Skip to main content

Full text of "Codex diplomaticus et epistolaris Moraviae"

See other formats 


CODEX 


yo 


DIPLOMATICUS   ET   EPISTOLARIS 


M  0  R  A  V  I  A  E. 


STUDIO  ET  OPERA 

A]¥To^ii  doczi:k9 

SOCIETATIS  SCIKXTIAIUM  BOE.MICAE  ET  ALIARUM  3IEMBRI, 

PROFESSORIS    1'L'ULICI     NEC     XOX     III.STORIOURAPUI    STATUUM    MARtHIOXATLS 

MORAVIAE.  /^<^^ 


T  0  31  U  S    S^  C  U  N  D  U  S 

AB    AXXIS    1300— 134U. 


OLOMUCII,   1839. 

KX    TYPUOn.tl>HIA    .tl,UVSII    S  H.  A  RK 1  T  X  L. 


1123973 


EXCELLENTISSIMI  AC  ILLUSTRISSIMI 

D03nNI,  D03nNI 

ANTONII  FRIDEIIICI 

E     C  0  31  I  T  I  B  U  S 


»1:  MITTROWIC  ET  lirEjfllSIj, 

DOMINI  IN  WIESENBERG  IN  3I0RA\IA;  SUAE  SACRAE 
CAESAREAE  REGIAEQUE  MAJESTATIS  CONSILIARII  INTOII 
ATQUE  CA3IERARII  ACTUALIS ;  EOUITIS  AUREI  VELLERIS; 
SOIULOUE  ORDINIS  CAESAREI  AUSTRIACI  LEOPOLDINI,  CUJUS 
ET  CANCELLARIATU  I  UNGITUR,  NEC  NON  ORDINIS  S.  JOANNIS 
HIEROSOLYMITANI  3IAGNA  CRUCE  DECORATI;  SUPRE3II  REGNI 
CANCELLARII;  PRAESIDIS  CAES.  REG.  AULICAE  IN  STUDIIS 
C03OIISSI0NIS;  PLURI3IARU3I  SOCIETATU^I  A  SCIENTIIS 
3IE3IBRI  3IERITISSI3II  etc.  etc.  etc. 

SUB  AUSPICIIS  NEC  NON  IMPENSIS. 


I. 


Bavarus,  episcopm  Olomucensis,  ecclesiae  in  Eiwanowice,  fratmm  hospitalis 

s.  Joannis,  capelfam  in  Hostice  cum  dole  a  Petro  comite  de  Rusinow  collatam 

confirmat.  Dt.  in  Eiwanowice  XIII.  Kal.  Novemh.  1^00. 

B.(anarus)  dei  g;racia  Olomucensis  episcopus  vniuersis  Christi  fidelibus 
presens  scriptuin  inspcctiiris  saiuteiu  in  Domino.  Noueritis  omnes.  quod 
nobilis  vjr  Petrus  comes  de  Rusinoue  ecclesie  fratrum  hospitalis  s.  Johainiis 
m  Ivvanouici  pia  ductus  deuotione  capellam  in  Gosszice  in  perpetuum  here- 
ditarie  possidendam  contulit  et  accedens  ad  nos  nobis  deuote  et  humiliter 
suppUcauit.  quatinus  pietatis  sue  donuin  auctoritate  nostra  ordinaria  con- 
fii-maremus.  quod  nos  intuitu  hospitalitatis  et  deuotionis  fratrum  preiatorum 
de  domo  s.  Johannis  libenter  fecimus.  conlirmantes  nichilominus  eciam  d(»tem 
eiusdem  capelle  cuin  decimis  plenariis  ville  prefate.  sicut  in  priuile«'io  beate 
memorie  venerabilis  episcopi  Peregrini  predecessoris  nostri  latius  expressum 
reperitur.  quod  priuile^ium  una  cum  nostra  pagina  prefatis  fratribus 
tradebatur.  Si  (|uis  autem  Jianc  nostiam  conlirmationem  seu  ipsam  capellam 
aut  eius  dotem  uel  ministros  ausu  temerario  inuaserit.  excommunicamus  et 
darapnamus  ips*um  tradentes  Sathane  et  abyron.,  nisi  redierit  ad  peni- 
tentiam  et  debitam  satisfactionem.  Datum  in  Ivvanouici  XIII.  Kalendas 
Nouembris.     Pontificatus  nostri  anno  primo. 

£  fasciculo  copiatorum  diplomatum  in  archivo  Melitensium  Pragae. 


n. 

Premish   rex  Boemorum,   confert   in  remedlum   principum   Morariensium 

Wladimjri  et  Bretislai  animarum  villam  Stepanowice  monasterio  Gradicensi^ 

nec  non  exemtionem  ceterarum  vitlarum  concedit.   130i. 

Aiino  doininice  incarnationis  31.  CC  I.  epacta  XIIII.  concurrente 
A'II.  indictione  IIII.  Eoo  Premizf,  dei  g^iacia  III.  Boeinorum  rex,  con- 
siderans,  quanta  reruiu  instabilitate  presentis  uite  prosperitas  euoluitur, 
quantis  quibus<pie  pressuris  et  ang-ustiis  rerum  prouectus  ag"itentur,  preci- 
pue  tamen  claustralium  beneficiorum  ac  monasteriorum  ceterorum  persecu- 
tiones  in  futurum  precauens  inopie  fratrum  ecclesie,  que  est  secus  urbem 
Olomuch  in  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  edificata,  et  in  honore 
sancti  prothomartyris  Stepliani  dedicata,  aliquatenus  succurrere  dio;num 
duxi.  Ante  omnia  tamen  pie  conuersationis  eorum  studium,  iusticie  formam 
et  uirtutis  constantiam  in  mandatis  diuine  leg-is  et  sanctorum  patrum  statutis 
preuidens,  vt  essem  plantatus  in  domo  domini,  et  memoriale  meum  in  atriis 
donius  eius,  vt  cedrus  libani  perpetuo  sic  effloreret,  tantorum  dei  adhie- 
tarum  orationum  cupiens  particeps  fieri,  desiderio  animi  in  deum  feruentis 
accensus,  tandem  me  ipsorum  precibus  comniendaui,  et  deuote  niunus  com- 
niunionis  suscepi.  Dilectissimos  sjquidem  fratres  meos  in  Christo,  ne  gra- 
tuito  mihi  concessa  fraternitate  aliquatenus  deserere  uidear,  pro  mea  reg-ni- 
que  mei  incolumitate  ac  stabilitate,  iusticie  debito  ac  misericordie  precibus 
informatus,  unaque  pro  germani  fratris  mei  Wladizlay,  marchionis  Mora- 
uicnsis  sospitate,  necnon  et  vxoris  mee,  filie  reg-is  Vng-arorum,  et  regine 
Boemoruin  Constancie,  et  filii  mei  Wratizlay  meorumque  remissione  pecca- 
torum,  et  ceterorum  fratrum  meorum,  Wladimiri  videlicet.ac  Brecyzlay, 
|)rincipum  Moravieiisiuin,  qui  iam  vinculis  carnis  absoluti  debitum  nature 
persolueruiit,  consensu  omnium  nobiliorum  Boemorum  ac  3Iorauorum,  villam 
nomine  Scepanouiche,  insuper  et  per  omnes  uillas  omnem  censum  annualem, 
qui  collecia  nuncupatur,  eidem  moiiasterio  predicto  beati  prothomartyris 
Stephani  in  vsum  fratrum  perpetuo  possideiida  concessi.  Preterea  ab 
orani  seruitutis  iugo  ita  liberas  reddidi,  vt  nec  uillici  principum,  vel  militum 
serui   castrorum,   vel   dominorum   liberi,   eas   ullo  ausu   in  omni   casu   hono 


uel  malo  ingredi  presumant,  donec  domino  abbati  vel  ceteris  fratribus  uel 
curiali  eorum  casu  manifestato  accusatus  uel  accusandus,  iudicandus  uel 
dampnandus,  fur  uel  homicida  omni  iudicio  uel  satisfactioni  per  eos  repre- 
sentatus  asistat,  et  in  eo  omni,  quo  judicatus  subcubuerit,  nuili  preter  abba- 
tem  et  fratres  respondeat.  Sed  ne  processu  temporis,  quod  geritur  in 
tempore,  labatur  cum  tempore,  hoc  euidens  priuilegium  presentis  scripture 
memoria  cum  sio;iUi  nostri  impressione  et  harum  personarum  testimonio 
roboraui.  Bawarus,  Olomucensis  XIIII.  episcopus.  Daniel  Pragensis  XVI. 
episcopus.  Albertus  abbas  de  monte  ,Syon.  Mislen  abbas  de  Lutomischeh 
Georgius  abbas  de  Luca.  Tyburcius  abbas  de  Trebech.  Florianus  pre- 
positus  Pragensis.  Christianus  prepositus  Wissegfradensis.  Aiulreas  pre- 
positus  Bolezlauensis.  Baldwinus  decanus  Olomucensis.  A  italis  canonicus 
Pragensis.  Slauco  camerarius  Boeraie.  Boguzlaus  camerarius  Morauiensis. 
Cyrnin  cum  fratre  suo  Brecyzlao.  Jarozlaus.  Bog-uta.  Budiuoy.  Jacobus. 
Seraizlaus.  Blud.  3IedI.  Predbor.  Sobog-ird-  Sdizlaus.  Sub  eiusdem  uero 
sigilli  munimine,  interuentu  predicti  abbatis  Hermanni  et  fratrum  eorundem 
et  testimonium  supradictorum  has  uillas  confirmaui  Tridmirici,  Budkouene, 
Weletin,  Syracouici,  Opatouici,  Zirouici,  qvinque  tabernas,  I.  in  Olomuch, 
II.  Techelschyh,  III.  Nakel,  IV.  Bvnovich,  qvinta  in  Oppaua.  Igitur  ego 
Bawarus  Olomucensis  ecclesie  XIIII.  episcopus,  et  Daniel  sancte  Pragensis 
ecclesie  eplscopus,  huic  tali  decreto  bannum  apponiraus,  vt,  si  quis  teme- 
rator  huius  rei  aut  contemptor  exstiterit,  perpetuis  subiaceat  cruciatibus 
innodatus,  et  sanctorum  dei,  quorum  ibi  reliquie  continentur,  meritls  et 
intercessionibus  sine  intermissione  cum  Juda  traditore  saluatoris  suppliciis 
maneat  deputatus  inferni.  Amantibus  et  laudantibus  hec  pro  posse  quoque 
augentibus  sit  salus  et  protectio,  pax  et  exultatio  nunc  et  in  evvm  amen. 


Ex  originali  in  c.  r.  archivo  aulico  Vindobonae  —  cum  sigillo  appenso 
oblongo  laeso  et  attrito.  —  Apographum  in  codice  Gradicensi  et  amia- 
libus  ejusdem  monasterii.  — 


III. 

PremysU  rex  Boemonim,  monasferio  lAtomj/sIensi  concedit  decimas  rome' 

rales  in  circuilu  Grutow  (^ChrudJtn),   et  facnllalem   rendendi  capellam 

s.  Joannis  in  Moravia.    Mense  Junio^   iSOl. 

In  nomine  domini.  amen.  Quoniam  facta  hominum  tempore  labente 
obliuionis  nube  teg^untur,  nisi  litterarum  lucidis  monimentis  perhennentur, 
sapientia  prouidorum  uirorum  sahibriter  prouisum  est,  ut  memorlam  rerum 
^estarum  posteris  scripto  transmittamus.  Hinc  est,  quod  ego  Premisl 
miseratione  diuina  Boliemorum  rex  tertius,  frao^ilitati  conditionis  uite  mee 
consulens,  pro  remedio  peccatorum  moorum  contuli  Mizleno  abbati  de  Luto- 
mizle  et  conuentui  eius  denariorum  uomeralium  decimas  in  circuitu,  qni 
nominatur  Grutou,  undique  per  omnes  uillas  militum  meorum,  qui  astantes 
huic  traditioni  acclamabant,  ipsos  meam  ordinationem  laudare.  Item  in 
remedium  anime  pie  memorie  Brecizlai  ducis  Morauiensis  de  prouincia 
Breczlaue  confirmo  auctoritate  reo;ia  capellam  sancti  Johannis  in  Morauia 
cum  suis  pertinentiis  eisdem  fratribus  in  Lutomizle,  licet  per  prefatum  ducem 
sine  iuris  modo  et  priuilegii  formata  ipsis  collata  esse  dinoscitur,  con- 
cedens  ipsis  ad  petitionem  fratris  nostri  dilecti  Wladizlai  nomine,  marchionis 
3Iorauie,  facultatem  prefatam  capellam  cum  suis  pertinentiis  propter  uiarum 
distamen  inanibus  prefato  fratri  nostro  vendendi.  Ne  autem  super  huius- 
modj  mea  ordinatione  procedente  tempore  aliqua  neg^ligentie  uel  contrarie- 
tatjs  oriatur  occasio  peruersa,  hanc  pao;inam  posteris  transmittere  duxi 
dig-num,  atque  sigilli  mei  appensione  roboraui.  Testes,  quonim  nomina 
huic  pag;ine  inserere  precepi,  sunt  hec:  Daniel  Prao^ensis  episcopus.  Al- 
bertus  abbas  de  monte  S)on.  Florianus  prepositus  Prao^-ensis.  Christianus 
prepositus  Wisseo;radensis.  Andreas  prepositus  Bolezlauensis.  vSIauco  came- 
larius  Boemie.  Leo  de  Brunna.  Cyrnin  cum  fratre  suo  Brecizlao.  Jerozlaus. 
Bog;uta.  Budiuoy.  Blud.  Medl.  Sdizlaus.  Welis.  Jutron,  Lutobor.  Jacobus. 
Anno  dominice  incarnationis  M.  CC.  I.  Indictione  IV.  F-pacta  XIIII.  con- 
currente  VII.  mense  Junio.  Si  quis  tenorem  priuilegii  mei  immutare  tempta- 
uerit  anathematis   uinculo  remaneat  iiuiodatus.  Amen. 

Ex    originali    in   archivo    ojusdem    monastcrii   in   registratura    c.   r.    Oiibernii 
Moravici.  Sigillum  avulsum. 


Premysl.  rex  Boemorum  et  dux  Olomucenslum,  Roberto,  episcopo  Olomu- 

censi  decimas   in  prorincia   Holasicensi  dari  constituit,  villamque   Drysice 

hereditarie  confert.    Mense  Julio,   l!<^01. 

In  nomine  sancte  et  indiuidne  trinitatis  patris  et  filii  et  spiiitus  sancti. 
Notum  sit  uiiiueisis  sancte  relio;ionis  christiane  professoribus  et  in  cari- 
tatis  nnione  fideiiter  perseueiantibus.  tam  presentibus  quam  posteris.  (piod 
ego  Premisl.  miseratione  diuina  opituiante.  rex  Boemorum  tertius  et  dux 
Olomucensium  reminiscens  condicionis  liumane.  atque  fragilitati  mee  con- 
sulens.  pro  remedio  peccatorum  meorum.  cu|)iens  |)articeps  fieri  eterne  i  etribu- 
cionis  ab  omnium  bonorum  retributore.  cum  coniug-e  mea  regina  Consian- 
cia.  et  filio  meo  Wrafizlao.  acclamantibus  et  laudantibus  omnibus  meis 
primaiibus.  (am  boemis  quam  morauis.  constitui  decimam  episcopo  dari  in 
prouincia    Golasizch   undique    per   omnes   uillas    meas    et   militum   meorum. 

uidelicet.  VI.  denarios   de  aratro secundum   ius  ecclesiastice 

institucionis  et  antiquorum  (radicionem  patrum.  ^eruntamen  quia  facta 
mortalium  tempore  labente  iacturam  obliuionis  plerumque  senciunt.  nisi 
monimentis  litterarum  alligentur.  et  eorum  amminiculo  ab  obliuionis  interitu 
defendantur.  sapientum  uirorum  prouidencia  salubriter  prouisum  est.  ut 
paemoriam  rerum  geslarum  posteris  scripto  transmittamus.  Ne  ig-itur  super 
hac  constitucione  mea  quam  etiam  diuine  leges  approbant.  aliqua  suboriatur 
neo^Iig-encia.  uel  controuersie  admittatur  occasio  fraudulenta.  summam  rei 
geste  posterorum  memorie  scripto  transmittere  dignum  duxi.  atque  sig-illi 
raei  inpressione  confirmaui.  Nomina  eciam  testium  qui  eidem  actioni  affue- 
runt.  tam  spiritualium  quam  secularium.  presenti  pag-ine  inserere  precepi 
quatinus  testimonio  multorum  ueritas  iunixa  calumpniatorum  compescat  falla- 
ciam.  Si  quis  autem  irretitus  uicio  superbie  hoc  immutare  attemptauerit. 
tamquam  sacrilegus  perpetuo  anathemate  damnatus  perpetuis  cruciatibus 
inferni  deputetur.  Isti  sunt  qui  affuerunt.  Bawarus  episcopus.  Jursik. 
Oirnin.  Wlastibor.  Boguzlau  camerarius.  Baluinus  decanus.  Zbineus  archi- 
diaconus.  Boscho  archidiaconus.  Walterus  archidiaconus.  Stephanus.  .lacobus 
magi^ter.  Jacobus   comes  de    Wiscou.  Sdizlaus   subcamerarius.   Petr.   Po- 


mnemis.  Medl.  Suirch.  Semlzlaus.  Insuper  eclam  contuliraus  ecclesie  beatl 
Wencezlai  martyris  uillam  Drissich  hereditario  iure  possidendam  hi  tinem 
seculi.  sub  testimonio  prescriptorum  testium.  quod  siquis  immutare  laborauerit 
perpetuo  anathemate  remaneat  condempnatus.  Amen.  Anno  dominice  incar- 
nationis  31.  CC.  I.  Indictione  V.  Epacta  XIIII.  Concurrente  MI.  Mense  Julio. 

Ex  orig.  in  archivo  capit.  Olom.  Sigillum  attritum.  Item  apographum  in  cod. 
Olomucensi  I.  membr.  f.  6.  et  Cremsirieusl  D.  AIII. 


V. 

Innocentius  papa  III.    ..Duci  Boemiae'*'  scribit,  ut  Ottoni,  Romanorum 
reg"i.  adhaereat.   Circa   1.  Martium,   I20I. 

Baluze  —  Regesta  Innocentii  III.  De  negot.  imperii  epist.  44. 


VI. 

Principes  imperii  (Jnter  quos  etiam  rex  Boemiae  atque  marchio  Morariae) 

Innocentio  papae  III.  scribnnt  in  favorem  Philippi  regis  contra  episcopum 

Praenesfinum,  apostolicae  sedis  legatum.  cc.  8.  Septemb.   1301. 

^anctissimo  patri,  et  domino  Innocentio  sacrosanctae  Romanae  sedis 
summo  Pontitici  vniuersali  Dei  g^ratia  ^lao^deburg-ensis.  Bremensis .  archi- 
episcopi.  Vvormatiensis,  Patauiensis.  Ratisponensis,  Con.stantiensis,  Augu- 
stensis,  Ekstadensis,  Ilauelberg-ensis,  Brandeburgensis.  3Iisnensis,  Nuem- 
bergensis  episcopi,  Bambergensis  electus,  Fuldensis,  Herseueldensis.  Campi- 
donensis  abbates:  rex  Bohemiae,  dux  Zaringiae,  et  rector  Burgundiae, 
dux  Saxoniae,  dux  Austrlae  ac  Stiriae,  dnx  Aleraniae,  Turingiae  lant- 
grauius,  marchio  Morauiae,  orientaiis,  Alesensis,  Brandeburgensis,  marchio- 
nis,  de  Orlamunda,  de  Sumsenberch.  de  Brenen,  de  Avitin  comites^  salutem 
et  dtbitam  in   Christo   reuerentiam.     Extimare   nou   valet   ratio,  nec   rudis 


siraplicitas  hoc  potest  crederp.  vt  inde  iuris  cniusque  surg^at  turbatio.  vbi 
iuris  soliditas  perniansit  hactenus  inconuulsa.  quis  tam  duri  etiaiu.  tamqiie 
peruersi  sensus  extimet,  vt  inde  emanet  superstitio,  vbi  quiescere  debet 
sanctitas.  diuina  etiam  ordinatione.  non  humano  iudicio  pie  et  salubriter 
est  prouisum,  vt  in  vrbe  Romana.  vbi  olim  erat  caput  superstitionis,  illic 
quiesceret  caput  sanctitatis.  et  suppliciter  est  omnibus  orandum.  vt  ad 
extremitatem  non  atnaliaiur  juincipium.  ne  Omeo-a  dicatur  reuolasse  ad  Alpha. 
Non  erofo  sacrosanctae  Romanae  sedis  sanctitas,  et  cuncta  pie  fouens 
paternitas  hoc  sentire  vllo  modo  vos  permittit.  ea.  quae  iuri  dissona.  et 
honestati  contraria  a  domino  Praenestino  vestrae  sanctitatis.  vt  ipse  asserit. 
legato,  in  Romanorum  regis  electione  snnt  indecenter  nimium  perpetrata. 
vt  de  vestrae  mirae  prudeiitiae  prodierint  conscientia.  nec  sanctissimam 
sancti  coetus  cardinalium  credimus  iiuc  conniuentiam  accessisse.  Quis  enim 
huic  similem  audiuit  audaciam?  quis  verus  accedere  potest  testis,  fore  hactenus 
sic  pracsumptum,  cum  nec  hoc  testetur  fabula.  nec  affirmet  res  o;esta.  nec 
cuiusque  hoc  codicis  asseueret  series?  Vbinam  leo^istis,  o  summi  Pontifices, 
vbi  audistis  sancti  patres  totius  ecclesiae  cardinales  antecessores  vestros, 
vel  eorum  missos  Romanorum  reo^um  se  electionibus  immiscuisse,  sic  vt 
vel  electonim  personam  g-ererent,  vel  cooiiitores  electionis  vires  trutinarent 
respondendi  insiantiam  vos  credimus  non  habere.  In  Romanorum  enim 
electione  Pontificura  hoc  erat  imperiali  diademati  reseruatum,  vt  eam  Roma- 
norum  imperatoris  auctoritate  non  accommodata  vllatenus  fieri  non  liceret. 
Imperialis  vero  magnificentia.  quae  cultum  Dei  semper  ampliare  studuit.  et 
eius  ecclesiam  priuileg-iorum  specialitate  decorare  curauit,  hunc  honoris 
titulum  Dei  ecclesiae  reuerenter  remisit  quod  constitufio  primi  Henrici 
euidenter  explanat,  cuius  series  haec  est,  vt  nuUus  missorum  nostrorum 
cuiuscunque  irapeditionis  arg-umentum  in  electione  Romani  Pontificis  com- 
ponere  audeat,  omnino  i^rolubemus.  ,Si  laicalis  simplicitas  bonum.  quod  de 
iure  habuit.  reuerenter  conierapsit.  sanctitas  poniificalis  ad  bonum,  quod 
nunquam  habuit,  quomodo  manum  ponitV  sed  cum  vestrae  sauctae  curiae 
tanquara  piae  matris  nos  tangat  opprobrium.  cnm  ad  Romani  imperij  simus 
astricti  titulum.  eius  iniuriam  cogimur  non  tacere.  Vobis  ergo  suprascri- 
pion.im  principum  cum  dolore  aperit  vniuersitas.  quod  Praenestinus  episcopus, 
in   Romaiii   refi-is   electione  coutra   omnem  iuris   ordinem  se  ingessit,  nec 


8 

videre  possumns,  cuius  personam  inculpabiliter  g-erat:  gerit  enim  vel  personam 
electoris,  vel  personam  co«;iiitoris.  Si  electoris,  quomodo  quaesiuit  oppor- 
tunitatem,  qualiter  arbitris  absentibus  mendacio  veritatem,  et  crimine  virtutem 
mutaret?  (piomodo  enim  ea  |)ars  principnm,  quam  numerus  ampliat,  quam 
difi^-nitas  elFert,  iniuste  nimium  est  contempta?  Et  si  cognitoris;  hanc  gestare 
non  potuit:  Romanorum  enim  regis  electio  si  in  se  scissa  fuerit,  non  est 
superior  iudex,  cuius  ipsa  sententia  integranda,  sed  eligentium  voluntate 
spontanea  contuenda*,  mediator  enim  Dei,  et  hominum  homo  (Miristus  lesus 
actibus  proprijs,  et  dio^nitatibus  distinctis  officia  potestatis  vtriusque  discreuit, 
vt  et  Deo  militans  minime  se  neo;otijs  imj^licaret  secularibus  ac  vicissim  nou 
ille  rebus  diuinis  praesidere  videretur,  qui  esset  negotijs  secularibus  impli- 
catus.  Sed  si  vos  iudicem  contiteamini,  factum  hoc  excusationem  habere  non 
potest:  vestrum  enim  in  vos  possumus  exercere  g-ladium,  quia  absente  alia 
parte,  sententia  a  iudice  dicta  nullam  habeat  lirmitatem.  Quid  erg-o  praedicti 
Praenestini  sententiam  in  Othonem  firmare  potuit,  cum  nihil  ante  in  eo 
factum  sif?  nam  quid  erit,  aut  quas  vires  habere  poterit,  cpiod  ab  ijs  sit, 
quos  tenuior  compescit  numerus,  quos  minor  comitatur  auctoritas,  quod 
partis  alterius  reddit  absentia  vitiosum?  Coiitra  eum  ergo.  qui  talia  ope- 
ratus  est  minus  decentia,  vester  se  rigor  exerceat,  sit  in  eum  tantum  pie 
saeviens  disciplina.  Vobis  enim  pater  sanctissime  insinuare  decreuimus, 
quia  electionis  nostrae  vota  in  serenissimum  dominum  nostrum  Philippum 
Romanorum  regem,  et  semper  Augustum  vna  voce,  vno  consensu  con- 
tulimus:  hoc  spondentes,  hoc  firmiter  promittentes,  quod  a  vestra,  et  Romanae 
sedis  obedientia  non  recedet,  et  eum  Deo,  et  vobis  sua  deuotio  reddet 
acceptum,  et  filialis  eum  timor  imbuet,  et  defensoris  eum  strenuitas  cora- 
mendabit.  Vnde  petimus,  vt  veniente  tempore,  et  loco,  sicut  nostri  oflicij 
est,  vnctionis  ipsi  beneficium  non  negetis. 

Rayiiald.  Annal.  Ecclesiast.  T.  XIII  p.  70. 


VII. 

Philippi,  Romanorum  regis^  diploma  —  suh  feslimonio  Heinrici,  marchionis 
Moraviae.     Apud  Babenberg  XVIII.  Kal.  Octobris,   iSOi. 

Jr  hllippns  rex  ....  Euiihardo  Salzpurofensi  arcliiepiscopo  eiusque 
ecclesiae  abbafias  reg-ales  Rieniisse  et  Sewe  cnm  earuni  pertinentiis  donat . . 
Apud  Babinberc  W\\\.  Kalendas  Octobris  i!<i01  ...  Testes  Hertwicus 
bremensls  archiepiscopus.  Aodiscalcus  Augnstensis  episcopus.  Diethalmus 
constantiensis  episcopus.  Conradus  Ratisponensis  episcopus.  AVolfg-erus 
pattauiensis  episcopus.  Bernhaidus  dux  Saxoniae.  Hermannus  lantgrauius 
Thurino;iae.  Heinricus  marchio  Morauiae.  Comes  Didericus  de  Landisperc. 
Huodolfus  comes  palatinus  de  Twing-en.  Godefridus  marchio  de  Rovraisperc. 
Comes  Volricus  de  Berg^e.  Comes  Lodwicus  de  Wirtinberc.  Waltherus 
de  Langinberc.  Albertus  de  entsee.  Hadraarus  de  Cliunringen.  Wichardus 
dapifer  de  Zebingen.  Hertnidus  de  Orten.  Covno  burcgrauius  de  Wernin. 
Waltherus  pincerna  de  schipfen.  Lodwicus  de  Nlcastel  et  aiii  .  .  . 

Monumenta  Boica  T.  XXIX.  P.  I.  p.  479. 


vm. 

Boleslans,  dux  Slesiae,  coenobio  Lubensi  mille  mansos  circa  metas  Moraviae 

inter  flumina  Osoblaham  et  Stradunam  restituit.     Acta  III.  Idus 

Norembris,   iSOi. 

In  noraine  doraini  araen.  Ne  cum  tempore  transeunte.  transeant 
a  posterorura  noticia  que  fuerint  temporaliter  facta  et  ordinata  literarura 
debeut  perhennari  testinionio  et  a  stipulacione  proborura  hominum  roborari. 
Idcirco  ego  Bolezlaus  dei  gracia  dux  Zlezie.  filius  illustris  quondam  et 
maximi  ducis  wladyzlai  declaro  presenti  pagina  presentibus  ac  futuris  cliristi 
fidelibus  uniuersis.  quod  uenerande  meraorie  dominus  Zyrizlaus  quondam 
episcopus  wratizlawie  pio  deuocionis  affectu  et  ad  meara  ac  baronura  meorum 

2 


10 

peticionera.  cnra  vnanirai  et  pleno  consensu  capituli  sui  cenobium  Lubense 
quod  efi;o  fundaui  dotauit  oranibus  noualibus  decirais  uillanmi  nouarura  et 
agrorura  in  toto  territorio  legnicensi.  que  tunc  fuerunt  uel  esse  poterant 
In  futurura.  tam  in  raontibus  quara  in  plano.  Processu  uero  teraporis  eodera 
pio  patri  uiam  uniuerse  carnis  ingresso.  filius  raous  Jarozlaus  tunc  dux 
de  opol  sibi  in  episcopatu  succedens.  sicuti  contra  rae  patrem  suum  non 
lilialiter  egit  in  raultis  cura  aput  auunculura  raeura  heinricum  quintura  impe- 
ratorem  cum  raeo  exercitu  in  expedicione  in  lorabardia  per  trienniura  con- 
sisterera.  sic  quoque  contra  fundationem  meara  lubense  cenobium  consurgens. 
donacionera  prefatam  decimarura  noualiura  potencialiter  irritauit.  Ouem  cum 
eg*o  ad  propria  reuersus  super  eis  comraonerera.  respondif  se  uelle  satis- 
facere  ordini  sed  non  claustro  lubensi.  A^nde  uocatis  aliquot  fratribus  de 
porta  contulit  eis  mille  mansos  mao;nos  in  districtu  dncatus  sui  circa  meias 
moruuie  inter  duo  iluraina  Ozoblogam  videlicet  et  slrudunum  cum  omni 
deciraatione  inter  eadera  flumina  usque  ad  Odram  fluuium  quera  influunt 
et  eos  ibi  in  loco  quera  appellauit  Jerozlaue  collocauit.  Eo  auteui  defuncto 
et  potestate  terre  ad  rae  reuersa.  Portensis  conuentus.  illiusque  abbas. 
contuentes  cenobij  raei  lubensis  iniuriara  et  preiudiciura  raanifestum.  per 
sanctioncra  quoque  «•eneralis  capituli  quod  interpellaui.  prefatara  donacionem 
tilij  raei  raeo  cenobio  Lubensi  de  raeo  conseusu  totaliter  resignarunt  in 
refusionem.  deciraarura  noualiura  predictarura.  Qua  propter  ego  eosdem 
mille  mansos  cura  oranibus  attinencijs  suis  videlicet.  aquis.  pratis.  ag-ris. 
slluis.  melliliciis.  decimis  ut  prius  fuerunt.  et  cum  orani  libertate  cenobio 
lubensi  trado  et  confirrao  in  possessionem  Ieg;ittiraara  et  eternam.  Acta 
sunt  autera  hec.  anno  doraini  millesimo  ducentesimo  prirao.  tercio  Idus 
Nouerabris.  IndiCvione  quarta.  atestantibus  probis  et  fide  dignis  viris.  Vi- 
delicet  doraino  Cyprlano  episcopo  Wratizlauiense  et  canonicis  eius.  Benico 
decano.  Eo-ydio  archydiacono.  Johanne  cantore.  Mao;istro  odone.  Martino 
cancellario.  Felice.  Mathya.  Fryderico.  Laurencio  et  laraberto.  Item  An- 
drea  castellano  glog-ouiense.  Nenkero  castellano  de  Bolezlauez.  Stephano 
castellano  de  Le«;niz.  Ino^ramrao  castellano  de  wratizlaue.  Voizlao  iudice 
curie.  Schanztoborio  castellano  de  Zandowel.  et  aliis  quara  pluribus  uiris 
nobilijjus  et  honestis.  Amen. 

Exoriginali  in  rcgio  provinc.  arciiivo  Wralisla viae  accepi   a  Prof.  Stcnzcl. 


11 

IX. 

Innocenflus  papa  III.  rnarchlonem  Moruvlae  horfatur,  uf  a  PhUippo  recedaf, 
Offonisque  regis  grafiam  invenire  sfudeuf.    Dafum  Anagniae  Idibus 

Decembris,   1201. 

Iniiocentius  seruus  seruorum  Dei.  Nobili  uiro  .  .  marcliioni  Morauie 
salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Cum  (inem  rerum  prouidentia  metiatur, 
et  extendat  sapiens  sue  considerationis  aciem  ad  lutura,  miramur  non  modicum 
et  mouemur,  quod  cum  te  uirum  esse  noueriraus  exercitatum  in  temporalibus 
et  in  aliis  circumspectum,  iii  facto  imperii  cali«;are  uideris  et  fiiiem  eius 
improuidus  expectare.  Saiie  cum  sue  uie  dux  Fhilippus  propter  impedi- 
menta,  que  in  litteris  g-eiieralibus  uniuersis  principibus  destinatis  nos  memi- 
nimus  expressisse  nec  possit,  nec  debeat  ad  imperii  monarcbiam  peruenire, 
iugiterque  deficiat  in  se  ipso,  et  pars  eius  de  die  iii  diem  amplius  infirmetur, 
carissimus  autem  in  Christo  filius  iioster  illustris  rex  Otto  iii  Romanorum 
imperatorem  electus  uir  sit  iiidustrius  et  idoneus  ad  imperium  obtinendum, 
fiatque  iugiter  in  se  ipso  robustior  et  roborelur  quotidie  regnum  eius,  non 
debueras  tamdiu  incumbere  baculo  arundineo,  <|ui  maiium  perforat  initentis, 
sed  illi  potius  adherere  columne,  que  in  petre  soliditate  formata  nec  plu- 
uiarum  imbres,  nec  impetus  numiiiuiii,  aut  uentorum  formidabit  impulsus. 
Cura  enim  Dominus  quod  de  ipsius  reo^is  promotionc  disposuerat,  ab  eterno 
iam  inceperit  temporaliter  explicare,  ac  beneplacitum  suura  certis  ex  qua- 
dara  parte  iiidiciis  reuelarit,  cuiusdam  latuitatis  est  species  diuine  uelle 
dispositioni  resistere  ac  eius  omnipotentie  obuiare.  Kcquid  igitur  expectas 
adhuc  et  non  preuenis  in  benedictione  dulcedinis  regem  ipsum,  ut  cum 
coronara  acceperit  de  lapide  pretioso,  circa  te  regie  beneuolentie  dona 
diffundat,  et  mao;iiificet  et  iiiter  se  honoranfis  honoret!:'  Saiie  priidentiam 
tuam  iion  credimus  ignorare,  (juod  si  ultimus  ad  fidelitatem  eius  uenire 
uolueris  et  post  ceteros  eius  o^ratiam  obtinere,  aut  nulUnii  aut  difricilem 
iuuenies  ajiud  ipsura  accessum,  nec  uolet  forsilan  te  ro«;atus  recipere,  quem 
tu  non  recipis  cum  rogaris.  Audisse  naraque  te  crediiiuis  ex  euangelica 
lectione  quod  uirgines  que  tunc  tandem  oleura  eraere  uoluerunt,  cura  sponso 
fuerat  occurrendum,  quia  cum  aliis   intrantibus  ad  nuptias  noii  intrauerunt. 


i2 

Nescio  uos  audire  meriierint  iiouissinie  uenientes,  et  clausa  ianua  oninis 
eis  fuerit  prechisus  ing^ressus.  Ne  ig-itur  nobilitati  tue  simile  sic  contingat, 
moneiuus  et  exhortamur  attentius,  consulimus  et  per  apostolica  tibi  scripta 
mandamus,  quatenus  omni  mora  et  difTicultate  cessante  ad  eiusdem  reg-is 
fidelitatem  accedas,  et  sic  eius  obsequiis  te  addicas,  ut  dilationem  temporis 
fideli  auxilio  redimas,  et  deuotionis  constantia  more  dispendia  recompenses; 
sciturus  quod  si  nunc  saltem  audias  et  exaudias  uocera  nostram  et  con- 
siliis  acquiescas,  aj)ud  reg^em  ipsum  interponemus  efficaciter  partes  nostras, 
ut  te  in  gratiam  reo^alem  admittat,  et  inter  eos  qui  ei  a  principio  astiterunt 
honoret.  Datum  Anao^nie  Idibus  Decembris.  (fn  eunclem  modum  duci 
Saxoniae,  Bertoldo  duci  Zaringiae,  diici  Meraniae,  comili  Barensi,  duci 
Amtriae,  duci  Bauaiiae^  marchioni  orientali). 

Baluze.  —  E  regestis  Innocentii  III.  de  negot.  imperii.  Epis^t.  98. 

X. 

Premyfil,  qui  et  Ofakarvs,  rex  Boemorum,  confirmat  fundalionem  coenohii 
Weleliradensis,   ordinis   Cisterciensis,   a  fratre  suo    Wladislao,   marchione 

Morauiae,  factam.   ISOS. 

In  nomine  sancte  trinitatis  et  indiuidue  vnltatis.  Eg^o  Premi/%1,  qui 
et  Otakarus,  tercius  rex  Boemorum  monasterio  Welegradensi,  Cisterciensis 
ordinis  et  ministris  dei  ibi  degentibus  im|)erpetuum.  Cum  prudens  et  vene- 
randa  seniorum  precedencium  antiqnitas,  in  qua  imperatoria  et  rcg^ia 
dignitas  summam  habuit  auctoritatem,  decreuerit  succedentibus  temporibus 
suis  inquietantium  iniurias  ab  onniibus  quietis  et  iustis  remouere,  placuit 
eius  saniori  prouidencie  acta  temporum  suorum  in  scriptis  redigere,  vt 
illa,  que  iustum  et  debitum  habuerunt  processum,  etiam  haberent  robur  et 
firmitatem.  Nouerint  itaque  tam  presentes,  quam  futuri,  quod  inclite  me- 
morie  frater  noster  Wadislaus  marchio  Morauie  claustrum  Cisterciensis 
ordinis  Welegrade-  nomine  fundauit  et  possessionibus  amplis  et  ceteris 
necessariis  dotauit,  et  hoc  totum  actum  est  auctorilate  nostra,  quia  principes 
Morauie  nichil  possunt  conferre  perpetualiter  alicui  monasterio  «el  militi 
uel    alii,   nisi   interueniat    eius   consensus   et   confirmationis    auctoritas,   qui 


J3 

sumuius  est  iii  re«;no  Boemie  et  illius  terre  tenet  principatum.  Possessiones 
uero  quasdam,  que  subnotate  sunt,  emit  inclitus  frater  noster  a  quibusdam 
militibus  et  aliis,  quas  contulit  claustro  predicto  perpetuo  possidendas. 
Emit  quidem  ab  abbate  et  fratribus  de  Lutonmsle  quoddara  predium  adia- 
cens  claustro,  in  quo  erat  sita  ecclesia  sancfl  Johannis,  sed  tunc  temporis 
vacua  et  deserta,  uix  CC  iuo;erum  pro  decem  marcis  arg^enti,  quod  et 
claustro  contulit.  Licet  enim  illud  predium  non  poterat  conferri  a  duce 
Brechizlao  Lutomislensi  ecclesie  taraen  nos  ob  reuerenciam  beate  Marie 
illam  donationem  dissimulauimus  et  concessimus  fratri  nostro  emere  et  claustro 
Weleo;radensi  conferre.  Insuper  frater  noster  eodem  tempore  emit  uillam 
Borsciz  nomine  cura  circuitu  suo  a  Pribizlao  railite  pro  quinquag^inta  marcis 
arg^enti  et  aliam  villam  Zfehoire  nomine  emit  a  Dobene  milite  pro  XXX 
marcis  ar^enti  cura  omnibus  appendiciis  suis.  Similiter  uillam  Vscenowe 
nomine  emit  a  Smilone  milite  pro  XXVIII  marcis  arg^enti  cum  onniibus 
attinenciis  suis,  que  villa  fuit  possessio  cuiusdara  Radoslay  militis,  qui  eam 
dederat  filie  sue:  sed  cum  puclla  esset  sub  tutela  Smilonis,  tradidit  eam 
marito  Heinrico,  quondam  iudici  de  Znoym  cum  eadem  pecunia.  Insuper 
uir  nobilis  Theodericus,  noraiiie  (jlrutouice,  quandara  uillullam  Costeleche 
nomine,  quara  deseruierat  apud  fratrera  nostrum  Wadislaura,  marcbionem 
Moraule,  cum  nostro  assensu  et  ipsius  contulit  ecclesie  Welegradensi, 
quod  nos  ratum  babuiinus  et  lirinum;  cuius  termini  sunt  usque  ad  ualhim 
andque  ciuitalis.  lluius  rei  testes  sunt,  qui  tunc  presentes  erant,  Rupertus 
episcopus  Olomucensis.  Walterus  decanus.  Stepanus  prepositus.  Bosko 
archidiaconus.  Andreas  canonicus;  hii  suiit  canonici  Olomucenses.  Abbas 
Ticeliiius.  AV^alkuonus,  Kberhardus,  Gerun«^us  monachi  Weleg-radenses; 
Hartmodus,  Bertoldus  conuersi  eiusdem  loci.  Pludo.  Doben.  Theodericus 
filius  Ghrut.  Petrus  filius  Bohvt.  Smilo  de  Buo;Iowicz.  Priraizlaus  de  Borscwicz. 
Stranata.  Peley.  Pranzut,  hii  sunt  nobiles  3ioranie.  Wrzman.  Altraan. 
Styrair.  Milota.  Bohomil.  Ilon.  3lilosc.  Martiii.  Bratron,  hii  sunt  ciues 
Welegradenses.  Acta  sunt  hec  anno  incarnacionis  dominice  millesirao  du- 
centesimo  secundo.  Ticelino  primo  abbate  regente  ecclesiam  Welleg-radensem. 

Ex  originali  in  c.  r.  archivo  Vindobonac.  Sigiila  duo  appcnsa  iilacsa. 
Apoo;r.  in  cod.  Welehr.  f.  15.  Tcnor  lilcraruin  ct  daUnn  rcclc  ad  annum 
ia08.  spectat;  lilcrae  ipsae  vero  anno  12!<i8.  conscriptae  sunt. 


14 

XI. 

Heinricus,   qui   et   Wludislaus,   marchio   Moraviae,   monasterio   Gradicensi 

silvam  spatiosam   Slrelna   inter  fluvios    Odram   ef  Moravam   interjacentem 

confert  exstirpandam,  eamque  limitat.   VIII.  Kalendas  Martii,   1203. 

In  iiomine  patris  et  filii  et  spiritus  sancti  amen.  Heinricus,  qui  et 
Wladizlaus,  dei  o-iatia  marcliio  Morauie,  ecclesie  Gradicensi  Premonstra- 
tensis  ordinis,  Olomucensis  diocesis,  et  fratribus  ibi  nunc  et  in  futurum 
reo-ularem  uitam  professis  in  perpetuum.  Quoniam  obliuionis  exitus  plerum- 
que  excedit  scientiam  futurorum,  ideo  acta  presentium  eterna  scriptu- 
rarum  memoria  et  ceteris  certis  indiciis  debent  soUicite  obseruari:  noscat 
igitur  tam  presens  hominum  etas,  quam  posteritas  in  domino  successura, 
quod  nos  fratrum  ecclesie  Gradicensis  religiositatis  feruorem,  quem  deuote 
famulando  gerunt  ^ubernatori  omnium,  intuentes,  ipsorumque  oiationibus 
participes  tieri  cupientes,  ex  solita  nostre  benio;nitatis  munificentia  siluam 
quamdam  satis  latam  et  spatiosam,  ad  nostri  principatus  dio;nitatem  |)er- 
tinentom,  denominatam  Strelna,  inter  Odram  et  31orauam  iacentem,  cum 
oranibus  prouentibus  et  utilitatibus  nunc  et  imposterum  exinde  percipiendls 
de  consensu  fratris  nostri  Otakari,  inclyti  regis  Boemie,  dicte  ecclesie  et 
fratribus  ibi  deo;entibus  contulimus  iure  hereditario  perpetuo  et  pacifice 
possidendam-,  dantes  eis  plenam  hbertatem  exstirpandi  eam,  et  uillas,  fora, 
ciuitates  locandi  in  ea,  uei  alia  quecumque  ex  ea,  uel  in  ea,  prout  ipsi 
duxerint,  ordinandi.  Volumus  etiam,  ut  eadem  libertas  et  iura  ibi  habeantur, 
que  in  omnibus  aliis  hereditatibus  ecclesie  Gradicensis  habentur.  Ad  liec 
uero  totius  io-iiorantie  scrupulum  reprimere  cupientes,  ad  considerandam 
et  circuiendam  eandem  siluam,  et  metas  ibi  ponendas,  misimus  e  latere 
liostro  dominum  Bauarum  camerarium,  et  Zavvissam  castellanum,  A  eliz 
iudicem,  Slauatam  ma^istrum  uenatorum,  Onsonem  et  fratiem  ipsius  BIu- 
donem,  summum  uenatorem,  cum  filio  suo  Spitata,  et  dominum  Johannem 
canonicum  et  scliolasticum  Prao-ensem;  item  uenatores  istos:  Goo;ol  de 
Bukowan,  Grisan,  Lelek,  Waclavv,  Jan,  de  Lazan  omnes,  Otrok  cum  fratre 
suo  Wratik  de  Wiklak,  Qveton,  Mislik  de  Medow,  Bohudar  cum  fratre 
suo  de  Duban,  Janek,  Striemena   de   Chudobin,  uillicus   Slauate,   magistri 


15 

uenatorum,  et  alios  quam  plures,  qui  de  nostre  raafifnitudinis  mandato  intrantes 
dictam  siluam  posuerunt  ibi  primam  raetam  supra  fluuium  Bunow,  qui  fluit 
in  Strelnam  ibidem,  de  qua  aqua  tota  illa  silua  Strelna  nuncupatur.  Deinde 
uero  fluuius  Strelna  ad  duos  tractus  sagitte  fluit  in  Odrara;  de  Odra  in- 
cipiendo  uersus  orientera  inferiui:  influentibus  aliis  aquis  ex  utraque  parte 
in  Odrara  usque  ad  fluuiura,  qui  Cirniena  nuncupatur;  deinde  per  raetarura 
signa  declinando  contra  aqvilonera  usque  in  locum,  qui  dicitur  Tyzowa- 
hora,  situm  supra  Morauam;  et  abinde  retrogrado  passu  versus  occiden- 
tera,  influentibus  quibusdam  aquis  ex  utraque  parte  in  Morauicam  usque 
ad  locum,  qui  dicitur  Bohurailplawie;  deinde  per  semitam  in  'rowiren  re- 
deundo  uersus  merldiera  usque  ad  aquam  Lopenica  cura  uertice,  unde 
orio;inera  ducit,  et  transita  eadora  aqua  per  seraitam  dictam  usque  ad  aquara 
Budessowa,  cuius  ori«;o  est  inter  raetas  dictas;  inde  procedendo  per  serai- 
tam  norainatam  usque  ad  aquam  Luboska  cum  vertice  et  pratis  oranibus, 
que  ibi  babentur.  Deinde  per  semitara  eandera,  donec  ventura  fnerit  super 
aquara  Srailow,  cuius  orio;o  est  inter  raetas  dictas;  Srailow  autem  per- 
transito  per  siona  raetarura,  donec  reuertatur  ad  prenorainatura  fluuiura 
Bunow.  Et  sic  raetis  ibi  positls  ipsi,  quos  iliuc  miseraraus,  aceruos  per- 
spicuos  locis  in  aliquibus  erexerunt,  iraponentes  eisdera  acernis  si^na  oc- 
culta.  Porro  Crater  Ibiaham,  canonicus  ecclesie  Gradicensis,  ordinis  supra 
dicti,  eodera  anno  eandera  inin^rediens  siluara,  et  perlustrata  ea  dilig^enter- 
que  circunisj)ecta  ipsoque  iiuiento  ibi  loco  habili  ad  cultura  diuinura,  de 
licen<ia  sui  abbatis  llennanni^  et  sub  habitu  et  obedientia  ipsius,  nec  non 
etiara  nomihe  sue  ecclesie,  cura  (luibusdani  fratribus  secura  assuraptis  cepit 
vitam  ducere  eremiticam  in  eadem.  Tandera  quia  situs  loci,  ubi  oratorium 
suura  posuerat,  niniiura  sibi  placuit  ibi  ad  raanendura,  cura  ecclesia  in 
Wele«;rad  fundaretur,  dictus  frater  Abrahani  ad  nos  accedens  petiuit 
dilig^cnter,  ut  in  loco  sui  oratorii,  quera  stiiixerat  ibidem  in  bonorera  sancte 
et  indiuidue  Trinitatis,  specialiler  uero  stih  (ifulo  beate  Marie  Mrffinis  et 
sancti  Grorffii  cenohium  fundari  adniittereraus.  Sod  quia  dorainus  Her- 
mannus  dicti  loci  abbas,  propter  rerum  inopiara,  (piaui  patiobatur,  ad 
id  opus  conobii  de  facultatibus  sue  ecclesie  non  poterat  subuonire,  dominus 
Esau,  archidiaconus  Prorouensis  ct  canonicus  Oloraucensis,  ot  Isaac,  cano- 
nicus  ibidera,  et  Blasius,  fratres  uterini  dicti  fratris  Abraharai,  perraagnam 


reium  copiam  habentes,  et  famam  sui  nominis  eterna  memoria  sublimare 
cupientes,  a  nobis  et  ab  abbate  Hermanno,  iii  opus  sibi  conimitti,  petierunt. 
Nos  vero  ipsorum  pie  operationis  propositum  impedire  nolentes,  domini 
Hermanni  abbatis  consilio  prius  captato,  ad  cuius  iurisdictionem  sepe  dicta 
silua  iara  spectat,  dicti  Esau  archidiaconi  et  ipsius  fratrum  petitionibus, 
que  omni  admissione  dig;ne  erant,  ainiuentes,  structuram  cenobii,  nomiiie 
tamen  ecclesie  Gradicensis,  in  dicta  silua  sibi  duxiQuis  comraittendam. 
Insuper  ut  id  opus  cenobii  niaiorem  posset  habere  prouectum,  totam  siluam 
dictam  cura  OQniibus  prouentibus  et  utilitatibus  exinde  percipiendis  usque 
ad  fiiiem  uite  sue  dictis  Esau  et  fratribus  ipsius  contulimus  de  uoluntate 
etiam  dicti  loci  abbatis  et  conuentus,  sancientes  firmiter,  ut  post  ipsorum, 
dictl  Esau  et  fratrum  ipsius  obitum,  ad  ecclesiara  Gradicensem  redeant, 
cuius  pretextu  sibi  hec  erant  porrecta.  Ut  autem  hec  nostre  laro^itatis 
donatio  ecclesie  dicte  facta,  et  gesta  premissa  maneant  firma  et  in  euum, 
presentem  pag^inam  sig^illi  nostri  firmitate  duximus  roborandam.  Testes, 
qui  huic  rei  interfuerunt,  nominetenus  scripti  subsequuntur:  Dominus  Ro- 
bertus,  uenerabilis  episcojius  ecclesie  Olomucensis.  Dominus  Techelinus, 
abbas  AVelegTadensis.  Waltherus  decanus,  Stephanus  prepositus,  Theo- 
doricus,  .Johannes  et  Gerardus,  canonici  Olomucenses.  Johannes,  canonicus 
et  scliolasticus  Prag^ensis,  et  beneficiarii  Olomucenses  supra  scripti.  Affue- 
runt  etiam:  8ulislaus  dapifer,  et  filius  suus  Protiuenus.  Onso  et  fratres 
ipsius,  Aictor  et  Bludo,  summus  uenator,  et  Spitata,  filius  suus.  Boriuta 
de  Redhoscz  de  Bohera,  et  filius  suus  Boriuth  de  Letouicz.  Item  Wocco 
et  Poranen  de  Thowaczow,  et  filius  suus  Wocco.  Somislaus  et  frater 
suus  Ninec.  Slauata  et  frater  ipsius  Wissieborius.  Bicen  et  filius  ipsius 
Budislaus,  et  Sdimir.  Predbor  et  filius  suus  Bun.  Pribislaus  et  frater 
ijKsius  Sdislaus.  Leua,  camerarius  Brunensis.  Cirg;o  et  frater  suus  Chastola. 
Petrus  sub|>iiicerna  domini  marchionis.  Sweig^se  subdapifor.  Slaua,  filius 
Dobon.  AVers  et  frater  suus  Nedarair.  Stephanus  de  3(edhnv,  et  uenatores 
supra  nominati,  ac  alii  quam  plures.  Acta  sunt  hec  aiino  dominice  incar- 
nationis  M.  CC.  III.  concurrente  —  Indictione  Vl.  Octauo  Kalend.  3Iartii. 
Data  per  raanus  Apollinaris  notarii. 

Ex  aiiiialibus  (iradic.  inonastcrii  Mss. 


ir 


XII. 


Otakarus,  qui  et  Premysl,  rex  Boemiae,   cnnfirmat  monasterio  Gradicensi 

donationem   silvae  Strelna   a   fratre   suo    Wladistao,   marchione  Moraviae, 

factam.     Dt.  XII.  Kalendas  Julii,   1303. 

In  nomliie  patris  et  filii  et  spiritiis  sancti  amen.  Oftakarus,  qui  et 
Premizt,  dei  gracia  rex  Boemie,  ecclesie  Gradicensi  et  fratribus  ibi  nunc 
et  in  futurum  deg-entibus  in  perpetuum.  Solet  rcgie  dig-nitatis  clementia 
iustis  petentium  uotis  assensum  beneuolum  commodare,  et  ea,  que  a  rationis 
tramite  non  discordant,  efTicaci  fiiie  complere.  Noscant  ig-itur  tam  presentes 
quam  futuri  et  posteri,  quod  iios  totius  ambiguitatis  scrupulum,  qui  calumnia 
oriente  sepe  solet  euenire,  reprimere  cupientes,  donationem  nostri  fratris 
Wladizlai^  3Iorauie  marchionis,  in  silua,  Stretna  nuncupata,  sita  iiiter 
Odram  ac  Moravviczam,  ecciesie  Gradicensi  factam,  ratificamus,  et  iure 
perenni  confirmamus,  iuxta  formam  donationis  et  priuilegii,  dicte  ecclesie 
super  hoc  collati,  de  uerbo  ad  uerbum,  de  articulo  in  articulum,  sub 
eisdem  testibus  roborantes.  Iii  cuius  rei  euidentiam  et  perpetuam  firmi- 
tatem  pretaxate  confirmationis  presens  scriptum  sig-illi  nostri  charactere 
iussimus  insigniri.  Datum  per  manus  domini  Arnoldi,  prepositi  AVissegra- 
densis,  nostri  caiicellarii.  Aiino  dominice  incarnationis  M.  CC.  III.  Indi- 
ctione  septima.  XII.  Kalendas  Julii. 

Ex  annalibus  monasterii  Gradic.  Mss. 


XIII. 

Constantia,  Boemorum  regina,  monasterio  Gradicensi  libertatem,  quam  rex 

Premysl  in  prorincia  Otomucensi   statuit^   etiam   in  Breclariensi  prorincia 

concedit,  confertque  terram  in  villa  Ostrowan.     21.  Julii,   1203. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Notiim  sit  vniueisis  tam 
presentibus  quam  ruturis.  quod  cgo  Conslantia,  dei  nutu  Boemorum  regina, 
intendens  pietatis  affectum  mariti  mei,  regis  Boemie,  circa  cultum  ecclesie 
Dei  et  sancti  protomartyris  Stephani,  que  est  sita  iuxta  urbem  Olomucensem, 

3 


i8 

sinuilque  desiderio  ferueus,  tautorum  athletariim  Dei,  qui  ibidem  in  laudibus 
Dei  diu  noctuqne  iug-iter  dcsudant,  o»'atioi>um  partlceps  eflici,  ut  apud  eos 
perpetuo  haberetur  memona  nostri,  pro  statu  regni  et  pro  incolumitate 
mariti  mei  filiique  mei  Wratislai,  et  marchionis  Morauie  Wladislai,  nec 
non  pro  saluatione  anime  mee  et  peccatorum  remissione,  de  consensu  nobi- 
lium  Boemorum  ac  31orauorum  eandem  libertatem,  quam  in  Olomucensi 
prouincia  per  omnes  uillas  abbatie  prefate  ecclesie  rex  statuit,  in  prouincia 
Brecizlauiensi,  quam  iure  hereditario  illi  a  nobis  acceptam  possident,  in 
omnibus  suis  uillis  ibidem  habendam  concedimus  perpetuo, ,  ita  ut  nec  uillici 
|)rincipum  uel  militum,  nec  camerarii  castrorum  eas  ullo  ausu  in  aliquo  casu 
cuinslibet  exactionis  causa  ing^redi  presumant,  donec  domino  abbati,  vel 
ceteris  fratribus,  vel  curiali  eorum  casu  manifesto  accusatus  vel  accusandus, 
iudicaiulus  vel  dampnandus,  fur  vel  homicida,  omni  iudicio  vel  satisfactioni 
per  eos  representatus  assistat,  et  in  quo  iudicatus  fuerit,  nulli  preter 
abbatem  et  fratres  respondeat.  Omnem  etiam  censum  annualem,  qui  collecta 
nuncupatur,  eidem  monasterio  beati  Stephani  in  usum  fratrum  omni  tempore 
possidendum  atque  colligendum  concedimus,  et  per  omnia  eandeni  libertatem, 
quam  e})iscopatus  Olomucensis  habet,  eidem  ecclesie  habendam  statuimus. 
Ne  i^itur  inuasoribus  ecclesiarum  hoc  innuutandi  statutum  libera  facultas 
tribuatur,  et  ne  imposterum  aliqua  controuersia  suboriri  queat  processu 
temporis,  hoc  euidens  priuile«ium  presentis  scripti  memoria  cum  sigilli 
nostri  impressione  et  personarum  idonearum  testimonio  roboramus.  Sub 
eiusdem  etiam  sifi^illi  nostri  munimine,  interuentu  Hermanni  abbatis  et 
fratrum  eiusdem  loci,  terrulam  desertam  in  uilla  Osfrouan,  spectantem  ad 
camerarios,  ecclesie  prefate  perpetuo  possidendam  concedimus.  Ad  con- 
fnmationem  itaque  huius  priuilegii  nomina  testium,  in  quorum  presentia  hec 
statuta  sunt,  hic  sunt  subscripta. 

Ex  annalibus  Gradicen.  Mss.,  ubi  datuni  privilpgii  (juiticni  oniissum  cst,  veruro 
tamen  e  nonnullis  consignationibus  facile  restiluitur. 


19 

XIV. 

Innocentius  papa  IIl.  populum  Lombardiae   OUonis  partibus    adstringere 

cupiens  scribit,  ducem  Bohemiae  cum  fratre  suo  marchione  Morariae,  nec 

non  Landtfrarium    Thuringiae  eidem  juramentam  /idelitatis  praestitisse. 

Datum  Anagniae  III.  Idus  Decembris,   i303. 

Iniioceiitlus  seruus  seruorum  Del.  Archlepiscopis  et  episcopis,  et  aliis 
ecclesiarum  prelatis,  rectoribus,  potestatibus,  coiisulibus,  marchiouibus,  comi- 
tibus,  et  aliis  iiobilibus  coiistitutis  iii  Lombardia  salutem  ©t  apostolicam 
benedictioiiem.  3Ionemus  i«;itur  vniuersitatem  vestram,  et  exhortamur  atteii- 
tius,  et  per  apostolica  scripta  maiidamus,  (|uatenus  ob  reuerentiam  apostolice 
sedis,  et  nostram,  et  proprie  lihertatis  obteiitu,  (|uod  omisistis  hactenus,  sine 
dilatione  (lualibet  su|)pleatis,  ex  iis,  que  iam  fecimus  plenius  intellectis,  (|ua- 
liter  in  fauorem  reo;is  ipsius  debeamus  procedere,  rescribentes,  iioii  soluiii 
consilium,  sed  auxilium  vestrum  nobis  eincaciter  tribuatis,  vt  quod  beiie 
incepiimis,  melius  compleamus.  Ecce  etenim  dominus  nostrum  videtur  appro- 
basse  consilium,  vel  nobis  illud  misericorditer  inspirasse,  cum  rex  ipse  de 
die  in  diem  fiat  se  Ipso  robustior,  et  reg-iium  eius  iugiter  roboretur,  et 
debilitetur  quotidie  pars  aduersa,  iion  tam  humana  manu,  quam  deiecta 
diuina.  Cuin  enim  hoc  anno  dux  Sueuie  supradictus  terram  nobilis  viri 
Langrauii  TJiuriii«:ie  fuisset  ing-ressus,  et  quandam  ciuitatem  ipsius  cum 
suis  fautoribus  obsideret,  rex  ipse  nutantibus  etiam  quibusdam  ex  suis 
cura  duce  Bohemie,  et  aliis,  qui  auxillantur  eidem  in  aiixilium  Lang-rauii 
properaiis  obsidentes  obsedit,  et  faciente  cum  eo  domiiio  si^num  in  bonum, 
Ph-  de  Thuringia  in  Saxoniam  ad  maiorem  exercitum  colIig"endum  aufuo^it, 
sed  nec  ibidem  illum  exspectare  presumpsit,  immo  '  ad  ciuitatem,  in  (jua 
sui  obsidebantur,  occulte  reuertens,  relicto  exercitu,  et  disperso  cum  paucis 
in  Sueuiam  lat(;nter  abscessit.  Ceterum  rex  predictus  noii  paucis  castris, 
et  terris,  que  duci  fauerant,  potenter  acceptis,  in  locis,  (jue  ille  prius 
habuerat,  solemnes  curias  celebrauit  tam  a  Langrauio,  (|uam  duce  Bohemie, 
quem  ipsi  regem  appeliant,  et  fratre  ipsius  marchione  Morauie,  a  multis 
quoque  comitibus  suppanis  fidelitatis  iuramenta  recepit,  et  eos  de  feudis 
suis  solemniter  iuxta  imperii  consuetudinem  inuestiuit  etc.  Datum  Anagnie 
in.  idus  decembris. 

Raynald.  T.  XII l.  p,  103.  ad  annura. 


20 

XV. 

Innocenfms    papa    III.    supanis    Boemlae   gratulatiir    de    victoria    Otioni, 
Romanorum  regi,  contra  Philippum  parta.    Jlense  Decembri,  1203. 

Innoceiitius   seruus   seruorura  Dei Suppanis   regni   Boemie 

salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Deuotionem  vestram  in  domino 
commendamus,  quod  sicut  veridica  multorum  relatione  comperimus,  venera- 
hilem  nostrum  Prenestinum  episcopum  apostolice  sedis  le^atum  ob  reue- 
rentiara  dei,  et  nostrara  humiliter  recepistis,  et  curastis  honorifice  pertra- 
ctari,  ita  quod  ad  coraraonitionem  eius  relictis  vxoribus,  et  filiis  vestris  in 
forti  raanu,  et  brachio  extento  cura  doraino  vestro  Boheraiara  exeuntes, 
charisshiio  in  Christo  filio  nostro  illustri  re^i  Othoni  in  Roraanorura  impe- 
ratorera  electo  potenter  et  viriliter  astitistis:  in  accessu  autem  vestro  ei 
pluriraura  honoris  accessit,  cura  cong-ressura  eius  ipsius  fug^erit  iniraicus, 
nec  corara  vobis  ausus  fuerit  comparere,  sed  disparuerit  potius,  et  ad 
propria  redierit  relicto  exercitu,  et  disperso.  Super  hoc  igitur  nobilitatera 
vestrara  prosequentes  actionibus  g^ratiarura  raouemus,  et  exhortamur  atten- 
tius,  (piatenus  sicut  bene  cepistis,  eidem  reg-i  de  cetero  fideliter,  et  fortiter 
assistatis,  et  faueatis,  ac  proraoueatis  taliter  partera  eius,  quod  ipsius 
neo;otiura  in  breui  dante  doraino  feliciter  consummetur.  Nos  enira  reputa- 
biraus  nobis  ipsis  impensum,  quicquid  gratie,  et  honoris  ei  duxeritis 
inipendendum.     Datura  etc 

Raynald.  T.  XIII.  pag.  104.  —  Baluze  —  de  negot.  imperil  epist.  103. 


X\I. 

Otto,  rex  Romanorum.1  Innocentio  papae  III.  gratias  agit,  quod  ejus  solfi- 
ciludine  Boemorum  rex   et  marchio   Moraviae  ad  suam   partem  accessere. 

Jlense  Decembri,   1203. 

^anctissirao  Patri  ac  doraino  Innocentio  Dei  g;ratia  sacrosancte 
Roraane  ecclesie  suramo  Pontifici  Otto  eadem  patia  et  sua  Roraanorura 
rex  et  semper   Augustus   salutem  cura   filiali   dilectione.     Cum  post  Deum, 


21 

Pater  sancte,  vos  seniper  Jiabeamus  propitiiim  et  benio;num,  slcut  exaltatio 
et  subliiuatio  nostri  honoris  nianiroste  declarat,  et  honoreiu  nobis  diuinitus 
collatuni  Deo  et  voI)is  seui|)er  velimus  adsciibere,  cum  in  cinerem  et 
fauillam  neg"otium  nostrum  redactum  fuisset,  si  manus  vestra  vel  auctoritas 
beati  Petri  in  partem  nostrara  non  declinasset,  hoc  senijier  pre  oculis 
liabebimus  quoad  usque  vixerimus.  Sane  iiniotescere  vobis  cupimus,  quod 
status  noster  de  die  in  diem  prosperatur;  et  hoc  non  excellentie  nostre, 
sed  Deo  et  vobis  et  ecclesie  Romane  adscribimus.  Regem  Boemie,  lan- 
grauium  Thuring^ie,  marchionem  iMorimie  per  potentiam  non  habuimus, 
sed  per  magnam  vestram  solicitudinem  et  rre<iuentem;  de  quo  non  dubi- 
tamus,  sed  de  die  in  diem  super  hoc  maofis  certificamur.  Curiam  enim 
solemnem  habuimus  |)roxima  (piinta  leria  ante  festum  beati  Martini;  in  qua 
multi  principes  imperii  fuerunt,  archiepisco|)i,  e[)iscopi,  duces,  comites,  et 
alii  quam  plurimi  nobiles.  In  ea  vero  taiia  sunt  ordinata  et  statuta, 
que  scriptis  committere  non  audemus,  sed  latorl  presentium  dilecto  et 
familiarissimo  clerico  nostro  H.  de  A<|uileia  memoriter  commendauimus,  et 
ei  lirmiter  sub  obtentu  fi^ratie  nostre  iniunximus,  ut  vobis  omnia  per  ordineni 
referat.  Firmiter  eiiim  credimus  quod  de  nobis  incepistis  infra  paucos 
dies,  hoc  est,  iii  j^urificatione  beate  Marie,  bono  fiiie  consummabitur.  Prin- 
cipes  eiiim  superiores,  videlicet  archiepiscopus  Salzburg-ensis  cum  suffra- 
^aneis  suis,  dux  Austrie  cura  nobilibus  terre  sue,  et  dux  Bavvarie,  terras 
eorum  a  nobis  reci|tieiit,  et  fidelitatera  prestabunt,  ita  per  Dei  orratiam 
quod  discordia  in  gratiam  coiiuertetur.  Expedit  enim  vobis  et  nobis  ut 
consiliura  vestrum  et  auxiliuin  apponatis  sicut  videritis  expedire.  Rogamus 
i^itur  paternitatem  vestram,  ut  solito  more  benigne  legationem  nostram 
audiatis,  et  consilium  vestrum,  quod  mao^num  est,  apponatis,  et  latoreni 
presentium  H.  de  A(iuileia  quam  citius  poteritis  nobis  transmittatis',  (}uia 
iii  predicta  curia  consilio  vestro  et  auxilio  una  cura  principibus  imperii 
uti  volumus,  facturi  quod  nobis  mandaueritis.  Ea  que  lator  presentium 
super  iis  vobis  dixerit,  indubitaiiter  credatis.  Predicta  curia  erit  apud 
Vvoldam.  Dominus  legatus  iion  interfuit  curie  Susati,  quia  pro  negotiis 
ecclesie  ac  nostris  ad  partes  ierat  orientales. 

Baluxc  I.  pag.  735. 


28 

XVII. 

Wladislausy   marchio  Moraviae,    ordinis  s.   Joannis  Hierosohjmitani  hona 
in  Moravia  ah  omni  onere  et  jurisdictione  laicali  eximit.     1304. 

In  nomiiie  sancte  tiinitatis  et  indiiiidue  unitatis.  Ego  Watiszlaus 
dei  gracia  maichio  I\Iorauie.  Cum  in  presenti  laus  sit  principum  et  gloiia. 
quociens  religiosorum  bona  libertate  g^audent.  et  sumunt  incrementa.  inde 
tamen  post  huius  uite  cursum  eorum  perpetuantur  tituli.  et  fulget  memoria. 
eo  quod  pro  libertate  ad  momentum  concessa.  datur  libertas  perpetua.  et 
pro  tantillo  semine  redditur  fructus  cum  usura.  Cum  igitur  inclite  meraorie 
pater  noster  illustris  rex  boemorum  relig;iosas  domos  libenter  fundauerit. 
et  semper  prouexerit.  tenentur  tilii  industrii  boni  patris  imitari  uestigia. 
et  suis  post  se  successoribus  pietatis  relinquere  exempla.  Nouerlnt  itaque 
tam  presentes  quam  futuri.  quod  e^o  Watiszlaus  marchio  Morauie  fratrihus 
domus  hospitalis  sancti  iohannis  baptiste.  tantam  in  principatu  nostro  con- 
tulimus  liberlatem  ut  liceat  eis  in  quascunque  Jiereditates  suas  locare  quos' 
uoluerint  ita  ut  uocati  iure  theutonicorum  quiete  et  sine  uexatione  utantur. 
Exactiones  in  tributo  terre  et  omnes  alias  ad  usus  nostros  spectantes 
indulgemus.  sed  habeant  in  omnibus  sicut  habent  theutonici  securam  jliber- 
tatem  ius  stabile  et  firmum.  secundum  quod  fratres  cum  eis  ordinauerint. 
Vt  autem  istud  futuris  temporibus  ratum  et  inconcussum  permaneat.  fecimus 
hanc  paginam  nostro  si^illo  insio^niri.  et  multis  testibus.  quorum  nomina 
sunt  subscripta  muniri.  (Juicunfjue  autem  in  presenti  uel  in  futuro  fratres 
super  hoc  turbauerit.  deum  cuius  sunt  serui  cum  beato  Johanne  et  omnibus 
sanctis  sibi  sentiat  aduersum.  Isti  sunt  testes.  Rvobertus  eplscopus  Olo- 
mucensis.  ^ulcech  caraerarius.  Detrich  Grutouich.  frater  eiusdem  Sdislaus. 
Yevs.  Prebor.  Onsouic.  Veliz.  Ratibor.  Oldrich  Oldrichouicli.  Smil  Ondre- 
iouich.  Vvssata.  Sdon.  Jurata  cum  filio.  Ut  autem  premissa  rata  perma- 
neant.  ego  Robertus.  Olomucensis  episcopus  ex  petitione  domini  marchionis. 
auctoritate  oranipotentis  dei  et  sanctorum  apostolorum  Petri  et  Pauli  et 
nostra  quemcumque  super  hoc  fratres  hospitalis  turbantera  excommunicauimus 
ad  horura  testimonium  presenti  scripto  nostrura  sigillum  inprimentes.  et  per 
orania  supradicta  confirraantes. 

Ex  origiiiali  in  arcliivo  Mflitensiuni  Pragae.  Inler  privilegia  n.  XXI. 


23 


XVIII. 


Rohertus,  episcopus  Olomucensis,  testafur,  Agnetem  de  Potworow  contulisse 
monasterio  Plasensi  in  die  consecrationis  quasdam  villas.     1204. 

Noiierint  tam  presentes,  quam  ftituri,  quod  cum  ego  Rubertus  Olo- 
mucensis  episcopus  consecrarem  eCclesiaiu  maiorem  Placensis  monasterii, 
domina  qaedam  Agnes  noraine  nobilis  cuiusdam  viri  Cunonis  de  Potvorov 
vidua,  villas  quasdam  Placensi  monasterio  in  eiusdem  ecclesie  consecratione 
contulit,  quarum  hec  sunt  nomina:  3Iozidlik,  Hluboky,  llpleuice,  Udrazka, 
Srubni.  Fuit  autem  eius  ordlnatio  talis,  ut  de  reditibus  et  prouentibus 
harum  villarum  conuentus  Placensis  baberet  oleum  et  allecia  in  aduentu 
domini,  et  in  ([uadrag^esima.  Aliam  autem  villam  AVladimierz  nomin«, 
quam  emlt,  ad  lioc  ordinauit,  ut  de  eius  prouentu  commode  et  sufficienter 
procurentur  in  cena  domini  pauperes  aduenientes.  Ut  autem  hec  essent 
rata  et  niconcussa,  rogauit  me  ista  sub  excommunicatione  ponere.  Quod 
et  feci.  Quicunque  erg-o  ista  immutauerit,  cuiuscunque  conditionis  sit  vel 
digfnitatis,  siue  sit  episcopus,  siue  rex,  siue  abbas,  siue  raonachus,  siue 
clericus,  siue  laicus,  a  Domino  omnipotente  sit  excommunicatus.  Facta 
sunt  autem  ista  episcopatus  doraini  Danielis  Prag^ensis  episcopi  anno  quinto, 
cuius  permissione  ac  voluntate  maiorem  ecclesiam  prefati  monasterii  Pla- 
sensis  consecraui.     Anno  ab  incarnatione  domini  M.  CC  IIII. 

Dobner  Annales  Hagcciani  T.  VII.  pag.  74.  Ms. 


XIX. 

Innocentius  papa  III.  regi  Boemorum  prlvileg-ia  ab  imperatoribus 
concessa  et  ab  Ottone  nuper  confirraata,  auctoritate  etiam  apostolica  con- 
firmat.     Datum  Laterani  XAU.  Kalendas  Maji,  1204. 

E  regesto  Innocentii  III.  anni  VII.  epist.  54.  —  Apud  Brequiny  et   du 
Thcil.  — 


34 


XX. 


Inmcenfius  papa  III.  Otakarum^  rcgem  Bocmiae,  jam  Ottoni  adhaerentem, 

deinceps  regem  agnosccre  et  nominare  rclle  scribit.     Datum  Latcrani 

XIII.  Kalcndas  Maji,   i304. 

Iimocentius  senius  seiuorum  Dei.  Illustrl  ....  v(^g\  Bohemorum 
salutem  et  apostolicam  beiiedictionem.  Licet  ante  tue  promotionis  tempora 
multi  fuerint  iii  Bohemia  ico^io  diademate  insig^niti,  nunquam  tamen  potu- 
erunt  a  piedecessoribus  nostiis,  Romanis  Pontiticibus  obtiiiere,  vt  re^es 
eorum  in  suis  litteris  nomiiiarent.  Nos  quoque  tum  predecessorum  iiostro- 
rum  vestigiis  inberentes,  tum  considerantes  solicite,  quod  a  iiobili  viro 
Philippo  duce  Sueuie  te  feceras  coronari,  qui  cum  coronatus  le«;itime  non 
fuisset,  nec  te,  nec  alium  poterat  legitime  coronare,  regem  te  hacleiius 
non  duximus  nominandum.  Verum  cum  ad  commonitionem  apostolice  sedis 
et  nostram  relicto  duce  Sueuie  ad  charissimum  iii  Chiisto  tilium  nostrum 
illustrem  regem  Othonem  in  Romanorum  imperatorem  electum  te  coiiuer- 
teris  vsus  consilio  saniori,  et  ipse  habet  te  pro  rege,  tam  intuitu  |trecum 
eius,  quam  tue  deuotionls  obtentu,  reg-em  te  de  cetero  reputare  volumus 
et  vocare.  Tu  i^itur  taliter  ^ratiara  tibi  factam  agnoscas  et  sic  ino-rati- 
tudinis  vitium  studeas  euitare,  ut  tua  deuotio  mereatur,  quod  et  s;ratia 
tibi  detur  ex  g-ratia,  et  data  g-ratis  perpetuo  conseruetur,  prouisurus 
attentius,  ut  quanto  citius  poteris,  ab  eodera  reg"e  Othoiie  te  facias  sollem- 
niter  coronari.     Datum  Laterani  XIII.  Kalendas  3Iaii. 

E  regeslo   Innocentii   III.   anni   VII.   epist.  49.   Excusa  apud  Raynahlum, 
Balbinuni,  Goldastum,  Brequiuy  et  alios. 

XXI. 

Innoccjitius   papa    III.    archiepiscopo    Mogiivfino    nofam    facif  Boemorum 

petitionem   circa   erigendam   metropolifanam   in   Boemia.     Dafum   Lafcrani 

XIL  Kalendas  Maji.    1 5i04. 

Innoceiitius   seruus   seruorum   Dei.     \  onerabili    fratri Archi- 

episcopo  3Ia<^untiiiensi  salutem  et  apostolicam  benedictionem.    Usque  adeo 


25 

se  iiobis  iii  facto  tuo  hactenus  pio  niaioii  paite  opposuit  ecclesia  3Iao;un- 
tinensis  et  sic  contumaciter  in  sua  obstinationo  penuansit,  nec  adhuc  etiam 
adicit  ut  resurg-at,  ut  si  ei  velleiuus  pio  iiieritis  lespondere,  non  soluni 
qnia  te  caput  suum  admittere  despicit,  uiembris  possemus  eam  penitus 
mutilare,  sed  quia  non  Intellig-it  quante  dig-nitatis  priuileg-ium  et  honoris 
augmentum  per  sedem  sit  apostolicam  consecuta,  deberemus  reducere  caput 
ad  caudam  et  primam  nouissimam  facere  ac  nouissimam  prime  preferre  in 
perpetuara  memoriam  rebellionis  ipsius  et  eius  opprobrium  sempiternum,  «t 
ex  pena  ipsius  alii  disrorent,  (juod  non  est  tutum  contra  torrentem  brachia 
dirig-ere  et  contra  stimnlum  calcitrare.  Aerum  quia  personam  tuam  sincera 
diligimus  in  Domino  caritato,  pro  te  adhuc  eidom  ecclesie  duximus  defe- 
rendum,  licct  quanto  m.-i«f'«  diflrorimus  ponam  eius,  tanto  simus  otiam  g-rauius 
punituri,  nisi  quantocitius  expiauerint  culpam  suain  et  ^enimina  viperarum, 
que  in  ea  latebras  suas  foueiit,  pedibus  tuis  exhibuerint  se  calcanda  et 
apud  te  cum  filio  prodio^o  proclamarint:  Pater  iam  non  sumus  dig-ni  vocari 
Hlii  tui,  fac  nos  sicut  ali(|uos  ex  moicenariis  tuis  et  inter  ipsos  admitte, 
qui  te  pastorem  nostrum  ot  animarum  nostrarum  episcopum  non  admisimus 
hacteniis,  nec  fuimus  venerati.  8ane  supplicaruiit  nobis  carissimus  m 
Christo  filius  iioster  illustris  rex  ot  populus  Boomorum,  ut  cum  tu  propter 
locorum  distantiam  et  diuorsitatem  linguarum  minus  suiTicias  circa  eos 
metropoliticum  ofi*icium  exercere,  nos  qui  vice  Christi  tenemur  uniuorsis 
fidolibns  prouidore  sollicitudine  pastorali  tum  propter  euidentem  utilitatem, 
tum  etiam  propter  necessitatom  ur«jfoiitem  iii  Boemia  cum  spaciosa  et  popu- 
losa  sit  multum,  sedem  motropoliticam  statuere  dignaremur,  per  quam  noii 
tam  honori  eorum,  quam  saluti  utilitor  consulatur.  Licet  autem  propter 
contumaciam  ecclesie  31au;untinonsis  p«nitio  hec  accelerarl  deberet  potius 
quam  dilTerri,  ne  tainoii  contra  te  aliquid  ao^ere  videremur,  eam  non  statim 
admittondam,  sed  super  hiis,  que  circa  eam  inquirenda  fuerunt,  mandamus 
inc]uiri,  ut  si  forsaii  euidens  utilitas  et  urg-ons  nocessitas  id  exposcat, 
prouideamus  ecclosie  3Iag^untinonsi.  duin  tamen  a  suo  resipiscens  errore  ad 
maudatum  apostolicum  humiliter  rouortatui%  ut  per  hoc  iioii  tam  aliquid 
honori  eius  subtractuin,  sed  additum  vidoatur.  Hoc  i«;itur  frateinitatl  tue 
duximus  intimanda,  ut  tuam  nobis  significes  voluntatem,  sciturus,  (juod  si 
super   hoc   duxerimus   procedendum,    honoii   tuo  sufficienter   dante  Domino 

4 


26 

curabimiis   prouidere.     Datum  Laterani   XII.   Kalendas   Maii.    Pontlficatus 
nostri  anno  VII. 

E   regesto    anni  VII.    Innocentii    III.  epist.   51.  —  Apud  Baluze   —   De 
negot.  imperii. 


XXII. 

Innocentius   papa  III.    canonicis  et  ministerialibus  Moguntinis  petitionem 

Boemorum   circa    erigendam  in   Boemia   metropolitanam   notam  facit. 

Datum  Laterani  XII.  Kalendas  Maji,   1204. 

Innocentius  seruus  seruorum  Dei.  Canonicis  et  ministerialibus  Mo- 
guntinis  spiritum  consilii  sanioris.  Supplicarunt  nobis  humiliter  et  deuote 
carissinuis  in  Christo  filius  noster  illustris  rex  et  populus  Boemorum,  ut 
cum  archiepiscopus  uester  ^log^untinus  propter  locorum  distantiam  et  diuersi- 
tatem  linguarum  minus  sufficiat  circa  eos  metropolitlcum  off"icium  exercere; 
nos  qui  uice  Christi  tenemur  uniuersis  fidelibus  prouidere  soUicitudine 
pastorali,  tum  propter  euidentem  utilitatem,  tum  etiam  propter  necessitatem 
urgentem  in  Boemia,  cura  spaciosa  et  populosa  sit  multura,  sedem  metro- 
politicara  statuere  dig-nareraur,  per  quara  non  tam  honori  eorum,  quam 
saluti  utiliter  consulatur,  ut  cura  per  Boraanum  iraperiura  obtinere  raeruit 
reo;iara  dig^nitatem,  ita  quoque  pei-  Boraanara  ecclesiara  mereaiur  dionitatem 
metropoliticam  obtinere.  Licet  autem  multi  de  Mo«;untina  ecclesia,  si  tamen 
dicendi  sint  de  ecclesia,  qui  suis  exig-entibus  culpis  precisi  sunt  ab  eccle- 
siastica  unitate  propter  rebellionis  excessum  et  inobedientie  uitium,  in  quo 
contra  maiestatem  diuinam,  Bomanam  ecclesiam  et  archiepiscopum  suum 
obstinata  mente  perdurant,  graui  meruerint  animaduersione  puniri.  Nos 
tamen,  qui  correctionera  paterno  dosideraraus  alFoctu,  meraores  eius,  quod 
filia  specialis  et  honorabile  merabrura  existit,  non  statim  petitionem  huius- 
modi  duximus  admittendam",  sed  prius  inquirere  disposuimus,  que  super 
hiis  fuerint  inquirenda,  ut  si  forte  petitionem  i|)sam  admittendara  esse 
noueriraus,  prouideamus  in  ea,  sicut  expedire  uideriraus  ecclesie  ^lon^^untine, 
dum  tamen  a  suo  errore  resipiscens  se  non  reddat  indignam,  alioquin  non 


27 

nobis,  sed  uobis  merito  poteritis  impiitare,  si  forte,  qui  caput  obiicitis, 
membrum  aliquod  amittatis.  Verum  igitur  erit  taliter  honori  nostro  deferre, 
ut  et  nos  uestro  debemus  deferre  honori,  prouidentes  uobis  hi  tempore 
oportuno,  ne  forte  post  tempus  non  prouidentie,  sed  penitentie  uobis  iocus 
merito  reseruetur.  Datum  Laterani  XII.  Kalendas  Maii.  Pontilicatus  nostri 
anno  septimo. 

E  regesto  Innocentii  III.  anni  A"II.  T.  2.  epist.   53.  —  Apud   Wiirdfwein 
in  novis  subsidiis  dipluni.  T.  II.  p.  106. 


xxni. 

Innocenfius  papa  III.    reapondct  regi  Boemorum  ad  pefitionem  circa   eri- 
gendum  metropolitanam   in  Boemia.     Dutum  Laterani  XI.  Kalendas 

Maji,   i*^04. 

Innocentius  seruus  seruorum  Dei.  Carissimo  in  Christo  fillo  .  .  regi 
Boemorum  illustri  salutem  et  apostolicam  benedlctionem.  3Ionet  nos  tue 
nobilitatis  deuotio  et  lidei  sinceritas  exhortatur,  ut  in  quibus  cum  Deo  et 
lionestate  valemus,  petitiones  tuas  benio;niiis  admittamus,  cum  enim  consiliis 
nostris  acquieueris  hactenus  et  in  posteruip  mandatis  apostolicis  te  exponas, 
decet,  ut  deuotioni  tue  dilectio  nostra  respondeat  et  sedes  apostolica  te 
honoret,  cum  tu  eius  honorem  studeas  elFicaciter  promouere.  Sane  per 
tuos  nobis  nuncios  supplicasti,  et  carissimus  in  Christo  filius  noster.  .  .  . 
Hungarie  rex  illUstris  pro  te  apud  nos  suppliciter  intercessit,  ut  in  Boemia 
metrojiolim  constituere  dig-naremur  cum  spaciosa  et  populosa  sit  terra  et 
ab  ecclesia  Mon^untinensi,  cui  est  metropolitico  iure  subiecta,  quam  locorum 
distantia,  quam  linguarum  diuersitate  diuisa,  ut  cum  per  Romanum  iraperium 
obtinere  meruerit  regiam  dig^nitatem^  per  Romanam  ecclesiam  mereatur 
dignitatem  metropoliticam  obtinere.  Licet  autem  tam  te,  quam  terram 
tuam  uelimus,  in  quibus  honeste  possumus,  honorare,  quia  tamen  arduum 
est  ne^otium,  et  petitio  continet  nouitatem,  mirari  te  noluimus,  si  non 
protinus  preces  tuas  duximus  consumandas,  cum  magna  dehberatione  res 
egeat,  ut  quod  dispositum  fuerit,  tanto  stabilius  perseueret,  quanto  cum 
maiori  fuerit  maturitate  statutum,   si  quidem  ostendenda  nobis  est  prius  et 

4* 


28 

uro*ens  iiecessitas  et  iitilitas  euidens,  que  fieri  non  exposcat  facultas  et 
voluntas  ecclesie,  in  qua  sedes  debet  raetropolltica  stabiliri,  et  utrura  in 
Boemia  dioceses  possint  statui  competeuter  statueude  metropoli  supponende. 
Preterea  conuenieuda  et  commonenda  super  hoc  est  ecclesia  illaguutinensis, 
ne  si  aliter  autem  fuerit  venerabilem  fratrem  nostrum  S.  3taa;untinensem 
archiepiscopum  quem  erexlmus,  deicere  videamur,  si  ex  hoc  concitauerimus 
phis  in  eum  ecclesie  sue  odium  et  scandalum  ciuitatis.  Ut  reddamur  igitur 
de  omnibus  certiores,  dilectum  filium  T.  subdiacouum  et  capellanum  uostrum 
virum  utique  literatum,  piouidum  et  discretum  nobis  et  fratribus  nostris 
merito  sue  probitatis  acceptum,  in  Boemiam  destinamus,  qui  super  hiis 
et  aliis,  de  quibus  viderit  intjuirendum,  inquirat  et  plene  nobis  super  hiis, 
que  contingant  neg^ocium  ipsura,  sig^nificet  veritatem.  Tu  quoque  uon  tan- 
tum  per  litteras  tuas,  et  populi,  sed  per  solempues  nuncios  tuos  et  episcopi 
ac  ecclesie,  quos  talia  petere  deceat,  peticionera  tuara  poteris  iiuiouare,  ut 
super  hiis  raelius  procedere  valeainus,  prout  videriraus  expedire.  Nos 
autera  proraptara  geriraus  voluntatem  in  hiis  et  aliis  petitiones  tuas,  quantura 
cum  Deo  possumus  exaudire.  Tu  ergo  facias  eundura  subdiaconura  secure 
ad  presentiam  predicti  archiepiscopi  Maguiitinensis  perduci  et  presentari 
litteras  nostras  capitulo  Mao;untinensi,  ne  si  aliquid  omissura  fuerit  ex  hiis, 
que  ipsi  inquirenda  coraraisiraus,*,  in  negocio  ipso  plene  procedere  non 
possimus.     Datura  Laterani  XI.  Kal.  Maii.    Pontificatus  nostri  anno  ^  II. 

E    regesto   anni   VII.  Innocentii   III.  epist.  52.   —    Apud    Baluze    —   I)e 
negot.  imperii. 

XXIV. 

Innocenfms   papa   III.   Pragensi   et  Olomncensi   episcopis   e(  archidiacono 

de  Bechyn  mandat,   vt,  si   quis  Boemorum    regi  damnnm    aliquod   inferre 

tentuverit,  censuris  ecclesiasticis  compescant.     Datum.  Ijaterani  XI.  Kal, 

Maji,   1204. 

Innocentlus  seruus  seruorura  Dei.  Veuerabilibus  .  .  .  Praoensi  et 
Oloraucensi  episcopis  et  archidiacono  de  Behiu  salutem  et  apostolicam 
beuedictionem.     Cum   carissiraus    iu    Christo    filius   noster    P.   illustris   rex 


89 

Boemie  iuxta  mandatiim  nostnim  ad  subsidiiim  carissimi  in  Christo  filii 
nostri  illustris  reg^is  Ottonis  in  Romanorum  imperatorem  electi  sit  expositus 
et  paiatus,  pati  noJumus  nec  debemus,  ut  ab  aTuiuibus  preo;rauetur,  maxime 
dum  in  eius  fuerit  obsequio  constitutus.  Ut  autem  indemnitati  ipsius  aucto- 
ritate  apostolica  consulatur,  discietioni  vestre  per  apostolica  scripta  man- 
damus  atque  precipimus,  quatenus  si  qui  forsan  in  preiudicium  eius  aliijuid 
presumserint  machinari,  unusquisciue  vcstrum  parocliianos  suos  laicos  per 
censuram  ecclesiasticam,  clericos  vero  per  subtractionem  beneticiorum, 
sublato  appellationis  obstacnlo^  ab  huiusmodi  presumtione  auctoritate  nostra 
compescatis.     Datum  Laterani  XI.  Kalendas  3[aii. 

E  regesto  Innocentii  papae  III.  lib.  A'II.  epist.  55.  apud  Brequiny  et  du 
Tiieil  II.  489. 


XXV. 

Prenif/sf^  re.r  ttoemorum.  con/irniaf  ef  enunieraf  fafissime  onmes  pias  prae- 

decessorum  suoruni    ifonafiones   monasferio   s.    Joannis   in  Osfrow,   ordinis 

s.    Benedicfi.,    factas    sub    fesfimonio     Mfadisfai,    marchionis   Moraviae,   el 

Roberti,  Ofomucensis  episcopi.    Df.  Pragae  XVI.  Kaf.  Fehr.   \  205. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Amen.  Gratia  salus  et  piix 
sit  in  manus  Premisfonis  illustris  reg-is  Hohemorum.  Notum  sit  vniucrsis 
Christi  fidelibus  presentibus  et  futuris.  nos  consilio  pie  caritatis  inductos. 
et  presertim  intuitu  salutis  nostre  presentis  et  venture  libertati  eccl-esie 
Ostrowiensis  propter  aduersitates  quibus  frequentissime  concutitur  miseri- 
corditer  prouidisse  et  eam  ab  omni  exactione  vel  solucione.  que  de  iudiciis 
curie  nostre.  penes  instituta  nostrorum  antecessorum  procedunt.  totaliter 
exemisse.  Ne  i«itur  sequaces  vel  posteros  nostros  modulus  huius  liber- 
tatis  latere  possit.  graciam  et  misericordiam  quam  j^refate  ecclesic  liberaliter 
concessimus  in  scripto  presenti  declarare  statuimus.  Si  quis  de  hominibus 
eiusdera  ecclesie  in  furto  vel  homicidio  vel  narok  vel  swod.  vel  quocunque 
alio  crimine  deprehensus  fuerit.  ita  quod  causam  suam  excusare  non  voluerit. 
per  iudices  condempnatus.  quod  meruit  paciatur.  de  rebus  tamen  ipsius 
que  ad  usum  nostrura.  et  eoruui  quos  eiusdem  iudicii  aliqua  porcio  contingit. 


30 

siipra  sciipta  ecclesia  ad  sue  vtilitatis  conimodiim  proiit  sibi  visiim  fuerit 
dispeusabit.  Item  si  umqiiam  liomiiies  prelati  monasterii.  per  quoscunque 
citari  contigerit.  pro  quacumque  causa.  non  alias  sed  tantummodo  in  iudicio 
Prao-eusi  respondebunt.  Insuper  etiam  capellam  sancti  Jacobi  apostoli  in 
domaslich  (|ue  quondam  a  iurisdictione  prenoiuinate  ecclesie  per  violenciam 
fuerat  ablata  cum  suis  appendiciis  perpetuo  possidendam  restauramus. 
Ceturum  duos  heredes  nostros  cum  circuitu  silue  que  bonis  ecclesie  memo- 
rate  adiacebat  in  villa  Trebenycich  eidem  ecclesie  addidimus.  Custodes 
attamen  in  villa  Otrocynyeves.  quos  quondam  eadem  ecclesia  per  uiolenciam 
occupatos  amiserat.  ecclesie  sancti  Joannis  baptiste  in  Ueliz  sufFrag-anee 
sue.  ad  quam  sicut  pro  certo  comperimus.  periinere  noscuntur  ascribentes 
in  perpetuum  reddidimus  possidendos.  Omnes  eciam  actus  bonorum  prin- 
cipum.  quantum  circa  monasterium  Ostrouiensis  abbacie  studiose  egerint. 
et  egvegisi  fundacione.  donacione  sev  confumacione  priuHegiorum  suorum 
memoriam  sui  fecerunt.  in  vnum  collecta.  incipientes  a  primordio  fundacionls 
eiusdem  monasterii  omnes  possessiones  sev  dotes.  vel  cetera  Deo  collota 
(collata)  vt  in  conspectu  presencium.  et  futurorum  robur  obtineant  lueritatis 
et  in  eternum  stabili  confirmacione  inviolata  permaneant  In  vnum  collia;i 
et  conscribi  iussimus  hunc  in  modum.  Anno  dominice  incarnacionis  millesimo 
gratia  Dei  dux  Boleslaus  filius  seui  Boleslai  per  omnia  vere  katholicus, 
amore  fidei  inflamatus.  postquam  multa  ecclesiis  Dei  vtilia  ordinauit.  seque 
viam  vniuerse  carnis  ingressurum  persensit.  feruens  in  spiritu  caritatis. 
locum  quendam  seruis  Dei  per  quosdam  nobiles  inuenit.  et  eum  in  honore 
sancti  Johannis  baptiste  et  aliorum  sanctorum  confirmari  precepit.  preficiens 
ei  quendam  bone  vite  virum  nomine  Lantbertum  ordinis  sancti  Benedicti 
monachum  ab  Altaensi  monasterio  euocatum  vere  israelitam  in  quo  dolus 
non  erat.  quem  filio  suo  tertio  Boleslao  satis  industri  viro  licet  inualiUi- 
dine  corporis  attactus  sollicite  coram  primatibus  suis  commendauit.  et  eum 
abbatem  vocari  et  esse  precepit.  Igitur  glorioso  duce  Boleslao  ex  liac 
luce  subtracto.  filius  eius  terlius  Bnlesluus  paterni  precepti  non  immemor. 
predictum  abbatem  piis  moribus  ornatum  tunc  temporis  episcopo  Theadag^o 
commendauit.  et  in  sui  presencia  prout  pater  postulauerat  eum  ordinari 
precepit.  atque  loci  ipsius  situm  et  amplitudinem  in  sui  curam  suscepit.  et 
ut  pos<  patuit.  omnium  bonorum  inceptor.   et  stabilitor  per   semitam  iustitie 


31 

ardeiiter  ciicurrit  et  ne  quis  tam  boni  propositi  a  diabolo  deceptus  destructor 
In  futurum  existeret.  Pragensis  ecclesie  presulem  adiit  hoc  ipsum  perpetuo 
anathemate  cum  iuda  traditore  et  eius  secpiacibus  innodandum  esse  peciit. 
cvnctis  tum  presentibus  ac  clamantibus  Amen.  Hec  sunt  ville  et  alia  bona 
qne  contulit  bone  memorie  Bolcslaus  dux.  Wodochotij.  Zaiecye.  Blasin. 
cum  circuitu  silue.  De  familia  autom  has  villas.  Sazawa.  ^edlce.  Myoclii- 
nicy.  piscatores  autem  Drazowichich.  Trebani.  Lahowicyh.  Oflalricus  pie 
memorie  dux  oracionis  causa  ab  (ad)  Ostrowiense  cenobium  hec  donaria 
tradidit  verbis  interpositis.  ut  si  unquam  quis  hominum  ab  hoc  monasterio 
hec  auferre  raoliretur.  eterno  vincnlo  cum  iuda  auaro  et  impio  anatematis 
plecteretur.  Swoysic-yh.  Nahorubyech.  Poryesichyh.  Bieci/sldn.s  bone  indolis 
tyro  postquam  sedem  paterni  ducatus  obtinuit.  hec  dona  Deo.  et  sancto 
Johanni  baptiste.  Ostrow.  pro  remedio  anime  sue  suoruin(|uc  parentum 
tradidit.  ('vsowicyh.  debitorcs  mellis.  Capellam  (|uoque  iii  spelunca  sancti 
Johannis  baptiste  huic  loco  addidit.  Insuper  et  custodes  ipsius  ecclesie 
ChrustimichiJi  el  Nuncycyh  villam  cum  hospitibus  Sodlce.  Itom  aliam 
capollam  in  \'eliz  cum  omnibus  apendiciis  suis  dodit.  Piscatores  Drazo- 
wycyh.  custodes  eiusdem  ecclesie  Otrocynyewsy.  Cyrninye  terram  ad 
quatuor  aralra.  (^ircuitum  (|no(pie  silue  (juod  dicitur  Zaton.  et  capollam 
beati  Johannis  baptiste.  cum  omnibus  ad  eam  portinontibus.  Domaslicyh 
ciuitate  eciam  obdomadam  docimam  theloney  contulit  cum  capolla  beati 
Jacobi  apostoli  cum  omnibus  apondiciis  suis.  Inter  hec  Spifif/neus  dux 
Bohomorum  villam  'riobonicyh  pro  romcdio  anime  sue  suorunuiue  addidit. 
Ilercaz  eciam  ({uosdam  hominos  qui  ter  in  anno  scutellas  et  cetera  vten- 
silia  soluant.  JVrfifislftus  dux  Bohomorum  succedons  in  paternum  solium 
non  mediociitor  ce|ti(  insudare  qualitor  locum  boali  Johannis  bai^tiste  quod 
est  Ostrow  dilatarot  ot  ob  mcmoriam  sui  antocossorumque  suorum  multa 
vtilia  in  diuersis  locis  contulit.  Id  est  villam  Chrynany.  aliam  quoque  villam 
VVsetycyh.  villam  qHO(|uo.  que  dicitur  Noue  sodlo.  Hic  Wratislaus  post- 
posito  nomine  ducis  rex  apollatus  multa  ecclesie  prefate  doiiaria  dedit 
casulas  et  pallia.  et  alium  ornatum  in  diuersos  vsus.  villam  ociam  Stasov^ye 
dedit.  Insuper  et  Zymas  terram  plus  (juam  ad  docem  aratia  cum  silua. 
Qui  rex  ut  prudens  homo  precauoiis  in  futuinm  no  quis  emulus  prosperi- 
tate  habita   hec   peruerteret.   Jaromiro   suo    fratri   tunc   temporis   Prag-ensi 


32 

episcopo  i(l  iniiinxit.  ut  astantibus  piimatibus  Boliemorum  nec  non  et  orani 
plebe  eternali  vinculo  omnes  maliuolos  nec  non  et  tlestructoies  ecclesiastice 
vtilitatis  innecteret.  et  cum  iuda  traditore  eterno  \g\ie  puniendos  diabolo 
committeret.  Post  decessum  uero  Wratislai  bone  memorie  Bohemorum 
regis.  Conradus  principatum  fraternum  obtinuit.  qui  Deo  et  sancto  Johainii 
baptiste  in  Ostrow  pro  adipiscenda  eterna  requie  hec  beneiicia  addidit. 
Krawsco  in  prouincia  Znoymensi  vbi  habetur  de  terra  plus  quam  ad 
quadrag-inta  aratra.  Insuper  et  siluam  addidit.  in  Bohemia  predium  Zaho- 
reg"ewicy  et  villam  Chrabercyh.  Hoc  eciam  pie  memorie  viro  de  hac 
vita  subtracto.  Brecislaus  iunior  id  est  tilius  re«;!S  Wratislai  in  ducatum 
succedit  qui  eciam  monasterio  Ostrowiensi  pro  anima  sua  suorumque  omnium 
dedit  capellam  sancti  Petri  apostolorum  principis  cum  terra  ad  (piatuor 
aratra  et  partem  fluminis  de  Blanyeye.  Swathophich  Dei  g-racia  Bohemorum 
ducatum  cum  obtinuisset  pro  absolucione  suorum  peccaminum  Boyanowicyh 
villam  contulit  Deo  et  beato  Johanni  baptiste.  Ostrowiensi.  perpetualiter 
possidendam.  Hec  sunt  benelicia  primatum  3[Iadota  quorum  egreg-ius  primas 
Colowrathih.  terram  dedit  ad  quatuor  aratra  cum  pomerio.  et  aliam  terram 
que  dlcitur  villa.  AVrysowicyh  ad  duo  aratra.  Nozislaw  egregius  miles 
dedit  terram  ad  quatuor  aratra  in  villa  que  dicitur  Dobric  cum  |)omerio 
et  siiua.  Swoysye  eciam  famosus  comes  dedit  terram  ad  tria  aratra.  et 
hoc  in  villa  Crynucy.  Naturscye  et  aliam  terram  ad  tuo  aratra  in  villa 
que  dicitur  Chomutowycyh.  Zbraslaw.  quoque  ma«;ne  memorie  vir  beato 
Johanni  baptiste  in  Ostrow  beneticium  tale  contulit.  videlicet  capellam 
sancti  Adalberti  cum  terra  ad  quinque  aratra.  in  villa  TJmclecyeh.  que 
eciam  dicitur  Hawranj.  Chotymyr  bone  indolis  vir  filius  Hilconis  dedit 
terram  ad  aratrum.  in  villa  (jue  dicitur  Bratryenow.  Insuper  et  Criss  cum 
fratre  Priestano  de  stirpe  predicti  Chotyemjri  terram  ad  tria  aratra  in  villa 
que  dicitur  Sedlec  dedit.  Paulus  eciam  ma^ni  nominis  homo  attaws  Cli- 
mate  de  AVsenor.  terram  ad  vnum  aratrum  in  villa  Borenowicyh  cum  silua 
dedit.  Dluhomilus  filius  Crissye  magne  nobilitatis  vir.  Mezun  totam  villam 
dedit  cum  tribus  siluis.  Ibidem  eciam  Detricus  de  g;enere  Wrsowic  terram 
ad  viunn  aratrum  contulit.  Notum  sit  omnibus  vere  fidei  cultoribus  quod 
eg-o  Prawota  Deo  el  sancto  Johaimi  baptiste  dono  obtuli  quod  a  ducibus 
pro  seruicio  merui  scilicet  super  flumen  quod   dicitur  8azawa  nauium  cum 


33 

mensuris  annone  que  michi  et  filiis  meis  prius  soluebatur.  Insuper  et  villam 
que  dicitur  Horuticyh  dedi  pro  anima  mea  sancto  Johainii  baptiste.  Boha- 
cyeg-ye  quedam  raatrona  nobilis  Stephani  vxor  et  mater  Bohunye  3Iasco- 
wicych  emit  de  terra  ad  tria  aratra  quam  deo  et  sancto  Johanni  baptiste 
obtulit.  Notum  sit  omnibus  Christi  tidelibus  quod  quidam  miles  nobilis 
nomine  AV^chyna  predium  quod  est  in  prouincia  Churym  cui  nomen  Postu- 
picych  deo  et  sancto  Johanni  baptiste  Ostrow  inuiolabiliter  contulit  cum 
silua.  insuper  et  terram  ad  aratrum  cum  curia  et  hoc  in  confinio  pra^ensis 
suburbii.  et  locum  insule  cum  humulo  quod  est  in  medio  fluminis  Wlitavve. 
Cas  eciam  miles  Networycych  pro  eterna  requie  ad  duo  aratra  de  terra 
contulit.  Bolecey  quoque  miles  capellam  beati  Adalberty  quod  est  Hrusi- 
cych  cum  terra  ad  tria  aratra.  ct  siluam.  aliam(pie  terram  ad  duo  aratra. 
Vscicych  deo  et  sancto  Johanni  ba|)tiste  obtulit.  Cracia  dei  dux  Wladi" 
slaus  iunior  nepos  Wratislai  a  Christo  succensus  cupiens  particeps  eflici 
consorcio  iustorum  quod  iuste  sibi  optandum  est.  et  nostris  oracionibus 
impetrandum.  dedit  siluam  adiacentem  |)rope  predio  sancti  Joannis  baptiste 
quod  vocatur  Putim.  vbi  est  ecclesia  constructa  in  lionore  beati  Petri 
principis  apostolorum.  Notum  sit  omnibus  vere  fidei  cultoribus  tam  pre- 
sentibus.  quam  posteris  eorum.  quod  quidam  miles  nomine  Asinus  filius 
hozee.  dedit  quandam  ecclesiam  pro  remedio  anime  sue.  suorumque  paren- 
tum  in  loco.  qui  Crusina  nuncupatur.  et  hoc  ad  monasterium  sancti  Johannis 
baptiste  Ostrow.  Prediura  quo(pie  quod  est  Pristu|)yray  ad  idcra  raonaste- 
rium  obtulit.  et  terram  Pocatycych  ad  aratrum  suficiens.  et  circa  prefatam 
ecclesiam  terram  dedit  ad  aratrum.  Hoc  quoque  tam  boni  propositi  bene- 
ficium.  domiinis  Otto  duodecimus  sancte  Praofensis  ecclesie  episcopus  cum 
ceteris  fratribus  tanbanno  Gs'p)  quam  |)reseuti  scripto  sanctiuit.  ({uod  qui- 
cunque  huius  bone  voluntatis  propositum  euertere  voluerit.  in  extrema 
tremendi  examinacione  iudicii.  non  solum  cum  iuda  proditore  doraini  nostri 
ihesu  christi.  sed  eciam  cum  oinnibus  destructoribus  ecclesiastice  vtilitatis 
racionem  redditurus  sit.  Dobrowyest  eciam  nobilis  matrona  terram  Lubo- 
chovvicych  ad  tria  aratra  apposuit.  \'t  autem  presentis  nostre  donacionis 
libertas  robur  firmitatis  obtineat.  in  eternum.  ad  maiorem  ydoneitatem  et 
fidem  habendara.  tani  nostri  quam  et  sanctissimi  patroni  nostri  Wencellay 
sigilli  munimine  specialiter  presens  scriptum   cum  supradictis   donacionibus 

3 


34 

confirmamus.  que  iioraina  testlum  qui  liuic  donacloni  nostre  presentes  affu- 
erunt.  et  nostro  facto  consenserunt  subnotauimus.  Sunt  autem  hec.  Daniel 
episcopus  Pragensis.  Ruperfus  episcojms  Morauiensis.  Wladislaus  fraler 
noster  marchio  Morauie.  Theohaldus  dux.  Crynynus  camerarius.  Budiuoy 
iudex.  Benedictus  notarius.  Zlawko.  Jaroslaus.  Smilo.  Arnust.  Wilkelmus. 
Nostup.  Diuys.  Budislaus.  Benes.  Bohuslaus  subcamerarius.  Acta  sunt 
autem  hec  ainio  incarnacionis  Domini  millesimo.  ducentesimo.  V.  Datum  per 
manus  Rapotonis  regalis  aule  cancellarii.  sexto  decimo  Kalendas  februarii. 
serenissimo  Bohemorum  reg;e  Premislone  curiam  in  octauis  epiphanye  Prage 
cum  vniuersis  Bohemis  celebrante.  Si  quis  autem  j)Osteiorum  odio  uel 
invidia  ductus  ea  que  sepe  dicte  ecclesie  concessimus.  aliqua  temeritate 
vel  pretextu  superstitiose  occasionis  irritare  forte  voluerit,  eterni  iudicis 
iram.  et  tormentum  inextinquibilis  ignis  cum  iuda.  et  pilato  se  nouerit 
incursurum. 

E.\  originali  in  arcliivo  Trebonensi  in  analectis  F.  Palaclfy,  »SiigiIluni  olira 
appensum  adfuisse  memoriae  scriptae  teslantur.  Excusum  incorrectius  apud 
Piter  in  Thesauro  abscondito  p.  151, 

XXVI. 

Innocenfius  papa  III.   Olomucensi  episcopo   scribit  in  favorem  P.,    qui  ad 

sacerdofii  ordinem  diaconafus  (jradu  praetermisso  promotus  fueraf.    Datum 

Romae  XII.  Kalendas  Februarii,   i^05. 

Innocentius  seruus  seruorum  Dei.  Venerabili  fratri  .  .  Olomucensi 
episcopo  salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Tue  nobis  presentate  litere 
continebant,  quod  sicut  ex  relatione  quorundam  bonorum  virorum  acceperas, 
V.  presbyter,  lator  presentium,  diaconatus  ordine  pretermisso,  se  fecit  ad 
g;radum  sacerdotii  promoueri.  Cumque  super  hoc  ab  ipso  quesiisses  dili- 
g-entius  veritatem,  ipse  tibi  secreto  est  humiliter  confessus,  se  pro  certo 
nescire,  si  res  taliter  se  haberet.  Sed  ex  quo  boni  viri  hoc  asserebant, 
inter  quos  fuerat  conuersatus,  credebat  assertioni  eorum,  eo  quod  ipse 
tompore,  quo  ordines  inferiores  suscepit,  infra  annos  discretionis  fuerat 
constitutus.    Tu  igitur  ipsum  ad  apost.   Sedem  transmittens  nobis  humiliter 


35 

siipplicasti,  ut  cum  eo  miseiicorditer  agere  dig^naremur. .  Nos  ig^itur  eius 
mlserie  condolentes,  Fraternitati  tue  per  apost.  scripta  mandamus,  quatenus 
condio;nam  penitentiam  pro  huiusmodi  negiigentia  iniun^as  eidem,  et  ea 
peracta,  quia  non  intellinfitur  iteratum  Ijuod  factum  esse  nescitur,  ipsum 
in  diaconum  ordinare  procures.  et  sic  dc  mlsericordia  eumdem  ministrare 
permittas  in  ordine  sacerdotis.  Datum  Rome  apud  s.  Petrum  XII.  Ka- 
lendas  Februarii. 


Ex  Innocentii  III.  regesto  lib.  VII.  epist.  193.  apud  Brequiny  et  du  Theil 
II.  p.  613. 


XXVIL 

/nnocenfius  papa  lll.  frafiihus  hospilalis  s.  ,/oannis  possessiones  in  Boemia 
el  Moraria  con/irmat.    Dt.  /iomae  Nonis  Norembris,   iSOo. 

Innocentius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  filiis  .  .  priori. 
et  fratribus  hospitalis  lerusalem  in  Boemia  constitutis.  salutem  et  aposto- 
iicam  benedictionem.  Cum  a  nobis  petitur  quod  iustum  est  et  honestum 
tam  uig-or  equitatis  (|uam  ordo  exio^it  raclonis.  ut  id  per  sollicitudinem 
ofRcii  nostri  ad  debitum  |)erducatur  efTectum.  Eapropter  dilecti  in  domino 
filii  uestris  iustis  precibus  inclinati.  personas  uestras  et  possessiones  que 
in  Boemia  et  Morauia  uobis  pia  sunt  liberalitate  collate  uei  quas  in  po- 
sterum  deo  propitiante  iustis  modis  poteritis  adipisci.  sub  beati  Petri  et 
nostra  protectione  suscipimus.  et  presentis  scripti  patrocinio  communimus. 
Nulli  ergo  omnino  hominum  liceat  hanc  pag^inam  nostre  protectionis  infrin- 
geve  uel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si  quis  autem  hoc  attemptare 
presumpserit  indiofnationem  omnipotentis  dei  et  beatorum  Petri  et  Pauli 
apostolorum  eius  se  nouerit  incursurum.  Datum  Rome  apud  sanctum  Petrum 
Nonis  Nouembris.    Pontificatus  nostri  anno  octauo. 

Ejc  originali  in  archivo  Melitensiuni  Pragae.    Inter  papalia  n.  XXVI. 


O"* 


36 


XXVIII. 


Innocentius  papa  III.  immunilates  fratribus  s.  Joannis  in  Moravia  a  Wladi- 

slao  marchione  concessas  una  cum  possessionibus   in  Kaunice  et  capella 

in  Hrusowan  confirmat.     Datum  Romae  VIII.  Kulendas  Maji^   1206. 

liinoceiitius  seruus  seiuoiiim  Dei.  Dilectis  fillis  .  .  .  fratribus  liospi- 
talis  s.  Joliannis  ierosoliiiiitani.  salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Justis 
petentium  desideriis  dig"num  est  nos  facilem  prebere  consensum.  et  uota 
que  a  rationis  tramite  non  discordant  ertectu  prosequente  coraplere.  Ea 
propter  dilecti  in  Domino  filii  uestris  iustis  et  deuotis  postulatioiiibns  ^ra- 
tum  impertientes  assensum.  libertates  et  immunitates  hospitali  uestro  et 
hominibus  eiusdem  a  karissimo  in  Christo  filio  W(ladisIao)  illustri  marchione 
Morauie  in  teira  ipsius  concessas.  sicut  in  eiusdem  marchionis  prinileg^io 
plenius  continetur.  iiec  non  nouas  uestras  possessiones.  uobis  a  comite 
Adalberto  in  Cumci  collatas.  una  cum  capella  in  Grussouane.  hospitali 
uestro  auctoritate  apostolica  confiimamus.  et  presentis  scripti  patrocinio 
communimus.  NuIIi  er^o  omnino  hominum  liceat  hanc  paoMnam  nostre 
confirmationis  infringere.  vel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si  quis  autem 
hoc  attemptare  presumpserit.  indionationem  Dei  et  beatorum  Petii  et  Pauli. 
apostolorum  eius  se  nouerit  incursuium.  Datura  Roine  apud  s.  Petruin 
\\\\.  Kalendas  Maii.  Pontificatus  nostri.  anno  nono. 

E  fasciculo  copiatorum  diploniatum  in  arciiivo  Melitcnsium  Pragae. 


XXIX. 

Robertus,  episcopus  Olomucensis,  vendit  Liipo  militi  villum  Sobebrich. 

cc.   iS06. 

]\otum  sit  tam  presentibus  quam  futuris,  quod  ego  Robertus  dei  g-ratia 
olomucensis  ecclesie  episcopus  uillam  que  dicitur  Sobebruh.  pro  iiouem 
marcis  Lupo  ueiidldi  hereditario  iure  possidendam.  Sed  quia  g^estis  homi- 
iium  nouercari  solet  j)rocessus  temporum.  nisi  testiura  auctoritate  et  sigilli 
iiiuiiimine  roborentur.  ideo  dignum  duximus   presentem  pagiiiam  et  testiura 


37 

auctoritate  ac  sigilli  nostre  ecclesie  roborare.  Testes  autein  sunt  isti. 
Waltherus  decanus  et  Znohemensis  archidiaconus.  Stephannus  prepositus. 
Esav  prerouiensis  archidiaconus.  Radoshuis  Olomucensis.  3Io}ses  Brachi- 
slauensis.  ^  Athessen.  Wrathco.  ysaac.  Andreas.  Petrns.  Theodricus. 
Conradns.  Cnzcraj.  Jacobus  nia»ister.  Siphridus.  Johannes.  Sdeborius. 
Abbas  uueligradensis  Theclinus.  Sniil.  Andreas.  Godata.  Sebrith.  Jan. 
Bo^umil.  Bratron.  Zuest.  Crasota.  Ninca.  Sobich.  Bathik.  Jurik.  Jacub. 
Radek.  Crisan.  Wojslau.  Sdich.  Caston.  Pribin.  Miloslau.  Boo^un.  Boo;nsa. 
Wojteh.  Milg-ost.  Wojtha.  Blasej.  Piuona.  Ranach.  llual.  Sdislau.  Gilia. 
Beris.  Othaslav.  Radoslaus  qui  scripsit. 

Ex  originali  in  arcliivo  ca|)iluli  Olomuccn.siii. 


XXX. 

Joannes  comes  denuo  fundans  monaslerium  Osecense  in  Boemia  pro  honis 
quibusdam  ah  episcopo  Olomucensi  impetitis  alia  confert.     cc.   i206. 

Egfo  Joannes  comes  fundans  cenobium  ad  honorem  sancte  3Iarie 
de  Ozzek  fratres  assumens  et  illi  domui  mancipans,  hec  ad  ipsam  funda- 
cionem  oflero.  3lascowe  vlllam  forensem  et  circa  ipsam  uillam  de  bonis 
meis  tantum  confero,  quod  annnatim  soluet  ui^inti  marcas,  et  propter  quam- 
libet  marcarum  s.edecim  strichones  annone,  octo  sili^inis  et  octo  auene. 
Eo^o  preterea  cum  edificare  de  lapidibus  ceperint,  olferam  tanta  bona,  que 
annuatim  soluant  triginta  raarcas  ad  edilicacionem,  ad  claustrum  perpetue 
pertinenda.  Item  ad  claustrum  exstruendum  dabo  tres  carpentarios  appre- 
ciatos  et  alios  tres  beneficiatos;  preterea  rusticos  ad  eorum  in  edificando 
adiutorium,  quotquot  fuerint  necessarii,  carpentariis  alimoniam  prebiturus. 
Item  bona  omnia,  que  ad  ipsam  contuleram  fundacionem,  que  ab  episcopo 
Olomucensi  dlcuntur  esse  impetitoria,  recipio,  et  totidem  de  patrimonio  meo 
hereditario  ipsi  fundacioni  in  presenciarum  restituo  prioribus  utiliora.  Item 
locum,  claustrali  raansioni  in  ipsis  bonis  habilissimuin  at(pie  conuenientissimum, 
habentem  lluuium  nobilibus  piscibus  piscosum,  molendimnu  in  claustro  qua- 
tuor  rotarum  de  subtus   uertibillura,  lapides   cementum  prope    locum,   lifi^na 


38 

super  locum  et  circa  locum  ad  edificia  construenda  sufliciencia,  hortum 
circa  locura,  duos  fontes  ductiue  super  locum  nobiles.  Item  bona  marcarum 
uiofinti,  duodecim  araturas  fertilis  terre  de  pecunia  mea  instituam.  Insuper 
villam  fratris  mei  Pribislai,  nomine  Sarbedunam,  claustro  conferam,  ubi 
sunt  prata  nobilis  feni  iniinita,  piscaciones  bone,  nemora  bona.  Kgo  preterea 
siluam  ad  faciendas  uillas  satis  fundi  copiosam  inducam.  Insuper  quoad 
uixero,  a  dando  non  cessabo.  Item  quatuor  molendina  marcam  annuatim 
soluencia  ad  luminaria  ecclesie  perpetuo  conferro.  Item  edificiorum  suc- 
cisa  lio;na  super  locum  prescindere  faciam. 

Ex  analectis  Mss.  J.  E.  Horky. 


XXXI. 

Plemysl,  rex  Boemorum,  renorat  et  inigel  ecclesiae  Olomucensis  libertates, 
et  frovenlus  praepositurae  de  novo  creatae  assignal.   Actum  Olomucii, 

1207. 

(_/-{-.  In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Ego  Premyssl  dei  g-racia 
rex  Boemorum  tercius.  Venerabili  episcopo  Olomucensi  Ruberto  suisque 
successoribus  et  Olomucensi  ecclesie  in  perpetuum.  Cum  reg;ie  dio^nitati 
cedat  ad  g^Ioriam  quociens  sanctam  veneratur  et  sublimat  ecclesiam.  nostre 
placuit  serenitati  eius  preuidere  necessitati  ita  ut  nostre  benignitatis  ex- 
periatur  beneficia  et  nobis  inde  proueniant  diuini  muneris  emolumenta. 
Nouerit  itaque  tam  presens  etas  quam  futura  posteritas,  quod  antiqua 
Olomucensis  ecclesie  renouantes  priuilegia  omnes  possessiones  eius  habitas 
vel  habendas  siue  sint  in  Boemia  siue  in  3Iorauia  ab  omni  ^enere  tribu- 
torum  vectio^alium  collectarum  aliarumque  omnium  exaccionum  esse  absolutas 
decreuimus.  adicientes  ut  nullus  pro  castrorum  edificacione  vel  reedificacione 
siue  pro  aliqua  ing^ruenti  expedicione  secundum  quod  in  antiquis  continetur 
priuilegiis.  homines  episcopatus  et  ecclesie  audeat  Inquietare.  Jus  quod 
datur  pro  capite  siue  pro  fure  vel  pro  swod  principi  vel  eius  inbeneficiatis. 
venerabili  patri  nostro  Ruberto  episcopo  et  eius  successoribus  et  ecclesie 
concessimus  perpetuo  obtinendum.     Hoc   statuentes  de  fure   si  in  maleficio 


39 

Aierit  deprehensus  maneiis  in  prediis  ecclesie  siue  capiatur  et  coram  iudicio 
conuiiicatur  eius  boiia  furis  reinaneant.  jpse  vero  secundum  quod  placuerit 
priiici|)i  puniatur.  Si  vero  homines  episcopatus  et  ecclesie  in  aliquo  coram 
iudicio  culpabiles  inueniuntur.  nec  nobis  nec  iudicibus  nostris  curialibusque 
vel  inbeneticiatis  ali(|uid  indc  proueniat  vtilitatis.  sed  apud  episcopum  et 
eius  successores  culpe  perseueret  satisfaccio,  nisi  in  qno  tenetur  satisfacere 
aduersario.  Cetera  vt  omnia  breuitcr  comprehendamus.  omne  ius  quod 
spectat  ad  usus  principum  eis  remittimus  ut  plena  et  perfecta  ^audean 
libertate.  nec  ullus  eis  nouas  condlciones  audeat  inponere  uel  eorum  iura 
rautare.  Aillam  Cromezir  cum  foro  et  omni  iure  suo  quam  quasi  episcopo 
Olomucensi  oblio-atam  precedencium  principum  fatebatur  inuidia  cum  felicis 
memorie  Johaiines  episcopus  a  rcuerondo  patre  nostro  Ruberto,  qui  iii- 
presenciarum  est  decimus  a  priiicipo  3lorauie  Ottone  nioro  pio  CCC  marcis 
emerit  ab  omni  inpeticioiie  nostra  et  successorura  nostrorum  absoluimus. 
sanctientes  <|uod  opiscopus  Olomuconsis  et  eius  successores  plonam  in  ca 
habeant  omni  inpodiraento  roinoto  pro  uelle  suo  disponendi  facuUatom. 
Cum  autem  orani  iuri  diuino  contraria  inoleuerat  consuetudo  quod  decodente 
episcopo  bona  illius  in  usus  principura  vendicabantur  uisuiu  fuit  nostre 
pietati  istain  abolcre  abusionein  lioc  decernendo.  quod  ultima  fata  docedentis 
episcopi  ecclesie  non  cedant  ad  detrimontum.  cum  eius  patroni  beatus 
Petrus  apostolus  et  Paulus  et  felix  martyr  Woncozlaus  aput  deum  uiuant 
in  eternum.  Docedonte  er«'o  episcopo  omnia  opiscopatus  et  ecclesie  boiia 
siib  raaiiu  decani  Qt  prepositi  ecclosio  illius  iiitogra  eius  successori  resor- 
uentur.  nec  aliquis  ca  audeat  occupare  et  rainuere  uel  in  usus  principuin 
vendicare.  Coiiti<»'it  otiara  quod  ab  antiquis  toraporibus  ecclesia  illa  pre- 
posito  carobat.  uiide  uisuin  fuit  patri  nostro  Ruborto  in  ea  propositum 
ordinare  qui  fratribus  illius  ecclesie  dobito  inodo  prouideret  et  eoruin 
necessitati  responderot.  Sed  cuin  deceat  re<ciam  manum  ubiquo  pluorc 
benclicia.  prepositure  illi  cancellariam  iiostram  cura  uilla  que  uocatur ' 
Vherchi  ad  quam  decimus  denarius  cum  deciina  aratrorura  nostroruin  spectat 
et  oinnium  rorum  ad  vtilitatem  nostram  pertinencium  contulimus  intordicentes 
ut  nullus  hoc  audeat  inrautare.  Libertatein  etiain  in  episcoporura  eloctione 
quam  quidem  principes  inpodire  solobant,  canonicis  ipsius  ecclesie  secunduin 
iura   canonuin    libere   et    absolute   concedimus    et    ne    inposterum    irritetur 


40 

prohibenms.  Vt  aiitem  liec  omiiia  rata  et  incoiicussa  permaneant  hanc 
nostre  serenitatis  i^ag-inam  iiostro  sigillo  fecimus  roborari  et  a  veuerabili 
patre  nostro  Ruberto  iu  die  Pasche  publice  excommunicari.  8i  quis  autem 
contra  hanc  nostram  venerit  constitutionem  rerum  suarum  graui  multetur 
dispendio  et  deum  cum  sanctis  suis  sibi  aduersum  in  extremo  senciat  iudiclo. 
Huius  rei  sunt  testes:  WaUerus  decanus  Olomucensis  et  archidiaconus 
znoemensis.  Radosslaus  archidiaconus  Olomucensis.  Bozko  archidiaconus 
prerowensis.  Esau  archidiaconus  brecizlauensis.  Hermannus  abbas  Gradi- 
scensis.  Arnust  camerarius.  Willalmus  vsszich.  Zlauko.  Bog;usslaus  Odoleni. 
Boguta  et  Heinricus  frater  eius  iudex  Olomucensis.  Medlo  castellanus 
Olomucensis.  Sudomirus.  Petrus  ross.  Predbor  hebky.  Sdisslaus  Grutowich. 
Sudiwoy.  Donatus.  Sulizlaus  cum  filio  Slawata.  Johannes  cum  fratre  Hren. 
Odolen.  Rohhche.  Radosslaus.  Pribizlaw  swarouich  cum  fratre  Sdizlao. 
Semizlaus  cum  fdiis.  Kohhanus.  Budisslaus.  Pomnen  iaro^newich.  Bludo. 
Doben  cnm  fratre  Nedamiro.  Jacobus.  Lutek.  Zbrazlaw.  Weliz.  Velen. 
Buz.  Bicen.  Rathmir.  Predbor  cenakovvich.  ^oysslaw.  Sezema.  Luder. 
Neplah.  Skyrben.  Sudek.  Sobehyrd  de  Clobuch.  Voyteh  cum  fratre  Doma- 
miro.  Smil.  cum  fratre  Andrea.  Gron.  Ondreiek.  Boruth  filius  Wok. 
Prebor  filius  Bun.  Stanimir  filius  Wlassin.  Canonici  Olomucenses:  Wratek. 
Vtessen.  Zbig;new.  Andreas.  Chuzcray.  Boo;usslaus.  Petrus.  Jacobus. 
Ziirridus.  Stephanus.  Acta  sunt  hec  in  Olomuc.  Ainio  ab  incarnatione 
domiiii  Millesimo  CC.  VH.     Datum  per  manus  Rappotonis  notarii. 

Ex  originall  duplici,  qiiorum  primuin  in  arcliivo  archiepiscopali  Crein- 
sirii,  alteruin  in  archivo  capituli  Olomucensis  asservatur.  —  Item 
apographum  in  cod.  membr.  Olomuceusis  capituli  I.  f.  2.  —  Item 
ibidem  fol.  19.  — 

XXXH. 

l.niiocentius  papa  HL  Wladislaum,  Polonie  ducem,  de  obstinatione 
sua  in  perpetratis  contra  libertatem  ecclesiasticam  g-raviter  redarg;uens, 
mandat  se  Pragensi,  Olomucensiy  Misnensi  et  universis  Poloniensibus 
episcopis  praecepisse,  ut  archiepiscopo  Gnesnensi  contra  eum,  nisi  resipuerit, 
auxilio  adessent.     Datum  Romae  H.  Nonas  Januarii. 

E  regesto  lunocentii  III.  anni  IX.  epist.  217.  apud  Brequiny  et  du  Theil. 


41 

XXXJII. 

Innocentms  papa   III.   confirmal  liferaSy   qvihus  Premysl,   re.r  Boemorum, 

ecclesiae  Olomucensis  Ubcrtales   ef  immunitates  adau.rit,   redditusque  prae- 

po.sifurae  assignarit.     Datum  Romae   VI.  Idus  Januarii,   1207. 

Innocentius  episcopus  seruus  seruoiura  Dei.  A>neral)ili  fratri  .  .  . 
episcopo  et  dilectis  filiis  capitulo  Olomncensi.  salutem  et  apostolicain  bene- 
dictionem.  Justis  petentium  desideriis  dinnum  est  nos  facilem  prebere 
consensum.  et  uota  que  a  rationis  tramite  non  discordant  elfectu  prosequente 
complere.  Ea  propter  venerabilis  in  Cbristo  pater.  et  dilecti  in  domino 
filii.  uestris  iustis  postula<ionibus  or;j(um  imper(ientes  assensum.  libertates 
et  immunitates  ecclesie  uestre  e(  eiusdem  bominibus  a  karissimo  in  Cbristo 
filio  I*.  Boemorum  re^e  illustri  concessas.  cancellariam  (pioque  reo;iam  et 
alios  redditus  preposituie  Olomoncensis  ecclesie  assiu^natos  ab  ipso.  sicut 
iuste  et  pacilice  possidetis  et  in  eiusdem  re«fis  priuileofio  plenius  continetur. 
uobis  et  per  uos  ecclesie  uestre  auctoritate  apostolica  conlirmamus.  et 
presentis  scrijjti  patrocinio  communimus.  Ad  maiorem  autem  euidentiam 
priuile«»ium  ipsum  de  uerbo  ad  uerbum  buic  nostre  pa«;ine  duximus  inse- 
rendum.  C.  In  nomine  sanctc  et  indiuidue  trinitatis.  Kf/o  Premisl  etc. 
(^Vide  n.  XXXI.)  Nulli  er^o  omnino  bominum  liceat  banc  pao;inam 
nostre  confiimationis  infrino;ore.  uel  ei  ausu  (emerario  contraire.  Si  quis 
autem  boc  attemptare  presum|)serit.  indio;nationem  omnipotentis  dei  et  bea- 
torum  Petri  et  Pauli  apostolorum  eius.  se  nouerit  incursurum.  Datum 
Rome  apud  sanctum  Petrum  VI.  Idus  Januarii  Pontificatus  nostri  anno  nono. 

Ex  origiiiali     niutiio  iii  archivo   capituli   Olomucensis,    Apographum  in 
codicc  chart.  I.  f.   154. 

XXXIV. 

Innocentius  papa  III.  inter  alios  Olomncensem  episcopum  desiffnat  arbitrum 
yhi  iite  inter  monasterium  de  Osek   et  nofnfem  Mjlhosl  diffinienda.     Dafum 
Viterhii  V.  Idus  Junii,   1207. 

Innocentius  episcopus  seruus  seruorum  Dei.  ^"enerabilibus  fratribus 
. .  Pragensi  et . .  Olomucensi  episcopis,  et  dilecto  tilio  preposito  de  Lutbmeriz 

6 


42 

Pragensis  diocesis  salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Suam  ad  nos 
dilecti  filii  ....  abbas  et  conuentus  de  Ozzech,  Cisterciensis  ordinis, 
querimoniam  destinarunt,  quod  cum  nobilis  vir  M.  Prag-ensis  diocesis, 
quasdam  possessiones  eis  liberaliter  duxerit  concedendas,  in  quibus  idem 
abbas  et  monachi  monasterium  postmodum  construxerunt,  quia  propter 
latronum  instantiam  et  incommoditates  alias  compulsi  sunt  ad  locum  alium 
se  tranferre,  eos  idem  miles  bonis  omnibus,  que  ipsis  contulerat,  spoliauit, 
fratres  suos  exinde  violenter  expellens.  Propter  quod  bone  memorie,  .  . 
ipsius  monasterii  abbas  timore  perterritus  sine  sui  capituli  conniuentia, 
super  bonis  ipsis  cum  milite  composuit  memorato  in  eiusdem  monasterii 
preiudicium  et  grauamen.  0"'^  vero  nobis  non  constitit  de  premissis, 
discretioni  vestre  per  apostolica  scripta  mandamus,  quatinus  partibus  con- 
uocatis  et  auditis,  hinc  inde  propositis,  quod  iustum  fuerit,  appellatione 
postposita,  decernatis,  facientes  quod  decreueritis,  per  censuram  ecclesia- 
sticam  obseruari.  Nullis  literis  veritati  et  iustitie  preiudicantibus  a  sede 
apostolica  impetratis.  Quotlsi  non  omnes  hiis  exequendis  poteritis  interesse, 
duo  vestrum  ea  nichilominus  exequantur.  Uatum  Viterbii  V.  Idus  Junii. 
Pontificatus  nostri  anno  decimo. 

Dobner.  Annal.  VI.  614.  —  Schottgen  diplomat.  II.  59. 

XXXV. 

Otakarus,   rex  Boemorum,  fundationem  monasterii  in  Osek  confirmat,  ad 
quam  etiam  villa  Telc  in  Moravia  spectabat.      iSO?. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Ego  Otokarus  dei  gracia 
Bohemorum  rex  tercius  omnibus  presentem  paginam  inspecturis.  Ma£fna 
est  super  nos  diuine  miseracionis  dispensacio,  que  sic  nostre  saluacioni 
prouidere  dig^nata  est,  ut  quos  sciret  eum  sequi  non  posse  omnia  relin- 
quendo,  ipsis  beatificari  «raciam  donaret,  de  sua  substancia  pauperibus 
largiendo.  Huius  autem  spei  gracia  a  principibus  terre  construuntur 
ecclesie,  fundantur  cenobia,  et  ab  aliis  ditantur  fundata.  Ex  eorum  itaque 
numero,  qui  terrenis  celestia  mercari  decreuerunt,  fuit  in  diebus  nostris 
vir  strenuus   et   illustris,  domino,  patrieque  semper   fidelis   Zlawco   nomine 


43 

comes  Belinensis,  in  qua  prouincia  liabens  predium  Ozzech  dictum,  obtulit 
illud,  aliaque  presenti  pao^ina  comprehensa  domino  et  sancte  Marie,  usibus 
eorum,  qui  Christo  illic  militaturi  sunt,  perpetuo  famulatura.  Habuit  quoque 
germanum  Grabissa  dictum,  virum  in  diebus  suis  potentissimum,  summumque 
camerarium,  qui  postquam  viam  uniuerse  carnis  inffressus  est,  eum  supra 
dictus  Zlawco  in  loco  memorato  cum  patribus  suis  sepeliuit,  statimque  de 
daustro  ibi  fundando  tractare  cepit,  fundatumque  de  suis,  et  fratris  defuncti 
prediis  decenter  dotauit.  Erant  autem  prius  sanctificata  hec  in  dotem 
antique  ecclesie:  scilicet  decimatio  vini  et  frumenti  in  Swinshik,  et  una 
septimana  in  Grabissin,  que  duo  Boiso  germanus  predictorum  virorum 
obtulit,  et  tilius  eius  Zlawco  dccimas  suas  in  Odilitz  superaddens  patris 
oblationem  adauxit.  Aliam  eciam  septimanam  in  Grabissin  habet  ipsa 
ecclesia,  quam  obtulit  Jaroslaus  de  Zabrussan  et  pater  eius,  et  cum  con- 
sensu  liliorum  illius  Domino  et  sancte  l\Iarie  dedit  Biedne  et  Hirnczer 
cum  terminis  suis,  et  partem  rille  Telci,  quam  a  Bohula  commulauerat  in 
Morauia,  hisque  addidit  decimam  septimanam  fori  in  Mochta,  et  partem 
ville  Bog-nich.  (Mioiata  autem  filius  Grabisse,  ostondens  fauorem  suum 
su})er  oblationibus  patris,  obtnlit  prediis  Ozzech  cum  terminis  suis,  dimi- 
diam  villam  llain,  Ilirdlocii,  Sconuelt,  Domoslawick,  Duban  cum  terminis 
suis.  Decimas  quoque  suas  obtulit  istas,  scilicet  decimam  septimanam  in 
Zawidow,  decimas  frumenti  in  Briecbin,  vini  et  frumenti  in  Betschow, 
et  preterea  terciam  partem  vini  ibidem  dedit  ad  opus  lapidnm;  his  addidit 
araturam  unam  Odoliz,  et  mansos  duos  in  Fridbach.  Denique  Bog^uslaus 
Zlawkonis  filius,  patris  iuuando  propositum  per  manum  regis  dedit  ecclesie 
sue  molendinum  iuxta  Hostemich,  et  decimam  frumenti  in  Sirnchow.  Item 
•per  mainim  re^is  et  permissione  domini  Danielis  Pragensis  episcopi,  memo- 
ratus  Boguslaus  dedit  ius  patronatus  in  Zlawcowerde,  ita  statuens  iam 
dictus  episcopus,  ut  non  mercenarium,  sed  legitimum  locando  vicarium 
ecclesie  sue  commodis  illa  non  destitula  debet  per  abbatem  proulderi. 
Similiter  eciam  ne  iura  vel  utilitates  diocesani  vel  arcbidiaconi  ibi  aliquam 
paciantur  iacturam,  ipse  abbas  cum  fratrum  suorum  concilio  debet  omnimodis 
sollicitus  esse.  Item  Boo;uslaus  per  manum  domini  re^is  ibidem  dedit 
villam  nomine  Pasengrune.  Hec  ig^itur  bona,  has  possessiones,  quas  in 
presenclarum  memorata  ecclesia  Ozzech,  nostra  videlicet  largicione,  aliorum- 

6- 


44 

qne  fideliura  possidet,  vel  in  futurum  possidere  debet:  [E^o  Otocarus  Del 
gracia  rex  Bohemorum  tercius  iii  proteccionem  regie  potestatis  nostre,  et 
in  successorum  nostrorum  suscipiraus,  districte  mandantes,  ne  quis  iudex 
prouinciarura,  vel  alius  aliquis  in  his  vel  in  aliis  bonis  suis  fratres  de  Ozzech 
ledere  presuraat,  et  si  leserit,  Dominura  Deique  Genitricera  B.  Mariain 
iudices  sustinebit.  Huius  rei  testes  sunt:  Ego  Otokarus  rex.  Zlawco 
fimdator,  et  filius  suus  Boguslaus.  Vnesch.  Heidricus  de  Wira.  Johannes 
de  Luna.  Pil  de  Bog^zlawiz,  et  alii  quam  plures.  Date  per  manum  Bene- 
dicti  canceilarii  anno  Domini  M.  CC  VII. 

Dobner  Aiinal.  VI.  629.   —  Sommersberg    Scriptores  rerum  Silesia- 
caruui  I.  918. 


XXXVI. 

.  .  Ego  Primiszle  dei  gratia  rex  Boemorum  .  .  contuli  ecclesie  beate 
Marie  in  Plaz  terram  ad  aiatrura  in  uilla  Ninoniz  cum'  monte  adiacente 
qui  dicitur  Vi^idovle  .  .  .  Hec  sunt  nomina  testiura.  Daniel  Pragensis 
episcopus.  Roherlus  Olomucensis  episcopus.  Andreas  prepositus  Prao;ensis. 
etc.  .  .  .  Acta  sunt  anno  dorainice  iucarnationis  M.  CO.  VII.  Data  Prage 
per  manum  D.  llabodonis  cancellarii. 

Ex  originaii  in  archivo  c.  r.  aulico  Vindobonae. 


xxxvn. 

.  .  Ego  Gerlacus  abbas  de  Myleuzk  et  ego  Zlauko  comes  .  .  commu- 
tationem  quarumdara  uillarum  uoluntarie  celebrauimus  corara  reg^e  Preraiz- 
lone  .  .  .  Actuin  anno  dominice  incarnationis  M.  CC.  VII.  iiidictione  X. 
,  .  Testes  .  .  D.  Daniel  episcopus  Pra«;ensis.  D.  Rupertns  Olomucensis. 
D.  Andreas  prepositus  Pragensis  et  oranes  fere  canonici  Prag"enses. 

Ex  originali  in  archivo  Trebonensi  in  analectis  Francisci  Palacky. 


45 


XXXVIII. 


Pliilippiis,  Rotuanorum  rex,  confiimat  monasterio  de  Tennenbach 
possessionem  curiae  in  Vorstetten  sub  testimonio  Olocheri,  regis  Bohemiae. 
Datmn  apud  Avguniam  VIII.  Idus  Decembris,  31.  CC.  VII.  > 


Marian.  Oesterreich.  Klcrisci.  II.  396. 


XXXIX. 


Innocentius    papa    Ifl.    confirmat   fundationem    monasterii    Welehradensis, 
juraque  et  regulas  fratrum  ejusdem  sfal/ilit.    Datum  Laterani  II.  Kalendas 

Maji,   I'i08. 

Innocencius  episcopus  seruus  seruorum  l)ei.  Dilectis  filiis  .  .  abbati 
Welegradensi  eius(pie  fratribus,  tam  prosentibus,  quam  fnfuris  regnlarem 
vitam  professis  imperpetuum.  Relio;iosam  vitam  eli«;cntibus  apostolicum 
conuenit  adesse  presidium  ne  forte  cuiuslibet  temeritatis  incursus  aut  eos 
a  pro|)osito  reuocet,  aut  robur,  (piod  absit,  sacre  reli<»;ionis  infrin^at. 
Eapropter  dilecti  in  domino  filii  uestris  iustis  postulacionibus  clementer 
annuimus  et  monasterium  Aelicardi,  iii  (juo  diuino  manci|)ati  estis  obseciuio, 
sub  beati  Petri  et  iiostra  proteccione  suscipimus  et  presentis  scripti  pri- 
nileo;io  comniunimus.  Inprimis  si(|uidem  statuendo,  ut  ordo  monasticus,  qui 
secundum  deum  et  beati  Renedicti  re«;ulam  at(iuc  institucionem  Cistercien- 
sium  fratrum  in  eodem  loco  institutus  esse  dinoscitur,  perpetuis  ibidem 
temporibus  inuiolabiliter  obseruetur.  Preterea,  quascun(pie  possessiones, 
quecunque  bona  idem  monasterium  inpresenciarum  iuste  ac  canonice  possidet 
aut  in  futurum  concessione  pontificum,  Iaro;icione  reg^um  vel  principum, 
oblacione  fidelium  seu  aliis  iustis  modis  prestante  domino  poterit  adipisci, 
ftrma  vobis  vestris^jue  successoribus  et  illibata  permaneant.  In  quibus 
hec  propriis  duximus  vocabulis  exprimenda,  locum  ipsum,  in  quo  prefatura 
monasterium  situm  est  cum  ODutibus  pertinenciis  suis,  grang^ias  cum  perti- 
iienciis,  cum  pratis,  vineis,  terris,  nemoribus,  usuagiis  et  jiascuis  in  bosco 
et  plano,  in  afjuis  et  molendinis,  in  viis  et  semitis  et  omnibus  aliis  liber- 
tatibus  et  immunitatibus  suis;  sane  laborum  vestrorum,  quos  propriis  ittanibus 


46 

aut  sumptibiis  colitis  tam  de  terris  cultis,  quam  incultis,  siue  de  ortis  et 
virgultis  et  piscacionibus  uestris  vel  de  nutrimentis  animalium  vestrorum 
nullus  a  vobis  decimas  exigere  vel  extorquere  presumat.  Liceat  quoque 
vobis  clericos  vel  laicos  liberos  et  absolutos  e  seculo  fugientes  ad  con- 
uersionem  recipere  et  eos  absque  contradiccione  aliqua  retinere.  Prohibemus 
insuper,  ut  nulli  fratrum  vestrorum  post  factam  in  monasterio  nostro  pro- 
fessionem  fas  sit  sine  abbatis  sui  licencia  de  eodem  loco  discederej 
discedentem  vero  absque  communium  litterarum  vestrarum  caucione  nullus 
audeat  retinere;  quod  si  quis  retinere  presumpserit,  licitum  vobis  sit  in 
ipsos  monachos  vel  conuersos  regulares  sentenciam  promulg^are.  Illud 
districcius  inhibentes,  ne  terras  seu  quodlibet  beneficium  ecclesie  vestre 
collatum  liceat  alicui  personaliter  dare  seu  alio  modo  alienare  absque 
consensu  tocius  capituli  vel  maioris  aut  sanioris  partis  ipsius.  Si  que 
vero  donaciones  vel  alienaciones  aliter,  quam  dictum  est,  facte  fuerint, 
eas  irritas  esse  censemus.  Ad  hec  eciam  prohibemus  ne  aliquis  monachus 
siue  conuersus  sub  professione  vestre  domus  astrictus  sine  consensu  et 
licencia  abbatis  et  maioris  partis  vestri  capituli  pro  aliquo  fideiubeat,  vel 
ab  aliquo  pecuniam  mutuo  accipiat  ultra  precium  capituli  vestri  prouidencia 
constitutum,  nisi  propter  manifestam  domus  vestre  vtilitatem;  quod  si  facere 
presumpserit,  non  teneatur  conuentus  pro  hiis  aliquatenus  respondere. 
Licitum  preterea  sit  vobis  in  causis  propriis,  siue  ciuilem  siue  criminalem 
contineant  questionem  fratrum  vestrorum  testimoniis  vti,  ne  pro  defectu 
testium  ius  vestrum  in  aliquo  valeat  deperire.  Insuper  auctoritate  aposto- 
lica  inhibemus,  ne  ullus  episcopus  vel  alia  quelibet  persona  ad  sinodos 
vel  conuentus  forenses  vos  ire,  vel  iudicio  seculari  de  propria  substancia 
vel  possessionibus  vestris  subiacere  compellat,  ne  ad  domos  vestras  causa 
ordines  celebrandi,  causas  tractandi,  vel  conuentus  aliquos  publicos  con- 
uocandi  venire  |)resumat,  nec  regularem  abbatis  vestri  eleccionem  impediat, 
aut  de  instituendo  vel  remouendo  eo,  qui  pro  tempore  fuerit,  contra  statuta 
Cisterciensis  ordinis  se  aliquatenus  intromittat.  Si  vero  episcopus,  in  cuius 
parochia  domus  vestra  fundata  est,  cum  humilitate  ac  deuocione,  qua  con- 
uenit,  requisitus  substitutum  abbatera  benedicere  et  alia,  que  ad  olTicium 
episcopale  pertinent,  vobis  conferre  renueret,  licitum  sit  eidem  abbati,  si 
tamen  sacerdos  fuerit,  proprios  nouicios  benedicere  et  alia,  que  ad  oiTicium 


47 

suum  pertinent,  exercere,  et  vobls  omnia  ab  alio  episcopo  perciperfe^  que 
a  vestro  fuerint  indebite  deneg-ata.  Illud  adicientes,  vt  in  recipiendis 
professionibus,  que  a  benedictis  vel  a  benedicendis  abbatibus  exbibentur, 
ea  sint  episcopi  forma  et  exj^ressione  contenti,  que  ab  origine  ordinis 
noscitur  instituta,  vt  scilicet  abbates  ipsi  episcopo  sahio  ordine  suo  pro- 
fiteri  debeant  et  contra  statuta  ordinis  sui  nullam  professionem  facere 
compellantur.  Pro  consecraciojie  vero  altarium  vel  ecclesiarum,  siue  pro 
oleo  sancto,  vel  quolibet  alio  ecclesiastico  sacraiuento  nullus  a  vobis  sub 
obtentu  consuetudinis  vel  alio  modo  quidquam  audeat  extorquere,  sed  hec 
omnia  gratis  vobis  episcopus  diocesanus  impendat,  alioquin  liceat  vobis, 
quecunque  malueritis,  catholicum  adire  antistitem  graciam  et  communionem 
apostolice  sedis  habentem,  qui  nostra  fretus  auctoritate,  vobis  quod  postu- 
latis  impendat.  Qiiod  si  sedes  diocesani  episcopi  forte  vacauerit,  interim 
omnia  ecclesiastica  sacramenta  a  vicinls  episcopis  accipere  libere  et  absque 
contradiccione  possitis,  sic  tamen,  ut  ex  hoc  in  posterum  propriis  episcopis 
nullum  preiudicium  generetur.  Quia,  vero  interdum  propriorum  episcoporum 
copiam  non  habetis,  si  quem  episcopum  Romane  sedis,  vt  diximus  commu- 
nionera  habentem  et  de  quo  plenam  noticiam  habeatis,  per  uos  transire 
contigerit,  ab  eo  benedicciones  vasorum  et  vestium,  consecraciones  alta- 
rium,  ordinaciones  monachorum  auctoritate  apostolice  sedis  recipere  valeatis. 
Porro  si  episcopi  vel  alii  ecclesiarum  rectores  in  monasterium  vestrum  vel 
personas  inibi  constitutas  suspensionis,  excommunicacionis  vel  interdicti 
sentenciara  promulo;auerint,  siue  eciam  in  mercennarios  vestros  pro  eo, 
quod  decimas  non  soluitis,  siue  aliqua  eorum,  que  ab  apostolica  benig;nitate 
vobis  indulta  sunt,  seu  benefactores  vestros  pro  eo,  quod  aliqua  vobis  beneficia 
vel  obsequia  ex  caritate  prestiterint,  vel  ad  laborandum  aduenerint  in  illis 
diebus  in  quibus  vos  laboratis  et  alii  feriantur,  eandem  sentenciam  pro- 
tulerint,  ij^sam  tamquam  contra  sedis  apostolice  indulta  prolatam  duximus 
irritandam.  Nec  littere  ulle  firmitatera  habeant,  quas  tacito  noraine  Cister- 
ciensis  ordinis  et  contra  tenorem  apostolicorum  priuile^iorum  constiterit 
impetrari.  Preterea  cum  commune  interdictum  terre  fuerit,  liceat  vobis 
nichilominus  in  vestro  monasterio  exclusis  excomuumicatis  et  interdictis 
diuina  officia  celebrare.  Paci  quoque  ac  tranquillitati  vestre  paterna  in 
posterum  sollicitudine  prouidere  uolentes  auctoritate  apostolica  prohibemus. 


48 

ut  infra  clausiiras  locorum  seu  grang^iarum  vestrarum  nullus  rapinam  seu 
furtum  facere,  io-iiem  apponere,  san^uinem  fundere,  hominem  temere  capere 
vel  interficere,  seu  violenciam  audeat  exercere.  Preterea  omnes  libertates 
et  immunitates  a  predecessoribus  nostris  Romanis  pontificibus  ordini  vestro 
concessas  nec  non  et  exempciones  secularium  exaccionum  a  reo-ibus  et 
principlbus  vel  aliis  fidelibus  racionabiliter  vobis  indultas  anctoritate  apo- 
stolica  confirmamus  et  presentis  scripti  priuileg-io  communimus.  Decernimus 
erg;o,  vt  nuHi  omnino  hominum  liceat  prefatum  monasterium  temere  per- 
turbare  aut  eius  possessiones  aullerre,  vel  ablatas  retinere,  seu  quibuslibet 
vexacionibus  fatigare:  sed  omnia  integra  conseruentur  eorum,  pro  quorum 
gubernacione  ac  sustentacione  concessa  sunt.  vsibus  omnimodis  profutura, 
salua  sedis  apostolice  auctoritate.  Si  qua  igitur  in  futurum  ecclesiastica 
secularisque  persona  hanc  nostre  constitucionis  pag^inam  sciens,  contra 
eam  temere  venire  teraptauerit,  secundo  tercioue  commonita,  nisi  reatum 
suum  congrua  satisfaccione  correxerit,  potestatls  honorisque  sui  careat 
dignitate  rearaque  se  diuino  iudicio  existere  de  perpetrata  iniquitate  cogno- 
scat  et  a  sacratissimo  corpore  ac  sanguine  dei  et  doniini  redemptoris 
nostri  Jesu  Christi  aliena  fiat,  atque  in  extremo  examine  districte  sub- 
iaceat  vlcioni.  Cunctis  autera,  eidem  loco  sua  iura  seruantibus,  sit  pax 
domini  nostri  Jesu  Cliristi,  quatinus  et  hic  fructum  bone  accionis  percipiant 
et  aput  districtura  iudicera  preraia  eterne  pacis  inueniant.  Anien.  Datum 
Laterani  per  manura  Johannis  sancte  Marie  in  Cosniidin  diaconi  cardinalis, 
sancte  Roraane  ecclesie  cancellarii  H.  Kalendas  Xaii,  indiccione  XI.  in- 
carnacionis  dorainice  anno  M.CC.  V^III.  Pontificatus  vero  doraini  Innocentii 
pape  tercii  aruio  vndecimo. 

E  codice  chart.  Mss.  Welehradensi  sec.  ineuutis  XV.  in  folio.  f.  94. 

XL. 

InnocenUus  papa  III.  causam  qnandam  monasierii  Medlicensis,  in  qua  ab 

episcopo   Olomucensi   minus   uequa   sentenlia  prolata   esse  perhihehatur,  de 

novo  inquiri  mandat.     Datum  Viterhii  XII.  Kal.  Sepfembris,   1208. 

Innocentius   episcopus,   seruus   seruorum   dei   dilectis   filiis   abbati  de 
Gerstyn  et  magistro  Henrico   de   Witin    et  Tutoni  de   Heiburch   plebanis 


49 

patauiensis  diocesis  salutem  et  apostollcam  benedlctionem.  Accedens  ad 
presentiam  nostram  dilectus  filius  abbas  3Iedlicensis  g^raui  nobis  conquestione 
monstrauit,  quod  venerabilis  frater  noster,  episcopus  Olomocensis  et  dilecti 
filii  abbas  de  Sancta  cruce,  et  decanus  de  s.  Agatha,  Patauiensis  diocesis 
ipsius  coniudices  delegati  a  nobis  contra  eum  licet  aliqua  causa,  que  ipsum 
tangere  videretur,  coramissa  eis,  sicut  dicitur,  non  tiiisset,  iniquam  senten- 
tiam  protulerunt,  per  quam  monasterium  ante  dictum  incurrisse  diorioscitur 
non  modicum  detrimentum.  Cum  i«jitur  nemo  debeat  iniuste  g^rauari, 
discretioni  vestre  per  apostolica  scripta  mandamus^  quatenus  vocatis,  quos 
propter  hoc  videritis  euocandos,  et  inquisita  super  his  dilifi;entius,  et  co«;nita 
veritate,  quod  iustum  fuerit,  appellatione  postposita  statuentes  faciatis,  quod 
decreueritis  per  censuram  ecclesiasticam  firmiter  obseruari.  Nullis  litteris 
veritati  et  iustitie  preiudicantibus  a  sede  apostolica  impetratis.  Quodsi 
non  omnes  his  exequendis  potueritis  interesse,  duo  vestrum  nihilominus 
exequantur.  Datum  Aiterbii  XII.  Kalendas  Septerabris.  Pontificatus  nostri 
anno  decimo. 

Huber  Austria  e.v  arclilvis  p.  12. 

XLI. 

RobertuSy  episcojms  Olomucensis,  concumhil  cum  nobili  Step/ifmo  de  Medlow 

vilfas  Daubrawnik  et  Drugnik  pro  rillis  Turan  et  Petrowice.     Datum 

Olomucii   VJI.  Kaiendas  Octobris,   1*^08. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Rfubertus}.  dei  g^racia  sancte 
Olomucensis  ecclesie  episcopus  omnibus  qui  sunt  et  erunt  in|)erpetuum. 
Vninersitatis  negocia  litteris  mandata.  ex  earum  memoria  trahunt  firmitatem. 
Innotescat  is;itur  presentibus  ac  futuiis  (juod  eo;o.  RUBERTUS  episcopus 
olomucensis  cum  assensu  regis  bohemorura.  OTTOCARI.  et  fratris  eius 
marchionis  morauorum  WLADISLAI.  in  presencia  quam  plurium  nobilium 
utriusque  terre,  aprobante  doinino  decano  WCalthero).  et  uniuerso  conuentu 
eiusdera  ecclesie  carabiui.  STEPIIANO  viro  nobili  filio.  Gothardi  duas 
uillas  episcopatus  nostri  dnbraunic  scilicet.  et  Druf/nik  et  terrain  unius 
aratri  in  Dreuniche.  pro  duabus  uillis  ipsius.    Turane  uidelicet  et  Pelrouich 

7 


50 

que  episcopatui  meo  proximiores  eraiit.  Verum  ne  super  hac  re  succes- 
soribus  nostris.  uel  quibuslibet  aliis  litis  relinquatur  occasio.  presentem 
paginam  nominibus  testium  qui  liuic  commutationi  interfuerunt  et  sigillorum 
caractere  nostri  uidelicet  et  ecclesie  perpetualiter  confirmamus  reliiiquentes 
in  mandatis  quodsi  quis  hoc  factum  infregerit.  anathema  sit.  Testium  autem 
nomina  sunt  Jiec.  Waltherus  Olomucensis  ecclesie  decanus.  Stephanus 
Olomucensis  prepositus.  Wtesen  canonicus.  Wratko  canonicus.  Esau  cano- 
nicus.  et  archipresbyter  prerouiensis  prouincie.  Ysaac  canonicus.  Cusdrah 
canonicus.  Andreas  canonicus.  Petrus  canonicus.  Radozlaus  canonicus  et 
archidiaconus  proulncie  olomucensis.  lacobus  canonicus.  et  magister  Siffridus 
canonicus.  Boguzlaus  canonicus.  Theodericus  canonicus.  Moyses  canonicus 
et  archipresbyter  Brachizlauensis  prouincie.  Sidebor  canonicus.  Abbas 
gradicensis.  Abbas  uel^i^radensis.  Sudco  prepositus.  Johannes.  Sidon.  Frido. 
capellani  nostri.  Godeg".  Rodoslaus.  Johannes.  Blasius.  Dobrouest.  Uedus. 
Drugos  et  Adrastus.  presbyteri  et  uicarii  olomucensis  ecclesie.  Bauarus 
camerarius  olomucensis.  Zauisse  castellanus.  Dobcn  iudex.  Bludo.  lacobus. 
Kohanus.  Buz.  Dubache.  Zlauata.  Paulus.  beneficiarii  olomucensis  castri. 
Radozlau  uillicus  noster.  Ob  memoriam  huius  facti  statuimus.  vt  quicumque 
ad  ecclesiam  de  Dubraunik  in  festiuitate  sancte  cnicis  aduenerit.  quam 
diu  ipsa  steterit.  septem  dierum  iniuncte  pene  remissione  donetur.  Hec 
autem  acta  sunt  publice  in  capitulo  Olomucensi.  his  et  aliis  testibus  pre- 
sentibus.  Verbi  incaniati.  Anno  M.  CC.  VIII.  Indictione.  XI.  Epacta  I. 
concurrente  II.  dominicali  llttera  E.  Pontificatus  nostri  anno.  V II.  Data 
per  manus  canonici  nostri  Ysaac  Yll.  Kalendas  Octobris. 

E\  ori£inali  in  ciiria  Brunensi  Lad.  I.  n.  1. 


XLII. 

Innocentius  papa  III.  regem  Boemiae  hoitatur,  ut  re«;i  Ottoni  adhae- 
reat.  ([Mense  Julio  exeun(o),    1^08. 

Baltizc  —  D(-  Mgoi.  iniperii  e  regesd)   Innocentii   III.   lil).  .VII.  epist.   156. 


51 


XLUI. 


Innocentius  papa  III.  Ottoni  regv  mmtiat,  quae  pro  ejus  neg-otiis 
apud  piincipes  impeiii  ([inter  quos  etiam  rex  Boemiue)  piomoventlis  nuper- 
rlme  egerit.  4.  Decembris,   1208. 

Ibidem  epistola  168. 

XLIV. 

Innocentius  papa  III.  reffi  Boemiae  respoudens  suadet,  ne  differat 
adhaesionem  reg-i  Ottoni  debitam  et  promissam.   12.  Decembris,   1208. 

Ibidem  epistola  176. 


XLV. 

Premysl,  rex  Boemorum,  confert  cimonicis  ecclesiae  Olomucensis  in  reme- 
dium  animae  filii   sui    Wratislai  rillam   Nedachlebice.    Dutum  in  Cremsir, 

1209. 

In  noralne  sancte  et  indiuidue  trinitatis  amen.  Notum  sit  omnibus 
tam  presentibus  (juam  futuris  (juod  e^o  Primuzil  dei  gracia  rex  Boemorum. 
una  cum  coniuo^e  mea  constanciu  reffina  Boemie.  assensu  baronum  nostrorum 
uillam  (|ue  Neduclebiz  nuncupatur.  pro  remedio  anime.  tilii  nostri  IVratizlai. 
ouniiumque  prcdecessorum  nostrorum.  canonicis  olomucensis  ecclesie  sub 
iure  episcopatus  contulimus  possidendam.  Quoniam  autem  recte  locantur 
beneficia.  ubi  crescunt  vite  merita.  ibi  decenter  impertitur  g;racia.  ubi  cum 
premiis  cumulatur  gloria:  Ob  hoc  eandem  uillam  ab  omni  honere  tributoium. 
vectigalium  collectarum  seu  denariorum  qui  quatuordecim  uocantur  uei 
aliarum  exactionum  uolumus  perpetuo  esse  absolutam.  Adicientes  ut  nnllus 
pro  castrorum  edificacione  uel  reedificacione.  nullus  pro  aliqua"  ingruenti 
expedicione  homines  predicte  uille  audeat  intjuietare.  lus  eciam  quod 
datur  pro  capite.  eis  concessimus.  Hoc  de  fiire  statuentes.  ut  si  in  eadem 
uilla  capiatur.  et  coram  iudicio  conuiiicatur.  canonicis  bona  furis  remaneant. 

7* 


52 

ipse  uero  ciirie  tradatur  puniendus.  Si  autem  homines  eiusdem  uille  coram 
iudicio  culpabiles  inueniuntur  nec  nobis  nec  iudicibus  nostris  curialibus 
quoque  uel  inbeneficiafis  aliquld  inde  utilitatis  proueniat.  sed  apud  cano- 
nicos  culpe  perseueret  satisfactio.  nisi  in  quo  tenetur  satisfacere  aduersario. 
Preter  hec  utilitati  olomucensis  ecclesie  prouidentes  in  eadem  uilla  ad 
preces  venerabilis  patris  nostri  Ruperti  tabernam  liberali  mvnificentia  con- 
cessimus.  Vt  autem  hec  nostra  donatio  robur  firmitatis  obtineat.  et  ne 
factum  nostrum  obliuionls  desidia  sepoliatur.  sigilli  nostri  munimine  robo- 
ramus.  et  testium  approbacione  confirmamus.  Testes  autem  sunt  isti. 
Rupertus  episcopus.  Andreas  prao;ensis  prepositus.  Renedictus  prothonotarius. 
Arnoldus  decanus.  Hinsaltus.  Zlauco.  Ronzlaus  filius  eius.  Heinricus  filius 
Witechonis.  Rludo  et  Onso  filius  eius,  Luderius.  Neplach.  Andreas.  Petrus 
filius  medlonis.  Pardus.  Twirsa.  Stanimirus.  Doben.  cum  tribus  filiis.  Neda- 
mirus  frater  Doben.  Gron.  Zevvize.  Ravvarus.  Stibor.  Zemiziaus.  Wurso. 
Nedamirus,  frater  eius.  Svlizlaus.  Stizlaus.  Woino.  Reneda.  Chochan. 
Hermannus  abbas  de  o;rediz.  Thizelinus  abbas  de  Welgrad.  Hec  autem 
acta  sunt  anno  millesimo  ducentesimo  Nono.  Indictione  duodecima.  Epacta 
duodecima.  Concurrente  tercio.  In  loco  olomucensis  episcopi  qui  uocatur 
Cremesir. 

Ex  originali  in  archivo  capituli  Olomucensis.  —  Apographum   in  codice 
Cremsir.  VII.  Item  in  cod.  membr.  Olomucensi.  I.  fol.  31, 


XLVI. 

Innocentius  papa  III.  mscipit  monasferium  Zabrdowicense,  ordinis  Prae- 

monstratensis    cum  possessionibus  suis  in  protectionem   sedis  apostolicae. 

Datum  Laterani  III.  Nonas  Aprilis,   1209. 

Innocentius  episcopus,  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  filiis  Arnuldo 
priori  et  fratribus  de  Zaberduwiz  Premonstratensis  ordinis,  salutem  et 
apostolicam  benedictionem.  Cum  a  nobis  petitur,  quod  iustum  est  et  ho- 
nestum,  tam  vigor  equilatis  quam  ordo  exi«;it  rationis,  vt  id  per  sollicitu- 
dinem  ofTicii  nostri  ad  debitum  perducatur  elTectum.  Ea  propter,  dilecti 
in    domino   filii,   vestris   iuslis   postulationibus   inclinati,    ecclesiam    vestram. 


53 

in  qua  diuino  estis  obsequio  maucipati,  cum  omnibus  bonis,  que  in  presen- 
tiarum  rationabiliter  possidetis,  aut  in  futurum  iustis  modis,  dante  domino 
poteritis  adipisci,  sub  b.  Petri  et  nostra  protectione  suscipimus,  specialiter 
autem  Zyretitz,  Zancowiz,  Otrudiz  et  Borkowa%  villas,  et  alia,  que  iuste 
ac  pacifice  possidetis,  auctoritate  vobis  apostolica  confirmamus,  et  presentis 
scripti  patrocinio  communimus.  Nulii  ergo  omnino  hominum  liceat,  hanc 
paginam  nostre  confirmationis  et  protectionis  infrino;ere,  vel  ei  ausu  teme- 
rario  contraire.  Si  quis  autem  hoc  atlemptare  presumpserit,  indi^nationem 
omnlpotentis  dei,  et  beatorura  Petri  et  Pauli,  apostolorum  eius,  se  nouerit 
incursurum.  Datum  Laterani  III.  Nonas  Aprilis.  Pontificatus  nostri  anno 
duodecimo. 

Ex  originali  ejusdem  monasterii  iii  registr.  c.  r.  Gubernii. 


XLVII. 

Innocentius    papa    III.    concedit   episcopo    Olomucensi    facultatem,    cruce 
signatos  a  poenis  canonicis   absolvendi.    Datum  Laterani  V.  Idus  Aprilis, 

1210. 

Innocentius  episcopus  seruus  soruorum  dei.  Venerabili  fratri  .  .  . 
Olomucensi  episcopo.  salutera  et  apostolicam  benedictionem.  Cum  pro  tui 
Redemptoris  amore.  signum  crucis  assurapseris.  et  proficisci  disponas  in 
subsidium  terre  sancte.  presentium  tibi  auctoritate  concedimus.  quatinus 
siquos  forsan  de  comitatu  tuo  dum  in  sancta  pere^rinationo  permanseris. 
ex  iniectione  manuura  in  clericos  uiolenta  in  canoneni  acciderit  incidere 
sententie  proraulg^ate.  liceat  tibi  eos  secundura  ecclesie  forniam  absoluere 
iniung"endo  ipsis  quod  talibus  consueuit  iniungi.  nisi  quod  absit  tam  grauis 
et  enormis  fuerit  subsecutus  excessus.  quod  raorito  propter  hoc  ad  sedem 
debeant  apostolicara  laborare.  Datum  Laterani  V.  Idus  Aprilis.  Pontifi- 
catus  nostri  anno  tertiodecimo. 

Ex  originali  in  archivo  capituli  Olomucensis. 


54 


XLAIII. 


Otakams^  rex  Boemornm,  fundationem   monasterii  Zabrdowicensis,   dona- 

tionesque  a  fundatore  Leone   de  Klohnk  et  aliis  factas  confirmat. 

In  Brunna,   1 2  i  0. 

lii  iiomine  saiicte  trinitatis  et  indiuidue  unitatis.  Eofo  Odoacer,  rex 
Boeraoruiii  tercius.  Claustro  Zaberdowiz  et  omnibus  ibi  deo  seruientibus 
in  perpetuum.  Cum  reg^ie  conueniat  di^nitati,  et  consonet  clementie  sue 
celsitudinis  et  muiiificentie,  longe  lateque  ampliare  g-loriam;  tamen,  ut  lir- 
miter  opinamur,  in  nulio  celebrior  reg^alis  mag*ni(icentie  et  amplitudinis 
eflulget  gloria,  quara  si  sacrosancte  ecclesie  et  relio^iose  uiuentium  comodis 
prouideat,  iura  confirmet,  et  eorum  consulet  indempnitati.  Nouerit  itaque 
tam  presens  etas  quam  futura  posteritas,  quod  uir  nobilis  baro  iioster  Leo 
de  Clobuk,  camerarius  Bruiinensis  prouincie,  quoddara  claustrum  Zaberdowiz 
nomine  cum  consensu  ueiierabilis  patris  nostri  Roberti,  Olomucensis  episcopi, 
et  accedente  assensu  raagnifici  uiri,  fratris  nostri  Ladizlai,  raarchionis 
3Iorauie,  in  coraitatu  Brunensi  fundauit,  in  possessione  scilicet  propria, 
cui  claustro  frater  noster  prenorainatus,  curam  g'erens  sanctissirae  religionis 
in  terra  sua  propagande,  quasdam  largitus  est  ei  possessioiies  et  libertates 
exceptis  illis  j)ossessioiiibus,  quas  predictus  baro  noster  contulit  prefato 
monasterio.  Possessiones,  quas  frater  noster  spectabilis  raarchio  Morauie 
contulil  ecclesie  Zaberdovvicensi,  hee  sunt:  Curia  in  Cwitawa  cum  araturis 
duabus  et  earum  appendiciis,  cum  bubus  et  necessariis  ad  illara  terram 
colendam,  cum  flumine  Cwitawa,  sicut  agri  adiacent  ecclesie  illi  collati, 
ita,  ut  nemo  absolute  aliquid  iuris  sibi  uendicet  in  illa  aqua,  secundum 
quod  presenti  scripto  est  deterrainatum.  Silua  Scalitc  et  alia  silua  Sizza, 
et  silua  que  vocatur  Obetcna  Ochozv,  secundum  quod  raete  sunt  signate,  que 
vocantur  ghraniz,  quoad  usum  et  ius  coramunis  consuetudinis  terre,  cum 
oranibus  appendiciis,  agris,  pratis,  pascuis,  aquis  et  omnibus,  que  infra 
siluam  illam  continentur,  omni  querela  exclusa.  Iiisuper  uilla,  que  uocatur 
Malomieritz,  et  omnibus  eius  appendiciis  et  adiectis,  eo  raodo,  quo  luete 
sunt  |)er  uenatores  assignate,  uicinis  iion  contradicentibus,  cuius  quieta 
possessione  gaudet  ecclesia  Zaberdowicensis.  P^a  vero,  que  contulit  Leo 
uir  nobilis  ecclesie  illi,  etiam  in  presenti  pagina  fecimus  annotari.    Predium 


55 

scilicet  Zaberdowiz,  in  quo  monasterium  situm  est,  cum  suis  appendicils, 
in  burgo  Brunensi  ecclesia  sancte  Marie  et  oranibus  adiacentiis  ad  eam 
pertinentibus;  villa  Svvinositce,  Pribezlawice,  Kocliutowiz,  Scankowiz,  Bor- 
kowan  cum  omnibus  appendiciis,  a^ris,  siluis,  j^ratis,  aquis,  pascuis,  omni 
violenta  impeticione  exclusa.  Iiisuper  pie  memorie  nobilis  matrona  quondara 
uxor  eius,  Rihtca,  que  ieliciter  cessit  in  fata,  dedit  illi  ecclesie  partera 
uille  Syretitz,  que  postea  tota  concambio  mediante  cum  omnibus  suis 
appendiciis  claustro  accessit,  secundum  quod  subsequenter  exponetur. 
Quedam  ing-enua  feraina  Maro;areta  noraine,  que  fuit  uxor  Pereg^rini, 
recipiens  habitura,  dedit  quaiidani  uillain  claustro,  que  uocatur  Heraltitz; 
et  Zazzin  railes  dedit  cura  filia  sua  Pribichiest  terram  ad  tria  aratra  in 
loco,  qui  vocotur  Tladisse.  vSed  (|uia  quidam  railes,  noraine  Borek,  habuit 
quandara  parteni  uille  in  Syreti(z,  dala  est  ei  in  conirautationera  pro  paite 
sua  Heialtitz,  et  alii  militi,  qui  vocatur  Dobriemil,  pro  parte  sua  loco 
concarabii  data  est  terra  ad  tria  aratra  in  loco,  qui  vocatur  Cladisse. 
Libertafes  autem,  quas  insignis  frater  noster  contulit  ecclesie,  hee  sunt: 
Absoluit  enira  possessiones  predicti  cenobii  ab  oinni  utilitate,  ad  eius  usus 
et  successorum  suorum  et  beneliciariorura  pertinente,  excepto  iure  illo, 
quod  in  Znoymensi  prouincia  datur  pro  capite  et  pro  fure;  ita  ut  omnis 
vtilitas  remaneat  claustro,  que  ad  princi|)em  et  beneficiarios  spectabat,  licet 
causa  tractetur  coram  ipso  principe  uel  iudicibus  eius  vel  beneficiariis, 
excepto  hoc  solo,  quod,  qui  iniuriatus  est,  aliquibus  satisfjiciat  aduersariis 
suis.  NuIIus  horaii^es  cenobii  inquietet  pro  castrorum  edificatione,  nec  pro 
collectis  infestet,  nec  quatuordecim  nuinmos  ab  honiinibus  ad  cenobium 
spectantibus  exio^at;  sed  secundum  quod  iiiclitns  frater  noster  instituit,  ita 
sit  ratum.  Adiciendiun  autem  est,  quod  uir  preclarus,  baro  noster  Leo, 
fundator  prefati  monasterii,  quasdam  possessiones  ad  usus  suos  retinuit, 
de  quibus  suura  piopositura  in  hunc  modura  nostie  ma«;nificentie  intiraauit. 
Aidebatur  ei  conueniens,  sicut  et  est,  quod  si  filium  le*^itimura  habeiet 
heredem,  quod  ille  ei  succederet  in  uillis  et  possessionibus  subiung-endis; 
si  autera  sine  herede  discederet,  clarissiraa  mationa  Soffia,  uxor  eius, 
eisdem  possessionibus  usque  ad  obituni  suura  ukM-etur  et  jiacifice  g-auderet, 
et  postea  possessiones  ad  claustrura  prenorainatura  orani  contradictione 
semota  redirent.     Si   uero    illa   uirum   duceret_,   nichil   in   eis   iuris   haberet 


56 

uel  utllitatls,  sed  totum  deo  et  beate  3Iarle  statlm  accederet.  Nomina 
autem  ulUarum  uel  possesslonum  hec  sunt:  Clobuc.  Diwacl.  Prestawlici. 
A^caraenne.  Y  Gezera.  Cowalowlci.  Drahonowicl.  Castcowici.  Hosteradici. 
Boliumilicl.  Mezilezzitci.  Vtisenitci.  Malomeritci,  cum  curia,  €]ue  est  in 
Zaberdowlci.  Hec  omnia  cum  omnibus  appendicils  secundum  formam,  que 
prescrlpta  est,  debent  prefato  cenobio  succedere.  Cum  autem  regie  cle- 
mencie  cedat  ad  gloriam,  quicquid  sancte  ecclesie  cedit  ad  honorificentiam,  et 
sacrosancte  ecclesie  successus  eius  sit  proficuus  profectus,  uolentes  ea  habere 
robur  et  firmitatem,  que  in  hoc  autentlco  nostro  contlnentur,  hanc  pao;inam 
autentici  nostri  nostre  sublimitatis  siafillo  fecimus  insig-niri.  Si  quis  autem, 
quod  absit,  contra  hanc  nostre  constltutionis  auctorltatem  uenerit  celebrio- 
rum,  pena  decem  marcarum  auri  statuimus  eum  multari  In  nostiam  cameram 
soluendarum.  Sed  etiam,  ut  Ista  maioiem  haberent  stabilitatem,  rog"aulmus 
uenerabilem  patrem  nostrum  Robertum,  Olomucensem  episcopum,  cum  assensu 
fratris  nostri,  ut  secundum  quod  eum  decet  ecclesias  dluinas  tueri  et  pro- 
teo^ere,  quatlnus  nostre  sanctionls  clementiorem  affectum  sua  solidet  aucto- 
ritate,  et  transgressores  perpetuo  feriat  anatemate;  quod  et  ipse  fecit. 
Ad  hulus  rel  confirmationem  tam  inclitus  frater  noster  quam  reuerentissimus 
Roberius,  episcopus  Olomucensis,  ex  petitione  nostra  sigillum  apposuit. 
Hulus  rei  testes  sunt:  Sobezlaus.  Teobaldus.  Bolezlaus.  Ilermannus,  abbas 
de  Gradisc.  Tiecelinus,  prlmus  abbas  de  AVeleg^rad.  Gerhardus  de  Luca. 
3[artlnus  de  Trebec.  Marsillus  de  Selowa.  Gerlac  de  Mileo;ou.  Pomegnlen 
de  Towachou.  Budiwo»;.  Sebastienic,  frater  eius.  Ben.  Vneka,  filius  Wllceh. 
Boruth,  filius  Bolezlay.  Vlt.  Olbram  AY^elenowiz.  Leo.  Spitieh.  Theodoricus. 
Mutina.  Sdlzlaus.  Grutoulzi.  Werso.  Mrachot.  Nezamisl  de  Uranowa.  Per- 
terus  de  Uranoua.  Henricus.  Troianus.  Mangolt.  Wernart.  Olbram.  A^xor 
Hartlebi.  Hymmeram.  Henricus  ludex.  Stephanus  dapifer.  Bollch.  Hwale. 
Benata.  Sasin.  Peleg".  AVo}  zlau.  Rlwin.  Gerart.  Bznata.  A^neka  dimitrouic. 
Liholut.  Groznata.  Wilem.  Vldric.  Swatozlou.  Sdlzlau  recmanidci.  Stibor. 
Rac.  .fan.  Radozlau.  Prestan.  Bvden.  Wichart.  3Iartln.  Scribirair.  Bedrih. 
Ratibor.  Vellz.  AVelen.  Vecemil.  Dlva.  Predbor.  Lewa.  Pastucha.  Herraan. 
AValter.  Liztlmer.  Dobes.  Samich.  Detho.  lan.  Bosic.  Nasen.  Bludo.  Ones. 
Prebor.  Ratrair.  Prebor.  Bon;d;iIus  de  Raghrad.  Hauel,  prepositus  de  Luh. 
Christoforus  prepositus.  Sudeko  prepositus.  Venus  preposltus.  Cancellarius 


57 

Johannes.  Waltenis  decanus.  Radezlaiis,  filius  Scehonis.  Hii  sunt,  qui 
circuieiunt  metas:  Bosco.  Zdizlaus.  Marcwardus.  Vniech.  Zdizlaus.  Scribi- 
rnir.  Bvdek.  Yan.  Mistislauiz.  Yan.  Andreiouic.  Welen.  Viecemil.  Hereman. 
Priedbor.  Lampert  Rapotitz.  Zdizlaw  3Iukarouitz.  Bares,  fratres  eius. 
Velis  Supkouic.  Bosteh.  3Iileg  uenator,  Hoten  uillicus.  Dobros,  Rosneth 
de  Sidinic.  lus  vero  patronatus  in  ecclesia  illa,  quod  dominus  Leo  contulit 
episcopo  Olomucensi  et  eius  successoribus,  eidem  confirmamus.  Acta  sunt 
hec  anno  incarnationis  dominice  M.  CV.  X.  Data  autem  in  Brunna  per 
manus  Petri  notarii. 

Ex  originali  iri  arcliivo  c.  r.  aulico  Vindobonae.  —  Excus.  incorrectius  in 
Annalibus  Praenionslr.  II.  DCTXXXI. 


XLIX. 

Premysl,  Boemorum  rex,  monasterium  Zabrdowicense  in  die  consecrationis 

in  suam  protectionem  suscijnt,  ejusque  libertates,   nec  non  i^eferes  ei  novas 

possessiones  confirmat.     Zabrdowiz,   12 il. 

In  nomine  sancte  trinitatis  et  indiuidue  vnitatis.  Eg"0  Premisl,  tertius 
rex  Boemorum,  diuina  opituiante  gracia  tam  presentium,  quam  futurorum 
trado  cog-nitioni^  quod  in  honore  b.  M(^arie)  matris  domini  cenobium  quidam 
uir  nobilis  Leo  de  Clohuk  \\\  reo;no  nostro  et  in  principatu  fratris  nostri 
Wladizlay,  principis  Morauie,  cum  nostro  et  fratris  nostri  consensu  in 
comitatu  Brenensi,  quod  Zabridouich  uocatur,  fundauit,  quod  pro  posse  et 
facultate  sua  rebus  mobilibus  et  inmobiiibus  ditauit,  ita  tamen^  quod  locus 
ille  semper  sit  sub  tuitione  nostra  et  fratris  nostri  et  successorum  nostrorum, 
et  quod  gladius  noster  adiung;atur  gladio  spirituali  in  illius  loci  deffensione, 
ut  pariter  suppleant,  quod  in  uno  minus  inuenitur.  Huic  itaque  cenobio 
s.  M.  V.  ego  AVIadizlaus,  dux  3Iorauie  diuina  protectus  gracia,  tam  pre- 
sentibus  quam  futuris  do  scire,  quod  ad  refocillationem  ibi  deg^encium  tres 
ag^ros  contuli  ei  adiacentes,  et  sihiam  totalem,  que  Scalice  dicitur,  et 
fluminis  meatum  a  molendino  cuiusdam,  qui  Daren  nuncupabatur,  ad  ex- 
piationem  omnium  animarum,  ut  a  sathane  nexibus  liberate,  in  qua  sanctorum 
gaudent    anime,   eterna    perfruantur    ubertate.     Omnes    uero   possessiones 

8 


58 

predicti  cenobii  a  qualibetcuiique  exactiomim  emersione  et  collectarum 
infestatione  et  iniqua  uillicorum  inuasione  lore  decreui  liberas.  Debent 
enim  regum  et  principum  esse  firmissiraa  beneticia,  nec  eis  diminuitur, 
quicquid  dei  filioy  creatori  omnium,  et  eius  piissiiue  3Iatri  confertur.  Vt 
autem  hec  omnia  maneant  rata  et  inconcussa,  hanc  nostre  confirmationis 
paginam  sig^illo  vogie  potestatis  fecimus  muniri,  decem  marcarum  auri  ei  penam 
inponentes,  quicunque  cum  eflectu  ista  teraptauerit  irritare.  Huius  rei  testes 
sunt:  Dominus  Ileinricus,  archiepiscopus  C^nesdensis,  qui  prefatam  ecclesiam 
consecrauit.  Dominus  Danihel  Prao-pnsis  episcopus,  qui  ibidem  duo  altaria 
consecrauit.  Dominus  Roberlus  Olomucensis  episcopus,  in  cuius  diocesi 
sita  est  ecclesia.  Hii  tres  episcopi  nouem  cereis  ardentibus  sententia 
sanctorum  apostolorum  Petri  et  Pauli  auctoritate  apostolici  et  dig;nitate^ 
quam  habent,  quicunque  presencium  uel  futurorum  hec  statuta  uiolauerint, 
excommunicauerunt,  et  perpetualiter  gehenne  deputauerunt.  Hee  autem 
sunt  possessiones,  quas  comes  Leo  C^lobucensis,  fundator  sancti  cenobii 
Zabridowicensis,  uotum  deo  creatori  uouens  ardenti  desiderio  conferre  non 
hesitauit.  Parrochiam  sancte  Marie  cum  omnibus  attinenciis,  uillam  Svino- 
sici,  Pribislauici,  Borcouani,  Chancouici.  Coniux  uero  predictl  comitis  has 
possessiones  erog;auit,  uillam  Zirethici,  Bysou  cum  armento  uiginti  quinque 
cabaUarum  et  septem  integTis  aratris  et  uaccis  XXXX  et  ouium  numero 
XL  et  ducentarum,  coram  his  testibus:  Sobezlaus.  Theobaldus.  Bolezlaus. 
Hii  sunt  nobiles  Boemie,  coram  quibus  hec  omnia  rex  confirmauit:  Andreas 
prepositus.  Slauco.  Budiuoy.  Sobeg-rid.  Paulicho.  Bohuska.  Paulech.  Tunc 
temporis  hec  acta  sunt,  cum  filia  regis  Un^arie  in  Teutoniau)  uiro  depor- 
tabatur,  tunc  rex  Boeraie  fecit  prandium  die  sabbati  in  Clobuch  et  die 
dominica  in  Zabridouich,  et  hec  omnia  tunc  firmiter  determinauit.  Hii  sunt 
nobiles  Morauie,  coram  quibus  hec  sunt  terminata:  Porag'en  de  Touachou. 
Budiuog  Sebastienic  frater  eius.  Ben.  Vnka  filius  Wliceh.  Boruth,  filius 
Bolezlai.  Vit.  Olbram  Velenouich.  Leo.  ,Spi(ieh.  Detrih  Mutine.  Sdislau 
Grutouici.  Veriso.  Mrachotic.  Nezamisl  de  l  ranou.  Perhter  de  Uranov. 
Hinricus.  Trogaiuis.  3LangoId.  Vernart.  Olbram.  uxor  Artlebi.  Himram. 
.Hinricus  iudex.  Stephanus  dapipher.  Bolich.  Hual.  Benata.  Sasin.  Peleg. 
Voyslau.  Riuin.  Gerart.  Bsnata.  A^ncha.  Dmitrouic.  Liholut.  Hrozneta. 
Villem.   Oldrih.  Svatoslau.   Sdislau   Recmanicsi.    Cstibor.   Rac.  lan.   Rado- 


slau.  Prestan.  Buden.  Vichait.  iMartiii.  Scribimir.  Bedrich.  Ratibor.  Velen. 
Veceiuil.  Diua.  Predbor.  Herman.  Valter.  Lstimir.  Dobes.  Samik.  Detoh. 
lau.  Bohusic.  Nasen.  Bhido.  Ones.  Pauel.  Prebor.  Ratuiir.  Prebor. 
Leua.  Pastulia.  —  Super  hoc  abbates.  Hermannus  de  Gradisc.  Ticeslinus 
primus  abbas  de  \'elio;rad.  Gerardus  de  Luca.  Martinmi  de  Trebec.  Mar- 
silius  de  Zeleo;ou.  Herloh  de  3lilej^au.  Boo;dalus  prepositus  de  Raghrad. 
Gauel  prepositus  de  Luh.  ChristoCoius  prepositus.  Sudko  prepositus. 
Venus  prepositus.  cancellarius  Johaiines.  \'alterus  decanus.  Raddslaus 
filius  Scehouis.  Flsau  filius  decani.  Symeon  Rudolt.  —  Notum  sit  omnibus, 
cjuod  dux  Vladizlaus  expeditione  rediens  deo  et  sancte  Marie  et  coraiti 
Leoni  per  proces  Boo-obudi  siluam  <(ue  uocatur  Obecski  cesserit.  Comen- 
datores  hii  sunt:  Stephanus.  Sudko.  Johainies.  Hii  sunt,  qui  circuierunt 
metas:  Bosco.  Sdislau.  Marquart.  \'neg;.  Sdislau.  Scribimir.  Budech.  lan. 
Mstislauic.  lan  Ondreo;ouic.  \'elen.  \'ecemil.  Predbor.  Lampert  Rapotic. 
Sdislau  3Iucharouic.  Bares  frater  eius.  \'elis  supcouic.  Bosteh.  Shoresina. 
Mileg;  uenator.  Hoten  uillicus.  Dobros.  Rosneth  de  Sidenic. 

E.v  oriiiinali  in  arcliivo  c.  r.   aniico   Vindobonac.  —  E.xcus.  incorrectius  in 
Annalil)u.s  Pra eniun.str.  II.  UCCXXXI. 


-     ;  L. 

Lieopoldus,  dux  Austriae  et  Stiriae  et  dominus  Carniolae,  fundat  una 
cuin  Gerhardo,  capellano  suo,  plcbano  in  \'alua,  domura  hospitalis  s.  Spi- 
ritus  cum  capella  et  ecclesia  s.  Antonii  in  suburbio  Wiennae  circa  fluvium 
Wiennam  Ccujus  filia  hospitale  in  Moravia  Litoviae  exstitif). 

Horniayr"s  Ge.scliichte  Wiens  2.  Jahrg.  4.  Bd.  p.  52. 

LI. 

Premysl,    rex    Boemorvm,    pergens    Ratishonam    in    occursum    Fhiderici, 

Romanorum  regis,  merca/ores  Kladrubicnses  a  solutione  vuipinarum 

petlium  eximil.   ISl^. 

3lotura  sit  omnibus  tam  presentibus  quam  futuris.  quod  ego  Premisl 
rex  Boemorum  pergens  Ratisponam  in  occursura  Friderici  Roraanorum  reg"is. 

8* 


60 

de  Appulia  uenientis.  quinquaginta  marcas  argenti  a  Cladrubensibus  accepi 
inercatoribus.  relaxans  eos  a  solutione  ciuili  iuris  scilicet  a  duplicibus 
uulpinis  pellibus  quas  micbi  predecessoribusque  meis  soluebant.  et  conferens 
inperpetuum  ecclesie  Cladrubensi  ob  remedium  anime  mee.  ac  predecessorum 
successorumque  meorum  hanc  libertatis  utilitatem.  quoniam  teneor  huius 
loci  necessitatibus  prouidere.  ac  prosperitatibus  nec  non  utilitatibus  con- 
gaudere.  Huius  rei  testes  sunt:  Andreas  cancellarius  et  prepositus  Pra- 
gensis.  Zlauco  camerarius.  Boliuzlaus  filius  eius.  Jaros  g^ener  eius.  Vbizlaus 
de  Zulislau.  Ulricus  de  Lutitz.  Heinricus  de  Setscowitz.  Hirdebor  de  Userob. 

Ex  originali  in  arcliivo  c.  r.  aulico  Vindobonae. 


LH. 

Fridericus,   Romanorum   imperafor,   inter   alia    jura   et  Ubertates   concedit 

Otakaro,   regi   Boemorum,    etiam  jus    inv>estiendi   episcopos   suos,   ridelicet 

Pragensem  et  Olomucensem.  Dt.  Basileae  VI.  Kalendas  Octobris,  1212. 

\  ridericus  diuina  fauente  clementia  Romanorum  imperator.  et  semper 
augustus.  rex  Slcilie.  ducatus  Apulie.  et  principatus  Capue.  Cum  decus 
et  potestas  imperii  nostrum  precesserit  statum.  ut  non  solum  ceterorum 
principum  dignitates.  verum  etiam  sceptra  regalia  a  nostra  conferantur 
maiestate.  gloriosum  reputamus  et  mao-nificum.  quod  in  tanto  nostre  largi- 
tatis  beneficio  et  aliis  crescit  regie  dig^nitatis  aug-meutum.  nec  ob  hoc 
eminentia  nostra  aliquod  patitur  detrimentum.  Inde  est  quod  nos  attendentes 
preclara  deuocionis  obsequia  que  uniuersa  Boemorum  gens  ab  antiquo 
tempore  Romano  exibuit  imperio  tam  fideliter  quam  dcuote.  et  quod  illustris 
Rex  eorum  Ottacharus  a  primo  inter  alios  principes  specialiter  pre  ceteris 
in  imperatorem  nos  eleg^it.  et  nostre  electionis  perseuerantie  dilig^enter  et 
utiliter  astiterit.  sicut  dilectus  patruus  noster  pie  memorie  Rex  Philippus 
oranium  principum  habito  consilio  per  suum  priuileg-iura  instituit.  ipsum 
regera  constituimus  confirmamus.  et  tam  sanctara  et  dig-nam  constitutionem 
approbamus.     Reg-numque  Boemie  liberaliter.  et   absque  omni  pecunie  ex- 


61 

actione.  et  consueta  curie  nostre  iusticia.  sibi  suisque  successoribus  In 
perpetuum  concediinus.  volentes.  ut  quicunque  ab  ipsis  in  Regem  electus 
fuerit.  ad  nos.  uel  successores  nostros  accedat.  regalia  debito  modo  re- 
cepturus.  Omnes  etiam  terminos  qui  predicto  Reg-no  attinere  uidentur. 
quocunque  modo  alienati  sint  ei.  et  successoribus  suis  possidendos  indul- 
g^emus.  ius  quoque  et  auctoritatem  inuestiendi  episcopos  Regni  sui  inte- 
graliter  sibi  et  heredibus  suis  concediraus.  ita  tamen  quod  ipsi  ea  gaudeant 
libertate  et  securitate.  quam  a  nostris  predecessoribus  habere  consueuerunt. 
De  nostre  autem  liberalitatis  muniticentia  statuimus.  quod  Rex  predictus 
uel  heredes  sui  ad  nullam  curiam  nostram  ucnire  teneantur.  nisi  quam 
nos  aput  Babenberc.  uel  Nurenb(M'C  celebrandam  indixerimus.  uel  si  aput 
Merseburc  curiam  celebrare  decreuerimus.  ipsi  sic  uenire  teneantur. 
quodsi  dux  Polonie  uocatus  accesserit.  ipsl  sibi  ducatum  prestare  debeant. 
sicut  antecessores  sui  quondam  Boemie  Reges  facere  consueuerunt.  sic 
tamen  ut  spatium  sex  eddomadarum  (sic)  ueniendi  ad  predictas  curias 
eis  ante  preligatur.  Saluo  tamen  (piod  si  nos.  uel  successores  nostros  Rome 
coronari  conligerit.  ipsius  predicti  Regis  Ottachari  uel  successorum  suorum 
relinquimus  arbitrio.  utrum  i|)si  trecentos  armatos  nobis  transmittant.  uel 
trecentas  marchas  persoluant.  Ad  liuius  autem  nostre  constitutionis  et 
confirmationis  nostre  memoriam  et  robur  perpetuo  ualiturum  presens  priui- 
legium  per  manus  Heinici  de  Parisius  notarii.  et  lidelis  nostri  scribi.  et 
buila  nostra  aurea  iussimus  communiri.  anno.  mense.  et  indictione  subscriptis. 
Huius  rei  testes  sunt.  isti.  Archiepisco|)us  Barensis.  episcopus  Tridentinus. 
episcopus  Basiliensis.  episco|)us  Constan(iensis.  episcopus  Curiensis.  abbas 
Augensis.  abbas  sancti  Galli.  abbas  de  Wiceburc.  Bertoldus  de  Nifphe 
regalis  curie  prothonotarius.  comes  VMricus  de  Chiburc.  comes  Rodulfus 
de  Habecheesbnrc  et  langrauius  de  Alsatia.  comitcs  Jjoduicus  et  Hermannus 
de  Froburc.  comes  Warncrus  de  Hohenburc.  Arnoldus  nobilis  de  AVart. 
Rodulfus  aduocatus  de  Rapehteshiwilare.  Rodulfus  de  Ramensberc.  AI- 
bertus  de  Thanehuse.  camerarius  et  alii  quam  plures  magnates  et  nobiles. 
et  liberi.  quorum  testimonio  hoc  priuilegium  constat  esse  confirmatum.  Acta 
sunt  hec  anno  dominice  incarnationis  mill.  ducentesimo.  duodecimo.  mense 
Septembris.  (piintedecime  iiulictionis.  Regni  uero  domini  nostri  Frederici 
illustrissimi  Romanoruin  imperatoris  electi  et  semper  augusti  Regis  Sicilie 


62 

quintodecimo.     Datura    in    nobili    ciuitate    Basilea    per  mamis    Vlrici   uice 
prothonotarii.  sexto  Kalendas  Octobris.  feliciter.  amen. 

Ex  origiiiali  archivi  c.  r.  aulici  A^indobonae  cura  ibuUa  aurea  sicula  ap- 
pensa  illaesa.  —  Excus.  apud  Balbinum,  Goldastum,  Dobnerum 
et  alios. 


LIII. 

Pridericus,  Romanorum  imperafor,  concedU  Heinrico,  marchioni  Morariae, 

„Mocram  et  Mocran"  cum  omnibus  juribus  et  attinentiis  in  feudum. 

Dt.  Basiliae   V.  Kalendas  Octobris,   1212. 

In  noraine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  araen.  Frederipus  diuina 
fauente  clementia  Romanorum  imperator  electus  et  semper  aua;ustus.  Rex 
Sicilie.  ducatus  Apulie.  et  principatus  Capue.  Cura  decor  et  potestas 
imperii  nostrum  precesserit  statum.  dig;nura  taraen  ac  honestum  arbitramur 
fore.  eorura  uotis  uberius  acclinare.  quorura  lidera  ac  deuotionem  circa 
uniuersa  negotia  nostra  proraouenda.  inte^ram  ac  inconuulsara  certiori 
experientia  didicimus.  Inde  est  quod  nos  aduertentes  g;rata  et  preclara 
deuotionis  obsequia  que  Henricus  nobilis  marchio  Morauie  hactenus  tam 
fideliter  quara  deuote  nobis  exhibuit.  ac  etiara  domino  lar«;iente  in  antea 
est  exhibiturus.  suis  ad  presens  in  quantum  possumus  respondere  cupientes 
obsequiis.  Notura  facimus  tam  presentibus  quam  in  euum  successuris.  quod 
nos  eidem  Marchioni  et  heredibus  suis  de  nostre  liberalitatis  munificentia 
concedimus  et  confirmamus  Mocran.  et  Mocram  cura  omni  iure  et  perti- 
nentiis  suis.  saluo  seruitio  quod  inde  curie  nostre  debetur.  Ad  huius 
autem  confirmationis  et  concessionis  nostre  memoriara.  et  robur  perpetuo 
valiturum.  presens  priuileg;iura  per  manus  Henrici  de  Parisius  notarii  et 
fidelis  nostri  scribi  et  buUa  nostra  aurea  iussimus  communiri.  anno.  raense. 
et  indictione  subscriptis.  Huius  rei  testes  sunt.  Archiepiscopus  Barensis. 
episcopus  Tridentinus.  episcopus  Basdeensis.  episcopus  Constantiensis. 
episcopus  Curiensis.  Abbas  Augensis.  abbas  sancti  Galli.  abbas  de  Vice- 
burc.  Bertoldus  de  Nisphe  regalis  curie  prothonotarius.  comes  ^  Iricus 
de  Chiburc.   comes  Rodulfus   de   Habechesburc   et  lang^ravius   de  Alsatia. 


63 

comes  Loduicns  et  Hermaniius  de  Fiobuic.  coraes  Warnerus  de  Hohen- 
burc.  Arnoldus  nobilis  de  Wart.  Rodulfus  aduocatus  de  Rapehteshivvilare. 
et  alii  quam  plures.  Acta  suiit  hec  anno  dominice  incarnationis  3IiIlesimo 
ducentesimo  duodecimo.  mense  Septembris.  quintedecirae  indictionis.  Regni 
uero  domini  nostri  Frederici.  illustrissimi  Romanorum  imperatoris  electi 
et  semper  augusti.  regis  Sicilie  quintodecirao.  Datura  in  nobili  civitate 
Basilea  per  manus  Vlrici  uiceprothonotarii.  sexto  Kal.  Octobr.  feliciter.  amen. 

Ex  orjginali  in  archivo  c.  r.  aulico  Vindobonae  cum  bulla  aurea  sicula 
app^nsa  illaesa.  —  Item  copia  vidima(a  in  arch.  statuum  marchion.  Mo- 
raviae.  —  Excus.  apud  liaibinum,   Goldastum,   Dobnerum  el  alios. 


LIV. 

r  ridericus,  Roraanorum  rex,  coenobium  Berchteso^adense  in  pro- 
tectionem  suam  recipit,  ei(pie  oranes  possessiones  conlirraat  etc.  Huius 
rei  testes  sun(:  Sifridus  .>[oountinus  archiepiscopus.  Otto  Frisingensis 
episc.  Cvonradus  Ratisponejisis  episc.  Hertwicus  Kisteten.  ep.  Mang-oldus 
patavien.  episc.  Fridericus  Tridentinus  e])isc.  Odakrius  rex  Boemiae.  Her- 
mannus  lanti^rauius  Purin«:iae.  Leodewicus  dux  Bawariae.  Leopoldus  dux 
Austriae  et  Stiriae.  Hcinrirus  marchio  Morauiae.  Coraes  3Ieinhardus  de 
Abensperc.  Comes  Cuonradus  de  Pleien.  coraes  Cuonradus  de  Mos- 
b\  rch.  Coraes  Clialhohus  de  Chirchperc.  Heinricus  marscalcus  de  Callindin. 
Wernherus  dapifer  de  Bolandia.  AValthorus  pincerna  de  Schippfe.  Volricus 
camerarius  de  Mincenberc.  Datum  apud  Ratisponam  MCCXH.  XV.  Ka- 
lendas  Martii. 

Monumenta  Boica  nova  XXX.  I.  p.  3.  juxta  quorum  computum  ad  annum 
1<213.  spectat.  ., 


LV. 

Fridericus,  rex  Roraanorum,  principibus  suis,  Eckeberto  Babenber- 
gensi  et  Ottoni  Herbipolensi,  episcopis  liberara  concedit  facultatera  transi- 
^endi  de  mutuis  matrlmoniis  inter  ecclesiarum  eorum  farailias  contrahendis 


64 

et  de  coiitrahentinm  prolibus  inter  praedictas  ecclesias  partiendi  .  .  . 
Huius  rei  testes  sunt :  Albertus  Magdeburg^ensis  archiepiscopus.  Eckebertus 
Babenbergensis  episcopus.  Sifridus  Auo;ustensis  episcopus.  Cuono  fuldensis 
et  elvvacensis  abbas.  Laici:  Otakarus  rex  Boemiae.  Ludewicus  dux  Ba- 
wariae.  palatinus  comes  reni.  Henricus  marchio  Morauiae.  Otto  dux  de 
Meram.  palatinus  comes  Burgundiae.  Henricus  comes  de  Ortenberch. 
Lvdewicus  comes  de  Zig^enhag-en.  Ludowicus  comes  de  Otingen  etc.  .  . 
Data  apud  Augustam  VH.  Idus  Aufi^usti.  Indictione  VIII. 

Monumenta  Boica  nova  XXX.  I.  103. 


LVL 

Rohertus,  episcopus  Olomucensis,  confert  monialibus  ad  s.  Petrtim  Olomucii 

possessiones  quasdam  in  Bukowan  et  Repsjn,  et  confirmat  decimas  in 

Klopotowice.     Actum  Pragae,   ISi3. 

C*}*.  In  nomine  sancte  trinitatis  et  indiuidue  vnitatis.  Ego  Robertus 
Olomucensis  episcopus.  religiosis  dominabus  manentibus  aput  sanctum  Pe- 
trum  in  perpetuum.  Cum  pium  sit  et  honestum  omnium  paci  prouidere. 
precipue  tamen  in  hoc  pietatis  opus  refulo;et.  quociens  reli«;iosarum  mulie- 
rum  inuigilamus  securitati  que  ad  sui  defensionem  minus  suiit  potentes  et 
alienis  semper  indig;ent  presidiis.  Nouerint  ig-itur  tam  presentes  quam 
futuri  quod  nos  cum  consensu  capituli  nostri  religiosis  dominabus  que 
manent  in  ciuitate  Olomucensi  ad  sanctum  Petrum  muris  ipsius  ecclesie 
proxime  et  contigue.  contulimus  terram  ad  duo  aratra  in  villa  que  vvlgo 
uocatur  Bvkowan.  ad  tercium  aratrum  in  villa  que  dicitur  Reppsyn.  et 
ortum  quendam  situm  in  fine  eiusdem  ciuitatis  cum  arboretis  et  suis  atti- 
nenciis.  Insuper  quandam  aream  adiacentem  claustro  in  nowyg;radek  que 
extenditur  usque  in  Morawam  eis  addidimus  simul  cum  molendino  quod 
curie  nostre  aliquando  deseruiebat.  Indulsimus  etiam  eis  decimas  nostras 
in  villa  Klopothowich.  quam  dominus  Stephanus  prepositus  Oloraucensis 
emit  per  manum  nostram  eisdem  dominabus  pro  LXX  marcis.  de  licentia 
domi!ii  incliti  Regis  boemie  Otthakari.  et  de  consensu  illustris  Marchionis 
Morauie  Wladizsslai.    Per  auorum  etiam  beneuoientie  alfluentis  larg;itatem 


65 

et  graciam.  ipsa  eadem  iiilla  facta  est  llbera  a  cooimuni  tributo  teri-e.  et 
ab  omiii  uiolentia  beneticorum.  ab  intratu  camerariorum  et  insultu  indebito 
eorum  et  g-rauamine  iliicilo  exio^endo  (juorumlibet  malefactorum.  Certum 
autem  et  fidelem  procuratorem  ad  peticionem  ipsarum  dominarum.  dominum 
prei)0situm  Olomucensem  Stepbanum.  pro  ipsius  prudenti  prouisione  et 
dilig;enti  illius  loci  subuentione  eis  constituimus  us(pie  in  finem  uite  sue. 
Jus  autem  patronatus  debet  spectare  ad  cpiscopum  Olomucensem.  quia  iii 
eius  fundo  domus  illa  est  constituta.  A't  autem  bec  omnia  rata  maneant 
ct  inconuulsa  banc  paflrinam  nostro  et  capituli  sig^illo  fecimus  muniri  et 
sub  excommunicatione  confirmari.  Et  ne  liuor  inposterum  ista  possit  irri- 
tare.  nodim  sit  omnibus.  (piod  multo  plura  bona  con(]uisiuimus  ecclesie 
Olomucensi.  et  ideo  ista  libere  potuimus  conferre.  ITuius  rei  testes  sunt. 
Andreas  prepositus  pragensis.  Jobannes  scolasticus  prag-ensis.  Cbristoforus 
arcbidiacoiius  pragensis.  Benezss  nobilis  boemie.  Bawarus  camerarius 
Olomucensis.  A^itbko  cum  fratribus  beinrico  et  iunioie  Aitbkone.  Zauissa 
castellanus  Olomucensis.  Actum  Prao*e  anno  domini  Millesimo  CC  XIIL 
Indictione  II. 

Ex  originali  in  archivo  capiluii  Olomiicen.sis.  Sigilla  tluo  illaesa  appendent. 


LVII. 

Rudgerus  miles  monasterio  Lucensi  decimas  vinearum  juxia  Gnadlersdorf 

more  teutonico  tradit  sub  sigillo   ^Madislai,  marchionis  Moraviae. 

(ii202  —   1213). 

In  nomine.  Patris.  et.  filii.  et  spiritus  sancti.  Amen.  Quoniam  rerum 
transitoiiarum  transitus  est.  fuit.  et  erit  semper  incertus.  idcirco  celebris 
anti(|uitas.  prouidens  de  futuro.  posteritati  reliciuit  firmiter  tenendum.  ut 
(piic(juid  circa  les  prefatas.  ag^eret.  boc  re^alium  sipllorum.  impressione. 
et  lewitimorum  testium  inscri|)tioiie.  confirmaret.  Inde  est.  (piod  ego  Rudgerus 
miles.  dig^num  duxi  iiotum  facere.  tam  presentibus.  (|uam  futuris.  cbristiane 
professionis.  ueris  cultoribus.  me  contradidisse.  morc  teutonico.  decimas 
integrales.  in  omnibus  uineis.  que  site  suiit  in  monte.  qui  iacet  iuxta  villam 

9 


66 

Gnanlic.  quod  factum.  g;loriosus  marchio  morauorum.  Vadizlaus.  iii  con- 
secratione  lucensis  ecclesie.  sollempnizauit.  conjmittens  pontifici  Ruberto 
morauorum  excommunicandum.  quod  et  factum  est.  adibitis  testibus.  tam 
soUempni  coUationi.  Ne  erg^o  aliquis  temerarius.  tara  soliempne  factum 
inirritum  presumat  deducere.  uenerabilis  abbas.  prefate  ecclesie.  Gerardus. 
adibere  testes.  et  presenti  pag-ine  inscribere  procurauit.  nomina  autem 
testium.  hec  sunt:  Imrammus  castellanus.  Detricus.  Vernhardus.  Olverammus. 
Prosimirus.  Henricus  iudex.  Sepoldus.  Pomnenus.  Boiek.  Petrus.  Velen. 
nomina  uero  clericorum.  Sdizlaus  parrochianus  de  chatow.  Pertoldus  de 
Oleczouic.  Petrus.  Marcus.  Radzlaus.  Premisl.  Albertus. 

Ex  originali  ejusdem  monasterii  in  registr.  c.  r.  Gubernii.  —  Sigillum  appendet 
Heinrici,  marchionis  Moraviae,  equestre,  cujus  est  insigne  leo 
bicaudatus. 


Lvm. 

PiemysJ,  rex  Boemorum,  restituii  monasterio  Chotesowiensi  villam  ^Vherci.^^ 

Acfum  Pragae,   l!<213. 

In  nomiue  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Ego  Premizl  dei  g^racia 
rex  Boemorum  uniuersis  Christi  fidelibus  tam  futuri  quam  moderni  temporis. 
Equitatis  C^ic)  exigit.  ut  nos  qui  deo  largiente  principatum  inter  homines 
adepti  sumus  ea  que  ad  utilitatem  seruorum  eius  pertinent  sollicite  pro- 
uideamus  et  ecclesias  eius  earumque  possessiones  nostra  circumspectione 
muniamus  nostre  protectionis  clipeo  defensemus.  Innotescat  ergo  uitara 
ao;entibus  et  sciant  posteri.  quod  nos  pro  fideli  seruitio  suo  nobili  uiro 
Drizizlao  uillara.  que  dicitur  Vherci.  tradidimus  sibi  suisque  heredibus 
iure  hereditario  possidendam.  Processu  igitur  temporis  predictus  Drizizlaus 
cum  filiam  suam  nomine  Helkam  matrimonio  traderet  prenominatam  uillam 
filie  contradidit  etiam  iure  hereditario  possidendam.  3Iortuo  tandem  patre 
et  etiam  marito  pretaxate  matrone.  cujii  nec  puerorum  solatio  potiretur. 
placuit  ei  mundum  et  ea.  que  mundi  sunt.  relinquere.  et  ad  consortiura 
sororum.  que  deo  in  claustro  quod  dicitur  Hotessov  mancipate  sunt  se 
contulit.  uillam  sepius  dictam  coram  Roherlo  episcopo  Morauiensi.  et  nobi- 


67 

libus  Boemie.  uidelicet  Jaros.  et  filiis  AVitconis.  Witcone  et  Heinrico.  et 
Hermanno.  filio  Jarozlai.  et  multis  aliis  de  Boeniia.  et  Morauia  euntibus 
Ralisponam  ad  colloquium.  \\\  usus  ecclesie  tradidit  perpetuo  possidendam. 
Eodem  autem  anno.  quo  hec  acta  sunt.  dominus  Theohaldus  cui  tanquam 
fideli  custodiam  Pliznensis  prouincie  commisimus.  nol)ilem  uirum  Groznatam 
predicte  ecclesie  fundatorem  in  eadem  uilla  multis  ^rauaminibus  infestauit. 
iofnorans  nos  sepe  dictam  uillam  patri  prenominate  matrone  in  possessionem 
hereditariam  tradidisse.  Accesserunt  erg^o  ad  nos  predicte  ecclesie  fundator 
et  defensor.  Groznata.  et  Olricus  comes.  et  frater  eius  Protiva.  et  totam 
seriem  nostre  donationis.  et  qualiter  predicta  matrona.  se  et  uillam  ecclesie 
contulerit.  nobis  plena  fide.  et  sub  testimonio  nobilium  uirorum.  quorum 
nomina  inferius  subscribentur.  sollempniter  manifestauerunt.  Nos  autem 
prefatam  donationem  nostram  plenarie  ad  memoriam  reuocantes.  et  matrone 
deuotioni  congaudentes.  eius  actionem  collaudauimus.  et  uillam  predictam 
ecclesie  confirmauimus  perpetuo  possidendam.  Vt  autem  de  cetero  omnis 
dubietas  nostre  donationis  seu  etiam  confirmationis  perpetuo  sopiatur.  pre- 
sentem  pa^inam  conscribi  fecimus.  et  sig^illi  nostri  munimine  roborari. 
Placuit  etiam  hec  confirmatio  nostra  fratri  nostro  Wadizlao.  qui  presens 
alTuit.^et  sigilli  sui  testimonio  confirmauit.  Apposuerunt  etiam  de  mandato 
nostro  sigilla  sua  Theobaldus  cognatus  noster.  et  Zobezlaus  frater  eius. 
Nomina  autem  eorum.  qui  huic  secunde  confirmationi  nostre.  seu  etiam 
donationi  affuerunt  sunt  hec  Wadizlaus.  Theobaldus.  Zobezlaus.  Daniel 
episcopus  Pragensis.  Robertus  episcopus  3Iorauiensls.  Zlauco.  Benes. 
Mar(|uardus.  Zauissa.  Jaros.  Witco.  Heiiwicus.  Martinus  filius  Csastone. 
Bicen.  Juhainies  et  frater  eius  Olricus  filii  Jurik.  Bohuzlaus  filius  Dnepr. 
Budiuoy  filius  Drisicray.  et  alli  plures.  qui  fuerunt  xn  colloquio.  Actum 
est  hoc  incarnationis  dominice  anno  millesimo  ducentesimo.  XHI.  indictione 
HI.  Concurrente  lil.  Epacta  X\'III.  coram  Boemis  in  Prag-a. 

E.\  orfginali  in  archivo  c.  r.  aulico  Vindobonae  in  analectis  F.  Palacky. — 
E  quatuor  sigilli.s  olini  appcn.si.s  primuni  avulsuni  deest;  secundi  fragnientum 
adest;  (ertium  laesuni  ducis  'l'heobaIdi  repracsentat  niedium  leonem  et  me- 
diam  aquilam  invicem  junctos  dorso;  quarU  sigilli  a  praecedente  diversi 
fragmentuni  superest. 

9* 


68 


LIX. 


Heinricus,   qui   et    Wladislaus,  mavehio   Moraviae,  Protiwae,  praefecfo  de 
Uncow,  inhibet,  ne  Theodoricum  advocalum  moleslet,    Dt.  in  Olomuc, 

1213. 

Heiiuicus,  qui  et  Wladizlaus,  dei  gratia  maichio  Morauie,  dilecto 
iiobili  iiostio  Protiue  prefecto  de  Vnisoue  gratiam  et  oiniie  boiium.  Ac- 
cedeiis  ad  nostre  o^ratie  preseiitiam  Tlieodoricus  aduocatus  iioster  de  vnisore 
liumili  uoce  supplicanit,  (luatinus  priuileo-ii  iiostri,  quod  a  iiobis  habere 
iioscitur,  contiiieiitiam  et  articulum  de  silua  circumiacente  extirpaiida,  super 
quo  ipsi  a  te  impedimenti  iniuriam  inferri  asserebat,  lucidius  et  dilio^entius 
difinire  dio;naremur.  Noueris  iofitur,  quod  iuste  petitioni  prefatl  Theoderici 
benio^no  assensu  inclinati,  taliter  ediximus  coram  nobilibus  nostris  in  Olomuc, 
videlicet  quatinus  prefatus  aduocatus  noster  cum  heredibus  et  successoribus 
suis  extir|)are  siluam  debeat  incipiendo  a  fluuio  Ozka,  ubi  molendinum 
habebit,  et  uersus  uiam,  que  duclt  iii  Vzoue  procedendo  usque  ad  montes, 
quantum  in  triginta  annorum  spatio  eradicare  poiuoiit.  Mandamus  igitur, 
et  sub  g-ratie  nostre  obtentu  tibi  precipimus,  quatinus  prefatum  Theodoricum 
molestare  uel  ag;grauare  iion  presumas,  sed  potius  eundem  tueri  oiunimode 
non  negligas.     Datum  in  Olomuc  anno  gratie  M.  CC.  XIII. 

E  copia  sec.  XIV.  in  registr.  civitatis  Olomuc. 


LX. 

Piemysl,  rex  Boemorum,  confirmat  locationem  civitafis  FVeudenthal  secun^ 

dum  jus    Teufonicorum,    a   fratre    suo     Wladisfao,    marchione    Moraviae, 

facfam,  et  lihertates   ipsi  ah  eodem   concessas.     Actum   apud   Olomuc   III. 

Kalendus  Januarii,   1313. 

Premizl  dei  g^ratia  Boemorum  rex.  dilectis  ciuibus  nostris  de  Frou- 
denfhal  presentibus  et  futuris  in  perpetuum.  Conueniens  est  rogie  sere- 
nitatis  cleiiientie  iustis  petentium  uotis  assensiim  prebere  benigiuim,  et  ea, 
que  ab  equitatis  tramite  non   discedunt,  elllcaci   fine  complere.     Innotescat 


69 

io'itur  uobis  ciues  dilecti  iiuiic  et  in  posterum,  quod  nos  locationem  uestre 
ciuitatis  secundum  ius  (eufonicorum^  qtiod  Aacfetuis  iii  fenis  Bohemie  et 
Moiauie  inconsuetum  et  inusifafum  e.rfifeiaf,  sed  uobis  primum  per  karis- 
simum  fratrem  nostrum  illustrem  marchionem  Morauie,  nomine  ^Vadixlaum^ 
concessnm  esse  dinoscitur,  regia  auctoritate  confirmamus,  uolentes^  ymo 
precipientes,  quatinus  hoc  nouum  et  honestum  institutum  a  nullo  umquam 
beneficorum  perturbetur,  sed  ratum  maneat  et  inconuulsum  in  sing^ulis 
articulis.  quemadmodum  in  prefati  fiatris  nostri  |)agina  latissime  expressum 
le^itur.  Item  confirmamus  uobis  omnes  alias  libertates  et  possessiones, 
quas  siue  epc  prefati  marchionis  concessione,  siue  ex  antiqua  fundatione 
iuste  et  rationabiliter  possidere  perhibetis.  Item  decimain  telonei,  et  deci- 
mam  metallorum  in  circuitu  ad  ((uatuor  miliaria  uobis  in  meliorationem 
prefate  ciuitatis  ad  tempora,  donec  nos  et  prefatus  frater  noster  uite 
currlcula  expleuerimus,  concedimus  percipiendam  de  prinelpali  nostra  muni- 
ficentia.  \i  autem  hec  nostra  confirmatio  et  gratie  auofmentatio  rata 
permaneat  et  inconuulsa  hoc  priuilepnm  sigilli  nostri  Karactere  iussimus 
roborari.  Testes  huius  rei  hiis  nominibus  adnotantur.  Rubertus  episcopus 
Olomucensis.  domiiius  JVfadizlaus  frater  noster  marchio  3Iorauie.  dominus 
Bofezlaus  de  Opul.  dominus  Bolezfaus  nepos  noster.  Zauisza  burgrauius 
Olomucensis.  Bludo  de  Preroue.  Vltco  castellanus  de  Gradech.  Zulizlaus 
dapifer.  Ditricus  cum  filio  Grut.  Leo  iudex.  Imramus  de  Znoem.  Stephanus 
de  3IedeIou.  Olvram.  Welis.  Prosimir  de  Praulou.  Pomnen.  Ones.  Bog-u- 
zlaus.  Zuda  et  alii  quam  plures.  Actum  apud  Olomuc  III.  Kal.  Januarii 
anno  uerbi  incarnati  M.  CC.  XIIII.  datum  per  manus  Johannis  capellani 
domini  Marchionis. 

E  confirmat.  Preniysl  march.  Morav.  1233.  in   cod.   Ms.   Tis  no  wicensi. 

LXI. 

Heinricus,    qui   et    Wladislaus,   marchio    Morariae   confirmat  possessiones 

ordinis  s.  Joannis  Hierosofymifani  per  Morariam^  eique  libertates  confert, 

quihus  monasterium    Welehradense  gaudet.     Dafum   Prosfef/ow  pridie 

Kalendas  Januarii,   1313. 

In  nomine  sancte  trinitatis  et  indluidue  unitatis.     E«;o  Heinricvs  qui 

et  Wladizfaus  dei  gracia  Marchio  ]\(orauie  domui  hospitalis  sancti  Johannis 


70 

et  eius  fratribus  inperpetuuin.  Sanum  fore  censens  et  condio;mim  sancia- 
rum  ecclesiarum  tranquillitati  prouidere.  In  nuUo  credidi  eis  plus  succurrere 
quam  earum  possessiones  a  cunctis  uexationihus  in  quantum  possum  tutas 
reddere  et  eas  perpetua  libertate  honorare.  Nouerint  itaque  tam  presentes 
quam  futuri.  quod  omnes  possessiones  quas  domus  sancti  Johimnis  in  toia 
Morauia  possidet  uel  adhuc  est  possessura  propter  larg^am  ipsorum  circa 
pauperes.  intirmos  et  peregrinos  pietatem.  ab  omni  iure  quod  ad  me  vel 
successores  meos  pertinet  absolvi.  et  ut  a  nuUo  imposterum  super  hoc 
impetantur  statui.  Sint  ergo  absoluti  a  iure  quod  vocatur  Narez.  Noch- 
leg'h  et  powoz.  et  ab  omni  iure  UIo  pro  quo  dantur  Xllllcim  nummi. 
Insuper  Uberos  esse  uolo  ab  Ulis  nummis  qui  dantur  pro  capite  uel  pro 
svvod  et  ab  omni  exactione  que  spectat  ad  castrorum  edificationes  uel 
poncium  secundum  terre  Ulius  morem.  Si  quis  hominum  iUius  domus  pro 
furto  accusatus  in  causa  ceciderit.  uel  etiam  in  furti  actione  fuerit  depre- 
hensus.  bona  furis  domui  remaneant.  et  ipse  cum  aduersario  suo  satisfecerit. 
pro  capite  suo  graciam  meam  iinieniat.  Nullus  successor  meus  uel  terre 
raee  inbeneficiatus  siue  camerarius  siue  iudex  siue  ceteri  officiales  quo- 
cunque  modo  norainati  aliquid  ab  horainibus  doraus  iUius  exig-ant  uel  eis 
novas  consuetudines  imponant.  Omne  ius  quo(^  ego  per  fratrem  meum 
Premisszl  reg^em  Boemie  abbatie  Welegradensi  concessi  etiam  eidem  do- 
mui  concedo.  uolens  eos  perpetua  securitate  gaudere.  Ut  autem  liec  rata 
omnia  in  futurura  permaneant.  hanc  cartam  meo  sigillo  l^ci  insig-niri. 
Domimira  autem  episcopum  Holomucensem  rogaui  in  cuius  episcopatu 
possossiones  ille  site  sunt  huius  raee  concessionis  transgressores  excom- 
munic.ire  quod  et  ipse  fecU.  ad  quera  seraper  domus  illa  in  suis  pressuris 
et  iniuriis  habeat  recursum.  ut  ubi  posterorura  meorum  in  suis  subieclis 
defuerit  correctio  ipse  spiritualis  g^Iadii  ultione  in  malefactores  animaduertat. 
Hec  vero  sunt  nomina  ueridicorura  testiuni  nirairura.  Rubertus  episcopus 
Holomucensis.  Dominus  Bolezslaus  nepos  meus.  Herraaunus  abbas  de  Gra- 
dissch.  Szifridus  abbas  Welegradensis.  Stephanus  prepositus  holomucensis. 
Walterus  decanus  olomucensis.  Radozsslaus  archidiaconus  olomucensis. 
Esau  archipresbiter  prerowensis.  Moyses  archidiaconus  Brechizlavensis. 
Bauarus  camerarius  olomucensis.  Zauissa  burs^rauius  olomucensis.  Bludo 
prefectus  prerouensis.  Zulizsslaus  dapifer.  Doben  iudex.  Blag  filius  Blegonis. 


7\ 

Scizlaus  filiiis  Zvvar.  Dubache.  Vitko  filius  uitkonis.  Dietricus  cum  filio 
Gruth.  Leua  iudex  bernensis.  Wernhardus  de  tyrna.  Inmieranimus  burgra- 
uius  de  Znoem.  Lutek.  Olbram.  Stephanus  de  Weweriu.  Zudek  Rohche. 
Oness  filius  Blud.  Bogusszlaus  filius  petri.  Vitosszlav.  Capellani  curie  mee. 
Zssudek.  Sdon.  Johannes.  Burchardus.  Zuda.  Acta  suut  hec  anno  M.CC.XniL 
dominice  incarnationis.  anno  vero  principatus  mei  XV.  Data  uero  Pro- 
ssteyow  II.  Kalendas  ianuarii  per  manus  apollinaris  curle  mee  prothonotarii. 

Ex  origiuali  in  archivo  Melitensium  Pragae.  —  Sigillum  equestre,  cujus 
insigne  leo  bicaudatus. 


Lxn. 

Piemysl,   rex    Boemorum,    confirmat    frivilegmm  praecedens    fratris    sui 

Wladislai^  marchionis  Moraviae,    ordini  s.  Joannis  Hierosol.   concessum. 

Datum  Prostegow  pridie  Kalendas  Januarii,  1213. 

In  nomine  sancte  trinitatis  et  indiuidue  unitatis.  Eg;o  Premissl  dei 
g;racia  Rex  boemorum  dpmui  hospitalis  sancti  iohannis  et  eius  fratribus 
in  perpetuum.  Cum  nostre  conueniat  prouidentie.  sanctarum  ecclesiarum 
paci  et  quieti  prouidere.  in  nullo  credimus  eis  ma^is  succurrere  quam 
ipsarum  possesslones  a  cunctis  uexationibus  in  quantum  possumus  tutas 
reddere  et  eas  perpetua  libertate  honorare.  Nouerint  itaque  tam  presentes 
quam  futuri.  quod  omnes  possessiones  quas  domus  sancli  iohannis  in  tota 
Moraina  sciticet  in  Otomucensi.  in  Znoemensi.  in  Brenensi.  in  Golessicensi. 
prouinciis  possidet.  uel  adluic  est  possessura.  propter  superhabundantem 
ipsorum  circa  pauperes.  inlirmos.  et  peregrinos  [)ietatem.  ab  omni  iure 
quod  ad  nos  uel  successores  nostros.  uel  ad  principes  terre  illius  uel 
eorum  successores  pertinet.  absoluerimus.  et  ut  a  nemine  super  hoc  in 
posterum  impetantur  statuimus.  Sint  ergo  absoluti  a  iure  quod  vocatur 
Narezi.  Nochleg^h.  et  powoz.  et  ab  omni  illo  iure  pro  quo  dantur  quatuor- 
decim  nummi.  Insuper  liberos  esse  uolumus  ab  illis  nummis  qui  dantur 
pro  capite  uel  pro  swod.  et  ab  omni  exactione  que  spectat  ad  castrorum 
edificationem  secundum  terre  illius  consuetudinem.     Si    quis  hominum  illius 


(loinu.s  pio  furto  accusatus  in  causa  cecideiit.  uel  etiam  in  furti  actione 
fuerit  (leprehensus.  bona  furis  donuii  remaneant.  et  ipse  cum  adversario 
suo  satisfecerit.  pro  capite  suo  gTatiam  piinci|)is  inueniat.  Nulius  princeps 
uel  terre  illius  inbeneliciatus.  siue  camerarius.  siue  iudex.  siue  ceteri  ofTi- 
ciales  (piocun(jue  modo  nominati  ali(juid  ab  liominibus  domus  illius  exio;ant. 
uel  eis  nouas  consuetudines  imponant.  Omne  iiis  (juod  nos  cum  IVatre 
nostro  Wladissluo.  maicliione  morauie  abbacie  Welegradensi  concessimus. 
etiam  eidem  domui  concedimus.  uolentes  eos  ad  peticionem  fratris  nostri 
Wladisslai  prenominati  principis  morauie  perpelua  securitate  o;audere. 
llt  autem  hec  omnia  rata  iii  futurum  permaneant.  haiic  cartam  nostre  sere- 
nitatis  si2;il!o  fecimus  insig"niri.  et  huius  nostre  constiiutionis  uiolatores 
}»eiia  grauiori  uolumus  mulctari.  Dominum  autem  episcopum  olomucensem 
rog"auimus  in  cuius  episcopatu  possessiones  ille  site  sunt.  huius  nostre 
concessionis  transgressores  excommunicare.  (piod  et  ipse  fecit.  ad  (piem 
semper  domus  illa  in  suis  pressuris  et  iniuriis  habeat  recursum.  ut  ubi 
princlpum  iu  suis  subiectis  defuerit  coirectio.  ipse  spiritalis  gladii  ulcione 
in  malefactores  animaduertat.  Huius  rei  testis  sum  eo^o  Wladisshms  frater 
Ileo'is  Marchio  Moravie.  ad  cuius  peticionem  et  uoluntatem  dominus  Rex 
prescripta  confirmauit.  et  ideo  sig-iHum  nostrum  fecimus  apponi.  lluius 
etiam  rei  testis  sum  eo;o  Rubertus.  olomucensis  ejiiscopus.  (jui  ad  pre- 
ceptum  domini  Reg-is  sigillum  raeum  feci  a|>poni.  Sunt  et  luiius  rei  testes 
dominus  Bolezsslaus  nepos  domini  Reo;is.  Dominus  abbas  Hermannus  de 
Gradisch.  Dominus  Sifridus.  abbas  Weleg-radensis.  Dominus  Walterus. 
decaiius  olomucensis.  Dominus  Stephanus.  prepositus  olomuceusis.  Radosslaus 
archidiaconus  olomuceusis.  Esav.  archidiaconus  Prerouensis.  3Ioyses.  archi- 
diacouus  Rrecizsslaueiisis.  Rawarus  camerarius  olomucensis.  Zauissa  bur- 
g;rauius  olomuceusis.  Rludo  buro;rauius  Prerowensis.  Doben.  iudex  Olomu- 
censis.  Sulizsslaus  dapifer.  Dubache.  Rlag-  filius  Rla^onis.  Scisslaw.  filius 
Zwar.  Oness.  filius  bludonis.  Roo-usslaus  tilius  Petri.  Vitko  senior  filius 
uitkonis.  Detrih.  filius  Gruth.  Grutli.  filius  De<rici.  Leua  iudex  Rrenensis. 
"Weriiardus.  dc  Tyrnaw.  Heinricus  iudex.  Olbram.  Stephanus  de  Veueri. 
Fimcrammus,  burgrauius  de  Znoem.  Lutek.  Sudek.  Rohcae.  A  itosslaw. 
Capellani  domini  marchionis.  Sdon.  Suda.  Purcardus.  Johannes.  Sudek. 
Acta   sunt   hec    aiino   M.    CC   XHir.    dominice    incarnationis.    anno   vero 


73 

reg^iii    nostri   XV.   Data  vero  Prosteyow   pridie  Kalendas   Januarii.     Per 
manus  Wlrici  notarii  nostri. 

Ex  originali  in  arcliivo  Melitensiuoi  Pragae. 


LXIII. 

Premysl,  rex  Boemiae,  ad  intercesHionem  Wladislai,  marchionis  Moraviae, 

et  Roberti,  episcopi  Olomucensis,  confirmat  possessiones  et  libertafes  mona- 

steriorum   Teplensis  et  Chotesowiensis.     Datum   in  Prostegow  Cmense 

DecembriJ,   1  l<i  1 3. 

In  nominc  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Ego  Premizel  dei  o;racia 
rex  Bohemie,  vniuersis  Christi  tideHbus  tam  futuri  quam  moderni  temporis. 
Cum  principalis  sit  prouidentie,  suorum  temporum  actiones  ad  suorum 
successorum  deferre  memoriam,  et  prccipue  ea,  que  libertati  prospiclunt 
ecclcsiastice:  nouerint  tam  prcsentes  quam  futuri,  quod  nos  ad  petitionem 
dilecti  nostri  G.  fundatoris  Teplensis  ecclcsic,  libcrtates  et  indul^entias 
et  donationes,  quas  eidem  ecclesie  et  ctiam  Hotesouicensi  diuersis  tempo- 
ribus  pro  nostro  et  succcssorum  nostrorum  rcmcdio  contuliinus,  in  hac 
nostre  conlirmationis  et  concessionis  pa^ina  breuiter  recapitulando  cura- 
uimus  ainiotari,  quc  in  iam  collatis  priuilcgiis  cx  scriptorum  ne«j;li«;entia 
fuerunt  intermissa,  supplcre  ct  conlirmarc  cupientes.  Primuin  quidcm  an- 
nuente  et  petentc  fratre  nostro  Wladizlao,  fauentibus  filiis,  acciamantibus 
et  laudantibus  primatibus  tam  Bohemis  quam  Morauis,  predictis  ecclesiis 
in  bonis,  que  nunc  possidcnt,  et  in  posterum  poterunt  adipisci,  de  causis^ 
cnlpis  et  satisfactionibus,  omiiem  nobis  attinentem  contulimus  utilitatem. 
Insuper  auctoritate  statuimus  principali,  ut  prcdictarum  ecclcsiarum  homines, 
in  quacunque  parte  terrc  commorantcs,  a  nostra  ct  nostrorum  potestate 
successorum  et  dominio  sequestrati  ac  penitus  absoluti  nullis  uniuersalibus 
collectis,  que  per  Bohemiam  fieri  solent,  ucl  huius  modi  exactionibus 
grauari  dcbeant,  scd  ab  omni  infcstatione  et  vexatione  potcntum  liberi 
pcrmaiicant.  Nullus  eos  pro  castrorum,  que  in  terra  sua  sunt,  rceditica- 
tioue  commoncat.  Nullus  eos  pro  ingruenti  aliqua  expeditione  inquictare 
audeat.     NuIIus  eos  pro  reparatioiie  uiarum  uel   silne  succisione  in  ambitn 

10 


74 

terre  molestare  presuraat,  precipiie  homines  de  Tepr?  et  in  toto  circuitu 
circa  siluas  commorantes,  quibus  portam  terre,  quam  2  suo  fundatore 
possident,  et  munire  et  custodire  sufficiat.  Nullus  eos  seu  camerarius  seu 
uillicus  siue  castellanus  ad  iudicium  corapellat.  Cura  enim  a  fundatore  suo, 
nobis  et  successoribus  nostris  aduocatia  eorum  cominissa  sit,  uoluraus,  ut 
de  cetero  de  orani  accidenti  in  presentia  nostra  et  successorura  nostrorum 
iudicentur.  Statutum  etiam  eiusdera  fundatoris  de  railitibus  utriusque  domus 
retinendis  et  dimittendis  post  raortem  ipsius,  sicut  in  eius  autentico  con- 
tinetur,  uolumus  inuiolabiliter  obseruari.  Preterea  gratiam  et  indulgentiam 
auctoritate  apostolice  sedis  ordini  eorura  indultam,  videlicet,  ut  licitum  sit 
eis,  in  causis  suis  fratres  suos  idoneos  ad  testificandura  adducere,  et  eorum 
testiraonio,  sicut  rectura  fuerit,  et  propulsare  uiolentiara,  et  iustitiam  vindi- 
care,  cum  nos  antea  talem  consuetudinem  non  habueriraus,  ne  huiusmodi 
indulgentia  quasi  inconsueta  per  ig-norantiara  in  principatu  nostro  refellatur, 
huic  pagine  dig"num  duxiraus  annotari,  et  quantum  ad  reg-iam  spectat 
dignitatem,  contirraari.  Ceterura  uillam,  que  in  Zedelecensi  prouincia  Lu- 
stenstat  dicitur,  cum  omni  iure  forensi  et  ciuili,  et  siluam  attinentera,  quam 
predicto  G.  fideli  nostro,  dura  adhuc  miles  existeret,  pro  seruitio  suo  iure 
hereditario  possidendara  contulinius,  specialiter  ecclesie  Teplensi  et  fratribus 
ibidem  commorantibus  confirmamus,  reminiscentes  nos  prefatam  uillam  ad 
petitionem  sepe  dicti  G.,  cum  llomam  proficisci  proponeret,  coram  Bohemis 
in  communi  colloquio  Praoe^  pro  reraissione  peccatorum  nostrorum  predicte 
ecclesie  in  manus  J.  eiusdem  loci  abbatis  iure  hereditario  possidendam 
specialiter  assignasse.  Villam  etiara  Sandowe,  que  infra  metas  Boheraie 
coraprehenditur,  et  terram  usque  ad  siiuam  prefato  loco  concedimus  etiam 
iure  hereditario  possidendam.  Denique  huic  concessioni  nostre  testificando 
inseri  voluraus,  quod  venerabilis  Daniel,  dei  gratia  Pragensis  ecclesie 
episcopus  XVII.,  omnem  deciraam,  que  sui  iuris  erat,  ecclesie  Teplensi 
contulerit,  tara  de  his,  que  prefata  ecclesia  in  presentiarum  possidet,  quam 
de  his,  quam  imposterum  iustis  modis  poterit  adipisci,  fauentibus  canonicis 
suis  et  laudantibus,  qui  super  hoc  prefate  ecclesie  priuilegium  tradiderunt, 
sigilli  predicti  episcopi  et  Pragensis  capituli  certissirae  roboratam.  Ceterum 
quelibet  littere  seu  priuilegia  huic  concessioni  et  confirraationl  nostre  in 
aiiquo  contraria  antea  uel  in  posterum,  siue  a  nobis,  siue  a  successoribus 


75 

nostris  preter  asseMSum  fundatoris  et  abbatis  de  Tepla  sio;iIlis  eorum  et 
testibus  premunUuni,  ad  quorumcunque  etiam  suo;o^estionem  irapetrata  fuerint, 
nullam  penitus  obtineant  firmitatem.  Ne  ero;o  prauorum  hominum  lianc 
nostre  concessionis,  confirmationis,  testificationis  paginam  possit  infrin^ere 
peruersitas,  placuit  scripto  commendari,  et  per  impressionem  sigilli  nostri 
et  fratris  nostri  Wadizlai,  marchionis  Moraiiie,  et  venerabilis  RCoberti) 
Oloraucensis  episcopi,  ad  quorum  intercessionem  hec  contulimus,  roborari. 
Datum  in  Olomucensi  prouincia  in  villa,  que  dicitur  Prostegov,  acclaman- 
tibus  et  laudantibus  Bohemis  et  3[orauis.  Anno  dominice  incarnationis 
M.  CC.  XIII. 

Ex  originali  monast.  Teplensis   in   anaiectis   F.  Palacky.  —  Excusuni  in 
Annalibus  Praemonstrat.  II.  ULXXIV. 


LXIV. 

Heinricus,  qui  et  Wladislaus,  marchio  Moraviae,  amplians  civitalem  Bsenec 
CBisenz),   variis   libertatibus   et  proventibus  dotat.     Actum  in  Olomuc  II  1. 

Nonas  Januarii,   1S14. 

In  nomine  domini  amen.  E^o  Henricus  qui  et  \\ladi%slaus  dei  g;racia 
marchio  Morauie  uniuersis  Christi  fidelibus  tam  modernis  quam  ipsos  secu- 
turis  in  perpetuum.  Principalis  profecto  g^Iorie  excellentia  clariori  effulgere 
solet  lumine.  dum  ciuitatum  amplarum  splenden<e  numero  circumdata  esse 
cernitur.  Ideo  e^o "  Wladiszlaus  dei  o;iatia  marchio  Morauie  uolens  uillam 
forensem  nomine  Bizince  rauro  forti  construere  et  ita  ampliare.  ut  honore 
et  prerogatiua  ceterarum  nostrarum  ciuitatum  congauderet.  relaxamus  et 
penitus  reraittimus  ad  trig^inta  annorum  spatium  ipsis  ciuibus  de  Bisince 
censum  denariorum  et  mensuras  annone.  que  serenissime  domine  reofine 
Bohemorum  nomine  Constantie  annis  singulis  persoluere  debebant.  Item 
uoluraus  ut  ex  nunc  et  in  futurum  omnes  culpe  in  ipsa  ciuitate  iuxta  ius 
quod  a  ciuitate  Breczislaua  acceperunt  et  antiquam  consuetudinem  iudi- 
centur.  preter  graues  culpas  que  coram  nobis  uel  nostris  iudicibus  debent 
iudicari.  Item  siluam  que  vulgariter  dicitur  Dubraua.  ipsis  tradimus  extir- 
pandam  uel  in   usus  suos  retinendam  secundum  quod   sibi  placuerit.  quam 

10* 


76 

circumeiindo  posltis  aceruis  qui  kopci  uel  granicie  dicuntur.  limitauimus. 
Item  concedo  ipsis  molendinura  libertatum.  item  duos  mansos  ad  usum 
sacerdotis.  qui  pro  tempore  fuerit.  Et  hec  nostra  ordinatio  facta  est  de 
uoiuntate  serenissime  domine  reg^ine  Bohemorum.  prefate  videlicet  domine 
Constantie.  in  presentia  serenissimi  doraini  Otakari  reg;is  Bohemorura.  ka- 
rissimi  fratris  nostri.  qui  sigillum  suum  nostro  adiunxit  in  munimen  literarum. 
Actura  in  Olomuc  III.  Nonas  Januarii  anno  dominice  incarnationis  millesirao 
ducentesimo  decimo  quarto.  Testes  sunt  hii.  dominus  Otakarus  rex. 
Hubertus  episcopus  Olomucensis.  dominus  Boleslaus.  Hermannus  abbas 
de  Gradish.  Sifridus  abbas  de  Welegrade.  Walterus  decanus.  Stephanus 
prepositus.  Radozlaus  archidiaconus  et  oranes  canonici  Oloraucenses.  Bauarus 
camerarius  Olomucensis.  Zauisa  burg;rauius  Olomucensis.  Bludo  prefectus 
prerouiensis.  Ditricus  cura  filio  Grut.  Onso  filius  Bludonis.  Lutek.  Welen. 
Zuda.  Protiua  de  \'niczoue.  et  alii  quara  plurirai.  Datum  per  manus  Jo- 
hannis  capellani  nostri. 

E  codice  Tisnowicensi  Ms.  sec.  XIV. 


LXV. 

Heinricus,  qui  et  Wladislatts,  marchio  Moraviae,  confirmat  ordini  s.  Joannis 
possessionem  villarum  Timow  et  Brezina.     Actum   in  Bruna  mense 

Januario,   1214. 

C/^.  In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  araen.  Principum  nobi- 
litatera  decet  progenitorura  suorum  facta  non  solum  inuiolabiliter  conseruare. 
uerum  etiam  auctoritate  sue  dig'nitatis  quam  ab  eisdera  accepisse  dinoscitur 
firraiter  roborare.  Hinc  est  quod  ego  Heinricus.  qui  et  Wladizlaus  dei 
oratia  marchio  Morauie  uniuersis  Christi  fidelibus  tam  presentis  quara  eui 
successuri  notura  esse  voluraus.  quod  pie  raeraorie  pater  meus  a  quo  nomen 
et  regnuQi  habere  videor  videlicet  Wladizlaus.  rex  Bohemorum  fratribus 
hospitalis  et  doraus  sancti  Johannis  Hierosolimitani  ad  petitionera  fratris 
sui  Henrici  ducis  Morauiensis.  uillas  Thusnou  et  Brezie  cum  suis  pertinentiis 
contulerat  iure  hereditatis  Christi  possidendas  in  perpetuura.  Quam  nichilo- 
mUius    donationera   minus  iuste   fiictam  nuuc   contradicente    et  iuris   forma 


77 

probante  nobili  uiro  Tazzone  didici  ueraciter.  tamen  ne  factum  pie  memorie 
patris  mei  prefati  fratribus  prenominati  Iiospitalis  inaniter.  Tazzoni  uero 
prefato  et  suis  heredibus  iniuste.  accidisse  dicatur.  dig^num  duxi  ad  peti- 
tionem  Cvonradi  ma^istrl  domus  ibidem  auctoritate  nostra  firmiter  roborandum. 
accedente  ad  hoc  consensu  ipsius  nobilis  uiri  Tazzonis.  qui  resartione  sui 
dampni  ipsi  per  me  facta  se  contentum  esse  acclamauit.  Quocirca  ut  hec 
eadem  confirmatio  in  euum  permaneat  inconuulsa  priuilegii  munimine  ac 
testium  subnotatione  nec  non  sigfilli  mei  impressione  hanc  paginam  decreui 
roborare.  Testium  uero  nomina  sunt  hec:  Zdezlaus  prepositus  sancti  Petri. 
Bog^dal  prepositus  de  Raig-rad.  Lewa  iudex  Brunensis.  Stephanus  castel- 
ianus  de  >'eueri.  Emrannus  burgrauius  de  Znoem.  Budis  prefectus  de  Igla. 
Tazzo  frater  eius.  Wrs  de  Zadek.  A^oyteh  de  Lapide.  Bzneta.  Welis. 
Boiek.  Gneua.  Pribizlaus  de  Obrany  et  alii  quam  plures  fide  digni.  Actum 
in  Brunna  anno  incarnationis  dominice  millesimo  CC.  XIV.  mense  Januario. 
Data  per  manus  ApoIIinaris  curie  mee  protonotarii. 

E  codice  Tisnowiceasi  Ms.  sec.  XIV. 

LXVI. 

.  .  jVos  Premyzcel  dei  clementia  rex  Boemorum  .  .  .  ante  annos  quam 
plures  mediantibus  Ruoberto  Olomucense  episcopo.  Tsyrnino  camerario 
et  fratre  eius  Dyrzyzlao  duas  uillas  .  .  .  obligauimus  abbati  de  Myleuzko 
.  .  .  Data  Prage  in  .die  epiphanie  .  .  anno  dominice  incarnationis  M.  CC. 
quinto  decimo. 

Ex  originali  archivi  Worlicensis  in  analectis  F.  Palacky. 

LXVII. 

Wladislaus,  marchio  Moraviae,  decidil  litem  inter  monasterium  Gradicense 

et  homines  de  „Luc%ic%"    ratione  silvae  ad  Domasow.     Actum  et  datum 

in  colloquio  Znoymae  V.  Idus  Septembris,   1815. 

In  nomine  doraini   amen.     Nos   Wladislaus,   dei  gracia  marchio  Mo- 
rauie,  monasterio  Gradicensi,  Premonstratensis  ordinis,  Olomucensis  diocesis, 


78 

et  fratribus  tam  presentibus,  quam  futuris  professis  ibi  regularem  uitam 
in  perpetuum.  Cum  magnilica  principalis  excellentia  debeat  in  suo  iure 
quemlibet  confouere,  iniu»ias  teneatur  reprimere  ac  calumnias,  malitiis 
hominum  nullatenus  indulg-ere:  nouerint  vniuersi  tam  presentes  quam  futuri, 
quod,  cum  dominus  Bonifacius,  abbas  monasterii  Gradicensis,  Premonstra- 
tensis  ordinis,  ex  vna,  et  homines  uille  de  Luc%ic%,  ad  preclaram  dominam 
coniug^em  nobis  gratam  pertinentes,  ex  parte  altera,  orta  hte  inter  se  pro 
quadam  sihia  secus  villas  Lasszian  el  Domussow^  et  montibus,  ubi  me- 
tallum  ferri  foditur,  et  aliis  montibus^  in  quibus  molares  lapides  acquiruntur, 
et  riuulis,  in  quibus  aurum  foditur,  et  omnibus  aliis  utilitatibus,  curiam 
nostram  siue  colloquium  nobis  cum  nostris  baronibus  in  Znoim  celebrantibus, 
partibus  conuocatis  in  nostra  presentia  constitutis,  petiuit  abbas  supradictus 
super  bonis  predictis  sibi  fieri  iustitie  complementum.  Tandem  motis  hinc 
inde  uerbis  inter  partes  ac  multiplicatis,  iudicauit  iusta  sententia  baronum 
nostrorum,  dominum  abbatem  in  sua  actione  debere  producere  testes  idoneos 
et  fide  dio;nos.  Produxit  evgo  hos  testes  dominus  Bonifacius  abbas  coram 
nobis  uidelicet:  Bauarum  camerarium,  Zauissie  castellanum,  A  eliz  iudicem 
Olomucensem,  Bludonem,  castellanum  Prerouensem,  Bicenonem,  fratrem 
suum,  Onsonem  et  A^ictorem,  fratres  Bludonis,  Predborium  de  Cetovv, 
Protiwen  de  Vniczow;  quorum  testimonio,  cum  nobis  et  nostris  baronibus 
id  sufficienter  uisum  fuisset  comprobatum:  nos  de  solita  nostre  beni^nitatis 
clementia,  quia  nulli  iusticiam  supprimere  tenebamur,  sepedictum  Bonifacium 
abbatem,  cui  equitatis  forma  partem  iam  fauet  potiorem,  eiusdem  silue  cum 
utilitatibus  supradictis  nomine  sui  monasterii  pleno  iure  fecimus  possessorem. 
Inclinauit  igitur  abbas  prefatus  et  duos  denarios,  qui  vulg-o  Prisudni  di- 
cuntur,  in  sig^num  cause  obtente  coram  nobis  Veliz  iudici  presentauit. 
Ad  petitionem  domini  abbatis  supradicti  misimus  e  latere  nostro  nostros 
beneficiarios  Olomucenses^  videlicet:  Bauarnm  camerarium,  Zauissie  castel- 
lanum,  Veliz  iudicem,  cum  camerariis,  qui  vulgo  Pohonci  dicuntur,  scilicet 
Mislik  de  Medlow,  Bohudar  cum  fratre  suo,  Janek  de  Duban,  Stremena 
de  Chudobyn,  qui  prcdictum  abbatem  de  bonis  iam  dictis  auctoritate  nostra 
nomine  Gradicensis  monasterii  facerent  possessorem,  et  etiam  bona  predicta 
per  certas  metas,  que  uulgo  hranicie  vel  Kopcy  siue  Vrociscie  dicuntur, 
secundum    terre   consuetudinem    circuirent,   ne    predictum    monasterium    in 


79 

pos.sessionibas  predictis  ab  homiiiibus  de  Luczicz  uel  aliis  uicinis  quibus- 
libet  possit  per  aiiquam  ^alumniam  seu  violentiam  de  cetero  molestari. 
Predicti  vero  beneficiarii  bonis  supradictis  metas  antiquas  renouantes  taliter 
posuerunt.  Prima  meta  circa  Domassow  super  riuulum  Olessnik  est  posita, 
que  vulg-o  dicitur  Kopec;  deinde  dirccte  trans  montem  procedendo  sunt 
mete,  que  uulgo  hranicie  dicuntur;  usque  ad  fluuium  Debrnik  est  meta, 
que  uulgo  dicitur  Kopec;  qui  fluuius  per  ascensum  facit  metam  usque  ad 
suam  orig-inem,  et  ibi  est  posita  meta,  que  dicitur  uulg-o  Kopec.  Deinde 
per  directum  eundo  sunt  sitfna,  que  uuigo  hranicie  dicuntur,  usque  ad 
uiam  publicam,  que  vulgo  dicitur  Iludna  cesta;  trans  viam  vero  predictam 
per  directum  eundo  sunt  mete,  que  vulg-o  hranicie  dicuntur,  trans  fluuios 
Lodinnicie  et  Luckovv,  usque  ad  locum,  qui  vulgo  dicitur  Chlum.  Post 
hec  directe  eundo  sunt  mete,  que  uuI«^o  hranicie  dicuntur,  trans  fluuium, 
qui  uulgo  dicitur  Bystricie,  usque  ad  orio^inem  Huuii,  qui  uuIg"o  dicitur 
Byssowa.  Ab  orig;ine  Byssowa  per  directum  est  ascendendum  per  si^na, 
que  dicuntur  hranicie,  usque  ad  montera,  qui  dicitur  Rosutice,  et  trans 
montem  Rossutice  per  Iono;um  sunt  hranicie  usque  ad  fluuium  Morauicie. 
Fluuius  vero  predictus  per  descensum  facit  metam,  usque  sub  montem, 
qui  dicitur  Ruden.  Et  sic  per  directum  eundo  usque  ad  originem  fluuii, 
qui  dicitur  Lopemnice;  deinde  directe  ad  ori«;inera  fluuii,  qui  dicitur  Lu- 
boska;  deinde  por  directum  ad  originem  fluuii  Stara  woda;  postea  per 
directum  trans  fluuios  Scripowy  et  Bistrice  usque  ad  locum,  qui  dicitur 
Bichotyno  pole;  deinde  directe  procedendo  usque  ad  fluuium  hraniczni. 
Fluuius  vero  predictus  per  descensum  faclt  metam  usque  ad  viam,  que 
dicitur  Gywowska  cesta;  via  vero  predicta  facit  metam  usque  ad  orig-inem 
fluuii,  qui  uulgo  dicitur  Strelni;  fluuius  uero  predictus  per  descensum  fluens 
facit  metara,  sicut  fluit  in  fluuiura  Lodinicie;  predictus  fluuius  per  descensum 
fluens  facit  metam  usque  ad  uillas  Lasczian  ex  vna,  et  uillam  Bilkouice 
ex  altera  parte.  Quidquid  igitur  in  predictis  bonis  ex  utilitate  auri,  ferri, 
lapidum  molinarium  et  oranium  metallorum  de  cetero  prouenerit  infra  distin- 
ctionera  signorum  et  metarum  supradictarura,  ad  monasterinm  pertinet  me- 
moratum;  fluuii  vero  supradicti  metam  distinguentes  sunt  cum  libera  ripa 
et  aqua  monasterii  nominati ;  itaque  in  ipsis  molendina  sine  aliqua  con- 
tradictione  vicinorura  potestatem  habeat  abbas  liberam  faciendi.    Ut  autem 


80 

g^esta  premissa,  et  causa  per  nos  et  nostros  barones  rationabiliter  terml- 
nata  robur  obtineat  firmitatis,  presens  priuilegium  scribi  fecimus,  sigilli 
nostri  munimine  roborantes;  hoc  quoque  decernentes,  quod  quicunque  hoc 
priuilegium,  per  nos  propter  Deum  dicto  monasterio  pie  datum,  et  bona 
cum  metis,  que  in  ipsis  continentur,  presumpserit  uiolare,  causam  predictam 
renouando,  et  ipsum  abbatem  et  successores  suos  per  actionem  calumpnio- 
sam  ad  iudicium  euocando,  si  non  satisfecerit  abbati  et  suis  successoribus 
vel  monasterio  nominato,  ipso  facto  coram  iudicio  causam  suam  amittat, 
et  decem  marcas  auri  sine  relaxatione  nobis  soluere  teneatur.  Huius  rei 
testes  sunt:  Bauarus  caraerarius,  Zauissie  castellanus,  Veiiz  iudex,  Olo- 
mucenses  beneficiarii,  et  alii  plures  fide  dig-ni.  Actum  et  datum  in  Znoim. 
Anno  domini  31.  CC.  XV.  quinto  Idus  Septembris,  per  manus  ApoIIinaris 
notarii. 

Ex  annalibus  Gradicensis  monasterii  Ms.  in  registr.  c.  r.  Gubernii. 


Lxvm. 

Wladislaus,  marchio  Movaviae,  iterato  confert  monasterio  Gradicensi  rillam 

forensem  Knjnice  cum  ecclesia  et  villis  adjacentibus,  eorumque  limifes  la~ 

tissime  descrihit.    Dt.  in  Olomuc  Kal.  Septembris,  (]1200)  cc.   i2io. 

In  nomine  domini  amen.  Nos  Wtadizlaus,  dei  gracia  marchio  Mo- 
rauie,  monasterio  Gradicensi,  Premonstratensis  ordinis,  Olomucensis  dyocesis, 
abbati  Bonifacio  et  fratribus,  ibi  nunc  et  in  futurum  regularem  uitam 
professis,  in  perpetuum,  Quoniam  obliuionis  exitus  phirimumque  excedit 
scieutiara  futurorum,  ideoque  acta  presentiura  eterna  scripturarum  debent 
memoria  obseruari:  noscat  igitur  tam  presens  hominum  etas,  quam  posteritas 
in  domino  successura,  quod  nos  fratrum  monasterii  Gradicensis  religiosi- 
tatis  feruorem,  quem  deuote  famulando  gerunt  gubernatori  oraniura,  intuentes, 
ipsorumque  orationibus  participes  fieri  cupientes,  eis  solita  nostre  benigni- 
tatis  munificentia  curiam  et  villam  forensem,  que  Knenicz  nominatur,  cum 
iure  patronatus  ecclesie  parochialis  ibidem  et  villis  adiacentibus,  uidelicet 
Sebetow,  Vyelhkowicz  et  Uherci  cum  suis  pertinentiis,  et  siluam  spatiosam, 


81 

predictis  bouis  adiacentera,  quam  certo  certius  didlcinius  ex  sinceritate 
felicis  memorie  domini  Ottonls  senioris,  ducis  3Iorauie,  et  sibi  g;rate  con- 
iuifis,  domine  Kufemie,  lundatorum  monasterii  Gradicensis,  collatam  cum 
omnibus  prouentibus  et  omni  vtilitate  metallorum,  si  que  ibidem  postmodum 
inuenta  fuerint,  nunc  et  in  posterum  ex  eisdem  percipiendis,  de  consensu 
fratris  nostri,  domini  Otakari,  inclyti  regfis  Boemie  tertii,  dicto  monasterio 
et  fratribus  ibidem  deg^entibus  contulimus  iure  bereditario  pacifice  et  per- 
petuo  possidendum*,  dantes  eis  nicliilominus  plenam  libertatem,  predictam 
syluam  extirpandi,  villas  locandi  in  ea,  uel  alia,  (juoque  ex  ea  uel  in  ea 
ipsi  pro  vtilitate  sua  duxerint  ordinandum.  Damus  etiam  eis  in  prefata 
villa  forensi  Knenicz  potestatem  iudicandi  super  quoslibet  fures,  latrones, 
bomicidas  et  alios  malefactores  per  sententiam  in  capite  et  in  rebus,  qui 
ibidem  uel  infra  limites  predictorum  bonorum  fuerint  deprehensi,  sicut  aliis 
in  Morauia  ciuitatibus  nostris  dedimus  potestatem,  ita  quod  ipsi  vel  eorum 
bomines,  in  prefatis  bonis  residentes,  ab  omni  iurisdictione  beneficiariorum 
nostrorum  in  Olmucz  et  aliorum  omnium  in  3[orauia,  scilicet  citationibus 
pro  <|ualibet  causa  uel  culpa,  denariorum  solutione,  in  quibus  nostri  terri- 
«j^eiie  predictis  beneficiariis  suiit  subiecti,  per  omnia  sint  exempti.  Ad 
petitionem  etiam  abbatis  supradicti  misimus  e  latere  nostro  nostros  fideles, 
scilicet  Bauarum  camerarium,  Zauissie  castellanum,  Veliz  iudicem,  benefi- 
ciarios  Olomucensis  prouincie,  cum  Slauata,  ma^istro  uenatorum,  et  came- 
rariis,  qui  uulg-o  Pohonchi  dicuntur,  scilicet  Queton,  Mislik  de  Medlow, 
Bohudar  cum  fratre  suo,  Janek  de  Duban,  Stremena  de  Chudobin,  qui 
predictorum  bonorum  limites  antiquos  siue  Urocyscie  renouantes  ex  una, 
et  Lesan  et  Conicz  ex  altera  (parte),  secundum  terre  consuetudinem  cir- 
cairent.  Qui  nostrum  in  hac  parte  mandatum  diligentius  impleuerunt,  ne 
predictum  monasterium  in  metis  et  possessionibus  supradictis  per  cuiusquam 
calumpniam  seu  uiolentiam  in  aliquo  de  cetero  ag-^rauaretur.  Predicti 
uero  beneficiarii  in  bonis  sepe  dictis  metas  antiquas  renouantes,  taliter 
posuerunt:  prima  meta  a  fluuio,  qui  vulgo  dicitur  Studena,  ad  locum  Ra- 
chowkop;  deinde  per  directum  procedendo  usque  ad  uiara  publicam,  que 
uia  de  Gewiczko  dirig-itur  veisus  Konicz,  et  facit  metam  usque  ad  locum 
qui  vuIg"o  dicitur  Sadek;  et  inde  per  directum  procedendo  usque  ad  locum, 
qni  vulgo  dicitur  Scalka;  postea  per  directum  procedendo  usque  ad  orig-inem 

11 


88 

fluuii,  qui  vulgo  dicitur  Nauirchmalinneho;  deinde  per  directum  procedendo 
usque  ad  orig^inem  fluuii,  qui  uulgo  dicitur  Nauirchdestneho;  postea  directe 
procedendo  usque  ad  orig-inem  fluuii.  qui  uulgo  dicitur  Nauirchiawornika. 
Predictus  uero  fluuius  per  descensum  facit  metam,  usque  ad  montem,  qui 
uulgo  dicitur  Borissow;  et  sic  trans  predictum  montem  directe  est  eundum 
usque  ad  orio;inem  fluuii,  qui  uulgo  dicitur  Olesni;  postea  per  directum 
est  eundum  usque  ad  locum,  qui  uulgfo  dicitur  Bochency ;  deinde  proce- 
dendo  per  directum  usque  ad  locum,  qui  uulgo  dicitur  Naopatowem.  Ut 
autem  hec  nostre  largitatis  donatio^  monasterio  dicto  facta,  et  gesta.  pre- 
missa  robur  obtineant  firmitatis,  presens  priuileg-ium  scribi  fecimus,  sig-illi 
nostri  munimine  roborantes,  hec  decernentes,  quod  quicunque  hoc  priui- 
legium,  per  nos  propter  deum  supradicto  monasterio  datum  pie,  uel  omnia, 
que  in  eo  continentur,  presumpserit  violare,  et  non  satisfecerit  monasterio 
nominato,  decem  marcas  auri  pro  qualibet  uiolatione  nobis  soluere  teneatur. 
Huius  rei  testes  sunt:  Bawarus,  Zauisse,  V^eliz  supradicti.  Buz  de  Mora- 
uiczan.  Bludo  antiquus  de  Bludow,  et  plures  alii  dig-ni  fide.  Actum  et 
datum  in  Olmucz.  Anno  domini  M.  CC.  Kalendas  Septembris,  per  manus 
mag^istri  Appollinaris,  notarii  aule  nostre. 

Ex  transunito  exeuntis  scc.  XIII.  ejusdem  monasterii  ia  registr,  c.  r.  Gu- 
bernii.  —  Hoc  diplonia  una  cum  sequente  fidel  valde  sublestae  sub 
Budisio,  Gradicensi  abbate  litigiosissimo,  ex  originalibus  ipsis 
exampllatum  esse  videtur. 

LXIX. 

Wladislans,    marchio    Moraviae,    rnonastevio    Gradicensi    villas    forenses 

Hranice^  Kygow  et  Switaimam   cnm  suis  jurifms   et  ecclesiis   et  ritlis  ad~ 

jacentihus  iterato  confert  limitibus  latissime  descriptis.     Datum  in  Olomuc 

Kalendis  SeptembriSy  (12013  cc.   1215. 

In  nomine  domini  Amen.  Nos  JVadiztaus,  dei  gracia  marchio  Mo- 
rauie,  ecclesie  Gradicensis,  Premonstratensis  ordinis,  Olomucensis  diocesis, 
abbati  Bonifacio  et  fratribus,  ibi  mnic  et  in  futurum  re«;ularem  uitam 
professis,  imperpetuum  graciam  in  omnium  saluatore.  Quoniam  obliuionis 
exitus  multum  excedit  scientiam  et  noticiam  futurorum,  ideo  acta  preseiitium 


83 

scripturarum  meraorie  ceitis  iiidiciis  debeiit  sollicite  obseruari.  Noscant 
erafo  tam  presentes  quam  futuri,  ad  quos  iitterarum  peruenerit  iste  tenor, 
quod  nos  fratrum  ecclesie  Gradicensis,  qul  ibidem  domino  famulantur  oratio- 
nibus,  participes  fieri  cupientes  de  benignitatis  nostre  misericordia  ampliori, 
villam  forensem,  que  Hranicz  vvlgari  nomine  appeliatur  in  prouincia  Pre- 
rawiensi,  cum  iure  patronatus  ecclesie  ibidem  site,  et  foro  feria  IIII.  cum 
sibi  adiacentibus  uillis,  videlicet  Hermanici,  Luczki,  Polom,  Belotyn,  Na- 
horach,  Yesennicie,  et  eorum  pertinenciis,  et  siluam  spaciosam,  predictis 
bonis  adiacentem,  cum  omnibus  prouentibus  et  vtilitatibus,  nunc  et  inposterum 
ex  eisdem  percipiendis,  de  conseiisu  fratris  nostri  karissimi,  domini  Premizl, 
reo;is  Boemie  III.  Et  etiam  forensem  vlllam,  Kyiow  vvlgari  nomine  appel- 
latam,  in  Brecizlawiensi  prouincia  et  ecclesia  ibidem  sita  cum  iure  patronatus, 
quam  veraciter  didicimus  ex  donatione  antecessoris  nostri,  illustris  ])rincipis 
Wencezlai,  ducis  Morauie^  pro  anima  patrui  sui,  principis  Ottonis  II.  libe- 
raliter  Gradicensi  ecclesie  condonatam,  cum  foro  feria  III.  thelonio  et 
iuribus  forensibus,  sicut  in  Wraczow  et  iii  aliis  nostris  uillis  forensibus 
plenius  persoluuntur.  Et  Switawiam  similiter  villam  forensem  in  wsober- 
nensi  prouincia  cum  iure  patronatus  ecclesie  ibidem,  quam  veraciter  didicimus 
ex  doiiatione  serenissimi  Wadizlai,  re<^is  Boemie  secuiidi,  libcraliter  Gra- 
dicensi  ecclesie  condonatam,  cum  villis  adiacentibus,  videlicet  Jlychow  et 
Ibonow  cum  pertinenciis  et  foro  sabbato,  tlieloneo  et  iuribus  forensibus 
sicut  in  predicto  Wraczow  et  Prosteiow  et  in  aliis  nostris  forensibus 
villis  plenius  persoluuntur,  cum  omnibus  iuribus,  libertatibus  et  iudiciis, 
que  in  nostris  ciuitatibus  vniuersis  Morawie  plenius  obseruantur,  contulimus 
perpetuo  iure  hereditario  possidendas.  Pro  declaratione  autem  metarum 
ville  forensis  Hranicz  sepius  memorate  ad  petitionem  abbatis  Bonifacii 
supradicti  misimus  e  latere  nostro  viros  honorabiles  nostros  beneficiarios, 
videlicet  dominum  Bawarura,  camerarium  Olomucensem.  Bludonem  castel- 
lanum  Prerowiensera.  Veliz,  iudicem  Olomucensem.  Item  venatores,  qui 
vvlg-Q  lowci  dicuntur,  videlicet:  Hohol.  Crisan.  Lelek.  AVaczIaw,  et  alios 
fide  dio;nos,  qui  predicte  possessionis  vel  silve  metas  de  consensu  nostro 
taliter  distinxerunt:  Prima  meta  in  via  publica  versus  Opauiam  super  riuu- 
him,  qui  vvl^o  dicitur  Wrasni,  et  aceruus  magnus,  qui  uulgo  dicitur 
Copecz,  trabibus  circumdatus;  et  predictus  riuulus  ascendendo  facit  metam 

11  # 


84 

usque  ad  moiitem,  qui  vvlgo  dicitur  dubowa,  et  trans  moiitera  predictum 
desceudendo  sunt  mete,  que  hranicie  dicuntur,  usque  ad  riuulum,  qui  dicitur 
Bukowecz.  Item  trans  predictum  riuulum  superius  ascendendo  sunt  mete, 
que  hranicie  dicuntur,  trans  montem,  qui  dicitur  Chrib,  usque  ad  ori^inem 
riuuli,  qui  dicitur  Swinowi;  predictus  riuuhis  descendendo  facit  metam, 
usque  ad  riuuhim  HiAdeszna;  et  predictus  riuulus  ascendendo  facit  metam 
usque  ad  arborem,  que  dicitur  Yedl,  in  qua  sunt  mete  i.  e.  hranicie. 
Deinde  ascendendo  trans  predictum  montem  sunt  liranicie  usque  ad  orio;i- 
nem  riiiuli,  qui  dicitur  hraniczni,  et  sic  predictus  riuuhis  per  descensum 
facit  metam  usque  ad  riuulum  hluboki;,  et  predictus  riuulus  per  descensum 
facit  nietam  usque  ad  montem,  qui  dicitur  zabrieh.  Et  trans  predictum 
montem  sunt  hranicie  usque  ad  flumen,  quod  dicitur  sucha;  et  sic  secundum 
fluraen  ascendendo  lacit  raetara  usquo  nawirch  riuuli  dicti  rokytowecz. 
Et  sic  predictus  rokytowecz  descendendo  facit  metara  usque  ad  rubum, 
qui  vvl^o  dicitur  rokitowi  Kerz.  Deinde  ascendendo  trans  locum,  qui 
dicitur  Clirib,  sunt  hranicie  usque  ad  orin;inera  flurainis,  quod  dicitur  we- 
liczicie.  Predictura  uero  fluraen  per  descensum  fluit  in  aliud  fluraen,  quod 
dicitur  welika,  et  facit  uietara.  Et  predictura  welika  per  descensum  fluit 
in  flumen,  quod  dicitur  beczew,  et  facit  metam.  Et  flumen  Beczew  facit 
metam  per  ascensum  usque  ad  locum,  qui  dicitur  dubrawicie.  Deinde  trans 
predictum  locura  sunt  mete  uel  Copci  usque  ad  montem,  qui  dicitur  hra- 
niscza  Hora.  Deinde  trans  predictum  inontem  sunt  mete  uel  Copci  ad 
siluam,  qui  dicitur  Spiczki  lez.  Deinde  iuxta  predictam  siluam  per  descen- 
sura  sunt  Kopci  usque  ad  fluuium,  qui  dicitur  Potok  et  «^eser.  Deinde 
trans  predictum  fluuiura  sunt  Kojtci  usque  riuulura,  qui  dicitur  spiczki  potok. 
Predictus  uero  riuulus  per  descensura  fluens  metara  facit  usque  in  fluraen, 
quod  dicitur  Jessennicie;  et  sic  predictum  flumen  per  descensura  fluens 
inetara  facit  usque  ad  riuulum,  qui  dicitur  Zarski  potok,  et  predictus  riuulus 
per  ascensum  metara  facit  usque  ad  locura,  qui  dicitur  Zlebina,  et  in  pre-^ 
dicta  Zlebina  est  Kopecz,  id  est  meta,  et  a  predicto  loco  sunt  mete,  id 
est  Kopci,  usque  ad  uiam  publicara  de  Hranicz  uersus  Gycin;  et  circa 
predictara  viam  ad  sinisdara  partem  est  quercus,  et  in  ipsa  est  raeta,  id 
est  Hranicie.  Deinde  a  predicta  arbore  per  ascensum  sunt  mete  i.  e.  Ko- 
pci,  usque    ad   uerticem   montis,   qui  dicitur  Kobelow,     Deinde  a  predicto 


85 

loco  suiit  mete  i.  e.  Kopci  iisqiie  ad  ori^iiiem  riuiili,  qui  dicitur  Milot^iiski 
potok;  et  piedictus  riiiulus  per  desceiisum  fluens  facit  raetam  usque  ad 
viam  piiblicam,  qua  itur  de  vilia  liuczka  uersus  villam  Milothicz,  et  pre- 
dicla  via  facit  metam  usque  ad  fluinen  Beczow,  et  predictum  flumen  ascen- 
dendo  facit  metam  usque  ad  locum,  qiii  dicitur  Zawerbek*,  et  a  predicto 
loco  suiit  mete  i.  e.  Hranicie  usque  ad  flutuen,  quod  dicitur  Jesseniiicie; 
et  trans  flumen  per  as<?ensum  sunt  mete  i.  e.  Iiranicie  usque  ad  montem, 
qui  dicitur  Pastewne;  et  trans  montem  predictum  sunt  mete  i.  e.  Hranicie 
iisque  ad  originem  riuuli,  (|ui  denominatur  de  monte  predicto  Pastewni; 
qui  fluuius  per  descensum  facit  metam  usque  ad  flumen,  quod  dicitur  Husto- 
pezka;  et  predictum  flumen  per  asceiisura  facit  metam  usque  ad  fluuium, 
qui  dicitur  Zasieka;  qui  etiam  fluuius  per  ascensum  metara  facit  usque  ad 
suam  ori^inem;  et  a  predicta  ori«;ine  suiit  mete  i.  e.  Kopci  usque  ad 
orig-inem  fluuii,  qui  dicitur  Hranicznik;  et  sic  predictus  fluuiiis  per  desceii- 
sum  facit  metam  usque  ad  flumen,  quod  dicitur  Jessennicie;  ct  trans  pre- 
dictum  flumen  sunt  mete  i.  e.  Hranicie  usque  ad  riuulum,  qui  dicitur  dyedow; 
et  traiis  predictum  riuulum  sunt  mete  i.  e.  hraiiicie  usque  ad  riuulum,  qui 
dicitur  Hubni;  et  trans  riuulum  predictum  sunt  Hranicie  usque  ad  riuulum, 
qui  dicitur  Slupni;  et  traiis  predictum  Slupni  suiit  Hranicie  us((ue  ad 
riuulum,  qui  dicitur  uiinor  Bohumilecz;  et  trans  predictum  riuulum  sunt 
Hranicie  us^jue  ad  riuiilum,  (\\i\  dicitur  maior  Bohumilecz;  qui  riuulus  per 
ascensum  facit  raetam  usque  ad  suam  orioj-inem,  et  a  predicta  origine  suiit 
branicie  usque  ad  riuulum,  qui  dicitur  Pohorzki  potok;  et  predictus  riuulus 
per  descensum  flueiis  metam  facit  usque  ad  riuulura,  qui  dicitur  Wrazni; 
et  predictus  riuulus  per  ascensum  facit  metara  usque  ad  priraura  aceriiura, 
qui  dicitur  Kopecz,  trabibus  circumdatus,  pro  meta  priraa  in  via  uersus 
Opauiam  positus,  sicut  superius  est  expressura.  Predicta  vero  fluraina, 
fluuil  seu  riuuli  facientes  metara  cura  ripa  et  aqua  suiit  ecclesie  Gradicensis, 
ita  (|uod  horaines  ecclesie  supradicte  raolendina  jjossint  abs(|ue  omiii  con- 
tradictione  quorumlibet  vicinorura  coiistruere  in  eisdera.  Vt  autem  hec 
nostra  donacio,  ccclesie  Gradicensi  facta  libere  propter  deura,  robur  ob- 
tineat  flrmitatis,  preseiites  fleri  fecimus  sig;illi  nostii  raunimine  roborantes. 
Huius  rei  testes  sunt;  Dominus  Uobertus,  episcopus  Olomucensis.  Ieorg;ius, 
abbas   de    Luka.   Tiburcius,   abbas    de    Trebecz.    Waltherus    decanus,    et 


86 

Stephaniis  prepositus  Olomuceiises.  Bawarus  camerarius  Olomucensis.  Bludo, 
castellanus  Prerowiensis.  Velis,  iudex  Olomucensis,  supradicti;  et  plures 
alii  fide  digni.  Actum  in  Olorauz.  Anno  domini  M.  CC.  I.  Indictione  IIII. 
Kalendis  Septembris.     Datura  per  manus  Appollinaris,  nostri  notarii. 

Ex  transumto  exeuntis  sec.  XIII.  ejusdem  monasterii  in  regist.  c.  r.  Gubernii. 

LXX. 

Piemysl,  rex  Boemorum,   de  consensu  et  suh  testimonio    Wladislai,  mar- 

chionis  Moraviae,  et  Roberti,  episcojn   Olomucensis,  confirmat  donationem 

Ulrici  de  Litice  monasterio  in  Plas  factam.     Datum  Pragae  VI.  Idus 

Junii,   1216. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Przeraysl  dei  g^racia  Bo- 
hemorum  rex  uniuersis  Christi  fidelibus  tam  presentibus  quam  futuris  in 
perpetuum.  Cura  omnes  in  Christo  pie  viuentes  debito  diuini  precepti 
teneantur,  ut  pauperes  eius,  et  maxime  eos,  qui  spreta  omni  terrena  ara- 
bicione  ardenciori  desiderio  amori  dei  adheserunt,  araplecti  atque  raanu- 
tenere  debeant:  specialiter  taraen  conuenit  nobis,  qui  ex  dei  larg-itate 
honoribus  et  dig"nitatibus  pre  ceteris  in  hoc  mundo  locupletati  et  adaucti 
sumus,  liuiusmodi  viros,  deuocione  bone  conuersacionis  probatos,  nostre 
proteccionis  clypeo  defensare,  ac  bona  ipsorura,  non  solura  que  a  nobis, 
verura  eciam  ab  aliis  collata  sunt,  nostre  circuraspeccionis  vig^ilancia  in- 
conuulsa  conseruare  et  custodire.  Proinde  notura  esse  volumus  tam  futuri 
quam  moderni  teraporis  vere  fidei  cultoribus,  quod  fidelis  noster  bone 
recordacionis  Ulricus  de  Luticz,  in  extremo  raortis  articulo  constitutus, 
pro  reraedio  anime  sue  et  prog^enitorura  snorum  contulit  ecclesie  beate 
virginis  Marie  in  Plaz  prediura  qnoddam  nomine  Ninitz  cum  oranibus  per- 
tinenciis  suis,  cum  pratis,  terris,  nemoribus,  pascuis  et  oranibus  aliis  liber- 
tatibus  et  iramunitatibus  suis.  Quo  defuncto  Protiua,  g^crmanus  eiusdera, 
consilio  quorundara  infidelium  deceptus,  salubre  factura  aliquamdiu  impedire, 
atque  in  irritum  reuocare  conatus  est,  quod  et  fccit.  Tandem  diuino  timore 
pariter  et  araore  nostraque  admonicione  correptus,  in  communi  colloquio 
Bohemorum  Prage  habito  presentibus  venerabilibus  episco[)is,  doraino  An- 


S7 

drea  Prag^ensi,  ac  domiiio  Ruherto  Olomucensi,  presente  nihilomlnus  dilecto 
fratre  raeo  Wladislao,  raarchione  3Iorauie,  aliisque  quam  plurimis  tam 
clericis  quam  laicis  non  contemnende  authoritatis  personis  prefatam  dona- 
cionem  prenotatis  ecclesie  fratrihus  tam  ipsis  quam  eorum  successoribus 
in  remissionem  peccatorum  suorum  perpetuo  iure  possidendam  contradidit. 
Ut  ig-itur  hec  accio  firma  et  illibata  permaneat,  potestatis  mee  et  domini 
Pragensis  episcopi  Andree  nec  non  domini  Ruberti,  Olomucensis  antistitis, 
et  Wladislai  fratris  mei,  3Iorauiensis  raarchionis,  authoritate  cura  sio;illorum 
nostrorum  impressione  et  presentis  pao^ine  conscripcione  confirmandam 
statui,  atque  corroborandam.  Quodsi  qua  imposterura  ecclesiastica  secula- 
risue  persona  hanc  donacionis  dotem  sciens  instinctu  diaboli  violare,  et 
aliter  quasi  contra  eorum  voluntates  imrautare  tcntauerit,  secundo  tercioue 
coramonita,  si  non  satisfaccione  con«^rua  emendauerit,  ecclesiastice  distri- 
ccioni  et  eterne  damnacioni  se  nouerit  subiacere.  Facta  sunt  autem  hoc 
anno  ilominice  incarnacionis  31CCX\'I.  Hi  sunt  testes,  qui  presentes 
fuerunt,  quando  dominus  Albertus  abbas  Plazensis  prememoratara  viilam 
recepit:  Andreas  Pragensis  episcopus.  Ilubertus  Olomucensis.  Wladislaus 
marchio  ]>Iorauiensis.  I\[artimis  canonicus  Prao;onsis.  Magister  Joannes 
scolasticus.  Slauco  camerarius.  Iherass.  Beness.  Marquardus  frater  eius. 
Budivoy  filius  Suest.  Henricus  filius  Wlthiw-onis.  Chotibor.  Herdebor.  Olen 
et  Thoislaus,  ftlius  Thyraonis.  Stophan  de  Ludowitz.  3Iagnus  filius  Ottonis 
de  Wizan,  Herraannus  de  Ninitz.  Zaa\vis  filius  W^iting^onis.  Dalubor  iudex 
curie.  Scutz.  Tilei  filius  Srail.  W^ilhehmis  socer  Protiue.  Borutha.  Stibor 
de  Loz.  Soruath.  Scriptum  est  lioc  i^riuilog-ium  aiujo  reg;ni  nostri  XVHL 
Pontificatiis  dotnini  Andree  H.  Consecracionis  eiusdem  L  Datumque  per 
manura  doinini  Ebbonis  Pragensis  ecclesie  prepositi,  regalis  aule  caiicel- 
larii,  in  urbe  Praga  sexto  Idus  lunii.  Amen. 

Dobner  Monumenta  T.  IV.  p.  855. 


88 


LXXI. 


Fridericus,   Romanovum    imperator ,    ad  instantiam    Heinrici,   marchionis 

Morariae^  et  primafum   tam  Boemiae,  quam  Moraviae  confirmat  electionem 

Wenceslai,  filii  Pfemysl  Ofakari,   in  regem  Boemiae.     Datum  Ulmae 

VI.  Kalendas  Augiisfi,   1216. 

Fiedericus  secundus  diuina  fauente  clementia  Roraanorum  Rex  semper 
Aug^ustus.  et  Rex  Sicilie.  Si  specialibus  et  expertis  fidelibus  et  dllectis 
nostram  g;ratiam  facimus  specialem.  non  est  indi^num  set  consonat  omni- 
modis  equitati.  Eapropter  vniuersis  Imperii  fidelibus  tam  presentlbus.  quam 
futuris  imperpetuum  notum  esse  uolumus.  quod  misso  ad  presentiam  nostram 
Benedicto  uenerabili  arcbidiacono  Belinensi.  exposuerunt  celsitudini  nostre 
dilecti  fideles  nostri.  Henricus  marchio  Morauie.  et  uniuersitas  maonatum 
et  nobilium  Boemie.  quod  comuni  uoluntate  et  assensu  dilecti  nostri  Odacrii. 
illustris  reg;is  Boemie  elegerunt  in  regem  eorum  A^encezlaum.  filium  ipsius 
reg^is  Boemie  primogenitum.  propter  quod  maiestati  nostre  attentius  suppli- 
carunt.  ut  electionem  ipsius  Vencezlai  ratam  haberemus  et  firmam.  et  eidem 
nostrum  benig^num  impertimur  assensum.  Nos  autem.  quia  uotiue  suppli- 
cationis  huius  affectum  ex  ma«;ne  fidelitatis  ardore  nouimus  prouenire. 
considerantes  sinceritatera  fidei  et  pure  deuotionis  ipsius  Odacrii  reg-is 
Boemie.  quam  er«'a  maiestatem  nostram  hactenus  habuisse  dig^noscitur. 
attendentes  etiam  obsequia  filii  sui  Vencexlaij.  dilecti  sororii  nostri.  que 
nobis  et  imperio  fideliter  poterit  exhibere.  de  solita  g-ratia  nostra  et  consilio 
principum  et  magnatum  imperii.  qui  tunc  circa  nos  existebant.  electionem 
prephatam  ratam  habemus  et  firmam.  et  concedimus  eidera  Vence/Jao.  totum 
reo-nura  Bohemie.  cum  terminis  et  orani  iure  et  honore  ac  rationibus  eidem 
regno  pertinentibus.  sicut  ipsum  re^nura  pater  suus  et  alii  predecessores 
sui.  tara  duces  quara  reg^es.  umquam  raelius  tenuerunt  et  possederunt. 
Mandaraus  itaque  et  firniiter  statuimus.  ut  quecunque  persona  ecclesiastica 
uel  secularis  hanc  nostram  confirraationera  et  concessionem  infiingere  uel 
euacuare  presumpserit.  mille  libras  auri  puri  componat.  quarura  raedietas 
curie  nostre.  altera  uero  iniuriani  passis  persoluatur.  \i  auteni  hec  rata 
et  firma  in  perpetuura  perseuerent.  presens  priuileg-iuni  scribi.  et  bulla 
aurea  typario  nostre  maiestatis  impresa  (sic)  precepimus  communiri.    Huius 


89 

rei  testes  sunt.  Syflliidus  Aug^ustensis  episcopus.  Vlricus  abbas  sancti  Galli. 
Cono  abbas  Ehvaccnsls.  Heinicus  abbas  Campidonensis.  RaduHiis  palatinus 
coines  de  Twing-en.  Comes  Hartmannus  de  Wiitenberc.  Conies  Lodowicus 
frater  eius.  Hermannus  marchio  de  Baden.  Hug-o  iunior  palatinus  comes 
de  Twingen.  Comes  Lodowicus  de  Ottyngen.  Bertoldus  de  Nyphen.  An- 
selmus  de  Justinofen  marescalcus.  AA\ilterus  de  Syph  pincerna.  et  alii 
quam  |)lures.  Eg-o  Conradus  3Ietensis  et  Spirensis  episcopus.  imperialis 
aule  cancellarius  vice  domini  SylTridi  Mogunt.  sedis  archiepiscopi  et  totius 
Germanie  archicancellarii  recoi>;"noui.  Acta  sunt  hec  anno  dominice  in- 
carnationis  millesimo  ducentesimo  sextodecimo.  Septimo  Kalendas  Augusti. 
Indictione  quarta.  Regnante  domino  nostro  Frederico  secundo  dei  gratia 
Romanorum  rege  sem|)er  augusto  et  rege  Sicilie.  anno  Romani  regni 
ipsius  quarto.  et  Sicilie  octauodecimo.  feliciter.  amen.  Dat.  apud  A  iinara 
per  manus  Bertoldi  de  Nyphen  imperialis  aule  prothonotarii.  anno.  mense 
et  indictione  pretitulatis. 

Ex  originali  cuni  bulla  aurca  appcnsa  in  arcli.  c.  r.  aulico  Vindobonae. — 
Excus.  (lcdit  Balbin  IJ.  1. 1,  VIII.  p.  8.  Goldast.  Dobner  in  Pulkawa 
ad  annuui   1^^6  et  alii. 


Lxxn. 

Monorius  papa  HL  Prag"ensi  episcopo  de  declmis,  de  secularibus 
canonicis  minus  legitime  natis  etc.  scribit.  Datum  Laterani  IV.  Kalendas 
Novembris,   1216. 

Palacky's  Rcise  —  p.  80.  e  Regesto  Honorii  III.  tomo  I.  epist.  44. 

Lxxni. 

Honorius  papa  III.  de  resUtuendo  quodam  casfro,  quod  Theobaldus,  regis 

Boendae  nepos,   cruce   signatus  proditorie    occupaverat.     Datum  Laterani 

XV.  Kalendas  Pebruarii,   i2i7. 

JJ.onoiius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Venerabilibus  .  .  Pra- 
|j;ensi  et  .  .  Olomucensi  episcopis,  et  dilecto  filio  .  .  preposito  Ratisponensi 


90 

salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Ad  audientiam  nostram  carissimo 
in  Christo  tiiio  nostro  0.  illustri  rege  Boemie  significante  peruenit,  quod 
nobiiis  vir  T.  nepos  suus,  qui  signo  uiuice  (sic)  crucls  humeris  suis  affixo 
faciem  euntis  in  Jerusalem  induerat,  in  Sempnar  (sic)  campum  divertens, 
adiunctis  quibusdam  sibi  iniquitatis  filiis,  quoddam  castrum  ipsius  proditorie 
occupauit,  contra  iuramentum  suum  temere  veniendo,  per  quod  tam  ipsius 
regis,  quam  ecclesiarum  bona  douastare  non  cessat.  Ideoque  dilectioni 
vestre  per  apostolica  scripta  mnndamus,  quatenus  prefatum  nobilem  ut 
castrum  predictum  ipso  C^^ic)  regi  restituat  sicut  debet,  monitione  preuia, 
per  censuram  ecclesiasticam  appellatione  remota  cog^atis.  Quodsi  non  omnes 
his  exequendis  potueritis  interesse,  duo  vestrum  ea  nihilominus  exequantur. 
Datum  Laterani  XV.  Kalendas  Februarii.  Pontificatus  nostri  anno  primo. 

Descriptiim  et  recognitiim  cx  avtograp/io  Rcgesto  Honorii  j  ?i  ae  III. 
epist.  180.  anni  I.,  (|uod  adservatur  in  tabulariis  Vaticanis.  In  quo- 
rum  fidem  etc.  M.  Marini  Tabular.  8.  R.  E.  Praefectus.  —  Harum 
literarum  papalium,  sicut  et  omnium  sequentium,  quae  imme- 
diate  ex  tabulariis  Vaticanis  depromptae  esse  citantur,  de- 
scriptionem  sub  auspiciis  et  impensis  inclitorum  statuum 
marchionatus  Moraviae  anno  1837.  procuravit  F.  Palacky. 


LXXIV. 

rlonorius  papa  III.  regem  Boemiae  hortatur,  ne  devotio  ejus  ad 
sanctam  Romanam  ecclesiam  tepescat.  Datura  Laterani  XV.  Kalendas 
Februarii,   1217. 

Palacky's  Reise  —  p,  20.  e  Regesto  Honorii  III.  lib.  I.  epist.  181. 

LXXV. 

rlonorius  papa  III.  „  nobilibus  viris  SClauconi)  camerario,  Benesoni 
castellano  de  Budisin,  Henrico  marescalco  et  Hordeborio  dapifero  reg"is 
Boemiae,  et  universis  suppariis  per  regnum  Boemiae  constitutis"  de  eodem. 
Dalum  Laterani  XV.  Kalendas  Februarii,   1817. 

Ibidem  —  epistola  188. 


91 


LXXM. 


Honorius    papa    III.    mandat   archiepiscopo    Mogunfino,    ut    monasterium 

Welehradense  adversus  depraedatores   tueatur.     Datum  Laterani  XV. 

Kalendas  Aprilis,   12 i7. 

Hoiiorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Venerabilibus  fratribus 
Mog-uiitiiio  archiepiscopo  et  sunrag-aiieis  eius  et  dilectis  filiis  abbatibus, 
prioribus,  decanis,  archidiaconis  et  aliis  ecclesiarum  prelatis  per  Mogxin- 
tinara  prouinciam  constitutis  salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Non 
absque  dolore  cordis  et  plurima  turbatione  didicimus,  quod  ita  in  plerisquc 
partibus  ecclesiastica  censura  dissoluitur,  et  canonice  sententie  seueritas 
eneruatur,  ut  viri  relig^iosi,  et  hii  maxime,  qui  per  sedis  apostolice  priui- 
legia  maiori  donati  sunt  libertate,  passim  a  malefactoribus  suis  iniurias 
sustineant,  et  rapinas,  dum  vix  inuenitur,  qui  congrua  illis  protectione 
subueniat,  et  pro  fouenda  pauperum  innocentia,  se  murum  defensionis 
opponat;  specialiter  autem  dilecti  filii  abbas  et  fratres  AVelehradenses 
Cisterciensis  ordinis  llolmucensis  diocesis  tam  de  frequentibus  iniuriis, 
quam  de  ipso  quotidiano  defectu  iustitie  conquerentes  uniuersitatem  vestrara 
literis  petierunt  apostolicis  excitari,  ut  ita  videlicet  eis  in  tribulationlbus 
suis  contra  malefactores  eorum  prorapta  debeatis  ma^nanimitate  consurgere, 
quod  ab  angustiis,  quas  sustinent,  et  pressuris  vestro  possint  presidio 
respirare.  Ideoque  uniuersitati  vestre  per  apostolica  scripta  mniuiamus, 
atque  precipimus,  quatenus  illos,  qui  possessiones  vel  res,  seu  domos  pre- 
dictorum  fratrum,  vel  hominum  suorum  irreuerenter  inuaserint,  aut  ea  iniuste 
detinuerint,  que  predictis  fratribus  ex  testamento  decedentium  relinquuntur, 
seu  in  ipsos  fratres  contra  apostolice  sedis  indulta  sententiam  excommuni- 
cationis,  aut  interdicti  presumpserint  promulg-are,  vel  decimas  laborura  de 
terris  habitis  ante  conciliura  generale,  seu  nutrimentorura  ipsorura  spretis 
apostolice  sedis  priuilegiis  extorquere,  monitione  premissa,  si  laici  fuerint, 
publice  candelis  accensis  excommunicationis  sontentia  percellatis.  Si  vero 
clerici  vel  canonici  regulares,  seu  monachi  fuerint,  eos  appellatione  reraota 
ab  officio  et  benelicio  suspendatis:  neutram  relaxaturi  sententiam,  donec 
predictis  fratribus  plenarie  satisfaciant,  et  tam  laici  quam  clerici  seculares, 
qui   pro   violenta  manuum   iniectione   anathematis   vinculo   fuerint  innodati, 

12* 


93 

cum  diocesani  episcopi  literis  ad  sedem  apostolicam  venientes  ab  eodem 
vinculo  mereantur  absolui.  Villas  autem  in  quil)us  bona  predictorum  fra- 
trum,  vel  hominum  suorum  per  violentiam  detenta  fuerint,  quam  diu  ibi 
sunt,  interdicti  sententie  supponatis.  Datum  Laterani  XV.  Kal.  Aprilis. 
Pontificatus  nostri  anno  primo. 

Codex  Welehradensis  Ms.  fol.  114. 


LXXVII. 

Honorius  papa  III.  abbati  Welehradmsi^  et  jnaeposito  et  decano  Olomucensi 

causam    inter    abbatem    Teplensem    et    episcopum    Pragensem    de    decimis 

vertentem  inquirere  mandat.    Dt.  Romae  X.  Kal.  Junii,   1217. 

rlonorius  episcopus  seruus  seruoium  dei.  Dilectis  filiis  .  .  .  abbati 
de  Welgrad.  Cisterciensis  ordinis.  Olomucensis  diocesis.  et  .  .  .  preposito 
et  .  .  .  dccano  Oiomucensi.  salutem  et  apostolicam  benedlctionem.  Cum 
olim  venerabilis  IVater  noster  .  .  .  Prag-ensis  episcopus  .  .  .  abbatem  de 
Tepla  Premonstratensis  ordinis  coram  venerabili  fratre  nostro  . . .  episcopo 
Ratisponensi  et  coniudicibus  suis  auctoritate  apostolica  super  decimis  quo- 
rumdam  locorum  sue  diocesis  conuenisset  et  iidem  iudices  in  abbatem  ipsum 
propter  contumaciam  excommunicationis  sententiam  promulgarint.  dictus 
abbas  priusquam  nuiitiaretur  excommunicatus.  interposite  appellationis  ob- 
iectu.  ad  sedem  apostolicam  accedere  procurauit.  ubi  de  consensu  ipsius 
episcopi  fuit  nobis  mandantibus  absolutus.  Demum  predictis  episcopo  et 
abbati  dilecto  lilio.  G.  subdiacono  et  capellano  nostro  a  nobis  auditore 
concesso,  episcopus  ipse  petiit  restitutionem  sibi  fieri  decimarum  quas  dio- 
cesano  sibi  iure  debitas  dictus  abbas  a  tempore  promotionis  ipsius  in  locis 
percepit  eisdem.  et  ut  idem  abbas  de  cetero  ab  huiusmodi  decimarum 
perceptione  quiescat.  Prefatus  vero  abbas  e  contra  litem  contestando 
respondit.  (juod  bone  memorie  .  .  ipsius  episcopi  predecessor  capituli  sui 
accedente  consensu,  decimas  ipsas  et  (luidquid  in  eis  iuris  habebat.  Te- 
|densi  ecclesie  pia  liberalitate  donauit.  quod  lam  pcr  scriptum  autenticum 
cuius  transcriptum  exhibuit  quam  testes  idoneos  saluis  aliis  defensionibu.^ 
eius  le^itimis  se  obtulit  suo  loco  et  tempore  probaturum.    Cum  autem  super 


93   

hiis  per  capellanum  eundem  auditis  non  potuerit  coram  nobis  fieri  plena 
fides.  de  utriusque  partis  assensu.  per  apostolica  uobis  scripta  mandamus. 
quatinus  audituri  que  partes  hinc  inde  duxerint  proponenda.  causam  huius- 
modi  suflTicienter  instructam  infra  unius  anni  spatium  cum  eodem  autentico 
per  quod  se  tutum  abbas  ipse  proponit.  ad  nostram  presentiam  transmit- 
tatis.  Nos  autem  transcriptum  illnd  uobis  ad  cautelam  sub  bulla  nostra 
mittimus  interclusum.  NuUis  littcris  obstantibus  si  que  apparuerint.  preter 
assensum  partium  a  sede  apostolica  impetrate.  Quod  si  non  omnes  hiis 
exequendis  potueritis  interesse.  duo  uestrum  ea  nichilominus  exequantur. 
Dat.  Rorae  apud  S.  Petrum.   X.  Kal.  lunii.  pontificatus   nostri  anno  .... 

Ex  origiiiali  in  anliivo  Teplcnsi  in  annalect.  F.  Palacky.  —  Bulla  avulsa 
deest.  Dorso  vero  inscriptum  datum  1317.  23.  Maji. 


Lxxvm. 

Honorius  papa  III.  reofi  Boemiae  scribens  in  negotio  quaestionis 
inter  eum  et  cpiscojxim  l*ra«>'enscra  super  ecclesiastica  libertate  exortae^ 
urget  milti  Romara  procuratores  idoneos.    Dt.  X.  Kaiendas  Julii,   1217. 

Palacky's  Reise  p.  81.  —  e  Hegesto  Honorii  III.  lib.  I.  epist.  514. 

LXXIX. 

Honorius  papa  ///.  ecrpostulaf  cum  I^logvnlino  arc/iiepiscopo,  quod  interdictum 
in  Boemia  relaxaverit.     Dt.  Fercntini  XIII.  Kal.  Augusti,   1217. 

Jrlonorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Aenerabili  fratri  archi- 
episcopo  Moo;nntinensi  salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Cum  ad 
preces  venerabilis  fratris  nostri  Pragensis  episcopi  confirmaueriraus  sen- 
tentiam  interdicti,  quam  idera  e|)iscopus  in  diocesin  suara  raultis  prouocatus 
iniuriis  proraulo^auit,  miramur,  qua  potestate  ipsam  relaxare  sententiam 
presurapsistis,  presertim  eodera  episcopo  propter  hoc  apud  sodem  aposto- 
licam  constituto,  quem  etiam  ad  nostram  presentiam  accedentera  nobis  per 
literas  tuas  sollicite   coraendasti.     Unde  tibi  sine  mandato  apostolico  rela- 


94 

xare  sententias  auctorltate  apostollca  roboratas?  quo  te  vertes,  ut  tante 
presumptlonis  audaclam  pallias?  in  que  verba  poteris  declinare  cor  tuum, 
ut  excusationes  in  peccatis  excuses?  cum  predictam  relaxando  sententiam 
nobis  iniuriam  feceris,  et  ipso  episcopo  ac  ecclesiastice  libertati  graue 
dispendium  generaueris.  Profecto  non  tani  obiurg^andus  esses,  quam  seue- 
ritate  canonica  puniendus.  Sed  nos  ad  presens  obiur^atione  contenti  per 
apostolica  scripta  tibi  precipiendo  mandamus,  quatenus  infra  vig^inti  dies 
post  susceptionem  presentium  excusatione  et  appellatione  cessantibus  factum 
in  eo  statu  reducas,  in  quo  erat,  quando  idem  episcopus  iter  arripuit  ad 
nostram  presentiam  veniendi,  sciens  iios  dilectis  filiis  Eboracensi,  et  Hals- 
brunensi  prioribus  Herbipolensis  et  Heistetensis  diocesis  per  scripta  nostra 
mandasse,  ut  te  in  mandati  nostri  executione  cessantem  ad  id  per  censu- 
ram  ecclesiasticam  appellatione  remota  compellant.  Datum  Ferentini  XHI. 
Kalendas  Augusti.  Pontificatus  nostri  anno  I. 

Wtirdtwein.  —  Nova  .subsidia  diplom.  III.  47. 

LXXX. 

Honorim  papa  III.  consflfuit  Olotnucensem  episcopum  fuforem  uroris,  fiUorum 
et  terrae  Leopoldi^   ducis  Ausfriae,   cruce   signafi.     Datum   Ferenfini  Kal. 

&eptembris,   1217. 

JHonorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Venerabilibus  fratribus  . . 
patauionsi  et  .  .  .  Oloinucensi  episcopis  et  dilecto  filio  .  .  .  abbati  sancte 
crucis  patauiensis  diocesis  salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Cura 
dilectus  filius  nobilis  vir,  dux  ausirle  .  .  .  assumpto  sancte  crucis  sig^na- 
culo  raagnifice  iter  arripuerit  ad  subsidiura  terre  sancte,  nos  suis  iustis 
postulationibus  inclinati  personam  suam  cum  .  .  .  uxore,  filiis,  terra  orani- 
busque  boiiis  suis  sub  beati  petri  et  nostra  protectione  suscepimus.  Sta- 
tuentes,  ut  ea  omnia  sub  speciali  apostolice  sedis  protectione  ac  defensione 
consistant,  donec  de  reditu  suo  vel  obitu  certissime  cognoscalur.  Ideo(|ue 
discretioni  vestre  per  apostolica  scripta  m<andainus,  quatenus  uxorera,  filios  et 
terram  eius  non  permittatis  ab  aliquibus  molestari,  molestatores  indebitos,  si 
qui  fuerint,  per  censurara  ecclesiasticara  appellatione  postposita  corapescentes. 


95 

Quod  si  non  omnes  hiis  exequendis  potueritis  interesse,  duo  vestrum 
nichilominus  exequantur.  Datum  ferentini  Kalendis  Septembris.  Pontificatus 
nostri  anno  secundo. 

Fischer  ►Schicksale  von  Kloster  Neuburg  II.  17t. 


LXXXJ. 

Otakarus,   Boemorum    rex,   Honorio    pajme  III.   respondet  ad   proposita 
contra  se,  innocentiam  suam  excusando.  cc.  mense  Septemhri,  12 i7. 

Venerabili  in  Christo  patri  domino  Honorio  summo  pontifici,  Ottocarus. 
Gratias  ago  paternitati  vestre,  quod  inter  ceteros  principes  me  diligatis, 
et  quod  moneatis  me,  et  arguatis  pro  sahite  anime  mee.  Verum  tamen 
cognosco,  quod  multa  mendacia  fuerunt  sanctitati  vestre  de  me  dicta. 
Nam  nunquam  manus  violentas  in  clericos  inieci,  nec  collectas  imposui. 
Interdiclum,  licet  iniuste  imposllum,  seruaul;  auxi  iura  ecclesiarum,  para- 
tusque  semper  sum  id  facere,  et  iura  ecclesie  semper  manutenere:  et  sic 
promitto  sanctitati  vestre,  vt  latius  intelligetis  per  nuncios  meos. 

Manrique  Annal.  Cisterc.  IV.  142.  —  Raynald.  XIII.  284.  —  Bzovius 
ad  1218.  —  Originale  cum  bulla  aurea  pendente  a  latere  in  tabu- 
lariis  Vaticanis  adservatur. 


LXXXII. 

Honorius  papa  III.  Otacaro  reg\  Boemiae  scribit,  se  ante  adventum 
niintiorum  suorum  nihil  contra  Boemiam  facturum  esse.  Dt.  2.  Novembris, 
i'4i7. 

Palacky's  Reisp  —  p.  21.   e  Regesto  Honorii   III.   lib.   II.   epist.  697.  — 
Raynald  ad  aiinum. 


96 


LXXXIII. 


Andreas,    Hungariae    rex,     Thomae    comiti    terram     descrtam    Zakolcha 
OSkaliceJ  in  terminis  Moraviae  confert  hereditarie  possidendam.   1317. 

In  iiomiiie  sancte  tiinltatis,  et  indiuidue  vnitatis.  Andreas,  dei  gratia 
Hungarie,  Dalmatie,  Croatie,  Rame,  Seruie,  Gallicie,  Lodomerieque  rex 
in  perpetuum.  3Iuniticentie  regalis  immensitas  licet  etiam  ad  extraneos 
bone  commendationis  fragrantia  dilatari  soleat:  ad  illos  tamen  copiosius 
sue  largitatis  dona  debet  extendere,  quorum  tidelitatis  constantiam  ex- 
perimento  didicit,  et  diuturna  morum  honestate  feliciter  comprobauit.  Nos 
itaque  prout  re^ie  circumspectlonis  erudicio  nos  admonet,  nostrorum  seruitia 
fidelium  ingratitudinis  nolentes  preterire  silentio,  propter  eximia  probitatum 
merita,  quibus  coram  oculis  nostre  maiestatis  Thomas  comes  indesinenter 
claruit,  terram  quamdam  nomine  Zakolcha  rudem  et  desertam,  sitam  in 
confinio  regni  nostri  versus  Boemiam,  tam  ei,  quam  suis  successoribus 
contulimus  in  perpetuum  possidendam.  Cuius  terre  mete  sic  incipiunt. 
Prima  incipit  a  fine  paludis  Hoynicha,  vbi  cadit  in  fluuium  Moraua,  et  per 
eandem  Velika  vadit  vsque  ad  portum  Tozy;  hinc  exiens  vadit  per  viam 
exploratorum  de  Boemia^  que  vulg*o  Symarut  dicitur,  vs(pie  ad  caput 
paludis  Wysich  versus  orientem;  deinde  vadit  per  sihiam  per  quamdam 
crepidinem,  vbi  est  pratum,  inde  descendit  per  vallem  in  camj)um,  qui  dicitur 
Hozzoumezew,  hinc  procedit,  et  cadit  ad  caput  fontis  Hoynicha;  et  per 
predictam  aquam  descendit  vsque  ad  primam  metam.  A  erum  cum  post 
mortem  iam  dicti  fidelis  nostri  Thome  comitis  eius  filii  Sebus  comes,  et 
Alexander  nostrorum  pincernarum  magistri,  viri  strenuitatis  eximie,  predicte 
terre  solitudinem  copiosa  populorum  multitudine  cepissent  resarcire;  nos 
eandem  per  nostrum  fidelem  et  dilectum  Hug-riinim  mao'istium,  et  postmodum 
aule  nostre  canceUarium  jieragrari,  certisque  metarum  limitibus  distino;ui, 
nec  non  in  eius  possessionem  per  einidem  eos  fecimus  introduci.  Ceterum 
cum  omnia  sint  hominum  tenui  pendentia  filo,  et  subito  casu,  que  valuere, 
ruunt;  quia  facta  per  nos  huius  possessionis  donatio  tempore  supra  dicti 
comitis  nullo  sufTuIta  fuerat  authoritatis  nostre  testimonio,  ad  honestam 
suorum  filiorum,  nostrorum  fidelium,  Sebus  comitis  et  magistri  Alexandri 
pelitionis  instantiam,  presentem  concessimus  |)ag'inam  sio;ilIi  nostri  muiiimine 


97 

in  perpetuum  roboratam.  Datum  per  maiius  Huffrini,  aule  nostre  reg-ie 
cancellaril,  anno  dominice  incarnationis  miliesimo,  ducentesimo,  decimo 
septimo.  Aenerabili  Joanne  Strio^oniensi,  reuerendo  Bertholdo  Colocensi, 
archiepiscopis  existentibus;  Calano  0""iM"P^ccIesiensi,  Willermo  Transyl- 
nano,  Roberto  Wcsprimiensi,  Simone  Aaradiensi,  Petro  Geuriensi,  Desiderio 
Chanadiensi,  Jacobo  Aaciensi,  Stepliano  Zao;rabiensi,  Thoma  Agfriensi 
electo,  episco|)is,  ecclesias  feliciter  gubernantibus.  Jnda  palatino  comite, 
Dionysio  ma^istro  thauernicorum,  et  comite  noui  Castri,  Bankone  Bano, 
Raphayn  Wajuoda,  Ochuz  curiali  comite  re^ine  ceterisque  comitibus  comi- 
tatus  tenentibus.     Regni  nostri  anno  decimo  tertio. 

Fejer  Codex  dipluni.  Hungariae.  P.  III.  Vol.  I.  p.  199. 


LXXXIV^ 

jrrerayzel  dei  clementia  rex  Boemorum  .  .  .  uillam  quandam  Boienicz 
dictam  .  .  .  ecclesie  Myleucensi  reo;aIi  et  liberalitate  donauimus  .  .  .  Testes 
etiam  huius  donationis  statuimus  dilectum  «^ermanum  nostrum  Wadizlaum 
marchionem  Morauie  nec  non  et  filios  nostros  karissimos  Wencezlaum  el 
Wudixlaum  etc.  Facta  est  autem  hec  donatio  in  Knin.  XV"I1I.  Kalendas 
Februarii  anno  verbi  incarnati  31.  CC.  XVIII. 

Analecta  F.  Palacky  e.\  originali  archivi  Worlicensis. 

LXXXV. 

Honorius  papa    III.  Rufisponensi   episcopOy   duohusque    abbatibus   manduL 

ut  interdictum  in  Boemia  positum  obserruri  fuciunt.     Uatum  Laterani 

XV.  Kalendas  Martii,   1218. 

Idonorius    episcopns    seruus    seruorum    dei.     V^enerabili   fratri   .   .   . 

episcopo  et  dilectis  Hliis  .  .  s.  Emerami  Ratisbone  et de  Wallerbach 

Cisterciensis  ordinis,  Ratisbonensis  diocesis  abbatibus  salutem  et  aposto- 
licam  benedictionem.  Presentium  tibi  auctoritate  iterato  precipiendo  man- 
damus,   quatenus   interdictum,   sicut    est  positum    in   Pragensi    diocesi   per 

13 


98 

venerabilem  fiatrem  nostrum  .  .  Prag;ensem  episcopum,  et  demum  auctori- 
tate  apostolica  confirraatum  venerabilis  fratris  nostri  .  .  Maguntini  archi- 
episcopi;  non  obstante  in  ecclesiis  Cisterciensis  et  Premonstratensis  oritinum 
et  hospitalariorum  et  omnium  tam  exemptorum,  quam  non  exemptorum  eiusdem 
diocesis  facias  per  censuram  ecclesiasticam  remoto  cuiuslibet  contradictionis 
et  appellationis  obstaculo  firmiter  obseruari,  non  obstantibus  priuilegiis 
eisdem  monasteriis  ab  apostolica  sede  concessis.  Quod  si  non  omnes  his 
exequendis  potueritis  interesse,  tu  ea  frater  episcope  cum  eorum  altero 
nihiiominus  exequaris.  Datum  Laterani  X>\  Kalendas  Alartii.  Pontificatus 
nostri  anno  secundo. 

E  Regesto  Honorii  papae  III.  anni  II.  epist.  919.  in  tabulariis  Vaticanis. 

LXXXVI. 

Hnnorius   papa    JII.   Ratisponensi   episcopo,    duobusque    abbafibus  mandat 

inquirere,  qui  percipianf  frnctus  rel  procuriitores  existant  bonorum  episco- 

patus  Pragensis.     Dt.  Laterani  XV.  Kalendas  3lartii^   1318. 

JTonorius    episcopus   seruus   seruorum   dei.     Venerabili   fratri    .    .    . 

episcopo  et  dilectis  filiis  .  .  s.  Emerami  Ratisbone  et de  Wallerbach 

Cisterciensis  ordinis,  Ratisbonensis  diocesis  abbatibus  salutem  et  aposto- 
licam  benedictionem.  Presentium  vobis  auctoritate  precipiendo  mandamus, 
quatenus  caute  ac  diligenter  exploretis,  qui  percipiant  fructus,  vel  pro- 
curatores  existant  episcopatus  Pragensis?  et  vtrum  charissimus  in  Chrlsto 
filius  noster  Boemie  rex  illustris  absente  venerabili  fratre  nostro  Prao^ensi 
episcojjo  ordinauerit,  vel  ordinari  fecerit  procuratores  eosdem,  vel  si  reg-is 
habeant  familiaritatem  ipsius?  et  vtrum  etiam  occasione  more,  quam  facit 
apud  sedem  apostolicam,  ecclesiis  eius  diocesis,  et  bonis  eorum  immineat 
dispendium,  vel  grauamen;  vel  exactionibus  ao^grauentur?  et  an  nuncii 
eiusdem  episcopi  prohibeantur  intrare  libere,  ac  exire?  et  que  super  his, 
et  aliis  inueneritis,  vestris  nobis  litteris  intimetis,  vt  secundura  hec  et  alia, 
que  audieriraus  in  neg-otio  eiusdem  episcopi,  provt  procedendum  fuerit, 
procedamus.  Dt.  Laterani  XV.  Kal.  Martii.  Pontificatus  nostri  anno  secundo. 
Manriq  ue  A  nnal.  Ci.stcrc.  IV.  p.  143.  e  Regesto  Honorii  IH.  anni  II.  ep.  920. 


99 

LXXXVII. 

Honorius   papa    III.    Ratisponensi   episcopo,   duobusque  ahbatibus   mandat, 

ut  decanum    Pragensem    aliosque    ecclesiarum    praelatos,    qui    interdictum 

relaxaverant,  Romam  citent.    Dt.  Laterani  XIV.  Kal.  Martii,  1818. 

Honorius   episcopus   seruus   seruorum   dei.     Venerabili   fratri    .    .    . 

episcopo  et  diiectis  filiis  .  .  .  s.  Eiuerami  Ratisbone  et de  Wallerbach 

Cisterciensis  ordinis,  Ratisbonensis  diocesis  abbatibus  salutem  et  aposto- 
licara  benedictionem.  Venerabiiis  frater  noster  .  .  Prao;ensis  episcopus 
nobis  humiliter  intimauit,  quod  decanus  et  quidam  de  prelatis  et  canonicis 
ecclesie  sue  auctoritate  propria  relaxarunt,  quod  in  ea  posuerat,  interdictum, 
priusquam  uenerabilis  frater  noster  .  .  Mog-nntinus  archiepiscopus  relaxa- 
tionem  ^eneralem,  quam  reputaraus  penitus  fore  nullara,  facere  presumpsisset, 
ipsura  licet  adhuc  fuerit  conlirraatum  auctoritate  apostolica,  obseruare  auso 
temerario  contemnentes.  Ouocirca  discretioni  uestre  per  apostolica  scripta 
precipiendo  mandaraus,  quatenus,  utrum  premissis  ueritas  sulIVagetur,  per 
uos  et  alios  cum  cautela  et  industria  dilig-entius  explorantes,  ipsos,  si  rei 
ueritas  sic  se  habet,  ab  olTicio  boneficio(|ue  suspensos  ad  sedero  apostoli- 
cam  transmittatis,  satisfacturos  nobis  et  ipsi  de  tanto  presumptionis  excessu. 
Quod  si  non  omnes  liis  exequendis  potueritis  interesse,  tu  ea  frater  epi- 
scope  cum  eorura  altero  nihilorainus  exequaris.  Dt.  Laterani  XIV.  Kal. 
Martii.  Pontificatus  nostri  anno  secundo. 

WurdtM'ein  —  Siibsidia  nova  diploni.  III.' p.  60.  —  e  Regesto  Honorii  III. 
anui  II.  epist.  980. 

LXXXVIII. 

Honorius  papa  III.   Roberto,  Olomucensi   episcopo  mandat  ut  interdictum 
in  Boetnia  positum  observari  faciat.     Dt.  Laterani  IV.  Nonas  31arfii, 

1218. 

Honorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Venerabili  fratri  .  .  episcopo 
Olomucensi  salutem  et  apostolicam  benedictionera.  Presentiura  tibi  auctori- 
tate  iterato  precipiendo  mandamus,  quatenus  interdictum,  sicut  est  positum  in 

13* 


100 

Pragensi  diocesi  per  veiierabilem  fratrem  nostrum  . .  Pragensem  episeopum, 
et  demum  auctoritate  apostolica  confirmatum  venerabilis  fratris  nostri  .  . 
Mao-untiiii  arcliiepiscopi:  non  obstante  in  ecclesiis  Cisterciensis  et  Premon- 
stratensis  ordinum  et  hospitalariorum  et  omnium  tam  exemptorum,  quam  non 
exemptorum  eiusdem  diocesis  facias  per  censuram  ecclesiasticam  remoto 
cuiuslibet  contradictionls  et  appellatlonis  obstaculo  firmiter  obseruari,  non 
obstantibus  priuilegiis  eisdem  monasteriis  ab  apostolica  sede  concessis. 
Datum  Laterani  IV.  Nonas  3Iartii.  Pontificatus  nostri  anno  secundo. 

E   Regesto   Honorii   III.    aiini   II.  epist.  919.   in   tabiilariis   Vaticanis   — 
Excus.  etiani  apud  Wiirdtvvein  Nova  subsidia  111.  58. 

LXXXIX. 

Honorius  papa  Ili.   Roherto,  Olomucensi  episcopo,   mandata  de  interdicto 
in  Boemia  observando  repetit.     Datum  Laterani   VI.  Kalendas  Aprilis, 

1318. 

Honorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  A^enerabili  fratri . .  episcopo 
Olomucensi  salutera  et  apostolicam  benedictionem.  Presentium  tibi  auctoritate 
jterato  precipiendo  mandamus,  quatenus  interdictum,  sicut  est  positum  in 
Pragensi  diocesi  per  venerabilem  fratrem  nostrum  .  .  Prag;ensem  episcopum, 
et  demura  auctoritate  apostolica  confirmatum,  relaxatione  venerabilis  fratris 
nostri  .  .  Maguntini  archiepiscopi  non  obstante,  in  ecclesiis  Cisterciensis 
et  Preraonstratensis  ordinum  et  hospitalarioruni  et  omniura  tara  exeraptorum 
quam  non  exeraptorum  eiusdera  diocesis,  facias  per  censuras  ecclesiasticas, 
reraoto  cuiuslibet  contradictionis  et  appellationis  obstaculo  firraiter  obseruari, 
non  obstantibiis  priuilegiis  eisdera  raonasteriis  ab  apostolica  sede  concessis, 
Alioquin  dilectis  filiis  .  .  decano  et  .  .  scholastico  Wratislauiensi  daraus 
nostrls  literis  in  raandatis,  ut  te  a  receptione  literarura  nostrarura  infra 
vio;inti  dios  ad  id  exequendum  districtione  qua  conuenit  appellatione  reraota 
corapellant.    3)(.  Laterani  VI.  Kal.  Aprilis.  Pontificatus  nostri  anno  secundo. 

In  eundcin  moduin  scriptum  est  super  hoc  .  .  decano  et  .  .  scholastico 
Wratislaviensi  usque  in  finem,  verbis  competenter  mutatis. 

E  Regesto  Honorii  111.  aiini   11.  cpist.  991.  in   tabulariis  Vaticanis. 


101 


xc. 


Honorius  papa    III.   Roberfum,    episcapum    Olomucensemf  graviter  repre- 

hendit,  quod  in  Pragensi  ecclesia,  interdicto  supposita,  solemniter  celebravit. 

Dt.  ir.  Kalendas  Aprilis,   1318. 

Jronorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Aenerabili  fratri  . .  episcopo 
Olomucensi  saiutem  et  apostolicam  benedictionem.  Super  his,  que  de  te 
audiuimus,  non  sufficimus  ammirari,  (juod  videlicet  solemniter  celebraueris 
in  Prafi;ensi  ecclesia,  quam  sciebas  ecclesiastico  suppositam  interdlcto, 
utpote  cui  a  nobis  eiusdem  executio  interdicti  fuerat  demandata.  Verum 
si  censuram  ecclesiasticam  paruipendis,  pro  qua  opponere  te  deberes,  vel 
non  liabes,  prout  deceret  eplscopum,  sapientie  condimentum,  vel  appetis 
tui  honoris  dispendium,  dum  presumptione  dumnabili  hec  presumis,  et  si 
super  multis  et  variis  aiflictionibus  venerabilis  fratris  nostri  .  .  episcopi 
et  dilectorum  filiorum  canonicorum  Prao^ensium  non  moueris,  propter  quas 
eadem  est  ecclesia  interdicto  subiecta,  videris  euacuasse,  non  compaciendo 
proximis,  leo^em  Christi,  et  pariete  ardente  vicini  propriis  nolle  damnis 
ocurrere.  licet  res  propria  sic  agatur.  Qu'»  vero  talia  non  sunt  quomodo- 
libet  toleranda,  ne  transeant  presumptionibus  in  exemplum:  noueris  te,  si 
res  ita  se  habct,  (am  diu  officio  beneficio(iue  suspensum,  donec  nostro  te 
conspectui  personaliter  re|)resentes,  satisfactionem  super  hiis  cong-ruam 
impensurus,    I)t.  Laterani  IV.  Kal.  Aprilis.  I^ontificatus  nostri  anno  secundo. 

In  eundem  modmn  scriptum  est  super  hoc  .  .  decano  et  .  .  scolastico 
Wralislnmensi.  usijue:  in  e.remplum:  ydiscrefioni  restre  per  aposfolica  scripta 
mandamus,  quatinus  si  res  ifa  se  habet,  eodem  episcopo,  iuxta  quod  ei 
mandauimus.  officio  beneficioque  suspenso,  faciatis  tamdiu  latam  a  nobis 
in  eum  faUfer  suspensionis  sententiam  appellatione  remota  inuiofabiter  ob- 
seruari,  donec  nostro  se  conspectui  personaliter  representet,  satisfacfionem 
super  hiis  congruam  impensurus."     Datum  ul  supra. 

E  Regesto  Honorii  III.  anni  II.  epist.  994.  iii  taliiilariis  Vaticanis. 


102 


XCI. 


Olakarus,  rex  Boemiae^  ab  Honorio  papa  III.  mitti  petit  legatum  a  latere 

cum  episcopo  Pragensi  Pataviam,   ad  trartandum  cum  Boemis  in  negotio 

decimarum.  (Mense  ApriVf),    1218. 

Ii/euerendissimo  domino,  summo,  et  vniuersali  pontifici  0.  dei  gracia 
rex  Boemorum,  cum  deuoto  obsequio  tilialem  subiectionem.  Si^nificamus 
dignitati  vestre,  quod  dum  solemnes  nuncios  ad  curiam  mittere  putassemus, 
his  que  a  domino  Pragensi  episcopo  contra  nos  proponuntur  finaliter 
responsuros:  repente  venit  a  latere  eiusdem  episcopi  abbas  de  insula, 
petens  ex  persona  ipsius  mitti  sibi  tres  comites  nostros  maiores  cum  abbate 
de  Walsasem  cisterciensis  ordinis,  dixitque  frustra  laborare,  si  qui  alii 
mitterentur.  Comites  autem,  quos  petiit,  nullo  consijio  viam  securitatis 
habere  potuerunt*,  abbas  vero  postulatus,  sine  licentia  Cisterciensis  abbatis 
venire  non  potuit,  nisi  vestris  litteris  specialiter  vocatus.  Persuasum  est 
erg"o  nobis  a  viris  relig^iosls,  ne  oratorum  disputationibus  sacrum  curie 
occuparemus  auditum,  si  prima  fronte,  slcut  deuoti  filii,  vestre  parentes 
paternitati,  humiliter  ac  sirapliciter  litteris  presentibus  exprimeremus,  in 
quibus  durltiem  ^entis  nostre  flectere  posse  coo^nosceremus.  Multa  er«'0 
breuiter  comprehendentes,  que  idem  episcopus  contra  suam  videtur  habere 
diocesim,  mao^is  quam  contra  nos,  sacro  apostolatui  vestro,  pro  omnibus 
vno  verbo  respondendo,  promittimus,  quOd  cooperante  domino,  pro  gratie 
vestre  obtentu,  omnia,  pro  quibus  iuste  videtur  contendere,  sibi  ex  animo 
subiiciemus.  Preterea  quod  g-entem  nostram  ad  insuetas  hactenus  decimas 
non  possumus  cog^ere,  nec  posseraus  oranino,  etiarasi  ipse  decirae  nobis 
deberentur,  nostris  vsibus  deseruire:  anti(iuarura  quoque  redditus  decima- 
rum,  qui  multis  locis  subtrahuntur,  reddi  cog-emus.  A  t  autem  perfecte 
vobis  constare  possit,  hec  orania  nos  deuote  facturos,  rogamus  obnixe, 
quod  obedientie  nostre  experiraentura  capientes,  raittatis  a  latere  vestro 
aiiquem  discretura  virum  cum  eodem  episcopo  vsque  Pattauiam,  et  quos- 
cunque  episcopos,  vel  abbates  ipse  episcopus  sibi  elegerit,  illos  auctoritate 
apostolica  executores  presentis  nostre  proraissionis  constituatis.  Nosque 
in  propria  persona  vsque  ad  exitura  Boeraie  accedentes,  per  internuncios, 
quos  similiter  elegcrit,   omnia   que   supra  premissimus  stabiliemus;   si  quid 


103 

etiam  contra  aliquem  spiritualiter  habet  personam,  vel  secundum  iura  terre 
iudicabimus,  vel  vestro  iudicio,  si  ipse  episcopus  voluerit,  reseruabimus. 
Sane  si  veiiiendi  Pattauiam  metum  allegauerit,  dicens  per  amicos  nostros 
in  via  posse  sibi  malum  aliquod  procurari,  super  hoc  apostolice  sedis 
reuerentiam,  vobis  iurando  promittimus,  euntem  Pattauiam,  et  ad  vos  re- 
deuntem  ab  hoc  metu  liberum  esse  debore.  Denique  quod  de  suspenso 
nobis  clerico  imponitur,  sciatis  eum  elTractorem  quinque  ecclesiarum,  qui 
latronibus  terre  sociatus,  et  cum  ipsis  in  latrocinio  in  armis  comprehensus 
cum  similibus  similiter  est  punitus.  De  his  tamen,  et  de  omnibus,  que 
paternitas  vestra  in  filiis  suis  pie  corriafenda  censuerit,  obedire  parati, 
quod  iubere  dipiemini,  cum  deuotione  debita  expectantes.  Hoc  solum  vos 
meminisse  humiliter  postnlantes  in  nostris  neootiis,  quod  in  omni  necessi- 
tate  romane  ecclesie  contra  omnes  principes  per  antecessores  nostros 
adstitimus,  et  vobis  nihilominus,  si  se  tempus  obtulerit,  cum  digiiati  fue- 
ritis  abslinemus. 

Manrique  Annales  Cislerc.  IV.   i48.  —  e  Regesto  Honorii  III.  anni  II. 
epist.  1199. 


XCII. 

Wladlshms,   qni   et    IFeiinicus,   marchio    Moraviae,   Stephano   de    Medlow 

villam  Bohdanow  in  provincia  Halasicensi  heredilarie  confert  possidendam. 

Acla   V.  Kal.  Maji,   1218. 

In  noiiiine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Ilominnm  deficiente  memoria. 
uiuax  elFicacis  litere  testimoniuui  ueritati  sulTiciens  et  certum  exhibent 
aro^umontum.  ut  quicipiid  discretornm  sa^acitas  obseruandum  rationabili 
sanctione  dccreuerit.  nec  per  posterorum  i«;noranciam  in  irritum  reuocari. 
nec  tempoium  uetustate  ualeat  aboleri.  A  niueisis  itaque  tam  modernis 
quam  posteiis.  ad  quos  presens  pagina  peruenerit  attestacione  presenciura 
innotescat.  quod  e<^o  Wadizfans  qui  el  Hcinricns.  miseracione  diuina  mar- 
chio  morauie.  baroni  meo.  domino  Slcphano.  et  filiis  eius  nec  non  filiis 
filiorum  eius.  .succedentibus  que  ipsorum  heredibus.  uillam  (juandam  in 
Ilolachiz.  que   Bogdonaue  dicitur.   cuni  omnibus  appendiciis.   agris  scilicet 


104 

et  pratis.  et  siluis.  perpetuo  et  liereditario  iure  contuli  possidenda.  fideli- 
tatem  prefati  uiri  constantera  indefessumque  seruicium.  si  non  larg-is  bene- 
ficiis.  tamen  iuxta  raee  possibilitatis  moduhnn  intuendo.  \  erum  ne  super 
hac  donacione  oriri  cahnnpnia  possit  in  posterum.  sioilH  mei  muniniine 
presentem  pao^inam  insigniui.  eo  maxime  intuitu.  ne  quis(|uam  uiolenter  aut 
temere  sibi  quicquara  iuris  in  pretaxata  uilla  seu  elus  appendiciis.  audeat 
usurpare.  nisi  hbera  uoluntas  prememorati  .Stephani  et  fihorura  eius.  here- 
dumque  succedencium  consensus  fauorabihs  intercedat.  \  nde  propter 
habundantem  cautelara  huiusmodi  donacionem  tam  j)resenti  priuile^io.  quam 
bonorum  uirorum  testimonio  confirraaui.  quoruui  noniina  sunt  subarata. 
Bawarus.  Leo.  Bhido.  Zauis.  Heinricus.  Predbor.  Vitko.  Woluraramus. 
Szuliszlaus.  Szudek.  Sziraiszlaus,  Wok.  Taz.  Bertherus.  Burchardus. 
Theodericus.  Petrus  marscalcus.  Petrus  filius  Milhozt.  Petrus  pincerna. 
Wers  camerarius.  Ones.  Protiuen.  Nesata.  Stephaiuis.  \^ezen.  Eckehardus. 
Luppoldus.  Hrut.  Zlaybor.  Ztonar.  Zerh.  Nycolaus.  W^oluramraus.  Heroit. 
Dobezstoy.  Zlaybor,  Marata.  Dobes.  Mathey.  Matheus.  Mestata.  Lutolt. 
Peley.  Waltherus  decanus.  Magister  iohannes  prag^ensis.  Radoszlaus 
archidiaconus.  Jurata.  ApoIIinaris.  Thomas.  Sdiziaus.  Hylarius.  Petrus. 
Gottebor.  Zauis.  Deraitr.  \  itko.  Hartleb.  Budyuoy.  Adlart.  Janik.  Dobcn. 
Victor.  Neosztup.  Depoldus.  Wilhalmus.  Acta  sunt  hec  anno  dominice 
incarnacionis  M.  CC.  \^HIX.  V.  Kal.  maii.  Presente  Riiherto  uenerabili 
ecclesie  Olomucensis  episcopo.  Reo^nante  in  Bohemia.  Oddarkaro  o^Iorioso. 
Anno  uero  regni  sui.  VX.  qui  eciara  donacionem  pretaxatam.  non  solum 
potestate  sua  reg-ia.  uerum  eciam  consuetudinaria  tocius  Bohemie  iusticia 
confirraauit.  cuiuslibet  excepcionis  scrupidura  excludeiulo. 
Ex  originali  in  curia  Brunensi  scrinio  J. 

XCUI. 

Otaharus,  qui  et  Pfemysl,  Boemormn  re.r,  Stephano  burggrario  de  3liku- 

low,  tibertatem  in  bonis  Medlow  et  aliis  ejus  hereditatibus  ipsi  a  Wladistao 

marchione  hereditarie  concessam  confirmat.   Acta  V.  Kal.  Maji.,   1318. 

In  nomine  sancte   et  indiuidue   trinitatis.     Otacarus.   qui  et  Primisl., 
dei  gracia  boemoruni  rex.   Continofit  plerumque  facta  principum  et  donationes 


105 

sollempnes  processu  teraporis  et  lualitia  successorum  inmutari.  que  le^itimo 
testimonio  proborum  horainum  que  sigillatis  literis  non  inueniuntur  roborata. 
Ad  noticiam  igitur  singulorura  tara  presentiura  quara  futurorum  cupimus 
peruenire.  quod  nos  cum  dilecta  coniuge  nostra  Constancia  illustri  boemo- 
rura  regfina.  considerantes  fidelitatera  et  devota  obsequia  fidelis  nostri 
Stephani  burgrauii  de  Micolau.  que  nobis  et  fratri  nostro  iIIustri*raarchioni 
morauie  fideliter  exibuit  et  exibet.  libertatera  quam  ei  frater  noster  pre- 
dictus  marchio  tam  in  metlau  quam  in  aliis  oranibus  hereditatibus  per  graciam 
donauit  iure  hereditario  ei  et  eius  heredibus  possidendam  per  nostram 
mag;nificenciara  et  fratris  nostri  donationera  liberaliter  confirraanius  idem 
ius  quod  frater  noster  ei  dedit  concedendo  hoc  uidelicet  ius  quod  in  pre- 
dictis  hereditatibus  nullus  camerariis  pateat  introitus  nec  XIIII  qui  in 
patria  collig^untur  in  eis  collig^antur  sed  omne  iudicium  corara  suo  prefecto 
scilicet  uillico  doraini  Stephani  subire  debeant  excepto  hoc  solo  quod  si 
fur  iuste  cum  furto  comprehensus  fuerit  iudici  terre  reprezentetur.  \i 
autera  hec  donatio  et  nostra  confirraacio  rata  et  inconuvlsa  perpetuaque 
debeat  permanere.  presens  scriptura  si^illorum  nostrorum  inpresione  robo- 
ratura  ei  in  testiraonium  fecimus  exiberi.  8i  quis  uero  hoc  tam  sollempne 
factum  et  nostre  man^nificentie  donationom  ausu  temerario  presuraserit  de 
camerariis  uel  de  aliis  quibuslibet  hominibus  aliquo  casu  inrautare  trecentas 
marcas  ponderati  aro^enti  in  camerara  reij;is  pro  pena  inponat.  Acta  sunt 
hec  dorainice  incarnationis  31.  CC  V^IIIX.  V.  Kalendas  Maii.  presente 
RUPERTO  uenerabili  Oloraucensis  ecclesie  episcopo.  et  nobili  uiro  Lcone 
camerario  brunnensis  prouincie.  et  Ratiborio.  Taszone.  Boslao  cura  fratribus. 
et  aliis  quam  plurirais  uiris  honestis.  Rei»;nante  in  boeraia  OTACARO 
Rege  faraoso  anno  vero  regni  sui  \  X.  qui  etiara  donationera  pretaxatam 
iron  solum  potestate  regia  verum  etiam  consuedunenaria  tocius  boemie 
isticia  confirmauit.  excludendo  cuiuslibet  scrupulum  exceptionis. 

£x  originali  in  curia  Brunensi  scrinio  J. 


14 


106 


XCIV. 


Honorius  papa  III.  episcopo  Ratisponensi.^  duobusque  ahhatihus   scrihit,  tit 

satisfactionem  et  cautionem  a  rege  Boemiae  ohlatam  pro  episcopo  Pragensi 

recipiant.     Dt.  Rome  Idihus  Maji,   1318. 

Honorius  episcopiis  seruus  seruorum  dei.  Venerabili  fratri  .  .  epi- 
scopo  Ratisponensi  et  dilectis  filiis  .  .  Ebracensi  et  .  .  Walsasensi  abba- 
tibus  Cisterciensis  ordinis,  Herbipolensis  et  Ratisponensis  diocesis  salutem 
et  apostolicam  benedictionem.  Cbarissimus  in  Christo  filius  noster  rex 
Boemiae  illustris,  suas  nobis  litteras  destinauit,  continentes,  quod  venera- 
bili  Iratri  nostro  Pragensi  episcopo  paratus  erat,  de  omnibus,  super  quibus 
de  ipso,  et  baronibus  suis  conqueritur,  pro  reuerentia  nostra  satisniclionem 
congruam  exbibere,  petens,  vt  aliquem  de  latere  nostro  propter  hoc,  vsque 
Pattauiam  cum  ipso  episcopo  mitteremus.  Quia  tamen  predicto  episcopo  de 
prudentium  virorum  consilio,  non  duximus  laborem  huiusmodi  subeundura, 
donec  plenius  disquisitum  extiterit,  qualem  possit  satisfactionem  habere  de 
damnis,  et  iniuriis  sibi,  et  clero  suo  hactenus  irrog-atis,  quam  rehabere 
valeant  cautionem,  ne  attententur  similia  in  futurum:  nos  ipsum  regem  per 
nostras  rogamus  litteras,  et  hortamur,  vt  in  manibus  vestris  prestet,  et 
a  nobilibus  terre  sue  prestari  faciat  idoneam  cautionera  diraittendi  de  cetero 
ipsi  episcopo  institutiones,  ac  destinationes,  ac  iudicia  quelibet  clericorum, 
ac  alia,  que  noscuntur  ad  ius  pontificalis  officii  pertinere.  Ad  hec  ipsum 
episcopum  per  procuratores  suos  restituat  in  episcopatus  sui  possessionera 
libcram,  et  quietam,  et  de  presentibus  subtractis  sibi,  ac  his,  qui  adhese- 
runt  eidem,  cong-ruam  satisfactionem  exhibeat  et  a  suis  faciat  subditis 
exhiberi,  per  vnum  vestrum  nobis  plene,  ac  plane  rescribens,  quidquid 
super  restitutionem  possessionis  ipsius  episcopatus,  ac  satisfitctionem  damno- 
rura,  et  aliis  supra  dictis  duxeris  faciendura;  vt  tam  scripto  suo,  quam 
relaxatione  illius  e  vobis,  qui  ad  nos  vencrit,  hac  de  causa  facli  super 
his  omnibus  certiores,  huiusmodi  negotio  dignura  finem  imponere  valeamus. 
Sane  salutem  eiusdem  re«'is  zelantes,  ipsi  consulimus,  vt  super  eo,  quod 
clericum  quendam  ad  suspendiura  iudicauit,  licet  rciecto,  vt  dicitur,  clericali 
habitu,  clericali  videtur  priuilegio  se  priuasse,  absolutionis  recipiat  bene- 
ficium    ad    cautelam.     (}uocirca    discretioni    vestre    per    apostolica   scripta 


107 

mandamus,  quatemis  ipsum  legem  personaliter  adeuntes,  ad  exhibendam 
cautionera  predictam,  et  ad  faciendum  eam  a  suis  subditis  exhiberi,  ac  ad 
restitutionera  ipsius  episcopi,  et  alia,  que  premisimus,  monentes  prudenter, 
et  efficaclter  inducentes,  eius  super  his  lifteras  requiratis,  ad  nos  per 
vestrum  aliquem  deferendas.  Relaxaturi  sententiam  interdicti  promulgatam 
in  regnum,  si  super  restitutione  ipsius  episcopi,  et  aliis  fecerit,  que  hor- 
tamur,  impensuri  eidem,  si  voluerit,  vt  predictum  est,  absolutionis  beneficium 
ad  cautelam,  pro  suspensione  clerici  memorati.  Datis  Rorae  apud  Sanctum 
Petrura  Idibus  3Iaii,  anno  secundo. 

Manrique  Annales  Cisterc.  IV.   143.  —  e  Regesto  Honorii  III.  anno  II. 
epist.  1079. 


xcv. 

Honorius  papa  III.  „universis  crucesignatis  Teutoniae,  Boemiae^ 
Moraviae,  Daciae,  Poloniae  et  Poraeraniae,  ad  subsidiura  Prutenorum 
proficiscentibus"  —  exhortatio,  —  ut  „ad  convertendura  ad  deura,  non  ad 
subjugandum  vestrae  servituti  paganos  intendere  studeatis."  Datura  Romae 
apud  s.  Petrum  XVII.  Kalendas  Junii,   1318. 

Palacky's  Reise  p.  21.  —  e  Regesto  Honorii  lU.  Ilb.  H.  epist.  1149. 


XCVI. 

Honorius  papa  III.  Eistetensi  episcopo  raandat,  ut  canonicos  Pra- 
genses,  et  alios  presbyteros,  qui  interdictura  ab  episcopo  positura  viola- 
verant,  auctoritate  apostolica  officio  beneficiisque  suis  privatos  denuntiari 
faciat.     Datum   14.  Decerabris,   1218. 

Palacky's  Reise  p.  28.  —  e  Regesto  Honorii.  III.  lib.  III.  epist.  166. 


14* 


108 


XCVII. 


Honorius  papa  Jlf.  ahbatibus  de  Zwetl  et  Wallerbach,  et  priori  de  Zwetl 

mandat,  ut  de  Roberti,  episcopi  Olomucensis,  vita  inquirant.    Dt.  Laterani 

XV.  Kalendas  Februarii,   1319. 

Honorius  episcopiis  seruus  seruoruin  dei.  Dilectis  filiis  de  Zuetela^ 
et  de  Ebrach  *)  abbatibus,  et  priori  de  Zuetela  Cisterciensis  ordinis, 
salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Ad  aures  nostras,  dilecto  filio  abbate 
Silocense  insinuante,  peruenit,  quod  licet  venerabilis  frater  noster  R. 
Olomucensis  episcopus  Cisterciensis  ordinis  regulam  sit  professus,  ita  tamen 
est  in  reprobum  sensum  datus,  quod  duobus  homicidlis  perpetratis,  duas 
sorores  Cunicensis  monasterii  moniales,  et  plures  mulieres  alias  coniu^atas 
cognouit  carnaliter,  et  quandam  virg;inem  deflorauit;  hec  et  alia  committens 
turpia  impudenter  in  sue  salutis  dispendium,  et  scandalum  aliorum.  Quo 
circa  discretioni  vestre  per  apostolica  scripta  mandamus,  quatenus  inqui- 
sita  super  his  diligentius  veritate,  quod  canonicum  fuerit,  appellatione 
postposita  statuatis,  facientes  quidquid  statueritis  per  censuras  ecclesiasticas 
firmiter  obseruari;  quod  si  non  omnes  his  exequendis  potueritis  interesse, 
duo  saltem  vestrum  ea  nihilominus  exequantur.  Datis  Laterani  XV'.  Kal. 
Februarii.    Pontificatus  nostri  anno  tercio. 


•3  Palacky  e  Regesto  autographo  habet  ,,ile  Valdrabach." 

Manrique   Annales   Cisterc.  IV.  159.  —    e  Regesto  Honorii  III.  lib.  III. 
epist.  349. 


XCVIII. 

Otakarus,  Boemorura  rex,  Honorio  papae  III.  jam  se  paruisse  asse- 
verans,  leo^atum  cum  episcopo  Pragensi  in  Bohemiam  mitti  petit.  S.  d. 
(1319). 

Palacky's  Ileise  pag.  22.  —  c  Regesto  Honorii  lib.  III.  epist.  300. 


109 

XCIX. 

Otakarus,  Boemorum  rex,  Honorio  papae  III.  mittit  formam  compo- 
sitionis  cum  episcopo  Pragensi  per  episcopum  Ratisponensem  abbatesque 
factae.  8.  d.  (1219). 

Ibidem  —  epist.  301. 

c. 

Premizl  rex  Boemorum  .  .  .  claustro  3Iilevcensi  ob  interuentum 
coniug^is  Constancie,  intercedenie  c|uo(|ue  dilecto  g-ermano  suo  Vladislao 
marchione  Morauie  et  Cscirnino  camerario  et  Ztibor  iudice  curie  .  .  . 
villam  Bo^eniz,  quam  abbas  Gerlacus  pro  CX  marcis  ab  ipso  obli^atam 
tenuit,  dedit  hereditarie  possidendam.  Datum  in  Knin  a.  d.  M.  CC.  XIX. 
presentibus  filiis  domini  regis   Wencezlao  et  Vadislao  .  .  . 

Aualecta  F.  Palacky  ex  originali  archivi  Worlicensis. 

CI. 

Otakarus  Bohemie  rex  .  .  Zahradkam  et  circuitura  eundem  cum 
uniuersis  pertinentiis,  siluis,  pratis,  aquis,  villis  ecclesie  assignauimus 
Wisseo;radensi.  Et  ne  hoc  ecclesie  predicte  posset  infrino;i,  filios  nostros 
Wenceslaum  et  Wladislaum  misimus  ad  diMiotandum  et  circumeundum  cir- 
cuitum  cum  uniuersis  pertinentiis  supradictis  . . .  Acta  sunt  hec  anno  incar- 
nationis  domiiii  31.  CC.  XIX.  VII.  Kalendas  Au^usti. 

Hamnierschniidt  —  Gloria  eccl.  Wyssehradensis  pag.  178. 

CII. 

Honorius  papa  III.  episcopis  Ratisponensi  et  Palai^iensi,  atque  praeposito 
Pataviensi  molestiasy  guas  ecclesia  Pragensis  patitur,  referens,  interdicti 
sententiam   denuo  per  Boemiam  promutgari  jubet.     Dt.  Reate  IV.  Nonas 

Augusti,   1319. 
Honorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.     Venerabilibus  fratribus  . . 
Ratisponensi    et   Patauiensi   episcopis,   et  dilecto   filio   Patauiensi  preposito 


no 

salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Licet  sepedicto  re«;i  tanqiiara  ab 
eo  missis  deferie  velimus;  quia  tamen  non  est  deferendum  hominibus 
contra  Deum,  cui  est  contra  omnes  liomines  deferendum;  de  fratrum 
nostrorum  consilio  discretioni  vestre  per  apostolica  scripta  finniter  pre- 
cipiendo  mandamus,  quatenus  reg:em^  et  barones  eosdem,  vt  prefato  episcopo 
de  damnis  illatis,  et  subtractis  fructibus,  nec  ndn  irrog;atis  iniuriis  satis- 
factionem  exhibeant  competentem,  et  ab  ipslus  de  cetero  raolestatione 
desistant,  recepta  super  his  ab  ipsis  pig-noraticia,  vel  fideiussoria  cautione, 
raoneatis  prudenter,  et  efficaciter  inducatis.  Qmt\  si  monitis  vestris,  quod 
absit,  infra  duos  menses  acquiescere  forte  noluerint,  deminciaraus  eos  ex 
tunc  excoraraunicationis,  et  totam  terram  eorum  interdicti  sententiis  sub- 
iacere,  quas  vos  renouantes  singulis  diebus  dominicis  et  festiuis,  faciatis 
easdem  appellatione  remota,  tam  ab  episcopis,  quam  ecclesiarum  prelatis, 
et  alils  omnibus  vicinis  inuiolabiliter  obseruari,  donec  redeuntes  ad  cor 
relaxari  easdem  sententias  raereantur  . .  Datum  Reate  IV.  Nonas  Augusti. 
Pontificatus  nostri  anno  IV. 

Haynaldus  XIII.  p.  294.  —  e  Regesto  Honorii  III.  lib.  IV.  epist.  541. 


CIII. 

Honorius    papa   III.    archiepiscopo   Salisburffensi,   episcopo  Chiemcnsi,   et 

ahhati   Sanctae   Crucis   scribit^   iit  ad  confinia   regni  Boentiae   accedentes, 

partes  suas  interponant  ad  reformandam  concordiam  inter  reffem  et  barones, 

atque  episcopum  et  clerum  Boemiae.     Datum   Viterbii  XIII.  Kalendas 

Aprilis,   1220. 

Ulonorius  episcopus  seruus  seruorura  dei.  Venerabilibus  fratribus  .  . 
Salisburgensi  archiepiscopo, . .  Kyraensi  episcopo,  et  dilecto  filio  . .  S.  Crucis, 
Cisterciensis  ordinis,  Patauiensis  diocesis,  abbati  salutem  et  apostolicam 
benedictionem.  Post  diutinara  raorara,  quara  venerabilis  frater  noster  Pra- 
gensis  episcopus  apud  apostolicara  sedem  traxit,  |)ro  questiono  inter  ipsnm 
pro  parte  una,  et  illustrera  regem,  et  barones  Boemie  ex  altera,  super 
decimis,  iurisdictione  ecclesiastica,  ecclesiaium  imraunitate,  ac  noinuillis 
aliis  ad  ecclesiasticam  pertinentibus  libertatem  suborta,  pro  qua  etiani  ipse 


rex,  et  barones  excommuiricationi,  et  legnura  eius  subiacent  interdicto: 
tandem  procuratoribus  ipsius  regis,  et  baronum  in  nostra  presentia  con- 
stitutis,  utraque  pars  arbitrio  nostro  libere  se  commisit.  Habito  ig-itur 
cum  fratribus  nostris,  et  cum  ipsis  partibus  long^o  de  compositione  tractatu, 
ita  quod  partes  ipse  a  forma  sibi  tractata  in  paucis  articulis  discordabant. 
Ecce  nobilis  vir  Dalebor  maior  iustitiarius,  et  Martinus  pincerna  ipsius 
regis,  ac  3Iarcbuardus  de  Decbin,  et  Dionysius  de  Prachen  castellani 
aduenerunt  ex  parte  dicti  regis,  et  sua,  cura  instantia  postulantes,  ut 
prefatura  episcopura  ad  A^ienara,  ciuitatera  nobiiis  viri  ducis  Austrie,  mitte- 
remus,  affiimantes,  quod  rex,  et  barones  predicti,  quos  illuc  venturos 
firraissirae  proraittebant  presente  dicto  episcopo  inducerentur  facile  ad 
concordiara:  et  ipsi  ad  boc  irapenderent  dili«^ens  studium  et  operam  elTi- 
cacem:  quod  etiara  firraauerunt  predicto  iuraraento,  quod  ipsi  ad  hoc  directi, 
hoc  de  ipsorura,  re<ris,  et  baromnn  raandato  speciali  procurabant;  et  quod 
ad  pacem,  et  concordiam  fideliter  laborarent;  quodque  custodirent  personam 
episcopi,  sicut  suas  tam  deducendo  eura  ad  ciuitatera  predictara,  quara  ad 
nostrara  presentiara  reducendo,  si  forte  non  posset  concordia  prouenire. 
Nos  ioitur  acquiescentes  precibus,  et  instantie  nobiliura  predictorum,  epi- 
scopum  ipsum  ad  ciuitatera  iam  dictam  duximus  transmittendum,  ut  huius- 
modi  controuersia  finera,  donante  doraino,  sortiatur,  ideoque  per  apostolica 
vobis  scripta  raandaraus,  quatenus  ad  locum  ipsura,  vel  propius,  si  necesse 
fuerit,  ad  regni  confiniura  personaliter  accedentes,  et  coraraonentes  dictum 
regem,  cui  super  hoc  scribiraus,  ut  et  ipse  iuxta  promissionem  nobilium 
dictorum,  cum  aliquot  de  baronibus,  a  ceteris,  tam  baronibus,  quam  nobi- 
libus  Boeraie  niandatura  habentibus,  ad  locura  accedat  eundera,  interponatis 
prudenter,  et  sollicite  partes  vestras  ad  reforraandara  concordiara  inter 
eos:  quc,  si  studio  vestro  raediante  proueniret,  eadeni  sufficienti,  et  idonea 
cautione  firniata,  prefatas  excomraunicationis,  et  interdicti  sententias  rela- 
xetis;  alioquin  episcopum  ipsum  ad  nos  reduci,  iuxta  promissura  nobilium 
predictorum,  in  Coloniam  facientes,  easdem  sententias  proci[)iatis  usque  ad 
satisfactionem  condi»'nara  inuiolabiliter  obseruari.  Dt.  V  iterbii  XIII.  Kal. 
Aprilis.  Pontificatus  nostri  anno  quarto. 

Manrique  Annales  Cisterc.  IV.  17.5.  —  e   Regeslo    Honorii   III.  lib.  IV. 
epist.  678.  —  Cfr.  Palacky's  Reise  p.  22. 


112 


CIV. 


Otakarus,  qui  et  Piemysl,  Boemorum  rex,  confert  monasferio  Welehradensi 

villam   Zarosice   sub  testimonio    Wladislai,   marchionis  Morainae. 

Datum  Hodonin,   1220. 

In.  noraine.  sancte.  et.  indiuidue  trinitatis.  Otacarus.  qui.  et.  Premizl. 
dei.  gratia.  Boeraorum.  Rex.  Oranibus  tara  presentibus  quam  futuris  in  per- 
petuura.  Processu  temporis  imrautantur  plerumque  legitirae  liominum  dona- 
tiones.  factaque  solleraniter  celebrata.  nisi  testinionio  proborura  et  sio^illatis 
inueniantur  litteris  roborata.  ut  cura  opus  fuerit  conspectui  dubitanciura 
presententur.  et  quasi  ad  presens  acta  perlectis  seriatim  litteris  nidebuntur. 
Notura  itaque  faciraus  oranibus  ^eneraliter  presentera  pa^inara  inspecturis. 
quod  nos  abbati  et  conuentui  deuote  doraino  in  Welffrad  faraulantibus. 
uiilara  quandara  Schorcici  nomine.  que  primitus  ad  Vhricic  pertinebat.  de 
nostra  raera  liberalitate  iure  hereditario  cum  raonte  qui  ibidera  situs  est 
contulimus  inperpetuura  possidendara.  Ne  ig-itur  hoc  tara  nobile  factara 
nostrura  posset  inposterura  aliquatenus  uiolari.  eisdeni  presens  scriptnra 
nostri  si«;iHi  feciraus  rauniraine  roborari.  statuentes  ut  siquls  hoc  tam  sol- 
lerane  factum  nostrura  inposterura  ausu  tenierario  modo  quolibet  presumpserit 
immutare.  C.  marcas  argenti  pro  pena  reo^ali  caraere  coinponat.  Actura 
in  Hodonin  anno  ab  incarnacione  domini  Millesirao.  CC.  XX.  in  presentia 
horum  quorum  nomina  subsequuntur.  Heinricus  qui  et  Wladizlaus  Marchio 
Morauie.  Rohertus  Olomucensis  episcopus.  Conradus  comes  de  Ardec.  Jaros. 
Benes.  Bauor.  Witco  et  alter  Wittco.  et  llenricus  filii  Wittoconis.  Petrus 
filius  Bohute.  Wilalmus  filius  Zbrazlay.  Budizlaus.  8uatozIaus.  Berhterus. 
Englisalcus  prothonotarius.  Data  per  raanura  Herraanni  notarii.  indictione  VII. 

Ex  originali  archivi  ejusdem  inonast.  sign.  G.  I.  in  registr.  c.  r.  Gubernii.  — 
Ue  3  sigillis  unicuni  Heinrici  supcrest,  estque  eqnestre  cuni  Icone  in  scuto 
et  circumscriptione :  Heinricus  Uei  gralia  Marciiio  Moravie.  —  Apo- 
graphum  in  cod.  Welehrari.  Ms.  fol.  39, 


113 

CV. 

ConraduSy  comes  de  Hurdeck,  cedil  monasterio  Welehradensi  de  jure,  quod 
sihi  in  villam  Zarosice  compelebut.   13S0. 

ly(|onra(1us)  comes  de  Hardeke  omnibus  hanc  pa£^inam  Inspecturis 
salutem  in  doraino.  Nouerint  tara  presentes,  quam  futuri,  quod  eg^o  Conradus 
obtinui  pro  seruicio  meo  quandam  villam  vrscicz  cura  aiia  villa  Scorscicz 
iiomine  cum  omnibus  appendiciis  suis  ab  illustri  rege  Boemie  tercio,  nomine 
Ollacaro^  et  fratre  eius  inclito  marchione  Morauie,  Wudislao  nomine,  iure 
hereditario  possidendas.  Contig-it  autem,  quod  quidamrailes,  Bertherus  nomine, 
a  nobis  fuit  infeudatus  de  illa  villa,  que  vocatur  Scorscicz-,  sed  ipse  nobis 
voluntarie  resio^nauit,  quara  postea  de  consensu  nostro  et  ad  peticionem 
nostram  illustris  rex  Boemie  et  inciitus  marchio  Morauie  frater  eius,  prius 
nominati  contulerunt  ecclesie  Welegrademi  perpetuo  iure  possidendam  et 
sine  omni  contradiccione  ad  suos  vsus  conuertendam*,  hoc  autem  feciraus 
nullo  precio  inducti,  sed  pure  pietatis  causa,  considerantes  honestatem 
religionis  fratrum  in  eadem  ecclesia  commorancium,  sperantes  nos  per 
eorum  merita  eternorum  gaudiorum  obtinere  prcmia.  Ne  autem  ecclesia 
in  Vrscic%  vel  eius  prouisores  arniuara  (juerelara  possint  habere  contra 
ecclesiam  Weleg;radensera  de  decimis  quarundam  vinearum,  (|ue  sunt  plan- 
tate  in  predicto  predio,  ordinatura  est  cura  consilio  prudencium  virorum 
et  consensu  episcopi  diocesani,  Ruberti  noraine,  quatenus  ecclesia  Wele- 
gradensis  debeat  dare  ecclesie  de  V  rscicz  quolibet  anno  carratara  vlni, 
ut  onus  deinceps  dfe  quibuslibet  decimis  excludatur,  querimonia  et  actio 
plenarie  sopiatur;  quia  vinee,  que  sunt  site  in  predicto  predio,  labore  fra- 
trum  ecclesie  Welegradensis,  que  est  ordinis  Cisterciensis,  sunt  plantate 
et  exculte.  Et  vt  hec  omnia  rata  perraaneant  nostrum  sigillum  in  huius 
testimoniura  huic  pagine  fecimus  apponi.  Acta  sunt  hec  anno  ab  incar- 
nacione  domini  M.  CC.  XX.  Huius  rei  testes  sunt:  Wudizlaus  marchio 
Morauie.  Rubertus  Olomucensis  episcopus.  Jaros.  Benes.  Witco  et  alter 
Witco  et  Heinricus  filii  vitconis.  Petrus  filius  Boguthe.  Wilhelmus  filius 
zbraslay.  Budislaus.  Suatoslaus.  Bertherus.  Eno^ilscalcus  prothonotarius. 

Ex  apographo  in  codice  Welehrad.  Ms.  fol.  46. 

15 


il4 


CVI. 


Olakarus,  qui  et  Premysl,  Boemorum  rex,  concedit   Welehradensi   mona- 

sterio  facultalem   emendi  i'iUam  Jarosow  a  Sifrido,   canonico  Olomucensi, 

filio  ducis  Bietislai.     Actum  in  Brunna,   18S0. 

In  nomine  sancte  et  indinidue  tiinitatis.  Ottakarns,  qui  et  Premizl, 
dei  gracia  Boemornm  rex  tam  presentibus  quam  fnturis  in  perpetuum. 
Contingit  sepius  multis  annorum  curriculis  elabentibus  quelibet  facta  hominum 
leg^ittima,  colebrata  sollempniter  immutari,  nisi  viuaci  pagine  inserantur, 
vt  cum  in  dubium  deuenerint,  conspectui  vinencium  presententur,  seriatim- 
que  publice  recitata;,  quasi  ad  presens  conscripta  dilucide  apparebunt. 
Notum  itaque  facimns  oranibus  g;eneraliter  presentem  pag;inam  inspecturis: 
Quod,  cum  dilectus  capellanus  noster  Sifridus,  Olomucensis  canonicus, 
quandam  villam  suam,  Jarosoiv  nomine,  quam  a  proffenitore  suo  illustri 
duce  Bretizlao  promeruerat,  uellet  abbati  et  fratribus  de  Welcffrad  pro 
certa  vendere  pecunie  quantitate,  ad  nos  accedens  humiliter  postulauit,  ut 
sibi  liceret  prefatam  hereditatem  cum  nostro  permissu  venumdare  abbati 
et  fratribus  antedictis;  nos  vero  ipsins  deuocionem  attendentes,  moti  mi- 
sericordia  larg^am  et  plenam  sibi  dedimus  licenciam  prenotatam  hereditatem 
Jarosovv  uendendi  libere  abbati  et  fratribus  memoratis.  Eisdem  ergo  cum 
deuocione  confnmacionem  a  nobis  postnlantibus,  ne  hoc  tam  sollempne 
factum  postmodum  posset  aliquatenus  imunitari,  presens  scriptum  nostri 
sigilli  munimine  roboratum  pro  testimonio  fecimus  exhiberi,  statuentes,  ut 
si  quis  hoc  tam  sollempne  factum  imposterum  ausu  temerario  modo  quolibet 
presumpserit  violare,  regali  camere  C  marcas  arn^enli  pro  pena  com- 
ponat.  Actum  in  Brenna  ainio  ab  incarnacione  domini  M.  CC.  XX. 
presentibus  hiis,  quorum  nomina  subsequuntur:  Heinricus  qui  et  Wladizlaus, 
marciiio  3Ioranio.  Robertus  Olomucensls  episcopus.  Anselmns  })rothonotarius. 
Jaros.  Benes.  \Vitco.  Heiinicus.  Vitco  filii  A^itconis.  Suatozlaus.  Snezlaus. 
3Iagister  Sdizlaus  Pragensis  canonicus.  Hermannus.  Beneda.  Wilalmus. 
Bauor.  Bertlserus.  Budizlaus.  Cron.  Smil.  Andreas.  Johannes.  Welen. 
Olazlaus.  Stanimir.     Data  per  manum  Kermanni  notarii,  indiccione  A^HI. 

Ex  apojfraplio  in  codlce  Welehrad.  Ms.  fol.  40. 


115 

cvn. 

Rohertus,  episcopus  Olomucensis,  concedit  de  consensu  sui  capituli  mona- 
sterio  Welehradensi  decimas  villarum  ejusdem.     Acta  Olomuc  mense 

Augusto,   1220. 

O^.  In  noiuine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  araen.  Ego  Rupertus 
dei  gracia  Olomucensis  episcopus  dilectis  In  Christo  fratiibus  abbati  et 
conuentui  in  Welegrad  Cisteiciensis  ordinis  Oiomucensis  diocesis  inper- 
petuum.  Conuenit  scribi  quod  non  conuenit  obliuisci.  Ea  inim  que  vite 
presentis  aguntur  curriculo  lacile  vaciliant.  nisi  scripti  testimonio  roborentur. 
Cvm  i^itur  ex  olTicii  nostri  debito  benefacere  singuilis  teneamur.  illis  tamea 
specialius  debemus  ac  volumus  prouidere  qui  relig-ionis  approbate  vitam 
et  habilum  sunt  professi.  et  pro  statu  vniuersalis  ecclesie  die  noctuque 
domino  deo  supplicando  deuocius  famulantur.  Ea  propter  uos  o  fratres  In 
domino  dilectissimi  conuentum  vestrum  et  domum  vestram  in  Welegrad 
tamquam  liliam  specialem  ecclesie  nostre  Olomucensis  que  ipsius  mater 
esse  dinoscitur  ac  patrona  sincere  dilectionis  vlnis  propensius  amplexantes. 
Decimas  inte«;rales  omnium  villarum  in  an^ris.  vineis.  aninimalibus  (sic) 
siue  <|uibuslibet  vsufructibus  quocun(jue  censeantur  vocabulo.  quas  tempore 
sue  fundationis  vestrum  monasterium  possidebat  vel  in  sui  dedicatione. 
nec  non  ot  inposterum  largicione  principum  seu  baronum.  vel  per  emptionis 
modum  aut  commutationis.  nec  non  sub  cuiuslibet  le«;itime  occasionis  pre- 
textu.  remediis  quoque  decedentium  in  quibuslibet  prouinciis  nostre  diocesis 
perpetuis  temporibus  possessurum  erat.  ad  sustentationem  vestram  amplio- 
rera.  et  ob  uestrarura  recompensationem  orationum  libere  et  absolute  tocius 
capituli  nostri  Olomucensis  vnanimi  accedente  consensu.  vobis  et  succes- 
soribus  vest»is  inperpetuum  misericorditer  ac  liberaliter  duximus  concedendas. 
quarum  hic  nomina  subscribuntur.  Weleo;rad  villa  forensis  cura  omnibus 
suis  a];pendiciis.  3Iaratiz.  et  utrumque  Popowiz.  Kneispole.  Squalcowiz. 
Jerschowe.  Tvpicz.  Borsiz.  Costelan.  Naconice.  Polissowiz.  Pritluc.  AVele- 
nowiz.  Babice.  Wesconewiz.  A^^ezde.  Prist.  Potwariz.  Styboricz  cum 
omnibus  suis  pertinentiis.  in  Opauiensi  prouincia  constitutis.  Vt  igitur. 
hec  nostra  donacio  firma  sit  et  stabilis  ac  semper  maneat  inconcussa.  nec 
per  aliquem  successorum  nostrorum  valeat  inposterura  aliquatenus  reuocari. 

15* 


116 

nos  ipsam  douationem  et  donationis  memoriam  presenti  pag^ina  et  sigilli 
nostri  munimine  roborauimus  cum  sigillo  ecclesie  Olomucensis.  cum  testi- 
monio  etiam  et  sig-illis  specialibus  personarum  ipsius  ecclesie  et  ceterorum 
fratrum  qui  hic  nominetenus  exprimuntur.  E^o  Walterus  decanus  Olo- 
mocensis  et  archidiaconus  Brunnensis  et  Znoemensis  huic  donacioni  con- 
sentiens  proprium  sigillum  apposui.  Eg;o  Stephanus  prepositus  olomocensis 
ecciesie  consentiens  proprium  sia;illum  apposui.  Kgo  Radozlaus  olomo- 
censis  archidiaconus  consentiens  proprium  sigillum  apposui.  Ego  Esau 
archidiaconus  prerowensis  consentiens  proprium  sigillum  apposui.  Ego 
Moyses  archidiaconus  Brezlauiensis  consentiens  proprium  sigillum  apposui. 
Eg;o  Vtissen  canonicus  consensi.  Ego  Ysaac  canonicus  consensi.  Ego 
Jacobus  canonicus  consensi.  Eg;o  Sifridus  canonicus  consensi.  Ego  Theo- 
dericus  canonicus  consensi.  Ego  Johannes  canonicus  consensi.  E^o  Petrus 
canonicus  consensi.  Ego  Conradus  canonicus  consensi.  Ego  Zeborius 
canonicus  consensi.  Ego  Arcleus  et  omnes  canonici  consensimus.  Acta 
sunt  hec  sollerapniter  in  Olomucz.  anno  domini  M.CC.XX.  mense  Avgvsti. 
Indictione.  VII.  feliciter.  Amen. 

Ex  originali  duplici  (sub  sign.  E.  I.  et  J.  I.3  archivi  ejusdem  monaslerii  ia 
registr.  c.  r.  Guberuii.  —  Item  apographum  in  codicc  Welehrad.  Ms. 
fol.  1.5. 

C^  III. 

Heinricus,  qui  et    JVIadislaus,  marchio   Moraviae,  confert  Dauhrawnicensi 

monaslerio  ecclesiam  in  Bystrice  cum  jure  patronatus  et  dote  ejusdem. 

Actum  in  castro  Wewerj,  1:^30. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  amen.  Eg"o  Heinricus  qui  et 
Vl^^ladizlHus.  dei  gratia  marchio  Morauie  tam  presentibus  quam  futuris  in 
perpetuum.  Contingit  sepe  quod  facta  hominum  licei  rlte  et  sollempniter 
celebraia.  temporis  labentis  incertitudine  et  hominum  futurorum  ignorantia 
immutari  solent.  nisi  scripture  tenacis  firraitate  roborentur.  qua  omnis  du- 
bietatis  scrupulus  si  quando  exortus  fuerit  statim  eneruatur  et  deletur. 
Notum  sit  itaque  vniuersis  hos  pao^ine  apices  inspecturis  quod  nos  ius 
patronatus  ecclesie  in  Bistrice  pro  remedio  anime  nostre  et  predecessorura 


117 

nostrorum  ad  intercessionem  nobilis  uiri  Stephani  de  3IedIov  castellani  de 
Deuici.  iure  perpetuo  et  integro  quo  no&  illud  hactenus  possedimus  con- 
tulimus  31.  abbatisse  et  conuentui  eius  in  Dubraunik.  Oonfirmamus  etiara 
ipsi  monasterio  omnem  dotem  quam  predecessores  prefati  Stephani  et  ipse 
de  pia  liberalitate  prefate  ecclesie  contulerant  in  ipsa  uilla  forensi  Bystrice, 
mansum  uidelicet  cum  silua  in  Zdenici.  et  capella  in  Piuonici.  cum  dimidia 
aratura  et  bosco.  Vt  autem  hec  nostra  donatio  et  confirmatio  presente 
pag^ina  robur  obtineat  perpetuum  priuilegii  tenorem  sigilli  nostri  karactere 
niunluimus.  Actum  in  castro  Ueueri  anno  incarnationis  domini  M.  CC.  XX. 
presentibus  hiis  quorum  nomina  subsequuntur:  Hohertus  episcopus  Olomu- 
censis.  Bertherus  de  Vranoue.  Zuoysa  dapifer.  Adalbertus  de  Kuniz. 
Stephanus  de  Medloue  burgrauius  de  Deuici.  Leua  de  Bruna.  Pribizlaus. 
Voiteh  filius  Stephani.  Andreas  marscalcus.  Vitco.  Doben.  et  alii  quam  plures. 

E  copia  sec.  XIV.  in  archivo  civitatis  Bystricensis. 

CIX. 

Emerammus,  casfellanus  Znoymensis,  confert  monasterio  JLucensi  fundatam 
a  se  ecclesiam  in  Primetice  CJ^rendit-z)  cum  dote  sua.     IISSO. 

Oranibus  presentes  litteras  inspecturis  notura  facio  vniuersis  quod 
ego  Emrammus  miles  et  castellainis  in  Znoem  filius  quondam  domini  Etley. 
pro  remedio  anime  mee.  patris  et  matris  parentumque  meorum  dono.  con- 
cedo  et  renuncio  tibi  domino  F.  abbati  lucensi  uice  et  nomine  eiusdem 
ecclesle  ius  patronatus.  quod  adeptus  sum  ex  fundacione  ecclesie  primetitz. 
quam  ecclesiam  fundaui  de  licentia  et  mandato  tuo  fratrum  tuorum  in 
supradicta  uilla  que  ad  ecclesiara  beati  Nicholai  in  Znoem  que  proprie 
est  Lucensis  noscitur  pertinere  Dono  insuper  et  concedo  atque  renuncio 
orane  ius  er  potestatem  quam  habeo  uel  habere  possem.  siue  ex  lundatione 
supra  dicte  ecclesie  siue  etiam  in  possessionibus  quas  concessi  supra 
dicte  ecclesie  quarum  nomina  sunt  hec:  3Ianssum  in  eadera  uilla.  secundum 
in  uilla  cvlcharuitz.  et  partera  de  silua  in  3Iassovitz.  Huius  autera  raee 
concessionis.  donacionis  ct  renunciacionis  testes  sunt  hii.  Lucas  prior 
lucensis   ecclesie.    Henricus  camerarius.  Gerardus  cellerarius.   Wilhelmus 


H8 

strag-oviensis  canoiiicus.  Joliannes  parocliianiis  in  chetow.  Ut  aiitom  hec 
mea  donacio  in  perpetuum  robur  habeat  firmitatis.  has  litteras  mei  sigilii 
feci  munimine  roboraui. 

Ex  originali  monast.  Lucensi.s  (F.  2.)  in  registr.  c.  r.  Gubernii.  —  Sigillum 
illaesum  appendat  cum  insigni  gentis  Pernsteinianae. 

cx. 

Robeiius,  episcopus  Olomucensis,  confirmaf  monasterio  Lucensi  jus  patro~ 
nafus  ecclesiae  in  Primefice.     Dt.  PHmefice,   ISSO. 

RCobertus}  dei  gracia  Olomucensis  episcopus.  cunctis  Christi  fide- 
libus  presentibus  et  luturis.  salutem  in  uera  sahite.  Nouerint  vniuersi 
huius  scripti  copiam  habituri.  quod  illusfris  marchio  IVIorauie  Wladizfaus 
qui  ef  Henricus  nomine.  ius  patronatus  ecclesie  de  priiiiefiz  pro  remedio 
anime  sue.  et  predecessorum  suorum  ad  intercessionem  nobilis  uiri  Imme- 
rammi.  Znoymensis  castellani  libere  Li^censi  contulit  monasterio.  et  nobis 
deuote  supplicauit  quatinus  ex  iiostri  iure  officii  iura  spiritualia  eidem 
monasterio  confirmaremus.  Nos  ifi;itur  ipsius  deuotionem  quam  liabebat 
circa  loca  religiosa  commendantes  in  Christo  donum  altaris  et  omnia  iura 
spiritualia  eiusdem  ecclesie  in  primetiz  cum  decimis  et  aliis  prouentibus 
ad  eandem  ecclesiam  pertinentibus.  domino  Floriano  supradicti  monasterii 
Ivcensis  abbati  et  suis  successoribus  ad  sr.stentationem  fratrum  inibi  deo 
famulantium.  et  subuentionem  pauperum.  concedimus  in  perpetuum  et  pre- 
sentium  auctoritate  confirmamus.  Acta  sunt  hec  anno  gracie  31.  CC.  XX. 
in  primetiz  in  die  dedicationis  ecclesie.  Pontificatus  nostri  anno  XX. 
quoram  testibus  subscriptis.  quorum  nomina  sunt  hec. 

Ex  originali  monast.  ejusdera  in  registrat.  c.  r.  Gubernii. 

CXl. 

Roherfus,  epiacopas  Olomucensis.,  confirmat  monasterio  Lucensi  jus  pairo- 
nafus  ipiarundam  eccfesiarum  cum  decimis.      1220. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  E<i;o  R(obertus3  Olomucensis 
episcopus.    Abbati  de  Luca  et  fratribus   eius.    Cum  nostre  sit  prouidentie 


119 

illls  prouidere  qui  minus  slbi  sciunt  consulere  et  circa  viros  relia;iosos 
opus  pietatis  ubique  promouere.  visum  fuit  nobis.  ut  beneficia  ecclesiastica 
que  abbas  et  sui  fratres  indebito  modo  hactenus  possederant  nostra  aucto- 
ritate  et  modo  debito  eis  robur  dare  et  firmitatem.  lus  itaque  patronatus 
quod  habent  in  ecclesiis  ex  concessione  principum.  militum.  siue  aliorum 
laicorum.  ecclesias  quoque  cum  decimis  quarum  hec  sunt  nomina.  Eccle- 
siam  de  Chatovv.  ecclesiam  de  Diakouich.  ecclesiara  de  Gobzhe.  ecclesiam 
de  Rokythnic.  ecclesiam  de  Olexowich.  ecclesiam  de  Domamil.  ecclesiam 
de  Lodinnizh.  ecclesiam  de  Znoem.  quas  prius  quasi  per  manus  laicas 
possederant  predecessorum  nostrorum  minime  requisito  consensu  eo.  quod 
tali  abusiue  adquisitioni  de  cetero  renuntiaverint.  eis  confirmamus.  Con- 
firmamus  etiam  eis  decimas  ad  nos  spectantes  de  uillis  ad  illas  ecclesias 
pertinentibus  que  proprie  sunt  claustri  quas  decimas  vvlg-us  credebat  spe- 
ctare  ad  preposituram  Bolezhlauiensem  quam  multis  temporibus  predeces- 
sores  nostri  possederunt  et  nos  possidemus.  Abbas  personas  Idoneas 
episcopo  representet  qui  ab  eo  curam  animarum  recipiant.  episcopo  in 
spiritualibus  abbati  vero  in  temporalibus  responsurl.  Aolumus  autem  ut 
abbas  requirat  integ-ras  decimas  a  suis  parochialibus.  et  contradictores 
nisi  resipuerint  excommunicatos  denuntiet.  Et  ne  super  hiis  a  modo  pos- 
sint  gravari  hanc  nostre  confirmationis  paginam  sig-illo  nostro  fecimus 
muniri. 

Ex  originali  eju.stlera  monastcrii  in  registrat.  c.  r.  Cubernii. 


CXII. 

Honorius  papa  III.  mittit  Greo;orium  de  Crescentio,  s.  Theodori 
diaconum  cardinalem,  apostolicae  sedis  legatum  in  Boemiam,  Mormiam, 
Poloniam,  Pomeraniam,  Sueciam,  Daniam  et  Germaniam  septentrionalem, 
cum  plena  potestate.     Dt.  31.  Decembris,   12S0. 

Palacky'»  Reise  pag.  83.  —  e  Regesto  Honorii  III.  lib.  V.  epist.  307. 


120 

CXIII. 

Honorius  papa  III.  Gregoriiira  de  Crescentio,  apostolicae  sedis  leg^a- 
tura  in  Boemiam  et  Moraviam  etc.  missura,  regi  Boemiae  commendat 
Dt.  29.  Decembris,   1220. 

Pai&cky's  Reise  p.  83.  —  e  Regesto  Honorii  III.  lib.  V.  epist.  309.' 

CXIV. 

Honorius  papa  III.  universo  clero  regfni  Boemiae  notara  facit  com- 
positionera  et  concordiara  inter  episcopura  Prag;ensera  ex  una,  et  procura- 
torem  regis  atque  baronura  regni  ex  altera  parte  factam.  Dt.  Laterani 
III.  Idus  Januarii,   1221. 

Palacky's  Reise  pag.  23.  —  e  Regesto  Honorii  IH.  lib.  V.  epist.  335.    — 
Bulla  ipsa  in  archivo  capituli  Pragensis  adservatur. 


cxv. 

Honorius  papa  III.  cardinali  legato  suo  per  Boemiam  et  Moraviam 
praescribit  formara  cautionis  a  rege  et  baronibus  Boemiae  postulandae. 
Di.  Laterani  X.  Kal.  Februarii,  1221. 

Palacky's  Reise  pag.  23.  —  e  Regesto  eodem   epist.  404.  —  BuIIa  ipsa 
superest  in  archivo  capituli  Pragensis. 


CXVI. 

Otakarus,   qui  et  Premysl,  Boemiae  rex,   confirmat  monasterio  Zwetlensi 

in  Austria  possessionem  villae  „Sahar'^  quondam  a  duce  Priderico  collatae. 

Actum  in  Switawis,  1221. 

In  noraine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Otakarus,  qui  et  Preraizl 
dei  gratia  rex  Boemorura  tara  presentibus  quara  futuris  in  perpetuura. 
Contingit  plerumque  temporis  per  processum  donationes  legitimas  factaque 
hominura   celebrata   solemniter  immutari.   nisi  viuaci  pagiiie  inserantur  et 


121 

testlmonio  proborum  hominiim  ac  sigillatis  inueniantur  litteris  roburata. 
ut  cura  in  ambig^uum  deuenerint  conspectui  viuentium  presententur  et  tunc 
quasi  ad  presens  acta  cuilibet  dilucide  apparebunt.  Notum  itaque  pre- 
sentibus  et  futuris  ad  quos  presens  pag^ina  peruenerit.  quod  nos  pro  salute 
ac  remedio  anime  nostre  atque  omnium  nostrorum  parentum.  contulimus  et 
donauimus  l)eo  et  ecclesie  sancte  3Iarie  in  Zwefta  ad  uwum  abbatis  et 
fratrum  ibidem  domino  famulancium.  predium  quoddam.  quod  vulgariter 
8a/iar  appellatur.  cum  omnibus  suis  pertinenciis.  campis.  pratis  atque  silua 
quemadmodum  frater  noster  felicis  memorie  dux  F^ridericus  eisdem  contulerat 
iure  hereditario  in  perpetuum  possidendum.  ita  tamen  quod  ipsam  siluam 
non  extirpent  ad  terre  nocumentum.  Vt  autem  hoc  sollempne  factum 
nostrum  robur  obtineat  perpetue  Hrmitatis.  presens  scriptum  nostri  sio^illi 
munimine  fecimus  roborari.  Nulli  evgo  oranino  hominum  liceat  hanc  pa- 
^inam  nostre  donationis  infring-ere.  vel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si 
quis  vero  hoc  facere  attemptauerit.  si  par  nostrum  est.  indignationem 
omnipotentis  I)ei  incurret  et  tradatur  perpetuis  ignibus  cruciandus.  Si 
autem  minor  nobis.  regali  camere  C  marcas  argenti  pro  pena  componat. 
Actum  in  Switauis  anno  incarnationis  dominice  M.  CC  XXI.  Indictione 
IX.  in  presentia  horum  omnium  quorura  noraina  subsequuntur.  Robertus 
episcopus  Olomucensis.  ft^adizlavs  marchio  Morauie.  Wencezlaus  et  Wladi- 
zlaus  filii  domini  reyis  Premizl,  Arnoldus  prepositus  Wisegfradensis.  Eppo 
Prao^ensis  prepositus.  Benes.  Witco.  Henricus  frater  eius.  Jaros.  Budiwog". 
Colda.  Divis.  Castolov.  Ego  quoque  Herraannus  prefati  reg-is  notarius 
interfai  et  ex  ipsius  precepto  conscripsi.  ut  superius  continetur. 

£x  originali  niunasterii  Zwetlensi.s   niecum  a  K.  D.  Abbate  communicatum. 


CXVII. 

HeinricuSy    qui  et    Hladislaus,   marchio   Moraviae,    confert    Welehradensi 

monasterio  villam  Sukowice  cum  dimidia  silva  Rasjn.    Dt.   Welehrad 

pridie  Idus  Junii,   1221. 

In  noraine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  amen.    Nos  Heinricus  qui  et 
Wladizlaus   miseracione   diuina  marchio  morauie   claustro  sancte  3Iarie  in 

16 


188 

Welehrad  Cysterclensis  ordinis  et  oiunibus  ibidem  deo;en(ibus  inperpetuum. 
Ouoniam  g;eneracio  preterit  ct  g;eneracio  aduenit  et  actiones  humane 
sollempniter  celebrate  propter  incertos  rerum  et  temporum  euentus  solent 
cum  tempore  defluere  et  a  memoria  resecari  necesse  est  ut  ea  que  sub 
tempore  g-eruntur  litteris  et  testibus  perhennentur.  Noscat  igitur  (am  pre- 
sens  homiiuim  etas  quam  successura  posteritas  quod  inter  ceteras  dona- 
ciones.  quas  ob  reuerenciam  beate  viro^inis  Marie  fecimus  cenobio  in 
Welhrad  predium  sine  villam  nostram  Schucowicz  cum  pratis  j^ascuis 
virfifultis  affris  cuitis  et  incultis  contulimus  addita  eciam  medietate  silue 
RaHsin  cum  limitibus  suis  ut  in  ipsa  silua  siciit  in  omnibus  aliis  suis  siluis 
et  aquis  liberam  habeant  potestatem  ut  nullus  in  pascuis  in  piscacione  in 
uenacione  eos  presumat  inquietare.  sed  nec  uenator  aliquit  sibi  uendicet 
iuris  uerum  omnem  utilitatem  vndecunque  prouenientem  cenobium  illud 
libere  et  absolute  pos.sideat.  In  rei  o-este  robur  perpetuum  presens  pri- 
uileofium  sigilli  nostri  karactore  consio^nantes.  Testes  qui  huic  actioni 
interfuerunt  nominetenus  subscribendo  Bertherus  de  vrene  Teodericus  de 
Saderer  Szuoyze  dapifer  Petrus  pincerna  Adalbertus  de  Kaniz  Werso 
camerarius  Wilhamus  de  Znoym  Lutobor  de  Znoym  \nctor  de  Olomuz 
Andreas  marscalcus  Nicolaus  Doben  Szidobor  Paulik  de  Wasan  Ilirse 
fdius  Kanimiri  Virchozlaus  Vidko  Dluhomilus  Heroldus  magister  Arnol- 
dus  Prag;ensis  Thomas  de  Olomuz.  Mathias  de  Ywansiz  Gregorius 
Acta  sunt  hec  ainio  domini  M.  CC  XXI.  II.  idus  iunii.  Datum  Welhrad. 

E.\    oriffinali    cjusdrm   inonaslcrii    siirn.    G.  2.   in   registr.   c.  r.    Giii)ernii.    — 
Sigiliuni  avulsuni.  —  Apograpliuni  in  cod.  ^Vclclirad.  Ms.  fol.  SiO. 


CXVIII. 

Honorius  papa  III.  Gregorio,  cardinali  le<»*ato  sno  notam  facit  peti- 
tionem  cpisco|)i  Pra«;ensis  de  eri«;enda  inclropcdi  in  IJoemia,  jnbetcpie  de 
hoc  neo;otio  iiKpiiri  et  sihi  intimari,  quae  oppurluna  videbuntur.  Dalum 
19.  Junii,    ii^V. 

Palacky's  Reise  pag.  83.  —  e  Regesto  Honorii  111.  lib.  V.  epist.  735. 


i23 


CXIX. 


Jclonorius  papa  III.  eidem  legato  sno  scribit,  ut  provideat  episcopo 
Prag-ensi  de  loco  competente  et  securo  ad  tractandum  cum  rege  et  baro- 
nibus  Boemiae.     Dt.   19.  Junii,   lS2i. 

Ibidem  —  epistola  736. 


cxx. 

Ofakarus,  rer  Boemorum,  confirmat  et  renorat  omnia  frivilegia  et  exem~ 

tiones  ecclesiae  Pragensis,  cui  etiam  castrum  Podiirjn  restituit.    Datum  in 

Sacka  Xonis  Julii,   1281. 

In  nomine  patris  et  filii  et  spiritus  sancti  amen.  Nos  Ottacarus  dei 
g^ratia  Bohemorum  rex,  uniuersis  Christi  fideiibus,  presentis  priuilegii  literas 
inspecturis.  Humane  nature  conditio  semper  traliit  ad  se  hominis  miseriam 
et  defectum,  et  quanto  plus  homo  in  hoc  mundo  foris  transitoriis  rebus 
inuoluitur,  tanto  mag^is  virtus  interior  eneruatur.  Unde  veram  credimps 
salubris  consilii  medicinam,  ut  sicut  quis  cadit  per  vitium  sic  assuescat 
resurg;ere  per  virtutem,  maxime  ius  restituens  alienura,  quod  nulhnn  posse 
absque  peccato  et  mortis  interitu  detinere,  credere  iure  possumus  et  debemus. 
Hinc  est  igltur  quod  uniuersos  volumus  non  latere,  quod  cnm  inter  nos 
et  venerabilem  patrem  dominum  Andream  Pra«;ensem  episcopum  super 
libertate  Pragensis  ecciesie,  et  aliis  articulis,  apud  exaraen  sedis  aposto- 
lice  questio  verteretur,  per  sanctissimi  patris  doniini  Honorii  tertii  ponti- 
ficis  prouidentiam,  de  voluntate  partium  est  statutum,  ut  deperdita  priuilegia 
nostra,  et  antecessorum  nostrorum,  quorum  tenorem  idem  episcopus  suo 
iuramento  probarat,  nos  restaurare  Pragensi  episcopatui  et  ecclesie  debe- 
remus,  pro  quo  siquidem  et  aliis  adimplendis  cum  venerabilis  pater  doniinus 
Grefi^orius  de  Crescentio  S.  Theodori  diaconus  cardinalis  in  regno  Boemie 
legationls  ofFicio  funo;eretur,  et  idem  episcopus  in  ipsius  venerabilis  patris 
domini  leg-ati  presentia  muitis  astantibus  episcopis,  abbatibus,  aliisque 
ecclesiarum  prelatis,  et  maioribus  baronibus  reg"ni  nostri,  secnndum  tenorem 
infra    positum    prestitit    iuramentum.     Nos    omnia,    que    iurauit,    adimplere 

16* 


184 

volentes,  episcopatiii  et  ecclesie  Prag;ensi  priuileglum  deperditum  taliter 
restauramus:  Ad  honorem  igitur  dei  patris,  et  beatorum  martyrum  A^iti, 
Wenceslai,  et  Adalberti,  patronorum  nostrorum,  pro  remissione  peccatorum, 
et  antecessorum  nostrorum  omnium  animabus,  concedimus  et  donamus  epi- 
scopatui  et  ecclesie,  et  hominibus  eorundem,  omnem  exactionem,  siue 
inquietationem,  venditionem  Narok,  Zwod,  Hlawam,  Wrez,  coliectas  o;ene- 
rales,  edificationes  castrorum,  fofljita  Preseky,  Pruwod,  Narez,  et  omnia 
alia  g:rauamina.  Et  si  quis  de  hominibus  episcopatus  vel  ecclesie  Pragensis 
fiirtum,  vel  rapinam,  vel  aliara  huiuscemodi  g-randem  culpam  perpetrator 
perpetrauerit,  criminis  sententie  re;^ie  potestatis  subiacet,  et  Pragensis 
ecclesia  vel  episcopatus,  cuius  horao  erat,  ipsius  vendicet  facultates.  ,Si 
quis  etiam  in  bonis  episcopatus  vel  ecclesie  Pragensis  homicidium  pre- 
sumpserit  j)erpetrare,  et  homicida  euaserit,  consang^uinei  interfecti  reum 
iure  terre  requirant:  ita  taraen  quod  homines  ecclesie  et  eplscopatus  con- 
seruentur  inde  impnnes.  Podiuin  etiam  quod  aliquando  eiusdem  fnit  ecclesie 
cura  omnibus  iuribus  suis,  accessionibus  et  pertinentiis  de  regia  muni- 
ficentia  eidem  ecclesie  concedimus,  et  donamus.  Ad  huius  igitur  nostre 
restaurationis,  concessionis,  et  donationis  notitiam  et  inuiolabile  firraaraentum, 
coram  infra  scriptis  testibus  presens  priuilea;iura  per  manura  Hermanni 
notarii  et  capellani  nostri  fecimus  fieri,  et  ipsum  sigiUi  munimine  nostri 
mandauiraus  insigniri:  Anno  dominice  incarnationis  M.CC  XXI.  nonis  lulii, 
Indictione  IX.  In  monte  Scach,  presidente  in  Romanorura  ecclesia  domino 
Honorio  tertio,  regnante  vero  in  imperio  domino  Friderico,  in  presentia 
doraini  Gregorii  de  Crescentio  S.  Theodori  diaconi  cardinalis,  apostolice 
sedis  leg-ati.  Testes  autem  sunt  hi:  dominus  Robertus  episcopus  Olomu- 
censis,  dorainus  Joannes  Nitriensis  episco|)us,  domirnis  Laurentius  Wrati- 
slauiensis  episcopus,  dorainus  Leopoldus  austrie  et  styrie  dux.  Coraes 
Cunradus  de  Hardek.  Dominus  Poppo  prepositus  Bamberg-ensis.  Dluhorail 
abbas  de  Brevnov.  Herraannus  abbas  de  Wilimov.  Rinerus  abbas  de  In- 
sula.  Johannes  abbas  de  Gradist.  Bertholdus  abbas  de  Stragov.  Gerlacus 
abbas  de  Milevsk.  Wilhelraus  abbas  de  Siloa.  Herraannus  abbas  de  Luto- 
misl.  Bonifacius  abbas  de  Gradiss.  Florianus  abbas  de  Luca.  Wernherus 
abbas  S.  Crucis.  Waltherus  prepositus  Numburgensis.  Weclo  abbas  de 
Cotuico.   Gebhaidus   abbas    de   Liunvelde.    Marquardus  abbas   de   Zwetla. 


125 

Henricus  ducis  austrie  protonotarius.  Marquardus  prepositus  S.  Hippolyti. 
Bauarus.  Budiuoy.  Borsuta.  Jaross.  Witco.  Henricus  frater  eius.  Bohuslaus. 
Swatoslaus.  Sulislaus.  Holak.  Diwiss.  barones  Boemie. 

E   copia  sec.  XVI.  —  Excusum  dederunt:   Pontanus  62.  et  87.  Balbinus 
VI.  51.  et  alii.  —  Originale  ipsum  in  arch.  capit.  Pragensis  asservatur. 

CXXI. 

Honorius  papa  III.  archiefiscoph,  episcopis   et  aliis  ecclesiarum  praelatis 

defensionem  privilegiorum  ordinis  Cisterciensis  injungit.     Dt.  Laterani 

XIV.  Kal.  Februarii,   1223. 

JTonoriu.s  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Venerabilibus  fratrlbus 
archiepiscopls  et  episcopis,  dilcctis  fillis  aliis  ecclesiaruiu  prelatis,  ad  quos 
littere  iste  peruenerint,  salutem  et  apostolicam  benediccionem.  Benefaciens 
dominus  bonis  et  rectis  corde  dllectos  fillos  fratres  Cisterciensis  ordlnis 
in  uia  niandatorum  eius  inolFcnse  currentes,  tamquam  po|)ulum  acceptabilem 
sibi  numfMO  et  merlto  ampllaiiit,  eisipie  de  rore  celi  et  terre  pinguedine 
benediccns  dilatault  locum  tcntorii  eiusdem  ordinls  et  pelles  tbabcrnaculorum 
eius  extendit.  Sed  quod  dolcntcs  referimus  in  uia  hac,  qua  ambulant 
supcrbi,  contra  eos  laqueos  extendentes,  ymmo  uelut  torrentes  iniquitatis 
irruentcs  in  cos  l|)sos  bonis  suls,  que  soli  domino  sunt  dicata,  non  solum 
nequitcr  dcfraudare,  cum  lilli  huius  seculi  prudentiores  filils  lucis  in  gene- 
racione  sua  sint,  ueriim  eciam  iniqultate  potentes  uiolenter  spoliare  nituntur, 
et  quod  grauius  cst,  non  inilli  de  hils,  qui  eos  debuerunt  in  Christi  visce- 
ribus  carius  amplexari  et  fauorabillus  confouere,  ipsos  inhumanius  perse- 
quentes  priuileg-ia,  que  ipsis  a  sede  apostolica  suis  exio^entibus  meritis 
sunt  indulta,  gcstlunt  pcnitus  eneruare,  dicendo,  illa  fuisse  omnlno  in 
«•enerali  conclllo  reuocata,  uel  alias  intellectum  priuilen;iorum  ipsorum  ita 
mall^na  interpretacione  ad  libitum  perucrtendo,  quod  nisi  os  iniqua  lo- 
quencium  obstiuatur,  nil  restet,  quin  predlctl  fratres  priullco;lorum  suorum 
pene  pcnltus  fructu  frustrentur,  per  quod  illi  non  tam  elsdcm  fratribus, 
quam  nobis  iniuriari  probantur,  dum  contra  sedis  apostolice  indiil<^encias 
memoratas   fratres   temere   perturbare    presumunt,   molientes   contra   nostre 


i26 

plenitudlnem  potestatis,  dum  indulta  nostra  irreuerenter  inpug^nant.  Nos 
autem,  qui  predictos  fratres  speciali  prerogatiua  dileccionis  et  g;racie 
amplexaraur,  utpote  qui  iugiter  offerentes  domiiio  suorum  vitulos  labiorum, 
non  solum  nobis,  sed  eciam  vniuersali  ecclesie  piis  intercessionibus  in- 
comparabiliter  suffragantur,  nolentes  buiusmodi  uexacionibus  eoruo»  sabbati 
amaricari  quietem,  quos  teneraur  pocius  omnimodis  consolari,  vniiiersitatem 
uestram  roonemus  et  bortamur  attente  per  apostolica  uobis  scripta  pre- 
cipiendo  mandantes,  quatenus  supradictos  fratres  ob  reuerenciam  diuinam 
et  nostram  habentes  in  uisceribus  caritatis  eis  priuilegia  et  indulg"encias 
apostolice  sedis  eisdem  concessas  inuiolabiliter  conseruetis,  et  faciatis  ab 
aliis  conseruari;  salua  raoderacione  concilii  generalis,  videlicet  ut  de  alienis 
terris  a  tempore  predicti  concilii  acquisitis  et  decetero  acquirendis  exoluant 
decimas  ecclesiis,  qulbus  racione  prediorum  antea  soluebantur,  nisi  aliter 
cum  eis  duxerint  componendura;  alias  quoque  dictos  fratres  ab  incursibus 
malig^norura  taliter  defendatls,  quod  defensores  lustitie  ac  pietatis  probemini 
amatores,  deura  quoque  uobis  propicium,  et  nos  reddatis  exinde  fauorabiles 
et  benignos.  Datum  Laterani  XIIII.  Kalendas  Februarii.  Pontilicatus 
nostri  anno  sexto. 

E  codice  Welehradensi  Ms.  sec  XV.  fol.  99.  ad  quod  nionast.  specialiter 
bulla  attinebat. 


CXXII. 

Honorius  papa  III.  inhibct,  ne  legali  sine  speciali  mandalo  fratres  ordinis 
Cisterciensis  excommunicenl.    Datum  Idaterani  XIV.  Kalendas  I^ebruarii, 

1223. 

Honorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  filiis  .  .  abbati 
Cisterciensi  et  vniuersis  coabbatlbus  eius  et  fratribus  sub  eodera  ordine 
deo  seruientibus,  salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Cum  ordinis  uestri 
generosa  plantacio  raulte  religionis  et  bonestatis  flores  et  fructus  protulerit 
efuso  Iong"e  lateque  laudabilis  conuersacionis  odore,  apostolice  sedis  aucto- 
ritas  considerans,  per  J^lartlie  sollicitudinera  prouidendura  esse  3Iarie  quieti, 
ut  oraneis  marie  suffra^iis  satagentis  Marthe  sollicitudo  rainisterii  iuuaretur, 


±27 

ne  alicuius  temeritatis  incursus  sancte  conuersacionis  ocium  perturbaret, 
ordinem  ipsum  et  prluileg^iis  et  non  nullis  indulgenciis  specialis  gracie 
prerog^atiua  muniuit.  Nos  autem,  qui  salutifera  commoda  uestra  benigno 
fauore  jirosequimur,  tranquillitati  vestre  libenter,  prout  possumus,  proui- 
deaius,  auctoritate  presencium  inhibentes,  ne  leo^ati  sedis  apostolice  sine 
speciali  mandato  nostro  in  uos  excommunicacionis  uel  suspensionis  et  in 
monasteria  uestra  interdicti  sentencias  contra  ea,  que  uobis  sunt  ab  apo- 
stolica  sede  concessa,  promulo;ent.  Xulli  ero-o  hominum  liceat  hanc  pau^inam 
nostre  inhibicionis  infrin«ere,  uel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si  quis 
autem  hoc  attemptare  presurapserit,  indig;nacionem  omnipotentis  dei  et  bea- 
torum  petri  et  Pauli  apostolornm  eius  se  nouerit  incursurum.  Datum  Late- 
rani    XIIII.  Ivalendas  Februarii.     Fontificatus  nostri  anno  sexto. 

E  codice  Welehradensi    fol.   100.  ad  quod  mona.steriuni  bulia  specialiter 
spectabat. 


CXXIII. 

Honorivs  papn  lil.    inhihef.  ne  legali   a  monasteriis   Cisferciensis   ordinis 
procuradones  pecuniarias  extorqueanl.     Dt.  Laterani  XiV.  Kalendas 

Fehruarii,   12^2. 

ITonorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  filiis  vniuersis 
abbatibus  et  conuentibus  Cisterciensis  ordinis,  salutem  et  apostolicam  bene- 
dictionem.  Cum  propter  pauperem  uictum  uestrum  omnia  bona  uestra 
hospitalitati  et  aliis  piis  operibus  officiosissime  sint  exposita,  satis  inhumane 
aliis  auferri  uidetur  egenis,  quidquid  a  uobis  uiolencia  uel  ing;enio  extor- 
quetur:  nec  quia  dominus  manuum  uestrarum  operibus  benedicens  uiaticum 
peregrinacionis  uestre,  quantomagis  illud  fraterna  caritate  in  vsus  paupe- 
rum  distribuitis,  tantomagis  celestis  alluuione  multiplicat,  estis  deterioris 
conditionis  habendi,  sed  pocius  melioris,  cum  non  nisi  uasis  paratis  celestis 
gracie  oleum  infundatur,  quod  pauj>eris  mulieris  deficientibus  uasis  stetit. 
Licet  igitur  largiente  domino  monasteria  uestra  plus  solito  temporalium 
floreant  ubertate,  quia  tamen  exinde  pauperibus  uberius  subuenitur,  nos 
uolentes  eo  uos  de  speciali   gracia  fauorabilius   confouere,  quo   exinde  ilU 


188 

propeiislus  coraplacere  iios  credlnuis,  qul,  quod  vni  ex  minimis  suis  fit,  sibi 
reputat  esse  factura,  deuocionis  uestre  precibus  inclinati  auctoritate  uobis 
presencium  induig-emus,  ne  apostolice  sedis  leg'ati  procuraciones  pecunia- 
rias  a  monasteriis  uestris  exig^ere  uel  extorquere  presumantj  sed  cum  ad 
domos  uestras  accesserint,  sine  carnium  esu  cibis  re^ularibus  sint  contenti. 
Nulli  evgo  omnino  hominum  liceat  lianc  paginam  nostre  concessionis  in- 
fring^ere,  uel  ei  ausu  temerario  contraire.  8i  quis  autera  hoc  attemptare 
presumpserit,  indio^nacionem  omnipotentis  dei  et  beatorum  Petri  et  Pauli 
apostolorura  eius  se  nouerit  incursurura.  Datura  Laterani  Xllll.  Kalendas 
Februarii.     Pontificatus  nostri  anno  sexto. 

E   codice  Welehradensi   fol.   103.  ad  quod  monasteriuni    specialiter  bulla 
spectabat. 

CXXIV. 

HeinricuSy  qui  et  Wladislaus,  marchio  JMoraviae,  tradit  Welehradensi 
monasterio  duos  mansos  juxta  Opaviam.    Actum  in  Kygow  VIII.  Kalendas 

Fehruarii,   1233. 

In  noraine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Ego  Heiuicus,  qui  et 
Wladizlaus,  dei  ^racia  raarchio  Morauie.  Notura  sit  oiunibus  taiu  modernis, 
quaiu  modernorura  posteris  vniuersis,  qualiter  Ekkardus  de  Oppauia  duos 
mansos  iuxta  Oppauiam  sitos,  quos  iegittiiua  coerapcione  sibi  acquisierat 
aput  dominura  Ottonem  de  Rathibor  et  Ekkardum  in  manus  nostras  re- 
si^nauit;  quos  videlicet  mansos  nos  dilecto  nostro  venerabili  abbati  de 
Welegrad  domino  Siberto  libera  donacione  tradidimus  ad  petitionem  eiusdem 
Erkkardi.  Quos  raansos  memoratus  abbas  eidem  Erkkardo  in  beiielicium 
concessit  et  filio  eius  Jacobo  ea  condicione  subnexa,  vt  tam  ipsi,  quam 
omnes  posteri  eorum  ecclesie  Weleg^radensi  annuatim  soluant  diraidiura  fer- 
tonem  auri  in  perpetuum.  Quod  si  leg^ittimi  heredes  decesserint,  prefati 
mansi  iu  possessionem  predicte  ecclesie  deuoluentur.  Testes  sunt  litterati: 
Folcoldus  cancellarius  domine  regine.  Heinricus  de  Bohoilicz.  Thomas. 
Appollinaris,  capellani  nostri.  Laici:  Egkarammus  burg-rauius  de  Snohera. 
Stephanus    de    Medelowe.    Zemzlaus    de    Morcwycz.    Kosmatha.    Herrich 


129 

de  Kenesicz  et  alil  multi.  Vt  autem  hec  peipetue  firmitatis  robur  ob- 
tineant,  presentera  pag-inam  conscribi  et  slo-iHi  nostri  inpressione  muniri 
fecimus.  Acta  sunt  ista  in  Kiliowe  anno  incarnacionis  31.  CC.  XXII. 
VIII.  Kalendas  Februarii. 

E  codice  Wclehradensi  Ms.  fol.  47. 


cxxv. 

Heinricus,  qui   el  Wladislaus,   marchio   Morariae,  confert  camerario  con- 

sortis   suae  pro  fideUbus  serritiis  villam   Wernhartice  in  terminis  Poloniae 

sitam.     Actum  ajnid  Opariam^  1232. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  amen.  Eg^o  Heinricus  qui  et 
Wladizlaus  dei  gracia  marchio  Morauie.  Notum  esse  volo  tam  futuris 
quam  presentibus  cunctis  Christi  (idelibus  quod  eg^o  cuidam  procuratori 
bonorum  ac  rerum  consortis  mee  uidelicet  Wernhardo  cum  consensu  fratris 
mei  domini  Odachari  illustris  regis  Boemorum  nec  non  et  filiorum  suorum 
cum  plenitudine  quoque  gratie  mee  in  presentia  baronum  meorum  villam 
quandam  que  Wernharticj  vocatur  in  terminis  Polonie  sitam  hereditario 
iure  sibi  ac  pueris  suis  perpetuo  possidendam  non  sine  iure  rationis  con- 
tuli.  Idem  enim  prenotatus  procurator  bonorum  coniugis  mee  in  omnibus 
et  per  omnia  honorem  et  profectum  inquantum  potuit  meum  siquidem  ac 
terre  mee  fideliter  promouit  atque  accumulauit.  Ne  autem  pretaxatum  et 
rationabile  factum  meum  (|uisqunm  successorum  meorum  valeat  infringere 
uel  quoquo  modo  cassare  inposterum  eo;o  nichilorainus  id  ipsura  factum 
meum  non  solum  scripto  presenti  sigilli  mei  inpressione  si^nato  uerum  et 
testimonio  virorum  approbatorum  atque  ueridicorum  in  quorum  presentia 
acta  sunt  hec  et  quorum  noraina  sequens  exprirait  subscriptio  fulcire  ac 
corroborare  non  oraisi.  Hec  uero  sunt  noraina  testiura.  Dorainus  Rubertns 
uenerabilis  Oloraucensis  ecclesie  episcopus  AValtherus  eiusdera  ecclesie 
decanus  Esau  Radozlaus  Sifridus  Oloraucenses  canonici.  Bawarus  cura  filio 
suo  Bawaro  prouintie  Oloraucensis  camerarius  Zawisa  burgrauius  Olorau- 
censi«  Boruta  cum  filio  suo  Boruta  prefectus  de  Podiwin  V\tg;o  burgrauius 

17 


130 

de  Gradez  Voclio  buro^rauius  de  Weweri  Liutcho  Szudek  Rochza  castel- 
lani  de  Gradez  luilites  curie  Bertherus  Burchardus  Hwalata  Andreas 
Petrus  Szwoysa  Pereg;riiuis  Wirso  capellani  curie  Burchardus  Thomas 
Cuonradus  Benedictus  Gregorius.  Actum  aput  Opauiam  anno  domini  31ille- 
sirao  CC.  XXII.  Datum  autem  per  manus  Apollinaris  curie  mee  proto- 
notarii.  Item  Fridericus  nobilis  piouintie  Brunnensis  Chztibor  prefectus 
de  prerowe  Stefanus   burgrauius   de  3Iafi;deberc  Onso   cum  fratre  Mctor. 

Ex  originali  arch.  Nicol.sburgensis  coniinunicatum  ab  archivario  Wence- 
lidcs. 


CXXII. 

Honorius  papa    III.   ordini   Cisferciefisiiim    concedit   facultatem   recipiendi 

personas   liberas   de   secuto   renientes,    capellanorum   eorum   contradictione 

non  obstante.     Dt.  Laterani   VI.  Idus  Februarii,   122S. 

Honorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  filiis  .  .  abbati 
Cisterciensi  et  vniuersis  coabbatibus  eius  et  fratribus  sub  eodem  ordine 
deo  seruientibus  salutem  et  apostolicam  benediccionem.  Constituti  iuxta 
verbum  prophete,  licet  in  sulTicientibus  meritis  super  gentes  et  regna 
officii  nostri  debitum  decenter  exequimur,  cum  euellimus  euellenda  et  plan- 
tanda  plantamus,  recta  reo;imns  et  dirigimus  indirecta.  Sig^nificastis  siipiidem 
nobis,  quod  in  quibusdam  partibus  consuetudo  detestabilis  inoleuit,  uidelicet 
quod  cum  ali(|ui  emulantes  carismata  meliora  monasteria  uestri  ordinis  uolunt 
causa  relig-ionis  intrare,  ut  ibi  doiniiio  fainnlentur,  capellani  eornm,  donec 
ab  ipsis  pecuniam,  que  mortuariuni  nuncupatur,  extorqueant,  prout  a  paro- 
chianis  suis  decedentibus  consueuerunt  accipere,  illis  temere  se  opponunt. 
Quare  super  hoc  nostie  prouidencie  reinedium  fla^itastis;  volentes  io^itur 
abvsum  corruptele  huiusmodi  abolere,  auctoritate  nobis  presencium  iiidul- 
gemus,  ut  capellanorum  contradiccione  huiusmodi  non  obstante  liberas 
personas  ad  uos  e  seculo  fugientes  libere  recipere  ualeatis.  Nulli  ergo 
omnino  hominum  liceat  hanc  papnam  nostre  concessionis  infrino^ore,  uel 
ei  ausu  teinerario  contraire.  Si  quis  autem  hoc  attemptare  presum}>serit, 
indi;^nacionem  omnipotentis  dei  et  beatorum  petri  et  pauli  apostolorum  eius 


i3i 

se  nouerit  iiicuisurum.     Datum  Laterani  VI.  idus    F^ebruarii.     Pontificatus 
nostri  anno  sexto. 

E   codice    Welehradensi    Ms.   fol.    i06.    ad  quod    monasteriuni   bulla  ipsa 
specialiter  pertinebat. 

CXXVII. 

Honoiius    papa    III.    ordini   Cistercieminm    concedit.,    quod   non    tenentur 
solrere  decimas  de  noralibus.     IJafum  Ijaterani    VI.  Idus  Vebruariiy 

llonorius  episcopus  soruus  sernorum  dei.  Diloctis  filiis  .  .  abbati 
Cisterciensi  et  vniuersis  coabbatihus  eius  et  fratribus  sub  eodem  ordine 
deo  sernientibus,  salutem  et  apostolicam  benediccionera.  Contino;it  inter- 
dum.,  (juod  nonnulli  propriis  incumbentes  airectibns.,  dum  sanctorum  sensum 
legittimum  ad  suu  uota  non  liabent  accommodum,  superinducunt  adulterum 
intellectum  in  temporali  compendio  eternum  dispendium  non  timentes.  iSane 
quia  sicut  audiuimus  quidam  suo  unius  inlierentes  ing^enio  nimiumque  uo- 
luntarii  concilii  ^eneralis  interpretes  de  noualibus  post  idem  concilium 
acquisitis  a  uobis  intendunt  decimas  extorquere,  iie  super  hiis  uos  conting^at 
indebita  raolestacione  uexari,  nos  interpretacionera  eorura  intellectui  con- 
stitucionis  predicti  concilii  super  Cisterciensiuin  decimis  edite  asserinius 
pereg;riiiam.  In  ipsa  quidem  expresse  cauetur,  ut  de  alienis  terris  et 
ammodo  acquirendls,  si  eas  propriis  manibus  aut  sumptibus  colueritis, 
decimas  persoluatis  ecclesiis,  quibus  racione  prediorum  aiitea  soluebantur. 
Vnde  si  ad  propepositum  aciem  discrecionis  extenderent,  aduertentes 
nicbilominus,  de  quibus  nouabibus  apostolica  sedes  intelligat,  indul^enciam 
super  talibus  piis  locis  concessam  non  sic  circa  iioualia  iioue  interpreta- 
cionis  ludibrio  iiiu^enia  rati^arent.  Inhibemus  er^o  auctoritate  presencium, 
ut  nullus  a  uobis  de  noualibus  a  tempore  concilii  excultis,  uel  inposterum 
propriis  manibus  aut  sumptibus  excolendis,  decimas  exig-ere  uel  extorquere 
presuraat.  Nulli  ergo  omniiio  hominum  liceat  hanc  paginam  iiostre  inhibi- 
cionis  infring"ere,  uel  ei  ausu  teraeiario  contraire.  8i  quis  autera  hoc 
attemptare  prcsurapserit,  indi^nacionera  omnipotentis  dei  et  beatorum  Petri 


138 

et  Paiili  apostolorum   eius    se   iiouerit   incursurum.     Datum    Laterani  VI. 
Idus  Februarii.     Pontlficatus  nostri  anno  sexto. 

Ibidem  —  fol.  109. 


CXXVIII. 

Honorius  papa  III.  Greg;orio  de  Crescentio,  cardinali  legato  suo  in 
Boemiam  et  Moraviam  scribit,  ne  episcopura  Pragensem  compellat  intrare 
regnum  Boemlae,  antequam  ei  de  securitate  sua  sufficienter  cautum  fuerit. 
Datum  11.  Februarii,   1233. 

Palacky's  Rcise  pag.  33.  —  e  Regesto  Honorii  III.  lib.  VI.  epist.  286. 


CXXIX. 

Gregorius  de  Cresceniio^  cardinalis  legalus,   confirmaf  monasterio  Lucensi 

privilegium  Roberti,  Olomucensis  episcojji,  super  jure  patronatus  et  decimis. 

Dt.  Pragae  apud  monasterium  Montis  Sion  III.  Nonas  Martii,   1333. 

Ijrregorius  de  Crescentio  raiseratione  diulna  sancti  Theodori  diaconus 
Cardinalis  Apostolice  Sedis  Legatus.  Dilectis  in  Christo  fratribus  .  . 
Abbati  et  Conuentui  de  Luca  Salutem  in  domino.  Justis  postulantium 
desideriis  dig-num  est  nos  facilem  prebere  assensum.  et  uota  que  a  iuris 
tramite  non  discordant  efTectu  prosequente  complere.  Eapropter  dilecti  in 
domino  fratres  iustis  postulatioiiibus  uestris  grato  concurrentes  assensu 
donationis  et  confirmationis  priuileo^ium  a  venerabili  patre  R^oberto)  Olo- 
mucensi  Episcopo  Monasterio  uestro  pia  liberalitate  collatum.  sicut  in  ipsius 
autentico  continetur.  in  quo  etiara  sig^illum  Capituli  dependebat.  uobis  cpn- 
firmaraus  et  pjesentis  scripti  patrocinlo  corainunimus.  Culus  tenorem  de 
uerbo  ad  uerbura  presentibus  inseri  feciuius  ad  cautelam.  qui  talis  est 
„In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Kgo  Robertus  elc.  Vide  n.  CXi» 
Nulli  eroro  oranino  horainura  liceat  hanc  nostie  confirraationis  papnam  aliquo 
modo  inlViiioere  uel  ei  ausu  teraerario  contrahire.  Si  quis  autera  hoc 
nostre   confirraationis   scriptum  temere   presurapserit  uiolare.   indig-nationem 


133 

omnipotentis  Dei  et  beatorum  Petri  et  Pauli  apostolorum  eius.  et  sacro- 
sancte  Romane  ecclesie  se  nouerit  incursurum.  Datum  Prage  Apud  3Iona- 
sterium  Montis  Syon.  OI.  Nonas  3Iartij.  Pontificatus  domini  Honorii  III. 
pape  Anno.  Sexto. 

Ex  originali  ejusdem  monasterii  sign.  C.  2. 

cxxx. 

Otakarus,  qui  et  Piemysl,  rex  Boemiae,  ad  petitionem  Gre^orii  de 
Crescentio,  cardinalis  et  leg^ati,  oninibus  monasteriis  et  ecclesiasticis  per- 
sonis,  eorumque  hominibus  complures  immunitates,  jura  et  exemtiones 
concedit.     Dt.  Pragae   10.  Martii,   1222. 

Originale  in  arcliivo  capituli  Pragensis  anno  1220  insignitum;  sed  indictio 
X.  et  aliae  circumstantiae  praesentem  indicant  annum.  —  Excusum  apud 
Ziegelbauer  p.  277.  —  Pelzel  Kronyka  II.  451. 


CXXXI. 

Transactio  inter  monasteria  Brewnowiense  et  Gradicense  de  circuitu  Hrani- 

censi  in  Moravia  sub  sigillis  Ofakari  regis,    Wladislai  marchionis^  et 

Roberti,  episcopi  Olomucensis.     Dt.  apud  Pragam,   1222. 

In  nomine  domini  amen.  Eo^o  Dluhomil,  abbas  Brevnouensis,  et 
totum  capjtulum  meura.  Notum  facimus  omnibus  presentem  pa^inam  in- 
specturis,  quod  cum  nos  abbatera  Bonifacium  et  capitulum  eius  de  Gradis 
super  possessione  terminorum  et  circuitus  de  Raingicz,  Olomucensis  dio- 
cesis,*^;  quam  possessionem  et  terminos  et  circuitum  nobis  et  domui  nostre 
de  Raygrade  de  iure  debere  credere  dicebamus,  primo  per  iudices  aucto- 
ritate  domini  pape  delegatos,  Epponem  videlicet  prepositum  Pragensem 
et  suos  colleg;as;  deinde  per  dominum  Greg^orium,  sancti  Theodori  dya- 
conum  cardinalera,  apostolice  sedis  in  Boemia  et  Morauia  legatum  traxis- 
semus,  etiam  tandem  per  consilium  et  voluntatem  illustris  viri  Wladislai, 
marchionis  Morauie,  in  cuius  |)otestate  predictus  circuitus  est,  et  de  cuius 
et  antecessorum  suorum  donacione  idem  locus   ecclesie  Dei  In  elemosinam 


134 

periienit,  ad  Iioc  est  perueiituni:  ut  abbati  Hermanno  de  Willenioue,  et 
Friderico,  raag-istro  hospitalis  cruciferorura  sancte  J>[arie  in  Pra«fa  coininit- 
teret  idein  raaichio,  (juod  ante(|uain  ad  ali(|uain  litio;iosam  senteiitiain  veni- 
reinus,  coinpositio  inter  nos  ainicabilis  proueniret.  Ilornin  ita(|ue  mediatorura 
ordinacione  raediante,  et  coiisilio  raultorutn  alioruin  prudeiitura  accedente, 
qui  raciones  utrius(iue  partis  di!ia;eiiter  attenderunt;  ita  inter  nos  est 
amicabiliter  statutum,  ut  pro  queriinonia,  quain  erg"a  abbateni  (jiadicensera 
et  suuin  capituluin  predictos  liabebainus,  vifi^inti  luarcas  argenti  et  rertonem 
ad  poiidus  Pra<|;ense  a  prefato  abbate  et  suo  capituio  reciperenius.  Quod 
et  feciraus  bonuin  pacis  et  concordie  plurimuni  amplectentes,  et  queiiinonie 
nostre,  quam  erg"a  Ipsos  pro  ciicnitu  supradicto  habebainus,  penitus  iii 
perpetuum  renunciantes.  Neque  ab  aliquo  successorum  nostrorum  abbatum 
seu  fratrum  ecclesie  Brewnouensis  super  possessione  de  Raingicz  abbati 
uel  capitulo  de  Gradis  vel  eorura  successoribus  iinposterum  lis  vel  questio 
moueatur.  Presens  scriptum  slg^illo  nostro,  quod  pariter  est  capituli  iiostri, 
eisdem  super  Iioc  concessimus  roboratum.  Iiisuper  sig-illuin  doiniiii  nostri 
illustris  reg-is  Boeinorura  Ottacari,  et  fratris  eius  inarchionis  iVIorauie  AVIadi- 
slai,  et  venerabilis  Oloraucensis  episcopi  Roberti  cuin  sio-illis  fratrum  et 
coabbatuin  nostri,  et  Premonstratensis  ordiiiura,  et  aliorum,  (|ui  tuiic  temporis 
in  Prag-a  presentes  fuerunt,  postulauimus  super  hoc  sibl  tradi,  (pie  et  in- 
ferius  sunt  appeiisa.  Acta  suiit  hec  anno  domiiii  illillesimo  ducentesimo 
vigesimo  secundo,  indictioiie  nona  apud  Praoram  solempnitcr  presentibus 
et  testantibus  raultis  quorura  nouiina  sunt  hec  de  capitulo  iiostro. 

Piter  io  Thesauro  ab.scondito  pag.  H2. 


CXXXII. 

Heinricus,    qui   et    llladislaus,    marchio    Moraviae,    confirmat   monasterio 
LdUcensi  emlionem  villae  Mramotice  a  nohili  viro  Waceslao.     Actum  apud 

Znoym,   132!S. 

In  noinine  Saiicte  et  Indiuidue  Trinitatis  Ainen.  Kgo  Heinricus  qui 
et  Wladizlaus.  dei  g-racia  raarchio  Morauie.  Notum  fore  volo  tam  futuris 
quam  presentibus  cunctis  Christi  fidelibus  quod  domiiius  Floiianus  uencra- 


135 

bilis  in  Christo  Pater  meus  dictus  Abbas  de  claustro  Luka.  vir  prouidus 
honestus  nichilominus  et  discretus.  celle  quoque  sue.  sue  cure  non  iuDierito 
commendate  fidelis  siquidem  et  sollers  procurator.  villam  quandam  que 
BragotiX'  uocatur  a  quodam  nobili  terre  mee  nomine  Wazezlao  in  presentia 
mee  Dominationis  et  meorum  baronum  pro  centum  et  septuag^inta  Marcis 
Argenti  hereditario  Jure  prenotato  claustro  perpetualiter  atque  rationabiliter 
deseruiendam.  cum  plenitudine  et  fauore  gracie  mee.  ad  laudem  Deo  et 
prouentum  claustri  antefati  comparauit.  Ne  autem  tam  laudabile  et  reli- 
giosum  tam  utique  pium  factum.  quisquam  posterorum  meorum  presumat 
uel  possit  cassare.  uel  quomodo  infring-ere  inposterum.  non  solum  scripto 
presenti  ueri  8io;iIli  mei  in|)ressione  sio;na(i.  uerum  etiam  et  prudenti 
Testimonio  meorum  Nobilium  viroruin  ueridicorum  ad  cuius  presentiam 
actum  est  hoc  et  quorum  nomina  secjuens  exprimit  subscriptio.  id  ipsum 
pretaxatum  factum  fulcire  et  corroborare  non  omisi.  Hec  uero  sunt  No- 
mina  Testium.  Frozimirus  prefectus  de  Pravvlowe.  Emerammus  burgrauius 
de  Znoym  Pomnen  Goworich  Sepolt  Ekhart  cum  fratre  Hartlibo  Heinricus 
Wilk  Welen  Branizlav  Aolricus  Bon^danez  Castellanj  de  Znoym.  Milites 
curie  mee  Petrus  pincerna  Pereo-rinus  minor  dapifer  Wilhelmus  maior 
pincerna  et  alij  quam  plures.  Actum  apud  Znoym  anno  Domini  Millesimo 
CC.  XX.  n.     Datum  autem  per  manus  Apollinaris  curie  mee  protonotarij. 

E.Y  originali  ejusdeni  monasterii  sign.  H.  1.  cum  sigillo  illaeso. 

cxxxin. 

PremysU  qui  et  Ofakarus,  rex  Boemorum^   et  frater  ejus    Wladislaus^  qui 

et  Heinricus,   marchio   Morariae,  Hartlebo   de  Znoi/m  possessionem  villae 

Naseralice  confirmant.    Dt.  Brunae   Vlll.  Kal.  Julii^   l!S^!S. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Quanto  rerum  obseruan- 
darum  laudabili  principio  finis  debet  solidus  et  perpetuus  adunari.  tanto 
super  ipsis  solidandis  houiinum  recordacio  videtur  et  est  uio*ili  litterarum 
testimonio  excitanda  ne  lapsu  temporis  per  obliuionis  calig-inem  sopiatur 
accio  quam  obseruandam  in  perpetuum  posteris  constituit  solers  ui^ilancia 
modernorum.  Ego  Premizl  qui  et  odackarus  miseracione  diuina  rex  boemorum 


136 

nec  non  frater  meus  Wadizlaus  qui  el  Henricus  illustris  maicliio  3Iorauie 
vniuersis  scripti  huius  apices  inspecturis  exhibicione  presencium  duximus 
attestanduni  quoniam  dominus  Vnko  pie  recordacionis  vir  nobilis  de  Boe- 
mia  domino  Arthlebo  de  Znoyem  g-enero  suo  cura  filia  sua  eidem  matri- 
monialiter  copulata  villam  quandaui  Nasserafiz  dictam  cum  omnibus  attinenciis 
vice  dotis  contulit  absolute  ita  videlicet  ut  idem  Hartlebus  cum  consorte 
thori  necnon  utriusque  filii  ac  filiorum  filii  succedentesque  ipsorum  heredes 
leg-ittimi  prenominate  ville  possessione  perpetua  gaudeant  et  tranquilla.  Ne 
quis  igitur  successorum  meorum  aut  antedicti  fratris  mei  dotem  ac  dona- 
cionem  huiscemodi  legittimam  ac  racionabilem  inposterum  cassare  valeat 
uel  presumat.  ego  ac  frater  meus  prememoratus  propter  habundantem 
confirmacionis  certitudinem  non  solum  presentem  pag-inam  sigillorum  nostro- 
rum  munimine  dignum  duximus  insigniri  verum  eciam  ipso  facto  per  testes 
idoneos  viros  et  honestos  quorum  nomina  subscripta  sunt  cautelam  ad- 
hibuimus  efficacem.  Wladizkms  et  Waczlaus  filii  mei.  Saztolow  marscalcus. 
Zauis.  Holax.  Szuezlaus.  Dulhomilus.  Kadimir.  Adalbertus  prepositus. 
Bizzen.  Bohuzlaus.  Heinricus.  alter  Bohuzlaus.  Peley.  Arnoldus.  3[athias. 
Hermannus.  Barones  Morauie  ac  milites  Boruta.  ben  de  Wetow.  Stephanus 
de  3IedIow.  Petrus  de  Ruszinow.  Ingramus  de  Znoyem.  Houorix.  Velen. 
Pominen.  Ekhardus.  Heinricus.  Lupus.  Theodoricus  de  Knesiz.  Grut.  Leo 
de  Klobuc.  Velen.  Wers.  Gwalata.  Peregrinus.  Wlurammus.  Acta  sunt 
hec  anno  dominice  incarnacionis  M.  OC.  XXH.  Datum  Brene  per  manus 
Hylarii  no<arii  A  IH.  Kalendas  Julii. 

E  codicibus   Mss.   sec.   XIV.   Olomucensi  et  Cremsiriensi  saepius  jam 
citatis. 

CXXXIV. 

RoberluSy  episcopus  Olomucensis,  ecclesiae  in  Frisawa  a  se  fundataey  jus 
parochiale  concedit  decimasque  assignat.     1S2S. 

Rfobertus)  dei  gracia  episcopus  Olomucensis  omnibus  presentem 
paginam  inspecturis  salutem  in  domino.  Nouerint  tam  presentes  quam 
futuri  quod  nos  ad  peticionem  venerabilis  abbatis  Siberti  et  tocius  con- 
uontus   Welgradensis  ecclesie  et  insuper  ad   peticionem   incliti  Marchionis 


137 

morauie  wadizlai  nomliie  qiii  fuit  fund.itor  monasterii  prefati  in  uilla  que 
uocatur  vrishan  quam  ipse  cum  omni  iure  suo  detlerat  ecclesie  weloTa- 
densi  perpetuo  possidendam  ecclesiam  quondam  fundari  permisimus.  et  ei 
in  ipsius  consecracione  per  nos  facta  ius  parrocliiale  assi^nauimus  eam 
certis  terminis  limitando.  Insuper  decimas  eiusdem  uille  ei  integ-raliter 
assig-nauimus.  nuUo  contradicente  ac  reclamante  cum  omnes  prouisores  et 
persone  eclesiarum  adiacencium  essent  presentes.  Vt  autem  liec  limitacio 
et  decimarum  assig-nacio  iili  eclesie  et  iuris  parrocliialis  concessio.  quia 
tunc  temporis  eciesie  illius  prouincie  non  erant  limitate.  tirmitatem  haberent. 
Hanc  nostre  ordinacionis  ])ao;inam  sioillo  nostro  fecimus  muniri.  Iluius 
autem  rei  testes  ad  hoc  uocati  et  in  quorum  presencia  hec  acta  sunt. 
Sunt  hii  Cvonradus  scriba  de  Brunna.  ISeiniicus  plebanus  de  vrbiz.  Hein- 
ricus  plebanns  de  boiliz.  SilVidns  plebanns  de  brawiz.  Fridericus  plebanus 
de  briwiz.  Willehelraus  plebanus  de  moderiz.  Orfanus  et  frater  eius.  rai- 
lites.  Theodericus  iudex  de  znoira.  Aniso  millesimo  ducentesimo  uicesimo 
secundo. 

Ex  origin'ali  ejusdeni  monasterii  sign.  J.  2.  —  Iteni  apograplium  in  codice 
Welehradensi  Ms.  fol.  39. 


cxxxv. 

Roberfus,   episcopus    Olomucensis,    ecclesiae    de    Prjkluky    CJ^riflac/iJ  jus 
parochiafe  cum  decimis  ritfae  Masowice  concedif.     1222. 

Jx(obertus)  dei  o^racia  Olomvncensis  ecclesie  episcopus  omnibus  ad 
quos  iste  littore  deuenerint  salutem  in  domino.  Veneranda  consueuit  anti- 
quitas  comandare  litterarum  monimentis  que  uoluit  perpetuo  durare.  et 
memorie  firmam  habere  tenacilatem.  Ilac  i«;itur  racione  moti  uohimus 
innotescere  tam  presentibus  quam  futuris.  quod  iios  in  uilla  que  vocatur 
Prikfuk  ecclesiam  quondam  permisimus  fundari.  quara  et  consecrauimu.s. 
et  eciam  limitauimus.  ius  parrochiale  ei  concedentes  in  iure  bapfizandi  et 
sepeliendi  et  in  omnibus  iuribus  que  conueniunt  ecclesie  parrochiali  uillam 
de  Masserriz  infra  terminos  eiusdem  ecclesie  includentes  et  eam  iure 
parrochiali    ecclesie    de    Prikluk   snbicientes.   in   decimis    et   oranibus   aliis 

i8 


138 

rebus  ad  ecclesiam  baptlsnialem  pertiiieiitibus  non  obstante  aliqua  reclama- 
cione  inposterum  ecclesie  de  Podevvin.  que  tempore  consecracionis  ecclesie 
de  Prikluk  nulla  fuit.  quia  ipsa  ecclesia  de  Podiwin  cum  omni  possessione 
adiacenti  precipue  et  inmedietato  spectat  ad  ecclesiam  Olomuncensem.  licet 
el  per  potestatem  laicalem  uiolencia  sit  illata.  et  ecclesia  de  Podewin 
numquam  per  nos  nec  per  antecessores  nostros  fuerit  limitata.  Vt  autem 
hec  rata  et  firma  permaneant.  presentem  paginam  sig-illi  nostri  munimine 
fecimus  coramuniri.  Iluius  autem  rei  testes  ad  hoc  uocati  et  in  quorum 
presencia  hec  acta  sunt.  Sunt  hii  Herbordus  plebanus  de  podevvin.  Adolfus 
plebanus  de  g-erenowicz.  Heinricus  plebanus  de  vrbiz.  Albero  plebanus 
de  Sheghat.  Magister  Greg-orius.  Wido  iudex  de  poratiz.  Gotefridus  iudex 
de  Podewin.  Brestanus  et  frater  eius  Wicardus  de  Sheghat.  Adamarus 
et  frater  eius  Lipertus  de  Izgruobi.  Anno  Millesimo  ducentesimo  uicesimo 
secundo. 

■    Ex  originali    ejusdem   monasterii  sign.    E.  2.    —   Apographum  in  codlce 
Welehradensi  Ms.  fol.  20. 


CXXXVI. 

Robevtus,  episcopus   Olomucensis,  aUestatm   limitationes  fundatanim  eccle- 
siarum  in  Fiisawa   el  Prjkluky  una   cum  concessione  juris  parochialis 

eisdem.     ISS^. 

Rvpertus  dei  gracia  episcopus  Olomucensis.  Omnibus  presentem 
paginam  inspecturis  inperpetuum.  Nouerint  tam  presentes  quam  futuri 
quod  nos  ecclesie  de  vriessan  certos  limites  inposuimus.  et  eam  secundum 
quod  cautum  est  in  sacris  canonibus  limitauimus.  decernentes  ut  ipsa  uilla 
iure  parrochiali  ad  eam  spectet.  decimas  omnes  adnectentes  eidem.  nec^ 
non  sepulturam,  et  omnia  iura  spiritualia  que  ecclesie  parrochiali  competunt. 
statuentes  eidem  illibata  conseruari.  Eodem  iure  limitauimus  ecclesiam  de 
Prikluk.  uillam  de  Massoiniz,  infra  terminos  eiusdem  ecclesie  includentes. 
iure  parrochiali  eam  subicientes  eidem.  uolentes  et  statuentes  ut  habeat 
ius  baptizandi.  sepeliendi.  et  earum  rerum  tum  in  decimis  tum  in  aliis  que 
spectant  ad  ecclesiam  baptisDialem.  non  obstante  aliqua  reclamacione  ecclesie 


139 

de  Podivdn.  qiiia  ipsa  precipue  et  immediate  spectat  ad  ecclesiam  Olomu- 
censem.  licet  ei  per  potestatem  laicalem  violencia  sit  illata  et  ecclesia  de 
Podiwin  numquaui  per  nos.  nec  per  antecessores  nostros  fuerit  limitata. 
Vt  autem  hec  rata  et  firma  permaneant.  presentem  pag^inam  sigilli  nostri 
munimine  fecimus  commvniri. 

Ex   originali   ejasdem  monasterii    sign.  E.  Ji.    —    Apograplium   in  codice 
Welehradensi  fol.  44. 


CXXXVII. 

Rudoshim,   archidiaconus  Olomucemis,   monasterio   Welehradensi  quasdam 
possessiones  in  Hosice,  in  Opavia  et  in  Cladruh  confert.   122!S. 

tjuoniam  sacre  fidei  religiosi  cultore.s  ipsam  fidem  consonis  operibus 
informant  et  semper  inforraare  nituntur.  inde  est  quod  terrenis  non  tantum 
testantur  heredibus  sed  spe  eternorum  fugitiue  possessionis  Christum  po- 
tius  elig;unt  successorem.  Eapropter  nouerint  omnes  tam  moderni  quam 
futuri  teniporis  presentem  pag-inam  inspecturi.  quod  eo;o  Radozlaus  archi- 
diaconus  Oflonnicensis  dono  desuper  accepte  caritatis  exhilaratus  ob  meorum 
indujofentiam  delictorum  et  intermiiiabilis  uite  peihenne  participiuni.  proque 
meorum  salutari  remedio  carorum  partem  uille  que  dicitur  Hossizc.  quam 
iure  emptionis  libere  cum  omiiibus  suis  possederam  piouentibus  nullo  con- 
tradicente  aut  roclamante  ecclesie  beate  Marie  virginis  in  willcgraf.  que 
est  domus  ordinis  cisferciensis  cum  omnibus  attineiitiis  suis  solleinpniter 
contuli  perpotua  pace  possidondam.  Et  quoniam  prefati  ordiiiis  intomerata 
dei  o;oiiitrix  causa  tocius  boiii.  spe  melior  et  inota  spei  patrona  prepotens 
esse  dinoscitur.  sub  cuius  umbra  fratres  dicte  relig-ionis  dilatantur  et  ui- 
uunt  in  g-entibus.  accessit  et  placuit  quod  g-ratia  douotionis  amplioris  edocuit. 
scilicet  partem  usuum  fructuariorum  facte  donationis  hoc  est.  X.  niaicas 
arg:enti  in  quasdam  refectiones  fratrum  dicti  monasterii  tempore  determinato 
hoc  est  in  assumptiono.  natiuitate.  puriticatione.  annuntiatione.  ipsius  beate 
virginis  pie  ordinare.  Octo  marcis  michi  amiuatim  de  dictis  reditibus 
mancipatis.  nam  decem  et  octo  marce  de  memorata  uilla  ex  annuo  censu 
proueniunt.    Ortus  quoque  et  prata  cura  uiuariis  que  in  donatione  similiter 

18* 


140 

emancipaui.  orani  tempore  quo  uanitati  cum  ceteris  creaturis  sum  subiectus 
mee  seruient  necessitati.  Post  vocationem  autem  meam  de  medio  omnia 
emancipata  cum  omnibus  mobilibus  et  immol)ilibus  prefatis  fratribus  domus 
Willegradensis  feliciter  possidenda  refundentur.  Preterea  buic  sollempni 
donationi  addidi  terras  quas  babui  in  cladurup  que  est  uilla  in  Ollomucensi 
prouintia  sita.  et  tria  molendina  in  oppauia  ortum  domum  unam  et  mansos. 
quos  babui  ibidem.  bac  fideli  conditione  ut  in  die  palmarum  in  quo  mee 
depositionis  diem  anniuersarium  pia  recordatione  a  dictis  fratribus  celebrari 
postulaui.  et  in  octaua  pentecostes  ob  honorem  et  reuerentiam  summe 
trinitatis  et  insequenti  die  in  memoriam  omnium  lidelium  defunctorum.  ex- 
inde  toti  conuentui  recreationes  solito  meliores  procurentur.  Id  est  simila 
pisces  habunde.  et  uinum  sicut  in  fratrum  minutione  ministretur.  Omnes 
au<em  supradicti  reditus  ad  doraus  redibunt  in  restaurationem.  ita  sane. 
quod  mee  deuotionis  affectus  suo  non  priuetur  effectu  quo  ad  fratrum 
consolationera.  Vt  autera  res  acta  j-obur  firraitatis  obtineat  nec  ulla  ig;no- 
rantia  possit  oblitteraii.  presens  scriptum  sigillo  capituli  rauniri.  et  inter 
fratres  ex  utraque  parte  placuit  recitari.  raeum  quoque  sig^illum  buic  pao^ine 
affixi.  ut  amplioris  testimonii  ueritate.  cunctis  habundantius  reueletur. 
Placuit  etiam  ad  rei  g;este  corroborationem  prescripti  pacti  uiolatores  pena 
pecuniaria.  v.  marcis  auri  multari  nullo  medio  interueniente  que  cedent  in 
usus  magistri  operis'  ad  fabricas  dicte  domus  instaurandas  et  restaurandas. 

Ex  originali  duplo  ejusdem  nionast.  cum  anno  12^2.  in  dorso  insignito;  sign. 
G.  54  et  126.  —  Apograpluim  in  codioe  Welchradensi  fol.  79. 


CXXXVIII. 

Pi  emysl,  rex  Boemorum,  jura  supanorum  provinciae  Znoymensis  con- 
stituit.  „Tcstes,  qui  buic  paginae  subscripserunt  erant:  Wenceslaus  et 
Wladlslam,  filii  regis.  Robertus  episcopus  Oloraucensis.  Eppo  prepositus 
Pragensis.  Bobuta  prepositus  Boleslauleiisis.  Enoelhardus  protbonotarius 
regis.  Benes  castellanus  Budissinensis.  Budiwoy  castellanus  Glacensis. 
Diwissius  castellanus  Pracbinensis.  Bo/2;us  castellanus  Netollcensis.  Actum 
Ziioyme  aiino  dominice  incarnationis  millesimo  ducentesirao  vigesimo  secundo, 


141 

presentibiis  lege,  regina  et  omnibus  testibus.    Datum  per  manus  Hermanni 
regni  Bohemie  notarii." 

E  fragmento  in  copia  siniplici.  —  Ouiim  aulcm  liaec  tabiila  jurium  cum 
originali  diplomate  ejusdcm  rogis  anno  1889.  supanorum  pro- 
vinciae  Brunensis  jura  .stabilientc  ad  verbum  concordet,  lectorera 
benivolum  ad  ip.sum  autographum  diploma  relegavi. 


CXXXIX. 

Ofakariis  'rex,  et  Constanfla  regina  Boemiae,  conferunt  Rayhradensi  mona- 

sterio  telonenm  in  Kunowice,  con/irmantque  possessionem  vineae  in 

Miroslaus  C^lislice).     Actum  in  Bruna,   1222,. 

In  noraine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Otacarus  qui  et  Premizl  dei 
g-ratia  Bohemorum  rex,  et  Constantia  re«*;ina.  Ne  ea,  que  a  nobis  pie 
sunt  disposita  et  prudenter,  processu  temporis  per  quemquam  possint  lio- 
minum  immutari,  sed  perpetuo  stabilia  permaneant  atque  firma:  Notum 
facimus  uniuersis  tam  |)resentibus  quam  futuris,  (piod  tlicloneum  illud,  quod 
prius  in  Brodskih  ab  antiquo  soluebatur,  cuius  thelonei  conucntus  de  Ray- 
grad  recipiebat  decimam  septimanam,  propter  nostrum  maius  commodum 
idem  theloneum  in  Cunouic  transtulimus  statuentes  et  ab  omnibus  facientes 
hoc  perpetuo  inuiolabiliter  obseruari,  ut  prefatus  conuentus  de  Bayg;rad 
per  suum  procuratorem  in  Cunouic  absque  omni  contradictione  semper 
eiusdem  thelonei  recipiat  decimam  septimanam,  nec  in  eodcm  theloneo  ipsum 
quisquam  audeat  a<i'«>'rauare.  Itcm  confirmamus  eidem  conuentui  de  llayg^rad 
decimam  tinam  de  \  inea,  quam  eis  dedit  frater  noster  bone  memorie  Wladi- 
zlaus,  que  vinea  in  Mirozlaus  vulg-ariter  appellatur;  statuentes  ut  eadem 
decima  de  supradicta  vinea  suprasciipto  coiuientui  expleatur  integre  atque 
plene.  Ad  huius  itaque  nostre  donationis  et  conlinnationis  perpetuam 
memoriam  et  inuiolabiie  firmamentum  presentem  paginam  conscribi  feciraus, 
et  sio-illorum  nostrorum  munimine  roborari.  Adhibito  teslimonio  nostre 
curie  honestorum  hominum  et  proborum,  quorum  noraina  subsequuntur. 
Bobeitus  episcopus  Olomucensis.  Bauarus  camerarius  Olorauccnsis.  Batiborius 
iudex  Brunensis.  Leo  camerarius  Brunensis.  Stephanus  de  3Iedlow.  Ditricus 


148 

villicus  Brunensis.  Sdizlaus  prepositus  Brunensis.  Cunradus  scriba  Bru- 
nensis,  et  alii  quani  plures.  Actum  in  Bruna  anno  incarnationis  dominice 
M.  CC  XXII.  Indictione  X.     Datum   per  manum  Hermanni   regis  notarii. 

Ex  analectis  Professoris  Wolny. 


CXL. 

Otakarus,  rex  Boemiae,  fratribiiH  hospilaliss.  Mariae  domus  Teutonicorum 

omnia  jura  et   omnes  possessiones,   quas  ipsis  quondam  Conradus  dux,  et 

Wladislaus  marchio  contuleranf,  confirmat.     Dt.  Olomuc   VII.  Kalendas 

Septembris,   I  8  2 S . 

In  nomine  sancte  trinitatis,  et  indiuidue  vnitatis.  Eg"o  Ottakarus  rex 
Boemie  tertius,  Hermanno  magistro  hospitalis  sancte  Marie  domus  thevtuni- 
corum  Hierosotymitani,  eiusque  fratribus  tam  presentibus,  qvam  futuris  in 
perpetuum.  Cum  reg^ie  magnificentie  et  munificentie  beneficia  ad  omnes 
generaliter  debeant  extendi,  nostra  tamen  consulte  decreuit  serenitas,  eos 
tueri  potentius,  et  fouere  clementius,  qui  diuinis  insudantes  obsequiis  non 
solum  res  suas  pro  terre  sancte  defensione  laro;iter  expendunt,  sed  etiam 
corpora  sua  animo  imperturbato  et  affectu  pregrauissimis  periculis  exponunt 
deuotius.  Nouerit  itaque  tam  presens  etas,  quam  futura  posteritas,  quod 
nos  domus  et  possessiones  et  fratres  hospitalis  sancte  3Iarie  domns  tbovtuni- 
corum  Hierosolymitani,  et  insuper  omnes  in  eorum  possessionibus  Iiabitantes, 
constitutos  in  regno  nostro,  tam  in  Bohemia  quam  in  Morauia,  seu  in  aliis 
prouinciis  regno  nostro  attinentibus  snb  nostre  maonitndinis  recepimus 
protectionem,  et  omnes  possessiones  cnm  omnibus  appondiciis  suis,  quas 
uel  nos  eidem  domui  contulimus,  vel  inclyte  memorie  dux  Conradus  Bo- 
hemie,  uel  pie  recordationis  frater  noster  II  fadislans  marchio  Morauie, 
uel  etiam  alii  nobiles  viri,  uel  ingonue  matrone,  siue  etiam  alii  Christi 
fideles  minoris  facultatis  et  potontie  prefate  domui  contulerunt  oidom  libore 
et  pacifice  possidondas,  nostra  ro«;ia  auctoritate  confirmauinuis.  Emanci- 
pauimus  etiam  omnia  prodia  eis  coliata,  ot  conferonda  cum  oorum  colonis 
et  inquilinis,  et  omni  familia,  siuo  sint  liberi,  siuo  sint  sorui,  ab  omni  iure 
ad    usus    nostros    uel    nobilium    a    nobis    inbeneficiatorum,    uel   cetororum 


143 

officialium  spectante,  uel  utilitate  secuudum  morem  terre  pertinente  uel 
accrescente,  hoc  statuentes,  ne  quis  prenominatam  domum  aliquomodo  super 
his  iusticlis,  uel  consuetudinibus,  uel  commoditalibus,  que  usui  regni  uel 
nobilium  uel  ceterorum  competere  uidebantur,  audeant  impetere,  uel  grauari, 
uel  ea,  que  a  nobis  ei  concessa  sunt,  in  irrltum  reuocare;  ubi  autem  eos 
ab  omni  iure  generaliter  absoluimus,  non  est  necesse,  ut  de  aliqua  iuris 
specie  aliquis  questionem  debeat  mouere.  Addicimus  etiam,  quod  firraiter 
sanximus,  ipsos  et  eorum  homines  per  telonea  transeuntes  nullum  dare 
pessagium  pro  se  ipsis  uel  aliquibus  rebus  ad  domum  eorum  spectantibus, 
nisi  sint  mercatores  eorum  publici,  (|ui  pro  commodis  propiis  ampliandis 
laborant,  quos  a  teloneis  non  absoluimus.  Si  vero  contig"erit,  quod  aliquis 
occidatur  ab  hominibus  eorura,  et  araici  occisi  uelint  occisores  ab  homi- 
cidio  impetere,  in  curia  nostra  respondeant,  res  uero  occisorum  in  prouidentia 
fratrum  permaneant.  Si  autem  fur,  uel  predo  manifeste  in  ipso  actu  de- 
prehenditur,  bona  furis  fratribus  remaneant,  et  ipsi  secundum  consuetudinem 
terre  a  nostris  iudicibus  puniantur.  Si  uero  Narok,  quod  latine  uocatur 
accusatio,  furum  uel  nocturnorum  predonum  super  eorum  homines  euenerit, 
iudicio  astent  curie  secuiidum  morem  terre  in  nullo  nostre  celsitudini  nec 
nostris  quoad  aliquam  utilitatem  responsuri,  sed  omnis  culpe  satisfactio 
cedat  in  usus  fratrum,  et  tamen  homines,  si  rei  fuerint  comprobati,  aduer- 
sariis  satisfaciant.  Si  uero  homo  accusatus  per  honestos  uicinos  suos  tide 
eorum  reqnisita  fuerit  absolutus,  cuiie  non  respondeat.  Et  hoc  dilin;enter 
notandum,  quod  ubi  eos  ab  omni  utilitate  nostra  et  nostrorum  absoluimus, 
nihil  iuris  quoad  hoc  .nostre  maornitudinis  uel  nostrorum  commoditatibus 
retinemus.  Nullus  etiam  cogat  fratres,  aut  homines  eorum  ad  aliquod 
serulle  ofllcium,  uel  pro  castrorum  edificatione,  uel  pro  aliquo  seruitio  tali, 
quod  eis  sit  ad  irapediraentum  libertatis  sue,  quia  plenam  et  integram  in 
omnibus  possessionibus  suis  eis  concessimus  libertatein,  ita  ut  ipsi  de 
hominibus  suis  disponant  orania  ad  profectura  domus.  Cum  uero  celebris 
memorie  tam  iinperatores  raa^nitici,  quam  alii  oloriosissirai  veges  prescriptam 
domuin  amplissimis  ditauerunt  possessionibus,  et  muniuerunt  priuilegiis, 
nos,  etsi  eis  non  equaraur  diuitiis,  tamen  pro  posse  noslro  volumus  eis 
beneficiis  parificari  meritis,  ideoque  indulsimus  eis,  quod  siue  raaiores,  siue 
minores    in    reg^no    nostro    constituti    proprias    possessiones    eidem    doraui 


144 

contiilcrint,  iiel  ipsi  aliquas  iustis  conditionibus,  uel  debitis  modis  acquisi- 
ucrint,  ab  omni  i^refato  iure  ad  usus  nostros  uel  nostrorum  accedente, 
secundura  quod  superius  est  determinatum,  easdem  possesslones  esse  liberas 
et  absolutas,  ut  per  lianc  indulte  libeitatis  concessionem  et  utilitatis  nobis 
collationem  nostre  clementie  apud  deum,  et  ipsius  matrem  nostra  merita 
sint  favorabiliora  et  excellentiora.  Ut  auiem  hec  nostre  constitutionis  pa- 
g-ina  tara  sereni.ssimis  temporibus  nostris  quam  futuris  robur  obtineat  et 
firmitatem,  eam  nostre  sublimitatis  bulla  aurea  fecimus  insio^niii^  districte 
sanctientes,  ut  quicumque  has  libertates  uel  induIo;entias  temere  transg-ressi 
fuerint,  uel  ea,  que  a  nobis,  uel  predecessoribus  nostris,  uel  a  fratre  nostro, 
uel  ab  aliis  tidelibus  viris  eidem  domui  sunt  collata,  violenter  imiaserit, 
uel  abstulerit,  pena  decem  marcarura  auri  in  nostram  cameram  soluendarum 
puniantur,  ita  tamen,  ut  prius  lesis  satisfaciant.  Huius  rei  testes  sunt: 
Robertus  Olomucensis  episcopus.  abbas  Gradicensis.  abbas  Weleg-radensis. 
Bauarus  camerarius.  Zauissa  castellanus  Olomucensis.  Chistiborius  castel- 
lanus  Prerouensis.  Sulizlaus  dapifer.  ^eliz  iudex.  Zpitata.  \  aneta  maoMstri 
uenatorum,  Jaross.  Boruta  castellanus  de  Podiuin  et  filius  Boruta.  Witlg'0 
et  frater  eius  Henricus.  Groznata  subcamerarius  reo;is.  Bohuslaus  filius 
Wokonis.  Stephanus  de  Medilou.  Gimraeramus  de  Bozkowicz.  Ones  castei- 
lanus  Olomucensis.  Luder,  et  fratres  eius,  Neplach.  Gerhardus  de  Brazlau. 
Adlart  filius  Buzonis,  Boyna  de  Wistriczi.  Prosrair  castellanus  Znoymensis. 
Erhardus  et  frater  eius.  Hartlibus  castellanus  Znoymensis.  Petrus  et  frater 
eius  swoysse.  Ulricus  filius  Juric.  Holach  subpincerna  regis.  Actum  OIo- 
muc  anno  incainationis  dominice  millesimo  ducentesimo  vio^esimo  secundo. 
VH,  Kalendas  .Septerabris,  indictione  X.  Datum  per  manus  Herraanni 
mag*istri  reg-is  notarii. 

E   copia  simplici  sec.    XYII.  —  Originale    in  arcliivo    Freudentlialensi 
asservatur, 

CXLI. 

Honorius  papa  HI.  mao;istro  et  fratribus  hospitalis  S.  ]>Iariae  domus 
Teutonicorum  praecedens  diploma  confirmat.     I)t.   19.  Decembris,   i2'i2. 

Palacky's  Rcise  pag,  5i3.  —  e  Regcsto  Honorii  III.  lib.  VII.  cpist.  80. 


145 

CXLII. 

Honoriiis  papa  . .  prohibet  bulla  . .  fratribus  hospitalis  sancte  Marie 
Teutonicorum  Jerosolyniitanorum,  „ne  quis  post  professionem  ordinis  vestri 
vobis  regulariter  factam,  habitumque  receptum  ad  seculum  vel  mundi  mili- 
tiam  aut  seculares  nuptias  licentiam  habeatis  transeundi.  Nullus  quoque 
maioris  siue  minoris  religionis  obtentu  sine  magistri  sui  licentia  presumat 
ad  aliura  ordinem  transuolare  sub  pena  indignationis  bcatorum  martyrum 
et  sanctorum  Petri  et  Pauli.  Datum  Laterani  III.  Nonas  Februarii.  Pon- 
tificatus  nostri  anno  VII."   (12523.) 

Ex  analectis  Profcssoris  Wolny.  —  Originale  in  archivo  ordinis  ejusdem 
Frcudenthalii  scrvatur. 

CXLIII. 

Ofakarus,    qui   el   Prctnysl,   rex  Boemiae   ef  dux   Moraviae,   cum  conjuge 

sua  Cunslanfia  monialibus   ad  s.   Pefrum    Olomucii  possessiones   quasdam 

in  Bukowan  ef  Tynice  conferunf,  ef  exemfionem  rillae  Klojwfowice 

con/irmanf.     Act.  in  Brunna   VI.  Nonas  Marfii,   1223. 

In  nomine  sancte  trinitatis  et  indiuidue  unitatis.  Notum  sit  uniuersis 
cliristiane  religionis  professoribus,  tam  njodernis  quam  futuris  quod  eo^o 
Otfucarus  qui  ef  Premizl  dei  nutu  tertius  rex  Boemie  ef  dux  morauie 
cum  coniuge  nostra  Constantia  re«;ina  Boemie  pro  remedio  peccatorum 
nostrorum  deuotis  rirginibus  circa  ecclesiam  Beafi  Petri  in  Olomuch% 
Christo  famulantibus,  In  villa  que  vvlo-o  dicitur  Bukowan.  tres  terras  ad 
Thynech  pertinentes  et  tres  (jue  ibidem  ad  Olomucense  castrum  pertinebant. 
hereditario  iure  possidendas  contulimus.  Pauperes  quoque  earum  a  re- 
edilicatione  castrorum  et  ab  omnibus  tributorum  vectigaliura  ceteroruraque 
huiusmodi  exactionibus  liberali  muniHcentia  absoluimus.  Ceterum  sicut 
uenerabilis  recordafionis  Marchio  Morauie  frafer  noster  Wtadizsslaus 
predecessor  nosfer  villam  que  dicitur  Kfopofhouichi  quam  prefate  uirg"ines 
legitirae  possidebant  pro  remedio  anirac  sue  ab  omni  exactione  Olomucensis 
castri  omniuraque  eiusdera  castri  beneficorum  concessit  esse  liberam.  ita  et 
nos  eandem  ipsius  concessionem  approbantes.  villam  lam  dictam  prenorainatis 

19 


146 

virg^iiiibiis  sub  eadem  libertate  concessimus  libere  et  pacifice  in  perpetuum 
possidendam.  Vt  autem  hec  ratam  habeant  et  inconcussam  firmitatem 
8ig;illi  nostri  irapressione  presens  scriptura  muniuimus.  Actum  in  Brunna. 
VI.  nonas  Marcii.  Anno  gracie  Millesimo  ducentesimo  vigesimo  tertio. 
Testes  sunt  hii.  Bawarus  Olomucensis  Camerarius.  Golach  Olomucensis 
Burgrauius.  Boruta  cum  fiiio  suo  Boruth.  Zavissa  cum  fratre  suo  Cstibor. 
Stephanus  Burg^rauius  in  deuichki.  Semizsslaus  cum  fratre  suo  Ninech. 
Datum  per  manum  AVyperti  curie  nostre  prothonotarii. 

Ex  originali  in  arcliivo  capituli  Oloniucensis;  sigillum  attrituni. 

CXLIV. 

Premysl,  rex  Boemorum  et  dux  Moravorum,  cum  conjuge  sua  Constantia 

eisdem  monialibus   sex    terras   in  Bukowan    et  macellum  unum   Olomucii 

cum  exemtione  hominum  earumdem  conferunt.  S.  d. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Cum  in  sancta  deuotione 
in  Christo  pie  uitam  ducentibus  relig-iosam  quemlibet  christianum  sit  necesse 
orationum  muniri  sufTragiis.  iustura  profecto  est  quatinus  ipsorum  inopiam 
nostram  putantes  ex  eis  que  nobis  ex  largitate  donationis  alfiuunt  diuine 
eorum  suppleamus  misericorditer  defectum.  Nouerint  itaque  tam  presentes 
quam  futuri  christiane  professionis  filii  quod  Ego  Premizl  dei  nutu  tercius 
rex  boemorum  et  dux  morauorum  pro  remedio  peccatorum  meorum  nec 
non  et  predecessorum  nostrorura  cura  coniuge  mea  Constancia  boemorura 
regina  deuotis  uirginibus  circa  sancti  Petri  ecclesiam  in  Olomuch  Christo 
famulantibus.  tres  terras  ad  tynech  spectantes  in  villa  Bukowan  dicta  et 
quasdam  ad  Oloraucense  castrum  pertinentes.  iure  possidendas  hereditario 
in  perpetuura  contulimus.  adderUes  eis  insuper  carnificem  unum  in  ciuitate 
Olomuch.  in  subsidium  hospitum  ad  ipsas  aduenientiura.  Pauperes  uero 
earura  a  reedificatione  castrorum  et  ab  omnibus  tributorum  seu  vectigalium 
ceterorumque  huiusraodi  exactionibus  libeiali  raunificencia  absoluimus.  Vt 
autem  hoc  nostre  collationis  donum  robur  habeat  firraitatis  ac  deinceps 
teraporura  processu  ratuni  teneatur.  venorabilem  Oloraucensem  episcopura 
Robertuiu   perpetuo  anatheniate   confirmare   rogauimus.   scriptique  presentis 


147 

tenore  et  sigilli  iiostri  regalis  inpressione  simul  et  nobilium  nostrorum  qui 
presentes  tunc  aderant  attestacione  ceterorumque  testium  adnotacione  feci- 
mus  roborari.  Huius  autem  rei  testcs  sunt:  Jarozlaw.  Slawek.  Cyrnin. 
Arnustli.  Wilam.  Predbor  Hebki.  Boo^uzlaw  Odolenowich.  Petrus  rozss. 
Sdizlawek  Grutouich.  Blud.  Doben.  Pribizlaw.  PauHk  Sobehyrd.  Swezlau. 
Suiiziaw.  Jacobus.  Hinricus.  Luder.  Hren.  Jan.  Nepplah.  Boruth.  Borutha. 

Ex  originali  in  archivo  capitiili  Olomucpnsis.  —  Tenor  diplomatis  in- 
ter  annos  lJi07  —  1209.  pertinere  videtur;  ast  quuni  diploma 
ipsum  cumpraecedentiplene  cohaereat,  hicdemum  est  iusertum. 

CXLV. 

Otakarus,  qui   et  Premysl,   rex  Boemiae  et  Moraviae,   confirmat  jura  et 

possessiones  a  fratre  suo  Wladislao,  marchione  Moraviae,  civibus  de  J'ncow 

(Xova  civilate)  concessas,  indulgetque  jus  Magdehurgense.    Acta  in 

Brunna,   1SS3. 

l^-J-.  In  nomine  patris.  et  (ilii.  et  spiritus  sancti.  amen.  Quoniam  ea 
que  ple  ac  laudabiliter  a  predecessoribus  ordinata  dinoscuntur  esse.  uel 
rite  concessa  a  regia  munilicentia  immutari  debent  aut  ....  sed  conser- 
uari  potius  et  au«;eri.  ideo  eg^o  Otliakarus  qui  et  Premixl  dei  gratia  rex 
Bohemorum  cum  meis  Hberis  notum  facimus  uniuersis  tam  presentibus  quam 
futuris  quod  nos  idcm  ius  et  eandem  per  omriia  libertatem  quam  frater 
noster  Wadizlaus  pie  memorie  quondam  marchio  Morauie  concessit  dilectis 
ciuibus  nostris  de  vnisov  que  est  noua  uilla  in  eodem  oppido  uel  extra 
oppidum  eandem  ipsis  reg*ia  clementia  duximus  liberaliter  concedendam  et 
in  scripto  autentico  solkMiipnitcr  rediorondam.  Videlicet  ut  quelibet  arca 
in  predicto  oppido  siue  parua  siue  magna  sex  denarios  et  quilibet  mansus 
terre  arabilis  fertonem  argenti  et  tres  raensuras  annonc  unam  scilicet  de 
triJico.  alteram  de  siligine  tertiam  de  auena.  singulis  annis  in  festo  sancti 
Martini  persoluere  teneantur.  Item  siluam  (juam  acceperunt  exstirpandam 
ad  XXX  annos  de  quibus  iam  decem  preterierunt.  eisdem  concedimus 
esse  liberam  prout  quilibet  eorum  po<erit  exstirpare.  Item  terminos  cir- 
cuitus  ipsorum  tam  in  siluis  quam  in  campis  et  pascuis  a  predicto  fratre 
nostro    marchione   sibi    iuste  primitvs    deputatos.   liberos    eis   ac    pacilicos 

19* 


148 

auctoritate  regia  preci)3inius  conseruari.  Item  omnes  culpas  secundura 
quod  hactenus  inter  se  et  a|)ud  ipsos  iudicarunt  fratre  nostro  concedente 
concedimus  ipsis  secundum  suas  consuetudines  iudicare.  nisi  fuerit  grauis 
et  mao-na  culpa  que  coram  nobis  aut  nostris  merito  debeat  uentllari.  Item 
in  summa  idem  ius  Meidburgense  et  easdera  consuetudines.  quas  liabent 
ciues  nostri  de  froudental  eisdera  misericorditer  uoluravs  indulg^ere.  Ad 
hec  uillicationera  seu  aduocatiam  quara  prefatus  frater  noster  Theoderico 
aduocato  et  eius  heredibus  dignoscitur  contulisse.  ipsi  Theoderico  et  suis 
heredibus  sicut  collata  est  in  pace  cupiraus  possidere.  Vt  autera  hec 
concessio  nostra  stabilis  habeatur.  et  rata.  presenti  pag-ina  eandera  et 
sio^illorum  nostrorura  raunimine  roboramus.  rogantes  uenerabilem  patrem 
Ruobertum  Oloraucensera  episcopura  qui  et  presens  fuit  ut  ad  maiorem 
huius  concessionis  firmitatem  siuim  sio-iHura  apponeret.  quod  et  fecit.  Acta 
sunt  hec  sollempniter  in  Brunna.  Anno  domlnice  incarnationis  Millesimo. 
CC  XXIIl.  Indictione.  XI.  per  raanura  Wigberti  notarii  nostri.  presentibus 
multis  testibus  quorum  nomina  sunt  hec:  Zdizlaus  prepositus  sancti  Petri 
in  Brvnna.  Conradus  scriba  in  Brvnna.  Stephanus  de  medlovv.  Henricus 
61ius  victonis  et  frater  eius  Victo  iunior.  Diuis.  Zuatozlaus.  Holasc.  Coiata. 
Zemislaus.  castellani  Olomucenses.  Bawarus.  camerarius  Olomucensis.  Za- 
uisse.  Ztibor.  Welis  iudex  olomucensis.  Zpitata.  Petrus  de  Loziz.  et  frater 
eius  Nicolaus. 

Ex  originali  ia  curia  ejiisdem  civitatis  ciini  duobus  sigillis  bene  servatis; 
quorum  primum  est  ecjuestre  cum  insigiii  in  scuto  leonis  bicaudati 
cum  circumscriptione:  ,,-j-  Premizel  dei  gracia  rex  Bohemie  et 
Moravie;"  alterum  est  sigillum  Roberti,  episcopi  Olomucensis. 


CXLVI. 

Constantia,  regina  Boemorum   et  ducissa  Moravorutn,  conferi  civilafi  suae 
Bisence  vineas  suas  ibidem.     Dt.  in  Hodonjn  (Gddinf/J  mense  Martio, 

ly(onstantia3  dei  gracia  regina  Bohemorum  et  ducissa  Morauorum. 
Notum  faciraus  vniuersis  tain  presentibus  quani  fiilinis.  quod  volentes  ciues 
uostros  dilectos   de  Bysinze   in  prouincia    Brecizlauensi.  quam   a  carissimo 


149 

marlto  nostro  g-ubernandam  accepimiis  ciim  omnibus  suis  pertlnentiis  et 
redditibus  post  incursum  malio-norum  et  ig^nis  A^orag^lnem.  quo  magna  pars 
eorum  clultatis  consumta  esse  dinoscitur.  pristinum  in  statum  ymmo  luxta 
posse  in  commodiorem  constituere  et  eueliere  regie  compasslonis  intuitu 
ipsis  uinearum  montes  quos  plantauimus  ipsi  cluitatl  adiacentes  contulimus 
in  perpetuum  possidendos.  relaxantes  omnes  decimas  que  nobis  competere 
poterint  exlnde.  exceptis  tantuunnodo  decimis  vinearum  quas  monialibus  ad 
sanctum  Petrum  in  Olomuc  et  monasterlo  in  Gradisch  hactenus  persoluimus 
quas  etiam  In  futurum  sohient  prefati  ciues  de  iisdem  montibus.  Et  ut  hec 
nostre  benignitatis  donatlo  robur  In  perpetuum  vaUturum  obtlneat  carissimus 
maritus  noster  dominus  Otakarus  qui  et  Premizl  dei  gracia  rex  Bohemorum 
et  dux  Morauorum.  slo;^iHi  quoque  sul  munimine  hanc  nostram  pao-lnam 
roborauit.  Actum  in  Godin«j;e  mense  3Iaitlo  anno  gracie  Mlllesimo  ducen- 
teslmo  vi«;esimo  tertlo  coram  testibus  subnotatis.  quorum  sunt  liec  nomina: 
Bawarus  Olomucensls  camerarius.  Stophanus  de  Medloue.  Cstibor  castel- 
lanus  I*rerouensis.  Ratiborlus  iudex  Brunensis.  Cunradus  scriba  Brunensis. 
Onso  buro;raulus  de  Podiuln  ct  alil  quam  plures.  Datum  ibidem  per  manus 
Jaros  capellani  nostri. 

E  codice  Tischnowicensi  Ms.  sec.  XIV. 


CXLVII. 

Piemysl,  qiii   et  Ofakarus,   rex  Boemorum   et  dux   Moravorum,  confirmat 

civibus  de  Bisence  privilegium    Wtadislai,   marchionis  jfloraviae,   ah  anno 

ViiA^.^  et   concedit  easdem   libertates,   quibus   civitas   Breclaw   utitur. 

Dt.  in  Hodonjn  mense  Martio,  1^!S3. 

In  noraine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  amen.  Proulde  ac  laudabi- 
liter  per  predccessorum  instituta  et  ordinata  inconuulsa  quoque  conseruare 
et  tuerl  regie  sane  est  maiestatls.  Hinc  est  quod  ego  Ottakarus  qui  et 
Premizl  dei  gratia  rex  Bohemorum  et  dux  Morauorum.  innotescere  cuplo 
omnibus  tam  presentibus  quam  successurls  in  Christo.  qnaliter  clues  nostri 
dilecti  de  Bisinze  accedentes  ad  mee  serenitatis  presentiam  in  Godinge 
humiliter  supplicarunt.  quatinus  ipsis  priuilegium  bone  et  pie  memorio  dilecti 


150 

fratris  nostri  niarchlonis  Morauie  nomine  Wladjxluy.  quod  temporis  et  i^nis 
iniuria  non  modice  lesum  extitit  innouarem  et  fauorabiliter  contirmarem. 
cuius  videlicet  tenor  in  hec  uerba  scriptus  erat:  In  nomine  dommi  amen. 
Ego  Henricus  efc.  anno  1214.  (Vide  n.  LXIV.J  —  Videntes  itaque  qualiter 
prefati  ciues  malin;norum  incursu  et  ig^nis  uorao^ine  ad  mag-nam  eg^estatis 
pressuram  sint  delapsi  ipsis  prefati  priuilegii  tenorem  reg;ia  auctoritate 
confirmantes  in  restaurum  ciuitatis  sue  prouentus  telonei  nostri  ibidem  in 
Bisince  per  decennii  cupriculum  concedimus  benig;ne.  et  indulo;emus  ut 
omni  iure  et  libertate  g;audeant  que  ciuitati  Brecizlaue  sunt  concessa. 
Actum  et  datum  mense  marcio  in  Godinge  anno  dominice  incarnationis 
millesimo  ducentesimo  vigesimo  tertio.  Ad  maiorem  rei  cautelam  ego 
Otakarus  et  domina  Constantia  reg^ina  Bohemorum  presentem  paginam 
impressione  nostrorum  sig-illorum  muniuimus  coram  testibus.  quorum  sunt 
hec  nomina:  Bawarus  Olomucensis  camerarius.  Stephanus  de  Medloue. 
Cstibor  castellanus  de  preroue.  Ratiborius  iudex  Brunensis.  Cunradus 
scriba  Brunensis.  Onso  burg-rauius  de  Podiuin  et  alii  quam  plures.  Datum 
per  manus  Jarosii  capellani  domine  regine. 
Ex  eodem  Tischnowicensi  codice  Ms. 

CXLVIII. 

Premysl,    Boemiae   rex   et    marchio   Morariae,    eximit    civifafem   Breclaw 
CLundenburff)  a  teloneo  ad  decem  confinuos  annos.     Dt.  in  Hodonin, 

1233. 

Premizl  dei  gracia  Bohemorum  rex  et  marchio  Morauie.  oranibus 
theloneariis  per  regnum  nosfrum  Bohemie  et  Morauie.  constitutis  notum 
et  mandatum  esse  uolumus.  quod  nos  ad  instantem  intercessionem  karissime 
coniugis  nostre  Constancie.  ciuibus  ciuitatis  ipsius  que  dicitur  Brecizlaua. 
site  in  terminis  Austrie  hanc  concessimus  graciose  libertatem.  ut  sint  per 
continuos  decem  annos  ab  omni  tributorum  et  vectigalium  exactione  liberi 
et  exempti  et  telonea  per  terras  prefatas  libere  transeant.  quatinus  sic 
ciuitatis  sue  meliorationem  nos  omnimoda  liberalitate  promouere  sentiant. 
Datum  in  Hodonin  anno  gracie  31CCXXIII. 
Ex  eodem  Tischuovviccnsi  codice  Ms. 


151 

te  =3 

CXLIX. 

Lmtrentius,  episcopus   Wratislariensis,  monaslerio  in  Rybnjk  decimas  plu- 

rium  pagorum  in  castellatura  Tesjnensi  conferf,   aliasque  confirmat. 

Act.   Wratislaviae  VIIL  Kal.  Junii,   1233. 

In  iiomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Nos  Lauientius  iniseiatione 
diuina  Wratislauiensis  episcopus  notum  facimus  presentibus  et  futuris  quod 
cum  communi  consensu  capituli  Wratislauiensis  ad  honorem  dei  et  ad 
sustentationem  sanctimonialium  ecclesie  s.  Saiuatoris  in  Ribnik  ad  peti- 
tionem  reuerendi  princlpis  et  catbolici  domini  Casimiri  iliustris  ducis  de 
Oppol.  damus  et  concedimus  ecclesie  s.  Saluatoiis  in  Ribnik  decimas  villa- 
rum  iii  castellatura  de  Tessin^  que  sunt  Bolesouo^  Vizla  Aschrichino., 
Zamaischi  Nageruici.  Suenchiezi  sub  urbium  Zasere  Clechenuge^  Rado- 
uisque  Punzo  Beleuiezo.  Ogrozona  Nouoza  in  perpetuum  habeiidas.  In 
decimis  etiam,  que  in  noualibus  desertorum  eiusdem  castellature  succrescere 
poterunt,  cum  dicti  capituli  Wratislauiensis  consensu  predicte  ecclesie 
s.  Saluatoris  in  Ribnik  damus  et  concedimus  medietatem.  In  ambitu  autem 
de  Estaudi  cum  duabus  villis  adiacentibus  Rachou  W  Lichan  duas  partes 
decimarum  eidem  ecclesie  s.  Saluatoris  in  Ribnik  cum  prefati  capituli  con- 
sensu  damus  et  concedimus.  Decimas  vero  quas  predecessor  noster  pie 
memorie  D.  Z)  roslaus  quondam  Wratislauiensis  episcopus  ecclesie  s.  Marie 
virginis  in  Ribnik  in  ipsius  ecclesie  consecratione  contulit  cum  sepe  dicti 
capituli  Wratislauiensis  assensUj  eidem  ecclesie  conlirmamus.  Decimas 
videlicet  ipsius  ville  Ribnik,  Smolna^  Zalese,  Kneg-nici,  quam  ultimam  villam 
recepit  ecclesia  de  Ribnik  ab  ecclesia  de  sale  in  concambium  pro  villa 
Bolconis.  Et  ne  in  liberis  decimis  quas  sepe  dicte  ecclesie  s.  Saluatoris 
in  Ribnik  quidani  milites  de  voluntate  propria  contulerunt,  ipsa  ecclesia 
quoquo  modo  defraudari  possit,  ipsas  eidem  ecclesie  cum  supra  notato 
assensu  confirmare  digniim  ducimus,  decimas  videlicet  Vincentii  et  Przibi- 
slai,  Crisani,  et  Joannis  Bassomi,  et  Alberti,  Alexandri,  et  Zeteszonis, 
Vincentii  et  fratrum  eius  Suentossii  et  Michaielis,  Eustachii,  et  Wisimiri, 
Witeslai,  et  Primislai,  donationes  siquidem  ipsius  g-s.  Ducis  prenominate 
ecclesie  s.  Saluatoris  in  Ribnik  liberrime  contulit.  Huic  vestre  donationi 
ad   memoriale   sempiternum   dignum   duximus   interserere,   que  sunt,   ipsum 


152 

teriitoniim  de  Ribnik  cum  capella  et  omni  iure  et  iurisdictione  et  libertate, 
et  utilitate  tara  castrorura,  quam  et  aliorum  prouentuum  que  in  presenti 
seu  in  futuro  possunt  aut  poterunt  in  eodem  territorio  succrescere:  villa 
de  Breze,  Sraolna,  Knegnici,  Wroblino,  et  Susela  cum  sua  circuitione. 
Bresini,  Scacouici,  Cra\  arr,  cuni  suo  arabitu,  Rachouo  et  Liclian,  cura  plena 
libertate,  Grudina,  et  teloniura  de  Sevor.  llt  erg-o  hec  nostra  donatio  et 
concessio  a  nostris  successoribus  inuiolabiliter  obseruetur  in  posterura  ipsa 
presentis  pao;ino  attestatione,  et  tam  sigilli,  nostri  quara  et  supra  positi 
capituli  appensione  roborando  confirraaraus.  Actiira  in  Wratislauia  in  choro 
s.  Joannis  anno  ab  incarnatione  doraini  M.  CC  XXIII.  VIII.  Kalendas 
lunii  in  presentia  Victoris  decani,  et  lanusii  archidiaconi.  Eoidii  schola- 
stici,  RadulfFi  cantoris,  Laurentii  custodis,  Radoslai  archidiaconi  Olomucensis, 
Sdizlai  archidiaconi  de  Zauchost.  Canonicorura  Wratislauiensiura  Othonis. 
Lupi,  Alberti,  vSdizIai,  Procasii^  Franconis,  Lanitini,  Siraonis,  Joannis 
Bog^uslai,  et  aliorura  canonicorum  Wratislauiensium,  coraitis  Radozlai,  iudicis 
de  Oppol,  qui  in  hoc  facto  nuncius  extitit  ducis  Casirairi,  et  in  presentia 
multorura  aliorura.  Supra  dictis  addidlraus  quod  medietatera  noualiura  in 
castellatura  de  Tessin  ecclesie  s.  Joannis  in  Wratislauia  reseruaraus  et 
tertiam  partem  decimarura  in  Cravarr,  Rachov  et  Lichan,  ecclesie  vero 
s.  Nicolai  in  Tessin  pro  cambio  quarumdara  deciraarura  superius  dictarum. 
He  ultinie  additlones  facte  sunt  in  Sraarschov  eodera  anno  ^'I.  kalendas 
coram  predictis  testibus,  quadraginta  ulnas  mellis  assig-naraus  in  Cozle. 

Hugo  —  Annales  Praemonstrat.  I.  CCCCLXXXI. 


CL. 

Honorius  papa  III.  componit  causam  super  jurisdictione,  decimis  et 
restitutione  privilegiorum  ecclesiae  inter  Andreara,  episcopura  Pragensem, 
et  Otakarum,  reg-em  Boeraorura,  exortara,  praestita  regis  cautioue  et  jura- 
mento.     Dt.  Signiae  X.  Kal.  Julii  (^nn.  Vll).   1223. 

Originale  in  archivo  capiluli  Pragcnsis  adservatur. 


lo3 


CLI. 


Robertus,   episcopus  Olomucensis^   confirmat  monasterio   Lucensi  emtionem 
villae  Mramoticcy  decisa  super  eadem  lite  vertente.     Actum  in  Znoym, 

1223. 

In  Nomine  Domlni.  Amen.  Ego  Robertus  dei  ^racia  Olomucensis 
Episcopus.  Omnibus  fidelibus  in  perpetuum.  Notum  facimus  omnibus  pre- 
sentibus  et  futuris.  quod  cum  in  presentia  nostra  apud  Zenoim.  presentibus 
etiam  Castellanis  et  aliis  multis  probis  viris.  questio  uerteretur  super 
quadam  emptione  ville  de  Brawatiz  cum  suis  appenditiis  quam  Abbas  de 
Luca  Florianus  legitime  ac  sollerapniter  fecit  cum  Wencezlao  et  Wlrico 
Zenoiraensibus.  nos  a  predictis  Castellanis  qui  nobis  considebant  quanto 
potuiraus  artius  et  altius  ex  parte  domini  Reg^is.  et  nostra.  cum  vices  ipsius 
Regis  Otlacari  tunc  temporis  gereremus.  in  salute  ipsorum  requisiuimus  et 
eos  monuiraus  diligenter.  vt  cura  ipsi  uenditioni  illi  quam  fecerat  A"ence- 
zclaus  ex  parte  sua.  et  Wlricus  ex  parte  neptis  sue  et  liberorura  eius 
cum  Abbate  prefato.  de  villa  supra  dicta  interi[uisseut.  veritate  de  con- 
trouersia  quam  intcr  sese  ex  ipsa  venditione  et  eraptione  habebant.  publice 
et  sententialiter  declararent.  Qvi  pariter  Adiurati  icsponderunt  a|)erte. 
quod  prenorainatus  Abbas  Florianus  leg-itima  cniptione  villam  de  Brawatiz 
cum  suis  pertinentiis  ab  ipsis  Vencezclao  scilicet  et  Wlrico  emerat.  et 
quod  Wlricus  partem  pecunie  scilicet  duas  Marcbas  quas  adhuc  Abbas 
Wlrico  de  hac  emptione  debebat.  in  contradictione  recipere  deberet.  Quas 
cum  Abbas  sibi  in  presentia  nostra  et  oranium  qui  aderant  persoluere 
uolens  offerret.  ipse  prirao.  secundo.  ac  tercio  raonltus  ad  reciplendum. 
noluit  eandem  pccuniam  rccipere.  Vnde  statim  iudicatum  cst  a  Castcllanis. 
quod  eadera  pecunia  sic  oblata  et  a  nullo  recepta  deberet  infiscari.  hoc 
est  in  Caraerara  Reo^is  transire.  Quod  et  factura  est.  Vt  erg-o  predictus 
Abbas  sepedictara  villam  cura  omnibus  suis  appenditiis.  et  ecclesia  Lucensis 
emptam-  sic  legitime  et  obtentam  in  pace  deinceps  ualeat  possidere.  et 
quieta  possessione  ^audere  nos  presens  scriptum  cum  sigilli  nostri  muni- 
mine.  de  hiis  que  audiuimus  qX  tractauiraus.  sibi  duximus  concedendum. 
Imrao  et  insupcr  notum  fieri  uolumus.  quod  inj)rcsentia  doraini  3Iarchionis 
lladezlai  bone  memorie    et    eodem   consentiente.   hec  uenditio   et    emptio 

20 


i  34  __ 

priuio  sunt  facte.  siciit  testaiitur  liitere  ipsius  autentice.  domino  Abbati  et 
ecclesie  lucensi  super  hoc  per  eundera  Marcliionem  concesse.  Actura  est 
hoc  sollempniter  in  Zenoim.  Anno  domini  M.CCXXIII.  presentibus  multis 
testibus.  quorum  nomina  sunt  hec.  Lucas  prior  lucensis.  Helnricus  Came- 
rarius  hicensis.  Nicolaus  Caitellanus  Lucensis.  Magister  Gregorius  Cano- 
nicus  Olomucensis.  Ilesso  et  Ambrosius  sacerdotes  Capellani  donnne  Helwidis. 
Milites  laici  de  Castro  Zenoimensi.  Eno;ramus  Bur£;rauius.  Sebodo.  Pome- 
iiiiuis.  Houorlz.  Lupus.  Eo;liardus.  Hartlievus.  Bolidantius.  Rudg-erus.  Ortuinus. 
TheodericHS  villicus  Brunnensis.  Streicto  vilUcus  Zenoimensis. 

Ex  originali  ('jusdcni  nionasterii  sign.  H.  SJ. 


CLII. 

Honoriiis   papa    IIF.   regcm    Boemiac   rogal    et    /lorfafnr,    nt  possessiones 

ijuasdam  ecclesie  Wratislariensis.^  in  qnihus  aurifodinae  consistcbant,  a  ciarae 

memoriae    marchione   3lorariae  per    violentiam    detentas,    eidem    ecclesiae 

restifuat.     Df.  Latcrani   17.  Kal.  Februarii,   1224. 

Honoiius  episcopus  seruns  seruorum  dei.  .  .  liiusiri  reo;i  Boemie 
salutera  et  apostolicatn  benedictionem.  Cura  venerabili  fratre  iiostro  .  . 
Wratislauiensi  e|)iscopo  accepimus  Intimante,  quod  dare  memorie.  .  . 
Marchio  Morauiensis  possessiones  quasdam,  ecclesie  sue,  in  quibus  auri- 
fodine  consistunt,  per  violentiam  detinebat,  unde  iios  31archionem  duximus 
rogandam,  eundem  monuimus  et  exhortati  sumus  in  domiiio,  ut  possessiones 
ipsas  cum  perceptis  ex  iis  fructibus  ecclesie  restitueret  memorate,  ita  (juod 
omnipotentem  dominum,  quera  male  detinendo  possessioiies  easdeni  ofTen- 
derat,  ex  ipsarum  sibi  valeret  restitutione  placare,  ac  nos  deuolionein 
ipsius  commendare  possemus,  dantes  nihilominus  venerabili  fratri  noslro  . . 
Cracouiensi  episcopo  et  dilectis  iiliis  .  .  abbati  de  Andreow,  et  J.  schola- 
stico  Luciocensi  Cracouiensis  et  Gnesnensis  diocesis  nostris  literis  in  maii- 
datis,  ut  si  prefatus  3Iarchio,  quod  ipsum  fueraraus  hortati,  non  duceret 
ad  imiilendum,  ipsi  cuiii  ad  resthuendas  possessiones  easdem  per  censuram 
ccclesiasticam  appellatione  remota  co^ereiit  iustitia  mediante.  Sed  diclo 
Marchione  ante  decisionera  negotii  raemorati  viam  uniuerse  cariiis  iiioresso, 


155 

ecclesla  pretaxata  possessiones  per  eos  leciipeiaie  noii  potuit  antedictas. 
Cum  igitur,  sicut  nostris  est  auribus  intimatura,  ail  nianus  tuas  tam  pos- 
sessiones  iara  tlicte,  quani  orania  bona  marchionis  preCati  deuenisse  dicantur, 
Serenitatem  tuam  rogamus,  monemus  attentius  et  hortamur,  quatenus  pos- 
sessiones  ipsas  cura  IVuctibus  perceptis  ex  eis  ob  reuerentiam  beati  Petri 
et  nostrara  episcopo  et  ecclesie  restituas  supradictis,  preces  nostras  taliter 
adraissurus,  quod  dictus  eplscopus  eas  sibi  et  ecclesie  sue  fructuosas  sentiat 
per  efFectura,  et  iios  excellentiam  regiam  propter  hoc  non  iramerito  com- 
raendare  possiraus.  Datura  Laterani  VI.  Kalendas  Februarii.  Pontificatus 
iiostri  anno  octauo. 

E  Regesto  Honorii  III.  anni  VIII.  epist.  2^6.  in  tabulariis  Vaticanis. 


CLIII. 

Olakarus,    qui    et    Prcmysh    re.v    Boernorum,    volem    civifafem    Opaviam 
umpliare^  eandem  juribus  ef  possessionibus  clofaL  DL  in  Huljn.,  1234. 

In  noraine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Ottacarus,  qui  et  Premisl, 
dei  giacia  Boemorura  rcx.  Continoit  plerumque,  donationes  legitimas 
factaque  horainura  celebrata  sollempniter  imnuitari,  nisi  testiraonio  proborum 
et  sipllatis  litteris  roborentur;  uiuit  enira  littera  et  actio  littere  comraendata. 
Notura  itaque  facimus  vniuersis  tam  presentibus  quam  futuris,  quod  nos 
uolentes  nostram  ciuitatem,  Oppauiam  noraine,  ampliare  diuitiis  et  honore 
pariter  et  decore,  ut  et  per  hoc  nostra  atque  nostre  prolis  et  eius  suc- 
cessorum  utilitas  aug^eatur,  eiusdera  ciuitatis  habitatoribus  tam  modernis 
quain  futuris  quoddara  ius  et  (piedara  bona  dedimus,  tani  nostia  propria 
(piam  commutata,  et  quedara  etiam,  que  ad  castrum  nostrum,  Gradec  nomine, 
pertinebant,  dedimus  perpetuo  pacifice  possidenda,  ut  in  presenti  pagina 
seriatim  et  plenius  continetur.  Inprirais  staluiraus,  et  ab  omnibus  uolumus 
inuiolabiliter  obseruari,  quod  a  fossato  prefate  ciuitatis  infra  unum  railliare 
taberne  nulle  prorsus  tiant,  sed  omnes  penitus  deponantur,  exceptis  illis, 
que  sunt  in  dotibus  ecclesiarum;  et  quod  ciuis  O^pauiensis  in  Lubschicz 
telonium  non  persoluat,  et  tunc  etiara  non  soluat,  cum  unuira  dncit  in  Po- 
loniain   ad  uendendum.     Sua   quoque  bona,    secundura   quod    ipse   possidet, 

20* 


156 

diiiumotlo  sibi  placeat,  siiie  impediiuento  aliquo  ueiidat  libere,  cuicumque 
uelit.  Pieteiea  damus  antedicte  ciuitati  nostram  propriam  uillam,  nomine 
andrcoidc,  cum  omnibus  suis  attinentiis,  et  aliaai  uillam  Lutconis,  nomine 
Ijuhomirici,  cum  suis  omnibus  attinentiis,  quam  commutauimus  cum  alia 
uilla,  nomine  Crauar.  Item  aliam  uillam,  que  fuit  filii  Petri,  cum  suis 
omnibus  attinentiis,  que  in  vulgarl  Zlauicowaives  nominatur.  Et  ab  liac 
parte  aque,  Hosnic  nomine,  ea  bona,  que  ad  nostrum  castrum  Gradec, 
uldelicet  cum  omnibus  suis  attinentiis  pertinebant,  scilicet  Napsdicari  et 
Urabul.  Ad  bec  bona  Prosimiri  venatoiis,  que  commutauimus  cum  dimidia 
uilla,  nomine  Ijcchsdorff,  concedimus  et  donamus  sine  impedimento  aliquo 
in  perpetuum  pacifice  possidenda.  Ad  huius  itaque  nostre  donationis  et 
confirmationis  perpetuam  memoriam  et  inuiolabile  firmamentum  presens  pri- 
uileg-ium  conscribi  fecimus,  et  nostri  atque  filiorura  nostrorum  sigilli  muni- 
mine  roborari,  statuentes,  ne  liceat  cuiquam  hominum,  hoc  tam  sollempne 
nostrum  factum  immutare,  uel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si  quis  autem 
iiostrorum  nobilium  attemptaueiit  immutare,  C  marcas  auri  pro  pena  regali 
nostre  camere  componat.  Huius  rei  testes  sunt:  Rupertus,  episcopus 
Olomucensis.  Arnofdus,  prepositus  Wissegradensis.  Bawarus,  camerarius 
Olomucensis.  Zauisa  et  frater  eius  Stiborius.  Henricus,  filius  Wittconis, 
et  frater  eius  Witco.  Bohuzlaus,  filius  Zlauconis.  Coiata,  filius  Grabise. 
Witco,  castellanus  de  Gradec.  Stephanus  de  Medlow.  Holach,  castellanus 
Olomucensis.  Zemislaus.  Onso,  et  frater  eius  Victor.  Woco,  filius  Borut. 
Zlatoslaus,  subpincerna.  Zwoyse,  subdapifer,  Petrus,  filius  Bohute,  et  frater 
eius  Nicolaus.  Zuezlaus,  camerarius  de  Brumow.  Datum  in  Hulin  per 
manum  Hermanni  notarii.  Anno  incarnationis  dominice  Millesimo  ducen- 
tesimo  uigesimo  quarto.  Indictione  XIII. 

E  codice  privilegioruni  Opaviensium  Ms.  in  museo  ibidem.  —  Originale 
in  curia  Opaviae  fru.slra  quaesivi,  licet  consignatum  inter  originalia.  — 
Excusum  apud  Tschoppe  et  Stenzel. 


157 

CLIV. 

Honorius    papa    III.    confirmat   monasterio    Lucensi  privilegium   Roherti., 

episcopi  Olomucensis,  super  jure  patronatus  et  decimis.    Dt.  Laterani 

XIII.  Kalendas  Juniiy   1^S4. 

Jjlonoiius  episcopus  seruus  seruoium  dei.  Dilectis  filiis  .  .  .  abbati 
et  conuentui  Lucensi  salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Cura  a  nobis 
petitur  quod  iustum  est  et  honestum  tam  uigor  equitatis  quam  ordo  exigit 
ratiojiis  ut  id  per  sollicitudinem  ofTicIi  nostri  ad  debitum  perducatur  elTectum. 
Sane  tenor  littcrarum  venerabilis  fratris  nostri  .  .  Olomucensis  episcopi. 
litteris  dilecti  filii  nostri  G.  sancti  Theodori  diaconi  cardinalis  tunc  legati 
apostolice  sedis  insertus  nobis  exhibitus  continebat.  quod  cum  ex  laicali 
concessione  haberetis  ius  patroiiatus  in  quibusdam  ecclesiis.  nec  non  de 
Chatoui.  de  Diakouic.  de  Chobze.  de  Rokytinc.  de  Olexouiz.  de  Domamil. 
de  Lodinnic  et  de  Znoem  Ecclesias  sue  diocesis  quas  cum  decimis  et 
aliis  pertinentiis  suis  predecessorum  suorum  assensu  mlnime  requlsito 
receperatis  de  manibus  laicorum.  idem  episcopus  uoleus  ut  possideretis 
canonice  quod  contra  statuta  canonica  uidebnmini  hactenus  possedisse. 
vobis  predicta  omnia  confirmauit.  et  cardinalis  predictus  inspectis  eiusdem 
episcopi  litteris  super  hoc  factis  in  quibus  sigillum  Olomucensis  capituli 
dependebat.  eidem  facto  robur  sue  confirmationis  adiecit.  Nos  igitur  iustis 
precibus  uestris  benignum  impcrtientes  assensum.  quod  super  hoc  ab  ipso 
episcopo  de  capiluli  sui  consensu  pie  ac  prouide  factum  est  auctoritate 
apostolica  confirmamus  et  presentis  scripti  patrocinio  communimus.  Nulli 
ergo  omnino  hominum  liceat  hanc  pag^inam  nostre  confirmationis  infring^ere 
uel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si  quis  autem  hoc  atteraptare  presumpserit 
indionationera  oranipotentis  dei  et  beatorum  Petri  et  Pauli.  apostolorum 
eius.  se  nouerit  incursurura.  Datura  Laterani  XIIL  Kalendas  lunii.  Ponti- 
ficatus  nostri  anno  octauo. 

Ex  originali   in  arcliivo    c.  r.   anlico   Vindobonae.    —   Apographum  in 
Ilegesto  Honorii  III.  anni  VIII.  epist.  445.  in  tabulariis  Vaticanis. 


158 


ChV. 


Otakarus,  qui  et  Premysl,  Boeuioruui  rex,  bullaiu  Joannis  paj^ae  XIII. 
super  praerog-ativa  lionoris  dignitate  abbatis,  et  iuribus  ac  libertatibus 
monasterii  Bfewnovvensis,  vetustate  temporis  consumtam  ad  petitionem  Dlubo- 
rajli  abbatis  approbat,  renovat,  et  transcribi  curat.  „l)atum  Praa^e  per 
manum  Benedicti,  cancellarii  curie  nostre,  pre|)ositi  Lutbomericensis.  Nono 
Kaiendas  Au^usti  incarnationis  dominice  anno  3ICCXX1III.  regni  nostri 
deo  propitio  XX.  sexto.  In  presentia  Wenceslai  filu  nostri  senioris,  ducis 
Pliznensis  et  Budesensis^  et  afteriiis  fiiii  nosfri  iunioris  JVladistai  seu  et 
Henrici  marchionis  Morauie,  qui  in  buius  rei  testimonium  si£i;iila  sua  fece- 
runt  apponi.  Ad  hoc  etiam  uocauimus  et  rogauimus  venerabiles  patres 
nostros,  dominum  Peieg"rinum  episcopum  Pragensem,  et  dominum  Robertum 
episcopum  Olomucensem,  ut  ipsi  buius  nostre  renouationis  essent  testes, 
et  eius  uiolatores,  si  moniti  nolient  satisfacere,  excommunicarent,  et  ex- 
communicatos  denunciarent,  et  in  liuius  rei  testimonium  sig-iila  sua  appo- 
nerent,  quod  et  l^ecerunt.  Insuper  iiii  ut  testes  essent,  afruerunt:  Arnoidus 
Wlsseg-radensis  prepositus.  Budiuoy  comes.  Daiibor.  Martinus.  Bobuse. 
Jaros.  Benes.  Zlauelc.  Groznata.  Wsebor.  Zauise.  VitlvO.  llenricus  dapifer. 
Coiata  subdapifer.  Henricus  fiiius  Bobute.  Olricus  iilius  Juricb.  Zbramir 
iudex  de  Piyzen.  Vlastlzlau  iudex  Churimensis.  Bauvor.  Mstidruh  bur- 
grauius  Prag^ensis,  et  alii  quam  plures." 

Ziegelbauer  Historia  Brewnow.  pag.  215. 


CLVI. 

Honorius  papa  III.  Nepomucensem  et  Ostrowensem  abbates  et  praepositum 

Olomucensem  ad  eligendmn  norum  episcopum  Pragensem  consiiiarios 

providet.     Dt.  Laterani  IV.  Nonas  Octobris,   1224. 

llonorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Diiectis  fiiiis  . .  de  Nepo- 
much  Cisterciensis  ordinis  et  .  .  de  Ostrov  abbatibus  Pragensis  diocesis 
et  .  .  preposito  Oiomucensi  salutem  et  apostoiicam  benedictionem.  Atten- 
dentes  niuitum  expedire   Pragensi  ecciesie,   ut  bone  memorie  .  .  Pragensis 


159 

episcopus,  qui  usque  ad  raortem  pro  eius  lil)ertate  certauit,  virum  experte 
probitatis  liabeat  successorem,  Pragensi  capitulo  in  celebraiida  electione 
pontificis  vos,  de  quorum  prouidentia  o-erimus  fiduciam  specialem,  con- 
siliarios  duximus  prouidendos,  eisque  per  scripta  nostra  mandauimus,  ut 
cum  consilio  vestro  personam,  que  tanto  cong-ruat  oneri  et  honori,  sibi 
eligant  in  episcopum  et  pastorem,  ac  eum  cum  aliquot  ex  electorlbus  eius 
examinandum  et  confirmandum  ad  nostram  cnrent  presentiam  destinare. 
Ideoque  discretioni  vestre  presentlum  auctoritate  mandamus,  quatenus  ad 
ipsam  ecclesiam  accedentes,  studeatis  solum  deum  habere  pre  oculis,  ut 
talis  in  eius  ell«»;atur  e|)lsco|)um,  quod  eura  apostolica  sedes  debeat  merito 
approbare.  (Juod  si  non  omnes  his  exeqnendis  potueritis  intcresse  duo 
vestrum  ea  nihilominus  exe<iuantur.  Datum  Laterani,  IIII.  nonas  Octobris. 
Pontificatus  nostri  anno  nono. 

E  Regesto  Ilunorii  III.  aniii  IX.  episl.  24.  in  tabulariis  Vaticanis. 


CLAII. 

Honorius  j^apa  III.  capltulo  Pragensi  ad  eli^endum  novum  episcopum 
deputat  consiliarios  \e|)omucensem  et  Oslrovensem  abbates  et  praepo.nfum 
Olonmcemem,  jubetque,  ut  electum  ad  suam  praesentiam  examinandum  et 
confirmandum  destinent.     I)t.  Laterani  IV.  Nonas  Octobris,   1224. 

Palacky"s  Heise  pag.  24.  —  e  Regesto  Ilonorii  III.  aoui  IX.  epist.  23. 


CLVIII. 

Otakarus,  Bohemorum  rex,  dllectae  sorori  suae  Ag^netl,  sancti  Georgii 
abbatissae,  et  monasterio  ipsius  concedit  exemtionem  ab  exactione,  quae 
vnlgari  vocabulo  Pogezda  dicitur.  „Actum  anno  dominice  incarnationis 
MCX'XXI1II.  V.  Idus  Octobris:  pontificatus  domini  llonorii  pape  III.  anno 
IX:  reo^nante  illustrissimo  Romanorum  imperatore  et  rege  Sicilie  Friderico 
anno  IV.  Iluius  rei  testes  sunt  /ilins  noster  Whidi.skms,  marchio  Morauie, 
Arnoldus   decanus  et   Onso  canonicus   Pragensis,  dominus  Jaroz,  dominus 


160 

Budiiioy,  domimis  Boiuta,  dominus  Vitko  et  Henricus  fdii  Aitkonis,  Bohu/Ians 
camerarius  noster,  Hroznata  subcamerarius.    Actum  publice  apud  Ztragow." 

Haminerschniidt  Historia  s.  Georgii  pag.  S2. 

CLIX. 

Honorius  papa  III.  archiepiscopum  Moguntinum  fpariter  repre/iendif.^  quod 

Peregrinunif  electum  episcopum  Pragensem,   contra  mandatum  apostolicum 

consecrarerit.     Di.  Ijaterani  XIII.  Kal.  Apritis,   1226. 

rlonorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Venerabili  fratri  . .  arclii- 
episcopo  jVlag-untino  salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Nimis  ^raue 
dispendium  immineret  ecclesiis,  si  prelatis  decedentibus  perirent  quoque 
prosecutiones  causarum  inceptarum  pro  tuitione  iuris  et  honoris  ecclesia- 
stici  ab  eisdem.  Attendentes  siquidem  illius  zeli  feruorem  et  illam  raentis 
constantiam,  quam  bone  memorie  Andreas  Pragensis  episcopus  habuit  et 
exhibuit  in  prosecutione  ecclesiastice  libertatis,  pro  qua  laboribus  et  pro~ 
prie  persone  abiectione  contemptis  usque  ad  ultimum  vite  diem  indefesso 
animo  decertauit,  ac  satag-entes  ut  talis  substitueretur  eidem,  qui  causam 
quam  prosequi  sic  constanter  inceperat  pari  vigore  animi  susciperet  pro- 
sequendam,  mandauimus  Pragensi  capitulo,  ut  cum  consilio  dilectorum 
filiorum  .  .  de  Nepomuc  Cisterciensis  ordinis  et  .  .  de  Ostrov  abbatum  et 
.  .  prepositi  Olomucensis,  quos  eis  prouideramus  consiliarios  in  hac  parte, 
personam  scientia,  vita  et  fama  preclaram  tantoque  congruentem  oneri  et 
honori,  sibi  elig^erent  canonice  in  episcopum  et  pastorem,  ac  ne  quid 
deesset  necessarie  prouidentie,  illum  quem  in  episcopum  suum  eIio*erent, 
cum  aliquot  ex  electoribus  eius  ad  nostram  examinandum  et  confirmandum 
presentiam  destinarent.  Tibi  quociue  dedimus  in  mandatis,  ut  id  equa- 
nimiter  tolerares,  cum  nostre  intentionis  non  esset  deioo^are  iuri  tuo  in 
aliquo  vel  honori,  sed  prouidere  sicut  status  temporis  exigebat,  ut  di^num 
haberet  idem  epi.scopus  successorem.  Ipsi  vero  antequam  ad  eos  manda- 
tum  apostolicum  peruenisset,  P.  canonicum  ipsius  ecclosie  in  episcopum 
suum,  sicut  accepimus  ele«;erunt,  tuquc  ipsorum  electionem  nondum  recepto 
mandato  apostolico  conQrmasti.    In  quo  quidem  non  es  aliquomodo  culpabilis, 


161 

dunimodo  uniuersa  que  debent  in  electi  persona  et  ipsa  electione  con- 
currant;  quod  non  consueuisti  satis  diligenter  attendere,  sicut  Paderburnensis 
ecclesie  negotium  manifestat.  In  eo  autem  es  plane  ac  plene  culpabilis 
et  inexcusabilis  prorsus,  quod  postquam  predictum  recepisti  mandatum,  ad 
consecrationem  eius  procedere  presumpsisti,  cum  scire  deberes  maius  tibi 
concessum  non  esse,  ubi  minus  nobis  reseruatura  fuerat  et  tibi  per  con- 
sequens  interdictum.  Penam  autem  excessus  huiusmodi  suo  loco  et  tempori 
reseruantes,  per  apostolica  tibi  scripta  firmiter  precipiendo  mandamus,  quatenus 
dictum  P.  in  festo  s.  Michaelis  proximo,  quod  sibi  a  te  volumus  terminum 
peremptorium  assignari,  ad  nostram  facias  personaliter  venire  presentiam, 
eundem  ad  id,  si  necesse  fuerit,  per  censuram  ecclesiasticam  appellatione 
postposita  compellatis,  omni  alienationis  ^enere  eidem  interim  penitus  inter- 
dicto.  Preceptnm  nostrum  saltem  in  hoc  ita  sollicite  impleturus,  quod  in 
te  videatur  aliqiia  deuotionis  et  obedientie  scintillula  relucere.  Datum 
Laterani  XIII.  Kalendas  Aprilis.     Pontificatus  nostri  anno  nono. 

E  Regesto  Uouorii  III.  anni  IX.  epist.  246.  in  tabulariis  Vaticanis. 


CLX. 

Henrirus,    ^fagnae   Trojae    episcopns,   consecrat   rogatii   abhatis   LiUcensis 

ecclesiam  in  Kridlowice,  eique  decirnas  sex  rillarum  adjacentmm  assignat. 

Acta  V.  Kalendas  Maji,  12^5. 

In  nomine  domini  amen.  Ego  Henricus.  dei  gracia  Magne  Troie 
episcopus.  Cum  casu  terram  Morauie  intrassemus.  rog-ati  a  domino  FIo- 
riano  venerabili  abbate  Lucensis  cenobii.  annuente  etiam  reuerendo  patre 
Roberto  Olomucensis  ecclesie  episcopo.  ecclesiam  in  Scrilouicz  ut  conse- 
craremns  primo  monuimus  patronos.  quid  vel  quantum  nomine  dotis  eidem 
ecclesie  vellent  assignari  qui  in  continenti  nominauerunt  decimas  sex  vil- 
iarum  adiacentium  quarum  nomina  sunt  hec.  Scrilowicz  Borolicz  Raclinitz 
Dersicrajowitz  Bosicz  Petrowitz.  Ne  autem  aliquis  'scrupulus  dubitationis 
super  predictis  oriatur.  presentem  paginam  sigilli  nostri  munimine  duximus 
roborandam.  subiicientes  plenissimo  iure  ante  dictam  ecclesiam  cum  oranibus 
pertinentiis  suis  Lucensi  monasterio  de  libera  voluntate  et  consensu  patro- 

Sl 


noriini.  Adiclentes  etiain.  ut  quicunqiie  supra  dictam  dotern  ecclesie  iu- 
fringere  niteretur.  irara  Dei  oranipotentis  et  beatorum  apostolorum  Petri 
et  Pauli  incurreret.  et  perpetae  ihelieinie  traderetur.  Acta  autem  sunt 
hec  anno  dorainice  incarnationis  MCCXXV.  Quinto  Kalendas  Maii.  Testes 
autem'  subscripti  sunt  hii.  Yrarararaus  quondam  castellanus  Zno)  mensis. 
Detelez  de  Derben.  Lutoldus  de  Lisinicz.  Joannes  de  Marchia.  Ortwinus 
de  Znoym.  Chrepecz  de  Lisinicz.  Drugo  Lutoldi.  Ilnano  de  Derben. 
Petrus  maff"ister  scolarum  de  Znoym.  Chazlavv  tunc  temporis  sacerdos 
eiusdera  ecclesie.  Joannes  plebanus  de  Schatow.  Frater  Gerardus  de  Luka. 
Frater  Marcus.  Frater  Henricus  et  alii  fratres  quam  plures  de  capitulo 
Lucensi.  Item  si  necesse  est  adducere  in  testimonium  huius  donationis 
ecclesie  maximam  partem  vicinie.  ecclesia  Lucensis  inducere  poterit.  et  cetera. 

E  copia  vidimata  in  archivo  monasterii  Lucensis. 

CLXI. 

Ofakarus,  (jin  et  P?enit/.sl,  Boemomm   rex^  reslituit  monasterio  Gradicensi 

tabernam  in  Prerow  sttb  confirmatione  filii  siii   Wladislai,  marchionis 

Jloraviae.    Actiim  in  Bruna,   IS^d. 

Ottacarus,  qui  et  Preraisl,  dei  gracia  Boemorum  rex.  Notum  facimus 
uniuersis  tam  presentibus  quam  futuris,  quod,  cum  olim  per  predecessores 
nostros,  bone  meraorie  principes  Morauie,  qui  fuerunt  fundatores  claustri 
s.  vStephani  Oloraucensis  diocesis,  quod  claustrura  in-  Gradist  uulg-ariter 
nominatur,  quedam  tabeina  in  Prerow  ad  usum  et  coramodum  eiusdem 
claustri  fuerit  instituta,  et  postmodum  per  prauos  et  cupidos  homlnes  de- 
perdita  penitus  et  destructa;  nos  nolentes  prefati  claustri  utilitatem  dimi- 
nuere,  aut  in  aliquo  defraudare,  cuius  bona  cupimus  et  uoluinus  potius 
aug^raentari:  ad  preces  et  iiistantiara  dilecti  nobis  Petri,  uenerabilis  abbatis 
claustri  antedicti,  in  iam  dicto  loco  siue  foro  Prerow^  tabernam  pro  remedio 
nostre  anime  et  successorum  nostrorum,  eidem  Petro,  uenerabili  abbati  de 
Gradist,  et  fratiibus  ibidem  deo  faraulantibus,  restituimus  et  donamus  per- 
petuo  incoinrautabiliter  ot  pacifice  possidendam.  Ad  huius  restitutionis  et 
donationis  prefate  taberne  in   Prerow  supradicto   abbati  Pctro  et  fratribus 


163 

in  Gradlst  perpetiiam  memoriam  et  inulolabile  firmamenUim  hoc  presens 
scriptum  priuileoium  confecimus,  et  sig^illi  nostrl  robore  communiuimus. 
Si  quis  uero  lioc  nostrum  solemne  factum  imposterum  forte  attemptauerit 
immutare,  in(l!<i;nationem  et  maledictionem  omnij)otentis  dei  incurrat,  et 
perpetuis  ignibus  deputetur  cum  Satban  cruciandus.  Testes  huius  rei 
sunt:  Coyata.  Leo.  Stephanus  de  Medlow.  Ileinicus,  camerarius  Olomu- 
censis.  llolac  purg-rauius.  Aeliz.  Sulizlaus.  Zemislaus.  Slauata,  et  alii  quam 
plures.  Actum  in  Bruna.  Anno  dominice  incarnationis  3Iillesimo  ducen- 
tesimo  uio;esimo  quinto.  Nos  etiam  ^Miidizlaus,  marchio  Morauie^  dona- 
tionem  patris  nostri  consensu  et  sig^illi  nostri  appositione  coniirmamus, 
mediante  mag-istro  Zdislao,  et  presentibus  supra  nominatis  testibus,  et 
aliis  multis. 

Ex  Aniialiliii.s  31.s.s.  nionaslerii  Gradicensi  s  in  rcnislr.  c.  r.  (jiibcrnii. 


CLXII. 

JJladislaus,  marchio  Moraviae,  conferf  moniitHlnts  ad  s.  Pelriim  Olomucii 
rillam  Moslkowice  ciim  e.vem(ione  humimttn  ejnsdem.     1)1.  in  Kralice 

W  Idus  Maji,   i'i'io. 

In  nomine  sancte  trinitatis  et  indiuidue  a  nitatis.  Cum  principalem 
deceat  honestatem,  iustis  deo  seruiencium  precibus  accomodaie  |)ium  beni- 
^nitatis  auditum,  et  eis  maxime  profectibus  intendere,  qui  utilitati  ecclesiarum 
ac  paci  expediant  et  libertati  simul  eciam  animarum  saluti.  Nouerint  tam 
presentes  quam  futuri  quod  nos  Wladizlaus  diuina  gracia  Mmchio  MorauiCj 
participes  esse  cupientes  oracionum  deo  famulancium,  dominabus  deo  dicatis 
uir«;inibus  in  Olomucz  ad  ecclesiam  apostolorum  sanctorum  Petri  et  Pauli 
in  sancta  professione  commorantibus  in  villa  iure  hereditario  collata  eis 
Mostcowicz  nuncupata,  et  a  serenissimo  reg^e  Boemorum  patre  nostro  con- 
firmata,  in  remissionem  peccatorum,  ac  retribucionem  eternorum  premiorum, 
eam  quam  ville  episcopatus  obtinent  libertatem  habendam  in  perpetuum 
concedimus.  Huic  nostre  concessionis  dono  hanc  gracie  nostre  beniuolenciam 
attribuentes,  ut  libera  sit  iamdicta  villa  ab  omni  inquietacione  camerariorum 
terre,  et  omnibus  molestiis,  ab  omni  infestacione   olficialium  quorumlibet  et 

81* 


164 

granaraine  iiidebito,  a  castrorum  edificacione  et  fossati,  ab  omnlura  bene- 
ficorum  violencia  et  ty rannido,  ab  oranium  uectio;alium  inpedimento,  ab 
omnibus  indebite  seruitutis  honeribus,  ab  orani  eciam  censu  principura  et 
tributorura  quoruralibet  iniuria.  ,Si  auteni  furem  deprehendi  contigerit  in 
eadem  villa,  statuimus  ipsum  furem  tradi  in  custodiara  curie  principis,  bona 
autem  furis  inteo-ra  maneant  domino  ville  ad  succursum  inopie  dominarum, 
vt  inde  pro  arbitrii  sui  disponant  libera  voluntate.  Si  vero  aliquod  ibi 
furtura  inueniatur,  uel  horaicidiura  perpetratum  fuerit,  inhiberaus  oranimodis 
grauaraen  a  castro  in  villa  fieri,  et  predara  violentam  que  alias  solet  exer- 
ceri  penitus  interdicimus,  sed  orania  maneant  inconcussa  dominabus,  in 
laudibus  dei  nocte  ac  die  vio;ilantibus.  Vt  autera  lioc  nostri  priuilegii 
statutum  robur  habeat  firraaraenti,  et  iiuiiolabiliter  inperpetuum  custodiatur 
illibatum,  sigilli  nostri  appensione  scriptnra  presens  et  testium  subscripcione 
firmari  precepimus.  Huius  facti  nostri  testes  sunt  hii.  Henricus  camerarius 
Oloraucensis.  Golach  castellaiuis  Olomucensis.  Welys  iudex  Oloraucensis. 
Semizlaus.  Onso.  Zulizlaus  dapifer.  Prothyuen  iudex.  Brechyzlaus.  Andreas, 
Ag;azo.  Wilchek.  Rudolphus  lilius  Zauisse.  Datura  in  Cralicz.  V.  Idus 
Maii.    Anno  dominice  incarnacionis  Millesimo  CC.  XXV.   Indiccione  XHI. 

Ex  originali  in  arcliivo  capituli  OloDHiccn.sis.  —  Iteni  acle.st  in  confirnia- 
tione  Wenceslai  reiiis  ab  anno  ISiSB.  ibidem. 


CLXHI. 

Monasterium  Trehiceme  permutcit possessionem  suam  Oslowan  cum  Heilwide, 

nobili  matrona   de  Znoym,  pro  praedio   ejusdem  Horka.     Acta   in  Trebjc 

XVI.  Kalendas  Junii,   1225. 

In  Noraine  Doraini.  Araen.  Ego  Lucas  dei  misericordia  abbas  Trebe- 
censis.  toturaque  ca|)ltulum  meura  Trebecense.  omnibus  Christi  fidelibus  tam 
futuris  quam  presentibus  in  perpetuum.  Preciosus  memorie  thesaurus  est 
scriptura  que  rerura  seriem  gestarum  incomrautabiti  loquitur  ueritate  et 
opponit  obstaculum  emero;entibus  calumpniis  in  conuulsura  facile  quidera 
conditiones  plurirae  et  facta  moitaliura  pluriraa  uacillarent  nisi  ea  scripture 
tidelis    testimonium    roboraret.     Eapropter    subscriptione    presentis    pagine 


i65  

nouerint  uniiiersi  qiiod  nobilis  mulier  ac  relig^iosa  matrona  Heihnidls  vide- 
Ilcet  de  Znoym  pio  zelo  sue  salutis  ac  muitorum  diuinitus  accensa  cum 
claustrum  monialium  ordinis  Cysterciensis  fundare  disponeret.  nec  locum 
ad  hoc  aptuiu  inueniret.  ipsa  tandem  domino  deo  disponente  intra  posses- 
siones  claustri  nostri  Trebecensis  ang^ulum  quendam  Ozlawan  nomine  nobis 
quidem  ad  modicum  urdem  sed  ad  edificandum  claustrum  mente  preconceptura 
reperit  competentem.  Aerum  quia  rem  alienam  non  licuit  sine  iusto  titulo 
nec  decuit  occupari.  eadem  matrona  deo  deuota  petiit  a  nobis  predictum 
locum  per  concambium  commutari.  Nos  Igitur  ipsius  pie  uoluntati  ac  desi- 
derio  laudabili  unanimiter  inclinati.  nec  non  domini  Coinadi  viri  reueren- 
tLssimi  tytuli  sancte  Rvffine  cardinalis.  Portuensis  e[)iscopi  apostolice  sedis 
ad  partes  nostras  tunc  leg^ati.  simulque  vencrabilis  patiis  nostri  Rvberti 
Olomvncensis  episcopi  consiliis  et  exhortacionibus  inuitati.  ad  supradicti 
predii  de  Ozlawan  pro  alio  predio  de  Horka  permutationom  accessimus 
competentem  Ita  tamen  (piod  a  prefatis  patribus  ad  conseruandam  utriusque 
partis  indempnitatem.  de  communi  assensu  nostro  et  ipsius  domine  Heilwigis 
dati  sunt  nobis  estima(oros  iideles  viri  nobilcs  scilicot  vir  Leo.  Woyzlaus. 
Howoritsch.  Theodoricus  procurator  domini  Re<;'is  in  Znoym.  qui  boiia  Hde 
iurauerunt  se  in  utriusque  predii  estiniacione  fidoliter  processuros.  Oui 
diligenter  circumeuntes  et  sollerter  considerantes  predivm  de  llorka  cum 
silua  et  campis.  et  cum  villis  duabus  aliis.  videlicet  Hardebiz-.  et  Coso- 
chowiz  cum  quatuor  terris.  et  ex  altera  predium  de  Ozlawan  et  sua 
appendentia.  inuenerunt.  et  in  animas  suas  asseuerauerunt.  quod  predivm 
predio  in  suo  precio  equaliter  responderet.  vnde  sicut  compromissum  inter 
nos  fuerat  et  consensum  coram  domino  Cardinali.  et  coram  domino  episcopo. 
mutuam  ])ermutationem  predictorum  prediorum  acceptauimus  libenter  ac 
spontanee.  tum  propterea  quia  nichil  vidimus  in  hoc  nostre  ecclesie  depe- 
rire.  tum  quia  ex  debito  nostri  ordinis  ad  tam  sanctum  propositura  fundandi 
claustri  voluimus  sicut  debuiraus  cooperari  laudabiliter  et  coadiuuare.  Illud 
quoque  huic  pagine  cautum  duximus  adnotandum  quod  predicta  nobilis 
raatrona  ut  indcmpnitati  nostre  ecclesie  Trebecensis  in  hac  permutatione 
caueret  inposterum  hoc  effecit  ut  nobilis  vir  Hartlebus  nepos  eius  siquid 
ivris  habebat  in  predictis  prediis  de  Horka  in  manus  supradicti  Cardinalis 
et  domini  episcopi  Olomucensis  pro  se  et  pro  suis  successoribus  heredibus 


JGG 

reslg;nauit.  Oiila  igitnv  de  comuni  assensu  nostro  et  capituli  nostri  nec- 
non  auctoritate  doniini  Cardinalis  supradicti.  et  nostri  dyocesani  Oloniu- 
censis  episcopi.  pie  et  coinmendabiliter  hoc  dinoscitur  esse  factum  presenti 
nostro  scripto  sollenipni  et  sigilli  communis  nostri  et  ecclesie  nostre  appo- 
sitione  hoc  roboramus.  et  permutationem  supradictam  rationabiliter  factam 
modis  omnibus  communiter  approbamus.  et  ne  per  aliquem  successorum 
nostrorum  infrin^atur  quantum  possumus  inhibemus.  sed  claustrum  de 
Ozlawan  predium  idem  in  quo  situm  est  perpetuo  iure  in  pace  possideat. 
et  ecclesia  Trebecensis  econuerso  predivm  de  Horka  cum  supradictis 
appenditiis  suis  pacifice  deinceps  habeat  et  quiete.  presertim  cum  predictorum 
patrum  auctoritate  et  nobis  presentibus  et  consentientibus  sub  intermina- 
tione  anathematis  ne  quis  diflldentie  filius  hoc  unquam  audeat  infring;ere 
sit  sollempniter  interdictum.  Acta  sunt  hec  in  Trebetsch  Anno  dominice 
Incarnationis  millesimo  CCXXV.  Indictione  XII.  Mense  ivnio  sub  testimonio 
et  confirmatione  predictorum  patrum  venerabilivm.  et  aliorum  multorum  tara 
clericorum  quam  laicorum  qui  presentes  affuerunt  De  capitulo  maioris 
ecclesie  nostre  Olomucensis.  Esau  archidiaconus  Prerowensis.  Mag^ister 
Greg^orius.  et  Heinricus  canonici  Olomucenses.  Sifridus  orphanus  archi- 
diaconus  Pataviensis.  Mag;ister  Bernhardus  prepositus  Vrisacensis.  3Iag;ister 
Salomon  canonicus  Erbipolensis.  De  capitulo  autem  nostro  TrebecensK 
Arnoldus  prepositus  de  Luha  sancti  Benedicti. 

Ex  originali  ejusdem  monasterii  in  registratura  c.  r.  Gubernii. 

CLXIV. 

Premysl,   rex  Boemorum,   rafihabet  commuUdionem    bonorum   Oslowan   et 

Horka,  ef  monasferinm  norum  Osfotranense,  momalium  orifinis  Cisferciensis, 

libertafibus  ornat.     Data  Pragae   VI.  Kalendas  Julii,   i226. 

In  nomine  sancte  trinitatis  et  indiuidue  unitatis.  Ego  Premizl  tercius 
rex  Boemie.  Domui  sancte  3Iarie  in  Ozlouan^  et  omnibus  personis  reli- 
giosis  ibi  Deo  seruientibus  in  perpetuum.  Cura  re<i^ie  conneniat  serenitati 
omnium  sub  potestate  eius  doo^oncium  uUlitati  ot  tranquillitati  prouidere, 
in  eo  tamen  ei  uberior  augTtur  g-Ioria,  si  eorum  qui  l)ei  obsequiis  spccialius 


167 

mancipantur,  commodls  consulat,  et  prouideat  libertati.  Nouerint  itaque 
tam  presentes  quam  futuri.  Qnod  domum  illam  quam  nobilis  matrona  domina 
Heilwidis  de  Znoym  in  Ozlauan  fundauit,  sub  nostra  protectione  recepiiuus. 
iiostre  defensionis  speciali  benelicio  benignius  fouendam  et  tuendam.  Per- 
rautationem  illam  ratam  liabentes,  quam  prefata  matrona  secundum  estjma- 
tionem  nobiliuni  virorum  Leonis.  Woyzlai,  Iloworis,  Tlieodorici  procuratoris 
nostri  cum  venerabili  abbate  Luca  Trebecensi  ex  consensu  capituli  sui 
duxit  liabendam.  videlicet  de  Horka  et  de  Ozlawan.  Quod  Ilorka  erat 
predium  domine  Ileihvidis,  et  Ozlawan  predium  monasterii  Trebecensis. 
In  quo  llorka  cum  nobilis  vir  Hartlebus  nepos  j)redicte  matrone  illud  ius, 
quod  si  in  eodem  predio  liabere  credebat,  resi<!;nauerit  iii  manus  reuoren- 
dissimi  viri  Conradi  Portuensis  et  sancte  Ruline  episcoi)i  apostolice  sedis 
leo^ati,  qui  tunc  temporis  plenissime  le«;ationis  olTicio  in  re^no  nostro  fun- 
gebatur.  Villas  quoque  Jlartinicz  et  Pribislawicz  cum  duodecim  vineis 
in  diuersis  locis  sitis,  quas  illa  in^enua  matrona  eidem  domui  contulit, 
ipsi  condrmamus,  easdem  possessiones  cum  ipsa  villa  de  Ozlawan  liberas 
esse  decernentes  ab  omnibus  exactionibus  tisci,  et  ab  omni  iure  ad  reg-ie 
maiestatis  utilitatem  vel  hereduin  nostroruin  spectante,  ita  ut  illa  domus 
eisdem  gaudeat  priuilegiis  quibus  letatur  doiuus  AVeligradensis  Cisterciensis 
ordinis,  quam  inclite  memorie  frater  noster  AV^IadizIaus  quondam  marcliio 
Moiauie  fundauit  et  magnis  possessionibus  ampliauit,  noue  relig^ionis  saiicti- 
monialiuiu  venustati  et  honestati,  que  antea  in  terra  nostra  non  apparuit 
cong*audentes,  ct  approbande  petitioni  prenominati  legati  pro  libertate 
domus  prefate  et  securitate  nostri  consensus  auctoritatem  adhibentes.  Ut 
autem  hec  nostre  serenitatis  pagina  perpetuo  robore  firmetur,  eam  nostre 
sublimitatis  sigillo  feciiuus  communiri.  Omnibus  illis,  qui  libertates  domus 
illius  aut  iura  eidem  domui  a  nobis  concessa  violauerint,  penam  decem 
marcaium  auri  inllig-entes.  Iluius  rei  testes  sunt.  Venerabilis  Conradus 
Portuensis  et  sancte  Rufine  e|)iscopus  tunc  apostolice  sedis  legatus.  Pere- 
grinus  venerabilis  episcopus  Pragensis.  Venerabilis  Robertus  Olomucensis 
episcopus.  Petrus  abbas  Stiagouiensis.  Walterus  abbas  de  Lutomisl.  Or- 
phanus  archidiaconus  et  prepositus.  Beriiardus  prepositus  Frisacensis. 
Arnoldus  prcpositus  Wilegradensis.  et  alii  quam  plures  (am  laice  quam 
ecclesiastice   persone.   Cancellarius    domini   regis    Benedictus.  Marquurdus 


168 

fiater  Beiies.  Eng-elscalcus  notariiis  reg-is.  Jeros.  Data  per  maniim  domini 
Hermanni  notarii  nostri  anno  ab  incariiatione  domini  millesimo  ducentesimo 
vicesimo  quinto  in  ciuitate  Prag^a  VI.  Kalendas  Julii. 

E  Monastico  Moraviae  Ms.  in  arclilvo  Rayhradensi. 

CLXV. 

Coniadus,    aposfollcae    sedls    legatus,    confirmat    commutationem    bonorum 

Oslowan  et  Horka,  nec   non  possessiones  novi  monasterii  OslouHinensis  ab 

Heilwide  fundatrice^  et  libertates  ab  Otakaro  rege  concessas.    Data  Pragae 

VI.  Kalendas  Julii,  V^2^. 

lyonradus,  miseracione  diuina  Portuensis  et  S.  Rurtine  Episcopus, 
apostolice  sedis  leo^atus.  Domui  S.  Marie  in  Ozlavan  et  religiosis  ibi 
seruientibus  in  perpetuum.  Consueuit  sagax  venerande  antiquitatis  sollertia 
temporum  suorum  acta,  que  voluit  habere  robur  et  firmitatem,  scriptis 
diligencius  commendare,  ne  successorum  suorum  inuida  malicia  ea,  que  rite 
et  recte  g-esta  fu^re,  posset  inmutare.  Quapropter  precedencium  pruden- 
ciam  et  prudentum  cautolam  volentes  imitari,  tam  presentis  etatis  quam 
future  posteritatis  memorie  volumus  esse  firmiter  inscriptum,  et  num(]uam 
obliterandum,  quod  quedam  nobilis  matrona,  doinina  Heiliridis  de  Znoym, 
fecit  quandam  permutacionem  cum  venerabili  abbate  Ltica  Trebecensi  ex 
consensu  capituli  sui  de  quodam  predio  in  Ozlavan,  quod  erat  predium 
abbatis  Trebecensis,  cum  quodam  predio,  quod  vocatur  Horka,  quod  fuit 
predium  domine  prefate,  nobis  estiraatores  utriusque  predii  dantibus  ex 
parcium  consensu,  qui  bona  fide  iurauerunt,  se  legitime  ac  fideliter  in 
vtriusque  predii  estimacione  procedere,  quod  et  fecerunt.  Visuin  est  erg^a 
estimatoribus,  quod  prediura  predio  in  suo  precio  equaliter  responderet, 
nec  vna  pars  vel  alia  aliquid  sibi  inuicera  adderent.  Oiiara  permutacionem, 
sicut  a  nobilibus  viris  Leone,  Woyzlao,  Howoris,  Teodorico,  procuratore 
regis  in  Znoym,  electis  estimatoribus,  ratam  habemus  et  confirmamus. 
Sic  vtrique  parti  prouidentes,  vt  vtraque  ecclesia  tam  de  Ozlauan  quam 
Trebecensis  seruetur  ind(>mpnis  et  illesa.  ()uia  vero  nepos  predicte  matroney 
aobilis   vir,   nomine   Hartlebus,    videbatur,  sicut  ipse   dicebat,  ahquid  iurls. 


i69 

in  illo  predio  sibi  usurpare,  illud,  quod  iuris  habere  videbatur,  in  manus 
nostras  et  venerabilis  fratris  nostri,  Olomucensis  episcopi  nomlne  Roberti, 
resignauit.  Ideoque  in  hoc  prouidimus  Trebecensi  ecclesie,  ne  a  predicto 
Hartlebo  vel  eius  heredibus  ipsa  posset  in  posterum  s^rauari,  et  ecclesia 
illius  possessionis  quieta  g-auderet  libertate.  Villam  itaque  de  Ozlauan 
cum  determinatis  eius  appendiciis  ab  estimatoribus  prenominatis,  et  alias 
duas  villas,  videlicet  JMartinvz  et  Pribizfauiz  domui  s.  3[arie  in  Ozlauan 
possidendam  roboramus.  Quia  vero  illustris  rex  Boemie,  Premizl  nomine, 
ad  piissimam  peticionem  nostram  ex  consueta  sua  liberalitate  quasdam  illi 
ecclesie  concessit  libertates,  scilicet  ut  ville  prescripte  ab  omnibus  ex- 
actionibus  lisci  et  ab  omni  iure,  ad  regie  maiestatis  utilitatem  spectante, 
absoluerentur,  et  ea  commoditate  et  libertate  gauderent,  qua  gaudet  ecclesia 
Welig^radensis  in  priuilegio,  a  vegia,  serenitate  sibi  concesso,  nos  casdem 
sepedicte  ecclesie  contirmamus.  Vineas  eciam  duodecim,  in  diuersis  locis 
sitas,  quas  ipsa  matrona  contulit  eidem  ecclesie,  easdem  volumus  pacifice 
et  quiete  possidere.  Et  hec  omnia,  que  illa  ingenua  matrona  eidem  domui 
contulit,  sub  protectione  ecclesie  Romane  et  nostra  recipimus.  Et  venera- 
bili  Roberto,  episcopo  Olomucensi,  et  eius  successoribus  ipsam  ecclesiara 
raanutenere  et  defendere  commisimus,  sicUt  eciam  iure  facere  tenetur. 
Ut  autem  hec  omnia  rata  maneant  et  inconcussa,  presentera  pa^inani  nostro 
si«filIo  fecimus  communiri.  Si  quis  autem  de  abbatibus  Trebecensis  ecclesie 
vel  alius  ea,  que  a  nobis  leofitime  confirmata  sunt,  immutare  temptauerit 
vel  in  irritum  reuocare,  iram  dei  et  beatorum  apostolorum  Petri  et  Pauli 
et  oranium  sanctorum  se  nouerit  incursurum.  Et  nos  auctoritate,  qua 
fun^imur,  quicunque  hoc  salutare  statutum  scienter  violauerit,  nisi  tercio 
comraonitus  humiliter  resipiscat,  eum  pena  anatheraatis  innodatura  annun- 
ciaraus.  Data  Vvage  Anno  MCCXXV.  VI.  Kalendas  Julii.  In  huius 
autera  nostre  confirraacionis  testlraoniura  precepiraus  Pragensi  et  Oloraucensi 
episcopis,  ut  sigilla  sua  apponerent. 

E  libro  apographoruiu  in  archlvo  ecclesiae  s.  Jacobi  Brunae  Ms. 


22 


170 


CLX^*L 


Heilridis,   Hlustris   matrona,    concamhit  quasdam   possessiones   cum  mona- 
sterio  in  Luh.     Acta  in  Prawlow,   i22o. 

lii  noniine  domini.  amen.  Omnibtis  Christi  fidelibus  presentes  litteras 
leg"entibns  uel  in  futurum  inspecturis  notum  sit.  (jualiter  eg"o  Heiluidis 
illustris  matrorui  de  consensu  illustris  domini  Wladizluy  marchionis  JMorauie 
permutationem  quandam  feci  siue  concambium  cum  A.  preposito  de  Luha 
sancti  Benedicti  et  conuenlu  eiusdem  assentiente  L.  abbate  de  Trebech 
in  hac  forma.  prefatus  prepositus  tradidit  nobis  ({uatuor  mansos  in  Ozlanan 
cum  uineis  iuxta  Yuancici  pro  terra  arabili  iuxta  Manizi  et  uinea  in 
Bozonoh.  que  a  prefato  doiuino  marchione  parata  emi  pecunia.  Item  dedi 
prefato  preposito  LX  marcas  adecpiantes  pretii  valorem  iuxta  proborum 
estimationem  uirorum.  Acta  sunt  hec  in  Praueloue  corara  Luca  abbate 
de  Trebech.  Esau  archldiacono  Prerouensi.  Zdizlao  prej)osito  de  Brunna. 
Salomon  canonico.  Prozlmir  prefecto.  Woyzlao.  Theodorico  Grutouic. 
Mislibor  et  Ilartleb  de  Mirozlau.  Lupo.  Ranozir  et  aliis  fide  dig-nis  aiuio 
incarnationis  doniinice  inillesimo  CC  XXV.  data  per  manus  Friderici 
capellani  domine  lleihidis, 

Ex  oriyiuali  uiouastcrii  Oslowanensls. 

CLXVII. 

Compositio   litis   inter   monasterium  Lucense,    et  Adam   sacerdotem  ratione 

ecclesiarum   s.  Nicolai   et  s.  Michaelis   novae  civitatis   Znoymae.     Acta  in 

monasterio  Lucensi  in  vigilia  s.  Jacobi^   1226. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Amen.  F.  de  Jenis  et  B. 
de  Altenburg',  per  Dei  misericordiam  abbate.s,  et  B.  plebanus  de  Hardeck, 
ab  apostolica  sede  iudices  deleg-ati  super  causa,  que  vertebatur  inter 
abbatem  de  Luca  et  Adam,  sacerdotem  de  Znoyra,  super  iniuriis,  quas 
idcm  sacerdos  abbati  super  parocliiali  ecclesia  s.  Nicolai  in  Znoym  inferre 
presumpsit.  Cum  nos  itaquc  eundem  Adam,  multoties  a  nobis  citatura, 
propter   contumaciam   excomraunicassemus,    et   in    eadera  excoraraunicatione 


per  annum  stetisset;  nos  ad  coniiincendam  ipsius  malitiam  ad  monasterium 
Luca  accessiraus,  et  predictum  sacerdotem  prestita  caucione  iuratoria  nec 
non  fideiussoria  absoluimus.  Dedit  quippe  fideiussorem  domiiuuu  Wiber- 
tum,  pre[)ositum  s.  Ypollti,  scribam  reo^is,  et  personaliter  iurauit,  quod 
deinceps  in  parochiali  iure,  in  sepuKuris  et  decimis  ecclesiam  s.  Nicolai 
non  grauaret.  Ad  petitionem  quoque  nostram  et  domini  Wiberti,  qui  ex 
parte  regls  venerat,  ut  concordiam  iuter  eos  procuraret,  abbas  de  Luka 
expensas  iudiciales,  que  in  litem  facte  erant,  et  alia  demum  g^rauissima, 
que  pridem  Adam  monasterio  iutulerat,  sepeliendo  mortuos  excommunicatos, 
et  indilTerenter  conuocaudo  et  recipiendo  plcbem  s.  Nicolai  ad  ecclesiastica 
sacramenta,  remisit  renuuciando  accusacioui  iniuriarum.  Concessit  etiam 
abbas  ecclesie  s.  Michaelis-  baptismum  et  sepulturam  in  vico  Bala,  et  in 
quibusdaui  curiis  inlVa  ambitum  fossati,  et  in  proximo  ecclesie  s.  Michaelis 
adiacentibus,  quas  nominatim  exprimere  ad  cautelam  decreuimus.  Curia 
Arnoldi  |)arui  et  Radozlae  giozze.  Cuiia,  qiie  fuerat  Letkonls.  Curia 
Wilhami  pellificis.  Curia  Wernerii  pellificis,  et  curie  hominum  ipsius;  adde, 
quas  possidet  nomine  dotis;  deinde  a  curia  ade  curia  Henelen,  curia 
Hostic,  curia  Olzic,  curia  Persic,  curia  Ziawo,  curia  Bolius,  curia  Arnoldi, 
curia  Alberti,  curia  Salmanni,  curia  Rudevvin,  curia  Letkonis  vidue,  curia 
Martini,  demum  curia  Pcregriiii,  curia  Zalasch,  curia  Petri  Wilizel  cum 
vico,  qui  quondam  dicebatur  vicus  vngarorum,  qui  protenditur  vsque  ad 
portam  orientalem^  que  ducit  ad  Zuchoheidel,  in  quo  quam  plures  curie 
continentur,  ita  tamen,  qu^od  de  bala  et  de  oranibus  supra  dictis  curiis  et 
domibus,  vineis,  ortis,  frugibus,  denariis  et  omnibus  satis  decimas  ecclesia 
s.  Nicolai  perci|)iat,  et  plebs  de  supra  dictis  omnibus  curiis  ad  ecclesiam 
parochialem  s.  Nlcolai  in  raaximis  festiuitatibus,  scilicet  natalis  domini, 
pascha,  pentecosten  et  oranium  Sanctorum  conueniat.  Auctoritate  i^itur 
apostolica  predicta  omnia  firmiter  statuimus  obseruari,  firmiter  prohibentes, 
ne  presbyter  deinceps,  qui  in  ecclesia  s.  ^[ichaelis  pro  terapore  ministra- 
uerit,  nullum  de  castro  vel  ciuitate  Znoym,  iis  exceptis,  que  supra  enu- 
merata  sunt,  ad  ecclesiam  audeat  recipere  sacramenta.  Quicunque  autem 
huius  ordinacionis  temerarius  transo;ressor  extiterit,  indignacionem  Dei  et 
beatorura  apostolorura  Petri  et  Pauli  et  omnium  sanctorura  incurrat,  et  aucto- 
ritate  nobis  iniuncta  a  sede  apostolica  sit  excommunicatus,  donec  resipiscat 

22* 


172 

et  emendet,  vt  discat  saplens  esse  in  pena,  qui  stultus  fuit  in  culpa.  Et  vt 
hec  rata  maneant  et  perpetua,  sigilloium  nostiorum  impressione  communi- 
uimus.  Acta  sunt  liec  anno  ab  incarnacione  domini  Millesimo  ducentesimo 
vigesimo  VI.  in  monasterio  Luca,  in  vigilia  s.  Jacobi,  anno  pontificatus 
domini  Honorii  XI. 

E  vidimatione  ab  anno  1410.  ejusdem  monasterii. 


CLXVIII. 

Ofakarus,    qui   et  Premysl,    Boemorum    rex,   confert   monastcrio   Lucensi 

pro  fundo  ^^Culchow'\  quem   norae   civitati   Znoym    construendae   addidit, 

ecclesiam   in   Prosmerice,   agros   in   Zadowan   et  decimas  rinearum  juxta 

Znoym.     Actum  in  Znoym  Xfll.  Kal.  Octohris,   i226. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Ottacarus  qui  et  Premizl 
dei  g;racia  boemorum  rex.  Ne  id  quod  a  nobis  pie  disponitur  atque 
racionabilitor  ordinatur.  et  maxime  circa  loca  relig-iosa.  dominoque  famu- 
lancia  humiliter  "et  deuote.  j^ossit  per  quemquam  hominum  procossu  (cmporis 
immutari.  sed  perpetuo  stabile  permaneat  atque  nrmum.  Notum  facimus 
uniuersis  tam  presentibus  quam  futuris.  quod  cum  nos  uellemus  ante  Znoym 
ciuitatem  consfruere.  in  ipsamque  homines  conuocare.  et  quia  nostia  pro- 
pria  aj-ea  ibidem  sita  ad  ipsam  construondam  nobis  non  erat  sulficiens. 
fundum  quendam  culchov  nomine  cum  omnibiis  suis  attinenciis.  ag-ris  vide- 
licet  atque  teloneo  quod  ibidem  percipiebatur  ad  cenobium  lucense  perti- 
nentem.  excepto  solo  quodam  vico  circa  eccleslam  sancti  nicolaj  slto 
Vgezdcz  nomine  dicto  qui  speciallter  eiusdem  ecclesie  dos  semper  exstitit 
cum  curiis  magistri  Petri.  Heinrici  sagittarii.  Vlrici  sa^ittarii.  et  aliis  eidem 
Ecclesie  prope  adiacentibus.  predicte  ciultati  et  suis  habitatoribus  addidimus. 
Prefato  Lucensi  cenobio  loco  iam  dicti  fundi  et  omnium  suorum  attinencium 
ecclosiam  in  jnozimeriz  cum  sua  dote  atque  iure  patronatus  in  perpetuum 
contulimus  et  donauimus  pacifice  possidendam.  Insuper  eidem  cenobio 
addidimus  ngvos  ad  nostrum  aratrum  et  ad  nostros  rusticos  in  Zadoican 
id  est  pomoriis.  pertinentes.  Hoc  etiam  statuimus.  quod  cum  j^lantate 
uinee    in    agris    quos    prenotate    ciuitati    nostre    addidimus    cum    Lucensi 


173 

abbate  commutantes  ex  ipsis  decimas  percipiat  idem  abbas  integre  vtrisque 
plene.  Postmodum  autem  abbas  cenobii  prenotati  nomine  Florianus  ad 
nostram  presenciara  accedendo  nobis  ITumiliter  supplicauit.  ut  eandera 
nostrara  donacionera  et  ut  uerum  fateamur  commutacionem  ratam  babentes 
atque  Hrmissima  auctoritate  reg-ia  confirmaremus.  Nos  vero  ipsius  precibus 
inclinati.  et  quia  eciara  boc  factura  pium  est  et  honestura.  eandera  nostraro 
donacionem  et  commutacionem  ratam  babentes  et  firraam  auctoritate  reo;ia 
confirmaraus.  ipsam  non  personalera.  set  vniuersitatis  siue  ecclesie  intelligi 
volentes.  atque  decernentes  ne  boc  tam  sollempne.  pium  ac  honestum 
factum  liceat  imposterura  cuiquara  borainura  irarautare.  set  perpetuo  firmum 
et  stabile  perseueret.  Ad  buius  itaque  nostre  donacionis  et  commutacionis 
perpetuam  memoriara  et  inuiolabile  firmaraentum  presens  priuilegium  con- 
scribi  fecimus.  et  sio;illi  nostri  robore  comrauniri.  Noraina  avtem  testium 
sunt  hec.  Uobertus  Olomucensis  episcopus.  Zvezt  abbas  trebecensis.  Her- 
mannus  prepositus  Lutomericensis.  Otto  castellanus  de  donin.  Wrs  Castel- 
lanus  in  znoim.  Pomnen.  Ifartlibus.  Bobusa.  Wilhamus  pincerna  cum 
fratribus.  Howorish.  Ileinricus  Pribraraj.  Branizlaus.  Paulus  iudex.  Lutobor 
cuin  fratribus.  Lupus.  \'lricus  saofittarius.  Tbeodericus  de'  A^etov.  Ztona- 
rius  caraerarius.  Bohuzlaus  castellanus  de  Wranov.  Woco  et  Andreas 
filii  Benes  de  Benessow.  Oztoy  cura  fratre.  Theodericus  villicus.  Wibertus 
prepositus  sancti  ypolitj,  3Iagister  Zdizlaus.  3Iagister  Stephanus.  Sdezlaus. 
Lambertus.  3Iattheus.  Actura  in  znoira  ainio  incarnacionis  dorainice  Mille- 
sirao  CC.  XXVL  Indictione  XIIII.  XIII.  Kalendas  Octobris. 

E.v  origiiiali  cum  sigillo  illaeso  monasterii  Lucensis;  siga.  H.  4. 


CLXIX. 

Olakarus,   (jul  el  Premysl,   Boemiae   re.r,  funduturus  ecclesiam  in  Korjm 

statuil,  uf  sif  (ilia  ecclesiae   s.  Pefri  Brunae,   et  dicimae   ibidem   ad  hanc 

pertineant.     Actum  Brunae.^   12S6. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Amen.  Othacarus,  qui  et 
Preraisl,  dei  gratia  Bohemorum  rex,  uniuersis  in  Christo  fidelibus  tam  pre- 
sentibus,  quam  futuris.    Ut  ea,  que  a  nobis  prouide  et  sollempniter  dispo- 


i74 

nuntur,  non  possint  a  quoquam  lioiiiinum  processu  temporis  immutari,  sed 
perpetuo  stabilia  permaneant  atque  firma:  Notum  facimus  in  perpetuum, 
quod  cum  ecclesia  sancti  Pefri*m  Bruna  ius  decimarum  in  villa,  Corim 
nomine,  habuerit  tempore  ab  antiquo,  licet  nostre  sit  intentionis  et  pro- 
positi  fundare  ibidem  ecclesiam,  et  dotare,  nolumus  tamen,  quod  eadem 
Brunensis  ecclesia  priuetur  iure  suo:  imo  volumus  et  statuimus,  ab  omnibus 
successoribus  nostris  inuiolabiliter  et  firmiter  obseruari,  ut  prefata  Cori- 
mensis  ecclesia  sit  filia  ecclesie  sancti  Petri  in  Bruna,  ita  quod  prepositus 
ecclesie  sancti  Petri  de  ipsa  Corimensi  ecclesia,  et  de  omni  suo  iure  tam 
decimarum,  quam  alio  secundum  suum  bene|)Iacitum,  quidquid  uelit,  ordinet 
et  disponat.  Ad  liuius  autem  statuti  nostri  perpetuara  memoriam  et  in- 
uiolabile  firmamentum,  presens  priuilegium  consciibi  fecimus  et  sigilli  nostri 
munimine  roborari.  Huius  autem  rei  testes  sunt  hii:  Hermannus  prepositus 
Luthomericensis.  Ratiborius  de  Strachotiz.  Stephanus  de  31edla\v.  dominus 
Leo  de  Klobuk.  Thaz  castellanus  Brunensis  cum  fratribus.  Prepositus 
Arnoldus  de  Luh.  Cirh  subdapifer.  Milich  subpincerna.  Andreas  marchalcus. 
Vocco  subcamerarius.  Spitata.  Glupen.  Vecen.  Ivvan  capellanus  domini 
reg^is.  Martiiuis  plebanus  de  Dacziz.  Hermainius  '«'3  plebanus  in  Pribi- 
zlawiz.  Victor  plebanus  de  Nouaciuitate.  Johannes.  Zdeslaus.  Simon.  ca- 
pellani  domine  regine  aliique  quam  plurimi.  Actum  in  Bruna,  anno  dominice 
incarnationis  millesimo  duceutesimo  vigesimo  sexto ;  indictione  quarta  decima. 


•)  Hieronymus  alia  in  copia  Kcrililtur. 

E    (luobus    apographis    simplicibus.    —    Excusum   apud    Fasseau    Collect. 
Synod.  III.  «4. 


CLXX. 

OtakaruSy  qui  et  Premysl,  Boemorum  rex^  monasterio  lAtomysIensi  cuJpam, 
quae  in  vulgari  hlawa  dicilur,  indulgel.     Acfa   1S^6. 

*|-  In.  nomine.  sancte.  et  indiuidue.  trinitatls.  Ottacarus.  qul  et  Pre- 
mizl.  dei  «^racia  Boemorum  Rex.  Immutantur  plerumque  donationes  Ieo;i- 
time.    factaque   hominum    solerapniter   celebrata.    nisi    testimonio    proboruin 


175 

liominiim  et  sig-illatis  litteiis  roboreutur.  Viuit  enim  littera.  et  actio  littere 
commendata.  Notum  siquidem  facimus  uniuersis.  tam  presentibu^  quam 
(utujis.  quod  cura  nos  somel  de  Morauia  per  LulomHl  \\\  Boemiam  trans- 
ireuius.  per  querelam  domini  WuUeri  Abbatis  et  fratrum  in  eodem  Claustro 
domino  famulantium  nobis  constitit  euidenter.  quod  a  castellanis  et  judicibus 
atque  aliis  nostris  beneliciariis  occasione  illius  culpe  que  Hlaua  uulg-ariter 
iiominatur.  eiusdem  nostri  Claustri  pauperibus  maxima  inpedimenta.  et  in- 
iurie.  atquie  grauamina  fiebant.  quam  culpam  Illauam  uidelicet.  ut  antedicti 
nostri  Claustri  hominibus  perpetuo  penitus  indulo^eremus  diuine  remunera- 
tionis  intuitu.  prefatus  W.  Abbas  cum  fratrlbus  nobis  bumiliter  supplicauit. 
Et  quia  prenotatum  claustrum  Lutomizl.  scilicet  maxime  cum  sit  nostrorum 
predecessorum  atque  nostra  fundacio.  speciali  quadam  dileccione  semper 
dileximus.  et  a  nostris  successoribus  dili^i  uolumus  et  foueri.  ad  preces 
domini  Walteri  uenerabilis  AbbatTS  eiusdem  Claustri  et  fratrum  suorum 
eandem  culpam  que  lllaua  uuli»'ariter  dicitnr.  omnibus  g-eneraliter  bominibus 
ad  iam  nominatum  Claustrum  Lutomizl  pertinentibus  perpetuo  indulo-emus. 
Statuentes  ut  nullus  uin(|uatt  castellanus  uel  judex.  seu  quicumque  alter 
noster  aut  successorum  nostrorum  beneliciarius.  super  eadem  culpa  cura 
ipsis  disponere  audeat  aut  tractare.  sed  ipse  Abbas  eiusdem  Claustii  cura 
suis  fratribus  inter  suos  homines  cum  Hlaua  fuerit.  nullum  respectum  ad 
beneficiarios  habens  quidquid  uoluerit  ordinet  et  disponat.  Quicumque 
autem  castellanus  uel  judex.  aut  alius  beneficiarius  hanc  nostram  libertatem 
quam  benigne  pro  remedio  anime  nostre  et  predecessorum  atque  succes- 
sorum  nostrorum  Claustro  et  Elemosine  nostre  in  Lutomizl  indulsimus. 
immutare  uoluerit.  beneficio  careat.  et  ab  Episcopo  terre  publice  excommu- 
nicetur.  Ad  huius  uero  nostre  indulg"encie  perpetuum  et  inuiolabile  firma- 
mentum.  presens  priuileflfium  per  Cancellarium  nostrum  Arnoldum  Wisse- 
g-radensem  prepositum.  et  Hermannum  notarium  nostrum  Lutomericensem 
prepositum  conscribi.  et  sigilli  nostri  robore  communiri.  nomina  etiam 
testium  coram  quibus  hec  facta  sunt  hic  decreuimus  annotari.  Slauek 
camerarius  Pragensis.  et  filius  eius  Boguzlaus.  Bicen  castellanus  Wrati- 
zlauiensis.  Hartlebus  uillicus  Regis.  Johannes  castellanus.  Jaros  de  Pribi- 
zlauic.  Vitek  et  frater  eius  Henricus.  Boruta  de  Redgosc.  cum  filio  suo 
Boruta.    Sulizlav    de    Loza.    Sauisa.    Cstibor    de    Nedelisc.    Coiata    filius 


176 

Grabisse  de  Ponte.  Golac  castellaiuis  Olonuiceiisls.  et  frater  eius  Zuezlav 
de  Planau.  Janec  iudex  Wratizlauiensis.  Otazlav  de  Radgosc.  cum  filio 
suo  Hartlebo.  Wacek.  Jaclin  de  Borouec.  Suatoziav  de  Hermannic.  Gro- 
znata  de  Podebrad.  Predbor.  Groznata  de  Hinerov.  Glupen  de  Gor.  Petrus 
de  Seleuic.  Dobromil.  Zueprav.  Dnepr.  Scizlav.  Mladota.  Vatzlav.  Bolczud 
de  Cralic.  Slusek  de  Pusic.  Cristan  de  Zuincan.  Mirozlav  cum  filiis.  Jan 
et  Budizlav  de  ualle  sacerdotis.  Bicen.  Ratmir.  Sdimir.  Budizlav.  Buz. 
Predbor  de  Morasic.  \  ictor  filius  Blud.  et  alii  multi.  Acta  sunt  autem 
hec  anno  Dominice  incarnacionis  M.CC.XXVI.  Indictione  XIIII.  Epacta  XX. 
Concurrente  III. 

Ex  originali  ciim  sigillo  illaeso  arcliivi  episcopatus  Litoinyslensis  in  regi- 
stratura  c.  r.  Gubernii  Moravici. 


CLXXI. 

Ottacharus,  qui  et  Premysl,  rex  Boemorum,  fundationera  monasterii 
Doxanensis  a  parentibus  suis  quondam  Wladislao,  reg-e  Bohemorum,  et 
Judita  regina  factam  omnesque  donationes,  possessiones  et  concambia, 
quae  nomine  enumerat,  confirmat.  Testes:  ^^Wenceslaus  dux  filius  regis^  et 
frater  ipsius  Wladislaus,  marchio  Morauie.  Arnoldus  cancellarius  regis 
et  prepositus  Wissegradensis.  Petrus  abbas  Stragouiensis  cum  fratribus 
suis  Gerardo  priore  et  Joainie  suppriore  et  Petro  sacrista.  Guntherus 
prepositus  Doxanensis.  Hermannus  prepositus  Lutomericensis  et  notarius 
curie.  Vata  camerarius  ducis.  Chastlou  filius  Zmil,  venator  summus.  Petrus 
filius  Milhozt.  Ludher  et  filius  eius  Milhozt.  Jan  de  Morasic.  Zuatobor 
de  Pressic.  Beneda  filius  Stibor.  Dalebor  de  Coneckulma.  Zmil  filius  Pro- 
tiuec.  Sobecherde  de  Rozalouic.  Neostup  miles.  Trebata  miles.  Drisizlaus 
filius  Radim,  et  alii  multi.  Acta  sunt  hec  anno  verbi  incarnati  MCCXXVI. 
Epacta  XX.  Iiulictione  XIII.  Concurrente  tercio." 

Hugo  —  Annales  Praemonstr.  I.  pag.  CCCCCXIX. 


i77 


CLXXII. 


Gregorms  popa  IX.  abbatlbus  de   Waldsassen   et  Lubech,  alque  praeposito 

de  Spainsart  committit  litem  episcopi  Olomucensis  cmn  decano  inrestigan- 

dam  et  diffiniendam.     Dt.  Laterani  pridie  Kalendas  Aprilis.^   1227. 

(xre^orius  episcopus  seruus  seruoruin  dei.  Dilectis  filiis  de  Walte- 
sasseii  et  ,  .  de  Tiubech  al^batibus  Cistercieusis  ordinis,  et  mag;istro  H. 
preposito  de  Spaiiisart,  llalisponensis  et  Wratislauiensis  diocesis  salutem 
et  apostolicam  benedictionera.  Venerabilis  IVater  noster  .  .  Olomucensis 
episcopus  nobis  exposuit,  quod  curn  Maffister  S.  Olomucensis  canonicus 
sibi  prestiterit  iuraiuentum,  (piod  ei  et  ecclesie  sue  lidelis  in  suis  agi-endis 
existeret,  sua  et  ijjsius  ecclesie  neo;otia  lideliter  procurando,  idem  contra 
iuraraentum  suura  tcaiere  veniens,  carissimo  in  Christo  filio  nostro  .  . 
iliustri  regi  Boeinie  contra  ipsum  et  ecclesiain  eandem  adhesit,  et  ei  se- 
cretis  reuelatis  ipsius,  illum  ini(]uis  contia  eum  s(io;o;estionibus  o^iauiter 
concitauit",  (|ui  etiam  quasdam  literas,  quas  ad  opus  ecclesie  sue  a  sede 
apostolica  impetrarat,  temerario  ausu  subripuil,  et  '  a  quibusdam  eius 
concanonicis  malicie  sue  complicibus  se  piocurauit  in  decanum  Olomu- 
censem  elig-i,  post  apellationera  ad  Sedera  apostolicam  leo^itirae  interiectam, 
et  falsato  si<»'illo  ecclesle,  sub  eo  electionis  sue  literas  fabricauit,  et  non 
solum  ab  eo  monitus  residentinra  in  ipsa  ecclesia  facere  iie^lig-it;  verum 
etiara  alios  verbo  et  exemplo  retrahit  ab  eadera,  alias  sibi  debitaiu  obedien- 
tiara  et  reuerentiam  deneoando.  llnde  humiliter  petiit,  ut  euin  de  periurio 
et  falsitate  puniri,  compesci  ab  occupatione  decanatus,  (piera  talis  electionis 
pretextu  sibi  vendicare  contendit,  compelli  ad  restitutionem  literarum  ip- 
sarum,  et  ei  super  aliis  quod  iustuin  est  fieri  raandareinus.  Dictus  vero 
Mao;ister  obtentis  sufier  hoc  literis  in  coinmuni  audientia  contradicens  pro- 
posuit  ex  aduerso,  quod  episcopus  hoc  falso  confiiio;ens  infamis,  famam  ei 
nititur  sugillare,  asserens  quo(T  cura  idera  episcopus  dubitaret,  ne  per  bone 
memorie  G.  sancti  Theodori  diaconum  cardinalim  tunc  in  partibus  illis  apo- 
stolice  Sedis  leg-atura  fieret  inquisitio  contra  ipsuin,  manu  data  promisit  eidem, 
(|uod  in  nullo  ipsum  offenderet,  sed  foueret,  propter  (|uod  et  ipse  sibi  manu 
data  promisit,  quod  libenter  ei  debito  raodo  serulret,  si  de  cetero  a  o;iauibus  et 
enormibus  exccssibus,  quos  corainiserat,  et  specialiter  a  frequentatione  inona- 

23 


178 

sterii  Cunlcensis,  unde  factus  erat  multis  in  scandalum,  abstineret,  omnino 
inficians  se  sibi  iuramentum  aliud  prestitisse.  Adiecit  quoque  idem  magister. 
quod  reg^em  Boemie  contra  eum  nullatenus  concitarat,  sed  mitig;aret  potius 
concitatum.  Surreptionem  autem  literarum  et  falsationem  sigMIIi  penitus 
negans  adiunxit,  quod  in  decanum  Olomucensem  se  numquam  eligi  procurauit, 
qui  et  potius  electioni  de  se  facta  victus  elig^entium  intinitis  precibus  vix 
consensit;  et  quod  ipse  in  ecclesia  Olomucensi  non  residet,  habei  ex 
apostolica  indulg^entia  speciali.  Addidit  insuper  se  debitam  reuerentiam 
et  obedientiam  episcopo  nullatenus  deneg^asse,  sed  iile  forte  reputat  dene- 
^atam  ex  eo,  quod  idem  facinoribus  non  consensit  illius,  qui  non  solum 
se  ipsum  in  partibus  illis  se  conteraptibilem  reddidit,  sed  totum  ordinem 
clericalem.  Quia  vero  nobis  non  constitit  de  premissis,  discretioni  vestre 
de  ipsius  magistri  et  dicti  episcopi  procuratoris  assensu  per  apostolica 
scripta  mandamus,  quatenus  vocatis  qui  fuerint  euocandi,  et  auditis  hinc 
inde  propositis,  quod  cartonicum  fuerit,  appellatione  postposita  statuatis, 
facientes  quod  statueritis  per  censuram  ecclesiasticam  firraiter  obseruari. 
Quodsi  non  omne«  his  exsequendis  potueritis  interesse,  duo  vestrum  ea 
nihiiominus  exequantur.  Datum  Laterani  II,  Kalendas  Aprilis,  pontificatus 
nostri  anno  primo. 

E    Regesto    Gregorii    IX.    anni    I.    epist.    7.    in  tabulariis   Vaticanis.  — 
Excusum  iucorrectius  apud  Manrique  in  Annal.  Cisterc.  IV.  3 13. 


CLXXIII. 

Gregorius  papa  IX.  archiepiscopo  Salzhurgemi  mandat,  ut  injuncta  poeni- 

tentia   competenle  ministerialibus  Austriae,   qui  terram  Boemiae   depopulati 

fuerant,  eis  ahsolutionis  Ijefieficium  impendal.     Dl.   Laterani  III.  Nonas 

Apritis^   12*^7. 

(jrregorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Venerabili  fratri  .  .  archi- 
epi.scopo  Salzburg;ensi  salutera  et  apostolicara  benedictionem.  Dilectus 
filius  nobilis  vir  .  .  dux  Austrie  transmissa  nobis  potitione  monstrauit,  quod 
ipso  cxistente  in  paitibus  Lorabardie,  quo  vocatus  fuerat  a  carissirao  in 
Christo   tilio  nostro   F.  Romanorum   imperatore  illustri  seraper  Augusto  et 


179 

rege  Sicilie,  de  terre  sancfe  siibsidio  (ractaturiis,  Boemi  terram  eius 
hostiliter  inuadentes,  i|)sam  depopulari  rapinis  et  incendiis  presumpserunt. 
Quare  Henr.  de  Cunrino;  ministerialis  ducis  ipsius,  quem  ipse  dimiserat 
ad  custodiam  terre  sue,  inimicis  |)ro  posse  repug-nans,  obsequentium  sibi 
militum  auxilio  comitatus,  terras  illarum  potenter  intrauit  et  ibidem  exer- 
cuit  incendia  et  rapinas.  Unde  dictus  dux  nobis  fecit  humiliter  supplicari, 
ut,  licet  dictus  ministerialis  et  socii  eius  iniustissime  prouocati  se  licite 
vindicantes  nil  egisse  videantur  iniuste,  quia  tamen  bonarum  mentium  est 
ibi  culpam  ag-noscere  ubi  culpa  non  fuit,  predictum  ministerialem  et  sequaces 
suos  ab  excommunicationis  lacjueo,  si  quem  propter  hoc  forsitan  incurre- 
runt,  faceremus  absolui,  presertim  cum  idem  ministerialis  paratus  sit  propter 
hoc  quatuor  milites  suis  sumptibus  qui  alias  ituri  non  essent  in  terre 
sancte  subsidium  destinare.  Aolen^es  ioitur  sic  aiuniere  precibus  suppli- 
cantis,  ut  vio;orem  seruemus  ecclesiastice  discipline  fraternitati  tue  per 
apostolica  scripta  mandamus^  quatenns  illo  preniij«a  complente,  ipsis  iuxta 
formam  ecclesie  benefieium  absolutionis  im|)end«is,  ipsis  secundum  quali- 
tatem  et  quantitatem  culparum  iniung-as  penitenliam  .cojupetentem.  Datum 
Laterani,  III.  nonas  Aprilis,  pontilicatus  nostri  anno  primo. 

E  Regesto  Grcgorii  IX.  anni  I.  epist,  '47.  in  tabulariis  Vaticanis. 

CLXXIV. 

Gregorius  popa  IX.  Olomucemi  episcopo,  aliisque  praelatis  ejusdem  dioe- 
cesis  ordinem  fratrum  praedicatorum.    commendat.     Dt.  Laterani  XI.  Kal. 

Mi{ji^   12^7. 

iirregorius  episcopus  seruus  sernornm  dei,  venerabili  fratri  episcopo 
Olomucensi,  et  dilectis  fdiis  abbatibus,  prioribus,  prepositis,  et  aliis  eccle- 
siarum  prelatis  per  Olomucensem  diocesim  constitutis,  salutem,  et  aposto- 
licam  benedictionem.  (}uoniam  abundauit  iniquitas,  et  refriguit  caritas 
plurimorum,  ecce  ordinem  dilectorum  filiorum  fratrum  predicatorum  dominus 
suscitauit,  qui  non  que  sua  sunt,  sed  que  sunt  Christi  querentes,  tam 
contra  proflioandas  hereses^,  quam  contra  pestes  alias  mortiferas  extir- 
pandas   se    dedicarunt  euangelizationi    verbi   dei   in    abiectione   voluntarie 

23  - 


180 

paupertatis.  Nos  igitur  eorum  sanctum  propositum,  et  necessarium  mini- 
sterium,  fauore  beneuolo  prosequentes,  uniuersitati  vestre  ipsos  afTectuose 
duximus  commendandos:  caritatem  vestram  ro^antes,  et  exliortantes  in 
domino,  ac  per  apostolica  vobis  scripta  mandantes,  (juatenus  dilectos  fiiios 
fratres  predicatores  pro  reuerentia  diuina  ad  ofTicium  predicandi  ad  quod 
deputati  sunt^  recipiatis  benig^ne  ac  populos  vobis  commissos,  ut  ex  ore 
ipsorum  verbi  dei  semen  deuote  suscipiant,  et  conliteantur  eisdem,  cum 
auctoritate  nostra  liceat  confessiones  audire,  ac  penitentias  iniuno^ere, 
sedulo  admonentes,  pro  nostra  apostolice  sedis  reuerentia  in  suis  eis 
necessitatibus  liberaliter  assistatis,  quatenus  ad  predicta  suscipienda  vestris 
exhortationibus  populi  preparati,  tanquam  bona,  et  fructifera  terra  pro 
vitiorum  tribulis  incipiant  se^etem  £;erminare  virtutum,  et  dicti  fratres  per 
operationem  vestram  suscepti  ministerii  cursum  felicius  consummando, 
optatum  reportent  sui  laboris  fructum,  et  finem,  salutem  videlicet  animarum. 
Quia  vero  sepe  vitia  sub  specie  virtutum  occulte  subintrant,  et  an^elus 
Satane  in  an£^elum  lucl^^  s.e  plerumque  simulare  transformat:  Presentium 
vobis  auctoritate  mandaiiMis^  quateims,  si  qui  de  predictorum  fratrum  ordine 
se  dicentes  in  vestris  partibus  predicauerint,  ad  questum  se  pecuniarum 
conuertendo,  per  quod  religionem  eorum,  qui  paupertatem  professi  sunt, 
contingeret  infamari,  vos  tanquam  falsarios  capiatis,  et  condemnetis  eosdem. 
Datum  Laterani  XI.  Kalendas  Maii.  Pontificatus  nostri  anno  primo. 

RipoU  —  BuJlariuni.  I.  p.  18.  —  ex  autoffrapho  conventus  Brunensis. 

CLXXV. 

Gregorius  papa  IX.  ordinem  praedicaiorum  universis  ecclesiarum  praelatis 
commendat.  Dt.  JLaterani  XI.  Idus  Maji,  12S7. 
Grregorlus  episcopus  seruus  seruorum  dei.  A^enerabilibus  fratribus. 
Archiepiscopis  et  episcopis.  et  dilectis  filiis.  abbatibus.  prioribus.  et  aliis 
ecclesiarum  prelatis  ad  quos  littere  iste  peruenerint.  Salutem  et  apostolicam 
benedictionem.  Ouoniam  habundauit  ini(juitas  elc.  eisdem  rerbis,  sicut  in 
praecedenti  Imlla,  usque  .  .  condcmpnefis  eosdem.  Datum  Laterani.  VI. 
Idus  Madii.  Pontificatus  nostri  aiujo  primo. 

Ex  originali  bulla  archivi  monasterii  pracdicatoruni  Olomuccnsis. 


fel 

CLXXVI. 

Leopoldus,  dux  Ausfriae  et  Sfyriae,  confirmat  fratrihus  hospifalis  s.  Joannis 

jus  pafronafus  ecclesiarum    in    Wolkenstein,   Patariensis,    ef    in  Krdburg, 

Olomucensis  dioecesis.     Dt.  in  Nova  civitate  IV.  Idus  Maji^  i227. 

lieopoldus,  dei  gracia  dux  Austrie  et  Stirie.  Vniueisis  presentibus 
et  futuris  cupimus  esse  notum,  quod  Otto  de  Traberch^  ministerialis  noster, 
de  nostre  voluntatis  assensu,  per  manum  et  assensum  Ilenrici,  tilii  sui, 
pro  remedio  anime  sue  et  dominorura  suorum  omniumque  parentum  suorum 
salutc  iura  |)atronatus  et  (piicquid  iuris  habuit  in  ecclesiis  Walgerstein 
Patauiensis,  et  Erdpur^fe  Olomucensis  diocesium,  libere  et  absolute  tradidit 
hospitali  et  fratribus  sancti  Johaiuiis  iure  perpetuo  possideiula,  vna  cum 
vniuersis  decimis  campestribus  et  domesticis  IVu^i^um,  silig^inis,  tritici,  ordei, 
auene,  canapi,  papaueri,  croci,  raparum,  lini,  lentis,  caulium  et  omnium 
ex  terra  germinantium,  insuper  poiccllorum,  anserum,  anatum,  g;allinarum, 
ouorum,  mellis,  agnellorum,  vitulorum  et  omnium'doraesticorum  brutorum; 
que  omnia,  sicut  nos  de  facto  a  nostris  ibidem  colonis  recc|)imus,  ita  de 
iure  diuino  et  canonico,  tanquam  dominus  temporalis,  qui  decimas  dei  de 
iure  possidere  nequit,  dictis  fratribus  plebanis  in  Walg^erstein  et  Erdpurga 
tradidimus  possidenda,  recipienda,  et  in  suum  usum  conucrtcnda.  Vt  ig^itur 
hec  donatio,  coram  nobis  in  conspectu  procerum  nostrorura  racionabiliter 
facta,  rata  permaneat,  presentem  litteram  sigillo  nostro  appendenti  roboratam 
memoratis  fratribus  plebanis  tradidimus.  Actum  noue  Ciuitatis  IV.  Idus 
Maii.  Ainio  incarnationis  dominice  MCCXXVII.  Indictione  XV. 

E  copia  in  niuseo  Moravico.  —  Originale  adest  in  archivo  Melitensium 
Pragae. 

CLXXVII. 

Kogata   de  Hnewjnmost  QBruxJ.^  filius  Hrabise,  monasterium  Zderazense 

ante  Pragam,   quod   cum  frutre  suo   Wsebor  fundaverat,    dotut  possessio- 

nibus  in  Boemia  et  Moraviu.     Dt.  XI.  Kal.  Augusti,   1227. 

JNlouerit  presencium  uniuersitas,  et  posteritas  futurorum,  quod  ego 
Coiata  de  Gnevinmost  fifius  Grabisse,   considerans   carnalem   mihi   prolem 


182 

diuinitus  esse  negatam,  que  milii  in  meis  bonis  succedere  posset,  volens- 
que  Cristum  heiedem  habere,  et  in  bonis  meis  successorem,  qui  pro  datis 
sibi  reddit  centempUuu,  et  dat  vitam  eternam,  ecciesie  Zderasiensi  ante 
Pra«;am,  quam  ad  honorem  Cristi,  et  eius  sancti  Sepulcri  e^o  et  dominus 
Swebor  karissimus  frater  meus  fundauimus,  et  in  qua  sepulturam  eleoi  do, 
dono,  et  relinqno  Gnevinmost  cum  omnibus  suis  appendiciis,  et  Wrutek 
cum  omnibus  attinenciis  suis,  et  Jamne  cum  liis,  que  ad  se  pertinent, 
Thislovsi  et  ^estoiewice,  Liemusi,  Lipetim,  Copisti  cum  oranibus  eorum 
iuribus  et  utilitatibus,  ita  tamen,  quod  domina  Wratislaua  conlunx  mea 
dilecta  Thustovsi  et  Sestoiewici  possideat  temporibus  vite  sue,  post  mortem 
autem  eius  pertineant  ad  ecclesiam  memoratam.  Ut  autem  donacio  mea 
robur  obtineat  firmitatis,  presens  scriptum  iussi  sig;illis  predicti  domini 
Svveborii  fratris  mei,  qui  eidem  ecclesie  Sderasiensi  dedit  plura  sua  bona, 
et  meo  roborari.  Testes  horum  sunt  Grosnatha  comes  de  Podibrad,  Bogu- 
slaus,  Unka,  Wok,  Matheus,  Castolow,  Henricus,  Zezema,  Milotha,  Stoo;^new, 
Benes.  Actum  et  datum  Dominice  Incarnacionis  millesimo  ducentesimo 
XXVII.  undecimo  Kalendas  Auo^usti. 

Dobner  Monumenta  IV.  pag.  257. 


CLXXVIII. 

Kogata,   filius   Hrabise,   testamento   siio   bona   sua    et  villas   in   Boemia  et 
Moraimi  nonnullis  monasferiis  et  agnatis  suis  transcribit.     1227. 

jNotum  sit  omnibus  quod  ego  Coiata.  filius  Grabisse.  cum  filios  non 
habeam  Christum  heredem  faciens.  in  testamento  relinquo  ecclesie  Prag^ensi 
Krriti.  preter  unam  curiam.  que  subiacet  ecclesie  sancti  Georo;ii  in  Tiz. 
Sepulchro  Christi  Sderazensi  uidelicet  ecclesie  relinquo  Gnevin  most  cum 
omnibus  appendiciis  suls.  et  Wrutek  cum  omnibus  attinenciis  suis.  et 
Jamni  cum  omnlbus  que  ad  se  pertinent.  In  Morauia  Bvdiccowici.-  Koie- 
tici.  Jurinouici.  Tlustovsi.  Lemusi.  Sestoiowici.  Ostrasan  ita  dum  taxat  ut 
domina  VWatisIawa  uxor  mea  regat  et  possideat  omnibus  diebus  uite  sue. 
Ecclesie  sancti  Laurentii  Opatowic  villara  Matarow.  Ad  Gnevin  raost 
none  septimane  totum.  totum  ius  fori  nec  non  et  tabernarum  usus  secunduni 


183 

numerum  quantitatem  none  taberne  census  reddatur.    Ecclesle  Strao^owiensi 

villam   Coberici.   Ecclesie    Sedlecensi   Sesemici.    Krastno.  Prelozi.   Zmine. 

Sororinis   meis   duabus   Evvfemie    et   Swatobne   in  Morauia.  Drujiowici   et 

Ratsici.    vSororino    nostro    Benes    villam    Cladorub.    Kocasice.    Domaslaw. 

Hermanno  seruienti  Zadub.  Marsoni   Krasicow.  3Iirkow.   Miquarto    Coco- 

tow.    Blasio     Polsice.    Woo;slao     et    Boo^uslao    Bezdruzice.    Pribislao    et 

Wladorio  Podgore.   Bodiwoo;  Tizu.   Jarosowi   Jabloni.   Miloslao   AVelebu- 

dici.   Detriko   Slatinicci.   Item    Miquarto   Nenkowici.   Predborio   Nascalsce. 

Blasio  clienti  Nauisocei.  Kliraete  Scrrihlebee.  Zezeme  et  Milote  fratri  eius 

Hocen.  Wizrece.   ita  ut   diuiso   nemore  cum   sepulchrariis  faciant  sibi  no- 

ualia.   Nacasso   Nalo^ote   et   nemus.    Nalubhane.   Johanni    Vmostka   Oslovvi 

Wlocoti.  Olcsna.   Voyslao  Vg-erci.   Conrado  Goreni  Napronowe.     Et  quia 

omnium  habere  memoriam  pocius  est  diuinitatis  quam  humanitatis  ut  ultime 

uoluntatis   mee  disposicio   perpetuum  rObur   obtineat  lirmitatis.    testaraentum 

meum  feci   in  scriptis   redegi.  faciens   illud   mei  slg-illi   muniraine   roborari. 

Dominum  eciam  electum  Prag"ensem   rogaui.  ut  suum  appenderet  sio-illum. 

Testes   autera   qui   rogati    a  me   in   disposicione   hnlus   factl   fuerunt.   sunt 

isti.  Dominus  3Iartinus  prepositus  Sacensis.   Clefnens   archidiaconus   Bole- 

zlawieiKsis.    Dorainus   Berhardus  Subd(iaconus)  curie    Roraane.    Pragenses 

canonici.  Conradus  Abbas   de  Opatow.  Abbas    de  Ossek.  Abbas  de  Mile- 

wsk.  Abbas  de  Sedlec.  Hroznata    comes  de   Podebrad.   Boguslaus.  Vnka. 

Wok.    iMatheus.   Castolow.    Henricus.   Zezema.    Milota.   Stognew.   Benes. 

Nicolaus    archidiaconus.    Vogslaus    canonici    Pragenses.     Anno    dorainice 

incarnacionis  Millesirao  XXV^H.   facta  sunt  hec   et  confninata.  hora  priraa. 

Ex    originali    in-   c.   r.    bibliotheca   Pragensi.    —   Excusuni    incorroctius   dedi 
Dobner  Monumenta  IV.  pag.  S59. 

CLXXIX. 

Otakarus,  qui  et  Plemyfil,  Boemiae  rex,  Pelro,  rectori  provinciae  Bito- 
wensis,  civitatem  Gamnice  dum  construeret,  dat  licenliam  vendendi  mona- 
sterio  Lucensi  circuitum  LdOivetjn  cum  cerlis  suis  libertatibus.    Act.  Prayae, 

1227. 
In  Nomine.  Sancte  et  indiuidue  Trinitatis.   Amen.     Otlacarus.   qui  et 
Premizl  dei  gracia  Boemie  Rex.     Volentes  immo  firmiter  precipientes.  ea 


184 

que  a  nobls  et  ad  honorem  nostrum  prouide  disponuntur  rata  haberi  et 
firma.  at(|ue  ab  omnibus  inuiolabiliter  obseruari.  nec  debere  processu  tem- 
poris  per  (piemciuam  Iiominum  immutari.  Notum  facimus  uniuersis.  tam 
presentibus  quam  futuris.  (piod  cum  fidelis  noster  minister  Pelius  rector 
proiiincie  Belouemis.  ciuilatem  in  Jamnic  cepisset  edificare  mnro  forti. 
nec  haberet  sumptus  sufTicientes  ad  ipsam  perficiendam.  nus  ei  dedimus 
liberam  licentiam  circuitum  quemdam  nomine  Louetin  quem  a  nobis  suo 
fideli  seruicio  promeruerat.  domino  Floriano  abbati  de  Luca  et  toti  con- 
uentui  uenumdandi.  ita  quod  idem  dominus  abbas.  et  sui  successores  in 
aquis  que  ibidem  fltuunt  Ihlawa  scilicet  et  crupi  ubicumque  uelit.  possit  ad 
(juemcumque  locum  eedem  aciue  deriuentur  piscinas  et  molendina  licite 
collocare.  omnium  fluminum  ibidem  labcntium  ripas  hereditario  iure  possi- 
dendo.  Ilanc  etiam  eidem  abbati  et  suis  successoribus  de  nostra  gracia 
in  eodem  circuitu  dediraus  libertatem.  ut  quicumque  fur  inter  suos  homines. 
quos  in  ipso  eodem  circuitu  collocauerit  fuerit  depreliensus.  collum  domino 
terre  et  suis  beneficiarlis  assiofuet.  bona  uero  furis  claustro  inteo^re  et 
sine  cauillatione  alicpia  statulmus  assig^nari.  Et  ut  iiec  omnia  rata  et  sta- 
bilia  perpetuo  perseuerent.  nec  per  quemquam  hominum  imposterum  immu- 
tentur.  presens  priuilegium  sibi  et  suis  successoribus  pro  testimonio  #cimus 
exhiberi.  Actum  Prage.  Anno  incarnationis  dominice  Millesimo  CC  XXV^II. 
Indictione  XV.  Testes.  Johannes  Episcopus  prao;ensis.  Ilermannus  prepo- 
situs  Lutomericonsis.  Vipertus  pre|)ositus  Znoymensis.  Zauise  Judex  curie 
regis  Boemie.  albertus  subpnicenm.  albertus  subcamerarius.  Heinicus  et 
Vitko  filii  uitkonis.  Woc  filius  Borute.  Zuest.  Wirs  jfurfi^ravius  et  IJohuse 
castellanus  de  Znoym.  Radozlav  Magister  uenatorum.  Bartus  iudex  de  Betov. 
Ex  originali  moiiasterii  Liicensis  cuui  siglllo  illacso;  sign.  H.  3. 

CLXXX. 

OtakaruSf  qm  et  Premysl,  Boemiae  rex,  donat  Petro,  rectori  prorinciae 
Bitotvensis,  pro  sumiibus  in  consfruenda  civitate  Gamnice  impensis  (pias- 
dam  adjacentes  villas  cum  aurifodinis  el  proventa  mef(dhrum  de  montibus 
circa  Gasnnice.  Actum  Prayae.  I'<^'i7. 
In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Amen.  Ottacarus,  qui  et 
Premi/I,    dei   gracia   Boemie   Bex.     Volentes,    immo   firmiter   precipientes, 


185 

ea,  que  a  nobis  et  ad  honorem  nostruni  prouide  disponuntur,  rata  haberi 
et  firma,  atque  ab  omnibus  inuiolabiliter  obseruari,  nec  debere  processu 
temporis  per  queniquam  hominum  immutari:  Notum  facimus  vninersis  tam 
presentibus  quam  futuris,  quod,  cum  fidelis  noster  minister  Pelrus,  rector 
prouincie  Befouiensis,  ad  perficiendam  ciuilatem  in  Jamnic,  quam  cepisset 
muro  forti  edificare,  non  habens  sumptus  sufficientes,  circuitum  quendam, 
qui  unlg-ariter  Louetin  nnncupatnr,  quem  a  nobis  suo  fideli  seruicio  pro- 
meruerat,  domino  Floriano,  abbati  de  Luca,  et  toti  conuentui  ibidem,  de 
nostro  fauente  assensu  cum  omni  iure  et  pertinenciis  uendidisset,  nos  ipsi 
in  recompensam  tantorum  sumptnum  de  nostia  gracia  spcciali,  qua  eundeni 
fidelem  ministrum  nostrum  prosequimur,  villam  nostram  Boianouice  totam, 
Hostakonice  dimidiam  et  curiam  in  Vnenice  villa  cum  omni  proprietate 
dedimus  et  concedimus  iure  hereditario  perpetuo  possidendam.  Insuper 
de  libera  nostra  uoluntate  et  auctoritate  re«;ia  contirmamus.  eidem  fideli 
uostro  suis(|ue  heredibus  usum  et  urburam  aurifodinarurt,  que  nunc  ibidem 
in  circuitu  ciuilatis  Jamnic  sunt,  atque  in  futurum  fuerint  ibidem  reperte, 
omnemque  prouentum  de  montibus  ibidem,  siue  sit  in  auro,  argento,  plumbo, 
ferro  aliisque  meta'IIis,  fauorabiliter  admittimus  libere  et  hercditarie  perci- 
piendum  nunc  et  in  futurum.  Inhibemus  itaifue  et  mandamus  ma<^istro 
montium  de  Igia,  et  uniuersis  magistris,  urbariis  et  iuratis  montanorum 
per  Bohemiam  et  Morauiam,  nt  prefatum  fidelem  nostrum  Petrum  suosque 
successores  contra  omnes  iuris,  sibi  a  nobis  benio^ne  concessi,  violatores 
defendant  fideliter  et  tueantur,  sub  fauoris  nostri  regii  obtentu.  Et  ut  hec 
omnia  rata  et  stabilia  perpetuo  perseuerent,  nec  per  quemquam  hominura 
imposterum  immutentur,  presens  priuilegium  scribi,  et  ipsi  suisque  here- 
dibus  pro  testimonio  fecimus  exhiberi.  Actum  Prag"c.  Anno  incarnationis 
dominice  31.  CC  XXMI.  Indictione  XV.  Testes:  Johannes,  episcopns 
Pragensis.  Hermannus,  prepositus  Lutomiricensis.  Vipertus,  prepositus 
Znoymensis.  Zauise,  iudex  curie  re^is  Boemie.  Albertus  subpincerna. 
Albertus  subcamerarius.  Henricus  et  Altko,  filii  uitkonis.  Woc,  filins  Bo- 
rnte.  Zuest.  Wrs,  purgrauins,  et  Boluise,  castellanus  de  Znoym.  Rado- 
xlaus,  magister  uenatorum.  Bartus,  iudex  de  Betovv. 

E  copia  sec.  XIV.  iii  archivo  monasterii  Lucensis. 

24 


i86 

CLXXXI. 

Otakarus    et  Wenceslaus   regcs  sub   allestatione   episcoporum   Pragensis  et 

Olomucemis  profitentur,   reges   Boemiae  ab  archiepiscopo   Moguntino   esse 

coronandos.     Dt.  Pragae.   1228. 

lii  noniiiie  doniini,  anien.  Odacliariis  et  Wencezlaus  reo^es  incliti. 
Vniversis  Cliristi  fidelibiis  presens  scripliini  intuenlibus  salutem  in  per- 
petuum.  Contitemur  et  publice  protestamur,  quod  tam  nos,  quam  omnes 
successores  nostri,  consecrationem  reg^alem  et  diadematis  impositionem  de 
sacrosancte  sedis  Mo^untine  Arcbiepiscopo,  terre  nostre  Metropolitano  in 
perpetuum  tenemur  recijiere.  vSi  vero  idem  Arcbiepiscopus  requisitus,  se 
pro  motu  animi  sui  subtraxerit  alteri  episcopo,  quem  nos  uel  successores 
nostri  postulauerint,  vicem  suam  ad  exequendum  committet.  Vt  autem 
hoc  ratum  et  inconvulsum  j)ermaneat,  hanc  paginam  de  consensu  venera- 
bilium  et  dilectorum  Prag;ensis  et  Olomucensis  episcoporum  et  supanorum 
nostrorum,  a])pensione  sioillorum  nostrorura  roboravimus.  Data  Prag;e, 
anno  dominice  incarnationis  3ICCXXVIII.  indictione  prima. 

Gudenii.s   Codex  dipl.   Moiruntinus   I.   paij.   .500.   —   Item   minus  correcte 
Goldastus  In  Appendice  34.  IJalbinus  et  alii. 

CLXXXII. 

Otakaius,  Boemorwn   re.r,   cum   Wenceslao  filio   in   regem   tunc    temporis 

consecrato   monasterio  Teplensi   bona  ablata  resarcit  ad  monitionem  Sieg- 

friedi  archiepiscopi  Moguidini,   et   episcoporum   Johannis   Pragensis,   et 

Roberti  Olomucensis.     Acta  in  Strahow,   1228. 

O0al<«rus)  dei  ^ratia  Bocmorum  rex.  una  cum  suo  primoo^enito 
Venzeslao  in  reofem  eiusdem  terre  tunc  temporis  consecrato  tam  presen- 
tibus  quam  futuris.  salutem  in  omnium  saluatore.  O"oniam  nostre  ac  uni- 
uersorura  sortes  mortalium  sunt  in  manu  dei  et  quid  nobis  crastina  dies 
pariat  iornoramus.  cum  vita  bominum  ac  memoria  labantur  cum  tcrapore 
labente.  ct  sicut  aque  cito  delluanl.  nos  animarum  nostrarum  saluti  pro- 
uidere  cupientes.  uniuersis  presentera.  Iccturis  paginam  notum  esse  voluraus 


ac  declaramiis.  quod  nos.  0.  dei  gratia  rex.  cum  filio  nostro.  W.  tunc 
temporis  in  regem  consecrato.  ad  monitionem  venerabilis  patris  nostri  S. 
Maguntini  archiepiscopi.  ac  dominorum  et  patrum  nostrorum.  Joliannis  et 
Roberti.  Pragensis  et  Olomoncensis  episcoporum.  qua  liberalitate  ecclesie 
Teplensi  villam  que  dicitur  Cramolim.  contulimus  in  perpetuum  possidendam 
pro  bonis  quibusdam  que  eidem  ecclesie  abstulimus  tam  in  ipsa  villa 
Lutumeric.  quam  clrca  villam  eandem.  Et  ne  de  donatione  nostra  de  cetero 
dubitetur  a  quoquam.  presentem  litteram  sl^illorum  nostrorum  caractere 
duximus  roborandam.  Acta  sunt  hec  anno  dominice  incarnationis  31. 
CC.  XXVIII.  in  Stragov.  coram  venerabili  patre  nostro  3Iaguntino  archi- 
episcopo  et  dominis  Prao^ensi  (^et  Olomucensi}  episcopis.  ac  aliis  pluribus 
testibus.  quornm  nomina  sunt  hec.  Arnoldus  prepositus  Wisseg-radensis. 
llerimannus  prepositus  Lutumericensis.  Albertus  abbas  Placensis.  .Johannes 
archidiaconus  Curimensis.  Xdisselaus  canonicus  Olomucensis.  Boruta.  Zsuest 
et  frater  eius  Sibodo.  Brezislaus  et  duo  filii  eius.  Brezislaus  et  Zihirninus. 
HeinricHS  et  Withko.  filii  Withkonis.  Zsuatozlaus.  AVocko  de  3toravia. 
Albertus  subcamerarius.  Boneda  de  Zuessam.  Zstresemivus  filius  Johannis. 
Cuno  de  Cunove.  Ego  Sifridus  jMao;untiiuis  archiepiscopus  facto  prescripto 
interfui.  et  sigillum  meum  apponens  roboraui.  Eg^o  Robertus  Oloraucensis 
episcopus  huic  facto  inttMJui  et  sigillum  moum  apposui.  Ego  Johannes 
Pra«^ensis  episcopus  alTui  et  sigillum  meum  apposui. 

Ex  originali  monastcril  Teplensis  in   aiialectis  F.  Palacky;  sigilla  avulsa 
desiderantur. 

CLXXXIII. 

Roberlus,  episcopus  Olomucensis,  decidit  litem  inler   abbatem  Lucensem  et 

Martinum  plebanmn   de  Rohalec    super   decimis   et  juribus  parochialibus. 

Dt.  in  Modrice  in  festo  b.  Mathiae,   1328. 

^otum  esse  uolumus  vuiuersis.  quod  nos  Robertus  dei  gratia  OIo- 
mucensis  Episcopus.  3I:irtinum  plebanum  de  Rohother  pro  causa  que 
uertebatur  inter  ipsum  et  dilectum  filium  nostrum  Abbateni  de  Lucha  super 
decimis  et  quibusdam  iuribus  parochialibus  in  villis  videlicet  Jazouic.  Zlubiz. 
Mazouiz:  Branzodiz  frequenter  ad  presentiam  nostram  citauimus.   qui  ali- 

84* 


188- 

quando  compareiis  coram  iiobis  lite  abiit  coiitestata  super  decimis  et  inribus 
memoratis.  Iterato  itaque  peremtorie  eidem  3Iartino  precepimus  ut  ueniret 
per  se  uel  per  responsalem  idoneum  dicto  Abbati  responsurus.  Ipse  autera 
nec  per  se  uenit.  nec  procuratorem  pro  se  misit.  Ideoque  ipsum  reputantes 
contumacem  parcentes  laboribus  et  expensis  dicti  Abbatis,  possessionera 
rerum  petitarum  Abbati  de  Luclia  nomine  ipsius  ecclesie  sue  adiudicamus. 
et  ipsum  in  possessionem  mittimus.  probibentes  sub  pena  excommunicationis 
ne  quis  eundem  super  predictis  audeat  molestare.  Precepimus  etiam  dicto 
M.  plebano  ut  frug^es  quas  in  principio  litis  de  consensu  utriusque  partis 
usque  ad  linem  cause  posuimus  in  sequestro.  infra  unius  mensis  spatium 
abbati  restituat  et  assignet.  Quod  si  facere  contempserit  ex  tunc  ex- 
communicationis  sententie  sit  subiectus.  Condempnamus  etiam  dictum  M. 
Abbati  In  expensis  quas  occasione  buius  litis  se  fecisse  probauerit  idem 
abbas.  Quod  autem  sententiam  damus  pro  abbate  nos  mouet  quia  ecclesia 
de  Rohatber  non  est  limitata  et  monasterium  de  Lucha.  decimas  et  alia 
iura  ex  ipsius  fundationls  exordio  possedit  diucius  et  percepit.  Data  in 
Modrice  anno  gratie  M.  CC.  XXVIII.  Quinta  feria  post  Reminiscere  in 
festo  beati  3Iatliie  apostoli.     Pontificatus  nostri  anno  XXV^II. 

Ex  origiiiali  nionasterii  liuccnsis;  sign.  C.  4.  —  Sigillum  est  avulsum. 


CLXXXIV. 

Gregorius  papa   IX.    praeposito   Neuburgensi    mandai,    ul  Joanni    clerico 
praehendam  in  ecclesia  Olomucensi  restitui  procuret.     Dt.  Romae  IJI. 

Nonas  Aprilis,   1S38. 

Gregorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  filiis  .  .  prepo- 
sito  et  .  .  decano  Nimbur«^ensi  salutem  et  apostolicam  benedictionem. 
Dilectus  filius  Johannes  clericus,  natus  nobilis  viri  Jacobi  de  arloco  ciuis 
Roraani,  nobis  exposuit,  quod  bone  raemorie  CConradus)  Portuensis  epi- 
scopus  tunc  in  partibus  illis  apostolice  sedis  legatus,  prebendam  sibi  in 
ecclesia  Olomucensi  concessit,  quam  nos  eidem  clerico  postmodum  duximus 
confirmandam,  ac  venerabilis  frater  noster  .  .  episcopus  Olomucensis  annuam 
pensionem  trium  marcarum  in  supplementum   dicte  prebende  propter  tenui- 


189 

tatem  ipsius  eidein  clerico  ad  preces  dicti  legati  concessit;  et  licet  peii- 
sionem  eaiidem  sibi  promiserit  liberaliter  se  annis  singulis  soluturum,  de 
ipsa  tamen  nichil  fuit  ei  per  biennium  persolutum.  Unde  eisdem  episcopo 
et  capitulo  nostris  damus  litteris  in  mandatis,  ut  exhibeant  eidem  clerico 
tam  prebende  dicte  fructus,  quam  pensionem  anni  preteriti  et  presentis, 
ac  deinceps  procuratori  eius  suo  nomine  de  prebenda  et  pensione  predictis 
respondere  procurent.  Quo  circa  dilectioni  vestre  per  apostolica  scripta 
precipiendo  mandamus,  quatenus,  si  dicti  episcopus  et  capitulum  mandatum 
nostrum  neg-Iexerint  adimplere,  vos  eos  ad  id  auctoritate  nostra  sublato 
appcllationis  impedimento  cogatis.  Ceterum  sciatis,  quod  .  .  .  abbatem 
sancte  crucis  Cisterciensis  ordinis  Patauiensis  d}  ocesis  per  litteras  nostras 
rogauimus,  ut  predicta  illius  nomine  recipiat  annuatim,  et  tideliter  trans- 
mittat  eidem.  Dalum  Rome  aput  sanctum  Petrum  III.  Nonas  Aprilis. 
Pontiticatus  nostri  ainio  secundo. 

Fischer  Schicksale  von  Kl.  \euburg  Urk.  Buch  pag.  184. 


CLXXXV. 

Premynl,  qui  ef  OUikarus,  rex  Boetnorum,  con/irmal  fundationem  mona- 
Hterii  O.slowanensis,  a  nobili  mafrona  Heilwide  facfam,  et  libertates,  quibus 
monasferium  Welehrad  fruitur,  concedit.   Dt.  Oslowan  VII.  Idus  NovembriSf 

1228. 

In  nomine  sancte  trinitatis  et  indiuidue  unitatis.  Ego  Premizl  qui 
et  othacarus  tercius  rex  Boemorum.  Cenobio  in  x'alle  s.  Marie  constituto. 
et  in  eo  dcgentibus  in  perpetuum.  Cum  regalem  deceat  excellenciam 
uenerari.  et  promouere  sanctam  in  omnibus  ecclesiam.  cono^ruura  nostre 
uisum  ftiit  cleraencie  id  iniciari  et  exequi  quod  nostre  serenitati  cederet 
ad  raeritum.  et  sancte  raatris  ecclesie  transiret  ad  prouectum.  Ibi  enim 
recte  locantur  beneficia.  ubi  crescunt  raerita.  Ibi  decenter  irapertitur  gracia. 
ubi  cum  premiis  curaulatur  fi^Ioria.  Nouerint  itaque  tara  presentes  quam 
futuri.  nos  quoddam  monasterium  monialium  Cisterciensis  ordinis.  a  quadam 
nobili  matrona  nostra  domiiia  Helwidi  ex  consensu  nostro  et  approbacione 


190 

venerabilis  patiis  nostri  Robeiti  Olomucensis  episcopi.  in  reg-no  nostro  et 
episcopatu  eius  constructum.  et  in  brunnensi  prouincia  constitutum.  quod 
Ozlmran  vulg"o  uocatur.  cuius  nomen  ipsius  immutatum  est  in  Vallem  sancfe 
Marie  auctoritate  venerabilis  patris  nostri  Roberti  Olomucensis  episcopi 
ad  peticionem  prefate  matrone.  et  quorundara  baronum  nostrorum.  in  nostram 
tutelam  et  protectionem  sicut  merito  debenuis  recepisse.  cum  omnibus  ibi 
coramanentibus.  videlicet  sanctimonialibus  et  earum  ministris.  earuraque 
prediis  et  possessionibus.  siue  acquisitis  siue  acquiiendis.  Cui  monasterio 
eandem  dedimus  libertatem  quam  dedimus  ^V^elo;radensi  cenobio.  Cister- 
ciensis  ordinis.  a  nostra  benio;nitate  et  inclite  memorie  fratris  nostri  Wladi- 
zlay  quojidam  raarchionis  raorauie  inpensis  et  expensis  fundato  et  constructo. 
Libertas  autem  hec  est  quara  a  pietate  nostra  statuiraus  et  sanccimus  fir- 
raiter  obseruari.  scilicet  omnes  villas  et  possessiones  quas  ecclesia  illa 
possidet  uel  possessura  est  ubicunque  site  sint  in  regno  nostro  slue  iu 
Boemia  siue  in  Morauia.  ab  omni  onere  tributorura.  vectioalimu.  collectarum 
aliarumque  exactionum.  siue  in  quatuordecim  ad  principem  uel  beneficiarios 
spectantibus  quocunque  raodo  norainentur  esse  absolutas.  Adicientes  ut 
nullus  princi[)um  successorum  nostrorum  uel  baronum  nobis  uel  eis  subie- 
ctorum.  pro  castrorura  edificatione  uel  reedificatione  uel  aliqua  ingruenti 
expedicione.  horaines  prefati  cenobii  audeat  inquietare.  Jus  aulem  quod 
datur  pro  capite  eis  concedimus.  hoc  de  fure  statuentes  si  in  eorura  habitat 
possessionibus.  et  deprehensus  fuerit  in  furto  manifesto.  uel  de  aliquo 
occulto  accusetur.  videlicet  quod  ad  iudiciura  ferri  candentis  uel  aque  uel 
uomeres  calcandos  uel  duelli  et  conuiucatur  in  aliquo  istorum  in  iudicio 
seculari.  eidem  raonasterio  bona  liiris  siue  rei  integ-raiiter  remaneant. 
Jvdices  autem  quorum  interest.  faciant  de  eo  quod  eis  iustum  uidebitur. 
Si  autera  homines  eiusdem  cenobii  corara  iudicibus  nostris  culpabiles  in- 
ueniautur.  nec  in  nobis  nec  iudicibus  nostris  curialibus  uel  beneficiariis 
aliquid  inde  utilitatis  proueniat.  sed  aput  ideui  cenobiura  culpe  perseueret 
satisfactio  nisi  in  eo  in  quo  tenetur  satisfacere  aduersario.  Ceterura  ut 
omnia  breuiter  conprehendaraus.  oranera  utilitatem  que  spectat  ad  usus 
nostros  uel  successorum  nostrorum  uel  beneficiarios  nostros  a  nobis  in- 
feudatos.  eis  remittiraus.  ut  plena  et  perfecta  gaudeant  libertate.  et  ut 
nullus  eis  nouas  condiciones  contra  statuta  nostra  audeat  inponere.  et  hoc 


191 

ideo  feciraus.  qiiia  quaiito  est  fiagilior  et  tenerior  sexus  muliebris  diuinis 
inancipatus  ofTiciis.  tanto  aniplioris  reg-ie  raao;nificencie  debet  uallari  bene- 
ficiis.  et  rauniri  presidiis.  Statuimus  etiara  ut  nullus  caraerarius  intret  villas 
monasterii  ad  alicjuera  citandura  uel  ad  aliquid  ibi  faciendura.  sed  significet 
procuratori  doraus  illius  cui  coramissa  fuerit  procuracio  in  temporalibus.  ut 
eos  citari  faciat.  qui  sunt  citandi.  quatinus  die  et  loco  deterrainato  eos 
corara  iudicibus  statuat.  quoruni  interest  causas  et  negocia  reg;ni  nostri 
tractare  et  dilfinire.  Si  quis  autem  alicui  persone  relig;iose.  infra  septa 
monasterii  constitute  manus  iniecerit  uiolentas  ad  aliquara  ibi  dehonestandam 
capite  puniatur.  et  pro  eraunitate  lesa  nionasterio  decera  raarcas  auri  cora- 
ponat.  nisi  quoad  sentenciam  capitis  aliud  nostre  uisura  fuerit  cleraencie. 
Si  uero  quis  iriuperit  claustrum  monasterii  ibi  aliquid  iniuste  rapiendo. 
ablata  restituat.  atcpie  in  caraerara  nostrara  et  successoruni  nostrorura 
decera  raarcas  auri  coraponat.  uel  secundura  quod  uisura  fuerit  nostre  sere- 
iiitati  satisfaciat.  Insuper  statuiraus.  ut  quicunque  nobiliura  uel  potentuiu 
in  prefati  monasterii  curiis  uel  uillis  pernoctando  uel  intrando  eidera  ex- 
titerint  iniuriosi.  bannura  nostrum  in  decera  marcis  cbmponant.  et  ei  dampna 
illata  in  diiplura  restituant.  Muius  autera  libertatis  a  nobis  concesse.  et 
regali  raunificencia  donate.  prefato  inonasterio  heredes  nostros  tutores  coii- 
stituiraus  et  defeiisores.  et  precipue  fiUum  noslium  Wenzezlaum  in  regem 
consecratum.  el  fratrem  eius  Prcmizl  marc/iionem  morauie.  Hoc  sanccientes 
ut  huius  priuileg-ii  uiolatores  in  cameram  nostram  et  successorum  nostro- 
rum  deceni  raarcas  auri  componant.  Insnper  roo^auimus  venerabilem  })atrem 
nostrura  Robertum.  Oloraucensem  episcopura.  in  presentia  filii  iiostri  Pre- 
mizl  marchionis  morauie.  necnun  baronum  nostrorura.  ut  oranes  qui  prefati 
cenobii  uiolarent  eiuunitatera.  qui  eciara  tunc  teinporis  ecclesi.ara  consecrauit. 
cui  nos  cura  illustri  coniuge  nostra  Constancia  et  filio  nostro  Premizl 
antedicto  interfuimus  excoramunicaret.  Addentes  eciara.  ut  horaines  prefati 
cenobii  per  thelonea  transeuntes  in  rebus  que  spectant  ad  opus  uel  usus 
ecclesie  ad  eara  in  necessitatibus  eius  deferendis  uel  transducendis.  sint 
a  pedagiis  et  theloneis  absoluti.  3Iercatores  uero  soluant  quod  sui  iuris 
est.  Hoc  eciara  omnibus  esse  uoluraus  manifestura  quod  sine  oirensa  nostri 
erit.  si  prescriptus  episcopus  et  eius  successores.  nostrarura  constitucionum. 
in  hac  pagina  et  in  priuilegio  AVelgradensi  contentarum.  secuudum  eccle- 


192 

siaslica  iiira  piinierint  transgressores.  Possessiones  autem  quas  ad  presens 
possident  siint  hec.  Ozlawan  cum  suls  specialibus  pertinenciis.  Gnanleiz- 
doi  f.  cum  omnihus  suis  pertinenciis.  Martiniz  cum  suis.  Leccowiz  cum  suis. 
Babiz  cum  suis.  Chelesiz  cum  suis.  Milocowi%  cum  suis  Vsecowiz  cum 
stiis.  Vinee  quedam  in  luca  site,  Ecclesia  de  zelub.  Et  ius  patronatus 
ecclesie  sancti  Jacobi  in  Brunna.  Vt  autera  hec  orania  rata  et  inconcussa 
perpetuo  perraaneant.  hanc  nostre  serenitatis  pag-inara  nostro  sio^illo  fecimus 
corarauniri.  et  rogauiraus  reuerendura  patrera  nostrura  Robertum  Olomu- 
censera  episcopum.  quod  in  huius  rei  testiraonium  suum  sig-ilUim  adponeret. 
Huius  autera  concessionis  quoad  hbertates  ecclesie  antedictas.  a  nostra 
reg;ia  raaiestate  prolate.  baro  noster  Leo  camerarius  Oloraucensis  in  pre- 
sencia  raultorum  tam  clericorum  quara  laicorura  regni  iiostri  fuit  promul- 
gator.  et  libertatem  prefati  monasterii  a  nobis  concessam  soliempniter 
pronunciauit.  Cuius  rei  testes  hii.  Albertus  abbas  Welgradensis.  Hugo 
et  Hartmannus  raonachi  eiusdera  cisterciensis  ordinis.  Arnoldus  abbas  Tre- 
becensis.  Petrus  et  Paulus  monachi  eiusdera.  Petrus  abbas  Gradicensis 
cum  quibusdara  fratribus  suis.  Florianus  prepositus  cvnicensis.  Herraaninis 
prepositus  Luthomericensis.  Lucas  prior.  Petrus.  Sdico  preraonstratensis 
ordinis.  Esau  et  Henricus  canonici  Oloraucenses.  Zdizlaus.  Thomas.  Hila- 
rius.  Fridericus  capellani  curie  nostre.  Conradus  notarius  noster  in  brunna. 
Nobiles  autem  et  barones  nostri  sunt  hii.  Leo  camerarius  Olomucensis. 
Marcuardus  frater  benes.  Theodericus  Hrutowiz.  Stephanus  de  Medlow. 
Bohuzlaus  de  Wranow.  Ratibor.  Wrse  camerarius.  Hartlibus  castellanus 
Znoyraensis.  AVilhelraus  cum  fratre  suo.  Milis.  Rabota.  3Iartinus.  Zpitata. 
Ben  castellanus  betovensis.  Welen.  Bares.  Riwin.  Voizlaos.  et  frater  eius. 
Taz  iunior.  Adwie.  Proztey.  Othazlaus.  Mathias.  Woluramnus.  Sdizlaus. 
Strachota.  Theodericus.  Rvbinus.  Chuno  procuratores  nostri  Znoymensis. 
Brunncnsis  et  Olomucensis  prouinciarura.  et  alii  quam  plures.  Insuper 
nouerint  vniuersi  quod  denunciacio  antedicta  facta  per  Leonera  baronem 
nostrum  super  prefatis  libertatibus  a  nostra  maiestate  concessis  cenobio 
sepcflicto.  auctoritate  nostra  et  mandato  nostro  fuit  promulo-ata.  Facta 
autera  sunt  hec  anno  ab  incarnatione  doraini  M.  CC.  vicesirao  VHI.  Reo;ni 
nostri  anno  XXXIH.  VH.  Idus  Nouembris.  Indictione  I.  in  loco.  qui  vul- 
o;ariter    appellatur    Ozlawan    in    quo    idem    monasterium   fundatum    est    et 


193 

coiistnictuni.     Data   per   inanum   notarii   nostri   Heimanni   prepositi  Lutho- 
mericensis.  VII.  Idus  Nouembris. 

Ex   originali   confirniatione    Wenceslai   regis  ab  anno  1S33.   in  curia 
Brunensi. 

CLXXX^  I. 

Premysl,   qui  et  Otaharm,  rex   Boemorum,   confirmat  fundationem  mona~ 

sterii  Welehradensis  a  fralre  suo  Wiadislao,  quondam  marchione  Morariae, 

factam,  latissime  descriptis    ejusdem  possessionibus   el  libertatihus.     Daturn 

Welehrad  V.  Kal.  Decembris,  1228. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Ego  Primizel  qui  et  Ottiia- 
karus  torcius  Rex  Boemorum  monasterio  Welegradensi.  Cysterciensis 
ordiiiis  et  ministris  dei  ibi  de^fentibus  in  per|)etuum.  Cum  Regalem  deceat 
excellentiam  venerari  et  promouere  sanctam  in  omiiibus  ecclesiam.  nostre 
uisum  fuit  cleinentie  id  iniciari  et  cxequi  quod  nostre  serenitati  cederet 
ad  nipritum.  et  sancte  matris  ecclosio  transiret  ad  proTectum.  Ibi  enim 
recte  locantur  beneficia.  ubi  crescunt  merita.  Ibi  decenter  irapertitur  «racia. 
ubi  cum  premiis  cumulatur  gloria.  Nouerint  itaque  tain  |)reseiites  quara 
futuri.  nos  ex  consilio  fratris  uostri  et  petitione  Wladizfai  quondara  illustris 
Marcliionis  Morauie.  nec  iion  et  reuerentissiml  patris  nostri  Ruperti.  Epi- 
scopi  Ollomucensis  assensu.  domum  Cysterciensis  ordinis  Wetegrade  con- 
struxisso.  et  prout  tuiic  temporis  potuimus  ditasse  eandcm.  ut  seruis  dei 
ibi  de^entibus.  cottidianus  inde  proueniat  uictus  et  uestitus.  necnon  eciam 
in  nostram  et  successorum  nostrorum  tutelain  et  proteclionem  sicut  merito 
debenius.  eaiidem  recepisse.  cum  omnibus  ibi  commanentibus  eorumque 
prediis  et  possessionibus.  siue  acquisitis  siue  eciam  acquirendis.  et  a  nostra 
beni^nitate  nennon  inclite  memorie  fratris  nostri  antedicti  impensis  et  ex- 
pensis  fundato  et  edificato.  hanc  libertatera  donasse.  Libertas  autem  hec 
est  quam  a  pietate  nostra  statuiraus  et  sanccimus  firmiter  obseruari.  scilicet 
ut  omnes  uillas  et  possessiones  quas  modo  occlesia  ista  possidet  uel  postea 
est  possessura.  ubicunque  in  Reg-no  nostro  site  sunt.  siue  in  Boemia  siue 
in  Morauia.  ab  omni  onere  tributorum.  redi^alium  collectarum.  aliarumque 
exactionum.  siue  in  quatuordecim  ad  principem  uel  beneficiarios  spoctantibus. 

25 


194 

quocuiique  modo  nomineutur.  esse  absolutas.  Adicientes  ut  nullus  principum 
succcssorum  nostrorum  uel  baronum  nobis  uel  eis  subiectorum  pro  castrorum 
edilicatione  uel  reedificatione  uel  aliqua  ing^ruenti  expeditione  homines 
prefati  monasterii  audeat  inquietare.  Jus  autem  quod  datur  pro  capite  eis 
concedimus.  Hoc  eciam  de  fure  statuentes.  si  in  eorum  babitat  possessio- 
nibus  et  deprehensus  fuerit.  in  furto  manifesto  uel  aliquo  occulto  accusetur. 
videlicet  quoad  iudicium  ferri  candentis.  uel  aque.  uel  uomeres  calcandos. 
uel  duelli.  et  conuincatur  in  aliquo  istorum  in  iudicio  seculari.  eidem 
monasterio  bona  furis  siue  rei  inteo^raliter  remaneant.  Judices  autem 
quorum  interest  faciant  de  eo  quod  eis  iustum  uidebitur.  Si  autem  homines 
eiusdem  monasterii  coram  iudicibus  nostris  culpabiles  inueniantur.  nec  nobis 
nec  iudicibus  nostris  curialibus  uel  beneficiariis  aliquid  inde  utilitatis  pro- 
ueniat.  sed  aput  iddem  cenobium  culpe  perseueret  satisfactio.  nisi  in  eo 
in  quo  tenetur  satisfacere  aduersario.  Ceterum  ut  omnia  breuiter  com- 
prehendamus  omnem  utilitatem  que  spectat  ad  usus  nostros  uel  successorum 
nostrorum  uel  beneficiarios  nostros.  a  nobis  infeudatos.  ei  remittimus.  ut 
plena  et  perfecta  j^audeat  libertate.  Et  ut  nullus  ei  nouas  conditiones 
contra  nostra  statuta  audeat  imponere,  uel  eius  iura  immutare.  Statuimus 
eciam  ut  nullus  camerarius  intret  uillas  monasterii  ad  aliquem  citandum. 
uel  ad  aliquid  ibi  faciendum.  sed  significet  procuratori  domus  illius  ciii 
abbas  cum  fratribus  commisit  procurationem  in  temporalibus.  ut  eos  citari 
faciat  qui  sunt  citandi.  quatenus  die  et  loco  determinato  eos  coram  iudice 
statuat.  quorum  interest  causas  et  negocia  regni  nostri  tractare  et  difTinire. 
Si  quis  uero  alicui  persone  religi^iose  infra  septa  monasterii  constitute  manus 
iniecerit  uiolentas.  ad  aliquem  ibi  dehonestandum.  uel  aliqnid  inde  abstulerit 
ausu  temerario.  manifeste.  bannum  nostrum  quo  ad  XXX.  marcas  com- 
ponat.  et  monasterio  dampnis  suis  resarcitis.  in  totidem  satisfaciat.  Prohi- 
beuuis  eciam  ne  uenatores  nostri  uel  caniductores  in  abacia  uel  eorum 
uillis  sino  abbatis  et  fratrum  consensu.  pernoctent  uel  ali(|uid  ibi  inferant 
violcntie.  et  hoc  sub  pena  X.  librarum  monete  prouincialis.  nisi  abbati 
placuerit  et  fratribus  eis  aliquid  in  uictualibus  inpendcre.  Id  eciam  adden- 
tes  quod  si  exstiterint  eis  iniuriosi.  liceat  eis  ipsos  sine  offensa  nostra  de 
domibus  et  possessionibus  uiolenter  expellere.  Insuper  statuimus  quod 
quicunque    nobilium    uel   potentum    in    prefati    monasterii    curiis    uel    uillis 


195 

pernoctare  (fiic^  uel  intrando  eidem  exstiterint  iniuriosi.  bannum  nostrum 
in  X.  marcis  componant  et  eidem  monasterfo  dampna  illata  in  duplum 
restituant.  Adicimus  eciam  ut  homines  prefati  ceuobii  per  thelonea  trans- 
euntes.  in  rebus  que  spectant  ad  opus  uel  usus  ecclesie  ad  eam  in  neces- 
sitatibus  eius  deferendis  uel  transducendis.  sint  a  pedag-iis  et  theloneis 
absoluti.  3Iercatores  uero  soluant  quod  sui  iuris  est.  Huius  autem  liber- 
tatis  a  nobis  «oncesse  et  reg-ali  munificentia  donate.  prefate  domus  heredes 
nostros  et  successores  tutores  constituimus  et  defensores.  et  precipue  filium 
nostrum  Wencezlaum  in  Regem  consecratum  et  fratrem  eius  Premizhel 
fiiium  nostrum  Marchionem  Morauie.  hos  sanctientes  ut  huius  priuiiegii 
uiolatores  in  cameram  nostram  et  successorum  nostrorum  X.  marcas  auri 
componant.  Insuper  rogauimus  venerabilem  patrem  nostrum  Rupertum  epi- 
scopum  Olomucensem  in  presentia  filii  nostri  Premizel  Marchionis  Morauie 
nec  non  baronum  nostrorum  ut  omnes  qui  prefati  monasterii  uiolarent 
emunitatem  et  libertatem  eidem  nostra  Regia  munificentia  collatam.  qui 
tunc  temporis  eandem  ecclesiam  consecrauit.  cui  consecrationi  nos  cum 
illustri  coniuge  nostra  ConsianUa  et  filio  nostro  Premizel  sepe  dicto  pre- 
sentialiter  interfuimus.  excommunicaret.  Quod  et  factum  est  ab  eodem.  et 
hoc  eciam  oranibus  uolumus  esse  manifestum  quod  sine  olTensa  nostra  erit. 
si  proscriptus  episcopus  et  eius  successores  nostrarum  constitutionum  in 
hacpagina  contentarum  secundum  ecclesiastica  iura  punierint  transgressores. 
Mete  autem  circuitus  Welegrade  infra  subscripta  intersignia  locorum 
protenduntur  scilicet  riuulus  Bezca.  qui  fluit  ad  septentrionem.  Ad  occi- 
dentem  lapis  qui  dicitur  kralau  stul.  de  hinc  mons  qui  nominatur  Zchala 
postea  ambiens  siluam  vg-ezd  et  Polisowiz  et  sic  per  insulam  tendens  in 
morauam.  Infra  predictas  metas  et  in  omnibus  siluis  quas  hulc  domui 
contulimus  in  morauia  et  in  omnibus  aquis  liberam  habeant  potestatem.  ut 
nullus  in  pascuis  in  piscatione.  et  venatione  eos  inquietare  presumat.  sed 
nec  venator  aliquid  sibi  uendicet  iuris.  Verum  omnem  utilitatem  vnde- 
cunque  prouenientem.  cenobium  illud  libere  et  absolute  j)ossideat.  Posses- 
siones  uero  eiusdem  cenobii  sunt  hee.  Welegrad  chiiias  primo  Modobiirgus. 
Cozielen.  Nenakewiz.  Polisowiz.  Borschiz.  Vgezd.  Zlechowe.  Secschw. 
Capella  in  Zpiiiingniv.  Vschcenowiz.  In  Babiz  ad  duo  araira.  Maretiz. 
Poppowiz  superius  ei  Poppowiz  inferius.  Knesopole.  Briezi.  ChiHdchowiz. 

25- 


196 

Zdehoriz  in  provincia  Oppamensi  cum  nemore  adiacente  et  omnibus  atfi- 
nentihus  uersus  occidentem  usque  in  torrentem  qui  dicitur  morawize.  Si/- 
rodki.  Nuolunsdi.  Juxta  Brtmam  et  ortuliini  vinee.  Cwenowiz.  Brieschane. 
Britteluche.  Massitz.  Pottworiz.  Vneschowiz.  Corsitz  cum  monte  uhi  site 
sunt  vinee.  Curiam  in  Podwin.  Due  curie  in  Oppauia.  Curia  in  Bri-nna. 
Nempschiz.  Ottradiz.  Zettokowiz.  Mistrin.  Parissowiz.  Tuorchowc.  Biescha. 
Thesshane.  Barice.  Trapleiz.  Jarosschowe.  Wasan.  Domankowiz.  Molen- 
dinum  in  Vnischowe  et  domus  que  soluunt  tres  marcas  annuatim.  Passhiwiz 
ad  duo  aratra.  Brizowifz  in  prorincia  Znoymensi.  curia  et  molendinum. 
Ecclesia  sancti  Johamiis  iuxta  Weligrade  cum  agris  suis.  iuxta  Welika 
ad  uillam  unam.  Biscopiz.  Tupez.  Zahlazan  et  vsnowitz  cum  suis  appen- 
diciis.  Vt  autem  hec  omnia  lata  et  incoiicussa  peipetuo  maneant.  Iianc 
serenitatis  nostie  paginam  nostro  si«;illo  fecimus  communiri.  et  loo^auimus 
reuerendum  patrem  nostrum  Rupertum  Olomucensem  episcopum  ut  in  liuius 
rei  testlmonium  sio;illum  suum  appenderet  quod  facturum  se  promisit.  Cuius 
rei  testes  sunt.  Dominus  Jacobus  Nitriensis  episcopus,  Heinricus  Zwet- 
lensis.  Sigbertus  Placensis.  Arnoldus  Trebecensis.  Petrus  Gradicensis 
abbates.  Tlieodricus  Olomucensis  Bohuta  bolezlaviensis.  Ilermannus  Ivto- 
mericensis  prepositi.  Badozlaus  et  Esav  archidiaconi  et  canonici.  Stizlaus. 
Gerhardus.  Heinricus  Alexius  et  Greg^orius  canonici  Olomucenses.  Stlzlaus 
Brvonensis  prepositus.  Waltherus  pathaviensis  canonicus.  Bartholomeus 
canonlcus  Olomucensis.  Thiemo  canonicus  bolezlaviensis.  Cvnradus  scriba 
Reg-is  in  Brvnna.  Zlavvich  et  Gerhardus  capellaui  episcopi  Olomucensis. 
Comes  Cvoiu-adus  de  hardeke.  Heinricus  de  Kyowe.  Theodericus  de  veh- 
towe  et  hruto  lilius  eius.  Wrso  camerarius  Znoymensis.  Bohuzlaus  castel- 
lanus  de  fra"!!.  Stephanus  de  medelowe  cum  filio  suo  woytech.  Diwls 
castellanus  de  grjece.  Holasche  castellanus  olomucensis.  Petrus  filius 
Wlaztiborii.  Henricus  de  Gozcnberene.  Johannes  Lozoz.  Raliborius.  Par- 
dvz.  Martjiius.  Welen.  verchozlaus.  Miligh  Cerreo  dapiCer  et  Scaztelov 
frater  eius.  Benco.  Wocco  caraerarius.  Bvdiwoy  filius  Ben.  Zemizla.  AViez. 
Victor.  Bludo.  Ncdamirus.  Jurich.  camerarius  Regine.  3Iileta.  Otezlaus 
miles  domini  ej^iscopi  Olomucensis.  Hogerus  dapifer.  3Iirozlaus  pincerna. 
Woytech  marscalcus.  AVitigo,  Nienech.  mathias  et  frater  eius  Bigno. 
Mracota.  Heniicus.  Bribizlaus.  Pertherus   et  quam  plures   alii.     Acta  sunt 


19^ 

hec   publice   anno   ab   incarnatione   doraini.   M.   CC.   XXVIII.  mense   No- 
nembri.  Indictione  I.  in  con.secracione  ipsius  ecclesie  que  sunt  V.  Kalendas 
decenbris.  Ilegni  nostri  anno  XXXIII.  Datura  autem  per  manura  Hermanni' 
prepositi  Lvthoraericensis  notarii  nostri  antedicti.  presidente  eidera  cenobio 
domino  Alberto  venerando. 

Ex  originali  cuiii  tribus  sigillis  adpendentibus  in  archivo  ejusdem  monasterii; 
sign.  A.  2.  —  Secundum  originalc,  cuni  in  plurirais  a  primo  differat,  mox 
in  sequenti  ad  verbum  inserilur.  —  Terlium  vero  autograplium  in  c.  r. 
arcliivo  aulico  Vindobonac  est  deposituai.  —  Excusum  mcndoso  apud 
Sonimersberg. 

Mn  nomine  sancle  iiinUatis  et  indiiiidue  vmfatis.  EffO  Premvzl  qui  el 
Othararus  tercius  Re.r  Boemorum  Monasterio  W^olligradensi.  Cisferciensis 
ordinis.  et  Tninistris  dei  ibi  deffentibus  inperpefuum.  Cum  reffalem  deceat 
excellenfiam  renerari  el  protnouere  sancfam  in  omnibus  ecclesiam  congruum 
nostre  uisum  fuil  clemeniie  id  iniciari  ef  exffqui  quod  nostre  serenitati 
cederet  ad  merifum  ef  sancfe  mafris  ecclesie  transiret  ad  prouectum.  Ibi 
enim  recte  locanfur  beneficia  i'bi  crescunl  merifa.  Ibi  decenter  inpertifur 
gratia  vbi  cum  premiis  cumulatur  gloria.  Nouerinf  itaque  fam  presenfes 
quam  futuri  nos  ex  consilio  fratris  nostri  et  petitione  Wladizlay  condam 
illustris  marchionis  ]>Iorauie  necnon  et  reuerenfissimi  pafris  nostri  Roberti. 
episcopi  Olomucensis  assensu.  domum  Cisterciensis  ordinis  in  Welig^rade 
construxisse.  et  prout  iunc  temporis  potuimus  eandem  dilasse.  ul  seruis  dei 
ihi  deffentibus  coftidianus  inde  proueniaf  uictus  et  uestitus.  nec  non  etiam 
in  nostram  et  successorum  nostrorum  futelam  et  proiectionem.  sicut  nierito 
debemus  eandem  recejHSse  cum  omnibus  ibi  commanentibas  eorumque  prediis 
et  possessionibus.  siue  acquisitis.  siue  efiam  acquirendis.  et  a  nostra  beni- 
gnitate  necnon  tnclite  memorie  fratris  nosfri  antedicti  inpensis  et  expensis. 
fundafo  et  edificuto.  hanc  libertatem  donasse.  Liberfas  aulem  hec  est.  quam 
a  pieiate  nostra  siaiuimus  et  sanccimus  firmiter  obseruari  scilicet  omnes 
rillas  et  possessiones  quas  modo  ecclesia  ista  possidet  uel  postea  est  pos- 
sessura.  ubicunque  in  regno  nosfro  sife  sunt.  siue  in  Boemia.  siue  in  Mo~ 
rauia.  ah  omni  onere  iributorum.  reciig(dium.  colleciarum.  aliarumqne  ex- 
actionum.  siue  in  quaiuordecim.  ad  principem  uel  heneficiarios  spectaniibus 


198 

quocumque  modo  ndminenlur  esse  absolufas.  Adicienfes  ut  niillus  principum 
successorum  nostrorum  uel  baronum  nobis  uel  eis  subiecforum  pro  casfro- 
rum  edificatione.  uel  reedi/icatione.  uel  aliqua  infjruenfi  expedifione.  -/lomines 
prefafi  monasterii  audeat  inquietare.  Jus  autem  quod  dotur  pro  capite  eis 
concedimus  hoc  de  fure  sfafuenfes.  Si  in  eorum  habitaf  possessionibus  et 
deprehensus  fuerif  in  furto  manifesfo.  uel  de  aliquo  occulfo  accusetur.  i'ide- 
licef  quo  ad  iudicium  ferri  candentis.  uel  aque.  uel  uomeres  calcandos. 
uel  duelli.  ef  conuincafur  in  aliquo  istorum  in  iudicio  secidari.  eidem  tnona- 
sferio  bona  furis  siue  rei  integralifer  remaneant.  Judices  aufem  quorum 
inferest  faciant  de  eo  quod  eis  iusfum  uidebifur.  ^i  aufem  homines  eius- 
dem  monasferii  coram  iudicibus  nostris  cidpabiles  inueniantur.  nec  nobis. 
nec  iudicibus  nostris  curialibus  uel  beneficiariis.  aliquid  inde  utilifatis  pro- 
ueniat.  Sed  apud  idem  cenobium  cidpe  perseueret  satisfacfio.  nisi  in  eo 
in  quo  fenetur  satisfacere  aduersario.  Ceferum  ut  omnia  breuifer  compre- 
hendamus  omnem  ufiHfafem  que  spectat  ad  usus  nostros.  uel  successorum 
nosfrorum.  uel  beneficiarios  nosfros  a  nobis  infeudafos.  ei  remitfimus.  ut 
plena  et  perfecta  gaudeuf  liberfate.  et  ut  nullus  ei  nouas  condiciones  contra 
nosfra  sfatufa  audeat  imponere.  uel  eius  iura  mufare.  Sfafuimus  etiam  ut 
mdlus  camerarius  intret  uillas  monasferii.  ad  atiquem  citandum.  uel  ad 
aliquid  ibi  faciendum.  sed  significet  procurafori  domus  illius.  cui  abbas  cum 
fratribus  comisit  procurationem  in  femporalibus.  ut  eos  cifari  faciat  qui 
sunt  cifandi.  quatinus  die  ef  loco  deferminato  eos  coram  iudicibus  stafuat. 
quorum  inferesf  causas  et  negocia  regni  nosfri  fractare  ef  diffinire.  Si  quis 
uero  alicui  persone  religiose  infra  sepfa  monasterii  consfitufe.  manus  in- 
iecerit  uiolenfas  ad  aliquem  ibi  deonesfandum.  uel  aliquid  inde  abstulerit 
ausu  tcmerario.  manifesfe  bannum  nosfrum  quo  ad  XXX  marcas  componat^ 
et  monasterio  dampnis  suis  resarcitis.  intofidem  satisfaciat.  Prohihemus 
etiam  ne  uenafores  nostri  uel  caniductores  in  abbacia  uel  eorum  uillis  sine 
abbatis  et  fratrum  consensu  pernoctent.  uel  aliquid  ibi  inferanf  uiolentie.  et 
hoc  sub  pena  decem  librarum  monete  prouincialis  nisi  placuerif  abbafi  et 
fratribus  eis  afiquid  gratie  in  uicfualibus  inpendere.  Id  etiam  addenfes 
quod  si  exsfiterint  eis  iniuriosi.  liceaf  eis  ipsos  sine  offensa  nostra.  de 
domibus  et  possessionibus  suis  uiolenter  expeltere.  Insuper  statuimus  quod 
quicumquc  nobilium    uel  potentum.    in  prefafi    monasterii  curiis   uel  uillis 


199 

pernocfando.  uel  inirando  eidem  exstiterint  iniuriosi.  hannum  nostrum  in 
decem  marcis  componant.  ef  eidem  monasterio  dampna  illata  in  duplum 
restifuanf.  Adiecimus  etiam  ut  homines  prefafi  cenobii  per  telonea  trans- 
euntes.  in  rebus  que  specfant  ad  opus  uel  usus  ecclesie.  ad  eam  in  neces- 
sitatibus  eius  deferendis  uel  fransducendis.  sint  a  pedagiis  et  teloneis  ab- 
soluti.  Mercafores  vero  sotuant  quod  sui  iuris  est.  Uuius  autem  libertatis 
a  nobis  concesse  et  regali  munificencia  donafe  prefafe  domus  heredes  nosfros 
et  successores  tutores  consfituimus  ef  defensores.  et  precipue  filium  nosfrum 
Wencezlaura  iii  regem  consecraliim.  et  IVatiem  eiiis  Bremizl.  filium  nostrum 
Marcliionem  Morauie.  Hoc  sanccientes  ut  huius  priuitegii  uiotatores  in 
cameram  nosfram  et  successortim  nosfrorum  X.  marcas  auri  conponant. 
Insuper  rogauimus  ueneralntem  patrem  nosfrum  Robertum  Olomucensem 
episcopum  inpresencia  filii  nostri  Bremizl  Marchionis  morauie.  necnon 
baronum  nostrorum  ut  omnes  qui  prefati  monasferii  violarent  emunitatem 
et  libertafem.  eidem  nostra  regia  munificencia  coftafam  qui  efiam  tunc  tem- 
poris  ecclesiam  eandem  consecrauit.  cui  consecrfftioni  nos  \cum  illusfri  con- 
iuge  nosfra  Constanfia  et  filio  nostro  '■Bremizl  sepe  dicto  presencialifer 
interfuimus.  excommunicaret.  Quod  et  factum  est  ab  eodem.  El  hoc  etiam 
omnibus  rolumus  esse  manifesfum.  quod  sine  offensw  nosfra  erit  si  pre- 
scripfus  episcopus  et  eius  successores  nosfrarum  constitutionum  in  hac 
pagina  contentarum.  secundum  eccfesiasfica  iura  punierint  transgressores. 
Mete  aufem  circuitus  Wetigrade  infra  subscripta  intersignia  locorum  pro- 
ienduntur  scilicef  riuulus  Bezka  qui  fluit  ad  sepfentrionem.  Ad  occidenfem 
lapis  qui  dicitur  kralavvstol.  dehinc  mons  qui  nominafur  zhcala.  postmodum 
amhigens  siluam  rgezd  et  Polisowiz.  et  sic  per  insulam  tendens  in  mora- 
uam.  Jnfra  predicfas  metas  in  omnibus  siluis  quas  huic  domui  contulimus 
in  ^Morauia  et  omnibus  aquis  liheram  habeant  potestatem  ut  nullus  in  pa- 
scuis  piscatione.  et  renacione  eos  presumat  inquiefare.  Sed  nec  renator 
aliquid  iuris  sibi  rendicet.  rerum  omnem  rtilitatem  rndecunque  prouenienfem 
cenobium  illud  libere  et  absolute  possideat.  Possessiones  rero  eiusdem 
cenobii  sunt  hee  Welihrad  ciuitas  primo.  iModoburgus.  Costelen.  Nena- 
kvniz.  Polisovviz.  Borschici.  A'«;ez(l.  Zlechow.  Setsclije.  Capella  Spitignev. 
Vscha?novviz.  In  Babiz  ad  duo  aratra.  Maretiz.  Popowiz.  superius  et  Po- 
powiz  inferius.  Knesepole.  Briezt.  Khwalkowiz.  Zdeboriz.  Sirodki.  Nalusche 


^soo 

iuxta  Brunnam  et  ortulani  et  vinee.  ZvAenowiz.  Brieschense.  Brlkkluk. 
Massiz.  Potworowiz.  Vnescbowiz.  Scorschiz.  cum  monte  ubi  site  sunt  _ 
vinee.  Curiam  in  Bodewin.  due  curie  in  Opauia.  Curia  in  Bruiuia.  Nem- 
schice.  Othradiz.  Zetocowiz.  Tessa^ne.  Barice.  Trapleiz.  Ja?roscliowe.  Wa- 
san.  Demankowiz.  j\[islrin.  Parisshowiz.  Tovrcowe.  Bisclise.  Molendlnum 
in  Vnisowe  et  domus  alique  que  soluunt  tres  marcas  annuatim.  Passzla- 
wiz.  ad  duo  aratra.  Brizowiz.  In  prouincia  Znoymensi  curia  et  molen- 
dinum.  Ecclesia  sancti  Joliannis  iuxta  Welihrad  cum  ag*ris  suis.  Juxta 
Welika.  ad  villam  unam.  Bizcoupiz.  Tupezzi.  Partem  Zablazan  et  partem 
in  Babiz.  Et  hec  omnla  cum  suis  appendiciis.  17  imtem  hec  otmiia  rata 
et  inconcussa  perpeiuo  permaneanl  hanc  nostre  serenitatis  paginam  nostro 
sigillo  fecimus  communiri.  et  rogauimus  reuerendmn  patrem  nostrum  Rober- 
tum  Otomucensem  episcopum.  ut  in  huius  rei  iestimonium  sigillum  suum 
appenderet.  quod  ei  fecit,  Ctiius  rei  iestes  sunt.  Dominus  Jacobus  Nitriensis 
episcojms.  Heinricus  Zwetilensis.  Sigbertus  Placensis  Arnoldus  Trebecensis. 
Petrus  Gradicensis  abbates.  Theodricus  Olomucensis.  Bouiha  Bolezlauensis, 
Hermanmis  Lrthomericensis  prepositi.  Radozfaus  et  Esau  archidiaconi.  el 
canonici  Ofomucenses.  Sdizfaus.  Gerhardus.  Heinricus.  Afexius  et  Grego- 
rius.  canonici  Ofomucenses.  Sdezfaus  Brumiensis  prepositus.  Waftheriis 
canonicus  Patauiensis.  Barthofomeus.  canonicus  Wissegradensis.  Themo. 
canonicus  Bofezfauensis.  Cunradus  scriba  regis  in  Brunne.  Sfauic  ei  Ger- 
hardus  capeffani  domini  episcopi  Ofomucensis.  Comes  Cunradus  de  Har- 
dekke.  Heinricus  de  Ai/ow.  Theodricus  de  retotr.  et  Hrrto.  fifius  eius. 
Wersho.  camerarius  Znoimensis.  Borzfaiis  casieffamis  de  }ranor.  Stepha- 
mis  de  medefow.  cum  fifio  suo  Voiihech.  Dewiz.  casteffamis  de  grece. 
Hofache.  casteffamis  Ofomucensis.  Semizfatis.  JVunez:  Victor.  Bfudo.  Ofo- 
mucenses.  Petrus  fifius  Mastiborii.  Heinricus  de  Bozen.  Verene.  Johannes 
IjOzoz.  Raihiborius.  Bardvz-.  Martinus.  Wefen.  Vrecoslaus.  Itlifizce.  Cerro. 
dupifer.  et  Chastafoir  frater  eius.  Wocco.  camerarius.  Bordiuoje  fitius 
domini  Ben.  Nedamirus.  Pardrz.  Jrrich.  camerarius  regine.  Mifata.  Oihe- 
ztavus  mifes  domini  episcopi  Ofomucensis.  Hogerus  dapifer.  Mirozfaus. 
fincerna.  Voic.  Podeconig.  Chece.  Vilco.  Nienech.  Mathias  et  frater  eius 
Bieno.  Benco.  Mracota.  Heimicus.  Ywanus.  lAvbofdus.  Wfceco.  Prebizfaus. 
Berhtherus.   Crnradus   et  quam  plures  afii.   iam  cferici  quam  faici.     Aciii 


201 

aufem  suni  hec  publice  anno  ab  incarnacione  iomini  M.  CC.  XXVllt. 
mense  Xouembri.  Indictione  prima.  in  consecratione  ipsius  ecclesie  que 
fuit.  V.  Kalendas  decembris.  Regni  nostri  anno.  XXXIIL  Data  autem 
per  mamim  Hermanni  prepositi  Luthomericensis  notharii  nostri.  V.  Ka- 
lendas  Decembris.  Regni  nostri  anno  XXXIII.  presidente  eidcm  cenobio 
domino  Alberto  abbate  wenerando.  -}*. 

Ex  originali  altero  archivi  ejusdem  monasterii;   slgn.  G.   3.  in  registratura 
c.  r.  Gubernii.  — 


CLXXXVII. 

Otakarus,  qui  et  Premysl,  rex  Boemiae,  confirmat  et  auget  possessiones 

el  immimifates  monmterii  Opatowicensis  in  remedium  animae  filii  sui  Wladi- 

slai,  recolendae  memoriae  marchionis  Moraviae.    Actum.  Pragae,  1338. 

In  iiomine  sancte  et  indiuiduc  trinitatis.  Anien.  Ottacarus,  qui  et 
Premisl  dei  gracia  tercius  rex  Boliemle  omnibus  in  peipetuum.  Conting-it 
plerumque,  donatlones  Ieo;itimas  factacjue  mortalium  solempniter  celebrata 
labente  tempore  immutari,  nisi  scripto  memorie  commendentur:  littera  enim 
viuit,  et  actio  littere  sagaciter  commendata.  Notum  siquidem  facimus  uni- 
uersis  tam  presentlbus  quam  posteris,  (piod  ob  remedium  anime  dilectissimi 
filii  nostri  IJladisfai,  recofende  memorie  iffustris  marchionis  Morauie,  cum 
grato  assensu  nostre  carissime  coniugis  Constancie,  nec  non  primon;eniti 
filii  nostri  IVeticesfai  In  reg^em  coronati  o-ratuita  voluntate,  villam  Stolan 
cum  oranibus  attinenciis  suis  monasterio  sancti  Laurencii  in  Opatouicz  et 
fratribus  ibidem  domino  deo  deuote  famulantibus  contulimus  iure  hereditario 
possidendam.  Item  Chrup|)i  dimidiam  villam,  et  in  Wtelno  ad  aratrum, 
et  duos  hospites  Luchinici  de  31ylbezy.  Przeulessie  cum  omnibus  appen- 
diciis  suis.  Policzie  dedimus  eidem  monasterio  nostro  Opatouicensi  et 
omnium  nostrorum  ob  remedium  animarum  predecessorum.  Herzen  emimus 
pro  pecunia  ecclesie  prenotate.  Copisci  in  prouincia  Luthomislensi,  obla- 
tam  pro  anima  Stephani  ministri  fidelis  et  iudei  baptizati,  pro  villa  Dolany 
apud  Mykus  nobilem  nostrum  feclmus  commutari.  Item  villam  3Icsilesiez 
apud   Hroznatam    de   Podyebrad    pro   villa   Skalicze   sita    in    Swosoburno 

26 


feclrans  comnmtari.  Itern  Coyata  filius  Hiabysse  villam  Matharsov  pio 
anima  sua  obtulit;  et  idera  Coyata  vir  nobilis  villam  Slacouitz  pro  anima 
Petri  filii  Ratiborii  sepedicto  raonasterio  sancti  Laurentii  attribuit  coram 
uobis.  Item  Czasta  vir  nobilis  et  prouidens  saluti  anime  sue  villam  Drzi- 
czie  doraui  sancti  Laurentii  obtulit.  3Iattheus,  coquus  noster,  AVilkovvig;ie 
de  raea  licencia  addidit.  Item  Czaslavv  supparius  villam  Czornoo-edii  dedit. 
Zdeslavv  filius  Zeloluth  Wessele  iam  sepe  dicte  ecclesie  s.  Laurentii  dedit, 
ad  quam  accepit  sepulturam.  Otto  et  filius  eius  Stoyhnyevv  Hlavveczko 
obtulerunt.  Item  prefate  ecclesie  venerabilis  Cunradus  abbas  cura  fratribus 
villam  Placzimicz  apud  Johannem  filium  Jarolniievv  in  nostra  presencia 
pecunia  comparauerunt.  Itera  idera  abbas  apud  Perardura  Lutha  iuxta 
Placziraicz  pro  XV.  raarcis  argenti  erait  publice  et  aperte.  Preterea  nos 
rex  Wenceslaus  saluti  anime  nostre  imposterura  prouidendo  Lliutara,  nomine 
Prehrad,  et  molendinum  in  Luce  indulsimus  locari  ad  instanciam  et  peti- 
cionem  eiusdem  Cunradi  al)batis  venerabilis  atque  fratrura.  Insuper  siluara 
nostrara,  ville  Missilesicz  adiacentera,  dediraus  ex  mera  nostra  liberalitate. 
Ibi  enim  decenter  locantur  beneficia,  ubi  crescunt  merita.  Propter  pra- 
uorum  hominum  cahnupnias  et  inlurias  emersuras  oranibus  prescriptis  nostris, 
et  certorum  bonorum  nostrorum  donacionlbus  seu  emptionibus  preter  pontes 
reformandos  plenariam  ab  oranibus  exactionibus  libcrtatem  concessiraus, 
videlicet  ut  pauperes  ex  oranibus  prenotatis  villis  castellanorura  siue  bene- 
ficiariorura  iudlcio  non  astent,  nisi  velint  propria  voluntate,  sed  corara 
nobis  et  nostris  successoribus  iudicentur,  et  penara  per  sentenciara  ad- 
iudicatain  nulli  alteri,  nisi  doraino  suo  abbati  et  eius  fratribus  sohiant 
secundura  ius  consuetudinis  adinuente.  De  eo,  quod  vulgariter  dicitur 
narok  siue  svvod,  et  de  eo,  quando  aliquis  interficitur,  quod  vvl^fariter 
hlavva  vocatur,  et  inde,  quod  narez  sonat,  iam  supradictarum  vlllarura 
incole  sint  perpetuo  liberi  et  immunes.  Et  ut  he  nostre  probacioncs  et 
aliorura  virorura  proborura  oblaciones  seu  erapciones  antescripte,  per  nos 
confirniate  solerapniter  et  aperte,  robur  Jiabeant  firraitatis,  nec  debeant  im- 
posterum  commutari,  sed  stabiliter  perseuerent,  presens  priuilet»iuin  mona- 
sterii  sancti  Laurentii  in  Opatovvicz  fecimus  exhiberi,  nostroruui  si^illorum 
atque  nostri  sanctissirai  patroni  Wenceslai  robore  connnunituni.  Actum 
Prage   anno   dominice   incarnacionis   MCCXXVIH.   Indictione   XI.    Eodera 


203  . 

anno  rex  Wenceslaus  militari  gladio  est  acciuctus,  et  a  yenerabili  sacre 
^log-unciensis  sedis  SylFndo  archiepiscopo  extitit  coronatus.  Datum  per 
manus  Arnoldi  cancellarii  et  prepositi  ^Viscliegradensis,  Hermanni  pre- 
positi  Lutliomericensis  notarii  reg^ie  aule. 

E   copia  monaslerii  aboliti  Aulae   reginae  Brunensis.  —  Excusum  dedit 
Piter  in  Thesauro  abscond.  pag.  195. 


CLXXXVIII. 

Wenceshms,  rex  Boemonim,   concedif  /iominihus  monasterii  Litomyslensis 

in  remedium  animae  fratris  sui  Wladislai,  quondam  marchionis  j}lorainae, 

exenitionem  a  jurisdictione  laicali  et  in  aliis.     1228. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  et  perpetue  trinitatis.  AVenceslaus  dei 
gracia  Rex  boemorum  omnibus  ad  quos  presciMS  pa<^inii  deuenerit.  salutem 
et  tidei  pietatem.  Cum  inter  mundanas  actiones.  ea  sola  salubris  ac 
meritoria  permaneat.  que  diuine  retributionis  et  obtinende  perpetue  beati- 
tudinis  o^racia  celebratur.  alie  omnes  more  liquentis  aque  cum  tempore 
transeunt  et  labuntur.  nichil  secum  temporalis  «lelectationis  retinentes  preter 
peccata.  que  talibus  <2;enerantur.  hanc  ig-itur  considerationem  animo  reuol- 
uentes.  animaduertimus.  qualiter  bona  monasterii  Luthomislensis  possent 
ad  statum  pristinum  reformari.  que  per  discordiam  nobilium  terre  in  tantum 
consumpta  fuerant  et  distracta.  ut  etiam  IVatres  ibidem  diuinum  ofricium 
perag-entes.  uictum  et  uestitum  penitus  non  liaberent.  Nos  itaque  tempo- 
ribus  nostris  bona  claustralia  dolentes  taliter  deperire.  pro  salute  anime 
dilecti  IVatris  nostri  bone  memorie.  3[archionis  Morauie.  nomine  ^^^adizlai. 
et  pro  reraedio  peccatoium  nostrorum  statuimns.  et  imperpetuum  inuiola- 
biliter  conlirmamus.  ut  homines  iam  dicti  monasterii  hanc  habeant  libertatem. 
si  in  culpam  inciderint.  siue  aliquis  in  uillis  ecclosie  eiusdem  casu  misera- 
bili  ab  alio  sulTocetur.  quod  uuIo'ariter  hlaua  dicitur.  seu  aliquo  pro  latro- 
cinio  incusetur.  quod  Boemice  narok  uocatur.  siue  etiam  aliquando  hac 
seruitute  fuerint  oblig-ati.  quod  narez  materna  ling-ua  nominatur.  uel  si  quis 
hominum  prefate  ecclesie  suspensus  fuerint.  quod  wizelche  Boemice  dicitur. 
ab  ouniibus  hiis  ipsos  penitus  decernimus  absolutos.  arbitrio  domini  abbatis 

26-* 


204 

reliiif|iientes.  ut  pro  lilis  et  aliis  ciilpis  liomines  suos  pena  debita  puniat. 
in  usus  luonasterii  quicquid  ex  culpa  proueneiit  conueitendo.  Ut  autem 
iiostra  relaxatio  et  constltutio  robur  obtineat  ueritatis.  presentem  paginam 
testibus  subscriptis  nostri  sigilli  caractere  fecimus  cOnsignari.  Acta  sunt 
autem  hec  coram  nostris  fidelibus  uldelicet.  Witkone  antiquo  filio  Witkonis. 
Wata  subcamerario.  et  Bouzlao  fratre  eius.  Zbrazlao  subpincerna.  Zlau- 
nicho  subdapifero.  Drislao  marsalcho.  Jurik  noscone.  Petro  milhozti  filio. 
Ztrezimiro  caluo.  3Iilata  de  3Iorauia.  Daleborio  fiUo  daleborii.  Voyzlao 
canonico  de  Zaska.  Magistro  abdone.  Petro  capellano  de  neJianic.  et  aliis 
multis.  Datum  anno  dominice  incarnationis  M.  CC.  XX.  AIII.  concurrente 
VI.  Regni  nostri  anno  primo.  Amen. 

E  duobus  originalibus  ejusdein  mon.isterii,  quorum  primuni  cum  duobus  sigillis 
appensis  in  registratura  c.  r,  Gubernii  Moravici,  alterum  in  museo 
adservatur. 


CLXXXIX. 

Constanfia,   regina  Boemorum,    cirilatem  Hodonjn  (Gixling')   secundum  jus 
Tcutonicorum  locat,  eique  jura  et  libertates  clargitur.     1328. 

i^Coustantia}  dei  o;racia  Bohemorum  Regina,  vniuersis  Christi  fidelibus 
presentem  pagMiiam  inspecturis  salutem  in  vero  salutari.  Sciant  presentes 
et  posteri,  quod  cum  villicum  nostrum  Petium  fures  et  latrones  et  alii 
malefici  interfecissent  in  Godinf/en  super  regale  ciuileque  ius  nostrum 
conuocauimus  viros  honestos  Thcutonicos,  et  locauimus  in  ciuitate  nostra 
tali  iure:  vt  nulli  dominio  subditi  essent,  nec  ulli  seruirent,  nlsi  michi  et 
tiliis  meis.  Item  talem  potestatem  eis  etiam  tradidimus,  quod  iiullus  iudex 
dominaretur  eis,  nisi  quem  ipsi  voluntarie  eligerent.  Et  hec  iura  censualia 
sunt  XXX  denarii  de  laiieo,  de  subside  agrum  habente  XII  denarii,  de 
subside  agro  carente  VI.  Ouicunque  braxauerit  ceruisiam,  XII  de  qua- 
libet  braxatione.  In  lite  cum  Jiliquls  se  defendendo  alTugerit  ad  proprlam 
domum,  si  aliqucui  occiderit,  tenetur  mortuus  talem  culpam  soluere.  Infra 
Rastam  unam  nullus  presumat  cereuisiam  braxare,  et  si  quis  presumpserit, 
abiudicatus   est  bonis   suis   et   collo    suo.     Fur   siue   falsariiis,   si   inuentus 


205 

fuerit,  iioii  alias  nisi  ibidem  suffocetur.  Et  si  quis  allquem  interfecerit, 
caput  pro  capite  ponderetur.  Owcumque  temerarius  intrauerit  domum  ali- 
cuius  et  aliquem  occiderit,  soluat  in  domo  VI  solidos,  et  extra  VI.  Et  si 
velit  dampnificare  aliquem  violenter,  soluat  iterum  VI  solidos  in  domo,  et 
extra  VI.  Si  alapam  dederit,  manu  careat,  aut  V  talenta  soluat,  et  iudici 
LXXII.  Infra  miliare  fjiber,  textor,  calcifex  aut  quallscunque  artifex  non 
compareat,  nisi  in  eadem  ciultate.  3IoIendinum  soluat  VIII  modlos  slliginis, 
et  IV^  tritici,  et  III  solidos  denariorum.  Si  non  sufTicit  molendinum  reddere 
ista,  que  prediximus,  pendeat  in  gracia  regine  et  in  consilio  ciuium. 
Item  molendinum  debet  habere  XX  inofera  a«;ri  et  III  subsides  et  pisca- 
torem.  ]\[ercatoros  domos  liabentes  nullum  tlieloneum  soluant,  sed  in  tran- 
situ  aque  dimidium.  Item  kletska,  sicca  |ig"na,  jibere  herbasque  habeant, 
excepta  viridi  quercu.  Pastor  cum  fi^reg-e  vadat  libere  in  eadem  sllua. 
Insuper  nulli  iudicio  subiaceant  pro  uita  et  bonis,  qui  meruerint,  nisi  in 
eadera  ciuitate.  Et  illi,  qui  Petrum  occiderunt,  omnium  habeant  inimicitiam, 
et  pro  malefactoribus  habeantur.  Omiiis  homo  in  via  pergens  infra  Rastam, 
pacem  habeat  de  manu  mca  et  iiliorum  meorum,  qui  perg^endo  querit  forum. 
Ciuibus  nostris  in  eadem  ciuitate  talem  libertatem  damus,  quod  nullum  ' 
theloneum  soluant  per  totam  terram  3Iorauie  et  Bohemie.  Ilanc  etiam 
libertatem  eis  concedimus,  quod  nullum  tributum  soluant  infra  X  annos. 
Iluius  rei  tesles  sunt:  Pardus,  Twridse,  Zudomir,  Bun,  Ninco.  Capellani 
predilecti;  Scliedron,  Marquardus.  l)a<um  anno  domini  Millesimo  CC. XXVIII. 

Ex  oriijiiKiIi  coufirmatione  Joannis  regis  in  tabulario  civitatis  ejusdem. 


cxc. 

Kazimjrus,  dux   Opofiensh,   tvansfett  monastenum   ordinis   Praemonstra- 
tensis  de   Rybnjk    in    Boijdom,    ejusque    possessiones    confirmaf.     Dafum 

in  Opof,   1228. 

In  nomine  patris  et  filii  et  spirltus  sancti  Amen.  Nos  Casimirus  dei 
gratia  dux  Oppoliensis,  filius  ducis  Mesconis,  quondam  bone  memorie, 
notum  facimus  universis,  tam  ])resentibus  quara  futuris,  quod  ex  instinctu 
dei   pro    remedio   nostrorum    peccaminum,   ac    salute   animarum    nostrorum 


206 

predecessorum,  claustriiin  predicti  conventus,  quod  antea  per  dominam 
Ludmiliam  pie  recordationis  matrem  nostram,  in  liibnick  fuerat  fundatum, 
de  petitione  et  consensu  sepe  dicti  conventus  in  Bozidom  transfercntes 
omnes  donationes  tam  in  hereditatibus,  quam  in  libertatibus,  iam  sepe  fate 
domui  litteras  nostras  quoque  his  superaddentes  de  baronum  nostrorum 
consilio  contirmavimus.  Primum  ipsum  Ribnick  pro  Czarnowans  commu- 
tantes,  exceptis  tabernis  et  capella  cum  sorte  sua  in  Falenik  que  pro 
suis  usibus  detinuerunt.  Storoo-oston  Most  quoque  cum  omnibus  suis  pro- 
ventibus  Knesichen  Krawarr,  Wreblino,  Bedricliowici,  Walchi,  Gracho- 
hiba,  Stradunia,  Susda,  Brosci,  Raduna,  Sdazna,  Dobrzen,  Dzelnoza,  Gru- 
dina,  Lapcowici,  Orrizen,  Pinicow,  Radozevici,  Dedoboici,  Dzelhonem,  cum 
suis  sortibus  et  molendino,  et  Lg-atam  que  vocatur  Blunco.  istas  omnes 
villas  supra  dictas  tam  a  nobis  quam  a  nostris  predecessoribus,  seu  ba- 
ronibus  collatas,  placuit  nobis  de  nostra  libertate  mera  cum  pleno  iure 
nostri  domlnii,  perpetua  Tfbertate  donare.  Ita  quod  homines  sub  iuris- 
dictione  eorum,  in  predictis  villis  manentes,  a  nemine  penitus  provocentur, 
vel  iudicentur  nlsi  tantum  a  preposito  domus  dei,  vel  si  causa  talis  fuerit, 
vel  excessus,  coram  ipso  duce  provocati  stare  tenebuntur  responsuri. 
Ita  tamen  quod  ibi  iudicatum  fuerit,  omnis  penalis  solutio  domui  cedet 
ratione  iurls  dominii.  Item  excipimus  sepe  nominatos  liomines  ipsorum  ab 
omni  seruitute  iuris  Polonici,  ut  est  Stan,  Stroza,  Powos,  Przewod,  qua- 
hteicumque  Bobrownici,  Psare,  ad  castra  etiam  edilicanda,  siue  reparanda, 
seu  alias  munitiones  construendas  ire  non  tenebuntur,  ab  omni  quoque 
expeditione  eos  absolvimus,  excepto  eo  duntaxat,  si  forte  exercitus  subito 
super  terram  nostram  occupandam  (quod  absit)  ing-rueret.  Ut  aiitcm  hec 
nostra  donatio  per  presens  scriptum  robur  obtineat  firmitatis,  Iianc  pa«;i- 
naui,  ne  ab  aliijuo  quocumque  modo  posset  violari,  sioiUi  nostri  munimine 
eamlem  fecimus  roborari,  subscribentes  nomina  testium,  qui  nostre  luilc 
donationi  presentes  fuerunt.  Videlicet  dominus  Sebastiainis  cancellarius, 
comites  Macheslano,  Wernerus,  Joannes  Clementis,  Sbrozlavius,  Sclesla- 
vius,  Jaslzo,  Streclz,  Petrus  Laurentius,  Goslavius,  Joannes  de  Rudno, 
Joannes  Sibochie,  et  alii  quam  plures.  Acta  autem  sunt  hec  in  Oppol. 
Anno  ab  incarnatione  domini  millesimo  ducentesimo  vig"esimo  octavo. 
llun-o  —  Annales  Praemonstrat.  I.  CCCCLXXIX. 


207 

CXCI. 

Otakams^  rex  Boemorum,  confert  monasterio  Oslowanensi  jus  pafronatus 
ecclesiae  s.  Jacobi  Brunae.     Dt.   VHL  Idus  Decembris,   1228. 

Jligo  Ottakarus,  qiii  et  Primizl,  dei  gratla  rex  Boemoriira,  omnibus 
hanc  chartara  inspccturis.  Nouerint  tara  presentes  quara  fuluri,  quod  nos 
ad  petitionera  matrone  nostre  noraine  Heiluidis  de  Znoym  e  consensu  ueiie- 
rabilis  patris  nostri  Roberti,  Olomucensis  episcopi,  ius  patronatus  sancti 
Jacobi  in  Brunna  de  consueta  liberalltate  cenobio  vallis  sancte  Marie  in 
Ozlauaji  libere  et  absolute  in  perpetuara  eleraosinara  contuliraus,  eandera 
libertatem  concedentes,  quam  ipsi  cenobio  cum  omnibus  suis  pertinentiis, 
secundura  quod  in  |)riuileo;iis  eiusdem  dorans  continetur,  oinnlbus  contra- 
dictoribus  perpetuum  silentiura  imponentes.  Et  ut  hec  donatio  nostra  pei- 
petua  firraitate  roboretur,  eara  si«i;illi  nostri  raunimine  fecimus  corarauniri. 
Et  in  testiraoniura  luiius  donationis  nostre  ro^ierendissimus  j)ater  noster 
Robertus,  Olomucensis  episcopus,  sigillum  suura  apposuit.  Iluius  autem 
donationis  a  nobis  facte  hii  testes  fuerunt:  Baro  noster  ]>[arquardus  frater 
Benes.  Conradus  notarius  Brunensis.  Henricus  canonicus  Olomucensis. 
Datum  per  raanura  notarii  nostri  Ilormainii,  prepositi  Lutomericensis.  Octauo 
Idus  Decerabris.  Regni  nostri  aniio  XXXIII.  Testes  eiiim  plures,  qui  fuerunt 
presentes,  sunt  hii:  Nedamirus  frater  Werse.  Hartlibus  de  Znoym.  Miles 
Theodricus.  Rector  eiusdem  ecclesie.  Eo;o  dei  o-iatia  episcopus  Oloraucensis 
Robertus  in  huius  donationis  testiraonium  sigillum  raeura  ap[)Osui. 

E   confiruiatione    Tlieoderici,    episcopi  Oloniucensis    1298.    in  curia 
Brunensi;  lad.  K. 

CXCH. 

OtakaruH  rex  et  Constantia  regina  confirmant  et  augent  possessiones  prae- 

positurae   s.   Hippotyti  in   Hradisf  CPo/tenbergJ    apud  Znoymam.     Actum 

upud  Znoymam  III.  Idus  Jlartii^   1229. 

lii  noraine  saiicte  et  indiuidue  trinitatis.  Otacarus  qui  et  Preraizl 
dei  gratia  Boemorum  rex  et  Constantia  eadera  gratia  reo;iiia  Boemoium 
et   ducissa  Morauorum   .   .   .   ad    petitionem   Wiberti   prepositi    et   scribe 


208  ___ 

doniini  regis  omiies  possessiones  et  libertates  ecclesie  s.  YpoliU  in  casfro 
Gradisc  sicut  ex  antiquissinia  fundatione  et  ex  pia  collatione  quondam 
frahis  uostri  dilectissimi  Wladixlay  marchionis  Morauie  felicis  memorie 
liabere  dig^noscitur  .  .  .  confirmauimus.  adicientes  de  gratia  speciali  ad 
prefati  Wiberti  meritorum  exig-entiam  ivs  montium  in  Kovernich  et  pre- 
dium  in  Godonich  iure  hereditario  ad  eandcm  prepositurara  spectat.urum 
etc.  .  .  Actum  apud  Znoymam  anno  dominice  incarnationis  31CCXXIX. 
m  Idus  3Iartii. 

E  codice  Tischnowicensi  Ms. 


CXCIII. 

Otakarus,  Boemiae  rex,  et  Constanlia  regina  confernnt  monasterio  s.  Bene- 

dicti  juxta   Brunam   (in  Luh)  praedium   Rudolli   in     Manice.     Actum   et 

datum  in  Bruna,  Idibus  Martii,   1229. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Ottacarus  qui  et  Premizl 
dei  g-ratia  re.^  Boemorum.  Ne  ea  que  a  nobis  pie  disponuntur  atque 
rationabiliter  ordinantur  et  maxime  circa  loca  reli<'iosorum  deo  famulan- 
tium  liumiliter  et  deuote.  possint  per  quemquam  hominum  processu  temporis 
immutari.  sed  jjerpetuo  inconuulsa  i)ermaneant  atcpie  firmitate  gaudeant. 
Notum  sit  uniuersis  tam  presentibus  quam  futuris.  quod  cum  in  amplianda 
ciuitate  nostra  Brunnensi  essemus  intenti.  hortos  quosdam  secus  fundum 
figulorum  una  cum  curia  cambiuimus  cum  fratribus  ordinis  s.  Benedicti 
ante  prefatam  ciuitatem  in  cenobio  manentibus.  et  dedimus  ipsis  in  manus 
abbatis  de  Trebech  noniine  Zvest  totidem  ortulanos  na  Luze  et  duos 
mansos  ad  ecclesiam  s.  illartini  spectantes  et  curias  Cate  fig-uli  et  Bohus 
sag;ittarii  ad  nos  pertinentes  iure  perpetuo  hereditarie  possidendas.  Pre- 
senti  vero  tempore  ad  intercessionem  nostre  karissime  coniu«;is  domine 
Constantie.  ut  fratribus  ad  au«;mentum  cultus  diuini  succurreremus  eorum- 
que  orationum  participes  lieiemus.  superaddidimus  de  g;ratie  spccialis  et 
re^ie  munificentie  .  .  .  predium  liudolti  in  Ma?i}z  iuxta  Brunnam  ad  nos 
hereditarie  devolutum  et  tale  factum  utpote  pium  et  honestum  huius  scriptl 
tcnore  .  .  .  firmissima  regia  auctoritate  firmauimus.    Ad  huius  itaque  nostre 


209 

coinniutationis  et  donationis  perpetiiam  nienioriani  et  iniiiolabile  firniamentura 
presens  prinile«;ium  conscribi  fecimus  et  si«;illi  iiostri  munimine  roborari. 
Nomina  autem  testium  sunt  hec  .  .  .  Actum  et  datura  in  Brunna  anno 
iiicarnationis  dominice  M.  CC.  XXIX.  Idibus  Martii.  Traditura  vero  iri 
manus  Arnoldi  abbatis  de  Trebech. 

E  codice  Tischnowicensi  Ms. 


CXCIV. 

Ofakarus,   qui   et  Premysl,   Bormorum    re.v,  jura  zupanorum   et  nohilium 

omnium  alque  vulgo  toflus  proriuciae  Brunensis,  uf  a  Conrado  duce,  ab  aliis 

aut  a  se  ipso  sunt  stafufa,  rafihabet  et  obserrari  mandat.    Acfum  in  Bruna 

XVI.  Kalendas  Aprilis.,   1229. 

Vy*i*.  In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  auijSji. .  Otacarus  qui  et 
primuzl  dei  giatia  boemorum  re.v  suppanis  et  omnibus  uobilibus  atque 
uulo'o  prouincie  brennensis  perpetuo.  E<iuitati  est  consentaneum  et  regie 
conueniens  excellentie  pariter  et  honori.  modis  oranibus  ad  hoc  intendere' 
atque  niti.  ut  nemo  contra  iuris  ordinera  ag^grauetur.  sed  iura  orania  con-' 
seruentur  unicuique  penitus  iiiconuulsa.  Juris  enira  obseruantia.  et  terapo- 
ralis  honoris  gloria  conseruatur.  et  anime  a  deo  in  celesti  patria  premium 
tribuetur.  Ne  autera  ea  iura  que  prius  a  nostris  predecessoribus  ut  a  bone 
raeraorie  duce  Conrado.  et  ab  aliis  postmodura  aut  a  uobis  in  tota  brennensi 
prouincia  sunt  statuta.  processu  teraporis  per  queniquara  horainura  possint 
iramutari.  sed  perpetuo  stabilia  permaneant  atque  firma.  Nouerit  tam  pre- 
sens  etas  quam  eius  sequens  posteritas  quod  nos  habito  dilig-enti  tractatu 
cum  fidelibus  nostris  suppanis  Boerais  pariter  et  Morauis  uolentes  ab  oranibus 
perpetuo  inuiolabiliter  obseruari.  Jura  statuiraus  in  hunc  modura.  Oranes 
hereditates  quas  uiri  nobiles  tani  raaiores  quam  minores  terapore  ducis 
Conradi  sine  querela  iuste  et  pacifice  huc  usquo  possederunt.  in  bona 
tranquillitate  pacis  amraodo  possideant.  Itera  nullus  caraerarius  citet  aliqueni 
nisi  certo  cura  testinionio  eorura  quorura  interest  et  norainatira  quilibet 
eorura  debet  ducere  castellani  nunciuni.  et  aliura  iudicis.  insuper  duos  pro- 
bos  uiros  de  circurasedentibus  uillis.   et  si  caineiarius  uadit  ipse  secundus 

27 


aut  tercius  sine  nuuciis  beneficiatoruni.  si  interficitur  nichil  de  eo  respon- 
deatur.  Si  fuerit  fur  apud  aliquem  nobilem  uel  apud  aliquem  cuius  est 
uilla  et  dederit  eum  curie.  omnia  bona  sua  sint.  et  collum  eius  in  poie- 
statem  principls  detur.  Insuper  si  fur  capitur  in  aliquo  loco  et  suspenditur. 
omnia  sua  principis  sunt  preter  fruges  que  adhuc  remanserunt  in  ao^ro. 
Item  quod  dicitur  narok  Iioc  non  debet  esse  nisi  ubi  constet  sub  certo 
testimonio  sua  bona  amisisse.  nisi  acciderit  in  silua  uel  in  aliquo  loco 
secreto  uel  alicui  hospiti  et  antequam  admittatur  debet  notificari  curie. 
quorum  interest  scilicet  iudici.  castellano  cum  ceteris.  Quaiulo  aliquis 
pauper  aenit  de  propria  re  conquerendo  pallium  sibi  nullatenus  deponatur. 
Nullus  zok  aliquem  accuset  nisi  certo  sub  testimonio  uicinorum  constet  de 
dampno.  et  si  fuerit  zok  conuictus  testimonio  fori  communis  lapidetur. 
Quando  aliquis  iudicium  aque  debet  subire  luillus  eum  in  aquam  dimittat 
nisi  sacerdos  et  eius  cooperator.  si  deus  iuuerit  eum  iudici  det  duos  dena- 
rios  et  sacerdoti  XUII.  si  nudauerit  se  et  iudicium  noluerit  subire.  soluat 
ca[)eIlano.  VII.  denarios  et  uetule  duos.  Si  aliquis  nobilis  uir  et  non 
druho  su|)er  se  habuerit  narok.  puer  pro  ipso  subeat  iudicium.  et  si  non 
fuerit  adiutus  soluat  pro  eo  C.C.  denarios.  (Juando  ducitur  quod  dicitur 
zuod  debet  adesse  castellani  nuncius.  iudicis.  et  uillici.  et  camerarii.  et 
unus  uel  duo  de  uicinatu  illo  et  ultra  tres  non  ducatur  sed  in  tercio 
remaneat.  et  si  conuictus  fuerit.  C.C.  in  cameram  re»is  reddat  denarios. 
et  illi  qui  dicitur  powod  satisfaciat.  Siquis  equos.  equas.  uel  boues.  uel 
uaccas.  uel  aliqua  maiora  subtraxerit.  quantitas  dampni  estimetur  sub  certa 
fide  et  sacramento  eorum  quibus  iurisdicio  est  commissa.  et  secundura  hoc 
accusatores  admittantur.  Item  fures  cum  sociis  et  fautoribus  eorura  pari 
pena  puniantur.  Si  substrahuntur  alique  res  pallium  aut  aliquid  tale  hoc 
curie  non  notificetur.  sed  si  bos  uel  iumentura  subtrahitur  curie  notificetur. 
Et  quando  aliquis  uulneratur  de  foro  ueniendo  uel  alibi  notificetur  curie. 
Item  quando  aliquis  nobilis  capitur  in  furto  et  suspenditur  et  non  habet 
prolem  hereditas  ipsius  regi  cedat.  et  si  aliquis  capitur  in  manilosto  furto 
uxor  eius  habeat  terciam  partem.  Quicumque  nohilis.  uol  rusticus  occi- 
derit  aliquem.  C.C.  denarlos  soluat  curie.  et  alias  recedat  et  querat  gra- 
tlam  et  uxor  sua  in  pace  sedeat  et  indempnis.  Si  quis  non  habuerit 
filium   u^I  filios   et  hcibuerit  filias  ad   illas  deueniat   hereditas    equaliter.   et 


211 

si  non  ;fuerint.  liereditas  deiieniat  ad  proximos  lieredes.  Si  alicui  sub- 
traliuntur  iumenta  aut  famuli  apes  furantur  debet  subire  iudicium  feiri 
scilicet  uomeres.  lnsuj)er  si  quis  spoliatus  fuerit  per  vviboy  incuset  quos 
uult.  et  de  hirdozt  nominet  quos  uult  et  antique  consuetudines  conserueiitur. 
Quisquis  theloneum  pertransierit  a  thelonario  licentia  non  obtenta  neque 
theloneo  persoluto  non  aliter  puniatur  nisi  ius  thelonei  duplicabit.  et  preter 
hoc  pro  pena  soluet  LX.  denarios.  8i  quis  equum  proprium  currum  ali- 
quem  trahentem  recog"nouerit.  non  plus  quam  LX.  denarios.  pro  curru 
et  rebus  in  eo  existentibus  iudici  persoluat.  Item  siquis  equum  apud  ali- 
quem  inuenerit  uulneratum.  non  equum  uendicet  sibi  iudex.  nisi  suhimmodo 
LX.  denariis  sit  contentus.  Item  siquis  citatus  fuerit  et  obtinuerit  ius 
suum  in  iudicio  neque  wrez  iieque  pohon/e.  sed  solummodo  denarios  duos 
persoluat.  quod  pomocne  uulg-ariter  appellatur.  Item  ad  clamorem  com- 
munem  qui  nestoyte  uulgaritor  nominatur  nullus  currero  teneatur  nisi  de 
propria  uoluntate  hoc  facere  uoluerit.  Item  siquis  super  rebus  propriis 
mobilibus  siue  immobilibus  in  iudicio  conuenitur.  eadem  bona  de  quibus 
fit  questio  neque  iudex  neque  doinini  terro  uillicus  sibi  uend^icet  possidenda. 
sed  idcm  qui  super  eisdem  bonis  conuenitur  eadem  bona  pacifice  possideat. 
donec  eadem  questio  per  sentenciam  decidatur.  Item  si  uestigia  rei  furtiue 
secus  ali(|uam  uillam  deperierint.  eadem  uilla  occa.<ione  eiusdem  furti  nulla- 
tenus  puniatur.  Preterea  nullus  de  illis  qui  custodiunt  siluam.  debet  spoliare 
aliquem  in  uia  uejl  in  foro.  nisi  tunc  illum  spoliet  quando  inuenit  arborem 
.secanteoi.  Ad  hoc  iudex  nun(|uam  iudicet  iii  CCC.  denariis  iiisi  LX. 
Insuper  nunquam  iudex.  debet  iudicare  solus  nisi  presente  castellano  aut 
aliquibus  nobilibus.  et  quando  uillicus  iudicat.  non  debet  ire  ad  capiendura 
consiliuiu  de  iudicio  scd  iudicet  sedens  cum  militibus.  Item  quando  tempus 
est  ire  ad  iudicandum.  et  omnes  sunt.  et  uillicus  non  uu!t  uenire.  iudex 
iudicet  cum  militibus.  et  de  mane  semper  et  iiun(|uam  hora  uespertina 
a  iudice  et  uillico  iudicium  ltal>eatur.  Quando  aliquis  interficitur  in  uia 
siue  homo  militis.  siue  iudicis  siuo  uillici  fuerit.  confusio  magiia  inde  fit. 
soleiit  apponi  denarii  aurum  et  aro;entum.  ille  quis  accusat  et  dominus, 
debet  iurare  super  sancta  sanctorum.  Pro  dobito  siquis  citatus  fuerit.  et 
in  primo  termino  non  astitorit  iudicio.  uendatur.  nisi  leg;ittimum  probare 
possit   inpedimentum.     Insuper    nullus    de   hominibus   nobilium    ({ui   uadit  in 


^12 

aliqua  iiel  in  propria  leg-atione  siue  adforum.  iiunquam  in  nouo  nisi  in 
antiquo  theloneo  soluat.  Item  ad  iudicium  nullus  accedat  nisi  de  domo 
secundum  ius  primo  citetur.  Insuper  si  uillicus  ie«|:is  sine  iudicio  aliquem 
inpi«*-noiauerit.  rex  suo  iure  corrigat.  si  uillicus  camerarii  marcam  auri 
soluat.  si  dominus.  benelicio  careat.  Preterea  duelhim  quod  in  uulgari 
dicitur  kiy.  non  habeant  nisi  ad  extraneos.  In  hiis  omnibus  excipimus 
priuilegia  religiosorum  uirorum  a  principibus  eis  concessa.  et  iura  cleri- 
corum  cum  dotibus  ecclesiarum  quibus  reguntur  secundum  ius  canonicum. 
Ad  huius  igitur  institutionis  imitationem  et  debitam  secundum  iuris  ordinem 
obseruationem  assurgimus.  et  ne  in  eis  que  prescripta  sunt.  ueritati  falsitas 
ualeat  nouercari.  et  ne  aliquo  uideantur  scrupulo  posse  obluscari.  nostra 
qua  debemus  potentia  sanximus.  et  nostri  testimonio  sio^illi  munimus  et 
priuilewiamus  per  eum  qui  nos  iusticia  et  ueritate  filio  suo  priuileo^iauit. 
Actum  in  brenna.  Anno  gratie.  M.  CC.  XXIX.  XVI.  kalendas  aprilis, 

Ex  oHginali  in  registratiira  c.  r.  Gubernii.   Sigillum   avulsum   desideralur.  — 
Excusum  rainus  correcte  in  libello:  Jura  primaeva  Moraviae. 

cxcv. 

Otakarus,  qui  et  Premyal,  Boemiae  re.r,  homines  villae  Strelice  a  juris- 
dictione  bene/iciariorum  eximit,  et  mandat,  ut  a  judice  Brunensi  judicentur. 
Actum  apud  Brunam,  XV.  Kal.  Aprilis,  12 '^9. 
Ottacarus.  qui  et  Premizl  dei  gratia  rex  Boemorum  omnibus  bene- 
ficiariis  camerariis  et  aliis  oincialibus  nostris  in  perpetuum.  Mandamus  et 
sub  obtentu  regie  nostre  «;ratie  uobis  districte  precipiendo  inhibemus. 
quatinus  homines  ville  Strclih  nullo  modo  siua  pernoctatione.  siue  exactione. 
siue  vocatione  ad  iudicium  molestetis  aut  aggrauetis.  sed  potius  eosdem 
secundum  tenorem  nostrarura  litterarum  quas  super  hoc  iudici  nostro  de 
Brunna  dedimus  specialiter.  conseruetis  et  defendatis.  in  quo  priuilegio 
signanter  est  expressum  ut  solum  modo  a  iuilice.  <|ui  pro  tempore  fuerit 
in  ciuitate  Brunnensi  iudicentnr.  Si  quis  autem  contra  hanc  constitutionem 
venire  tem|)tauerit  X  marcas  in  cameram  nostram  componat .  .  .  Datum  apud 
Brunnam  anno  gratie  M.  CC.  XXIX.  XV^  Kalendas  Aprilis. 

E  codice  Tischnowicensi  Ms. 


213 

CXCVI. 

Otakarus,    qui    et   Pfemyslf   Boemiae   rex,  judici   Olomucensi   mandat,   ui 

homines   de  Ijazka   et  de   Hodolany   secundum  jura   Olomucensis   civitaiis 

judicet.     Actum  in  Bruna,  XV.  Kal.  Aprilis,   1238. 

Ottacanis  qui  et  Primizl  dei  g;ratia  rex  Boeraorum  .  .  .  iudici  iiostro 
de  Olomuc  m  perpetuura.  Mandamus  tibi  et  districtius  precipimus  quatinus 
homines  de  Lasech  et  de  Hodolany  non  aliter  iudicare  presuraas  quam 
secundum  iura  antiqua  ciuitatis  Oloraucensis.  que  a  bone  memorie  patnio 
nostro  Wladimiro  duce  quondam  Olomucensi  in  eadem  ciuitate  sunt  statuta 
et  secutidum  que  prefati  homines  hactenus  iudicari  consueuerunt.  non 
obstante  priuilegio  felicis  memorie  fratris  nostri  Miadizlai  marchionis  Mo- 
rauie  in  quo  prefate  ciuitati  Oloraucensi  de  nostro  consonsu  usum  iuris 
Teufonicorum  quod  Meigdebxirgense  vul^ariter  nuncupatur,  liberaliter  con- 
cesserat.  Constituinuis  i<;^itur  dilectura  filium  nostrum  Preinizl,  marchionem 
Morauie  huius  nostre  constitutionis  defensorem  . . .  Actum  In  Brunna  anno 
doraini  M.  CC.  XXIX.  XV.  Kalendas  Aprilis. 

Copia  in  archivo  Olomucensis  curiae. 

CXCMI. 

Constantla,  Boemomim  regina,  monialibus  in  Kaunice  tres  vineas  in  Medlow 
a  nobili   Wogtech  emtas  confert.     Dt.  in  Bruna,   1229. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Innotescat  oranibus  tam 
presentlbus  quara  futuris  quod  eg-o  Consfantia  dei  gratia  Boeraorum  reo-ina 
cupiens  iu  remediura  anime  mee  particeps  fieri  orationum  dilectarum  in 
Christo  sororum  inclusarum  in  monasterio  quod  constructum  esse  dinoscltur 
in  Chuniz.  ordinis  Premonstratensis  ipsis  contuli  iure  perpetue  possessionis 
tres  vineas  quas  mea  comparaui  pecunia  apud  nobilem  uirum  Voyteb  in 
Mediloue.  comparatasque  in  manus  Floriani  prepositi  prefati  monasterii 
resignaui.  quatinus  in  usus  prefatarum  sororum  in  perpetuum  conuertantur. 
Datum  in  Brunna  anno  domini  M.  CC.  XXIX. 

E  codice  Tischnowicensi  Ms. 


214 


CXCVIil. 


Gregorius  papa  IX.   confirmat  monasterio   Tynecensi  possessiones  nec  non 
decimas  in  circuitu  Kozel  et  Rybnjk.     Dl.  Perusii,   VII.  Ral.  Junii, 

12-^9. 

Grreg"onus  episcopus  seriius  seiuorura  Dei,  dilectis  filiis  Luitfrido 
abbati  monasterii  Tvnecensis  cunctisque  fratribus,  tam  presentibus,  quam 
fnturis  regularem  vitam  professis,  in  perpetuam  rei  memoriam.  Reli«;iosam 
vitam  eligentibus,  apostolicum  convenit  adesse  presidium,  ne  forte  cuiuslibet 
temeritatis  incursus,  aut  eos  a  proposito  revocet,  aut  robur,  quod  absit, 
sacre  religionis  infrin^at.  Ea  propter  dilecti  in  domino  filii!  vestris  iustis 
postulationibus  clementer  annuimus  et  monasterinm  S.  Petri  de  Tynica  in 
quo  diuino  estis  mancipati  obsequio.  Sub  beati  Petri  et  nostra  protectione 
suscipimus  et  presentis  scripti  priuiIejg;io  communimus.  In  primis  siquidem 
statuentes,  ut  ordo  monasticus,  qui  secundum  Deum  et  B.  Benedicti  regfulam 
in  eodem  loco  institutus  esse  dignoscitur,  perpetuis  ibidem  temporibus  in- 
violabiliter  4>bservetur.  Preterea  quascunque  possessiones,  quecunque  bona 
idem  monasterium  in  presentia  iuste  et  canonice  possidet,  aut  in  futurum 
concessione  pontiticum,  largitione  regum  vel  principum,  oblatione  fidelium, 
seu  aliis  iusfis  modis  prestante  domino  poterit  adipisci,  firma  vobis  vestris- 
que  successoribus  permaneant.  In  quibus  hec  proprius  duximus  exprimenda 
vocabilis.  liocum  ipsum,  in  quo  prefatum  monasterium  situm  ost  cum  omnibus 
pertinentiis  suis:  villas  cum  ecclesiis,  Iiomlnibus,  decimis,  mellificiis,  tabernis 
venationibus,  iuribus,  piscationibus,  tributis  —  et  cum  aliis  pertinentiis:  — 

—  Villam  de  Orlowa,  Dubrawa,  Koczobenz,  Cierlitzko,  maiori  Gorzice, 

Uchilsko,  Ostrawa,  Wierzbica,  Zablocio,  Zukow,  Laclianty,  et  Golkowice. 
Decimas  de  sortibus  in  Kozle  pertinentibus  ad  castellaturam  de  Raczibarz 
circa  Rybnik,  quas  venerabilis  frater  noster  Laurentius  Vratislaviensis 
episcopus  de  assensu  capituli  sui  monasterio  vestro  pia  liberalitate  con- 
cossit  pront  in  literis  inde  confectis  j)Ienius  continetur.  Duas  tabernas  et 
ius  fori  in  Bytom.  Decernimus  erg;o,  ut  nulli  omnino  hominum  liceat  pre- 
fatum  monastorium  j)oitnrbare,  aut  elus  possossionos  auferre,  vel  ablatas 
rotinoro,  minuoro,  sou  quibuslibet  vexationibus  fati<^are,  sed  omnia  integre 
conserventur   eoium,   pro   quorum  gubernatione,   et  sustentatione   concessa 


215 

sunt  usibus  profutura,  salua  sedis  apostolice  auctoiitate  et  diecesani  epi- 
scopi  iustitia.  Si  que  igitur  in  futurum  ecclesiastica,  secularisve  persona 
hanc  noslre  constitutionis  pa^inani  sciens  contra  eam  teraere  venire  tenta- 
verit,  secundo  tertiove  commonita,  nisi  erratum  suum  cong-rua  satisfactione 
correxerit,  potestatis,  honoristpie  sui  dig^nitate  careat,  reumque  se  divino 
existere  iudicio  de  perpetrata  iniquitate  cog;noscat,  et  a  sacratissimo  cor- 
pore  et  sang-uine  dei  et  domini  redemptoris  nostri  Jesu  Christi  aliena  fiat, 
atque  in  extremo  examine  districte  ultioni  subiaceat.  Cunctis  autem  eidem 
loco  sua  iura  seruantibus  sit  pax  domini  nostri  Jesu  Christi  quatenus  et 
hic  fructum  bone  actionis  percipiant  et  apud  strictum  iudicem  preraia  eterne 
pacis  inveniant.  Amen.  Kgo  Gregorius  catholice  ecclesie  episcopus.  Eg-o 
Thomas  tit.  s.  Sabine  Presbyter  cardinalis.  Koo  Sing^ebaldus  tit.  s.  Lau- 
rentii  in  Lucina  Presbyter  cardinalis.  Ego  Stephanus  s.  3iarie  trans  Tiberira 
tit.  s.  Calixti  Presbvter  cardinalis.  Effo  Otho  ss.  Serffii  et  Bach.  diaconus 
cardiiialis.  Eg"o  Romanns  s.  ^Farie  in  Cosraedin  diaconus  cardinalis.  Eg^o 
Eo"idius  ss.  Cosrae  et  Dainiani  diaconus  cartfinalis.  Kgo  Petrus  s.  Georgii 
ad  vellura  aureuin  diaconus  cardinalis.  Ego  Reoinaldus  s.  Eustachii  dia- 
conus  cardinalis.  Datuiu  Perusie  per  raanum  3Iachantini  S".  K.'  C.  vice- 
cancellarii  septirao  Calendas  Junii,  indictione  sccunda,  incaihationis  dorainice 
anno  M.  CC.  XXIX.  Pontificatus  vero  nostrianno  tertio. 

Hormayr'.s   Archiv  Jalirgang   1820. 

CXCIX. 

Gregoriun  pap<i  IX.    episcopo   Cracoviensi   atqne   praeposifis   Pratjensi    et 

Cracoriensi    commillit    controversiam    episcopi    Olomucensls    cum    Wrati- 

slariensi  super   limitibus  suarum  dioccesum  de  „Golesisco^'  CHolasicensi 

provincia)  decidendam.     Dt.  Perusii  VII.  Idus  Junii,   13S9. 

VJrregorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Venerabili  fratri ..  episcopo 
Cracouiensi,  et  dilectis  filiis  . .  Pragensi  et  . .  s.  Michaelis  Cracouiensi  pre- 
positis  salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Venerabilis  fiater  noster  .  . 
Olomurensis  episcopus  transmissa  nobis  petitione  monstrauit,  quod  cum 
olira  venerabilis  frater  noster  .  .  Wratislauiensis  episcopus  contra  eum 
super  limitibus  diocesum  suarum  ad  .  .  abbatem  de  Buch  et  eius  coniudices 


216 

apostolicas  llteras  impetrasset,  idera  Olomiiceiisis  ab  eis  ex  snfficienti  g'rana- 
minc  ad  apostolicam  Sedem  appeilans,  snper  lioc  ad  .  .  abbatem  de  Cella 
et  eins  colle«;as  ab  eadem  literas  im|)etranil:  qnornm  iudicinm  cum  idem 
Wratislaniensis  per  friuole  appellationis  diiru«;ium  declinasset,  a  nobis  ad 
.  .  decauum  3fisuensem  et  eius  coniudices  per  falsi  sn£;g;estionem  comitti 
obtiuuit  causam  ipsam.  A  quibus  idem  Olomnceusis  sentiens  indebite  se 
granari,  eo  qnod  testes  partis  aduerse  ante  litis  ing;ressnm,  ipso  uon  citato 
nec  se  per  contumaciam  absentante,  coutra  iustitiam  receperuut,  nostram 
audieutiam  appellanit.  Uude  petebat,  ut  reuocato  in  irritum,  quicqnid  per 
dictura  decanum  Misneusera  et  eins  colleg;as  fuerat  teraere  attemptatum, 
processnm  abbatis  de  Cella  et  colleo;arnm  ius  faceremus  executioni  raandari. 
Cum  antem  impetrate  snper  liiis  litere  leo;erentur,  mao-jster  Aston  scriptor 
noster  Wratislauiensis  canonicus  procurator  episcopi  Wratislauiensis  pre- 
fati  eis  in  communi  audientia  contradicens,  coram  dilecto  fdio  nostro  S.  tit. 
s.  Marie  trans  Tiberim  presb} tero  caidinali  sibi  et  Henrico  caiionico  Olo- 
mucensi  procnratori  Olomncensis  prefati  a  nobis  auditore  coucesso,  proposnit 
ex  adnerso,*  qnod  fura  causa  que  inter  .  .  episcopnm  ^^'^ratislauieiisem 
eundem  et  norainatura  Olomuceusem  episcopura  snper  liraitibus  suarnra  dio- 
cesnm  de  Golesisco  vertitnr,  olira  dilecto  (ilio  abbate  de  Bnch  et  snis 
coYiindicibus  a  Sefle  apostplica  comissa  fuisset,  dicti  indices  Wratislaniensem 
ipsnm  propter  aduerse  partis  contnmaciam  manifestara  in  possessiouem  rerum 
petitarura  iii  ludicio  causa  cnstodie  induxeruiit.  Prefatus  uero  Oloraucensis 
episcopns  se  ab  eis  legitiiiie  appellasse  conling-eus,  ad  . .  abbatem  s.  Marie 
de  Cella  et  .  .  Mag-deburg-ensem  et  .  .  Patauiensem  jirepositos  super  hoc 
literas  apostolicas  impetranit.  Norainato  autem  Patauieiisi  preposito  com- 
roittente  niaoistio  Alberto  clerico  nices  suas,  quia  dictus  abbas  de  Cella 
cuni  ipso  clerico  absente  preposito  Magdeburgensi  iara  dicto,  nec  se  per 
literas  vel  nuntiura  excusante,  ad  testiura  receptionem  minns  canonicam 
procedendo,  et  ipsorum  depositionibus  ininime  publicatis,  processum  iudicnm 
premissorum  de  ipso  non  cognito  contra  iustitiam  reuocanit,  procuiator 
eiusdem  Wratislauiensis  vocem  ad  iios  ap|)eIlationis  eraittens,  ad  .  .  deca- 
num  et  scolasticura  Misnensem  et  B.  canoiiicum  Ciceiisem  Nuherabnrg-ensis 
diocesis  super  Iiiis  a  nobis  snb  certa  forraa  literas  impetranit.  Onl  de  iudicum 
utrorumque  processu  legitime  coguoscentes,  processu  abbatis   de  Cella  et 


217 

clerici  premissorura  penitiis  irritato,  eiindem  Wratislauiensem  in  dictam 
possessionem  rerum  ipsarum  reduci  sententialiter  decreuerunt;  a  quorum 
sententia  ex  parte  Olomucensis  prefati,  ut  sic  saltem  tenere  posset  iam 
dictum  negotium  diutius  in  suspenso,  fuit  iterura  nostram  audientiam  appel- 
latura.  Quare  sepefatus  Wratislauiensis  episcopus  hurailiter  postulabat, 
ut  ne  propter  luiinsraodi  difliigia  irapediri  diutius  valeat  neg^otlum  meraorati 
processus,  prouidere  super  hoc  de  benignitate  sedis  apostolice  dio;nareraur. 
Licet  autem  super  premissis  oranibus  fuisset  a  procuratoribus  antedictis 
coram  auditore  prefato  diutius  disce|)tatum,  cjuia  tanien  per  ea,  que  fuere 
proposita  coram  ipso,  nqbis  non  potuit  de  meritis  cause  liquere,  causam 
eandem  de  procuratorum  ipsorum  assensu  vestro  duximus  examini  conirai- 
tendara,  discretioni  vestre  per  apostolica  scripta  mandantes,  quatenus  de 
oraniuni  iudicnni  preraissorum  processu  leo-itinie  cogfnoscatis,  et  illura  vel 
illos,  quos  vel  quein  de  iure  videritis  adraittendos,  reIi(|uo  vel  reliquis  penitus 
irritatis,  facientes  Cs'0  P^''  censurara  ecclesiasticara  firraiter  obseruari. 
Ad  litis  contestatioiKMn  infra  quatuor  meiisium  spatiura  post  citationem 
factam  a  vobis,  ad  quod  si  necesse  fuerit  partes  auctoritate  nostra  sub 
cuiusuis  contradictionis  et  appellationis  obstaculo  corapelli  voluinus  et  raan- 
daraus,  legitinie  procedatis,  ad  decisiohera  negotii  si  de  partiura  voluntajte 
processerit  ratione  preuia  processuri.  Alioqnin  causara  ipsam  sufTicienter 
instructam  ad  apostolice  Sedis  remittatis  exaraen,  prefigentes  partibus  ter- 
minum  competentein,  quo  per  se  vel  procuratores  idoneos  nostro  se  con- 
spectui  representent,  iustam  dante  domino  seiitentiam  recepture.  Si  vero 
ad  litis  contestationera  procedi  non  poterit  iuxta  quod  superius  est  expressum, 
nec  (jsic)  per  tergiuersationem  alicuins  fiat  huiusmodi  questio  imraortalis, 
prefi«;atis  partibus  terrainura  corapetentem,  quo  litem  contestature  ac  in 
eadem  causa  sicut  iustum  fuerit  processure  per  se  vel  procuratores  idoneos 
corapareant  coram  nobis.  Testes  autem  qui  fuerint  norainati,  si  se  gratia, 
odio  vel  tiraore  subtraxerint,  per  censuram  ecclesiasticam  appellatione 
cessante  corapellatis  veritati  testiinoniura  perhibere.  Quod  si  non  oranes 
his  exequendis  potueritis  interesse,  tu  fiater  episcope  cura  eorum  altero 
ea  nihiloiniuus  exequaris.  Datura  Perusii  VII.  idus  Junii,  pontiticatus  nostri 
anno  tertio. 

E   Regcsto  Gregorii  IX.  aiiiii  III.  epist.   '40.  iii  tabulariis  Vaticanis. 

28 


818 

CC. 

Cjrreoj^orius  papa  IX.  archiepiscopis  et  episcopis,  regibus  et  princi- 
pibus  (inter  quos  et  reg-i  Boemiae  et  episcopo  Pragensi)  flag-itia,  quibus 
„FOidericus)  dlctus  imperator  fidem  nominis  Christiani  confudit  et  prodidit," 
nota  facit.  Datum  Perusii  XV.  Kalendas  Augustij  pontificatus  anno 
tertio.  Ci239.) 

Palacky's  Reise  pag.  24.  —  e  llegesto  Gregorii  IX.  aiini  III.  epist.  38. 

CCI. 

Wolframus  de  Schenkenbevg  monasterio  Oslowanensi  decimas  integras  in 
Mutzmans  Cy^zmansJ  confert.  8.  d.  (ante  1230.) 

In  nomine  patris  et  tilii  et  spiritus  sancti.  amen.  Vniuersa  neo;ocia 
mandata  litteris  ex  earum  trahvnt  memoria  tirmamentum.  Notum  sit  igitur 
tam  presentibus  quam  futuris  quod  ego  Wolframvs  dictus  picerna  de 
schenkenberg^  decimas  in  vxmans  integ-raliter  clavstro  in  ozla  et  ibidem 
deo  seruientibus  pro  amore  dei  et  eius  genitricis  Marie  uiua  uoce  Ilbera 
contuli  uoluntate.  ita  quod  in  perpetuum  ibidem  deo  famvlantes  pro  remedio 
anime  raee  meorumque  progenitorum  diuinam  clementiam  dig^nentur  iugiter 
inuocare.  Vt  autem  huiusmodi  douationem  tilii  mei  uel  eorum  posteritas 
nvllo  avsu  temerario  ualeant  reuocare  litterarum  memorie  commendaui  et 
testium  nominibus  subscriptorum  et  sio;iIIi  mei  munimine  roboraui  testes 
autem  svnt  hii  Vi^^ilhelmus  et  marquardus  filii  mei.  Chvnradus  baberg-ensis 
canonicus  et  plebanus  de  iacobav.  hildebrandus  plebanus  de  wolframes- 
kirchen  et  alii  quam  plures. 

Ex  originali  cum  sigillo  illaeso  ejusdem  monastcrii  in  registr.  c.  r.  Gubernii. 

CCII. 

ArnolduSf    abbas    Trebjcensis,    oppignorat   monasterio    Oslowanensi  rillam 
Kewusjn  S.  d.  (cc.   1230.) 

iyum  carnis  successio  sit  prona  posteritas  et  rerum  temporalium  mora 
consueuit  obliuionem  generare.  necessarium   est  vt  acta  mortalium  scriptis 


819 

et  testibns  ydoneis  annotentur.  Inde  est  quod  ego  Arnoldus  abbas  cum 
scire  et  consensu  fratrum  Trebecensis  raonasterii  —  cum  haberenuis  pecu- 
niani  necesse  et  iara  accepiraus  ab  Ozlauiensi  uionasterio  LXXV^  marcas 
condicionaliter  uillara  (piandani  Rerssin  assio;nantes  vt  predictam  pecuniam 
in  tempore  statuto  solueremus  conipromittentes.  quod  si  eandem  pecuniam 
non  soluereraus  eadem  uilla  Ozlauiensi  cenobio  cederet  .  .  .  Testes  autem 
corara  quibus  hec  acta  sunt  .  .  .  Malko.  Petrus  .  . .  Sdik.  Zlauko.  Johannes. 
Cayn  .  .  .  Budis.  Radorail.  Vincencius  .  .  .  et  ceteri  fratres. 

Ex  ori£inali  mutilo  in  curia  Brunensi;  lad.  K.  n.  93. 


CCIII. 

Esau,  archidiaconus  Prerowiensis  et  canonicus  Olomucensis,  coram  Dietrico, 
priore  frairum  praccUcatorum,  et  Valentino^  guardiano  frafrum  minorum 
in  Olomuc,  de  consensu  frafris  sui  Al)raliami,  abbafis  Gradicensis  mona- 
sterii,  cedit  conveutui  Gradicensi  dc  eremo  et  silva  Slrelna.    Pridie  Nonas 

Februarii,   1230. 

Anno  doraini  i\Iillesimo  Ducentesirao  tiin^esimo  pridie  nonas  Februarii. 
Ego  Esau,  archidiaconus  Preronensis  et  caiioirK^is  Olomucensis,  eg-er  nunc 
corpore,  raeiite  uero  sanus,  corain  uobis,  dilecti  in  Christo  fratres  et  do- 
miiii,  uidelicet:  Prior  Ditrice,  et  frater  Zbramir,  ordinis  fratrura  predicatorum: 
Guardiane  Valcntine,  et  Rudolphe,  ordinis  fratrura  minorura  in  Oloinucz, 
Gaudenti,  capellane  doinini  marchioiiis,  frater  ]\[;itthee,  canonice  ecclesie 
Gradicensis,  Petre,  notari  dicti  loci  abhatis,  et  coram  uobis  omnibus,  qui 
ad  me  specialiter  hodie  conuocati  conuenistis,  de  consensu  fratris  mei 
uterini  Abra/iami,  canonici  et  abbafis  Gradicensis,  ordinis  Premonstratensis, 
qui  est  una  mecum  nunc  superstes,  cedo  conuentui  et  ecclesie  Grudicensi 
de  eremo  et  tota  sylua,  que  uulo;ariter  Sfrefna  nuncupatur,  cum  omnibus 
his,  que  ad  eam  pertinent,  que  trio^inta  aiinis  et  amplius  cum  meis  fratribus 
tenui  noinine  sue  ecclesie.  In  qua  eremo  et  sylua  dictus  frater  raeus 
Abrahain,  habitum  g^estando  ordinis  Preinoiistratensis,  mansit  ferme  trifi;inta 
annis.  Cedo  inodo  denuo  supradicte  ecclesie  corain  uobis  omnibus,  sicut 
prius  cesseram   coram   baronibus,   uidellcet:    Beneda,  mag'istro   venatorum, 

38* 


280 

Johanne  iiidice,  Petro  uillico,  beneficiaiiis  Olomucensibus,  et  Nezamysl, 
Onsone,  filio  Bicenonis,  et  alio  Onsone,  filio  Bludonis.  In  cuius  rei  certi- 
tudinem  sigillum  raeum  appono  huic  littere,  et  uos  fratres,  uidelicet  priorem 
fratrum  predicatorum,  et  guardianum  IVatrum  minorum  rogo,  ut  etiam  huic 
littere  sio^jlla  uestra  appendatis,  et  super  ordinatione,  quam  presens  pagina 
continet,  testimonium  dignemini  perhibere,    quandocumque  fueritis  requisiti. 

Ex  Annalibus   Gradicensibus   Mss.   in  registr.   c.  r.  Gubernii;   et  ex  aliia 
apographis  ejusdem  monasterii. 


CCIV. 

Gregorius  papa  fX.  mandat  archiepiscopo  Moguntino  ejusque  suffraganeis^ 
ut  monasterium  Oslowanense   contra  malefactores   tueantur.     Dt.   Laterani^ 

VII.  Idus  Junii,   1830. 

Cjrregorius  episcopus  scruus  seruorum  dei.  Uenerabilibus  fratribus 
.  .  archiepiscopo  3Iag"untinensi  et  sufTrao^aneis  eius  et  dilectis  tiliis  abba- 
tibus.  prioribus.  prepositis.  decanis.  archidiaconis.  et  aliis  ecclesiarum 
prelatis  per  Maguntinam  prouinciam  constitutis  presentes  litteras  inspecturis. 
salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Non  absque  dolore  cordis.  et  plu- 
rima  turbatione  didicimus.  quod  ita  in  plerisque  partibus  ecclesiastica 
censura  dissoluitur.  et  canonice  sententie  seueritas  eneruatur.  ut  relig-iose 
persone  et  hec  maxime  que  per  sedis  apostolice  priuilegia  maiori  donate 
sunt  libertate.  passim  a  malefactoribus  suis  iniurias  sustineant  et  rapinas. 
dum  uix  inuenitur  qui  cong-rua  illis  protectione  subueniat.  et  pro  fouenda 
pauperum  innocentia  se  murum  defensionis  opponat.  Specialiter  autem 
dilecte  in  christo  filie  . .  abbatissa  et  sorores  monasterii  in  Ozlauan  cister- 
ciensis  ordinis  Olomucensis  diocesis  tam  de  frequentibus  iniuriis.  quam  de 
ipso  cotidiano  defectu  iustitie  conquerentes.  vniuersitatem  uestram  lilteris 
petierunt  apostolicis  excitari.  ut  ita  uidelicet  eis  in  tribulationibus  suis 
contra  malofactores  earum  prompta  debeatis  iuao;nanimitate  consur^ere. 
quod  ab  angustiis  quas  sustinent  et  pressuris.  uestro  possint  presidio  re- 
spirare.  Ideoque  vniuersitati  uestre.  per  apostolica  scripta  mandamus  atque 
j>recipimus.    quatinus   illos  qui  possessiones  uel  res  seu   domos    earum   uel 


hominum  suorum  irreuerenter  inuaserint.  aut  ea  iniuste  detinuerint  que 
predictis  sororibus  ex  testamento  decedentium  relinquuntur.  seu  in  ipsas 
sorores  uel  earum  aliquam  contra  apostolice  sedis  indulta  sententiam  ex- 
communicationis  aut  interdicti  presumpserint  promulgare.  uel  decimas  laborum 
de  possessionibus  habitis  ante  concilium  ^enerale  quas  propriis  sumptibus 
excolunt.  seu  de  nutrimentis  animalium  ipsarum  spretis  apostolice  sedis 
priuilea;iis  extorquere.  monitione  premissa  si  laici  fuerint  publice  candelis 
accensis  singuli  uestrum  in  diocesibus  et  ecclesiis  uestris.  excommunica- 
tionis  sententia  percellatis.  Si  uero  clerici  uel  canonici  regulares  seu 
monachi  fuerint.  eos  appellatione  reraota  ab  ofTicio  et  beneficio  suspendatis. 
neutram  relaxaturi  sententiam.  donec  predictis  sororibus  plenarie  satis- 
faciant.  et  tam  clerici  seculares  quam  laici.  qui  pro  uiolenta  manuum  in- 
iectione  in  sorores  ipsas  uel  earum  ali(|uam  anathematis  uinculo  fuerint 
innodati.  cum  diocesani  episcopi  litteris  ad  sedem  apostolicam  uenientes. 
ab  eodem  uinculo  mereantur  absolui.  Datuni  Laterani  Yll.  Idus  Junii. 
Pontificatus  nostri  anno  quarto. 

Ex  originali  in  curia  civitatis  Brunensis. 


ccv. 

Gregoriun  papa  IX.  fundationem  monasterii   Oslowanensis   confirmat,  sub 
s.  Petri  protecfionem   suscipit,   et  privilegiis   locupletat.     Dt.  Laterani  III. 

Nonas  Julii,   1230. 

tjrrew-orius  episcopus  servus  servorum  Dei.  Dilectis  in  Christo  filia- 
bus  .  .  .  abbatisse  raonasterii  in  Ozlawan,  eius  sororibus  tam  presentibus 
quam  futuris  regularem  vitara  professis  in  perpetuura.  Religiosam  vitam 
elio^entibus  apostolicum  convenit  adesse  presidium,  ne  forte  cuiuslibet  teme- 
ritatis  incursus  eas  a  proposito  revocet.  Ea  propter  dilecte  in  Christo 
filie  vestris  postulationibus  clementer  annuimus,  et  monasteriura  sancte  Dei 
genitricis  et  virginis  Marie  in  Ozlawan,  in  quo  diuino  mancipate  estis 
obsequio,  sub  beati  Petri  et  nostra  protectione  suscipiraus,  et  presentis 
scripti  privileg^io  communiraus.  In  prirais  siquidem  statuentes,  ut  ordo 
monasticus,   qui  secundura   Dei   et  beati  Benedicti  regulam   atque  institu- 


828 

cionem  Cisterciensium  fralrum  in  eodem  monasterio  institutus  esse  dlno- 
scitur,  perpetuis  ibidem  tcmporibus  iiiviolabiliter  observetur.  Preterea 
quascunque  possessiones,  quecunque  bona  idem  monasterium  impresentiarura 
iuste  ac  canonice  possidet,  aut  in  futurum  concessione  pontilicura,  largicione 
reo;um  vel  principum,  oblacione  fidelium,  seu  aliis  iustis  raodis  prestante 
doraino  poterit  adipisci,  firma  vobis  et  eis  que  vobis  successerint  et  illibata 
perraaneant.  In  quibus  hec  propriis  duxiraus  expriraenda  vocabulis.  Locum 
ipsura,  in  quo  prefatura  monasteriura  situra  est,  cura  oranibus  pertinentiis 
suis.  Babiz  cura  pertinenciis  suis.  Lechcowicz  cura  pertinentiis  suis.  GlaTiI- 
vistorfT  cum  pertinentiis  suis.  Narmicz  cura  pertinentiis  suis.  Shceleschicz 
cura  pertinenciis  suis.  Milochowicz  cura  pertinenciis  suis.  Vsechowicz  cum 
pertinenciis  suis.  Hrudsich  cum  pertinenciis  suis.  Vineas  in  Luca  sitas, 
possessiones  de  Zelub  cum  pertinenciis  suis  et  ius  patronatus  ecclesie 
sancti  Jacobi  in  Bruna,  cum  pratis,  vineis,  terris,  neraoribus,  usuag;iis  et 
pascuis  in  bosco  et  plano,  in  aquis,  raolendinis,  in  viis  et  seraitis  et  om- 
nibus  aliis  libertatibus  et  iraraunitatibus  suis.  Sane  laborura  vestroruni  de 
possessionibus,  habitis  ante  conciliura  generale,  ac  etiara  novalium,  que 
propriiis  "sumptibus  colitis  sive  de  hortis,  virgultis  et  piscacionibus  vestris, 
vel  de  vestrorum  aniraalium  nutriraentis  nullus  a  vobis  deciuias  exig-ere, 
vcl  extorquere  presuraat.  Liceat  quoque  vobis  personas  liberas  et  abso- 
jutas  e  seculo  fugientes  ad  conversionem  recipere,  ac  eas  absque  contra- 
dictione  aliqua  retinere.  Prohibemus  insuper,  ut  nulli  sororura  vestrarum 
post  factara  in  monasterio  vestro  professionem  fas  sit  sine  abbatisse  sue 
licencia  de  eodem  loco  discedere,  discedentera  vero  absque  coinrauniura 
litterarura  vestrarura  cautione,  nullus  audeat  retinere.  Illud  districtlus  in- 
hibentes,  ne  terras  seu  quodlibet  beneliciura  ecclesie  vestre  collatum  liceat 
alrcui  personaliter  dari,  sive  alio  modo  alienari  absque  tocius  conventus 
consensu  vel  raaioris  aut  sanioris  partis  ipsius.  Si  que  vero  dona- 
tiones  yel  alienaciones  aliter  (piara  dictum  est,  facte  fuerint,  eas  irritas 
esse  censemus.  Insuper  auctoritate  apostolica  inhiberaus,  ne  ullus  episcopus 
vel  quelibet  alia  persona  ad  synodos  vel  conventus  forenses  vos  ire,  uel 
iudicio  seculari  de  vestra  propila  substancia  vel  possessionibus  vestris 
subiacere  corapollat,  nec  ad  doinos  vesdas  causa  ordines  celebrandi,  causas 
tractandi,  vel  aliquos  conventus  publicos  convocandi  venire  presuraat,  nec 


283 

reg-ularem  abbatisse  vestre  electionem  impediat,  aut  de  instituenda  vel 
removenda  ea,  que  pro  tempore  fuerlt,  conlra  statuta  Cisterciensis  ordinis 
se  aliquatenus  intromittat.  Pro  consecracionibus  vero  altarium  vel  eccle- 
siarum  vestrarum,  sive  pro  oleo  sancto,  vel  quolibet  alio  ecclesiastico 
sacramento  nullus  a  vobis  sub  obtentu  consuetudinis  vel  alio  modo  quid- 
quam  audeat  extorquere,  sed  hec  omnia  «fratis  vobis  episcopus  diocesanus 
impendat.  Alioquin  liceat  vobis,  quemcunque  mahieritis  catholicum  adire 
antistitem  g^raciam  et  communionem  apostolice  sedis  habentem,  qui  nostra 
fretus  auctoritate  vobis,  quod  postulatnr,  impendat.  Quod  si  sedes  dioce- 
sani  episcopi  forte  vacaverit,  interim  omnia  ecclesiastica  sacramenta  a  vi- 
cinis  episcopis  accipere  et  absque  contradictione  possitis,  sic  tamen,  ut  ex 
hoc  imposterum  pro|)rio  episco|)o  nullum  preiudicium  g^eneretur.  Quia  veio 
interdum  proprii  episcopi  copiam  non  habetis,  si  (juem  episcopura  Romane 
sedis,  ut  diximus,  graciara  et  comraunionera  habentom,  et  de  quo  plenam 
noticiam  habeatis  per  vos  transire  contigerit,  ab  eo  bejiedictiones  vasorum 
et  vestlum,  consecraciones  altariura,  et  benedictiones  raonialiura  auctoritate 
sedis  apostolice  recipere  valeatis.  Porro  si  episcopi  Vel  alii  ecclesiarum 
rectores  in  monasterium  vestrum,  vel  personas  inibi  constitutas  suspensionis, 
excomraunicacionls,  interdicti  sententias  promulgaverint,  sive  in  mercenarios 
vestros  pro  eo,  quod  decimas  sicut  dictura  est  non  persolvitis,  sive  aliqua 
occasione  eorum,  que  ab  apostolica  benignitate  vobis  indulta  sunt,  seu 
benefactores  vestros  pro  eo,  quod  aliqua  vobis  benelicia,  vel  obsequia  ex 
charitate  prestiterint,  vel  ad  laborandum  adiuverint,  in  illis  diebus,  In  quibus 
vos  laboratis,  et  alii  feriantur,  eandem  scntenciara  protulerint,  ipsam  tan- 
quara  contra  apostolice  sedis  indulta  prolatam  decernimus  irritandara.  Nec 
litere  ille  lirmitatem  habeant,  quas  tacito  noraine  Cisterciensis  ordinis  et 
contra  tenorera  apostolicorura  privilegiorura  constiterit  impetrari.  Cura  autem 
generale  interdictura  terre  fuerit,  liceat  vobis  nihilorainus  in  vestro  niona- 
sterio  exciusis  excomuiunicatis  et  interdictis  audire  et  facere  divina  officia 
celebraie.  Paci  quoque  et  tranquillitati  vestre  |)aterna  imposteiura  sollicitu- 
dine  providere  volentes,  auctorilate  apostolica  prohibemus,  ut  iiifra  clausuras 
locorura  seu  o^rangiarum  vestrarum  nullus  rapinam  seu  furtum  facere,  ig^nem 
apponere,  sanguinem  fundere,  hominera  teraere  capere,  vel  intcrlicere,  seu 
vioienciam  audeat  exercere.    Preterea  omnes  libertates,  immunitates  a  pre- 


284 

decessoribus  nostris  Romanis  pontificibus  ordini  vestro  concessas,  nec  non 

libertates   et  exemptiones   secularium  exactionum   a  regibus    et  principibus 

vel   aliis    fidelibus   racionabiliter  vobis   indultas  auctoritate    apostolica   con- 

firmamus,   et   presentis   scripti   privilegio    communimus.     Decernimus   erg-o, 

ut   nulli   omTilno   hominura   liceat   prefatum  monasterium  temere   perturbare, 

aut  eius   possessiones   auferre,   vel  ablatas   retinere,  minuere,   seu  quibus- 

libet  vexacionibus   fatigare,   sed   omnia   integ;ra    conserventur   earum,   pro 

quarum  gubernacione  ac  sustentacione  concessa  sunt,  usibus  omnibus  pro- 

futura  salva  sedis  apostolice  auctoritate.     Si  qua   ig;itur  in  futurum  eccle- 

siastica    secularisve   persona    hanc   nostre    constitucionis    paginam   sciens, 

contra  eam  teraere  venire   temptaverit,   secundo,   terciove   comraonita,    nisi 

reatum   suum    cong-rua   satisfactione    correxerit,   potestatis   honorisque    sui 

careat  dignitate,  reamque   se  divino  iudicio   existere  de  perpetrata  iniqui- 

tate  coo^noscat,  et  a  sacratissimo  corpore  et  sanguine  Dei  et  domini  redem- 

ptoris   nostri   Jesu  Christl   allena  fiat,   atque  in   extrerao  exaraine   districte 

subiaceat  ultioni.     Cunctis  autera  eidera  loco   sua  iura  servantibus  sit  pax 

domini  nostri  Jesu  ChrisU,  quatinus  et  hic  fructura  bone  actionis  recipiant 

et   apud   districtum   iudicem   preraia   eterne    pacis   inveniant.   Amen.  Amen. 

Araen.    *[•  Ego  Gregorius  catholice  ecclesie  episcopus  subscripsi.    f  Ego 

Johannes    S.    Praxedis    presbyter    cardinalis    ss.     -J-    Kgo    Bartholoraeus 

S.Pudenciane  presbyter  cardinalis  tt.pastoris  ss.  f  Ego  Guifredus  tt.  S.Marci 

presbyter  cardinalis  ss.    f  Ego  Sigembaldus  S.  Laurencii  in  Lucina  pres- 

byter  cardinalis  ss.    f  Ego  Stephanus  S.  Marie  trans  Tiberim  tt.  Calixti 

presbyter  cardinalis  ss.    f  Ego  Jacobns  Tusculanus  episcopus  ss.     f  Kgo 

Octavianus  SS.  Sergii  et  Bachi  diaconus  cardinalis  ss.    f  Ego  Raynerius 

s.  Marie  in  Cosmidin  diaconus  cardinalis  ss.     f  Ego  Romanus  s.  Angeli 

diaconus  cardinalis  ss.     f  Ego  Egidius  SS.  Cosme   et  Daraiani  diaconus 

cardinalis  ss.     f  Ego  Petrus  s.  Georo-ii   ad  velura  aureura  diaconus  car- 

dinalis  ss.    f  Ego  Raynaldus  s.  Eustachii  diaconus  cardinalis  ss.     Datuni 

Laterani  per  manum  Martini   sancte  Roraane   ecclesie  vice-cancellarii  III. 

Nonas  Julii,  indictione  II.  Incainacionis  dominice  anno  3ICCXXX.  Pontifi- 

catus  uero  domini  pape  VllIL  ainio  quarto. 

Apographum  in   Monaslico    in   arcliivo  monastorii    Ra)  liradcnsi.s  minus 
corrcctuui  emendavi  c  buUa  Tischnowiccusi  anni  l2Hb. 


225 


CCVI. 


Cirregorius  papa  IX.  „universis  Christi  fidelibus  per  Magdeburg-ensem 
et  Bremensem  provincias,  Poloniam,  Pomeraniam,  Moruriam,  Suraniam, 
Holisantiam  et  Gotlilandiam  constitutis"  literas  dat  monitorias  ad  subsidia 
contra  Prutenos  duci  3Iazoviae  et  fratribus  ))ospitaIis  s.  Mariae  Teutoni- 
corum  praestanda.  Datum  Anagniae,  Idus  Septembrisj  pontificatus  anno 
quarto.  Ci^SO.) 

Palacky'8  Reise  pag.  SJ4.  —  e  Regesto  Gregorii  IX.  anni  IV.  epist.  6i. 


CCVII. 

Frideiicus    imperator  regem   Boemiae    ad  compescendam    ducis    Austriae 
temeritatem  provocat.  ,  l^^P* 

Inviti  trahimur  ad  tuara  et  aliorum  notitiam  principum  adversus  Hen- 
ricum  ducem  Austriae  materiam  publicae  quaestionis  airerre."  cuius  levitas 
ducta  motibus  inconsultis  adeo  processit  in  pnblicum,  et  eius  temerita.s' 
contra  honorem  nostrum  et  imj^erii  di^nitatem  verbo  et'  opere  attentata 
nos  tam  g;raviter  provocavit,  quod  transire  non  possumus  ulterius  incorrectos 
suae  levitatis  excessus.  Ke  vera  quia  dileximus  patrem  suum,  merito 
paterni  servitii  cordi  nobis  est  et  curae,  in  eundem  ducem  et  filium  eius 
favorem  paternae  dilectionis  elTundere,  et  affectionem  nostram  iuxta  suum 
commodum  et  lionorem  ostendere  cum  effectu.  Itaque  cum  apud  Ravennam 
curiam  indixerimus  celebrandam,  vocavimus  ipsum  sicut  caeteros  principes, 
ut  veniret,  pioponentes  eum  amore  paterno  recipere  ac  fovere.  Sed 
maiori  parte  principum  in  multis  laboribus  et  expensis  venientibus  a  remo- 
tis  ipse,  qui  opportunius  venire  poterat,  suum  deneo^avit  accessum.  Heinde 
nobis  transeuntibus  Aqulleg-iam,  cum  eum  ibidem  videre  vellemus,  vocatus 
venire  puerilitfir  recusavit.  Quod  et  nos  habentes  respectum  ad  paterna 
servitia  dissimulare  voluimus  aetatis  suae  moribus  adscribentes.  Quin 
potius  ut  eo  non  recederemus  inviso,  contuliraus  nos  personaliter  ad  terram 
suam  Portae  novae,  quam  habebat  in  Foro  Julii.  Et  ibi  moram  trahentes 
misiraus  pro  eodem,   ut  si   moleslum  sibi  fuerit  in  civitatibus   nostri  imperii 

29 


286 

iios  vldisse,  ad  terram  suam  pro  iiobis  accedere  iion  vitaret.  Quem  veiiientem 
venerabili  affectione  recepimus  satag-entes,  ei  verbo  et  opere  complacere. 
Tantam  insuper  sibi  gratiam  facientes,  quod  pro  sopienda  lite,  quam  in 
exactione  dotis  suae  filius  noster  Conradus  contra  eum  iure  et  viribus 
attentabat,  octo  millia  marcliarum  promisimus  exhibenda:  non  ommittentes 
ei  satisfacere  de  pulcliris  equis  et  aliis  donariis,  ac  libentissime  procurare 
parati,  quae  suis  g-rata  essent  affectibus  et  accepta,  ut  eum  redderemus 
nostris  aspectibus  gratiorcm.  Nuper  autem  in  Alamanniam  venientes,  quia 
de  ipso  fiduciam  habebamus,  non  dubitavimus,  personam  nostram  in  terram 
suam  Stiriae  committere,  ut  ei  darelur  maior  de  nostra  gratia  praesumtio, 
ac  ipse  ad  nostra  beneplacita  se  mag^is  obsequiosum  et  benevolum  exhi- 
beret.  Idem  vero,  cum  essemus  in  eadem  terra  sua,  non  erubuit  duo 
millia  marcharum  a  nobis  exigere  pro  guerra  tibi  et  illustri  reo;i  Hun- 
g-ariae  facienda.  Quas  quia  sibi  non  dedimus,  dixit,  se  nobis  nunquam 
ut  antea  serviturum:  ut  quadara  violentia  non  agnosceret  dominum,  coram 
quo  tam  improbe  loqueretur.  Non  tamen  propter  hoc  moti  nos  fuimus, 
sed  patienter  iuvenilem  eius  dissimulavimus  levitatem  habentes  nihilominus 
in  proposito  sua  commoda  promovere.  Indicta  etiam  3Ioguntiae  curia 
generali  convocavimus  eum  ad  eandem  curiam  termino  constituto,  prout 
generaliter  et  specialiter  singuli  principum  fuerant  evocati.  Qui  cum  prae- 
fixo  termino  convenissent,  idem  dux  nedum  venire  contumaciter  recusavlt: 
quin  potius  cnm  campestri  excrcitu  absque  nostra  licentia  vel  assensu 
terram  regis  Uno^ariae  liostiliter  et  violenter  ingressus  adeo  tantum  prin- 
cipem  provocavit,  quod  ex|)editione  facta  imperii  fines  intravit,  non  sine 
iniuria  nostra  et  imperii  laesione,  humilians  eum  ad  sua  beneplacita,  et  man- 
data.  Interim  etiam  non  contentus  quod  conterminum  sibi  regem  turba- 
verat,  principes  imperii,  videlicet  te  reg;em  Bohemiae,  venerabiles  Magde- 
burgensem,  Pataviensem,  Ratisponensem,  Brandenburgensem,  et  Frigiensem 
episcopos,  Bavariae  ducem,  et  Morariae  mai  chionem  noii  dubitavit  offen- 
dere,  auferens  eis  iura  et  reditus,  quae  in  Austriae  et  Stiriae  ducatibus 
possidebant.  Ad  cuius  debitam  ultionem  tanta  moles  principum  irruisset, 
nisi  quod  pacem  imperii  turbare  vitantes  nobis  et  imperio  detulerunt, 
saepe  coram  nobis  specialiter  per  literas  et  nuncios  non  leves  querimonias 
deponentes.    Delatae  suiit  etiam  querelae  multi|)lices  coram  nobis  pro  parte 


227 

homiiuim  terrae  siiae,  quod  lustitiam  et  iudicium  de  terra  sua  proscripserit, 
et  cum  iniquitate  foedus  iniens  prorsus  abiecerit  aequitatem.  Viduis  et 
orphanis,  quos  iure  fovere  debuerat,  molestus  existens,  divites  opprimens, 
pauperes  coticulcans,  humiiians  nobiies,  et  destruens  populares,  diversis 
flas^itiis  afficiens  subditos,  nuliam  adversus  eos  aliam  causam  habens,  nisi 
quod  pium  sibi  esse  credit  et  licitum,  quidquid  libet.  3[inisteriales  et  alios 
infeudatos,  quos  ab  imperio  tenet,  tanto  graviori  persequitur  vohintate, 
quanto  in  odium  nostrum  et  imperii  afflictos  immaniter  ab  ipso  percepimus, 
et  quanto  de  ipsis  coo;imur  dubitare.  Data  \g'\tuv  per  eum  effroeni  licentia 
luxui,  et  mente  ipsius  in  omnem  viam  malitiae  turpiter  inquinata,  deflorat 
viro^ines,  et  facit  a  suis  complicibus  deflorari,  matronas  venerabiles  deho- 
nestat,  auferens  filias  patribus,  viris  mulieres  per  violentiam.  Et  utinara 
his  contentus  non  exco^itaret  in  patrum  animas  et  virorum:  in  quorum 
iiecem  diversas  specics  mortis  exag-ojerat,  quibus  trucidat  miserabilius  in- 
nocentes.  Pro  quorum  inelfabili  malorum  cumulo  mota  fuit  saepe  nostrae 
prseeminentia  dig-nitatis.  Sed  nos  paterni  servitli  memores  voluimus  cum 
levitate  procedere,  intendentes  a  via  mala  virum  impium  revocare.  Qua- 
propter  monuimus  eum,  beni«;ne  rogavimus,  ut  ad  colloquium  practeritae 
curiae  praeterita  hveme  indictae  Auo^ustae  veniret.  Ibi  de  restitutione 
status  sui  et  ipso  comparando  cum  praedictis  principibus  atque  tecum, 
et  abolenda  infamia  supradicta  eum  alloqui  et  cum  eo  disponere  voleba- 
mus,  provisa  ei  iuxta  requisitionem  et  velle  suum  securitate  conductus 
de  personis,  quas  et  quot  voluit  exeo;isse:  illara  eidem  g-ratiam  exhibentes, 
quod  (juia  dubitabat  pro  huiusmodi  querimoniis  diu  morari,  promisimus  ei 
per  nuncios  suos,  quod  moram  et  reditum  ad  suam  permitteremus  volun- 
tatem,  et  quod  eum  super  obiectis  ad  iustitiam  nullatenus  cog-eremus-;  etiamsi 
deberemus  ofl^ensis  principum  satisfacere  per  nos  ipsos.  Deinde  quia  apud 
Au^ustam  curiam  venire  noluit,  supplicantibus  nobis  pro  iterata  citatione 
sua  dilecto  principe  nostro  venerabili  archiopiscopo  Salzburgeiisi  et  aliis 
nunciis  suis  et  acceptantibus,  ut  apud  Agamiensem  nostram  provinciara 
citaretur,  indiximus  sibi  euiulem  locum  et  termiiium  competentem,  in  quo 
apud  Ag^amiam  ad  nostiam  praesentiam  se  conferret,  ibidem  de  bono  statu 
et  intew^ritate  famae  suae  disponere  cupientes.  Ipse  vero  cum  non  posset 
vulneratae  conscionliae   suae  nefanda   contegere,   etsi  saepius   exposuit  se 

89* 


888 

venturum,  seniper  illuslt,  et  potentiam  nostram  in  superbia  et  abusione 
contemnens  datus  in  sensum  reprobum  et  penitus  effectus  ingratus  caepit 
contra  personam  nostram  verbo  et  opere  macbinari:  ut  praeter  insidias, 
quas  in  captione  dudum  fdii  nostri  Henrici  in  itinere  manifeste  paraverat 
cum  Mediolanensibus  et  aliis  inimicis  nostris,  contra  honorem  nostrum  et 
imperii  moliretur.  Sed  et  nequiter  contra  animam  nostram  excogitans 
misit  nuncios  suos  ad  seniorem  Montanae,  qui  dicitur  Assassinus,  promittens 
ei  pecuniam  infinitam,  ut  nostram  laederet  maiestatem.  Alio  etiam  spiritu 
suae  fatuitatis  inductus,  quod  nobis  est  valde  molestum,  non  est  veritus 
attentare  sanctissimum  in  Cluisto  patrem  nostrum  summum  pontificem,  ut 
sibi  esset  favorabilis,  inducere  satagendo.  Praeterea  nuncios  nostros  in 
securitate  sua  et  conductu  receptos  spoliari  mandavit.  Xenia  quoque  per 
ducem  Rossiae  nobis  transmissa  nunciis  eius  in  contumeliam  et  iniuriam 
nostram  fecit  anferri.  Castra  autem,  quae  Ratisbonensis  quondam  advo- 
catus  nobis  et  imperio  in  sua  morte  Ieg'avit,  non  est  veritus  occupare. 
Nec  omisit  cuncta  praesumere,  quae  nobis  essent  et  imperio  nocumento. 
Qui  cum  nec  deum  timeat,  sicut  dicit,  nec  terrenum  velit  dominum  revereri, 
reverentiam  non  observans  nobilem  dominam  matrem  suam,  suis  bonis 
oraHlbus  spoliatam,  de  terra  sua  turpiter  effuo^avit,  et  si  manum  in  eam 
mittere  potuisset,  uber  eius  infelix  homo  praecidere  minabatur.  Et  nisi  ad 
te  dilectum  principem  nostrum  et  affinem  habuisset  confugium,  cum  con- 
silio  tuo  postmodum  ad  praesentiam  nostram  accedens,  non  haberet,  ubi 
caput  tantae  nobilitatis  domina  reclinaret.  Quae  lachrymis  apud  deum  et 
nos  clamore  continuo  querula  non  cessat,  iustitiam  sibi  adversus  tara  im- 
probum  filiura  implorare.  Nec  possumus  silentio  praeterire,  qualiter  mar- 
chionera  Misnensera  sibi  sorore  sua  nuptui  tradita  et  in  terra  sua  nuptiis 
celebratis  ago^ressus  est  eos  iii  lecto  et  surgere  non  perraisit,  donec  eos 
in  manibus  eius  oranera  dotera  et  ius,  de  quibus  tenebatur  eis  pro  raari- 
tagio,  respondere  oportuit  necessario  remisisse,  contra  securitatem  sibi 
promissam,  quod  nullam  deberet  eis  petitionem  facere  vel  reraissionera 
aliquam  postulare.  3Ietu  insuper  incusso  ministerialibus  suis,  quod  nullus 
evaderet,  nisl  quidquid  petierit  corapleretur:  ut  sibi  et  aliis  suis  intimis 
persecutor  et  tirannus  cominuni  oranium  iudicio  censeretur.  0"'l>us  omnibus 
lacessiti,  cum  tanla  sit  i|»sius  iniquitas,  quod  non  possit  veniam  promereri. 


289 

ad  tot  querimonias  principum  in  nostra  praesentia  replicatas,  ad  querelas 
et  lachr}  raas  matris  suae  petentis  de  nostra  sede  iudicium,  ad  lachrymosas 
voces  nobilium,  et  popularium,  orphanorum,  et  viduarum,  et  omnium  in- 
habitantium  terram  suam  coram  deo  et  nobis  clamantium  contra  eum, 
attendentes  insuper  offensas  nostras  et  imperii  per  eum  nequiter  atten- 
tatas,  ad  condi«;nam  correctionem  eiusdem  exigente  iustitia  duximus  ex- 
urgendum,  responsuri  stulto  secundum  stuhitiara  suam,  ne  sapiens  sibi 
videatur:  sed  discat  per  seipsum,  qualiter  deum  tiraere  debeat  ac  nos  et 
imperium,  teneatur  omnibus  raodis  revereri.  Quae  omnia  tibi  et  aliis  prin- 
cipibus  nostris  duxiraus  exponenda,  ut  rei  certitudo  ad  eius  exterminium 
pateat  universis. 

E  Petri  de  Vineis  Epistolis  lib.  III.  n.  V.   edit.  Basil.   Iselianae  — Han- 
thaler  in  Fastis  Canipililien.  I.  83!<2. 

CCMII. 

Gregorius  papa  IX.  archiepiscopo  Salzburgensi  et  episcopo  Ratis- 
ponensi  imperialis  aulae  cancellario  mandat,  ut  a  praelatis  et  principibus 
imperii  C^nter  'principes  prinms  nominatur  rex  Boemiae}  cautionem  recipere 
procurent  nomine  imperatoris  Friderici  pro  pace  inter  ipsum  et  ecclesiam 
corapactata  apud  s.  Gerraanum  (1230.  23.  Julii).  Datum  Laterani  XVII. 
kalendas  Februarii,  pontiticatus  anno  quarto  (1231.} 

Palacky's  Reise  pag.  25.   —  e  Regesto  Gregorii  IX.  anni  IV.  epist.  96. 


CCIX. 

Gregorius  popa  IX.   confirmat  decisionem  litis  inter   abbatem  Lucensem  ei 

Adam  presbyterum   super  ecclesiis   s.  Nicolai  et  s.  Michaiilis  Znoymae. 

Datum  Laterani  XT'.  Kalendas  Februarii,   1231. 

Ijrregorius  episcopus  seruus  seruorura  Dei.  Dilectis  tiliis  abbati  et 
conuentui  raonasterii  de  Luca  Preraonstratensis  ordinis,  salutem  et  aposto- 
licam  benedictionem.  Ea,  que  iudicio  vel  concordia  terminantur,  tirraa  debent 


230 

et  illibata  consistere;  ac  iie  iii  recidiue  coiitentionis  scrupiilum  relabantur, 
apostolico  conuenit  presidio  communiri.  Sane  petitio  vestra  nobis  exliibita 
continebat,  quod  cura  olim  inter  uos  ex  parte  vna,  et  Adam,  presbyterum 
ecclesie  s.  Mlchaelis  in  Znoi/ni,  Olomucensis  diocesis  ex  altera,  coram 
abbate  de  Jerus  et  coniudicibus  suis  a  sede  apostolica  deleg-atis  super 
iure  parochiali  ecclesie  *.  Mcolai  ad  eorum  monasteriura  pertinente,  sepul- 
turis,  decimis  et  rebus  aliis  questio  verteretur;  tandem  inter  uos  et  eundem 
presbyterura  mediantibus  predictis  iudicibus  amiCabilis  super  his  compositio 
intervenit,  quam  apostolico  roborari  inunimine  postulastis.  Nos  igitur  pre- 
cibus  uestris  benignum  impercientes  assensum  compositionem  ipsam,  sicut 
sine  prauitate  prouide  facta  est  et  sponte  ab  vtracpie  parte  recej^ta,  et 
hactenus  pacifice  observata,  nec  non  in  litteris  predictorum  iudicuui  con- 
fectis  exinde  dicitur  plenius  contineri,  auctoritate  apostolica  confirmamus 
et  presentis  scripti  patrocinio  communimus.  NuIIi  ero^o  omnino  hominuin 
liceat  hanc  paginam  iidstre  confirmationis  infringere  uel  ei  ausu  temerario 
contraire.  Si  quis  autera  hoc  atteraptare  presumpserit,  indio;nationera  omni- 
potentis  Dei  et  beatorum  Petri  et  Pauli  apostolorum  eius  se  nouerit  in- 
cnrsurum.  Datum  Laterani  XV.  Kalendas  Februarii.  Pontificatus  nostri 
anno  IV. 

E  copia  in  arcluvo  ejusdem  monasterii. 


ccx. 

Gregorius  papa   IX.  Consfantiam,   reffinam  Boemiae.   et  bona  in  Moraria, 

ad  eam   ralione   dotalitii  pertinentia,   snb  protecfionem   suscipif  apostolicae 

sedis.     Dt.  Laterani,  IV.  Idus  Aprilis,   1*^31. 

Cjrregorius  episcopus  seruus  seruorura  dei.  Constantie  illustri  regiiie 
Boheraie  salutem  et  spostolicam  benedictionem.  Etsi  sedes  apostolica,  cui 
licet  irameriti  presidemus,  tamquam  uniuersalis  mater  oranibus  aperiat  vis- 
cera  pietatis,  non  tamen  omnes  equali  affectu  prosequitur,  sed  maiori 
piero»;atiua  personas  illas  dilig^it  et  honorat,  quas  in  deuotione  reperit 
proraptiores.  Inde  est  quod  nos  attendentes  deuotionem,  quam  ad  sacro- 
sanctam  Romanam  ecclesiam  matrem  tuam  et  personam  nostram  dinosceris 


831 

habere  sinceram,  et  preter  commune  debitum  pastoralis  officii,  quo  curam 
et  sollicitudinem  tenemur  g^erere  singulorum  specialem,  serenitati  tue  g^ra- 
tiam  exhibentes,  personam  tuam  cum  omnibus  bonis,  que  in  presentiarum 
rationabiliter  possides,  aut  in  futurum  iustis  modis  prestante  domino  poteris 
adipisci,  sub  protectione  suscipimus  apostolice  Sedis  et  nostra;  specialiter 
autem  Brecyxlauiensem,  Ptibizlauiz;  Conowiz,  Godenin,  Bisenz  et  Bude- 
wiffez  prouincias,  quas  ad  te  ratione  dotalitii  asseris  pertinere,  sicut  eas 
iuste  possides  et  quiete,  auctoritate  tibi  apostolica  confirmaraus  et  presentis 
scripti  patrocinio  communimus.  Nulli  erg^o  omnino  hominum  liceat,  hanc 
paginam  nostre  protcctionis  et  conlirmationis  infring^ere  vel  ei  ausu  teme- 
rario  contraire.  Si  (|uis  autem  hoc  attemptare  presumpserit,  indignationem 
ouHii|)otentis  dei  et  beatorum  PoMi  et  Pauli  apostolorum  eius  se  nouerit 
incursuruu).    Dat.  Laterani  1\'.  idus  Aprilis;  pontiticatus  nostri  anno  quinto. 

E  Regesto  Gregorii  IX.  aiini  V.  episl.  i8.  in  tabulariis  Vaticanis. 

CCXI. 

Giegorius  papa  IX.   confirmat  omnes  possessiones  et  liberiates  monast^i 
Daubrawnicensis.     Dt.  Reatae  XI J\  Kal.  Julii,   1231. 

Cjireo;orius  episcopus  seruus  seruoium  dei.  Dilectis  in  Christo  filia- 
bus  .  .  abbatisse  ac  soroiil)us  inclusis  monasterio  sancti  Francisci  in  Mo- 
rauia  constituti.  Salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Sacrosancta  Romana 
ecclesia  deuotos  et  humiles  lilios  ex  assuete  pietatis  ofTicio  propensius 
diligere  consueuit.  et  ne  prauorum  hominum  molestiis  agitontur.  eos  tan- 
quam  pia  mater  sue  protectionis  munimine  conlouore.  Eapropter  dilecte 
in  Christo  lilie  uestris  postulationibus  g;rato  concurrentes  assensu.  personas 
uestras  et  locum  in  quo  diuino  estis  obsequio  mancipate  cum  omnibus 
bonis.  que  in  presentiarum  rationabiliter  possidet.  aut  in  futurum  iustis 
modis  prestante  domino  poterit  adijtisci  sub  bcati  Petri  et  nostra  protectione 
suscipimus.  Specialiter  autem  possessiones  et  alia  bona  uestra.  sicut  ea 
omnia  iu.ste  ac  pacilice  possidetis.  uobis  et  per  uos  monastorio  uestro 
auctoritate  a|»ostoIica  contirmamus  et  presentis  scripti  patrocinio  commu- 
nimus.    NuIIi  evgo  omnino  hominum  liceat  hanc  paginam  nostre  protectionis 


832  

et  confirmationis  infringere  uel  ei  ausu  teraerario  contraire.  Si  qiiis  autem 
hoc  atteniptare  presumpserit.  indig-nationera  omnipotentis  Dei  et  beatorum 
Petri  et  Pauli  apostolorum  cius  se  nouerit  incursurum.  Dat.  Reate  XIIII 
Kalendas  Julii.  pontificatus  nostri  anno  quinto. 

Ex  originali  in  curia  Brunensi;  lad.  J.  n.  5. 


CCXII. 

Pridericus,    Romanorum   imperafor,    Wenceslaum,  filium   Olakari,   innestit 
in  regnum  Boemiae.     Dt.  Melfiae,  mense  Julio,   1231. 

C_/.  In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatls.  Fridericus  secundus 
diuina  fauente  clementia  Romanoruni  iraperator  semper  Augustus.  Jerusalem 
et  Sicilie  rex.  Tum  imperiale  fastigium  sua  rutilat  dio^nitate.  ac  potentie 
sue  sceptra  clarificat.  cum  ad  reg^es  et  principes.  suo  subiectos  imperio. 
sue  radios  claritatis  effundit.  et  ij)sis  paterna  regna  munifica  largitione 
confirmat.  Hinc  est  igitur  quod  per  presentera  Augustalem  paginam  notum 
esse  volumus  tam  modernis  quam  posteris  uniuersis.  quod  cum  olira  uiuente 
dilecto  principe  nostro  Odakaro  illustri  Boeraorum  Reg*e.  recepto  a  dilecto 
principe  et  afiine  nostro  Watizlao  iuniori  Reqe  filio  eius  homagio  iuxta 
morem  concesserinuis  ei  taraquam  primo  ^enito  de  innata  liberalitate  nostra 
regnum  Boemie  post  eiusdera  patris  sui  obitnra  ab  iniperio  possidendura. 
attendentes  ad  presens.  rege  predicto  0.  patre  ipsius  rebus  huraanis  exerapto. 
qualiter  ipse  dura  vixit.  nobis  illustri  Roraanorum  reg^i.  Henrico  carissirao 
filio  nostro.  et  Imperio  deuotus  extiterit.  et  raenioratus  filius  eius  Watizlaus 
Rex  iunior  paterne  deuotionis  ero;a  nos.  dictura  reg^era  filiura  nostrura  et 
Imperium  imitator  et  successor  existat.  atque  iuifiter  «^rata  et  ardua  ser- 
uicia  exhibet.  et  in  antea  exhibere  poterit  giatiora.  nec  non  etiaui  ob 
maioris  dileetionis  «^ratiara.  qua  suo  increraento  teneraur.  cura  illustrera 
reginam  .  C.  dilectam  consobriam  nostram  habeat  feliciter  in  consortem. 
concesslonis  dudum  habite  munera  libeialiter  prosequentes.  Re«;num  Boe- 
mie  cum  orani  bonore  ac  di<^nitate.  ciuitatibns.  castris  villis.  et  lerris  eidem 
regno  pertinentibus.  et  cura  omni  iure  quo  dicUis  rex  pater  eius  idem 
regnum   rationabiliter  noscitur   possedisse.  imperialis   auctoritatis   mnniraine 


833 

confirmanius  jnefuto  Watl/lao  iuniori  leg-i.  tenendura  et  possidendum  sicut 
tenere  debet  a  nobis  et  imperio.  presentis  priuileo^ii  auctoritate  mandantes. 
quatinus  nullus  princeps.  dux.  marcliio.  comes.  leo-atus.  nullaque  sublimis 
persona  vel  humilis.  ecclesiastica  vel  mundana.  contra  presentis  contirma- 
tlonis  nostre  diualem  paginam  venire  presumat.  quod  qui  presumpserit. 
pena  mille  librarum  auri  se  compositurum  ag-noscat.  quarum  medietatem 
curie  nostre.  et  reliquam  parti  passe  iniuriam  se  nouerit  soluturum.  Ad 
huius  itaque  nostre  confirmationis  memoriam  et  robur  perpetuo  valiturum 
presens  priuileoMum  fieri.  et  bulla  aurea  typaris  nostre  maiestatis  impressa 
iussimus  communiri.  Uuius  autem  rel  testos  sunt.  Lando  Reginus.  Ja. 
Capuanus.  et  Marinus  Barensis  archiepiscopi  familiare^  et  fidelos  nostri  , .  . 
Salernitanus  et  Pe.  Brundusinus  archiopiscopi.  R.  lUelfiensis  et  P.  Rauel- 
jensis  o|)iscopi.  frater  Hei-mannus  mag^ister  hospitalis  sancte  Marie  Theo- 
tonicorum  in  Jorusalem.  Pebardus  de  Arneysten  legatus  in  Ytalia  .  .  . 
lang-rauius  de  Luckimber.  comes  Porardus  de  Saumes.*  t^ridericus  de  Karo. 
et  Conradus  de  Smidiluolt.  3[anfridus  marchio  Lanzensis.  Th.  comes  Acer- 
rarum.  Riccardus  marescalcus.  Ricfardus  camorarius.  Henricus  magne 
imperialis  curie  magister  iusticiarius  et  alii  quam  plures.  Sig^nura  domini 
nostri  Fridorici  secundi  doi  oratia  inuictissimi  Romanorum  imperatoris  semper 
Auousti.  Jorusalem  ot  Sicilie  regis.  Acta  sunt  hec  anno  dominice.  incar-* 
nationis  millosimo  ducentesimo  tricosimo  primo.  mense  Julii.  quarte  indi- 
ctionis.  Im|)orante  domino  nostro  Fridorico  doi  «•ratia  illustrissimo  Roma- 
norum  imporatore  semper  Aug-usto.  Jerusalom  et  Sicilie  rege.  anno  imperii 
eius  undocimo.  reg-ni  Jorusalom  sexto.  regni  vero  Sicilie  tricesimo  quarto. 
feliciter.  amen.   Datum  in  ciuitate  Melfie.  anno  mense  et  indictione  pretitulatis. 

E.v  originali  cimi  biilla  atirea  aj)pensa  iii  c.  r.  arcliivo  aulico  Vindobonae,  — 
Excusum  apud  Golda.stum  in  appeiidice  15.  et  alios. 

J 

CCXIII. 

Robertus,   episcopus    Olomucensls,  monasterio    Osloicanensi    confirmal  jus 
pafronafus  ecclesiae  s.  Jacobi  Brunae,  collatum  quondam  a  rege  Premysl. 

Df.  in  Modricz,   1231. 
In   noraine   sancte   trinitatis.    et  indiuidue    vnitatis.     Nos   dei  gracia 
Rubertus.  Olomucensis  episcopus  abbatisse.  et  toti  sacro  conuentui  in  valle 

30 


834 

sancte  Marie.  que  nilgo  dicilur  Ozlauan.  deo  seruientlbus  inperpetuum. 
Cum  antiquorura  matura  et  decocta  prudencia  gesta  teraporum  suorum 
consueuerit  scriptis  mandare.  eo  quod  g^estarum  rerum  memoria  esset  tenax. 
et  firma.  nos  eorum  imitantes  uestig^ia  statuimus  quedam  necessaria  claustro 
vallis  sancte  Marie  in  scriptis  redio;ere.  et  precipue  illa  que  quodam  tem- 
pore  in  nostra  presencia  sunt  difinita.  Nouerit  itaque  tam  presens  etas. 
quam  futura  posteritas.  quod  illustris  memorie  III.  Rex  Bohemorum  Premixl 
nomine.  ad  peticionem  nostram  et  aliorum  bonorum  virorum  pro  remedio 
anime  sue.  et  inclite  recordacionis  Wladizlay.  fratris  sui.  quondam  mar- 
chionis  morauie.  ivs  patronatus  in  ecclesia  sancti  iacobi.  que  est  sita  in 
Burgo  Brunensi.  cum  omnibus  appendiciis  suis.  contulit  claustro  quod  vulo;o 
uocatur  Ozlauan.  ad  usus  inibi  deo  seruiencium.  Super  qua  donatione 
eis  suum  dedit  priuileo^ium.  suo  sigillo  munitum.  que  ecclesia  illos  deberet 
habere  limitos.  quos  tempore  fratris  sui  Wladizlay  consueuerat  habere. 
videlicet  quod  omnes  teutonici.  et  gallici.  prefate  ecclesie  cum  decimatione. 
et  omni  iure  ecclesiastico  debeant  subiacere.  Nos  autem  illi  ecclesie 
concessimus  ius  parrochiale.  quoad  baptismura  et  sepulturam.  et  cetera 
sacraraenta.  que  spectarjt  ad  ius  parrochiale.  quia  illa  ecclesia  temporibus 
nostris  fundata.  et  a  nobis  in  expensis  abbatisse  prenorainate  consecrata. 
Ecclesia  avtera  sancti  Nicolay.  quc  iacet  infra  teniiinos  ecclesie  sancti 
iacobi.  non  debet  habere  sej)ulturara.  nec  ba|)tismura.  nec  huiusmodi  sacra- 
menta  parrocliialia.  Sed  quia  ciues  circa  illam  manentes.  raaxirae  erant 
roniani.  et  linguara  raorauorura  uel  teutonicorura  non  intellig^ebant.  ideo 
auctoritate  nostra  facta  fuit  capella  sancti  nicolay.  et  a  nobis  consecrata. 
et  dedimus  eis  romanura  sacerdotem.  qui  eoruni  linquas  intellig-eret.  et 
confessiones  audiret.  et  haberet  diurnara  vtilitatera.  qualiscujiiquc  posset 
fjcri  de  oblationibus  eorura.  et  siquid  vellent  ei  boni  specialiter  facere 
hoc  suum  esset.  Et  hoc  feciraus  cum  consensu  et  consilio  capituli  nostri. 
Saceidos  autcra  in  ecclcsia  sajicti  Jacobi  non  debet  institui.  nisi  ad  pre- 
.^entationera  domine  abbatisse.  et  conuentus  illius  ecclesie.  salua  vbique 
auctoiitate  diocesani  episcopi  et  archidiaconi.  i(a  ut  eorura  iuri  in  nullo 
dctrahatur.  Nec  sacerdos  debet  institui  ad  ecclesiain  saiicti  Nicolay.  nisi 
saluo  iure  sancti  Jacobi  ecclesie.  ct  ab  ipsa  dcbot  institui.  Testcs  autera 
huius  donationis  et  conliiinationis  suiit  hii.  Arnolnhus  trebecensis.  Conradus 


835 

Zaberdoiiicensis.  Otto  Lmtomislensis  abbates.  Anibrosiiis  prepositus  Cuni- 
censis.  Mauritius  de  Lubes.  Luduicus  et  Siruon  de  Weli^rad  monachi 
ordinis  cisterciensis.  Doniinus  nicolaus.  archidiaconus  Brunensis.  Conradus 
notarius  brunensis.  Et  alii  quam  plures.  Datum  in  Modriz.  anno  ab  in- 
carnatione  domini  31.  CC.  XXXL 

Ex  originali  in  curia  IJrunensi.;  lad.  K.  n.  2. 


CCXIV. 

Wenceslaus,    rex   Boemorum^    monasterio    Welehradensl    conprmai   literas 
patris  sni  Ofakari  ab  anno  1228.    Dt.  in  Metehrad  XV.   Kal.  F^ebruarii, 

In  nomine  sancte  et  nidiuidue  trinitatis.  Amen.  E^o  Wenzeslaus 
dei  g-racia  Rex  Boeraorum  IIII.  monaslorio  Milleffradensi  Cisterclensis 
ordinis  et  fratribus  ibi  deo  scruientibus  i:!perpetuum.  Cum  reo;alis  potestas 
debeat  esse  clemens  et  munilica  et  prccipue  sanctarum  ecclesiarum  pro- 
uidere  libertati  et  securitati,  venerande  anticpiitatis  decernimus  imitari 
vestitjia  et  monasteria  ma^nilicentissime  memorie  auorum  et  proauorum 
nostrorum  constructa,  insuperque  celtbris  memorie  patris  nostri  Premizle 
et  inclite  recordacionis  patrui  nostri  Wladizlay  abbaciam  ab  eis  fuiuiatam, 
dotatam  et  ditatam,  cura  diligentissima  manutenere,  fouere  et  tueri  et 
iura  ipsi  abbacie  afflua  liberalitate  concessa  perpetualiter  conseruare,  in 
quantum  diuina  nobis  concedit  auctoritas  et  nostra  ])erspicacior  prouidencia 
sacrosanctis  ecclesiis  valet  consUlere.  Ins|)eximus  autem  priuileg"ia  ex- 
cellentissimi  patris  nostri  et  insuper  preclari  patrui  nostri,  ideoque  quicquid 
ab  eis  iuris  et  libertatis  concessum  monasteiio  Willegradensi  in  eorum 
priuileg-iis,  eidem  monasterio  abprobamus  et  confirmamus.  Et  ne  quis 
dubitet,  quid  in  priuilegio  patris  nostri  contineatur,  uerbo  ad  uerbum  feci- 
mus  in  hac  carta  exprimi,  vt  nuilius  animus,  cum  ex  autentico  nostro 
certam  rerum  habeat  noticiam,  possit  aliqua  suspicione  turbari,  quando 
nostre  liberalissime  uoluntatis  coo;iioscatur  circa  abbaciam  Willegradensem 
plena  deuocio  et  contiuua  defensio.  Priuileo^ium  g^Ioriosissimi  patris  nostri 
incipit  sic:  In  nomine  elc.  CVide  n.  CLXXXVI.)  Hic  est  expressus  integraliter 

30- 


236 

(eiior  priuileo;ii  patris  nostri  illustris  memorie  regis  Preapiisle,  qui  et  Otlia- 
carus  cog"nomiiiabatur.  Quem  tenorem  nos  auctoritate  nostra  confirmamus, 
et  etiam,  vbicunque  possumus,  eideni  monasterio  plenius  ^t  firmius  volumus 
prouidere,  secundum  quod  conuenit  magnifice  potestati  nostre.  Testes 
quidem  huius  nostre  confirmacionis  et  accedentis  in  priuilegio  patris  nostri 
consensus  sunt  hii,  qui  ad  hoc  uocati  sunt  et  in  quorum  presencia  hec 
acta  sunt,  scilicet  in  capitulo  Willegradensi,  ubi  nostre  potestatis  plena 
accessit  auctoritas.  Nomina  autem  testium  sunt  hec:  Heinricus  abbas 
Placensis  cum  monachis  Lupoldo  et  Heinrico.  Rivvinus  abbas  Gredicensis 
cum  monacho  Sebastiano.  Bohuslaus  filius  Zlauconis.  Heinricus  filius  Witi- 
conis.  Swatoslaus.  Nycolaus  filius  Bohute.  A¥atha  subcamerarius.  Jaroslaus 
subdapifer  et  Zbraslaus  subpincerna.  Sulizlaus  filius  Zvesth.  Strezimirus. 
Ahna  filius  ]\[ilhost.  Daleborus.  Mladota  filius  Bohusse.  Guntherus  de  Bu- 
dissin  Boemi.  3Ioraui  Petrus  comes.  Slawa.  Sudomirus.  Pardus.  Semislaus. 
Johannes.  Andreas.  Gerardus.  Wilehelmus  pincerna  et  Lupoldus  frater  eius. 
Gebehardus.  Que  vt  omnia  rata  permaneant,  hanc  nostre  serenitatis  pa- 
ginam  sigilll  munimine  feciaius  roborare.  Datum  in  Wille^rade  ainio  ab 
incarnacione  domini  ]>ICCXXXH.  XV.  Kalendas  Febrnarii,  per  manum 
Johannis  notarii  nostri,  Lutomericensis  canonici,  presidente  domino  Alberto 
abbate  reuerendo. 

Ex  originali  iri  c.  r.  archivo  aulico  Vindobonae.  —  Aliud  excmplar  autogra- 
phuni  adservatur  in  arch.  ejusdeni  niouasterii  sign.  A.  3.  —  Apographuui 
in  cod.  Welehradensi  Ms.  fol.  6. 


ccxv. 

Wenceslaus,   rex  Boemorum,   confirmat  fundationem   et  dotationem  mona- 
Hterii  Welehrademis  factam  a  patre  suo  Premysl  Otakaro  et  patruo  Wladislao, 
•  marchione  Morariae,   et  varias   libertates   eidcm    monasterio   concedit. 
Dt.  in   Welehrad  XV.  Kal.  Fehruarii,   lJ335j. 

'  In  «omine  sancte  et  indiuldue  trinitatis.  Amen.  Ego  Wenzezlaus 
dei  o^racia  rex  Boemorum  HH.  monasterio  Welehradensi  Cysterciensis 
ordinis    et   fratribus    ibi   deo    seruientibus.     Cum    reg^alis    potestas    debeat 


237 

esse  cleoiens  et  munifica  et  preclpiie  sanctarum  ecclesiarum  prouidere 
libertati  et  securitnti,  venerande  antiquitatis  decreuimus  imitari  uestigia  et 
monasteria  maofniftcentissime  memorie  auorum  et  proauorum  nostrorura  con- 
structa,  insuperque  celebris  memorie  patris  nostri  Premizle  et  inclite  re- 
cordacionis  patrui  nostri  Whtdi%lay  abbaciam  ab  eis  fuiidatam,  dotatam  et 
ditatam  cura  dili^entissima  manutenere,  fouere,  et  tueri  et  iura  ipsi  abba- 
cie  afTlua  libcrtate  concessa  perpotualiter  conseruare,  in  quantum  diuina 
nobis  concedit  auctoritas  et  nostra  perspicacior  prouidencia  sacrosanctis 
ecclesiis  ualet  consulere.  Ins|)exiraus  autem  |)riuilegia  excellentissirai  patris 
nostri  et  insuper  preclari  patrui  nostri,  idooque  quicquid  ost  ab  eis  iuris 
et  libortatis  concossum  monastorio  Wolobratlensi  in  oorura  priuilo«:iis  eidem 
monastorio  a|)probaraus,  conlirniaraus  et  au<^moiitamus.  Noscat  i«;itur  tam 
presons  bominum  etas,  (piara  succossura  postoritas,  quod  nos  specialis 
prerooatiua  diloctionis  claustrura  A^  olo«;radense  conploctcntos  principaliter 
ob  roinodiura  anirac  nostre  et  assecutionera  felicitati*  etorno,  oraniura  quo- 
que  predecessoruift  nost;H)rH»i  aniinabus  salubriter  prouidendo,  vniuorsa 
priuilet^ia  patris  nostri  I*ieinizil,  qul  et  Ottakarus,  felicis  raoraoVie  seronis- 
sirai  booinoruni  ro»;is  tPirii,  patrni  nicliiloiniiius  iiostri  Wladizlay  recorda- 
cionis  pio,  fratris  ociain  iiostri  utorini,  quondam  marchiomim  Jilorauie  et 
orania  instruraoiita,  (juo  supor  doiiacione  vol  oinpcioiie  quocuiKpie  pacto, 
quoue  contractu  liaut  scriboiidi  inodo  ex  parte  episcopojuiu,  clericorura, 
baronura,  railitum,  aduenaruin  Woloo;radensis  assecuta  est  ecclesia,  de 
uerbo  ad  uorbuin,  de  clausula  ad  clausulain,  do  articulo  ad  articulura  iuxta 
tenorein  et  forniain  priullog"ioruin  et  instruinciitorura  porpotualiter  duxiraus 
confirraanda;  perpotuantos  eidera  oranes  donaciones  et  gracias  siraulque  et 
libortatos,  que  sibi  ox  parte  oiniiiura  iiostrorura  predecossoruni  et  con- 
sanguineoruiu  pariter  inpense  sunt.  Adicienles,  vt  in  quacunque  ciuitate, 
villa,  foro,  tlieloneo,  seu  alio  loco  nostre  potostatis,  eciuus  et  aliud  aniraal, 
quocunque  censeatur  vocabulo,  deprebensum  aut  detentura  fuerit,  voluti 
violenter  ablatura  aut  furto  subtractura,  eodetn  precio  rodimatur,  quo  se 
fratres  einisse  prolitontur.  Si  uoro  in  roinodiura  decedenciura  collatura 
fuerit,  idem  precipiraus  obseruari.-  Iii  rei  g'este  euidenciam  et  roT}ur  per- 
petuuin  presens  priuilegium  sigilli  nostri  karactore  consigMiantos.  Testes, 
qui  huic   actioni   intorfue4"unt^  noraiiietenus   subscribendo:   Heinricus  abbas 


238 

Placensis.  Rivviuus  abbas  Gredicensis.  Boliiizlaus  fiiius  Zlauconis.  Hein- 
ricus  filius  AViticonis.  Szuatozlaus.  Nycolaus  filius  Boliute.  Wata  sub- 
camerarius.  Jarozlaus  subdapifer.  Zbraslaus  subpincerna.  Zulizlaus  filius 
Zvestli.  Strezimirus.  Ahna  tilius  Milhost.  Daleborus.  3IIadota  filius  Bohusse. 
Guntherus  de  budissin  Boemi;  Moraui:  Petrus  comes,  Slawa.  Zudomirus. 
Parduz.  Semizlaus.  Johannes.  Andreas.  Gerardus.  Willehelnuis  pincerna.  et 
Liupoldus  frater  eius.  Gerardus.  Datum  in  AVelegrade  anno  ab  incarna- 
cioue  domini  MCCXXXII.  XV.  Kal.  Februarii,  per  manum  Johannis  notarli 
nostri,  Lutomericensis  canonici.  Presidente  domino  Alberto  abbate  reue- 
rendo.  Hoc  sancientes,  vt  priuileoMorum  nostrorum  violatores  in  cameram 
nostram  et  successorum  nostrorum  decem  marcas  auri  componant. 

Originale  in  c.  r.  aulico  archivo  Vindoboiiae  ciini  sigillo  appenso  genuino 
quidem  et  illaeso,  sed  filis  sericeis  delabentibus  inepte  applicato;  diplonia 
ipsum  secundum  computum  F.  Palacky  est  sublestum,  quura  cliaracterem 
seculi  XIII.  cc.  medii  prae  se  ferat;  tenor  vero  diplomatis  impugnari  non 
potest.  —  Apographum  iu  codice  Welehradensi  Ms.  fol.  13. 

CCXVL 

Wenceslaus,  rex  Boemorum,  emtionem  villae  Boleluc  confirmat  Radoslao, 
archidiacono  Olomucensi,  cc.  1232. 
WCencesIaus)  dei  ^racia  rex  Boemorum  omnibus,  ad  quos  littere 
iste  peruenerint,  salutem  in  eo,  qui  est  salus  omnium.  Notum  sit  vniuersis 
et  sino;uIis  litteras  presentes  inspecturis,  quod  cum  medietatem  ville,  que 
vocatur  boleluch  a  nobili  viro  Bohuzfao  filio  Protiuen  Radozlaus  archi- 
diaconus  Olomucensis  cum  omnibus  appendiciis  emisset,  videlicet  pratis, 
siluis,  aquis,  taberna,  molendino  cum  terra  ad  benefTicium  venatoris  per- 
tinente,  ad  nos  humiliter  accedens  peciit,  quatenus  regia  munificencia 
suam  emcionem  liberaliter  confirmaremus,  ne  inposterum  ab  aliquo  vel 
aliquibus  questio  moueatur,  et  ne  factum  obliuionis  desidia  sepeliatur,  nos 
ad  preces  ministri  Barnabe  et  fratrum  eius  videlicet  Ilermanni,  Engilscalci, 
Cunradi  dc  Brunna  inclinati  ob  deuocionis  predicti  archidiaconi  obsequium 
regia  auctoritate  confirmamus  et  sig"illi  nostri  munimine  roboramus,  dantes 
ei  potestatem  vendendi  claustris,  vel  coo;natis  vel  cuicunque  voluerit  con- 
ferendi.     lluius  autem  sollempnis  confirmacionis  testes  sunt  isti :  Preborius 


839 

curn  filiis.  Wocco  de  thowachow  cum  homiiiibus  suis.  Wocco  subcamera- 
rius.  Thomas.  Victor.  Moises  archidiaconus.  Johannes.  3[artinus.  lasco 
miles  .  .  . 

Apographum  in  codice  Welehradensi  Ms.  sec.  XV.  fol.  48. 


CCXVII. 

Ijrregorius  papa  IX.  ministris  et  fratribus  ordinis  Praedicatorum  hi 
regno  Boemiue  constitutis  praedicationis  oflicium  contra  Prutenos  injungit, 
ac  Bohemos,  cjui  Hierosolymitanum  iter  voverant,  commutato  voto  adversus 
Prutenos  signa  attollere  imperat.  l)t.  Reate  X.  Kalendas  Februarii,  pon- 
tificatus  anno  V.  (1832.) 

Raynald  XIII.  p.  4<J6;  —  Palacky's  Reise  p.  85.  —  e  Regesto  Gregorii 
IX.  amii  V.  epist.  168. 

CCXVIII. 

Wenceslaus.  rex   Boemiae,   confumal  monasteiio  Oslovanensi  literas  fun- 
dationis  a.  1228.  datas.     Dt.   in  Znoym,   Vll.  idus  Augusti,   1838. 

In  nomine  sancle  et  indiuidue  trinitalis.  Eo;o  AVencezlaus  rex  boe- 
morum  qvartus.  Monasterio  Vallis  sancte  Marie  qvod  wlgo  uocatur  Ozlo- 
wan.  et  deo  ibidem  seruientibus  inperpeluum.  Cvm  regalis  potestas  debeat 
esse  clemens  et  munifica.  et  precipue  sanctarum  ecclesiarum  prouidere 
libertati.  et  securitati.  venerande  antiquitatis  decreuimus  imitari  uestigia. 
et  monasteria  de  consensu  et  uoluntate  ma^nifici  patris  nostri  Premixl  in 
regno  nostro  constructa.  specialiter  autem  abbaciam  sanctimonialium  vallis 
s.  3Iarie  in  Ozlavvan  cisterciensis  ordinis  a  quadam  nobili  matrona  nostra 
domina  Helwidi  constructam.  cura  dilig-entissima  manutenere  fouere  et  tueri. 
et  iura  ac  libertates  ipsius  abbacie.  a  prefato  venerando  patre  nostro  afflua 
liberalitate  concessa.  prout  in  ipsius  priuilegio  continetur  perpetualiter 
conseiuare.  Et  ne  quis  dubitet.  qvin  nostre  liberalissime  uoluntafis  coo;no- 
scat  circa  prefatam  abbaciam  plena  deuocio  et  continua  defensio.  quicquid 
in  priuilegio  gloriosissimi  patris  nostri  continetur.  uerbo  ad  uerbum  in  hac 


840 

carta  fecinms  annotaii.  quod  sic  incipit.  In  nomine  sancte  irimkilh  ef  in- 
diuidue  ^mitalis.  Ego  Premizl  qui  et  othacaius  tcrcius  rex  Boemorum 
.  .  .  Oide  n.  CLXXXV.J  Hic  est  expiessus  integ-ialiter  tenor  priuileg^ii 
patris  nostri  illustris  memorie  Premizl.  qui  et  Otluicarus  coonominabatur. 
Quem  tenorem  nos  auctoritate  nostra  confirmamus.  et  eciam  ubicunque 
possumus  eidem  monasterio  plenius  et  firmius  uolumus  prouidere.  secundum 
quod  conuenit  magnifice  potestati  nostre.  Testes  autem  liuius  confirma- 
cionis  sunt  liii.  Albertus  abbas  Weigradensis.  cum  A¥alclunio  et  Jacobo 
monachis  ordinis  cisterciensis.  Wicpertus  de  sancto  ypolito.  Cunradus 
notarius  brunnensis.  Henricus  filius  Witiconis.  Bohuzlaus  de  ^  ranow. 
Hruto  de  Betowe.  Hartlibus.  Wilhelmus.  et  frater  suus  Livpoldus.  Henricus 
filius  Pribrami.  Lvtoborius.  Branizlaus.  Bohusch.  znoemenses.  Theodericus 
procurator  Znoemensis  prouincie.  et  alii  quam  plures.  Datum  in  Znoim. 
per  manum  Johannis  notarii  nostri.  Lvthomericenses  canonici.  Anno  ab  in- 
carnatione  domini  M.  CC.  XXXH.  VH.  Idvs  Augusti. 

Ex  originali  in  curia  Brunensi;  lacl.  K.  / 


CCXIX. 

Premysl,  marchio  3loraviae,  capellano  suo  Gregorio  terram  duorum  came- 

rariorum   in  ipsius   villa   Lodenice   et  silvam   adjacentem   confert.     Dt.   in 

Znoym,  mense  Novembri,   183!<d. 

In  nomine  domini  amen.  Premisl  Dei  g;racia  marchio  Morauie.  Om- 
nibus  ad  quos  presens  scriptum  peruenerit.  Cum  in  signum  prouidencie 
principalis  facta  et  statuta  nostra  littere,  que  baculus  est  memorie,  com- 
mittere  debeamus:  Notum  facimus  vniuersis,  quod  nos  fideli  capellano 
nostro  Gregorio  digna  retribucione  ipsius  seruicio  nobis  exhibito  principa- 
liter  recompensare  volentes  terram  duorum  camerariorum  in  ipsius  villa 
nomine  Lodeniche  existencium  et  siluam  adiacentem  pro  ipsius  commodo 
ampliori  contulimus  hereditarie  possidenda,  precepta  ewangelii  attendentes: 
digfnus  est  operarius  mercede  sua.  Quum  autem  quoiumlibet  hominum 
statuta  et  facta  processu  temporis  euanescere  consueuerunt,  ad  huiusmodi 
errorem   repellendum  et  dubietatera  importunam  hanc  nostram  donacionem 


241 

presenti  littere  inserentes  nostri  sigilli  appensione  imperpetuum  confirmamus. 
Hii  sunt  testes.  Wocco  Olomucensis  caraerarius.  Semizlaus.  Priborius  iudex 
Olomucensis.  Zlauata.  Zpitata  venatores  Olomucenses.  Wokko  subcaraera- 
rius.  CVrb  subdapifer.  Idik  subpincerna.  Bludo  tilius  Bludonis.  Bludo  tilius 
Onsonis.  Bobuzlaus  filius  Protbiuen.  Beneda  marscalcus.  Beneda.  Woina 
filii  Woine.  Sudomirus  filius  Sudomiri.  Pabianus.  Woina  tilii  Luder.  Bocko 
filius  Gerardi.  Nabrad  filius  Weliz.  Zbizlaus.  Predbor  filii  Miloslai.  Ratibor. 
Tworimir  filii  Budizlai.  Bun.  Jurik.  Buz  filii  Priborii.  Zaulsse  nepos  Semi- 
zlai.  Bose.  Bobuta.  Brecizlaus.  Neplab  filii  Neplah.  Vlastibor.  Gilye  filii 
Jankonis.  Predbor  filius  Ratrairii.  Ceren.  Jacssa.  Luder  filii  Scripen.  Luczlaus 
filius  Nedamiri.  et  alii  quam  plures.  Datura  in  Znoym  per  manus  Bartbo- 
lomei  dilecti  protbonotarii  nostri  anno  dominice  incarnacionis  M.  CC.  XXXIL 
mense  Nouembris. 

Apographum  in  codice  privilegioruni  membran.  n.  I.  sec.  XIV.  f.  5J3.  in  arch. 
capituli  Olomucensis. 


ccxx. 

Tesfameniutn   Roberti,  episcopi   Olomucensis,   continens  fundationem  piae- 
posifurae  Olomucensis,  aliasque  pias  ordinafiones.   S.  d.  (1232.) 

In  noraine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Eg"o  Robertus  Olomucensis 
episcopus.  Ea,  que  debent  babere  firmitatem  et  rite  sunt  ordinata  merito 
debent  in  scriptis  redigi,  ne  cuiusquam  inuidia  fraude  uel  violencia  valeant 
immutari.  Nouerint  itaque  tam  presentes  quam  futuri,  quod  preposituram 
in  Olomuc  instituimus,  cui  ad  refeccionem  fratrum  tres  villas  assi^nauimus : 
villam,  que  vocatur  Dub,  cum  duobus  aratris.  Dluhoniz  cum  aratro.  Ofte- 
yriby  cum  aliquantis  alueariis  apura,  redditus  capelle  de  Cromezir.  Exceptis 
biis,  que  ad  sacerdotem  inibi  seruientem  secundum  quod  antiquitus  ordina- 
tum  fuit  pertinebant,  cura  aliis  quibusdam  rebus  in  Olomucz  molendino  et 
quibusdam  curiis.  Addidiraus  eciam  ei  decimam  vinee  noue,  quam  planta- 
uimus  in  Pusfimir.  Quedam  eciara  addidit  ei  rex,  secundura  quod  con- 
tinetur  in  priuilegio  reofis,  in  quo  libertas  Olomucensis  ecclesie  continetur, 
quod  dominus  papa  contirmauit.  'Ecclesie  in  Pusfimir  dedimus  ad  aratrura 

31 


248 

ct^^dimidluin  iii  ipsa  uilla  et  terram  ad  aratrum  in  Drissiz  et  totam  terrara 
(juam  liabuimus  in  Schelchdol,  decimam  trium  aratrorum  et  prouentum 
nostrum  in  omnibus  vendicionibus  et  censu  et  caseorum  et  quaduordecim 
denariorum.  Vineam  eciam,  quam  emimus  cum  arboribus  infra  sepem  eius- 
dem  vinee  contentls.  Insuper  addidimus  ei  ducentos  numos  de  censu  nostro 
ibi  accipiendo,  quia  duos  ordinauimus  sacerdotes,  ad  quorum  vsus  ista 
spectare  debent;  et  qualibet  septimana  due  misse  debent  dici  exceptis 
aliis,  vna  pro  peccatis  et  altera  pro  defunctis,  nisi  infirmitas  eorum  pre- 
])edierit  uel  grauis  superuenerit  necessitas,  et  tantum,  quod  obmissum  fuerit, 
debet  suppleri.  Ad  iumen  ecclesie  Olomucensis  dedimus  qualibet  septimana 
triginta  numos,  ut  sancti,  qui  lucent  in  luce  perpetua,  nostri  luminis  hono- 
rentur  coUacione.  Vt  autem  cresceret  seruicium  in  ecclesia  Olomucensi 
prebendam  ordinauimus  in  hunc  modum:  Villam  Tucep  totam  cum  aratro 
et  molendino  prepositure  et  obediencie  fratrum,  pro  qua  reficiuntur  in  ad- 
uentu  et  in  quadragesima,  dedimus,  medietatem  prepositure  et  medietatem 
obediencie.  Ne  sit  eis  g-raue  nouum  pascere  canonicum,  nouo  canonico 
assignauimus  loco  prebende  duodecim  denarios  qualibet  septimana  de  tha- 
berna  medonis  in  Cromezir  et  terram  spectantem  ad  episcopatum  in  Gu%- 
ssow  de  redditibus,  quos  canonici  percipiunt,  ante  tempora  ista  nichil  debet 
habere,  quoadusque  ei  ex  consensu  fratrum  ita  prouideamus,  ut  bene  fieri 
possit.  Quicunque  tenet  uel  tenuerit  istam  prebendam,  debet  succedere 
in  primam  vacantem  et  tunc  integre  omnia  cum  fratribus  percipere.  Pre- 
benda  vero  illa  post  hoc  debet  alii  conferri,  vt  probetur,  qualis  vite  futurus 
sit,  et  sic  consensu  fratrum  succedat  in  prima  vacante  et  hoc  in  perpetuum. 
Prepositus  et  obedienciarius  de  villa  prenominata  debent  dare  duo  prandia 
fratribus,  et  illis  diebus,  quando  dantur  prandia,  vna  missa  djcatur  pro 
peccatis  et  alia  de  sancto  Johanne  Euang:elista  et  fratres  pariter  con- 
ueniant.  Terram  episcopatus  nostri  in  Rathay  et  aliam,  quam  ibidem 
acquisiuimus,  cum  quinque  marcls  dedimus  ecclesle  Olomucensi.  Inde  sunt 
cottidiane  misse  pro  defunctis  ordinate  in  ecclesia.  De  Rathay  debent 
dari  tria  prandia  fratribus  in  tribus  diebus,  in  quibus  debent  dici  tres 
misse,  vna  pro  animabus  omnium  fidelium  defunctorum  episcoporum  et 
canonicorum  illius  ecclesie  et  anima  patris  et  matris  nostre  dicetur,  alia 
missa  pro   peccatis,  quani   diu  nos   uiuinuis,  quo   post  vitam   nostram  debet 


243 

cominutari  in  missam  anniuersarii  nostri.  Tercia  dicatur  in  honore  sancte 
Crucis  solempniter.  Si  quid  vero  fratres  possunt  inde  plus  vti,  vtantur. 
Pro  marchionissa  ordinata  est  vna  refeccio  in  die  sancti  Johannis  euan- 
geliste,  alia  refeccio  semel  in  aniio.  Et  tunc  debet  dici  inissa  pro  peccatis, 
quam  diu  ipsa  uluit.  Post  mortem  vero  eius  debet  commutari  in  missam 
anniuersarii  eius.  Memoria  patris  et  raatris  eius  debet  esse  in  ecclesia 
illa  et  hoc  pro  iilis  terris,  quas  contulit  Olomucensi  ecclesie.  Quicquid 
continetur  in  priuilegio  abbatis  de  Welleg"rad  a  nobls  concesso  et  sigillo 
nostro  munito,  vel  in  abbatis  de  Luca,  vel  in  abbatis  de  Luthomissl  uel 
in  abbatis  de  Gradissch,  tantum  de  decima  de  Nackel,  uel  in  priuilegio 
dominarum  iuxta  sanctum  Petrum  a  nobis  dato  cum  canonicorum  testimonio 
totum  sit  ratum.  Vt  ruiem  hec  omnia  rata  permaneant,  hanc  pao^inam 
nostro  sigillo  fecinuis  muniri  et  huius  nostri  facti  transgressores  excom- 
municauimus.  Si  quis  vero  successorum  nostrorum  dicat,  facile  fuit  ei 
conferre  ea,  que  non  acquisiuit,  in  recompensacionem  coUatorum  respon- 
deant  pro  nobis  possessiones  empte  et  recuperate,  redditus  episcopatus 
multiplicati,  adaucta  et  emendata  edificia  que  omnia  pre  'se  sine  nostra 
voce  nostri  laboris  ferant  testimonium.  Altare  quoddam  sancte  Katharine 
consecrauinuis  in  ecclesia  beati  Petri,  cui  dedimus  thabernam  quandam  in 
Prerow  et  terram  vnam  ad  aratrum  in  Bezfruzicz  et  decimam  duorum 
aratrorum  in  Jarogneuiz  circa  Cromezir;  pro  hac  collacione  debent  solui 
prandium  fratribus  et  clericis  in  festo  ipsius  virginis,  et  fratres  debet  ibi 
conuenire  et  vesperas  et  vigilias  et  cetera  diuina  oflTicia  solempniter  cele- 
brare.  Ecclesiam  Olomucensem,  quara  vir  sancte  raeraorie  Sdiko  edificauit, 
nos  post  incendiura  sicut  hodie  apparet  reparauimus.  Cuius  patronis  corpus 
et  animam  et  iter  nostrum  commisimus.  amen. 


Apographum  in  codice  privilegiorum  chartaceo  n.  II.  sec.  XIV.  f.  84.  in  arch. 
capituH  Oloniucensis. 


3i* 


244 


CCXXI. 


Conslantia,  regina  Boemiae,  cum  filio  Piemysl,  marchione  Moraviae,  donant 

tnonasterio  ad  s.  Pelrum  Olomucii  terram  in  Drozdowice.    Acium  in 

Olomuc,  XI /.  Kal.  Februarii,   1233. 

Iii  iioinlne  sancte  trinitatis.  Notuin  sit  «niuersis  tara  presentibus  quara 
futuris  presentera  pag-inara  inspecturis  quod  Ego  Constancia  dei  gratia 
Regina  Boemiae  et  Premizl  filius  meus  eadem  gracia  Marchio  Moravie 
mecura.  pro  reraedio  aniraarura  nostrarura  et  predecessorum  nostrorura  de- 
uotis  uirginibus  circa  ecclesiam  sancfi  Petri  in  Olomuz  Cbristo  faraulantibus 
terrara  ad  castrura  Gradecense  pertinentera  in  willa  que  dicitur  Drozdowic. 
contuliraus  iure  bereditario  in  perpetuura  pacifice  possidendam.  Pauperibus 
super  fundum  earundem  in  predicta  wiila  residentibus  eandem  quam  wille 
Oloraucensi  Episcopatui  antiquitus  collate  habent  plene  et  absolute  indul- 
gentes  libertatera.  Hec  autem  feciraus  Alberto  nobili  viro  qui  tunc  Castrum 
Gradecense  tenebat  et  ad  quem  ratione  castri  dicta  terra  pertinebat  exi- 
stente  presente  et  huic  nostre  collacioni  beniuoUim  prebente  consensura  et 
fauorera.  Et  ut  nostra  eleraosina  stabilis  et  rata  perraaneat.  presentera 
cartam  sio;iilorum  nostrorura  muniraine  feciraus  roborari.  Huius  rei  testes 
sunt.  Woch  caraerarius.  Holach  purcrauius.  Prebor  iudex.  Ones.  Seraizlaus. 
Spitata.  Slauata.  Mztata  castellani  Olonmcenses.  Johaiuies  decanus.  Rado- 
zlaus.  archidiaconus  Olomucensis.  Moyses  arcliidiacoiuis  Brecizlauiensis. 
Nicolaus  archidiaconus  Biunensis.  Alexius.  Henricus.  canonici  Olomucenses. 
Actum  in  Olomuz.  XH.  Kalendas  Februarii.  anno  doininice  incarnacionis 
Millesimo  CC.  XXX.  HI. 

Ex  orjginali  in  archivo  capituli  Olomucensis. 

CCXXII. 

Constantia,    regina    Boemiae,    et  Premysl,   marchio  Morariae,   confirmant 

civibus  de  Freudenthal  privilegium  Otakari   ab  anno  1213.     Acta  in 

Olomuc,  mense  Januario,   1233. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Eg^o  Constantia  dei  gratia 
regina    Boeraie    et  Premizl  filius   raeus    eadem    gratia   marchio  Morauie. 


845 

notum  faciraus  vniuersls  tara  modernis  quam  futuris  ad  quos  presens  pa^ina 
peruenerit.  quod  exhibita  nobis  humilis  petitio  dilectorum  ciuium  de  Ureu- 
dendal  continebat.  quatenus  priuilegium  felicis  recordationis  Premizl.  regis 
Boheraorum  mariti  et  patris  nostri  karissimi.  eisdem  ciuibus  concessum  de 
innate  clementie  gratia  confirmare  dignaremur.  cuius  quidem  priuileg-ii 
tenor  conscriptus  est  in  hec  verba  .  Premizl  dei  gratia  .  .  (Vide  n.  LX.) 
Et  ut  hec  omnia  et  singula  in  hoc  priuileg-io  per  articulos  specialiter 
expressa  terapore  vite  nostre  rata  et  inconuulsa  prefatis  ciuibus  perraaneant 
hanc  nostre  confirmationis  pag-inam  sigillorum  nostrorum  muniraine  iussimus 
roborari.  Huius  rei  testes  sunt  hii.  Woch  camerarius.  Holach  purcrauius. 
Prebor  iudex  Oloraucenses.  Beneda  maisalcus.  Sezema  pincerna  doraini 
Marchionis.  Victor.  Blud.  Voitech  de  Medlov.  Oztoy.  Johannes  decanus. 
Radozlaus  archidiaconus.  Moyses  archidiaconus  Brecizlauensis.  Esav  archi- 
diaconus  Prerovensis.  Nicholaus  archidiaconus  Brunnensis,  Henricus  cano- 
nici  Oloraucenses.  Gregorius  capenanus  noster.  Acta  sunt  liec  in  Olorauz. 
mense  Januario  anno  dominice  incarnationis  Millesirao  CC.  XXXHI.  in- 
dictione  sexta. 

E  codice  Ms.  Tischnowicensi  sec.  XIV. 


CCXXHI. 

Constanda,    regina   Boemiae,    et  Premysl,  marchio    Moraviae,   confirmanl 

monasterio  Siloensi  literas    Waceslaw  ducis  ab  anno  1174.  super  praedio 

Stannern  et  silva  Borek.     Acta  in  Olomuc,  mense  Januario,   1:^33. 

In  noraine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Ego  Constantia  dei  gratia 
regina  Boeraie  et  Preraizl  filius  nieus  eadem  giatia  marchio  Morauie.  no- 
tum  facimus  vniuersis  tam  presentibus  quara  futuris  quod  ad  petitionem 
abbatis  Siloensis  nomine  Hermanni  litteras  quondam  Waczlai  ducis  super 
corarautatione  prediorura  in  terre  nostre  ditione  facta  nobis  hurailiter  ex- 
hibitas  in  huius  scripti  tenorem  transcribi  fecimus  in  hec  verba.  In  noniine 
domini  ...  ego  Wacezlaus  dux  Morauiensis  ...  1174  —  (Vlde  Tom.  I. 
n.  CCCXIIF.J  —  Et  ut  hec  orania  et  singula  in  hiis  litteris  per  arti- 
culos   specialiter  expressa  omni  euo   rata    et  inconuulsa   fratribus   prefati 


846 

raonasterii  pennaneant  hanc  nostre  confirmationi.s  pa^inam  sigillorum  no- 
strorum  mnnimine  iussimus  roborari.  Huius  rei  testes  sunt  hii.  Woch 
caraerarius.  Holach  purcrauius.  Prebor  iudex  Olomucenses.  Beneda  raar- 
salcus.  Sezema  pincerna  domini  Marchionis.  Victor.  Blud.  A^oitech  de  3[edlov. 
Oztoy.  Jqhannes  decanus.  Radozlaus  arcliidiaconus.  Moyses  archidiaconus 
Breclzlauensis,  Esav  archidiaconus  Prerovensis.  Nicholaus  archidiaconus 
Brunnensis.  Henricus  canonici  Olomucenses.  Gregorius  capellanus  noster. 
Acta  sunt  hec  in  Olomuz.  mense  Januario  ailno  dominice  incarnationis 
Millesimo  CC.  XXXHI.  indictione  sexta. 

Ex  eodem  codice  Tischno  wicensi.  ^ 


CCXXIV. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  Trinitatis.  Amen.  Nouerint  igitur 
posteri  et  presentes,  quod,  quia  serenissima  mater  nostra  Constantia,  regina 
Boemie,  pro  remedio  anime  sue  pariter  et  nostre,  concepit  fiindare  mona- 
sterium  dominarum  Prag^e  in  ecclesia,  que  dicitur  S.  Petri  in  vico  Teuto- 
iiicorura:  nos  Dei  gracia  Wenceslaus,  rex  Boemie,  cupientes  matris  nostre 
desiderium  promonere,  concedimus  eidem  et  donamus  circuitum  Withsin... 
Datum  Prage,  anno  incarnationis  dorainice  M.  CC.  XXXIH.  Indictione  VI. 
VIII.  Idus  Februarii,  per  manum  Arnoldi  Cancellarii. 

Millauer  —  Der  deutsche  Ritterorden  in  Bohmen  pag.  91. 

ccxxv. 

Nos  Constantia,  Dei  gratia  regina  Bohemie,  coniux  quondam  bone 
memorie  regis  Ottocari,  circuitum  Withsin  .  .  .  quem  Wenceslaus  filius 
noster,  gloriosus  rex  Bohemie,  nobis  donauit  monasterio  Tepiensi  vendi- 
dimus  cum  pertinentiis  omnibus  .  .  .  Solutionis  autem  series  sic  processit: 
concepimus  siquidem,  Prag-e  in  ecclesia,  que  dicitur  S.  Petri,  in  qua  fra- 
tres  hospitalis  S.  Marie  de  domo  teutonica  raorabantur,  locare  Cisterciensis 
ordinis  moniales:  ad  quarum  alimoniara,  ab  eisdem  fratribus,  villam  Glupetin 
cum  suis  pertinentiis,  et  quedam  bona  alia  comparauimus  pro  mille  et  quin- 


247 

gentis  marcis:  et  in  sexceiitis  marcis  abbatem  ad  conuentum  Teplensis 
ecclesie,  ipsis  fratribus  delefi^auiraus  debitores.  Verum  quia  in  ecclesia 
S.  Petri  Prag^e  domine  religiose  ordinis  Cisterciensis  commode  non  pote- 
rant  commorari:  ipsis  in  Morauia,  in  loco,  qui  Tumowic  dicilur,  compe- 
ientem  constituimus  mansionem:  bona  vero,  que  a  predictis  hospitalariis 
emeramus,  videlicet  Glupetin  cum  suis  pertinentiis,  S.  Francisci  contulimus 
hospitali.  Memorati  autem  abbas  et  conuentus,  predictis  fratribus  has 
villas,  Bichcovici,  Vezel,  Ugezdez,  curiam  in  Lutomiric,  Perna,  cum  vineis 
et  aliis  pertinentiis;  pro  quadring^entis  marcis  exposuerunt:  et  insuper  in 
puro  aro^ento,  ducentas  marcas  eisdem  plenarie  persoluerunt.  Ut  autem  . . . 
Acta  autem  sunt  hec  anno  domiiiire  iiicarnationis  M.  CC  XXXllI.  liidi- 
ctione  VI.  VIII.  Idus  Februarii.     i)ata  Prago  in  ciaustro  S.  Georgii. 

Millauer  —  ibidem  pag.  92. 

CCXXVI.  '       V 

•^■»  .  • 
JNos  Wenceslaus  —  quod  mater  nostra  Constantia,  illustris  reofina 
Boemie,  D.  Abbati  Johanni  de  Tepla,  nostra  voluiitate  annuente,  circuitum 
Withsin,  Utheri,  Oleschowic,  Leschen,  Posho,  J)re\vohrisi,  Starawez, 
Dobrawoda,  Nemschize,  Hyrztowo,  Brachometi,  Otroschin,  Dizowe,  Botru- 
zowo,  Qualizi,  Bohuslawe  cum  omnibus  suis  attinentiis,  pro  DC  marcis 
argenti  vendidit  hereditario  iure  possidendum:  ut  cenobium  S.  Petri  Prafi^e 
in  vico  Teutonicorum,  a  fratribus  domus  teutonice  pro  MD  marcis  com- 
paratum  posset  exsoluere.  Testes  autem  buius  rei  sunt  hii:  Aeiierabiles 
viri:  Abbas  Bernhardus  de  Buch,  Abbas  Petrus  de  Strahow,  Abbas  Her- 
maunus  Siloensis,  Arnoldus  cancellarius  reg-ie  aule,  Wissehradensis  pre- 
positns:  Gerhardus,  canonicus  eiusdem  ecclesie:  Johannes,  notarius:  Wil- 
helmus,  notarius:  Henricus  de  novo  castro:  Wacco,  subcamerarius:  Bohu- 
zlaus,  frater  eius :  Henricus,  filius  Zmyl :  Zawische,  filius  Witegonis :  Nostup 
de  Frinberg:  Neulaz,  filius  Radi.slai:  Budislaus,  filius  Jaroslai,  Zulezlaus: 
Zlawnik:  Yposch:  Przibislaus  cuiu  fratre  Brunone:  Pizibislaus,  filius  Spd: 
Zbrazlaus,  subpincerna:  Gallus,  filius  Marquardi:  Fridericus,  filius  Naserad: 
Witha   de  Stankowic:    Cunradus   da   Walkenberg:   Nothat,  Campanosius, 


348 

et  Lambinus,  fratres:  de  domo  teutonicorum,  Yolkmarus:  et  iterum  Volk- 
marus:  31ladota:  Gozwin:  Hermannus:  et  alii  quam  plures.  Ut  autem  ... 
Facta  sunt  hec  anno  dominice  incarnationis  M.  CC  XXXIII.  Iiidictione  VI. 
AIII.  Idus  Februarii.     Datum  Pra^e,  per  manum  Arnoldi  cancellarii. 

Millauer  —  ibidem  pag.  94. 

CCXX\  II.  * 

Gregoriiis   papa   IX.  monasterio   Dattbraimicensi   indulgentias  elargitnr. 
Datum  Anagniae^   VII.  Kalendas  Martii,   11^33. 

Irregorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Vniuersis  Christi  fidelibus 
per  Olomucensem  diocesim  constitutis.  Salutem  et  apostolicam  benedictionem. 
Qvoniam  ut  ait  apostolus  omnes  stabimus  ante  tribunal  Christi  recepturi 
prout  in  corpore  j^essiraus  siue  bonura  fuerit  siue  raalum.  oportet  nos  diem 
messionis  extreme  misericordie  operibus  preuenire.  ac  eternorum  intuitu 
seminare  in  terris  quod  reddente  domino  cum  multiplicato  fructu  recollio;ere 
debeamus  in  celis  firmam  spem  fiduciamque  tenentes.  quoniara  qui  parce 
seminat  parce  et  metet.  et  qui  seminat  in  benedictionibus  de  benedictionibus 
et  metet  uitam  eternara.  Cum  igitur  in  sanctorum  festiuitatibus  debeant 
ecclesias  uisitare  fideles.  si  cupiunt  apud  deum  eorum  sulfrag-iis  adiunari. 
vniuersitatem  uestram  moneraus  et  hortauuir  in  doraino.  quatenus  ecclesiam 
sancti  francisci  de  Dubraunic  in  eius  festo  ipsius  petituri  sufTrag^ium.  et 
pias  sororibus  loci  eiusdem  que  in  paupertate  suam  sufricientiam  posuerunt 
elemosynas  largituri  cum  deuotione  debita  uisitetis.  ut  per  hec  et  alia 
bona  que  domino  inspirante  feceritis.  ad  eterne  possitis  felicitatis  gaudia 
peruenire.  Nos  enim  de  omnipotentis  dei  misericordia  et  beatorum  Petri 
et  Pauli  apostolorum  eius  auctoritate  confisi.  omnibus  in  festo  ipso  corde 
contrito  et  hurailiato  accedentibus  ad  ecclesiam  supradictam.  viginti  dies 
de  iniuncta  sibi  penitentia  misericorditer  relaxamus.  Datum  Anagnie  VII. 
Kalendas  Martii.  pontificatus  nostri  anno  sexto. 

Ex  origiuaii  in  ouria  Bruueusi;  lad.  J.  n.  6. 


249 

CCXXVIII. 

Gregorms    papa    IX.    episcopo    Olomucensi   mandut^    ut   Daubrawnlcense 
monaslerium  adversus  molestatores  tueatur.     Dt.  Anagniae^   VII.  Kalendas 

Martu,   1*^33. 

Cireg"orins  papa  nonus,  non  absqiie  dolore  cordis,  et  pliniina  turba- 
tione  dldicit,  quod  ita  in  plerisque  partibus  ecclesiastica  censura  dissolvltur, 
et  canonicae  sententiae  severitas  enervatur,  ut  viri  religfiosi,  et  hi  maxime, 
qui  per  sedis  apostolicae  privile«;ia  majori  donati  sunt  libertate,  passim 
a  malefactoribus  suis  injurias  sustineant  et  rapinas,  dum  vix  invenitur,  qui 
congrua  illis  |)rotectione  subveniat,  et  i)ro  fovenda  pauperum  innocentia 
se  murum  defensionis  opponat.  Specialiter  autem  abbatissu  et  moniales 
monasterii  de  Daulrrawnik,  pauperum  inclusarum  Olomncensis  dloecesis, 
tam  de  frequentibus  injuriis,  quam  de  ipso  cotidiano  justitiae  conquerentes, 
literis  petieiunt  apostolicis  excitari,  ut  ita  videlicet  eis  in  tribulationibus 
suis,  contra  malefactores  earum,  a  quocumque  prompta  magtianimitate  suc- 
curratur,  quod  ab  angustiis  quas  sustinent  et  pressuris  tuto  possint  prae- 
sidlo  respirare.  Eapropter  papa  idem  Greo;orius  venerabili  fratri  episcopo 
Olohiucensi  et  dilectis  liliis  abbatibus,  prioribus,  praepositis,  archidiaconis, 
decanis  et  aliis  ccclesiarum  praelatis  por  Olomuconsem  dioecesim  constitutis 
mandat  atque  praecipit:  quatenus  illos,  qui  possessiones  vel  res,  aut  domos 
praedictarum  inonialium  irreverenter  invaserint,  aut  ea  injuste  detinuerint, 
quae  praedictis  monialibus  ex  testamento  decidentium  relinquuntur,  seu  in 
ipsas  vel  ipsarum  aliquam  contra  apostolicae  sedis  indulta  sententiam  ex- 
communicationis  aut  interdicti  pracsumpserint  promulgare,  vei  decimas  nova- 
liura  quae  propriis  sumptibus  excolunt,  seu  nutrimentis  animalium  ijisarum 
spretis  apostolicae  sedis  privilegiis  extorquere,  monitiono  praemissa,  si 
laici  fuerint,  publice  candelis  accensis,  singuli  illorum  in  parochiis  suis, 
excommunicationis  sententia  jiercellant,  si  vero  clerici  vel  canonici  reo*u- 
lares  seu  monachi  fuerint,  eos  appellatione  remota  ab  ollicio  et  benelicio 
suspendant,  neutram  relaxaturi  sententiam,  doncc  praedictls  monialibus  in 
Daubravnik  plenarie  satisfaciant,  et  tam  laici  quam  clerici  seculares,  qui 
per  violentain  manuum  injectionem  in  moniales  ipsas  anathematis  vinculo 
fuerint  innodati  cum  dioecesani  episcopi  litteris  ad  sedem  iipostolicam  venientes, 

32 


850 

ab  eodem  vinculo  mereaiitur  absolvi.     Datnm  Anagniae,  septimo  Calendas 
Martii,  pontificatus  sui  anno  sexto. 

Ex  Annalibus  monasterii  S.  Thomae  Brunae  ab  anno  1769.  Mss.  communi- 
cavit  R.  D.  Abbas,  Cyrillus  Napp. 


COXXIX. 

Premysly   marchio  3toraviae,   monasterio  Lucensi  jus  patronafus    ecclesie 
in  Primetice  confert.     Dt.  in  Znoym,  IV.  Nonas  Aprilis,   1233. 

In  Nomine  Sancte  trinitatis.  amen.  Premilz  miseracione  diuina  Mar- 
chio  morauie  omnibus  Cliristi  fidelibus  in  perpetuum.  Cum  inter  cetera 
uirtutum  insignia  quadam  excellencia  speciali  preluceant  caritatis  opera 
ipsis  primum  relig^io  debet  intendere  christiana  per  que  multitudo  graciarum 
feliciter  adaug;etur.  ac  post  exilium  huius  mundi  peregrinantibus  celestis 
reg-ni  patria  salubriter  aperitur.  Omnes  itaque  modernos  ac  posteros  scripti 
huius  consideracionem  et  copiam  habituros  presencium  exibitione  uolumus 
edoceri.  quoniam  pro  remcdio  aiiime  iiostre  ius  patroiiatus  ecclesie  de  uilla 
nostra  que  Primetic  uulgariter  nuncupatur.  Moiiasterio  de  Luca  cum 
omni  iure  ad  nos  spectante  contulimus  tam  hilariter  quaiii  libenter.  ut  uiri 
religiosi  domino  famulantes  ibidem.  releuata  ipsorum  indio^encia  sustenta- 
tione  g"audeant  ampliori.  nosque  oracioiiibus  eorumdem  sperate  consolacionis 
beneficia  consequentes.  adepta  remissione  peccaminum  perfrui  possimus 
consortio  beatorum.  Vt  autem  donacio  prememorata.  quam  afFectuose  ac 
devote  in  pios  usus  et  iustas  causas  duximus  conuertendam.  rata  et  inuio- 
labilis  cursu  temporum  perpetuo  perseueret.  ob  resecandum  tocius  ambi- 
g'uitatis  scrupulum  obuiandumque  malitie  hominum  seu  ignorancie  presentem 
pag;inam  sigilli  nostri  munimine  fecimus  iiisi«'niri.  subscriptionem  testium 
nichilomiims  adhibentes  quorum  nomina  sunt  in  sequentibus  subarata.  Bohu- 
zlaus  filius  Zlauconis.  Pribizlaus  sororinus  Jarosonis.  Albertus  de  Sliuan. 
Pribizlaus  Dyrsizlaus  filii  percos.  Ctibor.  Beiieda  de  Bethov.  Semizlaus. 
Wilhalnuis  camoranus.  Ben.  Bui«>'«;rauius  de  Znuim.  AA^yrs.  Ratibor.  Arc- 
lebus.  Boliobud.  Ilrut.  Lupoldus  pinccrna.  Bohuse.  Piostcy.  Lutobor.  Lupus. 
Ostov.  Dethelcc.  Henricus.  Pribrami.  Branizlav.  Beneda3Iarsalcus  Maichionis. 


851 

3Iarquaidus  dapifer.  Sezeina  plncerna.  Bocko.  3Iicul.  Joliftfines  Bahuse. 
filii  Prozimiri.  Wipei-tus  prepositus.  31arquardus.  Thyino  Symon  Thomas 
Vjctor.  31ilos.  petrus  Wilhalmus  Fisicus  Greg-orius  Nicolaus  Helyas  Bar- 
tholomeus.  Acta  sunt  hec  Aniio  dominice  incarnacionis  M.  CC.  XXX.  III. 
Indictione  V.  datum  Znoyem  per  manus  Hilarii  notarii.  IIII.  Nonas  aprilis. 

Ex    originali   ejusdcm  monasterii;   sign.    F.  3.  cum   sigillo   servato  appenso, 
cujus  insigne  est  aquila. 


ccxxx. 

Joannes  qnidam  Sybothae  dlsponens  de  praediis  suis  inelae  infra  Polonos 
el  Moravos  statuendae  tnentionem  facif.     Df.   in  Pransyna   in  die  s.   Viti, 

1S33. 

In  nomine  domini  amen.  Eg-o  Johannes  Sybothe  sciens  horam 
mortis  incertam  esse  et  malens  distribucionem  rerura  mearum  in  uita  mea 
facere  quam  post  mortem  meam  alieno  arbitrio  relinquere  faciendam.  de 
rebus  meis  ita  finaliter  disposui  duobus  filiis  patrui  mei  videlicet  Semyano 
et  Ottoni  relinquo  duas  uillas  quas  ultimas  locaui  in  densa  silua  circa 
metas.  Item  cum  socrus  mea  et  vxor  mea  bene  meruerint  apud  me 
necessitati  earum  quam  diu  vixerint  tenear  prouidere.  si  super  vixerint 
michi  ambe  uel  vna.  relinquo  eis  uel  ei  uillam  meam  Cresse  et  uillam 
meam  pransinam  in  qua  dominus  Thomas  wratislauiensis  Episcopus  fundauit 
ecclesiam  in  honore  beati  Petri  apostoli  sccundum  quod  ipsa  uilla  proten- 
ditur  «sque  ad  aquam  pransynam  et  ad  ortum  eiusdem  aque  et  uillam 
Chisouitz  cura  earum  attinenciis.  ut  norainatis  uillis  vtantur  ipse  arabe 
uel  una  earum  quara  diu  uixerit.  post  mortera  autem  earum  statuo  quod 
eedem  uille  relinquentur  deo  alicui  videlicet  Ecclesie  secundura  ipsarura 
arbitrlura.  Reliquam  autera  totara  terram  meam  que  est  vltra  prans}nam 
versus  Osohlogam  cum  uilla  mea  Gostonia  et  parte  uille  mee.  que  est 
super  ortum  Pransyne  relinquo  Episcopo  et  Ecclesie  wratislauiensi  et 
lubram  ipsam  et  quitquid  circa  partes  illas  cesserit  in  partem  polonie  cnm 
stafufa  fuerif  mefa  infra  polonos  et  moranos.  quod  autem  fuerit  m  parfe 
Jlorauie  de   lioc  ita   sit  sicut   statuit  frater  meus  domazlaus.     Cum   auteoi 

32^ 


25g 

socrus  mea  si  eo^o  siiper  uluerem  ei  dederit  michi  uillam  iu  Gay  ante 
wratislauiara  secuiidum  quod  ipsa  est  professa  coram  domino  T.  wratisla- 
uiensi  Episcopo  et  omnibus  subscriptis  eandem  eciam  uillam  post  mortem 
meam  relinquo  beato  Johanni  ponens  in  opcione  eiusdem  Episcopi  si  sibi 
placuerit  uillarum  omnium  predictarum  plenam  in  presenti  intrare  posses- 
sionem  de  uillis  beati  Johannis  michi  et  socrui  mee  et  vxori  mee  in  equi- 
pollenti  preuideat  utilitate  quo  ad  nostram  uitam.  Ita  videlicet  quod  here- 
ditates  mee  pienotate  beato  Johanni  cedant  in  presenti  cum  omnibus  atti- 
nenciis  et  utilitatibus  que  ad  ipsas  pertincre  noscuntur.  post  mortem  autem 
nostram  uille  que  ex  parte  Ecclesie  memorate  pro  usu  uite  nostre  nobis 
fuerint  assignate  omni  fructu  et  apparatu  ad  ipsam  ecclesiam  reuertantur. 
Aclum  est  hoc.  Anno  dominice  incarnacionis  M.  CC  XXXIII.  in  die  san- 
ctorum  viti  et  sociorum  in  uilla  mea  Pransyna.  In  die  qua  fundauit  pre- 
notatus  Episcopus  Ecclesiam  in  eadem  uilla.  et  feci  disposicioiiem  hanc  in 
presencia  eiusdem  Episcopi  et  Magistri  Reginaldi  archidlaconi  de  Opol. 
Socrus  mee  et  vxoris  mee.  Ottonis  venatoris  consanguinei  mei.  voycesi 
pincerne.  Makarii  filii  adalberti.  Alexii.  marcussii  cognatorum  meorum.  her- 
manni  tribuni  de  Othmuch.  Mag-istri  ade  Canoiiici  wratislauiensis.  domini 
Martini  Cancellarii  Episcopi.  Alberti  plebani  sancti  Sepulcri  de  leg-nicz. 
Golardi  capellani  Cracouiensis  Episcopi  Grodyslai  filii  lupi.  Slauici  Johannis 
tilii  pipini.  nicolai  Sulizlai  capellanorum  domini  Episcopi.  Stephani  fratris 
Jacconis.  Johannis  calui.  Bogdani  Subdapiferi.  albrachti  et  multorum  alio- 
rum  clericorum  et  laicorum. 

E  Libro  nigro  ecclesiae  Wratislav.  apogr.  in  analectis  Prof.  Stenzel. 


CCXXXI. 

Wenceslaus,  rex  Boemiae,  restiluU  monasferio  Siloensi  bona  a  filiis  Wol- 

frumi  et  Hanoijri,  nobilium  de  iMoravia,  ablala.    Dt.  apud  Cladrub,   VIII. 

Kalendas  Septembris,   IS33. 

INotum  sit  omnibus  presentem  paginam  infipecturis.  quod  nos  AA^^ence- 
zlaus  dei  o^racia  Boemorum  rex.  Ecclesias  Dei.  que  per  regnum  Boemie 
sunl  constructe.  tam  in  temporalibus  quam  in  spiritualibus  proficere  uolenles 


253 

et  dilatari.  monasteriiira  Syloense.  quod  a  prog^enitoribus  meis  ad  lionorem 
dei  fundatum  est.  sed  a  filiis  Wolframmi  nobilis  nostri  de  Morauya  uiolenter 
est  oppressum  de  manibus  eorundem  liberare  disposuimus.  ut  serui  dei 
liberius  et  quietius  in  omni  tranquillitate  et  quiete.  pro  pace  nostra.  et 
pro  statu  reg-ni  nostri.  deum  Ibidem  ualeant  exorare.  Hii  autem  sunt  ter- 
mini  silue  et  predii.  in  Borek.  a  dextra  parte  uie  Humpolecensis.  qua  itur 
in  Morauiam.  per  montera  Rozocatech.  et  ab  ipso  monte  ad  uiam  que 
vocatur  Nahaber.  et  per  eandem  uiam  Nahaber.  usque  ad  ryuulum  zmrytsna. 
qui  ryuulus  sicut  Gyglauam  influit.  Abinde  per  ascensum  fluminis.  Gyglaue. 
usque  ad  locnm  illum  ubl  ryuulus  Otuirna  ipsum  fluraen  influit.  Abinde  per 
ascensum  eiusdem  ryuuly.  usque  ad  ortum.  Abinde  spacio  interposito  oritur 
ryuulus  Wizkydna.  qui  ryuulus  sicut  Cleteisnara  influit.  nullius  bonis  inter- 
iacentibus  metas  ecclesie  deterrainat.  Igitur  prediura  illud  Borek.  cura 
suis  pertinentiis.  siluis.  pratis.  pascuis.  et  ryuulis.  super  quibus  inter 
predictiira  raonasteriura  et  fllios  Wolframrai  contentio  habebatur.  sicut  per 
sententiam  recolende  meraorie  patris  nostri  obtinuit.  auctoritate  regia.  coram 
testibus  infra  scriptis.  eidem  monasterio  confirmauiraus.  Facta  est  hec 
conflrraatio.  anno  dominice  incarnacionis  31.  CC.  XXXHI.  octauo  Kalendas 
Septembris.  in  capella  oranium  sanctorum.  apud  Clradorub.  coram  testibus 
infra  scriptis.  Johainie  prag-ensi.  Roberto  Olomucensi  episcopis.  Ypolito 
archidiacono  pragensi.  Bernardo  scolastico  Piagensi.  Herraainio  preposito 
Lutomericensi.  Marquardo  archidiacono  Luthoraericensi.  Laurencio  canonico 
prag-ensi.  Sdezlao  caraerario  nostro.  Vitkone  seniore.  et  ultkone  iuniore. 
Chastolovv  nobili  nostro.  Nostup  castellano  nostro  de  Friraberk.  Brechizlao. 
Zbrazlao.  Sulizlao.  Budizlao.  et  Jarozlao.  filiis  Jarozlay.  Ad  huius  igitur 
nosire  contirmationis  firmitatem  presentem  cartam  nostro  sigillo  duxiraus 
roborandam. 

Ex  originali  ejusdem  monasterii  in  analectis  F.  Palacky.  — Excu.'^.  incorre- 
ctius  dedit  Pelzel  in  Vita  Caroli  IV.  II.  436. 


254 

CCXXXII. 

Premysl,  marchio  3lorariae,  monasferio  in  Lanfjheim  villam  Doloplaz  in 
dislrictu  Olomucensi  donat  sub  sigillo  Ottonis,  ducis  Meraniae,  soceri  sui. 
'   .  •  1233. 

lii  nomine  sancte  et  indiiiidue  trinitatis.  Amen.  Eg^o  Premizl  dei 
gracia  Marchio  Moraiiie  inperpetuum.  Pium  ac  deo  placitum  opus  creditur 
pie  religioseque  viuentibus  ac  deo  famulantibus  subsidia  vite  atqne  solacia 
procurare.  Nouerint  io;itur  tam  presentes,  quam  post  futuri,  quod  eo^o 
spe  vite  eterne  prouocatus  ecclesie  dei  genitricis  in  Lankei/m  fratrum 
inibi  deo  seruiencium  indig-encia  atque  deuocione  oculo  clemeiiciore  con- 
templata  villam  in  Doluplaze  denominatam  in  districtu  Olomucensi  constltu- 
tam  cura  vniuersis  pertinenciis  suis,  videlicet  ag-ris,  siluis,  pratis,  viis, 
inviis,  itibus  et  reditibus  quesitis  et  non  quesitis  manu  potestatiua  cum 
omni  libertatis  racione  et  integ^ritate  contradidi,  exclusis  eciam  seruilibus 
oneribus,  peticionibus,  collectis  et  exaccionibus  camerariorum  et  bene- 
ficiariorum  et  eius  accusacionis,  que  Narok  appellatur.  Sane  obseruandum, 
quod  earuradem  possessionum  pensiones  atque  prouentus  memorato  conuentui 
in  aduentu  domini  et  quadragesima  ad  alleta  coemenda  et  oleum  inte^ra- 
liter  sunt  deputati  et  nulla  obliuione  seu  necessitate  vmquam  hec  nostra 
institucio  erit  immutanda.  Neque  igitur  ecclesiastica  secularisue  persona 
huic  nostre  tara  pie,  taraque  legittime  donacioni  atque  ordinacioni  inposte- 
rum  aliquatenus  temerario  ausu  valeat  contraire,  sed  pocius  lata  inperpe- 
tuum  maneat  et  inconcussa,  presentera  paw;inara  conscribi  atque  nostro, 
socerique  nostri  domini  O.  illustris  Ducis  Jleranie  sig-illis  testiumque 
munimine  fecimus  roborari.  Acta  sunt  hec  anno  oracie  MCCXXXIII. 
presentibus  et  cooperantibus  viris  nobilibus  ac  discretis  quorum  nomina 
infra  sunt  annotata.  Testes  itaque  sunt  Dux  prefatus  Meranie.  Henricus 
de  Cvnnenberc  et  filii  eius  Henricus  et  Cviieraundus.  Henricus  de  AYsten- 
rode  et  frater  eius  Babo.  Otto  de  Sconebrunne.  Albertus  de  Blassen- 
berch.  Deinhardus  de  Truhpahc  pincerna.  Gotfridus.  Slavir  marscalcus 
et  suorum  ministerialium  plures.  I)e  iiiea  vero  potestate  atque  dicione: 
Holach  burgrauius.  Szeraizlaus  camerarius.  Bohuzlaus  mao^ister  venatorum 
Oloraucenses.   31ilich  burg-rauius  Gradicensis.   Bohubude  de  Honehu.  Crut. 


Lupoldus  pincerna  Znoymenses.  Wirchozlaus.  Zauis  de  Tassow  Brunnenses. 
Clrho  dapifer.  Wocko  subcamerarius.  Eg-idius  subpincerna.  Beneda  sub- 
pincerna.  Victor.  Wlaztibor.  Lassek  milites  curie.  Sdizlaus  prepositus 
Bruiniensis.  Markwardus.  Henricus  sacerdotes.  Simon.  Tliiemo  diaconi  et 
alii  plures.  Datum  per  manus  Hilarii  notarii,  VH.  Kalendas  Octobris  in- 
diccione  sexta. 

E  codice  Welehradensi  Ms.  fol.  22. 

ccxxxni. 

Hermunnus    Balko,   maghfer    de  domo    Teufonica,   hona    in  Humpolec  et 
super  Gihlawa  Hermunno,  abbuti  Siloensi,  vendit.    1S33. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  Amen.  Quia  per  successiones 
temporum  sepe  debiiitatur  memoria  hominvm.  oportet  vt  ea  cpie  a  uiris 
fidelibus  rationabiliter  actitantur.  testibus  et  scri|)to  confirmentur.  ne  per 
antiquitatem  inmvtetur  in  tempore.  quod  novvm  semper  debet  esse  et  stabile. 
Inde  est  qvod  hermannvs  Balko  frater  et  magister  de  domo  tevtunica  cum 
fratribus  deg"entibus  ibidem.  notvm  facimus  vniuersis  qvod  domino  hermanno 
siloensi  uenerabili  abbati  vendidimus  bona.  illa  que  Iiabvimus  in  hvmpolz 
et  svper  Gightva.  villas  videlicet  podole.  dobre.  scrisowe.  bogedunze.  pust- 
sin.  cum  vniversis.  in  silvis.  pratis.  venationibus.  molendinis.  et  rivvlis  in 
terris  cultis  et  iiicultis.  et  omnibus  pertinentiis.  pro  centvm  marcis  arg^enti. 
Ovamvis  autem  in  rebus  saciis  venditio  locum  non  habeat  videlicet  in 
ecclesiis.  quia  tamen  cum  v^niuersitate  transeunt  ivs  quod  in  ecclesiis  sitis 
in  prediis  que  vendidimus  habuimus  tradidimus  simpliciter  et  absolute  pre- 
dicto  abbati  et  fratribus  degentibus  ibidem  rerum  venditarum  dominium 
concedentes.  ipsis  tradidimus  possessioneui  corporalom  promittentes  eis  de 
euictione  et  uitio  cavtionem.  Facta  est  autem  hec  venditio.  Anno  giRcie 
31.  CC.  XXX.  III.  quoram  domino  pereg^rino  quondam  Episcopo.  et  fra- 
tribus  ordiiiis  nostri.  Henrico.  gladota.  Gozwino.  Chvnone.  Bertoldo.  Ber- 
toldo  et  thederico  sacerdotibus.  huo^one  laico.  et  aliis  quara  pluribus.  Vt 
evgo  venditio  iiiter  iios  liabita  et  coiitractus  ratvs  et  inconvvlsus  permaneat 
presentem  kartulam  sig-illi  nostri  appensione  duximus  roborandam. 

Ex  origiiitili  in  musco  Moravico. 


256 


CCXXXIV. 


RoheriuSy  episcopus  Olomucensis,  confirmat  renditionem  honorum  in  Humpolec 
et  super  Gihlawa,  necnon  decimas  ecclesiae  Iglaviensis.   1^33. 

JtVobertus  miseratlone  diuina  Olomucensis  ecclesie  episcopus.  Omnibus 
Christi  tidelibus.  presentem  paginam  inspecturis.  salutem  in  vero  saiutari. 
Nouerit  tam  presens  hominum  etas.  quam  in  Christo  successura  posteritas. 
quod  accedentes  ad  nos  tunc  Prage  constitutos.  venerabiles  viri.  Hermannus. 
cognominatus  Batko.  frater  et  magister  de  domo  teufonica  cum  fratribus 
suis.  et  Hermannus  abbas  Sgloensis.  nobis  humiliter  et  deuote  supplicarunt. 
quatinus  emptionis  et  venditionis  contractum  inter  conuentum  monasterii 
Syloensis.  et  inter  eandem  domum  Teutonicam  mutuo  habitum.  et  coram 
domino  Pereo^rino  quondam  Pragense  episcopo  ac  aliis  viris  ydoneis  et 
honestis  terminatum.  super  bonis  temporalibus.  que  prefata  domus  Teutonica 
in  Humpolz  et  super  Gyglaua  iuste  ac  legittime  possidebat.  et  que  pro 
centum  marcis  argenti  vendidit  S>Ioensi  monasterio  memorato.  propter 
ratihabitionem.  scripti  nostri  attestatione  et  nostri  appensione  sigilJi  con- 
firmaremus.  Cum  ia;itur  prefatus  Hermannus  Balko  et  fratres  sui.  ius  quod 
habuerunt  in  ecclesiis  sitis  in  prediis  que  vendiderunt.  simpliciter  et  abso- 
lute  tradiderint  cum  decimis  integ;ralibus  tam  theloneorum  quam  vlllarum 
prefato  Hermanno  abbati  et  ecclesie  Syloensi.  vt  g;estorum  series  predi- 
ctorum  per  nostram  attestationem.  firmius  robur  habeat  et  munimen.  ad 
petitionem  partis  utriusque  presentem  pag^inam  nostri  impressione  sio;iUi 
duximus  roborandam.  curam  animarum  abbati  Syloensi  et  fratribus  eius  in 
Gyo^Iaua.  que  ad  nostre  spectat  diocesis  iurisdictionem  committentes.  De- 
cimas  quoque  ad  prefatam  ecclesiam  in  Gygiaua  spectantes.  in  villis  quas 
hic  nominetenus  specificamus.  scilicet  Bohikoxle.  Borisowe.  vizenowe.  Ko- 
ssowe.  Dobresoicic.  Hel/iota.  Boleniilzic.  Stihor.  oliud  Stibor.  Bukowe.  aliud 
Bukowe.  Smirzna.  Sarech  et  Poretz-.  ecclesie  Syloensi  perpetuo  j)resenlibus 
conliiinauimus.  statuentes.  et  sub  interminatione  anathematis  districtius  inhi- 
bentes.  ne  quisquam  insultu  maligno  contrauenire  presumat.  uel  modis 
aliquibus  obuiare.  Acta  sunt  hec  anne  ^ratie  M.  CC.  XXX.  Tertio. 
Pontificatus  nostri  anno  XXX.  quarto. 

E  vidiuiatione  cc.  15il3.  in  museo  Moravico. 


257 


CCXXXV. 

Consfontia,  regina  Boemiae,  circuifum  Kygow  monasferii  Gradicen$is  cum 

omnibus  suis  possessionibus  in  suam  profecfionem  recipity  eidemque  amplis- 

simas  fiberfafes  concedif.     Df.  in  Tisnow,   133-3. 

lii  nomine  sancte  et  indiuidue  trinilatis.  Amen.  Constantia,  Dei  gra- 
cia  Boemorum  reofina,  iiionasterio  Gradicensi,  Premonstratensis  ordinis,  et 
rainistris  del  ibi  degentibus  in  perpetuum.  Cum  reofalem  deceat  excellen- 
tiam,  uenerari  et  promouere  in  omnibus  sanctam  ecclesiam,  nostre  uisum 
fuit  clementie,  id  imitari  et  execjui,  (piod  nostre  serenitati  cederet  ad  meritum, 
et  sancte  matris  ecclesie  transiret  ad  prouectum.  Ibi  etiam  recte  locantur 
beneficia,  ubi  crcscunt  merita,  ibi  decenter  g"ratia  impertitur,  ubi  cum 
premiis  cumulatur  gloria.  Xouerint  itaque  tam  preseiites  quam  futuri,  quod 
nos  ex  consensu  filii  nostrl  Wenceslai,  illnstris  quarti  reg^is  Boemorum, 
circuitum  nomine  Kifjow  cum  omnibus  suis  possessionibus  siue  acquisitis, 
siue  acquirendis,  et  a  nostra  benignitate  nec  non  successorura  nostrorum 
largitate  eidera  loco  in  prouincia  Brezfauiensi,  ad  nos  pertinente,  sito 
impensis  in  nostram  tutelam  et  protectionem,  sicut  merito  debemus,  rece- 
pisse,  istasque,  que  subscripte  sunt  libertates,  pro  salute  anime  mariti 
nostri  Ottacari,  inclyte  memorie  regis  Boemorura,  ac -ob  reuerentiam  domus 
Gradicensis,  cuius  bona  sunt,  cum  affectu  nostre  g^ratie  contulisse.  Libertas 
autem  bec  est,  quam  a  pietate  nostra  statuimus  obseruari.  Omnes  uillas 
et  possessiones,  quas  modo  prelibata  ecclesia  in  iam  dicto  circuitu  possidet, 
vel  postea  est  possessura,  ab  orani  onere  tributorum,  vectig^-alium,  collecta- 
ram  aliarumque  exactionura,  siue  ad  principem  vel  beneficiarios  spectantium 
quocunque  modo  nouerint  esse  absolutas;  adiicientes,  ut  nullus  principum 
successorum  nostrorum  uel  baronum,  nobis  uel  eis  subiectorum,  pro  castro- 
rum  edificatione  uel  reedificatione  uel  aliqua  ingruenti  expeditione  bomines 
prefati  circuitus  audeat  inquietare.  Jus  autera,  quod  datur  pro  capite, 
eis  concediraus,  hoc  de  fure  statuentes:  Si  in  eorum  habitat  possessionibus, 
et  deprehensus  fuerit  in  furto  manifesto,  vel  de  aliquo  occulto  accusetur, 
videlicet  quoad  iudicium  I\?rri  candentis,  vel  aque,  vel  vomeres  calc^ndos 
vel  duelli   etc,  et  conuiucatur  in  aliquo  istorum  in  iudicio  seculari,  eidem 

33 


258 

monasterio  bona  furis  siue  rei  integraliter  reraaneant,  iudices  auteni,  quorum 
interest,  faciant  de  eo,  quod  iustum  eis  videbitur.  Si  autem  horaines  eius- 
dem  monasterii  coram  iudicibus  culpabiles  inueniantur,  nec  uobis  nec 
ludicibus  nostris  curialibus  uel  bencficiariis  aliquid  inde  utilitatis  proueniat, 
sed  apud  idem  cenobium  culpe  pcrseueret  satisfactio,  nisi  in  eo,  in  quo 
tenetur  satisfacere  suo  aduersario.  Ceterum  ut  orania  breuiter  coniprehen- 
damus,  omnem  uUlitatem,  que  spectat  ad  vsus  nostros  uel  bcneficiarios 
a  nobis  infeudatos,  eis  remittimus,  ut  plena  ^audeant  libertate.  Statuimus 
etiam,  ut  nuUus  camerarius  intret  villas  monasterii  ad  citandura  aliquem, 
sed  si£;niticet  procuratori  domus  illius,  cui  abbas  cura  fratribus  commisit 
procurationem  in  temporalibus,  ut  eos  citari  faciat,  qui  sunt  citandi,  qua- 
tenus  in  loco  determinato  eos  corara  iudicibus  statuat,  quorura  interest, 
causas  et  neo*otia  regni  nostri  tractare  et  dilfinire.  Si  quis  autera  alicui 
persone  relioiose,  infra  septa  monasterii  constitute,  raanus  iniecerit  uiolentas 
ad  aliquera  ibi  dehonestandum,  ucl  ali(juid  iiule  abstulerit  ausu  teraerario 
manifeste  bannuni  nostiura  quoad  decem  marcas  argenti  incurrat,  et  raona- 
sterium  damnis  suis  resarcitis  in  totidem  contentet.  Prohibemus  etiam,  ne 
venatores  nostri  in  sepe  dicto  circuitu,  sine  abbatis  et  fratrum  consensu, 
pernoctent,  vel  aliquid  ibi  inferant  uiolentie,  et  hoc  sub  pena  decem  libra- 
rum  monete  prouincialis;  id  etiara  addentes,  quod  si  exstiterint  eis  iniuriosi, 
liceat  eis,  ipsos  de  doraibns  snis  eiicere.  Insuper  statuimus,  quod  quicunque 
nobilium  in  prefati  circuitus  curiis  pernoctando  eisdem  ininriosi  extiterint, 
baniuuu  nostrum  in  decem  raarcas  incurrant.  Adieciraus  etiam,  ut  homines 
prefati  cenobii  per  telonea  transeuntcs  in  rebus,  que  spectant  ad  opus 
ecclesie,  ad  eam  in  necessitatibus  deferendis  uel  transducendis  sint  a  pe- 
dagiis  et  theloneis  absoluti.  Mercatores  uero  soluant,  quod  sui  iuiis  est. 
Huius  autem  libertatis  a  nobis  concesse  prefate  domui  filium  nostrum 
Wenceslaum  defcnsorem  constituiiuus,  (pii  easdem  ad  petitionem  nostram 
sui  sin;iUi  raunimine  roborauit.  Et  hoc  etiara  oranibus  uolumus  esse  niani- 
festum,  quod  uenerabilem  patrem  nostrum  Robertum,  Olomucensem  episcopum, 
rogauimus,  ut  omnes,  qui  prefati  monastcrii  uiolarent  iraraunitatem  et  liber- 
tatem  eidem  a  nostra  munificentia  collatara,  excoramnnicaret;  quod  et  factum 
est  ab  eodcra.  Istud  sirailiter  absque  olfcnsa  nostra  erit,  si  prefatus  epi- 
scopus  et  eius  successores  nostrarum  constitutiomim   in  hac   pagina  con- 


259 

tentanim   secundum    ecclesiastica   iura    puniuerint    transgressores.     Datum 
in  Tliusnowitz,  anno  gracie  M.  CC.  XXX.  III. 

Ex  Annalibus  Gradicensibus  Mss^  in  registratura  c.  t.  Gubernii. 

CCXXXVI. 

Constantia,  regina  quondam  Boemorum^  monialibus  in  Datihrawnjk  quasdam 
vineas  confert.     Dt.  in  Tisnow,  niense  Octobri,   1233. 

In  nomine  sancte  et  iniliuidue  trinitatis  amen.  Notum  sit  omnibus 
Christi  (idelibus  tam  modernis  cjuam  futuris.  quod  ego  Constantia  quondam 
regina  Boltemorum  cupiens  in  remedium  anime  mee  panticeps  fieri  oratio- 
num  dilectarum  in  Christo  sororum  inclusarum  in  nionasterio  quod  constructum 
esse  dinoscitur  in  uilla  Dubraunik.  ipsis  contuli  iure  perpetue  possessionis 
uineas.  quas  pro  CXL  marcis  comparaui  apud  nobilera  uirum  Zudomir. 
comparatasque  in  manus  Voyteh  prepositi  prefati  monasterii  resignaui. 
quatinus  in  usus  prefatarum  sororum  in  perpetuum  conuertantur.  Datum 
in  Thusnow  anno  domini  MCCXXXIII.  3Ieuse  Octobri. 

E  codice  Tischnowicensi  Ms. 

CCXXXVII. 

Gregorius  papa  IX.  archiepiscopo  Gneznensi  afque  episcopis  Wratislaviensi 

et  Olomucensi  mandat,   ne  viduam  ducissam  de  Opol  et  filios  ejus  a  quo- 

quam  molestari  permittant.     Dt.  Laterani  X.  Kal.  Januarii,   1233. 

Grreo;orius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Venerabilibus  fratribus 
archiepiscopo  Gneznensi  et  .  .  Gratislauiensi  et'  .  .  Olomucensi  episcopis 
salutera  et  apostolicam  benedictionem.  Inter  ceteras  apostolice  sedis  curas, 
quibus  iu^iter  occupamur,  cordi  nostro  est  humilium  releuare  o^rauamina 
et  subuenire  oppressionibus  viduarum,  ut  defensionis  nostre  munite  pre- 
sidio  a  peruersorum  raolestiis  secure  maneant  et  quiete.  Cura  igitur  dilectam 
in  Christo  tiliam  \.  viduam  ducissam  de  Opol  ac  filios  eius  in  deuotione 
ecclesie   persistentes,    cum   omnibus   bonis,    que   in  presentiarum  luste  ac 

33* 


860 

rationabilitei-  possident  sub  apostolice  sedis  protectione  recepenraus  sjjeciall, 
mandaraus  quatenus  eos  contra  luiiusmodi  protectionis  nostre  tenorera  non 
permittatis  ab  aliquibus  indebite  molestari,  molestatores  huiusraodi  auctori- 
tate  nostra  apellatione  postposita  compescendo.  Quodsi  non  omnes  his 
exequendis  potueritis  interesse,  duo  vestrum  ea  nihilominus  exequantur. 
Presentibus  post  quinqueiniium  minime  valituris.  Datum  Laterani  X.  Kal. 
Januarii,  pontificatus  nostri  anno  septimo. 

Ex   autographo    Regesto  Gregorii  papae  IX.  anni  VII.  epist.  407.  in 
Tabulariis  Vaticanis. 

CCXXXVllI. 

Premysl,  marchio  Moraviae,  monasterii  Litomyslensis  possessiones  in  Mo- 

racia    ab   omnibus    oneribus   et   exactionibus    eximit,   eique  jus  patroiiatus 

ecclesiae  in   Wanowice  confert.    Dt.  Olomucii,   VI.  Kalendas  Januarii, 

1233, 

In  nomine  domini  nostri  hiesu  cristi.  amen.  Premilz  miseracione 
diuina  marchio  3Iorauie  monasterio  beate  Marie  uirginis  in  Lutomisl  fra- 
tribusque  deo  famulantlbus  ibidem  in  perpetuum.  Cura  prirao  loco  regnum 
dei  querere  debearaus.  ut  bonorura  raultiplicetur  adiectio.  sollerter  et  sumrao- 
pere  inuio;ilandum  est  operibus  caritatis.  ut  pro  conparandis  spiritualibus  in 
pios  usus  et  iustas  causas  bona  teraporalia  conuertamus.  Vniuersis  itaque 
raodernis  ac  posteris  scripti  huius  apices  inspecturis  presencium  exhibicione 
clarescat.  quoniam  ecclesiam  sancte  3Iarie  Lutoraisl  beneficio  gracie  spe- 
cialis  decorandam  duximus  et  au«:eiuiam.  ita  uidelicet.  ut  omnia  bona  eius 
acquisita  et  acquirenda.  que  in  terra  nostra  possidet  uel  adhuc  possessura 
est.  et  precipue  uilla  Pametiz.  ab  omnibus  seruiciis  consuetudinariis  nouis 
seu  ueteribus  nec  non  aliis  n;rauamlnibus  quocum(|ue  nomine  censeantur 
sint  perpetuo  libera  et  exerapta  secundum  tenorem  priuileo;iorum  que  A  eli- 
gradensi  ecclesie  duximus  conferenda.  Contulimus  etiam  eidem  ecclesie 
ij)  Lutoraisl  ius  patronatus  quod  iii  ecclesia  ywanouii,  habebamus  adicientes. 
ut  homines  prefati  monasterii  per  omnia  thelonea  terre  nostre  sine  aliqua 
sohicione  transeant  libcri  et  securi.  Vt  autera  hec  pag-ina  nostre  con- 
cessionis  robur  obtliieat  perpetuo   firmitatis.  presens  scriptum  sio-iUi   nostri 


861 

muiiimine  decreuiraus  insigniri.  testium  subscripcione  adhibita.  quorum  sunt 
iiomina  subarata.  Robertus  Olomucensis  Episcopus.  Gerlacus  abbas  Gradi- 
censis.  Wocko  burg-rauius.  Szemizlaus  camerarius.  Ones.  Victor.  Blud. 
Bohuzlaus  raagistei»  uenatorura  Oloinucenses.  Dyuis  filius  Petri.  Woytech 
de  3Iedlo\v.  8tiborius.  Wocko  subcainerarius.  Zezeina  subpihcerna.  Hart- 
lebus  subdapifer.  Bochko  marscalcus.  Wilhalmus  phisicus.  ronradus  scriba 
Brennensis.  ^\'sezlaus.  Helias.  sacerdotes.  Syraon.  Mylolos  diaconi.  Acta 
sunt  hec  anno  gracie  31.  CC  XXXHH.  Indictione  VI.  Datura  Oloraucii 
per  manus  ylarii  notarii.  VI.  Kalendas  Januarii. 

E.v  originali  in  arch.  ejusdera  monasterii  in  registr.  c.  r.  Guberiiii  Moravici. 

CCXXXIX. 

Adolphi,  comifis  de  Schaumhurg,  diploma  mh  testimonio  fiatris  sui Briinonis, 
praepositi  Luhecensis.    Dt.  in  Halberstadt  X.  Kal.  Pehruarii,   1834. 

Adolphus  dei  gratia  coraes  de  Schovvenbor^  vniuersis  christi  fide- 
libus,  tara  presentis  temporis,  quara  futuri,  cupiinus  notnra  esse,  quod  nos 
ob  araorera  retributionis  eterne  et  nostrorum  in  reraediura  peccatorura,  tres 
mansos  proprietatis  nostre,  sitos  in  parvo  Scheppenstede,  quos  Baldevvinus, 
Marschalcus  de  Aolkmerode  de  manu  nostra  iure  tenuit  pheodali,  et  nobis 
resionavit,  ecclesie  de  Riddao^shusen  conlulimus  cura  oranibus  attinentiis 
suis,  donatione  perpetua  possidendos.  Pro  his  vero  mansis  recepimus 
a  predicto  Baldewino  alios  tres  mansos  proprietatis  sue  sitos  in  Voltsem, 
et  unura  in  Lere,  quos  ei  porrexiraus  a  nobis  eo  iure,  quo  precedentes 
noscitur  habuisse.  Ne  autein  aliqua  in  posterum  possit  suboriri  vexatio, 
boni  testimonii  viros,  qui  huic  nostre  donationi  astiterunt,  presenti  charte 
fecimus  annotari;  et  eorum  nomina  sunt  hec:  frater  noster  Bruno,  pre- 
posifus  iii  Luheck,  Ludolphus  Coraes  de  Halreraunt,  Henricus  Coraes  de 
Dannenberg.  Henricus  Coraes  de  Waldenberg.  Tidericus  de  Adenois. 
Ecbertus  et  Burchardus  de  Woll^erbutle.  Insuper  ut  hec  res  ex  hoc  nunc 
et  deinceps  firraa  perraaneat  et  inconvuisa,  hanc  pa^inara  testiraonialem 
inde  conscriptam  sigilli  nostri  muniraine  iussiraus  roborari.  Datuni  Halber- 
stad  anno  Domini  3iCCXXXIHI.  X.  Kalendas  Februaril. 
Meibonii  Scriptores  rerum  Germ.  I.  pag.  53<J.' 


262 


CCXL. 


Premysl,  marchio  Moraviae,  monasterio  Gradicensi  pro  dotno  sua  in  01" 

drisow  (Odersc/i)  et  omnibus  praediis  eidem  villae  atlinentibus  amptissimas 

libertates  juraque  concedit.    Actum  in  Welehrad,  Nonis  Aprilis,   1234. 

"remlsl,  dei  gracia  marchio  Morauie,  monasterio  Gradicensi,  Pre- 
monstrateiisis  ordinis,  Oionuicensis  diocesis,  et  fratribus  tam  presentibus 
quam  futuris,  regularem  uitam  ibi  professis  in  perpetnum.  Cum  munifica 
principalis  auctoritatis  clementia  omnibus  benefacere  debeat,  maxime  dome- 
sticis  tidei  ac  uiris  approbate  relii^ionis  uitam  et  habitum  professis  qui  diu 
noctuque  pro  statu  matris  ecclesie  g;ubernatori  omnium  suppllcando  deuo- 
tius  famulantur,  manum  pie  consolationis  ac  iuste  defensionis  ciypeum 
speciali  rationc  tenetur  propensius  exhibere:  eapropter  presens  nouerit 
etas,  et  sciat  futura,  hanc  esse  libertatem,  quam  prefate  domui  et  fratribus 
ibi  deg^entibus  ad  ampliorem  eorum  sustentationem,  et  ob  ipsorum  orationum 
recompensationem  statuimus  et  sancimus  irrefrag-abiliter  obseruandam  in 
Oldrisowe  et  omnibus  prediis  eidem  vilie  cum  omni  iure  attinentlbus,  sci- 
licet  ut  ab  omni  onere  tributorum,  vectig"alium,  collectarum  aliarumque 
exactionum,  siue  in  quatuordecim  ad  principem  vel  beneficiarios  quocumque 
modo  nominentur  spectantibus,  nostra  pietate  emancipate  dio^noscantur;  adii- 
cientes,  ut  nullus  principum,  successorum  nostrorum,  uel  baronum,  nobis 
uel  eis  subiectorum,  pro  castrorum  edificatione  uel  reedificatione,  uel  aliqua 
in^ruenti  expeditione  liomines  iam  dicte  domus  in  Olrisow  vel  in  ceteris 
prediis,  eidem  uille  adiacentibus,  cum  omni  iure  suo  commorantes,  audeat 
inquietare.  Jus  autem,  quod  datur  pro  capite,  eis  concedimus,  hoc  de 
fure  statuentes:  Si  in  dicta  possessione  habitat,  et  deprehenditur  in  furto 
manifesto,  uel  de  occulto  accusatur,  quoad  iudicium  quodcumque  conuictus 
fuerit,  eidem  monasterio  bona  furis  absolute  remaneant.  Judices  autem, 
ad  quos  spectat,  de  reo  sententiam  exequantur.  Si  vero  dicti  homines 
coram  iudicibus  nostris  culpabiles  inueniantur,  nec  nobis  nec  iudicibus 
nostris  curialibus  uel  beneficiariis  aliquid  inde  utilitatls  prouenlat,  sed  apud 
dictum  cenobium  culpe  satisfactlo  perseuoret,  nisi  in  eo,  in  quo  tenelur 
aduersario  rcspoiulere.  Ceterum  ut  omnia  breuiter  comprehendamus,  omnem 
utilitatem,  ad  nos  vel  successores  nostros  vel  beneficiarlos  nostros  spectantem, 


263 

superiiis  memoratis  fratribus  in  eorum  possessionibus,  in  dictis  uidelicet 
prediis  diocesis  Oppauiensis  relaxainus.  Statuimus  etiam,  ut  nulius  came- 
rarius  easdem  uillas  inoTediatnr  ad  aliquem  citandum,  vel  ad  aliquid  ibi 
faciendum,  sed  sio;nilicet  procuratori  domus  illius,  cui  abbas  et  fratres 
procurationem  in  temporalibus  commiserunt,  ut  eos  citari  faciat,  qui  sunt 
citandi,  quatenus  die  et  loco  prelixo  eos  coram  iudicibus  statuat,  quorum 
interest  causas  et  neootia  proulncie  tractare  et  diffinire.  Probibemus 
etiam,  ne  uenatores  uel  caniductores  nostri  in  dictis  uillis  audeant  per- 
noctare,  uel  aliquam  ibi  inferre  uiolentiam,  et  boc  sub  pena  decem  librarum 
monete  prouincialis.  Adiicimus  etiam,  ut  bomines  dictarum  possessionum 
per  tbelonea  transeuntes  in  his,  que  spectant  ad  usus  ecclesie,  ad  eam 
in  necessitatibus  eius  transdncendis  uel  deferendis  sint  a  pedaoiis  et  tbe- 
ioneis  liberi  et  absoluti,  et  plena  et  perfocta  gaudeant  libertate;  hoc  firmiter 
sancientes,  ut  huius  libortatis  a  nobis  concesse  uiolatores  imposterum  iu 
cameram  nostram  et  successorum  nostrorum  decem  marcas  auri  componant. 
Vt  autem  hec  omnia  robur  firmitatis  obtineant,  et  perpetuo  maneant  in- 
concussa,  hanc  nostram  beneuolentie  paginam  sigillo  nostro  dlgnum  duximus 
eternari.  Huius  rei  testes  sunt:  Dominus  abbas  Welew-radensis,  et  ordi- 
nati  eiusdem  domus,  Henricus  prior,  Wolframus  camerarius,  Jacobus,  pro- 
uisor  hospitum,  et  totus  conuentus.  Capellani  curie  nostre:  3Iarquardus, 
Wenceslaus,  Wilhelmus.physicus,  Wilhelmus  de  Bruna,  mao;ister  Hilarius, 
Gregorius,  jMilos.  Viri  nobilos:  Arnulphus,  comes  de  Hnceuahe,  Bobuslaus, 
filius  Slawconis,  Pribislaus,  filius  Pyrcose,  Chestiborius,  Spatarius,  Wocco, 
subcamerarius,  Idico  subpincerna  et  frater  eius  Slauibor,  Gerardus  cum  filio 
suo,  Beneda  marsalcus,  Woyslaus,  Stiborius,  Rapota,  camerarius  marchio- 
nisse,  et  alii  quam  plures.  Acta  sunt  hec  sollempniter  in  Welegrad,  anno 
verbi  incarnati  millesimo  ducentesimo  tricesimo  quarto,  indictione  sexta, 
Nonas  Aprilis.  Data  per  manum  protonotarii  nostii  Bartholomei  in  memo- 
rato  cenobio,  eidem  loco  presidente  Albertho,  ablJate  uenerando. 

Ex  Annalibus  Gradlcensibus  Mss.  in  registratura  c.  r.  Gubernii. 


864 

CCXLI. 

Roberfus,  episcopus  Olomucensis,   moniistcrio  Gradicensi   suas  libertates  in 

Oldrisow  cum  ejus  appendiciis  a  Piemysl,  marchione  Morariae,  concessas 

confirmat.     Dt.  in    Welehrad,  Nonis  Aprilis,   1234. 

jVoueiiDt  tain  preseiitcs  qiiam  futuri,  quod  illustrls  iuarchio  3Iorauie^ 
Premisl  uomine  rog^auit  uos  Robertum,  dei  o^racia  episcopum  Olomuceusem, 
quod  libertatem  ecclesie  Gradicensis  iuxta  Olomucz  ecclesiastica  auctoritate 
coufirmaremus,  secuudum  quod  in  eius  priuileo;io  continetur,  quod  et  feci- 
mus  sub  tali  forma.  Ad  eius  enim  petitionem  sub  testimonio  baronum  eius 
excommuuicauimus  omnes  uiolatores  iibertatis  prefatarum  possesslonum,  que 
data  est  ecclesie  Gradicensi  in  Odrisow  et  eius  appendiciis,  imprecantes 
uiolatoribus  eiusmodi  libertatis  indignatiouem  dei  et  beati  Petri  et  Pauli 
et  omnium  sanctorum,  quod  siut  extiucti  et  adeo  excommunicati,  nisi  resi- 
plscant,  et  ad  satisfactionem  debitam  perueniant  ecclesie  Gradicensi.  In 
cuius  rei  testimonium  huic  pagine  nostrum  sioillum  fecimus  apponi,  et  etiam 
capituli  uostri  sub  testimonio  canonicorum  nostrorum. 

Ex  cisdeni  Annalibus  Mss. 

COXLII. 

Premysl,  marchio   Jfioraviae,  tnonasterio   Lucensi  jus  patronatus  ecclesiae 
in  Tasowice  confert.     Dt.  Znoymae,  IV.  Idus  Julii,   1234. 

In  nomine  sancte  et  indiuldue  trlnitatis.  Amen.  Premilz  miseracione 
diuina  marchio  Moraule  omnibus  Christi  fidelibus  in  por|)etuum.  Cum  inter 
cetera  uirtutum  insignia  quadam  excellentia  speclali  preluceaut  caritatis 
opera.  ipsls  primum  religio  debet  intendere  Christiana.  per  que  multitudo 
gratiarum  feliciter  adaugctur.  ac  post  exiHum  huius  mundi  pcregrinantibus 
celestis  Rcgni  patria  salubiiter  apcrltur.  Omncs  itaque  modernos  ac  po- 
steros  scrlpti  huius  consideracionem  ct  coj^lam  habhuros  presencium  ex- 
hibitlone  uolumus  edoceri.  quoniam  pro  remedio  anlme  nostre  ius  patronatus 
ecclesie  de  uilla  nostra  (jue  Taszouiz  uulgariter  uuncupatur.  monasterio 
de  Luca  cum   omni   iure  ad   nos  spectante  contullmus  tam   hilariter  quam 


86S 

libenter.  iit  uiri  relig^iosi  domino  famulantes  ibidera.  releuata  ipsorura  indi- 
gencia  siistentacione  g^audeant  ampliori.  nosque  oracionibus  eoruradera 
sperate  consolacionis  beneficia  consequentes  adepta  remissione  peccaminum 
perfrui  possimus  consorcio  Beatorum.  Yt  autera  donacio  premeraorata  quam 
affectuose  ac  deuote  in  pios  usus  et  iustas  causas  duximus  conuettendara. 
rata  et  inuiolabiiis  cursu  temporura  perpetuo  perseuei*et.  6b  resecandum 
tocius  arabiguitatis  scrupulura.  obuianduraque  hominura  raalicie  tseu  igno- 
rancie  presentera  pa^inam  sio^illi  nostri  muniraine  fecimus  insigniri.  sub- 
scripcionem  testium  nichilominus  adhibentes.  quorura  nomina  sunt  in  sequen- 
tibus  subarata.  Wilhalmus  caraerarius.  Luppoldus  pincerna.  Ben  burgrauius. 
Hrut.  Bohus.  Oztoy  judex.  Lnpus.  Lutoborius.  Cunradus  de  Planeche. 
Henricus.  Branizlaus.  urbani  znoymenses.  Stiborius  Burn^rauius  de  Weuere. 
Cyrho  dapifer.  Wocko  subcamerarius.  Beneda  marscalcus.  Szeszema  sub- 
pincerna.  Bohuta  prepositus  bolezlauensis.  AVipertus  prepositus  de  monte 
sancti  ypoliti.  Thomas.  3Iarqvvardus.  Helias  sacerdotcs.  Milos.  Themo.  dia- 
coni.  Petrus.  Nycolaus  subdiaconi.  Wilhahnus  phisicus.  Werso  de  Hrus. 
Bohubud  de  daleboriz.  Hartlebus  de  3Iizllboriz.  bochchek.  Nykul  frater 
eius.  Velizlaus.  Pyrkos  filius  Pribizlai.  Petrus  filius  Hajenonis.  Petrus  de 
Budissin.  Acta  sunt  hec  anno  dominice  incarnacionis  M.  CC.  XXX.  HH. 
Indictione  VL     Datum  Znoyem.  per  manus   Hylarii  notarii  HH.  idus  Julii. 

Ex  originali  in  archivo  ejusdem  monasterii;  sign.  F.  4. 


CCXLHL 

Premysl,    marchio   Moraviae ,    confirmat   civilati    Vncoiv  libertates   a  suis 

proffcnitoribus    concessas,    et   villam    ejusdem    Sfielice    intuitu    metallorum 

fodiendorum  magna  libertate   et  jure   mitliari  donat.     Dt.  in  Olomuc, 

XVIIl.  Kalendas  Septembris,   1^34. 

In  noraine  domini  nostri  hiesu  cristi.  araen.  Premilz  miseracione 
diuina  marchio  Morauie  ciuibus  in  vnichow  in  perpetuum.  Quoniara  omnis 
actio  racionabilis  ac  legitima  discrecionis  est  moderamine  gubernanda. 
summopere  preciura  est.  ut  ea  que  pro  usu  et  commoditate  mortalium  debent 
esse  perpetua.  non  tantum  labili  hominujii  raemorie  uerum  etiam  uiuaci  lite- 

34 


266 

rarum  testimonio  commendent.  3Iodernorum  itaque  ac  posterorum  uniuer- 
sall  noticie  presencium  exhibicione  duximus  declarandum.  quod  nos  reno- 
uantes  omnera  libertatem  collatam  a  prog-cnitoribus  nostris  aduocato  ac 
ciuibus  in  vnichow.  ea  rata  tenere  dccreuimus  que  in  nouis  siue  antiquis 
ipsorum  priuile«;iis  sunt  expressa.  Adicimus  eciam  ut  quicumque  mag-ister 
uenalorum  pre  tempore  (uerit.  ciues  prenominatos  occasione  ville  que 
Zfrelez-  uulo-ariter  appellatur.  nullatenus  inquietare  presumat  nec  aliquid 
importune  ab  eisdem  exigere  preter  statutam  et  usitatam  annuam  pensionem. 
Inliibemus  eciam  ne  extra  terrltorium  suum  ad  aliena  iudicia  pertrahantur. 
sed  secundum  cousuetudines  suas  in  ullia  prenominata  exhibeant  iusticie 
complementum.  eo  excepto.  ut  si  forte  ipsos  alicui  in  nostro  iudicio  con- 
uenire  placuerit  respoiuleant  coram  nobis.  Id  eciam  precipimus  iirraiter 
obseruari.  ne  iu  circuitu  sepedicte  uille  ad  miliare  unum  aliquis  tabernara 
habere  presumat.  uel  uictualia  in  carnibus  siue  iu  pane  uendere  seu  aliis 
quibuscumque.  Statuimus  iiisuper  ne  aurifode  qui  nobis  decimarum  solu- 
cione  tenentur.  habitandi  seu  eciara  pernoctandi  causa  ad  uillas  circum- 
iacentes  refugiura  habere  presumant.  Sunt  autem  termini  eiusdera  uille. 
a  raetis  Boeraie  usque  ad  diraidium  flumen  quod  Moraui/  nuncupatur.  et 
ab  eodem  flumine  ad  aliud  flumen  dimidiura  quod  Biztrize  uocatur.  et  orane 
genus  raetallorura  intra  predictos  terrainos  ad  ipsara  uillara  saluo  iure 
nostro  dinoscitur  pertinere.  \t  autera  secundura  forraaui  prescriptani  nostra 
nostroruinque  progcnitorum  concessio  robur  obtineat  perpetue  firmitatis. 
presentem  paginam  sigilli  nostri  raunlmine  decreuimus  insigniri.  testiura 
subscripcione  adhibita.  quorum  nomina  in  sequentibus  continentur.  Szemi- 
zlaus  camerarius.  Wokco  burgrabius  de  (jJradez.  Gerardus  beneficiarius 
de  Prerow.  Buzzen  iudex.  Preborius  de  Obrau.  Onso.  A  ictor.  Bludo.  Pro- 
tyuen  dapifer.  Bochko  subcamerarius.  Ilartlebus  subdapifer.  Marcwardus 
marscalcus.  Dyrsicraus  magister  cocorum.  Johannes  de  Wissenow.  Thomas. 
Marcwardus  sacerdotes.  Acta  sunt  hec  anno  «racie  M.  CC.  XX\.  IIIl. 
Iiulictione  VIII.  Datum  in  Olomuc.  per  manus  Ilvlarii  notarii  X\  III.  Ka- 
lendas  Septembris. 

Ex  originali  ejusdcni  civilatis, 


267 

ccxLiy. 

Premt/sl,  marchio  Moraviae,  confert  monasferio  Oslowanensi  jus  pafronatus 
ecclesiae  in  Mo/ietno.     l!<^34. 

Onmibiis  Cliristi  fidelibus  presentia  visuris  iii  perpetuum.  PCr^oiysl} 
Marchio  Moravvie  salutem  in  Christo.  Ouoniam  morte  cog^ente  re^na 
mutantur  et  potestates  ivra  etiam  et  soHicitudines  hi  diuersas  trans  Ibr- 
niantur  personas  iie  de  antecessorum  facto  apud  posteros  dubitetur  iiecesse 
est  ut  ipsis  posteris  fidom  faciant  scriptorum  fidehum  auctoritates.  Qno 
clrca  scripto  presenti  et  sig^iHo  vniuersitati  uestre  fidehter  innotescimus  et 
perpetue  memorie  commendamiis  quia  ius  }tatronatus  ecclesie  de  JMohiln 
perpetuo  iure  et  jnteo;ro  quo  nos  ihud  liactenus  possedimus  contuhmus  31. 
abbatisse  et  conuentui  eius  in  Ozlawan  cisterciensis  ordinis  volentes  et 
constanter  sub  obtentu  gracie  nostre  singulis  et  omnibus  precipientes  ut 
sicut  nobis  ita  per  omnia  dictis  abbatisse  et  conuentui  presentes  et  posteri 
respondeaiit  et  obauchant  de  omni  ivre  quo  hactenus  nobis  est  responsum 
et  quicquid  iii  ecclesia  dicta  ordinandum  duxerit  hoc  latum  ab  omnibus 
inviolabihter  habeatur.  Datum  anno  gracie  M.  CC.  XXX.  quarto.  Testes 
Domiiius  episcopus  Olomucensis  AVrso  de  Znoym  Hartliebus  Woco  came- 
rarius  Woitech  lilius  Stephani  de  medlov  llrut  Hylarlus  notarius  Cunradus 
scriba  et  omnes  curiales  curie  et  alii  quam  plures. 

Ex  originali  in  archivo  ejusdem  monasterii. 

CCXLV. 

Rohertnsy   Olomucensis   cpiscopus,   monasterio   Oslowanensi  jus  pafronatus 

ecclesiae  de  Mohelno  collatum   a  marchione  Premysl  confirmat.     Dt.  in 

Modiice,   VII.  Kalendas  Octohris,  1S34. 

J>(obertus)  dei  gracia  Olomucensis  episcopus.  Omnibus  Christi  fide- 
libus  hanc  pa^inam  inspecturis.  salutem  in  domino.  Nouerit  vniuersitas 
vestra  quod  PCr^iui^-O  ilhistris  3Iarchio  ^loravie  ivs  patronatus  de  Mohvln 
pro  honore  dei  et  gioriose  virginis  Marie  matris  eius  perpetuo  ivre  et 
integro    quo    illud    hactenus    possedlt    contulit    M.   abbatisse    et   conuentui 

34* 


268 

ecclesie  in  Ozlawan  eisterciensis  ordinis  .supplicando  uobis  humililer  et 
deuote  quatinus  eidem  monasteiio  spiritualia  cum  pmni»ivre  de  predicta 
ecclesia  concederemus  quod  ad  peticionem  illustris  principis.  ]>Iarchionis 
i>Ioravie  et  pro  deuocione  et  oracionibus  dominarura  de  Ozla  libenter  feci- 
mus^  hoc  statuentes  et  confirmantes  quod  de  omnibus  prouentibus  et  appen- 
diciis  ecclesie^  memorate  prefatis  abbatisse  et  conuentui  respondeatur.  hoc 
excepto  quod  plebano  qui  per  predictam  abbatissam  et  conventura  fuerit 
institutus  in  eadem  de  prebenda  provideatur  per  prefatas  abbatissam  et 
conuentura  ad  ipsius  sustentationem  vt  possit  diocesano  loci  et  archidiacono 
qui  pro  tempore  fuerint  soluere  ivra  sua.  Omnis  autem  qui  hanc  nostram 
confirmacionem  seu  ipsam  ecclesiam  aut  eius  dotem  inuaserint  excommuni- 
camus  ipsos  tradentes  in  interitum  vsque  redierint  ad  penitentiam  et  emen- 
dara.  Datum  in  3Iodriz  anno  gracie  MCCXXXIIII.  AII.  Kalendas  Sep- 
tembris.  presentibus  Woccone  camerario.  Hartliebo  burgravio  Znoiraensi. 
Arnvlpho  trebecensi  et  Ottone  Lvtomislensi  abbatibus.  Nicholao  archidiacono 
brunnensi.  Conrado  notario  brunnensi  et  aliis  quam  pluribus, 

£x  originali  in  curia  Brunensi;  I^d.  K.  n.  3. 

CCXL\  I. 

Piemysl,  marchio  Moraviae,  decisa  lile  concedit  Ratihorio  de  Dehljn  par- 
tem   argentifodinarum   in  Dehljn.     Datum   Iglaviae,  mense  Septemhri, 

1234. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  amen.  Ego  P(remizl)  dei 
gracia  marchio  Morauie  .  .  Notura  sit  omnibus,  quomodo  ex  sentencia 
a  C.  iudice.  G.  urburario  ceterisque  iuratis.  montiura  in  Igla  necnon  L, 
urburario  in  Brod  contra  nobilera  nostrum  R(atiborium)  pronunciata.  tres 
stollones  siue  montes  in  Dohlin  iure  obtinuimus  montano.  Intuentes  taoien 
grata  eiusdera  nobilis  uiri  seruicia.  quibus  charissime  matri  nostre  reg^ine 
CConstantie)  ac  nobis  coraplacuit  fideliter  et  incessanter  complaceat  in 
futurum  eidera  de  innata  beni^nitate  in  o^ratiam  fidelitatis  sue  specialem 
cessiraus  de  omni  iure  quod  in  predictis  raontibus  nobis  competere  dinoscitur. 
ac  tenore   presentium  cedimus   ipsi  bona   predicta  in   dictis  montibus  iuxta 


869 

Doblin  conferentes  iure  hereditario  possidenda  inperpetuum.  In  cuius  rei 
euidentiam  et  firmitatem  hanc  nostre  concessionis  paginam  nostri  sigilli 
munimine  fecimus  roborari.  Acta  sunt  hec  in  Igla  anno  dominice  incarna- 
tionis  3IC(/XXXIIII.  in  presentia  nobilium  terre  nostre  quorura  nomina 
sunt.  Ben  burg-rauius  de  Znoym.  Piibizlaus  bur^rauius  de  Gradec.  filius 
Pyrcose.  Stiborius  burgrauius  de  Weueri.  Cyrho  dapifec.  Lupoldus  pin- 
cerna.  Albertus  prefectus  de  Vranoue.  Beneda.  Woyteh  filius  Ymrammi. 
Tazzo  de  Budizhoue.  et  alii  quam  plures.  Datum  mense  Septembri.  In- 
dictione  VII. 

Ex  origiijali  in  archivo  Tischnovicii.  —  Apographum  in  codice  Tisch- 
n  o  w  i  c  e  n  s  i. 

CCXLVII. 

Piemysl,   marchio  Moraviae,   ad  pefitionem  sororis  suae  Agnetis  hospitali 

s.  Francisci  Pragae  villam   Raksice  in  Moravia  confert,  eamque   liberta- 

tihus  donat.     Dt.  apud  Pragam,  IV.  Nonas  Octobris,   1S34. 

In  nomine  sancte  Trinitatis  et  indiuidue  unitatis.  Ego  Premizl  dei 
gratia  Marchio  Moravie  hospitali  sancti  Francisci  et  pauperibus  in  eodem 
commanentibus  in  perpetuum.  Cum  deceat  principalem  munificentiam  large 
pluere  beneficia,  quibus  non  tantum  suppleatur  pauperum  inopia,  sed  etiam 
quibus  religiosorum  propulsetur  necessitas,  visum  fuit  nostre  benignitati, 
quamdam  villam,  Raksice  nomine  in  nostro  3Iarchionatu  sitam,  cum  omnibus 
appendiciis  suis,  pratis,  pascuis,  siluis,  agris,  aquis,  tempe  et  omnibus 
hulusmodi  pertinentiis,  que  retroactis  temporibus  dederamus  illustri  sorori 
nostre  Agneti  virgini,  que  se  Deo  statuit  dicare,  ex  eius  petitione  con- 
tulimus  hospitali  ab  ea  fundato  Prage,  ad  usus  piauperum  ibi  commorantium 
necessarios.  Absoluimus  autem  villam  illam  ab  omni  iure,  quod  spectat 
ad  usus  principum,  siue  in  iure,  quod  datur  de  capite  vel  Zwod,  vel  pro 
fure,  vel  quocumque  modo  spectat  ad  vtilitatem  principum  et  aliorum, 
qui'  castri  tenent  beneficia.  NuIIus  autem  inquietet  eam  pro  castrorum 
edificatione,  vel  imminenti  expeditione,  et  si  de  Narok  fiet  questio,  illa 
causa   tractetur  coram  illius  ville  procuratore,  quem   procurator  hospitalis 


270 

ibi  constituerit.  Insnper  si  fur  fuerit  conuictus  4e  ,furto,  et  atliudicatus 
mortij,  vel  aliqujs  de  homicidio  debeat  capite  truncari  de  Ifiominibus  vilie 
illlus,  A^^el  inciderit  in  aliam  ali(|uam  causam,  in  (pia  debeat  satisfacere 
aduersario,  semper  bona  furis,  et  bona  capite  puniti,  et  culpe  satisfactlo 
r^maneat  apud  hospitale  ad  usus  ipsius,  ut  villa  illa  mera  g^audeat  libertate. 
Quia  autem  hec  omnia  non  poterant  j)lenarie  confnmari  sine  auctoritate 
serenissimi  fratrls  nostri  Wincezlai  quarti  reg-is  Boemorum^  roo;auimus 
eum,  quod  sicut  nos  villam  iilam  prefato  hospitali  liberaliter  contuliraus, 
ita  ipse  eam  eidem  hospitali  cum  omni  iure  prescripto,  sub  munimine  sio;illi 
sui  benio;iie  roboraret,  quod  et  fecit;  unde  verba  eius  sunt  hec:  Eg^o 
AVincezlaus  dei  gratia  IV.  Rex  Boemorum.  Ad  absterg-enda  vestigMa 
totlus  hesitationis  per  presens  scriptum  ad  notitiam  omnium  cupio  peruenire, 
quod  villam  Rakscisce  nomine,  quam  inclytus  frater  noster,  Marcliio 
Moravie,  Premizl  nomine,  prius  cum  omnibus  ap])endiciis  suis  sorori  sue 
virgini  contulerat,  et  postea  ex  petitione  eiusdem  sororis  sue  donauit 
hospitali  beati  Francisci,  quod  ipsa  fundavit  Prao^e,  perpetuo  possideiidam, 
confirmaui  cum  omni  iure  in  priuileo;io  fratris  nostri  prescripto.  Ut  autem 
iiec  omnia  perpetua  lirmitate  roborarentur,  in  huius  rei  testimonium  sigillum 
serenitatis  mee  huic  pag"ine  feci  apponi.  Kgo  etiam  Premizl  dei  oratia 
J^Iarchio  Morauie  hanc  cedulam  mei  principatus  sigillo  in  ipsius  rei  testi- 
monium  rauniui.  Testes  autem  huius  rei  sunt  hi:  \'enerabiles  doraini, 
Johannes  Prag-ensis  ecclesie  episcopus.  Robertus,  Olomucensis  ecclesie  epi- 
scopus.  Pereo-rinus,  episcopus  quondam  Pragensis  ecclesie,  et  honesti  uiri 
Eppo  prepositus  Pragensis  et  Arnoldus  Wissegradensis  ecclesie  prepositus. 
Vitco  senior.  Heinricus  frater  eius.  Sedezlaus  camerarius.  Breschizlaus. 
Scaztolow  cum  fratre  suo  Heiinico  prefato  Budisnensi.  Hroznata  filius 
Arnusti.  Arnust  filius  Wilhelmi.  Wilhalmi  filius  Zuatolaus.  Johannes  filius 
Zblzlai.  Pribizlaus  filius  Petri.  Budizlaus  cum  fratre  suo  Jarozlao  filio 
Jarozlai.  .larozlaus  cum  fratre  suo  Gallo  fillo  Marquardi.  \  occo  cum  fratre 
suo  Drisizlao  filii  Benes  de  Benesou.  Bouzlaus  cura  fratre  suo  Newflas 
(sic)  filii  Radim.  AVatto  cum  fratre  suo  Bouzlao.  Zawisse  subcaraerarius. 
Witko  iunior  filius  Heinrici.  Albertus  cum  fratre  suo  Rodulfo.  lYIikes  cum 
fralribus  Zlauiborio  et  Egidio.  Fridericus  et  alii  fere  omnes  Boemi.  Ex 
.Morauis:    Ben  burgrauius   Znoimensis.  Pribizlaus   filius   Pircos   buigi-auius 


271 

Gradeceiisis.  Stiborhis  prefectus  de  Weuerl.  Girho  (^Cirho)  dapifer  cum 
fratre  suo  Schastolou.  Ratisborius.  AVierso.  Vocco  filius  Borut.  AA^ilielmus 
camerarius  Betliouensis  cum  fratribus  suis  Lupoldo  pincerna  et  Wolframo. 
Ardebus.  Albertus  prefectus  de  Wranou.  Beneda  submarescalcus  et  fere 
omnes  3Iorauu  In  cuius  rei  euidentiam,  et  perpetuam  lirmitatem,  ne  in 
posterum  super  ipsa  donatlone  et  conGrmatione  aliqua  caUimnia  possit  sub- 
oriri,  presentem  paginam  conscribi  fecimus,  et  si^illorum  nostrorum  chara- 
cteribus  codimuniri.  Acta  sunt  hec  anno  dominice  Incarnationis  MOCXXXIV\ 
Indictione  VII.  Datum  apud  Praofam  per  manum  AVilhelmi  notarii  VI. 
Nonas  Octobris. 

£.YCiisuiu  in  Sbaraleac  Bullario  Franci.scano  I.  157.  et  novissiDie  revisiim 
et  coilatuni  cum  fontc  suo  Hcire.sto  Gregorii  papae  IX.  in  Tabula- 
riis  Vaticani.s  a  F.  Palacky.  —  Porro  cxcus.  apud.  Wadding  T.  II. 
et  Bienenberg  p.  16. 

CCXLMII. 

Piemysl,  marchio   3lor(n'iae,   absolvit  atque   eximit  monasterium  Lucense, 

ordinis  Praemonstratensis.  ah  omnibus  praestationitms  et  jurisdictione  laicali, 

et  rariis  libertatibus  donat.     IJt.  Znoymae,   XI.  Kalendas  Novembris, 

1234. 

In  nomine  domini  nostri  hiesu  cristi  araen.  Premilz  miseratione  diuina 
marchio  3Iorauie.  monasterio  beate  3Iarie  uiro;inis.  et  Sancti  Wenzezlai 
gloriosi  martiiis.  in  Luca.  Christique  famulis  ibidem  deg-entibus  in  per- 
petuum.  Non  habentibus  manentem  in  liuius  peregrinatione  seculi  ciuitatem. 
sed  futuram  inquirentibus  ciuitatem.  uidelicet  regis  magni  suadet  neces- 
sitas.  blanditur  utilitas.  ut  per  caritatis  o])era  et  uirtutum  insig;nia.  uiris 
dcuotis  ac  locis  reIig;iosis  pia  inpertientes  sulfragia.  ibi  collocemus  bene- 
ficia.  ubi  pro  meritis  multiplicantur  premia.  ubi  oioriam  conlirmat  eternitas. 
ubi  sine  fine  crescit  beatitudinis  et  iocunditatis  iimiensitas.  A  niuersis  ita- 
que  modernis  ac  posteris  scripti  Iiuius  copiam  habitiiri«j  presencium  ex- 
hibicione  clarescat.  quoniam  ad  honorem  dei  ac  beate  Marie  uiroinis. 
sanctique  Wenzezlai  martiris.  nec  non  pro  remedio  anime  nostre.  pro- 
genitorumque    ac   successorum   nostrorum    salute.   ecclesiam  in  Luka   cum 


oinnibus  bonis  suis.  uidelicct  uillis  gran^is  pratis  pascuis  siluis  molendinis 
aquis  tempe.  cultis  et  incultis.  acquisitisL  et  acquiiendis.  decorandam  duxi- 
mus  et  augendam.  benelicio  g;racie  specialis.  Ita  sciiicet.  ut  eadcm  ecclesia 
cum  omnibus  prediis  suis.  quocumque  nomine.  censeantur.  a  talliis.  collcctis 
exactionibus.  edificacione  seu  reedificacione  castforum  uel  oppidorum  foren- 
sium.  ab  accusatioue  que  uulgo  Narok  dicitur.  a  grauamine.  quod  Zwod 
nuncupatur.  a  pernoctacionibus.  que  Nozlehe  nominantur.  ab  omni  iure 
beneficiatorum  seu  camcrariorum  nostrorum.  scilicct  ut  nullus  camerarius 
intret  uillas  monastcrii  ad  aliqucm  citandum.  uel  ad  aliquid  ibi  faciendum. 
sed  significet  procuratori  ecclcsie  prcdicte  cui  commissa  est  procuratio  in 
temporalibus.  ut  accusatos  citet.  quatinus  die  et  loco  determinato  coram 
iudicibus  statuat.  quorum  interest  causas  Marchie  nostre  tractare  et  difll- 
nire.  et  ut  que  spccificare  non  possumus  gencraliter  concludamus.  ab 
omnibus  grauaminibus  nouis  et  ueteribus  consuctudinariis  siue  nouiter  ad- 
inuentis  perpetuo  sit  libcra  et  excepta.  Jus  eciam.  quod  datur  pro  capite 
eis  concedimus.  dc  fure  ct  latronc  statucntes.  ut  si  fur  uel  latro  in  bonis 
ecclesie  premeraorate  fuerit  deprchensus  in  furto  manifcsto.  ucl  de  aliquo 
occulto  accusctur  scilicet  quoad  iudicium  fcrri  candentis  ucl  aque  uel 
uomeres  calcandos  siuc  duclli  ct  conuincatur  in  aliquo  istorum  in  iudicio 
seculari.  bona  furis  siuc  rei  dicto  monasterio  integralitcr  remaneant. 
Judices  autcm  quorum  intercst  faciant  dc  reo  quod  eis  iustum  uidebitur. 
Si  uero  eiusdem  cenobii  homincs  coram  iudicibus  nostris  culpabiles  in- 
ueniantur.  nec  nobis  nec  iudicibus  nostris  nec  beneficiariis  aliquid  inde 
utilitatis  proucniat.  scd  apud  idcm  cenobium  quantum  ad  bona  ipsius  culpe 
satisfactio  perscueret.  nisi  in  eo  in  quo  tenetur  satisfacere  aduersario.  id 
est  salua  lesis  et  iniuriam  passis  satisfactione  condigna.  Adicimus  insuper. 
ut  homines  eiusdem  ecclesie  per  totara  terram  nostram  iura  forensia  non 
persoluant.  nec  ab  eis  theloneum  ucl  pcdagium  exig-atur.  nisi  forte  mer- 
cator  cxtitcrit.  qui  soluto  thcloneo  nulla  prorsus  dampnificacione  g-rauetur. 
Ceterum  ut  omnia  breuiter  comprehendamus.  omnera  utilitatera  siue  in  qua- 
(uordecim  dcnariis  siue  in  aliis  ad  nos  spectantem.  et  usus  nostros  uel 
succossorum  nostrorura  uel  beneficiarios  nostros  a  nobis  infeudatos  eis 
remittimus.  ut  plcna  et  i^erfecta  gaudeant  libertate.  et  ut  nullus  eis  nouas 
condiciones   contra  statuta   nostra   audeat   inponere.     Insuper  statuimus  ut 


quicumqiie  nobilium  in  prefati  monasterii  uillis  seu  curiis  pernoctando  seu 
intrando  extiterint  iniuriosi.  bannifio  nostrum  in  decem  marcis  auri  com- 
ponant.  et  ei  dampna  illata  in  duplum  restituant.  Iluius  autem  libertatis 
a  nobis  concesse  et  prlncipali  munilicentia  donate  prefato  monasterio  suc- 
cessores  nostros  et  si  deo  largiente  lieredes  habebimus  tutores  constituimus 
et  defensores.  Hoc  sanctieirtes  ut  huius  priuileg-ii  uioTatores  in  cameram 
nostram  successorumque  nostrorum  decem  marcas  auri  componant.  Vt 
autem  hec  nostre  liberalitatis  concessio  remoto  cuiuslibet  inpedimenti  scru- 
pulo  robor  perpetue  obtineat  firmitatls.  sio^illi  nostri  munimine  presentem 
pa^inam  decreuimus  insio;niri.  testium  adhibita  subscripcione.  quorum  nomina 
in  sequentibus  continentur.  Heinricus  de  nouo  castello.  Zezema  filius  eius. 
Pribizlaus.  Dyrsizlaus  iilii  Pyrkos.  Stibor  et  Beneda  fratres.  Wocko.  Andreas 
germani.  Cyrho  et  Chaztolous  germani.  AA  irso  cum  filio  Nedamir.  Rati- 
borius  cum  filiis.  Hartleuo  et  Jane.  Hartleuus  de  31irzlay.  Albertus  bur- 
^rauius  in  Vrane.  Cunradus  cum  Ranosziiio  de  Plaus.  Bohubud.  Beneda. 
Ranoszir  ma«;istrl  uenatorum.  Piibizlaus  Jarossonis.  Nedamirus  cum  filio 
Wersone.  Ben  bui<:;rauius  Znoyewensis.  W^ilhalmus  camerarius.  Lup|)oIdus 
pincerna  cum  fratribus  3larquoardo  et  AVIuramo.  Hruto.  Bohus.  Lutoborius. 
cum  fratribus.  Bohus  et  Jaiie.  Wezen  uenatorum  mag-ister.  Albertus  de 
Kaniz.  Oztoy  et  Detolez  de  Derban.  Henricus.  Piibram.  Branizlaus.  Lupus. 
Velen.  Aezemil.  Jacobns  iudex  Brenensis.  Szemizlaus  camerarius  Olomu- 
censis.  Rym  uenator.  Leo.  Lubomir.  Lassek.  AMcliardus.  Szpitata.  Albertus 
de  Zlyvvan.  AVittek.  AVoytecli  de  3IedIo\v  cum  Stephano  fratre  suo. 
Budko  Mracota.  AVipertus.  Bartholomeus.  Fridericus.  Mylos.  Marcwardus 
Symoii.  Capellani  marchionis.  Acta  sunt  hec  aniio  gTacie  M.CC.XXX.Hn. 
Indictione  W.  Datum  Ziioym  per  maiius  ylarii  notarii  XI.  Kalendas 
Nouenbris. 

Ex  originali   in   arcliivo   cjiisdeni  monastprii;  si^jn.   H.   5.  —  E..\cii.sain  apud 
Pclzel— Karl  IV.  in  coufirniat.  1350.  I.  119. 


35 


274 

CCXLIX. 

Premysl,  marchio  Moraviae,  fundafionem  monasterii  Poriae  Coeli  in  Tis- 
nowice  a  matre  sua  Constantia  regina  factam,  et  donationes  fratris  sui 
regis  Wenceslai  confirmat,  et  monasterio  fundum  el  locum  Tisnowice  et 
diversa  jura   confert.     Acta  in  Znogm,   et  dt.  pridie  Katendas  Novemhris, 

1234. 

In  nomine  sancte  trinitatls.  et  indiuidne  unitatis.  Eg"o  Preinizl  dei 
g;racia  Marchio  Morauie  Abbatisse.  et  toti  sacro  conuentui  in  Thussnouich 
collocando  in  perpetuuni.  Consueuit  antiquorum  ueneranda.  et  approbainla 
prudentia  ea  litterarum  raandare  monimentis  que  statuit  habere  robur  et 
firmitatem  ne  modernorum  astuta  ing^enia.  que  semper  oraudent  nouitate 
inueniant  occasiones  rite  et  raature  g-esta  neg;ocia  dolosis  peruertere 
aro^uraentis  et  fraudulentis  racionibus  infirmare.  ]\!eraoria  quidera  humana 
non  est  diuturna  et  si  esset  eterna  esset  diuina  ideoque  necesse  est  ut 
scriptis  in  quibus  res  g-este  continentur  adiunetur.  et  sic  quodara  perpetui- 
tatis  robore  raaneat  tenax.  et  inconcussa.  Nouerint  'ita({ue  tara  presentes 
quam  fnturi.  quod  nos  ad  pias  preces  inclite  matris  nostre  Consfancie 
regine  Boeraorum  monasterio  quod  porfa  celi  vocatur,  in  quo  reli«;iosissl- 
mus  conuentus  dominaruni  ordinis  Cysterciensis  cepit  deo  et  o;loriosissirae 
matri  eius  beate  I^Iarie  seruire  dedimus  fundum  et  locum  in  thussnouich 
ubi  deo  inperpetuum  seruiant.  quem  fecimus  certis  liraitibus  distino-ui  ab 
aliis  possessionibus  nostris  adiacentibus  ne  inposterura  aliqua  inde  super- 
ueniat  dubitacio.  unde  prefatum  raonasterium  possit  o^iauari.  uel  inquietari. 
Considerantes  autem  glorioso  raemorie  patrem  nostinm  Premizl  noniine. 
a  quo  sortiti  sumus  oriofinom  et  nonien  multis  interfuisse  negotiis  imperii. 
et  etiam  ])ropriis.  in  quibus  multa  gessit  que  sine  peccato  non  potorant 
transioi.  uisura  fuit  nostre  cleniencie  nostris  eleraosinis.  et  preci])ue  raona- 
sterii  prodicti  eius  noxas  qualescunque  releuare.  quia  aput  cleraentissiraum 
iudicera  cui  pro|)riura  est  raisereri  et  parcere  luillum  bonura  est  inremune- 
ratum.  Decebat  etiam  ut  domine  que  scruiunt  deo  in  sepe  nominato  mona- 
sterio  eo  quod  sibi  non  possunt  ob  sexus  fraoilitatom  bene  prouidere. 
quatenus  aniplis  sustentontur  bonoficiis  ut  sic  liberius  conditoris  sui  possint 
uacare  seruitiis.    llinc  est  eciam.  quod  uice  concambii  dedimus  monasterio 


875 

preiiominato  pro  loco  qui  uocatur  Trebow.  quem  pater  noster  vir  magne 
virtutis  et  fame  qui  ob  probitatem  suam  in  toto  orbe  terrarum  ciaruerat. 
dum  uiueret  ad  claustrum  prefatum  ediiicandum  desi^nauerat.  quod  con- 
cambium  ut  sit  ratum  et  inconcussum  frater  noster  serenissimus  Rex  Boe- 
morum  Wencezhius  nomino  sua  auctoritate  de  nostra  bona  et  mera  uolun- 
tate  conlirmauit.  eidem  claustro.  quod  nos  semper  liabebimus  stabile  et  in- 
uiolatum.  Concambium  autem  hoc  est.  Giglava  cum  theloneo  et  cum  aUis 
uillis  ad  eam  pertinentibus.  scilicet.  Bolemilchichi.  Wicenow.  Borissow. 
De  pestovv.  dimidiam  uillam  cura  omni  iure.  Pobikozli.  Kohhoue.  Smyrch- 
nowe.  Vblazka.  Leofota.  Byrdniche.  eciam  cum  suis  villis.  et  omnibus 
attinenciis  scilicet  Branchewess.  Cyhhowe.  Jazstrabe.  Ozthehhouichi.  Vg- 
g;rinowichi.  Presseka.  Dubkowa.-  Vmaleg^o.  Wig-nanow  autem  cum  omnibus 
suis  appendiciis.  ex  mera  liberalitate  nostra  addimus  claustro  predicto.  et 
aliam  uillam  Weraisslichi  nomine  sirailiter.  Appendicia  autem  vocamus 
quicquid  est  in  siluis  in  pratis  in  pascuis  in  piscaturis.  et  huiusmodi  que 
utilitati  claustri  conucniunt.  Decreuimus  etiam  prefati  monasterii  omnes 
possessiones  iam  liabitas  et  habendas  in  j>Iorauia  constitutas  ab  omni 
genere  Tributorum  \^ectigalium  Collectarum  aliarumque  omnium  exactionum 
esse  absolutas  adicientes,  ut  nullus  pro  castrorum  edilicatione  uel  reedilica- 
tione  siue  pro  aliqua  ino;ruenti  expeditione.  homines  monasterii  audeat 
Inquietare.  Jus  eciam.  quod  datur  pro  capite  siue  pro  fure  uel  pro 
Swod  principi  ncl  eius  inbeneliciatis  raonasterio  concessinius  perpetuo  ob- 
tinendum.  hoc  statuentes  de  fure.  si  in  maleficio  fuerit  deprehensus  manens 
in  prediis  monasterii  siue  capiatur  et  coram  iudicio  convincatur  quatenus 
eius  bona  monasterio  remaneant  ipse  uero  secundum  quod  placuerit  prin- 
cipi  puniatur.  Si  uero  homines  raonasterii  in  aliquo  coram  iudicio  culpa- 
biles  inueniantur  nec  nobis  nec  iudicibus  nostris  uel  curialibus  scu  in- 
beneficiatis  aliquid  iude  proueniat  utilitatis  sed  aput  monasterium  culpe 
perseueret  satisfactio.  nisi  in  quo  tenetnr  satisfacerc  aduersario.  Ceterum 
autem  ut  omnia  breuiter  comprehendamus  omne  ius  qnod  spectat  ad  usus 
principum  eidem  raonasterio  remittimus  ut  plena  et  perfecta  g^audeat  liber- 
tate  nec  ullus  ei  nouas  conditiones  audeat  imponere  ifel  eius  iura  rautare. 
Ut  autem  hec  orania  robur  habeant  perpetue  firmitatis.  llanc  paj^inam 
nostro  sigillo  fecirous  insigniri  et  rogauimus  illustrem  Reg;em  Boemie  fratrem 

33* 


276 

nostrum  Wencezlaum  iiomine  quatenus  possessiones  et  omnia  iura  ea  que 
nostra  mera  liberalitate  concessimus  monasterii  prenominati  auctoritate  sua 
Renia  dionaretur  contirmare  quod  et  ipse  ad  honorem  dei  et  beate  3Iarie 
ffratanter  fecit  et  ad  huius  rei  testimonium  sig-illum  suura  apposuit.  Et  hec 
sunt  verba,  Reg'is.  Ego  AYencezlaus  Rex  Boeipie  quartus  ad  carissirai 
fratris  nostri  peticionem  in^enui  3Iarchionis  3Ioravie  Premizl  nomine  in 
rerum  prescriptarum  testiraonium  nostre  serenitatis  sio^illum  a[)posuimus  tale 
bannum  statuentes  ut  quicunque  septa  monasterii  uiolenter  intrauerit  uel  iura 
predicta  uisus  fuerit  enoruare  potenter  uel  fraudulenter  componat  in  carae- 
ram  fratris  uostri  Marchionis  Morauie  et  successorum  suorura  X  marcas 
auri.  Insuper  roo^auimus  venerabilem  patrem  nostrura  iJominura  Robertum 
Olomucensem  episcopum  quod  in  huius  rei  testimonium  huic  paofine  sigillum 
suum  apponeret  quod  et  fecit.  Et  hoc  eciam  petiuimus  quodsi  barones 
nostri.  vel  milites  vel  populares  nostra  Priuilegia  vellent  aliquando  inso- 
lenter  violare  et  indebite  quatenus  ipse  iure  ecclesiastico  ecclesiastica 
sententia  percelleret.  Eandem  Auctoritatem  suis  relinquendo  successoribus. 
Quia  quicquid  umquam  stabilitatis  potest  illud  monasterium  consequi  ad  sue 
tranquillitatis  firmamentum.  Iloc  est  nostre  uoluntatis  et  erit  in  perpetuum. 
Addidimus  etiam  uillam  quandam  Lukowe  nomine  cum  omnibus  appendiciis 
suis  ad  usus  claustri  prenominati  cuius  in  ultimis  fecimus  mentionera.  quia 
nondum  erat  uoluntatis  nostre  eam  illi  claustro  asio;nare.  Aolumus  autem. 
quod  illa  uilla  seruiat  claustro  eidem  similitcr  et  uille  iste  Kapenich  Cheiche 
et  Knenich  quas  iirater  nostra  dedit  eidem  claustro  sub  omni  iure  pre- 
scripto  et  omni  prefata  ^audeat  libertate.  Totum  autem  hoc  factum  est 
Auctoritate  fratrls  nostri  Wencezlai  illustris  Roo;ls  Boemorum,  Testes 
autem  in  quorum  presencia  hec  Acta  sunt.  sunt  hii.  !)e  Boemia  Arnoldus 
prepositus  \Visse|j:radensis.  Arnoldus  abbas  Trebecensis.  Florianus  abbas 
liucensls.  Geriacus  abbas  Gradiscensis.  Nobiles  de  Boemia  Zdezlaus  Kostka 
camerarius  Reo;is.  Vilko  sonior.  Vitko  iunior.  Vitko  tilius  lleinrici.  Breci- 
zlaus  frater  CJMrnini.  Budizlaus  fdius  yaroslai.  Nicholaus  lilius  Boo;uthe, 
Borulha  filius  Boruthe.  Albortus  de  Slivven.  Conradus  buro-rauius  de  zwekow. 
.Jewan  (ilius  (Mussne.  Ilotebor  (ilius  llotheborii.  Ze/,ema  cum  fratre  ^lilota 
(ilii  Milole.  Zobozlaus  lilius  Odolen,  Zbrazlaus  subpincorna.  Nobilcs  :>Iorauie 
huius    rei    liii   testes   sunt.   Swatozlaus   lilius   Willalmi.   Ratvbor   cuui    (iliis. 


277 

Arthlebiis.  Willelnms  camerarius  Bethowiensis.  Liipoldus  pinceina  frater 
eiiis.  Ben  burffrauius  Znoemensis.  Grut  filius  Theodorici.  Boffobud  bur- 
grauius  Bethovviensis.  Semizlaus  camerarius  Olomucensis.  Vocko  Olomu- 
censis  bur£i;rauius.-  filius  Boruth.  A'ocko  subcamerarius.  Aoyteh  filius  Stephani. 
Lutobor  Filius  Prossimiri..  Milich.  Ydik.  Slauebor.  Acta  sunt  hec  in  Znoem 
Anno  dominice  incarnationis.  MiHesirao.  CC.  XXXIIII."  Indfctione  VII. 
Ej)acta  XVIII.  Concurrente  VI.  Datum  per  manus  Ylarii  Pridie  Kalendas* 
Nouembris. 

Ex  originali  ia  archivo  cjusdem  monasterli  In  registratura  c.  r.  Gubernii. 

CCL. 

Premysl,  marchio  Morariae,  fjionasferio  Rajfhrademi  eadem  jura  ef  liber- 
tafes  conferf,  qnibus  monasferiiim  Melehradense  ufebafur.  Dt.  in  Brumi, 
IV.  Nonas  Norembris,  1234. 
In  nomine  sancte  trinitatis  et  indiuidue  unitatis.  Ego  Premisl  diuina 
gratia  ^larchio  Morauie  cenobio  Raijffradensi  et  in  eo  de«;entibus  vonerari 
et  promouere  sanctam  in  omnibus  ecclesiam.  Con«;ruum  nostre  visuni  fuit 
pietati  id  iniciari  et  exequi,  quod  nobls  et  successoribus  nostris  cederet 
ad  meritum,  et  sancte  matri  ecclesie  transiret  ad  prouectum.  Ibi  enim 
recte  locantur  beneficia  ubi  crescunt  donorum  merita,  ibi  decenter  imper- 
titur  gratia,  ubi  cum  preralis  cumulatur  gloria.  Nouerint  itaque  tam  pre- 
sentes  quam  futuri,  nos  cuidam  3Ionasterio  fratrum,  quod  Rayg-rad  dicitur, 
diuina  inspirante  nobis  clementia  et  fratre  nostro  illustri  rege  Boemorura 
et  inclite  raemorie  patruo  nostro  AAIadizlao,  quondam  Marchione  3Iorauie 
fundato  et  constructo  ad  subleuandam  loci  eiusdem  paupertatem.  I^ibertatora 
illam,  qua  in  prima  sua  fundatioiie  a  ()rogenitoribus  nostris  videlicet  Bole- 
zlao  et  Brezchizlao  famosissimis  ducibus  eadem  cella  roborata  est,  renouantes 
precipue,  et  cum  ex  diuersis  regionibus  imrainente  festiuitate  sanctoruni 
Apostolorum  Petri  et  Pauli  ad  eundora  locum  per  septera  dies  populi  mul- 
titudo  confluit  foruni  ibidem  ex  aiitiqua  institutione  ab  ounii  infestatione 
beneficiariorura  nostrorura  liberrime  a«;atur.  Ipsam  autera  villam  Rayljrad 
(dico)  eidem  celle  adiacentera  iure  forensi  prout  ubique  teutonice  libertatis 
est,    fundatam    confirmauimus    die    forensi    in    gratiam    ria(rufn    coiisiituio. 


878 

Sancimus  itaqiie  et  inuiolabiliter  statuimus  obseruari  omnes  vilias  et  pos- 
sessiones,  quas  ecclesia  possidet,  vel  possessura  est,  ubicunque  in  3Iarchia 
nostra  ab  omni  ohere  tributorum,  vectig^alium,  collectarum,  seu  etiam  fore- 
stariorum  nostrorum,  qui  vulgo  Louschi  appellantur.  Aliis  exactionibus, 
siue  in  quatuordecim  ad  princlpem  vel  beneficiaiios  spectantibus,  quocunque 
modo  nominentur,  esse  absolutos.  Adiicientes  ut  nuUus  principum  succes- 
sorum  nostrorum  vel  baronum  nostrorum,  nobis  vel  eis  subiectorum  pro 
castrorum  edificatione  vel  reedificatione,  vel  aliqua  ingruenti  expeditione 
homines  prefiati  cenobii  audeat  inquietare.  Jus  autem,  quod  datur  ex 
capite,  eis  concedimus.  Hoc  de  fure  statuentes:  Si  in  eorum  habitat 
possessionibus,  et  deprehensus  fuerit  in  furto  manifesto  vel  de  aliquo 
occulto  accusetur,  videlicet,  quoad  iudicium  ferri  candentis,  vel  aque,  vel 
vomeres  calcandos,  vel  duelli,  et  conuincatur  in  aliquo  istorum  in  iudicio 
seculari,  eidem  monasterio  bona  furis  siue  rei  inteofrallter  remaneant. 
Judices  autem,  quorum  interest,  faciant  de  eo,  quid  iustum  videbitur.  Si 
autem  homines  eiusdem  cenobii  coram  iudicibus  nostris  culpabiles  inue- 
niantur,  nec  nobis,  nec  iudicibus  nostris  curialibus,  vel  beneficiariis  aliquld 
utilitatis  proueniat.  Sed  apud  idem  cenobium  culpe  perseueret  satisfactio, 
nisi  in  eo,  quo  tenentur  satisfacere  aduersario.  Cetera  omnia  ut  breuiter 
comprehendamus,  omnem  utilitatem,  que  spectat  ad  usus  nostros  vel  suc- 
cessorura  nostroium,  vel  beneficiarios  nostros  nobis  infeudatos,  eis  remittimus, 
ut  plena  et  perfecta  gaudeant  libertate,  et  ut  nullus  eis  conditiones  contra 
statuta  nostra  audeat  imponere,  statuimus  etiam,  ut  nnllus  camerarius  intret 
villas  monasterii  ad  aliquem  citandum,  vel  aliquid  ibi  faciendum,  sed  sioni- 
ficet  procuratori  domus  illius,  cui  commissa  fuerit  procuratio  in  temporalibus, 
ut  eos  citari  faciat,  qui  sunt  citandi,  quatenus  die  determinato  eos  coram 
iudicibus  statuat,  quorum  interest  causas  et  neg^otia  3farchie  nostre  tra- 
ctare  et  dilfinire.  Si  quis  autem  alicui  persone  religiose  infra  septa 
monasterii  constitute  manus  iniecerit  violentas  ad  aliquem  ibi  dehonestan- 
dum,  capite  puniatur,  et  pro  emunitate  lese  3Iaicstatis  monasterio  decem 
marcas  auri  componat,  nisi  quoad  sententiam  capitis  alind  visum  fuerit 
nostre  benio^nitati.  Si  vero  quis  irruperit  claustruin  monasterii  ibidera 
aliquid  iniuste  ra|)iendo,  ablata  restituat,  atquc  in  cameram  nostram  et 
successorum   nostrorum  decem   marcas  auri   componat,   vel  secundura  quod 


279 

visiim  fuerit  nostre  pietati,  satisfaciat.  Iiisuper  statuimus,  ut  quicunque 
nobilium  in  prefati  monasterii  curiis  vel  villis  pernoctando  vel  intrando 
eidem  extiterint  iniuriosi,  bannum  nostrum  in  decem  marcis  componant,  et 
ei  dampna  illata  in  duplum  restituant.  Huius  autem  libertatis  a  nobis  con- 
cesse  et  principali  munificentia  donate  prefato  monasterio  successores 
nostros,  et  si  Deo  largiente  heredes  habebimus  tutores  constituimus  et 
defensores.  Hoc  sancientes,  ut  huius  priuilegii  Aiolatorcs  in  cameram 
nostram  et  successorum  nostrorura  decem  marcas  componant.  Insuper 
rogauimus  Patrem  nostrum,  venerabilera  Robertiim,  Olomucensera  episcopum, 
ut  omnes,  qui  profati  cenobii  jier  thelonea  transeuntes,  in  rebus,  que  spe- 
ctant  ad  opus  vel  usus  ecclesie,  ad  eain  in  neccessitatibus  ei  dei^erendis 
vel  traducendis,  sint  a  pedagiis  et  theloneis  absoluti.  3Iercatores  vero 
soluant,  quod  iuris  est.  Hoc  etiam  omnibus  volumus  esse"  manifestum, 
quod  sine  offensa  nostra  erit,  si  prescriptus  episcopus  et  eius  successores 
nostrarum  institutiotnnn  in  hac  paoina  et  priuilegio  Welleo;radcnsi  con- 
tentarum,  secunduiu  quod  dictant  iura  ecclesiastica  punient  transgressores. 
Ro«j;auimus  etiam  screnissimum  fratrem  nostrum,  Reo^em  Bohemie  quartum, 
Wenceslaum  noinine,  et  reuerendum  patrem  nostrura  Robertura,  Olomucensem 
episcopum,  quatenus  dig-narentur  hanc  paginam  donationis  nostre  suis 
sigillis  confirmare,  quod  et  fecerunt,  sua  videlicet  sig-illa  apponendo.  Sic- 
ut  et  nos  preseiitem  paoinam  in  testimonium  huius  donationis  sio-illo  nostro 
muniuimus.  Huius  rei  testes  sunt  hi:  Arnoldus  comes  de  Hukensuach. 
Bernardus,  dux  Carlntie.  Woco,  castellanus  Oloraucensis.  Ratiborius  de 
Deblin.  AVocco,  subcamerariuSo  Otto  purcrauius  de  Donin.  M(ilich)  et 
frater  ipsius  Idic.  Lupoldus  castellanus  de  Meidberch.  Zweizlaus  subdapifer. 
Nagrad  de  Orechou.  31ladota  de  Tazzow.  Bosco  filius  Gerhardi.  Zmil  filius 
Ranosir.  Cunradus  notarius  Brunnensis.  Raschardus  scholasticus  in  Brunna. 
Bartholomeus,  Marguardus,  Gregorius,  Simon,  capellani.  Artliebus  filius 
Ratiborii.  Acta  suiit  hec  ab  incarnatione  domini  Aiino  Millesirao  CCXXXIV. 
Indictione  VII.  Datum  per  manum  Hilarii  notarii  in  Bruna  IV.  Nonas  No- 
uembris.  Contradictores  huius  priuileg;ii  et  inuasores  prenominati  monasterii 
cum  Dathan  et  Abiron,  quas  terra  viuos  absorbuit,  accipiant  porcionem. 

E  pluribiis  apotrraphis.  —  Originale  in  archivo  Rayliradensi  asservatur.  ■ — 
Excus.  ileciil  Dobner  in  Monum,  VI.  pag.   13. 


280 


CCLL 


Premysl,   marchio  3loraviae,  cortfirmaf  omnes  jwssessioneH  afque  Uberfafes 

domui  hospitalis  s.  Joannis  Hierosolymilani  in  Moravia,     Acta  Brunae, 

VI.  Idus  Norembris,   1234. 

Iii  noiuine  sancte  trinitatls  et  indiuldue  unitatis.  E^"o  Prciuisle  dei 
gracia  uiaichio  3loiauie  domui  hospitalis  s.  Johannis  et  {Vatiibus  ad  illud 
pertineutibus  in  pcrpetuuiu.  Licet  siuius  iuuenilis  etatis  tamcn  cuui  prin- 
ceps  simus.  et  ro»io  sang-uine  natus.  filius  scilicet  inclite  raemorie  Premisle 
qui  et  Ottacharus  a  theutonicis  uocabatur  tercii  re«;is  Boemie.  decet  nos 
prudencie  habere  sagacitatem.  mores  honestos.  et  maturis  uti  consiliis.  et 
pietatis  operibus  exuberare.  et  ad  liec  perao;cnda  intcndcre  decieuimus  stu- 
diose.  Visum  itaque  cst  nostre  discrccioni  esse  conueiiiens.  quod  illustris 
patris  nostri  priuilcoia  et  cciam  incliti  marchionis  patrui  uostri  bone  lue- 
morie  Wladislay  cuius  suiuus  hcrcs.  ct  marchionatus  sui  douiinus.  et  pos- 
sessor.  religiosis  domibus  concessa  renouare.  et  eciam  conlirmarc.  I«itur 
ad  peticionem  fratrum  domus  hospitalis  s.  Johannis.  et  precipue  fratris 
Iluconis.  qui  eorum  posscssionibus  prcest  gubernandis  in  marchionatu  noslro 
statuimus  in  subscqucnti  scripto  omnia  iura  que  munitlccncia  patris  nostri 
reg-is  Boemie  et  patsui  nostri  quondam  marchionis  3Iorauie  prcfate  domui 
concessit.  coniirmare.  vt  inconcussa  pcrpetuo  maneant.  et  illibata.  Hinc 
est  quod  patris  nostri  Premisle  et  patrui  nostri  AVIadislay  jniuileo-ia  uerbo 
ad  uerbum  subsequenti  pagine  preccpimus  inserere.  Inci|»it  autcm  priuile- 
o*iura  patris  nostri.  In  noniine  sancte  trinilatis  et  indiuidue  unifatis.  Kgo 
Premissl.  . . .  1214.  (Vide  w.  LXII.)  Priuileo^ium  uero  aliud  patrui  nostri 
Wladislay  inci|)it  sic.  In  nomine  sancte  trinitatis  et  indiuidue  unitalis. 
EffO  Heinricus  qui  et  Wladizlaus  .  .  .  1214.  (Vide  n.  LXIJ  Igitur  hec 
omnia  que  illustris  patcr  nostcr  rex  Boemie  Othacarus  nomiiie.  et  patruus 
noster  Wladislaus  prefate  domui  s.  Johannis  et  fratribus  in  ipsa  moian- 
tibus  concessit.  nos  idem  latum  habemus  et  confirmamus.  et  in  huius  rei 
testimoniuiu  si«:;illuiu  nostrum  huie  pa«;:ine  fecimus  apponi.  et  ro«i:auimus 
illustrem  fratrem  nostrum  A\'enceslaum  regem  Bocmie.  quod  el  ipse  ean- 
dem  donacioncm  auctoritate  sua  confirmaret.  et  in  testimonium  huius  confir- 
macionis   quam   ipse   libenter   et   deuote    fecit.   sigillum   suum   huic   scripto 


g81 

apposuit.  Insuper  rogauimus  vnacuui  fiatre  nostro  AVenceslao  rege  Boe- 
niie  venerabilem  patrem  nostrum  dominum  Robertum  Olomucensem  episcopum 
quatenus  ad  pleniorem  huius  prefjite  donacionis  confirmacionem  preseiiti 
carte  sioiljum  suum  apponeret.  quod  et  fecit.  Testes  uero  in  quorum 
presencia  hec  acta  sunt.  liii  sunt.  Dominus  Arnoldus  prepositus  Wisegra- 
densis.  ArnolplRis  abbas  Trebecensis.  Ambrosius  prepositus  Cunicensis. 
Paul  preposltus  Rag-yg-radensis.  Wilehuvs  notarius  reg"is  Boemie.  Bartho- 
lomeus  canonicus  Olomucensis.  3Iarguardus  capcllanus  noster  et  socii  eius. 
Sdezlaus  camerarius  Boemie.  Witteco.  et  Heinricus  frater  eius.  et  Wit- 
teco  iuuenis  frater  eorum.  A\'occo  filius  Borutonis.  Wocco  fiUus  benesonis. 
Ratiborius.  Arthlebus.  Cruth  lilius  Detrici.  A\^irso.  Ranozyrug.  Pardus.  et 
frater  eius  Thewirdese.  Stephanus  iudcx  domine  regine.  Huale.  Ottaslaus. 
Wogeteh.  Kctor.  milites  domini  episcopi.  Wilelmus.  Lupoldus.  Nagrade. 
Pelegius.  Ilarthebus.  et  Johannes  filii  Ratiborii.  Acta  sunt  hec  Brunne. 
in  domo  Brumonis  monetarii  regis.  anno  ab  incarnacione  domini  Millesimo 
Ducentesimo  tricesimo  quarto.  Quarto  Idus  Nouembris.  Data  per  manus 
Hylarii  prothonotarii  nostri. 

E.v  originali  iii  archivo  Melitensium  Pragae. 

CCLII. 

Ijrreg^orius  papa  IX.  archiepiscopos  et  episcopos  Germaniae  (inter 
quos  etiam  episcopi  Pragensis  et  Olomucensis  nominantur)  hortatur  ad 
auxilia  ecclesiae  et  terrae  sanctae  tum  ferenda,  tum  promovenda.  Datum 
Perusii,  VII.  Kalendas  Decembris;  pontificatus  anno  VIII.  (1^34.) 

Palacky"s  Reise  p.  26.  —  e  Regesto  Gregorii  IX.  lib.  VIII.  epist.  330. 


CCLHI. 

(jrregorius  papa  IX.  principes  Germaniae  (inter  quos  etiam  rex 
Boemiae  et  frater  ejus  marchio  Movariae  referuntur)  ad  idem  hortatur. 
Dt.  Perusii,  V.  Kaiendas  Decembris;  pontificatus  anno  VIII.  (1334.} 

Ibidem  epist.  333. 

36 


282 

CCLIV. 

Premysl,  marchio  Moraviae,  confirmat  et  auffet  lihertates  ecclesiae  Olomu- 
censi  a  palre  suo  Otukaro  concessas,  donationesque  noras  eidem  factas 

ratihahet.     (i234.) 

In  iiomine   sancte  trlnltatis   et  indiuidiie   vnitatis.     Eofo   Preniizl,   dei 
gracia  niarciiio  Morauie,  Ruberto,  dei  gracia  Olomucensi  episcopo.  ef  eius 
successoribus   ac  ecclesie   Olomucensi  inperpetuum.     Cum   sit   honestum  et 
iustum,  cuililiet  iura   sua  conseruare,  tamen   vitielur  esse   conueniencius  et 
iusticie  mao-is   consonum,  sacrosancte   ecclesie,  cuius   proles   sumus   ^ene- 
rosa,  eiusque   sacramentis  regenerata,   ipsius  iura  illibata   custodire,  et  vt 
integ;ra  et  inconcussa  permaneant,  prudenter  et  raature  j)rouidere.   Decreuit 
itaque  nostre  prouidencie  prouida  sa^acitas  ad  peticionem  venerabilis  patris 
nostri    Ruberti,    Olomucensis   episcopi,    qui    in   presenciarum   est,    ecclesie 
Olomucensis  priuilegia,  ab  illustris  memorie  rege  Bohemorum,  patre  nostro 
Othakaro  nomine,  <|ui  lingvva  boheniica   Premizl  vocabatur,  eidem  ecclesie 
Olomucensi   concessa,    et   a    predecessoiibus   suis,    principibus   ac   ducibus 
Bohemie  et  Morauie,  plenarie  ac  studiosius   renouare,  et  quicquid  a  tanta 
Regis   clemencia   est  indultum,   totaliter   confirmare.     Vt  autem   liberalitas 
nostra  vbique   clareat  [irofusius,   eciam  quedam   beneficia  libertatis,  sancte 
ecclesie  Olomucensi  profnlura,  superaddidimus,  quatinus  ex  nostris  adauctis 
beneficiis  beati  apostoli  Petrus  et  Paulus  et  gloriosus  mart)  r  Wencezlaus, 
de   cuius  san^uine  traximus  orig^inem,   nobis   sint   apud   deum   propicii,  ac 
pro  nostia  salute   et  remedio   animarum  predecessorum   nostrorum,  et  pre- 
cipue  inclite  memorie  patris  nostri,  intercessores  existant  assidui.    Priuile- 
o-jum  autem  patris  nostri  tale  est,  sicut  in  subsequentibus  apparet,  in  quo 
priuilooio    eciam  quedam   libertates   continentur,   quas   excellentis   memorie 
\yfadi/zfaus,   auus  noster,   secundus  rex  Bohemorum,   ecclesie   Olomucensi 
concessit,  et  concessas  confirmauit,  et  sui  appensione  sig;illi,  ne  inposterum 
violarentur,  roborauit:  Innomine  sancte  et  indiuidue  trimfatis.  Ef/o  Premizf, 
dei  yracia  re.v  Bohemorum,   .  .  .  usquc  ..prohibemus."   C^  *di'  n.   XXXI.) 
Et  quia  dominus   papa  confirmauit   priuileg^ium  patris   nostri,  et  transofres- 
sores  excommunicauit,   nos  illud  semper  volumus  liabere   ratum,  et  firmum 
tenere;  ampliori  autem   nostre    deuocionis   alFectu  matrem   nostram    Olomu- 


283 

ceiisem  venerari  eccleslam  omnimodis  cupientes,  hanc  graciam  eidem  ex 
raera  nostre  benignltatis  liberalitate  conferimus:  vt,  quascun(}ue  posses- 
siones  emunt  episcopi  vel  canonici  nomine  ecclesie,  prescripta  g;audeant 
libertate.  Si  vero  episcopi  vel  alicpii  ex  canonicis  emunt  in  usus  proprios, 
respondeant  principi  secundum  ius  terre.  Ouod  si  temporis  processu  per 
illorum  bonam  voluntatem,  qui  eas  emerant,  contig-erit,  vt  ecclesie  assi- 
^nentur,  decerniraus  eas  subiacere  prefate  libertati,  et  vohimus,  vt  ecclesia 
in  ipsarum  gaudeat  traiujuilla  possessione.  Habentes  preterea  in  anime 
nostre  desiderio,  ad  plenum  ecclesiam  dei,  a  quo  et  per  quem  nobis  vni- 
uersa  raanant  prosperitatis  commoda,  ab  inpeticionibus  indebitis  exonerare, 
et  paci  canonicorum  prouidere,  lianc  libertatem  ipsis  concedendo  statuimus, 
vt  nullus  camerariorum  uel  quorumlibet  nuncciorura  per  benelicos  trans- 
missorum  audeat  villas  ecclesie  aut  canonicorum  ing-redi,  ad  iudicium  euo- 
candos  ipsorum  homines,  seu  pro  aliqua  culpa  «[■rauandos.  Non  enim 
volumus  admittere,  vt  domus  pauperum  ipsorum  preuideatur  a  camerariis, 
vel  a  qulbuslibct  per  iudices  seu  beneficiarios  a  castro  ad  hoc  deputatis. 
Sed  si  ex  euentu  contigerit,  coram  iudicio  vt  accusentur,  decernimus,  vt 
ad  dominos  ipsorum  mittantur  benefici,  quatinus  per  eos  citentur,  qui  fue- 
rint  accusati,  et  iudicio  assistant  tempore  et  loco  determinato,  per  iudices 
vel  beneficos  super  sibi  obiectls  responsuri.  In  promptu  autem  causa  est, 
quare  violencias  huiusraodi  fieri  esse  prohibemus,  quia  siiie  giaui  pauperum 
lesione  exerceri  non  possunt,  et  precipue  cum  omnis  vendicio  hominum 
ecclesie  ad  episcopum  pertineat,  et  canonicorum  transeat  vtilitatem,  et 
nichil  nobis  commodi  inportet,  vel  beneficis  augeat  aliquid  emolimenti. 
Ceterum  quia  b(»neficia  assecuti  per  principem  nouiter  vel  ex  antiquo  soliti 
sunt  interrurapere,  decimam  episcopalem,  septimanam  et  canonicorum  de- 
trahentes  vtilitati  ecclesiam  dampnificant,  in  periculura  animarum  suarum 
ius  decimale  impedlentes.  firraitor  hanc  violenciara  fieri  inhibentes  per  no- 
biles  nostros,  statuiraus,  vt  quisquis  hanc  fecerit  violenciam  ecclesie,  siiie 
uostra  offensa  ecclesiastice  subiaceat  vlcioni,  quam  meruit,  nec  dedecus, 
quod  incurrit,  andeat  coram  nobis  per  inanera  querimoniam  propulsare, 
sed  sciat  se  tamquam  nostri  transgressorem  mandati  priuandum  benefici 
lionore,  nisi  festinet  delictum  suum  corri^ere  dig^na  satisfaccione  pro  ea, 
quara  fecit  ecclesie,  graui  lesione.    Demum  quia  ius  suum  indempne  libeitas 

36* 


884 

debet  semper  obtiiiere,  et  nullum  bonum  irremuneratum  est  apud  deum, 
intendentes  augere  profectum  ecclesie  Olomucensis,  et  nostre  largitatis 
beneliciis  ipsam  sublimare,  villam  nomine  Rafay,  quara  domiiuis  episcopus 
Rubeitus  de  licencia  patris  nostri  Premizl,  incliti  legis  Bohemorum,  emptam 
ecclesie  contulit,  et  alteram  vulgo  dictam  .llediveze,  per  patruum  nostrum 
Wladyzhmtn,  pie  memorie  marcliionem  Morauie,  emptam  et  collatara,  et 
illas,  quas  Waltherus  decanus  et  Stephanus  prepositus  contulerunt  de  li- 
cencia  patrui  nostri  videlicet:  Lufyn,  Nerefyn,  Go%chich,  ]}tislochowic%, 
et  domine  marchionisse  tres  terras  in  Chidorub,  et  vnam  in  Samifessicz; 
et  eas  oranes,  quas  snb  teinporibus  Wladymivi  principis,  seu  patris  nostri 
vel  patrui  possedit  ecclesia  in  Lyssek,  in  Nelessowicz  et  in  Celechowicz 
sub  episcopatus  iure  antiquo  liberas  esse  statnimns,  et  inquletari  prohibe- 
mus,  saluum  ius  in  omnibus  ecclesle  Olomucensi  libertatis  relinquentes,  et 
sicut  ab  antecessoribns  nostris  priuilegiatam  se  gaudeat  Olomucensis  ec- 
clesia,  ita  per  nostre  liuius  donacionis  graciam  mag^nificet,  se  esse  liberam, 
et  ab  orani  iugo  vetuste  inquietatis  penitus  exutara.  Inhiberaus  eciara, 
a  canonicorura  plaustris,  cura  vina  sua  in  theloneis,  vel  salem,  segetem, 
vel  liumadum,  seu  alia  quelibet  deducunt,  sine  quibus  subsistere  non  pos- 
sunt,  nec  ab  ipsis  theloneum  exigatur,  uel  aliqua  violencia  inferatur  eis 
indebite  exaccionis;  statuentes  hanc  penara,  vt,  qnicnnque  raandati  nostri 
statutum  violauerint,  et  non  statira  satisfeceriiit  super  illato  ^rauamine,  ex 
tunc  vindictara  in  ipsos  debitara  exerceat  ccclesia,  et  carceris  nostri  ma- 
cerentur  ^raui  custodia.  Uecernimus  eciam  hoc  obseruari  secundnm  iura 
canonum,  vt  clerici  non  trahantur  in  iudicium  seculare,  nec  iudicentur 
per  seculares  personas,  sed  ecclesia,  cuius  interest,  discuciat  clericorum 
iudicia,  et  eorura,  qui  contra  ipsos  |)rocedunt  in  quMlicunque  queriraonia; 
addicientes  hoc,  vt  benefici  nostri  nichil  habeant  iudicare  de  diuorcio,  vel 
de  matriraonio  discutere  inter  virum  et  mulierera,  cuni  orane  tale  iudicium 
soli  sit  ecclesie  specialiter  auctoritate  apostolica  concessura.  Hniusmodi 
iudicia  vendicione  non  indigcnt,  sed  penitencia  splritali  et  iusticia.  Vt 
omnia  autem  raatri  nostre  sancte  ecclosie  Olomucensi  cupiaraus  prospera 
a  deo  retribucionis  beate  «;raciara  prestohintes:  tabernas  canonicorura,  que 
priraitus  inpediebantur  per  nostros  benelicos  et  tabeiiiarium  Olomucciisem 
seu   viilicum   nostrura,   liberas    esse   pre<;ipirans,    et   ne   amplius   g-rauentur 


285 

inhibemus,  \n  Cyrtorige,  et  in  Rofaif,  et  iii  montihua,  et  qne  in  doteni  sunt 
ecclesiis  assio^nate  et  utllitateni.  Ouia  veio  de  villa  dicta  Brunovicli  sepius 
inpetebatur  episcopus  et  ecclesia,  et  tam  per  principes  quam  nobiles  mole- 
stabatur  principum,  ne  deinceps  calumpniose  infestetur,  vel  aliquatinus  super 
ea  infesUiose  conuenlatur,  episcoj^o  ipsam  Oiomucensi  ecclesie  inperpetuum 
possidendam  confirmamus,  ei  conlirmatam  restituimus,  hulc  addicientes  con- 
firmacioni  nostre  re«^ie  villam,  luincupatam  JVasazaue,  vt  libere  et  quiete 
easdem  Olomucensis  ecclesia  in  recordacione  oracionum  suarum  nostri  et 
antecessorum  nostrorum  semper  habeat  in  memoriam.  Vt  autem  liec  omnia 
rata  et  inconcussa  pormaneant,  Jianc  nostre  screnitatis  paoMnam  noslro 
si^illo  feciinus  roborari,  et  a  vencrabili  patre  lluberto  in  die  Pasche  pu- 
blice  excommuiiicari.  Si  quis  autem  contra  hanc  nostram  venerit  con- 
stitucionem,  rerum  suarum  orpaui  multetur  dispendio,  et  deum  cum  sanctis 
suis  sibi  aduersum  iii  extremo  senciat  iudicio. 

E  codicibus  Mss.  Cremsjricnsi  A,  IV  n.  II.  — et  Olomucen.  fol.  I. 


CCLV. 

Premysl,  marchionis  Moraviae,  aliud  dlploma  super   libertaiibus   ecclesiae 
Olomucensis  in  plurimis  varians.     (^i234.) 

(J.  In  nomine  sancte  et  indimdue  trinitatis.  Ego  Premizl  dei  gracia 
rex  Boemorum  tercius.  Venerabili  episcopo  Olomucensi  Roberto  suisque 
successorihus  et  otoumcensi  ecclesie  in  perpeluum  . . .  usque  ,,pro/dbemus.^' 
CVide  n.  XXXf.)  —  Et  (juia  dominus  papa  con/irmauit  priuilegium  patris 
nostri  et  transgressores  excommunicauit.  nos  iltud  uolumus  semper  ratum 
habere.  Vt  autem  ex  nostre  deuotionis  affectu  quem  erga  deum  hahemus 
letetur  sempcr  mater  riostra  sancta  Otomucensis  ecclesia  et  ampliori  bene- 
ficiornm  honore  gaudeat  se  esse  excelsam.  ex  nostra  mera  liheralitate  hanc 
eidem  gratiam  conferimus  quod  quascunque  possessiones  episcopi  emunt 
uel  canonici  nomine  ecclesie.  prescripta  gaudeant  libertate.  Si  uero  epi- 
scopus  uel  atiqui  ex  canonicis  emunt  in  usus  proprios  respondeant  prin- 
cipi  secundum  ius  terre.  Quod  si  temporis  processu  configerit  eas  deuolui 
ad  ecclesiam   per  itlorum    uoluntatem  qui    eas  emerant.    ut  eo    magis  sit 


.  886 

acceptabilis  deo  noslra  deuocio.  sfafuimns  ul  prenominale  subiaceanl  liber- 
tati.  et  uolumus  ut  ecclesia  in  ipsarum  gaudeat  tranquiUa  possessione.  Villam 
etiam  rulgo  diclam  ^ledueze  (/uam  pie  memorie  ^^Hadizlaus  patruus  emptam 
contulit  ecclesie.  et  illas  quas  Walterus  decanus  de  licencia  eiusdem  patrvi 
nostri  et  dominus  prepositus  Stephanus  emplas  ecclesie  donauerunt.  uidelicet 
Lutin.  Neredin.  Gozcliichi.  Misslocliouichi.  el  illam  quam  dominus  episcnpus 
emplam  de  consensu  patris  noslri  Premizl  inclili  regis  Boemorum  addidit 
ecclesie  nomine  Ratliay.  insuper  lerras  Ires  domine  marchionisse  in  Cladorub 
et  unam  in  Semitessich.  et  ad  duo  aratra  in  Lyssek.  el  in  Nelessouicli 
ad  duo.  in  celehhouich  ad  unum.  in  eas  uillas  seu  lerras.  quas  sub  tem- 
pore  principis  AVIadiraiii  possedit  ecclesia.  sub  episcopatus  iure  anliquo 
liberas  esse  constifuimus.  Prelerea  cupientes  ad  plenum  ab  impelicionibus 
indebilis  exhonerare  ecclesiam  dei  et  paci  canonicorum  prouidere  hanc 
libertatem  ipsis  dando  statuimus  ul  nullus  camerariorum  uel  quorumlibet 
nunciorum  a  caslro  audeat  uillas  ipsorum  ingredi  pro  aliquo  grauamine. 
hominibus  eorum  inferendo  uel  eos  si  accusali  fuerini  ad  iudicium  euo- 
cando.  Volumus  autem  ul  iudex  uel  benefici  per  sibi  subieclos  ad  dominos 
eorum  mittant  per  quos  citati  homines  ipsorum  iudicio  assistant.  nec  enim 
decet  beniuolentiam  principalem  hoc  fieri  sustinere.  ut  domus  uel  bona 
pauperum  ecclesie  per  camerarios  preuideantur  uel  euertantur  quia  sine 
dampno  et  grauamine  rerum  non  facile  possint  huiusmodi  uiolencie  exer- 
ceri.  et  ideo  precipue  inhibemus  ne  ista  fiant  quia  omnis  uendilio  hominum 
ecclesie  Olomucensis  in  ius  reuoluitur  episcopalus  el  commodum  canonico- 
rum  sicut  longe  ante  nostra  iempora  per  antecessorum  noslrorum  priuilegia 
ecclesie  Olomucensi  priuilegiatum  est.  Adicinms  etiam  Hbertali  canonicorum 
ampliorem  hanc  gratiam  staluentcs  firmiler  obseruari  ut  quociescunque  per 
Ihelonea  uina  ipsorum  uel  quelibet  omnia  alia  deductintur  ipsorum  cotn- 
parata  precio  sine  quibus  minime  bene  et  honesle  cura  domeslica  polest 
subsistere  uel  humanis  usibus  sunt  necessaria.  theloneum  non  soluant.  sed 
libere  sua  quocunque  uotuerint  absque  omni  exactione  deducant.  Quod 
autem  benefici  nostri  uel  nouiter  inbeneficiati  solili  sunt  episcopali  decime 
seplimane  iniuriari  interrumpcntes  eam.  et  canonicorum  ius  auferunt.  ne 
propter  nostram  negligentiam  in  preceps  contra  ecclesiam  aliquid  tale 
agatur.  statuimus  ut  ordo  predicfe  septimane  non  interrumpatur  sed  ordi- 


887 

narie  obsemetur,  aUoquin  qnicunque  contra  hoc  sfalufum  nosfrum  uiolenfer 
egerit  et  ecclesia  in  ipsum  ius  suum  exercueiif.  cum  querimonia  ad  noa 
non  recurrat  sed  sine  nostra  offensa  eeclesiasfice  sententie  que  in  ipsum 
lafa  fuerif  subiaceaf  donec  satisfaciat.  ac  deinceps  ecclesiam  non  offendat. 
Ceferum  quia  per  nobUium  nostrorum  magis  quam  per  principum  pofen- 
ciam  presbyteros  uel  clericos  iudicari  audiuimus.  qui  sorfe  dei  sunf  efecfi 
ad  iudicia  compeUi  uiolenter  uf  assistant  responsuri  ef  ipsos  funquam  ru- 
sficos  uendi.  uolenfes  reddere  que  Dei  sunt  deo  a  quo  /labemus  uniuersu, 
sfafuimus  uf  siquis  e.r  presbyferis  canonicis  uet  clericis  ad  iudicium  com- 
mune  /tierif  euocafus  per  iudicem  uel  beneficorum  nostrorum  nuncios  e.e 
parte  casfri.  per  se  uel  per  responsalem  nuncium  suum  compareatd  n&n 
iudicandus  sed  fanfum  uidendus.  sed  omne  iudicium  secundum  sfaiufa  ca~ 
nonum  deuotuatur  ad  episcopum  uel  preJafos  Olomucensis  ecclesie  quafinus 
secundum  processum  cause  discuciunf  inter  uccusafum  et  accusantem  utri- 
que  ius  suum  impercientes.  nec  uolumus  uf  a  laicis  domus  uel  bona  cferi- 
rorum  preuideantur  seu  distrahanfur  nec  uendifio  aUqua  ab  ipsis  exigafur. 
Demum  nosfre  deuofionis  pium  affecfum  tofaUler  Olomucensi  ecclesie  offe- 
renfes.  decernimus  fafternas  canonicorum  esse  Uberas  in  Certorige  in  Ra- 
tliay  ef  in  raontibus  que  prius  soUte  eranf  grauari.  Adicientes  eidem  hanc 
yrafiam  ul  in  domibus  canonirorum  nemo  curiaUum  nosfrorum  uel  quorum- 
libet  nobiscum  aduenienfium  hospitetur  nisi  ex  nostra  peficione  hoc  faciant 
cum  gratiarum  actione,  lllud  etiam  quod  uulgo  dicitur  Cisfolhne  ne  ab 
hominibus  ecclesie  accipiafur  inhibemus,  siue  iffud  quod  propfer  euifacionem 
uiarum  malarwn  exigitur  et  solef  fieri  uendicio  penifus  ab  huiusmodi 
Uberos  esse  sfatuimus. 

Ex  onp;inali  archivi  Cremsiriensis. 

CCLVI. 

l*remysl,  marchio  iMorariae,  riUam  monasterii  Zabrdowicensis  „Letuz,"  in 
disfricfu  Opariensi  sitam  ab  omni  onere  ei  servitute  eximit.     Datum 

Opariae,    1834. 
Iri  noniine  domini  araen.    Nouerint  uniuersi  taiu  posteri  quam  raoderni 
scripti  liuius  inspectioneni  et  copiam  liabituri.  quod  ego  Premilz  raiseratione 


888 

diiiina  marchio  Morauie  personis  ac  locis  reli^iosis  pro  salute  aninie  niee 
ac  progenitorum  nec  non  successorum  meorum  in  omnihus.  que  ipsoium 
commotlitatem  utilitatemque  respiciunt  misericorditer  et  pie  cupiens  pro- 
uidere.  uillam  quandam  Leuiz  nomine  monasterii  de  Zabirdouiz-  sitam  In 
Holachiz.  sine  omni  excepcione  ah  uniuersis  seruitutihus  et  honerihns  spe- 
cialihus  siue  communihus  liheraui.  lihertatem  sihi  plenariam  concedens 
secundura  tenorem  priuilegiorum  Velgradensis  monasterii  ita  uidelicet.  ut 
nullus  camerariorum  seu  beneficiariorum  prenominatam  uillam  pro  aliqua 
niolestacione  uel  occasione  ^rauaminis  andeat  introire.  ut  ah  eadem  uilla 
mea  licencia  et  fauorahili  consensu  demum  Teutonicis  hahita.  liherius  et 
amplius  monasterio  de  Zahirdouiz  ualeat  seruicium  exhiheri.  Hanc  itaque 
paginam  predicte  concessionls  oh  |)erpetuam  memoriam  et  hahundantem 
cautelam  sigilli  mei  karactere  insio^niui  testium  suhscripcione  adiuncta, 
quorum  nomina  sunt  hec:  Vlricus  filius  ducis  Karinthie.  Arnoldus  comes 
de  Hucswach.  Wocko  subcamerarius.  Alhertus  de  Medlovv.  Stephanus 
frater  eiusdem.  Luppoldus  castcllanus  de  ^leofdeberc.  Volurammus  frater 
eius.  Bocliko  marscalcus.  Mikul  frater  eius.  Mileta  de  Gradez.  Woyna. 
Beneda.  Victor.  Onso.  Bludo.  Zwerch.  \  ilk.  Luhomir.  Predborius  de  Diuiz. 
filius  eius  Prlbizlaus.     Datum  in  Opavia.  indictione  VIL 

Ex  originali   in  archivo  c.  r.  aulico   Vindobonae. 

CCLVIL 

Premysl,  marchio  Morariae,  inonasferio  Oslowanensi  confert  jus  patronatus 
Novae  ecclesiae  C^eukirchettJ  in  districfu  Opaviensi.     1234. 

Umnihus  presentia  uisuris  Christi  fidelihus  P(^remysl)  dei  g-ratia  Mar- 
chio  Moravvie  eternam  in  domino  salutem.  Quoniam  generatio  preterit  et 
generatio  advenit  plurima  propter  hehetudinem  mentium  a  memoria  hominum 
elabuntur.  Quare  paci  et  tranquillitati  M.  abbatisse  et  conuentus  de  Oz/a- 
wan  prouisum  esse  uolentes  vniuersitati  vestre  iii  presenti  sigillo  et  pag^ina 
notitie  transmittimus  quia  ivs  patronatus  nove  ecclesie  site  in  terminis 
oppavvie  sicut  libere  et  quiete  tam  nos  (juara  dilecta  uxor  nostra  visi  suraus 
possidere  contulimus  dictis  abbatisse  et  conuetitui  ao  successuris  eiusdera 


389 

in  perpetuiim  libere  et  absolute  volentes  et  preciplentes  dicto  sacerdotl 
et  successoribus  suis  quatenus  ipsis  abbatisse  et  conuentui  respondeant 
de  omni  reuerentia  obedientia  ac  ivre  prout  nobis  bactenus  responderint." 
Quod  si  aliquis  contra  hanc  ordinationem  nostram  venire  quod  absit  pre- 
sumpserit  offensam  nostram  et  successorum  nostrorum  incurret  et  rogamus 
dominum  diocesanum  uti  spirituali  ^ladio  ipsis  occurrere  dio^netur  presum- 
ptoribus  et  donationem  suo  confirmet  vt  decet  assensu.  Datum  anno  gracie 
31.  CC.  XXX.  IIII.  Testes  Tbeodericus  preceptor  domus  tbeutunice  et 
fratres  sui  et  Capellani  et  Wurchozlaus  dajnfer  Marchionisse  Peregrinus 
magister  coquine  et  alii  quam  plures. 

Ex  originali  ejustlein  luonasterii. 


ccLvin. 

Heinricus,  ahbas  de  fjangheim,  praedium  Doloplaz,  a  Preimjsl,  marchione 
Moraviae,  coUatum,  monaslerio   Welehradensi  vendit.      1^34. 

Jrlenricus  diuina  miseracione  dictus  abbas  in  Lankeym.  Que  g^eruntur 
in  tempore  simul  pereunt  cum  tempore,  si  non  rece[)erint  a  voce  testium 
vel  litteris  firmamentum.  Ad  tollendam  igitur  omnem  odiose  contencionis 
vel  dubietatis  molestiam,  nosse  cupimus  omnes  presentis  pao;ine  inspectores, 
quod  nos  de  communi  consensu  tocius  conuentus,  habita  eciam  delibera- 
cione  cum  episcopo  diocesano  et  cum  patre  abbate,  predium  nostrum  in 
Doloplaz;  quod  illustris  3Iarchio  Morauie  nobis  pro  remedio  anime  sue 
contulit,  vendidimus  domino  abbati  et  conuentui  in  Weleo^rad  pro  centum 
marcls  cuni  omnibus  aftinenciis,  et  iure  nosfro,  quod  in  eodem  predio 
a  predicto  Marchione  nobis  fuerat  confirmatum.  Ad  huius  rei  eternam 
euidenciam  presentem  paginam  exinde  conscriptam  sio;lllo  nostro  feciiuus 
insig-niri.  Testes  sunt  dominus  Henricus  abbas  de  Plaz  et  monachi  sui 
Heidinricus  supprior  et  Johannes  et  alii  plures.  Actum  anno  domini 
MCCXXXIHL,  indiccione  VH.  . 


E  codice  Weleliradenii'Ms.  fol.  89. 


37 


890 

CCLIX. 

Aflesfaflo  donofl  ab  Hermanno  de  Rudikow  monasfeiio   Oslowanensi  juris 
pafronafus  in  Rudikow.  Actum  in  Osloimn,    1334. 

jNlos  Bvilish  fle  Namez  vniuersis  Iiaiic  litteram  inspecturis  ad  rei 
memoriam  sempiternam.  Ne  ea  que  ad  divini  nominis  cvltum  ampliandum 
divina  preveniente  gracia  ex  liberalitate  copiosissima  donatorum  piis  locis 
et  personis  religiosis  dei  amore  conferuntur  a  successoribus  eorum  per 
ipsorum  aUenationem  animabus  g;raue  dispendium  generent  et  iacturam 
iiecessarium  est  vt  litterarum  annotationibus  et  testium  assertionibus  robo- 
rentur.  Ad  tocius  ig-itur  litis  et  calumpnie  successofibus  represslonem  in 
futurum  hils  nostris  litteris  bona  fide  protestamur.  quod  vir  nobilis  Her- 
mannus  de  Rvdwico  noster  consanofuinevs  vna  cum  matre  sua  divinitus 
inspirati  ad  laudem  dei  et  honorem  gloriose  virg;inis  marie  ius  patronatus 
ecclesie  ville  de  Rrdwico  cum  omnibus  suis  attinenciis  ad  vsus  dominarum 
de  02-/«  et  sustentationem  contulerunt  principaliter  propter  deum  renun- 
ciantes  ivri  patronatus  ecclesie  memorate  protestantes  nichilominus  dona- 
cionem  huiusmodi  et  renunciationem  alicpiociens  quam  plurimis  presentibus 
in  vita  et  in  morte.  In  huiusmodi  igitur  protestationis  donationis  et  re- 
cessus  evidenciam  memoriam  et  cavtelam  presentem  litteram  sio-illi  nostri 
munimine  feclmus  insig-nirl.    Actum  in  Ozla  anno  domini  M.  CC.  XXX.  IIII. 

E-v  originali  iii  archivo  ejusdcm  monasterii. 


CCLX. 

Wenceslaus,  rex  Boemiae,  fratribus  hospifalis  ordinis  stellariorum  Pragae 
divcrsa  jura  ef  liberfafes  concedif.  1)1.  Pragae,  pridie  Idus  Februarii, 

1335. 

In  nomine  sancte  trinitatis,  et  indiuidue  vnitatis.  Araen.  Nos  Wence- 
slaus  dei  ^ratia  quartus  rex  Boemorura  vniuersis  fide  christiana  preditis 
in  perpetuum.  Quoniam  actiones  mortaliura  sub  tempore  solenniter  cele- 
brate  propter  lon^euum  temporis  cursum  proh  dolor  a  memoria  decidere 
consueuerunt,  expedit,   et  ouniino   necessarium  arbitramur,   vt  ne  suis  fru- 


891 

strentur  eflectlbiis  literanim  et  testium  aminiculo  perliennentur.  No-scat 
igitur  tam  presens  hominum  etas,  quam  successura  in  Christo  fidelium 
posteritas,  quod  nos  ad  prcdecessorum  nostrorum  et  successorum  remedium 
propriamque  salutem,  moti  tamen  specialiter  pia  ac  deuota  precum  instantia 
dilecte  sororis  nostre  domine  Agnetis,  hospitale  saucti  Francisci,  quod 
ipsa  in  pede  pontis  Prag-ensis  ad  vsus  infirmorum,  peregrinorum,  et  quo- 
rumlibet  debiliura  ibldem  confluentiura  construxit  cum  fratribus  eiusdem 
hospitalis  ordinis  stelliferoiura  presentibus  et  futuris  huius  subnotate  liber- 
tatis  priuileglo  ex  alFluentia  regia  gaudere  volumus  iugiter^  et  eiusdem 
muneris  plenitudine  eosdem  fratres  a  nobis  nostrlsque  successoribus  in 
perpetuum  possider^  de  regali  largitione.  Ipsls  primo  liberaliter' conce- 
dentes,  et  sub.  obtentu  nostre  gratie  precipientes  firmiter  et  districte,  vt 
nulli  nostrorum  oIRcialium,  camerarii,  ofllciales,  ministeriales,  barones,  nobiles, 
iudices,  prouinciales  vel  simplices  seu  cuiuscuiuiue  potestatis  nostre  ex- 
titerint  rectores  in  dicti  hospitalis  curiis,  villis,  ciuitatibus  et  allodiis  ac  in 
oranibus  eorura  bonis  aliis  habitis  et  habendis  aliquod  forum  iudicii  pro 
quacunque  causa  quantumcunque  mao^ui  criniinis  fuerit,  videlicet  homicidii, 
furti,  stupri,  inceudii,  spolii,  vel  alterius  cuiuslibet  flag-itii  sibi  contra  sta- 
tutum  regiura  aliqualiter  attrahant  vel  vsurpent.  V^oluiuus  enira,  vt  fratres 
predicti  in  omnibus  eorum  bonis  et  possessionibus  de  orani  causa  facul- 
latera  habeant  manu  videlicet  libera  iudicandi,  ipsis  ex  nostre  plenitudinis 
gratia  concedentes,  vt  si  quid  vnquara  horaicidii  vel  nephandi  criminis  in 
hereditate  eorum  subortum  fuerit,  de  hoc  primo  coram  eorura  prefectis,  et 
iudicibus  per  actores  tantum  modo  iustitia  requiratur.  Qui  si  ad  detinitionem 
vel  decisionem  cause  neglig-entes  vel  insuflicientes  extiterint,  ex  tunc  talis 
casus  discussio  suramo  magistro  et  fratribus  prefati  hospitalis  ab  actoribus 
deferatur,  vt  fine  debito  mediante  tamen  iustitia  cluitatum  nostrarum  et  non 
alia  decidatur.  Quod  si  magister  et  fratres  antedicti  hospitalis  ad  hoc 
deterrainandura  etiara  inexpertis  vel  tardi  seu  raalitiosi  quod  absit  extiterint 
et  hoc  per  testimonium  fide  dio-num  probatum  fuerit,  huius  litis  contestatio 
et  cause  predicte  detruucatio^ad  examen  tantum  regalis  presentie  perti- 
nebit.  Ita  taraen  vt  quidquid  corara  nobis  vel  nostro  iudice  specialiter 
super  hoc  deIeg;ato  satisfactionis  exinde  vel  emende  profluxerit  nobis, 
totum  In  vsus  pauperum  dicti  hospitalis  et  debilium  conuprtetur.    Addentes 

37* 


298 

etiam  vt  si  per  defectimi  supradictum  pauperes  et  homines  predlcte  fun- 
dationis  coram  nobis  vel  nostris  iudicibus  hoc  modo  respondere  contig^erit 
pro  quocunque  casu  ad  nulhim  aliura  locum  quam  ad  castrum  nostrura 
Pragense  ipsos  liceat  citari  per  aliquem  quemcunque  nostrum  nobilem  vel 
actorem.  Eisdem  etiam  fratribus  et  eorum  hominibus  ex  habundantia  fa- 
iioris  reg-ii  liberaliter  indulgemus,  vt  si  ad  forum  alicuius  iudicii  seu  se- 
cularis  siue  spiritualis  contra  modum  supradicti  processus  ducti  fuerint  vel 
coacti,  licet  etiara  causa  raaxima  mediante  ab  eodera  penitus  sint  exerapti, 
et  aduersam  partem  ipsius  in  expensis,  quas  fecerunt  per  presentia  con- 
dempnamus.  Additis  omnibus  illis,  qui  Prage  vel  in  aliis  nostris  ciuitatibus 
fratres  vel  horaines  antedicti  hospitalis  pro  quacunqufe  causa  occupauerint, 
vel  grauauerint  indecenter.  Ad  hec  de  nostra  raunificehtia  sepe  dictis 
fratribus  conferiraus  gratiose,  vt  per  oranem  hereditatem  hospitalis  eorum 
in  quibnscuraque  locis  ipsis  expedire  videbitur  ad  ampliorem  infirraorum 
refectionem  et  profectum  nullis  obstantibus  casibus  tabernis  eorum  vtantur 
perhenniter,  pacifice,  libere  et  quiete.  Preterea  si  forsan  propter  terre 
necessitatem  prenorainatos  fratres  et  eorum  successores  de  hominibus  ho- 
spitalis  exactionera  que  vocatur  steura  vel  berna  regis  vnquam  dare  con- 
tinget  ipsara  tantura  fidelitati  eorum  per  omnes  possessiones  suas  coramit- 
tiraus  coiligendara,  quam  cum  prosecuti  ex  integro  fuerint  mediam  eius 
partem  nostre  caraore,  reliquam  vero  ad  vsus  infirraorum  predlcti  hospitalis 
fideliter  assignabunt.  NuIIis  nostris  officialibus  et  coliectoribus  ipsis  resi- 
stentibus  in  hac  parte.  Insuper  maglstrura  prefatum  cum  suis  posteris 
hospitalis  hoc  rauneris  dono  potiri  voluraus,  vt  cura  sex  equis  infra  terram, 
et  cura  octo  extra  terre  terrainos  nostre  expensis  nostre  familie  sit  asstri- 
ctus,  inhibentes  districtius  ne  quis  suppanorum  nostrorum  in  quocunque 
nostro  vel  eorum  negotio  in  bonis  supra  dicti  hospitalis  se  recipiat  ad 
pernoctandum  in  eorum  preiudiciura  et  grauamen.  De  libero  etiara  nostro 
arbitrio  concediraus,  vt  predicti  fratres  per  oranes  possessiones  suas  ve- 
nandi  libcrara  in  euum  potestatem  habeant,  et  omnis  posteritas  eorundem. 
Demum  omnia  bona  nostris  baronibus  a  nobis  quocunque  iure  coUata,  que 
sepedicti  fratres  ordinis  stelliferorum  ad  hospitale  donationis  vel  emptionis 
tltulo  contraxerint  eiue  in  ciuitatibus  vel  villis  curiis  ecclesiis  siluis,  pisca- 
tionibus,  pratis,   carapis,  siue   in  aliis   quibuscunque  prouentibus  habeantur 


293 

cuncta  eisdem  personis  presentibus  et  afluturis  predicta  bona  cuni  omnibus 
obuentionlbus  ac  utilitatibus  eorundem  ad  vsus  et  refectionem  debilium  in 
perpetuum  conferimus  iure  hereditario  possldenda,  quam  donationem  ad 
omnes  nostros  posteros  extendi  volumus,  in  his  scriptis,  adiicientes  nihilo- 
minus  quod  predictum  hospitale  nostrum  cum  omnibus  suis  tam  rebus 
quam  personis  omni  et  maxima  libertatis  frui  debet  gratia,  quo  per  nos 
seu  predecessores  nostros  vnquam  in  terris  nostris  cuiquam  esse  facta 
dignoscitur  perhenniter  et  g;audere.  Ad  quam  libertatis  gratiam  ipsam 
presentibus  confirmamus.  Cum  autem  huius  pie  affectionis  et  donationis 
nostre  libertas  iam  dicto  hospitali  tam  in  suis  personis  quam  possessionibus 
in  palam  facta  sit  ad  laudem  dei  principaliter  sueque  g-enltricis  Marie  et 
omniam  sanctorum  pariter  gloriam  et  honorem  ac  in  remedium  predeces- 
sorum  nostrorum  et  nostram  ac  successorum  nostrorum  propriam  ad  salutem. 
Ipsi  summo  deo,  suisque  sanctis  omnibus  nec  non  sanctissimo  patri  nostro 
summo  sedis  apostolice  pontifici  Gregorio,  qui  nostre  voluntatis  et  dona- 
tionis  in  hac  parte  magnificentiam  ad  preces  nostras  personaliter  confir- 
raauit.  Promittimus  reg^ia  fide  data  pro  nobis  ac  omnibus  nostiis  succes- 
soribus  quod  omnem  excellentie  nostre  munificentiam  his  literis  editam  et 
Impensam  circa  dictum  hospitale  et  in  bonis  suis  ratam  et  inuiolabiiem  ac 
inconuulsam  perpetuo  volumus  obseruare  de  libero  nos  ad  hoc  obIig;antes 
arbitrio  cum  omnibus  nostris  successoribus,  vt  si  vnquam  cog^ente  quacun- 
que  necessitate  per  nos  vel  sequaces  nostros  bona  prenominati  hos|)italis 
nunc  habita  vel  habenda  ab  eo  alienata  vel  in  vsum  alterius  nostre  fun- 
dationis  quantumlibet  care  vel  etiam  ad  vtilitatem  sororis  nostre  Agnetis 
siue  sancti  Francisci  stipendia  translata  fuerint  per  donum  seu  per  rapinam 
vel  cahimpniam  aliquam  et  redacta.  Si  de  malitia  quacunque  quod  absit 
predicte  libertatis  nostre  collatio  circa  bona  sepe  dicta  suis  effectibus  pri- 
uata  fuerit  vel  minuta,  ex  tunc  ad  eiusdem  restitutionem  et  reformationem 
integram  indig^nationem  omnipotentis  dei  et  bannum  beatorum  apostolorum 
Petri  et  Pauli  ac  offensam  et  proscriptionem  omnium  regum,  nos  et  totam 
succesiuam  nostram  posteritatem  protitemur  et  decerntmus  incurrisse.  In 
cuius  rei  perpetue  firmitatis  vigorem  presentis  scripture  seriem  conscribi 
et  sig-illo  nostre  sublimitatis  iussimus  insigniri.  Testes  srint  hi:  Johannes 
v^enerabilis  Pragensis  ecclesie   episcopus.   Eppo    Pragensis   prepositus   et 


294 

totus  eiusdem  ecclesie  conuentus.  Boluita  prepositus  Boleslauiensis.  Arnoldus 
jjiepositus  AVisseofradensis.  Laici  Roznata  noster  camerarius.  Mztidruli 
castellanus  Pragensis.  Zawisse  subcamerarius.  Poych  castellanus  Wisse- 
gradensis.  Budislaus  et  .Jaroslaus  fratres  vterini.  Zubyslaus  et  Cztimich. 
Bauarus  de  Labohonitz.  Sdeslaus  de  Synich  et  alii  quam  plures  clerici  et 
layci  fide  digni.  Acta  sunt  hec  anno  dominice  incarnationis  3ICCXXX\\ 
Reg-ni  nostri  anno  decimo  quarto.  Oatum  in  ambitu  Pragensis  ecclesie. 
pridie  Idus  Februarii.  Indictione  tertia. 

,  Pelzel  —  Karl  IV.  iii  confirmatione  a.  1350.  I.  pag.  141.  —  Bienenberg 
Analekten  pag.  19. 


CCLXI. 

Constantia,  Boemiae  regina,  hospilali  sancti  Fiancisci  Pragae  hereditatem 

Hlaupetjn,  ecclesiam  s.  Petri  Pragae  et  atiam  in  Rybenice  cum  vilta 

eadem  donat.    Dt.  Brunae,  pridie  Idus  F^ehruarii,   1235. 

lyonstantia,  Dei  Gracia  Boemorum  Regina,  omnibus  Christi  fidelibus, 
presens  scriptum  inspecturis,  in  vero  salutari  salutem.  Noverit  tam  pre- 
sens  hominum  etas,  quam  in  Christo  successura  posteritas,  quod  nos  ho- 
spitali  claustri  sancti  Francisci  in  Pra^a  Domine  Agnetis,  dilecte  filie 
nostre  illustris,  pro  remedio  anime  nostre  omnem  hereditatera,  quam  emimus 
a  fratribus  hospitalis  Sancte  Marie  Domus  Thevtonicorum  contulimus  vide- 
licet:  Villas  Glupetin  cum  omnibus  villulis  ad  eam  pertinentibus  scilicet 
Huraenche,  Nidoscitz,  nec  non  et  villam  Borotiz  cum  omnibus  villulis 
ad  eam  pertinentibus,  scilicet  Supenowizt,  Drahtesicz,  et  Ecclesiam  Sancti 
Petri  cum  curia  et  villam  Ribiniz  cum  suis  pertinenciis;  et  supradictas 
villas  tradidimus  hospitali  predicto  cum  omnibus  agris,  silvis,  Aquis,  here- 
ditatibus,  horainibus  et  oranibus  aliis  rebus  ad  ipsas  pertinentibus  jure 
perpctuo  possidendas,  hoc  salvo,  quod  Doraina  IVuctuura  esse  voluraus 
usque  ad  ^errainura  vite  nostre,  ut  possimus  de  iis  facere,  quod  nobis 
secundura  Deum  videbitur  expedirc.  Ut  autem  hec  donacio  in  perpctuum 
hospitali  rata  ac  firma  inconcussaque  permaneat,  nostri  sioilli  munimine 
fecimus  roborari.     Huius   rei  testes  sunt:   Stephanus  Kcrsiz.   Slaua  judex 


895 

Biezizlauiensis.  Nimliiis  de  Posiia.  Jesuthbor.  Witouiz.  Bunsdizlauiz.  Ninco 
niarsalcus.  Wiceto  judex  Pribizlauensis.  AVseborius  de  Lesoniz.  Rutli 
filius  Radoste.  Demetrius  de  Dolan.  Milota  filius  Jarogneu.  Pelei  et  Wla- 
ken  filii  Volis.  Qwalec  filius  Kwaliz.  Sudomir  de  Serauih.  Wislaus  filius 
Woizlai.  Petrus  filius  Kwalonis.  Item  capellani  curie.  Cois  de  Slauetin. 
Predwoi  de  Neporadiz.  Lambertus  plebanus  de  Lukou.  Barth.  plebanus 
in  Cunowih.  Bertholdus  parochianus  in  Budwih.  Absalon  plebanus  in  Bi- 
zente.  et  alii  quam  plures.  Datum  Brunne.  Anno  Domini  M.  CC  XXXV. 
II.  Idus  Februarii. 

Nos  aufem  Ventizlaus  rex  IIII.  Boeraorum  omnia  predicta,  que  con- 
tulit  mater  nostia  hospitali  claustri  sancti  Francisci  dilecte  sororis  nostre 
Agnetis  sio;illo  nostre  celsitudinis  fecimus  insigniri,  confirmantes  et  roboran- 
tes  donationem  predictam. 

Excus.  in  iSbaraloae  Bullario  Franciscano  I.  i.59.  ct  novissime  cum  fonte 
suo  Uegeslo  Gregorii  IX.inTabuI.  Valicanis  collatum  a  Palacky. — 
Item  excusum  apud  Wadding  et  apud  IJienenbcrg. 


CCLXIL 

Piemyal,  marchio  MoraHae,  monaslerio  Zabrdowicemi  amplissimas,  quibus 

monasterium   Welehradense  ffaudebat,  libertales  elarffitur.  Dl.  Brunae, 

I'.  Kalendas   ApriliSf    1835. 

In  noraine  sanctc  trinitatis  et  indiuidue  unitatis  amen.  Ego  Premizl 
dei  oTacia  marchio  Moravie,  monasterio  beate  3Iarie  virginis  in  Zabur- 
dowiz,  et  abbati  Cuonrado  ciusque  successoribus  atque  toti  sacro  conuentui 
Zaburdowicensis  ecclesie  in  perpetuura.  Cum  principalem  deceat  honori- 
ficentiam,  ex  nobilitatis  sibi  innate  beniuolentia  deuote  assistentibus  sibi  in 
famulatus  fideli  obsequio  retributionis  informare  meritum;  equum  est  et 
saiutare  ma^is  ac  tiecentlus,  quatinus  ecclesiam  del,  a  quo  nobis  cuncta 
bona  procedunt,  et  uniuersa  beneficiorum  sue  gratie  manant  dona  celestia, 
potestate  nobis  ab  ipso  concessa  protegamus,  et  eius  honorl  ita  prouidea- 
mus  et  paci,  quatinus  nobis  ab  ecclesia  continua  in  presidium  fluant  ora- 
tionura  munera,   et  pro   beneficiis  presentibus,  sine  quibus   subslstere   non 


296 

potest,  que  eidera  impertiti  fuerimus,  perpetua  tribuantur  uite  eterne  gau- 
diorum  premia.  Nouerint  itaque  presentes  et  futuri  sciant  posteri,  quoniam 
ad  honorem  Uei  et  beate  \iro;inis  Marie  in  Zaburdovviz  ecclesie  lianc 
g^ratiam  libertatis  in  perpetuum  obtinejidam  contulimus,  et  specialis  beneiicii 
dono  inuestlendam  dig-num  duximus,  non  pecunie  alicuius  munere  corrupti, 
vel  nobilium  nostrorum  mediante  rogatu,  sed  solius  diuine  pietatis  gratia 
propulsati,  accedente  super  hoc  fratris  nostri  incliti  reo;is  Boemorum  con- 
sensu  et  mera  voluntate,  Wencezlay  nomine,  uidelicet,  ut  in  omnibus  eam 
libertatem  habeat  Zaburdowicensis  ecclesia,  qua  se  gaudet  donata  Wele- 
hradensis  ecclesia.  Libertas  autem,  quam  statuimus,  et  firmiter  obseruandam 
decreuimus,  hec  est:  Omnes  villas  et  possessiones,  (]uas  modo  possidet 
Zaburdovicensls  ecclesia,  uel  prius  possedit,  uel  est  possessura,  siue  sint 
in  Morawia,  siue  in  Boemia,  acquirendas  vel  adquisitas,  ab  omni  onere 
tributorum,  vectigalium,  collectarum,  quatuordecim  denariorum  ad  principem 
spectantium,  seu  ad  beneficiarios,  et  aliarum  omnium  exactionum,  quocunque 
nomine  censeantur,  esse  absolutas  uolumus,  et  presentium  exhibitione,  liberas 
esse  declaramus,  adicientes,  vt  nullus  successorum  nostrorum  principum 
terre  per  malorum  uel  bonorum  iniqua  seductus  consilia  ad  iniuriam  dei 
et  ipsius  ecclesie  dcstructionem  uoluntatem  suam  apponat,  cum  hoc  statutum 
nostrum  in  retributionem  sit  omnibus  apud  dominum.  NuIIus  evgo  pro 
castrorum  edificatione  uel  reedificatione  seu  oppidorum  forensium  vallatione 
siue  muratione  uel  aliqua  ingruente  expeditione  homines  prefate  Zaburdo- 
wicensis  ecclesie  audeat  inquietare.  Jus  autem,  (^uod  dicitur  de  capite,  eis 
concedimus,  hoc  de  fure  statuentes,  ut  si  deprehensus  fuerit  in  furto  in 
possessionibus  ecclesie  occulto  uel  manifesto,  et  coram  iudicio  conuictus  fuerit, 
bona  furis  eiusdem  remaneant  ecclesie  inteo^raliter:  fur  secundum  quod 
placuerit  principi  uel  beneficis,  puniatur  uel  absoluatur.  Illud  etiam  ius, 
(]uod  pro  eo  soluitur,  quod  dicitur  Zvod,  eis  indulgeraus.  O"odsi  occurrat 
eis,  iudicium  subire  candentis  ferri  manualis,  vomerura  uel  aque  seu  duelli, 
et  non  fuerint  adiuti,  bona  ipsorum  ecclesia  obtineat,  ipsi  autera,  prout 
possunt,  apud  beneficiarios  se  expediant;  ab  eo  autem,  quod  uocatur 
Schiztotne,  liberos  esse  concediraus  pro  eo,  quod  per  deura  sunt  adiuti, 
non  per  hominera.  Ab  accusatione  illa,  quod  narok  dicitui',  et  a  pernocta- 
tionibus,  quod  vulgo  nozceleh  norainatur,  ecclesiara  iam  dictara  absoluinuis. 


297 

et  ne  uillas  elus  camerarii  intrent,  pro  quocunque  neg^otio  a  castro  uel 
per  beneficiarios  missi,  inhibemus.  Volumus  autem,  ut  per  nuncios  tales 
significetur  preposito  uel  fratri  ecclesie,  qui  exteriorem  curam  domus  agunt, 
quatinus  per  illos  ad  iudicia  citentur  ipsorum  homines,  et  statuantur  die 
prefixo  per  iudicem  et  loco  determinato.  Omnis  autem  Yienditio,  ex  cele- 
bratione  iudicii  surgens,  ad  abbatem  et  fratres  ecclesie  reuoluatur.  Si 
uero  contra  nostrnm  hoc  statutum  in  preceps  ao^entes  camerarii  vel  qui- 
libet  tales  nuncii  villas  ecclesie  iniuriari  uolentes  intrauerint,  quicquid  eis 
inuenerint  commodi  vel  incommodi,  habeant  pro  mercede.  Preterea  ab 
omnibus  g;eneraliter  g^rauaminibns  nouis,  uetcribus,  consuetudinariis,  siue 
nouiter  adinueniendis  ecclesiam  prenominatam  de  Zaburdovviz;  liberam  esse 
statuiouis,  eidem  super  cetera  g-ratie  nostre  donum  adicientes,  vt  per  totam 
terram  nostram  forensia  non  soluant  homines,  et  non  theloneum  ab  eis  uel 
pedagium  exigatur,  nisi  mercator  sit,  quibus  soluto  theloneo  iniuste  non 
retardetur,  quod  libenter  in  periculum  anime  sue  thelonarii,  qui  Obuznici 
vulgo  dicuntur,  sepius  ausi  sunt  facere  propter  dominorum  suorum  auari- 
tiam,  sed  utinam  in  manifestum  nobis  ueniant  puniendi,  et  benefici,  qui 
talia  fieri  admittunt,  a  beneficio  irrecuperabiliter  manerent  suspensi.  Ce- 
terum  quia  specificare  omnia  non  possumus,  omnem  vtilitatem  in  quatuor- 
decim  nostram  siue  in  aliis  ad  nos  spectantem  uel  successorumnostrorum 
uel  beneficiarios  nostros  a  nobis  infeudatos  eidem  remittimus,  ut  plena  et 
perfecta  semper  ecclesia  gaudeat  lihertate,  et  ut  nullus  ei  nouas  conditio- 
nes  contra  statuta  nostra  audeat  inponere,  firmiter  inhibemus.  Insuper 
statuimus,  ut,  quicunijue  nobilium  in  supradicte  ecclesie  villis  vel  curiis 
pernoctando  seu  intrando  extiterint  iniuriosi,  bannum  nostrum  in  decem 
marcis  auri  componant.  et  ei  dampna  iilata  in  dublum  restituant,  uel  si  adeo 
fuerint  maliciosi  et  insani,  ut  non  possint  eos  grangie  vel  ville  abbatis 
tollerare  uel  forte  ipsum  claustrum,  ex  tunc  liceat  hominibus  et  fratribus 
domus  sine  nostra  offensa  violenter  ipsos  expellere.  lluius  autem  liber- 
tatis  a  nobis  concesse,  et  principali  munificentia  donate,  prefato  monaslerio 
successores  nostros,  uidelicet  heredes,  quos  Deo  largiente  habebimus, 
tutores  constituimus  ac  defensores,  hoc  sanctientes,  ut  huius  priuilegii 
violatores  in  cameram  nostram  successorumque  nostrorum  decejn  marcas 
auri  componant.     Ilogauimus   etiam  fratrem   nostrum   inclitum   regem   Boo-' 

38 


898 

moruin  Wencezlaum,  ut  prefate  libertati  nostre  fauorabilem  ac  benignum 
regie  auctoritatis  preberet  assensura,  quod  et  fecit,  ac  sigilli  sui  regalis 
munimine  nostrum  muniens,  presens  roborauit  priuilegium.  Insuper  quia 
concors  erat  voluntas,  et  vnanimis  benignitas  fratris  mei  serenissimi  regis 
et  mea,  sese  inuicem  comitantes;  supplicandum  di^num  habuimus  venerabili 
patri  nostro  Ruperto,  Olomucensi  episcopo,  vt  post  hanc  pecuniariam 
penara,  que  est  inscripta,  oranes  violatores  huius  nostri  priuilegii,  per  nos 
contirmati,  excommunicationis  vinculo  innodaret,  et  pena  grauiori  percel- 
leret,  quod  et  factum*,  et  in  signum  huius  fiicti  placuit,  quatinus  ad  nostram 
petitionem  circa  duo  nostra  slg^illa  in  testimonium  maius  euidens  sigillum 
suum  appenderet  dominus  episcopus,  quod  et  fecit.  Hoc  etiam,  quod  su- 
perius  obmissum  est  priuiieoio  interserere  de  venatoribus  et  caniductoribus, 
qui  Holothi  nuncupantur,  statuimus,  ne  in  abbatia  vel  villis  abbatie  per- 
noctent,  sed  de  bona  uoluntate  abbatis  iiel  fratrura,  quidquid  eis  impensum 
fuerit  in  caritato,  inde  ipsos  contentos  esse  decreuiraus,  alioquin  si  iniu- 
riosos  se  reddiderint,  sicut  antea  de  Iiuiusraodi  predictum  est,  eiectione 
dignos  esse  censemus,  nec  eis  quicquam  gratie  vel  uictualium  impendatur. 
Huius  rei  testes  sunt:  Vlricus  dux  Carintie.  Arnoldus  comes  de  Hukens- 
wag;e.  Wocco  castellanus  Olomucensis.  Zemizlaus  caraerarius.  Predbor 
iudex.  Zlavva<a.  Bohuzlaus  fdius  Protivve.  abbas  Gerlacus  de  Gradis.  Onso. 
Bludo.  Victor  filii  Bludonis.  et  alii  quara  plures  in  prouincia  Brunnensi 
et  ZnO)  mensi.  (Bludo  fillus  Onsonis.  hambertus.  Swiebor.  Wedebor.  Mileta 
iudex  de  Oppou.  Zwiesche.  Beneda  de  Grex.  Woyna  frater  eius.  Puir- 
randus  notarius  Oppauiensis.  Mitlisch.  Idik  frater  ipsius.  Mlschek  Olomu~ 
censis.  Thcodoricus  prepositus  Olomucensis.  Wilhebnus  decanus.  Radozlaus 
archidiaconus.  Moyses  archidiaconus.  Esau  archidiacomis.  Nicolaus  archi- 
diaconus.  Gerhardus  canonicus.  Bartholomcus.  Altcxius.  canonici  Olomu- 
censes.  Ratitwrius  castellanus  Brunnensis.  Artlebus.  Jenzo.  filii  eius.  Zwezlaus 
camerarius  Brunnensis.  Woco  subcamerarius.  Jacobus  iudex.  Alhertus  de 
Medlou.  ^tephanus.  Imeramus  frater  ipsius.  Rubinus  uillicus  in  Brunna 
Pribislaus  de  Madlomeritz.  Rim.  Cirh.  Schatolow  frater  ipsius.  Pribizlaus. 
Pircoslaus  filii  Pircos.  Bohuslaus  de  ZiedenicZ:  Hoztislaus  dc  Sehelin. 
ijupoldus  castellanus  de  Meidhery.  Boscho  marschahus.  Nikul  frater  ipsius 
Gerhardus   pater    eorum.    Naggrad    de   Orehqu.     Welen.   Leo   filius    eius. 


299 

Predbor  de  Diuik.  Pribislaus.  Zwiezlaus.  Oina  filii  eius.  Leo  de  Bole" 
hradicz.  Birnen^es.  Wilhelmus  purggrauius.  Artliebus.  Vierso  camerarius. 
Hrut.  Wirchoslaus  camerarius  domine  tnarchionisse.)  Acta  sunt  hec  anno 
dominice  incarnationis  MCCXXXV.  Indictione  VIII.  Datuiu  per  manus 
H) iarii  notarii  in  Bruinia  Y.'  Kalendas  Aprilis. 

Ex  originali  in  archivo  c.  r.  aulico  Vindobonae  et  ex  Annal.  Zabrdow. 


CCLXIII. 

Gregorius  papa  IX.  confirmai  donationes  Consfanfiae  reginae  hospifaliariis 
cum  rubea  stella  Pragae  facfas.  Dt.   Perusii,  XV.  Kal.  Junii,   1235. 

Ijrregorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  filiis  rectori,  et 
fratribus  hospitalis  sancti  Francisci  Prag-ensi,  salutem  et  apostoiicam  bene- 
dictionem.  Filius  summi  regis,  qui  habet  in  suis  manibus  corda  regum, 
charissime  in  Christo  filie  nostre  Constantie  illustri  regine  Boemie  in- 
spirauit,  et  prudenter  attendens,  et  humiliter  recognoscens,  quod  etsi  diues 
in  omnibus  dominus,  non  nisi  pro  nobis  egeat  bonis  nostris;  acceptum 
tamen  est  ei,  ut  creatura,  non  solum  sua,  sed  etiam  semetipsam  impendat 
beneplacito  creatoris,  ut  de  perceptis  beneficiis  gratias  exhibens  potiora 
percipere  mereatur;  secus  agentibus  reputatis  ingratis,  quorum  spes  eua- 
iiescit,  ut  spuma  g^racilis,  que  deiicitur  a  procella,  illi  voluit  dare  quedam, 
qui  sibi  contulit  uniuersa;  ut  pro  transitoriis  reciperet  sine  fine  mansura, 
et  terrena  pro  celestibus  felici  commercio  commutaret.  Sicut  enim  eiusdem 
regine  littere  nobis  exhibite  continebant,  ip.sa  pro  anirae  sue  remedio  pos- 
sessiones,  et  res  alias,  quas  emit  a  magistro,  et  fratribus  hospitalis  sancte 
Marie  Teutonicorum,  hospitali  vestro,  quod  dilecta  in  Christo  filla  Agnes 
virgo  nata  regine  predicte  ad  honorem  beati  Francisci  construxerat;  quod- 
que  ad  Romanara  ecclesiam  nullo  pertinet  mediante,  liberalitate  pia,  et 
liberali  contulit  pietate;  prout  in  eisdem  litteris  expressius,  et  plenius  con- 
tinetur.  Quare  fuit  ex  parte  vestra  nobis  humiliter  supplicatum,  ut  dona- 
tionem  huiusmodi  apostolico  dignaremur  munimine  roborare.  No^  igitur 
vestris  supplicationibus  benignum  impertientes  assensura,  donationem  eam- 
dem,  sicut  pie  ac  prouide  facta  est,  auctoritate  apostolica  confirraamus,  et 


300 

presentis  scripti  patrociuio  couimuiiimus,  tenorem  litterarum  ipsarum  pre- 
sentibus  de  verbo  ad  verbum  inseri  facientes,  qui  talis  est:  Consfantia 
dei  gratia  Boemorum  regina  .  .  .  a.  1235.  C^ide  n.  CCLXL)  Nulli 
ero-o  omnino  hominum  liceat  hanc  paginam  nostre  confirmationis  infringere, 
vel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si  quis  autem  hoc  attentare  presumpserit, 
indignationcm  omnipotentis  dei,  ac  beatorem  Petri  et  Pauli  apostolorum 
eius  se  nouerit  incursurum.  Datum  Perusii  XV.  Kalendas  Junii;  pontifi- 
catus  nostri  anno  nono. 

Excusum  in  Sbaraleae  Bullario  I.  159.  et  novissinie  cum  fonte  suo  Reg. 
Gregorii  IX.  in  Tabulariis  Vaticanis  collatum  a  F.  Palacky.  — 
Item  excus.  apud  Wadding  et  Bienenberg. 


CCLXIV. 

Greqorius  papa  JX.  episcopo   Olomucensi  mandat,   ut  litem  rectoris  sancti 

Michaelis  Znoymae  cum  fratrilms  s.  Joannis  in  Kaunice  decidat. 

Dl.  Perusii,  XIII.  Kalendas  Junii,  1335. 

Gregorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Venerabili  fratri  .  .  epi- 
scopo  Olomucensi  saUitem  et  apostolicam  benedictionem.  Exhibita  nobis 
rectoris  sancti  Michaelis  in  Znoyma  petitio  continebat,  quod  magister  ho- 
spitalis  sancti  Johannis  Hierosolymitani  de  Cuni%  diocesis  tue,  super  quo- 
dam  censu,  decimis  et  rebus  aliis  in  Prabelove  iniuriatur  eidem.  Ideoque 
discretioni  tue  per  apostolica  scripta  mandamus,  quatenus  partibus  con- 
uocatis  audias  causam  et  appellatione  remota  debito  fine  termines,  faciens, 
quod  docideris  per  censuram  ecclesiasticam  firmiter  obseruari.  Testes 
autem,  qui  fuerint  nomlnati,  si  se  gratia,  odio  vel  timore  subtraxerint,  per 
eandem  censuram  appellatione  cessante  compellas  veritati  testimonium  per- 
hibere.    Datum  Perusii  XIII.  Kalendas  Junii;  pontificatus  nostri  anno  nono. 

Ex  originali  archivi  Soc.  Jesu  Znoym.  in  registratura  c.  r.  Gubernii, 


CCLXV. 

Gregorius    papa  IX.   confirmat  hospifali  sieUiferornm  Pragae  donationem 

Premysly  marchionis  Moraviae.  riUae  Raksice.     Dt.Perusiiy  XV. 

Kalendas  Junii,  1335. 

Cjrregorias  episcopus  seruus  seruoruni  Dei.  Dilectis  filiis  rectori  et 
fratribus  liospitalis  sancti  Fraiicisci  Pragensi  salutem  et  apostolicam  bene- 
dlctionem.  Filius  summi  regis,  qui  habet  in  suis  manibus  corda  regura, 
dilecto  filio  noblli  viro  Premizl  marc/iioni  MoraviCy  nato  clare  memorie 
regis  Boemie,  inspirauit,  et  prudenter  attendens,  et  humiliter  recognoscens, 
quod  etsi  diues  in  omnibus  Dominus  non  nisi  pro  nobis  eo;eat  bonis  nostris, 
acceptum  tamen  est  ei,  ut  creatura  non  solum  sua,  sed  etiam  semetipsam 
impendat  bencplacito  creatoris,  ut  de  perceptis  beneficiis  gratias  exhibens 
potiora  percipere  mercatur;  secus  ag;entibus  reputatis  ing^ratis,  quorum  spes 
evanescit  velut  sj)uma  «^racilis,  que  deiicitur  a  procelia,  illi  voluit  dare 
quedam^  qui  sibi  contulit  uniuersa,  ut  pro  transitoriis  reciperet  sine  fine 
mansura,  et  terrena  pro  celestibus  felici  commercio  commutaret.  Sicut 
enim  ipsius  marchionis  exhibite  nobis  littere  continebant,  idera  ad  petitionem 
dilecte  in  Christo  filie  Agnetis  virginis,  sororis  sue,  de  assensu  cliarissimi 
in  Christo  filii  nostri  AV.  illustris  reo;is  Boemie,  fratris  sui,  villam,  que 
dicitur  Rakscice,  in  suo  marchionatu  sitam,  cum  pratis,  pascuis,  siluis,  a^rls, 
aquis,  et  omnibus  pertinentiis  suis  hospitali  sancti  Francisci  Vestro,  quod 
ad  Romanam  ecclesiam  nullo  mediante  pertinet,  liberalitate  pia  et  libera 
contulit  pietate,  prout  in  predictis  literis  expressius  et  plenius  continetur. 
Quare  fuit  ex  parte  vestra  nobis  humiliter  supplicatum,  ut  donationera  hulus- 
modi  apostolico  dlo^narerour  muniraine  roT)orare.  Nos  igitur  vestris  sup- 
plicationibus  benignura  irapertientes  assensura  donationem  eamdera,  sicut 
pie,  ac  prouide  facta  est,  auctoritate  apostolica  confiruiamus,  et  presentis 
scripti  patrocinio  comrauniraus;  tenorem  litterarum  ipsarum  presentibus  de 
verbo  ad  verbum  inseri  facientes,  qui  talis  est:  In  nomine  sancte  trinitatis 
ei  indiuidue  uniiatis.  Amen.  Kgo  Premizl,  dei  gratia  marchio  illorauie . . . 
a.  1234.  Qide  n.  CCLVII.)  Nulli  er^o  oranino  horainura  liceat  hanc 
pa^inam  nostre  confirraationis  infrino;ere,  vel  ei  ausu  temerario  contraire. 
»Si  quis  autem  hoc  attentare   presura|>serlt,   indi^nationera  omnipotentis  dei, 


308 

et  beatorum  Petri  et  Pauli  apostolorura  eius  se  nouerit  incursuruia.    Datum 
Perusli,  V.  Kaiendas  Junii;  pontificatus  nostri  ainio  nono. 

Ex  eisdem  fontibus,  sicuti  n.  CCLXIII. 

CCLXM. 

Premysl,    marchio    Moraviae,    monasterio    Tisnowicensi   villatn    Lomnice 
confert.     Dt.  apud  Brunam,   VIII.  Idus  Junii,   1835. 

In  nomine  sancte  trinitatis  et  individue  unitatis.  Amen.  Egfo  Premizl 
dei  gratia  3Iarchio  3Iorauie  abbatisse  et  sororibus  Cisterciensium  ordinis 
in  Tusnovice  constitutis  et  earum  successitricibus  inperpetuum.  Consueuit 
maiorum  nostrorum  prudens  antiquitas  litteris  mandare  ea,  que  uoluit  me- 
morie  firmitatem  obtinere,  ne  labili  obliuione  absorberentur,  qvod  uoluit 
stabiliter  durare.  Hinc  e.st,  quod  uolumus  constare  tam  presentibus,  quam 
futuris,  nos  quandam  villam  Lomnice  nomine  cum  omnibus  appendiciis  suis, 
pratis,  siluis,  aquis,  piscationibus,  venationibus  et  omnibus  aliis,  quocunque 
modo  nominentur,  claustro  in  tusnovice  contulisse,  omni  excepta  condicione 
et  tali  modo,  ut  illa  villa  omni  gaudeat  libertate,  que  in  ipsius  ecclesie 
priuilegiis  continetur,  ab  illustris  fratris  nostri  Wencezlay  Re«;is  Boemie 
benio-nitate  et  nostra  liberalitate  concessis  et  venerabilis  patris  nostri 
Ruberti  Olomucensis  episcopi  auctoritate  confirmatis.  lllustris  autem  mater 
nostra,  sicut  domina  pia  et  benigna,  considerans  in  aliquibns  rebns  defe- 
ctum  nostrum,  dedit  nobis  centum  marcas  ar^enti  ne  ipsa  videretur  nobis 
esse  grauis  et  onerosa  et  ne  possimus  ei  imputare,  quod  nostri  marchio- 
natus  minueret  inpendia;  sed  vtrfque  hoc  accideret,  qvod  utriusque  com- 
modis  accederet.  In  huius  autem  rei  euidenciam  et  perpetuam  firraitatem 
cum  subscriptione  testium  si«;illi  nostri  muniraine  iussiraus  insigniri,  quorum 
subsecuntur  Nomina  in  hac  carta  expressa.  Nos  uero  Wencezlaus  dei 
gratia  quartus  rex  Boemie  per  presens  scriptum  tam  presentibus,  quam 
futuris  ad  noticiam  cupimus  perucnire,  quod  nos  donationem  fratris  nostri 
Premizl  illustris  marchionis  Morauie,  eius  peticione  interueniente,  villam 
Lomnice  cum  suis  attinenciis,  quam  contulit  claustro  in  Tusnovice,  secun- 
dum  quod  superius  expressum  est  perpetualiter  possidendam,  regia  nostra 


303 

auctorltate  confirmauinius.  Ne  autem  in  posterum  super  ipsa  donatione  et 
confirmatione  aliquid  contrarietatis  possit  oboriri,  vel  calumpniose  quid  fieri, 
ad  euidentiam  perpetue  firmitatis  sig-illi  nostri  irapressione  hanc  paginam 
fecimus  roborari.  Nos  autem  cum  inclito  fratre  nostro  marchione  Morauie 
ro^auimus  venerabllem  patrem  nostrum  Rubertum  nomine  Olomucensem 
episcopum,  quatenus  ea,  que  nostra  liberalitate  claustro  in  Tusnowiz  libe- 
raliter  contulimus  et  confiniiauimus,  sua  auctoritate  confirmaret,  et  oranes 
uiolatores  huius  donationis  excommunicaret,  et  eos,  secundum  quod  iustum 
est,  a  sacramentis  ecclesie  arceret,  nisi  ad  satisfactionem  et  debitam  pe- 
nitentiam  redirent.  Testes  autera  huius  rei  sunt  hii:  Vitco  iunior.  Uitco 
filius  Heinrici.Zavvisse  subcamerarius.  Gallus  filius  Marquardi.  Zobezlaus 
filius  Odolen.  Zezema  filius  Milote.  Daliborius  ivuenis  subcaraerarius.  Pribi- 
zlaus  filius  Zobehurd.  Gothborjus  filius  Chotheborii.  Sdezlaus  de  Ilulraez. 
Zlavviborius.  Iladozlaus.  Protivva  filius  Protive.  Reinardus.  Lutherius.  Gebe- 
hardus.  fratres.  Ex  Moravis :  Ratiborius  de  Doblin.  Voco  filius  Boruth. 
Voiteh  filius  Stephani.  Milisc  cum  Zlavviborio  fratre  suo.  Voco  subcame- 
rarius.  Lupoldus  filius  Wolframmi.  Zemizlaus.  Zuatozlaus.  et  alii  quam 
plures  Boemi  et  Moraui.  Acta  autem  sunt  hec  anno  dominice  incarnationis 
Millesimo  CCXXXV^  Indictione  VIII.  Datum  aput  brunnam  per  manum 
notarii  \Vilhelmi  VIII.  Idus  Junii. 

E.v  originali  in  archivo  c.  r.  aulico  Vindobonae  cum  tribus  sigillis   adpen- 
dentibus.  —  Excusum  Incorrectius  apud  Sommersberg  I.  933. 

CCLXVII. 

Gregorms  papa  IX.  monasterivm  in  Tisnowice  in  profecfionem  snscipif, 
omnesque  ejus  libertates  et  possessiones  conflrmat.     Dt.   Perusii,   VI.  Kal. 

Septembris,   1235. 

Ijrregorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  in  Christo  filia- 
bus  .  .  Abbatisse  Monasterii  de  porfa  celi.  eiusque  sororibus  tam  presen- 
tibus  quam  futuris  regularem  uitam  professis  in  perpetuum.  ReIig;iosam 
oitam  elig-entibus.  apostolicum  conuenit  adesse  presidium.  ne  forte  cuius- 
libet  temeritatis  incursus.  aut  eas  a  proposito  reuocet.  aut  robur  quod  absit 


304 

sacre  religionis  infringat.  Ea  propter  dilecte  in  Christo  filie  uestris  iustis 
postulationibus  clementer  annuiiuus  et  Monasterium  sancte  Dei  g-enitricis 
et  uirginis  3IARIE  de  Porta  celi  Olomucensis  diocesis.  in  quo  diuino 
estis  obsequio  mancipate  sub  beati  Petri  et  nostra  protectione  suscipimus 
et  presentis  scripti  priuileoMo  communimus.  In  primis  si(]uidem  statuentes 
ut  ordo  Monasticus  qui  secundum  Deum  et  beati  Benedicti  regulam  atque 
institutionem  Cisterciensium  fratrum  a  uobis  post  concilium  generale  sus- 
ceptam  in  eodem  monasterio  institutus  esse  dinoscitur  perpetuis  ibidem 
temporibus  inuiolabiliter  obseruetur.  Preterea  quascumque  possessiones 
quecumque  bona  idem  Monasterium  impresentiarum  iuste  ac  canonice  pos- 
sidet  aut  in  futurum  concessione  pontificum.  laro^itione  Re^um  uel  Prin- 
cipum.  oblatione  fidelium  seu  aliis  iustis  modis  prestante  domino  poterit  adi- 
pisci.  firma  uobis  et  eis  que  uobis  successerint  et  illibata  permaneant. 
In  quibus  hec  propriis  duximus  exprimenda  uocabulis.  Locnm  ipsum  in 
quo  prefafum  Monafiterium  situm  est  cum  omnibus  pertinenfiis  suis.  Pos~ 
sessiones  de  Giglaua  cuni  feloneo.  Bomelici.  IJicenow.  Boriscew.  de  Pe- 
sfew.  mediefafem  cum  omnibus  ruribus  et  perfinenfiis  suis.  Ifetn  posses- 
siones  et  ferras  de  Pobikozli  kohhoue.  Smirchowe.  Vblaxka.  Legofa.  Birdini. 
cum  omnibus  iuribus  ef  perfinenfiis  suis  scilicet  Branchaowess.  Cihhowe. 
Jasfrabe.  Ozfhechowichi.  Vgrinowichi.  Persseka.  Dultkowa.  Humalego. 
Wignanow.  cum  omnilms  iuribus  et  perfinenfiis  suis.  Weimizliz  cum  per- 
finentiis  suis.  Lukow.  Scahiswe.  Cappaniz.  Chneniz.  Thuscheiww.  ferras 
et  possessiones.  cum  omnibus  iuribus  ef  pertinentiis  suis.  Lomniz-  ef  Selezna 
cum  omnibus  perfinenfiis  suis.  Cum  pratis.  uineis.  terris.  nemoribus.  usua- 
giis  et  pascuis.  in  bosco  et  plano.  in  aquis  et  molendinis.  in  uiis  et  semitis. 
cum  omnibus  aliis  libertatibus  et  immunitatibus  suis.  Sane  noualium  uestrorum 
que  propriis  manibus  aut  sumptibus  colitis  de  quibus  aliquis  hactenus  non 
percepit.  siue  de  ortis.  uirgultis  et  piscationibus  uestris  uel  de  nutrimentis 
animalium  uestrorum.  nullus  a  uobis  decimas  exig^ere  uel  extorquere  pre- 
sumat.  Liceat  quoque  uobis  personas  liberas  et  absolutas  e  seculo  fug*ientes 
ad  conuersionera  recipere  ac  eas  absque  contradictione  aliqua  retinere. 
Prohibemus  insuper  ut  nulli  sororum  uestrarum  post  factara  hi  ]>Ionasterio 
uestro  professionem  fas  sit  sine  abbatisse  sue  licentia.  de  eodera  loco 
discedere.  Discedentem  uero  absque  comunium  litterarum  uestrarura  cautione 


305 

nullus  audeat  letinere.  IlUul  districtlus  inhibentes  ne  terras  seu  quodlibet 
beneficium  ecclesie  uestre  collatuni.  liceat  alicui  personaliter  dari  siue  alio 
modo  alienari  absque  consensu  totlus  capituli  uel  maioris  aut  sanloris  partis 
ipsius.  Sique  uero  donationes  aut  alienationes  aliter  quam  dictum  est  lacte 
fuerint.  eas  irritas  esse  censemus.  Insupcr  auctorltate  apostolica  inbibemus 
ne  ullus  Episcopus  uel  quelibet  alia  persona.  ad  sinodos  uel  conuentus 
forenses  uos  ire  uel  iudicio  seculari  de  uestra  pro|)ria  substantia  uel  pos- 
sessionibus  uestris  subiacere  compellat.  Nec  ad  domos  uestras  causa 
ordines  celebrandi.  causas  tractandi  uel  alicpios  conuentus  publicos  con- 
uocandi  uenire  presumat  nec  reo-ularem  electionem  Abbatisso  uestre  im- 
pediat  aut  de  instituenda  uel  remoueiida  ea  que  pro  tempore  fuerit.  contra 
«tatuta  Cisterciensis  ordinis  ser  aliquatenus  intromittat.  Pro  consecrationibus 
uero  altarium  uel  ecclesiarum  siue  pro  oleo  sancto  uel  quolibet  ecclesiastico 
sacramento.  nullus  a  uobis  sub  obtentu  consuetiulinis  uel  alio  modo  quic- 
quam  audeat  extorquere.  sed  omnia  gratis  uobis  Episcopus  diocesanus 
iinpendat.  Alioquin  liceat  uobis  quenicunque  malueritis  catholicum  adire 
antistitem  gratiam  et  communionem  apostolice  sedis  habentem  qui  nostra 
fretus  auctoritate  uobis  quod  postulatur  impendat.  Quod  si  sedes  diocesani 
Episcopi  forte  uacauerit.  interim  orania  ecclesiastica  sacramenta  a  uicinis 
Episcopis  accipere  libere  et  absque  contradictiono  possitis.  Sic  tamen  ut 
ex  hoc  in  posteruin  proprio  Episcopo  nullum  preiudicium  g-eneretur.  Quia 
uero  proprii  Episcopi  copiam  non  habetis  si  quem  Episcopum  Romane  sedis 
ut  diximus  gratiam  et  communionera  habentera  et  de  quo  plenam  notitiam 
habeatis  j)er  uos  transire  contigerit.  ab  eo  benedictiones  uasorum  et  uestium 
ac  monialinm  consecrationes  altariura.  auctoritate  apostolice  sedis  recipere 
ualeatis.  Porro  si  Episcopi  uel  alii  ecclesiarum  Rectores  in  Monasterium 
uestrum  uel  personas  inibi  constitutas  suspensionis.  excommunicationis  uel 
interdicti  sententias  promulg-auerint.  siue  etiam  iii  Mercenarios  uestros  pro 
eo  quod  decimas  sicut  dictura  est  non  persoluitis  siue  aliqua  occasione 
eorura  (que)  ab  apostolica  benignitate  uobis  indulta  sunt.  seu  bonefactores 
uestros  pro  eo  quod  aliqua  uobis  beneficia  uel  obsequia  ex  caritate  pre- 
stiterint  uel  ad  laborandura  adiuuerint  in  illis  diebus  in  quibus  uos  laboratis 
et  alii  feriantur  eandem  sententiam  protulerint.  ipsam  tamqyam  contra  sedis 
apostolice   indulta  prolatam.    decernimus  irritandam. "   Nec  littere  ille  firmi- 

39 


30B 

tatem  habeaiit  qiias  tacito  nomiiie  Cistercieiisis  ordinis  et  contra  indnlta 
apostolicorum  priuileoiorum  constiterit  impetrari.  Preterea  cum  commune 
terre  interdictum  fuerit.  liceat  uobis  nicliilominus  in  uestro  l^Ionasterio. 
exclusis  excommunicatis  et  interdictis.  diuina  officia  celebrare.  Paci  quo- 
que  et  tranquillitati  uestre  paterna  in  posterum  sollicitudine  prouidere 
uolentes  auctoritate  apostolica  prohibemus.  ut  infra  clausuras  locorum  seu 
g-rangiarum  uestrarum.  nullus  rapinam  seu  furtum  facere.  ig^nem  apponere. 
sang-uinem  fundere.  hominem  temere  capere  uel  hiterHcere  seu  uiolentiam 
audeat  exercere.  Preterea  omnes  libertates  et  immunitates  a  predecesso- 
ribus  nostris  Romanis  Pontilicibus  ordini  uestro  concessas.  nec  non  liber- 
tates  et  exemptiones  secularium  exactionum  a  Reg-ibus  et  Principibus  uel 
aliis  fidelibus  rationabiliter  nobis  indultas.  auctoritate  apostolica  confirmamus 
et  presentis  scripti  priuilegMo  communimus.  Decernimus  ergo  ut  nulli  om- 
nino  hominum  liceat  prefatum  Monasterium  temere  perturbare.  aut  eius 
])ossessiones  auferre  uel  ablatas  retinere.  minuere  seu  quibuslibet  uexatio- 
nibus  fatigare.  sed  omnia  integra  conseruentur  earum  pro  quarum  guber- 
natione  ac  substentatione  concessa  sunt.  usibus  omnimodis  profutura.  salua 
sedis  apostolice  auctoritate.  Si  qua  igitur  in  futurum  ecclesiastica  secula- 
risue  persona  hanc  nostre  constitutionis  paginam  sciens  contra  eam  temere 
uenire  temptauerit.  secundo  tertioue  commonita  nisi  reatum  suum  congrua 
satisfactione  correxerit.  potestatis  honorisque  sui  careat  dignitate  reamque 
«e  diuino  iudicio  existere.  de  perpetrata  iniquitate  cognoscat.  et  a  sacra- 
tissimo  corpore  et  sanguine  Dei  et  doraini  redemptoris  nostri  Jesu  Christi 
aliena  fiat  atque  in  extremo  examine  districte  subiaceat  ultioni.  Cunctis 
autem  eidem  loco  sua  iura  seruantibus.  sit  pax  domini  nostri  Jesu  Christi 
quatinus  et  hic  fructum  bone  actionis  percipiant  et  apud  districtum  iudicem 
premia  eterne  pacis  inueniant.  Amen.  atque  Amen.  Ego  Gregorius  catho- 
lice  ecclesie  episcopus.  Ego  Thomas  tituli  sancte  Sabine  presbyter  Car- 
dinalis.  Ego  Johannes  Sabinen.  episcopus.  Ego  Egidius  sanctorum  Cosme 
et  Damiani  diaconus  Cardiiialis.  Ego  Guifredus  ti(uli  sancti  Marci  pres- 
byter  Cardinalis.  Ego  Jacobus  Tusculanus  episcopus.  Ego  Petrus  sancti 
Ceorg'li  ad  uelum  aureum  diaconus  Cardinalis.  Ego  Sinibaldus  titull  sancti 
Laurentii  in  Lucina  presbyter  Cardinalis.  Ego  Rainaldus  Ostiensis  et  Aelle- 
trensis   episcopus.     Datum   Perusii    por   maiunu   magistri    Cuillelmi   sancte 


307 

Koniane  ecclesle  Aicecancollaiii.  VI.  Kalendas  Septembris  indictione  VII. 
incarnationis  doniinice  anno  M.  CC.  XXXV^  Pontificatus  uero  domini 
Greo;orii  pape  Villl.  ainio  nono. 

E.v  orijfiiiali  iii  .irchivo  cjusdem  inonasterii. 

CCLXVIII. 

Premysl,   marchio   Moraviue,   ad  peUlionem   Margarethae    conjugis   eximif 

octo  curias  adjacentes  el  pertinentes  ad  monasterium  s.  Petri  Olomucii 

ab  jomni  exactione.     Dl.  Olomuciiy   1235. 

-J-.  In  nomine  sancte  trinitatis  et  indiuidue  unitatis.  Ego  Premizl  Dei 
^racia  marcliio  morauie.  Uniuersis  presentem  pao^inam  inspecturis.  jsalutem 
in  eo  qui  est  salus  omnium.  Ne  gestarum  rerum  memoria.  processu  tem- 
poris  euanescat.  et  pereat.  prouidentia  discretorum  solet  eam  per  litteras 
eternare.  sciant  ergo  presentes  et  innotescat  posteris.  (piod  eg^o  P.  con- 
siderans  deuocionem  et  bonam  conuersacionem  sanctimonialium  in  claustro 
fyeati  Petri  in  olomuch.  octo  curias  sub  predicto  claustro  quas  possederunt. 
de  consensu  meorura  ad  peticionera  nostre  coniugis.  M.  dei  gracia  mar- 
chionisse  morauie.  pro  remedio  animarum  nostrarum  predecessorum.  et  pro 
nostra  sahite  ab  omni  iure  et  exactione  que  prius  ad  castrum  persoluebant 
absoluimus.  Ita  tamen  quod  predicto  claustro  oinne  ius  persoluant.  Vt 
autem  nostra  conlirmacio  lirmfor  sit.  presentem  pag-inam  |)refatis  dominabus 
contulimus.  nostri  sigilli  munimine  loboratam.  Huic  conlirmacioni  cum  fieret 
alfuerunt  laudabiles  uiri.  Wocco  purcrabius  olonmcensis.  Zlawata.  Zemi- 
zlaus  camerarius.  Preboeius  iudex.  Onso.  Werhozlaus  et  omnes  canonici 
olomucensis  ecclesie.  datum  j^er  manus  Hilarii  notarii  nostrl  et  Helye  proto- 
notarii  marchionisse  in  Olomuc. 

Ex  originali  in  archivo  capituli  Olomucensis.  —  Sigilla  valde  attrita,  in 
quorum  primo  mulicbris  figura  cernitur  cum  circumscriptione:  ....  DEI 
GRACIA  MARCHIOMSSE  ... 


39- 


_  308^ 

,  CCLXIX. 

,  .  .   .  ^  ■  ■ 

Robertus,  episcopifs  OlonMcemis,  appropriat  monasterio  Oslowanensi  decimas 
ex  omnibus  suis  possessiombus.  *  Dt.  Crenisirii,   1235. 

lii  nomine  sancte  Irinltatis,  et  indiiildiie  unitatis.  Ego  Rubertiis  dei 
gracia  Olonuicensis  episcopus-dilectis  in  Ciiristo  filiabus  abbatisse  et  toti 
sanctimonialiuui  coiuientui  vallis  sancte  31arie  in  Ozla  Cisterciensis  ordinis 
Olomucensis  diocesis  in  perpetuum.  iuter  opera  karitatis  precipue  constat 
alTectuosius  religiosis  persouis  misericorditer  subuenire.  ut  deo  militautibus 
victus  et  vestitus  prouideatur.  et  locus  inter  iustorum  a^mina  preparetur 
eternus.  Cum  igitur  ex  ofTicii  nostri  debito  benefacere  sing-ulis  teneamur 
illis  specialius  debemus  ac  volumus  prouidere.  qui  relig-ionis  approbate 
vitam  et  habitum  sunt  professi  et  pro  statu  tocius  ecclesie  die  noctuque 
domino  deo  sup|ilicando  deuocius  famulantur.  Quo  circa  nos  conuentum 
et  domum  in  Oz!a  tanquam  filiam  specialem  sincere  dileccionis  uluis  am- 
plexantes  et  dofec(um  ac  necessitatem  ipsius  domus  diligentius  attendentes. 
et  karitative  supj)lere  cupientes  pro})ter  divine  pietatis  remuueracionem.  et 
ip§arum  sanctimonialium  oracionum  instanciam.  nec  non  et  peticionem  ac 
specialem  dileccionem  nobilis  matrone  nomiue  Ileihvig-is.  que  fundatrix 
eiusdem  doiiuis  dinoscitur.  decimas  integrales  omnium  villarum  et  eccie- 
sianun  in  agris.  vineis.  animalibus  sive  quibuslibet  usuum  fructibus  quo- 
cunque  censeantur  vocabulo.  quas  ipsum  monasterium  ad  presens  possidet. 
et  in  posterUm  per  largicionem  principum  seu  baronum.  vel  per  emptionis 
modum  aut  commutacionis  sive  sub  cuiuslibet  occasionls  pretextu  testa- 
mentis  quoque  decedencium  in  quibuslibet  provinciis  nostre  diocesis  per- 
petualiter  possessurum  erit.  ad  usus  et  sustentacionem  ampliorem  inibi  deo 
servieucium  libere  et  absolute  sepe  dicte  domui  in  perpetuum  mlsericorditer 
ac  liberalitcr  duximus  coucedendas.  hoc  tameu  omnimodo  providentes,  ut 
omnibus  capellanis  quibus  ecclesias  suas  conferre  voluerint.  prebenda 
sufficiens  deputetur.  et  hoc  ideo  fecimus.  quia  quanto  est  fragilior  et  te- 
nerior  sexus  muliebris  divlnis  mancipatus  ojficiis.  tanto  amplioribus  debet 
vallari  beneficiis  ct  tueri  pre^idiis.  Ut  ig-itur  hec  nostra  donacio  fiima  sit 
et  stabilis.  nec  per  aliquem  successorum  nostrorum  valeat  in  posterum  ali- 
quatenus  revocari.  nos  ipsam  donacionem  et  donacionis  memoriam  presenti 


309 

pag-ina  et  sigilll  nostri  munimine  roboramus.  Huius  rei  testes  sunt:  Do- 
minus  Harimannus  abbas  Wellegradensis.  Walcuno.  Alexander  monachi 
Wellegradenses.  Dominus  Esau  custos.  Mag-ister  Gregorius.  canonici  Olo- 
mucenses.  Chunradus  notarius  Brriuensis»  frater  Llricus  de  Ozla.  Johannes 
plebanus  de  Zlapanicz.  et  alii  quam  plnres.  Datum  in  Crimsir  anno  ab 
incarnacione  domini  millesimo  ducentesimo'  XXX.  quinto. 

E  Monastico  Ms.  in  archivo  Bayhradensi. 


CCLXX. 

Wenceshms,  rex  Bocmiae,  possessiones  domus  in  Erdherg  frafrum  sanctt 
Joannis  Hierosolymitani,  necnon  eam  ipsam  domui  in  MeUberg  OJtavren- 
bergj  obtinendam  con/irmat.     Dt.  apud  Znoym,   XII.  Kalendas  Januarii, 

1233. 

J^os  Wenceslaus  Dei  gratia  qvartus  rex  Boemie  domui  sancti  Joannis 
in  Movremberch,  et  omnibus  ibidem  deg^entibus  in  perpetuura.  Reo;aliS 
prudentie  commodo  confert  et  honori  antiqvorum  facta  favorabilia  approbare, 
ac  reo;io  patrocinio  confirmare.  Ad  resecandum  i«;itur  totius  hesitationis 
scrupulum  ad  notitiam  tam  presentium  qvam  futurorum  perducimus,  qvod 
nos  fratribus  in  31ovremberch  sancti  Joannis  libertatem  contractam  a  patruo 
nostro  AYIadi-slao  clare  memorie  marchione  I^Ioravie  in  omnibus  bonis  per 
terrara  Moravie  professis  spectantibus  ad  domum  Erpurg,  et  ipsam  cum 
suis  attinentiis,  pertinente  ad  domum  in  Movremberck  perpetualiter  obti- 
nendam  conlirmamus.  Ne  autem  hoc  statutum  in  irritum  convertatur,  pro- 
cessu  teraporis,  nec  calumnia  super  ipsa  libertate  imposterum  qveat  suboriri, 
presens  scrlptum  sigilli  nostri  charactere  iussimus  insi^niri.  Acta  autem 
sunt  hec  anno  dominice  incarnationis  MCCXXXV.  Indictione  VIll.  Datum 
per  manum  notarii  Wilhehni  apud  Znoym.  XII.  Kalendas  Januarii. 

E  copia  simplici.  —  Origiaaie  ia  arch.  Melitensium  Pragae  asservalur. 


310 


CCLXXI. 


WenceslauSy   rex  Boemlae,   monasteiio   Welehradensi  pro   damno   illalo  in 

bello  cum  fratre  suo   Piemysl,  marchione   Morariae,   a   haronihus   suis  et 

ad  quingentas  marcas  aestimato  rillam  Wolkoicice  in  prorincia  Znoymensi 

delegat.     Dt.  XV.  Kalendas  Fehruarii,   1236. 

Wenceslaus  dei  gratia  qiiartns  rex  Boemorum.  (Praecedentia  desunt 
us(jue)  .  .  .  marcescat.  Habito  autera  barouum  iiostrorum  prouido  discre- 
toque  consilio  ob  prosperitatem  tocius  terre  et  pacem  simulque  salutem  in 
abolicione  peccatorum  animarum  quietam  mansionem  horum,  qui  nos  cum 
sio;no  tidel  precesserunt  et  vsque  in  diera  treniendi  iudicii  carnis  onere 
abiecto  subsecuntur,  deleg;auimus  super  altare  beate  virginis' Marie  in 
loco  prenotato  Welegrad  fratribus  ibidem  degentibus  et  ipsorum  succes- 
soribus  inperpetuoque  successuris  ad  seruiendum  deo  viuenti  villam,  que 
dicitur  Wolkwicz  in  diocesi  Olomucensi,  prouincia  Znoemensi  sitam  iuxta 
predicti  cenobii  villam,  que  dicitur  Vriskau,  que  ville  vno  tantum  limite, 
sciiicet  sulco  aratri  diuiduntur,  regia  potestate,  manu  potestatiua  Cister- 
ciensis  ordinis  libertate  nuUo  contradicente,  apostolica  benediccione  prote- 
g^ente,  cum  omnibus  appendiciis,  suis  curiis,  domibus,  pratis,  agris  cultis, 
incultis,  fructetis,  noualibus,  aquis,  pascuis,  uiis,  inuiis,  limitibus  in  emolu- 
mentum  sustentacionemque  vite  presentis  in  perpetuo  reo;ia  tuicione  munitam 
et  sine  omni  infestacione  spiritualis  secularisue  persone  possessuram.  Fe- 
cimus  autem  hanc  largam  donacionem  ad  predicti  cenobii  patris  venerabilis 
Hartmanni  abbatis  peticionem,  quia  desiderium,  quod  ad  religionis  propositum 
et  salutem  pertinere  animarum  raonstratur,  auctore  deo  sine  aliqua  est 
dilacione  coraplendum,  qui  vna  cum  fratribus  sibi  comuiissis  ibidera  deo 
famulantibus  dampnum  ecclesie  sue,  quod  a  haronibus  et  comilitonihus  nostris 
in  quodam  bello  ad  quingentas  libras  illatum  estimauerunt.  Sed  cura  dicat 
scriptura:  qualia  seminauerit  homo,  hec  et  nietet,  ne  talionera  inpuniti  raali 
meteremus,  et  ut  dictum  est,  pro  refrig:erio  animarum  fundatorura  preceden- 
cium,  quam  et  post  sequencium  et  salute  viuencium,  villara  prescriptara 
inuiolabiliter  retinendam,  nec  ullo  raodo  retractandam,  quia  sane  terrenum 
seminatur,  cum  colestium  messio  exspectatur,  in  AVelegrad  tradidimus  dei 
genitrici  ea  iuris  dicione,  sicut  regiam  condecet  dignitatem,  ea  tranquillitate 


3H 

simul  et  libertate,  qiiam  in  nostra  fuit  potestate;  lianc  ig-itur  delegacionem 
reg-iam  liberamque  donacionem  omnium  priuileg-iorum  Cisterciensium  iure 
regia  potestate  sanccimus  et  sanccitam  confirmamus,  decretorum  nostrorum 
iura  edicentes,  ut  nullus  successorum  nostrorum  seu  baronum  siue  militum 
vel  iudicum  seu  eciam  omnium  bominum  nostri  reo;ni  subditoriim,  spiritua- 
lium  seculariumue  personarum  inposterum  antiqui  liostis  sugfg^estione  pre- 
dictos  fratres  in  Welegrad  super  villa  A\  olkwicz  dicta,  seu  et  limitibus 
suis  audeat  indebite  infestare.  Statuimus  eciani  et  districte  inhibemus  sine 
preiudicio  monasterii  pretaxati,  ut  si  qua  ecclesiastica  secularisue  persona 
quod  absit  contumaciter  donaria  nostra  infring;ere  presumpserit,  XXX  libras 
auri  purioris  camere  nostre  persoluet  et  in  successorum  nostrorum  lisco 
nichilominus  omni  occasione  semota  de  eisdem  tenebitur  oblig^ata,  'sciens 
se  in  hoc  reo;iam  oflendisse  maiestatem,  super  qua  cum  rebus,  quam  honore 
et  corpore  omnisque  ipsius  successiua  priuabitur  posteritas,  nec  aliquo 
medio  regie  reconciliabitur  dignitati,  nisi  prius  pro  iniuria  illata  et  edicto 
nostro  inuiolabiliter  obseruando  et  beate  Marie,  que  naufrao;antibus  de 
huius  mundi  salo  luctuoso  enatantibus  portum  salutis  parat,  liatribusque 
in  Welegrad  ei  eiusque  (ilio  primogenito  omnipotontis  vnio;enito  famulantibus 
secundum  omnium  satisfaciat  voluntatem;  preterea  su|)erni  regis  archana 
cordium  rimantis  graciam  se  demeruisse  et  apostolicam  excommunicacionem, 
anathema  sacerdotum,  bannum  episcoporum  ecclesieque  eliminacionem  et 
tocius  ordinis  Cisterciensis  lacrimas  in  conspectu  iusti  iudicis  super  iniuriis 
indebite  exactis  contra  se  fusas  recognoscat.  Prcdicimus  eciam  omnis 
iniurie  exaccionem,  statuentes,  nt  nullus  inibi  subditorum  nostrorum  familia- 
rium  seu  baronum  hac  illacque  vag^ancium  sine  permissione  patris  spiri- 
tualis,  ab  ipsoque  in  olTiciatis  a  predicte  ville  ruricolis  audeat  expostulare 
vel  quidquam  polestatiue  exagfgferare,  quia  potentis  peticio  non  minus 
raptore  iniquo  equipparatur.  A  t  autem  hec  omnia  inconuulsa  et  incon- 
taminata  et  ii>concussa  iu|>:iter  perseuerent,  sicut  reo;uDi  dccet  edicta,  pre- 
sentem  pag^inam  memorie  omnium  retinendam  In  honore  reo;is  eterni  eiusque 
pie  g;enitricis  Marie  ad  sepedictorura  fratrum  profectum,  sig-illi  nostri  in- 
pressione  et  appensione  testibus  subscriptis  priuileo-iorum  decretis  corro- 
boramus.  Huius  rei  testes  sunt:  Dominus  Wipertus  prepositus  de^  sancto 
Ypolito.  Ottb  capellanus  et  canonicus  Bolezlaw  iensis.  Thimo  capellanus  et 


312 

caiionicus  Wissegradensis.  Johannes  capellaniis  et  canonicus  Lutouiiiicensis. 
Coraes  Lutoldus  de  Hardek.  Comes  Arnoldus  de  Huswalde.  Barones  Boe- 
morura:  Zdezlaus  summus  camerarius.  Bohuslaus  lilius  Zlavconis.  Witigo 
senior  et  Witigo  iunior  fratres.  Witig-o  cum  fratre  suo  Zezema  filii  Hen- 
rici  de  Novva  domo.  Zwoyssa  filius  Bohuzlai.  Zdezlaus  de  Hilmez.  Zlauibor. 
Radozlaus.  Pulecz.  Barones  Morauie  de  Znoem:  Hruto  bura;rauius.  Wirsso 
camerarius.  3lilitsk.  Idic  fratres.  Wolik.  Wilhelnuis  de  Lupoldus  fratres. 
Zerrcho  et  Zdaztolo  fratres  de  Budisin.  Bernardus.  Lutherus.  Heitwicus 
fratres.  Acta  sunt  hec  in  Welegradensi  monasterio  publice  coram  baro- 
nibus  Boemie  et  31orauie,  venerabili  abbate  Hartmanno  eiusdem  cenobii 
patre  omni  precum  instancia  deposcente  et  alii  quam  plures  tara  clerici, 
quam  laici.  Datum  per  manus  dilecfi  notarii  nostri  et  capeTlani  Wilhelnii, 
anno  incarnacionis  domini  MCCXXXVI.  XY.  Kalendas  Februarii.  Epacla 
XI.  Indiccione  X.  Anno  Regni  nostri  IX.  Regnante  domino  nostro  Jesu 
Christo.  Araen. 

E  codlce  Welehradensi  Ms.  fol.  14. 


CCLXXIL 

Friderici  II.  imperaioris  confoederatio  cum  rege  Boemiae,  duce  Barariae, 

marchione  Brandenburgensi  et  episcopis  Bamberffensi  et  Pataviensi  udversus 

Fridericum,  ducem  Austriae.     Dt.  Augustae,  17.  Junii,   1236. 

Fridericus  dei  gratia  Romanorura  imperator  seraper  auij^ustus,  Jero- 
solirae  et  Sicilie  rex.  Per  presens  scriptura  notum  facimus  unluersis  quod 
nos  dilectis  principibus  nostris  subscriptis,  uidelicet  illustri  W.  Regi  Bohemie 
dilecto  affini  nostro,  E.  Babenbergensi,  R.  patauiensi  episcoj)is,  0.  duci 
Bauarie,  Comiti  palatino  Reni  et  0.  3Iarchioni  Brandenburgensi  firmiter 
proraisimus,  quod  cum  Friderico  duce  Austrie  et  Styrie  contra  nos  hono- 
rem  et  dignitatem  nostram  et  imperii  grauia  nirais  et  illicita  moliente,  nuDas 
treogas  pacera  uel  concordiara  facieraus  contra  ipsorura  uoluntatera  et  con- 
sensura  et  quod  eis  contra  ipsum  et  omnes  suos  fautores,  efficaciter  assi- 
stemus,  et  siquid  grauaminis  dictis  nostris  principlbus  a  quacunque  persona 
uel  quocunque  casu  accideret  pro  hoc  facto  nos  cos  iuuabimus,  sicut  nostram 


313 

coiicedit  maiestatem.  Ad  cuius  rei  memoriam  presens  scriptum  fieri  et 
sigillo  maiestatis  nostre  iussimus  communiri.  Datum  apud  Augustam  XVII. 
Junii.  Villl.  Indictione. 

Wiener   Jahrbiicher  XL.  137.  ) 


CCLXXIII. 

Wenceslaus,  rex  Boemorum,  confirmat  monasterio  Oslowanensi  donatum  a 

fratre  suo  Premysl,   marchione   Morariae,  jus  patronatus   ecclesiarum   in 

Nova  ecclesia  et  in  Mohelno.      Datum  apud  Camik,  pridie  KalendaS     " 

Junii,  1336.  ^ 

In  nomine  Sancte  et  indiuidue  trinitaUs  amen.  Nos  WencezlauS  dei 
gracia  Quartus  Boliemorum  Rex  vniuersis  tara  presentibus  quam  futuris 
hos  apices  inspecturis  in  salutis  auctore  salutem.  Actiones  que  ratione 
pietatis  con«;rue  ac  iuste  fiunt  ex  deuotione  pro  Christo  ut  stabiies  ac 
firme  permaneant  necessarium  et  decens  est  ut  scripti  meraoria  ad  repres- 
sionem  totius  calumpnie  confirraentur.  Hinc  est  quod  significandura  duxiraus 
vniuersis  quod  nos  largfam  donationcm  Premizel  fratris  nostri  illustris  IVIar- 
chionis  Morauie  super  Jure  patronatus  ecclesiarum  uidelicet  noue  ecclesie 
site  in  terminis  oppavie.  et  de  3IohiIn  ecclesie  circa  ipsum  claustrura  Oslavva 
site  dicto  cenobio  in  Oslavva  et  deo  ibidem  famulantibus  jure  perhenni 
confirmamus.  ut  exinde  earum  inopie  aliquantulum  prouideatur.  Ad  cuius 
rei  evidenciam  et  j^erpetuara  stabilitatera  ne  inposterum  super  predicta 
donatione  et  confirraatione  a  mali^nis  malignorum  horainura  sug-gestionibus 
aliqua  possit  calumpnia  suboriri  presens  scriptum  sigilli  nostri  caractere 
iussiraus  insi^niri.  Acta  sunt  hec  anno  dorainice  incarnationis.  Millesimo. 
Ducenteslmo.  Tricesirao  Sexto.  Datura  apud  Camik  per  manura  Notarii 
Wilhelrai  pridie  Kalendas  Julii. 

Ex  originali    ejusdem  monasterii. 


40 


314 


ccLxxn. 


■Preinyfil,   marc/iio  Moriwiae,  monasterio   Oslowanensi  villam  quamdam  ab 
Hcrmanno  de  Rudikow  emtam  confirmat.     Acta  in  Bruna,   1236. 

In  nomine  patris  et  filii  et  spiiitus  sancti  amen.  Nos  Premizl  Dei 
Gracia  Marchio  3Iorauie.  Omnibus  hanc  litteram  inspecturis  inperpetuum. 
Cura  g-enus  humanum  ab  ortu  natiuitatis  sue  vsque  ad  mortis  occasura 
more  fluentis  aque  ad  conpetentera  terrainum  ex  canus  liquore  cottidianis 
defectibus  delluat  et  declinet.  serenitati  nostre,visum  fuit  et  ivrls  ordo  id 
requirit  indempnitatibus  ecclesiarum  reh'giosarura  et  |)eri^narura  ibidera  deo 
seruiencium  per  nostram  mag"nificenciam  provideri  in  quibi|s  pro  peccatorum 
nostrorum  venia  et  aliorura  fideliuin  diuine  hnidis  org-ana  modolantibus  uocibus 
attolluntur.  Inde  est  quod  notum  esse  vohnnus  presencium  inspectoribus 
et  auditoribus  vniuersis  quod  Hermannus  vir  nobilis  de  Rvdwicowe  pro- 
testatus  est.  se  villam  quandam  .  .  .  noraine  pro  XL  raarcis  arg-enti  Ab- 
batisse  et  Conuentui.  de  Ozla  cisterciensis  ordinis  vendidisse  recedens 
ab  orani  ivre  qvod  in  eisdera  bonis  habere  videbatur.  recognouit  nichilo- 
miinis  coram  nobis  de  Jvre  patronatus  Ecclesie  ville  de  Rvdicowe  quod 
pie  memorie  raater  sua  aput  easdera  doininas  supulta  dudum  ante  ipsius 
defunctionera  prefatis  Abbatisse  et  Conuentui  contulerat  propter  deum  dc 
ipsius  consensu  et  libera  voluntate  processisse.  renuncians  Jvri  patronatus 
Ecclesie  meraorate.  Verum  ne  pretextu  raalicie  cuiusquara  de  facto  queat 
per  successores  ipsorum  litigiosa  calumpnia  suboriri  titulura  emptionis  pro- 
testacionis  recognicionis  litteris  nostris  inscribi  feciraus  et  sigilli  nostri 
munimine  recipere  firmamentum.  Acta  sunt  hec  in  Brvnna  Anno  domini 
M.  CC.  XXXVI.  coram  testibus  subnotatis.  Arnoldo  trebecensi  et  Hart- 
manno  Welegradensi  Abbatibus.  Theodorico  preceptore  domus  tevtonice 
et  fratres  sui.  Conradus  notarius  brvnnensis.  Woccone  camerario.  Janzone. 
Hartliebo  castellano  znoiraensi.  Stiborio  burgrauio  de  Aychorns.  Cirhone. 
Bvdizlao  de  Meseriz.  Lvpo  de  Nasraariz.  Stephano  de  Medelowe.  Hilarius 
notarius  noster.  et  alii  quara  plures  nobiles  et  curialcs  curie  nostre. 

Dx  originali    ejiisdem  monasterii, 


^15  

crLxxv. 

Premysly   marchio  Moraviae^   Ctiborio,  hurggraino  de  Eichhorn,  provenfus 
rillae  Jjaian  cum  usu  ferrifodinarum  donat.  Dt.  in  Tfsnowice,  1236. 

ln  noinine  domini.  Anien.  Ew;o  Premizl  dei  gracia  marchio  Morauie 
omnibus  tam  presentibus  quam  futuris  in  perpetuum.  Quoniam  coo^ente 
morte  reg^na  mutantur  et  posteritates,  iura  etiam  et  soliicitudines  in  diuersas 
transformantur  persouas,  ne  de  antecessorum  facto  apud  posteros  dubitetur, 
necesse  est,  «t  ipsis  posteris  tidem  faciant  scriptorum  fidelium  auctoritates. 
Quocirca  scripto  i»re»enti  omnibus  innotescere  cupimus,  (piod  inspectis  inde- 
fessis  et  fidelibus  seruiciis  dilecti  nostri  nobilis  Stiborii  purclirauii  nostri 
de  Aychorns,  quibus  se  nobis  incessanter  fidelem  «^ratumque  exhibuit,  de 
innato  benignitatis  nostre  et  g;ratitudinis  stinuilo,  ipsi  eiusque  successoribus, 
videlicet  purclirauiis  nostris  de  ibidem,  omnes  prouentus  et  vtilitates  ville 
Lazane,  que  ad  castrum  nostrum  Aychorns  spectare  dinoscitur,  cum  integro 
et  pleno  usu  et  questu  ferrifodinarum  ibidem  contulimus  inperpetuum  in 
vsus  suos  secundum  suum  velle  et  posse  conuertendos.  Et  ut  hec  nostre 
gratitudinis  lar^itio  rata  et  inconcussa  perseueret,  presentes  conscribi  et 
sigilli  iiostri  karactere  coramuniri  fecimus.  Actum  et  datum  in  Thusnowic 
anno  gracie  MCCXXXVI.  presente  et  aiwiuente  inatre  nostra  dilectissima 
domina  Constancia,  illustri  quondam  re«^iiia  Boemie.  Testes  suiit  hii: 
Ratiborius  de  Deblin.  Janecz  filius  eius.  Pribizlaus  de  Malomeriz.  Ste- 
phanus  cum  fratre  Voyteh.  Hartlibus  de  Luchca.  Asebor  de  Rayec.  Lupoldus 
filius  Wilhalini.  Tazzo  filius  Bznethe.  Jvrik.  Lubos.  Petrus.  et  alii  quam  plures. 

Ex  oriffinali  in  cancellaria  dooiinii  Tischnowicen.sis. 


CCLXXVL 

Conradus,  abbas  Neuburgensis,  vineas  in  Widnik  monasterio    Welehradensi 

vendit.    1236. 

Notum  sit  omnibus  tam  presentibus  quara  futuris  presentem  pao^inam 
inspecturis,  quod  nos,  videlicet  ego  chunradus  prepositus  et  totus  con- 
aentus  ecclesie  Niumburgensis   unanimi  consensu   vendidimus   dnas  vineas 

40- 


316 

sitas  in  widiiik  an  dem  ekke  pro  XL  libris  denariorum  domino  abbati  et 
fratribus  in  welhetat  tali  conuentione,  quod  perceptis  fructibus  dictarum 
vinearum  persoluant  nobis  iura  montis,  videlicet  in  decimis  et  in  eo  iure, 
quod  dicitur  percbrecht;  cum  quo  simul  persoluendi  sunt  quatuor  denarii, 
qui  dicuntur  voitreht,  quos  ideo  siraul  dari  concessimus,  licet  ab  alils  ho- 
minibus  de  vineis  suis  in  montibus  nostris  habitis  ter  in  anno  persoluantur 
nobis,  ne  magister  montium  nostrorum  in  placitis  suis,  suo  tempore  habitis 
dictos  fratres  vel  procuratorem  eorum  possit  propter  absentiam  solicitari. 

Fischer  —  Schicksale  von  Kloster-Xeuburg;  tJrkundeiibuch  p.  193. 

CCLXXVII. 

Wenceslaus,  rex  Boemiae,  heneficiarih  Olomucensibus  mandat,  ut  desistani 
a  molestatione  et  spoliatione  ecclesiae  Otomucensis.     1236. 

VVenceslaus  dei  gratia  Boemie  Rex  dilectis  et,  fidelibus  suis  S.  burg- 
g^rauio.  M-  camerario.  V.  iudici.  Z.  procuratori  et  omnibus  b«neiiciariis  in 
Olomuc  sue  gracie  plenitudinem.  Cum  Olomucensis  ecclesia  nostrorum  pre- 
decessorum  priuileg^iis  et  nostris  super  libertatlbus  suis  fortiter  sit  munita, 
egre  ferimus  et  eciam  indig-namur,  quod  vos  parum  defertis  eidem  ipsius 
homines  spoliantes.  Nam  cum  dominus  Gregorius  noster  capellanus  circa 
nos  interim,  cura  fuimus  in  Moravia,  hobis  deseruiens  manserit,  ipsum  in 
uilla  ecclesie  Vdrilice  pro  ex])edicione  presumptuose  spoliastis,  in  quo 
apparet  violentia  manifesta  et  contra  omnem  nostrura  mandatum,  quod  eo 
tempore  in  Snoyma  audieratis  a  nobis.  Ouapropter  in  ea  fide,  qua  nobis 
tenemini  et  sub  optentu  nostre  gracie  uobis  precipimus  et  mandamus,  quod 
a  tali  desistatis  presuraptlone  ablata  quantocicius  restituentes  et  ecclesiam 
suis  libertatibus  gaudere  sinatis,  in  venditionibus,  citacionibus  et  aliis  quibus- 
cunque;  alioquin  offendemur.  Cctera  Bartliolomeus  noster  capellanus  per 
quem  uobis  mandaraus,  que  uoluraus,  ut  horaines  canonicorum  Olomucensis 
ecclesie  coram  nobis  pocius  quam  coram  uobis  iudicentur,  si  desunt  domini, 
milites  exequantur. 

E  codice  dliartaceo  I.  Oloniucensi  fol   73, 


817 

CCLXXVIII. 

Premysl,  marchio  Moraviae,  hospitali  domus  sancti  Joannis  possessioneni 
quanUam  in  Koberice  confirmat.  ' Acta  in  Olomuc.   1236. 

-  *  .Iii  iiomiiie  sancte  trinitatis  et  iiurmidue  unitatis.  Eo;o  Premizl  dei 
gracia  marchio  Morauie  accommodans  aures  iustis  peticionibus  ma^istri 
Vgonis  fratris  hospitalis  domus  s.  Joliannis  ba|)tiste  traiismare*  et  particeps 
esse  cupiens  orationum  et  rraternitatis  dominorum  in  ipsa  Deo  militancium 
quandam  terram  in  viila  Koberici  dicta.  que  quondam  gradicensis  fuerat. 
et  ex  antujuis  temporibus  ab  antecessoribus  principibus  3lorauie  prenomi- 
iiate  collata  domui.  ne  a  castrensibus  deinceps  inpetatur.  uel  aliqui  forte 
malig^no  inducti  spiritu  attemptent  eam  deseruire  tamquara  non  datam  seu 
privilegiatam  domui  iam  prefate.  presenti  scripto  in  perpetuum  possidendam 
conlirmamus.  et  ne  inquietari  dcbeant  in  posterum.  sigilli  nostri  appensione 
roboramus.  et  testium  subscriptione  in  presentia  quorura  acta  sunt  hec 
communiraus.  Huius  rei  testes  sunt.  Seraizlaus  Oloraucensis  caraerarius. 
Gerardus  Olomucensis  buro;rauius.  Voko  filius  Boruth  burgrauius  de  Gradech. 
Victor  burg-rauius  de  Prerow.  Bicen  iudex  Oloraucensis.  Prebor  filius  Bun. 
cum  filiis  Bun  et  Jurik.  Onso  cura  filiis  Bludek  et  Spytata.  Bochek  sub- 
camerarius.  Ratibor  ciim  filio  suo  Arthlebo  dapifero.  Marquardus  marscalcus. 
Dyrzisslaus.  Pribizl.  Zlavvata  cura  fratre  Wseborio.  Acta  sunt  hec  in 
Olomuc  anno  dominice  incarnationis  3IiIlesimo  CCXXXVI.  Datum  per 
manum  Marquardi  capellani. 

Ex  originali  in  archivo    Melitensium  Pragae. 

CCLXXIX. 

Premysl,  marchio   Moraviae,   monastcrio    Welehradensi  villam   Wolkowice, 

a  fratre   suo    Wenceslao,   reye  Boemiae,   in   recompensationem   damnorum 

bello   illatorum  donatam,   confirmat.     Datum  in  Olomuc,   Kalendis 

Januarii,   1237. 

In  nomine   sancte  et  indiuidue  trinitatis.     Ego   Premuizil   dei  gracia 
Marchio  Morauie.  omnibus  iu  spiritu  sancto  renatis  imperpetuum.     Erige- 


348 

scente  karitatis  officio.  uespera  miiiidi  ing-ruente.  multoruin  ciuondam  gesta 
fortium  facillant.  torpore  inercie  tJiabefacta.  solem  iusticie  qui  estuabat 
super  caput  Jone  scienter  nescientcs.  nescienter  scientes.  hederam  desi- 
derantes.  que  a  uerme  quem  preparauit  dominus  ascensione  diluculi  iri 
crastinum  percussa  exaruit.  quia  preterit  figura  huius  mundi.  et  uteros 
amantlum  se  vacuos  relinquid.  nicliii  secum  preter  peccata  ferentes.  unde 
sanum  fore  duximus.  splendorem  inaccessabilem  qui  oculta  cordium  omni 
compag;e  fissurarum  semota  scrutatur.  archanaque  declarat  conscientiarum 
super  omni  dono.  intra  archam  mentis.  regis  scilicet  eterni.  qui  illuminat 
omnem  hominem  uenientem  in  hunc  mundum.  alTectuose  affectaie.  ne  tetrum 
chaos  ig;norantie.  humanis  obtutibus  per  impenitudinem  ilfabatur.  Quoniam 
ut  ait  propheta.  memoria  iusti  non  derehnquetur  a  g^eneratione  in  genera- 
tionem.  et  ut  liuius  memorie  dig^ne  participemur.  ad  noticlam  omni  etati. 
tam  masculini  quam  feminini  sexus.  presentis  priuilegii  nostri  scripta  eno- 
damus.  ne  per  temporum  antiquitatis  euolutionem.  a  fluido  intellectu  hominum 
euanescat.  qualiter  dominus  noster  et  frater  uterinus.  illustris  Wenzezlaus 
boemorum  rex  quartus.  reg-ali  raorum  uirtute  strenuus.  consilio  prouidus. 
prospiciens  inposterum.  successiua  (sic)  salute  animarum  consulens.  ad 
nostri  precum  omnimodam  instantiam.  consultu  baronum  suorum  Boemorum. 
simul  et  nostrorum  ]\Iorauorum.  villam  quandam  que  dicitur  Wolkwh:  in 
prouincia  Znoemensi  sitam.  cenobio  Melegradensi  dotaliter  libere  et  pote- 
statiue  tradidit.  sine  ulla  refragatione  possessuram.  Cum  regalis  nostre 
propaginis  generosa  propago.  inuisibilia  dei  per  ea  que  facta  sunt  intel- 
lecta  conspiceret  oculis  hominis  iiiterioris.  qui  non  nisi  spiritu  sancto  irra- 
diante  merentur  illuminari.  toto  annisu  illuc  anhelantes.  fraterno  karltatiuo- 
que.  ingerente  et  mediante  consilio.  aurore  preuenientem  solis  claritatem. 
intra  conscientie  sue  secretarium.  habitacula  preparare  pretaxabant.  Com- 
placuit  autem,  utrobique  scilicet  patri  nostro  Otakaro  regi  Boemorum 
gloriosissimo  et  patruo  nostro  Watizlao  Marchioni  Morauie  nobilissimo. 
beate  et  incontaminate  semper  dei  genitrici  uirgini  I^larie.  corbam.  qnod 
est  domum  oratorii.  in  Welegrad  fundare.  fundameutaque  illic  iacientes. 
uiros  ordinis  Cysterciensis  camino  tribulationis  a|)probatos  collocare.  qui 
licet  corpore  habitare  uideantur  in  terris.  eorum  tamen  conuersatio  secundum 
I  egulam  beati  BeneUicti  semper  manet  per  contemplationem  patrie  superne 


319 

in  excelsis.  Licet  dominus  noster  et  fiater.  tnm  et  nos.  nnius  g-enitoris 
genitricisque  propaoine  propag;ati  scilicet  Wenzezlaus  boeraorum  rex  in- 
uictus,  reoiam  in  regno  sit  sortitus  dignitatem.  nos  tamen  nichilominus  in 
patrui  nostri  successimus  hereditatem.  qui  potiori  saniorique  preuentus  con- 
silio.  una  cum  auxllio.  in  fundatione  claustri  predicti  tenuit  patrocinatum. 
nnde  nos  in  ipsius  principatu  principantes.  Marchiam  ]>Iorauie  gubernantes. 
sollertiori  cura.  defensionis  clippeo.  omni  circumspectione  adhibita.  ab  ho- 
stiura  incursione  locum  antefatum  tenemur  protegendo  obumbrare.  Sed 
cum  nichil  operi  dei  sit  preponendum.  et  non  nlsi  per  opera  misericordie. 
misericordia  miserentis  acquiritur.  que  in  dilectione  ])roximi  plurimum  con- 
stat.  per  quam  dilcctio  dei  ol)tinetur.  dicente  beato  Greoorio.  Nenio  ad 
seipsum  karitatem  habere  potcrit.  sed  dilectio  tendit  in  alterum  ut  possit 
esse  karitas.  c;ernentes  egestatis  inopiam  predictorum  fratrum  simul  et 
damjmum  a  rege  boemorum  domino  el  fratre  nostro  Wenzezlao  per  exer- 
citiim  suum.  indebite  in  quodatn  prelio.  el  contubernales  suos.  ad  quingentas 
libras.  per  sanam  taxantes  estimationem  ipsis  illatnm.  villam  prenotatam 
Wolkwiz.  in  dampni  restaurationem.  fratrum  consolationem  peccatorum  obo- 
litionem.  viuorum  salute.  animarum  perpetua  quiete.  gTuitorum  nostrorum 
regum.  loci  prcdicti  fundatorum  omniumque  subsequentium.  per  carnis  de- 
bitum  omni  infestatione  successorum  nostrorum  funditus  eradicata.  manu 
ualida.  potestate  regia.  cum  omnlbus  appenditiis  suis  indebita  exactione 
a  subditis  regni  sui  exclusa.  omni  iure  priuilegiorum  Cysterciensium  con- 
cesso.  ut  in  hoc.  sicut  et  in  aliis  prediis  ij)sorum  perpclua  libertate  fruantur. 
ne  ab  aliquo  super  Ihnitibus.  ag^ris.  cultis.  incultis.  uiis.  inuiis.  aquis.  pascuis. 
pratis.  domibus.  curtis.  fructetis.  noualibus  quesitis.  siue  querendis.  hactenus 
infestentur.  monasterio  Welegrad  et  beate  Marie  viroini.  eique  ibi  iugitei 
famulantibus  contradidit.  decretorum  suorum  priuilegio  muniens.  scilicet  ut 
inuasor  predicte  ville  ecclesiastica  secularisve  persona  lisco  regio  in  XXX 
libris  auri  purioris  foret  obligata.  et  per  regie  maiestatis  edictum.  tum 
rebus  quam  honore  imperpetuo.  nisi  per  condignam  satisfactionem.  priuetur. 
Hanc  igitur  regiam  donacionem  in  AVelegrad  factam  ad  precum  nostrarum 
omnimodam  instanciam.  et  uenerabihs  eiusdem  cenobii  abbatis  Hartmanni 
annuimus  beniuolentia  fraterne  dilectionis.  ut  si  forte  ex  hiis  quid  nostros 
posset  cedere  In  usus.  quod  pro  communi  geritur  salute  penitus  nos  nostrosque 


380 

excludimus  successores.  et  iie  reo^num  in  seipsum  diuisum  desolari  uidea- 
tur.  larga  manu.  sollempni  donatione  beate  3Iarie  delegamus.  scutum 
karitatis  inexpuonabile.  quam  et  materiale.  contra  omnem  incursionem  pre- 
dicte  ville  arripientes.  manus  ad  defensionem  fratrum  in  Welegrad.  tum 
in  hoc.  quam  in  reliquo  ipsorum  predio.  capulo  ancipiti.  adhibentes.  Vo- 
lumus  ut  fratres  in  iam  dicto  monasterio  super  hanc  elemosinarum  largi- 
tionem.  libera  fruantur  possessionc.  priuilegiorum  iura  ordinis  Cystercien- 
slum  tenentes.  quiete  tranquilleque  possideant.  priuilegiorum  nostrorum 
decretis  muniti.  sane  ut  si  qua  ecclesiastica.  secularisve  persona.  sine  iuris 
ratione.  indebite.  presumptuoseque  eos  inquietare  conata  fuerit.  decretumque 
nostrum  uiolare  presumpserit  in  XXX  libris  auri  camere  nostre  tenebitur 
oblig-ata.  sciens  nos  omnem  iurisditionem  proscriptorum  conXra  ipsara  que- 
stionari.  nisi  prius  pro  indebite  illatis.  beate  dei  genitrici  Marie.  eiusque 
famulis  condigna  satisfactione  reconcilietur.  Igitur  cum  huiusmodi  geims 
hominum.  railitari  accinctum  habitu.  secularibus  neg^otiis  implicatura.  raaxime 
tamen  qui  ^bernandis  prouinciarum  terris  preferuntur.  reg\  reoum.  crea- 
tori  oraniura.  orationum  instantia  deseruire  nequeant.  hiis  quorum  deus  uota 
ab  alto  prospicit.  qui  uigiliis  attenuati.  ieiuniis  macerati.  setis  asperis  super 
nudo  castig-ati.  in  unitate  fidei  congregati.  pro  omni  ecclesia  fundere  preces 
non  cessant.  strenuitatem  ordinis  Cysterciensis  inuiolabiliter  custodientes. 
inposterura  prouidere.  contra  hos  qui  o;reo;era  Christi  contarainare  machi- 
nantur  diiudicaraus.  Scientes  itaque.  quod  luculenta  inuidia  non  moritur. 
sed  magis  reuiulscit.  et  si  quid  egrura  inuenerit  deprehendit.  eo  ex  omni 
parte  fratres  in  WeIco;iad  super  uilla  AYoIkuiz  sataj^iraus  salubrius  pre- 
niunire.  et  premunitos  tucius  defensare.  ut  siquis  quod  absit.  ecclesiastica 
secularisve  persona.  saluti  ipsorum  inuidens.  ore  rabido.  inhianti  animo. 
lingua  ueneno  farcita  et  sarcita.  contra  datum  priuilegii  nostri  appellari. 
altcrcare.  oblatrare.  excipere.  seu  alleg-are  contentiose  presumpserit.  dicendo. 
non  unius  teraporis  esse.  et  super  hoc  cassare  conatus  fuerit  respondemus. 
ville  pretaxate  deleg-ationera.  tum  doraini  nostri  et  fratris  reo^is  boemorum 
AVenzezIai.  et  nostram  Marchionis  Morauie  Primuzyl  dicto.  uno  die.  eadem 
hora.  eodem  momento.  reg^io  ol)secundantes  imperio.  gratuitara  hanc  fore 
donacionem.  licet  priuileoii  nostri  scripta.  fere  anni  circulo  post  euoluto. 
cenobio  in  Welegrad  super  hiis  sint  administrata.     Kt  ut  hec  in  cordibus 


321 

omniimi  sagaci  niemoria  recondantur.  nec  per  temporum  decursum  elabantur. 
presentium  pao;inam  scripti  omnem  iuris  priuileo^lorum  ditionem  tradentes. 
.sigilli  nostri  impositione.  imperpetuo.  et  testibus  subnotatis.  firmiter  com- 
munimus.  Huius  rei  testes  sunt.  Ratiborius  de  Deblin.  Jtenez  filius  eius. 
Onso  et  Victor  frater  eius  filii  Blvdonis.  Bludo  et  Zpitata.  filii  Onsonis. 
Wrchozlavs  dapifer  3rarcbionisse.  Zpitata  filius  Bvz.  Stiborius  de  Lipnich. 
Borvtha  et  Hermannus.  fratres.  filii  Wocconis.  ^'^sebor  de  Raiez.  Veri-s 
zlaus  (sic)  niarscalcus.  Clerici.  Radozlavs  archidiaconus  et  canonicus  OIo- 
mvncensis.  Esav  «rchidiaconus  Preroviensis  et  canonicus  Olomuncensis. 
Moyses  archidiaconus  Breschizaejisis.  et  canonicus  Olomvncensis.  David 
vicarius.  et  alii  plures  tam  clerici  cpiam  laici.  Datum  in  Olomvnz  per 
manum  dilecti  notarii  nostrl  Helye.  Anno  dora.  incarnacionis  3ICCXXXV^IH. 
Kalendis  Januarii.  Epacta  XXH.  Indictione  XI.  Reg-nante  domino  nostro 
Jesv  Ciu-isto.  Amen. 

Ex  originali  ('jusdcm  monaslerii  in  rpgislr.  c.  r.  Guberjiii.   —  Apographura 
in  cod.  Welehradensi  fol.  41). 


CCLXXX. 

Wenzcslaus  dei  gratia  rex  Bohemiae  .  .  .  ob  spem  vite  eterne  et 
predecessorum  nostrorum  anime  rcmedium  donamus  in  subsidium  terre  sancte 
unum  mansum  apud  villam  Wubaw  et  alium  mansum  cum  medietate  vinee 
et  IV  subsidibus  apud  Hostheradic,  quos  domina  Gysla  iusto  titulo  pos- 
sedit  omnibus  diebus,  quibus  vi.vit,  pacifice  fratribus  hospitalis  sancte  Marie 
Jerosolimitani. . .  Testes:  Newhlas  filius  Radimili.  Daleborius  subcamerarius. 
Borso  filius  Bohuslai.  Jaros  filius  Alberthi  de  Zlivven.  Andreas  miles  de 
numero  tewtonicorum.  Guntherus  de  Bybersteine.  Cunradus  de  Sgel.  Hen- 
ricus  de  Sachow.  Wilhalmus  et  Lupoldus  pincerne  in  Znoym  et  alii  quam 
plures.  Actum  MCCXXXVH.  X.  Indictione.  Datum  apud  Znoim  per 
manum  notarii  Wilhalmi  XIV.  Kalendas  Marcii. 

Ex  Analectis    Prof.  Wolny.  —  Originale  in  archivo  ordinis    Teutoniconim 
Freudcnthalii  adservatur. 


41 


3^ 

CCLXXXI. 

Gregorius  papa  JX.   cum   episcopo    Olomucensi  e.rposfuIaf,   quod  sfigmata 
h,  Francisci  non  crederet.   JJt.   Viterbii,  pridie  Kal.  Aprifis,   123*. 

*  Cjrieg^oriiis  episcopus  seniiis  senioi-um  dei.   Ad  perpetuam  lei  nieino- 

riara.  Venerabili  fratri  Episcopo  Otomucensi,  salutera  et  apostolicara 
benedictionem.  Usque  ad  terminos  orbis  terre  presumptionis  tue  si^na 
pretendens  patentes  literas  exhibendas  uniuersis  Christi  fidelibus  cuidam  ad 
sobrietatera  spernenti  sapere,  ac  damnabiliter  dedito  blaspbemiis  manu 
lubrica  concessistl;  quas  inter  aliqua  pietati  conformia,  et  quedam  obnoxia 
prauitati  continere  percepimus;  quod  cum  solus  Patris  eterni  Filius  fuerit 
pro  humana  salute  crucirtxus;  et  ipsius  dumtaxat  vuhiera  deuotione  supplici 
adorare  debeat  relig^io  Christiana;  nec  beatus  Franciscus,  nec  Sanctorura 
aliquis  cura  stig^matibus  sit  in  Ecclesia  Dei  depingendus  et  quod  predicanti 
contrarium  tamquara  iniraico  fidei  milla  credulitas  debeat  adhiberi.  Super 
quo  non  raodicura  admirantes,  que  sit  causa  suasionis  huiusmodi  non  indigne 
prouidiraus  perscrutari;  ut  si  forte  bona  sit  quod  impossibile  creditur 
comraendabilis  habeatur,  si  vero  mala,  quod  in  oblivlonem  veniat,  et  tu 
inductus  spiritu  penitudinis,  ad  SHg^g^erendum  salutare  contrarium,  promptus 
et  facilis  habearis.  Etenim  super  his  ex  eo  surapsisti  forsitan  argumentura 
quod  non  sit  decens  in  subditis,  ut  prelate  sibi  pretendant  insignia  potestatis, 
nisi  de  speciali  guatia  cuiquara  benemerito  insignia  huiusraodi  sunt  concessa, 
etsi  non  raulta,  que  possuraus,  tamen  breuiter  quedam  perspicue  presidium 
rationis  habentia  respondemus  videlicet,  quod  mirura  si  Dei  sapientia,  que 
de  limo  terre  similem  sibi  forraans  hominera  sirailis  illi  fieri  per  Incarnationis 
mysterium,  ut  ipsum  a  morte  redimeret,  non  contempsit;  dilectum  sibi  beatum 
Franciscum  suorum  specie  stig-natum  decorauit.  Que  temeritas?  quod 
peccaturaV  si  tam  sing^ulare  priuileg^ium  ad  indulgentis  gloriara  picture 
testimonio  pateat  oculis  deuotorura?  Nonne,  ut  silearaus  de  aliis,  Princeps 
Apostolorum  eximius,  licet  positione  dissimili,  quandoque  pingMtur  crucilixusV 
Sed  dicis  Intrepidus  alia  illud  pactum  reforraat  ratio:  quia,  cura  preteriri 
nequiuepit,  quod  de  cruce  Petri  futurum  veritas  indicauit,  neque  im[»roprie 
suspensus  in  cruce  dicitur,  neque  incong;rue  tali  damnatus  supplicio  li^u- 
ratur.     Sed   de  Fraucisci  cruce,  uel   stigmatibus,   quod  veritatis  indiciumy 


323 

quod  probabile  argiimentum?  De  cruce  siquidem  nota  seculis  vita  ipsius 
respondeat;  quod  postquam  religionis  assumpsit  habitum,  vacando  virtutibus, 
continuum  carnis  subiit  cruciatum.  De  stig^matibus  veio  plures  fide  dig- 
nissimi,  quos  miraculi  tanti  conscios  diuine  placuit  reddere  pietati  testimo- 
nium  veritati  perbibeant;  et  ad  hoc  ipsum  fidelis  mater  Ecclesia  sufTragetur, 
que  huiusmodi  miraculo  cum  multis  aliis  debita  solenniitate  probato,  causam 
specialem  liabuit,  quod  eumdem  Sanctum  beatorum  cataIog;o  reuerenter 
adscripsit.  Quid  ad  ista  quasi  mundo  publica  et  tibi  per  consequens  noii 
io;nota,  nisi  quod  voluntatis  arbitriura  preferens  consilio  rationis  nos,  vei 
Deum  potius  o^ratis  offenderis;  ac  utique  dilectum  Pratrum  minorum  Ordinem 
et  deuotos  eidem  nimis  improuide  conturbarisV  Ad  cor  igitur,  qui  os  in 
celum  ponere  presumpsisti  ut  de  reliquo  taceatur  sine  mora  reuertere,  ad 
iram  su})remi  iudicis  mitigandam  studia  suscipe  j)enitentis  prompta  diligentia 
sit  tibi  forte  sit  possibile  prouisurus  ut  scandalum,  quod,  quantum  in  te 
fuit,  uniuersitati  fidelium  per  predictas  intulisti  literas,  deleatur;  et  dictorum 
fratrura  collegia  sint  in  Theutonie  partibus  in  reuerentia  consueta.  Quod 
ut  tante  facilius  auctore  Deo  prouenire  valeat,  quanto  pium  fore  dinoscitur, 
ut  inflictor  vulnerijs,  que  salutis  sunt  etiam  operetur,  fraternitati  tue  in  virtute 
obedientie  precipiendo  mandamus,  quatenus  cordi  tuo  pro  solemni  voto 
constituens,  quod  ali(|uid  de  cetero,  ex  quo  prouocari  su])erna  raaiestas, 
vel  Sedes  Apostolica  iaste  conturbari  valeat,  non  attemptes,  predictum 
priuileg^ium  quo  celsitudinis  diuine  dignatio  sui  Confessorem  nominis  reddidit 
g-Ioriosum,  damnabiliter  infring^ere,  aut  impugnare  caluraniis  non  presuraas; 
sed  ut  celebre  in  eisdem  partibus  ad  honorem  Conditoris  oranium  sicut  et 
in  aliis,  habeatur,  quantura  in  te  fuerit,  humili  devotione  procures;  firmiter 
crediturus,  quod  idem  Sanctus,  cum  adhuc  nostre  mortalitatis  habitum 
baiularet,  predictis  stigmatibus  diuinitus  exstitit  insi«;nitus,  et  licet  illa  visa 
pluribus,  ipse  tamquam  contemnens  laudes  horainnm,  vacansque  contemplande 
dulcedini  celestium  organorum  celare  sepe  studuerit;  ea  taraen  mig^rans  ad 
Paradisi  patriam  concurrentium  obtutui  publicault.  Datura  Viterbii  II.  idus 
Aprilis.     Pontificatus  nostri  anno  nndecirao. 

E  Sbaraleae  Bullario  Franciscano  I.  211.  —  Et  novissime  ciim  fonte 
suo  Regesto  Gregorii  IX.  in  Tab.  Vaticanis  collatum  a  Palacky. — 
Item  excus.  apud  Waddlng  in  Annalibus  ordinis  Minorum. 

41* 


384 


CCLXXXII. 


Grefforius  papa   IX.  piiorifms   ordinis  praedicaiorum  mandat,  ul  frafrcm 

Buchardum,  qm  Opariae  praedicando  sligmala   beali  Francisci   neffavil,  a 

praedicalioms  officio  suspendanL     Datum   Viterbii,  pridie  Kalendas 

Aprilis,    1337. 

Oregoriiis  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  filiis  prioribus  et 
prouincialibus  ordinis  fratrum  predicatorum  saUitem  et  apostolicam  bene- 
dictlonem.  Non  minus  dolentcs  accepimus  quam  mirantes,  quod  quidam  frater 
ordinis  uestri,  Bucliardus  nomine,  immemor,  quod  sermo  predicantium  salis 
gratie  semper  habere  debeat  condimentum,  cum  peruenisset  (^)aviam  3Iorauie 
ciuitatem,  depredicante  transiens  in  blasphemum  in  communi  diccre  non  ex- 
pauit,  quod  in  laude  beati  Francisci  per  quosdam  ex  discij^ulis  suis  pie 
proposita,  deberent  haberi  pro  reprobis,  quod  in  eius  corpore  Christi 
stin;mata  non  fuissent.  ()\\\A  ultra'(^  nec  Christo,  qui  sanctum  eundem  manibus, 
pedibus  ac  latere  huiusmodi  stigmatum  priuilegio  de^orauit,  nec  nobis,  qui 
ex  tanto  miraculo  cum  ceteris  probato  solemniter,  causam  specialem  habui- 
mus,  quod  ijtsum  adscripsimus  catalog'©  beatorum  deferendo:  dlcti  fratris 
elatio  in  tantam  prorupit  insaniam,  quod  discipulos  memoratos  coram  populo 
questuarios,  et  falsos  predicatores  appellans  impudenter  asseruit,  quod  in 
ipsos,  et  consimiles  auctoritate  nostra  excommunicationis  posset  sententiam 
promulgare.  Verum  cum  non  solum  iam  dicte  nequitie  protulerit  verba, 
sed  et  ipsis  alia  peruersa  proximorum,  pace  suaque  salute  postpositis, 
cumularit:  discretioni  vestre  per  apostolica  scripta  in  virtute  obedientie 
districte  precipiendo  mandamus,  quatenus  si  premissis  veritas  suffrao^atur, 
fratrem  eumdem,  apud  quemcumque  fuerit,  suspensum  a  predicationis  officio, 
ad  nostram  mittatis  presentiam  pro  meritis  recepturus.  Datum  Viterbii 
II.  Kalendas  Aprilis,  pontificatus  nostri  anno  undecimo. 

Wadding  —  Annales  ordinis  3Iinorum  ad  annuin, 


3g5 

CCLXXXIII. 

Jlricus,  dux  Brcclaviensis,  filius  ducis  Karinthie  el  nepos  regis  Boemorum, 

incolis  provincie  Breclaricnsis   Ci^undenburg^   eadem  jura,   quae  quondam 

a  Conrado  duce  et  Otakaro  rege  provinciae  Brunensi  sunt  contradifa,  ob- 

servanda  mandat.     Dt.  in  Biscnc,  pridie  Idus  Jidii,  1337'. 

lii  nomlne  sancte  et  indiuidue  trinitatis  amen.  Eg^o  "lliicus  dono 
dei  filius  ducis  Karinthie  ac  nepos  nobilissimi  et  incliti  RegMs  Boemorum 
tara  modernis  quam  eofum  successoribus  suppanis  militibus  totique  vvigo 
Brecizlaucnsis  prauincie  ex  utraque  parte  Moraue  constitutis  inperpetuum. 
Quoniam  res  que  multorum  vtilitati  tleseruiunt  a  mortalium  memoria  obli- 
uionis  nubilo  facillime  su1)ducuntur.  nisi  scripti  fuerint  tenacitate  firmate. 
eapropter  ad  nostri  honoris  amplitudincm  et  anime  nostre  perpetuam  salu- 
tem  ac  omnium  sub  nostro  districtu  commanentium  pacis  et  quietis  inuiola- 
bilem  plenitudinem.  ne  quis  proprio  libitu  aut  ausu  temerario  dolis  aut 
calumpnia  in  parera  subditum  et  inferiorem  vtriusque  sexus  quasi  licitus 
efferatur.  talia  ponimus  obstacula  et  ei  que  in  multis  scaturire  solet  neofo- 
ciis  obuiare  cupimus  inprobitati.  Notum  sit  crgo  vniuersis  quod  Illustris 
Boemorum  rex  auunculus  noster  de  sua  Regali  auctoritate  et  potencia 
principali  quando  prouinciam  Brecizlauensem  nobis  contradidit  re^endam 
ac  possideiidam.  ad  uiolencie  et  erroris  omnimodam  abolicionem  prefatara 
prouinciam  nostro  nostrorumque  nobilium  rog-atu  secundum  Jura  prouincie 
Brunensis  reo*i  et  ordinari  disposuit  ac  de  sua  Regali  plenitudine  nostro 
commisit  arbitrio  eadem  Jura  distendere  et  ampliare.  ita  tamen  ut  exinde 
presens  etas  proficeret  et  futura  si  nostre  placeret  discrecioni.  Legentibus 
ergo  et  audientibus  necnon  prefatis  utentibus  iusiurandis  ut  nostra  deposcit 
serenitas  dubitacionis  scrupulum  et  nubilum  suspicionis  remouere  cupientes 
ipsa  iura  et  uenerandorum  Boemorum  Regum  gubernatorum  pie  videlicet 
raemorie  ducis  Conradi.  necnon  inclite  recordacionis  quondam  Boemorura 
Reo'is  aui  nostri  Ottakari.  et  nobilissimi  auunculi  nostri  Boemorum  re^is 
Wenceslai  beupplacito  et  Reg*ali  serenltate  Brunensi  prouincie  contradita. 
et  ipsorum  auctoritate  firmiter  roborata  de  verbo  ad  verbum  presenti  pag-ine 
duximus  inserenda  hoc  modo.  Omnes  hereditates  quas  uiri  nobiles  tani 
maiorcs  quam  minores  tempore  ducis  Conradi  sine  querela  iuste  et  pacifice 


326 

huc  usque  possedenint.  in  hona  tranquilUtate  pacis  ammodo  possideant. 
Item  nullus  camerarius  citet  aliquem  nisi  certo  cum  testimonio  eorum  quo- 
rum  interest  et  nominatim  quilibet  eorum  debet  ducere  castellam  nuncium. 
el  alium  iudicis.  insuper  duos  probos  uiros  de  circumsedentibus  uHlis.  et 
si  camerarius  uadit  ipse  secundus.  aut  tercius  sine  nunciis  beneficiarioium. 
si  interficitur  nichil  de  eo  respondeatur.  Si  fuerit  fur  apud  aliquem  nobi- 
lem  uel  apud  aliquem  cuius  est  villa  et  dederit  eum  curie.  omnia  bona 
sua  sint.  et  collum  eius  detur  in  potestatem  principis.  Insuper  si  fur  ca- 
pitur  in  aliquo  loco  et  suspendifur.  omnia  sua  principis  sunt  preter  fruges 
que  adhuc  in  agro  remanserunt.  Ifem  quod  dicifur  narok  hoc  non  debet 
esse  nisi  ubi  constef.  sub  certo  testimonio  sua  bona  amisisse  nlsi  acciderit 
in  silua  uel  in  aliquo  loco  secreto  rel  alicui  hospiti  et  antequam  admiffafur 
debet  notificari  curie.  quorum  interest  scilicet  iudici.  castellano  cum  ceferis'. 
Quando  aliquis  pauper  uenit  dc  propria  re  conquerendo  pallium  sibi  nulla- 
tenus  deponatur.  Nullus  %ok  aliquem  accuset  nisi  certo  sub  tesfimonio 
vicinorum  de  dampno  constiterit.  et  si  fuerit  zok  conuictus  tesfimonio  fori 
communis  lapidetur.  Quando  aliquis  iudicium  aque  debet  subire  nullus 
eum  in  aquam  dimittat  w««i  sacerdos  et  eius  cooperator.  si  deus  iuuerit  eum 
iudici  det  duos  denarios  et  sacerdofi  XIIII.  Si  nudauerit  se  et  iudicium 
noluerit  subire.  soluat  capellano  VII  denarios  et  vefule  duos.  Si  atiquis 
nobilis  vir  ef  non  druho  super  se  habuerit  narok.  puer  pro  ipso  subeat 
iudicium,  et  si  non  fuerit  adiufus  sotuaf  pro  eo  CC  denarios.  Quundo 
ditcifur  quod  dicitur  zuod  debet  adesse  casfellani  nuncius.  iudicis  et  uillici 
et  camerarii.  et  unus  uel  duo  de  uicinatu  ilto  et  ultra  fres  non  ducatur 
sed  in  tercio  remaneat.  et  si  conuictus  fuerif.  CC  iti  cameram  regis  reddat 
denarios.  et  illi  qui  dicitur  powod  satisfaciaf.  Siquis  equos.  equas.  uel 
boues.  uaccas.  uel  aliqua  maiora  subtraxeril  quanfitas  dampni  estimetur 
sub  certa  fide  et  sacramento  eorum  quibus  iurisdicio  est  commissa.  et 
secundum  hoc  accusatores  admUtantur.  Ifem  fures  cum  soeiis  ef  fauforibus 
eorum  pari  pena  punianfur.  Illiid  eciam  quod  dicltur  zlubiii  zud  habeant 
inter  se  libere  et  absolute  scilicet  de  capra  et  oue  et  ceteris  liuiusiuodi. 
preter  vaccam  bouem  et  equum  ceteracjue  niaiora.  Si  subsfrahunfur  alique 
res  pallium  aut  aliquid  tale  hoc  curie  non  nofificetur.  sed  si  bos  uel  iu- 
mentum  subtrahitur  curie  notificetur.    Et  quando  aliquis  vulneratur  de  foro 


337 

ueniendo  uel  alibl  notificetur  curie.  Item  quando  atiquis  nohilis  capitur  in 
furto  et  suspendilur  et  non  habet  prolem  hereditas  ipsius  regi  cedat.  et  si 
aliquis  capitur  in  manifesto  furto  uxor  eius  habeat  terciam  partem.  Qui- 
cunque  nobifis.  uel  rusticus  occiderit  aliquem.  CC  denarios  soluat  curie. 
et  alias  recedat  et  querat  graciam.  et  uxor  sua  in  pace  sedeat  et  indempnis. 
8i  quis  non  habuerit  filios  uel  filium  et  filias  habuerit  ad  illas  deueniat 
hsreditas  equaliter.  et  si  non  fucrint.  hcrcditas  deucniat  ad  proximos  heredes. 
8i  alicui  subtrahuntur  iumenta  aut  famuli  apes  furantur  debet  subire  iudi- 
cium  ferri  scilicet  romeres.  Insuper  si  f/uis  spoliatus  fuerit  per  wiboy 
incuset  quos  vult.  et  de  hirdozt  nominet  quos  vult  et  antique  consuetudincs 
conseruentur.  Quisquis  theloneum  pertransierit  a  thelonario  licentia  non 
obtenta  neque  theloneo  persoluto  non  aliter  puniatur  nisi  ius  thelonei  dupli- 
cabif.  et  preter  hoc  pro  pena  soluet  LX  denarios.  Si  quis  equum  proprium 
currum  aliquem  trahenfem  recognouerit.  non  plus  quam  IjX  denarios.  pro 
curru  et  rebus  in  co  e.ristenfibus  iudici  persoluat.  Item  siquis  equum  apud 
aliquem  inuenerit  vulneratum.  non  equum  vendicet  sibi  iudex.  nisi  solum- 
modo  LdX  denariis  sif  contentus.  Item  siquis  cifatus  fueril  et  obtinuerif 
ius  stium  in  iudicio  nequc  icrez-  neque  pohonce.  sed  solummodo  denarios  duos 
persoluat.  quod  pomocne  vulgariter  appellafur.  Ifem  ad  clumorem  com- 
munem  qui  nestoite  rulgariter  nominatur  nullus  currere  teneafur  nisi  de 
propria  volunfate  hoc  facere  voluerif.  Ifem  si  quis  super  rebus  propriis 
mobililms  siue  immobiUbus  tn  iudicio  conuenitur.  eadem  bona  de  quibus  fit 
questio  neque .  iudex  neque  domini  terre  villicus  sibi  vendicet  possidenda. 
sed  idem  qui  super  eisdem  bonis  conuenifur  eadem  hona  pacifice  possideat. 
donec  eadem  questio  pcr  senfenfiam  decidafur.  Item  si  vestigia  rei  furfiue 
secus  aliquam  villam  dcperierinf.  eadem  villa  occasione  eiusdem  furfi  nulla- 
tenus  puniatur.  Preterea  nullus  de  illis  qui  custodiunt  siluam.  debet  spoliarc 
aliquem  in  uia  uel  in  foro.  nisi  tunc  illum  spoliet  quando  inuenit  arborem 
secanfem.  Ad  hoc  iudex  nunquam  iudicet  in  CCC  denariis  nisi  LX. 
Insuper  nunquam  iudex.  de.bet  iudicare  solus  nisi  presente  castellano  aut 
aliquibus  nobilibus.  et  quando  villicus  iudicat.  non  debet  ire  ad  capiendum 
consilium  de  iudicio  sed  iudicef  sedens  cum  militibus.  Ifeni  quando  tempus 
est  ire  ad  iudicandum.  et  omnes  sunt.  et  villicus  non  vult  venire.  iudex 
iudicet  cum    milifibus.    ef   de   mane  semper    et   nunquam    hora .  uespertina 


328 

/^  • 
a  iudice  et  vilUco  indicimn  hahea(m\  Quando  aliquis  interficihir  in  via  siue 
homo  mililis.  siue  iudicis  siue  vitlici  fuerit.  confusio  magna  inde  fit.  solent 
apponi  denarii  aurum  et  argcnlum.  ille  quis  accusat  et  dominus.  dehet 
iurare  super  sancta  sanctorum.  Pro  debito  siquis  citatus  fuerit.  et  in  primo 
fermino  non  astiterit  iudicio.  vendatur.  nisi  legitimum  probare  possit  testi- 
monium.  Insuper  nutlus  de  hominibus  nobilium  qui  uadit  in  atiqua  uel  in 
propria  legacione  siue  nd  forum.  nunquam  in  nouo  nisi  in  antiquo  theloneo 
sotuat.  Item  ad  iudicium  nullus  accedat  nisi  de  domo  secundum  ius  primo 
citefur.  Insuper  si  vilUcus  regis  sine  iudicio  atiquem  impignorauerif.  rex 
suo  iure  corrigat.  si  villicus  camerarii  marcam  auri  soluat.  si  dominus. 
henefcio  careat.  Preferea  duellum  quod  in  vulgari  dicitur  kiy.  non  habeani 
nisi  ad  extraneos.  In  hiis  omnihus  excipimus  priuilegia  retigiosorum  uirorum 
a  principihus  eis  concessa.  et  iura  clericorum  cum  dofibus  ecclesiarum 
quibus  reguntur  secundum  ius  canonicum.  Ne  autem  ad  presens  uel  in- 
posterura  error  aut  calumpnia  siue  contemptus  ebuliiat  in  predictis.  et  vt 
res  dicta  firmitatem  obtineat  inperpetuum  omni  nouercandi  occasione  pro- 
pulsa  presentcm  paginam  nostri  sig^illi  munimine.  inuiolabiliter  duximus 
corroborandara.  Acta  sunt  hec  anno  gracie  M.  CC  XXX\  II.  In  Bizinze 
pridie  Ydus  Julii. 

E  copia  vidimata  et  ciiin  originali  suo  de  novo  collata.  —  Iteui  in  codice 
Welehradensi  Ms.  sec.  XV.  initiante  fol,  .58.  —  Excusuin  incorrectius 
protulerunt:  —  Die  Abliandlungen  dcr  bohm.  gelehrten  Cesellschaft, 
J.  1786.  pag.  476.  —  Quae  cursivis  literis  liic  iuiprimuntur,  plane  cum 
Tabula  jurium  provinciae  Brunensis  regis  Otakari  anno  1S^9. 
edita  concordant. 


CCLXXXIV. 

Wenceslaus,  rex   Boemiae,   ecclesiae  s.  Petri  Brunae  permufationis   tifulo 

hona  sua  in  Bosonoh  pro  perfinenfiis  praediorum  Medlan,  Brezowice  afque 

atibi  cedif.     Dt.  Brunae,  et  acta  XIX.  Kal.  Septembris,   1237. 

In  nomine  sancte  trinitatis.  et  indiuidue  unitatls  amen.  AV^enceslaus) 
Dei  gracia  quartus  Rex  Uoemie  Sdlzfao  plebano  ecclesie  beafi  Petri  in 
Brunna.  et  successoribus  eius  inperpetuum.  liabilis  est  bominum  memoria. 


329 

=====  -  f-, 

sed  uiult  llttera.  quia  uiuente  uluit  et  actio  litterarum  testimonio  commen- 
data.  Vniuersis  itaque  presentibus  ac  posteris  scripti  liuius  inspectionem 
et  copiam  habituris.  presentium  exliibitione  duximus  declaraiulum.  quod  cum 
fideli  capellano  nostro  Sdizlao  plebano  ecclesie  sancti  Petri  in  Brunna. 
permutationis  contractu  hinc  inde  sollempniter  ac  le^itime  celebrato.  totum 
quicquid  in  villa  Bozonoch  j)ossedimus.  siue  cultum  siue  incultum.  cum 
omnibus  appendiciis.  ag^ris  pratis  pascuis  siluis.  et  aliis  quocumque  noraine 
censeantur.  assignauimus  ecclesie  prenominate.  ac  ante  dicto  Sdizlao. 
suisque  successoribus  qui  pro  tempore  fuerint  titulo  permutationis  prefate. 
Et  quia  permutationis  neg"bcium  sic  procedit.  ut  uidelicet  unus  permutan- 
tium  tribuat  eo  pacto.  ut  alter*  e  contrario  tantundem  uel  amplius.  si 
placuerit.  det  de  suo.  Idem  capellanus  noster  Sdizlaus.  de  prediis  in 
Medtan  et  Brezowiz  ad  scolas  ecclesie  sancti  Petri  pertinentibus.  ac  de 
prediis  in  JVafian  et  Bzowe  ad  uicarios  et  ad  alios  homiiies  ecclesitf 
pertinentibus.  cum  omnibus  appendiciis.  agris  pratis  pascuis  siluis  et  aliis 
quocumque  nomine  censeantur.  cessit  nobis.  Licet  autem  permutatio  fuerit 
inequalis.  quia  plus  de  bonis  nostris  in  ipsam  ucnit.  quam  predicti  capellani 
nostri.  totum  tamen  quicquid  in  Bozonoch  habuimus.  pro  fidelitate  ac 
seruicio  ipsius.  nec  non  pro  dampnis  et  spoliis  illatis  ecclesie  ab  exercitu 
uostro.  in  eandem  permutationem  perduximus.  Prefatus  quoque  capellanus 
noster  ob  ampliorem  firmitatem  permutationis  pretaxate.  nos  in  duobus 
equis  honorauit.  XX.  marcas  ualentibus.  Ut  autem  hec  rata  perpetuis 
temporibus  inuiolabiliter  perseuerent.  presentem  paginam  sigilli  nostri  muni- 
mine  fecimus  insig^niri.  testibus  subscri|)tis.  quorum  nomina  in  sequentibus 
continentur.  Otto  burcrauius  de  Donin.  Arnoldus  comes  de  Huckswag. 
Nicolaus  filius  bohute.  Boruta  filius  Borute.  Albertus  filius  Nachepluk. 
Zbrazlaus  subpincerna  Boemie.  Ualeborius  subcamerarius  minor  Boemie. 
Andreas  de  Wsechrom.  3Iilich  et  fratres  sui  Zlaiborius  et  Ydik.  Pribizlaus 
et  Volkmarus  de  Malomiric.  Scaztolov^  de  Ceblowic  Bochko  subcamerarius 
Morauie.  Zawise  de  Breznik.  Bohuse  de  tazov.  Rym  de  selowiz.  Karolus 
et  fratres  eius  Benco  et  Luthzlaus  de  Richan.  Nahrad  de  Orsichowe. 
Stephanus  et  frater  eius  f]mmeraminus  de  Medlow.  Wecene  de  Pribram. 
Robertus  de  Trubzco.  Andreas  Dirsicrai  filius  Crezizlai.  de  Boemia. 
Conradus  scriba  Bernensis.  magister  Stephanus  de  Oztupowiz.     Otto  cano- 

42 


330 

nicus  Bolezlav  iensis.  Siro  kapellanus  domini  Reg-is.  Heinricus  plebanus 
de  Cozten.  Brunio  ciuis  Brvnnensis.  Alrammus.  Peregrinus.  Petrus  filius 
Symonis.  SyiVidus  et  fratres  eius  Vlricus  et  Werenhardus.  Albero 
Egrensis  et  alii  quam  plures.  Acta  sunt  hec  anno  g-racie.  M.  CC.  XXXVII. 
Indictione.  A^IIII.  XVIIII.  Kalendas  Septembris.  Datum  Brunne  per  manus 
Willehelmi  notarii. 

Ex  originali  in  archivo  nionasterii  Tischnowicensis. 


CCLXXXV. 

Gregovius   papa   IX.   confirmat  possessiones  monasterii  Zabrdowicensis. 
Dt.  Viterbii,   VIIL  Kalendas  Octobris,  i2S7. 

Gregorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  filiis  Abbati  et 
Capitulo  monasterii  de  Zobroduwiz  Premonstratensis  Ordinis  Olomucensis 
diocesis  salutem  et  Apostolicam  benedictionem.  Justis  petentium  desideriis 
dignum  est  nos  facilem  prebere  assensum  et  vota  que  a  rationis  tramite 
non  discordant  effectu  prosequente  complere.  Ea  propter  dilecti  in  domino 
filii  vestris  iustis  postulationibus  grato  concurrentes  assensu.  personas 
vestras  et  monasterium.  in  quo  diuino  estis  obsequio  mancipati.  cum  om- 
nibus  bonis  que  in  presentiarum  rationabiliter  possidet.  aut  in  futurum 
iustis  modis  prestante  domino  poterit  adipisci.  sub  Beati  Petri  et  nostra 
protectione  susciplmus.  Specialiter  autem  Clobuk.  Prestauilk.  Diuaci. 
Bounici.  Couthouici.  Podole.  Ziabirdouici.  Ohoze.  Kirtina.  Kohi.  Vthesenice. 
Bissou.  Siretilz:  Mezyletici.  Cancouici.  Borkouene.  Caskouice.  Hozteradici. 
Bohumilici.  Vcamene.  Vgezera.  Coualouice.  Drahonice  et  Leuice  ^'illas. 
sicut  eas  iuste  ac  pacilice  possidetis.  vobis  et  per  uos  eidem  monasterio 
authoritate  Apostolica  confirmamus  et  presentis  scripti  patrocinio  commu- 
nimus.  Nulli  er^o  omnlno  hominum  liceat.  hanc  paginam  nostre  prote- 
ctionis  et  confirmationis  infringere  vel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si 
quis  autam  Iioc  attcmptare  presumpscrit.  indio-nationem  omnipotentis  Dei  et 
beatorum  Potri  ct  Pauli,  Apostolorum  eius.  se  nouerit  incursurum.  Datum 
Viterbii  VIII.  Kalendas  Octobris,  Pontiticatus  nostri  Anno  Vndecimo.       ^ 

Ex  originali  in  archivo  cjusdcm  monaslcrii. 


331  

CCLXXXVI. 

Premysl,   marckio   Morariae,   cives   Olomucenses  ad  defensionem  civitatis 
suae  provocat.     Dt.  in  castro  Wewerj,   i2S7, 

Jrremizl  dei  gracia  marchio  3Iorauie  ciiiibus  uniuersis  fidelibus  ciui- 
tatis  nostre  Olomucz  .  .  De  fidei  uestre  sinceritate  inconcussam  gerenteis 
fiduciam,  vos  oranimoda,  qua  uos  seraper  amplectimur,  dilectione  admonere 
ymo  rogare  non  obmittebamus,  iniuno^entes  uobis  gracie  nostre  sub  obtentu, 
quatinus  instante  g;uerre  ineuitabili,  quam  sumus  exosi,  necessitudine,  studio 
et  opera  multiplici  defensioni  fidelis  nostre  ciuitatis  et  castri  in  Olomucz 
iam  nunc  preuideatls,  post|)onendo  quecumque  alia  negocia,  que  emersura 
sunt  in  uia  iuris  in  iudicio  tractandi.  Promittimus  uobis,  ciues  dilecti,  uestri 
obsequii  non  inanem  iore  exliibitionem  nunc  et  in  iuturum.  Cetera  omnia, 
que  tuicioni  uestre  ciuitatis  et  prefati  castri  ydonea  esse  poterunt  et 
commoda,  dilectus  nobis  nobilis  uir  Victor,  filius  Bludonis,  accepit  a  nobis 
in  mandatis  secundum  sui  consilii  apicem  ordinanda.  Datum  in  castro 
Ueueri.  MCCXXXMI. 

E  codice  Ms.  Ti.schnowicensi. 


CCLXXXVII. 

Premysl,  marchio  Moraviae,  nohiles  provinciae  Znoymensis  ad  arma  evocat 
castraque  iuenda  curaf.     Dt.  in  Bruna,  1237. 

"remizl  dei  gracia  Marchio  3Iorauie  fideli  nostro  nobili  uiro  .  .  . 
burgrauio  in  Znoim.  Fidelitatis  tue  constancia,  quara  pre  ceteris  in  te 
experti  sumus  esse  inconcussam,  cordis  nostri  habitura  spe  induit  indubi- 
tante,  quod  nostris  raandatis  solito  raore  te  obsecjuiosum  exhibebis.  Man- 
damus  \g\tur  et  exhortamur  tuam  fidelitatera,  quatinus  conuocatis  in  Znoi- 
mensi  ciuitate  cunctis  inbeneficiatis  et  nobilibus  huius  prouincie,  ipsis  ex 
nostre  uoluutatis  auctoritate  iniungas  studiose,  quod  feria  IIII.  post  pascha 
in  Znoira  comparere  haut  neg^Iig-ant  armis  precincti  et  armig-eris  comitan- 
tibus  propter  temporis  istius  necessitatem.  Item  uolumus  sub  gracie  nostre 
promissione,  quatinus  burg-rauii    nostri   in    Vetoue,   in    Vranov,    \\\   Jernnic, 

42* 


332 


in  Mohilno,  in  Hradek  et  Ln  aliis  castris  collectis  et  aditis  railitibus  et 
castelianis  ex  nunc  et  in  futuium  uigilancie  et  cuie  exhibeant  fidelitatem 
nobis  iusiurando  in  manus  tuas  promissuri.  Datum  in  Brunna  ...  MCCXXXVII. 


Ibidem. 


CCLXXXVIII. 

Constaniia,  regina  Boemiae,   et  marchionissa  Moraviae,  inhabitafores  pro- 

vinciarum   Brunensis   el  Znoymensis   hortatur,   ut   depositis    armis  pacem 

a  rege  et  sua  intercessione  exspectent.     Dt.  in  Tisnowice,   1237. 

Constancia  dei  g"racia  quondara  et  nunc  reg-ina  Bohemorum  et 
ducissa  Morauorum  .  .  Uniuersis  suppanis  et  nobilibus  necnon  cunctis 
incolis  prouinciarum,  que  dicuntur  Znoimensis  et  Brunnensis  .  .  In^raue- 
scente  execrabili  proch  dolor  discordia  inter  regem  Bohemorum  et  mar~ 
chionem  terre  Morauie,  qui  fratres  existentcs  et  filii^  natique  vteri  nostri 
vlnis  pocius  araoris  quam  armis  odii  se  inuicem  petere  deberent,  que 
discordia  guerre  tumultum  excitasse  dinoscitur,  uniuersitatera  uestram,  si 
quis  uestrura  pacis  amans  concordieque  dilio^ens  ac  sano;uinis  consanguine- 
orura  effusionis  pertesus  uocari  umquara  uoluerit,  adhortor,  moneo  et  sub 
obtentu  diuine  gracie  et  in  subterfugiura  ire  eiusdcra  obsecro,  quatinus 
armis,  que  in  accinctu  o^eritis,  obsequlose  depositis,  in  pace  aducntum 
regis,  domini  uestri  principalis,  expectantes,  ex  eius  clementie  habundancia 
iusticie  corapliraentum  et  pacis  fructura  percipiatis.   31CCXXXVII. 

Ibidem. 


CCLXXXIX. 

Robertus,   episcopu^    Olomucensis,   con/irmat  monasterio    Oslowanensi  jus 
putronatus  Norae  ecclcsiae.   Dt.  in  Zabrdowice,   1837. 

In  nomine  Sancte  Trinitatis  auien.  Ilubertus  dei  gracia.  OlomucensiSo 
Episcoi»us.  Diloctis  in  Christo  .  .  Abbatisse.  ct  Conuentui  in  Qslawa. 
cysterciensis  ordinis  salutem  in  domino.  Effectus  iusta  postulantibus  indulgere 


333 

et  uigor  eqoitatis  et  ordo  exigit  rationis  presertim.  quando  petentium 
voluntatem  et  pietas  adiuuat  et  ueritas  non  relinquit.  Cum  Igitur  prout 
uestra  nobis  exhibita  petitio  continebat  princeps  Mag-nificus  dominus  Pri- 
mizel.  Marchio  Morauie.  iihistris  pium  Hberalitatis  et  deuotionis  zelum 
erg-a  uos  et  monasterium  uestrum  g^erens  ius  patronatus  Noue  ecclesie  siie 
in  terminis  opavie  nostre  dyocesis  que  habuisse  dinoscitur  in  uos  duxerit 
transferendura  sicut  in  litteris  suis  confectis  exinde  plenius  continetur. 
Nos  vestre  deuotionis  supplicationibus  inclinati  dictique  principis  fcictum  pium 
et  prouidum  commendantes  in  domino  vobis  ius  presentandi  ad  dictam  Nouam 
ecclesiam  nostro  et  successorum  nostrorum  et  archidiaconi  loci  qui  pro 
tempore  fuerit  per  omnia  iure  salvo  auctoritate  ordinaria  confirmamus. 
Mandantes  sub  interminatione  anathematis  ne  quis  hanc  nostram  confirraa- 
tionem  presumat  infrino;ere  uel  sibi  ausu  temerario  contraire.  Datum  in 
Zabardawitz.  Anno  dominice  incarnationis  3Iillesimo.  Ducentesimo.  Tri- 
cesimo.  Septimo. 

Ex  originalf  ejusdem  mouasterii. 

ccxc. 

Premyslf  marchio  Moraviae,  monaslerio  Daubrawnicensi  confirmat  dona- 

tionem  circuitus  y^Semislaw"  a  nobili  viro   Wofflech  de  Dauhraivnjk  factam. 

Dt.  apud  Huljn,   VI.  Kalendas  Februarii,   1^38. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  amen.  Premizl  diuina  mise- 
racione  marchio  Morauie  Woytecho  uiro  nobili  de  dubranik  (Daubrawnjk) 
in  perpetuura.  Quoniam  diuinus  cultus  est  iusticiara  recenseri  et  ueritas 
sepius  exagitata  splondescit  in  luce.  Illustrium  principura  clarissirae  con- 
gruit  dignitati.  uniuersis  et  singulis  accurate  sollicitudinis  munlficencia 
prouidere  ipsorumque  acciones  leo;itiraas  in  quibuscunque  contractibus  eo 
discretionis  temperamento  dirio;ere.  ne  per  duplicitatls  ambiguum  uel  ob- 
scuritatis  scrupulum  contineat  aliquid  capciosum.  Omnibus  itaque  raodernis 
et  posteris  scripuli  huius  inspectionera  et  copiara  habituris  exhibicione 
presentium  duxiraus  declarandura.  quod  Szemizlaus  uir  nobilis  de  3Iorcoviz 
Woytecho  quondam  genero  suo  tunc   in   equestri  habitu   nunc  uero  sub 


334 

reg^ulari  disciplina  doroiho  libititanti  quemdara  circuituni  cum  omnibus  atti- 
nenciis.  ag;ris.  pratis.  pascuis.  siluis.  fluminibus.  et  aliis  cultis  siue  incultis 
quocunque  noraine  censeantur.  Szemizlav  uulgariter  nuncupatuni  in  IIola~ 
censi  districtu  cura  filia  sua  pie  recordacionis  ipsi  quondara  raatrimonio 
legaliter  et  naturaliter  copulata  pro  dote  donauit.  In  ipsa  donacione  id 
expriraens  et  distinguens  ut  si  forte  ipsa  preraoreretur  uel  superuiueret 
nichilorainus  predictus  Woyteli  de  bonis  pretaxatis  pro  sue  uoluntatis 
coramodo  disponendi  haberet  liberam  facultatem.  Sunt  autem  terniiui  pre- 
nominati  circuitus  tam  in  longitudine  quam  in  latitudine  a  silua  domini 
episcopi  in  Zlaucob  usque  ad  siluam  Gradezcensera.  et  ab  eadem  silua 
usque  terrainos  silue  que  Brezaw  norainatur.  a  Brezaw  in  Gedlaw  a 
gedlaw  usque  in  Zterylna  a  Zterylna  usque  ad  fluuiura  qui-Desna  vulo^a- 
riter  nuncupatur.  Nos  itaque  donationi  eidera  hadibentes  fauorabilem  et 
benignum  hilari  liberalitate  consensum  pro  habundanti  cautela  perpetuaque 
memoria  presentem  pagfinam  sio;ilIi  nostri  duximus  rauniraine  insingnirl 
testiura  subscriptione  subiuncta  quorura  noraina  in  sequentibus  continentur. 
De  ordine  predicatorum  frater  Radozlaus  et  frater  Gregorius.  De  domo 
s.  iohannis  frater  Bohuzlaus.  Mag;ister  Hylarius.  Stizlaus  Petrus  filius 
Zobiherd  Stanimir  de  trubc.  Ector  miles  eplscopi.  Predibor  de  Moriz. 
Ratiborius  et  filius  suus  Jenz.  Ranozir.  et  filius  suus  Zmil.  Milicz.  Capel- 
lanus  marchionis  Victor.  Sezla.  Ludiwicus  uisicus.  Acta  sunt.  hec  anno 
gracie  31.  CC.  XXX.  octauo.  Indictione  IX.  Datum  apud  Huliu  per 
manus  Victoris  natarii  VI.  Kalendas  Februarii. 

Ex  originali  in  curia  Brunensi;  lad.  J.  2. 

l 

CCXCI. 

Premysl,  marchio  MoraviaCy  monasterio  Gradicensi  villam  Polom  confert 
cum  liberiate,  qua  aliae  villae  monasterii  gaudent.     Dt.   Pragae,  III. 
Kalendas  Aprilis,   1238. 

In  nomine  sancte  ct  iudiuidue  trinitatis.  Amen.  Premisl  miseratione 
diuina  marchio  Morauie,  uenerabili  in  Christo  abbati  Gerlaco  totique  sacro 
conuentui  Gradicensis  ecclesie  in  perpetuum.     Post  primi  parentis   ruinam 


335 

eiasque  peccatum  homo  eius  miserie  successurus  didicit,  aiigustie  et  ceteris 
incommodis  et  precipue  obliuioni  tarde  miserabiliter  subiacere.  Necesse 
ig-itur  fuit,  actus  homiiium  scriptis  tamquam  in  archa  memorie  et  ceteris 
certis  indiciis  providere  ac  soliicite  commendari.  Noscat  ig^itur  presens 
christlanitas  et  in  Christo  futura,  quod  nos  domino  abbati  et  conuentui 
Gradicensi  ob  muhiplicia  eius,  que  nobis  fideliter  ac  deuote  exhibuit  ser- 
uitia,  nec  non  ob  remedium  pie  recordationis  illustris  patris  nostri,  regis 
Ottacarijj  amissioni  ipsius  claustri,  quam  pro  nobis  sustulit,  compatientes, 
coudig-ne  eidem  «•ratilicari  nolentes,  uillam  Polom  iure  hereditario  cum 
pratis,  syluis, ,  tempe  et  ceteris  suis  appendiciis,  que  ad  eandcm  pertinent, 
perpetuo  contulimus  possidendam;  ita  ut  eam  possit  uendere  ac  alienare 
pro  suo  commodo  et  sui  utilitate  cojuientus.  Libertatem  quoque,  qua  et 
alie  uille  eiusdem  ecclesie  gaudent,  et  quam  habuit,  cum  ad  mensam  nostram 
spectaret,  eidem  prouida  deliberatione  statuimus  concedendam.  Insuper 
dilectum  fratrem  nostrum  et  illustrem  regem  Bohemie  rogauimus,  ut  hanc 
paginam  sigilli  sui  dignaretur  munimine  roborare.  Venerahili  etiam,  ac 
in  Cluisto  diligendo  Olomucensium  suj)plicauimus  episcopo,  ut  preseus 
scriptum  sigilli  sui  caractere  roboraret.  Nos  etiam  sigillum  nostrum  in 
presentis  pagine  robur  et  munimeji  duximus  apponenclum.  Ad  maiorem 
etiam  huius  rei  euidentiam,  et  totius  scrupulum  ambiguitatis  abigendum, 
nobiles  nostros  rogauimus,  ut  titulos  suorum  nominum  subscriptos  appone- 
rent  in  testimonium  ueritatis.  Nomina  autem  eorum  hec  sunt:  Dominus 
Rathiborius  de  Deblin.  Dominus  Onsso  et  filii  sui.  Bludo  subdapifer,  et 
Spitata.  Dominus  Aictor  subcamerarius.  Conradus  camerarius.  Joannes 
subpincerna.  3Iarquaidus  raatschalcus.  Dominus  3lilicz  dapifer.  Beneda, 
magister  uenatorum.  Joanncs,  ilius  Hathiborii.  Dominus  Ranozir  et  filius 
suus.  Smil,  Cunczo,  capellani.  Dominus  Burchardus,  notarius  Oppauiensis. 
Ciues  Opi»auienses:  Winadus,  Steuen,  Heroldus,  3IaroIdus.  Albertus  de 
Vrendendal,  et  alii  quam  plures  clerici  et  lalci.  Acta  autem  sunt  hec 
anno  ab  incarnatione  domini  millesimo  ducentesimo  trigesimo  octauo.  Tertio 
Kalendas  Aprilis.  Indictione  decima.  Data  Prag-e,  per  manum  Ludouici, 
uotarii  nostri. 

Ex  Annalibus  Gradicensibus  Mss. 


336 


CCXCII. 


Premyfil,  marchio  Morcwiae,  monasferio  Gradicensi  concedit,  ut  in  omnibus 
eam  libertatem  habeat,  qua  Olomucensis  ecclesia  gaudet.     1238. 

E<j;o  Premisl,  dei  j^racia  marchio  Morauie,  monasterio  beate  Marie 
uirginis  et  sancti  Stepliani  protomartyrls  in  Gradisch,  et  abbati  Gerlaco 
eiusque  successoribus  atcjue  toti  sacro  conuentui  Gradicensis  ecclesie  iii 
perpetuum.  Cum  principalem  deceat  lionorilicentiam  ex  nobilitatis-.^ibi  in- 
nate  beneficentia,  deuote  assistentibus  sibi  in  famulantus  fideli  obsequio 
retributionis  informare  meritum,  equum  est,  ac  salutare  magis  et  decentius, 
quatenus  ecclesiam  dei,  a  quo  nobis  cuncta  procedtuit  bona,  et  uiiiuerse 
beneficiorum  sue  gracie  manant  dona  celestia,  potestate  «b  ipso  nobis 
concessa  protegamus,  et  eius  honori  ita  prouideamus  et  paci,  quatenus 
iiobis  ab  ecclesia  continua  fluant  in  presidium  orationura  munera,  et  pro 
beneficiis  presentibus,  sine  quibus  subsistere  non  potest,  que  eidem  irapertiti 
fuerimus,  perpetua  tribuantur  uite  eterne  gaudioruuj'  preraia.  Nouerint 
itaque  presentes,  et  futuri  sciant  posteri,  quoniam  ad  honorum  dei  et  b. 
ulrofinis  Maiie  et  s.  Stephani  protomartyris  in  Cradisch  ecclesie  hanc 
g-iaciam  libertatis  in  perpetuum  obtinendam  contulimus,  et  specialis  bene- 
ficii  dono  inuestiendam  dig-num  duximus;  non  pecunie  alicuius  munere 
corrupti,  uel  nobilium  nostrorum  mediante  rog-atu,  sed  solius  diuine  pietatis 
g;ratia  propulsati,  accedente  super  hoc  fratris  nostri,  inclyti  regis  Boe- 
morum  consensu,  et  mera  uoluntate,  Wenceslai  noraine,  uidelicet  ut  in 
omnibus  eam  libertatem  habeat  Gradicensis  ecclesia,  quam  ab  antiquis 
tenqioribus  et  sub  nostris  se  gaudet  dotatam  sancta  Olomucensis  ecclesia. 
Libertas  autem,  quara  statuiraus,  et  firraiter  obseruandara  decernimus,  hec 
est:  Oranes  uillas  et  possessiones,  quas  raodo  possidet  Gradicensis  ecclesia, 
uel  |)rius  possedit,  uel  est  possessura,  siue  sint  in  3Iorauia  siue  Boheraia, 
acquisitas  siue  acquirendas,  ab  omni  onere  tiibutorura,  uectio^alium, 
collectarum  quatuordecim,  ad  principera  spectantium  seu  ad  beneficiarios, 
ac  aliarum  omniura  exactionura,  quocumque  noraine  censeantur,  esse  abso- 
lutas  uolumus,  et  prescntiuni  exhibitione  liberas  esse  declaramus ;  adiicentes 
ut  nullus  successorum  nostrorum,  principum  terre,  per  malorum  uel  bonorum 
iniqua  consilia  seductus,   ad  iniuriara  del,  et  ipsius   ecclesie  destructionem, 


337 

uoluiitatem  suam  apponat,  cum  hoc  stattitum  nostrum  in  retributionem  sit 
omnibus  apud  deum.  Nulius  evgo  pro  castrorum  edificatione  uel  reedifica- 
tione,  seu  oppidorum  forensium  uallatione  siue  muiatlone,  seu  aliqua  in- 
g-ruenti  expeditione,  liomines  prefate  Gradicensis  ecclesie  audeat  inqvietare. 
Jus  autem,  quod  datur  pro  capite,  eis  concedimus;  hoc  de  fure  statuentes, 
ut  si  deprehensus  fuerit  in  furto  in  possessionibus  ecclesie  occulto  uel 
manifesto,  et  coram  iudicio  conuictus  fuerit,  bona  furis  eidem  remaneant 
eccIesi^Mnteg-raliter;  fur  uero,  secundum  quod  placuerit  principi  uel  bene- 
ficiariis,  puniatur  uel  absoluatur.  Illud  etiam  ius,  quod  pro  eo  soluitur, 
quod  dicitur  Zwod,  eis  indulofemus.  Quodsi  occurrat  eis  iudicium  subire 
candentis  ferri  manuafis,  uel  uomerum,  aut  aque,  seu  duelli,  et  non  fuerint 
adiuti,  bona  Ipsorum  ecclesia  obtineat,  ipsi  autem,  prout  possunt,  apud 
beneficiarios  se  expediant.  Ab  eo  autem,  quod  uocatur  Cistothne,  liberos 
esse  concedimus  pro  eo,  quod  per  deum  sunt  adiuti,  non  per  hominem. 
Ab  accusatione  ilia,  que  Narok  dicitur,  et  a  pernoctationibus,  que  uulgo 
Noczleh  dicuntur  alJt'  norainantur,  ecclesiam  iam  dictam  absoluimus,  et  ne 
uillas  eius  camerarii  intrent  pro  quocunque  negotio,  a  castro  per  bene- 
ficiarios  missi,  inhibemus.  Aolumus  autem,  ut  per  nuntios  tales  significetur 
preposito  uel  fratri  ecclesie,  qui  exteriorem  curam  domus  ag-unt,  quatenus 
per  illos  ad  iudicia  citentur  ipsorum  homines,  et  statuantur  die  prefixo 
ante  iudicem  in  loco  determinato.  Omnis  autem  uenditio,  ex  celebratione 
iudicii  surgens,  ad  abbatem  et  fratres  ecclesie  reuoluatur.  Si  uero  contra 
nostrum  hoc  statutum  in  preceps  agentes  camerarii,  vel  quilibet  tales  luintii, 
uillas  ecclesie  iniuriare  uolentes,  intrauerint,  qvidqvid  eis  euenerit  commodi 
uel  incommodi,  habeant  pro  hiercede.  Preterea  ab  omnibus  g-eneraliter 
grauaminibus,  nouis,  ueteribus,  constietudinariis,  siue  nouiter  adinuentis, 
ecclesiam  prenominatam  de  Gradisch  liberam  esse  statuimus  eidem  super 
cetera  gracie  nostre  donura  adiicientes,  ut  per  totara  terram  nostram  forensia 
non  soluant  homines  eius,  nec  theloneum  ab  eis  uel  pedagium  exig-atur,  nisi 
mercator  sit,  qui  soluto  thelonio  iniuste  non  retardetur,  quod  libenter  iii 
periculum  anime  sue  thelonearii,  qui  Obuzniczi  uul^o  dicuntur,  sepius  ausi 
sunt  facere  propter  dorainorum  suorum  auaritiam.  Sed  utinam  in  manifestum 
nobis  ueniant  puniendi,  et  beneficiarii,  qui  talia  fieri  admittunt,  a  beneficio 
irrecuperabiliter   manerent   suspensi.     Ceterum   quia   specificare  omnia  nou 


338 

possumiis,  omnem  utilitatem  in  quatuordecim  nostram,  siue  in  aliis  ail  nos 
vel  beneticiarios  nostios  a  nobis  infeudatos  spectantom,  eidem  remittimus, 
ut  plena  et  perfecta  semper  ecclesia  «'audeat  libertate,  et  nt  nullus  ei  nouas 
conditiones  contra  statuta  nostra  audeat  imponere  iirmiter  inhibemus.  Insuper 
statuimus,  ut  «juicunque  nobilium  in  su|)ra  dicte  ecclesie  uillis  uel  curiis 
pernoctando  §eu  intrando  extiteriht  iniuriosi,  bannum  nostrum  in  decem 
marcas  auri  componant,  et  ei  damna  illata  in  duplum  restiluant;  uel  si 
adeo  fuerint  malitiosi  et  insani,  ut  non  possint  eos  gia»g\e  seu  uille  abbatis 
tolerare,  uel  forte  et  ipsum  claustrum,  ex  tunc  liceat  hominibus  et  fratilbus 
domus,  sine  nostra  ofFensa  uiolenter  ipsos  exi^ellere.  lluius  autem  libertatis 
a  nobis  concesse,  et  principali  munificentia  donate  prefato  monasterio, 
successores  nostros,  uidelicet  heredes,  quos  deo  Iar«;iente  habebimus,  tu- 
tores  constituimus  ac  defensores,  hoc  sancientes,  ut  huius  priuilegii  uiola- 
tores  in  cameram  nostram  successorumque  nostrorum  decem  marcas  auri 
componant.  Rogauimus  etiam  fratrem  nostrum,  inclytum  reo;em  Boemorura 
Wenceslaum,  ut  ])rcfate  libertati  nostre  fauorabilem  ac  benignam  vcgie 
authoritatis  preberet  assensum,  quod  et  fecit,  ac  slgilli  sui  regalis  muni- 
iiiine  nostrum  muniens  presens  roborauit  euano;elium  et  priuilegium.  Insuper 
quia  concors  erat  uoluntas  et  unanimis  benignitas  fratris  mei,  serenissimi 
regis  et  mea,  sese  inuicem  comitantes,  supplicandum  dignum  habuimus 
uenerabili  patri  nostro  Roberto,  Olomucensi  episcopo,  ut  post  hanc  pecu- 
niariam  penam,  que  est  inscripta,  omnes  uiolatores  huius  nostri  priuiIeo;ii, 
per  nos  contirmati,  excommunicationis  uinculo  innodaret,  et  pena  o^iauiori 
percelleret,  quod  et  factum  est;  et  in  signum  huius  facti,  quatenus  ad  nostram 
petitionem  ciica  nostra  duo  sioSlla  in  testimonium  maa;is  euidens  sigillum 
quoqiie  siuim  aj)penderet  dominiis  episcopus  placuit;  quod  et  fecit.  Hoc 
etiam,  quod  superius  omissum  est  priuilegium  interserere  de  uenatorilius 
et  caniductoribus,  qui  Holoti  nuncupantur,  statuimus,  ne  in  abbatia  uel 
uillis  abbalie  pernoctent,  sed  de  bona  uoluntate  abbatis  uel  fratium,  quid- 
quid  eis  impensum  fuerit  in  charitate,  indo  ipsos  contentos  esse  decernimus, 
alio(|uin  si  iniuriosi  se  rcddiderint,  sicut  antea  de  huiusmodi  predictum  est, 
eiecUone  dignos  esso  censomus,  nec  eis  quicqnam  oracie  uel  uictualium 
impendatur.     OHatum  anno  doniini  M.  CC.  XXX\  III.) 

E.\  Aiinalilnis  Gradicen.sibiis.   —   Origiiiale  iii  arcli.  ejusdcin  nionastcrii. 


339 


CCXCIII. 


Wenceslaus^  rex  Boemiae,  monasfeno  Tisnoicicensi  in  gratiam  matris  siiae 
Canstantiae  fundatricis  omnia  bona  et  jura  confirmat.  Datum  Pragoe,  pridie 

JSonas  Aprills,   1238. 

lii  noniine  sancte  et  huliuidue  trinitatis.  Amen.  Nos  Wenzezlaus, 
uiiseratione  diuina  quaitus  ex  Boeiuie,  illnstri  doiuine  dilectissirae  matri  sue 
Constantie,  regine  regni  eiusdem,  in  perpetuum.  Quanto  diuina  prouidencia 
uiros  illustres,  Reo^es  uidelicet  ac  principes  in  ecclesia  dei  constituit 
clariores,  tanto  ipsos  ad  promerenda  premia  claritatis  eterne  in  dilig^endis 
ac  diri^cndis  caritatis  operibus  secundum  lelig-ionem  fidei  catholice  deuo- 
ciores  conuenit  inueniri,  et  potissime  in  liiis,  que  ad  opus  Cliristo  cottidle 
iamuiancium  in  pias  causas  et  l>onos  usus  raisericorditer  convertuntur. 
ilinc  est,  quod  uniuersis  Cliristi  lidelibus  tam  modernis,  quara  posteris 
scripti  huius  ins|)eccionem  et  copiam  habituris  exhibicione  presenciura 
duxiraus  declarandura:  ()uoniara  una  cuui  fratre  nostro  Preraizl  illustri 
raarchione  31orauie  ad  pias  preces  domine  ac  matris  nostre  Constancie 
inclite  regine  Boemie  pro  fundando  monasterio  monialiura  g^risei  ordinis  in 
loco,  qui  Tusnowi%  dicitur,  Brunensis  districtus,  cum  deuocione  ac  beni- 
uolencia  toto  animo  inclinati,  tam  laudabili  intentioni  fauorabileui  exhibui- 
raus  ac  beni<;;num  hilari  liberalitate  consensum;  id  principaliter  intuentes, 
(|uoniara  |)retaxata  doraina  uiater  nostra  tara  pro  nostra  pro»"enitorumque 
nostrorum,  (juara  pro  salute  propria  sumptibus  larg^issirais  in  ipsis  claustra- 
libus  editiciis  sine  intermissione  laborat  ad  consummacionera  operis  inchoati. 
Quoniau)  vero  seraipleiunn  vedetur,  quod  sine  adieccione  relinquitur,  nos 
beneficiis  regalibus  crescere  cupientes  uniuersa  bona  siue  in  uillis  aut 
theloneis,  uel  burgis  forensibus  et  aliis  quibuscunque,  quocunque  noraine 
censeantur,  qualescunque  reditus  extiterint,  seu  predia  per  iVatrem  nostrum 
supra  memoratum,  uel  alios  quoscunque  cuiuscunque  sint  nominis,  ])retaxatura 
monasteriura  donacionis  uel  corarautacionis  seu  uendicionis  aut  alterius  cuius- 
libet  contractus  titulo  douoluta,  ad  honorem  oranipotentis  (tei  ac  gloriosissirae 
g;enitricis  eius  uirginis  3Iarie  auctoritate  regia  predicto  raonasterio  ac 
ibidera  deo  faraulantibus  in  perpetuura  contirraaraus,  graciauKjue,  quaui  eidera 
ciaustro  in  contiruiacione  huiusmodi  uel  donacione  alia  qualicumque  fecimus 

43* 


340 

latam  tenere  perpetiio  sine  reiiocacione  iiel  diminncione  permittimns.  Nomina 
uillarum  sepefati  monasterii  sunt  liec:  Tusnowiz,  ubi  constrnitur  ipsum  clau- 
strum.  homniz:  Khneniz.  Draszow.  Schachchowiz.  Szelezne.  Tyszow. 
Wemizliz:  Luckow.  Naluschan.  Byidniz.  Yglaua.  cura  tlieloneo.  Wi/iianotc, 
Scysche.  Capcniz.  Intellio;endum  est  eciam,  hec  omnia  cnm  omnil}us  suis 
attinenciis,  agris  videlicet,  pratis,  pascnls,  siluis,  iluminibus,  molendinis  et  aliis 
quibuscunque  cultis  siue  incultis  confirmacionis  predicte  iure  censeri.  Vt  autem 
liuius  nostre  confirmacionis  liberalitas  pia  et  felici  recordacione  perpetna 
et  inuiolabilis  perseueret,  presentem  paginam  sigilli  nostri  karactere  dig-nura 
duximus  insio'niri.  Testium  subscripcione  adnexa,  quorum  nomlna  sunt  in 
sequentibus  subarata:  Bernardus  Pragensis  episcopus.  Eppo  prepositus. 
Tobias  decanus.  Hermannus  prepositus  Lutomericensis.  Stephanus  pre- 
positus  Szaszensis.  Bohuzlaus  camerarius.  3Iiztidru  burg^rauius  Pragensis. 
Albertus  iudex.  Rudolplius  dapifer.  Neoztup  burg-rauius  de  Primda.  Zobe- 
zlaus  dapifer  reo;is.  Zbratizlaus  i^incerna..  Bohuzlaus  et  Neulaz  frater  eius. 
Bohuzlaus  filins  Protiue.  Acta  sunt  hec  anno  g-racie  M.  CC.  XXX.  VIII. 
Indiccione  X.  Datum  Prage  per  manus  Wilhalrai  notarii.  II.  Nonas  Aprilis, 

Ex  originali  iu  archivo  ejusdem  nionasterli. 


CCXCIV. 

Rohertus,  episcopus  Olomucensis,  confirmat  monasterio  Lucensi  collationem 

ecclesiae  de  Tasowice  facta?n  per  Premysi,  marchionem  Moraviae.    Dt.  in 

Zabrdowice,  XII.  Kalendas  Junii,   1238. 

livbertus  dei  gracia  Olomucensis  Ep^iscopus  omnibus  Christi  fidelibus 
tam  presentibus  quam  futuris  ad  quos  presen»  scriptum  peruenerit  Salutem 
in  verbo  Salutari.  Nouerit  Vniuersitas  Vestra  quod  Illustris  Marchio 
Morauie  j)remisle  noraine  habens  ex  pro^enitoribus  deura  cnra  suis  sanctis 
in  surama  reuerentia.  ac  ministris  ipsius  sacramentorura  prouidens  utilius 
et  honestius  Ecclesiam  de  Tassoivice  contulit  Monasterio  sancti  martiris 
Christi  Wenceslay  in  Luca  perpetuo  possidendara  cura  omnibns  suis  appen- 
diciis  que  ad  eandem  Ecclesiam  ab  antiquo  de  Jure  spectabant.  Ad  cuius 
preces  instantes  dictam  Ecclesiara  nos  confirraamus  venerabili  viro^domino 


^41 

Johanni  Abbati  Monasterii  de  Luca.  et  eius  successoribus  cum  ceteris 
omnibus  que  ad  eam  pertinebant  quoquo  modo  siominentur.  et  vt  idem 
Claustrum  tam  de  libeiali  donacione  dicti  domini  Marchionis.  quam  de 
nostra  confnmacione  in  ipsa  Ecclesia  perpetua  gaudeat  pace.  cuui  con- 
firmacione  omnia  spiritualia  iura  in  ipsa  Ecclesia  dicto  domino  Abbati  et 
eius  successoribus  concedimus.  invasores  violentos  et  dotis  eiusdem  Ecclesie 
distractores  vel  qualescumque  persecutores  vinculo  excommunicacionis  inno- 
dantes.  Data  in  Zabyriduice  XII.  Kalendas  Julii.  Anno  dominice  incarna- 
tionis  M.  CC.  XXX^lIl.  Pontificatus  nostri  Anno  XXXVIIII.  Et  vt  hec 
nostra  confirmacio  inviolata  permaneat.  presentem  paginam  sigiUi  nostri 
muniminc  roboravimus. 

E.v  originali  in  arcliivo  cjusclem  monaslerii;  sigii.  F.  5. 


ccxcv. 

Robcrtus,    episcopiis    Olomiicensis ,     confirmal    ecclesias    Daubrawnicensis 
monasierii  et  regulas  monialium.    Dt.  Cremsirii,  JV\  Kalendas  Augusti, 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Robertus  dei  g;racia  Olomu- 
censis  ecclesie  episcopus.  Omnibus  qui  sunt  et  erunt  in  perpetuum.  Uni- 
uersitatis  neg;ocia  litteris  mandata.  ex  earum  memoria  trahunt  firmitatem. 
Innotescat  igitur  presentibus  ac  futuris.  quod  eg^o  Robertus  *^  episcopus 
Olomucensis  ecclesie  cum  consensu  decani  et  tocius  conuentus  eiusdera 
ecclesie.  cupiens  annuere  piis  precibus  viri  nobilissimi  domini  Stephani  de 
Medlow  et  filiorum  eius.  omnes  ecclesias  quas  dictus  dominus  Stephanus 
ex  suis  hereditatibus  contAlff  claustro.  quod  ipse  ex  deuotione  construxit 
in  Dubrawnyk.^^  confirmaui  in  subsidium  canonicorum  regularium  et  domi- 
narum  ibidem  deo  famulantium.  videlicet  ecclesiam  in  Medlow.  cum  suis 
apendiis  et  dicimis.  Ecclesiam  in  Kadow"^  cum  suis  apendii»  et  dicimis 
ecclesiam    in    Wellessowicz,  cum  suis    apendiis    et   decimis     Eccleslam    in 


•}  Ruyerdis:  b)  Dubranik;  c)  Kndawj 


342 

Necolafice'^^  cum  sul.s  .'ipendiis  et  deciiuis.  Kcclesiani  de  Kucx-erow"^  quaju 
ob  deuocioiiem  eidem  claustro  nobiles  viii.  dominus  Woyzlaus  et  dominus 
Diislaus  et  «lominus  Czaslaus/^  coiiluleKunt  cum  suis  apendiis  et  dicimis. 
Contirmaui  etiam  memorato  claustro  decimum  denarium  de  iudicio  per  totum 
circuitum  in  Dubrawnik.  et  omnes  ecclesias  que  sunt  in  eodem  circuitu. 
Hoc  est  ecclesiam  in  Bystrice.  cum  suis  appendiis  et  dicimis.  et  omnes 
ecclesias  que  sunt  edificate.  uel  adhuc  edilicabuntur  in  eodem  ciicuitu. 
Contirmaui  insuper  eidem  claustro.  decimas  de  duabus  araturis  iu  Chudcycz.  "^ 
Pium  enim  est  et  condecens.  vt  dicti  reg-ulares.  <jui  continue  deo  deser- 
uiunt  iii  iaiu  dicto  monasterio.  et  domine  ibidem  recluse.  eo  quod  sibi  non 
possunt  ob  sexus  fra<^ilitatem  bene  prouidere.  per  dictarum  eccle«iarum 
superfluum  })rouentum  subleuentur.  Hoc  tamen  saluo.  vt  quicunque  fuerit 
prepositus  claustri  memorati.  sic  teneatur  prouidere  vicariis  dictarum  eccle- 
siarum.  vt  houeste  et  sine  defectu  possint  easdem  eccleslas  procurare. 
Voio  eciam  et  statuo.  vt  ante  dicti  canonlci  regulares.  et  domine  eisdeiu 
loci  in  Dubrawnik.  suo  preposito  protiteantur  et  obediant  in  hiis  omnibus. 
que  non  sunt  contraria  anime.  et  regule  earum.  Verum  ne  super  hac 
confirmacione  successoribus  meis  uel  quibuslibet  aliis  contradicendi  detur 
occassio.  presentem  pag^inam  nominibus  testium.  qui  huic  conlirmacioni 
interfuerant.  et  sigillorum  karactere.  mei  videlicet  et  ecclesle  perpetualiter 
confirmamus.  Relinquentes  in  mandatis.  quod  si  quis  lioc  factum  infreo-erit. 
anathema  sit.  Testium  autem  nomina  sunt  hec.  Joannes  Olomucensis  ecclesie 
decanus.  Theodricus  Olomucensis  ecclesie  prepositus.  Radozlaus  eiusdem 
ecclesie  archidyaconus.  Esau  canonicus  eiusdem  ecclesie  et  archipresbyter 
Prerowiensis  prouincie.  Hic  etiam  testem  adhibuit  dominum  Nicolaum  cano- 
nicum  eiusdem  ecclesie.  cuius  ipse  vices  tunc  temporis  hi  absencia  gessit. 
Moyses  archidiaconus  Brecislauieusis  prouincie.  Alexius  canonicus.  3la- 
gister  Greororius  canonicus.  Henricus  canonicus.  Blasco  canonicus.  (jlerhardus 
canonicus.  Bonifacius  abbas  de  Gradiscz.  Hermannus"'^  abbas  de  XAeleg-rad. 
Ditricus  '^  abbas  Zaberdowicensis.  Floriaiuis  abbas  de  Luca.  Ambrosius 
prepositus  de  Cunicz.  ^^    Ob  memoriam  buius  facti  statuo,  vt  quicumque  ad 


d3  Ncloliidce;   c)   Cuccro«  :   f_)  Raclaus;  i;}  Cliutsicz;   li)   Uaitmaiiiius;  i)  Djetiicus:  t)   Cliuniiv.; 


343 

eeclesiani  in  Dubrawnik  in  (estiuitatibus  sancte  crucis  aduenerit  quanuliu  ipsa 
steterit.  XL  dierura  iniuncte  penitencie  remissione  donetur.  Hec  autem 
facta  sunt  publice  in  capitulo  Olomucensi,  hiis  et  aliis  pluriniis  testibus 
presentibus.  Verbi  incarnati  anno.  31iiIesimo  ducentesimo  XXXV^HI.  indi- 
ctione  nona  pontificatus  nostri  anno  XXXVIII.  Datum  in  Cremsir'^  per 
manus  Esau  canonici  IV.  Kalendas  Au^usti. 


1}  Clircuisir;  liacc  iii  eunfiiiiiaiioiio  Coniadi  riiiscjpi  1318.  M>iiaii(,  lilciasquc  niagis  geiiuiiias  indicant. 

E   confiriiiatione  Joannis  epfscopi   Oloniiicen.    1303.   in  curia  Brunensi; 
1.  J.  3. —  et  collatuni  cuni  confinnat,   episcopi  Conradi  a.  1318.  ibidcm. 


CCXCVI. 

Prernysl,  marcJiio  Jforaviae,  monasferio  Welehradensi  praedium  Zahlaian 
vum  silra   et  mineras  ferri  ibidem  repertas  conferf.     Actum  in   Welehrad, 

Kalendis  Auf/nsti,   1238. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  amen.  Premiszel  miseracione 
diuina  marchio  3lorauie  abbati  AVeleg-radensi  totique  eiusdem  loci  sacro 
conuentui  Inperpetuum.  Cum  propter  miseriam  luimane  condicionis  omnibus 
in  commune  moriendi  incumbat  necessitas  nec  aliquis  hominum  certum  ali- 
quid  habeat  super  statu  uite  sue  eo  quod  nesciat  quid  ei  superuentura 
dies  in  crastinum  pariat  ne  simul  pereant  cum  homine  qve  propter  ipsum 
vtiliter  gesta  noscuntur  di^num  duximus  memorie  commendandum.  Noscant 
ig:itur  presentes  in  Christo  et  in  eodem  feliciter  successuri  quod  nos  de 
bonis  paterna  successione  nos  conting;entibus  contulimus  ob  remedium  anime 
nostre  et  parentum  nostrorum  felicis  memorie  quoddam  predium  quod  Zablazan 
dicitur  monasterio  Weleg-radensi  Cisterciensis  ordinis  cum  pratis  et  omnibus 
attMientiis  suis  fratribus  ibidem  deo  famulantibus  iure  |)erpetuo  profuturum. 
Et  vt  in  predicto  predio  prefatis  fratribus  quietem  in  posterum  et  securi- 
tatem  prouideremus  in  manus  domini  Hartmainii  abbatis  eiusdem  cenobii 
hanc  nostram  donationem  fecimus  in  jjresentia  multorum  nobilium  astantibus 
hominibus  nostris  camere  pincernieque  oflicio  in  famulatu  nostro  tunc  tera- 


^44 

poris  serulentibns  hnic  facte  nostre  donationi  nnllo  iuris  obstacnlo  valen- 
tibus  contraire.  Igitur  qnia  modis  omnibus  dicti  monasterli  ntilitatibus  eo 
quod  ad  nos  fundus  ipse  specialiter  pertineat  intendere  debemus  presertim 
ctim  etiam  ibidem  sejmlfuram  nosfram  deo  rolenfe  cum  pafribus  nostris 
hubituri  svmus  siluam  quandam  Zablazan  adiacentem  que  de  valle  que 
dicitur  Cladic  tendit  usque  in  morauam  et  sic  per  moranam  usque  in 
Nachoniz  iure  hereditario  fratribus  prenotati  cenobii  pia  deuotione  con- 
cedimus  deseruire.  Qne  dum  olim  a  patrno  nostro  pie  memorie  Wadizlao 
illustri  quondam  Morauie  Marchione  ipsis  cum  sue  dignitatis  antentico 
tradita  sit.  et  iure  debito  confirmata.  Nos  tamen  nostrorum  anctoritate 
pnuilegiorum  testamentum  huius  donationis  fecimus  renouari  et  antiqnis 
lerminis  ab  ipso  ibidem  personaliter  positis  nouas  superaddidimus  metas 
ne  sicut  hactenns  aliquis  de  nostris  successoribus  in  prefata  silua  sibi  ali- 
quod  ius  uel  dominium  audeat  in  posterum  vendicare.  Preterea  mineras 
ferri  que  in  presenti  reperte  sunt  uel  ubicunque  in  terra  nostra  poternnt 
de  cetero  reperiri  et  redditus  ad  easdem  pertinentes  qni  nobis  iure  cede- 
bant  eidem  claustro  WelegTadensi  ad  ipsius  edificia  construenda  prouida 
deliberatione  contulimus  atque  coram  nostris  baronibus  illud  perpetuo  statui- 
mus  esse  ratum  ad  honorem  dei  et  eclesie  prenotate.  Verum  ne  hec 
nostre  liberalitatis  seruis  cristi  volnntaria  donatio  possit  ab  aliquo  in  irri- 
tura  reuocari  presentem  paginam  conscribi  et  nostre  auctoritatis  priuilegio 
fecimus  communiri.  fideles  etiam  viros  ac  ydoneos  qvi  tunc  presentes  aderant 
in  testimonium  adliibentes.  Qvorum  nomina  hec  sunt:  Petrus  plebanus  de 
Sudiz.  Wechezlaus  plebanus  de  Pevdevim.  Waltherus  plebanus  de  Lipnich. 
Lodewichus  canonicus  Boleszlauiensis  omnes  3Iarchionis  capellani.  Rati- 
borius  de  Doblin  Hartliebus  et  Janez  filii  eius.  Zdizlaus  magister  venatorum 
filius  Mutyni.  babyan  filius  Lnderi  Sdebor  de  Luchoe  AVolker  filius  Pere- 
g;rini.  Rohznata  filius  Jurich.  Woo^yk  Stoyza  et  alii  quam  plures  clerici 
et  laici.  Acta  sunt  hec  anno  ab  incarnatione  domini  M.  CC.  XXX.  VIIL 
in  monasterio  Welegradensi  Kalendis  Augusti.  Datum  per  raanum  Lodo- 
wici  notarii  nostri.  f. 

Ex  originali  iii  regisfraliira  c.  r.  "Giibernii:  sig.  G.  4.  —  Apograph.  in  cod. 
Weleliradeu.si  Ms.   fol.  71. 


345 

CCXCVII. 

Robeihis,   episcopus    Olomucensis,   confinnat  fundafionem   hospifalis   sancti 
Spiritus  ante  Brunam,  pie  factam  a  Hudgero,  cire  Brwnensi.     Dafum 

in  Mohelnice,    iJJ38. 

•{-.  lii  noniine  saiicte  triiiltatis  et  indiuidiie  iinitatis.  anien,  Rvobei-tus 
dei  gratia  Olouiucensis  episcopus  oiunibus  Christi  lidelibus  in  siia  diocesi 
constitutis  salutem  in  doinino  Jesu  Chiisto.  Inter  opera  pietatis  que  se- 
cundum  apostoluin  promissionein  habent  vitc  que  nunc  est  pariter  et  future. 
hospitalitates  nobis  specialiter  et  (requenter  diuina  scriptura  cominendat. 
vtpote  que  illa  oninia  coinpreliendit.  projiler  quam  doininus  in  ultime  discus- 
sionis  examine  remuiierationuin  se  boiios  et  malos  asserit  puniturum.  Hec 
enim  paseit  esurieiites.  sicientes  potat.  coHi«[»it  hospites  nudos  uestit.  et 
non  solum  infirmos  visitat.  sed  eorujn  in  se  iiifirmitates  assumcns  infirman- 
tium  curam  agit.  in  carcere  positis  subuenit.  et  quibus  viuis  in  infirmitate 
communicat.  participat  in  sepultura  defunctis.  Per  hanc  qvidam  Ang^eli» 
receptis  hospitio  placuerunt.  cum  Abrahain  et  Loth  liospitalitati  uacante» 
angelos  ineruerunt  liosjiitari.  per  quos  Abraham  iam  senex  future  sobolis 
promissionom  accepit.  et  Loth  fuit  de  inceiidio  liberatus.  l)uo  quoque 
discipuli  qui  Jesuin  liosj^iclo  coeg-erunt.  qvem  in  exposltione  scrij)tiire  non 
nouerunt.  in  panis  fractione  nouerunt.  Per  hanc  superfluain  diuitiim  que 
congreo-ata  fore  seruareiitur  ad  niortem  iii  necessitates  pauperum  erogantur 
ad  uitam.  Per  hanc  terrena  in  cclestia  et  traiisitoria  in  eterna  felici 
commercio  commutantur.  diim  per  manus  ])auperum  thesaurizamus  in  celis. 
ubi  iiec  erugo  nec  tinea  demolitur.  et  ubi  fures  noii  eirodiunt  nec  furantur. 
et  facimus  nobis  de  mainmona  iniqvitatis  amicos.  qvi  c»m  defecerrmus  in 
eterna  tabernacula  nos  admittant.  Ande  noscat  tam  |)reseiis  hominum  etas. 
qvam  iii  Christo  successura  posteritas.  qvod  nos  ad  peticionem  ciuium  de 
Bruiina.  Deum  pre  oculis  habentium.  locuin  qveiidam  qvem  qvidain  Rudyerus 
nomine  ciuis  Brunnensis  cum  sua  coniuge  Jlodawa  nomine  diuiiio  nutu 
excitati.  non  solum  pra  sua  veruni  etiam  suoruin  predecessorum  et  omnium 
fidelium  tam  viuorum  quam  etiam  defunctorum  salute  de  propriis  bonls 
emeruiit.  et  in  eodem  loco  in  edificiis  coiistruendis  LXX  marcas  ualcns 
expenderunt.  ad  hospitale  ibidem  edificandum.  et  in  eodem  loco  c}  miterivia 

44 


346 

consecrauimns  ad  sepiiltuiam  pauperum  et  pereg:rinorum  ibi  morientium. 
Indula;emus  et  ad  peticionem  ciuium  Brunnensium.  ut  receptores  fraterni- 
tatum  eiusdem  loci  sine  ulla  contradictione  ibidem  tumulentur.  Decreuimus 
insuper  ut  receptores  IVaternitatum  siue  coUectarum  vestrorum  (sic)  saiuo 
iure  dominorum  suorum  in  beati  Wencezlay  martyris  et  nostra  protectione 
consistant.  et  pace  salubriter  potiantur.  Sirailiter  etiara  sancimus  ut  qvi- 
cumqve  fuerit  in  vestra  fraternitate  receptus.  si  forsan  parrocliialis  ecclesia 
cuius  ipse  parrocbianus  exstitit.  a  diuinis  fuerit  officiis  interdicta.  eumqve 
morl  conti«;erit.  ipsi  sepultura  ecclesiastica  non  nea;etur.  nisi  excomrauni- 
catus  vel  nominatira  fuerit  interdictus.  Deciraas  autem  de  terris  et  vineis. 
qvibus  ad  opus  infirmorum  et  pauperura  propriis  manibus  et  suraptibus 
colitis.  siue  de  nutriraentis  aniraaliura.  siue  de  fructibus  ortorura  vestrorum 
nullus  exifi^ere  uel  extorqvere  presuraat.  Licet  autera  in  domibus  uestris 
uobis  quas  in  presentiarura  habetis.  uel  in  futurum  eritis  habituri.  ^d  opus 
uestrum  et  faraille  vestre  nec  non  infnraorura  et  pauperura  ibidera  raanen- 
tiura.  Oratorium  et  cymiterium  sine  impedimento  cuiuslibet  conditionis 
habere.  ad  hec  districtius  inhibemus  ne  a  te  fili  R.  ma«;ister  uel  succes- 
soribus  tuis  et  fratribus  hospitalis  eiusdera  exig^at  ulla  secularis  ecclesia- 
sticave  persona  fidelitates.  horainia.  iuraraenta.  uel  securitates  reliquas  qve 
a  laicis  freqventantur.  Postrerao  quas  consilio  et  assensu  episcoporum 
a  clericis  uel  a  laicis  potueritis  obtinere  istasque  qvas  consentientibus  dio- 
cesanis  episcopis  successoribus  meis  et  clericis  ad  qvos  pertinet  acqviretis 
auctoritate  nostra  et  successorum  nostrorum.  et  presentis  scripti  privilegio 
corarauniraus.  Ceterura  qvia  non  nulli  sunt  sicut  accepimus  in  eisdera  pro- 
ninciis  qvi  in  elemosinis  dandis.  uel  promittendis  beato  Antonio.  votum  suum 
protinus  actenus  oraiserunt.  et  hii  raerito  cura  vox  clamet  prophetica.  vouete 
et  reddite.  ut  reddant  domino  qvod  proraiserunt.  ne  cura  Anania  et  Saphira 
qvi  abeuntes  retrorsum  meriti  sunt  s.  spiritui  judicarentur.  Et  qvia  petitores 
eiusdem  elemosine  beati  Antonii  minus  ydonei  extiterunt.  eos  fructus  ele- 
mosine  in  usus  pauperura  ibidera  in  Brunna  coraraorantiura.  concediraus  et 
indulf^emus.  Vt  autem  omnia  breuiter  comprehendainiis.  et  in  villis.  vineis. 
et  siluis.  agris.  pascuis.  molentinis.  lacubus.  venationibus.  cultis  ot  incultis. 
sive  noualibus.  habitis  uel  habendis  eiusdera  loci  auctoritate  nostra  con- 
firuiamus.   Constituiraus  etiam  ut  nuUus  in  supra  dicto  loco  habeat  potestatem. 


347^ 

nisi  idem  supradictus  Rfudg^erus),  quod  sicut  est  fundator  sit  et  procurator. 
Jus  auteni  patronatus  illius  hospitalis  volumus  qvod  spectet  ad  episcopura 
Olomucensem  sub  certa  annuali  pensione.  XII  denariorum.  qvi  clioro  Olo- 
mucensi  annuatim  persoluentur.  NuUi  evgo  omnino  iiominum  liceat  predictum 
locum  hospitalis  perturbare.  aut  eorum  possessiones  auferre.  uel  ablatas 
retinere.  rainuere.  seu  qvibuscumqve  vexationibus  fatigare.  sed  orania  in- 
tegra  conseruentur.  eorum  pro  gubernatione  ac  sustentatione  concessa  sunt 
usibus  omniraodis  profutura.  salua  in  omnibus  nostra  et  successorum  no- 
strorum  auctoritate.  Si  qvi  uero  fratrum  vestrorura  qvi  destinati  fuerint 
ad  elemosinas  collig-endas.  in  quamlibet  ciultatera.  castellura  vel  vicum  ad- 
venerint.  si  forte  locus  ille  a  diuinis  fuerit  oITiciis  interdictus.  pro  omni- 
potentis  dei  reuerentia  in  eorum  aduentu  iocundo  semel  in  anno  pulsatis 
carapanis  aperiantur  ecclesie  vt  super  eleraosinis  acquirendis.  verbura  ad 
populura  exhortationis  in  ecclesia  proponatur.  Cum  auteni  generale  inter- 
dictum  terre  fuerit.  liceat  in  ecclesiis  vestris  clausis  ianuis.  exclusis  ex- 
coraraunicatis  et  interdictis.  non  pulsatis  carapanis  suppressa  uoce  diuina 
ofncia  celebrari.  Precipiraus  etiam  ut  nullus  horainura  ausu  temerario  («). 
audeat  raanus  violentas  in  ali((vam  personara  ponere.  qvi  pro  pace  ad  idem 
hospitale  confuo;erit.  Nullus  etiam  sacerdotum  audeat  interdicere  mortuum 
ibidem  sepeliri.  qvi  ante  obitum  suum  cum  testaraento  suo  si  se  petierit 
illuc  transferri.  Qvicunqve  autera  grata  subsidia  predicto  hospitali  porre- 
xerint.  de  peccatis  qvibus  contriti  sunt  et  confessi  et  cessari  uoluerint  de 
misericordia  dei  omnipotentis  confidentes.  XL  dies  de  iniuncta  eis  penitentia 
i»idul«;eraus.  De  cetero  successores  nostros  obsecramus  et  obtestaraur  in 
Christo  Jesv  qvi  venturus  est  iudicare  viuos  et  mortuos.  vt  locum  supra- 
dicti  hospitalis  cum  personis  et  rebus  ad  hospitalitatis  ofliciura  deput^tis. 
tanqvam  spirituales  patroni  specialiter  foueant  ct  defendant.  qvam  si  ceteris 
piis  locis  teneantur.  et  eterne  remunerationis  intuitu  prouidere.  huic  tameu 
hospitali  qvod  in  subsidium  ciuitatis  Brunnensis  et  omnium  villarum  et  in 
nostra  diocesi  existentiuni  fundatura  est  et  dotatum.  et  tara  nostris  qvara 
successorura  nostrorum  diebus  credimus  ampliandura.  curara  debent  irapendere 
spiritualem.  Si  qua  i^itur  in  futurum  ecclesiastica  secularisve  persona 
hanc  nostre  institutionis  paginam.  sciens  contra  eam  venire  teraere  tempe- 
rauerit.  secundo  tertiove  commonita  nisi  reatum  suum  congrua  satisfactione 


348 

correxerit  renni  se  diuiiio  iiulicio  existere  de  perpetrata  iniqvitate  co;^no- 
scat.  et  a  sacratissiiuo  corpore  dei  et  omnipotentis  redeniptoris  Jesv  Cinisti 
aliena  fiat.  atqve  extreino  examine  districte  subiaceat  vltioni.  Cunctis 
autem  eidem  loco  iura  servandhus  sit  pax  domini  nostri  Jesu  Christi. 
qvatinus  et  Jiic  IVuc(us  bone  actionis  percipiant.  et  apud  districtum  ivdicem 
premia  eterne  pacis  inveniaiit.  Amen.  Datum  in  i^tohiinlz  anno  dominice 
incarnationis  3rillesimo  CC.  XXX\'1II. 

E.v  originali  in  arcliivo  Melitensitim  Pragae. 


ccxcvni. 

JRobertus,    episcopus    Olomucensis,   JwspiUiU   sancti   Spiritus   ante  BrunatK^ 

conjirmat  acl  pctilioneni  fundaloris  ef  procuratoris  Rudlini  decimas  u  reye 

Wenceslao   collafas.     Dt.  Brunae,   VI.  Kalendas  Sepfembrisy  1338. 

liubertus  dei  g"ratia  Olomucensis  e])iscopus.  Oranibus  Christi  fide- 
lihus  has  litteras  inspecluris  salutem  in  domino.  Licet  non  sit  laicorum 
aliijuid  ordinare  de  rebus  ecclesiasticis  et  decimis  ad  ecclesias  spectantibus 
iac  precipue  ad  episcopatum  Olomucensis  ecclesie  pertinentibus.  tamen  quia 
inoua  domus  est  hospitale  sancti  Spiritus  ante  Brunnam  et  tempore  nostro 
est  fundata  et  quoad  ius  spirituale  per  nos  specialius  est  inchoata  ad 
])etitionem  Rudlini  ipsius  lidelissimi  procuratoris.  decimas  quas  illustris  Rex 
Bohemie  Wencezlaus  dedit  eidem  hospitali.  auctoritate  nostra  dicte  doraui 
confirmamus  et  quidquid  dominus  in  hac  parte  ordinauit  ratum  habemus. 
Data  Brunne  VI.  Kalendas  Septembris.  anno  ab  incarnatione  domini  Mille- 
simo  CCXXX\'1II.  pontificatus  nostri  annd  XXXVllI.  Ad  maiorem  autem 
cautelara  et  pau])erum  in  prescrij^ta  domo  deo^entium  perpetuam  libertatem 
de  voluntate  et  consilio  uenerabiliura  fratrura  nostrorum  Olomucensis  ecclesie 
canonicorum  }tresentem  litteram  sio;illo  nostro  rauniraus.  Approbantes  autem 
IVatres  hostri  canonici  Olomucenses  nostrara  ordinationera  et  idera  ratuiu 
t(Mientes.  eidera  pagine  sigillura  capifuU  sui  apposuerunt. 

E.\  originali  in  arcliivo  Melilcnsium  Pragae. 


349 

CCXCIX. 

Grcgorius   papa   IX.   monasterium   Tisnowiceme    cum   possessionibus   ejus 
in  profectionem   sedis   aposfolicae   suscipit.     Dafum   Ana(jniae^   Idibus 

Ocfobris,    1238. 

Cffregoriiis.  eiti.scopus  seruiis  seruoiuui  dei.  Dilectis  iu  ClHisto 
filiabus  .  .  Abbatisse  et  Coiuieutui  3Iouasteiii  saucte  3Iaiie  de  porta  celi 
siti  iuxta  vlllain  Tuscinoiz  ordiuis  Cistercieusls  Oiomuceusis  diocesis.  vSalu- 
tem  et  apostolicaia  bcuedfctiouem.  0"otieus  a  uobis  petitur  quod  relig^ioni 
et  houestati  couueuire  diuoscitur  auimo  uos  decet  libeuti  coucedere  ac 
peteutium  desideriis  cougruum  sulTrag-ium  impertiri.  Ea  propter  dilecte 
iu  Christo  lilie  uestris  iustis  postulatiouibus  o;rato  coucurreutes  asseusu 
•persouas  uestraS  et  locum  iu  (juo  diuiuo  uacatis  obsequio  cum  omuibus 
houis  que  impreseutiarum  ratiouabiliter  possidet  aut  iu  futurum  iustis  modis 
prestaute  domiuo  poterit  adipisci  sub  beati  Petri  et  nostra  protectione 
suscipimus  et  preseutis  scripti  patrocinio  commuuimus.  NuHi  ero;o  omuiuo 
hominum  liceat  hauc  pa«»'iuam  uostre  proteclionis  iulriugxue  uel  ei  ausu 
temerario  coutraire.  Sicjuis  autem  lioc  attemptare  presumpserit  indi^-na- 
tionem  omnipotentis  dei  et  beatorum  Petri  et  Pauli  apostolorum  eius  se 
nouerit  iucursurum.  Datum  Anaguie  Idus  Octobris.  Pontificatus  uostri 
Anno  duodecimo. 

E.\  originali   ejusdem  uiouasteriL 


ccc. 

Gregorius  papa  IX.   mandai,  ut  monasferium    Ti'mowicense  a  Constantia, 

reffina  Boemiae,   fundatum  per  .episcopy,m   Praffensem  cum  dioecesani  loci 

ejusdem  assensu  consecrcfnr.    1)1.  Laterani,  Nonis  Novembris,   1S38. 

Cxregorius  episcopus  seruus  seruorura  dei.  Carissimo  in  Christo  filio  . . 
Illustri  Reg-i  Boemie.  Salutom  et  a|)ostoIicara  benedictiouem.  Cum  eccle- 
siara  quara  dilecta  in  Christo  lilia  Coustantia  Re«ina  raater  tua  in  honorem 
beate  3Iarie  ulrg-inis  in  qua  Conneutus  dilectarujii  in  Christo  (iliarum 
3IoniaIiutli  iuclusarum  sub  institutis  Cisterciensis  ordinis  doraiuo  famulantur 


350 

inspirata  diuinitiis  dicitur  suis  sumptibus  inchoasse.  ad  ipsius  instantiam 
mandemus  per  venerabilem  fratrem  nostrum  .  .  Episopum  Prao^ensem  de 
diocesani  loci  assensu  cum  consumata  fuerit  consecrari.  omnibus  uere  peni- 
tentibus  et  confessis  qui  in  die  dedicationis  eius  ad  illam  cum  deuotione 
accesserint,  Quadraginta  dies  de  iniunctis  sibi  penitentiis  habiturls.  Sere- 
nitatem  tuam  attente  rog-andam  duximus  et  monendam.  quatinus  pro  diuina 
reuerentia  et  apostolice  sedis  ac  nostra  et  consideratione  dicte  g;enitricis 
tue  tempore  dedicationis  ipsius  ecclesie  quatuor  septimanis  ante.  ac  quatuor 
post  diem  dedicationis  eiusdem.  uniuersis  ad  eam  uenientibus  thelonea  et 
passagia  per  terras  tuas  facias  relaxari.  ita  quod  deo  exiude  placeas.  et 
iios  sinceritatis  tue  zelum  possimus  merita  commendare.  Datum  Laterani 
Nonis  Nouembris.     Pontiticatus  nostri  Anno  Duodecimo. 

Ex  originali   ejusdem  monasterii. 


CCCI. 

Wenceslaus,   rex   Boemiae,    Gregorio,    capellano   suo,   araturam   et  silvam 

in  LdOdenice  a  fratre  suo  Premysl,   marchione  Morariae,  donutam  con- 

firmat.    Dt.  Kalendis  Decembris,   1;^38. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  amen.  Wencezlaus,  miseracione 
diuina  Boemie  rex  quartus.  Gregorio  clerico  eiusque  posteris  inperpetuura. 
Quoniara  negocia,  que  inter  mortales  studiose  tractantur,  opertet  non  obli- 
uisci,  ne  tarda  obliuio  eadem  negocia  abradat,  necessarium  est  ac  prouidum, 
ea  litterarum  memorie  commendari.  Noscant  igitur  presentes  in  Christo  et 
in  eodem  feliclter  successuri,  quod  nos  Gregorio  clerico  et  eius  successo- 
ribus  ad  dilecti  fratris  nostri  peticionem,  incliti  Morauie  marchionis,  ara- 
turam  vnam  et  silvam  vnam  in  Lodenicz,  quam  idem  frater  noster  contulit 
graciose  eidem,  auctoritate  reg^ia  confirmamus,  sicut  in  priuilegio,  eidem 
a  prelato  fratre  nostro  marchione  concesso,  liberaliter  continetur.  Ne  igitur 
super  hoc  calumpniosa  questio  de  cetero  oriatur,  et  ad  huius  conlirmacionis 
nostre  evidens  argumentura,  presentem  paginam  sigilli  nostri  raunimine 
fecimus  insigniri.  Testibus,  qui  ad  hoc  sunt  necessarii,  eciara  subnotatis: 
Rathiborius.  Szemezlaus.  Conradus  camerarius.  Zauizs.  Jenich»  frater  eius. 


351 

Rathlborius  de  Belchowiz.  Beneda.  Sdanimirus.  Preddebor  de  Moriz.  Esau 
archidiaconus  Prerouiensis.  Nicholaus  archidijiconus  Brunnensis  et  aiii  <|uam 
plures  clerici  et  layci  fide  dio;ni,  Acta  snnt  hec  anno  incarnationis  dominice 
M.  CC.  XXX.  AIII.  Kalendis  Decembris.  Datum  per  manum  Wiihelmi 
notarii  nostrl. 

E  codicibus  Mss.  saepius  citatis  Cremsiriensi  D.  A'^!!.  et  Olomucen.  I    16. 


CCCII. 

Wenceslaus,   rex   Boemiae,   manaslerio   Osloivanensi   magnas    lihertates   et 
immnnilales  elatgilur.      l'^38. 

]\os  Wencezlaus  dei  gracia  quartus  rex  Boemie  monasterio  Ozlo- 
wanensi  et  uniuersis  ibidem  deo;entibus  in  perpetuum.  Inter  opera  karitatis 
precipue  constat  elFectuosius  relio^iosis  personis  niisericorditer  subueni'e.  ut 
Deo  mllitantibus  victus  et  vestitus  prouideatur,  et  locus  inter  iustorum  ag- 
mina  perpetuetur  eternus.  Noscat  io;itur  tam  presens  hominum  etas  quam 
in  Christo  successura  posteritas.  Quod  nos  monasterio  Cisterciensis  ordinis 
quod  Ozlaran  vujo^o  vocatur  ct  nomine  transmutatnm  est  in  vallem  sancte 
Marie,  eandem  dedimus  liberlatem  quam  habet  Welleg-radense  cenobium 
cisterciensis  ordinis  a  patre  nostro  Premizl  reo;e  Bohemie  pie  recordacionis 
et  inclyte  memorie  patruo  nostro  AVIadizIao  quondam  marchione  Morauie 
fundatum  et  constructum.  Libertas  autem  hec  est,  quam  pie  statuimus  firmiter 
obseruari  scilicet:  omnes  villas  et  possessiones  quas  ecclesia  illa  possidet, 
vel  posse.ssura  est,  ubicunque  site  sint  siue  in  Morauia,  siue  in  Boemia 
ab  omni  onere  tributorum,  vectio;aIium,  collectarum,  aliarumque  exactionum 
siue  in  XIIII  denariis  ad  principem  vel  beneficiarios  spectantibus  quocunque 
modo  nominentur,  esse  absolutas.  Jus  autem,  quod  datur  de  capite,  eis 
concedimus.  Hoc  de  fure  statuentes,  si  in  eorum  habitat  po.ssessionibus, 
et  deprehensus  fuerit  in  furto  manifesto,  vel  de  aliquo  occulto  accusetur, 
videlicet  quod  ad  iudicium  ferri  candentis,  vel  aque,  vel  vomeres  calcandos, 
vel  duelli,  et  conuincatur  in  aliquo  istorum  in  iudicio  seculari,  eidem  mo- 
nasterio  bona  furis  siue  rei  inteoTaliter  remaneant.  Judices  aut  quorum 
est  faciant  de  eo  quod  eis   iustum  videbitur.     Si   autem    homines    eiusdem 


352^ •         • 

cenobii  coram  iutlicibus  iiostris  cul|jabiles  iimeniaiitur,  iiec  iiobis  nec  iudi- 
cibus  nostris  curialibus  vel  beneliciariis  alicjuid  iiule  utllitatis  proueiiiat: 
sed  apud  idem  ceiiobiuin  culpe  perseucret  satisfactio,  nisi  in  eo  in  quo 
tenentur  satisfacere  aduersario.  Cetera  ut  breuiter  oiunia  compreliendamus, 
omiiem  utilitatem,  que  spectat  ad  usus  nostros  vel  nostrorum  successoruin, 
vel  beneliciarios  nostros  a  nobis  infeudatos  eis  remittimus,  ut  plena  et  perfecta 
gaudeant  libertate,  et  ut  nullus  eis  iiouas  condiciones  coiitra  statuta  uostra 
audeat  imponere,  et  hoc  ideo  fecimus,  quia  quanto  est  fragilior  et  tenerlor 
sexus  muliebris  dininis  maiicipatus  olFiclis,  tanto  amplioiibus  re^ie  muiii- 
liccncie  debet  vallari  beneficiis  et  muniri  presidiis;  statuimus  etiam  ut  nullus 
camerarius  intret  villas  monasterii  ad  aliquem  citandum  vel  ad  aliquid  ibi 
facieudum,  sed  sig-nilicet  procuratori  domus  illius  cui  commissa  fuorit  pro- 
curacio  in  teinporalibus,  ut  eos  citari  faciat,  qui  sunt  citandi,  quatinus  die 
et  loco  determinato  eos  coram  iudicibus  statuat,  quorum  interest  vel  causas 
vel  neofocla  reo-ui  nostri  tractare  et  definire.  Ut  autem  contra  cuiuslibet 
inopinate  occasionis  impetus  emergentes  nostrum  solempne  statutum  semper 
Inconcussum  permaneat  et  illesum  tam  nostris  quam  nostrorum  temporibus 
successorum  presentem  paginam  nostri  sio-illi  munimine  in  testimonium  ro- 
boramus.  Nomina  testium  sunt  liec:  Zavvisse  castellanus.  Budizlaus  came- 
rarius.  Pribizlaus  castellanus  in  Weweiy  et  Cirho  dapifer.  Boscheco  sub- 
caraerarius  Brunensis  et  castellanus  Ziioymensis.  Wecene  iudex  Brunensis. 
Rimo  Brunensis  magister  venatorum.  Cunradus  uotarius  Brunensis.  Otto 
capellanus  curie.  Rubinus  procurator  domini  regis,  et  alii  quam  plures. 
Datum  per  manus  VVillielmi  notarii.  Anno  ab  incar.  domiiii  3ICCXXXVIIL 

E  Monastico  Ms.  in  Jirchivo  Rayhradensi. 


ccciir. 

Hcinricns,  dux   WratlsUiviensifi,   confert  domui  s.  Joannis   rillam  Lassow 
sub  testlmonio  Boleslai,  (juondam  ducis   Boemiae,   et  fratris  ejus  Sobeslai. 

Datum  in  Hobena^    1S38. 

IVos  Uenricits  dei  ;^racia  dux  Zlesie  et  Cracouie.  Notam  esse  uolumus 
tam  presentibus  quam  futuris.  presens  scriptuin  iiispecturis.    Quod  fratribus 


353 

domus  hospitalis  ad  honorem  dei  et  ipsorum  proficuum.  villam  que  Lossowe 
nuncupatur.  magistro  Johanne  fratre  ipsorum  et  aliis  fratribus  qui  ei  sub- 
stituentur.  ipsam  reg^ente  iure  contulimus  thevtonicali  locandam.  cum  omnibus 
iudiciis  que  in  hereditate  supradicta  occurrunt.  Contulimns  eciam  super 
eandem  hereditatem  plenarie  omnia  iudicia  iudicare.  cum  comicidii  perpe- 
tracione.  Si  uero  homo  ibidem  occiditur.  uel  abiudicatur  morti.  nuncius 
noster  adesse  debet.  cum  ipso  iudice  ville  in  eadem  hereditate  iudicaturus. 
ita  quod  due  partes  cedant  domui  supradicte.  nobis  uero  tercia.  Vt  autem 
hoc  ratum  et  tirmum  permaneat.  sigilli  nostri  munimine  fecimus  pa^inam 
hanc  roborari.  Datum  in  hobena.  anno  31.  CC.  XXX.  VIII.  illo  anno  quo 
pater  noster  mortuus  est.  Aduerunt  eodem  tempore  hii  testes.  Dominus 
bolezlmis  quondam  du.r  Bohemie.  et  frater  suus  dominus  Sobeslaus.  dominus 
chvnradns  notarius.  Albrehtus  tunc  temporis  subdapifer.  Adlardus  ducisse 
camerarius.  8*tephanus  subuenator  ducis.  Petrus  filius  3Ieche.  Bogusa  tilius 
dobesa.  pribisslauus  filius  dirsconis. 

Ex  originall  ia  archivo  Melitensium  Pragae. 

CCCIV. 

Emmeramus  de  Medlow   confert  monaslerio    Tisnowicensi  decimas   argenti 

aliorumque  metallorum  e  fodinis  juxta  castrum  Lapidem  CZuberstcinJ. 

Actum  in  caslro  Medlow  CPeywsfein^^   1238. 

hjgo  Emraeramus  filius  nobilis  uiri  Stephani  de  Medilowe  omnlbus 
hanc  pag"inam  inspecturis  ad  lei  memoriam  sempiternam.  Vt  ea,  que  ad 
diuini  cultus  augnientum  pie  ac  prouide  ordinantur,  locis  ac  personis  reli- 
giosis  inconuulsa  permaneant,  necesse  est,  ut  rei  geste  series  scripti  tenore 
acquirat  monimentum  indissolubile.  Ilinc  est,  quod  eg"o  Emramus  de  Med- 
loue  monasterio,  quod  Porta  celi  uocatur  in  Tusnoue,  pro  remedio  pecca- 
minum  meorum  contuli  decimas  argenti  fodinarum  nec  non  aliorum  metal- 
lorum,  que  in  montibus  liereditatis  mee  iuxta  castrum  Lapidem  reperta 
sunt  hactenus  uel  in  futurum  reperiri  poterunt.  Et  hec  collatio  facta  est 
in  manus  serenissime  domine  Constancie,  quondam  regine  Bohemorum, 
accedente  fauorabili  ad  hoc  consensu  illustris  domiui  mei  Premizl  marchio- 

45 


354 

iiis  Morauie^  qui  iudici  suo  inontiuiu  de  IgUi  dedit  in  mandatis,  quntinus 
sorores  prefate  in  piefatis  decimis  percipiendis  a  nullo  urburariorum  in 
futurura  inquietentur.  Actura  in  castro  3ledloue  ainio  doraini  MCCXXXV^Ili. 

E  codice  Ms.  Tjschnou  icensi. 


cccv. 

Gregorius  papa   IX.  confirmat    ad  petitionem   praepositi    Daubraicnicensis 

quasdam  possessiones,  quas  quondam  pater  epis  Step/tanus  de  iMedloiv  /luic 

monasterio  contuleraL     Datum  Laterani,   V.   Kalendas  Maji,    1239. 

Cxreg^orius  episcopus  seruus  seruorura  dei.  Dilectis  filiis  preposito  et 
conueutui  raonasterii  ^e  Daubrarnik.,  ordinis  s.  Augustini,  Oioraucensis  diocesis, 
salutem  et  apostoiicara  benedictionera.  Cura  a  nobis  petitur,  quod  iustum  est 
et  honestura,  tara  vig^or  equitatis,  quara  ordo  exi«;it  rationis,  ut  id  per  solli- 
citudinera  officii  nostri  ad  debitura  perducatur  effectura.  Eapropter  diiecti 
in  doralno  tilii,  vestris  iustis  postulationibus  grato  concurrentes  assensu, 
possessiones,  quas  quondam  Steplianus,  pater  tuus,  fili  preposite,  monasterio 
vestro  pia  Ijberalitate  donauit,  sicut  eas  iuste  ac  pacifice  possidetis,  vobis 
auctoritate  apostolica  confirraamus,  et  presentis  scripti  patrocinio  communi- 
mus.    Dt.  Laterani  V.  Kalendas  Maii.  Pontificatus  nostri  anno  duodecimo. 

Annales  inonasterii  sancti  Thomae  Brunnae  Ms.  a.  1769.  —  pag.  8. 


CCCVI. 

Wenceslaus,  rex  Boemiae,  monasterio  Tisnowicensi  in  gratiam  matris  suae 
Constantiae  fundatricis  omnia  bona  et  jura  confirmat.    Datum  Pragae, 

Kalendis  Maji,    1239. 

Mn  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  amen.  Nos  Wenzezlaus, 
miseracione  diuina  quartus  rex  Boemie,  illustri  domine  dilectissime  matri 
sue  Consluntie,  regine  regni  eiusdem  inperpetmim.  Quanto  diuina  pro- 
uidencia  uiros  illuslres  Reges  uidelicet  ac  principes  in  ccclesia  dei  con~ 
siituil  clariores,    tanlo  ipsos    ad   promerenda   premia    claritatis    eterne  in 


355 

diUgendis  ac  dirigendis  carilaiis  operibus  secundum  religionem  fidei  catho- 
lice  deuociores  conuenil  inueniri,  et  potissime  in  hUSj  que  ad  opus  christo 
cottidie  famulancium  in  pias  causas  et  bonos  usus  misericorditer  conuer- 
tuntur.  Hinc  esf,  quod  uniuersis  Christi  fidelibus  tam  modernis,  quam 
posteris  scripti  huius  inspeccionem  et  copiam  habituris  exhibicione  pre- 
sencium  duximus  declarandum.  Quoniam  una  cum  fratre  nostro  Premizl 
illustri  marchione  Morauie  ad  pias  preces  domine  ac  matris  nostre  Con- 
stancie  inclite  regine  Boemie  pro  fundando  monasterio  monialium  grisei 
ordinis  in  loco,  qui  Tusnowiz  dicitur,  Brunensis  districtus,  cum  deuocione 
ac  bcniuolencia  toto  animo  inclinati,  tam  laudabili  intencioni  fauorabilem 
exhibuimus  ac  benignum  hilari  Uberatitate  consensum^  id  principaliter  in- 
tuentes,  quoniam  pretaxata  domina  mater  nostra  tam  pro  nostra  progenito- 
rumque  nostrorum,  quam  pro  salute  propria  sumptibus  largissimis  in  ipsis 
ctaustratifms  edificiis  sine  intermissione  taborat  ad  consummacionem  operis 
inchoafi.  Quoniam  rero  semiplenum  ridetur,  quod  sine  adieccione  relin- 
quifur,  nos  beneficiis  regalibus  crescere  cupientes  uniuersa  bona  siue  in 
uillis  aut  theloneis,  uel  burgis  forensibus  et  aliis  quibuscunque,  quocunque 
nomine  censeantur,  qualescunque  reditus  extiterint,  seu  predia  per  fratrem 
nostrum  supra  memoratum,  uel  alios  cuiuscunque  sint  nominis,  ad  pretaxa- 
tum  monasferium  donacionis  uel  commufacionis  seu  uendicionis  auf  alferius 
cuiuslibet  contracfus  fifulo  deuoluta,  ad  honorum  omnipotenfis  dei  ac  glorio- 
sissime  genifricis  eius  uirginis  Marie  aucforitafe  regia  predicto  monasterio 
ac  ibidem  deo  famulanfibus  in  perpetuum  confirmamus,  gratiamque  quam 
eidem  claustro  in  confirmacione  htdusmodi  uel  donacione  alia  qualicunque 
fecimus,  rafam  tenere  perpetuo  sine  reuocacione  uel  diminucione  permit- 
timus.  Nomina  uillarum  sepefafi  monasferii  sunt  hec:  Tusnowiz,  ubi  con- 
sfruifur  ipsum  ctaustrum.  Lomniz.  Khneniz.  Draszow.  Schachchowiz. 
Szelezne.  Tyszow.  Wemizliz»  Luckow.  Naluschan.  Wynanow.  Seysche. 
Capeniz.  Inteltigendum  est  eciam,  hec  omnia  cum  omnibus  suis  attinenciis, 
agris  videlicet,  pratis,  pascuis,  siluis,  fluniinibus,  molendinis  ef  aliis  quibus- 
cunque  cultis  siue  incultis  confirmacionis  piedicte  iure  censeri.  Byrdni?.. 
Yglaua  cum  theloneo.  Preterea  qvoniam  predictam  matrera  nostram  quam 
tenerrime  diligimus  uolumus  in  omnibus  honorantes  exaudire  cedimus  eciam 
ad  peticionem  ipsius  de  omni  iure  quod  possemus  post  mortem  eius  habere 

45* 


356 

iii  bonis.  in  Viig^aria  coinparatis,  Vf  autem  huius  nostre  confirmacionis 
liberalitas  pia  et  felici  recordacione  perpetua  et  inuiolabilis  perseueret, 
presentem  paginam  sigilli  nostri  karactere  dignum  du.rimus  insigniri. 
Testium  subscripcione  adnexa.  quorum  nomina  sunt  in  sequentibus  sub- 
arata:  Bernardus  Pragensis  episcopus.  Eppo  prepositus.  Tobias  decanus. 
Her?nannus  prepositus  Lulomericensis.  Stephanus  prepositus  Szaszensis. 
Bohuzlaus  camerarius.  Miztridru  burgrauius  Pragensis.  Albertus  iudex. 
Rudolfus  dapifer.  Zobezlaus  dapifer  regis.  Zbratizlaus  pincerna.  Bohu- 
zlaus  et  Neulaz  frater  eius.  Bohuzlaus  filius  Protiue.  Acta  suiit  hec  Anno 
Incarnacionis  domini  Miliesimo  Ducentesimo  Tricesimo  Nono.  Indlctione 
Vndecima.    Datum  Prage  per  manus  ^Vilhalmi  notarii  nostri.  K^lendis  Maii. 

E.\  originali  in  archivo  ejiisdem  monasterii;  sign.  Y.  f.  2.  —  Confer  diploma 
ejusdem  regls  a.  lJi38.  n.  CCXCHI. 


CCCVII. 

Wenceslaus,   rex  Boemiae,  monasterip  Lucensi   confirmat  jus  pafronatus 
ecclesiae  in  Primetice.    Actum  in  castro  Znoymensi,  III.  Kal.  Julii, 

iS39. 

In  nomine  sancte  et  individue  trinitatis.  Uenzezlaus.  dei  gracia  Quartus 
Rex  Bohemorum.  uniuersis  Christi  fidelibus  tam  moderni  quam  futuri  tem- 
poris  presentes  litteras  inspecturis  sahitem.  Cum  inter  cetera  virtutum 
insignia  quadam  excellencia  speciali  reluceant  opera  caritatis.  ipsis  priraum 
debet  intendere  religio  Christiana.  per  que  muhitudo  «'ratiarum  feliciter 
adauo;etur  ac  post  exilium  luiius  mundi  peregrinantibus  celestis  reg-ni  pa- 
tria  sahibriter  aperitur.  Notum  itaque  sit  omnibus  tam  presentis  quam 
futuri  temporis  Christi  fidehbus.  quod  nos  Wenzezlans  dei  g-racia.  Rex 
Boemorum,  considerato  et  inspecto  diligentius  grauamine  ac  incommodo 
Ecclesie  Lucensis.  que  a  primis  suis  finidamentis  a  nostris  est  progenito- 
ribus  fideliter  erecta  ct  sollicite  promota.  pro  rcmedio  anime  nostre  paren- 
tumque  nostrorum  Regia  liberalitate  ac  muniticentia  donamus  ius  patro- 
natus  ecclesie  de  villa  nostra  que  Primetiz  uulgariter  nuncupatur.  iara 
dicte  ecclesie  Lucensi.     Insuper  et  confnmamus   eidera   auctoritate   Regia 


357 

ius  pationatus  eiusdem  ecclesie  Primetiz.  quod  de  collatione  recolende 
meraorie  patrui  nostri  Wladizlai.  et  fratris  noshi  Premilz.  Marchionum 
Moraule.  cura  omnibus  suis  appenditiis  hucusque  pacifice  posscdit  et  quiete 
quatinus  subsidio  a  nobis  iraj^enso  tara  hilariter  quam  libenter  prenomi- 
nata  possit  Ecclesia  liberius  sub  grauaraine  respirare.  et  fratres  ibidem 
domino  militantes  uberius  sustentari.  Ut  autem  hec  nostra  donatio  et  con- 
firmatio.  qvam  aiTectuose  ac  devote  in  pios  usus  et  iustas  causas  duximus 
convertendam.  rata  et  inuiolata  perpetuo  tempore  perseueret.  ad  euitandum 
et  resecandum  totius  arabi^uitatis  plantarium.  obuianduraque  raalitie  seu 
ig-norantie  horainura.  presentem  nostre  donationis  et  confirraationis  pao;inam 
sigilli  nostri  rauniraine  feciraus  insig-niri.  snbscriptione  nichilorainus  testiura 
adhibita.  qvorura  naraina  in  sequentibus  lideliter  sunt  asscripta.  3lagister 
phylippus.  doraini  pape  legatus.  MaoMster  Herraannus.  minlster  fratrura 
minorura  in  Znoyem.  premilz.  capellanus  sancte  Ivaterine.  Otto  capellanus 
Regis.  Ilelyas  cappellanus  3Iarchionis  3Iorauic.  Cuinadus.  scriba  Brunen- 
sis.  3Iagister  Hylarius.  Bozcho  castellanus  Znohemsis.  Ruto  caraerarius 
Znoherasis  et  Betowensis.  Wirso.  Prostey.  Lupus.  Wilhelmus  pincerna. 
castellanus  in  W^ren  et  frater  eius  Wolframus.  Branizlaus.  Henricus.  filius 
Pribrami.  Hostoy.  Stliephanus  Ungarus.  Sthephanus.  Juuenis  de  Metlovve. 
Heynricus  filius  Pavli.  Wocko  de  Benesow.  nachrade  et  alii  qvam  plures. 
Acta  sunt  autem  in  castro  hec  Znoyeraensi  in  die  beatorum  apostolorum 
petri  et  pauli.  Anno  domini  31.  CC.  XXX.  IX.  Indictione  XII.  Epacta  XH. 
Concurrente  V.  Datum  per.manus  raagistri  Wilhelmi.  Regis  Boemorum 
protonotarii. 

Ex  originali  iu  archivo  ejusdem  monasterii ;  sign.  F.  6. 

CCCVIII. 

Robertus,  episcopus   Olomucensis^  monasterio    Oslowanensi  jus  patronatus 

ecclesie  in  Miroslaw  (Myslice)  cum  decimis  confirmat.    Dl.  in  Zabrdowice, 

VIII.  Kalendas   Septembris,   1239. 

IV(;obertus)  dei  gracia  Olomucensis  Episcopus  vniuersis  Christi  fide- 
libus   hanc    paginam    inspecturis   salutem   in   demino.     Nouerit   vniuersitas 


358 

vestra.  quod  accedens  ad  nos  nobilis  Madona  domina  Marg-areta  cum  libeiis 
filii  sui  scilicet  Harthlebi.  Tomasio  vidclicet.  Ecbardo.  et  Arthlebo  suplica- 
uit  nobis  bumiliter  et  deuote.  quatinus  Monasterio  in  Oslaa  confirmaremus 
ius  patroiiatus  in  Ecclesia  sancfi  Pefri  in  Myvoslau.  et  eidem  ]\Ionasterio 
spiritualia  cum  omni  iure  de  predicta  ecclesia  concederemus.  quod  pro  de- 
uocione.  et  oracionibus  dominarum  de  oslaa  libenter  fecimus.  decimas  dua- 
rum  villarum  Wolchers.  et  podolice.  plenarias  supra  nominato  Monasterio 
similiter  conlirmantes.  Omnes  autem  qui  hanc  nostram  conlirmacionem.  seu 
ipsam  Ecclesiam  aut  eius  dotem.  uel  ministros  ausu  temerario  inuaserint. 
excoramunicamns.  et  dampnamus  ipsos  tradentes  vSatbane  in  interitum.  nisi 
redierint  ad  penitenciam  et  debitam  satisfactionem.  Datum  in  Zab>  rdoAvice. 
VIII.  Kalendas.  Septembris.   Pontificatus  nostri  Anno  XXX.  Nono. 

E.v  originali  iii  archivo  ejusdcni  nionasterii. 


CCCIX. 

PrihislmD  de  Krjzanow^  casfellanus  BrunensiSy    cum  ISibt/Ua    uxore  siia 

conferl  hospifati  s.  ISpirifus  Brunae  eccfesiam  in  Krjzanow  cum  decimis. 

Dafum  Brunae,  III.  Kalendas  Januarii,    l'^39. 

Jrribizlaus  nobilis  vir  de  Crisanoue  et  castellanus  Brunnensis  vni- 
uersis  Christi  lidelibus  hanc  pag^inam  inspecturis  salutem  in  domino.  Diuine 
inspirationis  votum  difFerre  non  debet  effectus,  ne  sancto  pereunte  proposito 
speratum  quoque  premium  subtrahatur.  Diuine  inspirationis  gratia  accensi 
de  consensu  coniug-is  matrimonio  nobis  copulate  Sibille  nomine  nostrorum- 
que  consensu  pro  remedio  anime  nostre  nostroruraque  presentium  et  futu- 
rorum  et  ut  presentis  uite  statu  cum  incoluraitate  nobis  nostrisque  perfrui 
gratia  diuina  concedat,  ad  sustentationem  pauperum  et  recreationem  inlir- 
morum  ad  hospifafe  sancfi  Spirifus  in  Brunna,  quod  a  quodam  prouido 
uiro  Rudfino  nomine,  ciue  Brunnensi  de  consensu  uenerabilis  Ruperti 
Olomucensis  episcopi  et  capituli  sui  et  gloriosi  regis  Bohemie  Wencezlai 
constructum  est,  redditus  nobis  annuatim  soluendos  eidem  suj^radicto  liospi- 
tali  perpetuo  iurc  conferimus  exsoluendos.  Forma  autem  nostre  donationis 
hec  est:  Ecclesiam  iii  Krisanoue  eidem   supradicto  hospitali  pcrpetuo  iure 


359 

conferimus',  et  ad  idem  hospitale  contulimus  decimas  de  omidbus  villis  ad 
ecclesiam  iam  sepedictam  pertinentibus  constructis  uel  in  posteium  con- 
struendis.  De  ecclesiis  autem,  si  que  in  prefato  circuitu  construerentur 
in  j)osterum  de  consensu  supradicti  venerabilis  domini  R.  Olomucensis  epi- 
scopi  ac  capituli  sui,  damus  eidem  hospitali  ius  patrojiatus,  concedendo  tam 
in  cuJtis  terris,  quam  in  noualibus  in  ipso  circuitu  prouentus  omnium  deci- 
marum  de  tlieloneis,  de  piscationibus  lacuum  et  fluminum,  de  lio-nis  ex 
nemore  uendendis  et  sturis  soluendis  ex  denariis  ex  iudiciis  soluendis  de- 
cimas  eidem  hospitali  conferimus  exsoluendas  de  aratris  nobis  pertinentibus 
in  villa  Thuleschic  decimas  inteo^raliter  conferimus  et  dimidium  laneum, 
quod  eo  commodius  possint  decimas  collig^ere.  Insuper  duas  villas  Luscz 
et  Radomilicz  in  plenam  proprietatem ;  preterea  decimas  ville  nastorowicze 
nomine  integ^raliter  eidem  hospitali  ad  sustentationem  i)au|)erum  et  recrea- 
tionem  Infirmorum  perpetuo  condonamus.  Quod  si  aliqua  successorum  no- 
strorum  uel  aliqua  alia  persona  diabolice  inspirationis  instinctu  nostre  do- 
nationis  beneficium  retraxerit  contra  hanc  nostre  donationis  et  decreti 
paginam  ire  uel  aliquam  molestiam  inferre  temptauerit,  auctoritate  domini 
R.  Olomucensis  episcopi  hic  excommunicationi  subiaceat  et  nisi  reatura  suum 
correxerit,  in  extremo  examine  eterne  subiaceat  vltioni.  amen.  Testes 
autem  qui  huic  collationi  interfuerunt  sunt  hii:  dominus  Theodrlcus  abbas 
monasterii  Zabrdouicensis.  Frater  Hermannus  et  minores  fratres.  frater 
Nicolaus  prior  predicatorum  et  frater  Zacharias.  Plebani  hi  ciuitate  Brun- 
nensi:  Baldninus  plebanus  ad  sanctum  Jacobum.  Lutholdus  et  Petrata  de 
sancto  Petro  et  RCaschardus)  scolasticus  ibldem.  Dominus  Ratiborius  de 
Doblin  et  Hartleb  filius  ipsius.  dominus  Cyrho  dapifer  regis.  et  Schastolaus 
frater  ipsius.  Gerhardus  purg;rauius  in  Olomucz.  Boscho  purgrauius  in 
Znoym.  Bohusse  de  Tazzow.  Hortuinus  de  Lusche.  Wignandus  mag-ister 
monete  et  omnes  ciues  Brunnenses  et  alii  quam  plures.  Data  Brunne  per 
manus  notarii  nostri  AVIczkonis  tertio  Kalendas  Januarii  indictione  XHI. 
incarnationis  dominice  anno  millesimo  CC.  quadrao;esimo.  regnante  domino 
nostro  Jesu  Christo,  qui  est  honor  et  gloria  in  secula  seculorum.  Amen. 

Ex  Actis  seciill  XIV.  in  archivo  archiepiscopali  Olomucii. 


360 


CCCX. 


Premysl,    marchio   Moraviae,  nobili  viro    Viclori,    filio  Bludonis,   oh  fidei 

merilum.  nommUas  possessiones  confert  heredikirie,  sub  confirmatione  regis 

Wenceslai.     Actum  in  castro  Pragensi,   1239. 

Iti  nomiiie  Sancte  Trinitatis  et  indiiruliie  vnitatis.  Cuni  principuin 
nonien  iienustent  honor  et  gloria,  et  laudum  condiatur  preconiis,  quociens 
suorum  inuig^ilant  profectibus  nobilium,  ampliori  studio  dare  operam  iustice, 
consulit  equitas,  ut  quicquid  ab  eis  sollemi^niter  agitur  in  largiendis  retri- 
butionibus  pro  fideli  ipsorum  seruicio,  perheiuietur  scripture  memoria,  et 
testium  confirmatione^  per  obliuionem  ne  labatur  uel  euanescat,  roboretur. 
Nouerint  itaque  presentes,  et  sciant  futuri,  quod  ego  Premizl,  dei  gracia 
Marchio  Morauie,  uiro  nobili  Victori,  filio  Bludonis,  ob  fidei  sue  meritum 
et  seruicii  deuotionem  ia  villa  IIuzow  contuli  terras  quatuor,  spectantes 
ad  castrum  Olomucense,  quas  pater  noster  pie  memorie  Ottacarus,  rex  Boe- 
morum,  sibi  contulerat,  dum  adhuc  uiueret,  adiciens  ei  supra  hoc  datum 
terras  duas  Gradicenses  et  duas  uenatorum  iure  possidendas  hereditario.  In 
uilla  uero  Towyr  dicta  superaddidi  tres  terras  eidem,  ad  castrura  Olomucense 
spectantes,  et  alias  trcs,  ad  Gradech  pertinentes  et  ad  mensam  domine  duas 
terras  respectum  habentes  de  uoluntate  mera  domine  Marchionisse.  In  villa 
autem  Sejnitessich  nomine  unam  terram,  spectantem  ad  castrum  Olomucense, 
et  aliam  venatorum  terram.  adiciendo  simul  alleiem  terram  uenatorum  in  villa 
Bukouane  prefato  nobili  contuli  perpetuo  possidenda  in  hereditatem  et  suis 
posteris.  Insuper  quia  necessitati  compassus  mee  obtulit  mihi  duos  dextrarios, 
XXX  ualentes  marcas,  pro  ipslus  tali  dono  recomponsando,  mag"is  autem  pro 
fidelitatis  sue  obsequio,  supra  predictam  omnium  collationem  contuli  quandam 
villam,  Lazi  nuncupatam,  in  ius  hereditarium  sibi  et  se  sequentibus  posteris 
suis.  Sed  quoniam  hec  omnia,  que  de  beneuolentia  principum  et  gracia  larg-l- 
tatis  emanant  dona,  plus  euidentiori  et  manifesta  declaratione  necesse  est 
elucescere,  quatinus  firmitatis  robur  obtineant  aput  eos,  quibus  sunt  collata; 
ad  peticionem  predicti  iam  nobilis  accessi  personaliter  ad  fratrem  meura 
Boemorum  reg-em  serenissimum,  cum  sincera  deuotione  humiliter  ipsius 
regie  raaiestati  supplicando,  quatinus  iunioris  fratris  sui  inclinatus  prccibus 
consensum  prestaret  et  uoluntatem,  ad  lianc  raeam  donationem  confirraandam 


361 

noblli  viro  ^'ictori.  Qiii,  prout  decuit,  celsitudinem  sue  magnificencie, 
regio  affectu  simul  et  assensu  raichi  prestito  ex  fraterna  carltatis  dulce- 
dine  et  peticioni  aiinuit  beni«^ne  uoluntatis  sue  occursu,  et  presentis  scripti 
paginam  re^alis  sui  sio;iUi  appensione  munitam  roborando  effectui  deside- 
rato  mancipauit.  Sed  ne  imposterum  calumpniose  contra  huius  mee  prln- 
cipalis  doiiationis  munus  exliibitum  nobili  meo  Victori  uel  posteritati  ipsius, 
auctoritatis  regie  potestate  confirmatum,  ag-ere  attemptatibus  prestetur  au- 
dacia,  uel  malio^nandi  occurrat  inpulsus  eis,  (jui  bonorura  inuident  profectibus 
et  infrino;ere  acta  principum  nituntur  zelo  inuidie,  ad  sopiondum  omnia, 
si  que  emerserint  huiusmodi  machinamenta  quorumlibet  benoficia  castrorum 
possidentium  et  aliorum  omnium  confutanda  mali«'nande  frandis  astuciam, 
et  silentium  cunctis  iraponendura,  ne  furioso  quodam  impetu  anirai  possint 
oblatrando  iusticie  obuiare,  et  irrita  facere  celcbrata  sollempniter  testium, 
qui  affuerunt,  adnotatione,  et  qui  iiitercesserunt  personaliter  presentia,  et 
qui  circuierunt  tocius  donationis  metas  distino^uendo,  assig^nando,  signis 
confirmando,  iuxta  consiliuin  uirorum  nobiliura,  quibus  desuper  a  deo  datum 
est,  afflueie  discretionis  prouidentia,  confirinaui  in  perpetuum  esse  inuiolata, 
et  permanere  stabilia.  Quod  si  accidontaliter  contingat,  labentibus  homi- 
nibus  in  ino;ressum  universe  cariiis  simul  hoc  labi  in  obliuionem,  per 
scripti  memoriam  uiuat  semper  omnibus  in  recordationem.  Generatio  enim 
preterit,  et  generatio  aduenit,  sicut  est  uoluntatis  diuine;  sed  quod  littere 
declaratur  exaraciono,  leclura  uiuentibus  uiuit,  nec  periinitur  oblinione. 
Uuius  autem  rei  prime  in  villa  Huzow  de  terris,  Victori  per  dorainum 
Marchionem  collatis,  prout  superius  dictura  est,  intercessores  fuerunt,  et 
per  dorainura  reoera  pie  meraorie  Ottacarum  confirmatis  nobilis  uir  Stephanus 
de  Medlow  et  Swezlaus  de  borutow.  li  aput  dorainuin  raarchionem.  Vocco 
filius  Boruth.  et  CerhJi.  llii  autera  huius  donationis  testes;  Bohubico.  Dete- 
ricus.  filius  Gruth.  Ctibor  filius  Predwoy.  Jacobus.  Piotiwen  filins  Zulizlai. 
OnsG  filius  Blud.  Zlawata.  Zpitata.  Super  terris  uero  sibi  collatis  ut  pre- 
dixiraus  in  villa  Towir  et  in  villa  seraitess  .  .  castri  Olomucensis,  quam  de 
Gradech  et  terris  domine  roarchionisse  et  uenatorum,  et  in  villa  Bukouene 
una  terra  uenatorum  isti  intercessores  extiterunt:  Ranocerus  filius  Welen. 
Conradus  de  Plauech.  llii  autem  jierambulatores  terrarum  fuerunt,  et 
assignatores  simul,  et  metarum  distinctores:   Conradus  Camerarius.  Beneda 

46 


362 

uenator.  Zlauata.  Prauona  filius  Wlassin.  Ratibor  de  Belkouich  cum  fratre 
Tworiiiiir.  Prebor  lilius  Ratbmiri.  Werch  prefectus  super  uenatores.  ^'ena- 
tores  auteiu  isti:  Milik.  Queton.  Drao^on.  Budik.  Otrok.  Zmii  villicns  de 
Gradecli.  Jau.  Iloraines  Gradiscenses:  Male  et  Puten.  Caraerarii  castri 
Olomucensis:  Damozlaw.  Sdis.  De  uilla  autera  nuncupata  Lazi  pro  recom- 
pensatione  dextrariorura  duorura,  cjuos  doraino  ^larciiioni  obtulit  in  valore 
XXX  raarcarum  prefatus  nobilis  victor,  isti  fuerunt  petitores.  Vocco  filius 
Boruth.  Oness.  Cerhho.  Et  hii  circuierunt  raetas  ville  certis  limitantes 
sig-nis,  et  eara  A^ictori  assig-nantes:  Spitata  uenator  curiahs.  Zlauata. 
Dirzizlaus  filius  Sudiwoy.  Bun  filius  preborii.  Prauone  filius  Wlassin. 
Prebor  filius  Rathrairi.  Simplices  uenatores:  Srail.  Otrok.  Budik.  Misslik. 
Kueton.  Dragon.  Omuiura  autem  eorum,  que  prenotauimus,  per  dominum 
Marchionem  Victori  collatis  confirmatio  facta  est  per  serenissinuun  Reo;em 
Boemorum,  Wencezlaura,  in  presencia  horum  testium:  Bernardus  Episcopus 
pragensis.  ^lstidruch  burgrauius  pragensis.  Alberfus  de  Zliweu.  Vocco 
subcaraerarius  doraini  reg;is.  Pakozlaus  mao;nus.  Milich.  Ydik  filius  31ilich. 
Ratibor  de  Deblin.  Ranozer  filius  Welen.  Oness  filius  Bludonis.  Conradus 
de  plauech.  Moyech.  Beneda  uenator.  Ranozerus  de  plauch.  Acta  sunt 
autem  hec  Auno  dominice  incarnationis  3Iillesimo  CC.  XXX.  IX.  in  Castro 
prag;ensi,  et  re«;io  confirmata  sigillo,  et  doraini  Marchionis  siofilli  appen- 
sione  munita.     Datura  per  manum  Wilhalmi,  notarii  domini  reg^is. 

E.\  originali  in  archivo  monasterii  Gradicensis. 

CCCXf. 

Rohevtm,   ephcopus    Olomvcensis,   monasterio    Tisnowicensl   confirmal  jus 
palronaius  ecclesiae  s.  Wenceslai  in  Tisnowice.   Aclum  in  Bruna,  1239. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Rubertus  dei  gracia  Olo- 
mucensis  episcopus.  A'niuersis  Christi  fidelibus  hanc  pao;inam  inspecturis 
salutem  in  domino.  Nouerit  presens  etas  et  successura  posteritas,  quod 
nos  ad  peticionem  illustris  Regis  Boemie  AVeucezlai  et  fratris  sui  Premizet. 
illustris  Marchionis  Morauie,  necnon  et  serenissirae  domine  nostre  Reg-ine 
Consfancie    confirmauimus.  ius   patronatus   in   ecctesia   sancti    Wencezlai  in 


363 


Tussnowicz  raonasferio,  qiiod  iiocatur  porta  celi  ibidem  constructo  ad  usus 
monialiura  ordinis  Cysterciensis  domino  inibi  seruientibus  cum  omnibus  suis 
appcniilciis,  villis,  laneis,  decimis  plenis,  pratis,  siluis:  volentes,  ut  per  ea 
bona  deinde  claustrum  eleuetur  largius  et  ditetur.  Quo  facto  item  petiuit 
a  nobis  domina  nostra  dicta  Reg-ina,  quatenus  claustro  prelibato  confirma- 
remus  nostra  dispensacione  decimas  eciara  omnium  suarura  ecclesiarum  iam 
habitarura,  et  habendarum,  ut  essent  dominaruin  antedictarura  usibus  perpetuo 
profuture;  quod  et  libenter  feciraus  propter  ipsius  Re^ine  specialera  dileccio- 
nem  et  deuocionera  earundem  raonialiura  et  oraciones.  Sacerdotibus  tamen 
ipsarum  ecclesiarum  prebendam  sulTicientem  nichilomiiuis  ordinantes:  Omnes 
autera  qui  hanc  nostrara  confirraacionera  seu  ipsas  ecclesias  aut  earum  dotes 
uel  rainistros  ausu  teraerario  innaserint,  excoramunicaraus  et  damnamus, 
ipsos  traden(es  Sathane  in  interitum,  nisi  redierint  ad  penitenciam,  et  debitam 
satisfaccionem-  In  huius  rei  roboracionem  presentem  pag^inam  nostro  sig-illo 
insigniuimus  coram  testibus,  quorum  noraina  sunt  hec:  Dorainus  Hartman- 
nus  abbas  de  A\'elegrad.  Dominus  Theodricus  abbas  de  Zaberdowiz. 
Dominus  Gerlacus  abbas  de  Gradiss.  Nicolaus  archidiaconus  Brunnensis. 
Stizlaus  prepositus  ibidem.  Chunradus  notarius  Brunnensis.  Marchquardus 
plebanus  de  Ywansic.  Magister  Hylarius.  I*reduoi.  Jeroniraus.  Johannes. 
Schedron,  cappellani  doraine  Rcgine.  Vlricus  prepositus  in  Ozla.  Nobiles 
terre:  Dominus  Pribizlaus.  Ratiborius.  Gerhardus.  Stiborius.  Parduz.  Zudi- 
rairus.  Cyrho.  Schaztolaus.  Buno.  Beneda.  Milotha.  Nynko.  Styborius  de 
Lipnik.  Acta  sunt  hec  in  Brunna  anno  gracie  MCCXXXIX.  Pontificatu» 
nostri  anno  XXXIX. 

Ex  orijrinali  confirmatioue  regis  Otakari  a.  i2o5.  ejusdem  monasteriL 

CCCXII. 

MeskOy  dux  de  Opol,  ordini  s.  ^oannis  in   Grobnig   et  Makow  liberfafem 
sortibus  ,^Chischi'^  in   castro   Koscl  concedit.     1239. 


In  nomine  domini  nostri  Jhesv.  christi  filii  sancte  virginis.  Marie. 
Amen.  Ego  Mesco  filius  Kazimiri  dux  de  terra.  Opoliensi.  Notum  facio 
tam    presentibus    quam    futuris   christi    fidelibus.   quod   coram   rae.   et  meis 

46- 


364 

baronibus  et  curlallbus  mehis.  Comes  Goszlaws  de  predio.  yodloimich. 
cum  filiis  suis.  coiitulit  ospitali  sancti  Johannis  domui  de  Grobnic.  ipsam 
domum  magistro.  Bogvsa  in  Grobnic.  regente.  et  aliam  domum.  in  Macov 
fratre.  Potrcone  regente.  Sortes  quas  habvit  eastro.  Qvosle.  que  uocantur. 
Chischi.  et  eg;o  dux  Mesco  pro  salute  mea  et  pro  anima  patris  mei.  Kazi- 
miri.  contuli  eisdem  sortibus  plenariam  libertatem.  a  prouocaclone.  coram 
castro.  et  a  Strosa.  et  a  stan.  et  a  prevod  rcnte  mee.  contuli  eciam  els  in 
eisdem  sortihii^i  tabernam.  et  fluuio  qul  vocatur.  Odra.  clavsuram  percuti. 
ut  domus  habeant  piscium  habundanciam.  Cvius  rei  testes  sunt  hi.  Andreas. 
Palatinus.  Predborlus.  ivdex  curie.  Nicholavs  mlles.  Yaxo.  castellanus  de 
Rosech.  Vernerus  castellanus  de  Qvosli.  Semiianus.  castellanus  de  Ratibor. 
Johannes.  castellanus  de  Tesin.  Otto  subcamerarius.  iHotco  subpincerna. 
Pribislaws.  subdapifer.  Wisslaws.  subvenator.  3Iarcus  frater  eius.  Andreas 
saba.  Bertoldus  Jacobus  frater  eius.  Hivalo.  canonicus  de  Qvosle.  Boce- 
porius.  notarius  curie.  Johannes  sacerdos  curie.  Albertus  sacerdos  curie. 
Jaroslav  miles.  Actum  ab  incarnacione  domini  nostri  Jhesv  christi  JMille- 
slmo  CC.  XXX.  Nono.  Principatus  nostri  Anno  primo.  -|-. 

Ex  originali  in  archivo  Melitensium  Pragae  —  in  Actis   conimendae 
Groebnicensis. 

CCCXIII. 

Gregorius  papa  IX.   ahbati   Gradicensi  et  priori   Daubrawnicensi  mandaf, 

ut  Olomucensis  episcopi  cessionem  officii  sponfaneum  i^ice  ApostoUci  recipiant. 

Dulum  Lateranif  XVI.  Kulendus  Februarii,    iJi40. 

Cjrreg-orius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  filiis  .  .  Abbati 
de  Grudis  Preraonstratensis  ordinis  et .  .  priori  de  Duhraruk  (sic)  Olomu- 
censis  diocesis  salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Usque  in  senectam 
et  senium  vcnerabilis  frater  noster  .  .  Olomucensis  episcopus  iam  perductus, 
prudenter  a^noscens  dei  mlsericordiam  in  flas^ellis,  et  attendons,  quod  et 
insanabili  sicut  crcditur  infirmitato  «;rauatus  nec  non  et  confractus  senio 
pastorale  noquit  olficium  ut  oxpedit  adimplere;  nobis  per  suas  literas  hu- 
militer  supplicauit,  ut  cum  oneri  pastoralis  ofl^icii  cedere  sit  paratus,  cessio- 
nem   eius  recipere  curaremus.     Ue   vestra   itaque   circumspectione  plenaui 


365 

iii  domirio  fiduciam  obtinentes,  mandamus  quatenus  recipiatis  ipsius  cessio- 
nem  spontaneam  vice  nostia,  et  ad  cedendum  auctoiitate  nostra  cogatis 
eundom,  si  forte  ipsum  contjngeret  penitere.  Datum  Laterani,  XVI.  Ka- 
lendas  Februarii.     Pontificatus  nostri  anno  XIII. 

E  Regesto  Gregorii  papae  IX.  anni  XIII.  ep.  206.  in  Tabular.  Vaticanis. 


CCCXIV. 

Wenceslaus,   rex   Boemiae,   monasterio    Zabrdowicensi   molam   adjacentem 
cum  nonnullis  pertinentiis   confert.     Datum   Brunae,  XVII.  Kalendas 
t  Junii,   1240. 

In  nomine  Jesu  Christi.  Amen.  Wonceslaus  miseratione  diuina  quartus 
rex  Bohomio,  monastorio  gioriose  virginis  3Iarie  in  Zaberdouic%  \n  per- 
petuum.  Dio;num  ost,  et  rationi  consentaneum,  viros  religiosos  fidei  dome- 
sticos,  charitatiuo  douolionis  studio  promouoro,  ac  per  ipsorum  indigontiam 
loca  venorabilia  oculo  misoricordie  inluori.  Xouerit  itaque  prcsens  etas, 
ac  futura  posteritas,  quoniam  pro  romedio  animc;  nostre,  ac  progenitorum 
nostrorum  monastorio  piissime  Doi  oenitricis  Marie  in  Zabrdouicz,  molen- 
dinum  quoddam  oidom  claustro  contig^uum,  quod  aliquando  Darenonis  ex- 
titerat,  cum  omnibus  attinentiis,  ao^ris,  piscatione  et  aqua,  vsque  ad  aliud 
molondinum  cuiusdam  Mikul  nomino,  iure  porpetuo,  ac  hereditario  rauni- 
ficentie  roo;aiis,  liiiaii  liberaiitate  contulifnus.  Vt  autem  donatio  pretaxata, 
rata  et  inuiolabilis,  perpetuis  temporibus  pcrseueret,  presentom  pao;inam 
sigilli  nostri  munimine  duximus  insioniri,  testium  nihilominus  subscriptione 
adhibita,  quorum  nomina  in  soqnontibus  oxprimuntur.  Nicolaus  iudex  Bo- 
hemie.  Albertus.  Nachepluk.  Bohuslaus.  Radim.  Boruta.  Pribislaus  castel- 
lanus  Brenensis.  31ilich  camerarius.  Ydik.  Zlaibor.  Ratibor  castollanus  de 
Gradoz.  Cyrho.  Castolovv.  Wecen.  Budislaus.  Ones.  Victor.  Bludo.  Zbitata. 
Bohubudo.  Rutho  camerarius  Znoymensis.  Bosco  subcamerarius.  Wilhalmus. 
Lupoldus.  Wluramus.  Proztey.  Gorardus  castollanus  Olomucensis.  Prodbor. 
Pribizlaus.  Wirhoslaus.  Wers.  Welen.  Leo.  Dobes.  Leo.  Carol.  Bonek. 
Gerlacus  abbas  Gradicensis.  Joannes  abbas  Lucensis.  Ambrosius  pre- 
positus    Cunicensis.    Arnoldns    abbas    Trebicensis.    Robertus    prior   Luto- 


^66 

uiislensis.     Acta  sunt  hec  aiino  gratie  M.  CC.  XL.  Iiidictioiie  XIII.   Datuin 
Briine  per  luanus  Wilhehni  notarii  XVII.  Kalendas  Janii. 

Ex  Annalibiis  Zabrdowicensibus  Mss.  in  registratura  c.  r.  Gubernii. 

cccxv. 

Gregorius   papa  IX.  hospUali  sancti  Spiritus  ante  Brunam  jus  pafronatus 

ccclesiae  in   Krjzanow  nec  non  alias  possessiones   con/irmat.     Datum 

Laterani,  XVI.  Kalendas  Junii,    1240. 

Cirregorius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  filiis  magistro  et 
fratribus  hospitalis  s.  spirifus  in  Rrunna  Olomucensis  diocesis  salutem  et 
apostolicam  benedietionem.  Sacrosancta  Romana  ecclesia  deuotos  et  hu- 
miles  filios  ex  assuete  pietatis  officio  propensius  dilig^ere  consueuit.  et  ne 
prauorum  hominum  molestiis  agitentur  eos  tamquam  pia  mater  sue  protec- 
cionis  munimine  confouere.  Eapropter  dilecti  in  domino  filii  vestris  iustis 
postulacionibus  g^rato  concurrentes  assensu.  personas  vestras  et  locum  in 
quo  diuino  estis  obsequio  mancipati  cura  oranibus  bonis.  que  irapresencia- 
rum  racionabiliter  possidet.  aut  in  futurum  iustis  modis  prestante  domino 
poterit  adipisci.  sub  beati  Petri  et  nostra  protectione  suscij)iraus.  Specia- 
liter  autem  ius  patronatus  ecclesie  de  Crissanowe.  quod  diocesani  episcopi 
et  capituli  sui  accedente  consensu  canonice  proponitis  vos  adoptos  de  Ltucz 
et  de  Radomilicz  villas  curtem  iuxta  Brunnara.  vineas  possessioncs  redditus 
necnon  libertates  et  immunitates  secularium  exaccionum.  a  carisyinio  in 
ehristo  filio  nostro  illushi  rege  Boemie  vobis  et  vestro  hosj)itaIi  pia  et 
prouida  deliberacione  concessas  prout  in  eiusdem  litteris  confectis  exinde 
dicitur  plenius  contineri.  et  alia  bona  vestra  sicut  ea  omnia  iuste  ac  paci- 
fice  obtinetis.  vobis  et  per  vos  ipsi  hospitali  auctoritate  apostolica  confir- 
raamus  et  presentis  scripti  patrocinio  coramunimus.  Nulli  er«;o  oranino  ho- 
minura  liceat  hanc  paginara  nostre  protectionis  et  confirmacionis  infring-ere. 
uel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si  quis  autera  hoc  attera|)tare  presumpscrit 
indignationem  omnipotentis  dei  et  beati  Petri  et  Pauli  apostolorum  eius  se 
uouerit  incursurum.  Datum  Laterani  XA I.  Kalendas  Junli.  Pontificatus 
nostri  anno  quartodecirao. 

E  vidimatioiie  ab  atino   1416.  in  arciuvo  Melitcnsium  Praaae. 


387 

CCCXVI. 

Wenceslaus,  rex  Boemiae,  monasferlo    Tisnowicensi  ad  inslaniiam   mafris 

suae   Consfanfiae  in  frafris   sui  Premysl,   quondam   marchionis   Morariae, 

ibidem  sepulfi  animae  remedium   circuifum  Krnow  in  Holasicensi   disfricfu 

confert.     Df.  Brunae,   V.   Kalendas  Maji,    1340. 

lii  nomine  sancte  trinitatis  et  indiuidue  unitatis.  Amen.  Wencezlaus 
diuina  clementia  quartus  rex  Boemie,  monasterio  gloriose  uirginis  Marie 
in  Tusnowixe  inpeipetuum.  Quoniam  per  uirtutum  insignia  et  karitatis  opera 
in  pereg-rinatione  huius  seculi  supernam  Iherusalem  deberaus  inquirere, 
summopere  nobls  satag-endum  est,  ut  uitam  actiuara  cum  Martha  gerentes 
eis  temporalia  ministremus,  qui  sedentes  ad  pedes  doraini  eleo-erunt  partera 
optiraam  cum  3Iaria,  quatinus  ipsi  nostris  subsidiis  temporalibus,  et  nos 
eorum  oracionibus  alterutrum  adiuueraus.  Vniuersis  itaque  Christi  fidelibus 
presentibus  et  posteris  huius  scripti  copiam  habituris  presencium  exhibicione 
duximus  declarandum,  quoniam  ad  honorem  gloriose  uirginis  dei  genitricis 
Marie,  nec  non  ad  preces  et  instanciam  illustris  raatrone  doraine  ac  matris 
nostre  Consfanfie,  quondam  Regine  Boemie,  nonolle  ipsius  plantationi, 
monasterio  uidelicet  in  Tvsnovvice  circuifum  quendam  in  disfricfu  Hofas- 
censi,  Kyrnow  uulgarifer  nuncupatmn  cum  omnibus  appendiciis  suis,  willis, 
agris,  pratis,  slUiis,  (lurainibus  et  aliis  cultis  siue  incultis,  quocunque  no- 
mine  censeantur,  regie  liberalitatis  raunificontia  perpetuo  ac  hereditario 
iure  contuliraus  hilariter  ac  libenter;  et  hoc  feciraus  precipue  pro  reraedio 
anime  fratris  nostri  Premizl  clare  memorie  quondam  illusfris  marchionis 
Moratnne,  cuius  corpus  in  prenominafo  monaslerio  requiescif,  ut  relig;iose 
persone  tam  feraine,  quara  viri  sub  regula  raonastica  ibidem  domino  famu- 
lantes,  ob  huiusmodi  memoriale  ipsum  una  nobiscum  ac  progenitoribus 
nostris  suarum  orationum  participes  faciant  et  consortes.  Vt  autem  super 
donatione  prescripta  tocius  inpugnationis  matoria,  et  dubitationis  scrupulus 
omnimodo  precidatur,  ac  Reg-ie  liberalitatis  titulus  inuiolabili  robore  muni- 
tus  perpetuo  persouoret,  presontem  paginara  sigilli  nostri  raunimine  duximus 
insigniri.  Testiura  subscripcione  nichilorainus  adhibita,  quorum  nomina  in 
sequentibus  annotentur.  Gerhardus  burcrauius  Oloraucensis.  Milische  et 
fratres    eiuSj    Idik    et    Slauiborius.     Zpitata.    Predborius.    Ratiborius    de 


368 

Peblin  et  filll  ipsiiis  Hartliebus  cum  Jance.  Pribizlaus  de  3Ialoraence. 
Cyrho  et  frater  ipsius  Schaztolow.  Nahrad.  Wurchozlaus.  Wiecen  iudex 
Brunnensis.  Rirao.  Karolus  et  frater  ipsius  Benco.  Boscheco  burcrauius  in 
Znoym.  Proztei.  Hruto  camerarius  Betowiensis  et  Ziioymensis.  Budis  de 
Budisovv.  Budizlaus  et  frater  ipsius  Zawisse  de  Tazzov.  Bohusse  et  Bi- 
znata.  ipsius  frater.  Ztiborius.  Gallus.  Zobezlaus.  Jaros  de  Boeraia.  Erken- 
breht  burcrauius  de  Starkenberch  cura  filio  suo.  Acta  sunt  hec  anno 
gratie  3IilIesimo  CCXL.  Indictione  XHI.  Datum  Brunne  per  manum  Wil- 
halmi  notarii  V.  Kalendas  Maii. 

Ex  orijrinali  in  arcliivo  c.  r,  aiiJico  Vindobonae. 


CCCXVII. 

Gregorius  papa  IX.  ordini  frafrum  praedicatorum  indulget,  ut  commissiones 

causarum  et  sententiarum  executiones  recipere  non  teneantur.    Datiim 

Laterani,  IV.  Nonas  Julii.j    1840. 

Gre^orius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  filiis  .  .  mag;istro 
et  fratribus  ordinis  predicatorura.  Salutem  et  apostolicam  benedictionem. 
Quieti  vestre  providere  uolentes.  auctoritate  uobis  presentiura  indulo^eraus. 
ut  coraraissiones  causarum  uel  sententiarum  executiones.  a  sede  apostolica 
uel  deleg-atis  eius  seu  a  quibuslibet  aliis  factas  uobis.  sine  uestra  non 
tenearaini  recipere  uoluntate.  nisi  in  litteris  apostolicis  de  concessione 
huiusmodi  mentio  habeatur.  NuHi  ero;o  oranino  hominum  liceat  hanc  paginam 
nostre  concessionis  infringere  uel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si  quis  autem 
hoc  atteraptare  presurapserit  indig-nationera  omnipotentis  dei.  et  beatorum 
Petri  et  Pauli  apostolorura  eius  se  nouerit  incursurum.  Datum  Laterani 
IIII.  Nonas  Julii  Pontificatus  nostri  anno  quartodecimo. 

Ex  originali  ia  archlvo  conventus  Olomucensis. 


369 

CCCXVIII. 

Gregorius  papa  IX.  ordini  praedicatorum  indulget,  ut  in  ordinem   intrare 
volentibus  absolutionem  latae  in  eos   senlentiae  impendant.     Dt.   Laterani, 

IV.  Nonas  Julii,   1240. 

Ijrreoforiiis  episcopas  seruus  seruoruiu  dei.  Dilectis  filiis  .  .  magistro 
et  prioribus  ordiuis  predicatoruin.  8alutem  et  apostolicaui  benedictionem. 
Auctoritate  uobis  preseutium  indujo-emus.  ut  si  conti;^erit  aliquos  ordinis 
uestri  reli^ionem  intrare  uolentes.  in  canonem  late  sententie  incidisse.  ne 
pium  eorum  propositum  possit  ullatenus  impediri.  si  eos  ad  sedem  aposto- 
licam  laborare  oporteat.  eis  absolutionis  benelicium  impendatis.  dummodo 
dampna  passis  et  Iniuriam  fiatisfaciant  competenter.  nisi  forte  usque  adeo 
grauis  fuerit  et  enormis  eorum  excessus.  quod  sint  merito  ad  sedem  apo- 
stolicam  tran.smitendi.  Nulli  ero^o  omnino  hominum  liceat  hanc  pa^inam 
nostre  concessionis  infring^ere.  uel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si  quis 
autem  hoc  attemptare  presumpserit.  indignationem  omnipotentis  dei  et  bea- 
torum  Petri  et  Pauli  apostolorum  eius  sc  nouerit  incursurum.  Datum 
Laterani  IIII.  Nonas  Julii.  Pontificatns  nostri  anno  quartodecimo. 

E.x  origiuali  ibidem. 

CCCXIX. 

Gregorius  papa  IX.  mandat,  ut  fratres  praedicatores  ab  ordine  discedentes 
et  propter  hoc  ipsum  excommunicati  ab  omnibus  evitentur.  Datum  Laterani, 

IV.  Notlas  Julii,    1340. 

Cjrreg^orius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  A^enerabilibus  fratribus 
archiepiscopis.  et  episcopis.  et  dilectis  filiis  abbatibus.  prioribus.  decanis. 
prepositis.  archipresbyteris.  archidiaconis.  et  aliis  ecclesiarum  prelatis  ad 
quos  littere  iste  peruenerint.  Salutem  et  apostolicam  benedictionem.  Cum 
dilectorum  filiorum  .  .  mao;istri  et  fratrum  ordinis  predicatorura  precibus 
inclinati  per  nostras  inhibuerimus  litteras  ne  quis  post  professionem  eldem 
ordini  factam.  ab  ordine  ipso  sine  sui  prioris  discedat  licentia  et  disce- 
dentem  absque  cautione  communium  litterarum  .  .  prioris   et  fratrum  ipso- 

47 


370 

rum  auctoritate  alicuius  priullegii  ab  apostolica  sede  indulti  nullus  audeat 
retinere.  ^"niuersitati  uestre  per  apostolica  scripta  luandantes.  quatinus 
quoslibet  contra  inhibitionem  nostram  ab  ipsorum  fratrum  ordine  discedentes 
et  propter  hoc  excommunicatos  ab  ipsis  usque  ad  satisfjictionem  condignara 
arcius  euitetis.  et  faciatis  ab  omnibus  euitari.  NuUi  erg^o  omnirto  hominum 
liceat  hanc  pag-inam  nostre  inhibitionis  infringere.  uel  ei  ausu  temerario 
contraire.  vSiquis  autem  hoc  attemptare  presumpserit.  indignationem  orani- 
potentis  dei  et  beatorum  Petri  et  Pauli  apostolorum  eius  se  nouerit  in- 
cursurum.  Datum  Laterani  IIII.  Nonas  Julii.  Pontificatus  nostri  anno 
quartodecimo. 

Ex  originali  ibidem,  .  ».<«'■. 


cccxx. 

Robertus,   episcopus   Olomucemis,   confirmat  hospituU  sancti  Spiritus  ante 

Brunam  possessionem    ecclesiarum    in   Krjianow  et  in  Slarowice.     Datum 

apud  Zabrdoirice,  IV.  Nonas  Julii,    1240. 

xVubertus  dei  g;ratia  Olomucensis  episcopus  oranibus  Christi  fidelibus 
presens  scriptum  inspecturis  salutem  in  Domino.  Quanto  maius  est  g^audiura 
Christi  pauperibus,  cum  eis  gratia  solacii  aliquarura  rerura  irapenditur  et 
suis  necessitatibus  misericorditer  subuenitur,  tanto  id  facienti  salubrius  et 
retributori  omniura  bonorura  acceptius  pro  certo  credimus  et  speramus. 
Vnde  noscat  tara  presens  hominura  etas,  quam  in  Christo  successura  poste- 
ritas,  quod  nos  ecclesias  in  Krisanov  et  in  Strasouiz;  quas  vir  honestus 
Pribizlaus  nomine  supanus  cum  sua  coniuge  Sibilla  nomine  diuino  nutu 
excitati  non  solura  pro  sua,  uerura  et  suorum  predecessorura  ac  successo- 
rura  et  oraniura  tideliuni  tam  viuorura  quara  etiam  defunctorum  salute  ad 
hospitale  in  Brunna  in  honore  s.  Spiritus  fabricatum  obtulerunt  et  decimas  de 
cunctis  villis  edificatis  et  edificandis  ad  Krisanov  et  in  Strazouiz  per- 
tinentium  et  etiam  ecclesias  edificatas  et  etiam  edificandas  in  eadem  here- 
dilate  et  aliquas  villas  proprie  datas  ad  petitionem  predictorum  P.  et  S. 
auctoritate  episcopatus  nostri  confirmaraus.  Rei  huius  tcstes  sunt:  Esau 
canonicus  et  alii  canonici  Olonmcensis  chori.   Nicolaus  et  Radislaus  archi- 


diaconi  et  alii  prelati.  Abbas  de  Zaberdouiz  Dytricus.  prior  predicatorum 
Nicolaus.  senior  fratrum  minorum  frater  Hermannus.  Dominus  Gerhardus 
purcfrauius  in  Olomucz  et  filius  eius  Bosclio  purgrauius  in  Znoyma.  do- 
minus  Ratiborius  et  filius  eius  dominus  Hartlibus  purgrauius  in  Brunna  et 
dominus  Cyrho.  Datum  anno  31.  CC.  quadragesimo.  Quarto  Nonas  Julii 
aput  claustrum  Zabrdouicz  pontificatus  nostri  absque  duobus  XL.  anno. 
Ex  Actis  sec.  XIV.  in  archivo  archiepiscopali  Olomucii. 

CCCXXI. 

Gregorms  papa  IX.  fratribus   ordinis  praedicaforum  inhibet,  ne  qiiis  post 
professionem  ab  ordine  discedat.  Dt.  JLateraniy  III.  Nonas  Julii,  1 240. 

Grregorius  episcopns  seruus  seruomm  dei.  Dilectis  filiis  .  .  magistro 
et  fratribus  ordinis  predicatorum.  Sahitem  et  apostolicam  benedictionem. 
Cum  paupertatem  et  uitam  profiteamini  regularem.  insistentes  ex  pio  quem 
uobis  dominus  inspirauit.  alfectu  euangelizationi  uerbi  dei  quo  populus 
christianus  numero  et  merito  ampliatur.  auctoritate  presentium  inliibemus 
ne  quis  post  ordinis  uestri  professionem  ab  ordine  ipso  sine  sui  prioris 
discedat  licentia.  discedentem  uero  absque  cautione  litterarum  nostrarum 
auctoritate  alicuius  priuilegii  ab  apostolica  sede  indulti  nullus  audeat  retraere. 
NuIIi  erg^o  omnino  hominum  liceat  hanc  paginam  nostre  inhibitionis  infrin- 
^ere  uel  ei  ausu  temerario  contraire.  Si  quis  autem  hoc  attemptare  pre- 
sumpserlt.  indicjnationem  omnipotentis  dei.  et  beatorum  Petri  et  Pauli 
apostolorum  eius  se  uouerit  incursurum.  Datura  Laterani  l\\.  Nonas  Julii. 
Pontificatus  nostri  anno  quartodecimo. 

Ex  originali  conventus  Olomucensis, 

cccxxu. 

Gregorius  papa  IX.  fratribus  ordinis  praedicaforum  indulget,  ut  ad  officium 

correctionis  et  visitationis  aliorumi'e  impendendum  non   teneantur.     Datum 

Laterani,  pridie  Xonas  Jutii,  1240. 

Ijrre^orius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  Dilectis  filiis  .  .  Magi- 
stro  et  fratribus  ordinis  fratrum  predicatorum.  Salutem  et  apostolicam  bene- 

47- 


378 

dictionem.  Inspirationis  diuinc  gratia  faciente.  uos  quos  in  luce  gentium 
dei  sapientia  dedisso  dinoscitur  ad  hoc  continuis  desudatis  alTectibus.  ut 
spiritualem  consequendo  letitiam  que  per  quietem  contemplationis  acquiiitur 
et  predicationis  sacre  studium  obtinetur.  sic  decurratis  presentis  uite  spa- 
tium.  quod  annuente  Jesu  Christi  clementia.  uobis  tandem  ac  proximis 
proueniat  gloria  perpetue  claritatis.  Digne  ig-itur  quia  per  ea  que  uobis 
a  sede  apostolica  committuntur  principahs  uestrl  propositi  noinuniquam 
executio  impeditur.  et  non  modicum  saluti  detrahitur  animarum  auctoritate 
uobis  presentium  indulgemus.  ut  ad  correctionis  seu  uisitationis  officium 
monasteriis  uel  ecclesiis  iuqiendendum.  necnon  ad  executiones  causarum.  et 
denuntiationes  excommunicationum  procedere  uel  recipere  curam  monialium 
seu  religiosarum  quarumlibet  nulli  fratrum  uestrorum  decetero  per  litteras 
apostolicas  teneantur  nisi  expresse  de  hac  indulo;entia  fecerint  mentionem. 
Nulli  erg^o  omnino  hominum  liceat  hanc  pa^inam  nostre  concessionis  in- 
fringere.  uel  ei  ausu  temerario  contraire.  Siquis  autem  hoo  attemptare 
presumpserit  indignationem  omnlpotentis  dei  et  beatorum  Petri  et  Pauli 
apostolorum  eius  se  nouerit  incursurum.  Datum  Laterani  II.  Nonas  Julii. 
Pontificatus  nostri  anno  quartodecimo. 

Ex  orjginali  ibidem. 


CCCXXIII. 

Wenceslaus,  rex  Boemiae^  monasterio   Oslowanensi  capellam  ajmd  Novam 
ecclesiam   constilutam   confert.     Acta  apud  Vamik,  pridie  Kalendas 

Julii,    1240. 

Wencezlaus  dei  gratia  quartus  Rex  Boemie.  Vniuersis  tam  pre- 
sentibus  quam  futuris  hos  apices  inspecturis.  in  salutis  auctore  salutem. 
Actiones  que  ratione  pietatis  cono;rue  ac  iuste  fiunt  ex  deuocione  pro  Christo 
ut  stabiles  ac  firme  permaneant.  necessarium  et  decens  est  ut  scripti 
memoria  ad  repressionem  tocius  calumpnie  confirmentur.  Hinc  est  quod 
significandum  duximus  vniuersis.  quod  nos.  capellam  apud  Nouam  Ecclesiam 
constitulam.  claustro  in  Ozlawan  iure  nostri  patronatus  contulimus  perpe- 
tualiter  possidendam.  iure  perhenni  eidem  confirmantes  eandem.     lu  cuius 


373 

rei  euidentiara  et  perpetuam  pretaxate  donationis  firmitatem.  presens  scri- 
ptum  sio;illl  nostri  karactere  iussimus  insigniri.  Acta  autem  sunt  liec  Anno 
dominicp  incarnationis  ]>IiIlesimo.  CC.  XL.  XIII.  Indictione  apud  Camik 
per  manum  Notarii  A^ilhelmi  pridie  Kalendas  Julii. 

Ex  originali  ejusdem  monasterii. 

CCCXXIV. 

Capifulum  Olomucense   ratihahet  confirmafionem   Roherfi  episcopi  hospitali 

$ancti  Spirifus  anfe  Brunam  super  eccfesiis  in  Krjianow  et  in  Sfarowice. 

Daftim  Olomucii,  IV.  Nonas  Augusfi,    1*^40. 

lyonuentus  canonicorum  Olomucensis  cleri  omnibus  Christi  fidelibus 
presens  scriptum  inspecturis  orationum  obsequium.  Noscat  presens  homi- 
num  etas  et  in  Christo  successura  posteritas.  quod  nos  ex  consilio  de 
communi  capltulo  ecclesias  in  Crizanow  et  in  t^farowicz  et  decimas  de 
cunctis  villis  edificatis  et  edificandis  traditas  a  viro  honesto  Pribyslao  no- 
mine  supano  et  coniuo;e  sua  Sibilla  noraine  ad  hospitale  in  Brunna  in 
honore  sancfi  Spirifus  fabricatum.  quas  venerabilis  pater  noster  Olomu- 
censls  episcopus  Rubertus  dei  g;ratia  noraine  ad  petitionem  predictorum 
P.  et  S.  confirmauit  et  nos  communi  auctoritate  capituli  Olomucensis  fir- 
miter  confirmamus,  ad  testimoniura  fratrura  nosfrorum  Johannis.  Dytrici. 
Esav.  3Ioysen.  Radslai  et  Nicolai.  Datum  anno  3IilIesimo  CCXL  in  Olo- 
mucz  IIII.  nonas  Augusti. 

Ex  originali  in  archivo  Melitensium  Pragae. 

CCCXXV 

WenceslauSy   rex  Boemorum,  Ulrico  Nigro  et  ejus  fratribus,  Brunensibus 

civibus,  confirmat  possessionem  quafuor  mansorum  in  Menice  et  Pohoielice. 

Dafum  Brunae,  mense  Augusfo,    1240. 

In  noraine  doraini  araen.  Nos  Wencezlaus  dei  gracia  rex  Boemorum 
quartus,  omuibus  presentium  noticiam  habituris  in  perpetuum.  Cunctis  ista- 
rum  testimonio  tam  presentibus,  quam  futuris  fieri  volumus  raanifestum,  quod 


374 

iios  considciantes  grata  et  accepta  seruicia  fidplium  ciuiuni  nostrorum 
Brunnensium.  Olrici  Nigri  et  fratrum  eius,  que  nostre  celsitudiiii  exhibue- 
runt  incessanter,  duos  mansus  in  Menisy  et  duos  in  Pohorelix-  eo  iuie, 
quo  a  fratre  nostro  clare  memorie  Marchione  Morawie  ipsos  quiete  et 
pacifice  possederunt,  de  speciali  g^ratia  contulimus  cum  suis  attinentiis;  vo- 
lentes  eosdem  cum  suis  heredihus  possessionibus  prefatis  absque  fi;rauamine 
quolibet  et  impedimento  gaudere.  Presenti  nichilominus  statuentes  edicto, 
ne  quis  heredum  aut  successorum  nostrorum  hanc  nostre  donacionem  excel- 
lencie,  quam  predictis  ciuibus  nostris  et  eorura  heredibus  perpetuo  possi- 
dendam  presentibus  confirraamus,  irritare  debeat,  aut  in  ipsorum  preiudicium 
et  grauamen  de  ipsa  quicquam  immutare,  sed  semper  ipsam  ratam  et  in- 
iiiolabilem  conseruet  per  omnia,  vt  est  iustura.  Voluraus  eciara  et  irre- 
uocabiliter  statuiraus,  ne  prefatos  ciues  nostros  quisquara  de  personis  eccle- 
siasticis  vel  mundanis  in  possessionibus  prenotatis  irapedire,  raolestare  uel 
perturbare  presuraat.  In  huius  itaque  regie  donationis  et  confirraationis 
euidenciara,  presejitis  priuilegii  paginara  prescriptis  ciuibus  nostris,  cum 
testimonio  subscriptorura  duximus  exhibendam,  nostrorum  sigillorura  appen- 
sione  munitara  et  perpetuo  valiturara.  Testes:  Ratyborius  de  Deblin. 
Lupoldus  pincerna.  Bochko  filius  Gerardi.  Rubynus  iudex  Brunnensis,  et 
alii  quara  plures.  Acta  sunt  hec  anno  dorainice  incarnationis  31.  CC  XXXX. 
mense  Augusto,  indictione  XIII.  Datura  Brunne,  in  dorao  Brunonis  an- 
tiqui,  per  manura  curie  nostre  notarii  Rerabothonis,  auno,  raeuse  et  indi- 
ctione  prescriptis. 

Ex  originali  in  arcLivo  c.  r.  aulico  Vindobonae. 

cccxxvi. 

Cjrregorius  papa  IX.  universis  ecclesiarum  prelatis,  regibus,  et  prin- 
cipibus  (inter  quos  etiam  rex  Boemiae  atque  Olomucensis  et  Pragensis 
episcopi  nominantur)  indicit  concilium  ad  festum  Resurrectionis  domini  pro- 
xime  venturum.  Datum  apud  Criptam  ferratam,  V.  Idus  Augusti,  1340. 
Idem  indidtur  iisdem  secunda  vice  pro  eodem  termino.  Dt,  Laterani, 
Idibus  Octohris,   1240. 

Palacky'.s  Reisc  pag.  88.  —  e  Regestp   Gregorii  papae  IX.  lib.  XIV. 
epistolae  870  et  888. 


375 

CCCXXVII. 

Wenceslaus,   rex  Boemorum,   confirmat   monasierio   Gradlcensi   universas 
libertales,   exemtiones,   nec  non  possessiones   latissime    descriptas.     Daturn 

Pragae,  Kalendis   Septembris^    1240. 

>if 

lii  nomine  saiicte  et  indluidue  trinitatis  amen.  Wenceslaus,  dei 
^ratia  IV.  rex  Boemoiuni,  ecclesie  beate  3Iane  sanctique  Stephani  protho- 
martyris,  et  domino  Uoberto  abbati  eiusque  successoribus  in  Gradiss 
Premonstratensis  ordinis  secus  Olmutz  in  perpetuum.  Regali  congruit 
dignitati,  sanctam  ecciesiam,  a  qua  cuncta  bona  procedunt,  ab  omnibus 
uenerari,  eiusque  iura  iUesa  omnia  et  iilibata  conseruari,  quatenus  ministri, 
in  ea  deo  famulantes,  qui  prouisi  pacis  libertate  iucundius  altissimo  deser- 
niunt,  hanc  ex  nostre  liberalitatis  gratiam  sibi  in  perpetuum  g;audeant 
concessisse.  Nouerint  igitur  tam  presentes  quam  futuri,  quod  nos  ad  peti- 
tioneni  dilecti  capellani  nostri,  domini  lloberti,  abbatis  Cradicensis,  pre- 
inonstratensis  ordinis,  qui  multiplici  sue  deuotionis  famulamine  penes  nostre 
mao;nitudinis  excellentiam  se  exhibuit  meritorium  et  lidelem,  ecclesiam 
dictam  Gradicensem  et  ipsum  abbatem  ac  successores  ipsius  ea  libertate 
et  omni  eo  iure  g^audere  uolentes,  qua  gaudet  ecclesia  sancta  Olomucensis, 
omnia  ipsorum  priullegia,  noua  et  antiqua,  tum  a  patre  nostro  felicis  me- 
morie  Premisl,  rege  tertio,  tum  etiam  ab  auo  nostro  Wladislao,  secundo 
reg"e,  et  W^ratislao,  primo  rege  Boemorum,  ac  aliis  principibus  Morauie 
et  Boemie  concessa,  renouamus,  superaddentes  eis  amplioris  gracie  bene- 
ficia,  que  in  sequentibus  continentur,  plenarie  ea  ex  nostre  benignitatis 
clementia  indulta  totaliter  et  ratificata  confirmamus,  et  omnes  possessiones, 
videlicet  ciuitates  et  uillas,  quas  nunc  possidet  dicta  ecclesia  Gradicensis, 
uel  prius  possedit,  uel  est  possessura,  siue  sint  in  Morauia  siue  Boemia, 
acquisite  uel  acquirende,  ab  omni  genere  tributorum,  uectigalium,  colle- 
ctarum  aliarumque  exactionum  esse  decernimus  liberas  et  absolutas;  ad- 
iicientes,  ut  nuUus  pro  edificatione  castrorum,  siue  pro  aliqua  ingruenti 
necessitate  uel  expeditione  homines  dicte  abbatie  audeat  inquietare,  seu 
ad  fossata  circa  castra  uel  oppida  facienda,  seu  etiara  pontes  edificandos 
coactione  compellere,  precipue  cum  ag-grauaminibus,  cum  ab  huiusmodi 
Gradicensis    abbatia    autecessorum    nostrorum    priuilegiorum    beneficio    sit 


376 

exerapta.  Jus,  quod  datur  pro  capite  siue  fure,  uel  pro  Zwod,  uel  pro 
eo,  quod  uulgo  dicitur  Cliiztotne,  ad  usum  abbatis  et  conuentus  dicti  loci 
ac  ipsorum  successoribus  concessimus  perpetuo  obtincndum;  hoc  statuentes 
de  fure,  quod  si  In  maleficio  fuerit  deprehensus,  residens  in  prediis  abbatie 
et  per  iustam  sententiam  beneficiatorum  condempnetur,  bona  furis  plene 
remaneant  ecclesle  supradicte.  Si  uero  homines  al)batie  dicte  in  allquo 
casu  manifesto  uel  occulto,  in  quo  subire  eos  oporteat  iudicia  ferri  can- 
dentis,  slue  aque,  ucl  uomeris,  uel  etiam  duelli,  et  in  quolibet  istorum  uel 
alterutro  istorum  succubuerint,  uel  etiam  adiuti  fucrint,  exinde  nostris  iu- 
diclbus  curialibus  uel  uiUicis  seu  beneticiariis  nihil  proueniet  utilitatis,  sed 
ad  usum  abbatis  et  conuentus,  ac  ad  ipsorum  successorum  utilitatem  perseueret 
culpe  satisfactio  in  integrum,  nisi  In  eo  reus,  quod  debet,  satisfaciat 
aduersario  et  olfenso;  inliibentes  tirmiter  super  homines  abbatie  nominate 
spolia  et  uendltionem  illam,  que  solet  fieri  propter  uie  grauis  dlspendia, 
ubi  de  communl  strata  fit  dlg-resslo  secus  uiam  propter  euitationem  mali 
transltus.  Similiter  In  occupatione  metarum  si  allqui  eiusdem  ecclesie  homines 
in  iudlcium  fuerlnt  euocati  et  iudlcati,  satisfactio  culpe  dicte  remaneat 
ecclesle,  et  conquerentl  satisfiat.  ('etera  uero  ut  breuiter  compreliendamus, 
omnem  uenditionem  uel  emendara,  que  de  causis  uel  ratione  culparum  ad 
usus  regis  uel  principum  aut  beneticiarlorum  ab  hominibus  dicte  abbatie 
cedere  debent,  remittimus  ea,  et  concediraus  doraino  lloberto  abbati  et 
conuentui  ac  ipsorum  successoribus  perpetuo  libere  possldenda,  ut  ex  liis 
perfectiorl  possint  «^audere  libertate.  Nec  ullus  els  nouas  conditiones 
audeat  iraponere,  uel  ipsorum  lura  uiolare,  uel  ausu  teraerario  aliquatenus 
iramutare.  Volentes  etlam  eandem  ecclesiara  ab  impetitionibus  indebltis 
exonerare,  et  perpetue  paci  ecclesle  meraorate  et  fratrum  ibi  deg-entiura 
prouidere,  hanc  libertatem  statuendo  elsdera  concedimus,  quod  nullus  carae- 
rariorum  uel  beneficiarlorura  uej  nuntii  Ipsorura  beneficiariorum  audeant 
ciuitates  uel  uillas  ipsorum  ino;redi  ad  ipsorura  homines  euocandos  ad  iu- 
dicium  uel  citandos,  scu  occasione  alicuius  cause  uel  culpe  Inuente  ag-g-ra- 
uandos;  nec  etiara  uolumus  admittere,  ut  homines  ipsorum  uel  domus  horai- 
nura  eorura  peruideantur  a  camerariis,  per  iudlcera  seu  beneficiarios  a  castro 
ad  hoc  deputatis.  Sed  si  ex  euentu  hoc  contigerit,  quod  homines  ipsorura 
ad  iudicium  beneficiariorum  citari  debeant,  uel  si  etiara  super  allqua  causa 


accusentur,  ad  doiuinum  abbateni  uel  piepositum  aut  iudicem  ipsorum  mit- 
tant  beneficiarii,  quatenus  ipsi  suos  Itomines  a  quocunque  accusatos  coram 
iudicio  presentari  faciant  loco  et  termino  assignato,  super  sibi  obiectis 
responsuros,  et  nullo  modo  a  camerariis  uel  nunciis  beneficiariorum  citentur. 
Volumus  etiani,  ut  homines  ecclesie  supradicte  a  nullo  forestariorum  nostro- 
rum,  qui  uulgariter  Lowczy  uel  Havny  dicuntur,  ad  ingrediendas  siluas 
nostras  uel  comj)arandas  per  uim  aliquatenus  compellantur,  sed  libere  ac 
pacifice  siluas,  quascumque  uolunt,  intrent,  comparantes  in  eis  necessarla, 
prout  possunt',  in  promptu  autem  causa  ost,  quare  huiusmodi  uiolentias 
fieri  prohibemus,  quia  sine  g-raui  lesione  pauperum  hec  non  possunt  aliquatenus 
exerceri,  precipue  cum  omnis  culpe  satisfactio  ad  abbatis  et  fratrum  transeat 
utilitatem,  et  nlhil  nobis  ex  his  importetur  utilitatis,  uel  beneficiariis  augeatur 
aliquid  emolumenti,  presertim  cum  libertas  ius  suum  semper  indemne  debeat 
obtinere.  Statuimus,  ut  in  omnibus  ciuitatibus:  Knyenicz,  Suntauia,  Ky- 
giow,  HranicZ;  Slrelna,  et  uillis,  imo  in  nouis  plantationlbus  i])Sorum  nunc 
habitis,  uel  in  futurum  habendis,  fora  et  omnes  libertates,  et  ea  omnia 
iura  plene  haberi  possint,  que  in  ciuitatibus  ac  uillis  et  nouis  plantationi- 
bus,  ad  nostre  dignitatis  culmen  spectantibus,  habentur  et  seruantur.  No- 
lumus,  ut  ipsi  in  theloneis  suis,  ex  deuotione  antecessorum  nostrorum  con- 
cessis,  uidelicet  in  Hradecz  seeus  Oppauiam,  ubi  sextum  habent  denarium^ 
uel  pro  eo  scxtam  hebdomadam,  et  in  Brod  in  terminis  JSorauie  sextam 
septimanam,  et  de  ponte  Bretishmie  sextam  septimanam,  et  in  propriis 
ecclesie  sue  ciuitatibus,  uti  iii  Kygiow,  in  Brefislauiensi,  et  in  Switauia, 
iii  Vssobrunnensi  prouinciis  constitutis,  a  camerariis,  uel  beneficiariis,  uel 
episcopis,  uel  aliis  baronibus,  uel  quocumque  ullam  iniuriam  uel  aliquam 
diminutionem  sui  thelonei  patiantur;  sed  dictus  abbas  et  conuentus  ac  suc- 
cessores  ipsorum  in  ipsis  theloneis  et  pedag-iis  omni  irapedimento  amoto 
et  absque  ulla  diminutione  pro  iuribus  theloneorum  plene  disponendi  habeant 
facultatem  eara,  ipsi  tantumraodo  absque  beneficiariis,  inperpetuum  percepturi. 
Que  iura,  cum  de  eis  a  quibusdam  beneficiaiiis  questio  ageretur,  idem 
abbas  uocatus  Pragam  ad  nostram  presentiam,  aduersa  parte  presente, 
secundum  ius  terre  coram  nobis  obtinuit  publice  fide  digno  testimonio. 
Sunt  autera  hec  iura  in  Kygiow  et  Switauia  thelonei:  3tercator  noster 
episcopi  uel  baronis   cuiuslibet  et  hospes   predicta   thelonea   transiens,   de 

48 


378 

cuiTU  pamii  pieliosi  soluat  (lenarios  octo:  de  curru  paiini  grisei  quatuor; 
de  curm  linel  j>aiijii  quatuor;  de  curru  lini,  lane,  canapi,  papaueris,  salis, 
tritici,  siliginis,  ordei,  auene  et  rerri  qnaluor:  de  curru  mellis,  de  uase 
uini,  de  curru  liumuli  quatuor  de  curru  liusonis  et  piscium  maiorum  octo; 
patcr  familias  rusticus  traiisiens  cum  familia  octo;  de  tonna  mellis  duos; 
de  equo,  boue,  uacca,  jiorco,  perna  duos;  de  lukno  mellis,  uel  deferente 
in  liumeris  quodcunque  pondus,  de  duabus  ouiculis  uel  capris,  et  messor 
denarium;  de  massa  halecis,  de  curru  lig^norum  duos  etc.  Theloneum 
furtiue  uel  contumaciter  transiens  deprehensus  soluat  duplum.  Sequatur 
autem  eum  theloncarins  Switauie  uersus  Brunam  usque  ad  montem,  qui 
dicitur  vuIg"o  Gedli;  uersus  Gewiczko  uero  usque  ad  aqvam,  que  dicitur 
Studena.  Defendant  antehac  etiam  dicti  thelonearii  5us  thelonei  Kyg^ouie 
et  Svitauie  iii  circuilu  per  milliare,  contradictione  qualibet  procul  mota. 
Ceterum  uolumus,  ut  de  plaustris  ipsorum,  in  terris  nostris  per  thelonea 
transeuntibus,  cum  uina  sua,  uel  salem,  seg^etem,  humulum,  pannos,  uel 
alias  quascumque  res,  sine  quibus  subsistere  non  possuiit,  ab  ipsis  nullum 
theloneum  exigatur,  uel  aliqua  iniuria  eis  infcratur  indebite  axactionis. 
Insuper  ut  omnia  hec  et  alia  sepedicte  ecclesie  iura  stabilia,  prospera  sint 
et  firma,  tabernas  ipsorum,  in  quibus  primitus  a  nostris  beneficiariis,  uel 
ciuibus  Olomucensibus,  uel  aliis  ciuibus  impediebantur,  liberas  esse  conce- 
dimus  omnino;  maxime  uero  illas  tabernas,  que  ad  dotem  pertinent  claustri 
prefati,  et  adiacent  nostris  ciuitatibus  Olonmcz,  Gewiczko,  Luthowl,  Vncxow, 
Oppauia  infra  milliare  uel  propins;  in  uillis  ecclesie  Cze/kouicz,  Nakel 
Ijuboss,  Bunnouicz;  Lassc%ian,  Rossczin,  Zlobicz,  Wrzesowicz,  Bedi/iosscz; 
8Jon  obstante  eo.  <piod  nostris  aliis  terrig-cnis  prohibuimus  ipsas  propter 
nostras  prediclas  ciuitates.  Pretcrea  cum  donuis  dci  locus  rcfug-ii  sit,  iiequa- 
quam  admittimus,  ut  eius  immunitas  per  nuncios  nostros.  uel  beiieliciarios, 
uel  quoscumque  uioletur.  Sed  cum  aliquis  malelicus,  quocuiiKiue  malcficio 
perpetrato,  in  dictuui  claustrum  uel  aliquain  eiusdem  claustri  curiam  confu- 
g-erit,  ipsuni  iiuUns  omnino  audeat  ad  damnandum  excipcre  niolentcr,  sed 
abbas  loci  et  rector  curiaruin  claustri  malelicum  huiusmodi  tam  diu  conseruet 
iu  bonis  ecclesie  prefate,  doiicc  ipsum  caiile  possiiu  emittere  e  curia  ucl 
claustro.  Demuiii  pernoctationes  et  expeiisas  (jualc-sciiiujue  in  boiiis  predicte 
ecclesie   a    quolibet   heri    |)rohibcmus.    Inhibemus    etiam.    ne    aduocalus   uel 


^r9 

ciiies  iiostri  in  Olmiicz  et  in  aliis  ciiiitatil.nis  nostris  homines  ecclesie  pre- 
(licte  pro  aliqua  re  detineant,  uel  impi^norent  aut  mancipent:  sed  si  ex 
euentu  lioc  contig;erit,  quod  liomines  ipsorum  pro  aliqua  causa  accusentur, 
iudex  uel  ciues  ad  abbatem  mittant,  quatenus  ipse  bomines  suos,  a  quo- 
curaque  accusatos,  coram  iudicio  presentarl  faciat,  loco  et  termino  assi^nato 
super  sibi  obiectis  responsuros,  et  partibus  conuocatis  fiat  iustitie  comple- 
mentura.  Kt  siquidem  in  causa  adiuti  fuerint  uel  ceciderint,  lesis  satisfaciant 
prout  possunt,  et  culpa  mac^na  uel  parua  non  iudici  nec  iuratis  uel  ciuibus, 
sed  abbati  et  conuentui  cedet  totaliter.  Hoc  autem  summopere  caueant  ciues 
Olomucenses,  ne  super  curiam  uel  areas,  uel  super  homines  ecclesie 
memorate,  qui  in  elsdem  areis  resident,  quas  habet  in  suburbio  Olomucensi 
uel  circa,  ullam  collectam  uel  steuram  recipiant,  que  uulgo  Berne  uel 
Pomocz  dicitur,  uel  aliquam  aliara  exactionera  faciant,  per  quam  eis  fierl 
possit  molcstia  uel  o^rauamen,  quia  eandem  curiam  et  areas  et  homines, 
residentes  in  eisdem,  ab  huiusraodi,  imo  ab  omnibus  exactionibus  penitus 
liberamus.  0"'P"i"<|ue  autem  hec  statuta  nostra  et  concessiones  ac  liber- 
tates  et  donationes  supradictas  uiolare  presumpserint,  et  ecclesie  prefate 
statim  non  satisfeccrintj  maiores  terrarura  nostrarum  barones  uel  beneficarii, 
aduocati  ciuitatura  nostrarura  iurati,  et  ditiores  ciues  si  conuicti  fuerint  uel 
confessi,  in  caraeram  nostrara  dccem  marcas  auri,  humiliores  uero  marcam 
auri  soluant,  et  carceris  nostri  graui  custodia  macerentur,  redimentes  colla 
slcut  possunt.  Ut  autom  liec  omnia  predicta  rata  et  inuiolata  permaneant^ 
presens  scriptum  conscribi,  et  sigillo  nostre  dig"nitatis  rea;ie  fecimus  roborari. 
Testes  autem  huius  rei  sunt:  Nicolaus,  episcopus  Pragensis.  Tobias  pre- 
positus.  Vitus  decanus.  Radoslaus,  archidiacornis  Prag-ensis,  Hermannus, 
prepositus  Lutoraericensis.  Borso  camerarius.  Mstidruh  castellanus.  Poranen, 
iudex  Prao^ensis.  Andreas,  dapifer  Boemie.  Borzita  de  Uedhosscz.  Drslaus 
de  Benessow.  Vikto  castellanus.  31ilicz  camerarius.  Nicolaus  iudex.  Petrus, 
uillicus  Olomucensis.  Onso,  castellanus  Prerouiensis.  Bochko,  castellanus 
Znoymensis,  et  alii  quam  plures.  Actura  et  datum  Prag-e  anno  doraini 
M.  CC.  XL.  Kalendis  Septembris,  per  manus  mag^istri  Wilhehni,  canonici 
Pragensis,  aule  uostre  protonotarii. 

Ex  Annalibus  Gradicensibus  Mss. 

48* 


380 


CCCXX^  III. 

Consfmifia,   quondam   Boemiae  regina,   iesfamenfo  pro  viUa   Komjn,   quam 

a  Diiris  dc  Diwisow  («?  f/ente  Sfcrnberffica)  pro  CCLXXX  marcis  emeraf, 

f^deslao,  filio  Diwis,  rcsiduas   quinquaginfa   marcas   solvi  procuraf.     Acfa 

in  monasferio   Tisnowicensi,  Nonis  Decembris,    iS40. 

IVos  Constancia  dei  «^racia  quondara  Boemie  regina  nunc  vero  humilis 

ancilla    Jesu    Ciuisti    omnibus    j^resentem    pag-inara   inspecturis   salutem  in 

Cliristo  Jesu.  Ad  vniuersorum   presentis   etatis   et  future   yosteritatis   per- 

uenire    uoluraus    noticiara    t]uod    nos    eo;ritudine    o^raui    preoccupate    circa 

Kalendas  Decembris  et  imbeciliitate  corporis  inualescente  coguouiraus   nos 

viara   carnis    vniuerse    per    eandera  infirmitatem  ineuitabilitQr ,  in^ressuras. 

Sed    quia   villam   que   Komin   nuncupatur   quam    apud   dorainura    Difuis   de 

Dinysou    raediantibus   viris    nobilibus  videlicet    domino   Alberto    de   Slyuen 

caraerario  Boemie  et  fideli  nostro  doraino  Brnone  eraimus    pro   ducentis    et 

octoo;inta  marcis   ex  integro  persoluimus  rainime  maxirae  propter  lioc  quia 

prenominato   domino   Diuis    de   Dyuisov   carnis    debitum  persoluente    filius 

suus  Zdeslaus  cuius  eciara  fauorem  super   empcione  ville  prelibate  habui- 

mus    et  cui   partem   pecunie  soluiraus   pro    villa  sepe   dicta   ad  raonlcionem 

ct  peticionera  nostrara   sepius   iteratam   noluit    circuire  villara   Korayn  cum 

suis  attinenciis  pratis  piscacionibus  ao;ris  et  aliis  cultis   siue  incultis  sicut 

tenebatur  de  iusticia  circuire.    Saluti  itaque  anirae  nostre  consulentes  rae- 

moriale  istud  nostre  diraisimus  domvi  log^ante.s  in  domino  ut  post  ostensio- 

nem  raetaiura  et  circuituum  ante  dicto  Zdcslao  soluat  abbatissa  quecuraque 

fuerit  quinquag;inta  raarcas  quia  CC  et  XXX  marcas  soluiraus  sibi  et  patri 

suo.    Ad  maiorem  autera  caucionera  huius  «^esti  nostro  sig^lllo  et  abbatisse 

hoc   scrii)tum   iussiraus    coramuniri.     Acta    sunt   anno   gracie   M.   CC.  XL. 

Nonis  Decerabris. 

Ex  oriijinali   monastcrii  Ti.schnowicensis. 


381 

CCCXXIX. 

Wenceslaus,  rex  Boemiae,  pro  remedio  animae  matris  suae  Consfantiue 

monasterio  Tisnoivicensi,  ubi  sepulta  est,  jus  patronatus  ecclesiarum  sancti 

Petri  Brunae,  in  Budwice  et  in  Bifes  confert.      Dafum  in  Tisnowice, 

VII.  Idus  Decembris,    1240. 

In  nomine.  Sancte.  et  indiuidue  Trinitatis  Amen.  Wenceslaus  qvartus 
Rex  Bocmie  .  .  Abbatisse  et  conuentui  Cysterciensis  ordinis.  in  Porta 
celi  quod  uulgo  Tuhsnowicz.  dicitur.  In  perpetuum.  Quoniam  testantc 
apostolo  exorare  pro  emortuis  est  sancta  cogitacio  et  salubris.  ut  soluantur 
a  peccatis  que  fragilitate  persepe  preualente  Mortalibus  commiserunt.  et 
plcrique  j)reoccupati  mundanarum  dig-nitatum  neo-ociis.  ceu  deberent  minus 
possunt  in^-oraci^num  vacare  frequentia.  fore  utiilissimum  vidinujs.  vt  quod 
negligitur  va  orando.  illud  pio  et  deo  «^ratuito  elemosinarum  sacrilicio 
suppleatur.  Hinc  est  quod  vniuersis  moderne  etatis.  necnon  et  succesiue 
posteritatis  prescncium  exbibicione  clarescere  uolumus.  quod  domina  et 
matre  nostra  optime  Recordacionis.  Constancia.  (pwndam  Regina  Boemie. 
iter  rniuerse  carnis  inyressu.  cuius  mortem  non  sine  dolore  ac  suspiriis. 
in  corde  nostro  reuoluere  nos  oportet.  ut  quam  filialis  caritatis  priuiieg'io 
uiuentem  dilexissemus.  eandem  eciam  mortuam  diligere  uideremur  pro  sue 
remedio  anime  Monasterio  Porte  celi  sanclimonialibus  Cisterciensis  ordinis. 
vbi  prefafa  domina  ef  mater  nostra  elegit  et  roluit  sepeliri  omne  ius  pa- 
tronatus  quarundam  ecclesiarum.  quod  ad  nos  spectabat.  Ecclesie  uidelicet 
Beati  Pefri  in  Brunna  ef  Ecclesiarum  in  Budwice.  et  in  Bytes  quod  eciam 
Heynrichs  dicilur.  contulimus  perpetuo  possidendum.  omnem  auctoritatem 
sepe  memorati  3ionasterii  abbatisse  et  Conuentvi.  de  nostre  excellencie 
beniuolencia  concedentes.  easdera  Ecclesias  ad  usus  suos  retinendi.  vel 
cui  eis  placuerit  conferondi.  Insuper  et  sepedictum  Monasterium  pie  com- 
passionis  uisceribus  amplccti  quoad  uixerimus.  ac  personas  eiusdem  siue 
res  intendimus  ab  omnibus  inuasoribus  Reg-aliter  defensare.  inliesitatam 
obtinentes  fiduciaoj.  quod  eo  facto  nobis  ac  nostris  successoribus  aliqua 
poterit  parente  domino  cuius  misericordie  non  est  finis  premiorura  consolacio 
deriuari.  Ut  autem  hec  tam  glorifica  donacio  in  Monasterio  pretaxato 
sollempniter  celebrata.    et  super   altare  Beate   virg-iuis.   a  nobis   liberaliler 


382 

sacrlficata  in  presencia  multoruui  Honestorurn  virorum.  quorum  nomina  sunt 
subscripta.  inuiolabiliter  perseueret.  statuimus.  presentem  paginam  prcnomi- 
nato  dare  Monasterio  nostri  sigilli  munimine  conlirmatam.  Acta  sunt  liec 
anno  gracie  3LCC.XL.  Indictione  XIII.  Presentibus  viris  nobilibus  et  di- 
scretis.  quorum  nomina  sunt  hec.  Vlricus  dux  Karinthie.  Theodericus  abbas 
de  Zabyrdowic.  Heynricus  prepositus  Kvnicensis,  Albertus  prepositus  de 
Dubraunik.  Nycolaus.  Zacharias.  Waltherus  fratres  predicatores.  Crisanus 
Philippus.  de  Opatowic.  Jeronimus  plebaiuis  de  Pribislawic.  Jacobus  ple- 
banus  de  Hodonin.  Predvoy.  plebanus  de  Caslawic.  Petnis  notarius  Domine 
Regine.  Ratiborius  de  Deblin.  Pribislaus  de  Obran.  31ilic.  cum  fiatre  suo 
Ydik.  Chastolous  de  Ceblowic.  Cyrh  frater  eius.  Jurik.  nosek.  Bocko 
Znoymensis  castellanus.  Gallus  lilius  3Iarquardi.  Milota.  Run.  Nynek.  Pelei. 
Vlahen.  et  alii  quam  plures.    Datum  in  Tusnowice.  VH.  Idus.  Decembris. 

Ex  originali  iii  archivo  ejusdem  monaslcriij  sign.  B.  1, 


cccxxx. 

WencesUms,   re.v  Boemiae,   in  memoriam  gratam  Constantiae  matris  suae 

monasterium    Tisnowicense  in  suam   proteclionem  suscipit,   ejusque  posses- 

siones  confirmat.     Dt.  apud  Brunam,   VII.  Idus  Decemhris,  1S40. 

In  nomine  patris  et  filii  et  spiritus  sancti.  Amen.  Wencezlaus  quartus 
Rex  Boemie,  monasterio  g^Ioriose  dei  genitricis  et  uirg-inis  3Iarie  in 
Tusnoivice,  quod  eciam  porta  celi  dlcitur,  inperpetuum.  Quoniam  miseri- 
cordia  plenitudo  virtutum  est,  et  omnibus  proposita  perfecte  forma  uirtutis, 
ab  ipsa  nullus  excipitur,  sed  in  ipsius  studio  reo^es  ac  principes  tenentur 
pocius  exerceri,  qui  cum  Martha  vite  actiue  officium  laudabiliter  exequentes, 
locis  ac  personis  religiosis,  uiris  siue  feminis  sedentibus  ad  pedes  domini 
cum  Maria,  pro  teraporalium  beneficio  debent  mlsericoiditer  subuenire,  ut 
surapto  ab  ipsis  psalrao  et  a  nobis  timpano  tam  spiritualibus,  quam  tempo- 
ralibus  beneficiis  alterutrum  subleuemus,  celestisque  consolationis  premla 
et  diuinorum  munerum  consortia  fiducialiter  appetamus.  Vniuersis  itaque 
posteris  ac  moderni  scripti  huius  copiam  habituris  presentium  exhibitione 
clarescat,  quod  domina  et  matre  nostra,  clarc  memorie  Conslantia,  quondam 


383 

regina  Boemie  uiam  uniuerse  carnis  ingressa,  nos  moiiasteiio  in  Tusno- 
wice,  quod  alio  noniine  porta  celi  dicitur  ac  sanctimonialibns  ordinis  sancti 
Benedicti  sub  religione  gTisei  babitus  ibidem  deo  famulantibus,  quod  mona- 
sterium  prenominata  mater  nostra  una  cum  lilio  suo,  fratre  nostro  Premizl 
inclite  recordationis,  quondam  marcbione  Moravie  fundauit,  dotauit  et  di- 
tauit,  nostre  auctoritatis  interueniente  llcentia  et  consensu,  pie  compassionis 
uisceribus  intendentes  di«;num  duximus  pretaxatum  cenobium  cum  personis 
ac  rebus,  quocunque  nomine  censeantur,  in  nostram  protectionem  recipere 
specialem,  ipsum,  quoad  uixerimus,  contra  quemlibet  inuasorem  potenter  et 
reg-aliter  defendere  promittentes.  Omnia  vero  bona  eiusdem  monasterii, 
que  ipsura,  siue  per  contractum,  donationis  seu  commutationis  seu  uendi- 
tionis,  uel  alio  quocunque  iusto  titulo  possidet  et  in  presenti,  uel  est.  dein- 
ceps  possessura,  cum  habitis  et  iiabendis  ad  lionorem  dei  omnipotentis  ac 
gloriosissime  g-enitricis  eius  virginis  3Iarie  auctoritatc  reg-ia  confirmamus, 
eandem  confirmationem  si«:iHi  nostri  karactere  apertius  declarantes.  Volu- 
mus  eciam  ipsam  larg-a  iuter|)retatione  intellii^i,  et  non  tanlura  ad  speci- 
ficata  et  expressim  nominata,  sed  ad  omnia  attinentia  extenili;  ut  siue 
donata,  siue  empta,  seu  commutata  cum  omnibus  appendiciis  suis,  ag-ris, 
pratls,  nemoribus,  pascuis,  fluminibus,  molendinis,  piscariis,  aliisque  cultis 
siue  incultis,  cuiuscunque  sint  nominis,  eiusdem  confirmationis  sit  beneficio 
comprehensa,  ut  sicut  principale,  ita  et  accessorium,  sine  aliqua  diminu- 
tione,  sed  in  omni  plenitudine  ad  utilitatem  et  opus  pretaxati  monasterii 
pcrpetuo  et  inuiolabiliter  perseueret.  Nomiiia  posscssionum  enim  et  uilla- 
lum  sunt  hec:  Tusnoicice  uilla  forensis,  sub  qua  ipsum  monasterium  poria 
celi  silum  esf.  Lomnice.  Sc/ielezne.  Wschecnwice.  Jemne.  Humence.  Rohose. 
Nazhore  dimidia  uilla.  Zkirhimire  dimidia  uilla.  Moztisce.  Wlscenowice. 
Druhnice  dimidium.  Kniehnice.  Tethsice.  Wemizlice.  Luckow.  Wihnanow 
circuilus  cum  vHtis  atllnenUbus.  Naluschan,  quod  dedit  Clemens  miles  pro 
remedio  anime  sue.  Scheische.  Kapanice.  Hohendorf  circa  Oppawiam.  llec 
sunt  ad  monasterium  donationis  litulo  deuoluta.  Per  commutationem  vero 
de  Drazow  et  Ziratoztaiv  uiltas  cum  suis  appendiciis.  Panow  cessimus 
monasterio  pro  Birdenicc  et  Ygla,  que  mater  nostra  uoluntarie  resig-nauit. 
Komin  emit  Regina  pro  CCLXXX  marcis  argcnti.  Jus  quoque  patro- 
iiatus  ccclcsiarum  quarundam  eidem  monasterio  contulimus,  ecclesie  uidelicet 


384 

beati  Pctri  in  Bruna  et  ecclesiaium  in  Budlwice  et  Biefes.  Testes  hiiius 
rei  sunt:  Vlricus  dux  Karintliie.  Tlieodricus  abbas  de  Zaburdowice.  Hein- 
ricus  prepositus  Chuonicensis.  Albertus  prepositus  de  Dubrawnik.  Nykolaus 
prior  Brunonsis.  Zacharias,  Waltherus  fratres  predicatores.  Crisanus, 
Phillippus  monachi  de  Oppatowice.  Baldwinus  plebanus  de  Brunna.  Rud- 
gerus  monachus  de  Welhrad.  Iheronimus  plebanus  de  Pribizlawice.  Predwoy 
plebanus  de  Schazlawice.  Jacobus  de  Eychorn.  Joannes  de  Zwatozlau. 
Ilarius  clericus.  Ratlborius  de  doblin.  Gerhardus  de  Zbrazlaw.  Pribizlaus 
de  Obran.  Bohobud  de  dalesehice.  Wsiezlaus  de  Borutow.  vSchaztoIov  de 
ceblowice.  Albertus  filius  Nasopluk.  Gallus  filius  Marquardi.  3tilisch  et 
frater  ipsius  Ydic.  Boshec  burgrauius  Znoymensis.  Ortwinus  de  lusche. 
AVilhelmus  de  domaradice.  Lambertus  de  A^zoburna.  Milota.  IJynee.  AAHa- 
chen,  Pelei  frater  eius.  Rubinus  willicus.  Stephanus  magister  monete  et 
Johannes  plebanus  de  luschin.  Schezlaus,  capellanus  domine  Regine  et 
alii  quam  plures.  Acta  sunt  hec  anno  g-racie  millesimo  CCXL.  Indictione 
XIII.  Datum  apud  Brunnam  VII.  idvs  Decembris. 

Ex  originall  iii  archivo  c.  r.  aulico  Vindobonae. 


CCCXXXL 

Wenceslaus,  rex  Boeniiae,  ecclesiam  in  monte  s.  Hippolyfi  CPoIfenberff), 
quac  adjacet  castro  Znoymensi,  cum  omnlbus  attinenfiis  hospifali  sancfi 
Prancisci,  a  sorore  sua  Agnete  Prayae  consfructo,  contulit.     Datum  apud 

Pragam,   1340. 

In  nomine  sancte  et  mdiuidue  trinitatis.  Amen.  Nos  Wenceslaus, 
dei  gracia  quartus  rex  Boemorum.  A^niuems  fide  christiana  predltis  in- 
perpetuum.  Noscat  tam  presens  hominum  etas,  quam  successura  in  Christo 
posteritas,  quod  nos  pie  ac  salubriter  attendentes,  quod  reficiens  omnia 
Christus  ex  eo  reficitur,  quod  ad  vsus  pauperum  erog^atur,  ecclesiam  in 
monte  sancti  Ypoliti,  que  adiacel  rastro  Znoymensi,  cum  omnibus  attinen- 
ciis  suis,  hospitali  sancfi  Prancisci,  quod  dilecta  soror  nostra  domina  Agnes 
In  Praga  construxit  pro  eo,  qui,  cum  diues  esset  in  omnibus,  paupertatis 
onus   pro    nobis  sustinuit,    pleno    iure   contulimus    vsibus   pauperum   ad   id 


385 

ipsum  confluenciiim  perpotuo  profuturam.  [Jt  autem  hec  nostre  deuocionis 
donacio  rata  permancat,  et  incoiuiulsa,  presentem  litteram  conscribi,  et 
sigilli  nostri  appenslone  iussimus  roborari,  sub  obtentu  gracie  nostre 
districte  precipientes,  ne  quis  contra  dei  et  nostram  inibitionem  predictum 
hospitale  in  predlcta  ecclesia  tam  in  hominibus,  quam  in  bonis  ad  dotem 
pertinentibus  presumat  temere  perturbare.  Huius  rei  testes  fuerunt:  frater 
Chunradus  de  Wormacia,  ordinis  fratrum  minorum.  Fi[)po  prepositus.  Rado- 
zlaus  archidiacoinis  ecclesie  Pragensis.  Pribizhuis.  Elyas.  EberJiardus. 
Vitus,  eiusdem  ecclesie  canonici.  Otto  prepositus  Melnicensis.  Laici  vero: 
Jerozlaus  et  Gallus,  iilii  3[arquardi.  Volcmarus  maior  camerarius  Reg;ine. 
Andreas  filius  Petri  de  Bsehrom.  Ypolitus  castellanus  Pragensis.  Johannes 
et  florianus  filii  Otradi.  Pytroldus  filius  Friderici  Pechman.  Dobromil.  [lugo. 
Cetech,  camerarii  reg^ine.  Heiinicus  sartor  regis,  et  alii  quam  plures. 
Datum  apud  Prag-am  per  tiianum  Wilhalmi  notarii.  Anno  ab  incarnacione 
domini  3[iIIesimo  CC.  quadra«*esimo. 

E  copia  vidJinata  in  registratiira  c.  r.  Gubernii  Moravici. 


49 


E  m  e  n  d  a  11  d  a. 


Pagina 

6  pro 

niarchionis  lege  niarcljiones. 

46    „ 

nostro            „      vestro. 

63    „ 

Basiliae        „      Basileae. 

iia    „ 

factam          „     factiim. 

118    „ 

appendat      „     appcndet. 

V4i    „ 

foffata           „      fo.ssata. 

131     „ 

nouabibus     „      noualibus. 

143    „ 

propiis          „      propriis. 

214    „ 

proprius  .  .  .  vocabilis  lege  propriis 

.  .  .  vocabulis. 

343    „ 

debent  solui  lege  debet  soiui. 

n 

fratres  debet    „     fratrcs  debent. 

887    „ 

compareant      „     compareat. 

312    „ 

de  Lupoldus    „     et  liupoldus. 

317    „ 

1237.  lege  1238.  et  diploma  insere 

ante  n.  CCXC 

334    „ 

natarii      „     notarii. 

336    „ 

famulantus  lege  famulatus. 

339    „ 

e.v  Boemic     „     re.\  Bocmic. 

342    „ 

eisdem  loci   „     eiusdeni  loci. 

359    „ 

Baldninus      „     Balduinus. 

360    „ 

iustice           „    iusticie. 

V 

alterem          „    alteram. 

SINDING  C„T,  JUL  tO 


DB    Codex  diploraaticus  et  epistolaris 
543      Moraviae 
C66 
t.  2 


PLEASE  DO  NOT  REMOVE 
CARDS  OR  SLIPS  FROM  THIS  POCKET 

UNIVERSITY  OF  TORONTO  LIBRARY