Skip to main content

Full text of "Codex diplomaticus et epistolaris Moraviae"

See other formats


Google 



This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scannod by Google as pari of a projcct 

to make the world's books discoverablc online. 

It has survived long enough for the Copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 

to Copyright or whose legal Copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 

are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discover. 

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from the 

publisher to a library and finally to you. 

Usage guidelines 

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken Steps to 
prcvcnt abuse by commercial parties, including placing lechnical restrictions on automated querying. 
We also ask that you: 

+ Make non-commercial use ofthefiles We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrain fivm automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's System: If you are conducting research on machinc 
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of text is helpful, please contact us. We encouragc the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout this projcct and hclping them lind 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in Copyright varies from country to country, and we can'l offer guidance on whether any speciflc use of 
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search mcans it can bc used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe. 

Äbout Google Book Search 

Google's mission is to organizc the world's Information and to make it univcrsally accessible and uscful. Google Book Search hclps rcadcrs 
discover the world's books while hclping authors and publishers rcach ncw audicnccs. You can search through the füll icxi of ihis book on the web 

at |http: //books. google .com/l 



Google 



IJber dieses Buch 

Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Realen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im 
Rahmen eines Projekts, mit dem die Bücher dieser Welt online verfugbar gemacht werden sollen, sorgfältig gescannt wurde. 
Das Buch hat das Uiheberrecht überdauert und kann nun öffentlich zugänglich gemacht werden. Ein öffentlich zugängliches Buch ist ein Buch, 
das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch öffentlich zugänglich ist, kann 
von Land zu Land unterschiedlich sein. Öffentlich zugängliche Bücher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles 
und wissenschaftliches Vermögen dar, das häufig nur schwierig zu entdecken ist. 

Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei - eine Erin- 
nerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat. 

Nu tzungsrichtlinien 

Google ist stolz, mit Bibliotheken in Partnerschaft lieber Zusammenarbeit öffentlich zugängliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse 
zugänglich zu machen. Öffentlich zugängliche Bücher gehören der Öffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hüter. Nie htsdesto trotz ist diese 
Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfügung stellen zu können, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch 
kommerzielle Parteien zu veihindem. Dazu gehören technische Einschränkungen für automatisierte Abfragen. 
Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien: 

+ Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche Tür Endanwender konzipiert und möchten, dass Sie diese 
Dateien nur für persönliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden. 

+ Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgendwelcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen 
über maschinelle Übersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchführen, in denen der Zugang zu Text in großen Mengen 
nützlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir fördern die Nutzung des öffentlich zugänglichen Materials fürdieseZwecke und können Ihnen 
unter Umständen helfen. 

+ Beibehaltung von Google-MarkenelementenDas "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information über 
dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material über Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht. 

+ Bewegen Sie sich innerhalb der Legalität Unabhängig von Ihrem Verwendungszweck müssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein, 
sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafürhalten für Nutzer in den USA 
öffentlich zugänglich ist, auch für Nutzer in anderen Ländern öffentlich zugänglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist 
von Land zu Land verschieden. Wir können keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulässig 
ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und überall auf der 
Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben. 

Über Google Buchsuche 

Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugänglich zu machen. Google 
Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bücher dieser We lt zu entdecken, und unterstützt Au toren und Verleger dabei, neue Zielgruppcn zu erreichen. 
Den gesamten Buchtext können Sie im Internet unter |http: //books . google .coiril durchsuchen. 



UV 



(/> 






f • 



Codex 



diplomaticus et epistolaris MoravisB. 



Urkunden -Sammlung zur Geschichte Mährens, 



Im Auftrage des mAhrlschen Landes-Aossehasses, 

herausgfe^eben von 

P. Ritter v. Chlamecky, 

und redigirt von ^ 

Joseph Chytil. 



Siebenten Bandes (1334 — 1349) 



L Al»theUiiiig (Bog. 1 — 65.) 



ßrfinn, I8S8. 

In Commission bei Nitsch & Grosse. 
Gedrurkl in Georg Ganti*» ty pographiache r Anstalt. 

Anmorkllll^. Obiger Titel wird beim Erscheinen der II. Abtheiluug, die mit dieser I. Abtheilung einen Btind, und zwar " 

den VII. bildet^ vom Buchbinder gegen denjenigen Titel umzutauschen sein, welcher mü der II, Äbtheilung 
und mU der Vorrede, Regesten und Register für den VII, Band herausgegeben werden wird, 

STANFORD 
LIBRARIES 



1. 

Johann^ König von Böhmen^ gibt dem Hartnid von Liechtenstein Nikolsburg als Vergütung 
für die ihm geleisteten Dienste das Schloss Maidberg mit Tracht^ Wistemitz und Paulow 
m Lehen. Dt. Lucemburg des achten Tages nach dem Obristen Tage. (13. Jänner) 1334. 

il^ir Johanns von Gottes Gnaden König zu Böheim und zu Pohlen, und Graff zu 
Lucemburg, thun kund zu einer ewigen Gedfichtnuss allen den, die diesen Brieff ansehend, 
oder hörend lesen. Wann wir nach Gott und Recht das bedencken, dass Wir die, an 
den Wir treue und stete Dienst haben fanden, und die Ihr Leib und Gut für Uns und in 
Unserm Dienst dar haben geleget, und allezeit seyn bereit darzulegen, genfidiglichen fürziehen 
und ihnen hellTen, und rathen sollen, als das billich ist, darum dass andere Leuthe dar 
abbilde nehmen, und Uns auff solche Hoffnung desto gern ihr Treu und Unsern Dienst 
allezeit thun, und erzeigen; Nu ist es also vorgekommen, dass der E^dlmann Herdneid von 
Liechtenstein, Herr zu Nikoispurg, Unser Lieber Getreuer zu Unserer grossen Nothdurfft 
gegen Unsern Feinden, zu der Zeit und Unser Feind waren, die König von Ungern, und 
von Crackau, darzu die Herlzogen von Oesterreich, Uns hat gedient getreulich mit Leib 
und mit Gut, mit seiner Vesten, und mit aller seiner Macht, also und in der Masse, dass 
Er diss allzugrossen Schaden genommen und empfangen hat, absonderlich von denselben 
Unsern Feinden, und auch einem Theil von Uns selbs her, und leithen, bekennen Wir, 
und seyn dess wohl unterweiset, dass den vorgenannten Herdniden alles sein Erbe und 
Gut verhert, verderbet, und verbraud ward. Nu wollen Wir desselben Herdniden von Liech- 
tenstein Dienst ansehen, und den vorgenannten Schaden wiederlegen, und Ihm den aussi:ichten 
also genädiglich, dass er von Uns und in Unsern Dienst zumahl nicht verderbe. So verleihen 
Wir Ihm und seinen Erben zu teutschen Recht ewiglich. Unser Hauss zu dem Maydberch 
in Merhem, dass da leit auff dem Wasser Tey genannt, mit den Marcht zu Tracht, und 
unter den Gärtnern, mit dem Dorff zu Wistanitz, und mit sambt der Dorffschafft zu Wistanitz, 
das Dorff zu Paulow, das Dorff zu Stahmitz, und mit allen den Mühlen die dazu gehörend, 
und auch mit Mtihlstegen, sie seyen gestifftet oder ungestifftet, und besonderiich mit den 
Kirch-Lehen und Weinwachs, die jetzund da ist, oder hernach gestifftet, und gepflantzet 
wird, und mit allen den Nutzen und Gülden, die zu den vorgenannten Gütern gehörend, 
und gehöret haben, wie die genannt seyn, oder wo sie gelegen seynd, und bei Nahmen, 

1 



mit Aeckeru, Waiden, Wisen. Tlialen, und Borgen. Busclien, Hayden, Plagen, Wassern, 
Weyern, Viscliereyen, Gerichlen. Zollen, Mütlieii, FrejTing und Gemainleicli, mit alten dem, 
dass darzu vun alter Uns gehört hat, uder wie die genannt sind, zu besitzen, zu behalleB, 
und zu Nutzen in teulschen Recht, als van aller Recht und Gewolmlieit ist. also bescheidenllicli, 
dass der vorgenannt Herdneid von Liechtenstein und sein Erben, Uns, L'nseni Erben, davon 
als ein verleheuler Mann getreu seyn und dienen sollen. Wir sollen auch und Unser Erben 
Ihn und sein Erben an aller statt, und gegen allermSnniglich vertheidigen und versprechen, 
als Herrn Ihre Mann. Er soll auch und seine Erben gegen allen den, die hinlor Hin icht 
zu klagen hätten, vor niemand ander, wenn vor Vn$ und Unsern Erben und Nachkomm- 
lichen. Königen zu Böbcimb, und MarggrafTen zu Merhern zu Recht stehen, von demselben 
Lehen, und vor keinen Land -Richter. Es ist auch besonderlich aussgenommen, dass der 
vorgenannt Hardneid von Liechtenstein und sein Erben mit Unser und Unserer EHilmi Hand, 
das vorgenannt Hauss Maydherch, mit allen den. dass darzu gehört, und vorbenunnt ist, 
versetzen. verkaulTen. verwechseln mögen, cb Ihn dess Notb wurd, und dnrlTl geschehen 
in dem Recht, und vorgeschrieben steht, doch nur inner Landes zu Doheim und zu Merhern, 
wem sie wollen. Und dass die vor^iDschrieben Red und Sach alle stet und gsnlz blgih 
so geben Wir Ihn diesen gegenwärtigen BrielT, versiege!! mit, Unsern grossen Insigel 
einer l'hrkund lier Wahrheit. Das ist geschehen zu Luceniburg. da man zehlt von Cbl 
Geburt üreyzchenhundert Jahr, und darnach in dem Vier und Ore> ssigsteu Jiihr, dess acbtcv 
Tages nach dem Ohrislen Tag. 

(Wunnbraiid Collcutonfo Genoiluifiirs liistiirnii ox Hi'iliivy iiiditor. Aii^ilnu 



3. 

Markgraf luirl ienltiliyet itle rum hriitrge Johann dem Mitmischeiihen Ulrich run Ke.aaing 
gencheukle Vesle Womic mit den Dörfern Womic und Bukoiraii. Dl. Fraf/re VIU. f{c 
Febriforii (25. JiuiiierJ t33i. 

i^os Kan)lus . . üoniini Regis Boemie Printogenitus. Murchio Morauie. Vniuersis pre- 
senles literas inspecturis presontibus et Tuturis volumus fore nutum. Quod sicut, Serenissimtu 
irredictiis . . Dominus Boemie Rex, Genitor nosler carissrmns lideli suo et nosiro, dileclo Vlrico 
de Kesgink, pincernc Curie suc. propter sua grata, fidelia, et accepta seruicin, que sibi et 
nobis, indesineuter impendil, Municionem et VilJas Ümicz et Bokwan dictas suo et nosiro, 
uc . . suceessonini suonmi Regum Boemie nomine, omni Jure et vtilitatihus. ac pertinencijs 
vniuersis, tarn ad municionem, quam nd villos predlctas. pertinentibus, quibus, ad i'uni et 
ad nos, atque predecessoros nostros, spectahanl. Officio pincorne. pcrpetue annectena, com 
dtidil et donauit, literisqac Maicslatis sue Regie patenlihuK, robnrauit, per ipsum M 
et Heredeg suos habendes, lencadus, vlifruendas. et Jure Hereditario ac proprietario, 
impoticione, et contradiccionc qnurumlibct perpeluis tempuribus, pacUice pussidcndas. 
vtilenlcs, prefslus, Vlricuin et heredes suns, nosiris lemporibus, in predicüs dunaci( 



gmcijs et Juribus manutenere et fouere, predictas donaciones, Jura et gracias, eidem Vlrico 
et . . heredibas snis sicut predicitar factas^ approbamus, ratificamus, et gratiricamus, ac ratas 
et gratas et firmas habere et esse, temporibus perpetuis, volentes, eas tenore presencium 
coinprobamus, Mandantes, sub districta precepcione, Vniaersis et singulis, Capitaneis . . Game«* 
rariis, Subcamerariis, Of&cialibus et Rectoribus nostris, qui nunc sunt, uel qui fuerint pro 
tempore, vt prefatos Vlricuoi et heredes suos, in pretactis donacionibus, gracijs et Juribus 
eis concessis et datis, non debeant. nee presumant impedire, molestare, seu aliqualiter^ 
aggrauare. Harum serie et testimonio literarum quibus sigillum nostrum duximus appondendum. 
Datum Präge Anno domini Miiiesimo Trecentesimo Tricesimoquarto. YIII. Kalendas Februarij. 

(Orig. auf Pergtiment mit öinem grossen gut erhaltenen Doppelsigille im mähr, stand. Landes- 
Archive unter den Privilegien Nr. 3.) 

3. 

Iflarkgraf Karl verspricht den Bürgern der Altstadt Prag, dass er durch volle zwei 
Jahre von ihnen desshalb keine Steuer verlangen werde, weil sie seinem Vater, dem Könige 
Johann, 2000 Schock Prag. Groschen zur Bezahlung der Schulden gegeben hatten. Dt. Prag®, 
in crastino Purificationis b. Marie virg. (3.* Februar) 1334. 

(Aus dem filtesten Buche des Prager Altstädter Archives p. 67 — 68. Abgedruckt bei Pelzel 
K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. p. 8. n, VI. Böhmer Ad. II. S. 340.) 

4, 

Der Kontent des Nonnenklosters zu Kanitz tierkaufet dem Brucker Abte Johann und 
dessen Konrente das Dorf Treskowitz (Stetendorf). Dt. Chunicz XIV. Februarü 1334. 

In nomine domini Amen. Nouerint vniuersi presentes literas inspecturi, quod cum 
nos Nicolaus miseracione diuina prepositus, Katherina Priorissa, Hedwigis Suppriorissa, 
Totusque Conuentus Monasterij Chunicensis, Premonstratensis ordinis, Olomucensis dyocesis, 
Discreto viro Benessio Judeo in Znoima et suis heredibus ex predecessorum nostrorum 
contractibus in Trecentis Marcis Morauicalibus Grossorum Pragensium, sexaginta et quatuor 
grossis eiusdem monete pro marca qualibet numeratis, debitores, et obnoxii teneremur, de 
dicto et Arbitrio prouidorum virorum Stanislai ciuis Znoimensis, tunc iudicis iudeorum 
ibidem et Hinshikonis Purchrauij castri nostri, qui inter nos, et eundein Judeum, Auctoritate 
Regia arbitrati sunt, villam nostram Dirschowicz, que et Stetindorf dicitur cum omnibus 
suis Juribus exceptis protunc laneis prout in sequentibus declarahitur, vendicioni duximus 
exponendam, vt eiusdem Judei debitum et vsurarum voragines declinare possemus, Et quin 
graciores pro tunc nobis non occurerunt emptores quibus de empcione dicte ville melius 
faueremus, Venerabili in Christo fratri *domino Johanni Abbali Monasterij Lucensis prqpe 
Znoimam et suo Conuentui, ordinis et dyocesis predictorum, Dictam villam noslram Stetindorf 
de dictorum arbitrorum consilio et speciali licencia venerabilis patrisabbatis nostri domini 
Stiborii Abbatis Syloensis Pragensis dyocesis, sicut in suis literis super hoc datis apparet, 

1* 



cum Omnibus suis pertinencijs, Juribus, vtilitatibus, ac prouentibus, pratis, pascuis, agris 
cultis et non cultis, vnacum Curia nostra ibidem, et fundo laneorum ipsius curia quod Purchrecht 
dicitur, et satis yemaiibus eiusdem, exceptis quatuor laneis, quorum duos dominus Salomon 
Yiceplebanus iu Ywanschicz hereditario obtinet, et residnos duos quos tenet Vlricus famulus 
noster diclus Australis clientaliter, pro Trecentis Marcis eiusdem ponderis et Monete, ^uas 
vice et nomine nostro dicto Benessio Judeo in toto persoluit nostrasque literas dictum debitum 
continentes nobis et nostro Monasterio liberauit, nos et fideiussores nostros ab impeticione 
eiusdem Judei integraliter et in toto quitando, libere et voluntarie vendidimus Jure hereditario 
in perpetuum possidendam. Transferentes in ipsum et conuentum predictos huius scripti 
testimonio omne ius quod nobis in eadem competebat, aut competere potuit, tamquam in 
legittimos possessores, Renunciantes omni excepcioni non dati aut non percepti precij, et 
omni alij excepcioni que nobis in eadem villa competere poterit auxilio iuris canonici vel 
ciuilis, Ipsosque facimus auctoritate presencium in possessione eiusdem, et in omnibus su*s 
pertinencijs pociores, Promittentes ipsis snb ypotheca rerum nostrarum omni infra continuum 
Triennium a data presencium secundum terre Morauie consuetudinem ipsam villam in toto 
et singulis suis partibus exbrigare et euincere ab omnibus, si qui fuerint, impeticionibus, et 
eam totaliter liberam reddere nostris laboribus et expensis, Infra quod Triennium, si ip'^am 
villam diuino adiuti sulTragio reemere vcllemus, ad reuendicionem ipsius pro eadem summa 
Trecentarum Marcarum dicti ponderis et Monete, cum omnibus suis disposiclonibus, perti- 
nencijs et prouentibus, ac satis yemaiibus supradicte curie, prout superius scribitur, tenebuntur. 
In cuius rei testimonium presentes literas scribi fecimus et Sigillorum nostrorum ac prouidorum 
virorum Stanislai Ciuis Znoimensis et Hinschikonis Purchrauij nostri predictorum munimine 
roborari. Acta sunt hec et data in Monasterio nostro Chunicensi predicto, Anno domini 
Millesimo Trecentesimo Tricesimo quarto, XIV. die Mensis Februarij. 

(Orig. auf Pergtiment mit IV wohlerhultenen Sigillen in dem Archive des Bnicker Klosters, im 
m. St. Landesarchive Lit. H. n. 27.) 

I 

5. 

Ml. Johann von Böhmen schenkt dem Pesek von Cerna wegen der von ihm gelei- 
sleten Dienste unum laneum seu mansum agri liberum in Tscheaten an der Elbe. Dt. Lucemburg 
10. April, 1334. 

(Palacky über Formelbücher. 343. Böhmer. Ad. II. ad Rg. S. 336 n. 504.) 

6. 

Papst Johann XXII. ernennet den Wyiehrader Propst Johann zum Bischöfe ton OlmUtz. 

Dt. Amnione^ IV. Idus Äprilis' (iO. April) 1334. 

Johannes Episcopus Servus Servorum Dei dilecto filio Johanni Electo Olomucensi 
Salutem et Apostolicam Benedictionem. 



Volenles dudum ecclesie Olomucensi si tunc vacabat, vel quamprimum eam vacar» 
contingeret de persona ydonea per sedem apostolicam provideri, ex hiis et aliis certis causis 
rationabilibus que ad id noßlrum induxerunl animum provisiouein eiusdero ecclesie nobis et 
eidem sedi ea vice duximus auctoritate apostolica specialiter reservandam, dilectis filiis 
Capitulo ipsius ecclesie et aliis ad quos alias electio, poslulalio, vel quevis provisio AntisUtis 
eiusdein ecclesie pertineret, ne ad electionem, postul^tionem , vel provisionein huiusmodi 
procederenl quovismodo districtius inhibentes, ac decernentes extunc irrilum et inane si 
secus per quoscumque quavis auctoritate scienter vel ignoranter super hoc contingeret 
attemptari, postmodum aulem ad nostram deducto noticiam, quod eadem ecclesia per obitum 
bo. me. Hynconis Episcopi Olomucensis, qui pridem in partibus illis diem clausit extremum 
vacabat, Nos eidem ecclesie de pastore idoneo, ne diutine vacationis subiceretur incommodis 
providere volenles, et ad te prepositum ecclesie Wissegradensis prope Pragam dirigentes 
intuitum mentis nostre de persona tua duximus eidem ecclesie de fratrum nostrorum consilio 
auctoritate apostolica providendum, te illi preficientes in Episcopum et Pastorem, tibique 
administrationem eiusdem in spiritualibus et corporalibus plenarie committentes. Sane quia 
litteras provisionis huiusmodi adeo celeriter ut expedit, tibi et eidem ecclesie habere forsitan 
non valeres, nos cupientes tuis et ipsius ecclesie obviare incommodis, que propter diutinam 
propra pastoris carentiam sustineret, tibi quod licet litteras dicte provisionis non habeas 
uec osteudas usque ad sex menses a die date presentium computandos ad eandem ecciesiam 
possis accedere ac ipsius et bonorum eins spiritualium et temppralium per te tuosque Vicarios» 
of&ciales, procuratores, et ministros administrationem suscipere ac gerere. Contradictores 
etc. nee non et dilecti filii Capitulum et vassalli et subditi eiusdem ecclesie tibi et eisdem 
vicariis ofßcialibus procura toribus et ministris obedire teneantur, valeant et de ipsius iuribus 
plenarie respondere, fei. rec. Bonifacii PP. YIII. predecessoris noslri et qualibet alia con- 
stitutione contraria non obstante plenam tibi tenore presentium concedimus facultalem. Datum 
Avinione IUI. Idus Aprilis anno XVIII. 

(Aus dem Orig. Regeste Papsfs XXII. Jahr. XVIU. S. 217 Br. 1097, im VaticanischeB 
Archive abgesehrieben Dr. B. Dudik.) 

1. 

Papst Johann XXIL erölfnet dem Kapitel und den Vasallen der Olmützer Kirche, dass 
er den Wyiehrader Propst Johann als Bischof ron Olmütz bestätigt hat. Dt. Avinione 

IV. Idus Aprilis (iO. April) 1334. 

Johannes Episcopus Sft*vus Servorum Dei dilectis filiis Capitulo ecclesie Olomucensis 
Salutem et Apostolicam Benedictionem. 

Volentes dudum ecclesie Olomucensi etc. ut supra verbis competenter mutatis. Quocirca 
discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus eundem Electum dictosque 
Vicarios, officiales, procuratores , et ministros premissis non obstanlibus usque ad dictos 
menses et extunc etiam postquam dictas litteras provisionis, ut est moris, exhibuerit reve- 



6 

renter et ilariter snscipere, ac eius monita et mandata efficaciter adimplere curetis; nlioquin 
sententias quas ipse rite tulerit in rebeiles, ratas habebinius et faciemiis ad satisfactionem 
condignam auctore Domino inviolabiliter observari. Datum Avinione lY. Idus Aprilis anno XVIII. 
Item in enndem modum universis Vassallis ecciesie Oiomucensis usque in fme. Quocirca uni- 
versitatem vestram rogamus, monemus et hortamur attente, per apostoiica vobiß scripta 
mandantes, quatinus enndem Electum^ suosque Vicarios. officiales, et ministros honorificentia 
debita prosequi studeatis, eonim sniubria monita et mandata suscipiendo ilariter et efficaciter 
adimplendo, ac exhibentes eidem fideiitatis solitum iuramentum, consueta sibi prestare ser- 
vicia, et de iuribus et redditibus eidem Elecio a vobis debitis plenarie respondere usque 
ad dictum terminum^ et extunc etiam postqnam dictas provisionis litteras, ut est moris 
ostenderit procuretis; alioquin etc. ut supra. Datum Avinione IV. Idus Aprilis anno XVIII. 

(Aus dem Orig. Regeste Papst's Johann XXII. Jahr. XVIII. S. 217. Br. 1098. Im Vaticanischen 
Archive abgeschrieben Dr. B. Dudik.) 

8. 

Der Seelauer Abt Ctibor ertheilt dem Kanitser Nonnenkloster die Bewilligung zum Verkaufe 
de$ Dorfes Treskowitz an das Brucker Kloster. Dt. Syloe^ XXVIII. die Aprilis. 1334. 

Aouerint vniuersi presentes literas inspecturi. Quod Nos Stiborius miseracione diuina 
Abbas Syloensis, Pragensis dyocesis, Pater abbas Monasterij Chunicensis Considerantes dictum 
Chunicense Monasterium pluribus debitorum ac vsurarum periculis inuolulum, quibus nuUo 
remedio obuiari potuit, nisi per vendicionem alicuius hereditatis aut ville, cum res mobiles 
non existerent, ad tanta et talia persoluenda, Venerabili in Christo fratri, domino Nicoiao, 
preposito et suo Conuentui Chunicensi predictis licenciam donauimus vendendi villam in 
Stetindorf, que et Dirskowitz dicitur, taliter quod precium ipsius in solucionem debitorum 
sue ecciesie conuerteretur integraliter et in tolum, Quam villam Stetindorf venerabiiis in 
Christo frater, dominus Johannes Abbas Lucensis. Oiomucensis diocesis, pro se et sua ecclesia, 
de nostra special! licencin empcionis titulo comparauiU ac prepositum et Conuentum predictos 
a Benessio Judeo in Znoima in debitis Trecentarum Marcarum argenti Morauicalis ponderis 
grossorum Pragensium liberauit^ Et ipsis ab eodem Judeo litteras ipsorum dictum debilum 
continentes, totalitär exbrigauit, vnde dicte ville vendicionem cum suis pertinencijs secundum 
quod Privilegium de hoc confectum continet, auctoritate palerna qua fungimur approbamus. 
Harum quas nostro Sigillo signauimus testimonio litterarum. Datum Syloe, Anno Millesimo 
CCC^XXXIIIP. XXVIIF. die mensis Aprilis. 

(Das Orig. auf Pergament mit einem ovalen Sigille in der Sammlung des Hofsecretärs J. J. H. 
Czikan.) 



Papst Johann XXIL überträgt dem Olmützer Bischöfe die Untersuchung des in der 
Stadt Hradisch geschehenen Wunders und die Errichtung eines Minoritenklosters daselbst. 

Dt. Arinione Kalendis Maß (1, Maj) 1334, 

Johannes Eps. Serv. Servor. Dei Yenerab. Frairi .... Episcopo Olomucensi.salutem etc. 
Magna Letitia fidelium cordibus afluenter innascitur, cum divine virtus omnipotentie mira 
et miranda, plerumque vero iniracula sanctoriun meritis visibiliter operalur, unde fidelium 
ipsorum fidei firmitas digno zelo devolionis incendilur, et igne acceuditur caritatis, debitumque 
et meritorium opus eflicitar, cum pro donis celestibus eterne Magestatis numini temporalitar 
offertur devote gratitudinis holocaustum. Ex tenore siquidem petitionis diiecti filii Nicholai 
ministri provincialis fratrum Ordinis Minorum in Boemia et Polonia nobis oblate percepimus, 
quod olim circa moderna teropora in die festivitatisbeati Francisci opidum Hiadicz — sie. in rubr. — 
(Hraditz) tue diocesis per inimicos hostiliter yallatum extitit. lamque diclis inimicis per 
muros transcendentibus incole dicti Opidi resislere non valentes ad ipsius beati Francisci 
patrocinium confugerunt, moxque misericors Deus prefatos inimicos taiiter perterruit, quod 
Dollus ipsorum arcum tendere vel gladium evaginare potuit, sed quasi amentes et ceQi 
recessemut abinde. Quo quidem viso miraculo diiecti filii iudex et scabini predicti opidi 
cum aliis eiusdem opidi incolis uoverunt ad honorem eiusdem beati Francisci locum in dicto 
Opido construere, ac in eo fratres Minores dicti Ordinis coUocare. ]\ec non carissimus in 
Christo filius noster Johannes Rex Boemie illustris .... predictis suum beneplacitum 
prebuit, gratumque gerit ut ipsi fratres Minores collocentur in loco huiusmodi construendo. 
Quare nobis dictus Minister huniiliter supplicavit ut huiusmodi votum exequicionem debitam 
et optatam suscipiat dignaremur apostolici favoris impertiri presidium, et oportunara licentiani 
elargiri. Nos igitur si premissa veritate nitantur merito in domino exultantes et cupientes 
eiusdem ordinis salubris et felicis Status pro cultu divini nominis ampliando, et salute Chri- 
sticolarum assiduum incrementum huiusmodi etiam supplicationibus inclinati fratemitati tue 
per apostolica scripta comittimus et mandamus quatinus si predicta inveneris ita esse fratribus 
dicti Ordinis recipiendi prefatum locum in eodem Opido, et in eo construendi Ecclesiam 
seu Oratorium et alias necessarias ofGcinas et in ipso Cimilerium habendi. Nee non in 
dicto loco fratres dicti Ordinis duputandi (sie) ad morandum in illo et Deo perpetuo serviendum 
dummodo predictum Opidum sit sufficiens ad sustentationem duodecim fratrum Ordinis memorati, 
plenam et liberam licentiam sine iuris preiudicio alieni apostolica auctoritate concedas, fe). 
rec. Bonifacii PP. VIII. predecessoris nostri prohibente, ne locus de novo recipiatur a fratribus 
Ordinum mendicantium absque licentia dicte Sedis faciente plenam et expressam de prohibitione 
huiusmodi mentionem, et qualibet alia constitutione contraria non obslante. Datum Avenione 
Kalendis Maji Anno decimo octavo. 

(Aus dem Orig. Regeste Papst's Johann XXIL Jahr. XVIII. Br. 932 im Vaticanischen Archive 
abgeschrieben Dr. B. Dudik. Eine Abschrift nach dem Orig. in der Boczek^schen Sammlung 
Nr. 5272 im mähr, stand. Landesarchive.) 



10. 

Die Aeble ron Morimand und Eberach übersenden dem Kloster Maria -Saal in AllbrUnn 
eine Abschriß des päpstlichen Indultes^ dass die Klöster des Cysten. Ordens in der Zeit 
eines allgemeinen Interdictes den Gottesdienst doch nur bei geschlossenen Kirchenthüren 

abhalten dürfen. Dt. am Kremserfindungstage (3. Mai) 1334. 

tlohaunes Episcopus seraus seraoniin dei Dilectis filijsAbbati Gystercij ceterisque 
Abbatibus et yninersis Gonnentibus Cysterciensis ordinis salutem et apostoHcam benediccionem . . . 
Inter celeros Regolarinm ordinnm professores in dei ecclesia militartes iilud ordini vestro 
et Yobis ad spirituales laudes asscribitur, Quod preter alia, per qne virtutum, domino gratum 
Inpenditis holocaustain, libenter voces vestras cum reaerencia et deuocione debitis in diuinis 
celebrandis officijs exaltatis, sperantes per hoc vocam vestramm organa velnt intenciones 
gratas ipsi domino placitura. Exhibita si quidem nobis vestra peticio continebat^ quod omnia 
generaiiter Monasteria et loca vestra sint in desertis locis et solitudinarijs, et a ceteris 
hominibus segregata yt possitis liberalius vacare diuinis et per exaltacionem vocum, et inbilom 
eordium deuotum inpendere domino famulatum, cum dininonim officiomm cultus ad mains 
▼eatrum cedit solamen, et maiorem refeccionem yestris pariat animabus, nee voces vestre 
andiri possint ab aliis in Nemoribus et desertis emisse, Nonnnil« Romani Pontifices prede- 
cessores Nostri prerissis in specialem consideracionem addnctis, vobis et eidem Ordini per 
apecialia privilegia indulserunt, vt tempore generalis interdicti liceret vobis in Monasteriis, 
et locis vestris, interdictis et excommunicatis exciusis, alta voce diuina of&cia celebrare. 
Cum autem per quasdam constituciones post dicta indulta a felicis recordacionis Bonifacio 
VIIF et demente quinto, Romanis Poutificibus predecessoribus nostris editas huismodi dero- 
getur, Et propter hoc oporteat vos in Monasteriis vestris tempore interdicti prefati diuinorum 
auspendere organandi, et ab exaltacione vocum et iubilacionibus in diuinis decantandis 
laudibus abstinere. Idque sicut asseritis magnam vobis turbacionem inducat, Et nonnlü 
luuenes dicii ordinis efficiantur exinde, ad diuina officia desides et remissi. Nobis humiliter 
supplicastis, vt proinde vobis super hoc, pro consolacione veslra, de benignitate apostolica 
dignaremnr. Nos igitur ob spiritualium intuitum, studia quibus feruenter insistitis, votis vestris, 
que sperandum est ex deuocionis fönte procedere, fanorabiliter annuentes, vestris in hac 
parte supplicacionibus inclinati, auctoritate vobis presencium indulgemus, vt constitucionibus 
eorunde n Bonifacij et Ciemen(is seu qualibet alia in contrarium, super hoc editis, nequaquam 
obstantibus, liceat vobis in vestris Monasterijs taüter segregatis tempore generalis interdicti, 
Januis clausis, et extraneis aliquibus non admissis alta voce diuina officia celebrare, dum- 
modo causam non dederitis interdicto. Nulli ergo omnino hominnm liceat hanc paginam 
nostre coucessionis et constitucionis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis 
aatem hoc attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis dei et beatorum Petri et 
Parti apostolorum eins se nouerit incnrsurum. Datum Auinione Kalendis Marcij, Ponliiicatus 
nostri anno decimo. Datum per copiam sub sigillis venerabilium Patrum de Morimundo et 



9 

et de Eberaco, Monasteriorani Abbatum, Anno domini Millesimo Trecentesimo XXXUIP. 
In die Inuencionis sancte Crucis. 

(Orig. auf Pergament mit 2 Sigillen im Archive desselben Klosters, im m. st. Landesarchive 
lit. B. n. 4.) 

11. 

Herzog Nikolaus ton Troppau erkläret ^ dass er den in Seifersdorf gelegenen und dem 
Welehrader Kloster gehörigen Teich toieder hergestellt habe. Dt. in Grcetz^ IV. Nonas 

Maß (4. Mai) 1334. 

iMos Nicolaus dei gracia dnx Oppauiensis ad yniuersoram presencium ac füturorum 
noUciam presentibus volumus deuenire Quod cum inter Religiosorum yirorum Conuentus 
Monasterij Welegradensis viila Sifridezdorff nuncupata in terra nostra sita, Piscina esset 
rupta et destructa, que ipsorum vsibus ab annis pluribus deseruiuit et iam non pauco tempore 
extitit desolata, nee ob ipsius Monasterij inopiam yaluit tanto tempore reformari, Nos diuina 
tacti monicione compacientes ipsi Monasterio ob salutis nostre remedium de ipsius tamen 
Conuentus consensu ipsam piscinam cepimus et reformauimus proprijs laboribus et impensis 
ipsamque momentis vile nostre nostiis vsibus vsurpantes ad vitam duntaxat vnius ac solius 
persone nostre. Post cuius curriculum inmediate omni nostrorum heredum ac successorum 
semoto impedimento Juribus eorum ac condicionibus non obstantibus quibuscumque ipsam 
piscinam cum omnibus Juribus suis prius habitis memorato Monasterio possidendam libere 
deputantes, hoc presertim lucidius exprimentes ne, quod absit, heredes ac posteri nostri 
queant quocumque ausu inpensas in dicte piscine reformacione et labore factas ab ipso 
monasterio requirere vllo modo. Addicimus eciam vt in obstaculo dicte piscine si eis piacuerit 
habeant libere pro libito molendinum. Ne ergo dictum monasterium nosti^m post decessum 
per heredes vel successores nostros quoslibet irustretur iurisdiccione sua, aut incomoda in 
eadem piscina aliqua paciatur in nostre camere dispendium et grauamen damus ipsi Monasterio 
Conuentuique suo nostras patentes literas Sigilli nostri maioris munimine roboratas in testi- 
monium super eo. Datum in Grecz Anno domini Millesimo Trecentesimo tricesimo quarto 
Nonas Maij. 

(Vidim. Abschrift vom J. 1402, im Archive desselben Klosters, im mähr, stand. Landesarchive 
Lit. A. n. 12.) 

12. 

Der k. böhmische Unterkämmerer Wilhelm ton Landstein schlichtet über Auftrag des 
Markgrafen Karl den Streit zwischen den Schoppen und Bürgern ton Iglau. Dt. IglaticB^ 

sabbatho post Ascensionem Domini (7. Mai) 1334, 

lHos Wilhelmus de Lantstein Regni Boemie Subcamerarius, Constare volumus tenore 

presentium vniuersis, Quod nos de mandato et auctoritale domini nostri Magnifici principis, 

2 



JO^ 

domini Kanili, marchionis Morame, primogenitt domini nostri, Serenissimi Regia Boemie, 
nobis specialiter concessis in Iglawiam ciuitatem venientes dissensiones, qnerelas et quaslibet 
rixas, quas ibidem super diuersis materiis a Juralis predicte ciuitaUs tunc tempore ex parte 
vna, et ciuibus parte ex altera audiuimus commnnibus et cognouimus beniuoie terminauimus 
et expediuimus, habentes liberum arbitrium utriusque partis, de ipsorum libera et spontanea 
Yoluntate, Ita quod inter partes easdem mediuBi amicabile fecimus et ciues ipsos ac Juratos 
nostro arbitrio pronunctiato ad concordie plenam reduximus vnionem, Ita quod deinceps, 
nullus ipsorum super eisdem contenlionibus excessibus pro tunc coram nobis propositis, de 
alio quicquam debet uel poterit querulari, In cuius concordie testimonium presentes iiteras 
fieri fecimus nostri Sigilli munimine roboratas. Datum in Iglauia, anno domini Miiiesimo 
Trecentesimo Tricesimo quarto, Sabato post Accensionem domini. 

(Aas dem Orig. mil einem Rosenbergschen Sigille im Iraner Stadtarchive abgfeschrieben 
A. Boczek. S. P. R. v. Chlunecky, Regesten der Archive im M. Mähren. S. 15. Nr. 20.) 

13. 

Puia con Aujezd schenket dem Nonnenklosier zu Daubraumik das Patronat über die Kirche 

in Aujesd. DL die S. Stanislai (7. Mai) 1334. 

In nomine domini amen« Nouerit igitur presencium communitas necnon futurorum, 
ad quos presens scriptum fuerit deuolutum, Quod nos Poto dictus de Vgizd consorsque nostra 
Margareta ceterique heredes nostri matura deüberacione faabita collacionem Ecclesie in Vgizd 
sitam, quam iure patronatus hereditarie per' spacium longeui temporis rite et racionabiliter 
possedimus et possidere debuimus, ob remissionem peccatorum nostrorum et redempcionem 
animarum nostrarum, seu predecessorum nostrorum Monasterio sancte Crucis ac Religiöse 
domine Eufemie ^batisse in Dubranik totique conuentui ac earum successoribus libere 
damus et collacionem antedicte Ecclesie resignamus. Vt predicti Moaastery sanctimo&iales 
omni iurisdiccione, qua ipsam Ecclesiam tenuimus, exclusa qualibet condicione erroris ipsam 
Ecclesiam pleno iurepatronatus possldeant et conferant pro suo libito voluntatis, Adlendentes 
quod pietatis viscera in Religiosis demonstrantur, cum caritatis opera per eos exercentor. 
Cupientes saluti animarum nostrarum vtilius prouidere et participium in presenti et futuro 
omnium bonorum optinere, graciam quam ad predictum ordinem babuimus firmitatem susce- 
pimus, ita vt quilibet ex nobis tamquam vna ex eis coram altissimo in retribucione conputetur, 
Desiderantes vt nomina Carorum nostrorum in Kaiendario ipsorum scribantur, et in anniuer- 
sarijs cum vigilijs et missarum solempniis memoria peragatur, Et ne nostre collacionis donacio 
alicuius obieccionis stimulo possit infringi, ob hoc presentis pagine seriem appensione sigilli 
nostri necnon dominorum subscriptorum videlicet domini Wznate de Lompnicz, necnon iilii 
eins domini Tassonis ac domini Jenczonis dictis de Lompnicz fecimus communiri. Datum 
anno Domini Miiiesimo CGC^ XXXIV^ in die sancti Sdanizlay martiris gloriosi. 

(Das Orig. auf Pergament mit IV kleinen wohleriialtenen Sigillen im Archive der k. Stadt 
Brunn, 0. II. n. 13.) 



11 

14. 

Markgraf Karl bestätiget dem Welehrader Kloster das Gericht in Gross-N6möic. Dt. Pragcb 

die XIII. Maß 1334. 

JHlLarolns domini nostri • . Regis Boemie Prixnogenitiis, Uarchio Morame, Religioso 
viro . . Abbati et • . Conuentai Monaslerii Weleliradensis deuotis nostris dilecUs Sahitem 
et omne bonum, iQfomati fide digna nonnulloriim fideliuai nostrorum docbriHa vos et vesbrum 
Konasterium a longe retroactis temporibus cuius inicij itel contrarij memoria noii existit 
esse et fuisse in paciflca possessume Judicatus cum exereicio et Baylya meri et mixti imperij 
ac ^adij potestate in facinorosos et reprobos tenendique furcam et Cippum ac aliofum 
iurium in Nemczicz magno, super quibus literas dkuauni . . patris nostri coofirmatorias babuisse 
dignoscimur, qaod demum casa fortuitu vos anno proxime preterito constat damp&ose per- 
didisse ipsum Judicatum ac gladij exerciciiutt eimi farca et Cippo miln teaendis et exercendis 
licile et libere yobis et vestro Monasterio aprobamus, concedimus,. et coniuriBaouia tenenda, 
habenda, regenda^ possidenda, et gubemanda commode et per onnia sicüti retroactis tem- 
poräus soliti estis et fuistis ipsie et aliis iuribus yti quomodoiibet et gaudere, Mandamus 
igilur vniuersis et singoUs . . Baronibus, Pnrcbrauijs, Of&cialibus, Judicibus, et ceteris nostris 
fidelibus^ presentibus et futuris, Quatenus vos et dictum vestrum Monasterium super predictis 
Juribus non molestent, inquietent, uel perturbent, nee molestari, inquietari ab alijs permittant 
aliqualiter uel turbari, Indignacionem nostram et penas graues, pro nostro motu iniligendas, 
irremissibiliter incursuri, In quorum testimonium atque robur presentes conscribi et nostri 
sigilli munimine iussimus communiri, Datum Präge anno domini M^ CCC^ XXXIY^ die 
XIIL mensis Maij, Indictione secunda. 

(Aus dem Cod. Ms. des XIV. Jahrhund. Fol. 46 im Archive desselben Klosters, im m. st* 
Landesarchive.) 

15. 

Markgraf Karl bestätiget den durch seinen Kanzler Nicolaus von Brunn in dem Stritte 

des Doxaner Nonnenklosters mit den Bürgern eon Leitmeritz bezüglich der königl. Steuer 

gefällten Ausspruch. Dt. in castro Pragensi^ die XVIII. Maß 1334. 

t^arolus domini nostri . . . regis Boemie primogenitus, marchio Moravie, religioso 

viro, preposito nee non conventui monasterii sanctimonialium in Docbczan, devotis nostris 

sincere düectis, salutem felicem. Finem litibus et controversiis imponere cupientes, ne in 

mortales in judiciario strepitu videantur, ecce pridie et heri causam, que inter tos parte 

ex una, et . . cives Luthomericenses ex altera, diutias agitata dinoscitur, tenoremque et 

yigorem privilegiorum vestrorum et ipsorum civium, que sibi ad invicem super solutione 

beme regalis non parum contrariari perhibentur, bonorabili viro Nicoiao de Brunna, can- 

cellario nostro^ commiseramus diligentius cognoscenda. Ipse namque examinatis prefote 

cause meriiis ae privilegiorum ipsorum teuere lecto, auscuUato strictius et perlecto, de 

2* 



12 

matura sua deliberatione pronuntiaYit ac diffinitive prolocutns est coram nobis et cnrie 
nostre proceribus, dictam civitatem Lutbomericensem vobis et vestro monasterio debere 
teneri et rationabiliter obligari presentem bernam et alias regales bernas de omnibas et 
singulis bonis, possessionibus et prediis, que a dicto vestro monasterio tenent, possident 
quomodolibet ^t habent, dare et persolvere eidem monasterio dumtaxat et non alii homini 
vet persone. Nos vero ejasdem cancellarii nostri pronontiationem utpote justam, eqnam 
et rationi consonam, approbamns, ratificamus, gratificamus et con&rmamus, ac ratam, gratam, 
firmam et invioiabil'em volnmus irrefragabiliter perpetuo permanere, diffinientes, sanctientes 
et nostro decementes decreto, quod prefati . . cives Luthomericeiises dictas vestras possessiones 
et predia possidentes, presentem et alias bernas dicto vestro monasterio et vobis debeant 
et teneantor de cetero exsolvere et dare omni exceptionis et cavillationis obstaculo penitos 
procul motis, mandantes prefatis . . clvibus, quatenus hujuscemodi nostraiti diffinitionem, 
atque constitutionem inviolabiliter debeant et teneantur irrefragabiliter observare, indignationem 
nostram et poenas, pro nostro motu infligendas, si contra attemptare presmnpserint, irre*- 
missibiliter incursuri. In quorum omnium testimoninm atque robur presentes literas conscribi 
et nostri sigilli patrocinio jussimus communiri. Datum anno domini millesimo, trecentesimo 
tricesimo quarto, feria quinta die XVIIL mensis Maji« indictionis secunde, in Castro Pragensi. 

(Das Orig. auf Pergament mil dem wohlerhaltenen Sigille in der k. k. Universititsbibfiothek 
zu Prag.) 

16. 

Nikolaus, Herzog ton Troppau, schenket das Patronat über die Pfarrkirche in Jägemdorf 
dem deutschen Orden. Dt. Pragce, die SS. Trinitatis (22. Mai) 1334. 

In nomine domini amen. Inter curas continuas, quibus Aula nostri pretorij estuans 
agitatur, illud nos angit potissimum, illud nos precipue compellit, ad illud maxime diri- 
gimus aciem mentis nostre, huic solerti studio insistimus et vacuamus, qualiter animabus 
felicis recordacionis olim nostrorum Progenitorum ac Liberorum nostrorum tam presenti 
quam future saluti accepti operis suffragio succuramus, animaduertentes igitur, quod inter 
omnia charitatis opera hoc primum opus sit, Regi regum placabile et acceptum, si cultus 
ipsius per ministros, qui postpositis huius seculi Vanitatibus mundo corde et casto corpore, 
sibi ac gloriose Matri sue obsequi desiderant, augmentetur, per eos enim tam uiuorum 
quam mortuorum frequens memoria soUicito studio celebratur, cum ergo Ordo ac fratres 
Religiosorum Virorum dominorum Cruciferorum de Domo Theutonico Uospitalis S. Marie 
Jerosolimitane nobis et Predecessoribus nostris non modica laudabilia et honesta hactenns 
impenderint, et ad impendendum promptiorem se exhibet in futurum, que quidem seruitia 
non solum exornat fidelitas, sed etiam militum decorat zelus, quem habet ad nos sinceritatis 
illibate consideratio. Cupientes igitur jam prelibati ordinis statum, ex innata nobis liberalitatis 
clemencia uberioribus fructibus refoueri ipsumque nobis principiantes ad uitam sublimiorem 
prouehi gratiose scire debet fidelis cetus presentium et cognoscere felix successio fiiturorum, 



13 

quod nos Nicolaas dei graciei Oppauie Dax ad subleuandum pariter et emendandnm prefalam 
ordinem Jus patroDatus Ecclesie Pairochialis Sancti Martini in Ciuitate Kirnouia, que nomine 
Thentonieo Jegendorff nominatur, quod nobis et nostris heredibus competit Deo datis ac 
religiosis uiris in prescripto ordine, nunc et in fiituro commorantibus deiiberato animo et 
maturo consilio diligentius communicato ex certa sciencia nostra damus propter Deum cum 
pleno iure perpetuo possidendum, transferentes in ipsos omne ins cum onere et honore, 
quod nobis ac nostris heredibus et quibuscumque successoribus in pretacto iure patronatus 
competit, uel competere posset aliquatenus in futuro, uolentes ex nunc, ut prenominato iure 
patronatus ipsis per nos rite et racionabiliter dati sint ueri et legitimi possessores, ad quos 
ipsos inducimus per presentes, ipsosque per nos sie rite et racionabiliter inductos feuere et 
defendere, et per nostros successores foueri et defendi yolumus in eodem cunctis huius vite 
temporibus, ubicumque et quandocumque ac etiam circa quoscumque ipsis talia nostra et 
nostrorum adiutorio necessaria fuerint et adversus cunctos, qui ipsos impediuerint, pro eodem 
cuiuscumque eciam Status, conditionis fuerint, siue Status reuocamus eciam et ex nunc irfita decreuimus 
instrumenta seupriviiegia per nos uei antecessores nostros quibuscumque etiam personis secularibus, 
uel Religiosis data super iam prelibate ecclesie Jurepatronatu quibus ex certa sciencia et notorie 
sumus contradicentes offerentibus ipsa silencium imponentes, ea omnino nullius esse volumus 
firmitatis, ipsaque tamquam abiecta penitus non ualere, vt autem hec nostra salutaris et 
liberalis donatio prouide per nos facta robur habere possit perpetue firmitatis et Iractu temporis 
non ' ualeat aliquorum ausu temerario infirmari, nee etiam suffocetur per obliuionem in 
memoriam hominum pfrennalem, presens priuilegium sigillo nostre Maiestatis nobis mandan- 
tibus et procurantibus conscriptum prenominato Ordini et fratribus in ipso manentibus perpetuo 
ualiturum nostris sigillisdedimus consignatum. Actum et'datum Präge Anno domini M^ CCC^ XXXIV^. 
in die SS. Trinitatis. Testes autem qui huiusmodi donationi iuris patronatus interfuerunt sunt 
hij, videlicet Venerabilis in Christo Pater et dominus, dominus Joannes prepositus Ecclesie 
Wissegradensis, necnon electus et confirmatus Ecclesie Olomucensis, et honorabUis vir dominus 
Henricus prepositus Ecclesie Menincij (?) necnon Michael Canonicus Pragensis et magister 
Henricus, custos ecclesie Olomucensis, necnon strenuus Miles dominus Tobias de Benezschow 
filius domini quondam Sdislai, et Jolinus Jacobi et frater suus Bolko et Cunzlinus de Tust 
Ciues Pragenses, et Nicolaus dictus Brombart, ciuis de Monte et Jacobus dictus Schus, et 
quam plures alij fide digni ad hoc specialiter vocati et rogati. 

(Einfache aber verdächtige Abschrift vom J. 1676 im Brünner Franzensmuseum.) 



17. 

Fritz ton Egerberg verkaufet der Königin Elisabeth einen Zehend-Eimer Weines in Auspitz. 

Dt. PragcB XVIL Kai. Julii (i5. Juni) 1334. 

Ejgo Fritschco de Egerberch vniuersis et singulis, tam modernis quam posteris, teuere 
presencium recognosco, vrnam Montanam in Hustopecz, qua singulis annis tam pro nunc 



14 

quam eciam retroaoUs temporibas deoima yini de omnibas et singuUs vineis est scrfnta, qne 
ad mo patorna et hereditaria successione rite ac racionabiliter faerat denolota, prool edam 
Serenissimi Principes, Reges Boemie et Marcbiones Horauie eadem vma ibidem ab anliqso 
Singulis viudemiorum temporibus inuiolabiiiter vtebantur, me Illustri Principi domine Elizabethe 
Boemie et Polonio quondam Regine, predictam yrnam eum eisdem bonis in Hostopecz et 
eorum pertinencijs hereditario vendidisse perpetuo possidenda. Huius igitur ^amminicido^ 
cautelo sufTragate omnes et singulos tam pro nunc quam futuris temporibus ipsam dominam 
Elisabeth, vel eins in hac parte successores super dicte vme recepcione inpetere volentes. 
Proteslor et fateor presentibus, posse iicite ac debere coherceri, In cuius rei testimonioni 
et robur perpetuo vaiiturum Sigillum meum presentibus est appensum. Datum Präge Anno 
domini Millesimo CCC^. Tricesimo Quarte. XVII. Kalendas Julij. 

(Das Ori;. auf Pergament mit einem sehr kleinen, zum Theile beschSdigten SigUle im Archire 
des Klosters Maria • Saal, im m. sl. Landesarchive Lü. Q. n. 14.) 

18. 

Papst JohanH XXII, resertiret dem Johann Coquintu, einem Sohne des Simon Philip de 
RegalibuSf das nächste offen icerdende Canonicat bei der Olmätser Domkirche. Dt. Aciniome 

XII. Kalend. Julii (20. JuniJ 1334. 

^ 

Johannes Episcopus Servus Sen^orom dei Dilecto Filio Johanni dicto Coquino *taato 
dilecli filii nobilis viri Simonis Philippi de Regalibus militi Clerico Pistoriensi Saluten et 

Apostolicam Benediciionem Cum iiaque canonicatus et prebenda ecclesieOlomicensis^qnos 

dilectus filins Johannes electus Olomucensis in eadem ecclesia tempore promotionis per nos facte de 
ipso ad dictam ecclesiam tunc pastore carenlem, in ipsa ecclesia obtinebat, sicut adhnc obtiiiet, 
per httius promolionem et munus consecrationis suscipiendum ab eo in proxirao yacare speratv. 
Xo8 Yolentes tibi premissonun meritomm tuomm intoitu graciam facere specialem, canonicatani 

et prebendam predictos conferendos tibi cum plenitadine iuris canonici, ac omnihns 

iuribus et pertinencijs suis hac vice dispositioni apostolice specialiter reservamas. 

Niiüi ergo etc. nostre res^ralionisi, inhibitionis, constitstioBis et Yolontatis infringere etc. 
Datum Avinione XII. Kalend. Julii anno decimo octavo. 

In eundem modum dilectis filiis RoUando de Scarampis et Govfrido de Regalibns 

Canonicis CapoUauis nostris ac . . Officialibus Laudnnen Handamus quatinus tos 

vel duo aut uuus vestrum per vos vel alium seu alios canonicatum et prebendam predictos 
por nos ut promittilur resen*atos, cum ipsos ut prefertur vacare contigerit, eidem Johanni 
dicto Coquino cum plenitudine iuris canonici, ac Omnibus iuribus et pertinencijs suis aucto- 
rttate nostra confertmus et assignamus; inducatis eum vel procoratorem snum eioa 
nomine in corporalem possossionem canonicatus et prebende, ac iurium et pertinentiamm 
predictomnu et defendatis inductunu amoto ex inde quolibet detentore, ac hcientes ipsmn 
vd dictam procaratorem pro eo ad eandem prebendam in canonicam recqpi et in firatrem 
sihi in Choro el locum in Capitab ipsius eccksie cnm plenitadiae raris canonici 



15^ 

assignari, sibique de ipsorum canonicatus et prebende fructibus reddilibus proventibus iuribus 
et obventionibus universis integre responderi. — Datum nt supra. 

(Aus dem Orig. Regeste Papsfs Johann XXII. Jahr XVIII. Th. II. Br. 259 im Vaticanischen 
Archive abgeschrieben Dr. B. Dudfk.) 

19. 

Der Mainzer Erzbischof Heinrich bestätigt die Vereinigung der Prokop- Kapelle mit dem 
Kloster MaHa-Saal in Altbrünn. Dt. Colonia^ IV. Kalend. Julii (28. Juni) 1334. 

Henricus dei gracia sancte Maguntine sedis Archiepiscopus Sacri Imperij per Ger- 
maniam Archicancellarius, Vniuersls Christifidelibus ad quos präsentes litere peruenerint 
salutem in eo qui est omnium vera salus* . Ex parte . . . Abbatisse et . . Conuentus, 
Monasterij Aule Sancte Marie in Suburbio Opidi in Brunne Cysterciensis ordinis, Olomucensis 
dyocesis nobis extitit bumiliter supplicatum, quatenus eo adunacionem vnicionem et incor- 
poracionem ipsis et dicto eorum Monasterio de Capella Sancti Procopij in antiqua Brunna 
predicte dyocesis factas iuxta formam in literis Reuerendi in Christo patris et domini, domini 
Hinconis quondam Olomucensis Ecclesie Episcopi, quarum tenor est talis. Hinco dei et 
apostolice sedis gracia Olomucensis Episcopus, Omnibus in perpetuum, Inter sollicitudines 
nostris humeris incumbentes etc. usque Datum Präge in domo habitacionis nostre Anno 
domini W CCC^ XXXH^. XIL Kai. Octobris. ,(S. B. VI. S. 339. n. CDXLIIL) Con- 
firmare aucloritate nostra metropolitica dignaremur, Nos uero . . Abbatisse et Conuentus 
predictarum supplicacionibus annuentes fauorabiliter, predictas Coadunacionem, vnionem et 
incorporacionem in literis suprascriptis expressas, prout rite et racionabiliter sunt facte ratas 
habemus atque gratas, ipsasque auctoritate nostra metropolitica in dei nomine presentibus 
confirmamus, In quorum Roboris firmitatem, Sigillum nostrum Mains duximus presentibus 
appendendum. Datum Colonie Anno domini M^ CCC^ XXXim^. quarto Kalendas Julij. 

(Das Orig. auf Pergament mit einem grossen, jedoch gebrochenen Sigille im Archive desselben 
Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. G. n. 15.) 

Der Mainzer Erzbischof Heinrich bestätiget dem Kloster Maria- Saal in Altbrünn das Patronat 
über die Kirche in Auspitz. Dt. Coloni(B, IV. Idus Julii (12. Juli) 1334. 

Henricus dei gracia sancte Maguntine sedis Archiepiscopus, Sacri Imperij per Ger- 
maniam Archicancellarius, Vniuersis Christifidelibus ad quos presentes litere peruenerint 
salutem in eo, qui est omnium vera salus, Ex parte Religiöse ac deodeuote nobis in Christo 
dilecte Cristine, abbatisse et . . Conuentus Sanctimonialium Monasterii Aule Sancte Marie 
in suburbijs Opidi Brunnensis, Cysterciensis Ordinis, Olomucensis dyocesis nobis extitit 
bumiliter supplicatum, Quatenus Concessionem et donacionem, ipsis et dicto earum Monasterio, 



16 

de parrochiali Ecclesia in Hnstopecz, predicte dyocesis factas iuxta formam in literis Renerenft 
in Christo patris et domini, domini Conradi quondam sepedicte Olomucensis Ecciesie Episoo^ 
quarum tenor est talis: Conradus dei gracia Episcopus Olomucensis vniuersis Christifiddibia 
etc. usque Datum in Olomuncz Anno domini M^ CCC^ XXIUR XV« Kalendas Halg. 
(S. B. VI. S. 195. n. CCLIX.) Confirmare aüctoritate nostra metropoiitica dignaremnr, 
Nos uero . . Abbatisse et . . . Conuentus predictarum supplicacionibus favorabillter annuentes, 
predictas concessiones et donaciones in literis suprascriptis expressas, proul rite et raciona« 
biliter sunt facte ratas habemus atque gratas aüctoritate nostra metropoiitica in dei nomine 
presentibus confirmamus, In quorum omnium roboris firmitatem SigiUum nostmm Hains 
duximus presentibus apponendum. Datum Colonie Anno domini M^. CCG^ XXXIUI^. qnarto 
ydus JuliJ. 

(Das Orig. auf Pergament mit einem gebrochenen Sigille im Archive desselben Klosters, m 
m. St. Landesarchive Lit. Q. n. 13.) 

21. 

Der Mainser Erzbischof Heinrich bestätiget die dem Kloster Maria "Stml in AUbrßim 
geschenkte Kirche in Wolframic. Dl. Colonie^ IV. Idus Julii (12. Juli) 1334. 

Henricus dei gracia sancte Maguntine sedis Archiepiscopus Sacri Imperij per Ger- 
maniam Arcbicanceliarius, Vniuersis Christifidelibus ad quos presentes litere peruenerint 
salutem in eo, qui est omnium vera salus, Ex parte Religiöse et deodeuote Christine abbatisse 
et . . Conuentus Sanctimonialium Monasterij Aule Sancte Marie in Suburbijs Opidi Brunnensis, 
Cysterciensis Ordinis, Olomucensis dyocesis nobis extitit humiliter supplicatum, Quatenns 
Concessionem et donacionem ipsis et dicto earum Monasterio de Parrochiali Ecclesia in 
Wolframicz predicte Olomucensis dyocesis factas iuxta formam in literis Reuerendi in Christo 
patris et domini, domini Conradi Olomucensis Ecciesie Episcopi expressam, quarum tenor 
est talis. Conradus dei gracia Episcopus Olomucensis Religiosis et deuotia Sibi in Christo 
dilectis Cristine abbatisse etc. usque Datum in Olomuncz Anno domini M^ CCC^ XXVF. Xlin^. 
Kalendas Februarij. (S. B. VI. S. 235 n. CCCFV.) Confirmare dignaremnr, Nos vero . .. 
Abbatisse et . . Conuentus predictarum Supplicacionibus fauorabiliter annuentes, predictas 
concessiones et donaciones in literis suprascriptis expressas prout rite et racionabiliter sunt 
facte, ratas habemus et gratas, ipsasque aüctoritate nostra metropoiitica in dei nomine pre* 
sentibus confu^mamus. In quorum roboris firmitatem nostrum Sigillum malus duximus presentibus 
appendendum, Datum Colonie, Anno domini M^ CCC^ XXXIIIP quarto Idus Julij. 

(Das Orig. auf Pergament mit einem grossen stark beschädigten Sigille in dem Archive 
desselben Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. D. n. 3.) 



17 

Körnig Johann ean Böhmen befiehlt^ dass das Otteker Kloster von den dem Borio eon 
Riesenburg verpfändeten 200 Schach Prag. Gr. nur 100 und die anderen 100 Schach 
Marhgraf Karl und der h. böhmische Landesunterhämmerer ssu sohlen haben. Dt. in Lucemburg^ 

die XIU. Julii 1334. 

Johannes dei ^tia Boemiae et Poloniae Rex, ac Lucemburgensis Comes vniuersis 
presentes literas inspecturis Sit mauifestum. Quod cum a superna pietate nobis collata loca 
Ecclesiastica in qaibus iugiter cultus diuinus vigere dinoscitur continuis capiamus proficere 
incrementis, Presertira Monasterium in Ossek et fratres ibidem degentes, Cysterciensis ordinis 
iam pluribus oppressum vexacionum oneribus, a suis grauaminibus releuare disponentes, 
obligationem de ipso Monasterio in Ducentis Sexagenis Grossorum Pragensium, factam Borsoni 
de Rysenburg Auctoritate presentium reuocamus, et ab ipsius absoluimus et eximimus plenarie 
potestate, Ita tamen videlicet, quod de dictis Ducentis Sexagenis, ipsnm Monasterium soluet 
et soluere debeat, dicto Borsoni centum sexagenas grossorvm Et lUustris Karolus Marchio 
Morauie Primogenitus noster nee non Subcamerarius Regni Boemiae, qui nunc est vel fuerit 
pro tempore residuas Centum Sexagenas soluere et expedire eidem similiter teneantur Pro- 
mittentes ipsum Monasterium de cetero nullis coUectis exaccionibus seu aliis inconsuetis, de 
quibus generari netabiliter possent per nos alium, uel alios turbare uet in aliquo molestare, 
et si qua ipsi Monasterio fortassis temporis curriculo Collecta imponi ad soluendum oontigerit, 
id quod ei impositum et per ipsum solutum fuerit, quocienscunque illud accideret, volumus 
ut in summam Centum sexagenamm per firatres dicti Monasterii ut premittitur predicto Borsoni 
de Rysenburg, semper pro rata usque ad concurrentem quantitatem et satisfaccionem die* 
tarum Centum sexagenamm compensah debeat et omnimode defalcari ipsum monasterium 
cum universis suis bonis et hominibus proteccionis nostre presidio de nunc in antea graciosius 
reseruantes, sie quod ammodo ipsum per obligacionem vel alium modum quemcunque a 
nosira tuicione et potestate numquam volumus et poiicemur aiienare, Mandantes et seriöse 
precipientes predictis primogenito et Camerariis nostris ut - praedictas Centum Sexagenas 
grossorum absque quauis recusacione et impedimento predicto Borsoni de Rysenburcb expleant 
integraliter et persoluant. In cuius rei Testimonium presentes fieri et SigiUo nostro iussimus 
communiri, DatuminLucemburch, Anno dominiM^ CCC^Tricesimo Quarte die Tredecima Mensis Julii. 

(Nach einer im k. böhm. Musemn £u Prag befindlichen, aua dem Osseker Diplomatar des XIV. 
Jahrhundertes f. 23 entnommenen Abschrift.) 

23. 

Peter ^ Dechant am Wyiekrade und General- Vikar des Olmützer Bische fes Johann^ 
bestätiget den Zderaser Kreuzherrenpriester Heinrich als Pfarrer an der Kirche in Mezefiö. 

Dt, in Modricz^ XIV. Kalend. Septembris (19. August) 1334. 

Aios Petrus dei et apostolice sedis prouidencia decanus ecciesie Wyssegradensis, 

venerabilis in Christo Patris, ac domini domini Johannis dei et eiusdem sedis gracia electi 

3 



16 




L L rv 



n*. & xfcK X. caxia. 



S4. 



Ar T- 



F«^ X 



L 



ilK^tf . Ik. i 



S» S 




C^irf 





4Q- 



»Mstof a^ 



AfOUK <c 



jFCOTxniv 



n ^ 



OftTirt XL 

Fwi w Bi!üi>iiaf i 

ML m 



19 

SchaBkhSusern auf eiie Meile kn Umiwige von der Stadt and wegen der Nicktaablnng i^ 
Steuer von den ausserhalb d^ Stadt wohnenden Künstlern und Handwerkern. Dt. Brttmi^ 
am Sonntage nach BarÜiolom»i (28. August) 1334. 

(Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 8. n. VII. Böhmer Add. II. S. 340 n. 6.) 

Markffraf Karl gestattet dem Welekrader Kloster den Bezug des Bau-- und Brennhohes 
aus den markgräßichen Waldungen. Dt. Brwue^ die decollationis b. Johannis Bapt^ 

(29. August) 1334. 

jlios Karohis domini nostri Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie. Ad Yntuersorum 
noticiam volumus tenore presencinni deuenire. Quod cum deuoti nostri dilecti, Abbas et 
Conuentus Monasterij Welegradensis super hiribus et limitibus silnarum per Purchrauios 
Castri BnchlaW) et nostrarum ac ipsius Monasterij Siluarum forestarios fuerint hactenus, 
proul eorum coram nobis demonstrauit querela, nimium anxiati, super quibus eis, vt tenemur 
gereutes animi cmnpassiuum ac volentes ab ipsis de innata nobis benignitate grauamina, 
quibus ex dissensione inter eos, ac dictos Purchrauios et forestarios duraate plurimum sunt 
attriti, generosius remouere, ipsis Abbati et Conuentui subscripta oompendiose ab omnibus 
iiiuiolabiliter obseruanda saluis iuribus, gracijs et libertatibus a diue recordacionis Predecessoribus 
noslris, Boemorum Regibus, et Marchionibus Morauie, lUustribus, eis datis et concessis duximus 
conscribenda. Statuimus igitur primo et uolumus, quod ipse Abbas pro necessitatibus sui 
Monasterij Ligna ad edificia apta, si illa in suis siluis forsitan non haberet, et nichilominus 
ligna cremabilia in omnibus nostris Nemoribus eidem Monasterio adiaeentibus preterquam in 
locis qui Sasad uulgo dicitur, succidere, et succisa ad Monasterium suum traduci faciat, 
quociens et quando hoc sibi oportunum fnerit, de indulto et nostra licencia speciali, Indul* 
gemus insuper et fauemus vniuersis et singulis dicti Monasterij hominibus, vt virgas, fiistes, 
Stricholczer et stdtuas, que Nebensaul nuncupantur, pro structuris reparandis, ipsis neccessarijs 
et expresse pro vsu ignis, ligna arida, in dictis nostris siluis succidant, et ea descitn 
forestariorum predictorum recipiant, absque solucione pecunie cuiuscungue, Sed si dicti 
bomines Robora et ligna stubarum, de dictis nostris Nemoribus habere uoluerint, uoinmus vt 
illa precio debeant comparare. Preterea decemimus, et id ipsum eciam precipimus ipsi Abbati 
et Monasterio suo antedicto, ac ip^s hominibus prenotatis, ab omnibus in antea districcius 
obseruari, vt nullus deinceps dicti Castri Purchrauius uel suo nomine forestarius qualiscumque, 
ipsum Abbatem, uel homines suos sepedictos in - Pecomm et aliorum animaUum suorum 
pascuis, que in dictis Nemoribus habere et querere consueuerunt, interim quod Hynule et 
Capreoli, pullos suos pariendo non effuderint, necnon et in reeepcione graminum, ac falcacione 
feni de pratis seu locis dictorum Nemorum quibuscumque debeat impedire, seu eciam in 
venacionibus. leporum quas ibidem fecerint, et .alijs omnibus supradictis audeat aliqualiter 
exnunc inantea sub obtentu nostre gracie et fauoris molestare. In quorum omnium testimoniura 
et robur perpetuo ualiturum presentes literas fieri et sigilli nostri munimine ipsis dari iussimus 

3* 



20 

roboratas. Datum Bnine in die Decolacionis beati Johannis Baptiste, Anno domioi HUlmnio 
Trecentesimo Tricesino Qoarto« 



(Das Ori;. aaf Pergtmenl mH einem kleinea wohlerhtlteiieB Sifflle im Arebive deraelliea 
Kiosten, in m. st. Landesarchive Lii. G. II. d. 18.) 

21. 

Papst Johann XXIL i^erleihet dem Nikolaus eon Br^nn die durch den Tod des Saatiser 
Probsien MaUhmus leer gewordene Domherrnstelle bei der Prager Kirche. Dt. Afmione 

Hl. Kalend. Octobr. (29. Septembr.J 1334. 

Johannes Episcopus S^rvns Servortim Dei Dilecto filio Nicoiao de Bmnna Canonico 

Pragensis salutem et apostolicam benedicUonem Cum Canonicatus et Prebenda ecciesie Pra** 

gensis quos quondam Matheus prepositus ecciesie Saccensis Pragensis dyoDcesis ipsius Pragensis 
ecciesie Canonicus in eadem ecclesia Pragensi dmn viveret obtinebat per ipsius obitum 

qui dudum extra Romanam curiam diem clausit extremum vacare noscantur ad presens 

de eisdem Canonicatu et prebenda cum eos per dicti Mathei obibim vel quovis modo vacere 
contingeret per apostolice sedis providenciam ordinari illos dum adbuc idem Matheus ageret 
in humanis. Videlicet IUI. Idus Januarii Pontificatus nostri Anno tertio decimo collationi 
et dispositioni nostre ea vice specialiter reservantes decemimus extnnc irritum et inane si 
secus super hiis a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attemptari. 
Nos volentes personam tuam premissorum meritorum tuorum intuitu favore prosequi gratioso 
canonicatum et prebendam predictos sie yacantes cum plenitudine iuris canonici, ac omnibus 
iuribus et pertinencijs suis apostolica tibi auctoritate conferimus et de illis etiam providemus • . . « 
Si presens non fueris ad prestandum de observandis statutis et consuetudinibus dicte ecciesie 
Pragensis solitum iuramentum dummodo in absentia tua per procuratorem idoneum, et cum 
ad ecclesiam ipsam accesseris corporaliter illud prestes. Sen quod in ecclesia Olomucensi 
canonicatum et prebendam ac parochialem ecclesiam in Crenovicx Olomucensis dyocesis 
obtines et in iadem Olomucensi ecclesia dignitatem vel personatum seu officium auctoritate 
litteramm nostrarum sub certa forma nosceris expectare. Nulli ergo etc. nostre coUationis, 
provisionis et constitutionis infiringere etc. Datum Avinione III. KaL Octobris anno decimo nono. 

In eundem modum venerabili fratri . . Episcopo Olomucensi et dilectis filüs . • Pre- 
posito Monasterii Chunicensis per Prepositum solitum gubemari, Olomucensis Diocesis, ac 
Petro Burgundionis Canonico Bisuntino salutem etc. Quocirca mandamus quatinus vos vel 
duo aut nnus vestrum per vos vel alium seu alios eundem Nicolanm vel procuratorem suum 
eins nomine in corpOTalem possessionem canonicatus et probende ac inrinm et pertinentiarinm 
predictarum indncatis auctoritate nostra, et defendatis inductum. — 



(Aas den Orif . Regesle Papsfs Johann XXII. Jahr XIX. Th. Ifl. Br. 32 in ValicaBiseliea 
Arohhre in Ron abfescliriebea Dr. B. Ihidflc) 



21 



28. 



Dom Kapitel der OhnUtier Kirche tausehet den Hof in SM^hotic ' /br einen anderen im 

DobromeUc ein. Dt. Otorntttü Ntmis Oetobr. (7. Octoher) 1334. 

]%os diuina prouidencia Sboro Prepositus, Andreas Archidiaconus, et Capitulum ecclesie 
Olomucensis, Notum facimus Vniuersis presentes Litteras inspecturis, quod Curiam in villa 
SnihoUcz sitam, quam Discretus vir dominus Johannes Rector ecclesie in Otaslawicz, ecclesie 
nosire Olomucensi antedicte, sua pecunia conparauit, pro Curia in Dobromelicz sita, quam 
idem dominus Johannes pro ecclesia sua in Otazlawics conparauerat, taliter vt in antea 
eadem Curia, apud infrascriptam ecclesie nostre vicariam, perpetnis pennanere debeat tem- 
poribus, predicU domini Johannis, ad hoc beniuolo accedente consensu, commutauimus et 
presentibus commntamus, quam Curiam Altari in predicta nostra ecclesia, de omnium nostrorum 
Yoluntate bona, vnanimi et consensu, sub honore et lylulo beatorum apostolornm Johannis 
et Pauli erecto. Vnacum seplima dimidia marca, veri et certi annui census, libere dat pre- 
sentibus atque donat, Ita tamen, yt ipse Johannes eandem Curiam, vna cum censn predicto, 
ad vite sue dumtaxal tempora teneat, possideat, et gubernet. Tenetur autem dominus Johannes 
memoratus, in hoc sibi facientes graciam specialem, ad Curiam et censum predictos in vita 
sua, nobis nominare presbiterum idoneum et offere, et si illum ipsum premori contigerit, 
habebit alium nominare, quem in Ecclesia nostra vicarium facimus et constituimus, et Jure 
ac Priuilegio vicariorum gaudere yolumus, ipsum eorum numero et consorcio tenore pre- 
sencium ascribentes. Qui eciam post mortem domini Johannis sepedicti, suique snccessores, 
prediclam Curiam, et censum, videlicet, SepUme dimidie marce, expressum superius, cum 
Omnibus sibi acrescencijs, et Juribus vniuersis, perpetue possidebit. De illo tamen censu, 
pro se tribns marcis tantummodo reseruatis. In aniuersarijs vero infrascriptis duabus marcis, 
cum dimidia, in hunc modum, scilicet. In aniuersario domini Nicolai, domine Agnetis con- 
sortis ipsius, ac filiorum suorum, Styborij Alberti et Nicolai de Otazlawicz, cum alijs duabus 
animabus, quas idem Johannes duxerit nominandas, ynam marcam. In aniuersario domini 
Johannis prefati, aliam marcam, mediam yero marcam, in Patris et matris ipsius aniuersario, 
cum decantatione vigiliamm et misse, in Ecclesia nostra annis singulis expendendis. Modus 
autem distribucionis pecunie huiusmodi, in missarum et luminum comparaeionibus, ac ipsis 
Plrebendatis, pro vigilijs, qui pro tempore in ecclesia fuerint, Decantandis talis semetur, qui 
quando, in aniuersario, de yna marca, yel de media peragendo, in ecclesia nostra consuetus 
est alias obseruari. Septimam vero marcam, dominus Johannes pro se et disposicioni sue 
voluit resemare. Ac quod predictus vicarius, in septimana suique succesores diebns quinqoe 
et diebus quibus ad hoc dispositus fuerit, altare predictum inofficiare deligentissime teneatur. 
Hoc eciam eidem domino Johanni adicere, et sue in eo peticioni satisfacere cupientes, 
quod quamprimum, eandem vicariam vacare per mortem vicarij continget, Honesta et nobilis 
matrona domina Bolka consors Nobilis viri domini Nicolai de Otazlawicz, semel dumtaxat, 
et non amplius, dictum vicariam conferre debeat, et ecclesie nostre de bonesto et ydoneo 
presbitero prouidere. De cetero vero Capitulum ecclesie Olomueensis de ipsa vicaria, quan-» 



22 

docnmqüe, et qüocienscumque ipsam vacare GOntigerit libere prooidebit. In quoram omoinm 
te^Umoniura et memoriam sempiternam, presentes iiteras fieri, et sigiilo maiori, nostri Capitoli 
fecimus attencioa roborari. Datam et Actum Olomuocz Anno domini Millesimo Trecentesimo, 
Tricesimo Quarte, Nonis Octobris. 

(Aus dem Orig. im Archive des Olmützer Domcapilels abgeschriebeo A. Boczek.) 

29. 

Nikotams von Zbrdslaw schenket dem Kloster Maria ~ Saal im AUbrmm aUe seine Guter 

in ZbrdsUuc. Dt. Brunm^ IL Idms Octobris (14. OetoberJ 1334. 

JVouerint yniuersi tenorem presencium perspecturi, Quod Ego Micolo de Braczlabs, 
non coactus. non conpulsus, sed sana deliberacione, libera et spontanea voluntate, omnia et 
singula bona mea ibidem in Bracziabs cum agricultura, cum laneis, curticulis, a^s cnlUs 
et incttltis, Pratis, Pascbuis, Siluis, Nemoribus, aquis, aquanim decnrsibns, Piscacionibus, 
Ortis, ac eciam dimidio equirriorum campo, et cum onmibus pertinencijs, quocumque nomine 
censeantnr, omni iure, ac dominio me ex diuisione hereditatis, facta inter me ex vna et 
dominam Elizabet Conthoralem meam parte ex altera, continencia, venerabilibus et denotis 
Domine Katherine Abbatisse, totique Conuentui Monasterij aule saucte Marie, tarn pro nunc 
quam extunc resingnaui et resingno, donaui et dono presentibus teneuda, regenda et ytifrnenda 
ac Jure hereditario perpetuo possidenda, Renuncians omni Juri, excepcioni, et accioni que 
quoad eiusdem donacionis inmutacionem michi possent quomodolibet suffragari. Sed vt hec 
omnia debitum robur firmitatis obtineant, Sigillum meum, cum sigillis nobilium virorum 
dominorum snbscriptorum, ad mearum precum instanciam, presentibus est appensum. Et 
nos Johannes de Lipa, Hartlebus de Poschowicz Camerarius Czude Brunnensis, Theodricus 
de Spran Czudarius Brunnensis, Polho de Wiidenberch, Jobannes de Poschowicz, Wocko 
de Beneschaw, Wemhardus Hechto, omnium premissorum testes et conscij, dicti domini 
Myculonis precibus inclinati, nostra appendimus sigilla in testimonium euidens et munimen. 
Datum Brunne Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Quarte, Secundo Ydus Octobris. 

(Das Orif. auf Perfinenl nil VIII. kleioen wohlerhalteoen Sifillen in Archire desselben 
Kiosters, in n. st. Landesarchive lit. M. o. 4.) 

30. 

EKsabethj Gemalin des Mikolans ran Zbrdslaw^ gibt ihre Zustimmung zu der durch 
ihren Gemal dem Kloster Maria -Saal gemachten Schenkung. Dt. Brunce^ IL Idus Octobr. 

(14. Ocfobr.J 1334. 

l\loi6rint tarn preaentis etatis, quam fnture posterilatis boroines vniuersi, Quod Ego 
EÜMbet Contboralis domini Micolonis de Bracziaba donacionem seu resignacionem omninm 
et aiDgulorom bomiram ibidem in Bracziabs« ad ipsnm racione diuisionis inter me ex vna^ 



23 

et ipsam parte ex altera facte, speclancium, per eundem domiaum Micoloneiu veaerabilibw 
in Christo et deaotis, domine Katfaerine Abbatiase, tottque Conuentui Monaster^ Aale sancte 
Marie, prout in literis super eo plenius confeetis haben poterit, factam velutt ratam il raciona*- 
bilem approbo, et eidem donacioni non coacta, non conpulsa, nee alienis conminacionis vel 
adulaciouis studio inducta, sed sane deliberacionis animo, ex nunc, prout ex tunc, consensum 
pariter et assensum presentibus sincera prebeo voluntate. Promittens finniter huiusmodi 
donacionis contractum vbilibet totis viribus omnium amicorum meorum consilio, et auxilio 
fideliter promouere. In quorum omnium testimonium et robur perpetue valilurum domine 
Abbatisse, et Conuentui Monasterij predicti presentes literas Sigillo meo, nee non Nobi}ium 
Yirorum subscriptorum dominorum Sigillis, qui ad hoc mee peticionis instancia permoti, dedi 
attencius communitas. Et .nos Johannes de Lipa, Hartlebus de Foschowiez Chamerarios 
Brannensis, Theodricus de Spran Czndarius Brunnensis, Johannes de Poachowicz, Wemhardos 
Heohto, Wocko de Beneschaw, Hartlebus de Ryezan, frater ipsius domine Elyzabeth, pre- 
scriptis Omnibus de certa sciencia testimonium perhibentes ea, Sigillorum nostrorum munimine 
roboramus. Datum Brunne Anno domini M^CCC^XXXIIIP. U9. Idus Octobris. 

(Das Orig. auf Pergament mit Vllf. kleinen Sigillen, von denen jedoch die zwei letzten 
fehlen, im Archive desselben Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. M. n. 5.) 

31. 

König Johann eon Böhmen verkauft dem Könige Philipp eon Frankreich die Stadt und 

Grafschaß Lucca. 

Jehans Roys de Bohöm et de Pologne, Comtes de Luxembourg, tant en son noro, 
qne eomme Administratenr de son fiis Charles Marquis de Moravie fait cession et transport 
au Boy Philippe de France et a ses hoirs et successeurs de la Sei^eurie, de la Cit^ e 
dn Comtö de Lucques. Dto. au bois de Vincennes prds de Paris au mois d' Octobre 1334. 

(Unter Horky'^s Analecten ausLeibnitii cod. jur. gent. diplom. I. 144. — Vergl. Böhmens Regest. 
K. Ludwig des Baier und seiner Zeit S. 200 n. 500.) 

32. 

Markgraf Karl erweitert das Dorf Milenowic nach deutschem Rechte. Dt. PrägcB^ in die 

b, Katlierince (25. Noeemb.) 1334. 

Ikarulus domini nostri regis Boemie primogenitus, marchio Moravie, ad miiversomm 
notitiam tenore presenUum volumus pervenire, quod nos affectantes ex animo Yille MylenonicB 
ad castnim Prothbenis spectantis, conditionem facere meliorem, villam ipsam que qnatnor 
laneos continet, nna cum curia ibidem octo laneos continente, incolis sen inhabitatoribiiB 
dide vilie jure emphitiotico sen Teutunicali de mandato donini genitoris noslri et de 
maturo nostrorum consiliariorum consilio locandam et vendendam duximus in hunc modum^ 
qood incole ville prefate de quolibet laneo, incipiendo a festo beati Galli ventoro proxime 



24 

per ammm, in ipso beati Galli festo viginti quatiior grossos Pragenses denaiios, qoatnor stfiehcNMi 
ailiginis, qaatnor avene, et oniun stricIiOBem triUci et unmn ordei, ac in feste beali Geergtt üpäi 
qnatQor grosses, et sie eonsequenter singolis annis perpetois in antea temporibns nobis nomine eem» 
solvere teneantur. Insuper dicti villani pro ipso Jure Tentnnicali quod vulgariter parchrecht 
dicitar seu podacxie, nobili viro patemo et nostro fideli diiecto domino Petro de RoseniMfcb 
snmmo regni Boenkie camerario, aut eo non extante heredibus suis, ant coi ipsos heieto 
regendos commiserit, de qnolibet laneo per decem et octo sexagenas predictomm denariorM 
in tenninis per ipsum dominum Petrum eis deputatis nostro nomine in debitis^ in ipSbtB^ 
obligamur eisdem non obslante impedimento qnolibet assignabunt. Ut antem incole sepe dU^ 
ville incrementa continne meliorationis suscipiant, voiumus et decemimus ut omnibus jnril^^ 
gaudeant in antea, qnibus alie ville nostre jure Teutunico locate eis adjacentes gaad^s^^ 
quomodolibet et frunntur, in quibus eos et successores suos gratiosius promittimus conservt:^'^ 
Hamm nostrarum testimonio literarum. Datum Präge in die beate Katherine, anno dom^^^ 
millesimo GCG^ tricesimo quarto. 

(Nach einer dem Orig. im Füret Schwaraenberg'scben Arcliive zu WiUingao enlnommeneii i^^ 
im königl. Museum zu Prag befindlichen Abachnft.) 

33. 

Papst Benedict XII. bestätiget dem Zderaser Kloster das Paironatsrecht über die Kirchs 
zu Solnic. Dt. Avinione V. Katendas Decembris (27. NoeemberJ 1334. 

Benedictus episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis prsBposito et conventni 
monasterii Sderaziensis prope Pragam, per praepositum soliti gubernari, ad ecciesiam sepulcri 
dominici Jerosolimitani spectantis, ordinis sancti Augustini, salutem et apostolicam benedio- 
tionem. Cum a nobis petitur, quod justum est et honestum, tam vigor aequitatis quam ordo 
exigit rationis, ut id per sollicitudinem ofBcii nostri ad debitum perducatur effectum. Sane 
petitio vestra nobis exhibita continebat, quod dilecti filii Johannes de Mezirziecz, Wsnata 
et Tasso milites ac Jesco domicellus, dicti Johannis filii, Olomucensis dyocesis. olim patroni 
ecciesiae de Solnicz juxta Skuhrow Pragensis dyocesis, cupientes terrena in coelestia, et 
transitoria in aeterna felici commercio commutare, jus patronatus dictae ecciesiae, tunc ad 
eos communiter pertinens, vobis et dicto vestro monasterio pia et provida deliberalione 
donaverunt, prout in literis patentibus inde confectis, ipsorum militum et domicelli sigillis 
munitis, plenius dicitur contineri. Nos igitur, veslris supplicationibus inclinati, quod super 
hoc ab eisdem miliübus et domicello provide factum est, ratum et gratum habentes, id auc- 
toritate apostolica confirmamus, et praesentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo 
omnino hominnm liceat hanc paginam nostrae confirmationis infringere vel ei ausu temerario 
eontraire. Si quis antem hoc attemptare praesumpserit, indignationem omnipotentis Dei et 
beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum. Datum Avinione V Kalendas 
Decembris pontificatus noslri anno primo. 

(Daa Orig. auf Pergament in der k. k. Univeraititabibliolhek zu Prag.) 



.^. ..- . 34. . . , 

Ludmilla ron Wylraschenket dem Kloster Maria-SaalzuAltbrünn einen Weingarten in Prillach. 
Dt. 3« Weinackten, in den heiligen Tagen (25. DecemberJ 1334. 

Ich Ludmilla, Conrades von Wytra seligen gedechnusse Wittebe, tu zv wizzen . . . 
Das ich dem Kloster zv sent Marien sal in alden Brunnen, dorinne ich mein sitzen, mein 
wonunge kyeae, vnd auch mein biegriift, gebe ich iczunt als denne, lediclich vnd vreilich 
tv Prylteluk an dem neuwen berge driltehalben Weingarten, vnd einen walt der heizzet 
der Sireitschach, vnd wil daz sie die Aplissinne vnd der Conuent des vorgenannten Clusters 
die nv sint vnd werden ewiciich, dieselben drittehalben Weingarten, vnd den walt halden 
hoben vnd besitzen zv rechtem erbe vnd eigenschaft, vnd nutzen vnd geniezen als anders 
irs rechten erbes . . . doch also, daz die aplissinne, vnd der Conuent halbe erbeit, vnd 
halben nucz. vnd ich halbe erbeit vnd halben nucz in die Weingarten vnd von den Wein- 
garten geben vnd nemen, die wiele ich lebe, vnd noch meinem tode gar vnd gancz, ledichch 
mit allem nucze, vnd mit allem rechte, als do for geschriben stet, . . geboren zv dem 
Closler. Ouch scbatTe ich vnd gebe dem vorgenanten Closter, noch meinem Enkel Petrusshen, 
das ich dor in gebe, vnd mit im, hundert mark groser Pragissber phenninge, Merherisches 
gewichtes vnd werunge, vier vnd sechzik groshen vor ein ieglich mark zu reiten, vnd 
setze do vur zv einem rechten pfände in der Aplissinne vnd dem Conuent, alles anders 
mein gut das ich habe vud hie namen in dem Dorfe zv Reinbrechtesdorf drieczehn leben, 
vnd drieczehn hofestele diensthafter, vnd einen Meierhof mit tzwein Pflügen, vnd eine Müel 
mit achte redern, mit aller herscbaft mit allem Rechte mit allem nutze mit wasser, mit 
wasserlouflen, mit vissherie, mit wizcmat, mit weyde, mit Eckern gebüwet vnd vngebüwet, 
mit weiden, mit piisshen, also lange, biz is von meinen kinden, vor die vorgenanlen hundert 
mark, gar vnd genczlich mit gereilen pfenningen von in gelosel wird vnd gelediget . . . 
Vnd des zv einem ewigen Gedechlnusse vnd bestetunge hau ich Ludmilla, mein Insigel, 
mit der herren Insigel ... an diesen brif gehangen. Vnd wir Jobannes von der Lypen, 
Hartlib von Boscowicz zvdCamerer, Dyelerich von Sprabeu, Zvder, Pote von WÜdenberch, 
Gerhart von der Cvnslal, Wocke von dem Holenstein, vnd Woclte von Budeshewicz .... 
haben . . vnser Insigel an diesen brief gebangen. Das ist geshen zv weinachten in den 
Heiligen Tagen . . Tusent Dreihundert vnd vier vnd driezik Jar. 

(Das Orig. oiif Pergament mit 8 g-iit erhalleneo kleinen Sigillea im Archive desselben Klosters, 
im m. ät. landesarchive sub Ljl. A. n. 32.) 



3.1. 

Vertrag umsehen König Johann ron Böhmen^ Grafen von Luxemburg und Ltidirig, Hersog 

ron Bourban, über die Heirat des Königs mit Ludwigs Tochter Beatrix. Dt. au Bois de 

Vincenne l'an de grace 1334 au moia de Deeembre. 

i%ous Johan, par la grace de Dieu, Roi de Boeme et de Polonne et Conte de 
Luccembourc, et Loys Duo de Bourhonnois Conte de Cleriuonl, et de la Marcbe et Cbambriers 



26 

de france, faisons s^avoir ä tous que en la presence de tres excellent Prince nostre tres 
cbier et tres am^ Seigneur ie Roy de firance ä ronnour et loange et service de Dieii, et 
pour la conservation de V amour quy entre nous dessus nommex ä 6ti6 on temps pass^, 
avons traitt^ et accordö par le Conseil de nostre dit Seigneur et de grant folson des 
pourchains amys et Conseillers de chacon de nous Roys de Boeme dessusdit, devons prendre 
ä fame et ä compaigne tres noble personne Damoiselle Beatrix fiUe de nous Duc dessusdit, 
et ledit mariage avons nous promis chacun de nous, c' est assavoir Nous Roy dessusdit en 
nostre personne pour nous, et nous Duc devant dict, pour Damoiselle Beatrix nostre filie 
devant nomm^, par noz sermens touchiez aus Sainctes Evangiles, en la presence de notre 
Sire le Roy dessusdit, parmi le traitä et convenance que s' en suivent. 

Premierement, Nous Duc dessus nommö donnons et octroyons ä notre dite fille 
ä mariage, avec le Roy de Boeme dessusdit, quatre mil livres de terre ci au Tonrnois, ä 
value de terre selon loyal estimation et non selont V anciane assiete, en notre Cont^ de 
Clermont, ou ailleurs a luyöstre assis en la maniere que s' ensuist. C* est assavoir la Ville, 
Chastel, Baronnie et Chastellie de Greel avecq Seigneuries ä Justices bautes et basses, 
bommaiges, tiez, arriere-fiez des Subgiez et gardes d' Egiises, avec toutes les appartenances, 
Sans rien retenir, fors T omaige et le ressort, lesquels demourrons a nous et a nos Suc- 
cesseurs Contes de Clermont^ en laquelle assiette ledit Cbastel, ne autre edifice ne seront 
prisiez, et si les cboses dessusdites ne souflisent a parfaire T assiette desdits quatre mil 
livres de terre, le remanant qui s'en faudra, nous luy asserrons dans ladicte Conte de 
Clermont ou autre part ou Royaume de france, en lieu ou lieux et avec une maison 
convenable et avec ce nous ly asserrons mille livres de terre a Tonrnoys, a value de terre 
Selon loyal estimation, et non seien V anciane assiette, sy comme dot est avec cbasteau 
ou maison convenables, ou Ducbeaume de Bourbonnois, lesquelles mil livr s de terre ne iy 
^ seront assisses, ne ne les aura ne recevra jusques apres nostre deces. 

Et tendra ly dis Roys de Boeme et ses boirs, qui dudit Roy et de nötre dite fille 
isseront ladite Ville, Cbastel, Baronnie et Cbastel lerie de Creel et tout ce qui a ladite 
Cont4 de Clermont leur sera assis de nous, et dou Conte de Clermont, quy pour le temps 
sera sera et aussij tendront il du Duc de Bourbonnois, quy pour le tems sera, tout ce quy 
oudit Ducbeaume leur sera assis, et ac pourront lesdites terres et autres cboses transporter, 
ne aliener, ne mettre bors de leurs mains, par quelque titre que ce seit, et ou cas ou ladite 
Damoiselle trespassera sans boirs du dit Roy de Boeme, ladite Ville, Cbastel, Baronnie, 
Cbasteilenie de Cröel, et appartenances dessusdictes, avecq tout ce quy assis lui aura 616 en 
la Contä de Clermont, qui pour le temps sera, et aussi audit cas tojit ce qui assis aura- 
6{6 au Ducbeaume, retoumera ä nous et au Duc de Bourbonnois, quy pour le temps sera, 
sy comme dict est, et encore audit cas retoornera ä nous ou audit Duc, quy pour le tems 
sera, tout ce qui assis aura est^ ä nostre dicte fille, bors desdicts Ducbeaume et Conto ä 
canse dudit mariage, et avecq ce si nostre dicte fille sarvivoit, ledict Roy de Boheme sans 
boirs dMcelni, lesdictes mil livres de terre et maison qui assis loy auront 6i6 audict Ducbeaume, 



27 

retourneront ä nous ou au Duc de Bonrbonnois, qni pour le temps seroit, et les autres 
quatre mil Uvres de terre dessus dictes Iny demeureront ä heritage. 

Et nons Dac dessnsdit promeltons pour Pierre nostre am^ ainzn^ Fils toutes ies 
chosez dessusdictes tenir, garder et accomplir entant comme ä nons et & ly touche, et pnet 
toochier, lesqnels Ies a promis et jur^ aus Saintes Evangiles tenin garder et non venir 
contre en la pr^sei^ce de Monsieur le Roy dessusdict et avons aussi promis, et promettons 
en bonne foy pour Jacques nostre mainzn^ Fils a procurer, que il les accordera par ses 
lettres et jurera tantost opräs ce qu 'il aura aage ä ce. 

Et nous Roy de Boeme dessusdict promettons donner et assigner pour Doaire ä 
nötre dicte Compagnie, en accomplissant le mariage et espousailles de nous et de luy, six 
mille Uvres de terre ä Tonrnois ä value de terre seien loyal estimation, et non pas selon 
ancienne assiette sans ce que Chasteans ne ödifices soient prisiez en le ladicte assiette, les^ 
quelles si mille Uvres de terre nous promettons, voulons et ordonnons a luy assevir es lieux 
et en la maniere que s' ensuit. 

C* est assavoir le Chasteau, la Ville, la Chastellerie et la Prevost^ de Arlon, le 
Chastel et la ChasteUenie de Bouloigne, le Chastel, la Ville la Cbatellenie et Prevost^ de 
Marco ville, entant comme avons, et appartient, la ViUe et la Prevostö de Sainct Mard, le 
Chastel et la Ville de Doynviller, Seigneuries, Justices hautes et basses, hommaiges, fies 
et arriere-fiez des Subgiez et gardes d' EgUses avec toutes les appartenances et Seigneuries 
desdicts lieux tout enthierement, et si Ies choses dessusdictes ne montoient ä six mil Uvres 
de terre, nous Roy dessusdict asserrons ce qui deffaudroit jusques ä ladicte somme de six 
mil Uvres de teiTe ailleurs en la Cont^ de Lucembour, en lieus convenables au plus prte 
de r autre terre, en la maniere dessusdicte, et avec ce nous Roy de Boeme dessusdit avons 
promis et accord^, que ou cas oü il plaira ä Dieu que nous et nostre dicte Compaigne 
ayens enffans masles, böriterons et heritons des maintenant de toute la Conto de Lucembonrg, 
de la Marcbe et terre d'Arlon, de la Contä de la Roche, des terres de Derbai et de 
Foilevache, et de toutes les appartenances d'iceUes, sans rien retenir ne excepter, et de 
tont ce que nous avons et pourons avoir et acqu^rir ou Royaume de France. 

Etce de nous et de nostre dicte Compaigne ne issoient boirs masles et en issist 
filies, nous lesdictes fiUes heriterons et heritons d^s maintenant de toute la terre que nous 
avons en Haynau, sans rien excepter ny retenir, et se icelle terre ne valoit quatre mil 
livres de terre, ä value de terre par loyal estimation, et non selon Tancienne assiette, nous 
tout ce qiri en defaudroit par ferions a nosdictes fiUes ou fille autre part en Ueu convenable, 
et ou cas quo nous et nostredicte Compaigne auriens une fiUe tant seulement, nous iceUe 
fiUe heriterons et heritons d6s maintenant de toute ladicte terre de Haynau et de ce que 
pardessus auroit autre part ^t^ assis, pour par faire lesdictes quatre mil livres de terre, 
esquelles quatre mil livres de terre ne seront prisiez Chasteaux, ne edifices, et avecce ferions et 
summes tenns nous, et nos boirs Contes de Lucembourch, a ly payer vinq mille livres Toumois 
endeniers de la mono¥e lors courant en France une fois, quand eile auroit aage d* estre marine. 

4« 



28 

Et se nous ou nostredicte Coin|iaigne aviens ensamble deux filles, la premidre n6e 
aora ies deux pars de ladicta terre, et nous et nos hoirs aommes tenus ä payw solvableineiit 
a chacune desdictes filles cinq mil livres Tournois de ladicte monnoye, et pour ce que 
nostre chiere et amäe fille Blanche famme de Charles nostre ainxnö Fibs est do^e de ia 
dicte terre de Haynau, prevoions nous en teile maniere que ou cas ou nqstredicte fiüe 
survivroit nostredit fils, parquoy eUe tenist en Doaire la dicte terre de Hainau, nous pro- 
mettons T assigner ä no2 autres filles, ausquelles nous avons assignö ladicte terre desdites 
quatres mil livres de terre en nolre Conto de la Roche a tenir, et ä avoir jusques ä tant 
que r empdchement dudicl Doaire ieur seroit ostö de ladicte terre de Haynau, et ou cas 
ou trois filles issiroient de nous et de nostredicte Compaigne, Tainz^e fille aura deux mil 
livres de terre desdictes quatre mil livres de terre^ qui par nous Ieur auroit 616 assise en 
Haynau, ou autre part, sy comme dit est, et ly serons nous et noz hoirs tenuz a payer 
cinq mil livres Tournois pour une fois de la monnoie courante ou Royaume de France, et 
Ies deux autres filles mainsnöes auront Ies deux autres deux mil livres de terres, et dix 
mille livres Tournois de ladicte monnoie pour une fois a partir entre elles comme Y une 
r autre. 

Lesquelles sommes dicte monnoye nous, et noz hoirs, serons tenus ä payer nosdictes 
filles, quand elles seront en aage que elles puissent contraire mariage, et ou cas ou Blanche 
nostredicte fille survivroit nostredit fils, comme dict est, et enfans fussen issnz d' eulx, ä 
quy ladicte terre appartenist en heritage, nous et noz hoirs summes tenuz assignez ä noz 
autres filles dessusdictes quatre mil livres de teiTC en heritage en la Cont^ de Lucembonrch, 
ä estre divisö entre elles, selun le nombre des personnes, que elles seroient en la maniere 
que dessus est dict, de la terre de Haynau, et en nulle maniere de ces assiettes, ne seront 
prisiez Chasteaux, ne autres edifices. 

Et de tout ce quy sera assis ausdtctes filles en la Conto de Lucembourch, elles ou 
leurs Hoirs feront homaige ä nous et au Conte de Lucembourch, quy pour le temps sera, 
et d'abondant pour Ies choses dessusdictes estre plus clerement faictes et ordonn^es, Nous 
Roys de Boeme dessusdict avons promis et promettons que Charles Marquis de Horave et 
Jehan noz fils agr^eront et confirmeront toutes Ies choses dessusdictes, c' est assavoir,' ledit 
Charles dedans le mi-Quaresme prochainement venant, et ledict Jehan dedans demi ansapres 
e qu' il sera en aage, et en semblable maniere ferons nous que Ies Gentiz hommes et Ies 
bonnes Yilles de nostre Contä de Lucembourch et des autres lieux dessusdiz prometteront 
et se obligeront a tenir, et ä avoir chacun en droict foy fermes et estables toutes Ies 
choses dessusdictes entant comme ä culs toucbe, et puet appartenir en aucune maniere. 

Et toutes Ies choses dessusdictes et chascune d' icelies Nous Roys de Boeme et Duo 
de Bourbonnois dessusdict promettons nous, et avons en convenant en bonne foy et par 
nox sennens touchiez aus Sains Evangiles, garder tenir et accomplir V un T envers V aatre, 
Sans faire ne aller encontre, par quelque maniere que ce seit, en tont ou en partie, et 
qoant aux choses dessusdites enteriner par faire fermement garder et tenir V an envers 
r autre, Nous dessusdict Roys de Boeme et Duc de Bourbonnois lea avons «promises et 



29 

IptHnettons ea bonne foy et par noz sermens toachiez aus Sains Evang^ies garder, tenir, 
et accomplir et non venir ou faire venir contre en tout ou en partie par qnelque maniere 
qoe ce soit, ou temps avenir, et ce nous et chacnn de nous ponr nous, noz hoirs et Suc- 
cesseors avons Obligos et obligeons V nn et Y autre par la tenenr de ces iettres, Nous, 
DOsdilB hoirs et Successeurs et noz biens, et les biens d' icenlx presens et avenir, on qne 
ils 8oient*et seront et sonzmis, souzmettons nons et noz hoirs et Successeurs, et biens 
dessnsdictz pour accomplir et faire accomplir i' un envers V antre, les convenances dessus- 
dictes en la maniere que dit est, ä la cohertion de la Jurisdiction du Chastellet de Paris. 

Et encore d- abundant nous Roys de Boeme dessusdict pour lesdictes convenances 
accomplir et faire accomplir de nous et de noz Filz gentis hommes et bonnes Villes des- 
soadictes envers ledict Dnc, nostre dicte Compaigne et les hoirs quy de nons et d* eile 
isseront, avons souz mis et souzmettons nous nosdicts hoirs et Successeurs, et biens presens 
et advenir quelque part qu' il soient, et seront ä la coherion de la Jurisdiction de la Chambre 
du Pape ; et aussy d' a6undant nous dessusdit Roys de Boeme et Duc de Bourbonnois avons 
pour nous et pour noz hoirs et Successeurs en ceste partie, par ces präsentes lettres 
renunciö et renun9ons par nosdicts seremons, et de certaine science ä la accion et exception 
de decevance, de lesion, de mal, de barat et de Fraude, ä la condiction sans cause, et 
toute autre exception de fait et de droit, Canon et Civil, escript et non escript, general et 
especial, asaige de lieu et de Pays, et ä tout Privilege de Pape et d' Empereur donnä et 
ä donner, mesmement ou privilege de Crois prises et a prente, et ä toutes autres allögations, 
raisons, barres et defenses et autres exceptions quelques que elles soient, par lesquelles 
r on pourroit venir encontre lesdictes convenances ou aucune partie d' icelies, et en seigne 
tout ou droit disant generale renonciatiön non valoir. 

Et a plus grant seurtä nous dessusdicts Roy et Duc eue bonne deliberatiop avons 
reqnis, et requerons nostre tres chier Seigneur le Roy de France, que il ces präsentes 
lettres doubläes ou lesoing et de chascun de nous veille par ces siennes lettres approuver, 
et confirmer, et y mettre son autoritö et Decrets Royans, en temoing desquelles choses et 
pour ce que lesdictes convenances soient perpetuellement fermes et estables, Nous dessusdicts 
Roy et Duc avons fait meitre nos sceaulx ä ces präsentes lettres, escriptes et donnäes au 
Bois de Vincenne V an de grace MCCCXXXIV. au mois de Decembre. 

(Aus dem Luxemburgischen Archive bei Bertholet VI. 26.) 

36. 

Boleky Henog ean Schlesien und Herr in Fürstenberg und Schweidnits^ gestattet über 
Ansuchen des Markgrafen Karl non Mähren^ dass die Dominikaner ihre Kirche und ihr 
Kloster an der Stadtmauer zu Schweidnitz erbauen dürfen. Dt. in die coneersionis S. Pauli 

(25. Jänner) 1335. 

In nomine domini amen. Credimus firmiter nobis et nostris progenitoribus ad augmentum 
salutis et eteme vite gaudia prouenire salubrius, Cum amplificacioni mansionum et locorum 



30 

religiosarum personarum, que diuinis insistunl obsequijs cam profeclu diligenda intendimiis^ 
et eisdem nostre largitatis beneficia vbilibet impertimur. Eapropter tarn presens Etaa nooerit 
quam posteritas successura Quod Nos Bolko dei gracia dux Slesie dominus de Fnrstemberch 
et in Swidnicz, attendentes parentum nostrorum ac propriam salutem, ipstantiuasque peticionea 
Serenissimi principis domini Karuli Marchionis Morauie, incliti domini Johannis Regis Boemie 
primogeniti. admittimus, concedimus, et fauemus Religiosis viris, Rectori, Priori^ et Gonaentoi 
fratrum predicatorum in Swidnicz, deuotis nostris dilectis, qui nunc sunt aut qui pro tempore 
fuerint ibidem, vt ipsi Ecclesiam et Chorum Cenobii sancte crucis, dormitorium ac alias 
suas of&cinas necessarias super murum dicte ciuitatis Swidnicz iuxta consilium et informacionem 
dilectorum nostrorum ciuium ibidem instaurare et edificare possunt (sie) et yaieant, quando- 
cunque eis placebit et facultas affuerit operandi. Harum nostrarum quas Sigillo-nostro maiori 
consignari facimus Testimonio litlerarum. Actum et datum Swidnicz presentibus fidelibus 
Dostris Henrico de Hugwicz, Peregrino de Peterswalde, militibus, Alberto de Krenwicz, 
Martine, et Henrico de Swenkenuelt^ et Eykone Burgrauio noströ in Kinsperch, aliisque 
fidedignis. Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Quinto In die conuersionis 
sancti Pauli. 

(Nach dem Orig. auf Pergament mit einem anhängenden Sigille im königl. Archive zu Breslau, 
milgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.) 



31. 

Swröo und Marquard van Ndsile schenken das Patronat über die Kirche zu Näsile dem 
PrcemonslraL Kloster zu Hradisch. Dt. m die Scholastica (10. Februar) 1335. 

3 OS Swrczo et Marquardus fratres germani dicti de Nasile. Ad notitiam nniversomm 
cupimus presentibus devenire, quod perpendentes nos diem districti examinis, que terre 
fundamenta qvatientes, omnisque caro resurgens jdeam pristinam repetet, ut ad conspectum 
gravem et incomplacabilem judicis se representet, cautum igitur fore credimus, vt fidelis 
qyilibet, in hoc brevi curriculo temporis bonis operibus ipsam tremendam diem debeat pre- 
venire, ea seminando in terris, qve domino concedente cum multiplici fructu coUigere valeat 
in excelsis. Nos itaque pia moti devotione, et matura prehabita deliberatione jus patronatus 
ecclesie in viila supradicta Nasile, sita in provincia Oppaviensi, ad nos jure hereditario 
spectante, monasterio S. Stepbani Protho Martyris, et domino Friderico Abbati^ totique 
conventui, et ipsorum successoribus in Gradis, ordinis premonstratensis Olomucensis dyecesis, 
in nostri nostrorumque progenitorum remedium animarum, damus, donamus, et concedimus, 
donatione perfecta et irrevocabili, ac perpetuo, pleno et omni jure eo, qvo hucusque pos- 
sedimus, et qvo ad nos dignoscitur pervenisse. Nihilominus omni jurisdictioni, quam da 
ecclesiam eandem habuimus, renunciamus omnimode in bis scriptis, pro nobis nihil penitus 
authoritatis aut potestatis qvoqvomodo retinentes. Sed dominus Fridericus abbas supradictus, 
et eius successores, post obilum domini Vlmanni plebani ibidem presenlis ecclesiam preno- 



31 

minatam, vt yerus patronus religfiose persone de nionasterio sno, vel seculari conferre debet^ 
et poterit, prout sibi expedire videbitur, ipsam domino episcopo ut juris est presentando: 
spem firmam fidemque habentes, obseqyium redemptori nostro ex ipsa donatioae, reverenter 
et devote facta provenire, in auxiliam et remedium salnlare, omnium fidelium animaram. 
Ut autem hec nostra donatio maneat in perpetuum inconvnlsa, presentem literam scribi, et 
sigiilo nostro procuravimus diligentins communiri. Et nos Sboro prepositus, Vitko arcbidiaconus 
Bretslaviensis, Bartbolomeus archidiaconus Preroviensis, Canonici ecclesie Olomucensis. Adam 
de Chonicze, Wlczkö de Dunka, et Katoldus de Vrbyeticz, ad petitionem honestorum virorum 
Swrczonis et Marqvardi supradictorum de Nasile, huic litere in testimonium donationis facte 
monasterio Gradicensi stgilla et noniina nostra duximus diligentins apponenda. Datnm anno 
domini MGCCXXXV., in die Scbolastice virginis beate. 

(Nach den Hradischer Annalen f. 139, im Archive desselben Klosters, iin m. st. Landesarchive.) 

38. 

Karl^ des Königes Johann eon Böhmen erstgeborener Sohn und Markgraf von Mähren^ 

verpfändet Otten^ Herzog von Oesterreich^ für 10^000 Mark Silbers die Stadt und Burg 

Znaym. Dt. Znagm, des Pßncstages vor Esto mihi (23. Februar J 1335. 

iVir Charl, Unsers Herren, des Chuniges von- Beheim, Erstgeborn Sun, Marcgraf 
ze Merhem. Tun Chunt- allen den, die diesen Brif an sehent, oder horent lesen, daz wir 
Unserm lieben Bruder, dem Hochgeborn Herczog Ölten, ze Oesterich, Und ze Steierr, für 
Uns, Und Unsern lieben Herren, Und Vater, den Vorgenannten Chunig Johansen ze Beheim, 
Und ze Polan, Und Grafn ze Lucembnrch, des Vollen gewalt, wir darzu haben, für die 
zehen tonsent Mark Silbers, di wir, im, zu Unsere lieben Swester, Vrow Annen, seiner 
elichen Ghonen, geben sullen, ze Haimstewer, haben eingeantwurtet, Burch, und Stat Znoym, 
mit etlichen nüczen, die darzu gehorent, in pfandes weis, Waz euch des ist, daz Verchummert 
ist, Und zu der selben ßurch, Und Stat ze recht geboret, daz selbst Süllen wir, zwischen 
hinnan, Und Sand Jörgen tag, der schirist Chomt dem Vorgenanten Unserm Bruder, Herczog 
Otten, ledigen, Und einantwurten, mit allen den Nuczen, die Von diesem tag, Vncz anf 
denselben Sant Jörgen tag, da Von gevallent, nach der sag Unserr Brief, die Vormals 
darüber gegeben, Und geschriben sint, daz geloben wir, für Uns, Und für Unsern Herren, 
und Vater den egenannten Chunig, ze laisten. Und Volfuren, mit guten trewen, an all arge 
liste. Und des ze einer Urchund, geben wir, im disen brief, versigelten, mit Unserm 
Insigel, Der ist geben ze Znoym, do man czalt Von Christes gehurt, Drenczehen Hundert 
Jar, Und darnach, in dem fünf, und dreizigisten Jare, des nechsten Pfincztages., Vor der 
Dominicam, Esto michi. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives 
zu Wien. Vergl. Lichnowsky III. Bd. Reg. S. CCCCXXIII. n. 1006. Böhmer a. a. 0. 
S. 340 n. 7.) 



32 

30. 

Die Herzoge Albert und Otto von Oesterreich erklären, dass sie von dem Harkgrafen 
Karl von Mähren das Schloss nnd die Stadt Znaim als Pfand der Ueirath KarFs Schwester 
Anna mit dem Sohne des Herzogs Otto erhalten haben. Dt. Wienn», die Martis post 
Invocavit (7. März) 1335. 

(Dobner Monum. IV. S. 296 n. CXXXIV. Sommersberg Scriptor. rer. Silesiac. T. III. S. 61.) 

40. 

Herzog Otto von Oesterreich erkläret, dass die Yerpßlndung der Burg und Stadt 
Znaim geschehen sei. Dt. Wiennse, die Yeneris post Invocavit (8. März) 1335. 

(Dobner Monum. IV. S. 296. n. CXXXV. Lanig C. G. D. T. IL p. 3.) 

41. 

Die Herzoge Albrecht und Otto von Oesterreich geloben dem Markgrafen Karl 
von Mähren die als Heimsteuer der Schwester desselben, Anna, Gemalin Herzogs Otto, 
für 10,000 M. S. verpfSBndete Burg und Stadt Znaim um obige Summe wieder zu losen 
zu geben. 

(Orig. im k. k. geh. Arch. zu Wien. Lichnovsky III. Bd. Regest. S. CCCCXXIII. n. 1008.) 

42. 

Smil und Öenik t>on Lichtenburg erklären^ dem Kloster Maria-Saal in AltbrUnn 100 Schock 
Prager Groschen schuldig zu sein. Dt. BrUnn am Sonntage zu Mitterfasten (Lcetare^ 

26. März) 1335. 

iVir Smile vnd Czenke gebruder von Luchtenburch bekennen . . das wir der 
Hochgebom furstin vrown Elizabet weilen Chungiu zv Behemen vnd zv Poian, vnd vrown 
Katheryn der Abtischin vnd dem Conuent des Closters seint Mariensal in alden Brunnen 
schuldich sein von vnser Muter vrown Adelheiten der got gnade selgerete * wegen Hundert 
march groser Pragischer pfenninge vier vnd sechczich grose vur iegliche march zvreiten, 
vnd die gelube wir in zugelden vnd zu geben, yf die tege als hernach geschriben stet, 
des ersten vf seint Michelstag, der schirest chunt dreizich march, vnd darnach vber ein 
iar an seint Michelstage aber dreizich march, vnd di leczten vierczich march darnach vber 
ein iar an seint Michelstage, also daz wir in den vorgenannten vrown Elizabeth der Chungin^ 
vnd vrown Katherin der Abtischin vnd dem Conuent des vorgenannten Closters . . . vf 
di vorgeschriben drei tage di vorgesprochen Hundert March . . . vorgelden . . vnd das 
gelub wir zu leisten . . vnd gelubent vor vns vnd mit vns mit gesamter Hant vnuorscheidenlich 
Her Wzneta von der Lomnicz vnd Bohush von Stericz euch alles das do vorgeschriben 
stet . . . Wer aber das des nicht gesche, so gelub wir . . einen Rittermesigen man mit 



S8 

einem knechte ynd mit xwein pferden . « . in di Stat zo Brunnen za senden in ein erber 
gasthows ein recht Inleger zr leisten . . • vnd des sv einem vrchunde vnd zv einer 
kestetonge hab ¥rir disen brif versigilt ... der ist gegeben zv Brvnne an dem Suntage 
X¥ mitteraasten Nach Cristns gebärd vber Dreiczenhondert iar in dem fdnf vnd dreizigisten iare. 

(Das Orig. auf PergameDt mit 4 kleinen gnt erhaltenen Sigillen im Archive desselben Klosters, 
im m. St. Landesarcbive sab lit A. n. 23.) 

l^riedrich, Erzbischof von Salzburg, erkläret, den Herzogen Albrecht und Otto von 
Oesterreich, zn Kämthen verhelfen zn wollen, und zwar mit 100 Hehnen, die er in seinen 
Festen oder auf dem Felde auf seine Kosten halten will und scbliesst ein Bttndniss, in 
reichem sich für ihn Bischof Lorenz von Gurk, Mainhard Vizdom zu Friesach und Konrad 
Yon Falben, für die Herzoge der Kämmerer von Steier, Rud. von Lichtenstein, der Hauptmann 
daselbst Ulrich von Walsee, und der Marschall Herdegen von Feitau als Schiedsleute ver- 
binden, denen Otto von Lichtenslein als Obmann beigegeben wurde. Dieselben sollen auch 
Aber alle Anforderungen Salzburgs an Kärnthen entscheiden. Datum Salzburg, 29. März 1335. 

(Steyerer add. coli. 89. Ucbnowsky B. III. Regest. S. CCCCXXIV. n. 1011.) 

44. 

Ularkgraf Karl von Mähren bestätiget dem Konvente des Ostrower Klosters den 
Hof Luben, welchen sie von dem Nonnenkloster S. Johann und S. Anna im Anjezde za 
Prag gekauft hatten. Dt. Prags, in feste Resurrectionis (16. April) 1335. 

(Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urknndenbocb S. 9. n. Vlli. B<^liBer a. a. 0. 8. 340. n. 8.) 

45. 

Ikompromiss Albert's und Otto's, Herzogen zu Oesterreich, in den Spruch zwischen 
denselben und König Jobann wegen Lösung Znayms und 10,000 Mark Silber. Dt. Wien, 
20. April 1335. 

(Jacobl Codex epistolaris Johauis ng. Bolwai. Rtfest S. 98. n. leo. nach Biefger Archiv II. 609.) 

46. 

Markgraf Karl bestätiget die VereimguMg des Dorfes Gauemdorf (Mokri) und einer 

Mahle mit dem Spitale i&um h. Wenzel im Bndweis nnd befreit das Dorf $md die Mühle 

€on allen Abgaben. Dt. in Budicegs^ in feste b. Georgii (23. April) 1335. 

i^arolus domini . . regis Boemie primogenitus, Marchio Horavie, nniversis, pre- 

senles Klteras inspectnris, salutem et fidem presentibos dare. Personis miserabilibos infinnis 

5 



34 

presertim et egris, que rebus et domibiis propriis orbate, nequeunles capnt suuin alibi 
reclinare, in cenobio hospitalis cognntur in penuria et egritndine graviler laborare, decet 
principis clemeniiam tanlo magis benefice misererl, quanto misericordiam sai ardenüus diliget 
creatoris. Cam itaque domui hospitali beatissiroi Wenczesiai in'Budyovicz ad portam dominua 
genitor noster . . rex predictus, villam quandam nomine Mokri boemice, Gaugendorf vero 
theotonice nuncupatam, cum Septem laneis terre, et unum molendinum situm in finvio Males 
cum suis pertinentiis, legatum ob pias causas per Conradum olim Landocrum dictum ipsi 
capelle et hospitali sancti Wenczeslai donaverit, incorporaveritque eidem, ut exinde patientes 
et infirmi inibi vitam possint ducere meliorem, nos predictas donationem et incorporacionem 
ratas et gratas tam pie quam juste factas habentes, eis damus nostmm consensum pariter 
et assensum, ipsamque villam et molendinum cum suis terris et pertinenciis ab omnibus 
exactionibus, contributionibus ac oneribus tam realibus quam personalibus atque mixtis et 
aliis angariis et vexationibus quibuscumque dicte civitati Budweys hactenus debenlibus et 
debilis eximimus, absolvimus et liberamus, ac immunes, exemptos et liberos presentihus 
perpetuo nuntiamus, decernentes et volentes, quod cum aliquam inpositionem pecunialem 
dicte civitati Budyouicz inponi contingerit pro rata possessionum dicte ville et molendini, 
ipsa contingente, in summa et quantitate inposite pecunie decuti promittimus, volumus et 
deduci. Mandantes universis et singuiis . . judicibus, consilio et hominibns predicte civitatis 
Budweys, presentibus et futuris, quatenus eidem hospitali et prefatis bonis ipsius contra 
hujuscemodi paternam et nostram graciam et indulgenciam nullam inferant nee inferri per- 
mittant ab ahis violentiam, molestiam aliqualiter vel gravamen, indignationem paternam et 
nostram ac penas gravissimas pro motu nostro infligendas si secus attemptare presnmpserint 
irremissibiliter incursuri. In quorum omnium testimonium atque robur perpetuum presentes 
conscribi et nostri sigilli munimine jussimus communiri. Datum in Budweys in festo beali 
Georgii, anno domini millesimo trecentesimo tricesimo quinto. 

P. d. march. et consil. W. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des Budweiser Stadtarchives.) 

41. 

Otto von Lichtenstein, Kämmerer in Steier, in Vollmacht seines Schwagers Konrad's 
von Aufenstein, Marschalls in Kämthen, erkennet für denselben die Herzoge Albrecht und 
Otto von Oesterreich als rechte Herren und Herzoge des Landes in Kärnthen. Dt. Linz, 
27. April 1335. 

(Orig. im k. k. g. Archive zu Wien. Steyerer add. col. 83. Uchnowsky B. III. Regetl. 
S. CCCCXXIV. n. 1016.) 



35 

Uie Herzoge Albrecht und Otto von Oesterreich geloben Konrad von Aufenstein, 
Marschall in Kärnthen, wegen des Schadens im jetzigen Kriege in Kämthen nach dem 
Ausspruche Otto's von Lichtenstein schadlos zu halten. Dt. Linz, 27. April 1335. 

(Orig. im k. k. geheim. Archive zu Wien. Lichnowsky lU. B. Reg. S. CCCCXXIV. d. 1017.) 

« 

49. 

JhL aiser Ludwig befiehlt dem Konrad von Aufenstein, den Herzogen Albrecht und 
Otto von Oesterreich gehorsam zu sein, da er ihnen das Herzogthum Kämthen verliehen 
habe. Dt. Linz, 1. Mai 1335. 

(Orig. im k. k. geheim. Archive zu Wien. Lichnowsky III. B. Reg. S. CCCCXXV. n. 1020. 
Böhmer a. a. 0. S. 104. n. 1668.) 

Herzog Otto von Oesterreich gelobet für sich und seinen Bruder Albrecht dem 
röm. Kaiser Ludwig, der ihnen das Herzogthum Kämdien und die Grafschaft Tirol zu 
Lehen gegeben, gegen König Johann von Böhmen, seine Kinder und Erben, Herzog Heinrich 
von Baiern, und die Landherren' im Gebirge und gegen Jedermann zu helfen, der ihn wegen 
des von demselben abgetretenen Landes im Innthal, das vormals Heinrich von Kärnthen 
besessen, und womit der Kaiser niin seine Kinder belehnt, angreifen würde, wogegen der 
Kaiser ihnen zum Besitz von Kärnthen und Tirol verhelfen soll. Dt. o. 0. 1. Mai 1335. 

(Lichnowsky III. Bd. Reg. S. CCCCXXV. n. 1021. nach Fischer. Kl. Schriften. I. 261.) 

51. 

K. Ludtcig gibt den Herzogen Albert und Otto ton Oesterreich da$ Herzogthum Kärnthen 
zu Lehen. Dt. in Linza^ in craslino bb. Philippi et Jacobi apostol. (2. Mai) 1335. 

Eiudovicus Dei gratia Romanorum Imperator semper Augustus, suis et sacri Romani 

Inperii fidelibus universis. Presentes Uteras inspecturis graciam soam et omne bonum. Dum 

Sacri Imperii Principum, per quos idem Imperium tanquam bases egregias sustentatur, in 

hiis, que pertinent ad Imperatoriam Majestatem, peticiones et vota pii favoris applausu, 

amplectimur, Imperialis excellencie decus extollimus, et eosdem Frincipes ad devocionem 

Imperii fervencius excitamus. Noverent igitur preseutis etatis homines, et future, quod nos 

pure fidei ac preclare devocionis insignia, quibus illustres, Albertus et Otto fratres, Duces 

Austrie, Principes et avunculi uoslri dilecti, nos et Romanum Imperium veuerantur, ac 

obsequia fructuosa que nobis et Imperio exhibuerunt, clare nostre mentis intuitu, limpidins 

intuentes, ipsis videlicet Ottoni et Alberto, Ducibus predictis eorumque beredibus, Ducatum 

5* 



36 

Kahnthie ex nunc nobis et Imperio per mortem illustris Henrici quondam Ducis itidem 
avunculi nostri diiecti vacantem cum omnibus et singulis, Comiciis advocatiis, ac dominus, 
nee non Judiciis, mutis, theloneis, monetis, nemoribus, et silvis, et omnibus juribus ac bonis 
feodalibus, ad predictum Ducatnm Karinthie pertinentibus ; quocnnque nomine censeanlor, 
contulimus et conferimus, in feodum cum omnibus juribus predictis libertatibus, et consne- 
tudinibus, ac pertinenciis, sen appendiciis nniversis, prout ab antiquis temporibus, et modernis 
hucusque devolutum fore noscitur, et deductum, ac eosdem yideiicet Ottonem et Albertum 
Duces predictos, suosque heredes, sceptro nostro Imperiali investivimus, et investimus de feodis 
supradictis, adhibitis sollempnitatibus debitis, et consuetis. In cujus rei testimonium, presentes 
conscribi, et majestatis nostre Si^lo jussimus communiri. Datum in Lyntza in crastino 
Beatorum Philipp! et Jacobi Apostolorum. Anno Domini Millesimo trecentesimo tricesimo 
quinto Regni nostri anno, vicesimo primo, Imperii vero octavo. 

(Steyerer add. col. 84. Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Lichnowsky III. B. Reg. 
S. CCCCXXV. n. 1022. Böhmer a. a. 0. S. 104. n. 1669.) 

Kaiser Ludwig eerleihel den Herzogen Albrecht und Otto eon Oesterreich die Grafschaß 
Tirol mit den Vogteien zu Trient und Brixen. Dt. Linz^ an dem Erchtag nach S. Wal^ 

purgistag (2. Mai) 1335. 

iVür Ludwig von Gottes Gnaden Römischer Kayser, ze allen Zeiten Mehrer des 
Reichs, chunden ewiglich allen getreuen des Römischen Reichs, die disen brief ansehend, 
oder hörend lesen, wan wir des heiligen Reichs Fürsten, mit den dasselb Reich als mit 
Edlen Grundvesten erhalten wird, bet und begierd an dem, das der Küniglichen magenkraft 
zugehöred, umbgreifen mit umbfang einer gutlichen gunst, so erheben wir die zier der 
Küniglichen Würdigkeit, und erweken dieselben Fürsten inniglicher zu willigen gehorsam 
desselben Reichs. Darumb wissend alle die nu lebend, und hernach künflTlig werdend, das 
wir angesehen habend inniglichen mit gesiebt unsers lautern gemüts, die ausgczaichnet und 
lauter Trew und gehorsam, mit den die hochgepom Albrecht und Ott gebrüder Herzogen 
zu Oesterreich und zu Steyr unser lieb Oheim und Fürsten, uns und das Römisch Reich 
ehrend, und auch umb die fruchbaren Dienst, die sie uns und dem Reich erzeigt habend, 
und auch jfiürbass wol getun mügen^ haben wir dem vorgenanten Otto herzogen zu Oesterreich, 
mid zu Steyr, und seinem brueder Albrechten, und ir beyder Erben die graffscbaiR m 
Tyrol, die uns und dem Reich nu zemal von todes wegen des hochgepomen Heinrichs 
Herzogen zu Kerndten, und Grafen zu Tyrol, unseni lieben Oheim ledig worden ist, mit 
Vogteyen der Bistumb zu Trient und zu Brixen, und anderer Bistumb und Gotsheüser, 
und mit herrschaflften, gerichten, Mauten, Zöllen, Zinsen, Waiden, und allen rechten Lehen 
und belehneten güeter, und was auch ander Lehen ist, die zu der vorgenannten Graffschalt 
SU Tyrol gehörend, bey der Etsch und anderstwo, die der vorgenant Herzog Heinrich und 
sein Vorderen unzher von dem Reich gehabt und besessen haben t, verttchen, und verleiben. 



37 

SU rechten leben mit allen vorgenanteii Rechten, Freyungen, und gewohnheiten, als 5i der 
Yorgeachriben Herzog Heinrich, und sein Vordem, von Unsern Vorderen, Künigen iumI 
Käyaeni seeligen gehabt, und hergepracht habend, und bestättigen audi demselben Otten 
und seinem Bruedern Herzog Aibreehten den vorgenanten Herzogen, und ir beeden Erben 
mit nnseni Kayseriichen scepter an den vorgenanten Lehen mit biUicher, und gewönlicher 
Schönheit, und dansu gehörend, ausgenommen der gemarck zw^ischen der holzbrnck und der 
andern brück, da si die Weeg schaidend gen Millwach, und gen Brixen, von dan über 
Badra halb ttber das Gebürg und der Gemarck bis an das joch auf den Jaufen, und der 
marck oben an das gesteig auff der finster minzen, und von der finster miozen auf, tis 
ver das umbgebel, und als das hie dishalb der vorgeschriben gemark alles gen Schwaben, 
und gen Ober-Baym gelegen ist, mit Herrschaflften, Gerichten, Mauten, zollen, Zinsen, 
Waiden, und allen rechten Lehen, mit Leuten und mit gütern, die dann gelegen, oder 
gesessen seind, oder darzu gehörend, und die der vorgenant herzog Heinrich, und sein 
Vordem unzhero gehabt, und besessen habend, das w^ir alles unsern Kindem und Erben 
verliehen, und behalten habend, und darüber zu einem urchund geben wir in disen brieff 
versigelt mit unsam Kayseriichen Insigel, der geben ist zu Linz an dem Erchtag nach 
St. Waltburgstag, da man zait nach Christi geburd Dreyzehenhundert Jar, darnach in dem 
funff und dreiaigisten, in dem ain und zwaiuzigisten iar unsers Beichs, und in dem achten 
des Kayserthumbs. 

(Steyerer add. col. 84. Lichnowsky III. B. Regest. S. CCCCXXV. n. 1023. Böhmer a. a. 0. 
S. 104. D. 1670.) 

53. 

Kaiser Ludwig verheisset den Herzogen Albrecht und Otto f)on Oesterreich gegen König 
Johann von Böhmen^ dessen Kinder und Erben beizustehen^ und ohne ihren Beitritt mit 
dem Könige sich nicht zu einigen. Dt.Linz^ am Erchtage nach dem Walpurgistage (2, Mai) 1335. 

iVir Ludwig von Gottes Gnaden Römischer Käyser, zu allen zeitep Mebrer des 
Reichs verleben, und thnen khundt öffentlich an disen brieff allen denen, die ihn sehendl, 
oder hörendt lesen, das wir unsera lieben Oheimb, und Fürsten, den hochgebohmen Albrechten 
nnd Otten Herzogen zu Osterreich und zu Steyer, und ihr beiden Erben durch der Freund«* 
schaflt, und ganzer trewer willen, die wür zu ihm habendt, verüben habmd das Herzogthumb 
sn Käradten, and die Graffschaffl zu Tyroll, die uns und dem Reich von unaem lieben 
Oheimb Herzog Heinrichen von Kärndten seelig ledig worden seindt, so haben wür ihn 
durch dieselben Freundtschafft gelobt, und gehaissen, und uns des ganzlichen gegen ihm 
verbunden, mit gutem treyen in aides weiss, das wür ihm, und ihrem Erben beholffen 
aollen sein, wider den hochgebohmen Königen Johansen von Böhem, seinem Kindt nnd 
Erben und Herzog Heinrich von Bayem, und ihre helffer, und ihre Diener wider die 
Landtharren im Gebürg, und zu Kfimdten, nnd wider aller meuniglidi, die sie mit keinen 
fiaehen irren wolten, wie die genant seind, sie seindt geistlich oder weltlich, das sie die 



38 

ymgmmtm Un* Eimita, mmi die Gnrfbdball n TyroD, idf wir ikn die YWÜelum 
kakead, müL des HgnL das dna gebörl, VBd mit allea rechtm in gwianea, aosgeiiolinieii 
dea Marck AwiachMi der HafeibraUen, «ad der andera bndJiea da sich die Weeg schaidend 
g«ü Mailwacfc, aad gca Brizea, tob dan Aber Baden lulb an das Geliftrf , and die Mardi 
te aa das Joch aaf den Jaaf ea, aad der Marclt obea aa, aad das gesteig aaff der filnsler 
Mints. aad tob der ftasler MOnts anff, ab fer das iageet, aad ab das hie dbshalb der 
Torf eaaaten March, alles gehn Schwaben, nnd gehn Ober Bayern gelegen ist, das soll 
aas and aasen Erben beleiben, mit Herrschaffken, Gerichten, Miuten, Zöllen, linsen, wilden, 
and allen Rechten, leben nnd veriehnten gfieter mit leathen and mit gietler, die da gesessen 
aad gelegen seindt, oder die daran gehörend, und die der Torgenandt Herzog Hainrich, 
aad sein Vordem nnz hero gehabt und besessen habendi, nnd was der andern ist, das 
soll den vorgenanten Heraogen zu Osterreich und ihren Erben beleiben, auch mit Herschaften, 
Vogteyen, Gerichten, Mauten, zollen, Zinsen, Wftklen, und allen rechten leben, und ver- 
lehneten gietter, mit leuthen und mit giettem, die darinnen gesessen nnd gelegen seindt, 
oder die daran gehörend, die der vorgenandt Herzog Hainrich, und sein Vordren unnz 
hero besessen, und gehabt habendt, und darzue sollen wir, und unsere Erben, ihn und 
ihren Erben beholffen sein mit gueten Treuen. Auch sollen sie, und ihre Erben beholffen 
seyn als fer sie können und mögend, das uns das Torgenant InthaL als es benant, und 
beschriben ist, inn werde, als wir das unsem Kinden verlihen und behalten habend, und 
auch das aigen, das zu den vorgenanten herrschafflen gehört. Wir verjehen auch, das wir 
und unser Erben, mit den vorgenanten König Johansen von Böheimb, seinen kindten nnd 
Erben, mit Heraog Hainrich von Bayern, noch mit dem Landtherren in dem Gebirg und 
zu Kemdten nimmer keinen Frid, suen, berichtigung, noch sitz haben sollen, noch wellen 
an unserer vorgenanten Oheimb der Heraogen von Oesterreich, und ihr Erben Wort, wissen, 
und willen, und an ihren guten rath, es were dann, das wir einen Fried betten mit den 
vorgenanten könig von Böheimb, seinen kindern, und Erben, Hertzog Heinrich, oder mit 
den Landherm in den gepürg, oder zu Kämdten, denn sollen wir anders nit machen, und 
haben, dann wann uns unser vorgenant Oheimb von Osterreich empietet, oder ihren Erben, 
das wir den widersagen, so soll er darnach nur vierzehen tag weren, und beleiben, und 
daselb soll unser Oheimb von Osterreich zne gleicher weiss herwider tun. Wir veriehen 
auch, und becbennen, ob wir nicht weren, dess Gott nicht welle, so sollen unsere Kinder, 
und Erben, den vorgemelten unsern Oheim von Oesterreich und ihren Kindern, und Erben 
gebolffen sein wider aller menniglich, als vorgeschriben stett, das ihnen das Herzogthumb 
an Kämdten, und die GraiTschafft zu Tyrol, nach den Zillen und Gemercken in werden, 
ab wir in die verlihen haben, und das aigen das darau gehört, und in den Krieg helffen 
heberten zu gleicherweiss, als wir uns des gegen unsem vorgenandten Oheim von Osterreich 

* 

verpündon habend, und sollen auch ihr getreu heiOer, und schörmer sein an aller slat, ab 
fem uns lieb, und gut geraichct an alle geverde, auch sollen alle andere unser briel^ 
Tadung, und pindnuss, die wir vor gegen einander verschrieben, und getan habend steed, 
und ganz verbleiben, und wan das wer, das der König von Bobeim, Herzog Heinrich, oder 



39 

anders jemand von onsern wegen icht brieff, oder Tadung fir sich brecht, die sollen allen 
niisem brieffen, die wir vor, nnd auch iezo getan, und geben haben kain schad seyn, 
besonder sollen wflr alles das enden, und vollfUren mit gneten Treuen, als vor geschrieben 
steet, darüber zu nrknnd geben wir inn disen brieff versigel! mit unsem Kayserlichen Innsigl, 
der geben ist, zue Lintz an den Erchtag nach Sannt Waltpurgs tag, da man zeit von 
Christi gepurt dreizehn hundert jähr, darnach in dem ftinff und dreisigsten iahr, in den ain 
und zwainzigisten Jahr nnsers Reichs, nnd in dem achten des Kaiserthnm. 

(Steyerer add. col. 85. Lichnowsky III. B. Regest. S. CCCCXXV. ri. 1024. Böhmer a. a. 0. 
S. 104. n. 1671.) 

• ■ • . 

n^aiser Ludwig entbiethet allen Herren, Städten und Landleuten zu Kämthen den 
Ton ihm mit diesem Uerzogtbume belehnten Herzogen Albrecht und Otto von Oesterreich 
gehorsam zu sein. Dt. Linz, an dem Erchtage nach dem Walpurgentag (2. Mai) 1335. 

(Orig. im k. k. geh. Archire za Wien. Steyerer add. col. 87. Lichnowsky III. Bd. Regeil. 
S. CCCCXXVl. n. 1027. Böhmer a. a. 0. S. 104. n. 1673.) 

55. 

Die Herzoge Albrecht und Otto von Oesterreich versprechen für sich und die 
Herzoge Friedrich und Leopold stets dem Markgrafen Ludwig von Brandenburg und den 
Herzogen von Baiem gegen Jedermann zu helfen, ausgenommen das röm. Reich, den König 
von Hungarn, den Herzog von Sachsen, den Erzbischof von Salzburg und den Bischof 
von Passau — insbesondere aber und ohne Ausnahme gegen jene, die sie im Besitze des 
Innthales stören würden, wogegen diese ihnen zum Besitze von Kärnthen und Tirol behilflidi 
sein sollen. J)t. Linz, 2. Mai 1335. 

(Lichnowsky 111. Bd. Regest. S. CCCCXXV. n. 1025. nach Fischer Kl. Schrift I. 265.) 






IStephan und sein Bruder Ludwig, dann Ludwig und Wilhelm, Herzoge von Baiem, 
versprechen den Herzogen Albrecht und Otto von Oesterreich wegen Kärnthen und TiriA 
gegen Jedermann beizustehen, ausgenommen das Reich, die Herzoge Rupprecht den älteren, 
Rupprecht den jungen und Rudolf von Baiern, und Markgraf Friedrich von Meissen. 
Dt. Linz, an dem Erchtag nach s. Walpurgentag (2. Mai) 1335. 

(Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Steyerer add. col. 88. Lichnowsky IUI. Bd. RegeiL 
S. CCCCXXV. n. 1026.) 



40 



57. 

W riedrich, Erzbischof von Salzburgs verbindet sieb mit den Herzogen Albrecht 
und Otto von Oesterreich (gegen Kftmthen und Herzog Heinrich von Baiem) wegen Hilfe 
zur Einnehmung Kämthens und schiedsrichterlicher Abmachung der erzbisehöflichen Aussprüche. 
Dt. Salzburg, Mittwoch vor S. Pankratiitag (10. Mai) 1335. 

(Orif. im k. k. gek. ArcUve la Wien. Sleyerer ad4. col. 89. Ucknowiky UI. Bd. Ref. 
S. CCCCXXYI. n. 1029.) 

Chotibor von Hirstem verkaufet dem Markgrafen Karl die Burg Kostomlat. Dt. Prag^j 

die XV IL Maß 1335. 

Ejgo Cothiborius de Hirstein tenore presentium recognosco publice universis quod 
ego de maturo sano et deliberato meo consilio sponte et libere castrum meum Costemlat 
cum Omnibus et singulis spectantiis juribus et pertinencijs suis vendidi domino meo domino 
Kalok) (sie) illustri, magnifici domini mei regis Boemie primogenito marchioni Moravie 
pro noningentis sexagenis grossorum denariorum pragensium cum parte ville Mledwicz et 
suis pertinenciis obligatis mihi nomine pignoris per dominum Borssonem de Rysemburg in 
ducentis sexagenis grossorum pragensium denariorum monete predicte hoc interjecto, 
quod si diclus dominus Borsso ipsius vilie Ledwicz (sie) partem in diclis sexagenis ducentis 
in feste beati Martini proxime venture apud dictum dominum meum marchionem Moravie 
non exsolveret extunc dicte ville Ledwicz pars cum suis pertinentiis ad ipsum castram 
Costomlat et ejus proprietatem et dominium pertinebit, de qua quidem summa noningentarum 
sexagenarum idem dominus mens, dominus Marchio Moravie, cenlum sexagenas mihi 
persolvit in pecunia numerata, residuas autem octingratas sexagenas solvere et dare mihi 
tenetur in feste beati Georgii proxime secuturo. Pro quibus quidem octingentis sexagenis 
predictus dominus meus marchio dedit mihi fidejussores dominos venerabilem in Christo 
patrem dominum Johannem, Olomucensem episcopum, Protivam de Hirstein, Busskonem et 
Raczkonem de Luticz fralres, proul in ipsius domini mei, marchionis Moravie sepefati 
literis super hujusmodi debito confectis ciarius . conlinetur herum serie et testimonio literarum, 
quibus meum sigillum duxi appendendum. Datum Frage feria IIH. die XVII. mensis Maji 
anno domini MCCGXXXV. 

(Nack einer Absckrifl im k. böhoi. Musean aas den Raadnitxer Mf. S. 413 ■. 414.) 

50. 

Der Drucker Abt Johann weiset seinem Konvente für 2 in PumUtn gelegene Ijokne 2 Mark 
Prag. Gr. auf der Steinmühle in Znagm an. Dt. in Monasterio Lucensi^ die Ascensümis 

domini (25. Mai) 1335. 

J%os Johannes miseracione diuina abbas Monasterij Lucensis recognoscimus tenore 
presencium publice profitentes. Quod fratribus et conuentui nostri iam dicU Lucensis Monastery, 



41 

ad ipsonim nichilominus peticionem pro duobus laneis sitis in Bomalicz, quornm proaentus 
ad eomm pitanciam pertinebanU qai quidem lanei, de ipsonim comipuni consensu et nostro 
Bernholdo filio Weitlini de Schenkwicz, nxorique sui Alhedi, et eonim heredibns concessi 
suiit clientaliter possidendi, commutaiido dedimns dnas marcas grossorum Pragensinm Moranici 
ponderis et nnineri, singalia annis de molendino, qaod situm est snb lapide, circa civitatem 
Znoymensem prefato connentui nostro Lucensi, ad pitanciam, sine contradiccione qualiUet 
persolaendas. In cuius rei testimoniom presens scriptum Sigiili nostri munimine, dedimns 
roboratnm. Datum in nostro predicto Lucensi Monasterio. Anno domini MUIesimo Trecenlesimo 
Tricesimo quinto, In die lascensionis domini. 

(Das Orig. aaf Pergament mit einem sehr beschidigten Sigille im Archive desselben Klosters, 
in m. St. Landesarcbive Lit. H. n. 27. and in einem Notariatsinstramente «vom J. 1422 
daselbst Lit. K. n. 7.) 

«o. 

König Kazimir eon Polen verspricht^ den mit dem Markgrafen Karl non Mähren geschlossenen 
Frieden durch ein Jahr halten zu wollen. Dt. in castro Sandomkiensi^ die dominica infra 

octav. Ascension. domini (28. Mai) 1335. 

14aKimirus, dei gracia Rex Felonie, Nee non Terramm, Cracouie, Sandomirie, Siradie, 
Lancicie, Cnyauie, Pomoranieque, dominus, et heres, Vniuersis, presentes litteras inspecturis, 
salutem et presentibus fidem dare, Ad vniuersitatis vestre noticiam tenore presencium 
volnmus peruenire, Quod, nos de maturo, sano, et deliberato nostro et nostrorum consilia- 
riomm consilio, Treugas et treugarum federa cum, Magnifico, Principe domino Karolo . . 
Regis Boemie ac Lucemburgensis Comitis primogenito, Marchione Morauie, hinc a feste 
beati Johannis baptiste proxime instante, ad sequens festum eiusdem beati Johannis inclusiue 
ad annum nunc proxime secuturum, hodie in dei nomine iniuimus aidicabiliter et inimus, 
IVomittentes predictas Treugas, pro nobis, ac pro baronibus, Nobilibus et fidelibus nostris, 
Omnibus et singulis cuiuscumque Status eminencie condicionis seu dignitatis existant, qui 
pro nobis et nostri contemplacione faciunt et eciam facere pretermittunt, vsqne ad dictum 
festum et terminum beati Jobannis baptiste attendere sernare et irrefragabiliter custodire, 
secure libere pacifice et quiete. Nee vmquam tempore medio pendentibus et durantibus 
ipsis Treugis, per nos seu aliquos, aut aliquem de nostris fidelibus et nostre subjectis 
dicioni, contrauenire verbo facto, paciencia conniuencia auxilio consilio uel fauore, Pollicemur 
eciam firmiter et spondemus, prenominatas treugas, ac ipsarum condiciones, pacta pactiones 
conuenciones, et soUempnitates quascumque inibi appositas et eorum quodlibet, rata grata 
firma et irrefragabiUa ac incommutabilia exacta diligencia teuere beniuoie et habere, ac 
inuiolabiliter obseruare, omni malo ingenio dolo et studio penitus procul motis, Ceterum 
predictis Treugis et ipsarum pactionibus ac interiectionibus, superius nominatis, Magnificos 
Principes, fratres nostros Karissimos, dominos, Karolum illustrem Vngarie Regem, Necnon 
Premislium Siradiensem, et Wlodkonem Lanciciensem, duces, presentibus duximus includendos 



42 

€t inclodimns, Qni qnidem domiiii, Rex, et duces predicti^ ipsas Treogas firmare, asseconire 
et approbare debent per saas litteras et scriptaranun nnmiinenta necnon caocioiie fideiossoria 
aoonim et per saos ydoneos Vasallos, Idem vero dominus Moranie Marcblo, id ipmn ipsia 
domiais, Regi Vngarie, et ducibus predictis, faoere et assecarare debelat, Sana insaper 
adiBdiniis, et promittimiis, Qaod si fortasse qood abait aliqaem uel aUqaos ex noatria ipaaa 
Ti^eogas vel eanun interiectiones, et coodiciones vioiare, aot contra eas aliqoo caaa yel 
■lodo venire contingat, extunc ad denonciacionem et monidonem aolam et ynicam dicti 
domini Marchionis Moranie factam publice in Castro, nel Cioitate Kaliss, nos nostros noneios 
et ambassiatores ydoneos ad Kaliss infra spaciom doorum mensinm a die denunciadonis 
jHredicte coutinne nnmerandonun transmitlere volumus et tenemur, Ipse vero eciam dominus 
Karchio Moranie, suos, Kaliss tenebitur et debebit infra dictos duos menses destinare nuncios 
proposituros et demonstraturos saltem vltima die predictorum duomm mensium, nisi sepefatus 
dominus Marchio Morauie, et nos de alia die anticipanda uel posterganda contingat fortasse 
vnanimiter concordare, quocies uel quomodo qualiter seu per queAipiam ipse Treuge fuerint 
yiolate, Recepturosque ibidem iuxta bonorum virorum arbitrium ad hoc communiter eligen- 
dorum super obiectis et illalis dampnis et iniurijs emendam et satisfaccionem competentem 
Ipsis autem nuncijs predicli domini Marchionis Moranie, volumus et promitlimus de secnro 
et libero prouidere conductu, incepto et inchoato in Barcz veniendi Kalis, et ibi placitandi 
atandi demorandi et abinde ad predictum locnm Barcz remeandi, quandocnmqne placuerit 
pro ipsorum omnimodo libito volumtaUs, sincere et absque omni dolo, sainis rebus eomm 
pariter et personis, Sin autem ipsum dominum Marchionem Moranie nut snos Treugas pre* 
dictas uel earum conuenciones, violare ali^ualiter contingat tunc eciam ad denunciacionem 
solam et vnicam factam in Castro et Ciuitate Wratislauie, idem dominus Marchio Moranie 
anoa nuntios et ambassiatores ydoneos, in Wratislauia infra duos menses a die denunciacionis et 
admonicionis predicte conlinue numerandos transmittere tenetur, Nos vero eciam nostros inibi 
infra duos menses tenebimur destinare nuncios proposituros simili modo vt supra diximus et decia-* 
ratnros saltem vltima die predictorum duomm mensinm, nisi eciam sepefatus dominus Marchio Moranie 
et nos de alia die anticipandi uel postergandi contingat fortasse concorditer concordare, quodes oei 
quomodo qualiter uel per quos pretacte Treuge fuerint violate, recepturosque ibidem, iuxta bononun 
viromm arbitaium ad hoc communiter electorum, super obiectis et illatis dampnis et ininrtjs 
emendam et satisfaccionem condignam, Ipsis eciam nostris nuncijs sepefatus dominus Marchio 
Moranie debet et tenetur, de securo et libero prouidere conductu incipiendo in Barcz veniendi 
in Wratislaniam ibidemque placitandi standr demorandi et abinde ad predictum locnm Barcz, 
remeandi quandocumque placuerit pro ipsorum omnimodo libito voluntalis, sincere et absque 
omni dolo et ingenio malo saluis rebus eorum pariter et personis. In quorum omnium teati- 
monium- atque robur irrefragabiliter valitumm presentes conscribi et nostri sigilli appensione 
iuasimus communiri in testimonium autem predictorum et euidendam pleniorem, Viris nobilibus 
nosbfisqae fidelibus, Spicimiro Cracouiensi Castellano, Mistuijo Sandomiriensi, Nicoiao Cra- 
coniensi Palatinis Petro Sandomiriensi Mistigneo Radomensi Castellanis, Criuosando Cracouiensi 
Uenrico Sandomiriensi Subcamerarijs mandauimus. Qui quidem sigilla sua praeaealÜHUi 



48 

appenderant, Datum et actum in Castro Sandomiriensi die dominico Infira Octauas Ascensioiiis 
ChrisU. Anno domini H^ CCO> XXX^ Quinto. 

Nos vero predicti, Spicimirus Castellanus Cracouiensis Mistuijus Sandomirienaia 
Nieolaus Cracouiensis Palatini, Petrus Sandomiriensis, Mistigneus Radomensis Casteilani, 
Criuosandius Cracouirasis et Henricus Sandomiriensis, Subcamerarij, mandatis gloriosi domini 
nostri Kasimiri dei gracia illustris Felonie Regis volentes obedire predictis omnibus interfuimus, 
et in testimonium sufBciratissimum presentibus nostra sigilla duximus appendenda, Datum 
et actum Anno, die, et loco antedictis. 

(Nach einer in k. böhm. Moseum beflndlichen, dem 0hg. des k. k. gekein. Hofarehivea 
10 Wien entnommenen Abichrifl. Abgedruckt in Ladewig T. V. Reliquiar. Mas. S. 596 
n. LXXV. Vergl. Dobner Monument. IV. S. 296 n. CXXXVI.) 

Gl. 

Herzog Johann eon Schienen wid Herr von Slinau erkläret^ mit dem Könige Johann von Böhmen 
und dem Markgrafen Karl von Mähren dahin übereingekommen zu sein^ dass er, sobald die 
an seinen Bruder Herzog Konrad verpfändete Stadt Frauenstadt ausgelöst und ihm überdiess 
400 Poln. Mark ausgezahlt sein werden^ die dortigen Vasallen zur Abtegung des Huldigungs^ 
Eides an K. Johann und Markgraf Karl verhallen wolle. Dt. Pragce^ VII. die mensisJunii 1335. 

JKos Johannes Dei gracia Dux SIesie et Dominus Stinauie presentibus puUice 
recognoscimus et fatemur; Quod nos cum Hagnifico et Excellente Principe Domino nostro 
Joanne Rege Bohemie et cum Inclyto Domino Carole primogenito dicti Domini Regia 
Marchione Morauie conuenimus amicabiliter, et singulas causas concordauimus, in boc videlicet, 
quod ipsi ciuitatem Frauenstadt, et districtum cum onmibus suis nobilibus Burgensibus, et 
Jnribus, Dominus, oppidis, castris, Vasaliis, et pertinenciis, quibus ea prius possidebamus, 
et qui Duci Conrado fratri nostro homagium prestiterunt, ab eodem fratre nostro tenentur 
iterato disbrigare, et hoc facere infra hinc et festum sancti Michaelis proxime aflfuturum.. 
Et quando ipse Rex, ac Marchio Morauie predictam ciuitatem Frauensladt cum pertinenciis 
suis predictis ab homagio facto, ut dictum est, nobis disbrigauerint, et eciam potestati nostre 
assignauerint, nee non quadringentas marcas Poloniealis ponderis XLVIIL grosses pro marca 
qualibet computandos infra hinc et dictum festum sancti Michaelis nobis satisfecerint, tuno 
DOS statim prefato Domino Regi Bohemie, beredibus, et successoribus suis ordinabimns, et 
faciemus, et eflectualiter procurabimus fieri homagium, et fidelitatis iuramentum, perpetno 
per yasallos, et Burgen. Ciuitatum Stinauie, Frauenstadt, Gore, Lobyn, Lynda, Polchowits, 
Colowen cum castris et pertinenciis uniuersis, et alios incolas terrarum nostrarum uniuersos, 
et predicta homagia, seu fidelitatis iuramenta ipse Rex Bohemie heredes et successores sui 
pro se perpetuo debebunt retinere, tali adiecta condicione, quod frater Dux Henricus Saga« 
iiensis, et sui heredes iustam ipsorum porcionem post mortem meam in predictis terris 
nostris expectabunt, exceptis duntaxat Frauenstadt et Lubin civitatibus cum uniuersis Distric- 
tibns et Dominio ipsorum, que dicto Domino nostro Regi, beredibus, et successoribus suis 
absolute et lib«« remanebunt; postquam antem Vasalli homines,, et Burgenses prefati 

6* 



44 

fidelitatis homagiimi, seo iaramentom dicto Regi et suis heredibas fecerint, extunc statim ipse 
Dominos Rex et sui heredes omnes predictos' vasallos, Bnrgenses, sea homines vel incolas 
ad DOS remittere debet, eisdem precipere et mandare, ut nobis prompte obediant, pareant, 
et intendant tanquam ipsonim Domino iusto, tempoiibos vite nostre, nee a nobis anqaam 
recedere, seu deniare propter aliqoam caosam, quam ipse Dominus Rex, aut sui heredes 
nobis adinuenire possent modo quouis. Promisimus eciam firmiter, et tenemur dicto Domino 
Regi, et suis heredibus, quod prefatos vasallos homines, et Burgenses circa ipsorum Jura 
debeamus fauorabiliter conseruare. Preterea dictus Dominus Rex pro se et heredibus suis nobis 
sincere promisit, quod pro possessionibus nostris seu terris nunquam iaborabit, sed pocios 
easdem terras noslras a violenciis et iniuriis quorumcunque vite nostre temporibus tenebitur 
magnifice defendere, et tueri. lusuper si aliqui Nobiles, Burgenses, aut incole terrarum 
nostrarum homagium, et iidelitatis iuramenlum dicto Domino Regi Bohemie, aut heredibus 
suis facere renuerint, et ipso prestito homagio nobis obedire, nee promittere iterato nollent, 
extunc ipse Rex Bohemie, aut heredes sui, et nos eosdem renittentes, seu rebelies vi 
compellere tenebimur ad predictum homagium et fidelitatem dicto Domino Regi et obedienciam 
nobis faciendam. Et si nos predictam ciuitatem Lubiu infra quadriennium continuum exsoluere 
potuerimus, in huiusmodi exsolucione subsidiura ipse Rex tercium denarium nobis dare tenetur. 
Si autem ipse Rex, aut sui heredes ipsam prius exsoluerent, extunc datis sibi per nos 
duabus partibus ciuitatem eandem nobis tenebitur assignare; ita tarnen, quod ipsa semper 
ciuitas Lubiu cum castro, et territorio suo post nostrum obitum ad eundem Regem Bohemie, 
et heredes suos esse debebuut illico et libere deuoluta. Deinde ipse Rex denuo per literas 
snas et tractatus pridem in Wratislauia nobiscum habitos ratificare tenebitur preter Lubyn 
et quingeutas marcas ponderis et numeri predictorum, de quibus ipse Rex et heredes sui 
soluti erunt, et liberi, ex eo quod predictus uoster frater Dux Henricus Saganensis, et 
heredes sui successionis in media parte terrarum nostrarum, prout superius exprimitur, 
respectum obtinebunt. Promittimus eciam omnia et singula predicta bona fide loco prestiti 
corporaliter iuramenti custodire, attendere, et infra hinc, et festum beati Martini proxime 
affuturum obseruare, et effectualiter adimpiere, nee contra ea venire, vei facere per nos, 
alium, vel alios, de Jure, consuetudine, vel de facto, alioquin prefate terre nostre ipso facto 
ad dictum Dominum Regem, et heredes suos debebunt esse deuolute, de quibus terris nostris 
ipse Rex, aut heredes sui se tunc intromittere poterunt, et debebunt recusacione, contra- 
diccione, et impedimentis cessantibus quibuscunque, renunciantes in bis omnibus et singulis 
supradictis excepcioni doli mali, in factum accioni, beneficio restitucionis in integrum, con- 
stitucioni, consuetudini, literis et indulgenciis Apostolicis, Imperialibus, vel a Romanomm 
Regibos impetratis vel impetrandis, vel omnibus aliis tam iuris Canonici, quam Ciuilis auxilio, 
per quod nobis suffragium a dicto Domino Rege, et heredibus suis preiudicium posset quo- 
modolibet generari. In quorum testimonium et fidem presentes scribi fecimus, et sigiUo nostro 
ordinauimus communiri. Actum et datum Präge anno domini MCCCXXXV. septimo die Junii. 

(AbgedniGkt bei Lndewig Reliq. Mss. T. V. S. 550 und bei Dobner Monam. IV. S. 293 mil 
der unriehtigeii iahretithl 1 330. Ver^. Abhandlaogen einer PriTalfeMllsch. in Böhnou lY. 75. 



45 



62. 



Der OlmUtaer Bischof Johann bestätiget den swischen Wilhelm von Landstein und dem 

Gros$meister des Kreuiherrenordens mit dem Sterne bezüglich der Kapelle in Lidefowita 

geschlossenen Vergleich. Dt. Pragce^ XII. Kalend. Julii (20. Juni) 1335. 

jllos Johannes dei et aposlolice gracia Episcopas Olomucensis. Ad perpetuam rei 
memoriam et ad yninersorom tenore presencium volumus noUciam deuenire. Qnod constitnti 
in hostra presencia, Nobilis vir domifins Wilhelmus de Lantstein, et religiosus vir frater 
Vlricus snmmus Magister ordinis Cmciferorum cnm Stella, domns hospitalis sancti Francisci 
in pede Pontis Präge, super contrauersia, que inter eos, super capella in Ludherzowicz lam 
aliquandiu ventilata extitit, rite et racionabiliter, prout in literis* eorum desuper confectis 
plenins continetur, totaliter concordarunt. Supplicantes nobis humiliter et deuote, vt lluiusmodi 
concordie nostrum beniuolum dignaremur adhibere consensum. Nos vero, qui ex ofiicii nostri 
debito Utes sopire, et commoditatibus ecclesiarum inuigilare tenemur, ipsorum precibns, vtpote 
racionabilibus fauorabiliter annuentes, prefatam concordiam ratam habentes et gratam, ipsam 
de nostra vera et certa sciencia, presentis scripti patrocinio confirmamus. Declarantes 
nichilominus, quod perpetuus vicarius, qui nunc est, et qui pro tempore fuerit, hominibus 
YÜle eiusdem in Ludherzowicz, sine plebani de Teczicz speciali licencia et assensu, nulla 
penitus ministrare presumat ecciesiastica sacramenta. Post obitum quoque perpetui vicarij, 
qui nunc est, dicta Capeila in Ludherzowicz, tamquam filialis ecclesia ad disposicionem 
rectoris ecciesie in Teczicz cum omnibus emolimentis et obuencionibus pleno iure deuoluetur, 
et perpetno permanebit. In quorum omnium testimonium et perpetuam firmitatem presentes 
üteras fieri et sigillorum nostrorum fecimus appensione muniri. Actum et datum Präge, Anno 
domini Millesimo, Trecentesimo, Tricesimo quinto, Xu. Kalendas Julij. 

(Das Orig. auf Pergament mit einem wohlerhaltenen DoppelsigiUe in dem Archive der Probstei 
am Pöltenberge.) 

63. 

Markgraf Karl eon Mähren bestätiget den eam Könige Wenzel im J. 1284 dem Sehulrektor 
und den Vikaren der Olmützer Kirche ertheilten Begnadigungsbrief und befreiet ihre 
Besitzungen eon allen Landsteuem. Dt. Pragce^ die bb. Johannis et Pauli (26. Juni) 1335. 

Ikarolus domini • . Regi^ Boemie primogenitus, Marchio Morauie, deuotis nostris 
dilectis, Magistro scolarum, ac vniuersis et singulis vicarys Ecciesie Olomucensis, Salutem 
et laudes deo iugiter decantare. Oblata nobis pro parte uestra humilis peticio continebat, 
quod, cum olim per diue memorie Wenczeslaum, Regem Boemie, Marchionem Morauie pro- 
genitorem nostrum felicissimum, possessiones et terrarum predia vestrarum ac bomines, 
incole earum, ab omnibus coUectis et exaccionibus, tam generalibus, quam specialibus 
libertati sint, immunes et exempti, prout hoc in transcripto literarum suarum infirainsertarum 
üqnet clarius, dignaremur eandem graciam, vobis factam, graciosius confirmare. Nos itaque 



46 

Tolentes proni ad graciam inueniri, ob reuerenciam Beatissimi Wenczeslai martyris et ipsius 
Olomucensis Ecclesie decorem easdem libertates et immunitates ad vos, predia, et homines 
et successores vestros graciose prorogamus ipsamque edicto perpetuo Ratificatnns, Gratificamos, 
approbamus, et conGrniamus, ratasque gratas, firmas, et incommutabUes volumus et decer- 
nimus irrefragabiliter perroanere. Mandantes yniuersis et singulis fidelibus et Officialibas 
Dostris presentibus et qui pro tempore faerint, quatenus vobis ac vestris hominibus et 
auccessoribus ullam contra huiusmodi nostram graciam inferrant seu inferri ab alijs p^rmillant 
molestiam uel grauamem, Indignacionem nostram grauem et penam pro mota nostro infligendam, 
Si quis secus attemptare presampserit, irremissibiliter incarsari. Tenor autem transscripti 
talis erat: Wenczeslaus dei gracia Boemie Bex, Marchio Morauie etc. usque. Dalam in 
Welegrad Anno domini MPCC^LXXXIV^. Idus Septembris Indiccione secunda. (S. B« lY. 
8. 360. n. CCLXXXUI.) In quorum igitur tesUmonium atque robur perpetuo valituram 
presentes conscribi et nostri sigilli munimine iussimus communiri. Datum Präge Anno domini 
M^CCC^XXX^. quinto. In die Beatorum Johannis et Pauli, Indiccione vero tercia. 

(Nach der Bestitigungsurkande K. Kari'*8 lY. im Privileg. Codice des Olm. Bisthumes vom 
Anfaoge des XIV. Jabrhanderiea in FilraterzbischöfliGheo Archive zu Kremaier abgeschrieben 
A. Boczek. — Abgedruckt bei Peizel K. Karl IV. Urkandenb. I. S. 12. n. XII. Böhmer 
a. a. 0. S. 140 n. 9.) 

Iflarkgraf Karl bestätiget über Ansuchen des Wyäehrader Probsten und Kapiteb 
den vom Könige Johann zu Prag den 13. September 1331 gemachten Widerruf wegen 
Nichterrichtung des Augustiner -Klosters in der Stadt ^Siclca.^ Dt. in WySehrado in festo 
BB. Petri et Pauli apostol. 1335. 

(Pelzel K. Karl IV. I. Tb. Urkandenb. S. 10 n. X.) 

G5. 

Druder Hermann Chuendorfer, Landcomthur des deutschen Ordens in Oesterreich 
ud Steyer, übergibt mit Wülen des deutschen Hauses in Wien auf immerwährende Zeiten 
deir Kirche zu Paldramsdorf einen jäiiriichen Zins von 8 Pfund, die man davon bei der 
jüngsten Verleihung der Kirche genommen, und die gestiftet sind durch den Ordens-Pfarrer 
Ulrich V. Paldramsdorf, Schwestersohn des Pfarrers Ulrich von Gumpoldskirchen, fSr den die 
üblichen Jahrestage gehalten werden sollen. Zeugen: Bruder Otto von Preusen, Bruder 
Friedrich von Walchenstayn, Bruder Nikia von Tropau der Priester, Bruder Ulrich der 
Zieberger, Komthnr zu Sonntag, Bruder Herbort von Winkel Hofmeister, Bruder Ghrechsmer, 
Bruder Berchtold. Dt. Wien, in deutschen Hause, in memoria S. Pauli apostoli (30. Juni) 1335. 

(Nach dem Orig. mit den Sigillen des Landkomtburs und des Hauses in Wien, im Archive des 
dentschen Ordens so Wien, mitgelheilt Dr. B. Dndik.) 



47 



06. 

Vertrag und Bi^dnissder Her:iogß Albrecht und Otto non Oesterreicb mit dem Grafen Albrecht 
wm Görnij imbesondere gegen den König ton Böhmen und dessen Söhne. Dt. Graz, am 

S. Ulrichstage {4. Juli) 1335. 

llr ir Albrecht ynd Ott von Gots ^aden, Herczogen ze Oslerrich ze Sleyr vnd 
se Kamden . Herren ze (3irain, auf der Marich, vnd ze Portenaw, veriehen offenleicbn 
vnd Ihnen chnnt an disem brif, allen den, die in sehent oder horent lesen . Daz wir vns 
alier sacbe, mit vnserm lieben Ohem Graf Albrecht von (roercz, vreuntlich vnd lieblich 
verrichk vnd vertaidingt haben, also beschaidenlich daz er vns di Purch vnd Stat ze Greiffenberch, 
vnd allez daz darzn geboret, wie daz genant ist, an alle widerred vnd aufschnb, inantwnrten, 
vnd widergeben sei. Vnd sol er vnd sein Bmed«, vns vnd vnsern erben, gehilflich vnd 
dimstleich sein ewichleich, so si beste mugen, mit aller irer Herschaft . mit iren Leuten 
vnd Vesten, in der selben irer herschaft, vnd daranz gen Kernden, vnd gen Chrayn, gen 
allw menchleich. So sullen auch wir di selben Grafen vnser Ohem, schirmen . versprechen • 
vnd geholfen sein, als vnsern dienern vnd belfern, an allen Sachen, da si recht zn habent, 
vnd snllen auch in beholfen sein, besunderleich gen dem Kunich von Behem, vnd seinen 
Svenen, vnd gen den Etschem, vnd wer di Grafschaft ze Tyrol innhat, daz si von in an 
iren rechten, ez sein zoell oder Hautt oder ander gult darzu si recht habent nicht beswert 
wenden, vnd swo si daran nu beswert oder enlwert weren oder noch wurden ze vnrecht 
des sullen wir in beholfen sein wider zegewinnen so wir beste mugen an geuerde Ez 
sollen auch der vorgenanten Grafen vnser liben Ohem alle irev Slos vnd Yeste vnd ir 
Herschaft alle vns vnd vnsern erben . . vnd vnsern Hauptleuten vnd Helfern offen sein in 
vnd anz vnd da durch zeuaren vnd darinn auf tegleich vrleg zelegen vnser leut, auf vnser 
eheste als oft wir des bedürfen gen der Etsch oder anderswo . an iren merchleichen 
schaden • an geuerde . Man sol aber vns vnd den vnsern den Chouf schaffen . daz wir 
daran icht geirret werden . mit dhainem geuerde . Auch sullen di vorgenanten . . vnser 
Obern . • . Grafen von Goercz vns vnd vnsern erben . dienen zwai geuert . an die Etsch 
ze isleichem mal mit drizzig Helm . vnd zwainczig Schützen . vnd dar vmb, vnd auch 
vmb den dienst . den si vns ewichleich tun snllen . vnd warten in ir Herschaft . mit ir 
Lenten vnd vesten, sullen wir in geben Tausent march Silbers, ie für die marcb vier vnd 
Sechzig Grozzen Pechmischer zalphening, di gengich sein an dem Land ze Kernden . auf 
Sand Michels tag der schirist chumt, geschech des nicht, so sullen wir in auf den selben 
Sand Michels tag inantwuerten vnd versetzen . ze . . . phand für di vorgenanten Tausent 
March Silbers Greiffenberch Purch vnd Stat, mit allen dem vnd darzn geboret • vnd anch 
mit den nutzen di hewer da geuallent Vnd sullen si daz innhaben . vnd niezzen als ir 
rechtes phand als lang vncz si des vorgenannten Silbers genczlich vnd gar von vns vnd 
vnsern erben verriebt vnd gewert werden vnd wenn wir oder vnser eri^en . si oder ir 
erben . des vorgenanten Silbers gentzlich verrichten vnd weren, so sullen si, oder ir erben 
ms oder vnsern erben, di vorgenanten Purch vnd Stat Greiffenberch vnd was dann gehöret . 



48 

wider antworten vnuerchummert . vnd vnnerirret an alle widerred . Geschech auch das 
wir mer denn . der zwayer gevert zu der Etsch bedorften vnd muetten an vnser genant 
Ohem von Goercz, des sullen si vns gehorsam sein, vnd sullen wir in dar ymb helfen 
vnd geben als andern vnsern heifern . darnach, vnd der dienst vnd hilf dann wiert . Wir 
haben vns auch angenomen . vnd veruangen . vmb alle di ansprach vordrang vnd veintschaft . 
di vnser getrewer lieber Sweykker von Liewenberch • sein bruder . sein vreunt vnd sein 
helfer . di in vnserm Land gesezzen sind vnd der wir gewaltig sein, habent bincz dem 
vorgenanten vnserm Ohem . vmb Greyffenberch, daz si im angewunnen habent, das das 
gentzleich ab, vnd ein verrichte sache sein sol • an daz Haus in dem Marchte, vnd di 
gueter vnd gult, di der selb von Liebenberch ze Greyffenberch vmb sein selbers guet gechaaft 
hat, da sullen si in nicht an irren. Wenn auch wir vns mit dem Chunig von Pehem • 
oder seinen Sunen verrichten oder vertaidingen . so sullen wir di selben vnser Obern in 
die richtigung nemen, vnd si besorgen . als wir in des schuldich . vnd gepunden sein • 
Wir loben auch bei vnsern trewen allez daz stet ze haben vnd ze vollfuren an allez geuerde, 
daz vor an disem brif geschriben stat, den wir dar vber geben zu einem oSenn vrchuend 
versigelten mit vnsern Insigeln, Der ist geben ze Gretz an Sand Vlreichs tag, Do man zalt 
von Christes gepurde Dreuczehen Hundert iar dar nach in dem Fünf vnd Dreyzzigistem Jar. 

(Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Lichnowsky III. Bd. S. DXLIX. n. XII.) 

Gertrud von Auersberg vermacht nach ihrem Tode alle ihre Güter dem Nonnenkloster zu 
Daubraumik. Dt. in Daubrattnik^ XVII. Kalend. Äugusti (16. Juli) 1335. 

Acta modernoram idcirco priuilegijs roborari et firmari videantur, ne successiua 
posteritas aliquo Scrupulo fraudis uel doli sua versucia Restringere valeat, aut malo zeio 
Calumpniari. Nouerinl igitur presentes et posteri presencium noticiam audituri, Quod Nos 
Gerdrudis Nobilis viri domini Ingrami de Awersperch olim iilia, NuUo cogente, sed ex 
iustinctu diuino ac propria Consciencia informante, Omnia bona nostra vbicumque Sita per 
nos actenus Jure hereditario possessa et adhuc possidenda, in remedium animarum nostrorum 
pie memorie parentum et nostre, post mortem nostram damus, conferimus et donamus, 
Nobilibus dominabus Sanctimonialium Monasterij Dvbrawniczensis, ordinis sancti Augustini, 
Olomucensis dyocesis, ad babenda tenenda ac regenda cum omnibus suis appendijs et 
prouentibus vtifruendis in perpeluum ac possidendis Eo Jure, quo ipsa bona gubemare 
consweuinms et habemus, Singulatim uero de vna villa Hadmars, que alio nomine Wechnowa 
dicitur, Quinque marcas in Reditibus singulis annis percipiendas, vnam videlicet marcam in 
aduentu domini dominabus ad comparacionem piscium assignamus, alias vero duas marcas 
ad tempus quadragesimale ipsis Sanctimonialibus in comparacionem allecium et piscium 
legauimus, vt suum ieiunium in diuino cultu laudabilius valeant continuare. Post obitum aero 
nostrum Omnibus anniuersarij diebus anno reuoluto dominabus predictis media presentetur 



49 

Marcs in pitanciam, id est in graciam specialem, Ceterum in aniuersario fidelis pataris nostri 
pie Recordacionis, medium alterum fertonem, in anniuersarid autem matris nostre medinm 
fertonem, Item in anniuersario nostri dilecti conthoralis, videlicet Kadoldi de Hazlow quinque 
lottones, In die uero anuuaii secundi nostri mariti Theoderici de Wolfgersdorf III. lottones, 
Peta^rea eciam in anniuersario generi nostri dilecti Heynrici fertonem, Et filie nostre pre- 
dilecte Margarete fertonem, ad vnius cuiusque anniuersarium dominabus iam dictis assignamus 
et legando donamus presentandum. Redit-us uero ceterorum bonorum et villarum scilicet viUe 
Sladkow tocius preter vuum laneum, Nemecz tocius viUe, Robeczne tocius ville, quinque 
hineorum, viUe Scbenicz medij quarti lanei, Mykulaschowicz tocius ville post obitum nostrum 
dominabus prelibatis contulimus et legauimus in emendacionem suonim Indumentorum bis in 
anno ipsis tribuendum, veluti census dari Consueuit ab antiquo. In cuius donacionis euidens 
testimonium Sigillum nostrum presentibus appendendum dedimus et apponendum. Datum in 
Monasterio Dubrawinik Anno domini M^CCC^. Trecesimo quinto. XYII. Kalendas Augusti. 

(Das Orig. auf Pergament mit einem kleinen PernsteinerSigille im Archive der Stadt Brunn O.II.n. 14.) 

68. 

Papst Clemens XII , beauftragt den Bischof con Olmütz^ dahin zu wirken^ dass Bartholomceus^ 
Sohn Gerlachsj Domherr von Saatz^ eine Prager Canonicatsprcebende erhalte. Dt, apud 

Pontem Sorgie IV. Kalend. Augusti (29. Juli) 1335. 

Denedictus Episcopus Servus Servorum Dei Yen. Fratri Episcopo Olomucensi 
Salutem et Apostolicam Benedictionem. . . . 

Cum igitur dilectus filius Bartholomeus Gerlaci Canonicus ecciesie Sätzen. Pragensis 
diocesis de probitatis et alüs virtutum meritis apud nos fide digno testimonio commendetur, 
Nos Yolentes ipsum propterea favoribus prosequi gratiosis, firatemitati tue per apostolica 
scripta mandamus, quatinus si simpliciter et de piano ad hoc ipsum Bartholomeum ydoneum 
esse repereris de Canouicatu ecciesie Pragensis cum plenitudine iuris canonici apostolica 
auctoritate providere procures, faciens ipsum, vel procuratorem suum eius nomine in eadem 
eeclesia Pragensi auctoritate predicta in canonicum recipi et in fratrem, stalle sibi in choro 
et loco in capitulo ipsius ecciesie cum plenitudine iuris canonici eiusdem assignatis, prebendam 
vero nulli alio de iure debitam si qua in dicta eeclesia vacat ad presens, vel cum inibi 
▼acaverit, quamvis ipse Bartholomeus per se vel procuratorem suum ad hoc legitime con- 
stitutum infra unius mensis spatium postquam sibi vel eidem procuratori de ipsius probende 
vacatione constiterit duxerit acceptandam, conferendam eidem Bartholomeo post acceptationem 
huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinentiis suis donationi tue eadem apostolica auctoritate 
reserves, inhibens districtius Venerabili fratri nostro . . Episcopo et dilectis filiis Capitulo 
Pragensi . . . ne de illa Interim etiam ante acceptationem huiusmodi, nisi postquam eis constiterit, 
cpiod Bartholomeus vel procurator predictus lUam noluerit acceptare, disponere quoquomodo 
presumant, ac nichilominus huiusmodi prebendam quam reservabis, sicut premittitur, in dicta 

eeclesia vacat, vel cum illam inhibi vacare conügerit, cum omnibus iuribus et pertinentiis 

7 



50 

suis post acceptationem predictam diclo Barthoiomeo auctoritate predicta confeire et assignare 
procures, Indncens per te vel alium seu alios prefatum Bartholomeum vel procuratorem 
suum eius nomine in corporalem possessioneip prebende iurium et pertinentiarum predictorom 
eadem auctoritate et defendens induclum ac faciens sibi de ipsorum canonicatus et prebende 
fructibus, redditibus, proventibus, iuribus et obventionibus universis integre responderi. . . Aut 
si dictus Bartholomeus presens non fuerit ad prestandum de observandis statutis et consue- 
tudinibus prefate ecclesie Pragensis solitum iuramentum, dummodo in absenlia sua per 
procuratorem idoneum et cum ad ecclesiam ipsam accesserit corporaliter Ulud prestet. Seu 
quod in dicta ecclesia Satzcensi canonicatum et prebendam, quorum redditus et proventus 
XII. Marcharum argenti vel circa secundum taxationem decime valorem annuum non excedant, 
idem Bartholomeus noscitur obtinere. . . 

Dt. apud Pontem Sorgie Avinionensis diocesis IUI. Kalendas Augusti' Anno primo. 

(Nach dem Orig. Regeste des Papstes Benedict XII. im Vaticanischen Archive I. Jahr II. Th. 
497. Br. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive.) 



69. 

Markgraf Karl befreiet den Abt und den Kontent des Klosters Welehrad^ so wie auch 
deren Leute ton der bei der Provinz. Cuda zu machenden Anzeige^ wenn ein Todtschlag 
oder eine Verwundung auf ihren Gutem stattgefunden hatte. Dt. Brunce^ in vigilia 

Asstmtionis b. eirginis Mariw (H. Augmt) 1335. 

i4.arolus domini nostri . . . Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie, Deuotis 
nostris dilectis . . . Abbati et Conuentui Monasterij Welegradensis salutem et laudes deo 
iugiter decantare. Yestra nobis apperuit deuocio, quod dictantibus quibusdam terre statutis 
et consuetudinibus, si in bouis vestris, aliqua homicidia aut wlneraciones personarum per- 
petrari contingat, et vos de huiusmodi homicidijs vel wlneribus Sude prouinciali non faceretis 
denuncciacionem, in certam penam et mulctam vos et veslrum Monasterium incidere oportebat, 
ipsi Sude irremissibiliter soluendam, Cum itaque id iibertati monastice contrarium censeatur^ 
Nos volentes huiuscemodi vestris grauaminibus graciosius prouidere, quatinus Iibertati dediti 
possitis liberi liberius domino famulari, Presertim cum ad hoc domini. . Genitoris nostri 
predicli voluntas accedat et consensus, statuimus ac edicto perpetuo decemimus, vt vos et 
vestrum Monasterium propter aliqua homicidia, wlnera, seu lesiones corporales in bonis 
vestris commissas^ ad denuncciacionem Sude proiiincialis minime teneamini, vosque a 
denuncciacione huiusmodi absoluimus et iiberamus ac solutos et liberos presentibus perpetuo 
nuncciamus. Non obstantibus aliquibus statutis, decretis, consuetudinibus, aut Juribus gene- 
ralibus seu eciam specialibus quibuscumque, quibus omnibus et singulis de certa nostra 
sciencia penitus derogamus. Mandamus igitur vniuersis et singulis Sudariis ac Prouinciarom 
Judicibus quibuslibet per Morauiam constitutis presentibus et füturis, quatenus vos et homines 
vestros contra hoc nostrum decretum non presumant aliqualiter molestare, Indignacionem 



51 

nostram si secus fecerint incursuris, Hanim serie et testiroonio literarum. Dalnm Brune in 
vigilia assumpciouis beatissime virginis Marie, Anno domini M^CCC^ Tricesimo quinto. 

(Das Orig. auf Pergrament, dessen Sigill abgerissen ist, im Archive desselben Klosters, im m. 
St. Landesarchive Lit. 6. II. n. 19. — Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. Urkundenb. 
S. 15. n. XIV. Böhmer a. a. 0. S. 341 n. 12.) 

ALönig Johann von Böhmen befreit den Rath und die Gemeinde zu Budissin vom 
SalzmonopoL Dt. Brunae, in feste Assumptionis b. Mariae (15. August) 1335. 

(Köhler Cod. diplom. Lusatis snperioris 1851 S. 237, nachdem Orig. im Bautzener Stadtarchive.) 

71. 

Balduin^ Erzbischof von Trier ^ erkläret^ dass er die vom K. Ludwig IV. zu Köln den 

4. Decemb. 1314 zu Gunsten des Königs Johann von Böhmen ausgefertigle Original" 
Urkunde bezüglich der Wiedererwerbung einiger an Oesterreich verpfändeten Theile von 

Mähren gesehen habe. Dt. Treveris^ XVIII. Augusti 1335. 

Baldewinus dei gratia sanctaB Treuerensis ecclesise archiepiscopus sacri Imperii 
per Galliam archicancellarius, recognoscimus nos literas infra scriptas omni carentes suspi- 
cione, uero sigillo pendente eins, de quo in ipsis literis fit mencio, prout prima facie 
apparebat sigillatas, uidisse ac de verbo ad verbum perlegi fecisse tenoris et continentia^ 
in haec verba: Ludewicusdei gratia Romanorum rex etc. usque. Datum Colonise II. nonas Decembris 
anno domini millesimo trecentesimo quartodecimo, regni vero nostri anno primo. (S. B. VI. 

5. 384 n. XXI.) In cuius nostrae visionis et perlecturae testimonium sigillum nostrum 
presentibus est appensum. Actum et datum Treveris anno domini millesimo trecentesimo 
tricesimo quinto die XYIII. mensis Augusti. 

(Nach dem Orig. im k. k. Hofarchive zu Wien mitgethcilt Dr. Fr. Palacky.) 

Markgraf Karl von Mähren bestätiget dem Welehrader Kloster die schon früher erhaltene 
Befreiung von der Abhaltung der Jagden durch den Adel in ihren Waldungen und ton 
der Zahlung der Mauthen. Dt. in Broda ungaric. Sabbat o infra Octav. AssHmtionis 

B. M, V. (19. August) 1335. 

14arolus domini . « Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie deuotis suis 
dilectis . . Abbati et Conuentui Monasterij Welegradensis, salutem et laudes domino iugiter 
cantare, Personas ecclesiasUcas religiosas presertim, que spretis huius mundi illecebris et 

vanitatibus sub regulari habitu vitam ducentes apostolicam virtutum domino elegerunt famulari, 

7« 



52 

decet principis clemenciam dignis libertatum beare beneficijs, quatenus libertati dedite eidem 
Christo domino libere liberius valeant famulari, hinc est, qnod cum super infrascriptis liber- 
tatibus a diue memorie christianissimis principibus Boemie et Morauie Regibus et Marchionibos 
Monasterium vestrum dotatucn fuerit, puta vt nullus nobilium venaciones ferarum, et bestiarnm 
siluestrium faciendo in Jbonis vestris ab hominibus vestris procuraciones accipiat, vel expensas 
exigat ab eisdem, Priuilegiatos eciam vos esse asseritis, vt nulla thelonia, pedagia, aut 
vectigalia de vestris victualibus, et rebus pro vestris necessarijs et victualibus devectis, 
per loca Ibeloniorum exigi aut requiri debeant, per publicanos ibidem. Nos itaque volentes 
vobis et vestro predicto monasterio in predictis libertatibus graciosius respondere de mandato, 
consensu et voluntate domini . . genitoris nostri, predictas libertates vobis et vestro monasterio 
confirmamus approbamus et ratificamus, ac ratas, gratas, et firmas volumus perpetuo permanere. 
Handantes vniuersis et singulis nobilibus et venatoribus fidelibus nostris dilectis presenübus 
et futuris, quatenus vos et vestros homines procuracionibus huiusmodi et hospitalitatibus non 
debeant de cetero aggrauare. Publioamus eciam et theloniarijs nostris, et presertim Bisencensi, 
Wraczoniensi, Prerouiensi, et in Hulyna presentibus et qui per tempora fuerint, mandamus 
attencius, quatenus contra huiusmodi nostre immunitatis graciam, pro aliquibus dacijs, thelonijs, 
pedagijs, vel eciam vectigalibus de rebus vestris necessarijs seu victualibus ibidem per loca 
predicta deuehendis, non debeant aliquid exigere, seu vos aliqualiter molestare, Indignacionem 
nostram si secus fecerint, se nouerint ineursuros, et nichilominus ad restitucionem exactorum 
plenariam obligates, harum testimonio literarum. Datum in Broda vngaricali, sabbato infra 
octavas assumpcionis beate Marie virginis, Anno domini MiUesimo Trecentesimo tricesimo quinto. 

(Orig. auf Per^ment mit einem kleinen tum Theile beschädigten Sigille im Archive desselben 
Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. G. n. 20. — Abgedruckt bei Pelzel K. Karl. lY. 
Urkundenb. S. 14. n. Xlll. Böhmer a. a. 0. S. 341 n. 13.) 



73. 

Papst Benedict XII. ermahnet den zum Inquisitor der Heeresie in der Diöcese und Stadt 

Olmütz bestellten Peter von Naderdd^ dass er das ihm übertragene Amt sorgfältig vollführe. 

Dl. apud pontem Sorgie Amnion, dioc. XL Kalend. Septembr. ^22. August) 1335. 

Denedictus Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Petro de Naczeracz Ordinis 
Fratnim Minorum Inquisitori heretice pravitatis in Civitate ac Diocesi Olomucensi per sedem 
apostolicam Deputate salutem et apostolicam benedictionem. 

Pre cunctis nostre mentis desiderabilibus, tota mente optantes iidei catholice incrementa, 
et eam a malignorum et pravorum hereticorum potissime nee non credentium fautonun 
defensorum et receptatorum ipsorum dolosis insidiis et frandulentis fallaciis, quibus vineam 
Domini Sabaotb nequiter demoliri satagunt, pro viribus preservare, uimio dolore implemnr, 
cum audimus aliquos vel sentimus ad illius depressionem qualicumque maiignitate consargere, 
vel dampnabilibus ipsam depravando reprehensionibus aut detractionibus ei arrogabiiibus 



53 

derogando, seu eam fictis et mendacibus pervertendo commentis, ad quorum iniqua consternenda 
molimina eo animosius aspiramns, quo in animarum stragem huiusmodi pestUentes viros 
perniciosius agnoscimus conspirare, facies quidem habentes diversas, set caudas ad invicem 
colligatas, qnia de vanitate conveniunt in idipsum. Sane dolentes accepimus quod in Civitate 
ac Diocesi Olomucensi adeo herelice infidelitatis diversimode error invaluit, quod ibidem 
quamplurimi a via verilatis prorsus aversi, cunctos post devium falsitatis, ac seipsos diversis 
et variis heresibus maculantes, pesliferas ad conculiendum orthodoxe mumm fidei machinas 
construunt, molientes ipsam fallacium argumentalionum dolosis falsis et vulpinis impulsibus 
demoliri. Verum licet ubilibet sedis apostolice diligentia contra talium periculosam et dolosam 
astutiam, ne diffusius huiusmodi serpal morbus, remedium libenler adhibeat opportunum. In 
predictis tamen Civitate ac Diocesi cupientes anxie ut negotium dicte fidei iugi profectu 
elisis omnino quibuslibet erroribus et quarumlibet heresum eradicatis vepribus forlius con- 
valescat, studemus ad hoc nee immerito per nos et alios attentius vigüare. Providimus 
itaque in predictis Civitate ac diocesi aliquam circumspectam personam ad presens pro tanto 
negotio deputari, cuius honesta conversalio exemplum tribuat puritatis, et doctrinam fundant 
emdita labia salutarem, ut sacro ipsius minislerio ac vigili studio et solicitudine indefesaa 
Civitas et Dyocesis prefate ab huiusmodi pravis contagiis assistente divina gracia expurgetur, 
ac fidei catholice nitor multiplicetur et solidetur ibidem et clarius ac lucidius elucescat in 
Dei honorem et eiusdero fidei incrementum soiiditatem et statum. Cumque de prudentie tue 
industria, de qua nobis a fide dignis etiam tui ordinis laudabile testimonium perhibetur, plenam 
in Domino fiduciam habeamus, personam tuam elegimus ad hoc ministerium specialiter 
exequendum, et debite ac prout tanti negotii requirit arduitas vigilanter, et solicite prose- 
quendum. Qnocirca discretioni tue per apostolica scripta sub virtute saiicte obedientie firmiter 
precipiendo mandamus in remissionem tibi peccaminum iniungentes, quatenus inquisitoris 
officium in predictis Civitate ac Diocesi contra hereticos credentes, fautores, defensores et 
receptatores eorum iuxta formam canonum et auctoritatem fratribus dicti tui ordinis Inquisi- 
toribus huiusmodi pravitatis deputatis ab apostolica sede concessam, solerter et solicite exequaris, 
et si aliqui heretica labe penitus abiurata redire voluerint ad ecciesie nnitatem, ipsis iuxta 
formam ecciesie ac secundum instituta prefata beneficium absolutionis impendas et iniungas 
eis que talibus sunt secundum instituta huiusmodi iniungenda. Nos enim te ad prefalum 
officium exequendum in Civitate ac Diocesi prefatis specialiter duximus deputandum, ac 
illam potestalem et auctoritatem habere te volumus in Civitate ac Diocesi predictis 
que firatribus eiusdem tui ordinis Inquisitoribus ipsius pravitatis heretice in aliis locis et 
pertinentiis, in quibus illam exercent, noscitur esse concessa, et in executionem predictorum 
plenam tibi concedimus iuxta formam canonum tenore presentium facultatem. Et quoniam 
extirpationem predictarum heresum que in Ulis partibus periculose ' pullulare dicuntur, et 
incrementum catholice fidei zelamur ex corde, volumus et mandamus ut frequenter de statu 
fidei in Ulis partibus et executione tui officii nos informare procures ut si per nos ad 
extirpationem prefatarum heresum et hereticorum credentium fautorum defensorum et recep- 
tatorum ipsorum conculcationem aliud remedium adhiberi oporteat certificati per te possimus 



54 

ofiicii nostri debitum in predictis et ea tangentibus imperüri. Datum apud Pontem sorgte 
Avinionen. Dioc. XI. Kalendas Seplembris anno primo. 

(Nach dem Orig. Regeste Papsfs Benedict XII. Jahr. I. Br. 769. im Vaticanischen Archive, 
mitgetheilt Dr. B. Dndfk.) 

14. 

Papst Benedict XII. befiehlt dem Olmützer Bischöfe und den anderen Prälaten der dortigen 
Diöcese, dass sie den zum Inquisitor der Hwresie bestellten Peter eon Naderäd freundlich 
aufnehmen und geziemend behandeln. Dt. apud pontem Sorgie Amnion, dioc. XL Kalend. 

Septemb. (22. August) 1335. 

Denedictus Episcopus Servus Servonim Dei Yen. Fratri . . Episcopo Olomucensi 
et dilectis filiis universis aliis Ecclesie Prelatis in Civitate ac Diocesi Olomucensi constitutis 
saiutem. 

Pre cunctis nostre mentis desiderabiiibus catholice incrementum fidei affectantes, 
nimio utique dolore implemur, cum audimus aliquos vel seutimus, ad illius depressionem 
qualicumque malignitate satagere vel dampnabilibus ipsam depravando reprehensionibus aut 
detractionibus et arrogabilibus derogando, nee non commentis eam mendacibus pervertendo, 
ad quorum iniqua consternenda molimina eo animosius aspiramus quo in aniinarum strageoi 
pemitiosius eos agnoscimus conspirare. Cum igilur sicut accepimus in Regno Boemie hostes 
crucis de remotis tam Alamanie quam circumpositis regionibus frequenter et latenter simplices 
et catholicos dicti Regni eosque iniicere, ac a veritatis lumine deviare fallacium argumen- 
tationum impulsibus moliantur. Nos volentes contra talium dolosam astutiam, ne difTusius in 
Regno predicto huiusmodi serpat morbus, opportunum remedium per apostolice sedis diligentiam 
adhiberi. Cupientes quoque anxie ut negotium fidei iugi profectu quibuslibet omnino eüsis 
erroribus fortius invalescat, ac de dilecti filii Petri de Naczeracz ordinis fratrum minorum 
Inquisitoris heretice pravitatis in Civitate ac diocesi Olomucensi per sedem apostolicam 
deputati prudentie industria et de ipsius fervore devotionis et fidei, de quibus nobis a fide 
dignis etiam dicti ordinis laudabile testimonium perhibetur, plenam in Domino fiduciam 
obtinentes, eum elegimus ad hoc ministerium specialiter exequendum, et debite ac prout tanti 
negotii arduitas exigit vigilanter et solicite prosequendum ipsumque Petrum Inquisitoren! 
hereseos in Civitate ac diocesi Olomucensi predictis per nostras litteras duximus deputandum^ 
qni iuxta instituta canonica in favorem et presidium inquisitionis huiusmodi ofiicii promulgata 
idem officium auctoritate apostolica contra labem heretice pravitatis diligenter et solicite, 
prout Dens ei dederit exequatur, contra hereticos credentes fautores defensores et receptatores 
eorum secundum instituta huiusmodi et auctoritate predicta nichilominus processurus. Et si 
aliqui heretica labe penitus abiurata redire voluerint ad ecclesie unitatem^ ipsis iuxta fonnam 
ecclesie ac secundum instituta prefata benefitium absolutionis impendat, et iniungat eis quo 
talibus sunt secundum instituta huiusmodi iniungenda. Quocirca universitatem vestram rogamus 
monemus et hortamur attente per apostolica vobis scripta districte precipiendo mandantes. 



55 

quatinus eumdem Inquisitoreni pro divina et dicte sedis ac nostra reverentia benigne reci- 
pientes et honeste tractantes, eidem in hiis consiiium auxiiium et favorem taiiter impendatis, 
quaiiter ipse Clero et populo convocatis generalem predicationem in Civitate ac diocesi 
predictis ubi et quotiens expedire viderit faciens predictuin officium sibi commissum exequi 
vaieat inconcusse, nosque sinceritatis vestre zeluni possinms in Domino dignis laudibus com- 
mendare. Datum apud Pontem sorgie Avinionen. Dioc. XI. Kai. Septembris anno primo. 

(Nich dem Origr. Re^este Papsfs Benedict XII. J. I. Br. 763. im Vaticanischen Archive. 
mitgetheiU Dr. B. Dudfk.) 

15. 

Papst Benedict XII. empfiehlt dem Könige Johann €on Böhmen den zum Inquisitor der 
HtBresie in der Diöcese und Stadt Olmütz bestellten Peter non Na^eräd. Dt, apud pontem 

Sorgie Amnion, dioc. XL Kalend. Septembr. (22. August) 1335. 

Denedictus Episcopus Servus Servorum Dei Carissimo in Christo filio Johanni Regi 
Boemie Uiustri salutem et Apostoiicam benedictiouem. 

Potentie secularis et presertim catholicorum Regum et Principum cuiuscumque sint 
preeminentie dignitatis aut Status materiaiis gladius in fulcimentum ecclesiastice potestatis 
institutus existit tam divinitus quam humanitus provisione videiicet canonica et civili ut qui 
iudicium vel censuram ecciesiasticam dampnabiliter vilipendunt per brachii temporaiis auxiiium 
potentialiter compeliantur est ergo exerendum promptius ipse gladius et rigorosius exercendus 
contra quoslibet hostes crucis dominice ac non minus sed potius contra hereticos credentes 
fautores defensores et receptatores eorum qui maiestatem eteruam periculosius offendere non 
expavent. Nos itaque cupientes fervide ac opem et operam solicite impendentes ut tales 
pestiferi homines qui ad gremium sancte matris ecclesie redire noluerint proscribantur ubique 
de agro Domini et etiam desolationis ultimate obprobrio confundantur auctoritate sonora tam 
per nos quam per alios vires prudentes et orthodoxe iidei zelatores vigilis speculatoris 
ministerium iugiter exercemus ut contra huiusmodi execrabiles homines per orbis climata in quibus 
christiani nominis cultus viget non desit indago diligens nee desistat huiusmodi namque 
provisionis cautelam in Regno tuo christianitatis titulo insignito adhibere volentes ne latens 
in eo pestis heretica cum vulpine sagacitatis astutia serpere vaieat et contagium erroris 
iacere in simplices animas fidelium aliorum ac de dilecti iilii Petri de Naczeracz ordinis 
firatmm minorum prudentiQ induslria et de ipsius fervore devotionis et fidei de quibus nobis 
a iide dignis etiam dicti ordinis laudabile testimonium perhibetur plenam in Domino fiduciam 
obtinentes eum elegimus ad huiusmodi solicitudinis curam laborisque sarcinam tam necessarias 
qaam salubres ad honorem Dei et exaltationem fidei prelibate specialiter snpportandas et 
debite ac prout tanti negotii arduitas exigit exequendas solicite ac prudenter dictumque 
Petrum Inquisitorem hereseos in Civitate et Diocesi Oiomucensi per nostras litteras duximus 
deputandum qui iuxta instituta canonica super hiis promulgata Clero et populo auctoritate 
apostolica convocatis generalem predicationem in dictis Civitate ac Dioces» ubi et quotiens 



56 

expedire viderit faciens inquisitionis officium contra labem heretice pravitatis ferventer et 
fideliter prout ei Deus dederil exequatur contra hereticos credentes fautores defensores et 
receptatores eonim secundum instituta huiusmodi auctoritate prefata nihilominus processarns 
Et si aliqui heretica perfidia penitus abiurata redire yoluerint ad ecciesie unitatem ipsis 
ioxta formam ecciesie ac secundum instituta huiusmodi beneficium absolutionis impendat et 
iniungat eis que secundum dicta instituta sunt talibus iniungenda Ideoque Magnificentiam 
Regiam rogamus monemus et hortamur altente in remissionem tibi peccaminum iniungentes 
quatenus eundem Inquisitorem pro divina et apostolice sedis ac nostra reverentia benigne 
recipias et honeste pertractes eidem in hiis Regalis favoris presidium et opportunum auxilium 
taliter impendendo quod ipse inquisitionis hujusmodi officium sibi commissum exequi valeat 
inconcusse Nosque sinceritatis tue zelum possimus in Domino amplis laudibus commendare 
ac tu exinde perempne bonum quod suis fidelibus divina dementia pollicetur ad Regis 
Regum Celestis laudem et gloriam anime tue salutem ac Regni eiusdem exaltationem digne 
consequi merearis. Datum apud Pontem sorgie Avinionen. Dioc. XI. Kalendas Septembris 
anno primo. 

(Nach dem Orig. Regeste PapsCs Benedict XU. Jahr. I. Br. 764. im Vaticanischen Archive, 
mitgetheilt Dr. B. Dudik.) 

16. 

Die Abgesandten des Königes Kazimir non Fohlen erklären^ dass König Johann cof# 
Böhmen und Markgraf Karl ton Mähren auf das Königreich Fohlen verzichtet haben. 

Dt. TrinciniOj die S. Bartholomei (2i. August) 1335. 

In nomine domiui Amen. Anno eiusdem MCCCXXXV. in feste beatissimi Bartholomei 
apostoli nos Spilko casteUanus: Sbigneus prepositos Cracoviensis : Petrus castellanus Sando- 
meriensis: Thomas de Zajunczko et Nimissa Mandrossa procuratores a magnifico principe 
et domino Kazimiro rege Polonie constituti ad infra scripta realiter atque dati: ad universorum 
notitiam tenore presentium volumus publice devenire quod cum Serenissimus princeps dominus 
Johannes Boemie rex et illustris dominus Carolus primogenil^s eins marchio Moravie pro 
se et suis heredibus pretendentes commodum et tranquillitatem regnorum Boemie et Polonie 
ac regnigenarum et incolarum ipsorum nee non contemplatione et intuitu serenissimomm 
prtncipum domini Caroli Hungarie regis et dicti Kazimiri Polonie regis cupientesque ipsis 
regnis et hominibus hinc inde salubri providere remedio quatenus provide animarum et 
corporum periculis salubriter obvietur: sponte ac libere renuncißverint omni iuri, actioni, 
exceptioni, proprietati, dominio et titulo regni Polonie eis in eo competentibus sub pena 
excommunicationis promittentes pro se et heredibus suis contra huiusmodi renunciationem 
et cessionem non contra venire aliqua occasione, ingenio, facto pariter et sermone proot 
in aliis eorum litteris plenius continetur: exceperunt tarnen excipiuntque generöses principes 
dominos duces infra scriptos vasallos eorum cum eorum ducalibus, terris, bonis, dominus et 
pertinentiis quibuscunque que tempore prestiti homagii possiderunt et omni modo et forma 
quibus dicti domini duces ipsis dominis regi Boemie et Marchioni Moravie et eorum heredibus 



57 

sive ipsoram ditioni subiecerunt se successores duces et ducatns eorum et dominia cam 
appendentiis quibuslibet suis suo et heredum suorum dominio totaliter reservantur: excepenint 
etiam terras Wratislavie et Glogovie cum omnibus pertinentiis, districtibus et dominio ad 
ipsam spectantibus quoquo modo. Domini autem duces et ducalus predicti hi sunt, domini 
Boleslaus Lignicensis et Bregensis, Henricus Saganensis et Crosnensis, Conradus Olsinensis^ 
Johannes Stinaviensis Slesie duces, Boiko de Opol, Bolko de Faickenberg, Albertus dd 
Strelitz, Wladisiaus Coslensis et Bitumiensis, Wenceslaus princeps Masovie, dominus in 
Plozk, Lesko de Ratbbor, Jobannes Oswentimensis et Wladisiaus de teschin . Nos itaque 
Yolentes favorem et indissolubilem dilectionis amicitiam inter prefatos dominos regem Boemie 
et marchionem Moravie et Felonie gratanter hinc inde benevole amplecti, promitlimus pro 
ipso domino rege nostro Felonie, quod idem dominus rex Folonie eisdem dominis regt 
Boemie et marchioni Moravie optime favet de omni iure, dominio et proprietate que habent 
vel se habere asserunt in dominus, ducibus et ducalibus predictis ipsosque nullo modo 
unquam tempore impediet super ipsis nee duces aut ducatus ipsos vindicabit, impetet vel 
assumet in preiudicium dominorum predictorum regis et marchionis et beredum suorum 
ipsosque super eisdem in nullo penitus per se vel heredes suos aliqualiter molestabit penam 
et severitatem excommuuicalionis ipso facto si contra venerit incursurus, insuper pro ipso 
domino rege Felonie et suis heredibus omni actioni, exceptioni, prescriptioni et opposiUoni 
iuris, consuetudinis aut etiam facti, si que aut aliquod eorum ipsis domino regi Felonie aut 
heredibus suis in sepe dictis dominus, ducibus aut ducatibus eorum posseut aliqualiter 
suffiragari aut competere quolibet modo in eisdem, non obstantibus aliquibus munimentis, 
litteris, scripturis, pactis, pactionibus, statutis, reformationibus aut aliis quibuslibet ordinatio* 
nibus sub quacunque forma verborum conceptis etiam si talia forent de quibus de verbo 
ad verbum specialem et expressam oporteret fieri mentionem quibus omnibus et singulis et 
cuilibet eorum ex certa nostra scientia esse et intelligi volumus penitus derogatum: promit- 
tentes sub fidei prestito iuramento quod sepe fatus dominus rex Folonie premissa omnia et 
singula hinc intra festum b. Galli proximum raUficabit ac suis patentibus approbabil litteris 
grataque rata et firma per omnia observabit. In quorum omnium teslimonium atque robur 
presentes conscribi et nostrorum sigillorum patrociniis fecimus conmiuniri. Datum et actum 
in Trincinio anno et die supra dictis. 

(Sommersberg I. S. 774. Ludewig B. V. Reliq. Ms. S. 599 et n. LXXVI. Vergl. Dobner 
MoDum. IV. S. 297 n. CXXXVIIL, endlich abgedruckt io einem flieg. Blatte aus dem 
XVI. Jahrh. o. Druckort u. Jahr, in der Bibl. des Peter Ritter v. Chlumecky.) 

11. 

Johann eon Mezefiö bestellet den Bruder Heinrich zum Pfarrer in Mezefiö unter der 
Bedingung^ dass er dem Bruder Sobek jährlich drei Schock schfCßre Mark bezahle. Dt.Mesirzecz^ 

in die b. Bartholomei apost. (24. August) 1335. 

l\oB Johannes de Mesirzecz notum facimus uniuersis presentes literas inspecturis, 

quod nos resignacionem ecclesie in Mesirzecz, in qua ins patronatus habemus, per fratrem 

8 



58 

Sobkonem pro tunc plebanum dicte ecciesie voIuDtarie de licencia et pleno consensu nostro 
factam honesto viro fratri Heiirico pro nunc plebano ecciesie prediete ratam et gratam 
babemus, eandem ecclesiam dicto fratri Henrico, quantum ad nostrum spectat seculare ofiicimn, 
siue dominium, damus, et conferimus sibi pure propler Deum ad tempora vite sue presen- 
tibus literis nostris sibi confirmantes, nichilominus eidem fratri Henrico bona fide promittentes 
pro nobis, et omnibus successoribus nostris contra dictam nostram donacionem, siue coliacionem 
dicte ecciesie unqnam contrauenire, quocunque iure, modis quibuscnnque vel facto, renun- 
ciantes in hiis scriptis omni juri canonici, vel alterius cuiuscunque iuri siue potencie seculari^ 
quo iure, vel qua potencia dictam fratris Sobkonis resignacionem, et nostram donacionem 
immutare possemus; non obstantibus quibuscunque literis, condicionibus, exempcionibus, 
iuribus, excepcionibus exsoiucione dicte ecciesie ab eorum ordine per nos aut snccessores 
nostros, et aliis omnibus modis, quibus nostra predicta donacio posset variari, siue immutari, 
sed eandem nostram donacionem predicto fratri Heprico in dicta ecclesia Mesirsecensi factam 
ad tempora vite sue firmam et stabilem habere, bona fide sibi, et successoribus nostris 
obseruari promittentes, nichilominus recognoscimus per presentes, quod idem frater Henricus 
plebanus prediete ecciesie coram nobis promisit de bona voluntate sua dicto fratri Sobkoni 
quondam plebano eiusdem ecciesie, sine secum in domo maneat, siue alias, singulis annis 
dare tres marcas graues, semper, in quatuor temporibus tres fertones, ad hec se faciendum 
coram nobis obligauit. In cuius rei testimonium presentes literas fieri fecimus, et sigillo 
nostro, et nobilis viri domini Uartlebi de Boczkowicz, nee non sepe dicti fratris Sobkonis 
et Friczkonis ciuis nostri fecimus appensione muniri. Actum et datum in Castro nostro 
Mesirzecz anno domini MCCCXXXV. in die Beati Bartholomei Apostoli, IX. Kalendas 
Septembris. 

(Das Orig. mit IV. anhängenden Sizilien in der k. k. Universitfitsbibliothek tu Prag. Abgedruckt 
bei Dobner Monument. IV. S. 296. n. CXXXVII. nach dem Zderaser Orig.) 

18. 

■ 

Markgraf Karl befreiet das Kloster TiSnowic von der Gastpflicht und gestaltet den 
Einwohnern von Cejd^ W^myslic und Kfjnic das Recht des Bierbrauens. Dt. Brunne^ in 

die S. Rufß (27, August) 1335. 

t^arolus domini nostri Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie, Deuotis nostris 
Sincere dilectis Abbatisse et Conuentui Sanctimonialium Monasterij in * Tussnowicz Saiatem 
et Christum sponsum amare, Personas Religiosas Sanctimoniales presertim, que spretis mundi 
huius illeccbris et oblectacionibus sub velo et habitu Monasticis elegerunt virtutum domino 
famulari, debet clemenciam Principis vberibus attoUere libertatum beneficijs, Quatenus dotate 
nostris munificencijs libere liberius seruire valeant, Eidem deo celi, Hinc est, quod cum 
vestrum Monasterium et bona, • a predecessoribus nostris beate recordacionis Principibus 
Boemie et Morauie nonnullis libertatum beneficijs fnlcitum extiterit et dotatum, Nos ipsorum 
' vestigijs inherere volentes, vos et vestrum Monasterium subscriptis libertatibus dotandum 



59 

duximas de mandato domini Genitoris nostri et de nostra gracia speeiali Decernentes et 
statuentes, vt vos ipsum vestrum Monasterium, bona, seu homines ipsius ad aliquas hospi- 
talitates, procuraciones, nel expensas faciendas aliqaibus nobilibus Baronibus, seu eciam 
venatoribus perpetuo non teneamini obligati. Hospitalitates tarnen pias Peregrinis, Egenis, 
infinnis, ac alijs personis miserabiiibus faciendas yobis minime prohibemus. Statuimus eciam 
et volumns yt opidani vestri in Schaycz et Incole vülarum vestrarum Wemislicz et Gnehenycz 
braxare et veudere intra suos limites possint Cereuissiam libere et inpune^ Ipsum quoque 
Opidum Schaycz forum suum, conswetis diebus Septimanarum anni libere celebrabit, Mandantes 
vniuersis et singuiis Ofßcialibns Baronibus prouincialibus et Camerariis nostris per Morauiam 
presentibus et futuris, Quatenus vos, vestrum Monasterium, homines et bona et presertim 
Opidum et villas predictas in Juribus aut gracijs ipsorum contra hulsmodi nostre Inmunitatis 
graciam non moiestent, inquietent vel perturbent, nee molestari inquietari uel turbari ab 
alijs permittant Indignacionem nostram grauissimam, si secus fecerint incursuri, In quorum 
omnium testimonium Sigillum nostrnm presentibus est appensum. Datum Brunne in die Sancti 
RufB anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo quinto. 

(Das Orig'. auf Pergament, dessen Si^ll abgferissen ist, im Archive desselben Klosters, im 
m. St. Landesarchive Lit. Y. II. n. 19.) 

19. 

Markgraf Karl verleiht der Stadt Trebitsch diejenigen Rechte^ mit welchen Znagm 
bewidmet ist. Dt. in Broda Teutonicali die decollat. b. Johannis Bapt. (29. AugustiJ 1335. 

fjarolus Domini Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie, fidelibus nostris 
dilectis, Judici, Consilio et Communitati hominum in Trebicz, salutem et bonam voluntatem. 
Heri dum apud Nos Dominus Noster Genitor hospitaret, providit salutifere cum deuoto nostro 
Abbate Trebicensis Monasterij ciuitatem vestram infra triennium muris et fossatis fortitudinis 
cingi, et etiam recompleri, ut cincti muris, et fossatis de munificentia Regia digne nuncupari 
possitis Verum quia ciuitates sine legibus et statutis^ municipalibus cum saiute nequennt 
commode subsistere voiumus, statuimus et decemimus, auctoritate paterna et nostra, quatenus 
vos, et ciuitas vestra, ac vestri successores omnibus et singuiis Juribus, commodis, beneiicijs 
et statutis perpetuo gaudere et uti debeatis, quibus civitas nostra Znoymensis gaudet quo- 
modolibet et potitur. Mandamus vniuersis et singuiis Oflicialibus et Nobilibus, ac fidelibus 
nostris dilectis quibuscunque presentibus et futuris, quatenus vos et vestram ciuitatem 
Trebicensem contra huiusmodi Nöstre concessionis graciam non molestent, inquietent et per- 
tnrbent indignacionem paternam et nostram, si secus fecerint, se nouerint incursuros. In 
quorum omnium testimonium atque robur presentes conscribi et paterni et nostri Sigiliorum 
patrocinio prouidimus communiri. Datum in Broda Teutonicali Anno Domini Millesimo 
Trecentesimo Tricesimo quinto in die decollacionis beati Joannis Baptiste. 

Nos autem Johannes Dei gracia Boemie Rex supradictus supra dicta omnia et 

singula facta per supra dictum Primogenitum nostrum Karissimum Marchionem Moravie 

8« 



60 

- • 

approbamus, ratificamus, gratificamus, et confinnamiis, ac grata firma, et mcommutabilia 
volumus perpeluo permanere. In quorum testimonium atque robnr firmius presentibus nostronim 
Sigillum duximus appendendum. Datum Anno die et loco suppradiclis. 

(Eine einfache Abschrift in der Boczek'schen Sammlung im möhr. stand. Landesarchive. — 
Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 18 n. XVI. Böhmer a. a. 0. 
S. 340. n. 14. P. R. v. Chlumecky, Regesten der Archive des M. Mähren, S. 103 n. 3.) 

80. 

Markgraf Karl entsaget allen Ansprüchen auf die Graf schaß Luxenburg. Dt. a Prayue 

Van de gräce 1335 ou mois de d'Aoust. 

i\lous Charles Marquis de Moravie, aisnez fils du roy de Boeme et de Polonne, 
Comte de Lucembourch, faisons SQavoir ä tous presens et avenir, nous avoir veu les lettres 
de nostre tres chier Seigneur et pere dessusdit et de haut Prince et puissant le Duo de 
Bourbon contenans la fourme que s'ensuit. (Ici elait inser^ le traitö de manage du comte de 
Luxembourg.) Toutes lesqueiles choses dessus dittes et chacune d' icelies, entant comme elles 
touchent et puent toucher, les convenances ou promesses faites par notre dit Seigneur et 
Pere audit Duc sus ledit mariage, et ä nous appartiennent et pucent appartenir, et fönt 
menlion de nous, en grant conseil et deliberation sur ce, Nous Charles dessusdit pour nous 
et seuls, qui de nous ont ou auront cause, approurons, loons, gröons et rat^fions; et les 
avons promises et promettons solennebnent par nostre serment touchiez les Saintz j^vangiles 
de Dieu ä accomplir, tenir et garder fermement, sans venir ou faire venir en riens ä 
r enconlre, par nous ou par autre de fait ou de droit, en quelque tems - ou manidre 
que ce seit. 

Et quant au cas dessusdit, et que ladite Dame Beatrix survivroit nötre dit chier 
Seigneur et pere, et que eile debvroit joyr de son doaux ou dotalice, et ks autres cas 
touchans heritance, donation, ou provision tant de terre comme de teniers, faite as dis 
hoirs ou enfans, qui desdis nob*e tres chier Seigneur et Pere et Madame Beatrix durant 
le mariage d' eulx, tant masles que femelles, avons renonciö et renon^ons par expresses 
et solennels convenances faictes sur ce, et par nötre serement faict comme dessus, ä tont 
le droit, action, Petition, prosequution et röquisition, qui ä nous ou aus ayant cause de 
nous appartient, puet et pourroit appartenir esdictes Contöes de Lucembourch et de la Roche, 
es Chastellenies et Prevostes, et aultres terres, et lieus dessusdis, et en toutes leurs appar* 
tenances par lequel droit, action, petition, prosecution ou requisition nous pour rions venir 
contre lesdictes obligations et promesses faitz par notre dit Seigneur et Pere, et lequel 
droict Ais niaintenant pour le temps avenir nous vonlons estre transportö, et transportons, 
entant comme nous poons es Dame, hoirs et enfans dessusdits es cas, et quant les susdicts 
cas y äscherroat, et des maintenant aussi comme et pour le temps des lors et cas dessusdis, 
quitons et absolvons par part et convenance tous lesdis Nobles Vassaus de la foy et 
hommage, et iesdittes bonnes viiles et habitans d' icelies de V ob^issance qu' ils nous 



61 

debvroient, si nons snrviens nötre dit tres chier Seigneur et Pere; et avons promis et 
promettons solemnelment par nötre serement; faict comme dessus, faire eurer et procurer 
-qoe nostre susdit frere aura fermes et estables toules les choses dessus ditles, et chascunes 
d' icelies, et s' en obligera e.t souzmettera par la maniere que nous faisons en ces presentes 
lettres, et en bailera lettres patentes sons son seel, et avons promis et promettons comme 
dessus, que les Gentiihommes, Vassaus et bonnes Villes des Contez et lieus dessusdis 
promettroDt et s' obligeront, chacun endroit soy ä tenir et avoir fermes et estables toutes 
les choses dessusdictes entant comme ä culs touche et puet appartenir en aulcune maniere. 

Pour lesqiieles chosez et chascune d' icelies tenir et accomplir nous avons obligiez 
et obligons nous, nos hoirs et successeurs tous nos biens, et les biens d' iceulx meubles 
et non meubies, prösens et avenir, comment que les biens soyent de tele nature, quel il 
requerissent especial Obligation ou aultre, et nous en fames souzmis et souzmettons nous, 
Qoz hoirs, et ceuls qui auront cause de nous, nos biens et les biens d' iceulx, quand ä 
entretenir toutes et chacune cbose dessusdictes, especialement ä la cohertion de la Jurisdiction 
de Prevost, de Chastelet de Paris et de la Chambre d' ou Pape, et avons promis et pro- 
mettons ä accomplir et enteriner pardevant iceulx, et chacun d'eulx toutez et chacune des 
choses dessusdites. 

Et quant ä toutes les choses dessusdites et chascune dMcelles, lesqueles nous avons 
promises et promettons solennelment par nostre serement faict comme dessus, faire accomplir 
et enteriner, certifiez de tout le droit, qui nous en puet appartenir avons pour nous, nos 
hoirs et noz successeurs, renunciä et parces presentes lettres renun^ons, et par convenances 
faictes expressöment et serement touchiez esdis Evangiles ä la action et exception de 
decevance, de fraude, de barat^ de lesion, ä restitution, pour raison de moindre aage ou 
autrement, ä condition sans cause, ä toute exception de faict et de droict dilatoire, decli- 
natoire, peremptoire ou anosmale de droict Canon et Civil, escript et non escript, general 
ou especial, usage, Estatut du lieux et de pays, Privilege de Pape, de TEmpereur ou de 
Roy, donn^ ou a donner, mesmement ou Privilege de Crois prise et ä prendre, et aus 
Privileges de Bastides nouvelles ä la Loy li convenitur, ä la Constitution de deux ou une 
joum^e; Et aus droicts qui dient, que Ton ne puet renuncer as drois avenir, ä toutes 
ferez, ä raison d' Aoust ou de Vendenges, ä Benefices donnez ä mendres d' aage, ou ceulx 
qui sont en Mamboumie d' autruy, tout par faveur d' eulx comme pour hayne d' autruy et 
ä toutes autres raisons, allegations, barres, defenses, excusations et ä toutes autres choses 
que* lesquelles soyent et par lesqueles nous pouriens venir ou faire venir contre les choses 
dessusdites, ou aucunes d' icelies, et au droit qui dist general renunciacion non valoit. En 
temoing desqueles choses, et pour ce et que ce seit forme chose estable ä toujours mais, 
perpetuellement, Nous avons fait mettre notre seel ä ces präsentes lettres, qui furent faites 
et donn^s ä Prague T an de gräce 1335 ou mois d' Aoust. 

(Aas den Annalen ?on Lnxenburg' bei Beitholel VI. 26. Böhmer a. a. 0. 8. 341 n. 11.) 



62 



81. 

König Karl ton Hungarn schliesst einen Bund mit König Johann ton Böhmen^ Markgraf 
Karl ron Mäkren und Herzog Johann ton Kärntken. Dt, * in altö Castro^ die dominico 

ante Natitit. b. Marie (3. SeptJ 1335. 

J^os Karolus Dei gracia Rex Hungarie, meroorie conmendantes tenore presentium signi- 
ficamus . quibus expedit VDiaersis . Quod nos, et filios nostros, ac heredes, heredumqae 
' nostrorum snccessores, et Regna nostra, cum Inclito Principe domino Jobanne eadem gracia 
Rege Bobemie . illustri, et Comite Lncemburgensi fratre nostro carissimo, ac magnificis 
dominis Karolo priraogenito, Marcbione Morauie, et Jobanne duce Karintbie filijs eiusdem, 
ipsorumque beredibus cupientes fraterne dileccionis vincnlo vniri, et cum ipsis, in sinceritatis 
affectu ac indissoiubilis amicicie firma constancia, perpetuo et inuiolabiliter permanere, absque 
omni dolo et dissimulacionis fraode, pure et deuote, presentibus nos obligamus, simui ciini 
Ludowyco nostro primogenito, ad sancta dei ewangelia, Corporali prestito sacramento . 
promittentes, quod nos, et fiiij nostri, eonimque beredes, dictum dominum Jobannem Regem 
Bobemie, fratrem nostrum, et filios suos predictos, eorumque beredes, ac Regnnm snum 
Bobemie predictum, cum terris ejusdem Regni contiguis, contra omnes et quoslibet boroines, 
cuiuscunque condicionis, Status, et bonoris existant, Exceptis Inciitis principibus, dominis, 
Roberto Jerusalem et Sicilie, ac Cazimiro Polonie Regibus necnon filijs, et beredibus eorundem, 
et patruorum nostrorum, et generaiiter omnibus proximis, nobis in linea consanguinitatis 
attinentibus in Italia, et in quibuslibet ejus partibus cönstitutis, voiumus et tenebimur, per- 
petuo adiuuare. Ita videlicet . quod si ipse Rex, aut sui Heredes, extra metas Regni sni 
Bobemie bostilem processum, contra vicinos et confines eorum aduersarios, vel ipsoram 
alterum, babuerint, Extunc, ad peticionem ipsorum, gentis nostre armigere, et Sagittarie 
subsidio et auxilio, prout melius poterimus, ipsum, vel filios suos, ac eorundem beredes, 
nos, vel fiiij nostri, aut eorundem beredes, adiuuare sine fraude et * dolo promittimus et 
debemus. Si autem metas .predicti Regni sui Bobemie quispiam vel quipiam eorundem 
aduersarij intrauerint, ipsum, et filios suos, ac eorumdem beredes, et Regnum, cum pertinencijs 
suis contiguis, potenter et bostiliter inuasuri, Extunc, nos, et' fiiij nostri, vel filiomm 
nostrorum beredes, eundem Regem Bobemie, filios suos, aut eorum beredes, cum tota nostra 
regni Hungarie potencia, ad requisiciouem suam, filiorum, aut Heredum suorum, promittimns 
personaliter et tenebimur adiuuare. Et e conuerso idem frater noster Rex Bobemie, siue in 
eodem statu et bonore Regio, quo nunc existit, siue in alium quemcunque eminenciorem 
statum et bonorem feliciter deueniat et ascendat, cum filijs suis predictis, et eorum beredibns, 
nos, filios nostros, et filiomm nostrorum beredes ac Regna nostra, contra omnes, et quoslibet 
bomines, cuiuscumque bonoris, et preeminencie titulis prefulgentes, nullo penitus excepto« 
teneantur et debeant prout melius poterunt perpetuo adiuuare . expressione simili mediante, 
Quod si extra metas Regnorum nostrorum processum bostilem, contra nostros aduersarios 
vicinos et confines, nos, vel Ulij nostri, aut eorundem beredes babuerimus, Extunc, nos, 



63 

filios nostros, et eorundem heredes ipse Rex Bohemie, iilij sui, et filioram suorum heredes, 
ad peticionem nostram, gentis eorum armigere, et Sagittarie subsidio sine fraude et dolo 
prout melius poterunt adiuuabunt. Si autem metas Regnoram nostrorum quispiam vei quipiam 
intrauerint, nos, filios nostros aut eorum heredes, ac Regna nostra hostiliter inuasuri, Extunc 
ipse frater noster, Rex Bohemie . filij sui, et eorum heredes, nos, filios nostros, ac eorundem 
heredes, cum tota ipsorum potencia Regni Bohemie, ad requisicionem nostram, filiorum, seu 
heredum nostrorum, sine fraude et dolo personaliter teneanlur, et debeant adiuuare. Preterea 
promitümus fugitiuos et profugos, et generaliter quomodolibet proscriptos, de Regno Bohemie 
ad regna nostra venientes, nuUatenus recolligere, nee per quempiam nostrorum seu ad nos 
pertinencium recolligi et assumpmi aliqualiter sustinere. Et similiter idem frater noster, Rex 
Bohemie . filij, et suorum filiorum heredes, proscriptos, profugos, et fugitiuos de Regnis 
nostris, ad regnum Bohemie transeuntes, per eos, aut per quempiam ad eos spectancium, 
recolligi, in Regno Bohemie, et suis contiguis pertinencijs nuUatenus pacientur . ymo 
denunciacione facta hincinde, per nos Reges, heredes, aut officiales Regnorum vtrorumque, 
proscriptos huiusmodi, de Regnis nostris, vtrobique excludemus . et exciudi omnimode faciemus. 
Preterea si inter nos, filios nostros, aut heredes eorum ex vna parte, ac dominos Albertum 
et Otthonem duces Austrie et Stirie . aut eorum heredes ex altera, quocumque tempore, 
aliquam discordiam seu guerram contingeret suboriri, extunc, ad vnionem pacis et concordie 
cum ipsis deuenire nolumus sine ipso Rege Bohemie et filijs suis ac hcredibus sub virtute 
prestiti sacramenti, nisi primitus ad hoc dicti fratris nostri Regis Bohemie . filiorum suorum 
et heredum eorum expressus consensus accesserit et voluntas. Similiter si dictus frater noster 
Rex Bohemie . filij et heredes eorum de presenti guerra, vel in futuro habenda, cum prefatis 
ducibus Austrie et Stirie . aut eorum heredibus, ad vnionem concordie deuenire decreuerint, 
hoc facere non debeant sine nobis, et filijs nostris sub virtute prius prestiti sacramenti . 
nisi primitus ad hoc noster, filiorum, et heredum nostrorum, consensus expressus accesserit 
et voluntas. Ceterum, quocienscumque, nos Reges filios nostros et heredes, aut gentes 
nostras, prestando subsidium, aut modo alio quocumque, conuenire contigerit vel placuerit, 
semper tuti et illesi esse debeamus, mutuo, penitus et securi. Hec igitur omnia et singula 
sub virtute prius prestiti sacramenti, pro nobis filijs nostris, et heredibus, et sub pena 
excommunicacionis papalis perpetuo promittimus presentibus inuiolabiliter obseruare. Ipse 
eciam frater dominus Rex Bohemie pro se filijs suis, et eorum heredibus, eadem nobis, 
filijs nostris, et heredibus viceuersa prout in premissis declaratum articulatim extitit, debeat 
et teneatur sub iuramento, et pena predictis, irrefragabiliter obseruare. In quorum omnium, 
et singuiorum supprascriptorum testimonium, et perpetuam firmitatem, nos dictus Rex Hun- 
garie, cum dicto Ludouico nato nostro, presentes fecimus scribi litteras. Sigillorum nostrorum 
pendencium munimine roboratas. Datum in Alto Castro die dominico proximo, ante festum 
Naiiuitalis, beate virginis. Anno domini Millesimo CCC^ tricesimo quinto. 

(Nach einer im k. böhm. Mnseam befindlichen, dem Orig. des k. k. geheim. Arthlves za Wien 
entnommenen Abschrift — Dobner Monument. IV. S. 297 n. CXXXIX. nach einem 
Cod. der Mostiz'schen Bibliothek. Ludewig. Ms. Reliq. V. 483.) 



64 

Heinrich und Johann von Lipo verpflichten sich, die dem Kloster Maria Saal in Altbrünn 
von der Margarelh von Ungersberg vermachten 100 Mark Prager Groschen zu entrichten. 

Dt. Brune, die nativitatis B. Marie Virg. (S. Septemb.) 1335. 

J\os Heinricus Camerarius, et Summus Regni Boemie marschalcus, atque Johannes 
fratres de Lipa, Recognoscimus vniuersis, Quod Venerabili abbatisse et t^ti conuentni Sancti- 
monialium Aule Sancte Marie et ipsi Monasterio in Antiqua Brvnna instaurato, pro domina 
Margareta, Relicta quondam Nobilis viri domini Ingrami de Vngersberg feiicis memorie in 
centum marcis ponderis Morauici pro earum qualibet Sexaginta et quatuor grossis Pragensibus 
computando, quas predictis Abbatisse, Sanctimonialibus et Monasterio deputauit legauit et 
donauit, vt sue iitere super eo confecte testantur appercius debitorie obligamur, quam pecuniam 
nos et heredes nostri post mortem predicte domine Margarethe sepedictis Abbatisse et conuentui 
et ipsi Monasterio soluere tenemur, debemus et promittimus bona fide. Hamm nostramm 
quas appensione sigillorum nostrorum roborandas duximus testimonio literarum. Datum Brunne 
die Natiuitatis gloriosissime Marie virginis, Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo quinto. 

(Das Orig. auf Pergament mit 2 wohlerhaltenen kleinen Sigillen im Archive desselben Klosters, 
im m. St. Landesarchive Lit. A. n. 21.) 

83. 

Der Iglauer Stadtrath erkläret, dass die dortigen Bürger Michael und Jeklin, Söhne des 

Reichenauer (ReychnowerHJ, einen gewissen Besitz in Wilenz dem Peter Schober, Notar 

in Kuttenberg, verkauß haben. Dt. in die S. Ludmille (16. Septemb.J 1335. 

Jurati Iglauienses recognoscunt, quod fratres Michael et Jeklinus Reychnowerii 
conciues — nati quondam Conradi Reychnoweri olim conciuis VI. laneos et duas areas, 
quos et quas ipsi a domino Marquardo de Ranczir legittime in Wylancz prope Iglauiam 
tenuerunt, — discreto viro Petro Schobroni notario montis Kuttnensis et suis heredibus 
vendiderunt. Item Matronam relictam Nicolai concivis etiam laneum liberum eidem Petro 
resignasse — qui ea una cum Jure patronatus — ad tempora vite matri sue Gertrudi 
resignauit. 

(Aus dem Orig. im Archive der Stadt Iglaa gezogen A. Boczek. Peter R. v. Chlumecky a. a. S. 15. n. 21.) 

84. 

■ 

I4.önig Johann von Böhmen macht bekannt, dass zwischen ihm und dem hochwür- 
digen Herrn Kaiser Ludwigen bis auf St. Johannis Tag zu Sunewenden, der erst kommt 
und den Tag bis auf die Nacht ein Friede geschlossen sei. Eingeschlossen sind die beider- 
seitigen Helfer und Mithelfer. Bürgen des Waffenstillstandes sind von Seite Johanns, Heinrich 
von der Leipen, Peter von Rosenberg und Wilhelm von Landstein, und deren Substituten 



65 

Herzog Niklas von Tropau, Hynek Berka von Duba, Job. y. Lipa und Ulricb von Neubaus, 
von Seite des Kaisers Graf Bertbold von NyfTen, Burggraf Jobann von Nürnberg und Lutz 
von Hobenlobe. Dt. Regensburg am 16. September 1335. 

(Buchner nach dem Orig. im k. Baierischen Staatsarchive S. 459.) 

85. 

Kkönig Jobann von Böbmen publicirt, dass wäbrend des mit K. Ludwig ddo. Regensburg 
am 16. September 1335 abgescblossenen Waffenstillstandes die Strassen in den beiderseitigen 
Ländern offen seien. Dt. Regensburg, am 25. September 1335. 

(Buchner nach dem Orig. im k. baierischen Staatsarchive S. 459.) 

86. 

König Johann von Böhmen und Markgraf Karl von Mähren befreien die Prager Bürger 
auf vier Jahre von allen Abgaben. Dt. Prage^ IIL Idm Octobris (13. Oclober) 1335. 

]Mo9 Johannes dei gratia Boemie rex ac Lucemburgensis comes et Carolvs eiusdem 
domini Regis Boemie Primogenitus Marcbio Morauie notum facimus vniuersis, quod quia 
dilecti nobis eines nostri Pragenses promiserunt nobis pro nostra indigentia per quatuor 
annos pnmum venturos sex millia sexagenarum grossorum Pragensium semper quartam 
partem huius summe die sancti Galli dare, nos eisdem ciuibus nostris damus proinde per 
dictorum quatuor annorum spacium continuum plenam et omnimodam libertatem sie videlicet 
quod nee per nos nee per alium aut alios a dictis ciuibus uUam exigere petere aut recipere 
volumus pecuniam aut exigi peti aut recipi faciemus, nee eos ad aliqua seruitia nobis 
facienda cogerous aut cogi faciemus nee eos vel aliquem ex ipsis grauare aut dampnificare 
volumus medio tempore in eorum personis vel rebus, barum nostrarum testimonio literarum. 
Datum Präge anno domini millesimo trecentesimo tricesimo quinto. III. Idus Octobris. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem ältesten Prager Stadibuche S. 9. — 
Abgedruckt bei Pelzet K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 12. n. XI.) 

81. 

Testament der böhm. Königin Elisabeth^ Witwe des K. Wenzels IL und Rudolfs I. 

(gestorben den 18. Oc tober 1335.) 

Vr ir Elizabeth von gotes genaden wielen kvnigin zu Behem vnd zu Polan, wollen 
vräzen alle di disen brif sehen oder boren, daz wir mit guter vemunfl, vnd mit wolbe- 
dachtem mute, vnser geschefte, vnd vnsem testen willen also geseczet, gemachet vnd 
geordnet haben, als hie geschriben ist. Mit dem ersten, so beuele wir vnser eynigen her- 
zenliben tochter, vrown Agnezen, der Herzogin zu Slezie und vrown zu furstenberch vnd 
za dem Jawer, vnser geschefle, vnsem lösten willen vnd vnser sele gerete, ze volfuren, 



66 

ze volbringen, vnd ze vodern, vnd bilen si, vnd vnser Herzenliben töchler, di wir getragen 
haben in vnser sele, vnd in vnsern herzen mit allen trewen, als vnser eygen kinl, beide 
die Abtessin, die Priorin, vnd gemein den Conuent vnser stifte zu Sant Mariensal, vnd 
manen si, als si vns ofle gelobt haben, swes wir si bieten, dnz si das mit allen trewen 
leisten vnd erfüllen wollen, dorvmb so bite wir si getrewelich, daz si durch aller vnser 
liebe willen vnser geschefle, vnd vnsern lesten willen, erfüllen vnd leisten mit fleize so si 
verrist mugen. So bite wir vnser tochter. Agnezen vnd di Abtessin vnd gemein den 
Conuent, ab noch vnserm tode iemant chome, der mit gewissem vrkvnde erczeiget, daz 
wir im icht schuldik sin hüben, daz man im durch vnser sele willen abtrage vnd gelde 
vom Closter noch genaden als man stat vinden mak. Ouch schaffe wir vnd wollen ernstlich, 
daz man zu vnser bigraft alle Ilochuart vnd vppikeit vermide, vnd vns niendert tragen 
lazze, zu Clostern noch zu kirchen, noch kein sidin tuch, noch guldin, noch baltikin, vf 
vns lege, svnder in einem grawen rocke sal man vns begraben, vnd ein grawes tuch sal 
man uf die bar legen, vnd das selbe tuch sal man armen luten teilen zu cleidern, vnd 
das gelt daz man vmb sidin tuch geben solde, das sal man vnder arme lute teilen, vnd 
sal vns bestaten mit andacht so man demuticiichst mak. Wir schaffen ouch daz Sidel vnser 
sneider, ,das Vorwerk daz er von vns hat, biz an sinen tot lediclich haben sulle, Wurd 
aber is von Hern Heinrichs Kindern von der Lypen gelost, so sal man im vom Closter 
ein anders also gutes, mit demselben rechte verüben, als er ienes hat gehabt. Ouch schaffe 
wir vnd wollen, daz man von den Tusent schocken, di vns nebest vf Sant Gallentag von 
dem Kvnige geuallen sullen, mit dem ersten vnser schult gelde, woran wir di schuldik 
sint, vnd donioch sal man geben vnsern dienern, vnd vnsern dienerinn, vur ir dienst das 
si vns getan haben, das gelt daz hi geschriben ist . wir schaffen Agneten vnd Welenam, 
ieglicher sechs schock, vnd ouch schaffe wir daz man denselben Agneten und Welenam, 
vnd ouch Adliczkam, die weile si leben, geben sal vom Closter ganze vrowen pfruende, 
als man si in der infirmarien gibt den vrowen. Ouch schaffe wir, daz man geben sal 
Margareten fünf schock. Sdenken fünf schock. Francken vnserm koche, czehen schock. 
Gunthere vnserm wagenknechte, czehen schock, Symon sechs schock. Ylriche moler vier schock, 
Vnsers dieneres Wenzelaws kindem czwenczik schock. Ouch schaffe wir vnd wollen, daz Pesco 
moler, ab wir den nicht beraten, hübe bi dem Closter, vnd da wir sin notdurft hab, biz daz er beraten 
werde mit einer gotes gäbe. Wir schaffen ouch vnd wollen, daz man in das Closter zu Tuschnowicx 
sal geben hundert schock, mit funfczik schocken sal man das Closter decken vnd bessern, 
vnd mit den andern funfzik schocken sal man koufen fünf schock geldes, di man alle iar 
ewiciich vnder di vrowen teilen sal, zu ieglicher quatertemper fünf vierdunge, vnd di 
vrowen noch dem daz si vnserer bigraft andachtechch begehen, sullen si das erste iar 
vnsei'n dreizegesten begehen ie vber vier wochen, mit vigilien mit drein leccien, vnd mit 
einer seleroesse, vnd dornoch iar ewiciich, sullen vnsern iartag begehen mit Vigilien, vnd 
mit selemessen, vnd sullen ouch vnsern dreizigisten ewiciich begehn, noch ieglicher quater- 
temper an dem nehesten Svntage, des oben des mit drein leccien, vigilien, vnd des Morgens 
ein selemesse, vnserer, vnd vnser vorvaren seien zu tröste vnd zu genaden, vnd als ofte 



67 

sal man vnder di vrowen teilen fünf vierdunge geldes, als do vor geschriben ist. Ouch 

wolle wir vnd schaffen, daz man in das Closter zu Kunigessal geben sal hundert schock 

in alle der wijse als zu Tuschnowicz, daz man mit funfzik schocken das Closter bessern, 

vnd mit den andern funfzik schocken sal man kaufen fünf schock geldes, di man ewicüch 

noch ieglicher quatertemper zu unserm dreizigesten, den man do ewiclich mit yigilien vnd 

mit selemessen begehn sal, ie fünf vierdunge als zu Tuschnowicz, vnder die Herren teile. 

In das Closter zu Sezemicz schaffe wir dreczik schock, daz man mit czwenzik schocken 

das Closter bessern, vnd vmb czehn schock sal man koufen ein schock geltes, daz sal 

man alle iar an vnserm iartage, den man do ewiclich mit vigilien vnd mit selemessen 

begehn sal, vnder di vrowen teile. In das Closter zu sant Francisco zu Präge schaffe 

wir dreizik schock, der sal man czwenzik schock legen an des Closters nucz, vnd mit 

czehn schocken sal man koufen ein schock geldes, das man alle iar an vnserm iartage, 

den man ouch do mit vigilien vnd mit selemessen ewiclich begehn sal vnder di vrowen 

teile. Ouch schaffe wir in die Closter, die hie geschriben sint, zu Brunnen zu Sant Annen, 

vnd zu den Minnerbrudern, vnd zu den Predigern, vnd zu Grecz zu den Minnerbrudern, 

vnd bi Grecz in das Closter Opathowicz in ir iegliches czehn schock, daz man do mit in 

ieglichem Closter koufe ein schock geldes, das man alle iar an vnserm iartage, den man 

in ieglichem mit vigilien vnd mit selemesse, ouch ewiclich begehn sal, vnder die vrowen 

vnd vnder die bruder teile. Wir wollen ouch vnd schaffen, daz man zu Pozna in den 

Tum, do vnser vater vnd vnser Mutter ligen, czwenzik schock gebe, dorvmb man koufe 

CEwei schock geldes, di man alle iar an vnserm, vnd an vnsers vaters, vnd an vnser 

Muter iartage, den man do mit vigilien vnd mit selemessen ewiclich begehn sal, vnder die 

herren teile. Ouch schaffe wir, daz man in das Closter zu Owenzik gebe czwenzig schock, 

dorvmb man koufe czwei schock geldes, vnd in das Closter zu Sant Ciaren zu Gniezen 

czehn schock, do mit man koufe ein schock geldes, daz man in beiden Clostern, vnsern, 

vnd vnsers vaters, vnd vnser Muter iartag mit vigilien vnd mit selemessen ewiclich begehe, 

vnd an dem iartage das gelt vnder di vrowen teile. Ouch schaffe wir, daz man zu Grecz 

zu dem heiligen geiste gebe, funfzik schock selegeretes, vur herolde, di wir schuldik sint. 

Wir schaffen ouch vnd wollen, daz di abtessin vnd gemein der Conuent, von vnserm 

Dorfe Rostenicz, des si sich vnderwinden suUen, geben das selegerete vnd das geschefle, 

das lue geschriben ist. Mit dem ersten schaffe wir vnd wollen, daz man vur vns vnd vur 

hern Henrich den alten von der Lypen, dem Spital des Closters gebe czehn mark geldes 

alle iar ewiclich, daz man do halde einen Capelan vnd czwene sieben. Wir schaffen ouch 

vur.vrowe Jacobinen, vur das gut Pirboum, daz man gebe dem Closter acht mark geldes 

ewiclich, Ouch schaffe wir vur hern Stephan vnserm Capelan, vur fünf vnd dreizik mark, 

daz man dem Spital des Closters gebe alle iar ewiclich vierdehalb mark geldes. Wir 

schaffen ouch daz man vur hern Niclaws von dem Deutschenhause gebe uf Sant Petirsberk 

zu einer Pfruenden noch Mathies Moricz rate alle iar ewiclich sechs mark geldes. Ouch 

schaffe wir vnd wollen, daz man den personen, di hernoch geschriben sint, gebe alle iar 

di wiele si leben das gelt, daz hie geschriben ist, dacz ouch noch irm tode wider geuellet 

9» 



68 

an das Closter. Dem pichtiger czwu mark. S wester Eizken von Polan der Priorin czwu 
mark, Swesler Katherin zu Frage zu sant Francisco czwu mark, Marquardes Swester 
czwu mark, Juncvrow Jutten drei mark, vnd was dorvber ine ist. Ouch schaffe wir vnd 
wollen ernstlich, ab di tusent schock von dem kvnige, do mit man vnser schult, tnd vnser 
geschefle, als do vor geschriben ist, gelden vnd verrichten sal, nicht geuallen, daz di 
Abtessin, das dorf Rostenicz das vorgenante verkoufe, vnd mit dem ersten vnser schult 
gelde, woran wir di schuldik sint, vnd wenne ir di tusent schock von dem kAmige geuallen, 
darvmb sal si koufen ein ander gut, do von si alle vnser geschefte verrichten sal, das si 

« 

von Rostenicz verrichden solde vnd sulde. 

(Das Orig. auf Pergament mit einem gut erhaltenen Doppelsigille in dem Archive des aufgehobenen 
„Königinklosters'' im m. si. Landesarchive Lit. A. n. 24.) 



88. 

König Johann f>erbiethet^ dass die eon flüchtigen und von Räubern gefangenen Iglauer Bürger 
mit ihrem eigenen oder der Stadt Gelde ausgelöset werden. Dt. Brune fer. III. ante 

Simonis et Jude apostol. (24. Octobr.J 1335. 

Johannes dei gracia Bohemie et Polonie Rex, ac Lucemburgensis Comes, Fidelibus 
suis dilectis . . Judici . . Juratis et Communitati Ciuium Iglauiensium graciam suum et 
omne bonum. Ad nostre Maiestatis aures veridica insinuacione peruenit, qualiter profügi, 
spoliatores, et malefici vestre Ciuitati et vobis, in personis et rebus vestris, vos videlicet 
captiuando plurima inferant et inferre consueuerunt uocumenta, que demum in vestrum 
redundare preiudicium oporteret. Cupientes itaque vestris huiuscemodi et vestrum cuiuslibet 
futuris salubri remedio obuiare periculis, statuimus autoritate presencium, ac edicto perpetuo 
sanccimus, vt quiscumque ex vobis per profugos, spoliatores, seu maleficos ex nunc in 
antea detentus seu captus fuerit, qvod is mediante sua propria, aut amicorum suorum^ seu 
eciam dicte vestre Ciuitatis pecunia nullatenus redimi debeat vel exsolvi, vt per hoc pro- 
fugis, spoliatoribus, et maleficis vos captiuandi via de cetero precludatur. Hanc igitur nostram 
constitucionem per vos volumus sub optentu nostre gracie perpetuis inantea temporibos 
firmiter et inuiolabiliter obseruari. Hamm nostrarum testimonio litterarum^ quibus nostrum 
sigillum duximus appendendum. Datum Brunne feria tercia ante festum Beatorum Simonis 
et Jude Apostolorum proxima. Anno domini Millesimo Trecentesimo tricesimo quinto. 

(Nach dem Orig. auf Tergament, de38en Sigill abgerissen ist, im Archive derselben Stadt, 
abgeschrieben A. Boczek. — Abgedruckt in Hormayer'^s Taschenbuch. J. 1830. S. 186. 
P. R. v. Chlumecky a. a. 0. S. 15. Nr. 22.) 



69 



89. 



König Kazimir eon Fohlen verbürget dem Könige Johann von Böhmen 20.000 Schock 
Prager Gr. für die Verzichtleistung auf das Königreich Fohlen. Dt. in Wyssegrado^ die 

XII. Novembr. 1335. 

l^azimirvs Dei gratia Polonie Rex, principalis debitor Sbitko, Cracouiensis, Petrus 
Sandomeriensis Casteliaiii, Nicolaus de Bocrey. Woiwode de Cracouiu, M. Sandomeriensis 
Woiwode, Gessko, Mantroska, iudex curiae Cracouiensis, Passek de Bocrey, Saiidoinerensis 
iudex prouincialis, Czeloi, in Ratomis dominus, Kezimaut, subcamerarius, Hcnricus subca- 
merarius Sandomeriensis, Weras Castellanus de Winitia, Andorsmonossi filius Lowczy et 
Pacoslaus Siibnik, fideiussores ipsius Regis domini nostri ab ipso constituti ad infra scripta 
atque dati, tenore presentium recognoscimus, dicimus et publice couiitemur, nos teneri et 
remanere obligatos magnifico Principi, domino Joanni et Regi Boemiae et suis heredibus 
de summa et quantitate uiginti millium sexagenarum grossorum denariorum Pragensium, in 
qua dicto domino Regi Boemiae decem mille sexagenas dictorum denariorum iam soluimns 
in una parte; in alia uero parte nobili uiro domino Henrico de Lippa, de quatuor millibus 
sexagenarum dictorum grossorum, satis dedimus, et securitatem fecimus suflicientem in sex 
millibus sexagen. grossorum Pragensium predictorum, occasione et ex causa renunciationis 
factie nobis Regi Polonite per ipsum dominum Regem Boemite de ipso regno et titulo Polonise; 
ipsam uero pecuniam residuam sex millium sexagenarum grossorum Pragensium promittimus 
bo^a fide in festo resurrectionis domini proxime uenturo, eidem domino Regi Boemi® ac 
suis heredibus uel eorum nuntiis, ad hoc speciale mandatum habentibus, dare, assignare et 
soluere sub nostris periculis et expensis in Ratibor, oppido, uel si ipsum oppidum intermedio 
tempore de ipsius domini Regis Boemic'e et sui Principis, domini Geskonis ducis ibidem, 
manibus extrahi contingeret, ex tunc in ciuitate Oppauia in Morauia dare tenebimur et 
assignare ipsa sex millia, grossorum Pragensium bonorum et legalium, uel ualorem ipsorum 
in auro uel argento iuxta taxam communem duorum uirorum, ex utraque parte electorum, 
omni dilatione et procrastinatione penitus procul motis. Quod si non faceremus et dictam 
pecuniam in toto uel in parte, in locis et termino prefatis, non soluerimus, ex tunc fide- 
iussores praBdicti immediate ciuitatem Oppaviae ingredi promittimvs et tenemur in certa domo, 
quam nobis ipse dominus Rex Boemiae uel heredes et nuntii sui, ad hoc deputati, assignauerint, 
obstagivm facturi ibidem et mansuri inibi nee ab inde exituri more consveto, qui in bis 
sernari solitus et haberi, donec sex millia sexagenarum et nihilominus mille sexagemie 
grossorum Pragensium poense nomine pro damnis ac interesse fuerint in locis et modis 
predictis integraliter persolutae. Si autem aliquem uel aliquos ex nobis, quod absit, ante 
solutionem dictae pecuniae de hac luce migrare contingat, tunc promittimus sine fraude, alium 
uel alios in locum decedentium uel decedentis substituere et ponere obligatum seu obligatos 
ad impletionem omnium et singulorum premissorum, quem uel quos ipse dominus Rex Boemiae 
oel heredes aut nuntii sui de Regno Poloniae duxerint nominandum. Insuper promittimus, 
quod si nos, fideiussores praedicti, ipsum obstagivm modo et forma, ut praediximus, non 



70 

seruaiierimus, uei de ipso obstagio exiremus, pra^dicta pecunia non soluta: quod tunc magnifici 
principes, dominus Carolvs, Rex Hungariae, domina Elisabeth, regina Hungarise, ac Ludouicus, 
filius eorum, litleras renvnciationis, super regno et titulo Poloniae penes eos depositas, dictis 
regi BoemisB et suis heredibus debeant et teneanlur libere et licite restituere sine omni 
diiTicultate, et sine nostra requisitione uel mandato. Et nihilominus ssepe fatis regi BoemiaB 
et eorum heredibus in mille sexagenis grossorum Pragensium poenae nomine uolumus obligari. 
Hamm serio testimonio iitterarum, quibus nostra sigilla duximus apponenda. Datum in 
Wysegrado in Hungaria anno domini MCCC^XXV. die 12. mens. Nouembris. 

(Abgedruckt bei Ludewig ReHquiarum Mss. T. V. S. 593. n. LXXIV.) 

90. 

König Kazimir ton Pohlen und König Johann ton Böhmen schliessen einen Bund und 
den Heirat hscer trag zwischen Margaretha^ Tochter Kazimlr's^ und Johann Herzog ton 
Baiem, einem Enkel des Königs Johann ton Böhmen. Dt. in Wyssegra4o^ die S. Elizabeth. 

(19. Noremb.J 1335. 

Imasiminis Dei gratia Rex Felonie ad vninersorum noticiam tenore presentium volumus 
peruenire. Quod nos cupientes cum Excellenti Principe Domino Joanne Rege Boemie 
Illustri fratre nostro karissimo fedus perpetue dilectionis et vinculum irrefragabilius colligare^ 
cum ipso de presenti sponsalia inter prognatam nostram Elisabeth et inter Johannem Domini 
Henrici etc. Bauarie Ducis vnigenitum, ipsius nepotem hodie in Dei nomine duximus con- 
trahenda promittenda et statuenda, pro ipsa progenita nostra donationem propter nuptias 
quinque millia sexagen. gross, denarior. pragens. boni iusti ponderis et legalis, iam dicto 
Domino Joanni dare et soluere, ipse enim Rex Boemie nomine dotis pro ipso Joanne 
nepote suo prpmisit et promittit dare et assignare dicte progenite nostre Septem millia et 
quingentas sexagenas grossorum denarior. pragens. boni iusti ponderis et legaiis. Insuper 
promittimus, quod cum dicta progenita nostra ad aimos puberes et etatis peruenerit predicta 
sponsalia et alia premissa ratificabit et approbabit, suumque ad hoc dabit consensum pariter 
et assensum. Hoc ipsum promittit Dominus Rex Boemie pro Domino Johanne nepote sno 
etiam cum ad etatem puberem peruenerit et legitimam se per omnia facturum et penitus 
expleturum. Insuper promittimus et spondemus vna cum prefato fratre nostro Rege Boemie 
quod cum dicti Johannes et Elisabeth ad etalem legitimam, vt premittitur peruenerint^ omnem 
operam et ministerium faciemns et dabimus curabimusque efßcaciter, vt ipsi Johannes et 
Ehsabeth in Domino matrimonialiter copulentur. In herum igitur omnium euidentiam et robur 
efticaciter valiturum presentibus nostrum sigillum est appensum. Actum et datum in Wissegrado 
in Hungaria in die S. Elisabeth. Anno domini MCCCXXXV. 

(Pelzel K. Karl IV. I. Th. Ürkundenbuch S. 18. n. XVII. aus dem Nostir/schen Diplomatar. 
Ludewig in Reliquiar. Mss. T. V. S. 592. LXXIII. verlegt diese Urkunde irrig in das 
J. 1305.) 






I 



71 



91. 

König Kazimir van Fohlen verspricht^ dass der mit dem Könige von Böhmen geschlossene 
Freundschaftsbnnd durch die zwischen seinen und des Königs Unterthanen entstandenen 
Streitigkeiten nicht gestört werden solle. Dt. in Wyssegrado^ die S.Elisabeth. (19. Nov.) 1335. 

In nomine domini amen. Nos Kazimirus dei gracia Rex Polonie Vniuersorum noticie 
defferimus per presentes. Quod Terrarum Paceni et tranquilitatem pro Viribus nutrire cupientes. 
ordinamus . et indissoiubililer obseruari debere yolumus,. et promittimus . quod si aliquam. 
discordie materiam insurgere contigeret (sie) inter Principes nobis subiectos . uei Capitaneos 
nostros . ex vna parte necnon Principes feudales . et subiectos Excelentissimi domini 
Jühannis Regis Bohemie . ümites nostri Regni attingentes . uel alios subiectos ipsius eosdem 
limites contingentes parte ex altera et ob hoc hincinde dampna aliqua perpetrari . propter 
hoc Pacis vnio inter nos . et ipsum Regem Bohemie ordinata non debet aliqualiter violari . 
sed in suo Robore firmiter perdurare, Discordie autem materia taliter excitata . per Capi- 
taneos . tam per nos . quam per ipsam Regem Bohemie deputandos . sine procrastinacione 
qualibet prout racionabile fuerit dirimatur, sicut nostram graciam obseruare cupiunt . et 
diminucionem honoris proprij euitare . Sin autem . de Regno nostro Terram alicuius Principis . 
prefati domini Regis Bohemie subiecti per aliquos nobis subiectos habentes fortalicia aut 
Castra . uei non . aliqua spolia conmitti contigeret . mox ille Princeps . aut Capitaneus . 
sub cuius iurisdiccione talia conmittuntur . super eo requisitus eadem spolia conmittentes . 
ad satisfactionem congruam conpellere teneatur . Quod si requisitus conpellere ipsos non 
Goraret ad hoc ipsemet ad satisfaccionem huiusmodi teneatur postquam fuerit suo Regi 
qoerimonialiter nominatus. Si uerö taliter spolia conmittentes . domino suo temporali . siue 
Duci . aut Capitaneo . uel Episcopo temporale dominium habenti in hoc ipsis inobedientes 
existerent . et ad mandatum ipsorum de spolio a se conmisso satisfacere recusarent, mox 
ipsius dominus temporalis, sub quo Castra fortalicia . aut possessiones habebunt . ipsorum 
Castra fortalicia . aut possessiones valiare et expugnare tenebuntur . Et si per se ipsos 
ad id sufQcere non valerent . hij in quorum Terris spolia sunt conmissa . ipsos ad eadem 
expugnanda prout melius poterunt . adiuuabunt . adhibito ad hoc eciam Regum adiutorio . 
gi fiierit opportunum . Quibus castris • aut fortaliciijs . aqquisitis . et expugnatis penitus 
destniantur . Nisi talia Castra . aut fortalicia . Terrarum confinia contigerent (sie) tunc 
enim dominorum temporalium arbitrio reünguatur . An magis ipsa destrui velint . aut pocius 
localis in ipsis hominibus paciflcis . ea pro se . et Terrarum deifenssione seruare . ac 
possessiones et bona eorundem spoliatorum . ad dominos temporales . in quorum Terris 
consistunt libere reuertantur Cum autem spoliatores quoscunque de Regno nostro in Terras 
quorumcumque Principum feudalium domini Regis Boemie memorati . quod absit transire 
contingeret spoha conmissuri Volumus et mandamus per Principes et Capitaneos Regni 
nostri eosdem efficaciter inpediri . et si fieri poterit detineri . Alioquin dampna per spolia- 
tores huiusmodi facta ipsimet iesis . de proprio resarcire debebunt . Ipsi autem Spoliatores 



N 



72 

in Regnis Bohemie . et Polonie . et in omnihus Terris omnium Principum Regibus subiectis . 
et adherentibus eisdem eflicaciter sint proscripti . Ipsi quoque eciam post factam emendam . 
de spoiijs memoratis . tainquam degeneres et infames . in conspectu omnium Principum et 
bonorum penitus sint abiecti . et vox eorum tamquam funesta . et reproba contra neminem 
audiatur . Illud eciam specialiter ordinamus et promittimus iuuiolabiliter obseruare . quod 
quicumque nolabiliter proscripti fuerint . uel in Regno Ilungarie . Polonie . aut Boemie . 
seu Terris aliquibus . Principum . eisdem subiectorum . aut adherencium eisdem, in omnibns 
dictis Regnis . et Terris pro proscriptis haberi debebunt . Sic quod cum in aliquo locorum 
prenominatorum aliquis talis repertus fuerit . mox in ipsum . tamquam in hominem omni 
Jure priuatum vicio vltima habeat exerceri. In quorum omnium testimonium presentem litteram 
fieri et nostri Sigilli munimine iussimus communiri. Actum et Datum in Wissegrado . in 
Vngaria die Sancte Elizabeth Anno domini ÄPCCC^XXX. quinto. 

(Nach einer Abschrift im kön. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives 
zu Wien. — Abgedruckt bei Ludewig Reliquiar Ms. T. V. S. 507. n. XXXIII.) 

92. 

König Karl von Ungarn bezeuget^ dass König Johann von Böhmen auf die Reckte und 
den Titel eines Königs eon Pohlen verzichtet habe. Dt. in Wyssegrado^ in festo b. 

Elisabeth. (19. Noeembr.J 1335. 

j\os Carolvs dei gratia rex Hungariaa memorite commendantes, tenore praBsentium 
significamus, quibus expedit uniuersis. Quod, quia illustris princeps, dominus Johannes, per 
eandeni! rex Boemiie, frater noster carissimus, suas literas priuilegiatas super renunciatione 
iuris et titvii regis, regni Polonise et aliarum terrarum, in eisdem literis suis expressarum, 
excellenti principi domino Cazimiro, per prsedictam gratiami regi dicti regni Poloniaa, similiter 
fratri nostro per eundem dominum regem Boemiaa et filios eins facta, ad nostras manus 
tanquam hominis communis et quem prout filium eius assumserat, assignauit. Ideo nos eidem 
domino regi Boemite, fratri nostro et filiis eius promittimus firmiter et sincere, quatenas si 
dictus dominus Casimirus, rex Poloni» in festo Paschte domini proxime nunc uenturo, sex 
millia marcarum eo modo, quo debet, eidem domino regi Boemiaa uel filiis eius non soluerit 
aut conditiones seu obligationes pro ipsa solutione factas et firmationes in specialibus literis 
contentas et expressas non fecerit nee compleuerit; ex tunc nos uel filii nostri eidem domino 
regi Boemiflß uel filiis eius aut dictas literas in specie restituemus aut ad soluendum pnedieta 
sex millia marcarum sexagenarum erimus obligati. In cuius promissionis testimonium prsesentes 
sigillo nostro authentico fecimus communiri. Datum in alto Castro Wisegrado in festo beats 
Elisabeth anno domini MCCCXXXV. 

(Abgedruckt bei Ludewig Reliquiar. Mss. T. V. S. 603. n. LXXVII.) 



73 



93. 

Ulrich^ Grossmeister der Kreuzherren mit dem Sterne, verdinget zwei Lahne in Maispitz 
an den dortigen Pfarrer Mathias. Dt. Znoyme, in die S. Clementis (23. November J 1335, 

j\os Joannes divina miseratione Abbas monasterii Lucensis ordinis Praamonstratcnsium 
et Henricus Canonicus, et Gustos, ac officialis Olomuceusis tenore presentium recognoscimus 
Vniuersis. Quod honesti, ac religiös! viri fratres Viricus sunimus magister ordinis Cnicige- 
rorum cum Stella domus hospitalis Sti. Francisci in pede pontis Pragensis et frater Nicoiaus 
PrsBpositus Montis Sti. Hippolyti confrater eiusdem ordinis premisso cum suis fratribus diligenti 
tractatu ac ipsorum vnanimi et concordi consensu super hoc habito, et obtento Discreto 
viro Domino Mathie plebano Ecclesie in Maspitz considerantes, quod per locationem duorum 
ianeorum infrascriptorum, prout et poterit Hospitalis et precipue Montis sti. Hippolyti conditio 
meliorari predictos duod laneos . quos quondam Sdislaus seruitor predictorum fratrum de 
special! gracla ab eisdem fratribus in predicta villa Maspitz tenuit et possedit, pro vigint! 
Sexagenis grossorum denariorum Pragensium ad tempora duntaxat ipsius Domini Mathie 
locationis titulo exponere curauerunt per eum vt preferlur quoad uixerit omnimode possidendos. 
Post obitum vero eiusdem Domini Mathie predicti lanei debent cum omnibus suis vtilitatibus 
et obnentionibus, ac aliis eorum pertinentiis vniuersis ad supradictos fratres uidelicet summum 
Magistrum et Prepositum Sti. Hippolyti, qui pro tempore fuerint, ad quos dictum dominium 
predictorum Ianeorum noscitur pertinere, omni difQcultate remota redire iibere et reuerti. 
Ita quod per obitum eiusdem Domini Mathie nuUus successorum ipsius, qui ad regimen 
assumpti fuerint, ecclesie predicte sibi quidquam juris aut Jurisdictionis seu dominii vtilis 
uidelicet directi in eisdem laneis quocumque titulo usurpare presumat, seu valeat vendicare 
sed statim vt est dictum predicti lanei ad predictos fratres Iibere reuertantur, cum ipsorum 
locatio ad tempus predicti plebani ad personas successorum minirae se extendat. In cuius rei 
testimonium presentes Utteras dedimus de Domini nostri Abbatis supradicti et OfTicialatus 
Ecclesie Olomucensis sigillis munitas. Actum et Datum Znoyme in hospitio Discreti Viri 
Cheusmanni Ciuis ibidem presentibus honorabilibus et discretis viris Dominis Hertardo 
Canonico dicte Olomucensis. Weslav et Hermanne in Grosnaw ecciesiarum plebanis, ac aliis 
quam pluribus testibus fidedignis ad premissa vocatis et rogatis Anno MCCCXXXV. in die 
S. Clementis Martyris. 

(Das Orig. auf Pergament im Archive der Kreuzkerren mit dem rolhen Sterne am Pöltenberge.) 

^Schiedsrichterlicher Friedensspruch der Könige Karl von Hungarn und Johann von 

Böhmen über den zwischen dem deutschen Orden und dem Könige von Polen streitigen 

Besitz von Pommern, Dobrin und Kujavien. Unter den Zeugen ersclieinen: Johann, Bischof 

von Olmütz, Rudolf Herzog von Sachsen, Karl, Markgraf von Mähren, Boleslav, Herzog 

10 



74 ' 

von Liegnitz, Tema von Koldic, Heinrich von Lipa. Dt. in Wischegrod, dorn. post. f. s. 
. Elisabeth© (26. Novembr.) 1335. 

(Voigt cod. diplom. Prussic. I. Th. S. XXV. nach Dogiel T. IV. n. LVH. S. 54. — Aclt 
Bor. T. III. S. 545. Dlu^oss T. I. S. 1033. Bacsko B. II. 141. Damont corps diplo- 
matique II. 152.) 

05. 

Papst Benedict XII. bestätigt dem Zderaser Kloster das Patronatsrecht über die 
Pfarre zu Morawan (Morbes) in Mähren. Dt. Avignon, 27. November 1335. 

(Im Archiv fUr Geschichte und Statistik voq Böhmen. Dresden 1792 — 1795. III. Bd. S. 238. 
angeführt.) 

96. 

Markgraf Karl bestätiget^ über Außrag seines Vaters^ die Freiheiten und Privilegien der 
Stadt Jamnitz. Dt. Brunne^ die S. Ahdree^ (30. November) 1335. 

. . C^arolus domini .^ . Regis Boemie primogenitus Marchio Morauie fidelibus suis 
dilectis . • Judici . consilio et communitati hominum in Yemnicz salutem et bonam voluntatem. 
Cupientes statum et condicionem ciuitatis vestre predicte, et vestram nostris prosperari tem- 
poribus, quatenus feUcibus adaucti auspiciis libertatum munificenciis vobis a retroactis 
temporibus a predecessöribus nostris diue memorie Boemie et Morauie prineipibus indoitis 
gaudere liberius valeatis Decernimus, approbamus, ratificamus, ac de mandato domini genitoris 
Dostri confirmamus omnia et singula priuilegia, indulgencias, libertates, et gracias quascumque 
vobis et vestre ciuitati a prefatis predecessöribus nostris Regibus Boemie et Marchionibus 
Morauie datas, et quomodolibet concessas, Volentes ac statuentes, ut eis libere et sine quouis 
impedimento uti et gaudere perpetuo possitis. Mandamus itaque vniuersis et singulis . . 
officialibus et fidelibus nostris et presertim villico in Telcz presentibus et qui pro tempore 
fuerint, quatenus vos et vestram ciuitatem Yemnicensem in omnibus et singulis vestris über- 
tatibus, indulgentiis et graciis prefatis manuteneant et defendant nullamque vobis proinde 
inferant seu inferri ab aliis permittant molestiam impedimentum aliqualiter uel grauamen 
Indignacionem nostram et penas grauissimas pro motu nostro infligendas si secus fecerint 
incursuri. Hamm serie litterarum. Datum Brunne in die beati Andree apostoli anno Domini 
Millesimo, Trecentesimo Iricesimo quinto. 

(Nach dem Orig. auf Pergament im Archive der Stadt Jamnitz abgeschrieben A. Boczek.) 



75 

91. 

Papzt Benedict XII . verleiht dem Jenec, Sohn des ZdwiS eon Aujesd^ die eom Olmülzer 
Bischöfe Johann ehedem inne gehabte Prager Canonicatsprcebende^ und verständigt hievon 
den Prager Erzbischof dann die Aebte ton B/^ewnow und Mühlhausen. Dt. Aeinione^ 

IV. Nonas Decembris (2. December) 1335. 

Denedictus Episcopus Servus Servonim Dei Dilccto filio Genezoni nato dilecti fiiii 
nobilis viri Savissii de Ugosd Canonico Pragensi Salutem et Apostolicam Benedictionem. . . . 

Cum Canonicatus et prebenda ecciesie pragensis quos venerabilis frater noster Johannes 
Episcopus Olomucensis tempore promotionis per fei. rec. Johannem Papam XXII. predeces- 
sorem nostrnm dudum facte de ipso ad Olomucensem ecclesiam tunc vacantem obtinebat per 
hujusmodi promotionem et munus consecrationis de speciali mandato einsdem predecessoris 

apad sedem apostolicam vacare noscantur ad presens Nos volentes quod tibi apud nos de 

nobilitate generis, honestate morum ac vite et aliis virtufum meritis fidedigno testimonio 
commendato huinsmodi meritomm tuorum obtentu gratiam facere specialem Canonicatnm 
et prebendam predictos sie ... . vacantes cum plenitudine iuris canonici ac omuibus iuribus et 
pertinentiis suis apostolica tibi auctoritate conferimus . . . Nulli ergo etc. nostre collationis, pro- 
visionis, concessionis, et voluntatis infringere etc. Datum Avinione Uli. Nonas Decembris 
Anno Primo. 

In eodem modo . Venerabili fratri . . Archiepiscopo Pragensi et dilectis filiis Bre- 
newiensi ac . . in milewsk Pragensis diocesis Monasteriorum Abbatibus salulem etc. 
Mandamus quatinus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium seu alios eundem 
Genzonem vel procuratorem suum eius nomine in corporalem possessionem Canonicatus et 
prebende predictorum ac iurium et pertinentiarum ipsorum inducatis auctoritate nostra et 
defendatis inductum . . . Datum ut supra. 

(Nach dem Orig. Regest. Papsfs Benedict XII. Jahr. I. II. Th. Br. 143. im Vaticanischen 
Archive. Vidim. Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.) 

ALönig Jobann von Böhmen zeigt dem Hochmeister des deutschen Ordens an, auf 
welche Bedingung die Friedensberichtung zwischen ihm und dem Könige von Pohlen geschelieu 
sei. Dt. am Sonntage da man äingt ,,ad te domine levamini^ (3. DecembrQ 1335. 

(Voigt Cod. diplom. Prussio. T. I. S. 203. d. CUV., nach einer Abschrift des geheim, kön. 
Preuss. Archives: Des Ordens Handlung wider Polen S. 56 — 57.) 

Jflnrkgraf Karl verbietet seinem Hofmaier (vilüco) in Telö, die Bürger von Zlabings 
iu der Juslizpflege zu stören. 

(Diese histor. Notiz hat Archivar A. Boczek aus dem sehr beschädigten Stadtbuche des W. 
Jahrhundertes zu Zlabings gezogen.) 

10* 



76 



100. 

Iras Klo3ter Tischnowitz kauft den Markgrafenzins zu Pemstein an. Dt. anno 1 335. 

(Unter Horky's Analecten aus einem handschrifU. Tischnowiteer Codex Nr. 80.) 

101. 

Kaiser Ludwig gibt den Herzogen Albrecht und Otto ro» Oesterreich Vollmacht^ alle Lehen 
in Hungarn an seiner Statt zu verleihen. Dt. Wien^ an dem Perchtenabend (5. Jänner) 1336. 

iVir Ludwig von Gottes Gnaden Römischer Kayser ze allen ziten mer dez Richs. 
Veriehen offenlich an disem brieff, daz wir unsern lieben Oheimen und Fürsten, Albrecht 
und Otten, Herzogen ze Osterrich erlöbt und vollen Gewalt gegeben haben, mit disen 
unserm brieff allen leben, in Ungern, an unsere statt ze verlihen wen si wellent, und wen, 
oder wohin si die leihent oder mit iren brieven besteten, da geben wir unsern Gunst un 
willen zu, und wollen daz stet haben ze gelicher weiz sam wir si selber verüben, und 
dez ze u|;chunde geben wir in disen brief mit unserm Insigel versigelten, der geben ist ze 
Wienen an dem Percbten abent^ nach Christes Geburt druzzen hundert Jar, darnach in dem 
sechs und dreizzigisten Jar, in dem zwai und zwainzigestinn jar unsers Richs, und in dem 
achten des Keysertumes. 

(Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Steyerer add. col. 93. Lichnowsky III. Bd. Regest. 
S. CCCCXXIX. n. 1059.) 

102. 

König Karl von Hungarn bestimmet den öffentlichen Strassenzug von Böhmen nach Hungam 
und umgekehrt^ so wie auch die an demselben eon den Waaren zu zahlenden Zölle. Dt. im 

Wysegradj in festo Epiphaniarum domini (6. Jänner J 1336. 

J\os Karolus dei gracia Rex Hungarie tenore presencium significamus, quibus 
expedit vniuersis memorie commendantes, Quod cum via seu strata publica mercatomm 
hinc a nostro Regno in Bohemiam, et alia conuicina Regna transeuncium, et e conuerso a 
Bojiemie et alijs e uicinis Regnis in predictum nostrum Regnum cum suis rebus et bonis 
mercimoniahbus veniencium a temporibus guerrosis et inpaccatis, propter maleficorum hominum 
insidias et indebitas exacciones tributorum fere hactenus et vsque modo dissueta fnisset. 
Nosque prout incumbebat officio nobis diuinitus credito pro comodiori et tranquiliori transitu 
eorundem, inter cetera nostre consideracionis animum ad reformandum et restaurandum 
eadem, specialiter dum pridem vnacum Sereno et Inclito Principe, domino Johanne eadem 
gracia Illustri Bohemorum Rege, fratre nostro karissimo, parlamentum habuimus, tractatum 
specialem circa premissa habendo, studiosius diueriissemus, Tandem eciam vtilitatibus vtrorumque 
Regnorum consideratis, vnacum Prelatis et regni nostri Baronibus matura deliberacione habita, 
et de consilio eorundem, pro eisdem mercatoribus, tam nostri, quam Bohemie et ahomm 
euicinorum Regnorum, vias et stratas infrascriptas publicas fore girandas et perambulandas, 



77 

ac tributa in locis et modis inferius exprimendis, exigenda duximus atque ordinanda, videlicel 
in primo introitu ad metas Regni Hungarie, in Alba ecclesia uel in wigari Wywar nominata, 
debet solui octnagesima de rebus mercimonialibus. Item abinde siue in Saaswar, siue in 
Stynche, de quolibet curru mercimoniali, qui wigariter Rudas dicitur, debet solai vnns lotto, 
siue tria pondera, Item de quolibet curru Aynczas dicto medium tributum, scilicet medius 
lotto, et ab hinc in Jabluncza circa Castrum Karlachkw debet solui solummodo tributum 
pontis. Ita quod de quolibet equo vel Boue trahente currum vnus denarius Wyennensis. 
Item de pecudibus vendicioni exponendis, scilicet maioribus duabus, similiter vnus denarius 
Wyennensis, Item de quatuor paruis animalibus sicuti Ouibus, Capris et Porcis, similiter 
mos denarius Wyennensis, et non plus. Item abinde in loco Bykzaad, siue in villa Beyn 
debet solui tributum sicut in Saaswar, et in Stynche de curribus mercimonialibus tantum. 
Preterea a Ciuitate Tyrnauiensi vsque Budam in locis infrascriptis, debet exigi tributum 
similiter de curribus mercimonialibus modo supradicto, primo in Forkoshyda, preterea in 
Semptey, Item in villis archiepiscopi Strigoniensis Narhyd et Wdword vocatis, Item vltra 
Danubium ex ista parte, in Strigonio postea in villa Chabya, Item in villa sancti Jacobi, 
pro Castro veteris Bude, et in porta Ciuitatis Budensis debent tributa exigi solummodo de 
curribas prout superius est expressum. Hoc tamen declarato, quod in locis tributorum supra- 
dictis nulla fieri debeat religacio curruum, preter quam in Ciuitatibus, in quibus tricesimam 
constitoerimus exigendam. Que omnia loca tributorum tam Ciuibus Brunnensibus, de Regno 
Bohemie, quam nostris Ciuibus Tyrnauiensibus referentibus sciuimus esse a tempore Bele 
Regis instituta legittima et omnino fore iusta. Quapropter vniuersos et quoslibet mercatores 
tam nostri et Bohemie, quam aliorum Regnorum cum rebus mercimonialibus transeuntes, 
presentibus inducentes aduocamus et notificamus, vt cum eorum rebus, mercibus ac bonis 
amodo deinceps pacifice secura, et absque omni impedimento, saluis eorum rebus et personis 
liberam habebunt procedendi per loca tributorum prenominatorum facultatem, Igitur vbi 
magistris Stephano filio Lochk Castellano de Wywar, de Berench et de Bulunduch, Item 
Nicoiao dicto Treutul Comiti Posoniensi, Castellano de Kurlachkw et de Hedruh, necnon 
Lamrencio Sclawo, Castellano de Semptey, in presenti bonores nostros predictos seruantibus, 
et in futurum Officialibus et Castellanis nostris constituendis, edicto regio firmissimis damus 
in preceptis, vos autem dominum archyepiscopum Strigoniensem requirentes, vobis simul 
▼nacnm alijs quibuslibet prelalis ecclesiarum, nobilibus, ceterisque cuiuscumque Status et 
dignitatis hominibus, locum tributorum predictorum aliquem seruantibus et habentibus similiter 
fiimiter iniungimus per presentes, Quatenus nostre amplioris gracie et dileccionis intuitu, 
predietas vias liberas, et absque omni impedimento securas et pacificas pro prelibatis mercatoribus 
conseruare debeatis, nee ipsos mercatores aliqualiter molestari aut perturbari, autin locis tributorum 
predi<5tis vltra pretactum modum exaccionis tributi aggrauari et angariari permittentes faciatis, alioquin 
nostram grauiter offendetis maiestatem. Et hec omnia et singula predicta per vos prenominatos nobis 
fideles et dilectos in foris et locis publicis, ac prouincijs volumus feriatim publicari et pro- 
ciamari. Datum in Wysegrad in feste Epiphaniarum domini, Anno eiusdem M^CCC^XXX^ sexto. 

(DasOrig. aufPergam. mit eioein |p*08sen wohlerhaltenen Sigille im Archive der StadI Brunn. F. I.n.4.) 



78 

103. 

Philipp eoü Senic^ Anka dessen Gemalin, und Ndhrad ihr Erbe^ verkaufen zwei Lahne 
zu Seme dem Konvente des Klosters Hradisch. Dt. in festo Fabiani et Sebastiani 

(20. Jänner) 1336. 

j\los Philippus et Anka conthoralis eiusdem, nee non Nabrad heres ipsonim universis 
tenore presentium reeogTioscimus publice protestando, quod nos bona nostra, sive hereditatem 
nostram propriam, videlicet duos laneos in villa Senicz sitam, in districtu Oiomucensi cen- 
suantes qvolibet anno tres marcas ^rossonitn de vero censu, cum alijs singuiis utilitatibiis 
fructibus, et proventibus, prout nos hactenus possedimus, tenuimus, nuilo nobis et uostris 
heredibus jure aut dominio penitus reservato, religiosis viris, priori et toti conventui monasterii 
Gradicensis, ordinis Premonstratensis, libere et beneuole dedimus, vendidimus, damus et 
vendimus, pro triginta minus altera media marcis grossorum, denariorum Pragensium, sexa- 
ginta qvaluor grossis pro qvalibet marca computatis. Qvam qvidem hereditatem, secundum 
jus et sonsretudinem terre Moravie per tres annos a dato presentium continue numerandoa, 
ipsis fratribus supradictis volumus et promittimus bona fide a dotalicio sententiatione sive 
sipatione, qvod vulgariter Sucztye nuncupatur, et ab instantia qvalibet, si qve eis propter 
nos, vel ex causa, seu culpa nostra moveretur, qvoqvomodo fieret omnino disbrigare, et n 
eadem bona seu ianeos eiusdem infra annos iam dictos ab impugnatione qvacunque propter 
nos eisdem fratribus mota i^on disbrigaremus, ex tunc iam dictis fratribus, easdem triginta, 
minus altera media marcas, et insuper nomine pene, octo grossomm marcas denariorum 
Pragensium, numeri et ponderis supradicti, sine difQcuitate qvalibet dabimus integraiiter et 
solvemus. Pro qvibus omnibus et singuiis servandis, et firmiter adimplendis, strenuos viros 
dominum Nicolaum militem, Sdyslaum fratres germanos de Senicz, Mylicium de Namiesci, 
et Virsconem de Uhrzicz, nostros fidejussores, eis statuimus, ponimus et constituimus talit», 
ut si ad Judicium cuiusdam vel colloqvium infra annos tres prefatos, predicti domini citarentur, 
de bonis sepe dictis propter impetitionem aliqvam ex causa nostra provenientem, et inter 
qvatuor septimanas a die coUoqvii numerando, eis hanc impugnationem totaliter, qvod absit, 
non disbrigaremus, ex tunc statim in crastino expletis eisdem primis qvatuor septimanis^ 
duo ex dictis nostris fidejussoribus qvoscunque, prior et conventus predicti monuerint aut 
requisierint, civitatem Olomucensem, ad domum quamcunque ipsis deputaverint cum duobus 
famulis et quatuor eqvis, more veri obstagij prestandi ingredi tenebuntur, nee abinde exire, 
donec dicta hereditas dictis fratribus, aut capitalis summa pecunie, cum pena superaddita, 
ut premittitur tota fuerit persoluta. Nos qvoque Nicolaus Sdyslaus fratres supradicti Philippi 
de Senycz, Milicius de Namyesscz et Virsco de Uhrzicz fidejussores prenominati, recognoa-* 
cirous presentibus, et fatemur, qvod sepedictus Philippus et Anka coniunx ipsius de Senica 
atque Nahrad filius eornndem et nos una cum ipsis et pro ipsis manu coniuncta in solidum 
promisisse, et volumus veridiceque spondemus, omnia et singula premissa, prioribus et fra- 
tribus predictis teuere, adimplere, et inviolabiliter observare« In cuius rei testimonium nostra 
sigilla, videlicet Philippi et Nicolai^ Sdislai de Senicz, Mylicij de Namiescz, Virsconis de 



79 

Uhrzicz huic litere duximus apponenda, et amplioii pro lestimonio Ottanconis de Dolan et 
niilippi de Prziekas sigilla rogayimus instantius apponi. Datum anno domini MCCC^XXXYP. 
in festo beatorum Fabiani et Sebastiani. 

(Nach den Hradischer Annalen S. 1 42. im Archive desselben Kloslers, im m. st. Landesarchire.) 

104. 

Dan Natmenkloster St. Jakob ssu OlmUti nimmt die Töchter der edlen Frau Elisabeth eon 
Mi^^ti^ gegen eine jührliclie Rente von vier Mark aus Lauöan ins Kloster auf. Dt. 

Olomuncz die b. Agnetis (21. Jänner J 1336. 

Sboro prepositus Olomucensis et Sbinco de Swrczow ordinacionem, quam cum — 
Kargaretha magistra, Sdynca priorissa et conuentu sororum ad sanctum Jacobum Olomucij, 
super recepcione puellarum Bonusse et Wratizlaue filiarum nobilis domine Elzce de Mogetin 
com quatuor marcis redditus in Luczan assignandis habuerunt — in proximo coUoquio 
darainorum ratificare promiltunt, secus puellas predictas suis sumtibus — de monasterio 
edocere et matri reddere promittunt. Datum Olomuncz Anno Millesimo Trecentesimo Tricesimo 
sexto, die beate Agnetis. 

(Nach dem Orig. im Olmützer Kapiielarchive ausgezogen A. Boczek.) 

105. 

Jobann, Graf von Luxemburg, gibt über Anrathen des Prager Bischofes Johann, 
des Kämmerers Peter von Rosenberg, des Marschalls Heinrich von Lipa, des Prager Burg- 
grafen Heinrich von Berka und Duba, des Landrichters Ulrich Pluh das Schloss und Gut 
Badfn mit den Dörfern ^abobfesky, Bfezany, Pf§te, Brvice und Rudnföek dem Zb^nek Has 
^n Waldek, Herrn auf Bettlern, im Tauschwege für dessen Gut Bettlern und die dabei 
fiegenden Dörfer, und verspricht für sich, den erstgebornen Sohn Karl, Markgrafen von 
Hdiren, und die übrigen Erben und Nachfolger, diesen Tausch und Verkauf unverbrüchlich 
IQ halten. Dt. Prägte in aula regia sub anno domini millesimo trecentesimo, tricesimo sexto, 
in die beate Agnetis Virginis (21. Jänner) 1336. 

(Nach einer vidim. Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des Prager Kapitelarchives.) 

106. 

Testament der Gertrud^ einer ehemaligen Dienerin der Königin Elisabeth. Dt. /er. V. ante 

^Esto mihi"" (S. Februar) 1336. 

Jbigo Gerdrudis famula quondam Serenissime Principis Elyzabeth, Boemie Regine, 
significo presentibus vniuersis, Me sana mente et communicato consilio mature deliberacionis, 
eoram Nobilibus viris, dominis, Wznathone de Lomnicz, Gerharde de Chunstat, Hechtone 



80 

de Rozicz, et plaribus alijs viris strenuis, et fidedignis, pro remedio anime, racionabiliter 
et deuote, in testamento meo extremo deposuisse et legasse, ordinarie subnotata. Primo in 
Schellschicz Villa habeo de Laneis meis Octo Marcas reddituura, de quibus dispono Magdale 
congnate mee sanctimoniali apud sanctam Anoam duas marcas reddituum. Item dispono 
Katherine filie soröris mee sanctimoniali ibidem, duas marcas reddituum. Item Anne nepti 
mee sanctimoniali ibidem duas marcas reddituum. Item Cläre sanctimoniali in Ossla duas 
marcas reddituum. Item habeo in predicta villa ynam araturam cum quartali silue ad eam 
pertinente, et eciam cum vno ibidem quartali, de Pergrecht. Habeo eciam ibidem Molendinum 
minus, quod taxatur in censu pro medio Laneo, de quibus bonis omnibus et singulis iam 
pridem tactis dispono eciam Anne predicte vnam marcam reddituum. Item habeo in villa 
Zcorawicz sex marcas reddituum de Laneis meis ibidem, de quibus dispono Magdalena et 
Katherine predictis, vnam marcam reddituum ita, quod eadem marca census vna earundem 
puellarum duarum defuncta, ad secundam superuiuentem deuolatur, sed prime due marce 
reddituum de Schelschicz ad Monasterium sancte Anne deuoluantur. Set superuiuente puella, 
defuncta omnes tres marce reddituum, videlicet due de Schellschicz, et vna de Zcorawicz 
ad id ipsum Monasterium deuoluantur. Item de predictis redditibus de Zcorawicz dispono 
Cläre predicte vnam marcam reddituum. Item dispono duobus sacerdotibus, Capellanis ad 
sanctam Annam, qui pro tempore familiäres fuerint, de eisdem redditibus duas marcas 
reddituum, Item de eisdem redditibus dispono pro anniuersario meo agendo, singulis annis 
ad sanctam Annam vnam marcam reddituum, Item de predictis sex marcis reddituum in 
Zcorawicz dispono fratribus Predicatoribus apud sanctum Michaelem in Brvnna vnam marcam 
census perpetui pro anniuersario meo singulis annis agendo, qui census de predictis bonis 
Priorisse apud sanctam Annam debet assignari, que pro tempore fuerit et singulis annis 
contiuuo ad eos transferri, fratres iam dictos . Item dispono, et volo, quod Persla soror 
mea dictos redditus singulos, et vniuersos regat, procuret, et tollat ad tempora vite sue, 
singulis annis, in feste sancti Martfaini, predictis personis et Conuentibus vt premittitur, 
perceptos redditus offerendo, quorum reddituum terminus censuandi est sancti Marthinifestum, 
et si predicta bona in toto aut in parte, quocunque casu iacturam et defectum paterentur, 
extunc vnicuique personarum predictarum suus census, secundum numerum marcanim 
remissus debet dari, post obitum vero dicte Persle sororis mee, vnaqueque predictarum 
personarum, de suo censu tollende se personaliter ingerat, quibus personis omnibus, aut 
singulis defunctis, ad Monasteria sui Conuentus dicti census deuoluantur, cauendo tarnen 
excepcionem de marca prenotata. In cuius rei robur, presentes dedi meo, et pro testimonio 
Nobilium dominorum predictorum sigillis roboratas. Anno domini Millesimo, Trecentesimo 
Tricesimo Sexto, feria V. ante Este michi domine proxima. 

(Das Orig. auf Pergament mit IV Sigillen, wovon jedoch das I und IV. abgerissen sind, im 
Archive des Klosters St. Anna, im m. st. Landesarchive, Lit. J. n. 2.) 



81 



107. 

Hapst Benedict XII. beauftragt die Bischöfe von Posen und Olmütz und den Dechant 
von Bautzen, das Kloster Lubens (in der Breslauer Diöcese) gegen dessen Feinde zu schützen. 
Dt. Avinione IV. Idus Februarii (10. Februar) 1336. 

(Nach dem Orig. Regeste Papsfs Benedict XII. J. II. Th. 1. Brief 31. im Vaticanischen 
Arctilve. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive.) 

108. 

Friedlin Pokam schafftet bestimmte^ ausserhalb des Rennerthores gelegene Aecker dem 
Nonnenkloster Schwester Herburg, LH. fer proxima post Oculi (3. März) 1336, 

W ridlinus Pokam presbyter agros suos ante portam cursorum Brune prope nouam 
plantacionem et Ponauiam sitos, multis debitis a patre suo obligatos fere L marcis — 
exsoluit, eosque de consensi^ sororis sue Liebste ac heredum suorum Cläre et Stephan! — 
in remedium et salutem anime sue et suorum — deuotis in Christo sororibus Priorisse et 
Conuentui monasterii ordinis Predicatorum celle S. Marie in Brunna — dedit et iegauit — 
Testes nominantur: Johannes Biffo et Johannes Smelczhn cives Brunnenses, preterea Johannes 
de Tuschnawicz et Thomas Gorvicissensis jurati Brunnenses. 

(Dieser aus dem Brünner Stadtbuche „Monasterium llerburge^ durch Dr. und Professor Wolny 
gemachte Auszug befindet sich in der Boczek'scheu Sammlung im mähr, stand. Landes- 
Archive n. 4949.) 

109. 

I^onrady Herr auf Wilenz, überlässt den Ansassen dieses Dorfes Felder, Wiesen 
and Hatweiden gegen einen Jahreszins. Dt. Iglau in der Osterwoche (31 . März — 6. April) 1336. 

(Orig. im Iglauer Stadtarchive. P. R. v. Chlumecky a. a. 0. S. 16. n. 23.) 



110. 

Die Geschwomen der Stadt Iglau erklären, dass ihr Mitbürger Konrad den Einwohnern 

«m Wilenz seine dortigen Erbgüter gegen einen jährlichen Zins zweier Mark. Prag, 

Grosch. eerdinget hat. Dt. Iglauie, in octaf>a Pasckce (7. April) 1336. 

\os Haymannus Judex, Nicolaus de puchperg magister Ciuium achrammonis, Jacobus 

Bibtfli ceterique Jurati Igiauienses Recognoscimus et testamur, quod Conradus conciuis noster 

de ccmsensu vxoris ac heredum suorum assignauit et donauit omnibus colonis seu incolis 

fille dicte Wilaiids agros, prata pascua omnesque alias hereditates cultas et incultas, quantum 

sA sihiana et campestria, quas habebat in curia dicta . . . per Colones eosdem in Wilands, 

fluc presentes et quoslibet eorum successores in antea, processu temporis hereditarie possi- 

dsodiB, Istis cum modificacionibus specialiter interiectis, quod dicti Coloni Singuli^ annis in 

11 



82 

festo Beati Martini prescripto Conrado gallici, et eius posteris, duas marcas grossorum 
Pragensium Morauici pagainenti, Sexaginta quatuor denarios pro earum qualibet numerando, 
persoluere, yelut census nomine tenebuntur, de hereditatibus supradictis, quem censum 
Judex et Jurati dicte ville, quicumque successu temporis fuerint, prehabito Conrado ad domum 
suam Iglauiam, uel alias ubi mansionem fecerit, presentabunt, hoc eciam expresse, quod 
lignis isto tempore in iimitibus dictarum hereditatum stantibus seu virentibus per Sepedictum 
Conradum gallici, successiue procedente tempore resecatis, fundus seu territorium ipsum ad 
pretitulatos colonos eo modo, qui^continetur superius pertinebit, harum nostrarum testimonio 
literarum. datarum Iglauie anno domini Miilesimo Trecentesimo Tricesimo Sexto in Octaua 
pasche. 

(Nach dem Orig. im Archive derselben Stadt a])geschneben A. Boczek. P. R. v. Chlumecky 
a. a. 0. S. 16. n. 24.) 

111. 

Imönig Johann von Böhmen verpfändet dem Wy§ehrader Probste Berchtold und dem 
Heinrich und Johann von Lipa die Burg und den Markt Choyno mit den anderen Besitzungen. 
Dt. Poherlitz, fer. III. post Quasimodo (9. April) 1336. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. im k. k. geh. Hofarchive zu Wien.) 

112. 

König Johann ron Böhmen befreiet den Abt und die Leute des Brucker Klosters ton der 
Jurisdictian der Kämmerer, Zaudner und Protinzial- Richter. Dt. Poerlicz, fer IV. post 

Oclatas FaschcB (10. April) 1336. 

Johannes dei gracia Bohemie Rex, Lucemburgensis Comes Notum facimus tenore 
presencium vniuersis, Quod Nos Religiosum Virum nobis deuotum Johannem Abbatem 
Lucensis Monasterij prope Znoymam Premonstratensis ordinis, Oiomucensis dyocesis, propter 
sue merita honestatis, et ipsius successores Abbates Monasterij in Lucka, volentes in antea 
quam ad hucusque ipse, vel eius Predecessores freti sunt perfrui gracia et gaudere. Ipsum 
et eius successores, vt predicitur, Lucenses Abbates, necnon homines, in eius, vel eorum 
possessionibus commorantes, a potestate, et Jurisdiccione Camerariorum, Czudariorum, Bene- 
ficiariorum, et Judicum Prouincialium nostrorum per terram Morauie, qui nunc sunt, et qui 
pro tempore fuerint constituti, diuine remunerationis intuitu, duximus perpetuo eximendos: 
Ita vt nee Znoymam, Brunnam, Oiomuncz, Biesencz, Prerow, nee alias ad quecunque Judicia, 
pro hereditatibus, possessionibus, debitis, Culpis, Criminibus, eciam capitalibus, siue que 
wigariter Narek dicuntur, aut causis alijs, quibuslibet debeant ammodo euocari, sed ipsi 
Abbates coram nobis, et successoribus nostris Regibus Boemie, vel Marchionibus Morauie, 
et nostro, vel eorum Capitaneo, qui nunc est, vel qui pro tempore fuerit, Homines vero 
eomm, coram ipsis Abbatibus, et eorum Judicio, quod de speciali gracia concedimus, non 
Jure Czude, sed Ciuili debeant tantummodo respondere, Eidem etiam, et snis Successoribus, 



83 

Lucensis Monasterij Abbatibus de speciali beniuolencia, quam ad ipsum Monasterium gerimus, 
Concessimus et concedünus, in hiis scripüs Jus CiuitaUim esse, siue forum in uilla Olakowicz 
in bonis Abbaue eiusdem semel in tercia feria cuiuslibet sepUmane gerendum in perpetuum, 
cum Omnibus Juribus, que fora nostrarum aiiarum obtinent Ciuilatum« Volentes nihilominus 
de habundaciori gracia, vt idem forum in Oiakouicz ipsis sit perpetuum, ac ab omnibus 
Theloneis, pedagijs, et ab iiia exaccione, que uoccatur Louchie, et ab omni genere seruitutis, 
quocumque nomine censeatur, sit liberum, et immune. Ita quod omnibus ipsum forum fre- 
quentantibus sit facultas ad illud libere accedendi, nee aliquid nomine pedagij, vel thelonei 
vel cuiuscunque predictarum exaccionum, quocumque, vt dictum est nomine censeatur, ab 
eis vUatenus exigatur. Adicientes de speciali gracia, vt quoscumque malefactores de* cetero 
in bonis dicte Abbatie contigerit in crimine deprehendi, tales malefactores ad dicti fori in 
Olakowicz Judicium ducantur et ibidem secundum quod qualitas commissi criminis exegerit, 
pena debita puniantur. Ad amplioris quoque gracie Cumulum quoscunque empciones rite et 
racionabiliter factas, per dictum Abbatem predicto Lucensi Monasterio de bonis ad nos non 
pertinentibus ratas habentes et gratas, et vt successoribus ipsius loci Abbatibus similia liceant 
eis nostrum benigne prestamus assehsum, Suscipientes nichilominus in nostre tuicionis singulare 
presidium dictam villam in Olakowicz, villas, possessiones, Curias, Molendina, Siluas, Rubeta^ 
Piscaciones, et Prata, et singulariter omnia bona sua, non obstantibus aliquibus litteris gratiarum 
per nos datis alijs siue dandis, Inhibentes omnibus nostris Prouincialibus, et Judicibus supra- 
scriptis, sub obtentu gracie nostre, ne ipsum Abbatem et dictum suum Monasterium Lucense 
in dictis bonis quocumque nomine censeantur, in aliquo molestare presumant, vel eciam 
perturbent. Hamm serie et testimonio literanim, quibus nostrum Sigillum est appensum. Datum 
Poerlicz feria quarta post Octauas Pasche, Anno Domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo sexto. 

Per D. Regem. W. — R. 

(Das Orig'. auf Perg'ament mit einem wohlerhaUenen Doppelsigille im Archive desselben Klosters, im 
m. St. Landesarchive. Lit. A. n. 4. — Vergl. Dobner Monument. IV. S. 299. n. CXL.) 

113. 

König Johann txm Böhmen schenket dem Brucker Kloster dcts Stadtgericht f>on Znaym. 

Dt. in Pohorlicz^ Sabbat o post octatas PaschcB (13. April) 1336. 

Johannes dei gracia Boemie Bex, ac Lucemburgensis Comesf, deuotis nostris dilectis 
Johanni abbati et Conuentui Monasterii Lucensis, Ordinis Premonstratensis, Olomucensis 
dyocesis, graciam regiam et Christo vere luci laudum per insignia lucere animadvertentes 
vestre deuocionis et domus vestre prefate Lucensis constantiam puritatemque fidei immensam, 
quibus in instante nostra gwerra, quam adversus bestes nostros australes ad presens 
gerimus, in inspectu regio expositis personis et rebus vestris periculis non modicum pla- 
cuistis, attendentes quoque ipsius domus vestre et possessionum suarum bona et homines 
grandia pertulisse et portare dispendia coltidie et iacturas. In reconpensam et solamen 
perpetuum Monasterio vestro iudicium Ciuitatis Znoyme, dumtaxat absque theloneo cum 



84 

i)iiinibu8 et BinflfuliB hiribiis emolumentis comodis honoribus necuon BMylia ac mero et tnixto 
Inporio et ifladij potestate in Tacinorosos et reprobos, per personas ydoneas a vobis depu- 
tataH^ aniniadvorloiulos vobis et vestro Monasterio damus de Regaii Clemencia et perpetuo 
applioaiiuiH por vom et successores vestros apprehendendum auctoritate Regia atque vestra, 
(|iiaiii priinuui ipsa Znoymensis Ciuitas ad nostram et nostrorum puerorum redierit potestatem 
teneiuluiiu poHsidondum, vtifruendum in hereditatem perpetuam et habendum. Dantes et con- 
oedentes tibi Johanni abbati et successoribus tuis, qui pro tempore fiierint Judices inibi 
crenndl, eligondi, statuendi, eosque instituendi, ac eciam destituendi permutandi et substituendi 
Keniol et plurios, prout de tua et suecessorum tuorum ouinimoda processerit voluntate. Non 
übslnnlibus aliquibus Literis uel mandatis nostris, datis aut concessis aliis forte personis, seu 
eciani inposlerum dandis super ipso Judicio, quibus omnibus et singulis ex nostra sciencia 
derogamus. Mandantes exnunc prout ex tune vniuersis et singulis . . Capitaneis iocum 
noslruni tenentibus . . Officialibus et presertim Gonsiiio et Comniunitati ipsius Ciuitatis 
Znoymensis presentibus et qui pro tempore fuerint, quatenus vos successores vestros et 
Monasterium nostrum Lucense contra huiuscemodi nostram donacionem et graciam specialem 
non debeant molestare, impedire, inquietare vei aliquaiiter perturbare. Nee molestari, impediri, 
inquietari seu quomodolibet per quempiam aggrauari permittant, Indignacionem Regiam et 
penas grauissimas pro motu Regio infligendas, si secus attemptare presumpserint se nouerint 
irremissibiliter incursuros. Hamm serie et testimonio Literarum. Datum Pohorlicz Anno domini 
M*»CCC0XXXVF. Sabbato post Oclauas Pasce. 

(Aus der Bestäti^msTsurkunde des Markgrafen Karl vom J. 1338. deren Orig. anf Pergament 
im Archive desselben Klosters, im m. sl. Landesarchive Lit. A. n. 5. sich befindet. 
Gollinger Znaymer Burggrafen iu Uormayr's Archiv für Geschichte, Jahrgang 1828.) 

114. 

U ertrand, Patriarch von Aquileja, investirt den von dem Comthur und Convente des 
deutschen Hauses in Laibach presentirten Heinrich von Troppau« Priester und Professeu 
desselben Hauses^ zu der durch den Tod des Bruders Franz erledigten Pfarrkirche S. Peters 
in Schememöl und lässt ihn durch den Archidiakon daselbst installiren. DL Civitate Austrias 
die XYI. Apriiis IndicL lY. 1336. 

(.\us dean deatschen Ordensarchive zu Wien milgetheilt Dr. B. Dudik.) 

115. 

Heinrich von Soberg« Kleriker der Kölner Diöcese und öffentlicher Notar« Tidimirt 
die Bulle Papst Alexanders IV. die. Vilerbi 11. August 1257. für die Brüder des Domikaner- 
Ordens dnrch DeatscUand« Dacien* Böhmen etc.^ welche Heinrich, Bmder und Procurator 
des denischen Ordens am ptfpstlichen Hofe« aus Rom in das Ordenshans zn Dedereyn 
znrflckfekehrL gebracht und dem dortigen Komihnr Werner« genannt Scoynhals, übergeben 
katle^ nnd worin den Dominikaner Ordensbrüdern an^g^elmgen wird, in allen Diöcesen, 



85 

folglich auch in der Ohnützer und Prager, für die in Preussen und Lithauen kämpfenden 
deutschen Ordensbrüder, Hilfe anzusuchen, indem allen dahin Ziehenden und Hilfebringenden 
verschiedene Indulgenzen ertheilt werden. Dt. circa medietatem mensis Maji 1336. 

(Nach dem Orig. anf Pergamenl mit dem Noteriatszeichen im deutschen Ordensarchive zu Wieo 
mitgetheilt Dr. B. Dud/k.) 

116. 

I4.önig Kazimir von Polen genehmigt den von den Königen Karl von Hungarn und 
Johann von Böhmen gethanen Friedensspruch in seinen einzelnen Bestimmungen. Dt. Cracovie 
in die S. Trinitatis (26. Mai) 1336. 

(Voigt Cod. diplom. Prussic. T. I. S. XXVI. nach Dogiel f. IV. n. LVIII. S. 55.) 

111. 

Die Edelleute und Obrigkeiten der Grafschaft Luxemburg erklären^ dass sie mit der Heirath 
des Königs Johann ton Böhmen und Grafen von Luxemburg mit der Herzogin Beatrix 
ton Bourbon einverstanden sind. Dt. a Lucembourch Van de grace 1336. au mois de May. 

i^ous Walerans de Lucembourgh, Sires de Lini, Jehans de Lucembourch Sires de 
Rouoi, Henris Contes de Vienne, Gerars de Gramprö, Sires de Rouci et d'Audenarde, Henri 
Contes de Salmes, Thieres de Hufalize, Jehans Sires de Rodemacre, Arnouls Sire de la 
Roche, Jehans Sires de Duseidendes, Jehans Sires de Mirabel, Arnouls Sires de Pittenges, Simon 
Philippes Sires de Lompret, Jehans Sires de Holuels Justiciers des Gentilshommes de la 
Ck>mt^ de Lucembourch, Jehans Sire de Briewart, Setiescans de ladite Cont^ de Lucembourg, 
Thomas Sires de Sept Fontaines, Philippe Sires de Florenges, Simon Sire de Soleuvre, 
Herman Sires de Bredenbach, Chevaliers. Le Justicier et Eschevins de la Ville de Lucem- 
bourch, les Justicier et Eschevins d'Arlon, le Mayeur et les Eschevins de Thion ville, le 
Justicier et les Eschevins d'Estemat, le Justicier et les Eschevins de la Ville de Bidebourch? 
le Mayeur et les Eschevins de Marville, le Prevost des Villes de Bastoigne et de Marche, 
le Prevost et la Justice de Durbuy, le Prevost et la Justice de Poilevace, le Prevost et la Justice 
d' Orcymont, le Prevost et la Justice de Mirovaut, Scavoir faisons ä tous pr^sens et avenir nous avoir 
veu les lettres de tres excellens et tres puissans Princes nostre tres chiers et Ires ame Seigneur 
Monsieur Jehan par la grace de Dieu Roy de Boheme et Conte de Lucembourch et le Duc de 
Bourbonnois en la forme que s' ensuit. (Ici etait insere le traite de manage de Jean T Aveugle.) 
S. S. 35. n. 35.) Sous lesquelz choses dessusdites et chacunes d' icelies Nous gentishommes, 
Justicier Prevost et Echevin dossus nommes et chacun de nous, tant en nostre nom comme 
au nom desdittes Villes, au Mandement de nostre tres chier Seigneur le Roy de Boeme 
dessusdit fait, avons sur ce par ses lettres ouvertes scell^es de son grand seel, et ä la 
priere de luy et de haut et poissant Prince Messire Charles Marquis de Morave son ainsn^ 
fils, entant comme ä nous et ä chacun de nous puet toucher et appartenir et appartiendra 



ou temps avenir, ag^reons, ioons confirmons et approuvons, et ies promettons en boiine foy 
accompiir, tenir et garder fennement sans venir ou faire venir encontre par nous ou par 
autre, ou temps a venir en quelque maniere que ce soit: et ä ce obligons tous nos biens 
pr^sens et avenir tant en nostre nom, comme au nom desdittes Villes. En temoignage de 
laquelle et pour ce que ce soit ferme chose et estable ä toujours mais perpetuelement 
Nous gentishoinmes avons mis nos propres seaulx, Prevost, Justicier et Echevin dessiisdit avons 
niis las seaulx de Prevostes et Villes dessusditles ä ces präsentes lettres qui furent faictes 
et donn^s a Lucembourch, l'an de grace MCCCXXXVI. au mois de May. 

(Aus den Annaleu von Luxemburg Bertholet VI. 26.) 

118. 

Der Cotiveut des IKonfienkloslers bei St, Jakob zu Olmütz stiftet mit Zustimmung des 
dortigen Domprobsten Zboro einen neuen Kapellan. Dt. Olomucz Kalend, Junii (1. Juni) 1336. 

Ulargaretha diuina prouidencia Magistra et conventus sanctimoniaiium monasterii 
Sancti Jacobi in Olomucz — de consensu Sboronis Olomucensis ecciesie et noslro preposito 
— fundant (assuniunt Piiilippum presbiterum in capellanum) in persona Piülippi noMim 
cnpelianum, qui quotidie missam ceiebret — et dotem assignant. Datum Olomucz Kaiendas 
Junii anno domini M^CCC'^XXXVP. 

(Aus dem Orig. im Archive des Olmützer Kapitels gezogen A. Boczek.) 

119. 

ALönig Johann von Böhmen schliesset mit dem Magdeburger Erzbischofe Otto einen 
Bund gegen den Brandenburger Markgrafen Ludwig, und verspricht ihm mit 100 gewappneten 
imd eben so viel ungewappneten Männern beizustehen. Dt. Prag», die domin. post. f. 
.corporis Christi (2. Juni) 1336. 

(Riedel in cod. diplomat. Brandenburg. IL Hauptth. 2. Bd. S. 105. n. DCCXXIII. nach dem Orig. — 
Abhandlungen der k. baier'schen Akademie der Wissenschaften B. II. (XVI.) II. Abih. 
S. 36. — Gerken I. 61.) 

120. 

M apst Benedict XII. nimmt das Oslawaner Nonnenkloster in seinen Schutz und 
bestätiget dessen Besitzungen. Dt. Avinione, Nonis Junii (5. Juni) 1336. 

■ 

(Das Orig. auf Pergament mit der Bleibulle im Archive der Stadt Brünn| 0. I. n. 25.) 

121. 

Berchtold von Lipa^ Probst am Wyäehrade und k. böhm. Kanzler, bestätiget die 
emphiteutische Verdingung des Dorfes Hostin, welche am 18. September 1320 dessen 



87 

unmittelbarer Vorgänger und nachmaliger Bischof von Oimtttz Johann, bezüglich eines an 
die Wyäehrader Pröbste jährlich von 1 8 Lahnen zu zahlenden Zinses, errichtet hatte. Dt. in 
Wygehrad, YU. Idus Junii (7. Juni) 1336. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aas dem Orig. des Wysehrader Kapitelarchives.) 

122. 

14önig Johann verpflichtet sich, für die dem Kloster Königssaal entrissene Herrschaft 
Landsberg — welche wegen ihrer zu grossen Entfernung vom Kloster demselben geringen 
Nutzen einbrachte — andere, näher gelegene Besitzungen mit päpstlicher Genehmigung zu 
überlassen. Dt. Pragae anno domini 1336 in die b. Viti martyris (15. Juni.) 

(Sommersberg I. 952.) 

123. 

m apst Benedict XII. bestätiget dem Oslawaner Nonnenkloster alle Privilegien. Dt. 
Avinione X. Kalend. Julii (22. Juni) 1336. 

(Das Orig. auf Pergameut mit der Bleibulle im Archive der Stadt Brunn, 0. I. n. 24.) 

124. 

m apst Benedict XII. nimmt das Nonnenkloster Maria Saal in Altbrünn in seinen 
Schutz. Dt. Avinione X. Kalend.' Juli! (22. Juni) 1336. 

(Das Orig. auf Pergament mit der Bleibulle im Archive desselben Klosters, im m. st. Landes- 
Archive. Lit. B. n. 3.) 

125. 

m apst Benedict XII. bestätiget dem Kloster Maria Saal in Altbrünn alle Privilegien. 
Dt. Avinione X. Kalend. Julii (22. Juni) 1336. 

(Das Orig. auf Pergament mit der Bleibulle im .\rchive desselben Klosters, im m. st. Landes- 
Archive Lit. B. n. 7.) 

126. 

ALonrad von Autingen, Pfarrer zu Matray, erkläret, dass er dem Fürsten Karl, 
Markgrafen von Mähren, um dessen Anklage vor dem Bischöfe Albrecht von Meissen, als 
seinen geistlichen Richter, wegen Veruntreuung bei den Salzrechnungen in Hall zu vermeiden, 
984 Mark gegeben habe ; er gelobt seine Angeber nicht vor der römischen Curie zu verklagen. 
Dt. Innsbruck 22. Juli 1336. 

(Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Abgedruckt in Freiberger Regesteu III. (VII.) 156.) 



88 



121. 

Iflargaretha, Aebtissin und dqr Convent des Klosters S. Klara in Znaym, kaufen 
das Dorf Prawicz, wozu ihnen Smil und Cenek von Lichtenburg LX Mark gegeben, damit 
sie von diesem Dorfe ihrer Schwester Margaretha, die in diesem Kloster ist, VI. Mark 
jährlich zahlen. Dt. Freitag vor h. Laurentzi (9. August) 1336. 

(Dieser Auszug, den der Archivar Boczek von einer Abschrift in dem Archive des genannten 
Klosters genommen hatte, befindet sich unter seinen Analecten im mähr. Landesarchive 
sub Nr. 5382.) 

128. 

König Johann von Böhmen bestätiget der Kirche St. Niklas in Znaym die eom Könige 
Wenzel im J. 1287 er t heilten Freiheiten und Begünstigungen. Dt. in castris Landaw^' die 

b. Laurentii (10. Augast) 1336. 

Johannes dei gracia Boemie Rex, Lucelburgensis Comes, Marchioque Morauie, Omnibus 
quorom interest, vel Interesse poterit in futurum, graciam regiam et omne bonum. Semper 
animus nostre regie maiestatis in sollicitudinibus laborat, qualiter ea, que per diuos xeges 
Boemie predecessores nostros clarissimos sunt facta, et de benigna provisione regali sancita 
in, et iuxta ipsorum ordinacionem, irrefragabiliter permaneant obseruata. Cum itaque ex 
relacione discreti viri Joannis Andre de Jewissowicz, plebani et rectoris ecclesie SancU 
Michaelis in Snoyma deuoti nostri Capellani percepimus, quod nonnulli, et maxime . . Judex 
et . . Jurati Ciuitatis Snoymensis ymo, quod dolenter referimus, subditi eiusdem ecclesie 
parrochialis, Jura et libertates eidem Ecclesie, per Illustres reges Boemie et modo, per 
Illustrem dominum Wenczeslaum regem Boemie socerum nostrum Karissimum, predecessores 
nostros concessas, Necnon laudabiles consuetudines ab olim inibi obseruatas, deuastare, verum 
eciam ausu temerario contrauenire moliuntur, exhibens nobis idem plebanus quandam litteram, 
maiori sigillo dependenti sigillatam, omni suspicione carentem tenoris infi*a scripti: Wenczeslaus 
dei gracia Rex Boemie et Marchio Morauie, omnibus inperpetuum. Regalis opere nodtre 
precium etc. usque. Actum Präge Anno Domini Millesimo ducentesimo octuagesimo septimo 
X^. Kalendas Junij, Jndiccione XV. (S. B. IV, S. 333. n. CCLV.) Nos volentes, vt 
premissimus, Jura, Sanxiones, donaciones, libertates et concessiones factas ecclesie sancti 
Michaelis in Snoyma, per Predecessores nostros, et maxime locis religiosis, vbi deo dante 
cultus diuiflus diurnis nocturnisue temporibus incessabiliter augetur, nostris augere temporibus, 
sancimus, et declaramus.^ ymo iusla et benefacta seu ordinata esse per predecessores nostros, 
circa donaciones, libertates ac concessiones factas ecclesie sancti Miciiaelis in Snoyma, 
presencium pronunciamus, et auctoritate presentis decreti, et per concessionem presencium 
ea singula ac uniuersa, que in littera dicti domini Wenczeslai per hone memorie soceris 
nostri karissimi continentur, in omnibus punclis, clausulis ipsius littere; ac eciam si quomodo 
largius et vberius, que forsan dubia et ambigua alicui uel aliquibus viderentur, ad largam 



89 

benignamque interpretacionem reduci concedimus et volumus auctoritate presencium, ex certa 
nostra sciencia, ea omnia approbamus, siue coniirmainus, Dantes et concedentes eidem 
Johanni ac omnibus plebanis, qui pro tempore fuerint in eadem ecclesia sancti Michaelis 
in Snoyma, omnes homines vtriusque sexus, cuiuscunque Status preeminencie aut condicionis 
existant, qui possessiones agrorum, vinearum, domorum, hortorum, Curiarum habent, perti- 
nencium ad dictara ecclesiam, sub cerlo censu annuali, si dictum censum non persoluerint 
in termino ab olim observato et obtento, vbicunque in Ciuitate Snoymensi, extra dotem eiusdem 
ecclesie infra vel extra muros eiusdem Civitatis domicilia obtinuerint, non obstanlibus statutis 
consvetudinibus, libertatibus, priuilegijs datis et concessis, vel in antea concedendis ipsi 
Ciuitati Snoymensi, per nos, aut forsan per predecessores nostros per clare memorie reges 
Boemie, aut statutis Municipalibus creatis uel creandis, per ordinacionem Juratorum, ut est 
moris, que et quas volumus prescnti nostro indultui in nullo derrogare, liberam impignorandi 
habeal, seu habeant potestatem . Nulii ergo nostrorum fidelium prefatas donaciones, libertates, 
Concessiones liceat infringere, aut ausu temerario contrauenire^ sicut nostram grauem indi- 
gnacionem regiani cupiuerint euitare, Decementes irritum et inane, quidquid contra premissa, 
aut aliquod premissorum, actum gestum ac temptatum per quempiam, aut quoslibet fuerit, 
siue ordinatum. Datum et Actum in Castris Landaw. Anno domini Miliesimo Trecentesimo 
Tricesimo Sexto, in die beati Laurencii Martiris. In cuius rei testimonium presentes litteras 
fieri, et nostris sigiilis iussimus appensis roborari. 

(Das Orig. auf Pergament^ dessen Sigill abgerissen ist, im Archive des Znaimer Jesuiten- 
Klosters, im m. 8t. Landesarrliive Lit. N. n. 3.) 

129. 

Dolko, Herzog von Schlesien und Herr in Münsterberg, erkläret, dass er vom 
Könige Johann von Böhmen das Herzogthum und die übrigen Länder *zu Lehen erhalten 
habe. Dt. Strubingae, in feste decoUationis S. Johannis Bapt. (29. August) 1336. 

(Abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar. Mss. T. V. S. 558. n. LX. u. Sommersberg rer. Siles. 
Scriptor. I. 847.) 

130. 

I4.arl, Markgraf von Mähren, Johann Herzog von Kärnthen und Margaretha seine 
Gemalin, bestätigen der Witwe des Albrecht von Vorst, Floridianen genannt Sygaune, 
welche die Yesten zu Meczz und Juval gutwillig hinausgegeben hat, die Gabe und Verweisung 
ihres Gemals auf die Yeste zu Vorst; sie mag auch zu frommen Zwecken 100 Mark 
verschaffen. Zennenberg, 16. September 1336. 

(Orig. im k. k. geheimen Archive zu Wien. Abgedruckt in Freiberg Reg. III. (VII.) 159. 
Böhmer ad. II. S. 341. n. 16.) 



12 



90 



131. 

Hildegerus de Nazzow und Meza seine Frau erklären, den Hof zu Dursdorf vom Könige 
Johann als Lehen erhalten zu haben. Dt. Prag, am Tag. vor Math. Ev. (20. September) 1336. 

(Nach einer Abschrift im DiplomaUnum Bo^mias S. 68. Ms. iin Klosterarchive zu Raigern.) 

« 

132. 

König Karl f>on Hungarn^ König Johann eon Böhmen^ Albert und Otto^ Herzoge ron 

Oesterreich^ Steyer und Kärnthen^ Markgraf Karl von Mähren und Graf Johann ron 

Tyrol schliessen einen Freundschaßsbund und versprechen^ sich gegenseitig innerhalb ihrer 

Reichsgränzen zu unterstützen. Dt. in Ensa in die S. Dionysii (9. OctobrisJ 1336. 

In Dei nomine Amen. Gloriosum genus victorie titulusque triumphi laudifluus perhi-* 
betur, glorta decoratus virtutum, dum inter orbis primates pacis perpetue libatur osculum, 
per quod dissensionum sediciones eminus propelluntur, et subditis dulcioris trauquiliitatis 
commoda salubrius propinantur. Nos itaque Karolus Dei gratia Ungarie, Joannes Boemie 
Reges^ Albertus, et Otto Austrie, Styrie et Karinthie Duces, Karolus Marchio Moravie, 
et Joannes Comes Tyrolis, Animadvertentes mutuam hinc inde inter nos consanguinitatem, 
parentelam, et aflinitatem sanguinis, et generis, quibus ad invicem propaginis origine con- 
nectimur multimode naturali, cupientesque summopere regnis, et terrarum nostrarum dominus 
commodum post tot, et tantas afflictiones, et calamitates innumeras feliciter inducere, quatenus 
subditi nostri lethi de nostra plenaria concordia unioneque sempiterna, sese sentiant pieuius 
consolatos, fedus, et unionis perpetue vinculum pro nobis, et heredibus nostris, bona fide, 
et sincero spiritu tactis corporaliter sacrosanctis Evangeliis inter nos duximus fideliter con- 
nectendum, promittentes firmiter et sincere sese invicem mutuo adjuvare juvamine intra 
regnorum, terrarum, et dominiorum nostrorum, duntaxat limites, habitorum seu etiam imposterum 
habendorum sub expensis panis, et vini nobis per eum, in cujus serviciis tunc constituti 
fuerimus, ministrandi, sed dampnis propriis omni eo tempore, quo aliqui, seu aliquis ex 
nobis, aut terre ipsius per aiiquem, seu aliquos hostiliter cum exercitu, manu potenti, in 
eisdem terris suis fuerint impugnati, statim quam primum requisiti fuerimus, sine procra- 
stinacione, et dilacione quibuslibet, auxilioque, favore, consiiio, et dileccione fraterna prosequi, 
et adesse rebus pariter, et personis usque ad vite nostre tempora pro totis viribus nostris, 
et posse adversus quemlibet hominem, vel personam cujuscunque Status, condicionis, dignilatis 
ac eminencie existant, eciam si regali, aut cujuscunque excellencie tytulo prefulgeant, seu 
eminencie fuerint decorati, nemine penitus exceptato, promittentes pariter, et spondentes, 
dolo, vel ingenio malis, seu dilatione quibusvis semotis, non quesitis excusatione, subterfugiis, 
aut colore quibuscunque, prefata omnia, et singula, et quodlibet eorum attendere, servare, 
et inviolabiliter custodire, ipsaque rata, grata, firma, et incommutabilia irrefragabiliter observare, 
nee uUo unquam tempore contra ea, aut eorum aliqua seu aliquod opere, connivencia, aut 
sermone per se, aut alios, de jure aut de facto directe, vel indirecte quomodoiibet venire. 



91 

Sane statuimus insuper, et decernimus, quod si is, seu bi, qui de nobis evocali proferendo 
(a) nobis subsidio eorum venientes certas terras, castra, aut municiones in bujusmodi servitio 
acquisierint, acquisita ejus erunt, qui alium, seu alios pro subsidio imploravit, res vero 
mobiles, et captivi acquisiti acquirentis erunt libere, licite, et impune, in quorum omnium 
testimonium atque robur perpetuum presentes literas conscribi, et sigillorum nostrorum patrociniis 
jussimus communiri. I>alum in Ensa in die S. Dyonisii Anno Domini Millesimo trecentesimo 
tricesimo sexto. 

(Abgedruckt bei Steyerer Add. col. S. 112^ Das Orig'. im k. k. Hofarchive. Lichnowsky III. Bd. 
Regest. S. CCCCXXXI. n. 2080. Böhmer Reg. Imperii S. 203. n. 223.) 

133. 

Ikönig Jobann von Böhmen verspricht den Herzogen Aibrecht und Otto von 
Oeslerreich zu mehrerer Freundschaft und Einigung eidlich, wenn seiner Zeit zur Wahl 
eines neuen römischen Königs Veranlassung sei. demselben neugewählten König weder Huld 
noch Dienst zu leisten, bevor die gedachten Herzoge nicht gleich ihm ihre Lehen von 
demselben empfangen haben. Dt. Ensa 9. Oclober 133G. 

(Abschriftlich bei Alanus de planctu naturae Us. der Universitätsbibliothek zu GrÖtz. Böhmer 
Ad. II. 1846. S. 336. n. 506.) 

134. 

I4.önig Johann von Böhmen verspricht mit seinen Söhnen Karl und Johann eidlich, 
dass, wenn Herr Ludwig, qui se facit cesarem et nominat imperatorem, die Herzoge Albrecht 
und Otto von Oesterreich innerhalb der Marken ihrer Lande angreifen würde, denselben 
mit aller seiner Macht sofort auf ihre Kosten an Brod und Wein aber auf seinen Schaden 
beizustehen. Bei dieser Gelegenheit eroberte Länder, Städte und Burgen gehören dem, der 
Hilfe verlangte, beweghche Sachen und Personen dem, der sich ihrer bemächtigt hat. Dt. 
Ensa, 9. October 1336. 

(Daselbst. Böhmer Ad. II. in Reg. 8. 336. n. 507.) 



•#• 



König Johann ron Böhmen entsaget in seinem und seiner Erben und insbesondere im 
Namen seines Sohnes Johann und dessen Gemalin Margareth zu Gunsten der Herzoge 
Albert und Otto von Oesterreich allen Ansprüchen auf das Herzog thum Kärnthen, Dt. in 

Ensa^ die b. Dionysii (9. October) 1336. 

Illos Johannes Dei gratia Bohcmie Rex ac Lucemburgensis Comes tenore presentium 
recognoscimus et publice profitemur, quod attente consideracionis oculis intuentes, ac pon- 
derantes sollicite, quanto sinceritatis et legalitatis vincuio Magniücis principibus dominis 
Aiberto et Ottoni Ducibus Austrie, Styrie, et Knrinthie, affinibus nostris Karissimis astringimur^ 

12* 



92 

copientes quoque terrarum nostraruin pacis traiiquillitati, et quietudini imposteruin providere 
pro nöbis ac omnibus beredibus, et successoribus nostris, et speciaiiter, pro filio Dostro 
Joanne, nee non preciara Margaretha Conthorali ipsius, ac sorore ejusdem, filiabus Hagnifici 
prineipis, Domini Uenrici quondam Ducis Karinthie, et Comitis Tyrolis bone memorie 
renunciamus expresse omni juri, et accioni, si quod vel si qua nobis, aut dictis heredibus, 
et successoribus uostris, vel eorum alteri, in ducatu Karinthie terris CarnioJie et Marchie^ 
Tel eorum juribus seu pertinencijs quibuscunque, vel ad ea ex tradicione supradicti Ducis 
Karinthie coUacione, infeodacione, confirmacione, quorumcunque Imperatorum vel Regum, 
aut successione juris hereditarii aut obligacione quacumque competebanl, vel competere 
poterant quovis modo, salvis quidem terra, castris, et bonis, et districtibus, ultra Sachsenburch, 
quod Eccles.ie Salzburgensi pertinet, sursum penes fluvium Traham per ipsos Duces ad 
Comitatum Tyrolis donatis, cum omnibus juribus, jurisdiccionibus, vasallis, dominio,* et aliis 
pertinenciiSj ac usufructibus, quibus prius ad Ducatum Karinthie pertinebant, ad Comitatum 
predictum Tyroi perpetuo permansuris, debent eciam Gastrum Oufenstein, et omnia et singula 
Dominia, et bona, seu possessiones, que vel quas strenui viri Chonradus de Oufenstein et 
— de Sibenberch in Comitatu Tyrol et prope Attasum, usque nunc tenuerunt, dicto Johaimi 
filio nostro, ac Conthorali sue, ipsorumque heredibus in antea remanere, promittentes eciam 
manuali fide vice juramenti infra hinc festumque Beati Gorii proxime aiTuturum dictis Ducibus, 
et eorum heredibus et successoribus reddere literas et instrumenta, si quas aut si que nos^ 
ant dictus filius noster sive Conthoralis ipsius, vel ejusdem soror filie Ducis Heinrici predicti, 
super Ducatu Karinthie terris, et Dominus Marchie et Carniole, aut eorum juribus et per- 
tinenciis predictis, ab Imperatoribus vel Regibus, seu Duce Karinthie memoratis, aut ab ipsis 
Ducibus, seu predecessoribus suis, et aliis quibuscumque personis, et specialiter Dondino 
Ludovico, qui se Romanorum Imperatorem intitulat, babuimus, et habemus, quas et que 
eciam ex nunc cassas, et irritas esse volumus, et deinceps nullius existere firmitatis, et 
contra renunciacionem premissam directe et indirecte, de jure vel de facto quomodolibet 
non venire, renunciantes eciam pro nobis heredibus, et successoribus nostris predictis, et 
aliis omnibus excepcionibus, accionibus, sive modis, quibus contra ipsam veniri posset, ac 
omni auxilio juris municipalis, seu Canonici, vel Civilis, sicut predicte terre videlicet, Ducatus 
Karinthie a Sachsenburch pertinens Ecclesie Salzpurgensi prenotate, deorsum vel infra, nee 
non Dominia Marchie et Carniole cum omnibus suis terris et districtibus, Castris, Vasallis, 
et Dominus, juribus et jurisdictionibus omnibusque ac singulis pertinentiis, et usufructibus 
sepedictis Ducibus Austrie et eorum heredibus, et successoribus, quiete et perpetuo remaneant 
possidenda. Volumus eciam dominum Archiepiscopum Saltzburgensem in bonis suis, et eonun 
juribus, que in Comitia Tyrol juxta Attasum tenet, et possidet, nihilominus et illustreoi 
Beatricem Comitissam Goricie, ac Johannem füium ejus, nee non Comitem Albertum Croritie 
suosque fratres, ac ipsorum heredes in bonis suis hereditariis, videlicet Theoioneis, Mutts, 
et aliis quibuscunque possessionibus, seu bonis, et eorum juribus, quas aut que in predicta 
Comitia Tyrol, et juxta Attasum, ut alias, usque ad obitum sepedicti Ducis Heinrici, de jure 
tenueruut in antea conservare. in cujus rei testimonium presentes literas fieri, et sigiOomin 



93 

nostrorum münimine jussimus communiri. Actum et datum in Ensa. Anno Domini miilesimo 
irecentesimo tricesimo sexto in die B. Dyonisii. 

(Das Orig:. im k. k. Hofarchive zu Wien. Abgedruckt bei Sleyerer Add. S. col. 97. — Lichnowsky 
in. Bd. Reg^est. S. CCCCXXXI. n. 1081. Böhmer Reg. Impcrii S. 203. n. 223.) 

136. 

König Johann ton Böhmen verspricht den Herzogen Albert und Otto von Oesterreich^ 
dass er ihnen die ^Verbriefungen seiner Söhne Karl und Johann über den mit ihnen 
geschlossenen Freundschaftsbund und über die Verzichtleistung auf das Herzogthum Kärnthen 
bis zum Dreifaltigkeitsfeste übergeben wolle. Dt. Ensa^ in die S. Dionysii (9. OctoberJ 1336. 

Jllos Joannes. Dei gratia Bohemie Rex, ac Luxenburgensis Comes profitemur, quod 
in concordia, unione, et amicitia, inter nos, et Magnificos Principes, Dominos Albertum et 
Ottonem, Austrie. Styrie^ Carinthie Duces, ac nostros ntrinque filios, et heredes ex novo 
facta, et inita, eisdem Ducibus sub juramento fidei tactis corporaliter sacrosanctis Evangeliis, 
promisimus, et promittimus bona fide, quod infra hinc, et festum Sancte Trinitatis proxime 
adfuturum, ipsis Ducibus predictas litteras, et Instrumenta sigiliata, patentia, et valida illustris 
Joannis Comitis Tyrolis, filii nostri, Margaretbe Consortis sue, nee nou sororis ejusdem, 
filiarum Magnifici Domini Henrici quondam Carinthie Ducis avunculi nostri, super renunciatione 
omnis juris, et actionis, quod vel que eis competebant, vel quolibet (modo) competere 
possent, in Ducatu Carinthie ac Dominus Marchie, et Carniolie, et ut iidem predictis terris, 
ac earum juribus et actionibus, ut promittitur, renuntient, et renunciationis juramenta ad 
Sancta Dei Evangelia prestent, faciant, atque ponant, sine dilatione ac occasione (excusatione) 
quibuslibet, omnique dolo et fraude semotis efficere, acquirere, dare, et ipsorum manibus 
tradere tenebimur, in omnem modum, prout in litteris renunciationis predictarum terrarum, 
eisdem Ducibus per Nos datis de verbo ad verbum pleuius est expressum. Insuper si quas 
Nos, seu predicti Joannes Comes Tpolis, filius noster, ipsius Conthoraiis, ac soror ejusdem 
super predictis terris a Domino Ludovico, qui se Imperatorem intitulat, seu a quibusvis 
aliis Imperatoribus, Regibus, seu Duce Carinthie, aut aliis quibuscunque babemus, vel habere 
dignoscimur, omnes et singulas reddere et restituere, ac restitui facere tenebimur, infra 
terminum prenotalum. Nihilominus etiam lilteras fiKorum nostrorum Caroli, et Joannis predicti^ 
super ratihabitione amicitie, unionis, et concordie memoratis, cum dictis Ducibus contracte, 
ad instar litterarum inter Nos, et eos mutuo conrectarum, eisdem Ducibus infra sepe dictum 
terminum procurare, et assignare debemus, promittentes modo, quo supra, omnia et singula 
predicta integraliter et finaliter adimplere. In cujus rei testimonium presentes Utteras fieri et 
sigiilomm nostrorum münimine jussimus communiri. Datum Ensa Anno domini 1336. in die 
Sancti Dionisii. 

(Das Orig. im k. k. Hofarchive zu Wien. Abgednickt in S(eyerer Commentar. pro histor. Alberti 
II. ducis Austr. S. 98 aus dem Gratzer Archive. Vergl. Böhmer Regesta imperii S. 203. 
n. 224. Lichnowsky III. Bd. Reg. S. CCCCXXXI. n. 1082.) 



94 



137. 

Imönig Johann von Böhmen sagt den Herzogen Albrecht und Otto zu, ihre aufrüh- 
rerischen Unterthanen nicht aufzunehmen, sondern den Herzogen auf ihr Verlangen wider 
dieselben Beistand zu leisten, gegen denselben Nachbarndienst. Dt. InEisa(Ens?)9.0ctob. 1336. 

(Das Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Lichnowsky III. Bd. Keg. p. CCCCXXXI., n. 1083. 
Böhmer Reg. Add. 11. 1846. S. 336. n. 508.) 

138. 

Die Herzoge Alber l wid Otto tou Oesterreich rersprechen dem Könige Joliann ton 

Böhmen^ dass sie das Schloss Greifenberg und Stein von dem Grafen Albert von Görz 

auslösen werden. Dt. in Ensa^ die S. Dionysii (9. October) 1336. 

IMos Albertus et Otto dei gracia duces Austrie, Styrie et Karinthie tenore presencium 
proiitemur, quod inter amicabliem composlcioncm inter Excellentem . Principem . dominum 
Johannem Bohemie Regem, aflinem nostrum karissimum ex vna et uos parte ex altera 
iam pridem factam et initam, eidem Regi duximus promittendum, quod castrum in GreÜTenberch, 
et castrum in Staym a Spectabili Comite Alberto Goricie, Auunculo nostro, ea nunc in 
sua detinens potestate, absbrigare tenebimur, sie ut ad predicti Regis filii, domini Johannis 
manum deueniant: quodsi Comes antedictus in hoc nobis parere noluerit. et se niniis rigidum 
in exemplione dictorum Castroruni ostenderit. tenebimur vna cum rege predicto adicere manum 
potentivam, et nihilominus ipse dominus Johannes parte reddituum theloneoruai mutarum in 
comitatu Tyroiis eundem Comitem contingentium de nostro beneplacito, uti ac frui tenetur, 
quousque predicta caslra ab ipsius extrahantur manibus et ad predicti regis filii domini 
Johannis perveniant potestatem, et si predictum regem Bohemie super dictorum castrorum 
extractione aut ereptione potestivam manum imponere contingeret et activam, quidquid idem 
rex sub huiusmodi litigiosis actionibus pecunie rerumque suarum impenderet^^ hoc ipsum 
habere tenebitur super muta et theloneo supradiclis, tamdiu quousque eidem de impensis 
eiusdem pecunie satis fiat, non obstante eo, quod omnia bona sua, que hucusque in comitatu 
Tyroiis et iuxta Attasim tenuit, pacifice possidere debet, prout in litteris renunciaciones inter 
nos mutuo datis specialiter est expressum. In quorum testimonium ac evidenciam presentes 
conscribi et sigillorum nostrorum munimine iussimus communiri. Actum et datum in Ensa: 

in die beati Dyonisii. Anno domini Millesimo Tricentesimo Tricesimo sexto. 

• 

(Das Orig. im k. k. Hofarchive zu Wien. Abgedruckt bei Sommersberg S. R. S. III. 62. — 
Ludewig Keliquittr. Ms. T. V. S. 24. n. XL. — Lichnowsky 111. Bd. Reg. S. CCCCXXXI. 

n. lOSf).) 



95 



139. 

Die Herzoge Albert und* Otto ton Oester reich versprechen dem Könige Johann ton BöhmeUj 
dass sie ihm das Schloss Lundenburg eom Albert von Raulienstein auslösen wollen. Dt. 

in Ensa, die b. Dionysii (9, October) 1336. 

\qs Albertus et Otto dei gracia Duces Austrie^ Styrie et Karinthie, tenore pre* 
sentium profitemur, quod quia inter vnionem et amicabilem compositiouem inter Magnificum 
Principem dominum Johannem Bohemie Regem, Affinem nosirum Karissimum ex vna, et 
nos pro parte altera hijs diebus proxime preteritis factam, eidem Domino Regi düximus 
firmiter promittendnm, quod sibi et heredibus suis Castrum Luntenburch ^) a nobili viro Alberto 
de Rauchenstayn ^) fideli nostro infra hinc et Beati Martini festum proxime affuturttm 
disbrigare tenebimur et in ipsius Domini Regis, ac suorum heredum cum suis pertinenciis 
liberum tradere potestatem. Quod si non fecerimus, ex tunc ipse Dominus Rex et sui beredes 
ad maiorem cautelam, ex nunc prout ex tunc, Ciuitatem et Gastrum Velsperch ^), que 
nunc tenet, teuere debebit in antea et etiam possidere. Et nichilominus prefatus Albertus de 
Rauchenstayn a promisso captiuitatis sue vinculo absolut non debebit, quousque prefatum 
castrum in Luntenburch, in predicli domini Regis et heredum suorum potestatem deducantur, 
quo Castro Luntenburch absbrigato et in prefati Regis vel heredum suorum potestatem tradito, 
Ciuitas cum Castro Velsperch predicta ad manus dicti Alberti de Rauchenstayn et suorum 
heredum redire debent, penitus absoluta, et nichilominus ipse dictus Albertus de Rauchenstayn 
a promisso captiuitatis liber debet esse penitus et solutus. In quorum omnium testimonium 
atque robur premissis valiturum, presentes conscribi, ac sigillorum nostrorum munimine 
iussimus communiri. Actum et datum in Ense in die Beati Dyonisii. Anno domini Millesimo 
Trecentesimo Tricesimo Sexto. 

(Das Orig. im k. k. Ilofarchive zu Wien. — Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. Urkundenb. 
S. 20. n. 19. Vergl. Ludewig Rellquiar. Ms. T. V. S. 525. n. XLT. — Lichnowsky IIT. Bd. 
Reg. CCCCXXXI. n. 1084. - Sommersberg S. R. S. III. 62.) 

1 40. 

Die Herzoge Albert und Otto ton Oesterreich r ersichten zu Gunsten des Herzogs Johann ton 
Kärnthen auf alle Rechte zu der Grafschaft Tyrol, Dt. in die b, Dionysii (9. October) 1336. 

Aos Albertvs et Otto, dei gralia duces Austri», Stirife et Carinthiae, domini Carniol», 
marchlones portus Naonis, comites in Habsburg et in Kuyburg, nee non Landgrauii Alsatiaa, 
tenore prassentium recognoscimus et publice profitemur: Ex attenta consideratione, oculis 
intuentes ac ponderantes soUicite, quanto sinceritatis et legalitatis vinculo, magnifico principi, 
domino Johanni, Boemiae Regi, comitique Lucemburgensi, socero nostro charissimo, adstrin- 
gimur; cupientes quoque terrarum paci, tranquiliitati et quietudini in posterum providere, 



') Lundenburg. 2} Rauhenstein. ') Felsberg an der mähr. Gränze. 



96 

pro nobis ac omnibus successoribus nostris, Renunciamus, expresse omni iuri et actioni, si 
quod vel si qu$e nobis aut dictis heredibus et successoribus nostris, vel eorum alteri in 
comitatu Tirolis vel ad eum, vel eius iuribus seu pertinentiis quibuscunque vel ad ea, ex 
traditione magnifici prineipis, domini Heinrici, quondam ducis Carinthiae et comitis Tirolis, 
avunculi nostri carissimi, felicis memoria^! collatione, infeodatione, conßrmatione quorumcunque 
Imperatorum vel Regum ; aut süccessione iuris hereditarii competebant, aut competere possent 
quo vis modo. Dantes eiusdem Regis filio, domino Joanni aut conthorali suae, dominse Mar- 
garethsB, ipsorumque heredibus castrum Greiifenberg et quicquid ultra Sachsenburgk, quod 
EcclesiaB Saitzburgensi pertinet, habuimus sursum penes fluvium Travam, quod ad predictum 
ducatum Carinthifls spectabat, cum omnibus suis pertinentiis, castris, bonis, districtibus et 
omnibus iuribus, iurisdictionibus vasallis, dominio et aliis usufructibus quibuscunque; volentes, 
ut illud ad comitatum Tirolis in posterum pertinere debeat, etiam Kauifensteiu et omnia ac 
singula dominia aut bona seu possessiones, quaB vel quas fideles nostri Conradi de Libemberg, 
in comitatu Tirolis et prope Attasum usque nunc tenucrunt, prasfati regis filio domino 
Joanni ac conthorali sua^ ipsorumque heredibus in antea remanere; promittentes manuali 
fide, vice iurameuti, intra hinc et festum beati Georgii proxime venturum, saspe diclo regis 
filio et eius heredibus et successoribus nos restituere volle litteras et instrumenta, si quas 
vel si quaß super comitatu, castris et dominio et bonis praemissis vel eorum iuribus et per- 
tinentiis ab imperatoribus vel regibus seu duce Carinthie memoratis aut aliis quibuscunque 
haberemus, quas et quaB etiam ex nunc cassas et irritas esse volumus ac deinceps nullius 
subsistere firmitalis; et contra renunciationem, traditionem ac ordinationem nostras prasmissas 
de iure vel de facto directe vel indirecte modo quolibet non venire. Renunciamus pro 
nobis heredibus et successoribus nostris etiam omnibus exemiionibus, actionibus sine modis, 
quibus contra ipsas veniri posset, et omni auxilio iuris municipaHs, canonici vel civilis. Sic 
tamen, quod ducatus Carinthias ac Sachsenburg pertinens Ecclesiae Saitzburgensi prasnotatae, 
deorsum et infra; nee non dominia marchiae et Carniolae cum omnibus suis districtibus, 
castris, vasallis et dominus: iuribus, iurisdictionibus, omnibus ac singuHs pertinentiis et usu- 
fructibus nobis et heredibus nostris ac successoribus quiete et perpetuo remaneant. Debet 
etiam praefatus archiepiscopus Salzburgensis in bonis suis et eorum iuribus, quae in comitiam 
Tirolis et iuxta Anasum tenet et possidet; nihilominus et illustres Beatrix comitissa Goriciae 
ac Joannes, filius eius; nee. non comes Albertus Gorzensis suique fratres avunculi nostri 
et ipsorum heredes in bonis suis hereditariis, videlicet theoloneis, mutis et aliis quibuscunque 
possessionibus seu bonis et eorum iuribus, quas vel quae in pnedicta comitia Tirolis et iuxta 
Anasum vel aliis, usque ad obitnm dicti ducis Henrici de iure tenuerunt; in antea remanere. 
In quorum omnium testimonium atque robur perpetuo valiturum pnesentes conscribi et 
sigillorum nostrorum mnnimine inssimus communiri. Actum et datum in die beati Dionisii 
anno domini MCGCXXXVI. 

(Abgedruckt bei Ludewig Reliquiar. Ms. T. V. S. 522. n. XXXIX.) 



97 



141. 

Schuldbrief des Uers^gs Albreckt eon Oesterreich über 5000 Mark grosser Prager Pfennige 
€M König Johann f>on Böhmen. DL Enns^ Freilag nach Dionys. 1336. 

IV ir Albrecht von Gottes Gnaden Herlzog zu Oesterreich: zuSleyern undCärudten etc. 
yerjichen öffentlich mit diesem Brive dass wir dem Hochwirdigsten Herren Eonige zu Behmen 
und seynen Erben recht und redlichen schuldig seyn funfflausend Marg grosser Pfennige 
prager Müntze, ie vor eine Marg zu rechnen 64. g. pfennig, und dasselbe geld halbs 
globen wir und sollen es dem vorgenannten Könige von Behmen seinen Erben, oder wem 
sie es schaffen, bezalen und geben, auff S. Georgen -Tag der schirst kompt: oder dos 
andere halb teil dos globen wir und sollen, alss dos vorder mit bereiten Geld darnach 
auff S. Martens-Tag gar und gentzlich bezahlen, und dos globen wir zu vollfuren, und zu 
leysten mit guten trewen one alles Geverde, und darüber zu einer bessern Sicherheit haben 
wir zu Bürge gesetzt unsre lieben gelrewen: Grav Ulrichen von Pfannenberg: Grav Con- 
raden von Schwanberg, Herren zu Ortl: Graf Burgharden und Graf Otten von Magdeburg, 
Pilgram von Puchaim den Eidern, Ulrichen von Walsee Hauptmann in Steyer, Eberharden 
von Walsee zu Lintz, Steffan von Meysaw, Johanns von Chünking, Johanns von Caxpeln 
und Hardeck von Peckaw: Wer dass wir denselben König, seinen Erben und seinen Nach- 
kommen, des egenannten Guttes und Geldes nicht ausrichten und bezahlen in den Tagen, 
als vorgeschriben stehet, sollen unsere vorgenannte Bürgen zu Znoym in die Stadt einreyten, 
und dorinne leisten in offenen Gastheusern, nach Leistens -Recht, und nicht auskommen, 
alss lange vitz wir den offt genannten König, seinen Erben oder Nachkommen, des obge- 
nannten bezahlen und richten, und weren gar und gentzlich, wenn auch das geschieht, so 
sollen wir, unsre Bürgen, und auch unsre Brive von ihn darumb fürbas gentzlich ledig 
seyn; und des zu eynen Urkund geben wir disen Briv versiegelt mit unserm anhangendeii 
Inngesiegel, der geben ist zu Enns am Frytag nach S. Dionysii Tage Ao. 1336. 

« 

(Sommersberg III. 63. Lichnowslty III. Bd. Reg. S. CCCCXXXII. n. 1087.) 

142. 

König Johann von Böhmen schenket dem Brucker Kloster zwei Lahne in Olkowitz und 
zwei in Schenkwitz. Dt. Znogme, die b. Galli (16. OctoberJ 1336. 

tlohannes dei gracia Rex Boemie, ac Lucembnrgensis Comes, Deuotis nostris 
dilectis . . Abbati, et Conuentui Monasterij Lucensis graciam regiam, et Christo Domino 
iugiter famulari. Animaduertentes deuocionis vestre constanciam, puritatemque fidei constantem, 
quibus maiestati regie non modicum placere curauistis, volentesque proinde vobis et vestro 
Monasterio graciam facere specialem quatenus nostris adiuti beneficijs virtutum domino 
possitis vberius famulari, vobis et vestro Monasterio quatuor Laneos terre possessos modo, 
et habitos per Domaslaum Presbiterum, et fratrem suum Jeclinum, vno videlicet Laneo, in 

13 



98 

Oiocwicz, et vno per Wlczkonem ibidem per filium Vitiini, vno in Schenkwicz, et quarto 
per Wokkonem et fratres suos, ibidem in Schenckwicz, ad nos et Reg^num nostrum spectantes, 
conferimus liberaliter, et donamus, pie ob salutem et remedium nostrarum, et nostrorum 
Predecessonim animarum, per vos et vestrum Monasterium possidendos perpeluo et habendos 
Decementes edicto perpetuo quatenus possessores ipsorum Laneorum, Seruicia, vobis et 
vestro Monasterio, facere, et exhibere debeant, que nobis facere quomodlibet tenerentur. 
Mandantes vniuersis et Singulis Villicis, seu Gastellanis Znoymensibus et aliis fidelibus 
noslris presentibus, et qui pro tempore fuerint, quatenus Vos vel Monasterium vestrum super 
huiusmodi nostra donacione non molestent, inquietent, et perturbent, nee molestari, inquietari, 
vel turbari per alios quomodolibet permittant, Indignacionem nostram, si secus quispiam 
attemptare presumpserit, se nouerit incursumm. Hamm Serie et testimonio Htterarum. Datum 
Znoyme Anno domini Miliesimo Trecentesimo Tricesimo Sexto, in die beati Galli. 

(Das Orig. auf Pergament mit einem grossen zerbrochenen Doppelsigille im Archive desselben 
Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. H. n. 30. — Abgedruckt bei Pelzel K. Karl 
IV. Urkundenb. I. 121. n. CXV.) 

143. 

Imarl, Harkgraf von Mähren, befiehlt den Trientiner Beamten, während der Sedis- 
vacanz dem Matthäus und Justinian von Gardelo, Richter zu Trient, über alle Einkünfte der 
Kirche in Trient Rede und Antwort zu geben. Trient 14. October 1336. 

(Orig. im k. k. geheimen Archive zu Wien.) 

144. 

König Johann von Böhmen befreiet die Eihenschitzer Bürger ton der Zahlung des Zinses 
eon den Weingärten, Feldern, Wiesen u. s. tr. an die dortige königl. Burg, verpflichtet 
sie aber zur weiteren Abfuhr des Zehendes an die dortige Kirche. Dt. Wienne, in die 

b. Luce Evangel. (18. October) 1336. 

Johannes dei gracia Bohemie Rex ac Lucemburgensis Comes fidelibus nostris 
dilectis . . Judici et Juratis in Ybantschitz graciam suam et omne bonum. Informati sumus 
per nonnullos sapientes, quod vos et conciues vestros a solucione decime de vineis in 
agris pratis, seu aliis locis de quibus ante dabatur integra decima, apud vos plantatis et 
plantandis in detraccionera Ecclesie ibidem per censum vnicuique vinee impositum, licet 
super hoc vobis dedimus alias nostras litteras non possimus libertäre, propter quod ordinanimiis 
per alias nostras literas et statuimus, vt de huisumodi vineis ammodo ad Castrum in Ybantsehics 
soluatis penitus nullum censum. Mandantes fidelitati vestre firmiter et expresse, vt omnes 
conciues vestros nostra in hac parte freti auctoritate, sicut nostram volueritis irremissibileai 
vitare indignacionem teuere et compellere vlique debeatis, quod a solucione census nostri 
bactenus nobis ad castrum nostrum annis singulis dati perpetuo absolut! Ecclesie in Ybantsckits 



99 

vtterius quolibet «nno decimam soluere non obmiüant, debitam et totalem Rebelies, si qiios 
inueneritis nostro nomine grauiter compescendo. Datum Wienne in die Beati Luce Ewangeliste. 

(Nach der Bestätigun^nrkuiide des Markgrafen Karl vom J. 1337 und des K. Lndislaus vom 
J. 1453, — von virelcher letzterer das Orig. im Archive derselben Stadt sich befindet — 
abgeschrieben A. Boczek.) 

145. 

Bischof Johann eon Olmülz conaecrirel die Dominikaner Klosterkirche zu Troppau. Dt. 

in Oppatia^ in festo 0. 0. Sanctorum (i. November) 1336. 

j\los Joannes dei gratia episcopus Olomucensis et Apostolice Sedis Legatus ex 
Latere, Universis Christi Fidelibus in Dicecesi Olomucensi constitutis Salutem in Domino 
Sempiternam. Notum facimus universis, qüod ad instanliam Ulustrissimi Principis Domini 
Domini Nicolai Ducis Oppaviensis et Fundatoris Monasterii Oppaviensis Ordinis Pra^dicatorum 
consecravimus Ecciesiam eiusdem Monasterii ad Honorem Dei Omnipotentis, et ad Honorem 
Sti Wenceslai Preetiosi Martyris, dantes pro dote agrum nostrum h$ereditarium cum parlicula 
parva, qasB jacet circa piscinam Domini Commendatoris EccIesiaB Parochiaiis Oppaviensis 
libere sine omnibus censibus haereditarie possidendum, a nullo homine vendendum aut 
auferendum. Volentes insuper Christi Fideles ad similia provocare pietatis opera, Concedimus 
omnibus vere contritis et confessis in eadem Ecciesia vnum Pater Noster et Ave Maria 
orantibns centum Dies Indulgentiarum. Datum in Oppavia Anno Domini 1336 in die Omnium 
Sanctorum. 

(Aus einer Dominikaner-Klosterchronik mitgetlieilt Fr. Tiller. — Eine böhro. Uebersetz^ung aus 
dem XVI. Jahrhunderte in der BoczekV'hen Sammlung im m. st. Landesarchive n. 5577. 
— Unecht.) 

14«. 

König Johann von Böhmen befreiet das Haus des Welehrader Klosters zu Brunn von 
allen Abgaben. Dt. Wyenne^ in vigilia b. Martini (10. November) 1336. 

Johannes dei gracia Boemie Rex Lucemburgensis comes Religiosis viris . . Abbati 

et conuentui monasterii Welegradensis, deuotis nostris dilectis, graciam regiam et laudes 

deo ingiter decantare Personas ecciesiasticas religiöses presertim, que huius mundi spretis 

illecebris et oblectacionibus contemptis ipsins sub regniari habitu virtutum deo elegemnt 

famulari, decet clemenciam principis iustis attollere libcrtatum munificencijs, et graciarum 

premiare priuilegijs, quatenus frete regalibus presidijs eidem christo libere liberius valeant 

obsequi et seruire, Haben tes itaqne specialem ad vestre domus deuocionem Pensatisque non- 

nullia vestris et ipsius Monasterij Welegradensis ineommodis, que hactenns dampnose per- 

tulistis, Vobis et vesiro monasterio graciam facientes specialem, domum vestram Brunne 

penes domum fralrum minorum sitam libertamus liberamque ab omnibus et singuUs exaccionibus^ 

13« 



100 

oontribucionibus et oneribus quibusciunque tarn realibus qaam personalibus atque mixtis perpetuo 
facimus et immunein. Mandamus itaque . . Purchrauio . . Judici, consilio et communitati hominnm 
Brune, ac alijs fidelibus nostris presentibus et futuris, quatenus vos et monasterium vestruin 
contra buiuscemodi nostram indulgenciam non molestent inquietent aliqualiter vel perturbent, 
nee molestari inquietari aut perturbari per quempiam permittant Indignacionem regiam si 
secus quispiam attemptare presumpserit se nouerit incursurum. Harum serie et testimonio 
litterarum quibus nostrum sigiUum duximus appendendum. Datum Wyenne in vigilia beati 
Martini, Anno domini Millesimo trecentesimo tricesimo sexto. 

(Das Orig'. auf Pergument mit einem beschädigten Doppelsigille im Archive desselben Klosters, 
im m. St. Landesarchive Lit. P. n. 18.) 

147. 

Testament des Vikars Johann eon Dolan^ in welchem er der Olmützer Kirche anderthalb 
Lahne in Bystfic schaffet. Dt. in OlomucZy in crastino S. Andree (1. DecemberJ 1336. 

oohannes dictus de Dolan vicarius ecciesie Olomucensis — de rebus — meis facio 
testamentum — Testamentarios, Michaelem et Nicolaum vicarios constituo — Primo in villa 
Bistricz maiori prope Olomucz Sita laneum cum medio, pro anniuersariis annis quibuslibet 
peragendis lego . . . ecciesie Olomucensi — Item pro anniuersario domini Petri rubel, 
quondam vicarij Olomucensis. Item in anniuersario domine Agathe sororls ipsius domini 
Petri — quatuor marcas comparaui — sub sigillis domini Andree Olomucensis et Bartholomel 
Prerowiensis archidiaconorum canonicorum. Datum In Olomucz, Anno Millesimo Trecentesimo 
Tricesimo sexto, in crastino sancti Andree apostoli, presentibus discretis viris dominis 
Conrado preposito Alblino, Theodrico, Petro et alijs vicarijs. 

(Aus dem Cod. IL f. 88 im Archive des Olmützer Domcapitels gezogen Ant. Boczek.) 

148. 

Papst Benedict XII . überträgt den Aebten eon Bfewnou) und Trebitsch die Abhaltung der 
Provinzial-Capitel des Benedictiner- Ordens im Königreiche Böhmen^ weil dieselben rück- 
sichtlich solcher Capitel eineProrinz bilden. Dt. Aeinione^ Idus Decembris (13. Decembr.) 1336. 

Denedictus Eplscopus Servus Ser verum Dei Dilectis filiis . . Brewnowiensis et . ., 
Trebencensis Ordinis sancti Benedict! Pragensis et Olomucensis dloceslum Monasteriomm 
Abbatlbus Salutem et Apostollcam Benedlctlonem. 

Paterne consideradonis aclem ad salubrem statum Ordinis seu Religionis Monachomm 
nigronim attentius dirigentes pro salute et prosperitate ipsorum, prehabita deliberatione matura, 
nonnuUa statuta edldimus, et ordinationes fecimus« que voluimus et mandavimus in eodem 
ordlne seu AeUgione perpetals futuris temporibos observari. Et quia In eisdera statutis et 
ordinationibus inter alla duximus statueodum, quod in ordlne seu Religione prefata in singulto 
provinciis per nos üi ipsis ordinationibus novlter statutis, et etiam deslgnatis, fiat de Triennio 



101 

in TrienniuiD provinciaie Capitulum Abbatum et Priomm Monasteriorum Abbates proprios 
non habentium, et etiam Priorum Cathedralium ecciesiarum Ordinis seu Religionis ipsins, 
sea aiiorum maiorum in ipsis ecclesiis exislentium, post Antistites earumdem apud unum de 
Monasterijs eiusdem ordinis ad hoc aptum, ve] si hoc fieri non posset, apud alium locnm 
ad hoc congruum et securnm, de quo Monasterio seu ioco et die primi CapituU huinsmodi 
celebrandi et aliis ad id opportune facientibus providere habent, qui super hoc per sedem 
apostolicam forent deputati, prout in dictis ordinationibus plenius continetur. Ut hec executioni 
debite demandentur, vos de quorum circumspeclionis industria, plenam in Domino fiduciam 
obtinemus, ad exequenda premissa et alia infrascripta in Regno Boemie, quod pro una 
quoad celebrandum nunc et in posterum huiusmodi Provinciaie Capitulum yoluimus et statuimns 
reputari Provincia tenore presentium deputantes . Discretioni vestre auctoritate apostolica 
committimus et districtius iniungimus, ut pro celebrando hac prima vice huiusmodi Capitulo 
in dicto Regno per nos ut premiltitur designato aliquod Monasterium eiusdem Ordinis seu 
Religionis ad hoc aptum si in ea valeat reperiri. Alioquin locum alium ad hoc congruum 
et securum, et diem ad id etiam congruam cum continuatione dierum sequentium eligentes« 
Abbates Priores et alios prenominatos ad huiusmodi Capitulum convocare curetis, Diem et 
locum predictos eis per vestras litteras nichilominus intimantes per quem in ipso primo 
instanti Capitulo missa solemniter celebrari, sermoque convenientibus ad dictum Capitulum 
fieri debeat provide ordinando, eodemque Capitulo congregato facialis aliquas personas ydoneas 
per ipsum Capitulum eligi, que dicto primo Capitulo presideant, eaque faciant et adimpleant 
qne iuxta huiusmodi nostras ordinationes, vel alias sunt per presidentes huiusmodi Provin- 
cialibus Capitulis facienda. Statuta quoque et ordinationes huiusmodi que vobis et dicto 
Capitulo sub buUa nostra transmittimus, in eodem Capitulo publicetis, ac legi et ascultari 
integraliter facialis omnes Abbates, Priores et alios predictos convenientes ad Capitulum 
memoratum, nee non procuratores absentium monendo, et si necesse fuerit compellendo, 
ut ipsorum statutorum seu ordinationum copiam sub authentica scriptura recipiant, illa ad 
ecclesias, monasteria, seu loca ipsorum fideliter delaturi, que etiam in dictis ecclesiis 
Monasterij atque locis legi faciant et diligentius custodiri et etiam observari. Volumus etiam 
per dictum primum Capitulum provideri de Ioco ad hoc accomodo et securo eiusdem Regni, 
ubi Über ordinationum seu statutorum nostrorum huiusmodi bulla nostra munitus perpetuis 
futuris temporibus diligenter debeat conservari. Statuta etiam in Provincialibus seu conimu- 
nibus Abbatum et Priorum predictorum dicti Regni Boemie Capitulis olim facta, portari per 
eos qui illa habuerint ad prefatum primum Capitulum, et ipsa per aliquos ab eodem Capitulo 
deputandos, examinari cum diligentia facialis, et que de Ulis que tamen nostris predictis 
ordinationibus non obvient, in ipso Regno observari debeant, in sequenti eiusdem Regni 
Capitulo ordinetur. Deinde ad ecclesias Cathedrales, Monasteria et alia loca Conventualia 
eiusdem ordinis seu Religionis infra idem Regnum existentia, coniunctim vel divisim per 
diversas partes prout ad invicem conveneritis personaliter accedentes, de ipsorum nee non 
membrorum suorum facultalibus. ac quot Monachi esse consueverint in eisdem, quot etiam 
de dictis facultalibus incumbentibus eis supportatis oneribus commode valeant suslentarl. 



102 

diligenter inquirere. Nosque de premissis per diligentem et fidelem relalionem plenarie 
informare curetis, ut coDsideratis facullatibus et oneribus supradiclis certum io eis Monachonim 
Diiinerum statuere yaleamus. Insuper certos et perpetuos redditus pro pensionibus, Magisirts 
seu instrucloribus, ac monachis mittendis ad studia, nee non pro suppleclione officioruni et 
administralionum insufGcienliuin assignandi secundum formam et modum, qui in eisdem 
ordinationibus exprimuotur, nee non ut in exequendis premissis vos non contingat expensis 
propriis pregravari, pro diebus singulis, quibus post predictum Capitulum celebratuin in 
predicte executionis prosecutione fueritis eundo niorando et redeundo, cuiiibet vestrum ' 
exigendi et recipiendi Octuaginta Turonens. argenti dumtaxat ab ecclesiis Monasteriis, 
aliisque locis predictis Conventualibus et membris eorum congrua per vos vel •vestrum 
alterum de illis inter ecclesias, Monasteria, loca et meoibra predicta distributione facta, ita 
quod nicbil aliud ultra predictos Octuaginta Turonens. argenti vos aut familiäres vestri 
ab ecclesiis, Monasterijs, locis, vel membris predictis, vel a prelatis seu quibusvis personis 
ipsorum pelere exigere vel etiam a volentibus solvere seu dare, recipere presumalis, alioquin 
penis contra visitatores in Provincialibus Capitulis deputandos, ac familiäres eorum preter 
expensas eis in victualibus ministrandas, pecuniam aut munera recipienles in dictis consti* 
lutionibus et ordinationibus noslris inflictis, vos et familiäres vestros predictos volumus 
subiacere. Contradictores quoque in premissis vel aliquo premissorum per censuram eccle- 
siasticam, et alia opportuna remedia compescendi. Non obstantibus quibuscumque statutis 
et consuetudinibus Cathedralium ecclesiarum, Monasteriorum, yel aliorum locorum einsdem 
Ordinis seu Religionis Regni predicti conlrariis iuramentis, confirmationibus apostolicis, aut 
quibusvis firmitatibus aliis roboratis. Seu si aliqui super provisionibus sibi faciendis de 
beneficiis Monachalibus eiusdem ordinis in eodem Regno speciales, vel generales apostolice 
sedis, vel eins legatorum litteras impetrarint, etiamsi per eas ad inhibitionem, reservationem, 
et decretum vel alias quomodolibet sit processum, quas quidem litteras et processus habitos 
per easdem ad beneiicia que per vos pro premissis iuxla easdem ordinationes assignata 
fuerint, volumus non extendi, aut si Abbatibus, Capitulis seu Prioribus supradictis communiter 
vel divisim ab eadem sit sede concessum, quod eis seu ipsorum Monasteriis aut locis aiiqae 
pensiones imponi vel in illis constitui, seu quod ad coniribulionem vel solutionem quarumlibet 
procurationum seu talliarum, vel impositionum huiusmodi minime teneantur et ad id compelii, 
seu si ipsis coniunctim vel separatim a prefata sede indullum existat, quod excommunicari 
suspendi vel iuterdici non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam 
ac de verbo ad verbum de concessionibus et indultis huiusmodi menlionem, aut quibuscumque 
constitutionibus, ordinationibus, vel statutis, privilegiis, indulgenliis vel litteris apostolicis 
generalibus vel specialibus conlrariis quorumcumque teuorum exislant, per que presentibus 
non expressa, vel totaliler non inserta, eflcctus earum impediri valeat quomodolibet vel 
differri, et de quibus quorumque totis tenoribus habenda sit in nostris litteris mentio specialis, 
plenam atque liberam tenore presentium concedimus potestalem. Volumus autem quod etiam 
de hiis que circa assignalionem diclorum reddituum pro pensionibus Magistro seu instructori 
claustralium Monachonim, ac Monachis mittendis ad predicla studia impendendis, nee non 



103 

de redditibus seu pensionibus, ofBtiis seu administrationibus insufficientibus supradictis 
applicandis seu etiam uniendis duxeritis ordinanda, et de aliis circnmstanliis eorumdem nos 
per yestras litteras curetis similiter plenarie informare. Quod si non omnes premissis 
exequendis potueritis Interesse, duo Tel unus vestrum ea nichilominus exequatur. Cetemm 
qaia predictomm statutorum et ordinationum expedictione dilectos filios Bernardum de Senebreda 
de Longavilia, et Johannem de fisco sancU Pauli de Cadaionis Cluniacensis et sancti Beoedicti 
ordinum Rothomagensis et Vaureosis dioc. Prioratuum Priores in Romana Curia Proseculores 
per alias nostras litteras duximus deputandos, et eis inter alia exigendi ab Abbatibus, 
Capitulis, Prioribus, et aliis administratoribus eiusdem ordinis seu religionis de quibns 
videretur eisdem pro premissorum expeditione, certas pecuniarum snmmas et taxandi ac 
distribuendi inter dictas provincias quantum videlicet quelibet provincia per nos distincla 
de expensis per eos in scripturis aut alias premissorum occasione factis solvere teneatur, 
iiberam dedimus potestatem. Volnmus et mandamus ut tarn vos quam presidentes primo 
proYinciali Capitulo ceterique Abbates eiusdem Regni taxalionem per eos in ipso Regno 
impositam solvere et aliis circa hec eorum mandatis devote et eflicaciter parere curetis. 
Datum Avinione Idus Decembris Anno secundo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Benedict Xll. II. Jahr 1. Th. 650 Br. im Vaticanischen Archive 
KU Rom. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive. Abgedruckt bei Dobner Monument. 
VI. S. 61 n. LXXXVIl. nach dem Orig. des Bfewnower Klosterarchives.) 

149. 

Ikönig Karl von Hungam nimmt den durch König Johann von Böhmen in dem 
Kriege mit den Herzogen Albrecht und Otto von Oesterreich vermittelten WafTenstillstand an, 
(vom 15. Decemb. bis Pfingstag künft. Jahres) hierin sollen auch die rebellischen, unter 
der Herzoge Schutz befindlichen Hungam einbegriffen sein. o. D. u. 0. 1336. 

(Lichnowsky III. Bd. Regest. S. CCCCXXXIII. n. 1093. nach Fröhl. Dipl. I. 274. — Katosa 
bist. crit. IX. 101. — Pray. Annal. IL 39.) 

150. 

Herzog Heinrich von Jauer verspricht, dass er die Bürger, Burggrafen, Leute 
und Vasallen der ihm einst bei Vermählung mit seiner Gemahn Agnes vom Könige Johann 
von Böhmen verpfändeten Stadt Zittau und der Schlösser Oybiu und Rhonaw dahin verhalten 
wolle, dass sie dem vorgenannten Könige, dessen Erben und Nachfolgern, oder in deren 
Namen dem Edlen Heinrich Berka von Duba, Burggraf von Prag, Hensel von Lipa, Tema 
von Kolditz und Ulrich Pflug den Eid der Treue leisten. Dl. Wralislavire, in oclava inno- 
cenlium (4. Jänner) 1337. 

(Allgedruckt in Köhler's Cod. diplom. Lusat. super. S. 210. ii. CLW. Ludewig Reliq. VI. IL 
Lünig cod. Genn. diplom. I. 1023.) 



104 



151. 



Herzog Heinrich L von Jauer schliesst einen Bund mit König Johann eon Böhmen und 
Markgraf Karl ton Mähren. Dt. WratislaticB^ in Epiphanice Dom. (6. Jänner) 1337. 

J%os Henricus dei gracia Dux Zlezie dominus de Vurstenberg et in Jawor ad universorum 
noticiam tenore presencium volumus pervenire quod quia cum Illustribus Principibus Dominis 
Johainne Bohemie Rege ac Com. Lucemburgensi nee non Karolo Marchione Moravie ejusdem 
Domini Regis Primogenito Sororiis nostris Karissimis ad pleniorem Concordie pervenimus Unionem 
et talia cum ipsis colligationis inivimus foßdera quod nos ipsos in Regno Bohemie sen 
Terra Moravie aliisque Terris ipsorum Polonie cum tota nostra potentia quoties et quando 
eis necesse fuerit iideliter adjuvare contra ipsorum Adyersarios ipsos injuriari volentes sab 
propriis nostris dispendiis debeamus, ipsi vero in Expensis nobis tunc providere tenebuntur: 
si autem in dictorum Dominorum Obsequiis cum aliquo rebelle vel rebellibus ipsortim Bellum 
campestre in dictis Terris eorum inierimus damna que nos sustinere contiugeret nobis 
resarcire sunt adstricti sed ad eos lucra que reportaverimus pertinebunt, si vero cum eis 
extra limites suos ad aiienas terras processerimus in eorum Servitiis tum non solum pro 
Expensis verum etiam pro Damnis que gustinuerimus nobis respondere tenebuntur et pro 
servitiis nostris eam qua contentari aut subsistere possimus facere recompensam. Datum Wra- 
tislav. in Epiphan. Domini Anno Domini MCCCXXXVII. nostri sub Appensione Sigilli in 
testimonium premissorum. 

(Ludewig Reliquiar. Mss. T. VI. S. 9. n. VI. Sommersberg SÜesiacar. rer. Scriptor. I. S. 934. 
n. XXII. Vergl. Dobner Monument. IV. S. 301. n. CXLI.) 

152. 

Ikönig Johann von Böhmen bekennet, von dem Hochmeister des deutschen Ordens, 
Theoderich von Altenburg 6000 Florentiner Goldgulden geliehen erhalten zu haben, und 
verspricht solche zwischen jetzt und Hichelstag in Thorn wieder zurückzuzahlen, unter 
Bürgschaft seines mitsiegelnden Sohnes, des Markgrafen Karl, und mehrerer genannten 
Herren und Ritter. Dt. in Thorun fer. VI. post fest, Malhiae apost. (28. Febr.) 1337. 

(Sternberg Geschichte der böhm. Bergwerke. I. B. 2. Abtb. S. 180. Böhmer Add. ad. Reg. 
1841. S. 300. n. 424.) 

153. 

Ikarl, Harkgraf von Mähren, stellt zu Gunsten des deutschen Ordens eine Ver- 
zichtleistnng auf Pommern aus, und genehmigt alle von seinem Vater wegen dessen 
Uebertragung an den erstem gegebenen Briefe. Dt. Leslavia 2. März 1337. 

(Voigt Gesch. von Preussen IV, 547. Böhmer Add. II. 1846. S. 342. n. 18.) 



105 



Wok und Erhard ron Trench terkaufen einen Lahn zu Schenkwilz dem Konrente des 

Klosters Brück. Dt. Zuaym am Aschermittwoche (5. März) 1337. 

Ich Wok von Trench, und Ich Erhard sein Bruder auch Von Trench, vnd all 

ynser erben Veriehen an diseni offen prief allen leuten, daz wir paid mit fursacz vnd mit 

ynser vreunt rat vnvershaidenlichen verchauft haben, ain lehen ze Schengwicz vnser erb 

mit Purchrecht mit allem dem nucz vnd auch mit allem dem recht, als wir gehabt haben 

eigentlichen, den erbern herrn, herrn Johannes Abt in dem Chloster ze Pruk, vnd dem 

Ckinuent dasseibs, des ordens Von Premonstrey, vmb zwo vnd zwaintzik march, grosser 

Prager Pfenning, für ein yglich march vier vmd Sechsszik gros ze railen^ Erbicieicheo, 

vnd Ebicleichen, vrey vnd ledicleichen, vor allen leuten, vnd vor alle ansprach, vnd loben 

auch pey vnsern trewen an Ayds stat ze vreyn vnd ze heschirem daz egenant lehen, 

als ain lantrecht ist, an alles geuar, Geschech aber des nicht, so wel wir payd ze Znoym 

in ain erber Gasthaus, mit zwoin knechten vnd mit vier pferten, swo die vorgenanten 

herrn hin zaigen, in varen vnd in ligen, als in varens vnd in ligens recht ist, vnd nicht 

dor ans chomen an der herrn wille, vnd ze einer pesser Sicherheit, so lobent di erber 

leut pey iren trewen an Ayds stat Alczik Von Grisgrawicz, vnd sein son der Herman 

Von Raczchwicz mit gesamter haut ze vns ze laisten den egenanlen herrn gleicherweis 

als wir, an alles geuar, Wolt aber yemant di egenanten herrn Abschielen, derselb scholl 

vier march ze ainen widerwet, vnd czwo vnd czwainczik march grosser prager pfenningi, 

für ein yglich march vier vnd Sechczik gros ze raiten, in Acht tagen ze weren vnd ze 

Verrichten Von der czeit, vnd den oflgenanten herrn Von der Abschitung ze wissen ist 

getan, denselben herrn an alle aufschiebung vnd an al ariglist schol man weren . Vber 

das alles so lob wir auch al vier pey vnsern trewen an Ayds stat erstynd aber cheiner 

crieg den vorgeschriben hern vmb daz vorgenant leben, daz wel wir ausrichten an allen 

iren schaden vnd allen schaden, den di herrn des namen, iz war des Schadens vil oder 

wenich, gros oder cleyn, daz wel wir abtragen vnd abrichten gar vnd ganczlich, wir sein 

lentig oder tod, von allem dem gut, vnd wir haben vnd lassen swo daz sey, iz sey inir 

landes, oder auzzer Landes, di oftgenanten herrn an allen chrieg, an alle wider red an alle 

Hindernis vnd an alle ariglist. Darvber geb wir disem prief ze ainen sichtigen vrchundt^ 

' vnd ze ainen waren geczeug diser sach, versiglt mit siben Lant herrn insigeln, herms 

Sdenkes von Plach, herrns gerharcz von Bucawein, herrns heinreichs von Schengenberch, 

herrns Lorencz von Plach, herrn Ludweiks gerharcz svn von Bucawein, herrns Staniks 

von Dobronicz vnd Jngrams von Dobronicz, di al diser sach zeug sint, wenn der vorgenant 

chauf ist zwisshen vns ergangen, am Ashtag in der vasten, der nechst für ist vnd ze 

einer pesser sicherhait, so heb ich der egenant Bok von Trench zu ainer zeugnis mein 

insigul angehangen . Der prief ist gegeben ze Znoym, nach Christes gehurt Dreuczehenhvndert 

14 



106 

iar, in dem Siben vnd Dreysskisten iar, an dem egenannlen tag am Ashtag des Ersten 
Mitichens in der vasten. 

(Das Orig. auf Pergament mit 8 kleinen gut erhaltenen Sigillen im Archive des Klosters Brück, 
im m. st. Landesarchive Lit. H. n. 32.) 

König Johann von Böhmen und sein Sohn Karl^ Markgraf von Mähren^ nehmen den 
deutschen Orden in ihren Schutz Und versprechen ihm Beistand. Dt. Lesslau an dem 

Aschetage fo. März) 1337. 

In gotis namen amen, Wand die Erbaren geistliche lewte, der homeister, vnd die 
Bmdere des Ordens des Spitals vnsir frauwen von dem dewtschen huwse von Jerusalem, 
durch breitunge des cristengloubens vnd merunge gotis dinstis nicht alleyne thun grose 
vnczeliche kost vnd arbeit kegen die vinde des cruces beiden genand in pflegelichin herferten 
Sander onch vncsegelich eren leyp vssetzen vnd wegen vncz an des blutes ranst vnd des 
todes Strik, als wir selber haben gesehen vnd irfaren, dorumb wir Johannes von gotis 
gnaden kunig czu Bohemen vnd grafe czu luczemburg, vnd wir Karolns vnsirs vorgenanten 
Herren kunigis erstgebom Son Harggraae czu Herhern, vff das wir vnsir vorfam der bog- 
wirdigen kunige von Bohemen pfat nach volgen die sich bebulOlicb vnd gunsth'ch den 
vorgesprochenen Meister Bruderen haut bewieset vnd dem Orden dorumb durch erer vnd 
vnsir, vnd vnsir nochkomelinge Sele trost vnd heil, vff das die teiihafflig werden erer guten 
werck. So gelobe wir vor vns vnd vnsir erben vnd aller vnsir nochkomelinge durch 
keynerley sache Wille, danne luterlichin durch got den homeister vnd die Brudere gemeinlichin 
des dewtschen Ordens vorbenant czu beschirmen,* vnd nicht dorumb das wir keynis rechtis 
adir gewaldes vorderunge czu en haben wellen vmb dis beschirmen czu den landen die 
himach genumit sind, vnd in keynen sacken widdir sie czu siene, vnd wellen sie vurdeni 
vnd vortaidingen czu allem crem rechte, vnd ouch besunder czu eres ordens prinilegien, 

die in gegebin sind obir die heidenisch i) cristen geloubis nicht enhant, 

vnd was sie czu schaffen haben, kegen allen eren vmsessen, die vmb Colmerland Pomererland 
pmwsenlund gesessen sind, vnd vmb andir sunderliche land, die an den vorgenanten landen 

gelegen betwyngen mögen die vngeloubig sint, ynd ouch sunderlichin sie csn 

vordem in deme houe czu Rome mit ganczen truweu, were abir das, das der Meister 
vnd die Brudere vorbenumpt vnsir hulffe adir vnsir erben adir nochkomelinge durfften niR 
gewopniter band kegen den die en vnrechte gewald thun weiden So sullen sie czu vns 
senden ere ei^aren Bothen, wie die denn obir eyn vmb die hulffe mit vns koment adir 
mit vnsim iewten adir nach vns mit vnsim erben adir nochkomelinge die wir adir vnsir 
erben adir nochkomdinge dorcsu schicken, doran sal vns vnd in gnugen, vff das desse 
ding gancz vnd vncnbrochlichin blieben, so haben wir dessen briff gegebin beuestent mit 



1) «naferifteiie Lttek«. 



107 

vnsirn grosen ingesegeln, Desse ding sint gericht vnd gescheen in der Stad czu lesslaw 
nach der gebort vnsirs herren Tusent dreyhunderl in deme Sebende vnd dreysigsten Jare 
an deme Asschetage, des sind geca^ng der edle forste Herczog Heinrich von Beigern vnsir 
eydem, vnd die erbarn herren Adolphus von dem Berge Siffridns von Witchinsteyn Ewer- 
hardus von Czwenbrucken, Henricus vnd Guntherus von Swarczburg Wilbelmus von Arnsberg 
Grauen^ vnd euch Arnoidus von Blankenheym Conradus von Sleyden Johannes von der lypa 
Johannes von clingenberg Otto von Bergaw Jobannes von Ryfenscheid Fredericus von Duna 
Wanko von Wartenberg. 

(Voigt Cod. diplom. Priissic. T. 1. S. 214 n. CLXl. nach einem Transsuinte vom J. 1420. 
im geheim, königl. Preuss. Archive.) 

156. 

I 

Markgraf Karl schenket seinem Kammerdiener Kolin die Güter der zwei Brüder des Ones 

M 1 

roH Malenomc^ tcelcke einiger Verbrechen tcegen znm Tode terurllieilt worden sind. Dt. 

Brune, fer. V. ante Jndica (3. April) 1337. 

Ikarolus, domini Regis Boemie primogenilus, Marchio Morauie, Colino, seniitori 
nostre Camere dileclo, salutem et omne bonum. Commendabilis sernitiorum tuorum fidelium 
promtitudo, quam tibi percepimus suffragari. rationabiliter promerentur, vt ad ea intendere 
fanorabiliter debeamus, que tue vtilitatis respiciunt incrementa. Yolentes igitur contemplatione 
premissorum tibi graciam facere specialem, tibi bona duorum . . fratrum Onschonis de 
Malenouicz ibidem, et in Ondrziegouicz seu alibi vbicumque sita, que ad nos iuxta terre 
consuetudinem propter eorum maleficia deuoluta existunt, propter que demum capitalem 
sententiam subierunt, damus, conferimus, concedimus et donamus tenenda et habenda per 
le et tnos heredes perpetno pacifice et quiete, pro ut . . fratres predicti eadem bona 
hactenns possederunt. Handamus igitur Capitaneis ceterisqae officialibus et fideiibus nostris 
per Morauiam, qui nunc sunt, aut erunt pro tempore, quatenus te et tuos heredes in hac 
nosbre donationis gracia non inpediant, seu per quempiam impediri permittant, verum te et 
tuos heredes in pacifica predictorum bonorum possessione, freti nostra auctoritate, manu- 
teneant et conseruenl. Contrafacientes indignationem nostram se nouerint grauiter incnrsurös, 
harum nostrarum testimonio litterarum. Datum Brunne feria quinta ante dominicam Judica. 
Anno domini Millesimo Trecentesimo tricesimo sqitimo. 

(Nach dem Orig. auf Pergament mü einem gut erhaltenen Sigille im Archive des Marktes Malenowic 

« 

abgeschrieben Ant. Boczek. 

157. 

Ikönig Jobann weiset seiner Gemalin Beatrix, der Tochter des Herzogs Ludwig von 
Boorbon, wöchentlich 15 Mark Silber (auf den Bergwerken von Knttenberg) für ihre 
Ausgaben an. Dt. Prag, 21. Mai 1337. 

(Böhmer Add. I. S. 300. n. 425.) 

14* 



108 



158. 

König Jobann bekennet, dem Peter von Rosenberg 1920^/9 Prag. Groschen, theils 
wegen Auslösung der Burg Klingenberg, theils wegen dessen im vorigen Jabre in Oesterreich 
und Baiem in seinem Kriegszuge geleisteten Dienste schuldig zu sein, und verpfändet ihm 
dafür verschiedene Güter. Dt. Prag, 21. Juni 133*7. 

(Sternberg Gesch. der böhm. Bergwerke. I. B. II. Abth. S. 70. n. 54. Böhmer Add. I. 
S. 300 n. 426.) 

159. 

Uerselbe verpfändet demselben in einer besonderen Urkunde für 624 Schock, 
Prager Groschen, die er ihm wegen Auslösung der Burg Kliugenberg schuldig geworden, 
die Goldbergwerke in WSechlap, Sablat, Karrenberg, Sedlöan, LeStnic, Belöic, Üjezd, 
Zahoi^n, Zakouti und in den benachbarten Ortschaften, bis er sich daraus bezahlt gemacht 
haben wird. Dt. PragsB, Sabbatho ante fest. b. Johannis Baptiste (21. Juni) 1337. 

(Sternberg Gesch. der böhm. Bergwerke I. B. II. Abth. S. 71. n. 55. Böhmer Add. 1. 
S. 300. n. 427.) 

1«0. 

Der Sladtralh von Znaym erkläret^ dass Konrad Hasmund, Richter r>on Znaym, und Ulrich 
eon Testitz^ den Hof zu Testitz eon dem Kloster Brück auf 10 Jahre gepachtet haben. 

Dt. Montag nor Maria Magdalena (21. Juli) 1337. 

Wir Purger zu Znoym, Rudusch von naschraticz zu den czeiten Purgermaister, 
Ghunrat Wagendrussel, Henrich Eysner Hirs von Pomicz Hartmann Pilgerim, saÜer Fridrich 
Saphrian, Henrich perkmaister Jacob nagnkamp, Siipon Pinter Perichtold, vnd Wilhelm, 
pey dem tor, wir veriehen au dem oiTen brief allen leuten di den Prief sehent oder Horent 
lesen, daz vns chunt vnd wissenlich ist, daz der Erber man, Ghunrat den Hasmund zu den 
Zeiten Richter zu Znoym, vnd sein Hausvrow vnd sein Erben, vnd Vlreich von Testicz, 
vnd sein Hausvrow, vnd sein Erben haben bestanden den Hof zu Testicz mit Paw mit allem 
nucz, vnd mit allem recht vnd zu dem Hof gebort vnd alz in ander leut vor manigen iaren 
habent inn gehabt, wider den Erbem Herren, apt Johann zu Pruk, vnd wider herren 
Albrethten zu den zeiten Sichmaister vnd wider den ganzen Conuent den selben chlosters 
von sand Michelz tag der nu schirist chumt, vber neun iar vnd dar nach von sand Michels 
tag der dar nach chumt vber eyn gancz iar So schulie wir den vorgenannten herren zu 
chloster dem Conuent vnd dem Sichmaister dinen zwo march groser Pfenning znoymer 
gewicht vnd furbas di acht iar Hin nach so schulie wir alle iar dem Conuent vnd dem 
Sichmaister dinen vir march groser phenning zwo march auf sand Jergen tag vnd zwo 
march auf Sand Hichelstag der dar nach schirist chumt, .wer aver daz, daz an dem Paw 



109 

scliad geschah mit Schaor mit gewaltiger Hont mit vrlug das daz Paw verdurb, von welich lay 
sach daa wer das an VDser Schuld geschech so schalle wir mit ein ander auff daz Paw 
reiten vnd varen vnd scbullen ez schätzen vnd achten nach Piderleut rat, ist dann vil 
schaden geschehen, so ge yil an dem eins ab, ist sein aver benik so get beniic an dem 
Cins ab, daz schol noch vramer leut, rat geschehen, wer aver daz di Darr oder di Hitcz 
verderbt daz Paw, daz stet an der Herren gnaden daz schallen sew am cins bedenken Di 
Herren, schalin anch iren zehent vor auz nemen an alle irrung an alle Hindernass, vnd geb 
wir den egenanten Herren iren Cins nicht zu den vorgeschriben tegen, So schallen sew 
Sieh des Hofs vnd des Pavs wider vnderwinden mit vnserm guten willen für den einst, 
an allen chrieg, daz allez lob wir zu laisten pey vnsern trewen, wir luben auch den Hof 
zu pessem von iar zu iar nach vnsern trewen so wir Pest mugen, Sturb wir aver dez 
got nicht geh so schullen vnser nest Erben, den Hof mit dem Paw inn haben vnd verdinen 
recht alz wir vor haben getan, daz di red stet beloib, dar vber geb wir dem Conuent, 
vnd dem Sichmaister den offen brief versigelt mit der Stat Insigel zu einem zeugnuss diser 
Saeh. Der Prief ist geben Nach Christi gepurd dreuczenhundert iar in dem Suben und 
dreiskisten iar des mantages vor Sand Marie magdalene tag. 

(Das Orig. auf Pergrament mit einem kleinen gni erhaltenen Sigille der Sladt Znaym im Archive 
des Klosters Bmck, im m. st. Landesarcbive Lit. H. n. 31.) 

161. 

Karl, Markgraf ton Mähren, und Johann, Herzog f)on Kämthen, verbünden sich mit dem 
Städten Venedig und Florenz und den Visconti, Este und Gonzaga gegen Albert und 

Mastin della Scala. Dt, Veneciis, XXVIIL Julii. 1337. 

Anno Domini millesimo trecentesimo trigesimo septimo indictione quinta die vigesimo 
octavo mensis Julii. Ad honorem et laudem dei et gloriose virginis matris eins totiusque' 
corie celestis augmentum conservationem et statum perpetuique et Intimi firmitatem amoris 
dictorum communium etcommuniuminfrascriptorum. Cum post amabiles tractus (sie) et collationes 
sinceras habitos et habitas inter magnificum et excelsum principem dominum Karulum Sere- 
nissimi domini regis Boemie primogenitum Moravie marchionem seu honorabiles tractatores 
et nuncios eiusdem domini Karuli et pro ipso et nomine ipsius ac nomine excellentis principis 
domini Johannis Karinthie ducis et Tirolis et Goricie comitis fratris sui ex parte una, et 
illustrem dominum ducem Veneciarum et suum commune Veneciarum, commune Florentie, 
dominum Mediolani dominos marchiones Ferrarie et dominos civitatis Mantue seu tractatores 
ambaxiatores et nuncios eorundem ex altera, ipse partes ad infrascripta et super infrascriptis 
voluntarie et concorditer devenissent et ad perfectionem et coniirmationem eorum speciales 
et solempnes sindicos procuratores et nuncios procuratores et nuncios (sie) ad civitatein Vene- 
ciarum suis Omnibus sicut dicetur inferius destinassent. Ecce nobiles viri domini Galvanus 
de Maniacho et Niccholaus de Bruna procuratores et nuntii ad hec solempniter et insolidum 
constituti a dicto domino Karulo nomine suo et dicti domini Johannis fratris eius ut constat 



110 

inslrnmento poblico sigillo eiusdem domini Karuli pendente munito a me notario infrascripto 

viso et lecto ac discretus vir Andreas de Capiteaggis sindicus et procurator illustris et 

magniGci domini Francischi Dandulo ducis et communis Veneciarum domini Johannes de 

Giafiglazis miles Aiexins de kanucciis iuris peritus Antonius de Albizis Bernardus de 

Ardingellis et Guccius de Uzano ambaxiatores et nuntii communis Florenlie dominus Fol- 

chinus de Schiciis iuris peritus procurator et nuntius magnifici viri domini Azonis Vicecomttis 

civitatis Mediolani etc. domini generalis, dominus Jacobus de Salimbenis judex procurator 

et nuntius dominorum Opizonis et Nicolai Marchionum Estensium ac Zampaulas de Medids 

procurator et nuntius domini Loysii de Gonzaga et filiorum eiusdem dominorum civitatis 

Mantue etc. ut de sindicalibus et procurationibus omnium predictorum et cuiusque eonim 

constat publicis instrumentis a me Jacobe notario infrascripto visis et lectis sindicariis et 

procuratoriis nominibus antedictis, volentes et intendentes consummare et adimplere ea qne 

tractata et ordinata sunt, pure et unanimiler contraxerunt pronüserunt et firmaverunt ad 

invicem ordinibus pactis modis et conditionibus infrascriptis: In primis quod dictus dominn 

Karolus et dictus dominus Johannes frater eius recipiantur et sint in liga unione et fratemitate 

vigente et existente inter prefatos dominum ducem et commune Veneciarum commune Florentie 

et dictos dominos Mediolani Ferrarie et Mantue contra dominos Albertum et Mastinum de 

la Scala fratres que durare debel usque ad consumptionem et destructionem ipsorum 

dominorum Alberti et Mastini et sie dicli sindici procuratores ambaxiatores et nuntii dictorum 

domini ducis et communium Veneciarum et Florentie et dominorum predictorum Lombardie 

receperunt et recipiunt gratiose et libenter in dictam unionem fraternitatem et ligam dictum 

dominum Knrolum et prefatum dominum Johannem fratrem' eius ac dictos procuratores et 

nuntios eiusdem domini Karuli requirentes volentes et recipientes pro ipso domino Karolo 

et nomine eius et dicti domini Johannis fratris sui per quam receptionem et ligam ipsi 

Domini Karolus et Johannes teneantur et debeant inimicari dictis dominis de la Scala et 

guerram facere contra eos et terras et gentes eorum tanquam contra inimicos suo posse 

usque ad guerram finitam et omnibus geuübus que mitterentur a quoquam vel que ire 

vellent ad auxilium Stipendium vel favorem ipsorum de la Scala per terras dominia et 

iurisdictiones ipsorum dominorum Karuli et Johannis itum et transitum denegare et penitns 

inibere et facere cum eifectu quod non transeant ullo modo. Item quod accipiantur et 

teneantur ad stipendia dictorum communium Venetiarum et Florentie et dominorum predic- 

torF*m Mediolani Ferrnrie et Mantue consueta et ordinata et cum conditionibus solutionibns 

et modis aliorum stipendiariorum ipsorum communium et dominorum trecenti de bonis et 

electis equitibus domini Karoli supradicti quibus idem dominus Karolus preficere debeat in 

conestabilem et ductorcm personam honorabilem et suflicientem cum banderia ipsius domini 

Karoli cui banderie ut magis sit honorata inluita et reverentia domini Karuli supradicti 

nddantur et deputentur alii ducenti equites de illis communium et dominorum predictomm 

ita quod sint equites quingenti qui omnes tam videlicet conestabilis sive ductor quam equites 

assistere debeant servitiis lige et in offensionibus inimicorum ubi et sicut dictis communibus 

et dominis Liombardie videbitur et placebit ac etiam obbedire teneantur capitaneo generali 



11! 

aen eapitaneis generalibns dicte lige. Et si videretur dictis commiinibiis Veneciaram et 
FkMi^ntie et dominis Lombardie pro angroenlo et statu ligfe et negotioniin occorentium vocare 
et habere velie persosam doniini Karuli in hac gnerra debeat idem dominus Karolus per- 
eonaliter venire et Interesse et etiam plures equites si de hoc requisitus fuerit ducere et 
habere ad süpendia oonsaela modos expensas et condiäones solitas coromuninm et dominonun 
LfMnbantie predictonuB renanendo de honore et provisione seu persone in dispositione 
eurialitate et beneplacilo dietorum communium et dominomm et si dictus dominus Karoius 
yfemre non posset causa manifesta et impedimento legitime excusatas tunc dictus dominua 
Johannes dux Karintie et Tyrolis et Goricie comes frater eius ad vocationem predictorum 
veaire teneatur et debeat loco sui. Et si videretur dictis communibus Yeneciarum et Florentie 
et dictis dominis Lombardie facere pacem vel treuguam cum dictis dominis de la Scale 
debeant dictos deminos Karolum et Johannem ponere et includere in ipsa pace vel treugua 
sine doio juxta fidem quam dicti domtni Karolus et Johannes gereut et habebunt ad frater* 
nitaten et ligam predictam et dicti domini Karolus et Johannes non possint facere pacem 
vel treuguam vel compositionem aliquam cum dictis dominis de la Scala sine conscientia 
et beneplacito dominomm et communium predictorum. Si vero per dictos dominos de la 
Scale fieret vei moveretur guerra contra dominum Karolum supra dictum et terras ejusdem 
eea contra prefatum dominum Johannem ducem Karintie et Tirolis et Goricie comitem fratrem 
eoom, durante guerra presenti debeant et teneantur dicta commuuia Yeneciarum et Florencie 
et dicti domini Lombardie dare * eidem domino Karolo et prenominato domino Johanni contra 
ipaoe de la Scala auxilium et favorem suo posse. Et e converso idem domini Karolus et 
Johanes erga dicta communia et dominos si expediret dare et facere teneantur. Iteoi 
oontenti fuerunt et sunt dicti sindici procuratores et nuntii communium et dominorum pre- 
dictorum Lombardie sindicariis et procuratoriis nominibus quibus supra quod civitas Beliunii 
que nuper se dedit dicto domino Karulo et civitas Feltri et Cadabrium si ea dictus dominus 
Kanrins acquisieverit ipsi domino Karulo remaneanl ita tamen quod dominus Sichus de 
Caatrovo et frater et nepotes sui qut cum dictis communibus et dominis Lombardie sunt in 
Kga coniunti et similiter dominus Ricardus de Commino et frat^ cives et fideles Yeneciarum 
in locis et castris que tenent et in aliis suis bonis et iuribus per dictum dominum Karulum 
et dominum Johannem fratrem eius conserventur et manuteneantur et alii etiam quicunque 
de dominis et communibus supra dictis colligatis et gentibus et subditis ipsorum communium 
et dominorum similiter in suis iuribus conserventur cum intentio sit ipsorum communium 
et dominorum quod omnes dicte persone debeant intendere et esse in reverenli amore et 
amidtia beneplacitis et honoribus domini Karuli supradicti et domini Johannis fratris eius. 
De aliis vero civitatibus et terris que tenentur per dictos dominos de la Scala etiam si 
acquirerentur ministerio vel dominorum Karuli et Johannis predictorum vel alterius eorum 
vel gentium suarum disponi fieri et esse debeat quemadmodum provisum est predicla communia 
et dominos Lombardie secundum ordinationem et formam lige babite inter eos. De facto 
Brixie si acquiretur devenire debeat in manus et gubernationem dictorum communium et 
dominorum Lombardie et consumplis et destruclis dominis de la Scala vel facta pace cum 



<^ 



112 

«is disponetur factnm civitatis ipsius per ipsa commania et dominos Lombardie sicut eis 
videbitar honorabile pro domino Karolo et cedere et esse ad conservationem et firmitatem 
dictonim comnianium et dominorom Lombardie ac vicinorum suonim. Predicta omnia et 
singnla promisenint dicte partes scilicel dicli procuratores et imntii prefati domini Kamli 
procnratorio nomine pro eo et dicto Johanne fratre suo prefatis sindicis procnratoribos 
ambaxiatoribns et nunctiis predictorum communium et dominorum nominibns eomndem stipo- 
lantibns et recipientibus. Et ipsi sindici procuratores ambaxiatores et nnntii predictonim 
communium et dominorum ipsis procuratoribus et nuntiis dicti domini Karuli nomine eiasdem 
domini Karuli et dicti domini Johannis fratris eins stipulantibus et recipientibus sibi ad 
invicem et vicissim scilicet una pars alteri et altera alteri firma et rata habere et tenere 
attendere et observare facere et adimplere et non contrafacere vei venire per se vel per 
nlios aliquo modo vel ingenio in pena et sub pena vere et recte fidei et sacri et debiti 
iuramenti quod iuramentum predicti procuratores et nuntii dicti domini Karuli* in anima 
einsdem et pro eo et dicto domino Johanne fratre suo et dicti alii omnes sindici procuratores 
ambaxiatores et nuntii in animabns omnium et singulorum communium et dominorum qaorum 
sunt sindici procuratores ambaxatores et nuncii de attendendis et observandis premissis 
Omnibus ad sancta dei evangeiia corporaliter presliterunt renunciantes omnibus et singulis 
excepfionibus defensionibus iuribus priviiegiis constitutionibus legum decretaiium auxiliis et 
aliis que contra possent opponi. Et quia dicti ambaxiatores et nuntii communis Florentie 
non habebant sindicatum ad premissa licet haberent litteras credulitatis plenarie sigilio 
communis Florentie sigillatas promisenint sese principaliter obligantes procurare et facere 
cum effeclu quod intra unum mensem et dimidium proximum per dictum commune Florentie 
sen per sindicum legittimum eiusdem predicta omnia ratificabuntur et aprobabnntur in totum. 
Simihter et dicti procuratores et nuntii domini Karnli supradicti procnratorio nomine pro eo 
promisenint sese et dictum dominum Karulum intra dictum mensem et dimidium proximum 
procurare et facere cum effectu quod prefatus dominus Johannes Karintie dux et Tirolis et 
Goricie comes per se vel per suum legitimum procuratorem et nuntium predicta omnia et 
singnla ratificabit et approbabit cum omnibus promissis renunciacionibus conditionibus iuramento 
et aliis solempnitatibus oportunis. Actum Veneciis in domo habitationis Paxii de BolKanis 
contrate sancti Pauli presentibus nobilibus viris dominis Justiniano et Harcho Lauretano 
procuratoribus sancti Marci, nobili viro domino Urso Justiniano potestate Mediolani, domino 
Niccolo Pisani cive Veneto testibus rogatis et aliis. Ego Jacobus quondam Johannis imperial! 
anctoritate et ducalis aule Veneciarum notarins interfui et rogatns subscripsi. 

(Nach einer im Ferdinandeum zu Innsbruck aufbewahrten, aus einem gleichzeitigen Kopialbache 
der Stadt Florenz — Archivio delle riformagioni. Capitoli. Tom. XXXII. f. 105. entnom- 
menen and ämtlich beglaubigten Abschrift, mitgetheilt vom Ausschüsse des Ferdintndeauw. 
Eine andere Abschrift mitgetheilt von Dr. von Barozzi. d« Garte 56. del Vol. V. Pacta. 
appartenente alf archivio della Cancellaria secreta, im k. k. Archivio Generale in Venedig. 
Falacky Italienische Reise S. 7G. 



113 

162. 

Ilkarl, Markgraf von Mähren, und Jobann, Herzog von Kämthen, versetzen dem 
Taegen von Yilanders, dem sie für seinen Dienst und Schaden 200 Mark gegeben haben^ 
daftar ihren Hof zu Schefs und das Gut zu Gozzensatz. Yolters 3. August 1337. 

(Orig. im k. k. geheim. Archiv. Böhmer Ad. II. S. 342 n. 20.) 

163. 

Ilkarl, Markgraf von Mähren, beurkundet für sich und seinen Bruder Johann, Herzog 
von Kftrnthen, dass er dem Volkmann von Purchstall, Burggrafen von Tyrol, für geleistete 
Kriegsdienste, Schäden und Zehrungen u. a. für 20 Mark, die er an unserer statt geben 
hat Herr Heinrich von der Leypa 300 Mark pemer meraner Mtinze schuldig geworden 
sei, dafür er ihn auf den Zoll von der Lug verweiset. Feltre 3. August 1337. 

(Orig. im k. k. geheim. Archiv. Freiberg Reg. III. (VII.) 191.) 

164. 

EUsabeth von SlrMek schenkt dem Jaroi eon Drahotüi und seinen Kindern die MuUe in 

Mlinau. Dt. Pridie Nonas Augusti (4. Augusti) 1337. 

In nomine domini Amen. Cunctorum perit Memoria factorum nisi scriptorum presidio 
et testium amminiculo fuerit insignita. Nos igitur Elizabeth relicta quondam domini Tobye 
de Stralec pie recordacionis tenore presencium recongnoscimus vniuersis, Quod cum Sororio 
ac conpatri nostro domino Sbinconi de Stralec in Ratibor coram domino nostro, domino 
duce Nicoiao, Bona nostra Resignaremus, excepimus, cuicumcpie aliquid in ipsis bonis nostris 
infra spacium quatuor septimanarum propter seruicia nobis exhibita et adhuc in posterum 
exhibenda dare wellemus sev daremus vigorem sicuti ante resignacionem nostram quam 
fecimus haberet plenius et valorem, vnde consideratis seruicijs nobis per dilectum Conpatrem 
nostrum dominum Jarossium de Drahotuss iam factis et in posterum faciendis, Sibi et Pueris 
suis sev successoribus Molendinum nostrum in Mlinaw penes nowum Benessow situm vna 
cum silwa eidem molendino ädiacente, Quemadmodum dominus ac maritus noster pie memorie 
ienuit, et nos post mortem eins tenuimus hucusque cum omni iure et dominio damus et 
donamus hereditarie libere ad tenendum, possidendum perpetuo et ad habendum et ad vsus' 
proprios conuertendum Secundum quod sibi domino Jarossio Conpatri nostro suisque pueris 
sev successoribus videbitur vtilius conuenire, vt autem hec donacio nostra robur obtineat 
perpetuo valiturum literam presentem sigilli nostri Munimine duximus roborandam. Actum 
et datum Anno Domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Septimo, Pridie Nonas Augusti. 

(Das Orig. auf Pergament, dessen Sigill abgerissen ist, im Archive des Klosters Fuhiek, im 
m. st. Landesarchive Lit. L. n. 1.) 



15 



114 



165. 

Der Bischof Gorcia von Feltre und Belluno belehnt den Markgrafen Karl ton Mähren 
und seinen Bruder den Herzog Johann ton Kärnlhen^ Grafen ton Tirol^ mit der Haupt-- 
mannschaft in Feltre und Belluno. Dt. im heil. Geist^Spital bei Feltre^ (13. August) 1337. 

f^uaiiter episcopus Feltrensis et Belunensis capitaneatum Fcitri el Bciluni domino 
Karolo et domino Johanni (sie). 

In Christi nomine amen . anno eiusdem nativitatis millesimo trecentesimo trigesimo 
septimo indiccione quinta die tercio decimo Angusti . in ecciesia monasterii sancti spiritos 
de prope Feltrin . presentibus nobiiibns militibus . dominis Jobanne de Lipa Folcomarii de 
Forstay Teyna de YUianders . Rospo de Ecray . Stephane Boem. notargo Hendrigeto de 
Bongayo . Velentino de Lux. Jacomello de Veneciis Rothesano de Lux. canonico et archi- 
diacono Feltrensis ecclesie maioris Gaivagno de Miniago Busca de Viiiertis . Guereguardo 
de Lux. Johaneto de Ped. testibus rogatis et ad hoc speciaiiter convocatis et aliis piuribus . 
venerabilis in Christo pater et dominus . dominus Gorcia dei et apostolice sedis gracia 
Feltrensis et Belunensis episcopus atque comes volens . et intendens reformare et reconciliare 
slatum et condicionem sui episcopatus sicut debet ac de iure tenetur . deum solum habens 
pre occulis se recomendans de examine districti iudicis . retinendo in se speciaiiter potestariain 
conirate Primei (sie) et districtus et iurisdictionem ipsius sue Feltrensis diocesis quam predecessores 
sui et ipse usque ad hoc (sie) tempora in contrata • predicta . et aliis centralis . infra scriptis 
habuerunt et vallem totam Suganam . cum iurisdictione ipsius Valesugane . potestariam et 
iurisdictionem . comitatus Cesane captaneriam . Agurdi cum suo districtu et iurisdictione 
castaldias et marigecias quaslibet tam episcopatus Feltrensis quam Belunensis mudas et 
pedagia liuellos fictus redditus et proventus aquas aquarumque decursus cum sumitatibus 
moncium nemoribus capuUis pastuUis et amplis episcopatus Feltrensis et Belunensis . inve* 
stituras feudorum et livellorum et aliorum iurium spectancium ad episcopatum Fellrensem et 
Belunensem cum medietate omni condempnacionum civitatum Feltrensis et Belunensis et 
districtus cuiuscunque delicti seu commissi . reservando speciaiiter in se ad sui iudicium et 
iurisdictionem suam familiarum auctorizandi et conferendi emancipaciones tutellas curarias 
et iurarias civitatum Feltrensis et Belunensis Agurdi (sie) Zaudi et aliorum locorum similium 
et audiendi appeilaciones de quibus omnibus et singulis . ipse et predecessores sui fuerunt 
semper in possessione rerum predictarum et ad quos de iure spectant tam racione privile- 
giorum romanorum imperatorum . quam etiam confirmacione romanorum pontificum et semper 
habuerunt predicta in se nee unquam aliquis dominus alicuius Status seu condicionis . princeps . 
dux • marcbio . comes de predictis aliquo tempore modo aliquo se intromisit sicut omnibus 
est publicum et notorium sine predecessorum suorum ac sui licencia speciali . cum annulo 
aureo sue manus serenissimos principes ac dominos . videlicet dominum Karolum Moravie 
marchionem primogenitum et dominum Johannem fratrem dicti domini Karoli dei gracia ducem 
Karinlhie Tirolis ac Goricie comitem ecclesianim Presenonis (sie) Tridentine ac Aquilegiensis 



115 

advocatum . natos illustrissimi regis et domini domini Johannis regis Boemie . petentea 
principes supradicti videlicet dominus dominus Karolus et dominus Jobannes ibidem presenlea 
humiiiter et devote . a venerabiii patre supradicto capitaneriam . civitatum predictarum per 
se investivit Sjecundum modum et formam . quem domini de Camino obtinere ac babere 
cönsweverunt a suis predecessoribus . de Capitaneria civitatum predictaruln Feltrensis et 
Belunensis ad suam vitam . cum eo saliario consueto quod babere solebant dominus Girardus 
et alii domini de Camino a civitatibus supradictis . promittentes domini supradicti per suarum 
animamm salutem eidem domino episcopo in manibus supradicti domini episcopi et comitis 
defendere et warentare suas civitates et dyocesim et iura sua eidem domino episcopo ac 
episcopatui suq integre conservare ac recuperare . si quid de predicto episcopatu contra 
deum et iusticiam eidem domino episcopo et episcopatui occuparetur seu detinaretur (sie) per 
quamcunque personam seu quascunque personas . cuiuscunque condicionis et Status existat 
Omnibus suis expensis . et quod de predictis per predictum dominum episcopum et comitem 
Feltrensem et Belunensem speciaiiter reservatis seu aliquo premissorum se predicti domini 
modo aliquo palam vei occulle aliquatenus non intromittet (sie) et predicta promiserunt facere 
et observare eidem domino episcopo et comiti absque uila contradiccione ad bonorem 
omnipotentis dei et beate eins matris gloriose virginis Marie . beatorum apostolorum Petri 
et Pauli et beati Martini confessoris . qc martyrum inclitorum Victoris et Corone patronorum 
saorum et episcopatus sui rogantes et precipiendo mandantes michi nolario infra scripto 
publico . ut ad cautelam presencium et momoriam futurorum . de predictis nnum possim 
conficere publicum . et piura quociens expedierit publica instrumentum et instrumenta. 

Ego presbiler frauciscus natus magistri Armari Barra de Feltro . imperiali auctoritale 
DOtarius pnbiicus et scriba curie supradicti domini episcopi et comitis predictis interfui et de 
ipsius mandato scripsi meoque signo et nomine roboravi rogatus« 

(Nach einer beglaubigten Abschrift des im Besitze des Ferdinandeums befindlichen Trienter 
Copialbuches (Codex Wangianus) Fol. 216. b. mitgeUieiH von den Ausschusse des 
Ferdinandeums zu Innsbruck.) 

166. 

Ilkarl,' Markgraf von Mähren, erklärt für sich und seinen Bruder Johann, die 
Bauerschafl im Gericht zu Halle, der Hilfe los und ledig zu dem gegenwärtigen Kriege, wegen 
früherer beschwerlicher Leistungen. Inspruk, Montag am St. Bartolomseus (18. August) 1337. 

(Original im k. k. geheimen Archive zu Wien.) 

163. 

Habard von Machowic, Provinzial-Komthur des deutschen Ordens durch Böhmen 

und Mähren, Jesek zu Rypein, Bruder Konrad von Zwickau, Komthur zu Bischkowitz, 

Bruder Johann von Schauenforst und die übrigen Konventualen zu Bischkowitz verkaufen 

15* 



116 

den Noivnen Margarelha und Elisabeth von Chotösow das Dorf Cocholicz (Chocholice?)^ 
Dt. fer. II. post feslum Assomtionis b. Mari» virg. (18. August) 1337. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum, welche denl in der k. k. Universitätsbibliothek xu 
Prag aufbewahrten Orig. entnommen ist. Das Orig. hat IV. Sigille, von denen das letzte fehft.) 

168. 

Das Bunzlauer Kapitel bestellt den Johann von Klingenberg zum Schiedsrichter in dem Stritte 

mit dem Kloster Maria - Saal bezüglich der G ranzen zwischen Auspitz und Nikolschitz. 

Dt. Prage^ in octaea Assumtionis B. Marice V. (22. Augusti) 1337. 

J%os Bemhardus de Kamencz prepositus Boleslauiensis, Pragensis Dyocesis, ad 
perpetuam rei memoriam et ad vniuersorum tarn modo superstitum quam in antea futnronim, 
presentibus volumus pervenire noticiam, cpiod orta dudnm inter nos parte ex vna, et . . 
abbatissam de sancta Maria et Conuentum suum in suburbio Ciuitatis Brunensis ordinis 
Cysterciensis dyocesis Olomucensis parte ex altera, super metis et circumfereucijs et vineis 
Rubetis pratis Pascuis in predictis metis situalis scilicet inter Auspecz a parte vna quod 
est domine abbatisse predicte et Nycolczicz ab altera, quod est nostre prepositure materia 
questionis, Nos vero nolentes nostre prepositure mra negiigere, ymmo in quantum nobis 
est possibiie per omnia manu teuere et defendere et mala vsurpata repetere et distracta 
reformare, Verum quia antecessores nostri propter potenciam dominorum tenencium hactenus 
bona prefata in Auspecz modicum vtilitatis de predictis metis habuerunt et nos pluries 
dominam Elyzabeth, bone memorie Olym Reginam de Grecz ac predictam abbatissam coram 
Baronibus ac Nobilibus terre monuimus, ut nos in predictis metis non impedirent, quod 
tamen vsque ad hec tempora efficere non curarunt parcere igitur laboribus et expensis 
cupientes, propter bonum pacis et concordie de predictis metis et suis circumfereucijs 
vniuersis et ad ea pertinentibus seu quoquomodo pertinere valentibus in Strenuum mtlitem 
videlicet dominum Johannem de Clinberk de alto et Basso et in omnem euentum compro- 
misimus, tamquam in arbitrum, arbitratorem et amicabilem compositorem et laudatorem et 
communem amicum, dantes ipsi plenam et liberam potestatem, ut de dictis limitibus metis 
et circumferencijs et litibus et questionibus ex eis ortis possit arbitrari precipere et laudare 
de consilio tamen senum hominum et vicinorum ibidem prout ei placuerit semei uel pluries 
pronunciandi die feriato uel non feriato sedendo uel stände partibus presentibus uel absen- 
libus cum scriptis uel sine scriptis promittentes pro omnibus et singulis predictis clausulis 
firmiter obseruandis Nos ratum et firmum tenere et habere, et nullo tempore contrauenire, 
quidquid dictus arbiter inter nos duxerit arbitrandum, laudandnm, firmandum uel precipiendum, 
sab pena quam idem arbiter duxerit promulgandam. In quomm omnium testimonium Sigillum 
nostrum presentibus est appensum. Datum Frage anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo 
septimo in Octaua assumpclonis virginis gloriose. 

Et Nos Jaroslaus decanus, Johannes costos totumque Capitolum Ecclesie Boleslauiensis 
Tidentes et consideranles prediclum compromissum de predictis metis et limitibus inter 



117 

Nicolcsicz et Auspecz in Nobiiem virum dominum Jobannem de Clinberk factum vt predicitur 
dicte noslre Ecciesie et prepositure proficuum et vtile condicionemque eins prepositure per 
ipsum fore iiielioratam Raturo et gratum habentes in illud compromissum vt est pretactum 
qoantum Tiostra interest seu interesse poterit benluole presentibus consentimus et abprobarons, 
In cuius rei testimouium nos presenti compromisso subscribimus et Sigilio nostri Capituli 
Boleslaoiensis Ecciesie predicte iussimus communiri, Actum et datum anno meose die et 
loco, qnibus supra. 

(Das Orig. auf Pergament mit iwei wohlerhalteuen Sigillen in Archive des Klosters Maria-Saal, 
im m. St. Landesarchive Lit. Q. n. 15.) 

169. 

Berthold von Lipa^ Probst am Wyiehrade^ bestätigt das zwischen dem Bunzlauer Probsten 
Bemard und dem Konvente des Klosters Maria-Saal in Allbrünn bezüglich der Gränze 
»ipischen Anspitz und Nikoltschitz zu Stande gekommene Compromiss. Dt. Präge in Octava 

Assumtionis B. M. V, ^22. August) 1337. 

ilHos Bertoldus de Lipa, prepositus Ecciesie Wissegradensis, Regni Boemie Can- 
cellwins, Scire volumus vniuersis presencium noticiam babituris, quod videntes et considerantes 
compromissum inter dilectum awuncuium nostrum Bernhardum prepositum Boleslauiensem 
imius quidem prepositure sumus Patroni et in possessione iurispatronatus super metis et 
circumferencijs inter Nicolczicz parte ex vna, et . . Abbatissam dilectam nostram Sororem 
de sancta Maria in Suburbio Ciuitatis Brunensis, et suum Conuentum ordinis Cysterciensis 
parte ex altera, super metis et circumferencijs seu limitibus inter Auspecz ex altera, in 
Nobiiem virum dominum Jobannem de Clingenwerk nostrum Sororium, maturo et diligenti 
tractatu premisso rite factum, dicte prepositure Ecciesie Boleslauiensis, esse proficuum, con- 
dicionemque eiusdem prepositure ex eo fore meiioratam, Ipsum compromissum, vt premittitur 
factum de metis et circumferencijs vniuersis, seu limitibus, et ad ea pertinentibus seu pertinere 
TBlentibus, quo ad omnes articuios eins et puncta singfula, et ad omnes clausulas eins et 
condiciones, que in literis ipsius Bernhardi prepositi predicti super conpromisso datis predicto 
pleniüs continentur, Ratum et gratum habentes in conpromissum prefatum, vt est pretactum, 
qaantnm nostra tamquam Patroni interest seu interesse poterit beniuole presentibus con- 
sentimus, et illud approbamus, In cuius rei testimonium presentes litteras fieri et Maiori 
Si^llo nostro iussimus communiri. Datum Präge anno domini M^CCC^XXXVIP. in Octaua 
assumpcionis virginis gloriose. 

(Das Orig. auf Pergament mit einem gut erhaltenen Sigille im Archive des Klosters Maria-^ 
Saal zu Altbrünn im m. st. Landesarchive Lit. Q. n. 16.) 



118 



170. 

Der Probst Nikolaus und der Konvent des Klosters Kanitz gestatten dem Marsilius^ i^rem 
Dienstmanne ^ zwei Lahne in Stetendorf mit vollem Erbrechte zu besitzen. Dt. Chunicz^ 

VIIL Idus Septembris (6. Septemb.J 1337. 

Jllos Nicolaus miseracione diuina prepositus . Katherina Priorissa . Hedwigis Sop- 
priorissa Totusque Conuentus Monasterij Chunicensis Premonstratensis ordinis . Olomucensis 
dyocesis Recognoscimas, per presentes, Quod cum Honorabilis vir dominus Salomon perpeUius 
Vicarius in Iwanschicz, et germanus frater suus Vlricus de Sheykowicz duos laneos in 
Stelindorf, quos olim a venerabili in Christo domino Ruiando hone memorie, predecessore 
notro preposito pro Quadraginta Marcis Morauicalibus emerunt sub certis condicionibus 
videlicet reuendicionis, solucionis Berne regalis et mediarum culparum criminalium in quibns 
ad nos et nostrum Monasterium pertinebant, nobis venaies oSerrent, prout uirtute sui priuilegij 
tenebantur, et nos pecuniam non possemus habere ad reemendum eosdem. Placuit nobis, vt 
discretus vir Marsilius fratrueiis noster, ecciesie nostre cliens, eosdem duos laneos, sibi et 
successoribus suis emeret perpetue iure hereditario possidendos, In qua empcione sibi hanc 
beneficenciam tamquam bene merito, contulimus et conferimus presentibus graciose, ut de 
ipsis laneis in nullo teneatur respicere nos, vel ecclesiam nostram nee seniicijs, nee bema 
regali sed de ipsis, tamquam de alijs quibuscumque, de quibus ipsum de certa sciencia 
eximimus per presentes sed de ipsis tamquam de vera hereditate sua seruire potent, cui 
placet. In cuius rei testimonium Sigilla nostra dedimus presentibus apponenda. Actum et 
datum in Chunicz. Anno domini M^^CCC^XXXVIR VIH. Idus Septembris. 

(Das Orig. auf Perj^ament mit zwei gut erhaltenen Sigillen im Archive des Klosters Brück, 
im m. st. Landesarchive Lit. H. n. 26.) 

m. 

König Karl von Hungarn emettert die früheren Bündnisse mit König Friedrick, mit den 
Herzogen Albrecht und Otto von Oesterreich ddo. Bruch 21. Sept. i328, femer ddo. 
Presburg 2. Sept. 1331^ bekräftigt den zu Ens 9. Octob. 1336 -geschlossenen Frieden^ 
in welchen ihn der König Johann von Böhmen und die Herzoge eingeschlossen hatten. 
Dt. Posonii^ fer. IV. prox. post natitilat. b. Virginis (tu. September) 1337. 

Jllos Karolus Dei gratia Rex Ilungarie Memorie perpetue commendantes tenore 
presencium significamus, quibus expedit. universis. Quod quamquam ex doiosa et iniqua 
suggestione maliciosaque, et consultiva coarctaccione quorumdam pravorum hominum, inter 
fratres zyzania et discordias, fidelitatis, et bono pacis spreto, diseminancium cum Magnificis 
Principibus, dominis Alberto, et Othone Austrie et Karinthie iiiustribus Ducibus fralribus 
nostris Karissimis pridem in aliquantulo tempore in quamdam brigosam discordiam devenissemus, 
tarnen nunc tandem, quia omnino est supreme nostre intencionis totiusque nostre perpetue 



119 

Toluntatis, ut cum ipsis dominis Alberto, et Othone Anstrie, et Styrie et Karinthie Docibus 
predictis fratribas et consang^oineis nostris Karissimis, ac dominus suis perhempniter in pleiw 
finna. et perpelua pacis unione^ mntneque dileccionis perpetuo stabilimento, prout eciam ex 
Yincnlo, et miione consanguitiitatis, favente domino cum eisdem sumus aunexi, Nos et nostri 
heredes, ac succeasores, joxta continenciam nostrarum litterarum patencium composicioifalium 
sab appenaioiie nostri, et quorumdam prelatorum, Baronum et |M[agnatnm nostrorum fidelinm 
sigillonun super ipsa liga, et perpetua composicione confectarum a modo salubriori ducti 
consilio irrefragabiiiter, et inviolabiliter stare perpetuo, et persistere prorsus, et per omnia 
intendamus, et velimns ipsas litteras patentes composicionaies olim inter nos nostrosque 
beredes, ac successores, et regna nostra ab una, item quondam Excelsum principem dominum 
Fridericam Romanorum Regem semper Augustum dive recordacionis simiiiter fratrem nostrum 
Kariasimum Albertum, et Othonem Dnces predictos, eorumque heredes, ac beredum suorum 
sQceessores, Ducatus, dominia, et terras suas parte ab altera videlicet anno Domini MCCCXX. 
oetavo andecimo Kalendas Octobris, regni autem predicti domini Friderici Regia anno quarto- 
decimo in Brukka circa fluvinm Saar confectas, et emanatas, omnes et singulas compo-* 
sicioDes, obligaciones, et ordinaciones, renunciaciones, et cessiones, ac generali vocum 
prolacione, qnelibet federa condicionesque earum seu eornm universas in eisdem articulatim 
insertas pleno continentes nostris prelatorum quorundam, et Magnatum regni nostri, de quibus 
JMi Bonc aliqui obierunt, et obiisse dinoscuntur sigiliis signatas, et roboratas, quibus premissa, 
et aingula premissorum prestito corporali juramento, ad Sancta Dei ewangelia, et vivifice 
Cracis lignum inviolabiliter, et irrefragabiliter per nos nostrosque heredes observanda conti- 
nebantnr et continentur, cum consequentibus nostris literis confirmatoriis videlicet anno 
domini MCCCXXXI. in Posonio quarto nonäs Septembris tnnc a nobis emanatis, utrasque 
scilieet quoad omnes clausulas, condiciones, articulos, puncta, penas, rennnciaciones, cessiones, 
et obiigaciones quascunque in eisdem literis composicionalibus originalibus contentis, et expressis, 
preterquam de maguificis principibus Dominis Johanne Rege Wohemie, et Othone Duce 
Austrie, qui licet in predictis tractatibus ante Brukkam juxta fluvium Saar confectis per 
noa, sicut patet, in eisdem litteris tam originalibus, quam subsequentibus confirmatoriis Posonii 
Anno et termino prescriptis emanatis, excepti fuerint, Tamen nunc eo quod iidem Rex 
Bohemie, et Duces Austrie, anno proxime prelerito, videlicet anno Domini MCCCXXXVI. 
in Ensa die beati Dyonisii litteras unionis perpetue inter se, et nos confecerunt, in quibus 
et nostrum nomen preposuerunt, quas et nos jam ratas babuimus, et babemus, prebendo 
eidem unioni perpetuum consensum, et assensum apposicione nostri sigilli, de dicta excep- 
cione, scilieet Regis Bohemie, et Othonis Ducis Austrie predictorum, ad ipsam per ipsos 
factam unionem Deo, et nobis gratam, et acceptam. venientes, et accedentes, eadem exceptione 
vigore diete per ipsos ordinale nove unionis et per nos ralificate volumus non valere. ymo con- 
sideracione dicte communis, et paris unionis deinceps vires penitus non habere, denuo roboramus, 
innovamus et confirmamus ac dictis dominis Ducibus, fratribus nostris, filüs, et beredibus eorundem, 
heredumque suorum successoribus^ ac ducatibus, terris. et dominus suis ad 'perpetue dilec-* 
tionis mutue unionem nee non pro comodiori, et tranquiiliori statu regnorum, dominiorum, 



120 

et terrarum hinc inde utrinque nostrarum denuo similiter prestito, et eciam inovalo super 
aacrosancta Drt Ewangelia, et saiutifere Cracis ligno eodem corporali juramento, absque 
omni dolo, fraude, nequicia, iniquitate, et malicia perpetuo valere, tenere^ indissolubiliter 
permanere, et conservare promittimus, et assumpmimus firmiter per presentes nostras con- 
firmatorias litteras, nos et heredes nostros iteratis vicibus, non obstante excepcione de rege 
Bobemie, et Dace Othone Austrie in iilteris originaiibus, et confirmatoriis prenotatis facta, 
qaam inanem penitus, nt supra scribitur, reputamus, omnia et singula in ipsis composicio- 
nalibus babita, et contenta, rata, grata, et accepta proraus et per omnia habentes, obligamaa, 
inviolabiliter et irrefragabiliter conservaturos. Addicientes insuper ipsis dominis Ducibua, 
fratribus nostris, filiis et beredibus eorundem, sub ejusdem prestiti sacramenti vincoio firmiter 
assumpmimus presentibus, nos filios et heredes nostros obügando, quod si et qnispiam, seu 
aliqui profugi, proscripti et fugitivi ac generaliter quicunque infideiitalis macula respersi 
cujuscunque Status, et condicionis existant, de Dncatibus, dominus, et terris, seu de quaconque 
parte earundem causa evasionis, et defensionis ipsorum ad regna nostra seu ad quascnnqae 
partes earumdem, aut dominiorum, et provinciarum eorumdem venirent, et confugerent, 
nulialenus eosdem recipere, recoliigere, seu assumpmere, nee eosdem bospitare, quomodolibet 
ipsos paiam, vel occulte iuvare, vel defeusare contra ipsos Duces Austrie, et filios ac heredes 
suos, per quempiam nostrorum, seu ad nos pertinencium, cujuscunque honoris, dignitatis, 
preeminencie, Status et condicionis dicti nostrates existant, in dictis Regnis nostris, dominiis, 
et terris, seu in quacunque parte earum, vel eorum nobis subjectis pacienter sustinebiroos, 
ac nuiio modo permittemus, prout eciam hoc idem in dictis originalibus composicionalibus 
litleris nunc de novo . confirmatis, generali expressione, licet non tam ciara declaracione 
expressuni habetur, atque continetur. In quorum omnium, et singulorum premissorum con- 
firmacionis et innovacionis memoriam, firmitatem, ac stabilitatem perpetuam presentes concessimos 
litteras nostras, Sigilli nostri appensione communitas, in ratihabicionem omnium premissorum. 
Datum Posonii feria quarta proxima post nativitatem beate Virginia Anno Domini MCCCXXXVII. 

(Abgednickt bei Steyerer Commenl. pro histor. Alberti 11. ducis Austriie Add^. S. 118 nach 
dem Orig. des k. k. geheimen Archives xa Wien. Lichnowsky III. Bd. Regesl. 
S. CCCCXXXIV. D. 1114. - Pray. Ann. II. 41. - Katona bist. cril. IX. 103.) 

112. 

König Karl von Hungarn wiederholt wörtlich die iu Ens 9. Octob. 1336 in seinem 
Namen cerfassle Bundesurkunde mit dem Könige Johann von Böhmen und den Herzogen 
Albrecht und Otto ton Oesterreich und stimmt damit überein. Dt. Posonii fer. quinta 

proxima post Nativitatem b. Virginis (11. September) 1337. 

]%ios Karolus Dei gratia Rex Hungarie presencium per teuerem significantes, quibas 
expedit, universis profitemur, Quod cum inter nos, et Excellentem Principem Dominum 
Johannem Bobemie Regem ex una, et Excelsos Principes dominos Albertnm, et Ottonen 
Duces Austrie, parte ab altera ad regnomm, et dominiorum nostrorum ac Ducatuum, temmm 



121 

et dominionmi eorandem Dncam disturbia molti^cia, diversarum discordiarum et inimiciciaram 
hiae inde jam dudum yerteretor materia, ek aUqaantolo tempore yentilata extiUsset, dietusqne 
daaünui Rex Bohemie, et ipsi domim Doces Aoatrie pro ae ipsis eonundenique utrinqoe 
heredibas, affinitate et parenteia, qaibua invicem coimeGtiuibir, ipsos ad hoc dulcins invitante, 
■obif per utnimque eommdem inclasis, amicabiUs composicioiiia, ac miioDia perpetae, ligam 
pro ae ipais heredibus eornndem, ac pro nobis absentibiis, et pro sostria herediboa in dvitate 
aenuDdem Dacum Ensa vocata, Anno domini MCCGXXXVL in die beati Dyoniaü, d^ noyo 
iniyisaent, et exinde littere sub sigillis eorandem, in qnibus nomen nostnim pro nobia et 
tliia ac heredibos nostris, ratione diele incluaionia in dictam compoaioionem a principio 
iMcri^tom per ipsum Regem Bohemie, et Duces Anstrie existit, ernannte fnisaent, et ad 
qua noa Sigillnm nostarum nsque ntodo consensu nostro dicte compoaicioni non adhibito, 
adhoc^ et uaqne huc discordiis, et querris inter nos et ipso^ Duces Auatria» perdoranUbna 
Ben appoauissemos. Jam primo nunc dictia discordüs, et querria omnimode^ et per omnia 
eztirpatia de medio, et evulais, aupra dicte compoaicioni firmate, et unioni perpetne jiota 
conttpenciam dictaram literaram nobia, filüa nostria, et heredibus in easdem indnaia in civitate 
noatra Posoniensi pienum consensum prebuimus, et assensnm absque omni fraude, et dolo 
anper aacrosaucta Dei Ewangelia, et aaiutifere cracis ligno corporaii prestito joramento, 
ae aigiiium nostram, in earamdem ratüiabicionem apponendum dnximua ad eaadent Qnaram 
laMT talia est per omnia in hec verlMi. In Dei nomine Amen. Glorioaum genua viotorie 
tgftataaque triumphi etc. usque Datum in Ensa in die S. Dyonisii Anno domini Hülesüno 
treomtesimo tricesimo sexto. (S. d. B. n. 132.) Ut ergo inter ipsos magnificoa Principea 
donunoa Joannem Bobemie Regem, et Duces Austrie, ipsoramque fiiios, et beredes, ac noa 
et aimiliter nostros heredes, ut supra soibitur, hujusmodi concordie, unionisque sempiterne 
fodna, ac vinculum perpetue firmitatis robur optineat, ac inviolabiliter persereret, tenorem 
earamdem litteraram composicionalium niliil addendo, niliil diminuendo, nihilve mutando pre- 
aantibus insertum, apposicione nostri sigilli fecimua communiri, in ratihabicionem omnium 
premissoram. Datum Posonii fena quinta proxima post Nativitatem beate Virginis anno Domini 
MCCCXXXVII. 

(AbifedrackI hei Steyerer Conmenl. pro hislor. AUierli II. dnciB Amlri«. Addit. S. 1 1 7 nach 
dem Orig. des k. k. geki Arckives tn Wies. Uchnowgky UI. Bd. Regit. S. CCCCXXXI. 
n. 116. - Pray An. D. 40. — Ktlona hki. cril. IX. 109.) 

IIS. 

Ikari, Harkgraf von Mähren, verweiset den Yolkmann von Purchstall, Burggrafen 
Ton Tyrol, mit 10 Mark Verosener auf den Zoll za Lug. Zennenberg, 28. September 1337« 

(Original in k. k. feheioiea Archive m Wien.) 



16 



»«.•... ■ . • ...-- -". IM. ■ .1. ^--il 

Heinrich von Eisgrub piilxigt allen Rechten^ Hie er anf den Kanfschilling far die j 
Kloster Maria Saal in AUhrumt erkauften Gitter su Reinbrcchlsdorf haben komte.ä 
Bntiie^ die S. Michaelis Arckaiig. (29. Septemb.) 1337. 
Altis llenriciis de Eysgrubo dictum KaiischC'r, Sicphnniis nnlus ciii^dem. et Slepl^ 
dtclBs Sebciislcyner &d viiuicrsormn iiolieinrti teiiore presfiiciiim voliimiis penienire, 
DOS abrenunciumus et nbrcmincjauimtis presentilius simpItciLer ttdeiiler et expreHB« 
Dobis. hereiiibus, seil successoribiis nostris, omiiihus exniinc et in perpetitiim 
iapeticioDibus, seu inreslucionibiis (|iiibiisc(im(]ue qiic contr» deodeiiotiis, dominam Katlu 
Abhiilissam, vel f\iie pro tempore fuerit, et Conuentiim Monasterij Aule snncte Mh^ 
antiqua Hninria, ordinis Cyslerciensis, nobis prüiiimc. aul nostris heredibus »e\i surcesM 
legittimis conpelunt, vol in anJea ali<)iinmodo conpeterunt de iure iic! de faftr», pro i 
in Reynbreohlsdnrr, siue pro illis Septiiagiiitu Miircis e-rossonim Pri)geiisiuin, (|uas pro i 
bonis eisdeiD doniinabus Abbalisse videliuet et t'oniienlui crnenleä dedirnus, necnirn 
vsibiia, seil fructibus ante empcinnem de bonis prediclis octeiiiia per easdein dominas per- 
ccptis, Singulis omnibus et singulariter vniuersis, Prominentes eciain bona Tide, ipsi 
Abbalisse, riuc fuerit pro tempore^ et Coniientui Mnnasterij supradicti, et nomine 
eiiruui nobilibuB dominis, veuerabili domino domlno Bertoldo de Lypa, preposito Wjssegl 
Reg^ni ßoeraie Cuncellario, et doniitio Joiianiii de Ulngenberch. net-non slrenuo niilili, dinh 
Uoliiboni, dictHrum dominnrum oriiciiili. bmiu predicia Reynbroehtisdurr singida et omnia 
cum suis pertinencijs, secundum conmiune Jus terre Moraiiie et consiieludinem nb omnibus 
«micopiim, consanguineorum, et beredum. seil quonimcumque ad ipsa bonn siipradicta spec- 
tantibus, inpeticionibus, accionibus, et Infestacionihits qiiibuslibet disbrigare nostris sumplibus 
et espensis. Quodsi monicione prebabita non fecerimiis infra qnindennm. e\liinc per dotninntn 
AbbatissQin Moiiaslcrii supradicti, i|iie fiierit, et eins Conuentmn, seu per doiniiios antudictoü, 
vel ulleruni eorum, vol per quemcumqiie, nomiiie et vico eonmi. seit earum, qui prescnles 
habueril, reqiiisiti, Ciuitatcra Br%'nnain, more ubütugij, verum obslagium prentando intrabimufl, 
nbinde non egressupi, donec bona supradicla per nos, seu beredes, vel succesßores nosirae, 
prout predicitur. Tuerint integraliter disbrigata. Sub barum quas nostris Sigiltis dcdtmos 
robore et leslinionio literarum. Actum et Datum Brunne Anno domini Millesimo Trecenlcsinm 
Trccesiino septimo, in die sancti Michaelis Archangeli. 

{ttai Urig. nur Pvrgument mit 3 kleinen wohlrrlinllenen Sjgillen im Archive dessclli«ii K 
im m. sl. Landes« rchive Lit. M. n. 'Ü.) 



Ullas prr— 
sis d(Ml|fl^ 

le <^t^^H 



115. 

Markgraf Karl bt-ntäliget das dem Welehrader Kloster mm Könige Johann im J. 
rerlieheae I'ririlrgiuM, dem zti Folge das Kloster and des»en Lrute von der Jurisdiction 
k. Beamten und Landrichter befreit wurde. Di. Brune. in die b. Elisabeth (19. A'ocemb.) ', 

In nomine domini amen. Nos Karolus Domini . . Regifl Boemie primogenitus, Mri 
Morauie, Yniuersis Cliristi (idtdibus. ad quos presenles perueiierint, Saluteni et noi 



ISS 



subsi:ri|)trirtim. Quanquani ex noslri debilo nfücij omniutn liotntntim itobis » siiperna clemencra 
subiectoruiii »dnugcre coinoda vniiiersabter terieamur. Illorum lamen commodrtalibns anipliandis. 
vberius nos interniere conuenil et solicitiidine potiori, ([ui hiiiiis mundi spretis vanitalibiis 
et pompis. deuote se dei dedicarunt sertiicijs. et qui per commendabileni rcligionis sue conuersa- 
cinnem^ ceteris sunt hominibus semitam siimmi Üreatoris imitsntibus specuhim et exempiar. Ad 
vniuersorum igitur noticiiim tain presenciuin quam futurorum lenorem presenctum volumus 
deaeiiire. Quod ad nostram accedens preseuciain Venerabilis Wenczeslaus, Abbas Monasterij 
Welegradeiisis. douotus iinsler siiicere dileclus, exbibuit nobis quoddam Priuilegium Exceltentissinii 
Priiicipis domini Joliannis Boemie Regis, Lucemburgensis Conitlis. Genitoris nostri Karissimi. Petens 
cum instancia. vt ipsmn de verbo ad verbum Ralificare et approbare de benignitate solita 
dignaremur. Cuius quidein priuilegij tenor dinoseitur esse talis. Juliaiines dei gracia ßoemie et 
Polonie Rex elc, usque Datum Bruiie VI, Nonas Marcij Anno domini Millesimo Trecenlesimo 
Quindecimu. Regnorum vero nostrorum anno qninio (S. R. VI. n. LXXXVIH.) Nos itaque predicll 
dümini Genitoris nostri gracias non intendentes minnere sed augere, ronsiderantesqne qnod 
decet Prineipum Clemenciam Religiosoruni virorum specialiter pijs supplicncionibus et deiiolis 
ciemenler exaiidicionis ianuani aperire, predictum Priuilegium Domini Genitoris nostri, prout 
de verbo ad verbum presentibtis est insertum, approbamiis ratilieamus gratilicamus, omni- 
busque in ipso conlenlis articulis nostrum benluolum prebemus beneplacituni et consensum. 
Adicimus insuper de nostra graeia speciali. vt nullus Prineipum successorum nostrorum uel 
BaroDum aut Ciuiinn nobis, uel eis subiectorum. pro Castrorum Ciuitatirm seu Municionum 
quarumcuraque edilicacione uel rectificacione, uel aliqua ingruenti expedicione homines predicti 
Monasterij inquietare audeat uel presunial. Jus aulem quod dntur pro capite eis concedimns. 
Nos autem duos arliculos vltimos seu gracias in Priujiegio qtiondam diue memorie domini 
Ottakari Regis Ruemie Ducis Austrie. Styrie. et Karinthie, Marchionisqiie Morauie, domini 
Carniole, Marcbie et Egre, predecessuris nostri karissimi predicto Monasterio dato, expresse 
et lucide vidimus contineri. In quorum omnium testimonium et Robur perpeluum presentes 
scribi liLteras et sigillorum nostrorum munimine itissimus roborari. Datum Brune in die 
beale Elvzabetli, Anno Domini Millesimo, Treceiitesimo Tricesimu Seplimo. 

(Uas Ürii;. mit einem frrossen jedoch EerbrocIieDcn Sigille im Archive ilessftben KloMers, im 
m. s( LundessnliLve. Lit, A. o. 9. — Abgedruckt bei Peliel K. KHrl IV. Irkuiidenb. 
XV. Köhner Add. II. S. 342. n. 21.) 



Markfjraf Karl nimmt das Nonnenkloster su Oslairaa tu seinen besonderen Schutz auf. 
Dl. Brune, die b. Elisabeth (19. JSoteniberJ 1337. 

l%arolus domini . , Regis Boemie Primogcnilus, Marciiio Morauie . Notum facimus 
vninersis presentes Litteras inspecluris Quod Nos graues nimis el assiduas, pro parte Deuo- 




lanim Sorornm n<ibis in Clirtslo dilectarum . . abbatisse et Conuentus Sanclimonialinm Monasterij 
In OsIh qiiereins, non sine cordis conpussione recepimus contlnentes, qualiter certi NobÜes, 



134 



et eciniii allcrius el riiiicrse condicionis persone, eis aduocacie et tulele ipsius Monasle 
officium vendicnnlps, et iiindiä alija, hominibus et bonis dicti Nonnslerij per illicitsä inpostcioi 
lata pecuninrum quam aliorum uiierum iiiportubiliurii graufimiiia inferre et vmlentias 
plices consueuerunt et ntthuc infertint incessanler, üb quod dernum ipsuin Monasterititti i 
extremum deueiiire exlermitiium opnrteret Nos super predictis iiiiiirijs dig^ne gerentes anitnum 
coiipassiuuru, volenlesque super ipsius Monasterii irtcomodilatibus, de salubri ut lenoinnr 
reiiiedio prouidere. Ipsutii Monasterium, cum umnibus el singiiljg bominibus, bonis. possessioDJbf 
quibuscumquo censeiintiir nomiiiibus, ultra Thiaui uol ex ista parte seu altbi ubicumque sill 
in noütrani protectioiicm recipimus specialem, vt ipse Surorcs noslro lutele siifTulte preudra 
deo omuipotenti possinl libcre liberius fainiilari, voleutes statuentes et decernentes auctoritate 
presencium, vt lidelis nuster FrenczÜnus l'urebrauius et Villicus de Aycbhoms et 
alter cuiuscuinque condicionis existat aduocacie orficiuin dicti Monaslerij gerere el babtl 
debeat locfi nostri, mandantes ipsi Frenczlino presentibus seriöse vi ipsuui Monasleri 
hominis, et buna vniuersa et singula itd ipsum speclancia. Trelus noslra auctnrtlate, lempi 
nostre abscncie pnilegat a quürumlibet grauaniinibus vi defeudat, Mandanius eliam vniuei 
et singulis . . Purcbraiiijs . . villicis, Officialibus Cclerisque nostris fidelibus per MorouiM 
cuiuscumque Status TiieriDl nustre gracic sub optenlu, presentibus el Tuluris quatenus dictun 
Munasterium homines et bona ad ipsum perlinencia, contra presentem aduucacionis nostre 
graciuni ini)uietffre, grauare non audeant aul aliqualiler perturbore, Conlrafacientes indignaciond 
nostraiu se noueriiit grouiter inrursuros, Uarum noslrarum teslimoiiiü liUerurum, Data 
Brvnne In die beute Elyaabeth, anao domini M". Trecentesimo Tricesimo Sepliino. 

Per dominum Cancellarium Pe. 



I OrijC;, uuf Persamuiil niil einem stark busiljiidig'lpn SigiMu 
Susi. Im m. »l. Laiulr**rcliive Lil. T. o. 1)3.) 



I Archive ilt-i Klosteni I 



111. 

Vertrag itrhrhrn Hein Znmjmer Stadtrnthe vnd dem Bracher Able Johann über < 
dem letiterFti tiuatrhende Heckt, den Znaymer Slndlrichter ernennen und von demtel^ 
einen jahrlichen Zins beiiehe» sw dürfen. Dt. Znoyme XI. Kai. Decembr. (2i. Soremb.) 1337. 

[%os Nicolaus gencr Stanislny Judex. Nicolaus dictus Prager Fridlinus dictus Druckfig 
Chunczmannus in superiori foro. Nicoluus Prunczagl. Albuscliius, Rudlinus, Scliafer, Ticlin) 
Prunmagister. Nicolaus Hfllreiter, VIricus Sturguncz, Frenczltiius Vaschiber et Christa 
brasiaUfr Scabiui seu Jurali Ciues ac vuiiiersilas hominum Cinitalis Znoymensiä presentibj 
recongnoscimns et fatemur vniuersis subscriplorum noticiam liabituris eiusdem Ciuib 
Znnymensis iudicium ad venerahilem dominum Jobannem Abbatem et Conuentum monastd 
Luceosis ex concessione seu donatione Serenissimi domini nostri domini Johannto Bovil 
IXepa et Primogeiüti sui domini nostri domini Karoli Illastris marcbionis Mornuie dJo| 
domino Abbali et Conuentui Ubcraliter et graluite Tacta omni iure prnprietslis et i 
itunles pertincre ac inier ipsos dominum Abbatem et Conuentum et Nos dicte Ciuilatis vii 



L 



125 

eC Aomiiie post deliberaciOQem diatinam ordinacionem super ipso Judicio buiusmodi intenie- 

xiiMe, qoatenus nos annis singulis afaturis vnum ex itobis de ipsius tarnen domini Johannis 

.Abbaus ipio ad uixerit consilio et assensu, Jadicem eligere tenebimor, qui ab eodem domino 

.Abbato in diclo suo monasterio quolibet anno iudicinm suscipere et sibi qualuor annis 

sBDMdiate ventoris tantum per quinque marcas, sexaginta quatnor grossos Pragenses pro 

CMmm qualibet compntando et non amplins de ipso iudicio anno quolibet census nomine 

solaere tenebilnr, et enndem Jndicem taliter electnm Predictus dominus Abbas de ipso 

Audicio tenebitur innestire, dictisque quatuor annis elapsis iudex ut premittitur, electus 

^stiunG prefato domino Abbati vnam paratam marcaro offerre atque dare et ab eo similiter in 

clicto Monasterio anno quolibet iudicium suscipere et decem marcas de iudicio anno similiter 

«fuolibet soluere sibi tenebitur, quamdiu vixerit, in quibuslibet anni quatuor temporibus 

^iusdem pecunie quartam partem. Post mortem quoque eiusdem domini Abbatis nos et nostri 

siuccessores nobis ammodo suis successoribus irrequisilis iudicem eiigere possumus et domino 

^Abbati, qui pro tempore fuerit in Signum recongnicionis dicti iudicii nos ab ipso et suo 

JHonasterio ipsum iudicium ammodo obtinere deinceps omnino soluemus anno quolibet census 

JDoraine decem marcas in quibuslibet anni quatuor temporibus eiusdem pecunie quartam 

apartem, et si in eisdem lerminis uel eorum altero pecunia tunc soluenda non soluerelur vt 

st premissum, extunc pro qualibet uice et termino predictus dominus Abbas et sui quilibet 

occessores eandem summam non solutam aput Christianos vel iudeos super dampnum 

oslram et successorum nostrorum ac dicte Ciuitatis recipere possunt et duo ex scabinis, 

«ijulcumque pro tempore fuerint statim cum per dictum dominum Abbatem uel suum quemlibet 

uccessorem, vel eorum nomine requirentur omni difficultate et occasione postpositis, vnam 

omum eis per ipsum dominum . . Abbatem et suum quemlibet successorem, vel eorum 

omiue per alium nominandum in Znoyma intrare et in ea iuxta terre Morauie consuetudinem 

bstagium obseruare rite debebunt, inde non exituri, donec predicto domino Abbati 

t suo cuilibet successori non soluta pecunia cum dampuis que ex eiusdem solutionis retar- 

atione Interim excrescent integraliter persoluatur, Et si qui ex hominibus dicte Abbatie in 

jpsa Ciuitate in emendas seu culpas inciderint eas, preterquam in subscriptis casibus ad 

quisicionem . . Abbalis qui pro tempore fuerit iudex tenebitur indulgere, in culpis quoque 

omicidij furti stupri uel incendij debet agere graciose, Quod si non faceret ipso domino 

bbate requirente qui pro tempore fuerit, uel alio pro eodem, nos et quilibet nostri successores 

^psum inducere, quicumqne fuerit, in eisdem culpis ad faciendam graciam tenebimur coartare. 

nsuper contribucio que losunga dicitur wigariter et que ab vniuersis alijs forensibus fora 

ostra visitantibus recipi consueuit ter in anno vel eciam pluribus, uel paucioribus vicibus 

nunqam ab hominibus quibuscumque dicti Monasterij recipi poterit vel debebit nee ipsi 

contribucionem buiusmodi soluere tenebuntur, Ceterum predictus dominus Johannes Abbas 

et quiHbet sui successores in prefata Ciuitate Znoymensi emendo et operarios ac mercenarios 

quosÜbet conducendo omni iure quo quilibet incola seu Ciuis noster utitur et fruilur perpetuo 

libere periruentur. Item snprascriptis est adiectum, quod ipse dominus Johannes' Abbas et 

sai quiHbet successores sub condicionibus et pacUs premissis et subnotatis prefatnm iudidum 



126 

veiidere uel permiitare libere polerunt nee dos in lioc eos quamodolibct iinpedire iid t 
GDiilradicere possumus vvl deiieiniis Et si quod absit prediclu Jolmnai Abbalj vel suu cuiqoAm 
«uccessori super Ipso iudicio per qiienipiam qucslio muuerelur, Nos pro nobis et oraDibus 
nostris successoribus et Ciuitalis predrcte iicimine et uice iuramcnti ordinacionem prediclim < 
-in tolo el in parle illibataui seruare ipsisqiic . . Abbati qni pro tempore fuerit et (.'«nuentni 
meDiorali Monasleni tldeliler et constutiler nostris laboribus in eoi-um gumptibus astare et 
«ssislere et cum eis pro iure ipsis in diclo iudicio compctenli conseruaiido toto posse effi- 
«Bciter laborare, Prcseiilibus lilteris nostris ttiaiori et ininori Si^illis munilts promitUmus et 
tlpoiidemuä. Aclain et dntum in Cinilate predicta Anno dnniioi millcsimo Trcccntesimu Tricesimo 
Vll.° XI. Kalendas Decenibris. 

(Nicli ciiirrAbscIirin des \V. Jiilirh. iii (lfm Pergam. Cod. .IHnlricn et dociimfnlB manaslrrii Lncensü 
priipe ZrtoymBm" S. 79 dar Cerroni sehen äammlutin; II. n. 253 im m. st. Lnnilrsarehfve.) 



nn, I 

Markgraf Karl hesliüiget dem Kloster Maria Saal in AUbrUtm alle Rechte rind Priritegie». 
Dt. ßrune, in crnKlino b. Kalherine (26. Norember) 1337. 
naroliis doniini . . Kegis Primogenilus Marclüo Murauie, Ad vniuersonim noticiam 
quibus presenles exhibile fnerinl volumus deuenire, QnotJ Nos cupienles ex aniino Jnr» 
Priuilegia, Immnnilales, donaciones et tfracias quascuaujue per Serenissimum dominum 
Genilorem nostnim predictum, Incolis Marcbionatus noslri Moraiiie faclas concessas et donatas 
In suis vigore et robore perpetun peraiaiiorf, Religiöse et dcuote doinine . . . Abbatisse 
Toliqiie Gonucntui Sanctimonialinm Monasterij Aule Siincle Marie Ordinis Cysterciensis in . 
anliqua Bninna omnin coniin Jura, Priuilegia, Litleras, Uonaciones, empciones, concessioncs, 
iilienaci')nes, obligaciones, pennutaciones, Iranslaciones, Incorporaciones et gracias quascuinque ' 
ipsis per ipsum dominnm Geniloreni nostntni dominum Johannem Regem Boemie prefatnin, , 
et allos nostros predecessorcs Tactas, donatas et concessas seu adnussas approbamiis, RaÜ- - 
flcamus et ex certa noi^lra sciencia presentis scripti palrocinio conltrniamus. In cains rei . 
Icstiinonlum cl robur perpeluo valilunim preseates scrilii et nosiro inaiori Sigillo, iussimos - 
communlri. Dolum Brunne In Crastino beate Kalherine virginis^ Anno domini Milleslmo ^ 
Trecenlesimi» Triccsimo Scplimo. 



i 



(Dhs Orig. aur Fvrgumeiil i 
'leEtsdbcn Klosters, im 



iifni groüseri jeilocli r.erbniilx^nt:» üuppclsi|{ille im ArcUraJ 
Luiideünriliive Ut. E. n, 2.) 



119. 



Markgraf Karl bcatädgl da» vom Könige Johann von Böhmen den Bürgern ron Eihcuachili ■ 

erlheilte Pririlegium bezilglich des dortigen Weimehende» und Zinses. Dt. Brune^ (er. VI. 

post h. Kalherine f1>7. Noremberj 1337. 

, ^^^flkk0i/imsi**'i^^M*^ Boentie Primugonilus Ni thi ntroiiäinwi^niiftr» 
tsenctiun bonuruliiÜs 




ßT 



canonicus, piilerniis cl nosler notarins dileclns, ostondit noliis ({riasditin lilerns excellenlis 
[»■iocipis, domini Juliannis, Boeniie Regis J.ucemburgeiisis Comitis, domini et geiiiloris nostri 
Kahssimi pelens cum inslancia, vt easdem npprobarc et ralificaro de benignilaEe solita 
dignarcmur. Ouai'um quideni lilerarum tenor Inlis est Johannes dei gracia Boheinie Rex etc. 
usque Datum Wienne in die beali Luce Ewaiigelisle (S. B. Vi. S. 299. n. CCCXC.) Nns 
atlendentes (jiiud decet principum prouidenciam, ea ad semitam iusticie reducere, ({iie in 
preindiciiuii Ecciesiaruni minus dehite sunt concessn. predictas domini Genitons nostri literas, 
pront de verbo ad verbuni presentibus sunt inserle. approbamus et ratificamus, eisqae 
noslrnni consensnm prebemus pariter et assensum Hamm mistrarum testimonio lilerarum, 
Datnm Brunne Anno domini Millesimo Treoenlesimo Tricesimo septimo, feria sexta proxima 
post festum Beate Katberine virg^inis. 

•" (^url1 rier Ori^. RtsIMi^iin^siirkiitidi! K. Ludisl»vs vnm J. tlS3. im riimiscii Sliidtarohive 

.*' ab^eichrit^ben A. Boczek.) 

•1 

180. 

Der Wißehrader Probst Berthold ron Lipa, Ceii^k dessen Bruder, Jokniin von KUiiyeitberg 
tmd Ueinrich ron Lipa ijebeii dem Kloster Maria Saal in Altbriina das Dorf iViiz-anic 
fär das halbe Dorf Gurdau. Dt. Brurie, IV. Kalend. Decembr. (28. Notembr.J 1337. 

J^os Bertoldus dei gracia Wyssegradensis Preposilus Regni Boemie Cancellnrius, 
et Czenco fralres de Lypa, Necnoii Johannes de Clingenbercli, et Henricus, quondnm domini 
Uenrici jiiuenis de Lypa filius vniuersis tarn Presentibus ([»am ruluris, lenorc presencium 
recognoscimiis et fatemur, Quod dominus Henricus Jnuenis de Lypa, pie meraorie frater 
et Sororlus nosler prcditectus, licet veliemencia egritudinis curporalis depressus, mente tainen 
sanus et compos, pro aninie sue sucruincpie predecessoram ac posterorum, et cum eorum 
qutJruui bunis bene vel male vsus est, animarum remedio et salutc legauit, donauil, ordinuuil 
et disposuit Claustro siue Monasterio dicto Aula Sancle Marie in äuburbio Brunnenst situsto, 
vbi lottuni sue elegit sepulture, medielatem vilie Gurdey cum omnibus suis Juribus. vlilita- 
ttbns, proprietatibns, vniuersis per abbatissnm et Conuentum Sanctimonialium ipsius Monasterij 
perpetno possidendam, Ita videNcet. quod in dicto Monasterio omnibus diebus suis quibus 
iluraueril, dies anniuersarius obitus sui annis singuiis cum exequiis vigiliarum noueni leccionuni 
Missa defunctorum sub nota. vno prandio cum vino et Simihs et piscibus Conuenlui eiusdem 
Monasterij minisirando, et vnum ferlonem denariorum. seu pane pro vno ferlone denariorum 
eslimato vel comparato mendicis dlstribuendo, deuocius peragatur. Nos vero considerantes, 
DOS diele medietatis ville Gurdey propter vina ibidem crescencia non posse carere. ipsumque 
Monasterium in vino habundare ac atijs redditihus seu solucionibus pecunialibns niagis indigere, 
inalura preliahila deliberacione de communi consensu venerabilis in Christo domiiie Abbatisse 
el Conuenlus, ipsis domine Abbalisse et Conueniiii Sanctimonialium. que sunt et enint pro 
tempore Monasterij supradicti in pernnilaciiinem medietatis ville Gurrley predicte dedinius, 
damus presentibus et donamus, viliam uostram Wasanicz cum allodio ibidem, et cum omnil>ua 




1% 

■ I ■ 

suis Jiiribi», ytitttatibiM, pit^rietatibiui et ftominio ac generaliter ciun suis periilieiicqg vniiierMS 
qnocQmqne eeiiieaiitar nomine et in qoibascmnqoe rebus consistant iure hereditario ac |ica* 
prietario, prent alia bona sna propria, possidendam perpetno et habendem, snb oneribns et 
flNunicijs supra expresris. Yolentes nicUlominna qaod eadem yilla Wasanics cum onnibm 
anis sendcija a dicto Monasterio per Abbatisaam et Connentnm nailis ynquam tmi^ribna 
aUenari debeat Sl antem qnod absit inenitabilis eam aKenari faciat et eompdlat neeeasilaa^ 
extnnc alia bona predictie bonis in Wasanics eqaivalencia ipsi Monasterio looo iUomm alalim 
aasignari vdnmus per Abbatissam et Conuentam, de qnibns onus et seruicinm prehabita 
nnllis snccedentibos temporibns suis ^ectibus defraadentnr. In cuins rei testimoniam et nAor 
perpetnnm presentes iitteras scribi, et nostris cnm snbscriptoram dominomm, domini GmiMrdI 
de Ghnnstat, Gamerarij Gzude Brannensis, Theodrici de Spran Caudarij, Wanethe de Lonmics, 
Pothe de Wyldenberch, Smylonis de Lachtenbarch, Jesconis de Furstenberch et Jesconis 
de Crawar Sigillis, qni ea ad nostram instanciam presentibos appenderunt, fecimns commnniri. 
Datnm Brunne Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo septimo. IUI. Kalend. 



(Das Orig. auf Pergam. mit XL kleinen, gut erhaltenen Sigillen, im Archive desaelben Hloüem, 
im m. 8l. Landetarchive Lit. A. n. 55.) 

181. 

Papst Benedict XIL heaußragt die Bischöfe von OlmUts und Posen^ dann den BauUener 

Dechanty das Kloster Kamenz gegen die Bedrückungen des Hersogs Bolek eon MUnsterberg 

in Schutz zu nehmen. Dt. Amnione^ XIL Kalendas Januarii (31. December) 1337. 

Uenedictus Episcopus Servns Servomm Dei Venerabiiibus fratribus . . Olonuoensi 
et • . Posnaniensi £piscopis, ac dilecto filio • . Decano ecciesie in Bndesin Misnensis IKoc. 
Salutem et Apostolicam Benedictionem. 

MUitanti ecciesie licet immeriti disponente Domino presidentes circa cnram ecciesianun 
et Monasteriomm omnium solertia reddimur indefessa soliciti, ut iaxta debitnm pastoralis 
officii eomm occnrramus dispendiis et profectibus divina cooperante dementia sahibriter 
intendamns . Sane diiectomm filiomm . . Abbatis et Conventns Monasterü de Gameota 
Cisterciensis ordinis Wratislauiensis Diocesis conqnestione percepimus qnod licet Monasterinm 
persone ac bona Abbatis et Conventns predictomm delierent plena libertate gandere, tarnen 
dilectns filins Nobilis Ynr Bolco Dax de Mnnsterberg dicte diocesis sub cuins dominio tem- 
poraH ipsnm Monasterium consistere, ac eomm bona temporalia habere dicuntur, contra 
libertatem ecdesiasticam ad gravamina Monasterii Abbatis et Conventus predictomm intendens 
Angarias, exactiones, et taUias indebitas, ac etiam importabiles eis imponere, illasque quibudam 
mibtibus et aiiis fendalibus suis exigendas et perdpiendas in perpetuum hereditario iure 
eonferre, ac nichilomiaus exaetiones, angarias et tallias simües ab eisdem Abbate et Gonventn^ 
ac Monasterio, et eomm bonis exigere et recipere nee non familiäres, eqnos, et yenatores* 
canes, et nonnulla alia animalia sua ad predictom Monasterium depascenda et nutrienda 
ibidem pro ipsius Daeis benepiadlo eonundita Abbatis et Gonventus expensis presumpait 



129 

Bittere et presamit. Et si forsan ipsi Abbas et Gonventus huiusmodi tallias, exactiones, et 
angarias eidem Duci solvere aut familiäres, equos, canes, seu alia predicta animalia recipere 
Hutrire, aat teuere recusent, statim ipse Dox oves, boves, vaccas, blada diversi generis e 
alia bona mobilia eiasdem Monasterii ad manos saas poni et recipi, distriboi et consumi 
feeit et facit, adeo quod fere ipsorum grangie totaliter smit deserte. Insuper Dox ipae 
pliirea Monachos dicti Monasterii propria temeritate capi, ignominiosjd tractari, et incarcerari 
feeit ac in compedibus ferreis detineri. Et demum ipse Dax alia tot et tanta gravamina, 
qipressiones, et violentias eidem Monasterio et eins personis et bonis hactenos per se et 
soos intoHt, et inferre continae non desistit, qnod nisi eis per sedem Apostolicam de oportimo 
remedio celeriter succurratur, ipsam Monasteriam verisimiliter ad destmctionem perpetaam 
et casum irreparabilem deducetur. Quare nobis Abbas et Conventus prefati humiliter snppli- 
camnt, ut providere ipsis super hiis patema diligentia curaremas. Nos igitur adversus 
gravamina^.molestias, ininrias, et violentias huiusmodi illo volentes eisdem Abbati et Conventui 
ac Monasterio remedio subvenire, per quod talium compescatur temeritas et aliis additus 
conunittendi similia precludatur, discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus 
vos vel duo aut unus vestrum per tos vel alium seu alios etiamsi sint ex\m loca in quibus 
deputati estis Conservatores et Judices prefatis Abbati, Conventui ac Monasterio efficacis 
defensionis presidio assistentes non permittatis eosdem super hiis et quibuslibet aliis bonis et 
ioribus ad Abbatem, Conventum, ac Monasterium predicta spectantibus, ab eodem Duce, 
familiaribus et gentibus suis, et quibuscamque aliis personis indebite molestari vel eis gra- 
vamina, seu dampna vel iniurias irrogari, facturi dictis Abbati et Conventui cum ab eis, 
vel procuratoribus suis, vel eorum aliorum aliquo fiieritis requisiti de Duce, familiaribus et 
gentibus, ac aliis personis predictis super restitutione huiusmodi talliarum, exactionum, iurium, 
et bonorum eorumdem, mobilium et immobilium, reddituum quoque, proventuum, et aliorum 
quorumcumque bonorum, nee non de quibuslibet molestiis, iniuriis atque dampnis, presenübus 
et fhturis, in illis videlicet que iudicialem requirunt indaginem summarie et de piano sine 
strepitu et figura iudicii. In aliis vero prout qualitas eorum exegerit, iusticie complementum, 
eundem Ducem, ac alios occupatores seu detentores, molestatores, presumptores et iniuriatores 
huiusmodi, nee non contradictores quoslibet et rebelies, cuiuscumque dignitatis, Status, ordinis 
vel conditionis extiterint, quandocumqne et quotienscumque expediens fuerit auctoritate nostra 
per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo. Invocato ad hoc si opus fuerit 
auxilio brachii secularis. Non obstantibus tamen fei. rec. Bonifacii PP. VIII. predecessoris nostri 
in quibus cavetur, ne aliquis extra suam Civitatem vel diocesim, nisi in certis exceptis casibus, et 
in illis ultra unam dietam a fine sue diocesis ad iudicium evocetur. Seu ne Judices et conser- 
vatores a sede deputati predicta extra Civitatem et diocesim, in quibus deputati fherint, 
contra quoscumque procedere sive alii vel aliis vices suas committere, aut aliquos ultra 
unam dietam a fine diocesis eorumdem trahere presumant, dummodo ultra dnas dietas aliquis 
auctoritate presentium non trahatur. Seu quod de aliis quam de manifestis iniuriis et molestiis 
et aliis que iudicialem indaginem exigunt, penis in eos si secus egerint, et in id procurantes 
adiectis, conservatores se nullatenus intromittant, quam aliis quibuscamque Constitutionibus 

17 



180 

i predecessoribus nostris Romanis Pontificibus tarn de Judicibus Delegatis et Conservatoribus, 
quam persouis ultra certum numeram ad iudicium nqp vocandis aut aliis editis, que vestre 
possent in hac parte iurisdictioni aut potestati eiusqne libero exercitio quomodoiibel obviare. 
Seu si aliquibus communiter vel divisim a predicta sit sede indultum, quod excommunicari, 
suspendi, yel interdici, seu extra vel ultra certa Joca ad iudicium evocari non possint, per 
litteras Apostolicas non facientes plenam et expressam, ac de verbo ad verbum de indulto 
huiusmodi et eorum personis locis ordinibus et nominibus propriis mentionem, et qualibet 
aüa dicte sedis indulgentia generali vel speciali cuiuscumque tenoris existat, per quam pre-» 
sentibus non expressam, vel totaliter non insertam vestre iurisdictionis explicatio in hac 
parte valeat quomodolibet impediri, et de qua cuiusque toto tenore de verbo ad verbum in 
nostris litteris habenda sit mentio specialis. Ceterum volumus, et auctoritate Apostolica 
decernimus, quod quilibet vestrum prosequi valeat arliculum etiam per alium inchoalum, 
qnamvis idem inchoans nuUo fuerit impedimento canonico prepeditus, quodque a dat . presentium 
Sit vobis et unicuique vestrum in premissis omnibus et eorum singulis ceptis et non ceptis, 
presentibus et futuris, perpetuata potestas et iurisdictio attributa ut eo vigore, eaque firmitate 
possitis in premissis omnibus ceptis et non ceptis, presentibus et futuris et pro predictis 
procedere, ac si predicta omuia et singula coram vobis cepta fuissent, et iurisdictio vestra 
et cuiuslibet vestrum in predictis omnibus et singuiis per cilationem vel modum alium perpetuata 
legitimum extitisset. Constitutione predicta super Conservatoribus et alia qualibet in contrarium 
edita non obslante. Presentibus post Biennium minime valituris. Datum Avinione XII. l^lendas 
Januarii Anno Tertio. 

m 

(Nach dem Orig. Regeste Papsfs Benedict XII. Jahr. III. Th. I. Br. 251, im Vatikanischen 
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive.) 



182. 

Papst Benedict XIL an dieselben über die gleichen Uebergriffe des Herzogs Bolek in 
Bezug auf das Kloster Heinrichau. Dt. Amnione^ XIL Kalendas Januarii (21. Dec.J 1337. 

Benedictus Episcopus Servus Servorum Dei venerabilibus fratribus . . Olomucensi 
et . . Posnaniensi Episcopis, ac dilecto filio Decano ecciesie in Budesin Misnensis Dioc. Salutem 
et Apostolicam Benedictionem. 

Militant! . . Sane dilectorum filiorum . . Abbatis et Conventus Monasterii de Uem- 
ricow Cisterciensis ordinis Wratislaviensis diocesis conquestione percepimus, quod licet . , 
tamen dilectus filius Nobilis Vir Boico Dux de Munsterberg, dicte diocesis sub cuius dominio 
temporali ipsum Monasterium consistere, ac eorum bona temporalia habere dicuntur, contra 
libertatem ecciesiasticam, ad gravamina Monasterii, Abbatis, et Conventus predictorum intendens, 
angarias, exactiones, et tallias indebitas, ac etiam importabiles eis imponere, illasque quibusdam 
Hilitibus et aliis feudalibus suis exigendas . . sunt deserte. Et demum idem Dux alia et 
tot et tanta gravamina • . valituris. Datum Avinione XII. Kalendas Januarii Anno Tertio. 

(Nach dem Orig. Regeste Papst's Benedict XII. Jahr. III. Th. I. Br. 252, im Vatikanischen 
Archire »i Rom. Vidim. Abachhft im m. st. Landesarchive.) 



181 

183. 

Der Graner Enbischof Chanadinus scHliessl einen Vertrag mit den aus Böhmen^ Schwaben^ 

Rhein und Flandern nach Hungarn kommenden Kaufleuten^ besUgUch der siu stählenden 

Mauth. Dt. Strigonii^ in eigilia Natif>itatis Domini (24. DecemberJ 1337. 

JVos Chanadinus, dei et apostolica gratia archiepiscopus Strigoniensis locique ejasdem 

eones perpetaus, significamus tenore pnesentium, qaibus expedit, aniyersis, quod licet 

theionea ecclesi» nostr» Strigoniensis et sanctissimorum antiqnorum regom Hungari» felicimn 

raeordationem piis ihstitotionibas per loca ipsornm tributonim transeantioni sob eerta qnan- 

Ütate absque qnalibet ambiguitate et dissensione existant moderata yolentes tarnen domini 

noslri regis voluntati nobis demandatce ex debita reverentia utiliter admittendo consentire, 

attendmtes etiam communem ntilitatem et coinmodnm rei publicie, ut ipsum regnum Hangarie 

extraneomm regnorum, Boemiie videlicet, Sweui», Reni et Flandri» omni genere reram 

merdmonialium snb fertili copia habundantissime gratuletnr mercatoresque ipsa mercimonia 

per viam regni Boemiie de noyo ad ntilitatem regni utrinsque assecuratam et apertam per 

alimiationem oneris snoram tributomm angmententur humillimis supplicationibus providomm 

Yiromm ffranklini de Magnntia Manhardi et Nicolay de praga sovper et francisci de NArenberg 

ac CäiväLkil de auspurgh mercatorum sua et omniam mercatomm dictomm regnorum in 

regnnm Hnngari« transitum facere yolentium in persona nobiscum inscriptis pactantium de 

consilio fratmm nostromm de capitulo gratiose usque tempus yit» nostne non perpetno 

taliter duximus pactandum eisdem, quod in introitu ipsorum in possessione nostra Niarhijd 

▼ocata, de quolibet curru levi seu gravi dicti mercatores regnorum priescriptonim per yiam 

regni Boemi» mercimonia in regnum Hungari» deferentium solvet pro tributo tres pensas 

latorum (sie) winnensium et tantumdem in wdweard similiter pro tributo; postquam autem ad 

portum danobii Strigoniensem devenerint transeuntes portum danobii non in danobio, nee 

nllFB danobium sed ex ista parte danobii in uoya civitate nostra Strigouiensi de quolibet 

corru ipsorum, quia nos eosdem mercatores in prsedictis tributomm nostrorum solutionibus 

alleviamus et causas per quospiam contra qnemlibet ipsorum in nostris* semitis emergentes, 

exceptis quibusdam articulis infrascriptis non alias, nisi in pnedicta nova ciyitate nostra 

judiciario examine pro securiori et tranquilliori ipsorum processu annuimus discutiendas juris 

tramite congruente pro eo de singulis curribus eorum tam in veniendo, quam in eundo 

solvent nobis singulos quatuor grosses, de singulis autem equis seu pecoribus currum ipsorum 

trahentibus tam »stivis et autumpnalibus, quam hyemalibus ac vemalibus temporibus pro 

pretio navigii et tributi singulos grosses, et de aliis equis, quos iidem mercatores equitabunt, 

dimidios grosses solvere tenebuntur. In redeundo vero in Wdvsrard sexaginta latos Wiennenses 

et tantumden in Niarhijd solvent de singulis curribus ipsorum pro tributo; ceteri aulem 

mercatores per loca dictorum tributorum transeuntes telonea solvent qua tenetur modo 

consueto . . Concessimus etiam iisdem mercatoribus regni Boemiae et eis in mercatura 

sociatis, ut nullus ipsorum in possessionibus nostris quibuslibet per quospiam ad nos perti- 

nentes seu alios possit aliqualiter impediri, vel in Judicium pro qualibet causa conveniri. 

17* 



1 



182 

Qui si per quospiam impedirentar, vel in judiciam pro quacumque causa ta^berentur, dicta 
impedimenta et judiciaria examina ad dictam noyam civitatem nostram transferantur judicanda, 
nisi vulnera vel mors aut violentia inferatnr per eosdem, pro quibus in eadem possessione 
nostra, nbi talia committuntur, rei illatores scilicet prasmissorum judicabuntur pro excessibas 
eorundem; ceteri yero innocui libere in personis et bonis omnibus absque quolibet impedi- 
mento abire permittuntur. In ceteris vero casibus causalibus omnibus querelantibus in pnedicta 
Nova civitate nostra satisfactio impendetur judiciario processu juris ordine requirente. Omnia 
autem jura et libertates ac privilegia priemissa tangentia su» rigorositatis robore in Uibutis 
nostris predictis fulciantur, nee per praesentem alleviationis gratiosam concessionem pnedictia 
juribus, libertatibus et privilegiis ecclesi» nostrsB aliqualiter volumus derogari. Postqnam 
autem divin» pietatis clementie annuente debitum exsolverimus omnis carnis, praBmissa nostra 
concessio et allevatio gratiosa tribus mensibus perduret et non ultra mercacionibus pneno- 
tatis, quibus transactis exactio ipsorum tributorum ad suum pristinum debitum statum revertatnr, 
nisi a nostro successore valuerint vel presentem nostram ordinationem aut aliam denuo 
obtinere, prout b»c omnia et quaevis singula prasmissorum a nobis dicti mercatores benigne 
admitti postularunt et se ac consocios ipsorum inviolabiliter spoponderunt. Volumus ergo et 
universis officialibus tributariis nostris ac villicis, nunc et pro tempore consUtutis, firmiter 
ac districte pra^ipientes mandamus, quatenus ultra praemissam ordinationis nostre concessionem 
in veniendo et redeundo contra tenorem praesentium praedictos mercatores in nuUo audeatis 
molestare, sed haec praBsentibus inscripta infra tempus vitaB nostras firmiter observare studeatis. 
In cujus rei testimonium praBsentes concessimus nostras litteras pendentis sigilli nostri munimine 
roboratas. Datum Strigonii in vigilia Nativitatis domini anno domini millesimo trecentesimo 
tricesimo septimo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem ältesten Bürgerbnche S. 34 — 35 des 
AltsUidter Archive» zu Prag.) 

184. 

Ularkgraf Karl von Mäbren bestätiget die vom Könige Johann von Böhmen su 
Prag, am Freitage vor dem Sonntage Judica me Dens 1337 dem Grossmeister des Kreos- 
berrenordens mit dem Sterne und den anderen Brüdern des Hauses an der Brttcke ku Prag 
ertheilte Urkunde bezüglich des vom Jeiek Prosinka von Dolan zu Dolan selbst gekauften 
Hofes. Dt. Pragae, fer. VI. prox. ante Purificationis B. Marias (30. Jänner) 1338. 

(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenbuch S. 20 n. XX. Böhmer Add. 11. S. 342. o. 20.) 

185. 

Jeiek eon Nächod Uberlässt dem Witek^ Pfarrer Tiu Bfeznik^ und dessen Nac^olgem einem 
zintppichHgen Lahn m Bfeznik. Dl. in Brzeznik^ die Purificationis B. Marice (2. Februar 1338.) 

In Nomine Domini Amen. Malta facta in mundo inchoantur ab humano sensa et 
intellectu. qme tempore succedente, propter inconstantiam temporum seu horarum, a memoria 






i 
i 




188 

homiBam labontor et liquescont, sed ea quie iiUeris et sigillis sub testimonio proborum Viroram 
robonntur, illa rata sunt et firma et inviolabüiter permanebunt. Notum ergo sit omnibua, 
hanc litteram inspecturis, tarn presentibas quam futuris, quod ego Dominus Jesco dictus de 
Nachod, bona voluntate seu deuotione portaclus, deliberato animo, nee non maturo consilio 
pr»libato, de bonis meis in Brzeznik, qu» mihi cesserunt a parenlibus meis felicis memori» 
in porcione mea, vnum Laneum censualem ibidem in Brzeznili, libere cum omnibus pertinentibus, 
rite et rationabiliter Domini Victoni Plebano ibidem in Brzeznili, necnon et omnibus Plebanis 
auccessoribus suis, tam spiritualibus quam secularibus in remedium animie me» et pra^ecea- 
aomm meoram perpetue et hsereditarie resignaui, pure propter Deum etc. In cuius rei 
teatimonium pra^sentem hanc litteram ego Dominus Jesco dictus de Nachod dedi sigilloram 
nnumnine communiri, primo meo proprio sigülo, de hinc sigillo fratris mei Domini Hrononis 
didi de Nachod, et sigillo fratris mei Domini Mathiae etiam dicti de Nachod, cum sigillo 
Domini Znatonis de Krysano, et cum sigillo Domini Marquarti de Budischau, et cum sigillo 
Domini Jesconis de Tyuans, et cum sigillo Jaroslai de Gniehenicz etc. testes huius salubris 
donationis, nee non sacrae legationis in remedium et in testamentum animae meae praedeces- 
aorrnnque meorum, sunt hii honorabiles viri prenotati, quorum sigilla huic littere sunt appensa 
seu annexa. Datum in Brzeznik Anno Domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Octauo, in 
die Parificationis Beate Mahae Virginis gloriosaa. 

(Paprock^ im Zrcadlo Markhrabslri Morawiköho Bl. 129. b. — Vergl. Dobner Monnmenl. lY. 
S. 301. n. CXLII.) 

186. 

König Johann eon Böhmen gestattet der Katherina von LomniCj die Hälfte der Dörfer 
Siwic und Blaiowic dem Kloster St. Anna zu Brunn testiren zu dürfen. Dt. Idus Februarii 

(13. FebruarJ 1338. 

ülos Johannes dei gracia Boemie et Felonie Rex, ac Lucemburgensis Comes, Ad 
vniuersorum noticiam volumus pervenire, quod licet Gerussa quondam de Dobelins dum 
viyeret Nobili matrone Catharine relicte quondam fidelis nostri Tassonis de Lomnitz, sorori 
sue medietatem, que est in vülis Siebitz et Blaswitz ante, civitatem nostram Brunnensem 
sitis pertinuit, donasset strenuus tamen vir quondam Waltherus de Gastello, tunc Marchionatus 
nostri Moravie capitaneus, nescimus qua de causa medietatem villarum ipsarum obligavit 
Wenceslao quondam Judici dicte Civitatis nostre Brunensis, pro certa pecunie quantitate, 
Et cum ad presens propter ipsius Wenceslai demerita, medietas villarum ipsarum ad nos 
Sit juxta terre consuetudinem etiamsi eam justo tylulo possedissent rite et racionabiliter 
deuoluta, Catharine predicte pium quem in rem concepit perficere considerantes affectum, 
medietatem predictonim villarum cum omni eo jure quo per quondam Gerussam sororem 
suam predicta donata fuerit, conferimus et donamus ad majoris gracie nostre cumulum 
benignius concedentes eidem, ut medietatem ipsarum villarum novo monasterio Beate Anne 
de novo constructo, et in orto nostro ante prefatam civitatem nostram Brunensem sito 
legare valeat et unire, volentes ut medietas villarum predictarum ipsi monasterio pro habenda 



184 

fn ipso JQgiter nostra memoria perpetuis teroporibus debeat pertinere, harum TesUmonio 
literamm. Datum Idas Februarij Anno domini Millesimo Trecentesimo Octayo decimo, Regnonim 
yero nostrornm anno octavo. 

(Nach der Bestiti^ngsurkunde der K. Maria Theresia vom J. 1747 im Arehire dettelbM 
Klosters, im m. st. Landesarchive n. 35.) 

181. 

Vertrag zwischen König Karl eon Hungarn und Markgraf Karl eon Mähren^ dem ms 
Folge das Königreich Polen an den ersteren fallen sollte^ wenn der König Kaumr okme 
wUinnliche Erben sterben würde; dagegen i)er spricht der König eon Hungarn^ dass er dem 
Könige Kasimir oder dessen Erben keim Hilfe gegen die Länder und Vasallen des Königes 
eon Böhmen oder des Markgrafen eon Mähren leisten werde. Dt. in Wisegrad^ domimea 

^Jnvocavü (l. MänJ 1338. 

ülos Carolus Dei gratia Rex Hangari», tenore prsBsenÜum, quibns expedit, sigiilfr- 
carous universis, memoriie commendamus. Quod cum nos ex nov» parentel» contractu intw 
excelientem Principem Dominum Carolum, inclyti Principis, Domini Joannis, Boemie Regia 
primogenitum, Marchionem Moravi», heredes suos ab una, et nos nostrosque filios parte ex 
altera, pro Domino Ludovico nostro primogenito, et in ejus persona nunc inito et firmato, 
exaltationem et augmentum honoris ipsius Domini Caroli Marchionis heredumque suorum, 
ut nostrum commodum proprium i. e. e converso ipse nostrum, et heredum nostrornm, 
similiter ut suum proprium, merito reputemus, quia nobis nostrisque heredibus bona et sincera 
fide promisit, sub virtute ad sancta Dei Evangelia per eum prcestiti juramenti, quod si 
quandoque magnificum Principem Dominum Casimirum Regem Polonite absque heredibus 
masculis decedere conlingeret ab hac vita, quod tunc pro suis viribus omnibus et posse 
nobis Regi Hungarise nostrisque heredibus suum exhibebit et pr»stabit auxilium etjuvamen, 
ut nos noslrique heredes ipsum Regnum PolonisB, ex eo nobis debitum seu debendum suo 
adjuli subsidio assequamur, ut nostram deveniat in potestatem, ac pleno juri nostro, vel 
heredum nostrornm regnum sit subjectum. Et quia etiam sub eodem prsstito juramento nobis 
promisit, quod si decessionem prsedicti Domini Casimiri absque berede, ante consummationem 
matrimonii inter Dominum Ludovicum, nostrum primogenitum priefatum, et pnecellentem vir- 
ginem Dominum Margaritam filiam suam de novo firmati fieri contingat, non minus ad 
prsmissa obtinenda suum posse exponet, quibus jam ipsum matrimonium esset consummatura. 
Nos e converso pro nobis nostrisquie filiis et heredibus memoratis, sub virtute per nos sibi 
pnestiti juramenti, similiter promittimus et sincera fide assumimus: quod si pnefatus Dominos 
Casimims, Rex Poloniae, heredes aut successores sui, Duces in Polonia residentes, 
Principes et Vasallos, civitates, castra, homines seu qu»cunque jura suo genitori et sibi, ac 
inclyto Principi Domino Joanni Duci Carinthie, ac frati ejusdem Marchionis, in ipso Regno 
Poloni», quoad ipsos Duces, Principes, et Vasallos, competentia, quibuscunque censeantor 
nominibus sibi vindicare et attrahere conarentur, ipsos forsitan Duces et Vasallos Regis 
fBohemi» et Domini Marchionis, ac fratris sui prsBdicti seu homines hostiliter invadendo. 



135 

Et 81 ab bis conatibus ad diligentem requisitionem noslram, quam cum diligencia nos iuter«f 
ponere promiUimos, desistere non curarent, ex tunc nos prefato Domino Gasimiro, Regi 
Polonue, beredibus. et successoribus ipsius, adversum Duces, Vasallos et bomines praBdicIoa 
Ballum deberous dare auxilium et juvamen. Prseterea nos pro nobis et nostris beredibus ipsi 
Domino Marcbioni, suisque beredibus sub eodem lidei juramento sincere promittimus, quod 
si processu temporis Regnum Poloni», ut prsmittilur, in nostram aut successorum nostrorum 
devenerit potestatem, quod tunc nos vel nostri heredes dictos Duces prsefato Domino Joanni 
Regi Boemie, genitori ejusdem Marcbionis, sibi et suo fratri subjectos, civitatesqae, castra, 
bomines et vasallos, seu alia jura queecunque ipsis Ducibus, Principibus et vasallis compe<- 
lentia in dicto Regno Poloni», quibuscunque distinguantur nominibus, nobis vel nostris 
beredibus vindicare, usurpare et attrabere non debeamus per nos vel alios quovis ingenio, 
publice vel occulte: Imo, si saepedicti Duces, Principes et vasalli, civitates, castra et bomines, 
memorati Regia Boemiae, Marcbionis et fratris ejusdem pr»dicti, se nobis aut nostris bere<- 
dibos Regnum Poloniae tunc babentibus, subjicejre vellent et appeterent eorum propria voluntate, 
hos in vasallos et bomines nostros acceptare et recipere non debebimus, nee quicquam 
com eisdem disponendo quoquo modo in eorundem Regis Boemi«, ipisus Marcbionis ac fratris 
sui pr»judicium et gravamen; boc specialiter adjecto, quod nos nostrique beredes, nulU 
penitos Principum seu bominum cujuscunque conditionis existant, noslrum impendemus seu 
exhibebimus auxilium, qui prsedictos Duces, Principes et vasallos, patronos ipsius Marcbionis 
et fratris sui, ab ipsis et eorum potestate alienare quomodolibet atlentarent: imo ipsos 
Dominum Regem Boemi», Marcbionem, et suum fratrem in juribus in dictis Ducibus, Prin-* 
cipibus et vasallis, ipsis competentibus favorabiliter prosequemur. Haec igitur omnia et singula^ 
et quodiibet premissum, prout de verbo ad verbum pnesentibus sunt inserta, sub virtute 
prius pnestiti juramenti ad sancta Dei Evangelia altendere et custodire promittimus, et firmiter 
aö inviolabiliter observare. In cujus rei gest» memoriam nostrum sigillum presentibus duximus 
appendendum. Datum ut supra, in Wisegrad, Dominica Invocavit, Anno Domini 1338. 

(Abgedruckt bei Goldast in append. docnmenl. ad Commentar. reg. Bob. S. 49. — Vergl. 
Dobner Monunenl. IV. S. 301. n. CXLIV. — Baibin. Dec. I. üb. 8. Vol. 1. S. 32. 
Böbmer. Ad. IL S. 342. n. 25.) 

188. 

BUndniss zioischen König Karl eon Hungam und denen Söhnen an einer Seite^ und 
zwischen König Johann rem Böhmen^ Markgrafen Karl eon Mähren^ und Herzog Johann eon 
Kämthen an der anderen Seite^ wobei zugleich der Heirathsrertrag zwischen Ludwig^ 
erstgebornem Sohne des Königes ton Hungam^ und Margaretha^ Tochter des Markgrafen 
von Mähren^ beredet wurde. Dt. in Wisehrad^ dominica Invocavit (1. März) 1338. 

IMos Carolus, dei graüa rex Hungarise, commendanles memori», tenore prtesentium, 
quibus expedit, significamus, uniuersis; quod, licet inter excellentes principes, Joannem 
videlicet, eadem gralia regem Bohemiae, comitem Lucemburgensem, fralrem nostrum carissimum; 



136 

€t Ctroliuii primogeBitaiD Marchionem Moranie aee non Johannem, dncem Carintfi», conilefli 

Tirolis et filioa raos, ab mia ; et nos, dominum Ladovicam primof enitam et dominos, Aadream 

aeilieet, docem Calabri» nee non Steffannro, natos nostros carissimos, parte ex altera; per- 

peliue onioDUi et aroidti» fcBdera validi^ instramentis et literia motoo eontracta et firarala 

et imita iam pridem, pront fere dinoscantur snfficienter, hinc inde inter nos conaanginiiaos 

qiueaita existent: tarnen, nl eo fortias, eo melias, ipsa composicionis fcBdera ac nouie parentelie 

eontraetus notis et obligamenUs forcioribus sopernenientibus inter nos nostrosqoe fiUos et 

pnenotatam ac pnememoratam dominum Carolum marchionem, utrorumque nostrorum berede«, 

in perpetn» atabiiitatis memoriam, tanqnam firmiora roborentur; ordinaüonibus superioribiia 

et coropoBitionibus, tanquam pnedictis prioribus literis proxime utrique initis, saluis et ania 

inribus et yigoribua, quoad omnes et sing^los suos articulos, expressiones, promiasionea et 

aponaiones Mutoorum Snbsidiorum, laramentorum firmationes, personarumque exceptionea, 

et yinculorum conditiones, perpetuo absque omni deminutione et defectu permansuris et 

perdnraturia : etiam cum eodem domino Carolo, Marchione, nos et dicti filii noatri ad haue 

nou» compositionia formam et specialis proximitatis deuenimus unionem; qui, ultra pnedictam 

mutuam compositionem et prioris parenteiae sanguinis connexionem, sibi specialiter astringi 

cupientes, Nos, et Serenissima principissa, domina Elizabeth, regina Hungariie, consora 

nostra carissima, sub virtute iuramenti ad sancta Dei euangelia pr»stiti, virginem pnecellentem, 

dominam Margaretham, filiam domini Caroli marchionis Moraui», nomine dicti domini Ludouici, 

primogeniti nostri ac pro ipso ex nunc recepimus, absque omni fraude et dolo legitime, in 

vxorem nostri Ludovici, primogeniti nostri, regis Hungari» . Sicut etiam nos, Ludouicua, 

primogenilus, prsesentibus protestamur, quod ex nunc dominam Margaretham, filiam domini 

Caroli, Marchionis Morauie, tactis sacrosanctis euangelicis corporali pnestito iuramento sponte 

et libere recepimus legitime in uxorero, quemadmodum ipse dominus genitor noster et domina 

genitrix nostra ipsam nostro nomine et pro nobis in uxorem legitime, autoritate prssentium, 

noscitur recepisse, dummodo domina dicta Margaretha nunc et, infra terminum ta^ductionis 

et traditionis, talem corporalem non patiatur defectum, pro quo non immerito a tanto 

Principe posset refutari. Quam a feste beati MichaeUs Archangeli proxime affuturo, currente 

anno incarnationis domini MCCCXXXVIII. in prima reuolutione eiusdem festi pro dicto domino 

Ludouico primogenito nostro in ciuilate Brumra (?) assumi et recipi, sincere et bona fide, quolibet 

dolo et fraude procul motis, traducere et traduci faciemus et procurabimus, Deo nobis comitante I 

hoc deliberato, quod idem dominus Carolas Marchio cum eadem domina, Margaretha, filia 

aua, loco traditionis et traducüonis eiusdem, pro Titulo Dotis et Dotalicii decem millia marcarum 

grossorum, Pragensium bonorum, LXUII. grosses pro marca qualibet computando, ex tnnc 

ipso, domino Ludvico, primogenito nostro per ipsum danda, autoritate literarum suarum, 

deputauit, tali expressione mediante, quod die traditionis et traductionis ipsius fili» suie nos 

et dominum Ludovicum nostrum primogenitum seu nostros nuncios, quos ad hoc cum nostris 

procuratoriis sufficientibus duximus ta^nsmittendos, mediantibus sufficientibus legitimis et idoneis 

pignorum obligationibus seu personarum credibilium et valentium fideiussionibus, de quibns 

pnslati et barones nostri, pro ipsa domina sua filia transmittendi, roerito contentari valeant 



137 



et valeliant, ussecumbit : i|ua> priedictorum decem milliuin mnrcarum summa, a die Iraductionis 
tpsias filiffi, nobis aut domino Ludouico noslro priraogenito, sponso ipsius dominie Mapgarethas, 
infra unius anni spatium sub pcenis, arliculis et conditionibus, coram pniflatis et baronibus 
utriusque partis, tunc temporis ordinandis, inle^aliter et tnrsilibiliter persoluenda; si id facere 
potoril, quoque modo, prout se idem dominus Marchio ad bxc, bona et sincera Ode, obligauit. 
Si autetn ipsam totam summam decem millium marcarum inira reuolulionem prsdicti annL, 
s die traductionis ipsius dominse iiii« snte compulandi, casu aliquo non doloso solaere 
aliquatenus non pusset, ex tunc medielalem sunimie prfediclffi iiitra reuolulionem anni prsedicli, 
nobis et ipsi prsdicto domino Ludouico aut procurutori seu procuratoribus nostris, per nos, 
Dt prtemitlitur. deputandis, soluere promisit ac solltet dolo et fraude quibuslibet procul motls. 
Fru residua quidem medietale ipsius summte, nobis et primogenito nostro sua pignora sufli- 
cientia et valentia, in Morauia sita, de quibus nos et ipse dominus Ludouicus nostrique 
procuratores prsdicti contentan poterimus, inlra finem anni siepe dicti et prius assignabit, 
tenenda et babendn per nos et primogenitum nostnim, Gne dolo et fraude pacifice et quiele. 
Tamdia, quousque medielas summee s^pe dictie, puta quinque miilia marcarum prfedictaruni, 
nobis et ipsi domino Ludovico per eundem dominum marcbtoncra fuerit integraiiter persoluta. 
Not e conuerso assignamus pro parte eiusdem primogeniti nustri, ralione Donalionis propter 
Naptias, eidem domime Margareths, pecunium cum augmento tertiee partis quindecim miilia 
marcarum propter suam pradictnm dotem eiusdem ralionis et paxamenti, quorum summ« 
hinc inde ad numerum viginli quinque millium marcarum se extendit, pro quibus ex nunc, 
prout ex tunc, castra nostra, videlicet Zegedienum et Hazinis, alio nomine fieche nominntum, 
cum eorum pertinenliis et cum pleno dominio, iure eorundem et suarum perlinentiarum et 
speciatiter cum iuribus patronatus ecclesiarum, promitlimus sine dolo et fraude ipsi domine 
Margarethffi, dare, Iradere et obligare, suo casu occurrente, quod absitt iuxta consuetudinem 
nvptialis juris regni Bohemis, redimenda ab eadem. Jnsuper ratione noute proximitatis, 
qua utnnque mutuo se astrinxit ipse dominus Carolus Marchio cum nobis et nosiris filiis; 
Nos e conuerso eidem ex sincere diiectionis affectu contra cunctos inimicos tenemur mutuo 
adiuuare: ita quod et ipsius domrni marchionis inimici nostri erunt et similiter nostros inimicos 
ipse pro suis inimicis habebit et reputabit. Nosque ex amore palernali et fraternali ipsorumque 
aBectioni fdiali et similiter fraternali, nos et utrorumque nostrorum filios mulua vicissitudine 
contra omnes insidiantes ac rebelEantes^ adiuuabimus; compositionibus tamcn. inter eundem 
regem Boemiffi et suos tilios pnedictos, nosque et similiter nostros lilios, proxime literis ut 
pTwdictum est supra, in suis vigoribus permansuris. Haec igitur omnia et singula et quodlibet 
pnemissorum. prout de uerbo ad uerbum praesentibus sunt inserta, sub virtule prius prestiti 
ftd sancta dei euangelia iuramenti, attendere et custodire promiltimus ac firmiter ac inuio- 
labiiiter obseruare. In cuius gestfe rei memoriam nostrum et pnedicta? dominie regime, consortis 
noslrs, sigilla ac eliam ipsius domini Ludouici sigillum, quo nunc utilur. duximus pnesentibus 
appendendum. Actum et datum in Wisegrad, dominica Inuocauil, anno domini millesimo 
Irecenlesimo tricesimo octauo. 



(Abgeriruclit bei Ludewig KeliquJar.Ms.B. V. S. 4t97. d. XXVI. Vergl. Doboer Jlun. IV. S. 301. 



n. CLXV.) 
IS 




Markgraf Karl bestätigt die Hechle und Freiheiten der Stadt Uradisch. Dl. Brunne.^ 
IV. pott Reminiscere (11. Mün) 1338. 

Illos Karolus Domini Regis Boemie priniogenilus, Marcbio Moraiiie nH vniuerflt 
notitiHDi tenore pregentium volnmiis penienire {}iiod nccedenles ad nostram presentiatn I 
nnslri dilecti eines ciuitatis iiostre in Redyscli, exliibuerunl nobis svas lilleras et iliiierM 
pHuilegia non rasa iion cnncellnta nee in alii|ua sui parte vilintn, immiinitates, iara et | 
conlinentia, ipsis a Telicls recordatioiiis (|uondam Regibus Boeinio, videliccl OtUikaru t*t ) 
ceslao facta», datas, Iraditas et coneessas. Et tttndem cum aiiffmento gratianim aliamill 
serenissimum Johaimem Boemie Regem, Coniitcmqiie Lucemhurgensem dominum el genW 
nostrum Karissimum benigniter confirmatas, a nobis hiimrtiler siipiicarunt. vt easdein ^ 
iura et immunitates nostris lilteris approbare, ralillcare et iiinouare de innata nobis den 
digiiaremur. No9 ipsorum lani iustts, qnam rationabilibus snppücaliunibns fnuorabiliter annH 
cupientesque in hoc prcdiclorum principnm ac pnternis inherere vestigüs, ipsas Itlf 
priuiiegia, immunilates. iura et gratiaü ipsi ciuilali et ciiiibus in ipsu residenlibus, tan 
dictos principc9, quam genitnretn luistrum predictum purrectas, approbamns, ratifia 
innoiinmus et aiictoritale presentinm confirmamus, volentesijue easdeni vninersas et sin^ 
prout in ipsorum priuilegiis et litleris vontinentur, plenius, ralas, gralras et lirmas perp«lai 
in aiilea leinporibus inuiolabibter permanere, Harum iiostranim testimonio litlcrarum, Dal 
Brunne Feria quarla post dominicuiii Reminiscere proxlma, onuo dotnini iU'^CCC'^XXX\| 
fNai'h dem Oii);. iriil einem tlietltvt^ise betriiddig'leti Slg-ille im Archive derselben Sl>dl ibitesri 
A. Boezi'k.) 



100. 

Markgraf Karl befreiet das Kloster Saar und dessen Güter rw/i der Abgabe der allgent 
Steuer (Berna). Dl. Brume. fer. /)'. ante domiiiic. Lelare (IS. MärsJ /.?38.J 

l\«rohi!i, domini . . . Re^'i.« Boemie Primogmiilns MarcMo Moranie . Omoifai 
perpeluiim. Et n'i ad religiones »ingnlas diuinis ohseqiiijx dodicatas. specialis cariUttis o 
nos proiiehat, et sincere deuorionis cnrilns nos nccendat. Ad religlonem tarnen et ort 
heati Bernharrii Confessons tamqnam doctrine Speculi. et lionestatis exeinpli, nost liiKUactos 
quidam singubiris deuocionis annectit. Eapropter ad vniaemorum nnticinm vobinius Imort! 
preHeDcium deuenire, Ouod Nos domini ... et Genitoris ncislri ('aris5imi antedirti vesligijs 
in virliiniiis et landabilihus actibus inherere cupientes, pat«nios et nnstros deuotos sim 
dileclos , . Abbatem et Conuentum Monasterij in Sars. Cisterciensis Ordtnis. qui nune-li 
et pro lempore fuerint. a solacione generali!« Coliccle que Bema utiigariler dicitur. qnol 
tllani in Bocmia. uel Moroula impoui eoiitigent. prout dominus et GenKor nosirr prc 
pLT patenjps snas lilleras. ad quam de Imnis dioti sui Monnslerlj ad instar aiioram i 
cotuuiD et Horatiie [ncularuui faciendam esaent üstricU,, iurrn spacitini Iriiim Hillini 



ISO 

circwm circa ipsum Monasteriiim situiiHs exemil, tenore'preBenciiim libertamus. et esse volumua 
in perpetwum liberos et exemplos. Preterea cupientes ciictos abbatem el Conuentum, vt 
Deum cell eiusque Genitricem glüriosam. pro Predecessorum nostronim nnimanin) salute, 
nee noii domini et Genitoris nnslri prefati, ac noslra pposperitale valeanl et debeant in 
aRtea deuocius exorare, speciali gracia preuenire, donacionem seu leg^acionem, quam honesta 
malrona, domina Marparela quondani Steglini relicta de villa sua Reschkowicz cum Jare 
patronattis Ecclesie ibidem et aliis suis iuribus vtilitatibus et pertinencijs vniuersis. in quibus- 
cumque rebus consistatit. uel quomodocumque vocenliir nomine, et quibus eadem Marg-arela 
villam ipsam tenuit et pnssedit. eisdem Abbati et Conuentui ac Monasterio in Sars fecit, 
ratam habenius et gratani, ipsam aprobamus, et tenore presentis noslri priuUegij conlirmamus, 
volentes, quod dicli Abbas et Conueulus Monaslerij prenotali peramplius de noslra valeant 
gracia g;lonari, vniuersis et sinß'ulis Boemie et Morauie Incoli^j sab precepcione strictissima 
inhibemus, volentes, quatenus diclos Abbatem et Conuentum nnllus in antea ad hospitalilates 
se« expensas in ipso Monasterio uel bonis faciendas. debeat uel possit compellere, uel 
artare, quinymo ipsis hospitalitates seu expensas huiusmndi denegantibus presumat inferre, 
sub obtentu noslre gracie, molestiam uel gravamen. Quocirca vniuersis et singulis subditis 
el ofQctalibus nostris per Morauiam. cuiuscuaque Status uel auctorttatis existant, lam pre- 
sentibus, quam futuris Seriöse precipimus et mandamus, volenles omnino. qualenus omnia 
et singula superius conlenla, per uos eisdem abbali et Conuentui seu Monasterio in Sars 
graciosius concessa el indulta ipsis debeant inconcnsse perpetuis lemporibus obseruare, et 
eis contra ea, vel eorum aliquot ullam inferre, uel facere violenciani uel grauamen. In 
quorum testimonium presentes litteras fieri et Sigillo noslro fecimus communiri. Datum 
Brunne. Anno Domini Millesirao Treceutesimo Tricesimo Octavo, feria quarta ante dominicam 
Letare Jerusalem proxima. 

(Das Orig-. auf Perg'timent. dessen Sigill abgerissen ist. im Architc desftelben Klosters, im 

m. sl. Lvriftetin-hiTe Lil. A. n. 39. Abgedruckt bei Slelnbarh \l. S. 65. n. XLV. 

Böhmer Ad. If. S. 342. n. 36.) 



191. 

Markgraf Karl gestattet der Stadt Znaym die Amlösuny des an Bernhard ton Cimburg 
verpfändeten Dorfes Schaltau und befreiet dasselbe roa der Abgabe der Berua und von 
der Jurisdiction der k. Beamten und Procim. Richter. Dt. Brunne, fer. VI. ante Letare 
(20. Mars) 1338. 
t.yarolus. Domini Regis Bohemie pnmogenitus, Marchio Morauie. Ad uniuersorum 
notitiam uolumus tenore presenlium deuenire. Quod nos incomoda ac pressnras, quibus 
dilccti nobis Ciues Ciuitntis nostre Znoymensis, occasiune colloquii per dilectum Dominum 
et geniforem noslrum, cum Ducibas Austrie in eadem Ciuitate pridem habili per repentinam 
Ignis uoraginem. prout hee eiusdem Domini genttoris noslri lileris patentibus, quas uidimus, 
demoustranint, lesi sunt grauiter el offensi. benigno pensanles affeclu, eisque sub eo uolentes 
noslre rouniücentie remedia impendere opportune ; ipsis villam nostram Schattaw dictam, 

18* 




140 

• 

qua ad ViUicalionein nostrim ZiiQymeiiBeiD spectauit hactenus ezsoluendwa per eos io Treceottf 
Marcis groasonim Denarioram Pragenaium, sexaginta quaUior grossos pro Marc« qiudibel 
computaado, pro qoibua efindein fideli nostro Bemardo de Czimburg dudom ex causia rational 
l>ilibu8 obligaaeranuia, cum omnibas, auis jnriboa, usufracUboa et perUnentiis, in qinbQscamqiie 
consistaoty ncat ad noa et ad ipsam Vüljcationem spectabat et spectare poterat, de naodat« 
Donini Genitoris iiostri, damna, conferinma et donamus tenendam et babeiidam «c atifruendas 
pA* eoa jure hereditario in perpetuum pacifice et quiete, et quia uilla eadeni roidta amplioria 
censetur pretü et ualoris; Nos uolentes, ut prefata Cinitas a perpetuia releuetur dispendiia, 
et continaa aub nostro felici regioiine suacipiat increnienta, residuum ualoris eipsdeui yüHrn 
predictis nostris Ciuibus in perenne subsidiuro pro sufferendis, sibi quibuslibet incombentibiia 
oneribus iiberaliter elargimur, transferentes in eos, de benignitate nobis ingenita et etiaoi 
nostra scientia, si quid juris in ipsa prelibata uilla, nobis, heredibus ac successoribus nostria 
Marcbionibus Morauie, competebat hactenus, couipetit presenti, seu posset quomodolibel coa»-» 
petere in futurum, Eximentes nihilominus uillam eandem perpetua exemplione a solutione 
coUecte Regie, seu Beme, et a jurisdictione quorumlibet Viliicoruni seu Prouincialium JudiciUB 
CKudariorum et Beneficiarionim Znoymensium, ac totius nostri Marchionalus Morauie, Ita 
ut nulli omnino hominum, cuiuscumque slatus aut condicionis extiterit, preterquam diciis 
Ciuibus, liceat in eadeni aliquant exercere judiciariam potestatem seu Jurisdictionen!, super 
quibuscumque culpis uel excessibus, quorum Judicium eisdem Ciuibus secundum sepedicte 
Znoymensis Ciuitatis consuetudinem jurium hactenus approbatorum, duximus concedendam, 
fauentes ipsis et concedentes de gratia special!, ut a Villanis Yille sepedicte, agros et alia 
bona sua, secundum taxationem rationabilem uicinorum de adiacentibus villis ac prediia, 
sepedicti Ciues redimere et comparare ualeant, suis usibus jure plenario applicanda, eo non 
obstante, si Yillani prefati, ipsis Ciuibus Znoymensibus resistere, in hac parle uoluerint uel 
reniti. Adijcimus preterea ut prefati Ciues cetera bona sua, uidelicet, Elhmicz, Kukrowicz, 
Schalersdorff et Waltermiczfeld, cum molendino in Pohmelicz, que nunc possident, nee non 
ea, que imposterum jure proprietatis possessuri sunt, sub ea plena exceptione, qua prefatam 
Villnm Schattaw, eos deinceps tenere uolumus et sicut ipsa supradicta bona ex concessione 
Predecessorum Nostrorum, Ulustrium . quondam Morauie Marcbionum, memorati Ciues anüquitus 
tenuerunt, teneant, habeant, et possideant in perpetuum paciGce et quiete. Preterea ad pro* 
factum et meliorationem ipsorum ciuium et Ciuitatis Znoymensis, plenis affectibus intendentes, 
«t ab incommodis et pressuris sopradictis, et aliis ipsomm grauaminibus, tanto melius, quanto 
fortius, gratiam nostram sibi adesse sentiant, et imposterum respirare ualeant, omnes et 
•ingulas libertates, gratias et priuilegia per dictum Dominum genitorem nostrum, et alios 
diue recordaUonis Reges Bohemie uel Marchiones Morauie, predecessores nostros, ipsis 
prouide datas, factas concessas et indultas, ratas habemus et gratas, eas approbamus et 
virtute literarum nostrarum presentium confirmamus. Dato Brunne, Anno Domini, Millesimo 
Trecentesimo Tricesimo octauo, feria sexta ante Dominicam, qua canitur Letare Jerusaleni 
proxima. 

(Da5 Oriff. aar Pers«nient mil einem «roi»en woblerhalleneti Sigille im Archive derselben SUdi.) 



m 



192. 

MkUiiig Johann von ßöiinien befreit dns Kloster -Sedlctz. von der erzwungenen Auf- 
nalinie königlicher Beamten oder Ritler, Fuss-Suldaten oder uiiderer Leute, und verbietet 
seinem Soline Karl, Markgraren von Mähren, dagegen 7.u handeln. Dt. 2'i. März 1338. 
(J(cabj codex epistolaris JobanoU reg. Bubfm. ttegeal. Iä3. S. 99.) 



193. , 

Markgraf Karl geätattet dem Kloster Saar, auf allen Gütern ein Halsgericht zu halten. 
Dt. Brunne, die Annuntialioim B. Marie nirg. (23. Man) i338. 

l%os Karoius doniini . . . ßegis Boemie primogenitus Marchto Morauie. Notum 
facimus tenore presenciiim vniuersis, Quod volentes gracias a deo nobis infusas in Subdilos 
noslros et precipue in eos, qni spretis mundi liuius delicijs, creatori omnium sub obseruaocia 
regulart seruire el famulari sonsueuerunt cITundere generöse '*) disponentes igitur deuolts 
nostris dilectis . . . Abbali et Conuenlui Monasterij in Sars, qui nunc sunt et pro tempore 
Tiierint graciam facere specialem, Ipsis concedimus et fauemus, vt in omnibus bonis suis, 
que nunc habent in Morauia uel conquisierinl, aut possederinl titulo quocunque, concedente 
domino, in Tuturum Cippum et patibutum habere debennt ad animaduertendum. sev Judicium 
faciendum in facinurosos et malos, vtputa in Tures, Spolialures et Incendiarios homines Status 
et condicionis simplicis seu Rusticalis, per Conuersos seu Laicos Judices corum, Ita quod 
eosdem Czudarijs prouincialibus aut alijs terre Morauie Judicibus seu Justiciarijs quibuscunqne 
non debeant, nee teneantur in anlea presentare. Secus tarnen de Nobilibus aut Bladiconibus, 
si qui iudicandi in Bouis prediclis reperti fuerint, decernimus, quia volumus, vt eosdem 
prerati Czudarij prouinciales seu Judices et Justiciarij ipsius lerre Morauie, vt consuelum 
est bactenus, debeant de celero indicare. Quare vniuersis el singulis Subditis et Ofiicialibus 
nostris, per Morauiam cniuscunque condicionis aut preemineucte Tiierint, presentibus et futuris 
iniuDgimus el precipimus seriöse. Quatenus indultam, datam et concessam per nos gratiam 
Abbati et Coimentui prefati Monaslenj in Sars. non debeant ipsis infringere, nee pati, quod 
eis per quempiani in antea aliquaiiter violetur. In cuius rei lestimiinium presentes Heri et 
nostro Sigillo iussimus conimuniri. Datum Brunne, In die Anuunciacionis beate virginis 
Marie Anno domini Millesimo Trecentesinio Tricesimo Oclauo. 

(pBS Orig. auf Pprg-amenl mit einen) grossen jedoch gebrocbeticii Duiigieldigille im Arcbive 
destelben Kloslers im m. st. LapdeBarchiTe Lit. A. o. 3S. Abgedru<;hl bei Sleiuhach II. 
S. fil. n. XLIV. Böhmer Ad. II. S. 343. n. 2T.) 



•) Die bri relicl K. KuH IV, I. Th. l/rkundenb. Ü. n. n. \XI. DRrh einem iui Briin.i 
nun iher vermiwlen Ohginale nbgedrurkic Urkiindi* hil „quaiciimque." 




149 



194. 

Markgraf Karl verleiht dem tum Welekrader Kloster gehörigen Dorfe Frisckau das Mt 
recht. Dt. Brunne, m die Annunlialioim B. Marie rtrg. (25. März) 1338. 

Hiarolus domini . . Regia Boeaiie PrimogenUus, Marchio Mornuie, Omnibus ChrtsU 
fldelibus preseriDbus el fuluris, lianc paginam inspecturis, Salutein in eo, qui est omniam 
Vera salus. Cum condJciunes hominum et merila, inlernis oculis, solerli ililigencta inluemnr, 
Id nostre consideracioni de necessitale üccurril, quod liij sunt vberiori gracia prosequendl, 
qui sprelis delictjs huius mundt leg^riml Chrislu domino fümulari, Sane qunqiie pensnntes 
qualiter Ordo bcali Bemhardi Cisterciensis, inlep ceteros ordines, a sanctis patribns insliliilos 
vita et conuersacionp deuota, esse noscitiir üpeciilum et exemplar. Dignum nostra decrcuit 
benlgnitus, Kundem ordinem a nobis dehere, prccipuiä bonohbus et amplis fauoribuä preiienirl, 
Cupicntes ituqiie inluitii premissorum Monaslerio beate virginis Marie in Welegnid, Ordinis 
Cisterciensis predicti graciam fncere specialem, vt ipsum, honiinesque sni, adiuti beneGcijs 
nostris pruGciant incremenlis, AuctoriCate presencium indulgemus et voinmus, vt exnanc 
inantea, In villa Vrischovv, ad predictum Welegradense Monasterium perlinente, qiie deinceps 
Opidum esse censebilur Torum singulis ferijs Quintis, seplimanis quibuslibet, liceat et debeat 
perpetuis lemporibus celebrari, Dantes vniuersis et singulis popotis eandem vlllam sev Opidum 
predictis diebus forensibus causa emendi nel vendendi res suas frequenlandi plenam et lilioram 
facuilalem. Ceterum volentes sepedictam Monasterimn habundancinri g;racia perFrui et gauderv, 
barum serie titerarum statuimus et decernimus, vt decetero preratum Monasterium, in predicta 
Villa Vrischuw, sen Oppido, Cippum et pntibulum babere debeat, alqiie possit, ad animnd 
verlendum seu Judicium faciendum, in quoslibet facinorosos et malos, vt pula Spoliaton 
fures et Incendiarios, bomines cimdicionis simpitcis, sev Rusticalis per Conuersos seu Layi 
Judices, jpsius Monaslerij, IIa quod non sint astricti eosdem iudicandos Zudarijs prouincialil 
sen villicis, aut alijs teire Morauie Judicibus uel JusUciarijs, qui nunc sunt, aut eninl 
tempore, deceleru presenlare. Si auteni aliqui Bltidicones, seu persone Militares et Nobiles, 
in bonis ipsius Monasterij propter delicta quecunique inuenti fuerint iudicandi, volumus vt 
tales diclorum Zudariorum prouincialium vilücurum el Judicum sev Justiciarionim Teirc 
Mornuie Judicio assignenlur, Ad quod quidem Judicium sev Jurisdiccionem, Iiec due villi» 
Monasterij predicti, vt puta Lubicz et Wulkquicz pcrpctuo pertinebunl, Mandanms igitur 
vniuersis et singulis OrCcialibus et fldelibus nostris per Morauiam presenlibus et futiiriä, 
firmiler et districte, Ouatenus Monasterium Welegradense sepedictnm, seu Ahbalem et fral 
ipsius, qui pro tempore fueritit^ in hac nostri indulti gracia, impedire non audeanl, 
quocumquo impediri permittanl, nostre gracie sub obtentu. Harum nostrarutn testii 
litterarum. Datum Brunne in die Annunciationis beate virginis Marie Anno domini Millesi 
Treccntesimo Tricesimo Oclauo. 

(Dilti Orig. >[ir Pergament mit einen gebrochenen DopptblKille im Archive ilesselbm 
im tn. *t. UndPMrchive Lli. C II. n. 21.) 



143 



105. 

Markgraf Karl Mchenket dem Dominikaner^KloMler im Hung. Brod eme WieMt. Dt. Brwmtj 

die Ammtiationis B, Marie rirg. (^5. Mär») 1338. 

Ikaroias domini . . Regis Boemie Primogenilus Marchio Morauie in perpetuum, Inter 
singula pielatis opera, quibus ad eterni Regis Solium peruenitur, illud potissime ad salutis 
et prosperilatis augmentum cedere credimus, si piis locis, et personis, in eisdem domino 
iugiter faniulanlibus, aliquid, de quo melioracionem condicionis sue faciunt, datur liberaliter 
vel confertur« Ea propter ad yniuersorum noUciam volumus tenore presencium deuenire, 
Quod cupientes nobis in Religiosis viris deuotis nostris, Priore et fratribus, ordinis Predi- 
catorum, qui in Monasterio Ciuitatis nostre Brode Vngaricalis nunc sunt, et pro tempore 
fuerittl, Thezauros thesaurizare Celestes, Ipsis pro predecessorum nostrorum, Regum Boemie 
et Marchionum Morauie Illustrium, animarum remedio, et vt fratres ipsi Dominum pro domini 
et Genitoris nostri antedicti, nostraque prosperitate deuocius debeant in posterum exorare. 
Insulam in qua continetur pratum nostrum, spinis et Tribulis ad presens occupatum, et ad 
Castrum nostrum ibidem in Broda pertinens, per littora Aque fluuii, Olzaua nuncupati, cir- 
cumdatum, ac inter duo Molendina, videlicet Henslinisse et Alberti Hertlini, Ciuium Brodensium 
situatum, precipue ob reuerenciam beate Marie Virginis gloriose, cuius vocabulo ipsum 
Monasterium insignitur, damus liberaliter, confirmamus et donamus tenendum, habendum, 
vtifruendum, et possidendum per Priores et fratres ibidem degentes, presentes et futuros 
imperpetuum paeifice et quiete. Ita tamen, quod Insulam sey pratum huiusmodi ab ipso 
Monasterio eis sit alienare prohibitum penitus, ac eciam interdictum. Volentes et mandantes 
Vniuersis et singuiis, Subditis et Oflicialibus nostris per Morauiam, et expresse Burgrauio 
Brodensi, qui nunc est, uel pro tempore fuerit, firniiter et precise. Quatenus in possessione 
et vsufructu ipsius insule sev prati huiusmodi non debeant inantea predictos fratres impedire, 
sey etiam quomodolibet molestare. Contrarium facienles indignacionem nostram se nouerint 
grauiter incursuros. In cuius rei testimonium presentes fieri, et nostro sigillo iussimus com- 
muniri. Datum Brunne, In die Annunciacionis beate yirginis Marie, Anno domini Miliesimo 
trecentesimo tricesimo octauo. 

Ad relationem domini . . de Coldicz Jacobus. 

(Nich den Orig. im Archive deueUien Klosters abgeschrieben Aiit. Bocxek.) 

106. 

Markgraf Karl be$tätiget da$ dem Welehrader Kloster vom Könige Pfemysl Olakar im 

J, 1228 verliehene Privilegium und gestattet demselben^ auf allen Gütern ein Halsgericht 

halten su dürfen. Dt. Brunne^ fer. VI. ante Judica (27. März) 1338. 

Jllos Karolus domini • . Regis Boemie Primogenitus, Marcbio Morauie. Ad vniuersomiB 
tarn presencium, quam futoronim noticiam, volumus tenore presencium peruenire. Quod 



144 

com tllulus coram nosirt pre0eneia Honorabilis et Religiomia vir Wenceslaus Abbas Monaslerij 
Wolegradanulf, deuolui noater diiectua, pro se, et Conuentu suo, exhibuit nobis quoddam 
prinilefrium, feUeli raeordadooii, quondMi donnini Pnemisl, qui et Ottekari^ Regi9 Boemle 
Illualrl» prodecemioria noatri ooriasimi, non eaneellatum, non äbraaoii, et in nulia. sna parte 
vlolalum, aed In prima et inte^a aua figura existens, coius tenorem, vt de ipso plenior 
Impoaterum eertttudo habeatur, de uerbo jad uerbum preaentibua inseri fecimos, qai tialis est. 
In nomine anncto Trinilatia et indiuidue vnilalis. Ego Przemizl, qui et Ottakarua terciüs 
tlex Doomorum, Monaalorto Welogradenai Cisterciensis Ordinis, et ministris dei ibi degentibus 
Ih porpetuum. Cum Regalem deceat Excellentiam venerari etc. uaque. Acta sunt autem 
keo publice. Anno ab incamacione domini Millesimo, Ducentesimo, Vicesimo Octavo, mense 
Noucmbriit, Indicllone prima, in consecracione ipsius Ecciesie, que fuit V. Kalendas Decembris. 
Ri^gnl nosirl Anno XXXIIP^ Datum aulem per manum Hermann! preposili Luthomericensis, 
Notary noHtrl V. Kalendas Decembris, Regni nostri Anno XXXIII. presidente eidem Genpbio 
domino Alberto Abbale venerando. (Siehe B. 11. S. 197.) Et licet plenitudo adjeccione 
non egeal| nee Ormitatem exigat, quod est finnum, confirmatur tarnen quandoque, qnod 
vigtirem et robur obtinet, vt conßrmantis benignitas clareat, vel vi effectus babundancioris 
oautelo accedat Sane Nos aupplicacionibus dicti abbatis racionabilibos, nobis cum instancia 
oblaUs annuore graclosius cupientes^ dictum priuilegium et omnes, ac singulas, gracias, 
emunltat«>s« et Ubertalcs in eo conlentas, Innouamus, ratificamus, approbamus, et de prindpatus 
noatri MuniAconcia« et cerla nostra sciencia« seu Baronum, et Consiliariorum nostrorum 
ctmailio, ctmUrmamus^ et vohimus ul tenor principalis ipsius priuilegij, presentibus, vt pre- 
MiHitur« »it tn^rtuäk vigorom de cetero habeat« tam in Judicio quam extra, quoad omnes 
et aingula:^ sua« clausula^« uel articulos« nee sit necesse« dictum originale priuilegium imposterom 
«xliiberi. IVteren ad gloriosam virgioem redemptoris omnium genitricem specialem habentes 
rMMwnelam« Ion quelibet eius insignita vocabulo libenter veneramur ex animo, et gmcias 
i 4<H> nobi« inAKMk eis Kberaliter imperlimur« Disponentes igitor dictum abbatem et conoentom, 
üK^ MmiasleriuHi in WdegrdL ultra emuitates, libertates. et gracias soperius expresaas, 
apeciali iH)$lft> tauMire et grada pre«eiiire. Statoimus. et Sancdmos« ea que secontiir ab 
Miaibw inaalea tnniter et imioliÄiililer ohsennnl TideOcet qaod nolhis hominum, cuiiisciiiiqQe 
e«ii4k*Miis^ w4 p^^e«mmM^ ^e« ofSdj exislat sibi bobwil m1 ins advocaeie« in Mnüb« 
ImiK ad AdMi M^wislemai spectuitiWs Mcal 4e cetero qmaiodolibet vendicare. VenaciOBes 
fift quc k fM Mic i af K fttama. sm Mtealua n SÜris et KcBorifa» ikA MoDasterij supcrius 
lüattalw^ w<w« Hl ferestaia jahunni et Xeaoraaa predictoruL sibi siniiiter ins atiquod 
4«Wt 4rofttrfx« \^mf«r^. cwm Nw mÜ ad pnlacciowa H dcfessiooenL sepe dicü Monaslerij 
tt iiwcirwa «Ni$ x^efamas liiaaku nessfmrr. «I loMaar. Ad ■bcrioris qnoque gracie noslre 
cwwikia> et >1 per kaftc. via a aak4cMa iaapfl«leram precMalv. ipsis, abbati et CoBuentui 
» tyNkl t^ IlMMIf ii ia cf fc—i ^ et ta w eawai >> vi ii <Maib«§ boBis »is, qoe nunc babent in 
BwauMk H oMifBiMrflrt a«l b a hwi iaa t c i aBc ed gale 4aaiM iifatflruL Cyppum et pabbulam 




145 

seu Rasticalis, per Conuersos, seu laicos Judices 'eorum, ita quod non sint astricü, eosdem 
iudicandos . . Czudarijs prouincialibus, seu villicia, aut alijs twre Moranie Judicibos, seo 
JoatiGiarijs, qui nunc sunt, aot ernnt pro tempore, decetero presentare. Si antem aliqoi 
Wladicones, seu persone militares, et nobiles in bonis ipsomm propter delicta quecumque 
inuenti faerint hidicandi, volumus vt tales dictorom . . Czudariorum prouincialium, viliicorum 
et indicum, seu Justiciariorum terre Morauie Judicio assignentur. Handamus i^tur vniuersis 
et singulis Subditis et officialibus nostris per Morauiaro, presentibus et futuris, cuiuscumque 
Status, condicionis, preeminencie nel officij existant, et expresse Burcgrauio in Buchlaw, 
qai nunc est, et pro tempore fuerit, firmiter et districte, Quatenus Monasterium Wellegradense 
sepedictnm, seu Abbatem et fratres ipsius, prindpaliter in aduocaeijs, venacionibus, et forestaria 
prenotatis, ac per consequens in omnibus et singulis superius expressis, per predecessores 
nostros, et nos, eis collatis graciosius, et coQcessis, non debeant impedire, uel a quocumqne 
impediri aut molestari permittant, nostre graeie sub obtentu. In quorum omnium testimonium 
et robur perpetuo valiturum, presentes litteras fieri, et Sigillo nostro fecimus communiri. 
Datum Brunne Anno domini Hillesimo Trecentesimo Tricesimo Octauo feria Sexta ante 
dominicam, qua canitur, Judica me deus proxima. 

(Das Orig*. auf Pergament mit einem gebrochenen Doppelsigille im Archive desselben Klosters, 
im m. St. Landesarchive Ut. A. n. 9.) 

19V. 

Markgraf Karl bestätiget die tom Johann ton Klingenberg bezüglich seiner Güter getroffenen 

Verfügungen. Dt. Prage^ in Cena Domini (9. April) 1338. 

Ikarolus dei gracia Regis Boemie primogenitus, Marchio Morauie, fideli nostro, dilecto 
Johanni de Clingenberch, graciam suam, et omne bonum . Attendentes tue fideiitatis, obsequia, 
qne, Genitori nostro, hucusque fideliter, exhibuisli, et inantea^ ampliori studio, exhibere, 
poteris, promptius in futurum, Omnes et singulas, donaciones, permutaciones, Empciones, 
translaciones, locaciones, vendiciones, Infeodaciones, Concessiones, alienaciones, et quasuis, 
alias disposiciones, per te modo, quocumque factas, Ratas, et gratas habentes, Ipsas, tibi, 
heredibus, et Successoribus tuis de noslra certa Sciencia presentibus, confirmamus, promittentes 
sincere contra, easdem, verbo vel facto, per nos, vei aliquem nostrum nuUo vmquam tempore 
facere, vel venire, Harum nostrarum serie, et testimonio litterarum, Datum präge, in Cena 
Domini, Anno Domini, Millesimo, Trecentesimo tricesimo octauo. 

(Nach einer dem Orig. im k. k. geheimen Hofarchive zu Wien entnommenen und im k. böhm. 
Museum aufbewahrten Abschrill.) 



i9 



146 

198. 

Papst Benedict XII. beaußragt den Bischof von Olmüts^ den PriesteramtscandidaleH Hermann^ 
Sohn des Johann von Zafan^ von dem Hindernisse der unehelichen Geburt zu dispensiren. 

Dt. Atinione XV. Kalend. Maß (i7. April) 1338. 

Denedictus Episcopus Servus Servorum Dei Venerabili fralri . . Episcopo Olomucensi 
Salulem.el Apostolicam Benedictionem. 

Constitukis ia presenlia nostra dilectus filius Hermannus Johannis de Czetzans Scolaris 
tue diocesisT nobis humiliter supplicavit ut cum ipso, qni sicut asserit ascribi desiderat militie 
clericali super defeclu natalium quem paUhir de presbitero genitus et soluta, quod huiusmodi 
non obstante defectu possit ad omnes ordines promoveri et beneficium ecclesiasticum etiamai 
cqram habeat animarum obtinere, dispensare misericorditer dignaremur. Cum itaque idem 
Hermannus quem per cerlos examinatores super hoc deputatos a nobis de litteratura exaniinari 
fecimus diligenler, inventus sit in ilia convenienler ydoneus ad ecclesiasticum beneficium 
obtinendum, Nos de vita et conversatione ipsius Hermanni notitiam non habentes frateriiitaü 
tue de qua plenam in Domino fiduciam obtinemus, per apostolica scripta mandamus quatinus 
consideratis diiigenter circumstantiis univepsis, que circa ydoneitatem persone fuerint attendende 
si dictus Hermannus alias sit ydoneus, nee sit paterne incontinentie imitator, sed bone con- 
versationis et vite, aiiqua sibi merita sulTragentur ad huiusmodi dispensationis gratiam obtinendam, 
secum super premissis auctoritate nostra dispeuses, prout secundum Deum, anime sue saluti 
videris expedire. Nostre tarnen intentionis existit, quod dictus Hermannus vigore dispensationis 
huiusmodi beneficium in Cathedrali ecciesia nequeat oblinere. Datum Avinione XV. Kai. 
Maii Anno Quarte. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Benedict Xll. Jahr. IV. Th. I. Br. 253. im VaticanischeD 
Archive ui Rom. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive.) 

199. 

Uer Konvent des Nonnenklosters bei St. Jakob in Olmütz erkläret, dass Frater Urban, 
Kapitular des Klosters Hradisch, zwei Mark jäliriichen Zinses in Seiaulek ihrem Kloster 
zur Yertheilung am Tage eines Anniversars geschaffet habe. Dt. sub Sigillo conventus et 
Sboronis, praepositi ecclesiaß Olomucensis et monasterii HI. Kalend. Maji 1338. 

(Aus dem Orig. im Archive des Olmützer Domcapitels entnommen Ant. Boczelc.) 

200. 

Der Konrent des Nonnenklosters bei St. Jakob in Olmütz erkläret^ dass Fr. Urban^ 
Kapitular des Klosters Hradisch^ dem Konvente dieses seines Klosters eine lialbe von dem 
erstgenannten Kloster gekauße Mark Zinses vermacht habe. Dt. /IL Kalend. Maji 

(29. April) 1338. 

In nomine domini amen. Nos Margaretha magislra, Sdynka priorissa totusque con- 
Tentus sanctimonialium monasterij S. Jacobi Apostoli, siti in preurbio Olomucensi . Ad 



147 

noUtiam omniam cupimus preseiiUbus devenire, qvod religiosus ac devotus vir frater Urbanns 
canonicus regularis monasterij Gradicensis ordinis premonslralensis inter solicitudines humanas 
tibi fireqventtas imminentes, perpeiua cara ac diligentia stndiosa resolvit, et mentis siie sedula 
•d hoc deatinavit affectom pradenter, ut facoltates licet modicas, qvas ex donatione diye 
MMriattonia parentum et amicoram, de favore ac licentia ordinis sui habuit sopradicti, 
decenter ac landabiliter deo sibi sna gratia cooperante sie disposuit. ut ad divini nominis 
gioriam per eom converse viderentur, et anüne sue salutis incrementum . Sane siqvidem 
considerans, qvod in piis locis monasleriorum qvevis sua ordinatio fuluris temporibos stabilior 
ac firmier qvam in aliis permaneret, tandem apud nos et nostnim monasterium emit et 
coaiparavit mediam marcam veri census grossomm, denariomm Pragensium, triginta et duoa 
fToaaoa pro ipaa compntando, qvam pro remedio anime sne, monasterio et conventni Gradicensi 
yredidiB legavit, donavit, atqne omnimode depntavit, per nos et noslros snccessores in die 
•mdversarU ipsiaa priori vel snpriori loci iUins qvi tanc fuerint, ant pitanciam dandam^ 
Mlvendam, atqne integraliter asaignandam, qvatenns eo die pitancia fratribns pro eadem 
peeunia in ipsins memoriam fratris nrbani diligentius ministretur. Ad qve siugnla explenda 
et inviolabiliter observanda, ob ipsius fratris nrbani sincere devotionis affectnm, qvem ad 
Bostnim monasterium multipliciter eum habere cognovimus, nos et nostros successores presenti 
Scripte in perpetuum obligamus bona Gde, omnem ordinationem iam dictam inconvulse observari 
promittentes. Et preterea grandi desiderio predictus frater urbanus affectans vicissitudinem 
condignam sne donationis conseqvi a fratribns suis tam presentibus qvajn futuris monasterii 
sni supradicti, eisdem humiiiter suppUcavit ac devote, qvatenns in die qvolibet anniversarij, 
ipsius memoriam cum vesperis defunctorum, vigiliis novem lectionum, commendatione et 
missa pure propter deum sibi fideliter peragerent, ac devotius decantarent, qvod ijdem fratres 
petitionibus suis benignius annuentes se et suos posteros faciendum, tenendum, et exeqvendum 
annis singulis, ob haue et alias pinres donationes per eum ipsis factas in perpetoim obli- 
garunt, nullis unqvam futuris lemporibus, per qvempiam fratmm violandnm^ ant qvoqvomodo 
revocandum. Et ne hec ordinatio processu temporis a memoria hominnm labi et aliqvatenus 
possit variari, hanc literam sigillorum videlicet reverendi domini domini Sboronis prepositi 
Olomucensis et nostri conventua munimine duximus dilig^itius roborandam. Anno domini 
M0CCC«XXXVin«. IIF. Calendas 




(Aus den Annalen des Klosters Hradisch f. 142, im Archive desselben Klosters, im m. st. 
Landesarcliive abgesdirieben von A. Roczek.) 

«Ol. 

larkgraf Karl erkläret, dass er von dem Richter, Schoppen und der ganzen Gemeinde 
der Altstadt Prag 500 Schock Prager Groschen entlehnt habe. Dt. Präge, VI. Nonas Maji 
(2. Maj) 1338. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem ältesten Biirgerbuchc p. 1 7 des Altstädter 
Archives zu Prag. Böhmer Ad. II. S. 342. n. 28.) 

19* 



148 



202. 

ikarl, Markgraf von Mähren, bestätigt auf Bitte der Bürger von Nürnberg das 
eingerückte Priv. seines Vaters ddo. 15« Dec. 1326 sicheres Geleit für Kaufleute, weiche 
dunili sein Land ziehen, betreffend, und verlängert den vorbehaltenen Aufkündigungstennin 
von einem auf zwei Monate. Dt. Nürnberg 14. Juni 1338. 

(Abschriftlich aos Nürnberg durch Lochner. Böhmer Ad. IL S. 342. n. 29.) 

203. 

Aönig Johann verpfilUidet dem Peter von Rosenberg für eine Schuld von 8750 Schock 
Fr. 6r. die Goldbergwerke in Bergreichenstein, Eule und Pomuk, weiset ihm behufs der 
Rückzahlung von 2000 Schock Pr. Gr. sämmüiche Einkünfte in Kuttenberg wfthrend 8 Wochen 
an (mit Ausschluss der 15 Schock, die der Königin zustehen) und verleiht ihm das 
Vorkaufsrecht aller königl. HeimfiKlle in genannten Kreisen Böhmens. Dt. Lucemburge, fer. 
VI. ante b. Hargarethie virg. (10. Juli) 1338. 

(Stemberg Gesch. der böhm. Ber^erke L Bd. IL AbUi. S. 72. n. 56. Böhmer Add. L 
S. 301. n. 433.) 

204. 

Zboro^ OlmUtser Domprobst^ und Bo^ek von Ober -Platsch schliessen mit ihrem Schwager 
Hynek von Niklowits einen Vergleich besäglich des Patronatsrechtes über die Kirche in 

Niklowits. Dt. Olomuna, die XXV. Julii (1338.) 

In nomine domini amen. Ea que geruntur in tempore ne simnl labantur cum tempore 
necesse est testimonio litterarum perhennari. Nos Sboro diuina' prouidencia Olomucensis 
Ecclesie Prepositus et Boczko Miles de Plawcz Superiori patroni Ecclesie in Mikulowicz, ad 
vniuersorum tarn presencium quam futurorum noticiam cupimus peruenire, Qaod cum inter nos 
ex vna, et Nobilem virnm dominum Hinconem sororium nostrum, ac pueros suos nepotes nostros, 
de Mikulowicz parte ex altera, conpatronos Ecclesie in Mikulowicz super iurepatronatus e^cclesie 
in Mikulowicz fuisset suborta materia questionis. Tandem habitis inter nos prelibatis Iractatibus 
amicabilibüs et certitudinaliter vtrobique informati, Juspatronatus dicte Ecclesie in Mikulowicz ad 
nos in solidum, tani ex ordinacione antiqua, quam eciam ex instrumentis super hoc confectis 
inuenimus luculenter pertinere. Quapropter ne ammodo controuersia seu queuis displicencia inter 
nos valeat in posterum quomodolibet suboriri. In hunc modum de consilio amicorum nostrorum 
conuenimus, ac eciam amicabiliter duximus concordandum. Quod ad ecdesiam in Mikulowicz 
per mortem bone memorie Friderici quondam eiusdem Ecclesie plebani nunc vacantem, 
Nicolaum dericnm ydoneum filium domini Hinconis predicti vnanimiter et ex vtraque parte 
pro isla uice decreuimus libere presentare. Cum vero ipsam Ecclesiam in Mikulowicz per 
mortem ipsius Nicolai vel eo decedente aut qualitercumque primum vacare contingerit Tunc 



149 

HOS Sboro PrqHNiibis et Bocsko predicU, aut nostri heredeB vd soccessores le^Uimi ad 
ipaam ecclesiann in Mikulowiei poterimns et debemos partis aduerse quoais impedimento 
ceaaante, ac aine requisicione libere preaentare. Cum autein sepedictam Ecclesiam in Miku* 
iowics per mortem nostri presentati, ant quocamque modo vacare contingerit, tunc prediclos 
Hineo et sni heredes, ac succeasores legittimi ad ipsam Ecclesiam in Hiknlowicz debebunt 
et poterint altera parte irrequisita similiter presentare, et sie inter nos ac heredes ac quoslibet 
nosiros snccessores, vtrobique presentato vicissim perpetnis temporibus ad Ecclesiam in 
Mikniowica inniolabiliter de cetero pertinebit. In qnorum omninm testimonium presentem 
Utteram premissam ordinacionem continentem per infrascriptnm publicum notarinm scnbi et 
Sigiilomm nostrorum Sl>oronis Prepositi, Bocskonis de Plawcz predictorum, ac honorabilinm 
viroram dominorum Bartholomei Archidiaconi Prerowiensis, Mikulonis Ratiborij Swrczonis, 
Canonicorom Olomucensinm, ac Nobilium virorum dominorum Henrici de Senkenberk Gerhardt 
de Bokowan lliiitum, Stiborij de Nemcicz, Stanconis de Dobronicz procurauimns et petiuimus 
in robor pe^petne firmitatis appensione communiri. Actum et datnm Olomuncz in domo habi* 
tacionia nostre, Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo octauo, Jndiccione VI. die 
XXV. mensis Juiij. Pontificatus Sanctissimi in Christo Patris domini Benedict! diuina prouidencia 
pape XII. anno quarto, hora quasi nona, Honorabili viro domino Bartholomeo Archidiacono 
sopradicto, ac discretis viris dominis Stancone Sancti Petri in Olomnncz, Henrici in Pracz, 
Ecciesiarum plebanis, Vlrico vicario perpetno Monasterij Sanctimonialium Sancti Jacobi Olomucz, 
Andrea presbitero et Nicoiao vicario Olomucensis Ecciesie publico Notario ac alijs pluribus 
testibos presentibus fidedignis vocatis ad hoc speciaiiter et rogatis. 

Et ego Michahel Theodrici de Praga Ciericus Pragensis diocesis ' publicus auctoritate 
Imperiali Notarius ordinacioni concordie ac amicabili composicioni et alijs premissis vnacum 
prenominatis testibus presens interfui et ea in hanc publicam formam redegi meoque consneto 
signo signaui per partes vtrasque ibidem presentes requisitus speciaiiter et rogatus in testi- 
monium premissorum. 

Et ego Nicolaus quondam Petri de Trebecz ciericus Olomucensis diocesis publicus 
Imperiali auctoritate Notarius ordinacioni etc. wie oben. 

(Das Orig. auf Pergament mit 10 kleinen Sigillen, von denen jedoch das 7. fehlt, im Archive 
der Prttmonstrat. Abtei am Strähow zu Prag XXIll. A. 8.) 

205. 

Uynek von NiklawiU MchUesset mit dem Olmüt&er Domprobsten Zboro und dessen Neffen 
Boöek f>on Platsch einen Vergleich besMglich des Patronatsrechtes über die Kirche in 

Niklowit9. Dt. OUmucz, die XXV. Julii 1338. 

In nomine domini Amen. Ea qne geruntur in tempore ne simul labantur cum tempore 
necesae est ea testimonio litteramm perhennari. Nos Hinco de Miculouicz ad yninersomm 
tarn presencium quam futurorum noticiam cupimus peruenire Quod cum inter nos ex mn 
et honorabilem virum dominum Sboronem prepositum ecciesie Olomuncensis ac Strennmn 
Hibtem dominum Bocsconem de Plawca nepotem ipsius domini prepositi parte ex alter» 



150 

compatroDOs eccieeie in Hioulouics super iurepatronatos ecciesie in Miculouics füisset suboria 
Hiateria questionis. Tandem habitis inter nos preiibaUs tractatibns amicabilibus et certitudi- 
oaliter vtrobiqne informati, Juspatronatus diele eeclesie in Hicnlowicz ad nos in flolidiini 
tarn ex ordinacione antiqua quam eciam ex instrnmenüs — etc. wie oben, bis ydoneom 
filimn meum vnanimiter — etc. bis contingerit wie oben . Tunc prefati domini Sboro prepositus 
et Bocsko aut eonim heredes et successores legittimi ad ipsam ecciesiam in Miliulowicz 
poterint et debebunt partis aduerse quouis impedimento cessante ac sine requisicione liberc 
presentare. Cum antem sepedictam ecciesiam in Micnlowicz per mortem ipsorum presentati 
aut quocumque modo vacare contingerit, ex tunc nos Hinco et heredes ac successores 
nostri legittimi ad ipsam ecciesiam in Micnlowicz debebimus et tenebimur parte altera irre- 
quisita similiter presentare, et sie inter nos ac heredes et quoslibet nostros successores 
Ytrobique presentacio vicissim perpetuis temporibns ad ecciesiam in Miculouicz inuiolabiKter 
deeetero pertinebit in quorum omnium testimonium presentem literam premissam ordinacionem 
continentem per infrascriptum publicum notarinm scribi et sigillis bonorabiiium virorum domi- 
DOrum Bartholoroei archidiaconi Prerouiensis, Micutonis Ratiborij et Swirczonis Ganonicorum 
Olomucensium ac Nobilium virorum dominorum Henrici de Schenkenberg Gerhardi de Bucowan 
militum, Stiborii de Nemchicz et Stanislai de Dobronicz procurauimus et petiuimus vnaque 
com nostro sigillo in robur perpetue firmitatis communiri. Actum et datum Olomucz in domo 
Honorabiiis viri domini Sboronis prepositi predicti Anno domini Millesimo Trecentesimo 
XXXVIIR Indictione VI. die XXV. mensis Julij Pontificatus . . etc. wie oben bis Andrea 
presbitero, Michaele notario publico et alijs pluribus testibns presentibus fidedignis Yoeatis 
ad hoc speciaUter et rogatis. Et ego Nicolaus quondam Petri . . etc. wie oben. Et ego Michahel 
Theoderici etc. wie oben. 

(Dis Orig. auf Pergament mit 9 Sigillen, von denen das 4. fehlt, im Archive der PrimonitraleiiMr* 
Abtei am Strahow eu Prag. XXIII. A. 7.) 

206. 

Markgraf Karl befiehlt dem Znaimer Burggrafen^ das$ er die Besitzer der innerhalb der 

Gränze der Schattauer Kirche gelegenen Weingärten zur Abstattung des Wein - Zehendes 

an das Brucker Kloster eerhalte. Dt. Snoyme^ in crastino b. Anne (27. Juli) 1338. 

Ikarolus domini . . Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie, fideli suo dilecto . . 
Pnrchrauio Snoymensi, qui nunc est, et qui pro tempore fuerit, Graciam suam et omne 
bonum. Qu^i^l^m Deuoti nostri dilecti Johannis Abbatis Lucensis, accepimus, continentem, 
Quod nonnulÜ Vinearum Cultores Vineas, infra limites Eeclesie in Schatow possidentes, 
Decimas eidem Eeclesie, ipsique . • Abbati, de Vineis eisdem debitas, ante montes sibi 
aduere contradicunt . Vnde tibi presentibus districte mandamus, volentes omnino, Qaateniia 
taies Yiolentos decimarum huiusmodi retentores, mox dum super hoc per dictum . . Abbateoi 
extiteris requisitus, absque dilacione, nostra auctoritate moneas, et reqniras, vt decimas 
ipsas, dicto Abbati, vt creditur, debitas, Noncijs suis absque occasione qualibet, ante M<NtfM 



ISl 

Mfignent integraHter et eoapIMe. Damns enim et tradimos tibi nios oinneg, qaos in hoe 
desides repereris et rebelles, ad Mfocion^m decimaram predictarum, per Inplgnoracionem, 
et modam aliam, qaem magis videris expedire, arcias compellendi, plenariam hanim literaiaiin 
testimonio polestatem« Datum Spoyme, in Crastino beale Anne, Anno domini Millesimo, 
trecenlesimo, tricesimo octauo. 

(Das Orig*. auf Pergament mit einem kleinen wolilerhaltenen Sigille im Archive desselbea 
Klosters, im m. at. Landesarohive Lit. L. n. 16. — Abgedruckt bei Pelpel K. Karl 
IV. I. Th. UrkuDdenb. S. 113. n. CYIII. Böhmer Add. II. S. 343. n. 30.) 

201. 

Markgraf Karl verhebt den Bürgern wm Znaym die Ver$chwöruHg gegen den Richter 
und die Scliöppen^ und befiehlt ihnen^ denselben die schuldige Ehrerbietung zu enteisen. 

DL Pulka, fer IIL post S. Jacobi (28. Juli) 1338. 

nLarolus Domini Regis Boemie Primogenilus Marciiio Morauie fidelibus suis Dilectis 
Yninersis et singuiis Cinibns et incolis in Znoyma Graciam suam et omne bonum Licet 
merito totam ad hec teneamur dirigere aciem mentis nostre et peniigili cura ac solicitudine 
semper satagere ac Vniuerse Ciuitates nobis subdite pacis amenitate gaudeant et in trän- 
qoilitate persistant cunctis erroribus per quos plerumque Ciuitates dispendia subire sunt solite 
extirpatis. Specialiter tarnen -ad ciuitatem nostram Znoymensem predictam quam vtpote int 
metis sitam tempore gwerrarum plurima pre ceteris pertulisse non ambigimus temporibus 
retroactis incomoda nostre considerationis intuitum conuertentes Inuenimus et quod indigne 
gerimus certa rei experientia cognouimus vos a multis annis contra Judicem et Juratos siue 
consilinm dicte ciuitatis nostre contrarietates frequenter gessisse et dissensiones dispiicencias 
pariter et errores et certe plures et varias inter vos conspiracionum partes fuisse et quod 
Yos aduersus consilium erigentes Vnum in Capitaneum qui partem vestram foueret aiiquociens 
eligere minime formidastis per que Judex et Jurati fuerunt contempti et spreti nobis nihllo- 
minus quorum iidem representant personam in opprobrium et contemptum; Que amodo 
suffere et dissimuiare nolentes aliquatenus nee volentes sub obtentu gracie nostre et sub 
pena priuacionis honoris et vite vobis vniuersis et singulis districte mandamus volentes 
expresse. Quatenus ex nunc in antea nullum prorsus vobis Capitaneum preferentes ad 
quempiam aiium quam ad Judicem et Juratos presentes et futuros post nos nequaquam 
presumatis habere respectum Ipsis et singulis nostris et Ciuitatis agendis et factis debitam 
tamquam nostram supplentibus vicem et reuerenciam impendentes Satuentes iirmiter quod si 
processu temporis aliqui ex vobis super eo, quod conspiraciones aut couuenticula specialia 
contra noslrum presens muudatum inierint aut alias aliquod premissorum contra dictum 
consilium verlti non fuerint altemptare conculti per consilium ipsum extiterint Illos ex nunc 
prout extunc nobis ipso facto adiudicatos esse decernimus sine spe assecucionis cuiuslibet 
gracie rebus suis pariter et personis volumus enim sepedictam Ciuitatem nostram Znoymensem 
vniuersis suis bonis et laudabilibus consoetudinibus atque Jnribus quibus ab olim vsa esse 



152 

diMsoitar vti perpetuis in antea temporibus et gandere. In qaorum omniom testimoiiliiiii 
SigiUiim no9tnifli prefienlibas est appensum. Datom in Polka feria Tercia post festum Beati 
Jacobi apoatoU Maioris proxima Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo octano. 

(Das Orig, auf Pergament mit einem grossen Sigille hn Archive derselben Sladl.) 

208. 

Uie Herzoge Wenzel und Ludwig von Liegnitz eridftren, dass sie Vasallen des 
Königes Johann von Böhmen und des Markgrafen Karl von Mähren sind. Dt. in Castro 
Pragensi, in. Kalend. Augusti (30. Juli) 1338. 

(Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar. rer. Scriptor. I. S. 901. n. CXXXU. — Vergl. 
Dobner Monument. IV. S. 391. n. CLXIll.) 

209. 

Markgraf Karl bewidmet das ÖMlawaner NonnenkloMter mit der UaUgericktMbarkeit. Dt. 

Brune^ in die h. Laurentii (iO. August) 1338. 

i^os Karolns domini Regis Boemie Primogeuitus, Marchio Morauie, Noium facimus 
tenore presencium vniuersis, Quod Nos volentes gracias a deo nobis concessas in Sobditos 
nostros, et precipue in eos, qui sprelis huius mundi delicijs. Creatori omnium, sub obseruancia 
Regulari seruire et famulari consueuerunt, effundere generöse, Disponentes igitur Denotis 
nostris . . Abbatisse et . . Conuentui Sanctimonialium Monasterij vallis Sancte Marie in 
Ossla, Ordinis Cisterciensis. qui nunc sunt aut pro tempore fuerint, graciam facere specialem^ 
Ipsis concedimns, et fauemus, vt in omnibus Bonis suis, que nunc habent in Morauia, ant 
conquisierint, uel possederint, titulo quocumque concedente domino, in futurum Cyppnm et 
patibulum habere debeant, ad animaduertendnm, sev Judicium faciendum in facinorosos et 
malos, vtpula, in fures, Spoliatores, et Incendiarios, homines, Status aut condicionis simpUcis 
seu Rusticalis, per Conuersos, seu laicos Judices eorum, IIa quod eosdem Zudarijs, prouin- 
cialibus, aut alijs terre Morauie Judicibus, seu Jnsticiarijs quibuscumque, non debeant, nee 
teneanlur in antea presentare, Secus tarnen, de Nobilibns, aut Bladiconibus Si qui iudicandl 
in bonis predictis, reperti fuerint, decemimus et volumns, vt eosdem prefati Zudarij prouin- 
ciales, sev Judices et Justiciarij ipsius terre Morauie, vt consuetum est hactenus debeant 
decetero iudicare, Quarum vniuersis et singulis Subditis et officialibus nostris per Moraoiam 
cuiuscumque Status, condicionis, uel preeminencie fuerint, presentibus et futuris ininngimns 
et precipimus seriöse, quatenos indultam datam et concessam, graciam Abbatisse et Conaentni 
prefati Monasterij in Ossla non debeant ipsis infringere, nee pati, quod eis per quempiam 
inantea aliqualiler violetur, In cuius rei testimpnium SigiUum nostrum presentibus est appensum 
Datum Brune, In die beati Laurencij Martiris, Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo 
Octauo. 

(Das Orig. auf Pergament mit einem grossen, jedoch lerbrochenen Doppelsigille, Im ArcUfv 
den Kloslerf Mtria Stil, iaM.il. Laadasarchi?« lit P. b. 68.) 



lös 



210. 



Marigrüf Karl ton Mähren . bestätiget der Kleuueile Prags einige von seinem Vater ter» 
liehene Privilegien. Dt. Colonics super Albea^ fer. IL post Assumtionis b. Marim virg, 

(17. August) 1338. 

Jlios Karolus domini regis Boemi» primogenitus, marchio Moraviae, nolum esse 
volamos tenore pnesentium tarn pnesentibus, quam futuris, quod, quia dilecli nobis judex 
et jurali minoris civitatis Pragensis, qui hucusque nostris mandatis et beneplacitis se promp- 
toaliter conforinare ubilibet sluduerunt, noslram accesserunt prae^entiam, nobisque quoddam 
Privilegium domini et genitoris nostri carissimi pro utiiitate et commodo ejusdem civitatis 
soper quibusdam juribus ipsis competentibus et super arreslatione unum quemque debilerem 
soum circa quinque marchas ac super Übertäte transeundi absque requisitione thelonei ubique 
in regno Boemi®, nicliiiominus de tabernis publicis infra spatium unius miliaris prope civitatem 
et potissiniie in Vgezd ante foras ipsius civitatis non habendis; qu» omnia et singula in 
eodem privilegio plenius sunt expressa, eis datum est et concessum, cujus tenorem ad 
plenum peraudivi, exhibuerunt num petentes (sie) a nobis cum instantia, ut in eisdem 
gratiis et juribus eos non impedire, sed potius juxta paternum affectum promovere et con- 
servare dignaremur. Nos quoque, qui paterna vestigia in actis laudabilibus delectat sequi 
(sie), sincere duximus permittendum, quod pnefatos cives et civitatem ipsam in pnemissis 
Omnibus et singuiis ullo unquam tempore non impedire, sed potius eos promovere volumus, 
ac in eisdem gratiis, juribus et libertatibus pro viribus favorabiiiter conservare; harum, 
quas sigillo nostro sigiiiari fecimus, tesUmonio literarum. Datum Coloni® super Albea, secunda 
feria post assumptionis beats Marias virginis proxima anno domini Millesimo trecentesimo 
tricesimo octavo. 

(Nach einer Abschrift im k. bohm. Museum aus dem Budissiner Ms. S. 406 ia der BesiliU- 
gungsurkunde des K. Wenzel vom 21. März 1390. Böhmer Ad. II. S. 343 n. 31.) 

211. 

larkgraf Karl bestätiget den Bürgern von der Kleinseite Prags alle von seinem 
Vater, dem Könige Johann, bezüglich der Pflasterung erlheilten Begnadungen. Dt. Colonie 
super Albea, fer. IL prox. post Assumtionem b. Mari® virg. (17. August) 1338. 

(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. L Th. Urkundenb. S. 10. n. IX. Böhmer Add. II. S. 343. n 31.) 

Ikarl, Markgraf von Mähren, bekennt, von dem Abte Peter und dem Konvente 
des Klosters Königssaal, weiches so herabgekommen ist, dass dessen Auflösung wegen dem 
Druck Beiner Schulden bevorstand, für ein demselben gemachtes Darlehen von tausend 
Schock Prager Groschen als Pfand erhalten zu haben ein goldenes Kreuz, welches König 

20 




154 

■ 

Wenzel, sein Grossvater, dem Kloster geschenkt hatte, und die Burg Landesperg. Zugleich 
verspricht er dem Kloster jährlich 200 Schock Groschen zu zahlen, so lange diese Burg 
in seinen Händen sein wird. Dt. Goionie super Albea, £nr. UL post Asannt. b. Virg. 
(18. August) 1338. 

(Pfllacky über Formelbticher. 244. Böbmar Ad. H. S. 343. n. 32.) 

213. 

König Johann von Böhmen bestätigt eine eingerückte Urkunde des Stadtrathes der 
grösseren Stadt Prag, ddo. Prag 23. August 1338, wegen Ankauf eines Hauses zum 
Rathhaus. Dt. Ambyamis, fer. VI. ante b. Mathei (18. Sept.) 1338. 

(Rössler deutsche Rechtsdenkmale. I. S. 175. Böhmer Ad. II. 1848. S. 336. n. 500.) 

Das OlmUtser Domcapitel erkläret^ das$ die dortige BUrgersfrau Agnes bei dem von ihr 

m der Domkirche errichteten Altare der h. Dreifaltigkeit eine Präbende oder Vicarie 

gestiftet hat. Dt. Olomucii, VI. Nonas Octobr. (2. OctoberJ 1338. 

Jjios diuina prouidencia Sboro prepositus, Witco Archidiaconus et Capitulum ecclesie 
Olomucensis, vniuersis tarn presentibus quam futnris cupimus fore notum, Quod felicis recor- 
dacionis quondam domina Agnes ciuis Olomucensis dicta Oppaniensis, dum adhuc perfrueretur 
Ytriusque hominis sospitate, volens saluti animarum prouidere, optansque sibi et suis pro- 
genitoribus remedium facere sempiternum, vt ipsius et predecessorum ac puerorum eins in 
vigilijs, missis, oracionibus, et quibusuis alijs pijs et deuotis operibns, que a Christifidelibus 
cottidie geruntnr, ingis memoria in ecciesia Olomucensi habeatur, ad honorem sancte et 
indiuidue Trinitatis in dicta ecciesia altare construendo, prebendam siue vicariam de nouo 
necnon anniuersarios fecit, constitnit et creauit, censibus ac redditibus dotando infrascriptis. 
Primo videlicet in villa Chrenow vnum allodium siue curiam et tres marcas grossorum 
Pragensium predictorum in certo et vero censu sua pecunia comparauit, Que omnia et singula 
pro prebenda seu vicaria et testamentis taliter distribuenda disposuit, donanit et legauit, Quod 
perpeluus vicarius dicti altaris, et suus quilibet, qui pro tempore fuerit successor, debet regere 
omnia premissa, distribuere, possidere et tenere. In primo anniuersario Hanconis filii ipsius 
Agnetis, qui tercio die post Circumcissionem domini in prefata ecciesia Olomucensi est 
agendus, pro offertorio grossorum dabit tres fertones monete supradicte. Item in anniuersario 
ipsius Agnetis, qui primo die ante festum sancti Witi peragetur minus quatuor grossis quinque 
fertones grossorum presentabit, qui sie diuidentur. Cuilibet vicario presbitero pro missa 
dabitur vnus grossus, Residuum autem more solito diuidetur. In Chrenow vero curia siue 
allodium et vna marca grossorum in censu eidem vicario pro prebenda, siue corpore probende 
remanebunt. Item de villa Tribencz domicelle Katherine sorori ipsius Agnetis, et ea mortui^ 
ex tunc filiabus Nicolai ciuis Olomucensis neptibus eiusdem Agnetis, sanctimoniaUbus Honasterij 
sancle Catherine Olomucii, censu percqpto sohlet grossorum Pragemdum ynam marcam et 



155 

pre&tis Omnibus virginibus non exstanlibns, extunc conaentui sanctimonialiam sepedicti 
Monasterii sancte Katherine anno qnolibet eandem marcam sohlet atque dabit. Item fratriboi 
MiBoribns in Olomocx feria sexta qnatoor tempornm ante festum sancti Wenczesiai mediana 
ttaream et aliam mediam marcam feria seeonda proxima post domin icam Palmaram pro 
pitanda sem prandio quonis anno assignabit, vt ipsios et mariti eins memoria in oracionibn» 
babeator. Cetera vero si que füerint nel euenerint de culpis, iudicijs, aut honoribns, seit 
exaccione et steura, ad prefatnm vicarinm pro ipsius lalioribas pertinebant, et vt memorata 
prebenda in censu et reddltibus possit amplius crescere et angeri, discretus vir Nicolans 
predictns qnoad vixerit, et eo mörtuo, tune soror ipsins domina Elyzabeth, pneri prefate 
Agnetis, similiter per tempora vite sne collacionem seu iuspalronatns prebende ac vicarie memorate 
sine fpiolii)et impedimento pacifice debent possidere et habere et ad eam quociens ipsam 
vacare contingeret, clericum ant presbiterum ydoneum capitulo ecciesie Olomucensis presentare 
tenebnntor. Ipsisqne ambobus viam vniuerse camis ingressis Jus patronatus seu collacionis 
sepedicte prebende ac vicarie ad capitnlum Ecciesie Olomucensis decetero el inperpetuom 
pertinebit. In cnius rei testimonium presentes fieri et sigillo nostri capituli fecimus commnniri. 
Datum (Homucii anno domini MOCCG^XXXVIIF. VR Nonas Octobris. 

(Das Orig. auf Pergament, dessen Sigill abgerissen ist, im Archive des Olm. S. Katharina- 
Klosters, im m. it. Landesarchive Lit. B. n. 1.) 

215. 

König Johann gibt auf Bitten des Regensbm*ger Probstes, Friedrich von Aw und 
des Conrad von Synsenhowen, zu der Verpftndung der Burg Altenburg seine Zustimmung 
als Reichsf&rst. Dt. in Mendico fer. V. post fest. 11,000 Jungf. 1338. 

(Nach einer Abschrift im IKpl. Boemic. Nr. 60. a. a. 0. Böhmer Ad. II. S. 336. n. 5tO, bei 
Böhmer jedoch „Adelburch^^ und ,4)t. in Medumno^S) 

U er Bischof und das Kapitel zu PIoczIl bitten den Papst Benedict Xll. die Vermittlung 
la übernehmen, dass der vom Könige von Böhmen zwischen dem Könige von Polen und 
dem deutschen Orden zu Stande gebrachte Friede aufrecht erhalten werde. Dt. in Ploczk 
in vigtlia Omnium Sanctorum (31. October) 1338. 

(Voigl. im Cod. diplom. Prassic. T. III. n. XII. S. 21, naeh der Orig. Urkunde mit den 
wohlerfaaRenen Siegeln des Bischofs and des Capitels im iiönigl. Prenas. geh. Archive.) 

Vertrag zwischen dem Pfarrer Busek von Unter - Bobrau und Wachsmund^ Comthur des 
b. Geist ^Spitals in Altbrünn^ bezüglich des Zehends ton dem Dorfe Miroschau. Dt. Brune^ 

III. Novembr. 1338. 

In nomine Domini Amen. Anno Natiuitatis eiusdem Millesimo Trecentesimo Tricesimo 
VIII. Indiccione VI. III. die Mensis Nouembris, Pontificalus sanctissimi patris et domini, 

20* 



156 



4imiai: Bewttieü dioina proaidencia pape XII. Anno qaarto, bora conpletorij, Iq mei publici 
%¥li^ H Tealium subscriptoram presencia ConsUtatus discretos vir, domiQus Buscho plebanua 
•Air ji&riori Bobraaia, Olomacensis diocesis, Sponte noQ per errorem, non illectus, nee mims 
mt yreciboa indoctns, cum nunc adesset dominus Petrus decretorum doclor et plebanus in 
s^annerk, Palauiensis diocesis, Cui causa, qne inter fratrem Wachsmundum, Comendatorem 
Biflpitatia sancti Spiritus in antiqua Bmnna, ordinis Cruciferoruro sancti Johannis, dicte 
OloauKensia diocesis parte ex vna, et ipsum Bnscbonem parte ex altera vertebatur, Super 
decimia de viila qne Mirzicbaw nnnccupatnr, ymmo super pecunia fertonum quinque, 
deeime et pro ipsa decima, per ipsum Bnscbonem et Successores suos ab ecclesia 
m Bobrania inferiori eidem Commendatori suisque successoribus annis singulis persoluenda, 
aoetoritate Venerabiiis in Christo Patris domini Jobannis Episcopi Olomucensis audienda 
cmnmissa fnerat et fine debilo decidenda, Publice recognouit, se Commendatori predicto 
mdebite opposuisse, et pecuniam predictam de ecclesia sna supradieta annis singulis pro 
deeima soluere se teneri, et cum ad prcsens vnde soiueret non baberet, misericordiam et 
non indicinm postulabat, Promittens bona fide a die presenti in antea sub pena priuacionis 
et pi^rdieionis ipso facto beneficij sui dare et soluere annis singulis in festo sancti Micbabelis 
Comendatori eidem quinque fertones grossorum denariorum Pragensium Pagamenti Morauici, 
de qnibos superius est premissum, aut ipsius cuicumque pro tempore successori, neque 
promisso de cetero contra facere vel venire. Comendator itaque predictus miseria, et precibus 
M^icarncinm admonitus pecuniam sibi debitam relaxauit, et annos duos a feato Beali 
Hidiabeiis nunc preterito, sibi addidit, vt ipsius Buschonis relaxaret de consilio dominorum 
paoperiem propter deum pure ac simpliciter. In quorum omnium testimonium premissorum • . 
nissain recognicionem Honorabilium virorum dominorum Petri vicearchidiaconi Brunnensis 
in Riczans, Nicolai de Uossicz, Conradi ad omnes sanclos, Canonicorum Ecclesie sancti 
Petri in Brunna, ac discretonim virorum, Hermann! de Straska, Ylrici de superiori Bobrania 
f^le<iianim plebanorum, predicti Wachsmundns Commendator, Buscbo plebanus petiuerunt 

IM Robtir perpetae firmitatis appensione con sunt bec Brune in domo llonorabilis 

viri SiaAni de Hossicz predicti discretorum virorum magistro Purchardo de • • . plebano 
Ecciem#? in Nigraeeclesia ac subscriptis dominis testibus presentibus et alijs pluribus fidedignis. 
Kt f:gf} Michahel Theodrici de Praga, Pragensis diocesis Publicus auctoritate Imperialis 
NoIarifH vnacum dictis Testibus premissis omnibus interfui, eaque omnia et singula scripsi 
et in kanit pfibiieam formam redegi, signoque meo solito signaui Rogatus in testimonium 
premi^^mifn. 

(Das Ohir- aar Pergament, slark beschädigt, von dessen fünf Sigillen die vier ersten tbeil weise 
gebrochen sind, das letzte aber ganz fehlt, im Archive des Klosters Saar, im m. sL 
Landesarchive Lit. A. IL n. 80.) 



157 

218. 

Ulrich von Neuhaus erklärt die auf seinen Gütern bestehende Gewohnheit^ nach welcher die 

Gelter verstorbener Seelsorger oder erledigter Pfarren van seinen • Vorfahren und Gutsbeamten 

im Besitz genommen und genossen wurden^ als den canonischen Gesetzen zuwider und hebt 

dieselbe auf. Dt. In Novadamo^ in octava S. Martini episcopi f/S. November) 1338. 

In nomine Domini Amen. Quoniam qn» saht Contra Canonicas Sanctiones, celeri 
sunt studio submouenda hinc est quod nos Ulricns de Nonadomo attendentes, qnod consnetndo 
in terris, et possessionibns nostris, exeiAplo pernitioso multarum partium circumpositarum 
per predecessores et officiales nostros hactenus perniciosius obseruata sit potius cormptela 
cum obviet canonicis institutis, occasione cuius consuetudinis imo potius comiptelae dicti 
pnadecessores, ac Officiales nostri, bona Ecciesiarum, morientibus ipsarum Rectoribus, 
Capellanis nostris, inventa seu dimissa vel tempore vacacionis ipsarum Ecciesiarum obuenientia 
occnpabant . suis vel in nostris usibus applicantes, volumus, statuimns, et ordinamus, ac 
dislricle prscipimns, et mandamus, omnibus et singnlis Officialibus et subditis nostris, quo* 
cnmque nomine censeantur, quod deinceps talia facere non pnesumant, sicut cnpiunt poenam 
debitam evitare, tam juris quam per nos eis specialiter iiifligendam. Promittentes nihilominus 
per iios ipsos ab huiusmodi bonorum occupationibus abstinere, quodque nobis licere non 
paUmur, nostris successoribus indicamus. Verum dieta bona sie inyenta seu dimissa, vei 
tempore vacacionis obuenientia per duos Plebanos vicinos, cum officiali nostro loci eiusdem, 
vel alio per nos, aut successores nostros specialiter deputando, sub bono testimonio con- 
scribantur, et fideiiter per eos aut successorem morientis Rectoris, de nostra conscientia et 
consilio vel successorum nostrorum, in utilitatem ipsius evidentem Ecciesi» convertenda. 
Volumus tarnen quodsi moriens Rector aliqua debita contraxerit, pro utilitate EcclesisB evidenti 
vel qu® legitime possint probari, tertia pars bonorum dictorum cedat in solutionem debitorum 
ipsorum Alia omnia prout supra dicitur, in augmentum reddituum seu in aliam utilitatem 
evidentem, cedat Ecclesiie cui pnefuerat, qui decedit ut sie redditibus ipsius EcclesiaB crescentibus 
successiue, et honore dilatato eiusdem cultus etiam diuini nominis et ampUus successiuis 
temporibus suscipiat incrementum. Volentes nihilominus ut de predictis fiant quatuor paria 
iiteramm, ejusdem tenoris de verbo ad uerbum, unum reservetur in Pragensi et aliud 
Olomucensi sacristiis, et reliqua duo per Plebanos et Capellanos nostros senientur. In quornm 
omninm testimonium et robur perpetuum sigilla nostrum et Dominorum Pelri de Rosenbergk 
et Wiltielmi de Landsteyn prassentibus duximus appendenda. Et nihilominus sigilla religiosomm 
viromm F. F. Galli Pnedicatorum et Petri minimorum Ordinum Inqtaisitorum, Pragensis et 
Olomucensis Diocesium htereticie prauitatis a Sede Apostolica depntatorum ad instantiam 
nostram eisdem presentibus sunt appensa. Qui huic nostne voluntati, slatuto, ordinationi, 
praDcepto et mandato dum per nos iierent, pnesentes fuerunt et alij lestes plurimi fide digni. 
Actum et datum in Nouadomo in Castro Nostro Anno domini MCCCXXXVIIR in octava 
S. Martini Episcopi et ConFessoris. 

(Nach der Beslüiigungsurkuiide des Präger Enbiscbofei» Ernest vom 25. Maj. 1361, deren 
Abschrift im Archive der Grafen Cernin ui Neuhaus (Nr. 10. 1. 1. 1.) sich befindet.) 



158 



210. 

Pap9t Benedict XII. terteiht die dutch Ernenmmg det Nieolaus.zum Bischöfe con Trient 
leer gewordene Domkerrenstelle in- Olmüts .dem Nicokuu^ Sokn des. Luiek eon Bränu. 

Dt.^ Amnione^ Nonis Decembris (5. December) 1338. 

Benedicbis Episcopus Servos Servorum Dei Dilecto filio Nicoiao Lutsconis de Bninna 
Canonico Olomacensi Salutem et Apostolicam Benedictioneni. 

.•.Cmn canonicatas et prebenda ecclesie Oloinoceiuiia quos venerabilis fraternoater 
Nicolaus Episcopus TridentiDua olim ipsius ecciesie Ganonicas tempore promotionis per nos 
facte de ipso ad ecclesiam Tridentin. tunc vacantem in dicta Olomucensi ecclesia obtinebat, 
per haiasmodi promolionem et consecrationis manos de mandato nostro apod sedem apoatolicaiii 
impensom eidem, apad sedem ipsam vacare noscantor ad presens nullusque preter nos de 
canonicatu et prebenda prefatis hac vice disponere possit, . . . Nos predictos canonicatum et 
probendem sie vacantem cum plenitodine iuris canonici, ac omnibus iuribus et pertinentiia 
suis apostolica tibi auctoritate couferimus, et de illis etiam providemus . . . Seu quod Parochialem 
ecclesiam in Osetxwils Olomucensis diocesis nosceris obtinere . Volumus autem quod postquam 
dictos canonicatum et probendem vigore presentis gratie fueris paci&ce assecutus, eandem 
parochialem ecclesiam, ■ quam extunc vacare decemimus, omnino dimittere tenearis. NoUi 
ergo etc. nostre coliationis, provisionis, constitutionis et voluntatis infringere etc. Datum 
Aviniooe Nonis Decembris Anno Quarte. 

(Nach dem Ori^. Regvste Papst's Benedict XII. Jahr. IV. Th. 11. Br. 427 im Vaticanisclien 
Archive xa Rom. Vidim. Abschrift im mihr. stind. Landesarchive.) 

220. 

Markgraf Karl bestätigt dem Brucker Kloster das eom Könige Johann im J. 1336 ertheüte 

Prieilegiumj dem zu Folge dasselbe eon der Jurisdiction der k. Kämmerer und Landrichter 

befreiet wurde. Dt. in Znoyma^ in fMo Nativitatis domini (25. Decemb.) 1338. 

Ikarolus domini • . Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie, Vniuersis Christi 
fidelibus, ad quos präsentes peruenerint salutem in omnium saluatore, Justis petentium destd^rqSy 
Ubenter annuimus, et votis, que a racionis tramite non discordant sinceris et promptig 
affectibus adimplemus. Ad vniuersorum igilur notitiam teuere presentium volumus deoenire. 
Quod ad nostram accedens presentiam, Religiosus vir Deuotus noster dilectus, Johannes 
venerabilis abbas Lucensis Monastery prope Znoymam, exhibuit nobis quoddam prioilegiom 
domini . • Genitoris nostri karissimi neu cancellatum, non abrasum, nee in aliqua sui parle 
yitiatum, sed omni suspicione carens, Petens a nobis cum instancia, vt ipsum approbare^ 
Ratificare de t^enignitate solita dignaremur. Cuius quidem priuilegij lenor per omnia talia 
est, Johannes dei gracia Boemie Rex, Lucemburgensis Comes, Notum facimus etc. uaque 
Datam Poerlicz feria quarta post Octauas Pasce, Anno domini H^KMXü^XXXVP. (S. 
d. B. S. 82 n. 112.) Nos itaque attendentes, quod decet Principum Clemenciam Religiosa 




159 



lo€a, specialibus Tauoris beneficijs preuenire, abbalis quoque predicti racionabilibus supplica- 
cionibus fauorabililer annuentes. predictum priiiilegiuiii prout de verho ad verbutn presenlibiis 
est insrrtuRi approbamus, ratificamus, ac ipsuni de cerla nostra sciencia prcsenlis scripti 
{Httrocinio coufirmamus, Volentes abbatein ipsum successoresque suos, ac ipsiim Lucens« 
Monasterium circa gracias predictas perpetuo remuiiere. Harum nostrarum testimooio Lileranim. 
Datum in Znoyma in Testo Natalis domini anno etusdem M^CCC^XXX^VIIP. 

(Das Orig. «iif Pergament, dessen Sigill abgerissen ist. im Archive desselben Klosters, im 

m. sl. Undesarchive Lit. A. n. 5. — Ab^dmckt bei Peltel K. Karl. IV. I. Th. 

Urkundenh. p. 118. n. CX. Böhmer Add. II. S. 342. n. 22.) 

Markgraf Karl ben/äligl das dem Brttcker Kloster vom Könige Johann im J. 1336 gesclienkle 
Gericht der Sladl Znmjm. Dt. Znoyme, in festo Nalivilalis domini (2ö. December) 1338. 

nikarolus domini . . Regis Boemie Primogenitus, Marcbio Morauie, Omnibus et singulis 
Chrislilidelibus., ad quod presentes perueiierint, salutem in unini saluatore. Quamuis ommiim 
et singulorum nobls a diuina Clemencia subiectorutu adaugeri commoda, feruenti desiderio 
aiTeclemus. lllorum tamen comoditates nos ainpliare conuenit munificencia iargiori, qui huius 
mundi spretis vanilatum obicctationibus se deuote dei dedicarunt seruicijs, et e.x: quorum 
deuolione assidua, felicitatem gaudiorum celestiuin nos speramus et credimus Grmiter adepturos. 
Ad vniuersorunt igiliir noliciam tcnore presencium vülumus deuenire, Quod ad nostram 
veniens presentiani Veiierabilis Jobannos abbas Monasterij Lucensis prope Znoymam Pre- 
monstratensis Ordiiiis, Olomuceiisis dyocesis, oslendit nobis quasdam litteras domini Genttoris 
noslri predicti, non canoellatas ncc vlcialas in aliqua sni parte, Petens nos cum in^lancia. 
vt eas de verbo ad verbum approbare et ratÜicare de innata nobis Clemencia dignaremur. 
Quurum quidem Literaruni teiior talis est: Johannes dei gracia ßoeniie Rex ac Lucembur- 
gensis Comes, etc. usque Datum Poboriicz Anno domini M"CCC^XXXVP. Sabbate post 
Octauas Pasce. (S. d. B. S. 83. n. 113.) Nos itaque non inlendentes gracias per dominum 
Genitorem factas, minuere sed augere, predictas Literas, prout de verbo ad verbum presenlibus 
sunt inserte. approbamus, raliücamus et ex certa nostra sciencia conßrmamus. Harum nostrarum 
testimonio Lillerarum. Datum Znoyme in festo Natalis domini Anno eiusdem M"CCC''XXXVII1''. 

(Üas Orig. auf Perg-. mit einem grossen stark beschüdiglen Uoppelsigille im Archive desselben 
Klosters, im m. st. LsiideMrchive Lit. A. n. &. — Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. 
I. Th. Urkundenb. S. 114. n. CIX. Böhmer Add. II. S. 342. n. 33.) 



22«. 

Mkönig Jobann von Böbmen stellt als Hauptmann und Stattbalter von Languedoc 
zu Gunsten von Kitler Aymeri de Durfort Herr von Duras eine Urkunde aus. Dt. Marmande 
»UT lu Garonne, 26. December 1338. 

(Vaisetle llist. d« Languedoc 4,229 Extr. Böhmer Ad. II. 1846. S. 336. n. 511.) '" 




160 



223. 

Der Abt Pfedhor und der Kanten t des Klosters Bfewnow verdingen den in Urhau gelegenen 
mnd UNfi Kloster Raigem gehörigen Hof an Wanik und Stephan eon Raigern. Dt. in 
Bfewnow^ fer. V. post Purificattonem B. Marie tirg. (5. Februar) 1339. 

illos Predborius — abbas, Albertus Prior, Witko Miroslaus, preposili Cellaniin, 
Nicolaus de Kostelecz, Swatomirus Bursarius Totusque Conueotus Monaslerij Brewnouiensis 
prope Pragam Ordinis Sancli BenedicU tenore prosencium recognoscimus — quod nos — 
cupienles condicionem nostri Monasterii in melius immularls, Curiam nostram in villa Orzecbaw 
sitam ad Cellam nostram Reygradensem pertinentem, cum omnibus et singulis vtilitaUbiis 
et fructibus — discretis viris, homiuibus nostris, Wanconi et Stephano, de Opido noslro 
Reygrad, a festo Purificacionis gloriose virginis Marie nunc instanti ad Spacium et cursum 
Sex annorum — exponimus presentibus et locamus, condicionc et pretextu tali, quod ipsi 
nomine Gensus singulis annis — quintam dimidiam marcam grauem grossorum denariorum 
Pragensium — videlicet in festo S. Georgij novem fertones, et in festo S. Michaelis mox 
subsequenti nouem fertones curia de eadem — sohiere -et dare lenentur — plebano qui 
pro tempore fuerit pro lumine ac decore Ecclesie et fratrum solacio — Preterea ordinatum 
est, quod ipsi nulli possunt eisdem Sex annis dictam Curiam sublocare, sed annis bis 
elapsis ipsa Curia iterato ad nos cum omnibus edificijs et structuris eius, ac omnibus alijs 
vtilitatibus — libere reuertetur. In cuius rei testimonium Sigilla, nostrum, nostrique prepositi 
Reygradensis presentibus sunt appensa. Actum et datum in Monasterio Brewnow Anno 
domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Nono, proxima feria quinia post Purificacionem 
Beate Marie virginis gloriose. 

(Dos Orig'. auf Perg. mit zwei ovalen gut erhaltenen Sigillen im Archive der Abtei Raigeni 
n. 16. 0. 5.) 

224. 

Kasimirj König von Polen^ schliesst mit dem Könige Johann von Böhmen und mit dem 
Markgrafen Karl von Mähren einen Freundschaftsbund und erkläret^ dass ihm kein Reckt 
auf Schlesien mehr zustehe. Dt. Cracovie^ in octava Purificalionis b. Marie (9. Februar) 1339. 

t^azimirus dei gracia rex Polonie nee non terrarum Cracovie, Sandomiri, Siradie, 
Lanticie. Cujavie, Pomeranieque dominu? et heres universis presentes lilteras inspectnris 
salulem et noticiam subscriptorum . Salus, vita et perennis tranquillitas, benedictio pacis 
irradiata claris fulgoribus per orbis clarius refulget climata, dum regnorum subditis et terrarum 
incolis providetur de commodis et inter principes desiderata gratie unio ac indissolubilis 
charilalis federa gratiosius amplexantur cum ita sicuti Status precedentium temporum demostrat 
inter magnificos principes dominos Joannem Boemie regem et Carolum ipsius primogenitom 
marchionem Moravie illustres fratres nostros charissimos ac progenitores ac predecessores 



161 

ipsorum parte ex una, nosque ac progenitores nostros parte ex altera nonnulle seductiones^ 
afflictiones et multiplices calamitates cedesqae personarum ac rerum hinc inde per tempore 
abtäte noseuntur ac damna perpetrata propter que et regnoram et terrarum gubemacida 
utrobiqoe gravia pertulere dispendia et iacturas innumeras quotidie habuerunt: nosque bis 
tot et tantis capientes salutifere obyiare periculis et eis finem imponere salutarem affectantes, 
attentibus affectibns cum iam dictis dominis rege et marchione firmam ac perpetuam amicitie 
gratiam ac frateme dilectionis vinculum irrefragabiliter coliigare in boc votis eonim et nostris 
nlisfacienles libenti animo recognoscimns, dicimus et publice protestamur: nos in magnificis 
prhicipfbus, dominis dncibus Boleslao Lignicensi et Bregensi, Henrico Saganensi et Crosnensi, 
Conrado Olsnicensi, Joanne Stinaviensi Slesie ducibus, nee non Bolkone Opoliensi, Bolkone 
de Faickenberg, Alberto de Strelitz, Wladislao Teschinensi ducibus, Wladislao Coslensi et 
Bttmiiienai, Wenceslao principe Masovie, domino in Plozk, Leskone Ratiboris et Joanne 
Oariciensi dncibus et vasallis eorum cum ipsorum ducatibus et dominus, terris, districtibus, 
juriadicHonibus, pertinentiis, metis, appendiis. limitibus antiqnis quibuscunque, nee non civitatibus 
Wratisiavia et Glogovia cum districtibus, limitibus, finibus et pertinentiis earum nniversis, 
irallnm ins, proprietatem vel dominium, possessionem aut titulum habere, aut babuisse, competere 
▼et Gompetiisse aliqua in eisdem promittentes ipsos dominos regem et marchionem aut 
heredes, coReredes et successores nostros aut alios quoscunque nullo unquam tempore impedire, 
molestare Tel impetere, nee duces ac ducatus ipsos et ipsorum pertinentias nobis aut here- 
dibns nostris vendicabimus aut etiam assumemus in ipsorum regis, marchionis vel berednm 
eomm preiudicium vel grauamen; quin imo placet nobis, et optime favemus eis in eosdem 
rennnciantes insuper et cedenles pro nobis et heredibus, coheredibus, et successoribus nostris 
omni iuri^ actioni, questioni, proprietali et titulo in perpetuum si que nobis aut beredibus 
vel successoribus nostris compelebant, competerent vel competere possent quomodolibet in 
fotorom, promittentes etiam snb fide prestiti iuramenti tactis sacrosanctis evatigeliis et nihilo- 
minns sub pena excommunicationis preiste sententie contra hanc nostram renunciationem, 
cessionem et promissionem aliqua actione, impetitione, suggestione, studio, ingenlo, iure, 
facto atqne verbo nequaquam venire non obstantibus aliquibus pactis, pactionibus, statutis, 
reformationibus, ordinationibus, cousuetudinibus, prescriptionibus, conventionibus, munimentis, 
indnigentiis, privilegiis vel litteris apostolicis, imperialibus vel aliis quibuscunque scripluris 
iflipetratis seu impetrandis in posterum, nee non iuribus quibuscunque tam iuris canonici quam 
civiKs aut etiam municipalis sub quacunque forma verbomm et prolatione conceptis vel in 
postemm concipiendis et etiamsi talia forent in quibus de verbo ad verbum specialem et 
expreaaam oporteret fieri mentionem. Que omnia et singula et quodlibet eorum cassa et 
irrita, Tacaa, inania esse et intelligi volumus nnlliusque fore efficacie penitus et momenti: 
ipala etiam ex certa nostra sententia per omnia derogamus, in quorum testimonium ornninm 
at^M rotor perpetuum presentes scribi fecimns et nostromm sigiUorum muniniine roborari. 
DatQiH Oracovfe In octava purificationis b. Marie virginis anno Domini MCGCXXXIX. 

(Abgedruckt bei Sommersberg I. 775. — Yergl. Dobuer Monum. IV. S. 302. d. CXLVU. 
6old«l in tppendice docamentor. S. 51. n. XXIX.) 

21 



163 



22». 

/•«/»*/ fltHttUkl MI. 4ibrrlMgl dem Uinrhofe ron Passnu und dem Abte von Altenbnrg 
dit SvkIivkiHHff dm ^whrhrn dt*m (htawaner Klonler und dem Pfarrer ton Grusbach itegen 
dm XrhrndbmHgm hvxlandcnen StriHen. Dl. ÄPtnionej III. Nona$ Martii (5. März) 1339. 

BoiiodicliiH rpisropiiH seruus scruorum doi, Venerabili fratri . . Episcopo Patauieosi 
«H diloclii« niiJH . . Abbnli Moiiastorij Altemburgensis Patauiensis diocesis ac . . Decano 
occlrnio PntimioiiHis Saliiloiii ot nposlolicnni bcnedictionem. Sua nobis dilecte in Christo 
lilio . . Abbatistin iH Coiiiioiitiis Monnstcrij Sanclimonialium in Osla, Cisterciensis ordiais, 
Oloniucrnsis dioeosis« peliciono inonstrarunt, quod licet perccpcio quarundam decimam 
proiHMiirncinm et rriiotibus qiinrundam Icrrarum et possessionum consistencium infra limites 
pnrrorhit) erclonie in (tni8pnn dicte diocesis ad easdcm Abbatissam et Conuentum de anti^H 
Ol npprobiiln ot hnctenus pacifico obseniata consuetudine pertinere noscatur, et tarn diele 
AblinlisHn ot ConiienUis« quam ille, que in Monasterio ipso precesserant easdem, fuisseol ■ 
piicifira posHcssion(\ uol quasi iuris percipiendi dictas decinias a tempore, cuins contr«! 
nienidriii noii existiL quia tarnen Wolframius plebanus dicte ecclesie easdem 
(•t OinnuMilum, quominus dccimas ipsas libore porcipere possent impedire contra i 
proHUinobal, diclo Abl>atissa et Conuentus prefatum Plebanum petendo eum ab hains 
impiMÜnirnlo oompesci^ coram Ilenrico de Brunua^ Ofliciali Olomucensi non ex delega 
nposlolir» Iraxorunt in causam. Ex parte uero dicti Plebani Tuit friuole coram Ofjriat 
prtMlicIo proposilunu quod ipse dictum Orticinlem ex eo suspectum habebaL quod qaeim 
Soror Ol Noj^tis dicti OiTicialis« quas minime exprimebat, erant Moniaics Monasterij preldia^ 
el nlias dicius Officialis fauorabilis dictis Abbatisse et Conuentui existebat, se oflermc il 
probnlurum coram Arbitris super hoc eligendis, quamquam eciam nulla subesset caua 
rnclonnbilis^ quaro causa recusacionis dicti OfficiaHs, si qua subesset esset raciomialis^ 
4'(irnm vonorabili fratre nosiro . . Episcopo Olomucensi probari non deber«t mf 
IMobiniuMi oundonu dictus Officialis huiusmodi proposita et oblatae. tamquam impertii>eiic» 
Ol rriuoln non admisit. prout adniittere non debebat, et tandem in dictum piebanonL qaxa «» 
do iudioio contra prohibicionem dicti Officialis contumaciter absentauit^ propler ho 
conlunuicinm numifoslam excommunicacionis sentenciam promulgauit. Postmodum aaten 
plobanus Talso asserons, quod cum dicte Abbatissa et Conuentus eum super predictis 
coram diclo OfTiciali non ex delegacione predicta traxissent in causam, ipse habens 
Oflicialom ea racione suspectum. quod ipse Officialis erat dictarum Abbatisse et C 
familiaris domesticus. et continuus conmensalis. et ahas eis nimis fauorabilis exKteftiff 
oodom Ofliciah humiliter postularat, ut cum dictus Episcopus tunc publice et noioiw 
munlcatus, ut Talso dicebat^ ipsum ad eligendom Arbitros cum parte altera, ooi 
huiusmodi suspicionis causam probareL admitteret. quodque dictos Officialis i 
audiro contra iustioiam recusarat, ac pretendens se propler hoc ad sedem apostolicaai i^mdi 
super appollacione huiusmodi cum dictarom Abbatisse et Conuentos potenciam 





j 




163 



ut dicebat eas irirra Ciuitatem seil diooesem Olomucensem non posset conuenire secure, 
nostras ad . . MonastcriJ domus dei prope Opul per Preposilum soliti giibernari, et . . 
ecciesie Opoliensis, Wratislnuiensis diocesis, Preposilo, ac . . Decanutn eiusdem ecciesie 
Opoliensis sab certa forma Ulteras impelrauit clausula huiusmodi litteris ipsis apposita. Quod 
si non onines hijs exeqaendis interesse possent diio ipsorum ea exeqtii nk'hilominus procu- 
rarenl, Camque postmodum diclus Prcpositus dicti Monasterij, cui dictus Decaniis uices snas 
non tainen totaliler dicilur commisisse. prefatas Alibatissau] et Conuenluin ad jnslanciatn 
dicti Plebaiii in causa appellacionis huiusmodi coram se auctoritate lilteranim et conmiissionis 
prediclarum citarl fecisset, pro parte dictarum Abbatisse et Conuentua Tuit corani eodem 
Preposito dicli Monasterij excipiendo propositum^ quod cum diele littere ad ipsum et dictos 
Preposituin diele ecciesie, nc Dccaniim oblente fuissent, Clausula buiusmodi In eis apposito, 
Quod si non onines premissis exeqnendis interesse possent, duo ipsorum ea exequi nichÜo- 
minus procurareal, ut superius est expressum, et ex enrundem litlerarum lenore Hquido 
apparebat. idem Frepositus dicti Monasterij contempto et irrequisito nee se excnsiinte legittlme 
dicto Preposito dicte ecciesie Opoliensis, qui volebat, poteral, et debebat cognicioni cause 
dicte appellacionis commode interesse, nee committentes sibi uices suas de causa ipsa cognoscere 
de iure non pnterat iiec debebat. Et quia dictus Prepositus dicti Monasterij huiusmodi excep- 
cioncm admitteudam non esse per suum intei'locutoriani pronunciauil iniquam, et ilico dictum 
Plebaiiuin a dicla sentencia excomniunicacionis ad cautelum absoluil de facto, pro parle 
dictarum Abbalisse et Conuentus sentenciam exinde indebite se grauari ad sedem exlitit 
Bppellatum eandem. Quocirca discrecioni uestre per apostolica scripta mandamus, quatenus 
uocatis, qni fuerint euocatidi, et audilis hiDcinde propositis, quod iustum fuerit appellacione 
remota docernatis fitcieutes, quod decreuerilis per censuram ecciesiasttcarii llrmiter obseniari, 
Testes autem. qui fuerint nominati, si se gracia, odio, ucl limore subtraxerint, censura 
simili appellacione cessante rogatis ueritati testimonium perbibere. Quod si non onines bijs 
exeqaeudis potuerilis interesse, tu frater Gpiscopus cum eorum altero ea nicbilomiuus exeqiiaris. 
Datum Auinione III. Nonas Marcij, Puntilicalus nostri Anno Quinlo. . 

(DBS Orig. im Archive iler k. Sladl Brunn 0. I. n. 26.) 



226. 

Statut des Olmiitser Domkapitels wegen Verleihung der Vikarien und Prwbeitden. Dt. in 
Olomuci, Xtll. Martii 1339. 

3 OS diuina miseracione Sboro Prepositns et Witco Arcbidiaconus ac Capitulum 
ecciesie Olomucensis ad perpetuam rei memoriam in presenti nostro generali capitulo statuimtis 
et ordtnamus, quod sicut ex antiqua et haclenus approbata consuetudine anliqiiiores dumtaxat 
canonici residentes gradatim possunt meliores cum vacant oplare prebendas, Sic eciam ut 
omnis discordia que in collacionibus vicariarum frequenter temporibus retroactis suborta fuit 
inter canonicos conquiescat, Easdern vicarias et ecciesiam sancli Petri, que ad collacionem 
ipsins Capiluli haclenus spectasse noscunlur cum vacauerini, priores seu antiquiores recepcione 

21* 




cuniiiiici umdHUm el uuctamme magaia* «ogdi «laikter reswlenles lanlum aiue fniniliu 
IrtM'iuil »lu« uxp«n»a» saUem per mhb ■■ J Mw i T i csaueoemt absque fraude, aucUmbte 
Ol iiiiiiiiiiij tHpituli iid hoc per decnoH vd pitfnütum Mt archiilfaconum, qul pro lempoie 
fuurlrit, »au uciam iuxla antiquan et approbttlaa dide ecrlesie consueliidinem per antiqiiioren 
('II III mit' um cuiiuocandi IiWe coafarre posHHl tarn vicanj» qBiini prebeiidalis aut alijs jdflHeii 
qulbiisciimqiie eciaiii oxira ecclesiam emsbtaüs, Ei si »icarijs conUilerint, lunc ijdeiu cmmia 
oiiriindeni vicariorum talilcr vacanles vicanu libere coufcrre poteruiit alijs vt preiniUitiir 
qiiibuHVumquf el taliler cullacioneä faclc UinUim robur obtinebuDL quanliun si a taUi capihilu 
lliüluiul facl« foreiil, Hutusmodi eciam virtute sUtoti \icaria per morlem boiie infiirane 
(IiJliiiili JnlianniH de Muglk-n pridem vacan:^ per dos Sborouein el Witconeni predictos nun 
vi prelalifs »od vt anliquwres canonicos dotuioo Heforico ptebano ecclesie in Fracz in ure- 
8t>nctH üt auctopilale dicli Capitulj est coUala, el si antiquior canonicus quem ordo In huiusinnA 
colldfidnibus vionriaruni contingit per se uei per alium ab eo ad hoc specialiler depiMiim 
InCra quiiiqiio inendes u vacaciune vicarie lunc vacanlis cotiipulandos sab didüo el fumi 
proili«li[i couferro tieglexeril, exlunc ins confereudi eandeni vicariam ad caüonicum aiiuD 
proxiine aciiucutem in ordine, rieuoliietur, per euiideni eadein vicaria per modum et runnaio 
prüdlcUjfl inl'ra niciiBem aextum libere coufereuda. Preterea cum olim in dicia ecclesia nbseniatiun 
fiiLTit, Ol in nonulliä viciniä ecciesijs obseruelnr, quod electi seu recepli in canonicos prebcndis 
HÖH vacanlibüs vocibus in capilulo, ofTertorijs psaibus ac coUidianis dislribucimiibns vsp» 
Rd assdcucionoiii curoant prebendaruni. vt ipsi inleriut discipline et duclnne sculaälioe K 
diuiiiiüi unicijä dillKtiiiliiiä siiit intenli, Nos Imiusmodi obseruanciam laitdabileiu repiiltolcs, 
■latuiuius vi nullis in cannnicos receplis anlequani prchendas asscqnantur distribuciont-s, pus 
Vt'l (tfftTloriu, ymo nee voces in capitulo quomiiduübet Iribuanlur, Et vt pei-sonariiui recepfiiMe 
l|M(i ecoleinia in oruainentis deinceps incrementnm recipiat, non decrescat, slnluimus. vi je 
tirrlnUnii reoeptns sau prouisus iuxta aliaruni vicinarum ccclesiarnui consucludineoi «tu 
uippani quatuor inarcas, Cauonicus quoqne receptus seu prouisus pro se cappam tres mucu 
Vsiinlo^ vnluulttm iriFra duos inenses a die sue recepciunls computandos debeal prouidot. 
AÜtiquin ('\ ipso stallls seu locis in choro lani diu careanl donec de cappis dicti valam 
Slbt i'l prodictt« eci'k'sic prouidebiint. Item stalulraus et urdiuanms vt nullus cauunicvran 
•t>il vinirKinim prebendum et vivariiim anl obcdienclain in tulo ncl in parle aUcni liico 
l>\|Kmt>n> (»bli^Brt> cumniitlere nel snbniillere pussit uel eani exponere abcui canoolN 
iv tpsH probonda tontum, quanliim laicus soliiere cl dare volenti vel ariciii vicarie 
c«>i))mlUert>, stinililiT el vlcarins alteri vicario et non alteri coinmitlere teneliilur vlcariM, 
LtMNicitiiiv.-^ qu4)qij<> el obligacioncä i'onimisäioneä et 8ubnii:jsiones prelieodarum v>'l vic»- 
finnim aul obedieiiciaruin Iniciü haolenus factas aut de facto in aiitea facicndas titn 
.itutw mviiM*» cnnoelti et vicarij elfectualiler reuocare tenebiintur. Aiioquia 
ilHlHlunbtu 1*1 pefcepciouo uouii diälribiicionum panuin et »ffertoriorvu canuaici 
ii*«YWt *e tx^9W dunec IhIih rfuocanenuL t't ad arbilriuin unpilult Ai 
ittMMdl |Kir MS tttmt ^«lütfadam. Si vcru nulluä c»aunici>nim uel vicanonim do 
vtoann Mil uMiMKia id Mo vel in parte locunda. »umiiiam pro qaa comaauiil 



165 

poBset soluere veUet, quod idem canonicas vel vicarius ipsi capitolo exponere et intimare 
debebit, extunc canonicus \e\ vicarius dammodo fraaa non iBlerneniat clerico vel laico plus 
offerenti exponere poteril et locare, In quofum sempiteniam memoriam dicta statuta per 
luanum subscripU Dotarij publici scribi et in publicam form'am redigi dictique Capiluli maiori 
sigillo fecimus communiri, Actum Olomucz in domo prepositure dicte ecciesie, Discretis viris 
dominis Geczlino quondam Pertholdi et Nicoiao quondam Petri Notario publice infrascripto, 
OJomucensis et Jacobe quondam Vlrici Chremserensis ecclesiarum vicarijs testibus presentibus 
ad premissa vocatis speciaüter et rogatis, Anno domini Miilesimo Trecentesimo Tricesimo 
nono, terciodecimo die Mensis Marcij, Indiccione seplima, Pontificatus sanctissimi in Christo 

■ 

patris et domini domini Benedicli pape XII, anno quinto. 

Et ego Nicolaus quondam Petri de Trebecz clericus Olomucensis diocesis publicus 
Imperiali auctoritate notarius predicta statuta et ordinaciones ad requisicionem et mandatum 
predictorum dominorum prepositi et Archidiaconi ac Capituli prefate ecclesie OlomucenSiS 
manu propria conscripsi et in hanc fonnam publicam redegi meoque consueto signo coBsignaui, 
Anno domini mense Indiccione pontificatu loco ac presentibus testibus suprascriptis. 

(Nach dem Orig., dessen Sigill abgerissen ist, im Arehire des OlmfiiEer Domkapitels abgeschrieben 
A. Boczek.) 

221. 

König Johann ton Böhmen gestattet Holub dem älteren^ und dessen Brüdern Ulrich^ PeSek^ 
Witek und PHbik^ dass sie einander beerben dürfen. Dt, Frankenfurt^ die domin. Judica 

(14. Mürz) 1339. 

Johannes dei gracia Boemic Rex ac Lucenburgensis Comes Recognoscimus tenore 
presencium vniuersis, Quod attendeutes grata, accepta et fidelia seniicia, Que Strenui viri . . 
Antiqus Holub Miles, ac Vlricus Pesco Wytgo et Przibco fratres eius, fideles nostri dilecti, 
cum omni promptitudinis beniuolencia exhibuerunt et exhibere nobis potuerunt prompcios in 
fiitanim, Ipsis proinde hanc graciam de benignitate Regia prouidimus faciendam, videlicet^ 
Si prefatorum fraU*um aliquem uel aliquos sine heredibus legittimis de hac vita migrare 
CMiligerit, per cuius aut per quorum mortem, bona sua uel ipsorum sita in Regno nostro 
Boemie, aut in terra Morauie seu alibi vbicumque iuxta approbatam nostri Boemie sentenciam 
ad no6 deuoluerentur, volumus et auctoritate presencium ipsis concedimus geuerosius et 
indnlgemus vt predicta bona et possessiones ac hereditates, tam in Boemia quam in Morauia, 
seu ubicumque alibi sita, Illius seu illorum predictorum fratrum, qai medio tempore dece- 
dentur, ad predictos fratres eins, et ad quemlibet ipsorum protunc vluentem, pleno Jure et 
libertate, prout ipse tenuit et possedit, spectare et redundare debebunt et lenebuntur. Mandantes 
igitar et districte pr^cipientes . . Capitaneis . . Camerarijs • • Subcamerarijs . . terra Jadicibus 
et terre Notarijs. Ceterisque Officialibus et fidelibus nostris dilectis, presentibus et futuris^ 
(I'iiateniis predictum . . Holub antiqum, ac suos firatres in predicta gracia et donacione eis 
facta, non debeant molestare impedire, seu in aliquo ausu temerario conbraire, prout indi- 



166 

gnacioueiD Regiam et penam grauissimam non immerito volaermt eaitare. In coias rei 
testiinoiiiuiii presenUbus sigillum nostram est appetisam. Datum Frankenfart dominica die, 
qua cantatar Jadica, Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Nono. 

(Nach der Bestitig'ungvarkaDde des Mark^feu Karl vom J. 1 340, deren Ori^. sich im Archive 
des Klosters 9,Maria Saal,^' im m. st. Landesarchive Lit. S. n. 3. befindet.) 

228. 

Aönig Ludwig IV. erhebt den GraFen Reinold von Geldern zum Herzoge in Gegenwart 
des Böhmischen Königs. Dt. Francofurti, XIX. Martii 1339. 

(Unter Horky^s Analecten nach Leibnitii cod. jur. gent. diplomat. I. 151.) 

220. 

If er Olmtttzer Bischof Johann und Herzog Rudolph von Sachsen vidimiren die 
Urkunde des deutschen K. Ludwig ddo. Hasulach 13. September 1320, womit die Hark 
Budissin und die Stadt Kamentz dem Könige Johann von Böhmen zu Lehen gegeben wurden. 
Dt. Fragte, Sabbato ante Misericordi» (10. April) 1339. 

(Das Orig. im k. k. Hofarchive zu Wien. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkandenb. 
p. 23. n. Will. Riedel in cod. diplomat. Brandenburg T. 1. S. 460.) 



*B*: 



Der Stadtrath ton Znaym befreiet das daselbst befindliche Haus des Welehrader Klosters 
von allen Abgaben. Dt. Znoyme^ die domin. Misericord. (IL April) 1339. 

illos Albertus tunc temporis iudex, et Nicolaus albus magister Ciuium, Mitscho, Otto 
gnadleinstorfer, Ekhardus fritscho, Hertwicus, Ditricus, Pridwiczer, Nicolaus Linerij, Ditricas, 
Holik, Cristmannus, Hartmannus, Jacobus, Nagenkamp, Jurati, necnon tota Commnnitas 
Cinium in Znoyma, Ad vniuersorum noticiam volumus devenire, Quod nos religiosis viria 
ac deuotis domino Wenczeslao abbati et Conuentui Monasterij Welegradensis Consilio ac 
deliberacione matura prehabitis. Ex speciali deuocione, quam habuimus et habemus ad domum 
Eandem, pensatisque nonnullis ipsorum et ipsius Monasterij Welegradensis promocionibus 
fidelibus, que actenus nobis et nostre Ciuitati exhibuerunt, ipsis et ipsorum Monasterio graciam 
facientes specialem, domum ipsorum quam in nostra Ciuilate habent penes domum Mercatoriam 
sitam libertamus, liberamque ab omnibus et singulis exaccionibus, Contribucionibus et oneribos 
quibuscumque tam realibus quam personalibus atque mixtis perpetuo facimus et immunem. 
Addicientes vt nullus cuiuscumque Condicionis aut Status existat contra ipsorum voluntatem 
et Consensum ex conniuencia vel mandato Ciuium sev per quemcumque alium modom 
violentum eosdem in predicta domo hospitalitate quacumque debeat perturbare, dictaque domus 
ab Omnibus vigilijs ac Custodijs necnon stipendiarijs Giuitatis penitus sit exempta, Pauperes 
eciam dicti Monasterij tempore disturbij cum suis rebus ad eandem domum confngientibas 



167 

vt Expressum est, omni nosira proleccione ac plena gaudennt libertate. Volumus iiaque et 
nostros successores obligamus videlicet Judicem et Juratos et Comaiunitalem Ciuium nostre 
Cinitatis quatenus ipsos et Monasterium ipsonim contra liuiusniodi noätrain indulgenciam non 
molestent inqiiietent aliqiialiler iiel perturbent, nee molestari ant inqiijelari scv perliirbnri 
per quenipiam permitlant. Harutn serte et Testimonio lileranim qiiibus Sigilhnii nosire Ciuitatis 
Riaias duxiaias appcndendum. Datum Znoyme Anno domini JVIiilesimo Trecentesimo Tricesimo 
Nono. In domintca Misericordia domini qua cantatur. 

(Du9 Ori^inBl auf Perfameiit mit einem beschSdiftcn Sigille. welches einen geschscliten Adler 
vorstellet, im Archive desselben Klosters, im m. st, Lanilesnrchive Lit. P. u. 19.) 

231. 

König Johann von Böhmen befreiet die Bärger von Budweis auf ziret Jahre con allen 
Abgaben and befiehlt dem Markgrafen Karl und den k. Beamten in Böhmen, sie darin za 
aehätsen. Dl. in Nuremberch, fer. IV. ante b. b. Philippi et Jaeobi (28. AprÜ) 1339. 

Jollannes, dei gracia Boemie rex, Luxemburgensis comes, notuin facimus universis 
presenles lilteras inspecturis, quod nos ad metioracionis profectus dilertorum nobis civium 
Bndywoicensium et civitatis ejusdeni volenles inlendere per cffectum, ipsis, qui ad duos 
anuos futuros quasdam pecunias certis persoois, quibus illas deputavimus, dare adhuc et 
solvere sunt astricll, poslqnam dicti duo anni exspiraverint, ulterius per biennium conlinuum 
ab Omnibus e.xuctionibus, contribulionibus, solucionibus, snbsidiis et angariis quibuscunque, 
ac specialiler a berna re^ia generali, si eam medlo tempore imponi contigeril, damus et 
concedimus bberlatem, volenles ut libertate peiidenle hujusmodi dicti cives muros, turres. 
fossata ac alia munimenta ipsius civitatis emendare deheani notabililer et firmare. Handainus 
igitur illustri Karolo primogenito nostro kurissimo. marchioni Moravie, oec non imiversis et 
Singulis officialis nostris per Uoemiam presenlibus et futnris, quatenns dictos cives et civitateni 
Budwoicensem non debeant contra hujusmodi nostram llbertatein per dictum biennium in 
aliquo molestarc, harum nostrarum testimonio litterarum. Datum in Nuremberch feria quarln 
aate feslum beatorum Philippi et Jaeobi apostolorum proxima, anno domini M'^CCC. trice- 
simo nono. 

(Nach eiuer Abscltrift im k. bulim. illusi'um ans ilem Ürig. des Budveiser SttKlIurchives.) 



233. 

Markgraf Karl ron Mähren bestätiget 'die dem Kloster Köiiigssaal nom Könige Johann 

zur Wiedereinlösung der Dörfer Sanis und Beta ertheilte Bewilligung. Dt. Nuremberch. 

fer. V. ante f Philippi et Jaeobi ('29. April) 1339. 

i%os Carolus domini regis Boemis primogenitus, marchio Moravix scire volumus 
tniiversos pra^senlium inspectores, quod gratiam et concessionem super redempttone villaruin, 
Banis et Bels ad devotos paternos et nostros dilectos abbatem et conventum moaaslerii 



k 



1BR 



■ 



nulfP regiir f(indntioiii«i noslnp sai ad ipsnm monasterium specfnntium alias per . . domin« 
et geiiilorem noelrum ab eis alienalas et per eom alits obligataa de perceptioiie rructDiitn 
no8 contingentiuiR in orhiirn aurtfodiniiriim prope ciirinm Slaps iiiiper invenlarum per prierstiim 
dominum et ^enitorem nostrum usque iid porceplionem qiiinQ:entarum sexagenttrum ipsi ablinll 
et . . ciinvenlui seil diclo niunasterio provide fiiclns approbatntis eisqtie nnstrum priebenias 
cunsensutn puritcr et assensuni. Mnndamus igiliir urbtirariis in Knyna palcrnis et noslris 
fidelibas dileclis lirmiter et dislricte, qualenus dielos . . abbatem et , . convenlnm in per- 
ceptioue fructuiim priedictoriini non inipediant, sed ipsos in asseculione eorundem usque ad 
completioneni dictaruin quingeiitarum sexagenarnm manuteiieant et defendant, ipsique tirbunirii. 
qui nunc sunt, et qui pro tempore fuerint. . . abbuleni et couventum jira-dictos super 
nssignatione bujusmodi summn- taliter assecurabunt, quod nierilo debeanl contentari. PneU 
volumus, ut dictos . . abbaleni et . . coiivenlum in suis juribus, sive in silvis, siva.^ 
parlibns colendis scu in aliiä quibuscumquc causis pnefati urburarü omniniode dereadi 
debeant et titeri, haruni serie et testimonto lillerarum. Datum Nurembercb, quinla ferio aote 
fesliim Pbitippi et Jacobi npostolorum proxima anno domini miilesinio Irecentesimo tricesimo nono. 
(Niirli einer Abschrifl im k. bulim. Museum ous dtm Orig. in der k. k. lliilverfiitiiUbibtJol|| 



- Ai>s<:hrin i 

rnp. Böhmer 



i k. bulim. Miisciim ous d( 
A.I. II. S. 343. n. 3J,) 



233. 

König Johona ron Böhmen iiiiil Mark^nif Kurt ton Mähren genebmigeii dm mit Ulli 

von yeuhaiis geschlosneneii Tausch des Guten Bänow für TeÜavk. Dt. in LandufiiilOj 1 

crasliiio Ateenaionis Homiiti (7. Mai) i339. 

i^os Johannes dei gracla Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, Nee 
Kiirohis ipsius primogenttue marchio Moraiiie Constare volumus tenore presencium vniueri 
Quod MOS permulacionem inter nos et fidelem nostrum VIricum de Nouodomo, de boi 
nnslm in Telex et vniuersis eorum perlinenciis cum bonts suis in Banow in Morauia in 
Metis Vngarie silis, el omnibus et singulis ad ipsa speclantibu«, maluro inleruenicnto bincindo 
consilto prtdie coram nobillbus ac aliia Rdedignia pruuide factam omni co modo et condicione, 
quibus iuxta infonnacionem nobiltum ac baronum nostrorum dicla permutacio rattficamla 
exslilent. et in quo (am dictus VIpicus quam sui heredes merito contentari poterunl, nostris 
lileris ratificnre, approbare et confirmare volumus, dilaeione, coulrudiccione seu alia occasione 
qualibel non obstanle. Haruin nostraruni testimonio lileraruin., quibus nustra sigilla duxin mi 
nppendeuda. Datum in Lantsbuta in Crastinu Ascensionis Domini Anno domini MUlet 
Tricenlesimo Tricesimo Nono. 



{Nirh dem Orift. mit xwei bcKhiidifclen Sij^illcn 
■ii{rc»rh(icben A. Bociek. ) 



Arcbive des Grifen Ceriiin 



169 



2S4. 

OUo^ Declumt der PoMiamer Kirche^ erMennet den Otlo^ Grafen com Magdeburg und Pfarrer 

m Zhof (Gor9) ui Beinern Stellvertreter in der ihm wm Papste Benedict XII. Ubertra^ 

genen Untersnchnmg de$ zwischen dem Oilawaner Kloiter und dem Grusbacher Pfarrer 

bestandenen Zehendstritte$. Dt. Patanie, XII. Kalend. Junii (21. Mai) 1339. 

Otto dei gracia decanus Ecciesie Patauiensis, ad infrascripta per sedem apostolicam 
Megttaa, Honorabili viro domino Ottoni, Comiti de Maydborch Ckinfratri sao diiecto, Plebano 
Ecciesie in 6ors fraternam in domino karitatem, et mandatis apostolicis firmiter obedire. 
Noneiitis nos literas sanctissimi in Christo patris ac domini nostri domini Benedict!, diuina 
prooidencia pape daodecimi, cum vera bnlla plnmbea, et filo canapis biillatas non rasas, 
BOB Yioiatas, nee in aliqua soi parte anspectas, sed salnas et integras recepisse per omnia 
in hee verba: Benedictus Episcopas semus semomm dei, Venerabili fratri . . Episcopo etc. 
nsqne Datum Auinione III. Nonas Marcij, Pontificatus nostri Anno Qninto. (S. d. B. S. 1 62 
B. 225.) Verum quum propter longam distanciam loci, necnon ardnis nostris et Ecciesie 
Pataniensis impediti neg^ocijs, audicioni dicte cause personaliter intendere non valemus. 
Honestatem vestram auctoritate apostolica nobis in hac parte commissa, requirimus et rogamus, 
quatenns vices nosiras, et omnia et singula nobis in hac parte commissa diligenter adim- 
pleaHs iuxtra traditam nobis formam, donec eas ad nos duxerimus reuocandas. Datum 
Patanie XII. Kai. Junij Anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Nono. 

(Das Orig. auf Pergament mit einem wohlerhalienen Sigille im Archive der k. Stadt Brüan 
0. I. n. 27.) 

235. 

König Johann icheuket den Bürgern ton Laun allen Nutzen ton dem SaUe ihrer Stadt 

und verspricht in seinem und des Markgrafen Karl Namen^ dass sie darin ton Niemanden 

gestöret werden sollen. Dt. Pragcs^ fer. VI. ante Trinitalis (21. Mai) 1339. 

JHos Johannes dei gratia rex Bohemie ac comes Lucemburgensis ad universorum 
tarn pnesentium quam futurorum fetalem hominum volumus pervenire: quod considerantes 
paratam ac indefessam promptitudinem, qua se fideles nostri dilecti cives in Luna majestati 
regie omni tempore obtulerunt toto posse, affectantes ex animo, ipsorum, ut promptis servitiis 
froctifera correspondeant merita, conditionem facere meliorem: de larga majestatis nostne 
fliunificentia, omnes et singulös fructus, qui in civitate nostra Lunensi pnedicta per Ordina- 
tionen civium nostrorum ibidem ex sale nunc sunt, provenire aut haberi quomodolibet potemnt 
in fntnnini, ipsi civitati nostrse Lunensi damus, conferimus liberaliter et donamus per prsßdictos 
cives nostros eorum heredes et successores tenendos, habendos, percipiendos, utifruendos 
et in nsns ipsius civitatis Lunensis convertendos, prout ipsorum placuerit arbitrio voluntatis; 
et Ofluies ac singnlas literas, si quas alicui aut aliquibus super salis fructibus pnedictis 

dedianis aot forte in postemm nescienter daremus, teuere pnesentium revocamus, cassamus^ 

22 



170 

aniiullamus et iinilius esse volumus roboris aut niomenti. Promitlenles sincere pro nobis^ 
illustri Karolo niarchioiie Moravite primogenito nostro karissimo, ac aliis nostris successoribus, 
quod ipsi cives iioslri pneFali in praBdictis fructibas et eonim perceptione nee per nos, ipsbm 
primogenitnm nosirum, alios saccessores noslros aut quempiam nostrum ofTicialem ullo uniquan 
tempore debeant aliqualiter impediri. Harum, quibus nostrum sigillum appendendum dnximos« 
testimonio literarum. Datum Prag», feria sexta ante Trinitatis proxima, anno domini millesimo 
trecentesimo tricesimo uono. 

(Nach einer Abschrift in k. böhm. Museum aus deui Orig-., welches als Vorsetsblakt bei dett 
Handschrift. Cod. E. 58. in Archive des Prager Domcapitels sich befindet.) 

23tt. 

König Johann ron Böhmen und dessen Sohn^ Markgraf Karl eon Mähren^ tersprechem 

den Heymann ron Nächod bezüglich aller in ihrem Namen contrahirten Schulden sicher^ 

üusiellen. Dt. Präge, in crastino Corporis Christi (28. Mai) 1339. 

J%os Johannes dei gracia, Boemie Rex ac Luceinburgensis Comes, et Karulus eiusdem 
domini Regis Primogenitus . ac Marchio Morauie, Scire volumus tenore presencium vniuerso$^ 
Quod, cum Heymanuus de Nachod lidelis noster dtlectus, multa et varia debita in locis 
pluribus et apud diuersas personas, ad instantiuas precum nostrarum instancias^ pro conimodo 
et vtilitate nostris, vt maiora et grauiora dampna, euitare possimus, pro nobis, et nostro 
nomine, iideiussionis tytulo. hactenus contraxerit, et ad huc fortassis, contrahet in futurum. 
Idcirco Yolentes eundem lleymannum, de huiusmodi debitis certum reddere et securum, 
Promittimus sub puritate nostro iidei, ipsum Heymaunum . et heredes suos, de premissis, 
Omnibus et singulis debitis. in suis terminis, ac eorum dampnis rite et racionabiliter desuper 
accrescentibus^ ex integro liberum et solutum facere . occasione et dilacione quibuslibet 
proculmotis, Ilarum nostrarum, quibus sigilla nostra, sunt appensa, testimonio literarum. 
Datum Präge, in Crastino, Corporis christi, Anno eiusdem, Millesimo Trecentesimo Tri- 
cesimo nono. 

(Nach einer den Orig. im k. k. llofarchive zu Wien entnommenen und im k. böhm. Museum 
zu Prug aufbewahrten Abschrift.) 

231. 

König Johann ton Böhmen und dessen Sohn Markgraf Karl ton Mähren tersprechen, 
dass sie ton den Baronen und anderen Landleuten des Königreiches Böhmen keine allgemeine 
Steuer (Berna) fordern werden^ ausser bei der Krönung eines Sohnes oder Verheiralhnng 
einer Tochter. Dt. Präge, fer. III . infra octat. Corporis Christi (1. Juni) 1339. 

i%os Jobannes dei gracia Boemie Rex ac Lucenib. Comes Notum esse volumus 
tenore presencium vniuersis, Quod licet prelati Barones Nobiles et aiii Regnicole Regiii 
noslri Boemie, oinnes Coileclas geuerales seu Bornas • bucusque de ipsorum beniuolenci«^ 



171 

■oUs plenarie expediiierniit, Tarnen ipsi eaidentem et yrgenUssimain necessitatem nostram, 
rt debitorum grauia onera, qne propter ^errarum, et discordiaram Inrbaciones multiplices, 
lain contra Imperatorem, qaam Daces Austrie, ac alios emulos vicinos nostros, dincrsimode 
habitas hucusque notabiliter sustinuimus, ad siiffocandam debitorum hniiismodi voraginem, 
aee non ad recuperandum et redimendum Regalia nostra, que per obligationem el alios 
nodos, a Camera Regia distracta sunt et aHenata. vt ipsis recuperatis, Incolis Regni nostri, 
aplate quielis et pacis commoda, in insticie certitudine eo sainbrius procurare possimus, 
ipsi Barones seu Regnicole Collectam generalem sea Regiam, que Bema volgariter nuncu- 
patur, de bonis ipsorum, ex mera ipsorum liberalitate et beniuolencia, et non ex aequo 
Iure, ad presens nobis dabunt, ac dare soluere et expedire beniuole promiserunt, exceptis 
dnntaxat Ulis Baronibus seu Nobilibus, qui de non soluenda seu non danda Berna. de nostra 
ralnntate, iuraraenlum prestiterunt, qui ad solucionem ipsius Berne nullatenus tenenlur, nee 
Mim debebuut dare vel expedire, Quapropter considerato ingenti ardoris et deuocionis ipsorum 
sEectu, quo erga Regale culmen, in premissis feruide afficiuntur, volentesque grata vicissi- 
tudine ipsorum occurrere beniuolencie, promisimus et promittimus pro nobis, beredibus et 
soccessoribus nostris^ bona fide et Sacrosanctis Ewangelijs tactis corporaliter, iurauimus et 
inramus, quod de cetero in perpetuum, nullo vmquam tempore, a prefatis proceribus Baronibus 
seu Incolis Regni predicti, aut ab ipsorum beredibus, liberis et successoribus, non debemus 
ant possumus, aliquam Collectam generalem seu Bemam, petere exigere aut recipere, aut 
exigi seu reeipi, per nos alium vel alios, quomodolibet vmquam permittemus. Nisi in casu, 
quo tarn de Jure, quam de approbata hactenus consuetudine, merito nobis, aut beredibus 
nostris debetur, vt puta, si aliquem Quorum nostrorum, Regali dyademate coronari in Regem 
contingat, aut aliquam ex filiabus nostris, si quas babuerimus, dum ad annos nubUes perue- 
nerint, nuptui seu ad maritandum tradiderimus, Et postquam maritata fuerit, postea per vnius 
noni spacium, tunc ipsam Bemam, licite et de Jure, recipere petere et exigere poterimus. 
a RegnicoUs nostris predictis, videlicet per mediam marcam Regalem viginti octo grosses 
duntaxat pro media marca computando, de quolibet Laneo seu manso, Et ad amplioröm 
predictorum securitatem et cautelam, sponte et deliberato animo, nos obligamus et submittimus, 
ad penam sentencie excommunicacionis Camere domini pape, quam nos et Inclitus Karolus 
Marchio Mor. primogenitus noster karissimus, aut alij nostri heredes et successores, 
ipso facto, volumus incurrere, et ipsa sentencia ligari^ si contra predictam nostram promis- 
sionem, fidem et Juramentum prestitum^ vmquam facere, aut venire attemptaremus . prefatus 
eciam Karolus primogenitus noster, sub fidei sue puritate promisit similiter et iurauit, si 
qaod absit de boc medio tolleremur, omnia predicta attendere, et inuiolabiliter obseruare. 
In cuius rei testimonium presentibus nostrum sigilium est appensum. Et Nos Karolus Marchio 
Mor. primogenitus domini Regis Boemie predicti omnia et singula suprascripta promisimus 
bona fide, corporaliter prestito Juramento sacrosanctis tactis Ewangelijs, illibata obseruare 
et constanter custodire, Et si vmquam secns faceremus, extunc volumus sentenciam excom- 
municacionis Camere domini pape quam in nos sponte extunc ferimus, ipso facto incurrisse. 
Harum testimonio literarum, qnibus Sigilium nostrum vna cum sigillo dicti domini Genitoris 

22* 



178 

nostri iussimas applicari. Datum präge feria tercia infra oclauas festt corporis Christi. Anno 
eiusdem Millesimo Trecentesimo Tricesimo Nono. 

(Nacli einer dem Orff. im Wittingauer Archive entnommenen und im k. böhm. Mnseaai s« 
Fra|^ beflndliehen Abschrift.) 

238. 

WüomIow f>OH NimHc^ Pfarrer m Lawüc^ f)ermachel dem Kloster Maria Saal im AltbrUtm 
das Darf Hajan. Dt. Brune, fer. VI. ante JokamU$ Bapt. (18. Juni) 1339. 

In nomine domini Amen. Nouerint ad quos presentes deuenerint vniuersi . tarn 
posteri qnam modemi. Quod ego wytozlans plebanns ecclesie in lobtschycz . adhuc in bona 
mentis et corporis valetudine constitutus, diem extremum quantum deo inspirante valeo, 
pijs volens operibus preuenire . ex sincere deuocionis affectu, quem ad Monasterium sancti- 
monia||um . Aule sancte Marie . in antiqua brunna . Cysterciensis ordinis Olomucensis 
dyocesis . gessi, et domino largiente gerere cupio, cunctis temporibus vite mee . in quo 
tarn pro nunc quam extunc . mea vltima voluntate locum sepulture mee michi eligo pre- 
sentibus et elegi . ob augmentum salutis perpetue, meorum pro remissione pecaminum, non 
coactus non compulsus sed spontanee et libere voluntatis arbitrio permotus, villam meam, 
hayan, cum Omnibus et singulis iuribus et pertinencijs, ac omni iure et dominio, seu vsufructa, 
quibus eam possideo hactenus et possedi, post meum ab hac vita decessum, Reuerende ac 
venerabüi in Christo domine, domine Kalherlne abbatisse, Elizabetii priorisse, vel que pro 
tempore fuerint, Totique Conuenlui ipsius Monasterij nomine ac vice inuiolabiiis testamenti 
legaui, lego et dono presentibus . tenendam, regendam, vtifruendam, ac iure heredilario 
perpetuo possidendam, In cuius rei testimonium robur perpetuo valiturum . sigillum meum 
necnon Nobilium virorum dominorum. Wznethe de Lompnitz capitanei, seu Camerarii Morauie, 
Gerhardi de Chunstat Camerarii Czude brvnensis, Theoderici de Spran Czudarij ipsius Czude, 
Jesconis de Poscowicz, Hechtonis de Rossycz . Hermanni . et busconis fratrum de Lelecowycx 
ad mee supplicacionis et peticionis instanciam, sigilla presentibus sunt appensa. Actum et 
datum brvnne coram Czuda . anno domini Millesimo Trecentesimo Nono, sexta feria proxima 
ante festum beati iohannis baptiste et precursoris domini. 

(Das Orig. auf Pergam. mit acht kleinen Sizilien, wovon jedoch das 7. fehlt, im Archive 
desselben Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. A. n. 25.) 

230. 

Markgraf Karl bettätiget dem S. Klara - Kloster su Znaytn alle ton seine» Vorfahren 
rerliehenen Rechte. Dt. in Posonio^ in vigilia b. Johannis Baptiste (23. Juni) 1339. 

AIos Karolus, domini Regis Roemie Primogenitus Marcbio Morauie, Constare volumiis 
ienore presenciom vniuersia. Quod ob deuocionem et affectum, quibus erga deuotas nostras . . 
Abbatissam et Mcmiales Monasterq sancte Cläre in ciuitate Znoymensi, ordinis sancte CJare 
vt pluriainm af&cimnr, ipais graciam cn|Hentes facere specialem, yt cönsolate ex ea, deuoi 



178 

liberius, pro nostra nosbrnumque pragenitonun salnte valeant exorare. Igitur premissoram 
consideracione, et ob diaine remnneracionis intnitum, vobis fanemus, damus, et concedimus, 
ut Tniuersis et sing^olis Juribas, qnibns diclam Monasterium vestram, in hominibns, et omnibus 
et sing^olis suis bonis, a predecessoribus nostris pie recordacionis, et a dicto domino et 
Genitore nostro Tsnin est hactenas, frui et vti, eciam in bonis, que nunc habet, ac hominibns, 
aut in posternm, modo quocumque assecntum fiierit libere debeatis, impedimento quolibet 
non obstante. Handamus itaque etc. Datum in Pozonio, Anno domini Millesimo Trecentesiroo 
Tricesimo Nono, in Vigilia beati Johannis Baptiste. 

(Dm Orig. aaf Pergam. mit einem gebrochenen Sigille in dem k. k. geheimen Ilofarchive u 
Wien K. 259. L. 101.) 

240. 

Stephan eon Sternberg schenket der S. Georgskirche siu Stemberg den gansien Zehend 
9on den Eisenschmelsshutten bei dem Markte Bärn. Dt. in die bb. apostol. Petri et Pauli 

(29. Juni) 1339. 

In nomine Domini Amen. Evanescit omnis actio temporalis, nisi firmetur apicibus 
sigülatis. Cum igitur tum bona Beronensia, quam Sternbergensia ex linea consanguinitatis 
et meriti beneficii cum gratia speciali, ccBterorumque amicorum per resignationem quondam 
patrui nostri dilecti, domini Divisii de Stemberg ad nos hereditarie sunt devoluta, nostroque 
dominio subjugata, pro eo volentes beneficio beneficijs per corroborationem donorum spiri- 
tualium et testamentorum obviare. Hinc est, quod nos Stephanus de Stemberg notum facimus 
vniversis presentia inspecturis, quod ob testamentum et salutiferam Domino auxiliante remedium 
oronium animaram nostroram pr»decessoram similiter et nostrarum animarum ecclesi» nostne 
capituli Stemberg. in bonore S. Georgij constract» et fundat» decimam plenam omnium 
gazaram nostrarum aes feri conflantium in foribus oppidi nostri Bem, quotquot sunt in pnesenti 
et esse poterint in futurum damus, conferimus perpetuo et legamus, tali autem conditione 
nibilominns interjecta, quod dominus Lucas plebanus ejusdem ecclesi», ad cujus repetitionem 
et informationem talia acta sunt per nos et revocata eandem decimam cum omnibus suis 
successoribus tempore debito repetere debeat habere, Exindeque laudem et officium in dicta 
ecciesia reverenter, constanter et decenter cum exhortationibus et memoriis animaram omnium 
pr»decessoram nostrorum debeant permuigare. Vt autem biec donatio et testamenti protestatio 
a nobis et omnibus successoribus nostris inviolabilis perseveret, omnia et singula volumus 
esse rata, grata et inviolata. In cujus rei testimonium presentia sigillo nostro fecimus communiri 
com lestibus subnotatis, videlicet domino Benedicto, domino Bobuncone de Luzza, domino 
Georgio de Domasoiicz, Bobuncone de Oischan, fratre Petro Gardiano in Oiomucz, Haczkone 
plebano de Curijs et Stephane capellano, Conrado notario plebano de Babicz, alijsque viris 
fidedignis. Datum anno domini Millesimo trecentesimo tricesimo nono, in die Beatorum 
Apostolorum Petri et Pauli. 

(Nach einer einfachen Abschrift aus dem XVll. Jahrhunderte in dem Ms. Cod. der Cerronischen 
Sammlung 11. n. 122. im mihr. slknd. Landesarchive.) 



174 



241. 



König Johrnm con Böhmen weiset dem Wgiehrader Probste Berthold und dessen Bruder 

Cen6k ton Lipa so viele Vasallen in Böhmen und Mäkren an, als dieselben auf den dem 

Könige ahgetrelenen Gütern hatten. Dt. Brunne^ Kalend. JiUii (1. Juli) 1330. 

9ios Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, ad vninersoruin 
notiliam tenore presenKum volumus peruenire, quoniam a nostra nondum, excidit memoria, 
quod in tractatibus, inier nos ex una, et Nobiles viros, qaondam Henricum Seniorem, et 
Henricom filium eiusdem, felicis memorie, dictis, de Lypa, parte ex altera, super commu- 
tacione, Ciuitatis Sytaiiie, et Castri Ronow ac alionim eorumdem bonorum et quorumdam, 
nostrorum, in ßoemia, et Horauia, bonorum, olim habitis, notabiliter est expressura, quod 
ipsis, et eorum heredibus, tot homagiales, seu Seruitutes Dexlrariorum, quod vulgariler 
Rossdinst, nuncupalur, in eisdero, valore et numero, Juribus gratijs, et iibertatibus. quot in 
predictis eorum bonis, habuerunt, in predictis Terris nostris, iuxta quod, acceptandum duxerint, 
nostris deberemus, quod hactenus factum non existit, litteris efficacibus, confirmare, Ipsoruin, 
itaque, condicionem, dominij, non debiliorem, ymo sinceris effeclibus, ad quod tam moder- 
norum, quam predecessorum fidelia et frucluosa, nos inuilant seruicia, cupientes, qaantum 
possumus facere meliorem, Venerabili Bertoldo Wissegradensi preposito, principi nostro 
dilecto. nee non, Czenkoni, fratribus, de Lypa, atque Fratrum eorum, et ipsorum heredibus, 
tolique posteritati, et Successioni eorumdem Tot Homagiales, seu Dexlrariorum, seruitutes, 
quot in predictis bonis, predecessores, eorum, habuerunt, cum vniuersis et singulis, Juribus 
et Libertatibus^ et gracijs eorumdem, et expresse, quod quiuis, ipsorum Homagialium, tot 
Marcas redditqum Annuorum in ßoemia uel in Morauia vbi eos habere decreuerint, seu 
Censuales agrorum laneos habere debeat, quot in predictis eorum bonis, occasione seruitnlis 
Dextrariorum et Homagij habuerunt. Et nos Karolus, Marchio Horauie, vna cum Karissimo, 
domino et Genitore nostro, domino Johanne Boemie Rege, predicto, Bertholdo, Czenkoni, 
heredibus, et Successoribus, eorum predictis, tot in Marchionalu nostro Horauie, quot, vsque 
ad complecionem predicti numeri, habere voluerint, sub eisdem, Condicionibus, et clausulis 
predictis, damus liberaliler, nee non conferimus, et donamus, et presentibus confirmamus, 
Promittentes in solidum et sincere, quod ipse Bertoldus, et Czenko, et tota eorum, successio, 
in ipsis Homagialibus suis, et nichilominus ipsi Homagiales, in, eorum Juribus, gracijs, et 
Iibertatibus, per nos, heredes et successores nostros, aut officiales nostros et eorum heredum, 
et successonim nostrorum, quocunque cunctis temporibus, aflTuturis, non debeant aliqnaliter, 
aut quomodolibet, impediri In cuius Rei testimonium, et robur valiturum, Sigilla nostra, de 
certa, nostra sciencia presentibus duximus, appendenda, Actum et Datum Brunne Kalend. 
Julij, Anno domini Millesimo, Trecentesimo Tricesimo Nono. 

(iNai'li einer Hern Or'ig, im k. k. geheimen Hofarchive zu Wieo eoinommenen und im k. böhai. 
Museum zu Prag aufbewahrten Abschrift.) 



175 



242. 



Markgraf Karl verspricht den mährischen Baronen^ dass er keine andere als die in der 
Verfassung und den Gewohnheiten des Landes gegründete Steuer verlangen werde. Dt. 

Brane V. Nonas Julii (3. Juli) 1339. 

l\os Karolus dei gracia doroini Regis Boemie Primogenitus Marcliio Morauie^ ad 

vniuersorum noticiam tenore presencium volumus peruenire, quod licet ßarones Nobiles et 

nlij Marchionatus nostri Morauie Incole pridem Collectas et Bernas, de ipsorum beniuolencia 

nobis pleiie expediuerunt, ipsi tarnen considerantes euidentem nostram necessitatem et grauia 

onera debitoruni nostrorum, qiie propter Qwerarum et discordiarum turbaciones multiplices 

noslri genitoris atque nostras tain contra Imperatorein, quam contra duces Austrie ac alios 

Emalüs nostros vicinos diuersimode habitas, bucusque notabiliter snstinuimus ad sußbcandum 

debitoriiin huiiismodi voraginem, ad reparandum et redimendum Marchionatus bona nostra, 

qne per obligaciones per predictum dominum et Genitorera nostrum et nos factas a nobis 

et Camera alienata sunt et distracta, vt ipsis reparatis el exsolulis Incolis nostri Marchionatus 

optate quielis, pacis commoda et rectitudinem iusticie eo salubrius procurare possimus, ipsi 

Barones et Nobiles Marchionatus nostri Coliectam generalem, que Berna dicitur de ipsorum 

boDis ex mera ipsorum beniuolencia et libera voluntate, et non ex aliquo Jure, ad presens 

nobis dare vnanimiter promiserunt, Ea propter considerato ardoris aifectu, quo erga nos in 

premissis feruidi afliciuntur, volentes insuper grata vicissitudine eorum occurrere voluntatl pro- 

misimas, et sincere promitUmus bona iide pro nobis heredibus et successoribus nostris sacrosancüs 

tactis Ewangelijs corporaiiter iurauimus et Juramus, quod de cetero im perpetuum nullo vmquam 

tempore a prefatis Baronibus et Nobilibus heredibus et successoribus eorum non dcbeamiis 

iQt possimus aliquam CoUeclani generaiem seu Bernam petere, exigere, aut rccipere, seu 

exigi aut recipi per nos alium vel alios quomodolibet proraittamus, nisi in casu, quo tarn de 

Jire, quam de approbata hactenus consuetudine merito nobis, aut nostris debetur heredibus, 

frta 8i nos permitente domino contingeret in Regem Boemie coronari, uel filiam nostram^ 

li qaam in antea habuerimus, et dum banc in annis maritari contingat, et cum marito 

QiBperit, Tunc deinde post vnius anni spacium ipsam Bernam de quolibet laneo per vigintt 

et Octo grossos pragenses recipiendo dumtaxat ab ipsis Baronibus et Nobilibus ac vniuersis 

Bostri Marchionatus Incolis licite pelere, exigere et recipere, poterimus et debemus, et ad 

finüoreni premissorum omnium certitudinem et securitatem sponte nos obligamus et submittimus 

fd penam sentencie Excommuuicacionis domini pape, quam nos heredes et Successores 

BOBtri ipso facto incurrere volumus et ipsa ligari sentencia. si contra premissa nostra vota 

Mstrani fidem et Juramentum prestitum vllo vmquam tempore presunieremus aut facere uel 

venire, In cuius rei teslimoniuni presenles fieri iussimus Sigilii nostri atque domini et Genitoris 

BOStri karissimi munimine roboratis. Nos quoque Jobannes Boemie Rex, ac Lucemburgensis 

Gooies Recognoscimus vniuersis, Quod ßarones et Nobiles terre et Marchionatus Morauie 

ad nostrarum et Primogeniti nostri predicti instancias presentem Bernam dare vnanimiter et 

fideiiter promiserunt. ob quod vna cum ipso primogenito nostro ad obseruacionem omnium 



176 

predictoniin per ipsum promissorom inuiolabileiii Sacrosanctis tactis Ewangelijs Corponiti 
presUto Sacramento sub omnibas CondicioDibus premissonmi nos fideliter astringimiis et 
constanter. Actom et dabim Brone V^. Nonas Julij Anno domini Hillesimo Trecentesimo 
tricesimo nono. 

(Das Orig. aaf Pergam. nit zwei grossen, theilweise besehidigien Doppelsigillen, im Mihr. stind. 
.Laiidesarchive anter den Landtagtreveriea Nr. 1.) 

243. 

Herzog Nikolaus oon Troppau verspricht den Untertkanen und Vasallen seines Fürsten" 
thumes^ sie in ihren Rechten und Freiheiten au schiUzen^ und sichert ihnen im entgegen-' 
gesetzten Falle die Berufung auf den König eon Böhmen zu. Dt. in Olomuc^ die VIII. mensis 

Julii 1339. 

illos Nycolaus dei gracia dux Opauie. Ad yniaersorum noticiam tenore presencinm 
uolamus penienire, qaod nos content! stare uolentes nostris tenninis libertatibns et graciis 
datis et impensis, nobis a domino nostro, domino Johanne Boemie Rege serenissimo con 
gracianim accionibus debilis et deootis, uolentesque proinde ins snum vnicaiqae subditoram 
nostronim tribnere et nobiles barones et nasallos penes libertates et iusticias babitas eonmi 
inuiolabiliter consernare promittimus prefato domino nostro et heredibus ac successoribus 
eins Boemie Regibus pro nobis et heredibus nostris firmiter et fideliter spondemus pure et 
sincere omnes et singulos barones uasallos et nobiles terre opauiensis prout nobis ipse 
dominus noster dedit et tradidit per suas literas, qoarum tenor talis est. Nos Nycolaus dei 
gracia dux Opauie ad vniuersorum noticiam volumus peruenire, quod uolentes dilectos fideles 
nostros barones et nobiles ipsius ducatus nostri opauiensis quos pleno et gracioso fanoris 
applausu amplectimur ad debita et gratuita prouocare seruicia, poliicenur eisdem, quod eos 
in Omnibus illis iuribus et bonis consuetudinibus, que et quas barones et nobiles regni Boemie 
et marchionatns Moravie habent et optinent, qnibus et eos vti et gaudere volumus, promittimus 
consernare, Dantes eis has nostras literas nostro sigillo et Serenissimi domini nostri domini 
Johannis Boemie et Felonie Regis ac Lucemburg. comilis sigillis sigillatas in euidens testi- 
monium super eo. Datum Brunne anno domini millesimo Trecentesimo octauodecimo XIV. 
Kalend. Augusti. Et nos Johannes dei gracia Boemie et Felonie Rex ac Lucemburg. Cornea 
ad instanciam et peticionem Illuslris Nicolai Ducis opauie Principis nostri dilecti nostra 
sigilla ad meliorem promissorum certitudinem presentibus duximus appendenda. Dat. anno, 
loco et die predicUs. *) Secunde nostre litere talis est. Nos Nycolaus dei gracia Dux Opauie, 
Promittimus lM>na fide, quod dilectis fidelibus nostris baronibus.et nobilibus ducatus nostri 
Opauiensis, quos gracia prosequimur speciali, omnia priuilegia per Reges Boemie ipsis concesm 
cum qnibus iure aput nos se innere debent et possent et cum quibns aput Serenissimom 
dominum nostrnm, dominum Jobannem Boemie et Felonie Regem ac Lucemburg. ComHen 



*) Dm Orif. dieser hier einfefdialtelea Drkunde befindet sich im Troppaner stind. Archife. 



177 

se innisse debnissent et Miam potaissent, rata et grata habere aolamus et inconnulsa semare, 
sab hamm qaas sigillo noslro vna cum sigillis Serenissimi domini nostri domini Johannis 
Boemie et Polonie regis ac Lucemburg. comitis sigillari roganimus^ testimonio literarum. 
Datum Brunne anno domini millesimo trecentesimo octauodecimo XI V^. Kalendas Augusti. 
Et DOS Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucemburg. comes ad instanciam 
et peticionem illustris Nycolai ducis Opauie principis nostri dilecti noslra sigilla ad maiorem 
premissorum certitudinem presentibus duximus appendenda. Datum anno loco et die predictis. 
In eomm iuribus libertatibus privilegijs et graciis antiquitus a Boemie regibus habitis et 
optentis manutenere seruare et inuiolabiliter custodire eosque eisdem graciis et iuribus vti 
facere et permittere pleno uolumus et gaudere, addicientes ad maiorem declaracionem et 
eoidenciam facti clariorem, quod si nos alicui aut aliquibus terrigenis nobilibus aut uasallis 
insticiam iuxta terre consuetudinem Tacere recusaremus, extunc licite et sine uostra lesione 
aut offensa ad dominum regem poterunt appellare. Ipse autem dominus rex nos per suum 
mraeiom admonere debet de iusticia exhibenda. Et si nos tunc demum passis grauamen aut 
inhiriam iusticiam facere minime curaremus, extunc ipse dominus rex secundum terre con* 
saetodinem iusticiam eis facere tenebitur et debebit. In cuius rei testimonium presentes fieri 
et sigillo nostro iussimus communiri. Datum in Olomuc die octauo mensis Julii anno domini 
nnOesimo trecentesimo tricesimo nono. 

(Nach dem Orig. mit anhSng. Siegel im Troppaner stfind. Archive mitgetheilt durch Fr. Tiller. 
Ein zweites Orig., in welchem die Worte ,,dei gracia^' fehlen, and statt ,,alicui aut 
aliquibus^' — „alicui uel aliquibus^^ gelesen wird, ist im k. k. Hofarcliive ku Wien, 
wovon eine Abschrift sich im k. böhm. Museum befindet. ~ Abgedruckt bei Sommersberg 
Silesiacar. rerum Scriptores I. S. 841. n. LXII. mit irrigen Jahreszahlen bei den einge- 
schalteten Urkunden. Ludewig Reliquiar. Mss. B. V. S. 561. n. LXl. Vergl. Dobner 
Blonument. IV. S. 302. n. CXVIII.) 



244. 

Eef%og Nikolaus ron Troppau übergibt dem Könige Johann eon Böhmen die Märkte 
Zuckmantel und Uermannstadt^ das Dorf Arnoldsdorf und die Burg Edlstein. Dt. in 

Olomäntz Vrir. Julii 1339. 

i%OB Nicolaus dei gracia dux Oppavie universis et singulis volnmus fore notum 

food nos recognoscentes inobedientiam nostram qua offendimus ocnlos majestatis regio 

doüini nostri regis Boemie serenissimi volentesque gratiam cum bumanitate debita satis- 

ÜMtione condigna in consp^ctu regis invenire, prefato domino regi et heredibus suis in 

liereditatem perpetuam et hereditarie sponte et libere non compulsi non coacti nee aliquo 

ingenio seu dolo inducti seu deducti oppidum Zucitmantel cum Hermanstad oppido et ArnoldsdorfT 

▼illa et cum Castro Edelstein nee non aliis pertinenliis et aurifodinis suis ibidem existentibus 

et que fieri poterunt in futurum, damus tradimus et assignamus cum omnibus et singulis 

aliis juribus nee non territorio ibidem et pertinentiis suis et cum pleno mero ex mixto 

23 



178 

dominio libertaUbos jurisdictionibus baylia et omnibus et singulis nobilibus et vasallis bomi* 
nibus et judeis advocatia et jure patronatus ecclesianim et omnibas aliis usibus atilitatibua 
obvenlionibiis fnictibus usufructibus et afOictibus suis qui et quales sunt in quibusve 
rebus consistant vel consistere poterunt in futurum et prout nos tenuimus et possedimus 
quovis titulo et modo per ipsum dominum regem ac heredes et successores ipsius hereditaria 
possidenda utenda et perpetuo tenenda de eisque dispositionem plenam damus et relinquimus 
eidem domino regi heredibus et successoribus suis Boemie regibus vendendi donandi per- 
mutandi et quovismodo alio vei forma tanquam de rebus propriis et hereditariis faciendi 
pro ipsius et eorum lubitu et voluntate proroittenles pro nobis et beredibus nostris firmiter 
fideliter et pure contra prefatam donacionem et Iraditionem nostram de bonis antedictis et 
eorum pertinentiis juribus et fructibus prenominatis omnibus ratam gratam et Grmam perpetuis 
teuere et manere temporibus nee unquam contra venire per nos ac alium seu alios quoque 
modo: renunciantes inprimis omnibus et ad omnia et eorum cuiiibet omni aclioni exceptioni 
doli mali non numerate non solnle pecunie impeticioni restitutioni in integrum et alio quovis 
süffragio juris canonici vel civilis ac etiam consuetudinarii per que vel eorum alterum vel 
aliquod nobis ac beredibus nostris possit aliquod suffragium tempore quolibet alTerri etiam 
si de eis vel eorum aliquo fit de quo in genere vel in specie de verbo ad verbum esse 
et fieri specialem oporteat menlionem: quibus omnibus et singulis eorum esse et intelligi 
volumus per omnia specialiter derogatum harum nostrarum testimonio litterarum. Datum in 
Olomüntz VIII. die mensis Julii anno domini MCCCXXXIX. 

(Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar. rer. scriptor. I. S. 842. n. LXIII. Ludewig Reliquiar, 
Ms. V. S. 564. IL LXn. VergL Dobner Monument. IV. S. 302. n. CXLIX. Exfcnicl 
mitgetbeilt vom k. Archivare Dr. Wattenbach in Breslau.) 

245. 

Gertrud eon Kurowic und ihr Sohn BeneS^ genannt HuSy verkaufen dem Olmützer Bischöfe 
Johann ihre Güter in Kurowic und TfeMtic. Dt. in castro Meylicz^ XVI . Kalend. Augusti 

(17. Juli) 1339. 

Anno domini millesimo trecentesimo Iricesimo nono indictione VII'. et XVP. KaL 
Augusti honesta domiiia domina Gerdrudis de Curowicz et Benessius filius eins dictus Um 
in presencia venerabilis in Christo patris ac domini domini Jobannis episcopi Olomucensia 
eonstituti in Castro Meylicz, bona sua Curowicz et Trebetics, cum omnibus juribus et 
tinenciis vniuersis ipsi domino episcopo rite et ireuocabiliter vendiderunt, et ad manus 
more solito resignarunt sibique cesserunt libere de eisdem, renuncciantes omni juri questiiNii 
et auxilio aliuslibet beneficij, que ipsis uel eorum alteri circa bona predicta, seu in ipam 
bonis, hactenus compccijt aut.conpetere posset quomodolibet in futurum, presentibus testibM 
subnotatis, videlicet Guntberus de Linauia, Theoderico Buscone fratribus, Tbeodorico diel» 
Schranunooe, Conrado dicto Feurone et Przescone castrensibus in Meylics Henslino d» 
Modricz, Laurencio de Dyedicz, vassalis ecclesie Olomucensis, necnon Henrico de Hirst8y% 



t 



179 

de SmecEicz familiaribas aatem dicti episcopi Oloroiicensis ac Nicolno ßninoniB 
in Blansk Frenczlino in Modricz et Benessio in Meyiicz purgrauijs et aiijs pluribus fidcdiffnia. 

(Ada dem Kopiarbuehe I. im filrsterebischöflfchen Archive tu Kremsier abgeBchricbcti A. Borzck.) 

246. 

IlLönig Johann von Böhmen erkläret, dass er von dem Abte und Konvente des 
Klosters Tepl statt der Steuer 81 Schock Prager Groschen erhalten habe und gestaltet 
ihnen, dass sie diese Steuer, wann es ihnen beliebt, von ihren Unterthanen einheben dürren. 
DL Bmns, in vigilia b. Petri apost. (1. August) 1339. 

(Nach einer im k. böhm. Museum belindlicheu dem Orig. des Tcpler Klüsterarchives entnom- 
menen AbschriH.} 

247. 

Ikönig Johann von Böhmen genehmigt das BUndniss der Städte Breslau, Neumarkt, 
Qogao, Görlitz, Bautzen, Kamenz, Löbau, Strehlen und Ohiao. DU Breslau au 8. Loren- 
oiBtage (10. August) 1339. 

(Abgedruckt in Köhler> Cod. diplom. Lusat. snper. S. 256. n. CLXXXII. nach dem Orii^. 
des Görlitser Rathsarchives.) 

248. 

Köx^ Johann von Böhmen und Markgraf Karl ton Mähren^ terkaufen dem Ilerwge 
Bokilaw eon Schlesien und Herrn in Liegnilz die Stadt Lubin mit dem dabei liegenden 
8ddos$e um 4425 Mark Prager Groschen. Dl. in Budyssin, die dominica ante f. h. 

Bartholomei apost. ^2. August) 1339. 

In nomine domini Amen. Nos Johannes dei gracia, Boemie Rex . ac Luccmburgensis 

Cmes, Nee non Karolus Primogenitus eiusdem . Marchio Morauie . Ad vniuersorum deFerimus 

lodonem . Quod nos de maturo et deliberato, prrjcerum, baronum ac feodalium, necnon 

eonriliarionim et fidelium nostrorum consilio, ex mera voluntate et certa sciencia, non per 

emrem . illuslri prineipi. domino Boleziao, duci SIezie, et domino in Lignitz . sororio 

miro karissimo, suis heredibus, et legittimis successoribus, rite vendidimus, et raciona- 

itkr resignauimas, pro quatuor milibus, quadringentis, et vigintiquinque marcis grr>ssonim 

AijfeBriain, nnmeri et pagamenti polonicalis, nobis iam integraliter expeditis, ciuitateni 

Lnbyn, cum castro adiacente eidem, eins districtu, feodalibus et homagio eorumdem. 

pleno, et toto dominio, juribus, jurisdicionibus. municionibus, et incolis eorumdem. 

agm coltis, et incnitis, mericis, siluis, forestis meliicidis, venatnris. piscaluris. thejoneis. 

ns, aduocacijs, judicijs supremis et infimis, cum jure patronatus ecclesiarum. 

ac fraaen iacionibiis earumdem, et beneficiorum omnium, curatorum siue non curatorum et 

stJB onnibos ac singnlis appendijs et utilitatibus, qaibnaciinqiie nominibns vocitentur. nullis 

23* 



180 

nobis, et nostris heredibus, juribus, sea ulilitatibus, in eisdem ciuitate Castro, et districtu, 
penitus reserualis, specialiterque cum villis de districtu Rudensi, ad euudem districtum 
LubiDenseai coniunctis. Noininatimque cum omnibus et sin^lis pertinencijs, sicut eandem 
ciuilalem, eius caslrum et districtum, incliti duces, Johannes dominus Stynauie, et Henricus 
eins pater relroactis temporibus habuerunt . et sicut ad nos ab eisdem peruenerunt, ac 
sicut in suis terminis et gadibus circumferencialiter sunt distincti, nomine veri feodi a nobis 
et nostris successoribus, Boemie regibus in euum, et perpeluis temporibus libere possidendos, 
vendendos, et in usus necessarios, conuertendos, et in eis edificare seu frangere et per 
omnia disponere tamquam in alijs ipsorum proprijs et hereditarijs bonis, debebunt et potenint • 
secundum eorum libitum voluntatis, abrenunciantes et cedentes pro nobis, et nostris heredibus, 
omni iuri jurisaccioni . impeticioni . seu repeticioni, que nobis, suffragante iure quocunque 
in dictis ciuitate Castro et eius districtu ac omnibus eorum appendijs competunt in presenti, 
uel coinpetere poterunt quomodolibet in futurum. In quorum omnium testimonium et euidentiam 
pleniorem presentes litteras (ieri et sigillorum noslrorum munimine iussimus roborari, Datum 
et actum in Budyssin . Anno domini, millesimo, trecentesimo, tricesimo nono, proxima 
die dominica . ante festum, beati Bartholomei aposloli. 

(Nach einer dem Orig. des k. k. geheimen Ilofarchives zu Wien entuommenen und im kön. 
bühm. Museum aufbewahrten Abschrift.) 

249. 

Herzog Boleslaw ton Schlesien und Herr eon Liegnitz^ und dessen Söhne Wenzel und 
Ludwig erklären^ dass sie dem Könige Johann ton Böhmen und dessen Sohne Karl die 
Stadl Luhin mit dem Schlosse und Districte zurückstellen werden^ sobald ihnen 4423 Mark 
Poln. Zahl bezahlt sein würden. Dl. Budesin^ in die b. Bartholomei (24. August) 1339. 

i\os Boleziaus, dei gracia dux SIezie et dominus Legniczensis , necnon Wenceziaus 
et Ludwicus eiusdem filij recognoscimus vniuersis, quod excelientissimis principibus et dominis 
nostris karissimis, Johanni Regi Bohemie ac Lucenburgensi Comiti, et Karulo eius primogenito 
Marchioni Morauie promittimus insolidum bona noslra fide et sine dolo. Si ipsi a nnliuitate 
beate Marie proxima ad duos annos conlinuos, aut infra ilhim terminum quandocumque 
yoluerint. quatuor milia marcarum quadringentas marcas et viginli quinque marcas grossorum 
Polonici pagamenli nobis dederint coram consujibus Legniczensibus, simul et semel denariis 
cum paratis, quod lunc ipsis Ciuilatem Lubin cum Castro et eius districtu et omnibus eorum 
appendiis sicut ad nos ab eisdem peruenerunt sine conlradiccionc reddere debeamus, si 
autem nobis illam pecuniam in dicto termino aut infra eundem non dederint ut est dictum, 
tunc amplius ad reddendum eis eandem ciuitalem caslrum et districtum cum eorum appendiis . 
non sumus quomodolibet obligali. Harum leslimonlo lilterarum noslrorum sigillorum robore 
signatarum, Datum Budesin in die beati Bartholomei anno domini millesimo CCC^XXX^. nono. 

(Nach einer dem Orig. des k. k. llnfarchives zu Wien entnommenen und im k. böhm. Museum 
aufbewahrten Abschrift. Abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar. Hss. T. V. S. 607. o. 
LXXXII. irrig zum J. 1329.) 



181 



250. 

König Johann wm Böhmen und Markgraf Karl eon Mähren bestimmen den Herzog Boleslaw 
ffon Schlesien und Herrn von Liegnitz und dessen Söhne zu Haupt leuten der Stadt und 
des Districtes von Glogau^ und übergeben ihnen die Stadt ^ und das Schloss mit allen 
Rechten und Einkünften auf so lange^ bis den letzteren 2125 Mark Groschen bezahlt sein werden. 

Dt. Budesin, in die b. Bartholomei apost. (24. August) 1339. 

J%os Johannes dei gracia Rex Bohemie et Comes Lucenburgensis nee non Karolus 
eins primogenitus Marchio Morauie ad vniuarsorum deferimus nocionem . quod Illustrem 
Principem et Sororium nostrum dilectum Bolesdaum ducein SIezie et dominum Legniczensem. 
ac eins filios duces Wenc^laum et Ludwicum statuimus et facimus ciuitatis nostre et terre 
Glogauie veros et legittimos capitaneos indicanles ad eosdem ipsam ciuitatem Glogouiam 
com Castro et eins districtu, et omnibus et singulis exaccionibus pecunie et annone cum 
allodio Prsedmost dicto et aliis omnibus nostris solucionibus jurisdicionibus juribusque cum 
feudalibus et seruiciis eorumdem . cum municionibus et incolis omnibus eiusdem districtus 
et ciuitatis . cum tbeoloniis monetis aduocaciis . judeis. judiciis supre^nis e( inGmis . cum jure 
patronatus ecclesiarum ac presentacione earundem et omnium beneficiorum curatorum siue 
non curatorum dignitatum vei personatuum, que ad noslram presentacionem vel disposicionem 
quamcumque spectare videntur, quas vel que conferrß debebunt idem sororius noster et 
eius filij secundum sue placitum voiuutatis non obstantibus litteris aliquibus per nos cuicumque 
prius datis sed eis reuocatis omnibus vniuersaliter et cassatis . «t cum omnibus aduenticiis 
appendüs et utilitatibus quibuscumque nominibus vocitentur nuilis nobis juribus et vtilitatibus 
in eisdem castro ciuitate et districtu penitus excepto dumtaxat hereditario dominio . reseruatis . 
sicut eandem ciuitatem . castrum et dislriclum cum eorum appendijs vniversis noscimnr 
hactenus habuisse et sicut in suis sunt grenecijs circumferencialiier limitati . tenendos 
Tsurruendos pariter et habendos a festo beaii Martini proximo ad duos annos continue 
conputandos. Quos fructus et vtilitates dicte ciuitatis castri et districtus et omnium predictorum 
et eciam presentacionem dictorum beneficiorum dignitatum vel personatuum prefaio sororio 
nostro et eius filiis dedimus propter seruicia et dampna que propter nos satis grauiter multis 
temporibus sunt perpessi . promittentes exinde insolidum bona nostra fide sine dolo, loco 
et nomine iuramenti . prefato sororio nostro et eius filiis supradictis et ad eorum manus 
inclito Principi nostro . Rudolfo duci Saxonie et eorum feudalibus . Stephane de Parchowicz 
Jesconi Buseway heinrico Landiscron et luthero de Schellendorf ipsos de capitaniatu dicte 
cinitatis castri et terre Giogouie et de omnibus eorum appendijs antea recitatis nequaquam 
destituere, degradare vel in eis omnibus aliqualiter impedire . donec eis prius duo milia 
marcarum . centum marcas et viginti quinque marcas grossorum polonici pagamenti . coram 
consnlibus legniczensibus dederimus et soluerimus integraiiler et ad plenum . et donec eciam 
sibi redditus dicte ciuitatis castri et districtus per nos deputatos, si alicubi per nos essent 
alcim qnam in dncentia marcis polonicis occupati reformauerimus vel emendauerimus ex 



182 

integro et in toto . Debebunl eciam incolas diele ciuitatis et terra prefatus sororius noster 
et sui filij . pro suis juribus exaccionibus et seruicijs inpignorare sicut in aliis suis terris 
fieri est conswetam . harum quibus nostra sigilla appendi voluimus tostimonio litterarum. 
Datum Budesin in die beati Bartholomei apostoli anno domini millesimo CCC. tricesimo nono. 

(Nach einer dem Ori|r. des k. k. geh. Hofarchives zu Wien entnommenen und im k. böhm. 
Museum aufbewahrten Abschrift.) 

251. 

Wsinata «oh Lomnic vermacht dem Nonnenkloster S. Anna bei BrUnn das Dorf Mauthmlz. 

Dt. Brune^ pridie ante exaltat. S. Crucis (13. September) 1339. 

iliouerint vniuersi, tarn presentes quam futuri, quorum audiencie presens scriptum 
fnerit deuoiutum, quod nos Wznetha de Lompnitz sana mente, et corpore incolumi, deliberacione 
bona, et maturo consilio beredum, et amicornm nostrorum prebabito, nobis, et anime nostre, 
necnon predecessorum nostrorum animabus, de saiubri remedio prouidere cupientes, de consensu 
et assensu bona filiorum et heredum nostrorum karissimorum, videlicet domini Jesconis, * 
Jenczonis, et Proczkonis, dictorum de Lompnitz, villam nostram Mutnicz cum omnibus suis 
agris cultis, et incultis, pratis, pascuis, Fructibus vsibus, et vlilitatibus ceterisque emoiimentis 
omnibus, quocumque censeantur nomine, ad ipsam pertinentibus, pleno jure et dominio, quo 
eändem tenuiiuus, possedimus, prout in suis metis et iimitibus pronunc locata consistit et 
inndata, post mortem nostram damus et legamus libere pro remedio anime noslre precipue, 
et deinde omnium nostrorum predecessorum animabus cenobio, siue monasterio sancte Anne, 
fundacionis nostre, ante Brunam, et sanctimonialibus ibidem degentibus, deo die noctuque 
famulantibus suis oracionibus, tenendam, babendam, ac vttfruendam, necnon iure hereditario 
perpetue possidendam; tali nichilominus adiecta condicione, quod venerabilis et dilecta filia 
.nostra Elyzabeth, predicli monasterij sancte Anne pro nunc priorissa, prenominalam villam 
Mutnicz cum omnibus suis prouentibus et vtilitatibus ad eandem pertinentibus, vt prescriptum 
est ad tempore vite sue manutenere, regere et habere, nostreque anime cum eisdem, de 
exequijs spirilualibus, hoc est in comparacione missarum, et largicione elemosinarum, et 
de anniuersarijs singulis, cum tempus fueril, prout deuocius poterit et salubrius teneatur 
prouidere. Post mortem vero eins antedicta villa Mutnicz, cum suis attinencijs omnibus vt 
dictum est, ad prenominatum monasterium sancte Anne, et ad sorores ibidem deo famulantes, 
legacione, commissione, et ordinacione alia qualibet postergata stalim et immediate libere 
reuertatnr. Insuper prefale filie nostre dilecte Elyzabeth, ad tempora vite sue, pro parte 
dotalicij siue hereditatis, que ipsam filiam nostram iam prenomiuatam contingit et post obitnm, 
eins sororibus predicti monasterij sancte Anne, a datis presencium, quinque marcas grossorura 
Pragensium ponderis Morauici, sexaginta quatuor grossis pro earum qualibet computandis 
veri ccnsus in villa nostra Vrehow, in quinquaginta marcis grossorum, eiusdem numeri et 
pagamenti, vt prescriptum est obligamus annis singulis percepturas, tenendas, itaque et 
habendas, tam diu per ipsam filiam nostram, aut ipsa non existente, per sorores dicti monasterij, 
quousque per iilios nostros karissimos, videlicet, dominum Jesconem, Jenczonem et Procikonem 



188 

dictofl de Lompnics, eidem filie nostre prias nominate, vel ipsis sororibus dicti monasterij^ 
prenominate quiuquaginta maree, parotis cum denarij«) integraliter peräolate faerinl et complete^ 
fructibus et vtilitatibus nichilominns medio tempore perceptis, in sorte capitalis pecunie, miiiime 
defalcandis; Volurous eciam et committimus, ut pro persoiutis quinquaginta marcis, alij certi 
prouentus emi et comparari debeantur, qui antedictis sororibus exequiaruro tempore et 
aniversarijs nostris singulis prout conueniens fiierit^ deriuentur. Omnem eciam prouentum 
et censum tocius orti in Vrsichowicz predicte iilie nostre Elisabet, et post mortem eius 
sororibus monasterij sancte Anne, pro subsidio expensarum et precij, ad tenendum capellanum 
tercium in remedium animarum nostrorum pfedecessorum, et successorum omnium, quem 
aiio modo sustinere nou vaierent nee teuere, cum omni iure et dominio, quo nos, et heredes 
nostros prius contingebat, a datis presenciunf possidendum hereditarie conferimus et donamus. 
Vt autem hec ordinacio et legacio per nos Facta racionabiliter et contexta inviolabilis per- 
seueret, in testimonium huiusmodi et evidenciam pleniorem presentem litteram fieri et primo 
nostri, ac dilectorum filiorum et heredum nostrorum, videlicet domini Jesconis, Jenczonis^ 
et Proczkonis dictorum de Lompnicz, deindeque nobilium virorum et dominorum, Gerhardi 
de Chunstat, pro nunc Brunensis et Znoymensis czude camerarij, Pothe de Wildenberch, et 
dilecti generi nostri domini Jesconis de Boskowicz appensione sigillorum inssimus communiri. 
Datum et actum Brune anno domini millesimo, trecentesimo, tricesimo nono, pridie ante 
exaltactonem sancte Crucis. 

(Das Orig. auf Pergam. mit sieben kleinen wohlerhaltenen Sigflien im Archive desselben Klosters, 
im n. St. Landesarehive lit H. d. 11.) 

252. 

MLarl, Markgraf von Mähren, genehmigt die Schenkung des Dorfes Lythge seitens 
seines Vaters an die Kirche Trier. Dt. Treviris 22. Sept. 1339. 

CRei8chach*8 Rep. in* Coblenz. Böhmer Ad. II. S. 343. d. 36.) 

253. 

Der Olmützer Bischof Johann erkläret^ dass BeneS Bus eon Kurowic seiner Schwester 
Agnes V Mark Zinses in Aujezd^ und Bynek eon ByslHc ihr Gatte X Mark in 
Haliowic als Leibgeding angewiesen haben. Dt. Olomucii, die b. Bieronimi (30. Sep^ 

temberj 1339. 

i\ios Johannes dei et apostolice sedis gracia episcopus OlomucenMs notum faeimus 
tenore presencium vniaersis, quod constitutus in presencia nostra fidelis noster dilectus 
Benessius dictus Huzs, qaondam de CurowicK, Agneti sorori sue vxori fideiis nostri Hinconis 
de Wistricz quinque maroarum redditüs in villa nostra Vgezd^ nomine dotis^ que wlgariter 
leibgeding dicitnr^ resignauit, Ibidemque eidem Agneti dictus Hinco in Villa Hanowicz decem 
marcarum redditua annuos deputautt^ racione dotis vt superius est expressum, promittens^ 



184 

quod 8i pars aliqoa decem marcarum redditaum in eadem villa Hanowicz deperiret, hec ei 
explere wlt, et in bonis alijs demonstrare, Actum Olomucij presentibus honorabilibus viris, 
domino Bartholomeo archidiacono Prerouiensi et magistro Heinrico ofiiciali nostro Oloniucensi, 
necnon fidelibus nostris dilectis, domino Michaele de Borow, Francone de Korima Alberto 
et Henslino de Modricz, Alberto de Wistricz et Nicoiao de Lapanicz testibus et alijs pluribus 
fidedignis, Datum Olomucij in die beati Jeronimi anno domini millesimo CCC^. tricesimo nono. 

(Das Ong. auf Perg-am. mit einem kleinen wohlerhaUenen Sigille im mfihr. »Und. Landesarchive 
unter den Uiscellen Nr. 6.) 

254. 

Papst Benedict XIL beauftragt die Aebte ron Opatomc und Königssaal^ dann den Johannes 
Padiianus, Domherrn ton OlmUtz^ die dem * Peter^ Abt ton Strahow, zur Last gelegte 
schlechte Gebahrung mit dem Vermögen des Klosters strenge zu untersuchen. Dl. Atinione., 

Kalendis Octobris (1. October) 1339. 

Denedictus episcopus servus servorum dei dilectis filiis . . de Opatowitz et Aule 
regie monasteriorum abbatibus Pragensis dioc. ac magistro Johanni dicto Paduano canonico 
Olomncensi salutem et apostolicam benedictionem. 

Cum ex apostolice servitutis officio soiicitudo omnium ecclesianim et monasteriorum 
nobis immineat generalis, oportet nos maxime circa itla que propter suorum malitiam mini- 
strorum dispendia in suis facultatibus patiuntur illius provisionis remedium adhibere, ut non 
labantur in penis, sed reformationis remedium per providentie noslre presidium consequantur. 
Dudum siquidem pro parte dilecti filii Petri de Baurowicz canonici monasterii Gradicensis 
Premonstratensis ordinis plebani plehis de Alba ecciesia sohle per eiusdem monasterii 
canonicos gubcrnari Olomucensis diocesis, proposito in consislorio publice coram nobis, 
quod olim vacante monasterio Montissyon, eiusdem ordinis Pragensis diocesis per pri- 
vationem Theodorici quondam abbatis eiusdem monasterij Moutissyon, dilectns filius . . 
abbas monasterii Premonstratensis Laudunensis dioc. totumque generale capitulum ordinis 
antedicti ex iure ad dictos abbatem Premonstratensis et capitulum devoluto de persona 
eiusdem Pelri eidem monasterio Monlissyon duxerant providendum ipsumque eidem monasterio 
prefecerant in abbatem, et quod tarn iidem abbas Premonstratensis et capitulum generale, 
quam eliam idem Petrus tempore provisionis predicte et antea et post per non modicum 
temporis spatium ignorarunt, quod provisio dicti monasterii per fei. rec. Johannem PP. XXII. 
predecessorem nostrum dispositioni sedis apostolice foret reservata, et quod quamcito idem 
Petrus audivit reservationem predictam, omnino et incontinenti cessarat ab administratione 
monasterii sepefati, ac ex parte dictorum abbatis et capituli atque Petri nobis humiliter 
supplicato, ut de persona dicti Petri de speciali gratia dignaremur eidem monasterio auctoritate 
apostolica providere, ex parte dilecti filii Hiidgeri canonici predicti monasterii Monliss\'on 
asserentis se fuisse eiectum in abbatem monasterii sepedicti et etiam Danielis asserentis se 
canonicum eiusdem monasterii tarn pro se ipsis quam pro parte conventns dicti monasterii 



•V 



r Qt dicebant, fi 



185 



Qt dicebant, fnit ex adverso responsam, qnod idem Petras Aierat et erat inhabilis et indignus 
ad regimen monasterii sepefati, eo quod mnltas vitlas moltaque bona immobiiia elusdero 
monasterii aiienaverat, dictamqae monasteriuin mattis bonis spoliaverat, et alias dsmpnificaverat 
in mnllis pecnniarnm summis. £x parte autem dicli Petri contra hec extitit replicatum, qaod 
alienationes predicte non fuerant facte per eum, sed dictus Hildgenis et Theodoriciis depositus 
abbas dicti monasterii, diotas alienationes et multas alias fecerant de villis et alüs bonis 
immobilUius et etiam de bonis mobilibua et ornamentis ecclesiasticis monasterii memorati. 
Nos igitur volentes de haiusmodi alienationibus et personis qne fecerutit easdem plenarie 
inrormari, de circampectione et diligentie vestre studiis, fideiquc constantia plenatn in domino 
fiduciam obtinentes, discretioni vestre de utriusque partis assensu per apostolica scripta 
committimus et mandamas quatinus soblato dilattonis obstaculo ad dictum monasteriuni mon- 
tissyon sen civitalem Prägens, diclo monasterio convicinam vos personaliter conferentes 
et babentes pre oculis solnm denm de premissis alienationibus et personis que fecerunt 
alienationes easdem ac causis eonim, et aliis circumstantiis simpliciter et de piano sine 
strepitu et Ggura indicii cnretis diligenler, et solicite inquirere verilatem, et ea que super 
premissis iaveneritis manu publica, in scriptis redacta, sab vestris inclusa sigillis nobis 
quantocius remittere et destiuare cureUs. Contradictores per ceusuram ecclesiasticam appellatione, 
postposita compescendo. Testes autem qni fuerinl nominati, si se gratia odto vel timore 
subtraxerint censura simili appellatione cessante cogatis veritati lestimonium perbibere. Quod 
si non omnes hiis exequendis potueritis Interesse duo vestrum ea nicbilominus exequatur. 
Datum Avinione Kalendis Octobris anno quinto. 

(Nach dem Orig. Begeste PapM's Benedict Xll. Jihr. V. Br. 280. S. 170. im Vttika Di sehen 
Archive tu Rom. Vidim. Abschritt im m. at. LaDdesarchive.) 

855. 

Robert t)6n OniotD, Olmätaer Burggraf, erkläret^ dost das Nomtenkloster bei St. Jakob 

»u Olmäli von allen Steuern befreiet »ei. Dt. OlomucU, VIII. Idtu Octobr. (8. Ocio- 

berj 1339. 

ll«go Ropertus de Onscbow purchraaius Olomucensis vniuersis tenore presencium 
pablice recognosco, quod cum Serenissimus princeps dominus Karulus marchio Moranie 
michi dedisset in mandatis, vt sub obtentu ipsius gracie inquirere et perscrulari deberem 
studiose, vtrum monasterium sancti Jacobi sanctimonialium in Olomucz ad ialliaciones 
contribucionis et exacciones singulares sicut cetera monasteria sanctimonialium per Horauiam 
constitula astringatur an non teneatur ad soluendas, Super quibus, cum reuerendum in 
Cbristo palrem dominum Johannem episcopum ac honorabiles viros dominos Sboronem 
prepositum Wilconem archidiaconum et alios canonicos ecclesie Olomucensis personaliter 
accessissem et eosdem ac alias tarn ecciesiasücas quam seculares personas requisiuissem 
diügencius et interogassem. Primo per priuilegia regum et prindpum eidem monasterio 
concesse et donata et demom. per prefatonun domioorum et aliorom fidedignorum testimoninm 

24 



186 

viua voce fui luculenter informatus. Quod dictum monasterium sancli Jacobi ad nullas 
exacciones contribuciones uel talliaciones speciales teneatur, sed ab vniuersis exaccionibus 
et contribucionibus specialibus sit liberum penitus et exemplum, nee vmquam cum alijs 
monasleriis dederit uel soluerit aliquas exacciones contribuciones et talliaciones singulares^ 
nisi cum episcopatui Olomucensi vel bonis ecclesie Olomucensis fuisset inposita contribucio 
seu taxacio aliqua generalis et hoc ex eo quia prefatum monasterium sancti Jacobi de bonis 
ecclesie et mensa domini episcopi Olomucensis est creatum specialiter et fundatum. Datum 
Olomucij anno domini millesimo trecentesimo tricesimo nono VIII. Idus Octobris. 

(Nach dem Orig. des Olmützer Domcapitel - Archives abgeschrieben Ant. ßoezek.) 

256. 

Bischof Johann ron Olmülz erkläret, dass die Güter in Zdenitz bei Prachatitz dem Wyie- 
hrader Kapitel gehören. DL Modrilz IV. Idus Notembris (IQ. NotemberJ 1339. 

j\os Johannes dei et apostolicaa sedis gratia episcopus Olomucensis recognoscimus 
et ad universorum, tam praesentium quam futurorum volumus notitiam pervenire, quod quia 
per venerabile capitulum nee non privilegia Wissegradensis eccIesisB, cujus pridem pra^po- 
sitursB reximus ofiicium, certo certius informati, quod bona in Sdenicz cum suis pertinentiis 
prope Prachaticz sita, qua) jam aliquamdiu retroactis temporibus tamquam proprietatis titulo 
tam per nos quam per fidelem nostrum dilectum Nicolaum Brunonis exsolutis et emtis 
quibusdam juribus et possessionibus, quas et qua) Petrus diclus Murro habebat in bonis 
eisdem, tenuimus, et qusß dominus Przedyboyus de Lhota miles ex commissione nostra nunc 
tenet, cum sibi nuUum jus unquam in ipsis bonis aut ipsorum bonorum structuris et spdificiis 
conpeticrit aut conpetat, sunt ejusdem ecclesise Wissegradensis, ad ipsamque semper ab 
antiquo pertinuerint, pertineant et in antea debeant pertinere, nos capitulo et ecclesiie 
supradictis^ quorum ex merito profectibus insudare nos decet, bona dicta cum omnibus suis 
pertinentiis ac juribus reddimus, restituimus et tenore presentium libere cedimus de eisdem^ 
a^dificia, structuras ac informationes alias et inpcnsas nomine noslro factas ibidem ipsis oh 
nostra) ac pra^decessorum nostrorum animarum salutem de certa sciencia conferentes, per 
jam dictum capitulum et ecclesiam Wissegradensem habenda, tenenda, utifruenda et perpetuo 
possidenda, renunciantes nihilominus omni juri, quod in bonis predictis nobis quocunque 
titulo conpctiit, conpetit aut conpetere posset quomodolibet in futurum. In cujus rei testi- 
monium pra^sentes literas fieri et sigillorum nostrorum fecimus appensione muniri. Actuai et 
datum Modritz. IUI. Idus Novembris anno domini millesimo trecentesimo tricesimo nono. 

(Nach einer dem Orig. des Wysehrader Kapilclarchives eninommenen, und im k. böhm. Maseom 
aufbewahrten Abschrift.) 

257. 

Dündniss der Brüder Albrecbt und Meinhard, Grafen von Görz, mit Herzog Albrecbt 
von Oesterreich, dass sie ihm und seinen Vettern, den Herzogen Friedrich und Leopold, 



187 

helfen und dienen wollen gegen Jedermann, das Reich ausgenommen; dagegen sollen die 
Herzoge auch sie' gegen Jedermann, das Reich und den Erzbischof von Salzburg ausge- 
nommen, besonders gegen den König von Böhmen, gegen die Etscher und gegen den, der 
die Grafschaft Tirol inne hat, schirmen. Dt. Graz, 11. Decemb. 1339. 

(Origi im k. k. geh. Archive zu Wien. Lichnowsky III. Bd. Regest. S. CCCCXLV. n. 1224.) 



258. 

Papst Benedict XII. beauftragt die Aebte von Opatowic und Königssaal, und den Olmützer 
Domherrn Johannes Paduanus, die von Leo des Johanns Sohn, Chorherrn von LeutomischL 
gegen den dortigen Abt Heinrich, genannt Czalta, wegen angeblicher Verschleuderung 
und Missgebahrung^ vorgebrachte Anschuldigung genau zu untersuchen. Dt. Avinione, 

VIII. Kalendas . . 1339. 

Denedictus episcopus servus servorum dei dilectis filiis . . de • Opatowicz et . . 
Auleregie Pragensis dioc. monasteriorum abbatibus, ac Johanni Paduan. canonico Olomu- 
censi Präge moranti salutem et apostolicam benedictionem. 

Cum ex apostolice servilutis officio, solicitudo omnium ecclesiarum et monasteriorum 

nol)is immineat generalis, oportet nos maxime circa illa que propter suorum malitiam mini- 

stropim, dispendia in suis facultatibus patiuntur illius provisionis remedium adliibere, ut non 

labantur in peius, sed reformationis remedium per providenlie nostre presidium consequantur. 

Nuper siquidem pro parte dilecti filii Leonis Johannis asserentis se canonicum monasterü 

Luchonuslensis Premonstratensis ordinis Pragensis diocesis propositum fuit in consistorio 

publice coram nobis, quod dilectus filius Henricus dictus Czalta canonicus monasterij Miiocensis 

dicti ordinis eiusdem diocesis, qui se gerit pro abbate eiusdem monasterü Luchonuslensis 

alienavit et obligavit, et titulo pignoris tradidit iurisdictiones, villas, grangias, stagna, molendina, 

macella carnium, curias, pascua, prata, piscinas et rubeta ad dictum monasterium spectautia, 

nonnuUis clericis et laicis, a quibus pro huiusmodi alienationibus, obligationibus et pignoribus 

magnas recepit pecunie quantitates, quas in utilitatem dicti monasterü non convertit, et quod 

nonnuUos alios agros et hereditates ad dictum monasterium similiter pertinentes vendidit, et 

in perpetuum in nonnuUos laicos Iransferre presumpsit, et quod idem Henricus multa alia 

bona ad dictum monasterium spectanlia alienavit, et creditoribus obligavit, ex quibus ad 

irreparabUem destructionem deduxit monasterium prefatum. Pro parte vero eiusdem Henrici 

abbatis fuit ex adverso responsum, quod ipse bene et utiliter administraverat in monasterio 

memorato, et quod propter bonitatem et bonam vitam, ac bonum regimen eiusdem abbatis, 

multi prefato monasterio dederant se et sua, et quod tempore administrationis sue multa 

bona pervenerant ad monasterium memoratum, et quod idem abbas tempore administrationis 

sue quitaverat et liberaverat dictum monasterium a gravissimis et importabiUbus debitis per 

proximum et immediatum, et nonnuUos alios predecessores suos abbates dicti monasterü 

contractis, et quod idem iomiediatus predecessor ipsius multa bona ipsius monasterü aliena* 

24* 



188 

vernt, illudque gravissimis debitis dimiserat oneratum, et qnod tot bona eiusdem monasterii 
dilapidaverat, qnod quasi sine reformationis spe, usque ad exterminium irreparabiliter fuerat 
coliapsum, et quod propter hoc idem immediatus predecessor ipsius depositns fuerat a regimine 
monasterii antedicti, adiciendo quod si ipse forsan aliquas alienationes fecisset, seu aliqnas 
villas impignorasset, hoc ipse fecerat de consiiio et consensu conventus dicti monasterii. et 
pro utilitate et necessitate monasterii memorati, et pro dampno maiori eiusdem monasterii 
e\itando, et quod pro quitandis debitis contractis per immediatum et alios predecessores 
predictos ipse se obligaverat ad soivendum usuras sub litteris et sigiliis eorum et conventus 
prefati, et quod qutedam bona que idem Leo pretendebat et predentit per dictum abbatem alienata 
seu impignorata fuisse, erant et sunt per secularem potentiam occupata, occasione dictorum 
debitorum contractorum per predecessores eosdem, et etiam propter muila dampna, que dicto 
monasterio evenerant ex eo quod Hildgerus qui dicit se fuisse eiectum monasterio Montissyon 
eiecerat seu eici fecerat ipsum Henricum abbatem de dicto monasterio Luchonusiensi per 
potentiam secularem, et se in iliud intniserat, cuius intrusionis tempore propter expuisionem 
et intrusionem predictas eidem monasterio Luchonusiensi provenerant multa mala, adiciendo 
etiam quod proposita per partem adversam erant falsa et conficta mendacia, et si essent 
Vera, non poterant nisi notoria in partibus illis esse. Nos igitur volentes de premissis 
alienationibus et personis que fecerunt easdem plenarie informari de circumspectione et 
diligentie vestre studio, fideique conslantia plenam in domino fiduciam obtinentes discretioni 
vestre de consensu partium per apostolica scripta committimus et mandamus, quatinus sublato 
dilationis obstaculo, ad predictum monasterium Luchonuslense vel locum alium ydoneum et 
securum personaliter accedentes, et habentes pre oculis solum Deum, de predictis alienatio- 
nibus et causis earuni et personis, que fecerunt easdem, et excusationibus propositis ex 
adverso simpliciter et de piano sine strepitu et figura iudicii curetis diligenter et solicite 
inquirere veritatem et ea que super premissis inveneritis, manu publica in scriptis redacta, 
sub vestris inclusa sigiliis, nobis quantocius remitiere et destinare curetis. Contradictores per 
censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo. Testes autem qui fuerint nominati, 
si se gratia, odio vel timore subtraxerint, censura simili appellatione cessante cogatis veritali 
testimonium perhibere. Quod si non omnes hiis exequendis potueritis Interesse, duo vestrum 
ea nichilomiuus exequantur. Datum Avinione VIU. Kalendas .... anno quinto. 

CNach dem Orig. Re^este Papsfs Benedict XII. Jahr. V. Br. 721. S. 317 im Valikanisclien 
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive.) 

250. 

SikolauH con Senic terkauß daselbst einen Hof mit swei Lahnen an Beno €on Senic. 

Dt. in Olomucz^ die IL Januarii 1340. 

Jllicolaus filius quondam domini Sdislai de Senicz — curiam ibidem in Senicz com 
diiobus laneis ... de consensu OfTcze uxoris mee et puerorum assensu . . . Benobi ibidem 
in Senycz Ewe eins coniugi et beredibus . . pro triginta sex marcis . . vendidi . . Nos 



189 

vero Philippus dicti Nicolai pabruus Nahradus filius dicti Philippi de Senicz . . . Wyrsso de 
Vhersecz Pesco de Mylonicz, Busek de Weterssow, Borssis de Dyedkowiez fideiussores 
pro Nicoiao . . . exbrigatioDem promitümus. Datum in Oiomucz anno domini miliesinio tre« 
centesimo quadragesimo, die secnnda Januarii. 

(Ans (lein Cod. II. f. 15. im Olmfitzer Domcapitelarchive entnommen Ant. Boczek.) 

260. 

Ikönig Johann befreit die Ritter und Vasallen wie alle Bürger von Trautenau und 
Königinhof, die sich von alten Zeiten her des kaiserlichen und deutschen Rechts wie seine 
Vasallen von Glatz und Bautzen erfreuen, von der Gerichtsbarkeit der Cuda. Dt. Parisius, 
26. Jänner 1340. 

(Brenthal Gesch. v. Königinhof. 2. Böhmer Add. 1. S. 30]. n. 435.) 

261. 

Adam eon Konic errichtet eine Domherrnpräbende bei der Olmützer Kirche und besliftet 
dieselbe mit dem Dorfe Belowic und mit drei Hofstätten in Luthotein. Dt. Olomuncz^ 

IX. Ratend. Martii (21. Februar) 1340. 

Jllos Adam de Conicz vniuersis tarn presentibus quam futuris cupimus fore notum 
per presentes, quod nos eorum, que in ecclesia Olomucensi kathedrali in missis, vigiliis, 
et aliis quibuslibet piis et deuotis operibus cottidie a Christi fidelibus geruntur, participes 
fieri cupientes, volentes eciam nobis et nostris progenitoribus facere remedium sempiternum, 
ut nostri iugiter memoria in oracionibus habeatur, ad honorem Dei omnipotentis et gloriose 
matris sue virginis Marie, et sanctorum martirum Wencesiai et. Cristini patronorum dicte 
ecciesie in remedium nostrorum peccaminum canoniam in dicta ecclesia de nouo creauimus cum 
prebenda et eam dotauimus redditibus infrascriptis reuerendi in Christo patris et domini 
Johannis episcopi ac venerabilis capituli ecciesie Olomucensis ad hoc consensu beniuolo et 
licencia accedente pariter et asseiisu, dantes et deputantes eisdem ecciesie et canonie villam 
nostram Byelouicz et in villa Luthotin tres curticulas cum vno molendino prope opidum 
Costelecz sita, cum agris cultis et incultis, pascuis, siiuis, rubetis, molendinis, aquis, pisca- 
cionibus, venacionibus, ortis, curticulis iudicio ac seruicijs, vsufructibus, redditibus et nniuersis 
ac Singulis utilitatibus cum plena proprietate dominii, prout nos actenus teriuimus et possedimus 
pacifice et qui^te, totam villam Bielouicz exceptis vno allodio siue curia, quam filius noster 
karissimus, dominus Johannes et vno laneo, quem Jacobus rusticus proliunc tenent et habent 
cum ipsorum pratis ad hoc spectantibus, alia autem omnia, ut premittitur prefate ecciesie 
et canonie iure hereditario dedimus, legauimus libere et donamus, nullum nobis uel nostris 
heredibus in dicta villa Bielouicz aut in tribus curticulis et molendino in villa Luthotin ins 
et dominium aut in canonia seu prebenda iuspatronatus aliquatenus reseruantes, sed totum 
dominium et iuspatronatus canonie in ecciesiam Olomucensem et eins capituium transfundentes, 



190 

et eisdem peuitus voluntarie et sana mente confereutes. Debet autem canonicus, qui pro 
tempore fuerit, cui venerabile capituium ecciesie predicte dictam viliam in Bielouicz et 
canoniam, cum eam vacare continget, duxerit conferendam duodecim marcas grossorum 
Pragensium, Morauici ponderis, in censu habere et percipere cum vliiitatibus vniuersis que 
poterint euenire. De quibus quidem duodecim marcis tres marcas videiicet sacrislano ecciesie 
pro distribucionibus cotlidianis el duas obedienciario maioris obediencie pro panibus annis 
Singulis dabit et presentabit. Septem marcas cum vno molendino in Bielouicz sito, quod 
loco curie dedimus eidem canonico, qui pro tempore fuerit, pro corpore prebende remanebunt. 
Residuum uero, si quid in censu preter duodecim marcas prefatas supererit in Bielouicz, 
hoc totum pro anniuersariis in ecclesia Olomucensi nostris parentibus peragendis pro offertorio 
et alijs necessariis modo consueto distribuere, conuertere et diuidere idem canonicus tenebitur 
atque dare. In cuius rei testimonium et robur perpetue firmitatis nostrum ac nobilium virorum, 
dominorum Pothonis de Vyldenberg, Sbynconis de Stralec, Luczonis de Vissemberg, Benessii 
de Crauar, Pothe de Yyldenberg, Jesconis et Alberti fratrum de Cinburg, testium ad hec 
per nos specialiter rogatorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Olomuncz 
anno domini M^CCC^XL^. nono kaiendas Marcij. 

(Aus dem Cod. 0. IV. im rürsterzbiscliöflichcn Arcliive zu Kremsler abgeschrieben A. Boczek.) 

262. 

Papst Benedict XIL erf keilt dem Ulrich ron Neuhaus bei Bekämpfung der auf seinen 
Gütern in Böhmen und Mähren vorhandenen zahlreichen Ketzer (meistens Deutsche und 
Fremde) jene Absolution^ welche die Kreuzfahrer in das gelobte Land erhalten. Dt. 

, Avinione IL Nonas Martii (6. März) 1340. 

• 

Denedictus episcopus servus servorum dei dilecto filio nobili viro Ulrico dompno (sie) 
de Novadomo Pragensis dioc. baroni de regno Boemie salutem et apostolicam benedictionem. 

Pia Vota ßdelium libenter benigne favore prosequimur, et in hiis presertim, que fidei 
favorem respiciunU petitiones eorum liberaliter exaudimus. Sane petitio tua nobis exhibita 
continebat, quod in terris tuo dominio temporali subiectis, in Pragensi et Olomucensi 
diocesibus consistentibus, et etiam in toto regno Boemie infiniti heretici, communiter Theu- 
tonici et advene, non absque infectione cultonim fidei orthodoxe periculose proh dolor in 
magna muititudine pullularunt, et quod dicti herelici, cum inquisitores herelice pravitatis 
auctoritate apostolica in Ulis partibus constiluti, volunt procedere contra eos, fugiunt et 
latitant, ac catholicos capiunt, mutilant, expoliant et aliter proditionaliter olFendunt, eosdem 
eorumque bona incendio ignis supponunt, et quod licet per dilectum filium Gallum fratrem 
ordinis predicatorum inquisitorem pravitatis predicte, in illis partibus deputatum, nunc pre- 
senteiD in Romana curia multi infecti pravitate predicta, abiuratis erroribus devote redierinl 
ad agnitionem et observationem fidei orthodoxe, tamen post eius absentiam in errores pristinoa 
sunt relapsi, conventiunculas illicitas cum magistris eorum quos vocant apostolos faciendo, 



191 

qui etiam in tantnm numerom excreverunt, quod to tuosque subditos cathoiicos ausi sunt 
temere diffidare. Qaare tu in nostra presenlia eonstitutus, nobis huiniliter supplicasti, ut 
cum tu pro exaltatione catholice fidei et zeio ipsius intendas exponere te et tua, ad hereticorum 
exterminium predictorum, vel reductionem. ipsorum ad lucem catholice veritatis, dictoque 
inquisitori, eiusqne inquisitionis ofGcio assistere toto posse, ac ob hoc habeas dictorum 
hereticorum machinaliones et mortis pericuia formidare, providere tue spirituali saiuti, de 
solite sedis apostolice dementia dignaremur. Nos igitur tuis suppiicationibus inciinati, tibi et 
hiis quos tecum ad prosecutionem premissorum duxeri^ assumendos, teque sie assumpti 
sequentur personaHter, quosque forte quocumque modo negotium fidei contra hereticos pre- 
dictos prosequendo, machinationibus aut facto, vel occasione dictorum hereticorum mori 
contigerit, iUam omnium peccatorum vestrorum de quibus fueritis corde contriti et ore 
confessi, auctoritate apostolica veniam induigemus, que per sedem apostolicam indulgeri vel 
concedi consuevit transfretantibus in subsidium. terre sancte. Nuili ergo etc. nostre concessionis 
infringere etc. Datum Avinione IL nonas Martii anno sexto. 

(Nach dem Orig. Begaste Papsfs Benedict XII. Jahr. VI. Er. 269. im Vatikanischen Archive 
£0 Rom. Vidim. Abschr. im mahr. stand. Landesarchive. Abgedruckt bei Baibin Epitom. 
rer. Boh. S. 350.) 

263. 

Martin, Maller ton Stntmen, erkläret, dass er eine Mark Zinses der Jungfrau Lucia von 

Brunn, Tochter des Nicolaus von TiSnowic, verkauft hat, welche nach ihrem Tode dem 

Raigerer Kloster zufallen soll. Dt. Raygrad, die b. Gregorii (12. März) 1340, 

. . . JCigo Martinus moiendinator molendini dicti de Strumen . . et assensu Margarete 
coniugis mee vendidi honeste virgini Lucio de Brunna filie quondam Nycolai dicti de Tussnouicz 
vnam marcam censualem pro sex marcis grossorum Pragensium, que olym exempta fuit a 
religiöse viro domino Johanne quondam preposito Raygradensi per honestam matronam 
dominam Katherinam socrum meam, quas quidem sex marcas grossorum a prefata Lucia 
percepi integraliter et ex toto sub condicionibus . . . quod singuiis annis in feste sancti 
Wenceslai mediam marcam. . .et. . .in feste sancti Georii. . .mediam marcam predicte Lucio. . 
soluere teneor . . saiuo iure et censu domini abbatis monasterij Brewnowensis tamdiu quousque 
per me Martinum aut Margaretham conthoraiem meam vel successores meos iam dicta 
summa capitalis pecunie videlicet sex marcarum. . .vna cum marca prefata censuali supradicte 
Lacie fuerit plenarie persoluta. Et quod sepedicta Lucia ab omni conlribucione et steura 
regali nee non a censu domini abbatis prefati monasterii sit penitus libera et exempta. 
Quod si ego sepedictus Martinus vel successores . mei in aliquo terminorum prefixorum 
supradictam mediam marcam antedicte Lucio dare neglexero mox post quatuordecim dies 
immediate sequentes prefate virgini Lucio in pena vnius fertonis grossorum condempnabor. 
Et si adhuc post alios quatuordecim dies prefatam mediam marcam vna cum fertone pene 
non persoluero, iterato in pena alterius fertonis reus ero. Quod si adhuc tercio post alios 



192 

XIIII. dies sepedictam mediam marcam vna cum penis exsoluero pretaxatis, Ex tunc pre- 
nomhiata Lucia libere poterit recipere super dampnum meum predictam mediam marcam, 
vna cum penis prefatis inter Judeos, aut Cliristianos siue vbicumque ei Visum fuerit expedire. 
Quibus Omnibus penis et satisfactionibus siue dampnis quibuscumque me sepedictum Martinum 
ac successores meos nee non et molendinum dictum Strumen cum Omnibus iuribus meis 
sponte subicio tam diu donec summa capitalis pecunie videlicet sex marcarum vna cum 
preiibata marca censuali memorate Lucie per me ac successores meos fuerit integraliier 
persoiuta. Si autem ego predictus Marlinus vel successores mei a prefata marca censuali 
nos poterimus liberari, data summa capitalis pecunie seu marcarum vna cum predicta marca 
censuali quacumque parte anni, a censu prescripte marce annualis erimus penitus absoluti. 
Et quicumque presens scriptum habuerit, ego sepedictus Martinus uel successores mei omnia 
et singula superius prenotata rata et firma voiumus et debemus eidem obseruare. Cum autem 
sepedictam Luciam viam vniuerse carnis ingredi contigerit, extunc prefata marca censualis 
cedet fratribus Raygradensis monasterii pro missis deposicionis eins et tercenario dabitur 
media marca, et plebano qui tunc tempore fuerit media marca pro exequijs decenter peragendis 
et sie deinceps singulis annis pro anniversario prefate Lucie et Margarethe nee non et aliorum 
carorum eius iam dicta marca per me sepedictum Martinum et successores meos prefatis 
fratribus antedicti monasterij Raygrad in perpetuum tribuetur . . . sub sigillis . . fratris 
Witkonis prepositi Raygradensis, et Alberti et Henslini dictorum de Modricz feodarioruni 
domini episcopi Olomucensis — Testes frater Gailus plebanus, Martinus capeilanus prefati 
prepositi, Jescho judex oppidi Raygradensis, Henczlinus quondam iudex, Welko, Thomas. 
Holecz iurati ibidem, Vlusch molendinator de Rebieschowicz. Actum et datum in moftasterio 
Raygradensi anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo in die beati Gregorij pape. 

(Das Orig. auf Pergam. mit drei Sigillen im Archive desselben Klosters.) 

264. 

Kolda und Katherina^ Witwe des Wiebor ton Klein- Senic^ weisen der Olmützer Domkirche 
für den Zins eon eier Mark in Klein-Senic andere Güter in Öäkow an. Dt. Olomucz^ 

Idus Maria (15. März) 1340. 

I^olda nepos et Katherina relicta quondam Wsseborii de Parno-Senycz . . reco- 
gnoscunt . . quod cum predictus Wsseborius . . quatuor marcas reditus in censu . . Johanni 
plebano in Ottaslawicz pro ecclesia Olomucensi comparanti . . vendidisset . . pro quadraginia 
tribus marcis . . tandem cum bis pro eisdem bonis in parvo Senicz, in villa Czakow, 
quatuor marcas redditus in censu (commutacionis titulo) ipsi Johanni et ecciesie Olomucensi 
assignamus . . Fideiussores sunt Podoba de Drahanowicz, Hinco et Albertus de Bistricz . . 
Datum Olomucz anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo Idus Marcii. 

(Aus dem Cod. II. f. 15. im Archive des Olmützer Domkapitels entnommen Ant. Bocsek.) 



193 

265. 

Markgraf Karl €on Mähren erkläret^ dass 6r dem Abte und dem Konvente des Klosters 
Königssaal verboten habe, den zur Rauchowaner Kirche gehörigen Zehend zu verkaufen 
oder zu verpfänden. Dt. Parisius^ XVII. Kalend. Aprilis (16. März) 1340. 

Ikarolus marchio Morauie. Nouerint vniuersi presencinm copiam inspecturi . quod 
re1igi09is viris . abbati et conuentni monasterii Aule regle nostre fundacionis. Pragensis 
dyocesis strictius tenore presencium precepimud et arcius inhibemus omnino uolentes ne de 
cetero decimas suas in Ruchwano et in alijs villis pertinentibus ad predictam eeclesiam in 
Ruchwan a genitrice nostra felicis memorie ipsis pro testamento traditam. nulli nobilium 
iocent, vendant, vel qnaiitercnnqne exponent, alioquin indignacionem nostram se nouerint 
grauiter incursuros. Quippe cum non debeamus permittere, quod bona predietis religiosis 
a progenitoribus nostris in remedium et salutem animarum ipsorum et nostrarum assignata 
aliqualiter distrahantur quamdiu saltem remedium opponere poterimus opportunura . . Datum 
Parisius (sie) anno domini miilesimo trecentesimo quadragesimo septimo deeimo Kalendas Aprilis. 

(Das Original auf Pergament, dessen Sigill fehlt, im k. k. geheimen Hofarchive zu Wien. 
K. 258.) 

266. 

Ikönig Johann von Böhmen erlässt dem Kloster Königssaal die Abgabe, welche 
ihm dasselbe wegen der W^fil eines neuen Abtes zu entrichten hätte. Dt. Parisius domin. 
Lastare (26. März) 1340. 

(Palacky über Formelbücber 243. Böhmer Keg. Add. IL 1846. S. 336. n. 513.) 

261. 

Johann^ Pfarrer von Mödritz^ vermacht den Zehend von seinem in Schölschitz gelegenen Hofe 
dem Konvente des Klosters Raigem. Dt. in Modricz, XIV. Kalend. Aprilis (19. März) 1340. 

In nomine domini amen. Quoniam momentis temporum transeunt vniuersa, congruit 

ut ea qne a fidelibus sollerti studio peragantur scriptorum et testium autenticorum munimine 

perhennentur. Nouerint igitur vniuersi quorum interest vel Interesse poterit in futurum scripti 

presentis notitiam babituri. Quod ego Johannes plebanus quondam in Modricz licet eger 

corpore sanus tarnen mente, verus et legittimus existens heres curie mee predialis in villa 

Zellessicz dicta Olomucensis dyocesis situate, consilio traetatu maturo ac deliberacione diligenti 

mecum et cum Sobyen, Jarohnyew, nepotibus meis ac alijs amicis nostris prehabitis de 

conniuencia beneplacito et consensu expresso amicorum eorumdem decimas annonarum omnium 

in agris dicte curie, que ad me libere et absque omni bonere decimarum uel solucionis 

alterius cuicumque faciende peruenit hereditarie. In cuius eciam libertatis possessione sum 

et steti actenus paciflce et quiete proueniencius testamenti ac donacionis perpetue nomine 

25 



194 

pro anime uiee saliite ac in remedium seu releuamen peccaminum meorum et omnium 
amicorum ac progenitorum meorum religiosis et deo deuotis fratribus seu conuentui cenobii 
Raygradensis dicte dyocesis legaui, mandaui, disposui, ordinaui et donaui annis singuiis in 
perpetuum coUigendas, recipiendas, vtifruendas, et pro suo beneplacito disponendas, ita 
tarnen quod fratres predicti plebano in Modricz quicumque pro tempore fnerit propter familiam 
curie ipsius procurandam, de decimis sie coUectis octo metretas siliginis et sex metretas 
auene decime nomine dare et assignare annis singuiis teneantur, et hanc meam circa 
predicta fore volo vitimam voluntatem, cuius exsecucionem nepotibus meis Sobyen et 
Jarohnyew antedictis ac aliis meis in eadem curia successoribus legittimis fideliter recommitto, 
obsecrans eos per uiscera misericordie Jesu Christi, quatenus hanc meam uoluntatem uitimam 
dignentur eSectui mancipare. Testes autem horum uidelicet legacionis, donacionis, perpetue , 
disposicionis, ordinacionis, mandali,' testamenti, facti ac uoluntatis vitime iam expresse sunt 
strenui viri, Alsycus filius quondam Franconis, Henzlinus filius Arnoidi, vasalli episcopatus 
seu ecclesie Oiomucensis, Item Weiflinus, Henczlinus dictus Hupczow, Philippus carnifex, 
Mychael scabini opidi Modricensis et plures aiij fide digni, quos omnes et singulos contestor 
sub interminacione districti iudicii, quatinus de suprascriptis omnibus si quando necessitas 
aliqua supradictis fratribus incubuerit, et requisiti fuerint, velint et debeant veritati testimonium 
perhibere. Deprecans nichilominus honorabilem virum dominum Petrum decanum Wyssegra- 
densem reuerendi domini uostri domini Johannis Oiomucensis episcopi in temporalibus et 
spiritualibus vicarium generalem, quatenus omnia et singuia premissa dignetur ex commisso 
sibi officio approbare, seu eciam confirmare, In quorum omnium testimonium mei uidelicet 
Johannis prenotati, Sobyenonis nepotis mei prefati. Alsyconis et Henziini superius expressorum 
presentibus sunt appensa. Datum et actum in Modricz, Anno domini M^CCC^XL^. XIV^. 
Kalendas Aprilis. 

(Das Original auf Pergament mit fünf Sigillen, von denen jedoch das erste zerbrochen ist, im 
Archive der Abtei Raigern. 0. 5. 1.) 

268. 

yikolaus und Zdislaw ton Gross -Senic r erkaufen der OlnMzer Domkirche IV Mark 

Zinses in Senic, Dt. in Olomucz^ die IL Aprilis 1340. 

J^icolaus et Zdisiaus fratres de Maiori Senycz . . . quatuor marcas redditus . . in 
Seuycz . . domino Sboroni preposito Olomucensi et domino Nicoiao piebano de Slatyna . . 
pro ecciesia Olomucensi comparantibus . . pro quadraginta marcis . . vendidimus iure et 
dominio hereditario . . Fideiussores sunt strenui viri . . Philippus frater noster de Haiori 
Senicz et Wrchoslaus de Vhercz . . nee non testes Podoba de Drahanowicz, Onsso de 
Vgezd, Vlricus de Namyescz, Albertus de Bistrzicz . . Actum et datum in Olomucz anno 
domini millesimo trecentesimo quadragesimo die secunda mensis Aprilis. 

(Aus dem Cod. II. f. 17. im Archive des Olmiitzer DomcBpitels entnommen A. Roczek.) 



195 

260. 

Der Burggraf von Blansko^ Nikolaus^ Sohn des Briino^ entsagt allen ihm auf die Güter 
und Gebäude in SdSnice bei Prachatic zustehenden Rechten. Dt. Modricz^ VI. Idus Aprilis 

(8. AprilJ 1340. 

EAgo Nicolaus Brunonis purcravius in Blanzk, recognosco tenore presentium universis^ 
qnod bona dnctns conscientia, structaras, informationes et fedificia bonorum in Sdenicz prope 
Prachaticz, quie piidem ex^ parte venerabilis domini mei, domini Jobannis episeopi Olomu- 
censis, dum adhuc esset in officio prspositursB Wissegradensis ecclesise constitutus, tenui, 
propriis laboribns et impensis, personse meae duntaxat intuitu per me factas, ecclesite 
Wissegradensi pnedict», cujus jam dicta sunt bona, ob meaD ac prsedecessorum meorum 
animarum salute (sie) donavi, ac eidem ecclesiss et capitulo cedo libere de eisdem. Profiteor 
etenim in bis scriptis, dominum Przedyboyum militem de Lhota, qui pro nunc ex commissione 
praBdicti domini mei episeopi Olomucensis et non aliquo conpetente sibi jure vei quovis 
quesito titulo tenet bona pnedicta, nullum in bonis ipsis penitus jus habere; nichilominus 
pro me renuntians de certa scientia, simpliciter et expresse actioni, qusestioni, repetitioni 
ac juri, si qufe vel si quod in bonis prsedictis nee non aediliciis, informationibus et strueturis 
ibidetn michi quocunque titulo corapetierunt, conpetunt aut conpetere possent quomodolibet 
in futurum. In cujus rei testimonium prsBsentes dedi litteras sigiiii mei appensione munitas. 
Actum et datum Modricz VI. Idus Apriiis anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo. 

(Nach einer dem Orig. des Wyselirader Kapitelarchives entnommeneu, nnd im k. böhm. Museum 
aufliewahrteo Abschrift.) ' 

230. 

Karl von Auerschitz (Uheröice) bekennet^ dass er ton dem Wilimower Abte für seine 
Dienste drei freie Lahne in Auerschits erhalten habe. Dt. Brune^ III. Kalend. Maß 

(29. AprilJ 1340. 

i^ouerint vniuersi presencium noticiam babituri; quod ego Karulus de Aurcicz suscepi 

tres laneos liberos in villa Aurcicz a reuerendo in Christo domino domino Petro miseracione 

diufna abbate monasterij in Wylemow, et a suo conuentu tali sub condicione, yidelicet, 

quod prefatos tres laneos ad tempora mee vite, et nullius alterius, pro seruiciis in futurum 

ipsi domino et suo conuentui per me exhibendis teuere debeo libere, et possidere, homines 

eciam ipsins domini, et sui monasterii bona mea fide, ubique locorum promouere, tueri, et 

adiutor fidelis, et maxime hominibus ville predicte fore promitto, sicuti mihi suppetit virium 

facultas, post decursum vero mee vite, memorali tres lanei cum curia ad nullum alium, 

quam ad ipsum dominum et suum monasterium liberi libere redire debent, sine obstaculo 

cuiuslibet impedimenti, nullo iure emphyteutico, quod purchrecht dicitur meis heredibus 

sine Sttcoessoribus in hys lapeis competente, sen patrocinante, preter semina, que tunc per 

me seminata fuerint, et pecora, siue pecuda ad me spectancia, vel annone, si que fuerint; 

25* 



196 

Hec omnia ad nulluni alium, quam ad meos heredes, siue cui ego assignauero, pertinebunt, 
si vero in aliquo a seruicio prefati monasterii fortuito cadu aberrauero, vel hominibus 
monasterii prenotati aiiquod dampnum, aut calumpnia aliqua per me illata fuerit^ ipse dominus, 
vel sui snccessores me pro homine suo, et famulo proprio possunt, et debent sine omni 
mea contradiccione iudicare. Ad herum igitur omnium euidenciam clariorem, et firmius 
testimonium, dominos honorabiies et nobiles, dominum Johannem de Lompnicz, dominum 
Bohussium de Stencz, dominum Luczkonem de Wyssenburg, dominum Johannem de Nachod, 
dominum Bemhardum de Wiczcow, dominum Strziesewoyum dictum Hoiub de Comurzan, 
Sbynconem de Bucowyna rogitaui, ut ipsi veri, et legitimi testes forent, omnium premissorum, 
et suis sigillis presentes communirent, meoque sigilio eciam appenso. Insuper addicio, quodsi 
unquam aliquem propter errorem casu quocunque dominis memoratis, vel eorum monasterio 
iustus fore noluero, quomodolibet, extunc prefati domini, quorum sigiila sunt presentibus 
appensa, me iniuste. egisse, et male errasse, possunt deuincere, et debent per presentes 
demonstrare, edificia eciam in curia mihi a monasterio collata, edificata, vel imposterum 
edificanda cum tribus laneis predictis, et curia, ad monasterium, et nullum alium iibera libere 
(redire) debent. Datum et actum in ciuitate Brunensi, anno domini millesimo trecentesimo 
quadragesimo, III. Kalendas Maii. 

(Abgedruckt bei Dobner in Monument. IV. S. 302 und 303. n. CLL nach dem Orig. des 
Bi*ewnower Archives.) 

^ 211. 

Philipp ton Gross -Senic rerkauß II Mark Zinses in Gross -Senic der Olmützer Dom- 
hirche. Dt. in Olomucs^ in die b. Philippi et Jacobi (1. Mai) 1340. 

r ilippus et vxor Anka de maiori Senicz . . . duarum marcarum redditus videlicet . 
laneo cum quartali, orto, cum agris . . in annuis redditibus . . ibidem in Senycz . . . 
domino Sboroni preposito Olomucensi . . pro ipsa ecclesia Olomucensi comparanti . . . pro 
viginti marcis . . . vendidimus . fideiussores sunt . . Nicolaus et Zdislaus fratres de Maiori 
Senicz et Jessko de Sussicz • . . Testes Onsso de Ygezd, Albertus de Bistricz et Vlricus 
de Namiescz . . Datum et actum in Olomucz anno domini millesimo trecentesimo quadra- 
gesimo in die beati Philippi et Jacobi apostolorum. 

(Aus dem Cod. U. f. 18. im Archive des Olmützer Domcapitels entnommen A. Boczek.) 

272. 

Markgraf Karl ton Mähren befiehlt den Schoppen der Altstadt Prag, dass sie für die 
dortigen Mühlen ein bestimmtes Mass festsetzen. Dt. Brunce^ XIV. Kai. Junii (19. Mai) 1340. 

MLarolus domini . . regis BoemisB primogenitus, marchio Horaviaa, fidelibus patemis 
et nobis dilectis . . judici • . juratis totique coromunitati civii^m majoris civitatis Pragensis 
salutem cum plenitudine omnis boni. Plene sumas fidedignorum testimonio informati, quaiiter 



197 

cives vestne dicte civitatis molendina tenentes, defectus et dampna pluries sint perpessi 
pro eo, quod ipsa vestra civitas Pratensis nullam determinatam hucusque habebat mensuram, 
per quam nnam molendinum vestne civitatis sine dispendio alterius molendini debebat et 
poterat debito modo et proportionabiliter elevari. Nos cupientes vestne civitati super hujusmodi 
defectibus salubriter providere, vobis judici et consulibus dictte majoris civitatis, fidelibus 
patemis et nostris dilectis seriöse mandamus, omnino volentes, nostne gratiaD sub obtentu, 
quatenus freti regia ac nostra auctoritate unam mensuram communem et medium invenire 
sine dilatione qualibet debeatis, secundum quam tarn divitibus quam pauperibus, tarn superiora, 
quam inferiora molendina tenentibus, eaqua justitia secundum fidem vestram impendatnr, 
juxta statum et conditionem cujuslibet molendini, volentes omnino, ut trangressoribus ejusdem 
regifls nostrfe et vestne ordinationis et statuti statim certam et gravem poenam absque 
remissione qualibet infligere debeatis, ordinationem nostram hujusmodi et statum per vos et 
successores vestros ex nunc in antea volumus perpetuis temporibus inviolabiliter observare. 
Datum Brunn» anno domini miUesimo trecente^imo quadragesimo, XIIII. Kalendas Junii. 

(Nach einer dem Bürgerbuche vom J. 1310. f. 281 des Altstädter Archives zu Prag ent- 
nommenen, und im k. böhm. Museum aufbewahrten Abschrift.) 

233. 

Kart, Markgraf txm Mähren, verleiht dem Berthold, Cen6k und Heinrich von Lipa dieselben 
Bergrechte für ihre Güter Schönberg ^ Goldenstein und Schampach fSantpachJ^ welche sie 
ßr Deutsch -Brod tom K. Johann erhalten haben. Dt. Kremsier^ in octaf>a Ascensionis 

domini (1. Juni) 1340. 

j\os Karolus domini regis Boemie primogenitus marchio Morauie recongnoscimus 
et ad vniuersorum tam presencium quam futurorum volumus noticiam peruenire, quod 
venerabili Bertoldo preposito Wyssegradensi, cancellario regni Boemie patruo principi et 
sincere dilecto, et Czenkoni fratribus de Lypa, nee non Henrico filio quondam Henrici 
iunioris de Lypa et heredibus ipsorum volentes meritorum suorum respectu, graciam facere 
specialem, ipsis de certa sciencia concedimus et fauorabiliter indulgemus, vt in mineris auri, 
argenti, vel alterius cuiuscumque metalli, si que in bonis ipsorum Schonenberg, Goldenstain 
et Santpach sunt, aut futuris temporibus reperiri poterunt, juribus et gracijs, quibus in 
montanis et mineris circum Brodam Theutunicalem ex serenissimi domini . . regis Boemie 
genitoris nostri predicti concessione pociuntur inantea gaudeant et'fruantur, quemadmodum 
in ipsius genitoris nosbri literis graciarum et Übertatum huiusmodi plenius continetur, harum 
nostrarum testimonio literarum, Datum Kremsier, in octaua ascensionis domini, anno eiusdem 
millesüno trecentesimo quadragesimo. 

(Aus dem Fragmente eines Papier- Codex aus der II. Hälfte des XIV. Jahrhundertes S. 37, 
welches dem in der Cerronischen Sammlung im m. st. Landesarchive befindlichen Buche 
„Miscellaaea von Nähreu^^ beigebunden ist.) 



198 



234. 

Markgraf Karl befreiet die Güter und die Leute des Nonnenklosters bei St. Jakob zu 
Olmäts Don allen Steuern und Abgaben. Dt. Chremsier^ in octava Ascensionis domiui 

(31. Mai) 1340. 

Ikarolas domini . . regis ßoemie primogenitus, marchio Morauie . fidelibus suis 
dilectis . . capitaneo, ac vniuersis et siiigulis, camerarijs, prouincialibus, villicis, purcrauijs, 
ceterisque of&cialibus suis, quibuscumque ccnseantar nominibus, presentibus et futuris, quibus 
presentes exhibile fuerint, graciam suam, et omne bonum. claris probacionibus et suflicientibus 
testimonijs informati. quod deuote nobis dilecte . . magistra et sanclimoniales, monasterij^ 
sancti Jaeobi in Olomucz, ac ipsum monasteriam, et bona eius, ad mensam episcopalem 
Olomucensem, pertinent, et ad prestandas, cum ceteris marchionatus nostri monasterijs, con- 
tribuciones, exacciones, et subsidia, a tempore caius contrarij non existit memoria, numqnam 
fuerunt, nee modo sunt, obnoxie, yel astrictum monasterium earundem. Ipsas et dictum 
monasterium, ac bona earum, ab huiusmodi inantea, decreuimus, et presencium auctoritate, 
decernimus, supportanda. Vobis et vestnim cuilibet, sub obtentu gracie nostre, distriete 
precipiendo mandantes, ac volentes expresse, quatinus exnunc, amodo a sanctimonialibus 
predictis, et monasterio, vel bonis ipsarum, contribuciones, exacciones et subsidia huismodi, 
numquam exigcre, vel recipere presumatis, ipsas vel homines earum, occasione talium^ in 
nullo penilus molestantes, vei perturbari, per quempiam permittentes. Si quis autem secus 
facere attemptauerit, vel presumpserit, indignacionem nostram, grauiter se nouerit incursurum. 
Harum nostrarum testimonio iitterarum, Datum Chremsier, in octana ascensionis domini. 
Anno eiusdem, millesimo, Irccentesimo quadragesimo. 

(Nach dem Orig., dessen Sigill fehlt, im Archive des Olmützer Domcapitels abgescliricben 
Ant. Boczek.) 

275. 

Markgraf Karl bestätiget der Stadt Kremsier alle Rechte und Privilegien. Dt. in Cremsiety 

in octava Ascensionis domini (1. Juni) 1340. 

Aos Carolus domini regis primogenitus . marchio Moravie; tenore praesentium 
pnesentibus et futuris constare volumns universis, quod in bis, per qute civitates nostri 
marchionatus ipsorum incolse suam licite meliorare possunt conditionem fervente animo solici- 
tamur, adhoc ut adjuti, nostris suffragiis, nostris opportunitatibus, possint, valeantque uberius 
deservire. Ad preces itaque civium Cremsiriensium nobis dilectorum, quas porrigere nobis 
humiliter et devote curaverunt, nostras inclinavimus aures, benigne ipsos ad hoc in juribos, 
libertatibus et consvetudinibus, quibus hactenus usi sunt, et quas a progenitoribus nostris 
retroactis meruerunt temporibus obtinere, et specialiter ac potissimum in hac gracia, ut ante 
prsedictam civitatem circumquaque intra spatium unius milliaris, nulii hominum ad vendendum 
vel propinandum cerevisiam liceat qnoquo modo braxare, sed voientes eam propinare, ipsam 



199 

in dicta civitate comparent, capientes gratiose ac favorabililer conservare fidelibus nostris 
dilectis capitaneo ac uuiversis et singulis cammerariis, vicinis, provinciaiibus, csBterisque 
officiatis nostris per Moraviam, qui sunt, et pro tempore fuerint, quibuscunque censeantur 
nominibas, nostne grati» sub obtentu districte prsecipimus pnesentibus et expresse mandamus 
voientes, quatenus cives pnedictsa civitatis Crembsiriensis in prsemissis juribus, iibertatibus, 
et consvetudinibus, et singulariter in eo, ut braxationes in ipsorum prasjudicium ut prsBmitlitur 
non fiant, nequaquam impediant, nee impediri per quempiam quouis modo permittant, sed 
eüam per Sfepe dictos cives cum exhibitione prsBsentium fuerint requisiti, eis cooperari 
debeant in hujusmodi, et efficaciter prasesse, Si qui autem contrarium attentare prfesumpserint, 
noverint se poenas pro motu proprio infligendas graviter incurrisse. Harum nostrarum testi* 
monio literas datarum in Cremsier octavae ascensionis domini anno 1340. 

(SBch einer vidimirten Abschrift vom J. 1706 im fUrsterzbischöflicheu Archive zn Kremsier.) 

236. 

Markgraf Karl befiehlt dem Bohui ton Starö^ dass er seinen Leuten die zur Pflasterung 
der Stadt Iglau gewidmete Mauth zu zahlen gestatte^ und die Iglauer an der Mauth in 
dem Markte Pirnitz nicht überhalte. Dt. Prage^ in octata bb. Petri et Pauli apostolor. 

(6. Juni) 1340—6. 

Ikarolus marchio Morauie, recordamur tibi fideli nostro dilectoBohussio.de Sterycz 
iam sepius nos scripsisse, quod nostre intencionis existit omnino, ut tui homines et nostri, 
quos in obiigacione tenes, theloneum seu mutam pro pavimenlacione ciuitatis Iglauie solnere 
teneäntur et debeant, prout homines aliorum nobiiium marchionatus nostri Morauie iuxta 
nostrarum literarum coniinenciam eidem ciuitati datarum dare et soluere consueuerunt. Tu 
vero solus ex omnibus nobilibus predicti marchionatus nostri intencionem et mandatum nostrum 
buiusmodi paruipendens, ipsos tuos homines ymmo nostros predictum theloneum soluere non 
permittis et iam demum per nos tibi transmissas literas videre et conspicere non in nostram 
sed pocius in tuam yerecundiam, ut credimus contempsisti. Quapropter adhuc iteratis vicibus 
tue fideiitati seriöse iniuugimus et mandamus quatenus sepedictos tuos homines sepefatum 
theloneum seu mutam sinas soluere absque diflicultate qualibet et permittas. Volentes eciam 
nt de duobus hallensibus de curru racione thelonei in opido Pumicz et alijs bonis tuis 
omnimodo sis contentus nichil plus a predictis ciuibus Iglauiensibus pro theloneo penitus 
requirendo, et si secus faceres ipsis ciuibus duximns indulgendnm ut tantumdem quantum 
ab eis recipitur, a tuis hominibus similiter pro theloneo recipere vaieant atque possint. 
Volumus insuper ut nullus cum sepedictis nostris ciuibus Iglauiensibus quitquam habeat disponere 
in causa predicta, ymmo nos ipse eandem causam personaliter inter te et ipsos vertentem 
andire volumus et fine debito terminare. Datum Präge in octaua beatorum Petri et Pauli 
apostolorum. 

(Ans dem Bürgrerbuche vom J. 1409 — 1472 des Iglauer Stadtarchives entnommen Ant. Boczek. 
P. R. V. Chluuiecky a. a. 0. S. 16 o. 25.) 



200 



ZU. 

Der Kontent des Klosters Hradisch übergibt dem Fabian von Opatowic für den Wieder-- 
aufbau des öden Dorfes Stephanau das dortige Gericht. Dt. in monasterio Gradicensi^ in 

octana S. Trinitatis (18. JmiJ 1340. 

Aoverint universi presentes literas inspecturi, qvod nos Augustinus miseraüone divina 
abbas, Benessius. prior, Woyslaus subprior et conventus monasterii Gradicensis, ordinis 
premonstratensis, diecesis Olomucensis, honorabiiis viri Fabiani de Opatowicz immensis labo- 
ribus, qvos eum babere non sine gravibus rerum suarum impensis, certo certius didicimus, 
circa locationem et reformationem ville nostre vulgariter dicte Stephanau prope Knyenics, 
que a tanto tempore desoiata existit, qvod memorie contrarium non existit, alias per nos 
sibi ad tempora vite sue duntaxat date, consideratis diligenter et inspecUs, utilitatem non 
modicam monasterii nostri antedicti cum invenimus fideiiter procurare, volentesque eosdem 
labores suos condignis premiis sibi resarcire, iudicium in premissa vilia, ad quod duos ianeos 
liberos, tabernam, molendinum, pistorem fabrum et sutorem, ac tercium denarium de culpis 
provenientem decernimus inviolabiliter pertinere, eidem dedimus, donavimus, et contnliraus, 
ac heredibus suis, et presentibus damus, et donamus concedimusque, omni jure eo habendum 
et possidendum, qvo ceteri iudices nostri iudicia sua possident, in bonis nostris residentes, 
qvi dicta iudicia apud nos, aut nostros predecessores sua pecunia compararunt. In cuius rei 
testimonium et robur perpetue firmitatis, presentes sibi literas dedimus, nostris sigiiiis roboratas. 
Datum in dicto monasterio nostro anno domini millesimo, trecentesimo, qvadragesimo, in 
octava sancte Trinitatis. 

(Aus den Aniialen desselben Klosters f. 140 in dem Archive des Klosters Hradisch im m. st. 
Landesarchive.) 

238. 

Berthold von Lipa^ Probst am Wyiehrade^ stellet mit Zustimmung seines Bruders Zdenih 
dem Cistercienser Ordemkloster Kaments gewisse bei Goldenstein gelegene Güter zurück. 

Dt. Crumenow^ die b. Johannis Bapt. (24. Juni) 1340. 

In nomine domini amen. Nos Bertoldus de Lypa dei gracia Wischegradensis pre- 
positus . canceilarius et summus marscbalcus regni Bohemie ad vniuersorum noticiam tarn 
presencium quam futurorum tenore presencium volumus perpetuo deuenire, quod cupientes 
attentis affectibus nostris progenitoribus et nobis totique posteritati nostre testamentnm 
salutiferum atque memoriam in remedium animarum nostrarum facere et relinquere sempi- 
ternam, sie vt deo digno famuiatu ecclesiarum hie et in futuro participari suffragante diuina 
clemencia valeamus, religiosis ac deuotis viris . . fratribus . . domino Sighardo abbati et 
conuentui monasterii in Camencz ordinis Cisterciensis Wratislauiensis dyocesis, bona quedam 
prope Goidinstein coram nobis per eos inpetita propter donacionem per dominum Johannem 



201 

dictum Wnstehube olim eis factam, dominum castri protunc supradicti, oppidum videlicet 

quondam dictum Golteke, ad ibidem secundum pristinum statum ciuilatem reedificandam, in 

qua forum haberi possit, omnia iura ciuilia, ac quelibet mechanice artes valeant exerceri, 

et omnes has villas ad ipsum oppidum ab antiquo spectantes Niclausdorf, Stobensyfen, 

Cunciadorf, Wynrebe, Spilix, Craflsdorf, Syfridsdorf, Walthersdorf, utrumque Woycechsdorf, 

secundum quod hee ville quondam fuerunt vel erunt forsitan in futuro in suis terminis greniciis 

et limitibus circumferencialiter situate, nee non cum suis agris cuitis et incultis, siinis, rubetis, 

nemoribus, pratis, pascuis, aquis, aquarum decursibus, piscacionibus, piscinis, molendinis, 

venacionibns, ancupacionibus, censibus, utilitatibus, prouenlibus, usibns, usifructibus, affictibns^ 

, emoliroentis ; siiuis eciam aliis adiectis a predictis maximis et copiosis, distinctis in suis 

gadibus et grenicijs expresse secundum snarum continenciam originalium litteranim aurifodiis 

et mineris cuiuscumque metalli repertis aut futuris temporibus reperiendis; iure eciam patronatus 

ecclesianim cum omni dominio et supremo omnium causarum iudicio, in eisdem bonis per 

abbatem . • qui pro tempore fuerit aut snum aduocatum . . vel iudicem . . exercendo, siue 

ille sagwinis siue pecunie respiciant talionem aut que de iure merentur, sentencia capitali 

puniri, ac aliis pertinenciis, quocumque censeantur nomine vel in quibuscumque rebus con- 

sistant. Et specialiter omni eo iure, proprielate ac dominio, quo predecessores nostri . . 

ea bona babuerunt et nos hucusque habuimus aut habere possemus in futurum de vnanimi 

et consentanea fratris nostri Zchenconis voluntate, reddimus pure et simpliciter propter 

deum. Et si quid iurisdicionis ad ea habere dinoscimur, empcionis seu hereditarie successionis 

titulo totum addicientes predictis fratribus . • ob remedium anime nostre testamenti nomine 

ex nunc liberdliter damus, conferimus et donamus absque omni censu et sine seruicio quolibet 

nobis et nostris successoribus exhibendis, siue in exaccionibus, angariis aut perangariis seu 

quocumque nomine nuncupentur, iure hereditario et in perpetuum libere possidenda, ita 

quod ipsi nullum respectum habeant quoquomodo ad quemquam hominum in seruicio aliquali; 

sed de eisdem tamquam de re propria . • siue hereditaria gaudere, ordinäre et disponere 

possint et valeant, quidquid eorum placuerit volunlati, promittentes bona et sincera fide, 

nuUo unquam tempore de iure vel de facto seu alio quouis modo aut aliquo iuris auxiiio 

contra huiusmodi reddicionem et nostram largam donacionem venire vel facere, per quod 

Tel per que ipsi fratres • • monasterii predicti in premissis omnibus et singulis per nos, 

heredes et successores nostros ac ofBciales, qui sunt, vel qui pro tempore fuerint, seu 

quoslibet alios, quorum interest vel ikiteresse poterit, possint vel valeant aliquibus impeticio- 

nibus iniuriis vel violenciis inpediri volentes nichilominus ex special! fauoris gracia prediclos 

firatres • . in bac libertate fideliter conseruare ac ipsos contra molestatores quoslibet pro 

viribus defensare, ut ipsi ex maiore * debito progenitorum nostrorum et nostri . . sint memores 

in suis oracionibus apud deum. In cuius rei testimonium et robur perpetuo valiturum, presentes 

fieri et sigillo nostro maiori duximus communiri. Datum Crumenow in die beati Johannis 

Baptiste. Anno domiui millesimo trecentesimo quadragesimo, presentibus hiis baronibus: 

dominis videlicet Jescone de Crawarn, Heynemanno de Nachodu, Jescone de Boskowicz, 

Alberto de Resinburg, Ueinrico de Hugwicz, Conrado Bauaro, Ueiurico de Kowfung, Swan- 

26 



202 

tiborio, Prsydeborio, Heynecone de Bludow, Epycone de Hratka, niUitibus, Petro et Franczcone 
notariis, cum aliis multis fide dignis. 

(Nach dem Orig. im Archive desselben Klosters Nr. 118 und 119, mitgetheilt Dr. G. A. Stensel.) 

230. 

Markgraf Karl erkläret^ dass er eon dem OlmüUer Bischöfe Johann den bei Bdlkowic 
gelegenen Berg Tepenec gekauft habe^ um darauf das Schloss Twingenberg zu erbauen. 

Dl Olomucii^ in die bb. Petri et Pauli (29. Juni) 13 W. 

iMos Karolus domini regis Bohemie primogenitus, marchio Moravie, recognoscimus, 
et ad yniaersorum noticiam volumus tenore presencium peruenire, quod cum montem Tepenecz 
infra limites bonorum episcopalium prope Bielcowicz situm *a venerabili domino Johanne 
episcopo Olomucensi consanguineo nostro carissimo pridem emerimus et episcopalia, ac 
ecclesie et canonicorum Olomucensium bona eidem mouti adiaceant, ne processu temporis 
per inhabilatores castri Twingenberch, quod in ipso monte construere decreuimus, bonis 
ipsis, et hominibus dispendia oriantur, super hijs graciose duximus prouidendum, declarantes, 
quod montem ipsum solum a summitate verticis vsque ad yalles proximas et immediatas, 
circumquaque emimus, sed in siluis, rubetis, pratis, pascuis, agris, venacionibus, et aucupa- 
cionibus, bonorum et hominum predictorum, ac villarum adiacencium, nichil nobis iuris vendicare 
vei ad castrum ipsum atrahere, nee ligna in siluis ipsis succidere nee eadem de facto nobis 
vliis temporibus usurpare aut per nos uel per purgrauios seu ofliciaies nostros, homines 
ipsos ad edificia castri ipsius, aut vecturas aiiquas robotas, exacciones, subsidia molendinorum 
et obstaculorum reparaciones compellere debebimus nee permitti per qvempiam coarctari^ 
aut in stratis et vijs contra antiquas consuetudines impedire, et si aiiquod theloneum de 
nouo uel forum in vicinio contigerit instaurari, ad illud theloneum prestandum uel forum 
visitandum dicti homines compelli non debebunt, et si aliqui ex ipsis forum huiusmodi visitauerint 
nulla racioue uel occasione occupari, seu agrauari debebunt nee eciam arestari. Purgrauius 
eciam, qui pro tempore fuerit, cum suis nulla hominibus ipsis inferat grauamina aput ipsos 
pernoctaudo uel expensas ab eis aiiquas aut pabulum exigendo, homines eciam nostri et 
terrigene ad expedicionem transeuntes in prefatis bonis pernoctare uel moram facere non 
debebunt, nee ipsos in transitu aiiquateuus molestare. Nos quoque absque speciali licencia 
et bona voluntate domini episcopi uel successorum suorum nulla bona in eodem districta 
a suis feodalibus vmqvam debebimus comparare. Preterea si in predicto Castro futuris tem* 
poribus viliicum poprawczonem uel alium quem vis oßicialem institui seu residere^ vel castrum 
ipsum teuere aut Judicium zudd inibi coUocari contingerit, hoc omnino absque bonorum et 
hominum predictorum fiat dispendio et iactura ; purgraiiijs castri ipsius seu villico ac officialibus 
huiusmodi in ipsis nullam iurisdiccionem potestatem, ins vel dominium penitus habitnris. 
Primus quoque purgrauius, quem in dicto Castro primitus instituerimus, dominio episcopo, 
et capitulo suo Olomucensi iurabit premissa oronia et singula teuere, et inuiolabiliter obsemare, 
ac de Castro ipso, dum destituendus fuerit, nequaquam cedere, nisi prius is, qui successuros 



203 

sibi fuerit, simile coram nobis prestaaerit iararoentum, qvod eciam conseqaenter coram domino 
episcopo et capitulo Olomucensi prestabit tempore opportano. Et hoc fiat per singulos 
purgrauios, quociens, et quando ipsos contingerit variari. Promittimus eciam dictum castrum 
nuUi vmquam baronum, nobilium, seu dominorum cuiuscumque persone obligare, vendere, 
alienare uel dare, sed personaliter ipsum tenere, uuili eciam preterquam soli Olomucensi 
ecclesie si placuerit castrum ipsum nobis donare licebit. Si vero alicui persone cuiuscunque 
preeminencie, uel Status existat, datum fuerit uel obligatum seu venditum, extunc statim 
ipso facto ad dictam Olomucensem ecclesiam libere reuertatur, nobis heredibus et successo* 
ribus nostris de rehabicione castri ipsius nuliam spem deinceps inperpetuum habituris. 
Premissa igitur omnia et singula fide prestita nomine iuramenti pro domino genitore nostro 
nobis, heredibus et successoribus nostris semper inuiolata teuere et integra promittimus nc 
adimplere, nunquam ipsornm aliquod inperpetuum infringendo; decernentes ex nunc de certa 
nostra sciencia in hijs scriptis irritum et inane, si contra premissa uel eorum aliquod per 
nos, heredes aut successores nostros uel quemuis alium cuiuscumque condicionis preeminencie 
uel Status, qvippiam contingerit in posterum attemptari. In quorum omnium testimonium 
presentes litteras fieri et sigillorum nostrorum appensione fecimus muniri. Datum Olomucij. 
in die beatorum Petri et Pauli apostolorum. Anno domini APCCC^XL^. 

(Aus dem Pergam. Privilegien Cod. des Olmützer Bisthumes vom Anfange des XIV. Jahrhun- 
dertes in Klein Folio Nr. GL. im fürsterzbischöflichen Archive zu Kremsier abgeschrieben 
Ant. Boczek. — Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 23 n. XXIV.) 



280. 

Markgraf Karl stellet die der Vikarie bei der Olmützer Kirche durch den dortigen ft. 
Hofmaier gewaltsam entrissenen zwei Gärten zurück. Dt. Olomuncz^ VI. Nonas Julii 

(2. Juli) 1340. 

J%los Karolus dei gracia primogenitus regis Boemie, marchio Morauie, vniuersis tam 

presentibus quam futuris voiumus fore notum, quod per honorabiies vires doroinos canonicos 

Olomucenses veraciter informati, quod duo orti siti extra muros ciuitatis nostre Olomucensis 

ante portam Omnium Sanctorum ad vicariam et prebendam, quam dileclus nobis Nicolaus 

vicarins ecclesie Olomucensis nunc possidet antiquitus pertinebant, quos quidam villicus 

Olomucensis abstraxerat et occupauerat violenter. Nos volentes saluti nostre prouidere pre- 

dictos ortos eidem vicarie restituimus et eciam si quid iuris in eis habere videremus aut 

nobis conpeteret aliquomodo eidem vicarie libere applicamus omnino et donamus perpetuis 

temporibns possidendos et tenendos et eos pro sua vtilitate disponendos. Inhibentes expresse 

sub obtentn nostre gracie, ne aiiquis de cetero castellanorum viilicorum uel ciuium nostrorum 

Olomacensium se de ipsis intromittere audeat aut aliquem censum seu steuram ac exaccionem 

exigere debeat ab eisdem aut quicquam sibi jurisdiccionis in preiudicium eiusdero vicarie 

presomat amplius quoquomodo vendicare. In cuius rei testimonium et robur perpetue firmitatis 

26* 



204 

presentes literas fieri et nostri sigilli munimine fecimus roborari. Datum Olomuncz anno 
domini millesimo trecentesinio quadragesimo, VI. Nonas Julii. 

(Aus dem Cod. II. f. 84. im Archive des Olmützer Domkapitels abgeschrieben Ant. Boczek.) 

281. 

Der OlmUtzer Burggraf Robert übergibt auf Befehl des Markgrafen Karl gewisse Gärten 
dem Vikare Nikolaus bei der Olmützer Domkirche. Dt. Ohmucii^ Nonas Julii (1. Juli) 1340. 

Eigo Ropertus purchrauius castri Olomucensis vniuersis quibus expedit publice 
recognosco quod cum Serenissimus princeps dominus Karulus marchio Morauie ortos ante 
portam Omnium Sanctorum sitos Olomucensi ecciesie Olomucensi (sie) pure propter deum 
dedisset liberos perpetue dedisset (sie) et donasset michi committens seriöse, vt et ego 
cedere statim deberem de eisdem, Ego mandatis domini mei marchionis cupiens parere 
discreto viro domino Nicoiao vicario dicte ecciesie Olomucensis libere cessi de ortis supradictis 
ac ipsum misi in possessionem eorundem ortorum corporalem mandando orlulanis vt eidem 
domino Nicoiao de cetero tamquam domino suo et non alteri obedire debeant et suis quilibet 
* Stare preceptis ac mandatis sibi censum et iura consueta exsoluendo In cuius rei testimonium 
presentes fieri volui et meo sigillo communiri Datum Olomucij anno domini Millesimo CCC^XL^. 
Nonas Julij. 

(Das Original auf Pergament mit einem kleinen zerbrochenen Sigille im Archive der Olmützer 
Karthause, im m. st. Landesarchive Lit. F. n. 2.) 

282. 

Markgraf Karl bestätigt die Privilegien der Stadt Brunn. Dt. Brune^ IV. Idus Julii 

(12. JuliJ 1340. 

Aos Earolus domini nostri regis Boemie primogenitus, marchio Morauie, ad vniuer- 
sorum noticiam presentibus publice volumus evenire, quod constituti in nostri presencia 
fideles nobis dilecti . . judex et . . jurati eines nostri Brunnenses, exhibuerunt, et osten- 
derunt nobis priuilegia et literas snas saluas super juribus, libertatibus et gracijs, quibna a 
retroactis predecessorum nostrorum diuorum regum Boemie et principum, vsque ad karis« 
simum dominum et genitorem nostrum, dominum Johannem regem Bohemie modemum, 
freti sunt et de maiestate regia per singuios aucti, ac literarum robore valide confirmatU 
modoque ad nos deuoluti, quibus eciam literis et priuiiegijs diligenter in suis elausulis 
auscultatis, et per omnia placidis pro honore nostro et fidelium ciuium nostrorum commnni 
bouo . . predecessorum nostrorum vestigijs inherentes, ad deuotas precum instancias dilectorara 
eorundem nobis fidelium ciuium Brunnensium more predecessorum nostrorum et patemo eadem 
priuilegia, jura, libertates et gracias vt in sui robore firmitatis salua maneant et illesa^ 
approbamus, laudamus, et confirmamus, harum nostrarum robore literarum. Datum Bnine in 
Castro Spilberch anno domini M^^ trecentesimo quadragesimo, IV. Idus Julii. 

(Das Original mit einem gut erhaltenen Doppelsigille im Archive derselben Stadt. A. n. 7.) 



205 

283. 

Markgraf Karl gestattet dem Jamnitzer Richter Heinrich^ dass er dieses Erbgericht 
verkaufen^ verpfänden oder vermachen könne. Dt. in monasterio Sedlicensij die dominica 

post Margarete (16. Juli) 1340. 

}Mo8 Karolas domini . . regis Boemie primogenitus, marchio Morauie, notum facimus 
vniuersis presentes literas inspecturis, quod nos attendentes multa grata seruicia et accepta, 
que fidelis noster dilectus Henricus judex Jemnicensis nobis exhibuit, hactenus, et in antea 
prompcius tenebitur exhibere, volentesque sibi premissorum consideracione graciam facere 
specialem, sibi fauemus et graciose concedimus, vt ipse, et heredes sui, vrgente necessitate, 
Judicium ipsorum Jemnicense hereditarium, vendendi. obligandi, legandi, alienandi, seu ipsum 
persone alteri vel personis commitendi, de ipsoque judicio faciendi et disponendi, prout 
ipsis vtilius expedire visum fuerit plenam habeant auctoritate presencium facultatem, Mandamus 
igitur . . capitaneis . . camerarijs, ceterisque Ofliciatis noslris per Morauiam, qui nunc 
sunt aut enint per tempora, quatenus Henricum predicturo, heredesque suos, in hac nostri 
indulti gracia, inpedire nuilatenus audeant vel presumani, contrarium facientes indignacionem 
nostram se nouerint irremissibiliter incursuros, harum nostrarum testimonio literarum, Datum 
in monasterio Sedlicensi die dominica post festum beate Margarete proxima, anno domini 
millesimo trecentesimo quadragesimo. 

(Das Orig. auf Pergament mit einem kleinen, zum Tlieile gebrochenen Sigille, im mähr, stand. 
Landesarchive Nr. 8, unter den Misccilen.) 

284. 

Peter ^ Dechant am Wy Sehrade und General-^ Vikar des Olmützer Bischofes Johann^ genehm 
miget die Commutirung der Pfarrer von Oslau und Zbrdslaw. Dt. in Modrics^ XVI. Kalend. 

Augusti (17. Juli) 1340. 

j^os Petrus dei et apostolice sedis gracia decanus ecciesie Wissegradensis, venerabilis 
in Christo patris ac domini, domini Johannis episcopi Olomucensis vicarius in spiritualibus 
et temporalibus generalis, notum facimus vniuersis presentes literas inspecturis, quod cum 
discrett viri Andreas in Oslow . et Fridericus in Bradzlabs ecclesiarum plebani, suas easdem 
ecclesias cupiuissent ex causis racionabilibus, ad inuicem permutare. seque transferri cum 
instancia supplicassent, patronis suis petentibus illud idem . Nos eorum precibus fauorabiliter 
auBuentes, predictum Aiidream de Oslow, ad ecclesiam in Bradzlabs more solito transtulimus, 
et rectorem in ea legittimum instituimus . . . ipsam sibi cum omnibus iuribus et vniuersis 
pertinencijs, auctoritate qua fungimur confirmantes, eique curam animarum ibidem et admi- 
fiistracionem spiritualium et temporalium prout ad nostrum spectat officium committentes. In 
cuius rei testimonium presentes sibi dedimus litteras sigilli nostri appensione munitas. Actum 
et datnm Modricz, anno domini millesimo, trecentesimo quadragesimo, XVI. Kalendas Augusti. 

(Das Orig. mit einem wohlerhaltenen Sigille im Archive der Stadt Brüun. 0. I. n. 28.) 



206 

Markgraf Karl von Mähren und Bischof Johann von Olmütz versprechen dem Hynek von 
Duba^ Herrn auf Ndchodj binnen zwei Monaten 200 Schock Prager Groschen auszuzahlen. 

DL Frage die b. Petri apost. ad vincula (1. August) 1340. 

J^os, Karolus primogenitus domini nostri regis Boemie, marchio Morauie, et Johannes 
dei gracia Olomucensis episcopus capitaneus Morauie, recongnoscimus tenore presencium . 
vniuersis, quod fideli paterno et nostro . dilecto nobis . Hinconi de Duba, domino in Nachod, 
promisimus et presentibus promittimus bona fide. ducentas sexagenas, grossorum denariorum 
Pragensium . sibi uel suis heredibus, aut ei, qui. presentes nostras, ex parte sua, exhibuerit, 
litteras, infra duos menses, a data earum^ continue numerandos, dare et in parata pecunia, 
expedire, quod, si non faceremus, extunc idem Hinco et heredes sui, aut qni presentes 
habuerit litteras, eandem summam, super dampna nostra, inter christianos uel judeos recipere 
poterit, nos quoque, tarn sortem capitalem, quam dampna, que notabiliter accreuerunt, 
expedire, et resarcire tenebimnr et spondemus. Harum, quas, nostris sigillis roborari fecimns, 
testimonio, litterarum, Datum Präge, die beati Petri apostoli, ad vincula . Anno domini 
millesimo trecentesimo quadragesimo. 

(Nach einer dem Originale des k. k. geheimen Hofarchives zu Wien entnommenen, und im k. 
böhm. Museum aufbewahrten Abschrift.) 

286. 

König Johann von Böhmen schenkt dem Hermann von Ess und dessen Erben den bei 

Breslau gelegenen Hof Woyschicz mit allen dazu gehörigen Gütern^ und befreit sie von 

allem Zehend^ von allem Kirchen^ und weltlichen Zinse und von allen anderen Abgaben. 

Dt. in Turnacpy in vigilia Nativitat. b. Marie virginis (7. September) 1340. 

• 

Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucemburgensis comes ad vniuersorum^noticiam 
tenore presencium volumns peruenire, quod nos confisi de legalitate probitate sinceritate 
circumspeccionisque industria fidelis nostri dilecti Hermanni de Ess, familiaris nostri domestici, 
propter eins eciam seruicia quamplurimum vtUia .nobis sepesepius per ipsum cum omni 
promptitudine exhibita, et exhibenda in futurum, volentesque premissorum contemplacione 
dicto Hermanno et suis heredibus, sicuti regalem decet ciemenciam, condignis premiacionibas 
gratuite occurrere, quatenus freti nostris presidijs regalibus, ad nostra seruicia se erigi (sie) 
valeant vehemencius in futurum, et quod sub umbra nostre proteccionis de piurimis dampnis 
hincinde ipsis illalis poterint eo melius respirare, dicto Hermanno de Ess, heredibus et 
successoribus suis legittimis, omnia bona ad curiam dictam Woyschicz prope Wratislaniam 
spectancia, vna cum curia ab antiquis temporibus, et secundum quod adhuc ad ipsam curiam 
pertinere noscnntur, cum omnibus et singulis prouentibus, vsibus, vsufructibus, redditibus, 
grenicijs, gadibus, circumferencijs ac metis, cum eciam pratis, pascuis, nemoribus, piscinis, 
aquis aquaramue decursibus, molendinis ortis, ortulanis et generaliter cum omnibus et singulis 



207 

obuencionibus, quocunque nomine censeanbir, in hereditatem perpetuam, tamquam dominus 
legittimus et naturalis, damus et liberalitate nostra regia concedimus et donamus, dicta 
bona per dictum Hermannum et heredes suos possidenda, vtifruenda et habenda inperpetuum, 
tamquam aliis nostri militares districtus Wratislauiensis, libere iicete et quiete, libertantes 
ipsos ab omni decima, censu ecclesiastico et seculari, exaccione, contribucione, steura, 
collecta, peticione, angaria, precaria, pecunijs monetalibus, bernis, sev quibusvis alijs aggraua- 
cionibus, quibuscunque nominibus nominentur, volentes ipsos omni libertate et gracia qua 
alij nostri milites et vasalii districtus Wratislauiensis pociuntur et gaudent, iroperpetuum 
gaudere et potiri, Dantes et concedentes dicto Hermanuo de Ess, heredibus et successoribus 
suis legittimis, pienam plenissimam potestatem, predicta bona totaliter uel in parte, vendendi, 
permutandi, donandi, concedendi, legandi, in vija uel in morte, in vsusque placitos conuertendi, 
sicuti ipsis melius et utilius videbitur expedire, prout ipsotiim placurerit voluntati, Mandantes 
et precipientes omnibus et singulis nostris ofBcialibus presenlibus et futuris, ne contra nostre 
libertatis et indulsionis graciam dictum Hermannum et heredes suos audeant uel presumant 
molestare et inquielare, per se uel per alios publice uel occulte, prout indignacionem nostram 
Regiam.grauissimam cupiuerint euitare. Hamm nostrarum testimonio litterarum, quibus sigillum 
noslrum est appensum. Datum in Turnaco in vigilia natiuitatis beate Marie virginis anno 
domini MOCCCOXL«. 

(Nach der Orig. BestätigUDgsurkunde des Markgrafen Karl von Mähren, ddo. Wratislauie VII. 
mensis Junii 1342, im k. Archive zu Breslau, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.) 

281. 

nLÖnig Johann von Böhmen macht sein Testament und ernennt zu dessen Executoren 
in Böhmen : den Johann, Bischof von Olmütz, den Abt von Czedlitz, den Abt von Königssaal, 
den Herzog Rudolf von Sachsen, den Peter von Rosenberg, den Johann von Klingenberg, 
den Wanko von Wartenberg und seinen Schreiber Nyort von Ltitzelburg. und für seine 
anderen Besitzungen andere Personen. Dt. In tentorio apud pontem de Bovinis IX. Sept. 1340. 

(Fr. Böhmer Regesta Imperii S. 208. n. 280. nach Bertholet Bist, de Luxembourg 6, 39. 
Würdtwein Nov. Subs. 12/65.) 



299. 

Der Kontent des Oslattaner Nonnenklosters gibt der Olmützer Domkirche eine Mark 
Zinses in Klein^Senic für eine andere in tiidan. Dt. fer. IV. ante Exaltationis S. Crucis 

(13. September) 1340. 

Lilizabeth abbatissa . . Katharina priorissa et Agnes subpriorissa . . totusque con- 
ventus monasterii in Osla . . vnam niarcam reddituum census perpetui . . dudum per mortuum 
dominum Richardum vicarium Olomucensem . . . sibi in Parvo Senycz prope Naniyescz 



208 

emtas et eis in anniuersarium ipsius . . assignatas permutant pro marca census ipsis a 
magistro Henrico, canonico et custode Olomucensi . . in patrimonialibus ejus bonis Rischans 
assignata. Datum in ipso monasterio anno domini miilesimo treeentesimo quadragesiuio, feria 
rV. ante diem exaltacionis sancte Crucis. 

(Aus dem Cod. II. f. 27. im Archive des Olmützer Domcapitels entnommen Ant. Boczek.) 



299. 

Johann ton KUngenberg vertauschet seinen bei dem Dorfe Kozojed gelegenen Wald fär 
einen andern^ welcher sich dort befindet und dem Kloster Oslawan gehört. Dt. Pridie 

Kalendas Octobris (30. September) 13 W. 

In nomine domini amen. Sagax humane nature . memoria labilitate pensata . 
in future rememoracionis presidium iiterarum robur clarius edictauit, Hinc est quod nos 
Johannes de Chlingenberch et Henricus natus eiusdem scire volumus presentibus vniuersis . 
Quod communicato consilio heredum et amicorum nostrorum omnium et singuiorum quonim 
de subscriptis interest aut interesse posset in antea, omnium nostrum in hoc residente 
intentione voluntate bona et consensu, vtilitatis, commodi et quietis, ac situs nobis conuenien- 
cioris causa, commutacionem simplicem rationabilem hereditariam perpetuam ac legittimam 
silue nostre fecimus et presentibus factam approbamus, cum fundo, terra, venacione, vtilitate, 
jure, proprietate, pleno dominio et pertinenlia, singulis et vniuersis, quibus eandem Siluam 
tenuimus et possedimus vsque modo, Site in loco, metis, finibus, et terminis subnotatis 
videlicet silue attingentis campos loci Chozayed vocati incipientis a valle . Kyrnikergrunt, 
conlinuanlis se per vallem . Wayergrunt vsque ad viam vnam ducentem ad semitam vnam^ 
que semita dirigit de Vreygenslein in Vethouiam et eadem semita cui iam dicta siiua con- 
tinuata est transit penes vallem vocatam Thannengraben continuans se vsque in campos 
predicti loci Chozayed, vbi terminantur mele et fines dicte nostre silue, cum venerabili ac 
in Christo deuotis sororibus, Elizabeth, abbatissa, Katherina priorissa, Angnete subpriorissa^ 
totoque conuentu, monasterij sanctimonialium vallis sancte Marie in Ossla, cisterciensis 
ordinis, Olomucensis dyocesis, pro silua earum Sita in loco predicto vocato Chozayed 
cum fundo, terra, jure et proprietate singulis et vniuersis vt premissum est, habende, tenende 
et possidende, ac in aliam vel alias personas modo beneplacito . . transferendi sine coiuslibet 
hominis impedimento, libere perpetue et hereditarie, nichil penitus nobis heredibus, ac suo- 
cessoribus nostris juris, vel proprietatis in dicta silua relinquentes, abrenuuciamus eciam 
in hiis scriptis simpliciter et expresse ex hoc nunc et imperpetuum, omnibus et quibusübet 
generaliter specifice actioni juri, sev excepcioni, que si vmquam inantea in dicto contractn 
et silua, nobis aut posteris nostris conpeterent aut conpetere possent de jure quolibet vel de 
facto. Singnanter eciam volumus, siluulam illam sitam in campis Chozayed que prlus ad 
predictum monasterium pertinuit, iterato ad id ipsorum monasterium pertinere perpetue libere 
et hereditarie, sine nostro et cuiuslibet hominis impedimento, In premissorum omniiuii et 



209 

singnlorum robur presentes dedimus nostris et in testimonium euidens venerabilis domini 
Berchtoldi de Lippa, prepositi Wischegradensis sc nobilis viri domiui Gerhard! de Chunstat, 
camerarii Brunnensis Znoymensis Czudarum sigillis, testiom ad suprascripta roboratas anno 
domini MiUesimo Trecentesimo Quadragesimo pridie Kalendis Octobris. 

(Das Orig. auf Pergum. mit vier kleinen Sizilien, wovon aber das erste fehlt, im Archive des 
Klosters Maria Saal, im m. st. Landesarchive LIt. P. n. 64.) 

290. 

Bischof Johann von Olmülz verwandelt die Pfarrkirche zu PustomSf in eine Nonnenklosterkirche 
des Benediktiner -Ordens. Dt. Olomucz^ die b. Jeronimi (30. September) 1340. 

In nomine sancte trinitatis et indiuidue vnitatis, patris et filii et spiritus sancti. Nos 

Johannes, dei et apostolice sedis gracia episcopus Olomucensis. Omnibus in perpetuum. Inter 

omnes vite huius varietates nichil hnmano generi censemus vtilius, nilque salubrios arbitramur, 

quam semper et ubique cum summa deuocione gracias agere deo patri, qui post primi parentis 

minam per viscera misericordie sue seculum mortis perire dolens interitu in fine seculorum, 

dum iam sacri venisset temporis plenitudo, filium suum, dominum nostrum Jesum Christum, 

in spiendoribus sanctorum, ante tempora genitum, cooperante sancto spiritu, ab arce paterna 

misit in terris de virgine nasciturum, et in ara crucis pro tocius mundi salute passurum. 

Sane in ministerium eure pastoralis, licet inmeritl, diuina dignacione vocati, ad incrementa 

cultus diuini, pro nostre possibilitatis modulo cura peruigili procuranda, inter alias soUicitudines, 

nostris incumbentes humeris, recognoscimus polissime nos astrictos. Igitur inspirante nobis 

eo, qui fons est bonorum omnium et origo, vt sancta nostra Olomucensis Ecclesia per nostre 

homilitatis obsequium in noui fetus germine deo propitio gratuletur, nobis et nostris proge- 

nitoribus delictorum inde remedium atque salus proueniat animarum, ad lautem et gloriam 

dei patris, eins nomine inuocato, ecclesiam in Pustmyr nostre dyocesis, que parrochialis 

hactenus extitit, cum omnibus iuribus et vniuersis pertinenciis suis post plures deliberaciones 

et tractatus habitos cum honorabilibus viris, fratribus in Christo carissimis, dominis Nicoiao 

decano, Bartholomeo preposito et Sborone, predecessore suo, qui tunc viuebat, Withcone 

archidyacono, et capitulo Ecclesie nostre Olomucensis, ac de ipsorum consilio et assensu, 

in monasterium Sanctimonialium religionis et ordinis sancti patris Benedict! ereximus ac 

erigimus, constituimus et presenlibus sublimamus. Volentes, et hac nostra constitucione 

perpetuis valitura temporibus sanccientes, vt ecclesia ipsa in ius et naturam monasterii 

transeat, et amodo non parrochialis ecclesia, sed monasterium re et nomine censeatur, ac 

iure, dignitate et honore monasterii perpetuo gaudeat^ pociatur, et irrefragabiliter perfrnatur. 

Desiderantes insuper incarnati verbi venerari mislerium, quo nostram scimus salutem exordium 

accepisse, monasterium ipsum in honore et tytulo salutifere Natiuitatis domini nostri Jesu 

Christi et gloriose matris eius Marie semper virginis duximus apellandum. Tali circa ipsius 

domini nostri infanciam et venerabilem eius genitricem spe ducti, quod ipse ad instar infancium, 

qui placantur de facili modicis super nostrorum multitudine peccaminum viclimis, habeatur 

27 



210 

placabilis, ipsaqne celornm regina nostri, dum in conspectu dei steterit, recordari, et suain 
a nobis iram dignetur auertere, quam in hac valle lacrimarum exules eis, quibus possunius, 
deaocionis venerantes obsequiis, vtpote matrem tocius gracie, iugiter iropioramus. Preterea 
de predicti capituli nostri conniuencia et consensu ius patronatns, quod in eadem ecclesia 
in Pustmyr predecessoribus nostris et nobis hactenus, dum parrochialis existereU competebat, 
in monasterium ipsum et abbatissam eius, que nunc est, et que pro tempore fuerit, de certa 
sciencia nostra transferimus et transfundimus in hiis scriptis. Que quidem abbatissa ydoneum 
presbiterum secularem etatis mature pro regenda et gerenda plebis cura tenebitur ad dictam 
ecciesiam eiusdem monasterii episcopo presentare, per ipsum episcopum in perpetuum vicariuDi 
instituendum in eadem ecclesia, qui populo ministrabit ecciesiastica sacramenta. Et eidem 
vicario de redditibus et prouentibus ipsius ecciesie seu monasterii congrua porcio assignetur, 
de qua possit comode sustentari, archicpiscopalia, episcopalia et archidyaconalia iura soiuere, 
et aiia sibi incumbencia onera supportare. Vt autem hec omnia robur optineant perpetoe 
firmitatis, presentem paginam inde iieri, et nostrorum ac predicti capituli nostre Olomucensis 
ecciesie sigillorum procurauimus munimine roborari. Et nos Nicolaus decanus, Bartholomeua 
prepositus, Withco archidyaconus et capitulum ecciesie Olomucensis ecciesie parrochialis in 
Pustmyr in monasterium translacioni, ereccioni, constitucioni et sublimacioni, iuris patronatns 
translacioni, omnibusque et singulis aliis premissis, per rcuerendum in Christo patrem ac 
dominum nostrum, dominum Johannem, episcopum Olomucensem, ordinatis, statutis et factis, 
quia ea omnia matura deliberacione pensata ad augmentum cultus diuini et ad honorem ac 
decorem nostre Olomucensis ecciesie cedere vidimus et videmus, sponte consensimus, et 
vnanimi voluntate libere consencientes, nostrum eis et eorum cuilibet beniuolum et expressam 
de certa nostra sciencia prescntibus adhibemus consensum. Et in testimonium huiusmodi 
nostri consensus et robur ac euidenciam premissorum omnium pleniorem, sigillum capitali 
sepedicte ecciesie nostre Olomucensis vna cum sigillis ipsius domini nostri episcopi presentibus 
duximus appendendum. Actum et Datum Olmucz in die beati Jeronimi confessoris in nostro 
capitulo generali, anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo. 

(Nach dem Or'ig. mit zwei wohlerhaltenen Si^llen im fürsterzbischöflichen Archive za Krensier 
abgeschrieben Ant. Boczek.) 

291. 

A.arl, Markgraf von Mähren, verleiht dem Ritter Hartegen von Vilanders um die 
Dienste, die er ihm und seinem Bruder Johann geleistet, die Feste Peutenstein im Patriarchate 
Aquileja, mit den Zugehörungen im Thale Cadore, dann der halben Mauth und Zoll zu St. Martem 
Belluno am SL Remigiustage (1. October) 1340. 

(Orig. im k. k. geheimen Archive zu Wien.) 



211 



292. 

Bu6o (Bohuü) f)on Draiowic schenket dem Welehrader Kloster den Hof Schönhof mit 
den vier dabei gelegenen Lahnen. Dt. in Welegrady IV. Nonas Octobris (4. October) 1340. 

Wdgo Bunio dictus de Drcswicz vnacum Conthorali mea Woyslaba, mei Juris et 
rernm meanun liberam habens administracionem, Consideran?, quod iuxta vocem sapientis 
bonorum operum gloriosus sit fructus, accedentibus vocis el assensu omnium, quorum in 
legitimis donacionibus reguiri debet consensus, pia deuocione ductus Curiam meam dictam 
Schonhof cum omnibus araturis, agris, paseuis, pratis, ac strueturis, vnacum qualuor laneis 
eiusdero ville eidem Curie hincinde adiacentibus, cum omni vsu et fructu eiusdem Curie ac 
dictorum laneorum, et generaliter cum omnibus ad eandem Curiam et ad dictos laneos 
pertinentibus pro testamento Monasterij de Welegrad et Conuentui, vbi corpus meum volo 
sepeliri, libera legittima et irreuocabili donacione contuli, ut ab eodem Monasterio iuste 
proprietatis titulo debeat perpetue possideri, quorumlibet heredum seu amicorum meorum 
impelicione penitus suffocata. Vt autem hec mea donacio perpetuam firmitatem obtineat, 
presentes literas scribi feci, ac meo Sigillo communiri. Testes horum sunt, discreti viri ac 
honesli Ciues Brunnenses, videiicet Mathias et Dietlinus Mauricij, et Colyna de Dirshziawicz. 
Datum in Welegrad in die sancti Francisci, anno domini M^CCC^XL^.IV^. Nonas Octobris. 

(Aus dem Ms. Cod. des XV. Jahrhund. f. 70. im Archive desselben Klosters, im mähr, stind. 
Landesarchive.) 

293. 

Die Erben des Hung. Broder Richters Wynand erklären^ dass sie dem Welehrader Kloster 
XVL Talente Wachses von der zehnten Mauthtvoche zu geben schuldig sind. Dl. fer. 

VI. ante Galli confessor. (13. October) 1340. 

illos . . heredes Wynandi olim Judicis Vngaricalis Brode vtriusque sexus, quocumque 
nomine censeantur ibidem, tenore presencium recognoscimus vniuersis, Quod venerabiii 
domino domino Abbati Wilgradensi Conuentuique suo soluere tenemur XVI. talenta cere 
veri census titulo ex decima septimana thelonei dicte Brode Vngaricalis ad ipsum et Conuentum 
saaro prenominatum contingente nobisque collata, Motus (sie) pia consideracione dictam Ceram 
in festo omnium Sanctorum singulis annis cessante qualibet dilacione per nos et successores 
nostros in omnem euentum persoluendam, Quod si non fecerimus, aut nostrum promissum 
transgressi fuerimus, quod tarnen absit, Extunc post elapsum XIV. dierum prehabita monicione, 
quam si non aduerterimus, in nos ferenda, omnis donacio aput nos graciose facta simpliciter 
sit extincta. In cuius recognicionis euidens testimonium presens scriptum Sigillo Ciuitatis 
nostre proprio carentes duximus confirmandum. Datum feria sexta ante Galli confessoris. 
Anno domini MCCCXL' 



mo. 



(Aus dem Ms. Cod. des XV. Jahrhundert, f. 74 im Archive desselben Klosters, im m. st. 
Landesarchive.) 

27* 



212 



294. 

Berthold von Lipa^ Probst am WySehrade ^c, befreit im Einverständnisse mit seinem Bruder 
Cenih die Stadt Deutsch- Brod^ zur Ersetzung des durch einen grossen Brand erlittenen 
Schadens^ auf zehn Jahre von allen Abgaben^ Steuern und Schenkungen. Dt. T. Brodcs^ 

Idus Octobris (15. October) 1340. 

illos Bertoldos de Lipa dei gracia prepositus Wissegradensis cancellarius et summus 
marchalcus regni Boemie ad viiiuersorum noticiam tenore presencium volumus penienire, Qaod* 
dampnosum in animo nostro dolorose reuoluentes eoentum atque dampna, nimis hea gracia, 
que vniuersi cluitatis nostre ßrode Theutunicalis habitatores, et incole per crudeleni ignis 
prochdolor pertulerunt voraginem, ob que quamplures eorundum ad irreuocabilem deuenerunt 
inopiam, quod nostrum graue sentimus dispendium et non modicum detrimentum, quibus tarnen 
pie compassionis nos aflectu mouente sinceris condolentes eorum inopie ylari consolacionis 
remedio de nostra nmnificencia ex debito duximus succurrendum et ut facilius pristinam 
attingere statum valeant, ac a miserie pressuris et sarcinis, nostra suffragante gracia releuari, 
ipsis uniuersis et singulis de consensu fratris nostri Tschenkonis et heredum fratrum nostrorum 
felicis memorie a festo natiuitatis christi venturo proxime, ad decem annos continae nume- 
randos, ab Omnibus exaccionibus, contribucionibus, donacionibns seu peticionibus nobis faciendis 
plenam atque meram iibertatem donauimus et presentibus conferinius et donamus promittentes 
pro nobis et fralre nostro predicto atque heredibus fratrum nostrorum ac nostris officialibus 
quibuscumque, quod nee per nos nee per eos aut per quencunque hominum nostro nomine 
ipsa libertas prelibata vniuersaliter aut specialiter infra predictum ipsius libertatis tempus 
et spacium aiiquo predictornm modo ipsis nostris fidelibus predictis debeat quomodolibet vioiari. 
In cuius rei teslimonium presentes fieri et nostri sigilii appensione iussimus comuniri. Nos 
vero Tschenko predictus predictam libertatis graciam de nostro consensu et assensu reco- 
gnoscimus processisse, et ad obseruacionem eiusdem inuiolabilem nos firmiter astriogimur et 
sincere et sigillum nostrum cum sigilio fratris nostri predicti presentibus duximus appendendum. 
Actum et datum in ciuitate predicta Idus Octobris anno domini millesimo trecentesimo 
quadragesimo. 

(Nach dem Orig. auf Pergam. mit zwei anh&ngenden Sigillen, im Archive derselbeB SUidl abge- 
schrieben A. Boczek.) 

295. 

Beilegung des Strittes zmschen den Pfarrern von Morbes und Kniiic besäglich des Pa- 
tronatsrechte» über die Kirche in Morbes. Dt. Olomuc, f. II. ante dietn S. Elisabeth. 

(13. November) 1340. 

In nomine domini amen. Nos Henricus canonicus et custos ecclesie, ac officialis 
curie Olomncensis, et Martinus plebanus ecclesie in Praczaw uniuersis tenore presentis 



i 



213 

poblici mstroinenti recognoscimus , et fatemur, quod cum discreti et religiosi yiri fratres 
Wencezlaus plebanus ecciesie in Marweins Olomucensis diocesis ordinis cruciferoniin mona- 
steril Sderasiensis ex ona, et Jacobus prepositus et plebanus ecciesie in Knyesicz ordinis 
I^monstratensium eiusdem diocesis, parte ex altera in nos, tanquam in arbitros, arbitra- 
tores, seu amicabiies compositores , in causa et questione, que inter eosdem fratres vertebatur, 
super jure patronatus predicte ecciesie in Marweins, quod fraler Wencezlaus ad prefatum 
monasterium Sderasiense, frater vero Jacobus predicti ad se, et dictam suam ecclesiam in 
EDyesicz, et nuUum alium de iure pertincre dicebant, et super dampnis, expensis, et Inter- 
esse in eadem questione factis, et receptis in nos comproroisissent sie, quod nos in eadem 
causa summarie , et de piano sine strepilu et figura judicii partibus presentibus vel absentibus 
Stande vel sedendo in scripUs, vel sine scriptis possemus pronuncciare et difiinire, et parti 
non seruanti laudum et arbitrium penam addicere ac terminum ad audiendum nostram pro- 
nuncciacionem et ordinacionem assignare, prout hec in instrumento publice super hoc confecto 
plenius continentur. Nos ambo compromissum huiusmodi acceptantes, habita super eo deli- 
beracione diligenti, dicto fratre Jacobe personaliter, et religiöse viro fratre Ulrico canonico 
regnlari monasterii Gradicensis dicti ordinis Premonstratensium procnratore a prefato fratre 
Wencezlao ad audiendum huiusmodi arbitrium , et pronuncciacionem per nos in eadem causa 
proferendam specialiter deputato presentibus, taliter pronuncciauimus , et presentibus diffinimus 
predictum fratrem Jacobum ab huiusmodi questione, et impeticione omnino cessare, quod et 
idem frater Jacobns statim fecit, et pro se, et suis successoribus omni iuri sibi in dicta 
questione competenti renunciauit, predictum vero fratrem Wencezlaum eidem fratri Jacobo 
tres roarcas nomine darapnorum et expensarum in eadem causa perceptomm, et factonim, 
nnam in crastino purificacionis sancte Marie, et aliam in dominica, qua cantatur Reminiscere, 
ac in dominica, qua cantatur Qnasimodogeniti terminis proxime venturis terciam, marcas 
grossorum, sexaginta quatuor grosses Pragenses pro ipsarum qualibet computando, persoluere, 
et finaliter assignari debere. Ego quoque Heinricus canonicus et ofEcialis predictus supra- 
dicto fratri Wencezlao licet absenti memoratam pecuniam in suprascriptis terminis dare, et 
persoluere snb pena dupli, et suspensionis ab ingressu ecciesie, quam in ipsum pro quolibet 
termino, in quo a solncione dicte pecunie cessaret, triura dierum monicione categorica prenia 
ex nunc prout extunc in bis scriptis profero, auctoritate ordinaria precipio et iniungo. In 
cuius rei testimonium nos ambo arbitri presens instrumentum per subscriptum notarium publicum 
ambi, et sigillo officialatus curie Olomucensis fecimus commnniri. Actum Olomuc in domo 
mea predicti officialis, presentibus discretis viris dominis Theodrico sacrista, et Petro magistri 
Stepbani vicariis supradicte ecciesie Olomucensis, ac Johanne clerico de Praga, testibus ad 
premissar vocatis et rogatis, anno domini millesimo trecentesimo qnadragesimo, feria secunda 
ante diem sancte Elizabeth vidue, indiccione octaua, pontificatus sanctissimi in Cristo palris 
et domini domini Benedicti diuina prouidencia pape XII. anno sexto. 

Et ego Andreas quondam Sidelmanni de Lnpczicz clericus Olomucensis diocesis 
pnblicus imperiali auctoritate notarius acceptacioni compromissi, pronunciaccioni , et difiinicioni 
terminorum assignacioni, ac aliis omnibus suprascriptis una cum prenotatis testibus presens 



214 

iDterfui, et de mandato predicti doinini officialis ea omnia manu propria scripsi, et exinde 
confeci hoc publicum instrumentum in testimonium premissorum. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Ong. der k. k. Universititsbibliolhek jxl 
Prag. Abgedruckt bei Dobuer Monument. IV. S. 303 n. CLII. nach dem Orig. des 
Zderaser Klosterarchives.) 

296. 

Der Priester Hanczmann ro/i Tischnowitz widmet letztwillig das ihm gehörige und an den 

St. Jakober Gottesacker zu Brunn anstossende Haus zu einer Kapelle^ und überweiset das 

Patronat über dieselbe dem Pfarrer ron St. Jakob und dem Brünner Sladtrathe. Dt. 

in die S. Andrece apostol. (30. November) 1340. 

In nomine domini amen. Noverint universi pnesentem litteram inspecturi. Quod 
ego Hauczmannus filius quondam Nicolai dicti de turri de Tuschnabitz. Presbyter manens 
BrunsB, a)ger corpore sanus mente, et per omnia compos proprisB rationis, bona delibera- 
tione prffihabita diem meum extremum aliquibus operibus pielatis cupieus prsBvenire, de bonis 
meis propriis et liberis tale feci et facio lestamentum , habito consensu domini Jacobi Plebani 
ad sanclnm Jacobum , et judicis et consulum et scabinorum ejusdem Brunnensis oppidi, lege, 
et volo, quod de domo mea, si decessero, cymiterio parochisB sancti Jacobi ibidem situ 
conjuncta, continuo fiat capella, qusB de consensu venerabilis in Christo patris domini nostri 
Olomucensis episcopi, qui nunc est, vel qui pro tempore fuerit, fundetur, instauretur, ut 
moris est, et etiam dedicelur. Ad quam capellam taliter iustaurandam assigno dotem sex 
marcarum certorum meorum redituum ante fores ipsius oppidi in bonis meis perpetoo per- 
cipiendorum a capeiiano, qui pro tempore ipsi capellsB prfefuerit, quos ipse percipiet pro 
suis necessitatibus, et beneplacitis usibus mancipabit, cum fructibus vinesB me», qusB Hosk 
nominatur, septimam vero marcam, quam assigno, etiam idem capellanus capelte percipiet, 
sed de illa septima marca quater in anno anniversariam meam memoriam peraget isto modo: 
dabit enim singulis quatuor temporibus anni in perpetuum plebano sancti Jacobi, qui pro 
tempore fuerit, et sociis et vicariis suis duodecim grosses boemicales, ut sextis ferüs quatuor 
temporum pnedictorum de sero vigiliae, et Sabbatho sequenti mane missa defunctorum cele- 
bretur, cum visitatione mei sepulchri, ut assolet fieri. Item eisdem temporibus dabit singuiis 
annis, et in quatuor temporibus tres grosses pro pulsu, et unum grossum pro panno suppo- 
nendo meo tumulo, ut est moris. Item prsdicta domus, quam lege, habebit ceUarium pro 
camario, et superiorem partem pro capella aptandam, et residuam partem tarn domus, quam 
cnrisd capellanus, qui pro tempore fuerit, pro inhabitatione sua jure perpetuo retinebit.- Census 
vero pro dote capellse ipsius assignatus a locis proveniet infra scriptis: videlicet in platea 
cerdonum et in acie contra balneum dominsB dictae Vitisserin , et in platea Sterczrorum ante 
portam, qu» dicitur porta laetantium, ubi in variis locis constat ad me jure dominii pertinere, 
quae diflicile esset, et superfluum per singula scribere, vel narrare. Volo etiam, et lego, 
et in isto meo testamento assigno, quod istam capellam, postquam aptata fuerit et fundata 



215 

cmn Omnibus joribus, et provenUbns et utilitatibus suis nomine meo, qui primam coliationero 
et provisionem ejus mihi retinui et retineo ad presentationem meam habeat, et retineat in- 
vestiendus a venerabili in Christo patre domino noslro Olomucensi episcopo, qui nunc est, 
et pro tempore fuerit, ut est moris, dominus Petrus Presbyter dictus de Libenstein socius 
et commensalis mens, cui executionem totius testamenti mei commisi; post obitum vero ejus, 
vel cessionem ejusdem ad ipsam capellam prsBsentatio spectabit ad plebanum sancti Jacobi 
ecciesi» memoratsB et ad magistrum consulum, et consules in solidum, ita sane, quod quando 
et quoties preedictam capellam vacare contigerit, ad eam pnedicti plebanus et consules unum 
de yicariis ejusdem ecclesisB sancti Jacobi, et non aliunde, nee alium, concorditer debeant 
pnesentare. Quod si in pnesentando dissenserint pnedicti plebanus et cives , ita quod plebanus 
nnom de suis yicariis, et cives alium de eodem collegio vicariorum praBsentaverint , grati- 
ficetur dominus noster episcopus, qni est, et qui pro tempore fuerit, uni de prassen tatis, cui 
sme placuerit voluntati. Si vero in praesentalione prsedicta contingeret dissentire consulos, 
tone Präsentatio apud magistrum consulum, qui pro tempore fuerit, resideat, et ille una cum 
rectore prsedict» parochi» sancti Jacobi unum de vicariis ipsius Parochise, et non alium, vel 
extranenm valeat prsesentare, nee alius quam vicarius ssBpe dictsB parochias sit capax ipsius 
capeUcB, nisi forte titulo permutationis consenlienlibus personis et dioecesano episcopo permit- 
tente in ialium transferatur et hoc ipsum tantum valeat illa vice; nam ad capellam ipsam 
vacaturam simpliciter nonnisi vicarius ecclesiae memoratsB sancti Jacobi poterit praesentari. 
Et hoc testamentum meum volo obitu meo firmetur, quia si superstitero , liberam mihi mutandi 
illnd retineo voluntatem. Ordinatum, conditum, sive factum est hoc pnesens meum testa- 
mentum praesentibus discrelis et honorabilibus viris magistro Friderico pneposito Cremsiriensi, 
Wismanno Paulo Jacobe, Leone, Johanne Caldaris, et Thoma sociis seu vicariis ecclesias 
sancti Jacobi saapedictsB ; Nicoiao Bernhardi , et Nicoiao dicto Helbling consulibus Brunnensibus, 
Hathuschio fratre meo, nee non pluribus aliis testibus fide dignis. Anno domini millesimo 
treeratesimo qnadragesimo , in die sancti Adreas apostoli. 

(Abschrift in der Cerronischen Sammlung II. n. 91. aus einem handschriftlichen Pergament- 
Codex des XIV. Jahrhundertes im Brünner Stadtarchive.) 

291. 

König Johann ton Böhmen bestätiget den über seinen und des Markgrafen Befehl non 
den Prager Schoppen ausgefertigten Briefe wodurch die Festsetzung eines bestimmten Masses 
fUr alle Mühlen um Prag angeordnet wird. Dt. Prag^ Sonnabend in der Quatember vor 

Weihnachten (23. December) 1340. * 

• 

iVir Johannes von gotes genaden chvnik ze Behem vnd graf ze Luczeburg tun 
chunt offenleich an disem brief, das vur vns sint chomen vnser lieben getrewen, richter 
vnd scheppfen vnser stät ze Prag, den si durch gemainen nucz habent lazen schreiben, 
als wir oft geboten haben, das man das solt haben getan; vnd der brief loutet von wort 



216 

• 

ixL wort also: Wir Wenczlaw genant Rokczaner lichter. Meinhart hem Wolframs sun, 
Wenczlay hern Albrechts svn, Nyclas Rost, Peschyl Neumburger, Elbel Waezinger, Mertil 
hern Mathes svn von Eger, Wolfel von dem Stein, Thomas der Swarcz genant, Jaksch, 
Payer, Meynel Rokczaner vnd Viahern Johans gewantsneiders sun, gesworn purger der 
stat ze Prag, bechennen vnd tun chunt offenlich an disem prief, das wir gesehen vnd 
geprüft haben, das di selbe vnser stat grozzen gebrechen leidet vnd geliden hat von sulchen 
Sachen, das alle d^ muien, di vmb di stat gelegen sein, von der obersten vncz an d^ 
Didersten, nieren ein maz haben oder ein gemezzen recht, dor an in genügen schul vnd 
dor vber n;}mant greilFen geturre, vnd das dem armen als vol vug als dem reichen, vnd 
nach dem ein iglich man gepowen mug auf daz seyn alles, das er recht hat. Dor vmb 
als vnser herre der chunik vnd vnser herre der marchraf oft geboten habent vor bey andern 
scheppfen vnd auch bey uns, vnd als vns des vnser aid und gewissen ermonent, so sein 
v^r mit den eldisten von der stat ze rat wurden, das als schir weter tag chomen, die 
scheppfen, df ze der selben czeit sein, sullen chyesen vier aus in oder ander gemainer 
purger vier von der stat, vnd di selben sullen chiesen ze in vier maister meiner, von wan 
si wellen, vnd dy alle schullen sweren ze den heyligen, das sy an alle argelist einer iglichen 
mal geben ir maze, di si zu recht haben schol, also das nymant do von erblos werde, 
vnd das df vor genant stat auch in sulchen schaden icht chom, als layder vor oft ist ge- 
scheen, sunder das ein igleich man, er sey reich oder arem, noch derselben mazz mfig 
gepowen alles, des er recht hat, vnd das das selbe ewiclichen steet beleih; vnd ob yemant 
wer, der vber die selbe maz, dy ym bey gesworm aid zu recht gegeben wirt, greifen geturft, 
chvmt das yemant ze schaden, der sol es ciagen in dem rat vor den scheppfen; so schullen 
di selben scheppfen senten dar zv czwen gesworn maister, die di warheit dor an besehen; 
vnd sagent di selben, das di maz vber varen sey, so sol der schuldig czehen schok grozzer 
zvm ersten mal zv pur geben an dy stat; chvmt ein sulch clag zvm andern mal auf den 
schuldigen, vnd wirt besehen vnd besaget, als vorgeschriben ist, so sol er czwainczig schok 
geben an die stat; geschiht das zvm dritten mal, so sol er dreizzig schok geben an di 
Stadt, vnd schol sein mvl in demselben ganzen iar vngemalen steen. Dar vber zv einer 
gewissen vrchund haben wir disen prief lazzen schreiben vnd mit der stat insigel ze Prag 
versigeln. Der ist gegeben nach Cristes gehurt vber dreiczehen hundert iar dar nach in 
dem vierczigsten iar des nechsten vreitags noch sant Marteins tag. Vnd haben vns gepeten, 
das wir den selben brief geruchen mit vnsern chuniciichen briefen vnd insigelen bestetigen: 
So haben wir an gesehen, das derselbe prief czevcht auf eines gemaines bestes der stat, 
vnd väg dem armen als dem reichen , vnd bewart di stat von swinlichen schaden , dye ofte 
vor sint wider varen. Dor vmb so wollen wir, das der selbe brief vnd alles, das dor 
inne beschriben ist, volle chraft habe, vnd gancz vnd steet eviclich beleih, vnd das do wider 
nf mant getur icht getun. Wer aber da wider icht tat, der leid di puze, dy dor nach gehört 
vnd dor auf ist gesaczt. Wir weilen auch, das man du selben sach an greiff vnd vol wur, 
als in dem genannten brief steet beschriben. Dor vber zu einem gewissen wurchunde haben 
wir diseo brief gehaizzen mit vnserm grozzen insigel versigeln; der ist gegeben ze Prag 



217 

nacht Gristes geburt vber drevczehenhvndert iar, dar nach in dem vierczigisten iar des 
svnabendes in der quatemper vor weynachten. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Bürgerbuche vom J. 1310. f. 280. 
des Altstftdter Archives zu Prag.) 

«98. 

Markgraf Karl bestätiget die eom Könige Johann im J. 1339 für den Alten Slfeiek Holub 
und dessen Brüder ausgefertigte Urkunde. Dt. Brunne^ die b. Stephani (26. DecemberJ 1340. 

IMos Karolus domini . . Regis Boemie primogenitus marchio Morauie, notum facimns 
tenore presencium oniuersis, quod ad nostram accedens presenciam Strzyezek anliqus Holub, 
miles exhibuit nobis quasdara domini . . Geniloris nostri literas, petens humili precum in- 
stancia, quatenus easdem literas approbare et ratiGcare de beuignitate solita dignaremur, 
quarnm literarum tenor dinoscitor esse talis: Johannes dei gracia etc. usque, datum Fran- 
kenfort dominica die, qua cantatur Judica anno domini millesimo trecentesimo tricesimo nono. 
(S.d.B.S.165.N.227.) Nos patemis vestigijs inherere ac sinceritalis affectum, quem dominum . . 
Grenitorem nostrum ad predictum Holub, ac fratres suos habuisse et habere conspicimus, in 
eisdem fratribus continuare benignius disponentes, predictas domini . . Genitoris nostri literas 
prout de uerbo ad uerbum presentibus sunt inserte, approbamus ratificamus, eisque nostrum 
prebemus consensnm beniuolum pariter et asseusum. Hamm nostrarum testimonio literarum, 
datum Brunne anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo die beati Stephani prothomartiris. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen wohlerhaltenen Sigille im Archive des Klosters 
Maria Saal, im m. st. Landesarchive Lit. S. n. 3.) 

299. 

König Johann eon Böhmen fordert seinen Sohn Johann^ Herzog von Kämthen und Grafen 
von Tirol ^ auf^ den Meraner Bürger Eberlin nicht zu belästigen. (1340.) 

Xibi Johanni, filio nostro karissimo, duci Kar(inthie) ac comiti Tyro(Iensi), com- 
mittimus studiose, Quatenus Eberl(inum) dictum Offen — civem Meranensem, pro quo apud 
nostram Celsitudinem plures ex nostris fidelibus, Nobilibus Boemie, et ex tuis, Tyrolensis 
comitatus similiter Nobilibus, intercedere curaverunt, nulia occasione exigente, permitlas 
turbari in aliquo vel gravari, donec causam cujusdam Eberlini personaliter audiamus, Quia 
mmoribus, ut nunc se habentibus, locus non est, quod aliquis Terrigenarum vel civium 
offendatur, Quod omnino caveri volumus apud omnes. Datum e. c. 

(Jacobi codex epistolaris Johannis reg. Bohemie S. 5. n. 9.) 

300. 

König Johann non Böhmen giebt dem Ubislaw non Nefestic das Dorf Nefestic und einige 
andere Güter in Raditic und Paliwo zum Lehen. Dt. in Pieska, fer. IV. post Circumcis. 

domini (3. Jänner) 1341. 

l%os Johannes dei gracia Boemie Rex, ac Lucemburgensis Comes, Notumfacimus tenore 
presencium vniuersis, Quod attendentes grata et fidelia seruicia, que dilectus nobis Vbizlaus 

28 



^218 

de Neresticz feodalis- et Seruitor noster specialis celsitudini nostre exhibuit et exhibere in 
anlea poterit et debebit, ipsum obinde de benlgnitate regia respicere graciosius cupientes sibi, 
et heredibus suis viilam Neresticz cum suis pertinencijs singulis, et duo molendina ibidem, 
in Radieticz tres laneos cum riuolo Lesnicz et Silua dicta Bolina, et vnö Molendino, ac 
eorundem pertinencijs, et in Paiiwe vnum laneum tenendum, habendum, vtifruendum et 
possidendum sine impedimento quolibet pacifice et quiete donauimus presentibus et donamus, 
Ita expresse, quod ipse Vbizlaus aut heredes ipsius nobis et nostris successoribus heredibus 
Boemie Regibus et non alten cum vno Spadone et Balista seruire, quandocumqae aut 
quocienscumque per nos requisiti fuerint tenebuntur. Et si quid dampni in nostris pertu- 
leriut seruicijs, id ipsis tenebimur indempniter retractare vel eos a Seruicio huiusmodi vsque 
ad instauracionem dampnorum esse voiumus supportatos. Adicimus itaque, quod dictos Vbizlaam 
et heredes suos ab euocacione Zude cuiusiibet absolutos esse voiumus penitus et exemptos. 
Si quis vero aliquid accionis contra ipsos habuerit, id ipsum coram Judice Curie nostre et 
non alibi iuris ordine prosequatur. Preterea admittimus et fauemus, quod prediciti Vbizlaus, 
aut sui heredes Terciam partem bonorum ville in Stezow post obitum domine Staniziawe ad 
instar aliorum bonorum suorum possideant, et a nobis in feudum teneant, nobisque de hijs 
seruire, prout debitum et consuetum fuerit tenebuntur, Poterunt eciam et debebunt dicti 
Vbizlaus et heredes sui Lepores et Aues cuiusiibet generis venari et Aurifodinis , quod wiga- 
riter Seyfengolt dicitur, frui iicite et potiri. Insuper si dicti Vbizlaus aut heredes sui de 
propria ipsorum facultate sua bona augmentauerint, aut pecunijs suis comparauerint in 
bonis Regalibus, aut Nobilium aliorum Regni Boemie, extunc ipsa bona in omni Jure, quo 
alia tenent, vt premittitur, possidere sine quouis impedimento debebunt et de benignitate 
regia tenebuntur. Hamm quibus nostrum Malus Sigillum appendendum duximus testimonio 
literarum. Datum in Pieska feria Quarta post Circumcisionem domini proxima, Anno Natiuitatis 
eiusdem Millesimo Trecentesimo Quadragesimoprimo. 

(Das Orig. mit einem grossen, jedoch gebrochenen Doppelsigille, im Archive der Siadt Brunn 
Lit. R. n. 8.) 



301. 

Beilegung des Striltes wegen des Zehendes foon Obilschdorf. Dt. in Crisano^ VIL Idms 

Januarii (1. Jänner) 1341. 

In nomine domini Amen. Cum ea que geruntur in tempore simul lapsu temporis 
euanescant, Necesse est hominum gesta scriptis authenticis perhennari. Hinc est quod nos 
Hermunnus de Strascha et Witko de Chlum Ecclesiarum Plebani parte ab vna, et Tierniannns 
Judex in Chrisano, et Frischo de Mesericz ciuis parte ab altera in causa infrascripta arbitri 
electi ad vniuersorum presens scriptum visuris noticiam cupimus pervenire. Quod honorabilis 
vir dominus Wachsmundus Commentador Hospitalis S. Johannis in Brunna, et discretus vir 



219 

* 

dominus Chunradus Plebanus de Vbetsch Ölomuncensis diocesis pro parte actoris, ac vene- 
rabilis vir, dominus Nycolaus abbas totusque Conuentus fratriim Monasterij de Zars Cister- 
ciensis ordinis Pragensis dyocesis pro parte rea, in causa, que inter ipsas iam utrimque 
partes nominatas, super quibusdam decimis dicte Parochie Vbetsch vertebatur seu verti spe- 
rabatur, in nos predictos Quatuor arbitros, pro se et omnibus alijs, quorum interest uel 
interesse poterit quomodolibet in futurum compromiserunt et consenserunt, tanquam arbitrarios 
et compromissarios siue amicabiles compositores volentes in se arbitrium suscipere, ita ut 
possemus pronuncciare, examinare, congnoscere, etterminare, interlocutoriam et definitiuam 
dare, et ordinäre, iuris ordine obseruato, uel penitus pretermisso, uel extraordinarie prout 
nobis melius visum fuerit, diebus feriatis et non feriatis, sedendo, stando, omni hora, omni 
loco, vtraque parte presente, uel altera absente, pronunciare in scriptis, uel sine scriptis^ 
Promittentes predicte partes per stipulacionem pro se, et omnibus quorum interest, uel interesse 
piolerit, sub pena XX. Marcarum, Morauici Pagamenti, quarum X. domino episcopo, et Y. 
nobis arbitris, et residuas V. parti ratum tenenti arbitrium dari deputauimus, quod uostro 
laudo, pronunciationi, arbitrio, siue dicto obtemperabunt, et in nullo contrauenient, de iure 
nel de facto, verbo uel opere, per se, uel per interpositam personam nullum dolum com- 
niitlendo, et quod contra conpromissum nullum impetrabunt rescriptum, et nullum Priuilegium 
aliegabunt, nullam excepcionem Opponent, nee vtantur beneficio alicuius legis uel canonis, 
que, yel qui viciat, uel uiciare possit compromissum, siue ex persona arbitrorum, siue 
compromittencium seu de rebus de quibus compromissum est, Renunciantes Priuilegijs, bene- 
ficijs predictorum, obligantes se bona fide sub pena predicta, ac perdicione tocius cause, 
ratum et gratum teuere, et habere quitquid per nos arbitros arbitratum ordinatum fuerit, 
siue factum. Nos vero dicti arbitratores super premissis deüberacione matura, iuxta nostrum 
posse inter se preaccepta, pronunciauimus arbitrium in scriptis in Hunc modum. Qoud decime 
in Tercio Campo de quibus lis mota fuit, amplius in perpetuum ad dictam Ecclesiam Vbetsch 
pleno iure pertinere debebunt, et agrum communitatis qui wlgariter dicitur. Der gemain Lus, 
per totam communitatem ville ad Curiam dictorum dominorum de Zars ibidem in Vbetsch 
largitum, predictus dominus Abbas et Conuentus quatuor discretis et fide dignis viris ad 
mensurandum eorum fidei et consciencie committere debent, quo mensurato plena et integra 
decima dicte Ecclesie et Plebano cum suis successoribus ab inde veluti de Tercio Campo 
largiatur. Curia vero quam dicti domini de Zars ibidem in villa per se, uel per alios colunt, 
ab omnis decime solucione debet esse penitus absoluta. Item arbitramur quod dicti domini 
Abbus et Conuentus predicti domini Conradi Plebani de Vbetsch graciosi domini fore debent, 
prout anlea esse consueuerunt, et quod sibi duos Modios annone, vnum videlicet siliginis, 
et alterum avene pro negleclis dare debeant, infra Carnispriuium proximum contradiccione 
qualibet procul mota, Quicumque vero aliquid premissorum violauerint, predictas penas se 
nöuerint incursuros. Vt aulem predicta noslra arbilracio siue ordinacio semper imposterum 
rata et inconvulsa permaneal, presentes lileras appensione sigillorum domini Abbatis et Con- 
ventus, ac domini Waschmudi perdiclorum, neenon nobilis viri domini Wznele de Crisans, 

et nostrorum Hermanni et Witkonis prenominatorum arbitrorum decreuimus communiri in 

28* 



220 

testimonimn premissoram. Actum et datum in Crisano, in domo Curie Parochialis Anno 
domini M^CCCXLI. VII. Idus Januarii. 

(Das Orig. auf Pergam., von dessen VI. Sigillen die ersten zwei abgerissen sind, im Archive 
desselben Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. A. 11. n. 46. Abgedruckt bei Steinbach 
II. S. 71. n. XLVIII.) 

302. 

Papst Benedict XIL überträgt dem Hradischer Abte die Beilegung des zwischen dem 
Bfewnofver Abte und dem Prager Bischöfe Johann bestandenen Strittes. Dt. Atinione^ 

HL Idus Januarii (11. Jänner) 1341. 

Benedictus episcopus seruus seruorum Dei. Dilecto Filio . . Abati, monasterü, 
Gradicensis prope Olomuncz salutem et apostolicam benediccionem. Conquesti sunt nobis . • . 
Abbas et conuentus monasterii Brewnoviensis prope Pragam Ordinis sancti Benedict!, quod 
Yenerabilis Frater noster Johannes episcopus Pragensis super terris, debitis, possessionibus, 
et rebus aliis iniuriatur eisdem. Ideoque discrecioni tue per Apostolica scripta mandamus, 
quatenus partibus conuocatis audias causam, et appellacione remota debito fine decidas, faciens, 
quod decreueris, auctoritate nostra firmiter obseruari. Testes autem, qui fuerint nominati, 
si se gracia, odio vel timore subtraxerint, per censuram ecciesiasticam appellacione cessante 
compellas veritati testimonium perhibere. Datum Avinion. HL. Idus Januarii, Pontificatos 
nostri anno septimo. 

(Abgedruckt in Dobners Monument. IV. S. 306. n, CLXV. nach dem Orig. des Brewnower 
Archives.) 

303. 

Papst Benedict XII. befiehlt dem. Hradischer Abte^ dass er die dem Bfewnower Kloster 
gewaltsam entzogenen Güter und Sachen für dasselbe wieder erwerbe. Dt. Aeimone, 

III. Idus Januarii (11. Jänner) 1341. 

Benedictus Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto Filio Abbati Monasterii Gradicensis^ 
prope Olomucz salutem et Apostolicam benedictionem. Dilectorum Filiorum Abbatis et Con- 
ventus Monasterii Brewnoviensis prope Pragam, ordinis sancti Benedicti precibus inclinati, 
presentium tibi auctoritate mandamus, quatenus ea, que de bonis ipsius Monasterii alienata 
inveneris illicite, vel distracta, ad jus et proprietatem ejusdem Monasterii legitime revocare 
procures. Contradictores per Censuram Ecciesiasticam appellatioue postposita compescendo. 
Testes autem, qui fuerint nominati, si se gracia, odio, vel timore subtraxerint, censora 
simili, appellatione cessante compellas veritati testimonium perhibere. Datum Avinion. IIL 
Idus Januarii, PontiGcatus nostri anno septimo. 

(Abgedruckt in Dobnem Monomenl. VI. S. 66. n. LXXXIX. nach dem Orig. dei Biewoowcr 
Klosterarchives.) 



221 



304. 

Hans Mahlspitzer und Berchtold txm Sobotowic empfangen f>on Sezema^ Kloslerbruder von 

Raigem^ dritthalb Mark Prager Groschen gegen Zahlung eines jährlichen Zinses einer 

halben Mark. Dt. in Raggrad, die conversionis S. Pauli (25. Jänner J 1341. 

J^os Hannus malspicer et Pertoldus dicti de villa Sobutouicz tenore presencium pro- 
fitemnr, nos recepisse dimidiam terciapi marcam grossoram Pragensium a religiöse et honesto 
yiro fratre Zezema dicto de monasterio Raygradensi ordinis sancti Benedicti, Olomucensis 
dyocesis, sab condicionibus et pactis infrascriptis, videlicet quod in feste sancti Michaelis 
archangeli proxime nunc venture, dare et soluere tenemur iam dicto fratri Zezeme dimidiam 
marcam grossorum prefatorum nomine census in omnem euentum. Quod si predictam marcam 
non dederimus in termino pretaxato, mox in vno fertone grossorum nomine pene erimus 
obligati. Et si adhuc XIV. dies inmediate sequentes sustinuerimus prefatam mediam Inarcam 
com fertone pene non soluentes iterum in secundo fertone pro pena erimus condempnati 
etc. • . Quam mediam marcam in die conuersionis beati Pauli reuoluto anno . . fralri Zezeme 
reddere tenemur . . Testes sunt honorabilis vir dominus Wilko prepositus Raygradensis, 
Wieczek Iudex oppidi eiusdem et Nycolaus de Sobutouicz. Data et acta sunt hec in mona- 
sterio Raygradensi anno domini H^.CGC^. quadragesimo primo, in die conuersionis sancti 
Pauli apostoli. 

(Aas dem Orig. mit dem Sigille des Probstes im Archive der Abtei Raigern.) 

305. 

Papst Benedict XII. verleihet dem Olmütser Domherrn Nicolaus, einem Sohne des Luöek, 
das Dekainat bei derselben Kirche. Dt. Aeinione, IV. Idus Februarii (10. Februar) 1341. 

Benedictns Episcopus Servus Servorum Dei dilecto filio Nicoiao Luczconis Decano 
Ecclesie Olomucensis Salutem et Apostolicam Benedictionem. 

Litterarum scientia vitae ac morum honestas, aliaque in te vigentia dona virtutum, 
super quibus apud nos fidedigno testimonio commendaris, nos inducunt ut tibi reddamur ad 
gratiam liberales. Cum itaque decanatus ecclesie Olomucensis, quem venerabilis frater noster 
Nicolans episcopus Tridentinus olim ipsius ecclesie decanus tempore promotionis per nos facte 
de ipso ad Tridentinam Ecclesiam tunc vacantem , in dicta Olomucensi Ecclesia obtinebat, per 
hoiusmodi promocionem et consecrationis munus apud Sedem Apo^licam de mandato nostro 
impensum eidem, apud sedem ipsam vacare noscatur ad presens, nullusque de iilo preter 
nos hac vice disponere possit pro eo quod nos dudum ante vacationem huiusmodi omnes 
dignitates, personatus et ofQcia, ceteraque beneficia ecciesiastica tunc apud dictam sedem 
quocumque modo vacantia et in antea vacatura coUationi et dispositioni nostre specialiter 
reservantes, decrevimus irritum et inane si secus super hiis a quoquam quavis auctoritate 
scienter yel ignoranter contigeret attemplari. Nos volentes tibi , ut asseritur in iure canonico 



_^22 

experto, premissorum meritorum tuorum intuitu gnitiam facere specialem, teque in ipsa ecclesia 
Olomucensi cuius existis canonicus amplius honorare, predictum decanatum sie vacantem, con- 
suetum ab olim canonicis eiusdem Ecclesie Olomucensis dumtaxat conferri, cuius fnictus, 
redditus, et proventus quinquaginta marcharum argentj valorem annuum corhuniter non exce- 
dunt, cum omnibus iuribus et pertinencijs suis apostolica tibi auctoritate cönferimus et provi- 
demus de illo. Decernentes prout est irritum et inane si secus super hiis a qnoquam quavis 
auctoritate scienter vel igooranter attemptatum forsan est hacteous, vel contigerit imposterum 
attemptari. Non obstantibus quibuscumque statutis et consuetudinibus ipsius ecclesie Olomucensis 
contrariis iuramento, confirmatione dicte Sedis, seu quacumque firmitate alia roboratis. Aut 
si aliqui super provisionibus sibi faciendis de dignitatibus, seu personatibus, vel officiis in 
dicta ecclesia Olomucensi speciales vel de beneficiis ecciesiasticis in Ulis partibus generales 
dicte Sedis vel legatorum eius Litteras impetrariut, etiam si per eas ad inhibitionem reser- 
vationem et decretum vel alias quomodolibet sit processum, quibus omnibus in assecutione 
dicti decanatus te volumus antorerri, set nullum per hoc eis quoad assecutionem dignitatum, 
personatuum, ofGciorum, et beneficiorum aliorum preiudicium generari. Seu si venerab. fratri 
nostro.... Episcopo et dilectis (iliis Capitulo Olomucensi, vel quibusvis aliis comuniter vel 
divisim a dicta sit Sede indultum quod ad receptionem vel provisionem alicuius minime 
teneantur, et ad id compelli non possint, quodque de dignitatibus vel personatibus aut officiis 
ipsius ecclesie aliisque beneficiis ecciesiasticis ad eorum collationem, provisionem, seu quamvis 
aliam disposilionem coniunctim vel separatim spectantibus nulli valoat provideri per litteras 
apostolicas non facientes pienam et expressam, ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi 
mentionem, et qualibet alia dicti sedis indulgentia generali vel special!, cuiuscumque tenoris 
existat, per quam presentibus non expressam vel totaliter non insertam, effectus huiusmodi 
gratie impediri valeat quomodolibet vel dilTeri, et de qua cuiuscumque toto tenore habende 
Sit in nostris litteris mencio specialis. Aut si presens non fueris ad prestandum de obser^ 
vandis statutis et consuetudinibus ipsius ecclesie, ratione dicti decanatus, solitum iuramentum, 
dnmmodo in abseiitia tua per procuratorem ydoneum et cum ad ecclesiam ipsam accesseris 
corporaliter iliud prestes. Seu quod in dictis Olomucensi et Tridentinensi Ecclesiis canonicatus 
et prebendas, ac plebaniam ecclesie in Czaczwicz Olomucensis diocesis nosceris obtinere. 
Volumus autem quod postquam vigore presentis gratie prefati decanatus pacificam possesionem 
fueris assecutus canonicatum et prebendam dicte Tridentine Ecclesie ac plebaniam, qnos nt 
predicitur obtines, qnosque ex tunc vacare decernimus, prout etiam ad hoc te spontanee 
obtulisti, omnino dimittere tenearis. Nulli ergo etc. nostre collationis, provisionis, constitutionis, 
et voluntatis infringere etc. Datum Avenione IUI. Idus Februarii anno septimo. 

In eumdem modum Yenerabili fratri . . . Episcopo Cumano et dilectis filiis . . . Wele- 
liradensis .... Sauerdawicensi monasteriorum abbatibus Olomucensis diocesis salutem«. 
Litterarum scientia etc. usque dimittere teneretur. Quocirca mandamus quatinus vos* vel duo 
aut unus vestrum per vos vel alium seu alios eundem Nicolaum Luczconis, vel procu- 
ratorem suum eins nomine in corporalem possessionem decanatus ac iurium et pertinenciuro 
predictorum inducatis auctoritate nostra et defendatis inductum , amoto ab eo qnoUbet detenlore, 



223 

facientes eum vel dictum procuratorem pro eo ad eundem decanatum, ut est moris, admitii, 
sibique de ipsius fructibus, redditibus, proventibus, iuribus, et obventionibus universis integre 
responderi. Noa obstantibus omnibus supradictis, seu si eisdero Episcopo et Capitulo vel 
quibusyis aliis comuniter vel divisim a dicta sit sede indultum quod interdici, suspendi, vel 
excomunicari non possint per litteras apostolicas noo facientes plenam et expressam ac de 
verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentionem, contradictores auctoritate nostra etc. 
Datum ut supra. 

(Nach dem Orig. Regeste Papst's Benedikt XII. J. VII. B. 101. im Vaticanischen Archive ab- 
geschrieben Dr. B. Dudik.) 



306. 

Der Priester Uenlin von Schönberg entsaget allem Rechte zu der Kirche in Morbes. 

Dt. in monasterio Zderasiensi die X. Februarii 1341. 

In nomine domini Amen. Anno nativitatis ejusdem roillesimo trecentesimo quadra- 
gesimo. primo, indictione nona, ponlificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri 
domini BenedicÜ, divina Providentia papae dnodecimi, anno septimo, decima die mensis 
Februarii hora vesperarum in mei Anthonii notarii publici et testium supscriptorum prtesentia 
constitutus djscretus vir Henlinus clericus de Pulchro monte coram honorabilibus viris et 
dominis Arnusto decano ecclesi» Pragensis, magistro Johanne Padwano decretorum doctore 
Petro Zytmiri canonicis Wyssegradensis ecciesise prope Pragam ibidem sponte et nitro non 
compulsus non coactus sed bona voluntate et animo deliberato omnibus lileris privilegii, 
instrumentis tam publicis quam privalis nee non omni juri, si quod sibi competit vel com- 
petebat aut competere posset in futui-um in ecclesia in Morawans Olomucensis diocesis et 
specialiter pnesentationi, quam se dicebat ab honorabili viro domino Philippe prsBposito et a 
fratribus monasterü Sderaziensis ante muros civitatis Pragensis ordinis sepulchri dominici per 
eorum patentes literas habere ad ecclesiam in Morawans memoratam vel ratione ipsius prae- 
sentationis vel alterius cujuscumque juris in manibus prsedictorum dominorum videlicet domini 
Amesti depani ecclesise Pragensis Johannis Padwani et Petri Zytmeri canonicorum Wysse- 
gradensium et specialiter in manibus fratris Hermanni prioris tunc vices domini Philippi eorum 
pnepositi gerentis renuntiayit benivole atque cessit, promittens bona fide et sine omni dolo 
umquam ullo tempore occulte vel manifeste sibi in dicta ecclesia Morawans aliquod jus ven- 
dicare et usurpare in pnejudicinm frairum monasterü Sderaziensis et ordinis prsedictorum. 
Acta snnd haec in dicto monasterio Sderaziensi in stuba prope magnam portam monasterü 
praedicti, anno, indictione, die, mense, pontificatus et hora quibus supra, pnesentibus honorabi- 
libus viris et dominis Arneslo decano Pragensi magistro Johanne Padwano doctore decretorum 
Petro Zitmiri Vitkone canonicis ecclesiae Wyssegradensis, Tammone prasposito Luthmericensi 
fratre Henrico plebano de Mezirziecz Rynaldo plebano ecclesiae s. Martini in muro majoris 
civitatis Pragensis testibus ad praemissa vocatis specialiter et rogatis. 



224 

Et ego Anthonius qribndam Johannis de Hlawna Pratensis diocesis pnblicus aacto- 
ritate imperiali notarius prsdictsB renuntiationi et aliis omnibus supra scriptis unacum prsfatis 
dominis et testibus pnesens interfui et ea omnia et singula scripsi in hancque formam publicam 
redegi et signo meo consueto signavi rogatus et de mandato dominonim prsBdictorum. Constat 
mihi de rasura in secunda linea in principio de tribus silabis hujus dictionis quadragesimo 
et de dictione primo, quas posni in raso loco non vitio sed errore. 

(Nach eiiier dem Orig. in der k. k. Universitätsbibliothek zu Prag entnommenen and im k. 
böhm. Museum aufbewahrten Abschrift.) 

307. 

Wojslawa^ Witwe des Bruno f>on Draiowic^ giebt dem Kloster Welehrad vier bei dem 
Hofe Schönhof gelegene Lahne. Dt. in Redisch^ fer. IL post Exsurge. (12. Februar) 1341. 

WAgo Woysiawa Relicta quondam Brunonis (sie) de Dreswicz vna cum filio meo 
Wulczkone vero berede predicti Brunonis (sie) nostri Juris et rerum nostrarum liberam 
babentes amminislracionem, Considerantes quod iuxta vocem Sapientis bonorum operum gloriosos 
Sit fructus accedentibus votis et assensu omnium, quorum in ligitimis donacionibus reqoiri 
debet consensus, pia ducti deuocione ad Curiam dictam Schonhof cum omnibus aratoris, 
agris, seminibus, pascuis, pratis, ac structuris, et ad quatuor laneos eidem curie in ipsa 
Villa faincinde adiacentibus cum omnibus suis pertinencijs pro testamento pie recordacionis 
Brunonis (sie) conthoralis mei ac dicti mei filij patris carnalis Honasterio pridem legittime 
ad possidendum hereditarie de nostro assensu et consensu perpetuo collatis denuo quataor 
laneos in prefata villa Curie ac laneis pretaxatis proxime adiacentibus, cum omnibus vsa- 
fructibus ad eosdem laneos pertinentibus, pro salute animarum nostrarum addidimns pro 
testamento Monasterij in Welegrad et Conuentui, ubi corpora nostra eligimus sepeliri et libera 
legittima ac irreuocabüi deuocione conlulimus , ut ab eodem Monasterio iuste propietatis titolo 
vnacum predicta Curia ac laneis in villa eidem Curie adiacentibus, ut sufQcienter expressum 
est, debeat ac debeant perpetuo possideri, quorumlibet heredum seu amicornm nostronim 
impeticione penitus suiTocata, Vt autem hec nostra donacio perpetuam firmitatem obtineat, 
presentes litteras scribi fecimus, Sigillis Nobilium virorum, videlicet strenui militis domini 
Stephani Yngrami de Chunicz, Woitiechonis de Betraw Ade de Bleswicz et prescripti conthoralis 
mei ac Genitoris filij mei communitas. Datum in Redisch proxima feria secunda post Exnrge, 
Anno domini M^CCC^XLI«. 

(Ans dem Ms. Cod. S. 43. des XV. Jahrh. im Archive desselben Klosters, im m. st. Landesarchive.) 

308. 

I4.önig Johann von Böhmen ertheilt seine Zustimmung zu der vom Könige Ludwig 
gemachten Verpfändung des Schlosses Altenbnrg an den Friedrich von Aw und den Conrad 
Sinzenhow. Dt. Hünchen an St. Mathias Ap. 1341. 

(Nach einer AbachriH im Dipl. Boemie a. c. 0. Nr. 59.) 



225 

309. 

per. Konvent des Qslawaner Nonnenkloster^ überlädst eine Mark ii^me^rwährenden Zinsen 
eon Klein r^Se^fc^ßem OlmUtzer Kapitel für einen ähnlichen Zins in ttiöan. Dt. Brunne^ 

VI. Kalend. Martii(24. Februar) 1341, 

IVencesIaus . • abas Welegradensis . • recognoscit . . quod . . Elizabeth, abbatissa 
et conuentiis monasterii in Osla . . de ipsios consen3u . . marcam census perpetui , quam ex 
donacione demortui domini Richardi quondam vicarii Olomucensis habuerunt in villa dicta 
Senycz paruo prope Namyest, . permutaverunt pro marca eis per... magistrum Henricum 
canonicum et custodem ecciesie Olomucensis in curia sua patrimoniali in Rischans assignata. 
Datum Bmnne anno domini Millesimo Trecentesimo quadragesimo primo, sexto Kalendas Martii. 

(Aus dem Ms. Cod. II. S. 18. im Archive des Olmützer Domkapitels' gezogen A. ßoczek.) 

310. 

Friedrich Suh^ Probst f>on Kremsier^ schenkt dem Smilheimer Kloster zu W^iowic alle 
seine Bücher gegen detn^ dass der Abt seinem Konvente den Bezug jährlicher drei Mark 
€on dem Dorfe ChropiÜ sicherstelle. Dt. Brunna^ in die S. Benedicti. (21. März) 1341. 

In Nomine Domini Amen. Noverint Yniuersi presentem literam inspecturi, Quod Ego 
Fjridenco^ dictus de Sulcz, Doctor Decretorum, Prepositus Ecciesie Chremsiriensis, pio motus 
a^cta ^d Yiros Religiöses michi. Karissimos fratres Abbatem et Conventum Hona3terii in 
Zmylnhaym, Ordinis Cisterci^nsis, Olomucenßis Diocesis, Omnes librqs meos paucis exceptis, 
ipsis Donavi et tradidi intuito pietatis. Ita sane, quod Abbas ejusdem loci, qui „nunc est, 
ipsis libris sive retentis penes Mönasterinm, sive venditis, vel vendendis ex nnnc assignet 
ipsi conventni predicto trium marcarum redditns singulis annis percipiendos in perpetunm de 
Villa Chropina, qne est monasterii predicti, pro Pytancia, it est pro Speciali refectione Gon- 
ventns, qnam Pytanciam singulis mensibns uno ferlone per Pytanciarinm, quem fratres elegerint, 
fieri procurabnnt: Nee potest ille census ullo nmquam tempore in futurum ad alios usus, 
quam ad Pytanciam Depntari. Actum' est tamen, qnöd si Abbas ihfn tted ahnos continüös 
alinin censum trium Marcarum comparaverit eque bonum, et fratribus eque placidnm, pro 
ipsa Pytancia depntandum, tnnc iste Census in Ghropina, sicut prius fuerat, sie redeat ad 
Monasterium memoratnm. Actum est eciam ^ quodsi processu temporis aliquis de Abbatibus 
affuturis censum ipsum pro Pytancia deputatum ipsis fratribus ademerit vel abstulerit, aut eum, 
quod absit, in alium usum Monasterii qualemcumque converterit, eciam de Consensu fratrum, 
qui tunc ih Conventu fuerint vel eis invitis, ex tunc idem census cesset esse Monasterii, et 
eo Sit privatum ipsum Monasterium ipso facto, et mox transeat in Jus et Dominium Capituli 
Ecciesie Ghremsiriensis , sibi et non Monasterio jure perpetno remanendus. Actum est eciam, 
quöd post'Donä'ciohem et tradicionem libromm meorum ipsi fratres michi aliquos de ipsis 
libris concesserunt precario, sine quorum usu propter Studium et consiiia iesse non vateo; 

29 



226 

bono modo promisi itaque eidem Abbati et fratribus, quod eosdem libros in Vita, vel in morte 
mea ex integro rehabebunt. Actum est tarnen, quod si eosdem libros pro me decrevero 
retinere, tunc ego de tribus illis marcis in censu perpetuo pro Pytancia comparandis, Censum 
perpetaam unius Marce pro Pytancia memorata de mea pecunia ipsi Honasterio Debeam 
comparare, ne Donacio mea provide facta in trium marcarum numero minuatur. Promisemnt 
eciam michi idem Abbas et Conventos Monasterü supra dicti, quod singulis Mensibus unum 
fertonem de censu predicto in principio Kalendarum mensis cujuslibet pro sua refectione reci- 
pient, et sicut ipsi reficientur Corporaliter Deo dante, ita recommendacionem animarum, mee, 
fratinim et sororum, et Progenitorum meorum eodem tempore facient sine sollempnitate. sed 
cum devocione in Vigiliis Vespertinis et in aliquot Missis, Officiis Defunctorum, de mane eciam 
simpliciter celebrandis, sed semel in anno revoiuto Die obitus mei Anniversariam memoriam 
peragent meam, fratrum et sororum et Progenitorum meorum, cum ea Solempnitate , qua 
pro ceteris suis benefactoribus memorias anniversarias agere consueverunt. In cujus rei 
testimonium et evidenciam plenariam prefatis fratribus Abbati et Conventui presentem literam 
Honorabilis Viri Magistri Hermanni Medici, Canonici Ecclesie Olomucensis et Archidiaconi 
Breczlaviensis, et meo Dedi sigiilis roboratam. Actum in Brunna in die S. Benedicti Abbatis 
Anno Domini Milesimo CCCXL Primo. 

(Nach dem HonasUcon ß. Cistercienser im Archive der Abtei Raigern.) 

311. 

Markgraf Karl gestattet der Stadt Znaym^ behufs der Ausbesserung der eingestürzten 
Stadtmauer^ die Abnahme der Mauth an allen Orten ton Lundenburg bis Jamnitz. Dt. 

Prage^ fer. IV. ante Pasche f4. April) 1341. 

i%os Karolus Domini.. Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie, Ad aniner- 
sonim noUtiam tenore presencium volumus penienire. Quod pensantes penurias et oppres- 
siones graues, quibus fideles nostri eines ciuitatis Znoymensis, tam propter gwerramm disturbia, 
quam eciam passiones alias multipliciter perpessi sunt, quodque Murus ambiens Ciuitatem in 
quibusuis suis partibus coUapsus est, quod suo tempore in dispeudium tocius Terra nostre 
vergi posset et iacturam, volentes obinde ipsi Ciuitati nostre oportunis remedijs generosias 
sobuenire Indulgemus et volumus, quod ipsi ciues pro emendacione predicti Murus ineipiendo 
in Luntenburch et abinde in omnibus locis Theloneorum et finiendo in ciuitate nostra Jampniez 
de omnibus Curribus oneratis hincinde transeuntibus, de quolibet equo vnum Uallensem recipere 
valeant, virtute et auctoritate presencium quamdiu nostre placuerit voluntati, qui aatem m 
dacione predicti Thelonei renitentes aut rebelles fuerint qualitercumque penam perdicionis 
equorum subintrabunt, non obstantibus prioribus Theloneis et consuetis, dandis in predictis 
locis, quibus cum presentibus in nuUo uolumus derogori. Et debent ipsi Ciues nostri predicti, 
omnem pecuniam modo buiusmodi coUectam, cum iidelitate et scitu publice impendere in 
emendacionem Turrium et Murus Ciuitatis sepedicte. Mandantes igitur vniuersis. . Theloniarijs, 
Burgrauiis, Ciuibus et Ofiicialibus nostris per Morauiam quibuscumque, Quatenos ipsos Ciues 



227 

et fideles nostros in recepcione predicti Thelonij nnllatenns impedire debeant, sed pocius ipsis 
prebere opem et faaorem et operam in eadem. Sub harum nostrarum testimonio literanim. 
Datum Frage feria quarta ante festum Pasche proxima Anno Domini Miliesimo Trecentesimo 
Quadragesimo primo. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen gut erhaltenen Sigille im Archive derselben Stadt.) 

312. 

Markgraf Karl befreiet die Znaymer Bärger eon der Mauthabgabe zu Igläu. Dt. Prage^ 

fer. IV. ante Pasche (4. AprüisJ 1341. 

i^os Carolus, Domini . . Regis Bohemie Primogenitus. Marchio Morauie. Ad uniuersonim 
nolitiam, tam presentium, quam futurorum, presentium tenore uolumus peruenire. Quod, 
cupientes ex animo conditionem et statum Ciuitatis nostre Znoymensis et hominum in ea 
commorantium, que exciusa alijs terre nostre Morauie Civitatibus, metis Austrie exposita, 
extitit tamquam Signum ad sagittam, continuis promouere mere mentis, uolentesque suis 
opportunitatibus de nostra liberalitate non immerito subuenire; vt sub umbra alarum 
nostrarum, cum mercibus eorum mobilibus et rebus eo commodius laborare ualeant et per- 
ficere, ipsos Ciues et communitatem hominum dicte nostre Ciuitatis a datione Thelonei in 
Iglauia, ab ipsis hucusque recepto, perpetue duximus eximendos, ita, ut ex nunc in antea 
perpetuis temporibus, ad dandum ipsum Theloneum arctati non esse debeant quomodolibet 
uel adstricti: sed potius absoluti, liberi, ibidem transeant et exempti, quotiescumque aut 
quandocumque ipsis fuerit opportunum. Mandantes igitur Theloniariis, Judicibus, Juratis, ac 
Ciuibus nostris in Iglauia, presentibus et Tuturis, quatenus a predictis nostris Ciuibus ac 
hominibus Znoymensibus , nuUum Theloneum exigere uel recipere debeant, aut presumant, 
prout grauem nostram indignationem et penam irremissibilem pro motu proprio iniligendam 
uoluerint tutius euitare. In cuius rei testimonium, presentes fieri et sigilli nostri munimine 
jussimus communire. Präge, feria quarta ante festum Pasche proxima anno Domini H. 
Trecentesimo quadragesimo primo. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen, gut erhaltenen Sigille im Archive der k. Stadt 
Znaym.) 

313. 

Der Prager Bitchof Johann benennet die Schiedsrichter zur Schlichtung des zwischen ihm 
tmd den Achten ton Bfetcnow und Ostrow bestandenen Strittes. Dt. in Rudnicz, II. Idus 

Aprilis (12. April) 1341. 

Johannes dei gracia Pragensis episcopus, Honorabilibus viris dominis Amesto decano 
Pragensi, et Bohute, archidiacono Curimensi nostro cancellario, salutem in domino. Super 
contrauersia uel causa seu causis, que inter nos ex vna, et honorabiles ac religiöses viros 

29* 



328 

Predborinm Brewnouiensem et. . de Ostrow abbata^, ordinis-sancti Benedict!, nostre dyooesis 
parte ex - altera yertitnr , seu vertuntur, in vos tamquam in arbitros, arbitratores, ordinatores, 
kiudatores^ amicabiles compositores compromittimus in hiis scriptisv Dantes, vobis plenam et 
omnimodam potestatem super controuersiis , seu causis inter nos habitis, seu exortis, partilras 
presentibus seu absentibus vel vna presente , et alia absente > die feriato , vel non feriato, 
stando vel sedendo, arbitrandi, laudandi, ordinandi, seu componendi, prout vobis secundum 
deum et iusticiam consideratis meritis causarum visum fuerit expedire. Promittentes firmiter, 
vestris in hoc parere arbitrio etmandatis, Gomittimus insuper veslre honestati, vt predictos 
abbates, recepto ab eis promisso ad parendum mandatis ecclesie, eois -si necesse fnerit ab 
excoromunicacionum sentencijs auctoritate nostra absoluere valeatis. Datum in Rudnicz anno 
domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo primo U. Idus Apriiis. 

(Das Orig. im Archive der Benedictiiier - Abtei Raigern.) 

314. 

Könfg Johann und Markgraf Karl befreien die Znaymer Bürger ton der Mauthabgabe in 
Böhmen und Mähren. Dt. Prage^ fer. VI. infra octav. Pasce (13. April) 1341. 

i^os Johannes dei gracia Bohemie Rex ac Comes Lucemburgensis et Karolus eiusdem 
Primogenitus Marchio Morauie Notum facimus tenore presencium vniuersis. Quod dilectonim 
fidelium nostrorum Ciuium et Incoiarum Ciuitatis nostre Znoymensis grata et fidelia seruicia 
nobis indefessa promptitudine constanter exhibita grato et benigno recolentes affectu ipsos 
exinde nostre excellencie brachiis ampl^xantes ex innata nobis clemencia grapiam eisdem 
fticere volumus specialem Attendentes itaque quod ipsi Ciues non 3olum frequentibus hostium 
assultibus quam etiam per crudelem ignis voraginem dampna quam plurima sunt perpessi et 
eorum volentes incomodatibus consulere ac ipsis graciosius prouidere presentis scripti tenore 
dictos Ciues et incolas ab omnibus Theloneis Maut et Czol wulgariter dictis tam in Regno 
Boemie quam eciam Marchionatu Morauie in Ciuitatibus et extra Ciuitates quacumque oecasione 
ipsa Thelonia nunc sint vel succedente tempore instituta fuerint duximus in perpetuum eximendos 
Ita quod ab eisdem Ciuibus nostris et Incolis de ipsorum personis rebus et vniuersis mercibos 
ex huiusmodi gracia ipsis concessa inantea Thelonia minime exigantur sed ipsi liberi ab 
eisdem Theloneis quibuscumque esse debeant penitüs et exempti, mandamüs igitur vninersis 
nostris Officialibus Ciuibus et singulis Theloniariis presentibus et futuris nostre gracie sub 
obtentu quatenus ipsos Ciues nostros et incolas in pretacta nostre Ubertatis gracia non im- 
pediant, sed potius auctoritate presentiuni ifl eadem manuteneant fideliter et conseruent. Ac 
quicumqne ipsam libertatem nostram ausu temerario infringere et violare quomodolibet pro- 
sumpserit is indignacionem Regiam et rerum ipsius graue dispendium, sine quouis subter- 
fugij remedio se nouerit incursurum Harum quibus nostra Sigilla in perpetuum testimonium 
appendenda duximus testimonio litterarum. Datum Präge feria sexta infra octauas Pasce 
Anno natiuitatis domini Millesimo Trecentesimo quadragesiikio primo. '^ 

(Das Orig. aur Pergam. mit zwei Sigillen , von denen jedoch eines fehlt , im Archive der k. 
Stadt Znaym.) 



229 



'f'ii.iif ..I. 



315. 

,.,.; l|LÖnig.., Johann von Böhmen bewilligt den Bürgern von Badweis, dass sie zwei, 
firentde Juden in ihre Stadl aufnehmen dürfen, befreiet diese auf 10 Jahre von allen Juden- 
abgaben, und befiehlt dem Markgrafen Karl von Mähren und den übrigen Landesbeamten, 
dass sie diese Juden, bei der ihnen ertheilten Gnade schirmen. Dt. Prag», fer. IV. post 
Quasimodo (18. AprU) 1341. 

(Abgednickt bei Pelzel K. Karl lY. >I. Th. Urkundenb. S. 108. n. CL. nach dem Orig. des 
Budweiser Stadtarchives. 

316. 

Markgrtrf Karl f>on Mähren erhebt den Berthold von Lipa und Johann von Klingenberg 
üu obersten Jägermeistern in Mähren. Dt. Präge, die b. Georij martyris (23. April) 1341. 

IMos Karolus dei gracja domipi nostri Johannis Boemie Primogenitus Marchio Morauie 
Notum facimus tenore presencium vniuersis, Tunc nostrum rite decernimus augere et ampliare 
dominium, dum ea, que nos dumtaxat jure respiciunt, et per abusionem improuida mentis 
leuitate ad generales hominum vsus, nostra nostrorumque predecessorum deuenerunt desidia 
ad nos restanracione debita retorquentes legaliter reformamus , Et cum nostra , nostris vsibus 
applicare, nostris solers cura regiminis nos astringat, de venerabilis domini Bertoldi de Lypa 
et Nobilis viri Johannis de Clingenberg nostrorum fidelium dilectorum industriosa legalitate, et 
legali industria, vero suadente experimento sincere quam piurimum presumamus, Ipsos et 
eorum vtrumque generales magistros venacionum et venatorum nostrorum per Terram nostram 
BJorauiam constituimus Officium Y^nacionis, guod wigariter Lowthzye dicitur committepdo, 
meram aucto,ritatem , ipsas prohibendtfi)! venaciones,. i^obis. competentem per modum yl^ sequitur 
confereutes. Et ut nostre voluntatis expressius elucescat intencio vniuersaliler vniuersis, 
ne> magnas, videlicet Ceruos, Damas, Capriplos, Apros et consimiles feras tarn in proprijs 
Siluis, Nemoribus, I^ubetis et quibnslibet locis venandum aptis, quam in nostris Siluis suis 
tensis capiant retibus, generale interdictum ponentes, singulariter singulis sub obtentu grade 
nostre tarn Religiosis, quam secularibus, cuiuscumque dignitatis Status, aut condicionis exti- 
terint, et sub pena decem marcarum, quopienscumque fecerint, firmiter et striccius inhibemus, 
affectantes et omnino voleiites, Quatenus Ipsi Bertoldus et Johannes predicti^ omnibus et 
singulis in huiusmodi actn venandi depreheqsis^, retia statim recipiant, et eorum pignora pro 
decem marcis contemptoribus mandatorum nostrorum et transgressoribus inflictis nomine pene 
capiant indilate, quocienscnmque duxerint attemptandum , et hij, qui non in actu reperti fueiiint, 
sed sufficienti testimonio de- violencia et excessu predictis notati, pari pena volumus qnod 
stringantur, nostrum itaque mandatum yt sepedicti Bertoldi et Johannis recencius et securius 
exequantur, Vobis Camerario, Zudario, Beneficiarijs , Judicibus Prouinciarum Pnrchrauijs ac 
aiijs quibnslibet oflicialibus fidelibus nostris dilectis stricte iniungimus et mandamns, vt Ipsis 
Bertoldo et Johanni antedictis ad execacionem mandati nostri prelibati et cohercendum quoslibet 



230 

rebelies et eorumdem obuiandum temeritatibus opem feratis, et operam totis viribus, dammodo 
per ipsos. quibuscumque locis et temporibus, vel eonim alterum fueritis requisiti, Promittimus 
nichilominiis, Ipsis Bertoldo et Johanni prefatis fideliler et sincere, si quam cuiuscumque 
hominis aut persone, in execucione mandatorum nostrorum intrent ingratitudinem , quod 
hanc reconciliacione debita sine quouis ipsorum dispendio conplanacione amicabili reformare. 
et contra insultus quorumlibet ab exercitacione ipsius OfTicij emergentes, eis potenter assi- 
stere, generöse dirrigere, tueri iideliter et efficaciter defensare. In cuios rei testimonium 
presentes fieri iussimus Sigiili nostri munimine roboratas, Datum Präge in die beati Georij 
martyris, Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo Primo. 

(Nuch dem Fragmente eines Papier- Codex aus der II. HSlfle des XIY. Jahrhundertes S. 35^ 
welches dem in der Cerronischen Sammlung sub Nr. 264 im mähr, stand. Landesarchive 
befindlichen Buche ^Miscellanea von Mähren^, beigebunden ist. 

317. 

IlLÖnig Johann von Böhmen verkündet die Rechte der Vasallen und Bauleute des 
Bezirkes Ellbogen, und beauftragt den Markgrafen Karl von Mähren, dann alle Burggrafen 
und k. Beamten zu Ellbogen, dieselben darin zu schützen. Dt. Prag® IV. Nonas Maji 
(4. Mai) 1341. 

(AuB dem Buche der k. böhm. Hoflehentafel ^Extractus tabularum^ XX. 192. Abgedruckt in 
Rössler ^Ueber die Bedeutung der Geschichte des Rechtes in Oesterreich. Prag. 1847.) 

318. 

Der Znaymer Stadtrath befreiet drei zu dem dortigen S. Klara -- Kloster gehörige Häuser 
aon allen Abgaben. Dt. fer. III. post Philippi et Jakobi (8. Mai) 1341. 

In nomine domini Amen. Cunctorum perit memoria factorum nisi veridicis testibus 
et scriptis fuerint roborata. Nos igilur Nicolaus Ilutreiter tunc temporis Judex. Micscho 
magister ciuium Ditlinus Ekhardus, Otto Guendleinsdorffer Fritscho Uerteliner, Cristaimiis 
dictus Pudwiczer Nicolaus Ciuerii, Ditlinus dictus Uolk Uartmanner Jacobus Nagenkamp Nicolaas 
Albus jurali et tota vniuersitas ciuium in Znoyma Recognoscimus teuore presencium vniaersis 
(^uod religiosis ac deo deuotis sororibus ordinis s. Cläre in Znoyma bono consilio ac matora 
deliberacione (res domos a Synagoga Judeorum que ipsanim claustro sunt annexe ab omnibus 
et singulis exaccionibus et contribucionibus et ab aliis oneribus videlicet vigiliis custodiis ac 
stipendiariis perpetuo libertamus easque ab omnibus scriptis oneribus quamdiu ad claustnun 
prediclarum sororum pertinent virtute presencium liberas facimus et immunes, propter dampnum 
quod receperunt in vinea eanim que iacet contra fossatum ciuitatis vicinum tumulaciuni 
judeorum, de qua vinea nobis et ciuitati nostre vtilitate et emendacione partem donaoerunt 
ad repturam lapidum, in quo loco nos libere possumus et debemus lapides frangere et 
recipere quamdiu ciuitati nostre fuerit necesse et oportunum. Uec omnia premissa pro- 



231 

mittimus predictis sororibns rata et grata teaere et irrefragabiliter conseruare. Hamm testi- 
monio literarum, qnibus si^llum nostre cinitatis mayus est appensum Actum et datum anno 
domini Millesimo trecentesimo quadragesimo primo feria tercia proxima post festum Philippi 
et Jacobi apostolorum. 

(Aus dem Testamentsbuche des XV. Jnhrhundertes anfPergam., im Archive der k. Stadt Znaym 
abgeschrieben A. Boczek.) 

310. 

Jeiek ton Potemtein erkläret^ dass er die seinem Vater Nicolaus confiscirten Güter tarn 
Könige Johann^ mit Ausnahme f)on Kotzen und Lutic^ zurückerhalten habe. Dt. Prage^ 

IV. Idus Maii (12. Mai) 1341. 

KAgo Jesco filias quondam Nicolai de Botenstein, recognosco tenore presenciiim 
vniuersis, Quod cum diiectus dominus et Genitor meus in dicto castro Botenstein heu occubu- 
isset et singula bona ipsius castri, et eciam alia videlicet in Waiden bürg Senftinberg et 
Gostel spectancia ad serenissimum dominum meum, illustrem dominum Johannem Regem 
Boemie et Comitem Lucemburgensem iure et consuetudine terre essent rationabiliter devolula, 
Ipse dominus meus ex larga ipsius munificencia cedit michi fratribus et heredibus meis predicta 
bona et tradidit de gracia special!, exceptis dumtaxat opido Kotzen cum suis pertinenciis 
cjuibus quondam ad Coronam Regni pertinere dinoscebatur, et villis spectantibus in castrum 
Lutitz ac ipso castro Botenstein et monte, prout ipsum murus cinxit, que quidem singula 
ipse dominus meus pro se et suis heredibus resignavit, Ego itaque meo, fratrum heredum 
et snccessorum meorum nomine abrenuncio in predictis quibusiibet impeticionibus repeticio- 
nibus et omnibus iuribus, que michi ant ipsis fratribus uel successoribus meis in predictis 
opido Kotzen prout quondam ad coronam regni pertinebat et villis ad castrum Luticz spec- 
tantibus ac ipso castro ut predicitur competebant, competunt aut competere possent quomo- 
dolibet in futurum promittens bona et sincera fide iam dicta bona ipsi domino meo in tabulas 
lerre reponere et omnes litteras ac demonstraciones, quas super eisdem habeo, reddere et 
resignare et si quas ex eisdem reservarem forsitan easdem casso, irrito et nullius esse volo 
roboris vel momenti sie et eciam expresse spondeo dictum castrum Botenstein nunquam 
inantea reformare, harum quibus meum sigillum cum subscriptorum amicorum meorum sigillis 
quos ad hoc rogavi pro testibus appensum est testimonio litterarum, et nos Bertoldns dei 
gfracia prepositus Wissegradensis, Swinco de Duba dictus Scobko, et Benessius de Wartem- 
berg per predictum Jesconem de Botenstein rogati pro testibus nostra sigilla in evidenciam 
prescriptorum una cum ipsius sigiUo duximus presentibus appendenda. Datum Präge quarto 
ydus Haij, anno domini Millesimo trecentesimo quadragesimo primo. 

(Original im k. k. geheimen Archive zu Wien.) 



t82 

32U« 

König Johann van Böhmen er kläret j,4ass die auf Befehl def, Markgrafen Karl fxm den 
Bürgern der Stadt Budweis bezüglich einer Zahlung ton 60 Schock Prag(^. Gro^hen^ am 
Tima von Koldic ausgestellte Schuldverschreibung keine Gellung .mehr habe. Dt. PragCy 

X. Kalend. Junii (23. Mai) 1341. 

i%os Johannes dei g^racia Boemie re:!^ ac Lucemburgensis comes, notum facimos 
tenore presencium universis, quod licet alias tn nostra absencia ad mandatum illustris Karoli 
marchionis Moravie, primogeniti nostri carissimi, cives fideles nostri dilecti in Wudewois, 
quondam fideli nostro Tymoni de Koldicz super solucione sexaginta sexagenarnm grossonim 
denariorum Pragensium suas litteras dederint ipsorum civitatis sigillo sigillatas; tarnen tem- 
pore succedente dictis civibus nostris conpassi fuerimns et ipsos de solucione dicte pecunie 
absolvimus eos per triennium libertantes, ipse vero Tymo divina permittente clemencia diem 
extremam finiens ipsa littera dictis non restitnta civibus emigravit de hoc mundo. Quare 
ipsam litteram taliter reservatam cassamus, irritamus, ut ubicumque demonstrata fuerit,- üuIHm 
Sit ef&cacie vel momenti , quia nullatenus volumus^ quod dicti cives nostri racione dictß pecunie 
4psis contra nostram voluntatem imposite per queropiatn impetantur, sed quod exempti esse 
debeant penitus et soluti. Committimus itaque illustri Karolo , marchioni Moravie primogenito 
nostro carissimo, et mandamus universis officialibus et fidelibus nostris presentibus et füturis, 
quatenus dictam literam, ubicunque ostensa fuerit, anullare et destruere debeant, et ipsos 
cives nostros aggravari seu impeti non mittant racione pecunie memorate, harum quibus 
nostrum sigillum appendendum duximus testimonio litterarum. Datum Präge X^ Kalendas 
Junii, anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo primo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum feiäs dem Orig. des budW^iser Stadtarchives.)' 



I ■ 1 .1 



381. 

nLÖnig Johann verbietet zum Vortheile der Stadt Görlitz den Strassenzug nach Zittau 
Obej Friedland, und befiehlt seinem Sohne Karl, Markgrafen von Mähren, die Stadt Görlitz 
in diesem Rechte zu schützen. Dt. PragaB, fer. VI. ante Trinitatis (28. Mai) 1341. 

(Köhler Cod. diplom. Lusat. super. 1857. S. 259.) 

Der Unter -Bobratier Pfarrer Ulrich erkläret, dass er von seiner Kirche und deren Ein- 
kommen jährlich V. Vierdinge Prager Groschen dem nomthur des Johanniter Spitals m 

Brunn zu zahlen habe. Dt. Brunne 1. Junii 1341. 

In nomine domini Amen. Notum sit vniuersis presens scriptum inspecturis, quod 
ego Vlricus plebanus ecclesie in inferiori Bobrauia^ sponte, non illectus, non deceptus nee 
conpulsus, sed mora (sie) motus Uberalitate profiteor publice et recognosco, quod de ecclesia 



233 

mea predicta in Bobraaia inferiori, et ipsius prouentibus nomine decime, quam percipio de 
Yilla que Mirzichaw dicitur hospitali sancti Johannis ante Ciuitatem Brunnensem, vel eins 
pro tempore commendatori soluere teneor, et debeo, annis singulis in feste beati Michaelis 
Archangeli quinque fertones grossorum denariorum Pragensium Moravici pagamenti, sedecim 
grosses pro fertone quolibet computando. In quorum omnium testimonium, et vt securior 
Sit inantea dominus mens Wazmudus, commendator hospitalis predicti, et quilibet suus suc- 
cessor, qui pro tempore fnerit presentem literam seu publicum instrumentum, per infrascriptum 
publicum Notarium conscribi, et Sigillorum mei et Honorabilium virorum, dominorum Nicolai 
de Hossicz, et Nicolai de Gostel sancti Petri in Bniuna, ac Magistri Purchardi Warmiensis 
Ecclesiarum Canonicorum, ac discretorum virorum, domini Hermanni in Strazca et Johannis 
in Caplbobrau ecclesiarum plebanorum petiui appensione commuuiri in Robur perpetue firmitatis. 
Acta sunt hec ante ciuitatem Brunensem in domo Hospitalis sancti Johannis predicti, anno 
domini Millesrmo Trecentesimo Quadragesimoprimo, indiccione IX. Prima die mensis Junii 
pontificatus sanctissimi Patris et domini domini diuina prouidentia Benedicti pape XII. anno 
sq>timo, discretis viris dominis, Johanne plebano ecclesie in Rassau, Alberto et Johanne 
fratribus domus Cruciferorum sancti Johannis Baptiste presbyteris, Nicoiao et Gunthero sacer- 
dotibus secularibus, capellanis monasterii sancte Anne ante Brunnam, testibus presentibus, 
et aliis fide dignis. 

tx ego Michael Theodoricus de Praga Pragensis diocesis publicus auctoritate Imperiali 
Notarius spontanee fassionis publice recoguicioni , et alijs omnibus et singulis vna cum pre- 
notatis testibus presens interfui et ea in haue publicam formam redegi meoque consueto signo 
signaui requisitus ad testimonium omnium premissoram. 

(Das Orig. aaf Pergam. mit VI. kleinen Sigillen, von denen jedoch das zweite fehlt, im Ar- 
chive des Klosters Saar, im m. st. Landesarchive Lit. A. II. n. 42. Abgedruckt bei 
Steinbacb IL S. 74. o. XLIX.) 

323. 

Markgraf Karl gestaltet dem Able und Kontenle des Klosters Tepl^ ihre Güter emphiteutisch 

«ar tenUngen^ und für die Dingsumme bis 1000 Schock Prager Groschen andere Güter 

in Böhmen ankaufen zu können. Dt. Präge, fer. III. post Trinitalis (5. Juni) 1341. 

iMos Karolus domini regis Boemie primogenitus, marchio Moravie, notum facimus 
miiversis presentes litteras inspecturis, quod graciam per dominum et genitorem nostrum 
devotis nobis dilectis.. abbati et., conventui monasterii Teplensis factam, in eo videlicet.^ 
quod bona ipsorum jure boemicah ad ipsorum monasterium pertinencia. . jure enphitheotico 
seu theutunicali locare, eaqne ad vitam hominum exponere possiiit et valeant, ita quod pro 
pecunia, quam nomine arre et locacionis hujusmodi pereeperint, usque ad summam mille 
sexagenarum grossorum denariorum alia bona in regno Boemie debeant conpnrare, sub omnibus 
pactis et clausulis in litteris ipsius domini et genitpris nostri contentis. nostrum consensum 
benevolum damus pariter et assensum, harum serie et testimonio litterarum, quibus sigillum 

30 



234 

nostrum daximus appendenduin. Datum Präge, anno domini millesimo trecentesimo quadra- 
gesimo primo, feria tercia post feslum sancte Trinitatis • proxima. 

(Nach einer Abschrift im k. böbm. Museum, aas dem Ortg. desselben Klosterarchives.) 

324. 

Ilkönig Johann von Böhmen ernennet gemeinschaftlich mit seinem Sohne, dem Mark- 
grafen Karl von Mähren, den Herzog Rudolf von Sachsen und andere zu Bevollmächtigten, um 
zwischen ihnen einerseits und dem Kaiser Ludwig andererseits einen Frieden zu verhandeln 
und abzuschliessen. Dt. Prag den 6. Juni 1341. 

(Fr. Boehmer Regesta Imperii S. 208 n. 291. aus den Denkschriften der Münchener Akad. 
14,217 und Add. II. S. 344 n. 37.) 

325. 

Markgraf Karl befreiet die Bürger der Altstadt Prag wegen der seinem Vater ^ dem Könige 

Johann^ zu zahlenden 3000 Schock Prag er Groschen bis zum Jahre 1344 ton allen Lasten 

und Steuern. Dt. Präge ^ in festo corporis Christi (1. Juni) 1341. 

i%os Karoivs domini regis Boemie primogenitus, marchio Morauie, notunf facimus 
tenore presencium vniuersis , quod quia fideles paterni et nostri dilecti ciucs maioris ciuitatis 
Pragensis sponte et liberaliter serenissimo principi domino genitori nostro karissimo promiserunt 
dare et soluere pro neccessitatibus suis non paucis sibi ad presens inslantibus, tria millia 
sexagenarum grossorum denariorum Pragensium, mcdiam partem predicte pecunie, puta mille 
quingentas sexagenas in festo sancti Galli proxime venture in anno domini millesimo tre- 
centesimo quadragesimo tertio, residuam vero partem, etiam videlicet milie quingentas sexa- 
genas grossorum predictorum in festo etiam beati Galli tunc subsequenti in anno domini 
MCCCXLIIII, nos eisdem ciuibus Pragensibus ad petitionem ipsorum graciam facere volentes, 
iuxta gracias ipsis ciuibus per dominum genitorem nostrum prefalum in suis literis faetas et 
concessas, ipsis damus et concedimus plenam et liberam libertatem ab omnibus et singoiis 
faf'cionibus^ oneribus, exaccionibus et contribucionibus quibuscunque tam realibus peeuniariis. 
qunm personalibus hinc vsque ad aunum domini millesimum trecenlesimum quadragesimum 
quartum, superius predictum duraturam, eximentes eos et ciuitatem eorum ab omnibus oneribus 
et faccionibus predictis prout in aliis domini genitoris nostri predicti literis et libertaUbus 
pridem eis per eundem dominum genitorem nostrum datis et concessis plenius continetur. 
Mandamus itaque districte precipientes vniuersis et singulis, capitaneis, ofBcialibus et recto- 
ribus nostris presentibus et futuris, quatenus prefalos eines et ciuitatem Pragensem maiorem 
super ipsis domini genitoris nostri prefati ac nostris immunitatibus ac libertatibus eis per 
ipsum dominum genitorem nostrum et nos graciose factis et concessis non mollestent, inquietenl 
aut perturbent, nee moleslari, inquietari aul turbari per quempiam permitlant, durante qua- 
driennio predicto, promittentes insuper, ipsos ciues et ciuitatem Pragensem per nos vel 



236 

cttpimiis peruenire. Quod qaia exceUentissimus princeps, dominus noster, dominus Johannes, 
Inciitus rex Boemie ac Lucemburgensis comes in anno domini Millesimo Trecentesimo Qua- 
dragesimoprinio . feria secunda iufra octauas corporis Christi , conuocatis Prelatis . • Princi-* 
pibus . . Baronibus . . Nobilibus . . Consuübus seu • . luratis predicte ciuitatis Pragensis et aiiarum 
ciuitatum regni Boemie ciuibus necnon . . Consiliariis seu Ambassatoribus ciuitatis Wratizla- 
uiensis ibidem presencialiter astantibus talem coram eis ordinationem duxit publice faciendam, 
voiens eam habere robur perpetue firmitatis. Sane videlicet, quandocunque ex permissione 
diuina ipsum dominum Regem ab hac vita, quod absit, migrare contingeret, quod lunc 
statim nos et predicta ciuitas Pragensis ad illustrem principem dominum Karolvm, dicti domini 
nostri regis . . Boemie primogenitum , marchionem Morauie suosque . . heredes duntaxat et 
ad nullum alium iuxta ordinacionem predicti domini nostri . . regis respectum omnimode habere 
debeamus. Nos itaque ipsius domini nostri . . regis mandatis ea qua decet reuerencia obedire 
humiliter cupientes pro nobis . . Heredibus et . . Successoribus nostris promittimus bona 
et sincera fide firmiter et spondemus, quod quandocunque sepedictum dominum nostrum regem 
Boemie decedere contigerit ab hac vita, Ex tunc ad ipsum . . dominum marchionem Mo- 
rauie . . heredesque suos et ad nullum alium volumus habere respectum sibique tanquam 
yero et legitime domino nostro in omnibus et per omnia intendere parere et obedire fideliter 
cum effectu. Harum nostrarum testimonio literarum. Datum anno et die ut supra. 

(Nach einer Abschrjift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. Hofarchives za Wien. 
Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV., T. I. Urknndenb. S. 25. n. XXV.) 

328. 

I4.önig Johann befiehlt der Stadt Breslau, seinem Sohne Karl zu huldigen. Dt. 
Dienstag in der Frohnleichnamswoche (12. Juni) 1341. 

(Klose über Breslau Extract, mitgetbeilt vom Hrn. Archivar Dr. W. Wattenbach.) 

329. 

iVlarkgraf Karl von Mähren befreiet mit seinem Vater König Johann die Bürger der 
Altstadt Prag auf sieben Jahre von allen Abgaben. Dt. Pragaa, in die b. Viti (15. Juni) 1341. 

(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 32 n. XXXI. in einer böhm. lieber- 
Setzung aus dem Kopiarbuche im Archive der Altstadt Prag.) 

330. 

König Johann von Böhmen und dessen Sohn Markgraf Karl befreien das Kloster Ossek 
auf sieben Jahre ton allen Abgaben. Dt. Präge ^ in die b. Viti (16. Juni) 1341. 

Jllos Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, Notum facinms 
tenore presencium vniuersis. Quod quia deuoli nostri dilecti. . Abbas et Conuentus Mona- 
sterii Ossecensis pro nostra speciali necessilate omnes Collectas et imposiciones quas ab 



237 

ipsis et eomm bonis ac bominibiis infira Sexenniom recipere uel eis imponere possemus se 
pro nobis soiuere ex nostro mandato speciali astrinxerunt. Nos itaque grata uicissitudine 
ipsonim beniuolencie occurrere disponentes ad dictum Sexennium vnuin aniium adicimus ex 
gracia ipsis et singulis eonim bonis ac hominibus, a festo beati Georii nunc preterito per 
Sqitenniam continuunn hoc est usque ad idem festum beati Georii in Anno Natiuitatis domini 
M^^CCC^XL^VIU^. rediens damus et Concedimus plenam et omnimodam libertatem. Eximentes 
et absoluentes eos ab omnibus exaccionibus , Imposicionibus Peticionibus. Contribucionibus, 
Stenris, Collectis, Subsidiis, Angariis, Perangariis, et vniuersis ac singuiis grauaminibus, 
que nunc sunt uel succedente tempore possent aliqualiter euenire. Volentes ac promittentes 
nostro et quorumlibet nostrorum nomine ipsis dictam libertatem infra dicU temporis spacium 
fideliter obseruare. Et nos Karolus eiusdem domini Regis Primogenitus Marchio Morauie 
una cum dicto domino et Genitore nostro ad observacionem dicte libertatis nos astringimus 
promittentes eam inpermutabilem seruare similiter et in nullo penitu» uiolare, In cuius rei 
testimonium presentes literas conscribi et nostrorum Sigillorum appensione fecimus commnniri. 
Datum Präge, in die beati Viti Anno domini M^CCC^ Quadragesimo Primo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museam aas dem handscbrifl. Pergam. Cod. des XIY. Jahr- 
haoderts S. 24 im Archive desselben Klosters.) 



331. 

ALönig Johann von Böhmen befreit das Kloster Ossek auf zehn Jahre von der 
königl. Steuer (Bema) und befiehlt dem Markgrafen Karl und allen k. Beamten, von dem 
genannten Kloster diese Steuer während der gedachten Zeit nicht zu verlangen. Dt. Prag», 
in die b. Viti martyr. (15. Juni) 1341. 

(Nach einer Abschrifl im k. böhm. Museum aus dem handschrift. Pergam. Cod. des XIY. Jahr- 
hund, f. 20, im Archive desselben Klosters.) 



332. 

Driislaw von Schellenberg empfängt eon dem Wyiehrader Probste Berthold f)on Lipa den 
inerten Theil eon Schütlenhofen und die Hälfte des Schlosses Friedburg zu Lehen. Dt. 

Chrumnow^ die b. Procopii (8. Juli) 134i. 

i\los Dirslaus de Schellenberch ad vninersorum noticiam tenore presencium cupio 
deuenire, Quod a venerabili viro Domino Bertoldo de Lypa preposito Wyssehradensi quartam 
partem Bononim videlicet Ciuitatis Schultenhofen cum suis pertinencijs et vtilitatibus Et mediam 
partem Castri Fridburk cum agris cultis et incultis Siluis Nemoribus Rubetis Pratis Pascuis 
Molendinis aquis et aquarum decursibus venacionibus , aucupacionibus et vniuersis eorumdem 
TtiÜtaübus, pleno Jure et dominio, que Bona a Nobili viro domino Sezama de Kaschowicz 
in Quingentis Triginta et octo sexagenis grossorum Pragensium tantum capitalis pecunie 



238 

preter dampnay qne ex coDqoisicicttie ipsius pecunie äccrenehiiit, tam pro dampnis quam 
Sorte capitali pignore tenoit hactenas obligatem Et que mich! pro dncentis Sexagenis gros- 
sonim Pragensium Sibi per me mutuatis et nichiiominas seruicijs in eis suis predecessoribns 
ac sibi fideliter exhibitis et in antea exhibendis cum omnibus Jaribus sibi in Bonis eisdem 
competentibus contulit et donauit Jure homagiali sascepi et presentibus suscipio in feodum 
promittens pro me et meis successoribus finniter et sincere Si predicta Bona per predictam 
Sezemam vei quempiam aiium ipsius nomine a me vel successoribus meis vilis vmquam 
affuturis temporibus exsoluta fuerint et redempta, quod ex tunc, ego aut mei successorea 
pro ipsa pecunia qua exsoluta sunt alia Bona iuxta consilium ipsius domini Bertoldi et bene- 
placitum aut successorum comparare et emere debeamus et ipsi domino Bertoldo vel suis 
successoribus supponere in feodum Et pro huiusmodi promissi obseruacione et explecione 
inuiolabiii Nos Prsibislaus et Prsibico filius eiusdem dicti de Schellenberk et Sudco de Dre- 
hoticz vna cum predicto Dyrslao sincere et in soiidum nos fideliter astringimus et constanter. 
Hamm quas Sigillorum noslrorum apensione roborandas duximus testimonio literarum. Actum et 
Datum Chrumnow die Beati Procopij , Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimoprimo. 

(Aus dem Fragmente eines Papier -Codex aus der II. Hälfte des XIV. Jahrhundertes S. 23, 
welches dem in der Cerronischen Sammlung sub Nr. 264, im m. st. Landesarchive be- 
findlichen Buche „Miscellanea von Möhren^' beigebunden ist.) 



333. 

König Kazimir non Pohlen erklärt^ dass er den König Johann von Böhmen als seinem 
Vater und den Markgrafen Karl von Mähren als seinen Bruder betrachten wolle. Dt. 

Prage^ in die b. Margarete tirg. (13. Juli) 1341. 

i^os Kazimirvs, dei gracia Poionie Rex, ad universorum noticiam tenore presencium 
Yolumus pervenire, Quod cum dudum magnificos principes dominum Johannem regem Boemie 
et dominum Karolum ejus Primogenilum marchionem Moravie illustres in Patrem et fratrem 
nostros assumpserimus ac ipsi nobis inclitam Margaretam quondam comitissam Palatinam 
Reni, Ducissam Bavarie filiam et sororem suam pie memorie Sposponderint tradere matri- 
monialiler in uxorem. Nosque promiserimus ipsos semper et in. omnibus tanquam patrem 
carnaiem et fratrem uteripum teuere et contra omuem hominem iuvare. Cumque nobis tandem 
iuxta vocacionem et informacionem matrimonii ipsorum ad consummandum matrimonium et 
celebrandum nuptias huiusmodi venientibus, dicta domina Margarelha Sponsa nostra carissima, 
sicut domino placuit, viam sit universe carnis ingressa, propter hoc ligam sive vincuium 
dilectionis, unionis et fidei, consideranii animo et ingenti desiderio inter nos vtrinque initnm 
totaliter et firmatum, dissoiui nolentes quomodolibet aut corrumpi, sed volentes id ipsnni 
pocius nouis colligacionibus et sincero federe indissolubiliter innouari et perfeclius roborari, 
prestito taclis per nos sacrosanctis Euangelijs corporali iuraniento promisimus et promit-> 
timus in hiis scriptis. Ex nunc iurantes semper in omnibus et ubique predictum regem 



239 

Boemie tarnquaiii patrem camalem et dominum marchionem tanquam fratrem yterinvm teuere 
eorumque 'et regui terrarum suarum profectum, honorem, commodum omni tempore tota 
diligeucia fideliter procurare et eis in reguo ac terris suis et extra in persona propria et 
rebus ac potencia nostra assistere et in omnibus vite nostre temporibus contra omnem viuentem 
hominem cuiuscumque preeminencie , condicionis aut Status existat nulio penitus exciuso, 
preter magnificum principem dominum Bolkonem ducem Siezie et dominum de Swidnicz, 
Mepotem nostrum karissimum, fideliter adherere et ipsis in uniuersis causis euenientibus et 
necessitatibus suis auxiiiis et consiliis - nostris bona fide et absque omni doli scrupuio pro- 
sequi et iuuare. Et hoc specialiler addito, quod si princeps quicunque unus vel plures 
regnum siue Terras ipsorum intrare et inuadere, occupare vei deuastare vellent, contra 
ilium, vel illos promitlimus adiuuare. Et si ipsi domini pater et frater nostri predicti processu 
temporis nobis deferrent, quod princeps aliquis aut Baro regnum vei terras eorum aut partem 
aliquam detineret et illicite occuparet, ex tunc ipsos ad euinpendum et obtinendum bona 
talia uniuersa et pacifice possidendum iuuare promiltimus et tenemur. Si vero contra aiiquem 
principem vasalium, baronem vei subditum nostrum cuiuscunque condicionis vei Status, qui 
in limitibus siue metis terrarum suarum ipsis iniuriaretur , et indebite occuparet , nobis deferrent 
querelam, illum ad nostram vocare presenciam ef ad tenendum eis iusta placita, ac ad 
faciendum super hoc, quod racionabile sit et iustum, coarctare tenebimur preuia racione. 
Quodsi Princeps, Vasailus, Baro uel subdilus noster huiusmodi animo fortasse rebellionis 
regie maiestatis ductus iusticiam recipere super huiusmodi bona et reddere non curaret, ex 
tunc metas et limites taliter occupatos et ad ipsos dominos patrem et fratrem nostros vel 
altermn ipsorum spectantes, euincere et ipsos ad assecucionem eorum ac possessionem paci- 
ficam tenebimus adiuuare, ad quod et ipsi suum nobis prestabunt, si opus erit, auxilium 
dum per nos fuerint requisiti. Preterea specialiter duximus exprimendum, quod si dictos 
dominos patrem et fratrem nostros carissimos aut alterum eorum in posterum ullo tempore 
cum excellentissimo principe Karolo rege Vngarie illustri fratre nostro guerram suscitare et 
in manu potenti terras eins intrare contingeret, ex tunolicebit nobis ac poterimus et tene- 
bimur cum ipso Rege Vngarie stare et eum in suis duntaxat terris, ad defendendum easdem 
contra prefatos dominos patrem et fratrem nostros, pro vii'ibus adiuuare. Si vero idem 
dominus Rex Vngarie, terras ipsorum similiter deuastaturus , intraret, ex tunc pro defensione 
ipsorum terrarum suarum cum ipsis , tanquam filius et frater prompte et constanter slabimus 
et ipsos iuuabimus toto virium nostrarum omnium potentatu. In quorum omnium testimonium 
presentes litteras fieri et sigiliorum nostrorum munimine iussimus roborari. Actum Präge 
presentibus venerabili domino Johanne episcopo Olomucensi ac illustribus Principibus dominis 
Boleziao duce Siezie et domino Lignicensi, Bolkone Swidnicensi et Nicoiao Oppauie et Ra- 
thiborie ducibus, nee non fidelibus nostris dilectis Heymanno de Duba, domino in Nachod 
Hinkone, dicto Haze, Hinkone dicto Hlawacz, Jeskone dicto Iura, Subcamerario Craco- 
uiensi, Jescone Venatore Craconiensi, Maczkone Berkwicz castellano Landensi, et Segneo 
Preposito sancti Michaelis in Castro Craconiensi, Vicecancellario curie nostre; testibus ad 
premissa vocatis pariter et assumtis, Quorum eciam sigilla presentibus ad maiorem eviden- 






240 

dam sunt appensa. Datum anno domini MiUesimo Trecentesimo Qnadragesimo Primo. In 
die beate Margarete virginis gloriose. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives zu 
Wien. Fehlerhaft abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar. Mss. T. V. S. 504 n. XXXII. 
Vergl. Dobner. Monum. lY. S. 306 n. CLYIII. Baibin Miscell. VIII. 25.) 

334. 

Erneuerung des Bundes zwischen König Kazimir von Pohlen, König Johann von Böhmen 
und Markgraf Karl von Mähren, mit Ausschluss des Königs von Hungarn. Dt. in die S. 

Margarethm virg, (13. Juli) 1341. 

jMos Kazimirvs dei gratia rex Poloni» etc. Ad universonim notitiam, tenore prs- 
sentium, volumus pervenire, qui, cum Serenissimus princeps, dominus Johannes rex Boemie, 
comes Luzenburgensis et dominus Caroius primogenitus eius^ Marchio Moravi», fratres nostri 
carissimi, inciitam Margaretam Comitissam Palatinatus Rheni, Ducissam Bavarorum, dicti 
domini regis iiliam ac domini Marchionis sororem felicis memorise dudum nomine iuramenti 
tradere promiserit malrimonialiter in uxorem; nos quoque eodem nomine promiserimus vice 
versa, ipsos fratres nostros semper et in omnibus tanquam fratres uterinos teuere et sicut 
nosmet ipsos prosequi contra omnem hominem et iuvare. Cumque, nobis tandem, iuxta 
vocationem et confoederationem ipsorum , pro consumando matrimonio et nuptüs celebraudis 
venientibus, dicta domina Margareta Sponsa nostra carissima pise recordalionis, Deo voiente, 
viam Sit universse carnis ingressa : propler hoc ligam seu vinculum dilectionis et fidei ipsomm, 
ex nostro ingenti desiderio inilum, inter nos utrobique taiiter et firmatum, deperire noieutes 
aliquaiiter aut comimpi, quam, ut ipsum potius ampliori (irmitate et sinceriori foedere robo-- 
retur ac vigeat iugiter ac persistat, pnestito, tactis per nos sacro sanctis evangeiiis, iora- 
mento corporali, promissimus et promittimus in bis scriptis; antedictum dominum marchionem, 
fratrem nostrum, adhuc ex nunc in antea, semper et ubique, quam diu, domino fanente, 
vixerimus, tamquam fratrem uterinum teuere, suumque ac terrarum suarum profectum, honorem, 
commoduni, pro omni posse ac tota diligentia fideliter procurare et sibi in terris suis cum 
nostra persona rebus ac potencia nostra adesse et contra omnem hominem viventem, omni 
fraude et doli scriipolo procul motis, nuUo prorsus excluso, cuiuscunque condicionis aut 
Status existat, firmiter adhaerere. Eumque in siiiguiis negotiis evenientibus et necessitalibos 
suis prosequi et iuvare consiiiis auxiliis et iuvaminibus opporlunis. Hoc solum expresso: 
quod nisi processu solo temporis ipsum dominum Marchionem cum excellentissimo principe 
domino CSarolo rege Hungariie illustri, fratre nostro, guerram suscitare et terras ipsius mana 
polenti intrare contingerel; ex tunc licebit nobis et poterimus ac tenebimur cum ipso domino, 
rege Hungarie, stare et eum in suis terris, duntaxat ad defendendum easdem, contra pre- 
fatum dominum Marchionem, pro viribus adiuvare. Si vero idem dominus rex Hungari» 
terras ipsius domiui Marchionis similiter devastaturus intraret; ex tunc, pro defensione 
eiusdem Marchionis et terrarum suarum, cum Ipso, tanquam fratre uterino, stare et eum 



242 

porcionem subsidij vel contribucionis eos contingentem plenias persoluerint, prout snpcrius 
est expressum, Et si quispiam ex vobis vel hominibus dicti Monasterij de boiiis ipsius Ho- 
nasterij recedere volentibus huiiismodi nostrum mandatum, attendere seu obseruare non 
curauerit vel curauerint, Ex tunc Purchrauijs et alijs nostris Officiatis qui nunc sunt et pro 
tempore fuerint per Morauiam fidelibus nostris dilectis seriöse commisimus , yt tarn homines 
se de bonis predicti Monasterij recipientes, quam eciam eos, qui ipsos contra mandatum 
nostrum huiusmodi assumere presumpserint graui pena punire debeant quam ipsis vlrobiquc 
decreuimus infligendam. Harum nostrarum testimonio iiterarum . . . Datum Präge in feste 
diuisionis Sanctorum Apostolorum. Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo Primo. 

(Das Orig. aaf Pergam. mit einem kloineiK jedoch g-ebrochenen Sigille im Archive desselben 
Klosters, im m. st. Landesarchive Lit. A. n. 10.) 

336. 

iVlarkgraf Karl verbietet die Aufnahme der ohne Erlaubniss von den Gütern des 
Saarcr Klosters abziehenden Unterthanen. Dt. Präge in f. divisionis Apostolor. (15. Juli) 1341. 

(Das Orig. aaf Pergam. mit einem kleinen gebrochenen Sigille im Archive desselben Klosters, 
im m. st. Landesarchive Lit. A. n. 40. Abgedruckt bei Steinbach IL S. 67 o. XL VI. 
Böhmer Ad. IL S. 344 n. 40.) 

337. 

Jflarkgraf Karl verbietet die Aufnahme der von den Gütern des Oslawaner Klosters 
ohne Erlaubniss abziehenden Unterthanen. Dt. Präge, in f. divisionis S. Apostolorum 
(15. Juli) 1341. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen, theilweise beschiidigten Sigille im Archive der k. 
Stadt Brunn 0. L n. 29. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 26 
n. XXVII. Böhmer Ad. IL 344 n. 32.) 

338. 

Schiedsrichterliche Entscheidung über den Zehendbesug von Rohrbach. Dt. XV. Julii 134i. 

In Nomine Domini Amen. Nos Johannes Abbas Monasterii in Vizowicz ordinis Cister* 
ciensis Olomucensis Diocesis, llermannus Medicus Olomucensis et Brunnensis ecclesiarum Cano- 
nicus electi arbitri arbitratores et amicabiles compositores per Venerabilem virum dominum 
Nicolaum Abbatem Monasterii in Zars Pragensis diocesis et Communitatem uille Rohrbach 
prope Vncowicz Olomucensis Diocesis ex vna et domini Ilenrici plebani in Yncowicz parte 
ex altera, super Ute et controuersia percepcionis plenarum decimarum in eadem uilla Rorbach, 
qae vertebatur virlute Commissionis sedis apostolice coram Honorabili viro , domino Witcone 
Archidiacono Olomucensi inter Abbatem et Communitatem predictos ex vna et plebanum in 



248 

Vneowics ex altera parte, accedente Honorabilis viri domini Petri Viss. Ecclesie decani, 

vicarij Venerabilis Patris, et domini nostri domini Johannis Episcopi Olomucensis in spiri- 

tnalibos et temporalibus generalis, consensu et assensu speciali prout in literis suis super 

eo confectis plenins continetur, et eciam in forma compromissi, visis auditis inteliectis exa- 

minatis partium iuribus deliberacione nobiscum et cum peritis habita diligenti pro bono pacis 

et coneordie, ex vigore compromissi predicti Dei nomine inuocato, Inudamus, diffinimus, 

arbitramur, dicimus atque precipimus, quod ipse dominus Henricus plebanus Ecclesie in 

Vncowicz predictus et quilibet sui successores, ante omnia ipsam communitatem ville in 

Rorbach super percepcione pienarum decimarum impetere iure vel facto non debeant neque 

possint, sed pocius ipse dominus Henricus et sui successores debent percipere a quolibet 

laneo ipsius uille Robrbach quatuor metretas siliginis, et quatuor metretas auene, Mensure 

Brunensis, boni bladi, quod ipsis ibidem in Rorbach crescit, et ipsas annonas, sibi suisque 

successoribus predicti homines in Rorbach soluere debent, sub penn dupli in feste sancti 

Michaelis. Debent insuper percipere de quolibet laneo minutas decimas, videlicet, Canapi, 

ollenim, agnorum, et antarum de quaiibet eciam curticuia ibidem agros habente ipse dominus 

Henricus et sui successores duas metretas predicte Brunnensis mensure, vnam siiiginis, et 

aliam auene perpetuo percipient, et ipsos curticularios a solucione duorum pamorum dena- 

rionim quos ipsi Plebano soluerunt liberos dimiltent et solutos. Item de noualibus in quos- 

cnnque vsus conuersa fuerint ipsi domino Henrico et suis successoribus plenas decimas 

adiadicamus. Agri vero rusticorum si qui iuncti sunt uel imposterum jungerentur Curie 

dominonim Monasterii Zarensis predicti, quam habent ibidem in Rorbach sicut alij rusticomm 

agri ibidem ipsi domino Henrico et suis successoribus decimabunt, de agris uero qui wlga- 

riter yinearum agri et Vrber acher nuncupantur, ipsi domino Henrico et suis successoribus 

nnllas decimas adjudicamus, quia cum ibidem vinee fnissent dominium decimas percepit^ 

qnas eciam in annonis per dominum decernimus percipiendas. Et quia arbitrio non Statur 

nin metu pene, idcirco ipsum arbitrium tali pena firmamus et vallamus, quod quicunque 

inter partes prediclas nostris arbitrio et pronuncciacioni in toto uel parte stare nollet, ex 

tunc nolens seruare arbitrium, accionem cause et ipsam causam OTünino perdet et amiltet, 

et parti ipsum arbitrium seruanti viginti marcas grossorum denariorum Morauici pagamenti 

soluere tenebitur et debebit, Saluo reseruatoque nobis arbitrio et poteslate declarandi et 

interprelandi super predictis, vbicunque et quandocunque visum fuerit expedire. Latum est 

predictum arbitrium in scriptis partibus presentibus in nullo contradicentibus. Anno domini 

Hillesimo Trecentesimo Quadragesimoprimo , Indiccione nona, quintadecima die mensis Julij, 

Pontificatus SSmi. Patris et domini, domini Benedicti diuina prouidencia Pape XH. Anno 

septimo hora quasi vesperarum, in domo Honorabilis viri Magistri Hermanni medici arbitri 

anprascripU. Honorabilibus viris dominis Nicoiao de Hossicz, Magistro Henrico de Cignhols, 

Sanoti Petri in Bruna, et Magistro Petro de Wocnstath Lnbucensis Ecclesiaruro Ganonicis, 

testibus presentibus, et aliis pluribus fidedignis. In quorum omniam testimonium presens 

arbitrinm per infrascriptum publicum Notarium conscribi et sigillonun nostrorum munimine 

duximiui communiri. 

31* 



244 

Et ego Michael Theodoricus de Praga Pragensis diocesis pobliciis aactoritate impe* 
riali Notarius prolacioni huiusmodi arbitrij interfui, et de mandato prediclonim arbitronim, 
seu arbilralorum , et de parcium voluntate conscripsi, et in hanc publicam tbrmam redegi 
nieoque consueto signo signaui specialiter Requisitus. 

(Das Ori^. auf Pergnin. mit zwei Si^llen im Archive des Klosters Saar, Im m. st. Landes- 
arrhivti Lit. A. ii. 41. Ein zweites Ori^. daselbst Lit. A. VI« n. 202. — Fehlerhaft 
abgedruckt bei Sleiiibach II. S. 69 ii. \LVI1.) 



Kötiiy Johann befreiet das Leutomhchler Kloster ron allen Abgaben auf fünf Jahre. Dt. 

Präge, in tigilia b. Jacobi apost. (24. JuliJ 1341. 

i^os Johaunes dei gracia Boemie Rex ac Liicemburgensis Comes, Notum facimus 
tenore presencium vniuersis, Quod pensantes grauia debilorum onera, quibus deuoti nostri 
dilecti Abbas et Coiiuenlus Monasterij Luthomisslensis grauaiitur plurimum, et specialiter 
propter pecuniam, quam ipsi fideli nostro Johaniii de Nedesching soluerunt et tenenlur soluere. 
(rraciosius duximiis siiccurendum, dantes et coucedenies eis et singulis eorum hominibus a 
l'esio beati Gulli venturo proxinio per Quinque annorum spaciuin continuuni plenam et omni- 
modam libertatem. Exiiuenles et absoiuenles eos ab omnibus Exaccionibus, Imposicionibus^ 
Peticionibiis, Steuris, Collectis, Contribucionibus, Subsidijs, Angarijs, Perangarijs et vni- 
uersis ac singulis grauaminibus que nunc sunt, vel succedcnte tempore possent aliqualiter 
euenire. Volentes ac Promiitenles nostro et quorumlibet nostrorum nomine ipsis dictum liber- 
tatem inuiolatam et illesain infra dicti temporis spaciuin (ideliter obseruare. Mandantes et 
precipientes vniuersis nostris Ofliciaiibus et fidelibus, quatenus ipsis dictam libertatem similiter 
iiifrlngere non debeant, nee presumant, quomodolibet violare. Harum quibus nostrum Sigillum 
appendendum duximus testimonio literarum. Datum Präge in Vigilia beati Jacobi ApostoU. 
Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimoprimo. 

(Das Orfg*. auf Per^ifam. mit einem grossen, jedoch zerbrochenen Sigille im Archive desselben 
Klosters, im m. st. Laudesarchive n. 7.) 

340. 

Hijnek ton Nachalen^ genannt ron Bluda, erkläret , dass er ron dem Welehrader Kloster 
den Hof Schönhof mit drei Lahnen auf acht Jahre zur Verwaltung erhalten habe. Dt. in 

Welegrad, die S. Jacobi apost. (25. Juli) 1341. 

]%os Hinco de Nachalen diclns de Bluda, Recognoseimus tenore presenciam vni- 
uersis, Quod venerabiiis vir dominus Wenceslaus abbas Monasterij sancte Marie in Welegrad 
cum suo Conuentu nobis propter fidelia nostra seruicia et promociones, quas eidem Mona- 
sterio domino auxiliante exhibere promittimus sincere, prompte, ac prompcius in futanim, 
Curiam sui Monasterij Schonhof nuncupatam, cum Iribus araturis, agris, pascuis, pratis, ad 



245 

eandem Curiam perÜneiiUbas , ac singalis Jnribus, que dicta Curia a sui institucione bucusque 
dinoscitor habuisse, ynacum quatuor laneis binc inde eidem Curie in eadem villa adiacen- 
Ubtts, contulit et concessit, regendam et gubernandam a data presencium per octo annos 
continue numerandos sub tali condicione, qnod annis quatuor primis habere debeo plenam 
libOTtatem, Sequentibus vero quatuor annis omnes prouentus Curie ac dictorum laneorum 
qualibet diminucione exclusa Monasterio in Welegrad nosira pura fide debebimus ac pro- 
mittimus assignare. Steuram vero Regalem durantibus IV annis postremis, ut premittitur, 
dominus Abbas recipiet sine impedimento. Addicimus eciam, quod eandem Curiam bonis 
edificijs et preparamentis in singulis suis structuris instaurare wolumus ac debemus taliter, 
quod impensa structure ad Summam sex marcarum plene se extendat, easdemque structuras 
exspiratis annis predictis Monasterio nulla pecunia proinde requisita restituemus. Si uero 
nos Hinkouem annis predictis nondum expletis decedere contigerit, quod absit, ymo verius 
post expiecionem dictorum annorum, ex tunc in instant! omnis gracia et concessio a pre- 
dicto Monasterio nobis facta ipso facto sit extincta et statim predicta Curia ac dicti lanei 
ad Honasterium libere reuertentur, qualibet contradiccione et omni altercacione penitus non 
obstante, pro quibus omnibus, singulis et vniuersis promittiraus pura fide et sine omnis 
fraudis dolo, quod omnia supradicta inviolabiliter seruabuntur et rata tenebuntur. In cuius 
rei testimonium Sigillum nostrum ac Nobilium virorum, yidelicet domini Stephani de Chu- 
nowicz, Wockonis de Hoinstayn, Chuneconis de Pelwicz presentibus sunt appensa. Datum 
in Welegrad Anno domini Millesimo CCC'"'' XLP in die sancti Jacobi apostoli. 

(Aas dem handschriftl. Cod. des XY. Jahrhund. S. 73 im Archive desselben Klosters, im 
m. st. Landesarchive.) 

341. 

Vergleich zwischen König Johann, seinem Sohne Karl, dem Herzoge Heinrich und 
dessen Sohne über die Besetzung der yacanten Domherrenstellen in Glogau, nachdem die 
Pr»sentationes alternative geschehen sollen, wozu der Bischof und Vicarius Generalis den 
Consens gaben. Dt. Prag» feria VI. prox. post d. S. Petri ad. yincula (3. August) 1341. 

(Exbract aus dem Glogauer Archive, mitgetheilt von Dr. W. Watteobacli.) 

342. 

Harkgraf Karl befreiet das Kloster Hradisch auf fUnf Jahre eon allen Geldabgaben. Dt. 

Präge ^ die b. Sixti (6. August) 1341. 

l4.aroIus domini Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie. Deuotis nostris Reli- 
giosis dilectis . . Abbati et Conuentui Monasterii Gradicensis prope Olomucium, ordinis 
Premonstratensis salutem felicem, Personas Ecclesiasticas Religiosas presertim que spreta 
seculi huius vana gloria sub regulari habitu, vitam ducentes Evangelicam seruire soll yir- 
tutum domino, cui seruire est regnare elegerunt, Decet principis clemenciam libertatum 



346 

preiDiari beneficiis generosis, Qaatenus frete immunitatuin presidijs eidem domino libere 
liberias valeant famulari. Cum itaque pridem immunitas a nobis data Monasterio vestro, 
nobis invitis et ignaris de huiasmodi concessione libertatis ad certos annos non foret dampDa- 
biliter obseruata. Nos quoque condignam reconpensam vobis et prefato vestro Monasterio 
pure propter deum facere cupientes, vobis et vestro Monasterio graciam facimus specialem. 
Damus namque vobis et predicto Monasterio, ac hominibus ipsius plenissimam libertatem, 
Hinc a festo beati Georgij proxime transacto ad quinque annos continue subsequentes dura- 
tnram, ab Omnibus et singulis donacionibus, inposiciouibus, et contribucionibus pecuniarijs. 
Necnon ab omnibus exaccionibus, seu prestacionibus in alijs rebus, grano vel bestijs, aul 
quibuscumque alijs, que et quales sint, vel esse poterunt, ac ab omnibus et vniuersis fac- 
cionibus, oneribus et vexacionibus realibus et personaiibus atque mixtis, Sic tarnen, quod 
Centum sexaginta marcas infra dictum qninquenium nobis in certis terminis vobis prefixis 
persoiuere debeatis, Promittentes firmiter prelactum Monasterium vos aut homines vestros, 
contra premissam immunitatis vesire iibertatem, non inquietare, molestare, aut grauare, Nee 
molestari ab alijs perihittere inquietari, aut grauari, Mandamus igitur vniuersis et singxdis.. 
Capitanejs . . Burchrauijs, Officialibus, et fidelibus nostris presentibus, vel qui in futurum 
fnerint. Quatenus vos, aut Monasterium, et homines vestros, non molestent contra premissam 
vestre indulgencie graciam, inquietent vel perturbent nee molestari inquietari, aut tnrbari 
ab alijs permittant quouismodo, Indignacionem nostram grauissimam, si secus quispiam attemp- 
tare presumpserit se nouerit incursurum. Hamm nostrarum serie litterarum. Datum Präge 
in die beati Sixti, Anno domini Millesimo Treceutesimo Quadragesimo primo. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem gebrochenen Doppelsigille im k. k. geheim. Hofarchive 
zu Wien K. 259. L 99.) 

343. 

ALönig Johann von Böhmen bestimmet, dass die Lehensträger im Görlitzer Lande 
von ihren Gütern ausser den schuldigen Diensten nichts als einen Zins unter dem Namen 
^peticio^ von der Schosshube zahlen sollen, und befiehlt seinem erstgebornen Sohne Karl, 
Markgrafen von Mähren, jene Lehensträger in diesen Rechten zu schützen. Dt. PragsB in 
die S. Hypoliti (13. August) 1341. 

(Köhler Cod. Diplom. Lusat. super. 1851. S. 260.) 

344. 

Heinrich, genannt Drezwiczer, und Mareä, sem Sohn, erklären, dass sie das Schloss 
Rakindorf sammt Zugehör, welches bisher ihr Freieigen war, vom Könige Johann zu Lehen 
erhielten. Dt. Prag, Sonntag nach Maria Himmelf. (19. August) 1341. 

(Nach einer Abschrift aas dem XVIII. Jbdt. im INpiomalariam Boemiis Nr. 57 im Raig«rer 
Stiitsarohife.) 



24? 



345. 

Sikolaus. Herzog in Schlesien und Herr in Miinslerberg , rerspric/it dem Markgrafen liarl 

fon Mühren nach dem Tode seines Vaters Johann den Huldigtmgaeid su leisten. Dl. Präge, 

f« die S. Bartholoviei (24. August) 1341. 

l\os Niculaus dei gracia dux Sicsie, dominus in Mtinsterberch. Fromitlimus sincera 
noalra fide et sine omni doio, Illustri ac Magnifico doniino nostro Karulo, Marchioni Moranie, 
cum Omnibus Tcrris, Ciuilatibus, Castris, Mnnicionibus, Vasallis et Vninersis subdilis et 
fidelibus noslris, ac possessionibns , ad nos per Mortem Felicis Memorie, domini geniloris 
nostri deuolutis, et in posternm acquireadis, [larere et intendere, ac per omnia vt lenemur 
tideliter obedire. Sibique el non alteri, fidelilatis Omagium prestare el facerc, sicut decel, 
Si in Serenissinio domino nostro. Johanne Boeraie Rege, quem dcns custodiat, quicqnam 
bumanitus eueniret. Datum Prngo. In die Sancti Bartbolomei apostüli. Anno domini Millesimo 
Trecenlesimo Quadragesimo primo. 

(Mach einer Absrhrifl im k. bohm. Uaseum aus dem Orig. des li. ii, gelieiin. Kofarchives tu 
Wjej). Abgedruckt bei Sommersbcrg Silcsiacar. rerum Scriptores I. S. 850 n. LXXIV. 
Vergl. Uubner Hotiament. IV. S. 305 n. CLVI.J 



Markgraf Karl schenkt dem nengegrilndeten Nonnenkloster in PustomS? die nach dem Tode 

dp» Bruno ron Draiairic ihm zugefallenen Gitter. Dl. Präge, in die S. Barlkolomei 

(24. Äugml) 1341. 

Aos Karolns, domini . . regis Boemie primogenitus, niarchio Moranie, Ad vniner- 
»orum noticiam voiumns tenore presencium penienirc. Quod . cum venerabiÜs in Christo 
paler. dominus Johannes, episcopus Olomucensis, consanquineus noster carissimus, zelo 
denocionis ductus, pro excellentissime quondam domine Elizabeth, regine Boemie, genitricis 
mnfre, et progenitonim suorum ac nostrorum diue memorie, sueque et nostre animarum 
salnle ac remedium peccatorum, alque in memoriale perhennc et gloriosnm, in Fundo bonorum 
saonim episcopalium, videhcct iuxta opidum Pustmir, monasterium pro Sanctimonialibus ordinis 
sancü Benedict! in bonore venerande infancie Christi et beate semper virginis Marie, geni- 
tricis eins, fnndauerit. Nos, vna secnm et ipse nobiscum einsdem monaslerii sumiis et 
perpeluo esse alque censeri volumus fundatores. Vt autem nostre deuocionis alTeclus, quem 
circa Ipsam monaslerium gerimus, clareat per effectum, ac persone, qne in eo domino celi 
perpetuo militahnnt, pro nohis et domina qnondnm gcnilricc ac progenitoribus nostris pre- 
dictis tanto suarum Tnndant vberius oracionum lihamina, qnanto mnnilicencic nostre dexteram 
habundancius sibi senserint alTuisse: bereditalem et bona, per mortem quondam fidolis nostri 
BroQonis de Drazewitz, sine berede pridem defuncli, ad nos legiltime deuoluta, videlicet muni- 
ciouem Drazewitz cum vüta Nyncowitz, Scbönhof, Frziestabulk, Zwicow et Lubacziewitz 



849 

villas, et tnediam villam Lowczicz in marchionatu nostro Morauie sitas. cum censibus. 
ditibus, iudiciis, proiientibus, hominibus , iiiribus, honoribas el vtUit»tibtis^ cum agris ciillis 
et tncultls, pralis, pasculs, siluis, nemoribns, nibetis, venacionibns, molpoflinrs. aijois. 
nquorum decursibus, piscinis^ piscncionibus, nucupacionibns, cum omni itire, propriMnte el 
liominio pleno, meru et niSxto, vtili et dlreclo: cum iure palronatiis ecclesie in dirta villa 
Lfiwczicz, et cum oiniiibus et siiigiiiis perlineni-iis suis, cum ea iiilegpitale, qua el quemade- 
raodum dictus quonilam BruTio biircditalem el bona eadem possedit, el prniit ad nos 
vi premiltiliir, ileuoluta, ip»i monaslerio in nomine dnmini damus^ conFerimus liboraliK 
ilonamus, per ipsiim monasterium !>iue per venerabilcm dominam Elizabeth, primcuiim PiM 
abbatissam, con.^aiiqnineam nostram dilcctam, dicii domini episcopi germaii:nn. ac per »bba- 
(issas, el in ipso monaslerio siiccessuras, lenenda, habcndn, vtifrnenda , et pncilice perpeUiis 
tempopibus possidenda. Mandantes sub obtcntu gracie noslre finniler el districlo . . capilaneo 
Morauie, ac vniuersis et stng'iilis baronibus, nobilibus, vasalHs, militibus, clieiitibuK . . 
rameranis, msliciariis, benericinriis, purcbrauiis, prnuincialibus, villicis el oflicialis, ac celeris 
fideiibns noslris, quibnsciimqtie nominibna censeantiir, siue ruiusciimqtie condicionis aul stalns 
existant, presenlibus et futuris. Qnatinas eandem dominant abbatissam et abbatissas ei suc~ 
cessnras ac ipsiim monasterium in clictis bcreditnte et bonis omnlbus uut parte ipsornm 
ftliqiia nullo miiquam tempore pertiirbare vel impedire presunianl, aul quomodolibet molcstat« 
Hi quis autem conlrarium altemptare presumpserit , indignaciimcm nustram et penas 
ff iiDuerit incursurum. In cuius rei Icslimonium et robur perpetuo vatiiurum pre: 
litteras (ieri, el sig'illorum nosirorum fecimus appi>nsione muniri. Aclum Prag'e, presenül 
vt^norabili in Cjirislo palre. domino, Tratre VIrico, episcopo Churiensi ; et illustribns prtnci- 
pibus, dnmiiin Boleziao duce Slesie, domino Lignicen^t; et domino Nicoiao, ducc Opuuic 
et Hatihorie ; nee non Heinrico, preposito Mcinicensi , cancellario nnstro ; et Hvinrico ilf> 
Lenchlenburch. Haimanno de Nachod et Hliiuone de Dubft, diclo lllawacz. Fralre suo Bo- 
hussio de Sdenilsc ac Jarossio et Czenconc, fpalribus de Driibotusch, Icslibus ad boc vocaHs. 
specialiler et rogatis et alüs plurrbiis fidedignis. Dnliiui anno domini Millesimo. Trecentesimo 
qUfldragesiimo primo. In die heati Bartholomei aposluli. 

(Kuch (Irm Orig. mil einem gal erliallenen Sigille, im riirsterKbiscliullirlirn Archive 
.-litT. ahgYsrliricben A. Bucr.rk.) 

347. 

Bitchof Virich von Chur, ßolrxlntr, Henag roii Uegnili, Siltolam, Itenog von TropfiOf^ 
lletHrich, Prahul in iftliiik, Hausier des Markgrafen liarl rw« Mahren, und mehrere Harune 
haeutfen, diigs der genannte Markgraf dem A'onnenhtogter tu PMKtomi'f die Um nach i 
Tode des Bruno ron Draioui'c ziigcfulleneH Güter geschettkl hat. Dl. Präge, die i 
BartlioUmei (2.i. AugaxtJ t3''ij. 

i\ofl flei fp'RCta VIricus, episcopiis Churiensi!«, llolezIfiuK. dux Sli^üip. dominn? '. 
nicensw, e* Nicolims, dux Opauic ol Ratiborle, neenon lleinricns, diiiina prouidencin preposliu^ 



isoruiD 
nlilli^ 



249 

Melnicensis, cancellarios illustris domini Karoii marchionis Moraoie, Heinricos de Leuchten- 
bnrclL Hayinannns de Nachod. Hinco de Daba, dictus Hlawacz. Bohussius de Sdeinicz. 
Jarosstua et Gzenco, firatres de Drahotusch. Recognoscimns vniuersis, nos interfuisse, dum 
predictas dominas Karolns, marchio Morauie illustris« hereditatem et bona, per mortem 
qiondam Brunonis de Drazewicz sine berede pridem defuncti ad se legittime denoluta, mona- 
sterio, quod venerabilis in Christo pater et dominus , dominus Johannes, episcopus Olomu- 
oensis, in honore infancie Christi et beate Marie semper virginis, genitricis eiusdem, in 
Pnstmir pro Sanctimonialibns ordinis sancti Benedicti de nouo fündauit, dedit. donauit, et 
oontolit perpetuo possidenda, prout in litteris ipsius domini marchionis super hoc confectis 
plenios continetur. In qnibus quidem litteris in fine nos testes omnes et singuli sumus eo 
ordine, quo supra in principio preswtinm, annotati. Igitur ad dictorum domini marchionis et 
domini episcopi instanciam pro testimonio euidenti nostrum omuium sigilla presentibus sunt 
appensa. Datum Präge. In die beati Bartholomei apostoli. Anno domini Millesimo Tre- 
centesimo Quadragesimoprimo. 

(Nach dem Orig. mit VIII. nnvereehrten Sizilien im füretenbischöflichen Archive zu Kremsier 
abgeschrieben Ant. Boczek.) 

348. 

KiHug Johann ran Böhmen bestätigt die ron Borei eon Riesenbf$rg vorgenommene Um- 
legung der ron Meissen nach Böhmen führenden Strasse und gestattet demselben^ dass er 
auf derselben eine Wacht halte und die Maulh einhebe. Dt. Präge ^ in craslino b. Bar- 
tholomei aposl. (25. August) 1341. 

J^os Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes Notum facimus 

tenore presencium vniuersis, Quod cum fidelis noster dilectus Borso de Risenburch omnia 

et singula bona sua cum singnlis eommdem pertinenciis et Vtilitatibus a nobis receperit in 

feodum nostrts se cupiens seruiciis in omnibus applicare, Nos igitur occurrentes beniuolencie, 

^ copientes ipsum ad sue intencionis propositum nobis ac toti Regno nostro vtile non mo- 

dicam gracijs et donacionibüs benigniter promonere Ipsi Borsoni et heredibus suis indulsimus 

^ indttlgemus ratum et gratum inantea perpetuo habituri^ quod ipsi Stratam de Mysna versus 

Boemiam ante Castrum Ossek volgariter dictum Risenburch tendentem trans Villam dictam 

Crrab ad Monasterinm Ossek Cysterciensis ordinis pertinentem causa comodi et meUoracionis 

iriarum transtulerunt Vt ibidem singuli voluntarie transire cupientes sine interdicto inhibicione, 

«c impedimento quolibet transeant, et quod nullus ad eandem Stratam contra voluntatem 

spontaneam compellatur. Vt autem dictum Borsonem et heredes suos custodie gubemacioni 

el tranquillitati pacis dicte Strate, et aliarum Stratarum diligencius inuigilare delectet et 

qaoshbet inibi transeuntes eo melius possint agnoscere ipsis similiter indulsimus vt vnam 

costodiam seu Wartam in dicta Strata vbi ipsis et Regno nostro magis expediens visum 

fuerit, locent, in eaque Tbeolonium hactenus receptum percipiant Videlicet a quolibet equo 

comium Sex Hallenses et Merces in Curribus iacentes sine Theolonio et estimacione transeant, 

32 



250^ _ 

exceptis , Allecibns , et Piscibus de qaibus ipsum recipiant Theoioniani sicut a retroactis tem- 
poribus est receptuin. Sed cum ipsa Strata per bona Monasterij nostri Osseteensis transeat 
Abbati et Gonventui in testamentum perpetuuin, Decimam septimanam ipsius Theoionij pro- 
uentnnm, prout ipsum hactenus de dicli Borsonis consensu, voiuntate, et beneplacito tenuerunt 
perpetuis inautea temporibus per presentes conferimus et donamus, Committimus igitur Iliustri 
Karoio Marchioni Morauie Primogenito nostro carissimo et ceteris nostris heredibus ac suc- 
cessoribus Boemie Regibus, ac mandamus vniuersis nostris Officialibus et fideiibus presentibus 
et futuris, Quatenus dictam Stratam non inhibeant, uec inhibere permittant . sed pocius 
ipsam transeuntes promoueant, vna cum dicto Borsone et suis beredibos protegant et defen- 
dant, In cuius rei testimonium presentes literas conscribi et nostri Maioris Sigilii appensione 
fecimus communiri. Datum Frage Anno domini Millesimo Trecentesimo, Quadragesimo Primo 
in Crastino beati Bartbolomei ApostoU. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig, des k. k. geheim, ilofarchives 
zu Wien.) 

349. 

König Johann con Böhmen bestätigt die dem Kloster Tepl eom Könige Wenzel IL er- 
theilten Briefe ddo. BrUnn 11. Jänner 1298 uud^ddo. Prag 26. Februar 1288 und befiehlt 
dem Markgrafen Karl und den k. Landesbeamten ^ dass sie das Kloster hiebet schützen. 

DL Präge, VIIL Kalend. Septembris (25. August) 1341. 

In nomine domini amen. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucemburgensis 
Comes ad universorum tam presencium . . deferimus noticiam, quod . . . nobis peticio 
ex parte deuotorum nostrorum . . abbatis et conuentus ecclesie seu monasterii Teplensis . . 
obiata extitit, vt quedam priviiegia quondam incliti Wencesiai regis Boemie soceri et pre- 
decessoris nostri felicis meraorie, ipsorum approbantes tenorem innovare et confirmare digna- 
reraur, quorum equidem primi tenor talis est: Wencezlaus dei gracia rex Boemie /dux Cracovie 
et Sandomerie, marchioque Moravie. Sicuii jura nostra nobis iilesa servari desideramus ab 
aliis . . • Datum Brunne per manus veneralülis Petri Basiliensis episcopi, Wissegradensis 
prsBpositi et regni Boemie canceliarii, principis nostri dilecti. Anno domini M^ CC^ nonagesimo 
octavo, HR Idus Januarii, XI. indiccionis, regni nostri anno primo. Secundum vero privilegiom 
eontinet hec verba: Wencezlaus dei gracia rex Boemie et marchio Moravie, omnibus noticiam 
subscriptorum. Solita nostre regalis preeminencie benignitas sie se benignius diffundit in 
subditos . . . . Datum Präge per manus magistri Weucezlay, Pragensis, Wissegradensis^ 
Olomucensis ecclesiarum canonici, regni nostri prothonotarii. Anno domini M^ CC^ octoa- 
gesimo octavo, IIIF Kalendas Marci, indiccione prima. . . committentes iliustri Carolo marchioni 
Moravie, primogenito, ac ceteris nostris heredibus et successoribus, et mandamus universis 
oapitaneis, camerariis, subcamerariis, et specialiter burchgraviis in Tachow, et ceteris nostris 
officialibus, presentibus et futuris, quatenus contra tenorem privilegiorum presentibus inser- 
torum nunquam faciant nee facere presumant, sed pocius abbatem et conveutum ipsins 



251 

monasterii in possessionibus et metis JQxta eorandem tenorem stadeant toto posse et diligencia 
conservare. Actum in presencia fidelium nostrornni diiectoniro Rnssonis de Lnticz subcame- 
rarii, Uliici Pflugonis et Herbordi notarii nostre camere. Datum Präge anno domini Millesimo 
trecentesimo quadragesimo primo, Vin^ Kalendas Septembris. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Mnsenm aas dem Orig, des Klosterarchives zo Tepl.) 

350. 

IlLdnig Johann von Böhmen übergiebt dem Kloster Tepl das von Hoyger (Ojff?) 
von Kornberg gekaufte Schloss Kornberg mit allem Zugehör und fordert den Markgrafen 
Kari und alle seine Nachfolger auf, indem er zugleich allen königl. Landesbeamten befiehlt« 
dass sie den Abt und den Konvent des genannten Klosters in dem Besitze desselben nicht 
stören. Dt. Präge, VHP Kalendas Septembris (26. August) 1341. 

(Nach einer Abschrift des k. böhm. Museums aus dem Orig. desselben Klosters ) 

351. 

JHLarl, Markgraf von Mähren, befreit auf Bitte des Königs Kasimir von Polen dem 
Kloster Königssaal seine Besitzungen, nämlich die Burg Landesperg und die Stadt Landes- 
cron und widerruft die von seinem Vater bewirkte Veräusserung der Dörfer Banes und 
Bela. Dt. Präge, die bb. Felicis et Adaucti mart. (30. August) 1341. 

(Paiacky über Formelbücher. 243. Böhmer Add. II. S. 344 n. 41.) 

352. 

Herzog Nikolaus von Troppau schenkt dem Spitale des h. Nikolaus das im Dorfe Kilezotticz 
gelegene Allodium. Dl. OppavicB, die b. Egidii (1. September) 1341. 

j^os Nicolans Dei Gracia Oppawiensis et Rathiborie dux Omnibus in perpetuum 

pemenieneium (sie) esse censemns et consonum racioni ad salutis quoque angmentum nobis"^ 

et ad eteme vite gandia pervenire ut ea quie ad memoriaB opera instauramus et multipli- 

cacionis sustentacionem devotarum personarum'ac pauperum Christi in quorum Spe (?) ipsum 

Christam sustenere et fovere videmns SBternsBque gloriaB annulum multiplicare in augmenta- 

donibas . . evidentissime credimus et speramus. Eapropter ad vniuersomm noticiam volumus 

pervenire cnpientes , hospitali sancti Nicolai pre foribns Civitatis nostne Oppawiie qusB nostrsB 

fondacionis principium esse videtnr et benignum nostrum affectum respicere augmentacionibus 

et -incrementis ut eo melius et protensius ditiino • seruicio et snstentamento pauperum infir- 

momm inibi degencium provideant impostemm effectnosius pronidere. Allodium nostrum 

dndum possessum et adhnc ad tempora vitse per Magistnim Waltherum nostrum medicum . . . 

fiddlem et sincere dilectum possidendum in villa Kylezowiz ante prenrbium diele Civitatis 

Of^awi» aitoatam cum omnibas pertinenctis et appendijs suis in qnibnscumqne rebus consi- 

stant, ant qnocnmque nomine Censeantur prout dictus Magister Walthems antedictam Allodinm 

32* 



252 

rexit tenuit et possedit, dicto hospitali sancti Nicolai pro nostrarum predecessorum ac Sao- 
cessorum nostrorum animaram salute et eterno testamento, damns, conferimns iiberaliter et 
donamus ipsi hospitali dictum Aliodium addunantes et in perpetuum incorporantes cum here- 
dibus et successoribus nostris in ewum omnia prelibata grata et rata habentes plena aucto- 
ritate et ex certa noslra sciencia liberalius confirmantes. Hamm nostrarum testimonio quibns 
sigilla nostra sunt appensa litterarum. Datum OppawisB Anno Domini Millesimo trecentesimo 
quadringentesimo primo , in die beati Egidii Confessoris in Prsesencia Hinconis de Lubschitz 
Alsianus de Fulnstein, Ger* de Hoberg et Franz. Rectoris EcclesiaB in Bretz protonotarii 
nostri et plurium fide dignorum Virorum omnium praBmissorum. 

. (Eine einfache Abschrift in der Boczek'schen Samminng Nr. 3287, im m. st. Landesarchive.) 

353. 

nLönig Johann von Böhmen gestattet dem Abte und Konvente des Klosters Tepl, 
dass sie das Dorf Auschowitz anderswo anlegen dürfen, und verbietet dem Markgrafen Karl 
und allen seinen Nachfolgern, dann allen k. Landesbeamten, den genannten Abt und den Konvent 
in der angedeuteten Anlegung des Dorfes nicht zu 'beirren. Dt. Präge, fer. II. post f. b. 
Egidii (3. September) 1341. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Mnsenm aus dem Orig. desselben Klosters.) 

354. 

König Johann von Böhmen gestattet den Ankauf ron 7^/2 Mark Zinsungen ron 4 Lahnen 

in Quelicss und 3^1^ Lahnen in Porstes für die ausserhalb der Stadt gelegene Marienkirche 

SU Glogau. Dt. Prage^ die Nativilatis b. Marie Virginis (8. September) 1341. 

tlohannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, omnibus in perpetuum. 
Eterne retribucionis meritum ac temporalis prosperitatis augmentum nobis infallibiliter pro- 
uenire credimus, dum pijs locis, in quibus diuinus cultus obseruatur, aliquit gracie ad iaudem 
Creatoris nostri duxerimus faciendum. Sane oblata nobis peticio pro Ecclesia sancte Marie 
extra Ciuitatem nostram Glogouie super Oderam, continebat, quod super vendicione Septem 
marcarum cum dimidia marca, redditibus Polonici numeri et pagamenti, de quibus quatnor 
niarcarum redditus soluend. de quatuor mansis, siti sunt in Quelicz, quos quidem Fricsko 
de Bunthense habuit, et tres marcarum redditus cum dimidia soluend. de tribus mansis cum 
dimidio, siti Porsicz, quos dilectus nobis. Heinricus de Der vendidit ac vendere intendit 
proprietatis tytulo prefate Ecciesie sancte Marie, nostrum dignaremur prebere consensom et 
assensum beniuolum et expressum, et ipsi Ecciesie dicta bona appropriare. Nos-itaque ob 
gloriose virginis Marie reuerenciam cuius vocabulo dicta Ecclesia insignita est et intytulala, 
et ob nostram ac predecessorum nostrorum salutem perpetuam, prefate vendicioni dictorani 
reddituom et bonorum sub omnibus suis clausulis, condidonibus et pactis, nostrum prebemvs 



253 

coDsensum et assensmm beniaolam et expressum, eosdem red^'^^ ^'^^^ Ecclesie perpetuis 
temporibus de certa nostra sciencia ac potestale plenitndinis Regie appropriantee , et omnino 
Job quod in eisdem bonis habuimus et nobis competebat, dicte Ecclesie cedimus liberaliter 
rt donamus. In cuins rei testimoninm presens scriptum nostro sigillo fecimns roborari. 
Datum Präge in die Natiuitatis beate Marie Virginis Anno domini Millesimo Trecentesimo 
Qaadragesimoprimo. 

(Nach der Orig. Bestätigangsurkunde des Markgrafen Karl von Mähren ddo. Breslau, YII. Juni 
1342, im königl. Archive zu Breslau mitgeiheill vom Archivar Dr. Wittenbach.) 

355. 

König Johann eon Böhmen gibt dem Peter , genannt Plik , die in dem DistHcte . Ellbogen 
gelegenen Güter, welche dessen Vater besass, su Lehen, und fordert den Markgrafen Karl 
eon Mähren auf ihn darin zu schützen. Dt. Präge, in eigilia S. Mathei apost. (20. Sep^ 

temberj 1341. 

i^os Jobannes dei gracia Boemie Rex ac Lncembnrgensis Gomes Notum facimus 
tenore presencium vninersis, Quod pensantes grata fidelitatis semicia, que fidelis noster 
dilectns Petras dictns Plik exhibnit, et exhibere potuerit promcius in futurum, singula bona, 
que quondam Gonradus dictus Plik Pater ipsius, in Districtu Gubitensi, possedit, et tenuit, 
et specialiter Gastrum Neydek, cum Villis Tyrbach, Hermansgrän, et alijs agris cultis, et 
incultis, Pascuis, Pratis, aquis, Aquarumve decursibus, Siluis, Nemoribus, Rubetis, Gampis, 
Hericis, Mbntibus, Planis, Gonuallibus, Venacionibus , Aucupacionibus , Piscacionibus, Stan- 
nifodijs, Gensuum solucionibus , ac omnibus et singulis pertinencijs , vtilitatibus, et obuen- 
cionibus que nunc in eisdem bonis sunt, vel succedente tempore possunt, et potuerint aliqualiter 
euenire, Ipsi Petro Heredibus, et Successoribus suis omnibus Juribus et libertatibus , quibus 
singula predicta, dictus pater ipsius possedit, et tenuit in feudum honorabile, et hereditarium 
cmicedendum duximus, et presentibus, concedimus, conferimus, et donamus, per ipsos 
tenendum, babendum, et bereditario Jure feudi possidendum pacifice et quiete. Ac in 
maiorem nostre donacionis cumulum, sibi Heredibus, ac successoribus suis in singulis bonis, 
ad dictum Gastrum Neydek, spectantibus, et in quibusdam alijs bonis, suis bonis contiguis, 
que per ipsum Petrum ad dictum Gastrnm empcionis tytulo, de nostra licencia comparata 
fuerint, Judicium Gapitis licet id ad nos spectare dinoscatnr damus et concedimus, ac in 
ipaos transfundimus pleno Jure, Dantes ipsis singula prenotata eodem Jure feudi, lenendi, 
Yeodendi, permutandi, et in vsus placidos, vel quoscumque voluerint conuertendi, liberam 
facoltatem, Gommittimus igitur lUustri Karolo Marchioni Morauie, Primogenito, ac ceteris 
nostris Heredibus ac successoribus, et mandamus singulis nostris OfScialibus, et spe- 
cialiter Bnrchgrauijs in Cubito, et alijs nostris fidelibus presentibus et futuris, Quatenus 
ipatim Petrum Heredes et successores suos in huiusmodi nostri concessionis , et donacionis 
gmcia, non impediant, nee sinant per quempiam impediri, sed pocius in ea manuteneant 
protegant et conseruent, Hamm quibus nostrum maius SigiUum appendendum duximus testi- 



254 

monio litteraram Datum Praffe in Yigilia beati Mathei Apostoli Anoo domini MilleMino Tra^ 
centesimo Qaadragesimo primo. 

(!fach einer Abschrift im k. böhm. Mnsenm ans dem Ori|^. des k. k. i^eheim. Hofarchives ttt 
Wien. Abi^edruckt bei Dobner Monument. lY. S. 305 n. CLVHI. ans Balbtn. Dec. I. 
l. 8. Volum. 1. S. 162.) 

356. 

König Johank eon Böhmen bestätigt dem Kloster Tepl zwei Urkunden König Wenzels IL 
t>on Böhmen ddo. Prag^ 26. Februar 1288 und ddo. Brünn^ 11. Jänner 1298. Dt. Prage^ 

in mgilia b. Mathei apost. (20. September) 1341. 

Johannes, Boemie rex ac Lucemburgensis comes, confirmat quedam priviiegia 
Wenceslai regis Boemie, quorum equidem primi .tenor talis est: Wenceziaus dei gracia rex 
Boemie et marchio Morauie, omnibus noticiam subscriptorum. Solita nostre regalis preemi- 
nencie benignitas sie se benignius diiTundit in subditos . . . Datum Präge per manus magistri 
Welezlai , Pratensis , Wissegradensis et Olomucensis ecciesiarum canonici , regni uostri pro- 
thonotarii. Anno domini M^ CG^ octoagesimo octavo, IIIF Kaiendas Marcii, indict. I"*^ 
Secundum vero Privilegium continet hec verba: Wencezlans dei gracia rex Boemie, dux 
Cracovie et Sandomerie , * marchioque Moravie. Sicuti jura nostra nobis iliesa servari desh- 
deramus ab aliis .... Datum Brunne per manus venerabilis Petrl, Basiliensis episcopi, Wisse«- 
gradensis prepositi, et regni Boemie Cancellarii, principis nostri dilecti. Anno domini M^ 
CC^ nonagesimo octavo, III. Idus Januarii, XI. indiccionis, regni nostri anno primo. 

Actum in presencia fidelium nosirorum dilectorum Russonis de Luticz subcamerarii^ 
Uirici Pflugonis, et Herbordi notarii camere nostre. Datum Präge in vigilia beati Mathei 
apostoli et evangeliste, anno domini miUesimo, trecentesimo quadragesimo primo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des Tepler KlosterarchWes.) 

357. 

Markgraf Karl schenkt dem JeSek ron Klobauk das Gericht in den Dörfern Klobauk ui^ 
Poteö. Dt. Olomutiij in eigilia S. Mathei apost. (20. September J 1341. 

i^os Carolus Doinini nostri.. Regis Boemie Primogenitus marchio Moravie tenore 
presencium recognoscimus universis, Quöd perpendentes grata servicia que nobis fidelis noster 
Jesco de Clobuk «suis laboribus et impensis exhibet in plantacione et ediflcacione novaram 
nostrarum villamm videlicet Clobuk et Potecz in ampliorem bonorum nostrorum marchionatws 
Moravie melioracionem , ob quorum respectnm eidem cupientes facere graciam specialem 
ipsi et heredibus suis Judicium prediotarum villarum novarum Clobuk et Potecz damin 
presentibus et doaamus cum tercio denario quocrnnque modo ab ipsis iudiciis poterit reoipi 
seu evenire, Uuum laneum liberum, unum Molendinum cum una rota, unam piscinam, onam 
tabernam^ unum maceUom, uauni fabruiA, unum balneui^ «num sutorem cum duabus Cmr** 



255 

ticalts m Clobnk similiter in Potece. AsBignantur Jndici Ctttiibet in Clobnk et in Potecs simi- 
liter, quatuor inquiiini Jndici deservientes in nemoribns, In aqais piscandi liberam habeat 
faouitatem, et in dacionibns uhiversis fiat exemptus a decima omninm possessionum viilarnm 
predictarum. Que omnia et aingnla predicta propter ipsins Jesconis predicti congruam snsten- 
tacionem in quaiibet villarum predictarum singnlariter duximus firmiter concedendum per ipsum 
et heredes suos nomine hereditario tenendom, habendnm, utifraendum perpetuis temporibns 
pacifice possidendnm , Ac alia omnia et sin^ia faciendi, et cum eisdem, prout descripsimns, 
liberam authoritate presencinm damus facnltatem. Preterea reservantes daos denarios in quo- 
Übet predictarum viliarum iudicio plnres ianeos et plura molendina seu plures rotas unius 
Moiendini, plures piscinas et plures tabemas, plura maccella, et plura balnea, plures fabros, 
et plures sutores cum heredibua ac successoribus nostris cum aliis bonis dictarum villarum 
dontaxat superius nominatis, que Yestris servitiis in perpetuum subiacere tenebuntur, Hamm 
nostrarum testimonio iitterarum, Datum Olomutii, Anno domini Milesimo Trecentesimo qua- 
dragesimo primo in vigilia Sancti Matbei Apostoli. 

(Eine Tidim. Abschrift vom J. 1747 in der Boc^ek^schen Sammlung n. 8613, im mähr, stand. 
' Landesarchive.) 

358. 

Markgraf Karl ron Mähren bestätigt der Stadt Breslau alle ron den früheren Fürsten 
mnd namentlich eom Könige Johann t>on Böhmen erhaltenen Schenkungen^ Immunitäten^ 
FretheiteUj Rechte und Privilegien. Dt. Wratislauie ^ fer. IL prox. post f. bb. Mauritii 

et sodorum ejus (24. September J 1341. 

In nomine domini Amen. Nos Karolus domini Regis Boemie primogenitus Marchio 
Moranie Recognoscimns tenore presencium vniuersis Quod accedentes ad nostram presenciam 
fideies patemi nobisque sincere dilecti . • Consoles Wratislauienses Nomine tocius vniaersitatis 
daitat» Wratislaniensis, facto nobis ex mandato predicti domini genitoris nostri carissimi 
per anmmam deliberacionem propriam et snorom consiliariorum pociorum pertractato fideli- 
tatis^ promisso, Sic quod post decessum prenominati genitoris nostri, quod absit, ad nos 
dnmtaxat tamquam ad primograitum suum et non ad alinm habere deberent respectum, Nobis- 
qne .tamquam Regi Boemie et domino eorum legittimo et naturali et heiredltario, parere, 
intendere et obedire fideliter cum effectu, Sicque proot pridem per predictom dominum genitorem 
DMtnim priuilegiatorie ordinatum existat, quod a Corona Regni Boemie totaliter indiuisibiles 
et irremotabiles in perpetuum esse deberent, Ijdem patemi et nostri. * Consules Wratisl»*- 
Hienses nomine ciuitatis et vniuersitatis hnmili precum instancia petinerant Quatenus ipsis 
omes donaciones, concessiones, inmunitates, libertates^ iura et prinilegia ipsoram, que vel 
qaas ab omnibus et singuiis dominis eorum principibus a prima fondacione cinitatisy et spe- 
€»aliter a sepedicto domino genitore nostro optinuerunt, super quibus suarom habent litte- 
nmm confirmaciones, similiter ratificare approbare et gratificare de benignitate solita sub 
iuramento prestito dignaremur. Eapropter Nos . • dictcMmm Gmisulam fldelinm pdtemorum 



256 

ot nostrorum, Wratislauiensiam instis precibus fauorabiliter inclinati, dicte ciuitati Wratis- 
lauiensi et vniaersitati ipsius omnes donaciones concessiones inmaiiitates liberlates iura et 
priuilegia ipsis per omnes et singfulos predecessores nostros, et specialiter per dominum 
nostrum genitorem predictum, data et concessa, in singoiis articuiis et claosnlis eommdem, 
qualitercumque innotatis, et maxime quod a Corona Regni Boemie predicti non debent ali- 
qaaliter alienari, sub debito inramenü presUti, quo Nos pridem dominus genitor noster sepedictus 
suo iuramento astrinxit, prout in priuilegijs desuper datis euidencius deciaratur, et quo etiam 
iuramento omnes nostros successores Regni Boemie astringi volumus ac etiam sine qualibet 
occasiQne obligari, Ratificamus approbamus et gratificamus, ipsis nostrum benigne prebendo 
consensum pariter et assensum, volentes eis in nuUo penitus derogare, set ea pocius in 
Omnibus ad statum conuertere meliorem. Hamm nostrarum Testimonio litterarum, quibus 
nostrum maius Sigillum duximus appendendum. Datum Wraüslauie, Anno Domini Millesimo 
Trecentesimo Qaadragesimo Primo, feria secunda proxima past festum beatorum Hauricii 
et sociorum eius. 

(Nach ^em Orig. auf Pergam. mit einem augehänglen Reitersigille Im Archive derselben Stadt 
sub lit. F. 2, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach. Klose von Breslau 2,172. 
Böhmer Add. II. S. 344 n. 42. Böhmer hat diese Urkunde xum 25. September.) 

X 

359. 

Boleslaw, Herzog eon Mastwien und Herr t>on Plock^ verspricht dem Markgre^en Karl 
von Mähren^ dass er ihn nach dem Tode des Königs Johann von Böhmen als seinen rechl^ 
massigen Herrn anerkennen wolle. Dt. Poznanie^ in crastino S. Michaelis ArchangeU 

(30. September) 1341. 

AI OS Boleslaus . dei gracia . Dux Mazovie • et dominus nocensis • Recognoscimos 
pro nobis . et nostris heredibus . teuere presencium . et successoribus vniuersis . quod ad 
requisicionem et mandatum . Serenissimi Principis . Doinini nostri Karissimi Domini Johannis • 
Incliti Regis • Bohemie . nobis patentibus iitteris suis factum . Magnifico Prindpi domino . 
Karulo . ipsius domini Regis •Primogenito • Marcbioni • Morauie . Consanguineo nostro 
Karissimo, et suis heredibus, et successoribus . fecimus et presentibus facimus promissum. 
bona et sincera nostra fide, in eum casum . si quod absit, predictum dominum nostrum . 
Regem . Bohemie . decedere contigerit ab hac vita . extunc ipsum dominum Karulum • et 
non aiium . racione primogeniture sue^^vei, eo non exstante, heredes et successores suos. 
pro Dominis nostris legittimis, et naturalibus habere volumus et debemus, eisque extunc • 
ifk homagium • fideiitatis prestare solitum . et consuetum. Hamm nostrarum . testimonio litte- 

ramm . quibus nostrum Sigillum duximus appendendum. Actum et Datum Poxnanie, in crastino 
Sancti Michaelis . Archangeli . Sub Anno domini Millesimo CGC^ XL^ primo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum ans dem Orig. des k. k. geheim. HofärchiTei n 
Wien. Abgedmckl bei Goldast !■ Supplement, aetor. puMicor. S. 271 b. XXV. Vetfgl. 
Dobaer HoBumeiü. IY< S. 306 u. CLVIIL) 



257 



360. 

f 

BoleslaWj Herzog in Schlesien und Herr ton Lignitz^ verspricht dem Markgrafen Karl 
non Mähren^ dass er ihn nach dem Tode des Königs Johann ton Böhmen als seinen recht- 
mässigen Herrn anerkennen wolle. Dt. Poznow^ fer. IL post S. Michahelis archang. 

(1. Oktober) 1341. 

31 OS Bolezlaus dei gracia dux SIezie et dominus Legniczensis tenore presenüum 
recognoscimus vniuersis . pro nobis et nostris heredibus . quod Magnifico principi Domino 
Karolo . Serenissimi domini nostri Regis Bohemie Primogenito Marchioni Morauie Sororio 
nostro Karissimo, eiusque heredibus et successoribus in Regno Bohemie ex iussu et man- 
dato nobis viua voce per ipsum dominum nostrum Regem Bohemie facto, nostra bona fide 
duximus firmiter promittendum . quod cum dominum nostrum regem prefatum decedere con- 
tigerit ab hac vita, quod tunc predictum dominum Karoium et non alium ratione primoge- 
niture sue . et ipso non existente . suos heredes, aut successores in regno iam dicto Bohemie. 
habere volnmus pro nostris naturahbus et legittimis dominis . eisque extunc fidelitatis homa- 
gium prestare debitum et consuetum. Harum nostrarum testimonio litterarum . quibüs nostrum 
sigillum duximus appendendum. Datum Poznow . secunda feria proxima post festum sancti 
Michahelis Archangeli. Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo primo. 

• 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives zu 

Wien. Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar. rer. Scriptores I. S. 903. Goidast in 

Supplement, actor. publicor. S. 271 n. XXIV. Vergl. Dobner Monument. IV. S. 306 
n. CLX!) ' 

361. 

Johann^ Herzog ton Schlesien und Herr ton SitinaUy verspricht dem Markgrafen Karl 
ton Mähren^ dass er ihn nach dem Tode des Königs Johann ton Böhmen als seinen recht- 
mässigen Herrn atierkennen wolle. Dt. Poznanie , fer. . III. post S. Michahelis archang 

(2. Oktober) 1341. 

J^os Johannes dei gracia dux SIezie et dominus Stynauie . Recongnoscimus , pro 

nobis et nostris heredibus, Quod.receptis serenissimi principis domini nostri Karissimi domiiii 

Johannis Regis Bohemie patentibus litteris, in quibus, nobis firmiter mandauit, nos sub 

debito iuramenti nostri sibi prestiti Seriosius requirendo, vt statim visis predictis suis litteris, 

jMagnifico principi domino Karolo ipsius domini Regis primogenito Marchyoni Morauie et suis 

heredibus ipso non existente promissum facere debeamus , in eum casum , Quod si quod 

absit, ipsum dominum nostrum Regem predictum decedere contigerit ab hac vita, quod tunc 

predictum dominum Karoium et non alium, racione primogeniture sue et ipso non existeote 

suos heredes habere debeamus pro nostris dominis nataralibus et legittimis, eisque extunc 

fidelitatis homagium prestare debitum et consuetum, Nosqne omni ea qua decet reuerencia 

predicti domini nostri Regis mandatis et requisicionibos nobis^ factis , nt premittitar, promp- 

eins incUnati, ad omnia et singula facienda, prout auparins sunt expressa, tempore se ad 

33 



2ö8 

1 

hoc offerente, nos et nostros beredes sub bona nostra fide sinceriter obligainus, Sub testimonio 
presenciuin litterarum quibns nostrum sigillum in maiorem euidenciam duximus appendendum, 
datum et actum Poznanie feria tercia proxima post festum Micbabelis Archangeli beati, Anno 
MO CCCO XXXX primo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum ans dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives tu 
Wien. Abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar. Mss. B. V. S. 555 n. LYIII. Yergl. Dobner 
Monument. IV. S. 306 n. CLIX.) 

362. 

IlLönig Johann von Böhmen erlässt den Einwohnern des Dorfes Lischau den emphi- 
teutischen Zins, und verordnet, dass die Wiesen von dem genannten Dorfe nicht verkauft 
oder abgetrennt werden, sondern bei demselben wie zuvor auch für die Zukunft Verbleiben, 
und zwar mit einem Lahn Feldes, genannt „Merschor^, welchen er den genannten Bauern 
zur gemeinschaftlichen Benützung der Hirten gegeben hatte, und fordert den Markgrafen 
Karl und dessen Erben und Nachfolger auf, indem er zugleich den königl. Landesbeamteh, 
den Burggrafen von Bürglitz und anderen Besitzern des genannten Dorfes befiehlt, dass sie 
die Bauern in der ihnen ertheilten Gnade nicht beirren. Dt. Präge, in Octava b. Wenceslai 
(5. Oktober) 1341. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Lobkowitzer Cod. f. 592.) 

363. 

Jflarkgraf Karl bekundet, dass ihm der Rath zu Glogau im Namen der Gemeine 
auf Befehl seines Vaters, als er nach Glogau gekommen, dergestalt gehuldigt, dass sie 
nach seines Vaters Tode bloss ihm und keinem andern Erben unterworfen sein sollen. So 
wie sein Vater es längst verordnet, dass sie von der Krone Böhmens i)icht abgesondert 
werden solle, so habe er dieses, wie auch ihre sämmtlichen Privilegien unter einem Eide 
bestätiget. Dt. Glogovie, in feste Simonis et Jude (28. Oktober) 1341. 

(Extract aus dem Giograuer Archive, mitgetheilt Ton Dr. W. Waltenbach.) 

364. 

König Joliann von Böhmen verspricht ^ dass er in Folge des zwischen seinen Söhnen^ 
Markgraf Karl con Mähren^ Grafen Johann con Tyroly und des letzteren Gennihlin Mar^ 
garethj und den Herzogen eon Oesterreich geschlossenen Friedefis^ die ton den ersteren 
besiegelte Entsagungsurkunde rücksichtlich des Herzogthumes Kärnthen den letzteren at»- 
folgen wolle. Dt. Znogme^ in crastino b. Katharine (26. NoeemberJ 1341. 

i^os Johannes Dei gratia Boemie Rex ac Lucembargensis Comes imiversis presrates 
litteras inspecturis volumus fore notom, quod cum pridem finita, et eonsummata gaerraron 
seditione., qua inter Magnificos , et excellentes Principes Dominos Albertum Dei gratia sora^ 
rium nostrum carissimum , et olim dominum Ottonem firatrem ejus generum nostnun karissimaai 
Aastrie, Styrie et Karinthie Duces parte ex una, et nos, ac Karolnm Marchionem Moravie, 
et JohaDBem Comitem Tyrolis filios Bostros ex altera, binc inde dampaose extitit agitata^ 



259 

cupientibnsque nobis inter nos et filios nostros prediclos, ac ipsos duces . . . ae beredes 
ipsorum, et nostros mutnam perpetne ac fraterne dileccionis unionem indissolubili viiicalo 
eolligare perpetnis temporibns duratnram. In ipsa colligacionis , et ordinacionis nnione dictum 
Tuit, et expressum, quod nos, et dicti filii nostri, ac domina Margarita vxor dicti Johannia 
filii nostri comitis Tyrolis, et soror ejus . . . ducatoi Karinthie, et jnribus, sen accioni^ et qne- 
stioni nobis et dictis fiHis nostris ac Domine Margarite et sorori sue predictis in ipso Ducatn 
Karintbie competentibn|Bi renunciaremus et quod dicti filii nostri Karolus et Jobannes cum dicta 
uxore sua domina Margareta, et sorore sua renunciacionem per suas patentes litteras de ipso 
ducatu Karintbie facerent, et renunciarent eidem, prout bec in aliis nostris litteris super eo 
datis plenius sunt expressa, fuit eciam in dicta unione pacis adjectum, et expressum quod 
dicti domini duces tenerentur, et obigari debent nobis et beredibus nostris occasione, et ex 
causa concordie, ac renunciacionis ducatus Karintbie memorate in decero milibus marcarum 
grossorum denariorum Pragensium sexaginta quatuor grosses pro marca qualibet commitando 
promittentes plgnora videlicet Laa, et Weidbofen civitates cum Castro ibidem Weionofen, 
pro ipsa assignare pecunia, prout bec in aliis ipsorum dominorum ducum litteris super bec 
confectis plenius continentur, Nos autem et primogenitus noster ipsas renunciacionis 
literas mox sigillis nostris fecimus sigillari , verum quia nondum sigillacionem litterarum filii 
nostri Jobannis, et uxoris ipsius domine Margarete, ac sororis ipsius potuimus perducere ad 
efTectum, concordavimus cum prefato domino Duce Alberto ipsius, nee. non fratruelium suoruni 
Friderici, et Leupoldi ducum et beredum suorum nomine in bunc modum promittentes nos, 
et beredes nostros pro dicta pecunia, ut pignoribus prefatis videlicet Laa, et Weidbofen 
civitalibus, et Castro ibidem in Weidbofen solvendis, et assignandis nobis prefatum dominum 
Ducem Albertum fi'atrueles suos predictos, et beredes ipsorum non monere, vel impetere, 
seu aiiquam eis, vel alicui ipsorum questionem, seu accionem aliqualiter intentare, donec 
dictas renunciacionis litteras fihi nostri Jobannis, et dicte domine Margarete, ac sororis sue 
procuraverimus sigillis sigillari, obligantes nos nicbilominus bona fide, cum primtrai possibilitas 
nobis evenerit, sigillacionem litterarum super renunciacione terre Karintbie per filium nostrum 
Jobannem, nee non Margaretam, et sororem suaro predictas ipsorum sigillis faciendam eifec- 
tualiter procurare, prout eciam in literis super eo prius datis plenius est expressum. Cum 
autem dicte littere, ut predicitur, sigillate, et ipsis domino Duci, et fratruelibus suis, vel 
beredibus eorum per nos, et beredes nostros tradite fuerint, et assignate, ex tunc prefati 
dux fratrueles sui, et beredes ipsorum nobis predictam pecuniam decem millium marcarum 
vel pignora superius expressa solvere protinus tenebuntnr prefata ordinacionis unione, et 
liga principali inter nos, et ipsos dominos duces fratrueles suos et beredes ipsorum in suo 
robore perpetuo duratura, prout heo pridem per litteras dictorum dominorum ducum, et nostras 
hinc inde mutuo datas exHtit pienissime roborata. In cujus rei testimoniqm presentes litteras 
conscribi, et nostri majoris sigiili appensione fecimus oommfuniri. Datum Znoyme in crastina 
beate Katbarine virginis Anno Domini miliesimo trecenlesimo quadragesimo primo. 

(Ab^drackt bei Sieyerer in Commentar. ad histor. Alberti TT. docis Anstr. S. 129 nach dem 
Orif. dea h. k. HofImUvaft la Wien. Uduiaiarakr III. Bd. Regeal. S. CCCCLL n. 1285.) 

33* 



260 



365. 



Bolestaw^ Her sog eon Schlesien und Herr in Liegnils ^ verspricht j dass er den Mark- 
grafen Karl von Mähren von allen Zusagen hinsichtlich der Verpfändung der Städte Namskuu 
Kreusberg u. s. w. befreien wolle. Dt. Cracouie^ in die b. Andree (30. November) 1341. 

J^os Boleziaus dei gracia dux Slezie et dominus Legniczensis . recognoscimus vni- 
uersis quod promittimus sine dolo Serenissimo principi et domino nostro Karissimo . domino 
Karulo Marchioni Morauie . ipsum de omnibus promissionibus in quibus ipsum fratri nostro 
et domino Regi Felonie obligauimus . videlicet quod dominus noster Karissimus . Johannes 
Rex Bohemie in obligacionem Ciuitatum Namizlauie Cruezburg Biczscbin et Cunczenstat pre- 
fato fratri nostro . Kasimiro per nos factam consenciat, ante Camisbriuium proximum per 
suum testimonium litterale . et quod in id eciam consenciat eodem testimonio . quod idem 
frater inoster in nullo seruicio . sibi racione eiusdem pignoris sit astrictus . Et quod nös 
predictas Ciuitates debeamus a Duce Teschinensi infra predictum terminum disbrigare et 
eidem fratri nostro Quadringentarum marcarum redditus annuos in eisdem Ciuitatibus et 
earum districtibus aut si' ibi pleno haberi non possent, in alijs nostris terris eisdem Ciuita- 
tibus propioribus assignare ante terminum antedictum, et tales redditus non repetere vnquam 
iure Canonico vel ciuili . et hijs omnibus violatis obstagio in Cracovia donec hec omnia 
reformarentur seruando^ absque dampnis et monicionibus omnibus . iiberare . amicabiliter et 
in totum . Earundem testimonio litterarum Datum Cracouie in die Beati Andree. Anno domini 
W CCCXL primo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Ori^. des k. k. geheim. Hofarchives 
zu Wien.) 

366. 

Bert hold von Lipa gibt dem Ritler JeSek, genannt Sokol, das Dorf Weidnic^ den Hof 
in Hosterlitz und das dort gelegene Haus (Schloss) su Lehen. Dt. Chrumnow^ die S. 

Andree apost. (30. November) 1341. 

i^os Bertoldus de Lypa dei gracia prepositus Wyssegradensis , Canceilarins et Som- 
mus Marscbalcus Regni Boemie Notum facimus tenore presencium vniuersomm^ Quod 
fructuosa et fidelia, que fidelis noster dilectus Miles Dominus Jesco dictus Sokoi, genitori 
atque fratribus nostris felicis memorie , Necnon nobis annis hucusque retroactis quam pluribas 
indefessus exhibuit in animo nostro freqtfencius reuoluenles, Hijs quoque graciam et debitam 
cupientes vt expedit facere recompensam. Viilas nostras Weydnicz et Lubnicz que in vnam 
redacte et coniuncte sunt Weydnicz uuncupatam atque Curiam nostram sev ailodium nostram 
in üostradicz et domum ipsius Jesconis ibidem cum vniuersis earamdem pertinencija vtiUtt* 
tibus fructibus obuencionibus et vsibus in quibuscumque rebus consistant aut quocumqae 
nomine censeantur pleno Jure vt hucusque nostri predecessores et nos tenuimus, ipsi Jesconi 



261 

sepedicto Jure homagiali in fcodumconferimus et donamns, Sic quod ipse et sni Snccessores 
nobis et nostris Successoribus de predictis Bonis tamquam ceteri nostri homagiales et fasalli 
seruicia consueta et debita temporibus perpetuis facere teneantnr, hoc tarnen prelibato spe- 
cialiter et expresso, Quod omnia et singula Bona, que ipse Jesco et sui heredes nunc habent 
et füturis temporibus domino concedente conquirent nobis Jure homagiali supponere debeant 
in feodum. In cuius rei testimonium presentes fieri iussimus Sigilli nostri munimine roboratas. 
Nos vero Heinricus de Kaufung Hugo, Benessius et Otto de Reznowicz dicti de Weytenniil 
et Marquardus dictus Voytl ad hoc per predictum dominum nostrum Bertoldum specialiter 
rogati pro testibus Sigilla nostra cum Sigillo ipsius presentibus in euidencius omnium predic- 
torum testimonium dnximus appendenda. Datum Chrumnow die Beati Andree Apostoli, Anno 
domini Miilesimo Trecentesimo Quadragesimo primo. 

(Aus dem Fragmente eines Papier- Codex der II. Hälfte des XIV. Jahrhnnderies S. 22, 
welches dem in der Cerrouischen Sammlung sub Nr. 264 im mfthr. stand. Landesarchife 
befindlichen Bliebe ^Miscellanea von Mähren^, beigebunden ist.) 

367. 

Herzog Albert eon Oesterreich schliesst einen Bund mit dem Markgrafen Karl eon Mäkren 
gegen Kaiser Ludwig. Dt. Wienne^ Sabbatho ante diem b. Thomce apost. (15. Decemb.J 1341. 

J%os Albertus, dei gratia dux AustriaB, tenore praBsentium, publice bona fide, tactis 
corporaliter sacrosanctis dei Evangeliis, promittimus pro nobis et fratnielibus nostris, Pride- 
rico et Leopoldo, ducibus et heredibus nostris firmiter et spondemus, quod si dominum La- 
dovicum imperatorem magnificum et excellentem principem, dominum Carolum, Mpravie 
marchionem aut heredes ipsius intra metas et Umites terrarum et dominiorum suorum et patris 
sui, domini regis BoemisB, nunc habitorum et habendorum seu acquirendorum infüturum, hostiliter 
manu potenti impugnare, seu exercitualiter innedere contingat: eundem ipsum dominum Ca- 
rolum et heredes ipsius contra pnenominatum Ludovicum adiuvare volumus et tenemur eisdem, 
personis et rebus nostris adesse totis viribus et posse, omni dilatione, protestatione et pro- 
crastinatione penitus procul motis, quamprimum per eos aut aliqnem eorum requisiti fuerimus, 
sub expensis panis et vini eorum: sed dispendiis rerum nostrarum atque propriis damus. 
Geterum hoc etiam adiectum volumus, promittentes, quod si ii vel hi, qui de nobis, pro 
ferendo subsidio prsBfato domino Carole, marchioni et heredibus ipsius, pes ipsum aut aliquem 
suorum euocati fuerint, et euocati certas terras, possessiones, castra, aut munitlones in huius- 
modi seruitiis* acquisierint, acquisita eins erunt, qui alios seu alium pro prsBsidio euocanit. 
Res vero mobiles et sese mouentes et person» captinat» ; ibidem acqnisit», erunt acquirentis 
iibere, licite et in toto: promittentes firmiter et spondentes, dolo vel ingenio malo, omne prorsns 
prauitate, excusatione, subterfugiis , exemtione seu quaesito colore, aut aliis pnetextibus qui- 
busnis procul semotis prsBmissa omnia et singula et eonim qaodlibet attendere, seruare et 
inoiolabiliter custodire, nee uUo unquam tempore^ contra ea aut eorum aliqua seu aliquod, 
aliqoid operari, facere vel tderare etiiim connioentia, f&t ae aut alios, directe vel indirecte, 



262 

de iure aut eliam de facto, qualitercanque. lo quorum omnium testimonium atque röbar 
perpetuo valiturum pnesentes conscribi et sigUli nostri munime iussimus commiuiiri. Datum 
Wienne, sabbatho proximo ante diem beati Thomae, apostoli, anno domini HCCCXLL 

CAbgedruckt bei Ludewig in ReÜquiar Mss. T. V. S. 529 n. XLTV. Vergl. Dobner MonameDt. 
IV. 8. 306 n. GLXI. Lichnowsky III. Bd, Regest. S. CCCCLI. n. 1289. Lünig. C. 
0. D. II. 7.) 



36§. 

Herzog Albert hon Oeslerreich erkläret^ dass der Markgraf Karl eon Mäkren und dessen 
Erben ikn wegen der für die Schlösser Läa und Waidkofen bedungenen 10^000 Mark 
nickt maknen sollen^ bis die Entsagungsurkunde des Johann Grafen von Tyrol und dessen 
Gemahlin Margareth besiegelt sein wird. Dt. Wienne^ Sabbato ante b. Thome apostol. 

(15. DecemberJ 1341. 

J^os Albertus . dei gracia Dux Austrie, Styrie, et Karinthie . dominus Carniole^ 
Marchie, ac Portusnaonis . Comes in Habspurch, et Kybärch, nee non Lantgrafins Alsacie, 
doniinusque Phirretarum . Tenore presenciuin profitemur , Quod juxta tractatunm et ordina- 
cionis seriem, quam cum Magnifico Principe, domino Johanne . Boemie Rege, super renun- 
ciacione Ducatus Karinthie ac iurium, accionum, et questionum sibi, iilijs suis, Karolo . 
Marchioni Morauie, et Johanni Comiti Tyrolis, et vxori sue Margarite, et sorori eiusdem, 
conpetencium , nunc nuper habuimus, et pro litterarum sigillacione, per dictum dominum 
Johannem . Bohemie Regem, et filios suos . Karolum . et Johannem . dictamque Margaritam . 
et sororem suam, facienda, super dicti Ducatus Karinthie . renunciacione, pro qua nos, fira* 
trueles et heredes nostri, dictis domino Regi Bohemie filijs et heredibus suis in Decem 
milibus marcarum, grossorum Pragensium denariorum . pro qualibet marca. Sexaginta quatuor 
^ssos computando . obligari deberemus, et pro eadem pecunie Summa, nos ^dem Regi 
Bohemie filijs, et heredibus suis, pignora yideUcet Ciuitates Laa, et Waydhofen cum Castro 
Waydhofen, assignare promissimus . Nos eciam cum lilustri domino Karolo . Marchi(me 
Morauie, pro nobis fratruelibus «ostris Friderico . et Leupoldo . Ducibus, et heredibus nostris 
concordauimus in hunc raodum, quod idem dominus Karolus Marchio, et heredes sui^ pro 
dicta pecunia, vel pignoribus prefatis, videlicet Ciuitatibus . Laa et Waydhofen, et Castro 
ibidem Waydhofen soluendis, et ipsis assignandis, nos, fratrueles nostros predictos, et heredes 
nostros, non monere vel inpetere, sev aliquam nobis vel alicui nostrum qdtatioiiem, aev 
accionem aliqualiter debeant intentare, donec dicte renunciacionis littere predicti Comiya 
Johannis, et vxori sue Margarite, ac Sororis eiusdem sigillis fuerint roborate, nobisqva 
fratruelibus nostris prcdictis, ac heredibus nostris, per ipsos assignate. Rata nichilominw 
vnioDis ordinacione, inter dominum Johannem Bohemie Regem, et predictum dominum Ka?- 
rolum . Marchiouem, et heredes ipsorum, et inter nos, fratrueles, et heredes Dostros, io ano 
robore perpertuo duratura. In quorum testimonium et robur präsentes, Damua noatri Sigilii 



263 

munimine roboratas. Datum Wienne . Sabbato . ante diem beati Thome apostoli . Anno do- 
mini Millesimo CCC^ quadragestmo Primo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geh. Arcbives in Wien. 
Abgedruckt bei Dobner Monument. FV. S. 307 n. CLXYI. aus einem handschriftlichen 
Cod. der Nostiz'schen Bibliothek. Ludewig in. Mss. Reliquiar. B. V. S. 530 d. XLV. 
Lichnowsky III. Bd. Regest. S. CCCCLI. n. 1288.) 

360. 

Markgraf Karl von Mähren verspricht dem Herzoge Albert von Oesterreich^ dass er ihn 
be^iäglich der Summe von 10^000 Mark und der verpfändeten Städte Loa und Waidhofen 
nicht mahnen wolle ^ so lange demselben die Entsagungsurkunde rücksichtlich des Her- 
zogthumes Kärnthen nicht eingehändigt sein wird. Dt. Wienne^ Sabbatho ante b, Thome 

apostoL fl5. December) 1341. 

J\os Carolus Domini . . . Regis Boemie primogenitus^ Marchio Moravie, Tenore 
presencium' profitemur, quod juxta tractatuuro et ordinacionis seriem, quam cum Magnifico 
Principe Domino Alberto Austrie et Karinthie Ducey super renunciatiöne ejusdem ducatus 
Karinthie, ac jurium, accionum, et queslionum, domino * . . Genitori nostro, nobis, et fratri 
nostro domino Johanni Comiti Tyrolis, et uxori sue Margarete et . . . sorori ejusdem com- 
petencium, nunc nuper habuimus, et pro litterarum sigillacione, per dictum dominum Regem 
Boemie patrem nostrum, Nos, et fratrem nostrum ac Margaretam predictam, et . . . sororem 
ipsius facienda super dicti ducatus Karinthie renunciacione, pro qua dictus dominus dux 
Albertus domino genitori nostro, et heredibus suis in decem miiibus marcarum grossorum 
denariorum Pragensium pro qualibet marca sexaginta quatuor grosses computando, obligari 
deberet, et pro eadem pecunie summa ipse Dux eidem Genitori nostro, et heredibus suis 
pignora, videlicet civitates Laa, et Weidhoffen cum Castro Weydhoffen assignare promisit, 
nos eciam cum iiiustri domino Alberto duce predicto pro nobis, et heredibus nostris con^ 
cordavimus in hunc modum. Quod nos, et heredes nostri pro dicta pecunia, vel pignoribus 
prefatis , videlicet civifatibus Laa et Weidhofen , et Castro ibidem Weidhofen solvendis, et 
nobis assignandis ipsum ducem, fratrueles suos, et heredes ipsorum non monere, vel impe- 
tere, seu aliquam eis, vel alicui eorum questionem, seu accionem debeamus aliqualiler in- 
tentare, donec dicte renunciacionis littere, predlcti domini Johannis fratris nostri, et uxoris 
sue Margarete ac . . . sororis ejusdem, sigillis fuerint roborate, Ipsique duci Alberto fra- 
truelibus, aut heredibus suis per nos assignate, rata nichilonimus unionis ordinacione, inter 
dominum Albertum ducem sepedictum, fratrueles, et heredes ipsorum, et inter nos, et heredes 
nostros, in suo robore perpetuo duratnra. In cujus rei testimonium presentes scribi litteras 
et sigilli nostri jussimus munimine roborari. Datum Wienne Sabbatho ante festum beati Thome 
Apostoli proximo. Anno Domini Millesimo trecentesimo quadragesimo primo. 

(Abgedruckt bei Steyerer in Commentai*. ad histor. Alberli II. ducis Austr. S. 130 aus dem 
Orlg. des k. k. Höfarcftives^z« Wieii* Lfohoowsky HI. Bd. Re^st. 8. CCCCLI. n. 1290. 
Böhmer Ad. IL S. 345 u. 43.) 



264 



310. 

Markgraf Karl t>on Mähren bestätiget die (eingeschaltete) Urkunde seines Vaters König 
Johann ddo. Ensa 9. Oktober 1336^ in Betreff' der Abtretung eon Kärnthen^ Krain und der 
March an die Herzoge Albrecht und Otto von Oesterreich. Dt. Wienne^ Sabbato post diem 

S. Lude (io. December) 1341. 

• 

i\!os Garolus Domini Regis Boemie Priroogenitus Marchio Moravie Ad universorum 
noticiam volumus tenore presencium deuenire. Quod nobis pridie ad Excellentissiinum Prin- 
cipem dominum Albertum Austrie, Stirie et Karinthie Ducem Affinem nostrum Karissimuro 
uenientibus,' Idem Affinis noster exhibuit nobis quasdam litteras domini Genitoris nostri pre- 
dicti super renuuciacione ducatus Karinthie nee non terre Carniole et Marchie affectaiis, quod 
cum ipse dominus Genitor noster nos astrinxerit, ad observanciam omnium in eisdem litteris 
contentorum. Quaienus easdem ratificare et approbare ac ad observanciam omnium in ipsis 
litteris ut premittitur contentorum nos astringere curaremus, Quarum quidem iitterarum tenor: 
Nos Johannes Dei gracia etc. bis Dt. in Ensa in die b. Dionysii 1336. (S. S. 93 n. 136 d. Bandes.) 
Nos itaque paternis vestigiis inherere prout tenemur cum filiali obbediencia cupientes con- 
siderantesque ex unione et concordia ac sincere dileccionis aiTectu, quibus cum predicto 
domino Alberto duce Austrie heredibus et Successoribus cum ex nunc inantea amplecti ac 
stringi volumus bona fide, continue pacis et Commodi hinc inde prouenire, quod in votis 
gerrimus, incrementi, predictas litteras, prout de verbo ad verbum presentibus sunt inserte 
ratas haben tes et gratas, eas sub omnibus pactis dausulis et condicionibus, in eisdem ex- 
pressis ad que nos eciam personaliter obligamus, promittimus manuali fide vice iuramenti 
pro nobis, heredibus, et successoribus nostris, teuere attendere, ac firmiter et inuiolabiliter 
obseruare. In cuius rei testimonium presentes litteras scribi, sigillorumque nostrorum appen- 
sione iussimus communiri. Actum et Datum Wienne Sabbato post diem Sancte Lucio Vir- 
ginis proximo, Anno domini Millesimo trecentesimo Quadragesimo primo. 

(Orig. im k. k. geheim. Hofarchive zu Wien. S. Lichnowsky III. Bd. Regesleo S. CCCCU. 
n. 1291.) 

311. 

Markgraf Karl t>on Mähren verspricht dem Herzoge Albert von Oesterreich und dessen 
Geschtoisterkindern ^ dass er ihre Vasallen^ wenn sie zu strafen sein werden^ in keiner 
Art beschützen oder aufnehmen wolle. Dt. Wienne^ die dominica ante b. Thome apost. 

(16. December) 1341. 

J^os Karolus Domini . . . Regis Boemie primogenitus, Marchio Moravie, ad ani- 
versorum noticiam, quorum interesse foerit, volumus pervenire, quod ad firmiorem amiciciam 
inter nos, et Magnificum Principem dominum Albertum Austrie, Styrie, et Karinthie Ducem, 
et fratrueles suos, dominos Fridericum, et Lupoldum affines nostros dilectos, ex novo con* 



265 

tractam, ciipiente&r utrinqne nosbris precavere dispendiis, nostrisque, et terraniin nostraram 
comodis salnbriter proyidere, consideracione sana, et animo deliberato, yicisim nos asirin- 
ximus, et aMringimus per presentes, manuali fide vice juramenti firmiter promittentes, qnod 
si quos idem Dax Albertus, vel fratrueles sui terrarum suarum barones, ministeriales, milites, 
mintaris condicionis homines, nobiles, vel ignobiles, quocunque nomine censeantur, seil 
cujuscunque condicionis existant, pro suis demeritis ac rebeliionis excessibus, seu causis aliis 
quibuscunque pena quacunque - corrigere, seu emendare contingeret, eidem vel eisdem cor- 
rigendo vel corrigendis nullius juvamenti per nos, vel nostros debemus prebere subsidium, 
nee ipsum, vel ipsos in terris, sive domiciliis nostris fovere, aut in nostros servitores recipere, 
seu alicujus refugii presidinm exhibere, sed potius, cum predicto domino duce, vel firatrue- 
libus suis, seu substitutis eorum, per nos, et nostros quandocunque et quotiescunque per 
ipsos requisiti fuerimus, contra eosdem rebelies, eji^cessores, sepedicto domino Duci vel fra- 
truelibus suis, sive substitutis eorum, manu potestativa assistere, adherere, et coadjuvare 
tenebimur, prout antedictorum domini Dncis et firatruelium suorum necessitas exigit, et requirit, 
ad quod predictus dominus dux Albertus, et fratrueles sui, et eorum substituti, nobis, vel a 
npbis substitutis tenebuntur sub memorato promisso fidei vice versa, in cujus rei testimonium 
presentes litteras fieri, et nostri munimine sigilli fecimus communiri. Datum Wienne die do- 
minica ante festum beaU Thome Apostoli proxima Anno domini Millesimo trecentesimo qua- 
dragesimo primo. 

(Abgedruckt bei Steyerer in Commentar. ad histor. Alberti II. ducis Austrie S. 131 aas dem 
Orig. des k. k. geh. Hofarchives zu Wien. — Lichnowsky III. Bd. Regesl. S. CCCLII. 
n. 1293. Böhmer Ad. ü. S. 345 n. 45.) 

Herzog Albert von Oesterreich f>erspricht dem Markgrafen Karl von Mähren^ dass er 
keinen der von ihm zu strafenden Untertfianen aufnehmen oder schätzen wolle. Dt. Wienne^ 

die dominica^ qua cantatur ^Gaudete^ (16. December) 1341. 

]\ios Albertus, dei gracia, Dux Austrie, Styrie, et Karinthie, Dominus Carniole, 

Marchie ac Portusnaonis, Comes in Habspurch et Chybnrch, nee non Lantgrauius Alsacie^ 

Dominusque Phyrretarum, ad vniuersorum noticiam, quomm Interesse fuerit, cupimus per- 

nenire, Quod ad firmiorem amiciciam, inter nos, et fratrueles nostros, Fridericum, et Leu- 

poidum Duces, ac magnificum Principem dominum Karolum Marchionem Horauie, affinem 

nostrum dilectum, ex nouo contractam, cupientes vtrimqne nostris precauere dispendijs, 

nostreque, ac terrarum nostrarum comodis et saluti salubrius prouidere, Consideracione sana, 

ac deliberato animo, vicissim nos astrinximus, et astringimus per presentes, manuali fide, 

vice juramenti, firmiter promittendo, Quod si quos idem Harchio terrarum suamm Barones, 

Ministeriales, Milites, miUtaris condicionis homines, nobiles vel ignobiles, quocomque nomine 

censeantur, seu cujuscumque Condicionis existant, pro suis demeritis, ac rebeliionis exces- 

sibus, seu alijs causis quibuscnmque, pena quacumque corrigere seu emendare contigeret, 

34 



266 

eidem vel eisdem co^igendo, seu corrigendis, nullins iQuamenti per nos vel nostros debemus 
prebere snbsidiam, nee ipsuin vel ipdos in terris, siue domiciiiis nostris feuere, vel in nostros 
seruitores recipere, seu alicuius refugij presidium exhibere, Sed pocius vna ^um predicto 
Marchione vel sibi substitutis, per nos et nostros, qnandocumque , seu quocienseumque per 
ipsum requisiti fuerimus, contra eosdem rebelies excessores, sepedicto Harchioni, vel sibi 
substitutis, manv potestatiua assistere, adherere, et coadiuuere tenebimur, Prout antedicti 
Marchionis necessitas exigit et requirit . ad quod idem Marchio, vel sibi Substitut!, nobls et 
fratruelibus nostris supradictis, vel a nobis substitutisv sub memorato promisso fidei, tene- 
bitur viceuersa. In cuius rei testimonium presentes litteras fieri, et sigilli nostri munimine 
iussimus commvniri. Datum Wienne . in Dominica, qua cantatur^ Gaudete, Anno domini • 
Millesimo . Trecentesimo . Quadragesimo Primo. * 

(Nach einer Abschrift im k. b^lhm. Mnsenm aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives ni 
Wien. Abgedruckt bei Ladewig in Reliquiar. Mss. T. V. 528 n. XLIU. Vergl. Dobner 
Monument. IV. S. 305 n. CUV. Lichnowsky III. Bd. Hegest. S. CCCCU. n. 1292.) 

313. 

König Johann von Böhmen bestätiget dem Wilimower Kloster die Mauthahnahme in Hohem 
und bestimmt zugleich die Höhe der Mauthbeträge. Dt. in Montibus Chutnis^ in f>igilia S. 

Thomce apost. (20. DecemberJ 1341. 

In nomine domini amen. Nos Johannes dei gracia Rex Boemie ac Lucemburgensis 
Comes, Notumfacimus quibus presentes exhibite fuerint vniuersis Quod ad nostram veniens 
presenciam honorabilis vir Petrus Abbas in Wilhemow deuotus noster dilectus nobis quedam 
Priuilegia nostrorum predecessorum tarn ducum quam Regum Boemie super libertatibns et 
bonis ipsius Monasterii demonstrauit In quibus specialis est mencio et protestacio habita 
qualiter Thelonea in Habm et in Willemow ipsi Monasterio incorporata sunt per eosdem, 
sed quia de recepcione eorumdem ex eo, quod ipsa in ipsis Priuilegijs expressa non fuerant 
error et controuersia insurrexit, Ipse Abbas nomine tocius sui Conuentus nobis cum instancia 
supplicauit, Quatenus super dictorum Theloneomm recepcione diligens scruünium et inqui* 
sicionem expertam haberemus, ac secundum eandem dictorum Theloneomm recepcionero 
specificare dignaremur ex gracia speciali Nos itaque ipsius peticionibus in hac parte benignius 
annuentes fideles nostros dilectos Sdenkonem de Wieczemilicz , Sdenkonem de Haleschow, 
Sdenkonem de Dluschin, Slayborium de Knyenicz, Michaelem de Yrendnow, Fetmm de 
Olessna et Jesconem de Chwalpnicz ipsis assedentes Theloneis et super eorum recepcione 
maiorem habentes noticiam vocauimus ipsös super recepcione eorumdem sub Juramenli cer- 
titudine reqnireutes, qui in nostra constituti presencia, nos sub Juramento nobis prestilo 
informarunt, quod ipsa Thelonea recepta sint et recipi debeant in hunc modum, Primsrn 
videlicet de quolibet curru pannos ligatos quorum ligatnra se ultra Scalas extendit, portante 
mediam marcam et XXVIII grosses Pragenses. In curru uero pannos sine ligatmra deffiorente 
de quolibet Stamine duos pamos denarios, quomm XII faciunt vnum. grossum. Item de cwni 



267 

magno Geram dnmtaxat dueentem mediam marcam In paniis vero Curribus Ceram ferentibus 
de quolibet Centenario L grossum. Item de quolibet Lane IUI paruos. Item de Hercimonijs 
Institorum ligatis, de qualibet iigatura, seu massa ligata VI paruos. Ab Institore uero trans- 
eunte merces suas in dorso deferente III paruos. Item de curni stannum ferrente XVI 
paruos Item de curru plumbum portante IUI paruos , Item de curru Guprum ferrente, de 
quolibet Centenario Uli paruos. Item similiter dQ ere. Item de integro plaustro vini octo 
paruos, de Ternario uero Sex paruos, et de medio plaustro IUI paruos. Item de curru 
Husionem ducente vnum grossum. Item* de Curru pisces portante IUI paruos et IUI pisces. 
Item in curru magnas Cutes ferente de qualibet cute vnum paruum, de toto uero curru 
paruas Cutes ferente IUI paruos. Item de equo qni sine Sella ad vendendum ducitur duos 
paruos. Item de quolibet pecore magno vnum paruum. Item de duobus porcis vnum paruum 
et similiter de duobus pecudibus vnum paruum. Item de qualibet Bema vnum. Item de qua- 
libet Cuppa Salis vnum pümum, Item de Curru portante Bladnm duos paruos, Item de magno 
curru Brasium portante Octo grosses. De minori uero IUI paruos. Item de Curru ligna pro 
Edificijs ferente duos paruos^ De alijs uero Curribus ligna pro igne ferente nichii. Item de 
Curru Cipisteria, Scntellas, Cysos^ Ollas, Cistas et herum similia duos paruos Et de curru 
ducente vitra VI paruos. Item ab homine transferente se cunv Suppellectilibus et mansione 
de locu ad locum medium fertonem videlicet Septem grosses. Item de qualibet Lagena, lagula 
olei, Oliue octo paruos et totidem de lagena olei Canapi et papauerum Item de quolibet 
iecto plumarum IUI paruos. Item ' de Curni pullos ferente duos paruos et vnum puUum Item 
de .curru Oua seu fructus arborum portante duos paruos. Item de Curru Lepores. ferente 
vnum leporem uel grossum. Item de qualibet Tina Mellis IUI paruos de vrna uero duos 
paruos, Item de Curru cum ferro duos, CeÜbe uero IUI paruos. Item de Curru Aleum Cepas et 
herum similia ducente duos paruos. Item de Centum vlnis tele duos paruos. Item de Cnrni 
ferente gladios inperfectos duos paruos. Item de curru vestes veteres ad vendendum por- 
tante duos paruos Item de quolibet Molari IUI paruos. Item de quolibet vase Cereuisie duos 
paruos. Item de Curru Cornua pecorum seu pecudum ferente duos paruos, Item de Curru 
Colores pannorum Codices Sardice(?) aut alios vel pilleos ducente duos paruos. Item de 
quolibet Pedestre homine vnam paruum. Et similiter de vno qui in curru ducitur vnum 
paruum Thelonearij de predictis nomine et auctoritate abbatis et conuentus predictorum pro 
utilitate dicti Monasterij in prefatis Theloneis percipere perpetuis inantea temporibus poterunt 
et debebunt. Judeis vero Abbas et Conuentus predicti antiquam Theloneorum solucionem nostri 
intuitu relaxarunt, Sic quod ab eisdem Judeis viuis et mortuis ipsa Thelonea more Christian 
norum recipi debent, in singulis prenotatis Currus vero Carbonum et Scolares suos ferentes 
Codices a solucione Thelonei penitus absoluentur, Sic etenim nostromm predecessorum imi- 
tantes vestigia. dicta Thelonea prefato Monasterio sub omnibus premissis condicionibus appro- 
priamus et incorporamus. Statuentes ut quicumque solucionem eorundem clamdestine seu 
manifeste deportauerit Omnes et singnlas res que circa eandem reperte fuerint perdat et. . 
Thelonearii de eisdem se intromittere poterant pro Emenda. )n cuius rei testimonium pre- 

sentes literas conscribi et nostri tnaiorisSigilii appensione in'robur perpetuum fecimus com- 

34» 



268 

munire. Datum et Actum est in Montibus Chutnis in dictorom uostrorum fidelium presencia 
in vigilia sancti Thome Apostoli Anno domini M^CCG^XLP. 

(Aus dem handschrifll. Cod. des XV. JahrhuDdertes Nr. 34 f. 19 v. im Archive der königl. 
Stadt BrünnO 

. 314. 

König Kazimir eon Fohlen schUesst einen Freundschaflsbund mit dem Markgrafen Karl 

von Mähren. Dt. Prage^ s. d. 1341. 

In nomine domini Amen, Landabile fore probatnr pennaxime et Honestum, vbi vota 
Principum ad concordie flectnntuF vnionem, per quam pax nutritnr, et Comodis Prouidetnr 
subditorum, Proinde. Nos Kazymirus dei ^acia Rex Polonie . Indissolubile vincolum inter 
nos . et Serenissimum principem Dominum Karoium Marchionem Horauie Illustrem . Fratrem 
et Sororium nostrum karissimum perpetuis permanere temporibus et ipsum in yisceribus 
gereutes karitatis, ac toto nostro conamine prosequi in omnibus cupientes • non obstante, 
Quod eiusdem Domini Marchionis Soror • Domina Hargaretha • Gomitissa Palatiua Reni • 
Dncissa Bauarie . felicis recordacionis que nobis Matrimonialiter debuit copulari, sit yniuerse 
carnis viam ingressa . Et ne propter hoc liga dileccionis ac amicabilis coniunctio videator 
et fidei puritas disiungi inter nos et dissoiui . Sibi animo ingenti ac desiderabüi perpetueque 
vnionis sie facte. Promittimus bona fide tamquam fratri vt^rino . In omnibus consilijs auxilijs 
placitacionibus tractatibus adherere, Et maxime In Contrahendis amicijs (sie) matrimonialibus, 
quas deus nobis concedet faciendis de nostra propria persona, ac puerorum nostronim ipsum 
prosequi. Et sine eiusdem voluntate nichil facere aut attemptare quoquomodo, nisi prius 
ipsius Consilio auxilio Consensu ac speciali super hoc requisita voluntate . Que omnia Pro- 
mittimus et singula In hijs scriptis Inuioiabiliter obseruare. Actum Präge • Anno domini 
Hillesimo, Trecentesimo, Quadragesimo primo. . . 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. HofiirchiTes so 
Wien. Abgedruckt bei Goldast in append* documentor. S. 53 n. XXX. Dobner^Mo* 
nument. IV. S. 306 n. CLXIV. aus BaU>in's Dec. I. L. 8. Vol. I. S. 35.) 

315. 

Johann^ Cemin und Hartlieb^ Brüder eon Popitz^ verkaufen ihre Güter in Zbräslau dem 

Nonnenkloster Maria Saal in Altbrünn. Dt. o. 0. u. T. 1341. 

IMos Johannes, Gzirninus, et Hartlebus fratres dicti de Popicz tenore presencium 
ad vniuersorum tam presencium quam futurorum noticiam cupimus peruenire, Quod nos 
habita super hoc sufficienti nostrorum amicorum deliberacione, et consilio non coacU sed 
voluntate libera et spontanea venerabili in Christo domine 9 domine Eatherine Abbatiase^ 
Elizabeth Priorisse, Totique Conuentui sanctimoniaiium Monasterij Aule sancte Marie in 
Antiqua Brunna, Ordinis Cysterciensis, Olomucensis dyocesis, que sunt et erant pro tempore, 



269 

Qaatuor ianeos nostros censuales, et vnam Aream siae lociiin Holendini desolati in villa 
forensi dicta Breczlabs com Jure et dominio vtili vel inntili, agris coltis et incultis, aquis, 
piscinis, et alijs eorum in villa et in campis pertinencijs vniuersis, quocuroqne censeantnr 
nomine, ex successione paterna nos contingentes, omni eq Jure quo ipsos pater noster 
karissimus, olim dominus Gzirninus de Popicz, pie in domino recordacionis, actenus tenuit, 
et eo eciam Jure, quo ad nos ex successione paterna et hereditaria deuoluta sunt, pro 
viginti sex marcis et Quinquaginta sex grossis grossorum Pragensium, Sexagintaquatnor 
grosses pro marca qualibet conputandos, quam pecuniam nos in parato ab eis recepisse 
recognoscimus rite et racionabiliter vendidimus et tytulo vere vendicionis tradidimus Jure 
bereditario ac proprietario perpetuo possidendos, Promittentes eisdem dominabus Abbatisse, 
et Conuentui Monasterij supradicti, que nunc sunt aut fuerint pro tempore presentibus, bona 
fide, dictos Laneos cum Molendino siue Area vel loco molendini deserti cum singulis eorum 
pertinencijs secundum commune Jus et consuetudinem terre Horauie, ab omnibus impeticio- 
nibus seu infestacionibus quibuslibet et specialiter ab eo quod wlgariter abschuten dicitor 
infira sex Ebdomadas continuas a die inpeticionis huiusmodi numerandas disbrigare nostris 
laboribus et expensis. In quo, quod absit, si negligentes exstitenmus modo quocumque pre- 
pedili, Extunc Sex Ebdomadis finitis vnus nostrum, quicumque per dictas dominas, que nunc 
sunt vel pro tempore fuerint, seu per aliquem alium, nomine earum, requisitus fuerit, cum 
vno famulo clientali sibi eque bono et duobus equis Ciuitatem Brunnam nomine et modo veri 
et justi obstagij intrare tenebituf inde non exiturus, quousque omnia et singula predicta 
fuerint per nos vt predicituir fideliter et plenarie disbrigata, seu precium vendicionis integre 
per nos restitutum. Si vero aliquis aniicorum et consangwineorum nostrorum, cui Jus con- 
petierit eo Jure, quod abschütten dicitur, dictos ianeos cum Molendino seu area vel loco 
Molendinj deserti secundum Jus commune et consuetudinem terre Morauie exsoluere vellet 
in tringinta marcis grossorum et numeri predicti, et non remissiua debetur exsoluere et 
debebitur. In cuius rei testimonium et robor perpetue valiturum Sigilla nostra vnacum Sigillis 
nobilium dominorum, quos ad hoc rogauimus, videlicet Gerhardi de Chunstat, Camerarij Zude 
Brunnensis et Znoymensis, Hrononis de Brzesnick, Heych de Rossicz, Mathie de Brzesnick, 
Bludouis et Wyczemil, fratrum de Grelicz, Werskonis de Vhrsecz presentibus literis in 
euidenciam et certitudinem pleniorem sunt appensa, Actum et Datum Anno Domini Millesimo 
Trecentesimo Quadragesimoprimo. 

(Das Orig. auf Pergam. mit zehn kleioen Sigillen, im Archive desselben Klosters, im m. stand. 
Landesarchive Lit. M. n. 6.) 

316. 

Entscheidung K. Ludwig IV. bezüglich der Ehescheidung zwischen Margaretha^ Gräfin von 
Tyrol^ und Johann^ Sohn des Königs Johann von Böhmen. 0. D. 0. u. J. (1341.) 

i\los Ludovicus Quortus, Dei Gratia Romanorum imperator, Semper Augnstus, uni- 
uersis Christi fidelibus, quorum interest vel interesse potent in futurum, manifestum esse 



270 

volumus et facimus per praesentes, qaod in jadicio Goram nobis per se sen per certos nuntios 
SQOS seü procuratores exposuit illastris Margaretha, Ducissa Karinthi» et Tyrolis Comitissa, 
quod vir nobilis Johannes, Regis BohemiaB filius, jam dudum sibi matrimonio copulatus, et 
postmodum in aetate debita constitutus, ac per tanta temporum spatia secnm habitans^ quanta 
sufficiant ac sufficere debent, secundum statuta tarn divin» quam hnmanie legis, ad debitum 
camalis copnIsB per virum sive maritum süss uxori reddendum, eadem Margaretha in »täte 
sufGcienti similiter constituta et se ipsam, ut conveniens fuerat, praebente et exhibente ad 
praefatam copulam carnalem complendam, non potuit dictus Johannes neque valuit^ sienti 
neque valet aut potest, nee unquam posse creditur in futurum, eandem camaliter cognoscere 
sibi conjugem Margaretham; quem admodum multis et quasi omnibus possibilibus modis hoc 
tentans, eundem Johannem impotentem et omnino inhabilem ad opus praefatum se dicit 
expertam : ac adversus eundem Johannem sibique prsßfatum defectum inexistere, coram nobis 
in judicio se reddit per experimenta sufBcientia et testimonia quieiibet ad haec necessaria 
probaturam. Quare super hoc habito maturo et deliberato consilio suorum procerum et con- 
siliariorum presentium nostram clementiam atque justiciam una cum praefatis imploravit et 
requisivit instanter, ut eidem clementer providere de convenienti remedio dignaremnr: et 
taliter quod per jus sive sententiam nostram licite possit a ssape dicto Johanne jam vocato 
marito sive conjuge suo, de matrimonio separari, propter casum sive impedimentum pre- 
dictum, et ab eodem Johanne totaliter sie absolvi ut eidem de caetero ad nullum matrimonii 
debitum teneretur, sed posset de se ipsa, et suis omnibus ordinäre, secundum quod sibi 
expediens videretur. 

Nos vero, cujus debitum est, omnibus ac singulis reddere justum, ex officio et auc- 
toritate, qua fungimur, prsßfatam Margaretham cum praefatis suis omnibus justiciam instan- 
tissime requirentibus et supplicantibus, nobis dignum duximus exaudire: et nihilominus absqne 
offensa juris pnefati Johannis jam vocati conjugis sui, si jus aliquod in contrarium habuisset, 
ad expedicionem seu terminationem litis prsBimsse inter vocatos conjuges praefatos proces- 
simus, in hac forma, videlicet quod vocatos conjuges prasfatos citari fecimus atque voca- 
vimus in judicio coram nobis, assignantes eisdem secundum formam jnris debitum atque tutom 
locum et temporis spatium, infra quod possent et deberent in iudicio coram nobis com- 
parere, ad agendum et defensandum et caetera faciendum, que necessaria forent, pro inquifenda 
veritate sub lite praefata. Verum Margaretha jam dieta* per se seu per suos certos nuntios 
sive procuratores sufficienter comparuit in judicio coram nobis per omnes terminos sibi 
assignatos, et cum omnibus probationibus et testimoniis sufiicientibus, ad conveniendum . saepe 
dictum Joannem impotentem esse atque priuatum naturali potentia ipsam camaliter cogno- 
scendi, aut quam vis aliam mulierem; se ipsam quoque virginem esse vsque ad tempus et 
diem dati praesentis rescripti per sufficiencia testimonia demonstravit. Supra dictus vero 
Johannes in prefatum Judicium coram nobis, impositi sibi defectus per Margaretham verisi- 
militer conscius, nee per se, nee per aliquem legitimum nuntiuni sive procuratorem, comparuit 
tempore debito sive Statute: neque in contrarium impositi sibi defectus per prsfatam Mar- 
garetham neque per se vel per alium allegavit : sed contumax ex natura se convictum reddi<yt 



271 

atque confessum de bis omnibas, qu» sibi per praBdictam Margarelham fuerant tarn imposita, 
qaam probata, sufticientia quidem ad matrimonii divorlium idter ipBam et prflBfaUim Jobannem 
per sententiam consummandum. Nee polest, nee unquam cum veritate poterit saspe dictus 
Johannes, aut quivis alter pro ipso, judicem vel locum comparendi per nos sibi assignatuoi 
allegare suspectum. Nam hactenas retroaclis temporibus tarn Jobanni Regi Bohemie patri 
suo, quam etiam Carole de Bohemia, fratri suo, pluries et locis pluribus nostr» coactivas 
potestati subjectis, fidum ac tahim placitandi nobiscum assignavimus locum, in quo personaliter 
affuerunt, et cum omni tranquillitate manserunt, ac inde absque molestia qualibet secundum 
ipsorum beneplacitum recesserunt. Quod et autedicto Jobanni benigne offerri fecimus, et 
acceptare contemsit, ut supra jam diximus. Per auctorilatem ergo nobis rite debitain et con- 
cessam, et legi diuinflB conformiter, sicuti certum est, et asserunt sacr» scriptursB sive 
legis divinsB atque civiUis sententiie sufficientes, et comprobati Doctores, ad divortium sive 
seperationem matrimonii faciendum inter vocatos conjuges Jobannem et Hargaretham prsB- 
dictos procedere volentes atque debentes, infra scriptam sententiam tulimus in biec verba. 
Nos Ludovicus Quarlus, Dei Grätia Romanorum Imperator Augustus, Pro Tribunali Judices 
Sedentes, in causa sive Ute divortii seu separalionis matrimonii, qu» vertitur inter illustres 
personas Jobannem, Regis Bohemi» Filium, requisitum parte ex una et Margarelham Du- 
cissam Karintbi8B et Tyrolis Comiüssam ex altera parte, tanquam actricem, ac requirentem 
a diclo Johanne, jam vocato marito suo, de matrimonio separari; Visis et intellectis tam per 
nos quam per pnefatos Doctores juribus, raüonibus, probabonibus et testimoniis Margarethie 
prffifatae, nee non contumacia dicti Johannis; dicimus, diffinimus et determinamus, prsBfatam 
Margarelham separari debere seu posse de matrimonio a saepe diclo Johanne, eque converso, 
cum iisdem vel ipsorum alteri id videbitur expedire; ipsamque Margarelham hoc requirentem 
instanter, ut supra, separamus, absolvimus et sepan^tam esse judicamus in matrimonio a jam 
diclo Johanne, per hanc nostram sententiam difiinilivam. Simili quoque modo supra dictum 
Joannem a praefata Margaretha in matrimonio per auctorilatem et hanc nostranr sententiam 
diffinitivam separantes: ita videlicet, quod de cielero praefatus Joannes supra diel» Mar^ 
garethaB in nuUo matrimonii debile teneatur: neque similiter prasfata Margaretha supradiclo 
Joanni ; Sed liberum sit utrique de corpore proprio sive persona, et omnibus bonis propriis, 
juribas ac rebus tam mobilibus quam immobilibus facere vel disponere et quolibet ordinäre 
pro suae propriae libito voluntalis. 

(Abgednickt bei Riedel in cod. diplom. Brandenburg. II. HaopUh. 11. B. S. 147 n. DCCLXIX. 
Oelenschläger Staatsgeschichte S. 210.) 

K. Ludwig IV. ertheilt die Dispens zu der Ehe zwischen dem Markgrafen Ludwig f>on 
Brandenburg und der Gräfin Margaretha rem TyroL 0. D. 0. u. J. C13ii.) 

Aos Ludovicus iV., Dei gratia Romanorum Imperator Augustus, universis Christi 
fidelibus, quorum interest, aut poterit interesse, notom esse volumus et facimus per seriem 



272 

infra scriptam, Quod in nostra pnesentia persoDaliter constitufi IllustFto Ludovicns Marchio 
Brandenbargensis et Margareta Dacissa Karinthise ac Tyrolis Gomitissa, post habitom ipsormn 
maturum ac deliberatum consilium, animum atqne actualem voluntatem babentes ae inviceni 
in raatrimonio legitime copulandi: dubitante tarnen pr»fato Lodovico et Margareta, ne gradu 
aliquo ajffinitatis sanguinis tale conjugium sive matrimoninm humanarufli legam ant Romanornra 
principum statnto, decreto vel ordinatione alia, quomodolibet appellata, impedimentum aliqood 
pateretur: snpplicaront ap petiVerunt instanter, taie impedimmtum consangiiinitatis , si qnod 
inter ipsos affuerit vel adesset, per dispensationem nostram relaxari, ac per nostram antoritatem 
atque sententiam totaliter amoveri. Nos yero propter communem et evidentem ReipnbßciB 
utilitatem manifeste visam sequi ad conjugium supra dictum, pnefatum impedimentum afQnitatis 
sanguinis, si quod inter ipsos adesset, jndicamus esse toUendum et simpliciter amovendum; 
Cum gradus affinitatis sanguinis, prassertim infra sorores et fratres, matrimoninm non impediat 
diviufe seu christianfe legis Statute aliquo vel prascepto, quemadmodum certitudinaliter novi- 
mus tarn per nos, quam per supra dict» legis divin» idoneos ac probates Doctores. Idque 
etiam asserente Beato Augustino Lib. XV. de Civ. Dei Cap. XVI. dum de talibus affinitatis 
sanguinis gradibus tractans inquit, quod hoc videtur matrimoninm licitum fieri inter affines 
consanguineos, nee lex divina prohibuit, et nondum prohibuerat lex humana. Quibus aiquidem 
verbis duas sententias expressit Augustinus, uilam videlicet supra dictam, quod lege divina 
legitimum matrimoninm fieri non est prohibitum inter persona» sanguinitatis affinitate conjunctas. 
Seeundam vero sententiam scire fecit: videlicet quod talis prohibitio matrimonii inter consan- 
guineos fieri habeat autoritate legislatoris humani aut ejus principantis suptemi Principis Roma- 
nomm. Idem quoque concedere atque fateri convenit Romanum Episcopum, Papam vocatum, 
cum suorum Clericorum ccetu, quos Cardinales appellant, veritate cogente. Nam praefatns 
Papa Romanus super impedimento affinitatis sanguinis per dispensationem tollende a sanguinis 
affinitate conjunctis, invicemqne matrimoninm contrahentibus ad- suam auctoritatem asserit 
pertinere ; äc in talibus matrimoniis pluries dispensaverunt de facto prsBteriti quidam Pontifices 
Romanomm. Quod si talis gradus affinitatis sanguinis matrimoninm legitimum impediret legis 
divin» seu Christian» prsBcepto, non posset aliqnis hominum, quinimo neque angelna de 
coelo dictum impedimentum per dispensationem aliquo modo amovere: Hoc Christo testaate 
facilius est ccelum et terram transire, quam unum apicem a lege cadere. Rursusque idem 
Dominus dixit: Coelum et terra transibunt, verba autem mea permanebnnt in »temum. Ex 
quibus quidem manifeste apparet ac fateri cogitur Romanus Episcopus, et per factum con- 
firmatur ipsius, quod gradus affinitatis sanguinis non impediet matrimoninm fieri legis diviniß 
seu Christian» pr»cepto: et quod si gradus affinitatis sanguinis, quanquam licitum matrimo- 
nium impediat fieri, hoc tantum factum esse pr»cepto sive Statute legis human»: De cujus 
siquidem legis pneceptis sive statutis dispensare solummodo pertinet ad auctoritatem Impe* 
ratoris seu Principis Romanorum. Nee obstat dicere, pr»fata matrimonia esse probibita lege 
divina, eo quod mali moris sunt, et propterea eciam sub peccato mortali fore probibita, ac 
proinde obligantia contrahentes ad damnationem »temam; et contrariam dispensationem in 
bis ad ministrum solummodo Ecciesiasticum , Episcopum siv« Presbytemm pertinere. Hie 



273 

enim sermo Rhetoricus sive apparens sophisticns est: falsum namqne recipit, qacniain pne- 
fata matrimonia non sunt mali moris, prsesertim in aliquo casn. Nam et ipsa tamquam in 
casu licita fieri concedit Romanus Episcopus. Nee etiam rursus maii moris sunt absolute 
ioquente: quoniam non sunt cum malitia convolnta confestim, veluti furtum et crimina reliqua: 
et propterea nee sunt lege divina prohibita, qnemadmodum dixit Beatus Augustinus: non 
syilogisatur autem neque concluditur propterea, dispensationem de talibus ad Episcopum quen- 
dam sive Presbyterum pertinere, esto quod sint absolute prohibita lege divina, et sub pcBna 
damnationis aBternte: quoniam de bis probibitis nullus hominum, qiiinimo nee angelus de 
c<elo dispensare posset vel ordinäre, sive concedere, quod licite fierint, ut deductum est 
sopra. Vnde etiam juxta praadicta de prsBceptis sacrSB Scriptune siue mandatis loquens 
Apostolus inquit: Et si angelus de ccelo evangelisaret vobis aliud pr»ter id, id est contra 
id, quod evangelisatum est a nobis, anathema sit. Nee propter aliud, nisi quod evangelisata 
erant per Apostolum divina prohibita vel prsBcepta. Rursus quoniam pnefata matrimonia 
non fuerunt mali moris, neque prohibita secundum veterem legem , qüamvis aliquando pec- 
cata fiant sive fuerunt in antiqua lege, non quod sunt absolute sive confestim cum malitia 
convoluta, neque mali moris; sed solummodo, quod lege prohibita fuerant, veluti cames 
porcinas, et bestias non ruminantes comedere, quod ideo peccatum effectum est, quia prohibitum 
ftierat in lege Mosaica: non tamen propter malnm aut mali moris ex se, qnemadmodum 
furtum, homicidium, falsom testimonium et hujusmodi aliqua, qufe prohibita sunt legibus divinis 
et humanis eo, quod ex se mala sunt et mali moris, confestim cum malitia convoluta. 

Ex bis igitur Omnibus praedictis manifeste apparet cuilibet non corrupto ignorantia 
vel malitia vel utraque, auctoritatem dispensandi atque tollendi a matrimonio impedimentum 
inter personas et a personis sanguinis affinitate conjunctis, ad Romanum Principem pertinere. 
Propter quod nos Ludovicus IV. Romanorum Imperator Augustus, praefatum affinitatis san- 
gtiinis impedimentum, si quod esset inter prsafatos Ludovicum et Margaretham, quominus 
possent aut prohiberentur per humane legis aut Romanorum principnih statuta, sive decreta 
vel alias ordinationes quomodolibet appellatas in matrimonio copulari, tollimus, et per nostram 
antoritatem atque sententiam teuere praesentium totaliter amovemus. Concedentes eisdem ac 
cuilibet ipsorum, ut absque offensa cujuslibet juris humani, statuti vel ordinationis alterius 
quomodolibet nominato licite se possint ac valeant in matrimonio copulare. Absolutes etiam 
eosdem, ipsorumqü^ legitimes filios et filias, ac heredes nunc et in perpetuum a poena qua- 
libet reali , personali et infamiae et alia quavis quomodolibet nominata , si qua foret imposita 
contrahentibus matrimonium infra consanguinitatis gradus aliquos nominatos, per quemquam 
Principem Romanum etiam, vel per leges aut communitatem aliquam, collegium vel singu- 
larmn personam, cujuscunque autoritatis vel dignitatis existant. Quibus omoibus et singulis^ 
et a quibus excipimus casum pnedictum de pnefalis videlicet personis, Ludovicum et Mar- 
garetham jam dictos, et in quantum nostro rescripto sive dispositioni, vel concessioni nostne 
contradicunt totaliter aut in parte, per hoc ipsum pnesens nostrum rescriptum derogamus 
et volumus derogari, eodem nihilominus semper in suo rohere dnraturo. 

(AbgedraokI bei Riedel in ood. diplomal. Brtiidenborg. II. üaaplth. II. Bd. 8. 149 b. DCCLXX.) 

35 



274 



Bfi§ek von Charwat verkauft dem Nonnenkloster bei St. Jakob zn Olmfitz seine 
Besitzungen in Charwat, bestehend in 3^4 Lahnen und einer Taberne, nm 80 Hark; auch 
überlässt er dem Kloster das halbe Patronatsrecht auf die Charwater Pfarre. 0. J. D. und 0. 

(Aus dem bandschriftl. Repertorinm des Olmfilzer fürsterzbischöflichen Kapitelarchives, einge- 
reiht zwischen den Jahren 1340 und 1342, Sig. A. 1 n. 7/2.) 

319. 

Markgraf Karl dankt der Aebtissin und dem K(nwente de$ Oslawaner Nannenklosten^ 

das8 He seinen Kapellan und Notar Dietmar für die Kirche in Neukirchen präsentirt 

haben. Dt, in Modrici^ fer. IV. post Circumdsionem domini (2. Jänner J 1342. 

llLarolus domini . • Regis Boemie Primogenitus Marchio Horauie, Deuotis nostris 
sincere dilectis • • Abbatisse • • Priorisse • . Celerarie tolique . • Gonuentui Monasterij Osla- 
uiensis, ordinis Cistersiensis Salutem ac gracie sue exuberans incrementum Dileccioni 
vestre regratiamur in quantum possumus pro dono pensantes non modico quod nobis ad 
honorem, et precipue propter Deum ac ad instantias preclare et excellentis domine nostre 
Conthoralis karissime, Discreto viro domino Dythmaro Capellano et notario nostro Dilecto, 
de Ecclesia in Neunkirohen, fanorabiliter prouidistis, Et vt igitur magnificentie nostre, ac 
Conthoralis nostre predicte, certo certius vos in eo placuisse cognoscatis, dileccioni vestre 
presentes literas, duximus largiendas, Absoluentes vos virtute et earum Auctoritate nomine 
predicte nostre Conthoralis, de promisso pridem primi beneficij, Sibi facto, quodque dicimus, 
et spondemus sepedicte nostre Cothorali, per vos fore firmiter et laudabiliter ger omnia 
adimpletum. Harum nostrarum testimonio literarum. Datum in Modricz Anno domini .M^CCC^XLIP 
feria quarta proxima post Circumcissionem domini. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen gut erhaltenen Sigille im Archive des Klosters 
Maria Saal, lit. P. n. 65 im m. st. Landesarchive.) 

380. 

Markgraf Karl befreit das Nonnenkloster Pustomif^ dessen Güter und Leute eon der 
' weltlichen Jurisdiction. Dt. Prage^ in octata Epiphanie domini (13. Jänner) 1342. 

In 'nomine sancte trinitatis et indiuidne vnitatis amen. Nos Karolus domini .. regis 
Boemie primogenitus marchio Morauie, Vniuersis fide Christiana preditis, imperpetuum. Quo-* 
niam acciones mortalium sub tempore solempniter celebrate, propter longenam temporis 
cursum, prochdolor, a memoria decidere consueuemnt, Expedit, et omnino necessariiim arbi* 
tramur, vt, ne suis frustrentur effectibus, iitterarum et testiom, aminicolo perhennentnr. Noscat 
igitur, tarn presens hominum etas, quam successura, fidelium in Christo posteritas. Quod 



275 

Nos ad progenitoram nostronim, et successoram , remediom propriamqne salatem, moli 

tarnen specialiter, pia, atqae deuota parciuro instantia, venerabilis in Ctiristo patris, douiini 

Johannis episcopi Olomncensi^, auunculi nostri dilecti, monasterium sänctimonialium , ordinis 

sancti Benedicti, quod ipse in Pustmyr, in honore sacratissime natinitatis domini nostri Jesu 

Christi, et pie matris, eiusdem Virginia Marie, Gonstruxit et fündanit, cuins et nos vna secnm, 

et ipse vna nobiscum, fandatores existimus, cum • • abbatissa, et monialibus eiusdem mona- 

sterii, presentibus et futuris, subnotate libertatis priuilegio, ex affluencia benignitatis nostre, 

gaudere volumus iugiter, et eiusdem muneris pienitudinem . abbatissam . et moniales pre- 

dictas, a nobis nostrisque successoribus, et heredibus, imperpetuum possidere • de liberaiitate 

nostre munificentie, ipsis primo, graciosus concedentes, et sub obtentu nostre gracie, pre- 

cipientes firmiter et districte, vt nuUi nostromm officialum, camerarii, officiales, ministeriales, 

barones, nobiles, zudarii, iudices, prouinciales, uel simplices, sen cuiuscumque potestatis 

nostre extiterint rectores, in dieti monasterii, curiis, villis, opidis, ailodiis, et in omnibus 

eins bonis alliis • habitis et habendis, alicuius forum iudicii, pro quacumque causa, quan- 

tnmcumque magni criminis fuerit videlicet homicidii, furti, stupri, incendii, spolii, ud aiterius 

cuiuslibet flagicii, sibi contra presens statutum nostrum, aliqualiter attrahant vel vsurpent, 

Volumus enim, vt abbatissa predicta, et eins officiales in omnibus bonis, et possessionibus 

suis, de omni causa, facultatem habeant, manu libera iudicandi. Ipsis ex nostre pienitudinis 

gracia^ concedentes . vt si quid vmquam homicidii, vel aiterius nephandi criminis, in here- 

ditate monasterii predicti subortum fuerit, de hoc primo coram abbatissa, prefectis et iudi* 

oibus per actores tantummodo iusticia requiratur, qui si ad euiccionem uel decisionem cause 

negligentes . vel insufficientes extiterint, extunc talis casus discnssio, abbatisse ab actoribus 

deferatur, vt fine debito mediante iusticia deciditur. Quod si abbatissa ad hoc determinandum, 

eciam, inexperta, tarda, uel maliciosa, quod absit . extiterit, et per«testimonium fidedignum, 

hoc probatum fuerit, huius litis contestacio et cause detruncacio, ad examen, tantum nostre . 

et successorum nostrorum, aut. .episcopi Olomucensis, qui pro tempore fuerit, presencie 

pertinebit . quod, uidelicet . an coram nobis, an coram episcopo . respondere velint • opcioni 

et arbitrio abbatisse duximus relinquendum . ita tamen, vt quidquid coram nobis, nel episcopo, 

seu iudice, per nos, aut per episcopum ,- super hoc specialiter delegato, saUsfiaccionis . et 

emende, siue culpe . exinde profluxerit, totum in vsus, abbatisse, et monialium conuertatur. 

Eisdem eciam abbatisse et monialibus, ac earum hominibus, ex habundancia nostri fauoris 

tiberaliter indulgemus . vt si ad forum alicuius iudicii, siue secularis • siue spiritualis, contra 

modum premissi processus ducti fuerint uel coacti, licet eciam causa maxima mediante, ab 

eodem . penitus sint exempti, et aduersam partem, ipsis in expensis, quas fecerint, per pre- 

sencia condempnamus . additis omnibus illisqui in ciuitatibus et opidis nostris, personas et 

homines antedicti monasterii, pro quacumque causa • occupare presumpserint . aut grauare. 

Ad hec de nostra munificencia sepedictis abbatisse et monialibns conferimus graciose, vt per 

omnem hereditatem monasterii sui, in qnibuscumque locis ipsis expedire videbitur, ad am- 

pliorem suum et monasterii sui profectum, nullis obstantibus casibus, tabemis vtantnr . per* 

henniter . pacifice . libere et quiete« Pr^rea si forsan propter terre necesiaitatefli, abbatissam, 

35» 



276 

et moniales prenominatas, uel eis succedentes de boniinibus • et bouis • monasterii , exao- 
cionem . que vocatur steura uel berna regalis, ymquam dare continget) ipsam tantum fidelttati 
earam per omnes possessiones. suas committimus coUigendam. Quam cum prosecuti ex integre 
fuerint, mediam eius psirtem nostre camere, reliquam. uero proprüs vsibus, appticat)unt, si 
non relaxacionem, medietatis nostre, a gracia uostra potemnt obtinere . nuilis nostris offi- 
cialibus et coUectoribus ipsis resistentibus . in bac parte. Inbibentes districcius, ne quis 
baronum . nobiiium, tnilitum . vasallorum officialium aut seruitorum nostrorum, quocumque 
nomine censeantur, in quocumque nostro vel suo negocio, in bonis snpradicti monasterii se 
recipiat ad pernoctandum , in earumdem abbatisse et monialium preiudicium et grauamen, 
Si tamen . vltra baue nostram inbibitionem, quispiam in bonis earum pemoctando, aut alio 
quouis modo, bona, uel bomines ipsius monasterii, molestare presumpserit, seu turbare, hunc 
episcopus Olomucensis, debebit et poterit probibere, et illatam violenciam, dampna, et inio- 
riam, efficaciter retractare, Liceat eciam vnicuique propter deum, et ad preces monialium 
predictarum, volenti, ipsas et bomines earum, ac bona, a talibus et aliis quibuslibet vio- 
lenciis manutenere, et protegere cum effectu, ac dampna, si que, illata eis fuerint per 
quemcumque, quocumque modo plus • expedire ipsis . visum fuerit • retractare . vt enim 
ampüori pace et proteccione firuantur^ Eos, qui ipsas taliter protexerint, aut illata dampna. 
vt premittitur . retractauerint . per boc, indignacionem, uel offensam nostram, minime inci- 
disse decernimus, sed eciam, ab omni culpa siue accione, quam proinde quis mouere vellet 
eisdem, ipsos absoluimus et ad respondendum de boc . uel satisfaciendum , ipsos voinmus 
perpetuo non astringi. Preterea de fauore gracie specialis, • . abbatissam, et moniales, pre- 
dictas, ac monasterium et bona earum predicta, ab vniuersis et singulis, exaccionibus, oon- 
tribucionibus, subsidiis, et quarumcumque solucionum, oneribus, quocumque nomine censeantor, 
quas uel que cetera monasteria per Morauiam dare et soluefe, consueuerunt, eximendas et 
absoluendas, duximus perpetuo, et dam absoluenda. . sola berna regali dumtaxat excepta, 
de qua plenius superius est expressum. De libera nichilominus nostri arbitrii . volontate 
concedimus, vt officiati de prefecti dictarum monialium, per omnes possessiones earum venandi . 
piscandi • et aucupandi, liberam in euvm . babeant potestatem. Demum omnia bona baronum, 
uel ciuium, aut aiiorum, que prefate moniales, ad monasterium suum, donacionis uel empdonis 
seu legacionis titulo obtinuerint, vel contraxerlnt, siue in ciuitaUbus, villis, opidis, curiis, 
ecclesiis, siluis, piscacionibus, pratis, campis, siue in aliis quibuscumque rebus et prouentibns 
babeantur, cuncta ipsis monialibus et earum posteris, bona huiusmodi cum Omnibus vtilitatibns et 
obuencionibus eorundem, ad vsus abbatisse et monialium ac monasterii predicti eis imperpetunm 
conferimus iure bereditario, ab omni seruitute et onere semper libera, vt predicitur . pacifice 
possidenda. Quam donacionem et libertacionem , ad omnes nostros posteros extendi volmnus 
in biis scriptis. Adicientes nicbilominus, Quod predictum monasterium cum omnibus suis tarn 
rebus . quam personis, omni et maxima libertatis perpetuis temporibus, firui debeat gracia, et 
gaudere que per nos seu predecessores nostros . vmquam in regno Boemie et marchionatQ 
Morauie . cuiquam dinoscitur esse facta . Ad quam libertatis graciam, ipsum presentiboa de 
certa sciencia confirmamus. Cum autem buiua pie affeccionis • et donacionis. nostre liberalitas « 



277 

iamdicto monasterio tarn in personis quam possessionibus suis in palam facta Sit . Ad laadem 
dei principaiiter sueque genitricis, Marie, et omnium sanctorum pariter gloriam et honorem . 
et in remedium predecessorum nostrorum, et nostram ac successorum nostromm salutem, 
Ipsi summe deo suisque sanctis omnibus . promittimus . dicta fide nostra sincera, pro nobis 
ac omnibus nostris successoribus, Quod omnem excellencie nostre munificenctam, hiis Htteris 
editam et impensam, circa dictum monasterium, et in bonis suis ratam et inuiolabilem ac 
inconuulsam perpetuo volumus obseruare De iibero nos ad hoc arbitrio, cum omnibus nostris 
successoribus, obligantes vt si vmquam per nos uel sequaces nostros, bona predicti mona- 
steril . habita uel habenda ab ipso alienata fuerint, uel ocupata aut si de malicia quacumque, 
quod absit, predicte libertatis nostre coUacio circa bona sepedicta suis effectibus priuata fuerit, 
uel roiuuta, aut si quecunque libertates alle, per paternas, aut nostras litteras alias, eidem 
monasterio,. personis . bonis et rebus eins • ac hominibus . Dato . vel dande inposterum 
per nos . aut ipsos nostros sequaces, fuerint vmquam, quomodolibet violate. Extunc,- vsque 
ad restitucionem, et reformacionem , talium integrum, et perfectam, indignationem omnipo- 
tentis dei, et bannum beatorum apostolorum. Petri, et Pauli, ac offensam, et proscripcionem 
omnium regum ßt principum, nos et totam nostram successnram posteritatem, profitemur et 

decemimus . incurris^e. In cuius rei perpetue firmitatis vigorem, et ne super premissis uel 

• 

ipsorum aliquo . in posterum, per quempiam, vUum possit dubium suboriri presentes litteras 
fieri, atque sigillorum nostrorum, appensione fecimus communiri. Acta sunt hec . Präge, 
presentibus, iUustribus principibus, domino Boleslao duce Silesie, domino in Lignitz, et domino 
Nicoiao, duce Opauie . et Ratiborie, ac Kazimiro duce Theachinensi necnon vönerabilibus 
et honestis viris, domino Bertoldo preposito Wissegradensi, regni Boemie cancellario, domino 
Henrico, preposito Pragensi, nostro cancellario, domino Petro decano Wissegradensi, domino 
Ortwino decano Chremzirensi . Johanne preposito capelle omnium sanctorum, in Castro Pra- 
gensi, ac religiosis viris, deuotis paternis et nostris, Johanne abbate monasterii, beate Marie 
virginis in aularegia, Prope Pragam, et Augnstino abbate monasterii Gradicensis, prope 
Olomucz, Cisterciensis et Premostratensis ordinum, ac fidelibus dilectis paternis et nostris, 
Haimanno de Duba, dicto de Nachod, Heinrico de Leuchtenburch, Czenkone de Lipa, Wan- 
cone et Jescone fratribus de Wartemberch, Gerharde de Chunstat, camerario zude Brun- 
nensis, Jescone de Crawar, camerario zude Olomucensis, Jesco de Bozco¥ritz, Hincone dicto 
Hlawacz, de Duba, et Woccone de Holnstein, testibus • ad premissa . vocatis, specialiter . 
et rogatis, et pluribus aliis fidedignis. Datum, anno domini MiUesimo, trecentesimo, quadra- 
gesimosecundo. In octaua epiphanie domini. 

(Nach dem Orig. mit einem serbrochenen Sigille im fürstenbischöflichen Archive so Kremsiisr, 
abgeschrieben A. Boczek.) 



278 

381. 

Markgraf Karl bestätiget die eom Könige Johann dem Johlin Baear (Baier) einem Enkel 
des ehemaligen Kämmerers und Prager Bürgers Wolflin^ für das Amt der Wachssiederei 
verliehene Urkunde. Dt. Prage^ in die B. B. Fabiani et Sebastiani (20. Jänner) 1342. 

j^os Karolus domini regis Boemie primogenitns , marchio Horanie. Notaim facimns 
tcnore prcsencium vniuersis, quod ad nostram accedens presenciam fidelis noster paternns 
et noslor dilectus lolinus bauari nepos quondam Wolfiini camerarii ciuis Pragensis, exhi- 
buit nobis quasdam literas domini genitoris nostri predicti petens cum instaocia, vt easdem 
rntincare et approbare ac eis nostrum prebere coosensum de benignitate solita cnraremns, 
qiinrimi quidem literarum tenor talis est: Nos Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lncem- 
burgensis comes, notum facimus tenore presencium vninersis, quod quia hiis diebus nonissimis 
prudentes viri . . index et . . iurati maioris ciuitatis Pragensis fideles nostri dilecti nostris 
precibus et mandatis acquiescentes discreto et idoneo yiro lolina bauari nepoti quondam 
Wolfiini camerarii ciui Pragensi hospiti nostro dilecto generale officium fusarie cere in ipsa 
ciuitato nostra Pragensi beniuole contulerunt, sibique id ipsum officium in ipsius potestatem 
assignarunt. Nos vero qui eiusdem lolini diutuma sedula et fidelia seruicia in nostris homi-: 
nibus plusquam per annum nobis per hospitalitatem suam exhibita benignins adnertentes, 
considcrantes nihllominus, quod ipse lolinus seruitor et hospes noster ad regendum dictum 
officium per mansionem et possessionem propriam satis certus existit, et in moribus circnm-> 
speclus« ob quod scimus et speramus, quod aliquem excessum in ipso committere debeat 
officio nulla racione, vnde placet nobis, et pro maiori ipsius securitate duximus statnendunu 
quod ipse lolinus prefatum officium cum perlinenciis et iuribos suis pro vite sue temporibus 
rt'gat et teneat, impedimento qnolibet proculmoto, Et mandamus . . iudici . . magisiro ciuium 
et iuratis dicte ciuitatis Pragensis, fidelibus nostris presentibns et futuris sub virtute regalis 
obediencie et fauoris volentes, qnatenus sepedictum lolinum de dicto non reponant officio, 
nee remoueri ipsum finant ab eodem, per aliquem, nisi tunc, quod absit, negiigenciam in 
ipso officio notabiliter comitteret, sine culpam. In cuius rei testimonium presentes literas 
conscribi et nostri sigilii appensione fecimus communiri. Datum Präge in die beati Marcelfi 
anno Domini Milesimo Trecentesimo quadragesimo secundo. Nos itaque patemis prout decet 
vostigiis inherere cupientes, pensantesque dictum lolinum pateme et nostre camere in dicto 
officio esse vtiiem et multipliciler fhictuosum, predictas literas genitoris nostri prout de verbo 
ad verbum sunt inserte« ratificamus et approbamus« volumusque lolinum circa sepe dBcton 
officium iuxta domini genitoris nostri presentibns insertaram literanun continenciam fauora- 
biliter conseniare. Hamm nostrarum testimonio literarum. Datum Präge in die Bealorum 
Fabiani et Sebastiani martyrum anno domini Millesimo Trecentesimo quadragesimo secundo. 

(^>«ch eiuer Ab^hrifl in k. lH>hai. Ila5eaai aus dem iltesten Burferboche S. 37 — 38 de» 
AIU<ladter Arrhives in ?ng, Abfrednickt bei Pehfl K. Kari IV. I. Tb. IVkoMiMbMb 
S. 81 B. LV\1. Böbner Ad. II. S. 343 n. 46.) 






279 

382. 

IVönig Johann von Böhmen verspricht den Bürgern von Eger, dass er Asch, Selben 
nnd Red Witz mit Zugehör nie von ihrer Stadt und ihrem Gericht aiieniren wolle. Zugleich 
befreit er das ganze Gericht Eger von der allgemeinen Cuda. Dt. Prag, 21. Jänner 1342. 

(Vidinras vom J. 1426 in Eger. Böhmer Add. II. ad Reg. 1846, S. 337 n. 515.) 

383. 

Jeiek und Öenäk^ Brüder von Potenstein^ überlassen ihrer Mutler für das in der Landlafel 
versicherte Heiralhsgüt von 1200 Mark Prager Groschen die väterlichen Güter ^ nämlich 
die Burg und den Markt Hrädek sammt den nahegelegenen Dörfern zum Nutsgenusse. Dl. 

Furage ^ die b. Agnetis (21. Jänner) 1342. 

J^os Jesco et Czenko fratres de Potenstein ad vniuersorum noticiam tenore pre- 
sencium volumus peruenire, Quod äub omnibus accionibus et questionibns, qae inter nos et 
fratres nostros ex vna et Matrem nosbtim karissimam, Dominam Elizabeth, qnondam Domini 
Nycolay, Genitoris nostri Relictam ex altera parte, pro eins dotalicio hactenns vertebantur 
deliberacione et consilio maturis, amicorum nostrornm prehabitis, cum ipsa ad plenam et 
perpetuam deuenimus concordie vnionem, Taliter videlicet, quod^pro eodem eins dotalicio, 
videlicet pro Mille ducentis Marcis pagamenti Morauici, Sexagintaqnatuor grosses denarionim 
Pragensinm pro marca qualibet computando, Ipsi matri nostre ex vero et insto eins dotalicio 
in Tabulis Terre annotatis. Ei et ad manus eins Nobilibus viris Dominis Bertoldo et Czen-- 
koni fratribus de Lypa, ac Jesconi de Wartenberk domino in Wessel, de Bonis nostris 
patemis, videlicet de Municione et opido Hradek dictis, cum viilis Schathow, Bozethicz, 
Czernegesero, Morawska, Horek, Chothewie, Zdelow, Cyrmna pama, Czeczowicz, Pilchowicz, 
Postolow, Vgezd, Lhotam dictam Vgezicowa, Sdar superior, et villa Skirchleb cum dnabus 
araturis ibidem cum Siluis et nemoribus, eo saluo, quod ipsas Siluas Carbonarijs non ven- 
dant necnon cum Montibus vallibus planis agris cultis et incultis Pratis Pascuis, Molendinis, 
Piscinis, Piscacionibus, venacionibus, aucupacionibu^, aquis aquarumue decursibus^ Jure do-- 
minio, proprietate Jurepatronatus Ecclesiarum ibidem induso, ac generaliter cum omnibus 
earandem vtilitatibus, prouentibus, vsibus, obuencionibus, honoribus et pertinencijs vniuersis, 
quibuscumque censeantur nominibus, vel in quibuscumque rebus consistant, necnon de viginti 
Marcarum Redditibus annuis pagamenti Morauici predicti, in viUis nostris videlicet Longa 
Lhotha et Swydnicz in Laneis et agris cultis et pronunc censualibus et non desertis, bona 
nostra voluntate cedimus, et in predicte Matris nostre, et predictorum dominorum tradidimus 
libere potestatem per ipsos tenendum, habendum, possidendum, regendum, vtifruendum, dispo- 
nendum tamquam de re ipsorum propria et hereditaria, pleno Jure, Et si forsitassis famdicte 
vüle. Longa Lhotha et Swidnicz ad predictos viginti Marcarum Redditus non sufücerent. Ex- 
tunc defectum huiusmodi in alijs nostris Bonis, ipsis viilis adjacentibus supplere promittimus 
et debemns. Promittimus quoque in solidum pro nobis et pro fratnbus nostris Junioribus con- 



.4 



380 

tra predictam ordinacionem et cessionem nullo vnqaam tempore, nee de Jure, nee de 
facto aliqualiter facere vel venire, Sed predictam matrem nostram et dominos predictos 
circa Muoicionem, Opidum et villas predictas ac circa singfuia predicta in toto vel in parte 
quaübet nostris viribus vbilibet conseruare, indempnes tamdiu, quosque predicta Municio, Opi- 
dum et ville predicte, ac Redditus predicti per nos et fratres nostros in Mille et ducentis 
Marcis fuerint integraliter exsoiuta, Eo saluo, si ipsa mater nostra Sedem viduitatis sue in 
matrimonium mutaret forsitan, tunc Municionem, Opidum, villas et Bona predicta in Octin- 
gentis marcis pagamenti et grossorum predictorum redimere et exsoluere nobis licebit, ipsins 
nostre matris et dominorum predictorum diflicultate et contradiccione penitus non obstante. 
Preterea sponte et expresse admitlimus, vt ipsa mater nostra nostros {ratres iuniores et 
Sorores nostras vsque ad etatis ipsprum annos in suis provisione et regimine teneat et educet, 
quibns in vestitu et victualibus et alijs eorum necessarijs, quamdiu ei commanserint, atque 
cum ad annos desponsacionis peruenerint de dote seu dotaiicio ipsorum iuxta continenciam 
facultatum nostrarum, sine dolo et fraude quibuslibet promittimus fideliter pronidere. In cuius 
rei testimonium nostra et ad preces nostras testium subscriptorum Sigilla de certa nostra 
sciencia presentibus sunt appensa. Nos quoque Hinco dictus Berca de Dnba Purchrauius Pra- 
gensis, Wanco de Wartenberg Pincema Regni Boemie, Heymannus de Nachod, Sbynco dictus 
Scopko de Dubä, Jesco de Bozcowicz, Jesco et Benessius fratres de Wartenbei^ dpmini 
in Teczin, Testes ot coiypij omnium prescriptorum ad instancias Nobilium virorum domi- 
norum Jesconis et Czenkonis fratrum de Potenstein, predictorum, nostra Sigilla de certa 
nostra sciencia cum ipsorum Sigillis presentibus in testimonium duximus appendenda. Actom 
et datum Präge die Beate Aguetis virginis. Anno Domini Millesimo Trecentesimo Qua- 
dragesimo secundo. 

(Aus dem Fragmente eines Papier- Codex aus der II. Ufilfte des XIV. Jahrhundertes S. 32, 
welches dem in der Cerronischen Sammlung sub Nr. 264, im m. sl. Landesarchive be- 
findlichen Buche ,,Mi8ceIlanea von Mfthren^^ beigebnnden ist.) 

384. 

iflarkgraf KarFs Verschreibung über 200 Mark Prager Groschen für das vom Jakob 
Wiener erkaufte Gut Crzisanowicz bei Borau. Dt. Breslau an Pauli Bekehrung (25. Jan.) 1342. 

(Mitgetheilt von Hm. Dr. W. Wattenbach.) 

385. 

IVönig Johann von Böhmen stellet dem Kloster Tepl die Goldbergwerke in dem 
Walde ^Haj^ mit allem und jedem Nutzen und Einkommen zurttck, und verspricht in seinem^ 
seines Sohnes Karl und aller ttbrigen Erben Namen , dass dieses Goldbergwerk von dem 
genannten Kloster, möge aus demselben was immer für ein Nutzen gezogen werden, nie 



f • 

■ 



281 



abverkauft, sondern yielmehr dasselbe dabei geschützt werden solle. Dt. Prag, in die con-- 
versionis S. Pauli apostoli (25. Jänner) 1342. 

(Nach einer Abschrifl im k. böhm. Museum aus dem Orig. desselben Klosterarchives. Abge- 
druckt bei Stemberg Kaspar Graf, Urkundenb. zur Geschichte der böhm. Bergwerke 
S. 76 n. 58. Böhmer Add. I. S. 302 n. 444.) 

386. 

llLÖnig Johann von Böhmen wiederholt den Bürgern von Görlitz die Bestätigung 
des Magdeburger Rechtes, und befiehlt seinem erstgebornen Sohne Karl, Markgrafen von 
Mähren, die Bürger in diesem Rechte zu schützen. Dt. Präge, dominica circumdederunt 
(27. Jänner) 1342. 

(Köhler Cod. diplom. Lusat. super. 1851. S. 263.) 

381. 

Markgraf Karl von Mähren verleihet der Stadt Eger dieselben Rechte^ me solche Brunn 

hat. Dt. Prage^ in octaea b. Agnetis virg. (28. Jänner) 1342. 

llLaroIus domini regis Boemie primogenitus, marchio Morauie dilectis fidelibus patemis 
et nostris . . . magistro consulum, consilio et communitati ciuium et hominum in Egra salutem 
cum plenitudine omnis boni. Grata habentes in ocuiis nostris vestre fidelitatis obsequia, 
domino genitori nostro, et nobis per vos exhibita multipliciter et impensa, sperantesque ea 
nobis exhiberi propensius in futurum, vobis et vestris posteris ac successoribus , ' ciuibus 
Egrensibus facimus gratiam specialem, dantes et concedentes vobis et vestrum cuilibet omnia 
et singuia iura libertates et imnlunitates ciuilia ciuitatum et ciuiies, que et quas cinitates 
nostre et speciahter ciuitas Brunensis in toto marchionatu nostro Morauie habent, seu habere 
quomodolibet dinoscuntur, volentes vos, eisdem iuribus, immunitatibus et libertatibus omnibus 
gaudere, libere de cetero et potiri. Volumus eciam et decreuimns, quod eisdem et consi- 
milibus iuribus, immunitatibus et libertatibus, ciues et mercatores dictarum ciuitatum nostrarum 
in Morauia, in dicta Egrensi ciuitate et districtu seu territorio ipsius potiri debeant perpetuo 
et gaudere. Volumus etiam, statuimus et vobis ac vestre civitati Egrensi concedimus per^ 
petuo et donamus, quod vos et mercatores vestri cum rebus et mercibus ac mercimoniis 
vestris ab omnibus et singulis mutis, tbeloniis et pedagiis quibuscunque in tota Morauia 
liberi esse debeatis penitus et immunes. In quorum omnium testimonium ,atque robur per<^ 
petuum presentes conscribi, et nostri sigilii munimine iussimus communiri. Datum Präge 
anno Domini Milesimo Trecentesimo quadragesimo secundo. In octaua Beate Agnetis Virginis. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus der Bestitigungsurk. K. Karl IV. vom Jahre 
1347, in einer Ahschrifl vom J. 1425 daselbst. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. 
1. Th. Urkundenb. S. 31 n. XXX. Böhmer Ad. II. S. 345 n. 47.) 



36 



282 



388. 

König Johann von Böhmen und Markgraf Karl erklären, dass sie den Wochensold, welcher 
dem Herzoge Rndolf eon Sachsen und dem Markgrafen Karl gebührt, empfangen haben. Dt, 

Präge, fer. IL post dorn. Circumdederunt {28. Jänner) 1342. 

j\los Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes et Karolus eins 
Primogenitus Marchio Morauie Recognoscimus tenore presencium vniuersis, Nos «allarium 
septimanale Ulustris Principis, domini Rudolf! , Ducis Saxonie, Sororij et aonncnU, nostri, 
karissimi yidelicet . Triginta Septem marcas Regales minus duodecim grossis . Et eclam 
Sallarium septimanale dicti nostri Karoli Marchionis Morauie videlicet viginti Septem marcas 
Regales, quinquaginta sex grossis, pro marca qualibet . computando per ebdomadas octo, 
continue numerandas vltra voluntatem beneplacitum et consensiim dilectorom iidelium nostrorum, 
Heiniini Eyloweri et Thomlini, welfliui, Vrborariorum nostrorum in Ghuttis, babuisse et in- 
tegraliter percepisse, Promittentes sincere quatenus dictos Heinlinum et Thomlinum, erga, 
dictum dominum. . Ducem Saxonie, et eciam alios, quibus prefata Sallaria septimanaUa per 
nos recepta vt premitlitur per easdem Octo Ebdomadas deputata fuerunt, reddere et resti- 
tuere indempnes penitus et excusatos. Hamm nostrarum testimonio litterarum. Datum 
Präge feria secunda , proxima post dominicam qua cantatur Circumdederunt Anno domini 
Millesimo Trecentesinio Quadragesimo secundo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Noseum aus dem Orig. des k. k. Hofarchives zu Wien. 
Böhmer Ad. I. S. 302 n. 445.) 

389. 

Markgraf Ludwig von Brandenburg bestätiget als Gatte der Margaretha ton Tyrol dem 
Lande Tyrol seine Rechte und Freiheiten. Dt. zu München^ am Montage vor Maria. Licht^ 

messe (28. Jänner) 1342. 

Liudowig, Markgraf zu Brandenburg, d. h. R. R. Oberister Kamerer, schwört zu den 
Heiligen, alle Gotteshäuser, geistliche und weltliche Personen, alle Städte, Dörfer, Märkte 
in der Grafschaft Tyrol bey ihren alten Rechten bleiben zu lassen, namentlich alle Briefe 
zu bestätigen, die von Herzog Meinhart und seinen Söhnen, von konig Johannes von Bebaim 
während er seines Sohnes des Grafen Johannes und der Herschaft Tyrol Gerhab war, 
ferner die von dem genannten Grafen Johannes ausgiengen, von der edeln Fürstin, Frau 
Margaretha, Herzogin von Känthen, Ludwigs lieben Wirtin, von Kaiser Ludwig von Rome 
und von ihm dem Markgrafen selbst ; die x\mtleute, . die zu Tyrol gehören und belehnt sind, 
verheisst er bey ihren Rechten zu schützen; er verspricht keine ungewöhnliche Steuer za 
erheben ohne der Landleute Rath. Keine Veste, die zu Tyrol gehört, soll mit einem Gaste 
oder Ausmann besetzt werden; die Grafschaft soll regiert werden nach der Besten Rath, 
die in selbiger gesessen sind. Er verheisst endlich die Rechte des Landes zu mehren. Die 



ob^enanDte Frau fflargwetke, seine (Lebe Hausfrau^ soU er oiclt aus dem Lande fahren 
wider ihren willen. Ze Manchen, am Montag tw Unser frawen lag ae Lichtiaesse, anno 
MCCCXLU. 

(Abiredruekt bei Riedel in Cod. diplomat. Brandenburg. U. Hanpth. II. Bd. S. 155 n. DCCLXXIII.) 



390. 

Känig Johann eon Böhme» ernennet den Markgrafen Karl zum BetoUmächtigten bei der 
Verhandlung mit dem Breslauer Bischöfe und Kapitel wegen der Burg Militsch. Dt. Prage^ 

HL Nonas Februarii (3. Februar) 1342. 

In nomine domini amen. Noverint nniversi et singuli, presenciun noticiam habituri, 

quod no6 'Johannes y d. gt. Boemie rex et Lncemburgeasis comes VVratislauiecpie dominus, 

facirnnsi, oonstUuimus et proat melius possumus * ordinamus ill. principem, dorn. Karolum, pri- 

Biogenitom noatrum, marchionem Morauie, nostram verum et legittimum procuratorem nego- 

cioruiD nostrorum gestoreiQ et nunccium specialem in omnibus et singulis causis et negoeiis, 

quas et qua hactenua habuimns et habemus cum reverendo in Christo patre domino . . episcopo 

et venerabili capituio Wrat. ecelesie . kathedralis necnon et universo clero tarn religiöse quam 

secolari civitatis et dominii nostri Wrat. omnibusque et singulis dictis causis et negociis 

dependentibus, emergentibus seu annexis, dantes et concedentea eidem primogenito et pro-* 

curatori nostro tenore presencium plenum mandatum et liberam ac omnimodam potestatem^ 

cum predictis dominis . . episcopo, capituio et clero vice regia et nomine nostro super 

caatro MUicz per nos capto et universis et singulis dampnis, injuriis ipsis per nos et offi-* 

ciales nostros seu subditos nostros nostro nomine in redditibus, c^isibus, bonis et quibus- 

cunque juribus eorundem, ut asserunt irrogatis conponendi, concordandi, transigendi, paciscendi^ 

conpromittendi, arbitros eligeudi, in eos consenciendi, eorum arbitrium seu pronuncciacionem 

approbandi et emologandi, caucionem et fidejussores pro nobis et nostris dandi et obligandi, 

privilegia, libertates, indulgencias ac immunitates dictorum dominorum . . episcopi, capituli 

et cleri, auctoritate et vice nostra regia et proprio nomine approbandi, ratificandi, innovandi 

et ex certa sciencia perpetuo confirmandi, renuncciaciones et promissioues in premissis necces««^ 

sarias faciendi et generaüter orania et singula exercendi, procurandi, ageudi, que nosmet 

facere possemus, si presencialiter seu personaliter adessemus, eciamsi mandatum exigerent 

special«, vei si majorem casum predicta omaia et singula requirerent quam superius Sit ex- 

pressnm, raUim, gratum et firmum perpetuis temporibus habituri quidquid per prefatum pri- 

nogenitum et procuratorem nostrum actum, gestum et procuratum fuerit in premissis et 

• qnolibet premissorum, sub bonorum nostrorum omnium ypotheca. In cujus rei testimonium 

presens procuratorium scribi et sigilli nostri voluimus munimine roborari. Actum et datum 

Frage, in domo habitacirais nosire, III. nonas Februarii, anno domini mUle9imo trecentesimo 

qnadragesimo secundo, presentibus venerabUibus Johanne episcopo Oiomucensi, Bertoldo de 

Llpa Wiaaegradensi preposito regni nostri Boemie cancellario principibus, necnon Conrado 

36* 



284 

de Sleyda, Wilhelmo de Landstain, Johanne de Falkhenstain) Hyncone de Nacbod et Theo- 
derico de Honicberin fidelibus nostris dilectts ac aliis testibus fide dignis. 

(StenzeKs Urkunden zur Geschichte des Bisthames Breslaa S. 287 n. CCLXVin. nach dem 
Orig. des dortigen Domcapitels c. 36. Böluner Add. II. S. 337 n. 516.) 

391. 

Markgraf Karl schenkt dem Nonnenkloster in Pvstomif das Patronat über die Kirchen 
in Gdossau und Lundenburg. Dt. Prage^ in die b. Dorothee eirg. (6. Februar) 1342. 

llLarolus, domini. . regis Boemie primogenilus, marchio Morauie. Deuotis suis dilectis. . 
abbatisse et conuentui Sancfimonialium monasterii in Pustmir ordinis sancti Benedicti Olo- 
mucensis diocesis salutem felicem« Specialis circa vos et dictum monasterium vestrum, quod 
venerabilis in Christo pater, dominus Jobannes episcopus Olomocensis, auunculus noster 
carissimus, fundauit et construxit, cuiusque vna secum fundatores existimus, zelo deuocionis 
accensi iura patronatus, que nobis in parrocbiaiibus ecclesiis in Kdussow et Luntenburcb 
diocesis Olomucensis bactenus compecierunt, et etiam ipsas ecclesias vobis et antedicto nio- 
nasterio uestro sie, quod cum proxime vacauerint, fructus atque prouentus earum vobis et 
eidem monasterio uestro pro consolacione et ampliori vestra refectione, auctoritate dicti, do- 
mini episcopi uel successoris eius, qui pro tempore fuerit, ad hoc accedente, applicari possint 
perpetuis ipsarnm vicariis, qui pro tempore esse debent^ congruis porcionibus ,de eisdem 
fructibus assignatis, damus et conferimus liberaliter ac donamus, per vos et idem monasterium 
vestrum perpetuis temporibus possidendas. In cuius rei testimonium presentes vobis dedimus 
litteras, sigiilorum nostrorum munimine roboratas. Actum et Datum Präge. Anno domini Mille-^ 
simo Trecentesimo Quadragesimosecundo. In die beute Dorotbee virginis. 

(Nach dem Orig. mit einem gut erhaltenen Sigille ^ fürsterzbischöflichen Archive zu Kremsier, 
abgeschrieben A. Boczek.) 

392. 

König Johann von Böhmen bestätigt die dem Nonnenkloster in Pustomöf durch Markgraf 
Karl und Bischof Johann von Olmütz gemachten Schenkungen. Dt. Prage^ die b. Dorothee 

eirg. (6. Februar) 1342. 

In noraine dei eterni amen. Jobannes dei gracia Rex Boemie ac Lucemburgensis 
Comes, Quamuis singula magnificencie regalis opera principibus cedant ad gloriam, Congruit 
tunc ipsos in eorum precipue virtutum , operum exercicijs delectari , que decorem domus dei 
amplificant, ac pro gloria nominis alHssimi et veneracione sanctorum atque pro incremento 
cultus diuini speciaiiter instaurantur. Sane cum venerabilis paler dominus Johannes, Epi- 
scopus Olomucensis, amicus nobis dilectus, inspirante sibi gracia ilUus, cui omne cor patet, 
monasterium sanctimonialium ordinis sancti Benedicti in honore salutifere natiuitatis domini 
nostri Jesu Christi, ac beate et gloriose semperque virginis Marie, Genitricis eins, in fundo 



285 

boDoram suorum Episcopalium in opido Pustmir, fundauerit ac dotauerit condecenter, Inclitas 
quoque Karolus, Marchio Moranie primogeniios ooster carissimus circa idem monasterium 
specialis ductus deuocionis affectu, quibusdam certis possessionibus et reddilibus ipsuni dotans 
et ditans, vua cum ipso domino Episcopo elegerit, esse et perpetuo cetiseri fundator Mo- 
nasterium ipsum insuper et vniuersas ipsius possessiones, bona* et redditus, neenon incolas 
et homines eorundem presentes, preseucia et fuluras siue futura, exempeionum, libertatum, 
priuilegiorum, graciarum, emunitatum, iurinm, prerogatiuarum tytulis libertando, prout in 
ipsius literis super hoc confectis et datis clarius continetur, Igitur decorem domus domini 
nostris semper affectantes vigere temporibus et augeri, Inprimis antedicti Monasterü ynacum 
eisdem domino Episcopo et Primogenito nostro esse volumus^ et perpetuo appellari fundator. 
Bonorum insuper operum, que in eodem Monasterio persone monastice regi eterno spretis 
hnins mnndi oblectacionibus militantes in perpetuum facient, ex corde desiderantes esse par- 
ticipes, donacionem, dotacionem et coliacionem predictas per ipsos dominum Episcopum et 
Primogeuitum nostrum eidem Monasterio factaa et adhuc in posterum de quibuscumque pos- 
sessionibus racionabiliter faciendas, neenon omnes et singulas Exempciones, libertates, priuilegia, 
gracias, Emunitates, iura et prerogatiuas per ipsos eidem monasterio et possessionibtrs ac 
bonis et limitibus, quinymo et hominibus ac incolis eorum presentibus et futuris collaias et 
concessas, ac datas et adhuc conferendas et concedendas seu danda, ratas ac rata habentes 
et grata, ratificamus, approbamus et in hijs scriptis de certa nostra sciencia, de nostre con- 
firmamus plenitudine regio potestatis. Promittentes pro nobis ac heredibus et successoribus 
nostris, presentibus bona fide exempeiones, dotaciones, donaciones et coilaciones, libertates 
priuiiegia, gracias, emunitates, iura, prerogatiuas huiusmodi cunctis temporibus saluas et salua 
tenere, ac inuiolabiliter obseruare, ac ea uel eorum aliquod nullo vmquam tempore violare 
aut permittere per quempiam, cuiuscumque preeminencie, condicionis uel Status existat, quo- 
modolibet violari. Aenunciantes expresse pro nobis et dictis nostris heredibus et succes- 
soribus in hiis scriptis, omni suffragio seu beneficio iuris canonici et ciuilis siue facti« curus 
virtute vel occasione contra teuerem presencium premissum in toto vel in parte possemus 
vel ipsi possent, facere vllo tempore vel venire ac decernentes ex nunc de certa sciencia 
irritum et inane, si secus super premissis, vel eorum aliquo, a nobis aut heredibus et suc- 
cessoribus nostris vel quoquam alio, scienter uel ignoranter, quibuscumque modis, viis, auc- 
toritate, vel forma contigerit, in posterum attemptari. In quorum omnium testimonium presentes 
Itteras fieri et sigillorum nostrorum fecimus appensione muniri. Datum Präge Anno domini 
Miliesimo Trecentesimo quadragesimo secundo die beate Dorothee Virginia. 

(Nach dem Orig. mit einem gut erhaltenen Sigille im furaterebisehöflichen Archive m Kremsier, 
abgeschrieben A. Bocuk.) 



393. 

IlLönig Johann von Böhmen und dessen Sohn Markgraf Karl von Mähren schenken 
dem Hafenmeister • Johann, genannt Swarcai von Wacherad, für die vielfachen Arbeiten 



286 

m 

den Zins von vierzehn Bänken anf der Kleinseite in Prag auf die Zeit seines Lebens. DL Präge, 
fer. V]. post b. Dorothee (8. Februar) 1342. 

(Abgedruckt bei Peixel K. Karl IV. I. Th. UrkoBdenbach S. 99 n. XQI. Böhmer Ad. IL 
S. 345 n. 48.) 

V 

394. 

Philipp non Senic erklärt^ dass er seinen in Senic gelegenen Hof an Buso con Selautek 
um XX. Mark Prager Groschen verpfändet habe. Dt. o. 0. die dominieo : Esto mihi 

(iO. Februar) 1342. 

J\overint universi qvibus presentes fuerint exhibite, qvod ego Pbibppns de Senics 
curiam meam sitara ibidem in Senicz, ad me iure hereditario pertinentenn, com agr»^ pratis;^ 
pascuis omnibusque aiiis utiiitatibus, fructibus, pertinentiis, et iuribus ipsius, byemaiibus sege* 
tibus huius. anni duntaxat exceptis, de voluntate et eonsensu coniugis mee, et heredmn 
Hieorura Busoni de Seluticz, et coniugi sue legitime Ancze, atque heredibus suis legiiimis 
obligtfvi et exposui in viginti marcis grossorum, denariorum Pragensium, sexaginta et qva- 
tuor grosses pro marca qvaiibet computando, qvas ab eo in parato accepi, infira duos annos 
continuos« a dato presentium per me, aut alium qvempiam cuiuscunque pretextu occasionis 
minime exolvendam, nee infra tertium annum, si in carnispriuio proximo post elapsuro pre- 
dictorum duorum annorum spatium exsoluta non fuerit per me aut alium ut premittitur potent 
exoivi. Nibilominus me ad hoc preseutibus adstringo, qvatenus qvocunque anno in carnis- 
priuio premissam meam curiam non exolvero, eo ipso sim exolvendi potestate privatus. 
Volens itaque predictum Busonem de obligatione predicta per me sibi facta reddere ceriiorem^ 
eidem et coniugi, et heredibus ipsius premissis, cum domino Nicoiao milite, et Sdyslao fra- 
tribus roeis, qvos studiosis ad hoc induxi precibus, promisi et promitto in solidum bona fide, 
si in predicta mea obligatione per qvempiam qvovis modo impedirentur, hoc ab eis reuiovere, 
exbrigare damna orta dicti impedimenti pretextu, et interesse ex integro restituere eisden. 
Eodemque promisso cum fratribus meis predictis mecum promittentibus venerabiii domino Aagit* 
stino abbati Gradicensi^ et Pabstoni fratri ipsius fatemur nos obligari. Non vaiente antem me 
dictum impedimentum forsan qvod absit removere, promitto nos Nicolaus et Sdyslaus fratres 
predicti nibilominus in solidum ut supra promittimus obstagium, intrare in civitatem Olomo- 
censem duo duntaxat de nobis cum duobus famulis, qvi reqvisiti fuerimus per singulos pre* 
missos, aut qvemlibet premissorum, ad domum nobis deputandam per eosdem, et cum qvatuor 
eqvis abinde nullatenus exituri, donec dictum impedimentum removealur per nos, aut nobis 
hoc facere non valentibus, viginti marcas numeri et ponderis supradicti cum darouis vel 
qvomodocunque inde perceptis predicto Busoni, coniugi aut heredibus ipsius plenius persol- 
vamus. Debito vero termino superius expresso, me Philippo predicto curiam meam predictam 
exolvente, segetes hyemales anni illius ad Buzonem, coniugem aut heredes ipsius plene et 
libere pertinebunt. Pro structnris qvoqve, edificiis, et meliorationibus qvibosvis in ipsa factis, 
iuxta eslimationem probornm virorum, ero eliam solvere obiigatus. In cuius rei testimoiiium 



287 

presentem literam, sigillo meo sigillavi, et fratnim tneonini domini Nicolai militis et Sdyslai 
predictorum , atque nobilis viri Raczkonis de Czelczicz, et Alberti de Bistr^cz, Uirici de 
Namiscz et Ned^vidkonis de Dubczan sigillis, procuravi diJigentius sigillari. Datum anno 
domiDi miilesimo Trecentesimo qvadragesimo secundo, die dominico qvo cantatur: Esto mihi etc. 

(Eine einfache Abschrift in der Boczek^schen Sammlung n. 3872, im m. st. Landesarchive.) 

395. 

Öenek ron Lipa cerspricht^ dass er eon seinem Brftder Berthold binnen drei Jahren keinen 
Theil der väterlichen Güter zurückeerlangen wird. Dt. Chrumnow^ die 6. Valentini mar- 

tyris (14. Februar) 1342. 

l%os Czenko de Lypa Notum facimus tenore presenciam vniuersis, ^ Quod cum vene* 
nibili domino Bertoido, Wyssehradensi preposito, fratre nostro karissimo pro parte Bonorum 
palrimoaialium nos-contingente de consilio amicorum noslronim pertractauimus in bunc modum, 
Quod a festo Pasche proxime venture ad tres annos continuos nuUam partem ipsorum Bo- 
Rormm patrimonialium ab ipso fratre nostro predicto exigere et repetere penitus debeamus, 
Quod Bona et sincera fide faciendum promitliraus sub Condicionibus infrascriptis. Sic quod 
ipse frater noster predictus iuxta decretum et informacionem Nobilium virorum dominorum 
Johannis de Clingenberg, Wanconis de Wartenberch , Jesconis de Bozcowicz et Jesconis de 
Warienberch dicti de Wessel nobis vnam prouisionem in bonis oostris patrimonialibus, quam- 
cumqae nominauerint sine dilacione et coniradiccione quaUbet dare et assignare debeat, qua 
contentari predicto durante triennio promittimus etdebemus, Et si secus faceremus de pro- 
Qisione assignata contentari noientes partem nos contingentem contra premissorum nostrorum 
üontinenciam repetendo, extunc indulgemus, quod ipse frater noster ad moniciones et impe- 
liciones nostras pro parte nostra nuliatenud se conuertat nee in eo aliquam iniuriam et 
iniusticiam senciat se facturum. Insuper addicimus, si vitra prouentus et fructus ad ipsam 
prouisionem pertinentes ac prouenientes infra predictum triennium quecumque debita modis 
contraximus quibuscumque, quod sepedictus frater noster Bertoldus atque heredes, quondam 
Heinrici et Jobannis fratrum nostrorum Karissimorum, felicis memorie de partibus suis ipsos 
in ipsis Bonis nostris patrimoniaiibus contingentibus ad solucionem debitorum huiusmodi 
mimme teneantur, sed quod ipsa debita de parte predictorum Bonorum, nos contingente soluere 
debeamus. In cuius rei testimonium, presentes fieri iussimus et Sigillis nostro, necnon No- 
bilium vironim dominorum subscriptorum, quos ad hoc pro testibus rogauimus tradimus com- 
munitas. Nos vero Johannes de Cilngenberg, Wanco de Wartenberch, Jesco de Bozcowicz, 
Jesco de Wartenberch dictus de Wessel, Smylo de Vethowia, Hinco de Sieben et Benessius 
4e Wartenberk dictus de Teczyn Recognoscimus publice protestantes, predictis interfuisse 
Iractattbus, ipsosque de verbo ad verbum expressius audiuisse, et per predictum Czenconem 
ad hoc specialiter rogati pro testibus, Sigilia nostra cum Sigillo ipsius de certa nostra sciencia 
presentibus appendenda duximus in euidens testimonium omnium premissorum. Datum et actum 



288 

Chrumnow die Beati Valentirti martyris, Anno domini Millesimo Trecentesimo Qnadrage^ 
simo secundo. 

(Aus dem Fragmente eines Papier- Codex der II. Hllfle des XIV. Jtohrhnnderies S. 29, 
welches dem in der Cerronischen Sammlung' sub Nr. 264 im mähr, stttnd. Landesarchive 
befindlichen Buche „Miscellanea von llihreu^ beigebunden ist.) 

396. 

Markgraf Karl von Mähren bestätigt dem Osseker Kloster die eon seinem Vater ^ dem 
Könige Johann von Böhmen^ ertheilten Briefe fiber das Patronat und die Mauth in Pgm. 

Dt. Präge ^ die dominica Reminiscere (24. Februar) 1342. 

IVaroIus . domini Regis Boemie Primogenitus Harchio Moranie . Notum facimos tenoVe 
presencium vniuersis, Quod accedens ad nostram presenciam Deuotas paternus et noster 
dilectus dominus Conradus Äbbas Ossecensis . exbibnit nobis quasdam literas domini Geni- 
toris nostri petens nos cum instancia ut eas approbare et Ratificare de benignitate aolita 
dignaremar . quanim quidem literarum tenor talis est. Nos Johannes dei gracia Boemie Res 
ac Lucembnrgensis Comes, et cetera. Nos itaque attendentes, quod decet principum Cie- 
menciam iustis petenoium desideriis et uotis exaudicionis ianuam aperire predietas domini 
Genitoris nostri literas prout de uerbo ad uerbum presentibus suht inserte Aprobamus et 
Ratificamus eisque nostrum prebemus consensnm beniuolum et assensum. Approbantes eciam 
specialiter Collacionem . Incorporaciouem et plenum Jus Regium translatum ad Monasterinm 
Ossecense predictum de Ecciesia Parrochiali in Firnis . cum Capeliis constructis et con« 
struendis et cum plena percepcione Thelonei ibidem tam in aqua quam in foro Deciroe 
Septimane spectantis parrochiam ad eandem prout id in literis domini Genitoris nostri predicti 
Lucidius continetur. In quorum omnium testimonium atque robur perpetuo ualitarum pre- 
sentes scribi et nostri Sigilli munimine iassimus communiri. Datum Frage die Dominica qoa 
Cantatur Reminiscere. Anno domini M^ CCC^ XL^ Secundo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem handschriftl. PeVgam. Cod. des XIV. 
Jahrb. f. 25 im Archive desselben Klosters.) 

399. 

• 

Markgraf Karl von Mähren bestätiget die von den königl. Mundschenken Jeiek und Johann 
ton Klucowic geschehene Verpfändung zweier Lahne in dem Dorfs Klucowic an den Prager 
Bürger Jeschlin^ Sohn des Barta. Dt. in castro Pragensi fer, IV. post dominic. Oculi 

(6. März) 1342. 

i^os Karoius domini Regis Boemie Frimogenitus Marchio Morauie. ad Tninersomm 
volumus noticiam peruenire Quod quia fideles nostri dilecti. Jesco et Johanes fratres dicti 
de Klucowitz^ Curie Regie atque nostre, Finceme, duos laneos, de porcione seu parte sna, 
in dicta villa Kiucowitz, ad officium pincernatus spectante^ cum omnibus laneorum ipsonun 



289 

frnctibas ntilitatibus et pertinenciis vniuersis, fideli dilecto. Jeschlino Barte Cioi Pragensi, 
et heredibos suis, ex causa legittima, pro Triginta qnatuor sexagenis grossorum denariorum 
pragensiam, ad Quinque annos cootinnos, a data presenciam namerandos, rite et raciooa- 
biliter obliganint, per ipsiim Jeschlinum et heredes saos, dictis Quinque daranlibns annis, 
laneos ipsos cum omnibus suis iuribus prouentibus et utilitatibus ac pertinencijs vniuersis, 
habendes, tenendos, Ttifruendos, et absque impedimento quolibet possidendos . fructibus 
et utilitatibus inde perceplis, in sorte pecunie principalis, minime defalcandis. Ymo si 
fratres predicti laneos antedictos infra dictum Quinquennium non exsoluerint, in peeunia 
supradicta extnnc Jeschliuus Barte sniqne heredes predicti, eosdem laneos tamquam venditos, 
omni iure, quo, fratres ipsi tenuerunt eosdem, babebunt, tenebunt et paciGce possidebunt. 
Nos igitur vtriusque partis precibus annuentes. Obligacioni buiusmodi et omnibus alijs supra-- 
dictis, nostrum beniuolum adhibentes consensum Ipsasque ratas babentes et gratas, presen- 
tibas confirmamus, Dantes nostras litteras quas appensione Sigillorum nostrorum muniri fecimus 
in (estimoninm, super eo. Datum in Castro Pragensi, feria Quarta post dominicam Oculi 
proxima, Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo Secundo. 

(Nach einer Abschrift im kön. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives 
zu Wien.) 

398. 

Markgraf Karl von Mähren befreit das Dorf Wostits von der Zapa und Cudä der Znaymer 

ProvmZf und gestattet, dass daselbst ein eigenes Halsgericht errichtet und der dortige 

Hof befestiget werde. Dt. Brunne, VII. Kalend. Aprilis (26. Man) 1342. 

In nomine sancte et indiuidue Trinitatis Amen. Nos Karolus domini . . Regis Boemie 

Primogenitus Marchio Morauie ad rei memoriam sempiternam Dum Gdeles nostros, qui se 

Dobis reddunt obnoxios pre celeris et seruiles, fauoribus generosis amplectamur, et bonoris 

tytulo, ex innata nobis clemencia fructuose altollimur, per boc alios ad nostra profecto queuis 

obseqnia, uberius inuitamus.^ Notum sit igitur presentibns et futuris, Quod fidelis dilecti 

Dytlini Hauricij Ciuis nostri Brunnensis grata seruicia nobis per eum utiliter et constanler 

exhibita . consideracione benigna pensantes ac sibi nee non beredibus et successoribus suis^ 

volentes obinde graciam facere specialem. Vt in eisdem nostris seruiciis inantea reperiri 

ualeant prompciores. Villam ipsius Dytlini et beredum suorum dictam Wassaticz, in Snoy- 

mensi prouincia situatam, a suppa nee non a villicatione, poprawcionatu, et iudicio prouin- 

ciali Snoymensi, et specialiter ab omnibus et singulis iuribus et iurisdiccionibus quibuscumqne 

vocabulis in vulgari Morauico, seu latine vocentur, in quibus ad Suppam et ad Zudam Snoy- 

mensem et ad quoscumque beneficiarios ipsa villa ab oiim pertinebat, et que sen quas . . 

purcrauius et beneficiarii Snoymenses in eadem yilla Wassaticz quomodolibet obtinebat . 

absolnimus et tenore presentium eximimns, ac omnimode libertamus, sie ut iidem Dytiinus, 

heredes ac successores ipsius in iam dicta villa Wassaticz, amplius in perpetnnm dominio 

vtili et directo jnecnon inrisdiccionem perfectam, plenoque indicio nuUis diminntis penitus ael 

37 



290 

exceptis pociantur gaudeant et fruantur. Ipsis nichilominns indalgentes ac plenaoi liberam et 
omnimodam potestatem simiUter et ex certa nostra sciencia concedentes, vt in sepedicta 
Villa. Gyppum malefactorana et deUuquencium facere et habere • nee non fürcam seu pati- 
bulum infra limites siae metas et termiDOs ipsius vüle Wassaticz erigere : ac nociuos profugos 
in foris facto quomodolibet deprehensos ibidem pro quocumque crimine uei delicto punire, 
iudicare, sentenciare et condempnare, iuxta delicti reatus, et excessuum qualitatera debeant 
atque possint. Juribus et consuetudinibus suppe, seu Zude, ac Purcrauij et beneficiariomn 
Snoymensiun) predictorum non obstantibus quibuscumqne. In maioris quoque gracie no8tre 
cumuium memorato Dytiino doximus indulgendum, vt curiam suam ibidem in Wassaticz in 
qua de muro fecit habitacula, plus fossatis et muris per circuitura communire debeat et 
lirmare. Quocirca fidelibus nostris dilectis. . Capitaneo. . Camerario. . Zudario.. Purcravio 
ceterisque beneficiariis Snoymens. presentibus et futuris mandamus et committimus sub optentn 
gracie nostre firmiter et districte. Quatenus contra noslras huiusraodi graciam, absohicionem, 
exempcionem, indultum et coacessionem predictas, quidquid penitüs attemptare eis ausu teme* 
rario contraire non debeant aliquateous nee presumant. Indignacionem nostram grauissimam, 
si contrarium attemptare presumpserint incursuri. In cuius rei testimonium et robur perpetuo 
valiturum präsentes fieri et sigilli nostri appensione muniri. Actum et datum Brunne VII. 
Kalendas Aprilis anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo secundo. Indiccione decima. 

(Nach dem Orig^. im Pirnitzer Schlossarchive, abgeschrieben A. Boczek. P. R. v. Chlumecky 
a. a. 0. S. 221. 18.) 



399. 

Markgraf Karl ron Mähren bestätigt der Olmützer Kirche alle ton seinen Verfahren 
ertheilten Privilegien^ und namentlich den vom Könige Otakar Pfemysl im J. 1256 ddo. 
Troppau 16, Juli ausgestellten Brief Dt. Olomucz^ fer. IL in festo Pasche (i. April) 1342. 

In nomine Jesu Christi Amen. Nos Karolus domini Johannis Boemie Regis pri- 
mogenitus^ Marcbio Morauie, vniuersis presentibus et futuris ad memoriam sempiternam. 
Accedentes ad nostram presenciam venerabilis in Christo pater dominus Johannes Episcopus 
Olomucensis Ecclesie^ consanquineus noster karissimos, et cum eo dilecti deuoti nostri Ni- 
coiaus decanus, Bartholomeus prepositus, Marchionatus nostri Morauie Cancellarius , Witko 
Archidiaconus et Henricus Custos eiusdem Olomucensis Ecciesie, suo et tocius capituli sui 
nomine suam nobis peticionem cum humilitate debita exhibere curarunt, cum instancia postu- 
lantes. Quatenus intuitu beatorum martyrum« patronorum nostrorum Wenceslai et Cristini ad 
honorem dei omnipotentis priuilegia et gracias Ipsis et Ecclesie Olomucensi predicte a pre- 
decessoribus nostris diue memorie Boemie Regibus et Marchionibus Morauie concessas et 
datas dignaremur ex inoata nobis clemencia graciosius innouare. Quorum quidem prioi- 
legiorum tenor de verbo ad verbum dinoscitur esse talis. In nomine sancte trinitalis, et 
indiuise unitatia. Ego fnevmel etc. usque. Acta sunt hec anno gracie M^CC^LYI et publi- 



'.y 



291 

cata in colloquio generali in Oppania celebrato XVII Kai. Angusti. Amen. (Siehe B. III. 
S. 214 n. CCXXXIV.) Nos itaque vestigijs progenitoram nostrornm clare memorie soliü 
inherere, ac dictam Sacrosanctam Olomacensem Ecclesiam cuius defensor ex disp^sicione 
diuina existimus et patronus, in suis iuribus pienissimo conseruare uoientes« prefata priui- 
iegia, gracias et immunitates iam dictas ac tenorem priuiiegionim ipsorum et omuia et singula 
in eisdem de verbo ad verbum contenta, hodie in dei nomine innouamus, renouamus, appro- 
bamus, ratificamus, gratificamus, ac ea omnia et singuia rata, grata, et firma ac inconuulsa 
perseuerare perpetuis temporibus cupientes, presentis scripti patrocinio de certa nostra sciencia 
confirmamus. Nulli ergo hominum liceat, hanc nostre confirmacionis paginam infringere, uel 
ei ausu temerario quomodoiibet contraire. Indignacionem nostram, necnon omnes et singulas 
expressas superius et alias penas grauissimas pro motu nostro transgressoribus infligendas, 
si seeus quispiam attemptare presumserit Se nouerit irremissibiliter incursurnm. In cuius rei 
testioioninm et robur perpetuo valiturum präsentes conscribi, et sigilli nostri iussimiis muni* 
mine roborari. Actum et datum Olomucz feriä secunda in feste Pasce Anno domini Miilesimo, 
Trecentesimo, Quadragesimo, Secundo.- Indiccione decima. 

(Dag Orig. mit einem gebrochenen Reitersigille im fürsterzbischöflichen Archive zu Kremsier. 
Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 1 58 n. CLIX. Böhmer a. a. 0. 
S. 346 n. 49.) 

400. 

Markgraf Karl erneuert dem Olmützer Domprobste Bartholomäus das Prirüegium über den 
Titel eines markgräflichen Kanzlers. Dl. Olomucz^ fer. IIL in festo Pasche (2. April) 1342. 

C/arolus Domini Johannis Regis Boemie primogenitus Marchio Horauie dilecto, De- 
oolo nostro Bartholomeo Preposito Ecciesie Olomocensis Cancellario Marchionatus nostri 
Moraaie, saintem cum plenitudine omnis boni Ecciesiarum Dei et personarnm, et presertim 
sancte Olomncensis Ecciesie ac personarum et ministrorum ipsius honorem iura et libertates 
ex crediti e celo nobis ofBcii, cura nostris temporibus adangere et deuoto animo promo- 
aere capientes uobis et in persona uestra quam reueremur successoribus uestris prefate 
Olomucensis Ecciesie Prepositis Titulum Canceliarii in Marchionatu nostro Morauie predicto 
cum Omnibus et singuiis iuribus, honore, prinilegiis et graciis suis quibuscumque damus, tra- 
dimus et concedimus, ac denuo conferimus et donamus omni eo iure et forma, quibus 
pmgenitores ac predecessores nostri recolende memorie uobis et dignitati Prepositure uestre 
Olomucensis Ecciesie largiti sunt et quomodoiibet contulerunt. Volentes et Decreto sane- 
tientes perpetuo uos et Successores uestros prefatis titulo et suis honoribus priuiiegiis ac 
gratiis quibuscumque vti gaudere et potiri libere plene plenissime, quibus ceteri predeces- 
sores uestri Olomucensis Ecciesie Prepositi gaudere uti soliti sunt et quomodoiibet potiri. 
NolU ^^0 hominum iiceat hanc innouacionis pariter et donationis indulgentiam infringere 
ant ei aosu temerario aliquaiiter contraire. Indignationem nostram si secus quispiam ademp- 

tara premmpserit se nouerit incursurum. In cuius rei testimonium präsentes couscribi et noslri 

37* 



292 

Sigilii munimine fecimus communiri. Datum Oiom. feria tertia in festo Pasche. Anno Domini 
Millesimo trecentesimo quadragesimo secundo. 

• (Nach dem Orig. mit einem slark beschädigten Sigille im Archive des Olmützer Domkapitels, 

abgeschrieben A. Boczek. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 25 
n. XXVI. Böhmer a c. 0. S. 346 n. 50.) 

491. 

Markgraf Karl eon Mähren eröffnet allen Landrichtern und k. Landesbeamten, dast er 
den Titel eines markgräflichen Kanzlers mit der Probstei der Olmützer Domkirche eereinigl 

habe. Dt. Olomucz, fer. IIL in festo Pasce (2. April) 1342. 

llLarolus domini Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie vniuersis Czudarijs 
beneficiarijs Czude et Oflicialibus nostris per Morawiam constitutis presentibus et fuluris salutem 
felicem vitam. Nouerit fidelitas quod nos attendentes Ecclesie Olomucensis et personarum 
ipsius libertates et iura et inmunitates eis a predecQssoribus et progenitoribus nostris felicis 
memorie traditas et concessas deuoto nostro dilecto Bartholomeo ipsius ecclesie Olomucensis 
preposito capeiiano Marchionatus nostri Morauie et in persona ipsius omnibus suis succes- 
soribus prepositis eiusdem ecclesie Cancellariam seu titulum canoellarie cum suis iuribus 
priuilegüs graciis et honoribus quibuscumque in Marchionatu nostro Morauie tradita ipsi dignitati 
prepositure et prepositis Olomucensibus, et concessa innouamus approbamus et de houo con- 
ferimus et donamus, Volentes ipsum prepositum et successores ipsius Olomucenses prepositos 
tituio cancellarii in Marchionatu nostro Morauie predicto perpetuis insigniri temporibus cum 
omnibus et singulis honoribus iuribus libertatibus et gracijs ad ipsum officium cancellarii e 
cancellarie ab antiquo spectantibus quouismodo. Quocirca vobis et vestrum cuilibet precipimus 
et districte mandamus, quatenus predicto preposito et cancellario in omnibus suis predictis 
graciis et iuribus ad ipsum officium spectantibus purere obedire et intend^re fideliter debeatis 
sibique de eis et eorum quolibet respondere cum omni promptitudine et honore indignacionem 
nostram si secus quispiam attemptare presnmpserit se nouerit incursurum. Harum serie Ute- 
rarum, quibus nostrum sigillum duxerimus appendendum. Datum Olomucz feria tercia in 
festo Pasce Anno domini Millesimo Trecentesimo quadragesimo secundo. 

(Nach dem Orig. im Archive des Olmützer Domkapitels, abgeschrieben Ant. Boczek.) 

402. 

Markgraf Karl eon Mähren gestattet den Bürgern von Glogau^ dass sie die ton den Edel- 
teuten angekauften oder anzukaufenden Güter ihrem Stadtrechte gemäss besitzen dürfen. 

Dt. Brunne^ fer. VL in f. Pasche (5. April) 1342. 

i\os Karolus Domini Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie Ad vniuersorum 
volumus noticiam presentibus peruenire Quod paternorum ac nostrorum fidelium dilectorum 
Gittium Glogouiensium commodis et profectibus intendentes ac ipsius Ciuitatis Glogouie condi- 



293 

cionem volentes facere meliorem hanc eis graciam duximus faciendam, Vt ipsi Ciues et 
eorum quilibet omnia bona, que per ipsos aut eorum aliqaem a quibuscunqae Nobilibus 
comparata et empta sunt hactenas, et que comparari et emi per eos poterunt infuturum, 
possint et debeant Jure Ciuitatis eiusdem amplius perpetue possidere Sic vt eadem omnia 
bona debeant eciam iuribus necnon consuetudinibus Ciuitatis ipsius inantea perpetuo subiacere, 
ac eis potiri vbilibet et gaudere, necnon cum ipsa Ciuitate queuis onera incumbentia sub- 
portare. Cum eadem omnia bona ad ipsam Ciuitatem spectantia et etiam comparata et empta 
a predictis Ciuibus yendita et empta fuerint, Tunc aduocatus noster Ciuitatis eorum debet 
nomine nostro eadem bona porrigere et conferre hereditarie et perpetuo possidenda. Pre- 
terea Ciuibus et Ciuitati predictis duos denarios de aduocalia terre in ciuitate predicta, qui 
ad nostram cameram spectabant, etiam de bonis ad ipsam Ciuitatem spectantibus et etiam 
comparatis et emptis, quam inposterum comparandis vt pfemittitur, et emendis, Conferimus 
iiberaliter et donamus per ipsos habendos, tenendos et perpetue percipiendos et pro sua ac 
Ciuitatis vtilitate prout eis melius expedire videbitur conuertendos. Paternis ac nostris dilectis 
fidelibus Capitaneo ceterisque nostris of&ciaiibus ac vasallis et hominibus quibuscunque pre- 
sentibus et futuris mandantes firmiter et districte Quatenus antedictos Ciues et Ciuitatem 
Glogouiaro in huiusmodi nostris collacione donacione et gracia nuliatenus impedire, sed eos 
pocius in eisdem quantum in eis fuerit et quantum poterint, conseruare debeant et tueri, 
Indignacionem nostram grauissimam et offensam debitam, si qui contrarium attemptare pre- 
sumpserint incursuri. Hamm nostrarum quas appensione nostri sifilli muniri fecimus testimonio 
Utteramm. Datum Brnne feria sexta in festo pasche Anno Domini Millesimo Trecentesimo 
Qnadragesimo secundo. 

(Nach einer älteren Abschrift, mitg^theilt vom Archivar Dr. V^attenbach.) 

403. 

Markgraf Karl befreit das Brücket Kloster ron der Gerichtsbarkeit der Cuda. Dt. Brunne, 

Sabbato post fest. Pasche (6. April) 1342. 

Ikarolus domini . . Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie, fideli nostro dilecto, 
Erhardo de Cunstat. . Camerarlo Czude Brvnnensis Salutem et oinne bonum, Cum Deuoti 
nostri Dilecti . . Abbas et Conuentus Monasterij Lucensis prope Znoymam , ex Priuilegio, 
tarn Predecessorum nostrorum, quam eciam domini Genitoris nostri predicti ac nostro, sint 
et esse debeant, a Jurisdiccione Czude cuiuslibet absoluti penitus et exempti, Nos volentes . . 
Abbatem et Conuentum predictos, vt tenemur ex officij nostri debito, in huiusmodi prerogatiua 
sen gracia fauorabiliter conseruare, Tibi seriöse auctoritate presencium inhibemus, ne. . 
abbatem ipsum, homines aut bona ipsius Monasterii, ad tuam euocare presenciam seu eum 
et homines aut bona sua, in tuo, prouinciali Judicio iudicare ad cuiuscamque instanciam, 
audeas quomodolibet aut presumas. Decernentes in hijs scriptis irritum et inane, si secus 
per te circa premissa fuerit attemptatum, Ymo voiumus si alicui, aduersus ipsum . . Abbatem 
aliqoid conpecierit accionis, Id coram nobis, aut illo, quem eis specialiter depntaoerimus pro 



294 

Judice, roediante iusticia prosequatar. Datam Brvnne Sabbato post festom Pasce, Anno 
domini M^CCC^'XU^ secundo. 

(Das Orig. auf Pergtim. mit einem kleinen g-ut erhaltenen Sigille im Archive desselben Klosters, 
im mähr, stand. Landesarchive Lit. A. a. 6. Abgedruckt bei Felsel K. Karl IV. I. Th. 
Urkundeiib. S. 116 n. CXI. Böhmer a. c. 0. S. 346 n. 51.) 

404. 

Markgraf Karl bestätigt die im J. 1272 in dem Stritte zwischen dem B rucker Kloster 
und der Stadt Znaym bezüglich der Fischerei und der Hutweiden geschöpße Entscheidung, 

Dt. Brunne^ Sabbato post f. Pasche (6. April) 1342. 

J%fos Carolus domini. . Regis Boemie Primogenitus, Marcbio Morauie^ Notum facimus 
vniuersis presentes Litteras inspecturis, Quod ad nostram accedens presenciam Venerabilis 
Johannes Abbas Lucensis Monasterij prope Znoymaro^ exbibuit nobis quasdam Litteras, con- 
tinencie infrascripte petens a nobis cum instancia^ vt easdein approbare Ratificare et confirniare 
de benignilate solita dignaremur, Quarum litterarum tenor talis est. Cum omnia que geruntur 
in tempore, ne simul labantur cum tempore oportet ea Sigillis et testibus ef&caciter com- 
numre. Hinc est., quod hos Radozlaus de Heroiticz, Casteilanus Znoymensis, Susdcray 
Zudarius etc. Datum in Ziioym anno domini M^ CC^LXXIF in die beati Egidij Abbatis 
presentibus Ranocerio quontem Zudario etc. (Siehe B. IV. S. 98 n. LXVI.) Nos itaque 
attendentes., quod decet prindpum Clemenciam, Religiosarum persooanim iustis supplicacio" 
nibus exauditionis ianuam aperire predictas literas prout de verbo ad verbum presentibas 
sunt inserte, Ratas habentes et gratas eas de certa nostra scientia confirmamus. Harum 
nostrarum testimonio Literarum. Datum Brvnne Sabbato post festum Pasce proximo Anno 
domini Millesimo Trecenteiimo quadragesimo secundo.^) 

(Das Orig. sehr beschädigt, desisen Sigill fehlt, jm Archive desselben Klosters, im m. st. 
Landesarchive Lit. H. n. 33. Abgedruckt bei Pelz^l K. Karl IV. 1. Th. Urkondenb. 
S. 117 n. CXII. Böhmer a. a. 0. S. 346 n. 52.) 

405. 

Markgraf Karl bestätigt die Abtretung aller Güter ^ welche Gilka^ Witwe des Raöek ron 
ieranowic^ und Anka^ Witwe des Bohui von ieranowic, ihren Söhnen und Enkeln Radek. 
Pardus und Jeiek gemacht haben. Dt. in castro Brumow^ f. VI. ante Georij (19. April) 1342. 

ilios Karolus domini.. Regis Boemie Primogenilus Marchio Moranie. Recognoscimus 
et ad vniuersorum uolumus noticiam peruenire. Quod in nostra presencia constitute deuote 
nostre dilecte . Gilka Relicta quondam Raczkonis de Scbyranowic . Aua . et Anka Relieta 



« 

') Die mit Kursivschrift abgedruckten Stellen fehlen im Orig. und sind einer im Jahre 1590 vidimirleii 
Abaclurift ir domselbeD Archive entnomnen» 




295 



qiondam Bobussij de Schyranowtcz. Mater fideiiam dilectorum nostronim Raezkonis . Par-* 
dussij, et Jeseonis fratrum de Schyranowicz . omnia sua Bona, mobilia et immobilia seu 
poasessiones quascumque , que, uel quas pro nunc, quocumque tytulo possident et obtinent 
ael iD posterum possidebunt aut quomodolibet obtinebunt predictis Raczkoni Pardussio et 
Jesconi, Nepotibus et filijs suis, nostro benignius aceedente consensu, libere ac liberaliter 
tssii^naront, Ipsisque ceaserunt spontanee de eisdem. In caius rei testimonium presentes fieri 
et Sigilkmim nostroram uoiumus appensione muniri. Actum et Datum in Castro nostro 
Bmmqw feria Sexta ante diem beati Georij proxima Anno domini Millesimo Trecentesimo 
Quadragesimo secundo. 

* 

(Das Orig. mit einem theilweise beschidrgten Sigille im Archive der Abtei S. Thomas in 
AUbrünn n. 82 F. 4.) 

406. 

Markgraf Karl kauß von der Gilka und Anka ton ieranowic das Schloss und Dorf ie- 
ramowie sammt einigen dazu gehörigen Dörfern. Dt. in Brumow^ fer. VI. ante Georij 

(19. April) 1342. 

^ J%08 Karolus, domini Regis Boemie Primogenitus, Marchio Moraoie, Notum facimus 
tenore presencium vniuersis, Quod quia honeste matrone, doniina Gilka, Relicta quondam 
Racskonis de Schieranowicz, et Anka Relicta quondam Bohuschij, filij prefati Raczkonis, 
SQO et heredum suorum nomine, Municionem et villam Schieranowicz, cum villis infrascriptis, 
Lhota, Mesirzietzie, Thussob, Markowalhota et Lechoticzie, cum Siluis, Pratis, Pascuis, Ho- 
iendinis, Aquis, Piscacionibus, venacionibus , alijsque suis vniuersis et singulis Juribus e 
pertinencijs , quibuscumque distinquantur nominibus, pro Trecentis Marcis grossorum Pra- 
gensium, Morauici ponderis, Sexagintaquatuor grosses pro marca qualibet computando, nobis 
rite et racioaabiliter vendiderant. Exceptis dumtaxat quatuor laneis in Villa Lechoticzie, 
Tab^na, duobua Subsidibus, et Rubeto, ac pratis ad laneos quatuor spectantibus memoratos. 
Volentes itaque, prout decet, preditas Matronas, Gilkam et Ankam, heredesque earum, de 
solocione dictamm trecentarum marcarum certas reddere et securas, Ipsis de censü nostro 
annuo in Ciuitate nostra Broda Vngaricali, Triginta marcas singulis annis predicti pagamenti 
et onneri, nobis et nostre Camere annnatim desemienles et debitas, cum Curia nostra ibidem, 
fDtn cum Equis, bestijs seu animalibus et alijs pertinencijs instaurare promittimus, et duabus 
antoris ad eandem Cnriam pertinentibus, auctoritate presencium obligamus^ tenenda, perci- 
piesda et possidenda per eas, et heredes earum cum omnibus Juribus et pertinencijs, seu 
Robotia quibuscumque, quibus nos ea et predecessores nostri tenuimus et possedimus, pacifice 
et qniete. Promittentes fide nostra firmiter et sincere, quod eundem, Tringinta marcarum, 
eensom annuum, com Curia et araturis ac omnibus et singulis prenotatis infra duorum annorum, 
a data presencium conputandorum, spacium in predictis Trecentis Marcis paratis, uel cum 
hereditatibus, predictam Summam equinalentibus finaliter redimemus, Quod si id, quod absit, 
facere aliquaiiter non possemus, Tunc pro nobis, heredibus, et successoribus nostris spondemus 



• 



296 



0i profiitUimui purs monta, Qwd Mpedictaf Matronas, heredeaqae earam de possessione et 
pitrittfpuloriM prmllctttrum THiflnta Marcarum per eaa et heredes earum singolis annis tollen- 
daniiM, HC (*iiria et araturarum, nacnon omnium predictormn nullatenus ammouebimiis, nee 
0Hii inpadiri in eia per quempiam aliqnallter permittemna , Nisi ipsis primnm sepedictarom 
Tr^aenlariim maroarum aumma per noa beredea ant succeasores nostros integraliter fnerit 
pwaoluta, vel predieta bona in Sohleranowica oum aiys pertinencijs omnibua supradictis penitas 
ab umiii horniiie dlubriirata et llbera, in Ipaarum aut heredum suanim reddiderimus potestatem. 
Ja euiiiN rt^i leulliiionium pretteiitea flerl et algilli nostri iussimus munimine roborari. Datum 
et Aoluiii in Druniow, ferla Hoxla ante festum beati Georg martiris, proxima. Anno domini 
MiiloniniUi Treoenloiiinu)| Oundrntrosimoaecündo. 

(Dmn ()ri|r. mll i^iiit^m irruaaon g\i% erhaltenen Doppelsigille im Gewitocher Rlosterarchive , im 
m. at. LantloaNiH^hive Lit. B. u. 1.) 

40V. 

Miirkfin^f Kwf Af /)W/ i/«V Slmil Hraäisch auf fiu^ Jahre eon allen Abgaben. Dt. Ckremsir^ 

in nyilin b. Oeorü CiS. April) 1342. 

Illoa Knrtilu)! domiiii Rt^niie Re^a Primogenitus, Harchio Horanie Ad vnraersorum 
v^ilnmna ualUiam perueiiire {)mii tnlenia mentis consideratione pensantes, qnaliter per cini- 
Uilmu no^triimm mnnitiimt^iu hoiior noaler ac vUlitas« atqne nostroram paupemm commodum 
adiiiitiftHitiir Id oirtni oiuilati» ao duiuiu nostronim in Gre^lisch profecUbns intendentes et 
i|iaHUHUM tHMuUliont'iu IWot^r«^ vtU^ut^:» meliorenu ips^s ciuibns et cinitati damns^ ccmferimos et 
«KmimiM^ ^HHT quiiiqui^ anniv» iHnilinuus a data preaentinm inehoandos el inde oontmae niinie- 
niMd^vQi^ (üt^iiiiiii m' tMnuiUHHlaiii «ih amnibu^üi stemiss snhsidiiSs robotis et ejcactmiibiis ad nos 
^ ^ ciiHH^r«iii n^^^lnmi qiK)^«iMiiK4iM »pectentihns tibertale«u taiiter*. vt pmücli eines quo- 
tiM yohMK'hMniiii muHur^Jn Ir^ (Wne^ qmraai quilibel q«iBqiHi|ruila d«as Tiaais ni loniüiMlHie 
\\MHM ^> >i»^ii^ i t^ A^ mur^i by^Hlksfc H «iwenti curenai cMtateM predktMBu Ters» Ivnna Mora 
nvMiim ^ iMNri ^w^UHMil <^l |WMiMinMit fhMMilliNrtefs^ pro wbi^ ttecwMi eapüaMis« 

Sti^wtiiek ^v»c >H Jmi fc »Hl $iilK»iilMi $^Ni rD4i4a$ fwAcfe dbinHifel««^ giingiiie aHis exigere 
Hüft,. iMVMiiicitikbik^ el uAiciükftte tti3titeäi nftMMiHilaä^ ÜnMltfir et 

uwTMirMY impvafiiM «m ^cnavMTxv wMi^||^WNaManai vm^anaHk sni qnRynnK nHraqpomr slrcv^ 

Ifo^Nm iiKi Mwt MWte L (br^wa iM^:dr«raai terfcuaiinäi^ JUiggiiwi DMaa CknraKr im Tvfia bnB 



297 



408. 

König Kazimir von Polen f>er9pr%chl dem Markgrafen Karl eon Mähren^ dem Herzoge 
Boleslaw eon Schlesien und dessen Söhnen^ und dem Herzoge Nikolaus von Troppau uf$d 
Ratibor die ihm verpfändeten Städte und Burgen Namslau, Kreulzenberg u. s. w. zurück- 
zustellen y sobald er bezüglich der Pfandsumme sichergestellt sein wird. Dt. Cracouie^ 

Sabbato post Ascens. domini (11. Mai) 1342. 

Aos Kazimirus dei gracia Rex Polonie, promittimus Tenore presencium, bona fide . 
ExcellenUssiinis et Magnificis principibus, dominis, Karolo domini Regis Primogenito Mar- 
chioni Morauie, Boleziao et suis iilijs, Wenceslao et Ludwico, SIezie et Nicoiao, Opauie, 
et Ratyborie, Ducibus, Ciuitates et Municiones Namslauiam , Creucenburch , Byczinam, et 
Ghuncenstat, nobis pro Tribus Miübus Marcarum grossorum denariorum Pragensium, polonici 
pagamenti per eos, in festo Sancte Trinilatis proximo, obligandas ac omnes eorum litteras, 
caiascnnque Tenoris fuerint, nobis nunc, et antea, traditas super illis, statiin postquam caucio 
de soluendis eisdem Tribus dictarum marcarum Milibus, nobis facta fuerit, et eorum pro- 
missa expleuerint prout in eorum litteris huiusmodi continetur . restituere, ac libere, sine 
quanis difficultate cedere de eisdem In cuius rei testimonium preseutes fieri et Sigilli nostri 
mnnimine, voluimus communiri. Actum et Datum Cracouie. Sabbato post festum Ascensionis 
domini proximo Anno Natiuitatis eiusdem Millesimo Trecentesimo .Quadragesimo secundo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museam aus dem Orig, des k. k. geh. Hofarchives zu Wien.) 

409. 

Katherina, Witwe des Hartlieb von Boskowic , schenkt der Kirche in Studnic zwei Zins-^ 
und anderthalb öde Lahne im Dorfs M6chnow. Dt. Boscowicz^ fer. III. in f. Penthecosles. 

(21. Mai) 1342. 

illos Katherina relicta quondam domini Hartlebi de Boscowitz, tenore presentium 

Recognoscimus vniuersis, Quod de speciali Jesconis filii nostri karissimi beneplacito et vo- 

luntate, ob predicti olim domini nostri Hartlebi anime salutem et nostrorum peccaminum 

remedium, et in honorem sancti Egidii confessoris, Ecclesie in villa nostra Studnitz . duos 

laneos censuales locatos . et alterum dimidium laneum . prÄnunc desertum . cum omnibus 

eomm Juribus Jure proprietario damus, libere in villa Mechnow sitos ad dictaro Ecclesiam 

perpetuo pertinendos, et ne ipsa ecclesia in suis Juribus et libertatibns consuetis et debitis, 

per nostros successores ex ignorancie causa, fraudari valeat vel turbari, omnibus et singulis 

notificamus expresse, quod plena decima de Curie sine allodii ibidem in Studnitz agris, et 

decimus denarius de Silua ad dictam villam spectante, si eam in parte vel in toto vendi con- 

tigerit, ac decima minuta ab hominum ibidem residentiuro agris . plebano ipsius Ecclesie 

qui est, vel qui tempore fuerit, pro sustentacione dari debet et ad eandem Ecclesiam perpetuis 

temporibns pertinebit. In cuius rei testimonium Sigillum predicti quondam domini Conthoralis 

3b 



298 

nostri . quo vtimur presentibus est appensum. Datam in Boscowicz Anno domini Millesimo 
CCC^ XLIF feria tertia in festo Penlliecostes. 

(Das Orig. mit einem kleinen gut erhaltenen Sigille im m. st. LaiidesarclüTe.) 

410. 

t^tibor, Abt von Seelan, Peter, Abt von Chotesau, bestätigen als die von dem 
Prämonstratenser Abte und Kapitel bestellten Yisitatoren der Provinz Böhmen, Mähren 
und Oesterreich bei der Visitation des Tepler Klosters das von dem dortigen Abte Beneda 
errichtete Testament. Dt. in Tepla in die S. et individue Trinitatis (26. Mai) 1343. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. desselben Klosters.) 

411. 

Der Abt und der Kontenl des Trebitscher Klosters verpflichten sich zur Verrichtung des 
ron ihrem Dienstmanne Peiek gestifleten Anniversars. Dt. in Trebitsch^ VIL Kai. Junii 

(26. Mai) 1342. 

i^os Adam diuina prouidencia Abbas, Nicolaus prior, Paulus supprior, Jeorius Cantor, 
Woyslaus prepositus in Luha, totusque conuentns monasterii Trebecensis Ordinis sancti Be- 
nedicti Olomucensis diocesis vniuersis has litteras visuris tenore presentium recognoscimus 
publice profitendo, Quod Pesco quondam Budislai procuratoris famulus nostri monasterii de 
salubri animarum suorum progenitorum ac sue et specialiter Wenceslai fratris sui, et con- 
thoralis eiusdem felicis recordacionis remedio, pie cupiens prouidere, vnum fertonem certi 
census, nobis legauit, testatus est, siue disposuit, de Naprawa, seu agris ad ipsum et heredes 
suos per mortem dicti Wenceslai fratris sui legittime deuolutis, in festo sancti Gaili eon- 
fessoris singulis annis in perpetuum per ipsum et successores suos, quicumqne prefatos agros 
possederint, dandum et soluendum contradiccione qualicumque proculmota, Nos quoque bene- 
ficia nobis per eum facta iuste recogitantes, nos et omnes posteros nostros ad pwagendam 
memoriam anniuersalem , prout apud nos consuetum est, pro eisdem et omnium fidelium 
defunctorum animabus in sempitemum dicto tempore obligamus, ipsum et quemlibet alinm 
dictorum agrorum post eum legittimum possessorem, ab omn» alio seruicio et solucione siue 
contribucione quacumque eximimus per presentes. In cuius rei testimonium et memoriam 
firmiorem presentes literas sigillorum nostrorum abbatis scilicet et conuentus predictorum 
appensione dedimus roboratas. Actum et datum in Trebitsch Anno domini Millesimo Tre- 
centesimo Quadragesimo secundo, VII. Kai. Junii. 

(Nach der Orig. BesUtignngsurkunde K. Sigmund vom Jahre 1421 im ArchiTC der Stadt 
Trebitsch, abgeschrieben A. Boczek. P. R. v. Chlumecky a. a. 0. S. 103, Nr. 5.) 



^ s. ■ 



299 

412. 

Herzog Johann von Schlesien und Herr von Stinau erkläret y dass er dem Wy Sehr oder 
Frohste Berthold von Lipa die Burg und Stadt Gorau mit dem Lande und Distrikte um 
8000 Mark Prager Groschen^ Polnischer Zahl, verpfändet hat. Dt. Wratiilauie, fer. IL 

infra octavas corporis Christi (3. JuniJ 1342. 

i^os Johtnnes dei gracia Dox Slezie et dominus Stynauie, Recog^oscimus , et ad 
▼ninersonim presencium et futurorum volumus noticiam peruenire, Quod bona deliberacione 
et matnro consilio cum fideiibus nostris prehabitis, nostraro prospicientes condicionem facere 
meliorem, venerabili viro domino Bertoldo de Lypa preposito Wyssegradeusi , Regni Boemie 
Cancellario, Gastnim et Cinitatem Gor, cum territorio et districtu^ necnon villis possessio- 
nibus, g^niciis limitibus, metis, terminis, agris cultis et incultis, pratis, pasculs, Siluis, rubetis 
nemoribus, venacionibus auccupacionibus, aquis aquarumve decnrsibus, piscacionibus, molen- 
dinis, ad aquas vel ad ventum expositis, Montibus vallibus, planis habitis vei habendi&» 
vasalUs hominibus honoribus Jurisdiccionibus plenoque dominio, nullo diminuto penitus, vel 
excepto, ac aliis iuribus, fructibus, utilitatibus, et pertinenciis vniuersis, quibuscumque nomi- 
nibus censeantur, prout ad nos a nostris progenitoribus peruenerunt, et sicut eadem hucusque 
dinoscuntnr possedisse . pro octo Milibus marcarum grossorum denariorum pragensium polo- 
nici pagamenti, rite et racionabiliter nomine pignoris obligauimus, et de certa sciencia 
presentibus obligauimus, Taiiter quod de Castro (ror predicto, dnntaxat ad presens sibi ces- 
simos, et id sue tradidimus et assignauimus potestati, Ciuitatem vero Gor, cum territorio 
et Omnibus antedictis territoriis pertinenciis fructibus et utilitatibus, quibuscumque per vite 
Dostre tempora, de prefati domini marchionis moravie beniuoiencia et consensu, sine impe- 
dimento quolibet possidere debebimus, et teuere, Sed, post mortem nostram, eadem ciuitas 
et territorium cum predictis omnibus suis pertinenciis et appendiis, ad predictum dominum 
BertoMiun, sine difficultate qualibet, et absqne resistencia seu retinencia cuiuslibet, pro pre- 
dictis octo Milibus marcarum, libere nomine pignoris deuoluentur, habenda, tenenda, utifru- 
enda, et pacifice possidenda, Promittimus itaque bona fide, vice et nomine iuramenti, prefato 
domino Bertoldo cum predicte Ciuitatis Gor, necnon Giuitatis nostre Stynauie, ac omnium 
ttiarum nostrarum municionum seu fortaliciorum, apericione ac omni qua possumus potencia^» 
contra quemlibet hominem, cuiuscumque preminencie condicionis aut Status existat, eciam si 
nobis eonsanguinitate vel affinitate quomodolibet sit astrictus, assistere ac fideliter adherere, 
qoandocumqne et quocienscumque per eum et snos Gapitaneos et officiatos fuerint requisiti. 
In quorum omnium testimonium Sigillum nostrunl presentibus est appensum. Actum et 
Datum Wratizlauie infra Octauas Corporis christi feria secunda. Anno domini Millesimo Tre- 
oentesimo Quadragesimo secundo. 

(Nach einer Abschrifl im k. böhm. Mmeum aas den Orig^ des k. k. geh. Hofarchites m Wien. 
Abgedruckt bei Dobner MonumenU IV. S. 308 n. CLXIX. aus dem DiplomaUir der 
Nostis'schen Bibiiolhek.) 

38* 



300 

413. 

Herzog^ Johann eon Schlesien^ Herr eon Stinau^ erklärt^ dass er dem Markgrafen Karl 
f>on Mähren die Burg und Stadt Gorau mit dem Lande und Distrikte um 8000 Mark 
Prager Groschen, Polnischer Zahl, in der Art verpfändet hat, dass demselben die Burg 
gleich jetzt, die Stadt und der Distrikt aber erst nach dem Tode des erster en übergeben 
werden. Dt. Wratislauie, fer. II. infra octaeas corporis Christi (3. Juni) 1342. 

J%os Johannes dei gracia dux Siezie, dominus Stynauie, Recognoscimus et ad uni- 
uersorum presencium et fulurorum volumus noticiam peruenire. Quod bona deliberacione et 
maturo consilio, cum fidelibus nostris prehabitis, nostram prospicientes condicionera facere 
meliorem. Excellenti et Magnifico Principi. domino nostro karissimo, domino Earoio^ Sere- 
nissimi domini . Regis ßoeroie, veri nostri domini, Primogenito^ Marchioni Morauie, Heredibus, 
et successoribus suis . Castrum et Ciuitatem Gor, cum Territorio et districtu, nee non viUis 
possessionibus, Grenicijs, Limitibus, metis, terminis, agris cultis et incultis, pratis. pascuis, 
Siiuis, . Rubelis, Nemoribus, Venacionibus, Aucupacionibus, aquis, aquarumue decursibus, pis- 
cacionibus, molendinis, ad aquas, uel ad ventum expositis, montibus, vallibus, planis, habitis, 
et habendis. Vasallis, Hominibus, Honoribus, Jurisdiccionibus, plenoque dominio nuUo dimi- 
nuto penitus uel excepto, ac alijs iuribus fructibus ulilitatibus et pertinenciis vniuersis, qui- 
huscumque nominibus censeantur, prout ad nos, a nostris progenitoribus peruenerunt et sicut 
eadem hucusque dinoscimur possedisse . pro Octo Milibus Marcarum grossorum denariorum 
Pragensium, polonici pagamenti, rite et racionabiliter nomine pignohs, obiigauimus, et de 
certa sciencia presentibus obligamus. Taliter quod de Castro Gor predicto dumtaxat ad presens 
sibi cessimus, et id sue tradidimus et assignauimus potestati. Ciuitatem vero Gor cum Territorio 
et Omnibus antediclis suis pertinencijs, fructibus et utilitatibus quibuscumque per vite nostre tem- 
pora, de prefati domini Marchionis Morauie beniuolencia et consensu, sine inpedimento quolibet 
possidere debebimus et teuere. Sed post mortem nostram , eadem Ciuitas et Territorium, cum 
predictis omnibus suis pertinencijs et appendijs, ad predictum Karolum Marchionem Morauie, He- 
redes et successores suos, sine difficultate qualibet, et absque resistencia seu renitenda cuios- 
libet, pro predictis Octo Milibus Marcarum, libere nomine pignoris deuoluentur . habenda tenenda 
vtifruenda et pacifice possidenda. Promittimus itaque bona fide, vice et nomine iuramenti, 
prefato domino Marchioni, Heredibus et successoribus suis, cum predicte Ciuitatis Gor, nee non 
Ciuitatis Stynauie, ac omnium aliarum nostrarum Municionum seu fortaliciorum, apericione.ac 
omni qua valemus potencia, contra quemlibet hominem , cujuscunque preeminencie, condicionis, 
aut Status existant, eciam si nobis consangoineitate uel affinitate, quomodolibet sit astrictos, 
assistere, ac fideliter adherere, quandocunque et quocienscunque per ipsos aut snos Capitaneos 
et OfTiciatos quoscunque fuerimus requisiti. In quorum omnium testimonium presentes fieri et' 
Sigilli nostri appensione fecimus communiri. Actum et Datum Wratislauie, feria Secunda 
infra Octauas Corporis christi, Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo secnndo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Huseam aas dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives zo 
Wien. Irrig zum J. 1343 abgedruckt bei Sommersberg Silesiac. rer. Scriptores I. 
S. 876 n. C. Dobner Monument. IV. S. 312 n. CLXXYU.) 



^301 

414. 

Herzog Johann ton Schlesien und Herr von Stinau williget ein^ dass der Markgraf Karl 

tau Mäkren den Markt Bolkowic eom Heinrich^ Herzog von Jauer^ eitt lösen könne. Dt. 

VratislavicB ^ fer. IL infra octavas corporis Christi (3. JuniJ 1342. 

i^os Joannes Dei ^atia dux SlesisB et dominus Stinavife, rccognoscimus et ad uni- 
nei-sorum notitiam uolumus peruenire, quod excellenti principi domino Carolo, Serenissimi 
domini nostri regis Boemia; primogenito, marchioni Morauiae, domino nostro carissimo indul- 
gemus prsBsentibus et fauemus ac omnino nostne uoluntatis existit, ut ipse oppidum nostrum 
Polkewitz cum territorio et suis appendiis et pertinentiis uniuersis pro quadringenta marcis 
grossorum denariorum Pragensium Foionicaiis pagamenti. in quibus illud illustri principi domino 
Henrico duci Laurensi patruo nostro per nos alias extitit obligatum, redimat et exoluat. 
Quodque prsBdictum oppidum Polkewitz et aliud oppidum nostrum Lynde cum suis territoriis, 
greniciis, limitibus, uillis, utilitatibus et pertinentiis ac appendiis uniuersis nomine ueri pi- 
gnoris habeat, teneat, et possideat tamdiu, quosque per nos et non per quemuis alium in 
pnefata pecunia fuerint exsoluta. Hamm testimonio literarum. Datum Vratislauise feria secunda 
infra octauas corporis Christi. Pra^sentibus etiam nostrum sigiilum est appensum. 

(Abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar Hss. B. Y. S. 620 n. XCl. Vergl. Dobner Monument. 
rV. S. 308 n. CLXVIII.) 

415. 

Markgraf Karl non Mähren ^be freit das Allodiutn zu Krolkwitz des Breslauer - Bürgers 
Konrad von Waczenrode von dem ihm darauf zustehenden Rechte. Dt. Wratislavie, fer. 

secunda infra octa/vas Corporis Christi (3. Juni) 1342. 

i^os Karoius domini. . Regis Boemie primogenitus Marchio Morauie. . Notum facimus 
tenore presencium vniuersis, quod pensantes fidelitatem multiplicium seruiciorum fideiis et dilecti 
nostri Conradi de Waczenrode Ciuis Wrat. nobis hactenus exhibitam, sibi et suis heredibus et 
legitimis Successoribus , damus de benignitate nostra solita , omne dominium et Jus nostrum 
quod nobis competit aut competere posset, super et in bonis allodij dicti Conradi Krolics 
Doncnpati districtus nostri Wrat. nuUum pro nobis aut nostris heredibus aut Successoribus 
resemantes, Si et quando dictum ailodium sub Jure Theutunico exponetur per eos aut locetur, 
ad hoc eciam nostra specialis cum omnimodo fauore accedit voluntas. Hamm serie litterarum. 
Datam Wrat. feria secunda infra octauas corporis Christi. Anno domini M^ CCC^XLIP. 

(Aus dem Buche: Perpetuorum B. S. 121 im Archive der k. Kammer zu Breslau, mitgetheill 
Dr. W. Waltenbach.) 



302 



416. 

Markgraf Karl ton Mähren bestätigt die vom Könige Johann von Böhmen dem Hermann 
eon Ess und dessen Nachkommen zu Domeck am 7. September 1340 gemachte Schenkung 
des bei Breslau gelegenen Hofes Woyschicz sammf allen Zugehörungen und Freiheiten. Dt. 

Wratislauie^ VII. die mensis JunU (7. Juni) 1342. 

lllos Karolus domini Regis Boemie Primogenitns Marchio Morauie, Notum facimus 
tenore presencium vniuersis, Quod quia dominus et Genitor noster antedictus, paterno fideli 
nobis speciaiiter dilecto Hermanno diclo de Ess, familiari suo domestico, omnia bona ad 
Curiam dictam Woyschicz prope Wratislaaiam spectancia hereditarie donauit, suis sibi pa- 
tentibus, quas vidimus litteris, datis super eo cpiarum tenor talis existit: Johannes dei gracia 
Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes Ad vniuersorum noticiam tenore presencium volumus 
peruenire, Quod nos confisi etc. usque. Datum in Turnaco * In Vigilia Natiuitatis . beate Marie 
Virginis Anno domini M^ CCC« XL^. (S. S. 206 n. 286 d. B.) Nos vero volentes memo- 
rato Hermanno de Ess, dictorum suorum seruiciorum intuitu, quibus eciam nobis complacere 
semper teuebitur, gratis occurrere disposicionibus, ipsiuS Hermanni supplicacionibus graciosiu9 
inclinati, prefatam donacionem et collacionem de ipsis bonis ad dictam Curiam Woyschicz 
pertinentibus cum Omnibus et singulis suis pertinenciis, per omnem modum et formam, ac 
cum Omnibus clausulis, punctis, libertatibus et condicionibus, in dictis paternis litteris expresse 
de verbo ad verbum continentibus (sie) approbamus, ratificamus, ac eciam confirmamus, nostrum 
eis prebentes tenore presencium consensum beniuolum et expressum. Uarum nostrarum 
testimonio litterarum. Datum Wratislauie Septime die mensis* Junij. Anno domini Millesimo 
Trecentesimo Quadragesimosecundo. 

(Aus dem Orig. auf Perg^m. mit einem kleinen Sigille im k. ArchiTe zu Breslau, mitgetheilt 
vom Archivar Dr. WaUenbach.) 

Markgraf Karl von Mähren bestätigt den eom Könige Johann su Prag am VIII. Sep- 
temper 1341 genehmigten Ankauf ton 7^2 Mark der Zinsungen ton 4 Lahnen in QueUc^ 
und 3^/2 Lahnen in Porsicz^ für die ausserhalb der Stadt gelegene Marienkirche zu Glogau. 

Dt. Wratislauie^ VII. die mensis Junii 1342. 

iMos Karolus domini . . Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie Recognoscimus 
tenore presentium vniuersis, nos vidisse litteras domini Genitoris nostri predicti, integras, 
non abrasas, non aboütas, omni suspicione carentes, suo maiori sigillo sigiilatas, quarum 
tenor dinoscitur esse talis. Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, Om- 
nibus in perpetuum etc. usque. Datum Präge in die Natiuitatis beate Marie Virginis Anno domini 
Millesimo Trecentesimo Quadragesimoprimo. (S. S. 252 n. 354 d. B.) Et quia nobis humi- 
liter supplicatum extitit, vt predictom vendicionis contractum ratificare et gratificare digna* 



\ 



303 

remur, Nos huiusmodi pijs et laudabilibus supplicacionibos inclinati omnia ei singula saprascripti 
et contenta in littera dicti domini Genitoris nostri, ratificamos, gratificamus et presentis scripti 
patrocinio approbamns, nostrum adhibentes consensum pariter et assensam expressum. In 
cnins rei testimoniom presenlibus sigillum nostrum et appensum. Datum Wralisiauie, septima 
die Mensis Jonii, Anno domini Miilesimo Trecentesimo XLIP. 

(Nach dem Orig. auf Pergam. inil einem aiihfingenden Sigille im königl. ArchiTe zo Breslau, 
. mitgetheill vom Archivar Dr. Wattenbach.) 

418. 

Pabst Clemens VI. ernennt den Johann, des Prager Bandinm Söhn, zum OlmiUzer Dom^ 
herm und resereirt ihm eine Präbende daselbst. Dt. Amnione, XIII. Kalendas Julii 

(19. Juni) 1342. 

(^'lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Johanni Bandini Pragensis, 
Ganonico Olomucensi Magistro in Artibus Salutem et Apostolicam Benedictionem . . . 

Volentes tibi gratiam facere specialem, Canonicatum ecclesie Olomucensis cum ple- 
nitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus, et de illo etiam providemus. 
Prebendam vero si qua in dicta ecclesia vacat ad presens, vel cum vaca verit . . . conferendam 
tibi post acceptationem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinentiis suis donationi apostolice 
reservamus . . . Aut si presens non fueris ad prestandum de observandis statutis et consue- 
tudinibns ipsius ecclesie solitum iuramentum, dummodo in absentia tua per procuratorem 
ydoneum et cum ad ecclesiam ipsam accesseris, corporaliter illud prestes, aut quod in Melnik 
Prägens, dioc. et omnium Sanctorum in Castro Pragensi ecclesiarum Canonicatus et pre- 
bendas, qnorum fructus et proventns annui ultra septuaginta floren. de florentia se non 
extendunt ut asseris, nosceris obtinere. NuUi ergo etc. nostre coUationis, provisionis, reser- 
vationis, inhibitionis et constitutionis infringere etc. Datum Avinione XIII Kalendas Julii 
Anno Primo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. Jahr. I. B. X. Br. 1285 S. 303 im Vaticam- 
sehen Arclüve za Rom. Vidim. Abschrift im m. st. Landesarchive.) , 

419. 

Pabst Clemens VI. ermächtiget den Olmütier Bischof ssur Ertheilung der Dispens ron dem 
Hindemisse der unehelichen Geburt für den Olmützer Acoliten Hermann, Sohn des Priesters 
Philipp von Olmüti, behufs der Erlangung der Priesterwürde und geistlichen Pfründen. 

Dt. Avinione, IX. Kalenders Julii (23. Juni) 1342. 

C/lemens Episcopus Servus Servomm Dei Yenerabüi Fratri . . Episcopo Olomucensi 
Sahitem et Apostolicam Benedictionem. 

Gonstitatus in presentia nostra dilectus filius Uermannns natas quondam Pbilippi de 
Olomats Acoiitaa Olomucensis, nobis homiliter suppiicavit, ut cum eo super defectu natalinm 



304 

quem patitur, de presbitero genitns et soluta, et eciam super eo, quod tacito de diclo de- 
fectu clericaiem tonsnram et omnes minores ordines, alias tarnen rite suscepit, quod huiusmodi 
defectu et aliis predictis nequaquam obstantibus, possit huiusmodi tonsura uti, et in susceptis 
ordinibus ministrare, et ad omnes superiores ordines promoveri, et ecclesiasticum beneficium 
obtinere, etiam si curam habeat animarum^ dispensare misericorditer dignaremur. Cum autem 
idem Acolitus, quem per certos Examinatores super hoc deputatos a nobis, de litteratura 
examinari fecimus diligenter, inventus sit in iUa convenienter ydoneusi ad ecclesiasticum 
beneficium obtinendum. Nos de vita et conversatione ipsius Acoliti notitiam non habentes, 
fraternitati tue, de qua plenam in Domino fiduciam oblinemus, per apostolica scripta man- 
damus, quatenus consideratis diligenter circumstantüs universis, que circa ydoneitatem persone 
fuerint attendende, si dictus AcoUtus alias sit ydoneus, nee sit paterne incontinentie imitator^ 
sed hone conversationis et vite, aliaque sibi merita suiFragantur, ad huiusmodi dispensationis 
gratiam obtinendam, secum super premissis auctoritate nostra dispenses, prout secundum 
Deum anime sue saluti videris expedire. Datum Aviniohe VUII Kalendas Julii anno primo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabsf s Clemens VI. Jahr. I. B. IX. Br. 480 S. 438 im Vaticanischen 
Archive im Rom. Yidim. Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.) 

420. 

Iflarkgraf Karl bestätigt den Präger Bürgern einige mit Zustimmung und Einwilli- 
gung des Königs Johann gegen die Nürnberger Kaufleute getrofl*enen Verfügungen. Dt. 
Wratislavie, in die S. Johannis Baptiste (24. Juni) 1342. 

(Nach einer Absclirift im k. böhm. Museum aus dem ältesten Bürgerbuche S. 4 des Altstidter 
Archives zu Prag. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl lY. I. Th. Urkundenbuch S. 82 
n. LXXII. Böhmer a. a. 0. S. 346 n. 53.) 

421. 

Markgraf Karl non Mähren verspricht dem Breslauer Bürger Jakob ^ Sohn des Wiener^ 

die für die eon ihm gekauften und dein Degenhart von Frankenstein wiedergegebenen acht 

Lahne in Jakschenau^ schuldigen hundert Schock Prag. Gr. binnen Jahresfrist zu zahlen. 

Dt. Wratizlauie^ in festo bb. aposl. Petri et Pauli (29. Juni) 1342. 

i^os Karolus domini.. Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie Recognoseimos 
dilecto nobis Jacobe Wienneri. paterno et nostro fideli, Cini Wratizlauiensi, pro bonis suis, 
octo videlicet Laneis in villa Jekschenow sitis, que et quos ab eodem reeepimus, et Degen- 
hardo de Frankenstein patri domini . . officialis Wratizlauiensis restituimus, in Centum sexagenis 
grossorum denariorum Fragensium racionabiliter nos teneri. De qua quidem pecunie summa 
ipsum Jacobum assecuratum ac certum reddere cupientes, promittimus sincere^bona fide nostra, 
sibi et beredibus suis, et ad manus dicti Jacobi dilectis nobis Franezkoni Hartlibi et Hankoni 
Engligeri et ipsorum heredibus prefatam aummam pecunie a festo sancti Johannis Baptiste 



305 

proxime nunc preterito ad vnnro annnm continue reuoluendum solnere et totaliter expodire, 
taliter quod merito polerint (sie) contentari. Harum qnas sigillo nostro cominuniri feciinus 
testimonio litterarum. Datum *Wratizlauie in festo beatorum apostolorum Fetri et Pauli, Anno 
domini KP CCC" XL« secundo. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Sigille in dem Archive der Sladl Breslau 
sub lit. P. 2, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.) 



422. 

Markgraf Karl von Mähren erklärt^ dass er ron dem Breslauer Bürger Jacob^ Sohn des 
Wiener , und dessen Erben das Allodium Kriianowic bei Bohrau um 200 Mark Prag. Gr. 
gekauß habe^ und dass er diese Summe mit dem Herzoge Boleslaw von Schlesien und 
Herrn von Brieg bis zum nächsten Georgi-- Feste abstatten wolle. Dt. Wratislavie^ die 

commemorationis S. Pauli (30. Juni) 1342. 

i^os Karolus domini . . Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie Recognoscimus 
et ad vniuersorum volumus noticiam peruenire, nos aput fideles nostros dilectos, Jacobuni 
Wiennerij et heredes ipsius Ciues Wratislauienses , Allodium suum hereditarium Crzisano- 
wicz, prope Borow, districtus Wratislauiensis, pro Ducentis Marcis grossorum denariorum 
pragensium, pagamenti Polonici, conparasse racionabiliter et emisse. Quas, vna cum Uiustri 
principe domino Bolezlao Duce SIezie, domino Bregensi, Sororio nosti'o karissimo, promit- 
timus indiuisim in solidum ac coniunctim, ita quod vnus ab altero per dimidiam ipsius pecunie 
solucionem absolui et separari non valeat, antedictis Jacobo Wiennerij ac suis heredibus, de 
ipsomm nomine Frantzkoni Hartlebi et Hankoni Engelgeri, Ciuibus Wratislauiensibus, et 
eorom cuilibet, promittimus, in festo beati Georii venture proxime, necnon dampna que per 
hoiosmodi solucionis retardacionem seu negligenciam, uei per expensas, monendo uel pro 
Honicione sequendo nos, pereiperent, et que iuste poterunt demonstrari, soluere prout solui 
pecania pro bonis hereditarijs est eonswetum, sine quouis eorum dispendio, bona fide. Dantes 
eis presentes litteras nostro et ipsius Ducis Bolezlai Sigillis munitas in testimonium super 
eo. Et Nos Bolezlaus dei gracia Dux Stezie, dominus Bregensis, ad solucionem prediete 
pecunie nos vna cum prefato domino Karolo Marchioni Morauie sponte ac voluntarie, quem- 
admodom premittitur obligamus, Sigillum nostrum cum ipsius domini Marchionis Sigillo pre- 
sentibus in testimonium appendendo. Datum Wratislauie die Commemoracionis sancti Pauli 
Anno domini Millesimo Treeentesimo Quadragesimo secundo. 

(Nach dem Orig. auf Pergam. mit zwei anhfingenden Sigillen im Archive der Stadt Breslau 
sub lit. P. 1, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.) 



39 



306 



423. 

Markgraf Karl ron Mäkren bestätigt den Geistlichen aller Orden in deni Breslauer Be-^ 
zirke alle Freiheiten^ Immunitäten und Privilegien. Dt. Wratislauie^ in Octana S. Johannis 

Baptisle (1. Juli) 1342. 

J^os Karolus domini.. Reg^s Boemie Primogenitus Marchio Morauie Recognoscimus 
et falemur Tenore presencium vniuersis, Quod ad paternos et nostros Deuotos siucere di- 
leclos, quoslibet Religiosos Ciuitatis et districtus Wratislauiensis, cuiuscunque ordmis aut 
professionis existunt gerentes pie deuocionis affectum, ac ipsos obinde uoientes diuine pre- 
sertim remuneracionis intuitu pijs fauoribus et gracia prosequi special!, de mera liberaiitate 
nostra promittimus bona fide, Ipsos singulos in quibusuis ipsorum libertatibus, priuilegiis, 
inmunitatibus, gracijs et indultis, quibiis hucusque quocnmque tytulo sunt gauisi, graciosiuA 
conseniare. Hamm quas appensione Sigilli nostri niuniri mandautmus testimonio litterarum. 
Datum Wratislauie in Octaua Sancti Johannis Baptiste Anno Domini Millesimo Trecente- 
simo Quadragesimosecundo. 

(Nach dem Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Sigille im königl. Archive zu BreslaB, 
milgelheiit vom Archivar Dr. Wattenbach.) 



424. 

Der Breslauer Bischof Bt^etislaw bezeuget über Aufforderung und in Gegenwart des Mark- 
grafen Karl^ dass die Herzoge eon Schlesien und Breslauer Diöeese dem Könige Johann 
ron Böhmen ihre Länder geschenkt^ und die geschenkten gleich wieder zu Lehen genommen 
haben. Dl. in domo Cruciferor. ord, S. JoImHn. Hierosol. prope Wratislauiam in octava 

S. Johannis Bapt. (1. Juli) 1342. 

In nomine domini Amen. Nos Preczlaus dei et apostolice Sedis prouidencia Epis- 
copus Wratislauiensis omnibus presentes litteras inluentibus publice profitemur, quod Magnifici 
principes domini ßoleslaus Bregensis, Bolco Falkmbergensis, et Bolco Opoliensis, Wladislaus 
Cosiensis, Kazimirus Thesschinensis, Nicolaus Opauiensis et Rathiboriensis, ac Semouitus 
Glywicensis, Duces noslre Wratislauiensis diocesis in nostra presencia constituti sponte 
recognouerunt et publice sunt confessi, Se Municiones suas et Terras ipsis subiectas, sin- 
guli suas Terras et Municiones in manus Serenissimi Principis domini Johannis Regis 
Boemie resignasse, *dictasque Municiones et Terras taliter resignatas ab eodem domino 
Johanne Rege, suo et heredum suorum, nomine Regni Boemie in perpetuum feodum rece* 
pisse, Juramentum quoque fidelitatis et homagium ipsi Regi Boemie et suis heredibus seu 
Successoribus legittimis pro se et eorum heredibus prestitisse, Similiter eciam Nobiles 
Terre, et Consules Ciuitatis Wratislauiensis, suo et Ciuitatis ac vniuersitatis eiusdem Ciui- 
tatis nomine in nostra presencia constituti sponte recognouerunt, et publice sunt confessi, 



307 

pie memorie Henricum Sextam et vitimum olim Ducem Wratislauiensem « ipsius Ducatas 

Wratisiauiensis dominum hereditarium, Ciuitatemque Wratislauiensem et Ducatum ipsius^ 

com suo honore, iurisdiccione et Districtu eidem domino Regi donasse, tradidisse et cessisse 

sponte et iibere de eisdem, per Regem predictum et heredes ipsorum, non diiiidendo ea a 

Regno Boemie seu Corona Regni eiusdem perpetuo possidenda, Seque vniversitates et sin- 

gulares personas Ciuitatis et alioram Opidoruro ac locorum dicti Wratisiauiensis Ducatus, 

eideni domino Johanni Regi Boemie et suis heredibus verum ac fidele homagium prestitisse, 

Promitentes firmiter, quod Regibus ac Gorone Regni Boemie, homagium fidem et iuramenta 

fidelitatis per ipsos prestita, eidem domino Regi ac suis heredibus perpetuo fideliter obser- 

uabunt, Quare Exceliens Princeps dominus Karolus Marchio Morauie Priniogenitus dicti 

Regis, qui predictis recognicioni et confessioni affuit coraln nobis, a nobis instanter po- 

stalans, ut sibi super eisdem recognicionibus et confessionibus, nostras daremus testimoniales 

litteras, et nichilominus si aliquem uel aiiquos de predictis, venire contra Reiigionem iura- 

menti prestiti contingeret in futurum, ipsos ad obseruacionem huiusmodi iuramenti, conpellere 

per censuram ecclesiasticam curaremus. Nos igitur personas tam Regis quam primogeuiti 

predictorum specialibus fauoribus prosequentes , diclo domino Earolo Marchioni presenti et 

domino Regi genitori suo absenti, de consilio nostri Capituli promittimus et spondemus, pro 

oobis et Successoribus nostris, quod si quis Ducum predictorum heredum et Successorum 

suorum, quod non credimus fieret in futurum transgressor proprij iuramenti, Nos ipsum uei 

ipsos ad obseruacionem fidei et iuramenti per censuram ecclesiasticam, ad requisicionem 

dictonim dominorum Regis et Marchionis postquam nobis de transgressione huiusmodi con- 

stiterit legittime, conpeliemus, Insuper cum dicto domino Marchione vice Regia et sua taiem 

iniuimos concordie vnionem, quod Nos nulli Regi uel Principi ipsos impugnare volenti, contra 

ipsos dominos Regem et Marchionem, heredesque ipsorum prestabimus auxilium, consilium 

aei fauorem, imo sincere dileccionjs affectu desiderantes dicti domini Johannis Regis, heredum 

et Successorum suorum Regum Boemie rempublicam saiubriter prosperari, sibi tanquam 

Patrono principali in Ducatu Wratisiauiensi, sicut memoratus Dux Henricus Sextus et vltinms, 

patronus fuisse dinoscitur ab antiquo, cui inmediate successil dominus Rex prefatus, Muni- 

ciones nostras, ecciesie et Terre Nysensis, quarum plenum dominium et liberum nos habemus, 

contra qnoscumque Reges et Duces extra tarnen nostram Wratislauiensem diocesim consi- 

atentes, dictum dominum Regem forsiten inuadentes, aperiemus et faciemus pro defensione 

patrie absqne tamen nostro et ecciesie Wratisiauiensis ac subditorum nostrorum dampno 

uel preiudicio aperiri, Nobis vero et Capitulo recipieutibus nomine ecciesie nostre promisit 

vice Regia et suo nomine, dominus Marchio supradictus, quod ipsi nos^ ecclesiam nostram 

et Terras ipsius, ab omnibus Regum, Principum, Potentum ac Tyrannorum maxime Boemie 

et Morauie ac quorumlibet aiiorum inuasionibus inpugnacionibus et iniurijs pro viribus pro- 

tegent ac eciam defensabunt, per premissa tamen Priuilegijs, donacionibus et libertatibus 

datis et concessis per quondam Principes Slesie eidem nostre ecciesie non intendimus ah- 

qnod preiudicium generare. In quorum testimonium Sigillum nostrum presentibus est appensum. 

Actam et Datum in domo habilacionis Cruciferorum ordinis sancti Johannis Jerosolimitani 

39« 



308 

prope Wratislaiiiam, in Octaua beati Jobannis Baptiste, Anno domini Millesimo Trecentesimo, 
Quadragesimo Secundo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum ans dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives zu 
Wien. Abgedruckt bei Somroersberg Silesiacar. rer. Scriptores S. 788 n. XllL Vergl. 
bei Dobner Moaument. lY. S. 311 n. CLXXl.) 

425. 

Markgraf Karl erneuert und bestätigt alle eon den Schlesischen Herzogen dem Bischöfe^ 
der Kirche^ dem Kapitel und der Geistlichkeit der Breslauer Diöcese verliehenen Begna- 
düngen^ Freiheiten und Privilegien. Dt. Wratislavie inoctava S. Joan.Bapt. (1. Juli) 1342. 

In nomine domini amen. Nos Karolus, domini . . , regis Boemie, primogenitns, 
marchio Moraaie, considerantes siuceritatis affectum quo reverendus in Cbristo pater, dem. 
Przedzlaus ^) , Wratislauiensis episcopus , nobis studuit sinceris affectibus conplacere , nos 
itaque desiderantes, eidem dom. episcopo vel qui pro tempore fuerit et ecclesie . . capitolo 
ac toti clero seculari civitatis et dyocesis Wratislauiensis in nostro temporali dominio con- 
stitutis^) et specialiter nostre ecclesie Glogouiensi grata favoris nostri vicissitudine occurrere 
ac ipsos de liberalilate nostra reddere consolatos, ut et ipsi quietem consecuti et pacem 
nostrisque adjuti beneficiis in pace pacis domino valeant liberius famulari, omnes gracias, 
privilegia, libertates et indulgencias per quoscunque duces, comites et barones in civitate 
et dyocesi Wrat. predictis et specialiter ac precipue per bone memorie divos principes. do- 
minos Henricum primum, Henricum secundum, Henricum tercium, Henricum quartum el 
Henricum sextum ac ultimum tunc duces Slezie et dominos Wratislauienses nocnon pei 
dominos Henricum, Conradum et Bolkonem olim duces Glogouienses et per dominum . . 
genitorem nostrum regem Boemie concessas et datas seu*concessa et data, ratas et gratas 
seu rata et grata habentes, eas et ea, conjuscunque continencie vel tenoris existunt, reco- 
gnoscimus, innovamus, approbamus et nichilominus ex certa nostra sciencia presentibus con- 
tirmamus, promittentes sinceriter bona fide reverendo in Christo patri, dom. Przedzlao^), dei 
et apostolice sedis gracia episcopo Wratislauiensi predicto presenti et recipienti vice et no- 
mine suo, ecclesie et capiluli'^) necnon cleri secularis, manutenere semper ac inviolabilitei 
et illibate servare gracias, indulgencias, libertates et "privilegia omnia, supradictas et eciani 
supradicta, episcopumque, ecclesiam et capitulum atque clerum secularem predictos contn 
quoscunque . . reges, duces, comites, barones, tyrannos, spoliatores, molestatores , injuria- 
tores et perturbartores ipsorum , cujuscunque condicionis aut Status extiterint defensare ac 
ipsos el ipsorum bona, terras, statum et jura defendere et absque doli scrupulo conservare, 
postquam perceperimus, eos aut ipsorum aliquos spoliari, molestari et perturbari in personia 
rebus vel juribus ipsorum vel ipsis injurias irrogari aut postquam ipsi vel aliqui ipsoran 

Abweichungen des zweiten Exemplars: *) Przedslaus. ^) Nostro dominio temporali subjectis. '*) Predslao. 
*) Capituli Wratislanieosis. 






J^ 



309 

nobis spolia, molestias, injnrias et perturbaciones ipsoram intimaverint a nobis anxiliom 
postulantes, exceptis dumtaxat illustribus principibus, dominis Henrico Jaworiensi et Bolkone 

• 

Swydnicensi docibus, contra quos in terris ipsorum eundem dominum episcopum, ecciesiam 
et capitulum Wrat. predicfos non tenebimnr adjuvare, nisi forsitan iidem duces ipsum dorn, 
episcopum, ecciesiam vel capitulum in bonis episcopalibus ecclesie seu capituli in ducatn 
Wratislauiensi seu in terris ducum aliorum patronorum ac nostrorum vasallorum sitis per- 
tarbare forsitan conarentur, tunc episcopo, ecclesie et capitulo supradictis contra duces eosdem 
ad prestandum eis auxilium volumus obligari. Insuper episcopo, ecclesie et capitulo menio- 
ratis promittimus bona fide, quod nos aut dominus . . genitor noster episcopum, ecciesiam 
et capitulum ac clerum secularem civitatis et dyocesis Wrat. necnon quoscunque laycos 
eorum subditos in bonis ecclesie consistentes nullo unquam tempore aggravabimus exaccio- 
nibus, taltiis, solucionibus, collectis, peticionibus pecuniarum, animalium, annonarum, servitutum, 
vecturarum vel aliarum angariarum seu perangariarum, quocunque censeantur nomine, aut des- 
censibus vel stacionibus ad villas et allodia episcopi, capituli et ecclesie predictorum, sed 
JQxta privilegiorum suorum teueres ipsis in biis scriptis meram, plenam et omnimodam con- 
cedimus libertatem. In quorum omnium testimonium et robur perpetuo valiturum presentes 
coDScribi et appensione sigilli nostri volumus communiri. Actum et datum Wrat., in octava 
s. Johannis baptiste, a. dom. millesimo trecentesimo quadragesimo secundo. 

(StenzePs Urkunden zur Geschichte des Bisthumes Breslau S. 289 n. CCLXIX. nach dem 
Orig. im Archive des dortigen Domkapitels. ^ Vergl. Dobner Monument. IV. S. 309 n. 
CLXX. Böhmer Add. II. S. 346 n. 54.) 

426. 

illarkgraf Karl verschreibt den Breslauer Consulen 42 Mark auf seiner verpfän- 
deten Berne. Dt. den Tag vor Kilian (1. Juli) 1342. 

(Extract mitgetheiit Dr. W. Wattenbach.) 

427. 

Markgraf Karl eon Mähren erklärt^ dass er von dem Breslauer Bürger Jacoh^ Sohn des 
Wieners^ zwei hundert und fünf Schock Mark^ Polnischer Zahl^ entlehnt habe, welche er 
demelben binnen vier Wochen zurückzuzahlen verspricht. Dl. fer. IL ante fest. S. Mar- 

garethe (8. Juli) 1342. 

i^os Karolus domini. . Regis Boemie Primogenitus« Marchio Morauie, Notum facimus 
tenore presencium vniuersis, Quod cum dilectus nobis Jacobus Wieneri, Ciuis Wratislauiensis, 
Docentas et Quinque marcas Polonici numeri et pagamenti ad nostras instantiuas preces pro 
Boshts, necessitate et oportunitate euidentibus conquisiuerit , et beniuole in parato duxerit 
motoandum, Nos ipsum de huiusmodi pecunie summa, prout expedit, assecurare ac certificare 
volentes, promittimus sincere, bona fide nostra, easdem Ducentas quinque marcas in parata 



* 



810 

pecunia, a data presencium ad Quatuor septimanas continue numeraodas, soluere et totaliter 
expedire. Quod si non fecerimus, extunc dampna que inde dictus Jacobus receperit, et qua 
racionabiliter demonstrare potent, sibi vna cum Capitali pecunie summa prefata promittimus 
totaliter resarcire, taliter quod inde poterit merito contentari. Harum, quas sigillo nostro 
communiri fecimus testimotiio litterarum. Datum feria secunda ante festum sancte Margarete 
proxima, Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimosecundo. 

(Nach dem Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Sigille im Archive der Stadt Breslau 
sub lit. P. 3, mitgetheiit vom Archivar Dr. Wattenbach.) 



428. 

Herzog Ludwig tan Schlesien und Herr in Liegnitz bestellt seinen Bruder Wenzel zum 
Bevollmächtigten behufs der dem Markgrafen Karl von Mähren zu leistenden Huldigung. 

Dt. in Allodio juxta ritulum Laa^ XIV. Juli 1342. 

In nomine domini Amen. Nouerint vniuersi ac singuli presencium noticiam babituri. 
Quod nos Ludwicus dei gracia Dux Slezie dominus Legnicensis, de fidelium subditorum 
nostrorum cousilio, facimus, constituimus et prout melius possumus ordinamus. Illustrem 
principem dominum Wenceslaum ducem Slezie et similiter dominum Legnicensem, fratrem 
nostrum karissimum, nostrum verum et legittimum procuratorem negociorum nostrorum ge- 
storem et nunccium specialem, ad comparendum et se, noslro, Terrarum nostrarum. Inco- 
larum earundem, ac omnium subditorum nostrorum cuiuscunque condicionis fuerint . nomine. 
Coram Excellenti et Magnifico principe domino Karolo, Serenissimi domini nostri, domini 
Johannis Boemie regis, Primogenito, Marchione Morauie, Auunculo et domino nostro Karis- 
simo, presentandum. Dantes et concedentes eidem fratri et procuratori nostro plenum mandatum 
ac liberam et omnimodam potestatem . predictas Terras nostras, cum Ciuitatibus Municionibus 
Opidis Castris villis prediis Territorijs districtibus iuribus iurisdicionibus honoribus et perti- 
nencijs vniuersis presentibus et futuris, in quarum seu quorum possessione iam sumus, aut 
ex bereditaria successione, quorumlibet paternorum bonorum et terrarum eiusdem erimus in 
futurum . prefato domino Karolo, vice et auctoritate Regia domini patris sui Regis Boemie 
supradicti ac heredum suorum Regum Boemie nomine, recipienti, et denuo conferenti, nostro, 
beredum successorum Nobilinm Yasallorum et quorumlibet subditorum nostrorum nomine 
resignandi. Nos ac easdem Terras nostras necnon predictos subditos nostros, Regis Boe- 
mie dicioni et dominio submittendi. Jurisdicionem regiam in nos ac sepedictos subditos 
nostros quoslibet assumendi, necnon renuncciandi , obligandi, cauendi, Terras nostras pre- 
dictas cum Omnibus suis appendijs et pertinencijs supradictis, ab ipso domino Karolo, domini 
nostri Regis Boemie primogenito Marchione Morauie, uice et auctoritate Regia quemadmodum 
promittitur conferente in perpetuum ac hereditarium pheodum, pro nobis beredibus succes- 
soribus et subditis nostris omnibus recipiendi. Sibique iuramentum fidelit^tis in animara 
nostram prestandi, ac alia omnia et singula faciendi, que verus et legittimus procurator facere 
potest et debet, et que circa huiusmodi necessaria fuerint uel eciam oportuna, seu que io 



811 

talibas reqairuntur, et que nosmet possemus et facere debereirms si personaliter aat pre* 
sencialiter adessemus, eciam si mandatum exigant speciale, uel si maiorem casum ant 
clariorem interpretacionem uerborum requirerent quam superius est expressum. Promittentes 
DOS Ratum gratura et firmum perpetuis temporibus babituros sub bonorum nostrorum omnium 
ypotheca, quidquid per predictum dominum Wenceslaum Ducem SIezie dominum Legnicensem 
fratrero et procura torem nostrum, actum gestum et legittime procura tum fuerit in premissis et 
qaolibet premissorum. In cuius rei testimoninm presens procuratorium per Laurencium infra 
scriptum Notarium scribi et Sigilli nostri voluimus appensione muniri. Actum et Datum in 
AUodio^ iuxta Riuulum laa, districtus Wratislauiensis, quondam Jenczonis de Gorlicz Ciuis 
Wratislauiensis^ nunc vero Johannis Salomonis et Johannis de Opauia Ciuium Wratislauensium, 
Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo secundo Indiccione decima Mensis Julij, 
die Quartadecima presentibus paternis ac nostris dilectis fidelibus Stephane de Porchwitz, 
Henrico de Landzcron, Herinanno de Khitlitz, Ottone de Maltitz Militibus. Peczone diclo Scbyr- 
mer de Lipa, et Luthero de Scheindorf, famulis Testibus ad premissa vocatis. 

Et Ego Laurencius quondam Nicolai de Dyeditz Olomucensis diocesis publious apo- 
stolica et Imperiali auctoritate Notarius, faccioni conslitucioni et ordinacioni, nee non concessioni 
et promissioni ac Omnibus alijs et singulis supradictis, presens vna cum predictis testibus 
interfui, et ad uoluntatem prefati principis domini Ludwici dei gracia Ducis Slezie domini 
Legnicensis, fideliter scripsi et in hanc publicam formam redegi, meoque signo consweto et 
nomine consignaui Rogatus in testimonium premissorum. 

(Nach einer Abschrift im k. böbm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives so 
Wien. Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar. rer. Scriptor. I. S. 903 n. CXXXVI. 
Vergl. Dobner Monument. IV. S. 311 n. CLXXIII. Goldast in Supplement, actor. 
publicor. S. 275 n. XXVIll.) 

429. 

Die Äebtistin und der Konvent des TiSnotticer Nonnenklosters präsentiren den Magister 
Hermann als Probsten zur St. Peterskirche in Brunn. Dt. Brunne^ XIV. Kai. Augusti 

(19. Juli) 1342. 

Venerabili in Christo patri, ac domino suo Reuerendo domino Johanni Episcopo 
Olomucensi Adelheidis Abbatissa, Totusque Conuentus SancUmonialium Monasterij Porte Celi 
in Tussnowicz, Ordinis Cisterciensis, Olomucensis diocesis, Cum omni reuerencia, oraciones 
' in domino salutares, Cum ad Beneficia et dignitates ecciesiasticas, Uli sint non inmerito pro- 
monendi, qoibus literarum sciencia, morum honestas, et alia virtutum merita suffragantur, 
Igitnr hoBorabili viro, Magistro Hermanno Phisico, Scolastico Olomucensi, et Canonico Sancti 
Petri in Brunna Ecclesiarum, Preposiluram eiusdem Ecclesie sancti Petri per mortem domini 
Sebasfiani, quondam Ecclesie ipsius Prepositi nostre collacioni vacantem , propter deum cop- 
tolimiis^ Ipsumque Paternität! vestre ad eandem presentibus in dei nomine presentamus, 
homiliter supplicantes, Quatinus ipsum ad eandem Preposiluram, ex officio vestro confirmare 



t 



312 



di^emini, €uram sibi et administracionem ipsius Prepositure, in spiritualibus et temporalibus 
committendo. Datum Brunne XIV Kalendas Augusti, Anno domini Millesimo Trecentesimo 
Quadragesimosecundo. ' 

(Das ölig, anf PergaiiL, dessen Sigill abgerissen ist, im Archive desselben Klosters, im m. st. 
* . . Landesarchive Lit. C. n. 1.) 

430. 

Johann^ Bischof von Olmütz^ bestätigt den von dem Tischnowitzer Kloster ^Konvente zum 
Probsteü' bei der St. Peterskirche zu BHlnn präsentirten M. Hermann. Dt. Modricz^ 

XIV. Kalendas Augusti (19. Juli) 1342. 

tlohannes dei et apostolice sedis gracia Episcopus Olomucensis honorabili viro fratri 
in Christo carissimo Magistro Hermanno, Phisico, Scolastico nostre Olomucensis et Canonico 
sancti Petri in Brunna Ecclesiarum Salutem et sinceram in domino caritatem. Cum vene- 
rabilis domina Adelbeidis Abbatissa et Conuentus Sanctimonialium Monasterij Porte Celi in 
Tussnowicz, Ordinis Cisterciensis, nostre dyocesis Olomucensis, Preposituram Ecclesie sancti 
Petri in Brunna predicte, per mortem Sebastiani, pridem Prepositi eiusdem Ecclesie vacantem, 
cuius coUacio, presentacio, seu disposicio, ad Abbatissam et Conuentum predictos pertinere 
dinoscitur vobis contulerint nobisque uos presentauerint ad eandem, Petentes vt ad eam, 
vos ex nostro dignaremur ofBcio confirmare. Nos Abbatisse et Conuentus predictorum pre- 
cibus fauorabiliter inclinati vestrorum precipue meritorum intuitu, quorum consideracione magis 
eidem Ecclesie, quam persone uestre in huiusmodi prouisione non ambigimus esse prouisum. 
in dicta Ecclesia sancti Petri ad presentacionem, collacionem, et peticionem premissas, Pre- 
positum vos instituimus et Prelatum vobis Preposituram ipsam, cum omnibus iuribus et vni- 
uersis pertinencijs suis, auctoritate ordinaria confirmantes, et curam eius ad administracionem 
in spiritualibus et temporalibus uobis, prout ad nostrum spectat officium committentes. In cuius 
rei testimonium presentes vobis dedimns Uteras, SigiUorum nostrorum munimine roboratas. 
Actum et Datum Modricz XIY. Kalendas Augusti, Anno domini Millesimo Trecentesimo 
Quadragesimosecundo. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem gebrochenen. Sigille, im Archive desselben Klosters, im 
m. St. Landesarchive Lit. C. n. 2.) 

431. 

König Ludwig von Hungam verspricht^ den zwischen seitiem Vater König Karl und dem 
Markgrafen Karl von Mähren geschlossenen Bund fest zu halten und die besprochene Heirath 
zu vollziehen. Dt. in Wisegrad^ in f. inventionis corporis S. Stephani (3. August) 1342. 

J^os Lvdovicvs, dei gratia rex HungarisB, memovm commendamus, et, tenore prs^ 
sentium, signißcamus, quibus expedit, uniuersis; Qui licet, iuxta continentiam literamm 
quondam excellentissimi domini, Caroli illustris regis Hungarieß, genitoris nostri carissimi, 
felicis memorise ac serenisslmse domin» Elizabeth, eadem gratia regln» lIangari«B^ genitricis 



# 



313 



Qostne, nunc dei dementia sopersUtis, anno domini HGCGXXXVIII. in dominica inoocauit 
emanatarom ; et inxta intentionem et finem similium literanim, nideiicet Excellentis principts, 
domini Caroli eadem gratia, domini Joannis, illustris regis Boemiflß primogeniti, marcbionis 
Moravi», primanim in eadem dominica Inuocauit, sub suo et duorum Baronum et consilia-* 
riorum suorum, nideiicet Simonis de Codditz, et Willielmi de Landstein; ac secundarum iif^ 
dominica Lsetare, similiter sub suo et magnificsB principiss®, domiusß Biancas, consortis iu», 
sigillis, hinc inde confectarum; in feste beati Michaelis archangeli proxime affüturo, cum 
spectabili puella, domina Margaretba, filia eiusdem domini Caroli, marcbionis morauiee, quem- 
admodum idem pater noster et genitrix, pro nobis et nomine nostro, modis et conilitionibus 
in iisdem literis ipsorum exinde confectis plenius expressis et iuramentis binc inde confir- 
matis, manu libera ordinauerant et composuerant; matrimonium consummare, debuissemus: 
tamen quia prsBclara eadem puella ad annos legitimos et nubiles minime peruenisse digno- 
scitor, propter hoc, iuxta canonicas sanctiones, nee sponsalia de praBsenti contrabere nee firmius 
consummare potuimus cum eadem, quamuis nos, in legitima abtäte constituti, Regni Hvngariae 
Plenvm Gvbernacvlvm , diuina gratia sufTragante, babeamus: et, matura habita deliheratione 
cum eadem domina genitrice nostra, de consensu et consilio prasdicti domini Marcbionis ac 
de consilio praelatorum et baronum, consiliariorum nostrorum, consummationem dicti matri- 
monii inter nos et dictam Pvellam praaclaram, dominam Margaretbam, nondum nubiles et 
legitimos annos atlingenlem, perficiendam, ob eiusdem puellae teneritatem, a dato praBsenlium 
et a feste beati micbaelis archangelii proxime fuluro praedicto, ad quartam reuolutionem festi 
eiusdem beati Michaelis, diclas literas parentum nostrorum et ipsius domini Marcbionis, quoad 
omnes suos articulos, pactiones, ordinationes, sponsiones de dote et dotalicio, cum excep- 
tionibus et conditionibus expressis, ratas, gratas, firmas per omnia babentes et uolenles in- 
uiolabiliter obseruare; absque omni dolo, fraude, diiTerendam duximus atque porrogandam; 
firmiter promittentes sub uirtute prasstiti sacramenti corporaliter, manu sacrosanctis euangeliis 
Christi bodie, in eiusdem nomine, tactis, dictam dominam Margaretbam, adueniente praBdicto 
tennino, scilicet reuolutione quarta festi beati Michaelis archangeli, secundum rilum sanctaB 
Romanae ecclesise, nobis matrimonio copulare et dictum matrimonium cum eadem, cum dei 
audiutorio, legiltimo impedimento cessante, absque dolo et fraude feliciter et eifectualiter con- 
summare, dilatione qualibel ulteriori procul mota et dictas literas parentum nostrorum et eiusdem 
domini Marcbionis, quoad omnes suos articulos et modos ac conditiones expressos de contra- 
hendis sponsalibus de praesenti, et matrimonio consumandis inuiolabiter per omnia attendere 
atque obseruare , literas etiam alias parentum nostrorum et dicti domini Marchionis, tempore, 
quo dicta filia sua in aulam eorundem parentum nostrorum, pro informandis moribus et idiomate 
Hungarico, traducta extitit, eas mansuras in suo pleno uigore volumus et relinquinius prorsus 
et per omnia permanere. In cuius rei memoriam et perseuerans stabilimentum praamissorum 
pnesentes concessimus literas sub appensione sigilli nostri parui, quo nunc utimur, quia 
sigilium authenticum nondum sculptum et fabricatum babemus. Promittentes, quod quamprimum 
authenticum sigillum nostrum sculpetur et fabricabitur, faciemus easdem appensione ipsius 

coBunoniri. Nos etiam Elizabeth, regina Hungariae, sub virtute eiusdem, una cum dicto domino 

40 



# 



314 



rege, Contborali nostro, prout supra dictum est, sacramenli pnestiti et nunc inuocatil pro- 
mittimus firmiter assumendo absque omni dolo et fraude, quod ipsum dominiini Lvdovicvm, 
regem, filium nostrum carissimiim, iuxta continentiam dicti domini regis, conthoralis nostri, 
et nostrarum, super diclo matrimonio antea confectarum et pnesentium literarum, iuducemus, 
consulemus et admonebimus, elTectualiter et realiter operam dando, ut dictum matrimoniam 
inier ipsam et puellam prs&claram, filiam domini marchionis, in ipsa quarta reuolutione festi 
beati Michaelis Archangeli, qui super lectum est, debeat et velit feliciter et elTectualiter 
consumare. lu huius rei cerliorem caulelam, sigillum nostrum reginale authenticum pne- 
sentibuSivduximus appendendum. Datum in Wisegrad in festo inuentionis corporis beati 
Steffani, Prothomartyris, anno domini MCCCXLII. 

(Das Orig. im k. k. geheim. Archive su Wien. Abgedruckt bei ladewig in Reliquiar. Mss. 
T. V. 491 n. XXVII.) 



432. 

Markgraf Karl giebt den Hof in Habfi und einen Lahn in Schebetein^ welche zu der Burg 
Eichhorn gehörten^ dem Branislaw ttile zu Lehen. Dt. Brunne^ in vigilia Assumptionis 

b. Marie virg. (14. August) 1342. 

l4arolus domini.. Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie. Dilecto fideli nostro 
Branislao Zile diclo salutem et omne bonum. Grata habentes tua obsequia, nobis et Castro 
nostro Wewerzi per le exhibita et impensa, tibi et heredibus luis, Curiam in Habrzi, et 
vnum laneum lerre in Zebite^nie, spectanles ad dictum Castrum, cum eorum pertinenciis in 
feudum conferimus, et donamus, per te et heredes tuos tenenda, possidenda, vtifruenda,' et ' 
habenda, Yolentes, quatenus tu et heredes lui, proinde nobis, et Castro nostro Weuerzi ad 
condigna seruicia teneamini, et debeatis esse perpetuo astricli. Hamm serie et testimonio 
literarum, quibus nostrum sigillum duximus appendendum. Datum Brunne in vigilia Assump- 
tionis beate Marie virginis Anno domini Millesimo Trecenlesimo, Quadragesimo secundo. 

(Das Orig. mit einem kleinen wohlerhaltenen Sigille im Archive der Abtei St. Thomas »i 
Allbrünn n. 544 F. 10.) 

433. 

Markgraf Karl ertheiÜ dem Dorfe Rausenbruck die Bewilligung^ an jedem Dienstage einen 
öffentlichen Markt halten zu dürfen. Dt. Brunne^ fer. IL post Assumptionis b. Marie 

tirg. (19. August) 1342, 

i^os Karolus Domini . . Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie. Ad vniuer- 
sorum tarn presencivm, quam futurorum volumus noticiam peruenire, Quod exposcentibus 
fidelium dileclorum nostrorvm, Jenczonis et Beneschij fratrum. de Raussenbruk iidelitate et 
obsequijs quibus nobis se gratos ad presens exhibent, et plus et in futurvm poterunt exhibere, 



315 

Condtcionem ville ipsorum Raussenbruk, necnon omnium Incolarvm eiusdem volentes facere 
meliorem, villam ipsam ex nunc de mera liberalitate nostra in forense Opiduni ordinanias, 
facimns et creamus graciosius admiltentes ^ et ex certa sciencia presentibus indulgentes, vt 
in eodem Opido Raussenpruk vtpole ad hoc apto forum commune rerum venalivm et Mercivm 
quanimcunque Tercijs ferijs, Septimana qualibet perpetuis temporibus habeatur, Et ab omnibus 
et Singulis, racione vendeudi, emendi, ac alias de suis rebus more solito disponendi licite 
ac libere frequentetur^ Quodque predictum Opidum et ipsius Incole, necnon omnes et singuli 
venientes ad iUud, forensis Opidi, Juribus et consuetudinibus gaudeant, et fruantur, quibus 
alia forensia Opida terre nostre Morauie gaudent quomodojibet uel vtuntur. Mandamus igitur 
sab optentu gracie nostre firmiter et attente fidelibus nostris dilectis . . Capitaneo . . Came- 
rario . . Zudarijs . . Beneficiarijs . . Poprabtzkonibus, Villieis, Hurgrauijs, necnon Baronibus, 
Nobilibus, Militibus, Bladiconibus, ac Ciuitatum Aduocalis, Judicibus, et Communitatibus vni- 
uersis, ne predictos Jenczonem et Beneschivm fratres de Raussenbrnk, heredes et successores 
ipsorvm necnon Opidanos Opidi Raussenbruk supradicli audeant, nee presumant in foro pre- 
dicto impedire quomodolibet^ vel turbare, Indignacionem nostram granissimam si contrarium* 
attemptare quiquam presumpserint, incursuri. In cuius rei testimonium et robur perpetuo 
valiturum presentes scribi, et sigilli nostri iussimus appensione nmniri. Actum et Datum 
Brunne feria secunda post festum Assumpcionis beate Marie Yirginis proxima. Anno domiui 
Millesimo Trecentesimo Quadragesimosecundo. 

(Das Orig. auf Pergam. mil einem kleinen wohlerh'altenen Sigille, im Archive des Klosters 
Brück, im m, stand. Landesarchive Lil. L. n. 17. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. 
I. Th. Urkuudeub. S. 118 n. CXIII. Böhmer a. a. 0. 8. 346 n. 55.) 

434. 

Markgraf Karl gestattet dem Brünner Bärger Mathias^ Bruder des Maurh^ an der Schwor^ 
zawa bei Brüim den Kuttelhof errichten zu dürfen. Dt. Brunne^ fer. IlL post Assumptionis 

b. Marie mrg. (20. August) 1342. 

Aos Karolus domini . . Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie, Recognoscimus. 
Qood ad vniuersorum presencium et futurorum volumus noticiam peruenire, Quod fideii nostro 
dilecto Mathie fratri quondam Mauricij Ciui Brunnensi volentes ob grata sue fidelitatis obse- 
quia quibus multimodo nobis studuil conplacere, graciam facere specialem, sibi duximus 
faaorabiliter indulgendum, vt pro se heredibus et successoribus suis vnura farcorium siue 
Cnriani farcorum, que wlgariter khutelhof dicitur circa fluuium Swarczawa, qui circa Brunnam 
decurrit inter ipsius Mathie et quondam Conradi Poherlicerij Molendina, construere valeat 
et locare, que sibi, heredibus, seu successoribus suis, sit perpetuo censuahs, Nos enim 
censum, necnon omnem vtilitatem, qui, seu que de dicta Curia prouenire poterint annuatim, 
ipsi Mathie heredibus et successoribus suis imperpetuum conferrimus et donamus habendi, 
tenendi, percipiendi, vtifruendi, donandi, vendendi, vel alias, prout ipsis mehus et vtilius 
expedire videbitur disponendi, In cuius rei testimonium presentibus sigillum nostrum duxiuius 

40* 



816 

appendendum, Datum Brunne proxima feria Tercia post festum Assampcionis beate Marie 
virginis. Anno domini Millesimo Trecentesimo^Quadragesimo secundo. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen wohlerhaltenen Sigille im m. stfind. Landesarchire 
unter den Miscellen n. 9.) 

435. 

1 abst Clemens VI. bestätigt die dem Cystercienserorden verliehenen Privilegien. 
Dt. apud'Villam novam IX. Kalend. Septembris (24. August) 1342. 

(Das Orig. auf Pergam. mit der Bleibulle im Archive des Klosters Saar, im m. st. Landes- 
archive Lit. A. IL n. 44.) 

436. 

Pabst Clemens VI. bestätigt die Urkunde des Bischof es Konrad von Olmütt ddo. Olmütz 
5. März 1326^ womit letzterer gestattet^ dass das Sedlecer Kloster die Hälfte des Zehends 
und der Einkünfte der Pfarrkirchen zu Jamnitz und Jarmeritz beziehen dürfe. Dt. apud 

Villam nof>am^ VI II. Kalend. Septembris (25. August) 1342. 

f^Ieraens Episcopus Servus Servorum Dei Dilectis filijs Abbati et Gonventui Mona- 
steril Cedlicensis Cisterciensis Ordinis Pragensis Diocesis Salutem et Apostolicam Benedictionem. 

Exigunt vestre devotionis merita, ut personas vestras et ordinem, in quo divino 
estis obsequio maneipati, prerogativa specialis gratie prosequentes petitionibus vestris quantum 
digne possumus, favorabiliter annuamus. Sane petitio vestra nobis exhibita continebat, quod 
olim pro parte venerabilis fratris nostri Johannis Episcopi ac dilectorum filiorum Capituli 
Olomucensis et Carissimi in Christo filii nostri Johannis Regis Boemie ilhistris ac vestra 
expositio felicis recordationis Benedicto PP. XII predecessori nostro, quod dudum hone me- 
morie Conradus Episcopus Olomucensis dicti Johannis Episcopi predecessor inopie ac pau- 
pertati, quibus monasterium vestrum et persone degentes in eo propter varia disturbia Regni 
Boemie, in quo monasterium vestrum existit, gravabantur prout et gravari noscuntur, eßectu 
pio compaciens medietatem fructuum redditunm et proventuum ecclesie in Jemeuicz Olomu- 
censis diocesis, in qua ex donatione dicti regis ins patronatus ut asseritis obtinetis, qui 
siquidem fructus reditus et proventus omnes ad summam octuaginta Marcharum argenti vel 
circiter annis singulis ascendere dinoscuntur de assensu capituli predictorum cum qnibns 
super hec tractatum habuit diligenlem, dicto vestro monasterio concesserat in perpetuum ac 
donaverat perclpiendi a vobis rectore dicte ecclesie qui tunc erat et nunc est, volonte aut 
cedente vel decedente etiam, ita tamen quod medietatem subsidiorum vel procurationum pro 
legatis ac nuncijs sedis apostolice et metropolitane ac etiam ordinario ratione dicte ecclesie 
pro tempore solvendarum deberetis similiter cum dicto rectore perpetuo supportare prout in 
patentibus litteris inde confectis dictorum Conradi Episcopi et Capituli sigillis munitis plenios 
continetur, ac suppUcato predecessori npstro predicto ut easdem concessionem et donationem, 



j. ^-^A j 



317 

ffledietatem dictorum froctuam reddituam et proyentuQiD confirmare de benignitate apostolica 
ex cerla scientia dtgnaretur idem predecessor huiusinodi supplicationes et litteras per dileclam 
filium nostrum Guillelrnum tituli sancti Stephan! in celio raonte presbiterum cardinalem exa- 
minari fecit et inspici diligenter. Et demum facta dicto predecessori super hiis per cardi- 
nalem eundem relatione plenaria idem predecessor ex eo quod Capitulum supradicti^ (sie) 
de qnorum consilio et assensu dicte donatio et concessio facte erant, non supplicabant pro 
concessione predieta, confirmationem huiusmodi concedere denegavit. Postmodum autem dicto 
predecessore rebus bumanis exempto, ac premissis Omnibus nobis divina favente dementia 
ad apicem summi apostolatus assumptis expositis diligenter pro parte Johannis Episcopi et 
Capitull ac Regis predictorum et vestra fuit bumiliter supplicatum, ut concessionem et dona- 
tionem huiusmodi ex certa scientia confirmare ac teuerem litterarum concessionis et doua- 
tionis eiusdem in iitteris nostre confirmationis inseri facere de benignitate apostolica dignaremur. 
Nos itaque huiusmodi supplicationibus inclinati predictas concessionem et donationem medietatis 
dictorum fructuum, reddituum et proventuum per dictum Gonradum Episcopum de assensu 
capitull predictorum Monast^rio Vestro ut predicitur factas ratas et gratas habentes eas 
auetoritate apostolica . ex cerla scientia confirmamus, et presentis scripti patrocinio commu- 
Qimus. Teronem dictarum litterarum concessionis et donationis Episcopi et Capituli prefatorum 
presentibus inseri facientes, qui talis est. Conradus Dei gratia Episcopus Olomucensis hono- 
rabilibus et religiosis viris Abbati et Conventui Monasterii Sedlicensis ordinis Cisterciensis 
Pragensis diocesis salutem in Domino sempiternam. Exposcit inter alia etc. usque. Datum 
in Olmucz anno Domini millesimo CCC^ XXVP. III . Non. Martii. (S. d. T. unter den Sup- 
plementen.) NuUi ergo etc. nostre confirmationis infringere etc. Datum apud Villamnovam 
Avinionensis Diocesis YIII Kalendas Septembris anno primo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabs^s Clemens VI. J. I. B. IX. Br. 56 S. 178 im Vaticanischeo 
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im mähr, skfind. Landesarchive.) 

437. 

Markgraf Karl von Mähren bestätigt der Persla ron Brunn die Besitzungen in Schölschitz 
und Öernowic. Dt. PragcBj die translationis S. Ludmillce (16. September) 1342. 

i^os Carolus domini regis Bohemi® primogenitus Marchio Moravife etc. recogno- 
Munns ad universorum, quorum interest, aut Interesse poterit, volumus notitiam perveuire^ 
ciiBi qiiia devota nostra Persla de Bruna possessiones suas et bona in villis Schellschiz et 
Czinowiz per felicis memorise quondam serenissimam dominam Elysabeth reginam Bohemife 
genitricem nostram carissimam, hereditario jure collatas et donatas eidem tenuit justo titulo, 
8ine impedimento quolibet et possedit hucusque. Nos possessionem hujusmodi approbamus, 
ratificamns et de certa scientia confirmamus plenam, meram liberam, ac omnimodam dictaB 
Persl» concedentes et dantes nihilominus potestatem, eadem bona in toto, vel in parte, tam 
in Vita quam in morte quibuscunque personis, ecclesiasticis vel stecularibus, dandi, donandi, 
legandi) vendendi, commutandi, vel alias de eisdem, prout sibi placuerit dispouendi, non 



318 

obstantibus literis per fidelem nostrum dilectum Bernhardum Bartossii de Bruna^ vel per 
quemcunque alium super diclis bonis ut dicitur, iaipetratis, ant in posterum inpetrandis, quas 
irritas decernimus, et inanes, ac nullius esse roboris aul momenti. In cujus rei testimonium 
presentes fieri, et sigilli noslri jussimus appensione muniri. Actum et datum Pragse, die 
translationis sanctsB Ludmill® . anno miilesimo trecentesimo, quadragesimo secundo. 

(Eine vidimirte Abschrift vom Jahre 1747 im Archive des Klosters St. Anna bei Brfinn, im 
m. St. Laudesarchive n. 35.) 

438. 

Friedrich^ Prediger an der Pfarrkirche za Littau^ vermacht dem dortigen Spitale des heil. 

Geistes^ einen innerhalb der G ranzen desselben Hauses gelegenen Garten. Dt, in domo 

S. Spiritus Luthocie^ fer, III. ante f. S. Michaelis (2^. September) 1342. 

J^üuerint vniuersi presentes et posteri tenorem presentium inspecturi Quod Nos 
frater Conradus Magister domus et Hospitalis Sancti Spiritus in Luthowia cum testibus sub- 
scriptis presentibus publice recognoscimus et fntemur, discretum et ydoneum virum dominum 
Fridericum presbiterum existentem predicatorem parrocbie ciuitatis Lulbowie recolentem scripta 
Apostoli dicentis. Non habemus hie manentem cinitatem, sed fnturam inquiramusv et aduer- 
tens soiiicite animo deiiberato et corpore sano ac bone racionis compos de bonis et rebus 
suis Omnibus a Deo sibi collatis que et quas industria propria et laboribus suis contraxit 
ortum situm in iimitibus domus Sancti spiritus foris ciuitatem Luthowie apud Hermannum 
balneatorem pro quinta media marca morauicalis ponderis grossorum pragensium rite et racior* 
nabiliter emit, quem pro salute anime sue ac parentum suorum post obitum persone sue et 
fidelis procuratricis sue Helene infirmis dicte domus racione testamenti iegauit condicione 
tanien tali interiecta quod predictus dominus Fridericus aut procuratrix sua Helena tempo- 
ribus vite sue prefate domui medium fertonem census dabunt annuatim, Si autem predictum 
dominum Fridericum viam vniuerse carnis prins quam ipsam Helenam ingredi contingerit 
tunc ipsa sepe nominata Helena prememoratum ortum cum omnibus rebus dicti domini Fri^ 
derici mobiiibus et immobilibus absque omni inpedimento seu arestacione omnium amicorum 
et successorum suorum legittimorum temporibus vite sue pacifice possidebit Et ortus post 
obitum dicte Helene infirmis domus sancti Spiritus perpetuis temporibus manebit. Datum et 
actum in domo sancti Spiritus feria tercia ante festum sancti MichaeHs archangeli anno 
domini Miilesimo Trecentesimo Quadragesimo Secundo Presi^ntibus discretis viris fratre Con- 
rado magtstro, fratre Nicoiao sacerdote, fratre Nicoiao clerico . Johanne prebendario . Petro 
scolare . Nicoiao et Nicoiao petitoribus dicte domus et quam pluribus fide dignis. In cuius 
rei testimonium sigillum domus Sancti spiritus presentibus est appensum. "* 

(Nuch dem Orig. im Archive der Stadt Littau n. 4, abgeschrieben A. Boczek.) 






319 



439. 

Markgrttf Karl eon Mähren gestattet die Abhaltung eines öffentlichen Marktes am Dienstage 
in jeder Woche in Wilimow. Dt. in Castro Pragensi die b. Wenceslai mart. (28. Sep- 
tember) 1342. 

J^os Karolus domini regis Bohemigs primogenitus, marchio Noraviae, ad universorum 
lam praesentium quam futurorura volumus notiliam pervenire, quod paternis ac iiostris Tide- 
libüs dilectis VVilhelmo seniori et Wilhelmo juniori fralribus de Egebech (sie), volenles 
meritonim suorum obtenlu facere gratiam specialem, ac abinde oppidi sui in Wilemow con- 
ditionem facere meliorem, ipsis et eorum heredibus et successoribiis in perpetaum favorabiliter 
indulgemus, eisque plenam, liberam et omnimodam damas et conferimus polestatem, ut in 
eodem oppido suo Wilemow, utputa ad hoc aplo, forum commune rerum ac meriiorum (sie) 
quorumque venalium juxta consuetudinem aliorum forensium oppidorum regni BohemiaB feriis 
tertiis septimana qualibet habeatnr, et illud ab omnibus tarn incolis regni quam ab advenis 
pro emendis ac vice versa vendendis hujusmodi rebus et mercibus ac pro aliis disponendis 
et agendis negotiis ac negotiatoribus quibuscunque libere et sine impedimento cujuslibet 
frequentetur. Damus insuper et concedimus fratribus ac eorum heredibus et successoribus 
antedictis, ut non in eodem oppido Wiihemow cippum habeant et infra limiles ejus fvrcam 
sea patibulum erigant pro faeinorosis et malefactoribus puniendis, in quos quidem facinorosos 
et malefactores plenum habebunt deinceps iudicium exercendi et quelibet (sie) juxta deme- 
rita corrigendi. Mandamus igitur paterno nostroque fideli burgravio in Kadano, qui est et 
qui fuerit, sub obtentu gracias nostrse Grmitcr et attente, quatenus antediclos fratres de Ege- 
berch, heredes et successores eorum in foro predicto non impediat nee molestet ^ sed eos 
ac omnes forum hujusmodi frequentantes studeat eiTicaciter promovere, indignalionem nostram, 
si secus fecerit incursurus, harum nostrarum testimonio literarum. Actum et datum in Castro 
Pragensi die beati Wenceslai martyris anno domini MCCCXLII. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus einem handschriftlichen Cod. des Raudnitzer 
Archive» V. D. C 10, S. 38 - 39.) 

440. 

IlLÖnig Johann von Böhmen bestätiget die Privilegien des Breslauer Bisthumes und 
verspricht, dass weder er noch der Markgraf Karl den Bischof, das Kapitel, den Söcular- 
Clems, und die weltlichen Unterthanen der Breslauer Kirche jemals mit Abgaben, Steuern, 
Zahlungen, Sammlungen u. s. w. beschweren werden. Dt. Parysius, IV. Octobris 1342. 

(Abgedruckt in StenzeFs Urkunden zur Geschichte des Bisthumes Breslau S. 291 n. CCLXX. 
nach dem Orig. des dortigen Domkapitels C. 31.) 



320 



441. 

Iflarkgraf Karl von Mähren erklärt , dass er die Ghodonen in Domaielic oder Tans, 
welche von jeher nach dem Rechte und der Gewohnheit nur XX schwere Hark Prager 
Groschen für die köuigl. Kammer ^nd IV für die königl. Landsteuer gezahlt haben, in ihren 
Rechten beschützen wolle, und befiehlt den Einnehmern der königl. Steuer, dass sie von 
ihnen nicht mehr als die genannten XXIV Mark einheben sollen, wenngleich einige, welche 
Güter in Taus von dem Könige Johann in Pfand hielten, sie (die Ghodonen) zu einer 
grösseren Zahlung gezwungen hatten« Dt. Prag, V. October 1342. 

9 

(Nach der Bestätigiingsurkuode des Königs Wladislaw vom J. 1475 im k. böhm. Museum zu Prag.) 

442. 

Pabst Clemens VI. beauflragt die Bischöfe ron OlmUtz und Erlau und den Abt zu St. 
Martin in der Raaber . Diöcese die dem Cardinal^ Diacon Wilhelm (tit. S. Marim in 
Cosmedinj widerrechtlich entzogenen Güter^ Pfründen etc. zurückstellen zu lassen. Dt. 

Avinionne^ II. Nonas Octobris (6. October) 1343. 

f^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Venerabilibus fratribus . . Olomucenä 
et . . Agriensi Episcopis ac dilecto filio . . Abbati Monasterii Sancti Martini Jauriensis Dio- 
cesis Salutem et Apostolicam Benedictionem. 

Ad regendum universalis ecclesie firmamentum fratres nostri sancte Romane ecciesie 
Cardinales assistendo nobis summissis humeris operosa sedulitate laborant, cum tam ipsius 
ecclesie quam orbis incumbentia onera, indefessis nobiscum soliciludinibus partiantur, quare 
decens et debitum esse conspicimus, ut ipsi quos Dominus tamquam precipuas et sublimes 
ecclesie predicte columpnas prerogativa sublimavit honoris, quique in ecclesiarum defensione 
et conservatione libertatum et iurium earumdem indesinenter studia et labores impendunt, 
apud nos prerogativam favoris inveniant et gratiarum plenitudinem in suis oportunitatibus 
consequantur, presertim ut bona et iura eorum preserventur a conatibus perversorum, protec- 
tionis nostre munimine circumfulta. Nuper siquidem ex conquestione dilecti filii nostri Guiüelmi 
sancte Marie in Cosmedin Diacoui Cardinalis percepimus, quod nonnuUi Archiepiscopi, Epis- 
copi et alii ecclesiarum prelati ac clerici ecclesiasticeque persone tam religiöse quam secu- 
lares, nee non Dnces, Marchiones, Comites, Barones, Nobiles, Milites, et laici, Commnnia 
Civitatum, Universitates opidorum, Castrorum, Villarum, et aliorum locorum, et alle singulares 
persone Civitatum et dioc. et aliarum partium diversarum, occuparunt et occupari fecerunt 
Castra, Villas et alia loca, terras, domos, possessiones, iura et iurisdictiones, nee non fructus 
census redditus et proventus Monasteriorum , Prioratuum, dignitatum, personatuum, ofQtiorum, 
ecclesiarum et aliorum ecclesiasticorum benefitiorum, que idem Cardinalis ex concessione et 
dispensatione apostolica obtinet, et nonnuUa alia bona mobilia et immobilia, spiritualia et 
temporalia ad Cardinaiem, nee non Monasteria Prioratus, dignitates, personatus, officia, 



• . 



321 

ecciesias, et beneficia predicta spectantia, et ea detinent, indebite occupata, seu ea detinen- 
tibus prestant auxilium consiliiim et favorem. Nonnulii etiam Civitatum et dioc. ac partium, 
predictarum , qui nomen Domini in yacuum recipere non formidant, eidem Cardinali super 
dictis Gastris, Villis, et locis aliis, terris, domibus, possessionibus, iuribus et iurisdictionibus, 
fructibus, censibus, redditibus, et proventibus eisdem et quibuscumque aliis bonis mobilibus 
et immobilibus , spirituaJibus et temporalibus, ac aliis rebus ad Cardinalem, et dignitates, 
personatus, offitia, ecclesias, et beneficia ipsa spectantibus, multiplices molestias, iniurias 
inferunt et iacturas. Quare dictus Cardinalis nobis humiliter supplicavit, ut cum sibi valde 
reddatur difficiie pro singulis quecelis ad apostolicam sedem habere recursum, providere sibi 
super hoc paterna diligentia curaremus. Nos igitur adversus occupatores, detentores, pre- 
sumptores, molesiatores, et iniuriatores huiusmodi illo volentes eidem Cardinali remedio subvenire^ 
per quod ipsorum compescatur lemeritas, et aliis aditus committendi similia precludatur dis- 
cretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus vos vel duo aut unus yestrum 
per Yos vel alium seu alios, etiam si sint extra loca, in quibns deputati estis Conservatores 
et Judices prefato Cardin ali efficacis defensionis presidio assistentes, non permittatis euro vel 
quibuslibet aliis bonis et iuribus ad eundem Cardinalem spectantibus, ab eisdem vel quibus- 
cumque aliis indebite molestari, vel sibi gravamina vel dampna aut iniurias irrogari, facturi 
dicto Cardinali, cum ab eo vel procuratori aut procuratoribus suis fueritis requisiti de pre- 
dictis et aliis personis quibuslibet super restitutione huiusmodi Castrorum, Villarum, terrarum, 
et aliorum locorum, iurisdictionum et iurium, ac bonorum mobilium et immobilium, reddituum, 
quoque et proventuum, et aliorum quorumcumque bonorum, nee non de quibuslibet molestiis, 
iniuriis atque dampnis presentibus et futuris, in Ulis videlicet, que iudicialem requirunt inda- 
ginem, summarie et de piano sine strepitu et figura iudicii. In aliis vero prout qualitas 
ipsorum exegerit iustitie complementum. Occupatores seu detentores, molestatores, presump- 
tores, et iniuriatores huiusmodi, nee non Contradictores quoslibet et rebelies, cuiuscumque 
dignitatis, Status, ordinis, aut conditionis extiterint, quandocumque et quotienscumque expe- 
dierit, auctoritate nostra per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo. 
Invocato ad hoc si opus fuerit auxilio brachii secularis. Non obstantibus tarn felicis recor- 
dationis Bonifacii PP. VIII predecessoris nostri, in quibus cavetur ne aliquis extra suam 
(Tivitatem et dioc. nisi in certis exceptis casibus, et in illis ultra unam dietam a fine sne 
diooesis ad iudicium evocetur. Seu ne Judices Conservatores a sede deputati predicta extra 
Civilatem et dioc in quibus deputati fuerint, contra quoscumque procedere, sive alii vel . aliis 
vices suas committere aut aliquos ultra unam dietam a fine dioc. eorumdem trahere presn- 
mant, dummodo ultra duas dietas aliquis auctoritate presentium non trahatur. Seu quod de 
aliis quam de manifestis iniuriis et violentiis, et aliis que iudicialem indaginem exigunt, penis 
in eos si secus egerint, et in id procurantes adiectis, Conservatores se nullatenus intro- 
mittant, quam aliis quibuscumque constitutionibus . a predecessoribus nostris Romanis Ponti- 
fieibus tarn de Judicibus delegatis et Conservatoribus quam personis ultra certum numerum 
ad iudicium non vocandis, aut aliis editis que vestre possent in hac parte iurisdictioni aut 

potestati eiusque libero exercHio quomodolibet obviare. Seu si aliquibus communiter vel divisim 

41 



322 

a prediota sit sede indultum, quod interdici, suspendi, vel excotnmußicari , seo extra vel 
ultra certa loca ad iuditium evocari non possint, per Utteras apostolicas non facientes plenam 
et expressam ac de verbo ad verbutn de indulto huiusmodi, et eorum personis locis, ordi- 
nibus et nominibus propriis mentionem, et qualibet alia dicte sedis indulgenlia generali vel 
gpeciali cuiuscumque tenoris existat, per quam preseotibus non expressam vel totaliter non 
insertam, vestre iurisdictionis explicatio in hac parte valeat quomodolibet impediri, et de 
qua cuiusque toto tenore de verbo ad verbum habenda sit in nostris litteris mentio specialis. 
Ceterum volumus, et auctoritate apostolica decemimas, quod quilibet vestrum prosequi valeat 
articulum etiam per alium inchoatum, quamvis idem inchoans nullo fuerit impedimento cano- 
nico prepedrtus, quodque a datuni presentium sit yobis et unicuique vestrum. in premissis 
Omnibus et eorum singulis ceptis et non ceptis, presentibus et futuris perpetuata potestas, 
et iurisdictio attributa, ut eo vigore, eaque firmitate possitis in premissis omnibus ceptis et 
non ceptis, presentibus et futuris, et pro predictis procedere, ac si predicta omnia et singula 
coram vobis cepta fuissent, et iurisdictio vestra et cuiuslibet vestrum in predictis omnibus 
et singulis per cilationera vel modum alium perpetuata legitimum extitisset. Constitutione 
predicta super Conservatoribus et alia qualibet in contrarium edita non obstante. Datuni 
Avinione II Nonas Octobris Anno Primo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. J. I. B. IX. Br. 12 S. 136 im Vaticanischen 
ArchiTe eu Rom. Vidimirte Abschrift im mfthr. stttnd. Landesarcbire.) 

■ 

443. 

Zbynik eon BukouHn vermacht dem Kloster Maria Saal in Altbrünv den in Nosalomc 
gelegenen Hof. Dt. Brunne^ fer. VI, ante Simonis et Jude (25. Oktober) 1342. 

Omnibus presentibus et futuris, ad quos presentes deuenerint, pateat euidenter. Quod 
ego Sbynco dictus de Buckowyn, frater bone memorie quondam Macsficonis Monachi. adhuc 
in bona mentis et corporis valitudine constitutus, diem extremum quantum deo inspirante 
valeo, pijs volens operibus preuenire, ex sincere deuocionis affectu, quem ad Monasterinm 
aule sancte Marie in antiqua Brunna, Ordinis Cysterciensis« Olomucensis dyocesis, gero et 
gerere volo cunctis diebus, quibus vixero domino iargiente, in quo tam pro nunc, quam 
extunc mea vlüma voluntate locum sepulture mee eligo presentibus et elegi, ob augmentuni 
salutis perpetue, meorumque remissionem pecaminum, necnon pie recordacionis quondam 
domine Sofce Contboralis mee karissime, ibidem sepulte, atque domini Maczconis fratris mei 
predicti animarum remedium salutare, non coactus non conpulsus, sed spontanee ac libere 
voluntatis arbitrio permotus, Curiam meam in Nassalowicz, quam a nobilibus viris, quondam 
dominis Heinrico et Johanne, et a Venerabili Bertoldo, Wyssegradensi Preposito , , Regoi 
Boemie Cancellario, fratribus de Lipa in Quadraginta sexagenis, grossorum Pragensium, 
tytulo veri pignoris in obligacione teneo, tenui hactenus et possedi Reuerende in Christo 
domine Katherine abbatisse et Gonuentui sanctimonialium dicti Monasterij, ipsique Monasterio 
nomine et vice inuiolabilis testamenti legaui, lego, et dono, resigno et cedo libere, presen- 



\ . 



323 

tibos tenendam, habendam, ytifhiendam, ac possidendam, cum omnibus et singfulis sui9#per- 
tiiiencijs, Juribus vtilitatibus, et condicionibus , prout in literis dictorum dominorum de Lipa 
michi datis super eo liquidius continetur expressum. Si vero dicta Curia in memorata pecunia 
a me exsolueretur , debeo et teneor ipsam pecuniam non distribüere in aliquos vsus meos 
particulares, siue necessitates quascumque, Sed nomine et vice Juramenti bona fide promitto 
sepedictaro pecuniam de consilio, voluntate et consensu dominarura abbatisse videlicet et 
Coiraentus Monasterij prefati, que fuerint pro tempore, super alias obligaciones mutuando 
9eu hereditates emendo, quas tamen de g^acia earum speciali michi tamquam Guriam pre- 
dietam teuere, et vtifrui licebit quoad vixero in tales vsus, vsufructus, et vtilitates conuertere 
et coromutare, quod eadem pecunia seu obligaciones vel hereditates pro ipsa forlassis conparate 
ad ipsas dominas, Abbßtissam scilicet et Conuentum dicti Monasterij, que erunt pro tempore, 
et ad ipsum Monasterium integre et libere inpedimento cessante quolibet reuerlantur, Re- 
nunccians pro me et heredibus, seu successoribus meis quibuscumque de certa sciencia 
simpliciter et expresse omni consilio et auxilio Juris cuiuscumque, quo vel quibus contra 
premtissa vel aliquod premissorum quocumque vsus ingenio tempore quocumque possem facere 
seu venire. In cuius rei testimonium et robur perpetuum Sigilla nobilium virorum dominorum 
Gehardi Camerarij Czude Brunnensis, Theodrici de Spran Czudarij, Wznethe de Crisans, 
Busiconis et Hermanni, fratrum de Lelecowicz, Hechtonis de Rossicz et Holubonis de Gum- 
drams, quos ad hoc rogaui, vnacum sigillo meo presentibus sunt appensa. Actum et datum 
BranDC in coUoquio feria sexta ante festum beatorum Symonis et Jude Apostolorum. Anno 
domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimosecundo. 

(Das Orig. auf Pergam. mit YIII. kleinen SIgillen, im Archive desselben Klosters, im m. st. 
Landesarchive Lit. M. n. 16.) 

444. 

Pabst Clemens VI. ernennet den Friedrich j Sohn des Ursus (Nedtid) von Bor^ sum 
Domherrn eon Olmütz und reservirt ihm eine dortige Präbende. Dt. Avinione^ III. Idus 

Noeembris (11. November) 1342. 

f^lemens Episcopus Servus Servorem Dei Dilecto filio Frederico nato quondam Ursi 
de Bor Ganonico Olomucensis Salutem et Apostolicam Benedictionem. • . 

Volentes tibi . . . gratiam facere specialem, Canonicatum ecclesie Olomucensis cum ple* 
Bitadiue iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo etiam providemus, 
Prebendam vero si qua in eadem ecciesia vacat . . . conferendam tibi . . . reservamus. . . Datum 
Avinione III Idus Novembris Anno Primo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. J. 1. B. II. Br. 563 S. 327 im Vatikanischen 
Archive in Rom. Vidim. Abschrift im mfihr. stflnd. Landesarchive.) 



41* 



324 



445. 

Iflarkgrar Karl verspricht der Breslauer Kirche, sie wegen ihrer Burg Milicz und 
das Eigenthumsrecht derselben niemals anzufechten. Dt. Prag, 13. November 1342. 

(Extract aus dem Orig. im Archive des Breslaaer Domcapitels, mitgetheili Dr. Waltenbach.) 

446. 

Markgraf Karl von Mähren bestätigt dem Kloster Ossek die vom Könige Johann ertheilte 
Befreiung von der k. Steuer auf X Jahre. Dt. Prage^ in die b. Briccii episcopi (13. No- 
vember) 1342. 

iMos Karolus domini Regis Boeroie Primogenitus Marchio Morauie Notum facimus 
tenore presencium uniuersis, Quud licet dominus Genitor noster Deuotos nostros dilectos, 
Abbatem et Conuentum, Monasterii in Ozzek a Gollecta Regia que Berna dicitur, quam ipsos 
de dicti sui monasterii et hominum eiusdem bonis omnibus infra Decennium a festo beati 
viti martyris anni preteriti continue reuoluendum dare contingeret graciose libertauerit, eisque 
omnimodam dederit libertatem, datis sibi suis super eo patentibus litteris, quibus nos con- 
sensum expressum et beniuolum adhibuimus ipsas per nostras patentes litteras quas eisdem 
similiter donauimus confirmantes, Tamen ipsi Abbas et Conuentus nobis ad nostram requi- 
sicionem in instanti necessitäte nostra astantes se nostris per ampiius coaptare benepla- 
citis, in Octoaginta Marcis grossorum denariorum Pragensium subuenire, Qnapropter nos 
cupientes eorum beniuplencie condignis promocionum et consolacionum presidiis occurrere 
operose Ipsis deuotis nostris dilectis sincere promittenduro duximus et promittinius per prä- 
sentes eos et eorum negocia quelibet super quibus nostrum implorauerint presidium fauo- 
rabili conamine dignantur dirigere prout oportunum uiderimus et graciosius promouere et 
nichilominus omnes gracias et liberiates ipsis per dictum dominum Genitorem nostrum donatas, 
in predictis litteras expressas, et demum nostris litteris, quautum nostra intererat, approbatas 
per prefati Decennii spacium inconuulsas tenere et eis in nuUo penitus contrarium attemp* 
tare. Harum nostrarum quas SigilK nostri munimine roborari fecimus testimonio literarum, 
Datum Präge in die beati Briccii episcopi. Anno domini M^ Trecentesimo, Quadragesimo, 
Secundo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum ans dem handsehriftl. Diplomatar desselben Klosters 
des ](JV. Jahrhundertes B. 25 p. v.) 

441. 

Markgraf Karl von Mähren erklärt^ dass er den Breslauer Bürgern Conrad Ewllebruch 
und Jakobj Sohn des Wiener^ zwanzig Schock Prager Groschen schulde^ welche er ilmen 
am Feste Christi Geburt zurückzuzahlen verspricht. Dt. Präge, Sabbato infra Octavas 

b. Martini (16. November) 1342. 

■ 

i^os Karolus domini.. Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie Recognoscimus 
et fatemur Quod fidelibus nostris dilectis, Courado Ewllebruch et Jacobe Wiennerij Ciuis (sie) 



325 

Wratislffuiensibus et eorum heredibus in viginti sexagenis grossorum denarioruro Prageosium 
et decem grossis denarijs obligamnr, Quas ipsis in festo Natiuitatis Christi proximo solnere 
promittimus bona fide. Alioquin dampna si qua propter negligenciam solucionis huiusmodi 
perceperint, que racionabiliter demonstrari poterunt, eis et eorum heredibus tenebimur ad- 
inplere et resarcire Et quicumqne presentes habuerit literas, eidem singula promissa (sie) 
tamquam prefatis Conrado et Jacobe promittimus adinplere. Hamm nostrarum testimonio 
litteranim. Actum Frage Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimosecundo, Sabbalo 
infra Octauas Beati Martini. 

(Nach dem Orig. auf Pergam. mit einem anhangenden Sigille im Archive der Sladt Breslau sab 
lit. P. 4, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.) 

448. 

Markgraf Karl ton Mähren bestätigt dem Stadtrichter und Ur burer zu Kuttenberg ^ Heinlin 

Eylauer^ und dessen Schwiegervater Nikolaus^ einem Sohne des Ruthard, die com Könige 

Johann erlheilten Rechte. Dt. Präge, in die S. Katharine (25. NovemberJ 1342. 

« 

i^os Karolus domini regis Boemie primogenitus Marchio Morauie, ad vniuersoruro 
ooticiam yolumus tenore presencium peruenire, Quod dilecti nobis, Heynlini Eyloweri, Judicis 
et vrborarii in Chutna^ paterni et nostri fidelis, grata et fidelia obsequia, interna mentis 
consideracione pensantes per ipsum, nostre Celsiludini, prompte exhibita, et exhibenda in 
fotanim, Volentesque ipsum, prerogativa peruenire gracie, et fauoris nostri singularis, Eidem 
Heynlino, omnes gracias, omniaque Jura et bona, que et quas ipse, et Nicolaus quondam 
Ruchardi, socer ipsius, ex concessione et induitu domini Genitoris nostri, habent, aut habere, 
dinoscnntur, conmuniter yel diuisim, prout hoc per litteras eiusdem domini nostri ostendere 
et demonstrare racionabiliter poterunt, approbamus, ratificamus, innouamus, et presentis scripti 
patrocinio confirmamus, In cuius rei testimonium, presentibus, sigillum nostrum duximus 
tppendendum, Datum Präge Anno domini Millesimo Trecentesimo, Quadragesimo secundo, in 
die sancte Katherine. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museam aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives 
za Wien.) 

449. 

Markgraf Karl ton Mähren bestätigt die Befreiung der Einwohner des Marktes Wladi- 
tkmc und anderer hieher gehörigen Dörfer ton der Verpfändung, welche König Johann 
CM Vhrick ton Kostelec gemacht hat und ertheilt ihnen besondere Gnaden. Dl. Präge, 

in festo b. Katherine tirg. et martgr. (25. Notember) 1342. 

i^os Karolvs Domini Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie. Ad vniuersorum 
noMiim tenore presentium yolumus peruenire. Quod nos volentes commodis nostrorum fidelium 
lorfttomm et oppidanorum oppidi nostri Wladizlawicz et incolarum viaUrum Kruswiczani, 



326 

Wrocznialotpta^ Bukowska Lotpta, Lacznicze Sabowresk, Sbosnalotpta, ad dictnm oppidon 
pertinencium proaidere« vt a seruitutibas. quibus affliguntur per extranea regimina eximantur. 
Eorum igitur precibus inclinati fauorabiliter eis annuimus, vt se eximere et liberare a fideli 
paterno et nostro Vlrico de Kostelecz debeant et possint cum sex centis sexagenis gros- 
sorum Prägen, in quibus eos Dominos^ et genitor noster karissimus obligauit et quia se sois 
pecuniis propriis liberauerunt sub nostra protectione et regimine persistere aflfectantes pro- 
mittimus sincere, quod sepedicti incole et eorum posteri in perpetuum, de hereditatibas 
eonim suprad'ctis quas possident non plus quam censum videlicet quadraginta quatuor sexag« 
in Festo sancii Georgii et XLIX sexag. in feste sancti Galli, qui ab antiquis temporibos 
solui consueuerat nobis et nostris successoribus soluere tenebuntur, et omnes labores et 
seruitutes exactiones subsidia vecciones siue alia grauamina et subsidia ipsis de nouo exco- 
gitata deponentes eos a dacionibus arre Anleyt vulgariter dictis bereditatumque mensura- 
tionibus a maiorum censuum vltra consuetum impositionibus absoluimus, ita quod solutis et 
datis censibus iudici eorum qui pro tempore fuerit nobis ad deportandum, in nullo alio penitus 
sint astricti, sed omnibus iuribus et consuetudinibus antiquiius obseruatis perfruantur. Pro- 
mittimus eciam eos et eorum quemlibet ab omnibus violenciis et iniuriis defensare, nullas 
eis nouitates facientes vel permittentes fieri inconsuetas, per quas ipsi et eorum posteri 
possint aliqualiter perturbari. Et si eos alicui ad gubernandum vel ad obligandum vrgente 
necessitate concesserimus vel obligauerimus, is eos in aliquo quam in perceptione censos 
consueti non audeat molestare nee molestari aliqualiter permittemus. Yolumus eciam quod 
iidem iure ciuitatis Maioris prägen, gaudeant, nee eos aliquis iudicare aut respondere, nisi 
coram nobis et Regni nostri Camerario et ludice eorum teneantur. Preterea de speciali nostra 
gracia prefato oppido et villis antedictis quatuor laneos pro pascuis communibus seu com- 
munitate in loco qui Wyssnowe nuncnpatur in qua parte acceptare curauerint, damos, 
conferimus et donamus. Promittimus insuper sepe fatis incolis ad maiorem certttudinem 
et cautelam super hiis omnibus supradictis graciis indulgenciis et libertatibus per nos eis 
concessis confirmacionis et ratificacionis literas Domini et Genitoris nostri quam primum ad 
terram Boemie redierit obtinere. In cuius rei testimonium atque robur presentes literas fieri 
et sigilli nostri munimine iussimus communiri. Datum Präge anno Domini MCCCXLII. in 
feste Beate Kalherine Yirginis et Martyris gloriose. 

(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenbuch S. 27 n. XXVIII. Böhmer a. a. 0. 
S. 346 n. 56.) 

450. 

Markgraf Karl bestätigt die im J. 1315 geschehene Beilegung des zwischen dem BriUmer 
Stadtralhe und dem Probste der S. Peterskirche bestandenen Strittes und zählet die der 
Probstei vordem zustehenden Freiheiten auf. Dt. Brunne^ in die b. Nicolai f^. Z)e- 

cember) 1342. 

iMos Karolus domini Regis Boemie Primogenitns^ Marchio Horavie, ad vniaersomio 
tarn modo superstitum quam inantea fnturorum volumus noticiam tenore presencium peme- 



327 

nire, Qnod honorabilis vir Magister Hennannas prepositus sancti Petri in Brvnna et Canonicus 

ac Bcoiasticus Olomucensis Elccesiarum , phisicus, et familiaris noster dilectus, ad nostram 

accedens presenciam, nobis proposuit, Qualiter temporibus retroactis, inter predecessorem suum, 

tone prepositum Brvnnensem ex vna, et . . Judicem et . . Jaratos ac Ciues Brvnnenses ex 

altera parte snper libertatibus et emunitatibus prepositure ipsius et hominum ac bonorom 

eins suborta fuerat materia questionis et aliquamdiu agitata, in qua tandem propter bonum 

pacis inter partes non siue diminicione et derogacione libertatum et emunitatum huiusmodi 

Composicio amicabilis interaenit, super qua confecte fuerunt litere, quas idem prepositus 

coram nobis exhibuit illesas et integras, talis per omnia continencie et tenoris. Nos. .Judex 

et. . Jnrati ac Comunitas Ciuium Brunensium tenore presencium constare volumus vniuersis, 

Quod super causis et controuersijs etc. usque. Datum Brvnne IUI. Nonas Marcii Anno domini 

H^CC0Xy<>. (Siehe Band VI. S. 62 n. 89.) Cum igitur sicud ipsius Magistri Ilermanni 

prepositi continebat querela, per nonnullos sibi et prepositure ac bonis et bominibus suis in eis 

condicjonibus que in dictis composicionis continentur literis derogetur et attemptetur per 

amplius derogari, non aduertentes, quod in antiquis eorum libertatibus per easdem compo- 

siciODem et literas satis eis extitit derogatum. Cupientes Ecclesiarum commoditatibus nostris 

opem dare temporibus, easdem in suis ut expedit libertatibus et Juribus graciose proteccionis 

presidio fauorabiliter confouere. Volumus et presencium auctorilate statuimus, ut tam ipse 

prepositus quam Successores sui, qui pro tempore fuerint, circa se et homines suos« ac bona 

sopradicta, omnibus que in litteris composicionis premisse exprimuntur, gaudeant libere^ ac 

perpetnoi pacifice perfruantur. Inhibemus namque sub indignacionis nostre interminacione, 

Jodici, Juratis et Ciuibus nostris Brunne presentibus et futuris firmiter et districte^ ne contra 

tenorem literarum huiusmodi prepositum et Ecclesiam sancti Petri supradictam in bominibus 

et bonis suis, siue eciam homines ipsos et bona perturbare uel molestare presumant, aut 

omnia in dictis contenta literis, uel eorum aliquid per se, alium uel alios quomodolibet vio- 

iare. Si enim contra tenorem literarum composicionis ipsius . . Judex, Jurati et Ciues 

sepedicti homines et bona prefata molestare presumpserint , aut libertates et condiciones in 

dicte composicionis contentas literis violare, Stalim eo facto preposito antedicto, qui est, 

et pro tempore fuerit, ac bominibus et bonis predictis, omnes libertates Jura et emunitates, 

({oas et que habuisse dinoscuntur antiquitus innouamus, et eis in perpetuum damus et con- 

eedimus inviolabiliter obseruandas, vt autem expresse huiusmodi pateant libertates, presentibus 

eas dnximns inserendas, Et sunt hee Primo, quod nullus penitus habeat de bominibus ipsis 

iBdieandi aliquam potestatero, sed omne Judicium coram Judice prepositi fiat de bominibus 

ntedictis, et emende, quas ipsi inciderint preposito debeantur. Nemo eciam prorsus bona 

Mdem ad capiendum aliquem, aut aliquod incompositum faciendum intrare presumat^ Si vero 

fiispiam^ in bonis ipsis et infra eorum limites in furto, homicidio, stupro, labrocinio uel 

aliiioo alio crimine deprehensus uel iudicatus fuerit, Is per . • Judicem et homines pre- 

posüi.. Jndici et Juratis Ciuitatis tradatur pro culpe seu delicti modulo puniendus. Omnis 

^po^e emenda et vtilitas inde proueniens, ad prepositum pertinebit, predicti quoque homines 

a4 dandiuD Contribuciones , Exacciones, Theolonea et alia subsidia aeu onera, cum Ciuitate 




iii^l Im I^IiiIImIi» Pii|»|mi*lMtHlti oiiiiiNOumqitd ironerin m\ nominis, minime sint astricti nee 

|M»Htilttl MiM|nM ili*lioiitil ml InllN por • . Judicom« Jumtos ot Clues Cioitatis sea quenims 

MllMtu i|ntiMMMhilllit«l oonHiirli Oonlqim in prc^rnlli« bonln In Ponautn extunc ammodo poteml 

i»l iIi^IioImimI IimIm^H Plutoroii« (^nrnllloi^K oi cnjimouniquo arlificij et operis mechanici et tabene 

i|iHMHHdHMMlMiii liHlioh MiilhtMlIiin tMinmifUonuil. i)\\i omnos oi singuli nichil dare cum Cni- 

tHli» \\\A Hd ClMllMl^m tMinh4lMioiH> It^noanliir« Sini tarn ipai quam omnes homines preAdi 

HIm^ih« vt llolh» Wmm miniiu «Miii^ndo in Ciuitati> ot vi^ndondo valeant exercere. Preterea it 

fi)M^olall it^'aola riiHnni halMlaolonlit |in'|m!(iH« ot aroa» silas infra Ecclesiam sancli Petri, d 

mmm riitltalln ad Ip^am KiH'loalam |MTUnonto»« omni oa« qua antiquitus vsi sunt. tH d 

|^M'|M^tao ih^ndmv N^dnnuii« lilu^Hato. V)naa qnidumi libortat«^ preaussas pro nobis. 

ot <«M\'Oo^^MMhM9i no'ttHit hona Ado «^inooro |M^miitUmiis ol^oraan^^ et per . . Jodkeaiu 

ao t'tHO« ltiiian^>H!«o^ tMroi(OHt09 H |ii^^tem;^ districto pvvoi)iimtts ut premiltitor obsmvarL \l 

m\\^ hh^'tativi ot \'^\Hdh'n^^o^ in titor^ o^map^M^iciMk^ <t%nt^Hite firmios leaeanlv« 

tt^^ ^Sfti^tM altqnam t^f^i^ ^^^^nttiDfr^^t^ Kxlaao aatiqao liKortato$ premis5>e in $ 

it^Ma^t (Mtiitor ^^ r^t^MTO NotioraMoiii in ClutMn patNw «kamaa 

O^H^H^'i>H>t^H^ aw^m'^^t^m ^v^stmm iilrto<^iMa poUauan». ^iiatem$ 5«li 

t^ \hNlaKy^o>( ot loat^^ir^>it^Mri\'^ lata 4M»$ MiortaHi^ por <>Mi|N>$kwaf«i fad», rt 

^ o<^x ^'^ iM^r^iM ^lU^^^va via qaaai ia<\r«^»ti <^\alia|{sal^ frr^icia$ Mliftts iaferrt«N&. ^er 

w ^^^^^^tH^M^\ ^t^va^fcaWv a^a^wW w5Ä%^iwi$ ^^^wwoiai^s la qpMwai 

w4^w fothfotay^ v a^t^m ai a y^hr^ioiilo^ küoi^ <ion ol :^iK>nHa aAs^rama fMane^ 

w4w>rair^ X^'^tiaM f4 4a(^aia IV a na if «a 4io Koali Xio^ikai i^^w^^Hijü. Amm ^mwl ■'O0r*T2JP 

MI. 

V^VMNNhvar^ Hi^lMNa ^ \fiA$aiii|i^aia 4RMMhnliiai(«i. . . 

alllNHf»^ fiif>^ ^^^aiN«ai^ w«i«!4i«lij^ tun aiuMriialr ^iinwhimms^ <«: mt ihr> 

f"N4*o^N!taan ^VN* ^^it^pia la ^ailMa #WÄ^sia vami aÄ 

10 w ^fyviin»la!t^M»t HAM ar tuv- ♦i ii ii ii a a giaLUHaa— >. niia 

^^»»jy» %a iai« i ^wi >*i a »»j » m:> ^at. %«f?^ ar 





329 

Capella Omninm Sanctorum in Castro Pragensi canonicatam et prebendam ac ecclesiam 
Parrochialem in Waduauo Pratensis diocesis noseeris obtinere. Nulli ergo etc. noslre col- 
bltonis, provisionis, reservationis, inhibitionis, et conslitutionis infringcre etc. Datum Avinione 
II Idos Decembris Anno Primo. 

(Nach dem Orij^. Regeste Pabst's Clemens Vf. J. !. B. X. Br. 1224 S. 275 im Vaticanisclien 
Archive zu Rom. Vidtm. Abschrift im mähr, st&nd. Landesarchive.) 

452. 

Pabit Clemens VI. ernennet den Hoger (Oßf^)^ Sohn des Wilhelm Don Landstein^ zum 
Domherrn ton Olmütz und resertirt ihm eine Präbende daselbst. Dt. Avinione^ Idibus 

Decembris (13. DecemberJ 1342. 

v^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto (ilio Ogerio Wilhelmi de Lanc- 
stemj Canonico Olomucensi Salutem et Apostolicam Benediclionem. . . 

Volentes tibi . . gratiain facere specialem, Canonicatum ecclesie Olomucensis cum ple- 
nitadine iuris Canonici, apostolica tibi auctoritate conferimus, et de illo eüam providemus. 
Prebendam vero si qua in dicta ecclesia vacat ad presens, vel cum vacaverit, quam tu per 
te vel procuratorem tuum ad hoc legittime constitutum infra unius mensis spatiuni, postquam 
tibi Tel eidem procuratori vacatio illius innotuerit, duxeris acceptandam, conferendam tibi... 
nservamus. .. Datum Avinione Idibus Decembris Anno Primo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabsf's Clemens VI. J. !. B. IH. Br. 672 S. 346 im Vaticanischen 
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im mahr. stand. Landesarchive.) 

453. 

Markgraf Karl bestätigt die Urkunde des Markgrafen Pi^emysl tom J. 1234^ tcomit das 
Bmcker Kloster eon allen Abgaben und ton der weltlichen Jurisdiction befreit wurde. 

Dt. Brunne^ XVIII. Kalendf. Januarü (15. DecemberJ 1342. 

In Nomine sancte Trinitatis et indiuidue vnitatis Amen. Karolus domini . . Regis 

hmie Primogenilus Marchio Morauie, Ad rei memoriam sempitemam, Notum sit omnibus 

presentibus et futuris, Quod nostram accedens personam, Venerabilis Johannes Abbas Mo- 

^Mlerij Lucensis, Premonstratensis ordinis Olomucensis dyocesis. Deuotus noster sincere 

.quasdam, Excellentissimi clare memorie, quondam Premizl Marchionis Morauie, Pro- 

)m nostri karissimi, litteras nobis, cum humilitate et Reuerencia debitis exhibere curauit, 

hnmiliter et attente, quatenus illas, de benignitate solita, confirmare, graciosius dig- 

Quarum quidem litterarum Tenor sequitur in hec verba. In Nomine domini nostri 

Cristi. Amen. Premizl miseracione diuina Marchio Morauie. Monasterio Beate Marie 

118, et sancti Wencesiai gloriosi martiris, in Luca etc. asqne. Acta sunt hec anno 

>, MUlesimo Ducentesimo Tricesimo quarto. Indiccione Sexta, Datum Znoym, per manns 

Notaiij, XI» Kalendas Novembris. (Siehe B. II. S. 271 n. CCXLVUI.) Nos itaqne 

42 



• 380 

Progenitorum nostrorum clare memorie vestigijs in qnibusuis pijs ac sainbribus actibus in- 
herere uoleiites. Prefati quoque deuoti nostri Jobannis Abbaus Monasterij Lucensis. ordinis 
et dyocesis predictorum, precibus racionabilibus, inclinati . predictas lilteras, prout de verbo 
ad verbum presentibus sunt inserte, ratificamus, approbamus, innouamus et de certa sciencia 
presentis scripti patrocinio confirmamus. In cuius rei testimonium et Robur perpetuo yalitoram 
preisentes litteras fieri et Sigilli nostri munimine iussimas communiri. Actum et Datum Brunne 
XVIIF Kalendas Januarij. Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimosecundo. 

(Das Orig. aaf Per^m. mit einem wohl erhaltenen Sigille im Archive desselben Klosters, im 
mähr, stand. Landesarchive lit. A. n. 7. Abgedruckt bei Pelzel R. Karl lY. 1. Th. 
Urkuüdeiib. S. 119 n. CXIY. Böhmer a. a. 0. S. 346 n. 58.) 

454. 

Markgraf Karl bestätigt dem Nonnenkloster ^Schtoester Herburg^ zu Brunn alle ron den 
früheren Konigen und Markgrafen verliehenen Rechte ui}d Privilegien. Dt. Brunne XVI. 

Kalend. Januarii (17, December) 1342. 

In Nomine Domini Amen. Nos Carolus Domini Regis BohemiaB Primogenitus, Marchio 
Moravisß ad universorum praeisentium et futurorum volumus notiliam peruenire, quod ad 
religiosas et devotas in Christo sorores, Priorissam et Conuentum Monasterii Cell» Sanct» 
MarisB Virginis in Bruna, Ordinis Sancti Augustini sub- cura Fratrum Praedicatorum. degentium 
specialem favorem, ac pie devotionis gereutes affectum, ac obinde merito earundem com- 
moditatibus profectibus et honoribus intendentes, ut Nostris adjutae pr»sidiis ac suffultse Gratiis 
opportunis Rcgi Supremo vaieant in quiete liberius famulari. Nos omnes Gratias, Privilegia, 
Libertates, immunitates et Indulgentias, per quoscumque Reges BohemisB, vel eciam Marchiones 
MoraviaB concessas, et datas, eisdem ratas gratas et firmas habentes, ipsas cujuscumque conti- 
nentisB, vel tenoris exislunt, recognoscimus, innovamus. approbamus, ac de certa Nostra sciencia 
presentibus confirmamus, promiltentes sinceriter bona fide, predictas. Priorissam et Conuentunu 
ac monasterium circa Gratias, Privilegia, Libertates, Immunitates et Indulgentias, hujusmodi 
gratiosius conservare, nicbilominus earundem sororum videlicet PriorisssB et Conventas Mona- 
sterii supradicti defectibus et innopise gratiose succurrere cupientes, eas, ac ipsarum homines, 
villas grangias, possessiones, et bona, quos, aut quas, seu quse jam obtinent, aut in postemni 
obtinebunt, ab omnibus Steuris, exaccionibus contributionibus pecuniarum aut etiam anno- 
narum, seu vini subsidiis, vexationibus, angariis perangariis, et ab omni genere tributomm 
quocumque nomine censeantur Nobis, aut Camer» Nostrte, vel etiam Capitaneis, Camerariis, 
villicis, Burggraviis, Poprawczonibus, seu aliis, quibuscunque Nostris Officialibus de Jure 
vel de consuetudine debitis, ab olim vel ex novo inductis, quibus hactenus roultimode sunt 
oppressffi, absolvimus, eximimus, et tenore pr»senlium perpetuo liberamus, excepta Berna, 
seu generali collecta, quam Nobis, et Camer» Nostr» de suis hominibus, possessionibus, 
atque Bonis predictis, dum Communiter per Moraviam recipiendä fiierit solvere more debito 
tenebuntur. Et vt plana et perfecta in bis omnibus gaudeant amodo Libertate fidelibus Nostris 



331 

dictis Capitaneis, Gamerariis, Purggraviis, vilUcis, Poprawczonibas, ac aliis Nostris Ofli- 
cialibus quibuscumque prsBsentibus et futuris commiltimus sab obtentu gratisB Nostrse iirmiter 
et roandamus, quatenus ab eisdem Priorissa, et Monasterio Gelte Sanctse Marise, Sleuras, 
exactiones, contributiones pecuniarum, aiinonarum, seu vini subsidia nullatenus recipiant, 
exigant, aut requirant, nee eas ad tributa solvenda, vel ad alia pnestanda subsidia, vel 
ser>itia quomodolibet arceant, aut compellant, nullas eis prorsus molestias, gravamina vel 
iDJurias inferendo, indignationem Nostram, et poenas gravissimas pro motu Nostro transgres- 
soribus iniligendas, si contrarium attenlare prsBsumpserint incursuri. In cujus rei testimonium, 
et robur perpetuo valiturum presentes conscribi, et sigillorum Nostrorum volumus appensione 
muniri. Actum et datum Bremse decimo Sexto Galendas Januarij, Anno Domini Millesimo, 
trecentesimo quadragesimo secundo. 

(Nach der Orig. Bestätigungsurkunde der K. Maria Theresia vom Jahre 1 747^ im Archive des 
Brüuner Jesuitenklosters, im m. st. Landesarchive.) 

455. 

König Johann ton Böhmen bestätigt den Prager Bürgern die eom Markgrafen Karl am 

24. Jttni 1342 bezüglich des gegen die Nürnberger Kaufleute errichteten Statuts ertheilte 

Urkunde. Dt. Theonisrilla^ sabbato post natieitatis domini (28. DecemberJ 1342. 

Johannes dei gracia Boemise rex ac comes Lucemburgensis notum esse volumus 
oniversis, cum prsdilecti cives nostri Pragenses quosdam statutus (sie) et ordinationes literis 
primogeniti nostri marchionis Moravise teuere sint (sie) confirmatas, quarum tenor sequitur 

in h»c verba. Nos Karolus domini regis (Siehe d. B. n. 43.) . . .Et nos Johannes 

et oomes (sie) supradictus omnia et singula in literis contenta approbamus et ratificamus 
ac oostris consensu et voluntate esse facta recognoscimus, volentes etiam cum prsemissis, 
Qt quicumque contrarium fecerunt, et in futurum facientes ad solutionem emendae per dictos 
cires nostros suppositsB sine contradictione aliqua arceantur, super quo in testimonium prsB- 
sentes literas nostro sigillo fecimus communiri. Datum in Theonisuilla sabbato post Nativitatis 
domini anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo secundo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Maseum ans dem ftltetten Bttrgerbuche des Altstidter 
Archives zu Prag S.- 16.) 

456- 

Jllarkgraf Karl überträgt auf Befehl seines Vaters Königs Johann dem Kreuzherm- 
OrdeBs * Spitale die Herstellung der bei ihrem Klostergebäude bestandenen Prager Brücke 
m den Einkünften der zu diesem Zwecke bestimmten Güter, und befreit dasselbe während 
der Bauzeit von allen Abgaben und Zöllen. 0. D. u. 0. 1342. 

(Abgednickt bei Pelsel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 187 n. CXCI. aes eieem ^eich- 
scitigen Copiarbueha.) 

42* 



332 

457. 

Heinrich, Johann und Georg, Brüder von Yöttau, bekennen, dass Vöttau und Zorn- 
stein königl. Lehen sind. Dt. 1342. 

(Unter Horky''8 Analecten nach dem handschriftl. Registr. des Chlumcansky Über das Karl-. 
Steiner Archiv.) 

458. 

Markgraf Karl gestattet dem Brünner Bürger Mathias^ Sohn des Mauritz^ den Kutelhof 
ium Schlachten des Viehes bei seiner Mühle innerhalb der Stadtgränssen aufzubauen. Dt. 

Brunne die Prisce mrg. (18. Jänner) 1343. 

l\os Karolus, dei gracia Marchio Morauie, ad vniuersorum quibus presentes exhi- 
bite fuerint noticiam volumus pervenire, Quod fidelibus dilecti nobis Mathie Mauricij Ciuis 
Brunnensis seruicijs pensatis licenciam sibi plenam, Curiam farcorum pro mactandis pecoribus 
et pecudibus in limilibus communitatis prope suum Molendinum, sine cuius dampno ibidem 
edificari non potuit locandi, per se et heredes suos presentes et futuros, tenendi hereditatis 
titulo et Jure dominij possidendi, Censum et vsus ipsius quoscumque qui ab inde deriuari 
poterunt, percipiendi, In aiiasque personas per modum vendicionis exposicionis obligacionis 
et cuiuscumqne allerius, qui cuilibet hujusmodi de hereditate sua legitima facere licitum 
fuerit transferendl *ex gracia dedimus liberaliter special], Condonacionem nichilominus huins- 
modi propter bonum concordie inier Christianorum et Judeorum Carnifices perpetuo seruande 
taliter modificantes, quod macellarij Judeorum qui tantum quatuor esse debent nunc de ani- 
nialibus que mactauerint partem anteriorem suis coniudeis vendant partera vero posteriorem 
non per frusta sectam et diuisim, sed integraliter per quartalia duntaxat vendant prout 
antiquitus consweuit iieri Cbristianis, Gui si rebellare et contradicere aiiqualiter presumpserint, 
conswetudini, penam et emendas, quamcumque graues pro voluntate Juris et Judicum Brnn- 
nensium et eorum qui pro tempore fuerint ipsis jnpositas soluant, et absque Remissione 
qualibet paciantur, Hamm, quas dictis Mathie Mauricij suis heredibus et vtriusque legis Car- 
niticibus sub appensione nostri sigilli dedimus testimonio literarum, datarum Brunne in die 
Prisce virginis, Anno domini Millesimo Trecentesinio Quadragesimo Tercio. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen wohlerhaltenen Sigille, im m. st. Landesarchive 
unter den Miscellen Nr. 10.) 

f 459. 

Herzog Nikolaus ton Troppau befreit den dortigen Bürger, Johann eon Leobschitz, ton 
der Zahlung des Zinses von einem Lahne ini Dorfe Hosnitz. Dt. Oppavie, in crastino 

Purificacionis b. Marie virg. (3. Februar) 1343. 

J^os Nicolaus Dei gracia Oppauie et Rathoworie dux, fatemur presentibus universis, 
quod considerantes multipliciter grata servicia, que fidelis noster dilectus Jobannes de Löbsics 



333 

Civis Oppauiensis nobis impendit. potueritque inpendere in futurum, proinde bona quedam 
Sita in villa Hosnicz ad paruum laneum Considerata, dudum a quodam Cunrado Sweuo 
rite empta, qui laneus aniiua solucione soluebat nobis et Camere nostre Censualiter decem 
et octo grossos nostro autem aduocato Prouinciuli terre Oppauiensis qui pro tempore est, 
vel fuerit octo grossos, sie in universo XXVI grossos persoluebat de huiusmodi solucione, 
ante dictum Jobannem beredes et successores suos übertamus et liberos perpetuis temporibus 
esse volumus ab eisdcm. Harum nostranim testimonio litterarum, Datum Oppauie in crastino 
Purificacionis beate Virgiuis, Anno domini Miliesimo Trecentesinio quadragesimo tercio. 

(Eine Abschrift aus dem Orig. durch A. Boczek im m. st. Landesarchive n. 3286.) 

460. 

Die Brüder Christan^ Mathias^ Johann und Paul ron WojniU verkaufen nier Lahne^ das 
Badhaus und zwei Gehöfte in Wojnitz dem Olmätzer Domkapitel. Dt. Olomuncs, VIII . Idus 

Februarii (6. Februar J 1343. 

ILristanus, Mathias, Johannes et Paulus fratres de Woynicz — quatuor laneos, 
balneum, duas curticulas — in vilia Woynicz (que ad Paulum ex paterna hereditate per- 
uenenint). . dominis Nicoiao decano, Bartholomeo preposito Witkoni archidiacono et capitulo 
— pro ecciesia Olomuccnsi — comparantibus. . pro octoginta marcis . . vendidimus . . dominio 
hereditario — Strenuus dominus Michael de Borau vna cum ipsis fideiussor. Datum Olomuncz 
Anno domini Miliesimo Trecentesimo quadragesimo tercio, VIII Idus Februarii. 

(Aus dem Orig. im Archive des Olmützer Domkapitels durch Ant. Boczek.) 

461. 

iflarkgraf Karl von Mähren, Landeshauptmann des Königreiches Böhmen, lässt das 
vom Könige Wenzel I. dem Kreuzherrn - Spitale an der Prager Brücke den 12. Februar 
1235 verliehene Privilegium (Sieh. B. ü. S. 290 n. CCLX.) durch den Prager Burggrafen 
Uynek Berka von Duba, in die Landlafel eintragen. Dt. fer. V. post f. Purificationis b. 
Marie virg. (6. Februar) 1343. 

(Königl. böhm. Landtafel VI. B. 29.) 

462. 

Iflarkgraf Karl von Mähren bedeutet den Bürgern von KauHm, dass er den Erb- 
richter dieser Stadt Jakob in seinen besonderen Schutz genommen habe, und beGehlt, dass 
sie ihm in allem, was dessen Amtes ist, gehorchen, und dass er in der genannten Stadt 
wohne. Dt. Präge, fer. VI. infra octavas Purificationis b. Marie virg. (7. Februar) 1343. 

(Nach dem Orig., welches aber sehr beschädigt ist, im k. böhm. Museum zu Prag.) 



334 



463. 

Mathias und Snihui eon Biloicic eerkaufeu dem Brünner Bürger Heinrich Cerrmantel 
einen Hof in Latein. Dt. VIIL Kalend. Martii (^22. Februar) 1343. 

]\los Mathias et Znyhuschius fratres de Pelewicz significamus presentibus yniuersis, 
Quod defunctis dei vocacione parentibus nostris debitorum mole grauiter onerati ad euitandom 
totalem defectum nostrum de maturo consilio amicorum nostrorum vendidimus et presentibus 
vendita resignamus iusto hereditatis titulo discreto viro/Henrico dicto Cerrmantel, Ciui Brun- 
nensi et suis heredibus Curiam nostram in villa Lathein sitam cum vno ibidem laneo ad 
eam pertinente, singulis annis domino Witkoni de Sdenicz, archidiacono Olomuceusi, alteram 
dimidiam sexagenas grossorum denariorum in festo sancti Michaelis et ad Ecclesiani in La- 
panicz duas metretas tritici censuante, ac eciam duo iugera agrorum siue praytas wlgariter 
dictas sitas prope locum Galicz, Nouem lotones censuantia, et plenam decimam in Zabirdwics 
deseruientes, pro decem marcis grossorum denariorum Pragensium et domo eiujsdem Henrici 
Sita in Brunna apud sanctum Jacobum nobis iam actu resignalis et solutis, habenda per eos 
tenenda, ytifruenda , et possidenda quiete, perpetue, et hereditarie cum omni Jure, vsu et 
proprietate in villa et extra villam, prout ea hactenus tenuimus et possedimus vsque modo, 
ac eciam cum animalibus maioribus et minoribus in Curia repertis et Satis Yemalibus et 
alijs vniuersisi sine cuiuslibet hominis impedimento. Promittentes de iide nostra bona inso- 
lidum prenominatum Henricum et heredes suos in dictis bonis omnibus et singulis ab impe* 
dimentis et impeticionibus quibuslibet, ^ac singulariter ab allienacione, que Abschuttunge dicitur, 
exbrigare et liberare a data presencium per triennum continuum secundum terre Morauie 
Jus commune nostris saltem proprijs laboribus et expensis et sub pena subnotata singnanter 
eciam insolidum de fide nostra bona sine dolo quolibet sub ypotheca domus nostre predicte 
et omnium bonorum nostrorum mobilium et immobilium vbicumque habitorum yel habendorum 
et sub pena soliti et veri obstagij in Brunna ad requisicionem prenominalorum emptorum 
nostrorum vel eorum alterius faciendi et inuiolabiliter continuandi, promittimus dictum Hen- 
ricum et heredes suos ab impeticionibus et impedimentis Jeklini fratris nostri Junioris in 
dictis bonis nunc et in antea perpetue et libere, vt premittitur auctorizare et exbrigare sine 
quolibet eorum dampno, In cuius rei robur ego videlicet Mathias predictus meo, me autem 
Znyhuschio predicto proprio carente rogantes fecimus discretos viros Luczconem de Vitis, 
Mathiam Mauricium et Johannem Gobiini Ciues et tunc Juratos Ciuitatis Brune testes pre- 
missorum suis sigillis presentes in testimonium communiri. Datum Anno domini Millesimo 
Trecentesimo Quadragesimo tercio YUI. Kai Marcij. 

(Das Orig. mit IV. kleJDen wohlerhalteneD Sizilien im Archive der k. Stadt Brttnn, R. i. 66). 



335 



464. 



Der Sladlrath eon T. Brod erklärt^ .dass ein vor der Stadt gelegener Hof, welchem 
Conrad Öermn eom Berthold von Lipa iu Lehen hat, und das eon ihm in der Stadt 6e- 
wokmte Haus van allen Dienslbarkeiten , Steuern und Abgaben befreit sind. Dt. Polne^ 

fer. IL ante b. Gregorii confess. (10. Man) 1343. 

IMos Haymannus Judex, Otllinus Cnikner, Albertus Prenner, Nicolaus maurer, Ott- 
Knus Rotmelczer, Nicolaus Prenner, Hermannus Koberl, Albertus in Longa platea, Nicolaus 
ekhardi, Conradus Erwerii et nicolaus Goppoldi . . Jurati eines ciuitatis Brode Teutonicalis, 
Notum facimus tenore presentium vniuersis. Quod ad instantiuas venerabilis domini nostri 
Bertoldi de Lipa Wisseglradensis prepositi precum instantias, non obstantibus Juribus et gracijs 
nobis nostrisque predecessoribus et posteris per primitiuos olim nostros dominos . . de Luch- 
tenbnrch, donatis et concessis, et per successorem eorumdem, dominum nostrum quondam 
Henricum Seniorem de Lypa felicis memorie approbatis et ipsius literis patentibus confir- 
fflatis, admittimus et presentibus indulgemus. Quod strenuus vir Conradus dictus Czernyn 
et sui heredes curiam seu allodium quondam Stcphani Lucio, ante predictara Ciuitatem Brodam 
sitam cum suis pertinenciis, que retroactis temporibus cum ipsa ciuitiite onera queque suffere 
consneuit, et quam a predicto domino nostro Bertoldo Jure bomagiali tenet et possidet in 
feodam. Et similiter vnam domum in ipsa ciuitate, quam nunc inhabitat, aut aliam, quam 
fotnris inhabitabit temporibus, ab omni onere seruitulis, steurarum, exaccionum, contribucionum 
et qoarumeunque dacionum solutione , ipsam ciuitatem et eins incolas contingentes , liberas 
possideant penitus et teneant absolutas. Promittentes pro nobis et nostris successoribus vni- 
.aersis predicto Conrado Czernyn et ipsius heredibus fideliter, firmiter et sincere eos in predicta 
libertatis gracia inuiolabiliter obseruare, nee contra ipsam libertatem affuturis temporibus in 
tote aut in parte de iure vel de facto vnquam facere uel venire. In cuius rei testimonium 
ngillttm predicte ciuitatis nostre Brode de cerla nostra sciencia presentibus duximus appen- 
ddodiun. Datum Polne feria secunda ante diem b. Gregorii Gonfessoris proxima anno domini 
MUlesimo trecentesimo quadragesimo tercio. 

(Nach dem Orig. auf Pergum. im Archive derselben Stadt, abgeschrieben Ant. Boczek.) 

465. 

Künig Johann von Böhmen verordnet, dass für die Zukunß bei dem Landrechte des Breslauer 
Districtes siwölf Beisitzer bestehen sollen i sechs davon müssen durch die dortigen Lehens^ 
besitieTj die übrigen sechs aber durch die Breslauer Bürgermeister aus den Bürgern, welche 
Uken und andere Erbgüter besitzen, erwählt werden. Dt. Parisius, fer. II. post domin. 

Judica (31. März) 1343. 

1^08 Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucembnrgensis Comes, ad vninersoram 
tarn presencinm quam futurorum cupimus noticiam peruenire quod pro aliquibus cerlis et 
noltis erroribns et causis Judicio terre nostre ac provinciali nostri districtus Wratislauiensis 



i 



336 

remediis salubribns et optimis succurrere cupientes Statuirous et ordinamus ac omnino sie 
habere volentes, (sie) quod decetero sint et esse debeant Duodeeim Scabini prouinciales, 
de quibus mox sant eligendi Sex scabini per fideles noslros feodales ex nostris terrigenis, 
Residui vero sex scabini de Ciuibus nostris bona feodalia et hereditates eciam in terra nostra 
habentes per fideles nostros . . Consules Wratislauienses eligentur. Eleccione huiusmodi quomodo 
et quandocumque necesse fuerit facta et terminata dicti Duodeeim Scabini Jnramentum prestabunt 
consuetum in pretorio nostrorum . . Consulum Wratislauiensium . . Capitaneo nostro presente. 
Et si qaod dubium Juris aut sentencie alicuius esset uel euenire contingeret inter Scabinos 
nostros niemoratos, huiusmodi Juris informacionem aut sentencie de qua dubitatur, apod 
fideles . . Consules Wratislauienses recipient et de cetero querent, ad prestandum Jura sca- 
binis supradictis in dictos nostros Wratislauienses . . Consules presentibus perpetuam et 
plenariam transferimus potestatem. Reseruatis dumtaxat nobis nostrisque successoribus omnibus 
iuribus et dominijs ex procuracione appellacionum nobis de Jure competentibus. Quas appel- 
taciones ad dandum sentencias Juris dicti Duodeeim Scabini per citacionis edictum per moduni 
consuetum ad Judicium curie et ad alia necessaria Judicia euocentur (sie) Sic quod sen- 
tencie iuris a predictis Scabinis deinceps debeant emanare. Sin autem: Capitsineum nostrum 
qui pro tempore fuerit, propter aliquas causas abesse contingerit (sie) extunc loco sui Idem 
Judex curie qui prouinciaü iudicio presidebat, • in curia nostra oidem Judicio curie nostre more 
solito assumptis sibi Scabinis supradictis sine aliqua iniusta dilacione tenebitur presidere, Sic 
quod vnicuique cuiuscumque condicionis aut Status existat, plenum reddatur iusticie comple- 
mentum (sie) ad meliorandum et emendandum addicionibus aliquibus iudicium supradictum 
noster plenus accedit fauor voluntas et assensus. Ne autem inposlerum per aliquem hec noslra 
donacio et concessio infringatur, presentem paginam nostro sigillo dedimus roboratani. Actum 
et Datum Parisius feria secunda proxima post dominicam qua Judica decanlatur Anno domini 
Miilesimo Trecentesimo Quadragesimo tercio. 

(Nach der Ong, Bestati^ongsurkunde des Markgrafen Karl von Mfihren dd. Brunn 3. Decemb. 
1 344 im Archive der Sladt Breslau sub iit. F. 8, oiitgetheiH vom Archivar Dr. Waltenbach. 
Böhmer a. a. 0. S. 210 n. 312-.) 

466. 

PHhik T>on Schellenberg überlässt dem Berthold ton Lipa den Besitz des Lehenhofes in 
Selchwitz (Klein -Selowitz). Dt. Chrumnow^ dominica Palmarum (6. April) 1343. 

JCigo Przibico filius Przibislay de Schellenberch Notum facio tenore presencium vni- 
uersis. Quod inter venerabilem dominum meum Bertoldum de Lypa Prepositum Wissehradensem 
et me pro Curia Selchwicz cum suis pertinencijs et vtilitatibus, quam ab ipso Jure homa- 
giali hactenus possedi et tenui in feodum, et pro vniuersis et singuiis debitis in quibus michi 
pro se vel pro alijs quibuscumque personis ex quibuscumque causis et casibus vsque in 
hodiernom diem erat debitorie obligatus per Strenuos et prudentes Milites Henricum de Kou- 
fung et Sdyslaum de Weytenmil ordinatum extitit et tractatum, quod ipse dominus Bertoidus 



337 

ipsaiD Curiam cum vtilitatibus et pertinencijs ipsias, vt premittitar a Benescbio filio predicti 
domini Sdyslai cum Septuaginta duabus Marcis Morauicalibus grossorum Pragensium exsol- 
uere et liberare debebit et pro suis vsibus inipeticione ex parte mei vel alterius cuiuscumque 
meo nomine remota et cessante qualibet, possidere, Preterea pro satisfaccione et solucione 
omninm vt superius exprimitur omnimoda debitorum Strenuum Militem dominum Sudkonem 
de Drihoticz de Gentum Sexagenis grossorum predictorum in festo Beati Galii venturo pro- 
xime soluendis et pagandis, sie certum et securum reddere quod valeat contentari, Qua 
ordinacione contentorum per omnia et vt ipse dominus Bertoldus et Successores sui cunetis 
aOutnris temporibus per me aut quoscumque alios meo nomine pro aliquibus debitis non 
possint vel debeant infestari, voluntarie renunccio et expresse omni Juri accioni et impeti- 
cioni, que michi vel cuipiam alteri meo nomine ad aliqua debita repetenda virtut^ quarum- 
cumque literarum sev promissorum michi soli dumtaxat vel alijs personis ad manus meas 
datamm vel factorum possent competere quouis modo, qua literas et promissa nullius esse 
Yolens inantea vigoris et roboris ipsas annichilo penitus annullo. In cuius rei testimonium 
presentes fieri iussi literas et mei ac subscriptorum testium Sigillorum munimine roboratas. 
Nos vero Hugo de Weylenmil Otto de Milein et Otto de Resnowicz per predictum Przibi- 
conem ad hoc specialiter rogati pro testibus Sigilla nostra presenti litere appendimus in 
maiorem certitudinem et euidenciam omnium premissorum. Actum et Datum Chrumnow 
dominica Palmarum, Anno domini Millesimo Trecenlesimo Quadragesimotercio. 

(Nach dem Fragmente eines Papier- Codex der II. Hälfte des XIV. Jahrhundertes S. 24, 
welches dem in der Cerronischen Sammlung sub Nr. 264 im, mähr, stand. Landesarchive 
befindlichen Buche „Niscellanea von Mähren^ beigebunden ist.) 

467. 

Markgraf Karl bestätigt die dem Obromtzer Kloster vom Markgrafen Pfemysl im Jahre 
1235 verliehenen Privilegien. Dt. Brvne^ in die Pasche (13. April) 1343. 

■ 

In Nomine sancte Trinitatis et indiuidue vnitatis, Amen. Nos Karolus domini. .Regis 

Boemie Primogenitus Marchio Morauie . Recognoscimus et ad vniuersorum presencium et 

inturorum uolumus noticiam peruenire. Quod deuotus uoster dilectus, Venerabilis Gotsaicus 

Abbas Monasterij Sawerdowicensis, Premonstratensis ordinis Olomucensis dyocesis, noslram 

accedens presenciam, quasdam nobis litteras exhibere curauit. Supplicans humiliter et attente, 

qnatenus illas de benignitate nostra solila, recognoscere, innouare, approbare, ratificare, et 

confinnare graciosius dignaremur. quarum litterarum Tenor de verbo ad verbum dinoscitur 

esse talis. In Nomine sancte trinitatis et indiuidue vnitatis. Ego Przemizl dei gracia Marchio 

Morauie, Monasterio Beate Marie virginis in Sawerdowicz etc. usque Acta sunt hec, Anno 

incamaciouis dominice, Millesimo Ducentesimo Tricesimo quinto, Indiccione VIII. Datum per 

manus Hylarij Notarii in Bruna Y» Kalend. Aprilis. (Siehe B. II. S. 295 n. CCLXII.) 

Nos igitnr Predecessorum nostrorum vestigijs et actibus salubribus inherere uolentes, prefati 

qnoque Gotschalci abbatis Monasterij Sawerdowicensis predicti supplicacionibus fauorabiliter 

43 



338 

annuentes, predictas litteras, proat de uerbo ad aerbam presentibus sunt inserte, Recognos« 
cimns, innoaamus, approbamus, ratificamas, et de certa sciencia presentis scripti patrocinto 
confirmamus, fidelibus nostris dilectis . . Capilaneis . . Camerarijs . . Purgrauijs . . Popraw- 
czonibus . . villicis, Ceterisque nostris Oflicialibus quibuscamqoe presentibus et fnturis sab 
optentu gracie nostre, neenon sab penis predictis mandantes firmiter et districte, quatenus 
Monasterium Sawerdowicense predictum . . Abbatem . . Conuentum et quaslibet personas ipsias 
in gracijs et libertatibus antedictis nou impediant nee molestent, nee iniurias aliquas irrogare 
presumant eisdem, sicut indignacionem nostram et penas predictas irrenussibiliter uoineriat 
euitare. In quorum omnium testimonium et robiir perpetuo naliturnm, presentes scribi et 
sigilli nostri iussimus appensione muniri. Actum et Datum Brvne in die Pasce Anno domim 
Miliesimo Tricentesimo Quadragesimo Tercio. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen, wohl erhaltenen Sigille, im Archive desselben KhH 
sters, im m. st. Laudesarchive n. 12.) 

468. 

Die Brüder Wmata und Buso f)on Mostiit verkaufen mer Zinslahne in Zbräslaw dem 
Nonnenkloster Maria Saal in AltbrUnn. DL Brune^ XV. Kalend. Maß (i7. April) 1343. 

]\los Bznetha et Buzo fratres dicti de Mosticz filij quondam Henrici de Mosticz, Ad 
vniuersorum noticiam tam presencium, quam futurorum Tenore presencium volumus deuenire, 
Quod nos habita deliberacione sufficienti, ac maturo consiiio amicorure nostrorum, Monte sana 
et voto vnanimi Venerabilibus in Christo dominabus Katharine videlicet Abbatisse et Conaentiii 
Sanctimonialium Monasterij aule sancte Marie in antiqua Brunna, Ordinis Gysterciensis, OlomiH 
censis dyocesis, neenon ipsi Monasterio Quatuor laneos censuales singuli per quadraginta grosm 
et sex Curticulas nomine et vice dimidij lanei viginti scilicet grosses Pragenses ännis singvli 
in feste beati Michaelis archangeli pro vero et iusto censn censuantes, Quos et quas in vih 
forensi dicta Braczlabs habuimus, Cum agris cultis et incultis, Rubetis, Nemoribus, Pascuis, # 
cum Omnibus alijs quibuscumque eorum in villa et in Campis Juribus et pertineucijs qnocumfi 
censeantur nomine uel melius dici poterunt uel in quibuscumque rebus consistant, ac genendMi 
et singulariter cum omni Jui^ dominio vtiiitate vsufructu et iibertate quibus ipsos laneos 
Curticulas tenuimus hactenus et possedimus pro Triginta(sic)Marcis grossomm Pragensium, 
rauici numeri, Sexaginta quatuor grosses pro Marca qualibet conputandos, nobis plenarie 
lutis yendidimus rite et racionabiliter, ac tytulo vere vendicionis tradidimus Jure heredil 
ac proprietario perpetuo possidendos, Promittentes bona nostra fide et conpromittenl 
nobiscum et pro nobis manu coniuncta et in solidum domino Hermanne de Lelekowici i 
Buzone dicto de Mosticz patruo nostro karissimo eisdem dominabus et Conuentni earui 
Monasterio predicto, neenon ad manus eiusdem Abbatisse et nomine et vice Conuentos* 
Monasterij venerabili domino Perchtoldo de Lipa Preposito Wissegradensi Regni 
Canceilario, et domino Johanni de Clingenberch dictos laneos et Curticulas ac singula 
Jura et pertinencia secundnm commune Jus et consuetudinem terre Morauie ab omnibus 



339 

singnlis inpeticionibas et infestacionibns, quarumcumque et qualitercumque snbortis, infra sex 
Ebdomadas oontinnas a die videlicet inpeticionis haiusmodi numerandas disbrigare fideliter 
et integraiiter nostris proprijs laboribas, pericoiis et expensis, In qua quidem disbrigacione 
si moniti et reqnisiti if egtigentes , quod absit, modo quocumque prepediti exstiterimus, Ex 
tone Ebdomadis vt predicitor elapsis Nos Bznetha et Bus&o fratres, et nos Hermannus de 
Leiekowicz et Bnzo de Mosticz predicti, vel nobis sen altero nostrum non existentibus, heredes 
nostri per sepedictas dominas Abbatissam scilicet et Gonuentam, que pro tempore fuerint 
vel per Monasteriom, siue per dominös Perchtoldum de Lipa vel Johannem de Clingenberch 
antedictos, seu per aliqaem aliam, siue per alios, cui vel quibus, vices suas in hac parte 
comiserint, vel qui presentes iiteras habuerit, uel habuerint, nomine et vice eorum seu earum 
siue Monasterij, vna dumtaxat vice requisiti, quilibet nostrum, vel nobis non existentibus 
heredom nostrorum, propria in persona cum vno famulo et duobus equis Ciuitatem Brunnam 
ad hospicium nobis per monitores uel monitorem deputatum, nomine et more veri et iusti 
obstagij tenebitur et tenebimur subintrare, In quo nichilominus obstagio, si per quindenam 
continuare nos contigerit inpeticionibus seu infestacionibus non disbrigatis, Extunc ipsa domina 
Abbatissa et Conuentus Monasterij sepiusdicti, que erit pro tempore, vel nomine et vice 
eamm et Monasterij, dominus Perchtoldus de Lipa seu dominus Johannes de Clingenberch 
predicti oel is aut ij, cui vel quibus vices suas in hac parte commiserint, omne dampnum 
et dispendium, quod ab ipsis fortassis inpeticionibus seu ex dilacione disbrigacionis huius- 
modi sepedictis dominabus Abbatisse videlicet et Conuentui necnon Monaslerio, modo quo- 
cumque euenerit, vnacum Gapitali pecunia scilicet Trigintasex Marcarum, cum quibus equidem 
Trig:inta sex Marcis Morauici numeri, cuicumque seu quibuscumque Jure proximitatis exsoluendi 
dictos laneos et Curticulas per modum, qui abschütten dicitur, Jus conpecierit exsoluere debebit 
et debebunt et non remissius sed circa Judeos aut Crislianos vbicumque conquirere et habere 
potemnt nostrum omnium recipient super dampnum, Nobis in ipso obstagio continuantibus 
qaoad sepiusdictis dominabus Abbatisse videlicet et Conuentui, que fuerint pro tempore, et 
MoDasterio de predicta Capitali pecunia scilicet triginta sex Marcarum et de dampno seu 
dampnis, modo quocumque accretis fuerit per nos vel nobis non exstantibus per heredes 
Dostros cum parata pecunia fideliter et pleniter satisfactum. In cuius rei testimonium et 
lobor perpetnum, Nos Bznetha et Buzo fratres de Mosticz principales venditores et nos 
Hermannus de Leiekowicz et Buzo de Mosticz predicti eorum fideiussores et conpromissores 
prearates eis dedimus Iiteras nostrorum Sigillorum munimine roboratas. Actum et Datum Brune 
XV® Kai. Maij. Anno domini MilJesimo Trecentesimo Quadragesimotercio. 

(Das Orig. auf Pergam. mit IV kleinen Sigillen im Archive desselben Klosters, im m. st. 
Landesarchive lit. M. n. 7.) 



43* 



340 



469. 

Pabst Clemens VI. ernennt den rechtskundigen Priester Theodorich ^ Sohn des Diwit rra 
Neuhaus^ zum Damherrn von Olmätz^ reservirt ihm daselbst eine Präbende und gestallet, 
dass er zugleich die Pfarre in Rudolec (Rudolfs) behalten könne. Dt. Amnione, XV. Kai. 

Maii (17. April) 1343. 

f^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto. filio Theodorico nato quondam 
Diwissii de Novadomo Canonico Olomucensi Jurisperito Salutem et Apostolicain Benedictionem. .. 

Volentes. . .tibi gratiam facere specialem, Canonicatum ecclesie Olomucensis cum ple- 
nitudine iuris Canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo etiam providemus. 
Prebendam vero si qua in dicla ecclesia vacat ad presens vel cum vacaverit, quam tu per 
te vel procuratorem tuum ad hoc legittime constitutum infra unius mensis spatium postquam 
tibi vel eidem procuratori vacatio iilius innotuerit duxeris acceptandam , conferendam tibi . . . 
reservamüs . . . Aut si presens non fueris ad prestandum de observandis statutis et consue- 
tudinibus ejusdem ecclesie solitum iuramentum, dummodo in absentia tua per procuratorem 
ydoneum, et cum ad ecciesiam ipsam accesseris corporaliter illud prestes. Seu quod paro- 
chialem ecciesiam in Rudolfs Olomucensis diocesis, cuius fructus et proventus trigintaquinque 
florenos auri valorem annuum ul asseris non excedunt, nosceris obtinere. Nulli ergo etc. nostre 
collationis, provisionis, reservationis, inhibitionis, constitulionis et voluntatis infringere. 
Datum Avinione XV Kalendas Maii Anno Primo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. Jahr. I. B. III. Br. 639 S. 327 im Vaticani- 
schen Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im m. st. Laiidesarchive.) 

470. 

t 

Pabst Clemens VI. ernennt den Folklin, Sohn des Folklinar von Prag, zum Domherrn 
ton Olmiltz und resertirt für ihn eine Präbende daselbst. Dt. apud pontem Sorgie Avinion. 

dioces. X. Kalend. Maii (22. April) 1343. 

t^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto fiiio Folklmo Folklmari de Praga 
Canonico Olomucensi Salutem et Apostolicam Benedictionem... 

...Volentes tibi . . . gratiam facere specialem, Canonicatum ecclesie Olomucensis cum 
plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus. . . Prebendam vero nee non digni- 
tatem vel personatum seu officium cum cura et sine cura sique vel siqui aut siqua in dicta 
ecclesia vacant ad presens vel cum simul aut successive vacaverint. .conferendas, vel con- 
ferendos, seu conferenda tibi . . reservamüs. . . Seu si presens non fueris ad prestandum de 
observandis statutis et consuetudinibus ipsius ecclesie solitum iuramentum dummodo in ab- 
sentia tua per procuratorem ydoneum et cum ad ecciesiam ipsam accesseris corporaliter 
illud prestes seu quod in sancti Egidii Pragensis et Bolesnaniensis Pragensis diocesis cano- 
nicatus et prebendas et in eadem sancti Egidii Obedientiam que nee dignitas nee personatus 



i 



341 

existit obtines et in Wisegradensi prope pragam ecclesiis vigore lilteranim nostrarum Cano- 
nicus existis, et in ea prebendam maiorem cum dignilate vel persona tu seu officio te asseris 
expectare, quas litleras et processus per eas babitos et quecumque inde se acta quo ad 
dignitatem et personatum ac curatum officium ex nunc cassamus et irrilamus omnino ac 
Doilius deinceps existere volumus roboris vel momcnti eis quo ad alia in suo robore per- 
mansuris. Nulli ergo etc. nostre collalionis, provisionis, reservationis , inhibitionis , consti- 
talionis et voluntatis infringere etc. Datum apud pontemsorgie Avinionensis diocesis X Kai. 
Hau Anno Primo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Clemens VI. Jahr. I. B. VI. Br. 185 S. 352 im Yaticanischen 
Archive zu Rom. Yidim. Abschrift im mahr. stand. Landesarchive.) 

411. 

Markgraf Karl von Mäkren setsst dem Könige Kazimir bestimmte Termine fest^ bezüglich 
des von ihm erhaltenen Gelddarlehens. Dt. Cracouie^ die b. Georgii mart. (24, April) 1343, 

i^os Garoivs, Marchio Morauise, notum facimus uniuersis priesentes literas inspec- 
turis. Quoniam excellentissimus princeps dominus Cazimirvs, rex Poloniae, frater noster 
carissimus, solutionem pecuuia?, quam nobis immensse necessitatis tempore mutuauit, motus 
fraternali affectu, huc usque beneuole expectare curauit; nos volentes eundem fratrem nostrum 
de solutione infra sertarum summarum certum reddere et securum, promitlimus et spondemus 
sincere, sub nostri honoris et fidei puritate sibi quatuor millia sexagenarum grossorum Pra- 
gensium tempore proxime venture infra tres septimanas immediate sequentes in ciuitate 
Pragensi dare et soluere ac integre in paratis pecuniis assignare, pignora etiam nostra ad 
estimationem proborum virorum, nostrorum fidelium ac suorum, quatuor millia marcarum 
Polen, paxamenti valentia, in tribus millibus marcarum eiusdem numeri, tempore prsefati 
termini in eiusdem regis Poloniae, fratris nostri, dabimus prselatos, quie quidem pignora, si 
intra hinc et festum assumtionis MariaB virginis non exsoluimus, proxime nunc venturum, ipse 
dominus rex Polonias, dicta pignora pro se retinendi, ea obligandi, vendendi et de eisdem 
alias disponendi, plenam facultatem babebit, prout suas placuerit voluntati. Permittimus insuper 
bona fide Nicoiao nostro dicto werzing, Dapifero Sandomerensi, duo millia marcarum 3004. 
33. marc. cum XVI. gross, numeri Polen, et Hanckou. dicto Kempnitz mille sexag. ciuibus 
Cracouiensibus ibidem Prag® soluere, dilatione et impedimento quibuslibel procul motis. Quas 
qoidem pecuniarum summas per nos tarn domino regi Poloni® fratri nostro, quam prasdictis 
ciuibus Cracouiensibus assignandas, una cum pignoribus nostris ipsi domino regi PolonisB, 
nt prsBmittitur, obligandis, sub nostris conducere promittimus in Cracouiam periculis et ex- 
pensis. Taliter tamen, quod idem dominus rex Polonias, frater noster, ad conducendum pecunias 
et pignora sua praedicta in terris suis et dominio, sine dolo prsebebit suum fidele auxilium 
et ittoamen. Si vero, quod absit, prsamissa omnia ipsi domino regi PolonisB^ fratri nostro 
non teneremus; tunc sub honoris nostri et fidei puritate assumimus, et volumus expresse: 
at excellentissimus princeps dominus Lvdovicvs rex HvngarisB, frater noster carissimus, s»pe 



342 

dicto regi Poloni» tamqnam insto assistat et enm contra nos, tarnqüam ininstam et promissa 
non tenentem I adiuuet, ut super prsBmissis iusticiani a nobis asseqaatur. Poliicemur insnper 
eidem fratri nostro, domino regi PolonisB, omnia singiila promissa, super solutionibus aliarom 
pecuniamm debitaram ei per nos facta, super quibus alias nostras habet litteras, soloere, 
attendere et effectualiter adimplere. Hamm testimonio iitterarom. Datvm Cracoui» in die beati 
Georgii Martyris anno domini MCCGXLIII. 

(Ab^dnickt bei Lodewig ia Reliqoitr. Mss. B. V. S. 510 in der Urkunde n. XXXIV. einbe- 
KOgen. Böhnfer t. a. 0. S. 346 n. 59, diese Urkunde htt B. i. 23. April.) 

472. 

Pabst Clemens VI. ernennt den Theodorich^ Sohn des Dionys (Dimi) foon Neuhaus zum 
Domherrn der St. Peterskirche zu Brunn ^ resereirt ihm eine Präbende daselbst und ge- 
stattet^ dass er zugleich die Pfarre in Rudolec (Rudolfs) und das Olmützer Kanonikat 
behalten dürfe. Dt. apud pontem Sorgie Amnion, dioces. III. Kai Maii (29. April) 1343. 

Cylemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto fiUo Theodorico nato quondam 
dibissii de novadomo Ganonico Ecciesie sancti Petri in Brunna Olomucensis diocesis iuris- 
perito Salutem et Apostolicam Benedictionem. . . 

Yolentes tibi, .gratiam facere specialem, Canonicatum ecciesie sancti Petri in Brunna 
Olomucensis dicec. cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de 
illo etiam providemus. Prebendam vero siqua in dicta ecclesia vacat ad presens, vel cum 
vacaverit . . conferendam tibi post acceptationem huiusmodi cum omnibus iuribus et perti- 
nentiis suis donationi apostolice reservamus. . . Seu si presens non fueris ad prestandum de 
observandis statutis et consuetudinibus eiusdem ecciesie solitum iurameutum, dummodo in 
absentia tua per procuratorem ydoneum, et cum ad ecclesiam ipsam accesseris corporaliter 
iilud prestes. Seu quod parochialem ecclesiam in Rudolfs dicte Olomucensis diocesis, ac 
canonicatum ecciesie Olomucensis sub expectatione probende nosceris obtinere. Nulli ergo etc. 
nostre collationis, provisionis, reservationis, inhibitionis et constitutionis infringere etc. Datum 
apud pontemsorgie Avinion. diocesis in Kalendas Maii Anno Primo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabsrs Clemens VI. J. I. B. X. Br. 1227 S. 277 im VaUcanischat 
Archive zu Ronu Vidim. Abschrift im mfthr. stand. Landesarchive.) 

473. 

Pabst Clemens VI. ernennt^ über Verwendung des Königs Johann f)on Böhmen, den Peter^ 

Sohn Peters non Rosenberg, zum Domherrn non Olmütz, resemirt ihm eine Präbenä 

daselbst und gestatte t, dass er zugleich die Kanontkate in Prag und Passau behalten dürf^ 

Dt. apud pontem Sorgie Avinions. dioc. III. Kalend. Maii (29. April) 1343. 

t^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto fiüo Petro nato diiecti filii Nol 
Viri Petri de Rosenberch Baronis Regni Boemie Ganonico Olomucensi Salutem et A] 
bcam 



843 

Voientes tibi premissorum ineritoram obtenta, nee non consideratione Carissimi in 
Christo filii nosbri Johannis Regis Boemie lilustris pro to nobis in hac parte hnmiliter sup« 
plicantis graciam facere specialem, Ganonicatum ecciesie Oiomucensis cum plenilodine iuris 
canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de iilo etiam providemus. Prebendam vero 
81 qua in dicta ecclesia vacat ad*presens, vetcum vacaverit. . .conferendam tibi post accep- 
tationem eandem, cum omnibus iuribus et pertinentiis suis donationi apostolice reservamus. . . 
Sen si presens non fueris ad prestandum de observandis statutis et consuetudinibus ipsius 
ecclesie solitum iuramentum, dummodo in absentia tua per procuratorem ydoneum, et cum 
ad ecclesiam ipsam accesseris, corporaliter illud* prestes. Seu quod in Pragensi Ganoni- 
catum et prebendam, ac autoritate litterarum nostrarum in Pataviensi eeclesiis Ganonicatum 
sub expectatione prebende nosceris obtinere. Nulli ergo etc. nostre coilationis, provisionis, 
resenrationis, inhibitionis et constitut^is infringere etc. Datum apud pontemsorgie Avinio- 
nensis diocesis III Kalendas Mftii Anno Primo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Clemens VI. J. I. B. X. Br. 1305 S. 312 im Vaticanischen 
Archive lu Rom. Vidim. Abschrift im mfihr. stftnd. Landesarchive.) 



494. 

Pabst Clemens VI. willfahrt dem Edlen Heinrich Zebrat (?) und dessen Gemahlin^ dass 
Umen am Todesbette nach verrichteter reumüthiger Beicht der von ihnen erwählte Beicht'- 
9aler die Absolution ertheilen dürfe. Dt. apud Pontem Sorgie^ Avinion. dioc. III. Kai. 

Mail (29. April) 1343. 

f^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Nobile viro Henrico Zebrat (?) 
Niliti et dilecte in Christo filie Nobili mulieri Heinreichin eins uxori Olomutceusis Diocesis 
Saliitem et Apostolicam Benedictionem. 

Provenit ex veslre devotionis affectu, quo nos et Romanam ecclesiam reveremini, 
Ol petitiones vestras illas presertim, qu» animarum vestrarum saiutem respiciunt, ad exau-- 
dttionis gratiam admiltamus. Hinc est quod nos vestris suppiicationibus incLinati, ut Gonfessor 
qoem qnilibet vestrum duxerit eligendum, omnium peccatomm vestrorum de quibus corde 
eonlriti et ore confessi fueritis, plenam remissionem vobis in sinceritate fidei, unitate sancte 
Ronuine ecclesie, ac obedientia et devotione nostra, et successorum nostrorum Romanorum 
k^-ontificum canonice instrantium persistentibus, semul tantum in mortis articulo auctoritate 
[; apostolica concedere valeat devotioni veslre, tenore presentium indulgemus. Sic tarnen quod 
i idem Gonfessor de hiis de quibus fuerit alteri satisfactio impendenda, eam vobis per vos si 
'-mpervixeritis, vel per heredes vestros si tunc forte transieritis faciendam iniungat, quam 
I^Nros . yel illi facere teneamini ut prefertur. Et ne quod absit propter huiusmodi gratiam 
iv^iaddamini procliviores ad illicita imposlerum committenda, volumus quod si ex confidentia 
lureaussionis huiusmodi aliqua forte comntteretis quo ad illa predicta remissio vobis nuila- 



844 

tenus siiffragetur. Null! ergo etc. nostre concessionis et voluntatis infringere etc. Datum 
apud Pontemsorgie Avinionensis Diocesis III Kalendas Mail Anno Primo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. J. I. B. V. Br. 512 S. 88 im Vaticaniscben 

Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im n&hr. stand. Landesarchive.) 

% 

Sezema und MrakeS von Ch^Kc und Wiiek con Wlachowic erklären^ dass sie dem Kon- 
tente des Welehrader Klosters für Stephan und Ulrich ton Kunowic XVII . Mark Prag, 
Groschen schulden. Dt. in Welegrad^ III . Idus Maß (13. Mai) 1343. 

i^os Zezema de Chilez, Wysczko de Wlachowicz, necnon Mraczo de Chilcz fatemur. 
et RecognoBcimns tenore presencium vniuersis, presens scriptum inspecturts vei audituris, 
Nos Reiigiosis viris videlicet venerabili patri domino Atleo ^Abbati, Tolique Conuentui Mo- 
nasterij Welegradensis pro nobilibus viris Germanis scilicet Stephane et Vlrico de Chunowicz 
pro remedio animarum Patris ac fratris eorumdem defunetorum in decem et Septem Marcis 
grossorum denariorum Pragensium, Sexaginta quatuor grosses pro marca qualibet computando, 
in solidum caucione fideiussoria debitorie obligari sub terminis inferius annolatis, Tali adiecta 
condicione, quod mediam partem scilicet Nonam dimidiam marcam assigriabimus in festo 
Sancti Michahelis proxime nunc venture, et nonam dimidiam marcam partem residuam in 
festo sancti Georgij inmediate sub sequenti similiter presentabimus, sub nostre fidei puritate 
omnis doli exclusa malicia atque fraude soluere in parata pecunia integraliter et complete, 
promittimus et debemus, et si in quocumque terminerum id facere negligeremus prepediente 
nos causa quacumque. Ex tunc ad requisicionem dictorum deminerum videlicet demini Abbaus 
et Conuentus, quicumque ex nostris tribus per eosdem deminos requisitus fuerit aut cui 
commiserint hoc faciendum, cum vno famulo ydeneo et duobus equis, aut certe si aliquem 
nosd'um abesse contingeret promittimus statuere siue locare aliam personam ita bonam« 
ydoneam ac honestam, ut est nestrum aliquis, cum famulo et equis ut premisimus in vnam 
domam honestam Ciuitatis Redicensis, quamcumque predicti doniini Reuerendi nobis indica- 
uerint intraturi, et Obstagium verum atque conswetum ibidem prestare tenebimur et spondemus 
inde non exituri, quousque de sorte capitali scilicet decem et septem Marcarum in terminis 
pretactis integralem et perfectam fecerimus satisfaccienem. In quorum omnium Testimonium 
et robur validius presentes nostris sigillis dedimus firmiter roboratas. Actum et Datum in 
Welegrad Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo Tercio. III. Ydus Maij in die 
Sancti Seruacij Episcopi et Confessoris. 

(Das Orig. auf Pergam. mit drei kleinen wohlerhaltenen Sigiilen im Archive desselben Klo- 
sters, im m&br. stand. Landesarchive Lit. J. n. 5.) 






345 

Jflarkgraf Karl schenkt den Glogauer Bürgern wegen ihrer Treue die Schölzerei im 
Dorfe Queiitz. Dl. Präge fer. VI. prox. post domin. Cantate (16. Mai) 1343. 

(Extract aas dem Glogauer Archive, mitgetheilt von Dr. W. Wattenbach.) 

411. 

Markgraf Karl eon Mähren bestätigt die emphitentische Verdingung delr zur Wyiehrader 
Probstei gehörigen Aecker und Güter im Dorfe iStädNk an den Domherrn Witek. Dt. 

PragcB, VIII. Kalendas Junii (25. Mai) 1343. 

l\os Karolus domini nostri regis Boemi® primogenitos, marchio Moravias, scire volumus 
pnesentinm inspectores universos, quod constitutus in nostra prfesentia Venerabilis Bertholdus 
de Lypa, prsepositus ecciesise Wyssegradensis, regni Boemias cancellarius, paternus ac noster 
princeps diJectus, nobis cum instantia supplicavil, ut venditionem emphiteoticam de agris et 
hereditatibns omnibus in viilula Sczedrsik, ad suam praeposituram Wissegradensem pertinen- 
tibtts, devoto nostro Wytkoni, ejusdem ecclesias Wyssegradensis canonico, faclam, confirmare 
dignaremur, exprimens ibidem, quod hactenus de eisdem agris sive hereditatibns in censu 
annuo tantum quinque fertones grossorum denariorum Pragensium, sedecim grosses eosdem 
compatando pro fertone quolibet, sibi susb praepositursB nomine solverentur, et ex ipsa ven« 
ditione emphiteotica sibi et suis successoribus plus censu consueto de uno fertone grossorum 
et nomeri eorundem annis singulis adducatur. Nos vero ex pnedictis et aliis certis et ratio- 
nabilibus causis, coram nobis per partes prsadictas praBpositis, conditionem prsedictaB pnepo- 
siturse Wyssegradensis ex hujusmodi yenditione emphiotetica meliorem Geri, evidentissime 
cognoscentes, ipsam ratificamus, approbaraus ac de certa nostra scientia, paterna ac nostra 
auctoritate ipsi Wytkoni et suis successoribus prassentis scripti patrocinio coniirmamus. In 
cujus rei iestimonium presentes fieri et nostro sigillo majori mandavimus comrauniri. Datum 
Pragae YUI. Kalendas Junii, anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo tertio. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des Wysehrader Kapitelarchives.) 

478. 

Markgraf Karl eon Mähren bestätigt die von seinem Vater ^ dem Könige Johann^ im J. 
1337 an Heinrich non Kanfßngen geschehene Verpfändung des Dorfes Muchou^ic. Vt. PragCj 

fer. IL post f b. Urbani (26. Mai) 1343. 

iW OS Karolus domini Regis Boemie Primogenitus , Marchio Morauie, Notum facimus 

tenore presencium vniuersis, Quod pro parte . fidelis paterni, et nostri dilecti, Heinrici de 

Kowffiingen, exhibite nobis fuerunt, quedam littere domini . . Genitoris nostri, et cum in- 

stancia homiliter supplicatum, vt easdem, approbare et Ratificare, de benignitate solita digna- 

remor, Qoarani qaidein liUerarum Tenor- talis est, Nos Johannes dei gracia, Boemie Rex, 

44 



346 

ac Luceroburgen sis Comes. Notum facimus vniuersis, Quod grata et accepta in oculis nostris 
habentes seruicia, que fidelis noster dilectus, Heinricus de Kowffingen, noslre Celsitudini 
sepius exhibuit, et exhibere poterit in futuro, quibus non inmerito cupientes sibi, et heredibus 
suis legiiiinis, propter eadem seruicia, et dampna, que in nostris ante Poznaniam Ciuitatem, 
protulit obsequijs^ Villam nostram dictam, Muchewicz, sitaro prope Racobenicz, ad Castruro 
nostrum Bnrglen pertinentem. cum omnibus suis Juribus, vtilitatibus fructibus, prouentibus, 
et pertinencijs quibuscumque, in Sexcentis, et quinquaginta, grossis, Sexagenis, Pragensium 
denariorum, nominp pignoris, duximus obligandam, Per eum, et heredes suos, tenendam 
vtifruendam, et possidendam, tarn diu, quousque ab ipsis exoluerimus, Quibus Bonis, ab ipso, 
vei ab ipsis, per nos, in dicta pecunia exsolutis, Promittit enim nobis vice uersa, quod de 
eadem pecunia supratacta, Trecentas sexagenas, denariorum grossorum, in Regno nostro 
Boemie, pro bonis hereditarijs, impendere debet, de quibus, ipse Heinricus de KowfQngen, 
ac heredes sui, nobis heredibus et successoribus nostris, Boemie Regibus, cum Dextrario, 
iamquam alij nostri Vasalii, tenebimur deseruire, Hamm testimonio litterarum, quibus nostrum 
Sigillum est appensum, Datum Wratizlavie, feria Sexta, infra Octauas Epiphanie domini, 
'Anno domini millesimo trecentesimo tricesimoseptimo, Nos itaque, presentibus, ^d predicti 
Heinrici instanciam nobis porrectis, fauorabiliter inclinati, predictas domini . . Genitoris nostri 
iitteras, prout de verbo ad verbum presentibus sunt insärte, approbamus, Ratificamus, eisque 
nostrum beniuolum prebemus consensum pariter et asensum, Hamm nostrarum testimonio 
litterarum, Datum Präge, feria secunda, post festum beati Vrbani, proxima. Anno domini 
millesimo trecentesimo quadragesimotercio. 

(Nach einer Abschrift im kön. böhm. Musenm ans dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives 
SU Wien.) 

419. 

Markgraf Karl non Mähren^ Landeshauptmann des Königreiches Böhmen^ die Landesbeamten 
und die beim Landrechte am Prager Schlosse anwesenden Barone erkennen in dem Stritte 
der Prager Bürger mit dem Spitale der Kreuzherren an der Brücke zu Recht , dass die 
Leute der Letzleren nach Inhalt der Primlegien und der Landtafel ihnen (Kreuzherren) stets 
zu gehorchen haben. Dt. Präge, fer. VL Quatuor temporum Penthecostes (30. Mai) 1343. 

Anno Domini Millesimo trecentesimo quadragesimo tercio feria quinta post festum 
Purificationis Beate Marie, Inclitus Dominus Carolus Marchio Morauie. Capitaneus Regni 
Boemie, vniuersa et singula in Prescripto libertatis priuilegio conlenta cupiens et omnino 
uolens feruentissime inconuulsa ac intacta Perpetuo Permanere ipsum prescriptum tenorem 
libertatis Priuilegii Per nuncium suum dominum Hinconem Berkam de Duba Porgrauium 
Tragensem ad hoc a se specialiter deputatum de uerbo ad uerbum ad terre Tabulas imponi 
mandauit. 

Anno domini M^ CCG^ quadragesimo tercio feria sexta quatuor temporum Pentecosles, 
Presidenlibus in Judicio in Castro Pragensi, videlicet^omino Carolo Primogenito'Regis Boemie, 



347 

Marchione Morauie tunc Rectore Generali Regni Boemie Predicti, et dominis Petro de Rozm- 
bergk summo Camerario. Andrea de duba Judice. Henrico Preposilo Pragensi Notario terre. 
cflßterisque Pragensibus Beneficiarijs, et Baronibus, Pertolto de Lippa Preposilo Wissegradensis 
Ecciesie Ganceiiario Regni Boemie. Hincone de duba Purgrauio Pragensi. Wilhelme de 
Laodsstein Zdesiao de Ssternberg Sbincone de Hazmburgk Pincema. Wilhelme de Strakonicz. 
Wilhelme de Skali. Sbincone de Lubiesicz. Alberto de Czir. Jencone de Grumberch Judice 
Curie Regis, ceterisque Baronibus terre. Per quosdam Giues Pragenses litigatum fuit. Quod 
bomines Cruciferorum hospitalis in Pedepontis in Praga coram eis conuenti respondere de- 
berent iure terne ipsis Cruciferis contradicentibus. quod non aliter respondere deberent nisi 
secundam quod in eorum Priuilegiis. et terre tabulis plenius continetur. Tunc Predicti dominus 
Caroius Beneficiarii et Barones auditis et diligenter Perspectis ipsis Priuilegiis et tabulis 
Inuenerant con^tantissime Pro iure, quod de cetero et Perpetuo. sie bomines eorum, vt in 
ipsis Priuilegiis et tabulis tx)ntinetur respondere deberent. Et nullo vnquam tempore in 
hoc articulo, et in omnibus alijs articulis. Per quemcumque hominum contra ipsos Cruciferos 
et hospitale eorum nihil in conlrarium deberet Penitus attentari. Et si quid attenlalum fuerit 
quandocumque. Per quemcumque in Judicio siue extra iudicium hoc statim abici debet. et 
semper irritum reputari Propter gratiossissima et specialissima ipsorum Priuilegia ob pietatem 
et fauorem infirmorum ac debilum eiusdem hospitalis a Pluribus Principibus terre Boemie 
eis Pre ceteris specialius concessa. 

(Nach dem Orig*. Desamt des königl. Viceltndscbreibers Johann Woykowsky von Milho8tit% 
aus dem rothen Quaterne der k. b. Landtafel VI. B. 28 rom J. 1562, im Archive der 
Grafen Cemin zv Neuhans Nr. 14. 1. 1. 1.) 

480. 

Markgraf Karl von Mähren gestattet dem Smil^ Öenäk und Johann et)n Lichtenburg die 
Theilung der Lehen- Burgen Vöttau und Zornstein in drei Theile. Dt. Prage^ in tigitia 

Penthecostes (31. Mai) 1343. 

jMos Karolus domini Regi$ Boemie Primogenitus , Marcbio Morauie«, Notum facimus 

tenore* presencium vniuersis Quod iidelia et fructuosa seruicia, quibus Smylo et Tschenko 

fratres dicti de Leuchtenburch, fideles nostri dilecti Genitori nostro karissimo . . atque uobis 

multis hucusque temporibus feruenti studio et indefessa promptitndine se exhibuerint, et 

plaeidos, in animo nostro crebrius et sollercius renoluentes digna premiorum vicissitudine 

reputamus, Ob quod ipsis Smytoni, Tschenkoni predi^tis atque Johanni filio fratris ipsorum 

quondam Ueinrici, felicis memorie de speciali gracia indulgemus, vt Bona ipsorum videlicet, 

Castra Yethow et Czornstein cum Opidis, villis, Siluis et vniuersis eorum pertinencijs et 

vtUitatibus que Jure houiagiali tenent et possideut, a nobis in feodum propter eorum vtili^ 

tatem et commodum in Tres partes diuidant iuxta ipsorum numerum personarum, Et vt ipsos 

nosbris ammodo magis ac feruencius inuigilare delectet seruicijs, ipsos tamquam benemeritos 

et dignos amplioribus Beneficijs decreuimus premiandos, de nostra munificencia generosius 

44« 



f 



348 

admittentes , quod pars cuiuslibet eorum , antedictorum Bonorum cum suis pertinencijs et 
vtilitatibus vniuersis per mortem possessoris eiusdem, non obstantibus Juribus nobis in ipsis 
Bonis occasione homagij vei Juris Terre nostre Morauie competentibüs , vel in futurum 
competere potentibus, quibus ex tunc, prout exnunc, nostro ac successorum nostrorum nomine 
renuncciamus expresse, ad alios vel alium superstites et viuos, vel superstitem sine diminu- 
cione pertinenciarum ipsius partis et prouentuum, sine quouis impedimento ex parte nostri ac 
Successorum nostrorum libere reuertalur, Preterea ad maiorem predicte nostre donacionis 
firmilatem pro nobis et Successoribus nostris sincera fide promittimus et spondemus quod nee 
nos, nee ipsi nostri Successores contra predicte nostre donacionis graciam nullis vnquam 
affuluris temporibus de Jure vel de facto venire vel facere, vel cuipiam attemptare quomo- 
dolibet debeamus. In cuius rei testimonium et robur perpeluo valituris presentes Literas fieri^ 
et Sigilli nostri maioris appensione de certa noslra sciencia fecimus communiri. Datum Präge 
in vigilia Penthecostes, Anno Domini Millesimo Trecenlesimo Quadragesimotercio. 

(Nach dem Fragmente eines Papier -Codex aus der II. Hälfte des XIV. Jahrhunderies S. 31, 
welches dem in der Cerronischen Sammlung sub Nr. !d64, im m. st. Landesarcbive be- 
findlichen Buche „Miscellanea von Nähren'^ beigebuuden ist.) 

481. 

Kazimir^ König non Polen ^ erklärt^ dass er die dem Markgrafen Karl eon Mähren dar- 
geliehene Geldsumme erhalten habe. Dt. Neymburg, in die Penthecostes (1. Juni) 1343. 

i^ojaerint quibus expedit vniuersi, Quod nos Kaa&imirus dei gracia Rex Polonie, 
Recognoscimus per presentes, a clarissimo Principe domino Karolo Primogenito Domini 
Johannis Regis Boemie Marchione morauie fratre nostro Karissimo litteras recepisse in hec 

verba, Nos Karolus domini Regis Boemie Primogenitus, Marchio morauie, Notum facimus 

■ 

vniuersis presentes litteras inspecturis, Quod quia excellentissimus Princeps Dominus Kazi- 
inirus Rex Polonie frater noster Karissimus solucionem pecunie etc. usque. Datum Cracouie 
in die beati Georij Martiris, Anno Domini Millesimo Trecentesimo quadragesimo Tercio. 

• 

(Siehe d. B. S. 341 n. 471.) De qua quidem littera et peciinia in ipsa contenta videlicet 
de quatuor Milibus sexagenarum, de tribus Milibus Marcarum Polonicalium in pignoribus, de 
duobus Milibus Marcarum, Trecentis triginta tribus Marcis et sedecim grossis ex parte 
Wrzingi, et de mille* sexagenis ex parte Hanconis Romancz ut premittitur ipsum dominum 
Marchionem quitamus, reddimus et mittimus fraterne et beniuole absolutum, Secum de eadem 
pecunia amicabiliter concordando. Harum testiraonio litterarum. Datum in Neymburg in die 
Penthecoste, Anno domini Millesimo, Trecentesimo, Quadragesimo Tercio. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarebives n 
Wien. Abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar. Mss. B. V. S. 510 n. XXXIV. Vergl. 
Böhmers Regesta Imperii S. 259 n. 238.) 



349 



482. 

Markgraf Karl eon Mähren übergibt die eom Könige Johann den Brüdern Jaroslaw und 
Albert eon Sternberg verpfändete Burg Aussee sammt Zugehör denselben zu Lehen. Dt. 

Prage^ fer. VI. infra octav. Penthecostes (6. Juni) 1343. 

In nomine domini amen. Karolus domini . , Regis Boemie Primogenitus Marcbio 
Morauie. Notum facimus vniuersis, Quod nos matnro nostrorum Nobiiium . . consilio pre- 
cedente, non dolo circumuenti^ sed de nostra libera voluntate, Nobilibus viris Jaroziao et 
Alberto, fratribus de Sternberch insolidum et eorum cuilibit Gastrum nostrum Wssow, Mar- 
chionatos nostri Morauiensis, pridem eisdem fratribus a Serenissimo Principe, domino Johanne 
Rege Boemie, domino et Genitore nostro karissimo, occasione dampnorum^ que in obsequijs 

• 

ipsius, et nostris captiuitate, et depactacione vei modis alijs perceperunt, et propter ipsorum 
Mehtatis obsequia, que non immerito premiaglur . pro duobus Milibus sexagenarum pignori 
obtigatam, pro eadem pecunia, que prefertur, et pro Quingentis, et Quinquaginta sexagenis 
grossomm Pragensium, quas nobis pleno solutas presentibus profitemur, cum Opido, dicto 
Castro adiacente et Theloneo ibidem, et in noua Giuitate, et Villis Medii, Hrabowa^ Wy- 
theschow, Trubeiicz, Policze, Czbanow, Swynow, Lazem, Hlybicz, Sbinkow, Slabeiicz, et 
Ceteris villis . si que predicto Gastro fuerint adherentes, cum Allodiis, et Molendinis, et cum 
Omnibus et singulis. Gensibus, Redditibus, prouentibus, vtilitatibus, Emolimentis, obuencionibus« 
Seruicijs, Pheudis, Pheudalibus, Juribus, dominijs, supremo, et inferiori Judicijs, metis, Gra- 
niciis, et circumferencijs suis ludicatibus et nominatim Silua Medil, ac ceteris Siluis, Rubetis, 
arboribus, nemoribus, et Virgultis . Montibus, Valübus, Planis, Pascuis, Pratis, agris, cultis 
et incultis, ortis, venacionibus, aucupacionibus, Piscacionibus, aquis et earum decursibus, 
Stangnis, Lacubus, et Piscinis, necnon fpinibus et singulis Juribus seu fructibus quibus- 
cumqqe nolbinibus specialiter appellentur,*et toto Superioritatis dominio, prout idem Gaslrum 
per. dominum Genitorem nostrum predictum et nos habitum est hactenus, et possessum, seu 
per Dostros Successores in futurum poterit quomodolibet possideri, in pheudum, ita, vt ipsi 
heredes, et Successores ipsorum de predicto Gastro et suis adberencijs nostri pheudales 
existan^, rite et racionabiliter , liberum ab omni Seruicio ipsis in pheudum suscipienlibus 
yendidimus, et iusto vendicionis tytulo damus, concedimus et donamus, per eos heredes et 
Successores ipsorum perpetuis inantea temporibus nulla nobis in hoc preter quam pheudi 
proprietate seruata, quiete libere absque seruicio, vt prefertur, et pacifice possidendum, cum 
Omnibus condicionibus superius expressatis, nullo penitus excepto, Eciam si in literis domini 
et Genitoris aiiquid pertinencian]m^ expressum non fuerit, per quod nolumus ipsorum Juribus 
derogari. Sed vnum quemque articulum in precedentibus Patris nostri, aut in presentibus 
nostris literis tacitum vel neglecium, ad predicti Castri dominium pertinentem tamquam de- 
claratum et scriptum pleno volumus existere firmitatis. Dantes nichilominus eis, heredibus et 
successoribus eorundum predictum Castrum condicione premissa, vendendi, permutandi, alie- 
nandi, donandi et in vsus beneplacitos tamquam rem suam libere connertendi plenam et 
omnimodam facuitatem Nobilibus venerabili domino Bertoldo de Lypa . VVissegradensi Pre- 



350 

posito Regni Boemie Cancellnrio, Johanne de CUngenberg, Smylone de Vetouia, Tschencone 
de Vetouia, Chunado de Pellewicz, Ottone de Mylein fidelibus nostris et Welcone Canonico 
Pragensi, Notario nostro, testibus ad premissa. Datum Präge feria Sexta infra Octavas 
Penthecostes, Anno domini Millesimo Trecentesimo, Quadragesimotercio. 

(Das Orig. mit einem grossen jedoch gebrochenen Sigille in der Boczek'schen Sammlung, im 
mähr, stand. Landesarchive n. 6628.) . 



483. 

Der Olmützer Bischof Johann schliesst mit dem Abte Johann und dem Konvente des 
Klosters Königssaal einen Tauschvertrag bezüglich der Burg und des Gutes Landsberg. 

Dt. PragcB^ die b. Viti martyr. (15. Juni) 1343» 

1^08 Johannes, dei et apostolic» sedisk gratia episcopas Olomucensis , scire voIuims 
tenore pnesentium universos, quod cum venerabiies et religiosi viri dominus Johannes abbas 
et conventus monasterii beatas Mari» virginis in Aula regia prope Pragam ordinis Cister- 
ciensis cognoscentes et certa experientia edocti, quod de Castro Landsperch et bonis ejus 
ac ipsorum attinentiis propter tonginquam ipsorum a monasterio suo distantiam et propter 
alia evidentia impedimenta modica ipsis pervenire poterat temporibns retroactis utUitas, imo 
multas in bonis ipsis a diversis patiebantur infestationes pariter et jacturas. Cumque super 
hoc suam et dicü monasterii sui conditionem cupivissent facere meliorem, moti tandem 
specialis compassionis affectu, qusB circa dictum monasterium merito gerimus, cujus clane 
memorisB magnificus dominus Wenceslaus quondam Boemiae et Polonise rex, genitor noster. 
fundator exstitit et dotator, super dictis Castro et bonis cum venerabili domino Francisco 
abbate monasterii Waltsassensis ac praefatis abb^ et conventu AuIsb regisB diligenti Iractata 
consilio et deliberatione matura prashabitis ordinaviralis et concordavimus in hunc nfbdum, quod 
pro eodem castro ac bonis ejus inibi in provincia nee non in Mutensi et Poiicensi districtibus 
sitis ac Omnibus eorum pertinentiis et juribus cum omni dominio et integritate, quibus et sicut 
ipsi possedisse dinoscuntur eadem, eis ac eorum monasterio ducentas sexagenas grossorum 
denariorum Pragensium in solutionem debitorum suorum et pro comparandis sibi quibusdam 
necessariis convertendas infra hinc et festum Nativitatis domini proximum in parata pecunia dare 
tenebimur et integraliter assignare et nihilominus redditus annuos trecentarum sexagenarum 
dictorum grossorum in locis certis et bene situatis et eis competentibus ipsique monasterio 
adjacentibus videlicet infra tria vel quatuor milliaria seu remotius, ubi honesti viri Sydiinus 
de Pyezk et Chunczlinus de Thust cives Pragenses arbitri, vei ipsis discordantibus Nicolaus 
dementen civis Pragensis Superarbiter electi per nos communiter in hoc casu judieaverint 
secundum conscientiam suam competere, ad quorum arbitnum ipsi comparatos redditus accep- 
tare tenentur infra unum annum et quindenam a data presentium continue numerandum et 
numerandam secundum jus terrae comparare, emere et ipsis assignare debemus finaliter et 
complete . Medio tempore fidelis noster dilectus, dominus Wenzussius de Borow erit pur- 
gravius castri et bonorum praedictorum, qui quidem dominis ipsis corporate juramentum statin 



351 

prsBstabit, quod cum ipsis fideliter parebit eis et nulli alteri ac intendet et certam summain, 
pro qua pro pra^senti anno cum ipsis concordabil, eis persolvet. Quandocumque aulem 
reditus trecentarum sexagenarum pra^dictis dominis assigi^averimus ac in tabulis levvsB sub 
propriis sumptibus nostris posuerimus ila quod prsBfali arbilri vei eis disceptantibus Super- 
arbiter prsßdictus dicet nos pnemissa rationabiliter complevisse, mox diclus dominus Wen- 
znssius ad pnesentiam domini abbatis veniet, qui ipsum a juramento hujusmodi absolvens 
indulgere tenebitur, quod libere ammodo cum Castro et bonis ipsis non respiciat nobisque 
intendat tamquam vero ipsorum domino ac pareat cum eisdem, quse nobis ex tunc staiim 

prsBmissis peractis omnibus tabulas terrsB ponere debebunt, nostris tamen suniplibus et 

expensis et ipsorum nobis possessionem liberam ordinäre, boc signanter expresso, quod si 
dictos arbitros vel eorum alterum aut superarbitrum, dum necessarie fuerit deesse vel dece- 
dere, quod absit, contigerit, ex tunc aiium vei aliös utrinque unanimi et pari electione in 
ioeum ejus vel eorum debebimus subrogare. Promisimus dominis ipsis insuper et promittimus 
redditus hujusmodi per nos eis, ut pnemittitur assignandos ipsis ab omni homine jure terrse 
propriis sumptibus expensis ac laboribus disbrigare. Praaterea si dictus dominus Wenzussius 
postquam castrum et bona ipsa tenebit in eis videlioet defensando ea vel aiiter quovis modo 
dampna rationabiliter perceperit, qu® sibi debebunt merito restaurari ad solutionem et refu- 
sionem hujusmodi nos astringimur, a quorum refusione ipsi domini erunt iiberi et soluti. 
Insuper quacumque parte anni prsedicti certos aliquos redditus annuos juxta formam prsß- 
missam competentes emptos eis assignaverimus, statim dominus Wenzussius tantam summam 
reddituum castri et bonorum ipsorum nobis tenebitur assignare. Est etiam tarn per nos quam 
per ipsos utrinque vice juramenti promissum, quod nulla penilus occasione vei impedimenlo 
seu causa iulerveniente a tractatu et contractu prtemissis possimus nee ipsi possint recedere 
aut eis ullatenus contraire, scd omnino contracium ipsum utrinque complere tenebimur et 
totaliter consumare. Ad hoc enim ut super commulatione castri et bonorum praedictorum 
domini papae habeatur licentia nostris nuntiis et expensis fideliter pro posse nostro labora- 
bimus et libenter, ita tamen, si id per nos obtineri non posset nullum nobis. pro hoc in 
pnemissis priejudicium generetur. Si autem prasmissa omnia per nos infra annum praedictum 
et quindenam eis in totum non fuerint adimplela, extunc de contractu et tractatu prasmissis 
liberos ipsos reddimus et solutos nihil propter hoc ad eos coutrariaB voluntatis vel ingrati- 
tadinis habituri, sed potius favorem nostrum eis ut ante et gratiam impensuri. Tunc etiam 
ipsi de Castro et bonis suis disponent et facient libere hoc, quod ipsis Visum fuerit melius 
expedire. Similiter si ante lapsum anni et quindenaB hujusmodi in nobis quid humanitus, 
quod absit, acciderit; si tunc praemissa omnia ante terminum antedicti spatiiper illum vel 
illos« cui vei quibus hoc in vita vel in morte commiserimus, non fuerint adimpleta: extunc 
illas ducentas sexagenas paratas ipsis nomine testamenti legamus atque donamus et sive 
nos vivere domino concedente, sive non esse contingat et praemissa omnia infra saepedictum 
spatium non fuerint adimpleta, ex tunc, si quid de redditibus eis assignaverimus id ad nos 
vel coi commiserimus reverletur et ipsi facient de Castro et bonis suis et disponent, quod 
Visum eis fuerit melius expedire. Hamm nostrarum, quibus sigillum nostrum appensum est, 



352 

teslimonio literanim . . Datum Pragae anno domini miliesimo trecentesimo qaadragesimo tertio 
die beati Viti martyris gloriosi. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. der k. k. Universit&tsbibliothek 
zu Prag.) 

484. 

Jflarkgraf Karl von Mähren entscheidet den lange zwischen den Bürgern der Alt- 
stadt Prag und jenen der Stadt Eger bestandenen Stritt, und bestätigt den letzteren alle 
von deutschen Kaisern und böhm. Königen verliehenen Rechte und Privilegien. Dl. Prag«, 
fer. V. posl f. s. Viti (19. Juni) 1343. 

(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Tb. Urkundenbuch S. 34 n. XXXIII. Böhmer a. a. 0. 
S. 346 n. 60.) 

485. 

Jflarkgraf Karl bestätigt den Bürgern der Altstadt Prag den im Jahre 1341 am 
15. Juni ertheilten Brief, mit welchem sie auf VII Jahre von allen Steuern befreit wurden, 
und genehmigt alle ihre Rechte und Privilegien. Dt. Pragas , fer. VI. post oetav. Corporis 
Christi (20. Juni) 1343. 

(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkondenb. S. 32 n. XXXI. aus dem Copitrbuche 
des Altstädter Archives. Böhmer a. t. 0. S. 346 n. 61.) 

486. 

König Johann eon Böhmen ertheilt den Silberbr&nnern zu Kuttenberg eine Knappschafls^ 
und Brudetr lade- Ordnung, Dt. Luxemburg ^ am Tage Johann des Täufers. (24. Juni) 1343. 

Jfly. Jan hoii milosti hräl Cesky a hrabe Lycembursky vyzna>väme v§0m lidem na 
v^ky a znämo £infme timto listem, ie zhledse na v^rnu (sie) sluiby vern^ch naäfch mil^'cb 
prennerüv na Horäch Kutn^ch v nadöm prengadie, kterä£ se näm deje od nfch a od star- 
äich jfch, 'jfmii jest ten prengad obsazen, a zhMdli jsme a znamenii^ pfi£itek, kter;^£ näm a 
naäfm vrburer&m a nasö mince a obecn^ chudömu i bohatämu Hory Kutnö jfch präce v 
prengadie, kdyito strfbro p&\6 a £istie ustaviin^ pohodle» jest, a pohodlen mui b^ii, ie 
jsme je a jfch budücf nasf krälovskon milosti s radou nasfch staräCch urozen^ch a naäicb 
vrburefflv zvIäStnf milosti a zvIäStnim ustanovenfm, jehoi na v^ky poiivati a drieti majf, 
obdarili a pujiili jsme jim a chceme, aby tä ustanovenf na v^ky mocnä a celä bez poro- 
§en( zustaia. a pfikazujem vsem naäfm üfednikom krälovstvf Cesköho lake hejtmanom pod- 
komofimu a vrburerora/,i kdoiby ten prengadeii od u&s dvtel nebo najal, i rychtaH a 
konäelom llory Kutn^, aby nasich prenneräv y i^chto ustanovenfch a milostech, jichi jsme 
Jim t(mto listem propuj£ili a zapsali na v6ky pod zachovävanlm naäi milosti zbraAovali, a 
kdoiby jfm vtom fedi neb skutkem prekäieli, a smel tomuto naäämu nstanoveni odporen 






353 

bfti, nebo proti tomu odminviti, ten m& na v^ky v naäöm hnevfe zflstati, a nejprvö jsine 

Jim nasf knfietskü raocf tohoto präva pujöili a milosti, aby v jfch tovariSstvu jfch v(ce 

nebylo, nei jedno deset prenner&v, kteH£to knapovä slovu, a s\6 razdy zaslüiiti um^ji a 

mohü, a vSeho coi by se jim dostalo, aneb coi by zasliij^ili cel^ t^deA, to majf pod pHsahA 

V sobota jednn suaimu neb hromadu poloiiti, a tu rozdeliti na X hromädek, aby se jednomu 

tolikei jako druhämu dostalo, krom^ IH «taräich anebo ktef(2 od nfch vydani budfi, t^ni se 

ßtyrmi groäi yfce dostati mä, ne£li jin^mu knapu, a kdoiby v tom usved£en neb naiezen 

byi, ieby jinAk s tu mzdü uifnil, proti s\6 cti a vffe, toho maji s prengadu vyvrcf a jej 

yyhnati na v^ky z tovariästva sväho. Take jsme jfra dali a propujöili, staloli se, 2eby kter^ 

z nfch z boifho dopuStcnf, anebo poctivfi pHöinfi nemocen, slep, nebo chrom byl, ieby 

delati vfce nemohl, tehda majf jemu jinf nebo druzf jeho mzdu zastati a zadelati ho, jemu 

dävati na ka£d^ tj^den, dokud£ i\y jest, präve jako by dobfe delati mohl, kdy2 jest zdrav 

byl a iadni p^ekä2ky nemel, a majf vSichnf a vespolek rovne sobe pomoci väichnf s pilnostf 

a verü, pakli by se stalo, ie by nekter^ z nich z prihody pro nekterä vecy vyhnan nebo 

vypoved^n byl od hory, tehda majf jemu jinf takö jeho mzdy zaslü2iti a zaA delati a jemu 

jeho mzdu däti, anebo komu2 by on poruöil na kaid^ t^den präve i6i jakoby on snfmi na 

kaid^ den d^lal, tak dliiho dokavädi by jeho pfe smluvenä nebyla a k milosti nepfiäel, le6 

by se stalo ie by on to z s\6 vlastnf viUe nebo ze zlosti ztratil, tehda by obec nemela 

nie yfce s nfm öiniti. Jestli takö ie by se stalo, jeho£ boie nedaj, £eby hory tak mdl6 a 

chod£ byly, ieby prennerstvf na jednoho vzeälo nebo na dva, a 2eby jin^ch lidf nemohli 

miti, jfmiby sti^ibra palili nebo delali, tehda tu mzdu, kterei su tä dvA zasläiili majf ygicknf 

spolu rozdeliti se präve, jako2by v^ichnf m^li dosti delati a pAliti. Jestli take £eby jeden 

z nfch siel nebo umfel, tehda jinf majf jeho ienk nebo jeho detem nebo jeho nejblizsfmu 

pHteii te mzdy zaslüziti a zan delati a yydAvati äest nedel, a pln^ rok na kaid^" tyden, 

prävi jako by. 2iv byl. Jestli pak £eby iena stav svuj promenila dffve neiliby rok minul, 

tehda majf tu mzdu sneti a jeho detem nebo jeho nejbli2äimu pffteli dati a nebo komu2 by 

on to poruiil, tak dlüho dokavädi by rok a äest nedeli neminulo, a kdy2 by ten £as rok 

a fest nedeli pominulo, tehda iena ani jeho deti nemajf yfce tovariSstva y prennerstvf ani 

iAdu^ho spoiku mezi nfmi mfti, a tehda oni i bned ye ityfech nedelfch mezi robency v 

prengadö jednoho yoliti, kteryiby knapovo mfsto zastati mohl a mzdy zasl&iiti, a jestli ie 

by se y töch ötyfech nedälech o to svoliti nemohli, tehda majf tN starsf ötvrtäho k sobe pNjfti, 

a nemajf ani pro pHzeA ani pro -pMtelstvf mezi robency y prengade jednoho yoliti, kteryiby 

96 k tomu hodil, tak aby poöet desfti knapü napinön byl a dokonan, a kdoiby z nfch 

to Qstayenf zrudil a proti tomu byl i^eöf nebo skutky ten strati öest a yfru proti näm a proli 

nrbarefom a proti sv^ obci a toho majf s pomoci urbureH neb* toho kdoi y prengade ylädnö 

beze ySi odpory prengadu yen yyhnati a jej vyobcovatf z sy6 obci na yeky. Take jsme 

naie milö prennery zyläätnf milosti obdai^ili, ani ni2adn^ urburei^ ani ten kdoiby prengadem 

yladel ani kter^ ntö üfednfk nemel iadnö moci od prengadu 2adn^bo robence rsaditi ani 

kto^^ho knapa yoliti bez jfch yftle a jich slova, ale oni samy majf pln& moc a prAvo robence 

do jMmigada yaazovati a knapy yoliti, kdyzby das a poti^by toho bylo, a robenci majf 

45 






854 

posluäni knapftv bj'ti y prengade jako£ podobnä a prävo jest. A jeslli ie by liierf z nfch 
lak yeWkif zrostl, 2eby knapovo mfsto zastati mohl, a chtel by z sv^ sradosti a nebo 8 
pomoci SY^ch pfätel proti obecnä vüli v misto knapovo se uväzati a zastati^ toho mohA a 
majf s pomoci }\i jmenovanj'ch z preDgadu ven vyvesti a yyhnati, tak aby potom v nem 
neniel nie vice öiniti, ani s jfch tovarysstvem ani s jfch obci. A tak aby tyto svrcho psan^ 
^e6i veci a ustanovenf na v^ky pevnä a celä bez poruäeni zustala, naäim roii^m prennerfim 
Uory Kutn^ toho jsme listu velykü nasf pe£etf potvrdili a zapeßetiU. ieni jest dan v Licem* 
burku leta bo^iho tisycfho trist^ho ötyrycat^ho tfetiho, den svat^ho Jana KfUtele boiiho. 

(Nach einem Cod. Ms. des XV. Jahrh. das Bergrechl K. Wenzel 11. in böhm. Spraehe ent- 
haltend, im Graf 2ierotin'schen Archive eq Blaada.) 

4§7. 

Markgraf Karl ron Mähren sichert die Kultenberger Bergleute (urbtirarios) Heiulin und 
Thomlin bezüglich nerschiedener für ihn geleisteten Zahlungen. Dt, Präge ^ in cigilia b, 

Procopii confessor, (3. Juli) 1343, 

J^os Karolus domini Regis Boeniie Priroogenitus^ Marcbio Moraaie, Recognoscirnua, 
quod in paternis fidelibus, et nobis sincere dilectis Heinlino Eiloweri et Thomlino Wolflini, 
Vrborarijs äeu Prouisoribus Chutnensibus , nichil aliud vnquam inuenimus nee inuenire po- 
tuimus, preterquam quod grati promptitudo seruicij, et vere ac sincere fidei requirit afiectus. 
Protestaoiur insuper, quod per beneuolenciam^ quam in eis semper reperimus, ipsos ad hoc 
deduximus, vt pro nostris opportunitatibus, et pro nobis, apud diversanim condicionum horoi- 
nes, in varijs et multis solucionibus, f actis et faciendis per eos, debitores principales posuerunt 
Scirous eciam, quod ad singulus hujusmodi soluciones, quas ipsi Heinlinus et Thomlinus pro 
nobis et ad mandatum nostrum hactenus facere promiserunt, in casu quo Montana Chutnensia, 
quod absit debilitarentur, aut si in prouisione sua predicta impedimentum aliquod paterentur, 
omnes ipsorum non suflicerent facultates, sie quod ipsi se et nonnullos amicos et Socios 
ipsorum pro necessitatibus nostris vltra vires vt premittitur obligarunt Recognoscentes nobis 
per dictos Heinlinum et Thomlinum accepta et vtilia seruicia, que pro ipsorum meliori in 
nostra memoria iugiter retinere disponimus, in premissis muitipliciter impendisse. Quocirca 
sincera et bona nostra fide eis promittimus, quod a data presenciuro osque ad festum Nati- 
vilatis domini nunc proxime affuturum, nee pro muito, nee pro paruo. per nos vel alinm 
seu alios eos rogabimus, Sed ipsos pocius dimittemus ab vniuersis et singulis gravaminibus, 
realibus et personalibus, ac eciam a dacionibus, Ck)ncessionibiis et fideiussionum compro- 
niissionibus ac assecuracionibus cuipiam faciendis, liberos penitus et soiutos. Promiitimus 
insuper modo quo supra, quod infra dictum Terminum ab eadem prouisione eos nuilatenus 
remouebimus, nee in eadem impediemus quouis modo. Si autem ipsos ex causa qnacumque 
inmutare et a dicta prouisione remouere imposlenim decreuerimus, hoc facere non debebimus, 
nisi lunc prius cum iilo vel iliis, cui vel quibus eandem prouisionem commiserirous , per 
effectum procurabimus, qnod omnia et singuia debita, que sepedicti Heinlinus et Thomlinas 



.M 



355 

pro nobis se contraxisse et pro tanc insoluta demonstraueriDt, sibi assumant integraliter 
persolaenda. In quorum omnium tegtimonium et cautelain pleniorem, presenles lilteras fieri, 
et nostro, necnoD lUustris domini Johannis, Ducis Karinthie et Comitis Tyrolis, Germani, et 
Venerabilis in christo patris, domini Johannis, Episcopi Olomucensis, Consanguinei, nostrorum 
karissimonim ac paternorum, et nostrorum fidelium dilectorum, Wylhelmi de Landstain et 
Hynconis de Nachod, Sigillis, voluimus communirj. Datum Präge, in Vigilia beati Procopij 
Confessoris, Anno domini millesimo trecentesimo quadragesimotercio. Et nos Johannes dei 
gracia Dax Karinthie et Comes Tyrolis, Johannes dei et apostolice sedis gracia Episcopus 
Oiomucensis, Wylhelmns de Landstein et Hynco de Nachod, ad mandatum et ad inslantiuas 
predicti domini Marchionis preces, Sigilla nostra vna cum ipsius Sigillo presentibus duximus 
appendenda, in testimonium omnium premissorum, Sincera et bona nostra 'fide. Promittentes 
in casa, quo omnia superius contenta predictis Heynlino et Thomlino non fuerint inuiolabi- 
liter obseniata, statim dum per ipsos moniti vei requisiti fuerimus, Ciuitatem Pragensem 
maiorem personis propriis ingredi, me Wylhelmo de Lantstein excluso, cum pro me filius 
mens Hogerius debeat similitec ingredi, prestaturi verum obstagium in domo quam tunc nobis 
deputanerint, et abinde nullatenus exituri, nisi prius ordinauerimus obseruari et adimpleri 
per ipsoro dominum Marchionem memoratis Heynlino et Thomlino omnia superius enarrata. 
Datum loco, die et Anno supradictis. 

(Abgedruckt bei Siernberg Kaspar Graf, Urkandenb. zur Geschichte der böhm. Bergwerke 
S. 77 n. 60, nach dem Orig. des k. k. geh. Uoftrchives zu Wien. Böhmer a. a. 0. 
S. 346 n. 62.) 

4§8. 

Markgraf Karl von Mähren eerpfäjidet dem Kuttenberger Bärger und Urburer Heinlin 
Eilauer die Burg BürgliU mit allem Zugehör für eine bestimmte ton ihm entlehnte Summe 

Geldes, üt. Prage^ in crastino Procopii (5. Juli) 1343. 

i^os Karolus domini Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie, ad vniversorum 

noticiam tenore presencium cupimus peruenire, quod cum dilectus nobis Heynlinus Eulower, 

Ciuis et Vrborarius Chutnensis, nobis ad magnas precum nostrarum instancias, et pro neces- 

sitate nostra preardua, Duo Milia Septingentas et Sexaginta sex Sexagenas grossorum 

Pragensium denariorum, cum Quadraginta grossis, mutuauerit ist$i vice, nos, volentes eum 

et suos heredes de hujusmodi Summa pecuniQ certos et securos reddere rehabenda, et circa 

ipsam indempniter conseruare, sibi Castrum Burgleins, cum omnibus et singulis bonis ac 

Ytilitatibus ad ipsum spectantibus, . . . duximus de mere liberalitatis gracia transferendum ; Cum 

quoque Judicio prouinciü, et omnibus Juribus ac prouentibus sibi debitis ab antiquo...Et quia a 

predicto Castro Bona plurima, que ipsi Castro sufficienter ministrare consueverant necessaria 

expensarum preteritis temporibus alienata et distracta existunt, ita quod ipsum Castrum exinde 

defectnm notabilem patitur in expensis: Ideo nos ad supplendum defectnm hujusmodi ipsis 

Heynlioo et suis heredibus Quatuor Marcas Regij pagamenti de vrbore et Honete Chutnensium 

proaentibus perdpiendas per ipsos a data presencium sine discontinuacione qualibet singulis 

45* 



■ 356 

septimanis eo toto tempore, quo dictum Castrum tenuerint, sibi pig^ori obligatum, haram 
Serie depulamus. . . Promittimus autem dos Karolus Marchio antedictus, nos quoque Jobannes 
Dux Karinthie frater ipsius, et Johannes dei et apostolice Sedis gracia Olomucensis Epis- 
copus, sine dolo malo insolidum bona fide, nihil omnino eorum omnium et singulorum, que 
premissa sunt, a predictis Heynlino et suis heredibus alienare quomodoiibet vel aufferre, nee 
eos in integra possessione ac utifruicione eorundem aliqualiter impedire, nee pati aut sinere 
per quempiam impediri. . . Promittentes sine dolo malo in solidum bona fide ipsis Heynlino 
et suis heredibus totum huiusmodi debitum, iuxta eorum requisicionis instanciam, infra vnius 
mensis spacium a tempore monicionis huiusmodi continuum, sufficienter et beniuole in paratis 
tantum grossis Pragensibus, simul et semel vt predicitur, expedire, Aut statim die altera 
obstagium, prout sua iura requirunt, in maiori Civitate Pragensi, . . . in personis nostris proprijs, 
nullo nostrum, qui monitus fuerit in hac parte, alium expectante, . . . donee ipsos, de tota Summa 
pretacte pecunie,... et de Omnibus aiijs debitis infrascriptis super quibus nos monere habuerint 
in hac parte, reddiderimus per omnia expeditos. . . Promittimus quoque sincera fide nostra, 
predictos HeynUnum et suos heredes ab Officio, possessione e| regimine predictarum Yrbore 
et Monete Chutnensium, antequam ipsi per Vrborarios sibi successuros de dictarum Milie et 
Quadringentarum Sexagenarum cum quadraginta quatuor grossis debito, vel ipsarum parte 
residua, absoluti fuerint, nullatenus remouere, nee pati aut sinere per quempiam aliqua- 
tenus remoueri. . . Promittentes similiter super premissis omnibus *et singulis litteras ratifica- 
torias Serenissimi Principis domini Johannis Boemie Regis, domini et Genitoris nostri karissimi, 
Heynlino et suis heredibus sepedictis, dum per eos de hoc requisiti fuerimus et ad hoc 
obtulerit se facultas certitudinaliter assighare. . . Et in herum omnium premissorum robur et 
testimonium presentes litteras fieri, et sigillorum nostrorum appensione fecimus comrouniri. 
Datum Präge, Anno domini millesimo trecentesimo quadragesimotercio, in crastino sancti Procopij. 

(Abgedruckt in Kaspar Grafen von Sternberg's Urkundenbuch zar Geschichte der böhm. Berg- 
werke S. 79 n. 61, nach dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives zu Wien. Böhmer 
a. a. 0. S. 346 n. 63.) 

4§9. 

Pabst Clemens VI. eröffnet dem Olmützer Bischöfe^ dass er dem Könige Johann eon 
Böhmen den Zehent des gesammten geistlichen Einkommens in der Präger^ Olmützer und 
Bresslauer Diöcese^ dann in der Grafschaß Luxemburg {das Einkommen eon den Pfründen 
der Cardinäle und des Johanniter Ordens ausgenommen) durch die zwei nachfolgenden 
Jahre als Subvention geschenkt habe. Dt. Aeinione^ V. Idus Julii (ii. Juli) 1343. 

I^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Venerabiii Fratri . . Episcopo Olomucensi 
Saiutem et Aposlolicam Benedictionem. 

Paterna consideratione pensantes quantum Carissirous in Christo filius noster Johannes 
Rex Boemie Uiustris erga nos et Romanam ecclesiam matrem snam tanquam benedictionis 
filius et devotus, fidelitate et devotionis sinceritate fervere dinoscitur, ipsamque Romanam 



357 

ecclesiam studet inultipliciter honorare, digDum reputamus et congruum, nt eundem Regem 
et Regnum säum suosque fideles et subditos .favoribus et presidüs apostolicis prosequamur. 
Com itaque sicut ad notitiam nostram et fratrum nostrorum sancte Romane ecciesie Cardi- 
Dalium ipsius Regis et aliorum fidedigna relatione pervenit, et facti evidentia manifestat, 
DonnüUi bestes Dei et eiusdem ecciesie manifesti, eorumque sequaces, qui in profunde malorum 
demersi, et ad mala continue perpetranda parati, dictam Romanara ecclesiam eiusque fideles 
et devotos eorum nepbariis ausibus, quantum in eis est, hostiliter persecuntur, propter fide- 
btatem constantiam et devotionem eximiam, qnas idem Rex, Regnum et subditi sui ad 
defendendum bonorem ipsius sancte matris ecciesie, ac se contra bestes ipsius viriliter 
opponendum, babere noscuntur, Regnum et terras dominio suo subiectas invadere et impu- 
gnare ac offendere nisibus totis banelent (sie) et continue macbinentur, ac eorum nequam pro- 
positom iam in actum deduxerint, et subditis ipsius Regis Regnum suum intraiites, conati fuerint 
dampna inferre plurima et iacturas, ac propterea tam pro defensione bonoris Regni et 
terramm predictorum, ipsorumque bostium repressione, dictum Regem oporteat maxima subire 
profluvia expensarum, ad que supportanda ipse nequit sufficere per seipsum, idem Rex 
Dobis bomiliter supplicavit, ut sibi ac Regno et terris predictis de oportune subventionis 
aoxilio de solita sedis apostolice gratia providentes, decimam omnium ecclesiasticorum pro- 
yentuum et reddituum in Pragensi, Olomucensi et Wratislaviensi Civitatibus et diocesibus, 
nee non Comitatu Lucemburgensi ad dictum Regem spectante consistentium usque ad certum 
tempus concedere dignaremur. Nos igitur considerantes quod eiusdem Romane ecciesie bonoris 
defensio in bac parte tangitur et tum ob hoc, tum pro ipsius Regis et subditorum suorum 
pro dictis gravaminibus relevandis, ac pro defensione dictorum Regni, terrarum et subdi- 
torum suorum contra invasiones, molestias, aggressiones et offensiones bostium eorumdem, 
volentes dictum Regem in bac parte favoribus et auxiliis prosequi oportunis, ipsius Regis 
suppiicationibus inclinati de fratrum nostrorum consilio, prefato Regi decimam omnium eccle- 
siasticorom proventuum et reddituum predictorum in Civitatibus et diocesibus, ac Comitatu pre- 
dictis consistentium exigendam et colligendam ab universis Arcbiepiscopis et Episcopis ceterisque 
personis ecclesiasticis quibuscumque secularibus et regularibus exemptis in eisdem Civitatibus 
8C diocesibus ac Comitatu, redditus et proventus buiusmodi obtinentibus quacumque prefulgeant 
dignitate, seu cuiuscumque preminentie, conditionis, aut Status, ordinis vel Religionis existant, 
quibos et eorum alicui nulla privilegia vel indulgentias sub quacumque verborum forma vel 
expressione concessa volumus sulTragari, preterquam ab eisdem fratribus nostris sancte Romane 
ecciesie Cardinalibus dignitates seu alia beneGcia ecclesiastica quecumque cum cura vel sine 
cura, seu quoscumque redditus et proventus ecciesiasticos in Episcopatibus et Comitatu pre- 
dictis obtinentibus, qui in solicitudinis partem assumpti, nobiscum universalis ecciesie onera 
sortiuntur, nee non a dilectis Gliis Magistro et fratribus bospitalis sancti Jobannis Jerosoli- 
mitani, qui contra bestes fidei Christiane exponunt iugiter se et sua, quos omnes a prestatione 
huius decime exemptos esse volumus et immunes, usque ad Biennium a data litterarum 
nostraram computandum, auctoritate apostolica teuere litterarum earumdem duximus conce- 
dendam. Vdentes exactionem et coUectionem buiusmodi decime in Civitatibus et diocesibus 



358 



ac Comitatu predictis per te quem tenore presentium in tuis, ao per yenerabiles firatres 
nostros . . Pragensem . . et Wratislaviensem Episcopos, quos singulos in singolis eorum Civitatibus 
et diocesibus, nee non dilectos filios sancti Humberti et sancte Marie in Locembourch Ho- 
nasterionim Abbates, ac. . Archidiaconum Treverensem, quos in comitatu predicto Collectores 
huius decime per alias nostras litteras specialiter deputamus, tam a te et ipsis quam ab 
Omnibus Archiepiscopis et Episcopis, et personis aliis ecclesiasticis et secularibus et regu- 
laribus quibuscumque exemptis et non exemptis, in eisdem Civitatibus, diocesibus et Comi- 
tatu, redditus et proventus ecciesiasticos ut preFertur habentibus, de eisdem redditibus et 
proventibus dumtaxat preterquam a Cardinalibus. Magistro et fratribus prelibatis fieri absque 
iniuria et oppressione quacumque, et quod tu et alii Collectores predicti et vestrum singuli per 
Yos et Subcollectores vestros, quos ad hoc duxerilis deputandos, prefatos Archiepiscopos et 
Episcopos aliasque personas ecciesiasticas seculares et reguläres predictas ad solntionem dicte 
decime de omnibus reddilibns et proventibus ecclesiasticis eorum in eisdem Civitatibus dioce- 
sibus et Comitatu consistentibus ut prefertur secundum modum et morem , ac consuetudinem 
in exactione et collectione huiusmodi decime bactenus observatos per huiusmodi Biennium in 
terminis infrascriptis Vobis seu Subcollectoribus prelibatis, vel personis aliis quos ad hoc depu- 
taverilis faciendam, et per vos et vestrum singulos dicto Regi seu personis quas ipse Rex ad 
hoc deputandas duxerit integraliter assignandam sub forma et moderamine infrascriptis per 
censuram ecciesiasticam et etiam sequestrationem fructuum^ reddituum et proventuum suorum 
ecciesiasticorum in ipsis Civitatibus^ Diocesibus et Comitatu consistentium, si expedire vide- 
ritis appellatione postposita compellatis. Ita quod ad fructus, redditus, et proventus extra 
Civitates et dioceses ac Comitatum predictos consistentes huiusmodi compulsionis officium 
nullatenus extendatis, nee ad compulsionem ipsam faciendam in aliquo casu per vos vel 
alium seu alios invocetis, nee personas a vobis vel vestrum aliquo ad collectionem huius- 
modi deputandas invocari permittatis auxilium brachii secularis nisi predictorum non solven- 
tium contumacia exigente aliud circa hoc per sedem eandem fuerit ordinatum, huiusmodi 
autem solutio fiet quolibet anno dicti Biennii in terminis infrascriptis. Siquidem solutionis 
medietatis huius decime primi anni dicti Biennii primum terminum fore statuimns festum 
Nativitatis Domini primo venturum, secundum vero terminum solutionis medietatis alterius 
festum Nativitatis beati Johannis Baptiste prefatum festum Nativitatis Domini proximo secu- 
turum, in altero anno solutione predicta similibus terminis observandis. Quocirca frater- 
nitatem tuam rogamus monemus et hortamur attente per apostolica tibi scripta mandantes 
quatinus ab omnibus et singulis personis ecclesiasticis tuarum Civitatis et diocesis et aliis 
quibuscumque redditus et proventus ecciesiasticos in ipsis Civitate et diocesi obtinentibus, 
preterquam a Cardinalibus, Magistro et fratribus supradictis huiusmodi decimam de omnibus 
redditibus et proventibus ecclesiasticis eorumdem in dictis Civitate et diocesi consistentibus 
per te seu subcollectores tuos clericos tamen, quos ad hoc duxeris deputandos secundum 
taxationem dicte decime, si secundum taxationem eandem solvere consueverint. Alioquin 
secundum modum et morem, ac consuetqdinem in collectione et solutione ipsius decime 
bactenus observatos per dictum Biennium in prefatis terminis medietatem videlicet in quolibet 



859 

teriDiiiomm ipsorum absque iniuria et oppressione quacumque exigere et . jrecipere sludeas 
iliiigenter, universas personas easdem ad solutionem huius deciroe faciendam secundum pre- 
missain modum auctoritate nostra per ceiisuram ecclesiasticaro et etiam Sequestrationen! 
fractuam reddituum «t proventuum ecclesiasticorum suorum in eisdem tuis Civilate et diocesi 
consistentium, si expedire videris, appellatione remota conipellas, tuque etiam de redditibus 
et proventibiis tuis ecclesiasticis decimam huiusmodi secundum taxationem, aut modum vei 
morem et consuetudinem supradictos per dictum Biennium in eisdem terminis cum integritate , 
persolvas, assignandam prefato Regi, aut illi vel Ulis, quem vei quos idem Rex ad recep- 
tionem huiusmodi decime deputabit, ita quod tu et alie persone ecclesiastice supradicte tuarum 
Civitatis et dlocesis non teneamini monetam. que pro huiusmodi decima persolvelur deferre 
vei destinare, vel solutionem eins facere extra tuas Civitatem et diocesim prelibatas, et quod 
huiusmodi solutio decime Gat absque aliquo onere illorqm, a quibus decima huiusmodi per* 
solvetur, nisi te et personis ipsis forte deiicientibus in eiusdem decime solutione in terminis 
prelibatis, ob huiusmodi tuum et ipsorum defectum expensas fieri oporteret, ad quarum 
restitotionem te et ipsas teneri volumus et astringi. Quod si forte te vel Subcollectores 
predictos per te ad colligendum et recipiendum huiusmodi decimam deputandos, aut aliquem 
vel aliquos ex eisdem deficere forte conlinget iu solutione dicte decime in terminis ante- 
dictis, taliter deficientem, seu deGcientes, similes sententias quas per te vel Subdelegnios 
ipsos ad executionem collectionis huiusmodi decime deputandos proferri contigerit, incurrere 
volumos ipso facto, a quibus post satisfactionem debitam per aliquem ex vicinioribus Episcopis 
excommanicationis sentenija non ligatum vel alias gratiam et communionem apostoiice sedis 
habeulem facta sibi prius fide de satisfactione huiusmodi possit absolutionis beneficium ac 
dispensaUonem super irregularitate si quam sie ligati celebrando divina, vel vos ingerendo 
eisdem forsitan contraxeriüs obtincre, iniuncto super hoc vobis quod de iure fuerit iniun- 
gendum, et de moneta de qua fiet solutio dicte decime seu fieri debebit, valeat hesilari, 
vitratorque gravamina, que propterea quandoque viri ecciesiastici sunt perpessi, dicta decima 
id monetam usualem communiter levelur et etiam exigatur, iuxta constilutionem super hoc 
editam in Concilo Yiennen. Ita quod pretextu alicuius cambii debitores et solulores dicte 
decime non graventur, quodque iuxta constitutionem eiusdem Viennensis Concilii calices, 
Ubros et alia ornamenta ecciesiarum divinis ofüciis deputata ex causa pignoris vel distrac- 
tionis cuiospiaro, tu seu Subcollectores per te ad receptionem huiusmodi decime ut premit- 
titnr depatandi, capere seu recipere, distrahere vel occupare nullatenus presumatis. Non 
obstaiftibua si tibi et predictis personis ecclesiasticis et alijs quibuscumque communiter vei 
divisim, a sede sit indultum eadem, quod ad solutionem huiusmodi decime minime teneamini, 
et ad id compelii, aut quod interdici, suspendi, vel excommunicari non possitis per litleras 
apostolicas que de Indulte huiusmodi et toto eins tenore de verbo ad verbum, ac propriis 
ordinom locorum et personarum earumdem nominibus plenam et expressam non fecerint 
mentionem, et quibuslibet privilegiis, indulgentiis exemptionibus, libertatibus et immunitatibus 
ac litteris apostolicis quibuscumque, dignitalibus seu ordinibus eorum, et specialiter Cister- 
ciensis, Premonstratensis, Cluniacensis, Cartusiensis, vel Universitatibus et personis singularibus, 



360 

generaliter vel specialiter sab quacumqoe forma vel expressione yertK>ruiii a memorata sede 
concessis, de quibas, quorumque totis tenoribus de verbo ad verbnin in nostris litteris plana 
specialis et expressa raentio sit habenda. Ceterum tibi presentium auctoritate concedimns, 
quod tu per te vel alium seu alios, eos quos pro retardatione solutionis decime supradicte, 
vel impedimento alio prestito super ea, vel alias circa commissum tibi ofGcium exercere, 
dura excommunicationis^ suspensionis, vel interdicti sententiis involvi contigerit, vel eorum 
ecciesias sive loca ecclesiastico interdicto supponi, possis post satisfactionem condignam iuxta 
ecclesie formam a sententiis ipsis absolvere, nee non suspensionis et interdicta huiusmodi 
relaxare, ac cum eis qui dictis ligati sententiis celebrando divina vel se illis immiscendo, 
non tarnen in contemptum clavium maculam irregularitatis contraxerint , super irregularitate 
ipsa, iniuncto eis quod de iure iniungendum fuerit, auctoritate apostolica misericorditer dis- 
pensare. Datum Avinione V Idus Julii Anno Secundo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Clemens VI. J. II. B. VI. Br. 48 S. 64 im Vatikanischen 
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im mfihr. stdnd. Landesarchive.) 

490. 

Markgraf Karl verpfändet an Smil von Lichtenburg die Güter StafiCj Pimitz und Rau^ 

chowan. Dt. Präge, die b. Margarethe (12. Juli) 1343. 

j\os Karolus domini Regis Boeraie Primogenitus, Marchio Morauie, Notum faciroos 
presentium vniuersis, Quod cum fideli nostro Smiyloni de Leuchtenberc, propter ipsius fidelia 
et grata seruicia Genitori nostro karissimo . . atque nobis multis temporibus hucusque exhibita, 
et imposterum fideliter exhibenda fauerimus et concesserimus graciose, vt bona Marchionatos 
nostri Morauie, videlicet Stericz, Purnicz, Rochwan, cum vniuersis suis Juribus, villis, vtili- 
tatibus ac pertinencijs, in quibuscunque rebus consistant exsoluat a fideli nostro Bohuschone 
de Stericz in tanta Summa pecunie, in qua sibi nunc pignori per nostras patentes literas 
obligantur. Ad hoc quoque, quod ipsa bona, sua propria pecunia, pro qua forsitan soa 
propria bona vendicionibus aut occupacionibus occuparet, Commodius et facilius exsoluere 
valeat Sibi velimus, opem et operam impendere efficaces, ipsi Smyloni exigentibus suis 
seruicijs, et heredibus suis, in subsidium huiusmodi exsolncionis Quingentas sexagenas groa- 
sorum Pragensium denariorum liberaliter ex certa nostra sciencia elargimus, De quibus ipsos 
Smilonem suosque heredes ad festum sancti GeQrij proximnm, siue Interim dicta bona exsol* 
uant, siue non exoluant bona fide promittimus reddere finaliter et fideliter expeditos. In 
cuius rei testimonium presentes literas fieri, et Sigilli nostri maioris appensione de certa 
nostra sciencia fecimus communiri. Datum Präge die beate Margarete Anno Domini Mille- 
simo Trecentesimo et Quadragesimo tercio. 

(Nach dem Orig. mil einem wohlerhaltenen Doppelsigille im mihr. stftnd. Landesarchive unter 
den Miscellen n. 11.) 



361 

491. 

nLarl, Markg^raf von Mähren, entscheidet, dass das Gut Kopitz dem Kloster Sedletz 
gehöre, dass dagegen das Kloster den vorigen Besitzern vierzehn Schock Jahrgeld und 
^inen Winterrock geben solle. Dt. Prag, 14. Juli 1843. 

(Pelzel Wenzel I. Vorr. 6, wo indessen entweder S. 116, oder 14. Juni gelesen werden 
muss. Böhmer Ad. II. S. 346 n. 64.) 

492. 

Mehrere Bischöfe ertheilen dem Spitale S. Stephan zu Brunn Indulgenzen. Dt. Amnione 

XVIir. Julii 1343. 

▼ niuersis Sancte Matris Ecclesie filijs, ad quos presentes littere peruenerint, Nos 
miseracione diuina Nerses Manasgardensis, et Johannes Edesiensis Archiepiscopi, Thomas 
Tanniensis, Gregorius Opidensis, Petrus Calliensis, Mamfredus Aiacensis, Auancius Xan- 
chiensis, Odinns Syenensis, Petrus Drngonariensis, Raphael Nebiensis, Amadeus Lengonensis, 
Johannes Capionensis, Episcopi, Salutem in domino sempitemam, Splendor pBterne glorie, 
qoi sna mundum inneffabili claritate illuminat, pia vota fidelium de clementissima maiestate 
eios sperancinm, tunc precipue benigno fauore prosequilur cum deuota ipsorum bumilitas 
sanctoram meritis et precibus adiuuatur. Cupientes igitur, vt hospitaie pauperum infirmorum 
saneti Stephani prothomartiris situm in preurbijs Brunne, Olomucensis diocesis, pijs Christi 
fidelium elemosinis sustentetur, gnbernetur, et emendetur, ac congruis honoribus frequentetur, 
et a Christi fidelibus iugiter ueneretur, Omnibus vere penitenlibus et confessis, qui ad 
dictum hospitaie in singulis saneti Stephani festiuitatibus, et in omnibus alijs infrascriptis, 
videlicet Natalis domini, Circumcisionis, Epiphanie, Parasceues, Pasche, Ascensionis, Penthe- 
costes, Trinitatis, Corporis Christi, in singulis festis beate Marie virginis, Natiuitatis saneti 
Johannis Baptiste, Beatorum Petri et Pauli apostolorum, et omnium aliorum Apostolorum et 
Ewangelistarum, in festo omnium sanctorum, in commemoracione animarum, et per octauas 
omnium festiuitatum octauas habencium Sanctorumque Laurencij, Georgij, Martini, Nicolai, 
Sanctarumque Marie Magdalene, Katherine, Margarethe, Singulisque diebus dominicis causa 
deaocionis, oracionis, aut peregrinacionis accesserint, seu qui Missis, predicacionibus, matu- 
linis, vesperis/exequijs et mortuornm sepulturis ibidem interfuerint, Necnon qui ad fabricam, 
inminaria, omamenta dicto hospitali manus porrexerint adiutrices, Aut qui in eorum testa- 
mentis, uel eciam aurum, argentum, uesUmenta, libros, calices, lecta, liutheamina, red- 
ditus, agros, terras, possessiones, oues, boues, animalia, aut queuis alia, dicto Hospitali et 
pauperibus in eodem existentibus necessaria, donauerint, legauerint, aut donari uel legari 
{»rocurauerint, seu qui corpus Christi uel oleum, cum infirmis dicti hospilalis portantur, secuti 
fuerint. Et qui pro omnibus dicti hospitalis aut pauperum in eodem existencium benefac- 
toribus viuis et mortuis pie deum exorauerint, uel ter Pater noster dixerint, Quocienscumque, 
quandocumque, et vbicumque premissa uel aliquid premissorum deuote feoerint, de omnipo- 

46 



363 

lentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli Appstoloram eius auctoritate confisi, singoii 
nostrum Quadraginta dies indulgfenciaram de iniunctis eis penitencijs misericorditer m domino 
relaxamus. Dummodo diocesiani yoluntas ad id accesserit, et consensus. In colos rei Testi- 
moninm Sig-illa nostra presentibus literis apposuimus. Datom Aoinione XVIII die mensis 
Julij, Anno domini Millesimo Trecentesimo Qaadragesimo tercio. Et pontificatus domini Cle- 
mentis Pape Sexti Anno Secundo. 

(Nach der Bestatigungsurkunde des Brünner Frohsten Hermann vom 24. April 1344 in einer 
vidimirten AhschrifK vom J. 1417 im Archive der k. Sladl Brunn, P. I. n. 3.) 

493. 

Markgraf Karl ton Mähren befreit den Busek^ Pfarrer zu Budweis und dessen Nachfolger^ 
eon der Entrichtung des Zinses und anderer Lasten ton dem für die dortige Kirche 
angekauften^ zwischen Rosnow und Mladö gelegenen Hofe. Dt. in Pyeska^ die b. Marie 

Magdalene ^22. Juli) 1343. 

l%os Karolus, domini. .regis Boemie primogenitus, marchio Moravie, recognoscimus 
et ad universorum presencium et futurorum volumus noticiam pervenire, quod paterni nostrique 
devoli dilecti Busconis, plebani in Budwoys, precibus de innala nobis clemencia favorabi- 
liter inclinati, curiam, araturam agrorum habentem, cum suis aliis pertincnciis, inter villas 
Rosnow et Mladye super flumine Malcze sitam, quam aput Henricum presbyterum de 
Budwoys pro ecclesia se ac successoribus suis plebanis ibidem in Budwoys, rite et racio- 
nubiliter pro certa pecunia conparavit et emit, a censu et ab universis oneribus, qui et que 
de ipsa curia cum civibus et civitate in Budwoys quomodolibet supportari et solvi hactenuf 
consweverunt, divine remuneracionis intuitu, predecessornm progenitorum nostrorum ac nostr 
animarum salute, absolvimus, eximimus et omnimode libertamus, voientes ac lenore presen 
cium decernentes, ut nee predictus Busco nee sui aliqui successores, plebani in Budwo} 
ad solucionem census aut quorumcunque onerum supportacionem de predicta curia leneantT 
Quocirca palernis ac nostris dilectis fidelibus, capitaneis, camerariis, purcraviis et aliis offic 
libus quibuscunque , nee non judici et juratis in Budwoys committimus sub optentu gn 
firmiter et mandamus, quatenus de predicta curia nunquam ullis amodo temporibus cen 
aut onera exigant, recipiant aut requirant, prout indignacionem nostram irremissibilero vo 
rint evilare. In cujus rei testimonium presentes fieri et sigilli noslri voluimus appenf 
muniri. Actum et datum in Pyeska die beate Marie Magdalene, anno domini roiUe 
trecentesimo qaadragesimo tercio. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Maseum aus dem Orig. des Budweiser Sindiarcbive 

494. 

llie Herzoge Wenzel und Ludwig von Liegnitz erklfiren, dass sie Vasaf 
Könige von Böhmen sind, und nehmen vom Könige Johann alle ihre Länder unter det 
gung, wie es einst ihr Vater Boleslaw gethan, zu Leben. Als Zeugen erscheinen; 



363 

Boleslaw von Schlesien, ihr Vater, dann Nikolaus, Herzog von Troppan und Ratibor, Johann, 
Bischof von Olmtttz, Hynek, genannt Berka von Dnba, Heinrich von Lichtenburg, Hynek 
Ton Nachod, Smil von Ledewicz (Letowic), Sniil von Wesowia (Vöttau) und andere« Actum 
et datum in castro Pragensi UI Kalend. Aügusti (30. Juli) 1343. 

(Abgedruckt bei Sommereberg- Silesiacar. rer. Scriptor. I. S. 902 n. CXXXIV. Vergl. Dobner 
Monument. IV. S. 312 n. CLXXVII. Goldasl in Supplement, aetor. publicor. S. 277 
n. XXIX. Ludewig Reliquiar Mss. T. V. S. 539 n. LI.) 

■ 

495. 

Die Her söge Wenzel und Ludwig eon Schlesien, Herren in Liegnilss, versprechen dem 
Markgrafen Karl ton Mühren, dass sie ihn nach dem Tode seines Vaters, des Königs 
Johann, als den rechtmässigen Herrn anerkennen wollen. Dt. in castro Pragensi IIP Kai. 

Augusti (30. Juli) 1343. f 

i^os Wenceslaus et Ludwiöus fratres dei gracia Duces SIezie, domini Legnicenses 
Recognoscimus et ad vniuersorum volumus noticiam peruenire, Quod quia per alias nostras 
certi tenoris litteras profitemur, Nos ab excellentissimo Principe, domino nostro Karissimo 
Domino Johanne Rege et a Regno Boemie Terras nostras* et possessiones vniuersas et 
singnlas, quas habemus aut ex saccessione seu deuolucione paterna uel alias sub dominio 
Regis et Regni Boemie que pheodales fuerint obtinebimus in futurum in pheodo et jure 
pheodi, obtinere, ac ipsius domini Regis et successorum suorum Regum et Regni Boemie, 
Bos esse merito principes et vasallos. Idcirco promittimus in solidum Bona fide vice et 
nomine iuramenti, quod ex nunc ad Magnificum Principem, dominum Karolum antedicti domini 
nostri domini Johannis Boemie Regis, Primogenitum Marchionem Morauie Auunculum et 
dominnm nostrum karissimum tamquam ad ipsum dominum Regem habere respectum in 
omnibiis et vbilibet debeamus, Sibique et mandatis suis intendere fideliter et parere Prefato 
quoqne domino nostro Rege diuina iubente clemencia, decedente uel ipso in vita quomo- 
dolibet annuente, Terras nostras prediclas ab ipso domino Karolo quandocumque voluerit et 
mandanerit in pheodum perpetuum suscipere ac prestare sibi de seruando perpetue fidelitatis 
homagio solitum iuramentum, nee non omnia et singula que in dictis litteris continentur 
obsemare fideliter et inplere In cuius rei testimonium presentes fieri et nostrorum sigillorum 
appensione volumus communiri Actum et Datum in Castro Pragensi HF Kalend. Augusti, 
Anno domini Hillesimo trecentesimo Quadragesimo tercio. 

' (Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geh. Hofarchives zu Wien.) 

496. 

Markgraf Karl eon Mähren bestätigt alle Rechte und Freiheiten der Herzoge non Liegnitz 

und Brieg. Dt. Präge, IIL Kalendas Augusti (30. Juli) 1343. 

IMos Carolus Domini Regis Boemie primogenitus Marchio Moravie recognoscimus 

et ad nniversorum notitiam volumus pervenire quod quia per facti evidentiam bene constet 

46* 



364 

■ 

Illustrem Principem Dominum Boleslaum Ducem Slezie Dominum Bregensem sororlum nostrum 
earissimum suas terras castra civitates Munitiones et Oppida quas et que habet et habuit 
cum suis districtibus territoriis villis hominibus nobilibus Militibus feudalibus et Vasailis nee 
non aliis pertinentüs et appendiis universis ab Excellentissimo et Hagnifico Principe Domino 
Johanne Boemie Rege Genitore nostro carissimo et a Regno Boemie sui ac heredum suorum 
nomine dudum suscepisse sibique de servando perpetue fidelitatis homagio prestitisse solitum 
juramentum prout in lilteris super hoc per ipsum Dominum genitorem datis plenius conti- 
netur: Ideoque promittimus bona fide vice et nomine juramenti predictum Ducem Boleslaum 
nee non Illustres Principes Dominos Wenceslaum et Ludovicum Duces Slezie Dominos 
Lignicenses, ipsorum filios et heredes legitimes, Avunculos nostros carissimos nee non terras 
bona possessioues et homines eorundem quas habent et obtinent aut obtinebunt imposterum 
et habebunt circa quaslibet dignitates honores gratias libertates et Jura quibus progenitores 
ipsorum ac ipsi sunt usi pridem quomodolibet et gavisi et specialiter circa puncta clausulas 
et articulos ut in dicti Domini genitoris nostri litteris continetur quantum nostri ad presens 
interest aut intererit in futurum ubilibet conservare et nunc ut antea manutenere nee non 
prosequi iavorabilibus et tueri ipsis et cuilibet in eorum Opportunitatibus et necessitatibus 
nostris Consiliis et Auxiliis prout decet et expedit assistendo: In cuius rei testimonium 
presentes fieri et sigillorum nostrorum voluimus appensione muniri: Actum et dalum Präge 
Anno Domiui MCCCXLIII. III. Kai. Augusti. 

(AbgedruckI bei Sommersberg in Silesiacar. rer. Scriptor. I. S. 904 n. CXXXVU. Goldast 
append. documentor. S. 53 n. XXXI. Vergi. Dobner Monument. lY. S. 3i2 n. CLXXIX.) 

497. 

nLarl, Markgraf von Mähren, verspricht dem Herzoge Boleslaus von Schlesien, Herrn 
von Brieg, seinem Schwager, nachdem derselbe seinem Vater wegen Land und Leuten 
Huldigung gethan, ihn nach Kräften zu erhalten und zu schützen. Dt. Prag, 30. Juli 1343. 

(Baibin Mise. 8, 36. Böhmer Ad. II. S. 347 n. 65.) 

498. 

iflarkgraf Karl von Mähren bestätigt die Entscheidung, welche der königl. böhmische 
Kämmerer Ulrich, genannt Pflug, über Befehl des Königs Johann am 3. December 1332 
in dem zwischen dem Kloster Heiligen Krön und den Einwohnern von Nelolicz wegen 
einer Zinszahlung bestandenen Stritte in der Altstadt Prag geschöpft hatte. Dt. Pragse in 
feste b. Petri apost. ad vincula (1. August) 1343. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum ans dem Orig. des k. k. geh. Hofarchives za Wien.) 



365 



499. 



Markgraf Karl eon Mähren gestattet, dasß die Leute der Burg und des Gutes Landsberg 
in Böhmen^ welches der Olmützer Bischof Johann von dem Kloster Königsaal eingetauscht 
hatte, derselben Freiheiten und Begnadungen theilhaftig werden, wie solche die übrigen 
Leute der Olmützer Kirche gemessen. Dt. Präge, in die Assumtionis b. Marie virginis 

(15. August) 1343. 

i^os Karolus Domini . . Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie. Ad vniuer- 
soram volumus noticiam, tenore presencium, deuenire, Quod quia Venerabilis in christo 
pater, dqminus Johannes, Episcopus Olomucensis, Auunculus noster karissimus cum Deuotis 
paternis, et nobis dilectis, . . Abbate, et Conuenta Monasterii, beale Marie virginis . in 
Aularegia, prope Pragam ordinis Cisterciensis, pro Castro et Bonis in Laudsperch, de nostra 
conniuencia, consilio, et assensu, commutacionem, et empcionem iniuit, et fecit, ipsis, pro 
eis, Bona, et Reddilus, alios assignando, sicque ab eis . Bona eadem, rite, et rationabiliter 
comparando. Ideoque laudabilium meritorura, atque gratarum et fidelium, ipsius domini 
Episcopi, obsequionim, intuitu, Castrum et Bona, predicta omnia, ac vniuersos ipsorum homines 
districtus . et metas, per Regnum Boemie ac Marchionatura nostrum Morauie, ceterasque 
Terras, paternas, et nostras, quas inpresenciarum habemns et habitnri . deo propicio sumus, 
in antea . omnibus et singulis* . libertalibus, graciis iuribus emunitatibus . et Priuilegiis, quibus. 
Bona . et homines, Sancte Olomucensis Ecclesie, de clare memorie paternorum, et nostrorum 
predecessorum, Regum Boemie, et Polonie ac Marchionum Morauie, paternisque, et nostris, 
concessionibus, fauoribus et indultis, gaudent, per tempora vite, ipsius domini Episcopi perfrui . 
libere . nolumus, et gaudere. Declarantes nichilominus et statuentes expre^e Vt cuicumque, 
ipse, Castrum et Bona eadem in vita, uel in morte per vendicionem commutacionem, dona- 
cionem, vel alterius, cuiuscumque, alienacionis, formam dederit, assignauerit, aut legauerit, 
et suas dederit, literas, super eo. In hoc sue litere, tantum, perpetuo, debeant, obtinere 
vigorem ac si in tabnlis terre, poneret eadem, et coram nobis, aut officiatis, et Beneficiarijs 
terre, more solito, resignaret. Illum, eciam, uel illos, qui. Bona predicta, uel partem eorum 
modo aliquo premissorum, fuerit, uel fuerint assecuti in suo statu et condicione, plena, et 
perfecta in Bonis ipsis, Castro, et eorum possessionibus , siue parte huiusmodi, gaudere 
nolumus libertate. Si autem ipse dominus Episcopus, Castrum, et Bona prefata, vel partem 
ipsorum, Ecclesie sue Olomucensis in vita vel in morte danda, duxerit, aut leganda, Ex 
nonc miuersis et singulis, libertatibus , emunitatibus, iuribus, gracijs, priuilegiis et indultis, 
eidem Olomucensi Ecclesie, et eiusdem Bonis ac hominibus, per antedictos, paternos et 
nostros predecessores, ac dominum Genitorem nostrum, et nos, ab olim, ysque nunc, datis, 
et concessis, ac dandis, eadem Castrum, et Bona siue partem ipsorum, vt premittitur, omnesque 
incolas ipsorum . et homines, seu partes, homines, plene, et inuiolabiliter . frui volumus. 
perpetuis temporibus et gaudere. Promittentes, pro nobis, et heredibus, nostris ac succes- 
soribus, bona fide, premissa omnia, rata semper, et firma, inperpetuum obseruare, ac nullo 
vnquam tempore, contra ea vel eorum aliquod, facere, quomodolibet, uel venire. Decernentes^ 



366 

exnunc, de certa nostra sciencia, irritum, et inane, ^i contra ea, uel ipsoruni aliquod, per 
nos, heredes et successores, nostros aut quemuis, alium uel alios, cuiuscuinque condicionis . 
di^itatis uel Status, existant, de iure, uel de facto, scienter yel ignoranler, quippiam, vUo 
tempore, contigerit, attemptari. In cuius rei testimoniuin , presentes literas fieri et Sigilli 
Dostri fecimus, munimine, roborari. Actum, et Datum Präge Anno domini, Millesimo, Tre- 
centesimo, Quadragesimolercio. In die Assuniptionis Beate Marie virginis gloriose. 

(Nach dem Orig. mil dem gewöhnlichen Sigille im fursterzbischöflichen Archive, abgeschrieben 
A. Boczek.) 

500. 

Niklas von Gaya (in Oesterreich) verkauft das Dorf Kaidling mit allem Zugehör dem 
Abte und Konvente des Klosters Brück. Dt. zu Cheyow^ des ersten Frey tags nach der 

testen vnser Frowen tag {12. September J 1343. 

Vrir Niclos Herr Ze Cheyow, und al unser Erben, veriehen an disem offen Prief 
allen Leuten, di disen Prif sehen, oder horent lesen, daz wir mit Fursacz, mit verdachten 
müt, vnd auch mit Unser Vreunt rat. Recht, vnd redlich, vnser dorf, vnd vnser Erb, w 
Chevernik, daz wir do haben in dem Land ze Merhern verchauft und aufgegeben haben, 
ze Veit und ze Dorf, mit Wayd, mit Wissmat, mit Pergen, -vnd mit Tal, mit Holcz, vnd 
mit Pavngarten, mit Wasser, vnd mit vischerey, mit Weingarten vnd mit Acheren, gepaut, 
oder ungepaut, gestifft, oder ungestifft, versuchcz oder unversuchcz, vnd vnsern Mayrhof 
daselbs ze Chevernik, mit Purchrecht, vnd mit Gricht, und auch mit allen dem recht, vnd 
mit allen dem nucz, die wir vnd vnser Vater, dem got gnadig sey haben gehabt, in dem 
vorgenannten Dorf ze Chevernig, vnd in dem vorgeschriben Mayrhof, gleicherweis als wir 
haben gehabt erbicleich, und ebicleich, vrei vnd ledicleich, vor alle ansprachL, den Erbern 
geystlichen Hern Hern Johannes Abt in dem Chlaster ze Pruk pey Znoym, vnd Bmder 
Gerharten Preyol, vnd dem Conuent daselbs des Ordens von Premonstrey in dem Pistum 
ze Olmucz, an Vierczik Gros vmb vierdhalbhvndert Schok Silbersgrosser Prager Phenning 
Chvnigs muns, der wir sein verriebt, vnd gewert ganczlich an alles geuar, vnd schullen di nv 
genannten Hern, daz vorgeschriben gut besiezen vnd Inhalten, gleicherweis als wirs haben 
inne gehalten, vnd besessen, geruet und mit gemach an alle Hindernis vnd an alles geuar. 
So verpinden wir vns pey unsern Trewen, daz wir wellen, daz vorgenannt Dorf ze Che- 
vernik, vnd den Mayrhof daselbs mit allen dem, daz dorzu gebort, vreyn vnd beschirm, den 
egenanten Hern, als ain Lantrecht ist in dem Land ze Merhern an alle ArigUst, vnd vellen 
auch, allen chrieg mit eynen recht, di do den vorgenanten Hern müchten widervoren, 
auf daz vorgeschriben gut, daz wir in verchauft haben, iz sei von Hern, oder von Dinern, 
oder von swem daz war, diselben chrieg, die in ersteren möchten mit eynen rechten, di 
wellen wir auzrichten, mit vnserm gut, vnd entwerren als eyu Lantzrecht ist ze Merhern 
in vier wochen, von dem tag, vnd vns ze wissen wurd getan von den egenanten Hern 
Geschach aver des nicht, so wol wir oder Czwen erber ritlermassik Diner an vnser statt 



367 

mit vier Pherten, nach der monung in dreyn tagen, gen Znoym, in eyn erber gasthous, 
swo vns, oder vnsern Dinern hinczaigt wirt, in varen vnd iniigen, als inligens recht ist, 
md mit nicht schullen auzchomen, oder iz sein ee alle chrieg, di den egenanten Hern 
waren erstanden, von vns ganczlich entwerrt' vnd auzgericht, an allen iren schaden, vnd 
aUen schaden, den diselb Hern dez nennen, den si boveisen möchten, oder pey iren trewen 
gesprechen mögen, denselben schaden wellen wir abtragen, vnd abrichten, gar, vnd gancz 
an alles geuar. Daz alles .Lob wir pey vnsern Irewen an aydsstat ze halden, vnd ze 
laisten, swas an diser Hantfest ist geschriben gar vnd ganczlich, an alle widderred, an 
alle Hindernis, vnd alle ariglist, vnd wellen nicht wider sein, mit worten, noch mit werchen, 
noch ofienlich, noch heymlich, wolt aver yemant die vorgenanten Hern abschieten, der dez 
recht hett, nach des Landesrecht ze Mcrheni, derselb shol denselben Hern vierhvndert 
Schok Silbers grosser Prager Phenning, in Acht tagen weren und verrichten, mit beraiten 
Phenning in ir Chlaster ze Pruk an alle Aufschiebung vnd an alle ariglist. Vber daz 
alles so lobent di erbern Hern Herr Maricz von Havnveld, Herr Gerhart von Bucawein, 
vnd Herr Henrich von Schemgenberch , vnd vnser lieber Bruder Herr Chön von Jeuspicz, 
pey iren trewen an aydsstat, ze vns mit gesamter Hant vnd vnverschaidenlich ze tven, 
vnd ze halten, gleicherweis: als wir verluebt vnd vns verpunden haben, als vorgeschriben 
ist an diser hantfest, an alle ariglist, vnd schullen, dieselb vnser puergl ye der Herr mit 
Gzwoin Pherten, gen Znoym laisten, als vorgeschriben ist, swen si gemant wurden von 
den vorgenanten Hern von dem Abt oder von dem Convent an alle widerred vnd an alle 
Ariglist, daz die Sach vnd di Wandlung festiciich vnd nnczeprochen beleih, vnd beste, dar 
vber geh wir disen hantfest zu ainen richtigen Vrchvnd . vnd zu einen waren geczeüg, 
diser Sach, vnd diser Wandlung, versigelt mit vnsern vnd auch mit der vorgenanten Hern 
vnser Purgeln insigeln. Der Prief ist ze Cheyow gegeben, Nach Christus Gepurd, drei- 
czehenhvndert in dem drey und vierczikisten iar, dez nesten vreytags nach der lesten vnser 
vrowen tag. Vber daz altes wir puergl di vorgenanten Ich Maricz des Havnvelder, Ich 
Gerhart von Bucawein, Ich Henrich von Schengenberch, und Ich Chvn von Jevspitz veriehen 
an disen offen prief allen Leuten, als der egenant Her Niclos von Cheyow sich verlubt 
hat, vnd in vns verpunden hat, an diser Hantfest, Also gleicherweis Gelob wir, vnd 
verpinden vns pey vnsern trewen, an Aydsstat ze halden, vnd ze laisten, ganczlich mit 
gesamter Hant, vnd vnverschaidenlich, alles daz, daz vorgeschriben ist, den Geistlichen Hern 
dem Abt, vnd dem Conuent in dem Chlaster zu Pruk an alle ariglist. Der Brief ist gegeben, 
als vorgeschriben ist. 

(Nach dem Orig. mit fünf anhängenden gut erhaltenen Sigillen in dem Archive desselben Klo- 
sters, im m. st. Landesarchive Lit. H. n. 34.) 

501. 

Karl, Markgraf zu Mähren, verspricht Frieden zu halten mit Ludwig, der sich 
Kaiser nennt, mit seinem Sohne, dem Markgrafen za Brandenburg, allen ihren Helfern, 



• 



368 

Landen und Leuten, und nimmt auch in diesen Frieden auf, Friedrich, Bischof zu Regens- 
bürg, so wie auch . diese Stadt mit dem Versprechen, dass er den Frieden, im Falle er ihn 
nicht mehr halten wollte, aufsagen und ihn von dem Tage der Aufkündigung noch sechs 
Wochen halten wolle. Geben zu Frage, des nächsten Samstages nach unserer vrowen 
geburttag (13. September) 1343.' 

(Nach den .Abhandlung'eii der kön. baierischen Akademie der Wissenschaften B. II. .1. Abth. 
(XVI) S. 55. - PriT. B. 23 S. 93. - Arod. 1 S. 40. — Böhmer Add. IL S. 347 n. 66.) 

502. 

Pabst Clemens VL ernennt den Johann^ Sohn des Pohorlicer^ zum Domherrn eon Olmnlz^ 
reservirt ihm daselbst eine Präbende und gestattet , dass er zugleich ein Brünner Cano- 
nicat und die Pfarre in Dürnholz behalten dürfe. Dt. apud Villam novam^ Amnion, dioces. 

V. Kalend. Octobris (27. September) 1343. 

f^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Johanni Poherlicerii Canonico 
Olomucensi Salutem et Apostolicam Benedictionem. . . 

Volentes tibi . . gratiam facere specialem, Canonicatum ecclesie Olomucensis cum ple- 
nitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus, et de illo etiam providemus. 
Prebendam vero si qua in dicta ecciesia vacat ad presens vel cum vacaverit. . .conferendam 
tibi . . . reservamus. . '. Seu quod in ecciesia sancti Fetri in Brunna Canonicatum et prebendam 
et parrochialem ecclesiam in Durrenholtz Olomucensis Dioc. nosceris obtinere. NuUi ergo etc. 
nostre collationis, provisionis. reservationis, inkibitionis et constitutionis infringere etc. Datum 
apud Villamnovam Avinionensis Diocesis V Kalendas Octobris Anno Secundo. 

(Nach dem Ori^. Keßeste Pabsfs Clemens VI. J. II. B. II. Br. 198 S. 118 im Vaticanischeo 
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.) 



503. 

Markgraf Karl eon Mähren bestätigt der Stadt Glatz das Privilegium^ dem zu Folge die 
Richter der Dörfer des Glatzischen Kreises nur bei defn Glatzer Stadtgerichte geklagt 
werden und eor demselben antworten sollen. Dt. Glatz ^ am Tage des h. Michaelis des 

Erzengels (29. September J 1343. 

iVir Karolus des Herrn Königes zu Böhmen Erstgebohrner Marggraf zu Mehren etc. 
Geben zu erkennen und thuen kund allen und itzlichen, kegenwertigen und zukünftigen zu 
welchen dieser Brief kommen wird, das wir unseren lieben getreuen Bürger und der Stadt Glatz 
Nutzbarkeit und frommen zu bedenken geneiget auf dass sie bei aller billichen Gerechtigkeit 
so sie von alders gehabt behalten werden, aus sonderlicher Gnaden wollen, und mit Kraffl 
dieses Briefes erkennen dass die Richter oder Schultheis aus den Dörfern des Glätzischen 
Kreises oder Weichbildes von Ihren Güter wegen iu Gerichte gehörend , so wol als alle, 
wes Standes die sein mögen, welche dieselbigen Gülter durch einen Kauflf oder durch ander 



369 

Wege besitzen, auch nochmals besitzen werden, in oben^enanler Stadt Glatz vor dem 
Stadtgerichte daselbst und nicht anderswo einem itzlichen der sie beklaget oder sonst wegen 
der Gerechtigkeit mit Ihnen zu Ihun hat, wie vor alders her brauchhch gewest antworten 
sollen, Geben hier mit obgenannten Bürgern und der Sladt vollkommen und freier (Sewalt 
alle ungehorsamen und widersprechen, das zu thun nachdem es wem am nutzlichsten an- 
gesehen und die Gerechligkeit erheischen wird, zu bezwingen, mit diesem Gezeugniss unseres 
Briefes. Geben zu Glalz am Tage des heiligen Michaelis des Erzengels, Nach des Herrn 
Geburt Tausend dreihundert und im drei und vierzigsten Jare. 

(Nach einer Copie im Glatzer rathhauslichen Archive, niit^etheilt Dr.* Wattenbach. Kogler, 
histor. Nachrichten von Glalz, Urkund. S. 8.) 

504. 

Peregrin^ Andreas^ Philipp und Preöhtlin^ Söhne des terstorbenen Nikolaus t>on Urhau^ 
überlassen ihr Recht zu dem Hofe in Schamikowilz dem Obrowitzer Kloster, Dt. Brune^ 

fer. IV, post S. Michaelis (3, OctoberJ 1343. 

i\otum Sit Omnibus presentem literam inspecturis, Qvod Nos Peregrinus Andreas 
Philippus, et Prechllinus Fr^tres Filij qvondam Nicolai de Urchau Super curia in Senkvicz 
Dominorum Gotfridi Abbatis, et Conventus Monasterij Zabortovicensis et jure qvod nobis in 
eadem competere videbatur ex Siiccessione Paterna, et omnibus alijs impetitionibus compe* 
tentibus nobis undecunqve. Discretos Vires . Videlicet: Dominum Leonem Plebanum in Urchan 
Decanum Brunensem, et Sydlinum de Rappanicz Civem Brunensem compromisimus bona 
fide integre, et in totum, ut qvidqvid praedicti arbilrarentur inter nos et Dominum Abbatem 
et Conventum prsedictos, eorum arbitrio cum poenis adjectis absqve contradictione aliqva 
Stare vellemus, qvi prashabita deliberatione pronunciarunt, ut omne jus, qvod no'bis, et nostris 
hsredibus competebat,, Sive competere videbatur in prasdicta Curia Sive Allodio in Senkvicz 
in manus Domini Abbatis et etiam Conventus cedere debebamus. Qvod fecimus in prassentia 
eorum, et discreti Viri Ulrici de Wyssau Civis Brunensis, et si unqvam praedicta Nos vel 
hffiredes nostros conlingeret violare, ex tunc volumus ipso facto pertidia notari, et esse in- 
fames, necnon jus nostrum perdidisse in omni foro Ecclesiastico et Civili. Dominus vero 
Abbas Zabortovicensis et suus Conventus in recompensam dampnorum et omnium impeti- 
tionum Nobis de Mandate praedictorum Arbitrorum, in qvos et.ipsi compromisserunt, Sex 
Marchas Grossorum Pragensium persolverunt. In cujus rei testimonium Sigilla praedictorum 
Arbitrorum cum Sigillo Ulrici de Wyssau Scabini Brunensis ad petitionem Nostram pnesen- 
tibas sunt appensa. Acta sunt hasc in domo Sydlini prsedicti Anno Domini MCCCXLIII. 
Feria VI. proxima post festum'St. Michaelis. 

(Nach dem handschriftlichen Cod. des XVIII. Jahrhundertes n. 127 S. 373 in der Cerronischen 
Sammlung II. Abth., im m. st. Landesarchive.) 



47 



^ 



370 



505. 

Sieben Landherren von Mähren bezeugen, dass Niklas von Gat/a sein Dorf Kaidling mit 
allem Zugehör dem Kloster Brück verkauft habe. Gegeben in der Wochen nach s. Michels- 
tage (zwischen 29. September und 6. OcloberJ 1343. 

Wir Nicios Herr ze Cheyow, vnd al vnser ierben, verielien an disen offen Prief 
allen Leuten; u. s. w. bis Der Prief ist gegeben als vorgeschriben ist, d. i. ze Cheyow 
nach Christus Geburd dreüezehenhvnderl Jar, in dem drey vnd vierczikislen iar, des nesten 
Vreytags nach der lesten vnser Vrowenlag. (S. d. Bd. S. 366 n. 500.)' Vber daz alles, 
daz an disen prief ist geshriben, So Iven wir ze wissen Wir Lantherren zu Alerhern Ich 
Bernhard von Gnashpicz, Ich Budwoy von Vrbaw, Ich Blud von Gralicz, Ich Nebhlas von 
Policz, Ich Stibor Hnoyk, Ich Jesk von Plenkwicz vnd Ich Herbord von Biskupicz gemoyn- 
cleich, allen den di disen prief sehen, oder horent lesen, daz wir czeug des sein, daz der 
erber Herr Her Nicios Herr ze Cheyow verchauft hat erbicleich, vnd ebicieich, vrey, vnd 
ledicleich. vnd auch aufgegeben hat recht, vnd redlich mit guetlichen willen sein Dorf, vnd 
sein erb ze Chevernig in dem Laht ze Merhern, vnd eyn Mayrhof daselbs mit allen dem 
recht, vnd mit allen dem nvcz ze velt, vnd ze Dorf daz darczu gebort, iz sey gepaut, oder 
vngebaut, geslifl, oder vngestift, versuchcz, oder vnversuchcz den erbern geistlichen hern 
hern Johannes dem Abi, in dem Chloster ze Pruk, vnd dem Convent daselbs an alle 
ariglist, vor dem erbern hern hern Gerhart von Chvnstat zu den Zeiten, Cbämrer in dem 
Lant ze Merhern, So verriehen wir auch, alles daz, daz di hantfesl halt, die der oftge- 
nant herr her Nicios von Cheyow vber, sich vnd vber sein gut ze Chevernik hat den vor- 
genanten geistlichen hern gegeben, daz hall diser gegewurlig Abshrift div geshriben ist 
von derselben Hantfesl, von Wort ze Wort, von dem ersten zu dem lesten, vnd halt diesQV 
abschrift noch minner noch mer, den diselb Hantfesl an alle irsal. Darvber geb wir die 
vorgenanlen Siben Lanlherren ze Merhern disen Prief zu ainer Zeugnis der vorgenanten 
Sachen, versigelt mit vnser aller siben insigeln. Der prief ist gegeben nach Christus Geburd 
Dreüezehenhvnderl iar, in dem drey, vnd vierczikislen iar, in der Wochen nach Sand 
Michelstag. 

(Nach dem Ori^. auf Perg^am. mit sieben kleinen anhängrenden und gui erhaltenen Sigillen im 
Archive desselben Klosters, im mähr, stund. Landesarchive Lit. H. n. 34.) 

506. 

Jflarligraf Karl von Mähren errichtet bei der Prager Domkirche 24 Chorherren- 
stellen und dotirl sie mit mehreren Gütern. Dt. Prag, 7. October 1343. 

(?e]ze\ in Kaiser Karl IV. S. 117 g>ibt an, dass das Orig. Fundations- Instrument in dem Präger 
Kapitel - Archive sich befinde, während Doboer Monument. III. S. 297 sagt, dass er 
selbes fruchtlos gesucht habe.) 



.* 









i 



371 



507. 

Pabst Clemens VI, befiehlt dem Schottenabte zu Wien, dass er die dem Oslairaner Kloster 
unrechtmässig entrissenen Guter wieder zu erwerben trachte. Dt, Amnione , VIL Idu$ 

Octobris (9. OctoberJ 1343. 

fjlemens episcopus seruus seruorum dei, dileclo filio. . Abbäli Monaslerij Schotorum 
in Wienua, Patauiensis diocesis, Saintetn et apostolicam benediccionem. Dilectarum in Christo 
fiDarura . . Abbalisse et Coiiueulus Monaslerij in Ossia, ordinis CisterciensiS', Olomueensis 
diocesis, precibus inciinati, presentium tibi auctoritate niandamus, quatenus ea, que de bonis 
ipsius Monaslerij alienata inueneris illicile, uei distracta, ad ins, et proprietalem eiusdem 
Monaslerij legitime reuocare procures. Conlradiclores per censuram ecciesiasticam appel- 
lacione postposita compescendo. Testes autem, qui fuerint noniinati, si se gracia, odio, uel 
ümore subtraxerint, censura simili appeilacione cessante conpeilas ueritati testimonium per- 
hibere. Datum Auinione VII Idus Octobris, Pontiticatus nostri anno Secundo. 

(Das Orig. mit der Bleibulle im Archive der k. Stadt Brunn, 0. I. n. 30.) 

* 

508. 

Der Stadtrath und die Gemeinde von Münsterberg, der gesammle Adel und alle Va- 
sallen desselben Distriktes erklären, dass sie dem Könige Johann ton Böhmen und dem 
JUarkl/rafen Karl von Mühren den Eid der Treue für den Fall geleistet haben, wenn ihr 
Herzog ?sikolaus ohne gesetzliche Erben sterben würde. Dt. in Munstirberg, in die b. 

Kalixti pape (14. OctoberJ 1343. 

In nomine domini amen. Res gesta facile labitur a memoria quam non firmat et 
roborat lucida series litterarum, Proinde Nos Hermannus aduocatus. Nycolaus Greezer . Ma- 
gister Ciuiura nee non Libingus de Glacz . Jacobus polonus . Johannes Arnoldi, et Sydilinus 
Crapiez . Consules Totaque vniuiersilas Ciuium et incolarum Ciuitalis in Munstirberg. Nosque 
Vlricus Lebinrode. Frcncehnus de Bobilwicz Poczo de Gerlascheym. Bernhardus et Cunradus 
fratres de Gerlascheym. Ranuoldus, Heydinricus . et Petrus fralres filij quondam domini 
Stoschonis . de Hosshowicz. Totaque vniversilas . Nobilium et Vasallorum . Munslirbergensis 
districtus.. Ad perpetuam rei memoriam Recongnoscimus et ad vniuersorum presencium et 
futurorum quorum interest, aut, Interesse poterit, et quos presens tangit negocium aut längere 
poterit quomodolibet in futurum, volumus noticiam peruenire, Quod cum feiicis recordacionis . 
quondam . Magnificus princeps, dominus, Bolco, Dux Slesie, dominus noster.in Munstirberg. 
dum viueret, terras suas vniuersas . et singulas excellentissimi principis . domini Johannis 
Regis Boemie . heredum et successorum suorum . et corone Regrii eiusdem submiserit et 
subiecerit . dicioni, yt princeps Regni Boemie mereretur fieri et vasallus, prout id in lilteris 
ipsorum hinc inde confectis plenius continelur . Nos de Illustris principis domini Nycolai 
Dacis Siesie . domini de Muiisterberg, filij ipsius • Ducis Bolconis • predicti . nostri vei^ 

47* 



.•^ 



4 » 

1 * * 



372 



et naturalis domini . patris sui inherere vesti^ijs ciipientis . speciali mandnto et expresso 
nichilominus conssnsu pariter et assensu, Nobisqiie pluries . insimul ad consilium conuocatis. 
bona deliberacione et maturo consilio inter nos prehabilis . prospicientes : et in animo reuol- 
aentes . prefati domini nostri Ducis bonorem . conmodiim et profectum . posse multipliciter 
resultare nosiramque et successorura noslrorum condicionem fieri meliorem. Excellenlissimis . 
at magnificis principibus . dominis Johanni Boemie Reg] ac Lucemburg-ensi Comili . absenti 
tamquam presenti •' et Karolo eins prirnogenilo Marcbioni Morauie . presenti . sao nee non 
ipsius domini Johannis, Regis Boemie Genitoris sni . ac suorum heredum et successonim 
Reglira . et corone Regni Boemie . vice et nomine recipienti, fatemur libenter desidcranter. 
et gaudenler, pro nobis heredibus et suecessoribus noslris, exnnnc inantea in perpeluurai. 
fidelitatis homagiura . promisisse . et de seruando . üdelitatis homagio . corporalia iura- 
menta more solito . fideliler prestilisse, in casu, quod si prefatus Dnx Nycolaus . absque 
legittimis heredibus . ab eo per lineam masculinam descendentibus, quod absit, decederet, 
aut si suos huiusmodi . heredes legittimos . si quos generauerit, aut quocienseunque tales 
heredes post se . alijs masculinis heredibus . non relictis decedere disposicione . diuina 
conligeril, Tunc statim . exnunc prout extunc, et e conuerso exlunc prout exnunc, ad pre- 
fatos principes . dominos Johannem Regem Boemie . 4(arolum eins primogenilum Marchionem 
Morauie . et eciam ad ipsorum heredes et successores Reges et ad coronam Regni Boemie 
tenemur, et libenter volumus et debemus habere respectum, ac deinceps perpetuis tempo- 
ribus eis vbilibet et in omnibus tamquam veris naturalibus et legittimis dominis nostris 
intendere . obedire fideliter et parere, nee ad aliud quodcunque dominium declinare, sed 
circa Reges . coronam, et Regnum Boemie . perpetuo remanere, Promiltentes . nostro. 
heredum ac omnium successorum nostrorum nomine . stipulanti . vice et nomine omnium 
quorum interest . aut Interesse poterit, in virtute prestiti iuramenti memoratis principibas. 
domino Johanni Regi Boemie Karolo eins primogenito . Marcbioni Morauie . ac ipsorom 
heredibus et suecessoribus Regibus . et corone Regni Boemie . contra premissa singala . 
ael aliquo premissorum nunquam vllis temporibus, verbo uel facto iure uel potencia siae 
quouis ingenio uel colore publice uel occulte . Venire uel eis in aliquo contraire, sub remm 
nostrarum heredum et successorum nostrorum omnium mobilium et inmobilium ypolheca. 
Renuncciantes nichilominus de certa nostra sciencia simpliciter et expresse . accioni que- 
stioni . repeticioni . et omni beneficio . cuiuscunque Juris canonici uel ciuilis consuetudinarij 
seu municipalis . quibus contra premissa uel eorum aliquod venire nunc uel in posterum 
deberemus quomodolibet uel possemus . In quorum omgium testimonium et robor perpetno 
valiturum . cum sigillo domini nostri Ducis predicti . noslre Ciuitatis sigillum, ac predictomm 
vasallorum, nostro, et tocius vniuersitatis . aliorum vasallorum . supradicti districtus, nomine, 
sigilla presentibus sunt appensa. Actum . et Datum in Munstirberg . in die Kalixti beaü. 
pape . Anno domini . Millesimo . Trecentesimo . Quadragesimo tercio. Et Nos . Nycolaus 
dei gracia . dux SIesie . et dominus in Munstirberg . non coacti . quomodolibet uel deceptt 
sed prehabita matura deliberacione nobiscum et cum Consiliarijs et fidelibus nostris . consilio 
^iligenti Recongnoscimus et fatemur, predicta vniuersa et singula de nostro speciali mandato 



373 

ac de certa nostra sciencia fore facta, ipsisque nostrnni beniuolutn . adhibenius consensum. 
Sigillum Dostriim vnacuni Ciuitatis predicte . et Vasallorum predictorum sigillis presentibus 
in robur perpcluum appendentes, Actum et Datum . Anno die et loco predictis. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Ori^. des k. k. geheim. Hofarchives lo 
Wien. Vergl. bei Sommersberg Silesiacar. rer. scriptores 1. S. 851 n. LXXVI. die Note a.) 

509. 

Markgraf Karl von Mähren gestattet dem Herzoge Nikolaus von Munsterberg^ seine Länder 
und Städte^ jedoch nur mit Vorbehalt des Lehensfferhältnisses^ zu verkaufen. Dt, Munster^ 

berg, fer. IIL ante S. Galli (li. OctoberJ 1343. 

Imarolus Domini Regis Boemie primogenitus Marchio Moravie notum facimus uni- 
versis quod quia Illuslris Princeps Dominus Nycolaus Dux SIezie et Dominus Munsterberg. 
Patruus Princeps et amicus nosler dileclus civitates et Terras suas omnes Munsterberg 
Franckenstein et Strelin Domini Geniloris nostri et nostre subdidit dicioni in eum casum, 
quod civitates et Terre Ipsius Nobiles et cives sculteli et ceteri habitatores ad nos respectum 
habere debeant, si in ipso non relicto berede legitimo sexus masculini quicquam humanitus 
eveniret: Nosque sue fidelilati vicissiUidine grata volentes occurrere et utilitati sue et com- 
modis salubrius providere decernimus quod supradiclus Princeps heredes et successores sui 
legitimi civitates Municiones et terras ipsorum aut earum atteras captivitate magno debito 
paupertate aut aiia legitima et incurabili necessitate oppressi que sit notorio communiter 
manifesta Domino Genitore nostro et nobis si eas volumus emere primitus requisitis post 
decursum tredecim septimanarum a die requisitionis de certa sciencia nostrorum et etiam 
ipsorum nobilium nobis facte cui voluerint persone in dignitate ipsis equali aut majori eo 
Jure, ut ipsi easdem terras tenent et possident vendere poterunt neque tamen ementem nisi 
prius terras ipsas a Domino Genitore nostro aut a nobis in pheudum acceperit in posses- 
sionem corporalem mittere tenebuntur: Cui tamen ad requisitionem supradicti ducis aut 
heredum ejus sine Impedimento Civitates et Terras seu unam ex eis conferre tenebimur et 
debemur decernentes expresse quod ipse dux heredes sui et successores legitimi non obstante 
fidelitatis homagio per cives et incolas civitatum Münsterberg Frankenstein et Strelin et 
nobiles Terrarum ipsarum nobis facto cum predictis Civibus pheudahbus Scultetis et Rusticis 
ut cum ipsos a fidelitatis homagio Domino Genitori nostro nobis et successoribus nostris 
Regibus Boemie prestito non exciudant habebunt liberam factionem promittentes bona fide 
sine dolo civitates terras et homines ipsius ex nunc ut antea tanquam Regnum Boemie et 
Harchionatum nostrum Moravie et sicut possessiones proprias a quolibet molestante et nomi- 
netenus a repetitoribus debilorum felicis memorie Illustris Ducis Bolconis Patris ejus et ceteris 
hostibus defensare ipsosque Dominum Ducem et heredes ejus si quos est favente Domino 
habiturus penes omnem tenorem littere Domini Genitoris nostri et circa innalas ipsis Über- 
tates et immunitates jura et consuetudines dimittere et conservare nee non cuilibet filiari^ 
Domini Ducis supradicti si quas post obitum suum relinquet dare et solvere duo millia 



'-»♦.-. 



374 

sexagenarum et ipsis universas Terras supradictas civitales cum suis appendiis usufrnctn 
et Utilitate cum omnibus Juribus dominus honoribus et emolumentis pheudis pheudalibus 
Civibus sculletis Ruslicis et habilatoribus terrarum universis eo Jure prout predicte terre 
per Domiuum Ducem impresentarium possidentur donec cuilibet earum duo millia sexage- 
narum ^ossorum pragensis usnalis et currentis monete solvinius nomine justi Pignoris obligamus 
harum leslimonio lillerarum: Nobiiibus Smilone de Betow Jescone de Michelsperg Jescone 
de Wharlenberg Sbincone de Hazmburg Jescone et Benessio de NVarlemberg Pelro de Luna 
Canonico Capelle Regie in Castro Pragensi Notario noslro testibus ad premissa. Datum 
Munsterberg feria tercia proxima ante diem S. Galli confess. Anno Domini MCCCXLIII. 

(Abgedruckt in Sommersberg Silesiacar. rer. Scriptor. I. S. 850 n. LXXV. Vergl. Dobner 
Monumeut. IV. S. 813 n. CLXXXI. Böhmer a. a. 0. S 347 n. 67.) 

510. 

Der Stadtrath und die Gemeinde ton Frankenslein ^ der gesammte Adel und alle Va- 
sallen desselben Distriktes erklären^ dass sie dem Könige Johann von Böhmen und dem 
Markgrafen Karl von Mäkren den Eid der Treue für den Fall geleistet haben^ wenn ihr 
Herr, der Herzog Nikolaus von Mänslerberg^ ohne gesetzliche Erben sterben würde. Dt, 

in Frankinsteyn^ in die b, Kalixti pape f/4. October) 1343. 

In nomine domini amen. Res gesta facile labitur a memoria, quam non roborai 
et solidat lucida Series lillerarum, Proinde Nos Albertus Seckil Aduocatus necnon Nicolans 
Niger, Johannes largus, Nicolaus Gyger et Truchlhie Pislor Consules, totaque vniuersitas 
Ciuiuni et Incolarum Ciuitalis in Frankinsteyn, Nos quoque Henricus de Ilugwicz, Johannes 
de Budow, Smyngus de Bybirstein, Friczko Grellinorth, et Nicolaus de Rankow, totaque 
vniuersitas Nobilium et vasallorum, eiusdem Frankynsleynensis Districlus, Ad perpetuam rei 
memoriam recognoscimus, et ad vniuersorum presencium et futurorum quorum interesU aut 
interesse poterit et quos presens tangit negocium, aut längere polerit quomodolibet in futunim, 
volumus noticiam peruenire, quod cum felicis recordacicmis qiiondam Magnificus Princeps 
dominus Boico Dux Slesie dominus noster de Munslerberg dum viueret, Terras suas vni- 
uersas et singulas Excellentissimi Principis domini Johannis Regis Boemie, Heredum et 
Successorum suorum ac Corone Regni eiusdem, submiserit et subiecerit Dicioni, vt Princeps 
Regni Boemie . mereretur fieri et vasallus, prout id in litleris ipsorum hininde (sie) con- 
fectis plenius continetur. Nos de Illustris Principis domini Nicolai Ducis Slesie domini de 
Munsterberg Glij ipsius Ducis Bolconis predicti, nostri veri et naturalis domini, patris sui 
inherere vestigijs cupientis speciaii mandato et expresso nichilominus consensu pariter et 
assensu, nobisque pluries insimui ad consilium conuocatis, bona deliberacione, et matoro 
consiiio inter nos prehabitis, prospicientes et in animo reuoluentes prefati domini nostri Ducis 
hoilorem, commodum, et profectum, posse multipliciler resullare, nöstrumque et Successorum 
nQStronim condicionem fieri meliorem, Excellentissimis et Magnificis Principibus dominis 
Johanni Boemie . Regi ac Lucemburgensi Comiti absenti tamquam presenti et Karolo eius 



' -^ * 



^ 



*■ 



87 5 

• 

priroogenitQ Marchioni Morauie presenti, suo, necnon ipsius doniini Johannis Regis Boemie 
Genitoris sui, ac suorum Heredum et Successorum Regum et Corone Regni Boemie vice 
et nomine recipienti fatemur libenter destderanter et gaudenler, pro nobis, lleredibus ac 
Successoribus nostris exnunc inantea et in perpetuum ßdelitatis homagium promississe, et 
de seruando fidelitatis homagio Corporalia iuramenta more solito Gdeliler pi'estilUse, in casa, 
quod si prefatus Dux Nicolaus absque legittimis beredibus ab eo per lineam Masculinam 
descendentibus, quod absit decederet, aut si huiusmodi suos beredes legittimos, si quos 
geherauerit, aut quocienscumque tales beredes post se alijs masculinis beredibus non relictis, 
decedere disposicioiie diuina contigerit, tunc slatim exnunc proul exlunc, et econuerso extunc 
prout exnunc per prefatos Principes, dominos Johannem Regem Boemie, Karolum eius 
Primogenitum Marchionem Morauie, et eciam ad ipsorum beredes et Successores Reges et 
ad Coronam Regni Boemie, tenemur et libenter volumus ac debemus habere respeclum, ac 
deinceps perpeluis lemporibus eis vbilibet et in omnibus tanquam veris naturalibus et legit- 
timis dominis intendere, obedire, fideliter et parere, nee ad aliud quodcumque dominium 
declinare, Sed circa Reges, Coronam et Regnum Boemie perpetuo remanere, Promittentes 
nostro, heredum ac omnium Successorum nostrorum nomine, stipulanti vice et nomine omnium 
quorum interest aut interesse poterit, in virtute prestiti iuramenti memoratis Principibus domino 
Johanni Regi Boemie . Karolo eius primogenilo Marchioni Morauie, ac ipsorum beredibus 
et Successoribus, Regibus, et Corone Regni Boemie: contra premissa singiila uel aliquo 
premissorum numquam vilis temporibus verbo uel facto iure uel potencia siue quouis ingenio 
uel colore,, publice uel occulte venire uel eis in aliquo contraire, sub rerum nostrarum 
omnium mobilium et inmobilium ypotheca, Renunciantes nichilominus de cerla nostra sciencia 
simpliciter et expresse, accioni questioni repelicioni et omni beneficio, cuiuscunque iuris 
Canonici vel Ciuilis Consuetudinarii seu municipalis quibus contra premissa uel eorum aliquid, 
venire nunc uel in posterura deberemus quomodolibet uel possemus, In quorum omnium 
testimonium et robur perpetuo valiturum, cum Sigillo domini nostri Ducis predicti, nostre 
Ciuitatis Sigillum, ac predictorum vasallorum, nostro et tocius vniuersitatis aliorum vasal- 
lorum Supradicti Dislrictus, nomine, Sigilla presentibus sunt appensa. Actum et Datum in 
Frankinsteyn in die beali Kalixti pape Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo 
Tercio, Et Nos Nicolaus dei gracia, Dux SIezie dominus in Munsterberg, non cpacti quo- 
modolibet uel decepti, Sed prehabita matura deliberacione nobiscum, et cum üdelibus et 
Consiliariis consilio diligenti recongnoscimus et fatemur, predicta vniuersa et singula de nostro 
special! mandato, ac de certa nostra sciencia fore facta, Ipsisque nostrum beniuolum adhi- 
bemus consensum Sigillum nostrum vna cum Ciuitatis predicte et vasallorum predictorum 
Sigillis presentibus in robur perpetuum appendentes. Actum et Datum Anno die et loco 
prediclis. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives 
zu Wien. Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar. rer. scriptor. I. S. 8öi n. LWVI. 
Vergl. Dobner Monument. IV. S. 312 n. CLXXVl.) 



# 



37C 



511. 

Der Abt und Konvent des Klosters Heinrichau versprechen^ dass sie den König Johann 

ton Böhmen und den Markgrafen Karl von Mähren als ihre rechtmässigen Herren aner^ 

kennen wollen^ wenn ihr Herzog Nikolaus ton Blünsterberg ohne gesetzliehen Erben sterben 

sollte. Dt. Munsterberg^ fer. III. ante b. Galli (14. October) 1^43. 

IMos frater Joh<innes . diuina miseracione Abbas, Johannes Prior . Jobannes GostOBis, 
Subprior . Nicoiaus Cuius, Cellerarius, et Conventus Monasterii Heynricbow, nostro et soc- 
cessorum nostrorum nomine, ad vniuersorum quonim interest noticiam volumus peraenire, 
quod quia Ciuitates Illustris et MagniGci Principis, domini nostri Nicolai Ducis Munsterber- 
gensis, otpole Munsterberg . Frankensteyn, et Strelin . et Nobiles^ atque Incole dislriclauin 
pertinencium ad easdem, de mandalo predicti domini nostri, Excellentissimis Principibus, dominis 
Johanni Boemie Regi, nee non Illustri . Karoio . ipsius Primogenito et eorum successoribus 
Regibus Boemie, si prediclum dominum nostrum, mori contingeret, sie quod Principatum 
suum exhereditatum dimitteret, fidelitatis omagium presliterunt. Quapropter nos . et omninm 
successorum nostrorum nomine promitlimus et spondemus, supradictos Serenissimos Principes 
et dominos nostros, Johannem Boemie Regem, necnon Karolum ipsius Primogenitum, Morauie 
Marchionem, heredes et successorcs ipsorum Boemie, sicut pie memorie ceteros Principes 
Duces, et dominos nostros agnovimus, lamquam veros ordinarios et naturales dominos nostros 
agnoscere, in casu superius expressato, et ad ipsos et eorum successores ut premittitor 
habere respectum, et ad nuilum aliud dominium, ullis temporibus declinare, In cuius creden- 
ciam, presentes litleras Abbacie et Conuenlus Sigillo decreuimus roborari. Datum Munsterberg 
feria tercia proxima ante diem Sancti Galli, Anno domini M^ CCC^XL tercio. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives n 
Wien. Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar rer. Scriptor. I. S. 853 d. LXXVIII. 
Vergl. Dobner Monument. IV. S. 313 n. CLXXXlll.) 

512. 

Herzog Nikolaus von Münsterberg verspricht, dass er den allenßilligen Verkauf der 
Burg oder der Stadt dem Könige Johann von Böhmen oder dem Markgrafen Karl von 
Mähren anzeigen werde. Dt. Monsterberg, proxima fer. ante S. Galli (15. October) 1343. 

(Abgedruckt bei Ludewig in Reliquiar Mss. T. V. S. 556 n. LIX. Vergl. Dobner Monument 
IV. S. 313 n. CLXXXII.) 

513. 

Herzog Nikolaus von Schlesien und Herr in Münsterberg bezeuget, dass die Städte 
Httnslerberg,' Frankenstein und Strelin dem Könige Johann von Böhmen und dem Mark* 
grafen Karl von Mähren den Eid der Treue geleistet haben, und verspricht, dass er diejenigen, 



m 



377 - 

die mit anderen Städten einen solchen Eid zu leisten widerstreben würden, zur Ablegung 
desselben verhalten werde. Dt. Monstirbergk , fer. proxima ante diera S. Galh (15. Oc- 
tober) 1343. 

(Abgedruckt bei Sommersberg Silesiac. rer. Scriptores I. S. 854 n. LXXXI. Ludewig Reliquiar. 
Mss. S. 619 n. XC. VergL Dobner Monument. IV. S. 313 n. CLXXXIV. und S. 312 
n. CLXXX.) 

514. 

iflarkgraf Karl von Mähren bestätigt dem Kloster Heinrichau alle von den früheren 
Herzogen zu Münsterberg erhaltenen Verbriefungen und Privilegien. Dl. Wratislavi» , in 
die S. LucaB confessoris (18. October) 1343. 

(Nach dem Orig. auf Pergam. mit dem anhängenden Geheimsigille des Markgrafen Karl, im 
königl. Archive zu Breslau, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.) 

515. 

iflarkgraf Karl verspricht den Breslauer Consuln 275 Mark auf Weihnachten wieder 
zu zahlen, und dessgleichen 126 Mark, sobald er nach Prag käme. Dt. den Tag vor 11,000 
Jungfrauen (20. October) 1343. 

(Extract, mitgetheilt von Dr. W. Wattenbach.) 

% 

516. 

iflarkgraf Karl von Mähren bestätigt den zwischen dem Kloster S. Vincenz bei 
Breslau und den Brüdern Hanko und Peter Wusthube bezüglich der an dem Flusse Bielau 
stehenden Vierrädermühle geschlossenen Kauf- und Verkauf- Vertrag und erklärt das Kloster 
als rechtmässigen Besitzer der genannten Mühle mit Vorbehalt des den Königen von Böhmen 
hierauf zustehenden Lehenrechtes. Dt. WratislaviaD, die undecim millium Virginum (21. Oc- 
tober) 1343. 

(Nach dem Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Geheim - Sigilie im königl. Archive zu 
Breslau, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.) 

517. 

iflarkgraf Karl von Mähren verordnet dem Breslauer Hauptmanne Conrad von Fal- 
kenhein, dass er das bei Breslau gelegene Kloster S. Vincenz in den Besitz der von den 
Brüdern Hanco und Peter Wusthube erkauften, am Flusse Bielau stehenden Vierrädermühle 
einführe. Dt. Wratislaviae, die undecim millium Virginum (21. October) 1343. 

(Nach dem Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Geheim - Sigilie des Markgrafen Karl 
im königl. Archive zu Breslau, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.) 

48 



4 



378 



518. 

ALarl, erstgeborner Sohn des Königs Johann von Böhmen, Markgraf von Mähren, 
confirmir^ dem Domstifle zu Budissin VIII Mark, welche der Domherr Heydamus leslirt 
hatte. Dl. WratislavisB, die XL mill. Virginum (21. October) 1343. 

(Köhler Cod. diplom. Lusat. super. 1851. S. 372.) 

519. 

Herzog Boleslaw von Schlesien und Herr von Liegnilz verspricht dem Harkgrafen 
Karl'von Mähren, die allfälligen Schäden und Auslagen bei der zweiten Terminzahlung der 
Kapitalsumme in Abschlag zu bringen. Dt. Wratislaviae, fer. V. post diem b. undecim miilium 
virginum (23. Oclober) 1343. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives 
zu Wieu.) 

520. 

iflarkgraf Karl von Mähren erklärt, dass er dem Herzoge Boleslaw von Schlesien 
und Herrn von Brieg 1200 Schock Prager Groschen schulde. Dt. in Frankenstein, fer. VI. 
pcrsl f. undecim miilium Virginum (24. October) 1343. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives 
zu Wien.) 

521. 

König Johann eon Böhmen befiehlt den Bürgermeistern eon Breslau^ die Ruhestörer da- 
selbst zu bestrafen. Dt. in Lucemburg^ fer. IL in eigilia Simonis et Jude apostolorum 

(27. October) 1343. 

i%os Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, vos fideles nostros.. 
Consules ac totam vniuersitatem Ciuitatis nostre Wratislauiensis scire volumus per präsentes, 
Quod licet nuper ex quibusdam odiosis informacionibus littera quedam a nobis ad vos ema- 
nauerit, sie quod inter vos actu partes existere deberent periculose, de quibus destruccio 
vestra, Ciuitatisque nostre indubitanter incommoda grauia et non modica pericula possent 
prouenire. Et cum de hijs quam plurimum terrore sitis concussi vi percepimus, necnon de 
contrario, > de. quo magis gratulamur, melius per complelum effectum simus informati, Ideo 
de premissis et pro tempore fuluro de imminentibus ac de nouo emergentibus factis sea 
negocijs, pro commodo et vtilitate Ciuitatis nostre oporluno remedio sanius prouidere cupientes, 
slaluimus, quod si quis vel qui de ceiero cuiuscumque condicionis vel Status existant, lltteras 
aliquas Ciuitati nostre predicte suspeclas seu contrarias euentu qualicumque impetrauerint, si 
ad execucionem et perfeccionem iilterarum earumdem occasione melioracionis Ciuitatis vos 
cum effeclu procedere non contingeret, ex hoc nostre gracie offensam habere nee aliqualiter 



379 

reportare fidelitas vestra nullatenus se formidet, set pocius obtinere fanoris et gracie nostre 
iocremenlum. Intelleximus eciam indubitanter, quod nonnulli Juuenes de Ciuitate suflicienter 
rebelles et extra modum contumaces existant, ipsornm parentibus ac senioribus noientes parere« 
consilijs, beneplacitis et mandatis, set potius spem in ipsorum aliqualiter generacionem diffusam 
ponentes, ex quibus non est dubium dampnare incommoda Ciuitati nostre populoque nostro 
pericula infinita prouenire. Idcirco vobis Consulibus firmiter et districte gracie nostre sab 
obtentu precipimus, et preeipiendo mandamus, Quatenus talium indomitam rebellionem et 
contumaciam plenaria auctoritate nostra vobis in hac parte specialiter et firmiter concessa, 
omni pauore et suspicione totaliter pretermissis, quandocumque et quociescumque fuerit neces- 
sarium, indifferenter iuxta ipsorum demerita compescere et in integrum corrigere non tardetis, 
prout Ciuitati nostre vtilius videbitur expedire, Taliter quod disciplina et pacis tranquillitas 
Ciuitatis nostre ab omnibus inhabilatoribus sub certa custodia nulriatur, necnon irrefragabiliter 
absque intermissione qualibet teneatur. In testimonium omnium premissorum nostrum sigillum 
presentibus est appensum. Datum in Lucemburg Anno Domini Miilesimo Trecentesimo Qua- 
dragesimo tercio, feria secunda In vigilia apostolorum Symonis et Jude. 

(Aus der Orig. Bestätigungsurknnde des MarkgrafeD Karl von Mähren, ddo. Brunn, 3. De- 
cember ^344, im Archive der Stadt Breslau lit. F. 5, mitgetheilt vom Archivar Dr. 
Watlenbach.) 

522. 

I 

ÄLarl, Markgraf von Mähren, bittet Pabst Clemens VI. um die Vereinigung der 
Pfarrei zu Malin mit dem sehr verschuldeten Kloster Sedlec. Dt. Oclolfer, 1313. 

(Palacky über Formelbücher S. 349 n. 152.) 

523. 

König Johann non Böhmen befreit die Leute der Johanniter Kreulzherren non der Juris^ 
(Uction der Cuden. Dt. in arce^ in festo Omnium Sanclorum (t. November J 1343. 

i\los lohannes Dei gracia Boemie Rex, ac Lucemburgensis Comes. Ad vniuersorum 
noticiam, tarn presencium quam futurorum pertinentibus cupimus peruenire. Quod quia con- 
siderantes aggrauacionem et destruccionem intollerabilem, quas monasteria fratrum cruciferorum 
ordinis sancti lohannis hospitalis Ihrosolimitani per Regnum Boemie paciuntur ex eo, quod 
eomm homines in bonis et villis eorum residentes, ad Czudam, siue ad terre iudicium citantur, 
et eciam euocantur. Nos ad eorundem Monasteriorum releuacionero, diuine remunerationis 
intuitu et ob deuoti nostri fratris Galli de Lemberch Prioris generalis per Boemiam precum 
instantiam de Regia munificentia ipsi fratri Gallo et fratribus suis cruciferis dicti ordinis, 
ac eorum successoribus banc gratiam damus, concedimus et donamus, vt singuli et vniuersi 
homines in bonis eorum seu in villis residentes ad Czndam siue ad terre Iudicium pro qua- 

cumque causa non debeant euocari, sed omnibus eds impetere volentibus coram dictis fratribus 

48* ' 



380 

eruciferis eorum dominis et non alibi iure theutunicali ac iure ciuitatis nostre, que bonis 
illorum hominum, qui impeluntur propius adiacet ad dbiecta teneantur et debeant respondere. 
Promittentes sincere, vt predictos fratres cruciferos et eorum homines conseruare in predicta 
nostra gracia perpetue debeamus. Mandantes nihilominus Illustri Karolo Primogenito nostro 
karissimo Marchioni Morauie et fidelibus nostris, Petro de Rosenberch summo Camerario et 
Subcamerario, ac vniuersis et singulis Beneficiariis, seu lusticiariis qui nunc sunt, aut qui 
pro tempore fuerint in dicto Regno Boemie, vt prefatos fratres Cruciferos, et eorum homines 
contra presentem nostram gratiam nullatenus impediant, nee iufestent. Sed ipsos pocius in 
ea fauorabiliter conseruare studeant nostre gracie sub obtentu. In cuius rei testimoniuro et 
robur presentes fieri et nostri sigilii appensione iussimus communiri. Datum et actum in 
Arce in feste Omnium Sanciorum. Anno Domini Millesimo Trecentesimo quadragesimo tercio. 

(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 191 in der Confirmationsurkunde 
des K. Knrl IV. vom J. 1348, deren Orig. in dem Archive der Malteser zu Prag auf- 
bewahrt war.) 

524. 

Jüarkgraf Karl von Mähren schenkt der Stadt Niemburg zur Verbesserung des 
erlittenen Feuerschadens einen bei der Brücke über den Fluss Konopnitz gelegenen Wald, 
und gestattet dessen Ausrodung und Umwandlung in eine Communhutweide. Dt. Pragaj, fer, IL 
post f. Omnium Sanctorum (3. November) 1343. 

(Abgedruckt bei Pelzei K. Karl IV. I. Th. Urkundenbuch 8. 33 n. XXXII. Böhmer a. a. 
ü. S. 347 u. GS.) 

525. 

Raimund von Honic und Albert von Rizzut bestimmen zu Händen des Olmützer Bischof es 
Johann den Jenec ton Grünberg zum Schiedsrichter in dem zwischen ihnen wegen der 
Gilter in Rizzut bestandenen Stritte. Dt. Pragce. in die b. Elizabeth (19. Nof)emb.J 1343. 

Aos Remundus de Honicz et Albertus de Rizzut fatemur et recognoscimus tenore 
praesentium universis, quod super omni quesUone, lite et controversia , qusB super bonis 
in Rizzut, qusß quondam dominus Jesco de Rizzut possedit, inter nos utrobique sunt ali- 
quamdiu ventilataB, in dominum Jenzonem de Grunberch^ judicem cur'm RegiaB, dudum viva voce 
compromisimus, et denuo in totum compromittimus in bis scriptis ad manus Venerabilis domini 
nostri, domini Johannis episcopi Olomucensis, bona fide nostra vice iuramenti prsBstita, pne- 
sentibus promittentes omnino Stare contenti in eo, quod dictus dominus Jenzo inter nos 
dixerit, pronunciaverit et ordinaverit super bonis et Ute prasdictis, et id ipsum utrimque 
facere et teuere ac explere inviolabiliter et sincere. Alioqüin si quis ex nobis contra pne- 
dicti domini Jenzonis pronuntiationem et dictum venire vel facere quovis modo praesumpserit, 
is ab omni jure, quod pro se virtute tabularum terrae aut alias quomodolibet habuit^ cadat 
protinus ipso facto, et non possit alteri, qui pronuntiationem ipsius domini Jenzonis tenuerit, 



381 

nee alteri alicui bona eadem tenenti super bonis ipsis in judicio terrae vel alias ubicumque 
de jure vel de facto ullam movere in perpetuum questionem. Cui quidem poense nos ambo 
de certa nostra scientia et libera submittimus voluntate. In cujus rei testimonium sigilla 
nostra praesentibus sunt appensa. Actum et datum Pragie in die beatae Elizabeth anno 
domini MCCCXLIII. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geh. Hofarchives zu Wien.) 

526. 

Pabst Clemens VI. beauftragt den Olmützer Probst und die Dechante ron Prag und Passau^ 
das Prämonstratenser Kloster am Strähow gegen dessen Feinde zu schützen^ und dahin 
SU wirken^ dass die demselben entrissenen Besitzungen zurückgestellt werden. Dt. Avinione^ 

X. Kalendas Decembris f22. November) 1343. 

Cylemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilectis filiis . . Preposito Olomucensi et.. 
Pragensi ac . . Patamensi Decanis ecciesiarum Salutem et Apostolicam Benedictionem. 

Miiitanti ecciesie licet immeriti disponente Domino presidemus, circa curam eccie- 
siarum et Monasteriorum omnium solertiam reddimur indefessa soliciti, ut iuxta debitum 
pastoralis officii eorum occurramus dispendiis et profectibus divina cooperante dementia 
salubriter intendamus. Sane dilectorum filiorum . . Abbatis et Conventus Monasterii Montissyon 
ordinis Premonstratensis Pragensis diocesis conquestione percepimus, quod'nonnulii Archi- 
episcopi, Episcopi, aliique ecciesiarum prelati et clerici ac ecclesiastice persone tam religiöse 
quam etiam seculares nee non Duces Marchiones Comites Barones Nobiles Milites et Laici 
(Jommunia Civitatum Uniuersitates Oppidorum Castrorum Villarum et aliorum locorum ac alie 
singulares persone Civitatum et diocesium et aliarum partium diversarum occuparunt et occupari 
fecerunt Castra Yillas et alia loca, terras domos possessiones iura et iurisdictiones, nee non 
fructus census redditus et proventus dicti Monasterii et nonnulla alia bona mobilia et immobilia 
spiritualia et temporalia ad Abbatem et Conventum predictos spectantia et ea detinent indebite 
occapata seu ea detinentibus prestant auxilium consilium et favorem. Nonnulli etiam Civitatum 
diocesium et partium predictarum, qui nomen Domini in vacuum recipere non formidant, eisdem 
Abbau et Conventui super predictis Castris villis et locis aliis terris domibus possessionibus, 
iuribus et iurisdictionibus fructibus censibus redditibus et proventibus eorumdem, et quibuscumque 
aliis bonis mobilibus et immobilibus, spiritualibus et temporalibus , et aliis rebus ad eosdem 
Abbatem et Conventum spectantibus multiplices iniurias inferunt et iacturas. Quare prefati 
Abbas et Conventus nobis humiliter supplicarunt ut cum eisdem Abbati et Conventui valde 
reddatur difficile pro singulis querelis ad apostolicam sedem habere recursum, providere sibi 
super hoc paterna diligentia curaremus. Nos igitur adversus occupatores detentores pre- 
sumptores molestatores et iniuriatores huiusmodi illo volentes eisdem Abbati et Conventui 
remedio subvenire, per quod ipsorum compescatur temeritas et aliis aditus committendi similia 
precludatar Discretioni vestre per apostolica scripta mandamus quatinus vos vel duo aut 
unus vestmm per vos vel alium seu alios etiamsi sint extra loca, in quibus. deputati estis 



382 

C!onservatores et Judices prefatis Abbati et Conventni ef&cacis defensionis presidio assi* 
stentes non permittatis eosdetn super hiis et quibuslibet alii» bonis et iuribus ad eosdem 
Abbatem et Coventum spectantibus ab eisdem vel quibasvis aliis indebite molestari vel eis 
gravamina seu dampna vel iniurias irrogari, facturi dictis Abbati et Conventui, cum ab eis 
vel procura toribus suis aut eorum aliquo fueritis requisiti de predictis et aliis persouis qui- 
buslibet super restitutione huiusmodi Castrorum Villarum Terrarum et aliorum locorum, iuris- 
dictionum, iurium et bonorum mobilium et immobilium, reddituum quoque et proventuum, et 
aliorum bonorum quorumcumque, nee non de quibuslibet molestiis iniuriis atque dampnis 
presentibus et futuris in hiis videlicet que 4udicialem reqnirunt indaginem summarie et de 
piano sine strepitu et figura iudicii in aliis vero prout qualitas eorum exegerrt iustitie com- 
plemenlum, occupatores seu detentores, molestatores seu presumptores, et iniuriatores huiusmodi 
nee non contradictores quoslihet et rebelies cuiuscumque dignitatis Status ordinis vel condic- 
tionis (sie) extiterint quandocumque et quotienscumque expedierit auctoritate nostra per censuraro 
ecclesiasticam appellalione postposita compescendo. Invocato ad hoc si opus fuerit auxilio 
brachii secularis. Non obstantibus tam felicis recordationis Bonifacii PP. VIII predecessoris 
nostri in quibus cavetur ne quis extra suam Civitatem vel diocesim nisi in certis exceptis 
casihus et in illis ultra unam dietam a fine sue diocesis ad iudicium evocetur. Seu ne iudices 
et conservatores a sede deputati predicta extra Civitatem et diocesim in quibus deputati 
fuerint contra quoscumque procedere sive alii vel aliis vices suas committere aut aliquos 
Vitra unam dietam a fine diocesis eorumdem trahere presumant, dummodo ultra duas dietas 
aliquis auctoritate presentium ad iudicium non trahatur aut quod de aliis quam de manifestis 
iniuriis et molestiis et aliis que iudicialem indaginem exigunt, penis in eos si secus egerint 
et in id procuranles adiectis Conservatores se nullatenus intromittant, quam aliis quibuscumque 
constitutionibus a predecessoribus noslris Romanis Pontiflcibus tam de Judicibus delegalis et 
Conservaloribus quam personis ultra certum numerum ad iudicium non vocandis aut aliis 
editis que vestre possent in hac parte iurisdictioni aut potestati, eiusque libero exercitio 
quomodolibet obviare seu si aliquibus communiter vel divisim a prefata sit sede indultum, 
quod excommunicari, suspendi, vel interdici seu extra vel ultra certa loca ad iudiciuin 
evocari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo 
ad verbum de indulto huiusmodi et eorum personis et locis, ordinibus et nominibus propriis 
mentionem. Et qualibet alia indulgentia dicte sedis generali vel speciali cuiuscumque tenoris 
existat, per quam presentibus non expressam vel totaliter non insertam vestre iurisdictionis 
explicatio in hac parte valeat quomodolibet impediri et de qua cuiusque toto tenore de verbo 
ad verbum in nostris litteris habenda sit mentio specialis. Corte volumus et apostolica auc- 
toritate decernimus, quod quilibet vestrum prosequi valeat articulum etiam per alium inchoaturo, 
quamvis idem inchoans nuUo fuerit impedimento Canonico prepeditus, quodque a data pre- 
sentium sit vobis et unicuique vestrum in premissis omnibus et eorum singulis ceptis et non 
ceptis presentibus et futuris perpetuata potestas et Jurisdictio attributa, ut eo vigore eaque 
firmitate possitis in premissis omnibus ceptis et non ceptis, presentibus et futuris et pro 
predictis procedere, ac si predicta omnia et singula coram vobis cepta fuissent et iuris- 



f; 



383 

dictio veslra et cuiuslibet vestrum in predictis omnibus et siiigulis per cilationem vel modum 
alium perpetiiata legitimum existisset constitutione predicta super Conservatoribus et alia 
qualibet in contrarium edita non obstante presentibus post Triennium minime valituris. Datum 
Avinione X Kalendas Decembris Anno Secundo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Clemens VI. J. II. B. VI. Br. 81 S. 42 im Vaticanischen 
Archive zo Rom. Vidim. Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.) 

521. 

Ularkgraf Karl von Mähren begnadet die Bürger der Kieinseile Prags, dass sie 
von nun an für die Zukunft nur von den Gründen ihrer Häuser und nicht von den Häusern 
die Steuern und andere Abgaben zu leisten verpflichtet sein sollen. Dt. Prag», in vigilia 
b. virg. Kalharine (24. November) 1343. 

(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Th. Urkundenb. S. 38 n. XXXVI., nach dem Orig. im 
Archive der Kleinseite Prags. Böhmer Ad. II. S. 347 n. 69.) 

528. 

Hermann^ Propst am Petersberge zu Brunn und Generatnikar des Olmützer Bischofs 
Johann^ entscheidet den Streit bezüglich der Getreidelieferung des Damboficer Pfarrers an 
den Pfarrer zu iaroSic. Dt. Brunne^ in crastino S. Thome apost. ^22. December) 1343. 

Midgo Hermannus Preposttus Sancti Petri in Brunna, Venerabilis patris et domini, 
domini Johannis Olomucensis Episcopi vicarius in spiritualibus generalis, Tenore presencium 
Recognosco, quod cum discrelus vir, dominus Johannes plebanus ecciesie in Areticz discretum 
virum dominum Chunsonem, plebanum ecciesie in Tumaricz, ad mei presenciam super quadam 
bladi solucione per dictum dominum Chunsonem, plebanum in Tummaricz, sibi et ecciesie 
sue predicie in Arelicz, annis singulis in certis terminis facienda euocasset, dictusque dominus 
Chunso conlumaciler se absentasset, et racione contumacie ad instanciam dicti Johannis 
plebani in Areticz per me fuisset, excommunicalus, Idem dominus Chunso ad mei veniens 
presenciam preslita caucione de parendo iuri, munus absolucionis a me meruit obtinere, 
Termine quod dictis dominis'Johanni et Chunsoni ad procedendum in dicta causa prefixo, 
dictus dominus Jobannes plebanus in Areticz quandam literam domini Conradi, pie recor- 
dacionis Olomucensis Episcopi exhibuit, in qua continebatur, quod ecclesia in Tummaricz 
et reclor eins, ecciesie in Areticz et eins Rectori in certa Bladi quantitate sint obligati, 
proat in dicta lilera plenius conlinetur, Tandem dictus dominus Chunso, non vi uel meta 
conpulsus, sed bona ac spontanea uoluntate, coram me publice recognouit, se et dictam suam 
ecclesiam in Tummaricz, eidem domiuQ Johanni et ecciesie sue in Areticz in quantitate 
Bladi, in litera predicta, dicti domini Conradi olim Olomucensis Episcopi contenta, et annis 
singulis soluenda, fore obligatos, petens dictum dominum Johannem, vt pro presenti anno 
sibi vnum medium siliginis dicti Bladi dimitteret et amplius ab hac hora inantea ad sola- 



s 



|X 



4k 



384 

cionem integralem dicti Bladi in predicti domini Conradi Episcopi literis contentam, annis 
singulis faciendam se astrinxit, Promittens nichilominus, quod si ipsum commutare contingeret, 
eandem commutacionem non alias, nisi sub dicte pensionis solucione facienda, sit facturus. 
In cuius rei testimonium presentes fieri et sigilli vicariatus ecciesie Olomncensis appensione 
feci muniri. Datum et Actum Brunne, Anno domini Millesimo Trecentesimo XLIIP in 
Crastino Sancti Thome Apostoli, Presentibus honorabili viro, Magistro Petro, plebano sancti 
': J^ Jacobi ibidem in Brunna, et Johanne presbitero, testibus presentibus et alijs pluribus fidedignis. 

c . (Das Orig. auf Pergam. mit einem gut erhaltenen Sigille im Archive des Klosters Maria Saal, 

im m. st. Landesarchive lit. K. n. 13.) 









•^1 



n^ 



529. 

Budiia^ Witwe des Haimann von Lichtenburg^ genehmigt den von ihrem Manne dem Kloster 
Saar geschenkten Zehend in Guttis (Dobrä f)oda?). Dt. in Sar^ V, Kalend, Janaarii 

(28. Decemberj 1343. 

Midgo Budissa, relicta domini Hainmannj iunioris de Leuchtenburch dicti Crossine, 
et nos Jesko et Hainmannus filij eorumdem. Notum facimus vniuersis presentem literam 
iuspecturis, Quod donacionem quam dilectus pater noster bone memorie supradictus mona- 
sterio Sarensi, Cjsterc. ordinis viuus et sanus fecerat, videlicet decimam integram parciura 
nostrarum, quas in Guttis habemus, hanc gralam et ralam habentes, abrenunciamus omni 
iuri, quod in eandem decimam habere forsilan videremur, Preterea tenore literarum pre- 
sencium protestamur fideliter promittentes, nos nunquam ammodo fore predicto monasterio 
in eadem decima impedimentum aliquod illaturos. Quod si forsitan nostri promissi imme- 
mores instigante dyabolo faceremus, hoc in preiudicium nostre fieret fidei et honoris. In 
cuius rei testimonium nostrum sigillum apposuimus huic scripto^ Datum in Sar, Anno domini 
M. CCC. XLIII. quinto kal. Januarii. 

(Das Orig. auf Pergam., dessen Sigill abgerissen ist, im Archive desselben Klosters, im m. st. 
Laudesarchive lit. A. II. n. 43. Abgedruckt bei Steinbach II. S. 75.) 

530. 

Markgraf Karl von Mähren schenkt der Stadt Hradisch den von den dort lebenden Juden 
zu zahlenden Jahreszins zur Herstellung der Stadtmauer. Dt. Brunne^ in crastino S. Inno- 

centium (29. December) 1343. 

iMos Karolus, domini. .Regis Boemie primogenitus, Marchio Morauie, vniuersis pre- 
sentes litteras inspecturis volumus fore notum. Quod nos comodis et meliorationi Ciuitatis 
nostre Redisch et Ciuium ipsius intendentes, quatepus nostri adiuti beneficiis, et graciarum 
suffragiis promoti, sumere uotiua ualeant incrementa: eidem Ciuitati nostre et Ciuibus ipsius 
damus et conferimus censum nostrum annuum, quem Judei nostri, in ipsa Ciuitate Redisch 
ad presens degentes, nobis dare annis singulis obnoxii dinoscuntur, et soluere tenenter, pro 



€^ 



385 

■ ■ 

f 

fortificatione et refonnatione ipsius Cinitatis et murorum conuertendos, disponendos et habendes, 
vsque ad nostre beneplacituiu voluntatis. Maddamas itaque vniuersis et singulis . . Capitaneis 
et Officialibus nostris preseDtibus et fuluris, quateims predictis Ciuitati et Ciuibus contra 
baiusmodi nostram graciam eis.factam nullam inferant vel inferri permiltant per alios molestiam, 
inpedimentum ant grauatnen . Judeis etiam omnibus mandamus districte, quatenus contra 
premissam nostram donationem et circa predictos Judeos in Redisch nullam presumant facere 
nouitatem. Indignationem nostram, si secus quispiam attemptare presumpserit, se nouerit 
incursurum, harum serie litterarum, quibus nostrum sigillum duximus appendendum.' Datum 
Brune . In crastino Innocentium beatorum. Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadra-^ 
gesimo tertio. 

(Nach dem Orig. mit einem kleinen wohlerhaltenen Sigille im Archive derselben Stadt, abge- 
schrieben A. Boczek.) 

531. 

König Ludmg eon Hungam fordert die Stände eon Neapel auf, dass sie seinen Bruder 
Andreas nach dem Tode des Königs Robert eon Sidlien zum Könige erwählen, und rühmt 
sich der Freundschaft des Königs Johann eon Böhmen und des Markgrafen Karl eon 

Mähren. 0. D. u. 0. 1343. 

immici karissimi. Non est vobis incognitum, sicuti arbitramnr, qualiter his diebus 
transactis magnificus et egregius Princeps Robertus, lerusalein et Sicilie Rex priuignus noster 
karissimus diuina disponente poienlia diem clausit extremum, qui mortuus buic mundo cum 
Christo viuit in gloria in eternum, quique dum adhuc in humanis rebus foret constitutus, 
disposuit sanus mente et corpore, ac ordinauit deliberatione prouida, generosum principem 
Dominum Andream Calabrie Ducem, fratrem germanum nostrum karissimum, successorem 
in regnum Sicilie predictum, succedereque eum legitime et immediate debere in eodem, 
coram Primatibus et Baronibus regni illius, qui omnes et singuli concordi voce et vnani- 
miter in regem eum cum solemnitate debita assumpserunt. Cum itaque arcta nouit amicitia, 
qualiter Serenissimus princeps Dominus lohannes Rex Boemie, et Dominus Karolvs Marchio 
Horauie primogenitus ipsius, fratres nostri karissimi, nobiscum et cum fratre nostro pre- 
dicto, Duce Calabrie, multis sint consangüinitatis et proximitatis vinculis coniiincti, vniti 
perpetuo et adstricti, ita quod facta nostra et fralris nostri Ducis predicli tpsorum propria 
non immerito reputantur, amicitiam vestram altenlius rogamus, affeclibus et ex speciali 
deprecamur confidenlia, quatenus inluiiu noslri, et nostrorum fratrum iam diclorum contem- 
platione partes vestras interponere, literas et scriplaras ef&caces ad ipsos Primates et Barones, 
aliosque nobiles et communilates, quibus expedire videbitur melius, in dicto regno Sicilie, 
et presertim ciuitati Neapolitane dirigendo quantocius velitis, vt dicto Domino Duci vtpote 
yestro legitime Domino et Regi ipsorum obediant, pareant, fideliter et Intendant in sua 
quoque deuotione perpetuo peri^euerent. Datum etc. 

(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Tb. Urkundenb. S. 201 n. CCII. aas einem gleichzei- 
tigen Copiarbuche.) 

49 



- ^ 



v?^ 



r 



386 



532. 

Markgraf Karl eon Mähren ersucht Pabst Clemens VI. um Verwendung für den Herzog 
Andreas von Kalabrien^ damit derselbe nach dem Tode des Königs Robert von Sicilien 

die Krone dieses Königreiches erlange. Dt. Prage^ o. D. 1343. 

9anctissimo in Christro Palri, et Domino Domino suo Reuereadissimo Domino, diuina 
prouidentia sacro sanete Romaue et vniuersalis Ecciesie summo Pontifici Karoivs Domini 
Regis Boemie primogenitus, Marchio Morauie, filius eins deuotissimus cum bumili sui recom- 
mendatione deuota pedum oscula beatorum. Pater sanctissime et Domine mi reverendissime, 
ad meam peruenit audientiam, qualiter ille Serenissimus Princeps Dominus Robertvs leru- 
salem et Sicilie Rex patruus, et amicus noster karissimus viam vniuerse carnis proxime 
diebus preteritis sit ingressus, qui vtique vitam temporalem in perpetuam disponente Domino 
feliciter commutauit, sane quia idem Dominus Robertvs Rex eunctis temporibus vite sue in 
deuotione et pure fidei constantia sanete Romane Ecciesie noscitur perstitisse, Regnumque 
Sicilie, terrasque alias vniuersas, quas de consensu et approbatione sanctissimorum in Christo 
Patrum sacro sanete Romane Ecciesie summorum Pontilicum predecessorum vestrorum tenuit 
et possedit, Excellenti Principi Domino Andree Caiabrie Duci fratri germano Domini Lodovici 
Vngarie Regis fratris mei karissimi, cum quibus tam consanguinitatis quam affinitatis nexibus 
sum vnitus, qui nos mutuo deserere non possumus rebus pariter et personis, disposuit pos- 
sidendas. Sanctitatem vestram omni qua possum precum instantia affectuosissime deprecur 
et exoro, quatenus dignum consideratione pensantes, qualiter predicti Domiui Lodovici ac 
mei progenitores semper sanete Matri Ecciesie debitam et deuotam ingenti feruore exbi- 
buerint obedientiam, reuerentiam et honorem^ ipsum Dominum Ducem Caiabrie gratiis et 
fauoribus Apostolicis taliter dignemini preuenire, vt circa regnum et terrai^ sibi per predictum 
Dominum Regem Robertvm vi premittitur dispositas, vestri fauoris, auxilii et consilii presidia 
mei contemplatione sibi sentiat effectualiter fructuosa, pro quo ad sanctitatis mandata esse 
volo perpeluis temporibus vna cum frntre meo Rege Vngarie feruentius obligatus. Et super 
premissis Reuerendo in Cbrislo Patri Domino VVratislauiensis Ecciesie Episcopo Domino meo 
karissimo dignetur vestra sanclitas fidem creditiuam adhibere. Datum Präge etc. 

(Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. I. Tb. Urkundenbach S. 202 n. CCIII. aus einem gleich- 
zeiUgen Copiarbuche.) 

533. 

Ularkgraf Karl von Mäbren erklärt, dass die Brüder Dalibor und Wr§, welche den 
Sedletzer Abt Nicolaus wegen der Klostergüter in Kogitz durch eine lange Reihe von Jahren 
belästigten, in seiner, des Olmützer Bischofs Johann und anderer Edlen des Reiches Gegenwart 
die Erklärung abgelegt haben, dass das gedachte Kloster die Güter in Kogitz von ihrem Vater 
Dri^islaw rechtmässig besitze, und dass sie bezüglich der dem Kloster zugefügten Unbilden 



387 

sich der Gnade des Abtes unterwerfen, welcher dem Dalibor 14 Schock Gr. und dem Wrs 
4 Schock nebst einer Winterkleidung jährlich zu geben verspricht. Dl. 1343. 

(Unter Horky''s Analecteo nach dem Archiv für Geschichte und Statist, von Böhmen 111. 384.) 

534. 

Karl^ Markgraf von Mähren^ schenkt dem Breslauer Bürger Helmbold von Lukendorf das 
Dorf Ramern (bei Breslau) mit dem Gerichte daselbst. Dt. Prage^ in crastin. Epiphan. 

Domini (7. Jänner) 13M. 

i^os Karolus domini. .Regis Boemie Primogenitus, Marchio Morauie Ad vniuersorum 
noticiam tenore presencium volumus peruenire Quod nos attendentes obsequia fidelia et 
prompte seruicia dilecti fideiis nostri Helmboldi de LukendoriL Ciuis Wrat., per eum facta, 
et inposterum, domino . . Genitori nostro, et nobis facienda, villam nostram Ransin dictam, in 
terra Wrat. prope flumen Odre sitam, cum possessionibus et agris suis, necnon pratis, pascuis, 
rubetis et siluis, fructibus et vtilitatibus quibuscumque et qualibuscumque, ad eandem villam 
pertinentibus Necnon Judicio , cum prouentibus et Juribus ipsius ibidem , diclo Helmboldo, 
heredibus et successoribus eins, damus conferimus et donamus, per ipsum et ipsos possi- 
dendam, tenendam, vtifruendam et habendam, cum omnibus suis Juribus et pertinencijs, 
omni eo Jure et modo, quibus ad dominum . . Genitorem nostrum predictum et nos dinos- 
citur quomodolibet pertinere, hoc tamen interiecto, Quod idem Helmboldus et heredes sui, 
pretextu dicte ville et prouentuum suorum, predicto domino . . Genitori nostro, et nobis, cum 
quingentis equitaturis, cum nos Wratislauiam coniunctim vel diuisim venire contigerit, quo- 
cienscumque hoc acciderit, copiam lignorum et feni, pro toto eo tempore, quo nos inibi 
moram faciemus et tractum, copiose ministrare et providere, nobis et nöstre Curie teneantur. 
Preterea adicimus, Quod si dominum . . Genitorem nostrum prefatum, aut nos fortasse, dictam 
villam, cum suis prouentibus predictis, de dictorum Helmboldi et heredum suorum potestate 
extrahere contingat, quod prius eis Centum Sexagenas grossorum denäriorum Pragensium 
dare et persoluere teneamur. Mandamus itaque vniuersis et singulis . . Capitan. Officiahbus, 
et Rectoribus Paternis et nostris fidelibus, presenlibus, uel qui pro tempore fuerint. Qua- 
tenus sepedictos Helmholdum et heredes suos^ super huiuscemodi nostra, dicte ville concessione 
non molestent, impediant uel perturbent, Nee molestari uel impediri per quempiam quomo- 
dolibet permittant, Indignacionem nostram, si secus* quispiam attemptare presumpserit, se 
nouerit incursurum Hamm serie presencium et testimonio litterarum, quibus nostrum sigillum 
duximus appendendum. Dat. Präge, in crastino Epyphanie domini. Anno eiusdem M^ Tre- 
centesimo Quadragesimo quarto. 

(Nach dem Lib. disjector. derelictor. Fol. 269 v. Abschrift ans dem XV. Jahrb. im köuigl. 
Prov. Archive zn Breslau, mitgetlieilt vom Hrn. Archivar Dr. W. Wattenbach.) 



49» 



888 



535. 

Pabst Clemens VI. resereirt für den WySehrader Domherrn Peter , Sohn des Ulrich^ 
genannt Plasser^ eine der Verleihung des Olmützer Bischofs und des Kapitels zuständige 
Pfründe^ und gestattet^ dass derselbe das Wyiehrader Canonicat und die Präbende zu Rost^ 
so wie auch die in derselben Kirche bestehende St. Johann - Kapelle behalten dürfe. Dt. 

Amnione^ X. Kalendas Februarii (23. Jänner) 1344. 

f^lemens Episcopus Servus Servoruin Dei Dileclo filiö Petro quondam Ulrici dicti Pl8S- 
serii Canonico ecclesie Wissegradengi prope Pragam Saluteni et Apostolicam Benediclionem. . . 

Volentes . . . tibi . . . graliam facere specialem, beneficium ecclesiasüciim cum cura vel 
sine cnra etiamsi dignitas personatus vel officium existat, spectans ad collationem, provi- 
sionem, predentationem, seu quamvis aliam dispositionem venerabilis fratris nostri . . Episcopi 
et dilectorüm filiorum . . Decani et Capitoli Olomucensis communiter vel divisim, si quod in 
ecclesia vel Civilate aut diocesi Olomucensi vacat ad presens vel cum vacaverit . . . tibi . . . 
reseruamus. . . Aut si presens non fueris ad prestandnm de observandis statulis et consue- 
tudinibus ipsius Olomucensis vel alterius ecclesie in qua huiusmodi beneficium ut premittilur 
forsan extiterit solitum iuramentum dummodo in absentia tua per procuratorem ydoneum, 
et cum ad ecciesiam ipsam accesseris corporaliter illud prestes. Sive quod canonicatum et 
prebendam ac obedientiam in Rost in ecclesia Wissegradensi prope Pragam et capellam 
sancti Jobannis in ambitu eiusdem ecclesie Wissegradensis nosceris obtinere. Nulli ergo etc. 
nostre reservationis.^ inhibitionis, et constitutionis infringere etc. Datum Avinione X Kalendas 
Februarii Anno Secundo. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. J. II. B. 11. Br. 761 S. 408 im Vaticaniscben 
Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.) 

536. 

Haymann^ genannt KruSina ton Lichtenburg^ und dessen Gemahlin Agnes ^ schenken dem 
Kloster Saar den tollen Zehent con dem Schachte ^Claritzbut.^ Dt. in Saar, VIII . Kai. 

Martii ^22. Februar) 1344. 

In Nomine Domini Amen. Quoniam Charitatis est Officium pijs et devotis Locis 
providere de eorum proventibus ac promotionibus manum porrigere adjutricem. Hinc est 
quod Nos Haymannus dictus Chrussina de Leüchtenburch, ad notitiam omnium tam pra^seutium 
qvam futurorum plenius volumus devenire. Quod Nos de maturo consilio et bona deliberatione 
prsßhabita, vnacum consensu charissimsB Vxoris Nostrae Agnetis ac Hseredum Nostromm^ 
pro Salute Nostra et remedio Progenitorum Nostrorum plenas decimas omnium partium No- 
stramm, qvas nunc in fovea qvae dicitur Claritzbut, colimus vel in futurum inibi seu in alijs 
circumcirca fovejs adjacentibus qvocunqve locorum nomine censeantur, coluerimus vel fructuni 
aliqvem foveis in eisdem seu montanis receperimus, damus libere et qviete, et pure propter 
Deum fiindationi Nostr» sive Monasterio quod dicitur Sar et Abbati necnon fratribus ibidem 



389 

Deo vacantibus, nunc et in futurum omni impetitione et repetitione qvalibet postergata/ 
Insnper adjicientes nt si Divina Providentia montana aliqva auri vel argenti seu cujuscunque 
conditionis inventa fuerint Nostris in bonis qvae nunc habemus vei in futurum Deo opilulante 
habuerimus, tunc Abbas et Conventus Monasterij prasnotati plenas decimas tarn Vrbur^e qvam 
partium aliarum qvarumcunqve aliarum Nostrarum ad Nos pertinentium percipere debeant 
omni conlradictione non obstante. Tali conditione adjecta ut prsefatus Abbas sive Conventus 
Monasterij ssBpedicti omnes proventus sive fructus montium praedictorum qvorumcunqve con- 
vertere Sludeant in usum et utilitatem Of&cinarum subscriptarum , videiicet mediam partem 
ad Hospitale, et ad Infirmitorium et Refectorlum reliqvam mediam partem reddere teneantur. 
Quod si secus quod absit fecerint, tunc prsBlacta beneficia cum omnibus suis Juribus ad 
Abbatem et Conventum de Cedlitz totaiiter devoiventur. Et sive vendamus, sive Vrburam 
vel partes antedictas obligemus, nihilominus Abbas et Conventus supranominatus decimam 
Vrbune sive partium saepe positarum possidetmnt libere et secure. In cujus rei testimonium 
pnesentem paginam sigillo Nostro ac Dominorum Patruorum Nostrorum scilicet: Domini 
Haynrici de Luchtenburch, et Wanchonis filij sui, nee non Domini Woychonis sive Jeschonis 
dicti Cbrussina, sigiliis jussimus communiri, Actum et datum in Monasterio supradicto anno 
Domini Miliesimo Trecentesimo Quadragesimo qvarto, octavo Calendas Martij. 

(Aus dem handschriftlichen Diplomatar des Saarer und Welehrader Klosters im k. böhm. 
Museum zu Pra.g 4. B. 15 S. 95.) 

537. 

Hermann^ General- Vikar des Olmützer Bischofes Johann^ bestätigt dem Nonnenkloster zu 
Daubrawnik das vom Pola eon Aujezd geschenkte Patronat der Kirche zu Aujezd. Dt. 

Brunne, VIII. Idus Martii (8. März) 13M. 

In nomine domini amen. Ego Hermannus, prepositus ecclesie Sancii Petri in Brunna, 
Venerabilis in Christo patris ac domini, domini Johannis Oiomucensis episcopi vicarius in 
spiritualibus generalis, Notum facio vniuersis presentes literas inspecturis, Quod Venerabilis 
Eufemia Abbatissa, Agnes Priorissa et Conuentus Monasterij Sancte Crucis in Dubrawnik, 
ordinis Sancti Augustini, Oiomucensis dyocesis michi humiiiter supplicarunt, vt donacionem 
iurispatronatus Ecclesie in Vgezd, eisdem dominabus ac eorum Monasterio predicto per nobilem 
virum dominum Pothonem dictum de Vgezd factam, auctoritate ordinaria confirmarem, exhi- 
bentes literam donacionis predicte in pargamento conscriptam sigiliis pendentibus dicti domini 
Pothonis, ac dominorum Wznathe et filiorum suorum Tassonis et Jenczonis olim de Lompnicz 
sigillatam per omnia in hec verba: In nomine domini Amen Nouerit etc. usque ad. Datum 
anno domini Miliesimo Trecentesimo Tricesimoquarto in die Sancti Stanislai martiris gloriosi. 
(S. d. B. S. 10 n. 13.) Quarum peticionibus racionabilibus fauorabiliter inclinatus, dictam 
donacionem iurispatronatus dicte ecclesie in Vgezd per dictum dominum Pothonem factam, 
prout iuste donatum est, auctoritate ordinaria confirmo presentibus approbando. In cuius rei 
testimonium presentes fieri et sigilli vicarij ecclesie Oiomucensis appeusione feci muniri. 



390 

^atnm et actum Brunne Anno domini Alillesimo Trecentesimo Qnadragesimoquarto, Octauo 
Idus Marcij. 

(Nach dem Orig. mit einem wohlerhaltenen Sigille im Archive der k. Stadt Brunn, 0. II. n. 15.) 

538. 

Herzog Johann ton Kärnlken befreit die Juden Trostlin und SamueL so wie auch deren 

Brüder bis zur Ankunft seines Bruders^ des Markgrafen KarL von allen Abgaben und 

Steuern. Dt. Prage.^ fer. IL post diem Palmarum (29. März) 1344. 

i^os Johannes dei gracia dux Karinthie, Comes Tirolis et Goricie. Notum facimus 
tenore presencium vniuersis quod nos volentes, Trostlino, et Samuel Judeis, Ceterisque fra- 
tribus eorum, filijs olim Manuc Judeis Pragensibus Camere paterne ac nostre seruis, necnon 
Ebrussio, et Muschlino, Sororijs et Commensalibus eorundem incommodis quibus hactenus 
sunt grauati et oppressi, sucurrere graciose , ipsis iibertatem plenariam et omnimodam ab 
Omnibus contribucionibus exaccionibus, steuris, subsidijs, et ab ajijs quibuscumque grauami- 
nibus, a data presencium, quousque ad lUustris domini Karoii Morauie Marchionis, fratris nostri 
karissimi, personalem aduentum, contulimus conferimus presentibus et donamus. Insuper 
dictos Judeos circa tenorem iitterarum domini . . Genitoris nostri cupientes conseruare, ipsos 
ab hijs Omnibus, dicto durante lermino eximimus liberos facimus penitus et soiutos, Harum 
nostrarum testimonio Iitterarum, Datum Präge Anno domini Millesimo Trecentesimo, Qua- 
dragesimo quarto, feria secunda, post diem Palmarum proxima. 

(Nach einer Abschrift im kön. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives 
zu Wien.) 

539. 

Hermann^ Probst bei der S. Peterskirche zu Brunn und General -Vikar des Otmätzer 
Bischofes Johann^ bestätigt die ton einigen Bischöfen dem Spitale S. Stephen zu Brunn 
den 18. Juli 1343 er t heilten ludulgenzen und fügt selbst solche bei. Dt. Brune^ in die 

b. Georgii martyr. ^24. April) 1344. 

Vniuersis Sancte Matris Ecciesie filijs, ad qiios presentes littere peruenerint, Nos 
miseracione diuina Nerses Manasgardensis, etc. usque. Datum Auinione XVIII die mensis 
Julij, Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo tercio. Et pontificatus domini Gle- 
mentis Pape Sexti Anno Secundo. (Siehe d. B. S. 361 n. 492.) Et Ego Hermannus 
Prepositus Ecciesie Sancti Petri in Brunna Venerabilis in Christo patris et domini, domini 
Johannis Olomucensis Episcopi vicarius in Spiritualibus generalis, Predictas indulgencias Ratas 
et gratas habens, auctoritate ordinaria approbo et confirmo, Eisque quadraginta dies indul- 
genciarum auctoritate, qua fungor, de omqipoientis dei miserieordia et beatorum Petri et 
Pauli eins Apostolorum meritis confisus, duxi annectendos. In cuius rei Testimonium me 



* t 



• • 



' . m * 



391 ^ 

H. 

subscribi faciens, dictam litteram indulgenciarum Sigilli vicarij Ecclesie Olomucensis, quo^ 
vtor, appensione feci muniri. Datum et actum Brune anno domini Millesimo Trecenlesimo 
Quadragesimo quarto, in die beati Georgij Martiris gloriosi. 

(Eine vidiinirte Abschrift vom J. 1417 im Archive der k. Stadt ßrüiin, P. I. ii. 3.) 

540. 

Berchtold von Lipa bestätigt die dem Kloster Saar ton Erhard^ Smil und anderen Herren 
ton Obfan gemachten Schenkungen. Dt. Polne^ die b, Georgii marlgr, (24. April) 1344. 

308 Berchtoldus de Lipa summus Regni Boemie Marschalcus^ Ad vniuersorum 
noliciam tenore presencium volumus peruenire, QuoA Venerabiles viri fralres et domini . . 
Abbas et Conuentus Monasterij in San ordinis Cysterciensis nobis deuotis peticionibus sup- 
plicarunt, vt donaciones, gracias^ et alia queuis BeneGcia, quibus predictum Monasterium per 
Christifideles Nobiles viros Erhardum, Smylonem ac celeros olim de Oberzes dlctos iam 
quosdam amicos nostros de Leuchtenburg Bone memorie, dei intuitu est dotatum, Quorum 
bona dono dei ad nos hereditarie deuenerunt approbare ei conGrmare, quemadmodum Genitor 
noster . . . diue recordacionis fecit, et eos ac ipsum Monasterium dignaremur in ipsis Bonis, 
gracijs, donacionibus, ac alijs quibuslibet beneficijs inuiolabiiiter conseruare, Quarum peti- 
cionibus tanto facilius, has quanto magis et dignius admittendas decernimus fauorabiliter 
inclinati, dei intuitu et ob reuerenciam gloriosissime virginis Marie, in cuius honore ipsum 
j^Ionasterium fundatum extitit, nostrorum nichilominus, ac omnium Predecessorum nostrorum in 
remissionem peccaminum omnia Jura, daciones, donaciones, libertates, vel quascumque gracias 
et Beneficia sepedicto Monasterio vt premittitur factas, atque iitteras per quascumque personas 
super eis confectas et datas, approbamus, ratificamus, et ratificaudo presentibus confirniamus. 
Promittentes firmiter et sincere, ipsos Abbatem et Conuentum ac Monasterium in predictis 
Omnibus tam in Morauia quam in Boemia, nostre donacioni subiectis, et in eorum Prouen- 
tibos ac vtilitalibus, in quibuscumque rebus consistentibus iuxta literarum super hoc datarum 
continenciam, sine diminucione eorum prouentuum, quos si augere non possumus graciose, 
firmiter, et efiFeclualiter conseruare. Volentes vt Successores nostri predicta omnia, vel eorum 
singula, exnunc inantea, non debeant nee presumant aliquatenus attemptare. Mandantes insuper 
vniuersis Officialibus et fidelibus nostris presentibus et futuris, vt id ipsum faciant, sicut 
graaissimam nostre indignacionis acrimoniam cnpiant euitare. In cuius rei testimonium pre- 
sentes fieri iussimus iiteras, quibus Siglllum nostrum de certa nostra sciencia est appensum. 
Datum Polne die beati Georij martiris Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimoquarto. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem kleinen wohlerhaltenen Sigille, im Archive desselben Klo- 
sters, im m. St. Landesarchive Lit. A. II. n. 45.) 



1 



♦ 



392 ^ 

r 

541. 

Pabst Clemens VI. reservirl dem OlmUtzer Diöcesan- Priester Paul^ Sohn des Andreas. 
Duro von Leobschitz^ eine der Verleihung des Brünner Capitek bei St. Peter zuständige 

Pfründe. Dt. Amnione, VIII. Kalendas Maii (24. April) 13M. 

f^lemens Episcopus Servus Servornm Dei Dilecto filio Paulo quondam Andree Duronis 
De Lupschitz clerico Olomucensis Dioc. Salutem et Apostolicam Benedictionem. . • 

Volentes. . .tibi. . .gratiani facere specialem, beneficium ecciesiasticum cum eure vei 
sine cura consuetum ab olim clericis secularibus assignari, cuius fructus redditus et provenlos 
si cum cura Triginta, si vero sine cura fuerit yiginti Marcharum argenti, secundom taxa- 
tionem Decime valorem annuum non excedunt, spectans communiter vel divisim ad collationem, 
presentationem, provisionem seu quamvis aliam dispositionem dilectorum filiorum • . PreposiÜ 
et Capituli ecclesie saucti Petri in Brunna Olomucensis Dioc. si quod in Civitate vel Dioc 
Olomucensi vacat ad presens vei cum vacaverit ... conferendum tibi ... reseruamus. .. Datum 
Avinione VIII Kalendas Maii Anno Secundo. 

r 

(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Clemens VI. Jahr. II. B. IV. Br. 277 im VaUcaiiiscIiea 
Archive zu Rom. Vidim. Abschrifl; im inähr. stand. Landesarchive.) 

542. 

Pabst Clemens VI. erhebt über Ansuchen des Königs Johann von Böhmen und des Mark- 
grafen Karl ton Mähren die Prager bischöfliche Kirche zur Metropolitankirche und unter- 
ordnet derselben die BisthUmer ton Leutomischel und OlmUtz. Dt. Amnione, II. Cal. Maß 

(30. April) IBM. 

f^lemens episcopus seruus seruorum dei Ad perpetuam rei memoriam. Ex superoe 
prouidentia Maiestatis Romanus Pontifex constitutus in supreme specula dignitatis, circa gregem 
dominicum sue eure commissum et ecclesiarum profectum, prout ex debito eidem incombit 
of&cii pastoralis, diligenter prospicit et intendit et ecclesiarum ipsarum statum mutat et honorem 
accrescit, prout ipsorum ecclesiarum et locorum requirit necessitas, causse suadent racionabiles^ 
catholici populi augmentum expostulat, et salus exigit animarum. Sane pridem pro parte 
Carissimi in christo filii nostri Johannis Regis Boemie Ulustris, et dilecti iilii nobilis viri Karoli 
Marchionis Moraviensis Primogeniti sui, coram nobis et fratribus nostris sancte Romane eccfesie 
üardinalibus expositum extitit reuerenter, quod Pragensis per decem et Olomucensis ecclesie, 
ipsarumque Ciuitates et diocesis in Regno Boemie consistentes, que de Moguntinensi Prouincia 
existebant et subiacebant iure metropolitico Archiepiscopo Moguntinensi qui est pro tempore 
ac ecclesie Maguntinensi eidem, a ciuitate Maguntinensi per duodecim dietas uel circa distabant, 
et quod Incole dicti Regni qui loquuntur idioma Sclauonicum omnino diuersum et non intelligibile 
Incolis aliorum Episcopatuum dicte Prouincie, qui purum idioma tbeutonicum loqui noscnntar, 
sunt omnino diuersi in idiomate et eisdem quodque Uli de dictis Pragensi et Olomucensi Ciuitatibas 
et diocesibns, tum propter predones et raptores in ilineribus occurrentes, ut itinernm ipsorum 
discrimina et asperitates, nemora et montanas in exitu et regressu dicti Regni existentia, tum 



l 



393 

9 

etiam quia oportebat eos per aliam seu alias Prouincias transire cumMaguntiam volebant accedere, 
pro appellationum et aliis causis, ad forum Archiepiscopalis Curie Moguntinensis metropolitico 
jure spectantibus prosequendis, predictis periculis ac importabilibus expensis et laboribus 
subiacebanl et preter hec non erat memoria hominum, quod ecciesie, Ciuitates et dioceses 
Pragensis et Olomucensis predicte forent per Archiepiscopum Moguntinensem nisi semel 
taotammodo uisitate, et quod Aitissimus in tanta multitudine populi, dictas Pragensem et 
Olomacensem dioceses, quamm prima per Quinque et altera per Quatuor dietas protenduntur 
vel circiter, et etiam in ecciesiis et locis ecciesiasticis fecundauit, et auxit quod singulamm 
ipsarum singulos uuitus unicus pastor nequibat, ut officium pastorale decet inspicere, et alias 
partes boni pastoris implere, quodque durum erat atqne difOcile in qualibel tam latarum et 
diffosaram diocesium ad vnum tantum Pastorem a tot personis ecciesiasticis et mundanis 
recnrsum haberi. Quare pro parte ipsorum Regis et Primogeniti, fnit nobis humiliter sup- 
plicalum, at dictas Pragensem et Olomucensem ecciesias ab omni dominio et potestate dictorum 
Archiepiscopi et ecciesie Maguntinensis eximere ipsamque ecclesiam Pragensem in Metro- 
poiitanam et aliquas ecciesias in eisdem diocesibus sie diffusis in Cathedrales erigere illasque 
ac prefatam Olomucensem ecclesiam dicte Pragensis ecciesie metropolitico iure subicere, 
auctoritate apostolica dignaremur. Nos igitur huiusmodi supplicationibus auditis uolentes in 
premissis grauitatem et modestiam debitam obseruare ac de causis huiusmodi nobis expo- 
siüs certitudinaliter informari Yenerabili fratri Bertrando Episcopo Ostiensi et dilectis filiis 
nostris Bernardo tituli sancti Ciriaci in Termis presbitero ac Raymundo sancte Marie nove 
diacono Cardinaiibus commisimus oraculo uiue uocis, ut de premissis causis et earum cir- 
cumstantiis in talibus attendendis, se diligentius informarent et quecumque super hijs inue- 
nirent, nobis fideliter referre curarent. Et quia per relationem Episcopi Ostiensis et Cardinalium 
predictorum iuxta commissionem huiusmodi nostram eis factam informationem super premissis 
receperunt, fideliter nobis factam comperimus causas huiusmodi esse ueras et qnodammodo 
manifestas et postulata huiusmodi fieri non solum utile fore, sed summe necessarium ac etiam 
oportunum, et propterea cultum augere diuinum ac spiritualem animarum profectum quem 
ex hijs indubie peruenire speramus, promouere salubriter inlendentes, deliberatione super 
hijs cum fratribus nostris prehabita diligenti, premissis et nonnullis alijs rationabilibus causis 
suadentibus ecclesiam, Ciuitatem et diocesim Pragensem predictas, de ipsorum fratrum consilio 
et apostolice plenitudine potestatis auctoritate apostolica et ex certa nostra scientia, ab omni 
jurisdictione potestate ac subiectione, Archiepiscopi, qui est pro tempore et dilectorum 
fiHoram Capituli ecciesie Maguntinensis exnunc eximentes penitus et totaUter liberantes, ac 
eam soll Romane ecciesie de cetero subiacere immediate perpetuo decernentes, ipsam Pra- 
gensem ecclesiam ad dei laudem et gloria'm exaltationem catholice fidei, eiusdem cultus 
angmenlum et animarum profectum in Metropolitanam erigimus ipsamque honoribus et insigniis, 
sedis Metropolitice decoramus auctoritate predicta, nichilominus statuentes, quod ipsa Pragensis 
ecclesia pro metropolitana imperpetuum habeatur, et eins presul Archiepiscopus etiam censeatiir. 
Et quia dignum est ex quo dicta ecclesia Pragensis, olim filia, nunc mater effecta, metro- 
poiitice dignitatis suscepte insignia suffraganeos et Prouinciam decentem habeat, ut ad iudicium 

50 



394 



•9 



Archiepiscopi Pragensis qui pro tempore füerit, omnes cause suffraganeorum Episeoponim 
et personarum ecclesiasticarum ad Civitatum et diocesium eiusdem Prouincie ioxta sacronim 
instiluta canonum referantur Villam Luthomusselensem de Fragens! diocesi existentem, iocum 
itaque nobilem et insignem ad iaudem diuini ' nominis et honorem nee non pro incremento, 
profectu et exaltatione predictis in Ciuitatem erigimus, ipsamque Ciuitatis vocabulo insignimus 
et nichilominus ecclesiam Monaslerii huiusmodi neue Ciuitatis, Premonstratensis ordinis in 
Cathedralem etiam erigentes, eam decernimus fore perpetuo ipsius noue Ciuitatis ecclesiam 
Cathedralem, cui certam partem de dictis Olomucensi et pragensi diocesjbus adiacentem 
eidem et certis finibus distinguendam, intendimus facere assignari, et tarn Olomucensem et 
luthomusselensem ecclesias et ipsarum Ciuitates quam Olomucensem, nee non prefatam eidem 
luthomusselensi ecclesie assignandam diocesim, ex nunc ipsius Pragensis ecciesie suffraganeas 
et de prouincia Pragensi imperpetuum fore decernimus, et iuri metropolitico subicimus et 
subiectas fore uolumus Archiepiscopo Pragensi qui erit pro tempore et Pragensi ecclesie 
memqrate, ecclesiam, Ciuitatem et diocesim Olomucensem a metropoliticis Archiepiscopi et 
ecclesie Maguntinensis predictorum nee non Luthomusselensem ecclesiam et Ciuitatem prefatas 
ac diocesim ei ut premittitur assignandam ab ordinariis olim Pragensis episcopi, nee non 
dilectorum filiorum capituU ipsius Pragensis ecclesie, ac qualibet prelatorum et capituli generaUs 
dicli ordinis iurisdictione, subiectione ac dominio prorsus eximimus, auctoritate, ac de ple- 
nitudine supradictis. Hec igitur per apostolice sedis prudentiam et prouidentiam circumspectam, 
sie facta salubriter et utiliter ordinata, perpetuis esse ualitura temporibus et robur firmitatis 
immutabilis obtinere volentes, auctoritate predicta districtius inhibemus, ne quis cuiuscumque 
preeminentie ordinis, conditionis aut Status, etiam si Archiepiscopali aut Episcopali seu Regia 
uel majori perfulgeat dignitate, huiusmodi ordinationes apostolicas et alia supradicta, quovis 
quesito colore uel modo siue causa uel occasione qualibet adinuentis turbare, seu quomodo- 
libet impedire presumat. Et nichilominus in eos qui ex certa scientia contrarium attemptare 
presumpserint^ nisi infra Octo dierum spatium post publicationem presentium resipuerint cum 
effectu, excommunicationis necnon in Vniuersitates, terras et loca eonim interdicti ac Gapitula 
et Conuentus seu CoUegia, suspensionis sententias, de predictis auctoritate et consilio pro- 
mulgamus, a qua quidem sententia excommunicationis illi qui eam incnrrerint, non nisi per 
Romanum pontificem, preterquam in mortis articulo, absolutionis beneficium ualeant obtinere, 
^ecernentes, irritum et inane, si secus super premissis, a quoquam quauis auctoritate scienter 
uel ignoranter contigerit attemptari. NuUi ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostranun 
exemptionum, liberationis , erectionum, subiectionis , uoluntatis inhibitionis et constitutionum 
infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, in- 
dignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli Apostolorum eins se nouerit incnr- 
surum. Datum Avinione II Kalend. Maij Pontificatus nostri anni secundo. 

(Nach einer vidim. Abschr. aus dem Ori^. Regeste Pabsfs Clemens VI. J. II. B. VI. S. 651 im ro. st. 
Landesarcbive. Das Orig. im k. k. geh. Archive zu Wien. Fehlerh. abgedr. bei Goldast in 
Snppiment. aclor. pnblicor. S. 277 n. XXXzum J. 1343. Vergl. Dobner Nonum. IV. S. 312 
D. CLXXV. und Baibin Vita Arnesti S. 97.) 



395 



543. 

Jrabst Clemens VI. bestätigt die vom Markgrafen Karl von Mähren errichtete Slif- 
tang von XXIV. Mansionarien bei der Prager Metropoiilankirche, denen er zur Vertheilung 
der Portionen die angekauften Güter Cernilow, Jaseny, Zlonic und Lhota angewiesen hat. 
Dt. Avinione, U. Kalendas Maji (30. April) 1344. 

(Abgedruckt bei Dobner Monument. B. III. S. 323 n. III. Vergl. B. IV. S. 314 n. CLXXXVI.) 

544. 

Pabst Clemens VI. gestattet über Ansuchen des Königs Johann ton Böhmen^ dass für die 

Zukunß die Salbung und Krönung der böhmischen Könige durch den jeweiligen Prager 

Erzbischof geschehen solle. Dt. Amnione^ III. Nonas Maji (5. Mai) 1344. 

l^Iemens episcopus seruus seruorum dei Ad perpetuam rei memoriam. Romanus 
Pontifex a deo per quem Reges regnant, et Principes imperant, et qui solus habet in Regno 
homimim potestatem, constitutus super gentes et Regna, illa que ad utilitatem Regum et 
Principum, ac subditorum salutetn et pacem expedire conspicit, observancias antiquas com- 
routando quandoque prout oportunitas temporis requirit in melius, de potestatis plenitudine 
ordinal et disponit. Sane pro parte Carissiuü in christo filij nostri Johannis Regis Boemie 
Illusirts petitio Nobis exhibita continebat, quod olim Reges Boemie ad successionem Regni 
sui Boemie venientes, de manibus Archiepiscopi Moguntinensis tunc ipsorum Metropolitani^ 
soe inunctionis et coronationis solenuia consu^uerunt recipere ab antiquo, sed in nuUo alio^ 
nisi solum quia Metropoiitanus erat eorum sibi subiecti quomodolibet existebant. Cum autem 
Nos pridem certis iustis honestis et rationabilibus causis suadentibus, ecciesiam Pragensem 
infra dictum Regnum Boemie consislentem , tunc ecclesie Moguntinensi Suffraganeam et 
Metropolitico iure subiectam, deliberatione cum fratribus nostris sancte Romane ecclesie 
Cardinalibns prehabita provida et roatura, et de ipsorum consilio, ac aposlolice plenitudine 
potestatis a iure ac subiectione predictis per nos exemptam totaliter; et sedi apostolice im- 
fliediate subiectam, in ecciesiam Metropohtanam duxerimus erigendam, ipsam dignitate et 
auctoritate Metropolitica nichilominus decorando^ fuit Nobis pro parte Regis eiusdem instanter 
et huffliliter supplicatum, ut concedere quod Reges Boemie qui erunt de cetero, dum ad 
Regni predicti successionem, eos contigerit devenire, sue huiusmodi unctionis et corona- 
tionis solennia de manibus Archiepiscopi Pragensis qui erit pro tempore recipere valeant, 
ut idem Archiepiscopus illas eis possit deinceps perpetuis futuris temporibus impendere, de 
benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur deliberatione previa et matura super hijs 
habita, ex certis causis Nos ad hec rationabilitör inducentibus supplicationi huiusmodi beni- 
gnios inclinati, quod Archiepiscopus Pragensis qui est, et erit pro tempore graciam et 
commonionem eiusdem apostohce sedis habens Reges predictos Boemie in fide ac deuotione 
prefate Romane ecclesie persistentes quos ad successionem venire contigerit supradictam, 
inangere ac coronare cum solennitate debita valeat, ipsique Reges perpetuis futuris tempo- 

50* 



396 

ribus solennia inunclionis et coronationis hniusmodi de manibns ipshis Archiepiscopi devote 
possint recipere, auctoritate predicta tenore presentium indulgemus. Nulli ergo omnino hominum 
iiceat haue paginaro nostre coneessionis infVingere vel ei ausn temerario contraire. Si qois 
antem hoc attemptare presumpserit, indignalionem omnipotentis dei, et beatorom Petri et 
Paoli Apostolorum eins se nonerit incursurum. Datum Avinione III Nonas Maij Pontifi- 
catus nostri Anno secundo. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Musenm aas dem Orig. des k. k. geh. Hofarchives zu Wien.) 

545. 

Herzog Heinrich von Glogau verspricht, sein Land vom Markgrafen Karl zu Lehen 
zu nehmen. Dt. Montag in der Octav des Leichnams Christi (7. Juni) 1344. 

(Extract, mitgelheilt vom Hrn. Archivar Dr. W. Wattenbach.) 

546. 

Kardinal Guido (tom Titel des heil. Laurenz in Lucino) ert heilt allen ^ welche an be- 
stimmten Festen die l^ircfye des Klosters Raigem besuchen^ einen 40tägigen Ablass. Dt. 

Wisschowe^ XVIL Calendas Julii (15. Juni) 1344. 

W rater Guido miseratione divina titulo s. Laurentii in Lucino presbiter cardinahs 
apostolice sedis legatus, reiigiosis viris . . preposito et fratribus in Raygrad ord. S. Benedicti 
Oiomucensis diocesis salutem in domino. Loca Sanctorum omnium pia et prompta deuotione 
^unt a Christi fidelibus veneranda, ac dum Dei honoramus amicos, ipsi nos amicabiles Deo 
reddant, et illorum nobis vendicantes quodammodo patrocinium apud ipsum, quod merita 
nostra non obtinent, eorum mereamur intercessionibus obtinere, Cupientes igitur^ut ecclesia 
vestra congruis honoribus firequentetur, omnibus vere poenitentibus et confessis, qui ecclesiam 
in quatuor festivitatibus B. Mari» Virginis, ac in festo b. Petri Apostoli, ac in anniversario 
die dedicationis ejusdem ecclesi» cum devotione et reverentia visitavörint, confisi de mise- 
ricordia Dei et auctoritate nobis a domino papa concessa quadraginta dies de injuncta ipsis 
poenitentia singulis annis misericorditer in domino reiaxamus* Datum Wisschowe XVII. Ca- 
lendas Julii, Pontificatus domini Clementis t^ap» VI. anno tertio. 

(Nach einer einfachen Abschrift in der Boczek'schen Sammlung, im m. st. Landesarchive.) 



547. 

Markgraf Karl eon Mäkren schreibt dem Herzoge Albrecht con Oesterreich^ er habe an 

diesem Tage auf das Evangelium geschworen^ seine Tochter Katharina dem Herzoge Ru- 

dolf f)on Oesterreich zur Frau zu geben^ falls er die päpstliche Dispens erlangen könne. 

Dt. Im Castel zu Chermes^ des anderen Tages nach S. Margarethen (14. Juli) 1344. 

U em hochgeborn Pursten unserm lieben Ohem, herren Albrecht Herzogen zu Oster- 
reich Embieten Wir Karol des . . Cunigs ze Behem erstgeborner Sun Harcraf ze Merbern, 



397 

anser stete Vreundschafft mit gancen trewen. Lieber Ohem Wir tun eu chund offenbar mit 
diesem brief, daz Wir nach eurn offen briefen, di ir uns pei eurem gelrewen Aibem von 
Puchaim gesant habt, und nach eurer vreuntlich botschafl, di uns von euren wegen derselb 
Alber gesait hat, haben heut an disen tag, vor unserm vorgenanten Vater dem Cunig von 
Behem gelobt und verhaizzen mit gueten trewen an alles geverd, demselben Albern von 
Paechaim gegenburtigen an eur stat, und in eurem namen rechte Vreuntschafft, und heyrat, 
mit eurem Sun Hertzog Rudolf, und mit unser Tochter Juncvrawn Kathrin, volfurn, und 
volbringen. und daz auch di Vreuntschaft und heyrat gewinne einen Furganc, und werde 
genzlich volbracht, des haben Wir dem vorgenanten Albern an eur stat, auff" dem heiligen 
Eawangelio ainen ayd leiplich gesworen also beschaidenlich, ob Wir darüber daz Urlaub 
und dispensacio, von unserm heiligen Vater dem Pabst mugen gewinnen, und darüber ze 
einer urchund geben Wir disen brief versigelten mit unserm hangunden Insigel, der geben 
ist in dem Castel zu Chermes Tulier Bischtum des andern tags nach Sand Margareten tag 
nach Cristes geburd dreucehen hundert Jar in dem vircigisten, und vierten Jar. 

(Abgedruckt bei Steyrer add. coli. 554. Ong. im k. k. geh, Archive zu Wien. Lichnowsky 
111. Bd. Regest. S. CCCCLVIIl. n. 1373.) 

548. 

Albrecht eon Puchheim erklärt^ dass er im Namen seines Herm^ des Herzogs Albrechl eon 
Oesterreich^ dem Markgrafen Kart von Mähren das eidliche Versprechen wegen Vollführung 
der Heirath zwischen seiner Tochter Katharina und dem Herzoge Rudolf gegeben habe. 
Dl. im dem Cos teil zu Chermes des andern Tages nach S. Margarethen (14. Juli) 1344. 

Ich Albrecht von Puchaym des Hochgebomen Fürsten Hertzog Albrechts von Öster- 
reich etc. meins Herren sonderlicher Botte zu diesen nachgeschrieben Sachen voriche itzt 
offenbar mit diesem Brive, dass ich mit bedachtem Mutte von dem Gewalt und von der 
Macht, die mir derselbe mein Herr Hertzog Albrecht hat mit seynen offenen Bryuen' geben, 
globt und gehaissen han, mit guttem trewen an alles geuerde von dem Durchleuchtigen 
gewaltigen Herrn Johansen Königen zu Behmen und Graven zu Lucemberg heut an diesem 
Tag, dem Hocligebornen Fürsten Herrn Carll desselbigen Königes erstgebomer Son, Marg- 
grafen zu Mehren, rechter Freundschaft und Heyrat mit Jungfrawen Katharinen, des ege- 
geschriebenen Marggrafens Tochter, ob es derselbig Marggraff ausbrengen mag gegen dem 
heiligen Vater dem Bapst und dass auch die Freundschafft und Heyrat gewynne einen 
Furtgang und werde gantzlich vorbracht, das hab ich an meynes vorgenanten Herrn Her- 
zogen Albrecht etc. stat und in seyne Sele, yn seynem Namen auf dem heyligen Evangelio 
leiblich geschworn und gib auch darüber zu Urkunt diesen Brief vorsiegelt mit meynem 
anhangendem Insiegel. Der geben ist in dem Castell zu Chermes Tulier Bischtumb des 
andern Tages nach Sanckt Margarethen nach Christi Geburth 1344. 

(Abgedruckt bei Sommersberg Silesiac. rerum Seriptores I. S. 998 d. CXVII. Vergl. Dobner 
MoDument. IV. S. 314 n. CLXXXVH. Böbmer Add. iL S. 347 n. 71.) 



398 

549. 

Der OlmUlzer Bischof Johann gestaltet dem Nonnenkloster in Puslomäf die Errichtung 
zweier Teiche und eben so meler Mühlen an dem eom ^Mansberg^ fliessenden Bache. Dt. 

Olomucz^ die S. Laurencii martyr. (10. August) 1344. 

j^os Johannes diuina et aposlolice sedis gracia Episcopus Oiomncensis ad yniner- 
sorum noliciam volumus tenore presenciam peruenire. Quod cum monasterium sanclimonialiuiD 
nostre fundacionis ad infanciam Christi in Pustmyr, aquis et aquarum decnrsibns in tantom 
deficere videremus, quod graui labore et sumptu aque copiam, qua in posterum crescente 
famiiia, domusque animaiibus, domino iargiente adauclis, plus indigebit, uix potuisset habere, 
voientes in hac parte Monasterii nostri supplere ac preuenire defectum. De venerabilium 
virorum fratrum in Christo karissimorum dominorum Barthossij prepositi, Witkonis archi- 
diaconi et capituli ecciesie nostre Olomucensis consilio et plena conniuencia ac assensu 
riuum , qui a Monte Mansperch wigariler diclo retro dictum opidum sito ad ipsum opidum, 
et Vitra ad viliam ipsius monasterij Prus fluebat, cum aiio quodam riuulo, qui decurrit in 
illum, et aquam de fönte sub vineis scaturiente in vnum decursum duci ac per medium opidi 
predicti deduci et in campis et agris episcopalibus iuxta sepedictum Opidum sitis, in decursn 
riui, taliter adunati duas piscinas cum totidem molendinis et obstaculis construi fecimus et 
parari, quas quidem piscinas ac molendina et obstacula vsui iamdicti Monasterii nostri decer- 
nimus perpetuo deseruire debere ac hereditarie, pleno iure per. .Abbatissam dicti Monasterii 
et per ipsum Monasterium, donamus ac damus libere 9c pacifice possidenda, cum omnibus 
iuribus fructibus et pertinencijs, que vmquam ex hijs poterunt euenire. In cuius rei testi- 
monium presentes literas sigillorum nostrorum fecimus appensione muniri. Et nos diuina 
prouidencia Barthossius prepositus, Witco Archidiaconus et capituium ecciesie Olomucensis 
riuorum supradictorum transduccionem piscinamm et molendinorum ac obstaculorum construc- 
cionem, et earum ac ipsorum Monasterio et . . Abbatisse donacionem perpetuo possidendi, 
per venerabilem in Christo patrem et dominum nostrum dominum Johannem Episcopum Olo- 
mucensem factas, ut premitUtur, ratas habentes et gratas, quia in hoc Episcopaüum bonorum 
preiudicium vertitur sed magis honor exinde et commodum resultare speratur, nostrum eis 
beniuolum adhibemus presentibus et expressum consensum. SigiUum capituli nostri in con- 
sensus nostri testimonium presentibus eciam appendendo. Actum et datum Olomucz in die 
sancti Laurencij Martins, Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo quarto. 

(Nach dem Orig'. mit einem^ einzigen Sigille — die übrigen sind schon abgerissen — im fürsten- 
bischöflichen Archive zu Kremsier, abgeschrieben A. Boczek.) 

550. 

IlLarl, Markgraf von Mähren, willigt in den Verkauf von Pqitvache seitens seines 
Vaters an die Gräfin von Nämur. Dt. Mes, 24. August 1344. 

(St. Genois Monuments anciens 929. Bertholet Hist. de Lux. 6, 59. Böhmer a. a. 0. 
S. 347 n. 72.) 



399 



551. 

JuUa^ Witwe des Rupert von Suiic^ vermacht dem Welehrader Kloster einen Lahn in Suiie. 
Dt. in Smichcz^ in die decoUat. b. Johanis Bapt. (29. August J 1344. 

mUgo Jutta Relicta domini Rupert! quondam dicti de Suzichcz, Notum facio audituris 
nel yisuris tenbrem presencium vniuersis, Quod ego deiiberato animo conpos racionis mee, 
de Consilio propinquorum meoruni, ac filiorum meorum, videlicet Dluchomili et Jerosiay, anime 
mee prouidere volens, et saluti predecessorum meorum in viiia mea predicta, que Suzichcz 
dicitur, vnum laneum, marcani vnam annuatim censuantem, Monasterio et Conuentui beate 
vir^nis Marie in Welegrad, ubi ex aflectu cordis elegi sepulturam, pro testamento cum 
omni Jure in Campis, in villa, prout ipsam tenui, datum hereditarie tenendum, voluntarie 
resignaui, Condicione tarnen huiusmodi interposita, ut si filij mei ac heredes processu tem- 
poris Ipsum laneum redimendo vellent proprijs vsibus coaptare, Tunc Abbas, qui protunc 
fiierit, et Conuentus Monasterij supradicti perceptis insimul decem marcis grossorum Pra- 
gensium, Morauici ponderis, Sexaginta quatuor grossis argenteis pro marca quaiibet com- 
putatis, in Monasterio predicto eundem laneum resignabunt, Hunc igitur affectum nostre 
deuocionis attendentes dominus Abbas et Conuentus ipsius Monasterij cum cognouerant, me 
iubente domino Spiritum reddidisse assumptis pannis ac OSertorio eorum propria vectura ad 
locum sepulture me recipere tenebuntur, Corpus quidem terrejanimam vero deo creatori 
meo, eorum precibus deuotis commendandam. In cuius rei memoriam Nobiles vires, quorum 
nomina subnotantur, videlicet filios meos Dluhomilum, Jeroslaum, ac Slawiborium Generum 
nostrum de Buchlowicz, necnon Jeroslaum de Jestrzebicz duxi supplicandos presentem litteram 
roborandam Appensione propriorum Sigiilorum ac meorum filiorum predictorum. Datum in 
Suzichcz Anno domini M^ CCC^ XLIIII^ in die decoUacionis sancti Johannis Baptiste. 

(Nach dem handschriftl. Cod. des XV. Jahrhundertes S. 65 v. im Archive desselben Klosters, 
im mälir. stand. Landesarchive.) 



Bündniss zwischen Friedrich., Landgrafen von Thüringen und Markgrafen von Meissen^ und 
Karl^ Markgrafen von Mähren. Dt. Sigen an S. Mathes Abend (20. September) 1344. 

ynit Friederich von Gottes Gnaden Landgraff in Döringen, Marggraff zu Meissen, 
und Wihr Carolas von derselbigen Gnaden Marggraff zu Mehrern, Erstgebohrner Sohn des 
Durcbleächtigen Forsten, und Herren Herren Johannsen Khöniges zu Böheimen, bekennen 
offenlich, dass wihr durch sonderliche Liebe und Freöndschafft, die wihr zueinander haben, 
umb bessening, Fried, und Gnad unser lieben Land und Leäte willen, einmäetiglich , und 
eiotrechtiglich äbereinkommen seyn, also, dass wihr alle unsere Lebetag an einander ge- 
holffen sollen seyn gegen allen den, die ann unsers des Marggrafen von Meissen Lande, 
nnd Herrschafft, and ansers des Marggraffen zu Mehrern und Böhmen, auch Pohlen stossen. 



*■ 



« 



400 

der seind wihr wehren init hnndert Mann mit helmen, wie offt, oder wann unser ein dem 
andern des ermahnet, und bedärff, also bescheidenlich, wenn unser ein dem andern hundert 
Mann zu HälSe sendet, dass er dann die Cost geben soll, und ob sie Schaden nehmen, 
den soll der, der also Volkh gesendet hat, selber tragen, und ob sie frommen nehmen, es 
were mit Vhesten, oder mit gefangenen, der fromme soll des Herren seyn, zu deme sie 
Gesandt seyn. Es ist auch geredt, und geteidinget zwischen uns, ob unser einer des andern 
Notturfft über die hundert Manne mit helmen, mit zwei hundert Manne, oder mehr, oder 
minder Dienst haben wolle gegen seinen Feinden, als vorgeschrieben ist, darüber soll jeglicher 
unter unns zwen seiner Manne khiesen, und die viehr sollen vollen Gewalt haben von unser 
beyder wegen zu sprechen umb Dienst, und schaden, und letzten die vier einmuetiglich 
sprechen bey ihren Treuen, als sie es dunckhet redlich seyn, das soll von unns beyderseiA 
ohn aller wiederrede krafft haben, und stete bleiben. Es ist auch geteidinget, dass wihr bei- 
denthalben das Römische Reich aufnehmen, sonder ob ein Khayser, oder ein Römischer Khänig 
in unser eines Landt zu Schaden ziehen wolte, so soll der andere ohn alles gefehrde stille 
sitzen! und demselben Khayser, oder Römischen Khänige weder mit Rath, oder mit That, 
noch mit Landen, noch mit Lefiten ann kheinen Argen list, keinen Dienst noch Hülffe thun, 
und geschehe es dass wir Friedrich Marggraif zu Meissen des Vorgenanten Marggraffen 
zu Mehrern unsers swehers Dienst und Hülffe bedfirfften, das sollen wir ihme vor einen 
Monath entbiethen in die Burg zu Frage. Were aber, dass uns Carole Marggraffen zu 
Mehrern des dickgenannten Marggraffien zu Meissen Dienst und Hulff'e Noth wörde, das 
sollen wihr ihme gleicher Weise ein Monath vor in die Stadt Dresden verpothschafflen, und 
entpie.then. Auch bekennen wihr dass wihr dem ofitgenannten Marggraffen zu Mehrem 
unseren Swäher mit Gueten Trefien an Eydes Stadt globet haben, und globen auch ann 
diesen Brieif, dass wihr alle die, die in seinen Landen, oder seinen Leuthen zuschaden, 
oder seinen wiedersachem, oder Feinden zu hälff", oder zu frommen durch unser Land zuegen, 
oder ziehen, wandern, oder reithen weiten, nicht durch unser Land ziehen wollen lassen, 
sonder wihr sollen sie verhindern, so wir meist Mäegen, ohn allerley Gefehrden. Es ist 
auch geredet, ob der ehegenannte Marggraif von Mehrern sein Land oder seine Leuthe von 
jemand der oder die unsere Landen gesessen weren geraubt wurden, oder von den, den 
sollen wihr zuband, als es uns, oder unsern Hauptmann inn dem Land zuwissen wird, ver- 
kündiget, bey einem Monath, der allernechste darnach gehet, rechtes helfen, theten wihr 
des nichts, also dass der, oder die, die da beschuldiget wurden, Rechts ausgingen, so sollen 
wihr unsern ehegenannten Sweher den Marggraffen von Mehrern wieder dieselbigen mit 
der Hand ohn gefehrde helffen, were auch Ihr keiner der oder die inn denselben unsers 
Swehers Landen raubet, behauset oder besessen in unsern Landen, und giengen Rechtes 
aus, wann sie beschuldiget wird, also dass wihr seine Vhesten besetzen misten, wenn wir 
dem Marggraffen, oder seine Ambtmanne inn die Burgk zu Frage das drey Wochen zuvohr 
wissen Hessen, und entbitten, so soll er unns funffzig Mann mit helmen senden, den wihr 
Kost besorgen sollen, wenn sie in unser Land khomen, und die weil sie darinne uns zu- 
helffen bleiben, nehmen dieselben ann unseren Dienste schaden, den soll unser Sweher der 



401 

Marggraffe selber tragen, nehmen wihr aber frommen an gefangen, oder Vbesten, die 
iDD ansem Landen gelegen weren, oder von uns zu leben gingen, ob wir die gewinnen, 
der fronune soll uns alleine^ gewunnen wihr ancb miteinander .Vhesten, die in unsern Landen 
l|icht gelegen webren, oder von uns nicht zu leben gingen die sollen wihr brechen, oder 
sollen sie gleich mit einander tbeilen, wie, und das uns am besten gefeilet* Auch sollen 
wihr unsern Mannen; und gemeiniglich allen den die inn unsern Landen sein gesessen, 
wehren, und ihn nicht gestatten ohne Argelist, das sie jemand belifen, oder dienen, der 
oder die onsers vorgenanten Swehers des MarggrafiTen von Mehrern Feindt sindt oder werden; 
aber welcher unser Manne oder der die in unsern Landen sind gesessen, unsern Sweher 
den Marggraffen zu Mehrern wieder alle seine Feinde und wiedersachern beißen weiten, 
der sollen wihr nicht wehren, sodern wir sollen ihn das vorganen: Geschehe es auch dass 
ihr keine Herren, die nie des offtgenannten unsers Swehers Landen besessen, sich zu uns 
Yermannen weiten, die sollen wihr nicht zu mannen Enntpfahen, noch gegen ihm verteidingen 
kheineriey Weis. Auch ist es beynahmen geteidinget, dass diser Brieff der einunge, die 
onsers vorgenannten Swehers des Margraffen zu Mehrern Vatter Herr Johanns Khunig zu 
Bohemen nnd wihr miteinander haben, unschedlich soll seyn, sunder die erste Brleffe, die 
gegeben seind darüber inn den Jahr, als mann zahlte nach Gottes gehurt MCCC und XXX 
Jahre am Pfingstabend, sollen bey alier ihrer kralFt bleiben ane als viel, was in diesen 
Bri^e sonderlich geschrieben ist, dass das ihr Vortgang haben soll, und haben diesen Brieff 
Yersiegelt mit unser beyder Insiegeln. Zu einen Urkund der Wahrheit, der zu Sigen geben 
ist nach Gottes Geburt MCCC und an dem XLHU Jahr, an Sankt Mathes Abend. 

(Abgedruckt bei Dobner Monument. IV. S. 315 n. CLXXXIX. aus dem Diplomatar der No- 
stitz^schen Bibliothek. Böhmer a. a. 0. S. 347 n. 75.) 

553. 

Kihiig Johann ton Böhmen gelobt Friedrichen^ Landgrafen ton Thüringen^ Hilfe gegen 
seine Feinde. Dt. i&u Sygen, an S. Mathei abinde (20. September) 1344. 

^nir Johans von Gotis genadin Kunig zcu Beheimen vnd Graue zcu Lutzcemburg 
Bekennen ofGnlichin an disem gein wertigen :Briue . Vnd tun kunt allen den die in sehent 
oder horin lesen, Daz wir dem Durchluch tigin fürsten . Herren frideriche . Lantgrauen zcu 
Donogen . Marcgrauen zcu Orlomund Myssene . vnd in dem Ostirlande . Grauen zcu Orla- 
mond • vnd Herren des Landis zcu Plyssen . vnserm üben Swagere . mit guten truwin 
an eydesstat gelobit habin . vud geloben auch an disem seibin Briue . Daz wir alle die . 
di im sinen Landen, oder sinen Luten zcu schaden, oder sinen Widersachin vnd vinden 
ICO Holffe, oder zcu firumen durch vnsere Lant zeihen oder zeihen, wandern oder riten 
woU^i . nicht durch vnsere Lant sullen zeihen lazen, Sundefn wir sulliu sie irre vart 
hindern • so wir meist mugen . ane allerley geuerde . Iz ist euch geredit ab vnser vor- 
gnaoter Swager der Marcgraue sine Lant . oder sine Lute von ymande, der, oder die in 
vDsera Landen gesezzen weren, geraubit wurden, von dem, oder von den sullen wir zcu 

51 



402 

hant . als iz yns . oder vDserin Hauptmanne oder Amptmanne in der Barg zcu Präge 
Yorkundigit wirt, binnen einem manden . der aller nest dar nach get . rechtes heUTen. 
Teten wir des nicht also, daz der, oder die . di beschuldiget wurden, rechtis vz gingin. 
So sullen wir vnserm egenantin S wager dem. .Marcgraffen wider die selben . mit der Hat^t 
ane geuerde helfen, Were euch keiner der in desselben vnsirs Swagirs Landen raubete, 
behuset • vnd besezzen . in vnsern Lande . ynd ginge rechtis vz . wenne er beschuldigit 
wurde . also daz wir sine vesten besitzen musten • wenne wir dem Marcgrafen oder sinem 
Houptmanne in dem Lande zcu Myssne . daz dry Wuchen vor vorbot scheften vnd enpiten, 
so sal er vns funfzcig Man mit Helmen senden, den wir koste besorgin sullen, wenne sie 
in vnser Laut kumin, vnd di wise sie dar inne yns zcu Hulffe bliben. Nemin diselben in 
vnserm dinste schade, den sal vnser Swager der Marcgraue selber tragin. Nemin wir abir 
frumin an geffangin oder an Vesten, die in vnsern Lande gelegin weren, oder von vns 
zcu Lebene gingin, ob wir die gewunnen, der frume sol vns alleine bliben. Gewunnen wir 
euch mit einander vesten, di vnsern landen nicht gelegin weren . oder von vns nicht zcu 
lehene gingin, di sullen wir brechen oder sullen sie glich mit einander teylen, wie vns 
daz allerbest geuellit. Ouch sullen wir vnsern mannen, vnd gemeinlichen allen den, di in 
vnsern Landen sint, gesezzen weren, vnd in nicht staten, ane argelist . daz sie yroande 
belffen . oder dinen, der, oder die, vnsirs vorgenantin Swagers des. .marcgrafen vinde sint. 
oder werden . abir welch vnser man oder der, die in vnsern Landen gesezzen sint. vnserm 
Swager dem . . Marcgrauen wider alle sine vinde vnd widersachin helffen wollen . den 
ensuUeu wir daz nicht weren. Sundern wir sullen in des wol gunen. Gesehen iz ouch daz 
keine Herren . die in des vorgenantin vnsirs Swagirs des marcgrafen Lande gesezzen oder 
behusil sin . sich %u vns vormannen wolde . die sullen wir nicht zu mannen empfahen, 
.noch gein im vorteydingen in keynerley wise. Ouch ist iz bi namin geteydingt, daz diser 
brif der eynunge . die wir vor mit einander haben . vnschedelich sal sin. Sundern die 
ersten briue . die gegeben sint in dem Jare als man zcalte nach Gotes geburte . Drey- 
zcehundert Jar . dar nach in dem zcwei vnd drizzigisten iare . an dem Pfingistabend . 
sullen bi alle irre creft bliben ane als vil waz in diesem Briue . sunderlich ist geschriben . 
daz daz y furgang haben sulle, Zcu Vrkunde dirre vorgeschriben teydinge . gelubde vnd 
rede, daz di stete vnd ganz gehalden werden,, haben wir disen brif gegeben mit vnserm 
heimelicben Insigele vorunstent. Der • zcu Sygene gebin ist . nach Gotis geburte . Dryzcen 
hundert Jar . dar nach in dem fier vnd firzcigsten Jare . an sente Mathei abinde des hei- 
ligen Zweifbotin vnd Ewangelisten. 

(Nach einer Absehrifl im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geh. Uofarchives im WienO 

554. 

Markgraf Karl von Mähren und Friedrich Landgraf von Thüringen etc. schlieasen ein 
BündnisB. Dt. Sygene^ an S. Mathei abunde (20. September) 1344. 

iVir Karolus von gotis gnaden . Marcgrafe zcu Merern . Erstgebom Sun . des 
durchluchtigen fursten . vnde Herren Herren Johans Chunigis zcu Bohemen . Vnde wir Friderich 



403 

von gotis gnaden . Lantgrafe zcn Düringen . Marcgrafe zcn Missen . vnde in dem Oster- 
lande, Gräfe zcu Orlamnnde . vnde Herre des landis zcu plizsen . Bekennen offenHch t vnde 
tue kunt . allen den die disen brif Sehen . oder boren iesin . Daz wir difrcb snndirliche 
Qebe . vnde freuntscbaft die wir zcu einander baben . vnde bezzerunge vnde fride vnde 
gnade . vnser beider lande vnde lote willen . eynmuticlicbin , vnde eintrecbtticlicbin vbir 
ein komen sint, Also, daz wir alle . vnser beyde lebetage, an eynander bebolfin sollen sin 
kegen allen den . die an vnser des vorgenanten Marcgrafen von Merem . Behemen lee- 
rem . vnde Polen . vnde vnser des egenanten Marcgrafen von Missen . Dnringen . Missen 
Ostiriand vnde Plizsen . Land vnde Herscbafte stozen . der viendt wir weren . mit bundirt 
mannen mit Helmen, wie oft . oder wenne, vnser eyner den andirn des ermanit vnde be- 
darf also bescbeidenlicb, Swenne vnser ein deme andirn bundirt man mit Helmen zcu Hülfe 
sendet . daz ber den die kost gebin sal . vnde ob sie scbaden nemen . den sal der der 
daz Volk gesendit bat selbir tragen, vnde ob sie vromen nemen . ez were mit vesten . 
oder mit geuangen, der Fromme sal des Herren sin zcu deme sie gesand werden. Ez 
ist oucb geredit, vnde geteidinget, zwisscben vns . ob vnser ein des andirn, durcb notdorfl 
vber die Hqndirt man mit Helmen . mit zcwen bundirt mannen . oder mer, oder minner 
dinst baben wolde . kegen sinen vienden also vorgscriben ist, dar vber sal ytslicber vndir 
vns zcwene siner manne kysen, die vire sullen vollen gewah baben . von vnser beider 
wegen . zcu sprecbene vmme dinst vnde vmme scbaden vnde waz denne die viere ein- 
routiclicbin spreebin bie iren truwen . also iz dunket redelicb sin . daz sal von vns beidirsit . 
ane alle wider rede crafl baben . vnde gancz vnde stete bliben . Ez ist aucb geteidinget . 
daz wir beidirtbalben . Daz Romiscbe Riebe vznemen . sundiere ob ein keyser oder ein 
Romiscb knnig, in vnser eynes laend zcu scbaden . zciben wolde . so sal der andere ane 
allez generde stille siezen, vnde deme seibin keysere, oder Romiscbim kunige, weder mit 
rat, oder mit tat . nocb mit landen, nocb mit Inten, ane arge list kein dinst, nocb keine 
hülfe tun Ynde were getan. Daz wir Karolus Marcgrafe zcu Merem des vorgenanten 
Marcgrafen von Missen . Ynsers Swehers . dinstis vnde Hülfe bedorflen . daz sullen wir 
im vor eynen manten empiten vnde zcu wissen tun in die Stad zcu dresden, Were abir 
daz vns Frideriche Marcgrafe zcu Missen . des egenanten marcgrafen von Merem . dinstis 
vnde hülfe not wurde . daz sullen wir im glichirwies eynen manden vor, in die Puerk 
zcue Präge vorbotscbaflen vnde empiten Ouch Bekennen wir daz wir denie dickegenanten 
marcgrafen von Missene . mit guten trowen . an eydis Stad globit haben . vnde globen 
oucb an diseme seibin briefe daz wir alle die, die im sinen landen, oder sinen hiten, zcu 
schaden . oder sinen widersachin, oder vienden . zcu Hulffe . oder zcu fronen . durch 
vnsere lande . zciben . oder zciben wandirn oder riten wolden . nicht durch . vnsere land . 
sullen zciben lazen . sundirn wir sullen sie irre uart bindern so wir meist mugen ane 
allirlein geuerde . Iz ist aucb geredit . ab vnser vorgenanter Sweber der marcgrafe von 
Missen sine land, oder sine leute, von ymande . der, oder die in vnsern landen gesezzin 
weren geraubit wurden von deme, oder von den sullen wir zcuband . als ez uns . vnserme 
bobitmanne oder amechtmanne . in der Puerk zcu Präge vorkundigit wiert . binnen einem 

5i* 



# 



404 

manden . der allir erst dar nach gel rechtis helfen . Teten wir des nicht, also daz der 
oder die, die beschuldiget wurden, rechtis vzgingen . So sullen wir vnserm egenanten Swa- 
gere deme mafcgrafen . wider die seibin mit. der Haend, ane geuerde helfin, Were auch 
keiner der die in des seibin vnsers Sweers landen roubete . behuset vnde besezzin . in 
vnsern landen . vnde ginge rechtis vnz wenne her beschuldiget wurde . also daz wir sine 
vesten besiezen nnisten . wenne wir . deme marcgrafen . oder sime Hobitmanne in deme 
lande zcu Myzsne daz drie wochin vor . vorbotschaften vnde enpiten so sal er vns . fümfczig 
man mit helmen . senden . den wir kost besorgen sullen . wenne sie in vnsere land komen 
vnde die wile sie dar inne vns zcu hülfe hüben, . Nemen die seibin in vnserm dinste 
schaden, den sal vnser Sweher der Marcgrafe selbir tragen, Nemen. wir abir fromeu an 
geuangen, oder an vesten . die in vnsern landen gelegen weren, oder von vns zculehene 
gingen ab wir die gewunnender frome sal vns alleine hüben., Gewunnen wir ouch mit 
einander vesten, die in vnsern landen nicht gelegen weren . oder von vns nicht zculehene 
gingen, die sullen wir brechin, oder sullen si glich. miteinander teilen wie vns daz aliirbest 
geuellit ouch sullen wir, vnsern mannen, vnde gemenlich, allen den . die in vnsern landen 
sint gesezzin . weren vnde in nicht stalen . ane arge list, daz sie ymande helfen . oder 
dinen der, oder die . vnsirs vorgenanten Sweers des marcgrafen von Missen viende sint, 
oder werden, abir welcher vnser manne, oder der . die in vnsern landen sint gesezzin, 
vnserm Sweer deme Marcgrafen wider alle sine viende vnde widirsachen . helfen wollen 
den ensuUen wir daz nicht weren, sundiern wir sullen in des wol gunnen, Gesche ez ouch . 
daz keine herren . die in des vorgenanten vnsers Swagers des Marcgrafen von Missen . 
landen besezzin oder behuset sint sich zcu vns vormannen wolden . die sullen wir nicht 
zcu mannen entphan noch kein im vorteidingen in keynerleie wise . , Ouch ist es binamen 
geteidinget, daz diser brief der eynunge . die vnser vorgenanter Herre vnd vater, vnde 
vnser egenanter Sweher, miteinander haben . vnschedelich sal sin . Sundirn . die ersten 
briefe . die gegebin sint dar vber . in deme iare . als man zcalte nach gotis geburte, 
Driczehenhundirt iar, dar nach in deme zcwei vnde drizzigisten iare an deme Pfingistabnnde 
sullen hie alle irre crafl hüben . ane also vil waz in diseme briefe sundirlich ist gescriben . 
daz ye . daz furgang haben sulle., Vnde daz die vorgescriben globede teyding vnde rede 
stete vnde gancz hüben . vnde gehalden werden daz haben wir zcu den Heiligen gesworn 
bie guten truiven ani alüz geuerde, vnde haben disen brief vorsigelt . miet vnser beider 
insigelen . zcu eime vrkunde der warheit. Der zcu Sygene gegebin ist nach Cristis ge- 
burte . driczehen hundirt Jaer . darnach in deme vier vnde virczigisten iare . an Sende 
Hathei abunde . des heiligen zweifboten vnde ewangelisten. 

• (Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geh. Hofarchives zu Wien.) 



■M *.' 



405 



555. 

König Johann ton Böhmen bespricht mit dem Markgrafen Friedrich von Meissen die zwischen 

einem Sohne des letzteren und einer Tochter des Markgrafen Karl von Mähren zu schlies- 

sende Heirath. Dt. Sygene^ an S. Mathei abinde (20. September) 1344. 

Wir Johans von gotis genaden . Ghunig za Beheimen, vnd Grane zcn Lntzcem- 
borg . Bekennen offinlichen . an disem g^inwertigen Brife . Vnd tun kunt . allen den, die 
in sehent . oder horin lesen , Daz wir mit guter betrachtunge . vnd wolbedachtem . mute . 
vns . ynd vnsern . Landen . vnd . Luten . zcu sunderlichem nutzer vnd . gute . geteydingit haben . 
Daz der Wolgeborn . forste . Karel . viisir Erstegeborner Sun , vnd Marcgraven . zcu Merhern . 
des hochgeborn forsten Herren Friederiches Marcgrauen zcu myssne.vnsirs Üben Swagirs • 
Sun eime . der noch unbewibet ist . welchen wir . oder derselbe vnser , Sun . dar zcu kistin . 
siner Töchtern einer die er yczunt hat . oder die im noch got beschert . welche auch vnser 
Swager.der. . marcgraue . oder sine . Sune . ab er in des abeginge, daz got . wende . kisen wollen, 
gelobit hat. vnd gelobit.an sinem Briue den er im dar vbir hat gegeben, zcu rechter . E . zcu 
geben . vnd sal im die zcu legen von sente Michelstag . der schirest kumit vber acht iar 
die aller nest nach einander volgen suUen.oder er ab sie des . eintrechtiglichin mit einander 
zcu raten werden . Ouch sal derselbe vnser Sun . der marcgraue siner Tochter zcu des 
vorgenanten vnsers . Swagirs . Sune irme elichin Wirte . zcu einer widerlegunge ires 
Lipgedingis . vnd Morgingabe . geben . vnd berichten . Zcehen . Tusint Schock bretter 
Pregisscher grosschen . vnd sal iz dar vmb also bestellen . vnd unserm Swager dem . . 
Marcgrauen vnd sinen . Erben daz als gewis machen, daz in dar an genüge . er die kindere 
zcu sammene gelegit werden . als iz hie vor stet beschribin. Die bezcAlunge des selben 
geldis . sal gesehen vnuorzcoginlichen . bi eime iare . dar nach aller nest . als die kindere 
bi einander gelegin habin. Iz sal ouch . der obegenante . vnser Swager . der. .marcgraue 
zcu myssne • vnsirs Sunes . Tochter . zcu Lipgedinge wider machen . die nach . be- 
schriben . Yesten . Dresden . die Stat mit dem Houe da selbins daz Hus zcu dem Tarande . 
daz Hus . vnd daz Stettchen zcu Radeberg . mit . Weiden . Wisen . Wazzern . Vissche- 
rien . Wiltpanen . Dorffern . gerichten . Manschafte . ZcoUen . muntzcen . vnd gemeinlich 
mit allen Eren . rechten . vnd nutzcen besucht . vnd unbesucht . wie die namin mugin 
gehabin . die zcu den selben . Dreyen Yesten . gehorin . vnd gebort habin . do sie . . 
Marcgraue Clemme . dem gote genade . inne hatte . als verre . als der gute die zcu den 
selben Yesten gehorin . vnser Swager der. .marcgraue . innig ist . vnd yzcunt . an disem 
hutigin tage inne hat . vnd daz sal er ouch enden . vnd volzcihen . ee die kindere zcu 
sammene gelegit werdin . alz daz hie vorstet beschriben . Iz ist ouch geredit . gesche daz 
got nicht en wolle daz vnsirs Sones . . des Marcgrauen von merhern tochter . dar nach als 
sie . bi des . . marcgrauen vnsirs Swagirs vorgenanten Sune gelegin betten , vorschiede . ane 
kindere . vnd nicht lenger were . so suUen die vorgeschriben zcehen tusent . Schock . 
vnsirme Sune . und sinen. .Erben . vnd die. obgenantin Yesten . vnserm Swagere vnd sinen 
Erben . wider genauen . betten sie aber dech ein kint . oder kindere mit einander • so sal 



406 

I 

daz selbe gelt . bie vnserm Swager von myssne . vnd dem kinde oder kindern . blibin, 
vnd daz sai in . vnser Sum . ab iz nicht vor gesehen were . bezcaln vnd gentzlichen 

m 

geben . Stürbe aber . vnsirs Swagirs des . Marcgranen Sun . er denne vnsirs Sunes tochter . 
so sal sie darnach die vorbeschriben Yesten vnd waz darzcu gehorit . zcu irme libe . vnd 
nicht lenger, ab andirs daz vorgeschriben gelt . von vnserm Sune bezcalt . wirl . , behalden, 
vnd geniezen als ires rechtis lipgedingis . iz were denne daz der. .marcgraue von myssne. 
oder sine . . Erbin . die selben . Veslen . vnd Waz dar zcu gehorit . vrab . die vorge- 
schriben . Zcehen tusint Schok . zcu in lozin woldin . da vor solde sie in vnsirs Sones 
tochtir, gutlichen . vnd ane allerley swemizze . wider gebin . vnd sal . ouch daz also 
niachin . mit guter . vnd mugelicher gewischeit . vnd bestellen . daz sie in . vmb daz 
selbe gelt . wenne sie wollen . wider werdin vnd ouch wenne sie abeget . vnd stirbet . 
daz sie denne an den dikegenanten vnsem Swagir . den marcgraven von myssne . ab er 
zcu der zeit lebinde ist . oder an sine . . Erben . vnd nachkumelinge . siner Herschaft, vnd 
nietnanden anders, lediglichen wider geuallen . Ouch Bekennen wir . daz wir . durch bete 
willen, des obegenanten vnsirs Sunes . des marcgreuen von merhern vor in, vnd mit im 
alle dise Stucke der vorbeschriben freuntschaft . in gutin truwin gelobit . zcu den Heiligin 
gesworn, und ynsere Briue dar vber gegeben habin . daz wir vnd er mit vns . die enden 
vnd volczihen sullen . in alle der wise . als sie hir vor sint begriffin . ane argelist . Vnd 
also selbins, als wir getan habin . sal auch vnser Sun . der Marcgraue von merhern . daz 
geloben vnd sweren . dem dickegenanten . vnserm Swager von myssne so er aller schierst 
zcu im kumit . Vnd zcu Vrkunde . dar vber geben wir . disen brif mit vnserm kuniglichen 
Insigei voruestent . Der gegeben ist zcu Sygene . nach Gotis geburte . Dryzcenhunderi 
Jar . darnach in* dem fir vnd iirzcigisten 1 Jare . an . sente Mathei abinde des Heiligen 
Zweifboten . vnd Ewangelisten. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Musenm ans dem Orig. des k. k. geh. Hofarehives zu Wien.) 

556. 

Vertrag zwischen König Johann eon Böhmen und Markgrafen Karl von Mähren und dem 

Landgrafen Friedrich eon Thüringen bezüglich des für die Tochter des Markgrafen Karl 

bestimmlen Heiralhsgutes und Wiederlage, Dl, Sygene an S. Mathei Tage (21. Sep- 
tember j 13M. 

In/ IT Johans von gotis gnaden Kunig zcu Behemen . vnde grafe zcu Lnczilnbnrg . 
Bekennen oifenlich an diseme kenwerdigen briefe . Daz iz also geteidinget ist zwisschen 
vns vnde karolo . vnserm Erstgebornen Sune Marcgrafen zcu Merem . vf eine siten . 
vnde deme hochgebomen fursten Herren Frideriche . Lantgrafen zcu Duringen Marcgrafen 
zcu Missne . vnde in deme Ostirlande grafen zcu Orlamunde . vnde Herren des Landis zea 
Plizsen . vf di ander siten . Gesche ez . daz des seibin marcgrafen von missen sun . der 
vnsers vorgenanten sunes Tochter nemen sal . abeginge von todiswegen . ee si kind . oder 
kinder bi im bette . daz denne die vesten Dresden Tarand vnde Radeberg . vnde waz 



407 

dar zca gehört . di vnser Swager der Marcgrafe von missen, ir zcu Lipgedinge machen 
sal . diselbe vnsers Sunes Tochter haben vnde ir genizen sai biz au ires libes ende . Ubir* 
nach irme tode oder bi irme lebenden libe . ab her . oder sine erbin wollen . sal her . 
oder sine Erbin di seibin vesten von ir . ab si lebit . oder vns oder deme marcgrafen 
vnserm sune losen vor di zcehen Tusent Schock Crosschen . die vnser Sun siuer tochter • 
zcu mitgäbe gibit . ab her oder sine Erbin andirs der von vns . oder vnserm Sune gancz 
beczalt werden . daz der vorgenante Marcgrafe von missen, oder sine Erbin tun mugen . 
wenne si wollen . Gesche ez ouch . daz vnsers sunes des Marcgrafen von merern tochter . 
di sinen Sun nemen wirt . ane kind . oder kinder von todis wegen abeginge . So sal hen 
oder sine Erbin, die vorgenanten vesten . vnde waz dar zcu gehört von vns, oder vnserm 
vorgeuanten sune . . vor daz egeuante gelt . ab iz andirs gancz beczalt wirt lozen . wenne sie 
wollen . Also bescheidenlich, Venne vnser vorgenanter Swager, oder sine Erbin, diselbin vesten 
von vnser eyme losen wollen daz ez des andern, oder der andern guter wiile sin sal. ane 
allirleie Widerrede . Di wile abir her, oder sine Erbin di vesten nicht losen . So sullen 
wir vnser vorgenanter Sun, vnde vnsers sunes tochter es si lebit . di selbiu vesten zcu phande 
davor behalden . doch also, daz iz ye sal bestellit werden . daz vnser Swager der vor- 
genante oder sine Erbin di vesten vor das obgenante gelt losen mugen . wenne si mugen . 
Vnde wir vnser vorgenanter sun vnd sin tochter . . sullen si im, oder sinen Erbin vor 
di vorgeschriben zcehen Tusent Schock Crosschen zculosene gebin wenne si wollen . als 
hi vorstet geschriben als wir ouch das vor vns . vnsern Sun vnde vnse tochter mit guten 
truwen globit haben . vnde globen an diseme selLin briefe . ane allirlein arge list . vnde 
hindemisse . Iz ist binamen geteidinget . ab des dickegenanten marcgrafen vnsers sunes 
tochter . bi vnsers Swagers sune kind oder kinder hette, daz denne di vorgeschriben zcehen 
Tusent Schok Crosschen deme kinde . oder den kindirn gancz hüben sullen. Zcu eime offen- 
barn gezugnisse . diser vorgeschriben rede gebin wir diseu brief mit vnserm hemelichin 
insigele . voruestent . Der zcu Sygene gegeben ist, nach gotis geburte . Dryczehen hundirt 
iar . dar qach in deme vir vnde virczigisten iare . an Sende mathei Tage . des heiligen 
Zcwelfboten vnde ewangelisten. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives 
zu Wien.) 

551. 

nLarl, Markgraf von Mähren, beurkundet, dass er nach Rath seines Vaters, seiner 
Freunde und seiner Mannen einem Sohne des Markgrafen von Meissen, eine seiner Töchter, 
die er jetzt hat, oder noch bekommt, zur Ehe zu g^ben gelobt habe. Dt. Siegen, 21. Sep- 
cember 1344. 

(Hasche Urkb. zur Gesch. von Dresden 118. Böhmer a. a. 0. S. 347 n. 74.) 



408 

559. 

König Johann von Böhmen^ Karl Markgraf von Mähren und Herzog Johann von Kämthen 
und Tyrol^ versprechen der Stadt Glatz und dem Glatzer Kreise^ die viel durch Ver- 
pfändung gelitten haben ^ dass sie nie wieder von dem Königreiche Böhmen getrennt werden 
sollen. Dt. Prag^ des anderen Tages nach Elisabeth (20. November) 1344. 

iVir Joannes von Gottes Gnaden König zu Böhmen, Graf zu Lnzemburg etc. Carolus 
sein erstgebohrner Sohn Marggraf zu Mähren, Joannes von Gottes Gnaden Hertzog in Kernten, 
Tirol Graf zu Körz und (sie) Thune kund allen und izlichen, die unsem Brief sehen werden, 
das nach deme wir mit geneigtem Gemüthe bewogen, wie unser Schloss und Stadt, auch 
das ganze Glätzische Weichbild, darum das sie in verschidenen Zeitten, so es unsere Be- 
quemigkeiten erhieschen mancherley Personen verpflichtet gewest, hiemit mancherlei Schaden 
erlitten haben. Derhalben wir begehren, dass der Standt unsers Schlosses Stadt und Glätzi- 
schen Weichbildes vormittels unserer Sorgfeltigkeit verändert .werde. Und also vor uns unser 
Erben und Nachkömmlinge mit Kraft dess Briefes beständig und fQste verheissen und zusagen. 
Das dasselbige Schloss, Stadt und vorgenannt Glätzisch Weichbild, durch irgend eine Ver- 
pflichtung, aber andere Weise, der Absündrung aus waserley Ursach oder Bequemikeit, 
vom Reich zu Böhmen in keinerley Wege, absundern wollen, oder sollen. Ab uns auch 
solche Noth daran gelegen wehr, das wir vom obgenannten Schloss Stadt und Weichbilde, 
einer Geldsteuer (wie es immer kommen möchte) nicht entperen konden. Setzen, erkenen, 
und wollen wir mit diesem Briefe, das itzt wie er noch der Hauptmann, aber die zur Zeit 
Hauptleute sein möchten, zu Glatz die Steuer -Schätzungen und dergleichen aufsetzen, wie 
die sein mögen in unserm Nahmen zusammen bringen, und niemanden dieselbigen uns deme 
oder denen so wir dazu verordnen werden, als oflFle wir vorhin gesagt es bequem sein 
Wirt überantworten, vorheyschen hiermit nichts wenigers und wellen unsere Burger zu Glalz 
bein allen ihren Rechten, Freiheitten und Begnadungen, die sie von alders her gehabt, auch 
bein der Briffen und Privilegieu die sie von uns und unsern Vorfahren zu haben, erkannt 
werde genedigelich , behalfen, Gebietlen derhalben, dem Hauptmann zu Glatz auch aflen 
Amptleuten und unsere Getreuen, die jetzt sein, oder nochmals sein werden, feste und ErnsÜicb, 
dass sie unsere obgenannten Bürger in vorgesagten zu hindern oder bekommert zu machen 
keines Weges understehen und so sie etwas darwider thuen. Sollen sie wissen dass sie in 
unsere Ungnad fallen werden, nach Qezeugniss dieseö unsers Briefes. Geben zu Präge nach 
des Herren Geburt, Tausent dreihundert und im vier und vierzigsten Jare, des andern 
Tages nach Elisabeth. 

(Nach einer Copie in Nicolans Nasonis Copiario im Glatzer Stadt - Archive , mitgetheilt yod 
Dr. Wattenbach. — Auch in den Glatzer Privilegienbüchern — Kögler historische 
Nachrichten von Glatz, Urkundb. S. 9. — Jacobi cod. epist. Johannis reg. Bohen. 
Regest, n. 286 S. 105.) 



409 



559. 

Markgraf Karl von Mähren bestätigt dem Znaytner Bürger Stanislaw den Besitz des von 
Sesbema von Jaispili gekauften Dorfes Pratsch. Dt. Prage^ die S. Clementis (23. iVo- 

vemberj 1344. 

i^os Karolus domini . . Regis Boemie Primogenitns Marchio Moravie Ad vniuersoruiii 
presencium et futuroram volomus noticiam peruenire. Quod cum dominus Geuitor noster 
dominus Jobannes Rex Boemie, fideli nostro dilecto Stanislao Ciui Znoymensi, vt villam 
Pracsch cum suis pertinencijs prope Znoymam, quam a bone memorie domino Zezema de 
Jenspicz cum consensu Agnetis quondam contboralis et berednm eiusdem Zezeme compa- 
rauit et emit iuxta modum et formara secundum quoa idem Zezema dictam villam cum 
pertinencijs suis, a nobis et ex parte nostri olim obligatam tenuit et possedit, dicto Stanislao 
et heredibus suis, iure hereditario deinceps tenendam possidendam et vtifruendam, ac eciam 
cuilibet aut cuicumque persone, alienandam, suis literis duxerit indulgendum. Nos dicti do- 
mini .. Genitoris nostri vestigijs inherentes, Ex speciali gracia, quam ad ipsum Stanizlaum 
gerimus, sibi suisque successoribus sepedictam villam alteri cuicumque uoluerit, obligare, dare, 
vendere, licenciam et fauorem concedimus et libertatem, Dantes sibi suisque heredibus pre- 
sentes literas nostro Sigillo Sigillatas in euidens testimonium super eo. Datum Präge Anno 
domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo quarto die Sancti Clementis. 

(Das Orig. mit einem zerbrochenen Sigille im Archive der Abtei St. Thomas zu Altbriinn 
F. 38 n. 565.) 

560. 

Herzog Heinrich von Schlesien , Herr zu Glogau und Sagan , erklärt , dass er seine Lande 

vom Könige Johann von Böhmen zu Lehen empfangen habe^ und gelobt demselben als 

Oberherm Treue an. Dt. Prag, an S. Clemententag (23. ISovember) 1344. 

iVir Heinrich von gotes gnaden, Herczog zu SIezie, Herre zu Glogow vnd zu 

Sagan, ueriehen und bekhennen offenbar mit disem brief , ^ allen den di nu leben , vnd her 

nach chunftig wem . daz wir mit bedachtem muet, mit guetem rat vnd willen aller vnserr 

Vreunde, willichlich vnd vnbetwungen . haben, von dem hochgeborn mechtigen fursten, 

hern Johannes, Chunig zu Behem Grafen zu Lucemburc, Obristen Fürsten zu SIezie, vnd 

Herren zu Breczlab, vnserm rechten Lehenherren . alle vnser Lande . vnd Glogow halbe, 

vnd was dar zu gehört, da wir recht zu haben, mit irn Weipilden vnd Grenczen, als di^ 

vnser Vater zu seliger bedechtnuzze hat an vns bracht . mit Purgen, Vesten, Steten, Leuten, 

vnd guet, vnd mit allen den rechten, di wir dar inne haben . heut an disem tag, für vns 

vnd vnser Erben und nachkhomen, mit rechter cier vnd gwonhait, zu rechtem leben, vnd 

zu manschafk enphangen. Auch hat der selbe vnser Herre der Chunig, durch besunder 

gnaden vnd gunst, di er zu vns hat, vns vnd vnsern Erben, alle vnsere vetern, Herczog 

Conrades von der Olsnicz, vnd Herczog Hannus von der Styna, Lande, ob si an Erben 

52 



410 

uerschaiden, uerlihen. Vnd haben wir für vns vnd vnser Erben vnd nachkhomen, globt 
vnd uerhaizzen, an aidesstat mit gueten trown an alle arglist . im vnd seinen erben vnd 
nacbkhomen Chunigen zu Bebem, mit den vorgenanten Landen allen, di wir nn haben, 
oder hernach gewinnen, di zu leben gen von dem Chunicreich zu Behem, getrewlich warten 
dienen und tuen, an allen im noten, nach gwonhait der lande . vnd als ein belehenter 
Purste vnd man, seinem rechten herren, warten, dienen und tuen zu rechte soi. So sullen 
auch der vorgenant, vnser Herre, sein Erben vnd nacbkhomen, Chunig zu Behem. Vns 
vnd alle vnser erben und nacbkhomen, uertaidingen, beschermen, vnd auch bebelfen, an 
allen vnsern nöten, als ein Herre, seinen man, zu recht sol uertaidingen vud behelfen, 
gegen allermenlich, zu allen vnsern rechten. Si sullen auch der vorgenant vnser Herre, 
sein erben vnd nacbkhomen Chunig zu Behem . nach vnsern, vnd vnserr vorgenanten 
vetern, Landen vnd Yesten . nicht stellen trachten noch sten, es gesche danne, mit vnserm 
vnd mit vnserr erben und nacbkhomen guetem willen. Vnd sullen vns pei den selben Landen 
weipilden, vnd vesten. Vnd pei allem rechten, gewonhaiten vnd Grenicen, lazzen bleiben, 
vnd auch da pei behalden. Vnd was wir vesten haben uerlörn, und vns zebrochen sein, 
von dem Chunig von Cracow • der sullen si vns helfen vnd raten wider gewinnen, vnd 
ze bowen . so dacz wir furbas mugen vnser Land vnd grenitz behalden . vnd dar ubr 
diser sache aller sind Geceugen . di wirdigen Veter in got, her Arnest Ertzbissof zu Prag, 
her Predziab Bissof zu Bretzlab . her Johannes Bissof zu Meichsen . Vnd di hochgeborn 
Fürsten . her Karl, vnsers vorgenanten Herren des Chuuigs von Behem, erstgeborner Sun 
Marcraf zu Merhern . her Johannes, Herczog von Khernden, auch desselben vnsers hern 
Sun . Herzog Boico von Opol . her Reuzze Voyt von Plawen . her Hynk genant Berk 
von der Duben . her Heinrich von Luchtenburc, her Wank, her Jesk, vnd her Benesch 
von Wartenberc, her Hayman von der Duben genant von Nachod, her Herman von 
Schonburc genant von Crumczow, her Jesk von Michelsperc, her Ruzze von Lutitz Camrer 
in Bebeoi her Fridrich von Piberstain, vnd ander erbern herrn und Ritter, vnd layen und 
pfaffen genueg. Vnd dar ubr zu einer Vrchunde vnd zu einer stetichait diser sach aller 
geben wir disen offen brief, uersigelten mit vnserm hangunden Insigel . der gegeben ist 
zu Prag an sand dementen tag, nach Cristes geburd, dreucehen Hundert Jar in dem Vier 
vnd vjrcigisten Jar. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives 
zu Wien.) 

561. 

Herzog Heinrich von Schlesien^ Herr zu Glogau und Sagan^ gelobt^ dass er den Markgrafen 

Karl von Mähren nach dem Tode des Königs Johann eon Böhmen als seinen rechtmässigen 

Oberherrn anerkennen wolle. Dl. Prag, an S. dementen tag (23. November) 1344. 

1% ir Heinrich uon gotes gnaden Herzog zu Slezie . Vnd Herre zu Glogow und 
zu Sagan, ueriehen Vnd becbennen offenbar mit disem Brief, allen den di nu lewen, und 



411 

her nach chunftig wern . Daz wir mit bedachtem muet und mit guetem willen unbetwnngen 
globt haben nnd loben mit gueten trown an aller arge list für vns vnser erben und nach- 
khomen . Dem hochgebornen Fürsten, hern Karlen, vnsers gnedigen Herren, hern Johans 
Chanigs zu Behem, Erstgebornem Sune, Marcrafen zu Merhern . Wenne er nach seines 
Vaters tod, den got noch lange vriste . Chunig wirt zu Behem . daz wir danne alle vnser 
Lande, di wir nu haben oder noch gewinnen, di zu leben gen von dem Chunicrich zu Behem 
wellen und sullen von im zu rechtem leben nemen und emphahen, vnd im danne warten. 
Vnd gegen im, allez daz volfurn, halden, und volbringen . des wir vns gegen vnserm vor- 
genanten Herren dem Chunig seinem Vater heut an disem tag, mit andern Vnsern briefen 
haben oerlubt und uerpunden . Vn dar über geben wir disen offen brief uersigelten mit 
Vnserm hangundem Insigel. Geben zu Prag an sand dementen tag, nach Cristes geburd, 
Dreacehenhundert Jar, in dem vier und vircigisten Jar. 

(Nach einer Abschrift im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives 
zu Wieu.) 



562. 

Der Bischof nnd das Kapitel der Breslauer Kirche empfangen eom Könige Johann eon 
Böhmen sMi Lehen die eom Henoge Boleslaw ron Brieg erkaufte Stadt Grotkotc. Dt. 

PragCj IX. Kalendas Decembris (23, November) 1344. 

In nomine domini amen, Nos Preczlaus dei gracia Episcopus Henricus de Baruth 

prepositus, Stephanus Decanus, Henricus Scolasticns, totumque Capitulum ecclesie Wrati- 

slauiensis omnibus et singulis presentes litteras inspectoris, volumus esse notum, ac tenore 

presentium publice proiitemur, quod Opidum Grothcow cum terra et districtu, ac omnibus 

et sitagulis iuribus et pertiuentiis ipsins, quod dudum, ab Illustri Principe domino Boleslao 

Duce Slezie et domino Bregensi rite, ac rationabiliter, comparauimns, pro nobis et nostra 

Wratislaniensi ecclesia predicta, quod dudum eciam dictus Dux Boleslaus, ab excellentissimo 

Principe, et domino nostro, domino Johanne, Hege Bohemie in feudum habuit, et possedit, 

recepimus, nostro et dicte nostre Wratislauiensis ecclesie nomine in verum feudum ab eodem 

domino Rege Boemie, domino nostro, cui ratione dicte terre Grothcouieusis , ad iura feu- 

daiia, secundum naturam veri feudi, tanquam vasallus et Princeps, domino suo sumus obligati, 

sibique et suis heredibus Regibus Boemie, qui pro tempore fuerint, tanquam veris feudi 

dominis, nos et nostri successores, occassione dicte terre Grothcouiensis, constanter et fideliter, 

de cetero intendere tenebimur et parere. In cuius rei testimonium sigilla, nostrum Episcopale 

maius, et ipsius capituli Wratislauiensis preseutibus sunt appensa. Actum et Datmn Präge 

IX^ Kai. Decembris Anno domini M^ CCCXL quarto . in domo fratrum Miuorum Presentibus 

Illostribus Principibus dominis Karolo Primogenito Marchione Morauie . Johanne Duce Ka- 

rinthie, filio ipsius Regis . Bolcone Opoliensi, Henrico Zaganensi Ducibns Principibus ei 

Vasallis^ domini Regis Boemie supradicti, necnon Reuerendis in christo patribus, dominis 

52* 



412 



Arnesto sancte Pragensis ecclesie Archiepiscopo , et Johanne, episcopo Misnensi, ac Ren2- 
zoue de Plawen, Hynkone diclo Berca de Duba Purcrauio Pragensi, Henrico de Luczemburc, 
Wancone de Wartenberc fidelibus dicti domini Regis ac honorabilibus viris dominis. Johanne 
archidiacono Glogouiensi, Ticzkone de Panowicz, Canonicis nostris Wratislauiensibas , et 
alijs pluribus fide dignis. 

(Nach einer Abschrifl im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. ^heim. Hofarchives 
EU Wien.) 

563. 

Der Breslauer Bischof Bfetislaw f>er spricht^ dass die Urkunde^ mit welcher er und sein 
Kapitel die Stadt und das Land Grolkow f)om Könige Johann zu Lehen empfingen^ mit 
dem Kapitel- Sigille wird versehen werden. Dt. Prage^ VIIL Kalend. Decembris (24. No- 
vember J 1344. 

l%os Preczlaus dei gracia Episcopus Wratisiauiensis, Recongnoscimus tenore presen- 
cium litterärum . nos excellentissimo Prineipi domino nostro, domino Johanni Regi Boemie, bona 
fide promisisse, ac promittimus per presentes, quod quasdam litteras recongnicionis nostro 
maiori Sigilio munitas, in quibus nos vna cum Capitulo nostro Wratislauiensi profitemur, 
Opidum Grothcow cum eius districtu, ac omnibus iuribns et pertinencijs suis, a dicto Sere- 
nissimo Principe, domino Rege Boemie, in verum feudum recepisse, procnrabimus Sigilio 
dicti nostri Wratislauiensis capituli, pendenti sigillari . in cuius rei testimonium Sigillum 
nostrum presentibus est appensum. Actum et Datum Präge ^ in domo Regia YIII. Kalend. 
Decembris anno domini M^ CCC^ XL quarto, Presentibus honorabilibus dominis, Johanne 
Archidiacono Glogouiensi, Ottbne de Donyn Ticzkone et Nicoiao dictis de Panowicz Cano- 
nicis nostris Wratislauiensibos, ac .alijs pluribus fidedignis. 

(Nach einer Abschrifl im k. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchives 
zu Wien.) 

564. 

Pabst Clemens VL gestattet dem Reinhart ^ Sohn des Ulrich von Hanau und Probst der 
Tegner Kirche zu Prag^ sich durch zwei Jahre von dieser Probstei und seinen anderen 
Pfründen bei der Bamberger und BrUnner Kirche entfernen zu dürfen^ um den Studien 
in Rom oder anderswo obzuliegen. Dt. Avinione^ IIL Nonas Decembris (3. Dec.J 1344. 

fjlemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Reynhardo nato dilecti filii 
nobilis viri Ulrici domini de hannowe Preposito ecclesie Tynensis Pragensis diocesis Capellano 
nostro Salutem et Apostolicam Benedictionem. 

Nobilitas generis, morum decor, et alia rationnbilia tue devotionis merita super quibus 
apud nos fidedigno commendaris, nos inducunt ut personam tuam oportunis favoribus pro- 
sequamur. Tuis itaque supplicationibus inclinati tibi qui a Prepositura ecclesie Tinensis 
Pragensis diocesis cuius existis prepositus ultra Septennium absens fuisti in studio residendo 



413 

aucteritate presentium iudolgemus, ut literarum studio sive in Romano sive alibi in loco 
obi illod vigeat generale insistendo fructus redditus et proventus dicte Preposilure ac Cano- 
nicatnom et prebendarum quos in Bambergensi nee non in Bninna Olomucensis diocesis 
ecclesiis nunc obtines, et aliorum omuium beneficiorum ecclesiasticorum que in quibus- 
cnmque aliis ecclesiis imposterum obtinebis cum ea integritate usque ad Biennium libere 
percipere valeas cotidianis distributionibus dumtaxat exceptis cum qua illos perciperes si in 
ecclesiis ipsis personaliter resideres et ad residendum interim in eisdem vel earum aliqua 
minime tenearis, neque ad ad a quoquam invitus valeas coartari. Non obslantibus quibus- 
cumque statutis et consuetudinibus ipsarum ecclesiarum contrariis iuramento confirmatione 
apostolica vel quavis .alia firmitate vallatis etiamsi de Ulis servandis et non impetrandis 
literis apostolicis contra ea et ipsis literis non utendo etiam a te vel alio seu aliis impe- 
tratis aut alio quovis modo concessis per te vel procuratorem tuum prestitisti hactenus vel 
forsan imposterum te prestare contigerit iuramentum. Seu si locorum ordinariis a sede 
apostolica sit concessum, vel imposterum concedi contingat, qnod Canonicos et personas 
ecclesiarum suarum Civitatum et Diocesis in dignitatibus vel personatibus aut officiis con- 
stitutos per subtractionem proventuum suorum ecclesiasticorum vel alias compellere valeant 
ad residendum personaliter in eisdem. Aut si eisdem Ordinariis et dilectis filiis Capitulis 
eammdep ecclesiarum vel quibusvis aliis communiter vel divisim ab eadem sit sede indultum 
vel imposterum indulgeri contingat, quod Canouicis et personis earumdem ecclesiarum etiam 
in dignitatibus vel personatibus seu ofliciis constitutis non residentibus in eisdem fructus 
redditus et proventns ecclesiarum ac prebendarum et diguitatum vel personatuum seu offi- 
ciorum aut benificiorum suorum ecclesiasticorum ministrare minime teneanhir et ad id compelli 
non possint per literas apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum 
de indulto huiusmodi mentionem et quibuslibet aliis privilegiis indulgentiis et literis apostolicis 
generalibus vel specialibus quorumcumque tenorum existant, per que presentibus non expressa 
vel totaliter non inserta effectus earum impediri valeat quomodolibet vel diSerri, et de quibus 
qnornmque totis tenoribus haberi debeat in nostris literis mentio specialis. Proviso quod 
beneficia huiusmodi debitis interim obsequiis non frandentur, sed per bonos et suflicientes 
Vicarios, quibus de beneficiorum ipsorum proventibuS necessaria congrue nünistrentur, deser- 
viatur inibi laudabiliter in divinis. Nülli ergo etc. nostre concessionis infringere etc. Datum 
Avinione III Nonas Decembris Anno Tertio. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabst^s Clemens VI. J. 111. B. IH. Br. 47 S. 81 im Vaticanischen 
Archive zu Rom. Vidim. Abschrifl im mähr, stand. Landesarchive.} 

565. 

Markgraf Karl von Mähren bestätigt alle der Stadt Breslau vom Könige Johann ertkeillen 
Privilegien und namentlich jenes ddo. Paris 31. März 1343 bezüglich der Wahl der 12 
Landschöppen. Dt. Brunne^ feria VI. post fest. b. Andree apost. (3. December) 1344. 

Alos Karolus domini.. Regis Boemie primogenitus Marcbio Morauie, Necnon Jo- 
hannes dei gracia dux Karinthie Tyrolis et Goricie Gomes, Ad vniuersorum noticiam teuere 



414 

presencium volumus peraeaire, Quod ad nostram accedentes presenciam fideles paterni ac 
nostri dilecti . . Consules Ciuitatis Wratislauiensis , exhibaenint nobis quasdam litteras domioi 
Genitoris nostri. .Regis Boemie supradicti, potentes cum instancia soo ac dicte Ciuitatis 
Wratisiauiensis nomine^ vt easdem litteras approbare et ratificare de benignitate solita digna- 
remur. Quarnm quidem litterarum tenor per omnia dinoscitur esse talis: In nomine domini 
amen. Nos Johannes dei gracia Boemie Rex etc. bis Actum et datum Parisius feria seconda 
proxima post dominicam qua Judica decantatur Anno domini Millesimo Trecentesimo Qua- 
dragesimo tercio. (Siehe d. B. S. 335 n. 465.) Nos itaque paternis inherere prout decet 
vestigijs cupientes, Justisque predictorum Ciuium et Ciuitatis Wratisiauiensis precibus fauora- 
biiiter inclinati, predictas domini Genitoris nostri litteras, prout de verbo ad verbum presentibus 
sunt inserte, ratas et gratas habentes, eis nostrum beniuolum prebemus consensum. Ipsasque 
de certa nostra sciencia approbamus, Et vt ipsa Wratisiauiensis Ciuitas nostris eciam adiuta 
beneficijs votina recipere valeat incrementa, promittimus et volumus predictos Ciues ipsamque 
Ciuitatem Wratislauiensem circa vniaersa et singula priuiiegia siue literas graciales, ipsis 
per predictum dominum Genitorem nostrum data, pro commodo iure vtilitate et honore Ciui- 
tatis forma sub quacumque, tamquam de verbo ad verbum presentibus essent inserta, Grmiter 
et inuiolabiliter consernare. Harum nostrarum testimonio litterarum. Datum Brunne Anno 
domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimoquarto feria sexta post festum beati. Andree 
apostoli proxima. 

(Nach dem Ori^. auf Pergam. mit einem anhängenden markgrälliohen Reitersigille im Archive 
der Sladt Breslau sub lit. F. 8, mitgetheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.) 

566. 

Markgraf Karl eon Mähren bestätigt der Stadt Breslau alle vom Könige Johann ertheillen 
Begnadungen und Pritüegiem und namentlich die Ermächtigung ddo. Luxemburg 27. Oc- 
tober 1343 wegen Bestrafung der dortigen Ruhestörer. Dl, Brunne^ fer. VI. post festum 

b. Andree agost, (3. DecemberJ 13M. 

iVos Kardias Domini. .Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie, necnon Johannes 
dei gracia Dux Karinthie Tyrolis et Goricie Comes, Ad vniuersornm noticiam tenore pre- 
sencium volumus peruenire, Quod ad nostram accedentes presenciam fideles paterni et nostri 
dilecti Consules Ciuitatis Wratisiauiensis, nobis quasdam exhibuerunt litteras Domini. .Genitoris 
nostri Regis Boemie supradicti, petentes cum instancia suo ac predicte Wratisiauiensis Ciuitatis 
nomine, vt easdem approbare et ratificare litteras de benignitate solita dignaremur. Quarum 
quidem litterarum tenor per omnia dinoscitur esse talis: Nos Johannes dei gracia Boemie 
Rex ac Lucemburgensis Comes, vos fideles nostros etc. bis Datum in Lucemburg Anno 
Domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimotercio , feria secnnda In vigilia apostolorum 
Symonis et Jude, (Siebe d. B. S. 378 n. 521.) Nos itaque paternis inherere prout decet 
vestigijs cupientes iuslisqne predictorum Ciuium et Ciuitatis Wratisiauiensis precibus fauo- 
. rabiliter inciinati, predictas Domini nostri « . Genitoris litteras, prout de verbo ad verbum 



415 

presentibos sunt iss^e. ntas et gmtss habenies« eis noslram beDioobuD et expressom pre- 
b»iiis consensDiii, ipsascpie de certa nostra sciencia approbamas. Et vt ipsa Wratislaiiieiisis 
Cioitas nostris eciam adiata beneficijs votiaa recipere valeat incrementa* pronüttümis et voloniis 
predictos Cioes ipsamqiie Ciuitatem Wratislauiensem circa miaersa et singula prinilesria siae 
btteras graciales ipsis bactenns per predictam dominam nostnun Genilorem data* pro com- 
modo iure ytilitate et boDore ciuilalis. forma sub quacaraqae, tamquam de Terbo ad verboai 
presentibos essent ioserla, firmiter et inaiolabililer obsemare. Harom nostranim lestimoaio 
litteramm. Datum Bnuine Anno Domini Millesimo Trecentesimo Qaadragesimoquarto« feria 
sexta post festom beati Andree aposloli proxima. 

(Nach des Orif . avf Pergara. rail einea anhinfeDdea Reitersifiile w ArrlüTe d«r Sladt Bresla«. 
sab lit F. 5. Biit^Uieill Tom ArtlÜTar Dr. Waltenback. kioie ¥oa Bresiaa 2. 17 b. 
Bohaier Ad. 11. S. 348 n. 75.) 

561. 

Markgraf Karl ton Mähren befreit das ^onnenklonter bei S. Jakob ^m Olmmh ron allen 
Abgaben und Steuern. Dt. Brunne^ die ante f. b. ygcolai (5. DecemberJ 1344. 

Jllos Karolns domini . . . Regis Boemie Primogenitus Harcbio Moranie« Attendentes 
multa grania dampna, Qae deuote nostre in Christo dilecte Sanctimoniales Monasterii sancti 
Jacobi in Olomncs per exacciones et contribuciones diuersas bactenns pertnlemnt, Cupien- 
tesqne vt ab bninsmodi oneribns omnibus in antea nostris adiute beneficijs naleant respirare« 
Eidem monasterio, Sanctimonialibus qnoqne et vninersis et aingnlis hominibna, bonis ad ipsnm 
Monasterinm pertinentibns a prima Exaccione« contribncione, sen qnanis Coüecbu qnam aUjs 
Monasterijs per nos imponi contigerit, plenam et omnimodam auctoritate presencinm damns 
et concedimus iibertatem, Mandantes Purgranio et Villico Otomncensi. Ceterisqne officiatis 
et fidelibus nostris dilectis per lloraniam, qni nunc snnl ant enmt pro tempore firmiter H 
districte, QnatAins predictas Sanctimoniales, homines« et bona ad ipsnm Monasterinm spec-> 
tancia in hac nostre libertacionis gracia non inpediant,, nee ab alijs impediri permittant, Vemm 
eos in ea mannteneant fanorabiliter et consement. Nam nostre intencionis est omnino. ne 
sepedictis Sanctimonialibns , hominibns, et bonis eomm per qnempiam qvomodolibet aUqna 
ininria nel molestia inferatnr, Hamm testimonio iiteramm. Datnm Bmnne die ante festnm 
beati Nycolai proxima, Anno domini Millesimo Trecentesimo Qnadragesimo qnarto. 

(Nach den Orig. des Olmötzer DomkapitelarchiTes, abgeschrieben A. Boczek.) 

568. 

Albrecht^ Hersog ron Oesterreich^ verspricht dem Markgrafen Kart ron Mähren^ dass jer die 
Heirath zwischen seinem Sohne Rudolf uud Katherina. Karls Tochter, nach erlangter 
päpstlicher Dispens roll führen wolle. Dt. Wien am Pfintztage nach St. yiclastag 1344. 

^niir Albrecht von Gottes Gnaden etc. vorichen etc. . dass Wir dnrcb besser Freund- 
schafft, swyscben uns nnserm liebem Ohem, Herren Carlen Marggrafen xu Mehren« und 



416 

durch Prides willen beyden halben unser Lande globt und verheissen und geschworen haben, 
eine rechte Freundschaft, Chonschafft und eliche Heyrat zu volfuren mit unserm lieben Sone, 
Hertzogen Rudolffen und mit der Hochgebornen Jungfrawen Katharinen, desselbigen Marg- 
grafen Tochter, und haben auch globt, dieselbig Heyrat, ChonschaflPt und Freundschafft zu 
uelfuren und zu verbrengen, und dass sie ein Vorgang gewynne und gentzlich vorbracht 
werde. Des haben Wir dem vorgenantem Marggrafen Carll, auf dem heyligem Evangelio 
eynen Eyd leiblich geschworen, wenn er sich auch gegen Uns herwider zu gleicher weis, 
verbunden hat, und hat uns auch das geschworn zu den Heyligen, also bescheydenlich, ob 
Wir umb dieselbig Heyrat und Chonschaft das Urlaub und Dispensation von unserm Heyügen 
Vater dem Bapste mügen gewynnen. Das geben wir zu Urkund diesen Brief besiegelt mit 
unserm anhangendem Insiegel. Geben zu Wien am Pfintz Tag nach St. Niclas Tag. 1344. 

(Abgedruckt in Sommersberg Silesiacar. rer. Scriptor. I. S. 997 n. CXVI. Vergl. Dobner 
Monument. IV. S. 317 B. CXC.) 

569. 

Pabst Clemens VI. ernennt den Aegidius^ Sohn des Rudger und Mönch im Kloster Slrakow^ 
zum Pfarrer in Weisskirchen, übersetzt ihn in das Kloster Uradisch, und verständigt hieeon 
den Bischof eon Chartres, dann Hie Aebte von Brück und B^ewnow, mit dem Auftrage, 
dass sie den Hradischer Mönch Ulrich, Sohn des Peter genannt Bradawice, welcher sich 
eigenmächtig in den Besitz der Pfarre in Weisskirchen gesetzt hat, davon entfernen. Dt. 

Atmione, XVII IL Kahnd. Januarii (li, December) 1344. 

fjlemens Episcopus Servus Servern m Dei Dilecto filio Egidio Rudgerii Reciori Par^ 
rochialis Ecclesie in Albaecclesia ..Olomucensis diocesis sollte per Canonicos Monasterii 
Gradicensis Premonstratensi» Ordinis iuxta Olomucz gubernari Salutem et Apostolicam Be- 
nedictionem. • 

Religionis zelus, vite ac morum honestas, et alia in te vigencia dona virtatum 
super quibus apud nos fidedigno testimönio multipliciter commendaris, exposcunt ut personaoi 
tuam favore aposiolico prosequentes tibi reddamur ad gratiam liberales. Cum itaque par* 
rochialis ecclesia in Albaecclesia Olomucensis diocesis solita per canonicos Monasterii Gra- 
dicensis Premonstratensis ordinis iuxta Olomucz gubernari, quam dilectus filius Petrus Abbas 
Monasterii Montissyon dicti ordinis Pragensis diocesis promotionis sue tempore per nos 
facte de ipso Petro tunc apud sedem apostolicam constituto ad prefatum Monasterium Mon- 
tissyon tunc Abbate carens obtinebat per huiusmodi promotionem suam apud sedem ipsam 
vacaverit et vacare noscatur ad presens, nullusque de ipsa parrochiali ecclesia preter nos 
hac vice disponere possit pro eo quod nos diu ante vacationem huiusmodi omnes parrochiales 
ecclesias ceteraque beneficia ecciesiastica tunc apud dictum sedem vacancia et inantea vacatura 
collationi et dispositioni nostre specialiter reservantes decrevimus extunc irritum et inane si secus 
super hiis a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contingeret attemptari. Nos 
volentes tibi premissorum meritorum tnorum intuitu gratiam facere specialem, predietam par- 



417 

rochialem ecclesiam sie vacantem cum omnibus iuribas et pertinentiis suis apostolica tibi 
auctoritate conferimus et de illa etiam providemus, decernentes te postquam vigore presentis 
gratie dicte parrochialis ecclesie fueris possessionem pactficam assecutus de prefuto Mooasterio 
Montiasyon, cuius existis Canonicus ad predictum Mouasterium Gradicense auctoritate eadem 
transferendum et in eo recipiendum in Canonicum et in fratrem, et sincera in Domino cari- 
tate tractandum, ac prout est jrritum et inane si secus de ipsa ecciesia a quoquam quavis 
auctoritate scienter vei ignoranter attemptatum forsan est hactenus, vel de illa et aliis pre- 
missis imposterum contigerit altemptari. Non obstantibus quibuscumque constitutionibus apo- 
stoUcis, ac aliis statutis et consuetudinibus Monasteriorum et ordinis predictorum contrariis 
iuramento confirmatione apostolica vel quacumque firmitate alia roboratis. Aut si pro aliis 
in dicto Monasterio Gradicensi forsan scripta apostolica sint directa. Seu si aliqui super 
provisionibus sibi faciendis de buiusmodi, vel aliis ecclesiis seu beneficiis ecciesiasticis in 
illis partibus speciales vel gcnerales dicte sedis vel legatorum eius litteras impetrarint, etiamsi 
per eas ad inhibitionem reservationem et decretum, vel alias quomodolibet sit processum 
quibus omnibus in assecutione dicte parrochialis ecclesie te volumus anteferri, sed nullum 
per hoc eis quoad assecutionem ecclesiarum et beneficiorum aliorum preiudicium generari. 
Sea si dilectis filiis . . Abbati et Conventui dicti Monasterii Gradicensis vel quibusvis aliis 
communiter vel divisim a prefata sit sede indultum quod ad receptionem vel provisionem 
alicuius minime teneantur et ad id compelli non possint, quodque de huiusmodi vel aliis 
ecclesiis seu beneficiis ecciesiasticis ad eorum collalionem provisionem presentationem seu 
quamvis aliam dispositionem coniuuctim vel separatim spectantibus nulli valeat provideri 
per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad Terbiim de Indulte 
huiusmodi mentionem, et qualibet alia dicte sedis indulgentia generali vel speciali cuiuscumque 
tenoris existat per quam presentibus non expressam vel totaliter non insertam elTectus huius- 
modi gratie impediri valeat quomodolibet vel difTerri, et de qua cuiusque toto teuere habenda 
Sit in nostris litteris mentio specialis. Seu quod dilectus filius Ub*icus Petri dicti Bradewicie 
Canonicus prefali Monasterii Gradicensis predictam ecclesiam de facto detineri dicitur occu- 
patam. Nulli ergo etc. nostre collationis, provisionis et constitutionis infringere etc. Datum 
Avinione XVIIII Kalendas Januarii Anno Tertio. 

In eodem modo . Venerabili fratri . . Episcopo Carnotensi et dilectis filiis . . Lu- 
censis ac . . Brewnomensis Olomucensis et Pragensis diocesium Monasteriorum Abbatibus 
Salutem etc. Religionis zelus etc. usque dicitur occupatam . Quocirca mandamus quatenus 
vos vel duo aut unus vestrum per vos vel ahum seu alios eundem Egidium, vel procura - 
torem suum eius nomine in corporalem possessionem dicte parrochialis ecclesie ac iurium 
et perlinentiarum predictorum inducatis auctoritate nostra et defendatis inductum amoto ab 
ea dicto Ulrico et quolibet alio detentore, et nichilominus ipsum Egidium postquam dicte 
parrochialis ecclesie fuerit possessionem pacificam assecutus de dicto Monasterio Matissyon ad 
prefatum Monasterium Gradicene iuxta predicti decreti nostri teuerem auctoritate eadem trans'- 
ferentes, ipsum inibi recipi faciatis in canonicum et in fratrem, et sincera in Domino caritate 

tractari, sibique de ipsius ecclesie fructibus redditibus proventibus, iuribus et obventionibus 

53 



419 

oniversis integre responderi. Non obstantibus omnibus supradicüs. Seu si eisdem Abbati et 
Conventui vel quibusvis aliis commaniter vei divisim a dicta sit sede indultum, qnod inter- 
dici, suspendi vel excommunicari nos possint per litteras apostalicas non facientes plenam et 
expressam, ac de verbo ad verbum de induito huiusmodi mentionem« Contradictores per 
censuram ecclesiasticam etc. Datum ut supra. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens Yl. Jahr. III. B. IV. Br. 443 S. 261 im Vaticani- 
schen Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im m. s(. Landesarchive.) 

530. 

Pabst Clemens VI. ernennt den Jaroslaw^ Sohn des Wojslaw^ zum Domherrn von Olmülz^ 
reserrirt daselbst eine Präbende für ihn und gestattet^ dass er zugleich die Pfarre in 
TäSnöwic behalten könne. Dt. Avinione^ XVIIIL Kalend. Januarii (li. Decemb.) 1344. 

f^lemens Episcopus Servns. Servorum Dei Dilecto filio Jarosiao Woysiai Canonico 
Olomucensi Salutem et Apostolicam Beiiedictionem. . . 

Nos voientes tibi in presbiteratus ordine constituto . • . gratiam facere specialem, 
Canonicatum ecciesie Olomucensis cum plenitudine Juris Canonici apostolica tibi auctoritate 
conferimus, et de illo etiam providerous, Prebendam vero si qua in dicta ecclesia vacat ad 
presens vel cum vacaverit ... conferendam tibi .«. reservamus. . . Seu quod parochialem 
ecciesiam in Cyessuovicz Olomucensis dioc. que ut asseritur modici veloris existit nosceris 
obtinere. Null! ergo etc. nostre collationis, provisionis, reservationis, inhibitionis et consti- 
tutionis infrin^e etc. Datum Avinione XVIIII Kalendas Janurii Anno Tertio. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. J. III. B. ü. Th. I. Br. 56 S. 32 im Vatica- 
nischen Archive zu Rom. Vidimirte Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.) 

571. 

Jr abst Clemens VI. beauftragt den Bischof von Meissen, den Abt von Strahow and 
den Olmüt^er Domprobst, das Benedictiner- Kloster Postelberg in Böhmen gegen dessen 
Feinde in Schutz zu nehmen, und diejenigen, welche dessen Güter eigenmächtig in Besitz 
nahmen, daraus zu vertreiben. Dt. Avinione, XYIII Kalend. Januarii (15. December) 1344. 

(Nach dem Orig. Regeste Pabst's Clemens VI. J. TII. B. II. Th. II. Br. 220 S. 78 im Vati- 
canischen Archive zu Rom. Vidim. Abschrift im mähr, stand. Landesarchive.) 

532. 

Markgraf Karl von Mähren verkauft den Brüdern Jaroslaw und Albert von Stemberg 
die Burg und Stadt Aussee mit den dabei liegenden Dörfern als ein Lehen. Dt. in Teschm^ 

die SS. Innocencium (28. December) 1344. 

In nomine domini Amen. Nos Karolus domini . . . Regis Boemie Primogenitns Mar- 
chic Morauie, Notum facimus vniuersis, Quod maturo Nobilium nostrorum consüjo precedente, 



r 



419 

de Dostra libera yoluntate fidelibus nostris dileclis Jaroslao et Alberto fralribus de Sternberc, 
et eorum cuilibet in solidum, ac ipsorum heredibus, Castrum nostnim Yssow Marchionatus 
nostri Morauie, pridem ipsis a Serenissimo principe domino Johanne Rege Boemie Genitore 
nostro karissikno, racione dampnorum, qne in suis ac nostris seruiciis, captiuitate et modis 
alijs perceperunt, et propter alia fidelitaCis ipsorum obsequia, que non inmerito premiantur 
pro duobus MUibus Marcarum grossorum denariorum Pragensium Morauici pagamenti Sexa- 
ginta quatuor de grossis ipsis pro marca qualibet conputatis, nee non pro trecentis Marqis 
eiusdem numeri et monete, quas nobis esse plene solutas presentibus proGtemur, pignori 
obligatum, cum opido Vssow, eidem Castro adiäcente et theoloneo ibidem et in Noua ciui- 
täte cum villis Medil, Trubelecz, Police, Czbanow, Swinow, Lazem, Illywicz, Sbincow, 
Stabelicz, Hradeschna , Hradecz , Lubyna moraüicalis et Mostrob , cum Allodijs , Molendinis, 
redditibus, Censibus, prouentibus, utilitatibus, emolimentis , obuencionibus, seruicijs, pheodis, 
pheodalibus Judicijs, metis, granicijs, circumferencijs et Juribus, ac iurisdictionibus vniuersis, 
et specialiter Silua Medil, nee non ceteris siluis, Rubetis, arboribus, nemoribus, virgultis, 
montibus, vallibus planis, pascuis, pratis, agris cultis et incultis, Ortis, venacionibus, aucu- 
pacionibus, aquis, et aquarum decursibus, Stangnis, lacubus, piscinis et piscacionibus, nee 
non Omnibus alijs et singulis Juribus, fructibus, et pertinencijs, quibuscuroque nominibus 
censeantur, prout dictum Castruiti per dominum . • . Genitorem nostrum predictum et nos 
habitum est hactenus et possessum, seu per nos et successores nostros, in futurum posset 
quomodolibet possideri, rite et racionabiliter yendidimus pro pecunia supradicta, Ipsisque suo 
et heredum suorum nomine, denuo a nobis iure et tytulo pheodi suscipientibus in verum 
pheodum contulimus et tenore presencium conferimus et donamus, per eos, heredes, et suc- 
cessores ipsorum perpetuis in antea temporibus secundum ius et consuetudinem pheodalium 
Boemie et Morauie habendum, tenendum, utifruendum, et pacifice possidendum, Taiiter ut 
de Castro et bonis predictis Nobis et successoribus nostris parere semper ac intendere 
fideliter et cum vno Dextrario, Galea, armis, ac alijs equis necessariis ad buiusmodi decenter 
in quauis necessitate seruire, more pheudalium et vasalorum solito teneantur, Preterea, si in 
literis domini . . Genitoris nostri predicti aliquid pertinenciarum predictarum expressum non 
fuerit, per hoc uolumus eorundem fratrum et successorum suorum Juribus derogari, sed 
quemlibet articulum necessarium in predictis domint . . Genitoris nostri, uel in nostris pre- 
sentibus literis tacitum uel neglectum uolumus tamquam scriptum et per omnia declaratum 
obtinere robur perpetue firmitatis, dantes et concedentes nichilominus eis, heredibus et suc- 
cessoribus eorundem, Castrum predictum vendendi, permutandi, donandi, et in vsus placitos, 
saluo iure pheodi conuertendi, plenam liberam et omnimodam potestatem, harum nostrarum 
testimonio literarum, Datum in Teschin die Sanctorum Innocencium, Anno domini Millesimo 
Trecentesimo Quadragesimoquarto. 

(Das Ong, auf Pergam. mit einem grossen wohlerhaltenen Doppelsigille im m. st. Landes- 
archive unter den Miscellen n. 12. Abgedruckt bei Pelzel K. Karl IV. 1. Th. Urkundb. 
S. 38 n. XXXVll.) 

53* 



420 



533. 

Beilegung des zupischen dem Jamnüzer Stadtrathe und dem dortigen Stadtrichter bestandenen 
Strittes durch Brünner und Znaimer Schöffen. Dt^ in Brunna^ in die Jbeati Siltiestri Pape 

(31. DecemberJ' 1344. 

J^icolaus Tyrmaiini Magister ciuium, Thomas Anshelmi, Johannes Eberhard!, Jacobus 
Smelczlini, Heyndlinus Leonis, Jacobus Airami, Barthuschius Aduocatus de Jegerdorf, Jurati 
Brunenses modern! nee non preterit! Johannes Smelczlini, Matthias Mauricii et Vlricas Byffonis 
ac Stanizlaus Nycolai Pragensis . . . Eklinus et Hartlinus Lutifiguli Jurati Znoymenses com- 
ponunt ex mandato Karoli Marchionis MoravisB ac domini Wilhelm! de Lantstein Cap!tanei 
litem inter communitatem ciuium civitatis Jempnicz et judicem ejusdem civitatis Hainricum 
enumerantque munera huius, inter alia statuentes, Item cistam vb! littere, Privilegia, Sigilla 
et alia hujusmodi ciuitati deseruiencia clauduntur Juratis presentabit, ita quod ipsi cistam 
eandem cum clavibus servabunt et irrequisito Judice eam sua custodia tenebunt, sicut joxta 
eorum fidem juramenti uirtutem et conscienciam melius et pro honore ciuitatis eis videbitur 
utilius expedire. Datum in Brunna anno domini 1344. feria quarta in die beati Siluestri Pape. 

(Unter den Horky'schen Analecten nach dem Original im Jamnitzer herrschaftlichen Archive.) 

534. 

Herzog Albrecht von Oesterreich eröffnet dem Markgrafen Karl von Mähren^ dass er den 

Albrecht von Puchhaim zum Abschlüsse der Heirath zwischen seinem Sohne Budolf und 

Karls Tochter Katharina bevollmächtigt habe. Dt. zu Wien 1344. 

JLrem hochgebohrnen Fürsten unserm lieben Ohmen Herrn Carllen, Marggrafen zu 
Mehren, Entpieten Wir Albrecht von Gottes Gnaden Hertzog zu Oesterreich etc. stete Freund- 
schaft mit gutten Trewen, Albrecht von Puchaym, von der Freundschafft und Heyrat wegen 
unsers Sons Herzog Rudolffs und eur Tochter Katharina, und haben dem voDen Gewalt 
geben, und geben ihm auch den, mit diesem Brieffe, dieselbe Freundschaft und Heyrat 
von unsern wegen gegen Euch zu globen un zu verheissen, Also doch dass ihr es gegen 
unsern heyligen Vater dem Bapst ausbrenget und was er saget, von unsern wegen, dass 
soll ihr ym glauben, wen wir In unser Meynunge gantzlich underweyset haben, das geben 
Wir zu Urhundt diesen Briff versegelt mit unserm Ingesiegell der geben ist zu Wien im 
1344. Jahr. 

(Abgedruckt bei Sommersberg Silesiacar. rerum. Scriptor. I. S. 999 n. CXIX. Vergl. Dobner 
Monument. IV. S. 315 n. CLXXXVIII. Lünig C. G. D. II. 10. Lichnowsky HL Bd. 
Regest. S. CCCCLX. n. 1384.) 



421 



535. 



Herzog Johann von Kämthen ersucht den Wilhelm von Landstein um die Verwendung^ 
dass der Olmützer Stadtrath den dort in Haft habenden Bösetoicht nach Verdienst richte. 

0. D. u. 0. (1344). 

Johannes Dux Kar(ynthie). 

' Xe Wilh(eimum) de Lants(tain), paterni et fraterni, ac nostram fidelem, cupimus 
non lalepe, quod dilectis nobis, Judici et Juratis Olom(acensibas), nostras aliquot vicibus 
direximus litteras, continentes, quod ipsi quendam maleroeritum, quem vinctum detinent propter 
saa facta enormia, que aliquamdiu latentia, landem per rei evidentiam in medium prodierunt, 
juste judicent et penam condignam subire faciant pro reatu, hortantes te, ut sicut opportonum 
faerit, ita ad hoc ipsum eiFectui mancipandum adhibeas et apponas nostro nomine posae 
tuam. Datum. 

(Abgedruckt bei Jacobi Cod. epistol. Johannis reg. Bohem. S. 65 n. 155.) 

576. 

Der Herzog ton Kämthen fordert einen ungenannten Baron auf^ dass er mit X Bewaff- 
neten in Prag an dem bestimmten Tage erscheine^ um gegen die Feinde des Königes ziehen 

zu können. (1344. o. D. u. 0.) 

JLre te paterno et nostro fideli dilecte plurimum presumentes, quod te nostris bene- 
placitis prompte studeas opporluno tempore conformare, fidelitatem tuam affectuose petimns 
et hortamur, quatenus die tali sis apud nos Präge cum X galeatis^ sicut competit, adaptatis 
personabiliter constitutus. Nobiscum contra quosdam Regis emuios, quorum temeritatis auda- 
ciam too et aliorum Regi fidelium auxilio mediante non mediocriter reprimere intendimus, 
processurus. Tibi enim pro expensis vie et dampnis volumus more solito respondere. Datum. 

(Daselbst S. 19 n. 44.) 

533. 

Der Herzog eon Kämthen ersucht den Hagmann von Nächod^ dass er zu ihm in Prag 
mit XX gewappneten Männern stossCj um gegen die Feinde des Königes mit ihm zu ziehen. 

(1344. 0. D. u. 0.) 

Dux Karinth(ie). 

Te patemum et nostrum fidelem dilectum, Haym(onem) de Nachod, requirimus et 
hortamur affectuose rogantes, quatenus in crastino sti. Jacobi proximo sis apud nos Präge 
cum XX Galeatis persoualiter constitutus, nobiscum contra quosdam Regis adversarios pro- 
cessoms. la quo nobis gratum exhibeb (is) obsequium et acceptum. Tibi vero de hujusmodi 
servitio juxta Consiliariorum nostrorum informationem satisfacere et expeusa procurabimus 
copiose. Datum. 

(Daselbst S. 51 n. 113.) 



422 

518. 

Der Herzog von Kämthen fordert den Burggrafen . von Bürglitz auf^ dass er die eom 
Nikolaus^ Pfarrer in Zbeäna^ dem Plasser Kloster geschenkte und von den Leuten des ersteren 

entrissene Mühle zurückstelle. (1344. o. D. u. O.J 

Tibi, Burchravio seu Viceburchravio in Burglino, paterno, fraterno ac nostro fideii 
dilecto cominittimus et mandamus omnino voienles, quatenus molendinum olim Nicol(ai) 
Piebaui in Sbetzna, quod idem pro remedio animarum olim domine Elizabet, Regine Boemie 
genitricis nostre karissime, ac sue proprio Mon(asterio) Placen(si) contulit et legavit, proat 
hoc Iliustris Princeps Karo (Ins) Moravie suis patentibas lilteris, quas vidimus roboravit, 
quodque eidem Monasterio per tuos homiues^ nuiio juris ordine previo, est abiatum indebite, 
^ rastitaas in instanti et ipsius Mon(asterii) possessioni mox subicias, veiut ante, contradic- 
tione cessante qualibet in hac parte. Datum et ctr. 

« 

(Abgedruckt bei Jacobi Cod. epist. Johannis reg. Buh. S. 50 n. 109.) 

539. 

Die Markgräfin von Mähren fordert zu mederholtem Male die Bürger auf, dass sie ihr 

den schuldigen Unterhalt leisten. (1344. o. D. u. O.J 

Marchionissa Moravie. 

Adhnc resumentes de vobis fiduciam in petendis vos requirimus et hortamar, qua- 
tenus animo revolventes provido, quod desideriis vestrornm principnm in hiis, que sunt 
rationabiiia et semel vel raro occurrencia locum exandiendi merentur, vos non occurrere 
vobis posset quinque in agendis vestris materiam dispendii importare. Nobis hac vice, qua 
pro receptione festiVa Domini et Soceri nostri, domini Regis, in Regnum suum et plurinm 
virorum soliempnium secum et ad eum veniencium de longinquo nos contingit statum nostire 
Curie decencius adornare, impendatis propinam ex parte Civitatis vestre congruam ac decentem 
ralione cujus vestris et ipsius Civitatis promocionibu? teneamur, prout disponimus, apud ipsum 
dominum et Socerum nostrum, dominum Regem, ac conthoralem nostrum, dominum. . . . 
Harchionem Morauie, cum venerit, intendere affective. Et quidquid in hac parte faceritis 
nobi9 amplius est acceptum et vobis toierabilius, quam si nobis ad Civitatem vestram venien- 
tibus ministraretis quadrupium in expcnsis. Datum. 

(Daselbst S. 21 n. 48.) 

58a 

Blanka van ValoiSj Markgräftn von Mähren^ ersucht den König van Böhmen ^ fnm ihr 
statt des . . Dieners die Strafe zu übernehmen und ihn in Freiheit zm setzen. (1344). 

S9erenissime Domine Rex, Socer ac domine mi karissime, supplico gratie vestre, ut 
penam, quam a ... de ... . Pannicida et servitore meo requiritis, a me recipiatis pro 



423' 

ipso et eam consideratione amoris mei dignemini dimittere liberam et solutum. Quia constat 
mihi, sicut et filio vestro, Domino Johanni Duci Karynthi», et Omnibus Juratis Civitatis ex 
inrormacione veridica et rei evidentia, quod ipse innocens est in hac parte penitus et im* 
munis, et frustra destruccioni perpetue et bujusmodi gravaroini, si vestra gratia non preve«- 
nerit, subjacere. Da tarn e. c. Ex parte Blance de Vaioyz Harchionisse Moiffie. 



(Daselbst S. 9 n. 18.) 



581. 



Der Abt und der Konvent des Kloster» Tepl ersuchen den Herzog von Kämthen^ sie vor 
den Schäden des Ey lauer Burggrafen bis zur Ankunft des Markgrafen zu bewahren. 

(13M. 0. D. u. OJ 

lllustri principi domino . . Duci Karynth(ie) T. divina miseratione abbas totosqn'e 
Conventas' Monasterii Tepl (e)n(sis) devotas in Christo continuas oraliones. Magnificencie 
vestre vocibus querolosis intimamns, quod Burchravius . . . Eyloweri de dicti domioi sui, 
ut fatetur, jussu et mandato nos et nostrum Monasterium bene pro LX marccis evidenter 
tampnificavit, nee adhuc dampnare non desistit. Quare vestram Excellentiam, ad quam nunc 
et nusquam alias pro remedio divertere possumns, deprecamur humiliter et devote, ut pie 
propter deum hec intercipiatis et in suspenso servari jubeatis usque ad adventum domini 
nostri Harchionis fratris vestri, coi de ipsa causa nostri gravaminis in omni parte constat, 
quid ille nos tunc siiper eo facere mandaverit, ad hoc omnino statim prompti erimus et parati. 

(Daselbst S. 75 n. 189.) 

582. 

Pabst Clemens VI. beauftragt (ms Anlass der Erhebung des Prager Bisthumes zum Erz-- 
bisthume die Aebte von Bfewnow und Saar^ dann den Olmützer Domdechant. im Einver^ 
nehmen mit dem Prager Erzbischofe und den Bischöfen von Olmütz und Leutomis^chel^ däkit' 
den betreffenden Kapiteln die Grunzen der Leutomischler Diöeese festzustellen^ und die 
Kirchen j Würden und Pfründen derselben zu beschreiben. Dt. Avinione, VL Idus Januar ii 

(8. Jänner) 1345. 

tJlemens Episcopns Servus Servonun Dei Dilectis filijs * . Brennomensi^ et . . in 
Zar Pragensis dioc. Monasteriomm Abbatibua so . . Decano ecciesie Oiomucensis Salutem 
et Apostolicam Benedictionem. 

Naper pro parte carissimi in Christo filii nostri Johannis Regis Boemie illustris^ et 
dilecti filii nobilis viri Karoli Marchionis Moravie primogeniti sui coram nobis et fratribus 
nostris sancte Romane ecciesie Cardinalibus reverenter exposito, quod Pragensis per decem 
et Oiomucensis ecciesie, ipsarumque Civitates et Dioc. in Regno Boemie consistentes, que 
de Maguntinensi provincia existebant et subiacebant iure metropolitico Arcbiepiscopo Ma- 



424 

guntinensi, qui est pro tempore, ac ipsi ecclesie Maguntinensi a CiVitate Magutinensi per 
duodecim dietas vel circa distabant, et quod Incole dicti Regni qui locuuntar ydioma Scla- 
vonicum oinnino diversiim et non inteliigibile incolis aliorum Episcopatuum dicte Provincie, 
qui purum ydioma Tlieotlionicum loqui noscuntur, erant prout sunt omnino diversi in ydiomate 
ab eisdem, quodque ilii de dictis Pragensi et Olomucensi Civitatibus et Dioces. tum propter 
predones et raptores in itineribus occurrentes, ut itinerungi ipsorum discrimina et asperitates, 
nemora et niontanea in exitu et regressu dicti Regni consistentia, tum etiam quia oportebat 
eos per aliam seu alias provincias transire, cum Maguntinam vellent accedere cogebantur 
pro appellationum et aliis causis ad forum Archiepiscopalis Curie Maguntinensis Metropolitico 
iure spectantibus prosequendis predictis periculis ac importabilibus expensis et laboribus 
subiacebant, et propter hec non erat memoria hominum quod Ecclesie Civitatis et Dioc. 
Pragensis et Olomucensis predicte forent per Archiepis.copum Maguntinensem nisi semel tan- 
tuinmodo visiiate, et quod altissimus in tanta multitudine populi dietas Pragensem et Olomu- 
censem dioc. quarum prima per quinque et altera per quatuor dietas protendebonlur , vel 
circiter, et etiam in ecciesiis et locis ecciesiasticis fecundaverat et auxerat, quod singulanim 
ipsarun) singulos vultus unicus pastor nequibat, ut officium pastoräle decebat, inspicere et 
alias partes boni pastoris implere, quodque durum erat atquo difTicile in qualibet dictarom 
tarn iatarum et diffusarum dioc. ad unum tantum Pastorem a tot personis ecciesiasticis et 
mundanis recursum baberi, ac pro parte ipsorum Regis et Primogeniti nobis humiliter sup- 
plicato, ut dietas Pragensem et Oiomucensem ecciesias ab omni dominio et potestate dictoriim 
Archiepiscopi et ecclesie Maguntinensi eximere, ipsamque ecclesiam Pragenseai in Metro- 
politanam, et aliquas ecciesias in eisdem dioc, sie diffusis in Cathedrales erigere^ illasque 
ac prefatam Oiomucensem ecclesiam dicte Pragensi ecclesie Metropolitico iure subicere anc- 
toritate apostolica dignaremur. Nos huiusmodi supplicatione antedicta volentes in premissis 
gravitalem et niodestiam debitam observare, ac de causis huiusmodi nobis expositis certilu- 
dinaliter informari venerabili fratri Bertrando Episcopo Ostiensi, et dilectis filiis nostris 
Bernardo tituli sancti Ciriaci in Termis presbilero, ac Raymundo sancte Marie növe Diacono 
Cardinalibus commisimus oraculo vive vocis, ut de premissis causis et earuuk circuiiistantiis 
in talibus attendendis se diligentius informarent, et quecuinque super hüs invenlreftt nobis 
fideliter referre curarcnt. Et quia per relationem Episcopi Ostiensis et Cardinalium pre- 
dictorum, qui iuxla connnissionem noslram huiusmodi eis factam informationem super premissis 
. receperat, fideliter nobis factam comperimus causas huiusmodi esse veras et quodammodo 
mänifestas, et postulata huiusmodi fieri non solum utile fore sed summe necessarium el etiam 
opportunum, et propterea cultum augere divinum, ac spiritnalem animahim pröfectym, quem 
ex hüs indubie provenire speravimus, promovere salubriter intendentes deliberatione saper 
hüs cum fratribus nostris prehabita diligenti premissis et nonnullis aliis ratioqabilibus causis 
suadentibus, ecclesiam Civitatem et diocesim Pragenses predictas, de ipsomm fralrum cönsilio, 
et apostolice plenitudine potestatis auctoritate apostolica et ex certa^nostra scientia ab omni 
iurisdictioue, potestate et subiectione Archiepiscopi, qui esset pro tempore, et dilectorum 
filionim Capiluli ecclesie Maguntineusis extunc eximeutes penitus et totaliler liherantes^* et 



k' 





• * 




• 








» 
















■ 




1 


.•' • 


• 


.# 








♦ 




• 




9 




• # 


■ 




< 


■■ 










'tf 


V 


• 




■ .♦- 




i 




• 
• 




. 


• 

• 


M 




• 








1 


1 


. 


•»' ■ 










■ 




m 






• 
• 


jg: 


^ 


w 
■ 




• 


• 


• 


• • 






% 


t 




m 


■ 




« 


• 
• 


• 



425 

eam soIi Romane ecciesie de cetero subiacere immediate perpetuo decerneiUes ipsam Pra- 
gensem ecclesiam ad Dei laudem et gloriam, exallatioiiern catholice fidej, eiusdem cullus 
augmentum et animarum profectum in metropoliticain ereximus, ipsamque honoribus et 
insigniis sedis melropolitice decoravimus auctoritate predicta, nichilominus staluenles, qaod 
ipsa Pragensis ecclesia pro Metropolitana in perpetuuni haberetur, et eins Presul Archi- 
episcopus etiam censeretur. Et quia dignum erat ex quo dicta Pragensis ecclesia olim 
filia nunc mater elTecta metropolitice dignitatis susceperat insignia, sufTraganeos et pro- 
vinciam decentem haberet, ut ad iudiciuni Archiepiscopi Pragensis, qui pro tempore foret. 
omnes causae suffraganeorum Episcoporum et personarum ecclesiasticarum Civitatuni et dioc. 
eiusdem provincie iuxta sacrorum instituta canonum referrentur, Yiilam Luthomuslensem timc 
de Prägens! dioc. existentem, locum itaque nobiiem et insignem ad laudem divini nominis 
et honorem, nee non pro incremenlo, profeclu exaltationc predictis in Civitatem eroxirous, 
ipsamque Civitatis vocabulo insignivimus. Et nicliilominus ecclesiam Monasterii huiusmodi 
nove Civitatis Premonstratensis Ordinis in Cathedralem etiam erigendo eam decrevimus fore 
perpetuo ipsius nove Civitatis ecclesiaAi cathedralem, cui cerlam partem de dictis Oloniu- 
censi et Pragensi dioc. adiacentem eidem et certis finibus distingnendam intendebamus 
facere assignari. Postmodum vero de persona dilecti filii Johannis Electi Luthomuslensis 
tunc Abbatis dicti Monasterii Lucensis ordinis et Olomucensis dioc. predictorum de ipsorum 
fratrum consilio eidem ecciesie luthomuslensi prefecimus in Episcopum et Pastorem, Curani 
et adipinistrationem ipsius ecciesie in spirituaKbus et temporalibus committendo prout in 
nostris iude confectis litteris plenius continetur. Nos igitur volentes ut eidem ecciesie Lutho- 
muslensi jcerta pars de dictis Olomucensi et Pragensi dioc. adiacens eidem ecciesie Lutho- 
muslensi certis finibus dislinguenda iuxta intentionem nostram huiusmodi assignetur, gereutes 
quoqne de vestre probitatis industria iiduciam in Domino specialem, ac sperantes iirmiter 
quod ea que vobis commillimus studcbitis exequi fideliter et prudenter, discretioni vestre 
per a[]fostolica scripta committimus et mandamus, quatinus vos vel duo vestrum ad partes 
ilias sublato ^dilationis obstacuio personaliter accedentes vocatis Arcliicpiscopo et Episcöpo, 
et Electo predtctis, ac Capitulis ipsarum ecclesiarum, et aliis qui fuerint evocandi de pre- 
dicta cefla parte ex dictis Olomucensi et Pragensi dioces. eidem Luthomuslensi ecciesie 
adiacente certis finibus ut premitUtur distinguenda, et eidem ecciesie etiam assignanda, nee 
non d6 ecciesiis, dignitatibus, personatibiis et oßiciis et aliis beneficiis ecciesiaslicis, que in 
parte pfedictj eidem ecciesie Luthomuslensi ut premiltitur assignanda consistuut, ac de 
ipsorum valore, ac de circumstaqtiis et aliis omnibus et singulis universis que sunt in tulibus 
attendenda, super quibus vestram et vestrum cuitislibet conscientiam oneramus, omni diligentia 
et solicitudine adhibitis, que super hiis. adhibenda fuerint, nos auctoritate vestra informare 
curetis, etvea que per informationem huiusmodi repererilis fore utilia et decentia pro assi- 
gnationp et distintione huiusmodi faciendis, per instrumentum publicum, vel vestras litteras 
. vestris sigiHis munitas hiirum seriem continentia , clare, dilucide et aperte nobis et predicte 
sedi cnretis quantocius* fideliter intimare, ut super hiis certa et indubitata informatione suscepta 
ad predictam partem eidem Ecciesie Luthomuslensi ut premittitur assignandam et etiam 



•: « 



_ 426 

distinguendam consulte ac cleriter per providentiam sedis apostoliee procedatur. Contradic- 
tores auctoritate nostra appellatione postposita compescendo. Testes autem qui fuerint nominal^ 
si se gralia, odio vel timore subtraxcrint per censurain ecclesiasticam appellatione cessante 
cogalis veritati testiinoiiium perhibere. Non obstante si aiiquibiis communiter vel divisim a 
sede apostoUca sit indultnin, quod interdici, suspendi vel excominunicari non possint per 
literas apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto 
huiusmodi mentionem. Datum Avinione VI Idus Jnnuarii Anno Tertio. 

(Nach dem Orij^r. Reireste Pabsl's Clemens VI. J. III. B. III. Br. 277 S. 188 im Vaticanisi-Iieii 
Archive zu Uum. Vitlim. Ahschrifl im möhr. stand. Landesurdiivc.) 



583. 

Der Olmützer Bischof Johann übergiebt das öde zu dem Nonnenkloster in Pustom6f ge- 
hörige Do ff Schönhof dem Kuroiricer Richter Jaklin zum Wiederaufbaue. Dt. in Pustomär^ 

die contersionis S. Pauli (25. Jänner) 1345. 

]%os Johannes dei et apostoliee sodis gracia episcopus Olomucensis Recognoscimus 
et ad vniuersonini uolumus noticiam peruenire, l^uod incrementis et profectibus monasterü 
sanctimonialinm in Pustmir ad infauciam Christi cuius existimus fundatores solercius incum- 
bentes villam ipsius nionastorii dictain Sehoenhof sitam prope Dresewicz, que iam ab aliquo 
transacto tempore deserta iacuit et inculta, relocare disposuimas et plantare, de fidelitate 
siquidem dilecti nobis Jaclini quondnm iudicis in Curowicz plenam fidnciam obtinentes sibi. 
ville predicte relocacionein et plantacionem duximiis commiltendam et committimus per pre- 
sentes dantes et concedcntes omnihus incolis et hominibus, ad predictam villam in Sehoenhof 
ex nunc et inpostcnim se transferentibus plenam et meram ac omnimodam ab oninibus 
censibus dacionibus steuris robotis et subsidiis per quinquennium ab instanti proxime festo 
sancti Georii computandum continue libertatem, sie ut necessarium antedicto monasterio uel 
eins preposito seu procuratori de hiis omnibus minime teneantur nee debeant respondere. 
Eodom autem elapso quiiiquennio tres fertones cum dimidio grossorum denariorum pragensium 
homines et incole dicte uille soluent amodo et soluere tenebuntur . de quolibet laneo in 
duobus terminis videlicet in predicto festo beati Georii medietatem et in subsequenti festo 
beati Michahelis aliam medietatem illorum nomine census anno quolibet an tedictis. .abbatisse 
et monasterio persoluendo Nichilominus duobus diebus conuenientibus seu competentibns 
annonas* ad curiam ibidem introducere tenebuntur Si que vero curticule seu maiores aut 
minores locabuntur ibidem illorum censum, aut robotas pro censu huiusmodi iuxta equam 
census laneorum estimacionem et taxam inponi volumus atque solui, vt autem prefatus Jaclinus 
de relocacione et phmtacione ville predicte plus sit sollicitus et intentus sibi et heredibus 
suis vnum laneum in eadem vilia libertatem a predictis censu robotis steuris et dacionibus 
necnon tercium denarium de minorihus culpis prouenientem nostro et monasterü predicti 
nomine conferimus et donamus iure hcreditario perpetno possidendum Eciam de gracia spe- 



427 

ciali predictus Jaciinus et heredes ipsius vnam tabernam liberaro in eadem villa vsque ad 

nostram et. .abbatisse predicte benepiacitum possidebunt. In cuias rei testinionium presentes 

fieri et sigilli noslri voliunus appensioue muniri Actum et datum in monasterio supradicto 

in die conuersionis sancU Pauli Anno domini Millesimo Trecenlesimo quadragesimo quinte. 

(Nach dem Ong. mit* zwei Sigiilen im nii-sterzbischöfliclieu Archive zu Kremsier, abgeschrieben 
A. Boczek.) 



584. 

I 

Beilegung des zwischen dem TiSnowicer Kloster und dem Pfarrer non Sailz bestandenen 
Striltes bezüglich eines bestimmten Zehendantheiles. Dt. Brunne^ XXVIL Januarii 1345, 

In nomine Domini Amen. Nos Hermannus Prepositus et Theodricus de Noaodomo, 
Canonicus Ecclesie Sancti Petri in Brunna, Oiomucensis diocesis, Concorditer electi arbitri 
compromissarij, arbitratores , iaudatores, diffinitores seu amicabiles compositores, ac amici 
communes, a discretis viris dominis Hermanne in Strazca. Sindico et procuratore Religiöse 
domine Alheidis Abbatisse et Gonuentus Monasterij in Tussnowicz ordinis Cisterciensis de 
Porta Coli, predicte diocesis Oiomucensis, habente ad promittendum mandatnm speciale ex 
vna, et domino Onsone de Saycz ecclesiarum plebanis. parte ex altera super lite et contro- 
uersia, que vertitur, seu verti sperabatur inter ipsos super certa parte decime eidem Mona- 
sterio Tussnowicensi de predicta ecclesia, et eins Rectoribus per dominum Brnnonem felicis 
recordacionis Episcopum Olomucensem, ex causls racionabilibus et iuridicis deputata, et 
postea per successores Episcopos eiusdem domini Brunonis quamplures ex certa sciencia 
confirmata et generaliter super alijs omnibus questionibus, litibus et controuersijs que ver- 
tuntur seu verti sperantur, seu quocumque modo, occasione premissorum uerti possent, inter 
eos in conpromisso, expressis, uel non, prediclus syndicus domine sue et Monasterij pre- 
dicti nomine, et dictus dominus Onso nomine ecclesie sue predicte de superioris sui scilicet 
domini Jobannis, Episcopi Oiomucensis, ordinarij voluntate et assensu, prout in forma con- 
promissi plenius continetur, visis instrumentis autenticis ac auditis et intellectis eciam parcium 
iuribus, deliberacione prehabita diligenti, volentes ab ipsis partibus remouere omnes litigiorum 
amfractus, et mala que oriri indubitanter possent, ex ipsis pro bono pacis et concordie ex 
vigore conpromissi predicti, Christi nomine inuocato, laudamus, ordinamus, arbitramur, diffi- 
nimus dicimus atque precipimus, quod dictus dominus Onso, nomine sui et ecclesie sde de 
XIIII. modijs, VII. siliginis, et VII. tritici, quos predictis dominabus et Monasterio per duos 
annos soluere neglexit, a prolacione huius nostri laudi,. vsque ad dimidiam quadragesimam 
persoluat integraliter et complete, Monasterio supradicto, uel cui ins suum dederint, super 
ipsis recipiendis, Item quod singulis annis inantea ipse dominus Onso uel successores sui 
VII. modios, quartumdimidium Tritici, et quartumdimidium siliginis ipsi Monasterio, uel cui 
hoc nomine predictarum dominarum comroissum fuerit, soluant, in feste Sancti Egidij omni 

mora, excusacione et dilacione postergatis, integraliter et in totum, tum tarn per deposicionen 

54* 



• 



# 



r : 



428 



lestium, quos ad nostram recipimus informacionem, quam' pef autenticas scripturas nobis 
constiterit, quod deductis ' faijs modijs comode et honeste rectores dicte ecciesie de residao 
pbssint sustentari, nisi quod absit per grandinem ignem alienuni, gwetram uel nimiam steri*. 
Jitatem et obsessionem annonarum, uel alijs modis racionabilibus, prout conuentores eccle- 
siarum consueuerunt in conduccione condiciones apponerci atlqdne in predicta deperirent 
ecclesia, quia.tünc volumns quod ad duos bonos viros ccnnmuniter 9 dominabus et ipso 
domino Onsone, uel qui pro tempore fuerit, ibidem Rector in B^üf^ electos habeaturrecursus,- 
qui secundum ipsorum consciencias arbitrentur, quantu'm Ue^predictis modijs Septem ipsi 
Monasterio dare debeant, habita consideracione, vt ^e resUtua «parte decime, ac alijs prQuen- 
tibus rector ipse uel süccessor eius comode et honest«, döbeant sustentari. Et hec omnia 
laudamus, arbitramur, diffinimus, dicimus, atque inu^olablliter precipimus fieri et obseruari, 
primo sub pena perinrij cum vtraque pars iurauerit, tactis sacrosanctis ewangelijs corporale 
iuramentum. se omnia et singula Capitula in laude et arbitrio nöstro expresaa, seruare pro se 
inuiolabiliter et inconcusse, Secundo quiad si Abbatissa, que pro nunc est uel fütura^ com 
suo contrauenerint conuentu, per se alium uel alios contra ipsum conpromissum in tote, uel 
in parte parti arbitrium seruanti X. marcas grossorum Pragensium, nüniiferi consueti, et domino 
nostro Reuerendo, in Christo patri, domino Johanni, Episcopo Olomucensi, uel qui pro tem- 
pore fuerit Episcopus Olomucensis X. marca» eiusdem iponeta et numeri, sine omni contra*' 
diccione tradere et assignare teneantur. Si uere ipse dominus Önso uel suus- süccessor 
contrauenirent scienter, seu aliqua affectata ignorancia, in toto uel in parte, quod extune 
dominus noster Episcopus Olomucensis ppedictus .ipsum, seu suum successorem priuare, 
sentencialiter possit predicta ecclesia et ab ea ammouere racione periurij et virtute huius 
compromissi eciam eo non vocato^ postquam sibi constiterit quod uenerit contra ipsum com«' t 
promissum, uel-aliquod capitulum ii^ipso posituiQ, Qt dace licenciam liberam patronis alioiD 
presentandi ad eandem, Saluo nichilominus ^^emper ipso arbitrio et potestate nobis declarandi, 
corrigendi et interpretandi « super, predictis vbicumqüe et quandocumque nobis Tisum fuerit 
expedire, et iterum semel et pluries super quolibet pr^missorum pronuncciandi potestate. In 
quorum omnium testimonium presens iiostrum arbitrium per infrascriptum publicum Notariom 
conscribi et sigillorum nostrorum ad peticionem parcium appensione . fecimus muniri:* Lafum. 
est predictum arbitrium partjbus presentibus et ipsum spönte in se emoiogahtibos, Anno 
domini Miliesimo , Trecentesimo Quadragesimoquinto , Indiccione XIII. XXVII. jdie- Men^ 
Januarij, Pontificatns sanctissimi 'patris et domini Clementis, diuina prouidenciai Pape VI. anno 
III. hora quasi vesperarum Brunne in stuba Maiori domus jdicti Mägistri Hermann! prepositi 
ecciesie Sancti Petri ibidem in Brunna, honorabili viro, dominQ* Luca Pohoriicerij, Canonioo 
dicte ecciesie Sancti Petri, et Ty.czone in Aurcicz plebano, ab Johanne Rectore Scolartun 
ibidem in Brunna, testibus . presentibus et alijs pluribus fidedrgnis ad premissit vocatis spe- 
ciaiiter et Rogatis. . ' . ' 

Et ego Michael olim Theodrici de Praga Pragensis diocesis publicus anctoritate 
imperiali Notarius predicti arbitrij prolacioni penanim. valacioni et alijs omnibus, yna cum 
prenotatis testibus presens interfui, et ipsum arbitrium de mandato predictorum. airbitratoniro, 



j 



% . 



* - 



► 



f* 



429 

4 

et ad peticionem parciuoi opnMripsi et in hanc publicam formani redegi, meoque soiito signo 
signaui in testimonium. premissoram. 

(Das Örig. auf Fer^am. mit zwei wohlerhaltenen Sizilien im Archive desselben Klosters, \m 
mähr, stftnd. Landesarchive Lit. Y. II. n. 10.) 

■•■'•■♦■ 

« 585« 

Markgraf Karl von Mäht^rt'^bßrtrjägt an den Breslauer Domherrn Nicolaus von Panwitz 
das tebeHslängliche Besitzreükt "Von achtzehn Lahnen in Lomnic und zwei Lahnen in Ober^ 

Waltefic. Dt, tr JPraze nh den S. Brigidi (1. Februar) 1345. 

Jfly Karel pana krale tzeskeho prworozeny markrabie morawsky Znamo tzininie 
«a wyznaWame timto listem wssem :zie cztihodnemu Mikulassowi Zpanwitz Doctoru wdu- 
chownych prawych a kanowiiykU^ wratislawskeho kostela Kaplanu nassemu milemu chtiegitze 
pro sluzby kterei nam czinil a potomnie hotowiegy tziniti muzie obwlasstnij milost vtziniti 
gemu prawo nassie .kteapos gesl w otlzowskem statku goho w Zemi kladske totii^ na XVllI 
lanych w lomnitzy, a* na dwau lanych w hornych walterzitzycb ktere2 k Reychinbachu 
lezytzy drzy k draieny y take poplatek ffofstu nasseho lotii V trziwny tiei^kych grossuw 
peniez prazskych LXIIII gr. za ka;^dii h(M\«nu potzitagitz 9 owsem kurzaty y drziwnym 
nam w tez wsy Lomnitzy powinnym przenassymie a dawame do ziwota geho toliko myti 
drzieti poziwati vziwati swobodnie. Tel take geho od sluzby dworske powinne z Strany Statku 
tiech panu ottzy nassiemu y nam milpsfiwie zprostiugitze tak kdyzby sessel wssecky ty 
naprzed powiediene wietzy y s siuzbami k panu ottzy nassemu a knam swobodnie aby se 
nawratilj Nadto wiernytn nassym mUym Woibramowj a TytzkowJ Zpanwitz Bratrzym tehoi 
iMjkülassie a dieditzum geho^rzadnie ppssjym naprzed- powiedienych laniw XX k rozdieleny 
4iapoly na zadost Mikulassie przedpowiedieneho po smrti geho dopustili sme przenesti tak 
aby naprzedpowiedieny Mikulass dpk*ud£ gest ziw y po smrti naprzedpowiediene lany y 
Slatky.z tzela y rozdylnie.prodaty dati odkazati smieniti a s nymi yakzby se mu neylipe 
, zdalo zrziditi pinau a.swobodnou miel motz k prai^ene'sseny anebdany bezewsselikeho odpom 
. przedp&wiedienych Bratrzy geho y . dieditzuw gich przekezky przes to naprzedpsanemu Mi- 
kulassowj timto listem dopausstime aby lauku swau kterau| w nassem Rokyty blijsko y 
naprzed p^ane wsy Lomnitze drzy wyklutzie rokyty mohl prziwietssiti a jsby sedlaczy geho 
ze. wsy Lomnitze pole *swa ktomu Rokytij na myru ginych lanuw po rozssirziti mohli, 
Na.swiedomi timto nassim listem Daii wpraze na den Swate Brigidi panny Letha panie 
»P CCCXLVIIF. : 

(Aus einem' alten GioUer. Privilegienbuche, worin die JahresEahl offenbar unrichtig ist, mitgetheilt 
' 'von Dr. Wattenbach, k. preoss. Archivar zu Breslau. — Die Jahreszahl ist richtig in 

dem deutschen kurzen Extracte der Ritterschaft, Freirichter und Freibauern edirten Briefe 

. ■ 

Bl: 80 unter la>mnitz n, 1 3.) 



*•• -^ 






^ 



430 

586. 

Pahsl Clemens VI, empfiehlt dem OlmüUer Bischöfe einen Abgesandten des Erzbischofes 
Engelbert non Riga^ welcher wegen der Wiedererwerbung gewisser^ eon seinem Vorgänger 
Friedrich im Königreiche Böhmen erworbenen Güter dahin reisen wirdi Dt. Atinione^ 

VIII. Idus Februarii (6. Februar) 1345. 

« 

fjlemens Episcopus Servus Servorum Dei Venerabili fratri Johanni Episcopo Olo- 
mucensi Salutem et Aposlolicam Benediclionem. 

Cum venerabilis frater noster Engelbertus Archiepiscopus Rigensis ad utilem adnii- 
nistraUonern , gubernationem, et custodiam bonorum, bonorum et iurium ad suam ecclesiam 
Rigensem spectantium, sicut tenetur cupiens intendeVe fideliter et soierter, pro recuperandis 
et habendis quibusdam Castro et viliis, aliisque bonis, redditibus , et proventibus in Regno 
Boemie consistentibus, per bone memorie Fredericum Rigens. predecessorem suum de bonis 
et pecuniis Rigenses ecciesie sicut asseritur acquisitis, suum Nuncium exhibitorem presentinm, 
ad tuam presentiam et partes illas ordinayerit sicut intelleximus dej^tinandum, fratemitatem 
tuam attentius deprecamur, quatinus Nuncium- ipsum benigne recipiens, et gra tanter 'super 
^Kr recuperandis et habendis Castro, villis, et aliis bonis, et iüribus, ad ipsos Arctfiepiseopum 

et ecclesiam Rigenses spectantibus, pro divina et apostoiice sedis reverentia, sie favöres 
exhibeas oportunofi^ quod apud Deum augearis meritis et djgne laudis commendari propterea 
preconils merearis. Datum Avinione VIII Idus Februarii Anno Tertiö. • 

(Nach dem Orig. Regeste Pabsfs Clemens VI.| Jahr. III. Br. 727 im ValicMiischen Archive 
zu Rom. Vidinu Abschrift ün mähr, stand. Landesarchive.) 

■ •-. 581. 

Markgraf Karl von Mähren eröffnet dem Mainzer -Erj^bischofe Heinrich^ dass er mit dem 
Markgrafen Friedrich ton Meissen ein Büudnisi' geschlossen habe. Dt. Präge, in dk 

S. Valenlini (ü. FeöruarJ 1345. ' . 

tleuerendo in Christo patri domino Heinrico sancte 'Qlaguntinensis sedis Ardu^pid- 
copo . Karolus domini Regis Boemie priihogenitus Marchio Ittorauie Noticiam subscriptonun, 
nouerit vestra paternitas^ inter . Illustrem principem dominum Fridericum, Marchionem His- 
.nensem Sororium nostrum karissimuig ex vna et nos parte ex altera amiciciam et ligam esse 
et durasse non de nouo sed a temporibus relroactis, itaque eundum dominum Fridericiioi 
Marchionem contra omnes suos aduersarios et inimiöos deserere non possumus nee inten* 
dimus, sed ei pocius yoiumus auxUium ferro et iuuameii pro nostris viribus et yirtate, In 
eo honori nostro apud vos voiumus precfauere, Datum Präge in die sancti Valentin] martyris. 

• 

(Nach einer Abschrift im köu. böhm. Museum aus dem Orig. des k. k. geheim. Hofarchivet 
zu Wijßn.) ' . 



• • 



•• • 






# 



4ai 



588. 

Der Konvent des Nonnenklosters Maria Saal in Altbrünn erklärt, dass er dem Welehrader 
Klont er bezüglich der AUbrUnner Gründe XI Mark X Groschen und zwei Metzen Korn 
und Gerste zu sinsen verpflichtet sei. Dt. in die b. Procopü confes. (27. Februar J i345. 

J^os Sorores Katberina Abbatissa, Elyzabeth Priorissa, Clara Suppriorissa, Katherina 
Celleraria Totusqae Conuontus SancUmonialiam Monasterij Aule Sancte Marie prope Brunnam 
Ordinis Cysterciensis, Olomucensis dyocesis fatemar et recognoscimus per presentes Quod 
quia bonis Religiosonini virorum Gonüentus videlicet et Monasterij Weiegradensis Ordinis 
ac dyocesis predictorum, qae sunt in antiqua Bruuna et circa antiquam Brunnam in Agris, 
vineis, Ortis, Orticulis, et alijs possessionibus, Queque a primaria fundacione ad predictum 
Welegradense Monasterium cum censu suo pertinuerunt, prout ipsorum priuiiegia protestantur, 
propter fundacioneYn predicti nostri Monasterij nuilatenus carere potuimus, nee possemus pro 
Omnibus predictis bonis ac ipsorum vtilitatibus tam per nos, quam per ipsos rite, raciona- 
biliter ac üitegre fideliter computatis, videlicet vndecim Marcis denariorum grossomm Pra- 
gensiUkn/ Sexaginta et qnatuor grossis pro marca qualibet computatis, et decem grossis 
predictorunt denariorum et duobüs Modijs, vno videlicet tritici et vno Ordei nobis ac nostro 
Monasterio-cum omni Jnre, quo ipsi eadem bona possederunt libere et perpetuo resignatis, 
Nos ac^omnes Abbatisse nobis perpetuo successure, et ipsarum Gonuentu^ predicto Mona- 
sterio Welegradensi prefatum- censum vndecim Marcarum et decem grossomm et duorum 
Modiorum tritici atque Ordei annis singulis, in feste beali Galli debeamus absque omni 
contradiccione integraliter assignare,. Si autem «quod ab^it Nos uel noslre successores in 
predicto censu in suo terminor persoluendo fuerimus negligentes, Extunc ad quindena post 
predictum terminum Abbas quicumque pro tempore fuerit et suus Conuentus predictum censum 
cum annona predicta totaliter, si in toto. solutus Ylon fuerit, . vel ')[)artem non solutam apud 
Judeos vel Christianos, ad .dampna no^tra, ac nostri Mofiastertj recipere poterunt nostro 
periculö sub usuris. In cuius rei testknonium ac robur perpetuo valiturum Sigilla nostra 
videlicet Abbatisse et Cohuentus, ac venefabilis in Christo patris ac domini Johannis Abbatis 
Monasterii Scedlicensis nostri visitatoris presentibus sunt appensa* Datum Anno domini 
Millesimo Trecentesimo Quadragesimo quinto, In die beati Procopij Confessoris. 

(Das Orig. aaf Pergam. mit drei gut erhaltenen Sigillen im Archive desselben Klosters, im 
m. St. Landesarchive Lit. A. n. 41.) 

• % 

% 

589. 

Der Konrient des Welehrader Klosters begnügt sich^ mit dem Jahreszinse von XI Mark 
X Groschen und zwei Metzen Korn und Gerste ton den dem Nonnenkloster Maria Saal 

m 

« 

f'n Altbrünn abgetretenen Gründen. Dt. die S. Procopü confessoris (27. Februar) 1345. 

m 

ilios frater Atleus dictus Abbas, Nycolaus -Prior, Nycolaus Supprior, Johannes^ Cel- 
lerarius, Nycolaus et Eisenricus Bursarij, Totusjju^ £)onuenlas Monasterij Wellegradensis 



• • 



• •• 



:t 



1^. 



* • 

• ■ • 

Cysterciensis ordinis, Olomucensis Dyocesis, fatemur et recognoscimus per presentes, .Quod 
quia diae recordaciouis domina Elyzabet, dei gracia Boemie et Polotiie quonflam Regina, 
propter saam fundacionem, Jn Suburbio Chiitatis Brunnensis, bonis nostris, que ibidem sunt 
in antiqua Branna, et circa antiquam Brunnam, in Agris, Vineis, Ortis, Orticulia, et in alijs 
posse$sionibus adiacentibus, ac alijs vtilitatibus, atque Juribus vniuersis, queque a primaria 
fbndacione ad predictum nostrum Welegradense Monasterium pertinuerunt, prout ipsius nostre 
fundacionis Priuilegia protestantur, nuUatenus carere poterat, Pro omnibus predictis bonis 
nöstris, et ipsorum vtilitatibüs ac ipsorum Juribus vniuersis, tarn per nostros antecessores 
quam per predictam do'minam Reginam rite racionabiliter , ac integre fideliter computatis, 
videiicet vndecim marcas denariorum grossorum Piragensium, Sexagiuta et quatuor grosses 
pro Marca quaiibet computando, et decem grossos predictorum denariorum eidem domine 
Elizabet Regine ac ipsi Monasterio per eam fundato, cum omni Jure« quo nos ac nostri 
antecessores eadera bona possedimus, libere et perpetuo per nos ac prediclos nostros ante- 
cessores resignatis omnes Abbatisse in predicto Monasterio perpetuo successure, et earum 
Conuentus nobis, ac nostvo Monasterio prefatüm censum vndecim marcarum et decem gros- 
sorum, cum duobus Modijs vno videiicet Tritici, et vno hordei, annis singulis in feste Beali 
Galli, absque omni contradiccione, perpetuis futuris temporibus, debeant integraliter assi- 
gnare. Sin autem, quod absit predicte Abbatisse, vel ipsarum Conuentus in predicto censu, 
in suo termino persoluendo fuerint negligentes, Ex tunc ad quindenam post ipsum terminum, 
nosac nostri successores predictun; Censum cum annona predicta, vel in toto, vel in parte 
non soluta, apud Judeos, vel Christianos, ad damna predicti Monasterij recipere poterimus. 
ipsius periculo sub usuris. In cuius rei Testimonium ac robiir perpetuo valiiurum Sigilla pre- 
sentibus duximus appendenda nostra. Datum Anno domini Millesimo Trecenlesimo Quadra- 
gesimo quinto. In die Sancti Procopij Confessoris. 

(Das Ori^. auf Pergam. mit zwei wohlerhaltenen Sigillen im Archive des Klosters Maria Saal, 
im m. 'st. Landesarchive Lit. A. n. 40.) 

590. 

Das Olmütser Domkapitel bestätigt den durch den Domherrn Herbord von Fülhtein mit 
dem Pfarrer Johann non Braunsberg geschehenen Umtausch eines in Fritzendorf gelegenen 

Lahnes. Dt. Olomucz^ fer. III . post Oculi (i. März) 1345. 

Dartholomeus prepositus . . Vitco archidiaconus et capitulum ecclesie Olomucensis 
reeognoscunt, quod cum commutacio laneorum in villa Friczendorf per dominum Herbordum 
de Fülstein confratrem nostrum cum discreto Jobanne plebano ecclesie de Brunsperg de 
nostra sciencia et licencia facta sit videiicet laneum in fine eiusdem ville Friczendorf versus 
opidum Brunsperch pro laneo, qui circa ecciesiam ibidem in Friczendorf existunt — com- 
mutando — quod nos approbamus . . . Datum Olmucz Anno domini Millesimo Trecentesimo 
quadragesimoquinto, feria tercia post dominicam qua cantatur Oculi. 

(Aus dem handschr. Cod. II. f. 55 im Archive des Olmütser Domkapitels entnommen A. Bociek.) 



«? 






. • 



i 




a «( 



433 

• I 

591- 

IJer Probst Veit und der Konvent des Klosters Kaisern kaufen vom Swatoslaw von 
iMödritz und dessen Frau einen Hof und anderthalb Lahne sammt Zugehör in Raigern um 
XXXII. Mark Prager Groschen. DU Raygrad, in dominica, qua canlalur „Lietare Jerusalem^ 
(6. März) 1345. ♦ 

(Nach dem Orig. im Archive desselben Klosters.) 

592. 

A abst Clemens VI. nimmt das Nonnenkloster ßenedictiner - Ordens zu Pttstomdf in 
seinen besonderen Schutz. Dt. Avignon,* Monas Aprilis (5. April) 1345. 

(Nach dem Orig. im fürsterzbischöflicheo Archive zu Kremsier.) 

593. 

Johann König von Böhmen und Karl Markgraf von Mähren bestätigen^ den Zins mehrerer 
schlesischer Juden in Vorhinein erhalten zu haben. Dt, Wratislauie^ fer. IV, post domi- 

nicam Misericordia (13. April) 1345. 

i\os Jobannes Dei gracia Bohemie Rex . ac Lucenb. Comes. Et Karoius eius pri- 
mogenitus . Marchio Marauie . Recognoscimus et presentibus profitemur. Quod quia prouidi 
viri Judei Camere nostre serui . videlicet Jordanus de Lignicz . XIII. Marcas. Item Scabday 
de Hyrsperc . XI. marcas . et VUI. grossos. Item Salomon . X. marcas. Item Goscbman 
nonum dimidium Solidum grossoruro. Item Jordanus Marscole . III. marcas . et VI. grossos. 
Item Jacobus pronunc absens . octavum dimidium fertonem de Wratislauia ad preces nostras 
et pro nostra necessilate presenti polonici pagamenti et numeri pro censu et census nomine 
quem nobis et Camere nostre a festo Beate Walpurgis proxime nunc venturo . in quarto 
futuro anno soluere tenebantur plenarie persoluerunt. Nos ipsos coniunctim et diuisim a dacione 
ipsius census exnunc prout extunc dicimus liberos et solutos. Promittentes eos proinde et 
heredes ipsorum non vllo unquam tempore aggrauare sed pocius postquaro annuale tributum 
eorum persolnerint quiuis iuxta sortem nominatam . tunc postea über erit et non abuti debet 
si alter secum contribuens in sua solucione fuerit negligens uel remissusharum nostrarum 
testimonio litterarum. Datum Wrat. feria IUI. proxima post dominicaro . Misericordia do- 
mini . Anno doraini . M^. CCC^. XL^V^. 

(Mitgetheilt vom Hrn. Archivar Dr. W. Waltenbach in Breslau.) 

594. 

• - 

Dieselben bestätigen eine ähnliche Vorausbezahlung des Kammerzinses durch Breslauer' 
Juden. Dt, Wratislauie^ fer, V. post 3§isericordia (14, April J 1345. 

Aos Johannes dei gracia .Bofiende Rex ac Lucemb. Comes, Et nos Karoius eiusdem 

domini Regis primogenitus MaFchio Morauie Notum esse volumus vniuersis . quod quia prouidi 

55 



if 



^i 



434 

viri. De communitate Judeorum Wratislau. Camere nostre serui videlicet Jacobus carnifex . 
quattuor marcas polonicalis ponderis ac numeri minus vno fertone. Item Arnoldus ipsius 
yicinus similiter . IUP' marcas minus fertone. Item Salomon VII. fertones. Item Scabday . 
in. marcas . et VII. grosses. Item Yacobus . III. marcas. Item Ysaac . V. fertones, Item 
Lazarus famulus Abrae de Nouo foro . II. marcas . et . X. grossos. Item Hanna cum filiis . 
Vn. fertones. Item Ysaac maxister scole . VII. Scotos. Item iterum Ysaac magister scole . 
mediam marcam . ad nostras instantiuas preces et ad nostram magnam necessitatem census 
nomine videlicet pro illo censu quem a proximo beate Walpurgis feste ad annos quatuor solnere 
tenebantur . nunc in instanti plenarie persoluerunt . De qua quidem solucione predictos Judeos 
vniuersos et singulos quietos dicimus et solutos. Et pöstquam quiuis diclorum Judeorum 
deinceps annuatim suam partem ut premittitur persoluerit tunc über erit et non abnti debet 
ut alter secum contribucione in sua solucione fuerit negligens aut remissus Harum serie 
litterarum. Datum Wrat. anno domini . M^. CCC^. XL^V^. feria Quinta post dominicaro 
qua cantatur Misericordia domini proxima. 

(Milgetheill Tom Hrn. Archivar Dr. W. Wattenbach in Breslau.) 

595. 

Dieselbe Bestätigung für andere Breslauer Juden. Dt. Wrat.^ feria V. post Miserieordia 

(14. April) 1345. 

iMos Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemb. Comes et Garolus eins primo- 
genitus . Marchio Morauie . recognoscimus et tenore presencium profitemur Quia prouidi 
viri Judei Wrat. Camere nostre serui . puta Rachna cum patre . III. fertones. Item Aaron 
et gener suus I. fertonem. Item Schabdey frater Abrahe I. fertonem. Item Schabdey frater 
Goschme I. marcam. Item Libuscha . I. ferlonem. Item Zyffra mediam marcam. Item Kadzym 
magister scole I. sexagenam. Item Symon mediam marcam. Item filia Symonis medium fer- 
tonem. Item Manna . I. marcam. Item Schula vidua medium fertonem. Item Azer carnifex . 
VlI. SCO. Item Ysaac . II. marcas. Item Musche decimum medium sco. Item Joseph medium 
fertonem. Item Jordan medium fertonem. Item Hanna dimidium fertonem*. Item Schabdey . 
XXX. grossos. Item Musche carnifex I. fertonem. Item Kosling dimidiam marcam. Item 
Ghenus dimidium fertonem. Item Schule filius et filia dimidium fertonem, census nomine quem 
a feste beate Walpurgis . venture proxime ad IUP' annos soluere tenerentur nobis ad pre- 
sens pro euidenti necessitate nostra integraliter persoluerunt propter quod ipsos Judeos et 
ipsorum quemlibet coniunctim et diuisim ab huiusmodi census solucione pro eodem terraino 
exnunc prout extunc dicimus penitus liberos et solutos Et sie deinceps quiuis eorum omni 
anno solucionis tempore suam partem dabit non abutens si alter eorum suam partem non soluet 
harum testimonio litterarum. Datum Wrat. anno domini . M^. GGG^. XLV^. feria quinta 
post dominicam qua cantatur . Misericordia domini . proxima. 

(Mitgetheilt vom Hrn. Archivar Br. W. WaUenbach in Breslau.) 



J^* 



I « 



♦ •. 



* . 



« 



«• 



435 

596. 

Der Stadtrath non Iglau erklärt^ welchen Zins Kuneguitde^ Witwe des Seidlin Harlwik^ 
und dessen Erben non dem Hofe des Got&lin zu Gossau zu beziehen haben. Dt. fer. V. 

post dominicam Misericordia (14. April) 1345. 

J\ios Frenczlinus Ensacher Judex . Nicolaus purgrauij Hagisterciuium . Conradus 
Gallicus . Fridlinus coller . Heintzlius de pilgrems Ceterique Jurati Iglauienses . Recogno- 
scimns et testamur Chungundin Relictam Sindlini hertwici et eius heredes Nonaginta nouem 
grosses pragensium denariorum. Super Curia Goczlini in Gozzau et omnibus pertinenciis, agris, 
pascbuis, pratis, Siluis, areis, et alijs qualitercumque dictis ad dictam Curiain Spectantibns 
vniuersis perpetui census diuisim a dicta curia et indiuisim per Rusticos colentibus et vten- . 
tibus teuere et habere SinguHs annis in feste Sancti Michahelis persoluendo. Quorum Con- 
radus filius dicti Goczlini dictam curiam mediam tenens. Quindecim grossos prioris census 
prje alijs omnibus per Gundoldum olim et nunc per dictam dominam et eius heredes coro- 
paratos, et triginta duos per ipsum venditos censuare tenetur termino in pretacto . de Residua 
vero dicte curie. Seu de Secunda parte Albertus gener dicti Goziini triginta vnum et Gerungus 
Carpentarius viginti vnum soluere in termino ut premittitur, et dare sunt astricti.. Insuper 
quicquid in censu dictorum. Scilicet Alberti et Gerungi defecit . hac dictus Conradus prefati 
Goczlini filius de sua Media curia prehabita et omnibus pertinencijs premissis adimplere 
debebit contradiccione qualibet non obstante. In cuius rei testimonium secretum nostrum 
presentibus est appensum da tum Anno domini Millesimo trecentesimo Quadragesimo quinto. 
Quinta feria post dominicam qua cantatur Misericordia domini proxima. 

(Nach dem Ong, im * Archive der k. Stadt Iglau abgeschrieben A. Boczek. P. R. v. Chlumecky 
a. a. S. 16 n. 26.) 

591. 

Markgraf Karl non Mähren verspricht dem Breslduer Bürger Jakob^ Sohn des Wiener, 
jene Summe Geldes binnen acht Tagen zu zahlen^ welche er aus den zu seinen (des Mark- 
grafen) Gunsten eerkaußen Zinsungen bezogen hätte. Dt. Wratislauie^ fer. VI. post 

dominic. Misericordia (15. April) 1345. 

j\os Karolus domini .. Regis Boemie Primogenitus Marchio Morauie Notum facimus 

tenore presencium vniuersis Quod quia fidelis paternus et noster dilectus Jacobus Wyenneri 

Ciuis Wratislauie, certos annuos redditns suos, seu bona sua, pro nobis alias vendidit Eosque 

et ea in nostris dedit debitis, ad precum nostrarum instanciam diligentem, Nos sibi promit* 

timus firmiter et spondemus, quod ipsum de tanta summa pecunie, quantum de Censu dictorum 

reddituum venditorum pro nobis vsque in hodiernum diem percipere potuisset, ac eciam de 

debitis in quibus obligamur eidem, infra octo dierum a data presentium conputandorum spacinm 

gratuite expedire volumus et debemns, iuxta aliarum nostrarum, quas super premissis habere 

dinoscitur continenciam litterarum. Insuper promittimus eidem, qui presentes habuerit litteras, 

55» 



436 

vniuersa et singula premissa inuiolabiliter obseruare. In cuius rei testiifioniHm presentes fieri 
fecimus litteras Sigilli nostri appensione munitas. Datum Wratislauie feria sexta proxima 
post dominicam Misericordia domini Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimoquinto. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Geheim - Sigille des Markgrafen Karl, im 
Archive der Stadt Breslau sub lit. P. 5, mitgelheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.) 

598. 

König Johann und Markgraf Karl bestätigen^ dass mehrere Juden den Zins eorausbezahll 

haben. Dt. lVratizl.<f fer. V. ante Georgii (21. April) 1345. 

j%03 Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lucemburgensis Comes, Et Karolus ipsius 
primogenitus Marchio Morauie Notum esse volumus tenore presencium vniuersis. Quod quia 
prouidi et discreti viri Camere nostre serui videlicet iudei Nechama . I. sexagenam. Item 
Hertwicus cecus . I. sexagenam. Item Zara . I. sexagenam. Item Peschak . Y. marcas. 
Item Abraham . I. fertonem. Item Lubde . I. fertonem. Item Ysaac IUI. grossos. Item 
Bawarus IUP' grossos. Item Leo carnifex II. grossos. Item Jacobus zyber . L grossam. 
Itiem. Azer Carnifex . I grossum. Item Lybusch U grossos. Item Jachna . III. grossos. 
Item Waczka II grossos. Item debruska IUI gr. Item Kücz Carnifex III grossos. Item 
Kuna IUI grossos. Item Jacob IUI grossos. Item Syincha II scotos. Item Schona cum filia 
VII grossos. Item Jan XII grossos . de illo Censu quem a proximo beate Walpurgis feste 
ad annos quatuor nobis et camere nostre dand. essent obnoxii iam ad nostras peticiones 
et necessitates plenarie in parata peeunia persoluerunt, de qua quidem solucione seu Censu, 
ipsos coniunctim et diuisim exnunc prout extunc dicimus liberos et solutos . annis vero aliis 
censualibus nullus predictorum ad alciorum summam dand. compelli non tenebitnr ac artari. 
Uarum nostrarum testimonio litterarum Datum Wratizl. quinta feria ante diem beati Georij 
martiris proxima anno domini M^ CCC^ XLV^. 

(Hitgetheilt vom Hrn. Archivar Br. W. Wattenbach in Breslau.) 

509. 

Zdislaw^ Pfarrer zu Treskowitz^ erklärt^ dass er non dem Oslawaner Kloster eine Wiese 
unter gemssen Bedingungen auf die Zeit seiner Lebensdauer besass^ und dieselbe an seinen 
Kapellan Johann ton Pralitz überliess. Dt. in Oslawan^ f. VI. post Jubilate ^22. April) 1345. 

In nomine domini amen, Omnia que geruntur in tempore labuntur simul cum tem- 
,pore, nisi scripti memoria siue testimonio literarum fuerint confirmata. Nouerint igitur vniuersi 
presentes literas inspecturi, Quod ego Sdyslaus rector ecclesie in Drozkwicz confiteor publice 
et protestor, pratum quod coniigit siue adiacet metas, sev limites camporum in Vrbicz teoni 
possedi pacifice et quiete a domina Abbatissa, et a suo Conuentu Monasterij Ozlauiensis a 
gracia et bono fauore et non ex iure vsque ad tempora vite mee. Quod quidem pratom 
propter permutacionem inter dominum Sdyzlaum parte ex vna et dominum Johannem de 



'. -' 



.j 



437 

• 

Preblino' ex parte altera causis legittimis et nicionabilibus volentibus vtriqne parti compla* 
cere pocius quam displicere nostrum concessimas consensum et fauorem, vt hoc idem pratnm 
dominus Johannes predictus noster cappellanus in Drozkwitz teneat et possideat a nobis, 
sub eadem gracia sicut dominus Sdyziaus tenuit, et seruiuit Ecclesie in Drozkwitz, singulis 
annis in cena domini ' tres vmas vini, sie eciam ipse seruiat tempore vite sue pro bono pacis 
et concordie, addito hoc, postquam predictus dominus Johannes yuerit viam vniuerse camis, 
Extunc predictum pi^atum ad sepedictum Monasterium sine omni contradiccione et exeropcione, 
prout hereditarie prius spectabat, redibit, et conuentus de predicto vino in se onus recipi^t 
et singulis annis in predicto termino ecclesie in Drozkwitz prouidebit et respondebit. Et 
ne hec litera possit aliqua calumpnia viciari, Sigilla quam plura videlicet meum, necnon 
domini Petri prepositi Ozlauiensis, Domini Salomonis perpelui vicarij in Eywantschitz et 
domini Petri plebani Ecclesie in Ruedweins duxi apponenda. Datum et actum in predicto 
Monasterio post dominicam, qua cantatur Jubilate feria sexta, ^nno domini Millesimo CCC^XLV^. 

(Das Orig*. auf Pergam. mil IV. kleinen, iheil weise beschädigten Sigillen, im Archive des Klosters .. 
Maria Saal, im m. st. Laudesarchive Lit. P. n. 66.) 

600. 

Ivönig Johann von Böhmen mil seinem erstgebornen Sohne Karl, Markgrafen von 
Mähren, genehmigt der Stadt Budissin zum Besten des Hospitals acht Mark jährlichen Zinses 
auszusetzen. Dt* Schweidnitz, fer. IV. post Georgii (27. April) 1345. 

(Nach dem Orig. auf Pergam. im Bautzener Stadtarchive mit zwei Sigillen, welche jedoch 
durch Feuer verdorben sind — 25. Nr. 1 a. Abgedruckt im neuen Lausitz^schen Ma- 
gazin 29. Bdes. 2. Hft. S. 267. Köhler in Cod. diplom. Lusat. super. 1851. S. 267.) 

601. 

Pabsl Clemens VI. erhebt Leutomischel zur Stadt und ernennt den Brucker Abt Johann 
zum ersten Bischöfe daselbst. Dt. Amnione^ IL Kalend. Mail (30. April) 1345. 

t^Iemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Johanni Luthomuslensi Sa- 
lutem et Apostolicam Benedictionem. 

Ad universalis ecclesie regimen exercendum divina dispositione vocati, ad cuiuslibel 
statum ecclesie aciem solicite extendimus considerationis, pastoralis partes officii, vigilanti 
studio adhibentes, ut ecclesie singule, pastoribus gubementer ydoneis, et providis rectoribns 
committantur, quorum circumspectione provida et prudentia circumspecta , illius cooperante 
dementia, qui verus pastor et rector agnoscitur animarum, spirilualium et temporalium pro- 
ficiant incrementis. Nuper siquidem ex certis rationabilibus causis, que ad hoc animum 
nostrum induxerunt, villa Luthomuslensis , tunc infra iimites Pragensis diocesis constitutam, 
que locus insignis existit, et ubertate raaltiplici hominum et rerum exuberat, de fratrum 
nostrorum consilio et apostolice plenitndine potestatis in Civitatem ereximus, ipsamque Civi- 



^ 

» 



436 

vniuersa et singula premissa inuiolabiliter obseruare. In cuius rei testiifioniHm presentes fieri 
fecimus litteras Sigilli nostri appensione munitas. Datum Wratislauie feria sexta proxima 
post dominicam Misericordia domini Anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimoquinto. 

(Das Orig. auf Pergam. mit einem anhängenden Geheim - Sigille des Markgrafen Karl, im 
Archive der Stadt Breslau sub lit. P. 5, mitgelheilt vom Archivar Dr. Wattenbach.) 

598. 

König Johann und Markgraf Karl bestätigen^ dass mehrere Juden den Zins vorausbezahlt 

haben. Dt. Wratizl.^ fer. V. ante Georgii (21. April) 1345. 

J^os Johannes dei gracia Boemie Rex ac Lncemburgensis Gomes, Et Karolus ipsius 
primogenitus Marchio Morauie Notum esse volumus tenore presencium vniuersis. Quod quia 
prouidi et discreti viri Camere nostre serui videlicet iudei Nechama . I. sexagenam. Item 
.Hertwicus cecus . I. sexagenam. Item Zara . I. sexagenam. Item Peschak . Y. marcas. 
Item Abraham . I. fertonem. Item Lubde . I. fertonem. Item Ysaac IUI. grossos. Item 
Bawarus IUP' grossos. Item Leo carnifex II. grossos. Item Jacobus zyber . L grossum. 
Itiem^Azer Carnifex . I grossum. Item Lybusch II grossos. Item Jachna . III. grossos. 
Item Waczka II grossos. Item debruska Uli gr. Item Kücz Carnifex III grossos. Item 
Kuna IUI grossos. Item Jacob IUI grossos. Item Syincha II scotos. Item Schona cum filia 
VII grossos. Item Jan XII grossos . de illo Censu quem a proximo beate Walpurgis festo 
ad annos quatuor nobis et camere nostre dand. essent obnoxii iam ad nostras peticiones 
et necessitates plenarie in parata pecunia persoluerunt, de qua quidem solucione seu Censu, 
ipsos coniunctim et diuisim exnunc prout extunc dicimus liberos et solutos . annis vero aliis 
censualibus nullus predictorum ad aiciorum summam dand. compelli non tenebitur ac artari. 
Hamm nostrarum testimonio litterarum Datum Wratizl. quinta feria ante diem beati Georij 
martiris proxima anno domini M^ CCC^ XLV^. 

(Mitgetheilt vom Hrn. Archivar Dr. W. Wattenbach in Breslau.) 

599. 

Zdislaw^ Pfarrer zu Treskowitz^ erklärt^ dass er ton dem Oslawaner Kloster eine Wiese 
unter gewissen Bedingungen auf die Zeit seiner Lebensdauer besass^ und dieselbe an seinen 
Kapellan Johann ton Pralitz über Hess. Dt. in Oslawan^ f. VI. post Jubilate ^22. April) 1345. 

In nomine domini amen, Omnia que geruntur in tempore labuntur simul cum tem- 
.pore, nisi scripti memoria siue testimonio literarum fuerint confirmata. Nouerint igitur vniuersi 
presentes literas inspecturi, Quod ego Sdyslaus reclor ecclesie in Drozkwicz confiteor publice 
et protestor, pratum quod contigit siue adiacet metas, sev limites camporum in Vrbicz lenui 
possedi pacifice et quiete a domina Abbatissa, et a suo Conuentu Monasterij Ozlauiensis a 
gracia et bono fauore et non ex iure vsque ad tempora vite mee. Quod quidem pratum 
propter permutacionem inter dominum Sdyziaum parte ex vna et dominum Johannem de 



439 



comissa sliidiose regere, pruricriler dirigere, ac felicitcp guhcrnare. Niiper siquidem Monnslerio 
LncCDsi Premonslratensis Ordinis Olomncensis diocests pro eo vacante, quod nos de per- 
sona dilecti Qlii Jolmnnis electi liicemuslbensis tnnc dicti Lucensis Monasterii Abbatis licet 
absentig ecclesie lucemuslbensi, quam lunc Monasterium ordinis et diocesis predictorum, cui 
tu tunc preeras cerlis ralionibus de fratrum noslronim consilio, et apostoÜce polestatis pie- 
nitudine in ecclesiani Catbedratem ereximus, duxiinus providendum preficiendo dictum Johannem 
eidem ecclesie in Episcopum et pastorem. Nos ad provisionem ipsius monasterii Lucensis, 
de qno nullus preter nos se bac vice intromiltere potest pro eo quod nos diu ante provi- 
sionem biiiiismodi oninia Atonasteria per provisiones per nos tunc factas, et impostentin 
faciendas de ppelatis cornni ubilibet constitulis quibusvis Cathedralibus ecclesiis et nionasleriis 
tunc vacancia et tnantea vacatura, disposilioni noslre specialiter reservantes. Decrevimus 
extunc irrilum et inane si secus super büs per quoscumque quavis aucloritate scienler vel 
ignoranler contingcret nllemplari, paternis et soliciös studiis intendentes post deliberationem, 
quam super hoc cum dictis fratribus habuimus diligentem. Demum ad le consideranles ^ j 
grandium virtuliim meritis, quibus personam luam proiit fidedignorum relatione didicimus 
Dominus insignivit, convertimus oculos nostra? menlis, quibus Omnibus debita meditatione 
pensalis de persona tua eidem Monaslerio lucensi auctoritate predicla de dictorum fralnim 
consilio providemus, teqtie illi preficimus in Abbalem. curam et adminislrationeni ipsius 
Monasterii Lucensis tibi tam in spiritualibus, quam in temporslibus plenarie committendo. 
In illo qui dat gratias, et largitur premia confidentes, quod prefalum Monasterium Lucense 
sub luo felici regimine, gracia tibi sulfragante divina, spirilualiter et teniporaliter rcgelur 
utiliter et prospere dirigelur. Quocirca discretioni tue per apostojlca scripta mandamus, 
qnatinns onus rogiminis dicti Monasterii debita devotione suscipiens, sie (e in cura ipsius 
salabriler exercendo e](JÜI>Bas studiosuro, quod per lue laudabilis diligentie Studium Mona- 
sterium rpsum preservelur a noxiis et ad salutaria dirigatur, tuque proinde retributionis eterne 
premiam, ac nostram et eiusdem sedis benedictionem et graciam uberius consequi mcrearis. 
Datnm Avinione 11 Kalendas Maii Anno Secundo. (sie.} 

In eodem modo. Dileclis filiis conventui Monasterii Lucensis Premonstratensis Ordinis 
Olomncensis diocesis salutem elc. Sumnii dispositione Rectoris ad regimen universalis ecclesie 
depntati angimur curis assiduis elc. usque et prospere dirigelur. Ouoc'™a discretioni vestre 
per apostolica scripta mandamus quatinus eundem Henricnm Abbaten! pro nosh-a et apostolice 
Sedis reverentia benigne recipientes, et boneste tractanles exhibealis et obedienciam et 
reverenciam debilani et devotam, eins salubria monita et maudata suscipiendo ifnriter el 
efficaciter adimplendo. Alioqiiin sententiam. qnam idem Abbas rite tulerit in ri'beÜes ratam 
habebimus, et Taciemus auclore Domino usque ad sntisfactionem condignam inviolabililer 
übservari. Datum ut supra. 

In eodem modo. Dilecto filio Nobili viro Carnlo Marcbioni Moravie salutem etc. Gratie 
divine premium, et preconium humane laudis acquirilur, si per secularea principes prelatis 
singulis secularibus et regularibus bonor debitus impendatur. Nuper siquidem etc. usque et 
prospere dirigetur. Cum itaque sit virlutis opus Dei ministros benigne favore prosequi, ac 



t 




438 

tatis vocabulo dnximus decorandam, statuentes sc decerneiites ut Honasteriam ipsias loci 
LathoiDUslensis Premonstratensis ordinis Monasterio strahoniensis ordinis et diocesis pro- 
dictoram tunc immediate subiectum extunc haberetnr et existeret ecclesia Cathedralis. Post- 
modum vero de celeri et salubri provisioDe ecciesie lathomnslensis ut sponsi letaretur solatio 
cogit^ntes, tandem post cogitationes multiplices , quas primo infra mentis nostre precordia 
et tractatus, quos deinde cum fratribus nostris habuimus diligentes, ad preficiendnni talem 
eidem ecciesie personam, que sciret, vellet et posset eam preservare a noxiis et adversis, 
ac in suis manuteuere viribus et etiain adaugere, ad te Abbatem Monasterii Lucensis pre- 
dicti ordinis Olomucensis diocesis litterarum scientia preditum, vita ac morum honestate 
decorum, in temporalibus providum, et in spiritualibus circumspectum direximus aciem 
noslre mentis, quibus omnibus debita meditatione pensatis, de persona tua nobis et eisdem 
fratribus nostris ob tuorum exigentiam roeritorum accepta, de ipsornm fratrum consilio eidem 
ecciesie providemus, preficientes (e prefate ecciesie in Episcopuro et Pastorem, tibique caram 
et adrainistrationem ipsius in spiritualibus et temporalibus committendo, dictoque Monasterio 
Lucensi sie vacanti de persona dilecti filii Henrici Abbatis, olim ante erectionem pre- 
dictam ecciesie prefate, tunc Monasterii existcntis duximus providenduni, preficiendo eundem 
Henricum in Abbatem Lucensis Monasterii prelibati, firma spe, fiduciaque tenentes, quod 
eadem ecclesia, divina tibi assistente dementia, per tue circumspectionis et Industrie Studium 
frucluosum preservabitur a noxiis et adversis, et spiritualibus ac temporalibus proficiet incre- 
mentis. Tolle igitur iugum Domini tam leve colli tui humeris, quamque suave, ac in dilectione 
pascendunu suscipe gregem eins, super quem noctis vigilias diligens, solicitusque custodia 
ut über non pateat aditus invasori, et Domino insuspicabili hora venture, si te invenerit 
sie agente, cursu consumato, qui tuo labori proponitur et herum fide servata, que tue soli- 
citudini committuntur, te repertum fidelem in modico, supra multa constituat, ac in dilecta 
gaudiorum suorum tabernacula inlroducat. Datum Avinione II Kalendas Maii Anno tertio. 

(Nach dem Orig. Rej):este Pabst's Clemens VI. J. III. ß. I. Br. 38 S. 56 im Vaticaniselieii 
Arcliive zu Kum. Vidim. Abschrift im m. st. Laiidesarchive.) 

602. 

Pabst Clemens VI. ernennt den Leutomischler Abten Heinrich zum Abt des Klosters Brücke 
nachdem diese Abtei durch die Ernennung Johanns zum Bischöfe von Leutomischel erledigt 
war^ und rersländigt hievon den Konvent des Brucker Klosters und den Markgrafen Karl, 

Dt. Avinione^ IL Kalendas Maii (30. April) 1345. 

f^lemens Episcopus Servus Servorum Dei Dilecto filio Henrico Abbati Monasterii 
Lucensis Premonstratensis Ordinis Olomucensis diocesis Salutem et Apostolicam Benedictionem. 

Summi dispositione Rectoris ad regimen universalis ecciesie deputati angimur cnris 
assiduis ut opem et operam, quaiitum nobis ex alte conceditur, impendamus, quod orbis 
ecciesie ac monasteria universa pastorum destituta regimine per nostre providentie ministerium 
viris committantur ydoneis, qui sciant, velint et valeant ecclesias et monasteria ipsa eis 



« 



439 

comissa studiose regere, prudenter dirigere, ac feliciter gubernare. Nuper siquidem Monasterio 
Lncensi Premonstratensis Ordinis Olomacensis diocesis pro eo vacante, quod nos de per- 
sona dilecti filii Johannis electi Incemusibensis tnnc dicti Lucensis Monasterii Abbatis licet 
absentis ecclesie lucemnslbensi , quam tunc Monasterium ordinis et diocesis predictorum, cui 
tu tunc preeras certis rationibus de rratrum nostrorum consiiio, et apostolice potestatis ple- 
nitndine in ecclesiam Gathedralem ereximus, duximus providendum preficiendo dictum Johannem 
eidem ecclesie in Episcopum et pastorem. Nos ad provisionem ipsius monasterii Lucensis, 
de quo nullus preter nos se hac vice intromittere potest pro eo quod nos diu ante provi- 
sionem huiusmodi omnia Monasteria per provisiones per nos tunc factas, et impostemm 
Faciendas de prelalis eornm ubilibet constitutis quibnsvis Cathedralibus ecclesiis et monasteriis 
tunc vacancia et inantea vacatura, dispositioni nostre specialiter reservantes. Decrevimus 
extunc irritum et inane si secus super hiis per quoscumque quavis auctoritate scienter vel 
Ignoranter contingeret attemptari, paternis et solicitis studiis intendentes post deliberationem, 
quam super hoc cum dictis fratribus habuimus diligentem. Demuro ad te considerantes 
grandium virtutum meritis, quibus personam tuam prout fidedignorum relatione didicimus 
Dominus insignivit, convertimus oculos nostrae mentis, quibus omnibus debita meditatione 
pensatis de persona tua eidem Monasterio lncensi auctoritate predicla de dictorum fratrum 
consilio providemus, teque illi preficimus in Abbatem, curam et administrationem ipsius 
Monasterii Lucensis tibi tam in spirituaiibus , quam in temporalibus plenarie committendo. 
In illo qui dat gratias, et largitur premia confidentes, quod prefatum Monasterium Lucense 
sub tuo felici regimine, gracia tibi suffragante divina, spiritualiter et temporaliter regetur 
utiliter et prospere dirigetur. Quocirca discretioni tue per apostolica scripta mandamus, 
quatinus onus rogiminis dicti Monasterii debita devotione suscipiens, sie te in cura ipsius 
salubriter exercendo e^^beas studiosum, quod per tue laudabilis diligentie Studium Mona- 
sterium ipsum preservetur a noxiis et ad salutaria dirigatur, tuque proinde retribntionis eterne 
premium, ac nostram et eiusdem sedis benedictionem et graciam uberius consequi roerearis. 
Datum Avinione II Kalendas Mali Anno Secundo. (sie.) 

In eodem modo. Diiectis filiis convcntui Monasterii Lucensis Premonstratensis Ordinis 
Olomucensis diocesis salutem etc. Summi dispositione Rectoris ad regimen universalis ecclesie 
deputati angimur curis assiduis etc. usque et prospere dirigetur. Quocirca discretioni vcstre 
per apostolica scripta mandamus quatinus eundem Henricum Abbatem pro nostra et apostolice 
Sedis reverentia benigne recipientes, et honeste tractantes exhibeatis et obedienciam et 
reverenciam debitam et devotam, eins salubria monita et mandata suscipiendo ilariter et 
efficaciter adimplendo. Alioquin senlentiam, qnam idem Abbas rite tulerit in rebelles ratam 
habebimus, et faciemus auctore Domino usque ad satisfactionem condignnm inviolabiliter 
observari. Datum ut supra. 

In eodem modo. Diiecto fiiio Nobili viro Carolo Marchioni Moravie salutem etc. Gratie 
divine premium, et preconium bumane laudis acquiritur, si per seculares principes prelatis 
Singulis secularibus et regularibus honor debitus impendatur. Nuper siquidem etc. usque et 
prospere dirigetur. Cum itaque sit virtutis opus Dei ministros benigno favore prosequi, ac 



♦*. 



440 



uus verbis eL ojieribus pro regis ueterni glona vonerari, Nobiliialem tiiam rugnmiis el I 
tamur altentej qunlinus euimlem Henricum AJibalem et prefatuiii Monasteriura Lucense 
»urc commissum liabcns pro nostra et apostolice sedis revcreiicia prope'iisias commendalu? 
predictum Alibalem benimm favoris (laxilio proscquaris. IIa ijiiod idcoi Abbaa tuo rtUtns 
auxilio, in cuminissa sibi Monasterü prcdicti cura possit üeu propicio prusporari, ac Ubi 
e.\iiide purennis vilae praciniuin et a nubis coudigna pravcnial acliu gralinniiu. Dal. ut si^m. . ij 
(\«(li (letn Orig. Rc^resle Pabsl's Clemens VI. J. Itl. B. tV. Br. 4tl S. 31 im Vilicaiii 
Ar>:1iiti; zu Ron. ViiJiiii. Abwhrirt im mahr. stRud. Ltmdesaruliivi^.l 



603. 



1 



Der Prager vrsbisckoßicke Official Johann l'üdtianitis befiehlt dem -Tasaaer Dechnnte \ 
den Pfarrern ron Krtilic and NdniMl, dof^ sie den Kleriker Stratoslair in den Besitz wr 
Sfemker Kirche eiit führe«. DJ. iit^Vysthrad, fer. II f. ante Agcens. Dom. (^. Mai) iSiii. 

«lobaiiiies dictiis P^daaniis decrctornin doctor Pratensis. Olomucensis el Wyssegra- 
densis ecclesiariim citneaicus, oriiciojiäque curic arcluo|ijscupaIis Prageiisis, iiec- uoii subexecutor 
Swatboslay cicrici Pragensis diocesis, nali ijuondain Petri dicli HJawiiye de Podskalo prope l 
Prägern, gri^iie sibI per si'deiu apostolicam ad collaäDiiem. Prcpositi et eunui'ntus iuoiin»lerii ' 
Sdcraitiflkste in Pra^ensi cl Oliimueensi diocesi, bciieficii cum cura, vvl sine cura vaoiturt, 
bete., per vent'rubilt'm in Cbrislo {latrem, el dontiniiui nuslruiu diiinmum Arneälliju ssDck- 
Prngünsis eccicsie arclüopiscopuut principalem cxccnlureiu, (ipecialUL-r dejinlalus iliscrelis ' cl 
lioneälis vjris . . decano Tassouiensi ac in Kralicz cl in Namyescz eccfcsiarum rectorUiH.« 
siiluttiM in dotnino et iiiandalis nustrts; ymo vltius npostölicis 5rmitßr obedire: NoueritiN 
i|iiuil prefulus Swatoslans clericus ecciesiani in ßrcEfffli vacanteifc !Ur mortem (ilim...ple- ■ 
bfini ibidom \;rliite gracte sibi per sedcm Tiptisloiiciim in forma commDDi. ut prtdicitur lactt.'. 
qiie sibi de iure debetur, aoceptanil, «l de ctidem est. jirunl in prucessu ipsius gracu-. 
nmndiiUir,' solompriiter iuneslilus. Quage vtjbis, el cnilibet veslrum in virlule sancte obe- 
dtencie, el sub excommuiitcuuiuiiis pciia, quam in vos, et veslrum quenilihot lerna canonicn 
nioniaoue prrmisäa exiiunc pruut extunc, et e\lunc pruut cxnunc prurerimns iu bijs scriplis, 
si iiumdalis nu^lris inju verius apusloiicis noii parucritis com eiTectu, qiialenns prefatum Swa- 
luslaum cliTicani, cum p^r cum, anl prociiratorem siium roijuisili l'nerilis, vigore et anctorll 
^acie et processnum per scpe diclani sedem apnstdHcam sibi fade, in- corporalem pä| 
sionem eccJesie in Bre^nik ioFra sex ! dies a municiune vobis facta, qliorum duos prOf 
dues pro «cciindo, et reliquos duus pro lerciu.ac peremptorio teriuitie assignamus, neu i 
in omaium iurium,^t pertineiiciurium ipsius inducalis, et iniluctum pro viribus dereiidattä. 
contradidores quuslibet et rebelies per ceusBrani ecclesiasticam lirmiler uompegeendu, ■; 
datilcs Bibi, aut suti pruenralorl de uiiinibiis iuribus, .porlinenciis, i'ructibuH, iihibnä. tibld 
nibuä, nc miiuersis ulilitatibus ad eandem ucclesiam spectantibus absque omni c(inta''a<lio 
vi impt;dimcnto qnolibel inleg^a^iter cespondcri. El isi onines biis oxcqiiendis inlerega«J 
poleritis, unusi^ aut dau vulriuii, ea ntclijlumiuus exequaullir, niiJlus aliuut in vxcvu 



m bwa- 
cloritaMJ 




3 blOS 013 7N0 087 



1>B 







DATE DUE 



STANFORD UNIVERSTTY UBR- 
STANFORD, CAUFORNIA 

94505