halsgericht
halten su dürfen. Dt. Brunne^ fer. VI. ante Judica (27. März) 1338.
Jllos Karolus domini • . Regis Boemie Primogenitus, Marcbio Morauie. Ad vniuersomiB
tarn presencium, quam futoronim noticiam, volumus tenore presencium peruenire. Quod
144
com tllulus coram nosirt pre0eneia Honorabilis et Religiomia vir Wenceslaus Abbas Monaslerij
Wolegradanulf, deuolui noater diiectua, pro se, et Conuentu suo, exhibuit nobis quoddam
prinilefrium, feUeli raeordadooii, quondMi donnini Pnemisl, qui et Ottekari^ Regi9 Boemle
Illualrl» prodecemioria noatri ooriasimi, non eaneellatum, non äbraaoii, et in nulia. sna parte
vlolalum, aed In prima et inte^a aua figura existens, coius tenorem, vt de ipso plenior
Impoaterum eertttudo habeatur, de uerbo jad uerbum preaentibua inseri fecimos, qai tialis est.
In nomine anncto Trinilatia et indiuidue vnilalis. Ego Przemizl, qui et Ottakarua terciüs
tlex Doomorum, Monaalorto Welogradenai Cisterciensis Ordinis, et ministris dei ibi degentibus
Ih porpetuum. Cum Regalem deceat Excellentiam venerari etc. uaque. Acta sunt autem
keo publice. Anno ab incamacione domini Millesimo, Ducentesimo, Vicesimo Octavo, mense
Noucmbriit, Indicllone prima, in consecracione ipsius Ecciesie, que fuit V. Kalendas Decembris.
Ri^gnl nosirl Anno XXXIIP^ Datum aulem per manum Hermann! preposili Luthomericensis,
Notary noHtrl V. Kalendas Decembris, Regni nostri Anno XXXIII. presidente eidem Genpbio
domino Alberto Abbale venerando. (Siehe B. 11. S. 197.) Et licet plenitudo adjeccione
non egeal| nee Ormitatem exigat, quod est finnum, confirmatur tarnen quandoque, qnod
vigtirem et robur obtinet, vt conßrmantis benignitas clareat, vel vi effectus babundancioris
oautelo accedat Sane Nos aupplicacionibus dicti abbatis racionabilibos, nobis cum instancia
oblaUs annuore graclosius cupientes^ dictum priuilegium et omnes, ac singulas, gracias,
emunltat«>s« et Ubertalcs in eo conlentas, Innouamus, ratificamus, approbamus, et de prindpatus
noatri MuniAconcia« et cerla nostra sciencia« seu Baronum, et Consiliariorum nostrorum
ctmailio, ctmUrmamus^ et vohimus ul tenor principalis ipsius priuilegij, presentibus, vt pre-
MiHitur« »it tn^rtuäk vigorom de cetero habeat« tam in Judicio quam extra, quoad omnes
et aingula:^ sua« clausula^« uel articulos« nee sit necesse« dictum originale priuilegium imposterom
«xliiberi. IVteren ad gloriosam virgioem redemptoris omnium genitricem specialem habentes
rMMwnelam« Ion quelibet eius insignita vocabulo libenter veneramur ex animo, et gmcias
i 4<H> nobi« inAKMk eis Kberaliter imperlimur« Disponentes igitor dictum abbatem et conoentom,
üK^ MmiasleriuHi in WdegrdL ultra emuitates, libertates. et gracias soperius expresaas,
apeciali iH)$lft> tauMire et grada pre«eiiire. Statoimus. et Sancdmos« ea que secontiir ab
Miaibw inaalea tnniter et imioliÄiililer ohsennnl TideOcet qaod nolhis hominum, cuiiisciiiiqQe
e«ii4k*Miis^ w4 p^^e«mmM^ ^e« ofSdj exislat sibi bobwil m1 ins advocaeie« in Mnüb«
ImiK ad AdMi M^wislemai spectuitiWs Mcal 4e cetero qmaiodolibet vendicare. VenaciOBes
fift quc k fM Mic i af K fttama. sm Mtealua n SÜris et KcBorifa» ikA MoDasterij supcrius
lüattalw^ w<w« Hl ferestaia jahunni et Xeaoraaa predictoruL sibi siniiiter ins atiquod
4«Wt 4rofttrfx« \^mf«r^. cwm Nw mÜ ad pnlacciowa H dcfessiooenL sepe dicü Monaslerij
tt iiwcirwa «Ni$ x^efamas liiaaku nessfmrr. «I loMaar. Ad ■bcrioris qnoque gracie noslre
cwwikia> et >1 per kaftc. via a aak4cMa iaapfl«leram precMalv. ipsis, abbati et CoBuentui
» tyNkl t^ IlMMIf ii ia cf fc—i ^ et ta w eawai >> vi ii <Maib«§ boBis »is, qoe nunc babent in
BwauMk H oMifBiMrflrt a«l b a hwi iaa t c i aBc ed gale 4aaiM iifatflruL Cyppum et pabbulam
145
seu Rasticalis, per Conuersos, seu laicos Judices 'eorum, ita quod non sint astricü, eosdem
iudicandos . . Czudarijs prouincialibus, seu villicia, aut alijs twre Moranie Judicibos, seo
JoatiGiarijs, qui nunc sunt, aot ernnt pro tempore, decetero presentare. Si antem aliqoi
Wladicones, seu persone militares, et nobiles in bonis ipsomm propter delicta quecumque
inuenti faerint hidicandi, volumus vt tales dictorom . . Czudariorum prouincialium, viliicorum
et indicum, seu Justiciariorum terre Morauie Judicio assignentur. Handamus i^tur vniuersis
et singulis Subditis et officialibus nostris per Morauiaro, presentibus et futuris, cuiuscumque
Status, condicionis, preeminencie nel officij existant, et expresse Burcgrauio in Buchlaw,
qai nunc est, et pro tempore fuerit, firmiter et districte, Quatenus Monasterium Wellegradense
sepedictnm, seu Abbatem et fratres ipsius, prindpaliter in aduocaeijs, venacionibus, et forestaria
prenotatis, ac per consequens in omnibus et singulis superius expressis, per predecessores
nostros, et nos, eis collatis graciosius, et coQcessis, non debeant impedire, uel a quocumqne
impediri aut molestari permittant, nostre graeie sub obtentu. In quorum omnium testimonium
et robur perpetuo valiturum, presentes litteras fieri, et Sigillo nostro fecimus communiri.
Datum Brunne Anno domini Hillesimo Trecentesimo Tricesimo Octauo feria Sexta ante
dominicam, qua canitur, Judica me deus proxima.
(Das Orig*. auf Pergament mit einem gebrochenen Doppelsigille im Archive desselben Klosters,
im m. St. Landesarchive Ut. A. n. 9.)
19V.
Markgraf Karl bestätiget die tom Johann ton Klingenberg bezüglich seiner Güter getroffenen
Verfügungen. Dt. Prage^ in Cena Domini (9. April) 1338.
Ikarolus dei gracia Regis Boemie primogenitus, Marchio Morauie, fideli nostro, dilecto
Johanni de Clingenberch, graciam suam, et omne bonum . Attendentes tue fideiitatis, obsequia,
qne, Genitori nostro, hucusque fideliter, exhibuisli, et inantea^ ampliori studio, exhibere,
poteris, promptius in futurum, Omnes et singulas, donaciones, permutaciones, Empciones,
translaciones, locaciones, vendiciones, Infeodaciones, Concessiones, alienaciones, et quasuis,
alias disposiciones, per te modo, quocumque factas, Ratas, et gratas habentes, Ipsas, tibi,
heredibus, et Successoribus tuis de noslra certa Sciencia presentibus, confirmamus, promittentes
sincere contra, easdem, verbo vel facto, per nos, vei aliquem nostrum nuUo vmquam tempore
facere, vel venire, Harum nostrarum serie, et testimonio litterarum, Datum präge, in Cena
Domini, Anno Domini, Millesimo, Trecentesimo tricesimo octauo.
(Nach einer dem Orig. im k. k. geheimen Hofarchive zu Wien entnommenen und im k. böhm.
Museum aufbewahrten Abschrill.)
i9
146
198.
Papst Benedict XII. beaußragt den Bischof von Olmüts^ den PriesteramtscandidaleH Hermann^
Sohn des Johann von Zafan^ von dem Hindernisse der unehelichen Geburt zu dispensiren.
Dt. Atinione XV. Kalend. Maß (i7. April) 1338.
Denedictus Episcopus Servus Servorum Dei Venerabili fralri . . Episcopo Olomucensi
Salulem.el Apostolicam Benedictionem.
Constitukis ia presenlia nostra dilectus filius Hermannus Johannis de Czetzans Scolaris
tue diocesisT nobis humiliter supplicavit ut cum ipso, qni sicut asserit ascribi desiderat militie
clericali super defeclu natalium quem paUhir de presbitero genitus et soluta, quod huiusmodi
non obstante defectu possit ad omnes ordines promoveri et beneficium ecclesiasticum etiamai
cqram habeat animarum obtinere, dispensare misericorditer dignaremur. Cum itaque idem
Hermannus quem per cerlos examinatores super hoc deputatos a nobis de litteratura exaniinari
fecimus diligenler, inventus sit in ilia convenienler ydoneus ad ecclesiasticum beneficium
obtinendum, Nos de vita et conversatione ipsius Hermanni notitiam non habentes frateriiitaü
tue de qua plenam in Domino fiduciam obtinemus, per apostolica scripta mandamus quatinus
consideratis diiigenter circumstantiis univepsis, que circa ydoneitatem persone fuerint attendende
si dictus Hermannus alias sit ydoneus, nee sit paterne incontinentie imitator, sed bone con-
versationis et vite, aiiqua sibi merita sulTragentur ad huiusmodi dispensationis gratiam obtinendam,
secum super premissis auctoritate nostra dispeuses, prout secundum Deum, anime sue saluti
videris expedire. Nostre tarnen intentionis existit, quod dictus Hermannus vigore dispensationis
huiusmodi beneficium in Cathedrali ecciesia nequeat oblinere. Datum Avinione XV. Kai.
Maii Anno Quarte.
(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Benedict Xll. Jahr. IV. Th. I. Br. 253. im VaticanischeD
Archive ui Rom. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive.)
199.
Uer Konvent des Nonnenklosters bei St. Jakob in Olmütz erkläret, dass Frater Urban,
Kapitular des Klosters Hradisch, zwei Mark jäliriichen Zinses in Seiaulek ihrem Kloster
zur Yertheilung am Tage eines Anniversars geschaffet habe. Dt. sub Sigillo conventus et
Sboronis, praepositi ecclesiaß Olomucensis et monasterii HI. Kalend. Maji 1338.
(Aus dem Orig. im Archive des Olmützer Domcapitels entnommen Ant. Boczelc.)
200.
Der Konrent des Nonnenklosters bei St. Jakob in Olmütz erkläret^ dass Fr. Urban^
Kapitular des Klosters Hradisch^ dem Konvente dieses seines Klosters eine lialbe von dem
erstgenannten Kloster gekauße Mark Zinses vermacht habe. Dt. /IL Kalend. Maji
(29. April) 1338.
In nomine domini amen. Nos Margaretha magislra, Sdynka priorissa totusque con-
Tentus sanctimonialium monasterij S. Jacobi Apostoli, siti in preurbio Olomucensi . Ad
147
noUtiam omniam cupimus preseiiUbus devenire, qvod religiosus ac devotus vir frater Urbanns
canonicus regularis monasterij Gradicensis ordinis premonslralensis inter solicitudines humanas
tibi fireqventtas imminentes, perpeiua cara ac diligentia stndiosa resolvit, et mentis siie sedula
•d hoc deatinavit affectom pradenter, ut facoltates licet modicas, qvas ex donatione diye
MMriattonia parentum et amicoram, de favore ac licentia ordinis sui habuit sopradicti,
decenter ac landabiliter deo sibi sna gratia cooperante sie disposuit. ut ad divini nominis
gioriam per eom converse viderentur, et anüne sue salutis incrementum . Sane siqvidem
considerans, qvod in piis locis monasleriorum qvevis sua ordinatio fuluris temporibos stabilior
ac firmier qvam in aliis permaneret, tandem apud nos et nostnim monasterium emit et
coaiparavit mediam marcam veri census grossomm, denariomm Pragensium, triginta et duoa
fToaaoa pro ipaa compntando, qvam pro remedio anime sne, monasterio et conventni Gradicensi
yredidiB legavit, donavit, atqne omnimode depntavit, per nos et noslros snccessores in die
•mdversarU ipsiaa priori vel snpriori loci iUins qvi tanc fuerint, ant pitanciam dandam^
Mlvendam, atqne integraliter asaignandam, qvatenns eo die pitancia fratribns pro eadem
peeunia in ipsins memoriam fratris nrbani diligentius ministretur. Ad qve siugnla explenda
et inviolabiliter observanda, ob ipsius fratris nrbani sincere devotionis affectnm, qvem ad
Bostnim monasterium multipliciter eum habere cognovimus, nos et nostros successores presenti
Scripte in perpetuum obligamus bona Gde, omnem ordinationem iam dictam inconvulse observari
promittentes. Et preterea grandi desiderio predictus frater urbanus affectans vicissitudinem
condignam sne donationis conseqvi a fratribns suis tam presentibus qvajn futuris monasterii
sni supradicti, eisdem humiiiter suppUcavit ac devote, qvatenns in die qvolibet anniversarij,
ipsius memoriam cum vesperis defunctorum, vigiliis novem lectionum, commendatione et
missa pure propter deum sibi fideliter peragerent, ac devotius decantarent, qvod ijdem fratres
petitionibus suis benignius annuentes se et suos posteros faciendum, tenendum, et exeqvendum
annis singulis, ob haue et alias pinres donationes per eum ipsis factas in perpetoim obli-
garunt, nullis unqvam futuris lemporibus, per qvempiam fratmm violandnm^ ant qvoqvomodo
revocandum. Et ne hec ordinatio processu temporis a memoria hominnm labi et aliqvatenus
possit variari, hanc literam sigillorum videlicet reverendi domini domini Sboronis prepositi
Olomucensis et nostri conventua munimine duximus dilig^itius roborandam. Anno domini
M0CCC«XXXVin«. IIF. Calendas
(Aus den Annalen des Klosters Hradisch f. 142, im Archive desselben Klosters, im m. st.
Landesarcliive abgesdirieben von A. Roczek.)
«Ol.
larkgraf Karl erkläret, dass er von dem Richter, Schoppen und der ganzen Gemeinde
der Altstadt Prag 500 Schock Prager Groschen entlehnt habe. Dt. Präge, VI. Nonas Maji
(2. Maj) 1338.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem ältesten Biirgerbuchc p. 1 7 des Altstädter
Archives zu Prag. Böhmer Ad. II. S. 342. n. 28.)
19*
148
202.
ikarl, Markgraf von Mähren, bestätigt auf Bitte der Bürger von Nürnberg das
eingerückte Priv. seines Vaters ddo. 15« Dec. 1326 sicheres Geleit für Kaufleute, weiche
dunili sein Land ziehen, betreffend, und verlängert den vorbehaltenen Aufkündigungstennin
von einem auf zwei Monate. Dt. Nürnberg 14. Juni 1338.
(Abschriftlich aos Nürnberg durch Lochner. Böhmer Ad. IL S. 342. n. 29.)
203.
Aönig Johann verpfilUidet dem Peter von Rosenberg für eine Schuld von 8750 Schock
Fr. 6r. die Goldbergwerke in Bergreichenstein, Eule und Pomuk, weiset ihm behufs der
Rückzahlung von 2000 Schock Pr. Gr. sämmüiche Einkünfte in Kuttenberg wfthrend 8 Wochen
an (mit Ausschluss der 15 Schock, die der Königin zustehen) und verleiht ihm das
Vorkaufsrecht aller königl. HeimfiKlle in genannten Kreisen Böhmens. Dt. Lucemburge, fer.
VI. ante b. Hargarethie virg. (10. Juli) 1338.
(Stemberg Gesch. der böhm. Ber^erke L Bd. IL AbUi. S. 72. n. 56. Böhmer Add. L
S. 301. n. 433.)
204.
Zboro^ OlmUtser Domprobst^ und Bo^ek von Ober -Platsch schliessen mit ihrem Schwager
Hynek von Niklowits einen Vergleich besäglich des Patronatsrechtes über die Kirche in
Niklowits. Dt. Olomuna, die XXV. Julii (1338.)
In nomine domini amen. Ea que geruntur in tempore ne simnl labantur cum tempore
necesse est testimonio litterarum perhennari. Nos Sboro diuina' prouidencia Olomucensis
Ecclesie Prepositus et Boczko Miles de Plawcz Superiori patroni Ecclesie in Mikulowicz, ad
vniuersorum tarn presencium quam futurorum noticiam cupimus peruenire, Qaod cum inter nos
ex vna, et Nobilem virnm dominum Hinconem sororium nostrum, ac pueros suos nepotes nostros,
de Mikulowicz parte ex altera, conpatronos Ecclesie in Mikulowicz super iurepatronatus e^cclesie
in Mikulowicz fuisset suborta materia questionis. Tandem habitis inter nos prelibatis Iractatibus
amicabilibüs et certitudinaliter vtrobique informati, Juspatronatus dicte Ecclesie in Mikulowicz ad
nos in solidum, tani ex ordinacione antiqua, quam eciam ex instrumentis super hoc confectis
inuenimus luculenter pertinere. Quapropter ne ammodo controuersia seu queuis displicencia inter
nos valeat in posterum quomodolibet suboriri. In hunc modum de consilio amicorum nostrorum
conuenimus, ac eciam amicabiliter duximus concordandum. Quod ad ecdesiam in Mikulowicz
per mortem bone memorie Friderici quondam eiusdem Ecclesie plebani nunc vacantem,
Nicolaum dericnm ydoneum filium domini Hinconis predicti vnanimiter et ex vtraque parte
pro isla uice decreuimus libere presentare. Cum vero ipsam Ecclesiam in Mikulowicz per
mortem ipsius Nicolai vel eo decedente aut qualitercumque primum vacare contingerit Tunc
149
HOS Sboro PrqHNiibis et Bocsko predicU, aut nostri heredeB vd soccessores le^Uimi ad
ipaam ecclesiann in Mikulowiei poterimns et debemos partis aduerse quoais impedimento
ceaaante, ac aine requisicione libere preaentare. Cum autein sepedictam Ecclesiam in Miku*
iowics per mortem nostri presentati, ant quocamque modo vacare contingerit, tunc prediclos
Hineo et sni heredes, ac succeasores legittimi ad ipsam Ecclesiam in Hiknlowicz debebunt
et poterint altera parte irrequisita similiter presentare, et sie inter nos ac heredes ac quoslibet
nosiros snccessores, vtrobique presentato vicissim perpetnis temporibus ad Ecclesiam in
Mikniowica inniolabiliter de cetero pertinebit. In qnorum omninm testimonium presentem
Utteram premissam ordinacionem continentem per infrascriptnm publicum notarinm scnbi et
Sigiilomm nostrorum Sl>oronis Prepositi, Bocskonis de Plawcz predictorum, ac honorabilinm
viroram dominorum Bartholomei Archidiaconi Prerowiensis, Mikulonis Ratiborij Swrczonis,
Canonicorom Olomucensinm, ac Nobilium virorum dominorum Henrici de Senkenberk Gerhardt
de Bokowan lliiitum, Stiborij de Nemcicz, Stanconis de Dobronicz procurauimns et petiuimus
in robor pe^petne firmitatis appensione communiri. Actum et datnm Olomuncz in domo habi*
tacionia nostre, Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo octauo, Jndiccione VI. die
XXV. mensis Juiij. Pontificatus Sanctissimi in Christo Patris domini Benedict! diuina prouidencia
pape XII. anno quarto, hora quasi nona, Honorabili viro domino Bartholomeo Archidiacono
sopradicto, ac discretis viris dominis Stancone Sancti Petri in Olomnncz, Henrici in Pracz,
Ecciesiarum plebanis, Vlrico vicario perpetno Monasterij Sanctimonialium Sancti Jacobi Olomucz,
Andrea presbitero et Nicoiao vicario Olomucensis Ecciesie publico Notario ac alijs pluribus
testibos presentibus fidedignis vocatis ad hoc speciaiiter et rogatis.
Et ego Michahel Theodrici de Praga Ciericus Pragensis diocesis ' publicus auctoritate
Imperiali Notarius ordinacioni concordie ac amicabili composicioni et alijs premissis vnacum
prenominatis testibus presens interfui et ea in hanc publicam formam redegi meoque consneto
signo signaui per partes vtrasque ibidem presentes requisitus speciaiiter et rogatus in testi-
monium premissorum.
Et ego Nicolaus quondam Petri de Trebecz ciericus Olomucensis diocesis publicus
Imperiali auctoritate Notarius ordinacioni etc. wie oben.
(Das Orig. auf Pergament mit 10 kleinen Sigillen, von denen jedoch das 7. fehlt, im Archive
der Prttmonstrat. Abtei am Strähow zu Prag XXIll. A. 8.)
205.
Uynek von NiklawiU MchUesset mit dem Olmüt&er Domprobsten Zboro und dessen Neffen
Boöek f>on Platsch einen Vergleich besMglich des Patronatsrechtes über die Kirche in
Niklowit9. Dt. OUmucz, die XXV. Julii 1338.
In nomine domini Amen. Ea qne geruntur in tempore ne simul labantur cum tempore
necesae est ea testimonio litteramm perhennari. Nos Hinco de Miculouicz ad yninersomm
tarn presencium quam futurorum noticiam cupimus peruenire Quod cum inter nos ex mn
et honorabilem virum dominum Sboronem prepositum ecciesie Olomuncensis ac Strennmn
Hibtem dominum Bocsconem de Plawca nepotem ipsius domini prepositi parte ex alter»
150
compatroDOs eccieeie in Hioulouics super iurepatronatos ecciesie in Miculouics füisset suboria
Hiateria questionis. Tandem habitis inter nos preiibaUs tractatibns amicabilibus et certitudi-
oaliter vtrobiqne informati, Juspatronatus diele eeclesie in Hicnlowicz ad nos in flolidiini
tarn ex ordinacione antiqua quam eciam ex instrnmenüs — etc. wie oben, bis ydoneom
filimn meum vnanimiter — etc. bis contingerit wie oben . Tunc prefati domini Sboro prepositus
et Bocsko aut eonim heredes et successores legittimi ad ipsam ecciesiam in Miliulowicz
poterint et debebunt partis aduerse quouis impedimento cessante ac sine requisicione liberc
presentare. Cum antem sepedictam ecciesiam in Micnlowicz per mortem ipsorum presentati
aut quocumque modo vacare contingerit, ex tunc nos Hinco et heredes ac successores
nostri legittimi ad ipsam ecciesiam in Micnlowicz debebimus et tenebimur parte altera irre-
quisita similiter presentare, et sie inter nos ac heredes et quoslibet nostros successores
Ytrobique presentacio vicissim perpetuis temporibns ad ecciesiam in Miculouicz inuiolabiKter
deeetero pertinebit in quorum omnium testimonium presentem literam premissam ordinacionem
continentem per infrascriptum publicum notarinm scribi et sigillis bonorabiiium virorum domi-
DOrum Bartholoroei archidiaconi Prerouiensis, Micutonis Ratiborij et Swirczonis Ganonicorum
Olomucensium ac Nobilium virorum dominorum Henrici de Schenkenberg Gerhardi de Bucowan
militum, Stiborii de Nemchicz et Stanislai de Dobronicz procurauimus et petiuimus vnaque
com nostro sigillo in robur perpetue firmitatis communiri. Actum et datum Olomucz in domo
Honorabiiis viri domini Sboronis prepositi predicti Anno domini Millesimo Trecentesimo
XXXVIIR Indictione VI. die XXV. mensis Julij Pontificatus . . etc. wie oben bis Andrea
presbitero, Michaele notario publico et alijs pluribus testibns presentibus fidedignis Yoeatis
ad hoc speciaUter et rogatis. Et ego Nicolaus quondam Petri . . etc. wie oben. Et ego Michahel
Theoderici etc. wie oben.
(Dis Orig. auf Pergament mit 9 Sigillen, von denen das 4. fehlt, im Archive der PrimonitraleiiMr*
Abtei am Strahow eu Prag. XXIII. A. 7.)
206.
Markgraf Karl befiehlt dem Znaimer Burggrafen^ das$ er die Besitzer der innerhalb der
Gränze der Schattauer Kirche gelegenen Weingärten zur Abstattung des Wein - Zehendes
an das Brucker Kloster eerhalte. Dt. Snoyme^ in crastino b. Anne (27. Juli) 1338.
Ikarolus domini . . Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie, fideli suo dilecto . .
Pnrchrauio Snoymensi, qui nunc est, et qui pro tempore fuerit, Graciam suam et omne
bonum. Qu^i^l^m Deuoti nostri dilecti Johannis Abbatis Lucensis, accepimus, continentem,
Quod nonnulÜ Vinearum Cultores Vineas, infra limites Eeclesie in Schatow possidentes,
Decimas eidem Eeclesie, ipsique . • Abbati, de Vineis eisdem debitas, ante montes sibi
aduere contradicunt . Vnde tibi presentibus districte mandamus, volentes omnino, Qaateniia
taies Yiolentos decimarum huiusmodi retentores, mox dum super hoc per dictum . . Abbateoi
extiteris requisitus, absque dilacione, nostra auctoritate moneas, et reqniras, vt decimas
ipsas, dicto Abbati, vt creditur, debitas, Noncijs suis absque occasione qualibet, ante M<NtfM
ISl
Mfignent integraHter et eoapIMe. Damns enim et tradimos tibi nios oinneg, qaos in hoe
desides repereris et rebelles, ad Mfocion^m decimaram predictarum, per Inplgnoracionem,
et modam aliam, qaem magis videris expedire, arcias compellendi, plenariam hanim literaiaiin
testimonio polestatem« Datum Spoyme, in Crastino beale Anne, Anno domini Millesimo,
trecenlesimo, tricesimo octauo.
(Das Orig*. auf Pergament mit einem kleinen wolilerhaltenen Sigille im Archive desselbea
Klosters, im m. at. Landesarohive Lit. L. n. 16. — Abgedruckt bei Pelpel K. Karl
IV. I. Th. UrkuDdenb. S. 113. n. CYIII. Böhmer Add. II. S. 343. n. 30.)
201.
Markgraf Karl verhebt den Bürgern wm Znaym die Ver$chwöruHg gegen den Richter
und die Scliöppen^ und befiehlt ihnen^ denselben die schuldige Ehrerbietung zu enteisen.
DL Pulka, fer IIL post S. Jacobi (28. Juli) 1338.
nLarolus Domini Regis Boemie Primogenilus Marciiio Morauie fidelibus suis Dilectis
Yninersis et singuiis Cinibns et incolis in Znoyma Graciam suam et omne bonum Licet
merito totam ad hec teneamur dirigere aciem mentis nostre et peniigili cura ac solicitudine
semper satagere ac Vniuerse Ciuitates nobis subdite pacis amenitate gaudeant et in trän-
qoilitate persistant cunctis erroribus per quos plerumque Ciuitates dispendia subire sunt solite
extirpatis. Specialiter tarnen -ad ciuitatem nostram Znoymensem predictam quam vtpote int
metis sitam tempore gwerrarum plurima pre ceteris pertulisse non ambigimus temporibus
retroactis incomoda nostre considerationis intuitum conuertentes Inuenimus et quod indigne
gerimus certa rei experientia cognouimus vos a multis annis contra Judicem et Juratos siue
consilinm dicte ciuitatis nostre contrarietates frequenter gessisse et dissensiones dispiicencias
pariter et errores et certe plures et varias inter vos conspiracionum partes fuisse et quod
Yos aduersus consilium erigentes Vnum in Capitaneum qui partem vestram foueret aiiquociens
eligere minime formidastis per que Judex et Jurati fuerunt contempti et spreti nobis nihllo-
minus quorum iidem representant personam in opprobrium et contemptum; Que amodo
suffere et dissimuiare nolentes aliquatenus nee volentes sub obtentu gracie nostre et sub
pena priuacionis honoris et vite vobis vniuersis et singulis districte mandamus volentes
expresse. Quatenus ex nunc in antea nullum prorsus vobis Capitaneum preferentes ad
quempiam aiium quam ad Judicem et Juratos presentes et futuros post nos nequaquam
presumatis habere respectum Ipsis et singulis nostris et Ciuitatis agendis et factis debitam
tamquam nostram supplentibus vicem et reuerenciam impendentes Satuentes iirmiter quod si
processu temporis aliqui ex vobis super eo, quod conspiraciones aut couuenticula specialia
contra noslrum presens muudatum inierint aut alias aliquod premissorum contra dictum
consilium verlti non fuerint altemptare conculti per consilium ipsum extiterint Illos ex nunc
prout extunc nobis ipso facto adiudicatos esse decernimus sine spe assecucionis cuiuslibet
gracie rebus suis pariter et personis volumus enim sepedictam Ciuitatem nostram Znoymensem
vniuersis suis bonis et laudabilibus consoetudinibus atque Jnribus quibus ab olim vsa esse
152
diMsoitar vti perpetuis in antea temporibus et gandere. In qaorum omniom testimoiiliiiii
SigiUiim no9tnifli prefienlibas est appensum. Datom in Polka feria Tercia post festum Beati
Jacobi apoatoU Maioris proxima Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo octano.
(Das Orig, auf Pergament mit einem grossen Sigille hn Archive derselben Sladl.)
208.
Uie Herzoge Wenzel und Ludwig von Liegnitz eridftren, dass sie Vasallen des
Königes Johann von Böhmen und des Markgrafen Karl von Mähren sind. Dt. in Castro
Pragensi, in. Kalend. Augusti (30. Juli) 1338.
(Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar. rer. Scriptor. I. S. 901. n. CXXXU. — Vergl.
Dobner Monument. IV. S. 391. n. CLXIll.)
209.
Markgraf Karl bewidmet das ÖMlawaner NonnenkloMter mit der UaUgericktMbarkeit. Dt.
Brune^ in die h. Laurentii (iO. August) 1338.
i^os Karolns domini Regis Boemie Primogeuitus, Marchio Morauie, Noium facimus
tenore presencium vniuersis, Quod Nos volentes gracias a deo nobis concessas in Sobditos
nostros, et precipue in eos, qui sprelis huius mundi delicijs. Creatori omnium, sub obseruancia
Regulari seruire et famulari consueuerunt, effundere generöse, Disponentes igitur Denotis
nostris . . Abbatisse et . . Conuentui Sanctimonialium Monasterij vallis Sancte Marie in
Ossla, Ordinis Cisterciensis. qui nunc sunt aut pro tempore fuerint, graciam facere specialem^
Ipsis concedimns, et fauemus, vt in omnibus Bonis suis, que nunc habent in Morauia, ant
conquisierint, uel possederint, titulo quocumque concedente domino, in futurum Cyppnm et
patibulum habere debeant, ad animaduertendnm, sev Judicium faciendum in facinorosos et
malos, vtpula, in fures, Spoliatores, et Incendiarios, homines, Status aut condicionis simpUcis
seu Rusticalis, per Conuersos, seu laicos Judices eorum, IIa quod eosdem Zudarijs, prouin-
cialibus, aut alijs terre Morauie Judicibus, seu Jnsticiarijs quibuscumque, non debeant, nee
teneanlur in antea presentare, Secus tarnen, de Nobilibns, aut Bladiconibus Si qui iudicandl
in bonis predictis, reperti fuerint, decemimus et volumns, vt eosdem prefati Zudarij prouin-
ciales, sev Judices et Justiciarij ipsius terre Morauie, vt consuetum est hactenus debeant
decetero iudicare, Quarum vniuersis et singulis Subditis et officialibus nostris per Moraoiam
cuiuscumque Status, condicionis, uel preeminencie fuerint, presentibus et futuris ininngimns
et precipimus seriöse, quatenos indultam datam et concessam, graciam Abbatisse et Conaentni
prefati Monasterij in Ossla non debeant ipsis infringere, nee pati, quod eis per quempiam
inantea aliqualiler violetur, In cuius rei testimpnium SigiUum nostrum presentibus est appensum
Datum Brune, In die beati Laurencij Martiris, Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo
Octauo.
(Das Orig. auf Pergament mit einem grossen, jedoch lerbrochenen Doppelsigille, Im ArcUfv
den Kloslerf Mtria Stil, iaM.il. Laadasarchi?« lit P. b. 68.)
lös
210.
Marigrüf Karl ton Mähren . bestätiget der Kleuueile Prags einige von seinem Vater ter»
liehene Privilegien. Dt. Colonics super Albea^ fer. IL post Assumtionis b. Marim virg,
(17. August) 1338.
Jlios Karolus domini regis Boemi» primogenitus, marchio Moraviae, nolum esse
volamos tenore pnesentium tarn pnesentibus, quam futuris, quod, quia dilecli nobis judex
et jurali minoris civitatis Pragensis, qui hucusque nostris mandatis et beneplacitis se promp-
toaliter conforinare ubilibet sluduerunt, noslram accesserunt prae^entiam, nobisque quoddam
Privilegium domini et genitoris nostri carissimi pro utiiitate et commodo ejusdem civitatis
soper quibusdam juribus ipsis competentibus et super arreslatione unum quemque debilerem
soum circa quinque marchas ac super Übertäte transeundi absque requisitione thelonei ubique
in regno Boemi®, nicliiiominus de tabernis publicis infra spatium unius miliaris prope civitatem
et potissiniie in Vgezd ante foras ipsius civitatis non habendis; qu» omnia et singula in
eodem privilegio plenius sunt expressa, eis datum est et concessum, cujus tenorem ad
plenum peraudivi, exhibuerunt num petentes (sie) a nobis cum instantia, ut in eisdem
gratiis et juribus eos non impedire, sed potius juxta paternum affectum promovere et con-
servare dignaremur. Nos quoque, qui paterna vestigia in actis laudabilibus delectat sequi
(sie), sincere duximus permittendum, quod pnefatos cives et civitatem ipsam in pnemissis
Omnibus et singuiis ullo unquam tempore non impedire, sed potius eos promovere volumus,
ac in eisdem gratiis, juribus et libertatibus pro viribus favorabiiiter conservare; harum,
quas sigillo nostro sigiiiari fecimus, tesUmonio literarum. Datum Coloni® super Albea, secunda
feria post assumptionis beats Marias virginis proxima anno domini Millesimo trecentesimo
tricesimo octavo.
(Nach einer Abschrift im k. bohm. Museum aus dem Budissiner Ms. S. 406 ia der BesiliU-
gungsurkunde des K. Wenzel vom 21. März 1390. Böhmer Ad. II. S. 343 n. 31.)
211.
larkgraf Karl bestätiget den Bürgern von der Kleinseite Prags alle von seinem
Vater, dem Könige Johann, bezüglich der Pflasterung erlheilten Begnadungen. Dt. Colonie
super Albea, fer. IL prox. post Assumtionem b. Mari® virg. (17. August) 1338.
(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. L Th. Urkundenb. S. 10. n. IX. Böhmer Add. II. S. 343. n 31.)
Ikarl, Markgraf von Mähren, bekennt, von dem Abte Peter und dem Konvente
des Klosters Königssaal, weiches so herabgekommen ist, dass dessen Auflösung wegen dem
Druck Beiner Schulden bevorstand, für ein demselben gemachtes Darlehen von tausend
Schock Prager Groschen als Pfand erhalten zu haben ein goldenes Kreuz, welches König
20
154
■
Wenzel, sein Grossvater, dem Kloster geschenkt hatte, und die Burg Landesperg. Zugleich
verspricht er dem Kloster jährlich 200 Schock Groschen zu zahlen, so lange diese Burg
in seinen Händen sein wird. Dt. Goionie super Albea, £nr. UL post Asannt. b. Virg.
(18. August) 1338.
(Pfllacky über Formelbticher. 244. Böbmar Ad. H. S. 343. n. 32.)
213.
König Johann von Böhmen bestätigt eine eingerückte Urkunde des Stadtrathes der
grösseren Stadt Prag, ddo. Prag 23. August 1338, wegen Ankauf eines Hauses zum
Rathhaus. Dt. Ambyamis, fer. VI. ante b. Mathei (18. Sept.) 1338.
(Rössler deutsche Rechtsdenkmale. I. S. 175. Böhmer Ad. II. 1848. S. 336. n. 500.)
Das OlmUtser Domcapitel erkläret^ das$ die dortige BUrgersfrau Agnes bei dem von ihr
m der Domkirche errichteten Altare der h. Dreifaltigkeit eine Präbende oder Vicarie
gestiftet hat. Dt. Olomucii, VI. Nonas Octobr. (2. OctoberJ 1338.
Jjios diuina prouidencia Sboro prepositus, Witco Archidiaconus et Capitulum ecclesie
Olomucensis, vniuersis tarn presentibus quam futnris cupimus fore notum, Quod felicis recor-
dacionis quondam domina Agnes ciuis Olomucensis dicta Oppaniensis, dum adhuc perfrueretur
Ytriusque hominis sospitate, volens saluti animarum prouidere, optansque sibi et suis pro-
genitoribus remedium facere sempiternum, vt ipsius et predecessorum ac puerorum eins in
vigilijs, missis, oracionibus, et quibusuis alijs pijs et deuotis operibns, que a Christifidelibus
cottidie geruntnr, ingis memoria in ecciesia Olomucensi habeatur, ad honorem sancte et
indiuidue Trinitatis in dicta ecciesia altare construendo, prebendam siue vicariam de nouo
necnon anniuersarios fecit, constitnit et creauit, censibus ac redditibus dotando infrascriptis.
Primo videlicet in villa Chrenow vnum allodium siue curiam et tres marcas grossorum
Pragensium predictorum in certo et vero censu sua pecunia comparauit, Que omnia et singula
pro prebenda seu vicaria et testamentis taliter distribuenda disposuit, donanit et legauit, Quod
perpeluus vicarius dicti altaris, et suus quilibet, qui pro tempore fuerit successor, debet regere
omnia premissa, distribuere, possidere et tenere. In primo anniuersario Hanconis filii ipsius
Agnetis, qui tercio die post Circumcissionem domini in prefata ecciesia Olomucensi est
agendus, pro offertorio grossorum dabit tres fertones monete supradicte. Item in anniuersario
ipsius Agnetis, qui primo die ante festum sancti Witi peragetur minus quatuor grossis quinque
fertones grossorum presentabit, qui sie diuidentur. Cuilibet vicario presbitero pro missa
dabitur vnus grossus, Residuum autem more solito diuidetur. In Chrenow vero curia siue
allodium et vna marca grossorum in censu eidem vicario pro prebenda, siue corpore probende
remanebunt. Item de villa Tribencz domicelle Katherine sorori ipsius Agnetis, et ea mortui^
ex tunc filiabus Nicolai ciuis Olomucensis neptibus eiusdem Agnetis, sanctimoniaUbus Honasterij
sancle Catherine Olomucii, censu percqpto sohlet grossorum Pragemdum ynam marcam et
155
pre&tis Omnibus virginibus non exstanlibns, extunc conaentui sanctimonialiam sepedicti
Monasterii sancte Katherine anno qnolibet eandem marcam sohlet atque dabit. Item fratriboi
MiBoribns in Olomocx feria sexta qnatoor tempornm ante festum sancti Wenczesiai mediana
ttaream et aliam mediam marcam feria seeonda proxima post domin icam Palmaram pro
pitanda sem prandio quonis anno assignabit, vt ipsios et mariti eins memoria in oracionibn»
babeator. Cetera vero si que füerint nel euenerint de culpis, iudicijs, aut honoribns, seit
exaccione et steura, ad prefatnm vicarinm pro ipsius lalioribas pertinebant, et vt memorata
prebenda in censu et reddltibus possit amplius crescere et angeri, discretus vir Nicolans
predictns qnoad vixerit, et eo mörtuo, tune soror ipsins domina Elyzabeth, pneri prefate
Agnetis, similiter per tempora vite sne collacionem seu iuspalronatns prebende ac vicarie memorate
sine fpiolii)et impedimento pacifice debent possidere et habere et ad eam quociens ipsam
vacare contingeret, clericum ant presbiterum ydoneum capitulo ecciesie Olomucensis presentare
tenebnntor. Ipsisqne ambobus viam vniuerse camis ingressis Jus patronatus seu collacionis
sepedicte prebende ac vicarie ad capitnlum Ecciesie Olomucensis decetero el inperpetuom
pertinebit. In cnius rei testimonium presentes fieri et sigillo nostri capituli fecimus commnniri.
Datum (Homucii anno domini MOCCG^XXXVIIF. VR Nonas Octobris.
(Das Orig. auf Pergament, dessen Sigill abgerissen ist, im Archive des Olm. S. Katharina-
Klosters, im m. it. Landesarchive Lit. B. n. 1.)
215.
König Johann gibt auf Bitten des Regensbm*ger Probstes, Friedrich von Aw und
des Conrad von Synsenhowen, zu der Verpftndung der Burg Altenburg seine Zustimmung
als Reichsf&rst. Dt. in Mendico fer. V. post fest. 11,000 Jungf. 1338.
(Nach einer Abschrift im IKpl. Boemic. Nr. 60. a. a. 0. Böhmer Ad. II. S. 336. n. 5tO, bei
Böhmer jedoch „Adelburch^^ und ,4)t. in Medumno^S)
U er Bischof und das Kapitel zu PIoczIl bitten den Papst Benedict Xll. die Vermittlung
la übernehmen, dass der vom Könige von Böhmen zwischen dem Könige von Polen und
dem deutschen Orden zu Stande gebrachte Friede aufrecht erhalten werde. Dt. in Ploczk
in vigtlia Omnium Sanctorum (31. October) 1338.
(Voigl. im Cod. diplom. Prassic. T. III. n. XII. S. 21, naeh der Orig. Urkunde mit den
wohlerfaaRenen Siegeln des Bischofs and des Capitels im iiönigl. Prenas. geh. Archive.)
Vertrag zwischen dem Pfarrer Busek von Unter - Bobrau und Wachsmund^ Comthur des
b. Geist ^Spitals in Altbrünn^ bezüglich des Zehends ton dem Dorfe Miroschau. Dt. Brune^
III. Novembr. 1338.
In nomine Domini Amen. Anno Natiuitatis eiusdem Millesimo Trecentesimo Tricesimo
VIII. Indiccione VI. III. die Mensis Nouembris, Pontificalus sanctissimi patris et domini,
20*
156
4imiai: Bewttieü dioina proaidencia pape XII. Anno qaarto, bora conpletorij, Iq mei publici
%¥li^ H Tealium subscriptoram presencia ConsUtatus discretos vir, domiQus Buscho plebanua
•Air ji&riori Bobraaia, Olomacensis diocesis, Sponte noQ per errorem, non illectus, nee mims
mt yreciboa indoctns, cum nunc adesset dominus Petrus decretorum doclor et plebanus in
s^annerk, Palauiensis diocesis, Cui causa, qne inter fratrem Wachsmundum, Comendatorem
Biflpitatia sancti Spiritus in antiqua Bmnna, ordinis Cruciferoruro sancti Johannis, dicte
OloauKensia diocesis parte ex vna, et ipsum Bnscbonem parte ex altera vertebatur, Super
decimia de viila qne Mirzicbaw nnnccupatnr, ymmo super pecunia fertonum quinque,
deeime et pro ipsa decima, per ipsum Bnscbonem et Successores suos ab ecclesia
m Bobrania inferiori eidem Commendatori suisque successoribus annis singulis persoluenda,
aoetoritate Venerabiiis in Christo Patris domini Jobannis Episcopi Olomucensis audienda
cmnmissa fnerat et fine debilo decidenda, Publice recognouit, se Commendatori predicto
mdebite opposuisse, et pecuniam predictam de ecclesia sna supradieta annis singulis pro
deeima soluere se teneri, et cum ad prcsens vnde soiueret non baberet, misericordiam et
non indicinm postulabat, Promittens bona fide a die presenti in antea sub pena priuacionis
et pi^rdieionis ipso facto beneficij sui dare et soluere annis singulis in festo sancti Micbabelis
Comendatori eidem quinque fertones grossorum denariorum Pragensium Pagamenti Morauici,
de qnibos superius est premissum, aut ipsius cuicumque pro tempore successori, neque
promisso de cetero contra facere vel venire. Comendator itaque predictus miseria, et precibus
M^icarncinm admonitus pecuniam sibi debitam relaxauit, et annos duos a feato Beali
Hidiabeiis nunc preterito, sibi addidit, vt ipsius Buschonis relaxaret de consilio dominorum
paoperiem propter deum pure ac simpliciter. In quorum omnium testimonium premissorum • .
nissain recognicionem Honorabilium virorum dominorum Petri vicearchidiaconi Brunnensis
in Riczans, Nicolai de Uossicz, Conradi ad omnes sanclos, Canonicorum Ecclesie sancti
Petri in Brunna, ac discretonim virorum, Hermann! de Straska, Ylrici de superiori Bobrania
f^le<iianim plebanorum, predicti Wachsmundns Commendator, Buscbo plebanus petiuerunt
IM Robtir perpetae firmitatis appensione con sunt bec Brune in domo llonorabilis
viri SiaAni de Hossicz predicti discretorum virorum magistro Purchardo de • • . plebano
Ecciem#? in Nigraeeclesia ac subscriptis dominis testibus presentibus et alijs pluribus fidedignis.
Kt f:gf} Michahel Theodrici de Praga, Pragensis diocesis Publicus auctoritate Imperialis
NoIarifH vnacum dictis Testibus premissis omnibus interfui, eaque omnia et singula scripsi
et in kanit pfibiieam formam redegi, signoque meo solito signaui Rogatus in testimonium
premi^^mifn.
(Das Ohir- aar Pergament, slark beschädigt, von dessen fünf Sigillen die vier ersten tbeil weise
gebrochen sind, das letzte aber ganz fehlt, im Archive des Klosters Saar, im m. sL
Landesarchive Lit. A. IL n. 80.)
157
218.
Ulrich von Neuhaus erklärt die auf seinen Gütern bestehende Gewohnheit^ nach welcher die
Gelter verstorbener Seelsorger oder erledigter Pfarren van seinen • Vorfahren und Gutsbeamten
im Besitz genommen und genossen wurden^ als den canonischen Gesetzen zuwider und hebt
dieselbe auf. Dt. In Novadamo^ in octava S. Martini episcopi f/S. November) 1338.
In nomine Domini Amen. Quoniam qn» saht Contra Canonicas Sanctiones, celeri
sunt studio submouenda hinc est quod nos Ulricns de Nonadomo attendentes, qnod consnetndo
in terris, et possessionibns nostris, exeiAplo pernitioso multarum partium circumpositarum
per predecessores et officiales nostros hactenus perniciosius obseruata sit potius cormptela
cum obviet canonicis institutis, occasione cuius consuetudinis imo potius comiptelae dicti
pnadecessores, ac Officiales nostri, bona Ecciesiarum, morientibus ipsarum Rectoribus,
Capellanis nostris, inventa seu dimissa vel tempore vacacionis ipsarum Ecciesiarum obuenientia
occnpabant . suis vel in nostris usibus applicantes, volumus, statuimns, et ordinamus, ac
dislricle prscipimns, et mandamus, omnibus et singnlis Officialibus et subditis nostris, quo*
cnmque nomine censeantur, quod deinceps talia facere non pnesumant, sicut cnpiunt poenam
debitam evitare, tam juris quam per nos eis specialiter iiifligendam. Promittentes nihilominus
per iios ipsos ab huiusmodi bonorum occupationibus abstinere, quodque nobis licere non
paUmur, nostris successoribus indicamus. Verum dieta bona sie inyenta seu dimissa, vei
tempore vacacionis obuenientia per duos Plebanos vicinos, cum officiali nostro loci eiusdem,
vel alio per nos, aut successores nostros specialiter deputando, sub bono testimonio con-
scribantur, et fideiiter per eos aut successorem morientis Rectoris, de nostra conscientia et
consilio vel successorum nostrorum, in utilitatem ipsius evidentem Ecciesi» convertenda.
Volumus tarnen quodsi moriens Rector aliqua debita contraxerit, pro utilitate EcclesisB evidenti
vel qu® legitime possint probari, tertia pars bonorum dictorum cedat in solutionem debitorum
ipsorum Alia omnia prout supra dicitur, in augmentum reddituum seu in aliam utilitatem
evidentem, cedat Ecclesiie cui pnefuerat, qui decedit ut sie redditibus ipsius EcclesiaB crescentibus
successiue, et honore dilatato eiusdem cultus etiam diuini nominis et ampUus successiuis
temporibus suscipiat incrementum. Volentes nihilominus ut de predictis fiant quatuor paria
iiteramm, ejusdem tenoris de verbo ad uerbum, unum reservetur in Pragensi et aliud
Olomucensi sacristiis, et reliqua duo per Plebanos et Capellanos nostros senientur. In quornm
omninm testimonium et robur perpetuum sigilla nostrum et Dominorum Pelri de Rosenbergk
et Wiltielmi de Landsteyn prassentibus duximus appendenda. Et nihilominus sigilla religiosomm
viromm F. F. Galli Pnedicatorum et Petri minimorum Ordinum Inqtaisitorum, Pragensis et
Olomucensis Diocesium htereticie prauitatis a Sede Apostolica depntatorum ad instantiam
nostram eisdem presentibus sunt appensa. Qui huic nostne voluntati, slatuto, ordinationi,
praDcepto et mandato dum per nos iierent, pnesentes fuerunt et alij lestes plurimi fide digni.
Actum et datum in Nouadomo in Castro Nostro Anno domini MCCCXXXVIIR in octava
S. Martini Episcopi et ConFessoris.
(Nach der Beslüiigungsurkuiide des Präger Enbiscbofei» Ernest vom 25. Maj. 1361, deren
Abschrift im Archive der Grafen Cernin ui Neuhaus (Nr. 10. 1. 1. 1.) sich befindet.)
158
210.
Pap9t Benedict XII. terteiht die dutch Ernenmmg det Nieolaus.zum Bischöfe con Trient
leer gewordene Domkerrenstelle in- Olmüts .dem Nicokuu^ Sokn des. Luiek eon Bränu.
Dt.^ Amnione^ Nonis Decembris (5. December) 1338.
Benedicbis Episcopus Servos Servorum Dei Dilecto filio Nicoiao Lutsconis de Bninna
Canonico Olomacensi Salutem et Apostolicam Benedictioneni.
.•.Cmn canonicatas et prebenda ecclesie Oloinoceiuiia quos venerabilis fraternoater
Nicolaus Episcopus TridentiDua olim ipsius ecciesie Ganonicas tempore promotionis per nos
facte de ipso ad ecclesiam Tridentin. tunc vacantem in dicta Olomucensi ecclesia obtinebat,
per haiasmodi promolionem et consecrationis manos de mandato nostro apod sedem apoatolicaiii
impensom eidem, apad sedem ipsam vacare noscantor ad presens nullusque preter nos de
canonicatu et prebenda prefatis hac vice disponere possit, . . . Nos predictos canonicatum et
probendem sie vacantem cum plenitodine iuris canonici, ac omnibus iuribus et pertinentiia
suis apostolica tibi auctoritate couferimus, et de illis etiam providemus . . . Seu quod Parochialem
ecclesiam in Osetxwils Olomucensis diocesis nosceris obtinere . Volumus autem quod postquam
dictos canonicatum et probendem vigore presentis gratie fueris paci&ce assecutus, eandem
parochialem ecclesiam, ■ quam extunc vacare decemimus, omnino dimittere tenearis. NoUi
ergo etc. nostre coliationis, provisionis, constitutionis et voluntatis infringere etc. Datum
Aviniooe Nonis Decembris Anno Quarte.
(Nach dem Ori^. Regvste Papst's Benedict XII. Jahr. IV. Th. 11. Br. 427 im Vaticanisclien
Archive xa Rom. Vidim. Abschrift im mihr. stind. Landesarchive.)
220.
Markgraf Karl bestätigt dem Brucker Kloster das eom Könige Johann im J. 1336 ertheüte
Prieilegiumj dem zu Folge dasselbe eon der Jurisdiction der k. Kämmerer und Landrichter
befreiet wurde. Dt. in Znoyma^ in fMo Nativitatis domini (25. Decemb.) 1338.
Ikarolus domini • . Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie, Vniuersis Christi
fidelibus, ad quos präsentes peruenerint salutem in omnium saluatore, Justis petentium destd^rqSy
Ubenter annuimus, et votis, que a racionis tramite non discordant sinceris et promptig
affectibus adimplemus. Ad vniuersorum igilur notitiam teuere presentium volumus deoenire.
Quod ad nostram accedens presentiam, Religiosus vir Deuotus noster dilectus, Johannes
venerabilis abbas Lucensis Monastery prope Znoymam, exhibuit nobis quoddam prioilegiom
domini . • Genitoris nostri karissimi neu cancellatum, non abrasum, nee in aliqua sui parle
yitiatum, sed omni suspicione carens, Petens a nobis cum instancia, vt ipsum approbare^
Ratificare de t^enignitate solita dignaremur. Cuius quidem priuilegij lenor per omnia talia
est, Johannes dei gracia Boemie Rex, Lucemburgensis Comes, Notum facimus etc. uaque
Datam Poerlicz feria quarta post Octauas Pasce, Anno domini H^KMXü^XXXVP. (S.
d. B. S. 82 n. 112.) Nos itaque attendentes, quod decet Principum Clemenciam Religiosa
159
lo€a, specialibus Tauoris beneficijs preuenire, abbalis quoque predicti racionabilibus supplica-
cionibus fauorabililer annuentes. predictum priiiilegiuiii prout de verho ad verbutn presenlibiis
est insrrtuRi approbamus, ratificamus, ac ipsuni de cerla nostra sciencia prcsenlis scripti
{Httrocinio coufirmamus, Volentes abbatein ipsum successoresque suos, ac ipsiim Lucens«
Monasterium circa gracias predictas perpetuo remuiiere. Harum nostrarum testimooio Lileranim.
Datum in Znoyma in Testo Natalis domini anno etusdem M^CCC^XXX^VIIP.
(Das Orig. «iif Pergament, dessen Sigill abgerissen ist. im Archive desselben Klosters, im
m. sl. Undesarchive Lit. A. n. 5. — Ab^dmckt bei Peltel K. Karl. IV. I. Th.
Urkundenh. p. 118. n. CX. Böhmer Add. II. S. 342. n. 22.)
Markgraf Karl ben/äligl das dem Brttcker Kloster vom Könige Johann im J. 1336 gesclienkle
Gericht der Sladl Znmjm. Dt. Znoyme, in festo Nalivilalis domini (2ö. December) 1338.
nikarolus domini . . Regis Boemie Primogenitus, Marcbio Morauie, Omnibus et singulis
Chrislilidelibus., ad quod presentes perueiierint, salutem in unini saluatore. Quamuis ommiim
et singulorum nobls a diuina Clemencia subiectorutu adaugeri commoda, feruenti desiderio
aiTeclemus. lllorum tamen comoditates nos ainpliare conuenit munificencia iargiori, qui huius
mundi spretis vanilatum obicctationibus se deuote dei dedicarunt seruicijs, et e.x: quorum
deuolione assidua, felicitatem gaudiorum celestiuin nos speramus et credimus Grmiter adepturos.
Ad vniuersorunt igiliir noliciam tcnore presencium vülumus deuenire, Quod ad nostram
veniens presentiani Veiierabilis Jobannos abbas Monasterij Lucensis prope Znoymam Pre-
monstratensis Ordiiiis, Olomuceiisis dyocesis, oslendit nobis quasdam litteras domini Genttoris
noslri predicti, non canoellatas ncc vlcialas in aliqua sni parte, Petens nos cum in^lancia.
vt eas de verbo ad verbum approbare et ratÜicare de innata nobis Clemencia dignaremur.
Quurum quidem Literaruni teiior talis est: Johannes dei gracia ßoeniie Rex ac Lucembur-
gensis Comes, etc. usque Datum Poboriicz Anno domini M"CCC^XXXVP. Sabbate post
Octauas Pasce. (S. d. B. S. 83. n. 113.) Nos itaque non inlendentes gracias per dominum
Genitorem factas, minuere sed augere, predictas Literas, prout de verbo ad verbum presenlibus
sunt inserte. approbamus, raliücamus et ex certa nostra sciencia conßrmamus. Harum nostrarum
testimonio Lillerarum. Datum Znoyme in festo Natalis domini Anno eiusdem M"CCC''XXXVII1''.
(Üas Orig. auf Perg-. mit einem grossen stark beschüdiglen Uoppelsigille im Archive desselben
Klosters, im m. st. LsiideMrchive Lit. A. n. &. — Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV.
I. Th. Urkundenb. S. 114. n. CIX. Böhmer Add. II. S. 342. n. 33.)
22«.
Mkönig Jobann von Böbmen stellt als Hauptmann und Stattbalter von Languedoc
zu Gunsten von Kitler Aymeri de Durfort Herr von Duras eine Urkunde aus. Dt. Marmande
»UT lu Garonne, 26. December 1338.
(Vaisetle llist. d« Languedoc 4,229 Extr. Böhmer Ad. II. 1846. S. 336. n. 511.) '"
160
223.
Der Abt Pfedhor und der Kanten t des Klosters Bfewnow verdingen den in Urhau gelegenen
mnd UNfi Kloster Raigem gehörigen Hof an Wanik und Stephan eon Raigern. Dt. in
Bfewnow^ fer. V. post Purificattonem B. Marie tirg. (5. Februar) 1339.
illos Predborius — abbas, Albertus Prior, Witko Miroslaus, preposili Cellaniin,
Nicolaus de Kostelecz, Swatomirus Bursarius Totusque Conueotus Monaslerij Brewnouiensis
prope Pragam Ordinis Sancli BenedicU tenore prosencium recognoscimus — quod nos —
cupienles condicionem nostri Monasterii in melius immularls, Curiam nostram in villa Orzecbaw
sitam ad Cellam nostram Reygradensem pertinentem, cum omnibus et singulis vtilitaUbiis
et fructibus — discretis viris, homiuibus nostris, Wanconi et Stephano, de Opido noslro
Reygrad, a festo Purificacionis gloriose virginis Marie nunc instanti ad Spacium et cursum
Sex annorum — exponimus presentibus et locamus, condicionc et pretextu tali, quod ipsi
nomine Gensus singulis annis — quintam dimidiam marcam grauem grossorum denariorum
Pragensium — videlicet in festo S. Georgij novem fertones, et in festo S. Michaelis mox
subsequenti nouem fertones curia de eadem — sohiere -et dare lenentur — plebano qui
pro tempore fuerit pro lumine ac decore Ecclesie et fratrum solacio — Preterea ordinatum
est, quod ipsi nulli possunt eisdem Sex annis dictam Curiam sublocare, sed annis bis
elapsis ipsa Curia iterato ad nos cum omnibus edificijs et structuris eius, ac omnibus alijs
vtilitatibus — libere reuertetur. In cuius rei testimonium Sigilla, nostrum, nostrique prepositi
Reygradensis presentibus sunt appensa. Actum et datum in Monasterio Brewnow Anno
domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Nono, proxima feria quinia post Purificacionem
Beate Marie virginis gloriose.
(Dos Orig'. auf Perg. mit zwei ovalen gut erhaltenen Sigillen im Archive der Abtei Raigeni
n. 16. 0. 5.)
224.
Kasimirj König von Polen^ schliesst mit dem Könige Johann von Böhmen und mit dem
Markgrafen Karl von Mähren einen Freundschaftsbund und erkläret^ dass ihm kein Reckt
auf Schlesien mehr zustehe. Dt. Cracovie^ in octava Purificalionis b. Marie (9. Februar) 1339.
t^azimirus dei gracia rex Polonie nee non terrarum Cracovie, Sandomiri, Siradie,
Lanticie. Cujavie, Pomeranieque dominu? et heres universis presentes lilteras inspectnris
salulem et noticiam subscriptorum . Salus, vita et perennis tranquillitas, benedictio pacis
irradiata claris fulgoribus per orbis clarius refulget climata, dum regnorum subditis et terrarum
incolis providetur de commodis et inter principes desiderata gratie unio ac indissolubilis
charilalis federa gratiosius amplexantur cum ita sicuti Status precedentium temporum demostrat
inter magnificos principes dominos Joannem Boemie regem et Carolum ipsius primogenitom
marchionem Moravie illustres fratres nostros charissimos ac progenitores ac predecessores
161
ipsorum parte ex una, nosque ac progenitores nostros parte ex altera nonnulle seductiones^
afflictiones et multiplices calamitates cedesqae personarum ac rerum hinc inde per tempore
abtäte noseuntur ac damna perpetrata propter que et regnoram et terrarum gubemacida
utrobiqoe gravia pertulere dispendia et iacturas innumeras quotidie habuerunt: nosque bis
tot et tantis capientes salutifere obyiare periculis et eis finem imponere salutarem affectantes,
attentibus affectibns cum iam dictis dominis rege et marchione firmam ac perpetuam amicitie
gratiam ac frateme dilectionis vinculum irrefragabiliter coliigare in boc votis eonim et nostris
nlisfacienles libenti animo recognoscimns, dicimus et publice protestamur: nos in magnificis
prhicipfbus, dominis dncibus Boleslao Lignicensi et Bregensi, Henrico Saganensi et Crosnensi,
Conrado Olsnicensi, Joanne Stinaviensi Slesie ducibus, nee non Bolkone Opoliensi, Bolkone
de Faickenberg, Alberto de Strelitz, Wladislao Teschinensi ducibus, Wladislao Coslensi et
Bttmiiienai, Wenceslao principe Masovie, domino in Plozk, Leskone Ratiboris et Joanne
Oariciensi dncibus et vasallis eorum cum ipsorum ducatibus et dominus, terris, districtibus,
juriadicHonibus, pertinentiis, metis, appendiis. limitibus antiqnis quibuscunque, nee non civitatibus
Wratisiavia et Glogovia cum districtibus, limitibus, finibus et pertinentiis earum nniversis,
irallnm ins, proprietatem vel dominium, possessionem aut titulum habere, aut babuisse, competere
▼et Gompetiisse aliqua in eisdem promittentes ipsos dominos regem et marchionem aut
heredes, coReredes et successores nostros aut alios quoscunque nullo unquam tempore impedire,
molestare Tel impetere, nee duces ac ducatus ipsos et ipsorum pertinentias nobis aut here-
dibns nostris vendicabimus aut etiam assumemus in ipsorum regis, marchionis vel berednm
eomm preiudicium vel grauamen; quin imo placet nobis, et optime favemus eis in eosdem
rennnciantes insuper et cedenles pro nobis et heredibus, coheredibus, et successoribus nostris
omni iuri^ actioni, questioni, proprietali et titulo in perpetuum si que nobis aut beredibus
vel successoribus nostris compelebant, competerent vel competere possent quomodolibet in
fotorom, promittentes etiam snb fide prestiti iuramenti tactis sacrosanctis evatigeliis et nihilo-
minns sub pena excommunicationis preiste sententie contra hanc nostram renunciationem,
cessionem et promissionem aliqua actione, impetitione, suggestione, studio, ingenlo, iure,
facto atqne verbo nequaquam venire non obstantibus aliquibus pactis, pactionibus, statutis,
reformationibus, ordinationibus, cousuetudinibus, prescriptionibus, conventionibus, munimentis,
indnigentiis, privilegiis vel litteris apostolicis, imperialibus vel aliis quibuscunque scripluris
iflipetratis seu impetrandis in posterum, nee non iuribus quibuscunque tam iuris canonici quam
civiKs aut etiam municipalis sub quacunque forma verbomm et prolatione conceptis vel in
postemm concipiendis et etiamsi talia forent in quibus de verbo ad verbum specialem et
expreaaam oporteret fieri mentionem. Que omnia et singula et quodlibet eorum cassa et
irrita, Tacaa, inania esse et intelligi volumus nnlliusque fore efficacie penitus et momenti:
ipala etiam ex certa nostra sententia per omnia derogamus, in quorum testimonium ornninm
at^M rotor perpetuum presentes scribi fecimns et nostromm sigiUorum muniniine roborari.
DatQiH Oracovfe In octava purificationis b. Marie virginis anno Domini MCGCXXXIX.
(Abgedruckt bei Sommersberg I. 775. — Yergl. Dobuer Monum. IV. S. 302. d. CXLVU.
6old«l in tppendice docamentor. S. 51. n. XXIX.)
21
163
22».
/•«/»*/ fltHttUkl MI. 4ibrrlMgl dem Uinrhofe ron Passnu und dem Abte von Altenbnrg
dit SvkIivkiHHff dm ^whrhrn dt*m (htawaner Klonler und dem Pfarrer ton Grusbach itegen
dm XrhrndbmHgm hvxlandcnen StriHen. Dl. ÄPtnionej III. Nona$ Martii (5. März) 1339.
BoiiodicliiH rpisropiiH seruus scruorum doi, Venerabili fratri . . Episcopo Patauieosi
«H diloclii« niiJH . . Abbnli Moiiastorij Altemburgensis Patauiensis diocesis ac . . Decano
occlrnio PntimioiiHis Saliiloiii ot nposlolicnni bcnedictionem. Sua nobis dilecte in Christo
lilio . . Abbatistin iH Coiiiioiitiis Monnstcrij Sanclimonialium in Osla, Cisterciensis ordiais,
Oloniucrnsis dioeosis« peliciono inonstrarunt, quod licet perccpcio quarundam decimam
proiHMiirncinm et rriiotibus qiinrundam Icrrarum et possessionum consistencium infra limites
pnrrorhit) erclonie in (tni8pnn dicte diocesis ad easdcm Abbatissam et Conuentum de anti^H
Ol npprobiiln ot hnctenus pacifico obseniata consuetudine pertinere noscatur, et tarn diele
AblinlisHn ot ConiienUis« quam ille, que in Monasterio ipso precesserant easdem, fuisseol ■
piicifira posHcssion(\ uol quasi iuris percipiendi dictas decinias a tempore, cuins contr«!
nienidriii noii existiL quia tarnen Wolframius plebanus dicte ecclesie easdem
(•t OinnuMilum, quominus dccimas ipsas libore porcipere possent impedire contra i
proHUinobal, diclo Abl>atissa et Conuentus prefatum Plebanum petendo eum ab hains
impiMÜnirnlo oompesci^ coram Ilenrico de Brunua^ Ofliciali Olomucensi non ex delega
nposlolir» Iraxorunt in causam. Ex parte uero dicti Plebani Tuit friuole coram Ofjriat
prtMlicIo proposilunu quod ipse dictum Orticinlem ex eo suspectum habebaL quod qaeim
Soror Ol Noj^tis dicti OiTicialis« quas minime exprimebat, erant Moniaics Monasterij preldia^
el nlias dicius Officialis fauorabilis dictis Abbatisse et Conuentui existebat, se oflermc il
probnlurum coram Arbitris super hoc eligendis, quamquam eciam nulla subesset caua
rnclonnbilis^ quaro causa recusacionis dicti OfficiaHs, si qua subesset esset raciomialis^
4'(irnm vonorabili fratre nosiro . . Episcopo Olomucensi probari non deber«t mf
IMobiniuMi oundonu dictus Officialis huiusmodi proposita et oblatae. tamquam impertii>eiic»
Ol rriuoln non admisit. prout adniittere non debebat, et tandem in dictum piebanonL qaxa «»
do iudioio contra prohibicionem dicti Officialis contumaciter absentauit^ propler ho
conlunuicinm numifoslam excommunicacionis sentenciam promulgauit. Postmodum aaten
plobanus Talso asserons, quod cum dicte Abbatissa et Conuentus eum super predictis
coram diclo OfTiciali non ex delegacione predicta traxissent in causam, ipse habens
Oflicialom ea racione suspectum. quod ipse Officialis erat dictarum Abbatisse et C
familiaris domesticus. et continuus conmensalis. et ahas eis nimis fauorabilis exKteftiff
oodom Ofliciah humiliter postularat, ut cum dictus Episcopus tunc publice et noioiw
munlcatus, ut Talso dicebat^ ipsum ad eligendom Arbitros cum parte altera, ooi
huiusmodi suspicionis causam probareL admitteret. quodque dictos Officialis i
audiro contra iustioiam recusarat, ac pretendens se propler hoc ad sedem apostolicaai i^mdi
super appollacione huiusmodi cum dictarom Abbatisse et Conuentos potenciam
j
163
ut dicebat eas irirra Ciuitatem seil diooesem Olomucensem non posset conuenire secure,
nostras ad . . MonastcriJ domus dei prope Opul per Preposilum soliti giibernari, et . .
ecciesie Opoliensis, Wratislnuiensis diocesis, Preposilo, ac . . Decanutn eiusdem ecciesie
Opoliensis sab certa forma Ulteras impelrauit clausula huiusmodi litteris ipsis apposita. Quod
si non onines hijs exeqaendis interesse possent diio ipsorum ea exeqtii nk'hilominus procu-
rarenl, Camque postmodum diclus Prcpositus dicti Monasterij, cui dictus Decaniis uices snas
non tainen totaliler dicilur commisisse. prefatas Alibatissau] et Conuenluin ad jnslanciatn
dicti Plebaiii in causa appellacionis huiusmodi coram se auctoritate lilteranim et conmiissionis
prediclarum citarl fecisset, pro parte dictarum Abbatisse et Conuentua Tuit corani eodem
Preposito dicli Monasterij excipiendo propositum^ quod cum diele littere ad ipsum et dictos
Preposituin diele ecciesie, nc Dccaniim oblente fuissent, Clausula buiusmodi In eis apposito,
Quod si non onines premissis exeqnendis interesse possent, duo ipsorum ea exequi nichÜo-
minus procurareal, ut superius est expressum, et ex enrundem litlerarum lenore Hquido
apparebat. idem Frepositus dicti Monasterij contempto et irrequisito nee se excnsiinte legittlme
dicto Preposito dicte ecciesie Opoliensis, qui volebat, poteral, et debebat cognicioni cause
dicte appellacionis commode interesse, nee committentes sibi uices suas de causa ipsa cognoscere
de iure non pnterat iiec debebat. Et quia dictus Prepositus dicti Monasterij huiusmodi excep-
cioncm admitteudam non esse per suum intei'locutoriani pronunciauil iniquam, et ilico dictum
Plebaiiuin a dicla sentencia excomniunicacionis ad cautelum absoluil de facto, pro parle
dictarum Abbalisse et Conuentus sentenciam exinde indebite se grauari ad sedem exlitit
Bppellatum eandem. Quocirca discrecioni uestre per apostolica scripta mandamus, quatenus
uocatis, qni fuerint euocatidi, et audilis hiDcinde propositis, quod iustum fuerit appellacione
remota docernatis fitcieutes, quod decreuerilis per censuram ecciesiasttcarii llrmiter obseniari,
Testes autem. qui fuerint nominati, si se gracia, odio, ucl limore subtraxerint, censura
simili appellacione cessante rogatis ueritati testimonium perbibere. Quod si non onines bijs
exeqaeudis potuerilis interesse, tu frater Gpiscopus cum eorum altero ea nicbilomiuus exeqiiaris.
Datum Auinione III. Nonas Marcij, Puntilicalus nostri Anno Quinlo. .
(DBS Orig. im Archive iler k. Sladl Brunn 0. I. n. 26.)
226.
Statut des Olmiitser Domkapitels wegen Verleihung der Vikarien und Prwbeitden. Dt. in
Olomuci, Xtll. Martii 1339.
3 OS diuina miseracione Sboro Prepositns et Witco Arcbidiaconus ac Capitulum
ecciesie Olomucensis ad perpetuam rei memoriam in presenti nostro generali capitulo statuimtis
et ordtnamus, quod sicut ex antiqua et haclenus approbata consuetudine anliqiiiores dumtaxat
canonici residentes gradatim possunt meliores cum vacant oplare prebendas, Sic eciam ut
omnis discordia que in collacionibus vicariarum frequenter temporibus retroactis suborta fuit
inter canonicos conquiescat, Easdern vicarias et ecciesiam sancli Petri, que ad collacionem
ipsins Capiluli haclenus spectasse noscunlur cum vacauerini, priores seu antiquiores recepcione
21*
cuniiiiici umdHUm el uuctamme magaia* «ogdi «laikter reswlenles lanlum aiue fniniliu
IrtM'iuil »lu« uxp«n»a» saUem per mhb ■■ J Mw i T i csaueoemt absque fraude, aucUmbte
Ol iiiiiiiiiiij tHpituli iid hoc per decnoH vd pitfnütum Mt archiilfaconum, qul pro lempoie
fuurlrit, »au uciam iuxla antiquan et approbttlaa dide ecrlesie consueliidinem per antiqiiioren
('II III mit' um cuiiuocandi IiWe coafarre posHHl tarn vicanj» qBiini prebeiidalis aut alijs jdflHeii
qulbiisciimqiie eciaiii oxira ecclesiam emsbtaüs, Ei si »icarijs conUilerint, lunc ijdeiu cmmia
oiiriindeni vicariorum talilcr vacanles vicanu libere coufcrre poteruiit alijs vt preiniUitiir
qiiibuHVumquf el taliler cullacioneä faclc UinUim robur obtinebuDL quanliun si a taUi capihilu
lliüluiul facl« foreiil, Hutusmodi eciam virtute sUtoti \icaria per morlem boiie infiirane
(IiJliiiili JnlianniH de Muglk-n pridem vacan:^ per dos Sborouein el Witconeni predictos nun
vi prelalifs »od vt anliquwres canonicos dotuioo Heforico ptebano ecclesie in Fracz in ure-
8t>nctH üt auctopilale dicli Capitulj est coUala, el si antiquior canonicus quem ordo In huiusinnA
colldfidnibus vionriaruni contingit per se uei per alium ab eo ad hoc specialiler depiMiim
InCra quiiiqiio inendes u vacaciune vicarie lunc vacanlis cotiipulandos sab didüo el fumi
proili«li[i couferro tieglexeril, exlunc ins confereudi eandeni vicariam ad caüonicum aiiuD
proxiine aciiucutem in ordine, rieuoliietur, per euiideni eadein vicaria per modum et runnaio
prüdlcUjfl inl'ra niciiBem aextum libere coufereuda. Preterea cum olim in dicia ecclesia nbseniatiun
fiiLTit, Ol in nonulliä viciniä ecciesijs obseruelnr, quod electi seu recepli in canonicos prebcndis
HÖH vacanlibüs vocibus in capilulo, ofTertorijs psaibus ac coUidianis dislribucimiibns vsp»
Rd assdcucionoiii curoant prebendaruni. vt ipsi inleriut discipline et duclnne sculaälioe K
diuiiiiüi unicijä dillKtiiiliiiä siiit intenli, Nos Imiusmodi obseruanciam laitdabileiu repiiltolcs,
■latuiuius vi nullis in cannnicos receplis anlequani prchendas asscqnantur distribuciont-s, pus
Vt'l (tfftTloriu, ymo nee voces in capitulo quomiiduübet Iribuanlur, Et vt pei-sonariiui recepfiiMe
l|M(i ecoleinia in oruainentis deinceps incrementnm recipiat, non decrescat, slnluimus. vi je
tirrlnUnii reoeptns sau prouisus iuxta aliaruni vicinarum ccclesiarnui consucludineoi «tu
uippani quatuor inarcas, Cauonicus quoqne receptus seu prouisus pro se cappam tres mucu
Vsiinlo^ vnluulttm iriFra duos inenses a die sue recepciunls computandos debeal prouidot.
AÜtiquin ('\ ipso stallls seu locis in choro lani diu careanl donec de cappis dicti valam
Slbt i'l prodictt« eci'k'sic prouidebiint. Item stalulraus et urdiuanms vt nullus cauunicvran
•t>il vinirKinim prebendum et vivariiim anl obcdienclain in tulo ncl in parle aUcni liico
l>\|Kmt>n> (»bli^Brt> cumniitlere nel snbniillere pussit uel eani exponere abcui canoolN
iv tpsH probonda tontum, quanliim laicus soliiere cl dare volenti vel ariciii vicarie
c«>i))mlUert>, stinililiT el vlcarins alteri vicario et non alteri coinmitlere teneliilur vlcariM,
LtMNicitiiiv.-^ qu4)qij<> el obligacioncä i'onimisäioneä et 8ubnii:jsiones prelieodarum v>'l vic»-
finnim aul obedieiiciaruin Iniciü haolenus factas aut de facto in aiitea facicndas titn
.itutw mviiM*» cnnoelti et vicarij elfectualiler reuocare tenebiintur. Aiioquia
ilHlHlunbtu 1*1 pefcepciouo uouii diälribiicionum panuin et »ffertoriorvu canuaici
ii*«YWt *e tx^9W dunec IhIih rfuocanenuL t't ad arbilriuin unpilult Ai
ittMMdl |Kir MS tttmt ^«lütfadam. Si vcru nulluä c»aunici>nim uel vicanonim do
vtoann Mil uMiMKia id Mo vel in parte locunda. »umiiiam pro qaa comaauiil
165
poBset soluere veUet, quod idem canonicas vel vicarius ipsi capitolo exponere et intimare
debebit, extunc canonicus \e\ vicarius dammodo fraaa non iBlerneniat clerico vel laico plus
offerenti exponere poteril et locare, In quofum sempiteniam memoriam dicta statuta per
luanum subscripU Dotarij publici scribi et in publicam form'am redigi dictique Capiluli maiori
sigillo fecimus communiri, Actum Olomucz in domo prepositure dicte ecciesie, Discretis viris
dominis Geczlino quondam Pertholdi et Nicoiao quondam Petri Notario publice infrascripto,
OJomucensis et Jacobe quondam Vlrici Chremserensis ecclesiarum vicarijs testibus presentibus
ad premissa vocatis speciaüter et rogatis, Anno domini Miilesimo Trecentesimo Tricesimo
nono, terciodecimo die Mensis Marcij, Indiccione seplima, Pontificatus sanctissimi in Christo
■
patris et domini domini Benedicli pape XII, anno quinto.
Et ego Nicolaus quondam Petri de Trebecz clericus Olomucensis diocesis publicus
Imperiali auctoritate notarius predicta statuta et ordinaciones ad requisicionem et mandatum
predictorum dominorum prepositi et Archidiaconi ac Capituli prefate ecclesie OlomucenSiS
manu propria conscripsi et in hanc fonnam publicam redegi meoque consueto signo coBsignaui,
Anno domini mense Indiccione pontificatu loco ac presentibus testibus suprascriptis.
(Nach dem Orig., dessen Sigill abgerissen ist, im Arehire des OlmfiiEer Domkapitels abgeschrieben
A. Boczek.)
221.
König Johann ton Böhmen gestattet Holub dem älteren^ und dessen Brüdern Ulrich^ PeSek^
Witek und PHbik^ dass sie einander beerben dürfen. Dt, Frankenfurt^ die domin. Judica
(14. Mürz) 1339.
Johannes dei gracia Boemic Rex ac Lucenburgensis Comes Recognoscimus tenore
presencium vniuersis, Quod attendeutes grata, accepta et fidelia seniicia, Que Strenui viri . .
Antiqus Holub Miles, ac Vlricus Pesco Wytgo et Przibco fratres eius, fideles nostri dilecti,
cum omni promptitudinis beniuolencia exhibuerunt et exhibere nobis potuerunt prompcios in
fiitanim, Ipsis proinde hanc graciam de benignitate Regia prouidimus faciendam, videlicet^
Si prefatorum fraU*um aliquem uel aliquos sine heredibus legittimis de hac vita migrare
CMiligerit, per cuius aut per quorum mortem, bona sua uel ipsorum sita in Regno nostro
Boemie, aut in terra Morauie seu alibi vbicumque iuxta approbatam nostri Boemie sentenciam
ad no6 deuoluerentur, volumus et auctoritate presencium ipsis concedimus geuerosius et
indnlgemus vt predicta bona et possessiones ac hereditates, tam in Boemia quam in Morauia,
seu ubicumque alibi sita, Illius seu illorum predictorum fratrum, qai medio tempore dece-
dentur, ad predictos fratres eins, et ad quemlibet ipsorum protunc vluentem, pleno Jure et
libertate, prout ipse tenuit et possedit, spectare et redundare debebunt et lenebuntur. Mandantes
igitar et districte pr^cipientes . . Capitaneis . . Camerarijs • • Subcamerarijs . . terra Jadicibus
et terre Notarijs. Ceterisque Officialibus et fidelibus nostris dilectis, presentibus et futuris^
(I'iiateniis predictum . . Holub antiqum, ac suos firatres in predicta gracia et donacione eis
facta, non debeant molestare impedire, seu in aliquo ausu temerario conbraire, prout indi-
166
gnacioueiD Regiam et penam grauissimam non immerito volaermt eaitare. In coias rei
testiinoiiiuiii presenUbus sigillum nostram est appetisam. Datum Frankenfart dominica die,
qua cantatar Jadica, Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Nono.
(Nach der Bestitig'ungvarkaDde des Mark^feu Karl vom J. 1 340, deren Ori^. sich im Archive
des Klosters 9,Maria Saal,^' im m. st. Landesarchive Lit. S. n. 3. befindet.)
228.
Aönig Ludwig IV. erhebt den GraFen Reinold von Geldern zum Herzoge in Gegenwart
des Böhmischen Königs. Dt. Francofurti, XIX. Martii 1339.
(Unter Horky^s Analecten nach Leibnitii cod. jur. gent. diplomat. I. 151.)
220.
If er Olmtttzer Bischof Johann und Herzog Rudolph von Sachsen vidimiren die
Urkunde des deutschen K. Ludwig ddo. Hasulach 13. September 1320, womit die Hark
Budissin und die Stadt Kamentz dem Könige Johann von Böhmen zu Lehen gegeben wurden.
Dt. Fragte, Sabbato ante Misericordi» (10. April) 1339.
(Das Orig. im k. k. Hofarchive zu Wien. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkandenb.
p. 23. n. Will. Riedel in cod. diplomat. Brandenburg T. 1. S. 460.)
*B*:
Der Stadtrath ton Znaym befreiet das daselbst befindliche Haus des Welehrader Klosters
von allen Abgaben. Dt. Znoyme^ die domin. Misericord. (IL April) 1339.
illos Albertus tunc temporis iudex, et Nicolaus albus magister Ciuium, Mitscho, Otto
gnadleinstorfer, Ekhardus fritscho, Hertwicus, Ditricus, Pridwiczer, Nicolaus Linerij, Ditricas,
Holik, Cristmannus, Hartmannus, Jacobus, Nagenkamp, Jurati, necnon tota Commnnitas
Cinium in Znoyma, Ad vniuersorum noticiam volumus devenire, Quod nos religiosis viria
ac deuotis domino Wenczeslao abbati et Conuentui Monasterij Welegradensis Consilio ac
deliberacione matura prehabitis. Ex speciali deuocione, quam habuimus et habemus ad domum
Eandem, pensatisque nonnullis ipsorum et ipsius Monasterij Welegradensis promocionibus
fidelibus, que actenus nobis et nostre Ciuitati exhibuerunt, ipsis et ipsorum Monasterio graciam
facientes specialem, domum ipsorum quam in nostra Ciuilate habent penes domum Mercatoriam
sitam libertamus, liberamque ab omnibus et singulis exaccionibus, Contribucionibus et oneribos
quibuscumque tam realibus quam personalibus atque mixtis perpetuo facimus et immunem.
Addicientes vt nullus cuiuscumque Condicionis aut Status existat contra ipsorum voluntatem
et Consensum ex conniuencia vel mandato Ciuium sev per quemcumque alium modom
violentum eosdem in predicta domo hospitalitate quacumque debeat perturbare, dictaque domus
ab Omnibus vigilijs ac Custodijs necnon stipendiarijs Giuitatis penitus sit exempta, Pauperes
eciam dicti Monasterij tempore disturbij cum suis rebus ad eandem domum confngientibas
167
vt Expressum est, omni nosira proleccione ac plena gaudennt libertate. Volumus iiaque et
nostros successores obligamus videlicet Judicem et Juratos et Comaiunitalem Ciuium nostre
Cinitatis quatenus ipsos et Monasterium ipsonim contra liuiusniodi noätrain indulgenciam non
molestent inqiiietent aliqiialiler iiel perturbent, nee molestari ant inqiijelari scv perliirbnri
per quenipiam permitlant. Harutn serte et Testimonio lileranim qiiibus Sigilhnii nosire Ciuitatis
Riaias duxiaias appcndendum. Datum Znoyme Anno domini JVIiilesimo Trecentesimo Tricesimo
Nono. In domintca Misericordia domini qua cantatur.
(Du9 Ori^inBl auf Perfameiit mit einem beschSdiftcn Sigille. welches einen geschscliten Adler
vorstellet, im Archive desselben Klosters, im m. st, Lanilesnrchive Lit. P. u. 19.)
231.
König Johann von Böhmen befreiet die Bärger von Budweis auf ziret Jahre con allen
Abgaben and befiehlt dem Markgrafen Karl und den k. Beamten in Böhmen, sie darin za
aehätsen. Dl. in Nuremberch, fer. IV. ante b. b. Philippi et Jaeobi (28. AprÜ) 1339.
Jollannes, dei gracia Boemie rex, Luxemburgensis comes, notuin facimus universis
presenles lilteras inspecturis, quod nos ad metioracionis profectus dilertorum nobis civium
Bndywoicensium et civitatis ejusdeni volenles inlendere per cffectum, ipsis, qui ad duos
anuos futuros quasdam pecunias certis persoois, quibus illas deputavimus, dare adhuc et
solvere sunt astricll, poslqnam dicti duo anni exspiraverint, ulterius per biennium conlinuum
ab Omnibus e.xuctionibus, contribulionibus, solucionibus, snbsidiis et angariis quibuscunque,
ac specialiler a berna re^ia generali, si eam medlo tempore imponi contigeril, damus et
concedimus bberlatem, volenles ut libertate peiidenle hujusmodi dicti cives muros, turres.
fossata ac alia munimenta ipsius civitatis emendare deheani notabililer et firmare. Handainus
igitur illustri Karolo primogenito nostro kurissimo. marchioni Moravie, oec non imiversis et
Singulis officialis nostris per Uoemiam presenlibus et futnris, quatenns dictos cives et civitateni
Budwoicensem non debeant contra hujusmodi nostram llbertatein per dictum biennium in
aliquo molestarc, harum nostrarum testimonio litterarum. Datum in Nuremberch feria quarln
aate feslum beatorum Philippi et Jaeobi apostolorum proxima, anno domini M'^CCC. trice-
simo nono.
(Nach eiuer Abscltrift im k. bulim. illusi'um ans ilem Ürig. des Budveiser SttKlIurchives.)
233.
Markgraf Karl ron Mähren bestätiget 'die dem Kloster Köiiigssaal nom Könige Johann
zur Wiedereinlösung der Dörfer Sanis und Beta ertheilte Bewilligung. Dt. Nuremberch.
fer. V. ante f Philippi et Jaeobi ('29. April) 1339.
i%os Carolus domini regis Boemis primogenitus, marchio Moravix scire volumus
tniiversos pra^senlium inspectores, quod gratiam et concessionem super redempttone villaruin,
Banis et Bels ad devotos paternos et nostros dilectos abbatem et conventum moaaslerii
k
1BR
■
nulfP regiir f(indntioiii«i noslnp sai ad ipsnm monasterium specfnntium alias per . . domin«
et geiiilorem noelrum ab eis alienalas et per eom alits obligataa de perceptioiie rructDiitn
no8 contingentiuiR in orhiirn aurtfodiniiriim prope ciirinm Slaps iiiiper invenlarum per prierstiim
dominum et ^enitorem nostrum usque iid porceplionem qiiinQ:entarum sexagenttrum ipsi ablinll
et . . ciinvenlui seil diclo niunasterio provide fiiclns approbatntis eisqtie nnstrum priebenias
cunsensutn puritcr et assensuni. Mnndamus igiliir urbtirariis in Knyna palcrnis et noslris
fidelibas dileclis lirmiter et dislricte, qualenus dielos . . abbatem et , . convenlnm in per-
ceptioue fructuiim priedictoriini non inipediant, sed ipsos in asseculione eorundem usque ad
completioneni dictaruin quingeiitarum sexagenarnm manuteiieant et defendant, ipsique tirbunirii.
qui nunc sunt, et qui pro tempore fuerint. . . abbuleni et couventum jira-dictos super
nssignatione bujusmodi summn- taliter assecurabunt, quod nierilo debeanl contentari. PneU
volumus, ut dictos . . abbaleni et . . coiivenlum in suis juribus, sive in silvis, siva.^
parlibns colendis scu in aliiä quibuscumquc causis pnefati urburarü omniniode dereadi
debeant et titeri, haruni serie et testimonto lillerarum. Datum Nurembercb, quinla ferio aote
fesliim Pbitippi et Jacobi npostolorum proxima anno domini miilesinio Irecentesimo tricesimo nono.
(Niirli einer Abschrifl im k. bulim. Museum ous dtm Orig. in der k. k. lliilverfiitiiUbibtJol||
- Ai>s<:hrin i
rnp. Böhmer
i k. bulim. Miisciim ous d(
A.I. II. S. 343. n. 3J,)
233.
König Johona ron Böhmen iiiiil Mark^nif Kurt ton Mähren genebmigeii dm mit Ulli
von yeuhaiis geschlosneneii Tausch des Guten Bänow für TeÜavk. Dt. in LandufiiilOj 1
crasliiio Ateenaionis Homiiti (7. Mai) i339.
i^os Johannes dei gracla Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, Nee
Kiirohis ipsius primogenttue marchio Moraiiie Constare volumus tenore presencium vniueri
Quod MOS permulacionem inter nos et fidelem nostrum VIricum de Nouodomo, de boi
nnslm in Telex et vniuersis eorum perlinenciis cum bonts suis in Banow in Morauia in
Metis Vngarie silis, el omnibus et singulis ad ipsa speclantibu«, maluro inleruenicnto bincindo
consilto prtdie coram nobillbus ac aliia Rdedignia pruuide factam omni co modo et condicione,
quibus iuxta infonnacionem nobiltum ac baronum nostrorum dicla permutacio rattficamla
exslilent. et in quo (am dictus VIpicus quam sui heredes merito contentari poterunl, nostris
lileris ratificnre, approbare et confirmare volumus, dilaeione, coulrudiccione seu alia occasione
qualibel non obstanle. Haruin nostraruni testimonio lileraruin., quibus nustra sigilla duxin mi
nppendeuda. Datum in Lantsbuta in Crastinu Ascensionis Domini Anno domini MUlet
Tricenlesimo Tricesimo Nono.
{Nirh dem Orift. mit xwei bcKhiidifclen Sij^illcn
■ii{rc»rh(icben A. Bociek. )
Arcbive des Grifen Ceriiin
169
2S4.
OUo^ Declumt der PoMiamer Kirche^ erMennet den Otlo^ Grafen com Magdeburg und Pfarrer
m Zhof (Gor9) ui Beinern Stellvertreter in der ihm wm Papste Benedict XII. Ubertra^
genen Untersnchnmg de$ zwischen dem Oilawaner Kloiter und dem Grusbacher Pfarrer
bestandenen Zehendstritte$. Dt. Patanie, XII. Kalend. Junii (21. Mai) 1339.
Otto dei gracia decanus Ecciesie Patauiensis, ad infrascripta per sedem apostolicam
Megttaa, Honorabili viro domino Ottoni, Comiti de Maydborch Ckinfratri sao diiecto, Plebano
Ecciesie in 6ors fraternam in domino karitatem, et mandatis apostolicis firmiter obedire.
Noneiitis nos literas sanctissimi in Christo patris ac domini nostri domini Benedict!, diuina
prooidencia pape daodecimi, cum vera bnlla plnmbea, et filo canapis biillatas non rasas,
BOB Yioiatas, nee in aliqua soi parte anspectas, sed salnas et integras recepisse per omnia
in hee verba: Benedictus Episcopas semus semomm dei, Venerabili fratri . . Episcopo etc.
nsqne Datum Auinione III. Nonas Marcij, Pontificatus nostri Anno Qninto. (S. d. B. S. 1 62
B. 225.) Verum quum propter longam distanciam loci, necnon ardnis nostris et Ecciesie
Pataniensis impediti neg^ocijs, audicioni dicte cause personaliter intendere non valemus.
Honestatem vestram auctoritate apostolica nobis in hac parte commissa, requirimus et rogamus,
quatenns vices nosiras, et omnia et singula nobis in hac parte commissa diligenter adim-
pleaHs iuxtra traditam nobis formam, donec eas ad nos duxerimus reuocandas. Datum
Patanie XII. Kai. Junij Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Nono.
(Das Orig. auf Pergament mit einem wohlerhalienen Sigille im Archive der k. Stadt Brüan
0. I. n. 27.)
235.
König Johann icheuket den Bürgern ton Laun allen Nutzen ton dem SaUe ihrer Stadt
und verspricht in seinem und des Markgrafen Karl Namen^ dass sie darin ton Niemanden
gestöret werden sollen. Dt. Pragcs^ fer. VI. ante Trinitalis (21. Mai) 1339.
JHos Johannes dei gratia rex Bohemie ac comes Lucemburgensis ad universorum
tarn pnesentium quam futurorum fetalem hominum volumus pervenire: quod considerantes
paratam ac indefessam promptitudinem, qua se fideles nostri dilecti cives in Luna majestati
regie omni tempore obtulerunt toto posse, affectantes ex animo, ipsorum, ut promptis servitiis
froctifera correspondeant merita, conditionem facere meliorem: de larga majestatis nostne
fliunificentia, omnes et singulös fructus, qui in civitate nostra Lunensi pnedicta per Ordina-
tionen civium nostrorum ibidem ex sale nunc sunt, provenire aut haberi quomodolibet potemnt
in fntnnini, ipsi civitati nostrse Lunensi damus, conferimus liberaliter et donamus per prsßdictos
cives nostros eorum heredes et successores tenendos, habendos, percipiendos, utifruendos
et in nsns ipsius civitatis Lunensis convertendos, prout ipsorum placuerit arbitrio voluntatis;
et Ofluies ac singnlas literas, si quas alicui aut aliquibus super salis fructibus pnedictis
dedianis aot forte in postemm nescienter daremus, teuere pnesentium revocamus, cassamus^
22
170
aniiullamus et iinilius esse volumus roboris aut niomenti. Promitlenles sincere pro nobis^
illustri Karolo niarchioiie Moravite primogenito nostro karissimo, ac aliis nostris successoribus,
quod ipsi cives iioslri pneFali in praBdictis fructibas et eonim perceptione nee per nos, ipsbm
primogenitnm nosirum, alios saccessores noslros aut quempiam nostrum ofTicialem ullo uniquan
tempore debeant aliqualiter impediri. Harum, quibus nostrum sigillum appendendum dnximos«
testimonio literarum. Datum Prag», feria sexta ante Trinitatis proxima, anno domini millesimo
trecentesimo tricesimo uono.
(Nach einer Abschrift in k. böhm. Museum aus deui Orig-., welches als Vorsetsblakt bei dett
Handschrift. Cod. E. 58. in Archive des Prager Domcapitels sich befindet.)
23tt.
König Johann ron Böhmen und dessen Sohn^ Markgraf Karl eon Mähren^ tersprechem
den Heymann ron Nächod bezüglich aller in ihrem Namen contrahirten Schulden sicher^
üusiellen. Dt. Präge, in crastino Corporis Christi (28. Mai) 1339.
J%os Johannes dei gracia, Boemie Rex ac Luceinburgensis Comes, et Karulus eiusdem
domini Regis Primogenitus . ac Marchio Morauie, Scire volumus tenore presencium vniuerso$^
Quod, cum Heymanuus de Nachod lidelis noster dtlectus, multa et varia debita in locis
pluribus et apud diuersas personas, ad instantiuas precum nostrarum instancias^ pro conimodo
et vtilitate nostris, vt maiora et grauiora dampna, euitare possimus, pro nobis, et nostro
nomine, iideiussionis tytulo. hactenus contraxerit, et ad huc fortassis, contrahet in futurum.
Idcirco Yolentes eundem lleymannum, de huiusmodi debitis certum reddere et securum,
Promittimus sub puritate nostro iidei, ipsum Heymaunum . et heredes suos, de premissis,
Omnibus et singulis debitis. in suis terminis, ac eorum dampnis rite et racionabiliter desuper
accrescentibus^ ex integro liberum et solutum facere . occasione et dilacione quibuslibet
proculmotis, Ilarum nostrarum, quibus sigilla nostra, sunt appensa, testimonio literarum.
Datum Präge, in Crastino, Corporis christi, Anno eiusdem, Millesimo Trecentesimo Tri-
cesimo nono.
(Nach einer den Orig. im k. k. llofarchive zu Wien entnommenen und im k. böhm. Museum
zu Prug aufbewahrten Abschrift.)
231.
König Johann ton Böhmen und dessen Sohn Markgraf Karl ton Mähren tersprechen,
dass sie ton den Baronen und anderen Landleuten des Königreiches Böhmen keine allgemeine
Steuer (Berna) fordern werden^ ausser bei der Krönung eines Sohnes oder Verheiralhnng
einer Tochter. Dt. Präge, fer. III . infra octat. Corporis Christi (1. Juni) 1339.
i%os Jobannes dei gracia Boemie Rex ac Lucenib. Comes Notum esse volumus
tenore presencium vniuersis, Quod licet prelati Barones Nobiles et aiii Regnicole Regiii
noslri Boemie, oinnes Coileclas geuerales seu Bornas • bucusque de ipsorum beniuolenci«^
171
■oUs plenarie expediiierniit, Tarnen ipsi eaidentem et yrgenUssimain necessitatem nostram,
rt debitorum grauia onera, qne propter ^errarum, et discordiaram Inrbaciones multiplices,
lain contra Imperatorem, qaam Daces Austrie, ac alios emulos vicinos nostros, dincrsimode
habitas hucusque notabiliter sustinuimus, ad siiffocandam debitorum hniiismodi voraginem,
aee non ad recuperandum et redimendum Regalia nostra, que per obligationem el alios
nodos, a Camera Regia distracta sunt et aHenata. vt ipsis recuperatis, Incolis Regni nostri,
aplate quielis et pacis commoda, in insticie certitudine eo sainbrius procurare possimus,
ipsi Barones seu Regnicole Collectam generalem sea Regiam, que Bema volgariter nuncu-
patur, de bonis ipsorum, ex mera ipsorum liberalitate et beniuolencia, et non ex aequo
Iure, ad presens nobis dabunt, ac dare soluere et expedire beniuole promiserunt, exceptis
dnntaxat Ulis Baronibus seu Nobilibus, qui de non soluenda seu non danda Berna. de nostra
ralnntate, iuraraenlum prestiterunt, qui ad solucionem ipsius Berne nullatenus tenenlur, nee
Mim debebuut dare vel expedire, Quapropter considerato ingenti ardoris et deuocionis ipsorum
sEectu, quo erga Regale culmen, in premissis feruide afficiuntur, volentesque grata vicissi-
tudine ipsorum occurrere beniuolencie, promisimus et promittimus pro nobis, beredibus et
soccessoribus nostris^ bona fide et Sacrosanctis Ewangelijs tactis corporaliter, iurauimus et
inramus, quod de cetero in perpetuum, nullo vmquam tempore, a prefatis proceribus Baronibus
seu Incolis Regni predicti, aut ab ipsorum beredibus, liberis et successoribus, non debemus
ant possumus, aliquam Collectam generalem seu Bemam, petere exigere aut recipere, aut
exigi seu reeipi, per nos alium vel alios, quomodolibet vmquam permittemus. Nisi in casu,
quo tarn de Jure, quam de approbata hactenus consuetudine, merito nobis, aut beredibus
nostris debetur, vt puta, si aliquem Quorum nostrorum, Regali dyademate coronari in Regem
contingat, aut aliquam ex filiabus nostris, si quas babuerimus, dum ad annos nubUes perue-
nerint, nuptui seu ad maritandum tradiderimus, Et postquam maritata fuerit, postea per vnius
noni spacium, tunc ipsam Bemam, licite et de Jure, recipere petere et exigere poterimus.
a RegnicoUs nostris predictis, videlicet per mediam marcam Regalem viginti octo grosses
duntaxat pro media marca computando, de quolibet Laneo seu manso, Et ad amplioröm
predictorum securitatem et cautelam, sponte et deliberato animo, nos obligamus et submittimus,
ad penam sentencie excommunicacionis Camere domini pape, quam nos et Inclitus Karolus
Marchio Mor. primogenitus noster karissimus, aut alij nostri heredes et successores,
ipso facto, volumus incurrere, et ipsa sentencia ligari^ si contra predictam nostram promis-
sionem, fidem et Juramentum prestitum^ vmquam facere, aut venire attemptaremus . prefatus
eciam Karolus primogenitus noster, sub fidei sue puritate promisit similiter et iurauit, si
qaod absit de boc medio tolleremur, omnia predicta attendere, et inuiolabiliter obseruare.
In cuius rei testimonium presentibus nostrum sigilium est appensum. Et Nos Karolus Marchio
Mor. primogenitus domini Regis Boemie predicti omnia et singula suprascripta promisimus
bona fide, corporaliter prestito Juramento sacrosanctis tactis Ewangelijs, illibata obseruare
et constanter custodire, Et si vmquam secns faceremus, extunc volumus sentenciam excom-
municacionis Camere domini pape quam in nos sponte extunc ferimus, ipso facto incurrisse.
Harum testimonio literarum, qnibus Sigilium nostrum vna cum sigillo dicti domini Genitoris
22*
178
nostri iussimas applicari. Datum präge feria tercia infra oclauas festt corporis Christi. Anno
eiusdem Millesimo Trecentesimo Tricesimo Nono.
(Nacli einer dem Orff. im Wittingauer Archive entnommenen und im k. böhm. Mnseaai s«
Fra|^ beflndliehen Abschrift.)
238.
WüomIow f>OH NimHc^ Pfarrer m Lawüc^ f)ermachel dem Kloster Maria Saal im AltbrUtm
das Darf Hajan. Dt. Brune, fer. VI. ante JokamU$ Bapt. (18. Juni) 1339.
In nomine domini Amen. Nouerint ad quos presentes deuenerint vniuersi . tarn
posteri qnam modemi. Quod ego wytozlans plebanns ecclesie in lobtschycz . adhuc in bona
mentis et corporis valetudine constitutus, diem extremum quantum deo inspirante valeo,
pijs volens operibus preuenire . ex sincere deuocionis affectu, quem ad Monasterium sancti-
monia||um . Aule sancte Marie . in antiqua brunna . Cysterciensis ordinis Olomucensis
dyocesis . gessi, et domino largiente gerere cupio, cunctis temporibus vite mee . in quo
tarn pro nunc quam extunc . mea vltima voluntate locum sepulture mee michi eligo pre-
sentibus et elegi . ob augmentum salutis perpetue, meorum pro remissione pecaminum, non
coactus non compulsus sed spontanee et libere voluntatis arbitrio permotus, villam meam,
hayan, cum Omnibus et singulis iuribus et pertinencijs, ac omni iure et dominio, seu vsufructa,
quibus eam possideo hactenus et possedi, post meum ab hac vita decessum, Reuerende ac
venerabüi in Christo domine, domine Kalherlne abbatisse, Elizabetii priorisse, vel que pro
tempore fuerint, Totique Conuenlui ipsius Monasterij nomine ac vice inuiolabiiis testamenti
legaui, lego et dono presentibus . tenendam, regendam, vtifruendam, ac iure heredilario
perpetuo possidendam, In cuius rei testimonium robur perpetuo valiturum . sigillum meum
necnon Nobilium virorum dominorum. Wznethe de Lompnitz capitanei, seu Camerarii Morauie,
Gerhardi de Chunstat Camerarii Czude brvnensis, Theoderici de Spran Czudarij ipsius Czude,
Jesconis de Poscowicz, Hechtonis de Rossycz . Hermanni . et busconis fratrum de Lelecowycx
ad mee supplicacionis et peticionis instanciam, sigilla presentibus sunt appensa. Actum et
datum brvnne coram Czuda . anno domini Millesimo Trecentesimo Nono, sexta feria proxima
ante festum beati iohannis baptiste et precursoris domini.
(Das Orig. auf Pergam. mit acht kleinen Sizilien, wovon jedoch das 7. fehlt, im Archive
desselben Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. A. n. 25.)
230.
Markgraf Karl bettätiget dem S. Klara - Kloster su Znaytn alle ton seine» Vorfahren
rerliehenen Rechte. Dt. in Posonio^ in vigilia b. Johannis Baptiste (23. Juni) 1339.
AIos Karolus, domini Regis Roemie Primogenitus Marcbio Morauie, Constare volumiis
ienore presenciom vniuersia. Quod ob deuocionem et affectum, quibus erga deuotas nostras . .
Abbatissam et Mcmiales Monasterq sancte Cläre in ciuitate Znoymensi, ordinis sancte CJare
vt pluriainm af&cimnr, ipais graciam cn|Hentes facere specialem, yt cönsolate ex ea, deuoi
178
liberius, pro nostra nosbrnumque pragenitonun salnte valeant exorare. Igitur premissoram
consideracione, et ob diaine remnneracionis intnitum, vobis fanemus, damus, et concedimus,
ut Tniuersis et sing^olis Juribas, qnibns diclam Monasterium vestram, in hominibns, et omnibus
et sing^olis suis bonis, a predecessoribus nostris pie recordacionis, et a dicto domino et
Genitore nostro Tsnin est hactenas, frui et vti, eciam in bonis, que nunc habet, ac hominibns,
aut in posternm, modo quocumque assecntum fiierit libere debeatis, impedimento quolibet
non obstante. Handamus itaque etc. Datum in Pozonio, Anno domini Millesimo Trecentesiroo
Tricesimo Nono, in Vigilia beati Johannis Baptiste.
(Dm Orig. aaf Pergam. mit einem gebrochenen Sigille in dem k. k. geheimen Ilofarchive u
Wien K. 259. L. 101.)
240.
Stephan eon Sternberg schenket der S. Georgskirche siu Stemberg den gansien Zehend
9on den Eisenschmelsshutten bei dem Markte Bärn. Dt. in die bb. apostol. Petri et Pauli
(29. Juni) 1339.
In nomine Domini Amen. Evanescit omnis actio temporalis, nisi firmetur apicibus
sigülatis. Cum igitur tum bona Beronensia, quam Sternbergensia ex linea consanguinitatis
et meriti beneficii cum gratia speciali, ccBterorumque amicorum per resignationem quondam
patrui nostri dilecti, domini Divisii de Stemberg ad nos hereditarie sunt devoluta, nostroque
dominio subjugata, pro eo volentes beneficio beneficijs per corroborationem donorum spiri-
tualium et testamentorum obviare. Hinc est, quod nos Stephanus de Stemberg notum facimus
vniversis presentia inspecturis, quod ob testamentum et salutiferam Domino auxiliante remedium
oronium animaram nostroram pr»decessoram similiter et nostrarum animarum ecclesi» nostne
capituli Stemberg. in bonore S. Georgij constract» et fundat» decimam plenam omnium
gazaram nostrarum aes feri conflantium in foribus oppidi nostri Bem, quotquot sunt in pnesenti
et esse poterint in futurum damus, conferimus perpetuo et legamus, tali autem conditione
nibilominns interjecta, quod dominus Lucas plebanus ejusdem ecclesi», ad cujus repetitionem
et informationem talia acta sunt per nos et revocata eandem decimam cum omnibus suis
successoribus tempore debito repetere debeat habere, Exindeque laudem et officium in dicta
ecciesia reverenter, constanter et decenter cum exhortationibus et memoriis animaram omnium
pr»decessoram nostrorum debeant permuigare. Vt autem biec donatio et testamenti protestatio
a nobis et omnibus successoribus nostris inviolabilis perseveret, omnia et singula volumus
esse rata, grata et inviolata. In cujus rei testimonium presentia sigillo nostro fecimus communiri
com lestibus subnotatis, videlicet domino Benedicto, domino Bobuncone de Luzza, domino
Georgio de Domasoiicz, Bobuncone de Oischan, fratre Petro Gardiano in Oiomucz, Haczkone
plebano de Curijs et Stephane capellano, Conrado notario plebano de Babicz, alijsque viris
fidedignis. Datum anno domini Millesimo trecentesimo tricesimo nono, in die Beatorum
Apostolorum Petri et Pauli.
(Nach einer einfachen Abschrift aus dem XVll. Jahrhunderte in dem Ms. Cod. der Cerronischen
Sammlung 11. n. 122. im mihr. slknd. Landesarchive.)
174
241.
König Johrnm con Böhmen weiset dem Wgiehrader Probste Berthold und dessen Bruder
Cen6k ton Lipa so viele Vasallen in Böhmen und Mäkren an, als dieselben auf den dem
Könige ahgetrelenen Gütern hatten. Dt. Brunne^ Kalend. JiUii (1. Juli) 1330.
9ios Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, ad vninersoruin
notiliam tenore presenKum volumus peruenire, quoniam a nostra nondum, excidit memoria,
quod in tractatibus, inier nos ex una, et Nobiles viros, qaondam Henricum Seniorem, et
Henricom filium eiusdem, felicis memorie, dictis, de Lypa, parte ex altera, super commu-
tacione, Ciuitatis Sytaiiie, et Castri Ronow ac alionim eorumdem bonorum et quorumdam,
nostrorum, in ßoemia, et Horauia, bonorum, olim habitis, notabiliter est expressura, quod
ipsis, et eorum heredibus, tot homagiales, seu Seruitutes Dexlrariorum, quod vulgariler
Rossdinst, nuncupalur, in eisdero, valore et numero, Juribus gratijs, et iibertatibus. quot in
predictis eorum bonis, habuerunt, in predictis Terris nostris, iuxta quod, acceptandum duxerint,
nostris deberemus, quod hactenus factum non existit, litteris efficacibus, confirmare, Ipsoruin,
itaque, condicionem, dominij, non debiliorem, ymo sinceris effeclibus, ad quod tam moder-
norum, quam predecessorum fidelia et frucluosa, nos inuilant seruicia, cupientes, qaantum
possumus facere meliorem, Venerabili Bertoldo Wissegradensi preposito, principi nostro
dilecto. nee non, Czenkoni, fratribus, de Lypa, atque Fratrum eorum, et ipsorum heredibus,
tolique posteritati, et Successioni eorumdem Tot Homagiales, seu Dexlrariorum, seruitutes,
quot in predictis bonis, predecessores, eorum, habuerunt, cum vniuersis et singulis, Juribus
et Libertatibus^ et gracijs eorumdem, et expresse, quod quiuis, ipsorum Homagialium, tot
Marcas redditqum Annuorum in ßoemia uel in Morauia vbi eos habere decreuerint, seu
Censuales agrorum laneos habere debeat, quot in predictis eorum bonis, occasione seruitnlis
Dextrariorum et Homagij habuerunt. Et nos Karolus, Marchio Horauie, vna cum Karissimo,
domino et Genitore nostro, domino Johanne Boemie Rege, predicto, Bertholdo, Czenkoni,
heredibus, et Successoribus, eorum predictis, tot in Marchionalu nostro Horauie, quot, vsque
ad complecionem predicti numeri, habere voluerint, sub eisdem, Condicionibus, et clausulis
predictis, damus liberaliler, nee non conferimus, et donamus, et presentibus confirmamus,
Promittentes in solidum et sincere, quod ipse Bertoldus, et Czenko, et tota eorum, successio,
in ipsis Homagialibus suis, et nichilominus ipsi Homagiales, in, eorum Juribus, gracijs, et
Iibertatibus, per nos, heredes et successores nostros, aut officiales nostros et eorum heredum,
et successonim nostrorum, quocunque cunctis temporibus, aflTuturis, non debeant aliqnaliter,
aut quomodolibet, impediri In cuius Rei testimonium, et robur valiturum, Sigilla nostra, de
certa, nostra sciencia presentibus duximus, appendenda, Actum et Datum Brunne Kalend.
Julij, Anno domini Millesimo, Trecentesimo Tricesimo Nono.
(iNai'li einer Hern Or'ig, im k. k. geheimen Hofarchive zu Wieo eoinommenen und im k. böhai.
Museum zu Prag aufbewahrten Abschrift.)
175
242.
Markgraf Karl verspricht den mährischen Baronen^ dass er keine andere als die in der
Verfassung und den Gewohnheiten des Landes gegründete Steuer verlangen werde. Dt.
Brane V. Nonas Julii (3. Juli) 1339.
l\os Karolus dei gracia doroini Regis Boemie Primogenitus Marcliio Morauie^ ad
vniuersorum noticiam tenore presencium volumus peruenire, quod licet ßarones Nobiles et
nlij Marchionatus nostri Morauie Incole pridem Collectas et Bernas, de ipsorum beniuolencia
nobis pleiie expediuerunt, ipsi tarnen considerantes euidentem nostram necessitatem et grauia
onera debitoruni nostrorum, qiie propter Qwerarum et discordiarum turbaciones multiplices
noslri genitoris atque nostras tain contra Imperatorein, quam contra duces Austrie ac alios
Emalüs nostros vicinos diuersimode habitas, bucusque notabiliter snstinuimus ad sußbcandum
debitoriiin huiiismodi voraginem, ad reparandum et redimendum Marchionatus bona nostra,
qne per obligaciones per predictum dominum et Genitorera nostrum et nos factas a nobis
et Camera alienata sunt et distracta, vt ipsis reparatis el exsolulis Incolis nostri Marchionatus
optate quielis, pacis commoda et rectitudinem iusticie eo salubrius procurare possimus, ipsi
Barones et Nobiles Marchionatus nostri Coliectam generalem, que Berna dicitur de ipsorum
boDis ex mera ipsorum beniuolencia et libera voluntate, et non ex aliquo Jure, ad presens
nobis dare vnanimiter promiserunt, Ea propter considerato ardoris aifectu, quo erga nos in
premissis feruidi afliciuntur, volentes insuper grata vicissitudine eorum occurrere voluntatl pro-
misimas, et sincere promitUmus bona iide pro nobis heredibus et successoribus nostris sacrosancüs
tactis Ewangelijs corporaiiter iurauimus et Juramus, quod de cetero im perpetuum nullo vmquam
tempore a prefatis Baronibus et Nobilibus heredibus et successoribus eorum non dcbeamiis
iQt possimus aliquam CoUeclani generaiem seu Bernam petere, exigere, aut rccipere, seu
exigi aut recipi per nos alium vel alios quomodolibet proraittamus, nisi in casu, quo tarn de
Jire, quam de approbata hactenus consuetudine merito nobis, aut nostris debetur heredibus,
frta 8i nos permitente domino contingeret in Regem Boemie coronari, uel filiam nostram^
li qaam in antea habuerimus, et dum banc in annis maritari contingat, et cum marito
QiBperit, Tunc deinde post vnius anni spacium ipsam Bernam de quolibet laneo per vigintt
et Octo grossos pragenses recipiendo dumtaxat ab ipsis Baronibus et Nobilibus ac vniuersis
Bostri Marchionatus Incolis licite pelere, exigere et recipere, poterimus et debemus, et ad
finüoreni premissorum omnium certitudinem et securitatem sponte nos obligamus et submittimus
fd penam sentencie Excommuuicacionis domini pape, quam nos heredes et Successores
BOBtri ipso facto incurrere volumus et ipsa ligari sentencia. si contra premissa nostra vota
Mstrani fidem et Juramentum prestitum vllo vmquam tempore presunieremus aut facere uel
venire, In cuius rei teslimoniuni presenles fieri iussimus Sigilii nostri atque domini et Genitoris
BOStri karissimi munimine roboratis. Nos quoque Jobannes Boemie Rex, ac Lucemburgensis
Gooies Recognoscimus vniuersis, Quod ßarones et Nobiles terre et Marchionatus Morauie
ad nostrarum et Primogeniti nostri predicti instancias presentem Bernam dare vnanimiter et
fideiiter promiserunt. ob quod vna cum ipso primogenito nostro ad obseruacionem omnium
176
predictoniin per ipsum promissorom inuiolabileiii Sacrosanctis tactis Ewangelijs Corponiti
presUto Sacramento sub omnibas CondicioDibus premissonmi nos fideliter astringimiis et
constanter. Actom et dabim Brone V^. Nonas Julij Anno domini Hillesimo Trecentesimo
tricesimo nono.
(Das Orig. aaf Pergam. nit zwei grossen, theilweise besehidigien Doppelsigillen, im Mihr. stind.
.Laiidesarchive anter den Landtagtreveriea Nr. 1.)
243.
Herzog Nikolaus oon Troppau verspricht den Untertkanen und Vasallen seines Fürsten"
thumes^ sie in ihren Rechten und Freiheiten au schiUzen^ und sichert ihnen im entgegen-'
gesetzten Falle die Berufung auf den König eon Böhmen zu. Dt. in Olomuc^ die VIII. mensis
Julii 1339.
illos Nycolaus dei gracia dux Opauie. Ad yniaersorum noticiam tenore presencinm
uolamus penienire, qaod nos content! stare uolentes nostris tenninis libertatibns et graciis
datis et impensis, nobis a domino nostro, domino Johanne Boemie Rege serenissimo con
gracianim accionibus debilis et deootis, uolentesque proinde ins snum vnicaiqae subditoram
nostronim tribnere et nobiles barones et nasallos penes libertates et iusticias babitas eonmi
inuiolabiliter consernare promittimus prefato domino nostro et heredibus ac successoribus
eins Boemie Regibus pro nobis et heredibus nostris firmiter et fideliter spondemus pure et
sincere omnes et singulos barones uasallos et nobiles terre opauiensis prout nobis ipse
dominus noster dedit et tradidit per suas literas, qoarum tenor talis est. Nos Nycolaus dei
gracia dux Opauie ad vniuersorum noticiam volumus peruenire, quod uolentes dilectos fideles
nostros barones et nobiles ipsius ducatus nostri opauiensis quos pleno et gracioso fanoris
applausu amplectimur ad debita et gratuita prouocare seruicia, poliicenur eisdem, quod eos
in Omnibus illis iuribus et bonis consuetudinibus, que et quas barones et nobiles regni Boemie
et marchionatns Moravie habent et optinent, qnibus et eos vti et gaudere volumus, promittimus
consernare, Dantes eis has nostras literas nostro sigillo et Serenissimi domini nostri domini
Johannis Boemie et Felonie Regis ac Lucemburg. comilis sigillis sigillatas in euidens testi-
monium super eo. Datum Brunne anno domini millesimo Trecentesimo octauodecimo XIV.
Kalend. Augusti. Et nos Johannes dei gracia Boemie et Felonie Rex ac Lucemburg. Cornea
ad instanciam et peticionem Illuslris Nicolai Ducis opauie Principis nostri dilecti nostra
sigilla ad meliorem promissorum certitudinem presentibus duximus appendenda. Dat. anno,
loco et die predicUs. *) Secunde nostre litere talis est. Nos Nycolaus dei gracia Dux Opauie,
Promittimus lM>na fide, quod dilectis fidelibus nostris baronibus.et nobilibus ducatus nostri
Opauiensis, quos gracia prosequimur speciali, omnia priuilegia per Reges Boemie ipsis concesm
cum qnibus iure aput nos se innere debent et possent et cum quibns aput Serenissimom
dominum nostrnm, dominum Jobannem Boemie et Felonie Regem ac Lucemburg. ComHen
*) Dm Orif. dieser hier einfefdialtelea Drkunde befindet sich im Troppaner stind. Archife.
177
se innisse debnissent et Miam potaissent, rata et grata habere aolamus et inconnulsa semare,
sab hamm qaas sigillo noslro vna cum sigillis Serenissimi domini nostri domini Johannis
Boemie et Polonie regis ac Lucemburg. comitis sigillari roganimus^ testimonio literarum.
Datum Brunne anno domini millesimo trecentesimo octauodecimo XI V^. Kalendas Augusti.
Et DOS Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucemburg. comes ad instanciam
et peticionem illustris Nycolai ducis Opauie principis nostri dilecti noslra sigilla ad maiorem
premissorum certitudinem presentibus duximus appendenda. Datum anno loco et die predictis.
In eomm iuribus libertatibus privilegijs et graciis antiquitus a Boemie regibus habitis et
optentis manutenere seruare et inuiolabiliter custodire eosque eisdem graciis et iuribus vti
facere et permittere pleno uolumus et gaudere, addicientes ad maiorem declaracionem et
eoidenciam facti clariorem, quod si nos alicui aut aliquibus terrigenis nobilibus aut uasallis
insticiam iuxta terre consuetudinem Tacere recusaremus, extunc licite et sine uostra lesione
aut offensa ad dominum regem poterunt appellare. Ipse autem dominus rex nos per suum
mraeiom admonere debet de iusticia exhibenda. Et si nos tunc demum passis grauamen aut
inhiriam iusticiam facere minime curaremus, extunc ipse dominus rex secundum terre con*
saetodinem iusticiam eis facere tenebitur et debebit. In cuius rei testimonium presentes fieri
et sigillo nostro iussimus communiri. Datum in Olomuc die octauo mensis Julii anno domini
nnOesimo trecentesimo tricesimo nono.
(Nach dem Orig. mit anhSng. Siegel im Troppaner stfind. Archive mitgetheilt durch Fr. Tiller.
Ein zweites Orig., in welchem die Worte ,,dei gracia^' fehlen, and statt ,,alicui aut
aliquibus^' — „alicui uel aliquibus^^ gelesen wird, ist im k. k. Hofarcliive ku Wien,
wovon eine Abschrift sich im k. böhm. Museum befindet. ~ Abgedruckt bei Sommersberg
Silesiacar. rerum Scriptores I. S. 841. n. LXII. mit irrigen Jahreszahlen bei den einge-
schalteten Urkunden. Ludewig Reliquiar. Mss. B. V. S. 561. n. LXl. Vergl. Dobner
Blonument. IV. S. 302. n. CXVIII.)
244.
Eef%og Nikolaus ron Troppau übergibt dem Könige Johann eon Böhmen die Märkte
Zuckmantel und Uermannstadt^ das Dorf Arnoldsdorf und die Burg Edlstein. Dt. in
Olomäntz Vrir. Julii 1339.
i%OB Nicolaus dei gracia dux Oppavie universis et singulis volnmus fore notum
food nos recognoscentes inobedientiam nostram qua offendimus ocnlos majestatis regio
doüini nostri regis Boemie serenissimi volentesque gratiam cum bumanitate debita satis-
ÜMtione condigna in consp^ctu regis invenire, prefato domino regi et heredibus suis in
liereditatem perpetuam et hereditarie sponte et libere non compulsi non coacti nee aliquo
ingenio seu dolo inducti seu deducti oppidum Zucitmantel cum Hermanstad oppido et ArnoldsdorfT
▼illa et cum Castro Edelstein nee non aliis pertinenliis et aurifodinis suis ibidem existentibus
et que fieri poterunt in futurum, damus tradimus et assignamus cum omnibus et singulis
aliis juribus nee non territorio ibidem et pertinentiis suis et cum pleno mero ex mixto
23
178
dominio libertaUbos jurisdictionibus baylia et omnibus et singulis nobilibus et vasallis bomi*
nibus et judeis advocatia et jure patronatus ecclesianim et omnibas aliis usibus atilitatibua
obvenlionibiis fnictibus usufructibus et afOictibus suis qui et quales sunt in quibusve
rebus consistant vel consistere poterunt in futurum et prout nos tenuimus et possedimus
quovis titulo et modo per ipsum dominum regem ac heredes et successores ipsius hereditaria
possidenda utenda et perpetuo tenenda de eisque dispositionem plenam damus et relinquimus
eidem domino regi heredibus et successoribus suis Boemie regibus vendendi donandi per-
mutandi et quovismodo alio vei forma tanquam de rebus propriis et hereditariis faciendi
pro ipsius et eorum lubitu et voluntate proroittenles pro nobis et beredibus nostris firmiter
fideliter et pure contra prefatam donacionem et Iraditionem nostram de bonis antedictis et
eorum pertinentiis juribus et fructibus prenominatis omnibus ratam gratam et Grmam perpetuis
teuere et manere temporibus nee unquam contra venire per nos ac alium seu alios quoque
modo: renunciantes inprimis omnibus et ad omnia et eorum cuiiibet omni aclioni exceptioni
doli mali non numerate non solnle pecunie impeticioni restitutioni in integrum et alio quovis
süffragio juris canonici vel civilis ac etiam consuetudinarii per que vel eorum alterum vel
aliquod nobis ac beredibus nostris possit aliquod suffragium tempore quolibet alTerri etiam
si de eis vel eorum aliquo fit de quo in genere vel in specie de verbo ad verbum esse
et fieri specialem oporteat menlionem: quibus omnibus et singulis eorum esse et intelligi
volumus per omnia specialiter derogatum harum nostrarum testimonio litterarum. Datum in
Olomüntz VIII. die mensis Julii anno domini MCCCXXXIX.
(Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar. rer. scriptor. I. S. 842. n. LXIII. Ludewig Reliquiar,
Ms. V. S. 564. IL LXn. VergL Dobner Monument. IV. S. 302. n. CXLIX. Exfcnicl
mitgetbeilt vom k. Archivare Dr. Wattenbach in Breslau.)
245.
Gertrud eon Kurowic und ihr Sohn BeneS^ genannt HuSy verkaufen dem Olmützer Bischöfe
Johann ihre Güter in Kurowic und TfeMtic. Dt. in castro Meylicz^ XVI . Kalend. Augusti
(17. Juli) 1339.
Anno domini millesimo trecentesimo Iricesimo nono indictione VII'. et XVP. KaL
Augusti honesta domiiia domina Gerdrudis de Curowicz et Benessius filius eins dictus Um
in presencia venerabilis in Christo patris ac domini domini Jobannis episcopi Olomucensia
eonstituti in Castro Meylicz, bona sua Curowicz et Trebetics, cum omnibus juribus et
tinenciis vniuersis ipsi domino episcopo rite et ireuocabiliter vendiderunt, et ad manus
more solito resignarunt sibique cesserunt libere de eisdem, renuncciantes omni juri questiiNii
et auxilio aliuslibet beneficij, que ipsis uel eorum alteri circa bona predicta, seu in ipam
bonis, hactenus compccijt aut.conpetere posset quomodolibet in futurum, presentibus testibM
subnotatis, videlicet Guntberus de Linauia, Theoderico Buscone fratribus, Tbeodorico diel»
Schranunooe, Conrado dicto Feurone et Przescone castrensibus in Meylics Henslino d»
Modricz, Laurencio de Dyedicz, vassalis ecclesie Olomucensis, necnon Henrico de Hirst8y%
t
179
de SmecEicz familiaribas aatem dicti episcopi Oloroiicensis ac Nicolno ßninoniB
in Blansk Frenczlino in Modricz et Benessio in Meyiicz purgrauijs et aiijs pluribus fidcdiffnia.
(Ada dem Kopiarbuehe I. im filrsterebischöflfchen Archive tu Kremsier abgeBchricbcti A. Borzck.)
246.
IlLönig Johann von Böhmen erkläret, dass er von dem Abte und Konvente des
Klosters Tepl statt der Steuer 81 Schock Prager Groschen erhalten habe und gestaltet
ihnen, dass sie diese Steuer, wann es ihnen beliebt, von ihren Unterthanen einheben dürren.
DL Bmns, in vigilia b. Petri apost. (1. August) 1339.
(Nach einer im k. böhm. Museum belindlicheu dem Orig. des Tcpler Klüsterarchives entnom-
menen AbschriH.}
247.
Ikönig Johann von Böhmen genehmigt das BUndniss der Städte Breslau, Neumarkt,
Qogao, Görlitz, Bautzen, Kamenz, Löbau, Strehlen und Ohiao. DU Breslau au 8. Loren-
oiBtage (10. August) 1339.
(Abgedruckt in Köhler> Cod. diplom. Lusat. snper. S. 256. n. CLXXXII. nach dem Orii^.
des Görlitser Rathsarchives.)
248.
Köx^ Johann von Böhmen und Markgraf Karl ton Mähren^ terkaufen dem Ilerwge
Bokilaw eon Schlesien und Herrn in Liegnilz die Stadt Lubin mit dem dabei liegenden
8ddos$e um 4425 Mark Prager Groschen. Dl. in Budyssin, die dominica ante f. h.
Bartholomei apost. ^2. August) 1339.
In nomine domini Amen. Nos Johannes dei gracia, Boemie Rex . ac Luccmburgensis
Cmes, Nee non Karolus Primogenitus eiusdem . Marchio Morauie . Ad vniuersorum deFerimus
lodonem . Quod nos de maturo et deliberato, prrjcerum, baronum ac feodalium, necnon
eonriliarionim et fidelium nostrorum consilio, ex mera voluntate et certa sciencia, non per
emrem . illuslri prineipi. domino Boleziao, duci SIezie, et domino in Lignitz . sororio
miro karissimo, suis heredibus, et legittimis successoribus, rite vendidimus, et raciona-
itkr resignauimas, pro quatuor milibus, quadringentis, et vigintiquinque marcis grr>ssonim
AijfeBriain, nnmeri et pagamenti polonicalis, nobis iam integraliter expeditis, ciuitateni
Lnbyn, cum castro adiacente eidem, eins districtu, feodalibus et homagio eorumdem.
pleno, et toto dominio, juribus, jurisdicionibus. municionibus, et incolis eorumdem.
agm coltis, et incnitis, mericis, siluis, forestis meliicidis, venatnris. piscaluris. thejoneis.
ns, aduocacijs, judicijs supremis et infimis, cum jure patronatus ecclesiarum.
ac fraaen iacionibiis earumdem, et beneficiorum omnium, curatorum siue non curatorum et
stJB onnibos ac singnlis appendijs et utilitatibus, qaibnaciinqiie nominibns vocitentur. nullis
23*
180
nobis, et nostris heredibus, juribus, sea ulilitatibus, in eisdem ciuitate Castro, et districtu,
penitus reserualis, specialiterque cum villis de districtu Rudensi, ad euudem districtum
LubiDenseai coniunctis. Noininatimque cum omnibus et sin^lis pertinencijs, sicut eandem
ciuilalem, eius caslrum et districtum, incliti duces, Johannes dominus Stynauie, et Henricus
eins pater relroactis temporibus habuerunt . et sicut ad nos ab eisdem peruenerunt, ac
sicut in suis terminis et gadibus circumferencialiter sunt distincti, nomine veri feodi a nobis
et nostris successoribus, Boemie regibus in euum, et perpeluis temporibus libere possidendos,
vendendos, et in usus necessarios, conuertendos, et in eis edificare seu frangere et per
omnia disponere tamquam in alijs ipsorum proprijs et hereditarijs bonis, debebunt et potenint •
secundum eorum libitum voluntatis, abrenunciantes et cedentes pro nobis, et nostris heredibus,
omni iuri jurisaccioni . impeticioni . seu repeticioni, que nobis, suffragante iure quocunque
in dictis ciuitate Castro et eius districtu ac omnibus eorum appendijs competunt in presenti,
uel coinpetere poterunt quomodolibet in futurum. In quorum omnium testimonium et euidentiam
pleniorem presentes litteras (ieri et sigillorum noslrorum munimine iussimus roborari, Datum
et actum in Budyssin . Anno domini, millesimo, trecentesimo, tricesimo nono, proxima
die dominica . ante festum, beati Bartholomei aposloli.
(Nach einer dem Orig. des k. k. geheimen Ilofarchives zu Wien entuommenen und im kön.
bühm. Museum aufbewahrten Abschrift.)
249.
Herzog Boleslaw ton Schlesien und Herr eon Liegnitz^ und dessen Söhne Wenzel und
Ludwig erklären^ dass sie dem Könige Johann ton Böhmen und dessen Sohne Karl die
Stadl Luhin mit dem Schlosse und Districte zurückstellen werden^ sobald ihnen 4423 Mark
Poln. Zahl bezahlt sein würden. Dl. Budesin^ in die b. Bartholomei (24. August) 1339.
i\os Boleziaus, dei gracia dux SIezie et dominus Legniczensis , necnon Wenceziaus
et Ludwicus eiusdem filij recognoscimus vniuersis, quod excelientissimis principibus et dominis
nostris karissimis, Johanni Regi Bohemie ac Lucenburgensi Comiti, et Karulo eius primogenito
Marchioni Morauie promittimus insolidum bona noslra fide et sine dolo. Si ipsi a nnliuitate
beate Marie proxima ad duos annos conlinuos, aut infra ilhim terminum quandocumque
yoluerint. quatuor milia marcarum quadringentas marcas et viginli quinque marcas grossorum
Polonici pagamenli nobis dederint coram consujibus Legniczensibus, simul et semel denariis
cum paratis, quod lunc ipsis Ciuilatem Lubin cum Castro et eius districtu et omnibus eorum
appendiis sicut ad nos ab eisdem peruenerunt sine conlradiccionc reddere debeamus, si
autem nobis illam pecuniam in dicto termino aut infra eundem non dederint ut est dictum,
tunc amplius ad reddendum eis eandem ciuitalem caslrum et districtum cum eorum appendiis .
non sumus quomodolibet obligali. Harum leslimonlo lilterarum noslrorum sigillorum robore
signatarum, Datum Budesin in die beati Bartholomei anno domini millesimo CCC^XXX^. nono.
(Nach einer dem Orig. des k. k. llnfarchives zu Wien entnommenen und im k. böhm. Museum
aufbewahrten Abschrift. Abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar. Hss. T. V. S. 607. o.
LXXXII. irrig zum J. 1329.)
181
250.
König Johann wm Böhmen und Markgraf Karl eon Mähren bestimmen den Herzog Boleslaw
ffon Schlesien und Herrn von Liegnitz und dessen Söhne zu Haupt leuten der Stadt und
des Districtes von Glogau^ und übergeben ihnen die Stadt ^ und das Schloss mit allen
Rechten und Einkünften auf so lange^ bis den letzteren 2125 Mark Groschen bezahlt sein werden.
Dt. Budesin, in die b. Bartholomei apost. (24. August) 1339.
J%os Johannes dei gracia Rex Bohemie et Comes Lucenburgensis nee non Karolus
eins primogenitus Marchio Morauie ad vniuarsorum deferimus nocionem . quod Illustrem
Principem et Sororium nostrum dilectum Bolesdaum ducein SIezie et dominum Legniczensem.
ac eins filios duces Wenc^laum et Ludwicum statuimus et facimus ciuitatis nostre et terre
Glogauie veros et legittimos capitaneos indicanles ad eosdem ipsam ciuitatem Glogouiam
com Castro et eins districtu, et omnibus et singulis exaccionibus pecunie et annone cum
allodio Prsedmost dicto et aliis omnibus nostris solucionibus jurisdicionibus juribusque cum
feudalibus et seruiciis eorumdem . cum municionibus et incolis omnibus eiusdem districtus
et ciuitatis . cum tbeoloniis monetis aduocaciis . judeis. judiciis supre^nis e( inGmis . cum jure
patronatus ecclesiarum ac presentacione earundem et omnium beneficiorum curatorum siue
non curatorum dignitatum vei personatuum, que ad noslram presentacionem vel disposicionem
quamcumque spectare videntur, quas vel que conferrß debebunt idem sororius noster et
eius filij secundum sue placitum voiuutatis non obstantibus litteris aliquibus per nos cuicumque
prius datis sed eis reuocatis omnibus vniuersaliter et cassatis . «t cum omnibus aduenticiis
appendüs et utilitatibus quibuscumque nominibus vocitentur nuilis nobis juribus et vtilitatibus
in eisdem castro ciuitate et districtu penitus excepto dumtaxat hereditario dominio . reseruatis .
sicut eandem ciuitatem . castrum et dislriclum cum eorum appendijs vniversis noscimnr
hactenus habuisse et sicut in suis sunt grenecijs circumferencialiier limitati . tenendos
Tsurruendos pariter et habendos a festo beaii Martini proximo ad duos annos continue
conputandos. Quos fructus et vtilitates dicte ciuitatis castri et districtus et omnium predictorum
et eciam presentacionem dictorum beneficiorum dignitatum vel personatuum prefaio sororio
nostro et eius filiis dedimus propter seruicia et dampna que propter nos satis grauiter multis
temporibus sunt perpessi . promittentes exinde insolidum bona nostra fide sine dolo, loco
et nomine iuramenti . prefato sororio nostro et eius filiis supradictis et ad eorum manus
inclito Principi nostro . Rudolfo duci Saxonie et eorum feudalibus . Stephane de Parchowicz
Jesconi Buseway heinrico Landiscron et luthero de Schellendorf ipsos de capitaniatu dicte
cinitatis castri et terre Giogouie et de omnibus eorum appendijs antea recitatis nequaquam
destituere, degradare vel in eis omnibus aliqualiter impedire . donec eis prius duo milia
marcarum . centum marcas et viginti quinque marcas grossorum polonici pagamenti . coram
consnlibus legniczensibus dederimus et soluerimus integraiiler et ad plenum . et donec eciam
sibi redditus dicte ciuitatis castri et districtus per nos deputatos, si alicubi per nos essent
alcim qnam in dncentia marcis polonicis occupati reformauerimus vel emendauerimus ex
182
integro et in toto . Debebunl eciam incolas diele ciuitatis et terra prefatus sororius noster
et sui filij . pro suis juribus exaccionibus et seruicijs inpignorare sicut in aliis suis terris
fieri est conswetam . harum quibus nostra sigilla appendi voluimus tostimonio litterarum.
Datum Budesin in die beati Bartholomei apostoli anno domini millesimo CCC. tricesimo nono.
(Nach einer dem Ori|r. des k. k. geh. Hofarchives zu Wien entnommenen und im k. böhm.
Museum aufbewahrten Abschrift.)
251.
Wsinata «oh Lomnic vermacht dem Nonnenkloster S. Anna bei BrUnn das Dorf Mauthmlz.
Dt. Brune^ pridie ante exaltat. S. Crucis (13. September) 1339.
iliouerint vniuersi, tarn presentes quam futuri, quorum audiencie presens scriptum
fnerit deuoiutum, quod nos Wznetha de Lompnitz sana mente, et corpore incolumi, deliberacione
bona, et maturo consilio beredum, et amicornm nostrorum prebabito, nobis, et anime nostre,
necnon predecessorum nostrorum animabus, de saiubri remedio prouidere cupientes, de consensu
et assensu bona filiorum et heredum nostrorum karissimorum, videlicet domini Jesconis, *
Jenczonis, et Proczkonis, dictorum de Lompnitz, villam nostram Mutnicz cum omnibus suis
agris cultis, et incultis, pratis, pascuis, Fructibus vsibus, et vlilitatibus ceterisque emoiimentis
omnibus, quocumque censeantur nomine, ad ipsam pertinentibus, pleno jure et dominio, quo
eändem tenuiiuus, possedimus, prout in suis metis et iimitibus pronunc locata consistit et
inndata, post mortem nostram damus et legamus libere pro remedio anime noslre precipue,
et deinde omnium nostrorum predecessorum animabus cenobio, siue monasterio sancte Anne,
fundacionis nostre, ante Brunam, et sanctimonialibus ibidem degentibus, deo die noctuque
famulantibus suis oracionibus, tenendam, babendam, ac vttfruendam, necnon iure hereditario
perpetue possidendam; tali nichilominus adiecta condicione, quod venerabilis et dilecta filia
.nostra Elyzabeth, predicli monasterij sancte Anne pro nunc priorissa, prenominalam villam
Mutnicz cum omnibus suis prouentibus et vtilitatibus ad eandem pertinentibus, vt prescriptum
est ad tempore vite sue manutenere, regere et habere, nostreque anime cum eisdem, de
exequijs spirilualibus, hoc est in comparacione missarum, et largicione elemosinarum, et
de anniuersarijs singulis, cum tempus fueril, prout deuocius poterit et salubrius teneatur
prouidere. Post mortem vero eins antedicta villa Mutnicz, cum suis attinencijs omnibus vt
dictum est, ad prenominatum monasterium sancte Anne, et ad sorores ibidem deo famulantes,
legacione, commissione, et ordinacione alia qualibet postergata stalim et immediate libere
reuertatnr. Insuper prefale filie nostre dilecte Elyzabeth, ad tempora vite sue, pro parte
dotalicij siue hereditatis, que ipsam filiam nostram iam prenomiuatam contingit et post obitnm,
eins sororibus predicti monasterij sancte Anne, a datis presencium, quinque marcas grossorura
Pragensium ponderis Morauici, sexaginta quatuor grossis pro earum qualibet computandis
veri ccnsus in villa nostra Vrehow, in quinquaginta marcis grossorum, eiusdem numeri et
pagamenti, vt prescriptum est obligamus annis singulis percepturas, tenendas, itaque et
habendas, tam diu per ipsam filiam nostram, aut ipsa non existente, per sorores dicti monasterij,
quousque per iilios nostros karissimos, videlicet, dominum Jesconem, Jenczonem et Procikonem
188
dictofl de Lompnics, eidem filie nostre prias nominate, vel ipsis sororibus dicti monasterij^
prenominate quiuquaginta maree, parotis cum denarij«) integraliter peräolate faerinl et complete^
fructibus et vtilitatibus nichilominns medio tempore perceptis, in sorte capitalis pecunie, miiiime
defalcandis; Volurous eciam et committimus, ut pro persoiutis quinquaginta marcis, alij certi
prouentus emi et comparari debeantur, qui antedictis sororibus exequiaruro tempore et
aniversarijs nostris singulis prout conueniens fiierit^ deriuentur. Omnem eciam prouentum
et censum tocius orti in Vrsichowicz predicte iilie nostre Elisabet, et post mortem eius
sororibus monasterij sancte Anne, pro subsidio expensarum et precij, ad tenendum capellanum
tercium in remedium animarum nostrorum pfedecessorum, et successorum omnium, quem
aiio modo sustinere nou vaierent nee teuere, cum omni iure et dominio, quo nos, et heredes
nostros prius contingebat, a datis presenciunf possidendum hereditarie conferimus et donamus.
Vt autem hec ordinacio et legacio per nos Facta racionabiliter et contexta inviolabilis per-
seueret, in testimonium huiusmodi et evidenciam pleniorem presentem litteram fieri et primo
nostri, ac dilectorum filiorum et heredum nostrorum, videlicet domini Jesconis, Jenczonis^
et Proczkonis dictorum de Lompnicz, deindeque nobilium virorum et dominorum, Gerhardi
de Chunstat, pro nunc Brunensis et Znoymensis czude camerarij, Pothe de Wildenberch, et
dilecti generi nostri domini Jesconis de Boskowicz appensione sigillorum inssimus communiri.
Datum et actum Brune anno domini millesimo, trecentesimo, tricesimo nono, pridie ante
exaltactonem sancte Crucis.
(Das Orig. auf Pergam. mit sieben kleinen wohlerhaltenen Sigflien im Archive desselben Klosters,
im n. St. Landesarehive lit H. d. 11.)
252.
MLarl, Markgraf von Mähren, genehmigt die Schenkung des Dorfes Lythge seitens
seines Vaters an die Kirche Trier. Dt. Treviris 22. Sept. 1339.
CRei8chach*8 Rep. in* Coblenz. Böhmer Ad. II. S. 343. d. 36.)
253.
Der Olmützer Bischof Johann erkläret^ dass BeneS Bus eon Kurowic seiner Schwester
Agnes V Mark Zinses in Aujezd^ und Bynek eon ByslHc ihr Gatte X Mark in
Haliowic als Leibgeding angewiesen haben. Dt. Olomucii, die b. Bieronimi (30. Sep^
temberj 1339.
i\ios Johannes dei et apostolice sedis gracia episcopus OlomucenMs notum faeimus
tenore presencium vniaersis, quod constitutus in presencia nostra fidelis noster dilectus
Benessius dictus Huzs, qaondam de CurowicK, Agneti sorori sue vxori fideiis nostri Hinconis
de Wistricz quinque maroarum redditüs in villa nostra Vgezd^ nomine dotis^ que wlgariter
leibgeding dicitnr^ resignauit, Ibidemque eidem Agneti dictus Hinco in Villa Hanowicz decem
marcarum redditua annuos deputautt^ racione dotis vt superius est expressum, promittens^
184
quod 8i pars aliqoa decem marcarum redditaum in eadem villa Hanowicz deperiret, hec ei
explere wlt, et in bonis alijs demonstrare, Actum Olomucij presentibus honorabilibus viris,
domino Bartholomeo archidiacono Prerouiensi et magistro Heinrico ofiiciali nostro Oloniucensi,
necnon fidelibus nostris dilectis, domino Michaele de Borow, Francone de Korima Alberto
et Henslino de Modricz, Alberto de Wistricz et Nicoiao de Lapanicz testibus et alijs pluribus
fidedignis, Datum Olomucij in die beati Jeronimi anno domini millesimo CCC^. tricesimo nono.
(Das Ong. auf Perg-am. mit einem kleinen wohlerhaUenen Sigille im mfihr. »Und. Landesarchive
unter den Uiscellen Nr. 6.)
254.
Papst Benedict XIL beauftragt die Aebte ron Opatomc und Königssaal^ dann den Johannes
Padiianus, Domherrn ton OlmUtz^ die dem * Peter^ Abt ton Strahow, zur Last gelegte
schlechte Gebahrung mit dem Vermögen des Klosters strenge zu untersuchen. Dl. Atinione.,
Kalendis Octobris (1. October) 1339.
Denedictus episcopus servus servorum dei dilectis filiis . . de Opatowitz et Aule
regie monasteriorum abbatibus Pragensis dioc. ac magistro Johanni dicto Paduano canonico
Olomncensi salutem et apostolicam benedictionem.
Cum ex apostolice servitutis officio soiicitudo omnium ecclesianim et monasteriorum
nobis immineat generalis, oportet nos maxime circa itla que propter suorum malitiam mini-
strorum dispendia in suis facultatibus patiuntur illius provisionis remedium adhibere, ut non
labantur in penis, sed reformationis remedium per providentie noslre presidium consequantur.
Dudum siquidem pro parte dilecti filii Petri de Baurowicz canonici monasterii Gradicensis
Premonstratensis ordinis plebani plehis de Alba ecciesia sohle per eiusdem monasterii
canonicos gubcrnari Olomucensis diocesis, proposito in consislorio publice coram nobis,
quod olim vacante monasterio Montissyon, eiusdem ordinis Pragensis diocesis per pri-
vationem Theodorici quondam abbatis eiusdem monasterij Moutissyon, dilectns filius . .
abbas monasterii Premonstratensis Laudunensis dioc. totumque generale capitulum ordinis
antedicti ex iure ad dictos abbatem Premonstratensis et capitulum devoluto de persona
eiusdem Pelri eidem monasterio Monlissyon duxerant providendum ipsumque eidem monasterio
prefecerant in abbatem, et quod tarn iidem abbas Premonstratensis et capitulum generale,
quam eliam idem Petrus tempore provisionis predicte et antea et post per non modicum
temporis spatium ignorarunt, quod provisio dicti monasterii per fei. rec. Johannem PP. XXII.
predecessorem nostrum dispositioni sedis apostolice foret reservata, et quod quamcito idem
Petrus audivit reservationem predictam, omnino et incontinenti cessarat ab administratione
monasterii sepefati, ac ex parte dictorum abbatis et capituli atque Petri nobis humiliter
supplicato, ut de persona dicti Petri de speciali gratia dignaremur eidem monasterio auctoritate
apostolica providere, ex parte dilecti filii Hiidgeri canonici predicti monasterii Monliss\'on
asserentis se fuisse eiectum in abbatem monasterii sepedicti et etiam Danielis asserentis se
canonicum eiusdem monasterii tarn pro se ipsis quam pro parte conventns dicti monasterii
•V
r Qt dicebant, fi
185
Qt dicebant, fnit ex adverso responsam, qnod idem Petras Aierat et erat inhabilis et indignus
ad regimen monasterii sepefati, eo quod mnltas vitlas moltaque bona immobiiia elusdero
monasterii aiienaverat, dictamqae monasteriuin mattis bonis spoliaverat, et alias dsmpnificaverat
in mnllis pecnniarnm summis. £x parte autem dicli Petri contra hec extitit replicatum, qaod
alienationes predicte non fuerant facte per eum, sed dictus Hildgenis et Theodoriciis depositus
abbas dicti monasterii, diotas alienationes et multas alias fecerant de villis et alüs bonis
immobilUius et etiam de bonis mobilibua et ornamentis ecclesiasticis monasterii memorati.
Nos igitur volentes de haiusmodi alienationibus et personis qne fecerutit easdem plenarie
inrormari, de circampectione et diligentie vestre studiis, fideiquc constantia plenatn in domino
fiduciam obtinentes, discretioni vestre de utriusque partis assensu per apostolica scripta
committimus et mandamas quatinus soblato dilattonis obstaculo ad dictum monasteriuni mon-
tissyon sen civitalem Prägens, diclo monasterio convicinam vos personaliter conferentes
et babentes pre oculis solnm denm de premissis alienationibus et personis que fecerunt
alienationes easdem ac causis eonim, et aliis circumstantiis simpliciter et de piano sine
strepitu et Ggura indicii cnretis diligenler, et solicite inquirere verilatem, et ea que super
premissis iaveneritis manu publica, in scriptis redacta, sab vestris inclusa sigillis nobis
quantocius remittere et destiuare cureUs. Contradictores per ceusuram ecclesiasticam appellatione,
postposita compescendo. Testes autem qni fuerinl nominati, si se gratia odto vel timore
subtraxerint censura simili appellatione cessante cogatis veritati lestimonium perbibere. Quod
si non omnes hiis exequendis potueritis Interesse duo vestrum ea nicbilominus exequatur.
Datum Avinione Kalendis Octobris anno quinto.
(Nach dem Orig. Begeste PapM's Benedict Xll. Jihr. V. Br. 280. S. 170. im Vttika Di sehen
Archive tu Rom. Vidim. Abschritt im m. at. LaDdesarchive.)
855.
Robert t)6n OniotD, Olmätaer Burggraf, erkläret^ dost das Nomtenkloster bei St. Jakob
»u Olmäli von allen Steuern befreiet »ei. Dt. OlomucU, VIII. Idtu Octobr. (8. Ocio-
berj 1339.
ll«go Ropertus de Onscbow purchraaius Olomucensis vniuersis tenore presencium
pablice recognosco, quod cum Serenissimus princeps dominus Karulus marchio Moranie
michi dedisset in mandatis, vt sub obtentu ipsius gracie inquirere et perscrulari deberem
studiose, vtrum monasterium sancti Jacobi sanctimonialium in Olomucz ad ialliaciones
contribucionis et exacciones singulares sicut cetera monasteria sanctimonialium per Horauiam
constitula astringatur an non teneatur ad soluendas, Super quibus, cum reuerendum in
Cbristo palrem dominum Johannem episcopum ac honorabiles viros dominos Sboronem
prepositum Wilconem archidiaconum et alios canonicos ecclesie Olomucensis personaliter
accessissem et eosdem ac alias tarn ecciesiasücas quam seculares personas requisiuissem
diügencius et interogassem. Primo per priuilegia regum et prindpum eidem monasterio
concesse et donata et demom. per prefatonun domioorum et aliorom fidedignorum testimoninm
24
186
viua voce fui luculenter informatus. Quod dictum monasterium sancli Jacobi ad nullas
exacciones contribuciones uel talliaciones speciales teneatur, sed ab vniuersis exaccionibus
et contribucionibus specialibus sit liberum penitus et exemplum, nee vmquam cum alijs
monasleriis dederit uel soluerit aliquas exacciones contribuciones et talliaciones singulares^
nisi cum episcopatui Olomucensi vel bonis ecclesie Olomucensis fuisset inposita contribucio
seu taxacio aliqua generalis et hoc ex eo quia prefatum monasterium sancti Jacobi de bonis
ecclesie et mensa domini episcopi Olomucensis est creatum specialiter et fundatum. Datum
Olomucij anno domini millesimo trecentesimo tricesimo nono VIII. Idus Octobris.
(Nach dem Orig. des Olmützer Domcapitel - Archives abgeschrieben Ant. ßoezek.)
256.
Bischof Johann ron Olmülz erkläret, dass die Güter in Zdenitz bei Prachatitz dem Wyie-
hrader Kapitel gehören. DL Modrilz IV. Idus Notembris (IQ. NotemberJ 1339.
j\os Johannes dei et apostolicaa sedis gratia episcopus Olomucensis recognoscimus
et ad universorum, tam praesentium quam futurorum volumus notitiam pervenire, quod quia
per venerabile capitulum nee non privilegia Wissegradensis eccIesisB, cujus pridem pra^po-
sitursB reximus ofiicium, certo certius informati, quod bona in Sdenicz cum suis pertinentiis
prope Prachaticz sita, qua) jam aliquamdiu retroactis temporibus tamquam proprietatis titulo
tam per nos quam per fidelem nostrum dilectum Nicolaum Brunonis exsolutis et emtis
quibusdam juribus et possessionibus, quas et qua) Petrus diclus Murro habebat in bonis
eisdem, tenuimus, et qusß dominus Przedyboyus de Lhota miles ex commissione nostra nunc
tenet, cum sibi nuUum jus unquam in ipsis bonis aut ipsorum bonorum structuris et spdificiis
conpeticrit aut conpetat, sunt ejusdem ecclesise Wissegradensis, ad ipsamque semper ab
antiquo pertinuerint, pertineant et in antea debeant pertinere, nos capitulo et ecclesiie
supradictis^ quorum ex merito profectibus insudare nos decet, bona dicta cum omnibus suis
pertinentiis ac juribus reddimus, restituimus et tenore presentium libere cedimus de eisdem^
a^dificia, structuras ac informationes alias et inpcnsas nomine noslro factas ibidem ipsis oh
nostra) ac pra^decessorum nostrorum animarum salutem de certa sciencia conferentes, per
jam dictum capitulum et ecclesiam Wissegradensem habenda, tenenda, utifruenda et perpetuo
possidenda, renunciantes nihilominus omni juri, quod in bonis predictis nobis quocunque
titulo conpctiit, conpetit aut conpetere posset quomodolibet in futurum. In cujus rei testi-
monium pra^sentes literas fieri et sigillorum nostrorum fecimus appensione muniri. Actuai et
datum Modritz. IUI. Idus Novembris anno domini millesimo trecentesimo tricesimo nono.
(Nach einer dem Orig. des Wysehrader Kapilclarchives eninommenen, und im k. böhm. Maseom
aufbewahrten Abschrift.)
257.
Dündniss der Brüder Albrecbt und Meinhard, Grafen von Görz, mit Herzog Albrecbt
von Oesterreich, dass sie ihm und seinen Vettern, den Herzogen Friedrich und Leopold,
187
helfen und dienen wollen gegen Jedermann, das Reich ausgenommen; dagegen sollen die
Herzoge auch sie' gegen Jedermann, das Reich und den Erzbischof von Salzburg ausge-
nommen, besonders gegen den König von Böhmen, gegen die Etscher und gegen den, der
die Grafschaft Tirol inne hat, schirmen. Dt. Graz, 11. Decemb. 1339.
(Origi im k. k. geh. Archive zu Wien. Lichnowsky III. Bd. Regest. S. CCCCXLV. n. 1224.)
258.
Papst Benedict XII. beauftragt die Aebte von Opatowic und Königssaal, und den Olmützer
Domherrn Johannes Paduanus, die von Leo des Johanns Sohn, Chorherrn von LeutomischL
gegen den dortigen Abt Heinrich, genannt Czalta, wegen angeblicher Verschleuderung
und Missgebahrung^ vorgebrachte Anschuldigung genau zu untersuchen. Dt. Avinione,
VIII. Kalendas . . 1339.
Denedictus episcopus servus servorum dei dilectis filiis . . de • Opatowicz et . .
Auleregie Pragensis dioc. monasteriorum abbatibus, ac Johanni Paduan. canonico Olomu-
censi Präge moranti salutem et apostolicam benedictionem.
Cum ex apostolice servilutis officio, solicitudo omnium ecclesiarum et monasteriorum
nol)is immineat generalis, oportet nos maxime circa illa que propter suorum malitiam mini-
stropim, dispendia in suis facultatibus patiuntur illius provisionis remedium adliibere, ut non
labantur in peius, sed reformationis remedium per providenlie nostre presidium consequantur.
Nuper siquidem pro parte dilecti filii Leonis Johannis asserentis se canonicum monasterü
Luchonuslensis Premonstratensis ordinis Pragensis diocesis propositum fuit in consistorio
publice coram nobis, quod dilectus filius Henricus dictus Czalta canonicus monasterij Miiocensis
dicti ordinis eiusdem diocesis, qui se gerit pro abbate eiusdem monasterü Luchonuslensis
alienavit et obligavit, et titulo pignoris tradidit iurisdictiones, villas, grangias, stagna, molendina,
macella carnium, curias, pascua, prata, piscinas et rubeta ad dictum monasterium spectautia,
nonnuUis clericis et laicis, a quibus pro huiusmodi alienationibus, obligationibus et pignoribus
magnas recepit pecunie quantitates, quas in utilitatem dicti monasterü non convertit, et quod
nonnuUos alios agros et hereditates ad dictum monasterium similiter pertinentes vendidit, et
in perpetuum in nonnuUos laicos Iransferre presumpsit, et quod idem Henricus multa alia
bona ad dictum monasterium spectanlia alienavit, et creditoribus obligavit, ex quibus ad
irreparabUem destructionem deduxit monasterium prefatum. Pro parte vero eiusdem Henrici
abbatis fuit ex adverso responsum, quod ipse bene et utiliter administraverat in monasterio
memorato, et quod propter bonitatem et bonam vitam, ac bonum regimen eiusdem abbatis,
multi prefato monasterio dederant se et sua, et quod tempore administrationis sue multa
bona pervenerant ad monasterium memoratum, et quod idem abbas tempore administrationis
sue quitaverat et liberaverat dictum monasterium a gravissimis et importabiUbus debitis per
proximum et immediatum, et nonnuUos alios predecessores suos abbates dicti monasterü
contractis, et quod idem iomiediatus predecessor ipsius multa bona ipsius monasterü aliena*
24*
188
vernt, illudque gravissimis debitis dimiserat oneratum, et qnod tot bona eiusdem monasterii
dilapidaverat, qnod quasi sine reformationis spe, usque ad exterminium irreparabiliter fuerat
coliapsum, et quod propter hoc idem immediatus predecessor ipsius depositns fuerat a regimine
monasterii antedicti, adiciendo quod si ipse forsan aliquas alienationes fecisset, seu aliqnas
villas impignorasset, hoc ipse fecerat de consiiio et consensu conventus dicti monasterii. et
pro utilitate et necessitate monasterii memorati, et pro dampno maiori eiusdem monasterii
e\itando, et quod pro quitandis debitis contractis per immediatum et alios predecessores
predictos ipse se obligaverat ad soivendum usuras sub litteris et sigiliis eorum et conventus
prefati, et quod qutedam bona que idem Leo pretendebat et predentit per dictum abbatem alienata
seu impignorata fuisse, erant et sunt per secularem potentiam occupata, occasione dictorum
debitorum contractorum per predecessores eosdem, et etiam propter muila dampna, que dicto
monasterio evenerant ex eo quod Hildgerus qui dicit se fuisse eiectum monasterio Montissyon
eiecerat seu eici fecerat ipsum Henricum abbatem de dicto monasterio Luchonusiensi per
potentiam secularem, et se in iliud intniserat, cuius intrusionis tempore propter expuisionem
et intrusionem predictas eidem monasterio Luchonusiensi provenerant multa mala, adiciendo
etiam quod proposita per partem adversam erant falsa et conficta mendacia, et si essent
Vera, non poterant nisi notoria in partibus illis esse. Nos igitur volentes de premissis
alienationibus et personis que fecerunt easdem plenarie informari de circumspectione et
diligentie vestre studio, fideique conslantia plenam in domino fiduciam obtinentes discretioni
vestre de consensu partium per apostolica scripta committimus et mandamus, quatinus sublato
dilationis obstaculo, ad predictum monasterium Luchonuslense vel locum alium ydoneum et
securum personaliter accedentes, et habentes pre oculis solum Deum, de predictis alienatio-
nibus et causis earuni et personis, que fecerunt easdem, et excusationibus propositis ex
adverso simpliciter et de piano sine strepitu et figura iudicii curetis diligenter et solicite
inquirere veritatem et ea que super premissis inveneritis, manu publica in scriptis redacta,
sub vestris inclusa sigiliis, nobis quantocius remitiere et destinare curetis. Contradictores per
censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo. Testes autem qui fuerint nominati,
si se gratia, odio vel timore subtraxerint, censura simili appellatione cessante cogatis veritali
testimonium perhibere. Quod si non omnes hiis exequendis potueritis Interesse, duo vestrum
ea nichilomiuus exequantur. Datum Avinione VIU. Kalendas .... anno quinto.
CNach dem Orig. Re^este Papsfs Benedict XII. Jahr. V. Br. 721. S. 317 im Valikanisclien
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive.)
250.
SikolauH con Senic terkauß daselbst einen Hof mit swei Lahnen an Beno €on Senic.
Dt. in Olomucz^ die IL Januarii 1340.
Jllicolaus filius quondam domini Sdislai de Senicz — curiam ibidem in Senicz com
diiobus laneis ... de consensu OfTcze uxoris mee et puerorum assensu . . . Benobi ibidem
in Senycz Ewe eins coniugi et beredibus . . pro triginta sex marcis . . vendidi . . Nos
189
vero Philippus dicti Nicolai pabruus Nahradus filius dicti Philippi de Senicz . . . Wyrsso de
Vhersecz Pesco de Mylonicz, Busek de Weterssow, Borssis de Dyedkowiez fideiussores
pro Nicoiao . . . exbrigatioDem promitümus. Datum in Oiomucz anno domini miliesinio tre«
centesimo quadragesimo, die secnnda Januarii.
(Ans (lein Cod. II. f. 15. im Olmfitzer Domcapitelarchive entnommen Ant. Boczek.)
260.
Ikönig Johann befreit die Ritter und Vasallen wie alle Bürger von Trautenau und
Königinhof, die sich von alten Zeiten her des kaiserlichen und deutschen Rechts wie seine
Vasallen von Glatz und Bautzen erfreuen, von der Gerichtsbarkeit der Cuda. Dt. Parisius,
26. Jänner 1340.
(Brenthal Gesch. v. Königinhof. 2. Böhmer Add. 1. S. 30]. n. 435.)
261.
Adam eon Konic errichtet eine Domherrnpräbende bei der Olmützer Kirche und besliftet
dieselbe mit dem Dorfe Belowic und mit drei Hofstätten in Luthotein. Dt. Olomuncz^
IX. Ratend. Martii (21. Februar) 1340.
Jllos Adam de Conicz vniuersis tarn presentibus quam futuris cupimus fore notum
per presentes, quod nos eorum, que in ecclesia Olomucensi kathedrali in missis, vigiliis,
et aliis quibuslibet piis et deuotis operibus cottidie a Christi fidelibus geruntur, participes
fieri cupientes, volentes eciam nobis et nostris progenitoribus facere remedium sempiternum,
ut nostri iugiter memoria in oracionibus habeatur, ad honorem Dei omnipotentis et gloriose
matris sue virginis Marie, et sanctorum martirum Wencesiai et. Cristini patronorum dicte
ecciesie in remedium nostrorum peccaminum canoniam in dicta ecclesia de nouo creauimus cum
prebenda et eam dotauimus redditibus infrascriptis reuerendi in Christo patris et domini
Johannis episcopi ac venerabilis capituli ecciesie Olomucensis ad hoc consensu beniuolo et
licencia accedente pariter et asseiisu, dantes et deputantes eisdem ecciesie et canonie villam
nostram Byelouicz et in villa Luthotin tres curticulas cum vno molendino prope opidum
Costelecz sita, cum agris cultis et incultis, pascuis, siiuis, rubetis, molendinis, aquis, pisca-
cionibus, venacionibus, ortis, curticulis iudicio ac seruicijs, vsufructibus, redditibus et nniuersis
ac Singulis utilitatibus cum plena proprietate dominii, prout nos actenus teriuimus et possedimus
pacifice et qui^te, totam villam Bielouicz exceptis vno allodio siue curia, quam filius noster
karissimus, dominus Johannes et vno laneo, quem Jacobus rusticus proliunc tenent et habent
cum ipsorum pratis ad hoc spectantibus, alia autem omnia, ut premittitur prefate ecciesie
et canonie iure hereditario dedimus, legauimus libere et donamus, nullum nobis uel nostris
heredibus in dicta villa Bielouicz aut in tribus curticulis et molendino in villa Luthotin ins
et dominium aut in canonia seu prebenda iuspatronatus aliquatenus reseruantes, sed totum
dominium et iuspatronatus canonie in ecciesiam Olomucensem et eins capituium transfundentes,
190
et eisdem peuitus voluntarie et sana mente confereutes. Debet autem canonicus, qui pro
tempore fuerit, cui venerabile capituium ecciesie predicte dictam viliam in Bielouicz et
canoniam, cum eam vacare continget, duxerit conferendam duodecim marcas grossorum
Pragensium, Morauici ponderis, in censu habere et percipere cum vliiitatibus vniuersis que
poterint euenire. De quibus quidem duodecim marcis tres marcas videiicet sacrislano ecciesie
pro distribucionibus cotlidianis el duas obedienciario maioris obediencie pro panibus annis
Singulis dabit et presentabit. Septem marcas cum vno molendino in Bielouicz sito, quod
loco curie dedimus eidem canonico, qui pro tempore fuerit, pro corpore prebende remanebunt.
Residuum uero, si quid in censu preter duodecim marcas prefatas supererit in Bielouicz,
hoc totum pro anniuersariis in ecclesia Olomucensi nostris parentibus peragendis pro offertorio
et alijs necessariis modo consueto distribuere, conuertere et diuidere idem canonicus tenebitur
atque dare. In cuius rei testimonium et robur perpetue firmitatis nostrum ac nobilium virorum,
dominorum Pothonis de Vyldenberg, Sbynconis de Stralec, Luczonis de Vissemberg, Benessii
de Crauar, Pothe de Yyldenberg, Jesconis et Alberti fratrum de Cinburg, testium ad hec
per nos specialiter rogatorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Olomuncz
anno domini M^CCC^XL^. nono kaiendas Marcij.
(Aus dem Cod. 0. IV. im rürsterzbiscliöflichcn Arcliive zu Kremsler abgeschrieben A. Boczek.)
262.
Papst Benedict XIL erf keilt dem Ulrich ron Neuhaus bei Bekämpfung der auf seinen
Gütern in Böhmen und Mähren vorhandenen zahlreichen Ketzer (meistens Deutsche und
Fremde) jene Absolution^ welche die Kreuzfahrer in das gelobte Land erhalten. Dt.
, Avinione IL Nonas Martii (6. März) 1340.
•
Denedictus episcopus servus servorum dei dilecto filio nobili viro Ulrico dompno (sie)
de Novadomo Pragensis dioc. baroni de regno Boemie salutem et apostolicam benedictionem.
Pia Vota ßdelium libenter benigne favore prosequimur, et in hiis presertim, que fidei
favorem respiciunU petitiones eorum liberaliter exaudimus. Sane petitio tua nobis exhibita
continebat, quod in terris tuo dominio temporali subiectis, in Pragensi et Olomucensi
diocesibus consistentibus, et etiam in toto regno Boemie infiniti heretici, communiter Theu-
tonici et advene, non absque infectione cultonim fidei orthodoxe periculose proh dolor in
magna muititudine pullularunt, et quod dicti herelici, cum inquisitores herelice pravitatis
auctoritate apostolica in Ulis partibus constiluti, volunt procedere contra eos, fugiunt et
latitant, ac catholicos capiunt, mutilant, expoliant et aliter proditionaliter olFendunt, eosdem
eorumque bona incendio ignis supponunt, et quod licet per dilectum filium Gallum fratrem
ordinis predicatorum inquisitorem pravitatis predicte, in illis partibus deputatum, nunc pre-
senteiD in Romana curia multi infecti pravitate predicta, abiuratis erroribus devote redierinl
ad agnitionem et observationem fidei orthodoxe, tamen post eius absentiam in errores pristinoa
sunt relapsi, conventiunculas illicitas cum magistris eorum quos vocant apostolos faciendo,
191
qui etiam in tantnm numerom excreverunt, quod to tuosque subditos cathoiicos ausi sunt
temere diffidare. Qaare tu in nostra presenlia eonstitutus, nobis huiniliter supplicasti, ut
cum tu pro exaltatione catholice fidei et zeio ipsius intendas exponere te et tua, ad hereticorum
exterminium predictorum, vel reductionem. ipsorum ad lucem catholice veritatis, dictoque
inquisitori, eiusqne inquisitionis ofGcio assistere toto posse, ac ob hoc habeas dictorum
hereticorum machinaliones et mortis pericuia formidare, providere tue spirituali saiuti, de
solite sedis apostolice dementia dignaremur. Nos igitur tuis suppiicationibus inciinati, tibi et
hiis quos tecum ad prosecutionem premissorum duxeri^ assumendos, teque sie assumpti
sequentur personaHter, quosque forte quocumque modo negotium fidei contra hereticos pre-
dictos prosequendo, machinationibus aut facto, vel occasione dictorum hereticorum mori
contigerit, iUam omnium peccatorum vestrorum de quibus fueritis corde contriti et ore
confessi, auctoritate apostolica veniam induigemus, que per sedem apostolicam indulgeri vel
concedi consuevit transfretantibus in subsidium. terre sancte. Nuili ergo etc. nostre concessionis
infringere etc. Datum Avinione IL nonas Martii anno sexto.
(Nach dem Orig. Begaste Papsfs Benedict XII. Jahr. VI. Er. 269. im Vatikanischen Archive
£0 Rom. Vidim. Abschr. im mahr. stand. Landesarchive. Abgedruckt bei Baibin Epitom.
rer. Boh. S. 350.)
263.
Martin, Maller ton Stntmen, erkläret, dass er eine Mark Zinses der Jungfrau Lucia von
Brunn, Tochter des Nicolaus von TiSnowic, verkauft hat, welche nach ihrem Tode dem
Raigerer Kloster zufallen soll. Dt. Raygrad, die b. Gregorii (12. März) 1340,
. . . JCigo Martinus moiendinator molendini dicti de Strumen . . et assensu Margarete
coniugis mee vendidi honeste virgini Lucio de Brunna filie quondam Nycolai dicti de Tussnouicz
vnam marcam censualem pro sex marcis grossorum Pragensium, que olym exempta fuit a
religiöse viro domino Johanne quondam preposito Raygradensi per honestam matronam
dominam Katherinam socrum meam, quas quidem sex marcas grossorum a prefata Lucia
percepi integraliter et ex toto sub condicionibus . . . quod singuiis annis in feste sancti
Wenceslai mediam marcam. . .et. . .in feste sancti Georii. . .mediam marcam predicte Lucio. .
soluere teneor . . saiuo iure et censu domini abbatis monasterij Brewnowensis tamdiu quousque
per me Martinum aut Margaretham conthoraiem meam vel successores meos iam dicta
summa capitalis pecunie videlicet sex marcarum. . .vna cum marca prefata censuali supradicte
Lacie fuerit plenarie persoluta. Et quod sepedicta Lucia ab omni conlribucione et steura
regali nee non a censu domini abbatis prefati monasterii sit penitus libera et exempta.
Quod si ego sepedictus Martinus vel successores . mei in aliquo terminorum prefixorum
supradictam mediam marcam antedicte Lucio dare neglexero mox post quatuordecim dies
immediate sequentes prefate virgini Lucio in pena vnius fertonis grossorum condempnabor.
Et si adhuc post alios quatuordecim dies prefatam mediam marcam vna cum fertone pene
non persoluero, iterato in pena alterius fertonis reus ero. Quod si adhuc tercio post alios
192
XIIII. dies sepedictam mediam marcam vna cum penis exsoluero pretaxatis, Ex tunc pre-
nomhiata Lucia libere poterit recipere super dampnum meum predictam mediam marcam,
vna cum penis prefatis inter Judeos, aut Cliristianos siue vbicumque ei Visum fuerit expedire.
Quibus Omnibus penis et satisfactionibus siue dampnis quibuscumque me sepedictum Martinum
ac successores meos nee non et molendinum dictum Strumen cum Omnibus iuribus meis
sponte subicio tam diu donec summa capitalis pecunie videlicet sex marcarum vna cum
preiibata marca censuali memorate Lucie per me ac successores meos fuerit integraliier
persoiuta. Si autem ego predictus Marlinus vel successores mei a prefata marca censuali
nos poterimus liberari, data summa capitalis pecunie seu marcarum vna cum predicta marca
censuali quacumque parte anni, a censu prescripte marce annualis erimus penitus absoluti.
Et quicumque presens scriptum habuerit, ego sepedictus Martinus uel successores mei omnia
et singula superius prenotata rata et firma voiumus et debemus eidem obseruare. Cum autem
sepedictam Luciam viam vniuerse carnis ingredi contigerit, extunc prefata marca censualis
cedet fratribus Raygradensis monasterii pro missis deposicionis eins et tercenario dabitur
media marca, et plebano qui tunc tempore fuerit media marca pro exequijs decenter peragendis
et sie deinceps singulis annis pro anniversario prefate Lucie et Margarethe nee non et aliorum
carorum eius iam dicta marca per me sepedictum Martinum et successores meos prefatis
fratribus antedicti monasterij Raygrad in perpetuum tribuetur . . . sub sigillis . . fratris
Witkonis prepositi Raygradensis, et Alberti et Henslini dictorum de Modricz feodarioruni
domini episcopi Olomucensis — Testes frater Gailus plebanus, Martinus capeilanus prefati
prepositi, Jescho judex oppidi Raygradensis, Henczlinus quondam iudex, Welko, Thomas.
Holecz iurati ibidem, Vlusch molendinator de Rebieschowicz. Actum et datum in moftasterio
Raygradensi anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo in die beati Gregorij pape.
(Das Orig. auf Pergam. mit drei Sigillen im Archive desselben Klosters.)
264.
Kolda und Katherina^ Witwe des Wiebor ton Klein- Senic^ weisen der Olmützer Domkirche
für den Zins eon eier Mark in Klein-Senic andere Güter in Öäkow an. Dt. Olomucz^
Idus Maria (15. März) 1340.
I^olda nepos et Katherina relicta quondam Wsseborii de Parno-Senycz . . reco-
gnoscunt . . quod cum predictus Wsseborius . . quatuor marcas reditus in censu . . Johanni
plebano in Ottaslawicz pro ecclesia Olomucensi comparanti . . vendidisset . . pro quadraginia
tribus marcis . . tandem cum bis pro eisdem bonis in parvo Senicz, in villa Czakow,
quatuor marcas redditus in censu (commutacionis titulo) ipsi Johanni et ecciesie Olomucensi
assignamus . . Fideiussores sunt Podoba de Drahanowicz, Hinco et Albertus de Bistricz . .
Datum Olomucz anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo Idus Marcii.
(Aus dem Cod. II. f. 15. im Archive des Olmützer Domkapitels entnommen Ant. Bocsek.)
193
265.
Markgraf Karl €on Mähren erkläret^ dass 6r dem Abte und dem Konvente des Klosters
Königssaal verboten habe, den zur Rauchowaner Kirche gehörigen Zehend zu verkaufen
oder zu verpfänden. Dt. Parisius^ XVII. Kalend. Aprilis (16. März) 1340.
Ikarolus marchio Morauie. Nouerint vniuersi presencinm copiam inspecturi . quod
re1igi09is viris . abbati et conuentni monasterii Aule regle nostre fundacionis. Pragensis
dyocesis strictius tenore presencium precepimud et arcius inhibemus omnino uolentes ne de
cetero decimas suas in Ruchwano et in alijs villis pertinentibus ad predictam eeclesiam in
Ruchwan a genitrice nostra felicis memorie ipsis pro testamento traditam. nulli nobilium
iocent, vendant, vel qnaiitercnnqne exponent, alioquin indignacionem nostram se nouerint
grauiter incursuros. Quippe cum non debeamus permittere, quod bona predietis religiosis
a progenitoribus nostris in remedium et salutem animarum ipsorum et nostrarum assignata
aliqualiter distrahantur quamdiu saltem remedium opponere poterimus opportunura . . Datum
Parisius (sie) anno domini miilesimo trecentesimo quadragesimo septimo deeimo Kalendas Aprilis.
(Das Original auf Pergament, dessen Sigill fehlt, im k. k. geheimen Hofarchive zu Wien.
K. 258.)
266.
Ikönig Johann von Böhmen erlässt dem Kloster Königssaal die Abgabe, welche
ihm dasselbe wegen der W^fil eines neuen Abtes zu entrichten hätte. Dt. Parisius domin.
Lastare (26. März) 1340.
(Palacky über Formelbücber 243. Böhmer Keg. Add. IL 1846. S. 336. n. 513.)
261.
Johann^ Pfarrer von Mödritz^ vermacht den Zehend von seinem in Schölschitz gelegenen Hofe
dem Konvente des Klosters Raigem. Dt. in Modricz, XIV. Kalend. Aprilis (19. März) 1340.
In nomine domini amen. Quoniam momentis temporum transeunt vniuersa, congruit
ut ea qne a fidelibus sollerti studio peragantur scriptorum et testium autenticorum munimine
perhennentur. Nouerint igitur vniuersi quorum interest vel Interesse poterit in futurum scripti
presentis notitiam babituri. Quod ego Johannes plebanus quondam in Modricz licet eger
corpore sanus tarnen mente, verus et legittimus existens heres curie mee predialis in villa
Zellessicz dicta Olomucensis dyocesis situate, consilio traetatu maturo ac deliberacione diligenti
mecum et cum Sobyen, Jarohnyew, nepotibus meis ac alijs amicis nostris prehabitis de
conniuencia beneplacito et consensu expresso amicorum eorumdem decimas annonarum omnium
in agris dicte curie, que ad me libere et absque omni bonere decimarum uel solucionis
alterius cuicumque faciende peruenit hereditarie. In cuius eciam libertatis possessione sum
et steti actenus paciflce et quiete proueniencius testamenti ac donacionis perpetue nomine
25
194
pro anime uiee saliite ac in remedium seu releuamen peccaminum meorum et omnium
amicorum ac progenitorum meorum religiosis et deo deuotis fratribus seu conuentui cenobii
Raygradensis dicte dyocesis legaui, mandaui, disposui, ordinaui et donaui annis singuiis in
perpetuum coUigendas, recipiendas, vtifruendas, et pro suo beneplacito disponendas, ita
tarnen quod fratres predicti plebano in Modricz quicumque pro tempore fnerit propter familiam
curie ipsius procurandam, de decimis sie coUectis octo metretas siliginis et sex metretas
auene decime nomine dare et assignare annis singuiis teneantur, et hanc meam circa
predicta fore volo vitimam voluntatem, cuius exsecucionem nepotibus meis Sobyen et
Jarohnyew antedictis ac aliis meis in eadem curia successoribus legittimis fideliter recommitto,
obsecrans eos per uiscera misericordie Jesu Christi, quatenus hanc meam uoluntatem uitimam
dignentur eSectui mancipare. Testes autem horum uidelicet legacionis, donacionis, perpetue ,
disposicionis, ordinacionis, mandali,' testamenti, facti ac uoluntatis vitime iam expresse sunt
strenui viri, Alsycus filius quondam Franconis, Henzlinus filius Arnoidi, vasalli episcopatus
seu ecclesie Oiomucensis, Item Weiflinus, Henczlinus dictus Hupczow, Philippus carnifex,
Mychael scabini opidi Modricensis et plures aiij fide digni, quos omnes et singulos contestor
sub interminacione districti iudicii, quatinus de suprascriptis omnibus si quando necessitas
aliqua supradictis fratribus incubuerit, et requisiti fuerint, velint et debeant veritati testimonium
perhibere. Deprecans nichilominus honorabilem virum dominum Petrum decanum Wyssegra-
densem reuerendi domini uostri domini Johannis Oiomucensis episcopi in temporalibus et
spiritualibus vicarium generalem, quatenus omnia et singuia premissa dignetur ex commisso
sibi officio approbare, seu eciam confirmare, In quorum omnium testimonium mei uidelicet
Johannis prenotati, Sobyenonis nepotis mei prefati. Alsyconis et Henziini superius expressorum
presentibus sunt appensa. Datum et actum in Modricz, Anno domini M^CCC^XL^. XIV^.
Kalendas Aprilis.
(Das Original auf Pergament mit fünf Sigillen, von denen jedoch das erste zerbrochen ist, im
Archive der Abtei Raigern. 0. 5. 1.)
268.
yikolaus und Zdislaw ton Gross -Senic r erkaufen der OlnMzer Domkirche IV Mark
Zinses in Senic, Dt. in Olomucz^ die IL Aprilis 1340.
J^icolaus et Zdisiaus fratres de Maiori Senycz . . . quatuor marcas redditus . . in
Seuycz . . domino Sboroni preposito Olomucensi et domino Nicoiao piebano de Slatyna . .
pro ecciesia Olomucensi comparantibus . . pro quadraginta marcis . . vendidimus iure et
dominio hereditario . . Fideiussores sunt strenui viri . . Philippus frater noster de Haiori
Senicz et Wrchoslaus de Vhercz . . nee non testes Podoba de Drahanowicz, Onsso de
Vgezd, Vlricus de Namyescz, Albertus de Bistrzicz . . Actum et datum in Olomucz anno
domini millesimo trecentesimo quadragesimo die secunda mensis Aprilis.
(Aus dem Cod. II. f. 17. im Archive des Olmiitzer DomcBpitels entnommen A. Roczek.)
195
260.
Der Burggraf von Blansko^ Nikolaus^ Sohn des Briino^ entsagt allen ihm auf die Güter
und Gebäude in SdSnice bei Prachatic zustehenden Rechten. Dt. Modricz^ VI. Idus Aprilis
(8. AprilJ 1340.
EAgo Nicolaus Brunonis purcravius in Blanzk, recognosco tenore presentium universis^
qnod bona dnctns conscientia, structaras, informationes et fedificia bonorum in Sdenicz prope
Prachaticz, quie piidem ex^ parte venerabilis domini mei, domini Jobannis episeopi Olomu-
censis, dum adhuc esset in officio prspositursB Wissegradensis ecclesise constitutus, tenui,
propriis laboribns et impensis, personse meae duntaxat intuitu per me factas, ecclesite
Wissegradensi pnedict», cujus jam dicta sunt bona, ob meaD ac prsedecessorum meorum
animarum salute (sie) donavi, ac eidem ecclesiss et capitulo cedo libere de eisdem. Profiteor
etenim in bis scriptis, dominum Przedyboyum militem de Lhota, qui pro nunc ex commissione
praBdicti domini mei episeopi Olomucensis et non aliquo conpetente sibi jure vei quovis
quesito titulo tenet bona pnedicta, nullum in bonis ipsis penitus jus habere; nichilominus
pro me renuntians de certa scientia, simpliciter et expresse actioni, qusestioni, repetitioni
ac juri, si qufe vel si quod in bonis prsedictis nee non aediliciis, informationibus et strueturis
ibidetn michi quocunque titulo corapetierunt, conpetunt aut conpetere possent quomodolibet
in futurum. In cujus rei testimonium prsBsentes dedi litteras sigiiii mei appensione munitas.
Actum et datum Modricz VI. Idus Apriiis anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo.
(Nach einer dem Orig. des Wyselirader Kapitelarchives entnommeneu, nnd im k. böhm. Museum
aufliewahrteo Abschrift.) '
230.
Karl von Auerschitz (Uheröice) bekennet^ dass er ton dem Wilimower Abte für seine
Dienste drei freie Lahne in Auerschits erhalten habe. Dt. Brune^ III. Kalend. Maß
(29. AprilJ 1340.
i^ouerint vniuersi presencium noticiam babituri; quod ego Karulus de Aurcicz suscepi
tres laneos liberos in villa Aurcicz a reuerendo in Christo domino domino Petro miseracione
diufna abbate monasterij in Wylemow, et a suo conuentu tali sub condicione, yidelicet,
quod prefatos tres laneos ad tempora mee vite, et nullius alterius, pro seruiciis in futurum
ipsi domino et suo conuentui per me exhibendis teuere debeo libere, et possidere, homines
eciam ipsins domini, et sui monasterii bona mea fide, ubique locorum promouere, tueri, et
adiutor fidelis, et maxime hominibus ville predicte fore promitto, sicuti mihi suppetit virium
facultas, post decursum vero mee vite, memorali tres lanei cum curia ad nullum alium,
quam ad ipsum dominum et suum monasterium liberi libere redire debent, sine obstaculo
cuiuslibet impedimenti, nullo iure emphyteutico, quod purchrecht dicitur meis heredibus
sine Sttcoessoribus in hys lapeis competente, sen patrocinante, preter semina, que tunc per
me seminata fuerint, et pecora, siue pecuda ad me spectancia, vel annone, si que fuerint;
25*
196
Hec omnia ad nulluni alium, quam ad meos heredes, siue cui ego assignauero, pertinebunt,
si vero in aliquo a seruicio prefati monasterii fortuito cadu aberrauero, vel hominibus
monasterii prenotati aiiquod dampnum, aut calumpnia aliqua per me illata fuerit^ ipse dominus,
vel sui snccessores me pro homine suo, et famulo proprio possunt, et debent sine omni
mea contradiccione iudicare. Ad herum igitur omnium euidenciam clariorem, et firmius
testimonium, dominos honorabiies et nobiles, dominum Johannem de Lompnicz, dominum
Bohussium de Stencz, dominum Luczkonem de Wyssenburg, dominum Johannem de Nachod,
dominum Bemhardum de Wiczcow, dominum Strziesewoyum dictum Hoiub de Comurzan,
Sbynconem de Bucowyna rogitaui, ut ipsi veri, et legitimi testes forent, omnium premissorum,
et suis sigillis presentes communirent, meoque sigilio eciam appenso. Insuper addicio, quodsi
unquam aliquem propter errorem casu quocunque dominis memoratis, vel eorum monasterio
iustus fore noluero, quomodolibet, extunc prefati domini, quorum sigiila sunt presentibus
appensa, me iniuste. egisse, et male errasse, possunt deuincere, et debent per presentes
demonstrare, edificia eciam in curia mihi a monasterio collata, edificata, vel imposterum
edificanda cum tribus laneis predictis, et curia, ad monasterium, et nullum alium iibera libere
(redire) debent. Datum et actum in ciuitate Brunensi, anno domini millesimo trecentesimo
quadragesimo, III. Kalendas Maii.
(Abgedruckt bei Dobner in Monument. IV. S. 302 und 303. n. CLL nach dem Orig. des
Bi*ewnower Archives.)
^ 211.
Philipp ton Gross -Senic rerkauß II Mark Zinses in Gross -Senic der Olmützer Dom-
hirche. Dt. in Olomucs^ in die b. Philippi et Jacobi (1. Mai) 1340.
r ilippus et vxor Anka de maiori Senicz . . . duarum marcarum redditus videlicet .
laneo cum quartali, orto, cum agris . . in annuis redditibus . . ibidem in Senycz . . .
domino Sboroni preposito Olomucensi . . pro ipsa ecclesia Olomucensi comparanti . . . pro
viginti marcis . . . vendidimus . fideiussores sunt . . Nicolaus et Zdislaus fratres de Maiori
Senicz et Jessko de Sussicz • . . Testes Onsso de Ygezd, Albertus de Bistricz et Vlricus
de Namiescz . . Datum et actum in Olomucz anno domini millesimo trecentesimo quadra-
gesimo in die beati Philippi et Jacobi apostolorum.
(Aus dem Cod. U. f. 18. im Archive des Olmützer Domcapitels entnommen A. Boczek.)
272.
Markgraf Karl ton Mähren befiehlt den Schoppen der Altstadt Prag, dass sie für die
dortigen Mühlen ein bestimmtes Mass festsetzen. Dt. Brunce^ XIV. Kai. Junii (19. Mai) 1340.
MLarolus domini . . regis BoemisB primogenitus, marchio Horaviaa, fidelibus patemis
et nobis dilectis . . judici • . juratis totique coromunitati civii^m majoris civitatis Pragensis
salutem cum plenitudine omnis boni. Plene sumas fidedignorum testimonio informati, quaiiter
197
cives vestne dicte civitatis molendina tenentes, defectus et dampna pluries sint perpessi
pro eo, quod ipsa vestra civitas Pratensis nullam determinatam hucusque habebat mensuram,
per quam nnam molendinum vestne civitatis sine dispendio alterius molendini debebat et
poterat debito modo et proportionabiliter elevari. Nos cupientes vestne civitati super hujusmodi
defectibus salubriter providere, vobis judici et consulibus dictte majoris civitatis, fidelibus
patemis et nostris dilectis seriöse mandamus, omnino volentes, nostne gratiaD sub obtentu,
quatenus freti regia ac nostra auctoritate unam mensuram communem et medium invenire
sine dilatione qualibet debeatis, secundum quam tarn divitibus quam pauperibus, tarn superiora,
quam inferiora molendina tenentibus, eaqua justitia secundum fidem vestram impendatnr,
juxta statum et conditionem cujuslibet molendini, volentes omnino, ut trangressoribus ejusdem
regifls nostrfe et vestne ordinationis et statuti statim certam et gravem poenam absque
remissione qualibet infligere debeatis, ordinationem nostram hujusmodi et statum per vos et
successores vestros ex nunc in antea volumus perpetuis temporibus inviolabiliter observare.
Datum Brunn» anno domini miUesimo trecente^imo quadragesimo, XIIII. Kalendas Junii.
(Nach einer dem Bürgerbuche vom J. 1310. f. 281 des Altstädter Archives zu Prag ent-
nommenen, und im k. böhm. Museum aufbewahrten Abschrift.)
233.
Kart, Markgraf txm Mähren, verleiht dem Berthold, Cen6k und Heinrich von Lipa dieselben
Bergrechte für ihre Güter Schönberg ^ Goldenstein und Schampach fSantpachJ^ welche sie
ßr Deutsch -Brod tom K. Johann erhalten haben. Dt. Kremsier^ in octaf>a Ascensionis
domini (1. Juni) 1340.
j\os Karolus domini regis Boemie primogenitus marchio Morauie recongnoscimus
et ad vniuersorum tam presencium quam futurorum volumus noticiam peruenire, quod
venerabili Bertoldo preposito Wyssegradensi, cancellario regni Boemie patruo principi et
sincere dilecto, et Czenkoni fratribus de Lypa, nee non Henrico filio quondam Henrici
iunioris de Lypa et heredibus ipsorum volentes meritorum suorum respectu, graciam facere
specialem, ipsis de certa sciencia concedimus et fauorabiliter indulgemus, vt in mineris auri,
argenti, vel alterius cuiuscumque metalli, si que in bonis ipsorum Schonenberg, Goldenstain
et Santpach sunt, aut futuris temporibus reperiri poterunt, juribus et gracijs, quibus in
montanis et mineris circum Brodam Theutunicalem ex serenissimi domini . . regis Boemie
genitoris nostri predicti concessione pociuntur inantea gaudeant et'fruantur, quemadmodum
in ipsius genitoris nosbri literis graciarum et Übertatum huiusmodi plenius continetur, harum
nostrarum testimonio literarum, Datum Kremsier, in octaua ascensionis domini, anno eiusdem
millesüno trecentesimo quadragesimo.
(Aus dem Fragmente eines Papier- Codex aus der II. Hälfte des XIV. Jahrhundertes S. 37,
welches dem in der Cerronischen Sammlung im m. st. Landesarchive befindlichen Buche
„Miscellaaea von Nähreu^^ beigebunden ist.)
198
234.
Markgraf Karl befreiet die Güter und die Leute des Nonnenklosters bei St. Jakob zu
Olmäts Don allen Steuern und Abgaben. Dt. Chremsier^ in octava Ascensionis domiui
(31. Mai) 1340.
Ikarolas domini . . regis ßoemie primogenitus, marchio Morauie . fidelibus suis
dilectis . . capitaneo, ac vniuersis et siiigulis, camerarijs, prouincialibus, villicis, purcrauijs,
ceterisque of&cialibus suis, quibuscumque ccnseantar nominibus, presentibus et futuris, quibus
presentes exhibile fuerint, graciam suam, et omne bonum. claris probacionibus et suflicientibus
testimonijs informati. quod deuote nobis dilecte . . magistra et sanclimoniales, monasterij^
sancti Jaeobi in Olomucz, ac ipsum monasteriam, et bona eius, ad mensam episcopalem
Olomucensem, pertinent, et ad prestandas, cum ceteris marchionatus nostri monasterijs, con-
tribuciones, exacciones, et subsidia, a tempore caius contrarij non existit memoria, numqnam
fuerunt, nee modo sunt, obnoxie, yel astrictum monasterium earundem. Ipsas et dictum
monasterium, ac bona earum, ab huiusmodi inantea, decreuimus, et presencium auctoritate,
decernimus, supportanda. Vobis et vestnim cuilibet, sub obtentu gracie nostre, distriete
precipiendo mandantes, ac volentes expresse, quatinus exnunc, amodo a sanctimonialibus
predictis, et monasterio, vel bonis ipsarum, contribuciones, exacciones et subsidia huismodi,
numquam exigcre, vel recipere presumatis, ipsas vel homines earum, occasione talium^ in
nullo penilus molestantes, vei perturbari, per quempiam permittentes. Si quis autem secus
facere attemptauerit, vel presumpserit, indignacionem nostram, grauiter se nouerit incursurum.
Harum nostrarum testimonio iitterarum, Datum Chremsier, in octana ascensionis domini.
Anno eiusdem, millesimo, Irccentesimo quadragesimo.
(Nach dem Orig., dessen Sigill fehlt, im Archive des Olmützer Domcapitels abgescliricben
Ant. Boczek.)
275.
Markgraf Karl bestätiget der Stadt Kremsier alle Rechte und Privilegien. Dt. in Cremsiety
in octava Ascensionis domini (1. Juni) 1340.
Aos Carolus domini regis primogenitus . marchio Moravie; tenore praesentium
pnesentibus et futuris constare volumns universis, quod in bis, per qute civitates nostri
marchionatus ipsorum incolse suam licite meliorare possunt conditionem fervente animo solici-
tamur, adhoc ut adjuti, nostris suffragiis, nostris opportunitatibus, possint, valeantque uberius
deservire. Ad preces itaque civium Cremsiriensium nobis dilectorum, quas porrigere nobis
humiliter et devote curaverunt, nostras inclinavimus aures, benigne ipsos ad hoc in juribos,
libertatibus et consvetudinibus, quibus hactenus usi sunt, et quas a progenitoribus nostris
retroactis meruerunt temporibus obtinere, et specialiter ac potissimum in hac gracia, ut ante
prsedictam civitatem circumquaque intra spatium unius milliaris, nulii hominum ad vendendum
vel propinandum cerevisiam liceat qnoquo modo braxare, sed voientes eam propinare, ipsam
199
in dicta civitate comparent, capientes gratiose ac favorabililer conservare fidelibus nostris
dilectis capitaneo ac uuiversis et singulis cammerariis, vicinis, provinciaiibus, csBterisque
officiatis nostris per Moraviam, qui sunt, et pro tempore fuerint, quibuscunque censeantur
nominibas, nostne grati» sub obtentu districte prsecipimus pnesentibus et expresse mandamus
voientes, quatenus cives pnedictsa civitatis Crembsiriensis in prsemissis juribus, iibertatibus,
et consvetudinibus, et singulariter in eo, ut braxationes in ipsorum prasjudicium ut prsBmitlitur
non fiant, nequaquam impediant, nee impediri per quempiam quouis modo permittant, sed
eüam per Sfepe dictos cives cum exhibitione prsBsentium fuerint requisiti, eis cooperari
debeant in hujusmodi, et efficaciter prasesse, Si qui autem contrarium attentare prfesumpserint,
noverint se poenas pro motu proprio infligendas graviter incurrisse. Harum nostrarum testi*
monio literas datarum in Cremsier octavae ascensionis domini anno 1340.
(SBch einer vidimirten Abschrift vom J. 1706 im fUrsterzbischöflicheu Archive zn Kremsier.)
236.
Markgraf Karl befiehlt dem Bohui ton Starö^ dass er seinen Leuten die zur Pflasterung
der Stadt Iglau gewidmete Mauth zu zahlen gestatte^ und die Iglauer an der Mauth in
dem Markte Pirnitz nicht überhalte. Dt. Prage^ in octata bb. Petri et Pauli apostolor.
(6. Juni) 1340—6.
Ikarolus marchio Morauie, recordamur tibi fideli nostro dilectoBohussio.de Sterycz
iam sepius nos scripsisse, quod nostre intencionis existit omnino, ut tui homines et nostri,
quos in obiigacione tenes, theloneum seu mutam pro pavimenlacione ciuitatis Iglauie solnere
teneäntur et debeant, prout homines aliorum nobiiium marchionatus nostri Morauie iuxta
nostrarum literarum coniinenciam eidem ciuitati datarum dare et soluere consueuerunt. Tu
vero solus ex omnibus nobilibus predicti marchionatus nostri intencionem et mandatum nostrum
buiusmodi paruipendens, ipsos tuos homines ymmo nostros predictum theloneum soluere non
permittis et iam demum per nos tibi transmissas literas videre et conspicere non in nostram
sed pocius in tuam yerecundiam, ut credimus contempsisti. Quapropter adhuc iteratis vicibus
tue fideiitati seriöse iniuugimus et mandamus quatenus sepedictos tuos homines sepefatum
theloneum seu mutam sinas soluere absque diflicultate qualibet et permittas. Volentes eciam
nt de duobus hallensibus de curru racione thelonei in opido Pumicz et alijs bonis tuis
omnimodo sis contentus nichil plus a predictis ciuibus Iglauiensibus pro theloneo penitus
requirendo, et si secus faceres ipsis ciuibus duximns indulgendnm ut tantumdem quantum
ab eis recipitur, a tuis hominibus similiter pro theloneo recipere vaieant atque possint.
Volumus insuper ut nullus cum sepedictis nostris ciuibus Iglauiensibus quitquam habeat disponere
in causa predicta, ymmo nos ipse eandem causam personaliter inter te et ipsos vertentem
andire volumus et fine debito terminare. Datum Präge in octaua beatorum Petri et Pauli
apostolorum.
(Ans dem Bürgrerbuche vom J. 1409 — 1472 des Iglauer Stadtarchives entnommen Ant. Boczek.
P. R. V. Chluuiecky a. a. 0. S. 16 o. 25.)
200
ZU.
Der Kontent des Klosters Hradisch übergibt dem Fabian von Opatowic für den Wieder--
aufbau des öden Dorfes Stephanau das dortige Gericht. Dt. in monasterio Gradicensi^ in
octana S. Trinitatis (18. JmiJ 1340.
Aoverint universi presentes literas inspecturi, qvod nos Augustinus miseraüone divina
abbas, Benessius. prior, Woyslaus subprior et conventus monasterii Gradicensis, ordinis
premonstratensis, diecesis Olomucensis, honorabiiis viri Fabiani de Opatowicz immensis labo-
ribus, qvos eum babere non sine gravibus rerum suarum impensis, certo certius didicimus,
circa locationem et reformationem ville nostre vulgariter dicte Stephanau prope Knyenics,
que a tanto tempore desoiata existit, qvod memorie contrarium non existit, alias per nos
sibi ad tempora vite sue duntaxat date, consideratis diligenter et inspecUs, utilitatem non
modicam monasterii nostri antedicti cum invenimus fideiiter procurare, volentesque eosdem
labores suos condignis premiis sibi resarcire, iudicium in premissa vilia, ad quod duos ianeos
liberos, tabernam, molendinum, pistorem fabrum et sutorem, ac tercium denarium de culpis
provenientem decernimus inviolabiliter pertinere, eidem dedimus, donavimus, et contnliraus,
ac heredibus suis, et presentibus damus, et donamus concedimusque, omni jure eo habendum
et possidendum, qvo ceteri iudices nostri iudicia sua possident, in bonis nostris residentes,
qvi dicta iudicia apud nos, aut nostros predecessores sua pecunia compararunt. In cuius rei
testimonium et robur perpetue firmitatis, presentes sibi literas dedimus, nostris sigiiiis roboratas.
Datum in dicto monasterio nostro anno domini millesimo, trecentesimo, qvadragesimo, in
octava sancte Trinitatis.
(Aus den Aniialen desselben Klosters f. 140 in dem Archive des Klosters Hradisch im m. st.
Landesarchive.)
238.
Berthold von Lipa^ Probst am Wyiehrade^ stellet mit Zustimmung seines Bruders Zdenih
dem Cistercienser Ordemkloster Kaments gewisse bei Goldenstein gelegene Güter zurück.
Dt. Crumenow^ die b. Johannis Bapt. (24. Juni) 1340.
In nomine domini amen. Nos Bertoldus de Lypa dei gracia Wischegradensis pre-
positus . canceilarius et summus marscbalcus regni Bohemie ad vniuersorum noticiam tarn
presencium quam futurorum tenore presencium volumus perpetuo deuenire, quod cupientes
attentis affectibus nostris progenitoribus et nobis totique posteritati nostre testamentnm
salutiferum atque memoriam in remedium animarum nostrarum facere et relinquere sempi-
ternam, sie vt deo digno famuiatu ecclesiarum hie et in futuro participari suffragante diuina
clemencia valeamus, religiosis ac deuotis viris . . fratribus . . domino Sighardo abbati et
conuentui monasterii in Camencz ordinis Cisterciensis Wratislauiensis dyocesis, bona quedam
prope Goidinstein coram nobis per eos inpetita propter donacionem per dominum Johannem
201
dictum Wnstehube olim eis factam, dominum castri protunc supradicti, oppidum videlicet
quondam dictum Golteke, ad ibidem secundum pristinum statum ciuilatem reedificandam, in
qua forum haberi possit, omnia iura ciuilia, ac quelibet mechanice artes valeant exerceri,
et omnes has villas ad ipsum oppidum ab antiquo spectantes Niclausdorf, Stobensyfen,
Cunciadorf, Wynrebe, Spilix, Craflsdorf, Syfridsdorf, Walthersdorf, utrumque Woycechsdorf,
secundum quod hee ville quondam fuerunt vel erunt forsitan in futuro in suis terminis greniciis
et limitibus circumferencialiter situate, nee non cum suis agris cuitis et incultis, siinis, rubetis,
nemoribus, pratis, pascuis, aquis, aquarum decursibus, piscacionibus, piscinis, molendinis,
venacionibns, ancupacionibus, censibus, utilitatibus, prouenlibus, usibns, usifructibus, affictibns^
, emoliroentis ; siiuis eciam aliis adiectis a predictis maximis et copiosis, distinctis in suis
gadibus et grenicijs expresse secundum snarum continenciam originalium litteranim aurifodiis
et mineris cuiuscumque metalli repertis aut futuris temporibus reperiendis; iure eciam patronatus
ecclesianim cum omni dominio et supremo omnium causarum iudicio, in eisdem bonis per
abbatem . • qui pro tempore fuerit aut snum aduocatum . . vel iudicem . . exercendo, siue
ille sagwinis siue pecunie respiciant talionem aut que de iure merentur, sentencia capitali
puniri, ac aliis pertinenciis, quocumque censeantur nomine vel in quibuscumque rebus con-
sistant. Et specialiter omni eo iure, proprielate ac dominio, quo predecessores nostri . .
ea bona babuerunt et nos hucusque habuimus aut habere possemus in futurum de vnanimi
et consentanea fratris nostri Zchenconis voluntate, reddimus pure et simpliciter propter
deum. Et si quid iurisdicionis ad ea habere dinoscimur, empcionis seu hereditarie successionis
titulo totum addicientes predictis fratribus . • ob remedium anime nostre testamenti nomine
ex nunc liberdliter damus, conferimus et donamus absque omni censu et sine seruicio quolibet
nobis et nostris successoribus exhibendis, siue in exaccionibus, angariis aut perangariis seu
quocumque nomine nuncupentur, iure hereditario et in perpetuum libere possidenda, ita
quod ipsi nullum respectum habeant quoquomodo ad quemquam hominum in seruicio aliquali;
sed de eisdem tamquam de re propria . • siue hereditaria gaudere, ordinäre et disponere
possint et valeant, quidquid eorum placuerit volunlati, promittentes bona et sincera fide,
nuUo unquam tempore de iure vel de facto seu alio quouis modo aut aliquo iuris auxiiio
contra huiusmodi reddicionem et nostram largam donacionem venire vel facere, per quod
Tel per que ipsi fratres • • monasterii predicti in premissis omnibus et singulis per nos,
heredes et successores nostros ac ofBciales, qui sunt, vel qui pro tempore fuerint, seu
quoslibet alios, quorum interest vel ikiteresse poterit, possint vel valeant aliquibus impeticio-
nibus iniuriis vel violenciis inpediri volentes nichilominus ex special! fauoris gracia prediclos
firatres • . in bac libertate fideliter conseruare ac ipsos contra molestatores quoslibet pro
viribus defensare, ut ipsi ex maiore * debito progenitorum nostrorum et nostri . . sint memores
in suis oracionibus apud deum. In cuius rei testimonium et robur perpetuo valiturum, presentes
fieri et sigillo nostro maiori duximus communiri. Datum Crumenow in die beati Johannis
Baptiste. Anno domiui millesimo trecentesimo quadragesimo, presentibus hiis baronibus:
dominis videlicet Jescone de Crawarn, Heynemanno de Nachodu, Jescone de Boskowicz,
Alberto de Resinburg, Ueinrico de Hugwicz, Conrado Bauaro, Ueiurico de Kowfung, Swan-
26
202
tiborio, Prsydeborio, Heynecone de Bludow, Epycone de Hratka, niUitibus, Petro et Franczcone
notariis, cum aliis multis fide dignis.
(Nach dem Orig. im Archive desselben Klosters Nr. 118 und 119, mitgetheilt Dr. G. A. Stensel.)
230.
Markgraf Karl erkläret^ dass er eon dem OlmüUer Bischöfe Johann den bei Bdlkowic
gelegenen Berg Tepenec gekauft habe^ um darauf das Schloss Twingenberg zu erbauen.
Dl Olomucii^ in die bb. Petri et Pauli (29. Juni) 13 W.
iMos Karolus domini regis Bohemie primogenitus, marchio Moravie, recognoscimus,
et ad yniaersorum noticiam volumus tenore presencium peruenire, quod cum montem Tepenecz
infra limites bonorum episcopalium prope Bielcowicz situm *a venerabili domino Johanne
episcopo Olomucensi consanguineo nostro carissimo pridem emerimus et episcopalia, ac
ecclesie et canonicorum Olomucensium bona eidem mouti adiaceant, ne processu temporis
per inhabilatores castri Twingenberch, quod in ipso monte construere decreuimus, bonis
ipsis, et hominibus dispendia oriantur, super hijs graciose duximus prouidendum, declarantes,
quod montem ipsum solum a summitate verticis vsque ad yalles proximas et immediatas,
circumquaque emimus, sed in siluis, rubetis, pratis, pascuis, agris, venacionibus, et aucupa-
cionibus, bonorum et hominum predictorum, ac villarum adiacencium, nichil nobis iuris vendicare
vei ad castrum ipsum atrahere, nee ligna in siluis ipsis succidere nee eadem de facto nobis
vliis temporibus usurpare aut per nos uel per purgrauios seu ofliciaies nostros, homines
ipsos ad edificia castri ipsius, aut vecturas aiiquas robotas, exacciones, subsidia molendinorum
et obstaculorum reparaciones compellere debebimus nee permitti per qvempiam coarctari^
aut in stratis et vijs contra antiquas consuetudines impedire, et si aiiquod theloneum de
nouo uel forum in vicinio contigerit instaurari, ad illud theloneum prestandum uel forum
visitandum dicti homines compelli non debebunt, et si aliqui ex ipsis forum huiusmodi visitauerint
nulla racioue uel occasione occupari, seu agrauari debebunt nee eciam arestari. Purgrauius
eciam, qui pro tempore fuerit, cum suis nulla hominibus ipsis inferat grauamina aput ipsos
pernoctaudo uel expensas ab eis aiiquas aut pabulum exigendo, homines eciam nostri et
terrigene ad expedicionem transeuntes in prefatis bonis pernoctare uel moram facere non
debebunt, nee ipsos in transitu aiiquateuus molestare. Nos quoque absque speciali licencia
et bona voluntate domini episcopi uel successorum suorum nulla bona in eodem districta
a suis feodalibus vmqvam debebimus comparare. Preterea si in predicto Castro futuris tem*
poribus viliicum poprawczonem uel alium quem vis oßicialem institui seu residere^ vel castrum
ipsum teuere aut Judicium zudd inibi coUocari contingerit, hoc omnino absque bonorum et
hominum predictorum fiat dispendio et iactura ; purgraiiijs castri ipsius seu villico ac officialibus
huiusmodi in ipsis nullam iurisdiccionem potestatem, ins vel dominium penitus habitnris.
Primus quoque purgrauius, quem in dicto Castro primitus instituerimus, dominio episcopo,
et capitulo suo Olomucensi iurabit premissa oronia et singula teuere, et inuiolabiliter obsemare,
ac de Castro ipso, dum destituendus fuerit, nequaquam cedere, nisi prius is, qui successuros
203
sibi fuerit, simile coram nobis prestaaerit iararoentum, qvod eciam conseqaenter coram domino
episcopo et capitulo Olomucensi prestabit tempore opportano. Et hoc fiat per singulos
purgrauios, quociens, et quando ipsos contingerit variari. Promittimus eciam dictum castrum
nuUi vmquam baronum, nobilium, seu dominorum cuiuscumque persone obligare, vendere,
alienare uel dare, sed personaliter ipsum tenere, uuili eciam preterquam soli Olomucensi
ecclesie si placuerit castrum ipsum nobis donare licebit. Si vero alicui persone cuiuscunque
preeminencie, uel Status existat, datum fuerit uel obligatum seu venditum, extunc statim
ipso facto ad dictam Olomucensem ecclesiam libere reuertatur, nobis heredibus et successo*
ribus nostris de rehabicione castri ipsius nuliam spem deinceps inperpetuum habituris.
Premissa igitur omnia et singula fide prestita nomine iuramenti pro domino genitore nostro
nobis, heredibus et successoribus nostris semper inuiolata teuere et integra promittimus nc
adimplere, nunquam ipsornm aliquod inperpetuum infringendo; decernentes ex nunc de certa
nostra sciencia in hijs scriptis irritum et inane, si contra premissa uel eorum aliquod per
nos, heredes aut successores nostros uel quemuis alium cuiuscumque condicionis preeminencie
uel Status, qvippiam contingerit in posterum attemptari. In quorum omnium testimonium
presentes litteras fieri et sigillorum nostrorum appensione fecimus muniri. Datum Olomucij.
in die beatorum Petri et Pauli apostolorum. Anno domini APCCC^XL^.
(Aus dem Pergam. Privilegien Cod. des Olmützer Bisthumes vom Anfange des XIV. Jahrhun-
dertes in Klein Folio Nr. GL. im fürsterzbischöflichen Archive zu Kremsier abgeschrieben
Ant. Boczek. — Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 23 n. XXIV.)
280.
Markgraf Karl stellet die der Vikarie bei der Olmützer Kirche durch den dortigen ft.
Hofmaier gewaltsam entrissenen zwei Gärten zurück. Dt. Olomuncz^ VI. Nonas Julii
(2. Juli) 1340.
J%los Karolus dei gracia primogenitus regis Boemie, marchio Morauie, vniuersis tam
presentibus quam futuris voiumus fore notum, quod per honorabiies vires doroinos canonicos
Olomucenses veraciter informati, quod duo orti siti extra muros ciuitatis nostre Olomucensis
ante portam Omnium Sanctorum ad vicariam et prebendam, quam dileclus nobis Nicolaus
vicarins ecclesie Olomucensis nunc possidet antiquitus pertinebant, quos quidam villicus
Olomucensis abstraxerat et occupauerat violenter. Nos volentes saluti nostre prouidere pre-
dictos ortos eidem vicarie restituimus et eciam si quid iuris in eis habere videremus aut
nobis conpeteret aliquomodo eidem vicarie libere applicamus omnino et donamus perpetuis
temporibns possidendos et tenendos et eos pro sua vtilitate disponendos. Inhibentes expresse
sub obtentn nostre gracie, ne aiiquis de cetero castellanorum viilicorum uel ciuium nostrorum
Olomacensium se de ipsis intromittere audeat aut aliquem censum seu steuram ac exaccionem
exigere debeat ab eisdem aut quicquam sibi jurisdiccionis in preiudicium eiusdero vicarie
presomat amplius quoquomodo vendicare. In cuius rei testimonium et robur perpetue firmitatis
26*
204
presentes literas fieri et nostri sigilli munimine fecimus roborari. Datum Olomuncz anno
domini millesimo trecentesinio quadragesimo, VI. Nonas Julii.
(Aus dem Cod. II. f. 84. im Archive des Olmützer Domkapitels abgeschrieben Ant. Boczek.)
281.
Der OlmUtzer Burggraf Robert übergibt auf Befehl des Markgrafen Karl gewisse Gärten
dem Vikare Nikolaus bei der Olmützer Domkirche. Dt. Ohmucii^ Nonas Julii (1. Juli) 1340.
Eigo Ropertus purchrauius castri Olomucensis vniuersis quibus expedit publice
recognosco quod cum Serenissimus princeps dominus Karulus marchio Morauie ortos ante
portam Omnium Sanctorum sitos Olomucensi ecciesie Olomucensi (sie) pure propter deum
dedisset liberos perpetue dedisset (sie) et donasset michi committens seriöse, vt et ego
cedere statim deberem de eisdem, Ego mandatis domini mei marchionis cupiens parere
discreto viro domino Nicoiao vicario dicte ecciesie Olomucensis libere cessi de ortis supradictis
ac ipsum misi in possessionem eorundem ortorum corporalem mandando orlulanis vt eidem
domino Nicoiao de cetero tamquam domino suo et non alteri obedire debeant et suis quilibet
* Stare preceptis ac mandatis sibi censum et iura consueta exsoluendo In cuius rei testimonium
presentes fieri volui et meo sigillo communiri Datum Olomucij anno domini Millesimo CCC^XL^.
Nonas Julij.
(Das Original auf Pergament mit einem kleinen zerbrochenen Sigille im Archive der Olmützer
Karthause, im m. st. Landesarchive Lit. F. n. 2.)
282.
Markgraf Karl bestätigt die Privilegien der Stadt Brunn. Dt. Brune^ IV. Idus Julii
(12. JuliJ 1340.
Aos Earolus domini nostri regis Boemie primogenitus, marchio Morauie, ad vniuer-
sorum noticiam presentibus publice volumus evenire, quod constituti in nostri presencia
fideles nobis dilecti . . judex et . . jurati eines nostri Brunnenses, exhibuerunt, et osten-
derunt nobis priuilegia et literas snas saluas super juribus, libertatibus et gracijs, quibna a
retroactis predecessorum nostrorum diuorum regum Boemie et principum, vsque ad karis«
simum dominum et genitorem nostrum, dominum Johannem regem Bohemie modemum,
freti sunt et de maiestate regia per singuios aucti, ac literarum robore valide confirmatU
modoque ad nos deuoluti, quibus eciam literis et priuiiegijs diligenter in suis elausulis
auscultatis, et per omnia placidis pro honore nostro et fidelium ciuium nostrorum commnni
bouo . . predecessorum nostrorum vestigijs inherentes, ad deuotas precum instancias dilectorara
eorundem nobis fidelium ciuium Brunnensium more predecessorum nostrorum et patemo eadem
priuilegia, jura, libertates et gracias vt in sui robore firmitatis salua maneant et illesa^
approbamus, laudamus, et confirmamus, harum nostrarum robore literarum. Datum Bnine in
Castro Spilberch anno domini M^^ trecentesimo quadragesimo, IV. Idus Julii.
(Das Original mit einem gut erhaltenen Doppelsigille im Archive derselben Stadt. A. n. 7.)
205
283.
Markgraf Karl gestattet dem Jamnitzer Richter Heinrich^ dass er dieses Erbgericht
verkaufen^ verpfänden oder vermachen könne. Dt. in monasterio Sedlicensij die dominica
post Margarete (16. Juli) 1340.
}Mo8 Karolas domini . . regis Boemie primogenitus, marchio Morauie, notum facimus
vniuersis presentes literas inspecturis, quod nos attendentes multa grata seruicia et accepta,
que fidelis noster dilectus Henricus judex Jemnicensis nobis exhibuit, hactenus, et in antea
prompcius tenebitur exhibere, volentesque sibi premissorum consideracione graciam facere
specialem, sibi fauemus et graciose concedimus, vt ipse, et heredes sui, vrgente necessitate,
Judicium ipsorum Jemnicense hereditarium, vendendi. obligandi, legandi, alienandi, seu ipsum
persone alteri vel personis commitendi, de ipsoque judicio faciendi et disponendi, prout
ipsis vtilius expedire visum fuerit plenam habeant auctoritate presencium facultatem, Mandamus
igitur . . capitaneis . . camerarijs, ceterisque Ofliciatis noslris per Morauiam, qui nunc
sunt aut enint per tempora, quatenus Henricum predicturo, heredesque suos, in hac nostri
indulti gracia, inpedire nuilatenus audeant vel presumani, contrarium facientes indignacionem
nostram se nouerint irremissibiliter incursuros, harum nostrarum testimonio literarum, Datum
in monasterio Sedlicensi die dominica post festum beate Margarete proxima, anno domini
millesimo trecentesimo quadragesimo.
(Das Orig. auf Pergament mit einem kleinen, zum Tlieile gebrochenen Sigille, im mähr, stand.
Landesarchive Nr. 8, unter den Misccilen.)
284.
Peter ^ Dechant am Wy Sehrade und General-^ Vikar des Olmützer Bischofes Johann^ genehm
miget die Commutirung der Pfarrer von Oslau und Zbrdslaw. Dt. in Modrics^ XVI. Kalend.
Augusti (17. Juli) 1340.
j^os Petrus dei et apostolice sedis gracia decanus ecciesie Wissegradensis, venerabilis
in Christo patris ac domini, domini Johannis episcopi Olomucensis vicarius in spiritualibus
et temporalibus generalis, notum facimus vniuersis presentes literas inspecturis, quod cum
discrett viri Andreas in Oslow . et Fridericus in Bradzlabs ecclesiarum plebani, suas easdem
ecclesias cupiuissent ex causis racionabilibus, ad inuicem permutare. seque transferri cum
instancia supplicassent, patronis suis petentibus illud idem . Nos eorum precibus fauorabiliter
auBuentes, predictum Aiidream de Oslow, ad ecclesiam in Bradzlabs more solito transtulimus,
et rectorem in ea legittimum instituimus . . . ipsam sibi cum omnibus iuribus et vniuersis
pertinencijs, auctoritate qua fungimur confirmantes, eique curam animarum ibidem et admi-
fiistracionem spiritualium et temporalium prout ad nostrum spectat officium committentes. In
cuius rei testimonium presentes sibi dedimus litteras sigilli nostri appensione munitas. Actum
et datnm Modricz, anno domini millesimo, trecentesimo quadragesimo, XVI. Kalendas Augusti.
(Das Orig. mit einem wohlerhaltenen Sigille im Archive der Stadt Brüun. 0. I. n. 28.)
206
Markgraf Karl von Mähren und Bischof Johann von Olmütz versprechen dem Hynek von
Duba^ Herrn auf Ndchodj binnen zwei Monaten 200 Schock Prager Groschen auszuzahlen.
DL Frage die b. Petri apost. ad vincula (1. August) 1340.
J^os, Karolus primogenitus domini nostri regis Boemie, marchio Morauie, et Johannes
dei gracia Olomucensis episcopus capitaneus Morauie, recongnoscimus tenore presencium .
vniuersis, quod fideli paterno et nostro . dilecto nobis . Hinconi de Duba, domino in Nachod,
promisimus et presentibus promittimus bona fide. ducentas sexagenas, grossorum denariorum
Pragensium . sibi uel suis heredibus, aut ei, qui. presentes nostras, ex parte sua, exhibuerit,
litteras, infra duos menses, a data earum^ continue numerandos, dare et in parata pecunia,
expedire, quod, si non faceremus, extunc idem Hinco et heredes sui, aut qni presentes
habuerit litteras, eandem summam, super dampna nostra, inter christianos uel judeos recipere
poterit, nos quoque, tarn sortem capitalem, quam dampna, que notabiliter accreuerunt,
expedire, et resarcire tenebimnr et spondemus. Harum, quas, nostris sigillis roborari fecimns,
testimonio, litterarum, Datum Präge, die beati Petri apostoli, ad vincula . Anno domini
millesimo trecentesimo quadragesimo.
(Nach einer dem Originale des k. k. geheimen Hofarchives zu Wien entnommenen, und im k.
böhm. Museum aufbewahrten Abschrift.)
286.
König Johann von Böhmen schenkt dem Hermann von Ess und dessen Erben den bei
Breslau gelegenen Hof Woyschicz mit allen dazu gehörigen Gütern^ und befreit sie von
allem Zehend^ von allem Kirchen^ und weltlichen Zinse und von allen anderen Abgaben.
Dt. in Turnacpy in vigilia Nativitat. b. Marie virginis (7. September) 1340.
•
Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucemburgensis comes ad vniuersorum^noticiam
tenore presencium volumns peruenire, quod nos confisi de legalitate probitate sinceritate
circumspeccionisque industria fidelis nostri dilecti Hermanni de Ess, familiaris nostri domestici,
propter eins eciam seruicia quamplurimum vtUia .nobis sepesepius per ipsum cum omni
promptitudine exhibita, et exhibenda in futurum, volentesque premissorum contemplacione
dicto Hermanno et suis heredibus, sicuti regalem decet ciemenciam, condignis premiacionibas
gratuite occurrere, quatenus freti nostris presidijs regalibus, ad nostra seruicia se erigi (sie)
valeant vehemencius in futurum, et quod sub umbra nostre proteccionis de piurimis dampnis
hincinde ipsis illalis poterint eo melius respirare, dicto Hermanno de Ess, heredibus et
successoribus suis legittimis, omnia bona ad curiam dictam Woyschicz prope Wratislaniam
spectancia, vna cum curia ab antiquis temporibus, et secundum quod adhuc ad ipsam curiam
pertinere noscnntur, cum omnibus et singulis prouentibus, vsibus, vsufructibus, redditibus,
grenicijs, gadibus, circumferencijs ac metis, cum eciam pratis, pascuis, nemoribus, piscinis,
aquis aquaramue decursibus, molendinis ortis, ortulanis et generaliter cum omnibus et singulis
207
obuencionibus, quocunque nomine censeanbir, in hereditatem perpetuam, tamquam dominus
legittimus et naturalis, damus et liberalitate nostra regia concedimus et donamus, dicta
bona per dictum Hermannum et heredes suos possidenda, vtifruenda et habenda inperpetuum,
tamquam aliis nostri militares districtus Wratislauiensis, libere iicete et quiete, libertantes
ipsos ab omni decima, censu ecclesiastico et seculari, exaccione, contribucione, steura,
collecta, peticione, angaria, precaria, pecunijs monetalibus, bernis, sev quibusvis alijs aggraua-
cionibus, quibuscunque nominibus nominentur, volentes ipsos omni libertate et gracia qua
alij nostri milites et vasalii districtus Wratislauiensis pociuntur et gaudent, iroperpetuum
gaudere et potiri, Dantes et concedentes dicto Hermanuo de Ess, heredibus et successoribus
suis legittimis, pienam plenissimam potestatem, predicta bona totaliter uel in parte, vendendi,
permutandi, donandi, concedendi, legandi, in vija uel in morte, in vsusque placitos conuertendi,
sicuti ipsis melius et utilius videbitur expedire, prout ipsotiim placurerit voluntati, Mandantes
et precipientes omnibus et singulis nostris ofBcialibus presenlibus et futuris, ne contra nostre
libertatis et indulsionis graciam dictum Hermannum et heredes suos audeant uel presumant
molestare et inquielare, per se uel per alios publice uel occulte, prout indignacionem nostram
Regiam.grauissimam cupiuerint euitare. Hamm nostrarum testimonio litterarum, quibus sigillum
noslrum est appensum. Datum in Turnaco in vigilia natiuitatis beate Marie virginis anno
domini MOCCCOXL«.
(Nach der Orig. BestätigUDgsurkunde des Markgrafen Karl von Mähren, ddo. Wratislauie VII.
mensis Junii 1342, im k. Archive zu Breslau, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.)
281.
nLÖnig Johann von Böhmen macht sein Testament und ernennt zu dessen Executoren
in Böhmen : den Johann, Bischof von Olmütz, den Abt von Czedlitz, den Abt von Königssaal,
den Herzog Rudolf von Sachsen, den Peter von Rosenberg, den Johann von Klingenberg,
den Wanko von Wartenberg und seinen Schreiber Nyort von Ltitzelburg. und für seine
anderen Besitzungen andere Personen. Dt. In tentorio apud pontem de Bovinis IX. Sept. 1340.
(Fr. Böhmer Regesta Imperii S. 208. n. 280. nach Bertholet Bist, de Luxembourg 6, 39.
Würdtwein Nov. Subs. 12/65.)
299.
Der Kontent des Oslattaner Nonnenklosters gibt der Olmützer Domkirche eine Mark
Zinses in Klein^Senic für eine andere in tiidan. Dt. fer. IV. ante Exaltationis S. Crucis
(13. September) 1340.
Lilizabeth abbatissa . . Katharina priorissa et Agnes subpriorissa . . totusque con-
ventus monasterii in Osla . . vnam niarcam reddituum census perpetui . . dudum per mortuum
dominum Richardum vicarium Olomucensem . . . sibi in Parvo Senycz prope Naniyescz
208
emtas et eis in anniuersarium ipsius . . assignatas permutant pro marca census ipsis a
magistro Henrico, canonico et custode Olomucensi . . in patrimonialibus ejus bonis Rischans
assignata. Datum in ipso monasterio anno domini miilesimo treeentesimo quadragesiuio, feria
rV. ante diem exaltacionis sancte Crucis.
(Aus dem Cod. II. f. 27. im Archive des Olmützer Domcapitels entnommen Ant. Boczek.)
299.
Johann ton KUngenberg vertauschet seinen bei dem Dorfe Kozojed gelegenen Wald fär
einen andern^ welcher sich dort befindet und dem Kloster Oslawan gehört. Dt. Pridie
Kalendas Octobris (30. September) 13 W.
In nomine domini amen. Sagax humane nature . memoria labilitate pensata .
in future rememoracionis presidium iiterarum robur clarius edictauit, Hinc est quod nos
Johannes de Chlingenberch et Henricus natus eiusdem scire volumus presentibus vniuersis .
Quod communicato consilio heredum et amicorum nostrorum omnium et singuiorum quonim
de subscriptis interest aut interesse posset in antea, omnium nostrum in hoc residente
intentione voluntate bona et consensu, vtilitatis, commodi et quietis, ac situs nobis conuenien-
cioris causa, commutacionem simplicem rationabilem hereditariam perpetuam ac legittimam
silue nostre fecimus et presentibus factam approbamus, cum fundo, terra, venacione, vtilitate,
jure, proprietate, pleno dominio et pertinenlia, singulis et vniuersis, quibus eandem Siluam
tenuimus et possedimus vsque modo, Site in loco, metis, finibus, et terminis subnotatis
videlicet silue attingentis campos loci Chozayed vocati incipientis a valle . Kyrnikergrunt,
conlinuanlis se per vallem . Wayergrunt vsque ad viam vnam ducentem ad semitam vnam^
que semita dirigit de Vreygenslein in Vethouiam et eadem semita cui iam dicta siiua con-
tinuata est transit penes vallem vocatam Thannengraben continuans se vsque in campos
predicti loci Chozayed, vbi terminantur mele et fines dicte nostre silue, cum venerabili ac
in Christo deuotis sororibus, Elizabeth, abbatissa, Katherina priorissa, Angnete subpriorissa^
totoque conuentu, monasterij sanctimonialium vallis sancte Marie in Ossla, cisterciensis
ordinis, Olomucensis dyocesis, pro silua earum Sita in loco predicto vocato Chozayed
cum fundo, terra, jure et proprietate singulis et vniuersis vt premissum est, habende, tenende
et possidende, ac in aliam vel alias personas modo beneplacito . . transferendi sine coiuslibet
hominis impedimento, libere perpetue et hereditarie, nichil penitus nobis heredibus, ac suo-
cessoribus nostris juris, vel proprietatis in dicta silua relinquentes, abrenuuciamus eciam
in hiis scriptis simpliciter et expresse ex hoc nunc et imperpetuum, omnibus et quibusübet
generaliter specifice actioni juri, sev excepcioni, que si vmquam inantea in dicto contractn
et silua, nobis aut posteris nostris conpeterent aut conpetere possent de jure quolibet vel de
facto. Singnanter eciam volumus, siluulam illam sitam in campis Chozayed que prlus ad
predictum monasterium pertinuit, iterato ad id ipsorum monasterium pertinere perpetue libere
et hereditarie, sine nostro et cuiuslibet hominis impedimento, In premissorum omniiuii et
209
singnlorum robur presentes dedimus nostris et in testimonium euidens venerabilis domini
Berchtoldi de Lippa, prepositi Wischegradensis sc nobilis viri domiui Gerhard! de Chunstat,
camerarii Brunnensis Znoymensis Czudarum sigillis, testiom ad suprascripta roboratas anno
domini MiUesimo Trecentesimo Quadragesimo pridie Kalendis Octobris.
(Das Orig. auf Pergum. mit vier kleinen Sizilien, wovon aber das erste fehlt, im Archive des
Klosters Maria Saal, im m. st. Landesarchive LIt. P. n. 64.)
290.
Bischof Johann von Olmülz verwandelt die Pfarrkirche zu PustomSf in eine Nonnenklosterkirche
des Benediktiner -Ordens. Dt. Olomucz^ die b. Jeronimi (30. September) 1340.
In nomine sancte trinitatis et indiuidue vnitatis, patris et filii et spiritus sancti. Nos
Johannes, dei et apostolice sedis gracia episcopus Olomucensis. Omnibus in perpetuum. Inter
omnes vite huius varietates nichil hnmano generi censemus vtilius, nilque salubrios arbitramur,
quam semper et ubique cum summa deuocione gracias agere deo patri, qui post primi parentis
minam per viscera misericordie sue seculum mortis perire dolens interitu in fine seculorum,
dum iam sacri venisset temporis plenitudo, filium suum, dominum nostrum Jesum Christum,
in spiendoribus sanctorum, ante tempora genitum, cooperante sancto spiritu, ab arce paterna
misit in terris de virgine nasciturum, et in ara crucis pro tocius mundi salute passurum.
Sane in ministerium eure pastoralis, licet inmeritl, diuina dignacione vocati, ad incrementa
cultus diuini, pro nostre possibilitatis modulo cura peruigili procuranda, inter alias soUicitudines,
nostris incumbentes humeris, recognoscimus polissime nos astrictos. Igitur inspirante nobis
eo, qui fons est bonorum omnium et origo, vt sancta nostra Olomucensis Ecclesia per nostre
homilitatis obsequium in noui fetus germine deo propitio gratuletur, nobis et nostris proge-
nitoribus delictorum inde remedium atque salus proueniat animarum, ad lautem et gloriam
dei patris, eins nomine inuocato, ecclesiam in Pustmyr nostre dyocesis, que parrochialis
hactenus extitit, cum omnibus iuribus et vniuersis pertinenciis suis post plures deliberaciones
et tractatus habitos cum honorabilibus viris, fratribus in Christo carissimis, dominis Nicoiao
decano, Bartholomeo preposito et Sborone, predecessore suo, qui tunc viuebat, Withcone
archidyacono, et capitulo Ecclesie nostre Olomucensis, ac de ipsorum consilio et assensu,
in monasterium Sanctimonialium religionis et ordinis sancti patris Benedict! ereximus ac
erigimus, constituimus et presenlibus sublimamus. Volentes, et hac nostra constitucione
perpetuis valitura temporibus sanccientes, vt ecclesia ipsa in ius et naturam monasterii
transeat, et amodo non parrochialis ecclesia, sed monasterium re et nomine censeatur, ac
iure, dignitate et honore monasterii perpetuo gaudeat^ pociatur, et irrefragabiliter perfrnatur.
Desiderantes insuper incarnati verbi venerari mislerium, quo nostram scimus salutem exordium
accepisse, monasterium ipsum in honore et tytulo salutifere Natiuitatis domini nostri Jesu
Christi et gloriose matris eius Marie semper virginis duximus apellandum. Tali circa ipsius
domini nostri infanciam et venerabilem eius genitricem spe ducti, quod ipse ad instar infancium,
qui placantur de facili modicis super nostrorum multitudine peccaminum viclimis, habeatur
27
210
placabilis, ipsaqne celornm regina nostri, dum in conspectu dei steterit, recordari, et suain
a nobis iram dignetur auertere, quam in hac valle lacrimarum exules eis, quibus possunius,
deaocionis venerantes obsequiis, vtpote matrem tocius gracie, iugiter iropioramus. Preterea
de predicti capituli nostri conniuencia et consensu ius patronatns, quod in eadem ecclesia
in Pustmyr predecessoribus nostris et nobis hactenus, dum parrochialis existereU competebat,
in monasterium ipsum et abbatissam eius, que nunc est, et que pro tempore fuerit, de certa
sciencia nostra transferimus et transfundimus in hiis scriptis. Que quidem abbatissa ydoneum
presbiterum secularem etatis mature pro regenda et gerenda plebis cura tenebitur ad dictam
ecciesiam eiusdem monasterii episcopo presentare, per ipsum episcopum in perpetuum vicariuDi
instituendum in eadem ecclesia, qui populo ministrabit ecciesiastica sacramenta. Et eidem
vicario de redditibus et prouentibus ipsius ecciesie seu monasterii congrua porcio assignetur,
de qua possit comode sustentari, archicpiscopalia, episcopalia et archidyaconalia iura soiuere,
et aiia sibi incumbencia onera supportare. Vt autem hec omnia robur optineant perpetoe
firmitatis, presentem paginam inde iieri, et nostrorum ac predicti capituli nostre Olomucensis
ecciesie sigillorum procurauimus munimine roborari. Et nos Nicolaus decanus, Bartholomeua
prepositus, Withco archidyaconus et capitulum ecciesie Olomucensis ecciesie parrochialis in
Pustmyr in monasterium translacioni, ereccioni, constitucioni et sublimacioni, iuris patronatns
translacioni, omnibusque et singulis aliis premissis, per rcuerendum in Christo patrem ac
dominum nostrum, dominum Johannem, episcopum Olomucensem, ordinatis, statutis et factis,
quia ea omnia matura deliberacione pensata ad augmentum cultus diuini et ad honorem ac
decorem nostre Olomucensis ecciesie cedere vidimus et videmus, sponte consensimus, et
vnanimi voluntate libere consencientes, nostrum eis et eorum cuilibet beniuolum et expressam
de certa nostra sciencia prescntibus adhibemus consensum. Et in testimonium huiusmodi
nostri consensus et robur ac euidenciam premissorum omnium pleniorem, sigillum capitali
sepedicte ecciesie nostre Olomucensis vna cum sigillis ipsius domini nostri episcopi presentibus
duximus appendendum. Actum et Datum Olmucz in die beati Jeronimi confessoris in nostro
capitulo generali, anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo.
(Nach dem Or'ig. mit zwei wohlerhaltenen Si^llen im fürsterzbischöflichen Archive za Krensier
abgeschrieben Ant. Boczek.)
291.
A.arl, Markgraf von Mähren, verleiht dem Ritter Hartegen von Vilanders um die
Dienste, die er ihm und seinem Bruder Johann geleistet, die Feste Peutenstein im Patriarchate
Aquileja, mit den Zugehörungen im Thale Cadore, dann der halben Mauth und Zoll zu St. Martem
Belluno am SL Remigiustage (1. October) 1340.
(Orig. im k. k. geheimen Archive zu Wien.)
211
292.
Bu6o (Bohuü) f)on Draiowic schenket dem Welehrader Kloster den Hof Schönhof mit
den vier dabei gelegenen Lahnen. Dt. in Welegrady IV. Nonas Octobris (4. October) 1340.
Wdgo Bunio dictus de Drcswicz vnacum Conthorali mea Woyslaba, mei Juris et
rernm meanun liberam habens administracionem, Consideran?, quod iuxta vocem sapientis
bonorum operum gloriosus sit fructus, accedentibus vocis el assensu omnium, quorum in
legitimis donacionibus reguiri debet consensus, pia deuocione ductus Curiam meam dictam
Schonhof cum omnibus araturis, agris, paseuis, pratis, ac strueturis, vnacum qualuor laneis
eiusdero ville eidem Curie hincinde adiacentibus, cum omni vsu et fructu eiusdem Curie ac
dictorum laneorum, et generaliter cum omnibus ad eandem Curiam et ad dictos laneos
pertinentibus pro testamento Monasterij de Welegrad et Conuentui, vbi corpus meum volo
sepeliri, libera legittima et irreuocabili donacione contuli, ut ab eodem Monasterio iuste
proprietatis titulo debeat perpetue possideri, quorumlibet heredum seu amicorum meorum
impelicione penitus suffocata. Vt autem hec mea donacio perpetuam firmitatem obtineat,
presentes literas scribi feci, ac meo Sigillo communiri. Testes horum sunt, discreti viri ac
honesli Ciues Brunnenses, videiicet Mathias et Dietlinus Mauricij, et Colyna de Dirshziawicz.
Datum in Welegrad in die sancti Francisci, anno domini M^CCC^XL^.IV^. Nonas Octobris.
(Aus dem Ms. Cod. des XV. Jahrhund. f. 70. im Archive desselben Klosters, im mähr, stind.
Landesarchive.)
293.
Die Erben des Hung. Broder Richters Wynand erklären^ dass sie dem Welehrader Kloster
XVL Talente Wachses von der zehnten Mauthtvoche zu geben schuldig sind. Dl. fer.
VI. ante Galli confessor. (13. October) 1340.
illos . . heredes Wynandi olim Judicis Vngaricalis Brode vtriusque sexus, quocumque
nomine censeantur ibidem, tenore presencium recognoscimus vniuersis, Quod venerabiii
domino domino Abbati Wilgradensi Conuentuique suo soluere tenemur XVI. talenta cere
veri census titulo ex decima septimana thelonei dicte Brode Vngaricalis ad ipsum et Conuentum
saaro prenominatum contingente nobisque collata, Motus (sie) pia consideracione dictam Ceram
in festo omnium Sanctorum singulis annis cessante qualibet dilacione per nos et successores
nostros in omnem euentum persoluendam, Quod si non fecerimus, aut nostrum promissum
transgressi fuerimus, quod tarnen absit, Extunc post elapsum XIV. dierum prehabita monicione,
quam si non aduerterimus, in nos ferenda, omnis donacio aput nos graciose facta simpliciter
sit extincta. In cuius recognicionis euidens testimonium presens scriptum Sigillo Ciuitatis
nostre proprio carentes duximus confirmandum. Datum feria sexta ante Galli confessoris.
Anno domini MCCCXL'
mo.
(Aus dem Ms. Cod. des XV. Jahrhundert, f. 74 im Archive desselben Klosters, im m. st.
Landesarchive.)
27*
212
294.
Berthold von Lipa^ Probst am WySehrade ^c, befreit im Einverständnisse mit seinem Bruder
Cenih die Stadt Deutsch- Brod^ zur Ersetzung des durch einen grossen Brand erlittenen
Schadens^ auf zehn Jahre von allen Abgaben^ Steuern und Schenkungen. Dt. T. Brodcs^
Idus Octobris (15. October) 1340.
illos Bertoldos de Lipa dei gracia prepositus Wissegradensis cancellarius et summus
marchalcus regni Boemie ad viiiuersorum noticiam tenore presencium volumus penienire, Qaod*
dampnosum in animo nostro dolorose reuoluentes eoentum atque dampna, nimis hea gracia,
que vniuersi cluitatis nostre ßrode Theutunicalis habitatores, et incole per crudeleni ignis
prochdolor pertulerunt voraginem, ob que quamplures eorundum ad irreuocabilem deuenerunt
inopiam, quod nostrum graue sentimus dispendium et non modicum detrimentum, quibus tarnen
pie compassionis nos aflectu mouente sinceris condolentes eorum inopie ylari consolacionis
remedio de nostra nmnificencia ex debito duximus succurrendum et ut facilius pristinam
attingere statum valeant, ac a miserie pressuris et sarcinis, nostra suffragante gracia releuari,
ipsis uniuersis et singulis de consensu fratris nostri Tschenkonis et heredum fratrum nostrorum
felicis memorie a festo natiuitatis christi venturo proxime, ad decem annos continae nume-
randos, ab Omnibus exaccionibus, contribucionibus, donacionibns seu peticionibus nobis faciendis
plenam atque meram iibertatem donauimus et presentibus conferinius et donamus promittentes
pro nobis et fralre nostro predicto atque heredibus fratrum nostrorum ac nostris officialibus
quibuscumque, quod nee per nos nee per eos aut per quencunque hominum nostro nomine
ipsa libertas prelibata vniuersaliter aut specialiter infra predictum ipsius libertatis tempus
et spacium aiiquo predictornm modo ipsis nostris fidelibus predictis debeat quomodolibet vioiari.
In cuius rei teslimonium presentes fieri et nostri sigilii appensione iussimus comuniri. Nos
vero Tschenko predictus predictam libertatis graciam de nostro consensu et assensu reco-
gnoscimus processisse, et ad obseruacionem eiusdem inuiolabilem nos firmiter astriogimur et
sincere et sigillum nostrum cum sigilio fratris nostri predicti presentibus duximus appendendum.
Actum et datum in ciuitate predicta Idus Octobris anno domini millesimo trecentesimo
quadragesimo.
(Nach dem Orig. auf Pergam. mit zwei anh&ngenden Sigillen, im Archive derselbeB SUidl abge-
schrieben A. Boczek.)
295.
Beilegung des Strittes zmschen den Pfarrern von Morbes und Kniiic besäglich des Pa-
tronatsrechte» über die Kirche in Morbes. Dt. Olomuc, f. II. ante dietn S. Elisabeth.
(13. November) 1340.
In nomine domini amen. Nos Henricus canonicus et custos ecclesie, ac officialis
curie Olomncensis, et Martinus plebanus ecclesie in Praczaw uniuersis tenore presentis
i
213
poblici mstroinenti recognoscimus , et fatemur, quod cum discreti et religiosi yiri fratres
Wencezlaus plebanus ecciesie in Marweins Olomucensis diocesis ordinis cruciferoniin mona-
steril Sderasiensis ex ona, et Jacobus prepositus et plebanus ecciesie in Knyesicz ordinis
I^monstratensium eiusdem diocesis, parte ex altera in nos, tanquam in arbitros, arbitra-
tores, seu amicabiies compositores , in causa et questione, que inter eosdem fratres vertebatur,
super jure patronatus predicte ecciesie in Marweins, quod fraler Wencezlaus ad prefatum
monasterium Sderasiense, frater vero Jacobus predicti ad se, et dictam suam ecclesiam in
EDyesicz, et nuUum alium de iure pertincre dicebant, et super dampnis, expensis, et Inter-
esse in eadem questione factis, et receptis in nos comproroisissent sie, quod nos in eadem
causa summarie , et de piano sine strepilu et figura judicii partibus presentibus vel absentibus
Stande vel sedendo in scripUs, vel sine scriptis possemus pronuncciare et difiinire, et parti
non seruanti laudum et arbitrium penam addicere ac terminum ad audiendum nostram pro-
nuncciacionem et ordinacionem assignare, prout hec in instrumento publice super hoc confecto
plenius continentur. Nos ambo compromissum huiusmodi acceptantes, habita super eo deli-
beracione diligenti, dicto fratre Jacobe personaliter, et religiöse viro fratre Ulrico canonico
regnlari monasterii Gradicensis dicti ordinis Premonstratensium procnratore a prefato fratre
Wencezlao ad audiendum huiusmodi arbitrium , et pronuncciacionem per nos in eadem causa
proferendam specialiter deputato presentibus, taliter pronuncciauimus , et presentibus diffinimus
predictum fratrem Jacobum ab huiusmodi questione, et impeticione omnino cessare, quod et
idem frater Jacobns statim fecit, et pro se, et suis successoribus omni iuri sibi in dicta
questione competenti renunciauit, predictum vero fratrem Wencezlaum eidem fratri Jacobo
tres roarcas nomine darapnorum et expensarum in eadem causa perceptomm, et factonim,
nnam in crastino purificacionis sancte Marie, et aliam in dominica, qua cantatur Reminiscere,
ac in dominica, qua cantatur Qnasimodogeniti terminis proxime venturis terciam, marcas
grossorum, sexaginta quatuor grosses Pragenses pro ipsarum qualibet computando, persoluere,
et finaliter assignari debere. Ego quoque Heinricus canonicus et ofEcialis predictus supra-
dicto fratri Wencezlao licet absenti memoratam pecuniam in suprascriptis terminis dare, et
persoluere snb pena dupli, et suspensionis ab ingressu ecciesie, quam in ipsum pro quolibet
termino, in quo a solncione dicte pecunie cessaret, triura dierum monicione categorica prenia
ex nunc prout extunc in bis scriptis profero, auctoritate ordinaria precipio et iniungo. In
cuius rei testimonium nos ambo arbitri presens instrumentum per subscriptum notarium publicum
ambi, et sigillo officialatus curie Olomucensis fecimus commnniri. Actum Olomuc in domo
mea predicti officialis, presentibus discretis viris dominis Theodrico sacrista, et Petro magistri
Stepbani vicariis supradicte ecciesie Olomucensis, ac Johanne clerico de Praga, testibus ad
premissar vocatis et rogatis, anno domini millesimo trecentesimo qnadragesimo, feria secunda
ante diem sancte Elizabeth vidue, indiccione octaua, pontificatus sanctissimi in Cristo palris
et domini domini Benedicti diuina prouidencia pape XII. anno sexto.
Et ego Andreas quondam Sidelmanni de Lnpczicz clericus Olomucensis diocesis
pnblicus imperiali auctoritate notarius acceptacioni compromissi, pronunciaccioni , et difiinicioni
terminorum assignacioni, ac aliis omnibus suprascriptis una cum prenotatis testibus presens
214
iDterfui, et de mandato predicti doinini officialis ea omnia manu propria scripsi, et exinde
confeci hoc publicum instrumentum in testimonium premissorum.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Ong. der k. k. Universititsbibliolhek jxl
Prag. Abgedruckt bei Dobuer Monument. IV. S. 303 n. CLII. nach dem Orig. des
Zderaser Klosterarchives.)
296.
Der Priester Hanczmann ro/i Tischnowitz widmet letztwillig das ihm gehörige und an den
St. Jakober Gottesacker zu Brunn anstossende Haus zu einer Kapelle^ und überweiset das
Patronat über dieselbe dem Pfarrer ron St. Jakob und dem Brünner Sladtrathe. Dt.
in die S. Andrece apostol. (30. November) 1340.
In nomine domini amen. Noverint universi pnesentem litteram inspecturi. Quod
ego Hauczmannus filius quondam Nicolai dicti de turri de Tuschnabitz. Presbyter manens
BrunsB, a)ger corpore sanus mente, et per omnia compos proprisB rationis, bona delibera-
tione prffihabita diem meum extremum aliquibus operibus pielatis cupieus prsBvenire, de bonis
meis propriis et liberis tale feci et facio lestamentum , habito consensu domini Jacobi Plebani
ad sanclnm Jacobum , et judicis et consulum et scabinorum ejusdem Brunnensis oppidi, lege,
et volo, quod de domo mea, si decessero, cymiterio parochisB sancti Jacobi ibidem situ
conjuncta, continuo fiat capella, qusB de consensu venerabilis in Christo patris domini nostri
Olomucensis episcopi, qui nunc est, vel qui pro tempore fuerit, fundetur, instauretur, ut
moris est, et etiam dedicelur. Ad quam capellam taliter iustaurandam assigno dotem sex
marcarum certorum meorum redituum ante fores ipsius oppidi in bonis meis perpetoo per-
cipiendorum a capeiiano, qui pro tempore ipsi capellsB prfefuerit, quos ipse percipiet pro
suis necessitatibus, et beneplacitis usibus mancipabit, cum fructibus vinesB me», qusB Hosk
nominatur, septimam vero marcam, quam assigno, etiam idem capellanus capelte percipiet,
sed de illa septima marca quater in anno anniversariam meam memoriam peraget isto modo:
dabit enim singulis quatuor temporibus anni in perpetuum plebano sancti Jacobi, qui pro
tempore fuerit, et sociis et vicariis suis duodecim grosses boemicales, ut sextis ferüs quatuor
temporum pnedictorum de sero vigiliae, et Sabbatho sequenti mane missa defunctorum cele-
bretur, cum visitatione mei sepulchri, ut assolet fieri. Item eisdem temporibus dabit singuiis
annis, et in quatuor temporibus tres grosses pro pulsu, et unum grossum pro panno suppo-
nendo meo tumulo, ut est moris. Item prsdicta domus, quam lege, habebit ceUarium pro
camario, et superiorem partem pro capella aptandam, et residuam partem tarn domus, quam
cnrisd capellanus, qui pro tempore fuerit, pro inhabitatione sua jure perpetuo retinebit.- Census
vero pro dote capellse ipsius assignatus a locis proveniet infra scriptis: videlicet in platea
cerdonum et in acie contra balneum dominsB dictae Vitisserin , et in platea Sterczrorum ante
portam, qu» dicitur porta laetantium, ubi in variis locis constat ad me jure dominii pertinere,
quae diflicile esset, et superfluum per singula scribere, vel narrare. Volo etiam, et lego,
et in isto meo testamento assigno, quod istam capellam, postquam aptata fuerit et fundata
215
cmn Omnibus joribus, et provenUbns et utilitatibus suis nomine meo, qui primam coliationero
et provisionem ejus mihi retinui et retineo ad presentationem meam habeat, et retineat in-
vestiendus a venerabili in Christo patre domino noslro Olomucensi episcopo, qui nunc est,
et pro tempore fuerit, ut est moris, dominus Petrus Presbyter dictus de Libenstein socius
et commensalis mens, cui executionem totius testamenti mei commisi; post obitum vero ejus,
vel cessionem ejusdem ad ipsam capellam prsBsentatio spectabit ad plebanum sancti Jacobi
ecciesi» memoratsB et ad magistrum consulum, et consules in solidum, ita sane, quod quando
et quoties preedictam capellam vacare contigerit, ad eam pnedicti plebanus et consules unum
de yicariis ejusdem ecclesisB sancti Jacobi, et non aliunde, nee alium, concorditer debeant
pnesentare. Quod si in pnesentando dissenserint pnedicti plebanus et cives , ita quod plebanus
nnom de suis yicariis, et cives alium de eodem collegio vicariorum praBsentaverint , grati-
ficetur dominus noster episcopus, qni est, et qui pro tempore fuerit, uni de prassen tatis, cui
sme placuerit voluntati. Si vero in praesentalione prsedicta contingeret dissentire consulos,
tone Präsentatio apud magistrum consulum, qui pro tempore fuerit, resideat, et ille una cum
rectore prsedict» parochi» sancti Jacobi unum de vicariis ipsius Parochise, et non alium, vel
extranenm valeat prsesentare, nee alius quam vicarius ssBpe dictsB parochias sit capax ipsius
capeUcB, nisi forte titulo permutationis consenlienlibus personis et dioecesano episcopo permit-
tente in ialium transferatur et hoc ipsum tantum valeat illa vice; nam ad capellam ipsam
vacaturam simpliciter nonnisi vicarius ecclesiae memoratsB sancti Jacobi poterit praesentari.
Et hoc testamentum meum volo obitu meo firmetur, quia si superstitero , liberam mihi mutandi
illnd retineo voluntatem. Ordinatum, conditum, sive factum est hoc pnesens meum testa-
mentum praesentibus discrelis et honorabilibus viris magistro Friderico pneposito Cremsiriensi,
Wismanno Paulo Jacobe, Leone, Johanne Caldaris, et Thoma sociis seu vicariis ecclesias
sancti Jacobi saapedictsB ; Nicoiao Bernhardi , et Nicoiao dicto Helbling consulibus Brunnensibus,
Hathuschio fratre meo, nee non pluribus aliis testibus fide dignis. Anno domini millesimo
treeratesimo qnadragesimo , in die sancti Adreas apostoli.
(Abschrift in der Cerronischen Sammlung II. n. 91. aus einem handschriftlichen Pergament-
Codex des XIV. Jahrhundertes im Brünner Stadtarchive.)
291.
König Johann ton Böhmen bestätiget den über seinen und des Markgrafen Befehl non
den Prager Schoppen ausgefertigten Briefe wodurch die Festsetzung eines bestimmten Masses
fUr alle Mühlen um Prag angeordnet wird. Dt. Prag^ Sonnabend in der Quatember vor
Weihnachten (23. December) 1340. *
•
iVir Johannes von gotes genaden chvnik ze Behem vnd graf ze Luczeburg tun
chunt offenleich an disem brief, das vur vns sint chomen vnser lieben getrewen, richter
vnd scheppfen vnser stät ze Prag, den si durch gemainen nucz habent lazen schreiben,
als wir oft geboten haben, das man das solt haben getan; vnd der brief loutet von wort
216
•
ixL wort also: Wir Wenczlaw genant Rokczaner lichter. Meinhart hem Wolframs sun,
Wenczlay hern Albrechts svn, Nyclas Rost, Peschyl Neumburger, Elbel Waezinger, Mertil
hern Mathes svn von Eger, Wolfel von dem Stein, Thomas der Swarcz genant, Jaksch,
Payer, Meynel Rokczaner vnd Viahern Johans gewantsneiders sun, gesworn purger der
stat ze Prag, bechennen vnd tun chunt offenlich an disem prief, das wir gesehen vnd
geprüft haben, das di selbe vnser stat grozzen gebrechen leidet vnd geliden hat von sulchen
Sachen, das alle d^ muien, di vmb di stat gelegen sein, von der obersten vncz an d^
Didersten, nieren ein maz haben oder ein gemezzen recht, dor an in genügen schul vnd
dor vber n;}mant greilFen geturre, vnd das dem armen als vol vug als dem reichen, vnd
nach dem ein iglich man gepowen mug auf daz seyn alles, das er recht hat. Dor vmb
als vnser herre der chunik vnd vnser herre der marchraf oft geboten habent vor bey andern
scheppfen vnd auch bey uns, vnd als vns des vnser aid und gewissen ermonent, so sein
v^r mit den eldisten von der stat ze rat wurden, das als schir weter tag chomen, die
scheppfen, df ze der selben czeit sein, sullen chyesen vier aus in oder ander gemainer
purger vier von der stat, vnd di selben sullen chiesen ze in vier maister meiner, von wan
si wellen, vnd dy alle schullen sweren ze den heyligen, das sy an alle argelist einer iglichen
mal geben ir maze, di si zu recht haben schol, also das nymant do von erblos werde,
vnd das df vor genant stat auch in sulchen schaden icht chom, als layder vor oft ist ge-
scheen, sunder das ein igleich man, er sey reich oder arem, noch derselben mazz mfig
gepowen alles, des er recht hat, vnd das das selbe ewiclichen steet beleih; vnd ob yemant
wer, der vber die selbe maz, dy ym bey gesworm aid zu recht gegeben wirt, greifen geturft,
chvmt das yemant ze schaden, der sol es ciagen in dem rat vor den scheppfen; so schullen
di selben scheppfen senten dar zv czwen gesworn maister, die di warheit dor an besehen;
vnd sagent di selben, das di maz vber varen sey, so sol der schuldig czehen schok grozzer
zvm ersten mal zv pur geben an dy stat; chvmt ein sulch clag zvm andern mal auf den
schuldigen, vnd wirt besehen vnd besaget, als vorgeschriben ist, so sol er czwainczig schok
geben an die stat; geschiht das zvm dritten mal, so sol er dreizzig schok geben an di
Stadt, vnd schol sein mvl in demselben ganzen iar vngemalen steen. Dar vber zv einer
gewissen vrchund haben wir disen prief lazzen schreiben vnd mit der stat insigel ze Prag
versigeln. Der ist gegeben nach Cristes gehurt vber dreiczehen hundert iar dar nach in
dem vierczigsten iar des nechsten vreitags noch sant Marteins tag. Vnd haben vns gepeten,
das wir den selben brief geruchen mit vnsern chuniciichen briefen vnd insigelen bestetigen:
So haben wir an gesehen, das derselbe prief czevcht auf eines gemaines bestes der stat,
vnd väg dem armen als dem reichen , vnd bewart di stat von swinlichen schaden , dye ofte
vor sint wider varen. Dor vmb so wollen wir, das der selbe brief vnd alles, das dor
inne beschriben ist, volle chraft habe, vnd gancz vnd steet eviclich beleih, vnd das do wider
nf mant getur icht getun. Wer aber da wider icht tat, der leid di puze, dy dor nach gehört
vnd dor auf ist gesaczt. Wir weilen auch, das man du selben sach an greiff vnd vol wur,
als in dem genannten brief steet beschriben. Dor vber zu einem gewissen wurchunde haben
wir diseo brief gehaizzen mit vnserm grozzen insigel versigeln; der ist gegeben ze Prag
217
nacht Gristes geburt vber drevczehenhvndert iar, dar nach in dem vierczigisten iar des
svnabendes in der quatemper vor weynachten.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Bürgerbuche vom J. 1310. f. 280.
des Altstftdter Archives zu Prag.)
«98.
Markgraf Karl bestätiget die eom Könige Johann im J. 1339 für den Alten Slfeiek Holub
und dessen Brüder ausgefertigte Urkunde. Dt. Brunne^ die b. Stephani (26. DecemberJ 1340.
IMos Karolus domini . . Regis Boemie primogenitus marchio Morauie, notum facimns
tenore presencium oniuersis, quod ad nostram accedens presenciam Strzyezek anliqus Holub,
miles exhibuit nobis quasdara domini . . Geniloris nostri literas, petens humili precum in-
stancia, quatenus easdem literas approbare et ratiGcare de beuignitate solita dignaremur,
quarnm literarum tenor dinoscitor esse talis: Johannes dei gracia etc. usque, datum Fran-
kenfort dominica die, qua cantatur Judica anno domini millesimo trecentesimo tricesimo nono.
(S.d.B.S.165.N.227.) Nos patemis vestigijs inherere ac sinceritalis affectum, quem dominum . .
Grenitorem nostrum ad predictum Holub, ac fratres suos habuisse et habere conspicimus, in
eisdem fratribus continuare benignius disponentes, predictas domini . . Genitoris nostri literas
prout de uerbo ad uerbum presentibus sunt inserte, approbamus ratificamus, eisque nostrum
prebemus consensnm beniuolum pariter et asseusum. Hamm nostrarum testimonio literarum,
datum Brunne anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo die beati Stephani prothomartiris.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen wohlerhaltenen Sigille im Archive des Klosters
Maria Saal, im m. st. Landesarchive Lit. S. n. 3.)
299.
König Johann eon Böhmen fordert seinen Sohn Johann^ Herzog von Kämthen und Grafen
von Tirol ^ auf^ den Meraner Bürger Eberlin nicht zu belästigen. (1340.)
Xibi Johanni, filio nostro karissimo, duci Kar(inthie) ac comiti Tyro(Iensi), com-
mittimus studiose, Quatenus Eberl(inum) dictum Offen — civem Meranensem, pro quo apud
nostram Celsitudinem plures ex nostris fidelibus, Nobilibus Boemie, et ex tuis, Tyrolensis
comitatus similiter Nobilibus, intercedere curaverunt, nulia occasione exigente, permitlas
turbari in aliquo vel gravari, donec causam cujusdam Eberlini personaliter audiamus, Quia
mmoribus, ut nunc se habentibus, locus non est, quod aliquis Terrigenarum vel civium
offendatur, Quod omnino caveri volumus apud omnes. Datum e. c.
(Jacobi codex epistolaris Johannis reg. Bohemie S. 5. n. 9.)
300.
König Johann non Böhmen giebt dem Ubislaw non Nefestic das Dorf Nefestic und einige
andere Güter in Raditic und Paliwo zum Lehen. Dt. in Pieska, fer. IV. post Circumcis.
domini (3. Jänner) 1341.
l%os Johannes dei gracia Boemie Rex, ac Lucemburgensis Comes, Notumfacimus tenore
presencium vniuersis, Quod attendentes grata et fidelia seruicia, que dilectus nobis Vbizlaus
28
^218
de Neresticz feodalis- et Seruitor noster specialis celsitudini nostre exhibuit et exhibere in
anlea poterit et debebit, ipsum obinde de benlgnitate regia respicere graciosius cupientes sibi,
et heredibus suis viilam Neresticz cum suis pertinencijs singulis, et duo molendina ibidem,
in Radieticz tres laneos cum riuolo Lesnicz et Silua dicta Bolina, et vnö Molendino, ac
eorundem pertinencijs, et in Paiiwe vnum laneum tenendum, habendum, vtifruendum et
possidendum sine impedimento quolibet pacifice et quiete donauimus presentibus et donamus,
Ita expresse, quod ipse Vbizlaus aut heredes ipsius nobis et nostris successoribus heredibus
Boemie Regibus et non alten cum vno Spadone et Balista seruire, quandocumqae aut
quocienscumque per nos requisiti fuerint tenebuntur. Et si quid dampni in nostris pertu-
leriut seruicijs, id ipsis tenebimur indempniter retractare vel eos a Seruicio huiusmodi vsque
ad instauracionem dampnorum esse voiumus supportatos. Adicimus itaque, quod dictos Vbizlaam
et heredes suos ab euocacione Zude cuiusiibet absolutos esse voiumus penitus et exemptos.
Si quis vero aliquid accionis contra ipsos habuerit, id ipsum coram Judice Curie nostre et
non alibi iuris ordine prosequatur. Preterea admittimus et fauemus, quod prediciti Vbizlaus,
aut sui heredes Terciam partem bonorum ville in Stezow post obitum domine Staniziawe ad
instar aliorum bonorum suorum possideant, et a nobis in feudum teneant, nobisque de hijs
seruire, prout debitum et consuetum fuerit tenebuntur, Poterunt eciam et debebunt dicti
Vbizlaus et heredes sui Lepores et Aues cuiusiibet generis venari et Aurifodinis , quod wiga-
riter Seyfengolt dicitur, frui iicite et potiri. Insuper si dicti Vbizlaus aut heredes sui de
propria ipsorum facultate sua bona augmentauerint, aut pecunijs suis comparauerint in
bonis Regalibus, aut Nobilium aliorum Regni Boemie, extunc ipsa bona in omni Jure, quo
alia tenent, vt premittitur, possidere sine quouis impedimento debebunt et de benignitate
regia tenebuntur. Hamm quibus nostrum Malus Sigillum appendendum duximus testimonio
literarum. Datum in Pieska feria Quarta post Circumcisionem domini proxima, Anno Natiuitatis
eiusdem Millesimo Trecentesimo Quadragesimoprimo.
(Das Orig. mit einem grossen, jedoch gebrochenen Doppelsigille, im Archive der Siadt Brunn
Lit. R. n. 8.)
301.
Beilegung des Striltes wegen des Zehendes foon Obilschdorf. Dt. in Crisano^ VIL Idms
Januarii (1. Jänner) 1341.
In nomine domini Amen. Cum ea que geruntur in tempore simul lapsu temporis
euanescant, Necesse est hominum gesta scriptis authenticis perhennari. Hinc est quod nos
Hermunnus de Strascha et Witko de Chlum Ecclesiarum Plebani parte ab vna, et Tierniannns
Judex in Chrisano, et Frischo de Mesericz ciuis parte ab altera in causa infrascripta arbitri
electi ad vniuersorum presens scriptum visuris noticiam cupimus pervenire. Quod honorabilis
vir dominus Wachsmundus Commentador Hospitalis S. Johannis in Brunna, et discretus vir
219
*
dominus Chunradus Plebanus de Vbetsch Ölomuncensis diocesis pro parte actoris, ac vene-
rabilis vir, dominus Nycolaus abbas totusque Conuentus fratriim Monasterij de Zars Cister-
ciensis ordinis Pragensis dyocesis pro parte rea, in causa, que inter ipsas iam utrimque
partes nominatas, super quibusdam decimis dicte Parochie Vbetsch vertebatur seu verti spe-
rabatur, in nos predictos Quatuor arbitros, pro se et omnibus alijs, quorum interest uel
interesse poterit quomodolibet in futurum compromiserunt et consenserunt, tanquam arbitrarios
et compromissarios siue amicabiles compositores volentes in se arbitrium suscipere, ita ut
possemus pronuncciare, examinare, congnoscere, etterminare, interlocutoriam et definitiuam
dare, et ordinäre, iuris ordine obseruato, uel penitus pretermisso, uel extraordinarie prout
nobis melius visum fuerit, diebus feriatis et non feriatis, sedendo, stando, omni hora, omni
loco, vtraque parte presente, uel altera absente, pronunciare in scriptis, uel sine scriptis^
Promittentes predicte partes per stipulacionem pro se, et omnibus quorum interest, uel interesse
piolerit, sub pena XX. Marcarum, Morauici Pagamenti, quarum X. domino episcopo, et Y.
nobis arbitris, et residuas V. parti ratum tenenti arbitrium dari deputauimus, quod uostro
laudo, pronunciationi, arbitrio, siue dicto obtemperabunt, et in nullo contrauenient, de iure
nel de facto, verbo uel opere, per se, uel per interpositam personam nullum dolum com-
niitlendo, et quod contra conpromissum nullum impetrabunt rescriptum, et nullum Priuilegium
aliegabunt, nullam excepcionem Opponent, nee vtantur beneficio alicuius legis uel canonis,
que, yel qui viciat, uel uiciare possit compromissum, siue ex persona arbitrorum, siue
compromittencium seu de rebus de quibus compromissum est, Renunciantes Priuilegijs, bene-
ficijs predictorum, obligantes se bona fide sub pena predicta, ac perdicione tocius cause,
ratum et gratum teuere, et habere quitquid per nos arbitros arbitratum ordinatum fuerit,
siue factum. Nos vero dicti arbitratores super premissis deüberacione matura, iuxta nostrum
posse inter se preaccepta, pronunciauimus arbitrium in scriptis in Hunc modum. Qoud decime
in Tercio Campo de quibus lis mota fuit, amplius in perpetuum ad dictam Ecclesiam Vbetsch
pleno iure pertinere debebunt, et agrum communitatis qui wlgariter dicitur. Der gemain Lus,
per totam communitatem ville ad Curiam dictorum dominorum de Zars ibidem in Vbetsch
largitum, predictus dominus Abbas et Conuentus quatuor discretis et fide dignis viris ad
mensurandum eorum fidei et consciencie committere debent, quo mensurato plena et integra
decima dicte Ecclesie et Plebano cum suis successoribus ab inde veluti de Tercio Campo
largiatur. Curia vero quam dicti domini de Zars ibidem in villa per se, uel per alios colunt,
ab omnis decime solucione debet esse penitus absoluta. Item arbitramur quod dicti domini
Abbus et Conuentus predicti domini Conradi Plebani de Vbetsch graciosi domini fore debent,
prout anlea esse consueuerunt, et quod sibi duos Modios annone, vnum videlicet siliginis,
et alterum avene pro negleclis dare debeant, infra Carnispriuium proximum contradiccione
qualibet procul mota, Quicumque vero aliquid premissorum violauerint, predictas penas se
nöuerint incursuros. Vt aulem predicta noslra arbilracio siue ordinacio semper imposterum
rata et inconvulsa permaneal, presentes lileras appensione sigillorum domini Abbatis et Con-
ventus, ac domini Waschmudi perdiclorum, neenon nobilis viri domini Wznele de Crisans,
et nostrorum Hermanni et Witkonis prenominatorum arbitrorum decreuimus communiri in
28*
220
testimonimn premissoram. Actum et datum in Crisano, in domo Curie Parochialis Anno
domini M^CCCXLI. VII. Idus Januarii.
(Das Orig. auf Pergam., von dessen VI. Sigillen die ersten zwei abgerissen sind, im Archive
desselben Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. A. 11. n. 46. Abgedruckt bei Steinbach
II. S. 71. n. XLVIII.)
302.
Papst Benedict XIL überträgt dem Hradischer Abte die Beilegung des zwischen dem
Bfewnofver Abte und dem Prager Bischöfe Johann bestandenen Strittes. Dt. Atinione^
HL Idus Januarii (11. Jänner) 1341.
Benedictus episcopus seruus seruorum Dei. Dilecto Filio . . Abati, monasterü,
Gradicensis prope Olomuncz salutem et apostolicam benediccionem. Conquesti sunt nobis . • .
Abbas et conuentus monasterii Brewnoviensis prope Pragam Ordinis sancti Benedict!, quod
Yenerabilis Frater noster Johannes episcopus Pragensis super terris, debitis, possessionibus,
et rebus aliis iniuriatur eisdem. Ideoque discrecioni tue per Apostolica scripta mandamus,
quatenus partibus conuocatis audias causam, et appellacione remota debito fine decidas, faciens,
quod decreueris, auctoritate nostra firmiter obseruari. Testes autem, qui fuerint nominati,
si se gracia, odio vel timore subtraxerint, per censuram ecciesiasticam appellacione cessante
compellas veritati testimonium perhibere. Datum Avinion. HL. Idus Januarii, Pontificatos
nostri anno septimo.
(Abgedruckt in Dobners Monument. IV. S. 306. n, CLXV. nach dem Orig. des Brewnower
Archives.)
303.
Papst Benedict XII. befiehlt dem. Hradischer Abte^ dass er die dem Bfewnower Kloster
gewaltsam entzogenen Güter und Sachen für dasselbe wieder erwerbe. Dt. Aeimone,
III. Idus Januarii (11. Jänner) 1341.
Benedictus Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto Filio Abbati Monasterii Gradicensis^
prope Olomucz salutem et Apostolicam benedictionem. Dilectorum Filiorum Abbatis et Con-
ventus Monasterii Brewnoviensis prope Pragam, ordinis sancti Benedicti precibus inclinati,
presentium tibi auctoritate mandamus, quatenus ea, que de bonis ipsius Monasterii alienata
inveneris illicite, vel distracta, ad jus et proprietatem ejusdem Monasterii legitime revocare
procures. Contradictores per Censuram Ecciesiasticam appellatioue postposita compescendo.
Testes autem, qui fuerint nominati, si se gracia, odio, vel timore subtraxerint, censora
simili, appellatione cessante compellas veritati testimonium perhibere. Datum Avinion. IIL
Idus Januarii, PontiGcatus nostri anno septimo.
(Abgedruckt in Dobnem Monomenl. VI. S. 66. n. LXXXIX. nach dem Orig. dei Biewoowcr
Klosterarchives.)
221
304.
Hans Mahlspitzer und Berchtold txm Sobotowic empfangen f>on Sezema^ Kloslerbruder von
Raigem^ dritthalb Mark Prager Groschen gegen Zahlung eines jährlichen Zinses einer
halben Mark. Dt. in Raggrad, die conversionis S. Pauli (25. Jänner J 1341.
J^os Hannus malspicer et Pertoldus dicti de villa Sobutouicz tenore presencium pro-
fitemnr, nos recepisse dimidiam terciapi marcam grossoram Pragensium a religiöse et honesto
yiro fratre Zezema dicto de monasterio Raygradensi ordinis sancti Benedicti, Olomucensis
dyocesis, sab condicionibus et pactis infrascriptis, videlicet quod in feste sancti Michaelis
archangeli proxime nunc venture, dare et soluere tenemur iam dicto fratri Zezeme dimidiam
marcam grossorum prefatorum nomine census in omnem euentum. Quod si predictam marcam
non dederimus in termino pretaxato, mox in vno fertone grossorum nomine pene erimus
obligati. Et si adhuc XIV. dies inmediate sequentes sustinuerimus prefatam mediam Inarcam
com fertone pene non soluentes iterum in secundo fertone pro pena erimus condempnati
etc. • . Quam mediam marcam in die conuersionis beati Pauli reuoluto anno . . fralri Zezeme
reddere tenemur . . Testes sunt honorabilis vir dominus Wilko prepositus Raygradensis,
Wieczek Iudex oppidi eiusdem et Nycolaus de Sobutouicz. Data et acta sunt hec in mona-
sterio Raygradensi anno domini H^.CGC^. quadragesimo primo, in die conuersionis sancti
Pauli apostoli.
(Aas dem Orig. mit dem Sigille des Probstes im Archive der Abtei Raigern.)
305.
Papst Benedict XII. verleihet dem Olmütser Domherrn Nicolaus, einem Sohne des Luöek,
das Dekainat bei derselben Kirche. Dt. Aeinione, IV. Idus Februarii (10. Februar) 1341.
Benedictns Episcopus Servus Servorum Dei dilecto filio Nicoiao Luczconis Decano
Ecclesie Olomucensis Salutem et Apostolicam Benedictionem.
Litterarum scientia vitae ac morum honestas, aliaque in te vigentia dona virtutum,
super quibus apud nos fidedigno testimonio commendaris, nos inducunt ut tibi reddamur ad
gratiam liberales. Cum itaque decanatus ecclesie Olomucensis, quem venerabilis frater noster
Nicolans episcopus Tridentinus olim ipsius ecclesie decanus tempore promotionis per nos facte
de ipso ad Tridentinam Ecclesiam tunc vacantem , in dicta Olomucensi Ecclesia obtinebat, per
hoiusmodi promocionem et consecrationis munus apud Sedem Apo^licam de mandato nostro
impensum eidem, apud sedem ipsam vacare noscatur ad presens, nullusque de iilo preter
nos hac vice disponere possit pro eo quod nos dudum ante vacationem huiusmodi omnes
dignitates, personatus et ofQcia, ceteraque beneficia ecciesiastica tunc apud dictam sedem
quocumque modo vacantia et in antea vacatura coUationi et dispositioni nostre specialiter
reservantes, decrevimus irritum et inane si secus super hiis a quoquam quavis auctoritate
scienter yel ignoranter contigeret attemplari. Nos volentes tibi , ut asseritur in iure canonico
_^22
experto, premissorum meritorum tuorum intuitu gnitiam facere specialem, teque in ipsa ecclesia
Olomucensi cuius existis canonicus amplius honorare, predictum decanatum sie vacantem, con-
suetum ab olim canonicis eiusdem Ecclesie Olomucensis dumtaxat conferri, cuius fnictus,
redditus, et proventus quinquaginta marcharum argentj valorem annuum corhuniter non exce-
dunt, cum omnibus iuribus et pertinencijs suis apostolica tibi auctoritate cönferimus et provi-
demus de illo. Decernentes prout est irritum et inane si secus super hiis a qnoquam quavis
auctoritate scienter vel igooranter attemptatum forsan est hacteous, vel contigerit imposterum
attemptari. Non obstantibus quibuscumque statutis et consuetudinibus ipsius ecclesie Olomucensis
contrariis iuramento, confirmatione dicte Sedis, seu quacumque firmitate alia roboratis. Aut
si aliqui super provisionibus sibi faciendis de dignitatibus, seu personatibus, vel officiis in
dicta ecclesia Olomucensi speciales vel de beneficiis ecciesiasticis in Ulis partibus generales
dicte Sedis vel legatorum eius Litteras impetrariut, etiam si per eas ad inhibitionem reser-
vationem et decretum vel alias quomodolibet sit processum, quibus omnibus in assecutione
dicti decanatus te volumus antorerri, set nullum per hoc eis quoad assecutionem dignitatum,
personatuum, ofGciorum, et beneficiorum aliorum preiudicium generari. Seu si venerab. fratri
nostro.... Episcopo et dilectis (iliis Capitulo Olomucensi, vel quibusvis aliis comuniter vel
divisim a dicta sit Sede indultum quod ad receptionem vel provisionem alicuius minime
teneantur, et ad id compelli non possint, quodque de dignitatibus vel personatibus aut officiis
ipsius ecclesie aliisque beneficiis ecciesiasticis ad eorum collationem, provisionem, seu quamvis
aliam disposilionem coniunctim vel separatim spectantibus nulli valoat provideri per litteras
apostolicas non facientes pienam et expressam, ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi
mentionem, et qualibet alia dicti sedis indulgentia generali vel special!, cuiuscumque tenoris
existat, per quam presentibus non expressam vel totaliter non insertam, effectus huiusmodi
gratie impediri valeat quomodolibet vel dilTeri, et de qua cuiuscumque toto tenore habende
Sit in nostris litteris mencio specialis. Aut si presens non fueris ad prestandum de obser^
vandis statutis et consuetudinibus ipsius ecclesie, ratione dicti decanatus, solitum iuramentum,
dnmmodo in abseiitia tua per procuratorem ydoneum et cum ad ecclesiam ipsam accesseris
corporaliter iliud prestes. Seu quod in dictis Olomucensi et Tridentinensi Ecclesiis canonicatus
et prebendas, ac plebaniam ecclesie in Czaczwicz Olomucensis diocesis nosceris obtinere.
Volumus autem quod postquam vigore presentis gratie prefati decanatus pacificam possesionem
fueris assecutus canonicatum et prebendam dicte Tridentine Ecclesie ac plebaniam, qnos nt
predicitur obtines, qnosque ex tunc vacare decernimus, prout etiam ad hoc te spontanee
obtulisti, omnino dimittere tenearis. Nulli ergo etc. nostre collationis, provisionis, constitutionis,
et voluntatis infringere etc. Datum Avenione IUI. Idus Februarii anno septimo.
In eumdem modum Yenerabili fratri . . . Episcopo Cumano et dilectis filiis . . . Wele-
liradensis .... Sauerdawicensi monasteriorum abbatibus Olomucensis diocesis salutem«.
Litterarum scientia etc. usque dimittere teneretur. Quocirca mandamus quatinus vos* vel duo
aut unus vestrum per vos vel alium seu alios eundem Nicolaum Luczconis, vel procu-
ratorem suum eins nomine in corporalem possessionem decanatus ac iurium et pertinenciuro
predictorum inducatis auctoritate nostra et defendatis inductum , amoto ab eo qnoUbet detenlore,
223
facientes eum vel dictum procuratorem pro eo ad eundem decanatum, ut est moris, admitii,
sibique de ipsius fructibus, redditibus, proventibus, iuribus, et obventionibus universis integre
responderi. Noa obstantibus omnibus supradictis, seu si eisdero Episcopo et Capitulo vel
quibusyis aliis comuniter vel divisim a dicta sit sede indultum quod interdici, suspendi, vel
excomunicari non possint per litteras apostolicas noo facientes plenam et expressam ac de
verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentionem, contradictores auctoritate nostra etc.
Datum ut supra.
(Nach dem Orig. Regeste Papst's Benedikt XII. J. VII. B. 101. im Vaticanischen Archive ab-
geschrieben Dr. B. Dudik.)
306.
Der Priester Uenlin von Schönberg entsaget allem Rechte zu der Kirche in Morbes.
Dt. in monasterio Zderasiensi die X. Februarii 1341.
In nomine domini Amen. Anno nativitatis ejusdem roillesimo trecentesimo quadra-
gesimo. primo, indictione nona, ponlificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri
domini BenedicÜ, divina Providentia papae dnodecimi, anno septimo, decima die mensis
Februarii hora vesperarum in mei Anthonii notarii publici et testium supscriptorum prtesentia
constitutus djscretus vir Henlinus clericus de Pulchro monte coram honorabilibus viris et
dominis Arnusto decano ecclesi» Pragensis, magistro Johanne Padwano decretorum doctore
Petro Zytmiri canonicis Wyssegradensis ecciesise prope Pragam ibidem sponte et nitro non
compulsus non coactus sed bona voluntate et animo deliberato omnibus lileris privilegii,
instrumentis tam publicis quam privalis nee non omni juri, si quod sibi competit vel com-
petebat aut competere posset in futui-um in ecclesia in Morawans Olomucensis diocesis et
specialiter pnesentationi, quam se dicebat ab honorabili viro domino Philippe prsBposito et a
fratribus monasterü Sderaziensis ante muros civitatis Pragensis ordinis sepulchri dominici per
eorum patentes literas habere ad ecclesiam in Morawans memoratam vel ratione ipsius prae-
sentationis vel alterius cujuscumque juris in manibus prsedictorum dominorum videlicet domini
Amesti depani ecclesise Pragensis Johannis Padwani et Petri Zytmeri canonicorum Wysse-
gradensium et specialiter in manibus fratris Hermanni prioris tunc vices domini Philippi eorum
pnepositi gerentis renuntiayit benivole atque cessit, promittens bona fide et sine omni dolo
umquam ullo tempore occulte vel manifeste sibi in dicta ecclesia Morawans aliquod jus ven-
dicare et usurpare in pnejudicinm frairum monasterü Sderaziensis et ordinis prsedictorum.
Acta snnd haec in dicto monasterio Sderaziensi in stuba prope magnam portam monasterü
praedicti, anno, indictione, die, mense, pontificatus et hora quibus supra, pnesentibus honorabi-
libus viris et dominis Arneslo decano Pragensi magistro Johanne Padwano doctore decretorum
Petro Zitmiri Vitkone canonicis ecclesiae Wyssegradensis, Tammone prasposito Luthmericensi
fratre Henrico plebano de Mezirziecz Rynaldo plebano ecclesiae s. Martini in muro majoris
civitatis Pragensis testibus ad praemissa vocatis specialiter et rogatis.
224
Et ego Anthonius qribndam Johannis de Hlawna Pratensis diocesis pnblicus aacto-
ritate imperiali notarius prsdictsB renuntiationi et aliis omnibus supra scriptis unacum prsfatis
dominis et testibus pnesens interfui et ea omnia et singula scripsi in hancque formam publicam
redegi et signo meo consueto signavi rogatus et de mandato dominonim prsBdictorum. Constat
mihi de rasura in secunda linea in principio de tribus silabis hujus dictionis quadragesimo
et de dictione primo, quas posni in raso loco non vitio sed errore.
(Nach eiiier dem Orig. in der k. k. Universitätsbibliothek zu Prag entnommenen and im k.
böhm. Museum aufbewahrten Abschrift.)
307.
Wojslawa^ Witwe des Bruno f>on Draiowic^ giebt dem Kloster Welehrad vier bei dem
Hofe Schönhof gelegene Lahne. Dt. in Redisch^ fer. IL post Exsurge. (12. Februar) 1341.
WAgo Woysiawa Relicta quondam Brunonis (sie) de Dreswicz vna cum filio meo
Wulczkone vero berede predicti Brunonis (sie) nostri Juris et rerum nostrarum liberam
babentes amminislracionem, Considerantes quod iuxta vocem Sapientis bonorum operum gloriosos
Sit fructus accedentibus votis et assensu omnium, quorum in ligitimis donacionibus reqoiri
debet consensus, pia ducti deuocione ad Curiam dictam Schonhof cum omnibus aratoris,
agris, seminibus, pascuis, pratis, ac structuris, et ad quatuor laneos eidem curie in ipsa
Villa faincinde adiacentibus cum omnibus suis pertinencijs pro testamento pie recordacionis
Brunonis (sie) conthoralis mei ac dicti mei filij patris carnalis Honasterio pridem legittime
ad possidendum hereditarie de nostro assensu et consensu perpetuo collatis denuo quataor
laneos in prefata villa Curie ac laneis pretaxatis proxime adiacentibus, cum omnibus vsa-
fructibus ad eosdem laneos pertinentibus, pro salute animarum nostrarum addidimns pro
testamento Monasterij in Welegrad et Conuentui, ubi corpora nostra eligimus sepeliri et libera
legittima ac irreuocabüi deuocione conlulimus , ut ab eodem Monasterio iuste propietatis titolo
vnacum predicta Curia ac laneis in villa eidem Curie adiacentibus, ut sufQcienter expressum
est, debeat ac debeant perpetuo possideri, quorumlibet heredum seu amicornm nostronim
impeticione penitus suiTocata, Vt autem hec nostra donacio perpetuam firmitatem obtineat,
presentes litteras scribi fecimus, Sigillis Nobilium virorum, videlicet strenui militis domini
Stephani Yngrami de Chunicz, Woitiechonis de Betraw Ade de Bleswicz et prescripti conthoralis
mei ac Genitoris filij mei communitas. Datum in Redisch proxima feria secunda post Exnrge,
Anno domini M^CCC^XLI«.
(Ans dem Ms. Cod. S. 43. des XV. Jahrh. im Archive desselben Klosters, im m. st. Landesarchive.)
308.
I4.önig Johann von Böhmen ertheilt seine Zustimmung zu der vom Könige Ludwig
gemachten Verpfändung des Schlosses Altenbnrg an den Friedrich von Aw und den Conrad
Sinzenhow. Dt. Hünchen an St. Mathias Ap. 1341.
(Nach einer AbachriH im Dipl. Boemie a. c. 0. Nr. 59.)
225
309.
per. Konvent des Qslawaner Nonnenkloster^ überlädst eine Mark ii^me^rwährenden Zinsen
eon Klein r^Se^fc^ßem OlmUtzer Kapitel für einen ähnlichen Zins in ttiöan. Dt. Brunne^
VI. Kalend. Martii(24. Februar) 1341,
IVencesIaus . • abas Welegradensis . • recognoscit . . quod . . Elizabeth, abbatissa
et conuentiis monasterii in Osla . . de ipsios consen3u . . marcam census perpetui , quam ex
donacione demortui domini Richardi quondam vicarii Olomucensis habuerunt in villa dicta
Senycz paruo prope Namyest, . permutaverunt pro marca eis per... magistrum Henricum
canonicum et custodem ecciesie Olomucensis in curia sua patrimoniali in Rischans assignata.
Datum Bmnne anno domini Millesimo Trecentesimo quadragesimo primo, sexto Kalendas Martii.
(Aus dem Ms. Cod. II. S. 18. im Archive des Olmützer Domkapitels' gezogen A. ßoczek.)
310.
Friedrich Suh^ Probst f>on Kremsier^ schenkt dem Smilheimer Kloster zu W^iowic alle
seine Bücher gegen detn^ dass der Abt seinem Konvente den Bezug jährlicher drei Mark
€on dem Dorfe ChropiÜ sicherstelle. Dt. Brunna^ in die S. Benedicti. (21. März) 1341.
In Nomine Domini Amen. Noverint Yniuersi presentem literam inspecturi, Quod Ego
Fjridenco^ dictus de Sulcz, Doctor Decretorum, Prepositus Ecciesie Chremsiriensis, pio motus
a^cta ^d Yiros Religiöses michi. Karissimos fratres Abbatem et Conventum Hona3terii in
Zmylnhaym, Ordinis Cisterci^nsis, Olomucenßis Diocesis, Omnes librqs meos paucis exceptis,
ipsis Donavi et tradidi intuito pietatis. Ita sane, quod Abbas ejusdem loci, qui „nunc est,
ipsis libris sive retentis penes Mönasterinm, sive venditis, vel vendendis ex nnnc assignet
ipsi conventni predicto trium marcarum redditns singulis annis percipiendos in perpetunm de
Villa Chropina, qne est monasterii predicti, pro Pytancia, it est pro Speciali refectione Gon-
ventns, qnam Pytanciam singulis mensibns uno ferlone per Pytanciarinm, quem fratres elegerint,
fieri procurabnnt: Nee potest ille census ullo nmquam tempore in futurum ad alios usus,
quam ad Pytanciam Depntari. Actum' est tamen, qnöd si Abbas ihfn tted ahnos continüös
alinin censum trium Marcarum comparaverit eque bonum, et fratribus eque placidnm, pro
ipsa Pytancia depntandum, tnnc iste Census in Ghropina, sicut prius fuerat, sie redeat ad
Monasterium memoratnm. Actum est eciam ^ quodsi processu temporis aliquis de Abbatibus
affuturis censum ipsum pro Pytancia deputatum ipsis fratribus ademerit vel abstulerit, aut eum,
quod absit, in alium usum Monasterii qualemcumque converterit, eciam de Consensu fratrum,
qui tunc ih Conventu fuerint vel eis invitis, ex tunc idem census cesset esse Monasterii, et
eo Sit privatum ipsum Monasterium ipso facto, et mox transeat in Jus et Dominium Capituli
Ecciesie Ghremsiriensis , sibi et non Monasterio jure perpetno remanendus. Actum est eciam,
quöd post'Donä'ciohem et tradicionem libromm meorum ipsi fratres michi aliquos de ipsis
libris concesserunt precario, sine quorum usu propter Studium et consiiia iesse non vateo;
29
226
bono modo promisi itaque eidem Abbati et fratribus, quod eosdem libros in Vita, vel in morte
mea ex integro rehabebunt. Actum est tarnen, quod si eosdem libros pro me decrevero
retinere, tunc ego de tribus illis marcis in censu perpetuo pro Pytancia comparandis, Censum
perpetaam unius Marce pro Pytancia memorata de mea pecunia ipsi Honasterio Debeam
comparare, ne Donacio mea provide facta in trium marcarum numero minuatur. Promisemnt
eciam michi idem Abbas et Conventos Monasterü supra dicti, quod singulis Mensibus unum
fertonem de censu predicto in principio Kalendarum mensis cujuslibet pro sua refectione reci-
pient, et sicut ipsi reficientur Corporaliter Deo dante, ita recommendacionem animarum, mee,
fratinim et sororum, et Progenitorum meorum eodem tempore facient sine sollempnitate. sed
cum devocione in Vigiliis Vespertinis et in aliquot Missis, Officiis Defunctorum, de mane eciam
simpliciter celebrandis, sed semel in anno revoiuto Die obitus mei Anniversariam memoriam
peragent meam, fratrum et sororum et Progenitorum meorum, cum ea Solempnitate , qua
pro ceteris suis benefactoribus memorias anniversarias agere consueverunt. In cujus rei
testimonium et evidenciam plenariam prefatis fratribus Abbati et Conventui presentem literam
Honorabilis Viri Magistri Hermanni Medici, Canonici Ecclesie Olomucensis et Archidiaconi
Breczlaviensis, et meo Dedi sigiilis roboratam. Actum in Brunna in die S. Benedicti Abbatis
Anno Domini Milesimo CCCXL Primo.
(Nach dem HonasUcon ß. Cistercienser im Archive der Abtei Raigern.)
311.
Markgraf Karl gestattet der Stadt Znaym^ behufs der Ausbesserung der eingestürzten
Stadtmauer^ die Abnahme der Mauth an allen Orten ton Lundenburg bis Jamnitz. Dt.
Prage^ fer. IV. ante Pasche f4. April) 1341.
i%os Karolus Domini.. Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie, Ad aniner-
sonim noUtiam tenore presencium volumus penienire. Quod pensantes penurias et oppres-
siones graues, quibus fideles nostri eines ciuitatis Znoymensis, tam propter gwerramm disturbia,
quam eciam passiones alias multipliciter perpessi sunt, quodque Murus ambiens Ciuitatem in
quibusuis suis partibus coUapsus est, quod suo tempore in dispeudium tocius Terra nostre
vergi posset et iacturam, volentes obinde ipsi Ciuitati nostre oportunis remedijs generosias
sobuenire Indulgemus et volumus, quod ipsi ciues pro emendacione predicti Murus ineipiendo
in Luntenburch et abinde in omnibus locis Theloneorum et finiendo in ciuitate nostra Jampniez
de omnibus Curribus oneratis hincinde transeuntibus, de quolibet equo vnum Uallensem recipere
valeant, virtute et auctoritate presencium quamdiu nostre placuerit voluntati, qui aatem m
dacione predicti Thelonei renitentes aut rebelles fuerint qualitercumque penam perdicionis
equorum subintrabunt, non obstantibus prioribus Theloneis et consuetis, dandis in predictis
locis, quibus cum presentibus in nuUo uolumus derogori. Et debent ipsi Ciues nostri predicti,
omnem pecuniam modo buiusmodi coUectam, cum iidelitate et scitu publice impendere in
emendacionem Turrium et Murus Ciuitatis sepedicte. Mandantes igitur vniuersis. . Theloniarijs,
Burgrauiis, Ciuibus et Ofiicialibus nostris per Morauiam quibuscumque, Quatenos ipsos Ciues
227
et fideles nostros in recepcione predicti Thelonij nnllatenns impedire debeant, sed pocius ipsis
prebere opem et faaorem et operam in eadem. Sub harum nostrarum testimonio literanim.
Datum Frage feria quarta ante festum Pasche proxima Anno Domini Miliesimo Trecentesimo
Quadragesimo primo.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen gut erhaltenen Sigille im Archive derselben Stadt.)
312.
Markgraf Karl befreiet die Znaymer Bärger eon der Mauthabgabe zu Igläu. Dt. Prage^
fer. IV. ante Pasche (4. AprüisJ 1341.
i^os Carolus, Domini . . Regis Bohemie Primogenitus. Marchio Morauie. Ad uniuersonim
nolitiam, tam presentium, quam futurorum, presentium tenore uolumus peruenire. Quod,
cupientes ex animo conditionem et statum Ciuitatis nostre Znoymensis et hominum in ea
commorantium, que exciusa alijs terre nostre Morauie Civitatibus, metis Austrie exposita,
extitit tamquam Signum ad sagittam, continuis promouere mere mentis, uolentesque suis
opportunitatibus de nostra liberalitate non immerito subuenire; vt sub umbra alarum
nostrarum, cum mercibus eorum mobilibus et rebus eo commodius laborare ualeant et per-
ficere, ipsos Ciues et communitatem hominum dicte nostre Ciuitatis a datione Thelonei in
Iglauia, ab ipsis hucusque recepto, perpetue duximus eximendos, ita, ut ex nunc in antea
perpetuis temporibus, ad dandum ipsum Theloneum arctati non esse debeant quomodolibet
uel adstricti: sed potius absoluti, liberi, ibidem transeant et exempti, quotiescumque aut
quandocumque ipsis fuerit opportunum. Mandantes igitur Theloniariis, Judicibus, Juratis, ac
Ciuibus nostris in Iglauia, presentibus et Tuturis, quatenus a predictis nostris Ciuibus ac
hominibus Znoymensibus , nuUum Theloneum exigere uel recipere debeant, aut presumant,
prout grauem nostram indignationem et penam irremissibilem pro motu proprio iniligendam
uoluerint tutius euitare. In cuius rei testimonium, presentes fieri et sigilli nostri munimine
jussimus communire. Präge, feria quarta ante festum Pasche proxima anno Domini H.
Trecentesimo quadragesimo primo.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen, gut erhaltenen Sigille im Archive der k. Stadt
Znaym.)
313.
Der Prager Bitchof Johann benennet die Schiedsrichter zur Schlichtung des zwischen ihm
tmd den Achten ton Bfetcnow und Ostrow bestandenen Strittes. Dt. in Rudnicz, II. Idus
Aprilis (12. April) 1341.
Johannes dei gracia Pragensis episcopus, Honorabilibus viris dominis Amesto decano
Pragensi, et Bohute, archidiacono Curimensi nostro cancellario, salutem in domino. Super
contrauersia uel causa seu causis, que inter nos ex vna, et honorabiles ac religiöses viros
29*
328
Predborinm Brewnouiensem et. . de Ostrow abbata^, ordinis-sancti Benedict!, nostre dyooesis
parte ex - altera yertitnr , seu vertuntur, in vos tamquam in arbitros, arbitratores, ordinatores,
kiudatores^ amicabiles compositores compromittimus in hiis scriptisv Dantes, vobis plenam et
omnimodam potestatem super controuersiis , seu causis inter nos habitis, seu exortis, partilras
presentibus seu absentibus vel vna presente , et alia absente > die feriato , vel non feriato,
stando vel sedendo, arbitrandi, laudandi, ordinandi, seu componendi, prout vobis secundum
deum et iusticiam consideratis meritis causarum visum fuerit expedire. Promittentes firmiter,
vestris in hoc parere arbitrio etmandatis, Gomittimus insuper veslre honestati, vt predictos
abbates, recepto ab eis promisso ad parendum mandatis ecclesie, eois -si necesse fnerit ab
excoromunicacionum sentencijs auctoritate nostra absoluere valeatis. Datum in Rudnicz anno
domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo primo U. Idus Apriiis.
(Das Orig. im Archive der Benedictiiier - Abtei Raigern.)
314.
Könfg Johann und Markgraf Karl befreien die Znaymer Bürger ton der Mauthabgabe in
Böhmen und Mähren. Dt. Prage^ fer. VI. infra octav. Pasce (13. April) 1341.
i^os Johannes dei gracia Bohemie Rex ac Comes Lucemburgensis et Karolus eiusdem
Primogenitus Marchio Morauie Notum facimus tenore presencium vniuersis. Quod dilectonim
fidelium nostrorum Ciuium et Incoiarum Ciuitatis nostre Znoymensis grata et fidelia seruicia
nobis indefessa promptitudine constanter exhibita grato et benigno recolentes affectu ipsos
exinde nostre excellencie brachiis ampl^xantes ex innata nobis clemencia grapiam eisdem
fticere volumus specialem Attendentes itaque quod ipsi Ciues non 3olum frequentibus hostium
assultibus quam etiam per crudelem ignis voraginem dampna quam plurima sunt perpessi et
eorum volentes incomodatibus consulere ac ipsis graciosius prouidere presentis scripti tenore
dictos Ciues et incolas ab omnibus Theloneis Maut et Czol wulgariter dictis tam in Regno
Boemie quam eciam Marchionatu Morauie in Ciuitatibus et extra Ciuitates quacumque oecasione
ipsa Thelonia nunc sint vel succedente tempore instituta fuerint duximus in perpetuum eximendos
Ita quod ab eisdem Ciuibus nostris et Incolis de ipsorum personis rebus et vniuersis mercibos
ex huiusmodi gracia ipsis concessa inantea Thelonia minime exigantur sed ipsi liberi ab
eisdem Theloneis quibuscumque esse debeant penitüs et exempti, mandamüs igitur vninersis
nostris Officialibus Ciuibus et singulis Theloniariis presentibus et futuris nostre gracie sub
obtentu quatenus ipsos Ciues nostros et incolas in pretacta nostre Ubertatis gracia non im-
pediant, sed potius auctoritate presentiuni ifl eadem manuteneant fideliter et conseruent. Ac
quicumqne ipsam libertatem nostram ausu temerario infringere et violare quomodolibet pro-
sumpserit is indignacionem Regiam et rerum ipsius graue dispendium, sine quouis subter-
fugij remedio se nouerit incursurum Harum quibus nostra Sigilla in perpetuum testimonium
appendenda duximus testimonio litterarum. Datum Präge feria sexta infra octauas Pasce
Anno natiuitatis domini Millesimo Trecentesimo quadragesiikio primo. '^
(Das Orig. aur Pergam. mit zwei Sigillen , von denen jedoch eines fehlt , im Archive der k.
Stadt Znaym.)
229
'f'ii.iif ..I.
315.
,.,.; l|LÖnig.., Johann von Böhmen bewilligt den Bürgern von Badweis, dass sie zwei,
firentde Juden in ihre Stadl aufnehmen dürfen, befreiet diese auf 10 Jahre von allen Juden-
abgaben, und befiehlt dem Markgrafen Karl von Mähren und den übrigen Landesbeamten,
dass sie diese Juden, bei der ihnen ertheilten Gnade schirmen. Dt. Prag», fer. IV. post
Quasimodo (18. AprU) 1341.
(Abgednickt bei Pelzel K. Karl lY. >I. Th. Urkundenb. S. 108. n. CL. nach dem Orig. des
Budweiser Stadtarchives.
316.
Markgrtrf Karl f>on Mähren erhebt den Berthold von Lipa und Johann von Klingenberg
üu obersten Jägermeistern in Mähren. Dt. Präge, die b. Georij martyris (23. April) 1341.
IMos Karolus dei gracja domipi nostri Johannis Boemie Primogenitus Marchio Morauie
Notum facimus tenore presencium vniuersis, Tunc nostrum rite decernimus augere et ampliare
dominium, dum ea, que nos dumtaxat jure respiciunt, et per abusionem improuida mentis
leuitate ad generales hominum vsus, nostra nostrorumque predecessorum deuenerunt desidia
ad nos restanracione debita retorquentes legaliter reformamus , Et cum nostra , nostris vsibus
applicare, nostris solers cura regiminis nos astringat, de venerabilis domini Bertoldi de Lypa
et Nobilis viri Johannis de Clingenberg nostrorum fidelium dilectorum industriosa legalitate, et
legali industria, vero suadente experimento sincere quam piurimum presumamus, Ipsos et
eorum vtrumque generales magistros venacionum et venatorum nostrorum per Terram nostram
BJorauiam constituimus Officium Y^nacionis, guod wigariter Lowthzye dicitur committepdo,
meram aucto,ritatem , ipsas prohibendtfi)! venaciones,. i^obis. competentem per modum yl^ sequitur
confereutes. Et ut nostre voluntatis expressius elucescat intencio vniuersaliler vniuersis,
ne> magnas, videlicet Ceruos, Damas, Capriplos, Apros et consimiles feras tarn in proprijs
Siluis, Nemoribus, I^ubetis et quibnslibet locis venandum aptis, quam in nostris Siluis suis
tensis capiant retibus, generale interdictum ponentes, singulariter singulis sub obtentu grade
nostre tarn Religiosis, quam secularibus, cuiuscumque dignitatis Status, aut condicionis exti-
terint, et sub pena decem marcarum, quopienscumque fecerint, firmiter et striccius inhibemus,
affectantes et omnino voleiites, Quatenus Ipsi Bertoldus et Johannes predicti^ omnibus et
singulis in huiusmodi actn venandi depreheqsis^, retia statim recipiant, et eorum pignora pro
decem marcis contemptoribus mandatorum nostrorum et transgressoribus inflictis nomine pene
capiant indilate, quocienscnmque duxerint attemptandum , et hij, qui non in actu reperti fueiiint,
sed sufficienti testimonio de- violencia et excessu predictis notati, pari pena volumus qnod
stringantur, nostrum itaque mandatum yt sepedicti Bertoldi et Johannis recencius et securius
exequantur, Vobis Camerario, Zudario, Beneficiarijs , Judicibus Prouinciarum Pnrchrauijs ac
aiijs quibnslibet oflicialibus fidelibus nostris dilectis stricte iniungimus et mandamns, vt Ipsis
Bertoldo et Johanni antedictis ad execacionem mandati nostri prelibati et cohercendum quoslibet
230
rebelies et eorumdem obuiandum temeritatibus opem feratis, et operam totis viribus, dammodo
per ipsos. quibuscumque locis et temporibus, vel eonim alterum fueritis requisiti, Promittimus
nichilominiis, Ipsis Bertoldo et Johanni prefatis fideliler et sincere, si quam cuiuscumque
hominis aut persone, in execucione mandatorum nostrorum intrent ingratitudinem , quod
hanc reconciliacione debita sine quouis ipsorum dispendio conplanacione amicabili reformare.
et contra insultus quorumlibet ab exercitacione ipsius OfTicij emergentes, eis potenter assi-
stere, generöse dirrigere, tueri iideliter et efficaciter defensare. In cuios rei testimonium
presentes fieri iussimus Sigiili nostri munimine roboratas, Datum Präge in die beati Georij
martyris, Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo Primo.
(Nuch dem Fragmente eines Papier- Codex aus der II. HSlfle des XIY. Jahrhundertes S. 35^
welches dem in der Cerronischen Sammlung sub Nr. 264 im mähr, stand. Landesarchive
befindlichen Buche ^Miscellanea von Mähren^, beigebunden ist.
317.
IlLÖnig Johann von Böhmen verkündet die Rechte der Vasallen und Bauleute des
Bezirkes Ellbogen, und beauftragt den Markgrafen Karl von Mähren, dann alle Burggrafen
und k. Beamten zu Ellbogen, dieselben darin zu schützen. Dt. Prag® IV. Nonas Maji
(4. Mai) 1341.
(AuB dem Buche der k. böhm. Hoflehentafel ^Extractus tabularum^ XX. 192. Abgedruckt in
Rössler ^Ueber die Bedeutung der Geschichte des Rechtes in Oesterreich. Prag. 1847.)
318.
Der Znaymer Stadtrath befreiet drei zu dem dortigen S. Klara -- Kloster gehörige Häuser
aon allen Abgaben. Dt. fer. III. post Philippi et Jakobi (8. Mai) 1341.
In nomine domini Amen. Cunctorum perit memoria factorum nisi veridicis testibus
et scriptis fuerint roborata. Nos igilur Nicolaus Ilutreiter tunc temporis Judex. Micscho
magister ciuium Ditlinus Ekhardus, Otto Guendleinsdorffer Fritscho Uerteliner, Cristaimiis
dictus Pudwiczer Nicolaus Ciuerii, Ditlinus dictus Uolk Uartmanner Jacobus Nagenkamp Nicolaas
Albus jurali et tota vniuersitas ciuium in Znoyma Recognoscimus teuore presencium vniaersis
(^uod religiosis ac deo deuotis sororibus ordinis s. Cläre in Znoyma bono consilio ac matora
deliberacione (res domos a Synagoga Judeorum que ipsanim claustro sunt annexe ab omnibus
et singulis exaccionibus et contribucionibus et ab aliis oneribus videlicet vigiliis custodiis ac
stipendiariis perpetuo libertamus easque ab omnibus scriptis oneribus quamdiu ad claustnun
prediclarum sororum pertinent virtute presencium liberas facimus et immunes, propter dampnum
quod receperunt in vinea eanim que iacet contra fossatum ciuitatis vicinum tumulaciuni
judeorum, de qua vinea nobis et ciuitati nostre vtilitate et emendacione partem donaoerunt
ad repturam lapidum, in quo loco nos libere possumus et debemus lapides frangere et
recipere quamdiu ciuitati nostre fuerit necesse et oportunum. Uec omnia premissa pro-
231
mittimus predictis sororibns rata et grata teaere et irrefragabiliter conseruare. Hamm testi-
monio literarum, qnibus si^llum nostre cinitatis mayus est appensum Actum et datum anno
domini Millesimo trecentesimo quadragesimo primo feria tercia proxima post festum Philippi
et Jacobi apostolorum.
(Aus dem Testamentsbuche des XV. Jnhrhundertes anfPergam., im Archive der k. Stadt Znaym
abgeschrieben A. Boczek.)
310.
Jeiek ton Potemtein erkläret^ dass er die seinem Vater Nicolaus confiscirten Güter tarn
Könige Johann^ mit Ausnahme f)on Kotzen und Lutic^ zurückerhalten habe. Dt. Prage^
IV. Idus Maii (12. Mai) 1341.
KAgo Jesco filias quondam Nicolai de Botenstein, recognosco tenore presenciiim
vniuersis, Quod cum diiectus dominus et Genitor meus in dicto castro Botenstein heu occubu-
isset et singula bona ipsius castri, et eciam alia videlicet in Waiden bürg Senftinberg et
Gostel spectancia ad serenissimum dominum meum, illustrem dominum Johannem Regem
Boemie et Comitem Lucemburgensem iure et consuetudine terre essent rationabiliter devolula,
Ipse dominus meus ex larga ipsius munificencia cedit michi fratribus et heredibus meis predicta
bona et tradidit de gracia special!, exceptis dumtaxat opido Kotzen cum suis pertinenciis
cjuibus quondam ad Coronam Regni pertinere dinoscebatur, et villis spectantibus in castrum
Lutitz ac ipso castro Botenstein et monte, prout ipsum murus cinxit, que quidem singula
ipse dominus meus pro se et suis heredibus resignavit, Ego itaque meo, fratrum heredum
et snccessorum meorum nomine abrenuncio in predictis quibusiibet impeticionibus repeticio-
nibus et omnibus iuribus, que michi ant ipsis fratribus uel successoribus meis in predictis
opido Kotzen prout quondam ad coronam regni pertinebat et villis ad castrum Luticz spec-
tantibus ac ipso castro ut predicitur competebant, competunt aut competere possent quomo-
dolibet in futurum promittens bona et sincera fide iam dicta bona ipsi domino meo in tabulas
lerre reponere et omnes litteras ac demonstraciones, quas super eisdem habeo, reddere et
resignare et si quas ex eisdem reservarem forsitan easdem casso, irrito et nullius esse volo
roboris vel momenti sie et eciam expresse spondeo dictum castrum Botenstein nunquam
inantea reformare, harum quibus meum sigillum cum subscriptorum amicorum meorum sigillis
quos ad hoc rogavi pro testibus appensum est testimonio litterarum, et nos Bertoldns dei
gfracia prepositus Wissegradensis, Swinco de Duba dictus Scobko, et Benessius de Wartem-
berg per predictum Jesconem de Botenstein rogati pro testibus nostra sigilla in evidenciam
prescriptorum una cum ipsius sigiUo duximus presentibus appendenda. Datum Präge quarto
ydus Haij, anno domini Millesimo trecentesimo quadragesimo primo.
(Original im k. k. geheimen Archive zu Wien.)
t82
32U«
König Johann van Böhmen er kläret j,4ass die auf Befehl def, Markgrafen Karl fxm den
Bürgern der Stadt Budweis bezüglich einer Zahlung ton 60 Schock Prag(^. Gro^hen^ am
Tima von Koldic ausgestellte Schuldverschreibung keine Gellung .mehr habe. Dt. PragCy
X. Kalend. Junii (23. Mai) 1341.
i%os Johannes dei g^racia Boemie re:!^ ac Lucemburgensis comes, notum facimos
tenore presencium universis, quod licet alias tn nostra absencia ad mandatum illustris Karoli
marchionis Moravie, primogeniti nostri carissimi, cives fideles nostri dilecti in Wudewois,
quondam fideli nostro Tymoni de Koldicz super solucione sexaginta sexagenarnm grossonim
denariorum Pragensium suas litteras dederint ipsorum civitatis sigillo sigillatas; tarnen tem-
pore succedente dictis civibus nostris conpassi fuerimns et ipsos de solucione dicte pecunie
absolvimus eos per triennium libertantes, ipse vero Tymo divina permittente clemencia diem
extremam finiens ipsa littera dictis non restitnta civibus emigravit de hoc mundo. Quare
ipsam litteram taliter reservatam cassamus, irritamus, ut ubicumque demonstrata fuerit,- üuIHm
Sit ef&cacie vel momenti , quia nullatenus volumus^ quod dicti cives nostri racione dictß pecunie
4psis contra nostram voluntatem imposite per queropiatn impetantur, sed quod exempti esse
debeant penitus et soluti. Committimus itaque illustri Karolo , marchioni Moravie primogenito
nostro carissimo, et mandamus universis officialibus et fidelibus nostris presentibus et füturis,
quatenus dictam literam, ubicunque ostensa fuerit, anullare et destruere debeant, et ipsos
cives nostros aggravari seu impeti non mittant racione pecunie memorate, harum quibus
nostrum sigillum appendendum duximus testimonio litterarum. Datum Präge X^ Kalendas
Junii, anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo primo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum feiäs dem Orig. des budW^iser Stadtarchives.)'
I ■ 1 .1
381.
nLÖnig Johann verbietet zum Vortheile der Stadt Görlitz den Strassenzug nach Zittau
Obej Friedland, und befiehlt seinem Sohne Karl, Markgrafen von Mähren, die Stadt Görlitz
in diesem Rechte zu schützen. Dt. PragaB, fer. VI. ante Trinitatis (28. Mai) 1341.
(Köhler Cod. diplom. Lusat. super. 1857. S. 259.)
Der Unter -Bobratier Pfarrer Ulrich erkläret, dass er von seiner Kirche und deren Ein-
kommen jährlich V. Vierdinge Prager Groschen dem nomthur des Johanniter Spitals m
Brunn zu zahlen habe. Dt. Brunne 1. Junii 1341.
In nomine domini Amen. Notum sit vniuersis presens scriptum inspecturis, quod
ego Vlricus plebanus ecclesie in inferiori Bobrauia^ sponte, non illectus, non deceptus nee
conpulsus, sed mora (sie) motus Uberalitate profiteor publice et recognosco, quod de ecclesia
233
mea predicta in Bobraaia inferiori, et ipsius prouentibus nomine decime, quam percipio de
Yilla que Mirzichaw dicitur hospitali sancti Johannis ante Ciuitatem Brunnensem, vel eins
pro tempore commendatori soluere teneor, et debeo, annis singulis in feste beati Michaelis
Archangeli quinque fertones grossorum denariorum Pragensium Moravici pagamenti, sedecim
grosses pro fertone quolibet computando. In quorum omnium testimonium, et vt securior
Sit inantea dominus mens Wazmudus, commendator hospitalis predicti, et quilibet suus suc-
cessor, qui pro tempore fnerit presentem literam seu publicum instrumentum, per infrascriptum
publicum Notarium conscribi, et Sigillorum mei et Honorabilium virorum, dominorum Nicolai
de Hossicz, et Nicolai de Gostel sancti Petri in Bniuna, ac Magistri Purchardi Warmiensis
Ecclesiarum Canonicorum, ac discretorum virorum, domini Hermanni in Strazca et Johannis
in Caplbobrau ecclesiarum plebanorum petiui appensione commuuiri in Robur perpetue firmitatis.
Acta sunt hec ante ciuitatem Brunensem in domo Hospitalis sancti Johannis predicti, anno
domini Millesrmo Trecentesimo Quadragesimoprimo, indiccione IX. Prima die mensis Junii
pontificatus sanctissimi Patris et domini domini diuina prouidentia Benedicti pape XII. anno
sq>timo, discretis viris dominis, Johanne plebano ecclesie in Rassau, Alberto et Johanne
fratribus domus Cruciferorum sancti Johannis Baptiste presbyteris, Nicoiao et Gunthero sacer-
dotibus secularibus, capellanis monasterii sancte Anne ante Brunnam, testibus presentibus,
et aliis fide dignis.
tx ego Michael Theodoricus de Praga Pragensis diocesis publicus auctoritate Imperiali
Notarius spontanee fassionis publice recoguicioni , et alijs omnibus et singulis vna cum pre-
notatis testibus presens interfui et ea in haue publicam formam redegi meoque consueto signo
signaui requisitus ad testimonium omnium premissoram.
(Das Orig. aaf Pergam. mit VI. kleinen Sigillen, von denen jedoch das zweite fehlt, im Ar-
chive des Klosters Saar, im m. st. Landesarchive Lit. A. II. n. 42. Abgedruckt bei
Steinbacb IL S. 74. o. XLIX.)
323.
Markgraf Karl gestaltet dem Able und Kontenle des Klosters Tepl^ ihre Güter emphiteutisch
«ar tenUngen^ und für die Dingsumme bis 1000 Schock Prager Groschen andere Güter
in Böhmen ankaufen zu können. Dt. Präge, fer. III. post Trinitalis (5. Juni) 1341.
iMos Karolus domini regis Boemie primogenitus, marchio Moravie, notum facimus
miiversis presentes litteras inspecturis, quod graciam per dominum et genitorem nostrum
devotis nobis dilectis.. abbati et., conventui monasterii Teplensis factam, in eo videlicet.^
quod bona ipsorum jure boemicah ad ipsorum monasterium pertinencia. . jure enphitheotico
seu theutunicali locare, eaqne ad vitam hominum exponere possiiit et valeant, ita quod pro
pecunia, quam nomine arre et locacionis hujusmodi pereeperint, usque ad summam mille
sexagenarum grossorum denariorum alia bona in regno Boemie debeant conpnrare, sub omnibus
pactis et clausulis in litteris ipsius domini et genitpris nostri contentis. nostrum consensum
benevolum damus pariter et assensum, harum serie et testimonio litterarum, quibus sigillum
30
234
nostrum daximus appendenduin. Datum Präge, anno domini millesimo trecentesimo quadra-
gesimo primo, feria tercia post feslum sancte Trinitatis • proxima.
(Nach einer Abschrift im k. böbm. Museum, aas dem Ortg. desselben Klosterarchives.)
324.
Ilkönig Johann von Böhmen ernennet gemeinschaftlich mit seinem Sohne, dem Mark-
grafen Karl von Mähren, den Herzog Rudolf von Sachsen und andere zu Bevollmächtigten, um
zwischen ihnen einerseits und dem Kaiser Ludwig andererseits einen Frieden zu verhandeln
und abzuschliessen. Dt. Prag den 6. Juni 1341.
(Fr. Boehmer Regesta Imperii S. 208 n. 291. aus den Denkschriften der Münchener Akad.
14,217 und Add. II. S. 344 n. 37.)
325.
Markgraf Karl befreiet die Bürger der Altstadt Prag wegen der seinem Vater ^ dem Könige
Johann^ zu zahlenden 3000 Schock Prag er Groschen bis zum Jahre 1344 ton allen Lasten
und Steuern. Dt. Präge ^ in festo corporis Christi (1. Juni) 1341.
i%os Karoivs domini regis Boemie primogenitus, marchio Morauie, notunf facimus
tenore presencium vniuersis , quod quia fideles paterni et nostri dilecti ciucs maioris ciuitatis
Pragensis sponte et liberaliter serenissimo principi domino genitori nostro karissimo promiserunt
dare et soluere pro neccessitatibus suis non paucis sibi ad presens inslantibus, tria millia
sexagenarum grossorum denariorum Pragensium, mcdiam partem predicte pecunie, puta mille
quingentas sexagenas in festo sancti Galli proxime venture in anno domini millesimo tre-
centesimo quadragesimo tertio, residuam vero partem, etiam videlicet milie quingentas sexa-
genas grossorum predictorum in festo etiam beati Galli tunc subsequenti in anno domini
MCCCXLIIII, nos eisdem ciuibus Pragensibus ad petitionem ipsorum graciam facere volentes,
iuxta gracias ipsis ciuibus per dominum genitorem nostrum prefalum in suis literis faetas et
concessas, ipsis damus et concedimus plenam et liberam libertatem ab omnibus et singoiis
faf'cionibus^ oneribus, exaccionibus et contribucionibus quibuscunque tam realibus peeuniariis.
qunm personalibus hinc vsque ad aunum domini millesimum trecenlesimum quadragesimum
quartum, superius predictum duraturam, eximentes eos et ciuitatem eorum ab omnibus oneribus
et faccionibus predictis prout in aliis domini genitoris nostri predicti literis et libertaUbus
pridem eis per eundem dominum genitorem nostrum datis et concessis plenius continetur.
Mandamus itaque districte precipientes vniuersis et singulis, capitaneis, ofBcialibus et recto-
ribus nostris presentibus et futuris, quatenus prefalos eines et ciuitatem Pragensem maiorem
super ipsis domini genitoris nostri prefati ac nostris immunitatibus ac libertatibus eis per
ipsum dominum genitorem nostrum et nos graciose factis et concessis non mollestent, inquietenl
aut perturbent, nee moleslari, inquietari aul turbari per quempiam permitlant, durante qua-
driennio predicto, promittentes insuper, ipsos ciues et ciuitatem Pragensem per nos vel
236
cttpimiis peruenire. Quod qaia exceUentissimus princeps, dominus noster, dominus Johannes,
Inciitus rex Boemie ac Lucemburgensis comes in anno domini Millesimo Trecentesimo Qua-
dragesimoprinio . feria secunda iufra octauas corporis Christi , conuocatis Prelatis . • Princi-*
pibus . . Baronibus . . Nobilibus . . Consuübus seu • . luratis predicte ciuitatis Pragensis et aiiarum
ciuitatum regni Boemie ciuibus necnon . . Consiliariis seu Ambassatoribus ciuitatis Wratizla-
uiensis ibidem presencialiter astantibus talem coram eis ordinationem duxit publice faciendam,
voiens eam habere robur perpetue firmitatis. Sane videlicet, quandocunque ex permissione
diuina ipsum dominum Regem ab hac vita, quod absit, migrare contingeret, quod lunc
statim nos et predicta ciuitas Pragensis ad illustrem principem dominum Karolvm, dicti domini
nostri regis . . Boemie primogenitum , marchionem Morauie suosque . . heredes duntaxat et
ad nullum alium iuxta ordinacionem predicti domini nostri . . regis respectum omnimode habere
debeamus. Nos itaque ipsius domini nostri . . regis mandatis ea qua decet reuerencia obedire
humiliter cupientes pro nobis . . Heredibus et . . Successoribus nostris promittimus bona
et sincera fide firmiter et spondemus, quod quandocunque sepedictum dominum nostrum regem
Boemie decedere contigerit ab hac vita, Ex tunc ad ipsum . . dominum marchionem Mo-
rauie . . heredesque suos et ad nullum alium volumus habere respectum sibique tanquam
yero et legitime domino nostro in omnibus et per omnia intendere parere et obedire fideliter
cum effectu. Harum nostrarum testimonio literarum. Datum anno et die ut supra.
(Nach einer Abschrjift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. Hofarchives za Wien.
Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV., T. I. Urknndenb. S. 25. n. XXV.)
328.
I4.önig Johann befiehlt der Stadt Breslau, seinem Sohne Karl zu huldigen. Dt.
Dienstag in der Frohnleichnamswoche (12. Juni) 1341.
(Klose über Breslau Extract, mitgetbeilt vom Hrn. Archivar Dr. W. Wattenbach.)
329.
iVlarkgraf Karl von Mähren befreiet mit seinem Vater König Johann die Bürger der
Altstadt Prag auf sieben Jahre von allen Abgaben. Dt. Pragaa, in die b. Viti (15. Juni) 1341.
(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 32 n. XXXI. in einer böhm. lieber-
Setzung aus dem Kopiarbuche im Archive der Altstadt Prag.)
330.
König Johann von Böhmen und dessen Sohn Markgraf Karl befreien das Kloster Ossek
auf sieben Jahre ton allen Abgaben. Dt. Präge ^ in die b. Viti (16. Juni) 1341.
Jllos Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, Notum facinms
tenore presencium vniuersis. Quod quia deuoli nostri dilecti. . Abbas et Conuentus Mona-
sterii Ossecensis pro nostra speciali necessilate omnes Collectas et imposiciones quas ab
237
ipsis et eomm bonis ac bominibiis infira Sexenniom recipere uel eis imponere possemus se
pro nobis soiuere ex nostro mandato speciali astrinxerunt. Nos itaque grata uicissitudine
ipsonim beniuolencie occurrere disponentes ad dictum Sexennium vnuin aniium adicimus ex
gracia ipsis et singulis eonim bonis ac hominibus, a festo beati Georii nunc preterito per
Sqitenniam continuunn hoc est usque ad idem festum beati Georii in Anno Natiuitatis domini
M^^CCC^XL^VIU^. rediens damus et Concedimus plenam et omnimodam libertatem. Eximentes
et absoluentes eos ab omnibus exaccionibus , Imposicionibus Peticionibus. Contribucionibus,
Stenris, Collectis, Subsidiis, Angariis, Perangariis, et vniuersis ac singuiis grauaminibus,
que nunc sunt uel succedente tempore possent aliqualiter euenire. Volentes ac promittentes
nostro et quorumlibet nostrorum nomine ipsis dictam libertatem infra dicU temporis spacium
fideliter obseruare. Et nos Karolus eiusdem domini Regis Primogenitus Marchio Morauie
una cum dicto domino et Genitore nostro ad observacionem dicte libertatis nos astringimus
promittentes eam inpermutabilem seruare similiter et in nullo penitu» uiolare, In cuius rei
testimonium presentes literas conscribi et nostrorum Sigillorum appensione fecimus commnniri.
Datum Präge, in die beati Viti Anno domini M^CCC^ Quadragesimo Primo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museam aas dem handscbrifl. Pergam. Cod. des XIY. Jahr-
haoderts S. 24 im Archive desselben Klosters.)
331.
ALönig Johann von Böhmen befreit das Kloster Ossek auf zehn Jahre von der
königl. Steuer (Bema) und befiehlt dem Markgrafen Karl und allen k. Beamten, von dem
genannten Kloster diese Steuer während der gedachten Zeit nicht zu verlangen. Dt. Prag»,
in die b. Viti martyr. (15. Juni) 1341.
(Nach einer Abschrifl im k. böhm. Museum aus dem handschrift. Pergam. Cod. des XIY. Jahr-
hund, f. 20, im Archive desselben Klosters.)
332.
Driislaw von Schellenberg empfängt eon dem Wyiehrader Probste Berthold f)on Lipa den
inerten Theil eon Schütlenhofen und die Hälfte des Schlosses Friedburg zu Lehen. Dt.
Chrumnow^ die b. Procopii (8. Juli) 134i.
i\los Dirslaus de Schellenberch ad vninersorum noticiam tenore presencium cupio
deuenire, Quod a venerabili viro Domino Bertoldo de Lypa preposito Wyssehradensi quartam
partem Bononim videlicet Ciuitatis Schultenhofen cum suis pertinencijs et vtilitatibus Et mediam
partem Castri Fridburk cum agris cultis et incultis Siluis Nemoribus Rubetis Pratis Pascuis
Molendinis aquis et aquarum decursibus venacionibus , aucupacionibus et vniuersis eorumdem
TtiÜtaübus, pleno Jure et dominio, que Bona a Nobili viro domino Sezama de Kaschowicz
in Quingentis Triginta et octo sexagenis grossorum Pragensium tantum capitalis pecunie
238
preter dampnay qne ex coDqoisicicttie ipsius pecunie äccrenehiiit, tam pro dampnis quam
Sorte capitali pignore tenoit hactenas obligatem Et que mich! pro dncentis Sexagenis gros-
sonim Pragensium Sibi per me mutuatis et nichiiominas seruicijs in eis suis predecessoribns
ac sibi fideliter exhibitis et in antea exhibendis cum omnibus Jaribus sibi in Bonis eisdem
competentibus contulit et donauit Jure homagiali sascepi et presentibus suscipio in feodum
promittens pro me et meis successoribus finniter et sincere Si predicta Bona per predictam
Sezemam vei quempiam aiium ipsius nomine a me vel successoribus meis vilis vmquam
affuturis temporibus exsoluta fuerint et redempta, quod ex tunc, ego aut mei successorea
pro ipsa pecunia qua exsoluta sunt alia Bona iuxta consilium ipsius domini Bertoldi et bene-
placitum aut successorum comparare et emere debeamus et ipsi domino Bertoldo vel suis
successoribus supponere in feodum Et pro huiusmodi promissi obseruacione et explecione
inuiolabiii Nos Prsibislaus et Prsibico filius eiusdem dicti de Schellenberk et Sudco de Dre-
hoticz vna cum predicto Dyrslao sincere et in soiidum nos fideliter astringimus et constanter.
Hamm quas Sigillorum noslrorum apensione roborandas duximus testimonio literarum. Actum et
Datum Chrumnow die Beati Procopij , Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimoprimo.
(Aus dem Fragmente eines Papier -Codex aus der II. Hälfte des XIV. Jahrhundertes S. 23,
welches dem in der Cerronischen Sammlung sub Nr. 264, im m. st. Landesarchive be-
findlichen Buche „Miscellanea von Möhren^' beigebunden ist.)
333.
König Kazimir non Pohlen erklärt^ dass er den König Johann von Böhmen als seinem
Vater und den Markgrafen Karl von Mähren als seinen Bruder betrachten wolle. Dt.
Prage^ in die b. Margarete tirg. (13. Juli) 1341.
i^os Kazimirvs, dei gracia Poionie Rex, ad universorum noticiam tenore presencium
Yolumus pervenire, Quod cum dudum magnificos principes dominum Johannem regem Boemie
et dominum Karolum ejus Primogenilum marchionem Moravie illustres in Patrem et fratrem
nostros assumpserimus ac ipsi nobis inclitam Margaretam quondam comitissam Palatinam
Reni, Ducissam Bavarie filiam et sororem suam pie memorie Sposponderint tradere matri-
monialiler in uxorem. Nosque promiserimus ipsos semper et in. omnibus tanquam patrem
carnaiem et fratrem uteripum teuere et contra omuem hominem iuvare. Cumque nobis tandem
iuxta vocacionem et informacionem matrimonii ipsorum ad consummandum matrimonium et
celebrandum nuptias huiusmodi venientibus, dicta domina Margarelha Sponsa nostra carissima,
sicut domino placuit, viam sit universe carnis ingressa, propter hoc ligam sive vincuium
dilectionis, unionis et fidei, consideranii animo et ingenti desiderio inter nos vtrinque initnm
totaliter et firmatum, dissoiui nolentes quomodolibet aut corrumpi, sed volentes id ipsnni
pocius nouis colligacionibus et sincero federe indissolubiliter innouari et perfeclius roborari,
prestito taclis per nos sacrosanctis Euangelijs corporali iuraniento promisimus et promit->
timus in hiis scriptis. Ex nunc iurantes semper in omnibus et ubique predictum regem
239
Boemie tarnquaiii patrem camalem et dominum marchionem tanquam fratrem yterinvm teuere
eorumque 'et regui terrarum suarum profectum, honorem, commodum omni tempore tota
diligeucia fideliter procurare et eis in reguo ac terris suis et extra in persona propria et
rebus ac potencia nostra assistere et in omnibus vite nostre temporibus contra omnem viuentem
hominem cuiuscumque preeminencie , condicionis aut Status existat nulio penitus exciuso,
preter magnificum principem dominum Bolkonem ducem Siezie et dominum de Swidnicz,
Mepotem nostrum karissimum, fideliter adherere et ipsis in uniuersis causis euenientibus et
necessitatibus suis auxiiiis et consiliis - nostris bona fide et absque omni doli scrupuio pro-
sequi et iuuare. Et hoc specialiler addito, quod si princeps quicunque unus vel plures
regnum siue Terras ipsorum intrare et inuadere, occupare vei deuastare vellent, contra
ilium, vel illos promitlimus adiuuare. Et si ipsi domini pater et frater nostri predicti processu
temporis nobis deferrent, quod princeps aliquis aut Baro regnum vei terras eorum aut partem
aliquam detineret et illicite occuparet, ex tunc ipsos ad euinpendum et obtinendum bona
talia uniuersa et pacifice possidendum iuuare promiltimus et tenemur. Si vero contra aiiquem
principem vasalium, baronem vei subditum nostrum cuiuscunque condicionis vei Status, qui
in limitibus siue metis terrarum suarum ipsis iniuriaretur , et indebite occuparet , nobis deferrent
querelam, illum ad nostram vocare presenciam ef ad tenendum eis iusta placita, ac ad
faciendum super hoc, quod racionabile sit et iustum, coarctare tenebimur preuia racione.
Quodsi Princeps, Vasailus, Baro uel subdilus noster huiusmodi animo fortasse rebellionis
regie maiestatis ductus iusticiam recipere super huiusmodi bona et reddere non curaret, ex
tunc metas et limites taliter occupatos et ad ipsos dominos patrem et fratrem nostros vel
altermn ipsorum spectantes, euincere et ipsos ad assecucionem eorum ac possessionem paci-
ficam tenebimus adiuuare, ad quod et ipsi suum nobis prestabunt, si opus erit, auxilium
dum per nos fuerint requisiti. Preterea specialiter duximus exprimendum, quod si dictos
dominos patrem et fratrem nostros carissimos aut alterum eorum in posterum ullo tempore
cum excellentissimo principe Karolo rege Vngarie illustri fratre nostro guerram suscitare et
in manu potenti terras eins intrare contingeret, ex tunolicebit nobis ac poterimus et tene-
bimur cum ipso Rege Vngarie stare et eum in suis duntaxat terris, ad defendendum easdem
contra prefatos dominos patrem et fratrem nostros, pro vii'ibus adiuuare. Si vero idem
dominus Rex Vngarie, terras ipsorum similiter deuastaturus , intraret, ex tunc pro defensione
ipsorum terrarum suarum cum ipsis , tanquam filius et frater prompte et constanter slabimus
et ipsos iuuabimus toto virium nostrarum omnium potentatu. In quorum omnium testimonium
presentes litteras fieri et sigiliorum nostrorum munimine iussimus roborari. Actum Präge
presentibus venerabili domino Johanne episcopo Olomucensi ac illustribus Principibus dominis
Boleziao duce Siezie et domino Lignicensi, Bolkone Swidnicensi et Nicoiao Oppauie et Ra-
thiborie ducibus, nee non fidelibus nostris dilectis Heymanno de Duba, domino in Nachod
Hinkone, dicto Haze, Hinkone dicto Hlawacz, Jeskone dicto Iura, Subcamerario Craco-
uiensi, Jescone Venatore Craconiensi, Maczkone Berkwicz castellano Landensi, et Segneo
Preposito sancti Michaelis in Castro Craconiensi, Vicecancellario curie nostre; testibus ad
premissa vocatis pariter et assumtis, Quorum eciam sigilla presentibus ad maiorem eviden-
240
dam sunt appensa. Datum anno domini MiUesimo Trecentesimo Qnadragesimo Primo. In
die beate Margarete virginis gloriose.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives zu
Wien. Fehlerhaft abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar. Mss. T. V. S. 504 n. XXXII.
Vergl. Dobner. Monum. lY. S. 306 n. CLYIII. Baibin Miscell. VIII. 25.)
334.
Erneuerung des Bundes zwischen König Kazimir von Pohlen, König Johann von Böhmen
und Markgraf Karl von Mähren, mit Ausschluss des Königs von Hungarn. Dt. in die S.
Margarethm virg, (13. Juli) 1341.
jMos Kazimirvs dei gratia rex Poloni» etc. Ad universonim notitiam, tenore prs-
sentium, volumus pervenire, qui, cum Serenissimus princeps, dominus Johannes rex Boemie,
comes Luzenburgensis et dominus Caroius primogenitus eius^ Marchio Moravi», fratres nostri
carissimi, inciitam Margaretam Comitissam Palatinatus Rheni, Ducissam Bavarorum, dicti
domini regis iiliam ac domini Marchionis sororem felicis memorise dudum nomine iuramenti
tradere promiserit malrimonialiter in uxorem; nos quoque eodem nomine promiserimus vice
versa, ipsos fratres nostros semper et in omnibus tanquam fratres uterinos teuere et sicut
nosmet ipsos prosequi contra omnem hominem et iuvare. Cumque, nobis tandem, iuxta
vocationem et confoederationem ipsorum , pro consumando matrimonio et nuptüs celebraudis
venientibus, dicta domina Margareta Sponsa nostra carissima pise recordalionis, Deo voiente,
viam Sit universse carnis ingressa : propler hoc ligam seu vinculum dilectionis et fidei ipsomm,
ex nostro ingenti desiderio inilum, inter nos utrobique taiiter et firmatum, deperire noieutes
aliquaiiter aut comimpi, quam, ut ipsum potius ampliori (irmitate et sinceriori foedere robo--
retur ac vigeat iugiter ac persistat, pnestito, tactis per nos sacro sanctis evangeiiis, iora-
mento corporali, promissimus et promittimus in bis scriptis; antedictum dominum marchionem,
fratrem nostrum, adhuc ex nunc in antea, semper et ubique, quam diu, domino fanente,
vixerimus, tamquam fratrem uterinum teuere, suumque ac terrarum suarum profectum, honorem,
commoduni, pro omni posse ac tota diligentia fideliter procurare et sibi in terris suis cum
nostra persona rebus ac potencia nostra adesse et contra omnem hominem viventem, omni
fraude et doli scriipolo procul motis, nuUo prorsus excluso, cuiuscunque condicionis aut
Status existat, firmiter adhaerere. Eumque in siiiguiis negotiis evenientibus et necessitalibos
suis prosequi et iuvare consiiiis auxiliis et iuvaminibus opporlunis. Hoc solum expresso:
quod nisi processu solo temporis ipsum dominum Marchionem cum excellentissimo principe
domino CSarolo rege Hungariie illustri, fratre nostro, guerram suscitare et terras ipsius mana
polenti intrare contingerel; ex tunc licebit nobis et poterimus ac tenebimur cum ipso domino,
rege Hungarie, stare et eum in suis terris, duntaxat ad defendendum easdem, contra pre-
fatum dominum Marchionem, pro viribus adiuvare. Si vero idem dominus rex Hungari»
terras ipsius domiui Marchionis similiter devastaturus intraret; ex tunc, pro defensione
eiusdem Marchionis et terrarum suarum, cum Ipso, tanquam fratre uterino, stare et eum
242
porcionem subsidij vel contribucionis eos contingentem plenias persoluerint, prout snpcrius
est expressum, Et si quispiam ex vobis vel hominibus dicti Monasterij de boiiis ipsius Ho-
nasterij recedere volentibus huiiismodi nostrum mandatum, attendere seu obseruare non
curauerit vel curauerint, Ex tunc Purchrauijs et alijs nostris Officiatis qui nunc sunt et pro
tempore fuerint per Morauiam fidelibus nostris dilectis seriöse commisimus , yt tarn homines
se de bonis predicti Monasterij recipientes, quam eciam eos, qui ipsos contra mandatum
nostrum huiusmodi assumere presumpserint graui pena punire debeant quam ipsis vlrobiquc
decreuimus infligendam. Harum nostrarum testimonio iiterarum . . . Datum Präge in feste
diuisionis Sanctorum Apostolorum. Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo Primo.
(Das Orig. aaf Pergam. mit einem kloineiK jedoch g-ebrochenen Sigille im Archive desselben
Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. A. n. 10.)
336.
iVlarkgraf Karl verbietet die Aufnahme der ohne Erlaubniss von den Gütern des
Saarcr Klosters abziehenden Unterthanen. Dt. Präge in f. divisionis Apostolor. (15. Juli) 1341.
(Das Orig. aaf Pergam. mit einem kleinen gebrochenen Sigille im Archive desselben Klosters,
im m. st. Landesarchive Lit. A. n. 40. Abgedruckt bei Steinbach IL S. 67 o. XL VI.
Böhmer Ad. IL S. 344 n. 40.)
337.
Jflarkgraf Karl verbietet die Aufnahme der von den Gütern des Oslawaner Klosters
ohne Erlaubniss abziehenden Unterthanen. Dt. Präge, in f. divisionis S. Apostolorum
(15. Juli) 1341.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen, theilweise beschiidigten Sigille im Archive der k.
Stadt Brunn 0. L n. 29. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 26
n. XXVII. Böhmer Ad. IL 344 n. 32.)
338.
Schiedsrichterliche Entscheidung über den Zehendbesug von Rohrbach. Dt. XV. Julii 134i.
In Nomine Domini Amen. Nos Johannes Abbas Monasterii in Vizowicz ordinis Cister*
ciensis Olomucensis Diocesis, llermannus Medicus Olomucensis et Brunnensis ecclesiarum Cano-
nicus electi arbitri arbitratores et amicabiles compositores per Venerabilem virum dominum
Nicolaum Abbatem Monasterii in Zars Pragensis diocesis et Communitatem uille Rohrbach
prope Vncowicz Olomucensis Diocesis ex vna et domini Ilenrici plebani in Yncowicz parte
ex altera, super Ute et controuersia percepcionis plenarum decimarum in eadem uilla Rorbach,
qae vertebatur virlute Commissionis sedis apostolice coram Honorabili viro , domino Witcone
Archidiacono Olomucensi inter Abbatem et Communitatem predictos ex vna et plebanum in
248
Vneowics ex altera parte, accedente Honorabilis viri domini Petri Viss. Ecclesie decani,
vicarij Venerabilis Patris, et domini nostri domini Johannis Episcopi Olomucensis in spiri-
tnalibos et temporalibus generalis, consensu et assensu speciali prout in literis suis super
eo confectis plenins continetur, et eciam in forma compromissi, visis auditis inteliectis exa-
minatis partium iuribus deliberacione nobiscum et cum peritis habita diligenti pro bono pacis
et coneordie, ex vigore compromissi predicti Dei nomine inuocato, Inudamus, diffinimus,
arbitramur, dicimus atque precipimus, quod ipse dominus Henricus plebanus Ecclesie in
Vncowicz predictus et quilibet sui successores, ante omnia ipsam communitatem ville in
Rorbach super percepcione pienarum decimarum impetere iure vel facto non debeant neque
possint, sed pocius ipse dominus Henricus et sui successores debent percipere a quolibet
laneo ipsius uille Robrbach quatuor metretas siliginis, et quatuor metretas auene, Mensure
Brunensis, boni bladi, quod ipsis ibidem in Rorbach crescit, et ipsas annonas, sibi suisque
successoribus predicti homines in Rorbach soluere debent, sub penn dupli in feste sancti
Michaelis. Debent insuper percipere de quolibet laneo minutas decimas, videlicet, Canapi,
ollenim, agnorum, et antarum de quaiibet eciam curticuia ibidem agros habente ipse dominus
Henricus et sui successores duas metretas predicte Brunnensis mensure, vnam siiiginis, et
aliam auene perpetuo percipient, et ipsos curticularios a solucione duorum pamorum dena-
rionim quos ipsi Plebano soluerunt liberos dimiltent et solutos. Item de noualibus in quos-
cnnque vsus conuersa fuerint ipsi domino Henrico et suis successoribus plenas decimas
adiadicamus. Agri vero rusticorum si qui iuncti sunt uel imposterum jungerentur Curie
dominonim Monasterii Zarensis predicti, quam habent ibidem in Rorbach sicut alij rusticomm
agri ibidem ipsi domino Henrico et suis successoribus decimabunt, de agris uero qui wlga-
riter yinearum agri et Vrber acher nuncupantur, ipsi domino Henrico et suis successoribus
nnllas decimas adjudicamus, quia cum ibidem vinee fnissent dominium decimas percepit^
qnas eciam in annonis per dominum decernimus percipiendas. Et quia arbitrio non Statur
nin metu pene, idcirco ipsum arbitrium tali pena firmamus et vallamus, quod quicunque
inter partes prediclas nostris arbitrio et pronuncciacioni in toto uel parte stare nollet, ex
tunc nolens seruare arbitrium, accionem cause et ipsam causam OTünino perdet et amiltet,
et parti ipsum arbitrium seruanti viginti marcas grossorum denariorum Morauici pagamenti
soluere tenebitur et debebit, Saluo reseruatoque nobis arbitrio et poteslate declarandi et
interprelandi super predictis, vbicunque et quandocunque visum fuerit expedire. Latum est
predictum arbitrium in scriptis partibus presentibus in nullo contradicentibus. Anno domini
Hillesimo Trecentesimo Quadragesimoprimo , Indiccione nona, quintadecima die mensis Julij,
Pontificatus SSmi. Patris et domini, domini Benedicti diuina prouidencia Pape XH. Anno
septimo hora quasi vesperarum, in domo Honorabilis viri Magistri Hermanni medici arbitri
anprascripU. Honorabilibus viris dominis Nicoiao de Hossicz, Magistro Henrico de Cignhols,
Sanoti Petri in Bruna, et Magistro Petro de Wocnstath Lnbucensis Ecclesiaruro Ganonicis,
testibus presentibus, et aliis pluribus fidedignis. In quorum omniam testimonium presens
arbitrinm per infrascriptum publicum Notarium conscribi et sigillonun nostrorum munimine
duximiui communiri.
31*
244
Et ego Michael Theodoricus de Praga Pragensis diocesis pobliciis aactoritate impe*
riali Notarius prolacioni huiusmodi arbitrij interfui, et de mandato prediclonim arbitronim,
seu arbilralorum , et de parcium voluntate conscripsi, et in hanc publicam tbrmam redegi
nieoque consueto signo signaui specialiter Requisitus.
(Das Ori^. auf Pergnin. mit zwei Si^llen im Archive des Klosters Saar, Im m. st. Landes-
arrhivti Lit. A. ii. 41. Ein zweites Ori^. daselbst Lit. A. VI« n. 202. — Fehlerhaft
abgedruckt bei Sleiiibach II. S. 69 ii. \LVI1.)
Kötiiy Johann befreiet das Leutomhchler Kloster ron allen Abgaben auf fünf Jahre. Dt.
Präge, in tigilia b. Jacobi apost. (24. JuliJ 1341.
i^os Johaunes dei gracia Boemie Rex ac Liicemburgensis Comes, Notum facimus
tenore presencium vniuersis, Quod pensantes grauia debilorum onera, quibus deuoti nostri
dilecti Abbas et Coiiuenlus Monasterij Luthomisslensis grauaiitur plurimum, et specialiter
propter pecuniam, quam ipsi fideli nostro Johaniii de Nedesching soluerunt et tenenlur soluere.
(rraciosius duximiis siiccurendum, dantes et coucedenies eis et singulis eorum hominibus a
l'esio beati Gulli venturo proxinio per Quinque annorum spaciuin continuuni plenam et omni-
modam libertatem. Exiiuenles et absoiuenles eos ab omnibus Exaccionibus, Imposicionibus^
Peticionibiis, Steuris, Collectis, Contribucionibus, Subsidijs, Angarijs, Perangarijs et vni-
uersis ac singulis grauaminibus que nunc sunt, vel succedcnte tempore possent aliqualiter
euenire. Volentes ac Promiitenles nostro et quorumlibet nostrorum nomine ipsis dictum liber-
tatem inuiolatam et illesain infra dicti temporis spaciuin (ideliter obseruare. Mandantes et
precipientes vniuersis nostris Ofliciaiibus et fidelibus, quatenus ipsis dictam libertatem similiter
iiifrlngere non debeant, nee presumant, quomodolibet violare. Harum quibus nostrum Sigillum
appendendum duximus testimonio literarum. Datum Präge in Vigilia beati Jacobi ApostoU.
Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimoprimo.
(Das Orfg*. auf Per^ifam. mit einem grossen, jedoch zerbrochenen Sigille im Archive desselben
Klosters, im m. st. Laudesarchive n. 7.)
340.
Hijnek ton Nachalen^ genannt ron Bluda, erkläret , dass er ron dem Welehrader Kloster
den Hof Schönhof mit drei Lahnen auf acht Jahre zur Verwaltung erhalten habe. Dt. in
Welegrad, die S. Jacobi apost. (25. Juli) 1341.
]%os Hinco de Nachalen diclns de Bluda, Recognoseimus tenore presenciam vni-
uersis, Quod venerabiiis vir dominus Wenceslaus abbas Monasterij sancte Marie in Welegrad
cum suo Conuentu nobis propter fidelia nostra seruicia et promociones, quas eidem Mona-
sterio domino auxiliante exhibere promittimus sincere, prompte, ac prompcius in futanim,
Curiam sui Monasterij Schonhof nuncupatam, cum Iribus araturis, agris, pascuis, pratis, ad
245
eandem Curiam perÜneiiUbas , ac singalis Jnribus, que dicta Curia a sui institucione bucusque
dinoscitor habuisse, ynacum quatuor laneis binc inde eidem Curie in eadem villa adiacen-
Ubtts, contulit et concessit, regendam et gubernandam a data presencium per octo annos
continue numerandos sub tali condicione, qnod annis quatuor primis habere debeo plenam
libOTtatem, Sequentibus vero quatuor annis omnes prouentus Curie ac dictorum laneorum
qualibet diminucione exclusa Monasterio in Welegrad nosira pura fide debebimus ac pro-
mittimus assignare. Steuram vero Regalem durantibus IV annis postremis, ut premittitur,
dominus Abbas recipiet sine impedimento. Addicimus eciam, quod eandem Curiam bonis
edificijs et preparamentis in singulis suis structuris instaurare wolumus ac debemus taliter,
quod impensa structure ad Summam sex marcarum plene se extendat, easdemque structuras
exspiratis annis predictis Monasterio nulla pecunia proinde requisita restituemus. Si uero
nos Hinkouem annis predictis nondum expletis decedere contigerit, quod absit, ymo verius
post expiecionem dictorum annorum, ex tunc in instant! omnis gracia et concessio a pre-
dicto Monasterio nobis facta ipso facto sit extincta et statim predicta Curia ac dicti lanei
ad Honasterium libere reuertentur, qualibet contradiccione et omni altercacione penitus non
obstante, pro quibus omnibus, singulis et vniuersis promittiraus pura fide et sine omnis
fraudis dolo, quod omnia supradicta inviolabiliter seruabuntur et rata tenebuntur. In cuius
rei testimonium Sigillum nostrum ac Nobilium virorum, yidelicet domini Stephani de Chu-
nowicz, Wockonis de Hoinstayn, Chuneconis de Pelwicz presentibus sunt appensa. Datum
in Welegrad Anno domini Millesimo CCC'"'' XLP in die sancti Jacobi apostoli.
(Aas dem handschriftl. Cod. des XY. Jahrhund. S. 73 im Archive desselben Klosters, im
m. st. Landesarchive.)
341.
Vergleich zwischen König Johann, seinem Sohne Karl, dem Herzoge Heinrich und
dessen Sohne über die Besetzung der yacanten Domherrenstellen in Glogau, nachdem die
Pr»sentationes alternative geschehen sollen, wozu der Bischof und Vicarius Generalis den
Consens gaben. Dt. Prag» feria VI. prox. post d. S. Petri ad. yincula (3. August) 1341.
(Exbract aus dem Glogauer Archive, mitgetheilt von Dr. W. Watteobacli.)
342.
Harkgraf Karl befreiet das Kloster Hradisch auf fUnf Jahre eon allen Geldabgaben. Dt.
Präge ^ die b. Sixti (6. August) 1341.
l4.aroIus domini Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie. Deuotis nostris Reli-
giosis dilectis . . Abbati et Conuentui Monasterii Gradicensis prope Olomucium, ordinis
Premonstratensis salutem felicem, Personas Ecclesiasticas Religiosas presertim que spreta
seculi huius vana gloria sub regulari habitu, vitam ducentes Evangelicam seruire soll yir-
tutum domino, cui seruire est regnare elegerunt, Decet principis clemenciam libertatum
346
preiDiari beneficiis generosis, Qaatenus frete immunitatuin presidijs eidem domino libere
liberias valeant famulari. Cum itaque pridem immunitas a nobis data Monasterio vestro,
nobis invitis et ignaris de huiasmodi concessione libertatis ad certos annos non foret dampDa-
biliter obseruata. Nos quoque condignam reconpensam vobis et prefato vestro Monasterio
pure propter deum facere cupientes, vobis et vestro Monasterio graciam facimus specialem.
Damus namque vobis et predicto Monasterio, ac hominibus ipsius plenissimam libertatem,
Hinc a festo beati Georgij proxime transacto ad quinque annos continue subsequentes dura-
tnram, ab Omnibus et singulis donacionibus, inposiciouibus, et contribucionibus pecuniarijs.
Necnon ab omnibus exaccionibus, seu prestacionibus in alijs rebus, grano vel bestijs, aul
quibuscumque alijs, que et quales sint, vel esse poterunt, ac ab omnibus et vniuersis fac-
cionibus, oneribus et vexacionibus realibus et personaiibus atque mixtis, Sic tarnen, quod
Centum sexaginta marcas infra dictum qninquenium nobis in certis terminis vobis prefixis
persoiuere debeatis, Promittentes firmiter prelactum Monasterium vos aut homines vestros,
contra premissam immunitatis vesire iibertatem, non inquietare, molestare, aut grauare, Nee
molestari ab alijs perihittere inquietari, aut grauari, Mandamus igitur vniuersis et singxdis..
Capitanejs . . Burchrauijs, Officialibus, et fidelibus nostris presentibus, vel qui in futurum
fnerint. Quatenus vos, aut Monasterium, et homines vestros, non molestent contra premissam
vestre indulgencie graciam, inquietent vel perturbent nee molestari inquietari, aut tnrbari
ab alijs permittant quouismodo, Indignacionem nostram grauissimam, si secus quispiam attemp-
tare presumpserit se nouerit incursurum. Hamm nostrarum serie litterarum. Datum Präge
in die beati Sixti, Anno domini Millesimo Treceutesimo Quadragesimo primo.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem gebrochenen Doppelsigille im k. k. geheim. Hofarchive
zu Wien K. 259. L 99.)
343.
ALönig Johann von Böhmen bestimmet, dass die Lehensträger im Görlitzer Lande
von ihren Gütern ausser den schuldigen Diensten nichts als einen Zins unter dem Namen
^peticio^ von der Schosshube zahlen sollen, und befiehlt seinem erstgebornen Sohne Karl,
Markgrafen von Mähren, jene Lehensträger in diesen Rechten zu schützen. Dt. PragsB in
die S. Hypoliti (13. August) 1341.
(Köhler Cod. Diplom. Lusat. super. 1851. S. 260.)
344.
Heinrich, genannt Drezwiczer, und Mareä, sem Sohn, erklären, dass sie das Schloss
Rakindorf sammt Zugehör, welches bisher ihr Freieigen war, vom Könige Johann zu Lehen
erhielten. Dt. Prag, Sonntag nach Maria Himmelf. (19. August) 1341.
(Nach einer Abschrift aas dem XVIII. Jbdt. im INpiomalariam Boemiis Nr. 57 im Raig«rer
Stiitsarohife.)
24?
345.
Sikolaus. Herzog in Schlesien und Herr in Miinslerberg , rerspric/it dem Markgrafen liarl
fon Mühren nach dem Tode seines Vaters Johann den Huldigtmgaeid su leisten. Dl. Präge,
f« die S. Bartholoviei (24. August) 1341.
l\os Niculaus dei gracia dux Sicsie, dominus in Mtinsterberch. Fromitlimus sincera
noalra fide et sine omni doio, Illustri ac Magnifico doniino nostro Karulo, Marchioni Moranie,
cum Omnibus Tcrris, Ciuilatibus, Castris, Mnnicionibus, Vasallis et Vninersis subdilis et
fidelibus noslris, ac possessionibns , ad nos per Mortem Felicis Memorie, domini geniloris
nostri deuolutis, et in posternm acquireadis, [larere et intendere, ac per omnia vt lenemur
tideliter obedire. Sibique el non alteri, fidelilatis Omagium prestare el facerc, sicut decel,
Si in Serenissinio domino nostro. Johanne Boeraie Rege, quem dcns custodiat, quicqnam
bumanitus eueniret. Datum Prngo. In die Sancti Bartbolomei apostüli. Anno domini Millesimo
Trecenlesimo Quadragesimo primo.
(Mach einer Absrhrifl im k. bohm. Uaseum aus dem Orig. des li. ii, gelieiin. Kofarchives tu
Wjej). Abgedruckt bei Sommersbcrg Silcsiacar. rerum Scriptores I. S. 850 n. LXXIV.
Vergl. Uubner Hotiament. IV. S. 305 n. CLVI.J
Markgraf Karl schenkt dem nengegrilndeten Nonnenkloster in PustomS? die nach dem Tode
dp» Bruno ron Draiairic ihm zugefallenen Gitter. Dl. Präge, in die S. Barlkolomei
(24. Äugml) 1341.
Aos Karolns, domini . . regis Boemie primogenitus, niarchio Moranie, Ad vniner-
»orum noticiam voiumns tenore presencium penienirc. Quod . cum venerabiÜs in Christo
paler. dominus Johannes, episcopus Olomucensis, consanquineus noster carissimus, zelo
denocionis ductus, pro excellentissime quondam domine Elizabeth, regine Boemie, genitricis
mnfre, et progenitonim suorum ac nostrorum diue memorie, sueque et nostre animarum
salnle ac remedium peccatorum, alque in memoriale perhennc et gloriosnm, in Fundo bonorum
saonim episcopalium, videhcct iuxta opidum Pustmir, monasterium pro Sanctimonialibus ordinis
sancü Benedict! in bonore venerande infancie Christi et beate semper virginis Marie, geni-
tricis eins, fnndauerit. Nos, vna secnm et ipse nobiscum einsdem monaslerii sumiis et
perpeluo esse alque censeri volumus fundatores. Vt autem nostre deuocionis alTeclus, quem
circa Ipsam monaslerium gerimus, clareat per effectum, ac persone, qne in eo domino celi
perpetuo militahnnt, pro nohis et domina qnondnm gcnilricc ac progenitoribus nostris pre-
dictis tanto suarum Tnndant vberius oracionum lihamina, qnanto mnnilicencic nostre dexteram
habundancius sibi senserint alTuisse: bereditalem et bona, per mortem quondam fidolis nostri
BroQonis de Drazewitz, sine berede pridem defuncli, ad nos legiltime deuoluta, videlicet muni-
ciouem Drazewitz cum vüta Nyncowitz, Scbönhof, Frziestabulk, Zwicow et Lubacziewitz
849
villas, et tnediam villam Lowczicz in marchionatu nostro Morauie sitas. cum censibus.
ditibus, iudiciis, proiientibus, hominibus , iiiribus, honoribas el vtUit»tibtis^ cum agris ciillis
et tncultls, pralis, pasculs, siluis, nemoribns, nibetis, venacionibns, molpoflinrs. aijois.
nquorum decursibus, piscinis^ piscncionibus, nucupacionibns, cum omni itire, propriMnte el
liominio pleno, meru et niSxto, vtili et dlreclo: cum iure palronatiis ecclesie in dirta villa
Lfiwczicz, et cum oiniiibus et siiigiiiis perlineni-iis suis, cum ea iiilegpitale, qua el quemade-
raodum dictus quonilam BruTio biircditalem el bona eadem possedit, el prniit ad nos
vi premiltiliir, ileuoluta, ip»i monaslerio in nomine dnmini damus^ conFerimus liboraliK
ilonamus, per ipsiim monasterium !>iue per venerabilcm dominam Elizabeth, primcuiim PiM
abbatissam, con.^aiiqnineam nostram dilcctam, dicii domini episcopi germaii:nn. ac per »bba-
(issas, el in ipso monaslerio siiccessuras, lenenda, habcndn, vtifrnenda , et pncilice perpeUiis
tempopibus possidenda. Mandantes sub obtcntu gracie noslre finniler el districlo . . capilaneo
Morauie, ac vniuersis et stng'iilis baronibus, nobilibus, vasalHs, militibus, clieiitibuK . .
rameranis, msliciariis, benericinriis, purcbrauiis, prnuincialibus, villicis el oflicialis, ac celeris
fideiibns noslris, quibnsciimqtie nominibna censeantiir, siue ruiusciimqtie condicionis aul stalns
existant, presenlibus et futuris. Qnatinas eandem dominant abbatissam et abbatissas ei suc~
cessnras ac ipsiim monasterium in clictis bcreditnte et bonis omnlbus uut parte ipsornm
ftliqiia nullo miiquam tempore pertiirbare vel impedire presunianl, aul quomodolibet molcstat«
Hi quis autem conlrarium altemptare presumpserit , indignaciimcm nustram et penas
ff iiDuerit incursurum. In cuius rei Icslimonium et robur perpetuo vatiiurum pre:
litteras (ieri, el sig'illorum nosirorum fecimus appi>nsione muniri. Aclum Prag'e, presenül
vt^norabili in Cjirislo palre. domino, Tratre VIrico, episcopo Churiensi ; et illustribns prtnci-
pibus, dnmiiin Boleziao duce Slesie, domino Lignicen^t; et domino Nicoiao, ducc Opuuic
et Hatihorie ; nee non Heinrico, preposito Mcinicensi , cancellario nnstro ; et Hvinrico ilf>
Lenchlenburch. Haimanno de Nachod et Hliiuone de Dubft, diclo lllawacz. Fralre suo Bo-
hussio de Sdenilsc ac Jarossio et Czenconc, fpalribus de Driibotusch, Icslibus ad boc vocaHs.
specialiler et rogatis et alüs plurrbiis fidedignis. Dnliiui anno domini Millesimo. Trecentesimo
qUfldragesiimo primo. In die heati Bartholomei aposluli.
(Kuch (Irm Orig. mil einem gal erliallenen Sigille, im riirsterKbiscliullirlirn Archive
.-litT. ahgYsrliricben A. Bucr.rk.)
347.
Bitchof Virich von Chur, ßolrxlntr, Henag roii Uegnili, Siltolam, Itenog von TropfiOf^
lletHrich, Prahul in iftliiik, Hausier des Markgrafen liarl rw« Mahren, und mehrere Harune
haeutfen, diigs der genannte Markgraf dem A'onnenhtogter tu PMKtomi'f die Um nach i
Tode des Bruno ron Draioui'c ziigcfulleneH Güter geschettkl hat. Dl. Präge, die i
BartlioUmei (2.i. AugaxtJ t3''ij.
i\ofl flei fp'RCta VIricus, episcopiis Churiensi!«, llolezIfiuK. dux Sli^üip. dominn? '.
nicensw, e* Nicolims, dux Opauic ol Ratiborle, neenon lleinricns, diiiina prouidencin preposliu^
isoruiD
nlilli^
249
Melnicensis, cancellarios illustris domini Karoii marchionis Moraoie, Heinricos de Leuchten-
bnrclL Hayinannns de Nachod. Hinco de Daba, dictus Hlawacz. Bohussius de Sdeinicz.
Jarosstua et Gzenco, firatres de Drahotusch. Recognoscimns vniuersis, nos interfuisse, dum
predictas dominas Karolns, marchio Morauie illustris« hereditatem et bona, per mortem
qiondam Brunonis de Drazewicz sine berede pridem defuncti ad se legittime denoluta, mona-
sterio, quod venerabilis in Christo pater et dominus , dominus Johannes, episcopus Olomu-
oensis, in honore infancie Christi et beate Marie semper virginis, genitricis eiusdem, in
Pnstmir pro Sanctimonialibns ordinis sancti Benedicti de nouo fündauit, dedit. donauit, et
oontolit perpetuo possidenda, prout in litteris ipsius domini marchionis super hoc confectis
plenios continetur. In qnibus quidem litteris in fine nos testes omnes et singuli sumus eo
ordine, quo supra in principio preswtinm, annotati. Igitur ad dictorum domini marchionis et
domini episcopi instanciam pro testimonio euidenti nostrum omuium sigilla presentibus sunt
appensa. Datum Präge. In die beati Bartholomei apostoli. Anno domini Millesimo Tre-
centesimo Quadragesimoprimo.
(Nach dem Orig. mit VIII. nnvereehrten Sizilien im füretenbischöflichen Archive zu Kremsier
abgeschrieben Ant. Boczek.)
348.
KiHug Johann ran Böhmen bestätigt die ron Borei eon Riesenbf$rg vorgenommene Um-
legung der ron Meissen nach Böhmen führenden Strasse und gestattet demselben^ dass er
auf derselben eine Wacht halte und die Maulh einhebe. Dt. Präge ^ in craslino b. Bar-
tholomei aposl. (25. August) 1341.
J^os Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes Notum facimus
tenore presencium vniuersis, Quod cum fidelis noster dilectus Borso de Risenburch omnia
et singula bona sua cum singnlis eommdem pertinenciis et Vtilitatibus a nobis receperit in
feodum nostrts se cupiens seruiciis in omnibus applicare, Nos igitur occurrentes beniuolencie,
^ copientes ipsum ad sue intencionis propositum nobis ac toti Regno nostro vtile non mo-
dicam gracijs et donacionibüs benigniter promonere Ipsi Borsoni et heredibus suis indulsimus
^ indttlgemus ratum et gratum inantea perpetuo habituri^ quod ipsi Stratam de Mysna versus
Boemiam ante Castrum Ossek volgariter dictum Risenburch tendentem trans Villam dictam
Crrab ad Monasterinm Ossek Cysterciensis ordinis pertinentem causa comodi et meUoracionis
iriarum transtulerunt Vt ibidem singuli voluntarie transire cupientes sine interdicto inhibicione,
«c impedimento quolibet transeant, et quod nullus ad eandem Stratam contra voluntatem
spontaneam compellatur. Vt autem dictum Borsonem et heredes suos custodie gubemacioni
el tranquillitati pacis dicte Strate, et aliarum Stratarum diligencius inuigilare delectet et
qaoshbet inibi transeuntes eo melius possint agnoscere ipsis similiter indulsimus vt vnam
costodiam seu Wartam in dicta Strata vbi ipsis et Regno nostro magis expediens visum
fuerit, locent, in eaque Tbeolonium hactenus receptum percipiant Videlicet a quolibet equo
comium Sex Hallenses et Merces in Curribus iacentes sine Theolonio et estimacione transeant,
32
250^ _
exceptis , Allecibns , et Piscibus de qaibus ipsum recipiant Theoioniani sicut a retroactis tem-
poribus est receptuin. Sed cum ipsa Strata per bona Monasterij nostri Osseteensis transeat
Abbati et Gonventui in testamentum perpetuuin, Decimam septimanam ipsius Theoionij pro-
uentnnm, prout ipsum hactenus de dicli Borsonis consensu, voiuntate, et beneplacito tenuerunt
perpetuis inautea temporibus per presentes conferimus et donamus, Committimus igitur Iliustri
Karoio Marchioni Morauie Primogenito nostro carissimo et ceteris nostris heredibus ac suc-
cessoribus Boemie Regibus, ac mandamus vniuersis nostris Officialibus et fideiibus presentibus
et futuris, Quatenus dictam Stratam non inhibeant, uec inhibere permittant . sed pocius
ipsam transeuntes promoueant, vna cum dicto Borsone et suis beredibos protegant et defen-
dant, In cuius rei testimonium presentes literas conscribi et nostri Maioris Sigilii appensione
fecimus communiri. Datum Frage Anno domini Millesimo Trecentesimo, Quadragesimo Primo
in Crastino beati Bartbolomei ApostoU.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig, des k. k. geheim, ilofarchives
zu Wien.)
349.
König Johann con Böhmen bestätigt die dem Kloster Tepl eom Könige Wenzel IL er-
theilten Briefe ddo. BrUnn 11. Jänner 1298 uud^ddo. Prag 26. Februar 1288 und befiehlt
dem Markgrafen Karl und den k. Landesbeamten ^ dass sie das Kloster hiebet schützen.
DL Präge, VIIL Kalend. Septembris (25. August) 1341.
In nomine domini amen. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucemburgensis
Comes ad universorum tam presencium . . deferimus noticiam, quod . . . nobis peticio
ex parte deuotorum nostrorum . . abbatis et conuentus ecclesie seu monasterii Teplensis . .
obiata extitit, vt quedam priviiegia quondam incliti Wencesiai regis Boemie soceri et pre-
decessoris nostri felicis meraorie, ipsorum approbantes tenorem innovare et confirmare digna-
reraur, quorum equidem primi tenor talis est: Wencezlaus dei gracia rex Boemie /dux Cracovie
et Sandomerie, marchioque Moravie. Sicuii jura nostra nobis iilesa servari desideramus ab
aliis . . • Datum Brunne per manus veneralülis Petri Basiliensis episcopi, Wissegradensis
prsBpositi et regni Boemie canceliarii, principis nostri dilecti. Anno domini M^ CC^ nonagesimo
octavo, HR Idus Januarii, XI. indiccionis, regni nostri anno primo. Secundum vero privilegiom
eontinet hec verba: Wencezlaus dei gracia rex Boemie et marchio Moravie, omnibus noticiam
subscriptorum. Solita nostre regalis preeminencie benignitas sie se benignius diffundit in
subditos . . . . Datum Präge per manus magistri Weucezlay, Pragensis, Wissegradensis^
Olomucensis ecclesiarum canonici, regni nostri prothonotarii. Anno domini M^ CC^ octoa-
gesimo octavo, IIIF Kalendas Marci, indiccione prima. . . committentes iliustri Carolo marchioni
Moravie, primogenito, ac ceteris nostris heredibus et successoribus, et mandamus universis
oapitaneis, camerariis, subcamerariis, et specialiter burchgraviis in Tachow, et ceteris nostris
officialibus, presentibus et futuris, quatenus contra tenorem privilegiorum presentibus inser-
torum nunquam faciant nee facere presumant, sed pocius abbatem et conveutum ipsins
251
monasterii in possessionibus et metis JQxta eorandem tenorem stadeant toto posse et diligencia
conservare. Actum in presencia fidelium nostrornni diiectoniro Rnssonis de Lnticz subcame-
rarii, Uliici Pflugonis et Herbordi notarii nostre camere. Datum Präge anno domini Millesimo
trecentesimo quadragesimo primo, Vin^ Kalendas Septembris.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Mnsenm aas dem Orig, des Klosterarchives zo Tepl.)
350.
IlLdnig Johann von Böhmen übergiebt dem Kloster Tepl das von Hoyger (Ojff?)
von Kornberg gekaufte Schloss Kornberg mit allem Zugehör und fordert den Markgrafen
Kari und alle seine Nachfolger auf, indem er zugleich allen königl. Landesbeamten befiehlt«
dass sie den Abt und den Konvent des genannten Klosters in dem Besitze desselben nicht
stören. Dt. Präge, VHP Kalendas Septembris (26. August) 1341.
(Nach einer Abschrift des k. böhm. Museums aus dem Orig. desselben Klosters )
351.
JHLarl, Markgraf von Mähren, befreit auf Bitte des Königs Kasimir von Polen dem
Kloster Königssaal seine Besitzungen, nämlich die Burg Landesperg und die Stadt Landes-
cron und widerruft die von seinem Vater bewirkte Veräusserung der Dörfer Banes und
Bela. Dt. Präge, die bb. Felicis et Adaucti mart. (30. August) 1341.
(Paiacky über Formelbücher. 243. Böhmer Add. II. S. 344 n. 41.)
352.
Herzog Nikolaus von Troppau schenkt dem Spitale des h. Nikolaus das im Dorfe Kilezotticz
gelegene Allodium. Dl. OppavicB, die b. Egidii (1. September) 1341.
j^os Nicolans Dei Gracia Oppawiensis et Rathiborie dux Omnibus in perpetuum
pemenieneium (sie) esse censemns et consonum racioni ad salutis quoque angmentum nobis"^
et ad eteme vite gandia pervenire ut ea quie ad memoriaB opera instauramus et multipli-
cacionis sustentacionem devotarum personarum'ac pauperum Christi in quorum Spe (?) ipsum
Christam sustenere et fovere videmns SBternsBque gloriaB annulum multiplicare in augmenta-
donibas . . evidentissime credimus et speramus. Eapropter ad vniuersomm noticiam volumus
pervenire cnpientes , hospitali sancti Nicolai pre foribns Civitatis nostne Oppawiie qusB nostrsB
fondacionis principium esse videtnr et benignum nostrum affectum respicere augmentacionibus
et -incrementis ut eo melius et protensius ditiino • seruicio et snstentamento pauperum infir-
momm inibi degencium provideant impostemm effectnosius pronidere. Allodium nostrum
dndum possessum et adhnc ad tempora vitse per Magistnim Waltherum nostrum medicum . . .
fiddlem et sincere dilectum possidendum in villa Kylezowiz ante prenrbium diele Civitatis
Of^awi» aitoatam cum omnibas pertinenctis et appendijs suis in qnibnscumqne rebus consi-
stant, ant qnocnmque nomine Censeantur prout dictus Magister Walthems antedictam Allodinm
32*
252
rexit tenuit et possedit, dicto hospitali sancti Nicolai pro nostrarum predecessorum ac Sao-
cessorum nostrorum animaram salute et eterno testamento, damns, conferimns iiberaliter et
donamus ipsi hospitali dictum Aliodium addunantes et in perpetuum incorporantes cum here-
dibus et successoribus nostris in ewum omnia prelibata grata et rata habentes plena aucto-
ritate et ex certa noslra sciencia liberalius confirmantes. Hamm nostrarum testimonio quibns
sigilla nostra sunt appensa litterarum. Datum OppawisB Anno Domini Millesimo trecentesimo
quadringentesimo primo , in die beati Egidii Confessoris in Prsesencia Hinconis de Lubschitz
Alsianus de Fulnstein, Ger* de Hoberg et Franz. Rectoris EcclesiaB in Bretz protonotarii
nostri et plurium fide dignorum Virorum omnium praBmissorum.
. (Eine einfache Abschrift in der Boczek'schen Samminng Nr. 3287, im m. st. Landesarchive.)
353.
nLönig Johann von Böhmen gestattet dem Abte und Konvente des Klosters Tepl,
dass sie das Dorf Auschowitz anderswo anlegen dürfen, und verbietet dem Markgrafen Karl
und allen seinen Nachfolgern, dann allen k. Landesbeamten, den genannten Abt und den Konvent
in der angedeuteten Anlegung des Dorfes nicht zu 'beirren. Dt. Präge, fer. II. post f. b.
Egidii (3. September) 1341.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Mnsenm aus dem Orig. desselben Klosters.)
354.
König Johann von Böhmen gestattet den Ankauf ron 7^/2 Mark Zinsungen ron 4 Lahnen
in Quelicss und 3^1^ Lahnen in Porstes für die ausserhalb der Stadt gelegene Marienkirche
SU Glogau. Dt. Prage^ die Nativilatis b. Marie Virginis (8. September) 1341.
tlohannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, omnibus in perpetuum.
Eterne retribucionis meritum ac temporalis prosperitatis augmentum nobis infallibiliter pro-
uenire credimus, dum pijs locis, in quibus diuinus cultus obseruatur, aliquit gracie ad iaudem
Creatoris nostri duxerimus faciendum. Sane oblata nobis peticio pro Ecclesia sancte Marie
extra Ciuitatem nostram Glogouie super Oderam, continebat, quod super vendicione Septem
marcarum cum dimidia marca, redditibus Polonici numeri et pagamenti, de quibus quatnor
niarcarum redditus soluend. de quatuor mansis, siti sunt in Quelicz, quos quidem Fricsko
de Bunthense habuit, et tres marcarum redditus cum dimidia soluend. de tribus mansis cum
dimidio, siti Porsicz, quos dilectus nobis. Heinricus de Der vendidit ac vendere intendit
proprietatis tytulo prefate Ecciesie sancte Marie, nostrum dignaremur prebere consensom et
assensum beniuolum et expressum, et ipsi Ecciesie dicta bona appropriare. Nos-itaque ob
gloriose virginis Marie reuerenciam cuius vocabulo dicta Ecclesia insignita est et intytulala,
et ob nostram ac predecessorum nostrorum salutem perpetuam, prefate vendicioni dictorani
reddituom et bonorum sub omnibus suis clausulis, condidonibus et pactis, nostrum prebemvs
253
coDsensum et assensmm beniaolam et expressum, eosdem red^'^^ ^'^^^ Ecclesie perpetuis
temporibus de certa nostra sciencia ac potestale plenitndinis Regie appropriantee , et omnino
Job quod in eisdem bonis habuimus et nobis competebat, dicte Ecclesie cedimus liberaliter
rt donamus. In cuins rei testimoninm presens scriptum nostro sigillo fecimns roborari.
Datum Präge in die Natiuitatis beate Marie Virginis Anno domini Millesimo Trecentesimo
Qaadragesimoprimo.
(Nach der Orig. Bestätigangsurkunde des Markgrafen Karl von Mähren ddo. Breslau, YII. Juni
1342, im königl. Archive zu Breslau mitgeiheill vom Archivar Dr. Wittenbach.)
355.
König Johann eon Böhmen gibt dem Peter , genannt Plik , die in dem DistHcte . Ellbogen
gelegenen Güter, welche dessen Vater besass, su Lehen, und fordert den Markgrafen Karl
eon Mähren auf ihn darin zu schützen. Dt. Präge, in eigilia S. Mathei apost. (20. Sep^
temberj 1341.
i^os Jobannes dei gracia Boemie Rex ac Lncembnrgensis Gomes Notum facimus
tenore presencium vninersis, Quod pensantes grata fidelitatis semicia, que fidelis noster
dilectns Petras dictns Plik exhibnit, et exhibere potuerit promcius in futurum, singula bona,
que quondam Gonradus dictus Plik Pater ipsius, in Districtu Gubitensi, possedit, et tenuit,
et specialiter Gastrum Neydek, cum Villis Tyrbach, Hermansgrän, et alijs agris cultis, et
incultis, Pascuis, Pratis, aquis, Aquarumve decursibus, Siluis, Nemoribus, Rubetis, Gampis,
Hericis, Mbntibus, Planis, Gonuallibus, Venacionibus , Aucupacionibus , Piscacionibus, Stan-
nifodijs, Gensuum solucionibus , ac omnibus et singulis pertinencijs , vtilitatibus, et obuen-
cionibus que nunc in eisdem bonis sunt, vel succedente tempore possunt, et potuerint aliqualiter
euenire, Ipsi Petro Heredibus, et Successoribus suis omnibus Juribus et libertatibus , quibus
singula predicta, dictus pater ipsius possedit, et tenuit in feudum honorabile, et hereditarium
cmicedendum duximus, et presentibus, concedimus, conferimus, et donamus, per ipsos
tenendum, babendum, et bereditario Jure feudi possidendum pacifice et quiete. Ac in
maiorem nostre donacionis cumulum, sibi Heredibus, ac successoribus suis in singulis bonis,
ad dictum Gastrum Neydek, spectantibus, et in quibusdam alijs bonis, suis bonis contiguis,
que per ipsum Petrum ad dictum Gastrnm empcionis tytulo, de nostra licencia comparata
fuerint, Judicium Gapitis licet id ad nos spectare dinoscatnr damus et concedimus, ac in
ipaos transfundimus pleno Jure, Dantes ipsis singula prenotata eodem Jure feudi, lenendi,
Yeodendi, permutandi, et in vsus placidos, vel quoscumque voluerint conuertendi, liberam
facoltatem, Gommittimus igitur lUustri Karolo Marchioni Morauie, Primogenito, ac ceteris
nostris Heredibus ac successoribus, et mandamus singulis nostris OfScialibus, et spe-
cialiter Bnrchgrauijs in Cubito, et alijs nostris fidelibus presentibus et futuris, Quatenus
ipatim Petrum Heredes et successores suos in huiusmodi nostri concessionis , et donacionis
gmcia, non impediant, nee sinant per quempiam impediri, sed pocius in ea manuteneant
protegant et conseruent, Hamm quibus nostrum maius SigiUum appendendum duximus testi-
254
monio litteraram Datum Praffe in Yigilia beati Mathei Apostoli Anoo domini MilleMino Tra^
centesimo Qaadragesimo primo.
(!fach einer Abschrift im k. böhm. Mnsenm ans dem Ori|^. des k. k. i^eheim. Hofarchives ttt
Wien. Abi^edruckt bei Dobner Monument. lY. S. 305 n. CLVHI. ans Balbtn. Dec. I.
l. 8. Volum. 1. S. 162.)
356.
König Johank eon Böhmen bestätigt dem Kloster Tepl zwei Urkunden König Wenzels IL
t>on Böhmen ddo. Prag^ 26. Februar 1288 und ddo. Brünn^ 11. Jänner 1298. Dt. Prage^
in mgilia b. Mathei apost. (20. September) 1341.
Johannes, Boemie rex ac Lucemburgensis comes, confirmat quedam priviiegia
Wenceslai regis Boemie, quorum equidem primi .tenor talis est: Wenceziaus dei gracia rex
Boemie et marchio Morauie, omnibus noticiam subscriptorum. Solita nostre regalis preemi-
nencie benignitas sie se benignius diiTundit in subditos . . . Datum Präge per manus magistri
Welezlai , Pratensis , Wissegradensis et Olomucensis ecciesiarum canonici , regni uostri pro-
thonotarii. Anno domini M^ CG^ octoagesimo octavo, IIIF Kaiendas Marcii, indict. I"*^
Secundum vero Privilegium continet hec verba: Wencezlans dei gracia rex Boemie, dux
Cracovie et Sandomerie , * marchioque Moravie. Sicuti jura nostra nobis iliesa servari desh-
deramus ab aliis .... Datum Brunne per manus venerabilis Petrl, Basiliensis episcopi, Wisse«-
gradensis prepositi, et regni Boemie Cancellarii, principis nostri dilecti. Anno domini M^
CC^ nonagesimo octavo, III. Idus Januarii, XI. indiccionis, regni nostri anno primo.
Actum in presencia fidelium nosirorum dilectorum Russonis de Luticz subcamerarii^
Uirici Pflugonis, et Herbordi notarii camere nostre. Datum Präge in vigilia beati Mathei
apostoli et evangeliste, anno domini miUesimo, trecentesimo quadragesimo primo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des Tepler KlosterarchWes.)
357.
Markgraf Karl schenkt dem JeSek ron Klobauk das Gericht in den Dörfern Klobauk ui^
Poteö. Dt. Olomutiij in eigilia S. Mathei apost. (20. September J 1341.
i^os Carolus Doinini nostri.. Regis Boemie Primogenitus marchio Moravie tenore
presencium recognoscimus universis, Quöd perpendentes grata servicia que nobis fidelis noster
Jesco de Clobuk «suis laboribus et impensis exhibet in plantacione et ediflcacione novaram
nostrarum villamm videlicet Clobuk et Potecz in ampliorem bonorum nostrorum marchionatws
Moravie melioracionem , ob quorum respectnm eidem cupientes facere graciam specialem
ipsi et heredibus suis Judicium prediotarum villarum novarum Clobuk et Potecz damin
presentibus et doaamus cum tercio denario quocrnnque modo ab ipsis iudiciis poterit reoipi
seu evenire, Uuum laneum liberum, unum Molendinum cum una rota, unam piscinam, onam
tabernam^ unum maceUom, uauni fabruiA, unum balneui^ «num sutorem cum duabus Cmr**
255
ticalts m Clobnk similiter in Potece. AsBignantur Jndici Ctttiibet in Clobnk et in Potecs simi-
liter, quatuor inquiiini Jndici deservientes in nemoribns, In aqais piscandi liberam habeat
faouitatem, et in dacionibns uhiversis fiat exemptus a decima omninm possessionum viilarnm
predictarum. Que omnia et aingnla predicta propter ipsins Jesconis predicti congruam snsten-
tacionem in quaiibet villarum predictarum singnlariter duximus firmiter concedendum per ipsum
et heredes suos nomine hereditario tenendom, habendnm, utifraendum perpetuis temporibns
pacifice possidendnm , Ac alia omnia et sin^ia faciendi, et cum eisdem, prout descripsimns,
liberam authoritate presencinm damus facnltatem. Preterea reservantes daos denarios in quo-
Übet predictarum viliarum iudicio plnres ianeos et plura molendina seu plures rotas unius
Moiendini, plures piscinas et plures tabemas, plura maccella, et plura balnea, plures fabros,
et plures sutores cum heredibua ac successoribus nostris cum aliis bonis dictarum villarum
dontaxat superius nominatis, que Yestris servitiis in perpetuum subiacere tenebuntur, Hamm
nostrarum testimonio iitterarum, Datum Olomutii, Anno domini Milesimo Trecentesimo qua-
dragesimo primo in vigilia Sancti Matbei Apostoli.
(Eine Tidim. Abschrift vom J. 1747 in der Boc^ek^schen Sammlung n. 8613, im mähr, stand.
' Landesarchive.)
358.
Markgraf Karl ron Mähren bestätigt der Stadt Breslau alle ron den früheren Fürsten
mnd namentlich eom Könige Johann t>on Böhmen erhaltenen Schenkungen^ Immunitäten^
FretheiteUj Rechte und Privilegien. Dt. Wratislauie ^ fer. IL prox. post f. bb. Mauritii
et sodorum ejus (24. September J 1341.
In nomine domini Amen. Nos Karolus domini Regis Boemie primogenitus Marchio
Moranie Recognoscimns tenore presencium vniuersis Quod accedentes ad nostram presenciam
fideies patemi nobisque sincere dilecti . • Consoles Wratislauienses Nomine tocius vniaersitatis
daitat» Wratislaniensis, facto nobis ex mandato predicti domini genitoris nostri carissimi
per anmmam deliberacionem propriam et snorom consiliariorum pociorum pertractato fideli-
tatis^ promisso, Sic quod post decessum prenominati genitoris nostri, quod absit, ad nos
dnmtaxat tamquam ad primograitum suum et non ad alinm habere deberent respectum, Nobis-
qne .tamquam Regi Boemie et domino eorum legittimo et naturali et heiredltario, parere,
intendere et obedire fideliter cum effectu, Sicque proot pridem per predictom dominum genitorem
DMtnim priuilegiatorie ordinatum existat, quod a Corona Regni Boemie totaliter indiuisibiles
et irremotabiles in perpetuum esse deberent, Ijdem patemi et nostri. * Consules Wratisl»*-
Hienses nomine ciuitatis et vniuersitatis hnmili precum instancia petinerant Quatenus ipsis
omes donaciones, concessiones, inmunitates, libertates^ iura et prinilegia ipsoram, que vel
qaas ab omnibus et singuiis dominis eorum principibus a prima fondacione cinitatisy et spe-
€»aliter a sepedicto domino genitore nostro optinuerunt, super quibus suarom habent litte-
nmm confirmaciones, similiter ratificare approbare et gratificare de benignitate solita sub
iuramento prestito dignaremur. Eapropter Nos . • dictcMmm Gmisulam fldelinm pdtemorum
256
ot nostrorum, Wratislauiensiam instis precibus fauorabiliter inclinati, dicte ciuitati Wratis-
lauiensi et vniaersitati ipsius omnes donaciones concessiones inmaiiitates liberlates iura et
priuilegia ipsis per omnes et singfulos predecessores nostros, et specialiter per dominum
nostrum genitorem predictum, data et concessa, in singoiis articuiis et claosnlis eommdem,
qualitercumque innotatis, et maxime quod a Corona Regni Boemie predicti non debent ali-
qaaliter alienari, sub debito inramenü presUti, quo Nos pridem dominus genitor noster sepedictus
suo iuramento astrinxit, prout in priuilegijs desuper datis euidencius deciaratur, et quo etiam
iuramento omnes nostros successores Regni Boemie astringi volumus ac etiam sine qualibet
occasiQne obligari, Ratificamus approbamus et gratificamus, ipsis nostrum benigne prebendo
consensum pariter et assensum, volentes eis in nuUo penitus derogare, set ea pocius in
Omnibus ad statum conuertere meliorem. Hamm nostrarum Testimonio litterarum, quibus
nostrum maius Sigillum duximus appendendum. Datum Wraüslauie, Anno Domini Millesimo
Trecentesimo Qaadragesimo Primo, feria secunda proxima past festum beatorum Hauricii
et sociorum eius.
(Nach ^em Orig. auf Pergam. mit einem augehänglen Reitersigille Im Archive derselben Stadt
sub lit. F. 2, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach. Klose von Breslau 2,172.
Böhmer Add. II. S. 344 n. 42. Böhmer hat diese Urkunde xum 25. September.)
X
359.
Boleslaw, Herzog eon Mastwien und Herr t>on Plock^ verspricht dem Markgre^en Karl
von Mähren^ dass er ihn nach dem Tode des Königs Johann von Böhmen als seinen rechl^
massigen Herrn anerkennen wolle. Dt. Poznanie^ in crastino S. Michaelis ArchangeU
(30. September) 1341.
AI OS Boleslaus . dei gracia . Dux Mazovie • et dominus nocensis • Recognoscimos
pro nobis . et nostris heredibus . teuere presencium . et successoribus vniuersis . quod ad
requisicionem et mandatum . Serenissimi Principis . Doinini nostri Karissimi Domini Johannis •
Incliti Regis • Bohemie . nobis patentibus iitteris suis factum . Magnifico Prindpi domino .
Karulo . ipsius domini Regis •Primogenito • Marcbioni • Morauie . Consanguineo nostro
Karissimo, et suis heredibus, et successoribus . fecimus et presentibus facimus promissum.
bona et sincera nostra fide, in eum casum . si quod absit, predictum dominum nostrum .
Regem . Bohemie . decedere contigerit ab hac vita . extunc ipsum dominum Karulum • et
non aiium . racione primogeniture sue^^vei, eo non exstante, heredes et successores suos.
pro Dominis nostris legittimis, et naturalibus habere volumus et debemus, eisque extunc •
ifk homagium • fideiitatis prestare solitum . et consuetum. Hamm nostrarum . testimonio litte-
ramm . quibus nostrum Sigillum duximus appendendum. Actum et Datum Poxnanie, in crastino
Sancti Michaelis . Archangeli . Sub Anno domini Millesimo CGC^ XL^ primo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum ans dem Orig. des k. k. geheim. HofärchiTei n
Wien. Abgedmckl bei Goldast !■ Supplement, aetor. puMicor. S. 271 b. XXV. Vetfgl.
Dobaer HoBumeiü. IY< S. 306 u. CLVIIL)
257
360.
f
BoleslaWj Herzog in Schlesien und Herr ton Lignitz^ verspricht dem Markgrafen Karl
non Mähren^ dass er ihn nach dem Tode des Königs Johann ton Böhmen als seinen recht-
mässigen Herrn anerkennen wolle. Dt. Poznow^ fer. IL post S. Michahelis archang.
(1. Oktober) 1341.
31 OS Bolezlaus dei gracia dux SIezie et dominus Legniczensis tenore presenüum
recognoscimus vniuersis . pro nobis et nostris heredibus . quod Magnifico principi Domino
Karolo . Serenissimi domini nostri Regis Bohemie Primogenito Marchioni Morauie Sororio
nostro Karissimo, eiusque heredibus et successoribus in Regno Bohemie ex iussu et man-
dato nobis viua voce per ipsum dominum nostrum Regem Bohemie facto, nostra bona fide
duximus firmiter promittendum . quod cum dominum nostrum regem prefatum decedere con-
tigerit ab hac vita, quod tunc predictum dominum Karoium et non alium ratione primoge-
niture sue . et ipso non existente . suos heredes, aut successores in regno iam dicto Bohemie.
habere volnmus pro nostris naturahbus et legittimis dominis . eisque extunc fidelitatis homa-
gium prestare debitum et consuetum. Harum nostrarum testimonio litterarum . quibüs nostrum
sigillum duximus appendendum. Datum Poznow . secunda feria proxima post festum sancti
Michahelis Archangeli. Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo primo.
•
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives zu
Wien. Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar. rer. Scriptores I. S. 903. Goidast in
Supplement, actor. publicor. S. 271 n. XXIV. Vergl. Dobner Monument. IV. S. 306
n. CLX!) '
361.
Johann^ Herzog ton Schlesien und Herr ton SitinaUy verspricht dem Markgrafen Karl
ton Mähren^ dass er ihn nach dem Tode des Königs Johann ton Böhmen als seinen recht-
mässigen Herrn atierkennen wolle. Dt. Poznanie , fer. . III. post S. Michahelis archang
(2. Oktober) 1341.
J^os Johannes dei gracia dux SIezie et dominus Stynauie . Recongnoscimus , pro
nobis et nostris heredibus, Quod.receptis serenissimi principis domini nostri Karissimi domiiii
Johannis Regis Bohemie patentibus litteris, in quibus, nobis firmiter mandauit, nos sub
debito iuramenti nostri sibi prestiti Seriosius requirendo, vt statim visis predictis suis litteris,
jMagnifico principi domino Karolo ipsius domini Regis primogenito Marchyoni Morauie et suis
heredibus ipso non existente promissum facere debeamus , in eum casum , Quod si quod
absit, ipsum dominum nostrum Regem predictum decedere contigerit ab hac vita, quod tunc
predictum dominum Karoium et non alium, racione primogeniture sue et ipso non existeote
suos heredes habere debeamus pro nostris dominis nataralibus et legittimis, eisque extunc
fidelitatis homagium prestare debitum et consuetum, Nosqne omni ea qua decet reuerencia
predicti domini nostri Regis mandatis et requisicionibos nobis^ factis , nt premittitar, promp-
eins incUnati, ad omnia et singula facienda, prout auparins sunt expressa, tempore se ad
33
2ö8
1
hoc offerente, nos et nostros beredes sub bona nostra fide sinceriter obligainus, Sub testimonio
presenciuin litterarum quibns nostrum sigillum in maiorem euidenciam duximus appendendum,
datum et actum Poznanie feria tercia proxima post festum Micbabelis Archangeli beati, Anno
MO CCCO XXXX primo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum ans dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives tu
Wien. Abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar. Mss. B. V. S. 555 n. LYIII. Yergl. Dobner
Monument. IV. S. 306 n. CLIX.)
362.
IlLönig Johann von Böhmen erlässt den Einwohnern des Dorfes Lischau den emphi-
teutischen Zins, und verordnet, dass die Wiesen von dem genannten Dorfe nicht verkauft
oder abgetrennt werden, sondern bei demselben wie zuvor auch für die Zukunft Verbleiben,
und zwar mit einem Lahn Feldes, genannt „Merschor^, welchen er den genannten Bauern
zur gemeinschaftlichen Benützung der Hirten gegeben hatte, und fordert den Markgrafen
Karl und dessen Erben und Nachfolger auf, indem er zugleich den königl. Landesbeamteh,
den Burggrafen von Bürglitz und anderen Besitzern des genannten Dorfes befiehlt, dass sie
die Bauern in der ihnen ertheilten Gnade nicht beirren. Dt. Präge, in Octava b. Wenceslai
(5. Oktober) 1341.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Lobkowitzer Cod. f. 592.)
363.
Jflarkgraf Karl bekundet, dass ihm der Rath zu Glogau im Namen der Gemeine
auf Befehl seines Vaters, als er nach Glogau gekommen, dergestalt gehuldigt, dass sie
nach seines Vaters Tode bloss ihm und keinem andern Erben unterworfen sein sollen. So
wie sein Vater es längst verordnet, dass sie von der Krone Böhmens i)icht abgesondert
werden solle, so habe er dieses, wie auch ihre sämmtlichen Privilegien unter einem Eide
bestätiget. Dt. Glogovie, in feste Simonis et Jude (28. Oktober) 1341.
(Extract aus dem Giograuer Archive, mitgetheilt Ton Dr. W. Waltenbach.)
364.
König Joliann von Böhmen verspricht ^ dass er in Folge des zwischen seinen Söhnen^
Markgraf Karl con Mähren^ Grafen Johann con Tyroly und des letzteren Gennihlin Mar^
garethj und den Herzogen eon Oesterreich geschlossenen Friedefis^ die ton den ersteren
besiegelte Entsagungsurkunde rücksichtlich des Herzogthumes Kärnthen den letzteren at»-
folgen wolle. Dt. Znogme^ in crastino b. Katharine (26. NoeemberJ 1341.
i^os Johannes Dei gratia Boemie Rex ac Lucembargensis Comes imiversis presrates
litteras inspecturis volumus fore notom, quod cum pridem finita, et eonsummata gaerraron
seditione., qua inter Magnificos , et excellentes Principes Dominos Albertum Dei gratia sora^
rium nostrum carissimum , et olim dominum Ottonem firatrem ejus generum nostnun karissimaai
Aastrie, Styrie et Karinthie Duces parte ex una, et nos, ac Karolnm Marchionem Moravie,
et JohaDBem Comitem Tyrolis filios Bostros ex altera, binc inde dampaose extitit agitata^
259
cupientibnsque nobis inter nos et filios nostros prediclos, ac ipsos duces . . . ae beredes
ipsorum, et nostros mutnam perpetne ac fraterne dileccionis unionem indissolubili viiicalo
eolligare perpetnis temporibns duratnram. In ipsa colligacionis , et ordinacionis nnione dictum
Tuit, et expressum, quod nos, et dicti filii nostri, ac domina Margarita vxor dicti Johannia
filii nostri comitis Tyrolis, et soror ejus . . . ducatoi Karinthie, et jnribus, sen accioni^ et qne-
stioni nobis et dictis fiHis nostris ac Domine Margarite et sorori sue predictis in ipso Ducatn
Karintbie competentibn|Bi renunciaremus et quod dicti filii nostri Karolus et Jobannes cum dicta
uxore sua domina Margareta, et sorore sua renunciacionem per suas patentes litteras de ipso
ducatu Karintbie facerent, et renunciarent eidem, prout bec in aliis nostris litteris super eo
datis plenius sunt expressa, fuit eciam in dicta unione pacis adjectum, et expressum quod
dicti domini duces tenerentur, et obigari debent nobis et beredibus nostris occasione, et ex
causa concordie, ac renunciacionis ducatus Karintbie memorate in decero milibus marcarum
grossorum denariorum Pragensium sexaginta quatuor grosses pro marca qualibet commitando
promittentes plgnora videlicet Laa, et Weidbofen civitates cum Castro ibidem Weionofen,
pro ipsa assignare pecunia, prout bec in aliis ipsorum dominorum ducum litteris super bec
confectis plenius continentur, Nos autem et primogenitus noster ipsas renunciacionis
literas mox sigillis nostris fecimus sigillari , verum quia nondum sigillacionem litterarum filii
nostri Jobannis, et uxoris ipsius domine Margarete, ac sororis ipsius potuimus perducere ad
efTectum, concordavimus cum prefato domino Duce Alberto ipsius, nee. non fratruelium suoruni
Friderici, et Leupoldi ducum et beredum suorum nomine in bunc modum promittentes nos,
et beredes nostros pro dicta pecunia, ut pignoribus prefatis videlicet Laa, et Weidbofen
civitalibus, et Castro ibidem in Weidbofen solvendis, et assignandis nobis prefatum dominum
Ducem Albertum fi'atrueles suos predictos, et beredes ipsorum non monere, vel impetere,
seu aiiquam eis, vel alicui ipsorum questionem, seu accionem aliqualiter intentare, donec
dictas renunciacionis litteras fihi nostri Jobannis, et dicte domine Margarete, ac sororis sue
procuraverimus sigillis sigillari, obligantes nos nicbilominus bona fide, cum primtrai possibilitas
nobis evenerit, sigillacionem litterarum super renunciacione terre Karintbie per filium nostrum
Jobannem, nee non Margaretam, et sororem suaro predictas ipsorum sigillis faciendam eifec-
tualiter procurare, prout eciam in literis super eo prius datis plenius est expressum. Cum
autem dicte littere, ut predicitur, sigillate, et ipsis domino Duci, et fratruelibus suis, vel
beredibus eorum per nos, et beredes nostros tradite fuerint, et assignate, ex tunc prefati
dux fratrueles sui, et beredes ipsorum nobis predictam pecuniam decem millium marcarum
vel pignora superius expressa solvere protinus tenebuntnr prefata ordinacionis unione, et
liga principali inter nos, et ipsos dominos duces fratrueles suos et beredes ipsorum in suo
robore perpetuo duratura, prout heo pridem per litteras dictorum dominorum ducum, et nostras
hinc inde mutuo datas exHtit pienissime roborata. In cujus rei testimoniqm presentes litteras
conscribi, et nostri majoris sigiili appensione fecimus oommfuniri. Datum Znoyme in crastina
beate Katbarine virginis Anno Domini miliesimo trecenlesimo quadragesimo primo.
(Ab^drackt bei Sieyerer in Commentar. ad histor. Alberti TT. docis Anstr. S. 129 nach dem
Orif. dea h. k. HofImUvaft la Wien. Uduiaiarakr III. Bd. Regeal. S. CCCCLL n. 1285.)
33*
260
365.
Bolestaw^ Her sog eon Schlesien und Herr in Liegnils ^ verspricht j dass er den Mark-
grafen Karl von Mähren von allen Zusagen hinsichtlich der Verpfändung der Städte Namskuu
Kreusberg u. s. w. befreien wolle. Dt. Cracouie^ in die b. Andree (30. November) 1341.
J^os Boleziaus dei gracia dux Slezie et dominus Legniczensis . recognoscimus vni-
uersis quod promittimus sine dolo Serenissimo principi et domino nostro Karissimo . domino
Karulo Marchioni Morauie . ipsum de omnibus promissionibus in quibus ipsum fratri nostro
et domino Regi Felonie obligauimus . videlicet quod dominus noster Karissimus . Johannes
Rex Bohemie in obligacionem Ciuitatum Namizlauie Cruezburg Biczscbin et Cunczenstat pre-
fato fratri nostro . Kasimiro per nos factam consenciat, ante Camisbriuium proximum per
suum testimonium litterale . et quod in id eciam consenciat eodem testimonio . quod idem
frater inoster in nullo seruicio . sibi racione eiusdem pignoris sit astrictus . Et quod nös
predictas Ciuitates debeamus a Duce Teschinensi infra predictum terminum disbrigare et
eidem fratri nostro Quadringentarum marcarum redditus annuos in eisdem Ciuitatibus et
earum districtibus aut si' ibi pleno haberi non possent, in alijs nostris terris eisdem Ciuita-
tibus propioribus assignare ante terminum antedictum, et tales redditus non repetere vnquam
iure Canonico vel ciuili . et hijs omnibus violatis obstagio in Cracovia donec hec omnia
reformarentur seruando^ absque dampnis et monicionibus omnibus . iiberare . amicabiliter et
in totum . Earundem testimonio litterarum Datum Cracouie in die Beati Andree. Anno domini
W CCCXL primo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Ori^. des k. k. geheim. Hofarchives
zu Wien.)
366.
Bert hold von Lipa gibt dem Ritler JeSek, genannt Sokol, das Dorf Weidnic^ den Hof
in Hosterlitz und das dort gelegene Haus (Schloss) su Lehen. Dt. Chrumnow^ die S.
Andree apost. (30. November) 1341.
i^os Bertoldus de Lypa dei gracia prepositus Wyssegradensis , Canceilarins et Som-
mus Marscbalcus Regni Boemie Notum facimus tenore presencium vniuersomm^ Quod
fructuosa et fidelia, que fidelis noster dilectus Miles Dominus Jesco dictus Sokoi, genitori
atque fratribus nostris felicis memorie , Necnon nobis annis hucusque retroactis quam pluribas
indefessus exhibuit in animo nostro freqtfencius reuoluenles, Hijs quoque graciam et debitam
cupientes vt expedit facere recompensam. Viilas nostras Weydnicz et Lubnicz que in vnam
redacte et coniuncte sunt Weydnicz uuncupatam atque Curiam nostram sev ailodium nostram
in üostradicz et domum ipsius Jesconis ibidem cum vniuersis earamdem pertinencija vtiUtt*
tibus fructibus obuencionibus et vsibus in quibuscumque rebus consistant aut quocumqae
nomine censeantur pleno Jure vt hucusque nostri predecessores et nos tenuimus, ipsi Jesconi
261
sepedicto Jure homagiali in fcodumconferimus et donamns, Sic quod ipse et sni Snccessores
nobis et nostris Successoribus de predictis Bonis tamquam ceteri nostri homagiales et fasalli
seruicia consueta et debita temporibus perpetuis facere teneantnr, hoc tarnen prelibato spe-
cialiter et expresso, Quod omnia et singula Bona, que ipse Jesco et sui heredes nunc habent
et füturis temporibus domino concedente conquirent nobis Jure homagiali supponere debeant
in feodum. In cuius rei testimonium presentes fieri iussimus Sigilli nostri munimine roboratas.
Nos vero Heinricus de Kaufung Hugo, Benessius et Otto de Reznowicz dicti de Weytenniil
et Marquardus dictus Voytl ad hoc per predictum dominum nostrum Bertoldum specialiter
rogati pro testibus Sigilla nostra cum Sigillo ipsius presentibus in euidencius omnium predic-
torum testimonium dnximus appendenda. Datum Chrumnow die Beati Andree Apostoli, Anno
domini Miilesimo Trecentesimo Quadragesimo primo.
(Aus dem Fragmente eines Papier- Codex der II. Hälfte des XIV. Jahrhnnderies S. 22,
welches dem in der Cerrouischen Sammlung sub Nr. 264 im mfthr. stand. Landesarchife
befindlichen Bliebe ^Miscellanea von Mähren^, beigebunden ist.)
367.
Herzog Albert eon Oesterreich schliesst einen Bund mit dem Markgrafen Karl eon Mäkren
gegen Kaiser Ludwig. Dt. Wienne^ Sabbatho ante diem b. Thomce apost. (15. Decemb.J 1341.
J%os Albertus, dei gratia dux AustriaB, tenore praBsentium, publice bona fide, tactis
corporaliter sacrosanctis dei Evangeliis, promittimus pro nobis et fratnielibus nostris, Pride-
rico et Leopoldo, ducibus et heredibus nostris firmiter et spondemus, quod si dominum La-
dovicum imperatorem magnificum et excellentem principem, dominum Carolum, Mpravie
marchionem aut heredes ipsius intra metas et Umites terrarum et dominiorum suorum et patris
sui, domini regis BoemisB, nunc habitorum et habendorum seu acquirendorum infüturum, hostiliter
manu potenti impugnare, seu exercitualiter innedere contingat: eundem ipsum dominum Ca-
rolum et heredes ipsius contra pnenominatum Ludovicum adiuvare volumus et tenemur eisdem,
personis et rebus nostris adesse totis viribus et posse, omni dilatione, protestatione et pro-
crastinatione penitus procul motis, quamprimum per eos aut aliqnem eorum requisiti fuerimus,
sub expensis panis et vini eorum: sed dispendiis rerum nostrarum atque propriis damus.
Geterum hoc etiam adiectum volumus, promittentes, quod si ii vel hi, qui de nobis, pro
ferendo subsidio prsBfato domino Carole, marchioni et heredibus ipsius, pes ipsum aut aliquem
suorum euocati fuerint, et euocati certas terras, possessiones, castra, aut munitlones in huius-
modi seruitiis* acquisierint, acquisita eins erunt, qui alios seu alium pro prsBsidio euocanit.
Res vero mobiles et sese mouentes et person» captinat» ; ibidem acqnisit», erunt acquirentis
iibere, licite et in toto: promittentes firmiter et spondentes, dolo vel ingenio malo, omne prorsns
prauitate, excusatione, subterfugiis , exemtione seu quaesito colore, aut aliis pnetextibus qui-
busnis procul semotis prsBmissa omnia et singula et eonim qaodlibet attendere, seruare et
inoiolabiliter custodire, nee uUo unquam tempore^ contra ea aut eorum aliqua seu aliquod,
aliqoid operari, facere vel tderare etiiim connioentia, f&t ae aut alios, directe vel indirecte,
262
de iure aut eliam de facto, qualitercanque. lo quorum omnium testimonium atque röbar
perpetuo valiturum pnesentes conscribi et sigUli nostri munime iussimus commiuiiri. Datum
Wienne, sabbatho proximo ante diem beati Thomae, apostoli, anno domini HCCCXLL
CAbgedruckt bei Ludewig in ReÜquiar Mss. T. V. S. 529 n. XLTV. Vergl. Dobner MonameDt.
IV. 8. 306 n. GLXI. Lichnowsky III. Bd, Regest. S. CCCCLI. n. 1289. Lünig. C.
0. D. II. 7.)
36§.
Herzog Albert hon Oeslerreich erkläret^ dass der Markgraf Karl eon Mäkren und dessen
Erben ikn wegen der für die Schlösser Läa und Waidkofen bedungenen 10^000 Mark
nickt maknen sollen^ bis die Entsagungsurkunde des Johann Grafen von Tyrol und dessen
Gemahlin Margareth besiegelt sein wird. Dt. Wienne^ Sabbato ante b. Thome apostol.
(15. DecemberJ 1341.
J^os Albertus . dei gracia Dux Austrie, Styrie, et Karinthie . dominus Carniole^
Marchie, ac Portusnaonis . Comes in Habspurch, et Kybärch, nee non Lantgrafins Alsacie,
doniinusque Phirretarum . Tenore presenciuin profitemur , Quod juxta tractatunm et ordina-
cionis seriem, quam cum Magnifico Principe, domino Johanne . Boemie Rege, super renun-
ciacione Ducatus Karinthie ac iurium, accionum, et questionum sibi, iilijs suis, Karolo .
Marchioni Morauie, et Johanni Comiti Tyrolis, et vxori sue Margarite, et sorori eiusdem,
conpetencium , nunc nuper habuimus, et pro litterarum sigillacione, per dictum dominum
Johannem . Bohemie Regem, et filios suos . Karolum . et Johannem . dictamque Margaritam .
et sororem suam, facienda, super dicti Ducatus Karinthie . renunciacione, pro qua nos, fira*
trueles et heredes nostri, dictis domino Regi Bohemie filijs et heredibus suis in Decem
milibus marcarum, grossorum Pragensium denariorum . pro qualibet marca. Sexaginta quatuor
^ssos computando . obligari deberemus, et pro eadem pecunie Summa, nos ^dem Regi
Bohemie filijs, et heredibus suis, pignora yideUcet Ciuitates Laa, et Waydhofen cum Castro
Waydhofen, assignare promissimus . Nos eciam cum lilustri domino Karolo . Marchi(me
Morauie, pro nobis fratruelibus «ostris Friderico . et Leupoldo . Ducibus, et heredibus nostris
concordauimus in hunc raodum, quod idem dominus Karolus Marchio, et heredes sui^ pro
dicta pecunia, vel pignoribus prefatis, videlicet Ciuitatibus . Laa et Waydhofen, et Castro
ibidem Waydhofen soluendis, et ipsis assignandis, nos, fratrueles nostros predictos, et heredes
nostros, non monere vel inpetere, sev aliquam nobis vel alicui nostrum qdtatioiiem, aev
accionem aliqualiter debeant intentare, donec dicte renunciacionis littere predicti Comiya
Johannis, et vxori sue Margarite, ac Sororis eiusdem sigillis fuerint roborate, nobisqva
fratruelibus nostris prcdictis, ac heredibus nostris, per ipsos assignate. Rata nichilominw
vnioDis ordinacione, inter dominum Johannem Bohemie Regem, et predictum dominum Ka?-
rolum . Marchiouem, et heredes ipsorum, et inter nos, fratrueles, et heredes Dostros, io ano
robore perpertuo duratura. In quorum testimonium et robur präsentes, Damua noatri Sigilii
263
munimine roboratas. Datum Wienne . Sabbato . ante diem beati Thome apostoli . Anno do-
mini Millesimo CCC^ quadragestmo Primo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geh. Arcbives in Wien.
Abgedruckt bei Dobner Monument. FV. S. 307 n. CLXYI. aus einem handschriftlichen
Cod. der Nostiz'schen Bibliothek. Ludewig in. Mss. Reliquiar. B. V. S. 530 d. XLV.
Lichnowsky III. Bd. Regest. S. CCCCLI. n. 1288.)
360.
Markgraf Karl von Mähren verspricht dem Herzoge Albert von Oesterreich^ dass er ihn
be^iäglich der Summe von 10^000 Mark und der verpfändeten Städte Loa und Waidhofen
nicht mahnen wolle ^ so lange demselben die Entsagungsurkunde rücksichtlich des Her-
zogthumes Kärnthen nicht eingehändigt sein wird. Dt. Wienne^ Sabbatho ante b, Thome
apostoL fl5. December) 1341.
J\os Carolus Domini . . . Regis Boemie primogenitus^ Marchio Moravie, Tenore
presencium' profitemur, quod juxta tractatuuro et ordinacionis seriem, quam cum Magnifico
Principe Domino Alberto Austrie et Karinthie Ducey super renunciatiöne ejusdem ducatus
Karinthie, ac jurium, accionum, et queslionum, domino * . . Genitori nostro, nobis, et fratri
nostro domino Johanni Comiti Tyrolis, et uxori sue Margarete et . . . sorori ejusdem com-
petencium, nunc nuper habuimus, et pro litterarum sigillacione, per dictum dominum Regem
Boemie patrem nostrum, Nos, et fratrem nostrum ac Margaretam predictam, et . . . sororem
ipsius facienda super dicti ducatus Karinthie renunciacione, pro qua dictus dominus dux
Albertus domino genitori nostro, et heredibus suis in decem miiibus marcarum grossorum
denariorum Pragensium pro qualibet marca sexaginta quatuor grosses computando, obligari
deberet, et pro eadem pecunie summa ipse Dux eidem Genitori nostro, et heredibus suis
pignora, videlicet civitates Laa, et Weidhoffen cum Castro Weydhoffen assignare promisit,
nos eciam cum iiiustri domino Alberto duce predicto pro nobis, et heredibus nostris con^
cordavimus in hunc modum. Quod nos, et heredes nostri pro dicta pecunia, vel pignoribus
prefatis , videlicet civifatibus Laa et Weidhofen , et Castro ibidem Weidhofen solvendis, et
nobis assignandis ipsum ducem, fratrueles suos, et heredes ipsorum non monere, vel impe-
tere, seu aliquam eis, vel alicui eorum questionem, seu accionem debeamus aliqualiler in-
tentare, donec dicte renunciacionis littere, predlcti domini Johannis fratris nostri, et uxoris
sue Margarete ac . . . sororis ejusdem, sigillis fuerint roborate, Ipsique duci Alberto fra-
truelibus, aut heredibus suis per nos assignate, rata nichilonimus unionis ordinacione, inter
dominum Albertum ducem sepedictum, fratrueles, et heredes ipsorum, et inter nos, et heredes
nostros, in suo robore perpetuo duratnra. In cujus rei testimonium presentes scribi litteras
et sigilli nostri jussimus munimine roborari. Datum Wienne Sabbatho ante festum beati Thome
Apostoli proximo. Anno Domini Millesimo trecentesimo quadragesimo primo.
(Abgedruckt bei Steyerer in Commentai*. ad histor. Alberli II. ducis Austr. S. 130 aus dem
Orlg. des k. k. Höfarcftives^z« Wieii* Lfohoowsky HI. Bd. Re^st. 8. CCCCLI. n. 1290.
Böhmer Ad. IL S. 345 u. 43.)
264
310.
Markgraf Karl t>on Mähren bestätiget die (eingeschaltete) Urkunde seines Vaters König
Johann ddo. Ensa 9. Oktober 1336^ in Betreff' der Abtretung eon Kärnthen^ Krain und der
March an die Herzoge Albrecht und Otto von Oesterreich. Dt. Wienne^ Sabbato post diem
S. Lude (io. December) 1341.
•
i\!os Garolus Domini Regis Boemie Priroogenitus Marchio Moravie Ad universorum
noticiam volumus tenore presencium deuenire. Quod nobis pridie ad Excellentissiinum Prin-
cipem dominum Albertum Austrie, Stirie et Karinthie Ducem Affinem nostrum Karissimuro
uenientibus,' Idem Affinis noster exhibuit nobis quasdam litteras domini Genitoris nostri pre-
dicti super renuuciacione ducatus Karinthie nee non terre Carniole et Marchie affectaiis, quod
cum ipse dominus Genitor noster nos astrinxerit, ad observanciam omnium in eisdem litteris
contentorum. Quaienus easdem ratificare et approbare ac ad observanciam omnium in ipsis
litteris ut premittitur contentorum nos astringere curaremus, Quarum quidem iitterarum tenor:
Nos Johannes Dei gracia etc. bis Dt. in Ensa in die b. Dionysii 1336. (S. S. 93 n. 136 d. Bandes.)
Nos itaque paternis vestigiis inherere prout tenemur cum filiali obbediencia cupientes con-
siderantesque ex unione et concordia ac sincere dileccionis aiTectu, quibus cum predicto
domino Alberto duce Austrie heredibus et Successoribus cum ex nunc inantea amplecti ac
stringi volumus bona fide, continue pacis et Commodi hinc inde prouenire, quod in votis
gerrimus, incrementi, predictas litteras, prout de verbo ad verbum presentibus sunt inserte
ratas haben tes et gratas, eas sub omnibus pactis dausulis et condicionibus, in eisdem ex-
pressis ad que nos eciam personaliter obligamus, promittimus manuali fide vice iuramenti
pro nobis, heredibus, et successoribus nostris, teuere attendere, ac firmiter et inuiolabiliter
obseruare. In cuius rei testimonium presentes litteras scribi, sigillorumque nostrorum appen-
sione iussimus communiri. Actum et Datum Wienne Sabbato post diem Sancte Lucio Vir-
ginis proximo, Anno domini Millesimo trecentesimo Quadragesimo primo.
(Orig. im k. k. geheim. Hofarchive zu Wien. S. Lichnowsky III. Bd. Regesleo S. CCCCU.
n. 1291.)
311.
Markgraf Karl t>on Mähren verspricht dem Herzoge Albert von Oesterreich und dessen
Geschtoisterkindern ^ dass er ihre Vasallen^ wenn sie zu strafen sein werden^ in keiner
Art beschützen oder aufnehmen wolle. Dt. Wienne^ die dominica ante b. Thome apost.
(16. December) 1341.
J^os Karolus Domini . . . Regis Boemie primogenitus, Marchio Moravie, ad ani-
versorum noticiam, quorum interesse foerit, volumus pervenire, quod ad firmiorem amiciciam
inter nos, et Magnificum Principem dominum Albertum Austrie, Styrie, et Karinthie Ducem,
et fratrueles suos, dominos Fridericum, et Lupoldum affines nostros dilectos, ex novo con*
265
tractam, ciipiente&r utrinqne nosbris precavere dispendiis, nostrisque, et terraniin nostraram
comodis salnbriter proyidere, consideracione sana, et animo deliberato, yicisim nos asirin-
ximus, et aMringimus per presentes, manuali fide vice juramenti firmiter promittentes, qnod
si quos idem Dax Albertus, vel fratrueles sui terrarum suarum barones, ministeriales, milites,
mintaris condicionis homines, nobiles, vel ignobiles, quocunque nomine censeantur, seil
cujuscunque condicionis existant, pro suis demeritis ac rebeliionis excessibus, seu causis aliis
quibuscunque pena quacunque - corrigere, seu emendare contingeret, eidem vel eisdem cor-
rigendo vel corrigendis nullius juvamenti per nos, vel nostros debemus prebere subsidium,
nee ipsum, vel ipsos in terris, sive domiciliis nostris fovere, aut in nostros servitores recipere,
seu alicujus refugii presidinm exhibere, sed potius, cum predicto domino duce, vel firatrue-
libus suis, seu substitutis eorum, per nos, et nostros quandocunque et quotiescunque per
ipsos requisiti fuerimus, contra eosdem rebelies, eji^cessores, sepedicto domino Duci vel fra-
truelibus suis, sive substitutis eorum, manu potestativa assistere, adherere, et coadjuvare
tenebimur, prout antedictorum domini Dncis et firatruelium suorum necessitas exigit, et requirit,
ad quod predictus dominus dux Albertus, et fratrueles sui, et eorum substituti, nobis, vel a
npbis substitutis tenebuntur sub memorato promisso fidei vice versa, in cujus rei testimonium
presentes litteras fieri, et nostri munimine sigilli fecimus communiri. Datum Wienne die do-
minica ante festum beaU Thome Apostoli proxima Anno domini Millesimo trecentesimo qua-
dragesimo primo.
(Abgedruckt bei Steyerer in Commentar. ad histor. Alberti II. ducis Austrie S. 131 aas dem
Orig. des k. k. geh. Hofarchives zu Wien. — Lichnowsky III. Bd. Regesl. S. CCCLII.
n. 1293. Böhmer Ad. ü. S. 345 n. 45.)
Herzog Albert von Oesterreich f>erspricht dem Markgrafen Karl von Mähren^ dass er
keinen der von ihm zu strafenden Untertfianen aufnehmen oder schätzen wolle. Dt. Wienne^
die dominica^ qua cantatur ^Gaudete^ (16. December) 1341.
]\ios Albertus, dei gracia, Dux Austrie, Styrie, et Karinthie, Dominus Carniole,
Marchie ac Portusnaonis, Comes in Habspurch et Chybnrch, nee non Lantgrauius Alsacie^
Dominusque Phyrretarum, ad vniuersorum noticiam, quomm Interesse fuerit, cupimus per-
nenire, Quod ad firmiorem amiciciam, inter nos, et fratrueles nostros, Fridericum, et Leu-
poidum Duces, ac magnificum Principem dominum Karolum Marchionem Horauie, affinem
nostrum dilectum, ex nouo contractam, cupientes vtrimqne nostris precauere dispendijs,
nostreque, ac terrarum nostrarum comodis et saluti salubrius prouidere, Consideracione sana,
ac deliberato animo, vicissim nos astrinximus, et astringimus per presentes, manuali fide,
vice juramenti, firmiter promittendo, Quod si quos idem Harchio terrarum suamm Barones,
Ministeriales, Milites, miUtaris condicionis homines, nobiles vel ignobiles, quocomque nomine
censeantur, seu cujuscumque Condicionis existant, pro suis demeritis, ac rebeliionis exces-
sibus, seu alijs causis quibuscnmque, pena quacumque corrigere seu emendare contigeret,
34
266
eidem vel eisdem co^igendo, seu corrigendis, nullins iQuamenti per nos vel nostros debemus
prebere snbsidiam, nee ipsuin vel ipdos in terris, siue domiciiiis nostris feuere, vel in nostros
seruitores recipere, seu alicuius refugij presidium exhibere, Sed pocius vna ^um predicto
Marchione vel sibi substitutis, per nos et nostros, qnandocumque , seu quocienseumque per
ipsum requisiti fuerimus, contra eosdem rebelies excessores, sepedicto Harchioni, vel sibi
substitutis, manv potestatiua assistere, adherere, et coadiuuere tenebimur, Prout antedicti
Marchionis necessitas exigit et requirit . ad quod idem Marchio, vel sibi Substitut!, nobls et
fratruelibus nostris supradictis, vel a nobis substitutisv sub memorato promisso fidei, tene-
bitur viceuersa. In cuius rei testimonium presentes litteras fieri, et sigilli nostri munimine
iussimus commvniri. Datum Wienne . in Dominica, qua cantatur^ Gaudete, Anno domini •
Millesimo . Trecentesimo . Quadragesimo Primo. *
(Nach einer Abschrift im k. b^lhm. Mnsenm aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives ni
Wien. Abgedruckt bei Ladewig in Reliquiar. Mss. T. V. 528 n. XLIU. Vergl. Dobner
Monument. IV. S. 305 n. CUV. Lichnowsky III. Bd. Hegest. S. CCCCU. n. 1292.)
313.
König Johann von Böhmen bestätiget dem Wilimower Kloster die Mauthahnahme in Hohem
und bestimmt zugleich die Höhe der Mauthbeträge. Dt. in Montibus Chutnis^ in f>igilia S.
Thomce apost. (20. DecemberJ 1341.
In nomine domini amen. Nos Johannes dei gracia Rex Boemie ac Lucemburgensis
Comes, Notumfacimus quibus presentes exhibite fuerint vniuersis Quod ad nostram veniens
presenciam honorabilis vir Petrus Abbas in Wilhemow deuotus noster dilectus nobis quedam
Priuilegia nostrorum predecessorum tarn ducum quam Regum Boemie super libertatibns et
bonis ipsius Monasterii demonstrauit In quibus specialis est mencio et protestacio habita
qualiter Thelonea in Habm et in Willemow ipsi Monasterio incorporata sunt per eosdem,
sed quia de recepcione eorumdem ex eo, quod ipsa in ipsis Priuilegijs expressa non fuerant
error et controuersia insurrexit, Ipse Abbas nomine tocius sui Conuentus nobis cum instancia
supplicauit, Quatenus super dictorum Theloneomm recepcione diligens scruünium et inqui*
sicionem expertam haberemus, ac secundum eandem dictorum Theloneomm recepcionero
specificare dignaremur ex gracia speciali Nos itaque ipsius peticionibus in hac parte benignius
annuentes fideles nostros dilectos Sdenkonem de Wieczemilicz , Sdenkonem de Haleschow,
Sdenkonem de Dluschin, Slayborium de Knyenicz, Michaelem de Yrendnow, Fetmm de
Olessna et Jesconem de Chwalpnicz ipsis assedentes Theloneis et super eorum recepcione
maiorem habentes noticiam vocauimus ipsös super recepcione eorumdem sub Juramenli cer-
titudine reqnireutes, qui in nostra constituti presencia, nos sub Juramento nobis prestilo
informarunt, quod ipsa Thelonea recepta sint et recipi debeant in hunc modum, Primsrn
videlicet de quolibet curru pannos ligatos quorum ligatnra se ultra Scalas extendit, portante
mediam marcam et XXVIII grosses Pragenses. In curru uero pannos sine ligatmra deffiorente
de quolibet Stamine duos pamos denarios, quomm XII faciunt vnum. grossum. Item de cwni
267
magno Geram dnmtaxat dueentem mediam marcam In paniis vero Curribus Ceram ferentibus
de quolibet Centenario L grossum. Item de quolibet Lane IUI paruos. Item de Hercimonijs
Institorum ligatis, de qualibet iigatura, seu massa ligata VI paruos. Ab Institore uero trans-
eunte merces suas in dorso deferente III paruos. Item de curni stannum ferrente XVI
paruos Item de curru plumbum portante IUI paruos , Item de curru Guprum ferrente, de
quolibet Centenario Uli paruos. Item similiter dQ ere. Item de integro plaustro vini octo
paruos, de Ternario uero Sex paruos, et de medio plaustro IUI paruos. Item de curru
Husionem ducente vnum grossum. Item* de Curru pisces portante IUI paruos et IUI pisces.
Item in curru magnas Cutes ferente de qualibet cute vnum paruum, de toto uero curru
paruas Cutes ferente IUI paruos. Item de equo qni sine Sella ad vendendum ducitur duos
paruos. Item de quolibet pecore magno vnum paruum. Item de duobus porcis vnum paruum
et similiter de duobus pecudibus vnum paruum. Item de qualibet Bema vnum. Item de qua-
libet Cuppa Salis vnum pümum, Item de Curru portante Bladnm duos paruos, Item de magno
curru Brasium portante Octo grosses. De minori uero IUI paruos. Item de Curru ligna pro
Edificijs ferente duos paruos^ De alijs uero Curribus ligna pro igne ferente nichii. Item de
Curru Cipisteria, Scntellas, Cysos^ Ollas, Cistas et herum similia duos paruos Et de curru
ducente vitra VI paruos. Item ab homine transferente se cunv Suppellectilibus et mansione
de locu ad locum medium fertonem videlicet Septem grosses. Item de qualibet Lagena, lagula
olei, Oliue octo paruos et totidem de lagena olei Canapi et papauerum Item de quolibet
iecto plumarum IUI paruos. Item ' de Curni pullos ferente duos paruos et vnum puUum Item
de .curru Oua seu fructus arborum portante duos paruos. Item de Curru Lepores. ferente
vnum leporem uel grossum. Item de qualibet Tina Mellis IUI paruos de vrna uero duos
paruos, Item de Curru cum ferro duos, CeÜbe uero IUI paruos. Item de Curru Aleum Cepas et
herum similia ducente duos paruos. Item de Centum vlnis tele duos paruos. Item de Cnrni
ferente gladios inperfectos duos paruos. Item de curru vestes veteres ad vendendum por-
tante duos paruos Item de quolibet Molari IUI paruos. Item de quolibet vase Cereuisie duos
paruos. Item de Curru Cornua pecorum seu pecudum ferente duos paruos, Item de Curru
Colores pannorum Codices Sardice(?) aut alios vel pilleos ducente duos paruos. Item de
quolibet Pedestre homine vnam paruum. Et similiter de vno qui in curru ducitur vnum
paruum Thelonearij de predictis nomine et auctoritate abbatis et conuentus predictorum pro
utilitate dicti Monasterij in prefatis Theloneis percipere perpetuis inantea temporibus poterunt
et debebunt. Judeis vero Abbas et Conuentus predicti antiquam Theloneorum solucionem nostri
intuitu relaxarunt, Sic quod ab eisdem Judeis viuis et mortuis ipsa Thelonea more Christian
norum recipi debent, in singulis prenotatis Currus vero Carbonum et Scolares suos ferentes
Codices a solucione Thelonei penitus absoluentur, Sic etenim nostromm predecessorum imi-
tantes vestigia. dicta Thelonea prefato Monasterio sub omnibus premissis condicionibus appro-
priamus et incorporamus. Statuentes ut quicumque solucionem eorundem clamdestine seu
manifeste deportauerit Omnes et singnlas res que circa eandem reperte fuerint perdat et. .
Thelonearii de eisdem se intromittere poterant pro Emenda. )n cuius rei testimonium pre-
sentes literas conscribi et nostri tnaiorisSigilii appensione in'robur perpetuum fecimus com-
34»
268
munire. Datum et Actum est in Montibus Chutnis in dictorom uostrorum fidelium presencia
in vigilia sancti Thome Apostoli Anno domini M^CCG^XLP.
(Aus dem handschrifll. Cod. des XV. JahrhuDdertes Nr. 34 f. 19 v. im Archive der königl.
Stadt BrünnO
. 314.
König Kazimir eon Fohlen schUesst einen Freundschaflsbund mit dem Markgrafen Karl
von Mähren. Dt. Prage^ s. d. 1341.
In nomine domini Amen, Landabile fore probatnr pennaxime et Honestum, vbi vota
Principum ad concordie flectnntuF vnionem, per quam pax nutritnr, et Comodis Prouidetnr
subditorum, Proinde. Nos Kazymirus dei ^acia Rex Polonie . Indissolubile vincolum inter
nos . et Serenissimum principem Dominum Karoium Marchionem Horauie Illustrem . Fratrem
et Sororium nostrum karissimum perpetuis permanere temporibus et ipsum in yisceribus
gereutes karitatis, ac toto nostro conamine prosequi in omnibus cupientes • non obstante,
Quod eiusdem Domini Marchionis Soror • Domina Hargaretha • Gomitissa Palatiua Reni •
Dncissa Bauarie . felicis recordacionis que nobis Matrimonialiter debuit copulari, sit yniuerse
carnis viam ingressa . Et ne propter hoc liga dileccionis ac amicabilis coniunctio videator
et fidei puritas disiungi inter nos et dissoiui . Sibi animo ingenti ac desiderabüi perpetueque
vnionis sie facte. Promittimus bona fide tamquam fratri vt^rino . In omnibus consilijs auxilijs
placitacionibus tractatibus adherere, Et maxime In Contrahendis amicijs (sie) matrimonialibus,
quas deus nobis concedet faciendis de nostra propria persona, ac puerorum nostronim ipsum
prosequi. Et sine eiusdem voluntate nichil facere aut attemptare quoquomodo, nisi prius
ipsius Consilio auxilio Consensu ac speciali super hoc requisita voluntate . Que omnia Pro-
mittimus et singula In hijs scriptis Inuioiabiliter obseruare. Actum Präge • Anno domini
Hillesimo, Trecentesimo, Quadragesimo primo. . .
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. HofiirchiTes so
Wien. Abgedruckt bei Goldast in append* documentor. S. 53 n. XXX. Dobner^Mo*
nument. IV. S. 306 n. CLXIV. aus BaU>in's Dec. I. L. 8. Vol. I. S. 35.)
315.
Johann^ Cemin und Hartlieb^ Brüder eon Popitz^ verkaufen ihre Güter in Zbräslau dem
Nonnenkloster Maria Saal in Altbrünn. Dt. o. 0. u. T. 1341.
IMos Johannes, Gzirninus, et Hartlebus fratres dicti de Popicz tenore presencium
ad vniuersorum tam presencium quam futurorum noticiam cupimus peruenire, Quod nos
habita super hoc sufficienti nostrorum amicorum deliberacione, et consilio non coacU sed
voluntate libera et spontanea venerabili in Christo domine 9 domine Eatherine Abbatiase^
Elizabeth Priorisse, Totique Conuentui sanctimoniaiium Monasterij Aule sancte Marie in
Antiqua Brunna, Ordinis Cysterciensis, Olomucensis dyocesis, que sunt et erant pro tempore,
269
Qaatuor ianeos nostros censuales, et vnam Aream siae lociiin Holendini desolati in villa
forensi dicta Breczlabs com Jure et dominio vtili vel inntili, agris coltis et incultis, aquis,
piscinis, et alijs eorum in villa et in campis pertinencijs vniuersis, quocuroqne censeantnr
nomine, ex successione paterna nos contingentes, omni eq Jure quo ipsos pater noster
karissimus, olim dominus Gzirninus de Popicz, pie in domino recordacionis, actenus tenuit,
et eo eciam Jure, quo ad nos ex successione paterna et hereditaria deuoluta sunt, pro
viginti sex marcis et Quinquaginta sex grossis grossorum Pragensium, Sexagintaquatnor
grosses pro marca qualibet conputandos, quam pecuniam nos in parato ab eis recepisse
recognoscimus rite et racionabiliter vendidimus et tytulo vere vendicionis tradidimus Jure
bereditario ac proprietario perpetuo possidendos, Promittentes eisdem dominabus Abbatisse,
et Conuentui Monasterij supradicti, que nunc sunt aut fuerint pro tempore presentibus, bona
fide, dictos Laneos cum Molendino siue Area vel loco molendini deserti cum singulis eorum
pertinencijs secundum commune Jus et consuetudinem terre Horauie, ab omnibus impeticio-
nibus seu infestacionibus quibuslibet et specialiter ab eo quod wlgariter abschuten dicitor
infira sex Ebdomadas continuas a die inpeticionis huiusmodi numerandas disbrigare nostris
laboribus et expensis. In quo, quod absit, si negligentes exstitenmus modo quocumque pre-
pedili, Extunc Sex Ebdomadis finitis vnus nostrum, quicumque per dictas dominas, que nunc
sunt vel pro tempore fuerint, seu per aliquem alium, nomine earum, requisitus fuerit, cum
vno famulo clientali sibi eque bono et duobus equis Ciuitatem Brunnam nomine et modo veri
et justi obstagij intrare tenebituf inde non exiturus, quousque omnia et singula predicta
fuerint per nos vt predicituir fideliter et plenarie disbrigata, seu precium vendicionis integre
per nos restitutum. Si vero aliquis aniicorum et consangwineorum nostrorum, cui Jus con-
petierit eo Jure, quod abschütten dicitur, dictos ianeos cum Molendino seu area vel loco
Molendinj deserti secundum Jus commune et consuetudinem terre Morauie exsoluere vellet
in tringinta marcis grossorum et numeri predicti, et non remissiua debetur exsoluere et
debebitur. In cuius rei testimonium et robor perpetue valiturum Sigilla nostra vnacum Sigillis
nobilium dominorum, quos ad hoc rogauimus, videlicet Gerhardi de Chunstat, Camerarij Zude
Brunnensis et Znoymensis, Hrononis de Brzesnick, Heych de Rossicz, Mathie de Brzesnick,
Bludouis et Wyczemil, fratrum de Grelicz, Werskonis de Vhrsecz presentibus literis in
euidenciam et certitudinem pleniorem sunt appensa, Actum et Datum Anno Domini Millesimo
Trecentesimo Quadragesimoprimo.
(Das Orig. auf Pergam. mit zehn kleioen Sigillen, im Archive desselben Klosters, im m. stand.
Landesarchive Lit. M. n. 6.)
316.
Entscheidung K. Ludwig IV. bezüglich der Ehescheidung zwischen Margaretha^ Gräfin von
Tyrol^ und Johann^ Sohn des Königs Johann von Böhmen. 0. D. 0. u. J. (1341.)
i\los Ludovicus Quortus, Dei Gratia Romanorum imperator, Semper Augnstus, uni-
uersis Christi fidelibus, quorum interest vel interesse potent in futurum, manifestum esse
270
volumus et facimus per praesentes, qaod in jadicio Goram nobis per se sen per certos nuntios
SQOS seü procuratores exposuit illastris Margaretha, Ducissa Karinthi» et Tyrolis Comitissa,
quod vir nobilis Johannes, Regis BohemiaB filius, jam dudum sibi matrimonio copulatus, et
postmodum in aetate debita constitutus, ac per tanta temporum spatia secnm habitans^ quanta
sufficiant ac sufficere debent, secundum statuta tarn divin» quam hnmanie legis, ad debitum
camalis copnIsB per virum sive maritum süss uxori reddendum, eadem Margaretha in »täte
sufGcienti similiter constituta et se ipsam, ut conveniens fuerat, praebente et exhibente ad
praefatam copulam carnalem complendam, non potuit dictus Johannes neque valuit^ sienti
neque valet aut potest, nee unquam posse creditur in futurum, eandem camaliter cognoscere
sibi conjugem Margaretham; quem admodum multis et quasi omnibus possibilibus modis hoc
tentans, eundem Johannem impotentem et omnino inhabilem ad opus praefatum se dicit
expertam : ac adversus eundem Johannem sibique prsßfatum defectum inexistere, coram nobis
in judicio se reddit per experimenta sufBcientia et testimonia quieiibet ad haec necessaria
probaturam. Quare super hoc habito maturo et deliberato consilio suorum procerum et con-
siliariorum presentium nostram clementiam atque justiciam una cum praefatis imploravit et
requisivit instanter, ut eidem clementer providere de convenienti remedio dignaremnr: et
taliter quod per jus sive sententiam nostram licite possit a ssape dicto Johanne jam vocato
marito sive conjuge suo, de matrimonio separari, propter casum sive impedimentum pre-
dictum, et ab eodem Johanne totaliter sie absolvi ut eidem de caetero ad nullum matrimonii
debitum teneretur, sed posset de se ipsa, et suis omnibus ordinäre, secundum quod sibi
expediens videretur.
Nos vero, cujus debitum est, omnibus ac singulis reddere justum, ex officio et auc-
toritate, qua fungimur, prsßfatam Margaretham cum praefatis suis omnibus justiciam instan-
tissime requirentibus et supplicantibus, nobis dignum duximus exaudire: et nihilominus absqne
offensa juris pnefati Johannis jam vocati conjugis sui, si jus aliquod in contrarium habuisset,
ad expedicionem seu terminationem litis prsBimsse inter vocatos conjuges praefatos proces-
simus, in hac forma, videlicet quod vocatos conjuges prasfatos citari fecimus atque voca-
vimus in judicio coram nobis, assignantes eisdem secundum formam jnris debitum atque tutom
locum et temporis spatium, infra quod possent et deberent in iudicio coram nobis com-
parere, ad agendum et defensandum et caetera faciendum, que necessaria forent, pro inquifenda
veritate sub lite praefata. Verum Margaretha jam dieta* per se seu per suos certos nuntios
sive procuratores sufficienter comparuit in judicio coram nobis per omnes terminos sibi
assignatos, et cum omnibus probationibus et testimoniis sufiicientibus, ad conveniendum . saepe
dictum Joannem impotentem esse atque priuatum naturali potentia ipsam camaliter cogno-
scendi, aut quam vis aliam mulierem; se ipsam quoque virginem esse vsque ad tempus et
diem dati praesentis rescripti per sufficiencia testimonia demonstravit. Supra dictus vero
Johannes in prefatum Judicium coram nobis, impositi sibi defectus per Margaretham verisi-
militer conscius, nee per se, nee per aliquem legitimum nuntiuni sive procuratorem, comparuit
tempore debito sive Statute: neque in contrarium impositi sibi defectus per prsfatam Mar-
garetham neque per se vel per alium allegavit : sed contumax ex natura se convictum reddi<yt
271
atque confessum de bis omnibas, qu» sibi per praBdictam Margarelham fuerant tarn imposita,
qaam probata, sufticientia quidem ad matrimonii divorlium idter ipBam et prflBfaUim Jobannem
per sententiam consummandum. Nee polest, nee unquam cum veritate poterit saspe dictus
Johannes, aut quivis alter pro ipso, judicem vel locum comparendi per nos sibi assignatuoi
allegare suspectum. Nam hactenas retroaclis temporibus tarn Jobanni Regi Bohemie patri
suo, quam etiam Carole de Bohemia, fratri suo, pluries et locis pluribus nostr» coactivas
potestati subjectis, fidum ac tahim placitandi nobiscum assignavimus locum, in quo personaliter
affuerunt, et cum omni tranquillitate manserunt, ac inde absque molestia qualibet secundum
ipsorum beneplacitum recesserunt. Quod et autedicto Jobanni benigne offerri fecimus, et
acceptare contemsit, ut supra jam diximus. Per auctorilatem ergo nobis rite debitain et con-
cessam, et legi diuinflB conformiter, sicuti certum est, et asserunt sacr» scriptursB sive
legis divinsB atque civiUis sententiie sufficientes, et comprobati Doctores, ad divortium sive
seperationem matrimonii faciendum inter vocatos conjuges Jobannem et Hargaretham prsB-
dictos procedere volentes atque debentes, infra scriptam sententiam tulimus in biec verba.
Nos Ludovicus Quarlus, Dei Grätia Romanorum Imperator Augustus, Pro Tribunali Judices
Sedentes, in causa sive Ute divortii seu separalionis matrimonii, qu» vertitur inter illustres
personas Jobannem, Regis Bohemi» Filium, requisitum parte ex una et Margarelham Du-
cissam Karintbi8B et Tyrolis Comiüssam ex altera parte, tanquam actricem, ac requirentem
a diclo Johanne, jam vocato marito suo, de matrimonio separari; Visis et intellectis tam per
nos quam per pnefatos Doctores juribus, raüonibus, probabonibus et testimoniis Margarethie
prffifatae, nee non contumacia dicti Johannis; dicimus, diffinimus et determinamus, prsBfatam
Margarelham separari debere seu posse de matrimonio a saepe diclo Johanne, eque converso,
cum iisdem vel ipsorum alteri id videbitur expedire; ipsamque Margarelham hoc requirentem
instanter, ut supra, separamus, absolvimus et sepan^tam esse judicamus in matrimonio a jam
diclo Johanne, per hanc nostram sententiam difiinilivam. Simili quoque modo supra dictum
Joannem a praefata Margaretha in matrimonio per auctorilatem et hanc nostranr sententiam
diffinitivam separantes: ita videlicet, quod de cielero praefatus Joannes supra diel» Mar^
garethaB in nuUo matrimonii debile teneatur: neque similiter prasfata Margaretha supradiclo
Joanni ; Sed liberum sit utrique de corpore proprio sive persona, et omnibus bonis propriis,
juribas ac rebus tam mobilibus quam immobilibus facere vel disponere et quolibet ordinäre
pro suae propriae libito voluntalis.
(Abgednickt bei Riedel in cod. diplom. Brandenburg. II. HaopUh. 11. B. S. 147 n. DCCLXIX.
Oelenschläger Staatsgeschichte S. 210.)
K. Ludwig IV. ertheilt die Dispens zu der Ehe zwischen dem Markgrafen Ludwig f>on
Brandenburg und der Gräfin Margaretha rem TyroL 0. D. 0. u. J. C13ii.)
Aos Ludovicus iV., Dei gratia Romanorum Imperator Augustus, universis Christi
fidelibus, quorum interest, aut poterit interesse, notom esse volumus et facimus per seriem
272
infra scriptam, Quod in nostra pnesentia persoDaliter constitufi IllustFto Ludovicns Marchio
Brandenbargensis et Margareta Dacissa Karinthise ac Tyrolis Gomitissa, post habitom ipsormn
maturum ac deliberatum consilium, animum atqne actualem voluntatem babentes ae inviceni
in raatrimonio legitime copulandi: dubitante tarnen pr»fato Lodovico et Margareta, ne gradu
aliquo ajffinitatis sanguinis tale conjugium sive matrimoninm humanarufli legam ant Romanornra
principum statnto, decreto vel ordinatione alia, quomodolibet appellata, impedimentum aliqood
pateretur: snpplicaront ap petiVerunt instanter, taie impedimmtum consangiiinitatis , si qnod
inter ipsos affuerit vel adesset, per dispensationem nostram relaxari, ac per nostram antoritatem
atque sententiam totaliter amoveri. Nos yero propter communem et evidentem ReipnbßciB
utilitatem manifeste visam sequi ad conjugium supra dictum, pnefatum impedimentum afQnitatis
sanguinis, si quod inter ipsos adesset, jndicamus esse toUendum et simpliciter amovendum;
Cum gradus affinitatis sanguinis, prassertim infra sorores et fratres, matrimoninm non impediat
diviufe seu christianfe legis Statute aliquo vel prascepto, quemadmodum certitudinaliter novi-
mus tarn per nos, quam per supra dict» legis divin» idoneos ac probates Doctores. Idque
etiam asserente Beato Augustino Lib. XV. de Civ. Dei Cap. XVI. dum de talibus affinitatis
sanguinis gradibus tractans inquit, quod hoc videtur matrimoninm licitum fieri inter affines
consanguineos, nee lex divina prohibuit, et nondum prohibuerat lex humana. Quibus aiquidem
verbis duas sententias expressit Augustinus, uilam videlicet supra dictam, quod lege divina
legitimum matrimoninm fieri non est prohibitum inter persona» sanguinitatis affinitate conjunctas.
Seeundam vero sententiam scire fecit: videlicet quod talis prohibitio matrimonii inter consan-
guineos fieri habeat autoritate legislatoris humani aut ejus principantis suptemi Principis Roma-
nomm. Idem quoque concedere atque fateri convenit Romanum Episcopum, Papam vocatum,
cum suorum Clericorum ccetu, quos Cardinales appellant, veritate cogente. Nam praefatns
Papa Romanus super impedimento affinitatis sanguinis per dispensationem tollende a sanguinis
affinitate conjunctis, invicemqne matrimoninm contrahentibus ad- suam auctoritatem asserit
pertinere ; äc in talibus matrimoniis pluries dispensaverunt de facto prsBteriti quidam Pontifices
Romanomm. Quod si talis gradus affinitatis sanguinis matrimoninm legitimum impediret legis
divin» seu Christian» prsBcepto, non posset aliqnis hominum, quinimo neque angelna de
coelo dictum impedimentum per dispensationem aliquo modo amovere: Hoc Christo testaate
facilius est ccelum et terram transire, quam unum apicem a lege cadere. Rursusque idem
Dominus dixit: Coelum et terra transibunt, verba autem mea permanebnnt in »temum. Ex
quibus quidem manifeste apparet ac fateri cogitur Romanus Episcopus, et per factum con-
firmatur ipsius, quod gradus affinitatis sanguinis non impediet matrimoninm fieri legis diviniß
seu Christian» pr»cepto: et quod si gradus affinitatis sanguinis, quanquam licitum matrimo-
nium impediat fieri, hoc tantum factum esse pr»cepto sive Statute legis human»: De cujus
siquidem legis pneceptis sive statutis dispensare solummodo pertinet ad auctoritatem Impe*
ratoris seu Principis Romanorum. Nee obstat dicere, pr»fata matrimonia esse probibita lege
divina, eo quod mali moris sunt, et propterea eciam sub peccato mortali fore probibita, ac
proinde obligantia contrahentes ad damnationem »temam; et contrariam dispensationem in
bis ad ministrum solummodo Ecciesiasticum , Episcopum siv« Presbytemm pertinere. Hie
273
enim sermo Rhetoricus sive apparens sophisticns est: falsum namqne recipit, qacniain pne-
fata matrimonia non sunt mali moris, prsesertim in aliquo casn. Nam et ipsa tamquam in
casu licita fieri concedit Romanus Episcopus. Nee etiam rursus maii moris sunt absolute
ioquente: quoniam non sunt cum malitia convolnta confestim, veluti furtum et crimina reliqua:
et propterea nee sunt lege divina prohibita, qnemadmodum dixit Beatus Augustinus: non
syilogisatur autem neque concluditur propterea, dispensationem de talibus ad Episcopum quen-
dam sive Presbyterum pertinere, esto quod sint absolute prohibita lege divina, et sub pcBna
damnationis aBternte: quoniam de bis probibitis nullus hominum, qiiinimo nee angelus de
c<elo dispensare posset vel ordinäre, sive concedere, quod licite fierint, ut deductum est
sopra. Vnde etiam juxta praadicta de prsBceptis sacrSB Scriptune siue mandatis loquens
Apostolus inquit: Et si angelus de ccelo evangelisaret vobis aliud pr»ter id, id est contra
id, quod evangelisatum est a nobis, anathema sit. Nee propter aliud, nisi quod evangelisata
erant per Apostolum divina prohibita vel prsBcepta. Rursus quoniam pnefata matrimonia
non fuerunt mali moris, neque prohibita secundum veterem legem , qüamvis aliquando pec-
cata fiant sive fuerunt in antiqua lege, non quod sunt absolute sive confestim cum malitia
convoluta, neque mali moris; sed solummodo, quod lege prohibita fuerant, veluti cames
porcinas, et bestias non ruminantes comedere, quod ideo peccatum effectum est, quia prohibitum
ftierat in lege Mosaica: non tamen propter malnm aut mali moris ex se, qnemadmodum
furtum, homicidium, falsom testimonium et hujusmodi aliqua, qufe prohibita sunt legibus divinis
et humanis eo, quod ex se mala sunt et mali moris, confestim cum malitia convoluta.
Ex bis igitur Omnibus praedictis manifeste apparet cuilibet non corrupto ignorantia
vel malitia vel utraque, auctoritatem dispensandi atque tollendi a matrimonio impedimentum
inter personas et a personis sanguinis affinitate conjunctis, ad Romanum Principem pertinere.
Propter quod nos Ludovicus IV. Romanorum Imperator Augustus, praefatum affinitatis san-
gtiinis impedimentum, si quod esset inter prsafatos Ludovicum et Margaretham, quominus
possent aut prohiberentur per humane legis aut Romanorum principnih statuta, sive decreta
vel alias ordinationes quomodolibet appellatas in matrimonio copulari, tollimus, et per nostram
antoritatem atque sententiam teuere praesentium totaliter amovemus. Concedentes eisdem ac
cuilibet ipsorum, ut absque offensa cujuslibet juris humani, statuti vel ordinationis alterius
quomodolibet nominato licite se possint ac valeant in matrimonio copulare. Absolutes etiam
eosdem, ipsorumqü^ legitimes filios et filias, ac heredes nunc et in perpetuum a poena qua-
libet reali , personali et infamiae et alia quavis quomodolibet nominata , si qua foret imposita
contrahentibus matrimonium infra consanguinitatis gradus aliquos nominatos, per quemquam
Principem Romanum etiam, vel per leges aut communitatem aliquam, collegium vel singu-
larmn personam, cujuscunque autoritatis vel dignitatis existant. Quibus omoibus et singulis^
et a quibus excipimus casum pnedictum de pnefalis videlicet personis, Ludovicum et Mar-
garetham jam dictos, et in quantum nostro rescripto sive dispositioni, vel concessioni nostne
contradicunt totaliter aut in parte, per hoc ipsum pnesens nostrum rescriptum derogamus
et volumus derogari, eodem nihilominus semper in suo rohere dnraturo.
(AbgedraokI bei Riedel in ood. diplomal. Brtiidenborg. II. üaaplth. II. Bd. 8. 149 b. DCCLXX.)
35
274
Bfi§ek von Charwat verkauft dem Nonnenkloster bei St. Jakob zn Olmfitz seine
Besitzungen in Charwat, bestehend in 3^4 Lahnen und einer Taberne, nm 80 Hark; auch
überlässt er dem Kloster das halbe Patronatsrecht auf die Charwater Pfarre. 0. J. D. und 0.
(Aus dem bandschriftl. Repertorinm des Olmfilzer fürsterzbischöflichen Kapitelarchives, einge-
reiht zwischen den Jahren 1340 und 1342, Sig. A. 1 n. 7/2.)
319.
Markgraf Karl dankt der Aebtissin und dem K(nwente de$ Oslawaner Nannenklosten^
das8 He seinen Kapellan und Notar Dietmar für die Kirche in Neukirchen präsentirt
haben. Dt, in Modrici^ fer. IV. post Circumdsionem domini (2. Jänner J 1342.
llLarolus domini . • Regis Boemie Primogenitus Marchio Horauie, Deuotis nostris
sincere dilectis • • Abbatisse • • Priorisse • . Celerarie tolique . • Gonuentui Monasterij Osla-
uiensis, ordinis Cistersiensis Salutem ac gracie sue exuberans incrementum Dileccioni
vestre regratiamur in quantum possumus pro dono pensantes non modico quod nobis ad
honorem, et precipue propter Deum ac ad instantias preclare et excellentis domine nostre
Conthoralis karissime, Discreto viro domino Dythmaro Capellano et notario nostro Dilecto,
de Ecclesia in Neunkirohen, fanorabiliter prouidistis, Et vt igitur magnificentie nostre, ac
Conthoralis nostre predicte, certo certius vos in eo placuisse cognoscatis, dileccioni vestre
presentes literas, duximus largiendas, Absoluentes vos virtute et earum Auctoritate nomine
predicte nostre Conthoralis, de promisso pridem primi beneficij, Sibi facto, quodque dicimus,
et spondemus sepedicte nostre Cothorali, per vos fore firmiter et laudabiliter ger omnia
adimpletum. Harum nostrarum testimonio literarum. Datum in Modricz Anno domini .M^CCC^XLIP
feria quarta proxima post Circumcissionem domini.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen gut erhaltenen Sigille im Archive des Klosters
Maria Saal, lit. P. n. 65 im m. st. Landesarchive.)
380.
Markgraf Karl befreit das Nonnenkloster Pustomif^ dessen Güter und Leute eon der
' weltlichen Jurisdiction. Dt. Prage^ in octata Epiphanie domini (13. Jänner) 1342.
In 'nomine sancte trinitatis et indiuidne vnitatis amen. Nos Karolus domini .. regis
Boemie primogenitus marchio Morauie, Vniuersis fide Christiana preditis, imperpetuum. Quo-*
niam acciones mortalium sub tempore solempniter celebrate, propter longenam temporis
cursum, prochdolor, a memoria decidere consueuemnt, Expedit, et omnino necessariiim arbi*
tramur, vt, ne suis frustrentur effectibus, iitterarum et testiom, aminicolo perhennentnr. Noscat
igitur, tarn presens hominum etas, quam successura, fidelium in Christo posteritas. Quod
275
Nos ad progenitoram nostronim, et successoram , remediom propriamqne salatem, moli
tarnen specialiter, pia, atqae deuota parciuro instantia, venerabilis in Ctiristo patris, douiini
Johannis episcopi Olomncensi^, auunculi nostri dilecti, monasterium sänctimonialium , ordinis
sancti Benedicti, quod ipse in Pustmyr, in honore sacratissime natinitatis domini nostri Jesu
Christi, et pie matris, eiusdem Virginia Marie, Gonstruxit et fündanit, cuins et nos vna secnm,
et ipse vna nobiscum, fandatores existimus, cum • • abbatissa, et monialibus eiusdem mona-
sterii, presentibus et futuris, subnotate libertatis priuilegio, ex affluencia benignitatis nostre,
gaudere volumus iugiter, et eiusdem muneris pienitudinem . abbatissam . et moniales pre-
dictas, a nobis nostrisque successoribus, et heredibus, imperpetuum possidere • de liberaiitate
nostre munificentie, ipsis primo, graciosus concedentes, et sub obtentu nostre gracie, pre-
cipientes firmiter et districte, vt nuUi nostromm officialum, camerarii, officiales, ministeriales,
barones, nobiles, zudarii, iudices, prouinciales, uel simplices, sen cuiuscumque potestatis
nostre extiterint rectores, in dieti monasterii, curiis, villis, opidis, ailodiis, et in omnibus
eins bonis alliis • habitis et habendis, alicuius forum iudicii, pro quacumque causa, quan-
tnmcumque magni criminis fuerit videlicet homicidii, furti, stupri, incendii, spolii, ud aiterius
cuiuslibet flagicii, sibi contra presens statutum nostrum, aliqualiter attrahant vel vsurpent,
Volumus enim, vt abbatissa predicta, et eins officiales in omnibus bonis, et possessionibus
suis, de omni causa, facultatem habeant, manu libera iudicandi. Ipsis ex nostre pienitudinis
gracia^ concedentes . vt si quid vmquam homicidii, vel aiterius nephandi criminis, in here-
ditate monasterii predicti subortum fuerit, de hoc primo coram abbatissa, prefectis et iudi*
oibus per actores tantummodo iusticia requiratur, qui si ad euiccionem uel decisionem cause
negligentes . vel insufficientes extiterint, extunc talis casus discnssio, abbatisse ab actoribus
deferatur, vt fine debito mediante iusticia deciditur. Quod si abbatissa ad hoc determinandum,
eciam, inexperta, tarda, uel maliciosa, quod absit . extiterit, et per«testimonium fidedignum,
hoc probatum fuerit, huius litis contestacio et cause detruncacio, ad examen, tantum nostre .
et successorum nostrorum, aut. .episcopi Olomucensis, qui pro tempore fuerit, presencie
pertinebit . quod, uidelicet . an coram nobis, an coram episcopo . respondere velint • opcioni
et arbitrio abbatisse duximus relinquendum . ita tamen, vt quidquid coram nobis, nel episcopo,
seu iudice, per nos, aut per episcopum ,- super hoc specialiter delegato, saUsfiaccionis . et
emende, siue culpe . exinde profluxerit, totum in vsus, abbatisse, et monialium conuertatur.
Eisdem eciam abbatisse et monialibus, ac earum hominibus, ex habundancia nostri fauoris
tiberaliter indulgemus . vt si ad forum alicuius iudicii, siue secularis • siue spiritualis, contra
modum premissi processus ducti fuerint uel coacti, licet eciam causa maxima mediante, ab
eodem . penitus sint exempti, et aduersam partem, ipsis in expensis, quas fecerint, per pre-
sencia condempnamus . additis omnibus illisqui in ciuitatibus et opidis nostris, personas et
homines antedicti monasterii, pro quacumque causa • occupare presumpserint . aut grauare.
Ad hec de nostra munificencia sepedictis abbatisse et monialibns conferimus graciose, vt per
omnem hereditatem monasterii sui, in qnibuscumque locis ipsis expedire videbitur, ad am-
pliorem suum et monasterii sui profectum, nullis obstantibus casibus, tabemis vtantnr . per*
henniter . pacifice . libere et quiete« Pr^rea si forsan propter terre necesiaitatefli, abbatissam,
35»
276
et moniales prenominatas, uel eis succedentes de boniinibus • et bouis • monasterii , exao-
cionem . que vocatur steura uel berna regalis, ymquam dare continget) ipsam tantum fidelttati
earam per omnes possessiones. suas committimus coUigendam. Quam cum prosecuti ex integre
fuerint, mediam eius psirtem nostre camere, reliquam. uero proprüs vsibus, appticat)unt, si
non relaxacionem, medietatis nostre, a gracia uostra potemnt obtinere . nuilis nostris offi-
cialibus et coUectoribus ipsis resistentibus . in bac parte. Inbibentes districcius, ne quis
baronum . nobiiium, tnilitum . vasallorum officialium aut seruitorum nostrorum, quocumque
nomine censeantur, in quocumque nostro vel suo negocio, in bonis snpradicti monasterii se
recipiat ad pernoctandum , in earumdem abbatisse et monialium preiudicium et grauamen,
Si tamen . vltra baue nostram inbibitionem, quispiam in bonis earum pemoctando, aut alio
quouis modo, bona, uel bomines ipsius monasterii, molestare presumpserit, seu turbare, hunc
episcopus Olomucensis, debebit et poterit probibere, et illatam violenciam, dampna, et inio-
riam, efficaciter retractare, Liceat eciam vnicuique propter deum, et ad preces monialium
predictarum, volenti, ipsas et bomines earum, ac bona, a talibus et aliis quibuslibet vio-
lenciis manutenere, et protegere cum effectu, ac dampna, si que, illata eis fuerint per
quemcumque, quocumque modo plus • expedire ipsis . visum fuerit • retractare . vt enim
ampüori pace et proteccione firuantur^ Eos, qui ipsas taliter protexerint, aut illata dampna.
vt premittitur . retractauerint . per boc, indignacionem, uel offensam nostram, minime inci-
disse decernimus, sed eciam, ab omni culpa siue accione, quam proinde quis mouere vellet
eisdem, ipsos absoluimus et ad respondendum de boc . uel satisfaciendum , ipsos voinmus
perpetuo non astringi. Preterea de fauore gracie specialis, • . abbatissam, et moniales, pre-
dictas, ac monasterium et bona earum predicta, ab vniuersis et singulis, exaccionibus, oon-
tribucionibus, subsidiis, et quarumcumque solucionum, oneribus, quocumque nomine censeantor,
quas uel que cetera monasteria per Morauiam dare et soluefe, consueuerunt, eximendas et
absoluendas, duximus perpetuo, et dam absoluenda. . sola berna regali dumtaxat excepta,
de qua plenius superius est expressum. De libera nichilominus nostri arbitrii . volontate
concedimus, vt officiati de prefecti dictarum monialium, per omnes possessiones earum venandi .
piscandi • et aucupandi, liberam in euvm . babeant potestatem. Demum omnia bona baronum,
uel ciuium, aut aiiorum, que prefate moniales, ad monasterium suum, donacionis uel empdonis
seu legacionis titulo obtinuerint, vel contraxerlnt, siue in ciuitaUbus, villis, opidis, curiis,
ecclesiis, siluis, piscacionibus, pratis, campis, siue in aliis quibuscumque rebus et prouentibns
babeantur, cuncta ipsis monialibus et earum posteris, bona huiusmodi cum Omnibus vtilitatibns et
obuencionibus eorundem, ad vsus abbatisse et monialium ac monasterii predicti eis imperpetunm
conferimus iure bereditario, ab omni seruitute et onere semper libera, vt predicitur . pacifice
possidenda. Quam donacionem et libertacionem , ad omnes nostros posteros extendi volmnus
in biis scriptis. Adicientes nicbilominus, Quod predictum monasterium cum omnibus suis tarn
rebus . quam personis, omni et maxima libertatis perpetuis temporibus, firui debeat gracia, et
gaudere que per nos seu predecessores nostros . vmquam in regno Boemie et marchionatQ
Morauie . cuiquam dinoscitur esse facta . Ad quam libertatis graciam, ipsum presentiboa de
certa sciencia confirmamus. Cum autem buiua pie affeccionis • et donacionis. nostre liberalitas «
277
iamdicto monasterio tarn in personis quam possessionibus suis in palam facta Sit . Ad laadem
dei principaiiter sueque genitricis, Marie, et omnium sanctorum pariter gloriam et honorem .
et in remedium predecessorum nostrorum, et nostram ac successorum nostromm salutem,
Ipsi summe deo suisque sanctis omnibus . promittimus . dicta fide nostra sincera, pro nobis
ac omnibus nostris successoribus, Quod omnem excellencie nostre munificenctam, hiis Htteris
editam et impensam, circa dictum monasterium, et in bonis suis ratam et inuiolabilem ac
inconuulsam perpetuo volumus obseruare De iibero nos ad hoc arbitrio, cum omnibus nostris
successoribus, obligantes vt si vmquam per nos uel sequaces nostros, bona predicti mona-
steril . habita uel habenda ab ipso alienata fuerint, uel ocupata aut si de malicia quacumque,
quod absit, predicte libertatis nostre coUacio circa bona sepedicta suis effectibus priuata fuerit,
uel roiuuta, aut si quecunque libertates alle, per paternas, aut nostras litteras alias, eidem
monasterio,. personis . bonis et rebus eins • ac hominibus . Dato . vel dande inposterum
per nos . aut ipsos nostros sequaces, fuerint vmquam, quomodolibet violate. Extunc,- vsque
ad restitucionem, et reformacionem , talium integrum, et perfectam, indignationem omnipo-
tentis dei, et bannum beatorum apostolorum. Petri, et Pauli, ac offensam, et proscripcionem
omnium regum ßt principum, nos et totam nostram successnram posteritatem, profitemur et
decemimus . incurris^e. In cuius rei perpetue firmitatis vigorem, et ne super premissis uel
•
ipsorum aliquo . in posterum, per quempiam, vUum possit dubium suboriri presentes litteras
fieri, atque sigillorum nostrorum, appensione fecimus communiri. Acta sunt hec . Präge,
presentibus, iUustribus principibus, domino Boleslao duce Silesie, domino in Lignitz, et domino
Nicoiao, duce Opauie . et Ratiborie, ac Kazimiro duce Theachinensi necnon vönerabilibus
et honestis viris, domino Bertoldo preposito Wissegradensi, regni Boemie cancellario, domino
Henrico, preposito Pragensi, nostro cancellario, domino Petro decano Wissegradensi, domino
Ortwino decano Chremzirensi . Johanne preposito capelle omnium sanctorum, in Castro Pra-
gensi, ac religiosis viris, deuotis paternis et nostris, Johanne abbate monasterii, beate Marie
virginis in aularegia, Prope Pragam, et Augnstino abbate monasterii Gradicensis, prope
Olomucz, Cisterciensis et Premostratensis ordinum, ac fidelibus dilectis paternis et nostris,
Haimanno de Duba, dicto de Nachod, Heinrico de Leuchtenburch, Czenkone de Lipa, Wan-
cone et Jescone fratribus de Wartemberch, Gerharde de Chunstat, camerario zude Brun-
nensis, Jescone de Crawar, camerario zude Olomucensis, Jesco de Bozco¥ritz, Hincone dicto
Hlawacz, de Duba, et Woccone de Holnstein, testibus • ad premissa . vocatis, specialiter .
et rogatis, et pluribus aliis fidedignis. Datum, anno domini MiUesimo, trecentesimo, quadra-
gesimosecundo. In octaua epiphanie domini.
(Nach dem Orig. mit einem serbrochenen Sigille im fürstenbischöflichen Archive so Kremsiisr,
abgeschrieben A. Boczek.)
278
381.
Markgraf Karl bestätiget die eom Könige Johann dem Johlin Baear (Baier) einem Enkel
des ehemaligen Kämmerers und Prager Bürgers Wolflin^ für das Amt der Wachssiederei
verliehene Urkunde. Dt. Prage^ in die B. B. Fabiani et Sebastiani (20. Jänner) 1342.
j^os Karolus domini regis Boemie primogenitns , marchio Horanie. Notaim facimns
tcnore prcsencium vniuersis, quod ad nostram accedens presenciam fidelis noster paternns
et noslor dilectus lolinus bauari nepos quondam Wolfiini camerarii ciuis Pragensis, exhi-
buit nobis quasdam literas domini genitoris nostri predicti petens cum instaocia, vt easdem
rntincare et approbare ac eis nostrum prebere coosensum de benignitate solita cnraremns,
qiinrimi quidem literarum tenor talis est: Nos Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lncem-
burgensis comes, notum facimus tenore presencium vninersis, quod quia hiis diebus nonissimis
prudentes viri . . index et . . iurati maioris ciuitatis Pragensis fideles nostri dilecti nostris
precibus et mandatis acquiescentes discreto et idoneo yiro lolina bauari nepoti quondam
Wolfiini camerarii ciui Pragensi hospiti nostro dilecto generale officium fusarie cere in ipsa
ciuitato nostra Pragensi beniuole contulerunt, sibique id ipsum officium in ipsius potestatem
assignarunt. Nos vero qui eiusdem lolini diutuma sedula et fidelia seruicia in nostris homi-:
nibus plusquam per annum nobis per hospitalitatem suam exhibita benignins adnertentes,
considcrantes nihllominus, quod ipse lolinus seruitor et hospes noster ad regendum dictum
officium per mansionem et possessionem propriam satis certus existit, et in moribus circnm->
speclus« ob quod scimus et speramus, quod aliquem excessum in ipso committere debeat
officio nulla racione, vnde placet nobis, et pro maiori ipsius securitate duximus statnendunu
quod ipse lolinus prefatum officium cum perlinenciis et iuribos suis pro vite sue temporibus
rt'gat et teneat, impedimento qnolibet proculmoto, Et mandamus . . iudici . . magisiro ciuium
et iuratis dicte ciuitatis Pragensis, fidelibus nostris presentibns et futuris sub virtute regalis
obediencie et fauoris volentes, qnatenus sepedictum lolinum de dicto non reponant officio,
nee remoueri ipsum finant ab eodem, per aliquem, nisi tunc, quod absit, negiigenciam in
ipso officio notabiliter comitteret, sine culpam. In cuius rei testimonium presentes literas
conscribi et nostri sigilii appensione fecimus communiri. Datum Präge in die beati Marcelfi
anno Domini Milesimo Trecentesimo quadragesimo secundo. Nos itaque patemis prout decet
vostigiis inherere cupientes, pensantesque dictum lolinum pateme et nostre camere in dicto
officio esse vtiiem et multipliciler fhictuosum, predictas literas genitoris nostri prout de verbo
ad verbum sunt inserte« ratificamus et approbamus« volumusque lolinum circa sepe dBcton
officium iuxta domini genitoris nostri presentibns insertaram literanun continenciam fauora-
biliter conseniare. Hamm nostrarum testimonio literarum. Datum Präge in die Bealorum
Fabiani et Sebastiani martyrum anno domini Millesimo Trecentesimo quadragesimo secundo.
(^>«ch eiuer Ab^hrifl in k. lH>hai. Ila5eaai aus dem iltesten Burferboche S. 37 — 38 de»
AIU<ladter Arrhives in ?ng, Abfrednickt bei Pehfl K. Kari IV. I. Tb. IVkoMiMbMb
S. 81 B. LV\1. Böbner Ad. II. S. 343 n. 46.)
279
382.
IVönig Johann von Böhmen verspricht den Bürgern von Eger, dass er Asch, Selben
nnd Red Witz mit Zugehör nie von ihrer Stadt und ihrem Gericht aiieniren wolle. Zugleich
befreit er das ganze Gericht Eger von der allgemeinen Cuda. Dt. Prag, 21. Jänner 1342.
(Vidinras vom J. 1426 in Eger. Böhmer Add. II. ad Reg. 1846, S. 337 n. 515.)
383.
Jeiek und Öenäk^ Brüder von Potenstein^ überlassen ihrer Mutler für das in der Landlafel
versicherte Heiralhsgüt von 1200 Mark Prager Groschen die väterlichen Güter ^ nämlich
die Burg und den Markt Hrädek sammt den nahegelegenen Dörfern zum Nutsgenusse. Dl.
Furage ^ die b. Agnetis (21. Jänner) 1342.
J^os Jesco et Czenko fratres de Potenstein ad vniuersorum noticiam tenore pre-
sencium volumus peruenire, Quod äub omnibus accionibus et questionibns, qae inter nos et
fratres nostros ex vna et Matrem nosbtim karissimam, Dominam Elizabeth, qnondam Domini
Nycolay, Genitoris nostri Relictam ex altera parte, pro eins dotalicio hactenns vertebantur
deliberacione et consilio maturis, amicorum nostrornm prehabitis, cum ipsa ad plenam et
perpetuam deuenimus concordie vnionem, Taliter videlicet, quod^pro eodem eins dotalicio,
videlicet pro Mille ducentis Marcis pagamenti Morauici, Sexagintaqnatuor grosses denarionim
Pragensinm pro marca qualibet computando, Ipsi matri nostre ex vero et insto eins dotalicio
in Tabulis Terre annotatis. Ei et ad manus eins Nobilibus viris Dominis Bertoldo et Czen--
koni fratribus de Lypa, ac Jesconi de Wartenberk domino in Wessel, de Bonis nostris
patemis, videlicet de Municione et opido Hradek dictis, cum viilis Schathow, Bozethicz,
Czernegesero, Morawska, Horek, Chothewie, Zdelow, Cyrmna pama, Czeczowicz, Pilchowicz,
Postolow, Vgezd, Lhotam dictam Vgezicowa, Sdar superior, et villa Skirchleb cum dnabus
araturis ibidem cum Siluis et nemoribus, eo saluo, quod ipsas Siluas Carbonarijs non ven-
dant necnon cum Montibus vallibus planis agris cultis et incultis Pratis Pascuis, Molendinis,
Piscinis, Piscacionibus, venacionibus, aucupacionibu^, aquis aquarumue decursibus^ Jure do--
minio, proprietate Jurepatronatus Ecclesiarum ibidem induso, ac generaliter cum omnibus
earandem vtilitatibus, prouentibus, vsibus, obuencionibus, honoribus et pertinencijs vniuersis,
quibuscumque censeantur nominibus, vel in quibuscumque rebus consistant, necnon de viginti
Marcarum Redditibus annuis pagamenti Morauici predicti, in viUis nostris videlicet Longa
Lhotha et Swydnicz in Laneis et agris cultis et pronunc censualibus et non desertis, bona
nostra voluntate cedimus, et in predicte Matris nostre, et predictorum dominorum tradidimus
libere potestatem per ipsos tenendum, habendum, possidendum, regendum, vtifruendum, dispo-
nendum tamquam de re ipsorum propria et hereditaria, pleno Jure, Et si forsitassis famdicte
vüle. Longa Lhotha et Swidnicz ad predictos viginti Marcarum Redditus non sufücerent. Ex-
tunc defectum huiusmodi in alijs nostris Bonis, ipsis viilis adjacentibus supplere promittimus
et debemns. Promittimus quoque in solidum pro nobis et pro fratnbus nostris Junioribus con-
.4
380
tra predictam ordinacionem et cessionem nullo vnqaam tempore, nee de Jure, nee de
facto aliqualiter facere vel venire, Sed predictam matrem nostram et dominos predictos
circa Muoicionem, Opidum et villas predictas ac circa singfuia predicta in toto vel in parte
quaübet nostris viribus vbilibet conseruare, indempnes tamdiu, quosque predicta Municio, Opi-
dum et ville predicte, ac Redditus predicti per nos et fratres nostros in Mille et ducentis
Marcis fuerint integraliter exsoiuta, Eo saluo, si ipsa mater nostra Sedem viduitatis sue in
matrimonium mutaret forsitan, tunc Municionem, Opidum, villas et Bona predicta in Octin-
gentis marcis pagamenti et grossorum predictorum redimere et exsoluere nobis licebit, ipsins
nostre matris et dominorum predictorum diflicultate et contradiccione penitus non obstante.
Preterea sponte et expresse admitlimus, vt ipsa mater nostra nostros {ratres iuniores et
Sorores nostras vsque ad etatis ipsprum annos in suis provisione et regimine teneat et educet,
quibns in vestitu et victualibus et alijs eorum necessarijs, quamdiu ei commanserint, atque
cum ad annos desponsacionis peruenerint de dote seu dotaiicio ipsorum iuxta continenciam
facultatum nostrarum, sine dolo et fraude quibuslibet promittimus fideliter pronidere. In cuius
rei testimonium nostra et ad preces nostras testium subscriptorum Sigilla de certa nostra
sciencia presentibus sunt appensa. Nos quoque Hinco dictus Berca de Dnba Purchrauius Pra-
gensis, Wanco de Wartenberg Pincema Regni Boemie, Heymannus de Nachod, Sbynco dictus
Scopko de Dubä, Jesco de Bozcowicz, Jesco et Benessius fratres de Wartenbei^ dpmini
in Teczin, Testes ot coiypij omnium prescriptorum ad instancias Nobilium virorum domi-
norum Jesconis et Czenkonis fratrum de Potenstein, predictorum, nostra Sigilla de certa
nostra sciencia cum ipsorum Sigillis presentibus in testimonium duximus appendenda. Actom
et datum Präge die Beate Aguetis virginis. Anno Domini Millesimo Trecentesimo Qua-
dragesimo secundo.
(Aus dem Fragmente eines Papier- Codex aus der II. Ufilfte des XIV. Jahrhundertes S. 32,
welches dem in der Cerronischen Sammlung sub Nr. 264, im m. sl. Landesarchive be-
findlichen Buche ,,Mi8ceIlanea von Mfthren^^ beigebnnden ist.)
384.
iflarkgraf KarFs Verschreibung über 200 Mark Prager Groschen für das vom Jakob
Wiener erkaufte Gut Crzisanowicz bei Borau. Dt. Breslau an Pauli Bekehrung (25. Jan.) 1342.
(Mitgetheilt von Hm. Dr. W. Wattenbach.)
385.
IVönig Johann von Böhmen stellet dem Kloster Tepl die Goldbergwerke in dem
Walde ^Haj^ mit allem und jedem Nutzen und Einkommen zurttck, und verspricht in seinem^
seines Sohnes Karl und aller ttbrigen Erben Namen , dass dieses Goldbergwerk von dem
genannten Kloster, möge aus demselben was immer für ein Nutzen gezogen werden, nie
f •
■
281
abverkauft, sondern yielmehr dasselbe dabei geschützt werden solle. Dt. Prag, in die con--
versionis S. Pauli apostoli (25. Jänner) 1342.
(Nach einer Abschrifl im k. böhm. Museum aus dem Orig. desselben Klosterarchives. Abge-
druckt bei Stemberg Kaspar Graf, Urkundenb. zur Geschichte der böhm. Bergwerke
S. 76 n. 58. Böhmer Add. I. S. 302 n. 444.)
386.
llLÖnig Johann von Böhmen wiederholt den Bürgern von Görlitz die Bestätigung
des Magdeburger Rechtes, und befiehlt seinem erstgebornen Sohne Karl, Markgrafen von
Mähren, die Bürger in diesem Rechte zu schützen. Dt. Präge, dominica circumdederunt
(27. Jänner) 1342.
(Köhler Cod. diplom. Lusat. super. 1851. S. 263.)
381.
Markgraf Karl von Mähren verleihet der Stadt Eger dieselben Rechte^ me solche Brunn
hat. Dt. Prage^ in octaea b. Agnetis virg. (28. Jänner) 1342.
llLaroIus domini regis Boemie primogenitus, marchio Morauie dilectis fidelibus patemis
et nostris . . . magistro consulum, consilio et communitati ciuium et hominum in Egra salutem
cum plenitudine omnis boni. Grata habentes in ocuiis nostris vestre fidelitatis obsequia,
domino genitori nostro, et nobis per vos exhibita multipliciter et impensa, sperantesque ea
nobis exhiberi propensius in futurum, vobis et vestris posteris ac successoribus , ' ciuibus
Egrensibus facimus gratiam specialem, dantes et concedentes vobis et vestrum cuilibet omnia
et singuia iura libertates et imnlunitates ciuilia ciuitatum et ciuiies, que et quas cinitates
nostre et speciahter ciuitas Brunensis in toto marchionatu nostro Morauie habent, seu habere
quomodolibet dinoscuntur, volentes vos, eisdem iuribus, immunitatibus et libertatibus omnibus
gaudere, libere de cetero et potiri. Volumus eciam et decreuimns, quod eisdem et consi-
milibus iuribus, immunitatibus et libertatibus, ciues et mercatores dictarum ciuitatum nostrarum
in Morauia, in dicta Egrensi ciuitate et districtu seu territorio ipsius potiri debeant perpetuo
et gaudere. Volumus etiam, statuimus et vobis ac vestre civitati Egrensi concedimus per^
petuo et donamus, quod vos et mercatores vestri cum rebus et mercibus ac mercimoniis
vestris ab omnibus et singulis mutis, tbeloniis et pedagiis quibuscunque in tota Morauia
liberi esse debeatis penitus et immunes. In quorum omnium testimonium ,atque robur per<^
petuum presentes conscribi, et nostri sigilii munimine iussimus communiri. Datum Präge
anno Domini Milesimo Trecentesimo quadragesimo secundo. In octaua Beate Agnetis Virginis.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus der Bestitigungsurk. K. Karl IV. vom Jahre
1347, in einer Ahschrifl vom J. 1425 daselbst. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV.
1. Th. Urkundenb. S. 31 n. XXX. Böhmer Ad. II. S. 345 n. 47.)
36
282
388.
König Johann von Böhmen und Markgraf Karl erklären, dass sie den Wochensold, welcher
dem Herzoge Rndolf eon Sachsen und dem Markgrafen Karl gebührt, empfangen haben. Dt,
Präge, fer. IL post dorn. Circumdederunt {28. Jänner) 1342.
j\los Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes et Karolus eins
Primogenitus Marchio Morauie Recognoscimus tenore presencium vniuersis, Nos «allarium
septimanale Ulustris Principis, domini Rudolf! , Ducis Saxonie, Sororij et aonncnU, nostri,
karissimi yidelicet . Triginta Septem marcas Regales minus duodecim grossis . Et eclam
Sallarium septimanale dicti nostri Karoli Marchionis Morauie videlicet viginti Septem marcas
Regales, quinquaginta sex grossis, pro marca qualibet . computando per ebdomadas octo,
continue numerandas vltra voluntatem beneplacitum et consensiim dilectorom iidelium nostrorum,
Heiniini Eyloweri et Thomlini, welfliui, Vrborariorum nostrorum in Ghuttis, babuisse et in-
tegraliter percepisse, Promittentes sincere quatenus dictos Heinlinum et Thomlinum, erga,
dictum dominum. . Ducem Saxonie, et eciam alios, quibus prefata Sallaria septimanaUa per
nos recepta vt premitlitur per easdem Octo Ebdomadas deputata fuerunt, reddere et resti-
tuere indempnes penitus et excusatos. Hamm nostrarum testimonio litterarum. Datum
Präge feria secunda , proxima post dominicam qua cantatur Circumdederunt Anno domini
Millesimo Trecentesinio Quadragesimo secundo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Noseum aus dem Orig. des k. k. Hofarchives zu Wien.
Böhmer Ad. I. S. 302 n. 445.)
389.
Markgraf Ludwig von Brandenburg bestätiget als Gatte der Margaretha ton Tyrol dem
Lande Tyrol seine Rechte und Freiheiten. Dt. zu München^ am Montage vor Maria. Licht^
messe (28. Jänner) 1342.
Liudowig, Markgraf zu Brandenburg, d. h. R. R. Oberister Kamerer, schwört zu den
Heiligen, alle Gotteshäuser, geistliche und weltliche Personen, alle Städte, Dörfer, Märkte
in der Grafschaft Tyrol bey ihren alten Rechten bleiben zu lassen, namentlich alle Briefe
zu bestätigen, die von Herzog Meinhart und seinen Söhnen, von konig Johannes von Bebaim
während er seines Sohnes des Grafen Johannes und der Herschaft Tyrol Gerhab war,
ferner die von dem genannten Grafen Johannes ausgiengen, von der edeln Fürstin, Frau
Margaretha, Herzogin von Känthen, Ludwigs lieben Wirtin, von Kaiser Ludwig von Rome
und von ihm dem Markgrafen selbst ; die x\mtleute, . die zu Tyrol gehören und belehnt sind,
verheisst er bey ihren Rechten zu schützen; er verspricht keine ungewöhnliche Steuer za
erheben ohne der Landleute Rath. Keine Veste, die zu Tyrol gehört, soll mit einem Gaste
oder Ausmann besetzt werden; die Grafschaft soll regiert werden nach der Besten Rath,
die in selbiger gesessen sind. Er verheisst endlich die Rechte des Landes zu mehren. Die
ob^enanDte Frau fflargwetke, seine (Lebe Hausfrau^ soU er oiclt aus dem Lande fahren
wider ihren willen. Ze Manchen, am Montag tw Unser frawen lag ae Lichtiaesse, anno
MCCCXLU.
(Abiredruekt bei Riedel in Cod. diplomat. Brandenburg. U. Hanpth. II. Bd. S. 155 n. DCCLXXIII.)
390.
Känig Johann eon Böhme» ernennet den Markgrafen Karl zum BetoUmächtigten bei der
Verhandlung mit dem Breslauer Bischöfe und Kapitel wegen der Burg Militsch. Dt. Prage^
HL Nonas Februarii (3. Februar) 1342.
In nomine domini amen. Noverint nniversi et singuli, presenciun noticiam habituri,
quod no6 'Johannes y d. gt. Boemie rex et Lncemburgeasis comes VVratislauiecpie dominus,
facirnnsi, oonstUuimus et proat melius possumus * ordinamus ill. principem, dorn. Karolum, pri-
Biogenitom noatrum, marchionem Morauie, nostram verum et legittimum procuratorem nego-
cioruiD nostrorum gestoreiQ et nunccium specialem in omnibus et singulis causis et negoeiis,
quas et qua hactenua habuimns et habemus cum reverendo in Christo patre domino . . episcopo
et venerabili capituio Wrat. ecelesie . kathedralis necnon et universo clero tarn religiöse quam
secolari civitatis et dominii nostri Wrat. omnibusque et singulis dictis causis et negociis
dependentibus, emergentibus seu annexis, dantes et concedentea eidem primogenito et pro-*
curatori nostro tenore presencium plenum mandatum et liberam ac omnimodam potestatem^
cum predictis dominis . . episcopo, capituio et clero vice regia et nomine nostro super
caatro MUicz per nos capto et universis et singulis dampnis, injuriis ipsis per nos et offi-*
ciales nostros seu subditos nostros nostro nomine in redditibus, c^isibus, bonis et quibus-
cunque juribus eorundem, ut asserunt irrogatis conponendi, concordandi, transigendi, paciscendi^
conpromittendi, arbitros eligeudi, in eos consenciendi, eorum arbitrium seu pronuncciacionem
approbandi et emologandi, caucionem et fidejussores pro nobis et nostris dandi et obligandi,
privilegia, libertates, indulgencias ac immunitates dictorum dominorum . . episcopi, capituli
et cleri, auctoritate et vice nostra regia et proprio nomine approbandi, ratificandi, innovandi
et ex certa sciencia perpetuo confirmandi, renuncciaciones et promissioues in premissis necces««^
sarias faciendi et generaüter orania et singula exercendi, procurandi, ageudi, que nosmet
facere possemus, si presencialiter seu personaliter adessemus, eciamsi mandatum exigerent
special«, vei si majorem casum predicta omaia et singula requirerent quam superius Sit ex-
pressnm, raUim, gratum et firmum perpetuis temporibus habituri quidquid per prefatum pri-
nogenitum et procuratorem nostrum actum, gestum et procuratum fuerit in premissis et
• qnolibet premissorum, sub bonorum nostrorum omnium ypotheca. In cujus rei testimonium
presens procuratorium scribi et sigilli nostri voluimus munimine roborari. Actum et datum
Frage, in domo habitacirais nosire, III. nonas Februarii, anno domini mUle9imo trecentesimo
qnadragesimo secundo, presentibus venerabUibus Johanne episcopo Oiomucensi, Bertoldo de
Llpa Wiaaegradensi preposito regni nostri Boemie cancellario principibus, necnon Conrado
36*
284
de Sleyda, Wilhelmo de Landstain, Johanne de Falkhenstain) Hyncone de Nacbod et Theo-
derico de Honicberin fidelibus nostris dilectts ac aliis testibus fide dignis.
(StenzeKs Urkunden zur Geschichte des Bisthames Breslaa S. 287 n. CCLXVin. nach dem
Orig. des dortigen Domcapitels c. 36. Böluner Add. II. S. 337 n. 516.)
391.
Markgraf Karl schenkt dem Nonnenkloster in Pvstomif das Patronat über die Kirchen
in Gdossau und Lundenburg. Dt. Prage^ in die b. Dorothee eirg. (6. Februar) 1342.
llLarolus, domini. . regis Boemie primogenilus, marchio Morauie. Deuotis suis dilectis. .
abbatisse et conuentui Sancfimonialium monasterii in Pustmir ordinis sancti Benedicti Olo-
mucensis diocesis salutem felicem« Specialis circa vos et dictum monasterium vestrum, quod
venerabilis in Christo pater, dominus Jobannes episcopus Olomocensis, auunculus noster
carissimus, fundauit et construxit, cuiusque vna secum fundatores existimus, zelo deuocionis
accensi iura patronatus, que nobis in parrocbiaiibus ecclesiis in Kdussow et Luntenburcb
diocesis Olomucensis bactenus compecierunt, et etiam ipsas ecclesias vobis et antedicto nio-
nasterio uestro sie, quod cum proxime vacauerint, fructus atque prouentus earum vobis et
eidem monasterio uestro pro consolacione et ampliori vestra refectione, auctoritate dicti, do-
mini episcopi uel successoris eius, qui pro tempore fuerit, ad hoc accedente, applicari possint
perpetuis ipsarnm vicariis, qui pro tempore esse debent^ congruis porcionibus ,de eisdem
fructibus assignatis, damus et conferimus liberaliter ac donamus, per vos et idem monasterium
vestrum perpetuis temporibus possidendas. In cuius rei testimonium presentes vobis dedimus
litteras, sigiilorum nostrorum munimine roboratas. Actum et Datum Präge. Anno domini Mille-^
simo Trecentesimo Quadragesimosecundo. In die beute Dorotbee virginis.
(Nach dem Orig. mit einem gut erhaltenen Sigille ^ fürsterzbischöflichen Archive zu Kremsier,
abgeschrieben A. Boczek.)
392.
König Johann von Böhmen bestätigt die dem Nonnenkloster in Pustomöf durch Markgraf
Karl und Bischof Johann von Olmütz gemachten Schenkungen. Dt. Prage^ die b. Dorothee
eirg. (6. Februar) 1342.
In noraine dei eterni amen. Jobannes dei gracia Rex Boemie ac Lucemburgensis
Comes, Quamuis singula magnificencie regalis opera principibus cedant ad gloriam, Congruit
tunc ipsos in eorum precipue virtutum , operum exercicijs delectari , que decorem domus dei
amplificant, ac pro gloria nominis alHssimi et veneracione sanctorum atque pro incremento
cultus diuini speciaiiter instaurantur. Sane cum venerabilis paler dominus Johannes, Epi-
scopus Olomucensis, amicus nobis dilectus, inspirante sibi gracia ilUus, cui omne cor patet,
monasterium sanctimonialium ordinis sancti Benedicti in honore salutifere natiuitatis domini
nostri Jesu Christi, ac beate et gloriose semperque virginis Marie, Genitricis eins, in fundo
285
boDoram suorum Episcopalium in opido Pustmir, fundauerit ac dotauerit condecenter, Inclitas
quoque Karolus, Marchio Moranie primogeniios ooster carissimus circa idem monasterium
specialis ductus deuocionis affectu, quibusdam certis possessionibus et reddilibus ipsuni dotans
et ditans, vua cum ipso domino Episcopo elegerit, esse et perpetuo cetiseri fundator Mo-
nasterium ipsum insuper et vniuersas ipsius possessiones, bona* et redditus, neenon incolas
et homines eorundem presentes, preseucia et fuluras siue futura, exempeionum, libertatum,
priuilegiorum, graciarum, emunitatum, iurinm, prerogatiuarum tytulis libertando, prout in
ipsius literis super hoc confectis et datis clarius continetur, Igitur decorem domus domini
nostris semper affectantes vigere temporibus et augeri, Inprimis antedicti Monasterü ynacum
eisdem domino Episcopo et Primogenito nostro esse volumus^ et perpetuo appellari fundator.
Bonorum insuper operum, que in eodem Monasterio persone monastice regi eterno spretis
hnins mnndi oblectacionibus militantes in perpetuum facient, ex corde desiderantes esse par-
ticipes, donacionem, dotacionem et coliacionem predictas per ipsos dominum Episcopum et
Primogeuitum nostrum eidem Monasterio factaa et adhuc in posterum de quibuscumque pos-
sessionibus racionabiliter faciendas, neenon omnes et singulas Exempciones, libertates, priuilegia,
gracias, Emunitates, iura et prerogatiuas per ipsos eidem monasterio et possessionibtrs ac
bonis et limitibus, quinymo et hominibus ac incolis eorum presentibus et futuris collaias et
concessas, ac datas et adhuc conferendas et concedendas seu danda, ratas ac rata habentes
et grata, ratificamus, approbamus et in hijs scriptis de certa nostra sciencia, de nostre con-
firmamus plenitudine regio potestatis. Promittentes pro nobis ac heredibus et successoribus
nostris, presentibus bona fide exempeiones, dotaciones, donaciones et coilaciones, libertates
priuiiegia, gracias, emunitates, iura, prerogatiuas huiusmodi cunctis temporibus saluas et salua
tenere, ac inuiolabiliter obseruare, ac ea uel eorum aliquod nullo vmquam tempore violare
aut permittere per quempiam, cuiuscumque preeminencie, condicionis uel Status existat, quo-
modolibet violari. Aenunciantes expresse pro nobis et dictis nostris heredibus et succes-
soribus in hiis scriptis, omni suffragio seu beneficio iuris canonici et ciuilis siue facti« curus
virtute vel occasione contra teuerem presencium premissum in toto vel in parte possemus
vel ipsi possent, facere vllo tempore vel venire ac decernentes ex nunc de certa sciencia
irritum et inane, si secus super premissis, vel eorum aliquo, a nobis aut heredibus et suc-
cessoribus nostris vel quoquam alio, scienter uel ignoranter, quibuscumque modis, viis, auc-
toritate, vel forma contigerit, in posterum attemptari. In quorum omnium testimonium presentes
Itteras fieri et sigillorum nostrorum fecimus appensione muniri. Datum Präge Anno domini
Miliesimo Trecentesimo quadragesimo secundo die beate Dorothee Virginia.
(Nach dem Orig. mit einem gut erhaltenen Sigille im furaterebisehöflichen Archive m Kremsier,
abgeschrieben A. Bocuk.)
393.
IlLönig Johann von Böhmen und dessen Sohn Markgraf Karl von Mähren schenken
dem Hafenmeister • Johann, genannt Swarcai von Wacherad, für die vielfachen Arbeiten
286
m
den Zins von vierzehn Bänken anf der Kleinseite in Prag auf die Zeit seines Lebens. DL Präge,
fer. V]. post b. Dorothee (8. Februar) 1342.
(Abgedruckt bei Peixel K. Karl IV. I. Th. UrkoBdenbach S. 99 n. XQI. Böhmer Ad. IL
S. 345 n. 48.)
V
394.
Philipp non Senic erklärt^ dass er seinen in Senic gelegenen Hof an Buso con Selautek
um XX. Mark Prager Groschen verpfändet habe. Dt. o. 0. die dominieo : Esto mihi
(iO. Februar) 1342.
J\overint universi qvibus presentes fuerint exhibite, qvod ego Pbibppns de Senics
curiam meam sitara ibidem in Senicz, ad me iure hereditario pertinentenn, com agr»^ pratis;^
pascuis omnibusque aiiis utiiitatibus, fructibus, pertinentiis, et iuribus ipsius, byemaiibus sege*
tibus huius. anni duntaxat exceptis, de voluntate et eonsensu coniugis mee, et heredmn
Hieorura Busoni de Seluticz, et coniugi sue legitime Ancze, atque heredibus suis legiiimis
obligtfvi et exposui in viginti marcis grossorum, denariorum Pragensium, sexaginta et qva-
tuor grosses pro marca qvaiibet computando, qvas ab eo in parato accepi, infira duos annos
continuos« a dato presentium per me, aut alium qvempiam cuiuscunque pretextu occasionis
minime exolvendam, nee infra tertium annum, si in carnispriuio proximo post elapsuro pre-
dictorum duorum annorum spatium exsoluta non fuerit per me aut alium ut premittitur potent
exoivi. Nibilominus me ad hoc preseutibus adstringo, qvatenus qvocunque anno in carnis-
priuio premissam meam curiam non exolvero, eo ipso sim exolvendi potestate privatus.
Volens itaque predictum Busonem de obligatione predicta per me sibi facta reddere ceriiorem^
eidem et coniugi, et heredibus ipsius premissis, cum domino Nicoiao milite, et Sdyslao fra-
tribus roeis, qvos studiosis ad hoc induxi precibus, promisi et promitto in solidum bona fide,
si in predicta mea obligatione per qvempiam qvovis modo impedirentur, hoc ab eis reuiovere,
exbrigare damna orta dicti impedimenti pretextu, et interesse ex integro restituere eisden.
Eodemque promisso cum fratribus meis predictis mecum promittentibus venerabiii domino Aagit*
stino abbati Gradicensi^ et Pabstoni fratri ipsius fatemur nos obligari. Non vaiente antem me
dictum impedimentum forsan qvod absit removere, promitto nos Nicolaus et Sdyslaus fratres
predicti nibilominus in solidum ut supra promittimus obstagium, intrare in civitatem Olomo-
censem duo duntaxat de nobis cum duobus famulis, qvi reqvisiti fuerimus per singulos pre*
missos, aut qvemlibet premissorum, ad domum nobis deputandam per eosdem, et cum qvatuor
eqvis abinde nullatenus exituri, donec dictum impedimentum removealur per nos, aut nobis
hoc facere non valentibus, viginti marcas numeri et ponderis supradicti cum darouis vel
qvomodocunque inde perceptis predicto Busoni, coniugi aut heredibus ipsius plenius persol-
vamus. Debito vero termino superius expresso, me Philippo predicto curiam meam predictam
exolvente, segetes hyemales anni illius ad Buzonem, coniugem aut heredes ipsius plene et
libere pertinebunt. Pro structnris qvoqve, edificiis, et meliorationibus qvibosvis in ipsa factis,
iuxta eslimationem probornm virorum, ero eliam solvere obiigatus. In cuius rei testimoiiium
287
presentem literam, sigillo meo sigillavi, et fratnim tneonini domini Nicolai militis et Sdyslai
predictorum , atque nobilis viri Raczkonis de Czelczicz, et Alberti de Bistr^cz, Uirici de
Namiscz et Ned^vidkonis de Dubczan sigillis, procuravi diJigentius sigillari. Datum anno
domiDi miilesimo Trecentesimo qvadragesimo secundo, die dominico qvo cantatur: Esto mihi etc.
(Eine einfache Abschrift in der Boczek^schen Sammlung n. 3872, im m. st. Landesarchive.)
395.
Öenek ron Lipa cerspricht^ dass er eon seinem Brftder Berthold binnen drei Jahren keinen
Theil der väterlichen Güter zurückeerlangen wird. Dt. Chrumnow^ die 6. Valentini mar-
tyris (14. Februar) 1342.
l%os Czenko de Lypa Notum facimus tenore presenciam vniuersis, ^ Quod cum vene*
nibili domino Bertoido, Wyssehradensi preposito, fratre nostro karissimo pro parte Bonorum
palrimoaialium nos-contingente de consilio amicorum noslronim pertractauimus in bunc modum,
Quod a festo Pasche proxime venture ad tres annos continuos nuUam partem ipsorum Bo-
Rormm patrimonialium ab ipso fratre nostro predicto exigere et repetere penitus debeamus,
Quod Bona et sincera fide faciendum promitliraus sub Condicionibus infrascriptis. Sic quod
ipse frater noster predictus iuxta decretum et informacionem Nobilium virorum dominorum
Johannis de Clingenberg, Wanconis de Wartenberch , Jesconis de Bozcowicz et Jesconis de
Warienberch dicti de Wessel nobis vnam prouisionem in bonis oostris patrimonialibus, quam-
cumqae nominauerint sine dilacione et coniradiccione quaUbet dare et assignare debeat, qua
contentari predicto durante triennio promittimus etdebemus, Et si secus faceremus de pro-
Qisione assignata contentari noientes partem nos contingentem contra premissorum nostrorum
üontinenciam repetendo, extunc indulgemus, quod ipse frater noster ad moniciones et impe-
liciones nostras pro parte nostra nuliatenud se conuertat nee in eo aliquam iniuriam et
iniusticiam senciat se facturum. Insuper addicimus, si vitra prouentus et fructus ad ipsam
prouisionem pertinentes ac prouenientes infra predictum triennium quecumque debita modis
contraximus quibuscumque, quod sepedictus frater noster Bertoldus atque heredes, quondam
Heinrici et Jobannis fratrum nostrorum Karissimorum, felicis memorie de partibus suis ipsos
in ipsis Bonis nostris patrimoniaiibus contingentibus ad solucionem debitorum huiusmodi
mimme teneantur, sed quod ipsa debita de parte predictorum Bonorum, nos contingente soluere
debeamus. In cuius rei testimonium, presentes fieri iussimus et Sigillis nostro, necnon No-
bilium vironim dominorum subscriptorum, quos ad hoc pro testibus rogauimus tradimus com-
munitas. Nos vero Johannes de Cilngenberg, Wanco de Wartenberch, Jesco de Bozcowicz,
Jesco de Wartenberch dictus de Wessel, Smylo de Vethowia, Hinco de Sieben et Benessius
4e Wartenberk dictus de Teczyn Recognoscimus publice protestantes, predictis interfuisse
Iractattbus, ipsosque de verbo ad verbum expressius audiuisse, et per predictum Czenconem
ad hoc specialiter rogati pro testibus, Sigilia nostra cum Sigillo ipsius de certa nostra sciencia
presentibus appendenda duximus in euidens testimonium omnium premissorum. Datum et actum
288
Chrumnow die Beati Valentirti martyris, Anno domini Millesimo Trecentesimo Qnadrage^
simo secundo.
(Aus dem Fragmente eines Papier- Codex der II. Hllfle des XIV. Jtohrhnnderies S. 29,
welches dem in der Cerronischen Sammlung' sub Nr. 264 im mähr, stttnd. Landesarchive
befindlichen Buche „Miscellanea von llihreu^ beigebunden ist.)
396.
Markgraf Karl von Mähren bestätigt dem Osseker Kloster die eon seinem Vater ^ dem
Könige Johann von Böhmen^ ertheilten Briefe fiber das Patronat und die Mauth in Pgm.
Dt. Präge ^ die dominica Reminiscere (24. Februar) 1342.
IVaroIus . domini Regis Boemie Primogenitus Harchio Moranie . Notum facimos tenoVe
presencium vniuersis, Quod accedens ad nostram presenciam Deuotas paternus et noster
dilectus dominus Conradus Äbbas Ossecensis . exbibnit nobis quasdam literas domini Geni-
toris nostri petens nos cum instancia ut eas approbare et Ratificare de benignitate aolita
dignaremar . quanim quidem literarum tenor talis est. Nos Johannes dei gracia Boemie Res
ac Lucembnrgensis Comes, et cetera. Nos itaque attendentes, quod decet principum Cie-
menciam iustis petenoium desideriis et uotis exaudicionis ianuam aperire predietas domini
Genitoris nostri literas prout de uerbo ad uerbum presentibus suht inserte Aprobamus et
Ratificamus eisque nostrum prebemus consensnm beniuolum et assensum. Approbantes eciam
specialiter Collacionem . Incorporaciouem et plenum Jus Regium translatum ad Monasterinm
Ossecense predictum de Ecciesia Parrochiali in Firnis . cum Capeliis constructis et con«
struendis et cum plena percepcione Thelonei ibidem tam in aqua quam in foro Deciroe
Septimane spectantis parrochiam ad eandem prout id in literis domini Genitoris nostri predicti
Lucidius continetur. In quorum omnium testimonium atque robur perpetuo ualitarum pre-
sentes scribi et nostri Sigilli munimine iassimus communiri. Datum Frage die Dominica qoa
Cantatur Reminiscere. Anno domini M^ CCC^ XL^ Secundo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem handschriftl. PeVgam. Cod. des XIV.
Jahrb. f. 25 im Archive desselben Klosters.)
399.
•
Markgraf Karl von Mähren bestätiget die von den königl. Mundschenken Jeiek und Johann
ton Klucowic geschehene Verpfändung zweier Lahne in dem Dorfs Klucowic an den Prager
Bürger Jeschlin^ Sohn des Barta. Dt. in castro Pragensi fer, IV. post dominic. Oculi
(6. März) 1342.
i^os Karoius domini Regis Boemie Frimogenitus Marchio Morauie. ad Tninersomm
volumus noticiam peruenire Quod quia fideles nostri dilecti. Jesco et Johanes fratres dicti
de Klucowitz^ Curie Regie atque nostre, Finceme, duos laneos, de porcione seu parte sna,
in dicta villa Kiucowitz, ad officium pincernatus spectante^ cum omnibus laneorum ipsonun
289
frnctibas ntilitatibus et pertinenciis vniuersis, fideli dilecto. Jeschlino Barte Cioi Pragensi,
et heredibos suis, ex causa legittima, pro Triginta qnatuor sexagenis grossorum denariorum
pragensiam, ad Quinque annos cootinnos, a data presenciam namerandos, rite et raciooa-
biliter obliganint, per ipsiim Jeschlinum et heredes saos, dictis Quinque daranlibns annis,
laneos ipsos cum omnibus suis iuribus prouentibus et utilitatibus ac pertinencijs vniuersis,
habendes, tenendos, Ttifruendos, et absque impedimento quolibet possidendos . fructibus
et utilitatibus inde perceplis, in sorte pecunie principalis, minime defalcandis. Ymo si
fratres predicti laneos antedictos infra dictum Quinquennium non exsoluerint, in peeunia
supradicta extnnc Jeschliuus Barte sniqne heredes predicti, eosdem laneos tamquam venditos,
omni iure, quo, fratres ipsi tenuerunt eosdem, babebunt, tenebunt et paciGce possidebunt.
Nos igitur vtriusque partis precibus annuentes. Obligacioni buiusmodi et omnibus alijs supra--
dictis, nostrum beniuolum adhibentes consensum Ipsasque ratas babentes et gratas, presen-
tibas confirmamus, Dantes nostras litteras quas appensione Sigillorum nostrorum muniri fecimus
in (estimoninm, super eo. Datum in Castro Pragensi, feria Quarta post dominicam Oculi
proxima, Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo Secundo.
(Nach einer Abschrift im kön. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives
zu Wien.)
398.
Markgraf Karl von Mähren befreit das Dorf Wostits von der Zapa und Cudä der Znaymer
ProvmZf und gestattet, dass daselbst ein eigenes Halsgericht errichtet und der dortige
Hof befestiget werde. Dt. Brunne, VII. Kalend. Aprilis (26. Man) 1342.
In nomine sancte et indiuidue Trinitatis Amen. Nos Karolus domini . . Regis Boemie
Primogenitus Marchio Morauie ad rei memoriam sempiternam Dum Gdeles nostros, qui se
Dobis reddunt obnoxios pre celeris et seruiles, fauoribus generosis amplectamur, et bonoris
tytulo, ex innata nobis clemencia fructuose altollimur, per boc alios ad nostra profecto queuis
obseqnia, uberius inuitamus.^ Notum sit igitur presentibns et futuris, Quod fidelis dilecti
Dytlini Hauricij Ciuis nostri Brunnensis grata seruicia nobis per eum utiliter et constanler
exhibita . consideracione benigna pensantes ac sibi nee non beredibus et successoribus suis^
volentes obinde graciam facere specialem. Vt in eisdem nostris seruiciis inantea reperiri
ualeant prompciores. Villam ipsius Dytlini et beredum suorum dictam Wassaticz, in Snoy-
mensi prouincia situatam, a suppa nee non a villicatione, poprawcionatu, et iudicio prouin-
ciali Snoymensi, et specialiter ab omnibus et singulis iuribus et iurisdiccionibus quibuscumqne
vocabulis in vulgari Morauico, seu latine vocentur, in quibus ad Suppam et ad Zudam Snoy-
mensem et ad quoscumque beneficiarios ipsa villa ab oiim pertinebat, et que sen quas . .
purcrauius et beneficiarii Snoymenses in eadem yilla Wassaticz quomodolibet obtinebat .
absolnimus et tenore presentium eximimns, ac omnimode libertamus, sie ut iidem Dytiinus,
heredes ac successores ipsius in iam dicta villa Wassaticz, amplius in perpetnnm dominio
vtili et directo jnecnon inrisdiccionem perfectam, plenoque indicio nuUis diminntis penitus ael
37
290
exceptis pociantur gaudeant et fruantur. Ipsis nichilominns indalgentes ac plenaoi liberam et
omnimodam potestatem simiUter et ex certa nostra sciencia concedentes, vt in sepedicta
Villa. Gyppum malefactorana et deUuquencium facere et habere • nee non fürcam seu pati-
bulum infra limites siae metas et termiDOs ipsius vüle Wassaticz erigere : ac nociuos profugos
in foris facto quomodolibet deprehensos ibidem pro quocumque crimine uei delicto punire,
iudicare, sentenciare et condempnare, iuxta delicti reatus, et excessuum qualitatera debeant
atque possint. Juribus et consuetudinibus suppe, seu Zude, ac Purcrauij et beneficiariomn
Snoymensiun) predictorum non obstantibus quibuscumqne. In maioris quoque gracie no8tre
cumuium memorato Dytiino doximus indulgendum, vt curiam suam ibidem in Wassaticz in
qua de muro fecit habitacula, plus fossatis et muris per circuitura communire debeat et
lirmare. Quocirca fidelibus nostris dilectis. . Capitaneo. . Camerario. . Zudario.. Purcravio
ceterisque beneficiariis Snoymens. presentibus et futuris mandamus et committimus sub optentn
gracie nostre firmiter et districte. Quatenus contra noslras huiusraodi graciam, absohicionem,
exempcionem, indultum et coacessionem predictas, quidquid penitüs attemptare eis ausu teme*
rario contraire non debeant aliquateous nee presumant. Indignacionem nostram grauissimam,
si contrarium attemptare presumpserint incursuri. In cuius rei testimonium et robur perpetuo
valiturum präsentes fieri et sigilli nostri appensione muniri. Actum et datum Brunne VII.
Kalendas Aprilis anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo secundo. Indiccione decima.
(Nach dem Orig^. im Pirnitzer Schlossarchive, abgeschrieben A. Boczek. P. R. v. Chlumecky
a. a. 0. S. 221. 18.)
399.
Markgraf Karl ron Mähren bestätigt der Olmützer Kirche alle ton seinen Verfahren
ertheilten Privilegien^ und namentlich den vom Könige Otakar Pfemysl im J. 1256 ddo.
Troppau 16, Juli ausgestellten Brief Dt. Olomucz^ fer. IL in festo Pasche (i. April) 1342.
In nomine Jesu Christi Amen. Nos Karolus domini Johannis Boemie Regis pri-
mogenitus^ Marcbio Morauie, vniuersis presentibus et futuris ad memoriam sempiternam.
Accedentes ad nostram presenciam venerabilis in Christo pater dominus Johannes Episcopus
Olomucensis Ecclesie^ consanquineus noster karissimos, et cum eo dilecti deuoti nostri Ni-
coiaus decanus, Bartholomeus prepositus, Marchionatus nostri Morauie Cancellarius , Witko
Archidiaconus et Henricus Custos eiusdem Olomucensis Ecciesie, suo et tocius capituli sui
nomine suam nobis peticionem cum humilitate debita exhibere curarunt, cum instancia postu-
lantes. Quatenus intuitu beatorum martyrum« patronorum nostrorum Wenceslai et Cristini ad
honorem dei omnipotentis priuilegia et gracias Ipsis et Ecclesie Olomucensi predicte a pre-
decessoribus nostris diue memorie Boemie Regibus et Marchionibus Morauie concessas et
datas dignaremur ex inoata nobis clemencia graciosius innouare. Quorum quidem prioi-
legiorum tenor de verbo ad verbum dinoscitur esse talis. In nomine sancte trinitalis, et
indiuise unitatia. Ego fnevmel etc. usque. Acta sunt hec anno gracie M^CC^LYI et publi-
'.y
291
cata in colloquio generali in Oppania celebrato XVII Kai. Angusti. Amen. (Siehe B. III.
S. 214 n. CCXXXIV.) Nos itaque vestigijs progenitoram nostrornm clare memorie soliü
inherere, ac dictam Sacrosanctam Olomacensem Ecclesiam cuius defensor ex disp^sicione
diuina existimus et patronus, in suis iuribus pienissimo conseruare uoientes« prefata priui-
iegia, gracias et immunitates iam dictas ac tenorem priuiiegionim ipsorum et omuia et singula
in eisdem de verbo ad verbum contenta, hodie in dei nomine innouamus, renouamus, appro-
bamus, ratificamus, gratificamus, ac ea omnia et singuia rata, grata, et firma ac inconuulsa
perseuerare perpetuis temporibus cupientes, presentis scripti patrocinio de certa nostra sciencia
confirmamus. Nulli ergo hominum liceat, hanc nostre confirmacionis paginam infringere, uel
ei ausu temerario quomodoiibet contraire. Indignacionem nostram, necnon omnes et singulas
expressas superius et alias penas grauissimas pro motu nostro transgressoribus infligendas,
si seeus quispiam attemptare presumserit Se nouerit irremissibiliter incursurnm. In cuius rei
testioioninm et robur perpetuo valiturum präsentes conscribi, et sigilli nostri iussimiis muni*
mine roborari. Actum et datum Olomucz feriä secunda in feste Pasce Anno domini Miilesimo,
Trecentesimo, Quadragesimo, Secundo.- Indiccione decima.
(Dag Orig. mit einem gebrochenen Reitersigille im fürsterzbischöflichen Archive zu Kremsier.
Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 1 58 n. CLIX. Böhmer a. a. 0.
S. 346 n. 49.)
400.
Markgraf Karl erneuert dem Olmützer Domprobste Bartholomäus das Prirüegium über den
Titel eines markgräflichen Kanzlers. Dl. Olomucz^ fer. IIL in festo Pasche (2. April) 1342.
C/arolus Domini Johannis Regis Boemie primogenitus Marchio Horauie dilecto, De-
oolo nostro Bartholomeo Preposito Ecciesie Olomocensis Cancellario Marchionatus nostri
Moraaie, saintem cum plenitudine omnis boni Ecciesiarum Dei et personarnm, et presertim
sancte Olomncensis Ecciesie ac personarum et ministrorum ipsius honorem iura et libertates
ex crediti e celo nobis ofBcii, cura nostris temporibus adangere et deuoto animo promo-
aere capientes uobis et in persona uestra quam reueremur successoribus uestris prefate
Olomucensis Ecciesie Prepositis Titulum Canceliarii in Marchionatu nostro Morauie predicto
cum Omnibus et singuiis iuribus, honore, prinilegiis et graciis suis quibuscumque damus, tra-
dimus et concedimus, ac denuo conferimus et donamus omni eo iure et forma, quibus
pmgenitores ac predecessores nostri recolende memorie uobis et dignitati Prepositure uestre
Olomucensis Ecciesie largiti sunt et quomodoiibet contulerunt. Volentes et Decreto sane-
tientes perpetuo uos et Successores uestros prefatis titulo et suis honoribus priuiiegiis ac
gratiis quibuscumque vti gaudere et potiri libere plene plenissime, quibus ceteri predeces-
sores uestri Olomucensis Ecciesie Prepositi gaudere uti soliti sunt et quomodoiibet potiri.
NolU ^^0 hominum iiceat hanc innouacionis pariter et donationis indulgentiam infringere
ant ei aosu temerario aliquaiiter contraire. Indignationem nostram si secus quispiam ademp-
tara premmpserit se nouerit incursurum. In cuius rei testimonium präsentes couscribi et noslri
37*
292
Sigilii munimine fecimus communiri. Datum Oiom. feria tertia in festo Pasche. Anno Domini
Millesimo trecentesimo quadragesimo secundo.
• (Nach dem Orig. mit einem slark beschädigten Sigille im Archive des Olmützer Domkapitels,
abgeschrieben A. Boczek. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 25
n. XXVI. Böhmer a c. 0. S. 346 n. 50.)
491.
Markgraf Karl eon Mähren eröffnet allen Landrichtern und k. Landesbeamten, dast er
den Titel eines markgräflichen Kanzlers mit der Probstei der Olmützer Domkirche eereinigl
habe. Dt. Olomucz, fer. IIL in festo Pasce (2. April) 1342.
llLarolus domini Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie vniuersis Czudarijs
beneficiarijs Czude et Oflicialibus nostris per Morawiam constitutis presentibus et fuluris salutem
felicem vitam. Nouerit fidelitas quod nos attendentes Ecclesie Olomucensis et personarum
ipsius libertates et iura et inmunitates eis a predecQssoribus et progenitoribus nostris felicis
memorie traditas et concessas deuoto nostro dilecto Bartholomeo ipsius ecclesie Olomucensis
preposito capeiiano Marchionatus nostri Morauie et in persona ipsius omnibus suis succes-
soribus prepositis eiusdem ecclesie Cancellariam seu titulum canoellarie cum suis iuribus
priuilegüs graciis et honoribus quibuscumque in Marchionatu nostro Morauie tradita ipsi dignitati
prepositure et prepositis Olomucensibus, et concessa innouamus approbamus et de houo con-
ferimus et donamus, Volentes ipsum prepositum et successores ipsius Olomucenses prepositos
tituio cancellarii in Marchionatu nostro Morauie predicto perpetuis insigniri temporibus cum
omnibus et singulis honoribus iuribus libertatibus et gracijs ad ipsum officium cancellarii e
cancellarie ab antiquo spectantibus quouismodo. Quocirca vobis et vestrum cuilibet precipimus
et districte mandamus, quatenus predicto preposito et cancellario in omnibus suis predictis
graciis et iuribus ad ipsum officium spectantibus purere obedire et intend^re fideliter debeatis
sibique de eis et eorum quolibet respondere cum omni promptitudine et honore indignacionem
nostram si secus quispiam attemptare presnmpserit se nouerit incursurum. Harum serie Ute-
rarum, quibus nostrum sigillum duxerimus appendendum. Datum Olomucz feria tercia in
festo Pasce Anno domini Millesimo Trecentesimo quadragesimo secundo.
(Nach dem Orig. im Archive des Olmützer Domkapitels, abgeschrieben Ant. Boczek.)
402.
Markgraf Karl eon Mähren gestattet den Bürgern von Glogau^ dass sie die ton den Edel-
teuten angekauften oder anzukaufenden Güter ihrem Stadtrechte gemäss besitzen dürfen.
Dt. Brunne^ fer. VL in f. Pasche (5. April) 1342.
i\os Karolus Domini Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie Ad vniuersorum
volumus noticiam presentibus peruenire Quod paternorum ac nostrorum fidelium dilectorum
Gittium Glogouiensium commodis et profectibus intendentes ac ipsius Ciuitatis Glogouie condi-
293
cionem volentes facere meliorem hanc eis graciam duximus faciendam, Vt ipsi Ciues et
eorum quilibet omnia bona, que per ipsos aut eorum aliqaem a quibuscunqae Nobilibus
comparata et empta sunt hactenas, et que comparari et emi per eos poterunt infuturum,
possint et debeant Jure Ciuitatis eiusdem amplius perpetue possidere Sic vt eadem omnia
bona debeant eciam iuribus necnon consuetudinibus Ciuitatis ipsius inantea perpetuo subiacere,
ac eis potiri vbilibet et gaudere, necnon cum ipsa Ciuitate queuis onera incumbentia sub-
portare. Cum eadem omnia bona ad ipsam Ciuitatem spectantia et etiam comparata et empta
a predictis Ciuibus yendita et empta fuerint, Tunc aduocatus noster Ciuitatis eorum debet
nomine nostro eadem bona porrigere et conferre hereditarie et perpetuo possidenda. Pre-
terea Ciuibus et Ciuitati predictis duos denarios de aduocalia terre in ciuitate predicta, qui
ad nostram cameram spectabant, etiam de bonis ad ipsam Ciuitatem spectantibus et etiam
comparatis et emptis, quam inposterum comparandis vt pfemittitur, et emendis, Conferimus
iiberaliter et donamus per ipsos habendos, tenendos et perpetue percipiendos et pro sua ac
Ciuitatis vtilitate prout eis melius expedire videbitur conuertendos. Paternis ac nostris dilectis
fidelibus Capitaneo ceterisque nostris of&ciaiibus ac vasallis et hominibus quibuscunque pre-
sentibus et futuris mandantes firmiter et districte Quatenus antedictos Ciues et Ciuitatem
Glogouiaro in huiusmodi nostris collacione donacione et gracia nuliatenus impedire, sed eos
pocius in eisdem quantum in eis fuerit et quantum poterint, conseruare debeant et tueri,
Indignacionem nostram grauissimam et offensam debitam, si qui contrarium attemptare pre-
sumpserint incursuri. Hamm nostrarum quas appensione nostri sifilli muniri fecimus testimonio
Utteramm. Datum Brnne feria sexta in festo pasche Anno Domini Millesimo Trecentesimo
Qnadragesimo secundo.
(Nach einer älteren Abschrift, mitg^theilt vom Archivar Dr. V^attenbach.)
403.
Markgraf Karl befreit das Brücket Kloster ron der Gerichtsbarkeit der Cuda. Dt. Brunne,
Sabbato post fest. Pasche (6. April) 1342.
Ikarolus domini . . Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie, fideli nostro dilecto,
Erhardo de Cunstat. . Camerarlo Czude Brvnnensis Salutem et oinne bonum, Cum Deuoti
nostri Dilecti . . Abbas et Conuentus Monasterij Lucensis prope Znoymam , ex Priuilegio,
tarn Predecessorum nostrorum, quam eciam domini Genitoris nostri predicti ac nostro, sint
et esse debeant, a Jurisdiccione Czude cuiuslibet absoluti penitus et exempti, Nos volentes . .
Abbatem et Conuentum predictos, vt tenemur ex officij nostri debito, in huiusmodi prerogatiua
sen gracia fauorabiliter conseruare, Tibi seriöse auctoritate presencium inhibemus, ne. .
abbatem ipsum, homines aut bona ipsius Monasterii, ad tuam euocare presenciam seu eum
et homines aut bona sua, in tuo, prouinciali Judicio iudicare ad cuiuscamque instanciam,
audeas quomodolibet aut presumas. Decernentes in hijs scriptis irritum et inane, si secus
per te circa premissa fuerit attemptatum, Ymo voiumus si alicui, aduersus ipsum . . Abbatem
aliqoid conpecierit accionis, Id coram nobis, aut illo, quem eis specialiter depntaoerimus pro
294
Judice, roediante iusticia prosequatar. Datam Brvnne Sabbato post festom Pasce, Anno
domini M^CCC^'XU^ secundo.
(Das Orig. auf Pergtim. mit einem kleinen g-ut erhaltenen Sigille im Archive desselben Klosters,
im mähr, stand. Landesarchive Lit. A. a. 6. Abgedruckt bei Felsel K. Karl IV. I. Th.
Urkundeiib. S. 116 n. CXI. Böhmer a. c. 0. S. 346 n. 51.)
404.
Markgraf Karl bestätigt die im J. 1272 in dem Stritte zwischen dem B rucker Kloster
und der Stadt Znaym bezüglich der Fischerei und der Hutweiden geschöpße Entscheidung,
Dt. Brunne^ Sabbato post f. Pasche (6. April) 1342.
J%fos Carolus domini. . Regis Boemie Primogenitus, Marcbio Morauie^ Notum facimus
vniuersis presentes Litteras inspecturis, Quod ad nostram accedens presenciam Venerabilis
Johannes Abbas Lucensis Monasterij prope Znoymaro^ exbibuit nobis quasdam Litteras, con-
tinencie infrascripte petens a nobis cum instancia^ vt easdein approbare Ratificare et confirniare
de benignilate solita dignaremur, Quarum litterarum tenor talis est. Cum omnia que geruntur
in tempore, ne simul labantur cum tempore oportet ea Sigillis et testibus ef&caciter com-
numre. Hinc est., quod hos Radozlaus de Heroiticz, Casteilanus Znoymensis, Susdcray
Zudarius etc. Datum in Ziioym anno domini M^ CC^LXXIF in die beati Egidij Abbatis
presentibus Ranocerio quontem Zudario etc. (Siehe B. IV. S. 98 n. LXVI.) Nos itaque
attendentes., quod decet prindpum Clemenciam, Religiosarum persooanim iustis supplicacio"
nibus exauditionis ianuam aperire predictas literas prout de verbo ad verbum presentibas
sunt inserte, Ratas habentes et gratas eas de certa nostra scientia confirmamus. Harum
nostrarum testimonio Literarum. Datum Brvnne Sabbato post festum Pasce proximo Anno
domini Millesimo Trecenteiimo quadragesimo secundo.^)
(Das Orig. sehr beschädigt, desisen Sigill fehlt, jm Archive desselben Klosters, im m. st.
Landesarchive Lit. H. n. 33. Abgedruckt bei Pelz^l K. Karl IV. 1. Th. Urkondenb.
S. 117 n. CXII. Böhmer a. a. 0. S. 346 n. 52.)
405.
Markgraf Karl bestätigt die Abtretung aller Güter ^ welche Gilka^ Witwe des Raöek ron
ieranowic^ und Anka^ Witwe des Bohui von ieranowic, ihren Söhnen und Enkeln Radek.
Pardus und Jeiek gemacht haben. Dt. in castro Brumow^ f. VI. ante Georij (19. April) 1342.
ilios Karolus domini.. Regis Boemie Primogenilus Marchio Moranie. Recognoscimus
et ad vniuersorum uolumus noticiam peruenire. Quod in nostra presencia constitute deuote
nostre dilecte . Gilka Relicta quondam Raczkonis de Scbyranowic . Aua . et Anka Relieta
«
') Die mit Kursivschrift abgedruckten Stellen fehlen im Orig. und sind einer im Jahre 1590 vidimirleii
Abaclurift ir domselbeD Archive entnomnen»
295
qiondam Bobussij de Schyranowtcz. Mater fideiiam dilectorum nostronim Raezkonis . Par-*
dussij, et Jeseonis fratrum de Schyranowicz . omnia sua Bona, mobilia et immobilia seu
poasessiones quascumque , que, uel quas pro nunc, quocumque tytulo possident et obtinent
ael iD posterum possidebunt aut quomodolibet obtinebunt predictis Raczkoni Pardussio et
Jesconi, Nepotibus et filijs suis, nostro benignius aceedente consensu, libere ac liberaliter
tssii^naront, Ipsisque ceaserunt spontanee de eisdem. In caius rei testimonium presentes fieri
et Sigilkmim nostroram uoiumus appensione muniri. Actum et Datum in Castro nostro
Bmmqw feria Sexta ante diem beati Georij proxima Anno domini Millesimo Trecentesimo
Quadragesimo secundo.
*
(Das Orig. mit einem theilweise beschidrgten Sigille im Archive der Abtei S. Thomas in
AUbrünn n. 82 F. 4.)
406.
Markgraf Karl kauß von der Gilka und Anka ton ieranowic das Schloss und Dorf ie-
ramowie sammt einigen dazu gehörigen Dörfern. Dt. in Brumow^ fer. VI. ante Georij
(19. April) 1342.
^ J%08 Karolus, domini Regis Boemie Primogenitus, Marchio Moraoie, Notum facimus
tenore presencium vniuersis, Quod quia honeste matrone, doniina Gilka, Relicta quondam
Racskonis de Schieranowicz, et Anka Relicta quondam Bohuschij, filij prefati Raczkonis,
SQO et heredum suorum nomine, Municionem et villam Schieranowicz, cum villis infrascriptis,
Lhota, Mesirzietzie, Thussob, Markowalhota et Lechoticzie, cum Siluis, Pratis, Pascuis, Ho-
iendinis, Aquis, Piscacionibus, venacionibus , alijsque suis vniuersis et singulis Juribus e
pertinencijs , quibuscumque distinquantur nominibus, pro Trecentis Marcis grossorum Pra-
gensium, Morauici ponderis, Sexagintaquatuor grosses pro marca qualibet computando, nobis
rite et racioaabiliter vendiderant. Exceptis dumtaxat quatuor laneis in Villa Lechoticzie,
Tab^na, duobua Subsidibus, et Rubeto, ac pratis ad laneos quatuor spectantibus memoratos.
Volentes itaque, prout decet, preditas Matronas, Gilkam et Ankam, heredesque earum, de
solocione dictamm trecentarum marcarum certas reddere et securas, Ipsis de censü nostro
annuo in Ciuitate nostra Broda Vngaricali, Triginta marcas singulis annis predicti pagamenti
et onneri, nobis et nostre Camere annnatim desemienles et debitas, cum Curia nostra ibidem,
fDtn cum Equis, bestijs seu animalibus et alijs pertinencijs instaurare promittimus, et duabus
antoris ad eandem Cnriam pertinentibus, auctoritate presencium obligamus^ tenenda, perci-
piesda et possidenda per eas, et heredes earum cum omnibus Juribus et pertinencijs, seu
Robotia quibuscumque, quibus nos ea et predecessores nostri tenuimus et possedimus, pacifice
et qniete. Promittentes fide nostra firmiter et sincere, quod eundem, Tringinta marcarum,
eensom annuum, com Curia et araturis ac omnibus et singulis prenotatis infra duorum annorum,
a data presencium conputandorum, spacium in predictis Trecentis Marcis paratis, uel cum
hereditatibus, predictam Summam equinalentibus finaliter redimemus, Quod si id, quod absit,
facere aliquaiiter non possemus, Tunc pro nobis, heredibus, et successoribus nostris spondemus
•
296
0i profiitUimui purs monta, Qwd Mpedictaf Matronas, heredeaqae earam de possessione et
pitrittfpuloriM prmllctttrum THiflnta Marcarum per eaa et heredes earum singolis annis tollen-
daniiM, HC (*iiria et araturarum, nacnon omnium predictormn nullatenus ammouebimiis, nee
0Hii inpadiri in eia per quempiam aliqnallter permittemna , Nisi ipsis primnm sepedictarom
Tr^aenlariim maroarum aumma per noa beredea ant succeasores nostros integraliter fnerit
pwaoluta, vel predieta bona in Sohleranowica oum aiys pertinencijs omnibua supradictis penitas
ab umiii horniiie dlubriirata et llbera, in Ipaarum aut heredum suanim reddiderimus potestatem.
Ja euiiiN rt^i leulliiionium pretteiitea flerl et algilli nostri iussimus munimine roborari. Datum
et Aoluiii in Druniow, ferla Hoxla ante festum beati Georg martiris, proxima. Anno domini
MiiloniniUi Treoenloiiinu)| Oundrntrosimoaecündo.
(Dmn ()ri|r. mll i^iiit^m irruaaon g\i% erhaltenen Doppelsigille im Gewitocher Rlosterarchive , im
m. at. LantloaNiH^hive Lit. B. u. 1.)
40V.
Miirkfin^f Kwf Af /)W/ i/«V Slmil Hraäisch auf fiu^ Jahre eon allen Abgaben. Dt. Ckremsir^
in nyilin b. Oeorü CiS. April) 1342.
Illoa Knrtilu)! domiiii Rt^niie Re^a Primogenitus, Harchio Horanie Ad vnraersorum
v^ilnmna ualUiam perueiiire {)mii tnlenia mentis consideratione pensantes, qnaliter per cini-
Uilmu no^triimm mnnitiimt^iu hoiior noaler ac vUlitas« atqne nostroram paupemm commodum
adiiiitiftHitiir Id oirtni oiuilati» ao duiuiu nostronim in Gre^lisch profecUbns intendentes et
i|iaHUHUM tHMuUliont'iu IWot^r«^ vtU^ut^:» meliorenu ips^s ciuibns et cinitati damns^ ccmferimos et
«KmimiM^ ^HHT quiiiqui^ anniv» iHnilinuus a data preaentinm inehoandos el inde oontmae niinie-
niMd^vQi^ (üt^iiiiiii m' tMnuiUHHlaiii «ih amnibu^üi stemiss snhsidiiSs robotis et ejcactmiibiis ad nos
^ ^ ciiHH^r«iii n^^^lnmi qiK)^«iMiiK4iM »pectentihns tibertale«u taiiter*. vt pmücli eines quo-
tiM yohMK'hMniiii muHur^Jn Ir^ (Wne^ qmraai quilibel q«iBqiHi|ruila d«as Tiaais ni loniüiMlHie
\\MHM ^> >i»^ii^ i t^ A^ mur^i by^Hlksfc H «iwenti curenai cMtateM predktMBu Ters» Ivnna Mora
nvMiim ^ iMNri ^w^UHMil <^l |WMiMinMit fhMMilliNrtefs^ pro wbi^ ttecwMi eapüaMis«
Sti^wtiiek ^v»c >H Jmi fc »Hl $iilK»iilMi $^Ni rD4i4a$ fwAcfe dbinHifel««^ giingiiie aHis exigere
Hüft,. iMVMiiicitikbik^ el uAiciükftte tti3titeäi nftMMiHilaä^ ÜnMltfir et
uwTMirMY impvafiiM «m ^cnavMTxv wMi^||^WNaManai vm^anaHk sni qnRynnK nHraqpomr slrcv^
Ifo^Nm iiKi Mwt MWte L (br^wa iM^:dr«raai terfcuaiinäi^ JUiggiiwi DMaa CknraKr im Tvfia bnB
297
408.
König Kazimir von Polen f>er9pr%chl dem Markgrafen Karl eon Mähren^ dem Herzoge
Boleslaw eon Schlesien und dessen Söhnen^ und dem Herzoge Nikolaus von Troppau uf$d
Ratibor die ihm verpfändeten Städte und Burgen Namslau, Kreulzenberg u. s. w. zurück-
zustellen y sobald er bezüglich der Pfandsumme sichergestellt sein wird. Dt. Cracouie^
Sabbato post Ascens. domini (11. Mai) 1342.
Aos Kazimirus dei gracia Rex Polonie, promittimus Tenore presencium, bona fide .
ExcellenUssiinis et Magnificis principibus, dominis, Karolo domini Regis Primogenito Mar-
chioni Morauie, Boleziao et suis iilijs, Wenceslao et Ludwico, SIezie et Nicoiao, Opauie,
et Ratyborie, Ducibus, Ciuitates et Municiones Namslauiam , Creucenburch , Byczinam, et
Ghuncenstat, nobis pro Tribus Miübus Marcarum grossorum denariorum Pragensium, polonici
pagamenti per eos, in festo Sancte Trinilatis proximo, obligandas ac omnes eorum litteras,
caiascnnque Tenoris fuerint, nobis nunc, et antea, traditas super illis, statiin postquam caucio
de soluendis eisdem Tribus dictarum marcarum Milibus, nobis facta fuerit, et eorum pro-
missa expleuerint prout in eorum litteris huiusmodi continetur . restituere, ac libere, sine
quanis difficultate cedere de eisdem In cuius rei testimonium preseutes fieri et Sigilli nostri
mnnimine, voluimus communiri. Actum et Datum Cracouie. Sabbato post festum Ascensionis
domini proximo Anno Natiuitatis eiusdem Millesimo Trecentesimo .Quadragesimo secundo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museam aus dem Orig, des k. k. geh. Hofarchives zu Wien.)
409.
Katherina, Witwe des Hartlieb von Boskowic , schenkt der Kirche in Studnic zwei Zins-^
und anderthalb öde Lahne im Dorfs M6chnow. Dt. Boscowicz^ fer. III. in f. Penthecosles.
(21. Mai) 1342.
illos Katherina relicta quondam domini Hartlebi de Boscowitz, tenore presentium
Recognoscimus vniuersis, Quod de speciali Jesconis filii nostri karissimi beneplacito et vo-
luntate, ob predicti olim domini nostri Hartlebi anime salutem et nostrorum peccaminum
remedium, et in honorem sancti Egidii confessoris, Ecclesie in villa nostra Studnitz . duos
laneos censuales locatos . et alterum dimidium laneum . prÄnunc desertum . cum omnibus
eomm Juribus Jure proprietario damus, libere in villa Mechnow sitos ad dictaro Ecclesiam
perpetuo pertinendos, et ne ipsa ecclesia in suis Juribus et libertatibns consuetis et debitis,
per nostros successores ex ignorancie causa, fraudari valeat vel turbari, omnibus et singulis
notificamus expresse, quod plena decima de Curie sine allodii ibidem in Studnitz agris, et
decimus denarius de Silua ad dictam villam spectante, si eam in parte vel in toto vendi con-
tigerit, ac decima minuta ab hominum ibidem residentiuro agris . plebano ipsius Ecclesie
qui est, vel qui tempore fuerit, pro sustentacione dari debet et ad eandem Ecclesiam perpetuis
temporibns pertinebit. In cuius rei testimonium Sigillum predicti quondam domini Conthoralis
3b
298
nostri . quo vtimur presentibus est appensum. Datam in Boscowicz Anno domini Millesimo
CCC^ XLIF feria tertia in festo Penlliecostes.
(Das Orig. mit einem kleinen gut erhaltenen Sigille im m. st. LaiidesarclüTe.)
410.
t^tibor, Abt von Seelan, Peter, Abt von Chotesau, bestätigen als die von dem
Prämonstratenser Abte und Kapitel bestellten Yisitatoren der Provinz Böhmen, Mähren
und Oesterreich bei der Visitation des Tepler Klosters das von dem dortigen Abte Beneda
errichtete Testament. Dt. in Tepla in die S. et individue Trinitatis (26. Mai) 1343.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. desselben Klosters.)
411.
Der Abt und der Kontenl des Trebitscher Klosters verpflichten sich zur Verrichtung des
ron ihrem Dienstmanne Peiek gestifleten Anniversars. Dt. in Trebitsch^ VIL Kai. Junii
(26. Mai) 1342.
i^os Adam diuina prouidencia Abbas, Nicolaus prior, Paulus supprior, Jeorius Cantor,
Woyslaus prepositus in Luha, totusque conuentns monasterii Trebecensis Ordinis sancti Be-
nedicti Olomucensis diocesis vniuersis has litteras visuris tenore presentium recognoscimus
publice profitendo, Quod Pesco quondam Budislai procuratoris famulus nostri monasterii de
salubri animarum suorum progenitorum ac sue et specialiter Wenceslai fratris sui, et con-
thoralis eiusdem felicis recordacionis remedio, pie cupiens prouidere, vnum fertonem certi
census, nobis legauit, testatus est, siue disposuit, de Naprawa, seu agris ad ipsum et heredes
suos per mortem dicti Wenceslai fratris sui legittime deuolutis, in festo sancti Gaili eon-
fessoris singulis annis in perpetuum per ipsum et successores suos, quicumqne prefatos agros
possederint, dandum et soluendum contradiccione qualicumque proculmota, Nos quoque bene-
ficia nobis per eum facta iuste recogitantes, nos et omnes posteros nostros ad pwagendam
memoriam anniuersalem , prout apud nos consuetum est, pro eisdem et omnium fidelium
defunctorum animabus in sempitemum dicto tempore obligamus, ipsum et quemlibet alinm
dictorum agrorum post eum legittimum possessorem, ab omn» alio seruicio et solucione siue
contribucione quacumque eximimus per presentes. In cuius rei testimonium et memoriam
firmiorem presentes literas sigillorum nostrorum abbatis scilicet et conuentus predictorum
appensione dedimus roboratas. Actum et datum in Trebitsch Anno domini Millesimo Tre-
centesimo Quadragesimo secundo, VII. Kai. Junii.
(Nach der Orig. BesUtignngsurkunde K. Sigmund vom Jahre 1421 im ArchiTC der Stadt
Trebitsch, abgeschrieben A. Boczek. P. R. v. Chlumecky a. a. 0. S. 103, Nr. 5.)
^ s. ■
299
412.
Herzog Johann von Schlesien und Herr von Stinau erkläret y dass er dem Wy Sehr oder
Frohste Berthold von Lipa die Burg und Stadt Gorau mit dem Lande und Distrikte um
8000 Mark Prager Groschen^ Polnischer Zahl, verpfändet hat. Dt. Wratiilauie, fer. IL
infra octavas corporis Christi (3. JuniJ 1342.
i^os Johtnnes dei gracia Dox Slezie et dominus Stynauie, Recog^oscimus , et ad
▼ninersonim presencium et futurorum volumus noticiam peruenire, Quod bona deliberacione
et matnro consilio cum fideiibus nostris prehabitis, nostraro prospicientes condicionem facere
meliorem, venerabili viro domino Bertoldo de Lypa preposito Wyssegradeusi , Regni Boemie
Cancellario, Gastnim et Cinitatem Gor, cum territorio et districtu^ necnon villis possessio-
nibus, g^niciis limitibus, metis, terminis, agris cultis et incultis, pratis, pasculs, Siluis, rubetis
nemoribus, venacionibus auccupacionibus, aquis aquarumve decnrsibus, piscacionibus, molen-
dinis, ad aquas vel ad ventum expositis, Montibus vallibus, planis habitis vei habendi&»
vasalUs hominibus honoribus Jurisdiccionibus plenoque dominio, nullo diminuto penitus, vel
excepto, ac aliis iuribus, fructibus, utilitatibus, et pertinenciis vniuersis, quibuscumque nomi-
nibus censeantur, prout ad nos a nostris progenitoribus peruenerunt, et sicut eadem hucusque
dinoscuntnr possedisse . pro octo Milibus marcarum grossorum denariorum pragensium polo-
nici pagamenti, rite et racionabiliter nomine pignoris obligauimus, et de certa sciencia
presentibus obligauimus, Taiiter quod de Castro (ror predicto, dnntaxat ad presens sibi ces-
simos, et id sue tradidimus et assignauimus potestati, Ciuitatem vero Gor, cum territorio
et Omnibus antedictis territoriis pertinenciis fructibus et utilitatibus, quibuscumque per vite
Dostre tempora, de prefati domini marchionis moravie beniuoiencia et consensu, sine impe-
dimento quolibet possidere debebimus, et teuere, Sed, post mortem nostram, eadem ciuitas
et territorium cum predictis omnibus suis pertinenciis et appendiis, ad predictum dominum
BertoMiun, sine difficultate qualibet, et absqne resistencia seu retinencia cuiuslibet, pro pre-
dictis octo Milibus marcarum, libere nomine pignoris deuoluentur, habenda, tenenda, utifru-
enda, et pacifice possidenda, Promittimus itaque bona fide, vice et nomine iuramenti, prefato
domino Bertoldo cum predicte Ciuitatis Gor, necnon Giuitatis nostre Stynauie, ac omnium
ttiarum nostrarum municionum seu fortaliciorum, apericione ac omni qua possumus potencia^»
contra quemlibet hominem, cuiuscumque preminencie condicionis aut Status existat, eciam si
nobis eonsanguinitate vel affinitate quomodolibet sit astrictus, assistere ac fideliter adherere,
qoandocumqne et quocienscumque per eum et snos Gapitaneos et officiatos fuerint requisiti.
In quorum omnium testimonium Sigillum nostrunl presentibus est appensum. Actum et
Datum Wratizlauie infra Octauas Corporis christi feria secunda. Anno domini Millesimo Tre-
oentesimo Quadragesimo secundo.
(Nach einer Abschrifl im k. böhm. Mmeum aas den Orig^ des k. k. geh. Hofarchites m Wien.
Abgedruckt bei Dobner MonumenU IV. S. 308 n. CLXIX. aus dem DiplomaUir der
Nostis'schen Bibiiolhek.)
38*
300
413.
Herzog^ Johann eon Schlesien^ Herr eon Stinau^ erklärt^ dass er dem Markgrafen Karl
f>on Mähren die Burg und Stadt Gorau mit dem Lande und Distrikte um 8000 Mark
Prager Groschen, Polnischer Zahl, in der Art verpfändet hat, dass demselben die Burg
gleich jetzt, die Stadt und der Distrikt aber erst nach dem Tode des erster en übergeben
werden. Dt. Wratislauie, fer. II. infra octaeas corporis Christi (3. Juni) 1342.
J%os Johannes dei gracia dux Siezie, dominus Stynauie, Recognoscimus et ad uni-
uersorum presencium et fulurorum volumus noticiam peruenire. Quod bona deliberacione et
maturo consilio, cum fidelibus nostris prehabitis, nostram prospicientes condicionera facere
meliorem. Excellenti et Magnifico Principi. domino nostro karissimo, domino Earoio^ Sere-
nissimi domini . Regis ßoeroie, veri nostri domini, Primogenito^ Marchioni Morauie, Heredibus,
et successoribus suis . Castrum et Ciuitatem Gor, cum Territorio et districtu, nee non viUis
possessionibus, Grenicijs, Limitibus, metis, terminis, agris cultis et incultis, pratis. pascuis,
Siiuis, . Rubelis, Nemoribus, Venacionibus, Aucupacionibus, aquis, aquarumue decursibus, pis-
cacionibus, molendinis, ad aquas, uel ad ventum expositis, montibus, vallibus, planis, habitis,
et habendis. Vasallis, Hominibus, Honoribus, Jurisdiccionibus, plenoque dominio nuUo dimi-
nuto penitus uel excepto, ac alijs iuribus fructibus ulilitatibus et pertinenciis vniuersis, qui-
huscumque nominibus censeantur, prout ad nos, a nostris progenitoribus peruenerunt et sicut
eadem hucusque dinoscimur possedisse . pro Octo Milibus Marcarum grossorum denariorum
Pragensium, polonici pagamenti, rite et racionabiliter nomine pignohs, obiigauimus, et de
certa sciencia presentibus obligamus. Taliter quod de Castro Gor predicto dumtaxat ad presens
sibi cessimus, et id sue tradidimus et assignauimus potestati. Ciuitatem vero Gor cum Territorio
et Omnibus antediclis suis pertinencijs, fructibus et utilitatibus quibuscumque per vite nostre tem-
pora, de prefati domini Marchionis Morauie beniuolencia et consensu, sine inpedimento quolibet
possidere debebimus et teuere. Sed post mortem nostram , eadem Ciuitas et Territorium, cum
predictis omnibus suis pertinencijs et appendijs, ad predictum Karolum Marchionem Morauie, He-
redes et successores suos, sine difficultate qualibet, et absque resistencia seu renitenda cuios-
libet, pro predictis Octo Milibus Marcarum, libere nomine pignoris deuoluentur . habenda tenenda
vtifruenda et pacifice possidenda. Promittimus itaque bona fide, vice et nomine iuramenti,
prefato domino Marchioni, Heredibus et successoribus suis, cum predicte Ciuitatis Gor, nee non
Ciuitatis Stynauie, ac omnium aliarum nostrarum Municionum seu fortaliciorum, apericione.ac
omni qua valemus potencia, contra quemlibet hominem , cujuscunque preeminencie, condicionis,
aut Status existant, eciam si nobis consangoineitate uel affinitate, quomodolibet sit astrictos,
assistere, ac fideliter adherere, quandocunque et quocienscunque per ipsos aut snos Capitaneos
et OfTiciatos quoscunque fuerimus requisiti. In quorum omnium testimonium presentes fieri et'
Sigilli nostri appensione fecimus communiri. Actum et Datum Wratislauie, feria Secunda
infra Octauas Corporis christi, Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo secnndo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Huseam aas dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives zo
Wien. Irrig zum J. 1343 abgedruckt bei Sommersberg Silesiac. rer. Scriptores I.
S. 876 n. C. Dobner Monument. IV. S. 312 n. CLXXYU.)
^301
414.
Herzog Johann ton Schlesien und Herr von Stinau williget ein^ dass der Markgraf Karl
tau Mäkren den Markt Bolkowic eom Heinrich^ Herzog von Jauer^ eitt lösen könne. Dt.
VratislavicB ^ fer. IL infra octavas corporis Christi (3. JuniJ 1342.
i^os Joannes Dei ^atia dux SlesisB et dominus Stinavife, rccognoscimus et ad uni-
nei-sorum notitiam uolumus peruenire, quod excellenti principi domino Carolo, Serenissimi
domini nostri regis Boemia; primogenito, marchioni Morauiae, domino nostro carissimo indul-
gemus prsBsentibus et fauemus ac omnino nostne uoluntatis existit, ut ipse oppidum nostrum
Polkewitz cum territorio et suis appendiis et pertinentiis uniuersis pro quadringenta marcis
grossorum denariorum Pragensium Foionicaiis pagamenti. in quibus illud illustri principi domino
Henrico duci Laurensi patruo nostro per nos alias extitit obligatum, redimat et exoluat.
Quodque prsBdictum oppidum Polkewitz et aliud oppidum nostrum Lynde cum suis territoriis,
greniciis, limitibus, uillis, utilitatibus et pertinentiis ac appendiis uniuersis nomine ueri pi-
gnoris habeat, teneat, et possideat tamdiu, quosque per nos et non per quemuis alium in
pnefata pecunia fuerint exsoluta. Hamm testimonio literarum. Datum Vratislauise feria secunda
infra octauas corporis Christi. Pra^sentibus etiam nostrum sigiilum est appensum.
(Abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar Hss. B. Y. S. 620 n. XCl. Vergl. Dobner Monument.
rV. S. 308 n. CLXVIII.)
415.
Markgraf Karl non Mähren ^be freit das Allodiutn zu Krolkwitz des Breslauer - Bürgers
Konrad von Waczenrode von dem ihm darauf zustehenden Rechte. Dt. Wratislavie, fer.
secunda infra octa/vas Corporis Christi (3. Juni) 1342.
i^os Karoius domini. . Regis Boemie primogenitus Marchio Morauie. . Notum facimus
tenore presencium vniuersis, quod pensantes fidelitatem multiplicium seruiciorum fideiis et dilecti
nostri Conradi de Waczenrode Ciuis Wrat. nobis hactenus exhibitam, sibi et suis heredibus et
legitimis Successoribus , damus de benignitate nostra solita , omne dominium et Jus nostrum
quod nobis competit aut competere posset, super et in bonis allodij dicti Conradi Krolics
Doncnpati districtus nostri Wrat. nuUum pro nobis aut nostris heredibus aut Successoribus
resemantes, Si et quando dictum ailodium sub Jure Theutunico exponetur per eos aut locetur,
ad hoc eciam nostra specialis cum omnimodo fauore accedit voluntas. Hamm serie litterarum.
Datam Wrat. feria secunda infra octauas corporis Christi. Anno domini M^ CCC^XLIP.
(Aus dem Buche: Perpetuorum B. S. 121 im Archive der k. Kammer zu Breslau, mitgetheill
Dr. W. Waltenbach.)
302
416.
Markgraf Karl ton Mähren bestätigt die vom Könige Johann von Böhmen dem Hermann
eon Ess und dessen Nachkommen zu Domeck am 7. September 1340 gemachte Schenkung
des bei Breslau gelegenen Hofes Woyschicz sammf allen Zugehörungen und Freiheiten. Dt.
Wratislauie^ VII. die mensis JunU (7. Juni) 1342.
lllos Karolus domini Regis Boemie Primogenitns Marchio Morauie, Notum facimus
tenore presencium vniuersis, Quod quia dominus et Genitor noster antedictus, paterno fideli
nobis speciaiiter dilecto Hermanno diclo de Ess, familiari suo domestico, omnia bona ad
Curiam dictam Woyschicz prope Wratislaaiam spectancia hereditarie donauit, suis sibi pa-
tentibus, quas vidimus litteris, datis super eo cpiarum tenor talis existit: Johannes dei gracia
Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes Ad vniuersorum noticiam tenore presencium volumus
peruenire, Quod nos confisi etc. usque. Datum in Turnaco * In Vigilia Natiuitatis . beate Marie
Virginis Anno domini M^ CCC« XL^. (S. S. 206 n. 286 d. B.) Nos vero volentes memo-
rato Hermanno de Ess, dictorum suorum seruiciorum intuitu, quibus eciam nobis complacere
semper teuebitur, gratis occurrere disposicionibus, ipsiuS Hermanni supplicacionibus graciosiu9
inclinati, prefatam donacionem et collacionem de ipsis bonis ad dictam Curiam Woyschicz
pertinentibus cum Omnibus et singulis suis pertinenciis, per omnem modum et formam, ac
cum Omnibus clausulis, punctis, libertatibus et condicionibus, in dictis paternis litteris expresse
de verbo ad verbum continentibus (sie) approbamus, ratificamus, ac eciam confirmamus, nostrum
eis prebentes tenore presencium consensum beniuolum et expressum. Uarum nostrarum
testimonio litterarum. Datum Wratislauie Septime die mensis* Junij. Anno domini Millesimo
Trecentesimo Quadragesimosecundo.
(Aus dem Orig. auf Perg^m. mit einem kleinen Sigille im k. ArchiTe zu Breslau, mitgetheilt
vom Archivar Dr. WaUenbach.)
Markgraf Karl von Mähren bestätigt den eom Könige Johann su Prag am VIII. Sep-
temper 1341 genehmigten Ankauf ton 7^2 Mark der Zinsungen ton 4 Lahnen in QueUc^
und 3^/2 Lahnen in Porsicz^ für die ausserhalb der Stadt gelegene Marienkirche zu Glogau.
Dt. Wratislauie^ VII. die mensis Junii 1342.
iMos Karolus domini . . Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie Recognoscimus
tenore presentium vniuersis, nos vidisse litteras domini Genitoris nostri predicti, integras,
non abrasas, non aboütas, omni suspicione carentes, suo maiori sigillo sigiilatas, quarum
tenor dinoscitur esse talis. Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, Om-
nibus in perpetuum etc. usque. Datum Präge in die Natiuitatis beate Marie Virginis Anno domini
Millesimo Trecentesimo Quadragesimoprimo. (S. S. 252 n. 354 d. B.) Et quia nobis humi-
liter supplicatum extitit, vt predictom vendicionis contractum ratificare et gratificare digna*
\
303
remur, Nos huiusmodi pijs et laudabilibus supplicacionibos inclinati omnia ei singula saprascripti
et contenta in littera dicti domini Genitoris nostri, ratificamos, gratificamus et presentis scripti
patrocinio approbamns, nostrum adhibentes consensum pariter et assensam expressum. In
cnins rei testimoniom presenlibus sigillum nostrum et appensum. Datum Wralisiauie, septima
die Mensis Jonii, Anno domini Miilesimo Trecentesimo XLIP.
(Nach dem Orig. auf Pergam. inil einem aiihfingenden Sigille im königl. ArchiTe zo Breslau,
. mitgetheill vom Archivar Dr. Wattenbach.)
418.
Pabst Clemens VI. ernennt den Johann, des Prager Bandinm Söhn, zum OlmiUzer Dom^
herm und resereirt ihm eine Präbende daselbst. Dt. Amnione, XIII. Kalendas Julii
(19. Juni) 1342.
(^'lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Johanni Bandini Pragensis,
Ganonico Olomucensi Magistro in Artibus Salutem et Apostolicam Benedictionem . . .
Volentes tibi gratiam facere specialem, Canonicatum ecclesie Olomucensis cum ple-
nitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus, et de illo etiam providemus.
Prebendam vero si qua in dicta ecclesia vacat ad presens, vel cum vaca verit . . . conferendam
tibi post acceptationem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinentiis suis donationi apostolice
reservamus . . . Aut si presens non fueris ad prestandum de observandis statutis et consue-
tudinibns ipsius ecclesie solitum iuramentum, dummodo in absentia tua per procuratorem
ydoneum et cum ad ecclesiam ipsam accesseris, corporaliter illud prestes, aut quod in Melnik
Prägens, dioc. et omnium Sanctorum in Castro Pragensi ecclesiarum Canonicatus et pre-
bendas, qnorum fructus et proventns annui ultra septuaginta floren. de florentia se non
extendunt ut asseris, nosceris obtinere. NuUi ergo etc. nostre coUationis, provisionis, reser-
vationis, inhibitionis et constitutionis infringere etc. Datum Avinione XIII Kalendas Julii
Anno Primo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. Jahr. I. B. X. Br. 1285 S. 303 im Vaticam-
sehen Arclüve za Rom. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive.) ,
419.
Pabst Clemens VI. ermächtiget den Olmütier Bischof ssur Ertheilung der Dispens ron dem
Hindemisse der unehelichen Geburt für den Olmützer Acoliten Hermann, Sohn des Priesters
Philipp von Olmüti, behufs der Erlangung der Priesterwürde und geistlichen Pfründen.
Dt. Avinione, IX. Kalenders Julii (23. Juni) 1342.
C/lemens Episcopus Servus Servomm Dei Yenerabüi Fratri . . Episcopo Olomucensi
Sahitem et Apostolicam Benedictionem.
Gonstitatus in presentia nostra dilectus filius Uermannns natas quondam Pbilippi de
Olomats Acoiitaa Olomucensis, nobis homiliter suppiicavit, ut cum eo super defectu natalinm
304
quem patitur, de presbitero genitns et soluta, et eciam super eo, quod tacito de diclo de-
fectu clericaiem tonsnram et omnes minores ordines, alias tarnen rite suscepit, quod huiusmodi
defectu et aliis predictis nequaquam obstantibus, possit huiusmodi tonsura uti, et in susceptis
ordinibus ministrare, et ad omnes superiores ordines promoveri, et ecclesiasticum beneficium
obtinere, etiam si curam habeat animarum^ dispensare misericorditer dignaremur. Cum autem
idem Acolitus, quem per certos Examinatores super hoc deputatos a nobis, de litteratura
examinari fecimus diligenter, inventus sit in iUa convenienter ydoneusi ad ecclesiasticum
beneficium obtinendum. Nos de vita et conversatione ipsius Acoliti notitiam non habentes,
fraternitati tue, de qua plenam in Domino fiduciam oblinemus, per apostolica scripta man-
damus, quatenus consideratis diligenter circumstantüs universis, que circa ydoneitatem persone
fuerint attendende, si dictus AcoUtus alias sit ydoneus, nee sit paterne incontinentie imitator^
sed hone conversationis et vite, aliaque sibi merita suiFragantur, ad huiusmodi dispensationis
gratiam obtinendam, secum super premissis auctoritate nostra dispenses, prout secundum
Deum anime sue saluti videris expedire. Datum Aviniohe VUII Kalendas Julii anno primo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabsf s Clemens VI. Jahr. I. B. IX. Br. 480 S. 438 im Vaticanischen
Archive im Rom. Yidim. Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.)
420.
Iflarkgraf Karl bestätigt den Präger Bürgern einige mit Zustimmung und Einwilli-
gung des Königs Johann gegen die Nürnberger Kaufleute getrofl*enen Verfügungen. Dt.
Wratislavie, in die S. Johannis Baptiste (24. Juni) 1342.
(Nach einer Absclirift im k. böhm. Museum aus dem ältesten Bürgerbuche S. 4 des Altstidter
Archives zu Prag. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl lY. I. Th. Urkundenbuch S. 82
n. LXXII. Böhmer a. a. 0. S. 346 n. 53.)
421.
Markgraf Karl non Mähren verspricht dem Breslauer Bürger Jakob ^ Sohn des Wiener^
die für die eon ihm gekauften und dein Degenhart von Frankenstein wiedergegebenen acht
Lahne in Jakschenau^ schuldigen hundert Schock Prag. Gr. binnen Jahresfrist zu zahlen.
Dt. Wratizlauie^ in festo bb. aposl. Petri et Pauli (29. Juni) 1342.
i^os Karolus domini.. Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie Recognoseimos
dilecto nobis Jacobe Wienneri. paterno et nostro fideli, Cini Wratizlauiensi, pro bonis suis,
octo videlicet Laneis in villa Jekschenow sitis, que et quos ab eodem reeepimus, et Degen-
hardo de Frankenstein patri domini . . officialis Wratizlauiensis restituimus, in Centum sexagenis
grossorum denariorum Fragensium racionabiliter nos teneri. De qua quidem pecunie summa
ipsum Jacobum assecuratum ac certum reddere cupientes, promittimus sincere^bona fide nostra,
sibi et beredibus suis, et ad manus dicti Jacobi dilectis nobis Franezkoni Hartlibi et Hankoni
Engligeri et ipsorum heredibus prefatam aummam pecunie a festo sancti Johannis Baptiste
305
proxime nunc preterito ad vnnro annnm continue reuoluendum solnere et totaliter expodire,
taliter quod merito polerint (sie) contentari. Harum qnas sigillo nostro cominuniri feciinus
testimonio litterarum. Datum *Wratizlauie in festo beatorum apostolorum Fetri et Pauli, Anno
domini KP CCC" XL« secundo.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Sigille in dem Archive der Sladl Breslau
sub lit. P. 2, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.)
422.
Markgraf Karl von Mähren erklärt^ dass er ron dem Breslauer Bürger Jacob^ Sohn des
Wiener , und dessen Erben das Allodium Kriianowic bei Bohrau um 200 Mark Prag. Gr.
gekauß habe^ und dass er diese Summe mit dem Herzoge Boleslaw von Schlesien und
Herrn von Brieg bis zum nächsten Georgi-- Feste abstatten wolle. Dt. Wratislavie^ die
commemorationis S. Pauli (30. Juni) 1342.
i^os Karolus domini . . Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie Recognoscimus
et ad vniuersorum volumus noticiam peruenire, nos aput fideles nostros dilectos, Jacobuni
Wiennerij et heredes ipsius Ciues Wratislauienses , Allodium suum hereditarium Crzisano-
wicz, prope Borow, districtus Wratislauiensis, pro Ducentis Marcis grossorum denariorum
pragensium, pagamenti Polonici, conparasse racionabiliter et emisse. Quas, vna cum Uiustri
principe domino Bolezlao Duce SIezie, domino Bregensi, Sororio nosti'o karissimo, promit-
timus indiuisim in solidum ac coniunctim, ita quod vnus ab altero per dimidiam ipsius pecunie
solucionem absolui et separari non valeat, antedictis Jacobo Wiennerij ac suis heredibus, de
ipsomm nomine Frantzkoni Hartlebi et Hankoni Engelgeri, Ciuibus Wratislauiensibus, et
eorom cuilibet, promittimus, in festo beati Georii venture proxime, necnon dampna que per
hoiosmodi solucionis retardacionem seu negligenciam, uei per expensas, monendo uel pro
Honicione sequendo nos, pereiperent, et que iuste poterunt demonstrari, soluere prout solui
pecania pro bonis hereditarijs est eonswetum, sine quouis eorum dispendio, bona fide. Dantes
eis presentes litteras nostro et ipsius Ducis Bolezlai Sigillis munitas in testimonium super
eo. Et Nos Bolezlaus dei gracia Dux Stezie, dominus Bregensis, ad solucionem prediete
pecunie nos vna cum prefato domino Karolo Marchioni Morauie sponte ac voluntarie, quem-
admodom premittitur obligamus, Sigillum nostrum cum ipsius domini Marchionis Sigillo pre-
sentibus in testimonium appendendo. Datum Wratislauie die Commemoracionis sancti Pauli
Anno domini Millesimo Treeentesimo Quadragesimo secundo.
(Nach dem Orig. auf Pergam. mit zwei anhfingenden Sigillen im Archive der Stadt Breslau
sub lit. P. 1, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.)
39
306
423.
Markgraf Karl ron Mäkren bestätigt den Geistlichen aller Orden in deni Breslauer Be-^
zirke alle Freiheiten^ Immunitäten und Privilegien. Dt. Wratislauie^ in Octana S. Johannis
Baptisle (1. Juli) 1342.
J^os Karolus domini.. Reg^s Boemie Primogenitus Marchio Morauie Recognoscimus
et falemur Tenore presencium vniuersis, Quod ad paternos et nostros Deuotos siucere di-
leclos, quoslibet Religiosos Ciuitatis et districtus Wratislauiensis, cuiuscunque ordmis aut
professionis existunt gerentes pie deuocionis affectum, ac ipsos obinde uoientes diuine pre-
sertim remuneracionis intuitu pijs fauoribus et gracia prosequi special!, de mera liberaiitate
nostra promittimus bona fide, Ipsos singulos in quibusuis ipsorum libertatibus, priuilegiis,
inmunitatibus, gracijs et indultis, quibiis hucusque quocnmque tytulo sunt gauisi, graciosiuA
conseniare. Hamm quas appensione Sigilli nostri niuniri mandautmus testimonio litterarum.
Datum Wratislauie in Octaua Sancti Johannis Baptiste Anno Domini Millesimo Trecente-
simo Quadragesimosecundo.
(Nach dem Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Sigille im königl. Archive zu BreslaB,
milgelheiit vom Archivar Dr. Wattenbach.)
424.
Der Breslauer Bischof Bt^etislaw bezeuget über Aufforderung und in Gegenwart des Mark-
grafen Karl^ dass die Herzoge eon Schlesien und Breslauer Diöeese dem Könige Johann
ron Böhmen ihre Länder geschenkt^ und die geschenkten gleich wieder zu Lehen genommen
haben. Dl. in domo Cruciferor. ord, S. JoImHn. Hierosol. prope Wratislauiam in octava
S. Johannis Bapt. (1. Juli) 1342.
In nomine domini Amen. Nos Preczlaus dei et apostolice Sedis prouidencia Epis-
copus Wratislauiensis omnibus presentes litteras inluentibus publice profitemur, quod Magnifici
principes domini ßoleslaus Bregensis, Bolco Falkmbergensis, et Bolco Opoliensis, Wladislaus
Cosiensis, Kazimirus Thesschinensis, Nicolaus Opauiensis et Rathiboriensis, ac Semouitus
Glywicensis, Duces noslre Wratislauiensis diocesis in nostra presencia constituti sponte
recognouerunt et publice sunt confessi, Se Municiones suas et Terras ipsis subiectas, sin-
guli suas Terras et Municiones in manus Serenissimi Principis domini Johannis Regis
Boemie resignasse, *dictasque Municiones et Terras taliter resignatas ab eodem domino
Johanne Rege, suo et heredum suorum, nomine Regni Boemie in perpetuum feodum rece*
pisse, Juramentum quoque fidelitatis et homagium ipsi Regi Boemie et suis heredibus seu
Successoribus legittimis pro se et eorum heredibus prestitisse, Similiter eciam Nobiles
Terre, et Consules Ciuitatis Wratislauiensis, suo et Ciuitatis ac vniuersitatis eiusdem Ciui-
tatis nomine in nostra presencia constituti sponte recognouerunt, et publice sunt confessi,
307
pie memorie Henricum Sextam et vitimum olim Ducem Wratislauiensem « ipsius Ducatas
Wratisiauiensis dominum hereditarium, Ciuitatemque Wratislauiensem et Ducatum ipsius^
com suo honore, iurisdiccione et Districtu eidem domino Regi donasse, tradidisse et cessisse
sponte et iibere de eisdem, per Regem predictum et heredes ipsorum, non diiiidendo ea a
Regno Boemie seu Corona Regni eiusdem perpetuo possidenda, Seque vniversitates et sin-
gulares personas Ciuitatis et alioram Opidoruro ac locorum dicti Wratisiauiensis Ducatus,
eideni domino Johanni Regi Boemie et suis heredibus verum ac fidele homagium prestitisse,
Promitentes firmiter, quod Regibus ac Gorone Regni Boemie, homagium fidem et iuramenta
fidelitatis per ipsos prestita, eidem domino Regi ac suis heredibus perpetuo fideliter obser-
uabunt, Quare Exceliens Princeps dominus Karolus Marchio Morauie Priniogenitus dicti
Regis, qui predictis recognicioni et confessioni affuit coraln nobis, a nobis instanter po-
stalans, ut sibi super eisdem recognicionibus et confessionibus, nostras daremus testimoniales
litteras, et nichilominus si aliquem uel aiiquos de predictis, venire contra Reiigionem iura-
menti prestiti contingeret in futurum, ipsos ad obseruacionem huiusmodi iuramenti, conpellere
per censuram ecclesiasticam curaremus. Nos igitur personas tam Regis quam primogeuiti
predictorum specialibus fauoribus prosequentes , diclo domino Earolo Marchioni presenti et
domino Regi genitori suo absenti, de consilio nostri Capituli promittimus et spondemus, pro
oobis et Successoribus nostris, quod si quis Ducum predictorum heredum et Successorum
suorum, quod non credimus fieret in futurum transgressor proprij iuramenti, Nos ipsum uei
ipsos ad obseruacionem fidei et iuramenti per censuram ecclesiasticam, ad requisicionem
dictonim dominorum Regis et Marchionis postquam nobis de transgressione huiusmodi con-
stiterit legittime, conpeliemus, Insuper cum dicto domino Marchione vice Regia et sua taiem
iniuimos concordie vnionem, quod Nos nulli Regi uel Principi ipsos impugnare volenti, contra
ipsos dominos Regem et Marchionem, heredesque ipsorum prestabimus auxilium, consilium
aei fauorem, imo sincere dileccionjs affectu desiderantes dicti domini Johannis Regis, heredum
et Successorum suorum Regum Boemie rempublicam saiubriter prosperari, sibi tanquam
Patrono principali in Ducatu Wratisiauiensi, sicut memoratus Dux Henricus Sextus et vltinms,
patronus fuisse dinoscitur ab antiquo, cui inmediate successil dominus Rex prefatus, Muni-
ciones nostras, ecciesie et Terre Nysensis, quarum plenum dominium et liberum nos habemus,
contra qnoscumque Reges et Duces extra tarnen nostram Wratislauiensem diocesim consi-
atentes, dictum dominum Regem forsiten inuadentes, aperiemus et faciemus pro defensione
patrie absqne tamen nostro et ecciesie Wratisiauiensis ac subditorum nostrorum dampno
uel preiudicio aperiri, Nobis vero et Capitulo recipieutibus nomine ecciesie nostre promisit
vice Regia et suo nomine, dominus Marchio supradictus, quod ipsi nos^ ecclesiam nostram
et Terras ipsius, ab omnibus Regum, Principum, Potentum ac Tyrannorum maxime Boemie
et Morauie ac quorumlibet aiiorum inuasionibus inpugnacionibus et iniurijs pro viribus pro-
tegent ac eciam defensabunt, per premissa tamen Priuilegijs, donacionibus et libertatibus
datis et concessis per quondam Principes Slesie eidem nostre ecciesie non intendimus ah-
qnod preiudicium generare. In quorum testimonium Sigillum nostrum presentibus est appensum.
Actam et Datum in domo habilacionis Cruciferorum ordinis sancti Johannis Jerosolimitani
39«
308
prope Wratislaiiiam, in Octaua beati Jobannis Baptiste, Anno domini Millesimo Trecentesimo,
Quadragesimo Secundo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum ans dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives zu
Wien. Abgedruckt bei Somroersberg Silesiacar. rer. Scriptores S. 788 n. XllL Vergl.
bei Dobner Moaument. lY. S. 311 n. CLXXl.)
425.
Markgraf Karl erneuert und bestätigt alle eon den Schlesischen Herzogen dem Bischöfe^
der Kirche^ dem Kapitel und der Geistlichkeit der Breslauer Diöcese verliehenen Begna-
düngen^ Freiheiten und Privilegien. Dt. Wratislavie inoctava S. Joan.Bapt. (1. Juli) 1342.
In nomine domini amen. Nos Karolus, domini . . , regis Boemie, primogenitns,
marchio Moraaie, considerantes siuceritatis affectum quo reverendus in Cbristo pater, dem.
Przedzlaus ^) , Wratislauiensis episcopus , nobis studuit sinceris affectibus conplacere , nos
itaque desiderantes, eidem dom. episcopo vel qui pro tempore fuerit et ecclesie . . capitolo
ac toti clero seculari civitatis et dyocesis Wratislauiensis in nostro temporali dominio con-
stitutis^) et specialiter nostre ecclesie Glogouiensi grata favoris nostri vicissitudine occurrere
ac ipsos de liberalilate nostra reddere consolatos, ut et ipsi quietem consecuti et pacem
nostrisque adjuti beneficiis in pace pacis domino valeant liberius famulari, omnes gracias,
privilegia, libertates et indulgencias per quoscunque duces, comites et barones in civitate
et dyocesi Wrat. predictis et specialiter ac precipue per bone memorie divos principes. do-
minos Henricum primum, Henricum secundum, Henricum tercium, Henricum quartum el
Henricum sextum ac ultimum tunc duces Slezie et dominos Wratislauienses nocnon pei
dominos Henricum, Conradum et Bolkonem olim duces Glogouienses et per dominum . .
genitorem nostrum regem Boemie concessas et datas seu*concessa et data, ratas et gratas
seu rata et grata habentes, eas et ea, conjuscunque continencie vel tenoris existunt, reco-
gnoscimus, innovamus, approbamus et nichilominus ex certa nostra sciencia presentibus con-
tirmamus, promittentes sinceriter bona fide reverendo in Christo patri, dom. Przedzlao^), dei
et apostolice sedis gracia episcopo Wratislauiensi predicto presenti et recipienti vice et no-
mine suo, ecclesie et capiluli'^) necnon cleri secularis, manutenere semper ac inviolabilitei
et illibate servare gracias, indulgencias, libertates et "privilegia omnia, supradictas et eciani
supradicta, episcopumque, ecclesiam et capitulum atque clerum secularem predictos contn
quoscunque . . reges, duces, comites, barones, tyrannos, spoliatores, molestatores , injuria-
tores et perturbartores ipsorum , cujuscunque condicionis aut Status extiterint defensare ac
ipsos el ipsorum bona, terras, statum et jura defendere et absque doli scrupulo conservare,
postquam perceperimus, eos aut ipsorum aliquos spoliari, molestari et perturbari in personia
rebus vel juribus ipsorum vel ipsis injurias irrogari aut postquam ipsi vel aliqui ipsoran
Abweichungen des zweiten Exemplars: *) Przedslaus. ^) Nostro dominio temporali subjectis. '*) Predslao.
*) Capituli Wratislanieosis.
J^
309
nobis spolia, molestias, injnrias et perturbaciones ipsoram intimaverint a nobis anxiliom
postulantes, exceptis dumtaxat illustribus principibus, dominis Henrico Jaworiensi et Bolkone
•
Swydnicensi docibus, contra quos in terris ipsorum eundem dominum episcopum, ecciesiam
et capitulum Wrat. predicfos non tenebimnr adjuvare, nisi forsitan iidem duces ipsum dorn,
episcopum, ecciesiam vel capitulum in bonis episcopalibus ecclesie seu capituli in ducatn
Wratislauiensi seu in terris ducum aliorum patronorum ac nostrorum vasallorum sitis per-
tarbare forsitan conarentur, tunc episcopo, ecclesie et capitulo supradictis contra duces eosdem
ad prestandum eis auxilium volumus obligari. Insuper episcopo, ecclesie et capitulo menio-
ratis promittimus bona fide, quod nos aut dominus . . genitor noster episcopum, ecciesiam
et capitulum ac clerum secularem civitatis et dyocesis Wrat. necnon quoscunque laycos
eorum subditos in bonis ecclesie consistentes nullo unquam tempore aggravabimus exaccio-
nibus, taltiis, solucionibus, collectis, peticionibus pecuniarum, animalium, annonarum, servitutum,
vecturarum vel aliarum angariarum seu perangariarum, quocunque censeantur nomine, aut des-
censibus vel stacionibus ad villas et allodia episcopi, capituli et ecclesie predictorum, sed
JQxta privilegiorum suorum teueres ipsis in biis scriptis meram, plenam et omnimodam con-
cedimus libertatem. In quorum omnium testimonium et robur perpetuo valiturum presentes
coDScribi et appensione sigilli nostri volumus communiri. Actum et datum Wrat., in octava
s. Johannis baptiste, a. dom. millesimo trecentesimo quadragesimo secundo.
(StenzePs Urkunden zur Geschichte des Bisthumes Breslau S. 289 n. CCLXIX. nach dem
Orig. im Archive des dortigen Domkapitels. ^ Vergl. Dobner Monument. IV. S. 309 n.
CLXX. Böhmer Add. II. S. 346 n. 54.)
426.
illarkgraf Karl verschreibt den Breslauer Consulen 42 Mark auf seiner verpfän-
deten Berne. Dt. den Tag vor Kilian (1. Juli) 1342.
(Extract mitgetheiit Dr. W. Wattenbach.)
427.
Markgraf Karl eon Mähren erklärt^ dass er von dem Breslauer Bürger Jacoh^ Sohn des
Wieners^ zwei hundert und fünf Schock Mark^ Polnischer Zahl^ entlehnt habe, welche er
demelben binnen vier Wochen zurückzuzahlen verspricht. Dl. fer. IL ante fest. S. Mar-
garethe (8. Juli) 1342.
i^os Karolus domini. . Regis Boemie Primogenitus« Marchio Morauie, Notum facimus
tenore presencium vniuersis, Quod cum dilectus nobis Jacobus Wieneri, Ciuis Wratislauiensis,
Docentas et Quinque marcas Polonici numeri et pagamenti ad nostras instantiuas preces pro
Boshts, necessitate et oportunitate euidentibus conquisiuerit , et beniuole in parato duxerit
motoandum, Nos ipsum de huiusmodi pecunie summa, prout expedit, assecurare ac certificare
volentes, promittimus sincere, bona fide nostra, easdem Ducentas quinque marcas in parata
*
810
pecunia, a data presencium ad Quatuor septimanas continue numeraodas, soluere et totaliter
expedire. Quod si non fecerimus, extunc dampna que inde dictus Jacobus receperit, et qua
racionabiliter demonstrare potent, sibi vna cum Capitali pecunie summa prefata promittimus
totaliter resarcire, taliter quod inde poterit merito contentari. Harum, quas sigillo nostro
communiri fecimus testimotiio litterarum. Datum feria secunda ante festum sancte Margarete
proxima, Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimosecundo.
(Nach dem Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Sigille im Archive der Stadt Breslau
sub lit. P. 3, mitgetheiit vom Archivar Dr. Wattenbach.)
428.
Herzog Ludwig tan Schlesien und Herr in Liegnitz bestellt seinen Bruder Wenzel zum
Bevollmächtigten behufs der dem Markgrafen Karl von Mähren zu leistenden Huldigung.
Dt. in Allodio juxta ritulum Laa^ XIV. Juli 1342.
In nomine domini Amen. Nouerint vniuersi ac singuli presencium noticiam babituri.
Quod nos Ludwicus dei gracia Dux Slezie dominus Legnicensis, de fidelium subditorum
nostrorum cousilio, facimus, constituimus et prout melius possumus ordinamus. Illustrem
principem dominum Wenceslaum ducem Slezie et similiter dominum Legnicensem, fratrem
nostrum karissimum, nostrum verum et legittimum procuratorem negociorum nostrorum ge-
storem et nunccium specialem, ad comparendum et se, noslro, Terrarum nostrarum. Inco-
larum earundem, ac omnium subditorum nostrorum cuiuscunque condicionis fuerint . nomine.
Coram Excellenti et Magnifico principe domino Karolo, Serenissimi domini nostri, domini
Johannis Boemie regis, Primogenito, Marchione Morauie, Auunculo et domino nostro Karis-
simo, presentandum. Dantes et concedentes eidem fratri et procuratori nostro plenum mandatum
ac liberam et omnimodam potestatem . predictas Terras nostras, cum Ciuitatibus Municionibus
Opidis Castris villis prediis Territorijs districtibus iuribus iurisdicionibus honoribus et perti-
nencijs vniuersis presentibus et futuris, in quarum seu quorum possessione iam sumus, aut
ex bereditaria successione, quorumlibet paternorum bonorum et terrarum eiusdem erimus in
futurum . prefato domino Karolo, vice et auctoritate Regia domini patris sui Regis Boemie
supradicti ac heredum suorum Regum Boemie nomine, recipienti, et denuo conferenti, nostro,
beredum successorum Nobilinm Yasallorum et quorumlibet subditorum nostrorum nomine
resignandi. Nos ac easdem Terras nostras necnon predictos subditos nostros, Regis Boe-
mie dicioni et dominio submittendi. Jurisdicionem regiam in nos ac sepedictos subditos
nostros quoslibet assumendi, necnon renuncciandi , obligandi, cauendi, Terras nostras pre-
dictas cum Omnibus suis appendijs et pertinencijs supradictis, ab ipso domino Karolo, domini
nostri Regis Boemie primogenito Marchione Morauie, uice et auctoritate Regia quemadmodum
promittitur conferente in perpetuum ac hereditarium pheodum, pro nobis beredibus succes-
soribus et subditis nostris omnibus recipiendi. Sibique iuramentum fidelit^tis in animara
nostram prestandi, ac alia omnia et singula faciendi, que verus et legittimus procurator facere
potest et debet, et que circa huiusmodi necessaria fuerint uel eciam oportuna, seu que io
811
talibas reqairuntur, et que nosmet possemus et facere debereirms si personaliter aat pre*
sencialiter adessemus, eciam si mandatum exigant speciale, uel si maiorem casum ant
clariorem interpretacionem uerborum requirerent quam superius est expressum. Promittentes
DOS Ratum gratura et firmum perpetuis temporibus babituros sub bonorum nostrorum omnium
ypotheca, quidquid per predictum dominum Wenceslaum Ducem SIezie dominum Legnicensem
fratrero et procura torem nostrum, actum gestum et legittime procura tum fuerit in premissis et
qaolibet premissorum. In cuius rei testimoninm presens procuratorium per Laurencium infra
scriptum Notarium scribi et Sigilli nostri voluimus appensione muniri. Actum et Datum in
AUodio^ iuxta Riuulum laa, districtus Wratislauiensis, quondam Jenczonis de Gorlicz Ciuis
Wratislauiensis^ nunc vero Johannis Salomonis et Johannis de Opauia Ciuium Wratislauensium,
Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo secundo Indiccione decima Mensis Julij,
die Quartadecima presentibus paternis ac nostris dilectis fidelibus Stephane de Porchwitz,
Henrico de Landzcron, Herinanno de Khitlitz, Ottone de Maltitz Militibus. Peczone diclo Scbyr-
mer de Lipa, et Luthero de Scheindorf, famulis Testibus ad premissa vocatis.
Et Ego Laurencius quondam Nicolai de Dyeditz Olomucensis diocesis publious apo-
stolica et Imperiali auctoritate Notarius, faccioni conslitucioni et ordinacioni, nee non concessioni
et promissioni ac Omnibus alijs et singulis supradictis, presens vna cum predictis testibus
interfui, et ad uoluntatem prefati principis domini Ludwici dei gracia Ducis Slezie domini
Legnicensis, fideliter scripsi et in hanc publicam formam redegi, meoque signo consweto et
nomine consignaui Rogatus in testimonium premissorum.
(Nach einer Abschrift im k. böbm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives so
Wien. Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar. rer. Scriptor. I. S. 903 n. CXXXVI.
Vergl. Dobner Monument. IV. S. 311 n. CLXXIII. Goldast in Supplement, actor.
publicor. S. 275 n. XXVIll.)
429.
Die Äebtistin und der Konvent des TiSnotticer Nonnenklosters präsentiren den Magister
Hermann als Probsten zur St. Peterskirche in Brunn. Dt. Brunne^ XIV. Kai. Augusti
(19. Juli) 1342.
Venerabili in Christo patri, ac domino suo Reuerendo domino Johanni Episcopo
Olomucensi Adelheidis Abbatissa, Totusque Conuentus SancUmonialium Monasterij Porte Celi
in Tussnowicz, Ordinis Cisterciensis, Olomucensis diocesis, Cum omni reuerencia, oraciones
' in domino salutares, Cum ad Beneficia et dignitates ecciesiasticas, Uli sint non inmerito pro-
monendi, qoibus literarum sciencia, morum honestas, et alia virtutum merita suffragantur,
Igitnr hoBorabili viro, Magistro Hermanno Phisico, Scolastico Olomucensi, et Canonico Sancti
Petri in Brunna Ecclesiarum, Preposiluram eiusdem Ecclesie sancti Petri per mortem domini
Sebasfiani, quondam Ecclesie ipsius Prepositi nostre collacioni vacantem , propter deum cop-
tolimiis^ Ipsumque Paternität! vestre ad eandem presentibus in dei nomine presentamus,
homiliter supplicantes, Quatinus ipsum ad eandem Preposiluram, ex officio vestro confirmare
t
312
di^emini, €uram sibi et administracionem ipsius Prepositure, in spiritualibus et temporalibus
committendo. Datum Brunne XIV Kalendas Augusti, Anno domini Millesimo Trecentesimo
Quadragesimosecundo. '
(Das ölig, anf PergaiiL, dessen Sigill abgerissen ist, im Archive desselben Klosters, im m. st.
* . . Landesarchive Lit. C. n. 1.)
430.
Johann^ Bischof von Olmütz^ bestätigt den von dem Tischnowitzer Kloster ^Konvente zum
Probsteü' bei der St. Peterskirche zu BHlnn präsentirten M. Hermann. Dt. Modricz^
XIV. Kalendas Augusti (19. Juli) 1342.
tlohannes dei et apostolice sedis gracia Episcopus Olomucensis honorabili viro fratri
in Christo carissimo Magistro Hermanno, Phisico, Scolastico nostre Olomucensis et Canonico
sancti Petri in Brunna Ecclesiarum Salutem et sinceram in domino caritatem. Cum vene-
rabilis domina Adelbeidis Abbatissa et Conuentus Sanctimonialium Monasterij Porte Celi in
Tussnowicz, Ordinis Cisterciensis, nostre dyocesis Olomucensis, Preposituram Ecclesie sancti
Petri in Brunna predicte, per mortem Sebastiani, pridem Prepositi eiusdem Ecclesie vacantem,
cuius coUacio, presentacio, seu disposicio, ad Abbatissam et Conuentum predictos pertinere
dinoscitur vobis contulerint nobisque uos presentauerint ad eandem, Petentes vt ad eam,
vos ex nostro dignaremur ofBcio confirmare. Nos Abbatisse et Conuentus predictorum pre-
cibus fauorabiliter inclinati vestrorum precipue meritorum intuitu, quorum consideracione magis
eidem Ecclesie, quam persone uestre in huiusmodi prouisione non ambigimus esse prouisum.
in dicta Ecclesia sancti Petri ad presentacionem, collacionem, et peticionem premissas, Pre-
positum vos instituimus et Prelatum vobis Preposituram ipsam, cum omnibus iuribus et vni-
uersis pertinencijs suis, auctoritate ordinaria confirmantes, et curam eius ad administracionem
in spiritualibus et temporalibus uobis, prout ad nostrum spectat officium committentes. In cuius
rei testimonium presentes vobis dedimns Uteras, SigiUorum nostrorum munimine roboratas.
Actum et Datum Modricz XIY. Kalendas Augusti, Anno domini Millesimo Trecentesimo
Quadragesimosecundo.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem gebrochenen. Sigille, im Archive desselben Klosters, im
m. St. Landesarchive Lit. C. n. 2.)
431.
König Ludwig von Hungam verspricht^ den zwischen seitiem Vater König Karl und dem
Markgrafen Karl von Mähren geschlossenen Bund fest zu halten und die besprochene Heirath
zu vollziehen. Dt. in Wisegrad^ in f. inventionis corporis S. Stephani (3. August) 1342.
J^os Lvdovicvs, dei gratia rex HungarisB, memovm commendamus, et, tenore prs^
sentium, signißcamus, quibus expedit, uniuersis; Qui licet, iuxta continentiam literamm
quondam excellentissimi domini, Caroli illustris regis Hungarieß, genitoris nostri carissimi,
felicis memorise ac serenisslmse domin» Elizabeth, eadem gratia regln» lIangari«B^ genitricis
#
313
Qostne, nunc dei dementia sopersUtis, anno domini HGCGXXXVIII. in dominica inoocauit
emanatarom ; et inxta intentionem et finem similium literanim, nideiicet Excellentis principts,
domini Caroli eadem gratia, domini Joannis, illustris regis Boemiflß primogeniti, marcbionis
Moravi», primanim in eadem dominica Inuocauit, sub suo et duorum Baronum et consilia-*
riorum suorum, nideiicet Simonis de Codditz, et Willielmi de Landstein; ac secundarum iif^
dominica Lsetare, similiter sub suo et magnificsB principiss®, domiusß Biancas, consortis iu»,
sigillis, hinc inde confectarum; in feste beati Michaelis archangeli proxime affüturo, cum
spectabili puella, domina Margaretba, filia eiusdem domini Caroli, marcbionis morauiee, quem-
admodum idem pater noster et genitrix, pro nobis et nomine nostro, modis et conilitionibus
in iisdem literis ipsorum exinde confectis plenius expressis et iuramentis binc inde confir-
matis, manu libera ordinauerant et composuerant; matrimonium consummare, debuissemus:
tamen quia prsBclara eadem puella ad annos legitimos et nubiles minime peruenisse digno-
scitor, propter hoc, iuxta canonicas sanctiones, nee sponsalia de praBsenti contrabere nee firmius
consummare potuimus cum eadem, quamuis nos, in legitima abtäte constituti, Regni Hvngariae
Plenvm Gvbernacvlvm , diuina gratia sufTragante, babeamus: et, matura habita deliheratione
cum eadem domina genitrice nostra, de consensu et consilio prasdicti domini Marcbionis ac
de consilio praelatorum et baronum, consiliariorum nostrorum, consummationem dicti matri-
monii inter nos et dictam Pvellam praaclaram, dominam Margaretbam, nondum nubiles et
legitimos annos atlingenlem, perficiendam, ob eiusdem puellae teneritatem, a dato praBsenlium
et a feste beati micbaelis archangelii proxime fuluro praedicto, ad quartam reuolutionem festi
eiusdem beati Michaelis, diclas literas parentum nostrorum et ipsius domini Marcbionis, quoad
omnes suos articulos, pactiones, ordinationes, sponsiones de dote et dotalicio, cum excep-
tionibus et conditionibus expressis, ratas, gratas, firmas per omnia babentes et uolenles in-
uiolabiliter obseruare; absque omni dolo, fraude, diiTerendam duximus atque porrogandam;
firmiter promittentes sub uirtute prasstiti sacramenti corporaliter, manu sacrosanctis euangeliis
Christi bodie, in eiusdem nomine, tactis, dictam dominam Margaretbam, adueniente praBdicto
tennino, scilicet reuolutione quarta festi beati Michaelis archangeli, secundum rilum sanctaB
Romanae ecclesise, nobis matrimonio copulare et dictum matrimonium cum eadem, cum dei
audiutorio, legiltimo impedimento cessante, absque dolo et fraude feliciter et eifectualiter con-
summare, dilatione qualibel ulteriori procul mota et dictas literas parentum nostrorum et eiusdem
domini Marcbionis, quoad omnes suos articulos et modos ac conditiones expressos de contra-
hendis sponsalibus de praesenti, et matrimonio consumandis inuiolabiter per omnia attendere
atque obseruare , literas etiam alias parentum nostrorum et dicti domini Marchionis, tempore,
quo dicta filia sua in aulam eorundem parentum nostrorum, pro informandis moribus et idiomate
Hungarico, traducta extitit, eas mansuras in suo pleno uigore volumus et relinquinius prorsus
et per omnia permanere. In cuius rei memoriam et perseuerans stabilimentum praamissorum
pnesentes concessimus literas sub appensione sigilli nostri parui, quo nunc utimur, quia
sigilium authenticum nondum sculptum et fabricatum babemus. Promittentes, quod quamprimum
authenticum sigillum nostrum sculpetur et fabricabitur, faciemus easdem appensione ipsius
coBunoniri. Nos etiam Elizabeth, regina Hungariae, sub virtute eiusdem, una cum dicto domino
40
#
314
rege, Contborali nostro, prout supra dictum est, sacramenli pnestiti et nunc inuocatil pro-
mittimus firmiter assumendo absque omni dolo et fraude, quod ipsum dominiini Lvdovicvm,
regem, filium nostrum carissimiim, iuxta continentiam dicti domini regis, conthoralis nostri,
et nostrarum, super diclo matrimonio antea confectarum et pnesentium literarum, iuducemus,
consulemus et admonebimus, elTectualiter et realiter operam dando, ut dictum matrimoniam
inier ipsam et puellam prs&claram, filiam domini marchionis, in ipsa quarta reuolutione festi
beati Michaelis Archangeli, qui super lectum est, debeat et velit feliciter et elTectualiter
consumare. lu huius rei cerliorem caulelam, sigillum nostrum reginale authenticum pne-
sentibuSivduximus appendendum. Datum in Wisegrad in festo inuentionis corporis beati
Steffani, Prothomartyris, anno domini MCCCXLII.
(Das Orig. im k. k. geheim. Archive su Wien. Abgedruckt bei ladewig in Reliquiar. Mss.
T. V. 491 n. XXVII.)
432.
Markgraf Karl giebt den Hof in Habfi und einen Lahn in Schebetein^ welche zu der Burg
Eichhorn gehörten^ dem Branislaw ttile zu Lehen. Dt. Brunne^ in vigilia Assumptionis
b. Marie virg. (14. August) 1342.
l4arolus domini.. Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie. Dilecto fideli nostro
Branislao Zile diclo salutem et omne bonum. Grata habentes tua obsequia, nobis et Castro
nostro Wewerzi per le exhibita et impensa, tibi et heredibus luis, Curiam in Habrzi, et
vnum laneum lerre in Zebite^nie, spectanles ad dictum Castrum, cum eorum pertinenciis in
feudum conferimus, et donamus, per te et heredes tuos tenenda, possidenda, vtifruenda,' et '
habenda, Yolentes, quatenus tu et heredes lui, proinde nobis, et Castro nostro Weuerzi ad
condigna seruicia teneamini, et debeatis esse perpetuo astricli. Hamm serie et testimonio
literarum, quibus nostrum sigillum duximus appendendum. Datum Brunne in vigilia Assump-
tionis beate Marie virginis Anno domini Millesimo Trecenlesimo, Quadragesimo secundo.
(Das Orig. mit einem kleinen wohlerhaltenen Sigille im Archive der Abtei St. Thomas »i
Allbrünn n. 544 F. 10.)
433.
Markgraf Karl ertheiÜ dem Dorfe Rausenbruck die Bewilligung^ an jedem Dienstage einen
öffentlichen Markt halten zu dürfen. Dt. Brunne^ fer. IL post Assumptionis b. Marie
tirg. (19. August) 1342,
i^os Karolus Domini . . Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie. Ad vniuer-
sorum tarn presencivm, quam futurorum volumus noticiam peruenire, Quod exposcentibus
fidelium dileclorum nostrorvm, Jenczonis et Beneschij fratrum. de Raussenbruk iidelitate et
obsequijs quibus nobis se gratos ad presens exhibent, et plus et in futurvm poterunt exhibere,
315
Condtcionem ville ipsorum Raussenbruk, necnon omnium Incolarvm eiusdem volentes facere
meliorem, villam ipsam ex nunc de mera liberalitate nostra in forense Opiduni ordinanias,
facimns et creamus graciosius admiltentes ^ et ex certa sciencia presentibus indulgentes, vt
in eodem Opido Raussenpruk vtpole ad hoc apto forum commune rerum venalivm et Mercivm
quanimcunque Tercijs ferijs, Septimana qualibet perpetuis temporibus habeatur, Et ab omnibus
et Singulis, racione vendeudi, emendi, ac alias de suis rebus more solito disponendi licite
ac libere frequentetur^ Quodque predictum Opidum et ipsius Incole, necnon omnes et singuli
venientes ad iUud, forensis Opidi, Juribus et consuetudinibus gaudeant, et fruantur, quibus
alia forensia Opida terre nostre Morauie gaudent quomodojibet uel vtuntur. Mandamus igitur
sab optentu gracie nostre firmiter et attente fidelibus nostris dilectis . . Capitaneo . . Came-
rario . . Zudarijs . . Beneficiarijs . . Poprabtzkonibus, Villieis, Hurgrauijs, necnon Baronibus,
Nobilibus, Militibus, Bladiconibus, ac Ciuitatum Aduocalis, Judicibus, et Communitatibus vni-
uersis, ne predictos Jenczonem et Beneschivm fratres de Raussenbrnk, heredes et successores
ipsorvm necnon Opidanos Opidi Raussenbruk supradicli audeant, nee presumant in foro pre-
dicto impedire quomodolibet^ vel turbare, Indignacionem nostram granissimam si contrarium*
attemptare quiquam presumpserint, incursuri. In cuius rei testimonium et robur perpetuo
valiturum presentes scribi, et sigilli nostri iussimus appensione nmniri. Actum et Datum
Brunne feria secunda post festum Assumpcionis beate Marie Yirginis proxima. Anno domiui
Millesimo Trecentesimo Quadragesimosecundo.
(Das Orig. auf Pergam. mil einem kleinen wohlerh'altenen Sigille, im Archive des Klosters
Brück, im m, stand. Landesarchive Lil. L. n. 17. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV.
I. Th. Urkuudeub. S. 118 n. CXIII. Böhmer a. a. 0. 8. 346 n. 55.)
434.
Markgraf Karl gestattet dem Brünner Bärger Mathias^ Bruder des Maurh^ an der Schwor^
zawa bei Brüim den Kuttelhof errichten zu dürfen. Dt. Brunne^ fer. IlL post Assumptionis
b. Marie mrg. (20. August) 1342.
Aos Karolus domini . . Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie, Recognoscimus.
Qood ad vniuersorum presencium et futurorum volumus noticiam peruenire, Quod fideii nostro
dilecto Mathie fratri quondam Mauricij Ciui Brunnensi volentes ob grata sue fidelitatis obse-
quia quibus multimodo nobis studuil conplacere, graciam facere specialem, sibi duximus
faaorabiliter indulgendum, vt pro se heredibus et successoribus suis vnura farcorium siue
Cnriani farcorum, que wlgariter khutelhof dicitur circa fluuium Swarczawa, qui circa Brunnam
decurrit inter ipsius Mathie et quondam Conradi Poherlicerij Molendina, construere valeat
et locare, que sibi, heredibus, seu successoribus suis, sit perpetuo censuahs, Nos enim
censum, necnon omnem vtilitatem, qui, seu que de dicta Curia prouenire poterint annuatim,
ipsi Mathie heredibus et successoribus suis imperpetuum conferrimus et donamus habendi,
tenendi, percipiendi, vtifruendi, donandi, vendendi, vel alias, prout ipsis mehus et vtilius
expedire videbitur disponendi, In cuius rei testimonium presentibus sigillum nostrum duxiuius
40*
816
appendendum, Datum Brunne proxima feria Tercia post festum Assampcionis beate Marie
virginis. Anno domini Millesimo Trecentesimo^Quadragesimo secundo.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen wohlerhaltenen Sigille im m. stfind. Landesarchire
unter den Miscellen n. 9.)
435.
1 abst Clemens VI. bestätigt die dem Cystercienserorden verliehenen Privilegien.
Dt. apud'Villam novam IX. Kalend. Septembris (24. August) 1342.
(Das Orig. auf Pergam. mit der Bleibulle im Archive des Klosters Saar, im m. st. Landes-
archive Lit. A. IL n. 44.)
436.
Pabst Clemens VI. bestätigt die Urkunde des Bischof es Konrad von Olmütt ddo. Olmütz
5. März 1326^ womit letzterer gestattet^ dass das Sedlecer Kloster die Hälfte des Zehends
und der Einkünfte der Pfarrkirchen zu Jamnitz und Jarmeritz beziehen dürfe. Dt. apud
Villam nof>am^ VI II. Kalend. Septembris (25. August) 1342.
f^Ieraens Episcopus Servus Servorum Dei Dilectis filijs Abbati et Gonventui Mona-
steril Cedlicensis Cisterciensis Ordinis Pragensis Diocesis Salutem et Apostolicam Benedictionem.
Exigunt vestre devotionis merita, ut personas vestras et ordinem, in quo divino
estis obsequio maneipati, prerogativa specialis gratie prosequentes petitionibus vestris quantum
digne possumus, favorabiliter annuamus. Sane petitio vestra nobis exhibita continebat, quod
olim pro parte venerabilis fratris nostri Johannis Episcopi ac dilectorum filiorum Capituli
Olomucensis et Carissimi in Christo filii nostri Johannis Regis Boemie ilhistris ac vestra
expositio felicis recordationis Benedicto PP. XII predecessori nostro, quod dudum hone me-
morie Conradus Episcopus Olomucensis dicti Johannis Episcopi predecessor inopie ac pau-
pertati, quibus monasterium vestrum et persone degentes in eo propter varia disturbia Regni
Boemie, in quo monasterium vestrum existit, gravabantur prout et gravari noscuntur, eßectu
pio compaciens medietatem fructuum redditunm et proventuum ecclesie in Jemeuicz Olomu-
censis diocesis, in qua ex donatione dicti regis ins patronatus ut asseritis obtinetis, qui
siquidem fructus reditus et proventus omnes ad summam octuaginta Marcharum argenti vel
circiter annis singulis ascendere dinoscuntur de assensu capituli predictorum cum qnibns
super hec tractatum habuit diligenlem, dicto vestro monasterio concesserat in perpetuum ac
donaverat perclpiendi a vobis rectore dicte ecclesie qui tunc erat et nunc est, volonte aut
cedente vel decedente etiam, ita tamen quod medietatem subsidiorum vel procurationum pro
legatis ac nuncijs sedis apostolice et metropolitane ac etiam ordinario ratione dicte ecclesie
pro tempore solvendarum deberetis similiter cum dicto rectore perpetuo supportare prout in
patentibus litteris inde confectis dictorum Conradi Episcopi et Capituli sigillis munitis plenios
continetur, ac suppUcato predecessori npstro predicto ut easdem concessionem et donationem,
j. ^-^A j
317
ffledietatem dictorum froctuam reddituam et proyentuQiD confirmare de benignitate apostolica
ex cerla scientia dtgnaretur idem predecessor huiusinodi supplicationes et litteras per dileclam
filium nostrum Guillelrnum tituli sancti Stephan! in celio raonte presbiterum cardinalem exa-
minari fecit et inspici diligenter. Et demum facta dicto predecessori super hiis per cardi-
nalem eundem relatione plenaria idem predecessor ex eo quod Capitulum supradicti^ (sie)
de qnorum consilio et assensu dicte donatio et concessio facte erant, non supplicabant pro
concessione predieta, confirmationem huiusmodi concedere denegavit. Postmodum autem dicto
predecessore rebus bumanis exempto, ac premissis Omnibus nobis divina favente dementia
ad apicem summi apostolatus assumptis expositis diligenter pro parte Johannis Episcopi et
Capitull ac Regis predictorum et vestra fuit bumiliter supplicatum, ut concessionem et dona-
tionem huiusmodi ex certa scientia confirmare ac teuerem litterarum concessionis et doua-
tionis eiusdem in iitteris nostre confirmationis inseri facere de benignitate apostolica dignaremur.
Nos itaque huiusmodi supplicationibus inclinati predictas concessionem et donationem medietatis
dictorum fructuum, reddituum et proventuum per dictum Gonradum Episcopum de assensu
capitull predictorum Monast^rio Vestro ut predicitur factas ratas et gratas habentes eas
auetoritate apostolica . ex cerla scientia confirmamus, et presentis scripti patrocinio commu-
Qimus. Teronem dictarum litterarum concessionis et donationis Episcopi et Capituli prefatorum
presentibus inseri facientes, qui talis est. Conradus Dei gratia Episcopus Olomucensis hono-
rabilibus et religiosis viris Abbati et Conventui Monasterii Sedlicensis ordinis Cisterciensis
Pragensis diocesis salutem in Domino sempiternam. Exposcit inter alia etc. usque. Datum
in Olmucz anno Domini millesimo CCC^ XXVP. III . Non. Martii. (S. d. T. unter den Sup-
plementen.) NuUi ergo etc. nostre confirmationis infringere etc. Datum apud Villamnovam
Avinionensis Diocesis YIII Kalendas Septembris anno primo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabs^s Clemens VI. J. I. B. IX. Br. 56 S. 178 im Vaticanischeo
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im mähr, skfind. Landesarchive.)
437.
Markgraf Karl von Mähren bestätigt der Persla ron Brunn die Besitzungen in Schölschitz
und Öernowic. Dt. PragcBj die translationis S. Ludmillce (16. September) 1342.
i^os Carolus domini regis Bohemi® primogenitus Marchio Moravife etc. recogno-
Munns ad universorum, quorum interest, aut Interesse poterit, volumus notitiam perveuire^
ciiBi qiiia devota nostra Persla de Bruna possessiones suas et bona in villis Schellschiz et
Czinowiz per felicis memorise quondam serenissimam dominam Elysabeth reginam Bohemife
genitricem nostram carissimam, hereditario jure collatas et donatas eidem tenuit justo titulo,
8ine impedimento quolibet et possedit hucusque. Nos possessionem hujusmodi approbamus,
ratificamns et de certa scientia confirmamus plenam, meram liberam, ac omnimodam dictaB
Persl» concedentes et dantes nihilominus potestatem, eadem bona in toto, vel in parte, tam
in Vita quam in morte quibuscunque personis, ecclesiasticis vel stecularibus, dandi, donandi,
legandi) vendendi, commutandi, vel alias de eisdem, prout sibi placuerit dispouendi, non
318
obstantibus literis per fidelem nostrum dilectum Bernhardum Bartossii de Bruna^ vel per
quemcunque alium super diclis bonis ut dicitur, iaipetratis, ant in posterum inpetrandis, quas
irritas decernimus, et inanes, ac nullius esse roboris aul momenti. In cujus rei testimonium
presentes fieri, et sigilli noslri jussimus appensione muniri. Actum et datum Pragse, die
translationis sanctsB Ludmill® . anno miilesimo trecentesimo, quadragesimo secundo.
(Eine vidimirte Abschrift vom Jahre 1747 im Archive des Klosters St. Anna bei Brfinn, im
m. St. Laudesarchive n. 35.)
438.
Friedrich^ Prediger an der Pfarrkirche za Littau^ vermacht dem dortigen Spitale des heil.
Geistes^ einen innerhalb der G ranzen desselben Hauses gelegenen Garten. Dt, in domo
S. Spiritus Luthocie^ fer, III. ante f. S. Michaelis (2^. September) 1342.
J^üuerint vniuersi presentes et posteri tenorem presentium inspecturi Quod Nos
frater Conradus Magister domus et Hospitalis Sancti Spiritus in Luthowia cum testibus sub-
scriptis presentibus publice recognoscimus et fntemur, discretum et ydoneum virum dominum
Fridericum presbiterum existentem predicatorem parrocbie ciuitatis Lulbowie recolentem scripta
Apostoli dicentis. Non habemus hie manentem cinitatem, sed fnturam inquiramusv et aduer-
tens soiiicite animo deiiberato et corpore sano ac bone racionis compos de bonis et rebus
suis Omnibus a Deo sibi collatis que et quas industria propria et laboribus suis contraxit
ortum situm in iimitibus domus Sancti spiritus foris ciuitatem Luthowie apud Hermannum
balneatorem pro quinta media marca morauicalis ponderis grossorum pragensium rite et racior*
nabiliter emit, quem pro salute anime sue ac parentum suorum post obitum persone sue et
fidelis procuratricis sue Helene infirmis dicte domus racione testamenti iegauit condicione
tanien tali interiecta quod predictus dominus Fridericus aut procuratrix sua Helena tempo-
ribus vite sue prefate domui medium fertonem census dabunt annuatim, Si autem predictum
dominum Fridericum viam vniuerse carnis prins quam ipsam Helenam ingredi contingerit
tunc ipsa sepe nominata Helena prememoratum ortum cum omnibus rebus dicti domini Fri^
derici mobiiibus et immobilibus absque omni inpedimento seu arestacione omnium amicorum
et successorum suorum legittimorum temporibus vite sue pacifice possidebit Et ortus post
obitum dicte Helene infirmis domus sancti Spiritus perpetuis temporibus manebit. Datum et
actum in domo sancti Spiritus feria tercia ante festum sancti MichaeHs archangeli anno
domini Miilesimo Trecentesimo Quadragesimo Secundo Presi^ntibus discretis viris fratre Con-
rado magtstro, fratre Nicoiao sacerdote, fratre Nicoiao clerico . Johanne prebendario . Petro
scolare . Nicoiao et Nicoiao petitoribus dicte domus et quam pluribus fide dignis. In cuius
rei testimonium sigillum domus Sancti spiritus presentibus est appensum. "*
(Nuch dem Orig. im Archive der Stadt Littau n. 4, abgeschrieben A. Boczek.)
319
439.
Markgrttf Karl eon Mähren gestattet die Abhaltung eines öffentlichen Marktes am Dienstage
in jeder Woche in Wilimow. Dt. in Castro Pragensi die b. Wenceslai mart. (28. Sep-
tember) 1342.
J^os Karolus domini regis Bohemigs primogenitus, marchio Noraviae, ad universorum
lam praesentium quam futurorura volumus notiliam pervenire, quod paternis ac iiostris Tide-
libüs dilectis VVilhelmo seniori et Wilhelmo juniori fralribus de Egebech (sie), volenles
meritonim suorum obtenlu facere gratiam specialem, ac abinde oppidi sui in Wilemow con-
ditionem facere meliorem, ipsis et eorum heredibus et successoribiis in perpetaum favorabiliter
indulgemus, eisque plenam, liberam et omnimodam damas et conferimus polestatem, ut in
eodem oppido suo Wilemow, utputa ad hoc aplo, forum commune rerum ac meriiorum (sie)
quorumque venalium juxta consuetudinem aliorum forensium oppidorum regni BohemiaB feriis
tertiis septimana qualibet habeatnr, et illud ab omnibus tarn incolis regni quam ab advenis
pro emendis ac vice versa vendendis hujusmodi rebus et mercibus ac pro aliis disponendis
et agendis negotiis ac negotiatoribus quibuscunque libere et sine impedimento cujuslibet
frequentetur. Damus insuper et concedimus fratribus ac eorum heredibus et successoribus
antedictis, ut non in eodem oppido Wiihemow cippum habeant et infra limiles ejus fvrcam
sea patibulum erigant pro faeinorosis et malefactoribus puniendis, in quos quidem facinorosos
et malefactores plenum habebunt deinceps iudicium exercendi et quelibet (sie) juxta deme-
rita corrigendi. Mandamus igitur paterno nostroque fideli burgravio in Kadano, qui est et
qui fuerit, sub obtentu gracias nostrse Grmitcr et attente, quatenus antediclos fratres de Ege-
berch, heredes et successores eorum in foro predicto non impediat nee molestet ^ sed eos
ac omnes forum hujusmodi frequentantes studeat eiTicaciter promovere, indignalionem nostram,
si secus fecerit incursurus, harum nostrarum testimonio literarum. Actum et datum in Castro
Pragensi die beati Wenceslai martyris anno domini MCCCXLII.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus einem handschriftlichen Cod. des Raudnitzer
Archive» V. D. C 10, S. 38 - 39.)
440.
IlLÖnig Johann von Böhmen bestätiget die Privilegien des Breslauer Bisthumes und
verspricht, dass weder er noch der Markgraf Karl den Bischof, das Kapitel, den Söcular-
Clems, und die weltlichen Unterthanen der Breslauer Kirche jemals mit Abgaben, Steuern,
Zahlungen, Sammlungen u. s. w. beschweren werden. Dt. Parysius, IV. Octobris 1342.
(Abgedruckt in StenzeFs Urkunden zur Geschichte des Bisthumes Breslau S. 291 n. CCLXX.
nach dem Orig. des dortigen Domkapitels C. 31.)
320
441.
Iflarkgraf Karl von Mähren erklärt , dass er die Ghodonen in Domaielic oder Tans,
welche von jeher nach dem Rechte und der Gewohnheit nur XX schwere Hark Prager
Groschen für die köuigl. Kammer ^nd IV für die königl. Landsteuer gezahlt haben, in ihren
Rechten beschützen wolle, und befiehlt den Einnehmern der königl. Steuer, dass sie von
ihnen nicht mehr als die genannten XXIV Mark einheben sollen, wenngleich einige, welche
Güter in Taus von dem Könige Johann in Pfand hielten, sie (die Ghodonen) zu einer
grösseren Zahlung gezwungen hatten« Dt. Prag, V. October 1342.
9
(Nach der Bestätigiingsurkuode des Königs Wladislaw vom J. 1475 im k. böhm. Museum zu Prag.)
442.
Pabst Clemens VI. beauflragt die Bischöfe ron OlmUtz und Erlau und den Abt zu St.
Martin in der Raaber . Diöcese die dem Cardinal^ Diacon Wilhelm (tit. S. Marim in
Cosmedinj widerrechtlich entzogenen Güter^ Pfründen etc. zurückstellen zu lassen. Dt.
Avinionne^ II. Nonas Octobris (6. October) 1343.
f^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Venerabilibus fratribus . . Olomucenä
et . . Agriensi Episcopis ac dilecto filio . . Abbati Monasterii Sancti Martini Jauriensis Dio-
cesis Salutem et Apostolicam Benedictionem.
Ad regendum universalis ecclesie firmamentum fratres nostri sancte Romane ecciesie
Cardinales assistendo nobis summissis humeris operosa sedulitate laborant, cum tam ipsius
ecclesie quam orbis incumbentia onera, indefessis nobiscum soliciludinibus partiantur, quare
decens et debitum esse conspicimus, ut ipsi quos Dominus tamquam precipuas et sublimes
ecclesie predicte columpnas prerogativa sublimavit honoris, quique in ecclesiarum defensione
et conservatione libertatum et iurium earumdem indesinenter studia et labores impendunt,
apud nos prerogativam favoris inveniant et gratiarum plenitudinem in suis oportunitatibus
consequantur, presertim ut bona et iura eorum preserventur a conatibus perversorum, protec-
tionis nostre munimine circumfulta. Nuper siquidem ex conquestione dilecti filii nostri Guiüelmi
sancte Marie in Cosmedin Diacoui Cardinalis percepimus, quod nonnuUi Archiepiscopi, Epis-
copi et alii ecclesiarum prelati ac clerici ecclesiasticeque persone tam religiöse quam secu-
lares, nee non Dnces, Marchiones, Comites, Barones, Nobiles, Milites, et laici, Commnnia
Civitatum, Universitates opidorum, Castrorum, Villarum, et aliorum locorum, et alle singulares
persone Civitatum et dioc. et aliarum partium diversarum, occuparunt et occupari fecerunt
Castra, Villas et alia loca, terras, domos, possessiones, iura et iurisdictiones, nee non fructus
census redditus et proventus Monasteriorum , Prioratuum, dignitatum, personatuum, ofQtiorum,
ecclesiarum et aliorum ecclesiasticorum benefitiorum, que idem Cardinalis ex concessione et
dispensatione apostolica obtinet, et nonnuUa alia bona mobilia et immobilia, spiritualia et
temporalia ad Cardinaiem, nee non Monasteria Prioratus, dignitates, personatus, officia,
• .
321
ecciesias, et beneficia predicta spectantia, et ea detinent, indebite occupata, seu ea detinen-
tibus prestant auxilium consiliiim et favorem. Nonnulii etiam Civitatum et dioc. ac partium,
predictarum , qui nomen Domini in yacuum recipere non formidant, eidem Cardinali super
dictis Gastris, Villis, et locis aliis, terris, domibus, possessionibus, iuribus et iurisdictionibus,
fructibus, censibus, redditibus, et proventibus eisdem et quibuscumque aliis bonis mobilibus
et immobilibus , spirituaJibus et temporalibus, ac aliis rebus ad Cardinalem, et dignitates,
personatus, offitia, ecclesias, et beneficia ipsa spectantibus, multiplices molestias, iniurias
inferunt et iacturas. Quare dictus Cardinalis nobis humiliter supplicavit, ut cum sibi valde
reddatur difficiie pro singulis quecelis ad apostolicam sedem habere recursum, providere sibi
super hoc paterna diligentia curaremus. Nos igitur adversus occupatores, detentores, pre-
sumptores, molesiatores, et iniuriatores huiusmodi illo volentes eidem Cardinali remedio subvenire^
per quod ipsorum compescatur lemeritas, et aliis aditus committendi similia precludatur dis-
cretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus vos vel duo aut unus yestrum
per Yos vel alium seu alios, etiam si sint extra loca, in quibns deputati estis Conservatores
et Judices prefato Cardin ali efficacis defensionis presidio assistentes, non permittatis euro vel
quibuslibet aliis bonis et iuribus ad eundem Cardinalem spectantibus, ab eisdem vel quibus-
cumque aliis indebite molestari, vel sibi gravamina vel dampna aut iniurias irrogari, facturi
dicto Cardinali, cum ab eo vel procuratori aut procuratoribus suis fueritis requisiti de pre-
dictis et aliis personis quibuslibet super restitutione huiusmodi Castrorum, Villarum, terrarum,
et aliorum locorum, iurisdictionum et iurium, ac bonorum mobilium et immobilium, reddituum,
quoque et proventuum, et aliorum quorumcumque bonorum, nee non de quibuslibet molestiis,
iniuriis atque dampnis presentibus et futuris, in Ulis videlicet, que iudicialem requirunt inda-
ginem, summarie et de piano sine strepitu et figura iudicii. In aliis vero prout qualitas
ipsorum exegerit iustitie complementum. Occupatores seu detentores, molestatores, presump-
tores, et iniuriatores huiusmodi, nee non Contradictores quoslibet et rebelies, cuiuscumque
dignitatis, Status, ordinis, aut conditionis extiterint, quandocumque et quotienscumque expe-
dierit, auctoritate nostra per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo.
Invocato ad hoc si opus fuerit auxilio brachii secularis. Non obstantibus tarn felicis recor-
dationis Bonifacii PP. VIII predecessoris nostri, in quibus cavetur ne aliquis extra suam
(Tivitatem et dioc. nisi in certis exceptis casibus, et in illis ultra unam dietam a fine sne
diooesis ad iudicium evocetur. Seu ne Judices Conservatores a sede deputati predicta extra
Civilatem et dioc in quibus deputati fuerint, contra quoscumque procedere, sive alii vel . aliis
vices suas committere aut aliquos ultra unam dietam a fine dioc. eorumdem trahere presn-
mant, dummodo ultra duas dietas aliquis auctoritate presentium non trahatur. Seu quod de
aliis quam de manifestis iniuriis et violentiis, et aliis que iudicialem indaginem exigunt, penis
in eos si secus egerint, et in id procurantes adiectis, Conservatores se nullatenus intro-
mittant, quam aliis quibuscumque constitutionibus . a predecessoribus nostris Romanis Ponti-
fieibus tarn de Judicibus delegatis et Conservatoribus quam personis ultra certum numerum
ad iudicium non vocandis, aut aliis editis que vestre possent in hac parte iurisdictioni aut
potestati eiusque libero exercHio quomodolibet obviare. Seu si aliquibus communiter vel divisim
41
322
a prediota sit sede indultum, quod interdici, suspendi, vel excotnmußicari , seo extra vel
ultra certa loca ad iuditium evocari non possint, per Utteras apostolicas non facientes plenam
et expressam ac de verbo ad verbutn de indulto huiusmodi, et eorum personis locis, ordi-
nibus et nominibus propriis mentionem, et qualibet alia dicte sedis indulgenlia generali vel
gpeciali cuiuscumque tenoris existat, per quam preseotibus non expressam vel totaliter non
insertam, vestre iurisdictionis explicatio in hac parte valeat quomodolibet impediri, et de
qua cuiusque toto tenore de verbo ad verbum habenda sit in nostris litteris mentio specialis.
Ceterum volumus, et auctoritate apostolica decemimas, quod quilibet vestrum prosequi valeat
articulum etiam per alium inchoatum, quamvis idem inchoans nullo fuerit impedimento cano-
nico prepedrtus, quodque a datuni presentium sit yobis et unicuique vestrum. in premissis
Omnibus et eorum singulis ceptis et non ceptis, presentibus et futuris perpetuata potestas,
et iurisdictio attributa, ut eo vigore, eaque firmitate possitis in premissis omnibus ceptis et
non ceptis, presentibus et futuris, et pro predictis procedere, ac si predicta omnia et singula
coram vobis cepta fuissent, et iurisdictio vestra et cuiuslibet vestrum in predictis omnibus
et singulis per cilationera vel modum alium perpetuata legitimum extitisset. Constitutione
predicta super Conservatoribus et alia qualibet in contrarium edita non obstante. Datuni
Avinione II Nonas Octobris Anno Primo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. J. I. B. IX. Br. 12 S. 136 im Vaticanischen
ArchiTe eu Rom. Vidimirte Abschrift im mfthr. stttnd. Landesarcbire.)
■
443.
Zbynik eon BukouHn vermacht dem Kloster Maria Saal in Altbrünv den in Nosalomc
gelegenen Hof. Dt. Brunne^ fer. VI, ante Simonis et Jude (25. Oktober) 1342.
Omnibus presentibus et futuris, ad quos presentes deuenerint, pateat euidenter. Quod
ego Sbynco dictus de Buckowyn, frater bone memorie quondam Macsficonis Monachi. adhuc
in bona mentis et corporis valitudine constitutus, diem extremum quantum deo inspirante
valeo, pijs volens operibus preuenire, ex sincere deuocionis affectu, quem ad Monasterinm
aule sancte Marie in antiqua Brunna, Ordinis Cysterciensis« Olomucensis dyocesis, gero et
gerere volo cunctis diebus, quibus vixero domino iargiente, in quo tam pro nunc, quam
extunc mea vlüma voluntate locum sepulture mee eligo presentibus et elegi, ob augmentuni
salutis perpetue, meorumque remissionem pecaminum, necnon pie recordacionis quondam
domine Sofce Contboralis mee karissime, ibidem sepulte, atque domini Maczconis fratris mei
predicti animarum remedium salutare, non coactus non conpulsus, sed spontanee ac libere
voluntatis arbitrio permotus, Curiam meam in Nassalowicz, quam a nobilibus viris, quondam
dominis Heinrico et Johanne, et a Venerabili Bertoldo, Wyssegradensi Preposito , , Regoi
Boemie Cancellario, fratribus de Lipa in Quadraginta sexagenis, grossorum Pragensium,
tytulo veri pignoris in obligacione teneo, tenui hactenus et possedi Reuerende in Christo
domine Katherine abbatisse et Gonuentui sanctimonialium dicti Monasterij, ipsique Monasterio
nomine et vice inuiolabilis testamenti legaui, lego, et dono, resigno et cedo libere, presen-
\ .
323
tibos tenendam, habendam, ytifhiendam, ac possidendam, cum omnibus et singfulis sui9#per-
tiiiencijs, Juribus vtilitatibus, et condicionibus , prout in literis dictorum dominorum de Lipa
michi datis super eo liquidius continetur expressum. Si vero dicta Curia in memorata pecunia
a me exsolueretur , debeo et teneor ipsam pecuniam non distribüere in aliquos vsus meos
particulares, siue necessitates quascumque, Sed nomine et vice Juramenti bona fide promitto
sepedictaro pecuniam de consilio, voluntate et consensu dominarura abbatisse videlicet et
Coiraentus Monasterij prefati, que fuerint pro tempore, super alias obligaciones mutuando
9eu hereditates emendo, quas tamen de g^acia earum speciali michi tamquam Guriam pre-
dietam teuere, et vtifrui licebit quoad vixero in tales vsus, vsufructus, et vtilitates conuertere
et coromutare, quod eadem pecunia seu obligaciones vel hereditates pro ipsa forlassis conparate
ad ipsas dominas, Abbßtissam scilicet et Conuentum dicti Monasterij, que erunt pro tempore,
et ad ipsum Monasterium integre et libere inpedimento cessante quolibet reuerlantur, Re-
nunccians pro me et heredibus, seu successoribus meis quibuscumque de certa sciencia
simpliciter et expresse omni consilio et auxilio Juris cuiuscumque, quo vel quibus contra
premtissa vel aliquod premissorum quocumque vsus ingenio tempore quocumque possem facere
seu venire. In cuius rei testimonium et robur perpetuum Sigilla nobilium virorum dominorum
Gehardi Camerarij Czude Brunnensis, Theodrici de Spran Czudarij, Wznethe de Crisans,
Busiconis et Hermanni, fratrum de Lelecowicz, Hechtonis de Rossicz et Holubonis de Gum-
drams, quos ad hoc rogaui, vnacum sigillo meo presentibus sunt appensa. Actum et datum
BranDC in coUoquio feria sexta ante festum beatorum Symonis et Jude Apostolorum. Anno
domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimosecundo.
(Das Orig. auf Pergam. mit YIII. kleinen SIgillen, im Archive desselben Klosters, im m. st.
Landesarchive Lit. M. n. 16.)
444.
Pabst Clemens VI. ernennet den Friedrich j Sohn des Ursus (Nedtid) von Bor^ sum
Domherrn eon Olmütz und reservirt ihm eine dortige Präbende. Dt. Avinione^ III. Idus
Noeembris (11. November) 1342.
f^lemens Episcopus Servus Servorem Dei Dilecto filio Frederico nato quondam Ursi
de Bor Ganonico Olomucensis Salutem et Apostolicam Benedictionem. • .
Volentes tibi . . . gratiam facere specialem, Canonicatum ecclesie Olomucensis cum ple*
Bitadiue iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo etiam providemus,
Prebendam vero si qua in eadem ecciesia vacat . . . conferendam tibi . . . reservamus. . . Datum
Avinione III Idus Novembris Anno Primo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. J. 1. B. II. Br. 563 S. 327 im Vatikanischen
Archive in Rom. Vidim. Abschrift im mfihr. stflnd. Landesarchive.)
41*
324
445.
Iflarkgrar Karl verspricht der Breslauer Kirche, sie wegen ihrer Burg Milicz und
das Eigenthumsrecht derselben niemals anzufechten. Dt. Prag, 13. November 1342.
(Extract aus dem Orig. im Archive des Breslaaer Domcapitels, mitgetheili Dr. Waltenbach.)
446.
Markgraf Karl von Mähren bestätigt dem Kloster Ossek die vom Könige Johann ertheilte
Befreiung von der k. Steuer auf X Jahre. Dt. Prage^ in die b. Briccii episcopi (13. No-
vember) 1342.
iMos Karolus domini Regis Boeroie Primogenitus Marchio Morauie Notum facimus
tenore presencium uniuersis, Quud licet dominus Genitor noster Deuotos nostros dilectos,
Abbatem et Conuentum, Monasterii in Ozzek a Gollecta Regia que Berna dicitur, quam ipsos
de dicti sui monasterii et hominum eiusdem bonis omnibus infra Decennium a festo beati
viti martyris anni preteriti continue reuoluendum dare contingeret graciose libertauerit, eisque
omnimodam dederit libertatem, datis sibi suis super eo patentibus litteris, quibus nos con-
sensum expressum et beniuolum adhibuimus ipsas per nostras patentes litteras quas eisdem
similiter donauimus confirmantes, Tamen ipsi Abbas et Conuentus nobis ad nostram requi-
sicionem in instanti necessitäte nostra astantes se nostris per ampiius coaptare benepla-
citis, in Octoaginta Marcis grossorum denariorum Pragensium subuenire, Qnapropter nos
cupientes eorum beniuplencie condignis promocionum et consolacionum presidiis occurrere
operose Ipsis deuotis nostris dilectis sincere promittenduro duximus et promittinius per prä-
sentes eos et eorum negocia quelibet super quibus nostrum implorauerint presidium fauo-
rabili conamine dignantur dirigere prout oportunum uiderimus et graciosius promouere et
nichilominus omnes gracias et liberiates ipsis per dictum dominum Genitorem nostrum donatas,
in predictis litteras expressas, et demum nostris litteris, quautum nostra intererat, approbatas
per prefati Decennii spacium inconuulsas tenere et eis in nuUo penitus contrarium attemp*
tare. Harum nostrarum quas SigilK nostri munimine roborari fecimus testimonio literarum,
Datum Präge in die beati Briccii episcopi. Anno domini M^ Trecentesimo, Quadragesimo,
Secundo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum ans dem handsehriftl. Diplomatar desselben Klosters
des ](JV. Jahrhundertes B. 25 p. v.)
441.
Markgraf Karl von Mähren erklärt^ dass er den Breslauer Bürgern Conrad Ewllebruch
und Jakobj Sohn des Wiener^ zwanzig Schock Prager Groschen schulde^ welche er ilmen
am Feste Christi Geburt zurückzuzahlen verspricht. Dt. Präge, Sabbato infra Octavas
b. Martini (16. November) 1342.
■
i^os Karolus domini.. Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie Recognoscimus
et fatemur Quod fidelibus nostris dilectis, Courado Ewllebruch et Jacobe Wiennerij Ciuis (sie)
325
Wratislffuiensibus et eorum heredibus in viginti sexagenis grossorum denarioruro Prageosium
et decem grossis denarijs obligamnr, Quas ipsis in festo Natiuitatis Christi proximo solnere
promittimus bona fide. Alioquin dampna si qua propter negligenciam solucionis huiusmodi
perceperint, que racionabiliter demonstrari poterunt, eis et eorum heredibus tenebimur ad-
inplere et resarcire Et quicumqne presentes habuerit literas, eidem singula promissa (sie)
tamquam prefatis Conrado et Jacobe promittimus adinplere. Hamm nostrarum testimonio
litteranim. Actum Frage Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimosecundo, Sabbalo
infra Octauas Beati Martini.
(Nach dem Orig. auf Pergam. mit einem anhangenden Sigille im Archive der Sladt Breslau sab
lit. P. 4, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.)
448.
Markgraf Karl ton Mähren bestätigt dem Stadtrichter und Ur burer zu Kuttenberg ^ Heinlin
Eylauer^ und dessen Schwiegervater Nikolaus^ einem Sohne des Ruthard, die com Könige
Johann erlheilten Rechte. Dt. Präge, in die S. Katharine (25. NovemberJ 1342.
«
i^os Karolus domini regis Boemie primogenitus Marchio Morauie, ad vniuersoruro
ooticiam yolumus tenore presencium peruenire, Quod dilecti nobis, Heynlini Eyloweri, Judicis
et vrborarii in Chutna^ paterni et nostri fidelis, grata et fidelia obsequia, interna mentis
consideracione pensantes per ipsum, nostre Celsiludini, prompte exhibita, et exhibenda in
fotanim, Volentesque ipsum, prerogativa peruenire gracie, et fauoris nostri singularis, Eidem
Heynlino, omnes gracias, omniaque Jura et bona, que et quas ipse, et Nicolaus quondam
Ruchardi, socer ipsius, ex concessione et induitu domini Genitoris nostri, habent, aut habere,
dinoscnntur, conmuniter yel diuisim, prout hoc per litteras eiusdem domini nostri ostendere
et demonstrare racionabiliter poterunt, approbamus, ratificamus, innouamus, et presentis scripti
patrocinio confirmamus, In cuius rei testimonium, presentibus, sigillum nostrum duximus
tppendendum, Datum Präge Anno domini Millesimo Trecentesimo, Quadragesimo secundo, in
die sancte Katherine.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museam aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives
za Wien.)
449.
Markgraf Karl ton Mähren bestätigt die Befreiung der Einwohner des Marktes Wladi-
tkmc und anderer hieher gehörigen Dörfer ton der Verpfändung, welche König Johann
CM Vhrick ton Kostelec gemacht hat und ertheilt ihnen besondere Gnaden. Dl. Präge,
in festo b. Katherine tirg. et martgr. (25. Notember) 1342.
i^os Karolvs Domini Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie. Ad vniuersorum
noMiim tenore presentium yolumus peruenire. Quod nos volentes commodis nostrorum fidelium
lorfttomm et oppidanorum oppidi nostri Wladizlawicz et incolarum viaUrum Kruswiczani,
326
Wrocznialotpta^ Bukowska Lotpta, Lacznicze Sabowresk, Sbosnalotpta, ad dictnm oppidon
pertinencium proaidere« vt a seruitutibas. quibus affliguntur per extranea regimina eximantur.
Eorum igitur precibus inclinati fauorabiliter eis annuimus, vt se eximere et liberare a fideli
paterno et nostro Vlrico de Kostelecz debeant et possint cum sex centis sexagenis gros-
sorum Prägen, in quibus eos Dominos^ et genitor noster karissimus obligauit et quia se sois
pecuniis propriis liberauerunt sub nostra protectione et regimine persistere aflfectantes pro-
mittimus sincere, quod sepedicti incole et eorum posteri in perpetuum, de hereditatibas
eonim suprad'ctis quas possident non plus quam censum videlicet quadraginta quatuor sexag«
in Festo sancii Georgii et XLIX sexag. in feste sancti Galli, qui ab antiquis temporibos
solui consueuerat nobis et nostris successoribus soluere tenebuntur, et omnes labores et
seruitutes exactiones subsidia vecciones siue alia grauamina et subsidia ipsis de nouo exco-
gitata deponentes eos a dacionibus arre Anleyt vulgariter dictis bereditatumque mensura-
tionibus a maiorum censuum vltra consuetum impositionibus absoluimus, ita quod solutis et
datis censibus iudici eorum qui pro tempore fuerit nobis ad deportandum, in nullo alio penitus
sint astricti, sed omnibus iuribus et consuetudinibus antiquiius obseruatis perfruantur. Pro-
mittimus eciam eos et eorum quemlibet ab omnibus violenciis et iniuriis defensare, nullas
eis nouitates facientes vel permittentes fieri inconsuetas, per quas ipsi et eorum posteri
possint aliqualiter perturbari. Et si eos alicui ad gubernandum vel ad obligandum vrgente
necessitate concesserimus vel obligauerimus, is eos in aliquo quam in perceptione censos
consueti non audeat molestare nee molestari aliqualiter permittemus. Yolumus eciam quod
iidem iure ciuitatis Maioris prägen, gaudeant, nee eos aliquis iudicare aut respondere, nisi
coram nobis et Regni nostri Camerario et ludice eorum teneantur. Preterea de speciali nostra
gracia prefato oppido et villis antedictis quatuor laneos pro pascuis communibus seu com-
munitate in loco qui Wyssnowe nuncnpatur in qua parte acceptare curauerint, damos,
conferimus et donamus. Promittimus insuper sepe fatis incolis ad maiorem certttudinem
et cautelam super hiis omnibus supradictis graciis indulgenciis et libertatibus per nos eis
concessis confirmacionis et ratificacionis literas Domini et Genitoris nostri quam primum ad
terram Boemie redierit obtinere. In cuius rei testimonium atque robur presentes literas fieri
et sigilli nostri munimine iussimus communiri. Datum Präge anno Domini MCCCXLII. in
feste Beate Kalherine Yirginis et Martyris gloriose.
(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenbuch S. 27 n. XXVIII. Böhmer a. a. 0.
S. 346 n. 56.)
450.
Markgraf Karl bestätigt die im J. 1315 geschehene Beilegung des zwischen dem BriUmer
Stadtralhe und dem Probste der S. Peterskirche bestandenen Strittes und zählet die der
Probstei vordem zustehenden Freiheiten auf. Dt. Brunne^ in die b. Nicolai f^. Z)e-
cember) 1342.
iMos Karolus domini Regis Boemie Primogenitns^ Marchio Horavie, ad vniaersomio
tarn modo superstitum quam inantea fnturorum volumus noticiam tenore presencium peme-
327
nire, Qnod honorabilis vir Magister Hennannas prepositus sancti Petri in Brvnna et Canonicus
ac Bcoiasticus Olomucensis Elccesiarum , phisicus, et familiaris noster dilectus, ad nostram
accedens presenciam, nobis proposuit, Qualiter temporibus retroactis, inter predecessorem suum,
tone prepositum Brvnnensem ex vna, et . . Judicem et . . Jaratos ac Ciues Brvnnenses ex
altera parte snper libertatibus et emunitatibus prepositure ipsius et hominum ac bonorom
eins suborta fuerat materia questionis et aliquamdiu agitata, in qua tandem propter bonum
pacis inter partes non siue diminicione et derogacione libertatum et emunitatum huiusmodi
Composicio amicabilis interaenit, super qua confecte fuerunt litere, quas idem prepositus
coram nobis exhibuit illesas et integras, talis per omnia continencie et tenoris. Nos. .Judex
et. . Jnrati ac Comunitas Ciuium Brunensium tenore presencium constare volumus vniuersis,
Quod super causis et controuersijs etc. usque. Datum Brvnne IUI. Nonas Marcii Anno domini
H^CC0Xy<>. (Siehe Band VI. S. 62 n. 89.) Cum igitur sicud ipsius Magistri Ilermanni
prepositi continebat querela, per nonnullos sibi et prepositure ac bonis et bominibus suis in eis
condicjonibus que in dictis composicionis continentur literis derogetur et attemptetur per
amplius derogari, non aduertentes, quod in antiquis eorum libertatibus per easdem compo-
siciODem et literas satis eis extitit derogatum. Cupientes Ecclesiarum commoditatibus nostris
opem dare temporibus, easdem in suis ut expedit libertatibus et Juribus graciose proteccionis
presidio fauorabiliter confouere. Volumus et presencium auctorilate statuimus, ut tam ipse
prepositus quam Successores sui, qui pro tempore fuerint, circa se et homines suos« ac bona
sopradicta, omnibus que in litteris composicionis premisse exprimuntur, gaudeant libere^ ac
perpetnoi pacifice perfruantur. Inhibemus namque sub indignacionis nostre interminacione,
Jodici, Juratis et Ciuibus nostris Brunne presentibus et futuris firmiter et districte^ ne contra
tenorem literarum huiusmodi prepositum et Ecclesiam sancti Petri supradictam in bominibus
et bonis suis, siue eciam homines ipsos et bona perturbare uel molestare presumant, aut
omnia in dictis contenta literis, uel eorum aliquid per se, alium uel alios quomodolibet vio-
iare. Si enim contra tenorem literarum composicionis ipsius . . Judex, Jurati et Ciues
sepedicti homines et bona prefata molestare presumpserint , aut libertates et condiciones in
dicte composicionis contentas literis violare, Stalim eo facto preposito antedicto, qui est,
et pro tempore fuerit, ac bominibus et bonis predictis, omnes libertates Jura et emunitates,
({oas et que habuisse dinoscuntur antiquitus innouamus, et eis in perpetuum damus et con-
eedimus inviolabiliter obseruandas, vt autem expresse huiusmodi pateant libertates, presentibus
eas dnximns inserendas, Et sunt hee Primo, quod nullus penitus habeat de bominibus ipsis
iBdieandi aliquam potestatero, sed omne Judicium coram Judice prepositi fiat de bominibus
ntedictis, et emende, quas ipsi inciderint preposito debeantur. Nemo eciam prorsus bona
Mdem ad capiendum aliquem, aut aliquod incompositum faciendum intrare presumat^ Si vero
fiispiam^ in bonis ipsis et infra eorum limites in furto, homicidio, stupro, labrocinio uel
aliiioo alio crimine deprehensus uel iudicatus fuerit, Is per . • Judicem et homines pre-
posüi.. Jndici et Juratis Ciuitatis tradatur pro culpe seu delicti modulo puniendus. Omnis
^po^e emenda et vtilitas inde proueniens, ad prepositum pertinebit, predicti quoque homines
a4 dandiuD Contribuciones , Exacciones, Theolonea et alia subsidia aeu onera, cum Ciuitate
iii^l Im I^IiiIImIi» Pii|»|mi*lMtHlti oiiiiiNOumqitd ironerin m\ nominis, minime sint astricti nee
|M»Htilttl MiM|nM ili*lioiitil ml InllN por • . Judicom« Jumtos ot Clues Cioitatis sea quenims
MllMtu i|ntiMMMhilllit«l oonHiirli Oonlqim in prc^rnlli« bonln In Ponautn extunc ammodo poteml
i»l iIi^IioImimI IimIm^H Plutoroii« (^nrnllloi^K oi cnjimouniquo arlificij et operis mechanici et tabene
i|iHMHHdHMMlMiii liHlioh MiilhtMlIiin tMinmifUonuil. i)\\i omnos oi singuli nichil dare cum Cni-
tHli» \\\A Hd ClMllMl^m tMinh4lMioiH> It^noanliir« Sini tarn ipai quam omnes homines preAdi
HIm^ih« vt llolh» Wmm miniiu «Miii^ndo in Ciuitati> ot vi^ndondo valeant exercere. Preterea it
fi)M^olall it^'aola riiHnni halMlaolonlit |in'|m!(iH« ot aroa» silas infra Ecclesiam sancli Petri, d
mmm riitltalln ad Ip^am KiH'loalam |MTUnonto»« omni oa« qua antiquitus vsi sunt. tH d
|^M'|M^tao ih^ndmv N^dnnuii« lilu^Hato. V)naa qnidumi libortat«^ preaussas pro nobis.
ot <«M\'Oo^^MMhM9i no'ttHit hona Ado «^inooro |M^miitUmiis ol^oraan^^ et per . . Jodkeaiu
ao t'tHO« ltiiian^>H!«o^ tMroi(OHt09 H |ii^^tem;^ districto pvvoi)iimtts ut premiltitor obsmvarL \l
m\\^ hh^'tativi ot \'^\Hdh'n^^o^ in titor^ o^map^M^iciMk^ <t%nt^Hite firmios leaeanlv«
tt^^ ^Sfti^tM altqnam t^f^i^ ^^^^nttiDfr^^t^ Kxlaao aatiqao liKortato$ premis5>e in $
it^Ma^t (Mtiitor ^^ r^t^MTO NotioraMoiii in ClutMn patNw «kamaa
O^H^H^'i>H>t^H^ aw^m'^^t^m ^v^stmm iilrto<^iMa poUauan». ^iiatem$ 5«li
t^ \hNlaKy^o>( ot loat^^ir^>it^Mri\'^ lata 4M»$ MiortaHi^ por <>Mi|N>$kwaf«i fad», rt
^ o<^x ^'^ iM^r^iM ^lU^^^va via qaaai ia<\r«^»ti <^\alia|{sal^ frr^icia$ Mliftts iaferrt«N&. ^er
w ^^^^^^tH^M^\ ^t^va^fcaWv a^a^wW w5Ä%^iwi$ ^^^wwoiai^s la qpMwai
w4^w fothfotay^ v a^t^m ai a y^hr^ioiilo^ küoi^ <ion ol :^iK>nHa aAs^rama fMane^
w4w>rair^ X^'^tiaM f4 4a(^aia IV a na if «a 4io Koali Xio^ikai i^^w^^Hijü. Amm ^mwl ■'O0r*T2JP
MI.
V^VMNNhvar^ Hi^lMNa ^ \fiA$aiii|i^aia 4RMMhnliiai(«i. . .
alllNHf»^ fiif>^ ^^^aiN«ai^ w«i«!4i«lij^ tun aiuMriialr ^iinwhimms^ <«: mt ihr>
f"N4*o^N!taan ^VN* ^^it^pia la ^ailMa #WÄ^sia vami aÄ
10 w ^fyviin»la!t^M»t HAM ar tuv- ♦i ii ii ii a a giaLUHaa— >. niia
^^»»jy» %a iai« i ^wi >*i a »»j » m:> ^at. %«f?^ ar
329
Capella Omninm Sanctorum in Castro Pragensi canonicatam et prebendam ac ecclesiam
Parrochialem in Waduauo Pratensis diocesis noseeris obtinere. Nulli ergo etc. noslre col-
bltonis, provisionis, reservationis, inhibitionis, et conslitutionis infringcre etc. Datum Avinione
II Idos Decembris Anno Primo.
(Nach dem Orij^. Regeste Pabst's Clemens Vf. J. !. B. X. Br. 1224 S. 275 im Vaticanisclien
Archive zu Rom. Vidtm. Abschrift im mähr, st&nd. Landesarchive.)
452.
Pabit Clemens VI. ernennet den Hoger (Oßf^)^ Sohn des Wilhelm Don Landstein^ zum
Domherrn ton Olmütz und resertirt ihm eine Präbende daselbst. Dt. Avinione^ Idibus
Decembris (13. DecemberJ 1342.
v^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto (ilio Ogerio Wilhelmi de Lanc-
stemj Canonico Olomucensi Salutem et Apostolicam Benediclionem. . .
Volentes tibi . . gratiain facere specialem, Canonicatum ecclesie Olomucensis cum ple-
nitadine iuris Canonici, apostolica tibi auctoritate conferimus, et de illo eüam providemus.
Prebendam vero si qua in dicta ecclesia vacat ad presens, vel cum vacaverit, quam tu per
te vel procuratorem tuum ad hoc legittime constitutum infra unius mensis spatiuni, postquam
tibi Tel eidem procuratori vacatio illius innotuerit, duxeris acceptandam, conferendam tibi...
nservamus. .. Datum Avinione Idibus Decembris Anno Primo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabsf's Clemens VI. J. !. B. IH. Br. 672 S. 346 im Vaticanischen
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im mahr. stand. Landesarchive.)
453.
Markgraf Karl bestätigt die Urkunde des Markgrafen Pi^emysl tom J. 1234^ tcomit das
Bmcker Kloster eon allen Abgaben und ton der weltlichen Jurisdiction befreit wurde.
Dt. Brunne^ XVIII. Kalendf. Januarü (15. DecemberJ 1342.
In Nomine sancte Trinitatis et indiuidue vnitatis Amen. Karolus domini . . Regis
hmie Primogenilus Marchio Morauie, Ad rei memoriam sempitemam, Notum sit omnibus
presentibus et futuris, Quod nostram accedens personam, Venerabilis Johannes Abbas Mo-
^Mlerij Lucensis, Premonstratensis ordinis Olomucensis dyocesis. Deuotus noster sincere
.quasdam, Excellentissimi clare memorie, quondam Premizl Marchionis Morauie, Pro-
)m nostri karissimi, litteras nobis, cum humilitate et Reuerencia debitis exhibere curauit,
hnmiliter et attente, quatenus illas, de benignitate solita, confirmare, graciosius dig-
Quarum quidem litterarum Tenor sequitur in hec verba. In Nomine domini nostri
Cristi. Amen. Premizl miseracione diuina Marchio Morauie. Monasterio Beate Marie
118, et sancti Wencesiai gloriosi martiris, in Luca etc. asqne. Acta sunt hec anno
>, MUlesimo Ducentesimo Tricesimo quarto. Indiccione Sexta, Datum Znoym, per manns
Notaiij, XI» Kalendas Novembris. (Siehe B. II. S. 271 n. CCXLVUI.) Nos itaqne
42
• 380
Progenitorum nostrorum clare memorie vestigijs in qnibusuis pijs ac sainbribus actibus in-
herere uoleiites. Prefati quoque deuoti nostri Jobannis Abbaus Monasterij Lucensis. ordinis
et dyocesis predictorum, precibus racionabilibus, inclinati . predictas lilteras, prout de verbo
ad verbum presentibus sunt inserte, ratificamus, approbamus, innouamus et de certa sciencia
presentis scripti patrocinio confirmamus. In cuius rei testimonium et Robur perpetuo yalitoram
preisentes litteras fieri et Sigilli nostri munimine iussimas communiri. Actum et Datum Brunne
XVIIF Kalendas Januarij. Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimosecundo.
(Das Orig. aaf Per^m. mit einem wohl erhaltenen Sigille im Archive desselben Klosters, im
mähr, stand. Landesarchive lit. A. n. 7. Abgedruckt bei Pelzel R. Karl lY. 1. Th.
Urkuüdeiib. S. 119 n. CXIY. Böhmer a. a. 0. S. 346 n. 58.)
454.
Markgraf Karl bestätigt dem Nonnenkloster ^Schtoester Herburg^ zu Brunn alle ron den
früheren Konigen und Markgrafen verliehenen Rechte ui}d Privilegien. Dt. Brunne XVI.
Kalend. Januarii (17, December) 1342.
In Nomine Domini Amen. Nos Carolus Domini Regis BohemiaB Primogenitus, Marchio
Moravisß ad universorum praeisentium et futurorum volumus notiliam peruenire, quod ad
religiosas et devotas in Christo sorores, Priorissam et Conuentum Monasterii Cell» Sanct»
MarisB Virginis in Bruna, Ordinis Sancti Augustini sub- cura Fratrum Praedicatorum. degentium
specialem favorem, ac pie devotionis gereutes affectum, ac obinde merito earundem com-
moditatibus profectibus et honoribus intendentes, ut Nostris adjutae pr»sidiis ac suffultse Gratiis
opportunis Rcgi Supremo vaieant in quiete liberius famulari. Nos omnes Gratias, Privilegia,
Libertates, immunitates et Indulgentias, per quoscumque Reges BohemisB, vel eciam Marchiones
MoraviaB concessas, et datas, eisdem ratas gratas et firmas habentes, ipsas cujuscumque conti-
nentisB, vel tenoris exislunt, recognoscimus, innovamus. approbamus, ac de certa Nostra sciencia
presentibus confirmamus, promiltentes sinceriter bona fide, predictas. Priorissam et Conuentunu
ac monasterium circa Gratias, Privilegia, Libertates, Immunitates et Indulgentias, hujusmodi
gratiosius conservare, nicbilominus earundem sororum videlicet PriorisssB et Conventas Mona-
sterii supradicti defectibus et innopise gratiose succurrere cupientes, eas, ac ipsarum homines,
villas grangias, possessiones, et bona, quos, aut quas, seu quse jam obtinent, aut in postemni
obtinebunt, ab omnibus Steuris, exaccionibus contributionibus pecuniarum aut etiam anno-
narum, seu vini subsidiis, vexationibus, angariis perangariis, et ab omni genere tributomm
quocumque nomine censeantur Nobis, aut Camer» Nostrte, vel etiam Capitaneis, Camerariis,
villicis, Burggraviis, Poprawczonibus, seu aliis, quibuscunque Nostris Officialibus de Jure
vel de consuetudine debitis, ab olim vel ex novo inductis, quibus hactenus roultimode sunt
oppressffi, absolvimus, eximimus, et tenore pr»senlium perpetuo liberamus, excepta Berna,
seu generali collecta, quam Nobis, et Camer» Nostr» de suis hominibus, possessionibus,
atque Bonis predictis, dum Communiter per Moraviam recipiendä fiierit solvere more debito
tenebuntur. Et vt plana et perfecta in bis omnibus gaudeant amodo Libertate fidelibus Nostris
331
dictis Capitaneis, Gamerariis, Purggraviis, vilUcis, Poprawczonibas, ac aliis Nostris Ofli-
cialibus quibuscumque prsBsentibus et futuris commiltimus sab obtentu gratisB Nostrse iirmiter
et roandamus, quatenus ab eisdem Priorissa, et Monasterio Gelte Sanctse Marise, Sleuras,
exactiones, contributiones pecuniarum, aiinonarum, seu vini subsidia nullatenus recipiant,
exigant, aut requirant, nee eas ad tributa solvenda, vel ad alia pnestanda subsidia, vel
ser>itia quomodolibet arceant, aut compellant, nullas eis prorsus molestias, gravamina vel
iDJurias inferendo, indignationem Nostram, et poenas gravissimas pro motu Nostro transgres-
soribus iniligendas, si contrarium attenlare prsBsumpserint incursuri. In cujus rei testimonium,
et robur perpetuo valiturum presentes conscribi, et sigillorum Nostrorum volumus appensione
muniri. Actum et datum Bremse decimo Sexto Galendas Januarij, Anno Domini Millesimo,
trecentesimo quadragesimo secundo.
(Nach der Orig. Bestätigungsurkunde der K. Maria Theresia vom Jahre 1 747^ im Archive des
Brüuner Jesuitenklosters, im m. st. Landesarchive.)
455.
König Johann ton Böhmen bestätigt den Prager Bürgern die eom Markgrafen Karl am
24. Jttni 1342 bezüglich des gegen die Nürnberger Kaufleute errichteten Statuts ertheilte
Urkunde. Dt. Theonisrilla^ sabbato post natieitatis domini (28. DecemberJ 1342.
Johannes dei gracia Boemise rex ac comes Lucemburgensis notum esse volumus
oniversis, cum prsdilecti cives nostri Pragenses quosdam statutus (sie) et ordinationes literis
primogeniti nostri marchionis Moravise teuere sint (sie) confirmatas, quarum tenor sequitur
in h»c verba. Nos Karolus domini regis (Siehe d. B. n. 43.) . . .Et nos Johannes
et oomes (sie) supradictus omnia et singula in literis contenta approbamus et ratificamus
ac oostris consensu et voluntate esse facta recognoscimus, volentes etiam cum prsemissis,
Qt quicumque contrarium fecerunt, et in futurum facientes ad solutionem emendae per dictos
cires nostros suppositsB sine contradictione aliqua arceantur, super quo in testimonium prsB-
sentes literas nostro sigillo fecimus communiri. Datum in Theonisuilla sabbato post Nativitatis
domini anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo secundo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Maseum ans dem ftltetten Bttrgerbuche des Altstidter
Archives zu Prag S.- 16.)
456-
Jllarkgraf Karl überträgt auf Befehl seines Vaters Königs Johann dem Kreuzherm-
OrdeBs * Spitale die Herstellung der bei ihrem Klostergebäude bestandenen Prager Brücke
m den Einkünften der zu diesem Zwecke bestimmten Güter, und befreit dasselbe während
der Bauzeit von allen Abgaben und Zöllen. 0. D. u. 0. 1342.
(Abgednickt bei Pelsel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 187 n. CXCI. aes eieem ^eich-
scitigen Copiarbueha.)
42*
332
457.
Heinrich, Johann und Georg, Brüder von Yöttau, bekennen, dass Vöttau und Zorn-
stein königl. Lehen sind. Dt. 1342.
(Unter Horky''8 Analecten nach dem handschriftl. Registr. des Chlumcansky Über das Karl-.
Steiner Archiv.)
458.
Markgraf Karl gestattet dem Brünner Bürger Mathias^ Sohn des Mauritz^ den Kutelhof
ium Schlachten des Viehes bei seiner Mühle innerhalb der Stadtgränssen aufzubauen. Dt.
Brunne die Prisce mrg. (18. Jänner) 1343.
l\os Karolus, dei gracia Marchio Morauie, ad vniuersorum quibus presentes exhi-
bite fuerint noticiam volumus pervenire, Quod fidelibus dilecti nobis Mathie Mauricij Ciuis
Brunnensis seruicijs pensatis licenciam sibi plenam, Curiam farcorum pro mactandis pecoribus
et pecudibus in limilibus communitatis prope suum Molendinum, sine cuius dampno ibidem
edificari non potuit locandi, per se et heredes suos presentes et futuros, tenendi hereditatis
titulo et Jure dominij possidendi, Censum et vsus ipsius quoscumque qui ab inde deriuari
poterunt, percipiendi, In aiiasque personas per modum vendicionis exposicionis obligacionis
et cuiuscumqne allerius, qui cuilibet hujusmodi de hereditate sua legitima facere licitum
fuerit transferendl *ex gracia dedimus liberaliter special], Condonacionem nichilominus huins-
modi propter bonum concordie inier Christianorum et Judeorum Carnifices perpetuo seruande
taliter modificantes, quod macellarij Judeorum qui tantum quatuor esse debent nunc de ani-
nialibus que mactauerint partem anteriorem suis coniudeis vendant partera vero posteriorem
non per frusta sectam et diuisim, sed integraliter per quartalia duntaxat vendant prout
antiquitus consweuit iieri Cbristianis, Gui si rebellare et contradicere aiiqualiter presumpserint,
conswetudini, penam et emendas, quamcumque graues pro voluntate Juris et Judicum Brnn-
nensium et eorum qui pro tempore fuerint ipsis jnpositas soluant, et absque Remissione
qualibet paciantur, Hamm, quas dictis Mathie Mauricij suis heredibus et vtriusque legis Car-
niticibus sub appensione nostri sigilli dedimus testimonio literarum, datarum Brunne in die
Prisce virginis, Anno domini Millesimo Trecentesinio Quadragesimo Tercio.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen wohlerhaltenen Sigille, im m. st. Landesarchive
unter den Miscellen Nr. 10.)
f 459.
Herzog Nikolaus ton Troppau befreit den dortigen Bürger, Johann eon Leobschitz, ton
der Zahlung des Zinses von einem Lahne ini Dorfe Hosnitz. Dt. Oppavie, in crastino
Purificacionis b. Marie virg. (3. Februar) 1343.
J^os Nicolaus Dei gracia Oppauie et Rathoworie dux, fatemur presentibus universis,
quod considerantes multipliciter grata servicia, que fidelis noster dilectus Jobannes de Löbsics
333
Civis Oppauiensis nobis impendit. potueritque inpendere in futurum, proinde bona quedam
Sita in villa Hosnicz ad paruum laneum Considerata, dudum a quodam Cunrado Sweuo
rite empta, qui laneus aniiua solucione soluebat nobis et Camere nostre Censualiter decem
et octo grossos nostro autem aduocato Prouinciuli terre Oppauiensis qui pro tempore est,
vel fuerit octo grossos, sie in universo XXVI grossos persoluebat de huiusmodi solucione,
ante dictum Jobannem beredes et successores suos übertamus et liberos perpetuis temporibus
esse volumus ab eisdcm. Harum nostranim testimonio litterarum, Datum Oppauie in crastino
Purificacionis beate Virgiuis, Anno domini Miliesimo Trecentesinio quadragesimo tercio.
(Eine Abschrift aus dem Orig. durch A. Boczek im m. st. Landesarchive n. 3286.)
460.
Die Brüder Christan^ Mathias^ Johann und Paul ron WojniU verkaufen nier Lahne^ das
Badhaus und zwei Gehöfte in Wojnitz dem Olmätzer Domkapitel. Dt. Olomuncs, VIII . Idus
Februarii (6. Februar J 1343.
ILristanus, Mathias, Johannes et Paulus fratres de Woynicz — quatuor laneos,
balneum, duas curticulas — in vilia Woynicz (que ad Paulum ex paterna hereditate per-
uenenint). . dominis Nicoiao decano, Bartholomeo preposito Witkoni archidiacono et capitulo
— pro ecciesia Olomuccnsi — comparantibus. . pro octoginta marcis . . vendidimus . . dominio
hereditario — Strenuus dominus Michael de Borau vna cum ipsis fideiussor. Datum Olomuncz
Anno domini Miliesimo Trecentesimo quadragesimo tercio, VIII Idus Februarii.
(Aus dem Orig. im Archive des Olmützer Domkapitels durch Ant. Boczek.)
461.
iflarkgraf Karl von Mähren, Landeshauptmann des Königreiches Böhmen, lässt das
vom Könige Wenzel I. dem Kreuzherrn - Spitale an der Prager Brücke den 12. Februar
1235 verliehene Privilegium (Sieh. B. ü. S. 290 n. CCLX.) durch den Prager Burggrafen
Uynek Berka von Duba, in die Landlafel eintragen. Dt. fer. V. post f. Purificationis b.
Marie virg. (6. Februar) 1343.
(Königl. böhm. Landtafel VI. B. 29.)
462.
Iflarkgraf Karl von Mähren bedeutet den Bürgern von KauHm, dass er den Erb-
richter dieser Stadt Jakob in seinen besonderen Schutz genommen habe, und beGehlt, dass
sie ihm in allem, was dessen Amtes ist, gehorchen, und dass er in der genannten Stadt
wohne. Dt. Präge, fer. VI. infra octavas Purificationis b. Marie virg. (7. Februar) 1343.
(Nach dem Orig., welches aber sehr beschädigt ist, im k. böhm. Museum zu Prag.)
334
463.
Mathias und Snihui eon Biloicic eerkaufeu dem Brünner Bürger Heinrich Cerrmantel
einen Hof in Latein. Dt. VIIL Kalend. Martii (^22. Februar) 1343.
]\los Mathias et Znyhuschius fratres de Pelewicz significamus presentibus yniuersis,
Quod defunctis dei vocacione parentibus nostris debitorum mole grauiter onerati ad euitandom
totalem defectum nostrum de maturo consilio amicorum nostrorum vendidimus et presentibus
vendita resignamus iusto hereditatis titulo discreto viro/Henrico dicto Cerrmantel, Ciui Brun-
nensi et suis heredibus Curiam nostram in villa Lathein sitam cum vno ibidem laneo ad
eam pertinente, singulis annis domino Witkoni de Sdenicz, archidiacono Olomuceusi, alteram
dimidiam sexagenas grossorum denariorum in festo sancti Michaelis et ad Ecclesiani in La-
panicz duas metretas tritici censuante, ac eciam duo iugera agrorum siue praytas wlgariter
dictas sitas prope locum Galicz, Nouem lotones censuantia, et plenam decimam in Zabirdwics
deseruientes, pro decem marcis grossorum denariorum Pragensium et domo eiujsdem Henrici
Sita in Brunna apud sanctum Jacobum nobis iam actu resignalis et solutis, habenda per eos
tenenda, ytifruenda , et possidenda quiete, perpetue, et hereditarie cum omni Jure, vsu et
proprietate in villa et extra villam, prout ea hactenus tenuimus et possedimus vsque modo,
ac eciam cum animalibus maioribus et minoribus in Curia repertis et Satis Yemalibus et
alijs vniuersisi sine cuiuslibet hominis impedimento. Promittentes de iide nostra bona inso-
lidum prenominatum Henricum et heredes suos in dictis bonis omnibus et singulis ab impe*
dimentis et impeticionibus quibuslibet, ^ac singulariter ab allienacione, que Abschuttunge dicitur,
exbrigare et liberare a data presencium per triennum continuum secundum terre Morauie
Jus commune nostris saltem proprijs laboribus et expensis et sub pena subnotata singnanter
eciam insolidum de fide nostra bona sine dolo quolibet sub ypotheca domus nostre predicte
et omnium bonorum nostrorum mobilium et immobilium vbicumque habitorum yel habendorum
et sub pena soliti et veri obstagij in Brunna ad requisicionem prenominalorum emptorum
nostrorum vel eorum alterius faciendi et inuiolabiliter continuandi, promittimus dictum Hen-
ricum et heredes suos ab impeticionibus et impedimentis Jeklini fratris nostri Junioris in
dictis bonis nunc et in antea perpetue et libere, vt premittitur auctorizare et exbrigare sine
quolibet eorum dampno, In cuius rei robur ego videlicet Mathias predictus meo, me autem
Znyhuschio predicto proprio carente rogantes fecimus discretos viros Luczconem de Vitis,
Mathiam Mauricium et Johannem Gobiini Ciues et tunc Juratos Ciuitatis Brune testes pre-
missorum suis sigillis presentes in testimonium communiri. Datum Anno domini Millesimo
Trecentesimo Quadragesimo tercio YUI. Kai Marcij.
(Das Orig. mit IV. kleJDen wohlerhalteneD Sizilien im Archive der k. Stadt Brttnn, R. i. 66).
335
464.
Der Sladlrath eon T. Brod erklärt^ .dass ein vor der Stadt gelegener Hof, welchem
Conrad Öermn eom Berthold von Lipa iu Lehen hat, und das eon ihm in der Stadt 6e-
wokmte Haus van allen Dienslbarkeiten , Steuern und Abgaben befreit sind. Dt. Polne^
fer. IL ante b. Gregorii confess. (10. Man) 1343.
IMos Haymannus Judex, Otllinus Cnikner, Albertus Prenner, Nicolaus maurer, Ott-
Knus Rotmelczer, Nicolaus Prenner, Hermannus Koberl, Albertus in Longa platea, Nicolaus
ekhardi, Conradus Erwerii et nicolaus Goppoldi . . Jurati eines ciuitatis Brode Teutonicalis,
Notum facimus tenore presentium vniuersis. Quod ad instantiuas venerabilis domini nostri
Bertoldi de Lipa Wisseglradensis prepositi precum instantias, non obstantibus Juribus et gracijs
nobis nostrisque predecessoribus et posteris per primitiuos olim nostros dominos . . de Luch-
tenbnrch, donatis et concessis, et per successorem eorumdem, dominum nostrum quondam
Henricum Seniorem de Lypa felicis memorie approbatis et ipsius literis patentibus confir-
fflatis, admittimus et presentibus indulgemus. Quod strenuus vir Conradus dictus Czernyn
et sui heredes curiam seu allodium quondam Stcphani Lucio, ante predictara Ciuitatem Brodam
sitam cum suis pertinenciis, que retroactis temporibus cum ipsa ciuitiite onera queque suffere
consneuit, et quam a predicto domino nostro Bertoldo Jure bomagiali tenet et possidet in
feodam. Et similiter vnam domum in ipsa ciuitate, quam nunc inhabitat, aut aliam, quam
fotnris inhabitabit temporibus, ab omni onere seruitulis, steurarum, exaccionum, contribucionum
et qoarumeunque dacionum solutione , ipsam ciuitatem et eins incolas contingentes , liberas
possideant penitus et teneant absolutas. Promittentes pro nobis et nostris successoribus vni-
.aersis predicto Conrado Czernyn et ipsius heredibus fideliter, firmiter et sincere eos in predicta
libertatis gracia inuiolabiliter obseruare, nee contra ipsam libertatem affuturis temporibus in
tote aut in parte de iure vel de facto vnquam facere uel venire. In cuius rei testimonium
ngillttm predicte ciuitatis nostre Brode de cerla nostra sciencia presentibus duximus appen-
ddodiun. Datum Polne feria secunda ante diem b. Gregorii Gonfessoris proxima anno domini
MUlesimo trecentesimo quadragesimo tercio.
(Nach dem Orig. auf Pergum. im Archive derselben Stadt, abgeschrieben Ant. Boczek.)
465.
Künig Johann von Böhmen verordnet, dass für die Zukunß bei dem Landrechte des Breslauer
Districtes siwölf Beisitzer bestehen sollen i sechs davon müssen durch die dortigen Lehens^
besitieTj die übrigen sechs aber durch die Breslauer Bürgermeister aus den Bürgern, welche
Uken und andere Erbgüter besitzen, erwählt werden. Dt. Parisius, fer. II. post domin.
Judica (31. März) 1343.
1^08 Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucembnrgensis Comes, ad vninersoram
tarn presencinm quam futurorum cupimus noticiam peruenire quod pro aliquibus cerlis et
noltis erroribns et causis Judicio terre nostre ac provinciali nostri districtus Wratislauiensis
i
336
remediis salubribns et optimis succurrere cupientes Statuirous et ordinamus ac omnino sie
habere volentes, (sie) quod decetero sint et esse debeant Duodeeim Scabini prouinciales,
de quibus mox sant eligendi Sex scabini per fideles noslros feodales ex nostris terrigenis,
Residui vero sex scabini de Ciuibus nostris bona feodalia et hereditates eciam in terra nostra
habentes per fideles nostros . . Consules Wratislauienses eligentur. Eleccione huiusmodi quomodo
et quandocumque necesse fuerit facta et terminata dicti Duodeeim Scabini Jnramentum prestabunt
consuetum in pretorio nostrorum . . Consulum Wratislauiensium . . Capitaneo nostro presente.
Et si qaod dubium Juris aut sentencie alicuius esset uel euenire contingeret inter Scabinos
nostros niemoratos, huiusmodi Juris informacionem aut sentencie de qua dubitatur, apod
fideles . . Consules Wratislauienses recipient et de cetero querent, ad prestandum Jura sca-
binis supradictis in dictos nostros Wratislauienses . . Consules presentibus perpetuam et
plenariam transferimus potestatem. Reseruatis dumtaxat nobis nostrisque successoribus omnibus
iuribus et dominijs ex procuracione appellacionum nobis de Jure competentibus. Quas appel-
taciones ad dandum sentencias Juris dicti Duodeeim Scabini per citacionis edictum per moduni
consuetum ad Judicium curie et ad alia necessaria Judicia euocentur (sie) Sic quod sen-
tencie iuris a predictis Scabinis deinceps debeant emanare. Sin autem: Capitsineum nostrum
qui pro tempore fuerit, propter aliquas causas abesse contingerit (sie) extunc loco sui Idem
Judex curie qui prouinciaü iudicio presidebat, • in curia nostra oidem Judicio curie nostre more
solito assumptis sibi Scabinis supradictis sine aliqua iniusta dilacione tenebitur presidere, Sic
quod vnicuique cuiuscumque condicionis aut Status existat, plenum reddatur iusticie comple-
mentum (sie) ad meliorandum et emendandum addicionibus aliquibus iudicium supradictum
noster plenus accedit fauor voluntas et assensus. Ne autem inposlerum per aliquem hec noslra
donacio et concessio infringatur, presentem paginam nostro sigillo dedimus roboratani. Actum
et Datum Parisius feria secunda proxima post dominicam qua Judica decanlatur Anno domini
Miilesimo Trecentesimo Quadragesimo tercio.
(Nach der Ong, Bestati^ongsurkunde des Markgrafen Karl von Mfihren dd. Brunn 3. Decemb.
1 344 im Archive der Sladt Breslau sub iit. F. 8, oiitgetheiH vom Archivar Dr. Waltenbach.
Böhmer a. a. 0. S. 210 n. 312-.)
466.
PHhik T>on Schellenberg überlässt dem Berthold ton Lipa den Besitz des Lehenhofes in
Selchwitz (Klein -Selowitz). Dt. Chrumnow^ dominica Palmarum (6. April) 1343.
JCigo Przibico filius Przibislay de Schellenberch Notum facio tenore presencium vni-
uersis. Quod inter venerabilem dominum meum Bertoldum de Lypa Prepositum Wissehradensem
et me pro Curia Selchwicz cum suis pertinencijs et vtilitatibus, quam ab ipso Jure homa-
giali hactenus possedi et tenui in feodum, et pro vniuersis et singuiis debitis in quibus michi
pro se vel pro alijs quibuscumque personis ex quibuscumque causis et casibus vsque in
hodiernom diem erat debitorie obligatus per Strenuos et prudentes Milites Henricum de Kou-
fung et Sdyslaum de Weytenmil ordinatum extitit et tractatum, quod ipse dominus Bertoidus
337
ipsaiD Curiam cum vtilitatibus et pertinencijs ipsias, vt premittitar a Benescbio filio predicti
domini Sdyslai cum Septuaginta duabus Marcis Morauicalibus grossorum Pragensium exsol-
uere et liberare debebit et pro suis vsibus inipeticione ex parte mei vel alterius cuiuscumque
meo nomine remota et cessante qualibet, possidere, Preterea pro satisfaccione et solucione
omninm vt superius exprimitur omnimoda debitorum Strenuum Militem dominum Sudkonem
de Drihoticz de Gentum Sexagenis grossorum predictorum in festo Beati Galii venturo pro-
xime soluendis et pagandis, sie certum et securum reddere quod valeat contentari, Qua
ordinacione contentorum per omnia et vt ipse dominus Bertoldus et Successores sui cunetis
aOutnris temporibus per me aut quoscumque alios meo nomine pro aliquibus debitis non
possint vel debeant infestari, voluntarie renunccio et expresse omni Juri accioni et impeti-
cioni, que michi vel cuipiam alteri meo nomine ad aliqua debita repetenda virtut^ quarum-
cumque literarum sev promissorum michi soli dumtaxat vel alijs personis ad manus meas
datamm vel factorum possent competere quouis modo, qua literas et promissa nullius esse
Yolens inantea vigoris et roboris ipsas annichilo penitus annullo. In cuius rei testimonium
presentes fieri iussi literas et mei ac subscriptorum testium Sigillorum munimine roboratas.
Nos vero Hugo de Weylenmil Otto de Milein et Otto de Resnowicz per predictum Przibi-
conem ad hoc specialiter rogati pro testibus Sigilla nostra presenti litere appendimus in
maiorem certitudinem et euidenciam omnium premissorum. Actum et Datum Chrumnow
dominica Palmarum, Anno domini Millesimo Trecenlesimo Quadragesimotercio.
(Nach dem Fragmente eines Papier- Codex der II. Hälfte des XIV. Jahrhundertes S. 24,
welches dem in der Cerronischen Sammlung sub Nr. 264 im, mähr, stand. Landesarchive
befindlichen Buche „Niscellanea von Mähren^ beigebunden ist.)
467.
Markgraf Karl bestätigt die dem Obromtzer Kloster vom Markgrafen Pfemysl im Jahre
1235 verliehenen Privilegien. Dt. Brvne^ in die Pasche (13. April) 1343.
■
In Nomine sancte Trinitatis et indiuidue vnitatis, Amen. Nos Karolus domini. .Regis
Boemie Primogenitus Marchio Morauie . Recognoscimus et ad vniuersorum presencium et
inturorum uolumus noticiam peruenire. Quod deuotus uoster dilectus, Venerabilis Gotsaicus
Abbas Monasterij Sawerdowicensis, Premonstratensis ordinis Olomucensis dyocesis, noslram
accedens presenciam, quasdam nobis litteras exhibere curauit. Supplicans humiliter et attente,
qnatenus illas de benignitate nostra solila, recognoscere, innouare, approbare, ratificare, et
confinnare graciosius dignaremur. quarum litterarum Tenor de verbo ad verbum dinoscitur
esse talis. In Nomine sancte trinitatis et indiuidue vnitatis. Ego Przemizl dei gracia Marchio
Morauie, Monasterio Beate Marie virginis in Sawerdowicz etc. usque Acta sunt hec, Anno
incamaciouis dominice, Millesimo Ducentesimo Tricesimo quinto, Indiccione VIII. Datum per
manus Hylarij Notarii in Bruna Y» Kalend. Aprilis. (Siehe B. II. S. 295 n. CCLXII.)
Nos igitnr Predecessorum nostrorum vestigijs et actibus salubribus inherere uolentes, prefati
qnoque Gotschalci abbatis Monasterij Sawerdowicensis predicti supplicacionibus fauorabiliter
43
338
annuentes, predictas litteras, proat de uerbo ad aerbam presentibus sunt inserte, Recognos«
cimns, innoaamus, approbamus, ratificamas, et de certa sciencia presentis scripti patrocinto
confirmamus, fidelibus nostris dilectis . . Capilaneis . . Camerarijs . . Purgrauijs . . Popraw-
czonibus . . villicis, Ceterisque nostris Oflicialibus quibuscamqoe presentibus et fnturis sab
optentu gracie nostre, neenon sab penis predictis mandantes firmiter et districte, quatenus
Monasterium Sawerdowicense predictum . . Abbatem . . Conuentum et quaslibet personas ipsias
in gracijs et libertatibus antedictis nou impediant nee molestent, nee iniurias aliquas irrogare
presumant eisdem, sicut indignacionem nostram et penas predictas irrenussibiliter uoineriat
euitare. In quorum omnium testimonium et robiir perpetuo naliturnm, presentes scribi et
sigilli nostri iussimus appensione muniri. Actum et Datum Brvne in die Pasce Anno domim
Miliesimo Tricentesimo Quadragesimo Tercio.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen, wohl erhaltenen Sigille, im Archive desselben KhH
sters, im m. st. Laudesarchive n. 12.)
468.
Die Brüder Wmata und Buso f)on Mostiit verkaufen mer Zinslahne in Zbräslaw dem
Nonnenkloster Maria Saal in AltbrUnn. DL Brune^ XV. Kalend. Maß (i7. April) 1343.
]\los Bznetha et Buzo fratres dicti de Mosticz filij quondam Henrici de Mosticz, Ad
vniuersorum noticiam tam presencium, quam futurorum Tenore presencium volumus deuenire,
Quod nos habita deliberacione sufficienti, ac maturo consiiio amicorure nostrorum, Monte sana
et voto vnanimi Venerabilibus in Christo dominabus Katharine videlicet Abbatisse et Conaentiii
Sanctimonialium Monasterij aule sancte Marie in antiqua Brunna, Ordinis Gysterciensis, OlomiH
censis dyocesis, neenon ipsi Monasterio Quatuor laneos censuales singuli per quadraginta grosm
et sex Curticulas nomine et vice dimidij lanei viginti scilicet grosses Pragenses ännis singvli
in feste beati Michaelis archangeli pro vero et iusto censn censuantes, Quos et quas in vih
forensi dicta Braczlabs habuimus, Cum agris cultis et incultis, Rubetis, Nemoribus, Pascuis, #
cum Omnibus alijs quibuscumque eorum in villa et in Campis Juribus et pertineucijs qnocumfi
censeantur nomine uel melius dici poterunt uel in quibuscumque rebus consistant, ac genendMi
et singulariter cum omni Jui^ dominio vtiiitate vsufructu et iibertate quibus ipsos laneos
Curticulas tenuimus hactenus et possedimus pro Triginta(sic)Marcis grossomm Pragensium,
rauici numeri, Sexaginta quatuor grosses pro Marca qualibet conputandos, nobis plenarie
lutis yendidimus rite et racionabiliter, ac tytulo vere vendicionis tradidimus Jure heredil
ac proprietario perpetuo possidendos, Promittentes bona nostra fide et conpromittenl
nobiscum et pro nobis manu coniuncta et in solidum domino Hermanne de Lelekowici i
Buzone dicto de Mosticz patruo nostro karissimo eisdem dominabus et Conuentni earui
Monasterio predicto, neenon ad manus eiusdem Abbatisse et nomine et vice Conuentos*
Monasterij venerabili domino Perchtoldo de Lipa Preposito Wissegradensi Regni
Canceilario, et domino Johanni de Clingenberch dictos laneos et Curticulas ac singula
Jura et pertinencia secundnm commune Jus et consuetudinem terre Morauie ab omnibus
339
singnlis inpeticionibas et infestacionibns, quarumcumque et qualitercumque snbortis, infra sex
Ebdomadas oontinnas a die videlicet inpeticionis haiusmodi numerandas disbrigare fideliter
et integraiiter nostris proprijs laboribas, pericoiis et expensis, In qua quidem disbrigacione
si moniti et reqnisiti if egtigentes , quod absit, modo quocumque prepediti exstiterimus, Ex
tone Ebdomadis vt predicitor elapsis Nos Bznetha et Bus&o fratres, et nos Hermannus de
Leiekowicz et Bnzo de Mosticz predicti, vel nobis sen altero nostrum non existentibus, heredes
nostri per sepedictas dominas Abbatissam scilicet et Gonuentam, que pro tempore fuerint
vel per Monasteriom, siue per dominös Perchtoldum de Lipa vel Johannem de Clingenberch
antedictos, seu per aliqaem aliam, siue per alios, cui vel quibus, vices suas in hac parte
comiserint, vel qui presentes iiteras habuerit, uel habuerint, nomine et vice eorum seu earum
siue Monasterij, vna dumtaxat vice requisiti, quilibet nostrum, vel nobis non existentibus
heredom nostrorum, propria in persona cum vno famulo et duobus equis Ciuitatem Brunnam
ad hospicium nobis per monitores uel monitorem deputatum, nomine et more veri et iusti
obstagij tenebitur et tenebimur subintrare, In quo nichilominus obstagio, si per quindenam
continuare nos contigerit inpeticionibus seu infestacionibus non disbrigatis, Extunc ipsa domina
Abbatissa et Conuentus Monasterij sepiusdicti, que erit pro tempore, vel nomine et vice
eamm et Monasterij, dominus Perchtoldus de Lipa seu dominus Johannes de Clingenberch
predicti oel is aut ij, cui vel quibus vices suas in hac parte commiserint, omne dampnum
et dispendium, quod ab ipsis fortassis inpeticionibus seu ex dilacione disbrigacionis huius-
modi sepedictis dominabus Abbatisse videlicet et Conuentui necnon Monaslerio, modo quo-
cumque euenerit, vnacum Gapitali pecunia scilicet Trigintasex Marcarum, cum quibus equidem
Trig:inta sex Marcis Morauici numeri, cuicumque seu quibuscumque Jure proximitatis exsoluendi
dictos laneos et Curticulas per modum, qui abschütten dicitur, Jus conpecierit exsoluere debebit
et debebunt et non remissius sed circa Judeos aut Crislianos vbicumque conquirere et habere
potemnt nostrum omnium recipient super dampnum, Nobis in ipso obstagio continuantibus
qaoad sepiusdictis dominabus Abbatisse videlicet et Conuentui, que fuerint pro tempore, et
MoDasterio de predicta Capitali pecunia scilicet triginta sex Marcarum et de dampno seu
dampnis, modo quocumque accretis fuerit per nos vel nobis non exstantibus per heredes
Dostros cum parata pecunia fideliter et pleniter satisfactum. In cuius rei testimonium et
lobor perpetnum, Nos Bznetha et Buzo fratres de Mosticz principales venditores et nos
Hermannus de Leiekowicz et Buzo de Mosticz predicti eorum fideiussores et conpromissores
prearates eis dedimus Iiteras nostrorum Sigillorum munimine roboratas. Actum et Datum Brune
XV® Kai. Maij. Anno domini MilJesimo Trecentesimo Quadragesimotercio.
(Das Orig. auf Pergam. mit IV kleinen Sigillen im Archive desselben Klosters, im m. st.
Landesarchive lit. M. n. 7.)
43*
340
469.
Pabst Clemens VI. ernennt den rechtskundigen Priester Theodorich ^ Sohn des Diwit rra
Neuhaus^ zum Damherrn von Olmätz^ reservirt ihm daselbst eine Präbende und gestallet,
dass er zugleich die Pfarre in Rudolec (Rudolfs) behalten könne. Dt. Amnione, XV. Kai.
Maii (17. April) 1343.
f^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto. filio Theodorico nato quondam
Diwissii de Novadomo Canonico Olomucensi Jurisperito Salutem et Apostolicain Benedictionem. ..
Volentes. . .tibi gratiam facere specialem, Canonicatum ecclesie Olomucensis cum ple-
nitudine iuris Canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo etiam providemus.
Prebendam vero si qua in dicla ecclesia vacat ad presens vel cum vacaverit, quam tu per
te vel procuratorem tuum ad hoc legittime constitutum infra unius mensis spatium postquam
tibi vel eidem procuratori vacatio iilius innotuerit duxeris acceptandam , conferendam tibi . . .
reservamüs . . . Aut si presens non fueris ad prestandum de observandis statutis et consue-
tudinibus ejusdem ecclesie solitum iuramentum, dummodo in absentia tua per procuratorem
ydoneum, et cum ad ecciesiam ipsam accesseris corporaliter illud prestes. Seu quod paro-
chialem ecciesiam in Rudolfs Olomucensis diocesis, cuius fructus et proventus trigintaquinque
florenos auri valorem annuum ul asseris non excedunt, nosceris obtinere. Nulli ergo etc. nostre
collationis, provisionis, reservationis, inhibitionis, constitulionis et voluntatis infringere.
Datum Avinione XV Kalendas Maii Anno Primo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. Jahr. I. B. III. Br. 639 S. 327 im Vaticani-
schen Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im m. st. Laiidesarchive.)
470.
t
Pabst Clemens VI. ernennt den Folklin, Sohn des Folklinar von Prag, zum Domherrn
ton Olmiltz und resertirt für ihn eine Präbende daselbst. Dt. apud pontem Sorgie Avinion.
dioces. X. Kalend. Maii (22. April) 1343.
t^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto fiiio Folklmo Folklmari de Praga
Canonico Olomucensi Salutem et Apostolicam Benedictionem...
...Volentes tibi . . . gratiam facere specialem, Canonicatum ecclesie Olomucensis cum
plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus. . . Prebendam vero nee non digni-
tatem vel personatum seu officium cum cura et sine cura sique vel siqui aut siqua in dicta
ecclesia vacant ad presens vel cum simul aut successive vacaverint. .conferendas, vel con-
ferendos, seu conferenda tibi . . reservamüs. . . Seu si presens non fueris ad prestandum de
observandis statutis et consuetudinibus ipsius ecclesie solitum iuramentum dummodo in ab-
sentia tua per procuratorem ydoneum et cum ad ecciesiam ipsam accesseris corporaliter
illud prestes seu quod in sancti Egidii Pragensis et Bolesnaniensis Pragensis diocesis cano-
nicatus et prebendas et in eadem sancti Egidii Obedientiam que nee dignitas nee personatus
i
341
existit obtines et in Wisegradensi prope pragam ecclesiis vigore lilteranim nostrarum Cano-
nicus existis, et in ea prebendam maiorem cum dignilate vel persona tu seu officio te asseris
expectare, quas litleras et processus per eas babitos et quecumque inde se acta quo ad
dignitatem et personatum ac curatum officium ex nunc cassamus et irrilamus omnino ac
Doilius deinceps existere volumus roboris vel momcnti eis quo ad alia in suo robore per-
mansuris. Nulli ergo etc. nostre collalionis, provisionis, reservationis , inhibitionis , consti-
talionis et voluntatis infringere etc. Datum apud pontemsorgie Avinionensis diocesis X Kai.
Hau Anno Primo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Clemens VI. Jahr. I. B. VI. Br. 185 S. 352 im Yaticanischen
Archive zu Rom. Yidim. Abschrift im mahr. stand. Landesarchive.)
411.
Markgraf Karl von Mäkren setsst dem Könige Kazimir bestimmte Termine fest^ bezüglich
des von ihm erhaltenen Gelddarlehens. Dt. Cracouie^ die b. Georgii mart. (24, April) 1343,
i^os Garoivs, Marchio Morauise, notum facimus uniuersis priesentes literas inspec-
turis. Quoniam excellentissimus princeps dominus Cazimirvs, rex Poloniae, frater noster
carissimus, solutionem pecuuia?, quam nobis immensse necessitatis tempore mutuauit, motus
fraternali affectu, huc usque beneuole expectare curauit; nos volentes eundem fratrem nostrum
de solutione infra sertarum summarum certum reddere et securum, promitlimus et spondemus
sincere, sub nostri honoris et fidei puritate sibi quatuor millia sexagenarum grossorum Pra-
gensium tempore proxime venture infra tres septimanas immediate sequentes in ciuitate
Pragensi dare et soluere ac integre in paratis pecuniis assignare, pignora etiam nostra ad
estimationem proborum virorum, nostrorum fidelium ac suorum, quatuor millia marcarum
Polen, paxamenti valentia, in tribus millibus marcarum eiusdem numeri, tempore prsefati
termini in eiusdem regis Poloniae, fratris nostri, dabimus prselatos, quie quidem pignora, si
intra hinc et festum assumtionis MariaB virginis non exsoluimus, proxime nunc venturum, ipse
dominus rex Polonias, dicta pignora pro se retinendi, ea obligandi, vendendi et de eisdem
alias disponendi, plenam facultatem babebit, prout suas placuerit voluntati. Permittimus insuper
bona fide Nicoiao nostro dicto werzing, Dapifero Sandomerensi, duo millia marcarum 3004.
33. marc. cum XVI. gross, numeri Polen, et Hanckou. dicto Kempnitz mille sexag. ciuibus
Cracouiensibus ibidem Prag® soluere, dilatione et impedimento quibuslibel procul motis. Quas
qoidem pecuniarum summas per nos tarn domino regi Poloni® fratri nostro, quam prasdictis
ciuibus Cracouiensibus assignandas, una cum pignoribus nostris ipsi domino regi PolonisB,
nt prsBmittitur, obligandis, sub nostris conducere promittimus in Cracouiam periculis et ex-
pensis. Taliter tamen, quod idem dominus rex Polonias, frater noster, ad conducendum pecunias
et pignora sua praedicta in terris suis et dominio, sine dolo prsebebit suum fidele auxilium
et ittoamen. Si vero, quod absit, prsamissa omnia ipsi domino regi PolonisB^ fratri nostro
non teneremus; tunc sub honoris nostri et fidei puritate assumimus, et volumus expresse:
at excellentissimus princeps dominus Lvdovicvs rex HvngarisB, frater noster carissimus, s»pe
342
dicto regi Poloni» tamqnam insto assistat et enm contra nos, tarnqüam ininstam et promissa
non tenentem I adiuuet, ut super prsBmissis iusticiani a nobis asseqaatur. Poliicemur insnper
eidem fratri nostro, domino regi PolonisB, omnia singiila promissa, super solutionibus aliarom
pecuniamm debitaram ei per nos facta, super quibus alias nostras habet litteras, soloere,
attendere et effectualiter adimplere. Hamm testimonio iitterarom. Datvm Cracoui» in die beati
Georgii Martyris anno domini MCCGXLIII.
(Ab^dnickt bei Lodewig ia Reliqoitr. Mss. B. V. S. 510 in der Urkunde n. XXXIV. einbe-
KOgen. Böhnfer t. a. 0. S. 346 n. 59, diese Urkunde htt B. i. 23. April.)
472.
Pabst Clemens VI. ernennt den Theodorich^ Sohn des Dionys (Dimi) foon Neuhaus zum
Domherrn der St. Peterskirche zu Brunn ^ resereirt ihm eine Präbende daselbst und ge-
stattet^ dass er zugleich die Pfarre in Rudolec (Rudolfs) und das Olmützer Kanonikat
behalten dürfe. Dt. apud pontem Sorgie Amnion, dioces. III. Kai Maii (29. April) 1343.
Cylemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto fiUo Theodorico nato quondam
dibissii de novadomo Ganonico Ecciesie sancti Petri in Brunna Olomucensis diocesis iuris-
perito Salutem et Apostolicam Benedictionem. . .
Yolentes tibi, .gratiam facere specialem, Canonicatum ecciesie sancti Petri in Brunna
Olomucensis dicec. cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de
illo etiam providemus. Prebendam vero siqua in dicta ecclesia vacat ad presens, vel cum
vacaverit . . conferendam tibi post acceptationem huiusmodi cum omnibus iuribus et perti-
nentiis suis donationi apostolice reservamus. . . Seu si presens non fueris ad prestandum de
observandis statutis et consuetudinibus eiusdem ecciesie solitum iurameutum, dummodo in
absentia tua per procuratorem ydoneum, et cum ad ecclesiam ipsam accesseris corporaliter
iilud prestes. Seu quod parochialem ecclesiam in Rudolfs dicte Olomucensis diocesis, ac
canonicatum ecciesie Olomucensis sub expectatione probende nosceris obtinere. Nulli ergo etc.
nostre collationis, provisionis, reservationis, inhibitionis et constitutionis infringere etc. Datum
apud pontemsorgie Avinion. diocesis in Kalendas Maii Anno Primo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabsrs Clemens VI. J. I. B. X. Br. 1227 S. 277 im VaUcanischat
Archive zu Ronu Vidim. Abschrift im mfthr. stand. Landesarchive.)
473.
Pabst Clemens VI. ernennt^ über Verwendung des Königs Johann f)on Böhmen, den Peter^
Sohn Peters non Rosenberg, zum Domherrn non Olmütz, resemirt ihm eine Präbenä
daselbst und gestatte t, dass er zugleich die Kanontkate in Prag und Passau behalten dürf^
Dt. apud pontem Sorgie Avinions. dioc. III. Kalend. Maii (29. April) 1343.
t^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto fiüo Petro nato diiecti filii Nol
Viri Petri de Rosenberch Baronis Regni Boemie Ganonico Olomucensi Salutem et A]
bcam
843
Voientes tibi premissorum ineritoram obtenta, nee non consideratione Carissimi in
Christo filii nosbri Johannis Regis Boemie lilustris pro to nobis in hac parte hnmiliter sup«
plicantis graciam facere specialem, Ganonicatum ecciesie Oiomucensis cum plenilodine iuris
canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de iilo etiam providemus. Prebendam vero
81 qua in dicta ecclesia vacat ad*presens, vetcum vacaverit. . .conferendam tibi post accep-
tationem eandem, cum omnibus iuribus et pertinentiis suis donationi apostolice reservamus. . .
Sen si presens non fueris ad prestandum de observandis statutis et consuetudinibus ipsius
ecclesie solitum iuramentum, dummodo in absentia tua per procuratorem ydoneum, et cum
ad ecclesiam ipsam accesseris, corporaliter illud* prestes. Seu quod in Pragensi Ganoni-
catum et prebendam, ac autoritate litterarum nostrarum in Pataviensi eeclesiis Ganonicatum
sub expectatione prebende nosceris obtinere. Nulli ergo etc. nostre coilationis, provisionis,
resenrationis, inhibitionis et constitut^is infringere etc. Datum apud pontemsorgie Avinio-
nensis diocesis III Kalendas Mftii Anno Primo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Clemens VI. J. I. B. X. Br. 1305 S. 312 im Vaticanischen
Archive lu Rom. Vidim. Abschrift im mfihr. stftnd. Landesarchive.)
494.
Pabst Clemens VI. willfahrt dem Edlen Heinrich Zebrat (?) und dessen Gemahlin^ dass
Umen am Todesbette nach verrichteter reumüthiger Beicht der von ihnen erwählte Beicht'-
9aler die Absolution ertheilen dürfe. Dt. apud Pontem Sorgie^ Avinion. dioc. III. Kai.
Mail (29. April) 1343.
f^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Nobile viro Henrico Zebrat (?)
Niliti et dilecte in Christo filie Nobili mulieri Heinreichin eins uxori Olomutceusis Diocesis
Saliitem et Apostolicam Benedictionem.
Provenit ex veslre devotionis affectu, quo nos et Romanam ecclesiam reveremini,
Ol petitiones vestras illas presertim, qu» animarum vestrarum saiutem respiciunt, ad exau--
dttionis gratiam admiltamus. Hinc est quod nos vestris suppiicationibus incLinati, ut Gonfessor
qoem qnilibet vestrum duxerit eligendum, omnium peccatomm vestrorum de quibus corde
eonlriti et ore confessi fueritis, plenam remissionem vobis in sinceritate fidei, unitate sancte
Ronuine ecclesie, ac obedientia et devotione nostra, et successorum nostrorum Romanorum
k^-ontificum canonice instrantium persistentibus, semul tantum in mortis articulo auctoritate
[; apostolica concedere valeat devotioni veslre, tenore presentium indulgemus. Sic tarnen quod
i idem Gonfessor de hiis de quibus fuerit alteri satisfactio impendenda, eam vobis per vos si
'-mpervixeritis, vel per heredes vestros si tunc forte transieritis faciendam iniungat, quam
I^Nros . yel illi facere teneamini ut prefertur. Et ne quod absit propter huiusmodi gratiam
iv^iaddamini procliviores ad illicita imposlerum committenda, volumus quod si ex confidentia
lureaussionis huiusmodi aliqua forte comntteretis quo ad illa predicta remissio vobis nuila-
844
tenus siiffragetur. Null! ergo etc. nostre concessionis et voluntatis infringere etc. Datum
apud Pontemsorgie Avinionensis Diocesis III Kalendas Mail Anno Primo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. J. I. B. V. Br. 512 S. 88 im Vaticaniscben
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im n&hr. stand. Landesarchive.)
%
Sezema und MrakeS von Ch^Kc und Wiiek con Wlachowic erklären^ dass sie dem Kon-
tente des Welehrader Klosters für Stephan und Ulrich ton Kunowic XVII . Mark Prag,
Groschen schulden. Dt. in Welegrad^ III . Idus Maß (13. Mai) 1343.
i^os Zezema de Chilez, Wysczko de Wlachowicz, necnon Mraczo de Chilcz fatemur.
et RecognoBcimns tenore presencium vniuersis, presens scriptum inspecturts vei audituris,
Nos Reiigiosis viris videlicet venerabili patri domino Atleo ^Abbati, Tolique Conuentui Mo-
nasterij Welegradensis pro nobilibus viris Germanis scilicet Stephane et Vlrico de Chunowicz
pro remedio animarum Patris ac fratris eorumdem defunetorum in decem et Septem Marcis
grossorum denariorum Pragensium, Sexaginta quatuor grosses pro marca qualibet computando,
in solidum caucione fideiussoria debitorie obligari sub terminis inferius annolatis, Tali adiecta
condicione, quod mediam partem scilicet Nonam dimidiam marcam assigriabimus in festo
Sancti Michahelis proxime nunc venture, et nonam dimidiam marcam partem residuam in
festo sancti Georgij inmediate sub sequenti similiter presentabimus, sub nostre fidei puritate
omnis doli exclusa malicia atque fraude soluere in parata pecunia integraliter et complete,
promittimus et debemus, et si in quocumque terminerum id facere negligeremus prepediente
nos causa quacumque. Ex tunc ad requisicionem dictorum deminerum videlicet demini Abbaus
et Conuentus, quicumque ex nostris tribus per eosdem deminos requisitus fuerit aut cui
commiserint hoc faciendum, cum vno famulo ydeneo et duobus equis, aut certe si aliquem
nosd'um abesse contingeret promittimus statuere siue locare aliam personam ita bonam«
ydoneam ac honestam, ut est nestrum aliquis, cum famulo et equis ut premisimus in vnam
domam honestam Ciuitatis Redicensis, quamcumque predicti doniini Reuerendi nobis indica-
uerint intraturi, et Obstagium verum atque conswetum ibidem prestare tenebimur et spondemus
inde non exituri, quousque de sorte capitali scilicet decem et septem Marcarum in terminis
pretactis integralem et perfectam fecerimus satisfaccienem. In quorum omnium Testimonium
et robur validius presentes nostris sigillis dedimus firmiter roboratas. Actum et Datum in
Welegrad Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo Tercio. III. Ydus Maij in die
Sancti Seruacij Episcopi et Confessoris.
(Das Orig. auf Pergam. mit drei kleinen wohlerhaltenen Sigiilen im Archive desselben Klo-
sters, im m&br. stand. Landesarchive Lit. J. n. 5.)
345
Jflarkgraf Karl schenkt den Glogauer Bürgern wegen ihrer Treue die Schölzerei im
Dorfe Queiitz. Dl. Präge fer. VI. prox. post domin. Cantate (16. Mai) 1343.
(Extract aas dem Glogauer Archive, mitgetheilt von Dr. W. Wattenbach.)
411.
Markgraf Karl eon Mähren bestätigt die emphitentische Verdingung delr zur Wyiehrader
Probstei gehörigen Aecker und Güter im Dorfe iStädNk an den Domherrn Witek. Dt.
PragcB, VIII. Kalendas Junii (25. Mai) 1343.
l\os Karolus domini nostri regis Boemi® primogenitos, marchio Moravias, scire volumus
pnesentinm inspectores universos, quod constitutus in nostra prfesentia Venerabilis Bertholdus
de Lypa, prsepositus ecciesise Wyssegradensis, regni Boemias cancellarius, paternus ac noster
princeps diJectus, nobis cum instantia supplicavil, ut venditionem emphiteoticam de agris et
hereditatibns omnibus in viilula Sczedrsik, ad suam praeposituram Wissegradensem pertinen-
tibtts, devoto nostro Wytkoni, ejusdem ecclesias Wyssegradensis canonico, faclam, confirmare
dignaremur, exprimens ibidem, quod hactenus de eisdem agris sive hereditatibns in censu
annuo tantum quinque fertones grossorum denariorum Pragensium, sedecim grosses eosdem
compatando pro fertone quolibet, sibi susb praepositursB nomine solverentur, et ex ipsa ven«
ditione emphiteotica sibi et suis successoribus plus censu consueto de uno fertone grossorum
et nomeri eorundem annis singulis adducatur. Nos vero ex pnedictis et aliis certis et ratio-
nabilibus causis, coram nobis per partes prsadictas praBpositis, conditionem prsedictaB pnepo-
siturse Wyssegradensis ex hujusmodi yenditione emphiotetica meliorem Geri, evidentissime
cognoscentes, ipsam ratificamus, approbaraus ac de certa nostra scientia, paterna ac nostra
auctoritate ipsi Wytkoni et suis successoribus prassentis scripti patrocinio coniirmamus. In
cujus rei iestimonium presentes fieri et nostro sigillo majori mandavimus comrauniri. Datum
Pragae YUI. Kalendas Junii, anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo tertio.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des Wysehrader Kapitelarchives.)
478.
Markgraf Karl eon Mähren bestätigt die von seinem Vater ^ dem Könige Johann^ im J.
1337 an Heinrich non Kanfßngen geschehene Verpfändung des Dorfes Muchou^ic. Vt. PragCj
fer. IL post f b. Urbani (26. Mai) 1343.
iW OS Karolus domini Regis Boemie Primogenitus , Marchio Morauie, Notum facimus
tenore presencium vniuersis, Quod pro parte . fidelis paterni, et nostri dilecti, Heinrici de
Kowffiingen, exhibite nobis fuerunt, quedam littere domini . . Genitoris nostri, et cum in-
stancia homiliter supplicatum, vt easdem, approbare et Ratificare, de benignitate solita digna-
remor, Qoarani qaidein liUerarum Tenor- talis est, Nos Johannes dei gracia, Boemie Rex,
44
346
ac Luceroburgen sis Comes. Notum facimus vniuersis, Quod grata et accepta in oculis nostris
habentes seruicia, que fidelis noster dilectus, Heinricus de Kowffingen, noslre Celsitudini
sepius exhibuit, et exhibere poterit in futuro, quibus non inmerito cupientes sibi, et heredibus
suis legiiiinis, propter eadem seruicia, et dampna, que in nostris ante Poznaniam Ciuitatem,
protulit obsequijs^ Villam nostram dictam, Muchewicz, sitaro prope Racobenicz, ad Castruro
nostrum Bnrglen pertinentem. cum omnibus suis Juribus, vtilitatibus fructibus, prouentibus,
et pertinencijs quibuscumque, in Sexcentis, et quinquaginta, grossis, Sexagenis, Pragensium
denariorum, nominp pignoris, duximus obligandam, Per eum, et heredes suos, tenendam
vtifruendam, et possidendam, tarn diu, quousque ab ipsis exoluerimus, Quibus Bonis, ab ipso,
vei ab ipsis, per nos, in dicta pecunia exsolutis, Promittit enim nobis vice uersa, quod de
eadem pecunia supratacta, Trecentas sexagenas, denariorum grossorum, in Regno nostro
Boemie, pro bonis hereditarijs, impendere debet, de quibus, ipse Heinricus de KowfQngen,
ac heredes sui, nobis heredibus et successoribus nostris, Boemie Regibus, cum Dextrario,
iamquam alij nostri Vasalii, tenebimur deseruire, Hamm testimonio litterarum, quibus nostrum
Sigillum est appensum, Datum Wratizlavie, feria Sexta, infra Octauas Epiphanie domini,
'Anno domini millesimo trecentesimo tricesimoseptimo, Nos itaque, presentibus, ^d predicti
Heinrici instanciam nobis porrectis, fauorabiliter inclinati, predictas domini . . Genitoris nostri
iitteras, prout de verbo ad verbum presentibus sunt insärte, approbamus, Ratificamus, eisque
nostrum beniuolum prebemus consensum pariter et asensum, Hamm nostrarum testimonio
litterarum, Datum Präge, feria secunda, post festum beati Vrbani, proxima. Anno domini
millesimo trecentesimo quadragesimotercio.
(Nach einer Abschrift im kön. böhm. Musenm ans dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives
SU Wien.)
419.
Markgraf Karl non Mähren^ Landeshauptmann des Königreiches Böhmen^ die Landesbeamten
und die beim Landrechte am Prager Schlosse anwesenden Barone erkennen in dem Stritte
der Prager Bürger mit dem Spitale der Kreuzherren an der Brücke zu Recht , dass die
Leute der Letzleren nach Inhalt der Primlegien und der Landtafel ihnen (Kreuzherren) stets
zu gehorchen haben. Dt. Präge, fer. VL Quatuor temporum Penthecostes (30. Mai) 1343.
Anno Domini Millesimo trecentesimo quadragesimo tercio feria quinta post festum
Purificationis Beate Marie, Inclitus Dominus Carolus Marchio Morauie. Capitaneus Regni
Boemie, vniuersa et singula in Prescripto libertatis priuilegio conlenta cupiens et omnino
uolens feruentissime inconuulsa ac intacta Perpetuo Permanere ipsum prescriptum tenorem
libertatis Priuilegii Per nuncium suum dominum Hinconem Berkam de Duba Porgrauium
Tragensem ad hoc a se specialiter deputatum de uerbo ad uerbum ad terre Tabulas imponi
mandauit.
Anno domini M^ CCG^ quadragesimo tercio feria sexta quatuor temporum Pentecosles,
Presidenlibus in Judicio in Castro Pragensi, videlicet^omino Carolo Primogenito'Regis Boemie,
347
Marchione Morauie tunc Rectore Generali Regni Boemie Predicti, et dominis Petro de Rozm-
bergk summo Camerario. Andrea de duba Judice. Henrico Preposilo Pragensi Notario terre.
cflßterisque Pragensibus Beneficiarijs, et Baronibus, Pertolto de Lippa Preposilo Wissegradensis
Ecciesie Ganceiiario Regni Boemie. Hincone de duba Purgrauio Pragensi. Wilhelme de
Laodsstein Zdesiao de Ssternberg Sbincone de Hazmburgk Pincema. Wilhelme de Strakonicz.
Wilhelme de Skali. Sbincone de Lubiesicz. Alberto de Czir. Jencone de Grumberch Judice
Curie Regis, ceterisque Baronibus terre. Per quosdam Giues Pragenses litigatum fuit. Quod
bomines Cruciferorum hospitalis in Pedepontis in Praga coram eis conuenti respondere de-
berent iure terne ipsis Cruciferis contradicentibus. quod non aliter respondere deberent nisi
secundam quod in eorum Priuilegiis. et terre tabulis plenius continetur. Tunc Predicti dominus
Caroius Beneficiarii et Barones auditis et diligenter Perspectis ipsis Priuilegiis et tabulis
Inuenerant con^tantissime Pro iure, quod de cetero et Perpetuo. sie bomines eorum, vt in
ipsis Priuilegiis et tabulis tx)ntinetur respondere deberent. Et nullo vnquam tempore in
hoc articulo, et in omnibus alijs articulis. Per quemcumque hominum contra ipsos Cruciferos
et hospitale eorum nihil in conlrarium deberet Penitus attentari. Et si quid attenlalum fuerit
quandocumque. Per quemcumque in Judicio siue extra iudicium hoc statim abici debet. et
semper irritum reputari Propter gratiossissima et specialissima ipsorum Priuilegia ob pietatem
et fauorem infirmorum ac debilum eiusdem hospitalis a Pluribus Principibus terre Boemie
eis Pre ceteris specialius concessa.
(Nach dem Orig*. Desamt des königl. Viceltndscbreibers Johann Woykowsky von Milho8tit%
aus dem rothen Quaterne der k. b. Landtafel VI. B. 28 rom J. 1562, im Archive der
Grafen Cemin zv Neuhans Nr. 14. 1. 1. 1.)
480.
Markgraf Karl von Mähren gestattet dem Smil^ Öenäk und Johann et)n Lichtenburg die
Theilung der Lehen- Burgen Vöttau und Zornstein in drei Theile. Dt. Prage^ in tigitia
Penthecostes (31. Mai) 1343.
jMos Karolus domini Regi$ Boemie Primogenitus , Marcbio Morauie«, Notum facimus
tenore* presencium vniuersis Quod iidelia et fructuosa seruicia, quibus Smylo et Tschenko
fratres dicti de Leuchtenburch, fideles nostri dilecti Genitori nostro karissimo . . atque uobis
multis hucusque temporibus feruenti studio et indefessa promptitndine se exhibuerint, et
plaeidos, in animo nostro crebrius et sollercius renoluentes digna premiorum vicissitudine
reputamus, Ob quod ipsis Smytoni, Tschenkoni predi^tis atque Johanni filio fratris ipsorum
quondam Ueinrici, felicis memorie de speciali gracia indulgemus, vt Bona ipsorum videlicet,
Castra Yethow et Czornstein cum Opidis, villis, Siluis et vniuersis eorum pertinencijs et
vtUitatibus que Jure houiagiali tenent et possideut, a nobis in feodum propter eorum vtili^
tatem et commodum in Tres partes diuidant iuxta ipsorum numerum personarum, Et vt ipsos
nosbris ammodo magis ac feruencius inuigilare delectet seruicijs, ipsos tamquam benemeritos
et dignos amplioribus Beneficijs decreuimus premiandos, de nostra munificencia generosius
44«
f
348
admittentes , quod pars cuiuslibet eorum , antedictorum Bonorum cum suis pertinencijs et
vtilitatibus vniuersis per mortem possessoris eiusdem, non obstantibus Juribus nobis in ipsis
Bonis occasione homagij vei Juris Terre nostre Morauie competentibüs , vel in futurum
competere potentibus, quibus ex tunc, prout exnunc, nostro ac successorum nostrorum nomine
renuncciamus expresse, ad alios vel alium superstites et viuos, vel superstitem sine diminu-
cione pertinenciarum ipsius partis et prouentuum, sine quouis impedimento ex parte nostri ac
Successorum nostrorum libere reuertalur, Preterea ad maiorem predicte nostre donacionis
firmilatem pro nobis et Successoribus nostris sincera fide promittimus et spondemus quod nee
nos, nee ipsi nostri Successores contra predicte nostre donacionis graciam nullis vnquam
affuluris temporibus de Jure vel de facto venire vel facere, vel cuipiam attemptare quomo-
dolibet debeamus. In cuius rei testimonium et robur perpeluo valituris presentes Literas fieri^
et Sigilli nostri maioris appensione de certa noslra sciencia fecimus communiri. Datum Präge
in vigilia Penthecostes, Anno Domini Millesimo Trecenlesimo Quadragesimotercio.
(Nach dem Fragmente eines Papier -Codex aus der II. Hälfte des XIV. Jahrhunderies S. 31,
welches dem in der Cerronischen Sammlung sub Nr. !d64, im m. st. Landesarcbive be-
findlichen Buche „Miscellanea von Nähren'^ beigebuuden ist.)
481.
Kazimir^ König non Polen ^ erklärt^ dass er die dem Markgrafen Karl eon Mähren dar-
geliehene Geldsumme erhalten habe. Dt. Neymburg, in die Penthecostes (1. Juni) 1343.
i^ojaerint quibus expedit vniuersi, Quod nos Kaa&imirus dei gracia Rex Polonie,
Recognoscimus per presentes, a clarissimo Principe domino Karolo Primogenito Domini
Johannis Regis Boemie Marchione morauie fratre nostro Karissimo litteras recepisse in hec
verba, Nos Karolus domini Regis Boemie Primogenitus, Marchio morauie, Notum facimus
■
vniuersis presentes litteras inspecturis, Quod quia excellentissimus Princeps Dominus Kazi-
inirus Rex Polonie frater noster Karissimus solucionem pecunie etc. usque. Datum Cracouie
in die beati Georij Martiris, Anno Domini Millesimo Trecentesimo quadragesimo Tercio.
•
(Siehe d. B. S. 341 n. 471.) De qua quidem littera et peciinia in ipsa contenta videlicet
de quatuor Milibus sexagenarum, de tribus Milibus Marcarum Polonicalium in pignoribus, de
duobus Milibus Marcarum, Trecentis triginta tribus Marcis et sedecim grossis ex parte
Wrzingi, et de mille* sexagenis ex parte Hanconis Romancz ut premittitur ipsum dominum
Marchionem quitamus, reddimus et mittimus fraterne et beniuole absolutum, Secum de eadem
pecunia amicabiliter concordando. Harum testiraonio litterarum. Datum in Neymburg in die
Penthecoste, Anno domini Millesimo, Trecentesimo, Quadragesimo Tercio.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarebives n
Wien. Abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar. Mss. B. V. S. 510 n. XXXIV. Vergl.
Böhmers Regesta Imperii S. 259 n. 238.)
349
482.
Markgraf Karl eon Mähren übergibt die eom Könige Johann den Brüdern Jaroslaw und
Albert eon Sternberg verpfändete Burg Aussee sammt Zugehör denselben zu Lehen. Dt.
Prage^ fer. VI. infra octav. Penthecostes (6. Juni) 1343.
In nomine domini amen. Karolus domini . , Regis Boemie Primogenitus Marcbio
Morauie. Notum facimus vniuersis, Quod nos matnro nostrorum Nobiiium . . consilio pre-
cedente, non dolo circumuenti^ sed de nostra libera voluntate, Nobilibus viris Jaroziao et
Alberto, fratribus de Sternberch insolidum et eorum cuilibit Gastrum nostrum Wssow, Mar-
chionatos nostri Morauiensis, pridem eisdem fratribus a Serenissimo Principe, domino Johanne
Rege Boemie, domino et Genitore nostro karissimo, occasione dampnorum^ que in obsequijs
•
ipsius, et nostris captiuitate, et depactacione vei modis alijs perceperunt, et propter ipsorum
Mehtatis obsequia, que non immerito premiaglur . pro duobus Milibus sexagenarum pignori
obtigatam, pro eadem pecunia, que prefertur, et pro Quingentis, et Quinquaginta sexagenis
grossomm Pragensium, quas nobis pleno solutas presentibus profitemur, cum Opido, dicto
Castro adiacente et Theloneo ibidem, et in noua Giuitate, et Villis Medii, Hrabowa^ Wy-
theschow, Trubeiicz, Policze, Czbanow, Swynow, Lazem, Hlybicz, Sbinkow, Slabeiicz, et
Ceteris villis . si que predicto Gastro fuerint adherentes, cum Allodiis, et Molendinis, et cum
Omnibus et singulis. Gensibus, Redditibus, prouentibus, vtilitatibus, Emolimentis, obuencionibus«
Seruicijs, Pheudis, Pheudalibus, Juribus, dominijs, supremo, et inferiori Judicijs, metis, Gra-
niciis, et circumferencijs suis ludicatibus et nominatim Silua Medil, ac ceteris Siluis, Rubetis,
arboribus, nemoribus, et Virgultis . Montibus, Valübus, Planis, Pascuis, Pratis, agris, cultis
et incultis, ortis, venacionibus, aucupacionibus, Piscacionibus, aquis et earum decursibus,
Stangnis, Lacubus, et Piscinis, necnon fpinibus et singulis Juribus seu fructibus quibus-
cumqqe nolbinibus specialiter appellentur,*et toto Superioritatis dominio, prout idem Gaslrum
per. dominum Genitorem nostrum predictum et nos habitum est hactenus, et possessum, seu
per Dostros Successores in futurum poterit quomodolibet possideri, in pheudum, ita, vt ipsi
heredes, et Successores ipsorum de predicto Gastro et suis adberencijs nostri pheudales
existan^, rite et racionabiliter , liberum ab omni Seruicio ipsis in pheudum suscipienlibus
yendidimus, et iusto vendicionis tytulo damus, concedimus et donamus, per eos heredes et
Successores ipsorum perpetuis inantea temporibus nulla nobis in hoc preter quam pheudi
proprietate seruata, quiete libere absque seruicio, vt prefertur, et pacifice possidendum, cum
Omnibus condicionibus superius expressatis, nullo penitus excepto, Eciam si in literis domini
et Genitoris aiiquid pertinencian]m^ expressum non fuerit, per quod nolumus ipsorum Juribus
derogari. Sed vnum quemque articulum in precedentibus Patris nostri, aut in presentibus
nostris literis tacitum vel neglecium, ad predicti Castri dominium pertinentem tamquam de-
claratum et scriptum pleno volumus existere firmitatis. Dantes nichilominus eis, heredibus et
successoribus eorundum predictum Castrum condicione premissa, vendendi, permutandi, alie-
nandi, donandi et in vsus beneplacitos tamquam rem suam libere connertendi plenam et
omnimodam facuitatem Nobilibus venerabili domino Bertoldo de Lypa . VVissegradensi Pre-
350
posito Regni Boemie Cancellnrio, Johanne de CUngenberg, Smylone de Vetouia, Tschencone
de Vetouia, Chunado de Pellewicz, Ottone de Mylein fidelibus nostris et Welcone Canonico
Pragensi, Notario nostro, testibus ad premissa. Datum Präge feria Sexta infra Octavas
Penthecostes, Anno domini Millesimo Trecentesimo, Quadragesimotercio.
(Das Orig. mit einem grossen jedoch gebrochenen Sigille in der Boczek'schen Sammlung, im
mähr, stand. Landesarchive n. 6628.) .
483.
Der Olmützer Bischof Johann schliesst mit dem Abte Johann und dem Konvente des
Klosters Königssaal einen Tauschvertrag bezüglich der Burg und des Gutes Landsberg.
Dt. PragcB^ die b. Viti martyr. (15. Juni) 1343»
1^08 Johannes, dei et apostolic» sedisk gratia episcopas Olomucensis , scire voIuims
tenore pnesentium universos, quod cum venerabiies et religiosi viri dominus Johannes abbas
et conventus monasterii beatas Mari» virginis in Aula regia prope Pragam ordinis Cister-
ciensis cognoscentes et certa experientia edocti, quod de Castro Landsperch et bonis ejus
ac ipsorum attinentiis propter tonginquam ipsorum a monasterio suo distantiam et propter
alia evidentia impedimenta modica ipsis pervenire poterat temporibns retroactis utUitas, imo
multas in bonis ipsis a diversis patiebantur infestationes pariter et jacturas. Cumque super
hoc suam et dicü monasterii sui conditionem cupivissent facere meliorem, moti tandem
specialis compassionis affectu, qusB circa dictum monasterium merito gerimus, cujus clane
memorisB magnificus dominus Wenceslaus quondam Boemiae et Polonise rex, genitor noster.
fundator exstitit et dotator, super dictis Castro et bonis cum venerabili domino Francisco
abbate monasterii Waltsassensis ac praefatis abb^ et conventu AuIsb regisB diligenti Iractata
consilio et deliberatione matura prashabitis ordinaviralis et concordavimus in hunc nfbdum, quod
pro eodem castro ac bonis ejus inibi in provincia nee non in Mutensi et Poiicensi districtibus
sitis ac Omnibus eorum pertinentiis et juribus cum omni dominio et integritate, quibus et sicut
ipsi possedisse dinoscuntur eadem, eis ac eorum monasterio ducentas sexagenas grossorum
denariorum Pragensium in solutionem debitorum suorum et pro comparandis sibi quibusdam
necessariis convertendas infra hinc et festum Nativitatis domini proximum in parata pecunia dare
tenebimur et integraliter assignare et nihilominus redditus annuos trecentarum sexagenarum
dictorum grossorum in locis certis et bene situatis et eis competentibus ipsique monasterio
adjacentibus videlicet infra tria vel quatuor milliaria seu remotius, ubi honesti viri Sydiinus
de Pyezk et Chunczlinus de Thust cives Pragenses arbitri, vei ipsis discordantibus Nicolaus
dementen civis Pragensis Superarbiter electi per nos communiter in hoc casu judieaverint
secundum conscientiam suam competere, ad quorum arbitnum ipsi comparatos redditus accep-
tare tenentur infra unum annum et quindenam a data presentium continue numerandum et
numerandam secundum jus terrae comparare, emere et ipsis assignare debemus finaliter et
complete . Medio tempore fidelis noster dilectus, dominus Wenzussius de Borow erit pur-
gravius castri et bonorum praedictorum, qui quidem dominis ipsis corporate juramentum statin
351
prsBstabit, quod cum ipsis fideliter parebit eis et nulli alteri ac intendet et certam summain,
pro qua pro pra^senti anno cum ipsis concordabil, eis persolvet. Quandocumque aulem
reditus trecentarum sexagenarum pra^dictis dominis assigi^averimus ac in tabulis levvsB sub
propriis sumptibus nostris posuerimus ila quod prsBfali arbilri vei eis disceptantibus Super-
arbiter prsßdictus dicet nos pnemissa rationabiliter complevisse, mox diclus dominus Wen-
znssius ad pnesentiam domini abbatis veniet, qui ipsum a juramento hujusmodi absolvens
indulgere tenebitur, quod libere ammodo cum Castro et bonis ipsis non respiciat nobisque
intendat tamquam vero ipsorum domino ac pareat cum eisdem, quse nobis ex tunc staiim
prsBmissis peractis omnibus tabulas terrsB ponere debebunt, nostris tamen suniplibus et
expensis et ipsorum nobis possessionem liberam ordinäre, boc signanter expresso, quod si
dictos arbitros vel eorum alterum aut superarbitrum, dum necessarie fuerit deesse vel dece-
dere, quod absit, contigerit, ex tunc aiium vei aliös utrinque unanimi et pari electione in
ioeum ejus vel eorum debebimus subrogare. Promisimus dominis ipsis insuper et promittimus
redditus hujusmodi per nos eis, ut pnemittitur assignandos ipsis ab omni homine jure terrse
propriis sumptibus expensis ac laboribus disbrigare. Praaterea si dictus dominus Wenzussius
postquam castrum et bona ipsa tenebit in eis videlioet defensando ea vel aiiter quovis modo
dampna rationabiliter perceperit, qu® sibi debebunt merito restaurari ad solutionem et refu-
sionem hujusmodi nos astringimur, a quorum refusione ipsi domini erunt iiberi et soluti.
Insuper quacumque parte anni prsedicti certos aliquos redditus annuos juxta formam prsß-
missam competentes emptos eis assignaverimus, statim dominus Wenzussius tantam summam
reddituum castri et bonorum ipsorum nobis tenebitur assignare. Est etiam tarn per nos quam
per ipsos utrinque vice juramenti promissum, quod nulla penilus occasione vei impedimenlo
seu causa iulerveniente a tractatu et contractu prtemissis possimus nee ipsi possint recedere
aut eis ullatenus contraire, scd omnino contracium ipsum utrinque complere tenebimur et
totaliter consumare. Ad hoc enim ut super commulatione castri et bonorum praedictorum
domini papae habeatur licentia nostris nuntiis et expensis fideliter pro posse nostro labora-
bimus et libenter, ita tamen, si id per nos obtineri non posset nullum nobis. pro hoc in
pnemissis priejudicium generetur. Si autem prasmissa omnia per nos infra annum praedictum
et quindenam eis in totum non fuerint adimplela, extunc de contractu et tractatu prasmissis
liberos ipsos reddimus et solutos nihil propter hoc ad eos coutrariaB voluntatis vel ingrati-
tadinis habituri, sed potius favorem nostrum eis ut ante et gratiam impensuri. Tunc etiam
ipsi de Castro et bonis suis disponent et facient libere hoc, quod ipsis Visum fuerit melius
expedire. Similiter si ante lapsum anni et quindenaB hujusmodi in nobis quid humanitus,
quod absit, acciderit; si tunc praemissa omnia ante terminum antedicti spatiiper illum vel
illos« cui vei quibus hoc in vita vel in morte commiserimus, non fuerint adimpleta: extunc
illas ducentas sexagenas paratas ipsis nomine testamenti legamus atque donamus et sive
nos vivere domino concedente, sive non esse contingat et praemissa omnia infra saepedictum
spatium non fuerint adimpleta, ex tunc, si quid de redditibus eis assignaverimus id ad nos
vel coi commiserimus reverletur et ipsi facient de Castro et bonis suis et disponent, quod
Visum eis fuerit melius expedire. Hamm nostrarum, quibus sigillum nostrum appensum est,
352
teslimonio literanim . . Datum Pragae anno domini miliesimo trecentesimo qaadragesimo tertio
die beati Viti martyris gloriosi.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. der k. k. Universit&tsbibliothek
zu Prag.)
484.
Jflarkgraf Karl von Mähren entscheidet den lange zwischen den Bürgern der Alt-
stadt Prag und jenen der Stadt Eger bestandenen Stritt, und bestätigt den letzteren alle
von deutschen Kaisern und böhm. Königen verliehenen Rechte und Privilegien. Dl. Prag«,
fer. V. posl f. s. Viti (19. Juni) 1343.
(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Tb. Urkundenbuch S. 34 n. XXXIII. Böhmer a. a. 0.
S. 346 n. 60.)
485.
Jflarkgraf Karl bestätigt den Bürgern der Altstadt Prag den im Jahre 1341 am
15. Juni ertheilten Brief, mit welchem sie auf VII Jahre von allen Steuern befreit wurden,
und genehmigt alle ihre Rechte und Privilegien. Dt. Pragas , fer. VI. post oetav. Corporis
Christi (20. Juni) 1343.
(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkondenb. S. 32 n. XXXI. aus dem Copitrbuche
des Altstädter Archives. Böhmer a. t. 0. S. 346 n. 61.)
486.
König Johann eon Böhmen ertheilt den Silberbr&nnern zu Kuttenberg eine Knappschafls^
und Brudetr lade- Ordnung, Dt. Luxemburg ^ am Tage Johann des Täufers. (24. Juni) 1343.
Jfly. Jan hoii milosti hräl Cesky a hrabe Lycembursky vyzna>väme v§0m lidem na
v^ky a znämo £infme timto listem, ie zhledse na v^rnu (sie) sluiby vern^ch naäfch mil^'cb
prennerüv na Horäch Kutn^ch v nadöm prengadie, kterä£ se näm deje od nfch a od star-
äich jfch, 'jfmii jest ten prengad obsazen, a zhMdli jsme a znamenii^ pfi£itek, kter;^£ näm a
naäfm vrburer&m a nasö mince a obecn^ chudömu i bohatämu Hory Kutnö jfch präce v
prengadie, kdyito strfbro p&\6 a £istie ustaviin^ pohodle» jest, a pohodlen mui b^ii, ie
jsme je a jfch budücf nasf krälovskon milosti s radou nasfch staräCch urozen^ch a naäicb
vrburefflv zvIäStnf milosti a zvIäStnim ustanovenfm, jehoi na v^ky poiivati a drieti majf,
obdarili a pujiili jsme jim a chceme, aby tä ustanovenf na v^ky mocnä a celä bez poro-
§en( zustaia. a pfikazujem vsem naäfm üfednikom krälovstvf Cesköho lake hejtmanom pod-
komofimu a vrburerora/,i kdoiby ten prengadeii od u&s dvtel nebo najal, i rychtaH a
konäelom llory Kutn^, aby nasich prenneräv y i^chto ustanovenfch a milostech, jichi jsme
Jim t(mto listem propuj£ili a zapsali na v6ky pod zachovävanlm naäi milosti zbraAovali, a
kdoiby jfm vtom fedi neb skutkem prekäieli, a smel tomuto naäämu nstanoveni odporen
353
bfti, nebo proti tomu odminviti, ten m& na v^ky v naäöm hnevfe zflstati, a nejprvö jsine
Jim nasf knfietskü raocf tohoto präva pujöili a milosti, aby v jfch tovariSstvu jfch v(ce
nebylo, nei jedno deset prenner&v, kteH£to knapovä slovu, a s\6 razdy zaslüiiti um^ji a
mohü, a vSeho coi by se jim dostalo, aneb coi by zasliij^ili cel^ t^deA, to majf pod pHsahA
V sobota jednn suaimu neb hromadu poloiiti, a tu rozdeliti na X hromädek, aby se jednomu
tolikei jako druhämu dostalo, krom^ IH «taräich anebo ktef(2 od nfch vydani budfi, t^ni se
ßtyrmi groäi yfce dostati mä, ne£li jin^mu knapu, a kdoiby v tom usved£en neb naiezen
byi, ieby jinAk s tu mzdü uifnil, proti s\6 cti a vffe, toho maji s prengadu vyvrcf a jej
yyhnati na v^ky z tovariästva sväho. Take jsme jfra dali a propujöili, staloli se, 2eby kter^
z nfch z boifho dopuStcnf, anebo poctivfi pHöinfi nemocen, slep, nebo chrom byl, ieby
delati vfce nemohl, tehda majf jemu jinf nebo druzf jeho mzdu zastati a zadelati ho, jemu
dävati na ka£d^ tj^den, dokud£ i\y jest, präve jako by dobfe delati mohl, kdy2 jest zdrav
byl a iadni p^ekä2ky nemel, a majf vSichnf a vespolek rovne sobe pomoci väichnf s pilnostf
a verü, pakli by se stalo, ie by nekter^ z nich z prihody pro nekterä vecy vyhnan nebo
vypoved^n byl od hory, tehda majf jemu jinf takö jeho mzdy zaslü2iti a zaA delati a jemu
jeho mzdu däti, anebo komu2 by on poruöil na kaid^ t^den präve i6i jakoby on snfmi na
kaid^ den d^lal, tak dliiho dokavädi by jeho pfe smluvenä nebyla a k milosti nepfiäel, le6
by se stalo ie by on to z s\6 vlastnf viUe nebo ze zlosti ztratil, tehda by obec nemela
nie yfce s nfm öiniti. Jestli takö ie by se stalo, jeho£ boie nedaj, £eby hory tak mdl6 a
chod£ byly, ieby prennerstvf na jednoho vzeälo nebo na dva, a 2eby jin^ch lidf nemohli
miti, jfmiby sti^ibra palili nebo delali, tehda tu mzdu, kterei su tä dvA zasläiili majf ygicknf
spolu rozdeliti se präve, jako2by v^ichnf m^li dosti delati a pAliti. Jestli take £eby jeden
z nfch siel nebo umfel, tehda jinf majf jeho ienk nebo jeho detem nebo jeho nejblizsfmu
pHteii te mzdy zaslüziti a zan delati a yydAvati äest nedel, a pln^ rok na kaid^" tyden,
prävi jako by. 2iv byl. Jestli pak £eby iena stav svuj promenila dffve neiliby rok minul,
tehda majf tu mzdu sneti a jeho detem nebo jeho nejbli2äimu pffteli dati a nebo komu2 by
on to poruiil, tak dlüho dokavädi by rok a äest nedeli neminulo, a kdy2 by ten £as rok
a fest nedeli pominulo, tehda iena ani jeho deti nemajf yfce tovariSstva y prennerstvf ani
iAdu^ho spoiku mezi nfmi mfti, a tehda oni i bned ye ityfech nedelfch mezi robency v
prengadö jednoho yoliti, kteryiby knapovo mfsto zastati mohl a mzdy zasl&iiti, a jestli ie
by se y töch ötyfech nedälech o to svoliti nemohli, tehda majf tN starsf ötvrtäho k sobe pNjfti,
a nemajf ani pro pHzeA ani pro -pMtelstvf mezi robency y prengade jednoho yoliti, kteryiby
96 k tomu hodil, tak aby poöet desfti knapü napinön byl a dokonan, a kdoiby z nfch
to Qstayenf zrudil a proti tomu byl i^eöf nebo skutky ten strati öest a yfru proti näm a proli
nrbarefom a proti sv^ obci a toho majf s pomoci urbureH neb* toho kdoi y prengade ylädnö
beze ySi odpory prengadu yen yyhnati a jej vyobcovatf z sy6 obci na yeky. Take jsme
naie milö prennery zyläätnf milosti obdai^ili, ani ni2adn^ urburei^ ani ten kdoiby prengadem
yladel ani kter^ ntö üfednfk nemel iadnö moci od prengadu 2adn^bo robence rsaditi ani
kto^^ho knapa yoliti bez jfch yftle a jich slova, ale oni samy majf pln& moc a prAvo robence
do jMmigada yaazovati a knapy yoliti, kdyzby das a poti^by toho bylo, a robenci majf
45
854
posluäni knapftv bj'ti y prengade jako£ podobnä a prävo jest. A jeslli ie by liierf z nfch
lak yeWkif zrostl, 2eby knapovo mfsto zastati mohl, a chtel by z sv^ sradosti a nebo 8
pomoci SY^ch pfätel proti obecnä vüli v misto knapovo se uväzati a zastati^ toho mohA a
majf s pomoci }\i jmenovanj'ch z preDgadu ven vyvesti a yyhnati, tak aby potom v nem
neniel nie vice öiniti, ani s jfch tovarysstvem ani s jfch obci. A tak aby tyto svrcho psan^
^e6i veci a ustanovenf na v^ky pevnä a celä bez poruäeni zustala, naäim roii^m prennerfim
Uory Kutn^ toho jsme listu velykü nasf pe£etf potvrdili a zapeßetiU. ieni jest dan v Licem*
burku leta bo^iho tisycfho trist^ho ötyrycat^ho tfetiho, den svat^ho Jana KfUtele boiiho.
(Nach einem Cod. Ms. des XV. Jahrh. das Bergrechl K. Wenzel 11. in böhm. Spraehe ent-
haltend, im Graf 2ierotin'schen Archive eq Blaada.)
4§7.
Markgraf Karl ron Mähren sichert die Kultenberger Bergleute (urbtirarios) Heiulin und
Thomlin bezüglich nerschiedener für ihn geleisteten Zahlungen. Dt, Präge ^ in cigilia b,
Procopii confessor, (3. Juli) 1343,
J^os Karolus domini Regis Boeniie Priroogenitus^ Marcbio Moraaie, Recognoscirnua,
quod in paternis fidelibus, et nobis sincere dilectis Heinlino Eiloweri et Thomlino Wolflini,
Vrborarijs äeu Prouisoribus Chutnensibus , nichil aliud vnquam inuenimus nee inuenire po-
tuimus, preterquam quod grati promptitudo seruicij, et vere ac sincere fidei requirit afiectus.
Protestaoiur insuper, quod per beneuolenciam^ quam in eis semper reperimus, ipsos ad hoc
deduximus, vt pro nostris opportunitatibus, et pro nobis, apud diversanim condicionum horoi-
nes, in varijs et multis solucionibus, f actis et faciendis per eos, debitores principales posuerunt
Scirous eciam, quod ad singulus hujusmodi soluciones, quas ipsi Heinlinus et Thomlinus pro
nobis et ad mandatum nostrum hactenus facere promiserunt, in casu quo Montana Chutnensia,
quod absit debilitarentur, aut si in prouisione sua predicta impedimentum aliquod paterentur,
omnes ipsorum non suflicerent facultates, sie quod ipsi se et nonnullos amicos et Socios
ipsorum pro necessitatibus nostris vltra vires vt premittitur obligarunt Recognoscentes nobis
per dictos Heinlinum et Thomlinum accepta et vtilia seruicia, que pro ipsorum meliori in
nostra memoria iugiter retinere disponimus, in premissis muitipliciter impendisse. Quocirca
sincera et bona nostra fide eis promittimus, quod a data presenciuro osque ad festum Nati-
vilatis domini nunc proxime affuturum, nee pro muito, nee pro paruo. per nos vel alinm
seu alios eos rogabimus, Sed ipsos pocius dimittemus ab vniuersis et singulis gravaminibus,
realibus et personalibus, ac eciam a dacionibus, Ck)ncessionibiis et fideiussionum compro-
niissionibus ac assecuracionibus cuipiam faciendis, liberos penitus et soiutos. Promiitimus
insuper modo quo supra, quod infra dictum Terminum ab eadem prouisione eos nuilatenus
remouebimus, nee in eadem impediemus quouis modo. Si autem ipsos ex causa qnacumque
inmutare et a dicta prouisione remouere imposlenim decreuerimus, hoc facere non debebimus,
nisi lunc prius cum iilo vel iliis, cui vel quibus eandem prouisionem commiserirous , per
effectum procurabimus, qnod omnia et singuia debita, que sepedicti Heinlinus et Thomlinas
.M
355
pro nobis se contraxisse et pro tanc insoluta demonstraueriDt, sibi assumant integraliter
persolaenda. In quorum omnium tegtimonium et cautelain pleniorem, presenles lilteras fieri,
et nostro, necnoD lUustris domini Johannis, Ducis Karinthie et Comitis Tyrolis, Germani, et
Venerabilis in christo patris, domini Johannis, Episcopi Olomucensis, Consanguinei, nostrorum
karissimonim ac paternorum, et nostrorum fidelium dilectorum, Wylhelmi de Landstain et
Hynconis de Nachod, Sigillis, voluimus communirj. Datum Präge, in Vigilia beati Procopij
Confessoris, Anno domini millesimo trecentesimo quadragesimotercio. Et nos Johannes dei
gracia Dax Karinthie et Comes Tyrolis, Johannes dei et apostolice sedis gracia Episcopus
Oiomucensis, Wylhelmns de Landstein et Hynco de Nachod, ad mandatum et ad inslantiuas
predicti domini Marchionis preces, Sigilla nostra vna cum ipsius Sigillo presentibus duximus
appendenda, in testimonium omnium premissorum, Sincera et bona nostra 'fide. Promittentes
in casa, quo omnia superius contenta predictis Heynlino et Thomlino non fuerint inuiolabi-
liter obseniata, statim dum per ipsos moniti vei requisiti fuerimus, Ciuitatem Pragensem
maiorem personis propriis ingredi, me Wylhelmo de Lantstein excluso, cum pro me filius
mens Hogerius debeat similitec ingredi, prestaturi verum obstagium in domo quam tunc nobis
deputanerint, et abinde nullatenus exituri, nisi prius ordinauerimus obseruari et adimpleri
per ipsoro dominum Marchionem memoratis Heynlino et Thomlino omnia superius enarrata.
Datum loco, die et Anno supradictis.
(Abgedruckt bei Siernberg Kaspar Graf, Urkandenb. zur Geschichte der böhm. Bergwerke
S. 77 n. 60, nach dem Orig. des k. k. geh. Uoftrchives zu Wien. Böhmer a. a. 0.
S. 346 n. 62.)
4§8.
Markgraf Karl von Mähren eerpfäjidet dem Kuttenberger Bärger und Urburer Heinlin
Eilauer die Burg BürgliU mit allem Zugehör für eine bestimmte ton ihm entlehnte Summe
Geldes, üt. Prage^ in crastino Procopii (5. Juli) 1343.
i^os Karolus domini Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie, ad vniversorum
noticiam tenore presencium cupimus peruenire, quod cum dilectus nobis Heynlinus Eulower,
Ciuis et Vrborarius Chutnensis, nobis ad magnas precum nostrarum instancias, et pro neces-
sitate nostra preardua, Duo Milia Septingentas et Sexaginta sex Sexagenas grossorum
Pragensium denariorum, cum Quadraginta grossis, mutuauerit ist$i vice, nos, volentes eum
et suos heredes de hujusmodi Summa pecuniQ certos et securos reddere rehabenda, et circa
ipsam indempniter conseruare, sibi Castrum Burgleins, cum omnibus et singulis bonis ac
Ytilitatibus ad ipsum spectantibus, . . . duximus de mere liberalitatis gracia transferendum ; Cum
quoque Judicio prouinciü, et omnibus Juribus ac prouentibus sibi debitis ab antiquo...Et quia a
predicto Castro Bona plurima, que ipsi Castro sufficienter ministrare consueverant necessaria
expensarum preteritis temporibus alienata et distracta existunt, ita quod ipsum Castrum exinde
defectnm notabilem patitur in expensis: Ideo nos ad supplendum defectnm hujusmodi ipsis
Heynlioo et suis heredibus Quatuor Marcas Regij pagamenti de vrbore et Honete Chutnensium
proaentibus perdpiendas per ipsos a data presencium sine discontinuacione qualibet singulis
45*
■ 356
septimanis eo toto tempore, quo dictum Castrum tenuerint, sibi pig^ori obligatum, haram
Serie depulamus. . . Promittimus autem dos Karolus Marchio antedictus, nos quoque Jobannes
Dux Karinthie frater ipsius, et Johannes dei et apostolice Sedis gracia Olomucensis Epis-
copus, sine dolo malo insolidum bona fide, nihil omnino eorum omnium et singulorum, que
premissa sunt, a predictis Heynlino et suis heredibus alienare quomodoiibet vel aufferre, nee
eos in integra possessione ac utifruicione eorundem aliqualiter impedire, nee pati aut sinere
per quempiam impediri. . . Promittentes sine dolo malo in solidum bona fide ipsis Heynlino
et suis heredibus totum huiusmodi debitum, iuxta eorum requisicionis instanciam, infra vnius
mensis spacium a tempore monicionis huiusmodi continuum, sufficienter et beniuole in paratis
tantum grossis Pragensibus, simul et semel vt predicitur, expedire, Aut statim die altera
obstagium, prout sua iura requirunt, in maiori Civitate Pragensi, . . . in personis nostris proprijs,
nullo nostrum, qui monitus fuerit in hac parte, alium expectante, . . . donee ipsos, de tota Summa
pretacte pecunie,... et de Omnibus aiijs debitis infrascriptis super quibus nos monere habuerint
in hac parte, reddiderimus per omnia expeditos. . . Promittimus quoque sincera fide nostra,
predictos HeynUnum et suos heredes ab Officio, possessione e| regimine predictarum Yrbore
et Monete Chutnensium, antequam ipsi per Vrborarios sibi successuros de dictarum Milie et
Quadringentarum Sexagenarum cum quadraginta quatuor grossis debito, vel ipsarum parte
residua, absoluti fuerint, nullatenus remouere, nee pati aut sinere per quempiam aliqua-
tenus remoueri. . . Promittentes similiter super premissis omnibus *et singulis litteras ratifica-
torias Serenissimi Principis domini Johannis Boemie Regis, domini et Genitoris nostri karissimi,
Heynlino et suis heredibus sepedictis, dum per eos de hoc requisiti fuerimus et ad hoc
obtulerit se facultas certitudinaliter assighare. . . Et in herum omnium premissorum robur et
testimonium presentes litteras fieri, et sigillorum nostrorum appensione fecimus comrouniri.
Datum Präge, Anno domini millesimo trecentesimo quadragesimotercio, in crastino sancti Procopij.
(Abgedruckt in Kaspar Grafen von Sternberg's Urkundenbuch zar Geschichte der böhm. Berg-
werke S. 79 n. 61, nach dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives zu Wien. Böhmer
a. a. 0. S. 346 n. 63.)
4§9.
Pabst Clemens VI. eröffnet dem Olmützer Bischöfe^ dass er dem Könige Johann eon
Böhmen den Zehent des gesammten geistlichen Einkommens in der Präger^ Olmützer und
Bresslauer Diöcese^ dann in der Grafschaß Luxemburg {das Einkommen eon den Pfründen
der Cardinäle und des Johanniter Ordens ausgenommen) durch die zwei nachfolgenden
Jahre als Subvention geschenkt habe. Dt. Aeinione^ V. Idus Julii (ii. Juli) 1343.
I^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Venerabiii Fratri . . Episcopo Olomucensi
Saiutem et Aposlolicam Benedictionem.
Paterna consideratione pensantes quantum Carissirous in Christo filius noster Johannes
Rex Boemie Uiustris erga nos et Romanam ecclesiam matrem snam tanquam benedictionis
filius et devotus, fidelitate et devotionis sinceritate fervere dinoscitur, ipsamque Romanam
357
ecclesiam studet inultipliciter honorare, digDum reputamus et congruum, nt eundem Regem
et Regnum säum suosque fideles et subditos .favoribus et presidüs apostolicis prosequamur.
Com itaque sicut ad notitiam nostram et fratrum nostrorum sancte Romane ecciesie Cardi-
Dalium ipsius Regis et aliorum fidedigna relatione pervenit, et facti evidentia manifestat,
DonnüUi bestes Dei et eiusdem ecciesie manifesti, eorumque sequaces, qui in profunde malorum
demersi, et ad mala continue perpetranda parati, dictam Romanara ecclesiam eiusque fideles
et devotos eorum nepbariis ausibus, quantum in eis est, hostiliter persecuntur, propter fide-
btatem constantiam et devotionem eximiam, qnas idem Rex, Regnum et subditi sui ad
defendendum bonorem ipsius sancte matris ecciesie, ac se contra bestes ipsius viriliter
opponendum, babere noscuntur, Regnum et terras dominio suo subiectas invadere et impu-
gnare ac offendere nisibus totis banelent (sie) et continue macbinentur, ac eorum nequam pro-
positom iam in actum deduxerint, et subditis ipsius Regis Regnum suum intraiites, conati fuerint
dampna inferre plurima et iacturas, ac propterea tam pro defensione bonoris Regni et
terramm predictorum, ipsorumque bostium repressione, dictum Regem oporteat maxima subire
profluvia expensarum, ad que supportanda ipse nequit sufficere per seipsum, idem Rex
Dobis bomiliter supplicavit, ut sibi ac Regno et terris predictis de oportune subventionis
aoxilio de solita sedis apostolice gratia providentes, decimam omnium ecclesiasticorum pro-
yentuum et reddituum in Pragensi, Olomucensi et Wratislaviensi Civitatibus et diocesibus,
nee non Comitatu Lucemburgensi ad dictum Regem spectante consistentium usque ad certum
tempus concedere dignaremur. Nos igitur considerantes quod eiusdem Romane ecciesie bonoris
defensio in bac parte tangitur et tum ob hoc, tum pro ipsius Regis et subditorum suorum
pro dictis gravaminibus relevandis, ac pro defensione dictorum Regni, terrarum et subdi-
torum suorum contra invasiones, molestias, aggressiones et offensiones bostium eorumdem,
volentes dictum Regem in bac parte favoribus et auxiliis prosequi oportunis, ipsius Regis
suppiicationibus inclinati de fratrum nostrorum consilio, prefato Regi decimam omnium eccle-
siasticorom proventuum et reddituum predictorum in Civitatibus et diocesibus, ac Comitatu pre-
dictis consistentium exigendam et colligendam ab universis Arcbiepiscopis et Episcopis ceterisque
personis ecclesiasticis quibuscumque secularibus et regularibus exemptis in eisdem Civitatibus
8C diocesibus ac Comitatu, redditus et proventus buiusmodi obtinentibus quacumque prefulgeant
dignitate, seu cuiuscumque preminentie, conditionis, aut Status, ordinis vel Religionis existant,
quibos et eorum alicui nulla privilegia vel indulgentias sub quacumque verborum forma vel
expressione concessa volumus sulTragari, preterquam ab eisdem fratribus nostris sancte Romane
ecciesie Cardinalibus dignitates seu alia beneGcia ecclesiastica quecumque cum cura vel sine
cura, seu quoscumque redditus et proventus ecciesiasticos in Episcopatibus et Comitatu pre-
dictis obtinentibus, qui in solicitudinis partem assumpti, nobiscum universalis ecciesie onera
sortiuntur, nee non a dilectis Gliis Magistro et fratribus bospitalis sancti Jobannis Jerosoli-
mitani, qui contra bestes fidei Christiane exponunt iugiter se et sua, quos omnes a prestatione
huius decime exemptos esse volumus et immunes, usque ad Biennium a data litterarum
nostraram computandum, auctoritate apostolica teuere litterarum earumdem duximus conce-
dendam. Vdentes exactionem et coUectionem buiusmodi decime in Civitatibus et diocesibus
358
ac Comitatu predictis per te quem tenore presentium in tuis, ao per yenerabiles firatres
nostros . . Pragensem . . et Wratislaviensem Episcopos, quos singulos in singolis eorum Civitatibus
et diocesibus, nee non dilectos filios sancti Humberti et sancte Marie in Locembourch Ho-
nasterionim Abbates, ac. . Archidiaconum Treverensem, quos in comitatu predicto Collectores
huius decime per alias nostras litteras specialiter deputamus, tam a te et ipsis quam ab
Omnibus Archiepiscopis et Episcopis, et personis aliis ecclesiasticis et secularibus et regu-
laribus quibuscumque exemptis et non exemptis, in eisdem Civitatibus, diocesibus et Comi-
tatu, redditus et proventus ecciesiasticos ut preFertur habentibus, de eisdem redditibus et
proventibus dumtaxat preterquam a Cardinalibus. Magistro et fratribus prelibatis fieri absque
iniuria et oppressione quacumque, et quod tu et alii Collectores predicti et vestrum singuli per
Yos et Subcollectores vestros, quos ad hoc duxerilis deputandos, prefatos Archiepiscopos et
Episcopos aliasque personas ecciesiasticas seculares et reguläres predictas ad solntionem dicte
decime de omnibus reddilibns et proventibus ecclesiasticis eorum in eisdem Civitatibus dioce-
sibus et Comitatu consistentibus ut prefertur secundum modum et morem , ac consuetudinem
in exactione et collectione huiusmodi decime bactenus observatos per huiusmodi Biennium in
terminis infrascriptis Vobis seu Subcollectoribus prelibatis, vel personis aliis quos ad hoc depu-
taverilis faciendam, et per vos et vestrum singulos dicto Regi seu personis quas ipse Rex ad
hoc deputandas duxerit integraliter assignandam sub forma et moderamine infrascriptis per
censuram ecciesiasticam et etiam sequestrationem fructuum^ reddituum et proventuum suorum
ecciesiasticorum in ipsis Civitatibus^ Diocesibus et Comitatu consistentium, si expedire vide-
ritis appellatione postposita compellatis. Ita quod ad fructus, redditus, et proventus extra
Civitates et dioceses ac Comitatum predictos consistentes huiusmodi compulsionis officium
nullatenus extendatis, nee ad compulsionem ipsam faciendam in aliquo casu per vos vel
alium seu alios invocetis, nee personas a vobis vel vestrum aliquo ad collectionem huius-
modi deputandas invocari permittatis auxilium brachii secularis nisi predictorum non solven-
tium contumacia exigente aliud circa hoc per sedem eandem fuerit ordinatum, huiusmodi
autem solutio fiet quolibet anno dicti Biennii in terminis infrascriptis. Siquidem solutionis
medietatis huius decime primi anni dicti Biennii primum terminum fore statuimns festum
Nativitatis Domini primo venturum, secundum vero terminum solutionis medietatis alterius
festum Nativitatis beati Johannis Baptiste prefatum festum Nativitatis Domini proximo secu-
turum, in altero anno solutione predicta similibus terminis observandis. Quocirca frater-
nitatem tuam rogamus monemus et hortamur attente per apostolica tibi scripta mandantes
quatinus ab omnibus et singulis personis ecclesiasticis tuarum Civitatis et diocesis et aliis
quibuscumque redditus et proventus ecciesiasticos in ipsis Civitate et diocesi obtinentibus,
preterquam a Cardinalibus, Magistro et fratribus supradictis huiusmodi decimam de omnibus
redditibus et proventibus ecclesiasticis eorumdem in dictis Civitate et diocesi consistentibus
per te seu subcollectores tuos clericos tamen, quos ad hoc duxeris deputandos secundum
taxationem dicte decime, si secundum taxationem eandem solvere consueverint. Alioquin
secundum modum et morem, ac consuetqdinem in collectione et solutione ipsius decime
bactenus observatos per dictum Biennium in prefatis terminis medietatem videlicet in quolibet
859
teriDiiiomm ipsorum absque iniuria et oppressione quacumque exigere et . jrecipere sludeas
iliiigenter, universas personas easdem ad solutionem huius deciroe faciendam secundum pre-
missain modum auctoritate nostra per ceiisuram ecclesiasticaro et etiam Sequestrationen!
fractuam reddituum «t proventuum ecclesiasticorum suorum in eisdem tuis Civilate et diocesi
consistentium, si expedire videris, appellatione remota conipellas, tuque etiam de redditibus
et proventibiis tuis ecclesiasticis decimam huiusmodi secundum taxationem, aut modum vei
morem et consuetudinem supradictos per dictum Biennium in eisdem terminis cum integritate ,
persolvas, assignandam prefato Regi, aut illi vel Ulis, quem vei quos idem Rex ad recep-
tionem huiusmodi decime deputabit, ita quod tu et alie persone ecclesiastice supradicte tuarum
Civitatis et dlocesis non teneamini monetam. que pro huiusmodi decima persolvelur deferre
vei destinare, vel solutionem eins facere extra tuas Civitatem et diocesim prelibatas, et quod
huiusmodi solutio decime Gat absque aliquo onere illorqm, a quibus decima huiusmodi per*
solvetur, nisi te et personis ipsis forte deiicientibus in eiusdem decime solutione in terminis
prelibatis, ob huiusmodi tuum et ipsorum defectum expensas fieri oporteret, ad quarum
restitotionem te et ipsas teneri volumus et astringi. Quod si forte te vel Subcollectores
predictos per te ad colligendum et recipiendum huiusmodi decimam deputandos, aut aliquem
vel aliquos ex eisdem deficere forte conlinget iu solutione dicte decime in terminis ante-
dictis, taliter deficientem, seu deGcientes, similes sententias quas per te vel Subdelegnios
ipsos ad executionem collectionis huiusmodi decime deputandos proferri contigerit, incurrere
volumos ipso facto, a quibus post satisfactionem debitam per aliquem ex vicinioribus Episcopis
excommanicationis sentenija non ligatum vel alias gratiam et communionem apostoiice sedis
habeulem facta sibi prius fide de satisfactione huiusmodi possit absolutionis beneficium ac
dispensaUonem super irregularitate si quam sie ligati celebrando divina, vel vos ingerendo
eisdem forsitan contraxeriüs obtincre, iniuncto super hoc vobis quod de iure fuerit iniun-
gendum, et de moneta de qua fiet solutio dicte decime seu fieri debebit, valeat hesilari,
vitratorque gravamina, que propterea quandoque viri ecciesiastici sunt perpessi, dicta decima
id monetam usualem communiter levelur et etiam exigatur, iuxta constilutionem super hoc
editam in Concilo Yiennen. Ita quod pretextu alicuius cambii debitores et solulores dicte
decime non graventur, quodque iuxta constitutionem eiusdem Viennensis Concilii calices,
Ubros et alia ornamenta ecciesiarum divinis ofüciis deputata ex causa pignoris vel distrac-
tionis cuiospiaro, tu seu Subcollectores per te ad receptionem huiusmodi decime ut premit-
titnr depatandi, capere seu recipere, distrahere vel occupare nullatenus presumatis. Non
obstaiftibua si tibi et predictis personis ecclesiasticis et alijs quibuscumque communiter vei
divisim, a sede sit indultum eadem, quod ad solutionem huiusmodi decime minime teneamini,
et ad id compelii, aut quod interdici, suspendi, vel excommunicari non possitis per litleras
apostolicas que de Indulte huiusmodi et toto eins tenore de verbo ad verbum, ac propriis
ordinom locorum et personarum earumdem nominibus plenam et expressam non fecerint
mentionem, et quibuslibet privilegiis, indulgentiis exemptionibus, libertatibus et immunitatibus
ac litteris apostolicis quibuscumque, dignitalibus seu ordinibus eorum, et specialiter Cister-
ciensis, Premonstratensis, Cluniacensis, Cartusiensis, vel Universitatibus et personis singularibus,
360
generaliter vel specialiter sab quacumqoe forma vel expressione yertK>ruiii a memorata sede
concessis, de quibas, quorumque totis tenoribus de verbo ad verbnin in nostris litteris plana
specialis et expressa raentio sit habenda. Ceterum tibi presentium auctoritate concedimns,
quod tu per te vel alium seu alios, eos quos pro retardatione solutionis decime supradicte,
vel impedimento alio prestito super ea, vel alias circa commissum tibi ofGcium exercere,
dura excommunicationis^ suspensionis, vel interdicti sententiis involvi contigerit, vel eorum
ecciesias sive loca ecclesiastico interdicto supponi, possis post satisfactionem condignam iuxta
ecclesie formam a sententiis ipsis absolvere, nee non suspensionis et interdicta huiusmodi
relaxare, ac cum eis qui dictis ligati sententiis celebrando divina vel se illis immiscendo,
non tarnen in contemptum clavium maculam irregularitatis contraxerint , super irregularitate
ipsa, iniuncto eis quod de iure iniungendum fuerit, auctoritate apostolica misericorditer dis-
pensare. Datum Avinione V Idus Julii Anno Secundo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Clemens VI. J. II. B. VI. Br. 48 S. 64 im Vatikanischen
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im mfihr. stdnd. Landesarchive.)
490.
Markgraf Karl verpfändet an Smil von Lichtenburg die Güter StafiCj Pimitz und Rau^
chowan. Dt. Präge, die b. Margarethe (12. Juli) 1343.
j\os Karolus domini Regis Boeraie Primogenitus, Marchio Morauie, Notum faciroos
presentium vniuersis, Quod cum fideli nostro Smiyloni de Leuchtenberc, propter ipsius fidelia
et grata seruicia Genitori nostro karissimo . . atque nobis multis temporibus hucusque exhibita,
et imposterum fideliter exhibenda fauerimus et concesserimus graciose, vt bona Marchionatos
nostri Morauie, videlicet Stericz, Purnicz, Rochwan, cum vniuersis suis Juribus, villis, vtili-
tatibus ac pertinencijs, in quibuscunque rebus consistant exsoluat a fideli nostro Bohuschone
de Stericz in tanta Summa pecunie, in qua sibi nunc pignori per nostras patentes literas
obligantur. Ad hoc quoque, quod ipsa bona, sua propria pecunia, pro qua forsitan soa
propria bona vendicionibus aut occupacionibus occuparet, Commodius et facilius exsoluere
valeat Sibi velimus, opem et operam impendere efficaces, ipsi Smyloni exigentibus suis
seruicijs, et heredibus suis, in subsidium huiusmodi exsolncionis Quingentas sexagenas groa-
sorum Pragensium denariorum liberaliter ex certa nostra sciencia elargimus, De quibus ipsos
Smilonem suosque heredes ad festum sancti GeQrij proximnm, siue Interim dicta bona exsol*
uant, siue non exoluant bona fide promittimus reddere finaliter et fideliter expeditos. In
cuius rei testimonium presentes literas fieri, et Sigilli nostri maioris appensione de certa
nostra sciencia fecimus communiri. Datum Präge die beate Margarete Anno Domini Mille-
simo Trecentesimo et Quadragesimo tercio.
(Nach dem Orig. mil einem wohlerhaltenen Doppelsigille im mihr. stftnd. Landesarchive unter
den Miscellen n. 11.)
361
491.
nLarl, Markg^raf von Mähren, entscheidet, dass das Gut Kopitz dem Kloster Sedletz
gehöre, dass dagegen das Kloster den vorigen Besitzern vierzehn Schock Jahrgeld und
^inen Winterrock geben solle. Dt. Prag, 14. Juli 1843.
(Pelzel Wenzel I. Vorr. 6, wo indessen entweder S. 116, oder 14. Juni gelesen werden
muss. Böhmer Ad. II. S. 346 n. 64.)
492.
Mehrere Bischöfe ertheilen dem Spitale S. Stephan zu Brunn Indulgenzen. Dt. Amnione
XVIir. Julii 1343.
▼ niuersis Sancte Matris Ecclesie filijs, ad quos presentes littere peruenerint, Nos
miseracione diuina Nerses Manasgardensis, et Johannes Edesiensis Archiepiscopi, Thomas
Tanniensis, Gregorius Opidensis, Petrus Calliensis, Mamfredus Aiacensis, Auancius Xan-
chiensis, Odinns Syenensis, Petrus Drngonariensis, Raphael Nebiensis, Amadeus Lengonensis,
Johannes Capionensis, Episcopi, Salutem in domino sempitemam, Splendor pBterne glorie,
qoi sna mundum inneffabili claritate illuminat, pia vota fidelium de clementissima maiestate
eios sperancinm, tunc precipue benigno fauore prosequilur cum deuota ipsorum bumilitas
sanctoram meritis et precibus adiuuatur. Cupientes igitur, vt hospitaie pauperum infirmorum
saneti Stephani prothomartiris situm in preurbijs Brunne, Olomucensis diocesis, pijs Christi
fidelium elemosinis sustentetur, gnbernetur, et emendetur, ac congruis honoribus frequentetur,
et a Christi fidelibus iugiter ueneretur, Omnibus vere penitenlibus et confessis, qui ad
dictum hospitaie in singulis saneti Stephani festiuitatibus, et in omnibus alijs infrascriptis,
videlicet Natalis domini, Circumcisionis, Epiphanie, Parasceues, Pasche, Ascensionis, Penthe-
costes, Trinitatis, Corporis Christi, in singulis festis beate Marie virginis, Natiuitatis saneti
Johannis Baptiste, Beatorum Petri et Pauli apostolorum, et omnium aliorum Apostolorum et
Ewangelistarum, in festo omnium sanctorum, in commemoracione animarum, et per octauas
omnium festiuitatum octauas habencium Sanctorumque Laurencij, Georgij, Martini, Nicolai,
Sanctarumque Marie Magdalene, Katherine, Margarethe, Singulisque diebus dominicis causa
deaocionis, oracionis, aut peregrinacionis accesserint, seu qui Missis, predicacionibus, matu-
linis, vesperis/exequijs et mortuornm sepulturis ibidem interfuerint, Necnon qui ad fabricam,
inminaria, omamenta dicto hospitali manus porrexerint adiutrices, Aut qui in eorum testa-
mentis, uel eciam aurum, argentum, uesUmenta, libros, calices, lecta, liutheamina, red-
ditus, agros, terras, possessiones, oues, boues, animalia, aut queuis alia, dicto Hospitali et
pauperibus in eodem existentibus necessaria, donauerint, legauerint, aut donari uel legari
{»rocurauerint, seu qui corpus Christi uel oleum, cum infirmis dicti hospilalis portantur, secuti
fuerint. Et qui pro omnibus dicti hospitalis aut pauperum in eodem existencium benefac-
toribus viuis et mortuis pie deum exorauerint, uel ter Pater noster dixerint, Quocienscumque,
quandocumque, et vbicumque premissa uel aliquid premissorum deuote feoerint, de omnipo-
46
363
lentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli Appstoloram eius auctoritate confisi, singoii
nostrum Quadraginta dies indulgfenciaram de iniunctis eis penitencijs misericorditer m domino
relaxamus. Dummodo diocesiani yoluntas ad id accesserit, et consensus. In colos rei Testi-
moninm Sig-illa nostra presentibus literis apposuimus. Datom Aoinione XVIII die mensis
Julij, Anno domini Millesimo Trecentesimo Qaadragesimo tercio. Et pontificatus domini Cle-
mentis Pape Sexti Anno Secundo.
(Nach der Bestatigungsurkunde des Brünner Frohsten Hermann vom 24. April 1344 in einer
vidimirten AhschrifK vom J. 1417 im Archive der k. Sladl Brunn, P. I. n. 3.)
493.
Markgraf Karl ton Mähren befreit den Busek^ Pfarrer zu Budweis und dessen Nachfolger^
eon der Entrichtung des Zinses und anderer Lasten ton dem für die dortige Kirche
angekauften^ zwischen Rosnow und Mladö gelegenen Hofe. Dt. in Pyeska^ die b. Marie
Magdalene ^22. Juli) 1343.
l%os Karolus, domini. .regis Boemie primogenitus, marchio Moravie, recognoscimus
et ad universorum presencium et futurorum volumus noticiam pervenire, quod paterni nostrique
devoli dilecti Busconis, plebani in Budwoys, precibus de innala nobis clemencia favorabi-
liter inclinati, curiam, araturam agrorum habentem, cum suis aliis pertincnciis, inter villas
Rosnow et Mladye super flumine Malcze sitam, quam aput Henricum presbyterum de
Budwoys pro ecclesia se ac successoribus suis plebanis ibidem in Budwoys, rite et racio-
nubiliter pro certa pecunia conparavit et emit, a censu et ab universis oneribus, qui et que
de ipsa curia cum civibus et civitate in Budwoys quomodolibet supportari et solvi hactenuf
consweverunt, divine remuneracionis intuitu, predecessornm progenitorum nostrorum ac nostr
animarum salute, absolvimus, eximimus et omnimode libertamus, voientes ac lenore presen
cium decernentes, ut nee predictus Busco nee sui aliqui successores, plebani in Budwo}
ad solucionem census aut quorumcunque onerum supportacionem de predicta curia leneantT
Quocirca palernis ac nostris dilectis fidelibus, capitaneis, camerariis, purcraviis et aliis offic
libus quibuscunque , nee non judici et juratis in Budwoys committimus sub optentu gn
firmiter et mandamus, quatenus de predicta curia nunquam ullis amodo temporibus cen
aut onera exigant, recipiant aut requirant, prout indignacionem nostram irremissibilero vo
rint evilare. In cujus rei testimonium presentes fieri et sigilli noslri voluimus appenf
muniri. Actum et datum in Pyeska die beate Marie Magdalene, anno domini roiUe
trecentesimo qaadragesimo tercio.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Maseum aus dem Orig. des Budweiser Sindiarcbive
494.
llie Herzoge Wenzel und Ludwig von Liegnitz erklfiren, dass sie Vasaf
Könige von Böhmen sind, und nehmen vom Könige Johann alle ihre Länder unter det
gung, wie es einst ihr Vater Boleslaw gethan, zu Leben. Als Zeugen erscheinen;
363
Boleslaw von Schlesien, ihr Vater, dann Nikolaus, Herzog von Troppan und Ratibor, Johann,
Bischof von Olmtttz, Hynek, genannt Berka von Dnba, Heinrich von Lichtenburg, Hynek
Ton Nachod, Smil von Ledewicz (Letowic), Sniil von Wesowia (Vöttau) und andere« Actum
et datum in castro Pragensi UI Kalend. Aügusti (30. Juli) 1343.
(Abgedruckt bei Sommereberg- Silesiacar. rer. Scriptor. I. S. 902 n. CXXXIV. Vergl. Dobner
Monument. IV. S. 312 n. CLXXVII. Goldasl in Supplement, aetor. publicor. S. 277
n. XXIX. Ludewig Reliquiar Mss. T. V. S. 539 n. LI.)
■
495.
Die Her söge Wenzel und Ludwig eon Schlesien, Herren in Liegnilss, versprechen dem
Markgrafen Karl ton Mühren, dass sie ihn nach dem Tode seines Vaters, des Königs
Johann, als den rechtmässigen Herrn anerkennen wollen. Dt. in castro Pragensi IIP Kai.
Augusti (30. Juli) 1343. f
i^os Wenceslaus et Ludwiöus fratres dei gracia Duces SIezie, domini Legnicenses
Recognoscimus et ad vniuersorum volumus noticiam peruenire, Quod quia per alias nostras
certi tenoris litteras profitemur, Nos ab excellentissimo Principe, domino nostro Karissimo
Domino Johanne Rege et a Regno Boemie Terras nostras* et possessiones vniuersas et
singnlas, quas habemus aut ex saccessione seu deuolucione paterna uel alias sub dominio
Regis et Regni Boemie que pheodales fuerint obtinebimus in futurum in pheodo et jure
pheodi, obtinere, ac ipsius domini Regis et successorum suorum Regum et Regni Boemie,
Bos esse merito principes et vasallos. Idcirco promittimus in solidum Bona fide vice et
nomine iuramenti, quod ex nunc ad Magnificum Principem, dominum Karolum antedicti domini
nostri domini Johannis Boemie Regis, Primogenitum Marchionem Morauie Auunculum et
dominnm nostrum karissimum tamquam ad ipsum dominum Regem habere respectum in
omnibiis et vbilibet debeamus, Sibique et mandatis suis intendere fideliter et parere Prefato
quoqne domino nostro Rege diuina iubente clemencia, decedente uel ipso in vita quomo-
dolibet annuente, Terras nostras prediclas ab ipso domino Karolo quandocumque voluerit et
mandanerit in pheodum perpetuum suscipere ac prestare sibi de seruando perpetue fidelitatis
homagio solitum iuramentum, nee non omnia et singula que in dictis litteris continentur
obsemare fideliter et inplere In cuius rei testimonium presentes fieri et nostrorum sigillorum
appensione volumus communiri Actum et Datum in Castro Pragensi HF Kalend. Augusti,
Anno domini Hillesimo trecentesimo Quadragesimo tercio.
' (Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geh. Hofarchives zu Wien.)
496.
Markgraf Karl eon Mähren bestätigt alle Rechte und Freiheiten der Herzoge non Liegnitz
und Brieg. Dt. Präge, IIL Kalendas Augusti (30. Juli) 1343.
IMos Carolus Domini Regis Boemie primogenitus Marchio Moravie recognoscimus
et ad nniversorum notitiam volumus pervenire quod quia per facti evidentiam bene constet
46*
364
■
Illustrem Principem Dominum Boleslaum Ducem Slezie Dominum Bregensem sororlum nostrum
earissimum suas terras castra civitates Munitiones et Oppida quas et que habet et habuit
cum suis districtibus territoriis villis hominibus nobilibus Militibus feudalibus et Vasailis nee
non aliis pertinentüs et appendiis universis ab Excellentissimo et Hagnifico Principe Domino
Johanne Boemie Rege Genitore nostro carissimo et a Regno Boemie sui ac heredum suorum
nomine dudum suscepisse sibique de servando perpetue fidelitatis homagio prestitisse solitum
juramentum prout in lilteris super hoc per ipsum Dominum genitorem datis plenius conti-
netur: Ideoque promittimus bona fide vice et nomine juramenti predictum Ducem Boleslaum
nee non Illustres Principes Dominos Wenceslaum et Ludovicum Duces Slezie Dominos
Lignicenses, ipsorum filios et heredes legitimes, Avunculos nostros carissimos nee non terras
bona possessioues et homines eorundem quas habent et obtinent aut obtinebunt imposterum
et habebunt circa quaslibet dignitates honores gratias libertates et Jura quibus progenitores
ipsorum ac ipsi sunt usi pridem quomodolibet et gavisi et specialiter circa puncta clausulas
et articulos ut in dicti Domini genitoris nostri litteris continetur quantum nostri ad presens
interest aut intererit in futurum ubilibet conservare et nunc ut antea manutenere nee non
prosequi iavorabilibus et tueri ipsis et cuilibet in eorum Opportunitatibus et necessitatibus
nostris Consiliis et Auxiliis prout decet et expedit assistendo: In cuius rei testimonium
presentes fieri et sigillorum nostrorum voluimus appensione muniri: Actum et dalum Präge
Anno Domiui MCCCXLIII. III. Kai. Augusti.
(AbgedruckI bei Sommersberg in Silesiacar. rer. Scriptor. I. S. 904 n. CXXXVU. Goldast
append. documentor. S. 53 n. XXXI. Vergi. Dobner Monument. lY. S. 3i2 n. CLXXIX.)
497.
nLarl, Markgraf von Mähren, verspricht dem Herzoge Boleslaus von Schlesien, Herrn
von Brieg, seinem Schwager, nachdem derselbe seinem Vater wegen Land und Leuten
Huldigung gethan, ihn nach Kräften zu erhalten und zu schützen. Dt. Prag, 30. Juli 1343.
(Baibin Mise. 8, 36. Böhmer Ad. II. S. 347 n. 65.)
498.
iflarkgraf Karl von Mähren bestätigt die Entscheidung, welche der königl. böhmische
Kämmerer Ulrich, genannt Pflug, über Befehl des Königs Johann am 3. December 1332
in dem zwischen dem Kloster Heiligen Krön und den Einwohnern von Nelolicz wegen
einer Zinszahlung bestandenen Stritte in der Altstadt Prag geschöpft hatte. Dt. Pragse in
feste b. Petri apost. ad vincula (1. August) 1343.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum ans dem Orig. des k. k. geh. Hofarchives za Wien.)
365
499.
Markgraf Karl eon Mähren gestattet, dasß die Leute der Burg und des Gutes Landsberg
in Böhmen^ welches der Olmützer Bischof Johann von dem Kloster Königsaal eingetauscht
hatte, derselben Freiheiten und Begnadungen theilhaftig werden, wie solche die übrigen
Leute der Olmützer Kirche gemessen. Dt. Präge, in die Assumtionis b. Marie virginis
(15. August) 1343.
i^os Karolus Domini . . Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie. Ad vniuer-
soram volumus noticiam, tenore presencium, deuenire, Quod quia Venerabilis in christo
pater, dqminus Johannes, Episcopus Olomucensis, Auunculus noster karissimus cum Deuotis
paternis, et nobis dilectis, . . Abbate, et Conuenta Monasterii, beale Marie virginis . in
Aularegia, prope Pragam ordinis Cisterciensis, pro Castro et Bonis in Laudsperch, de nostra
conniuencia, consilio, et assensu, commutacionem, et empcionem iniuit, et fecit, ipsis, pro
eis, Bona, et Reddilus, alios assignando, sicque ab eis . Bona eadem, rite, et rationabiliter
comparando. Ideoque laudabilium meritorura, atque gratarum et fidelium, ipsius domini
Episcopi, obsequionim, intuitu, Castrum et Bona, predicta omnia, ac vniuersos ipsorum homines
districtus . et metas, per Regnum Boemie ac Marchionatura nostrum Morauie, ceterasque
Terras, paternas, et nostras, quas inpresenciarum habemns et habitnri . deo propicio sumus,
in antea . omnibus et singulis* . libertalibus, graciis iuribus emunitatibus . et Priuilegiis, quibus.
Bona . et homines, Sancte Olomucensis Ecclesie, de clare memorie paternorum, et nostrorum
predecessorum, Regum Boemie, et Polonie ac Marchionum Morauie, paternisque, et nostris,
concessionibus, fauoribus et indultis, gaudent, per tempora vite, ipsius domini Episcopi perfrui .
libere . nolumus, et gaudere. Declarantes nichilominus et statuentes expre^e Vt cuicumque,
ipse, Castrum et Bona eadem in vita, uel in morte per vendicionem commutacionem, dona-
cionem, vel alterius, cuiuscumque, alienacionis, formam dederit, assignauerit, aut legauerit,
et suas dederit, literas, super eo. In hoc sue litere, tantum, perpetuo, debeant, obtinere
vigorem ac si in tabnlis terre, poneret eadem, et coram nobis, aut officiatis, et Beneficiarijs
terre, more solito, resignaret. Illum, eciam, uel illos, qui. Bona predicta, uel partem eorum
modo aliquo premissorum, fuerit, uel fuerint assecuti in suo statu et condicione, plena, et
perfecta in Bonis ipsis, Castro, et eorum possessionibus , siue parte huiusmodi, gaudere
nolumus libertate. Si autem ipse dominus Episcopus, Castrum, et Bona prefata, vel partem
ipsorum, Ecclesie sue Olomucensis in vita vel in morte danda, duxerit, aut leganda, Ex
nonc miuersis et singulis, libertatibus , emunitatibus, iuribus, gracijs, priuilegiis et indultis,
eidem Olomucensi Ecclesie, et eiusdem Bonis ac hominibus, per antedictos, paternos et
nostros predecessores, ac dominum Genitorem nostrum, et nos, ab olim, ysque nunc, datis,
et concessis, ac dandis, eadem Castrum, et Bona siue partem ipsorum, vt premittitur, omnesque
incolas ipsorum . et homines, seu partes, homines, plene, et inuiolabiliter . frui volumus.
perpetuis temporibus et gaudere. Promittentes, pro nobis, et heredibus, nostris ac succes-
soribus, bona fide, premissa omnia, rata semper, et firma, inperpetuum obseruare, ac nullo
vnquam tempore, contra ea vel eorum aliquod, facere, quomodolibet, uel venire. Decernentes^
366
exnunc, de certa nostra sciencia, irritum, et inane, ^i contra ea, uel ipsoruni aliquod, per
nos, heredes et successores, nostros aut quemuis, alium uel alios, cuiuscuinque condicionis .
di^itatis uel Status, existant, de iure, uel de facto, scienter yel ignoranler, quippiam, vUo
tempore, contigerit, attemptari. In cuius rei testimoniuin , presentes literas fieri et Sigilli
Dostri fecimus, munimine, roborari. Actum, et Datum Präge Anno domini, Millesimo, Tre-
centesimo, Quadragesimolercio. In die Assuniptionis Beate Marie virginis gloriose.
(Nach dem Orig. mil dem gewöhnlichen Sigille im fursterzbischöflichen Archive, abgeschrieben
A. Boczek.)
500.
Niklas von Gaya (in Oesterreich) verkauft das Dorf Kaidling mit allem Zugehör dem
Abte und Konvente des Klosters Brück. Dt. zu Cheyow^ des ersten Frey tags nach der
testen vnser Frowen tag {12. September J 1343.
Vrir Niclos Herr Ze Cheyow, und al unser Erben, veriehen an disem offen Prief
allen Leuten, di disen Prif sehen, oder horent lesen, daz wir mit Fursacz, mit verdachten
müt, vnd auch mit Unser Vreunt rat. Recht, vnd redlich, vnser dorf, vnd vnser Erb, w
Chevernik, daz wir do haben in dem Land ze Merhern verchauft und aufgegeben haben,
ze Veit und ze Dorf, mit Wayd, mit Wissmat, mit Pergen, -vnd mit Tal, mit Holcz, vnd
mit Pavngarten, mit Wasser, vnd mit vischerey, mit Weingarten vnd mit Acheren, gepaut,
oder ungepaut, gestifft, oder ungestifft, versuchcz oder unversuchcz, vnd vnsern Mayrhof
daselbs ze Chevernik, mit Purchrecht, vnd mit Gricht, und auch mit allen dem recht, vnd
mit allen dem nucz, die wir vnd vnser Vater, dem got gnadig sey haben gehabt, in dem
vorgenannten Dorf ze Chevernig, vnd in dem vorgeschriben Mayrhof, gleicherweis als wir
haben gehabt erbicleich, und ebicleich, vrei vnd ledicleich, vor alle ansprachL, den Erbern
geystlichen Hern Hern Johannes Abt in dem Chlaster ze Pruk pey Znoym, vnd Bmder
Gerharten Preyol, vnd dem Conuent daselbs des Ordens von Premonstrey in dem Pistum
ze Olmucz, an Vierczik Gros vmb vierdhalbhvndert Schok Silbersgrosser Prager Phenning
Chvnigs muns, der wir sein verriebt, vnd gewert ganczlich an alles geuar, vnd schullen di nv
genannten Hern, daz vorgeschriben gut besiezen vnd Inhalten, gleicherweis als wirs haben
inne gehalten, vnd besessen, geruet und mit gemach an alle Hindernis vnd an alles geuar.
So verpinden wir vns pey unsern Trewen, daz wir wellen, daz vorgenannt Dorf ze Che-
vernik, vnd den Mayrhof daselbs mit allen dem, daz dorzu gebort, vreyn vnd beschirm, den
egenanten Hern, als ain Lantrecht ist in dem Land ze Merhern an alle ArigUst, vnd vellen
auch, allen chrieg mit eynen recht, di do den vorgenanten Hern müchten widervoren,
auf daz vorgeschriben gut, daz wir in verchauft haben, iz sei von Hern, oder von Dinern,
oder von swem daz war, diselben chrieg, die in ersteren möchten mit eynen rechten, di
wellen wir auzrichten, mit vnserm gut, vnd entwerren als eyu Lantzrecht ist ze Merhern
in vier wochen, von dem tag, vnd vns ze wissen wurd getan von den egenanten Hern
Geschach aver des nicht, so wol wir oder Czwen erber ritlermassik Diner an vnser statt
367
mit vier Pherten, nach der monung in dreyn tagen, gen Znoym, in eyn erber gasthous,
swo vns, oder vnsern Dinern hinczaigt wirt, in varen vnd iniigen, als inligens recht ist,
md mit nicht schullen auzchomen, oder iz sein ee alle chrieg, di den egenanten Hern
waren erstanden, von vns ganczlich entwerrt' vnd auzgericht, an allen iren schaden, vnd
aUen schaden, den diselb Hern dez nennen, den si boveisen möchten, oder pey iren trewen
gesprechen mögen, denselben schaden wellen wir abtragen, vnd abrichten, gar, vnd gancz
an alles geuar. Daz alles .Lob wir pey vnsern Irewen an aydsstat ze halden, vnd ze
laisten, swas an diser Hantfest ist geschriben gar vnd ganczlich, an alle widderred, an
alle Hindernis, vnd alle ariglist, vnd wellen nicht wider sein, mit worten, noch mit werchen,
noch ofienlich, noch heymlich, wolt aver yemant die vorgenanten Hern abschieten, der dez
recht hett, nach des Landesrecht ze Mcrheni, derselb shol denselben Hern vierhvndert
Schok Silbers grosser Prager Phenning, in Acht tagen weren und verrichten, mit beraiten
Phenning in ir Chlaster ze Pruk an alle Aufschiebung vnd an alle ariglist. Vber daz
alles so lobent di erbern Hern Herr Maricz von Havnveld, Herr Gerhart von Bucawein,
vnd Herr Henrich von Schemgenberch , vnd vnser lieber Bruder Herr Chön von Jeuspicz,
pey iren trewen an aydsstat, ze vns mit gesamter Hant vnd vnverschaidenlich ze tven,
vnd ze halten, gleicherweis: als wir verluebt vnd vns verpunden haben, als vorgeschriben
ist an diser hantfest, an alle ariglist, vnd schullen, dieselb vnser puergl ye der Herr mit
Gzwoin Pherten, gen Znoym laisten, als vorgeschriben ist, swen si gemant wurden von
den vorgenanten Hern von dem Abt oder von dem Convent an alle widerred vnd an alle
Ariglist, daz die Sach vnd di Wandlung festiciich vnd nnczeprochen beleih, vnd beste, dar
vber geh wir disen hantfest zu ainen richtigen Vrchvnd . vnd zu einen waren geczeüg,
diser Sach, vnd diser Wandlung, versigelt mit vnsern vnd auch mit der vorgenanten Hern
vnser Purgeln insigeln. Der Prief ist ze Cheyow gegeben, Nach Christus Gepurd, drei-
czehenhvndert in dem drey und vierczikisten iar, dez nesten vreytags nach der lesten vnser
vrowen tag. Vber daz altes wir puergl di vorgenanten Ich Maricz des Havnvelder, Ich
Gerhart von Bucawein, Ich Henrich von Schengenberch, und Ich Chvn von Jevspitz veriehen
an disen offen prief allen Leuten, als der egenant Her Niclos von Cheyow sich verlubt
hat, vnd in vns verpunden hat, an diser Hantfest, Also gleicherweis Gelob wir, vnd
verpinden vns pey vnsern trewen, an Aydsstat ze halden, vnd ze laisten, ganczlich mit
gesamter Hant, vnd vnverschaidenlich, alles daz, daz vorgeschriben ist, den Geistlichen Hern
dem Abt, vnd dem Conuent in dem Chlaster zu Pruk an alle ariglist. Der Brief ist gegeben,
als vorgeschriben ist.
(Nach dem Orig. mit fünf anhängenden gut erhaltenen Sigillen in dem Archive desselben Klo-
sters, im m. st. Landesarchive Lit. H. n. 34.)
501.
Karl, Markgraf zu Mähren, verspricht Frieden zu halten mit Ludwig, der sich
Kaiser nennt, mit seinem Sohne, dem Markgrafen za Brandenburg, allen ihren Helfern,
•
368
Landen und Leuten, und nimmt auch in diesen Frieden auf, Friedrich, Bischof zu Regens-
bürg, so wie auch . diese Stadt mit dem Versprechen, dass er den Frieden, im Falle er ihn
nicht mehr halten wollte, aufsagen und ihn von dem Tage der Aufkündigung noch sechs
Wochen halten wolle. Geben zu Frage, des nächsten Samstages nach unserer vrowen
geburttag (13. September) 1343.'
(Nach den .Abhandlung'eii der kön. baierischen Akademie der Wissenschaften B. II. .1. Abth.
(XVI) S. 55. - PriT. B. 23 S. 93. - Arod. 1 S. 40. — Böhmer Add. IL S. 347 n. 66.)
502.
Pabst Clemens VL ernennt den Johann^ Sohn des Pohorlicer^ zum Domherrn eon Olmnlz^
reservirt ihm daselbst eine Präbende und gestattet , dass er zugleich ein Brünner Cano-
nicat und die Pfarre in Dürnholz behalten dürfe. Dt. apud Villam novam^ Amnion, dioces.
V. Kalend. Octobris (27. September) 1343.
f^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Johanni Poherlicerii Canonico
Olomucensi Salutem et Apostolicam Benedictionem. . .
Volentes tibi . . gratiam facere specialem, Canonicatum ecclesie Olomucensis cum ple-
nitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus, et de illo etiam providemus.
Prebendam vero si qua in dicta ecciesia vacat ad presens vel cum vacaverit. . .conferendam
tibi . . . reservamus. . '. Seu quod in ecciesia sancti Fetri in Brunna Canonicatum et prebendam
et parrochialem ecclesiam in Durrenholtz Olomucensis Dioc. nosceris obtinere. NuUi ergo etc.
nostre collationis, provisionis. reservationis, inkibitionis et constitutionis infringere etc. Datum
apud Villamnovam Avinionensis Diocesis V Kalendas Octobris Anno Secundo.
(Nach dem Ori^. Keßeste Pabsfs Clemens VI. J. II. B. II. Br. 198 S. 118 im Vaticanischeo
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.)
503.
Markgraf Karl eon Mähren bestätigt der Stadt Glatz das Privilegium^ dem zu Folge die
Richter der Dörfer des Glatzischen Kreises nur bei defn Glatzer Stadtgerichte geklagt
werden und eor demselben antworten sollen. Dt. Glatz ^ am Tage des h. Michaelis des
Erzengels (29. September J 1343.
iVir Karolus des Herrn Königes zu Böhmen Erstgebohrner Marggraf zu Mehren etc.
Geben zu erkennen und thuen kund allen und itzlichen, kegenwertigen und zukünftigen zu
welchen dieser Brief kommen wird, das wir unseren lieben getreuen Bürger und der Stadt Glatz
Nutzbarkeit und frommen zu bedenken geneiget auf dass sie bei aller billichen Gerechtigkeit
so sie von alders gehabt behalten werden, aus sonderlicher Gnaden wollen, und mit Kraffl
dieses Briefes erkennen dass die Richter oder Schultheis aus den Dörfern des Glätzischen
Kreises oder Weichbildes von Ihren Güter wegen iu Gerichte gehörend , so wol als alle,
wes Standes die sein mögen, welche dieselbigen Gülter durch einen Kauflf oder durch ander
369
Wege besitzen, auch nochmals besitzen werden, in oben^enanler Stadt Glatz vor dem
Stadtgerichte daselbst und nicht anderswo einem itzlichen der sie beklaget oder sonst wegen
der Gerechtigkeit mit Ihnen zu Ihun hat, wie vor alders her brauchhch gewest antworten
sollen, Geben hier mit obgenannten Bürgern und der Sladt vollkommen und freier (Sewalt
alle ungehorsamen und widersprechen, das zu thun nachdem es wem am nutzlichsten an-
gesehen und die Gerechligkeit erheischen wird, zu bezwingen, mit diesem Gezeugniss unseres
Briefes. Geben zu Glalz am Tage des heiligen Michaelis des Erzengels, Nach des Herrn
Geburt Tausend dreihundert und im drei und vierzigsten Jare.
(Nach einer Copie im Glatzer rathhauslichen Archive, niit^etheilt Dr.* Wattenbach. Kogler,
histor. Nachrichten von Glalz, Urkund. S. 8.)
504.
Peregrin^ Andreas^ Philipp und Preöhtlin^ Söhne des terstorbenen Nikolaus t>on Urhau^
überlassen ihr Recht zu dem Hofe in Schamikowilz dem Obrowitzer Kloster, Dt. Brune^
fer. IV, post S. Michaelis (3, OctoberJ 1343.
i\otum Sit Omnibus presentem literam inspecturis, Qvod Nos Peregrinus Andreas
Philippus, et Prechllinus Fr^tres Filij qvondam Nicolai de Urchau Super curia in Senkvicz
Dominorum Gotfridi Abbatis, et Conventus Monasterij Zabortovicensis et jure qvod nobis in
eadem competere videbatur ex Siiccessione Paterna, et omnibus alijs impetitionibus compe*
tentibus nobis undecunqve. Discretos Vires . Videlicet: Dominum Leonem Plebanum in Urchan
Decanum Brunensem, et Sydlinum de Rappanicz Civem Brunensem compromisimus bona
fide integre, et in totum, ut qvidqvid praedicti arbilrarentur inter nos et Dominum Abbatem
et Conventum prsedictos, eorum arbitrio cum poenis adjectis absqve contradictione aliqva
Stare vellemus, qvi prashabita deliberatione pronunciarunt, ut omne jus, qvod no'bis, et nostris
hsredibus competebat,, Sive competere videbatur in prasdicta Curia Sive Allodio in Senkvicz
in manus Domini Abbatis et etiam Conventus cedere debebamus. Qvod fecimus in prassentia
eorum, et discreti Viri Ulrici de Wyssau Civis Brunensis, et si unqvam praedicta Nos vel
hffiredes nostros conlingeret violare, ex tunc volumus ipso facto pertidia notari, et esse in-
fames, necnon jus nostrum perdidisse in omni foro Ecclesiastico et Civili. Dominus vero
Abbas Zabortovicensis et suus Conventus in recompensam dampnorum et omnium impeti-
tionum Nobis de Mandate praedictorum Arbitrorum, in qvos et.ipsi compromisserunt, Sex
Marchas Grossorum Pragensium persolverunt. In cujus rei testimonium Sigilla praedictorum
Arbitrorum cum Sigillo Ulrici de Wyssau Scabini Brunensis ad petitionem Nostram pnesen-
tibas sunt appensa. Acta sunt hasc in domo Sydlini prsedicti Anno Domini MCCCXLIII.
Feria VI. proxima post festum'St. Michaelis.
(Nach dem handschriftlichen Cod. des XVIII. Jahrhundertes n. 127 S. 373 in der Cerronischen
Sammlung II. Abth., im m. st. Landesarchive.)
47
^
370
505.
Sieben Landherren von Mähren bezeugen, dass Niklas von Gat/a sein Dorf Kaidling mit
allem Zugehör dem Kloster Brück verkauft habe. Gegeben in der Wochen nach s. Michels-
tage (zwischen 29. September und 6. OcloberJ 1343.
Wir Nicios Herr ze Cheyow, vnd al vnser ierben, verielien an disen offen Prief
allen Leuten; u. s. w. bis Der Prief ist gegeben als vorgeschriben ist, d. i. ze Cheyow
nach Christus Geburd dreüezehenhvnderl Jar, in dem drey vnd vierczikislen iar, des nesten
Vreytags nach der lesten vnser Vrowenlag. (S. d. Bd. S. 366 n. 500.)' Vber daz alles,
daz an disen prief ist geshriben, So Iven wir ze wissen Wir Lantherren zu Alerhern Ich
Bernhard von Gnashpicz, Ich Budwoy von Vrbaw, Ich Blud von Gralicz, Ich Nebhlas von
Policz, Ich Stibor Hnoyk, Ich Jesk von Plenkwicz vnd Ich Herbord von Biskupicz gemoyn-
cleich, allen den di disen prief sehen, oder horent lesen, daz wir czeug des sein, daz der
erber Herr Her Nicios Herr ze Cheyow verchauft hat erbicleich, vnd ebicieich, vrey, vnd
ledicleich. vnd auch aufgegeben hat recht, vnd redlich mit guetlichen willen sein Dorf, vnd
sein erb ze Chevernig in dem Laht ze Merhern, vnd eyn Mayrhof daselbs mit allen dem
recht, vnd mit allen dem nvcz ze velt, vnd ze Dorf daz darczu gebort, iz sey gepaut, oder
vngebaut, geslifl, oder vngestift, versuchcz, oder vnversuchcz den erbern geistlichen hern
hern Johannes dem Abi, in dem Chloster ze Pruk, vnd dem Convent daselbs an alle
ariglist, vor dem erbern hern hern Gerhart von Chvnstat zu den Zeiten, Cbämrer in dem
Lant ze Merhern, So verriehen wir auch, alles daz, daz di hantfesl halt, die der oftge-
nant herr her Nicios von Cheyow vber, sich vnd vber sein gut ze Chevernik hat den vor-
genanten geistlichen hern gegeben, daz hall diser gegewurlig Abshrift div geshriben ist
von derselben Hantfesl, von Wort ze Wort, von dem ersten zu dem lesten, vnd halt diesQV
abschrift noch minner noch mer, den diselb Hantfesl an alle irsal. Darvber geb wir die
vorgenanlen Siben Lanlherren ze Merhern disen Prief zu ainer Zeugnis der vorgenanten
Sachen, versigelt mit vnser aller siben insigeln. Der prief ist gegeben nach Christus Geburd
Dreüezehenhvnderl iar, in dem drey, vnd vierczikislen iar, in der Wochen nach Sand
Michelstag.
(Nach dem Ori^. auf Perg^am. mit sieben kleinen anhängrenden und gui erhaltenen Sigillen im
Archive desselben Klosters, im mähr, stund. Landesarchive Lit. H. n. 34.)
506.
Jflarligraf Karl von Mähren errichtet bei der Prager Domkirche 24 Chorherren-
stellen und dotirl sie mit mehreren Gütern. Dt. Prag, 7. October 1343.
(?e]ze\ in Kaiser Karl IV. S. 117 g>ibt an, dass das Orig. Fundations- Instrument in dem Präger
Kapitel - Archive sich befinde, während Doboer Monument. III. S. 297 sagt, dass er
selbes fruchtlos gesucht habe.)
.*
i
371
507.
Pabst Clemens VI, befiehlt dem Schottenabte zu Wien, dass er die dem Oslairaner Kloster
unrechtmässig entrissenen Guter wieder zu erwerben trachte. Dt, Amnione , VIL Idu$
Octobris (9. OctoberJ 1343.
fjlemens episcopus seruus seruorum dei, dileclo filio. . Abbäli Monaslerij Schotorum
in Wienua, Patauiensis diocesis, Saintetn et apostolicam benediccionem. Dilectarum in Christo
fiDarura . . Abbalisse et Coiiueulus Monaslerij in Ossia, ordinis CisterciensiS', Olomueensis
diocesis, precibus inciinati, presentium tibi auctoritate niandamus, quatenus ea, que de bonis
ipsius Monaslerij alienata inueneris illicile, uei distracta, ad ins, et proprietalem eiusdem
Monaslerij legitime reuocare procures. Conlradiclores per censuram ecciesiasticam appel-
lacione postposita compescendo. Testes autem, qui fuerint noniinati, si se gracia, odio, uel
ümore subtraxerint, censura simili appeilacione cessante conpeilas ueritati testimonium per-
hibere. Datum Auinione VII Idus Octobris, Pontiticatus nostri anno Secundo.
(Das Orig. mit der Bleibulle im Archive der k. Stadt Brunn, 0. I. n. 30.)
*
508.
Der Stadtrath und die Gemeinde von Münsterberg, der gesammle Adel und alle Va-
sallen desselben Distriktes erklären, dass sie dem Könige Johann ton Böhmen und dem
JUarkl/rafen Karl von Mühren den Eid der Treue für den Fall geleistet haben, wenn ihr
Herzog ?sikolaus ohne gesetzliche Erben sterben würde. Dt. in Munstirberg, in die b.
Kalixti pape (14. OctoberJ 1343.
In nomine domini amen. Res gesta facile labitur a memoria quam non firmat et
roborat lucida series litterarum, Proinde Nos Hermannus aduocatus. Nycolaus Greezer . Ma-
gister Ciuiura nee non Libingus de Glacz . Jacobus polonus . Johannes Arnoldi, et Sydilinus
Crapiez . Consules Totaque vniuiersilas Ciuium et incolarum Ciuitalis in Munstirberg. Nosque
Vlricus Lebinrode. Frcncehnus de Bobilwicz Poczo de Gerlascheym. Bernhardus et Cunradus
fratres de Gerlascheym. Ranuoldus, Heydinricus . et Petrus fralres filij quondam domini
Stoschonis . de Hosshowicz. Totaque vniversilas . Nobilium et Vasallorum . Munslirbergensis
districtus.. Ad perpetuam rei memoriam Recongnoscimus et ad vniuersorum presencium et
futurorum quorum interest, aut, Interesse poterit, et quos presens tangit negocium aut längere
poterit quomodolibet in futurum, volumus noticiam peruenire, Quod cum feiicis recordacionis .
quondam . Magnificus princeps, dominus, Bolco, Dux Slesie, dominus noster.in Munstirberg.
dum viueret, terras suas vniuersas . et singulas excellentissimi principis . domini Johannis
Regis Boemie . heredum et successorum suorum . et corone Regrii eiusdem submiserit et
subiecerit . dicioni, yt princeps Regni Boemie mereretur fieri et vasallus, prout id in lilteris
ipsorum hinc inde confectis plenius continelur . Nos de Illustris principis domini Nycolai
Dacis Siesie . domini de Muiisterberg, filij ipsius • Ducis Bolconis • predicti . nostri vei^
47*
.•^
4 »
1 * *
372
et naturalis domini . patris sui inherere vesti^ijs ciipientis . speciali mandnto et expresso
nichilominus conssnsu pariter et assensu, Nobisqiie pluries . insimul ad consilium conuocatis.
bona deliberacione et maturo consilio inter nos prehabilis . prospicientes : et in animo reuol-
aentes . prefati domini nostri Ducis bonorem . conmodiim et profectum . posse multipliciter
resultare nosiramque et successorura noslrorum condicionem fieri meliorem. Excellenlissimis .
at magnificis principibus . dominis Johanni Boemie Reg] ac Lucemburg-ensi Comili . absenti
tamquam presenti •' et Karolo eins prirnogenilo Marcbioni Morauie . presenti . sao nee non
ipsius domini Johannis, Regis Boemie Genitoris sni . ac suorum heredum et successonim
Reglira . et corone Regni Boemie . vice et nomine recipienti, fatemur libenter desidcranter.
et gaudenler, pro nobis heredibus et suecessoribus noslris, exnnnc inantea in perpeluurai.
fidelitatis homagiura . promisisse . et de seruando . üdelitatis homagio . corporalia iura-
menta more solito . fideliler prestilisse, in casu, quod si prefatus Dnx Nycolaus . absque
legittimis heredibus . ab eo per lineam masculinam descendentibus, quod absit, decederet,
aut si suos huiusmodi . heredes legittimos . si quos generauerit, aut quocienseunque tales
heredes post se . alijs masculinis heredibus . non relictis decedere disposicione . diuina
conligeril, Tunc statim . exnunc prout extunc, et e conuerso exlunc prout exnunc, ad pre-
fatos principes . dominos Johannem Regem Boemie . 4(arolum eins primogenilum Marchionem
Morauie . et eciam ad ipsorum heredes et successores Reges et ad coronam Regni Boemie
tenemur, et libenter volumus et debemus habere respectum, ac deinceps perpetuis tempo-
ribus eis vbilibet et in omnibus tamquam veris naturalibus et legittimis dominis nostris
intendere . obedire fideliter et parere, nee ad aliud quodcunque dominium declinare, sed
circa Reges . coronam, et Regnum Boemie . perpetuo remanere, Promiltentes . nostro.
heredum ac omnium successorum nostrorum nomine . stipulanti . vice et nomine omnium
quorum interest . aut Interesse poterit, in virtute prestiti iuramenti memoratis principibas.
domino Johanni Regi Boemie Karolo eins primogenito . Marcbioni Morauie . ac ipsorom
heredibus et suecessoribus Regibus . et corone Regni Boemie . contra premissa singala .
ael aliquo premissorum nunquam vllis temporibus, verbo uel facto iure uel potencia siae
quouis ingenio uel colore publice uel occulte . Venire uel eis in aliquo contraire, sub remm
nostrarum heredum et successorum nostrorum omnium mobilium et inmobilium ypolheca.
Renuncciantes nichilominus de certa nostra sciencia simpliciter et expresse . accioni que-
stioni . repeticioni . et omni beneficio . cuiuscunque Juris canonici uel ciuilis consuetudinarij
seu municipalis . quibus contra premissa uel eorum aliquod venire nunc uel in posterum
deberemus quomodolibet uel possemus . In quorum omgium testimonium et robor perpetno
valiturum . cum sigillo domini nostri Ducis predicti . noslre Ciuitatis sigillum, ac predictomm
vasallorum, nostro, et tocius vniuersitatis . aliorum vasallorum . supradicti districtus, nomine,
sigilla presentibus sunt appensa. Actum . et Datum in Munstirberg . in die Kalixti beaü.
pape . Anno domini . Millesimo . Trecentesimo . Quadragesimo tercio. Et Nos . Nycolaus
dei gracia . dux SIesie . et dominus in Munstirberg . non coacti . quomodolibet uel deceptt
sed prehabita matura deliberacione nobiscum et cum Consiliarijs et fidelibus nostris . consilio
^iligenti Recongnoscimus et fatemur, predicta vniuersa et singula de nostro speciali mandato
373
ac de certa nostra sciencia fore facta, ipsisque nostrnni beniuolutn . adhibenius consensum.
Sigillum Dostriim vnacuni Ciuitatis predicte . et Vasallorum predictorum sigillis presentibus
in robur perpcluum appendentes, Actum et Datum . Anno die et loco predictis.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Ori^. des k. k. geheim. Hofarchives lo
Wien. Vergl. bei Sommersberg Silesiacar. rer. scriptores 1. S. 851 n. LXXVI. die Note a.)
509.
Markgraf Karl von Mähren gestattet dem Herzoge Nikolaus von Munsterberg^ seine Länder
und Städte^ jedoch nur mit Vorbehalt des Lehensfferhältnisses^ zu verkaufen. Dt, Munster^
berg, fer. IIL ante S. Galli (li. OctoberJ 1343.
Imarolus Domini Regis Boemie primogenitus Marchio Moravie notum facimus uni-
versis quod quia Illuslris Princeps Dominus Nycolaus Dux SIezie et Dominus Munsterberg.
Patruus Princeps et amicus nosler dileclus civitates et Terras suas omnes Munsterberg
Franckenstein et Strelin Domini Geniloris nostri et nostre subdidit dicioni in eum casum,
quod civitates et Terre Ipsius Nobiles et cives sculteli et ceteri habitatores ad nos respectum
habere debeant, si in ipso non relicto berede legitimo sexus masculini quicquam humanitus
eveniret: Nosque sue fidelilati vicissiUidine grata volentes occurrere et utilitati sue et com-
modis salubrius providere decernimus quod supradiclus Princeps heredes et successores sui
legitimi civitates Municiones et terras ipsorum aut earum atteras captivitate magno debito
paupertate aut aiia legitima et incurabili necessitate oppressi que sit notorio communiter
manifesta Domino Genitore nostro et nobis si eas volumus emere primitus requisitis post
decursum tredecim septimanarum a die requisitionis de certa sciencia nostrorum et etiam
ipsorum nobilium nobis facte cui voluerint persone in dignitate ipsis equali aut majori eo
Jure, ut ipsi easdem terras tenent et possident vendere poterunt neque tamen ementem nisi
prius terras ipsas a Domino Genitore nostro aut a nobis in pheudum acceperit in posses-
sionem corporalem mittere tenebuntur: Cui tamen ad requisitionem supradicti ducis aut
heredum ejus sine Impedimento Civitates et Terras seu unam ex eis conferre tenebimur et
debemur decernentes expresse quod ipse dux heredes sui et successores legitimi non obstante
fidelitatis homagio per cives et incolas civitatum Münsterberg Frankenstein et Strelin et
nobiles Terrarum ipsarum nobis facto cum predictis Civibus pheudahbus Scultetis et Rusticis
ut cum ipsos a fidelitatis homagio Domino Genitori nostro nobis et successoribus nostris
Regibus Boemie prestito non exciudant habebunt liberam factionem promittentes bona fide
sine dolo civitates terras et homines ipsius ex nunc ut antea tanquam Regnum Boemie et
Harchionatum nostrum Moravie et sicut possessiones proprias a quolibet molestante et nomi-
netenus a repetitoribus debilorum felicis memorie Illustris Ducis Bolconis Patris ejus et ceteris
hostibus defensare ipsosque Dominum Ducem et heredes ejus si quos est favente Domino
habiturus penes omnem tenorem littere Domini Genitoris nostri et circa innalas ipsis Über-
tates et immunitates jura et consuetudines dimittere et conservare nee non cuilibet filiari^
Domini Ducis supradicti si quas post obitum suum relinquet dare et solvere duo millia
'-»♦.-.
374
sexagenarum et ipsis universas Terras supradictas civitales cum suis appendiis usufrnctn
et Utilitate cum omnibus Juribus dominus honoribus et emolumentis pheudis pheudalibus
Civibus sculletis Ruslicis et habilatoribus terrarum universis eo Jure prout predicte terre
per Domiuum Ducem impresentarium possidentur donec cuilibet earum duo millia sexage-
narum ^ossorum pragensis usnalis et currentis monete solvinius nomine justi Pignoris obligamus
harum leslimonio lillerarum: Nobiiibus Smilone de Betow Jescone de Michelsperg Jescone
de Wharlenberg Sbincone de Hazmburg Jescone et Benessio de NVarlemberg Pelro de Luna
Canonico Capelle Regie in Castro Pragensi Notario noslro testibus ad premissa. Datum
Munsterberg feria tercia proxima ante diem S. Galli confess. Anno Domini MCCCXLIII.
(Abgedruckt in Sommersberg Silesiacar. rer. Scriptor. I. S. 850 n. LXXV. Vergl. Dobner
Monumeut. IV. S. 813 n. CLXXXI. Böhmer a. a. 0. S 347 n. 67.)
510.
Der Stadtrath und die Gemeinde ton Frankenslein ^ der gesammte Adel und alle Va-
sallen desselben Distriktes erklären^ dass sie dem Könige Johann von Böhmen und dem
Markgrafen Karl von Mäkren den Eid der Treue für den Fall geleistet haben^ wenn ihr
Herr, der Herzog Nikolaus von Mänslerberg^ ohne gesetzliche Erben sterben würde. Dt,
in Frankinsteyn^ in die b, Kalixti pape f/4. October) 1343.
In nomine domini amen. Res gesta facile labitur a memoria, quam non roborai
et solidat lucida Series lillerarum, Proinde Nos Albertus Seckil Aduocatus necnon Nicolans
Niger, Johannes largus, Nicolaus Gyger et Truchlhie Pislor Consules, totaque vniuersitas
Ciuiuni et Incolarum Ciuitalis in Frankinsteyn, Nos quoque Henricus de Ilugwicz, Johannes
de Budow, Smyngus de Bybirstein, Friczko Grellinorth, et Nicolaus de Rankow, totaque
vniuersitas Nobilium et vasallorum, eiusdem Frankynsleynensis Districlus, Ad perpetuam rei
memoriam recognoscimus, et ad vniuersorum presencium et futurorum quorum interesU aut
interesse poterit et quos presens tangit negocium, aut längere polerit quomodolibet in futunim,
volumus noticiam peruenire, quod cum felicis recordacicmis qiiondam Magnificus Princeps
dominus Boico Dux Slesie dominus noster de Munslerberg dum viueret, Terras suas vni-
uersas et singulas Excellentissimi Principis domini Johannis Regis Boemie, Heredum et
Successorum suorum ac Corone Regni eiusdem, submiserit et subiecerit Dicioni, vt Princeps
Regni Boemie . mereretur fieri et vasallus, prout id in litleris ipsorum hininde (sie) con-
fectis plenius continetur. Nos de Illustris Principis domini Nicolai Ducis Slesie domini de
Munsterberg Glij ipsius Ducis Bolconis predicti, nostri veri et naturalis domini, patris sui
inherere vestigijs cupientis speciaii mandato et expresso nichilominus consensu pariter et
assensu, nobisque pluries insimui ad consilium conuocatis, bona deliberacione, et matoro
consiiio inter nos prehabitis, prospicientes et in animo reuoluentes prefati domini nostri Ducis
hoilorem, commodum, et profectum, posse multipliciler resullare, nöstrumque et Successorum
nQStronim condicionem fieri meliorem, Excellentissimis et Magnificis Principibus dominis
Johanni Boemie . Regi ac Lucemburgensi Comiti absenti tamquam presenti et Karolo eius
' -^ *
^
*■
87 5
•
priroogenitQ Marchioni Morauie presenti, suo, necnon ipsius doniini Johannis Regis Boemie
Genitoris sui, ac suorum Heredum et Successorum Regum et Corone Regni Boemie vice
et nomine recipienti fatemur libenter destderanter et gaudenler, pro nobis, lleredibus ac
Successoribus nostris exnunc inantea et in perpetuum ßdelitatis homagium promississe, et
de seruando fidelitatis homagio Corporalia iuramenta more solito Gdeliler pi'estilUse, in casa,
quod si prefatus Dux Nicolaus absque legittimis beredibus ab eo per lineam Masculinam
descendentibus, quod absit decederet, aut si huiusmodi suos beredes legittimos, si quos
geherauerit, aut quocienscumque tales beredes post se alijs masculinis beredibus non relictis,
decedere disposicioiie diuina contigerit, tunc slatim exnunc proul exlunc, et econuerso extunc
prout exnunc per prefatos Principes, dominos Johannem Regem Boemie, Karolum eius
Primogenitum Marchionem Morauie, et eciam ad ipsorum beredes et Successores Reges et
ad Coronam Regni Boemie, tenemur et libenter volumus ac debemus habere respeclum, ac
deinceps perpeluis lemporibus eis vbilibet et in omnibus tanquam veris naturalibus et legit-
timis dominis intendere, obedire, fideliter et parere, nee ad aliud quodcumque dominium
declinare, Sed circa Reges, Coronam et Regnum Boemie perpetuo remanere, Promittentes
nostro, heredum ac omnium Successorum nostrorum nomine, stipulanti vice et nomine omnium
quorum interest aut interesse poterit, in virtute prestiti iuramenti memoratis Principibus domino
Johanni Regi Boemie . Karolo eius primogenilo Marchioni Morauie, ac ipsorum beredibus
et Successoribus, Regibus, et Corone Regni Boemie: contra premissa singiila uel aliquo
premissorum numquam vilis temporibus verbo uel facto iure uel potencia siue quouis ingenio
uel colore,, publice uel occulte venire uel eis in aliquo contraire, sub rerum nostrarum
omnium mobilium et inmobilium ypotheca, Renunciantes nichilominus de cerla nostra sciencia
simpliciter et expresse, accioni questioni repelicioni et omni beneficio, cuiuscunque iuris
Canonici vel Ciuilis Consuetudinarii seu municipalis quibus contra premissa uel eorum aliquid,
venire nunc uel in posterura deberemus quomodolibet uel possemus, In quorum omnium
testimonium et robur perpetuo valiturum, cum Sigillo domini nostri Ducis predicti, nostre
Ciuitatis Sigillum, ac predictorum vasallorum, nostro et tocius vniuersitatis aliorum vasal-
lorum Supradicti Dislrictus, nomine, Sigilla presentibus sunt appensa. Actum et Datum in
Frankinsteyn in die beali Kalixti pape Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo
Tercio, Et Nos Nicolaus dei gracia, Dux SIezie dominus in Munsterberg, non cpacti quo-
modolibet uel decepti, Sed prehabita matura deliberacione nobiscum, et cum üdelibus et
Consiliariis consilio diligenti recongnoscimus et fatemur, predicta vniuersa et singula de nostro
special! mandato, ac de certa nostra sciencia fore facta, Ipsisque nostrum beniuolum adhi-
bemus consensum Sigillum nostrum vna cum Ciuitatis predicte et vasallorum predictorum
Sigillis presentibus in robur perpetuum appendentes. Actum et Datum Anno die et loco
prediclis.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives
zu Wien. Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar. rer. scriptor. I. S. 8öi n. LWVI.
Vergl. Dobner Monument. IV. S. 312 n. CLXXVl.)
#
37C
511.
Der Abt und Konvent des Klosters Heinrichau versprechen^ dass sie den König Johann
ton Böhmen und den Markgrafen Karl von Mähren als ihre rechtmässigen Herren aner^
kennen wollen^ wenn ihr Herzog Nikolaus ton Blünsterberg ohne gesetzliehen Erben sterben
sollte. Dt. Munsterberg^ fer. III. ante b. Galli (14. October) 1^43.
IMos frater Joh<innes . diuina miseracione Abbas, Johannes Prior . Jobannes GostOBis,
Subprior . Nicoiaus Cuius, Cellerarius, et Conventus Monasterii Heynricbow, nostro et soc-
cessorum nostrorum nomine, ad vniuersorum quonim interest noticiam volumus peraenire,
quod quia Ciuitates Illustris et MagniGci Principis, domini nostri Nicolai Ducis Munsterber-
gensis, otpole Munsterberg . Frankensteyn, et Strelin . et Nobiles^ atque Incole dislriclauin
pertinencium ad easdem, de mandalo predicti domini nostri, Excellentissimis Principibus, dominis
Johanni Boemie Regi, nee non Illustri . Karoio . ipsius Primogenito et eorum successoribus
Regibus Boemie, si prediclum dominum nostrum, mori contingeret, sie quod Principatum
suum exhereditatum dimitteret, fidelitatis omagium presliterunt. Quapropter nos . et omninm
successorum nostrorum nomine promitlimus et spondemus, supradictos Serenissimos Principes
et dominos nostros, Johannem Boemie Regem, necnon Karolum ipsius Primogenitum, Morauie
Marchionem, heredes et successorcs ipsorum Boemie, sicut pie memorie ceteros Principes
Duces, et dominos nostros agnovimus, lamquam veros ordinarios et naturales dominos nostros
agnoscere, in casu superius expressato, et ad ipsos et eorum successores ut premittitor
habere respectum, et ad nuilum aliud dominium, ullis temporibus declinare, In cuius creden-
ciam, presentes litleras Abbacie et Conuenlus Sigillo decreuimus roborari. Datum Munsterberg
feria tercia proxima ante diem Sancti Galli, Anno domini M^ CCC^XL tercio.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives n
Wien. Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar rer. Scriptor. I. S. 853 d. LXXVIII.
Vergl. Dobner Monument. IV. S. 313 n. CLXXXlll.)
512.
Herzog Nikolaus von Münsterberg verspricht, dass er den allenßilligen Verkauf der
Burg oder der Stadt dem Könige Johann von Böhmen oder dem Markgrafen Karl von
Mähren anzeigen werde. Dt. Monsterberg, proxima fer. ante S. Galli (15. October) 1343.
(Abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar Mss. T. V. S. 556 n. LIX. Vergl. Dobner Monument
IV. S. 313 n. CLXXXII.)
513.
Herzog Nikolaus von Schlesien und Herr in Münsterberg bezeuget, dass die Städte
Httnslerberg,' Frankenstein und Strelin dem Könige Johann von Böhmen und dem Mark*
grafen Karl von Mähren den Eid der Treue geleistet haben, und verspricht, dass er diejenigen,
m
377 -
die mit anderen Städten einen solchen Eid zu leisten widerstreben würden, zur Ablegung
desselben verhalten werde. Dt. Monstirbergk , fer. proxima ante diera S. Galh (15. Oc-
tober) 1343.
(Abgedruckt bei Sommersberg Silesiac. rer. Scriptores I. S. 854 n. LXXXI. Ludewig Reliquiar.
Mss. S. 619 n. XC. VergL Dobner Monument. IV. S. 313 n. CLXXXIV. und S. 312
n. CLXXX.)
514.
iflarkgraf Karl von Mähren bestätigt dem Kloster Heinrichau alle von den früheren
Herzogen zu Münsterberg erhaltenen Verbriefungen und Privilegien. Dl. Wratislavi» , in
die S. LucaB confessoris (18. October) 1343.
(Nach dem Orig. auf Pergam. mit dem anhängenden Geheimsigille des Markgrafen Karl, im
königl. Archive zu Breslau, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.)
515.
iflarkgraf Karl verspricht den Breslauer Consuln 275 Mark auf Weihnachten wieder
zu zahlen, und dessgleichen 126 Mark, sobald er nach Prag käme. Dt. den Tag vor 11,000
Jungfrauen (20. October) 1343.
(Extract, mitgetheilt von Dr. W. Wattenbach.)
%
516.
iflarkgraf Karl von Mähren bestätigt den zwischen dem Kloster S. Vincenz bei
Breslau und den Brüdern Hanko und Peter Wusthube bezüglich der an dem Flusse Bielau
stehenden Vierrädermühle geschlossenen Kauf- und Verkauf- Vertrag und erklärt das Kloster
als rechtmässigen Besitzer der genannten Mühle mit Vorbehalt des den Königen von Böhmen
hierauf zustehenden Lehenrechtes. Dt. WratislaviaD, die undecim millium Virginum (21. Oc-
tober) 1343.
(Nach dem Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Geheim - Sigilie im königl. Archive zu
Breslau, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.)
517.
iflarkgraf Karl von Mähren verordnet dem Breslauer Hauptmanne Conrad von Fal-
kenhein, dass er das bei Breslau gelegene Kloster S. Vincenz in den Besitz der von den
Brüdern Hanco und Peter Wusthube erkauften, am Flusse Bielau stehenden Vierrädermühle
einführe. Dt. Wratislaviae, die undecim millium Virginum (21. October) 1343.
(Nach dem Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Geheim - Sigilie des Markgrafen Karl
im königl. Archive zu Breslau, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.)
48
4
378
518.
ALarl, erstgeborner Sohn des Königs Johann von Böhmen, Markgraf von Mähren,
confirmir^ dem Domstifle zu Budissin VIII Mark, welche der Domherr Heydamus leslirt
hatte. Dl. WratislavisB, die XL mill. Virginum (21. October) 1343.
(Köhler Cod. diplom. Lusat. super. 1851. S. 372.)
519.
Herzog Boleslaw von Schlesien und Herr von Liegnilz verspricht dem Harkgrafen
Karl'von Mähren, die allfälligen Schäden und Auslagen bei der zweiten Terminzahlung der
Kapitalsumme in Abschlag zu bringen. Dt. Wratislaviae, fer. V. post diem b. undecim miilium
virginum (23. Oclober) 1343.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives
zu Wieu.)
520.
iflarkgraf Karl von Mähren erklärt, dass er dem Herzoge Boleslaw von Schlesien
und Herrn von Brieg 1200 Schock Prager Groschen schulde. Dt. in Frankenstein, fer. VI.
pcrsl f. undecim miilium Virginum (24. October) 1343.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives
zu Wien.)
521.
König Johann eon Böhmen befiehlt den Bürgermeistern eon Breslau^ die Ruhestörer da-
selbst zu bestrafen. Dt. in Lucemburg^ fer. IL in eigilia Simonis et Jude apostolorum
(27. October) 1343.
i%os Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, vos fideles nostros..
Consules ac totam vniuersitatem Ciuitatis nostre Wratislauiensis scire volumus per präsentes,
Quod licet nuper ex quibusdam odiosis informacionibus littera quedam a nobis ad vos ema-
nauerit, sie quod inter vos actu partes existere deberent periculose, de quibus destruccio
vestra, Ciuitatisque nostre indubitanter incommoda grauia et non modica pericula possent
prouenire. Et cum de hijs quam plurimum terrore sitis concussi vi percepimus, necnon de
contrario, > de. quo magis gratulamur, melius per complelum effectum simus informati, Ideo
de premissis et pro tempore fuluro de imminentibus ac de nouo emergentibus factis sea
negocijs, pro commodo et vtilitate Ciuitatis nostre oporluno remedio sanius prouidere cupientes,
slaluimus, quod si quis vel qui de ceiero cuiuscumque condicionis vel Status existant, lltteras
aliquas Ciuitati nostre predicte suspeclas seu contrarias euentu qualicumque impetrauerint, si
ad execucionem et perfeccionem iilterarum earumdem occasione melioracionis Ciuitatis vos
cum effeclu procedere non contingeret, ex hoc nostre gracie offensam habere nee aliqualiter
379
reportare fidelitas vestra nullatenus se formidet, set pocius obtinere fanoris et gracie nostre
iocremenlum. Intelleximus eciam indubitanter, quod nonnulli Juuenes de Ciuitate suflicienter
rebelles et extra modum contumaces existant, ipsornm parentibus ac senioribus noientes parere«
consilijs, beneplacitis et mandatis, set potius spem in ipsorum aliqualiter generacionem diffusam
ponentes, ex quibus non est dubium dampnare incommoda Ciuitati nostre populoque nostro
pericula infinita prouenire. Idcirco vobis Consulibus firmiter et districte gracie nostre sab
obtentu precipimus, et preeipiendo mandamus, Quatenus talium indomitam rebellionem et
contumaciam plenaria auctoritate nostra vobis in hac parte specialiter et firmiter concessa,
omni pauore et suspicione totaliter pretermissis, quandocumque et quociescumque fuerit neces-
sarium, indifferenter iuxta ipsorum demerita compescere et in integrum corrigere non tardetis,
prout Ciuitati nostre vtilius videbitur expedire, Taliter quod disciplina et pacis tranquillitas
Ciuitatis nostre ab omnibus inhabilatoribus sub certa custodia nulriatur, necnon irrefragabiliter
absque intermissione qualibet teneatur. In testimonium omnium premissorum nostrum sigillum
presentibus est appensum. Datum in Lucemburg Anno Domini Miilesimo Trecentesimo Qua-
dragesimo tercio, feria secunda In vigilia apostolorum Symonis et Jude.
(Aus der Orig. Bestätigungsurknnde des MarkgrafeD Karl von Mähren, ddo. Brunn, 3. De-
cember ^344, im Archive der Stadt Breslau lit. F. 5, mitgetheilt vom Archivar Dr.
Watlenbach.)
522.
I
ÄLarl, Markgraf von Mähren, bittet Pabst Clemens VI. um die Vereinigung der
Pfarrei zu Malin mit dem sehr verschuldeten Kloster Sedlec. Dt. Oclolfer, 1313.
(Palacky über Formelbücher S. 349 n. 152.)
523.
König Johann non Böhmen befreit die Leute der Johanniter Kreulzherren non der Juris^
(Uction der Cuden. Dt. in arce^ in festo Omnium Sanclorum (t. November J 1343.
i\los lohannes Dei gracia Boemie Rex, ac Lucemburgensis Comes. Ad vniuersorum
noticiam, tarn presencium quam futurorum pertinentibus cupimus peruenire. Quod quia con-
siderantes aggrauacionem et destruccionem intollerabilem, quas monasteria fratrum cruciferorum
ordinis sancti lohannis hospitalis Ihrosolimitani per Regnum Boemie paciuntur ex eo, quod
eomm homines in bonis et villis eorum residentes, ad Czudam, siue ad terre iudicium citantur,
et eciam euocantur. Nos ad eorundem Monasteriorum releuacionero, diuine remunerationis
intuitu et ob deuoti nostri fratris Galli de Lemberch Prioris generalis per Boemiam precum
instantiam de Regia munificentia ipsi fratri Gallo et fratribus suis cruciferis dicti ordinis,
ac eorum successoribus banc gratiam damus, concedimus et donamus, vt singuli et vniuersi
homines in bonis eorum seu in villis residentes ad Czndam siue ad terre Iudicium pro qua-
cumque causa non debeant euocari, sed omnibus eds impetere volentibus coram dictis fratribus
48* '
380
eruciferis eorum dominis et non alibi iure theutunicali ac iure ciuitatis nostre, que bonis
illorum hominum, qui impeluntur propius adiacet ad dbiecta teneantur et debeant respondere.
Promittentes sincere, vt predictos fratres cruciferos et eorum homines conseruare in predicta
nostra gracia perpetue debeamus. Mandantes nihilominus Illustri Karolo Primogenito nostro
karissimo Marchioni Morauie et fidelibus nostris, Petro de Rosenberch summo Camerario et
Subcamerario, ac vniuersis et singulis Beneficiariis, seu lusticiariis qui nunc sunt, aut qui
pro tempore fuerint in dicto Regno Boemie, vt prefatos fratres Cruciferos, et eorum homines
contra presentem nostram gratiam nullatenus impediant, nee iufestent. Sed ipsos pocius in
ea fauorabiliter conseruare studeant nostre gracie sub obtentu. In cuius rei testimoniuro et
robur presentes fieri et nostri sigilii appensione iussimus communiri. Datum et actum in
Arce in feste Omnium Sanciorum. Anno Domini Millesimo Trecentesimo quadragesimo tercio.
(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 191 in der Confirmationsurkunde
des K. Knrl IV. vom J. 1348, deren Orig. in dem Archive der Malteser zu Prag auf-
bewahrt war.)
524.
Jüarkgraf Karl von Mähren schenkt der Stadt Niemburg zur Verbesserung des
erlittenen Feuerschadens einen bei der Brücke über den Fluss Konopnitz gelegenen Wald,
und gestattet dessen Ausrodung und Umwandlung in eine Communhutweide. Dt. Pragaj, fer, IL
post f. Omnium Sanctorum (3. November) 1343.
(Abgedruckt bei Pelzei K. Karl IV. I. Th. Urkundenbuch 8. 33 n. XXXII. Böhmer a. a.
ü. S. 347 u. GS.)
525.
Raimund von Honic und Albert von Rizzut bestimmen zu Händen des Olmützer Bischof es
Johann den Jenec ton Grünberg zum Schiedsrichter in dem zwischen ihnen wegen der
Gilter in Rizzut bestandenen Stritte. Dt. Pragce. in die b. Elizabeth (19. Nof)emb.J 1343.
Aos Remundus de Honicz et Albertus de Rizzut fatemur et recognoscimus tenore
praesentium universis, quod super omni quesUone, lite et controversia , qusB super bonis
in Rizzut, qusß quondam dominus Jesco de Rizzut possedit, inter nos utrobique sunt ali-
quamdiu ventilataB, in dominum Jenzonem de Grunberch^ judicem cur'm RegiaB, dudum viva voce
compromisimus, et denuo in totum compromittimus in bis scriptis ad manus Venerabilis domini
nostri, domini Johannis episcopi Olomucensis, bona fide nostra vice iuramenti prsBstita, pne-
sentibus promittentes omnino Stare contenti in eo, quod dictus dominus Jenzo inter nos
dixerit, pronunciaverit et ordinaverit super bonis et Ute prasdictis, et id ipsum utrimque
facere et teuere ac explere inviolabiliter et sincere. Alioqüin si quis ex nobis contra pne-
dicti domini Jenzonis pronuntiationem et dictum venire vel facere quovis modo praesumpserit,
is ab omni jure, quod pro se virtute tabularum terrae aut alias quomodolibet habuit^ cadat
protinus ipso facto, et non possit alteri, qui pronuntiationem ipsius domini Jenzonis tenuerit,
381
nee alteri alicui bona eadem tenenti super bonis ipsis in judicio terrae vel alias ubicumque
de jure vel de facto ullam movere in perpetuum questionem. Cui quidem poense nos ambo
de certa nostra scientia et libera submittimus voluntate. In cujus rei testimonium sigilla
nostra praesentibus sunt appensa. Actum et datum Pragie in die beatae Elizabeth anno
domini MCCCXLIII.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geh. Hofarchives zu Wien.)
526.
Pabst Clemens VI. beauftragt den Olmützer Probst und die Dechante ron Prag und Passau^
das Prämonstratenser Kloster am Strähow gegen dessen Feinde zu schützen^ und dahin
SU wirken^ dass die demselben entrissenen Besitzungen zurückgestellt werden. Dt. Avinione^
X. Kalendas Decembris f22. November) 1343.
Cylemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilectis filiis . . Preposito Olomucensi et..
Pragensi ac . . Patamensi Decanis ecciesiarum Salutem et Apostolicam Benedictionem.
Miiitanti ecciesie licet immeriti disponente Domino presidemus, circa curam eccie-
siarum et Monasteriorum omnium solertiam reddimur indefessa soliciti, ut iuxta debitum
pastoralis officii eorum occurramus dispendiis et profectibus divina cooperante dementia
salubriter intendamus. Sane dilectorum filiorum . . Abbatis et Conventus Monasterii Montissyon
ordinis Premonstratensis Pragensis diocesis conquestione percepimus, quod'nonnulii Archi-
episcopi, Episcopi, aliique ecciesiarum prelati et clerici ac ecclesiastice persone tam religiöse
quam etiam seculares nee non Duces Marchiones Comites Barones Nobiles Milites et Laici
(Jommunia Civitatum Uniuersitates Oppidorum Castrorum Villarum et aliorum locorum ac alie
singulares persone Civitatum et diocesium et aliarum partium diversarum occuparunt et occupari
fecerunt Castra Yillas et alia loca, terras domos possessiones iura et iurisdictiones, nee non
fructus census redditus et proventus dicti Monasterii et nonnulla alia bona mobilia et immobilia
spiritualia et temporalia ad Abbatem et Conventum predictos spectantia et ea detinent indebite
occapata seu ea detinentibus prestant auxilium consilium et favorem. Nonnulli etiam Civitatum
diocesium et partium predictarum, qui nomen Domini in vacuum recipere non formidant, eisdem
Abbau et Conventui super predictis Castris villis et locis aliis terris domibus possessionibus,
iuribus et iurisdictionibus fructibus censibus redditibus et proventibus eorumdem, et quibuscumque
aliis bonis mobilibus et immobilibus, spiritualibus et temporalibus , et aliis rebus ad eosdem
Abbatem et Conventum spectantibus multiplices iniurias inferunt et iacturas. Quare prefati
Abbas et Conventus nobis humiliter supplicarunt ut cum eisdem Abbati et Conventui valde
reddatur difficile pro singulis querelis ad apostolicam sedem habere recursum, providere sibi
super hoc paterna diligentia curaremus. Nos igitur adversus occupatores detentores pre-
sumptores molestatores et iniuriatores huiusmodi illo volentes eisdem Abbati et Conventui
remedio subvenire, per quod ipsorum compescatur temeritas et aliis aditus committendi similia
precludatar Discretioni vestre per apostolica scripta mandamus quatinus vos vel duo aut
unus vestmm per vos vel alium seu alios etiamsi sint extra loca, in quibus. deputati estis
382
C!onservatores et Judices prefatis Abbati et Conventni ef&cacis defensionis presidio assi*
stentes non permittatis eosdetn super hiis et quibuslibet alii» bonis et iuribus ad eosdem
Abbatem et Coventum spectantibus ab eisdem vel quibasvis aliis indebite molestari vel eis
gravamina seu dampna vel iniurias irrogari, facturi dictis Abbati et Conventui, cum ab eis
vel procura toribus suis aut eorum aliquo fueritis requisiti de predictis et aliis persouis qui-
buslibet super restitutione huiusmodi Castrorum Villarum Terrarum et aliorum locorum, iuris-
dictionum, iurium et bonorum mobilium et immobilium, reddituum quoque et proventuum, et
aliorum bonorum quorumcumque, nee non de quibuslibet molestiis iniuriis atque dampnis
presentibus et futuris in hiis videlicet que 4udicialem reqnirunt indaginem summarie et de
piano sine strepitu et figura iudicii in aliis vero prout qualitas eorum exegerrt iustitie com-
plemenlum, occupatores seu detentores, molestatores seu presumptores, et iniuriatores huiusmodi
nee non contradictores quoslihet et rebelies cuiuscumque dignitatis Status ordinis vel condic-
tionis (sie) extiterint quandocumque et quotienscumque expedierit auctoritate nostra per censuraro
ecclesiasticam appellalione postposita compescendo. Invocato ad hoc si opus fuerit auxilio
brachii secularis. Non obstantibus tam felicis recordationis Bonifacii PP. VIII predecessoris
nostri in quibus cavetur ne quis extra suam Civitatem vel diocesim nisi in certis exceptis
casihus et in illis ultra unam dietam a fine sue diocesis ad iudicium evocetur. Seu ne iudices
et conservatores a sede deputati predicta extra Civitatem et diocesim in quibus deputati
fuerint contra quoscumque procedere sive alii vel aliis vices suas committere aut aliquos
Vitra unam dietam a fine diocesis eorumdem trahere presumant, dummodo ultra duas dietas
aliquis auctoritate presentium ad iudicium non trahatur aut quod de aliis quam de manifestis
iniuriis et molestiis et aliis que iudicialem indaginem exigunt, penis in eos si secus egerint
et in id procuranles adiectis Conservatores se nullatenus intromittant, quam aliis quibuscumque
constitutionibus a predecessoribus noslris Romanis Pontiflcibus tam de Judicibus delegalis et
Conservaloribus quam personis ultra certum numerum ad iudicium non vocandis aut aliis
editis que vestre possent in hac parte iurisdictioni aut potestati, eiusque libero exercitio
quomodolibet obviare seu si aliquibus communiter vel divisim a prefata sit sede indultum,
quod excommunicari, suspendi, vel interdici seu extra vel ultra certa loca ad iudiciuin
evocari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo
ad verbum de indulto huiusmodi et eorum personis et locis, ordinibus et nominibus propriis
mentionem. Et qualibet alia indulgentia dicte sedis generali vel speciali cuiuscumque tenoris
existat, per quam presentibus non expressam vel totaliter non insertam vestre iurisdictionis
explicatio in hac parte valeat quomodolibet impediri et de qua cuiusque toto tenore de verbo
ad verbum in nostris litteris habenda sit mentio specialis. Corte volumus et apostolica auc-
toritate decernimus, quod quilibet vestrum prosequi valeat articulum etiam per alium inchoaturo,
quamvis idem inchoans nuUo fuerit impedimento Canonico prepeditus, quodque a data pre-
sentium sit vobis et unicuique vestrum in premissis omnibus et eorum singulis ceptis et non
ceptis presentibus et futuris perpetuata potestas et Jurisdictio attributa, ut eo vigore eaque
firmitate possitis in premissis omnibus ceptis et non ceptis, presentibus et futuris et pro
predictis procedere, ac si predicta omnia et singula coram vobis cepta fuissent et iuris-
f;
383
dictio veslra et cuiuslibet vestrum in predictis omnibus et siiigulis per cilationem vel modum
alium perpetiiata legitimum existisset constitutione predicta super Conservatoribus et alia
qualibet in contrarium edita non obstante presentibus post Triennium minime valituris. Datum
Avinione X Kalendas Decembris Anno Secundo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Clemens VI. J. II. B. VI. Br. 81 S. 42 im Vaticanischen
Archive zo Rom. Vidim. Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.)
521.
Ularkgraf Karl von Mähren begnadet die Bürger der Kieinseile Prags, dass sie
von nun an für die Zukunft nur von den Gründen ihrer Häuser und nicht von den Häusern
die Steuern und andere Abgaben zu leisten verpflichtet sein sollen. Dt. Prag», in vigilia
b. virg. Kalharine (24. November) 1343.
(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 38 n. XXXVI., nach dem Orig. im
Archive der Kleinseite Prags. Böhmer Ad. II. S. 347 n. 69.)
528.
Hermann^ Propst am Petersberge zu Brunn und Generatnikar des Olmützer Bischofs
Johann^ entscheidet den Streit bezüglich der Getreidelieferung des Damboficer Pfarrers an
den Pfarrer zu iaroSic. Dt. Brunne^ in crastino S. Thome apost. ^22. December) 1343.
Midgo Hermannus Preposttus Sancti Petri in Brunna, Venerabilis patris et domini,
domini Johannis Olomucensis Episcopi vicarius in spiritualibus generalis, Tenore presencium
Recognosco, quod cum discrelus vir, dominus Johannes plebanus ecciesie in Areticz discretum
virum dominum Chunsonem, plebanum ecciesie in Tumaricz, ad mei presenciam super quadam
bladi solucione per dictum dominum Chunsonem, plebanum in Tummaricz, sibi et ecciesie
sue predicie in Arelicz, annis singulis in certis terminis facienda euocasset, dictusque dominus
Chunso conlumaciler se absentasset, et racione contumacie ad instanciam dicti Johannis
plebani in Areticz per me fuisset, excommunicalus, Idem dominus Chunso ad mei veniens
presenciam preslita caucione de parendo iuri, munus absolucionis a me meruit obtinere,
Termine quod dictis dominis'Johanni et Chunsoni ad procedendum in dicta causa prefixo,
dictus dominus Jobannes plebanus in Areticz quandam literam domini Conradi, pie recor-
dacionis Olomucensis Episcopi exhibuit, in qua continebatur, quod ecclesia in Tummaricz
et reclor eins, ecciesie in Areticz et eins Rectori in certa Bladi quantitate sint obligati,
proat in dicta lilera plenius conlinetur, Tandem dictus dominus Chunso, non vi uel meta
conpulsus, sed bona ac spontanea uoluntate, coram me publice recognouit, se et dictam suam
ecclesiam in Tummaricz, eidem domiuQ Johanni et ecciesie sue in Areticz in quantitate
Bladi, in litera predicta, dicti domini Conradi olim Olomucensis Episcopi contenta, et annis
singulis soluenda, fore obligatos, petens dictum dominum Johannem, vt pro presenti anno
sibi vnum medium siliginis dicti Bladi dimitteret et amplius ab hac hora inantea ad sola-
s
|X
4k
384
cionem integralem dicti Bladi in predicti domini Conradi Episcopi literis contentam, annis
singulis faciendam se astrinxit, Promittens nichilominus, quod si ipsum commutare contingeret,
eandem commutacionem non alias, nisi sub dicte pensionis solucione facienda, sit facturus.
In cuius rei testimonium presentes fieri et sigilli vicariatus ecciesie Olomncensis appensione
feci muniri. Datum et Actum Brunne, Anno domini Millesimo Trecentesimo XLIIP in
Crastino Sancti Thome Apostoli, Presentibus honorabili viro, Magistro Petro, plebano sancti
': J^ Jacobi ibidem in Brunna, et Johanne presbitero, testibus presentibus et alijs pluribus fidedignis.
c . (Das Orig. auf Pergam. mit einem gut erhaltenen Sigille im Archive des Klosters Maria Saal,
im m. st. Landesarchive lit. K. n. 13.)
•^1
n^
529.
Budiia^ Witwe des Haimann von Lichtenburg^ genehmigt den von ihrem Manne dem Kloster
Saar geschenkten Zehend in Guttis (Dobrä f)oda?). Dt. in Sar^ V, Kalend, Janaarii
(28. Decemberj 1343.
Midgo Budissa, relicta domini Hainmannj iunioris de Leuchtenburch dicti Crossine,
et nos Jesko et Hainmannus filij eorumdem. Notum facimus vniuersis presentem literam
iuspecturis, Quod donacionem quam dilectus pater noster bone memorie supradictus mona-
sterio Sarensi, Cjsterc. ordinis viuus et sanus fecerat, videlicet decimam integram parciura
nostrarum, quas in Guttis habemus, hanc gralam et ralam habentes, abrenunciamus omni
iuri, quod in eandem decimam habere forsilan videremur, Preterea tenore literarum pre-
sencium protestamur fideliter promittentes, nos nunquam ammodo fore predicto monasterio
in eadem decima impedimentum aliquod illaturos. Quod si forsitan nostri promissi imme-
mores instigante dyabolo faceremus, hoc in preiudicium nostre fieret fidei et honoris. In
cuius rei testimonium nostrum sigillum apposuimus huic scripto^ Datum in Sar, Anno domini
M. CCC. XLIII. quinto kal. Januarii.
(Das Orig. auf Pergam., dessen Sigill abgerissen ist, im Archive desselben Klosters, im m. st.
Laudesarchive lit. A. II. n. 43. Abgedruckt bei Steinbach II. S. 75.)
530.
Markgraf Karl von Mähren schenkt der Stadt Hradisch den von den dort lebenden Juden
zu zahlenden Jahreszins zur Herstellung der Stadtmauer. Dt. Brunne^ in crastino S. Inno-
centium (29. December) 1343.
iMos Karolus, domini. .Regis Boemie primogenitus, Marchio Morauie, vniuersis pre-
sentes litteras inspecturis volumus fore notum. Quod nos comodis et meliorationi Ciuitatis
nostre Redisch et Ciuium ipsius intendentes, quatepus nostri adiuti beneficiis, et graciarum
suffragiis promoti, sumere uotiua ualeant incrementa: eidem Ciuitati nostre et Ciuibus ipsius
damus et conferimus censum nostrum annuum, quem Judei nostri, in ipsa Ciuitate Redisch
ad presens degentes, nobis dare annis singulis obnoxii dinoscuntur, et soluere tenenter, pro
€^
385
■ ■
f
fortificatione et refonnatione ipsius Cinitatis et murorum conuertendos, disponendos et habendes,
vsque ad nostre beneplacituiu voluntatis. Maddamas itaque vniuersis et singulis . . Capitaneis
et Officialibus nostris preseDtibus et fuluris, quateims predictis Ciuitati et Ciuibus contra
baiusmodi nostram graciam eis.factam nullam inferant vel inferri permiltant per alios molestiam,
inpedimentum ant grauatnen . Judeis etiam omnibus mandamus districte, quatenus contra
premissam nostram donationem et circa predictos Judeos in Redisch nullam presumant facere
nouitatem. Indignationem nostram, si secus quispiam attemptare presumpserit, se nouerit
incursurum, harum serie litterarum, quibus nostrum sigillum duximus appendendum.' Datum
Brune . In crastino Innocentium beatorum. Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadra-^
gesimo tertio.
(Nach dem Orig. mit einem kleinen wohlerhaltenen Sigille im Archive derselben Stadt, abge-
schrieben A. Boczek.)
531.
König Ludmg eon Hungam fordert die Stände eon Neapel auf, dass sie seinen Bruder
Andreas nach dem Tode des Königs Robert eon Sidlien zum Könige erwählen, und rühmt
sich der Freundschaft des Königs Johann eon Böhmen und des Markgrafen Karl eon
Mähren. 0. D. u. 0. 1343.
immici karissimi. Non est vobis incognitum, sicuti arbitramnr, qualiter his diebus
transactis magnificus et egregius Princeps Robertus, lerusalein et Sicilie Rex priuignus noster
karissimus diuina disponente poienlia diem clausit extremum, qui mortuus buic mundo cum
Christo viuit in gloria in eternum, quique dum adhuc in humanis rebus foret constitutus,
disposuit sanus mente et corpore, ac ordinauit deliberatione prouida, generosum principem
Dominum Andream Calabrie Ducem, fratrem germanum nostrum karissimum, successorem
in regnum Sicilie predictum, succedereque eum legitime et immediate debere in eodem,
coram Primatibus et Baronibus regni illius, qui omnes et singuli concordi voce et vnani-
miter in regem eum cum solemnitate debita assumpserunt. Cum itaque arcta nouit amicitia,
qualiter Serenissimus princeps Dominus lohannes Rex Boemie, et Dominus Karolvs Marchio
Horauie primogenitus ipsius, fratres nostri karissimi, nobiscum et cum fratre nostro pre-
dicto, Duce Calabrie, multis sint consangüinitatis et proximitatis vinculis coniiincti, vniti
perpetuo et adstricti, ita quod facta nostra et fralris nostri Ducis predicli tpsorum propria
non immerito reputantur, amicitiam vestram altenlius rogamus, affeclibus et ex speciali
deprecamur confidenlia, quatenus inluiiu noslri, et nostrorum fratrum iam diclorum contem-
platione partes vestras interponere, literas et scriplaras ef&caces ad ipsos Primates et Barones,
aliosque nobiles et communilates, quibus expedire videbitur melius, in dicto regno Sicilie,
et presertim ciuitati Neapolitane dirigendo quantocius velitis, vt dicto Domino Duci vtpote
yestro legitime Domino et Regi ipsorum obediant, pareant, fideliter et Intendant in sua
quoque deuotione perpetuo peri^euerent. Datum etc.
(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Tb. Urkundenb. S. 201 n. CCII. aas einem gleichzei-
tigen Copiarbuche.)
49
- ^
v?^
r
386
532.
Markgraf Karl eon Mähren ersucht Pabst Clemens VI. um Verwendung für den Herzog
Andreas von Kalabrien^ damit derselbe nach dem Tode des Königs Robert von Sicilien
die Krone dieses Königreiches erlange. Dt. Prage^ o. D. 1343.
9anctissimo in Christro Palri, et Domino Domino suo Reuereadissimo Domino, diuina
prouidentia sacro sanete Romaue et vniuersalis Ecciesie summo Pontifici Karoivs Domini
Regis Boemie primogenitus, Marchio Morauie, filius eins deuotissimus cum bumili sui recom-
mendatione deuota pedum oscula beatorum. Pater sanctissime et Domine mi reverendissime,
ad meam peruenit audientiam, qualiter ille Serenissimus Princeps Dominus Robertvs leru-
salem et Sicilie Rex patruus, et amicus noster karissimus viam vniuerse carnis proxime
diebus preteritis sit ingressus, qui vtique vitam temporalem in perpetuam disponente Domino
feliciter commutauit, sane quia idem Dominus Robertvs Rex eunctis temporibus vite sue in
deuotione et pure fidei constantia sanete Romane Ecciesie noscitur perstitisse, Regnumque
Sicilie, terrasque alias vniuersas, quas de consensu et approbatione sanctissimorum in Christo
Patrum sacro sanete Romane Ecciesie summorum Pontilicum predecessorum vestrorum tenuit
et possedit, Excellenti Principi Domino Andree Caiabrie Duci fratri germano Domini Lodovici
Vngarie Regis fratris mei karissimi, cum quibus tam consanguinitatis quam affinitatis nexibus
sum vnitus, qui nos mutuo deserere non possumus rebus pariter et personis, disposuit pos-
sidendas. Sanctitatem vestram omni qua possum precum instantia affectuosissime deprecur
et exoro, quatenus dignum consideratione pensantes, qualiter predicti Domiui Lodovici ac
mei progenitores semper sanete Matri Ecciesie debitam et deuotam ingenti feruore exbi-
buerint obedientiam, reuerentiam et honorem^ ipsum Dominum Ducem Caiabrie gratiis et
fauoribus Apostolicis taliter dignemini preuenire, vt circa regnum et terrai^ sibi per predictum
Dominum Regem Robertvm vi premittitur dispositas, vestri fauoris, auxilii et consilii presidia
mei contemplatione sibi sentiat effectualiter fructuosa, pro quo ad sanctitatis mandata esse
volo perpeluis temporibus vna cum frntre meo Rege Vngarie feruentius obligatus. Et super
premissis Reuerendo in Cbrislo Patri Domino VVratislauiensis Ecciesie Episcopo Domino meo
karissimo dignetur vestra sanclitas fidem creditiuam adhibere. Datum Präge etc.
(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Tb. Urkundenbach S. 202 n. CCIII. aus einem gleich-
zeiUgen Copiarbuche.)
533.
Ularkgraf Karl von Mäbren erklärt, dass die Brüder Dalibor und Wr§, welche den
Sedletzer Abt Nicolaus wegen der Klostergüter in Kogitz durch eine lange Reihe von Jahren
belästigten, in seiner, des Olmützer Bischofs Johann und anderer Edlen des Reiches Gegenwart
die Erklärung abgelegt haben, dass das gedachte Kloster die Güter in Kogitz von ihrem Vater
Dri^islaw rechtmässig besitze, und dass sie bezüglich der dem Kloster zugefügten Unbilden
387
sich der Gnade des Abtes unterwerfen, welcher dem Dalibor 14 Schock Gr. und dem Wrs
4 Schock nebst einer Winterkleidung jährlich zu geben verspricht. Dl. 1343.
(Unter Horky''s Analecteo nach dem Archiv für Geschichte und Statist, von Böhmen 111. 384.)
534.
Karl^ Markgraf von Mähren^ schenkt dem Breslauer Bürger Helmbold von Lukendorf das
Dorf Ramern (bei Breslau) mit dem Gerichte daselbst. Dt. Prage^ in crastin. Epiphan.
Domini (7. Jänner) 13M.
i^os Karolus domini. .Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie Ad vniuersorum
noticiam tenore presencium volumus peruenire Quod nos attendentes obsequia fidelia et
prompte seruicia dilecti fideiis nostri Helmboldi de LukendoriL Ciuis Wrat., per eum facta,
et inposterum, domino . . Genitori nostro, et nobis facienda, villam nostram Ransin dictam, in
terra Wrat. prope flumen Odre sitam, cum possessionibus et agris suis, necnon pratis, pascuis,
rubetis et siluis, fructibus et vtilitatibus quibuscumque et qualibuscumque, ad eandem villam
pertinentibus Necnon Judicio , cum prouentibus et Juribus ipsius ibidem , diclo Helmboldo,
heredibus et successoribus eins, damus conferimus et donamus, per ipsum et ipsos possi-
dendam, tenendam, vtifruendam et habendam, cum omnibus suis Juribus et pertinencijs,
omni eo Jure et modo, quibus ad dominum . . Genitorem nostrum predictum et nos dinos-
citur quomodolibet pertinere, hoc tamen interiecto, Quod idem Helmboldus et heredes sui,
pretextu dicte ville et prouentuum suorum, predicto domino . . Genitori nostro, et nobis, cum
quingentis equitaturis, cum nos Wratislauiam coniunctim vel diuisim venire contigerit, quo-
cienscumque hoc acciderit, copiam lignorum et feni, pro toto eo tempore, quo nos inibi
moram faciemus et tractum, copiose ministrare et providere, nobis et nöstre Curie teneantur.
Preterea adicimus, Quod si dominum . . Genitorem nostrum prefatum, aut nos fortasse, dictam
villam, cum suis prouentibus predictis, de dictorum Helmboldi et heredum suorum potestate
extrahere contingat, quod prius eis Centum Sexagenas grossorum denäriorum Pragensium
dare et persoluere teneamur. Mandamus itaque vniuersis et singulis . . Capitan. Officiahbus,
et Rectoribus Paternis et nostris fidelibus, presenlibus, uel qui pro tempore fuerint. Qua-
tenus sepedictos Helmholdum et heredes suos^ super huiuscemodi nostra, dicte ville concessione
non molestent, impediant uel perturbent, Nee molestari uel impediri per quempiam quomo-
dolibet permittant, Indignacionem nostram, si secus* quispiam attemptare presumpserit, se
nouerit incursurum Hamm serie presencium et testimonio litterarum, quibus nostrum sigillum
duximus appendendum. Dat. Präge, in crastino Epyphanie domini. Anno eiusdem M^ Tre-
centesimo Quadragesimo quarto.
(Nach dem Lib. disjector. derelictor. Fol. 269 v. Abschrift ans dem XV. Jahrb. im köuigl.
Prov. Archive zn Breslau, mitgetlieilt vom Hrn. Archivar Dr. W. Wattenbach.)
49»
888
535.
Pabst Clemens VI. resereirt für den WySehrader Domherrn Peter , Sohn des Ulrich^
genannt Plasser^ eine der Verleihung des Olmützer Bischofs und des Kapitels zuständige
Pfründe^ und gestattet^ dass derselbe das Wyiehrader Canonicat und die Präbende zu Rost^
so wie auch die in derselben Kirche bestehende St. Johann - Kapelle behalten dürfe. Dt.
Amnione^ X. Kalendas Februarii (23. Jänner) 1344.
f^lemens Episcopus Servus Servoruin Dei Dileclo filiö Petro quondam Ulrici dicti Pl8S-
serii Canonico ecclesie Wissegradengi prope Pragam Saluteni et Apostolicam Benediclionem. . .
Volentes . . . tibi . . . graliam facere specialem, beneficium ecclesiasüciim cum cura vel
sine cnra etiamsi dignitas personatus vel officium existat, spectans ad collationem, provi-
sionem, predentationem, seu quamvis aliam dispositionem venerabilis fratris nostri . . Episcopi
et dilectorüm filiorum . . Decani et Capitoli Olomucensis communiter vel divisim, si quod in
ecclesia vel Civilate aut diocesi Olomucensi vacat ad presens vel cum vacaverit . . . tibi . . .
reseruamus. . . Aut si presens non fueris ad prestandnm de observandis statulis et consue-
tudinibus ipsius Olomucensis vel alterius ecclesie in qua huiusmodi beneficium ut premittilur
forsan extiterit solitum iuramentum dummodo in absentia tua per procuratorem ydoneum,
et cum ad ecciesiam ipsam accesseris corporaliter illud prestes. Sive quod canonicatum et
prebendam ac obedientiam in Rost in ecclesia Wissegradensi prope Pragam et capellam
sancti Jobannis in ambitu eiusdem ecclesie Wissegradensis nosceris obtinere. Nulli ergo etc.
nostre reservationis.^ inhibitionis, et constitutionis infringere etc. Datum Avinione X Kalendas
Februarii Anno Secundo.
(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. J. II. B. 11. Br. 761 S. 408 im Vaticaniscben
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.)
536.
Haymann^ genannt KruSina ton Lichtenburg^ und dessen Gemahlin Agnes ^ schenken dem
Kloster Saar den tollen Zehent con dem Schachte ^Claritzbut.^ Dt. in Saar, VIII . Kai.
Martii ^22. Februar) 1344.
In Nomine Domini Amen. Quoniam Charitatis est Officium pijs et devotis Locis
providere de eorum proventibus ac promotionibus manum porrigere adjutricem. Hinc est
quod Nos Haymannus dictus Chrussina de Leüchtenburch, ad notitiam omnium tam pra^seutium
qvam futurorum plenius volumus devenire. Quod Nos de maturo consilio et bona deliberatione
prsßhabita, vnacum consensu charissimsB Vxoris Nostrae Agnetis ac Hseredum Nostromm^
pro Salute Nostra et remedio Progenitorum Nostrorum plenas decimas omnium partium No-
stramm, qvas nunc in fovea qvae dicitur Claritzbut, colimus vel in futurum inibi seu in alijs
circumcirca fovejs adjacentibus qvocunqve locorum nomine censeantur, coluerimus vel fructuni
aliqvem foveis in eisdem seu montanis receperimus, damus libere et qviete, et pure propter
Deum fiindationi Nostr» sive Monasterio quod dicitur Sar et Abbati necnon fratribus ibidem
389
Deo vacantibus, nunc et in futurum omni impetitione et repetitione qvalibet postergata/
Insnper adjicientes nt si Divina Providentia montana aliqva auri vel argenti seu cujuscunque
conditionis inventa fuerint Nostris in bonis qvae nunc habemus vei in futurum Deo opilulante
habuerimus, tunc Abbas et Conventus Monasterij prasnotati plenas decimas tarn Vrbur^e qvam
partium aliarum qvarumcunqve aliarum Nostrarum ad Nos pertinentium percipere debeant
omni conlradictione non obstante. Tali conditione adjecta ut prsefatus Abbas sive Conventus
Monasterij ssBpedicti omnes proventus sive fructus montium praedictorum qvorumcunqve con-
vertere Sludeant in usum et utilitatem Of&cinarum subscriptarum , videiicet mediam partem
ad Hospitale, et ad Infirmitorium et Refectorlum reliqvam mediam partem reddere teneantur.
Quod si secus quod absit fecerint, tunc prsBlacta beneficia cum omnibus suis Juribus ad
Abbatem et Conventum de Cedlitz totaiiter devoiventur. Et sive vendamus, sive Vrburam
vel partes antedictas obligemus, nihilominus Abbas et Conventus supranominatus decimam
Vrbune sive partium saepe positarum possidetmnt libere et secure. In cujus rei testimonium
pnesentem paginam sigillo Nostro ac Dominorum Patruorum Nostrorum scilicet: Domini
Haynrici de Luchtenburch, et Wanchonis filij sui, nee non Domini Woychonis sive Jeschonis
dicti Cbrussina, sigiliis jussimus communiri, Actum et datum in Monasterio supradicto anno
Domini Miliesimo Trecentesimo Quadragesimo qvarto, octavo Calendas Martij.
(Aus dem handschriftlichen Diplomatar des Saarer und Welehrader Klosters im k. böhm.
Museum zu Pra.g 4. B. 15 S. 95.)
537.
Hermann^ General- Vikar des Olmützer Bischofes Johann^ bestätigt dem Nonnenkloster zu
Daubrawnik das vom Pola eon Aujezd geschenkte Patronat der Kirche zu Aujezd. Dt.
Brunne, VIII. Idus Martii (8. März) 13M.
In nomine domini amen. Ego Hermannus, prepositus ecclesie Sancii Petri in Brunna,
Venerabilis in Christo patris ac domini, domini Johannis Oiomucensis episcopi vicarius in
spiritualibus generalis, Notum facio vniuersis presentes literas inspecturis, Quod Venerabilis
Eufemia Abbatissa, Agnes Priorissa et Conuentus Monasterij Sancte Crucis in Dubrawnik,
ordinis Sancti Augustini, Oiomucensis dyocesis michi humiiiter supplicarunt, vt donacionem
iurispatronatus Ecclesie in Vgezd, eisdem dominabus ac eorum Monasterio predicto per nobilem
virum dominum Pothonem dictum de Vgezd factam, auctoritate ordinaria confirmarem, exhi-
bentes literam donacionis predicte in pargamento conscriptam sigiliis pendentibus dicti domini
Pothonis, ac dominorum Wznathe et filiorum suorum Tassonis et Jenczonis olim de Lompnicz
sigillatam per omnia in hec verba: In nomine domini Amen Nouerit etc. usque ad. Datum
anno domini Miliesimo Trecentesimo Tricesimoquarto in die Sancti Stanislai martiris gloriosi.
(S. d. B. S. 10 n. 13.) Quarum peticionibus racionabilibus fauorabiliter inclinatus, dictam
donacionem iurispatronatus dicte ecclesie in Vgezd per dictum dominum Pothonem factam,
prout iuste donatum est, auctoritate ordinaria confirmo presentibus approbando. In cuius rei
testimonium presentes fieri et sigilli vicarij ecclesie Oiomucensis appeusione feci muniri.
390
^atnm et actum Brunne Anno domini Alillesimo Trecentesimo Qnadragesimoquarto, Octauo
Idus Marcij.
(Nach dem Orig. mit einem wohlerhaltenen Sigille im Archive der k. Stadt Brunn, 0. II. n. 15.)
538.
Herzog Johann ton Kärnlken befreit die Juden Trostlin und SamueL so wie auch deren
Brüder bis zur Ankunft seines Bruders^ des Markgrafen KarL von allen Abgaben und
Steuern. Dt. Prage.^ fer. IL post diem Palmarum (29. März) 1344.
i^os Johannes dei gracia dux Karinthie, Comes Tirolis et Goricie. Notum facimus
tenore presencium vniuersis quod nos volentes, Trostlino, et Samuel Judeis, Ceterisque fra-
tribus eorum, filijs olim Manuc Judeis Pragensibus Camere paterne ac nostre seruis, necnon
Ebrussio, et Muschlino, Sororijs et Commensalibus eorundem incommodis quibus hactenus
sunt grauati et oppressi, sucurrere graciose , ipsis iibertatem plenariam et omnimodam ab
Omnibus contribucionibus exaccionibus, steuris, subsidijs, et ab ajijs quibuscumque grauami-
nibus, a data presencium, quousque ad lUustris domini Karoii Morauie Marchionis, fratris nostri
karissimi, personalem aduentum, contulimus conferimus presentibus et donamus. Insuper
dictos Judeos circa tenorem iitterarum domini . . Genitoris nostri cupientes conseruare, ipsos
ab hijs Omnibus, dicto durante lermino eximimus liberos facimus penitus et soiutos, Harum
nostrarum testimonio Iitterarum, Datum Präge Anno domini Millesimo Trecentesimo, Qua-
dragesimo quarto, feria secunda, post diem Palmarum proxima.
(Nach einer Abschrift im kön. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives
zu Wien.)
539.
Hermann^ Probst bei der S. Peterskirche zu Brunn und General -Vikar des Otmätzer
Bischofes Johann^ bestätigt die ton einigen Bischöfen dem Spitale S. Stephen zu Brunn
den 18. Juli 1343 er t heilten ludulgenzen und fügt selbst solche bei. Dt. Brune^ in die
b. Georgii martyr. ^24. April) 1344.
Vniuersis Sancte Matris Ecciesie filijs, ad qiios presentes littere peruenerint, Nos
miseracione diuina Nerses Manasgardensis, etc. usque. Datum Auinione XVIII die mensis
Julij, Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo tercio. Et pontificatus domini Gle-
mentis Pape Sexti Anno Secundo. (Siehe d. B. S. 361 n. 492.) Et Ego Hermannus
Prepositus Ecciesie Sancti Petri in Brunna Venerabilis in Christo patris et domini, domini
Johannis Olomucensis Episcopi vicarius in Spiritualibus generalis, Predictas indulgencias Ratas
et gratas habens, auctoritate ordinaria approbo et confirmo, Eisque quadraginta dies indul-
genciarum auctoritate, qua fungor, de omqipoientis dei miserieordia et beatorum Petri et
Pauli eins Apostolorum meritis confisus, duxi annectendos. In cuius rei Testimonium me
* t
• •
' . m *
391 ^
H.
subscribi faciens, dictam litteram indulgenciarum Sigilli vicarij Ecclesie Olomucensis, quo^
vtor, appensione feci muniri. Datum et actum Brune anno domini Millesimo Trecenlesimo
Quadragesimo quarto, in die beati Georgij Martiris gloriosi.
(Eine vidiinirte Abschrift vom J. 1417 im Archive der k. Stadt ßrüiin, P. I. ii. 3.)
540.
Berchtold von Lipa bestätigt die dem Kloster Saar ton Erhard^ Smil und anderen Herren
ton Obfan gemachten Schenkungen. Dt. Polne^ die b, Georgii marlgr, (24. April) 1344.
308 Berchtoldus de Lipa summus Regni Boemie Marschalcus^ Ad vniuersorum
noliciam tenore presencium volumus peruenire, QuoA Venerabiles viri fralres et domini . .
Abbas et Conuentus Monasterij in San ordinis Cysterciensis nobis deuotis peticionibus sup-
plicarunt, vt donaciones, gracias^ et alia queuis BeneGcia, quibus predictum Monasterium per
Christifideles Nobiles viros Erhardum, Smylonem ac celeros olim de Oberzes dlctos iam
quosdam amicos nostros de Leuchtenburg Bone memorie, dei intuitu est dotatum, Quorum
bona dono dei ad nos hereditarie deuenerunt approbare ei conGrmare, quemadmodum Genitor
noster . . . diue recordacionis fecit, et eos ac ipsum Monasterium dignaremur in ipsis Bonis,
gracijs, donacionibus, ac alijs quibuslibet beneficijs inuiolabiiiter conseruare, Quarum peti-
cionibus tanto facilius, has quanto magis et dignius admittendas decernimus fauorabiliter
inclinati, dei intuitu et ob reuerenciam gloriosissime virginis Marie, in cuius honore ipsum
j^Ionasterium fundatum extitit, nostrorum nichilominus, ac omnium Predecessorum nostrorum in
remissionem peccaminum omnia Jura, daciones, donaciones, libertates, vel quascumque gracias
et Beneficia sepedicto Monasterio vt premittitur factas, atque iitteras per quascumque personas
super eis confectas et datas, approbamus, ratificamus, et ratificaudo presentibus confirniamus.
Promittentes firmiter et sincere, ipsos Abbatem et Conuentum ac Monasterium in predictis
Omnibus tam in Morauia quam in Boemia, nostre donacioni subiectis, et in eorum Prouen-
tibos ac vtilitalibus, in quibuscumque rebus consistentibus iuxta literarum super hoc datarum
continenciam, sine diminucione eorum prouentuum, quos si augere non possumus graciose,
firmiter, et efiFeclualiter conseruare. Volentes vt Successores nostri predicta omnia, vel eorum
singula, exnunc inantea, non debeant nee presumant aliquatenus attemptare. Mandantes insuper
vniuersis Officialibus et fidelibus nostris presentibus et futuris, vt id ipsum faciant, sicut
graaissimam nostre indignacionis acrimoniam cnpiant euitare. In cuius rei testimonium pre-
sentes fieri iussimus iiteras, quibus Siglllum nostrum de certa nostra sciencia est appensum.
Datum Polne die beati Georij martiris Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimoquarto.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen wohlerhaltenen Sigille, im Archive desselben Klo-
sters, im m. St. Landesarchive Lit. A. II. n. 45.)
1
♦
392 ^
r
541.
Pabst Clemens VI. reservirl dem OlmUtzer Diöcesan- Priester Paul^ Sohn des Andreas.
Duro von Leobschitz^ eine der Verleihung des Brünner Capitek bei St. Peter zuständige
Pfründe. Dt. Amnione, VIII. Kalendas Maii (24. April) 13M.
f^lemens Episcopus Servus Servornm Dei Dilecto filio Paulo quondam Andree Duronis
De Lupschitz clerico Olomucensis Dioc. Salutem et Apostolicam Benedictionem. . •
Volentes. . .tibi. . .gratiani facere specialem, beneficium ecciesiasticum cum eure vei
sine cura consuetum ab olim clericis secularibus assignari, cuius fructus redditus et provenlos
si cum cura Triginta, si vero sine cura fuerit yiginti Marcharum argenti, secundom taxa-
tionem Decime valorem annuum non excedunt, spectans communiter vel divisim ad collationem,
presentationem, provisionem seu quamvis aliam dispositionem dilectorum filiorum • . PreposiÜ
et Capituli ecclesie saucti Petri in Brunna Olomucensis Dioc. si quod in Civitate vel Dioc
Olomucensi vacat ad presens vei cum vacaverit ... conferendum tibi ... reseruamus. .. Datum
Avinione VIII Kalendas Maii Anno Secundo.
r
(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Clemens VI. Jahr. II. B. IV. Br. 277 im VaUcaiiiscIiea
Archive zu Rom. Vidim. Abschrifl; im inähr. stand. Landesarchive.)
542.
Pabst Clemens VI. erhebt über Ansuchen des Königs Johann von Böhmen und des Mark-
grafen Karl ton Mähren die Prager bischöfliche Kirche zur Metropolitankirche und unter-
ordnet derselben die BisthUmer ton Leutomischel und OlmUtz. Dt. Amnione, II. Cal. Maß
(30. April) IBM.
f^lemens episcopus seruus seruorum dei Ad perpetuam rei memoriam. Ex superoe
prouidentia Maiestatis Romanus Pontifex constitutus in supreme specula dignitatis, circa gregem
dominicum sue eure commissum et ecclesiarum profectum, prout ex debito eidem incombit
of&cii pastoralis, diligenter prospicit et intendit et ecclesiarum ipsarum statum mutat et honorem
accrescit, prout ipsorum ecclesiarum et locorum requirit necessitas, causse suadent racionabiles^
catholici populi augmentum expostulat, et salus exigit animarum. Sane pridem pro parte
Carissimi in christo filii nostri Johannis Regis Boemie Ulustris, et dilecti iilii nobilis viri Karoli
Marchionis Moraviensis Primogeniti sui, coram nobis et fratribus nostris sancte Romane eccfesie
üardinalibus expositum extitit reuerenter, quod Pragensis per decem et Olomucensis ecclesie,
ipsarumque Ciuitates et diocesis in Regno Boemie consistentes, que de Moguntinensi Prouincia
existebant et subiacebant iure metropolitico Archiepiscopo Moguntinensi qui est pro tempore
ac ecclesie Maguntinensi eidem, a ciuitate Maguntinensi per duodecim dietas uel circa distabant,
et quod Incole dicti Regni qui loquuntur idioma Sclauonicum omnino diuersum et non intelligibile
Incolis aliorum Episcopatuum dicte Prouincie, qui purum idioma tbeutonicum loqui noscnntar,
sunt omnino diuersi in idiomate et eisdem quodque Uli de dictis Pragensi et Olomucensi Ciuitatibas
et diocesibns, tum propter predones et raptores in ilineribus occurrentes, ut itinernm ipsorum
discrimina et asperitates, nemora et montanas in exitu et regressu dicti Regni existentia, tum
l
393
9
etiam quia oportebat eos per aliam seu alias Prouincias transire cumMaguntiam volebant accedere,
pro appellationum et aliis causis, ad forum Archiepiscopalis Curie Moguntinensis metropolitico
jure spectantibus prosequendis, predictis periculis ac importabilibus expensis et laboribus
subiacebanl et preter hec non erat memoria hominum, quod ecciesie, Ciuitates et dioceses
Pragensis et Olomucensis predicte forent per Archiepiscopum Moguntinensem nisi semel
taotammodo uisitate, et quod Aitissimus in tanta multitudine populi, dictas Pragensem et
Olomacensem dioceses, quamm prima per Quinque et altera per Quatuor dietas protenduntur
vel circiter, et etiam in ecciesiis et locis ecciesiasticis fecundauit, et auxit quod singulamm
ipsarum singulos uuitus unicus pastor nequibat, ut officium pastorale decet inspicere, et alias
partes boni pastoris implere, quodque durum erat atqne difOcile in qualibel tam latarum et
diffosaram diocesium ad vnum tantum Pastorem a tot personis ecciesiasticis et mundanis
recnrsum haberi. Quare pro parte ipsorum Regis et Primogeniti, fnit nobis humiliter sup-
plicalum, at dictas Pragensem et Olomucensem ecciesias ab omni dominio et potestate dictorum
Archiepiscopi et ecciesie Maguntinensis eximere ipsamque ecclesiam Pragensem in Metro-
poiitanam et aliquas ecciesias in eisdem diocesibus sie diffusis in Cathedrales erigere illasque
ac prefatam Olomucensem ecclesiam dicte Pragensis ecciesie metropolitico iure subicere,
auctoritate apostolica dignaremur. Nos igitur huiusmodi supplicationibus auditis uolentes in
premissis grauitatem et modestiam debitam obseruare ac de causis huiusmodi nobis expo-
siüs certitudinaliter informari Yenerabili fratri Bertrando Episcopo Ostiensi et dilectis filiis
nostris Bernardo tituli sancti Ciriaci in Termis presbitero ac Raymundo sancte Marie nove
diacono Cardinaiibus commisimus oraculo uiue uocis, ut de premissis causis et earum cir-
cumstantiis in talibus attendendis, se diligentius informarent et quecumque super hijs inue-
nirent, nobis fideliter referre curarent. Et quia per relationem Episcopi Ostiensis et Cardinalium
predictorum iuxta commissionem huiusmodi nostram eis factam informationem super premissis
receperunt, fideliter nobis factam comperimus causas huiusmodi esse ueras et qnodammodo
manifestas et postulata huiusmodi fieri non solum utile fore, sed summe necessarium ac etiam
oportunum, et propterea cultum augere diuinum ac spiritualem animarum profectum quem
ex hijs indubie peruenire speramus, promouere salubriter inlendentes, deliberatione super
hijs cum fratribus nostris prehabita diligenti, premissis et nonnullis alijs rationabilibus causis
suadentibus ecclesiam, Ciuitatem et diocesim Pragensem predictas, de ipsorum fratrum consilio
et apostolice plenitudine potestatis auctoritate apostolica et ex certa nostra scientia, ab omni
jurisdictione potestate ac subiectione, Archiepiscopi, qui est pro tempore et dilectorum
fiHoram Capituli ecciesie Maguntinensis exnunc eximentes penitus et totaUter liberantes, ac
eam soll Romane ecciesie de cetero subiacere immediate perpetuo decernentes, ipsam Pra-
gensem ecclesiam ad dei laudem et gloria'm exaltationem catholice fidei, eiusdem cultus
angmenlum et animarum profectum in Metropolitanam erigimus ipsamque honoribus et insigniis,
sedis Metropolitice decoramus auctoritate predicta, nichilominus statuentes, quod ipsa Pragensis
ecclesia pro metropolitana imperpetuum habeatur, et eins presul Archiepiscopus etiam censeatiir.
Et quia dignum est ex quo dicta ecclesia Pragensis, olim filia, nunc mater effecta, metro-
poiitice dignitatis suscepte insignia suffraganeos et Prouinciam decentem habeat, ut ad iudicium
50
394
•9
Archiepiscopi Pragensis qui pro tempore füerit, omnes cause suffraganeorum Episeoponim
et personarum ecclesiasticarum ad Civitatum et diocesium eiusdem Prouincie ioxta sacronim
instiluta canonum referantur Villam Luthomusselensem de Fragens! diocesi existentem, iocum
itaque nobilem et insignem ad iaudem diuini ' nominis et honorem nee non pro incremento,
profectu et exaltatione predictis in Ciuitatem erigimus, ipsamque Ciuitatis vocabulo insignimus
et nichilominus ecclesiam Monaslerii huiusmodi neue Ciuitatis, Premonstratensis ordinis in
Cathedralem etiam erigentes, eam decernimus fore perpetuo ipsius noue Ciuitatis ecclesiam
Cathedralem, cui certam partem de dictis Olomucensi et pragensi diocesjbus adiacentem
eidem et certis finibus distinguendam, intendimus facere assignari, et tarn Olomucensem et
luthomusselensem ecclesias et ipsarum Ciuitates quam Olomucensem, nee non prefatam eidem
luthomusselensi ecclesie assignandam diocesim, ex nunc ipsius Pragensis ecciesie suffraganeas
et de prouincia Pragensi imperpetuum fore decernimus, et iuri metropolitico subicimus et
subiectas fore uolumus Archiepiscopo Pragensi qui erit pro tempore et Pragensi ecclesie
memqrate, ecclesiam, Ciuitatem et diocesim Olomucensem a metropoliticis Archiepiscopi et
ecclesie Maguntinensis predictorum nee non Luthomusselensem ecclesiam et Ciuitatem prefatas
ac diocesim ei ut premittitur assignandam ab ordinariis olim Pragensis episcopi, nee non
dilectorum filiorum capituU ipsius Pragensis ecclesie, ac qualibet prelatorum et capituli generaUs
dicli ordinis iurisdictione, subiectione ac dominio prorsus eximimus, auctoritate, ac de ple-
nitudine supradictis. Hec igitur per apostolice sedis prudentiam et prouidentiam circumspectam,
sie facta salubriter et utiliter ordinata, perpetuis esse ualitura temporibus et robur firmitatis
immutabilis obtinere volentes, auctoritate predicta districtius inhibemus, ne quis cuiuscumque
preeminentie ordinis, conditionis aut Status, etiam si Archiepiscopali aut Episcopali seu Regia
uel majori perfulgeat dignitate, huiusmodi ordinationes apostolicas et alia supradicta, quovis
quesito colore uel modo siue causa uel occasione qualibet adinuentis turbare, seu quomodo-
libet impedire presumat. Et nichilominus in eos qui ex certa scientia contrarium attemptare
presumpserint^ nisi infra Octo dierum spatium post publicationem presentium resipuerint cum
effectu, excommunicationis necnon in Vniuersitates, terras et loca eonim interdicti ac Gapitula
et Conuentus seu CoUegia, suspensionis sententias, de predictis auctoritate et consilio pro-
mulgamus, a qua quidem sententia excommunicationis illi qui eam incnrrerint, non nisi per
Romanum pontificem, preterquam in mortis articulo, absolutionis beneficium ualeant obtinere,
^ecernentes, irritum et inane, si secus super premissis, a quoquam quauis auctoritate scienter
uel ignoranter contigerit attemptari. NuUi ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostranun
exemptionum, liberationis , erectionum, subiectionis , uoluntatis inhibitionis et constitutionum
infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, in-
dignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli Apostolorum eins se nouerit incnr-
surum. Datum Avinione II Kalend. Maij Pontificatus nostri anni secundo.
(Nach einer vidim. Abschr. aus dem Ori^. Regeste Pabsfs Clemens VI. J. II. B. VI. S. 651 im ro. st.
Landesarcbive. Das Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Fehlerh. abgedr. bei Goldast in
Snppiment. aclor. pnblicor. S. 277 n. XXXzum J. 1343. Vergl. Dobner Nonum. IV. S. 312
D. CLXXV. und Baibin Vita Arnesti S. 97.)
395
543.
Jrabst Clemens VI. bestätigt die vom Markgrafen Karl von Mähren errichtete Slif-
tang von XXIV. Mansionarien bei der Prager Metropoiilankirche, denen er zur Vertheilung
der Portionen die angekauften Güter Cernilow, Jaseny, Zlonic und Lhota angewiesen hat.
Dt. Avinione, U. Kalendas Maji (30. April) 1344.
(Abgedruckt bei Dobner Monument. B. III. S. 323 n. III. Vergl. B. IV. S. 314 n. CLXXXVI.)
544.
Pabst Clemens VI. gestattet über Ansuchen des Königs Johann ton Böhmen^ dass für die
Zukunß die Salbung und Krönung der böhmischen Könige durch den jeweiligen Prager
Erzbischof geschehen solle. Dt. Amnione^ III. Nonas Maji (5. Mai) 1344.
l^Iemens episcopus seruus seruorum dei Ad perpetuam rei memoriam. Romanus
Pontifex a deo per quem Reges regnant, et Principes imperant, et qui solus habet in Regno
homimim potestatem, constitutus super gentes et Regna, illa que ad utilitatem Regum et
Principum, ac subditorum salutetn et pacem expedire conspicit, observancias antiquas com-
routando quandoque prout oportunitas temporis requirit in melius, de potestatis plenitudine
ordinal et disponit. Sane pro parte Carissiuü in christo filij nostri Johannis Regis Boemie
Illusirts petitio Nobis exhibita continebat, quod olim Reges Boemie ad successionem Regni
sui Boemie venientes, de manibus Archiepiscopi Moguntinensis tunc ipsorum Metropolitani^
soe inunctionis et coronationis solenuia consu^uerunt recipere ab antiquo, sed in nuUo alio^
nisi solum quia Metropoiitanus erat eorum sibi subiecti quomodolibet existebant. Cum autem
Nos pridem certis iustis honestis et rationabilibus causis suadentibus, ecciesiam Pragensem
infra dictum Regnum Boemie consislentem , tunc ecclesie Moguntinensi Suffraganeam et
Metropolitico iure subiectam, deliberatione cum fratribus nostris sancte Romane ecclesie
Cardinalibns prehabita provida et roatura, et de ipsorum consilio, ac aposlolice plenitudine
potestatis a iure ac subiectione predictis per nos exemptam totaliter; et sedi apostolice im-
fliediate subiectam, in ecciesiam Metropohtanam duxerimus erigendam, ipsam dignitate et
auctoritate Metropolitica nichilominus decorando^ fuit Nobis pro parte Regis eiusdem instanter
et huffliliter supplicatum, ut concedere quod Reges Boemie qui erunt de cetero, dum ad
Regni predicti successionem, eos contigerit devenire, sue huiusmodi unctionis et corona-
tionis solennia de manibus Archiepiscopi Pragensis qui erit pro tempore recipere valeant,
ut idem Archiepiscopus illas eis possit deinceps perpetuis futuris temporibus impendere, de
benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur deliberatione previa et matura super hijs
habita, ex certis causis Nos ad hec rationabilitör inducentibus supplicationi huiusmodi beni-
gnios inclinati, quod Archiepiscopus Pragensis qui est, et erit pro tempore graciam et
commonionem eiusdem apostohce sedis habens Reges predictos Boemie in fide ac deuotione
prefate Romane ecclesie persistentes quos ad successionem venire contigerit supradictam,
inangere ac coronare cum solennitate debita valeat, ipsique Reges perpetuis futuris tempo-
50*
396
ribus solennia inunclionis et coronationis hniusmodi de manibns ipshis Archiepiscopi devote
possint recipere, auctoritate predicta tenore presentium indulgemus. Nulli ergo omnino hominum
iiceat haue paginaro nostre coneessionis infVingere vel ei ausn temerario contraire. Si qois
antem hoc attemptare presumpserit, indignalionem omnipotentis dei, et beatorom Petri et
Paoli Apostolorum eins se nonerit incursurum. Datum Avinione III Nonas Maij Pontifi-
catus nostri Anno secundo.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Musenm aas dem Orig. des k. k. geh. Hofarchives zu Wien.)
545.
Herzog Heinrich von Glogau verspricht, sein Land vom Markgrafen Karl zu Lehen
zu nehmen. Dt. Montag in der Octav des Leichnams Christi (7. Juni) 1344.
(Extract, mitgelheilt vom Hrn. Archivar Dr. W. Wattenbach.)
546.
Kardinal Guido (tom Titel des heil. Laurenz in Lucino) ert heilt allen ^ welche an be-
stimmten Festen die l^ircfye des Klosters Raigem besuchen^ einen 40tägigen Ablass. Dt.
Wisschowe^ XVIL Calendas Julii (15. Juni) 1344.
W rater Guido miseratione divina titulo s. Laurentii in Lucino presbiter cardinahs
apostolice sedis legatus, reiigiosis viris . . preposito et fratribus in Raygrad ord. S. Benedicti
Oiomucensis diocesis salutem in domino. Loca Sanctorum omnium pia et prompta deuotione
^unt a Christi fidelibus veneranda, ac dum Dei honoramus amicos, ipsi nos amicabiles Deo
reddant, et illorum nobis vendicantes quodammodo patrocinium apud ipsum, quod merita
nostra non obtinent, eorum mereamur intercessionibus obtinere, Cupientes igitur^ut ecclesia
vestra congruis honoribus firequentetur, omnibus vere poenitentibus et confessis, qui ecclesiam
in quatuor festivitatibus B. Mari» Virginis, ac in festo b. Petri Apostoli, ac in anniversario
die dedicationis ejusdem ecclesi» cum devotione et reverentia visitavörint, confisi de mise-
ricordia Dei et auctoritate nobis a domino papa concessa quadraginta dies de injuncta ipsis
poenitentia singulis annis misericorditer in domino reiaxamus* Datum Wisschowe XVII. Ca-
lendas Julii, Pontificatus domini Clementis t^ap» VI. anno tertio.
(Nach einer einfachen Abschrift in der Boczek'schen Sammlung, im m. st. Landesarchive.)
547.
Markgraf Karl eon Mäkren schreibt dem Herzoge Albrecht con Oesterreich^ er habe an
diesem Tage auf das Evangelium geschworen^ seine Tochter Katharina dem Herzoge Ru-
dolf f)on Oesterreich zur Frau zu geben^ falls er die päpstliche Dispens erlangen könne.
Dt. Im Castel zu Chermes^ des anderen Tages nach S. Margarethen (14. Juli) 1344.
U em hochgeborn Pursten unserm lieben Ohem, herren Albrecht Herzogen zu Oster-
reich Embieten Wir Karol des . . Cunigs ze Behem erstgeborner Sun Harcraf ze Merbern,
397
anser stete Vreundschafft mit gancen trewen. Lieber Ohem Wir tun eu chund offenbar mit
diesem brief, daz Wir nach eurn offen briefen, di ir uns pei eurem gelrewen Aibem von
Puchaim gesant habt, und nach eurer vreuntlich botschafl, di uns von euren wegen derselb
Alber gesait hat, haben heut an disen tag, vor unserm vorgenanten Vater dem Cunig von
Behem gelobt und verhaizzen mit gueten trewen an alles geverd, demselben Albern von
Paechaim gegenburtigen an eur stat, und in eurem namen rechte Vreuntschafft, und heyrat,
mit eurem Sun Hertzog Rudolf, und mit unser Tochter Juncvrawn Kathrin, volfurn, und
volbringen. und daz auch di Vreuntschaft und heyrat gewinne einen Furganc, und werde
genzlich volbracht, des haben Wir dem vorgenanten Albern an eur stat, auff" dem heiligen
Eawangelio ainen ayd leiplich gesworen also beschaidenlich, ob Wir darüber daz Urlaub
und dispensacio, von unserm heiligen Vater dem Pabst mugen gewinnen, und darüber ze
einer urchund geben Wir disen brief versigelten mit unserm hangunden Insigel, der geben
ist in dem Castel zu Chermes Tulier Bischtum des andern tags nach Sand Margareten tag
nach Cristes geburd dreucehen hundert Jar in dem vircigisten, und vierten Jar.
(Abgedruckt bei Steyrer add. coli. 554. Ong. im k. k. geh, Archive zu Wien. Lichnowsky
111. Bd. Regest. S. CCCCLVIIl. n. 1373.)
548.
Albrecht eon Puchheim erklärt^ dass er im Namen seines Herm^ des Herzogs Albrechl eon
Oesterreich^ dem Markgrafen Kart von Mähren das eidliche Versprechen wegen Vollführung
der Heirath zwischen seiner Tochter Katharina und dem Herzoge Rudolf gegeben habe.
Dl. im dem Cos teil zu Chermes des andern Tages nach S. Margarethen (14. Juli) 1344.
Ich Albrecht von Puchaym des Hochgebomen Fürsten Hertzog Albrechts von Öster-
reich etc. meins Herren sonderlicher Botte zu diesen nachgeschrieben Sachen voriche itzt
offenbar mit diesem Brive, dass ich mit bedachtem Mutte von dem Gewalt und von der
Macht, die mir derselbe mein Herr Hertzog Albrecht hat mit seynen offenen Bryuen' geben,
globt und gehaissen han, mit guttem trewen an alles geuerde von dem Durchleuchtigen
gewaltigen Herrn Johansen Königen zu Behmen und Graven zu Lucemberg heut an diesem
Tag, dem Hocligebornen Fürsten Herrn Carll desselbigen Königes erstgebomer Son, Marg-
grafen zu Mehren, rechter Freundschaft und Heyrat mit Jungfrawen Katharinen, des ege-
geschriebenen Marggrafens Tochter, ob es derselbig Marggraff ausbrengen mag gegen dem
heiligen Vater dem Bapst und dass auch die Freundschafft und Heyrat gewynne einen
Furtgang und werde gantzlich vorbracht, das hab ich an meynes vorgenanten Herrn Her-
zogen Albrecht etc. stat und in seyne Sele, yn seynem Namen auf dem heyligen Evangelio
leiblich geschworn und gib auch darüber zu Urkunt diesen Brief vorsiegelt mit meynem
anhangendem Insiegel. Der geben ist in dem Castell zu Chermes Tulier Bischtumb des
andern Tages nach Sanckt Margarethen nach Christi Geburth 1344.
(Abgedruckt bei Sommersberg Silesiac. rerum Seriptores I. S. 998 d. CXVII. Vergl. Dobner
MoDument. IV. S. 314 n. CLXXXVH. Böbmer Add. iL S. 347 n. 71.)
398
549.
Der OlmUlzer Bischof Johann gestaltet dem Nonnenkloster in Puslomäf die Errichtung
zweier Teiche und eben so meler Mühlen an dem eom ^Mansberg^ fliessenden Bache. Dt.
Olomucz^ die S. Laurencii martyr. (10. August) 1344.
j^os Johannes diuina et aposlolice sedis gracia Episcopus Oiomncensis ad yniner-
sorum noliciam volumus tenore presenciam peruenire. Quod cum monasterium sanclimonialiuiD
nostre fundacionis ad infanciam Christi in Pustmyr, aquis et aquarum decnrsibns in tantom
deficere videremus, quod graui labore et sumptu aque copiam, qua in posterum crescente
famiiia, domusque animaiibus, domino iargiente adauclis, plus indigebit, uix potuisset habere,
voientes in hac parte Monasterii nostri supplere ac preuenire defectum. De venerabilium
virorum fratrum in Christo karissimorum dominorum Barthossij prepositi, Witkonis archi-
diaconi et capituli ecciesie nostre Olomucensis consilio et plena conniuencia ac assensu
riuum , qui a Monte Mansperch wigariler diclo retro dictum opidum sito ad ipsum opidum,
et Vitra ad viliam ipsius monasterij Prus fluebat, cum aiio quodam riuulo, qui decurrit in
illum, et aquam de fönte sub vineis scaturiente in vnum decursum duci ac per medium opidi
predicti deduci et in campis et agris episcopalibus iuxta sepedictum Opidum sitis, in decursn
riui, taliter adunati duas piscinas cum totidem molendinis et obstaculis construi fecimus et
parari, quas quidem piscinas ac molendina et obstacula vsui iamdicti Monasterii nostri decer-
nimus perpetuo deseruire debere ac hereditarie, pleno iure per. .Abbatissam dicti Monasterii
et per ipsum Monasterium, donamus ac damus libere 9c pacifice possidenda, cum omnibus
iuribus fructibus et pertinencijs, que vmquam ex hijs poterunt euenire. In cuius rei testi-
monium presentes literas sigillorum nostrorum fecimus appensione muniri. Et nos diuina
prouidencia Barthossius prepositus, Witco Archidiaconus et capituium ecciesie Olomucensis
riuorum supradictorum transduccionem piscinamm et molendinorum ac obstaculorum construc-
cionem, et earum ac ipsorum Monasterio et . . Abbatisse donacionem perpetuo possidendi,
per venerabilem in Christo patrem et dominum nostrum dominum Johannem Episcopum Olo-
mucensem factas, ut premitUtur, ratas habentes et gratas, quia in hoc Episcopaüum bonorum
preiudicium vertitur sed magis honor exinde et commodum resultare speratur, nostrum eis
beniuolum adhibemus presentibus et expressum consensum. SigiUum capituli nostri in con-
sensus nostri testimonium presentibus eciam appendendo. Actum et datum Olomucz in die
sancti Laurencij Martins, Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo quarto.
(Nach dem Orig'. mit einem^ einzigen Sigille — die übrigen sind schon abgerissen — im fürsten-
bischöflichen Archive zu Kremsier, abgeschrieben A. Boczek.)
550.
IlLarl, Markgraf von Mähren, willigt in den Verkauf von Pqitvache seitens seines
Vaters an die Gräfin von Nämur. Dt. Mes, 24. August 1344.
(St. Genois Monuments anciens 929. Bertholet Hist. de Lux. 6, 59. Böhmer a. a. 0.
S. 347 n. 72.)
399
551.
JuUa^ Witwe des Rupert von Suiic^ vermacht dem Welehrader Kloster einen Lahn in Suiie.
Dt. in Smichcz^ in die decoUat. b. Johanis Bapt. (29. August J 1344.
mUgo Jutta Relicta domini Rupert! quondam dicti de Suzichcz, Notum facio audituris
nel yisuris tenbrem presencium vniuersis, Quod ego deiiberato animo conpos racionis mee,
de Consilio propinquorum meoruni, ac filiorum meorum, videlicet Dluchomili et Jerosiay, anime
mee prouidere volens, et saluti predecessorum meorum in viiia mea predicta, que Suzichcz
dicitur, vnum laneum, marcani vnam annuatim censuantem, Monasterio et Conuentui beate
vir^nis Marie in Welegrad, ubi ex aflectu cordis elegi sepulturam, pro testamento cum
omni Jure in Campis, in villa, prout ipsam tenui, datum hereditarie tenendum, voluntarie
resignaui, Condicione tarnen huiusmodi interposita, ut si filij mei ac heredes processu tem-
poris Ipsum laneum redimendo vellent proprijs vsibus coaptare, Tunc Abbas, qui protunc
fiierit, et Conuentus Monasterij supradicti perceptis insimul decem marcis grossorum Pra-
gensium, Morauici ponderis, Sexaginta quatuor grossis argenteis pro marca quaiibet com-
putatis, in Monasterio predicto eundem laneum resignabunt, Hunc igitur affectum nostre
deuocionis attendentes dominus Abbas et Conuentus ipsius Monasterij cum cognouerant, me
iubente domino Spiritum reddidisse assumptis pannis ac OSertorio eorum propria vectura ad
locum sepulture me recipere tenebuntur, Corpus quidem terrejanimam vero deo creatori
meo, eorum precibus deuotis commendandam. In cuius rei memoriam Nobiles vires, quorum
nomina subnotantur, videlicet filios meos Dluhomilum, Jeroslaum, ac Slawiborium Generum
nostrum de Buchlowicz, necnon Jeroslaum de Jestrzebicz duxi supplicandos presentem litteram
roborandam Appensione propriorum Sigiilorum ac meorum filiorum predictorum. Datum in
Suzichcz Anno domini M^ CCC^ XLIIII^ in die decoUacionis sancti Johannis Baptiste.
(Nach dem handschriftl. Cod. des XV. Jahrhundertes S. 65 v. im Archive desselben Klosters,
im mälir. stand. Landesarchive.)
Bündniss zwischen Friedrich., Landgrafen von Thüringen und Markgrafen von Meissen^ und
Karl^ Markgrafen von Mähren. Dt. Sigen an S. Mathes Abend (20. September) 1344.
ynit Friederich von Gottes Gnaden Landgraff in Döringen, Marggraff zu Meissen,
und Wihr Carolas von derselbigen Gnaden Marggraff zu Mehrern, Erstgebohrner Sohn des
Durcbleächtigen Forsten, und Herren Herren Johannsen Khöniges zu Böheimen, bekennen
offenlich, dass wihr durch sonderliche Liebe und Freöndschafft, die wihr zueinander haben,
umb bessening, Fried, und Gnad unser lieben Land und Leäte willen, einmäetiglich , und
eiotrechtiglich äbereinkommen seyn, also, dass wihr alle unsere Lebetag an einander ge-
holffen sollen seyn gegen allen den, die ann unsers des Marggrafen von Meissen Lande,
nnd Herrschafft, and ansers des Marggraffen zu Mehrern und Böhmen, auch Pohlen stossen.
*■
«
400
der seind wihr wehren init hnndert Mann mit helmen, wie offt, oder wann unser ein dem
andern des ermahnet, und bedärff, also bescheidenlich, wenn unser ein dem andern hundert
Mann zu HälSe sendet, dass er dann die Cost geben soll, und ob sie Schaden nehmen,
den soll der, der also Volkh gesendet hat, selber tragen, und ob sie frommen nehmen, es
were mit Vhesten, oder mit gefangenen, der fromme soll des Herren seyn, zu deme sie
Gesandt seyn. Es ist auch geredt, und geteidinget zwischen uns, ob unser einer des andern
Notturfft über die hundert Manne mit helmen, mit zwei hundert Manne, oder mehr, oder
minder Dienst haben wolle gegen seinen Feinden, als vorgeschrieben ist, darüber soll jeglicher
unter unns zwen seiner Manne khiesen, und die viehr sollen vollen Gewalt haben von unser
beyder wegen zu sprechen umb Dienst, und schaden, und letzten die vier einmuetiglich
sprechen bey ihren Treuen, als sie es dunckhet redlich seyn, das soll von unns beyderseiA
ohn aller wiederrede krafft haben, und stete bleiben. Es ist auch geteidinget, dass wihr bei-
denthalben das Römische Reich aufnehmen, sonder ob ein Khayser, oder ein Römischer Khänig
in unser eines Landt zu Schaden ziehen wolte, so soll der andere ohn alles gefehrde stille
sitzen! und demselben Khayser, oder Römischen Khänige weder mit Rath, oder mit That,
noch mit Landen, noch mit Lefiten ann kheinen Argen list, keinen Dienst noch Hülffe thun,
und geschehe es dass wir Friedrich Marggraif zu Meissen des Vorgenanten Marggraffen
zu Mehrern unsers swehers Dienst und Hülffe bedfirfften, das sollen wir ihme vor einen
Monath entbiethen in die Burg zu Frage. Were aber, dass uns Carole Marggraffen zu
Mehrern des dickgenannten Marggraffien zu Meissen Dienst und Hulff'e Noth wörde, das
sollen wihr ihme gleicher Weise ein Monath vor in die Stadt Dresden verpothschafflen, und
entpie.then. Auch bekennen wihr dass wihr dem ofitgenannten Marggraffen zu Mehrem
unseren Swäher mit Gueten Trefien an Eydes Stadt globet haben, und globen auch ann
diesen Brieif, dass wihr alle die, die in seinen Landen, oder seinen Leuthen zuschaden,
oder seinen wiedersachem, oder Feinden zu hälff", oder zu frommen durch unser Land zuegen,
oder ziehen, wandern, oder reithen weiten, nicht durch unser Land ziehen wollen lassen,
sonder wihr sollen sie verhindern, so wir meist Mäegen, ohn allerley Gefehrden. Es ist
auch geredet, ob der ehegenannte Marggraif von Mehrern sein Land oder seine Leuthe von
jemand der oder die unsere Landen gesessen weren geraubt wurden, oder von den, den
sollen wihr zuband, als es uns, oder unsern Hauptmann inn dem Land zuwissen wird, ver-
kündiget, bey einem Monath, der allernechste darnach gehet, rechtes helfen, theten wihr
des nichts, also dass der, oder die, die da beschuldiget wurden, Rechts ausgingen, so sollen
wihr unsern ehegenannten Sweher den Marggraffen von Mehrern wieder dieselbigen mit
der Hand ohn gefehrde helffen, were auch Ihr keiner der oder die inn denselben unsers
Swehers Landen raubet, behauset oder besessen in unsern Landen, und giengen Rechtes
aus, wann sie beschuldiget wird, also dass wihr seine Vhesten besetzen misten, wenn wir
dem Marggraffen, oder seine Ambtmanne inn die Burgk zu Frage das drey Wochen zuvohr
wissen Hessen, und entbitten, so soll er unns funffzig Mann mit helmen senden, den wihr
Kost besorgen sollen, wenn sie in unser Land khomen, und die weil sie darinne uns zu-
helffen bleiben, nehmen dieselben ann unseren Dienste schaden, den soll unser Sweher der
401
Marggraffe selber tragen, nehmen wihr aber frommen an gefangen, oder Vbesten, die
iDD ansem Landen gelegen weren, oder von uns zu leben gingen, ob wir die gewinnen,
der fronune soll uns alleine^ gewunnen wihr ancb miteinander .Vhesten, die in unsern Landen
l|icht gelegen webren, oder von uns nicht zu leben gingen die sollen wihr brechen, oder
sollen sie gleich mit einander tbeilen, wie, und das uns am besten gefeilet* Auch sollen
wihr unsern Mannen; und gemeiniglich allen den die inn unsern Landen sein gesessen,
wehren, und ihn nicht gestatten ohne Argelist, das sie jemand belifen, oder dienen, der
oder die onsers vorgenanten Swehers des MarggrafiTen von Mehrern Feindt sindt oder werden;
aber welcher unser Manne oder der die in unsern Landen sind gesessen, unsern Sweher
den Marggraffen zu Mehrern wieder alle seine Feinde und wiedersachern beißen weiten,
der sollen wihr nicht wehren, sodern wir sollen ihn das vorganen: Geschehe es auch dass
ihr keine Herren, die nie des offtgenannten unsers Swehers Landen besessen, sich zu uns
Yermannen weiten, die sollen wihr nicht zu mannen Enntpfahen, noch gegen ihm verteidingen
kheineriey Weis. Auch ist es beynahmen geteidinget, dass diser Brieff der einunge, die
onsers vorgenannten Swehers des Margraffen zu Mehrern Vatter Herr Johanns Khunig zu
Bohemen nnd wihr miteinander haben, unschedlich soll seyn, sunder die erste Brleffe, die
gegeben seind darüber inn den Jahr, als mann zahlte nach Gottes gehurt MCCC und XXX
Jahre am Pfingstabend, sollen bey alier ihrer kralFt bleiben ane als viel, was in diesen
Bri^e sonderlich geschrieben ist, dass das ihr Vortgang haben soll, und haben diesen Brieff
Yersiegelt mit unser beyder Insiegeln. Zu einen Urkund der Wahrheit, der zu Sigen geben
ist nach Gottes Geburt MCCC und an dem XLHU Jahr, an Sankt Mathes Abend.
(Abgedruckt bei Dobner Monument. IV. S. 315 n. CLXXXIX. aus dem Diplomatar der No-
stitz^schen Bibliothek. Böhmer a. a. 0. S. 347 n. 75.)
553.
Kihiig Johann ton Böhmen gelobt Friedrichen^ Landgrafen ton Thüringen^ Hilfe gegen
seine Feinde. Dt. i&u Sygen, an S. Mathei abinde (20. September) 1344.
^nir Johans von Gotis genadin Kunig zcu Beheimen vnd Graue zcu Lutzcemburg
Bekennen ofGnlichin an disem gein wertigen :Briue . Vnd tun kunt allen den die in sehent
oder horin lesen, Daz wir dem Durchluch tigin fürsten . Herren frideriche . Lantgrauen zcu
Donogen . Marcgrauen zcu Orlomund Myssene . vnd in dem Ostirlande . Grauen zcu Orla-
mond • vnd Herren des Landis zcu Plyssen . vnserm üben Swagere . mit guten truwin
an eydesstat gelobit habin . vud geloben auch an disem seibin Briue . Daz wir alle die .
di im sinen Landen, oder sinen Luten zcu schaden, oder sinen Widersachin vnd vinden
ICO Holffe, oder zcu firumen durch vnsere Lant zeihen oder zeihen, wandern oder riten
woU^i . nicht durch vnsere Lant sullen zeihen lazen, Sundefn wir sulliu sie irre vart
hindern • so wir meist mugen . ane allerley geuerde . Iz ist euch geredit ab vnser vor-
gnaoter Swager der Marcgraue sine Lant . oder sine Lute von ymande, der, oder die in
vDsera Landen gesezzen weren, geraubit wurden, von dem, oder von den sullen wir zcu
51
402
hant . als iz yns . oder vDserin Hauptmanne oder Amptmanne in der Barg zcu Präge
Yorkundigit wirt, binnen einem manden . der aller nest dar nach get . rechtes heUTen.
Teten wir des nicht also, daz der, oder die . di beschuldiget wurden, rechtis vz gingin.
So sullen wir vnserm egenantin S wager dem. .Marcgraffen wider die selben . mit der Hat^t
ane geuerde helfen, Were euch keiner der in desselben vnsirs Swagirs Landen raubete,
behuset • vnd besezzen . in vnsern Lande . ynd ginge rechtis vz . wenne er beschuldigit
wurde . also daz wir sine vesten besitzen musten • wenne wir dem Marcgrafen oder sinem
Houptmanne in dem Lande zcu Myssne . daz dry Wuchen vor vorbot scheften vnd enpiten,
so sal er vns funfzcig Man mit Helmen senden, den wir koste besorgin sullen, wenne sie
in vnser Laut kumin, vnd di wise sie dar inne yns zcu Hulffe bliben. Nemin diselben in
vnserm dinste schade, den sal vnser Swager der Marcgraue selber tragin. Nemin wir abir
frumin an geffangin oder an Vesten, die in vnsern Lande gelegin weren, oder von vns
zcu Lebene gingin, ob wir die gewunnen, der frume sol vns alleine bliben. Gewunnen wir
euch mit einander vesten, di vnsern landen nicht gelegin weren . oder von vns nicht zcu
lehene gingin, di sullen wir brechen oder sullen sie glich mit einander teylen, wie vns
daz allerbest geuellit. Ouch sullen wir vnsern mannen, vnd gemeinlichen allen den, di in
vnsern Landen sint, gesezzen weren, vnd in nicht staten, ane argelist . daz sie yroande
belffen . oder dinen, der, oder die, vnsirs vorgenantin Swagers des. .marcgrafen vinde sint.
oder werden . abir welch vnser man oder der, die in vnsern Landen gesezzen sint. vnserm
Swager dem . . Marcgrauen wider alle sine vinde vnd widersachin helffen wollen . den
ensuUeu wir daz nicht weren. Sundern wir sullen in des wol gunen. Gesehen iz ouch daz
keine Herren . die in des vorgenantin vnsirs Swagirs des marcgrafen Lande gesezzen oder
behusil sin . sich %u vns vormannen wolde . die sullen wir nicht zu mannen empfahen,
.noch gein im vorteydingen in keynerley wise. Ouch ist iz bi namin geteydingt, daz diser
brif der eynunge . die wir vor mit einander haben . vnschedelich sal sin. Sundern die
ersten briue . die gegeben sint in dem Jare als man zcalte nach Gotes geburte . Drey-
zcehundert Jar . dar nach in dem zcwei vnd drizzigisten iare . an dem Pfingistabend .
sullen bi alle irre creft bliben ane als vil waz in diesem Briue . sunderlich ist geschriben .
daz daz y furgang haben sulle, Zcu Vrkunde dirre vorgeschriben teydinge . gelubde vnd
rede, daz di stete vnd ganz gehalden werden,, haben wir disen brif gegeben mit vnserm
heimelicben Insigele vorunstent. Der • zcu Sygene gebin ist . nach Gotis geburte . Dryzcen
hundert Jar . dar nach in dem fier vnd firzcigsten Jare . an sente Mathei abinde des hei-
ligen Zweifbotin vnd Ewangelisten.
(Nach einer Absehrifl im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geh. Uofarchives im WienO
554.
Markgraf Karl von Mähren und Friedrich Landgraf von Thüringen etc. schlieasen ein
BündnisB. Dt. Sygene^ an S. Mathei abunde (20. September) 1344.
iVir Karolus von gotis gnaden . Marcgrafe zcu Merern . Erstgebom Sun . des
durchluchtigen fursten . vnde Herren Herren Johans Chunigis zcu Bohemen . Vnde wir Friderich
403
von gotis gnaden . Lantgrafe zcn Düringen . Marcgrafe zcn Missen . vnde in dem Oster-
lande, Gräfe zcu Orlamnnde . vnde Herre des landis zcu plizsen . Bekennen offenHch t vnde
tue kunt . allen den die disen brif Sehen . oder boren iesin . Daz wir difrcb snndirliche
Qebe . vnde freuntscbaft die wir zcu einander baben . vnde bezzerunge vnde fride vnde
gnade . vnser beider lande vnde lote willen . eynmuticlicbin , vnde eintrecbtticlicbin vbir
ein komen sint, Also, daz wir alle . vnser beyde lebetage, an eynander bebolfin sollen sin
kegen allen den . die an vnser des vorgenanten Marcgrafen von Merem . Behemen lee-
rem . vnde Polen . vnde vnser des egenanten Marcgrafen von Missen . Dnringen . Missen
Ostiriand vnde Plizsen . Land vnde Herscbafte stozen . der viendt wir weren . mit bundirt
mannen mit Helmen, wie oft . oder wenne, vnser eyner den andirn des ermanit vnde be-
darf also bescbeidenlicb, Swenne vnser ein deme andirn bundirt man mit Helmen zcu Hülfe
sendet . daz ber den die kost gebin sal . vnde ob sie scbaden nemen . den sal der der
daz Volk gesendit bat selbir tragen, vnde ob sie vromen nemen . ez were mit vesten .
oder mit geuangen, der Fromme sal des Herren sin zcu deme sie gesand werden. Ez
ist oucb geredit, vnde geteidinget, zwisscben vns . ob vnser ein des andirn, durcb notdorfl
vber die Hqndirt man mit Helmen . mit zcwen bundirt mannen . oder mer, oder minner
dinst baben wolde . kegen sinen vienden also vorgscriben ist, dar vber sal ytslicber vndir
vns zcwene siner manne kysen, die vire sullen vollen gewah baben . von vnser beider
wegen . zcu sprecbene vmme dinst vnde vmme scbaden vnde waz denne die viere ein-
routiclicbin spreebin bie iren truwen . also iz dunket redelicb sin . daz sal von vns beidirsit .
ane alle wider rede crafl baben . vnde gancz vnde stete bliben . Ez ist aucb geteidinget .
daz wir beidirtbalben . Daz Romiscbe Riebe vznemen . sundiere ob ein keyser oder ein
Romiscb knnig, in vnser eynes laend zcu scbaden . zciben wolde . so sal der andere ane
allez generde stille siezen, vnde deme seibin keysere, oder Romiscbim kunige, weder mit
rat, oder mit tat . nocb mit landen, nocb mit Inten, ane arge list kein dinst, nocb keine
hülfe tun Ynde were getan. Daz wir Karolus Marcgrafe zcu Merem des vorgenanten
Marcgrafen von Missen . Ynsers Swehers . dinstis vnde Hülfe bedorflen . daz sullen wir
im vor eynen manten empiten vnde zcu wissen tun in die Stad zcu dresden, Were abir
daz vns Frideriche Marcgrafe zcu Missen . des egenanten marcgrafen von Merem . dinstis
vnde hülfe not wurde . daz sullen wir im glichirwies eynen manden vor, in die Puerk
zcue Präge vorbotscbaflen vnde empiten Ouch Bekennen wir daz wir denie dickegenanten
marcgrafen von Missene . mit guten trowen . an eydis Stad globit haben . vnde globen
oucb an diseme seibin briefe daz wir alle die, die im sinen landen, oder sinen hiten, zcu
schaden . oder sinen widersachin, oder vienden . zcu Hulffe . oder zcu fronen . durch
vnsere lande . zciben . oder zciben wandirn oder riten wolden . nicht durch . vnsere land .
sullen zciben lazen . sundirn wir sullen sie irre uart bindern so wir meist mugen ane
allirlein geuerde . Iz ist aucb geredit . ab vnser vorgenanter Sweber der marcgrafe von
Missen sine land, oder sine leute, von ymande . der, oder die in vnsern landen gesezzin
weren geraubit wurden von deme, oder von den sullen wir zcuband . als ez uns . vnserme
bobitmanne oder amechtmanne . in der Puerk zcu Präge vorkundigit wiert . binnen einem
5i*
#
404
manden . der allir erst dar nach gel rechtis helfen . Teten wir des nicht, also daz der
oder die, die beschuldiget wurden, rechtis vzgingen . So sullen wir vnserm egenanten Swa-
gere deme mafcgrafen . wider die seibin mit. der Haend, ane geuerde helfin, Were auch
keiner der die in des seibin vnsers Sweers landen roubete . behuset vnde besezzin . in
vnsern landen . vnde ginge rechtis vnz wenne her beschuldiget wurde . also daz wir sine
vesten besiezen nnisten . wenne wir . deme marcgrafen . oder sime Hobitmanne in deme
lande zcu Myzsne daz drie wochin vor . vorbotschaften vnde enpiten so sal er vns . fümfczig
man mit helmen . senden . den wir kost besorgen sullen . wenne sie in vnsere land komen
vnde die wile sie dar inne vns zcu hülfe hüben, . Nemen die seibin in vnserm dinste
schaden, den sal vnser Sweher der Marcgrafe selbir tragen, Nemen. wir abir fromeu an
geuangen, oder an vesten . die in vnsern landen gelegen weren, oder von vns zculehene
gingen ab wir die gewunnender frome sal vns alleine hüben., Gewunnen wir ouch mit
einander vesten, die in vnsern landen nicht gelegen weren . oder von vns nicht zculehene
gingen, die sullen wir brechin, oder sullen si glich. miteinander teilen wie vns daz aliirbest
geuellit ouch sullen wir, vnsern mannen, vnde gemenlich, allen den . die in vnsern landen
sint gesezzin . weren vnde in nicht stalen . ane arge list, daz sie ymande helfen . oder
dinen der, oder die . vnsirs vorgenanten Sweers des marcgrafen von Missen viende sint,
oder werden, abir welcher vnser manne, oder der . die in vnsern landen sint gesezzin,
vnserm Sweer deme Marcgrafen wider alle sine viende vnde widirsachen . helfen wollen
den ensuUen wir daz nicht weren, sundiern wir sullen in des wol gunnen, Gesche ez ouch .
daz keine herren . die in des vorgenanten vnsers Swagers des Marcgrafen von Missen .
landen besezzin oder behuset sint sich zcu vns vormannen wolden . die sullen wir nicht
zcu mannen entphan noch kein im vorteidingen in keynerleie wise . , Ouch ist es binamen
geteidinget, daz diser brief der eynunge . die vnser vorgenanter Herre vnd vater, vnde
vnser egenanter Sweher, miteinander haben . vnschedelich sal sin . Sundirn . die ersten
briefe . die gegebin sint dar vber . in deme iare . als man zcalte nach gotis geburte,
Driczehenhundirt iar, dar nach in deme zcwei vnde drizzigisten iare an deme Pfingistabnnde
sullen hie alle irre crafl hüben . ane also vil waz in diseme briefe sundirlich ist gescriben .
daz ye . daz furgang haben sulle., Vnde daz die vorgescriben globede teyding vnde rede
stete vnde gancz hüben . vnde gehalden werden daz haben wir zcu den Heiligen gesworn
bie guten truiven ani alüz geuerde, vnde haben disen brief vorsigelt . miet vnser beider
insigelen . zcu eime vrkunde der warheit. Der zcu Sygene gegebin ist nach Cristis ge-
burte . driczehen hundirt Jaer . darnach in deme vier vnde virczigisten iare . an Sende
Hathei abunde . des heiligen zweifboten vnde ewangelisten.
• (Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geh. Hofarchives zu Wien.)
■M *.'
405
555.
König Johann ton Böhmen bespricht mit dem Markgrafen Friedrich von Meissen die zwischen
einem Sohne des letzteren und einer Tochter des Markgrafen Karl von Mähren zu schlies-
sende Heirath. Dt. Sygene^ an S. Mathei abinde (20. September) 1344.
Wir Johans von gotis genaden . Ghunig za Beheimen, vnd Grane zcn Lntzcem-
borg . Bekennen offinlichen . an disem g^inwertigen Brife . Vnd tun kunt . allen den, die
in sehent . oder horin lesen , Daz wir mit guter betrachtunge . vnd wolbedachtem . mute .
vns . ynd vnsern . Landen . vnd . Luten . zcu sunderlichem nutzer vnd . gute . geteydingit haben .
Daz der Wolgeborn . forste . Karel . viisir Erstegeborner Sun , vnd Marcgraven . zcu Merhern .
des hochgeborn forsten Herren Friederiches Marcgrauen zcu myssne.vnsirs Üben Swagirs •
Sun eime . der noch unbewibet ist . welchen wir . oder derselbe vnser , Sun . dar zcu kistin .
siner Töchtern einer die er yczunt hat . oder die im noch got beschert . welche auch vnser
Swager.der. . marcgraue . oder sine . Sune . ab er in des abeginge, daz got . wende . kisen wollen,
gelobit hat. vnd gelobit.an sinem Briue den er im dar vbir hat gegeben, zcu rechter . E . zcu
geben . vnd sal im die zcu legen von sente Michelstag . der schirest kumit vber acht iar
die aller nest nach einander volgen suUen.oder er ab sie des . eintrechtiglichin mit einander
zcu raten werden . Ouch sal derselbe vnser Sun . der marcgraue siner Tochter zcu des
vorgenanten vnsers . Swagirs . Sune irme elichin Wirte . zcu einer widerlegunge ires
Lipgedingis . vnd Morgingabe . geben . vnd berichten . Zcehen . Tusint Schock bretter
Pregisscher grosschen . vnd sal iz dar vmb also bestellen . vnd unserm Swager dem . .
Marcgrauen vnd sinen . Erben daz als gewis machen, daz in dar an genüge . er die kindere
zcu sammene gelegit werden . als iz hie vor stet beschribin. Die bezcAlunge des selben
geldis . sal gesehen vnuorzcoginlichen . bi eime iare . dar nach aller nest . als die kindere
bi einander gelegin habin. Iz sal ouch . der obegenante . vnser Swager . der. .marcgraue
zcu myssne • vnsirs Sunes . Tochter . zcu Lipgedinge wider machen . die nach . be-
schriben . Yesten . Dresden . die Stat mit dem Houe da selbins daz Hus zcu dem Tarande .
daz Hus . vnd daz Stettchen zcu Radeberg . mit . Weiden . Wisen . Wazzern . Vissche-
rien . Wiltpanen . Dorffern . gerichten . Manschafte . ZcoUen . muntzcen . vnd gemeinlich
mit allen Eren . rechten . vnd nutzcen besucht . vnd unbesucht . wie die namin mugin
gehabin . die zcu den selben . Dreyen Yesten . gehorin . vnd gebort habin . do sie . .
Marcgraue Clemme . dem gote genade . inne hatte . als verre . als der gute die zcu den
selben Yesten gehorin . vnser Swager der. .marcgraue . innig ist . vnd yzcunt . an disem
hutigin tage inne hat . vnd daz sal er ouch enden . vnd volzcihen . ee die kindere zcu
sammene gelegit werdin . alz daz hie vorstet beschriben . Iz ist ouch geredit . gesche daz
got nicht en wolle daz vnsirs Sones . . des Marcgrauen von merhern tochter . dar nach als
sie . bi des . . marcgrauen vnsirs Swagirs vorgenanten Sune gelegin betten , vorschiede . ane
kindere . vnd nicht lenger were . so suUen die vorgeschriben zcehen tusent . Schock .
vnsirme Sune . und sinen. .Erben . vnd die. obgenantin Yesten . vnserm Swagere vnd sinen
Erben . wider genauen . betten sie aber dech ein kint . oder kindere mit einander • so sal
406
I
daz selbe gelt . bie vnserm Swager von myssne . vnd dem kinde oder kindern . blibin,
vnd daz sai in . vnser Sum . ab iz nicht vor gesehen were . bezcaln vnd gentzlichen
m
geben . Stürbe aber . vnsirs Swagirs des . Marcgranen Sun . er denne vnsirs Sunes tochter .
so sal sie darnach die vorbeschriben Yesten vnd waz darzcu gehorit . zcu irme libe . vnd
nicht lenger, ab andirs daz vorgeschriben gelt . von vnserm Sune bezcalt . wirl . , behalden,
vnd geniezen als ires rechtis lipgedingis . iz were denne daz der. .marcgraue von myssne.
oder sine . . Erbin . die selben . Veslen . vnd Waz dar zcu gehorit . vrab . die vorge-
schriben . Zcehen tusint Schok . zcu in lozin woldin . da vor solde sie in vnsirs Sones
tochtir, gutlichen . vnd ane allerley swemizze . wider gebin . vnd sal . ouch daz also
niachin . mit guter . vnd mugelicher gewischeit . vnd bestellen . daz sie in . vmb daz
selbe gelt . wenne sie wollen . wider werdin vnd ouch wenne sie abeget . vnd stirbet .
daz sie denne an den dikegenanten vnsem Swagir . den marcgraven von myssne . ab er
zcu der zeit lebinde ist . oder an sine . . Erben . vnd nachkumelinge . siner Herschaft, vnd
nietnanden anders, lediglichen wider geuallen . Ouch Bekennen wir . daz wir . durch bete
willen, des obegenanten vnsirs Sunes . des marcgreuen von merhern vor in, vnd mit im
alle dise Stucke der vorbeschriben freuntschaft . in gutin truwin gelobit . zcu den Heiligin
gesworn, und ynsere Briue dar vber gegeben habin . daz wir vnd er mit vns . die enden
vnd volczihen sullen . in alle der wise . als sie hir vor sint begriffin . ane argelist . Vnd
also selbins, als wir getan habin . sal auch vnser Sun . der Marcgraue von merhern . daz
geloben vnd sweren . dem dickegenanten . vnserm Swager von myssne so er aller schierst
zcu im kumit . Vnd zcu Vrkunde . dar vber geben wir . disen brif mit vnserm kuniglichen
Insigei voruestent . Der gegeben ist zcu Sygene . nach Gotis geburte . Dryzcenhunderi
Jar . darnach in* dem fir vnd iirzcigisten 1 Jare . an . sente Mathei abinde des Heiligen
Zweifboten . vnd Ewangelisten.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Musenm ans dem Orig. des k. k. geh. Hofarehives zu Wien.)
556.
Vertrag zwischen König Johann eon Böhmen und Markgrafen Karl von Mähren und dem
Landgrafen Friedrich eon Thüringen bezüglich des für die Tochter des Markgrafen Karl
bestimmlen Heiralhsgutes und Wiederlage, Dl, Sygene an S. Mathei Tage (21. Sep-
tember j 13M.
In/ IT Johans von gotis gnaden Kunig zcu Behemen . vnde grafe zcu Lnczilnbnrg .
Bekennen oifenlich an diseme kenwerdigen briefe . Daz iz also geteidinget ist zwisschen
vns vnde karolo . vnserm Erstgebornen Sune Marcgrafen zcu Merem . vf eine siten .
vnde deme hochgebomen fursten Herren Frideriche . Lantgrafen zcu Duringen Marcgrafen
zcu Missne . vnde in deme Ostirlande grafen zcu Orlamunde . vnde Herren des Landis zea
Plizsen . vf di ander siten . Gesche ez . daz des seibin marcgrafen von missen sun . der
vnsers vorgenanten sunes Tochter nemen sal . abeginge von todiswegen . ee si kind . oder
kinder bi im bette . daz denne die vesten Dresden Tarand vnde Radeberg . vnde waz
407
dar zca gehört . di vnser Swager der Marcgrafe von missen, ir zcu Lipgedinge machen
sal . diselbe vnsers Sunes Tochter haben vnde ir genizen sai biz au ires libes ende . Ubir*
nach irme tode oder bi irme lebenden libe . ab her . oder sine erbin wollen . sal her .
oder sine Erbin di seibin vesten von ir . ab si lebit . oder vns oder deme marcgrafen
vnserm sune losen vor di zcehen Tusent Schock Crosschen . die vnser Sun siuer tochter •
zcu mitgäbe gibit . ab her oder sine Erbin andirs der von vns . oder vnserm Sune gancz
beczalt werden . daz der vorgenante Marcgrafe von missen, oder sine Erbin tun mugen .
wenne si wollen . Gesche ez ouch . daz vnsers sunes des Marcgrafen von merern tochter .
di sinen Sun nemen wirt . ane kind . oder kinder von todis wegen abeginge . So sal hen
oder sine Erbin, die vorgenanten vesten . vnde waz dar zcu gehört von vns, oder vnserm
vorgeuanten sune . . vor daz egeuante gelt . ab iz andirs gancz beczalt wirt lozen . wenne sie
wollen . Also bescheidenlich, Venne vnser vorgenanter Swager, oder sine Erbin, diselbin vesten
von vnser eyme losen wollen daz ez des andern, oder der andern guter wiile sin sal. ane
allirleie Widerrede . Di wile abir her, oder sine Erbin di vesten nicht losen . So sullen
wir vnser vorgenanter Sun, vnde vnsers sunes tochter es si lebit . di selbiu vesten zcu phande
davor behalden . doch also, daz iz ye sal bestellit werden . daz vnser Swager der vor-
genante oder sine Erbin di vesten vor das obgenante gelt losen mugen . wenne si mugen .
Vnde wir vnser vorgenanter sun vnd sin tochter . . sullen si im, oder sinen Erbin vor
di vorgeschriben zcehen Tusent Schock Crosschen zculosene gebin wenne si wollen . als
hi vorstet geschriben als wir ouch das vor vns . vnsern Sun vnde vnse tochter mit guten
truwen globit haben . vnde globen an diseme selLin briefe . ane allirlein arge list . vnde
hindemisse . Iz ist binamen geteidinget . ab des dickegenanten marcgrafen vnsers sunes
tochter . bi vnsers Swagers sune kind oder kinder hette, daz denne di vorgeschriben zcehen
Tusent Schok Crosschen deme kinde . oder den kindirn gancz hüben sullen. Zcu eime offen-
barn gezugnisse . diser vorgeschriben rede gebin wir diseu brief mit vnserm hemelichin
insigele . voruestent . Der zcu Sygene gegeben ist, nach gotis geburte . Dryczehen hundirt
iar . dar qach in deme vir vnde virczigisten iare . an Sende mathei Tage . des heiligen
Zcwelfboten vnde ewangelisten.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives
zu Wien.)
551.
nLarl, Markgraf von Mähren, beurkundet, dass er nach Rath seines Vaters, seiner
Freunde und seiner Mannen einem Sohne des Markgrafen von Meissen, eine seiner Töchter,
die er jetzt hat, oder noch bekommt, zur Ehe zu g^ben gelobt habe. Dt. Siegen, 21. Sep-
cember 1344.
(Hasche Urkb. zur Gesch. von Dresden 118. Böhmer a. a. 0. S. 347 n. 74.)
408
559.
König Johann von Böhmen^ Karl Markgraf von Mähren und Herzog Johann von Kämthen
und Tyrol^ versprechen der Stadt Glatz und dem Glatzer Kreise^ die viel durch Ver-
pfändung gelitten haben ^ dass sie nie wieder von dem Königreiche Böhmen getrennt werden
sollen. Dt. Prag^ des anderen Tages nach Elisabeth (20. November) 1344.
iVir Joannes von Gottes Gnaden König zu Böhmen, Graf zu Lnzemburg etc. Carolus
sein erstgebohrner Sohn Marggraf zu Mähren, Joannes von Gottes Gnaden Hertzog in Kernten,
Tirol Graf zu Körz und (sie) Thune kund allen und izlichen, die unsem Brief sehen werden,
das nach deme wir mit geneigtem Gemüthe bewogen, wie unser Schloss und Stadt, auch
das ganze Glätzische Weichbild, darum das sie in verschidenen Zeitten, so es unsere Be-
quemigkeiten erhieschen mancherley Personen verpflichtet gewest, hiemit mancherlei Schaden
erlitten haben. Derhalben wir begehren, dass der Standt unsers Schlosses Stadt und Glätzi-
schen Weichbildes vormittels unserer Sorgfeltigkeit verändert .werde. Und also vor uns unser
Erben und Nachkömmlinge mit Kraft dess Briefes beständig und fQste verheissen und zusagen.
Das dasselbige Schloss, Stadt und vorgenannt Glätzisch Weichbild, durch irgend eine Ver-
pflichtung, aber andere Weise, der Absündrung aus waserley Ursach oder Bequemikeit,
vom Reich zu Böhmen in keinerley Wege, absundern wollen, oder sollen. Ab uns auch
solche Noth daran gelegen wehr, das wir vom obgenannten Schloss Stadt und Weichbilde,
einer Geldsteuer (wie es immer kommen möchte) nicht entperen konden. Setzen, erkenen,
und wollen wir mit diesem Briefe, das itzt wie er noch der Hauptmann, aber die zur Zeit
Hauptleute sein möchten, zu Glatz die Steuer -Schätzungen und dergleichen aufsetzen, wie
die sein mögen in unserm Nahmen zusammen bringen, und niemanden dieselbigen uns deme
oder denen so wir dazu verordnen werden, als oflFle wir vorhin gesagt es bequem sein
Wirt überantworten, vorheyschen hiermit nichts wenigers und wellen unsere Burger zu Glalz
bein allen ihren Rechten, Freiheitten und Begnadungen, die sie von alders her gehabt, auch
bein der Briffen und Privilegieu die sie von uns und unsern Vorfahren zu haben, erkannt
werde genedigelich , behalfen, Gebietlen derhalben, dem Hauptmann zu Glatz auch aflen
Amptleuten und unsere Getreuen, die jetzt sein, oder nochmals sein werden, feste und ErnsÜicb,
dass sie unsere obgenannten Bürger in vorgesagten zu hindern oder bekommert zu machen
keines Weges understehen und so sie etwas darwider thuen. Sollen sie wissen dass sie in
unsere Ungnad fallen werden, nach Qezeugniss dieseö unsers Briefes. Geben zu Präge nach
des Herren Geburt, Tausent dreihundert und im vier und vierzigsten Jare, des andern
Tages nach Elisabeth.
(Nach einer Copie in Nicolans Nasonis Copiario im Glatzer Stadt - Archive , mitgetheilt yod
Dr. Wattenbach. — Auch in den Glatzer Privilegienbüchern — Kögler historische
Nachrichten von Glatz, Urkundb. S. 9. — Jacobi cod. epist. Johannis reg. Bohen.
Regest, n. 286 S. 105.)
409
559.
Markgraf Karl von Mähren bestätigt dem Znaytner Bürger Stanislaw den Besitz des von
Sesbema von Jaispili gekauften Dorfes Pratsch. Dt. Prage^ die S. Clementis (23. iVo-
vemberj 1344.
i^os Karolus domini . . Regis Boemie Primogenitns Marchio Moravie Ad vniuersoruiii
presencium et futuroram volomus noticiam peruenire. Quod cum dominus Geuitor noster
dominus Jobannes Rex Boemie, fideli nostro dilecto Stanislao Ciui Znoymensi, vt villam
Pracsch cum suis pertinencijs prope Znoymam, quam a bone memorie domino Zezema de
Jenspicz cum consensu Agnetis quondam contboralis et berednm eiusdem Zezeme compa-
rauit et emit iuxta modum et formara secundum quoa idem Zezema dictam villam cum
pertinencijs suis, a nobis et ex parte nostri olim obligatam tenuit et possedit, dicto Stanislao
et heredibus suis, iure hereditario deinceps tenendam possidendam et vtifruendam, ac eciam
cuilibet aut cuicumque persone, alienandam, suis literis duxerit indulgendum. Nos dicti do-
mini .. Genitoris nostri vestigijs inherentes, Ex speciali gracia, quam ad ipsum Stanizlaum
gerimus, sibi suisque successoribus sepedictam villam alteri cuicumque uoluerit, obligare, dare,
vendere, licenciam et fauorem concedimus et libertatem, Dantes sibi suisque heredibus pre-
sentes literas nostro Sigillo Sigillatas in euidens testimonium super eo. Datum Präge Anno
domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo quarto die Sancti Clementis.
(Das Orig. mit einem zerbrochenen Sigille im Archive der Abtei St. Thomas zu Altbriinn
F. 38 n. 565.)
560.
Herzog Heinrich von Schlesien , Herr zu Glogau und Sagan , erklärt , dass er seine Lande
vom Könige Johann von Böhmen zu Lehen empfangen habe^ und gelobt demselben als
Oberherm Treue an. Dt. Prag, an S. Clemententag (23. ISovember) 1344.
iVir Heinrich von gotes gnaden, Herczog zu SIezie, Herre zu Glogow vnd zu
Sagan, ueriehen und bekhennen offenbar mit disem brief , ^ allen den di nu leben , vnd her
nach chunftig wem . daz wir mit bedachtem muet, mit guetem rat vnd willen aller vnserr
Vreunde, willichlich vnd vnbetwungen . haben, von dem hochgeborn mechtigen fursten,
hern Johannes, Chunig zu Behem Grafen zu Lucemburc, Obristen Fürsten zu SIezie, vnd
Herren zu Breczlab, vnserm rechten Lehenherren . alle vnser Lande . vnd Glogow halbe,
vnd was dar zu gehört, da wir recht zu haben, mit irn Weipilden vnd Grenczen, als di^
vnser Vater zu seliger bedechtnuzze hat an vns bracht . mit Purgen, Vesten, Steten, Leuten,
vnd guet, vnd mit allen den rechten, di wir dar inne haben . heut an disem tag, für vns
vnd vnser Erben und nachkhomen, mit rechter cier vnd gwonhait, zu rechtem leben, vnd
zu manschafk enphangen. Auch hat der selbe vnser Herre der Chunig, durch besunder
gnaden vnd gunst, di er zu vns hat, vns vnd vnsern Erben, alle vnsere vetern, Herczog
Conrades von der Olsnicz, vnd Herczog Hannus von der Styna, Lande, ob si an Erben
52
410
uerschaiden, uerlihen. Vnd haben wir für vns vnd vnser Erben vnd nachkhomen, globt
vnd uerhaizzen, an aidesstat mit gueten trown an alle arglist . im vnd seinen erben vnd
nacbkhomen Chunigen zu Bebem, mit den vorgenanten Landen allen, di wir nn haben,
oder hernach gewinnen, di zu leben gen von dem Chunicreich zu Behem, getrewlich warten
dienen und tuen, an allen im noten, nach gwonhait der lande . vnd als ein belehenter
Purste vnd man, seinem rechten herren, warten, dienen und tuen zu rechte soi. So sullen
auch der vorgenant, vnser Herre, sein Erben vnd nacbkhomen, Chunig zu Behem. Vns
vnd alle vnser erben und nacbkhomen, uertaidingen, beschermen, vnd auch bebelfen, an
allen vnsern nöten, als ein Herre, seinen man, zu recht sol uertaidingen vud behelfen,
gegen allermenlich, zu allen vnsern rechten. Si sullen auch der vorgenant vnser Herre,
sein erben vnd nacbkhomen Chunig zu Behem . nach vnsern, vnd vnserr vorgenanten
vetern, Landen vnd Yesten . nicht stellen trachten noch sten, es gesche danne, mit vnserm
vnd mit vnserr erben und nacbkhomen guetem willen. Vnd sullen vns pei den selben Landen
weipilden, vnd vesten. Vnd pei allem rechten, gewonhaiten vnd Grenicen, lazzen bleiben,
vnd auch da pei behalden. Vnd was wir vesten haben uerlörn, und vns zebrochen sein,
von dem Chunig von Cracow • der sullen si vns helfen vnd raten wider gewinnen, vnd
ze bowen . so dacz wir furbas mugen vnser Land vnd grenitz behalden . vnd dar ubr
diser sache aller sind Geceugen . di wirdigen Veter in got, her Arnest Ertzbissof zu Prag,
her Predziab Bissof zu Bretzlab . her Johannes Bissof zu Meichsen . Vnd di hochgeborn
Fürsten . her Karl, vnsers vorgenanten Herren des Chuuigs von Behem, erstgeborner Sun
Marcraf zu Merhern . her Johannes, Herczog von Khernden, auch desselben vnsers hern
Sun . Herzog Boico von Opol . her Reuzze Voyt von Plawen . her Hynk genant Berk
von der Duben . her Heinrich von Luchtenburc, her Wank, her Jesk, vnd her Benesch
von Wartenberc, her Hayman von der Duben genant von Nachod, her Herman von
Schonburc genant von Crumczow, her Jesk von Michelsperc, her Ruzze von Lutitz Camrer
in Bebeoi her Fridrich von Piberstain, vnd ander erbern herrn und Ritter, vnd layen und
pfaffen genueg. Vnd dar ubr zu einer Vrchunde vnd zu einer stetichait diser sach aller
geben wir disen offen brief, uersigelten mit vnserm hangunden Insigel . der gegeben ist
zu Prag an sand dementen tag, nach Cristes geburd, dreucehen Hundert Jar in dem Vier
vnd vjrcigisten Jar.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives
zu Wien.)
561.
Herzog Heinrich von Schlesien^ Herr zu Glogau und Sagan^ gelobt^ dass er den Markgrafen
Karl von Mähren nach dem Tode des Königs Johann eon Böhmen als seinen rechtmässigen
Oberherrn anerkennen wolle. Dl. Prag, an S. dementen tag (23. November) 1344.
1% ir Heinrich uon gotes gnaden Herzog zu Slezie . Vnd Herre zu Glogow und
zu Sagan, ueriehen Vnd becbennen offenbar mit disem Brief, allen den di nu lewen, und
411
her nach chunftig wern . Daz wir mit bedachtem muet und mit guetem willen unbetwnngen
globt haben nnd loben mit gueten trown an aller arge list für vns vnser erben und nach-
khomen . Dem hochgebornen Fürsten, hern Karlen, vnsers gnedigen Herren, hern Johans
Chanigs zu Behem, Erstgebornem Sune, Marcrafen zu Merhern . Wenne er nach seines
Vaters tod, den got noch lange vriste . Chunig wirt zu Behem . daz wir danne alle vnser
Lande, di wir nu haben oder noch gewinnen, di zu leben gen von dem Chunicrich zu Behem
wellen und sullen von im zu rechtem leben nemen und emphahen, vnd im danne warten.
Vnd gegen im, allez daz volfurn, halden, und volbringen . des wir vns gegen vnserm vor-
genanten Herren dem Chunig seinem Vater heut an disem tag, mit andern Vnsern briefen
haben oerlubt und uerpunden . Vn dar über geben wir disen offen brief uersigelten mit
Vnserm hangundem Insigel. Geben zu Prag an sand dementen tag, nach Cristes geburd,
Dreacehenhundert Jar, in dem vier und vircigisten Jar.
(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives
zu Wieu.)
562.
Der Bischof nnd das Kapitel der Breslauer Kirche empfangen eom Könige Johann eon
Böhmen sMi Lehen die eom Henoge Boleslaw ron Brieg erkaufte Stadt Grotkotc. Dt.
PragCj IX. Kalendas Decembris (23, November) 1344.
In nomine domini amen, Nos Preczlaus dei gracia Episcopus Henricus de Baruth
prepositus, Stephanus Decanus, Henricus Scolasticns, totumque Capitulum ecclesie Wrati-
slauiensis omnibus et singulis presentes litteras inspectoris, volumus esse notum, ac tenore
presentium publice proiitemur, quod Opidum Grothcow cum terra et districtu, ac omnibus
et sitagulis iuribus et pertiuentiis ipsins, quod dudum, ab Illustri Principe domino Boleslao
Duce Slezie et domino Bregensi rite, ac rationabiliter, comparauimns, pro nobis et nostra
Wratislaniensi ecclesia predicta, quod dudum eciam dictus Dux Boleslaus, ab excellentissimo
Principe, et domino nostro, domino Johanne, Hege Bohemie in feudum habuit, et possedit,
recepimus, nostro et dicte nostre Wratislauiensis ecclesie nomine in verum feudum ab eodem
domino Rege Boemie, domino nostro, cui ratione dicte terre Grothcouieusis , ad iura feu-
daiia, secundum naturam veri feudi, tanquam vasallus et Princeps, domino suo sumus obligati,
sibique et suis heredibus Regibus Boemie, qui pro tempore fuerint, tanquam veris feudi
dominis, nos et nostri successores, occassione dicte terre Grothcouiensis, constanter et fideliter,
de cetero intendere tenebimur et parere. In cuius rei testimonium sigilla, nostrum Episcopale
maius, et ipsius capituli Wratislauiensis preseutibus sunt appensa. Actum et Datmn Präge
IX^ Kai. Decembris Anno domini M^ CCCXL quarto . in domo fratrum Miuorum Presentibus
Illostribus Principibus dominis Karolo Primogenito Marchione Morauie . Johanne Duce Ka-
rinthie, filio ipsius Regis . Bolcone Opoliensi, Henrico Zaganensi Ducibns Principibus ei
Vasallis^ domini Regis Boemie supradicti, necnon Reuerendis in christo patribus, dominis
52*
412
Arnesto sancte Pragensis ecclesie Archiepiscopo , et Johanne, episcopo Misnensi, ac Ren2-
zoue de Plawen, Hynkone diclo Berca de Duba Purcrauio Pragensi, Henrico de Luczemburc,
Wancone de Wartenberc fidelibus dicti domini Regis ac honorabilibus viris dominis. Johanne
archidiacono Glogouiensi, Ticzkone de Panowicz, Canonicis nostris Wratislauiensibas , et
alijs pluribus fide dignis.
(Nach einer Abschrifl im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. ^heim. Hofarchives
EU Wien.)
563.
Der Breslauer Bischof Bfetislaw f>er spricht^ dass die Urkunde^ mit welcher er und sein
Kapitel die Stadt und das Land Grolkow f)om Könige Johann zu Lehen empfingen^ mit
dem Kapitel- Sigille wird versehen werden. Dt. Prage^ VIIL Kalend. Decembris (24. No-
vember J 1344.
l%os Preczlaus dei gracia Episcopus Wratisiauiensis, Recongnoscimus tenore presen-
cium litterärum . nos excellentissimo Prineipi domino nostro, domino Johanni Regi Boemie, bona
fide promisisse, ac promittimus per presentes, quod quasdam litteras recongnicionis nostro
maiori Sigilio munitas, in quibus nos vna cum Capitulo nostro Wratislauiensi profitemur,
Opidum Grothcow cum eius districtu, ac omnibus iuribns et pertinencijs suis, a dicto Sere-
nissimo Principe, domino Rege Boemie, in verum feudum recepisse, procnrabimus Sigilio
dicti nostri Wratislauiensis capituli, pendenti sigillari . in cuius rei testimonium Sigillum
nostrum presentibus est appensum. Actum et Datum Präge ^ in domo Regia YIII. Kalend.
Decembris anno domini M^ CCC^ XL quarto, Presentibus honorabilibus dominis, Johanne
Archidiacono Glogouiensi, Ottbne de Donyn Ticzkone et Nicoiao dictis de Panowicz Cano-
nicis nostris Wratislauiensibos, ac .alijs pluribus fidedignis.
(Nach einer Abschrifl im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives
zu Wien.)
564.
Pabst Clemens VL gestattet dem Reinhart ^ Sohn des Ulrich von Hanau und Probst der
Tegner Kirche zu Prag^ sich durch zwei Jahre von dieser Probstei und seinen anderen
Pfründen bei der Bamberger und BrUnner Kirche entfernen zu dürfen^ um den Studien
in Rom oder anderswo obzuliegen. Dt. Avinione^ IIL Nonas Decembris (3. Dec.J 1344.
fjlemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Reynhardo nato dilecti filii
nobilis viri Ulrici domini de hannowe Preposito ecclesie Tynensis Pragensis diocesis Capellano
nostro Salutem et Apostolicam Benedictionem.
Nobilitas generis, morum decor, et alia rationnbilia tue devotionis merita super quibus
apud nos fidedigno commendaris, nos inducunt ut personam tuam oportunis favoribus pro-
sequamur. Tuis itaque supplicationibus inclinati tibi qui a Prepositura ecclesie Tinensis
Pragensis diocesis cuius existis prepositus ultra Septennium absens fuisti in studio residendo
413
aucteritate presentium iudolgemus, ut literarum studio sive in Romano sive alibi in loco
obi illod vigeat generale insistendo fructus redditus et proventus dicte Preposilure ac Cano-
nicatnom et prebendarum quos in Bambergensi nee non in Bninna Olomucensis diocesis
ecclesiis nunc obtines, et aliorum omuium beneficiorum ecclesiasticorum que in quibus-
cnmque aliis ecclesiis imposterum obtinebis cum ea integritate usque ad Biennium libere
percipere valeas cotidianis distributionibus dumtaxat exceptis cum qua illos perciperes si in
ecclesiis ipsis personaliter resideres et ad residendum interim in eisdem vel earum aliqua
minime tenearis, neque ad ad a quoquam invitus valeas coartari. Non obslantibus quibus-
cumque statutis et consuetudinibus ipsarum ecclesiarum contrariis iuramento confirmatione
apostolica vel quavis .alia firmitate vallatis etiamsi de Ulis servandis et non impetrandis
literis apostolicis contra ea et ipsis literis non utendo etiam a te vel alio seu aliis impe-
tratis aut alio quovis modo concessis per te vel procuratorem tuum prestitisti hactenus vel
forsan imposterum te prestare contigerit iuramentum. Seu si locorum ordinariis a sede
apostolica sit concessum, vel imposterum concedi contingat, qnod Canonicos et personas
ecclesiarum suarum Civitatum et Diocesis in dignitatibus vel personatibus aut officiis con-
stitutos per subtractionem proventuum suorum ecclesiasticorum vel alias compellere valeant
ad residendum personaliter in eisdem. Aut si eisdem Ordinariis et dilectis filiis Capitulis
eammdep ecclesiarum vel quibusvis aliis communiter vel divisim ab eadem sit sede indultum
vel imposterum indulgeri contingat, quod Canouicis et personis earumdem ecclesiarum etiam
in dignitatibus vel personatibus seu ofliciis constitutis non residentibus in eisdem fructus
redditus et proventns ecclesiarum ac prebendarum et diguitatum vel personatuum seu offi-
ciorum aut benificiorum suorum ecclesiasticorum ministrare minime teneanhir et ad id compelli
non possint per literas apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum
de indulto huiusmodi mentionem et quibuslibet aliis privilegiis indulgentiis et literis apostolicis
generalibus vel specialibus quorumcumque tenorum existant, per que presentibus non expressa
vel totaliter non inserta effectus earum impediri valeat quomodolibet vel diSerri, et de quibus
qnornmque totis tenoribus haberi debeat in nostris literis mentio specialis. Proviso quod
beneficia huiusmodi debitis interim obsequiis non frandentur, sed per bonos et suflicientes
Vicarios, quibus de beneficiorum ipsorum proventibuS necessaria congrue nünistrentur, deser-
viatur inibi laudabiliter in divinis. Nülli ergo etc. nostre concessionis infringere etc. Datum
Avinione III Nonas Decembris Anno Tertio.
(Nach dem Orig. Regeste Pabst^s Clemens VI. J. 111. B. IH. Br. 47 S. 81 im Vaticanischen
Archive zu Rom. Vidim. Abschrifl im mähr, stand. Landesarchive.}
565.
Markgraf Karl von Mähren bestätigt alle der Stadt Breslau vom Könige Johann ertkeillen
Privilegien und namentlich jenes ddo. Paris 31. März 1343 bezüglich der Wahl der 12
Landschöppen. Dt. Brunne^ feria VI. post fest. b. Andree apost. (3. December) 1344.
Alos Karolus domini.. Regis Boemie primogenitus Marcbio Morauie, Necnon Jo-
hannes dei gracia dux Karinthie Tyrolis et Goricie Gomes, Ad vniuersorum noticiam teuere
414
presencium volumus peraeaire, Quod ad nostram accedentes presenciam fideles paterni ac
nostri dilecti . . Consules Ciuitatis Wratislauiensis , exhibaenint nobis quasdam litteras domioi
Genitoris nostri. .Regis Boemie supradicti, potentes cum instancia soo ac dicte Ciuitatis
Wratisiauiensis nomine^ vt easdem litteras approbare et ratificare de benignitate solita digna-
remur. Quarnm quidem litterarum tenor per omnia dinoscitur esse talis: In nomine domini
amen. Nos Johannes dei gracia Boemie Rex etc. bis Actum et datum Parisius feria seconda
proxima post dominicam qua Judica decantatur Anno domini Millesimo Trecentesimo Qua-
dragesimo tercio. (Siehe d. B. S. 335 n. 465.) Nos itaque paternis inherere prout decet
vestigijs cupientes, Justisque predictorum Ciuium et Ciuitatis Wratisiauiensis precibus fauora-
biiiter inclinati, predictas domini Genitoris nostri litteras, prout de verbo ad verbum presentibus
sunt inserte, ratas et gratas habentes, eis nostrum beniuolum prebemus consensum. Ipsasque
de certa nostra sciencia approbamus, Et vt ipsa Wratisiauiensis Ciuitas nostris eciam adiuta
beneficijs votina recipere valeat incrementa, promittimus et volumus predictos Ciues ipsamque
Ciuitatem Wratislauiensem circa vniaersa et singula priuiiegia siue literas graciales, ipsis
per predictum dominum Genitorem nostrum data, pro commodo iure vtilitate et honore Ciui-
tatis forma sub quacumque, tamquam de verbo ad verbum presentibus essent inserta, Grmiter
et inuiolabiliter consernare. Harum nostrarum testimonio litterarum. Datum Brunne Anno
domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimoquarto feria sexta post festum beati. Andree
apostoli proxima.
(Nach dem Ori^. auf Pergam. mit einem anhängenden markgrälliohen Reitersigille im Archive
der Sladt Breslau sub lit. F. 8, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.)
566.
Markgraf Karl eon Mähren bestätigt der Stadt Breslau alle vom Könige Johann ertheillen
Begnadungen und Pritüegiem und namentlich die Ermächtigung ddo. Luxemburg 27. Oc-
tober 1343 wegen Bestrafung der dortigen Ruhestörer. Dl, Brunne^ fer. VI. post festum
b. Andree agost, (3. DecemberJ 13M.
iVos Kardias Domini. .Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie, necnon Johannes
dei gracia Dux Karinthie Tyrolis et Goricie Comes, Ad vniuersornm noticiam tenore pre-
sencium volumus peruenire, Quod ad nostram accedentes presenciam fideles paterni et nostri
dilecti Consules Ciuitatis Wratisiauiensis, nobis quasdam exhibuerunt litteras Domini. .Genitoris
nostri Regis Boemie supradicti, petentes cum instancia suo ac predicte Wratisiauiensis Ciuitatis
nomine, vt easdem approbare et ratificare litteras de benignitate solita dignaremur. Quarum
quidem litterarum tenor per omnia dinoscitur esse talis: Nos Johannes dei gracia Boemie
Rex ac Lucemburgensis Comes, vos fideles nostros etc. bis Datum in Lucemburg Anno
Domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimotercio , feria secnnda In vigilia apostolorum
Symonis et Jude, (Siebe d. B. S. 378 n. 521.) Nos itaque paternis inherere prout decet
vestigijs cupientes iuslisqne predictorum Ciuium et Ciuitatis Wratisiauiensis precibus fauo-
. rabiliter inciinati, predictas Domini nostri « . Genitoris litteras, prout de verbo ad verbum
415
presentibos sunt iss^e. ntas et gmtss habenies« eis noslram beDioobuD et expressom pre-
b»iiis consensDiii, ipsascpie de certa nostra sciencia approbamas. Et vt ipsa Wratislaiiieiisis
Cioitas nostris eciam adiata beneficijs votiaa recipere valeat incrementa* pronüttümis et voloniis
predictos Cioes ipsamqiie Ciuitatem Wratislauiensem circa miaersa et singula prinilesria siae
btteras graciales ipsis bactenns per predictam dominam nostnun Genilorem data* pro com-
modo iure ytilitate et boDore ciuilalis. forma sub quacaraqae, tamquam de Terbo ad verboai
presentibos essent ioserla, firmiter et inaiolabililer obsemare. Harom nostranim lestimoaio
litteramm. Datum Bnuine Anno Domini Millesimo Trecentesimo Qaadragesimoquarto« feria
sexta post festom beati Andree aposloli proxima.
(Nach des Orif . avf Pergara. rail einea anhinfeDdea Reitersifiile w ArrlüTe d«r Sladt Bresla«.
sab lit F. 5. Biit^Uieill Tom ArtlÜTar Dr. Waltenback. kioie ¥oa Bresiaa 2. 17 b.
Bohaier Ad. 11. S. 348 n. 75.)
561.
Markgraf Karl ton Mähren befreit das ^onnenklonter bei S. Jakob ^m Olmmh ron allen
Abgaben und Steuern. Dt. Brunne^ die ante f. b. ygcolai (5. DecemberJ 1344.
Jllos Karolns domini . . . Regis Boemie Primogenitus Harcbio Moranie« Attendentes
multa grania dampna, Qae deuote nostre in Christo dilecte Sanctimoniales Monasterii sancti
Jacobi in Olomncs per exacciones et contribuciones diuersas bactenns pertnlemnt, Cupien-
tesqne vt ab bninsmodi oneribns omnibus in antea nostris adiute beneficijs naleant respirare«
Eidem monasterio, Sanctimonialibus qnoqne et vninersis et aingnlis hominibna, bonis ad ipsnm
Monasterinm pertinentibns a prima Exaccione« contribncione, sen qnanis Coüecbu qnam aUjs
Monasterijs per nos imponi contigerit, plenam et omnimodam auctoritate presencinm damns
et concedimus iibertatem, Mandantes Purgranio et Villico Otomncensi. Ceterisqne officiatis
et fidelibus nostris dilectis per lloraniam, qni nunc snnl ant enmt pro tempore firmiter H
districte, QnatAins predictas Sanctimoniales, homines« et bona ad ipsnm Monasterinm spec->
tancia in hac nostre libertacionis gracia non inpediant,, nee ab alijs impediri permittant, Vemm
eos in ea mannteneant fanorabiliter et consement. Nam nostre intencionis est omnino. ne
sepedictis Sanctimonialibns , hominibns, et bonis eomm per qnempiam qvomodolibet aUqna
ininria nel molestia inferatnr, Hamm testimonio iiteramm. Datnm Bmnne die ante festnm
beati Nycolai proxima, Anno domini Millesimo Trecentesimo Qnadragesimo qnarto.
(Nach den Orig. des Olmötzer DomkapitelarchiTes, abgeschrieben A. Boczek.)
568.
Albrecht^ Hersog ron Oesterreich^ verspricht dem Markgrafen Kart ron Mähren^ dass jer die
Heirath zwischen seinem Sohne Rudolf uud Katherina. Karls Tochter, nach erlangter
päpstlicher Dispens roll führen wolle. Dt. Wien am Pfintztage nach St. yiclastag 1344.
^niir Albrecht von Gottes Gnaden etc. vorichen etc. . dass Wir dnrcb besser Freund-
schafft, swyscben uns nnserm liebem Ohem, Herren Carlen Marggrafen xu Mehren« und
416
durch Prides willen beyden halben unser Lande globt und verheissen und geschworen haben,
eine rechte Freundschaft, Chonschafft und eliche Heyrat zu volfuren mit unserm lieben Sone,
Hertzogen Rudolffen und mit der Hochgebornen Jungfrawen Katharinen, desselbigen Marg-
grafen Tochter, und haben auch globt, dieselbig Heyrat, ChonschaflPt und Freundschafft zu
uelfuren und zu verbrengen, und dass sie ein Vorgang gewynne und gentzlich vorbracht
werde. Des haben Wir dem vorgenantem Marggrafen Carll, auf dem heyligem Evangelio
eynen Eyd leiblich geschworen, wenn er sich auch gegen Uns herwider zu gleicher weis,
verbunden hat, und hat uns auch das geschworn zu den Heyligen, also bescheydenlich, ob
Wir umb dieselbig Heyrat und Chonschaft das Urlaub und Dispensation von unserm Heyügen
Vater dem Bapste mügen gewynnen. Das geben wir zu Urkund diesen Brief besiegelt mit
unserm anhangendem Insiegel. Geben zu Wien am Pfintz Tag nach St. Niclas Tag. 1344.
(Abgedruckt in Sommersberg Silesiacar. rer. Scriptor. I. S. 997 n. CXVI. Vergl. Dobner
Monument. IV. S. 317 B. CXC.)
569.
Pabst Clemens VI. ernennt den Aegidius^ Sohn des Rudger und Mönch im Kloster Slrakow^
zum Pfarrer in Weisskirchen, übersetzt ihn in das Kloster Uradisch, und verständigt hieeon
den Bischof eon Chartres, dann Hie Aebte von Brück und B^ewnow, mit dem Auftrage,
dass sie den Hradischer Mönch Ulrich, Sohn des Peter genannt Bradawice, welcher sich
eigenmächtig in den Besitz der Pfarre in Weisskirchen gesetzt hat, davon entfernen. Dt.
Atmione, XVII IL Kahnd. Januarii (li, December) 1344.
fjlemens Episcopus Servus Servern m Dei Dilecto filio Egidio Rudgerii Reciori Par^
rochialis Ecclesie in Albaecclesia ..Olomucensis diocesis sollte per Canonicos Monasterii
Gradicensis Premonstratensi» Ordinis iuxta Olomucz gubernari Salutem et Apostolicam Be-
nedictionem. •
Religionis zelus, vite ac morum honestas, et alia in te vigencia dona virtatum
super quibus apud nos fidedigno testimönio multipliciter commendaris, exposcunt ut personaoi
tuam favore aposiolico prosequentes tibi reddamur ad gratiam liberales. Cum itaque par*
rochialis ecclesia in Albaecclesia Olomucensis diocesis solita per canonicos Monasterii Gra-
dicensis Premonstratensis ordinis iuxta Olomucz gubernari, quam dilectus filius Petrus Abbas
Monasterii Montissyon dicti ordinis Pragensis diocesis promotionis sue tempore per nos
facte de ipso Petro tunc apud sedem apostolicam constituto ad prefatum Monasterium Mon-
tissyon tunc Abbate carens obtinebat per huiusmodi promotionem suam apud sedem ipsam
vacaverit et vacare noscatur ad presens, nullusque de ipsa parrochiali ecclesia preter nos
hac vice disponere possit pro eo quod nos diu ante vacationem huiusmodi omnes parrochiales
ecclesias ceteraque beneficia ecciesiastica tunc apud dictum sedem vacancia et inantea vacatura
collationi et dispositioni nostre specialiter reservantes decrevimus extunc irritum et inane si secus
super hiis a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contingeret attemptari. Nos
volentes tibi premissorum meritorum tnorum intuitu gratiam facere specialem, predietam par-
417
rochialem ecclesiam sie vacantem cum omnibus iuribas et pertinentiis suis apostolica tibi
auctoritate conferimus et de illa etiam providemus, decernentes te postquam vigore presentis
gratie dicte parrochialis ecclesie fueris possessionem pactficam assecutus de prefuto Mooasterio
Montiasyon, cuius existis Canonicus ad predictum Mouasterium Gradicense auctoritate eadem
transferendum et in eo recipiendum in Canonicum et in fratrem, et sincera in Domino cari-
tate tractandum, ac prout est jrritum et inane si secus de ipsa ecciesia a quoquam quavis
auctoritate scienter vei ignoranter attemptatum forsan est hactenus, vel de illa et aliis pre-
missis imposterum contigerit altemptari. Non obstantibus quibuscumque constitutionibus apo-
stoUcis, ac aliis statutis et consuetudinibus Monasteriorum et ordinis predictorum contrariis
iuramento confirmatione apostolica vel quacumque firmitate alia roboratis. Aut si pro aliis
in dicto Monasterio Gradicensi forsan scripta apostolica sint directa. Seu si aliqui super
provisionibus sibi faciendis de buiusmodi, vel aliis ecclesiis seu beneficiis ecciesiasticis in
illis partibus speciales vel gcnerales dicte sedis vel legatorum eius litteras impetrarint, etiamsi
per eas ad inhibitionem reservationem et decretum, vel alias quomodolibet sit processum
quibus omnibus in assecutione dicte parrochialis ecclesie te volumus anteferri, sed nullum
per hoc eis quoad assecutionem ecclesiarum et beneficiorum aliorum preiudicium generari.
Sea si dilectis filiis . . Abbati et Conventui dicti Monasterii Gradicensis vel quibusvis aliis
communiter vel divisim a prefata sit sede indultum quod ad receptionem vel provisionem
alicuius minime teneantur et ad id compelli non possint, quodque de huiusmodi vel aliis
ecclesiis seu beneficiis ecciesiasticis ad eorum collalionem provisionem presentationem seu
quamvis aliam dispositionem coniuuctim vel separatim spectantibus nulli valeat provideri
per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad Terbiim de Indulte
huiusmodi mentionem, et qualibet alia dicte sedis indulgentia generali vel speciali cuiuscumque
tenoris existat per quam presentibus non expressam vel totaliter non insertam elTectus huius-
modi gratie impediri valeat quomodolibet vel difTerri, et de qua cuiusque toto teuere habenda
Sit in nostris litteris mentio specialis. Seu quod dilectus filius Ub*icus Petri dicti Bradewicie
Canonicus prefali Monasterii Gradicensis predictam ecclesiam de facto detineri dicitur occu-
patam. Nulli ergo etc. nostre collationis, provisionis et constitutionis infringere etc. Datum
Avinione XVIIII Kalendas Januarii Anno Tertio.
In eodem modo . Venerabili fratri . . Episcopo Carnotensi et dilectis filiis . . Lu-
censis ac . . Brewnomensis Olomucensis et Pragensis diocesium Monasteriorum Abbatibus
Salutem etc. Religionis zelus etc. usque dicitur occupatam . Quocirca mandamus quatenus
vos vel duo aut unus vestrum per vos vel ahum seu alios eundem Egidium, vel procura -
torem suum eius nomine in corporalem possessionem dicte parrochialis ecclesie ac iurium
et perlinentiarum predictorum inducatis auctoritate nostra et defendatis inductum amoto ab
ea dicto Ulrico et quolibet alio detentore, et nichilominus ipsum Egidium postquam dicte
parrochialis ecclesie fuerit possessionem pacificam assecutus de dicto Monasterio Matissyon ad
prefatum Monasterium Gradicene iuxta predicti decreti nostri teuerem auctoritate eadem trans'-
ferentes, ipsum inibi recipi faciatis in canonicum et in fratrem, et sincera in Domino caritate
tractari, sibique de ipsius ecclesie fructibus redditibus proventibus, iuribus et obventionibus
53
419
oniversis integre responderi. Non obstantibus omnibus supradicüs. Seu si eisdem Abbati et
Conventui vel quibusvis aliis commaniter vei divisim a dicta sit sede indultum, qnod inter-
dici, suspendi vel excommunicari nos possint per litteras apostalicas non facientes plenam et
expressam, ac de verbo ad verbum de induito huiusmodi mentionem« Contradictores per
censuram ecclesiasticam etc. Datum ut supra.
(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens Yl. Jahr. III. B. IV. Br. 443 S. 261 im Vaticani-
schen Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im m. s(. Landesarchive.)
530.
Pabst Clemens VI. ernennt den Jaroslaw^ Sohn des Wojslaw^ zum Domherrn von Olmülz^
reserrirt daselbst eine Präbende für ihn und gestattet^ dass er zugleich die Pfarre in
TäSnöwic behalten könne. Dt. Avinione^ XVIIIL Kalend. Januarii (li. Decemb.) 1344.
f^lemens Episcopus Servns. Servorum Dei Dilecto filio Jarosiao Woysiai Canonico
Olomucensi Salutem et Apostolicam Beiiedictionem. . .
Nos voientes tibi in presbiteratus ordine constituto . • . gratiam facere specialem,
Canonicatum ecciesie Olomucensis cum plenitudine Juris Canonici apostolica tibi auctoritate
conferimus, et de illo etiam providerous, Prebendam vero si qua in dicta ecclesia vacat ad
presens vel cum vacaverit ... conferendam tibi .«. reservamus. . . Seu quod parochialem
ecciesiam in Cyessuovicz Olomucensis dioc. que ut asseritur modici veloris existit nosceris
obtinere. Null! ergo etc. nostre collationis, provisionis, reservationis, inhibitionis et consti-
tutionis infrin^e etc. Datum Avinione XVIIII Kalendas Janurii Anno Tertio.
(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. J. III. B. ü. Th. I. Br. 56 S. 32 im Vatica-
nischen Archive zu Rom. Vidimirte Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.)
571.
Jr abst Clemens VI. beauftragt den Bischof von Meissen, den Abt von Strahow and
den Olmüt^er Domprobst, das Benedictiner- Kloster Postelberg in Böhmen gegen dessen
Feinde in Schutz zu nehmen, und diejenigen, welche dessen Güter eigenmächtig in Besitz
nahmen, daraus zu vertreiben. Dt. Avinione, XYIII Kalend. Januarii (15. December) 1344.
(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. J. TII. B. II. Th. II. Br. 220 S. 78 im Vati-
canischen Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.)
532.
Markgraf Karl von Mähren verkauft den Brüdern Jaroslaw und Albert von Stemberg
die Burg und Stadt Aussee mit den dabei liegenden Dörfern als ein Lehen. Dt. in Teschm^
die SS. Innocencium (28. December) 1344.
In nomine domini Amen. Nos Karolus domini . . . Regis Boemie Primogenitns Mar-
chic Morauie, Notum facimus vniuersis, Quod maturo Nobilium nostrorum consüjo precedente,
r
419
de Dostra libera yoluntate fidelibus nostris dileclis Jaroslao et Alberto fralribus de Sternberc,
et eorum cuilibet in solidum, ac ipsorum heredibus, Castrum nostnim Yssow Marchionatus
nostri Morauie, pridem ipsis a Serenissimo principe domino Johanne Rege Boemie Genitore
nostro karissikno, racione dampnorum, qne in suis ac nostris seruiciis, captiuitate et modis
alijs perceperunt, et propter alia fidelitaCis ipsorum obsequia, que non inmerito premiantur
pro duobus MUibus Marcarum grossorum denariorum Pragensium Morauici pagamenti Sexa-
ginta quatuor de grossis ipsis pro marca qualibet conputatis, nee non pro trecentis Marqis
eiusdem numeri et monete, quas nobis esse plene solutas presentibus proGtemur, pignori
obligatum, cum opido Vssow, eidem Castro adiäcente et theoloneo ibidem et in Noua ciui-
täte cum villis Medil, Trubelecz, Police, Czbanow, Swinow, Lazem, Illywicz, Sbincow,
Stabelicz, Hradeschna , Hradecz , Lubyna moraüicalis et Mostrob , cum Allodijs , Molendinis,
redditibus, Censibus, prouentibus, utilitatibus, emolimentis , obuencionibus, seruicijs, pheodis,
pheodalibus Judicijs, metis, granicijs, circumferencijs et Juribus, ac iurisdictionibus vniuersis,
et specialiter Silua Medil, nee non ceteris siluis, Rubetis, arboribus, nemoribus, virgultis,
montibus, vallibus planis, pascuis, pratis, agris cultis et incultis, Ortis, venacionibus, aucu-
pacionibus, aquis, et aquarum decursibus, Stangnis, lacubus, piscinis et piscacionibus, nee
non Omnibus alijs et singulis Juribus, fructibus, et pertinencijs, quibuscuroque nominibus
censeantur, prout dictum Castruiti per dominum . • . Genitorem nostrum predictum et nos
habitum est hactenus et possessum, seu per nos et successores nostros, in futurum posset
quomodolibet possideri, rite et racionabiliter yendidimus pro pecunia supradicta, Ipsisque suo
et heredum suorum nomine, denuo a nobis iure et tytulo pheodi suscipientibus in verum
pheodum contulimus et tenore presencium conferimus et donamus, per eos, heredes, et suc-
cessores ipsorum perpetuis in antea temporibus secundum ius et consuetudinem pheodalium
Boemie et Morauie habendum, tenendum, utifruendum, et pacifice possidendum, Taiiter ut
de Castro et bonis predictis Nobis et successoribus nostris parere semper ac intendere
fideliter et cum vno Dextrario, Galea, armis, ac alijs equis necessariis ad buiusmodi decenter
in quauis necessitate seruire, more pheudalium et vasalorum solito teneantur, Preterea, si in
literis domini . . Genitoris nostri predicti aliquid pertinenciarum predictarum expressum non
fuerit, per hoc uolumus eorundem fratrum et successorum suorum Juribus derogari, sed
quemlibet articulum necessarium in predictis domint . . Genitoris nostri, uel in nostris pre-
sentibus literis tacitum uel neglectum uolumus tamquam scriptum et per omnia declaratum
obtinere robur perpetue firmitatis, dantes et concedentes nichilominus eis, heredibus et suc-
cessoribus eorundem, Castrum predictum vendendi, permutandi, donandi, et in vsus placitos,
saluo iure pheodi conuertendi, plenam liberam et omnimodam potestatem, harum nostrarum
testimonio literarum, Datum in Teschin die Sanctorum Innocencium, Anno domini Millesimo
Trecentesimo Quadragesimoquarto.
(Das Ong, auf Pergam. mit einem grossen wohlerhaltenen Doppelsigille im m. st. Landes-
archive unter den Miscellen n. 12. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. 1. Th. Urkundb.
S. 38 n. XXXVll.)
53*
420
533.
Beilegung des zupischen dem Jamnüzer Stadtrathe und dem dortigen Stadtrichter bestandenen
Strittes durch Brünner und Znaimer Schöffen. Dt^ in Brunna^ in die Jbeati Siltiestri Pape
(31. DecemberJ' 1344.
J^icolaus Tyrmaiini Magister ciuium, Thomas Anshelmi, Johannes Eberhard!, Jacobus
Smelczlini, Heyndlinus Leonis, Jacobus Airami, Barthuschius Aduocatus de Jegerdorf, Jurati
Brunenses modern! nee non preterit! Johannes Smelczlini, Matthias Mauricii et Vlricas Byffonis
ac Stanizlaus Nycolai Pragensis . . . Eklinus et Hartlinus Lutifiguli Jurati Znoymenses com-
ponunt ex mandato Karoli Marchionis MoravisB ac domini Wilhelm! de Lantstein Cap!tanei
litem inter communitatem ciuium civitatis Jempnicz et judicem ejusdem civitatis Hainricum
enumerantque munera huius, inter alia statuentes, Item cistam vb! littere, Privilegia, Sigilla
et alia hujusmodi ciuitati deseruiencia clauduntur Juratis presentabit, ita quod ipsi cistam
eandem cum clavibus servabunt et irrequisito Judice eam sua custodia tenebunt, sicut joxta
eorum fidem juramenti uirtutem et conscienciam melius et pro honore ciuitatis eis videbitur
utilius expedire. Datum in Brunna anno domini 1344. feria quarta in die beati Siluestri Pape.
(Unter den Horky'schen Analecten nach dem Original im Jamnitzer herrschaftlichen Archive.)
534.
Herzog Albrecht von Oesterreich eröffnet dem Markgrafen Karl von Mähren^ dass er den
Albrecht von Puchhaim zum Abschlüsse der Heirath zwischen seinem Sohne Budolf und
Karls Tochter Katharina bevollmächtigt habe. Dt. zu Wien 1344.
JLrem hochgebohrnen Fürsten unserm lieben Ohmen Herrn Carllen, Marggrafen zu
Mehren, Entpieten Wir Albrecht von Gottes Gnaden Hertzog zu Oesterreich etc. stete Freund-
schaft mit gutten Trewen, Albrecht von Puchaym, von der Freundschafft und Heyrat wegen
unsers Sons Herzog Rudolffs und eur Tochter Katharina, und haben dem voDen Gewalt
geben, und geben ihm auch den, mit diesem Brieffe, dieselbe Freundschaft und Heyrat
von unsern wegen gegen Euch zu globen un zu verheissen, Also doch dass ihr es gegen
unsern heyligen Vater dem Bapst ausbrenget und was er saget, von unsern wegen, dass
soll ihr ym glauben, wen wir In unser Meynunge gantzlich underweyset haben, das geben
Wir zu Urhundt diesen Briff versegelt mit unserm Ingesiegell der geben ist zu Wien im
1344. Jahr.
(Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar. rerum. Scriptor. I. S. 999 n. CXIX. Vergl. Dobner
Monument. IV. S. 315 n. CLXXXVIII. Lünig C. G. D. II. 10. Lichnowsky HL Bd.
Regest. S. CCCCLX. n. 1384.)
421
535.
Herzog Johann von Kämthen ersucht den Wilhelm von Landstein um die Verwendung^
dass der Olmützer Stadtrath den dort in Haft habenden Bösetoicht nach Verdienst richte.
0. D. u. 0. (1344).
Johannes Dux Kar(ynthie).
' Xe Wilh(eimum) de Lants(tain), paterni et fraterni, ac nostram fidelem, cupimus
non lalepe, quod dilectis nobis, Judici et Juratis Olom(acensibas), nostras aliquot vicibus
direximus litteras, continentes, quod ipsi quendam maleroeritum, quem vinctum detinent propter
saa facta enormia, que aliquamdiu latentia, landem per rei evidentiam in medium prodierunt,
juste judicent et penam condignam subire faciant pro reatu, hortantes te, ut sicut opportonum
faerit, ita ad hoc ipsum eiFectui mancipandum adhibeas et apponas nostro nomine posae
tuam. Datum.
(Abgedruckt bei Jacobi Cod. epistol. Johannis reg. Bohem. S. 65 n. 155.)
576.
Der Herzog ton Kämthen fordert einen ungenannten Baron auf^ dass er mit X Bewaff-
neten in Prag an dem bestimmten Tage erscheine^ um gegen die Feinde des Königes ziehen
zu können. (1344. o. D. u. 0.)
JLre te paterno et nostro fideli dilecte plurimum presumentes, quod te nostris bene-
placitis prompte studeas opporluno tempore conformare, fidelitatem tuam affectuose petimns
et hortamur, quatenus die tali sis apud nos Präge cum X galeatis^ sicut competit, adaptatis
personabiliter constitutus. Nobiscum contra quosdam Regis emuios, quorum temeritatis auda-
ciam too et aliorum Regi fidelium auxilio mediante non mediocriter reprimere intendimus,
processurus. Tibi enim pro expensis vie et dampnis volumus more solito respondere. Datum.
(Daselbst S. 19 n. 44.)
533.
Der Herzog eon Kämthen ersucht den Hagmann von Nächod^ dass er zu ihm in Prag
mit XX gewappneten Männern stossCj um gegen die Feinde des Königes mit ihm zu ziehen.
(1344. 0. D. u. 0.)
Dux Karinth(ie).
Te patemum et nostrum fidelem dilectum, Haym(onem) de Nachod, requirimus et
hortamur affectuose rogantes, quatenus in crastino sti. Jacobi proximo sis apud nos Präge
cum XX Galeatis persoualiter constitutus, nobiscum contra quosdam Regis adversarios pro-
cessoms. la quo nobis gratum exhibeb (is) obsequium et acceptum. Tibi vero de hujusmodi
servitio juxta Consiliariorum nostrorum informationem satisfacere et expeusa procurabimus
copiose. Datum.
(Daselbst S. 51 n. 113.)
422
518.
Der Herzog von Kämthen fordert den Burggrafen . von Bürglitz auf^ dass er die eom
Nikolaus^ Pfarrer in Zbeäna^ dem Plasser Kloster geschenkte und von den Leuten des ersteren
entrissene Mühle zurückstelle. (1344. o. D. u. O.J
Tibi, Burchravio seu Viceburchravio in Burglino, paterno, fraterno ac nostro fideii
dilecto cominittimus et mandamus omnino voienles, quatenus molendinum olim Nicol(ai)
Piebaui in Sbetzna, quod idem pro remedio animarum olim domine Elizabet, Regine Boemie
genitricis nostre karissime, ac sue proprio Mon(asterio) Placen(si) contulit et legavit, proat
hoc Iliustris Princeps Karo (Ins) Moravie suis patentibas lilteris, quas vidimus roboravit,
quodque eidem Monasterio per tuos homiues^ nuiio juris ordine previo, est abiatum indebite,
^ rastitaas in instanti et ipsius Mon(asterii) possessioni mox subicias, veiut ante, contradic-
tione cessante qualibet in hac parte. Datum et ctr.
«
(Abgedruckt bei Jacobi Cod. epist. Johannis reg. Buh. S. 50 n. 109.)
539.
Die Markgräfin von Mähren fordert zu mederholtem Male die Bürger auf, dass sie ihr
den schuldigen Unterhalt leisten. (1344. o. D. u. O.J
Marchionissa Moravie.
Adhnc resumentes de vobis fiduciam in petendis vos requirimus et hortamar, qua-
tenus animo revolventes provido, quod desideriis vestrornm principnm in hiis, que sunt
rationabiiia et semel vel raro occurrencia locum exandiendi merentur, vos non occurrere
vobis posset quinque in agendis vestris materiam dispendii importare. Nobis hac vice, qua
pro receptione festiVa Domini et Soceri nostri, domini Regis, in Regnum suum et plurinm
virorum soliempnium secum et ad eum veniencium de longinquo nos contingit statum nostire
Curie decencius adornare, impendatis propinam ex parte Civitatis vestre congruam ac decentem
ralione cujus vestris et ipsius Civitatis promocionibu? teneamur, prout disponimus, apud ipsum
dominum et Socerum nostrum, dominum Regem, ac conthoralem nostrum, dominum. . . .
Harchionem Morauie, cum venerit, intendere affective. Et quidquid in hac parte faceritis
nobi9 amplius est acceptum et vobis toierabilius, quam si nobis ad Civitatem vestram venien-
tibus ministraretis quadrupium in expcnsis. Datum.
(Daselbst S. 21 n. 48.)
58a
Blanka van ValoiSj Markgräftn von Mähren^ ersucht den König van Böhmen ^ fnm ihr
statt des . . Dieners die Strafe zu übernehmen und ihn in Freiheit zm setzen. (1344).
S9erenissime Domine Rex, Socer ac domine mi karissime, supplico gratie vestre, ut
penam, quam a ... de ... . Pannicida et servitore meo requiritis, a me recipiatis pro
423'
ipso et eam consideratione amoris mei dignemini dimittere liberam et solutum. Quia constat
mihi, sicut et filio vestro, Domino Johanni Duci Karynthi», et Omnibus Juratis Civitatis ex
inrormacione veridica et rei evidentia, quod ipse innocens est in hac parte penitus et im*
munis, et frustra destruccioni perpetue et bujusmodi gravaroini, si vestra gratia non preve«-
nerit, subjacere. Da tarn e. c. Ex parte Blance de Vaioyz Harchionisse Moiffie.
(Daselbst S. 9 n. 18.)
581.
Der Abt und der Konvent des Kloster» Tepl ersuchen den Herzog von Kämthen^ sie vor
den Schäden des Ey lauer Burggrafen bis zur Ankunft des Markgrafen zu bewahren.
(13M. 0. D. u. OJ
lllustri principi domino . . Duci Karynth(ie) T. divina miseratione abbas totosqn'e
Conventas' Monasterii Tepl (e)n(sis) devotas in Christo continuas oraliones. Magnificencie
vestre vocibus querolosis intimamns, quod Burchravius . . . Eyloweri de dicti domioi sui,
ut fatetur, jussu et mandato nos et nostrum Monasterium bene pro LX marccis evidenter
tampnificavit, nee adhuc dampnare non desistit. Quare vestram Excellentiam, ad quam nunc
et nusquam alias pro remedio divertere possumns, deprecamur humiliter et devote, ut pie
propter deum hec intercipiatis et in suspenso servari jubeatis usque ad adventum domini
nostri Harchionis fratris vestri, coi de ipsa causa nostri gravaminis in omni parte constat,
quid ille nos tunc siiper eo facere mandaverit, ad hoc omnino statim prompti erimus et parati.
(Daselbst S. 75 n. 189.)
582.
Pabst Clemens VI. beauftragt (ms Anlass der Erhebung des Prager Bisthumes zum Erz--
bisthume die Aebte von Bfewnow und Saar^ dann den Olmützer Domdechant. im Einver^
nehmen mit dem Prager Erzbischofe und den Bischöfen von Olmütz und Leutomis^chel^ däkit'
den betreffenden Kapiteln die Grunzen der Leutomischler Diöeese festzustellen^ und die
Kirchen j Würden und Pfründen derselben zu beschreiben. Dt. Avinione, VL Idus Januar ii
(8. Jänner) 1345.
tJlemens Episcopns Servus Servonun Dei Dilectis filijs * . Brennomensi^ et . . in
Zar Pragensis dioc. Monasteriomm Abbatibua so . . Decano ecciesie Oiomucensis Salutem
et Apostolicam Benedictionem.
Naper pro parte carissimi in Christo filii nostri Johannis Regis Boemie illustris^ et
dilecti filii nobilis viri Karoli Marchionis Moravie primogeniti sui coram nobis et fratribus
nostris sancte Romane ecciesie Cardinalibus reverenter exposito, quod Pragensis per decem
et Oiomucensis ecciesie, ipsarumque Civitates et Dioc. in Regno Boemie consistentes, que
de Maguntinensi provincia existebant et subiacebant iure metropolitico Arcbiepiscopo Ma-
424
guntinensi, qui est pro tempore, ac ipsi ecclesie Maguntinensi a CiVitate Magutinensi per
duodecim dietas vel circa distabant, et quod Incole dicti Regni qui locuuntar ydioma Scla-
vonicum oinnino diversiim et non inteliigibile incolis aliorum Episcopatuum dicte Provincie,
qui purum ydioma Tlieotlionicum loqui noscuntur, erant prout sunt omnino diversi in ydiomate
ab eisdem, quodque ilii de dictis Pragensi et Olomucensi Civitatibus et Dioces. tum propter
predones et raptores in itineribus occurrentes, ut itinerungi ipsorum discrimina et asperitates,
nemora et niontanea in exitu et regressu dicti Regni consistentia, tum etiam quia oportebat
eos per aliam seu alias provincias transire, cum Maguntinam vellent accedere cogebantur
pro appellationum et aliis causis ad forum Archiepiscopalis Curie Maguntinensis Metropolitico
iure spectantibus prosequendis predictis periculis ac importabilibus expensis et laboribus
subiacebant, et propter hec non erat memoria hominum quod Ecclesie Civitatis et Dioc.
Pragensis et Olomucensis predicte forent per Archiepis.copum Maguntinensem nisi semel tan-
tuinmodo visiiate, et quod altissimus in tanta multitudine populi dietas Pragensem et Olomu-
censem dioc. quarum prima per quinque et altera per quatuor dietas protendebonlur , vel
circiter, et etiam in ecciesiis et locis ecciesiasticis fecundaverat et auxerat, quod singulanim
ipsarun) singulos vultus unicus pastor nequibat, ut officium pastoräle decebat, inspicere et
alias partes boni pastoris implere, quodque durum erat atquo difTicile in qualibet dictarom
tarn iatarum et diffusarum dioc. ad unum tantum Pastorem a tot personis ecciesiasticis et
mundanis recursum baberi, ac pro parte ipsorum Regis et Primogeniti nobis humiliter sup-
plicato, ut dietas Pragensem et Oiomucensem ecciesias ab omni dominio et potestate dictoriim
Archiepiscopi et ecclesie Maguntinensi eximere, ipsamque ecclesiam Pragenseai in Metro-
politanam, et aliquas ecciesias in eisdem dioc, sie diffusis in Cathedrales erigere^ illasque
ac prefatam Oiomucensem ecclesiam dicte Pragensi ecclesie Metropolitico iure subicere anc-
toritate apostolica dignaremur. Nos huiusmodi supplicatione antedicta volentes in premissis
gravitalem et niodestiam debitam observare, ac de causis huiusmodi nobis expositis certilu-
dinaliter informari venerabili fratri Bertrando Episcopo Ostiensi, et dilectis filiis nostris
Bernardo tituli sancti Ciriaci in Termis presbilero, ac Raymundo sancte Marie növe Diacono
Cardinalibus commisimus oraculo vive vocis, ut de premissis causis et earuuk circuiiistantiis
in talibus attendendis se diligentius informarent, et quecuinque super hüs invenlreftt nobis
fideliter referre curarcnt. Et quia per relationem Episcopi Ostiensis et Cardinalium pre-
dictorum, qui iuxla connnissionem noslram huiusmodi eis factam informationem super premissis
. receperat, fideliter nobis factam comperimus causas huiusmodi esse veras et quodammodo
mänifestas, et postulata huiusmodi fieri non solum utile fore sed summe necessarium el etiam
opportunum, et propterea cultum augere divinum, ac spiritnalem animahim pröfectym, quem
ex hüs indubie provenire speravimus, promovere salubriter intendentes deliberatione saper
hüs cum fratribus nostris prehabita diligenti premissis et nonnullis aliis ratioqabilibus causis
suadentibus, ecclesiam Civitatem et diocesim Pragenses predictas, de ipsomm fralrum cönsilio,
et apostolice plenitudine potestatis auctoritate apostolica et ex certa^nostra scientia ab omni
iurisdictioue, potestate et subiectione Archiepiscopi, qui esset pro tempore, et dilectorum
filionim Capiluli ecclesie Maguntineusis extunc eximeutes penitus et totaliler liherantes^* et
k'
• *
•
»
■
1
.•' •
•
.#
♦
•
9
• #
■
<
■■
'tf
V
•
■ .♦-
i
•
•
.
•
•
M
•
1
1
.
•»' ■
■
m
•
•
jg:
^
w
■
•
•
•
• •
%
t
m
■
«
•
•
•
425
eam soIi Romane ecciesie de cetero subiacere immediate perpetuo decerneiUes ipsam Pra-
gensem ecclesiam ad Dei laudem et gloriam, exallatioiiern catholice fidej, eiusdem cullus
augmentum et animarum profectum in metropoliticain ereximus, ipsamque honoribus et
insigniis sedis melropolitice decoravimus auctoritate predicta, nichilominus staluenles, qaod
ipsa Pragensis ecclesia pro Metropolitana in perpetuuni haberetur, et eins Presul Archi-
episcopus etiam censeretur. Et quia dignum erat ex quo dicta Pragensis ecclesia olim
filia nunc mater elTecta metropolitice dignitatis susceperat insignia, sufTraganeos et pro-
vinciam decentem haberet, ut ad iudiciuni Archiepiscopi Pragensis, qui pro tempore foret.
omnes causae suffraganeorum Episcoporum et personarum ecclesiasticarum Civitatuni et dioc.
eiusdem provincie iuxta sacrorum instituta canonum referrentur, Yiilam Luthomuslensem timc
de Prägens! dioc. existentem, locum itaque nobiiem et insignem ad laudem divini nominis
et honorem, nee non pro incremenlo, profeclu exaltationc predictis in Civitatem eroxirous,
ipsamque Civitatis vocabulo insignivimus. Et nicliilominus ecclesiam Monasterii huiusmodi
nove Civitatis Premonstratensis Ordinis in Cathedralem etiam erigendo eam decrevimus fore
perpetuo ipsius nove Civitatis ecclesiaAi cathedralem, cui cerlam partem de dictis Oloniu-
censi et Pragensi dioc. adiacentem eidem et certis finibus distingnendam intendebamus
facere assignari. Postmodum vero de persona dilecti filii Johannis Electi Luthomuslensis
tunc Abbatis dicti Monasterii Lucensis ordinis et Olomucensis dioc. predictorum de ipsorum
fratrum consilio eidem ecciesie luthomuslensi prefecimus in Episcopum et Pastorem, Curani
et adipinistrationem ipsius ecciesie in spirituaKbus et temporalibus committendo prout in
nostris iude confectis litteris plenius continetur. Nos igitur volentes ut eidem ecciesie Lutho-
muslensi jcerta pars de dictis Olomucensi et Pragensi dioc. adiacens eidem ecciesie Lutho-
muslensi certis finibus dislinguenda iuxta intentionem nostram huiusmodi assignetur, gereutes
quoqne de vestre probitatis industria iiduciam in Domino specialem, ac sperantes iirmiter
quod ea que vobis commillimus studcbitis exequi fideliter et prudenter, discretioni vestre
per a[]fostolica scripta committimus et mandamus, quatinus vos vel duo vestrum ad partes
ilias sublato ^dilationis obstacuio personaliter accedentes vocatis Arcliicpiscopo et Episcöpo,
et Electo predtctis, ac Capitulis ipsarum ecclesiarum, et aliis qui fuerint evocandi de pre-
dicta cefla parte ex dictis Olomucensi et Pragensi dioces. eidem Luthomuslensi ecciesie
adiacente certis finibus ut premitUtur distinguenda, et eidem ecciesie etiam assignanda, nee
non d6 ecciesiis, dignitatibus, personatibiis et oßiciis et aliis beneficiis ecciesiaslicis, que in
parte pfedictj eidem ecciesie Luthomuslensi ut premiltitur assignanda consistuut, ac de
ipsorum valore, ac de circumstaqtiis et aliis omnibus et singulis universis que sunt in tulibus
attendenda, super quibus vestram et vestrum cuitislibet conscientiam oneramus, omni diligentia
et solicitudine adhibitis, que super hiis. adhibenda fuerint, nos auctoritate vestra informare
curetis, etvea que per informationem huiusmodi repererilis fore utilia et decentia pro assi-
gnationp et distintione huiusmodi faciendis, per instrumentum publicum, vel vestras litteras
. vestris sigiHis munitas hiirum seriem continentia , clare, dilucide et aperte nobis et predicte
sedi cnretis quantocius* fideliter intimare, ut super hiis certa et indubitata informatione suscepta
ad predictam partem eidem Ecciesie Luthomuslensi ut premittitur assignandam et etiam
•: «
_ 426
distinguendam consulte ac cleriter per providentiam sedis apostoliee procedatur. Contradic-
tores auctoritate nostra appellatione postposita compescendo. Testes autem qui fuerint nominal^
si se gralia, odio vel timore subtraxcrint per censurain ecclesiasticam appellatione cessante
cogalis veritati testiinoiiium perhibere. Non obstante si aiiquibiis communiter vel divisim a
sede apostoUca sit indultnin, quod interdici, suspendi vel excominunicari non possint per
literas apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto
huiusmodi mentionem. Datum Avinione VI Idus Jnnuarii Anno Tertio.
(Nach dem Orij^r. Reireste Pabsl's Clemens VI. J. III. B. III. Br. 277 S. 188 im Vaticanisi-Iieii
Archive zu Uum. Vitlim. Ahschrifl im möhr. stand. Landesurdiivc.)
583.
Der Olmützer Bischof Johann übergiebt das öde zu dem Nonnenkloster in Pustom6f ge-
hörige Do ff Schönhof dem Kuroiricer Richter Jaklin zum Wiederaufbaue. Dt. in Pustomär^
die contersionis S. Pauli (25. Jänner) 1345.
]%os Johannes dei et apostoliee sodis gracia episcopus Olomucensis Recognoscimus
et ad vniuersonini uolumus noticiam peruenire, l^uod incrementis et profectibus monasterü
sanctimonialinm in Pustmir ad infauciam Christi cuius existimus fundatores solercius incum-
bentes villam ipsius nionastorii dictain Sehoenhof sitam prope Dresewicz, que iam ab aliquo
transacto tempore deserta iacuit et inculta, relocare disposuimas et plantare, de fidelitate
siquidem dilecti nobis Jaclini quondnm iudicis in Curowicz plenam fidnciam obtinentes sibi.
ville predicte relocacionein et plantacionem duximiis commiltendam et committimus per pre-
sentes dantes et concedcntes omnihus incolis et hominibus, ad predictam villam in Sehoenhof
ex nunc et inpostcnim se transferentibus plenam et meram ac omnimodam ab oninibus
censibus dacionibus steuris robotis et subsidiis per quinquennium ab instanti proxime festo
sancti Georii computandum continue libertatem, sie ut necessarium antedicto monasterio uel
eins preposito seu procuratori de hiis omnibus minime teneantur nee debeant respondere.
Eodom autem elapso quiiiquennio tres fertones cum dimidio grossorum denariorum pragensium
homines et incole dicte uille soluent amodo et soluere tenebuntur . de quolibet laneo in
duobus terminis videlicet in predicto festo beati Georii medietatem et in subsequenti festo
beati Michahelis aliam medietatem illorum nomine census anno quolibet an tedictis. .abbatisse
et monasterio persoluendo Nichilominus duobus diebus conuenientibus seu competentibns
annonas* ad curiam ibidem introducere tenebuntur Si que vero curticule seu maiores aut
minores locabuntur ibidem illorum censum, aut robotas pro censu huiusmodi iuxta equam
census laneorum estimacionem et taxam inponi volumus atque solui, vt autem prefatus Jaclinus
de relocacione et phmtacione ville predicte plus sit sollicitus et intentus sibi et heredibus
suis vnum laneum in eadem vilia libertatem a predictis censu robotis steuris et dacionibus
necnon tercium denarium de minorihus culpis prouenientem nostro et monasterü predicti
nomine conferimus et donamus iure hcreditario perpetno possidendum Eciam de gracia spe-
427
ciali predictus Jaciinus et heredes ipsius vnam tabernam liberaro in eadem villa vsque ad
nostram et. .abbatisse predicte benepiacitum possidebunt. In cuias rei testinionium presentes
fieri et sigilli noslri voliunus appensioue muniri Actum et datum in monasterio supradicto
in die conuersionis sancU Pauli Anno domini Millesimo Trecenlesimo quadragesimo quinte.
(Nach dem Ong. mit* zwei Sigiilen im nii-sterzbischöfliclieu Archive zu Kremsier, abgeschrieben
A. Boczek.)
584.
I
Beilegung des zwischen dem TiSnowicer Kloster und dem Pfarrer non Sailz bestandenen
Striltes bezüglich eines bestimmten Zehendantheiles. Dt. Brunne^ XXVIL Januarii 1345,
In nomine Domini Amen. Nos Hermannus Prepositus et Theodricus de Noaodomo,
Canonicus Ecclesie Sancti Petri in Brunna, Oiomucensis diocesis, Concorditer electi arbitri
compromissarij, arbitratores , iaudatores, diffinitores seu amicabiles compositores, ac amici
communes, a discretis viris dominis Hermanne in Strazca. Sindico et procuratore Religiöse
domine Alheidis Abbatisse et Gonuentus Monasterij in Tussnowicz ordinis Cisterciensis de
Porta Coli, predicte diocesis Oiomucensis, habente ad promittendum mandatnm speciale ex
vna, et domino Onsone de Saycz ecclesiarum plebanis. parte ex altera super lite et contro-
uersia, que vertitur, seu verti sperabatur inter ipsos super certa parte decime eidem Mona-
sterio Tussnowicensi de predicta ecclesia, et eins Rectoribus per dominum Brnnonem felicis
recordacionis Episcopum Olomucensem, ex causls racionabilibus et iuridicis deputata, et
postea per successores Episcopos eiusdem domini Brunonis quamplures ex certa sciencia
confirmata et generaliter super alijs omnibus questionibus, litibus et controuersijs que ver-
tuntur seu verti sperantur, seu quocumque modo, occasione premissorum uerti possent, inter
eos in conpromisso, expressis, uel non, prediclus syndicus domine sue et Monasterij pre-
dicti nomine, et dictus dominus Onso nomine ecclesie sue predicte de superioris sui scilicet
domini Jobannis, Episcopi Oiomucensis, ordinarij voluntate et assensu, prout in forma con-
promissi plenius continetur, visis instrumentis autenticis ac auditis et intellectis eciam parcium
iuribus, deliberacione prehabita diligenti, volentes ab ipsis partibus remouere omnes litigiorum
amfractus, et mala que oriri indubitanter possent, ex ipsis pro bono pacis et concordie ex
vigore conpromissi predicti, Christi nomine inuocato, laudamus, ordinamus, arbitramur, diffi-
nimus dicimus atque precipimus, quod dictus dominus Onso, nomine sui et ecclesie sde de
XIIII. modijs, VII. siliginis, et VII. tritici, quos predictis dominabus et Monasterio per duos
annos soluere neglexit, a prolacione huius nostri laudi,. vsque ad dimidiam quadragesimam
persoluat integraliter et complete, Monasterio supradicto, uel cui ins suum dederint, super
ipsis recipiendis, Item quod singulis annis inantea ipse dominus Onso uel successores sui
VII. modios, quartumdimidium Tritici, et quartumdimidium siliginis ipsi Monasterio, uel cui
hoc nomine predictarum dominarum comroissum fuerit, soluant, in feste Sancti Egidij omni
mora, excusacione et dilacione postergatis, integraliter et in totum, tum tarn per deposicionen
54*
•
#
r :
428
lestium, quos ad nostram recipimus informacionem, quam' pef autenticas scripturas nobis
constiterit, quod deductis ' faijs modijs comode et honeste rectores dicte ecciesie de residao
pbssint sustentari, nisi quod absit per grandinem ignem alienuni, gwetram uel nimiam steri*.
Jitatem et obsessionem annonarum, uel alijs modis racionabilibus, prout conuentores eccle-
siarum consueuerunt in conduccione condiciones apponerci atlqdne in predicta deperirent
ecclesia, quia.tünc volumns quod ad duos bonos viros ccnnmuniter 9 dominabus et ipso
domino Onsone, uel qui pro tempore fuerit, ibidem Rector in B^üf^ electos habeaturrecursus,-
qui secundum ipsorum consciencias arbitrentur, quantu'm Ue^predictis modijs Septem ipsi
Monasterio dare debeant, habita consideracione, vt ^e resUtua «parte decime, ac alijs prQuen-
tibus rector ipse uel süccessor eius comode et honest«, döbeant sustentari. Et hec omnia
laudamus, arbitramur, diffinimus, dicimus, atque inu^olablliter precipimus fieri et obseruari,
primo sub pena perinrij cum vtraque pars iurauerit, tactis sacrosanctis ewangelijs corporale
iuramentum. se omnia et singula Capitula in laude et arbitrio nöstro expresaa, seruare pro se
inuiolabiliter et inconcusse, Secundo quiad si Abbatissa, que pro nunc est uel fütura^ com
suo contrauenerint conuentu, per se alium uel alios contra ipsum conpromissum in tote, uel
in parte parti arbitrium seruanti X. marcas grossorum Pragensium, nüniiferi consueti, et domino
nostro Reuerendo, in Christo patri, domino Johanni, Episcopo Olomucensi, uel qui pro tem-
pore fuerit Episcopus Olomucensis X. marca» eiusdem iponeta et numeri, sine omni contra*'
diccione tradere et assignare teneantur. Si uere ipse dominus Önso uel suus- süccessor
contrauenirent scienter, seu aliqua affectata ignorancia, in toto uel in parte, quod extune
dominus noster Episcopus Olomucensis ppedictus .ipsum, seu suum successorem priuare,
sentencialiter possit predicta ecclesia et ab ea ammouere racione periurij et virtute huius
compromissi eciam eo non vocato^ postquam sibi constiterit quod uenerit contra ipsum com«' t
promissum, uel-aliquod capitulum ii^ipso posituiQ, Qt dace licenciam liberam patronis alioiD
presentandi ad eandem, Saluo nichilominus ^^emper ipso arbitrio et potestate nobis declarandi,
corrigendi et interpretandi « super, predictis vbicumqüe et quandocumque nobis Tisum fuerit
expedire, et iterum semel et pluries super quolibet pr^missorum pronuncciandi potestate. In
quorum omnium testimonium presens iiostrum arbitrium per infrascriptum publicum Notariom
conscribi et sigillorum nostrorum ad peticionem parcium appensione . fecimus muniri:* Lafum.
est predictum arbitrium partjbus presentibus et ipsum spönte in se emoiogahtibos, Anno
domini Miliesimo , Trecentesimo Quadragesimoquinto , Indiccione XIII. XXVII. jdie- Men^
Januarij, Pontificatns sanctissimi 'patris et domini Clementis, diuina prouidenciai Pape VI. anno
III. hora quasi vesperarum Brunne in stuba Maiori domus jdicti Mägistri Hermann! prepositi
ecciesie Sancti Petri ibidem in Brunna, honorabili viro, dominQ* Luca Pohoriicerij, Canonioo
dicte ecciesie Sancti Petri, et Ty.czone in Aurcicz plebano, ab Johanne Rectore Scolartun
ibidem in Brunna, testibus . presentibus et alijs pluribus fidedrgnis ad premissit vocatis spe-
ciaiiter et Rogatis. . ' . '
Et ego Michael olim Theodrici de Praga Pragensis diocesis publicus anctoritate
imperiali Notarius predicti arbitrij prolacioni penanim. valacioni et alijs omnibus, yna cum
prenotatis testibus presens interfui, et ipsum arbitrium de mandato predictorum. airbitratoniro,
j
% .
* -
►
f*
429
4
et ad peticionem parciuoi opnMripsi et in hanc publicam formani redegi, meoque soiito signo
signaui in testimonium. premissoram.
(Das Örig. auf Fer^am. mit zwei wohlerhaltenen Sizilien im Archive desselben Klosters, \m
mähr, stftnd. Landesarchive Lit. Y. II. n. 10.)
■•■'•■♦■
« 585«
Markgraf Karl von Mäht^rt'^bßrtrjägt an den Breslauer Domherrn Nicolaus von Panwitz
das tebeHslängliche Besitzreükt "Von achtzehn Lahnen in Lomnic und zwei Lahnen in Ober^
Waltefic. Dt, tr JPraze nh den S. Brigidi (1. Februar) 1345.
Jfly Karel pana krale tzeskeho prworozeny markrabie morawsky Znamo tzininie
«a wyznaWame timto listem wssem :zie cztihodnemu Mikulassowi Zpanwitz Doctoru wdu-
chownych prawych a kanowiiykU^ wratislawskeho kostela Kaplanu nassemu milemu chtiegitze
pro sluzby kterei nam czinil a potomnie hotowiegy tziniti muzie obwlasstnij milost vtziniti
gemu prawo nassie .kteapos gesl w otlzowskem statku goho w Zemi kladske totii^ na XVllI
lanych w lomnitzy, a* na dwau lanych w hornych walterzitzycb ktere2 k Reychinbachu
lezytzy drzy k draieny y take poplatek ffofstu nasseho lotii V trziwny tiei^kych grossuw
peniez prazskych LXIIII gr. za ka;^dii h(M\«nu potzitagitz 9 owsem kurzaty y drziwnym
nam w tez wsy Lomnitzy powinnym przenassymie a dawame do ziwota geho toliko myti
drzieti poziwati vziwati swobodnie. Tel take geho od sluzby dworske powinne z Strany Statku
tiech panu ottzy nassiemu y nam milpsfiwie zprostiugitze tak kdyzby sessel wssecky ty
naprzed powiediene wietzy y s siuzbami k panu ottzy nassemu a knam swobodnie aby se
nawratilj Nadto wiernytn nassym mUym Woibramowj a TytzkowJ Zpanwitz Bratrzym tehoi
iMjkülassie a dieditzum geho^rzadnie ppssjym naprzed- powiedienych laniw XX k rozdieleny
4iapoly na zadost Mikulassie przedpowiedieneho po smrti geho dopustili sme przenesti tak
aby naprzedpowiedieny Mikulass dpk*ud£ gest ziw y po smrti naprzedpowiediene lany y
Slatky.z tzela y rozdylnie.prodaty dati odkazati smieniti a s nymi yakzby se mu neylipe
, zdalo zrziditi pinau a.swobodnou miel motz k prai^ene'sseny anebdany bezewsselikeho odpom
. przedp&wiedienych Bratrzy geho y . dieditzuw gich przekezky przes to naprzedpsanemu Mi-
kulassowj timto listem dopausstime aby lauku swau kterau| w nassem Rokyty blijsko y
naprzed p^ane wsy Lomnitze drzy wyklutzie rokyty mohl prziwietssiti a jsby sedlaczy geho
ze. wsy Lomnitze pole *swa ktomu Rokytij na myru ginych lanuw po rozssirziti mohli,
Na.swiedomi timto nassim listem Daii wpraze na den Swate Brigidi panny Letha panie
»P CCCXLVIIF. :
(Aus einem' alten GioUer. Privilegienbuche, worin die JahresEahl offenbar unrichtig ist, mitgetheilt
' 'von Dr. Wattenbach, k. preoss. Archivar zu Breslau. — Die Jahreszahl ist richtig in
dem deutschen kurzen Extracte der Ritterschaft, Freirichter und Freibauern edirten Briefe
. ■
Bl: 80 unter la>mnitz n, 1 3.)
*•• -^
^
430
586.
Pahsl Clemens VI, empfiehlt dem OlmüUer Bischöfe einen Abgesandten des Erzbischofes
Engelbert non Riga^ welcher wegen der Wiedererwerbung gewisser^ eon seinem Vorgänger
Friedrich im Königreiche Böhmen erworbenen Güter dahin reisen wirdi Dt. Atinione^
VIII. Idus Februarii (6. Februar) 1345.
«
fjlemens Episcopus Servus Servorum Dei Venerabili fratri Johanni Episcopo Olo-
mucensi Salutem et Aposlolicam Benediclionem.
Cum venerabilis frater noster Engelbertus Archiepiscopus Rigensis ad utilem adnii-
nistraUonern , gubernationem, et custodiam bonorum, bonorum et iurium ad suam ecclesiam
Rigensem spectantium, sicut tenetur cupiens intendeVe fideliter et soierter, pro recuperandis
et habendis quibusdam Castro et viliis, aliisque bonis, redditibus , et proventibus in Regno
Boemie consistentibus, per bone memorie Fredericum Rigens. predecessorem suum de bonis
et pecuniis Rigenses ecciesie sicut asseritur acquisitis, suum Nuncium exhibitorem presentinm,
ad tuam presentiam et partes illas ordinayerit sicut intelleximus dej^tinandum, fratemitatem
tuam attentius deprecamur, quatinus Nuncium- ipsum benigne recipiens, et gra tanter 'super
^Kr recuperandis et habendis Castro, villis, et aliis bonis, et iüribus, ad ipsos Arctfiepiseopum
et ecclesiam Rigenses spectantibus, pro divina et apostoiice sedis reverentia, sie favöres
exhibeas oportunofi^ quod apud Deum augearis meritis et djgne laudis commendari propterea
preconils merearis. Datum Avinione VIII Idus Februarii Anno Tertiö. •
(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Clemens VI.| Jahr. III. Br. 727 im ValicMiischen Archive
zu Rom. Vidinu Abschrift ün mähr, stand. Landesarchive.)
■ •-. 581.
Markgraf Karl von Mähren eröffnet dem Mainzer -Erj^bischofe Heinrich^ dass er mit dem
Markgrafen Friedrich ton Meissen ein Büudnisi' geschlossen habe. Dt. Präge, in dk
S. Valenlini (ü. FeöruarJ 1345. ' .
tleuerendo in Christo patri domino Heinrico sancte 'Qlaguntinensis sedis Ardu^pid-
copo . Karolus domini Regis Boemie priihogenitus Marchio Ittorauie Noticiam subscriptonun,
nouerit vestra paternitas^ inter . Illustrem principem dominum Fridericum, Marchionem His-
.nensem Sororium nostrum karissimuig ex vna et nos parte ex altera amiciciam et ligam esse
et durasse non de nouo sed a temporibus relroactis, itaque eundum dominum Fridericiioi
Marchionem contra omnes suos aduersarios et inimiöos deserere non possumus nee inten*
dimus, sed ei pocius yoiumus auxUium ferro et iuuameii pro nostris viribus et yirtate, In
eo honori nostro apud vos voiumus precfauere, Datum Präge in die sancti Valentin] martyris.
•
(Nach einer Abschrift im köu. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchivet
zu Wijßn.) ' .
• •
•• •
#
4ai
588.
Der Konvent des Nonnenklosters Maria Saal in Altbrünn erklärt, dass er dem Welehrader
Klont er bezüglich der AUbrUnner Gründe XI Mark X Groschen und zwei Metzen Korn
und Gerste zu sinsen verpflichtet sei. Dt. in die b. Procopü confes. (27. Februar J i345.
J^os Sorores Katberina Abbatissa, Elyzabeth Priorissa, Clara Suppriorissa, Katherina
Celleraria Totusqae Conuontus SancUmonialiam Monasterij Aule Sancte Marie prope Brunnam
Ordinis Cysterciensis, Olomucensis dyocesis fatemar et recognoscimus per presentes Quod
quia bonis Religiosonini virorum Gonüentus videlicet et Monasterij Weiegradensis Ordinis
ac dyocesis predictorum, qae sunt in antiqua Bruuna et circa antiquam Brunnam in Agris,
vineis, Ortis, Orticulis, et alijs possessionibus, Queque a primaria fundacione ad predictum
Welegradense Monasterium cum censu suo pertinuerunt, prout ipsorum priuiiegia protestantur,
propter fundacioneYn predicti nostri Monasterij nuilatenus carere potuimus, nee possemus pro
Omnibus predictis bonis ac ipsorum vtilitatibus tam per nos, quam per ipsos rite, raciona-
biliter ac üitegre fideliter computatis, videlicet vndecim Marcis denariorum grossomm Pra-
gensiUkn/ Sexaginta et qnatuor grossis pro marca qualibet computatis, et decem grossis
predictorunt denariorum et duobüs Modijs, vno videlicet tritici et vno Ordei nobis ac nostro
Monasterio-cum omni Jnre, quo ipsi eadem bona possederunt libere et perpetuo resignatis,
Nos ac^omnes Abbatisse nobis perpetuo successure, et ipsarum Gonuentu^ predicto Mona-
sterio Welegradensi prefatum- censum vndecim Marcarum et decem grossomm et duorum
Modiorum tritici atque Ordei annis singulis, in feste beali Galli debeamus absque omni
contradiccione integraliter assignare,. Si autem «quod ab^it Nos uel noslre successores in
predicto censu in suo terminor persoluendo fuerimus negligentes, Extunc ad quindena post
predictum terminum Abbas quicumque pro tempore fuerit et suus Conuentus predictum censum
cum annona predicta totaliter, si in toto. solutus Ylon fuerit, . vel ')[)artem non solutam apud
Judeos vel Christianos, ad .dampna no^tra, ac nostri Mofiastertj recipere poterunt nostro
periculö sub usuris. In cuius rei testknonium ac robur perpetuo valiturum Sigilla nostra
videlicet Abbatisse et Cohuentus, ac venefabilis in Christo patris ac domini Johannis Abbatis
Monasterii Scedlicensis nostri visitatoris presentibus sunt appensa* Datum Anno domini
Millesimo Trecentesimo Quadragesimo quinto, In die beati Procopij Confessoris.
(Das Orig. aaf Pergam. mit drei gut erhaltenen Sigillen im Archive desselben Klosters, im
m. St. Landesarchive Lit. A. n. 41.)
• %
%
589.
Der Konrient des Welehrader Klosters begnügt sich^ mit dem Jahreszinse von XI Mark
X Groschen und zwei Metzen Korn und Gerste ton den dem Nonnenkloster Maria Saal
m
«
f'n Altbrünn abgetretenen Gründen. Dt. die S. Procopü confessoris (27. Februar) 1345.
m
ilios frater Atleus dictus Abbas, Nycolaus -Prior, Nycolaus Supprior, Johannes^ Cel-
lerarius, Nycolaus et Eisenricus Bursarij, Totusjju^ £)onuenlas Monasterij Wellegradensis
• •
• ••
:t
1^.
* •
• ■ •
Cysterciensis ordinis, Olomucensis Dyocesis, fatemur et recognoscimus per presentes, .Quod
quia diae recordaciouis domina Elyzabet, dei gracia Boemie et Polotiie quonflam Regina,
propter saam fundacionem, Jn Suburbio Chiitatis Brunnensis, bonis nostris, que ibidem sunt
in antiqua Branna, et circa antiquam Brunnam, in Agris, Vineis, Ortis, Orticulia, et in alijs
posse$sionibus adiacentibus, ac alijs vtilitatibus, atque Juribus vniuersis, queque a primaria
fbndacione ad predictum nostrum Welegradense Monasterium pertinuerunt, prout ipsius nostre
fundacionis Priuilegia protestantur, nuUatenus carere poterat, Pro omnibus predictis bonis
nöstris, et ipsorum vtilitatibüs ac ipsorum Juribus vniuersis, tarn per nostros antecessores
quam per predictam do'minam Reginam rite racionabiliter , ac integre fideliter computatis,
videiicet vndecim marcas denariorum grossorum Piragensium, Sexagiuta et quatuor grosses
pro Marca quaiibet computando, et decem grossos predictorum denariorum eidem domine
Elizabet Regine ac ipsi Monasterio per eam fundato, cum omni Jure« quo nos ac nostri
antecessores eadera bona possedimus, libere et perpetuo per nos ac prediclos nostros ante-
cessores resignatis omnes Abbatisse in predicto Monasterio perpetuo successure, et earum
Conuentus nobis, ac nostvo Monasterio prefatüm censum vndecim marcarum et decem gros-
sorum, cum duobus Modijs vno videiicet Tritici, et vno hordei, annis singulis in feste Beali
Galli, absque omni contradiccione, perpetuis futuris temporibus, debeant integraliter assi-
gnare. Sin autem, quod absit predicte Abbatisse, vel ipsarum Conuentus in predicto censu,
in suo termino persoluendo fuerint negligentes, Ex tunc ad quindenam post ipsum terminum,
nosac nostri successores predictun; Censum cum annona predicta, vel in toto, vel in parte
non soluta, apud Judeos, vel Christianos, ad damna predicti Monasterij recipere poterimus.
ipsius periculo sub usuris. In cuius rei Testimonium ac robiir perpetuo valiiurum Sigilla pre-
sentibus duximus appendenda nostra. Datum Anno domini Millesimo Trecenlesimo Quadra-
gesimo quinto. In die Sancti Procopij Confessoris.
(Das Ori^. auf Pergam. mit zwei wohlerhaltenen Sigillen im Archive des Klosters Maria Saal,
im m. 'st. Landesarchive Lit. A. n. 40.)
590.
Das Olmütser Domkapitel bestätigt den durch den Domherrn Herbord von Fülhtein mit
dem Pfarrer Johann non Braunsberg geschehenen Umtausch eines in Fritzendorf gelegenen
Lahnes. Dt. Olomucz^ fer. III . post Oculi (i. März) 1345.
Dartholomeus prepositus . . Vitco archidiaconus et capitulum ecclesie Olomucensis
reeognoscunt, quod cum commutacio laneorum in villa Friczendorf per dominum Herbordum
de Fülstein confratrem nostrum cum discreto Jobanne plebano ecclesie de Brunsperg de
nostra sciencia et licencia facta sit videiicet laneum in fine eiusdem ville Friczendorf versus
opidum Brunsperch pro laneo, qui circa ecciesiam ibidem in Friczendorf existunt — com-
mutando — quod nos approbamus . . . Datum Olmucz Anno domini Millesimo Trecentesimo
quadragesimoquinto, feria tercia post dominicam qua cantatur Oculi.
(Aus dem handschr. Cod. II. f. 55 im Archive des Olmütser Domkapitels entnommen A. Bociek.)
«?
. •
i
a «(
433
• I
591-
IJer Probst Veit und der Konvent des Klosters Kaisern kaufen vom Swatoslaw von
iMödritz und dessen Frau einen Hof und anderthalb Lahne sammt Zugehör in Raigern um
XXXII. Mark Prager Groschen. DU Raygrad, in dominica, qua canlalur „Lietare Jerusalem^
(6. März) 1345. ♦
(Nach dem Orig. im Archive desselben Klosters.)
592.
A abst Clemens VI. nimmt das Nonnenkloster ßenedictiner - Ordens zu Pttstomdf in
seinen besonderen Schutz. Dt. Avignon,* Monas Aprilis (5. April) 1345.
(Nach dem Orig. im fürsterzbischöflicheo Archive zu Kremsier.)
593.
Johann König von Böhmen und Karl Markgraf von Mähren bestätigen^ den Zins mehrerer
schlesischer Juden in Vorhinein erhalten zu haben. Dt, Wratislauie^ fer. IV, post domi-
nicam Misericordia (13. April) 1345.
i\os Jobannes Dei gracia Bohemie Rex . ac Lucenb. Comes. Et Karoius eius pri-
mogenitus . Marchio Marauie . Recognoscimus et presentibus profitemur. Quod quia prouidi
viri Judei Camere nostre serui . videlicet Jordanus de Lignicz . XIII. Marcas. Item Scabday
de Hyrsperc . XI. marcas . et VUI. grossos. Item Salomon . X. marcas. Item Goscbman
nonum dimidium Solidum grossoruro. Item Jordanus Marscole . III. marcas . et VI. grossos.
Item Jacobus pronunc absens . octavum dimidium fertonem de Wratislauia ad preces nostras
et pro nostra necessilate presenti polonici pagamenti et numeri pro censu et census nomine
quem nobis et Camere nostre a festo Beate Walpurgis proxime nunc venturo . in quarto
futuro anno soluere tenebantur plenarie persoluerunt. Nos ipsos coniunctim et diuisim a dacione
ipsius census exnunc prout extunc dicimus liberos et solutos. Promittentes eos proinde et
heredes ipsorum non vllo unquam tempore aggrauare sed pocius postquaro annuale tributum
eorum persolnerint quiuis iuxta sortem nominatam . tunc postea über erit et non abuti debet
si alter secum contribuens in sua solucione fuerit negligens uel remissusharum nostrarum
testimonio litterarum. Datum Wrat. feria IUI. proxima post dominicaro . Misericordia do-
mini . Anno doraini . M^. CCC^. XL^V^.
(Mitgetheilt vom Hrn. Archivar Dr. W. Waltenbach in Breslau.)
594.
• -
Dieselben bestätigen eine ähnliche Vorausbezahlung des Kammerzinses durch Breslauer'
Juden. Dt, Wratislauie^ fer, V. post 3§isericordia (14, April J 1345.
Aos Johannes dei gracia .Bofiende Rex ac Lucemb. Comes, Et nos Karoius eiusdem
domini Regis primogenitus MaFchio Morauie Notum esse volumus vniuersis . quod quia prouidi
55
if
^i
434
viri. De communitate Judeorum Wratislau. Camere nostre serui videlicet Jacobus carnifex .
quattuor marcas polonicalis ponderis ac numeri minus vno fertone. Item Arnoldus ipsius
yicinus similiter . IUP' marcas minus fertone. Item Salomon VII. fertones. Item Scabday .
in. marcas . et VII. grosses. Item Yacobus . III. marcas. Item Ysaac . V. fertones, Item
Lazarus famulus Abrae de Nouo foro . II. marcas . et . X. grossos. Item Hanna cum filiis .
Vn. fertones. Item Ysaac maxister scole . VII. Scotos. Item iterum Ysaac magister scole .
mediam marcam . ad nostras instantiuas preces et ad nostram magnam necessitatem census
nomine videlicet pro illo censu quem a proximo beate Walpurgis feste ad annos quatuor solnere
tenebantur . nunc in instanti plenarie persoluerunt . De qua quidem solucione predictos Judeos
vniuersos et singulos quietos dicimus et solutos. Et pöstquam quiuis diclorum Judeorum
deinceps annuatim suam partem ut premittitur persoluerit tunc über erit et non abnti debet
ut alter secum contribucione in sua solucione fuerit negligens aut remissus Harum serie
litterarum. Datum Wrat. anno domini . M^. CCC^. XL^V^. feria Quinta post dominicaro
qua cantatur Misericordia domini proxima.
(Milgetheill Tom Hrn. Archivar Dr. W. Wattenbach in Breslau.)
595.
Dieselbe Bestätigung für andere Breslauer Juden. Dt. Wrat.^ feria V. post Miserieordia
(14. April) 1345.
iMos Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemb. Comes et Garolus eins primo-
genitus . Marchio Morauie . recognoscimus et tenore presencium profitemur Quia prouidi
viri Judei Wrat. Camere nostre serui . puta Rachna cum patre . III. fertones. Item Aaron
et gener suus I. fertonem. Item Schabdey frater Abrahe I. fertonem. Item Schabdey frater
Goschme I. marcam. Item Libuscha . I. ferlonem. Item Zyffra mediam marcam. Item Kadzym
magister scole I. sexagenam. Item Symon mediam marcam. Item filia Symonis medium fer-
tonem. Item Manna . I. marcam. Item Schula vidua medium fertonem. Item Azer carnifex .
VlI. SCO. Item Ysaac . II. marcas. Item Musche decimum medium sco. Item Joseph medium
fertonem. Item Jordan medium fertonem. Item Hanna dimidium fertonem*. Item Schabdey .
XXX. grossos. Item Musche carnifex I. fertonem. Item Kosling dimidiam marcam. Item
Ghenus dimidium fertonem. Item Schule filius et filia dimidium fertonem, census nomine quem
a feste beate Walpurgis . venture proxime ad IUP' annos soluere tenerentur nobis ad pre-
sens pro euidenti necessitate nostra integraliter persoluerunt propter quod ipsos Judeos et
ipsorum quemlibet coniunctim et diuisim ab huiusmodi census solucione pro eodem terraino
exnunc prout extunc dicimus penitus liberos et solutos Et sie deinceps quiuis eorum omni
anno solucionis tempore suam partem dabit non abutens si alter eorum suam partem non soluet
harum testimonio litterarum. Datum Wrat. anno domini . M^. GGG^. XLV^. feria quinta
post dominicam qua cantatur . Misericordia domini . proxima.
(Mitgetheilt vom Hrn. Archivar Br. W. WaUenbach in Breslau.)
J^*
I «
♦ •.
* .
«
«•
435
596.
Der Stadtrath non Iglau erklärt^ welchen Zins Kuneguitde^ Witwe des Seidlin Harlwik^
und dessen Erben non dem Hofe des Got&lin zu Gossau zu beziehen haben. Dt. fer. V.
post dominicam Misericordia (14. April) 1345.
J\ios Frenczlinus Ensacher Judex . Nicolaus purgrauij Hagisterciuium . Conradus
Gallicus . Fridlinus coller . Heintzlius de pilgrems Ceterique Jurati Iglauienses . Recogno-
scimns et testamur Chungundin Relictam Sindlini hertwici et eius heredes Nonaginta nouem
grosses pragensium denariorum. Super Curia Goczlini in Gozzau et omnibus pertinenciis, agris,
pascbuis, pratis, Siluis, areis, et alijs qualitercumque dictis ad dictam Curiain Spectantibns
vniuersis perpetui census diuisim a dicta curia et indiuisim per Rusticos colentibus et vten- .
tibus teuere et habere SinguHs annis in feste Sancti Michahelis persoluendo. Quorum Con-
radus filius dicti Goczlini dictam curiam mediam tenens. Quindecim grossos prioris census
prje alijs omnibus per Gundoldum olim et nunc per dictam dominam et eius heredes coro-
paratos, et triginta duos per ipsum venditos censuare tenetur termino in pretacto . de Residua
vero dicte curie. Seu de Secunda parte Albertus gener dicti Goziini triginta vnum et Gerungus
Carpentarius viginti vnum soluere in termino ut premittitur, et dare sunt astricti.. Insuper
quicquid in censu dictorum. Scilicet Alberti et Gerungi defecit . hac dictus Conradus prefati
Goczlini filius de sua Media curia prehabita et omnibus pertinencijs premissis adimplere
debebit contradiccione qualibet non obstante. In cuius rei testimonium secretum nostrum
presentibus est appensum da tum Anno domini Millesimo trecentesimo Quadragesimo quinto.
Quinta feria post dominicam qua cantatur Misericordia domini proxima.
(Nach dem Ong, im * Archive der k. Stadt Iglau abgeschrieben A. Boczek. P. R. v. Chlumecky
a. a. S. 16 n. 26.)
591.
Markgraf Karl non Mähren verspricht dem Breslduer Bürger Jakob^ Sohn des Wiener,
jene Summe Geldes binnen acht Tagen zu zahlen^ welche er aus den zu seinen (des Mark-
grafen) Gunsten eerkaußen Zinsungen bezogen hätte. Dt. Wratislauie^ fer. VI. post
dominic. Misericordia (15. April) 1345.
j\os Karolus domini .. Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie Notum facimus
tenore presencium vniuersis Quod quia fidelis paternus et noster dilectus Jacobus Wyenneri
Ciuis Wratislauie, certos annuos redditns suos, seu bona sua, pro nobis alias vendidit Eosque
et ea in nostris dedit debitis, ad precum nostrarum instanciam diligentem, Nos sibi promit*
timus firmiter et spondemus, quod ipsum de tanta summa pecunie, quantum de Censu dictorum
reddituum venditorum pro nobis vsque in hodiernum diem percipere potuisset, ac eciam de
debitis in quibus obligamur eidem, infra octo dierum a data presentium conputandorum spacinm
gratuite expedire volumus et debemns, iuxta aliarum nostrarum, quas super premissis habere
dinoscitur continenciam litterarum. Insuper promittimus eidem, qui presentes habuerit litteras,
55»
436
vniuersa et singula premissa inuiolabiliter obseruare. In cuius rei testiifioniHm presentes fieri
fecimus litteras Sigilli nostri appensione munitas. Datum Wratislauie feria sexta proxima
post dominicam Misericordia domini Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimoquinto.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Geheim - Sigille des Markgrafen Karl, im
Archive der Stadt Breslau sub lit. P. 5, mitgelheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.)
598.
König Johann und Markgraf Karl bestätigen^ dass mehrere Juden den Zins eorausbezahll
haben. Dt. lVratizl.<f fer. V. ante Georgii (21. April) 1345.
j%03 Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, Et Karolus ipsius
primogenitus Marchio Morauie Notum esse volumus tenore presencium vniuersis. Quod quia
prouidi et discreti viri Camere nostre serui videlicet iudei Nechama . I. sexagenam. Item
Hertwicus cecus . I. sexagenam. Item Zara . I. sexagenam. Item Peschak . Y. marcas.
Item Abraham . I. fertonem. Item Lubde . I. fertonem. Item Ysaac IUI. grossos. Item
Bawarus IUP' grossos. Item Leo carnifex II. grossos. Item Jacobus zyber . L grossam.
Itiem. Azer Carnifex . I grossum. Item Lybusch U grossos. Item Jachna . III. grossos.
Item Waczka II grossos. Item debruska IUI gr. Item Kücz Carnifex III grossos. Item
Kuna IUI grossos. Item Jacob IUI grossos. Item Syincha II scotos. Item Schona cum filia
VII grossos. Item Jan XII grossos . de illo Censu quem a proximo beate Walpurgis feste
ad annos quatuor nobis et camere nostre dand. essent obnoxii iam ad nostras peticiones
et necessitates plenarie in parata peeunia persoluerunt, de qua quidem solucione seu Censu,
ipsos coniunctim et diuisim exnunc prout extunc dicimus liberos et solutos . annis vero aliis
censualibus nullus predictorum ad alciorum summam dand. compelli non tenebitnr ac artari.
Uarum nostrarum testimonio litterarum Datum Wratizl. quinta feria ante diem beati Georij
martiris proxima anno domini M^ CCC^ XLV^.
(Hitgetheilt vom Hrn. Archivar Br. W. Wattenbach in Breslau.)
509.
Zdislaw^ Pfarrer zu Treskowitz^ erklärt^ dass er non dem Oslawaner Kloster eine Wiese
unter gemssen Bedingungen auf die Zeit seiner Lebensdauer besass^ und dieselbe an seinen
Kapellan Johann ton Pralitz überliess. Dt. in Oslawan^ f. VI. post Jubilate ^22. April) 1345.
In nomine domini amen, Omnia que geruntur in tempore labuntur simul cum tem-
,pore, nisi scripti memoria siue testimonio literarum fuerint confirmata. Nouerint igitur vniuersi
presentes literas inspecturi, Quod ego Sdyslaus rector ecclesie in Drozkwicz confiteor publice
et protestor, pratum quod coniigit siue adiacet metas, sev limites camporum in Vrbicz teoni
possedi pacifice et quiete a domina Abbatissa, et a suo Conuentu Monasterij Ozlauiensis a
gracia et bono fauore et non ex iure vsque ad tempora vite mee. Quod quidem pratom
propter permutacionem inter dominum Sdyzlaum parte ex vna et dominum Johannem de
'. -'
.j
437
•
Preblino' ex parte altera causis legittimis et nicionabilibus volentibus vtriqne parti compla*
cere pocius quam displicere nostrum concessimas consensum et fauorem, vt hoc idem pratnm
dominus Johannes predictus noster cappellanus in Drozkwitz teneat et possideat a nobis,
sub eadem gracia sicut dominus Sdyziaus tenuit, et seruiuit Ecclesie in Drozkwitz, singulis
annis in cena domini ' tres vmas vini, sie eciam ipse seruiat tempore vite sue pro bono pacis
et concordie, addito hoc, postquam predictus dominus Johannes yuerit viam vniuerse camis,
Extunc predictum pi^atum ad sepedictum Monasterium sine omni contradiccione et exeropcione,
prout hereditarie prius spectabat, redibit, et conuentus de predicto vino in se onus recipi^t
et singulis annis in predicto termino ecclesie in Drozkwitz prouidebit et respondebit. Et
ne hec litera possit aliqua calumpnia viciari, Sigilla quam plura videlicet meum, necnon
domini Petri prepositi Ozlauiensis, Domini Salomonis perpelui vicarij in Eywantschitz et
domini Petri plebani Ecclesie in Ruedweins duxi apponenda. Datum et actum in predicto
Monasterio post dominicam, qua cantatur Jubilate feria sexta, ^nno domini Millesimo CCC^XLV^.
(Das Orig*. auf Pergam. mil IV. kleinen, iheil weise beschädigten Sigillen, im Archive des Klosters ..
Maria Saal, im m. st. Laudesarchive Lit. P. n. 66.)
600.
Ivönig Johann von Böhmen mil seinem erstgebornen Sohne Karl, Markgrafen von
Mähren, genehmigt der Stadt Budissin zum Besten des Hospitals acht Mark jährlichen Zinses
auszusetzen. Dt* Schweidnitz, fer. IV. post Georgii (27. April) 1345.
(Nach dem Orig. auf Pergam. im Bautzener Stadtarchive mit zwei Sigillen, welche jedoch
durch Feuer verdorben sind — 25. Nr. 1 a. Abgedruckt im neuen Lausitz^schen Ma-
gazin 29. Bdes. 2. Hft. S. 267. Köhler in Cod. diplom. Lusat. super. 1851. S. 267.)
601.
Pabsl Clemens VI. erhebt Leutomischel zur Stadt und ernennt den Brucker Abt Johann
zum ersten Bischöfe daselbst. Dt. Amnione^ IL Kalend. Mail (30. April) 1345.
t^Iemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Johanni Luthomuslensi Sa-
lutem et Apostolicam Benedictionem.
Ad universalis ecclesie regimen exercendum divina dispositione vocati, ad cuiuslibel
statum ecclesie aciem solicite extendimus considerationis, pastoralis partes officii, vigilanti
studio adhibentes, ut ecclesie singule, pastoribus gubementer ydoneis, et providis rectoribns
committantur, quorum circumspectione provida et prudentia circumspecta , illius cooperante
dementia, qui verus pastor et rector agnoscitur animarum, spirilualium et temporalium pro-
ficiant incrementis. Nuper siquidem ex certis rationabilibus causis, que ad hoc animum
nostrum induxerunt, villa Luthomuslensis , tunc infra iimites Pragensis diocesis constitutam,
que locus insignis existit, et ubertate raaltiplici hominum et rerum exuberat, de fratrum
nostrorum consilio et apostolice plenitndine potestatis in Civitatem ereximus, ipsamque Civi-
^
»
436
vniuersa et singula premissa inuiolabiliter obseruare. In cuius rei testiifioniHm presentes fieri
fecimus litteras Sigilli nostri appensione munitas. Datum Wratislauie feria sexta proxima
post dominicam Misericordia domini Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimoquinto.
(Das Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Geheim - Sigille des Markgrafen Karl, im
Archive der Stadt Breslau sub lit. P. 5, mitgelheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.)
598.
König Johann und Markgraf Karl bestätigen^ dass mehrere Juden den Zins vorausbezahlt
haben. Dt. Wratizl.^ fer. V. ante Georgii (21. April) 1345.
J^os Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lncemburgensis Gomes, Et Karolus ipsius
primogenitus Marchio Morauie Notum esse volumus tenore presencium vniuersis. Quod quia
prouidi et discreti viri Camere nostre serui videlicet iudei Nechama . I. sexagenam. Item
.Hertwicus cecus . I. sexagenam. Item Zara . I. sexagenam. Item Peschak . Y. marcas.
Item Abraham . I. fertonem. Item Lubde . I. fertonem. Item Ysaac IUI. grossos. Item
Bawarus IUP' grossos. Item Leo carnifex II. grossos. Item Jacobus zyber . L grossum.
Itiem^Azer Carnifex . I grossum. Item Lybusch II grossos. Item Jachna . III. grossos.
Item Waczka II grossos. Item debruska Uli gr. Item Kücz Carnifex III grossos. Item
Kuna IUI grossos. Item Jacob IUI grossos. Item Syincha II scotos. Item Schona cum filia
VII grossos. Item Jan XII grossos . de illo Censu quem a proximo beate Walpurgis festo
ad annos quatuor nobis et camere nostre dand. essent obnoxii iam ad nostras peticiones
et necessitates plenarie in parata pecunia persoluerunt, de qua quidem solucione seu Censu,
ipsos coniunctim et diuisim exnunc prout extunc dicimus liberos et solutos . annis vero aliis
censualibus nullus predictorum ad aiciorum summam dand. compelli non tenebitur ac artari.
Hamm nostrarum testimonio litterarum Datum Wratizl. quinta feria ante diem beati Georij
martiris proxima anno domini M^ CCC^ XLV^.
(Mitgetheilt vom Hrn. Archivar Dr. W. Wattenbach in Breslau.)
599.
Zdislaw^ Pfarrer zu Treskowitz^ erklärt^ dass er ton dem Oslawaner Kloster eine Wiese
unter gewissen Bedingungen auf die Zeit seiner Lebensdauer besass^ und dieselbe an seinen
Kapellan Johann ton Pralitz über Hess. Dt. in Oslawan^ f. VI. post Jubilate ^22. April) 1345.
In nomine domini amen, Omnia que geruntur in tempore labuntur simul cum tem-
.pore, nisi scripti memoria siue testimonio literarum fuerint confirmata. Nouerint igitur vniuersi
presentes literas inspecturi, Quod ego Sdyslaus reclor ecclesie in Drozkwicz confiteor publice
et protestor, pratum quod contigit siue adiacet metas, sev limites camporum in Vrbicz lenui
possedi pacifice et quiete a domina Abbatissa, et a suo Conuentu Monasterij Ozlauiensis a
gracia et bono fauore et non ex iure vsque ad tempora vite mee. Quod quidem pratum
propter permutacionem inter dominum Sdyziaum parte ex vna et dominum Johannem de
439
comissa sliidiose regere, pruricriler dirigere, ac felicitcp guhcrnare. Niiper siquidem Monnslerio
LncCDsi Premonslratensis Ordinis Olomncensis diocests pro eo vacante, quod nos de per-
sona dilecti Qlii Jolmnnis electi liicemuslbensis tnnc dicti Lucensis Monasterii Abbatis licet
absentig ecclesie lucemuslbensi, quam lunc Monasterium ordinis et diocesis predictorum, cui
tu tunc preeras cerlis ralionibus de fratrum noslronim consilio, et apostoÜce polestatis pie-
nitudine in ecclesiani Catbedratem ereximus, duxiinus providendum preficiendo dictum Johannem
eidem ecclesie in Episcopum et pastorem. Nos ad provisionem ipsius monasterii Lucensis,
de qno nullus preter nos se bac vice intromiltere potest pro eo quod nos diu ante provi-
sionem biiiiismodi oninia Atonasteria per provisiones per nos tunc factas, et impostentin
faciendas de ppelatis cornni ubilibet constitulis quibusvis Cathedralibus ecclesiis et nionasleriis
tunc vacancia et tnantea vacatura, disposilioni noslre specialiter reservantes. Decrevimus
extunc irrilum et inane si secus super büs per quoscumque quavis aucloritate scienler vel
ignoranler contingcret nllemplari, paternis et soliciös studiis intendentes post deliberationem,
quam super hoc cum dictis fratribus habuimus diligentem. Demum ad le consideranles ^ j
grandium virtuliim meritis, quibus personam luam proiit fidedignorum relatione didicimus
Dominus insignivit, convertimus oculos nostra? menlis, quibus Omnibus debita meditatione
pensalis de persona tua eidem Monaslerio lucensi auctoritate predicla de dictorum fralnim
consilio providemus, teqtie illi preficimus in Abbalem. curam et adminislrationeni ipsius
Monasterii Lucensis tibi tam in spiritualibus, quam in temporslibus plenarie committendo.
In illo qui dat gratias, et largitur premia confidentes, quod prefalum Monasterium Lucense
sub luo felici regimine, gracia tibi sulfragante divina, spirilualiter et teniporaliter rcgelur
utiliter et prospere dirigelur. Quocirca discretioni tue per apostojlca scripta mandamus,
qnatinns onus rogiminis dicti Monasterii debita devotione suscipiens, sie (e in cura ipsius
salabriler exercendo e](JÜI>Bas studiosuro, quod per lue laudabilis diligentie Studium Mona-
sterium rpsum preservelur a noxiis et ad salutaria dirigatur, tuque proinde retributionis eterne
premiam, ac nostram et eiusdem sedis benedictionem et graciam uberius consequi mcrearis.
Datnm Avinione 11 Kalendas Maii Anno Secundo. (sie.}
In eodem modo. Dileclis filiis conventui Monasterii Lucensis Premonstratensis Ordinis
Olomncensis diocesis salutem elc. Sumnii dispositione Rectoris ad regimen universalis ecclesie
depntati angimur curis assiduis elc. usque et prospere dirigelur. Ouoc'™a discretioni vestre
per apostolica scripta mandamus quatinus eundem Henricnm Abbaten! pro nosh-a et apostolice
Sedis reverentia benigne recipientes, et boneste tractanles exhibealis et obedienciam et
reverenciam debilani et devotam, eins salubria monita et maudata suscipiendo ifnriter el
efficaciter adimplendo. Alioqiiin sententiam. qnam idem Abbas rite tulerit in ri'beÜes ratam
habebimus, et Taciemus auclore Domino usque ad sntisfactionem condignam inviolabililer
übservari. Datum ut supra.
In eodem modo. Dilecto filio Nobili viro Carnlo Marcbioni Moravie salutem etc. Gratie
divine premium, et preconium humane laudis acquirilur, si per secularea principes prelatis
singulis secularibus et regularibus bonor debitus impendatur. Nuper siquidem etc. usque et
prospere dirigetur. Cum itaque sit virlutis opus Dei ministros benigne favore prosequi, ac
t
438
tatis vocabulo dnximus decorandam, statuentes sc decerneiites ut Honasteriam ipsias loci
LathoiDUslensis Premonstratensis ordinis Monasterio strahoniensis ordinis et diocesis pro-
dictoram tunc immediate subiectum extunc haberetnr et existeret ecclesia Cathedralis. Post-
modum vero de celeri et salubri provisioDe ecciesie lathomnslensis ut sponsi letaretur solatio
cogit^ntes, tandem post cogitationes multiplices , quas primo infra mentis nostre precordia
et tractatus, quos deinde cum fratribus nostris habuimus diligentes, ad preficiendnni talem
eidem ecciesie personam, que sciret, vellet et posset eam preservare a noxiis et adversis,
ac in suis manuteuere viribus et etiain adaugere, ad te Abbatem Monasterii Lucensis pre-
dicti ordinis Olomucensis diocesis litterarum scientia preditum, vita ac morum honestate
decorum, in temporalibus providum, et in spiritualibus circumspectum direximus aciem
noslre mentis, quibus omnibus debita meditatione pensatis, de persona tua nobis et eisdem
fratribus nostris ob tuorum exigentiam roeritorum accepta, de ipsornm fratrum consilio eidem
ecciesie providemus, preficientes (e prefate ecciesie in Episcopuro et Pastorem, tibique caram
et adrainistrationem ipsius in spiritualibus et temporalibus committendo, dictoque Monasterio
Lucensi sie vacanti de persona dilecti filii Henrici Abbatis, olim ante erectionem pre-
dictam ecciesie prefate, tunc Monasterii existcntis duximus providenduni, preficiendo eundem
Henricum in Abbatem Lucensis Monasterii prelibati, firma spe, fiduciaque tenentes, quod
eadem ecclesia, divina tibi assistente dementia, per tue circumspectionis et Industrie Studium
frucluosum preservabitur a noxiis et adversis, et spiritualibus ac temporalibus proficiet incre-
mentis. Tolle igitur iugum Domini tam leve colli tui humeris, quamque suave, ac in dilectione
pascendunu suscipe gregem eins, super quem noctis vigilias diligens, solicitusque custodia
ut über non pateat aditus invasori, et Domino insuspicabili hora venture, si te invenerit
sie agente, cursu consumato, qui tuo labori proponitur et herum fide servata, que tue soli-
citudini committuntur, te repertum fidelem in modico, supra multa constituat, ac in dilecta
gaudiorum suorum tabernacula inlroducat. Datum Avinione II Kalendas Maii Anno tertio.
(Nach dem Orig. Rej):este Pabst's Clemens VI. J. III. ß. I. Br. 38 S. 56 im Vaticaniselieii
Arcliive zu Kum. Vidim. Abschrift im m. st. Laiidesarchive.)
602.
Pabst Clemens VI. ernennt den Leutomischler Abten Heinrich zum Abt des Klosters Brücke
nachdem diese Abtei durch die Ernennung Johanns zum Bischöfe von Leutomischel erledigt
war^ und rersländigt hievon den Konvent des Brucker Klosters und den Markgrafen Karl,
Dt. Avinione^ IL Kalendas Maii (30. April) 1345.
f^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Henrico Abbati Monasterii
Lucensis Premonstratensis Ordinis Olomucensis diocesis Salutem et Apostolicam Benedictionem.
Summi dispositione Rectoris ad regimen universalis ecciesie deputati angimur cnris
assiduis ut opem et operam, quaiitum nobis ex alte conceditur, impendamus, quod orbis
ecciesie ac monasteria universa pastorum destituta regimine per nostre providentie ministerium
viris committantur ydoneis, qui sciant, velint et valeant ecclesias et monasteria ipsa eis
«
439
comissa studiose regere, prudenter dirigere, ac feliciter gubernare. Nuper siquidem Monasterio
Lncensi Premonstratensis Ordinis Olomacensis diocesis pro eo vacante, quod nos de per-
sona dilecti filii Johannis electi Incemusibensis tnnc dicti Lucensis Monasterii Abbatis licet
absentis ecclesie lucemnslbensi , quam tunc Monasterium ordinis et diocesis predictorum, cui
tu tunc preeras certis rationibus de rratrum nostrorum consiiio, et apostolice potestatis ple-
nitndine in ecclesiam Gathedralem ereximus, duximus providendum preficiendo dictum Johannem
eidem ecclesie in Episcopum et pastorem. Nos ad provisionem ipsius monasterii Lucensis,
de quo nullus preter nos se hac vice intromittere potest pro eo quod nos diu ante provi-
sionem huiusmodi omnia Monasteria per provisiones per nos tunc factas, et impostemm
Faciendas de prelalis eornm ubilibet constitutis quibnsvis Cathedralibus ecclesiis et monasteriis
tunc vacancia et inantea vacatura, dispositioni nostre specialiter reservantes. Decrevimus
extunc irritum et inane si secus super hiis per quoscumque quavis auctoritate scienter vel
Ignoranter contingeret attemptari, paternis et solicitis studiis intendentes post deliberationem,
quam super hoc cum dictis fratribus habuimus diligentem. Demuro ad te considerantes
grandium virtutum meritis, quibus personam tuam prout fidedignorum relatione didicimus
Dominus insignivit, convertimus oculos nostrae mentis, quibus omnibus debita meditatione
pensatis de persona tua eidem Monasterio lncensi auctoritate predicla de dictorum fratrum
consilio providemus, teque illi preficimus in Abbatem, curam et administrationem ipsius
Monasterii Lucensis tibi tam in spirituaiibus , quam in temporalibus plenarie committendo.
In illo qui dat gratias, et largitur premia confidentes, quod prefatum Monasterium Lucense
sub tuo felici regimine, gracia tibi suffragante divina, spiritualiter et temporaliter regetur
utiliter et prospere dirigetur. Quocirca discretioni tue per apostolica scripta mandamus,
quatinus onus rogiminis dicti Monasterii debita devotione suscipiens, sie te in cura ipsius
salubriter exercendo e^^beas studiosum, quod per tue laudabilis diligentie Studium Mona-
sterium ipsum preservetur a noxiis et ad salutaria dirigatur, tuque proinde retribntionis eterne
premium, ac nostram et eiusdem sedis benedictionem et graciam uberius consequi roerearis.
Datum Avinione II Kalendas Mali Anno Secundo. (sie.)
In eodem modo. Diiectis filiis convcntui Monasterii Lucensis Premonstratensis Ordinis
Olomucensis diocesis salutem etc. Summi dispositione Rectoris ad regimen universalis ecclesie
deputati angimur curis assiduis etc. usque et prospere dirigetur. Quocirca discretioni vcstre
per apostolica scripta mandamus quatinus eundem Henricum Abbatem pro nostra et apostolice
Sedis reverentia benigne recipientes, et honeste tractantes exhibeatis et obedienciam et
reverenciam debitam et devotam, eins salubria monita et mandata suscipiendo ilariter et
efficaciter adimplendo. Alioquin senlentiam, qnam idem Abbas rite tulerit in rebelles ratam
habebimus, et faciemus auctore Domino usque ad satisfactionem condignnm inviolabiliter
observari. Datum ut supra.
In eodem modo. Diiecto fiiio Nobili viro Carolo Marchioni Moravie salutem etc. Gratie
divine premium, et preconium bumane laudis acquiritur, si per seculares principes prelatis
Singulis secularibus et regularibus honor debitus impendatur. Nuper siquidem etc. usque et
prospere dirigetur. Cum itaque sit virtutis opus Dei ministros benigno favore prosequi, ac
♦*.
440
uus verbis eL ojieribus pro regis ueterni glona vonerari, Nobiliialem tiiam rugnmiis el I
tamur altentej qunlinus euimlem Henricum AJibalem et prefatuiii Monasteriura Lucense
»urc commissum liabcns pro nostra et apostolice sedis revcreiicia prope'iisias commendalu?
predictum Alibalem benimm favoris (laxilio proscquaris. IIa ijiiod idcoi Abbaa tuo rtUtns
auxilio, in cuminissa sibi Monasterü prcdicti cura possit üeu propicio prusporari, ac Ubi
e.\iiide purennis vilae praciniuin et a nubis coudigna pravcnial acliu gralinniiu. Dal. ut si^m. . ij
(\«(li (letn Orig. Rc^resle Pabsl's Clemens VI. J. Itl. B. tV. Br. 4tl S. 31 im Vilicaiii
Ar>:1iiti; zu Ron. ViiJiiii. Abwhrirt im mahr. stRud. Ltmdesaruliivi^.l
603.
1
Der Prager vrsbisckoßicke Official Johann l'üdtianitis befiehlt dem -Tasaaer Dechnnte \
den Pfarrern ron Krtilic and NdniMl, dof^ sie den Kleriker Stratoslair in den Besitz wr
Sfemker Kirche eiit führe«. DJ. iit^Vysthrad, fer. II f. ante Agcens. Dom. (^. Mai) iSiii.
«lobaiiiies dictiis P^daaniis decrctornin doctor Pratensis. Olomucensis el Wyssegra-
densis ecclesiariim citneaicus, oriiciojiäque curic arcluo|ijscupaIis Prageiisis, iiec- uoii subexecutor
Swatboslay cicrici Pragensis diocesis, nali ijuondain Petri dicli HJawiiye de Podskalo prope l
Prägern, gri^iie sibI per si'deiu apostolicam ad collaäDiiem. Prcpositi et eunui'ntus iuoiin»lerii '
Sdcraitiflkste in Pra^ensi cl Oliimueensi diocesi, bciieficii cum cura, vvl sine cura vaoiturt,
bete., per vent'rubilt'm in Cbrislo {latrem, el dontiniiui nuslruiu diiinmum Arneälliju ssDck-
Prngünsis eccicsie arclüopiscopuut principalem cxccnlureiu, (ipecialUL-r dejinlalus iliscrelis ' cl
lioneälis vjris . . decano Tassouiensi ac in Kralicz cl in Namyescz eccfcsiarum rectorUiH.«
siiluttiM in dotnino et iiiandalis nustrts; ymo vltius npostölicis 5rmitßr obedire: NoueritiN
i|iiuil prefulus Swatoslans clericus ecciesiani in ßrcEfffli vacanteifc !Ur mortem (ilim...ple- ■
bfini ibidom \;rliite gracte sibi per sedcm Tiptisloiiciim in forma commDDi. ut prtdicitur lactt.'.
qiie sibi de iure debetur, aoceptanil, «l de ctidem est. jirunl in prucessu ipsius gracu-.
nmndiiUir,' solompriiter iuneslilus. Quage vtjbis, el cnilibet veslrum in virlule sancte obe-
dtencie, el sub excommuiitcuuiuiiis pciia, quam in vos, et veslrum quenilihot lerna canonicn
nioniaoue prrmisäa exiiunc pruut extunc, et e\lunc pruut cxnunc prurerimns iu bijs scriplis,
si iiumdalis nu^lris inju verius apusloiicis noii parucritis com eiTectu, qiialenns prefatum Swa-
luslaum cliTicani, cum p^r cum, anl prociiratorem siium roijuisili l'nerilis, vigore et anctorll
^acie et processnum per scpe diclani sedem apnstdHcam sibi fade, in- corporalem pä|
sionem eccJesie in Bre^nik ioFra sex ! dies a municiune vobis facta, qliorum duos prOf
dues pro «cciindo, et reliquos duus pro lerciu.ac peremptorio teriuitie assignamus, neu i
in omaium iurium,^t pertineiiciurium ipsius inducalis, et iniluctum pro viribus dereiidattä.
contradidores quuslibet et rebelies per ceusBrani ecclesiasticam lirmiler uompegeendu, ■;
datilcs Bibi, aut suti pruenralorl de uiiinibiis iuribus, .porlinenciis, i'ructibuH, iihibnä. tibld
nibuä, nc miiuersis ulilitatibus ad eandem ucclesiam spectantibus absque omni c(inta''a<lio
vi impt;dimcnto qnolibel inleg^a^iter cespondcri. El isi onines biis oxcqiiendis inlerega«J
poleritis, unusi^ aut dau vulriuii, ea ntclijlumiuus exequaullir, niiJlus aliuut in vxcvu
m bwa-
cloritaMJ
3 blOS 013 7N0 087
1>B
DATE DUE
STANFORD UNIVERSTTY UBR-
STANFORD, CAUFORNIA
94505