Skip to main content

Full text of "Cornelii Nepotis vitae excellentium imperatorum"

See other formats 


»  » 


i 


^^  "y^f^T^  ^i4^4^^^^. 


.--'1 


f^ 


>^^z«/. 


ki 


1 


/  ■»• 


(vfyri 


^  JM"»y  T£ZX.I>AMl 


J 


CATALOGUS 

AUCTORUM, 

Sine  notis ,  hac  ipfa  forma , 
A 

J.     rV  E  T  S  T  E  N  I  0 

JMAXLVIE  TYPIS  IMANDATORUM. 

AUSONIUS. 

CiESARIS  COMIMENTARIA. 

CORNELIUS  NEPOS. 

CURTIUS. 

ERASMI  COLLOQUIA. 

FLORUS. 

HORATIUS. ' 

JUSTINUS. 

3UVENALIS  ETPERSIUS. 

oviDii  opera: 

PLAUTI  COMOEDLE. 
SALLUSTIUS. 
TACITI  OPERA. 
TERENTII  COMOEDI.E. 
:      VALERIUS  MAXIMUS. 
ViRGIHUS» 

COR- 


CORNELII  NEPOTIS 

V     I     T     A, 

ARGUMENTUM ,  OPERA , 

TEMPUS  HUJUS  SCRIPTI, 

a  G.  J.  Vossio  concmnata   Lib,  j, 
Cap.  XIV.  de  Hijlorkh  Latinis, 

COrnelius  Nepos,  e  nme  C^parls 
dictatitram  ^  c?  eo  diclatore^  Ss'  pojiea  vixit  ^ 
Hierouymus  in  Chronico  Eujibiano  refert  il- 
lum  ad  annum  yiugufti  quartum.  Nec  cui- 
quam  repugnem  ,  colligeuti  inde,  tum  dt/uum^  di' 
liulgare  ea  coepijfc  opera ,  quibus  maxitne  iuclaruit, 
Padi  erat  accola ,  tefte  Pliuio  lib.  III,  frt^.  XVIII. 
tinde  Catullo ,  epigrammate  primo  Italus  ;  ylufouia 
autem  ,  epift.  xxiv.  Gallus  vocatur.  Nimpe  ijuia 
Itiilia  Tranfpadana  diceretur  Gallia  Togata.  De  ur- 
be  patria  quidquam  fe  habere  comperti  ,  iiegat  Eliag 
Pluctus  in  Aufm.  Idyll.  VII.  yit  Feroneitfim  fuijje  , 
iii  Leandri  Mberti  Italia  lego  ,  uti  i$  in  Cofmogra- 
phia  optimi^  atque  amicilj.'mi  qiioiidam  viri  ^  l'auli 
AleruLt.  Imo  ex  Veronenftum  biftoricorum  fxilabo  ^ 
ijiuem  dociiffimus,  ampliffimufque  Mexand^r  Becel- 
lus ,  Veronenfii  urbis  Cancellarius  fecit ,  ac  Illiiliri}]i- 
fnus  Comes ,  Fernandus  Nogarola ,  vir  ut  genere  ,  ita 
literarum  ftudio  njbiiijjlinus ,  cum  V.  Cl.  Laurentio 
hignorio.,  atque  is  mecum  communicavit^  intclligo 
natum  fuijfe  Nepottm  in  Iloftilia  :  qui  VirQnenfium 
'jicus  eft^  Tacito^  Plinio  ,  Cajfiodoro  ,  S  ylntoniiio 
in  Itinsrario  memoratus ,  hodieque  Ecd.ftafticiC  Vt- 
roneiiftum  jurifdictinni  fubditus.  Hiftoricus  hic  Ci- 
ceronis  amicus  familiaris  a  Gellio  vocatur  lib.  XV.  cap, 
XXVIII.  Chronica  fcripfiJTt  ,  teftis  eft  idem  Gellius 
lib.  ■Kxvii.  cap.  XXI.  Iii  his  pro  triplici  tempore , 
»^ii>^a  ,    fM/$iKS  j    ^   'tTOflK^  ,  Qlc  quibus  e» 

A  a  rar- 


4  CoTlNEtTl    NrPOTIS 

Jurroue  c?  alUs ,  libro  de  artc  biJlorU-n  (lixinilis')  irts 
vidittir  firipfi(}'c  libros  ^   ac  pri«fiilis  tmiiis   temporis 
iiarratiouem  ejje  complexus.     Sane  tres  libros  fccijft 
Nepotem  ,  quibus  omni  avum  comprebcnderit ,  liqtti- 
do  tcfatiir  Catiilliis  iuitio  lleudccajyllaborum.     Nec 
hilhricum  temjms  ah  lo  jblum  effe  tractatum  ,  indicia 
eil  illud  ^ufuuii :  Apologos  Ticiaiii,  &  Nepotis 
Chronica  ,  qiinli  nlios  apologos  (nam  &  iplh  m- 
ftar  fabularum  funt)  act  nobilitatcm  tuam  inifi. 
Item  ex  eo ,  (jt:od  Tcrtulliamis  in  ytpologetico  advcr- 
Jhs  genies  Qubi  eum  inter  autiqvitatum  commeutatores 
difertim  repouit')  dicit^  batid  aliud  Saturuum^  quarji 
homiuem  promtil;Ta(fc.     Qjiod  etiarn  Lactantius  tra- 
dit  lib.  I.  cap.  XIII.     Rcliqiiit  pneterea  libros  illii- 
/Iriiim  virorum^(iuoruu:  GcUiiis  viemitiit  lib.Xl.cap. 
\iu.  &?  Serviiis  in  1.  yTLncid.   Eoram  librum  l.  XV. 
£?  x\'i.  citat  Cbarifiiis.   Ex  bis  babemus  visrinti  duoi 
exterariim  ^entiiim  Imperatores.     detcris  libris  es^ijfe 
de  Romanis  ,    /j.ec  ejtis  vcrba  ofietidunt  in  extrema 
llciniiibalis  vita :  Scd  nos  tcmpus  cft  Inijus  libri 
faccrc  finem  ,  &  Romanorum  cxplicare  Impera- 
torcs:  quo  facilius  ,^collatis  utrorumque  faclis, 
qui  viri  pra^ferendi  llnt,  poilit  judicari.     Ojxris 
ejus  genuina  infcriptio  patct  ex   iiltimis  bifce  pr.tfn- 
tiouis  verbis:  Quare  ad  propofitum  vcniemus,  Ci: 
in  hoc  cxponcmus  libro  V  i  t  a  s  E  x  c  e  l  l  i:  n- 
T I  u  iM   I M  P  E  R  A  T  o  R  u  M.     Pntter    Imperatores 
Jiorjhm  exarajfc  librum  de  Regibus^  amrumcnto  bcec 
erimt^^  (jute  Timoleontis  vita  fubdit :  lli  fcrc  fucre 
Grjecia;  gentis  duces,  qui  mcmoria  digni  vidc- 
bantur,  pricter  Reges.     Namque  eos  attingere 
«olunnis,  quod  omnium  res  gclio;  rcparatimfunt 
relat£B  ,   ueque  tamen  bi  admodum  funt  multi. 
£.vterni   Imperatores  ,    quos   babcmus  ,   JEmilii  ejje 
Probiy    a  multis  creduntur.     Qjti  error  inde  prove-' 
tiit ,    quod  librario  id  fueric  nomen  ,    <ywj  vitas  cas 
]^>artim  Jiia  ,  partiin  patris   iS  matris  vi.inu  fcriptas 
chtulit.     Hoc  ita  eJTe,  oJ?endunt  verficuli .,  tiui  vitis 
ijlis  pr/emitti  in  MStis  folent.      ylc  mc  yEmilium, 
tJec  Tbeodofiani  avi  qiicmquam^  corum  ejfe  librorum 
nuStorein ,  ahiinde  ar^uit  pura ,    £?  Romaiia  dittio. 
Opinetiir  aliquis ,  ut  Troqus  ab  yufiino ,  ita  ab  yE- 
milioy  qui  Jiib  Tbeodojio  vixit^    in  compcndiiim  ejje 
redacttim  Nepotem.     Sed  oliud  fuadet  operis  concin- 
'  f  c?  illa  pr.ifaiidi  ratio ,  qtix  eji  in  r.pamiuon- 

dus 


V     I     T     A.  S 

d/t  vlta^  ttc  in  Pelopida   imprimii^  uhi  hrevit(tte)it 
jiipam  polUcettir.     ^lttaiuai  jl-mmtia  h.cc  ^  licet  er- 
ronca ,  7iii!it.'s  periculi  Ijcibeat  ,  dtmnnodo  extra  coii' 
trovei-fiam  maiieat  ,     JEmilitiin   omuia  de  ptirijjlmis 
Nepotis  foiitibus  iiaufifj^e.     Satie  Tulliatii  ejfe  oivi  Jlri- 
ptorctn ,  mqite  alitim  quam  Nepotem ;   ttim  veterum 
aliqiiot  librorum  iiidicio  cogiiofcitur  i  ttim  etiam  ,  qttod 
ad  Poi!i[>oiiiu:n  ^'ftticum  (ctijus  idem  rot^atu  de  vita 
Catoiiis librumfcci^  vita  i/iafiribaiitur :  utcutiqtte  id  in 
quarto  Hlifccllatteorum  Jitorum  neget  Hieroiiymus  Ma- 
gius ,  tjui  ipfu  Nepotis  prafatiom  fatis  refellitur,  ylc- 
cedit  c?  altera  ratio.  Nam  lu's  iii  libris  ea  legere  efi  , 
qux  opus    Ijoc  fcriptum  ejje  clamauk  ,    quo  tempors 
Potnpejus ,   &  Qi.tfar  ,  plus  poteraiit ,  quam  libera  itt 
rep.   expedirct,     Ea  Lambinus  loca  cf^ngeift ,  tit  iii- 
bil  atiincat  illa  Inc  reponerc.     Nec  libris  iliis  de  vi- 
ris  illuliribus  folum  perfecutus  efl  exccllentes  Intpera- 
tores ,  fed  etiam  conimetttatiotiibus  claros.     Qjtod  ar- 
guineiitum  figtint  B.  Ilieronymus  ,  pr^efatione  de  Scri- 
ptoribus  Ecclcfafticis :    tthi  Nepoiem  inter  cos  refert  , 
quorum  exetnplo  acturus  Jit  de  iis  ,  ejui  Jcribcndo  cla- 
ruerunt.     Egit  nutem  Nepos ,  ttim  de  Gr.tcis  aucto- 
ribtis  ,  tttm  de  Latinis.     De  Gr<.icis  ,  coltigo  inde  ^ 
qttod  in  Diottis  vita  dicat  ■)  libruin  Je  feciffe  de  illu- 
ftribui  /jifloricis  ,  in  quo  inter  alia  traciarit  de  Pi.n- 
li/io  /.)iJIorico.     De  Latinis  ,  argumetuo  Jitnt  pluriina, 
Nitm  dfTcrcntio  egifje^  ex  Suetoiiio  Jbi^nis  in  Tcrcit- 
tii  vita  ,  Doitato  peiperatn   tribtita.     yfd/.\ec  primitm 
de  vita  Ciceroiiis  librum  Gellitis  lib.  XV.  f«y).  XXVIII. 
Eoqtie  tx  ojiere  fragtnentuin  Hieronymtis  adjcri  epifi, 
ad  VamtnaJyitim.     Imo  vcrijimile  cji^  iiide  e£'e  ^  tttin 
•vitam  T,  Pompotui  y/ttici  ^  qu<.z  exfiat  ,  tum    vitain 
'Catottis .  tpiam  ijlis  clattdit  verbis :    llujlis  dc  vica, 
&  nionbiis,  plura  in  co  libvo  pcvrcc!.iti  linnus, 
qucm  feparatim  de  co  fccimus,  rogatu  Titi  Fom- 
ponii  Attici.     Quarc  Ihidiofos  Catonis  ad  illud 
volumcn   rclegamus :    Jptrte  indicat  ,  eo  nunc  de 
Catoue  brevius  Je  agtre  ,    qtiia  Jlparatim  de  eodem 
fi-ripjcrit.     Ergo  vita  illa  Catonis  ,  quam  paucis  J>er- 
ftriSam  /jabemus ,  rnajoris  pars  eji  volutninis ,  in  iitto 
Komanorum  cotnjtlurium    vita    contincrentur.     Reli- 
tjttit  ctiam  Exewjdorum  libros^    qttos  citant  Gellius 
lib.  VII.  cap.  XVIII.  £?  C/jariJitis  lib.   I.     yllia  quo- 
qtte  ejufdem  laudant  veteres :  fed  non  itcm  ,  qux  ad 
bijliifiain  pcrtiiiidiit,    Nam  ex  cpijivla  cjus  ad  Cice- 

A  3  ron:m 


6  CoRNELU  Nepotis  Vita. 

rorem  quadam  La£ia)iti:is  adpn  lib.  iii.  I:if}itnt, 
Divitiar.  cap.  XV.  Qii^^madmotlum  B  Cicerovis  ad 
I\'ej}otim  cpifiolx  memitiit  Tranqiiilhis  in  Julio  cap. 
X.V.Ainmiaiius  Marcdlmis  initio  libri  XXVI.  «ir  Pri' 
fcinvus  lib.  vm.  hno  fi?  fecittidum  Ciccrniiis  epifto- 
lcrum  librnm  ad  Nipotem  Macrobius  citat  iibro  ii. 
Satunial.  cap.  i .  Qiiod  ft  quis  fragmcina  omtiia  Ne' 
potis  dcfident ^  longe  iis  colligendis  priorum  vicit  in- 
dnftriam  Jndreas  Scbottns.  Hermolaus  Barbarus , 
caftiratiouibus  iti  Pliiiii  lib.  XV.  cap.  XXIX.  ceufet 
libellum  de  Hris  illuftribus  ,  qui  IHitno  tribui  flet , 
Comelii  Nepotis  efe  ,  haiid  IHitiii  ,  atque  id  veteribus 
codd.  adftrui  pojfe ,  ajfeverat.  Etiam  -Jatii  l\tc  Par- 
rhr.fii  fitucini,i  fuit.  Utrius  fit ,  diibitari  ait  Fitie- 
tus ,  tiec  ea  de  re  flatuere  quidciuam  aiifiis  cfi.  Imo 
aliqui ,  aut  Suetoiiium ,  atit  Tacitv.m ,  ejfe  auStorem 
fittanmt,  ut  indicat  Gyraldus  dialogifmo  XXVI.  Seci 
omiiino  futn  Sexti  ^'/urelii  Plcforis  ,  ut  fatis  vuiic  coii- 
fiat  ex  editim;  yftulrex  Schotti.  Non  dubito  interim, 
qniti  pleraque  cx  Nepote  Victor  defumferit.  Nant 
qund  Ludovicus  Hves  lib.  v.  de  tradendis  difciplitiis, 
Nepotem  ait  de  Giutcis  foltim  ducihus  fcripfijje  ^  id 
fatis  rcfellitur  verbis  Nrpotis  antea  adduStis'.  'l'ir  do- 
(liffimus,  -Jo.  jMaria  Ca:ai;aus  ,  commcntario  in  Pli- 
vii  librum  iv.  cpifl.  XXVIII.  qua  ad  Scvcrum  frijKa. 
efl,  etiam  Daretem  Phrygium  a  Nepote  traiifiatutTt 
arbitratur.  Nempedecepii  eum  vulgaris  ifriyeccA^, 
^ttatnen  c?  hic  aqua  bxret  Vittcto,  tiotis  in  yliijiv, 
Jdjll.  VII.  N^egat  ej/e  ^  qui  certi  aiiquid  de  tranfla- 
tione  hac  aufit  affrtp.are.  yJtqui  on.nes ,  quibus '  iil- 
lum  in  hifce  iiteris  judicium  efl  ^  fatis  vidttit ,  nec 
Daretem  illum  ejfi  gcnuinum :  uec  di^iottcm  ejus  Jii- 
gufiaam  fap.ere  xtatctn ,  fd  recentiorem  multo.  Ne- 
potem  autetn  Cxfaris  Jugufli  xvo  obiijfe,  Plinius  te- 
ftatur,  lib.  IX.  cap.  XXXIX.  Jtque  hoc  fortajfe  i.n- 
pulit  Genebrardum  ,  iit  putaret  eum  tiato  jatn  Chri- 
fto  fuperfitcin  fuijft :  qui  £f  Jacobum  Cualtcriiim  , 
ciun  primum  tabulas  ederet  Chronographicas  ,  in  eattn 
Jhmntiam  pertraxit.  Sed  Nepotem  eo  ufque  atatem 
prorogajfe  ,  nemo  temcre  dixerit ,  qui  tn::ti  citm  iu  li- 
teris  tnmitiisjam  Tulliij  Juici ,  QatuUi  teaiporitus, 
fitijfe  yogitarit. 


AUCTO* 


AUCTORUM  ALIQUOT 

TESTIMONIA 

E  T 

J  U  D  I  C  I  A, 

Q^U  I 

CORNELII  NEPOTIS 

meminerunt^ 

Eufebius  in  Chi'onico. 

Ociavf^iii  Imperii  anno  qiiarto^Oi;mpiatJe  CXXCV. 
Cornel,  Nepos  Scriptor  Hiftoricui  clarus  habetur. 

Pouiponius  Mela  iv.  cap.  v. 

Cormlius  Nepos ,  ut  recemior  au&oritate ,  /ic  certior, 

Piinius  lib.  iii.  cnp.  xviii.  &  lib.  ix.  cap.  xxxix. 
&  lib.  X.  cap.  xxxiii. 

Cornelius  Nepos  ^  Padi  accola,  qui  Divi  Jugufli 
principatu  obiit. 

CauiUus  VeroncnGs  ad  Nepotem» 

Qitoi  chno  lepiiium  novtim  libellum^ 
^■/rija  nmh  pumice  expolitum  ? 
Conwli  ,  Tibi ;  namque  tu  folc-bas 
Meas  ejfe  aliqitid  putare  nugas  j 
^am  tnm  ,  quum  aufus  es  vmis  Italorum 
Omne  aviiin  tribus  explicare  cbartis 
Doctis^  Juppiter!  fi?  Inboriofis. 
Qiiare  bab«  tibi^  iiuidquid  hoc  Ubilli  ^ff^ 

A  4  Ouft, 


8  Tf.  STIMOVIA    AUCTORI-M. 

flntile^iiitqtie  :   qind  o  Patritna  f'irgo  , 
J'lr/s  uiiu  niamat  pcrewje  fido, 

Aufoniiis  Drcpanio  Pacato  Latino.. 

Cni  dmin  lepidinn  uovum  libcllimt  , 
1'croiiC'tifis  ait  Poeta  quondati?  ? 
Jnvciitoi/ite  dedit  fiatim  Ncpnti, 
ylt  tios  illepidnm  rtidcm  Ubclliim  , 
Siirras  ,  ijni/i/tiilias  ,  ineptiaji/tn 
Credctnns  granio  ciii  fuveiidu}ii : 
liiveiii  Qtrcpid.c  filcte  tiugix) 
IVec  do^um  miiitis  ,   £?  tnagis  bctiigfn/tji , 
fiiuitn  qtiem  Gallia  prxbuit  Catullo. 

BI.  T.  Ciccro  in  Epift.  ad  Attic.  lib.  \6.  ep.  j, 

Nipotis  epij^olaiti  cxpcBo,     Citpidus  ille  vieoruvi^ 
qui  ea  quibus  viaxtiiie  yxvpici)  lcgenda  jioit  putci  ? 

Ilicronymus  de  vita  Scriptor.  EcclefiafL 

Scripfcrum  de  vita  illufirium  Scriptorum  apud  GrK- 
cos  Hi-rmippus  Peripateticus  ^  ^liititroiius  ^  Caryllitis 
Satyrus  duchis  vir,  £?  lotige  oiniiiutn  docliffitnus  ylri~ 
fljxeiius  iMtifictis.  ^iptid  I.atiiios  niitetn  l'arro ,  Saii- 
$ra ,  Nepos ,  Ilygiiius ,  c?  ad  cujus  tios  exctnpltttn  vis 
2>rovocare ,  TraJiquillus, 

Aufonius  Epillola  i5.  ad  Probum  pricf. 

Apologos  Titiaiii ,   S  Nepotis  Cbrnnica ,  quap  aliot 
ttpologos  (^iiam  c?  ipfii  itiliar  fiint  fabularutn )  ad  iio- 
bilitatein  tiiam  niifi .,  iratidcus .,  atque  etiam  gloriang 
fcre  aliquid^  quod  ad  iiifiitutiouem  luorutu  j  fiduii 
tatis  meifi  fiudio  cotiferet. 

A.  Gcllius  lib.  XV.  cap.  xxvjii. 

Cnmrlius  Nepos  c"  rcriim  metnori,t  tion  iudiligens , 
£?  M.  CiceroniSf  ut  qui iisaxiine ^  g/fiicus  fumilitirij- 
que  fiiit, 

-     Ipfc 


Testimonia  Al-ctorum.  «> 

Ipfe  Ncpos  in  vita  Attici. 

A'of;  nuilitum  ^fcd  cogmti/m  prcedicamus  •.fitpe  cniin 
proptcr  famiitayitatejn  domefticis  ^lttici  rcbus  iiiter- 
fiiimus, 

TemiUianus  Apologctico,  cip.  x. 

Saturniim ,  quantiim  liter<x  docent ,  mque  Diodorus 
Grxcus^  autlhallus  ^  ucque  Caljius  Severus  ^  aut  Cor- 
iielius  Ncpos ,  tieque  ullus  commeiitator  bujuf/nc'di./n- 
tiiiuitatum  j  aliudj  quam  hombiem,  promuli^arunt, 

Idem  1.  II.  ad  Natioues  cap.  xii. 

IMinutius  Felix  Octavio. 

Scit  hoc  I\'efos,  c?  Calftus  iii  hilhria,  £?  Thallits^ 
ec  Diodorus  boc  loiiuuiuur, 

Laclantius  Firmianus  lib.  i.  cap.  xiii. 

Qiii  res  ejus  iii  Italia  geft/is  wf»;o;-/.c  tradide- 
ruiu  .jGr.^ci  ^  Diodorusj  cj"  'ibail^s :  Latiiiij  Aepos  y 
e  Cajjius y  e  farro,  ^ 

Plinius  Junior  Sevcro  Epifl:.  xxviii.  lib.  iv. 

licreuuiiis  Severus^  vir  doStiJimus ,  ma^ui  aftimat  in 
Bibliotbeca  fua  poiiere  imai!;iucs  muiiicipum  tuorum  , 
Coriielii  Nepotis  ,  c?  Titi  Caijii  ipctitquc  ,  fiftiit  iftic  ,  ut 
effe  credibile  f/?,  exfcribeiidas  pin^iiidafque  ddegcm, 
iijiam  curam  tibi  potilftmum  iiijiiiigo  :  primum  ,  i^uin 
deftderiis  mcis  amicijftme  obfeqiieris :  deirule  ,  quia  tibi 
ftudiorum  fumma  revereiitia  ,  ftimmus  amor  ftudiofo- 
ruiii :  poftremo  ,  quod  patriam  tuam  ,  omu:;fque  ,  qiii 
nometi  ejus  au.Kcrutit ,  ut  patriam  ipfiin ,  veiieraris 
£?  diligis, 

Idcm  lib.  V.  EpiH:.  iii. 

.^./■.  iiou  corrumpi  in  deterius ^ quee  aliquando etiat» 
a  maits  ijld  bontfta  maiiere ,  qux  faj>ii:s  a  bouisfiuiit  ^ 
Juter  quos  vel  prcecipue  numerandus  ejl  P.  p'irgilius  , 
Coruclius  NeJ>os  ,  i^priits  Eniiius  .'lcciufque:  mn  qui- 
dem  hi  Senatorcs  j  Jed  Jiinciitas  niaruin  uo/i  diftat  or- 
diuibuu 

A  5  Onu- 


10         Testimonia  Auctorum, 

Onnphrius  Panvinius  Catalogo  liluftrium  ScriptO- 
ruin  Verouenfium ,  lib.  vi.  Antiquit. 

Ccul}aritiiJtmo  civitatis  mflrx  teftimomo  C.  C  o  H- 
K  E  L  I  U  M  N  E  P  O  T  E  M  ,  virum  doStiJjlmum  ,  £?  a:t- 
tiijuitatum  omtiium  pcritiffimum  ,  Veroiietifetfi  fuijje 
traditur.  Cui  iii  fumma  cuvii  cum  reliquis  Veroiien- 
fibus  illutiribus  etiam  fiatua  poftta  efi  ex  publica  au- 
6toritate.  Enm  Pliiiitis  lib.  III.  cap.  XVIII.  Padi  a:co- 
lam  vocat ,  £?  alibi  ftpius  de  co  tneii:ionem  facit,  Or- 
tus  ftquidem  itt  vico  Verotienftum  Holiilia  ad  Padi  ri- 
pas  fito^  ut  Tacitus  nu&or  efl  iib.XlX.  Hi,^ori.e  yin- 
f^nfi.t,  Pius  quoque  Papa.  II.  iti  .-Iftx  defriptione  euni 
Veronmfm  aperte  fuijfe  fcribit.  Ad  huiic  Cainllus  o- 

fns  fnnm  mifit ,  timquam  civem  fuum  :  Quoi  dono 
epidum  novum  libellum,  &c. ///V  /«  Urbe,  Cice- 
roiiis  B  defaris  tempore  vixit ,  perveiiitque  ufljne  ad 
.^ugufii  prin.ipatum  ,  fcripfit  dijirtijfime  IllUilriutn 
Viforum  vitas.  flfiarum  tautnm  Potnponii  ylttici  ex- 
ftat  i  qiLt  cxterarum  facile  Jp.xit/ien  potefi  indicare. 
JLjns  iUufirinm  virorutn  libri  XVI.  citainur  a  Chari- 
fio  Gramtnatico.  Scripfit  accuratiljime  rerum  Romaiia- 
rum  Chronicon ,  (vel  de  temporibus  librum ,  iii  qua  , 
brevi  expiitatiom  otnnis  avi  memorias  compiexus  eji") 
(jund  a  Solino  citatur.  De  ejus  fubinde  fupra  fcriptis 
Vjrftbus  ,  memiuit  Catullus  ,  circumfcrutitur  periocijtt 
Jfub  ejus  nomine  excufe^  Daretis  Phrygii  ^  de  bcilo 
Trojano ,  tum  foluto  fermone ,  tutn  carmim  heroico 
Latine  faStx  ;  quodcunque  fnerit  Poeta  ,  tcfiatur  Pli- 
7i!us  junior  epifioia  III.  iib.  iv.  Item  periocba  VI. 
librorutn  Daretis  fermone  fuluto  eodem  volumine  itn- 
$r;ffa.  At  certe  qua  verfibus  exarantur ,  impofiura- 
rum  plena.  Mentio  enim  eo  libeiio  de  Imperatore  Ne- 
rone  habetur,  Et  Ncj>os  adbuc  Augnfio  itnperatue  de- 
ceffit.  Verum  Nejiotem  etiam  fuiffe  Poettttn  cx  Piiiiit 
juniore  epifi.  \\\,  lib.  VIII.  colligitiir, 

Joan.  Savaro  de  liujus  libri  Auctore. 

Hunc  librum  Cornelio  Nepoti  ajferit  i[<ra 
Pr^fatio :  NoD  duhito  fore  plerofque,  Attice, 
i!cc.  i^  ex  vita  Catonis  iiia :  Hujus  de  vita  &  mo- 
ribus,  plura  in  eo  libro  perfecuti  fumus,  quein 
feparatini  de  eo  feciraus ,  rogatu  T.  Pomponii 
ActicJ ,  <5;c,     Qujtis  nui^m  litri  fragtr.mum ,  ex 


Testimonta  Al'ctor.um.        rt 

Cefttelio  Ne^iote  laudare  videtur  Gellius  lib.  II.  cap. 
VII.  Praterea  libros  de  viris  illufiribus  ^veterum  fcri- 
jHis  celcbres  ,  qtii  Nepoti  trihuuutur  ,  ab  bujus  libri 
t!U&ore  ccuftcios  ejje  jhcis  apparet ,  e.v  fiue  Haniiibalis 
/7M:;Scdnos  tenipus  eft  Inijus  librifacerefinem, 
6:  Roinanorum  explicare  Imperatores,quo  faci- 
liuscollatisutrommque  factis,qui  viri  prKfercu- 
cUfint,pofntjudicari.  Tama  etiam  fuavitas  eft  fcr- 
tnonis  Latiui ,  ut  apparec.t  in  eo  Kaiivuw  qucndain  lcpc 
retu  effe ,  no:i  afcitum^  B  jam  ecvo  Theodofti  defitum ,  cjt:* 
nonparum  inclinata  erat  Laiiaris  eloquetitia.  ^miliurii 
autem  Probum  ,  cujus  mmine  circuvifertur  hic  liber , 
Tbeodrfto  regnanta  vixiffe  ,  6?  hiijus  libri  cxfcriptoreiii 
fotius  effe^  quam  auctorem  ,  patet  ex  his  verftbui: 

Vade  1  ibcr  nofter ,  fato  meHore  memento , 

Cumlegethfficdominus,  t^  fciat  efie  raemn. 
^e  timeas  fulvo  fl:ricT:os  diademate  crineis , 

Ridcntes  blandum  vcl  pietate  oculos. 
Communis  cunfds ,  hominem  fe  regna  tencre 

Scd  meminit ,  vincit  hinc  magis  iile  lioinines. 
Ornentur  ilcriles :  facilis  tectura  libelli, 

Theodofio  ,&doctiscarmiuanudaplacent. 
,  Si  rogat  auctorem ,  paulatim  detege  noftrum 

Tunc  domino  nomcn  :    me  fciat^efle  Probum. 
Corpore  in  hoc,manus  efl  gcniti'icis,  avique,  mca- 

Felices ,  domini  qua;  mcruere  mauus.        (que : 

Hie  ert^o  fuo  auBori  reddatur ,  qium  fibi  Corncl.  Nc' 
Jjos  jiifto  titulo  viudicat ,  quemque  coccvo  'fuo  c?  fcmi- 
liari  P.  ^ttico  dedit ,  ctijus  etiam  rogatu  vitam  M.  Ca- 
tonis  fparatam  frippt  ,  t?  ;'///  fuperftes  ,  elegantilji- 
viam  ejufdcm  vita  con/i/etudinem  elegautia  pari  pro- 
feciitus  eft,  Prxter  Cbronica  ^  libros  exemplorum  y  de 
piris  Illuftribus ,  &''  de  fifa  Catonis  ,  librum  fe  de  Hi- 
ftoricis  Gracis  covfripp^ffe  teftatur  in  Dicne :  Scd  de 
hocineomeolibroplurafuntexpofita,  quide  Ili- 
ftoricis  Grxcis  coufcriptus  efi: ,  (//V  euim  ex  nijf. 
boua  fide  fupplevi )  atque  altertim  edidit  de  Latinis 
hiftoricis  ,  ex  quo  excerpta  effe  fragmenta  Coruelia 
Gracchorum  matris  ,  Gifauii  codice  prnbatur.  Qtiod  ad 
Daretis  Phrygii  biftoriam  ,  quam  a  Cornclio  Nepote 
Latine  redditam  ,  yolaterranus  .&  alii  ,  tradideruut , 
elegantia  ftili  potius  ducti  ,  quam  certa  raiione  ,  difpoi' 
ftilus  eft ,  c?  diijimilis  genius ,  £?  //  quid  in  me  judicii  , 
C»/7?i  Ne^i^i  illii  iiiUr^rett ,  u(  ntmis ,  fis  ui.-ore  fet-. 

vmiii 


12         Testimonia  AUCTOTICW. 

Vif^uis  longe  fupcrior ,  qwjd  collatis  turiiifiue  /cripilf 
■facile  potejl  jitdicari.  De  boc  au&ore  ita  mibi  vi' 
futn  ejl  y  falvo  tuo  (^erudite  lector')  judicio, 

Petms  Nannuis  dc  Claris  Corneliis. 

CorncHus  Ncpos  ijuam  clec^aiis  Cit  fripfir  ex 
fita  Pompoiiii  yfttici  cogmfcere  licet.  Diclio  certe  i-c 
viiftiDlma  iS  ftmpVuiffima  ;  iii  dijpoiieiido  nihil  illo  ac 
euratius  ,  t«  fide  uibil  fatictius. 

Obert.  Gininiiis  Conlcclan.  Lucrctianis 
in  Refutatus. 

Cupio  purifpmum  illum  Scriptorem  aliijitando  ert- 
Pi!rativ\m  edere,  tjuem  tum  docebimus  ejfe  CorilC- 
liinu  Ncpotem  ,  tioii  vero  JEmilitm  Probumy  ut 
■itdiro  puiant. 

Andr.  Schottus  in  cpift.ad  lccl.  notis  ia  Fragiij, 
Ncpotis  fuhjccta. 

Oiiodauctoribus  mnpaucis  accidife  memiiii ,  ut  fiiiil- 
tn  iitgeiiii mnntfmeiita  ,  vclipjts  ablatn  alteri  falfi  attri- 
buereutur  ,  vel  alicm  ipfis  Jiibjiccreiitur  ,  i/uo  iii  vuls;us 
tituli  lenociiiio  mairis  probareiilur  ,  c?  tnnquam  a  ma- 
tribus  Jt:pp'ifiti  filiipro  veris  ohtriidermtur :  idein  Nk- 
POTl  viftro  tifuvenifTe ^  didici.  Librum  eiiim  de  vita 
6c  inoribusExccUentiuin  Gr.Tcicu  luiperatorum  , 
r.d  T.  Pompotiium  yitticun:  ,  Jecjuioris  tttatis  auctori 
JEmilio  Probo  attribueruin  :  a  ijuo  ftylus  ,  diceiidiqitc 
elejrans  characler ,  Attici  tetns  ,  muitaqiie  nbUidicnnt  , 
Scriptorem  contra  de  viris  i!lull:ribus  urbisRomrv?, 
ijui  a  ProcaadCN.  Pompejum  tijque^J'eptiiis;cutort:m 
ttuntrum  meinnri.im  ^  rejljue  i^eftas  virorum  domi  mili- 
ti^rque illiiftrium  bri.viier coili^avit ,  Pliuio  viiiiori  (ctii 
ylldus  Rlniiutias  adjcripferat)  ablatiim  ,  Kejioti  Cor- 
aelio  multorum  ingratiis  iiijcrijtjeruiit ,  iS  ex  Citcilia 
getne  in  Cornelinm  ,  obtorto  coilo  ,  Lnli  quidnm  Ceri/b- 
rcs ,  Hermolaus  Jlarbarus ,  Janus  Parrbaftus  >  Catella- 
iins  Cotta ,  S"  Domiiiicii.'!  IMachajieus  aliiqiic  tradu.ve- 
runt.  Sed  mutrius  n.ihi  videri^  adniodutn  adolifins 
(hicui  pngulari  Coiiim.  in  ei:in  auctorcm  Duaci  ,  ir  Lit- 
tetlxcdito  :  iS  veteri:vilibr.fidc  ratioiiumqtie  mojvemis 
Sex.  AlU'clio  N\^Ox\  Jun poftliminii  reddidimus  :  cti- 
jiis  c?  Usjhfiam  Jvt^iiftam  auic  7uc  tiatum  ntijquam , 

ciiui- 


TeSTIMONIA    AuCTORUM.  I.'? 

tqunhm  fciain ,  typis  vul^<nani ,  ylntverpiiS  primi  edi- 
diTfiiis.    Ouarc  uc  illa  JEinilio  adfcripta  Nepotis  cffb 

yvytTleC  promintio  3  ita  V^iros  illiiflres  eiacm  abjiidic»* 

Cafpar  Baithius  in  AdvcrfT' 

_  /Emilius  Probus  in  avo  Theodofti  Conicl.  NcpO» 
tis  libros  in  epitomen  redegit, 

Jacob.  Bongai-fius ,  epiftola  ad  Joan^Coelium. 

Jufliuus  a  Nino ,  qiti  primui  efl  TuV  sU  {^'Opictt 

yjfjf  f/.,}ii]/^t}¥  Trupxoiao^ivav  y  ad  yfitguflum  Ca- 
Jitrem ;  mn  ut  jltticus  apud  M.  Ciceroneni^/eptingentO' 
rinn  :  fed  itt  Cornclius  Ncpos  ,  otmie  itvum  ,  id  eft  , 
duum  millium  aumrum  memoriam,  uiio  libro  colligavit» 

Joau.  Henr.  Boeclerus  in  libro  Commentario 
ad  Bcrncggcrum. 

Herodiauus  B  Cornel.  Nepos ,  veluti  in  meditim 
tligrejji  ^  Vitas  t/uidem ,  fed  eo  compnftterinit  opere  ^ 
tit  J)kraciue  ad  civilem  Jiiemiam  accommodarevt.  ^ 

Idcm  paulo  poft. 

Ncpos ,  cafligatijfima  moderationis  auSlor ,  cttm  nl)'^ 
ftinere  illa  oratiouum  fplcudidiore  cura  ,  dc/criptiomtm' 
tjue  productiore  nmbitu  cov.flitviffct ;  qtixcttnque  ad  iii- 
gtniiim  ,  difiiplitiam  ,  privatam  coujuetudiuem  perti- 
iieut ,  bnviter  ac  viliiti  tina  congeflioiie ,  abjolvit :  Cit- 
tera  aclionibus  publicis ,  eartimqtte  rationibits  iiifar' 
tnandis ,  bona  fide  attemperat. 

£c  tandcm. 

7/;Nepoteno,/?ro  eo  ininus  duxi dubitandtim  ^  qnoii 
vidcrem  omiiia  publico  dellinari  ,  omnetnqve  jcriptio- 
vis  formam  hiuc  Jpectarc  :  In  elogiis  etiam  ,  quibus 
vel   iiiHtirx   dotesy    vel   animi   artes  perjequi  /<jlet , 

7roXlitKi)T(pOi  efl.  Et  qux  oinnino  linea  reperitiir, 

in  qua  non  dcprehendat   a-OViTl)t    illam  ^oXlllKKP 

cum  orivccj^it  tg^JJVgymn  j  'jui  de  Utraijue  ali- 
Httid  iutcUi^it, 

Scries 


C4 


Series  Excellentium  Virorum, 

V 

7. 

Miltiades. 

//. 

^ThemiJiocles, 

///. 

^AriJlides, 

//^. 

^PauJlinias. 

K 

^Cimon. 

P^L 

^Lyfander. 

FIL 

^Alcihiades. 

VIIL 

^Tbrafybuliis, 

IX. 

Conon. 

X. 

Dion. 

XL 

Ipbicrates, 

XIL 

Cbabrias, 

XIIL 

'1  motleus. 

XIV, 

Datames. 

XV 

Epamimndas. 

XVL 

Felopidas. 

XVI L 

A^ejilaus. 

XVIIL  Eimenes, 

XIX, 

Phocion. 

XX. 

Timoleon, 

XXL 

Rcgss. 

XXIL 

Hamilcar. 

XXIII.  Haniiibal. 

XXIV.  Cato. 

XXV. 

,    Atticus. 

CORRNEPOTIS, 

VUL  G  O 

^MILII    PROBI, 

EXCELLENTIUM  IMPERA- 
TORUM  VIT^. 

P   R  ^  F   A  T  I  O. 

NOn  duMto  fore  plerosque,  Jttke^  qtii 
Iioc  geniis  fcriptiira.',  icvc,  &  non  fatis 
di.-^num  fumraorani  virorum  perfonis  ju- 
dicent,  cuni  velatum  legent,  quis  mufi- 
cam  docuGiit  Epaminondanii  aut  in  cjus  virtu- 
tibus   commcmorari ,    faltafie.cum  commode, 
fcicnterque  tibiis  cantafle.    Scd  Iii  erunt  fcrc , 
qiii  expertes  literarum  Graacarum ,  nihil  reclum, 
nip  qnod  ipforum  moribus  conveniat,putabunt, 
Hi,fi  didiccrint,  noneademomnibus  enc  honc- 
fta  atque  turpia,   fed  omnia  majorum  inlHtutis 
judicari:   noii  admirabuntur,   nos  in  Grajoruni 
virtutibus  exponendis  morcseonunfccutos.Ne- 
que  enim  Cimoni  fuit  tai"pe  Athenienfium  fum- 
ino  virq,  fororem  germanam  habere  in  matrimo- 
iiiorquippe  cum  ejus  cives  eodem  uterentur  in- 
ftituto.     At  id  quidcm  nofi:ris  moribus  ncfas  ha- 
bctuv.    Laiidi  in  Grrecia  ducitur  adolelcentulis, 
quam  plurimos  habere  amatores.  Nulla  Laceda^- 
nioni  tam  ell  nobilis  vidua,  qujc  non  ad  fcenam 
eat  merccde  conducla.   Magnis  in  laudibus  tota 
fuit  Grscia  ,   viclorem  Olympia;  citari.  in  fce- 
nam  vero  prodire,  &  populo  efie  fpedlaculo , 
nemini  in  eisdem  gentibus  fuic  turpitudini.  quaa 
omnia  apud  nos  partim  inramia,partim  humilia, 
atque  ab  honefi:ace  rcmota,  ponuncur.     Contra 
ea  pleraque  nollris  moribus  funt  decora,   qua3 
apud  illos  turpia  putantur.  qucm  cnim  Romano- 
lura  pudcc  uxorem  ducere  in  convivium  ?  auc 

cujus 


i(?  CouNEnii  Nepotis 

cnjus  matcrramilias  iion  prinuim  locum  tcnct  x- 
diuni ,  atquc  in  cclcbritacc  vcrfatuv?  quocl  nnil- 
to  lit  alitcr  in  Gntcia :  nani  ncquc  in  conviviunt 
adhibctur,  nifi  propinquorum:  ncquc  lcdct  nili 
in  intcriore  paitc  axlium,  quro  gytueonitis  appcl- 
Ifitur,  quo  ncmo  acccdit,  nifi  propinqua  cogna- 
tionc  conjuuctus.  Scd  plura  pcrlcqui  tum  ma- 
gnitudo  voluminis  prohibct,  tum  fcftinatio,  uc 
ca  cxpliccm ,  qua;  cxorfus  fum.  Quarc  ad  pro- 
pofitum  vcniemus ,  C^  in  hoc  cxponcmus  libro 
de  vita  excclkmium  Impcratoruin, 

I.   M  I  L  T  I  A  D  E  S. 

C   A   P.      I. 

MILTIADES  CIMONIS  FILTUS  A- 
T  f  I E  N I E XS  1 S ,  cum  <3c  antiquitatc  gc- 
neris,  &;  gloria  majorum,  ik  fua  modcfi;ia,unus 
omnium  maxime  florcrci;  caque  cfict  atatc  ,  ut 
non  iam  folum  dc  co  bcne  fpcrarc ,  fcd  ctiani 
conficlcre  cives  uoncnt  fui,  talcm  futurum,  qua- 
lem  cognitum  juciicarunt:  accidit,  iit  Athcnicn- 
fes  Chcrfonefum  colonos  vclicnt  mittcrc.  Cu- 
jus  generis  quum  niagnus  numcrus  eflct ,  «S:  mul- 
ti  ejus  dcmigrationis  peteix:nt  focietatem :  ex  his 
delecnii  Dclphos  dcliberatum  mini  funt,qui  coa- 
fulcrcnt  Apollincni ,  quo  potlfllmura  duce  utc- 
rcntur.  Nam  tum  Thraces  eas  rcgioiics  tenc- 
bant,  cum  quibus  armis  erat  dimicandum.  His 
confulentibus  nominatim  Pvthia  prnjccpit  ,  ut 
INliltiadcm  fibi  inipcratorem  rumercnt.  Id  fi  fc- 
ciflcnt,  inccpta  profpcra  futura.  Hoc  oraculi 
jrefponfo  INliltiades  cum  delecita  manu  clafll'  Chcr- 
foncfum  profcctus,  quum  accefliflet  Lcmnum , 
&  incolas  cjus  infulaj  fub  potcltatem  redigcrc 
vellet  Athcnicnfium,  idquc  Lemnii  fua  fponte 
facercut,  pollulafrct  ,  illi  irridcntcs  refpondc;- 
runt:  tum  id  fe  facturos,  quum  illc  dorao  uavi- 
bus  proficifcens  vcnto  aquilonc  vcniflct  Lcm- 
num:  hic  cjiira  vcntus  a  fcptcntrionibus  oricns, 
.)d vc r fu m  t c mJr~?rcTuMn?^Tr o hcncc n nb ti ?7  IHTl- 
tiades  morandi  tcmpus'^n6rt  Ih^lTcns",  curi"um  di- 

Kxit  <iw9  temWbat,  pcrvcuitiiue  Cberroncfum. 


I 


I.     M  I  L  T  I  A  D  E  S.  17 

C  A  P.     II. 

In  brevi  temporc  barbaroriim  copiis  disjcftis-, 
tota  rcgioiie,qunin  peticrat^  potitiis,  loca  ca- 
ll-cllis  idonca  coiiimunivit:  multituclincm,  quani 
fccum  duxcrat,  in  agris  collocavit,  crcbrisquc 
excurfmnibus  locuplctavit.  Ncquc  mimis  in  ca 
rc  prudcntia,  quam  fclicicatc,  adjutus  e(l;  nam 
quuni  yirtutc  militum  dcviciflet  holHum  cxcrci- 
Uis,  lumma  juquitatc  rcs  conllituit,atque  iple 
ibidcin  mancrc  decrcvit.  crat  cnim  intcr  cos  di- 
gnitatc  regia,quaiuvis  carcbat  nomine.  nequc  id 
magis  impcrio,  quam  juliitia,  conCccutus.  ncque 
co  lecius  Athcnienfibus,  a  qLiilnis  crat  pvofc- 
«ilus,  ofRcia  prn:/tabat.  Quibus  rcbus  licbat,  uc 
no'i  minus  coiMm  voluntacc  ncrpctuo  impcrium 
obtincrct  qui  mifcrant,  quam  illorum  cum  qui- 
bus  crat  profeclus.  Cherfoncfo  tali  modo  con- 
ftituta  Lemnum  rcvcrcitur,  &  cs  pafto  polhi- 
lat,  ut  lii>i  urbcm  tradant.  llli  cnim  dixcrant, 
quum  vento  borca  domo  profectus  co  pcrvenif- 
iGt,  fefe  dcdituros:  fe  autem  domum  Chcrfo- 
ncfi  habere.  Cares,  qui  tum  Lemnum  incolc- 
bant,  ctfi  prcetcr  opinioncin  res  ccciderat,  ta- 
ricn  non  dicto,  fed  fccunda  forcuna  P.dvcrfario- 
rum  cnpti,  rcfilkn-e  aufi  non  funt,  atque  ex  in- 
fula  demii^rjj.nint.  Pari  fclicitatc  ccccras  infulas, 
qua:  Cycladcs  nominantur ,  fub  Athcuiculium 
rcdcgit  potcllatcm. 

c  A  p.   in. 

sdem  temporibus  Pcrfarum  rcxDarius,  ex 
L\fia  in  Europam  cxcrcitu  trajccto,  Scvihis 
bcllum  mtcrrc  dccre\ic.  pontem  fecit  in  llh-o 
fluniinc,qua  copias  traduccrct.  ejus  pontis,dum 
iptc  abcffct,  cuf.iodcs  reliquit  pvincipcs,  qiios 
lecum  cx  lonia  &  iEolidc  duxcrat.  quibus  lin- 
jjulis  iphu-um  urbium  pcrpctua  dcdcrac  impcria. 
bic  cniiii  piiiavic  facillime  fc  Crsca  lingua  lo- 
qucnces,  qui  Aliam  incolcrcnt,  ful)  fua  rctcn- 
turum  potcliate  ,  fi  amicis  fuis  opptda  tucnda 
trac.i.Jilict,  ciuibus,  fc  opprcffo  ,  nulla  fpcs  fa- 
liitis  rclinc]ucrctur.  In  hoc  fuit  ti-.m  niimeroIMil- 
iKUics,  cui  iila  cufiodia  credcrccur.  IJiv,  quuin 
crcbn  allcrrcnt  nuntii,malc  rcm  gcrcreDarium, 
promiquc  ab  Scythis ,  iMiltiades  hortatus  cllpon- 
lii  cultodcs,  u','  a  furtuna  clatam  occafioncm  H- 

^  bcraud« 


E 


18  .  CoHNEt-TI    NePOTIS 

bcranda;  Gra:cix  diiuittereiu.  Nam  fi  cnm  hi$ 
copiis,  quas  fecura  tranfporcavcrat ,  intcriini-c 
Darius,  non  folum  Europam  fore  tutam,  fed 
etiam  eos ,  qui  Aliam  incolercnt  Grxci  gcnere , 
liberos  a  rcrfarum  futuros  dominatione  ik  pcri- 
culo.  Id  (5c  facile  eflci  poffe.  Ponte  emm  rc- 
fciiTo ,  regem  vel  bolHum  feiTO ,  vel  inopia ,  pau- 
cis  dielius  intericurura.  Ad  hoc  conlllium  cuin. 
plerique  accederent,  HilHsus  IMilefius,  ne  res 
conficcretur,  obftitit,  diccns :  non  idem  ipCs, 
qui  fummas  imperii  tenercnt,  expedire,&  mul- 
titudini  ,  quod  Darii  rcgno  ipforum  niteretur 
dominatio.  Quo  cxtiucio  ipfos  poteltate  ex- 
pulfos  civibus  fuis  poenas  daturos.  Itaquc  adeo 
i'e  abhorrere  a  ceterorum  confilio,  ut  nihil  pu- 
tet  ipfis  utilius,  quara  confirmari  rcgnum  Perla- 
rum.  IIujus  cum  fencentiam  plurimi  eflent  fe- 
cuti,  IMilriade?,  non  dubicans,  tam  multis  con- 
fciis  ,  ad  regis  aures  confilia  fua  pervcnmra, 
Cherfonefura  reHquit,  ac  rurfus  Athcnas  dcmi- 
gravit.  Cujus  ratio  etfi  non  vaUiit,  tamcn  ma- 
gnopere  cil  laudanda:  cum  amicior  omuiuin  li- 
bertaci ,  quam  iux  fueric  dominationi. 
C  A  p.     IV. 

Dirius  autem,  cum  ex  Europa  in  Afiam  rc- 
difTct ,  hortantibus  amicis  ut  Groiciara  re- 
digeret  in  fuam  potcilatcrj,  clafiem  quingcnta- 
livra  navium  comparavit,  eiquc  Dacim  prjcfecit. 


rum  auxiUo  lones  Sardeis  expugnaflent,  fuaque 
prsfidia  incerfecilTenc.  Rii  pr.iifccii  regii  clafie 
adEubocamappulfa  cclcritcrErctriam  ccpcrunr, 
omnesque  elus  gentis  cives  abreptos  in  Aiia:u 
ad  rcgem  mifcriint.  Inde  ad  Atricam  acceffe- 
runt,  ac  fms  copias  in  campura  IMar.uhona  de- 
Guxcrunt.  Is  abelt  ab  oppido  circiter  milHa  paf- 
fuura  decein.  Hoc  tumultu  Athenienfcs  tam  pro- 
pinqud,  tamque  magno  pennoti ,  auxilium  nuf- 
quam,  nifi  a  Laccdn^moniis,  petivcrunt:  Philip- 
pidcmque  curforem  ejus  gcneris,  qui  hemero- 
dromi  vocantur  ,  Lacedacmonera  miferunt,  ut 
nuntiarct  qunm  celeri  opus  enet  auxilio.  Do- 
niJi  auteiu  Cicati  cicccin  t^ixtorci,  qui  cxcrcitui 

prK- 


I.    M  I  L  T  T  A  D  i:  s.  tp 

prreefTent ,  in  eis  IMikiailes,  iiuer  qiios  magna 
fiiit  contcntio,  iitruni  moenibus  fe  defenderent, 
an  obviam  ircnt  holHbns ,  acieque  deccrnerent. 
Unus  Miltiades  raaximenitebatur,utprimoquo- 
que  temporc  can.va  fierent:  id  li  facfaun  eirct,& 
civibus  animuni  accenurum  ,  quum  viderenc  de 
eoiiim  vircute  non  defpcrari:&  liortes  eademre 
fore  tardiores ,  fi  animadvorterent  auderi  advcr- 
fus  fe  tara  exiguis  copiis  diraicare. 

C  A  p.  V. 
TLT  oc  in  tempore  nulla  -civitas  AthenicnGbus 
■■■  -*-auxilio  fuit  prfetcr  Platxenfcs^ea  mille  rai, 
fit  milicum.  Itaque  horuui  adventu  decem  millia 
annatoruni  complcta  funt  :  quje  manus  mirabili 
ilagrabat  pugnandi  cupiditate  ,  quo  faclum  efi  , 
ut  plus,  quara  collegs;,  IMiltiades  valuerit:ejus 
cnira  auctoritate  impulfi  Athenienfcs,copias  ex 
urbe  eduxerunt ,  locoque  idoneo  caftra  fcce- 
runt.  deinde  poitero  die  fub  montis  raclicibus, 
acie  e  regione  infti-ufta  ,  nova  arte  ,  vi  furama 
prKlium  commiferunt ;  naraque  arbores  multis 
locis  crant  rara;  ,  hoc  confilio  ,  ut  &  montiuni 
tcgerentnr  altitudine,  &  arborum  traclu  equita- 
tus  hnfi:iu)n  impedirctur  ,  ne  multitudine  clau- 
<1erenuur.  Datis,  etfi  non  aiquum  locura  vidcbac 
fnis  ,  taraen  frctus  numero  copiarura  fuarnni 
confligerc  cupiebat:  coque  magis,  quod  prius- 
quam  LacedKraonii  fubfidio  venirent,diraicai-e> 
utile  arbitrabatur.  Itaque  in  aciera  pedinim  cen- 
tum,  equitum  decera  miUia  produxit,  pmelium- 
quc  commifit.  In  quo  tanto  plus  vinute  value- 
mnt  Athenicnfcs,ut  decemplicera  numerura  ho- 
ftiiuu  profligarent  :  adcoque  perteiTuemnt,  ut 
Perfie  non  cafira,  fed  naves  pcterent.  Qua  pu- 
gna  niliil  adhuc  efi  nobilius.  nuUa  enira  uii- 
quam  tam  exigua  manus  tantas  opes  proflravic, 

C  A  p.  VI. 
/^  ujus  vicfloria;  non  alienura  videtur  ,  quale 
^pra;mium  Miltiadi  fit  tributura,docere.  quo 
facilius  intelligi  poflit,  eandem  oranium  civita- 
tum  efle  naturam.  Ut  populi  noftri  honore» 
quondam  fueriint  rari  &  tenues  ,  ob  eamque 
canflam  gloriofi;  nunc  autem  elTufi  ,  atque  obfo- 
lcti:fic  olim  apud  Athenienfcs  fuifle  reperimu3. 

^'aaKjuc  twi^  |\iUtiadi,  qui  Atlietia»,  «oumqu» 


20  CoUKEtllNr.  POTIS 

Grrcciam  libcravit,  talis  honostributuseflin  pof- 
ticu,  qu^  P(ecilc  vocatur,  cuni  pupi.i  depiu!!;o- 
retiir  I\laratlionia,ut  in  ilcccin  prxtorinn  numc- 
ro  prinia  cjus  iniago  ponerctur,  isquchonarctur 
militcs,  prailiinnquc  comniittcrct.  Idcm  illepo- 
pulus,  polleaquara  niajus  impcriuni  cll  nachis  , 
«S:  largitione  mngillratuum  corruptus  cll:  ,  trc- 
ccntas  .ftatuas  Dcmctrio  Plialcrco  decrcvit. 

C   A    F.      VII. 

Pofi:  hoc  pra:lium  claflem  fcptnaginta  naviuni 
Athenicnlcs  cidcm  iMiltiadi  dcdcrunt,ut  in- 
fulas,  qua:  barbaros  adjuverant,  bello  per! cque- 
rjtur.  qno  impcrio  plerasquc  ad  ofTicium  rcdirc 
cocgit,  nonnuUas  vi  cxpugnavit.  Kx  his  Paruni 
inliilam  opibus  elatam  ,  cum  oratione  rcconci- 
liarc  non  poflct;  copias  c  navibus  eduxit,  ur- 
bem  opcribus  claulit  ,  omnique  commeatu  pri- 
vavit;  deinde  vineis  ac  tclludinibus  conllitutis, 
propius  nniros  acccflit.  Cum  jam  in  co  eflct,uc 
oppido  potirctur,  procul  in  continenti  lucus, 
qui  cx  infula  confpicicbatur,  nefcio  quo  cafu, 
iioclurno  tcmpore  incenlus  cll :  cujus  flamma  ut 
ab  oppidanis  6c  oppugiiatoribus  cit  vifa  ,  iitrif- 
que  vcnit  in  opinioncm  ,  fignum  a  clalliariis  rc- 
giis  datum.  quo  factum  cll:,  ut  &  Parii  a  dcdi- 
tione  detcn-ercntur  ,  <!k  IMiltiades  timens  ,  nc 
clallis  rcgia  .idventarci:,  inccnfls  operibus,  quas 
llatuerat  ,  cum  totidcm  navibus  atquc  crat  pro- 
Jcctus  ,  Athenas  magna  cum  oircnljone  ci\ium 
liiorum  rcdirct.  Accufatus  crgo  proditionis  , 
quod  cuni  Parum  cxpugnare  poflct,  a  regc  cor- 
ruptus  infeclis  rcbus  a  pugna  difceflifict.  Eo 
tempore  a.'ger  erat  vulneribus  ,  quw  in  oppu- 
j:nando  oppido  acceper.u.  Itaque  quoniam  ipfe 
pro  fc  diccre  non  poflct,verba  pro  eo  fccitfra- 
ter  ejus  Tifagoras.  Cauflix  cognita,  capitis  ab- 
Jblntiis  pccunia  nniltatus  clt.  liaque  lisquinqua- 
pnta  talcntis  jcltimata  elt  ,  quantus  in  clanini 
Aimtus  facius  erat.  llanc  pecuniam  quod  f»">lvc- 
re  non  poterat  ,  in  vincula  pubiica  conjccius 
tll,  ibique  diem  obiit  fuprcmum. 
C  A  p.  VIII. 
ic  etfi  crimine  Pario  eft  accufatus,  t.imcn  a- 
lia  fuit  cauffa  damnationis.  Nam  Athcnicn- 
lcs  propter  Pilillrati  tyranuidcm ,  qua-  paucisan- 


H 


II.     T  n  E  M  I  S  T  o  c  n  E  S.  2t 

nis  aiite  fncrat ,  omniuin  fiiorum  civimn  potcn- 
tiam  extimefcehant.  Miltiaclcs  multum  in  impe- 
riis  mairiilratibufque  vcrfatus  ,  non  vidchatur 
poflc  ellc  privatus,  praifertin  cum  confuctudi- 
nc  ad  Impcrii  cupiditatem  trnhi  vidcrcrur.  JNani 
Cherfoneli  omncs  illos  ,  quos  habitarat  annos  , 
perpctuam  obtinuerat  dominationem,  tvranniis- 
quc  fucrat  appellatus, fcd  julhi?:.  non  crat  cnini 
vi  confccutus  ,  fcd  fuorum  voluntacc,  camque 
poteflatcm  bonitatc  retinucrat.  Omnes  autem  (5c, 
habentur  &  dicuntur  tyranni,  qui  potcftnte  func' 
perpetua  in  ca  civitate  ,  qua3  libcrtate  ufa  ell. 
Scd  in  IMikiadc  erat  cum  fumma  humanitas, tum 
mira  comitas  ,  ut  ncmo  tam  humilis  elfct  ,  cui 
non  ad  cum  aditus  patcrct:  magna  aucboritas  a- 
piid  omnes  civitatcs,nobile  nomen,laus  rcimi- 
litaris  maxima.  Hxc  populus  refpicicns,  nialuic 
eum  innoxium  plecti,quaui  fe  diutius  cHb  inti- 
more. 

II.    TIIEMISTOCLES. 

C  A  p.    L 

nPHEIVILSTOCLES  NEOCLI  F.  ATIIE- 
-■-  NIEXSIS.  IIujus  vitia  incuntis  adolefcen- 
tirj  mr.gnis  funt  cmendata  virtutibus  :  adco  ut 
anteferatur  huic  nemo  ,  pauci  pares  putcntur,, 
Scd  ab  initio  cft  ordiendum.  Patcr  cjus  Nco- 
clcs  gcnerofus  fuit.  Is  uxorcm  Ilalicai-nalliani 
civcm  duxit  ,  ex  qna  niitus  clt  Thcmilloclcs. 
qiii  qiuim  minus  clfct  probatus  parcntibus,  quod 
C:  libcrius  vivcbat,  &:  rem  familiarcm  ncglij-e^ 
bat,  a  patre  exhcrcdatus  cfl:.  Qu£u  contumclia 
non  frcgit  cum ,  fcd  crcxit.  Nam  quum  judi- 
callct,  line  fumma  indullria  non  polFc  cain  ex- 
tingui,  totum  fc  dcdit  rcipublica:,  diligcntius 
ju.ncis  ,  famxquc  fcrvicns.  Multnm  in  judiciis 
privacis  vcrfabatur,  fajpc  in  concioncm  populi 
pi-odil)at,  nulla  rcs  major  (Inc  eo  gcrcbatur,  cc- 
leritcrquc,  quco  opus  crant,  rcpeiicbat.  Ncque 
minus  in  rcbus  gerendis  pronuus,  quam  cxco- 
p'tandi»,  crat:  quod  &;  dc  inllancibus  Cut  aic 
Thucvdidcs)  vcrillime  jiidicabat  ,  &  de  futuris 
callidinimc  conjiciebat.  Quo  facLum  eft,  uc  brc- 
vi  ttmpore  illiilliai-ctur.  '•• 

li  3  C^f. 


22  CoRNELTI  NePOTIS. 

C  A   1'.     1  I. 

T>riiinis  aiueiTi  gradus  fiiit  capcncndre  rcipiihli- 
-»-  ca:  bcllo  Corcj-raio:  ad  qiiod  ,i;crcnduni  pr»- 
tor  a  populo  iadus,  non  foluni  pra;lcnti  bcilo,_ 
fcd  ctiam  rcliquo  teniporc  ferociorein  rcddidic" 
civitatcm.  nain  quum  pccunia  publica,  qure  cx 
mctallis  rcdibat,  largitione  raagillratuum  quo- 
tnnnis  intei-iret,  illc  perfuafit  populo,  ut  ca  pe- 
cunia  claliis  ccntum  navium  axiiRcaretur.  Qua 
cclcriter  cfFccla ,  primum  Corc\ rxos  fret^t ,  dcin- 
cle  mavitimos  pr.-cdoncs  confe<5tando  mlirc  tutum 
1'ccididit.  In  quo  cum  di\itiis  ovnavitj  tum  ctiara 
ycritifiimos  bclli  navalis  fecit  Athcnienies.  Id 
quanta;  faluti  fucrit  univerfa:  Gnxiciro,  bcllocog- 
nitum  cftPcrfico.  Nam  quum  Xerxes  (Sc  mari  & 
terra  bclhun  univcrira  inicrretEuropx,  cum  tan- 
tis  eani  copiis  invafit,  quantas  ueque  antca,nc- 
quc  pollea  babuit  quifquam  ,  hujus  enim  clafiis 
mille  6i  diicentamm  na^iumlongarumfuit,  quaui 
<luo  millia  oncrariarum  fcquebannir  :  tcrreflres 
autcm  excrcitus  feptingentorum  millium  pedi- 
tum  ,  equitum  qnadringcntorum  millium  fuerunt. 
Cujus  de  advcncu  quum  fama  in  Grcjciam  cliet 
periata,&  maxime  Athcnienfcs  pcti  dicercntur, 
■proptcr  pugnam  INJarathoniam  ,  miferunt  Del- 
phos  coniiiltum  ,  quidnam  iacercnt  derebusluis. 
iUcliberantibus  Pythia  rcfpondit,  ut  mocnn^us  li- 
gncis  fc  muuir^nt.  Id  refponfum  quo  valerct , 
quura  intellijijcrct  ncmo,  Thcmillocles  perfuafit 
confilium  eflc  Apullinis,  ut  in  na\cs  fe  fuaque 
tonfeirent  ^  eum  cnim  a  Deo  fignificari  murum 
ligncum.  Tali  confilio  probato  addunt  ad  lupe- 
yiores  totidcra  naves  trircmes  :  fuaque  omnia  , 
quje  movcri  potcranr,  partira  Salamincni,  par- 
tim  Troczcncm  afportant  :  arccm  faccrdotibus 
paucisquc  majoribus  natu  ,  ac  facra  procuranda 
ti"adunt,  ixliquum  oppidurn  relinquunt. 

C   A   P.      III. 

Hujus  confiliuni  plerisque  civitatibus  difpli- 
ctbat  ,  &  in  tcrra  dimicari  magis  p^accbat. 
Itaque  mifii  lunt  delc(5li  cum  Lcoiiida  Lacedir- 
moniorura  rcge,  qui  Thennopylas  occupaivnr, 
longiusquc  barbaros  progredi  non  patcrcntur. 
Hi  vim  hollium  non  fuihnuerunt,  coque  loco 
vDines  intcricnuK.  At  tlaiT.s  communii  Grccioc 

ti'e- 


II.     T  tt  E  M  J  S  T  0  C  t  E  S.  93 

tfGCentanim  naviuni  ,  in  qna  ducentte  erant  A- 
thenicnluim  ,  primnm  apud  Artemifium  ,  intcr 
Euboeam  continentcmque  ten-ara  cum  claffiariis 
regis  conllixit.  angnlHas  enim  Themiftocles 
quffirebat,  ue  multitiidine  circumiretur.  Hic  et- 
fi  pari  praelio  dilceficrant  ,  taracn  eodem  loco 
iion  lunt  anfi  manere  :  quod  erat  periculum,  ne, 
ii  pars  navium  advcrfariorum  Eubocam  fuperaf- 
fet,  ancipici  premerentur  periculo.  Quo  faclunx 
eil,  ut  ab  Artemifio  difccderent,  &  exadvcr- 
fum  Athcnas  apud  Salamiua  claflem  fuam  conlU- 
tuerent. 

C  A  p.     IV. 

At  Xcrxes ,  Thcrmopylis  expngnatis ,  proti- 
nus  acceOit  afi:u,idquc  nuUisdefendcntibus, 
incerfectis  facerdotibus  quos  in  arce  invcncrat, 
incendio  delevit.  Cujus  fama  penerriti  claOlarii 
■quura  raauerc  non  auderent ,  &  plurimi  horta- 
rentur  ut  domos  fuas  difcedcrent,  mcenibufque 
fe  defcndcrent;  Themirtocles  unus  rellitit,  & 
iiniverfos  efTe  parcs  ajebat,  difperfos  tcflabatur 
pcrituros,  idque  Eurybiadi  Regi  Laccdsraonio- 
rum ,  qui  tum  fnmmcj  inipcrii  prxcrat ,  forc  af- 
firmabat.  Qucm  quum  minus,  quam  vellet,  mo- 
veret,  nodu  de  fervis  fuis,  qucm  habuit  fidelif- 
fimum,  ad  rcgem  raifit,ut  ei  nunciaret  fuis  ver- 
bis,  advcrfanos  cjus  in  fuga  efle :  qui  fi  difcef- 
filTent ,  raajore  cnm  labore  ,  &  longinquierc 
tempore,  bellum  confecturum ,  quum  fingulos 
confectari  cogeretur:  quos  fi  Itatim.aggrcdere- 
tur,  brevi  univerfos  oppreflAu-um.  IIoc  eovale- 
bat,  ut  ingratiis  ad  depugnamdum  omnes  coge- 
rcntur.  llac  re  audita  barbarus  niliil  doli  fubefle 
crcdens,  portridie  alienilTimo  fibi  loco,  contra 
■opportuniliimo  hofiilnis ,  adco  anguflro  maricon- 
flixit,  ut  cjus  multitudo  navinm  cxplicari  nou 
pocuerit.  Vi(ftus  ergo  cfl:  raagis  conClio  Themi- 
lloclis,  quam  armis  Gra:cia2. 
C  A  p.     V. 

Hic  etfi  malc  rera  gcflerat ,  tamcn  tantas  hr- 
bebat  reb'quias  copiaruni ,  uc  etiam  cum  his 
opprimcrc  poflet  hollcs.  Interim  ab  codcm  gra- 
du  depulfus  efl:.  Nam  Themifloclcs  verens,  ne 
bellare  pcrfcvcraret ,  ccrtiorcra  eum  fccit  ,  icl 
agi,  ut  pous,(iucm  iUe  in  licUcfpouto  icccrat, 
B  4  (iil- 


£4.  CorneliiNepoti» 

ciiirolveretur,  ac  rcditu  in  Afiam  excluderctnr. 
jdque  ei  pcrluafit.  Itaque  qua  fcx  nicnfibus  itcr 
feccrat ,  eadcin  minus  dielnis  triginta  in  xVfiam 
revcrlus  cll  ,  feque  a  Tlicniiftocle  non  fupcra- 
tum,  lcd  confen-atum  judicavit.  Sic  unius  viri 
pnidentia  Gr«cia  libcrata  ell ,  Europsque  fuc- 
cubuit  Afia.  Hrcc  altcra  vicloria,  qua;  cum  INIa- 
rathonio  poflit  comparari  tropaio:  nam  pari  mo- 
tlo  apud  Salamina  parvo  nuniero  navium  maxiraa 
pofl  homiuum  mcmoriam  clallis  gll  dcvicta. 
C  A   P.      VI. 

"V^^agnus  hoc  bello  Thcmiftocles  fuit,  ncc  mt- 
•*-'^-*nor  in  pace.  Gum  enim  Plialcreo  portu  nc- 
que  magno,nequc  bon.o"Athcnicnles  utcrentur, 
Inijus  confilio  triplcx  Pira:ci  portusconlHtutus 
efl  :  ifquc  mocnib.us  •circumdatus  ,  ut  ipfara  ur- 
bem  dignitate  scquipHrarct ,  utilitatc  fuperarct. 
Idemque  rauros,  A.thcHicnfium  rcllituitprjccipuo 
pcriculo  fuo._  Namque  Lacedxmonii  caunani  i- 
doncam  nacti  propter  barbarorum  excurfioncs, 
qua  ncgarent  opqrtcre  extra  Pcloponhcfura  ul- 
lam  urbcm  haberi',  ne  ciicnt  loca  munita,  quae 
holles  pollldcrent',  Ajlicnicnfes  rcdificantes  pro- 
Iiibere  funt  conat]«.  IIoc  longe  alio  fpedtabat  , 
atque  yidcri  volcbnnt^^thei^icnfcs  cnim  duabus 
vicloriis,  IVIarathonia  (Sc  Salaminia,  'tantam  glo- 
riam  apud  omncs  gcntcs  eritnt  confcci\ti.,  ut  in- 
tclligcrcnt  Lr.ccda.<monii ,  de  Principatu  (ibicuin 
his  ccrtanien  forok.  Quare  eps  quam  infirmiilimos 
cffe  volcbant.  Poftquam  autcm  audicrunt  muros 
inllrui  ,  legatos  Athcnas  anifcrunt  ,  -qui  id  fieri 
vetarent.  His  prjcllntibus  deficrunc,'ac  fc  de  ea 
re  Icgatos  ad  eos  miffuros  d^xcrunt.  Ilanc  lega- 
tioncm  fufcepit  Tlicmillocl^s  ,  &  folus  primo 
profectus  ell:  ,  reiiqui  legati  ut  tum  cxircnt  , 
quiun  fatis  altitudo  nniri  cxrtrucla  vidcretur  , 
-)ra2cepit:  intcrim  omncs  fcrvi  atque  libcri  opus 
acercnt,  ncquc  uUi  loco  parcerent,  fivc  facer 
eiiet,  (fivc  nrofanus, )fivc  privatus,  live  publi- 
cus :  &  undiquc,  quod  idoneum  ad  muiHcnduin 
putarcnt,  congcrcrcnt.  Quo  fachim  cll,  ut  A- 
thcnicnUum  uiuri  cx  liiccliis  fcinilcasque  con- 
jUi-cnc. 


CiP. 


I 


II.     T  11  E  M  I  S  T  0  C  I,  E   S.  23 

C  A  P.      VI  1. 

Themiftocles  autem,  ut  JUccdaemonem  vcnir, 
adire  ad  magiitratus  noluit  ,  &  dedit  ope- 
ram,  ut  quam  longillimc  tenipus  duccret:  cauf- 
fam  interponens,  lc  collcgas  exfpeaarc.  Quum 
Laccd:X'monii  qucrprcntur  opus  nihilomiuus. 
fieri,  eumoue  ea  rc-conari  falleix',  intcrim  reli- 
qui  lcgauMGKt  confecuti :  a  quibus  quum  audif- 
fet  non^Bttum  liijperede  munitiouis  ,  ad  E- 
plioros  ijB&cdxmoniorum  acceflit ,  penes  quos 
fummum^ipcrium  erat:atquc  apud  cos  con.ten- 
dit,  falfathas  eJlc  dchtar  quare  jcquum  eilc,  il- 
los,viros  Ijonos  nobiIesque,mittere,  quibus  fi- 
des  habcretur,  qui  rem  explorarent :  intcrca  fe 
obiidem  retinerent.  Gcftus  elt  ei  mos,  tresque 
lcgaci,  functi  fummis  honovibus,  ;\dicnas  mini 
funt.  Cumyhis  collcgas  fuos  Themillocles  juirit- 
proliciicri  :f  eisquc  prxdixit^  ut  ne  prius  Lace- 
clKmoniorum  legatos  dimittcrent,  quam  ipfe  ef- 
fet  rcmiiilis.  Ilos  poflquam  Athenns  pervcniiie 
ratus  ell,  ad  magiftratuni,  fenatumque  Lacedx- 
moniorum  adiic,&  apud  eos  libcrrime  profeiius 
eil :  Athenienics  fuo  conlilio  ,  quod  communi 
jure  gcntium  iaccrc  poilent,  Deos  publicos  , 
fuosque  patrios  ac  penatcs,quo  iacilius  abhoilo 
poiicnt  defendere  ,  muris  fepfiile.*'  neque  eo  , 
quod  inutilc  cifet  Graciai,  fcciiic,  nam  illoruHi 
lu-bem ,  ut  propugnaculum  ,  oppolitam  cflc  bar- 
baris  ,  apud  quaiii  jam  bis  claircm  reAiam  fecifie 
naufragiura.  Laccda:mon-05  auteni  malc  &iiijuf- 
te  lacerc,  qui  id  potius  intuerentur,  quod  ipfo- 
rum  dominationi^  quam  quod  univerira  Gr.xcis: 
utilc  cilct.  Qnarc  fi  fuos  lcgatos  recipcre  vcl- 
lent,  quos  iVthenas  miferant,  fe  remittercnt:  a- 
liter  illos  nuuquam  in  patriam  ellent  i-ccepturi. 
C  A  p.    VUJ. 

Tamen  non  cITugit  civium  fuonim  invidiam. 
namque  ob  eundem  timoreni,quo  dani!  acus 
erat  iVliltiades,  teilarum  fuflVagiis  c  civitace  Cj; 
jectus  ,  ATgos  habifp.tum  concefiit.  liic  quum 
propter  multas  cjus  virtuces  magna  cum  dignita-  ■ 
tc  vivcret,  Laccdsmonii  lci^tos  Atiicnas  mifc- 
runt,  qui  eum  abientcm  accufarent,  qtiod  focic- 
tacem  cum  rcge  Periiirum  adGnvciam  opprimen- 
dtm  fcciirct,  ilgc  criminc  abfeus  j>roiUciouis  ti\ 
J5  5  dam- 


S<5  CoTlNELll  NePOTIS 

damnatus.  Id  ut  audivit  ,qnod  non  fatis  tutuffi  fe 
Argis  videbat,  Corcyram  demis^ravit.  Ibi  quum 
ejus  principcs  civitans  animadvertifTet  timere  , 
iie  propter  fe  bellura  his  Laced.tmonii  ^  Athe- 
nicufes  indicerent  ,  ad  Admetum  ^ftlolofromm 
regem,  cum  quo  ei  bofpitium  fucrat,  confusit. 
Huc  quum  veniflet,  ik  in  proefentia  rex  abelfet, 
quo  majore  religione  fe  receptum  tueretur,  fili- 
am  ejus  parvulam  arripuit  |  &  cum  ea  fe  in  fa- 
crarium,quod  fumma  colebatur  cerimonia,  con- 
jecit.  inde  non  prius  egreniis  clt,quam  rcxcum 
data  dextra  in  fulem  reciperet  :^qiiam  proillitit. 
nam  quum  ab  Adienienlibus  6c  Lacedffimoniis 
cxpofceretur  publice,  fupplicem  non  prodidit, 
nionuitquc  ut  confulcret  fibi.  difficilc  enim  ef- 
fe ,  in  tam  propinquo  loco  tnto  eum  verlari.  I- 
taque  Pydnam  eum  deduci  jufTit  ,  &  quod  fatis 
effet  prjefidii  dcdit.  Hac  re  audita  hic  in  navera 
omnibus  ignotus  afccndit.  qua;  quum  tempcfla- 
te  maxima  Naxum  ferretur,  ubi  tum  Athcnicu- 
Cam  erat  exercitus,  fenilt  Thcrailloclcs,  fi  co 
pcrveniffct,  libi  efle  percundum.  hac  neceflitate 
coactus  doraino  navis',  quis  fit,  aperit  ,  multa 
pollicens,  fi  fe  confcn^affet.  At  ille  clarifiimi 
vir'  captus  mifericordia,  diem  noclcmqne  pro- 
cul  ab  iuf*rla- in  falo  navem  tenuit  in  ancoris, 
neque_  4»cmquam  ex  ca  exire  palTus  eil:.  Lule 
Ephcfum  pervenit,  ibique  Thcmiftoclcm  expo' 
nit :  cui  ille  pro  meritis  gratiam  poftea  retulit. 

C  A  p.  IX. 
C  cio  plerosquc  ita  fcripfiife  ,  Themiftocleni 
^  Xerxe  rc.^nante  in  Afiam  tranfiilfe.  fcd  ego 
potiffimum  Thucydidi  credo,  quod  rctate  proxi- 
nuis  erat,  qui  illorum  temporiun  hilloriam  rcli- 
querunt,  6c  ejufdem  civitatis-fuit.  Is  autem  ait, 
ad  Artaxcrxcm  eum  venifle,'a\:que  his  vcrois  e- 
piilolam  mifific.  Themijlodcs  vcni'ad  te  .^cpii plttri- 
tna  nialo  o^r.uitim  Grajonim  in*clo7iii:7>i  tuafn  intuU  , 
ijuum  mihi  ncceffe  fiiit  adverfif^n  patrcm  tuv7ii  bella' 
re  ,  patriamqiie  mcam  dcfiide€t.  Idem  TKulto  plunz 
bona  fcci  ^pcftquam  in  tuto  ipfe  ,  B  ille  .:n  p.ficulo  cj- 
fe  ccepit.  Nam  quum  ItTjifiam  rccerti  vellet  ,  pr.e- 
li}  apud  Saliimina  facto ,  litteris  eum  certiorem  feci  ^ 
id  a^i  ,  ut  pons  ,  quctn  in  HelUfpmto  feeerat ,  diprcl- 

mirniAr  f  at<jue  ab  boflibus  eiitumiritur :  (^uo  twria 

iili 


III.     A  R  1  S  T  1  B  E  S.  27 

itle  ptricido  eji.  j/beratiis.  N-.mc  ml  te  autetA  tdfifi.gi 
exa^iiati/s  a  ciiticta  Grxcia  ,  tuarn  petciis  amicitiam  : 
tjiiam  fi  ero  aMptns  ,  tMt  minus  me  bonim  amicutit 
babebis ,  qnam  ftirtxvi  iuimicuin  ille  cxpertus  eft.  Ea 
autem  rogo  ,  nt  de  his  rcbus  ,  de  qitibus  tecur.i  collo- 
(ji.i  volo  ,  aiinum  tnihi  temporis  dcs  ,  eoijue  trausacto^ 
jne  ad  te  veuire  patiaris. 

'  C   A   P.      X. 

Hiijns  rcx  animi  niaG.nimdiiicm  adniirans,  cu- 
piensque  taleni  virmn  Ijbi  conciliari  ,   ve- 
niani  dedit.  llle.  onnie  illud  tenipus  literis ,  ftr- 
inonique  Pcrlarura  dcdit  :   quibus  adco  eruditus 
cit  ,   ut  multo  commodius  dicatur  apud  rcgera 
vcrba  feciHe,  quam  hi  poterant,  qui  in  Pcrtide 
erant  nati.    Itic  cuni  muka  rcgi  eflct  pollicicus , 
gratiinmumquie  illud,  fi  fuis  uci  confiliis  vcllet, 
illum  GrjEciain  bello  oppreiTurum  ,   masnis  mi-i- 
neril)us  ab  Artaxerxe  donatus  in  Aliam  rediit  , 
domiciiiumqlic  INIagnefia!  libi  conlticuit.  t  Nam- 
que  hanc  u;-bem  ci  rex  donarat,  his  ufus  vcrbis, 
qufc  ci  panem  prrebcret  :    ex  qua  regioue  quin- 
quaginta  ei  talenta  quotannis  redibant:  i.ampra- 
cum  luide  vinum  fumeret  :   IMyuntem  ,    ex  qiia 
opfoniura  habcrct.  Hujus  ad  nbltrammcmoriaui 
monumenti)  manferunt  duo  ,    fepulcrum  prope 
oppidum  ,   in  quo  ett  fepultus  :    llatusi  in  foro 
IVlagncticc.     Dc  cujus  morce  multis  modis  apiid 
plerosque  fcriptura  cil  :   lcd  nos  eundem  potif- 
Cnnnn  Tiuicydidcm  auttorem  probaraus,  qui  il- 
luni  ait  Magnefiffi  morbo  mortuura  :    neque  ne- 
gat  fuille  famam,  venenimi  lua  Iponte  fumliflc, 
quum  fe,    qua;  re;^  de  Grfficia  opprimenda  pol 
licitus  cdet,  praitiarc  polfe  defpcrarot.  Idem  of 
fa  ejus  clam  in  Attica  ab  amicis  eilc  fcpuka 
qnoniani  lcgibus  non  conccdcrctur,    quod  pro- 
ditionii  cifct  daranacus ,  mcnioria;  prodidit. 

1 1  L    A  R  1  S  T  I  D  E  S. 

C   A    P.      I. 

AR.ISTIDESLYSIMACIIIF.  ATIIE- 
2\'IENSiS,  ajqualis  icre  fuic  Theinitlo- 
cli.  itaque  cuni  eo  dc  principatu  contcndic, 
uauiqiic  olnvcctavuut  iutcr  ie,  In  bis  auccm  cc;g- 

uiuuu 


2^  III.      A   Tl   I   S   T   1   D   E   S. 

nitum  crt,  quamo  aiuifbrct  eloqucntia  iunoceii- 
tiai.  qiiainqiiam  cnim  .idco  excellchat  Arillicks 
abftinciuia,  ut  unus  pofc  lioniinum  mcmoriam, 
quod  quiilem  nos  auilierimus  ,  coifnomine  jul- 
tus  lit  appcllatus,  tamcn  a  Thcmilloclc  coUabc- 
faclus  telhila  i!Ia,cxilio  ticccm  annonnnmulcla- 
tus  clK  Qui  quidcm,  quum  intclligcret  reprimi 
concitatam  multituciincm  non  poHc,  ccJciisquo 
animadvcrteret  qucndam  lcribcntem  ,  ut  patria 
J>clleretur,quxfi(rc  ab  co  dicitur,qu.ire  id  face- 
rct  ,  aut  quid  ArilHdes  conunilillist  ,  cur  tanca 
j)xna  dignus  duccrctur  ?  Cut  ille  rcfpondit  lc 
isnorare  Arilifidem;  fcd  fibi  non  placerc,  quocl 
tam  cupidc  elaboralict,  ut  pr^ner  ceteros  jultus 
apcllarctur.  llic  deccm  annorum  lc^icimam  px- 
Jiam  non  pertulit.  nam  pofUiuam  Xerxcsin  Gice- 
cuim  delcendit  ,  fexto  lcrc  anno  quam  crat  cx- 
pulfus,  populi  fcito  in  patriam  rcllitutus  elt. 

C   A    P.       II. 

Jnterfuit  autcm  pugnas  navali  apud  Salamina  , 

■■■  qure  faota  elt  prius,  quam  posna  liberarctur.  I- 

dem  pn-utor  fuit  Athcnicnliuin  apud  Platroas  in 

pra^lio  ,    quo  iAlaitionius  fufus,    barbarorumque 

cxerciuis  interfeuhis  cll.  Neque  aliud  clt  ullum 

hujus  m  re  milicari  illultrc  factum  ,    quam  iuijus 

impcrii  memoria.    juiliria;  vero  cc  rcquitatis,  oc 

innocontia;  multa.  in  primis,  quod  cjus  .Tquita- 

te  factum  clt,quum  in  conununiclalic  cfict  Gra:- 

ciwJimul  cum  Pauraniafquo  ducc  IMardonius  c- 

rat^  fugatus  ,   ut  funnna  inipcrii  niaricimi  ab  La- 

ccua;moniis  transfcrretur  ad  Atiicnicnfcs.    nr.m- 

que  antc  id  tcmpus  cS:  mari  cc  terra  duces  eranc 

Laccdajinonii.  tum  autcm  &  intcinperanriaPau- 

laniaj,_»!s:  juftiria  facTtum  cft  Ariltidis  ,ut  omnej 

fere  civitatcs  Grxc'n;  ad  Athcnienfium  locicta- 

tcm  fe  applicarent,(!S:  advcrfus  barl)aros  #os  du- 

ccs  dcligcrcnc  fibi,   quo  lacilius  repcllcrcnt,   li 

forte  bellum  rcnovare  conarcntur. 

C    A   P.      111. 

A  d  ciafTes  fcdificandas  ,  cxercitufque  compa- 
"**  randos  quantum  pjcunix"  qu^cquc  civiLis  da- 
rct,  Ariltidcs  dclccT.us  cft,  qui  conHitucrct.  E~ 
jus  arbiti-io  quadringcna  ts:  fcxagcna  calcntaquo- 
tannis  DcUim  funt  coUata:  id  cnim  comunmcx- 
ranuiu  clfc  volutuHmc.    (^iui;  omiiis  pccuni.n  pc 

llcro 


IV.      P  A   U  S  A  N  T   A  s  ;<) 

ficro  tcniporc  Athenas  traiislata  cll.  TTic  qua 
fucrit  ablHiicntia,  nuUum  cib  ccrtius  incliciuiii , 
quam  quod,quum  t.intis  rchus  prjufuiflct,  in  tan- 
ta  paupertatc  dcccllit,  ut  qui  ciTcrretur,  vix  rc- 
liqucrit.  Qiio  faclum  cll^  ut  fiV\x  cjus  publice  «^ 
alercntur,  cc  de  communi  rorario  dotibus  datis, 
collocarcntur.  Dcccllit  autcm  fcrc  poll  annuni 
quartum  ,  quaiu  Thcmilloclcs  Athcnis  crat  ex- 
puUus. 

IV.     P  A  U  S  A  N  I  A  S. 

C    A    P.       I. 

*P  AUSANIAS  LACEDAEMONIUS, 

"*^  magnus  homo^fcd  varius  in  omni  gcnerc  vi- 
t£C  fuit  :  nam  ut  virtui.ihus  chixit  ,  fic  vitiis  ell  . 
obrutus.  llujus  illulhinimum  cft  pra?Uum  •ipiK^^^^. 
PlaiMas:  nanique  iU>o  ducc  Mardonius  fatrapcs 
rcgius,  nationc  I\fodus,  re.^is  gencr,  in  primis 
omiiiuni  Pcrrarum  Cs:  manu  iortis  &  conliUiplc- 
nus,  cum  diiccntis  miUibus  peditum ,  quos  viri- 
tim  lcgerat,  &  vi.^inti  miUibus  cquitum ,  hauiU- 
ta  niag-na  manu  Crrocia  fugatus  c(t  ,  coquc  ipfe 
riux  cccidit  pjToUo.  iQua  vicloria  chitus  pUinma 
mifccrc  C!X'pic,&  maiora  concupifccre.  Scdpri- 
rium  in  co  cll  rcprchcnfus ,  quod  ex  pneda  tri- 
podcm  aurcum  Dclpliis  pofuilTct  ,  cpigrammate 
lcripto ,  in  quo  crat  hxc*fcntcntia:  Suo  Ducra 

UARBAIiOS  APUD  PlAT.i:AS  K3SE  DET.F/iOS  ,  V,- 
JUSQUl-:    ^'lCTORI/F,  i^RGO  Apor.T-TIvil  roNUM  Dn- 

bissi:.  Ilos  vcrfus  LaccdiOinonii  cxfculpfcrunt, 
iicquc  aUud  fcripfcrunti,  quam  nomina  earum  ci- 
vitatum,  quarum  auxilio  Perfx  erant  victi. 

C    A    l>.       11. 

Pofl  i(l  piv:]ium,  cuiuicm  Paiiraiiiam  cuni  claf- 
fc  coiumuni  Cypri'm  atquc  llc'lcfpontuin 
mifcnuit,  ut  cx  liis  rc.r^ionibus  barbarorum  prtu- 
lidia  depcUcrct.  Pari  fclicitatc  in  ca  rc  ufus,  c- 
latiua  fc  gercre  crcpit  ,  niajorcsquc  appctcre 
rcs.  l\'am  quum,  Byzantio  cxpu.^nato,  ccpiirct 
coinplurcs  Pcriarum  nobilcs,  atqiic  in  his  non- 
nuUos  rw\t;is  propinquos,  hos  ciam  Xcrxi^  rcini- 
lit  ,  Umulans  cx  vincuUs  pubUcis  clTu.^ific  ;  dSc 
cimi  Uii  GongyUuu  £rctricurcm,<-iuiUttci-asRe- 

gi 


ftO  C0R.NELIlNnP0Tlg 


o 


t-i  redc!erct,in  quibus  hrcc  fuific  lcripta  Tlmcy- 
ctides  incmorix  prodiclit.  Paufauias  dux  Sparta, 
^([110!  Byzamii  ccperat  ,  pofiijiuvu  propifhjuos  tr.os  co- 
_gi!9vit ,  tibi  muneri  mifit  ^  fquc  tccnin  ajfniitate  ccn- 
juiigi  citpit :  (jliare  ,  /t  tibi  videtur  ,  des  ei  filiain  tuaiii 
«tiptum.  Ll  fi  feceris  ,  cj"  Spartam  ,  (5  ceteram  Grx- 
ciam  fub  tuam  poteflatem  fe  ,  adjuvaute  te ,  reda&ii- 
rtim  pollicetur.  His  de  rchus  ft  quid  geri  volueris  y 
certtim  bomiiiem  ad  eum  mittas  face  ,  cum  quo  collo- 
qtiatur.  Rcx  tot  hominum  falnte,tam  fibineces- 
lariorum ,  magnopere  gavifus,  confeiHm  cnm  c- 
pillola  Artabazum  ad  Paufaniam  mjttit.  \\\  qua 
eum  collaudat,  ac  petit,  ne  cui  rei  pr.rcat  adca 
periicienda,  c^uk  pollicctur.  Si  feccrit,'-nullius 
rei  a  fe  repulfam  laturmn.  IIujus  Paufanias  vo- 
luntate  cognita  ,  alacrior  ad  rem  gerendam  fa- 
(Slus,  in  fufpicionem  cecidit  Lacedmmoniorum. 
-  In  quo  faclo  domum  revocatus,  accufatus  capi- 
tis,  abfolvitur^  multatnr  tamen  pecunia;  quani 
ob  caufiam  ad  claflem  remifTus  non  efl.. 

C   A    P.      III. 

At  ille  pofl:  non  multo  fua  fponte-^d  excrci- 
tum  rcdiit,  &  ibi  non  callida,  fed  deinenti 
ratione ,  cogitata  patefecit.  Non  cnim  morespa- 
trios  folam ,  fed  etiara  cultura  veftitumque  nui- 
tavit.  Apparatu  regio  utebatur,  vefte  Medica: 
fatcUites  IVIedi  &  ^Egypdi  fequebantur:  cpula- 
batur  more  Perfarnm  lu^uriofius ,  quani ,  qui  a- 
derant,  perpcti  pofient:aditum  petentilms  con- 
veniencli  non  dabat  :  fuperbe  refpc^ndebat ,  & 
crudcliter  imperabat  :  Spartam  redire  nolebat  : 
Golonas,  qui  locus  in  agro  Troadc  cll:  ,fecon- 
tulerat:  ibi  confilia  cum  patrife,  tum  fibi  inimica 
capicbat,  Id  poflquam  LaccdKmoniirescivcn.mt, 
lcgatos  ad  eum  cum  fcytala  mifemnt:in  quamo- 
rc  illorum  erat  fcriptum,  nifi  domum  reverteretur^ 
fe  capitis  ctim  damnaturos.  Hoc  nuniio  commotus, 
fperans  fe  ctiam  pecunia  &  potentia  infians 
pcriculum  pofi^e  depellere,  domum  rediit.  huc 
ut  vcnit,  ab  ephoris  in  vincula  publica  conje- 
clus  efl.  licet  enim  legibus  corum  cuivis  cphoro 
hoc  faccre  rcgi.  h'nc  taraen  fe  expcdivit.  w^que 
co  niagis  carebat  fufpicione.  nam  opiuio  mane-. 
bat ,  c-^um  cum  rege  habcre  focietatem.     Efl  ge- 

Bus  (jiioddaijj  iiWHiittvuu  j  <l"9vl  iiilmt  vocatur , 


r 

IV.     P  A  U  S  A  N  1  A  S.  %X 

quorrnn  magna  miiltitudo  agros  Laccda;monio- 
riiin  colit  ,  rervoniraque  miincre  fnng-itur.  hos 
quoquc  follicitare  fpe  libeitatis  cxilliniabatur. 
fcd  quod  haruui  renun  nuUum  erat  apertum  cri- 
mcn  ,  quo  argui  poflet  ,  non  putabant  de  tali 
tamque  claro  viro  fufpicionibus  oportere  ju- 
dicari  :  fed  cxfpeciandum ,  duiu  fe  ipfaresape- 
riret. 

C  A  p.  IV. 
1  nterim  Argilins  quidam  adolefcentulus ,  qncill 
•'•  puerum  Vaufanias  ardore  Vcnerco  dilexerat  , 
quum  epirtolam  ab  co  ad  Artabazum  accepiffet, 
eique  in  fufpicionem  venilfet  ,  aliquid  in  ea  dc 
fc  efle  fcripcum  ,  quod  nemo  eorum  rediiffeC'^ 
qui  fuper  tali  caufTa  eodem  milTi  crant  :  vincula 
cpillola;  laceravit,  fignoque  detrafto ,  cognovit, 
fi  pertulilTet,  fibi  eHe  pereundum.  Erant  in  ea- 
dcm  epirtola,  quM  ad  ea  pertincbant,  quje  inter 
rcgem  Paufimiamque  convencrant. '  Has  ille  lit- 
teras  cphoris  tradidit.  Nou  cft  prictercundagra- 
vitas  LacedfEmoniorum  hoc  loco.  nam  ne  hciju* 
quidcm  indicio  impuIU  funt,ut  Paufaniamcom- 
prehendercnt:  neque  prius  vini  adhibendam  pu- 
taverunt ,  quam  fe  ipfe  indicalfct.  Itaquehuicin- 
d!ci,  quid  fieri  vcllent,  pr£>?ccpemnt.  Fanum 
Ncptuni  eft  Trenari,  qiiod  violari  netas  putanc 
Crneci.  Eo  ille  index  confugit:  in  ara  confcdic^ 
Ilanc  juxta  locum  fecerunt  fub  ten-a  ,  ex  quo 
poffet  audiri,  .fi  quis  quid  loqueretur  cum  Ar- 
gilio.  IIuc  ex  ephoris  quidam  defccndcrunt. 
raufanias,  ut  audivit,  Argilium  confugifie  in  a- 
ram,  penui-batus  eo  vcnit:  quem  quum  fuppli- 
cem  Dei  viderct  in  ara  fedentem ,  quairic,  cauf- 
fre  quid  fit  tam  repentino  confilio.  Huic  ille, 
quid  ex  litteris  comperiffet,  apcrit.  Tanto  ma- 
Sis  Paufanias  pcrtiirbatus  orare  coepit,  ne  enun- 
tiarct,  nec  fe,  meritum  de  illo  optime,  prode- 
ret.  (^uod  fi  eam  veniam  fibi  dcdiifct,  tantifquc 
implicitum  rebus  fublevallct,  magno  efle  eiprae- 
mio  futunmi. 

C  A  p.     V. 

Hi«  rebus  cphori  cognitis  ,  fatius  putavcnint 
in  urbc  eum  comprchcndi.  Quo  qiuim  ef- 
fcnc  profcdi,  (S:  Paufanias  placaco  Argiiio,  ut 
putabatjLaccdainoncm  rcvertcrctHrjiu  icincre, 

«iuiim 


32  Co  rvNEtllNEPOTIJ 

quinn  jam  in  eo  ciibt,  ut  comprchciulcretur,  e 
viiltu  cujufilam  cphori  ,  qui  cum  adniuucrc  tu- 
pichat,  inlidias  libi  ficri  intellcxit.  Itaquc  paii- 
cis  antc  graclibus,  quam  qui  fcquchantur,  in  m- 
dem  JMinerva2,  quffi  Chalcioccus  vocatur,conrii- 
git.  Ilinc  ne  cxjrc  poiret,  Itatim  cphori  valvas 
cjus  ffidis  obihnixerunt,  tcdumque  lunt  dcmoli- 
ti  ,  quo  facilius  lub  divo  interirct.  Dicitur  co 
tempore  matrcm  Paufania}  vixiiFe  ,  eamque  jam 
inagno  natu,  poilquam  de  fcclere  filii  compcrit, 
in  primis  ,  ad  filium  claudcndum  ,  ^apidcm  ad 
introiaim^rodis  attulilTe.  Sic  Paufauuis  magnani 
bclli  gloVi.aM  turpi  morte  maculavit.  IJic  quuin 
fcmianiiiiis  de  teu"plo  elatus  cflet,  confcilim  a- 
uimam  eiilavit.  Cujus  mortui  corpus  quum  co- 
dem  nonnulli  diccrenfinterri  oportere,  quo  lii 
qui  ad  fupplicium  cllent  dati,  difplicuit  pluri- 
bus:  &  procid  ab  eo  loco  inlbderunt,  in  quo  e- 
rat  mortuus.  Intle  poiierlus  Dei  Dclphicl  rc- 
fponib  erutus,  atquc  eodcm  loco  fepultuSj  ubi 
vitam  pofucrat. 

V.      C    I    M    O    N. 

Ca  p.    I. 

CIIM 0 N  i\n L T 1 A D I S  F.  ATTIENIEN- 
Slo  ,  duro  admodum  initio  ufus  eit  adolef- 
cencia?.  iSam  quum  pater  ejus  litcm  ocfdmncam 
populo  folvcrc  non  potuiffet,  ob  eamquc  cauf- 
fam  in  vincuHs  publicis  deccifiilct,  Cimon  ea- 
tkm  cutlodia  tenebatur  ,*  neque  legibus  Athc- 
iiicnfibus  emitti  potcrat,  niii  pccuriam,qua  pa- 
tcr  mulclatus  efet,  folviflct.  Ilabebat  autem  iii 
matrimonio  forovem  gcrmanam  fuam  ,  nomine 
Hlpinicem :  non  magis  amore,  quam  more,  du- 
i\m  :  nam  Aclienienfibus  licct  eodem  patre  na- 
tas  uxores  ducere.  Ihijus  conjugii  cupidus  Cal- 
lias  quidam  ,  uon  tam  generofus  ,  quam^  pccu- 
nioliis,qui  magnas  pccunias  ex  metallis  fecerat, 
cgit  cum  Cimone  ,  ut  cam  fibi  uxorcm  daret : 
id  11  impetrailet  ,  fe  pro  illo  pccuniani  folutu- 
rum.  Is  quum  talcm  conditionem  afpernarctur, 
r^lpinice  ncgavit  fe  pafiuram  Aliltiadis  progc- 
uicm  in  viuculis  publicis  iuLcarc ,  ii.iouiHiu  pn.- 

iii- 


V.     C   I    M   o   r.  r,!? 

lilberc  pofrct^rcque  Callix  mipuiram,fi  ea,qu3e 
pollicercciir ,  praiilicinct. 

C    A    P.       II. 

nPali  moclo  cuflioclia  liberatusCimon,  cdcritcr 
•■■  acl  principatiim  pcrvenit.  Ilabcbat  cnim  fa- 
tis  cloqucntice,  funimr.m  libcralitatem,  maj^naiu 
prudentiam  cura  jnris  civilis,  tum  rci  mib'tarii:, 
quocl  cum  patre  a  pucro  in  cxcrcitibus  fuerac 
vcrfatus.  Itaque  hic  cc  populum  urbanum  in  futi 
tenuit  poteflate  ,  &.  apucl  cxercitum  plurimmn 
valuit  aucloritatc.  Primum  impcrator  apud  Ihi- 
ricn  Strymona  mngnas  copias  Thracum  fusavic, 
oppidum  Amphipolim  conflituit,  coquc  deceiii 
niilHa  Athcnicnlium  in  coloniam  mifit.  Idcm  i- 
tcrum  apud  Mycalcn  Cypriorum  &  Pha-nicuni 
tluccntarum  navinm  cladem  dcvicHiam  ccpit.  Eo- 
dcmque  dic  pari  fortuna  in  tcrra  ufus  cll.  Nam- 
que  holiium  navibus  captis,  llatim  ex  clafie  co- 
pias  fuas  eduxit,  barbarorum  iino  concurfu  ma- 
xiniamvim  prollravit.  Qua  vicloria,  rnagna  pras- 
da  potitus,quum  domum  rcvcrcerctur,  quodjain 
nonnullpi  inftiUe  ,  propter  accrbitacem  imperii  , 
defeceranc,  bcne  animatas  confirmavit,  alicna- 
tas  ad  oilicium  redire  coegit.  Scyrum ,  quam  co 
tcmpore  Dolopes  incoh.bant  ,  quod  cyntuma- 
cius  fe  gcflerat,  vacucfccit,  fcnbres  vcteresurbe 
infuhque  cjecit,  agros  civibus  divifit.  Thalios  , 
opulcncia  frctos,fuo  adventu  fregit.  Ilisexma- 
nu!>ii3  Atlicnarum  arx,  qua  ad  mcriciiein  vergit, 
ell  ornaca. 
1  V  C  A  p.    MI. 

Quibus  rcbus  quum  unus  in  civitatc  mnxime 
llorerct,  incidit  in  c.i.ndcra  invidiam,  quaiii 
pacer  fuus  cctcrique  AjElicnicnfium  principcs: 
nam  tellarum  fu C rap i s,  quoxl  iHi  oiJracijKu.it  \n- 
cant,  dccem  annorum  cxilio  mulclatus  cil.  Cu- 
jijs  fac'U  cclerius  Achcnicnfes,quam  ipfum,p(r;- 
nicuit.  Nam  quum  illc  forci  animo  invidice  in- 
gratorum  civicim  celliflet,  bcllumqueLacedivimo- 
nii  Atlicnienfibus  indixiOent,  confcllim  notrue- 
jus  vircucis  dcfidcrium  confeciitum  cll.  Itaqiie 
poll:  annum  quintum  ,  qunni  cxpulfu,^  crat  ,  iii 
patriam  revocatus  ell.  llle,  quod  hofpitio  La- 
cedKinoniorum  utebatur,  fatius  exillimans  con- 
teiulcrc  Laccd«moiicm  ,  fua  jf  outc  clt  profc- 
C  ctus. 


J4  CORNELII    NePOTIS 

clus  ,  pacenique  iuter  du;is  potcutiinmas  civi- 
tatcs  couciliavit.  Poll,ncqiic  itaniuko,  Cypruni 
cuui  duccutis  uavibus  inipenitor  niiniis,quum  e- 
ius  majorcm  partcm  inlula?  dcviciflct  ,  in  nior- 
bum  implicitus,  in  oppido  Citio  cfi:  mortuus. 

C    A    P.       IV. 

Hunc  Atlienienfes  non  folujn  in  hcllo,fcd  in 
pacc,  diu  delideravcnun.  Fuit  cnim  tanta 
lihei-alitatc  ,  quum  compiuribus  locis  prjedia 
hoitosque  haberet,ut  nunquara  in  cis  cuibodern 
impofucrit  fructus  fcrvandi  gratia,  ne  quis  im- 
pediretur,  quo  minus  ejus  rcbus,  quibus  quii- 
que  vellet,  frucrettir.  Scmpcr  eum  pediircqui 
cum  nummis  funt  rcciiti ,  ut,  fi  quis  opis  ejus 
indigeret,  haberet  quod  natim  darct,  ne  diiie- 
rcndo  videretur  ncgarc.  Sspe,  quum  aiiquera 
offenfum  fortuna,  vidcrct  minus  bcne  vellitum, 
fuum  amiculum  dedit.  Quoiidie  fic  crena  ci  co- 
quebatur,  ut  quos  invocatos  vidiffet  in  foro, 
omnes  devocarcc;  quod  facere  nulluindiem  pra;- 
termicccbat,  Nulli  fides  ejv.s,  nulli  opcra,  nul- 
li  res  familiaris  defuit  :  nuiltos  locuplctayit: 
complurcs  paupercs  mortuos  ,  qui  unde  efier- 
j-entur,  non  reliquiircnt,  fuo  fumtu  extulit.  Sic 
fe  "gerendo ,  minime  eli:  miraadumjfi  &vita  ejss 
liiit  fccura,  &c  mors  acerba. 

VI.  L  Y  S  A  N  D  E  R. 

"  C    A    P.      I. 

LYSANDER  LACED^MONIUS 
magnam  i-eliquir  fui  fnmnm,  ma.-^s  fehcita- 
te,  quam  vimuc  partam.  Athenicnfes  enim  in 
Pcloponnclios  fexto  &  viccfimo  anno  belluia 
jjcrciues  confvciiTe^apparct.  Idqnaratione  con- 
lecutus  fit,  latct.  Non  cnim  virtute  lui  cxer- 
eitus,  fcd  immodcfria  fachuii  efi:  advcrfainoiimi : 
qui  quod  dicHo  audicntes  imperatorihus  iuisnon 
«;ranc,  difpalati  in  agris,  relit^is  navibus,in  ho- 
iV.um  vencinmt  poteftatem.  Quo  huflo  Athe- 
nienfes  fe  Laccdsmoniis  dcdiderunt.  Ilac  vi- 
ch)via  Lvfander  elatus,  quum  antca  femper  fa- 
<aiolus,  audaxquc  fuilfet,  fic  fibi  indiilht,  ut 
cjus  opera  in  maximum  odium  Gi*a:cia:  Lacec^.a;' 
Biooii  pcnecwiiit.  iN^am  ^uum  Uauc  cawliJim  ^.a- 

^  CC4»»- 


VI.    Lysandjer,  %!* 

cedciemonii  dictitafleiu  fibi  c(ic  bclli,  nt  AtliV- 
liienfium  impotentom  dominationem  relringe- 
rent  ,  pofiquam  apud  ^Egos  flumen  LviandeL' 
cladis  liolHum  efi  potitus,  nihil  aliud  Inolitus 
elt,  quam  ut  omnes  civitates  in  lua  tenerct  po- 
tcfi:atc,  quum  id  f"c  Laccdjemoniorum  cauOa  h- 
cerc  fimularet.  Namque  undique  ,  qui  Atlie- 
'hienfimn  rcbus  fl:uduillent,  cjectis ,  decem  de- 
lcgerat  in  unaquaque  civitate,  quibus  iumnnun 
iinperium/i-^otclhtcmque  omnium  rerum  com- 
.mitteret.  Ilorum  in  numcrum  ncmo  admittcba- 
tur,  nifi^qui  aut  cjus  liofpitio  contincrctur,  aut 
le  iiliua  fore  proprium  fide  confirmarat. 

C    A    P.       II. 

Tta  dccemvirali  potcfiate  in  omnibus  urbibus 
*conUituta,  ipfius  nutu  omnia  gcrebantur.  cu- 
ju^  de  crudclitate  ac  pcrfidiafatis  ell:,unamrem, 
fexempli  gratia,  proferre,  ne  de  eodcm  plr.ra 
enumcrsndo  dcratigenius  let^ores.  Viaor  ex  A- 
fia  quum  revcrteretur,  Thalumque  divertiHct, 
quod  lea  ci^itas  pr.T?cipua  fidc  fuerat  erga  Athe- 
nicnfcs,  proindc  ac  fi  iidem  firmilfimi  iolcrcnt 
efleamici,  qui  confiantes  fuiflent  inimici,  eani 
pcrvcrtcrc  conciipivit.  Vidit  autem,  nifi  in  ca 
nccultaflct  voluntatcm,  futunmi  ut  Tliafii  di- 
iabcrentur,  confiilcrcntqne  rcbus  fuis  "*  *  *  *. 

C   A    P.       III. 

Tcaquc  dccemviralem  fuam  poteftatcm  fui  ab  il- 
•floconfiitutam  fufiulerunt,  quo  dolorc  inccn- 
lus  inut  confilia,  re";es  Laccda?moniorum  tolle- 
rc.  fed  fcnticbat,  id  fe  fine  ope  dcorum  faccre 
iion  pofle,  quod  Lacedxmonii  omnia  ad  oracu- 
la  rctcrre  confueverant.  Primum  Delphos  cor- 
rumpere  eft  conatus.  Quum  id  non  potuiflct, 
Uodonam  adortus  efl.  liinc  quoquc  rcpulfus, 
dixit  fe  vota  fufcepine,  qur?  Jovi  Ammoni  Tol- 
veret:  cxifbmans  fe  Afros  facilius  corrnptu- 
Tum.  Hac  fpc  quum  profedus  eflet  in  Africam  , 
iiiultura  eum  antifiitcs  Jovisfefcllenun:  nam  nou 
lolum  corrumpi  non  potuerunt,  fcd  etinm  Le- 
gatos  Laccdsmona  mifcrunt,  qui  Lyfandrum  ?.c- 
cul;u-entj  quod  faccrdotcs  fani  corrumpere  co- 
natus  eflct.  Accufatus  hoc  crimine,  judicum- 
^."^^^'.''ol"'^"^  fcntentiis  ,  Orchomcniis  mifliis 
liibUdio  ,  occiluj  eU  a  Thebauis  apud  lialiar- 

C  i  '    tuui. 


*(5  Corv\'F.T,Ti  Nf.potis 

tum.  Qtiam  vcrc  de  co  foret  judicatuni ,  oratio 
iiuiicio Tiiit^qurc  poll:  morcem  in  domo  cjus  rc- 
pcrta  cll,  iii  qua  liiadct  Laccda.Miioniis ,  ut  regia 
poteilatc  di(ibluta,  cx  omnilnis  dux  deligaturad 
bellum  gcrcnduin  :  icd  ita  fcripta^ut  dcorum  vi- 
tk^retur  "congrucrc  fentcntia:,  quam  illc  fc  bal)i- 
tunnn,  pecunia  fidcns,  non  duhitabat.  Ilanc  ci 
fcriplific  Clcon  rialicarnancus  dicitur. 
C  A  P.     IV. 

Arquc  lioc  loco  non  cit  pra;tcrcundum  facluiu 
Pharnabazi,  fatrapis  rcgii.  Nam  quum  Ly- 
Ihndcr  prrefec^us  claflis  in  bello  nmltacrudclitcr 
:'.v..rcque  fccifTct,  dcque  liis  rcbus  fufpicarctuC 
;id  cives  fuos  eHcperlatum^petiit  a  Pliarnabazo, 
i:t  ad  cphoros  fibi  tcftimonium  daret  ,  qnanta 
fanctitatc  bcllura  gcfTiflct,  fociosquc  tractalfct, 
dcquc  ca  rc  accuratc  fcribcrct:  magnam  enim  e- 
jus  auctoritatem  in  ca  rc  futuram.  Huic  ille  li- 
licraliter  pollicetur:  librum  gravcm  multis  vei> 
bis  confcriplit,  in  quo  fummis  eum  fert  laudi- 
Inis.  Qucra  quura  leginet  probafietquc  ,  duiii 
©blignatur,  altcrura  pari  magnitudine,  tanta  fi- 
riilitudine  ,  lu  difcerni  non  ponct,  fignatuni 
fubjccit  ,  jn  quo  accuratiflimc  cjus  avaritiara 
pcrfidiamqnc  accufarat.  Ilinc  Lyfandcr  df.rnuni 
quum  rcdiflct ,  pollquain  dc  fuis  rcbus  gcftis  a- 
pud  masimum  niagillratum ,  quce  volucrat,  di.vc- 
r-t,  tellimonii  loco  librum  a  Pharnabazo  datum 
tvadidit.  Ilunc^fubraoto  Lvfandro ,  quum  epho- 
T>  eognoflcnt,  ipfi  legendura  dederuut.  Ita  ille 
jmprudcns  ipfc  fuus  fuit  accufator. 

/^    VIL  ALCIBIADES. 

C   A   P.      I. 

ALCIBIADES  CLINK^  F.  ATIIE- 
-^NIENwSIS.  In  hoc  natura,  quid  cflicere 
poflit,  videtnr  cxperta.  Conflat  eniin  inttr  o- 
iiines,qui  de  co  raemoriffi  prodidcrunt,  nihil  ep 
fuiire  excellentius,  vel  in  vitii?,  vel  in  vimui- 
Inis.  Natus  in  ampliilima  civitatc,  i""!™.»  ^"^" 
jierc,  omniuni  atatis  fua:  multo  formofiflninis , 
ad  omncs  res  aptus,  confiliiquc  p]cnus.  iNani- 
<iuc  Imperator  luit  lummus  (S:  niari  ix.  tem.  di- 
fcnus,  ut  inprimis  cUccndo  valcrcc:  quod  tanta 


VII.      A  L  C    I   B   1   A   T)   E  S.  S7 

crat  coiiimciulatio  oris  atquc  orationis ,  ut  nemo 
ei  dicendo  pollet  rcii(lcre.  divcs ;  qiiuni  tcmpui 
jjolccret,  laboriofus,  paticns,  libcralis,  lplcn~ 
:C|Jdus.  nou  minus  in  vita,  quam  victu:  affabi- 
lis,  blandus,  tcmporibus  callidiHImc  infervicns. 
Idcm ,  fimul  ac  fe  rcnnlcrat,  ncquc  caufTa  fubc- 
rat,  quarc  animi  laborem  pcrierrct,  luxuriofus, 
dillbb.itus,  libidinofus^  intempcrans  rcpcrieba- 
tur:  ut  omncsadmirarcntur,in  uno  hominctan- 
tiun  ineiib  diliiuuiitudincm ,  tamque  diveriamna- 
curam. 

C   A   P.      II. 

"C^diicatus  efl;  in  domo  Periclis  (privii^ms  cnini 
-■— ^cjus  fuide  dicitur)  cruditus  a  Socnite.  Socc- 
rum  habuit  Ilipponicum  ,  omniiuu  Grajcjo  lin- 
gure  eloqucnria  ditiflimum.  ut  fi  ipiefingcrevcl- 
let,_  ncquc  plura  bona  rcminiici,  ncque  majora 
poiict  confcqui,  quam  \el  fortuna  vcl  naturatri- 
buerat.  Incuntc  adolefccntia  amatus  cit  a  mul- 
tis  more  Grn2con.un:  in  cis  a  Socratc,  dc  quo 
jnentioncm  facit  Plato  in  fympolio.  Namque 
cum  indnxit  commcmorantem  ,  fe  pcrnoctafre 
cum  Socrate,  ncquc  aliter  ;ib  co  furrexiife,  ac 
filius  a  parcntc  dcbuerit.  Potlca  quam  robuitior 
cll  iactus,  non  minus  multos  amavit,  in  quo- 
rum  ainorc,quoad  licitum  cil,odiolii  multa  de- 
licatc  jocoieque  fecit:  qux  rcfcrremus,  nili  nia- 
jora  potioraquc  liabcrcmus. 

C  A  y  .  III. 
"DcPo  Pcloponncfiaco  .nijus  confilio  atqnc  an- 
■*_'' ctoritatc  Atbenienfes  bcllum  Syracufanis  in- 
dixerunt:  ad  quod  gcrcndum  ipfc  dux  dclcctus 
cit.  Duo  pra:tcrca  coUega;  dati,  Nicias  &  La- 
niachus.  Id  quum  appararetur,  prius  quam  claf- 
lis_cxiret,accidit,  ut  una  noctc  omncsllcrmrc, 
qui  in  oppido  crant  Atlicnis,  dcji.cercntur ,  pr.-v- 
tcr  uninn,  qiii  antc  januam  erat  Andocidi.  Ita- 
quc  illc  pollca  IMcrcnriuo  Aadocidis  vocitatu.5 
cll:.  lioc  quum  apparcret,  nou  fine  maijna  mul- 
torum  confenfionc  cifc  iactum  ,  quod  non  ad 
privatam  ,  _  fcd  ad  publicam  rcm  pcrtincrct,  ma- 
gnus  nmltjtudini  timor  cllinjcctus,  ne  qua  rc- 
pentina  vis  in  civitate  cxillcrct,  qua;  libcrtatcm 
oppnmcVct  populi.  IIuc  maxime  convcnire  iu 
Akibiadcmvidcbatur,  quod  «S;  poccutior  tic  ma- 

C  3  jor 


38  CoRNELIINf,  POTIS 

jor  quam  priv.ntus,  exiitiinabn.tur.  Multos  cnnll 
iiberaHcate  dcvinxerat  ,  plures  etiam  opera  fo- 
j-enfi  luos  reddiderat.  Qiiare  fieb?t,  ut  onmium 
oculos,  quotiescuiique  m  publicuni  prodiHct, 
ad  ie  converteret,  neque  ei  par  quisquam  in  ci- 
vitate  poncretur.  Itaqne  nou  Ibluni  ipen)  in  eo 
iiahcbr.nt  maxiinam  ,  icd  etiam  timorcm ,  quod  (Sc 
obeiie  pluriinuni  &  prodeile  potcrat.  Aiperge- 
batur  etiam  inlamia,  quod  in  domo  fua  facere 
vnllcria  dictbatur:  quod  nefas  crat  raore  Athe- 
nicnilum  :  idque  non  ad  rciigionem,  fed  ad  con- 
jurationcin  pertincre  exilHmabatur. 

C  A  p.  IV. 
TJv^iC  crimine  in  concionc  ab  ininiicis  compcT- 
•»•  -*-Jabatur.  Sed  inltabat  tcmpu5  ad  hellum  pro- 
iiciicendi.  Id  ille  metuens,  ncqne  ianorans  ci- 
vium  fuorura  confuetudinem,  pollulaliat  ut,  fl 
4quid  de  le  ap  vellcnt,  potius  de  prajilnte  quaz- 
itio  haberetur,  quam  abfens  invidire  crimine  ac- 
eufaretur.  Inimici  vcro  ejus  quiefcendum  in  prse- 
fcnti,quia  noceri  non  poiTe  intelli.c^cbant,  tx  il- 
lud  tcmpus  expcclandum  decrcverun^,  quo  e- 
XTiTer:  ut  iic  abfenccm  aggrcderentur.  itaquc  fe- 
cerunt.  Nam  pollquam  in  Siciliam  eum  perve- 
iiifTe  credideri.iut  ,  abftntem  ,  quod  facra  vio- 
lafiet,  reum  fecerunt.  qua  de  re  quum  ei  nun- 
dus  a  magil^:ratu  in  Siciiiam  miirus  eiict,  ut  do- 


rieportandum  miiTa,  afcendit,  ac  Tluirios  in  I- 
t.tliam  peiTeclus,  mnlta  fccum  reputans  de  im- 
moderata  civium  Iiiorum  licentia  ,  cnidclitate- 
que  er|Ta  nobiles,  utilillimum  ratus  impendeu- 
»em  cvitare  tempellatem  ,  clam  ie  a  cuil;odibus 
fubduxit,  &  inde  primum  Elidem,  dcinde  The- 
bas  \'cnit.  Poilquam  autem  fe  capitis  damnatum, 
bonis  publicatis,  andivit,  ^i,  id  quod  ufu  ve- 
nerat,  Eumclpidas  iacerdotcs  a  populocoaclos, 
lU  ie  devovercnt,  ejusque  devotionis  quo  tcila- 
tior  eflet  memoria,  exemplum  in  pila  lapidta 
incifum,  eile  poiitum  in  publico,  Laccdasmo- 
nem  demigravit.  Ibi,  ut  ipfe  pr-edicare  confuc- 
verat,  non  adverfus  ratrlam,  icd  ininiico'  fuos 
bdlum  gelLc,  c[uod  iidcni  hoihi  uikn;  civuaii. 


VII,     ALCIBlA"CSg.  j?5) 

ham  qnnm  intelligcreiu  fe  pliirinniin  rfodefle 
pofTe  rcipublica;,  ex  ea  ejecifTe,  plusque  iras 
fus:,  quainutilitati  conimuni  paruifie.  Itaque 
hujus  coniiiin  LHceclaimoiiii  cum  Pci-fhruni  rcgtt 
amicitiam  feccruiu:  deinde  Deceliam  in  Attica 
nninicrunt,  prMlidioque  perpetuo  ibi  pofito  in 
obfidionc  Athenas  tenucrunt.  Ejusdem  opera 
loniam  a  focietate  avertcrunt  Athenienfium,  qiio 
faclo  muko  fupcriorcs  bello  clic  coepemnt. 

C    A    P.       V. 

■^jquc  vero  hi?  rebus  tam  amici  Alcibiadi  funt 
■'-^  facli,quam  timore  ab  eoalicnati.  Namquuni 
acerrimi  viri  pr;V'fl:antem  prudentiam  in  omnibus 
rebu5  co.enofcerent  ,    pcrtimuerunt  ne  cadtate 
■patrise  ductus  aliquando  ab  ipfis  defcifceret,  & 
cum  fuis  in  gratiam  rediret.    Itaque  tempus  cius 
interficiundi  qua^rcre  inftituerunt.     Id  Alcibiadi 
diutius  celari  non  potuit.     Erat  enim  ea  fagaci- 
tatc,  nt  decipi  non  poffet,  prafertim  quum  a- 
tiimum  attendifict  ad  cavendum.     Itaque  ad  Tif- 
faphcrncm,  prrcfctT:um  regis  Darii,  fc  contuHt. 
Cujus  quuni  in  intimam  amicitiam  perveninct» 
o:  Athcnicnfium,  male  gelHs  in  Sicilia  rcbus, 
opesfenefcere,  contra  Lacedjemoniomm  crefcc- 
re  viijcrit :  initio  cum  Pifandro  pra^tore  ,    qu£ 
apud  Sannmi  exercitum  habcbat,  per  internun- 
tios  colloquitur,  &  dc  rcditu  fuo  facit  mcntio- 
nem.  Erat  enim  eodem  ,  quo  Alcibiadcs,  fcnfu, 
populi  potentinc  non  amicus ,  &  optimatuni  fau- 
tor.    Ab  hoc  deftitutus,  primum  per  Thrafybu- 
lum  Lycei  filium  ab  cxercitu  rccipitur,  pr^^tor- 
que  fit  apud  Samum :    poft  fuffragante  Thcrame- 
ne  populifcito  reftituitur,  pariqiic  abfcns  impe- 
rio  prroficitur,  fimul  ciun  Thrafvbulo  &  Then- 
mene.    Ilorum  in  impcrio  truua "commutatio  re- 
rum  facla  eft,  ut  Lacednsmonii ,  qui  paullo  ante 
viclorcs  vigucrant  ,    pcrcen-iti  pacem  pctcrcnt. 
\  icli  enim  crant_  quinque  prx»liis  teiTcllribus, 
tribus  nnvalibus :  in  quibus  duccntas  navcs  trirc- 
nics  nmifcraut,   qua;  capta?  in  hoftium  venennt 
potelbtem.     Alcibiadcs  fimul  cum  collegis  rc- 
cepenu  loniam,  liellefpontnm,  multas  prrcterca 
urbes  Grjccas,  qua3  in  ora  fitas  funt  Afira :  qua- 
rum  cxpugnar,''nt  comphiros,  in  Iiis  Evzantlum, 
neque  miutii  laultas  confilio  ad  amicitiara  ad- 

C  4  juu- 


4«  Cofi-^frAt  Nepoti» 

uuixcnnt,  qiiocl  in  captos  clcHK-ncia  fucrant  ufi. 
Jnde  prada  onufti,  locnplctato  cxcrcicu,  ma- 
xiniis  rcbus  gcllis  Athenas  vcuerunt. 
C  A  p.     VI. 

His  qunm  obvian  univerfa  civicas  inPyrKeum 
defccncliffet,  tanta  fuit  oinninni  expcciatio 
vifcndi  Alcibiadis,  ut  ad  ejus  trircmom  vuli^ns 
conliucrct,  perinde  ac  fi  folus  advcnilfct.  6ic 
cnim  populo  erat  pcrfuafum  ,  &  advcrfas  fu- 
pcriores  ,  &  prsfentcs  fccundas  res  accidilfe 
cjus  opcra.  Itaquc  ik  Sicilia;  amiffum ,  &  La- 
cedifmoniomm  vicT;orias  culpjc  fure  tribuebant, 
quod  talcra  vinun  e  civitate  cxpuliflcnt.  Nc- 
que  id  finc  caufia  arbitrari  vidcbantur.  Nr.m 
pollquam  cxcrcitni  pmrefle  coeperat,  ncquc  rcr- 
ra,  ncque  mari  holtcs  pares  cfle  potucrant.  Ilic 
nt  navi  ojrrefiiis  ell,  quamc]uara  Thcranieoes  cc 
ThrafybuTus  eisdem  rebus  pra;fucrant,  fiunilque 
venerant  in  PiraJcum ,  tamcn  illum  unum  omnes 
profequcbantur,  &  id  quod  nunquam  antca  ufu 
vcncrat,  nifi  Olympia;  viclioribus,  coronis  au- 
Tcis  ancisque  \T.lgo  donabatur.  Ille  L'icrimans 
ialcm  bcncvolentiam  civium  fuonnn  accipiebat, 
reminifccns  priftini  tcmporis  accrbitaccm.  Poil- 
<)uara  aftu  vcnit,  concione  aiivocata  l:c  verbi 
fecit,  ut  ncmo  tam  fems  fucrit,  quin  ejus  ca- 
l'um  lacrimarit,  inimicumque  his  fe  ofiendcrit, 
quonim  opcra  Frtria  pulfus  fucrat,  proinde  ac 
11  alius  populus,'  non  ille  ipfc,  qui  t:im  flcbat, 
cum  facrilcj^ii  d.imnaflct.  Rcllitura  crj>-o  luiic 
iiint  publice  bona:  iidcmque  illiEiunolpidn:  Sa- 
cerdotes  rurfus  refacrarc  funt  coac^i ,  qui  cum 
dcvovcrcnt  :  pil.Tcquc  illac  ,  in  quibus  dcvotio 
fuerat  fcripta ,  in  r.iarc  pra-cipitatte. 
C  A  p.     VII. 

Hfec  Alcibiadi  Lxticia  non  nimis  fuit  diutxu"- 
-  na.  Nam  quum  ci  omncs  cncnt  honores  de- 
crcti,  totaquc  rcfpublica  domi  belliquc  tr.uUca, 
ut  nnius  arintrio  gereretur^  &.  ipfe  poftulaife:, 
uc  duo  fibi  collcg.-o  darcntur,  Thrafybulus  cc 
Adimantus,  ncque  id  negatum  cnct:  claffe  i.ani 
in  Afium  profcclus,  quod  apud  Cvmen  minus 
cx  fcntcntia  rem  gcfferat,  in  invidiam  rccidit. 
Nihil  cnim  cum  non  cfTiccre  po/Te  duccbant. 
tlx  quo  ficbatj  uc  omiiia  miuus  profpcrc  gefia 

C;US 


VIT.    Ar,CTBiAi>i??.  41 

cjus  ciilpne  tribuercut,  quum  eum  aut  nejHgcn- 
tcr,aut  malitiofe  fcciOc  loquercntur,  ficuttum 
accidit.  Nam  corruptum  a  rege  capcre  Cvmeii 
nohiine,  arguebant.  Itaque  huic  maximc  puta- 
111  U.S  malo_  fuifie  nimiam  opinioncra  ingenii  at- 
que  virtutis.  Timebatur  enim  non  minus,  quani 
diligcbatur :  ne  fccnnda  fortunaj  magnisque  opi- 
busclatus,  tyrannidcm  concupifcerct.  Quibus 
rcbus  factum  cll,  ut  abfcnti  magiftratum  abro- 
garent,&  aiiuni  in  cjus  locum  fubftituercnt.  Id 
illc  ut  audivit,  domum  revcrti  noluit,  ik  fe 
Paclvcn  contiilit,  ibiquc  tria  callella  communi- 
vit,l}ornos,  Byfanthcn  ,  Ncontichos  :  manuque 
coliccia  primus  Gnvciffi  civitatis in Thraciam  iu- 
troiit,  gloriofius  cxifirimans  barbarorum  pra;da 
locuplctari ,  quam  Gvajonnn.  Qua  ex  re  creve- 
rat  cum  fama  tum  opibus ,  magnamque  amiciciam 
fibi  cum  quibusdani  regibus  Thracis  pepercrat. 
C  A  p.     VIIJ. 

Ncquc  jtamcn  a  caritate  patrias  potuit  recede- 
rc.  Nam  quum  apud  iligos  ilinnen  Phllocles 
pi-aitor  Athenicnfium  clanem  coniiituiflcr  fuam , 
ncque  longe  abcilet  Lyfandcr  praitor  Lacedse- 
monioriun  ,  qui  in  eo  crat  occupatus,  ut  belluin 
quam  diuti!lime  ducerct,  quocl  ipfis  pecunia  a 
-i-ege  fuppeditabatur,  contra  Athcnieniibus  ex- 
haufiis,  priEtcr  arma  &  naves,  nihil  erat  fupcr: 
Alcibiadcs  ad  Athcnicnfium  venit  cxercitum , 
ibiquc  prrcfcnte  vulgo  agere  cocpit:  ii  vcllcnt, 
fe  coachuaun  Lyfandrum  aut  dimicare  aut  paccm 
jjctere:  Lacedr^monios  co  nolle  confligere  claf- 
lc ,  quod  pcdcltribus  copiis  plus  quam  navibus 
valercnt:  fibi  autcm  cfle  facile,  Scuclicn  regcni 
Thracum  dcduccre,ut  eos  tcrra  depellcret:quo 
facto  ,  ncccflirio  aut  clafie  coniiicluros,  aut  bel- 
Inm  compoiituros.  Id  ctli  vcrc  dictum  Philocles 
animadvcrtebat,  tamcn  poflulata  faccrc  noluit, 
quod  fcntiebat,  fe,  Alcibiade  rcccpto,  nallius 
momcnti  apud  cxercitum  futurum  :  6i  fi  quid  fc- 
cunJi  cvcninct,  nuUam  in  ea  re  fuampaitem  fo- 
re :  contra  ca,  fi  quidadvcrfi  accidilfct  ,  le  u- 
num  eju>  dclicti  futunun  reum.  Ab  hoc  difcc- 
dens  Alcibiades,  quoniam  ,  inquit,  victoria;  pa- 
triK  rcpugna',  illud  moneo ,  juxta  holles  callra 
iiabcas  aautica:  pcriculum  cfl  cniuij  nc  immo- 

C  5  dcltia 


42    _  CoRNELIl    NePOTIS 

dertia  milituni  nollronini  occafio  dctur  Lyfail- 
clro  noflri  opprimcndi  exercitus.  Ncque  ea  res 
illum  fefcllit ;  nani  Lyfandcr,  quum  per  Ipcculato- 
res  comperide»:, vuli^um  Atlicnicnlium  in  tcrram 
■pr^Edacum  exiHc ,  navcfquc  prLMie  inancs  rclictas, 
tcmpus  rei  gcrcnda;  non  dimilit,  coque  impctu 
totinii  bclUun  delevit. 

C  A  p.  LX. 
A  t  Alcil)iadcs  victis  Athcnicnfibns  non  fatis  tu- 
■*-*-ta  cadcm  locafibiarhitratus,pcnituun  l'Iira- 
ciam  fe  fupra  Propontidcm  abdidit,  ipcrans  ibi 
facillimcfuam  fortunam  occuli  pofle.falfo.  Nani 
Thraces  pofi:quam  eum  cum  macna  pecunia  ve- 
nifle  lcnfcrunt,  infidias  ei  fccerunt.  qui  ea,  quai 
apporcavit,  abltulerunt,  ipfum  capcre  non  po- 
tuerunt.  lUe  cerncns  nullum  locum  fibi  tutum 
in  Graicia  proptcr  potcntiam  Laced£cmonioi'um, 
ad  Pharaabazum  in  Afiam  tranfiit,  qucm  quidcm 
adeo  fua  cepit  humanitate,  ut  euni  ncmo  in  a- 
micitia  antcccderct.  Namque  ci  Grunium  dede- 
rat  in  Phrygia  caflrum,  cx  quo  quinquagcna  ta- 
lcnta  veCligalis  capicbat.  Qua  fortuna  Alcibia- 
des  non  erat  contcntus,  ncque  Athcnas  victas 
Laccds3rnouiis  fervirc  potcrat  pati.  Itaque  ad 
patriam  liberanclam  omni  ferebatur  cogitationc; 
led  yidebat  id  finc  rege  Perfarum  non  pofTc  fie- 
ri ,  ideoque  eum  amicum  fibi  cupicbat  adjungi. 
ncque  dubitabat  i^acile  fe  confccuturum,  fi  mo- 
do  ejus  conveniundi  habuifict  poteftatem.  Nam 
Cyriim  fratrem  ei  bcllum  clam  panrc,  Lacedcc- 
nibniis  acljuvantibus,  fciebat.  id  fi  ei  apcruillet, 
magiiam  fe  [ab  eoj  initurum  gratiam  vidcbat. 

C  A  p.  X. 
TLJkic  qtmm  molirctur,  peteretque  a  Plianiabn- 
•■■  -*-zo  ut  ad  regcm  mittcrctur,  eodcm  tcmpo- 
i'e  Critias  ccreriquc  tyranni  Arhenicnfium  ccrtos 
lioraines  ad  Lyfandrum  in  Afiam  mifcrunt,  qui 
eum  certioremYacercnt,  mft  ^iLibindem  fujiulif- 
fet  if  niljil  earutn  renim  fure  rntum  ,  quas  iffe  yfihe- 
iiis  couftituijjet.  Qtiare  ft  fiins  res  gefas  rnamre  vcl- 
letf  illiim  pcrfcqueretur.  Ilis  Laco  rcbus  commo- 
tus  flatuit,^accuratius  fibi  agendum  cumPharna- 
b.izo.  Iluic  ergo  rcnuntiat,  qujc  rcgi  cum  La- 
cedsimoniis  c{lent,irrtta  futura,  nifi  Alcibindcni 
vivum  au;  inoruiuiu  tradidiflet.  Non  tulir  lioc 

fr.ira* 


VIT,      AtCIBlADEg.  43 

fatrapes,  &  violare  clonientiani,  quam  regis  o- 
pcs  ininiii,  maluit.  Itaque  miiit  Svfamithrcn  & 
Bagsum  ad  Alcibiadcm  intcriicieiidum  ,  quum 
ille  eflet  in  Phrygia,  itcrquc  ad  regem  compa- 
rarct.  Mifli,  clara  vicinicati,  in  qua  tum  Alci- 
biadcs  erat,  dant  ncgotium,ut  cum  intei-ficiant. 
liii  quum  cum  ferro  aggredi  non  auderent,  no- 
ftu  ligna  contulcrnnt  circa  cafam  eam,  in  qua 
quiefcebat,  eamque  fuccsnderunt,  ut  incendio 
conhcerent,  qucm  manu  fuperari  pofle  diffide- 
bant.  lile  autcm  ut  fonitu  fiammc^  eft  excita- 
tiis,  etfl  gladius  ei  erat  fubduclus,  familiuris  fui 
luimlare  telum  eripuit.  Kamque  crat  cum  co 
quidam  cx  Arcadia  hofpes,  qui  nunquam  difcc- 
dere  voluerat.  Hunc  fcqui  fe  jubct,  &  id  quod 
in  prafcntia  veftiraentorura  fuit,  arripit.  H'"s 
in  igncm  ejcctis,  flammas  vim  tranfTic.  Quem  ut 
baroan  inconduim  efiugilfe,  reminus]  viderunt, 
telis  inifiisinter'ccerunt,  caplitque  ejus  adPhai-w 
nabazum  rctulcrunt.  At  miilier,  qura  cura  eo 
^^y.S,^''l.'^P"fi'^'*^':»  mulicbri  fua  vefl:e  contcaum, 
sedificii  inccndio  moituum  cremavit,  quod  ad  vi- 
vura  intcrimcndura  crat  coraparacum.  Sic  Alci- 
biades-  annos  circiter  quadraginta  iiatus  ,  dienj 
obiit  fupromum. 

HC  A  P.  XI. 
unc  infamatum  a  plerisque, trcsgraviflTmi  h"- 
Itorici  fuminis  laudibus  extulcriint:  Thncy- 
dides,  qui  cjufdein  sjcatis  fuic;  Theopomnu^. 
qui  fuit  polt  aliquanto  nafus  ^  &  Tira.xus  T  qui 
ciuidcm  duo  raaiediccnciflimi,nefcio  quo  niodo 
m  il!o  uno  laudando confcnfenmt.  Nani  ea,qu» 
fiipra  dixiinus,  de  eo  pradicanun,  atquf»  hoc 
ampluis,  quum  Athenis  fplenditiifllma  civitat-e 
natus  eflet,  omnes  [Athcnicnfes]  fplendore  ac 
dignuate  vitK  fuperafll- :  poftquam  inde  expulfus 
iljcbas  venerit,  adco  rtudiis  eorum  infcrvifle, 
iit  nemo  eum  labore  corporisque  viribus  poflec 
tcquipam-e.  omncs  enim  Boeotii  niagis  firinitati 
corpoi-!5,quam  ingcnii  acuraini  infciviunt.  Eun- 
deni  npuuLaceda.>monios,quorum  moribus  fum- 
ria  yirtus  m  pacientia  ponebatur,  lic  duritije  1« 
dediflc,  ut  parfmonia  viclus  atquc  cultus  om- 
nes  Laccdojmonios  vinceret:  fuifle  apud  Thra- 
«s ,  howiiics  viuolcuto* ,  abus^iie  Vciicrci.s  de- 


r 


44  CoUNnLiiNEPOTis 

tlitos;  hos  quoqiic  in  liis  relnis  antcccninc:  ve- 
nifTc  ad  Pciihs,  apud  qiios  liimma  laiis  L;_iict  Cor- 
titcr  vcnari",  luxuriorc  viverc;  horum  lic  imita- 
tum  conructudincm,  ut  ilH  ipfi  cum  in  his  ma- 
xime  admirarentur.  Quibus  rcbiis  cflccidc,  ut 
apud  quoscunque  cflct,  princeps  poncrctur,  ha- 
bercturque  carillnnus.  Scd  latis  dc  hoc  :  rcli- 
quos  ordianiur. 

^'NIU.  THRASYBULUS. 

C    A    P.      I. 

TIIRASYBULUS  LYCI  F.  ATIIE- 
NIENSIS.  Si  pcr  fc  virtus  fine  fortunapon- 
dcranda  fit,  dubito  an  hunc  primum  omniuni 
ponam.  lllud  finc  dubio ;  ncmincm  huic  pr?:!'c- 
ro  fidc,  conllantia,  magnitudine  aninii,  in  pa- 
triam  amorc.  Nam  quod  multi  volucrunt,  pauci 
potuerunt  ,  ab  uno  tyranno  patriam  libcrare  ; 
huic  contigit  ,  ut  a  trii,nnta  opprcflam  tyrannis 
cx  fcrvitute  in  libcrtatcm  vindicarcc.  Scd  ne- 
fcio  quo  modo  ,  quum  ciun  ncmo  antcirct  his 
virtutibus,  multi  nobilitate  prfocurrcrunt.  Pri- 
iiiuni  Peloponnefio  bello  multa  hic  fincAlcibia- 
de  (^c(!it,ille  nuUamirem  fine  hoc  :  qurc  illcuni- 
xcda  naturali  quodam  hono  fccit  lucri.  Scd  illa 
tamcn  omnia  communia  impcratorihus  cumnnli- 
tibus  &  forcunu  :  quod  in  prffilii  concurfu  abic 
resa  confilio  ad  vircs,vimque  pugnantium.  Ita- 
quc  jurc  fuo  nonnulla  ab  impcratorcmiles,  plu- 
rima  vcro  fortuna  vindicat  ,  fequc  his  pius  va- 
luiffe,  quam  ducis  prudentiam,  vcre  potcfipra:- 
dicare.  Quare  illud  magnificcntinimum  facluni 
proprium  cll  Thrafvbuli.  namquum  triginta  ty- 
ranni,  pncpofiti  a  Lacedsemoniis,  fcrvitute  op- 
prcfias  tcncrcnt  Atlicnas,  plurimos  civcs,  qui- 
bus  in  bcllo  parlcrat  fortuna  ,  partim  pacria  ex- 
puliircnt,  partim  interfccilfcnt,  plurimoruui  ho- 
iia  publicata  intcr  fc  divifificnt,  non  folumpria- 
ceps,  fcd  &  folus  initio  bcllum  his  indixit. 

C    A   P.      II. 

Hic  enim  qiium  Plivlcn  confugifl^et,  quod  cH: 
caltcUum  in  x\ttica  munitifl-mum,  non  pUis 
liabuit  fccuui,   quam  trigiuta  dc  fuis.    lioc  ini- 

tiiiiu 


\'ITI.  T  II  Ti  A  s  Y  c  r  L  r  5.  45 
tiiim  fuit  lalutis  Aclseonnn;  hoc  rolnir  libcrtatis 
clavirtiiTife  civitatis.  Ncqnc  vcro  hic  non  con- 
tcnitus  cll:  prinio  a  tyrannis  ,  atque  cjus  iblitu- 
tlo.  qun;  quiJcni  rcs  &  illis  contcmnentibus, 
pcriiicii9&  huic  dcfpecto ,  faluti  fuit.  hrec  enim 
illos  ad  perfequendum  fegnes ,  hos  autem  tempo- 
re  ad  coniparandum  dato  fecit  robultiorcs.  Quo 
niagis  prn3ccptum  illud  omnium  in  animis  eflede- 
bct:  A7/j;7  in  bello  oportere  contemni,  nec  finc  cauf-.. 
fa  dici :  Matrem  titnidi  flere  non  folcre.  Ncquc  ta- 
mcn  pro  opinione  Thrafybuli  aucla;  funt  opcs. 
Nam  jam  tum  illis  temporibus  fortius  boni  pro 
iibertate  loqucbantur,  quara  pugnabant.  Iliuc  in 
Pirfficum  tranfiit, Munychiamque munivit.  Hanc 
bis  tyranni  oppugnarcfunt  adorti :  ab  eaqnetur- 
picer  repulfi,  protinus  in  urbem,  annis  impcdi- 
mentisquc  amiilis,  refugciiint.  Ufus  eft  Thrafy- 
bulus  non  minus  prudentia  ,  quam  fortitudine. 
iiam  cedentes  violari  vetuit.  dves  enim  dvibus 
^arcere  {cqwijm  cenfebat.  ncquc  quifquam  cfi:  vul- 
neratus ,  nifi  qui  prior  impugnarc  voluit.  nemi- 
ncm  jaccntem  veftc  fpoliavit:  nil  attigit,  nifiar- 
ma  quomm  indigebat,6:  qua?  ad  vic^tum pertine- 
bant.  In  fecundo  pi-aslio  cccidit  Critias  dux  ty- 
rannorum,cum  quidem  cxadvcrfus  Thrafybulum 
fortillirae  pugnaret. 

C   A    P.      III. 

Hoc  dejefto  Paufanias  venit  Atticis  atixilio, 
rex  Lacedaimoniorum.  Is  inter  Thrafybu- 
lum  Cic  eos,  qui  itrbeni  tenebant,  fecit  pacem, 
Iiis  conditionibus  :  ve  qiti  prater  triginta  tyrannos^ 
C  deccm  ,  qiii  pojfen  prstores  creati  ,  ft/perioris  more 
criuhlitaiis  erant  ufi ,  afficerentnr  exilio : neve bonapu- 
bllcaremur :  reipnblicx  procurntio  populo  redderetur  i 
Praiclanun  lioc  quoque  Tlirafybuli ,  quod  recon- 
ciliata  pace,  quum  plurinnnnin  civitate  poffet, 
lcgem  tulit  :  m  cjuis  ante  actarum  reram  accufare- 
V.ir  ^  ueve  mulctaretur-  camque  illi  \_legan\  ohlivio- 
riii  appcllarunt.  neque  vero  hanctantum  fercn- 
dam  cui-nvit,  fed  etiam,ut  valcret,  eilecit.  Nam 
quuin  quidam  cx  his,qui  fimul  cum  eo  inexilio 
fueranc,  cccdem  faccre  eorum  vcllcnt,  cum  qui- 
bus  in  gratiam  rcditum  crat,  publicc  prohibuit : 
ti.  id  quod  pollicitus  erat,  prajllitit. 

C  A  P. 


4<5  CoRNELIl  NePOTIS 

C   A    P.      IV. 

1_J  nic  pro  tantis  meritis  honoris  corona  a  po- 
•■■  •*■  pulo  data  elt ,  facla  diiabus  virgulis  olcad- 
nis,  qua;,  quod  amor  civium,  non  vis,  cxprct- 
lerat,  nullain  habuit  invidiam ,  magnaque  fuic 
gloria.  Bene  ergo  Pittacus  ille,  qui  feptcm  fa- 
pientum  numero  ell:  habitus,quum  ei  I\lit\iena;i 
niulta  millia  jugcrum  agri  muncra  darent  :iY':)//Vf, 
cro  't'oj,  inquit,  ;./  fnibi  darc^quod  mtihi  itivid.'iiijty 
pliu-cs  ctiaiit  concupifcatit.  quare  ex  iftisTioloamplii:sy 
quam  cctttum  jugera  ,  <//;.«  3  mei  attimi  ecquitat,  m  c?^ 
veliram  vciuiitatevi  iudiceiit,  Nam  parva  muncra, 
diutina:  locuplctia,  non  propria  el"e  coniiicve- 
nuu.  Illa  igitur  corona  contentus  Thrafybulus, 
ncque  aniplius  requifivit ,  neque  qucraquam  ho- 
nore  fe  antecenille  exillimavit.  Ilic  fequenti 
tempore  quum  prstor  claffcm  ad  Ciliciam  appu- 
liffct,  neque  fatis  diligcnter  in  caftris  ejus  age- 
rentur  vigilia;  a  barbaris,  ex  oppido  noctucrup- 
tioue  fa6:a,  in  tabernaculo  iuttrfectus  ell. 

IX.       C     O    N    O    N. 

C  A   P.      I 

(^ONON  ATIIENIENSIS  Pclopomie-. 
^  fio  bello  acceffit  ad  rcmpublicam,  in  coque" 
ejus  opera  magni  fuit.  uam  &  pra;tor  pedctlri- 
bus  exercitibus  prsfuit,  (Sc  prrefcclus  cladis  rcs 
iTiagnas  mari  gcllit.  Quas  ob  cauflas  pra:cipuus 
ei  honos  liabitus  ell.  namque  omnibiis  unus  in- 
iiUis  pncfuit.  in  qua  potcftate  Phcras  cepit,co- 
loniam  Laccdc^eiTioniorum.  Fuit  etiam  extrcmo 
Peloponnefio  bello  pra;tor  ,  quum  apud  /Egos 
flumen  copiffl  Athenieulium  a  Lyfnndro  funtde- 
vicln.  Sed  tum  abfuit,  eoque  pejus  res  admini- 
ftrata  eib.  Nam  tk  prudens  rei  miiitaris,  &  di!i- 
gcns  erat  impcrator.  Itaque  nemini  crat  histcm- 
poribus  dubium,  fi  adfuiirct,illam  Athcuicnfeis 
calamitatein  accepturos  non  fuilfe. 

C   A   P.      II. 

TJ  ebus  autem  afHictis  quum  patriara  obfidcri 
■*^audifl!et,  non  quc:fivit,nbi  ipfe  tuto  viverct, 
fed  unde  pr^fidio  poflct  efle  civibus  fuis.  Ita- 
que  contulit  fe  ad  PharnabaziJiu  fatrapca  lonia; 


I X.      C    o    N    o    K.  47 

&  Lydia;,  eundemque  gencnim  regis  &  propin- 
quum:apud  quem,ut  mulcumgratiavalcret,  mul- 
to  laborc  multisque  cfFecit  periculis.  Nam  qumn 
Laceda;monii  Athenienfibus  deviclis  in  (bcieta- 
te  non  manerent  ,  quam  cum  Artaxerxe  fece- 
rant,  Agefilaumque  bellatum  mififlent  in  Afiajn, 
maxime  impulfi  a  Tiflapherne  ,  qui  ex  intimis 
regis  ab  amicitia  ejus  defccerat  ,  &  cum  Lace- 
darmoniis  coierat focietatcm :  hunc  adverfus  Phar- 
nabazus  habitus  ed  imperator  ,  re  quidcm  vera 
exercitui  priefuit  Conon  ,  ejusque  omnia  arln- 
trio  geihi  lunt.  Hic  multum  ducem  fumraum  A- 
ffcfilaura  impedivit,  faepeque  ejus  confiliis  ob- 
Ititic.  neque  vero  non  fuit  apertum,  fi  ille  noa 
fuiflet,  Agefilaum  Afiam  Tauro  tenus  regi  fuiiTe 
erepturum.  Qui  pollcaquam  domum  a  fuis  civi- 
bus  revocatus  cll,  quod  Boeotii  &  Athenienfes 
Laccdrcmoniis  bellum  indixerant,  Conon  nihi- 
lo  fecius  apud  prjefeclos  regis  verfabacur  ,  his- 
que  omiiibus  maximo  erat  uiui. 

C  A  p.    IIL 

T\  cfeccrat  a  rege  Tifiaphernes  ,   neque  id  titm 
^Artaxerxi,quam  ccteris,  eratapcrtura.  ]\iul- 
tis  enim  magnisque  mcritis  apud  rcgcm  ,    ctiam 
quum  in  oflicio  non  raaneret,   valebat.     Neque 
id  mirandum ,   fi  non  facile  ad  credcndum  indu- 
cebatur  ,   reminifcens  ejus  fe  opcra  Cyrum  fra- 
tvem  fupcrafle.  Hujus  accufandi  gi-atia  Conon  a 
Pharnabazo  ad  regem  mifliis,  pofteaquara  venit, 
primura   cx  more  Perfarum  ad  Chiliarchura,  qui 
fecundum  gi-adura  imperii  tenebat,  Tithraultcm 
acccllit ,  ^/T-^ife  oflendit  awi  rege  collo./iii  vellc.   ne- 
mo  enim  finehocadmittitur.  HuicilIe,«M//<7, in- 
quit,  mjra  efi :  fed  tii  ddibera^  utrum  colloqui  ma- 
iis  ,    an  per  literas  agcre ,  quce  cogitas  :  neceffe  eft  t- 
nirn^fi  in  coufpectum  veiieris  ^veuerarf  teregem,  quod 
«'(jea-xyveTl'  ilH  vocant.     Hoc  fi  tibi  grave  eft  ,    per 
me  iiibilo  fecius  editis  maudatis  couficies ,  quod  ftulles. 
1  lun  Conon  :  Luimvcro  ,  inquit,  non  eftgrave  quem- 
vis  houorem  habcre  regi  :    fed  verenr  hc  civitati  mem 
fi:  opprobrio  ^  fi,  quum  ex  ea  fim  profeStus ,  qHx  ce- 
teris  geuiibus  ifnperare  cou/itcverit  ,   potius  harbart- 
fum.  quamilUzis^  more  fun^ar,  Ita<iUe  Iiuic,  quM 

ifokbiit,  iwipu  uadi4it. 

C  A  P. 


4"  CorneltiNrpotis 

C  A  p.    I  V. 

Quibns  coj^iiitis  ,  rcx  tainum  andloritntc  cjus 
motus  cii:,  lit  Tidaphcrnem  hollcm  jiulica- 
vent,  &  LaccdiEmonios  bcllo  perfequi  juflerit, 
&  ci  pcrniiferit,  qiicm  vellct  cli.q;erc  ad  dilpcn- 
fandam  pecuniam.  id  arbitrium  Conon  u.-^^avit 
ftii  ejje  confilii  ,  pd  ipfius  ,  qui  optitne  fuos  iiojfe  de- 
beret :  fcd  fe  ftiadcre  ,  Phariiabazo  id  ries^otii  dar.t, 
llinc  ma,c;nis  miincribus  donatus  ad  mareeflmif- 
fus,  ut  Cypri?,  ik  PhoenicibuSy  ccterifque  ma- 
ritimis  civitatibus  naves  longas  imperaret,  claf- 
femquc  ,  qua  proxima  fcflato  maro  tueri  pofict, 
compararet:  daco  adjutorc  Pharnabazo,  ficut  ip- 
fc  volucrat.  Id  ut  LacedEumoniis  elt  nuntiatum, 
non  line  cura  rcm  adminilh"arunt  ,  quod  majus 
beUum  imminerc  arbitrabantur,quam  li  cumbar- 
baro  folum  contcndcrcnt.  Nam  duccm  forccm 
&  prudenrcm ,  regiis  opibus  prxfuturum,  ac  Jc- 
cum  dimic.nturum  vidcbant  :  quem  ncque  conli- 
lio,  ncque  copiis  fupcrare  pohent.  Ilac  mcnte 
niagnam  contrahunt  clairem  ,  proticifcuntnr  Pi- 
fandro  ducc.  IIos  Conon  apud  Cnidum  adortus 
inagno  prKlio  fugat,  mukas  navcs  capit,  com- 
plurcs  depriniit.  Qua  victoria  non  folum  Athc- 
ua^,  fed  ctiara  cundta  Grsjcia,  quce  fub  Laccda;- 
jnoniorum  fucrat  imperio,  liberata  cil.  Conoii 
cum  parte  navium  in  patriam  vcnit;innros  diru- 
tos  a  Lyfandro,  utrofque  &  Pirrjci,  &  Athona- 
rum ,  rcficiendos  curat:  pecunixquc  qninquniiin- 
ta  talenta,  qutc  a  Pharnabazo  acceperat,  civibus 
fuis  donat. 

«^  C  A  p.  V. 
A  ccidit  hnic,  quod  ccteris  mortalibus,  ut  in- 
■**-conliderat:or  in  fecunda  ,  quam  in  advcrfa 
eiret  fortuna.  Nara  clanb  Peioponnefiorum  devi- 
cla,  quum  ukum  fe  injurias  patricc  pucarct,  plu- 
ra  concupi\ic,  quarn  clTiccre  potuit.  Ncqnc  ta- 
men  ea  non  pia  &  probanda  fucrunt,  qnod  po- 
lius  patrirj  opes  angeri ,  quam  regismaluit.  iN'ani 
quum  niagnam  aucloritatem  fibi  pugna  fua  nava- 
li  ,  quam  apud  Cnidura  fcccrat  ,  conllituifTct  , 
non  folum  inter  barbaros  ,  fed  ctiam  intcr  om- 
nes  Graijcia;  civitatcs,  clnm  dare  opcram  coepit, 
wt  loniam  &  yEob"am  rcflicueret  Athenienfibus. 
Itl  quum  miuus  diliijciucr  clitc  cgliitum  ,  Tiri- 

buus , 


X.       D     T     O     N.  49 

bazus,  qni  Savdibns  praei-at,  Couoncm  evoca- 
vit  ,  llmulans  ad  regem  eum  fc  mittere  velle  , 
magna  de  re.  Hujus  nuutio  parens  quum  venif- 
fet,  in  vincula  conjedlixs  cft:in  quibus  aliquan- 
diu  fuit.  Nonnulli  eum  ad  regem  abduStum^ibiqiie 
pcriijfe  fcriptum  reliquerunt.  Contra  ea  Dinou 
hiftoricus,  cui  nos  plurimum  de  Perficis  rebus 
crcdimus,  effugijje^  fcripfit :  illud  addubitat,  «- 
truin  Tiribazo  fcienu  ,  an  tTnprudente  fit  fa&um» 

X.      D    I    O    N. 

C  A   P.      I. 

DION  HIPPARINI  F.  SYRACUSA- 
NUS,  nobili  gencre  natus,  utraque  irapli- 
catus  tyrannide  Dionyfionun.  Namque  ille  fu- 
perior  Ariftomachen  ,  fororcm  Dionis,  habuit 
in  matrimonio :  ex  qua  duos  filios ,  Ilipparinum 
&  Nyff^um,  procreavitj  totidemque  filias,  no- 
niine  Sophrofynen  &  Areten.  quarum  priorenx 
Dionvfio  filio  eidem,cui  regnum  reliquit,  nup- 
tuni  dcdit;  alteram,  Areten,  Dioni.  Dion  au- 
tem  prsjter  nobilem  propinquitatem  ,  gcnero- 
famquc  majorum  famrmi,multa  alJa  ab  natura  ha- 
buit  bona.  in  his  ingenium  docile,  comc,  ap- 
tum  ad  artes  optimas :  raagnam  corporis  dignita- 
tem,  qu»  nqn  minimum  coramendatur:  magnas 
prffiterea  divitias  a  patrc  reliftas  ,  quas  ipfe  tv- 
x"anni  muneribus  auxerat.  Erat  intimus  DionyfTo 
priori,  neque  minus  propter  mores,  quam  affi- 
nitatcra.  Namque  etfi  Dionyfii  crudelitas  eidif- 
plicebat,  tamen  falvum  [efie]  propter  neccfTitu- 
dincm,raagis  etiam  fuorumcauira,ftudcbat.  Ad- 
ent  in  magnis  rebus  :  ejusque  confilio  multum 
raovebatur  tyrannus,  nifi  qua  in  re  major  ipfius 
cupiditas  interccfTcrat.  Legationcs  vero  ,  quae 
efient  ilhiftriores  ,  per  Dionem  adminiftrahan- 
tur:  quasquidem  ille  diligenter  obeundo,  fide- 
litcr  adminiftrando,  cnideliiTiraum  nomen  tyrnn- 
tt!  fua  humanitate  tegebat.  Hunc  a  Dionyfio  mif- 
fum,  Karthaginenfes  fufpcxerant,  ut  ncniineni 
imquam  Grjeca  liugua  loqueoiem  ujagis  fint  ad- 
xairui* 

D  C&t, 


5»  CORNELII  NePOTI» 

C    A    P.       II. 

■^^eqne  vero  hsc  Dionyfium  fugiebnnt.  Naia 
■1-^  quanro  eiret  fibi  ornamento ,  lcnticb.it.  quo 
fiebat  ,  ut  uni  huic  maxime  indulgerct  ,  neque 
cum  fecus  diligeret  ac  filium.  qui  quidem ,  quum 
Platonem  Tarcntum  venifie  fama  in  Siciliam  ef- 
fet  perlata,adolefcenti  negare  non  potuit,  quiii 
cum  arcefleret,  quum  Dion  ejus  audiendi  cupi- 
tlitate  flagraret.  _  Dcdit  ergo  huic  veniam ,  mp.g- 
naque  eura  ambitionc  Svracufasperduxit.  Qucm 
Dion  adeo  admiratus  ell:,  atque  adamavic,  ut  fe 
totum  ei  traderet.  Nequc  vero  rainus  Plato  de- 
lcclatus  cfi:  Dione.  Itaque  quuni  a  Dionyfio  ty- 
ranno  crudeliter  violatus  efiet,quippe  qucm  vc- 
rundari  judiflet,  tamen  eodem  rcdiit,  ejuldcm 
Dionis  precibus  adduclus.  Interim  in  raorbura 
incidit  DionyCus.  quo  quum  gravi  confliclare- 
tur,  qusfivit  a  medicis  Dion  ,  quemaclriodam  fe 
haberet?  fimulque  ab  his  petiit,  fi  forte  jnnjori  ef- 
fet  periculo ,  ut  ftbi  f-.terentur.  I^arn  vclle  fe  cum  ea 
goUocjui  de  partiemlo  reiriio  :  quod  firoris  fua  filios  ex 
illo  iiatos  partein  regtii  putabat  debere  habere.  Id 
medici  non  tacuenmt ,  &  ad  Dionyfium  fiiium 
fermonem  rctulerunt.  _  quo  ille  comniotus,  nc 
ageudi  cum  eo  efliit  Dioni  poteftas ,  patri  fopo- 
rem  medicos  dare  coegit.  Hoc  a;ger  fumpto ,  uc 
fomuo  fopitus ,  diem  obiit  fupremum. 

C   A   P.      III. 

Talc  initium  fuit  Dionis  &  Dionyfii  fimulta- 
s  ,  eaque  multis  rebus  aucla  efi: :  fcd  tamen 
primis|temporibus  aliquandiu  fimulata  inter  eos 
amicitia  manfit.  Quumque  Dion  non  dcfiileret 
obfecrare  Dionyfium  ,  ut  Platonejn  ^thenis  arcejfc 
ret  ^  &  ejus  ccnfiUis  uteretur^  ille ,  qui  in  aliqua  rc 
vellet  patrem  imitari ,  raorem  ei  geflit.  eodem- 
que  tempore  Philift:um  hilloricum  Syracufas  re- 
duxit  ,  hominem  amicura  non  raagis  tyranno 
quara  tyrannis.  Sed  de  hoc  in  eo  meo  libroplu- 
ra  funt  expofita  ,  qui  de  hifi:oricis  confcriptus 
cfi:.  Plato  autem  tantum  apud  Dionyfiura  aucto" 
ritate  potuit,  valuitque  eloqucntia,  ut  ei  per- 
fuaferit  tyrannidis  facere  finem,  libertatemque 
reddere  Syracufanis.  a  qua  voluntate  PhililH 
confilio  tletemws,  alitjuauto  ciudelior  efle  coe- 

C  A  r. 


X.        D     I     O     N.  ex 

C  A   P.      IV.  ^ 

Qui  quulem  quum  a  Dione  fe  fuperari  vide- 
ret  ingenio ,  ructoritate ,  amore  populi ,  ve- 
rens,   ne  fi  eura  fecum  haberet,   aliquam  occa- 
lionem  fui  daret  oppriraendi  ,   navem  ei  trire- 
mem  dedit,  qua  Corinthum  deveheretur:  often- 
dens,   fe  id  utriufque  facere  caufla,   ne,   quum 
inter  ie  tiraerent,  alteruter  alterum  prceoccupa- 
vet.     Id  quum  faclum  multi  indignarentur,  ma- 
gna^que  eilet  invidia:  tyranno  ,Dionyliusomnia, 
quas  moveri  poterant  Dionis ,  in  naves  impofuit, 
ad  cumque  milit.     Sic  enim  cxifdmari  volebat, 
id  fe  non  odio  hominis  ,   fcd  fu?e  ialutis  fcciile 
cauflh.    Poftea  vero  quam  audivit  eum  in  Pelo- 
ponnefo  manum  comparare,  fibique  bcllumface- 
re  conari;  Areten  Dionis  uxorem,  alii  nuptmn 
dedit,   iiliuraque  ejus  lic  cducari  juffit,   ut  in- 
dulgendo    turpiflimis  imbuerctur  cupiditacibus. 
rsam  puero ,  priufquam  pubes  eflct,  fcortaaddu- 
cebantur:  vino  cpulisque  obruebatur,neque  ul- 
lura  tempus  fobrio  rclinquebatur.    Is  ufque  co 
vitje  Ihtura  comrautatum  ferre  nonpotuit,  pofl:- 
quam  in  patriam  rediit  pater,  (namque  appofiti 
eranc  cuflodes  ,   qui  eura  a  prilHno  vicT;u  dedu- 
cercnt)  ut  fe  de  fupcriore  parte  sjdium  dejece- 
rit,  atquc  ita  iuterierit.    Sed  illuc  revertor. 

PC  A  p.  V. 
ollquam  Connthum  pcrvcnit  Dion  ,  &  co- 
dcm  pcrfugit  Ilcraclides  .  ab  eodem  expul- 
lus  Dionyfio,qui  pra;fectus  fuerat  equitum:om- 
ni  ratione  bellum  comparare  coeperunt.  Scd  non 
multum  proficicbant,  quod  multorum  annoruin 
tyfannis  magnarum  opum  putabatnr.  Quam  ob 
caufl^am  pauci  ad  focietatem  pcriculi  perduce- 
bantur.  Sed  Dion  fretus  non  tam  fuis  copiis, 
quam  odio  tyranni,raaximo  anirao,duabus  onc- 
rariis  navihus  ,quinquaginta  annonun  imperium, 
munitum  quingcntis  longis  navibus  ,  decem  e- 
quitum  ,  centum  pcdicum  raillibus ,  profeaus  op- 
pugnatum  ,  quod  oir.nibus  gcntibus  admirabile 
clt  Mhira,adco  facile  perculit,ut  poftdicni ter- 
tium,  quani  Siciliam  attigerat,  Svracufas  introic- 
rit.  Ex  quo  intclligi  potefl:,  nullura  cfl~e  iranc- 
num  tutum  ,  nifi  bencvolentia  muninim.  Eo 
tempore  abcm  Dionyfius,  &  ia  lulia  claflcm 

D  2  pp. 


H: 


51  CoTiNE"Lll  NePOTIS 

oppericbatur,advcrfriVioriim  ratus  nciuinem  fine 
niagnis  copiis  ad  fc  venturnm :  qun;  rcs  cum  fc- 
fcUit.  Nam  Dion  iis  ipfis  ,  qui  fub  adverfarii 
fnerant  poteftate  ,  rcgios  fpiritus  rcprellit,  to- 
tiusque  cjus  partis  Sicilia;  potitus  eft,  quje  fub 
potertate  Dionvfii  fuerat  :  parique  niodo  urbis 
Svracufarum,  pra^tcr  arccm,  &  infulam  adjun- 
^am  oppido  ;  eoque  rem  perduxit,  ut  talibus 
pacT:ionibus  pacem  tyrannus  faccre  vellet  :  Sici- 
lir.m  Dion  obtineret^  Italinm  Dionyftus ,  Syracufiti 
yfpollocrates  cui  maximamfidemunihabcbatDiou. 

^  C  A  p.    VI. 

as  tam  profperas  ,  tamque  inopinatas  rcs 
confccuta  clt  fubita  comuuuatio,  quod  for- 
tuna  fua  mobilitate ,  quem  pauUo  ante  citulcrat, 
demergere  efl:  adorta.  Primura  in  filium ,  de  quo 
commemoravi  fupra  ,  fa^vitiam  fuam  exercuit. 
Nam  quum  uxorcm  reduxifict,  qucc  alii  fnerat 
tradita  ,  filiumquc  vcllet  revocare  ad  virtutem  a 
perdita  luxuria,  aecepit  graviflimum  parens  vul- 
nus  inorte  filii  •  deindc  orta  diflenfio  eft:  inter 
eum  &  Heraclidera  :  qui  quidcra  princJpatum 
non  concedens,  faclionem  comparavit.  Ncque 
is  minus  valebat  apud  optimates  ^  qnorura  con- 
fenfu  praserat  claffi  ,  quum  Dion  exercitum  pe- 
dclirem  teneret.  Non  tulit  hoc  animo  a^quo 
I)ion,&  verfum  inum  Homeri  retulit  cx  fccun- 
da  rhapfodia,in  quo  ha;c  fententia  eft :  A'o« /jo^ir 
bem  ^eri  ve;njiubl.  multorum  imperiis.  Quou  di- 
ctum^magna  invidia  confecuta  cft.  Namque  ape- 
ruifie  videbatur  ,  fe  omnia  in  fua  poteftate  eife 
vclle.  Hanc  illc  non  lcnire  obfequio,  fed  acer- 
bitate  opprimcre  ftuduit,  Heraclidcmquc,qx;uia 
Svracufas  vcniflet,  iuterficiendum  curavit. 

'  'C  A  p.     VII. 

Quod  faftum  omnibus  maxiraam  timorcra  in- 
jecit.  nemo  enim  illo  interfcfto  fe  tutum 
putabat.  Illc  autem ,  adverfario  remoto ,  liccn- 
tius  eorum  bona  ,  quos  fciebat  adverfus  fc  fen- 
fiffe  ,  militibus  difpercivit.  Quihus  divifis,qinnn 
quotidiani  maximi  ficrcnt  fumtus,  celcritcr  pe- 
cunia  deeflc  ccepit  :  ncque  quo  manus  porrige- 
ret,  fuppetcbat,  nifi  amicorum  pofiefliones.  Id 
hujusmodi  crat  ,  ut,  quum  milites  reconciliaf- 
fet ,  ainittcict  optimatcs.     Quarum  rerum  cura 

fraa- 


H: 


X.      D    I    o    N.  53 

fnngcbatnr  ,  &  infuetus  malc  audiendi  nou  x- 
quo  aniuio  tcrcbat,  de  ie  ab  iis  male  exiftiniari, 
quoruiu  p<iulio  ante  in  coclum  fuerat  elatus  lau- 
dibus.  Vulgus  autcra,  offenfa  in  eum  militum 
voluntate,  liberius  loquebatur,  &i  tjratinum  uoa 
fcrtndum  diclitabat. 

C   A   P.      VIII. 

:c  illc  intucns,  quum,  qucmadinoduni  fe- 
•daret,  ncfcirct,  &  quorfum  evadercnt,  ti- 
meret;  Callicratcs  quidam ,  civis  Athcnieniis  , 
qiii  Cmul  cum  eo  ex  Peloponncfo  in  Siciliam 
vencrat,homo  &  calUdus  &  ad  fraudcm  acutus, 
finc  ulla  religionc  ac  fidc,  adit  ad  Dioncm,  (X 
air.-cum  [in]  magno  periculo  cfle  proptcroiien- 
fionem  populi ,  &  odium  milicum  :  quod  nuUo 
modo  evitarc  pofict  ,  nili  alicui  fuorum  nego- 
tium  daret,  qui  fc  fimularot  illi  iuimicuiu  :  qucm 
£  invenitTet  idoncum,faciIe  oriinium  animosco- 
gniturum ,  adverfariosque  fublaturum ,  quod  ini- 
mici  ejus  dillidenti  fubs  fcnlus  aperturi  forent, 
Tali  confilio  probato  excipit  has  partes  ipfe 
Callicratcs  ,  &  fe  armat  impnidencia  Dionis :  ad 
cum.  intci-ticiendum  focios  conquiiit.  adverfa- 
rios  ejus  convenit  ,  conjurationcm  conflrmat. 
Rcs  mukis  confciis  quaegereretui-,clata  rcfertur 
ad  Arillomachcn  fororem  Dionis  ,  uxoremque 
Areten.  llicc  timorc  pertcrritie  convcniunt,  cu- 
jus  de  periculo  tiracbant.  At  illc  negat  a  Calli- 
crate  fieri  libi  inlidias,  fcd  illa,  quce  agerentur, 
fieri  praccpto  fuo.  INlulieres  nihilo  fecius  Cal- 
licratcm  in  adera  Proferpina;  deducunt,  ac  ju- 
rare  COglUlt,  nibil  ab  illo  periculi  fore  Dioni.  Ille 
hac  rcligione  non  modo  [ab  inccpto]  non  dc- 
territus,  fed  ad  maturandum  concitatus  cll,  vc- 
rcns,  nc  prius  conlilium  fuum  apcriretur,  qium 
conata  pcrfcciffet. 

C  A  P.  IX. 
ac  mente  proximo  dic  fcllo,cum  a  conven- 
•tu  remotum  fe  Dion  domi  teneret,  atqucin 
conclavi  cdito  recubuilietj  confciis  loca  muni- 
tiora  oppidi  tradit,  domura  cufl:odibus  lcpic,  a 
foribus  qui  non  difccdant,  ccrtbs  prajficit;  na- 
vcm  trircinem  armatis  ornat,  Philotbatoquc  fra- 
tri  iuo  cradit:  eamquc  in  portu  agitari  juber,ut 
li  excrccre  remiges  vellet  :  cogiuus ,  fi  fortc 
D  3  cuu« 


H; 


54  COR.NELII  Nepotis 

confiliis  obflitiffet  fortuna,  ut  habcrct,  qua  fn- 
geret  ad  falutem.  Suorum  autem  e  numcro  Za- 
cynthios  adolefccntes  quofdam  eligit,  cum  au- 
daciifimos,  tum  viribus  maximis :  hisque  dat  ns- 
gotium ,  ad  Dionem  eant  inermes ,  lic  uti  con- 
vcniendi  ejus  gratia  viderentur  vcnire.  hi  prop- 
ter  notitiam  funt  intromifl].  At  illi,  ut  limen  e- 
jus  intrarunt,  foribus  obferatis  in  lcdo  cuban- 
tem  invadunt:  coUigant,  fit  lirepitus,  adeo  ut 
exaudiri  pofTet  foris.  riic,ficut  ante  diclumeH:, 
quam  invifli  fit  fingularis  potentia,  &  miferanda 
vita,  quilemetui,  quam  amari  mahint,  cuivis 
facile  intellec^u  fuit.  Namque  illi  ipfi  cuftodes, 
fi  propitia  fuiflcnt  vohintate  ,  foribus  cffracftis 
fen;are  eum  potuiffcnt,  quod  illi  incrmes  tehnn 
foris  flagitantes  vivum  tenebant.  cui  quun  fuc- 
curreret  nemo,  Lvco  quidam  Syracufanuspcrfe- 
iieftras  gladium  dedit,quo  Dioa  interfeaus  cH, 

C  A  p.  X. 
r^  onfecla  ca;de  quum  multitudo  vifendi  gratla 
^introiiret,nonnul]i  ab  infciis  pronoxiiscon- 
ciduntur.  nam  celeri  rumore  dilato ,  Dioni  vini 
allatam,  multi  concurrerant,  quibus  tale  facinus 
dilplicebat.  Hi  falfa  fufpicione  dutfri,  immeren- 
tes  ut  lccleratos  occidunt.  Hujus  dc  morte  ut 
palam  faclum  efl:,  mirabiliter  vulgi  mutataeflvo- 
luntas.  Nam  qui  vivum  cum/j/w;////;«vocitaranr, 
eundcm  liberatoref»  patri.^  tyranfii.jue  expuljorem 
prffidicabant.  Sic  fubito  miiericordia  odio  fuc- 
ceflerat,  ut  eum  fuo  fanguine,  fi  poflent,  ab  A- 
cheronte  cuperent  redimere.  Itaque  ia  urbe  cc- 
leberrimo  loco  elatus,  publicc-fepulchri  monu- 
niento  donatus  efl.  Diera  obiit  circiter  annos 
quniquaginta  quinque  natus  ;  quartum  poll  an- 
nHm,quam  ex  Peloponuefo  in  Sioiliam  redierat. 

XI.     I  P  H  I  C  R  A  T  E  S. 

C  A   P.      I, 

TPHICRATES  ATIIENIENSIS  non  tara 
^magnuuduie  renuu  gclarmn,  quam  difciplina 
mihtari  nobilitatus  eft:.  Fuit  enim  talis  dux,  ut 
noa  loluui  a;ratis  fuje  cura  primis  compararccur, 

fwd 


XT.      IPHICRATES.  55 

fed  ne  de  majoribus  naui  quidem  quisqiiam  ante- 
ponerctur.  iVIultum  vero  in  beilo  verlatus,  Jfe- 
pe  exercitibus  prsefuitjnufquam  culpa  [fuaj  ma- 
le  rem  geflit,  femper  confilio  vicit;  tantumque 
eo  valuit,  ut  multa  in  re  railitari  partim  uova  at- 
tulerit,  partim  meliora  fecerit.  Namque  illepe- 
defbria  arma  rautavit,  quum  ante  illum  imperato- 
rem  maximis  clypeis  ,  brevibus  halHs,  minuJ; 
gladiis  uterentiir.  Ille  e  contrario  peltam  pro 
parma  fecit,  a  quo  y>oii.Qa  peltaff^  pedites  appcl- 
iantur  ;  ut  ad  raotus  concurfusque  effent  levio- 
res.  Haflae  modum  duplicavit :  gladios  longiores 
fecit.  idem  genus  loricarum  mutavit,&  pro  fer- 
tjs  atque  reneis  linteas  dedir.  Quo  facfto  expedi- 
tiores  milites  reddidit.  nara  pondere  detracTlo , 
quod  zeque  corpus  tegeret  &  leve  effetjcuravit. 

C    A    P.       II. 

"D  cUum  cum  Thracibus  geflit:  Seuthen  fociuni 
*-'  Athenienfium  in  regnum  reflituit.  ApudCo- 
rinrhum  tanta  feveritatc  exercitui  pra;fuit ,  ut 
nulla:  unquam  in  Grjscia  neque  exercitatiores 
copia:,  neque  magis  diclo  audientes  fuerint  du- 
ci :  in  eamquc  confuetudinem  adduxit ,  ut ,  quum 
prcclii  fignum  ab  imperatorc  eflet  datum  ,  fino 
ducis  opcra  fic  ordinata;  confifterent,  ut  finguli 
ab  peritiflimo  imperatore  difpoflti  viderencur. 
IIoc  exercitu  moram  Laceda;moniorum  interce- 
pit  :  quod  maxirae  tota  cclebratum  ell  Grscia. 
Itcrum  eodem  bello  omnes  copias  eorum  fuga- 
vit.  quo  facto  magnara  adeptus  cft  gloriam. 
Quum  Artaxerxes  /Egvptio  regi  bellum  inferrc 
voluit,  Iphicratem  ab  Atheuienfibus  petivit  du- 
cem,quem  prreficeret  exercitui  conduclitiojcu- 
jus  numerus^duodecim  millium  fuit.  quem  qui- 
dem  fic  omhi  difciplina  militari  erudivit  ,  ut  , 
quemadraodum  quondam  Fabiani  milites  Roma- 
ni  appellati  funt ,  fic  Iphicrateurcs  apud  Grxcos 
in  fumma  laude  fuerint.  Idem  fubfidio  LacedK- 
moniis  profedlus,  Epaminondse  retardavit  incep- 
tusrnam  nifi  ejus  adventusappropinquaflet^non 
prius  Ihcbani  Sparta  abfceffiflent ,  quam  captam 
inccudio  delefFcnt. 

FC  A  p.    IIL 
uit  autem  &  animo  raagno,  &  corpore,  im- 
pcracoiiaque  fonna,  ut  ipfo  afpedu  cuivis  in- 
D  4  jicc 


5(5  CoRNRLII  NePOTIS 

jiccret  admirationcm  fiii.  Scd  in  labore  reminTis 
nimis,  parumquc  paciens,  uc  njeopcmpus  mcmo- 
xia:  prodidic:  bonus  vcro  civis,  (idcquc  niagna. 
quod  cum  in  aliis  rebus  dcclaravic,  tum  maxinie 
iu  Amyncai  Maccdonis  libcris  tucndis.  Namque 
Eurvdice  matcr  Perdiccs  &  Philippi  ,  cum  his 
duobus  pucris,  Amynca  mortuo,  ad  Iphicratcni. 
cpnfugit,  cjusque  opibus  dcfcnfa  ell.  Vixit  ad 
iencftutem,placatis  in  fe  fuorum  civium  animis. 
Cauflhm  capitis  fcmcl  dixic,  bcllo  fociali,fimul 
«um  Timocheo  ,  eoque  judicio  cit  abfohitus. 
IMencfthea  filium  reliquic  ,  cx  Threfia  uacum  , 
Coci  regis  filia.  Is  quura  incerrogarctur,  utrura 
phu-is  patrcm  matremnefacerec;  matrcm,  iuquit. 
id  quum  omnibus  mirum  vidcretur:  at  illc,  me- 
rito,  inquit,  flKio.  Nam  pater,  quantum  in  fc 
fuit,  Thracem  me  geuuit:  coutra  ca  matcr  A- 
tlienienfcm. 


l 


XII.      CHABRIAS. 

C  A  P.     I. 

CHABRIAS  ATHENIENSIS.  Hic  quoque 
in  fummis  habitus  cfl;  ducibus :  rcsque  mukas 
memoria  dignas  gefiit.  Scd  ex  his  clucetmaxime 
inventura  ejus  iu  prrelio,  quod  apud  Thebas  fe- 
cit,  quumBoeotii.<;  fubfidio  vcnifict.  Namque  in 
«o  victoria  fidente  fummo  duce  AgeClao,  fuga- 
tis  jam  ab  eo  conduclitiis  catcrvis,  rcliquampha- 
langem  loco  vetuit  cedcre, obnixoque  genufcu- 
to  ,  projecta-[quc]  halta  impetum  excipere  ho- 
ftium  docuit.  Id  novum  Agefilaus  coutuens  , 
progredi  non  cfi:  aufus,  fuosquc  jam  incurrentcs 
tuba  revocavit.  IIoc  ufque  co  tota  Grscia  fama 
celebratura  eft,ut  illo  fl:atu  Chabrias  fibiftatuara 
fieri  voluerit,  qu£c  publice  ei  ab  Achenienfibus 
in  foro  confdtuta  eft.  Ex  quo  factum  cft,utpo- 
ftea  athletffi  ,  ccceiique  artifices  his  ftiuibus  in 
flatuis  poncndis  utercutur,  in  quibus  victoriaiu 
eflient  adcpti. 

C  A  p.    IT. 

Chabrias  autcm  multa  in  Europa  bella  admini- 
IlaviCi  luuui  diix  AtUeiaieuIium  eflet:  in  J\L~ 

gviJto 


XII.      C   II   A   B   R  I   A   S.  57 

gypto  fna  fponte  gcflit.  nam  Ncclanebum  adju- 
tum  ijrofcctiis,  rcgnuin  ei  conllituit.  Fecit  idcni 
Cypn  ,  fcd  publice  ab  Athenicniibus  Euagoice 
.idjutor  datus :  ncque  prius  indc  difccilit,  qiisni 
totani  infulam  bcUo  devinceret.  qua  ex  re  Athe- 
nicnfcs  magnam  gloriam  funt  adepti.  Interini 
bclium  intcr  ^ligyptios  6c  Perfas  conflatum  elt. 
Athcnienlcs  cum  Artaxerxefocietatcm  habcbantj 
Laccda^monii  cum  aligyptiis  ,  a  quibus  magnas 
pra^das  Agefilaus  rex  corum  faciebat.  Idintuens 
Chabrias ,  quura  in  re  nulla  Agefilao  cederet ,  fua 
fpontc  eos  adjutum  profeclus  /EgyptiiE  clalli 
pra.'iuit:  pcdelh-ibus  copiis  Agefikus. 

C   A    P.      III. 

Tum  praefecT;!  regis  Perfia)  legatos  miferuntA- 
thenas  qucibum ,  quod  Cliabrias  advcrfum  re- 
gem  bclluni  gercret  cum  /Egyptiis.  Athcnienfes 
diera  certam  Chabria:  praillitucnuit  ,  quam  ante 
domura  nifi  rcdifler,capitis  fe  illum  daranaturos 
denuntiarunt.  Hoc  ille  nuntio  Athenas  rediit, 
neque  ibr  diutius  eft  moratus ,  quam  fuit  nccef- 
fc.  Noa  enini  libcntcr  crat  ante  oculos  civiuni 
fuorum:quod  6c  vivebat  Iaute,(S:  indulgebatfibi 
liberalius,  quam  ut  invidiam  vnlgi  poflct  efl^ige- 
re.  EIl  cnim  hoc  communc  vitium  in  magnis  li- 
berisque  civitatibus,ut  inudia  gloria;  comes  fit, 
&  libcntcr  dc  his  detrahant  ,  quos  cmincre  vi- 
deant  altius  :  neque  animo  rcquo  pauperes  alie- 
nam  opulentiumintuunturfortunam.  ItaqueCha- 
brias,  quoad  ci  licebat,  plurimum  aberat.  Ne- 
•quc  vero  folus  ille  aberat  Athcnis  libenter,  Ced 
oranes  fcre  principes  fecerunt  idem :  quod  tan- 
tura  fe  ab  invidia  putabant  iuturos  ,  quantum  a 
confpedu  fuorumreceniflent.  Itaquc  Cononplu- 
rimum  Cypri  vixit ,  Ipliicrates  in  Thracia,  Ti- 
motheus  Lcsbi,Chares  in  Si.ij-aLio.  Dinimilisqui- 
dem  Charcs  eorura  facHs  &  moribus,  fed  tamea 
Athenis  oc  houoratus  &  potens. 

C   A    P.      IV. 

Chabrias  autcm  periit  bcllo  fociali  tali  modo. 
Oppugnabant  Atlicnicnfcs  Chiura.  erat  iii 
claflTc  Charias  privatus,  fcd  omnes,  qui  in  ma- 
gillr.uu  erant,  aut^oritate  anteibat ;  euraquema- 
gis  milites ,  quara  qui  praicrant,  afpiciebant.  Qua 
res  ei  maturavicraortem.  Nain  duui  priiaui  icu- 
D  5  dc: 


5?  CorneliiNepotis 

det  portum  intrare  ,  &  gnhematorcm  jubet  eo 
dirigere  navcm,  ipfe  fibi  perniciei  fuit.  Qiium 
enini  eo  penetrafTet  ,  cetcr:^  non  funt  fecutiv. 
Quo  faclo  circumfufus  hoftium  concurfu,  quum 
fortifTimc  pusnaret,  navis  roftro  percuifa  coe- 
pit  fidcre.  Hiuc  refugere  quum  poflct,  fi  fe  iu 
mare  dejeciffet  ,  quod  fuberat  clalfis  Atlienien- 
Cum  ,  qu»  cxcipercr  natantis  :  pcrirc  maluit  , 
quam  armis  abjeclis  navem  rclinquerc  ,  in  qua 
fuerat  veclus.  Id  ceteri  faccrc  noluerunt,  qui 
nando  in  tutum  pervenerunt.  At  ille  pntflare 
honcliam  mortem  exilHmans  turpi  vica;,  commi- 
Dus  pugnaus  telis  holLium  intcrfcclus  ell. 

XIIL  TIMOTHEUS. 

C   A   P.      I. 

nniMOTIIEUS,  CONONISF.  ATTIE. 

•*  NIENSIS.  Hic  a  patre  acceptam  gloriara 
imiltis  auxit  virtutibus.  fuit  enim  difertlis,  im- 
piger,  laboriofus,  rei  militaris  peritus ,  ncque 
niinus  civitatis  regenda;.  INIulta  hujus  funt  pra;- 
clarc  facta,  fed  hsc  maxime  illuftria.  Olynthics 
&  Byz?,ntios  bello  fubegit.  Samum  ccpit!|in  qua 
oppugnanda  fuperiore  bello  Athcnicnfcs  mille 
ik  ducenta  talenta  coniumferant.  id  illc  fine  ul- 
!a  publica  impcnfa  populo  rcfliituit.  Advcrfum 
Cotym  bella  gefllt ,  ab  eoque  mille  &  duccnta 
talenta  prjedtc  in  publicumdetulit.  Cyzicumob- 
Hdione  liberavit,  Ariobarzani  fimul  cura  Agefi- 
lao  auxilio  profe<5lus  efi::  a  quo  quum  Laco  pe- 
cuniam  numeratam  accepifTet ,  ille  cives  fuos  a- 
gro  atque  urbibus  augeri  maluit,  quam  id  fume- 
re,  cujus  partcra  doraum  fuam  ferre  poflet.  Ita- 
que  accepit  Crithoten  6:  Seftura. 

C   A    P.       II. 

T  dem  clafTi  pra:fecT:us  circumvehens  Peloponne- 
•*fum,  Laconicam  populatus^claflem  eorum  fu- 
gavit.  Corcyram  fub  impcrium  Athcnicnfiumrc- 
degit:  fociosque  idem  adjunxit  Epirotas,  Atha- 
raanas,  Chaonas,omnesque  cas  gentes,qua;  ma- 
re  iUud  adjaccnt.  Quo  fado  Laceda^monii  de 
diiuiiia  conceutioue  dcUiteruuc ,  &  fua  fponte 

Ach«« 


XIII.    T  1  M  o  T  n  E  u  s.  59 

Athcnienlibus  iinpcrii  maritimiprincipatnmcon- 
ceflcrunt  5  pacemque  his  legibus  conllituenmt, 
iit  Athenienles  mari  duccs  efl*ent.  Quje  vicftoria 
tantJB  fuit  Atticis  Isetitiae  ,  ui  tum  priraum  ar« 
Paci  publice  fint  facla;,  eiquc  dere  pulvinar  fit 
inrtitutum.  Cujus  laudis  ut  memoria  maneret, 
Timothco  publice  flatuam  in  foro  pofueiaint  : 
qui  honos  huic  uni  ante  hoc  tempuscontigitrutj 
quum  patri  populus  ftatunra  pofuiflet,  filio  quo- 
que  daret.  Sic  juxta  pofita  re«ens  filii,  vetcrem 
patris  renovavit  memoriam. 

C   A   P.      III. 

Ll  ic  quum  efiet  magno  natu  ,   &  magiftratit» 
■'•  -••gerore  defiffet ,    bcUo  Athenienfesundique 
premi  funt  coepti.     Defecei-at  Samus  :   dcfcierat 
llcllefpontus:  Plulippus  jam  tum  valens  [Mace- 
do]  mukamoliebatar :  cui  oppofitus  Cliares  quuni 
efTet  ,    nou  fatis  in  eo  pra^fidii  putabatur.     Fit 
Menefiihcus  prffitor,  filius  Iphicratis,  gcner  Ti- 
mothei,  &  ut  ad  bellum  proficifcatur,  deccrni- 
tur.  liuic  in  confilium  dantur  duo  ufufapientia- 
que  pricfiantcs^  [quovum  confiiio  uterctur]  pateif 
6c  focQt  :    quod  in  his  tanta  erat  aucloritas  ,    ut 
magna  fpes  effet,  per  eos  amifla  poflc  recupera- 
ri.     lii  quum  Saraum  profecli  eflbnt,   6z  eodem 
Chares  ,   adventu  eorum  cognito,   cum  fuis  co- 
piis  proficifccretur  ,   nc  quid  abfente  fe  gefium 
videretur:   accidit,   quum  ad  infulam  appropin- 
quarent,  ut  magna  terapcfias  orireiur:  quam  evi- 
tare  duo  veteres  imperatoresutileaibitrari,  fuam 
c]aflera  fupprcireruin.    At  illc  temeraria  ufus  ra- 
tione  non  cefiit  majonim  natu  auctoritati :   6c  uc 
in  fuanavi  efletfortuna,  quo  contenderat,  pcrve- 
nit  :   eodcmque  ut  fequerentur,   ad  Timothcuni 
&  Iphicratem  nuutiura  mifit.     Hinc  raale  re  ge- 
fta,  compluribus  amiflls  navibus,  eodeni,  unde 
erat  profedtus  ,   fe  recepit ,   literasque  Athenas 
publice  mifit,libi  proclive  fuiile  Samum  capere, 
nifi  a  Timothco  &  Iphicrate  defevtus  efiet.     Ob 
cam  rcm  in  crinicn  vocabantur.    Populus  acer, 
fufpicax  ,   mobiHs,   adverfarius,    invidus  etiam 
potentiaj,  domum  rcvocat:  accufantur  proditio- 
nis.     IIoc  judicio  daranatur  Tiniothcus  ,   lisque 
ejus  sclHmatur  centum  talcnti?.    lUe  odio  ingra- 
tce  civitatis  coadus,  C^alcidem  fe  contulit. 

C  ▲  f . 


Qo  CoRNSTvii  Nepotis 

C  A  p.    IV. 

Hujus  pofl  mortcm  quum  populum  jutlicii  lui 
poeniterci:,  multffi  novcm  partes  dctraxit,  & 
decem  taknta  Cononcm  filium  ejus  ad  muri 
quand?.m  pa'  cem  reficiendam  juQit  darc  ,  in  quo 
fortunffi  vnnetas  cfc  Rnimadverfa.  Nam  quosavus 
Couon  muros  ex  hoilium  prccda  patriac  rcftitue- 
rat,  eofdcm  ujpos,  cum  fumma  ignominia  lami- 
liavi  vcficere  co  .clu;5  eli.  Timothci  autem  modc- 
ratoe  lapientisque  Wtce  quum  pleraque  poffiraus 
profcrre  tellimonia,  uno  erimus  contenti^quod 
ex  eo  facile  ccnjici  poterit ,  quam  charus  luis 
fuerit.  Qaum  Atlicnis  adolcfcentulus  caullara 
diceret,  non  folun'  a:niri  privaticjue  hofpites  ad 
eum  dcfcndcndura  con\chcr.uu,led  cciam  in  eis 
Jafon  tyrannus  ,  qui  iilo  tcn.^ore  fuit  omnunn 
potentilFimus.  Hic  qmim  in  pairia  finc  fatcDui- 
bus  fc  tutum  non  avbitraretHi-,  Athtnas  Onc  ullo 
prrcfidio  vcnit:  tantique  hofpiiem  fecit,  ut  mal- 
let  fe  cr.pitis  pcriculuni  at^.ir' ,  ouaiu  Timotheo 
de  fama  dimicanti  dccTe.  fniic  adverfus  tamen 
Timotheus  poltea  pop'.ili  juifu  bellum  .vjcuitrpa- 
triffiquc  fauc^tiora  ju.-a,quam  horpiWjC^-e  duxic. 
Hr;c  extreraa  fuit  sctas  iiv.pcracorum  Athenicn- 
fiura  ,  Iphicratis,  Chabria:,  Timochei :  nco:ie 
poft  illorum  obitura  quisquam  du:i  in  illa  arbc 
fuit  dignus  memoria. 

XIV.   DATAMES. 

C   A   P.      I. 

Venio  nnnc  ad  fortiffimum  vinim,  majimique 
confilii,omnium  barbarorum:  exccptis  duo- 
biis  Karcliaginicnfibus,  np.railcare,  &  Hanniba- 
le,  de  quo  hoc  plura  refercmus:  quod  cc  obicu- 
riora  funt  eius  gcih.  pleraque^  &  ca,  quM  pro- 
fperc  ei  ccflcrunt,  non  magnitudine  copiarum, 
fcd  confiiii,  quo  tantum  non  omncs  iuperabat, 
accidenmt,  quorum  nifi  ratio  explicaca  fucrit, 
rcs  apparcre  uon  poterunt.  DATA1MJ*^S  patre 
Camiflarc,  nacione  Care,  matre  Scythifia  nacus, 
primum  miiicum  numero  fuic  apud  Artaxerxcm , 
corum,  qui  ivdam  tuebantur.  Pacer  ejus  Camif- 

fare« 


XIV.    D  A  -r  A  M  E  s.  61 

fares  quod  &  manu  fortis  &  bello  ftrenuns,  «5c 
regi  riuiltis  locis  fidelis  erac  repertus  ,  habuit 
provinciam  partem  Cilicia;  juxta  Cappadociam , 
quam  incolunt  Leucofyri.  Datames  militare  raii- 
nus  fungens  primura  ,  qualis  eflet,  apeniit  in 
bello ,  quod  rex  adverfus  Cadufios  geffit.  Nam- 
que  hic  multis  raillibus  re,^ioraminterfeclis,raa- 
gni  fuit  ejus  opei-a:  quo  fa^ftum  cfl,  ut,  quuin 
*in  eo  bello  cecidiflet  Camiflares ,  paterua  ei  tra- 
deretur  provincia. 

C   A   P.      II. 

Pari  fe  virtute  poftea  prxbuit ,  quum  Auto- 
phradates  juflii  regis  bcUo  perfcqueretur  eos, 
qui  defccerant.  Namquc  ejus  opera  hoftes, 
quum  caflra  jam  intraflent,  profligati  funt,  exer- 
citusque  reliquus  coufervatus  rcgis  efl::  qua  ex 
xc  majoribus  rebus  pr.-eefle  ccspit.  Erateo  tera- 
pore  Thyus  dynaftes  Paphlagonia;,  antiquo  ge- 
nere  natus  a  Pylasracne  illo ,  quem  Homeras  Troi- 
co  bello  a  Patroclo  interfeclum  ait.  Is  regi  di- 
clo  audiens  nou  erat  :  quam  ob  caufllim  bello 
eum  pcrfequi  conflituit,  ciquc  rei  praifecit  Da- 
tamcn  propinquum  Paphlagonis:  namque  ex  fra- 
tre  &  fororc  crant  nati :  quam  ob  cauflam  Data- 
mcs  omnia  primura  experiri  voluit,  ut  fine  ar- 
mis  propinquum  adolTiciumreduccret.  Ad  qucm 
quum  vcniflet  fine  pra;fidio ,  quod  ab  amiconul- 
las  vererctur  infidias,  pacne  interiit:  namThyus 
eum  clara  intcrflcere  voluit.  Erat_  mater  cura 
Datame,  amita  Paplilagonis.  ea,  quid  agerctur, 
refciit,  fdiumque  monuit.  Ille  fuga  periculum 
evitavit,  bellumque  indixit  Thyo.  in  quo  quura 
ab  Ariobai-zane  prKfec^lo  Lydia;  &  lonia;  totius- 
que  PhrygiiK  defertus  eflct,  nihllo  fcgnius  per- 
feveravit,  vivuraque  Tbyura  ccpit  cum  uxore  & 
libcris. 

C  A  p.    III. 

Cujus  fafti  ne  prius  fama  ad  regera ,  quam  ipfe, 
perveniret,  dedit  operam.  Itaqiic  omnibiis 
infciis,eo,  ubi  erat  rcx,  venit:  pofteroque  die. 
Thyum,  horainera  maximi  corpori;i,  tcrribilique 
facie,  quod  &  nigcr,  &  capillo  longo,  barba- 
que  crat  proniiflli,  optima  vcflie  texit,  quam  fa- 
trapae  rcgii  gcrere  confueverant:  ornavitqus  et- 
iam  torque,  ik  armillis  avureis,  cetcroque  regio 

cultu: 


62  CoRNELlI     NePOTIS 

cultu:  ipfe  agrclli  duplici  amiculo  circunirlatus, 
hircaque  tunica,  gerens  in  capite  galeam  vena- 
toriam,  dextra  manuclavam,  finiltra  copulam, 
qua  vinclum  ante  fe  Tliyum  agebat,  ut  fi  fcram 
belliam  captam  ducerct.  Qiiem  quum  omnes  pro- 
fpicerentpropternovitatera  ornatus,  ignotamque 
formam,  ob  eamque  rcm  magnus  eflct  coucur- 
fus ,  fuit  non  nem^o ,  qui  agnofccret  Thyum ,  re- 

fique  nuntiaret.  Primo  non  accredidit.  Itaque 
harnabazum  mifit  expioratum  _:  _a  quo  ut  reiu 
gcftam  comperit,  flatim  admitti  jufiit,  magno- 
pcre  deieetatus  cum  fafto,  tumornatu:  inpri- 
mis  quod  nobilis  rcx  in  poteftatem  iuopinanti 
venerat.  Itaque  magniiicc  Datamen  donatum  ad 
exercitum  mifit ,  qiii  tum  contrahcbatur  duce 
Pharnaba::o  &  Titln-aul1:e  ad  bcllum  iEgvptium , 
parique  eum,atque  iiios ,  impcrio  cnc  juliit.  Po- 
llca  vcro  quam  Phar nabazum  rex  revocavit ,  iili 
fumma  imperii  tiTidita  cll:. 

C   A   P.      IV. 

Hic  quum  maximo  lludio  compai-aret  exerci- 
tura ,  /Egyptumque  proficifci  pararet ,  fubi- 
to  a  rege  iitcei-a;  imit  ei  miflffi,  ut  Afpim  aggre- 
deretur,  qui  Cataoniam  tenebat.  quae  gens  jacec 
fupra  Ciliciam,  confinis  Cappadoci».  Namque 
Alpis  faituofam  regionem,  cafteiiisque  muuitam 
incoIens,non  fciura  impcrio  rcgis  non  parebati 
fed  etiara  finitimas  rcgiones  vexabat,&.  quas  re- 
gi  poitarentur,  abripiel'.at.  Dacames,  etfi  ion- 
ge  aberat  ab  his  regionibus ,  &  a  majore  re  ab- 
ih-ahebatur,tamcn  regis  voluntati  niorem  gcrpn- 
dnm  putavit.  Itaque  cum  paucis ,  icd  vins  for- 
tibus,  navem  confcendit:  exilHmans,  id  quod 
accidit,facilius  fe  imprudentem  parva  raanu  op- 
prefiuiaim,  quam  paratiun ,  quamvis  ma.r^io  exer- 
citu.  Ilac  dclatus  in  Ciiiciam,  egi-efiiis  inde, 
dies  noftcsque  iter  faciens , Taurum  tranfiit,eo- 
que,quo  fi:uduei-at,  venit:  quKrlc,  quibus  locis 
fit  Afpis:  cognofcit  haud  ionge  abeiit;,  profe- 
ciumque  eum  venatum.  q"cm  dum  fpeculatur, 
adventus  ejus  caufla  cognofcitur.  Pifidas,  cum 
iis,  quos  fecum  habebat,  ad  refifl:cndum  Afpis 
coraparat.  Id  Dataracs  ubi  audivit,  ama  fumit, 
fuosque  fequi  jubet:ipfe  eauo  concitato  ad  ho- 
flcm  veliitur.  queni  procul  Afpis  confpiciens  ad 

fc 


XIV.    P  A  T  A  ]\r  n  s.  tfj 

fcferentcm,  pcrtiniefcit,  atque  a  conatn  refi- 
flcndi  deterritus ,  fcfe  dcdit.  HuncDataraesviu- 
cliim  ad  regein  ducendura  tradit  INIithridati. 

C  A  p.     V. 
l_Jsc  dura  geruntur,  Artaxerxcs  reminifcens, 
*■  ■''0.  quanto  bello,  ad  quam  parvam  rem  prin- 
cipcm  ducum  mififlet,  fe  ipfe  reprehendit,  & 
nuntiuraadexercitum  Acenmifit,  quod  nondum 
Datamcm  profcftura  putabat,  qui  dicerct,ne  ab 
cxercitu  difccderet.  Ilic  priusquam  perveniret. 
quo  ernt  profectus,in  itinere  convenit,  qui  A£- 
pim  ducebant.  (^ua  celeritate  quum  magnam  be- 
ncvolcntiam  re.j^is  Datames  conlccutus  eilct,  non 
minorem  invidiam  auiicorum  escepit,  qui  illuiu 
unum  pluris,    quam  fe  orancs,   fieri  videbant. 
Ouo  facto  cuncH  ad  eum  oppriraendum  ccnlcn- 
fcnmt.     IIa:c  Pandr.tes,  gazra  cultos  repiie,  a- 
rnicusDatami,pcrfcripta  ei  raittit.  in  quiGusdo- 
cet,  eum  fiiaguo  f',re  periculo,  fi  quid  illo  imperante 
in  JEgypto  adverfi  accidijjet.     Nannjne  eam  ejfe  con- 
fuetudiiiem  regia;n  ,    ut  cafus  adverfos  homiiiibtis  tri- 
bunm  ^  fecundos  fortuiM  fu.z.  qtio  f.eri  ^  ut  facile  im- 
pellautur  ad  eorum  peruiciem  ,  quorum  dnctu  res  ma- 
le  gejix  numitmur.     Illum  boc  majore  fcre  in  difcri- 
fniiie^  qtiod  qtiihits  rex  maxime  obediat,  eos  babeat 
iuimiciifmos.  Talibus  illc  litteris  cognitis,  quum 
jara  ad  cxercitum  Acenvcniflct,  quod  non  i^no- 
rabat  ea  vcre  fcripta,   dQiVxiccvQ  z  rc^-^oniW^:--^ 
tuit:  neque  tanieu  quicquam  fecit,qtK)d  fidefua  ^"V 
eflet  mdignum.     Naiu   JMandroclem  iMagnetem 
cxercitui  prjcfccit:  ipfe  cum  fuis  iu  Cappado- 
ciara   difcedit ;  conjunclamque  huic  Fapiilago- 
niam  occupat  ;celp.ns,  qua  voluntate  eflet  in  re- 
goin  :    claui  cum  Ariobarzanc  facit  amicitiain, 
manura  comparat ,  urbes  munitas  fuis  tiienda* 
iradit. 

C  A  p.    VI. 

Ccd  liffic  prcpter  hiemalc  tempus  niinus  prof- 
^\yvc  proccdcbant.  Audit  Pifulas  quafdam 
copias  adverfus  lc  pr.rare.  filium  eo  Arfideum 
ciim  cxcrcitu  mittit.  C?.dit  in  prrelioadolcfcensj 
proficiicitur  co  pater,  non  ita  cura  magna  ma- 
nu  ,  cclans  quantum  vulnus  accepiflct';  quod 
prius  ad  hofiein  pervenire  cupicbat,  quam  de  re 
male  gefta  faiiia  ad  fuos  perveuirct:  ue  cognita 

fiiii 


64  CORNT.LII   NepoTis 

filii  morte  animi  debilitarcinur  niilitnin.  Qno 
contenderat,  pcrvcnit,  liisque  locis  caflra  po- 
nit,ut  neque  circuiri  niultitudine  adverrariorum 
pofrct,  neque  iiupediri,  quo  minus  ad  dimican- 
dum  manum  haberct  cxpcditam.  Erat  cum  eo 
Mithrobarzanes  focer  cjus,  praifeclus  cquitum. 
Is  defperatis  generi  rebus  ad  hollcs  transfus^it.  Id 
Datamcs  ut  audivit,  fenfit,fi  in  turbani  exiiiTet, 
ab  homine  tam  necenario  fe  reliclum  ,  futurura 
\it  ceteri  conliliura  fequercntur.  in  vulgiis  edit: 
fuo  jufTu  Mithrobarzanem  prcfeftum  pro  perfu- 
ga,quo  facilius  reccptus  interficerethofbes.  qua- 
re  relinqui  eum  non  par  elfe,  fed  omncs  confc- 
rtim  fequi.  quod  fi  aninio  fl;renuo  feciffeut,  fu- 
turum  ut  advcrfarii  nonponentrcfillerc,  quura 
&  intra  vallum  &  foris  crcdcrentur.  Hac  re  pro- 
bata,  excrcitum  educit,  Mithrobarzancm  pcrfe- 
quitur.  qui  tantum  quod  ad  hoftcs  pcrvcncrat, 
Datames  figna  inferri  jubet.  Pifidx  nova  re  com- 
moti,  in  opinionem  adducuntur,  perfuijas  mala 
fide  compofitoque  fccilTe,  ut  recepti ,  cflcnt  ma- 
jori  calaraitati.  Primum  eos  adoriuntui'.  lUi 
quum,  quid  ageretur,  aut  quarefieret,  ignora- 
rent,coa(fti  funt  cum  eispugnare,ad  quostrans- 
ierant;  ab  hisque  flare,  quos  rcliquerant.  qui- 
bus  quum  ncutri  parcerent,  celeritcr  funt  cou- 
cifi.  Reliquos  Pifidas  rcfiftcntes  Datames  inva- 
dit:  primo  impctu  pellit,fugientcs  perfequitur, 
multos  interficit,caflra  hoflium  capit.  Tali  con- 
filio  uno  tcmporc  (Sc  proditoresperculit,  &  ho- 
ftes  profligavit:  &  quod  ad  pcrniciem  fuerat  co- 
gitatum ,  id  ad  falutem  convcrtit.  Quo  neque 
acutius  ullius  impcratoris  cogitatura,  ncquc  ce- 
leriiis  fachxra  ufquam  lcgimus. 

C    A    P.       VII. 

b  hoc  tamen  viro  Scifnias  maximo  natu  fiHns 
•dcfciit,  ad  rcgcraque  tranfiit,  &  de  dcfc- 
ftione  patris  detulit.  quo  nuntio  Artaxerxcs 
commotus,  quon  intelligebat  fibi  cum  viro  forti 
ac  llrcnuo  negotium  eflc,  qui,quum  cogitaflx-t, 
faccrc  auderet,  &  prius  cogitare,  quamconari, 
confueflet;  Autophradatem  in  Cappadociam  mit- 
tit.  Hic  ne  intrare  poflet  faltnm,  iiT  quo  Cili- 
ciffi  port-;e  funt  fitre,  Darimc.':  pv.TOCcupare  flu- 
duit.  Sed  tam  fubito  coi^iao  cciitrahere  nou  po- 

tuit. 


A' 


XIV.     D  A  T  A  M  E  S.  Cs 

tuit.  a  qna  rc  dcpulfuSjCum  eamanu,quamcon- 
traxerat,  locura  dclegit  talem,  ut  ncque  circui- 
rctur  ab  holtibus,  neque  pn«teriret  advcrfarius, 
quin  ancipitibns  locls  prcraeretur:  &  fi  diraica- 
rc  cum  eo  vcUct,  non  raultum  obcilc  multitudo 
hoftium  -fux  paucitati  pollct. 

C  A  r.     VIII. 

Hxc  etfl  AutopliKidatcs  vidcbat,  taraen  fl:atuic 
congrcdi,  quam  cura  tantis  copiis  rcfu^ere, 
aut  tam  diu  uno  loco  lcdere.  Habebat  baiT»ara- 
rura  cquitum  viginti,  peditum  centura  millia, 
quos  illi  Cardacas  appellant;  cjufdemque  gcne- 
ris  lil.  fundicomm.  Prxterea  Cappadocum  oclo, 
Amieniorum  deccm  ,  Paphlagonura  quinque  , 
PlurgiuQ  dccem  ,  Lydorum  quinque  ,  Afpcn- 
diorum  &  Pifidarura  circitcr  tria ,  Cilicura 
duo,  Captianoruni  totideni,  cx  Grxcia  condu- 
itorum  tria  [raillia]  :  lcvis  armaturre  niaxiraum 
numemm.  Has  advcrfus  copias  fpes  omnis  cou- 
lillcbatDatarai  in  fe  lociquc  natura;  namqnehu- 
jus  partera  non  habebatviccfimaramilicum.  Qui- 
bus  fretus  confiixit, advcrfariorumque raultamil- 
lia  concidit;  quum  de  ipfius  exercitu  non  am- 
plius  hominum  raillc  cecidilTet.  Quam  ob  cauf- 
fam  poilcro  die  tropjcum  pofuit,  quo  loco  pri- 
dic  pugnatura  erat.  Hinc  quum  callra  movidet, 
feniperque  inferior  copiis  ,  lupcrior  omnibus 
prjcliis  difccdcrct  :  quod  nunquaia  raanura  con- 
fereret,  nifi  quura  adverfarios  locorum  angulbiis 
.claufilTct ;   quod  perico  regionum  callidc^ue  co- 

fitanti  ibpe  accidcbat  :  Autophradates,  quum 
ellum  duci  majore  rcgis  calamitatc,  quam  ?.d- 
verfariorum  ,  vidcret  ,  ad  pacem  araicitiamque 
hortatus  eil  ,  ut  cum  rege  in  f^atiara  redirct. 
Quara  ille  ctu  fidam  non  fore  putabat ,  taracn  con- 
ditioneni  accepit,  feque  ad  Artaxerxem  legatos 
miirunmi  dixit.  Sic  bellura,  quod  rex  advcrfus 
Datamen  fufccperat,fcdatum.  AutopUradates  ia 
Phrygiam  ie  recepit. 

C  A  p.  IX. 
A  t  rex,  qnod  implacabile  odium  in  Datamcra 
•**  fufceperat ,  poilquara  bello  eum  opprirai  non 
pofie  aniniadvcrtit,  infidiis  intcrficcrc  ftuduit. 
quas  illc  plerafque  vitavit.  Sicut  quura  nuncia- 
tuia  ciFct,  quoWam  Cbi  inCdiari,  (^«1  io  amico- 

£  *  ruiB 


66  CorneliiNepotis 

rum  erant  uumero :  dc  quibus ,  quod  inimici  de- 
tulerant,  neque  credendura ,  neque  negligen- 
dum  putavit.  experiri  voluit  veruni  falfumne 
eflet  rclatnm.  Itaquc  eo  profeftus  efl:,  quo  iti- 
ueic  futunis  infidias  dixcrant.  Sed  elegit  coi*po- 
re  &  ftatura  fimillimura  fui ,  eique  velHtum  fuuni 
dedit,atque  eo  loco  ire,quo  ipfe  confucverat j 
juflit.  Ipfe  autem  ornatu  [vclHtuqucj  militari 
intcr  corporis  cultodes  iter  facere  ccepit.  At  in- 
fidiatorcs ,  poftquam  in  eum  locum  agmen  per- 
vcnit,  dccepti  ordinc  atque  velHtu,  in  eum  f;;- 
ciunt  impctum,  qui  fuppofitus  erat.  Prjedixerat 
autem  his  Datamcs,cum  quibus  iter  faciebat,ut 
parati  cflcnt  fticerc  ,  quod  ipfum  vidiflient.  Ipfe, 
ut  concurrentes  infidiatores  animadyertit,_  tela 
in  eos  conjecit.  Hoc  idem  quum  univcrC  fccis- 
fent,  priusquam  pervenircnt  ad  eum,  quem  ag- 
grcdi  volcbaut ,  confixi  cecideruut. 

C   A   P.      X. 

Hic  tamen  tam  callidus  vir  cxtremo  tempove 
captus  eft  Mithridatis ,  Ariobarzanis  filii, 
dolo.  Namquc  is  pollicitus  efl:  regi ,  fe  eura  in- 
terfedlurura ,  fi  ei  rex  permitteret,  ut,  quod- 
cunque  vcllet,  liceret  impune  facere :  fidemquc 
dc  ea  re  j  more  Perfarum ,  dextra  dedifl^et.  Hanc 
r.t  accepit  a  rege  miflara,  copias  parat,  &  ab- 
fcns  araicitiam  cum  Datarae  facit,  regis  provin- 
cias  vexat,  cafl:ella  expugnat,  magnas  pradas 
capit :  quaram  partera  fuis  difpertit ,  partem  ad 
Datamem  mittit.  paii  modo  complura  caflella  ei 
tradit.  llxc  diu  faciendo,  perfuafit  homini,  fc 
infinitum  adverfus  regem  fufcepifle  bellum ;  quura 
nihilo  magis ,  ne  quara  fufpicionem  illi  prcxbe- 
ret  infidiarum ,  neque  colloquium  ejus  petivit, 
neque  in  confpeftum  vcnire  ftuduit.  Sic  abfens 
araicitiamgerebatjUt  non  bencficiis  mutuis,fed 
odio  comrauni,  quod  crga  regem  fufccpei,-ant  , 
contineri  vidercntur. 

C  A  p.    XI. 

Id  qmira  fatis  fe  confirraafle  arlntratns  ert,  cer- 
tioveui  facit  Datamcra,  tcmpus  efle  majores 
exercitus  pnrari,  bellura  cum  ipfo  rcgc  fufcipi: 
de  qua  re,  fi  ci  vidcretur,  quo  loco  vcllet,  iii 
coUoquium  veniret.  Probata  re,  colloquendi 
tempus  fumitur,  locufque   quo  conveuiretur. 

Iluig 


TT  •  7.^  y  •  j  ^  ^  ^  ^*  ^  ^  ^  N  °  A  s.    67 

PIuic  Mithndatcs  cum  uno,cui  raaximam  habe- 
bat  fidem,aiite  aliquot  dies  vcnit,complunbus- 
quc  locis  feparatim  gladios  obruit,  caqiie  loca 
diligcntcr  notat.     Ipfo  autem  colloquendi  die, 
iitnque ,   locum  qui  explorarent  ,   atque  ipfos 
lcrntarentur  ,  mittunt.     Dcinde  ipfi  funt  con- 
grcffi.   Hic  quum  aliquandiu  iu  colloquio  fuis- 
Icnt,C!c  diverfi  difccffiflent,  jamque  procul  Da- 
tames  abeflet:  Mithridatcs  priusquam  ad  fuos 
pcrveniret,  ne  quam  fufpicionem  parcret  ,   iii 
cundem  locum  rcvertitur,  atque  ibi,  ubi  teluni 
crat  impofitum,  refedit,  ut  fi  a  laffitudine  cupe- 
ret  acquiefcere:  Dataraemque  revocavit,  finni- 
lans   le  quiddam  in  colloquio  efle  oblitura.  In- 
tcnm  telum,  quod  latebat,  protulit,  nudatum- 
quc  vaguia  vefte  texit,  ac  Datami  venienti  ait 
digredientera  fe  animadvcrtine  ,    lociun  quen- 
daiii,  qui  crat  in  confpec-lu,  ad  cafira  ponenda 
ellc  idoneum.     Quem  quum  digito  monflrarct, 
o:  illc  confpiccret ,   avcrfum  fcrro  transfixit  • 
pnusque ,  quam  quisquam  pofTet  fuccurrere    in- 
terfccit.  Ita  vir,  qui  multos  confilio,  nemincni 
pcrtidia  cepeiat,  Cmulata  captus  eft  amicitia. 

XV.  EPAMINONDAS. 

C  A   !>.      I. 

p  PAMINONDAS  POLYMNI  F.  THEBA- 
•■-'  NUS.  De  hoc  priufquam  fcribamus,  hsc 
praicipienda  videntur  lecloribus,  nealienosmo  • 
rcs  ad  iuos  referant^  neve  ea,qua3  ipfis  leviora 
funt,  pari  modo  apud  ceteros  fuiffe  arbitrentur. 
Scimus  cnim  muficen  noflns  moribus  abeffe  a 
prmcipis  perfona,  faltare  vero  etiam  in  vitiispo- 
ni :  qua;  omnia  apud  Grrocos  &  grata,  &  laude 
digna  ducuntur.  (^uum  autera  exprimere  ima- 
gincm  couf\ietudinis  atque  vit£8  velimus  Epami- 
nonda;  ,  nihil  videmur  debere  prajtemiittere  , 
quod  pertineat  ad  eam  declarandam.  Quarc  di- 
cemus  priraum  de  genere  ejus :  deinde  quibus 
difcipliuis  &  a  quibus  fit  eruditus :  tum  de  mo- 
ribus ,  ingeniique  facultatibus ,  &  fi  qua  alia  dig- 
na  memoria  erunt:  poflremo  de  rebus  geftis, 
^u«  a  plurimis  ojnnium  anteponuuturvirtutibu?. 


r  i 


6Z  Cob.nt:,lii  NnpoTis 

C  A   P.      II. 

Natiis  igitur  patrc,  quo  dixiraus,  honcfio  ge- 
nere,  pauper  jam  a  majoribus  rjlictus.  Ji- 
ruditus  autem  fic  ,  ut  nemo  Thcbr.nus  magis. 
ram  &  citharizare,  &  cautarc  ad  chordai'um  Ib- 
iium  doclus  ell  aDionyfio:  qui  non  minorc  fuit 
in  muficis  gloria,  quem  Damon,  aut  Lampms; 
quorum  perxiilgata  funt  nomina:  [cai'mina]  can- 
tare  tibiis  ab  Olympiodoro,  faltare  a  Calliphro- 
ne.  At  Philofophiffi  prajccptorem  habuit  Lyfira 
Tarentinum,  Pythagoreum:  cui  quidcra  fic  fuit 
deditus,  utadolcfcens  trillem  &  leveruju  fenera 
omnibus  asqualibus  fuis  in  familiaritatc  antcpo- 
fuerit:  neque  prius  cum  a  fe  dimiferit,  quam  in 
dodtrinis  tanto anteceflerit  condilcipulos,  ut  {'?.- 
cile  intelligi  pofiet,  pari  modo  fuperatunun  om- 
nes  in  ceteris  artibus.  Atque  hajc  ad  nofiram 
confuctndinem  funt  levia,  &  potius  contemnen- 
da:at  in  Grsecia  utique  olim  magnas  laudicrant. 
Poftquam  ephebus  faclus  cfi,  &  palffiltrie  dare 
©peram  coepit,  non  tam  magnitudini  virium  fer- 
vivit,  quam  velocitati.  illam  enim  ad  athletarum 
ufura ,  hanc  ad  belli  exirtimabat  utilitatem  per- 
tinere.  Itaque  exercebatur  plurimmn  currendo 
&  ]uc1;ando ,  ad  eum  finem ,  quoad  ftans  com- 
plecT:i  poflet,  atque  contendere.  lii  armis  plu- 
liinuin  ftudii  confumebat. 

C  A  p.    IIL 

Ad  hanc  corporis  finnitatcm  plurima  etiam  a- 
nimi  bona  accelferant.  Erat  enim  modellns, 
jjnidens,  gravis,  temporibus  fapientcr  utens  , 
peritus  belli.  fortis  mauu,  animo  rnaximo :  ad- 
co  veritatis  diligens,  ut  ne  joco  quidem  menti- 
retur.  Idem  continens,  clemens,  patiensque 
admirandum  in  raodum:  non  folum  populi,  fed 
etiam  amicorumferensinjurias :  inprimisque  com- 
jnifla  cclaus  jquod  interdum  non  minus  prodell:, 
quam  diferte  diccre.  Studiofus  audiendi.  cx  hoc 
enira  facillime  difci  arbitrabatur.  Itaque  quura 
in  circulum  venilfet,  in  quo  aut  cle  republica  di- 
fputaretur,  aut  de  philofophia  fermo  haberetur, 
nuuquara  inde  prius  difceflit,  quam  ad  fincm  fer- 
mo  eflet  adduftus.  Paupertatem  adeo  facile  per- 
pefliJS  eft,  ut  de  republ.  nihil  prrEter  gloriam 
ceperit.  Amicorum  ia  fe  tuendo  caruit  faculta- 

tibus. 


XV.    E   P   A   i\r   I  N.  O  N  D  A   S.  ^tf 

ixhns.  fide  ad  alios  fublevandos  facpe  fic  iifus 
crt,ut  polfit  jiidicarijomnia  ei  cum  araicis  fuif- 
fe  connnunia.  Nam  quum  aut  civium  fnorum  a- 
liquis  ab  hoftibus  eflbt  captus  ,  aut  virgo  amici 
nubilis  propter  paupertatem  collocari  iion  pof- 
fet,  amicorum  concilium  habebat^  &  quantuni 
cjuifque  daret,  pro  cujufque  facultatibus  impe- 
rabat.  eamque  fummam  quum  faccrct ,  priufquam 
acciperct  pecuniam  ^  adducebat  eum ,  qui  quK- 
rebat,  ad  eos,  qui  confercbant:  eique  ut  ipli 
numcrarent,  faciebat;  ut  ille,  ad  quem  ea  res 
pervcniebat,  fciret,  quantum  cuique  deberet. 

C  A  p.     IV. 
'X'entata  autcm  cjus  eft  abftinentia  a  Diome- 
*•  dontc  Cyziceno.    Namquc  is  rogatu  Arta- 
xcrxis    Epaniinondam   pecunia  corrumpendum 
lufceperat.    Hic  magno  cum  pondcre  auri  The- 
bas  venit,   &  Micythum  adolefcentulum  quin- 
quc  talentis  ad  fuara  perduxit  voluntatem :  quem 
tiim  Epaminondas  plurimum  diligebat.     Llicy- 
thus  Epaminondara  convcnit,  &  cauflkm  adven- 
tus  Diomedontis  oftendit.   At  ille  Diomedonte 
Coram,  «/7j/7,  inquit,  opus pecunia  efi.     r.am  ft  cm 
rex  vult ,  cjux  'ibebanis  fiiit  utilia ,  gratis  facerefum 
paratus :  ftn  atitctn  contraria ,    non  habet  auri  atque 
argetiti  fatis.     Namque  orbis  terrarum  divitias  acci- 
pefs  mlo ,  pro  patri^  caritats.     Te  ,  qui  me  incogni- 
tum  tentafti,    tuiqtte  fimilem  exiflimafti  .^    non  miror  : 
tibique  ignofco.     fed  egreders  propere ,    tie  alios  cor- 
Tiimpas ,    quutn  me  non  potueris.  Tu  ,  Micythe ,  ar- 
gentum  huic  redde  :   nift  id  confeftim  facis ,    ego  te 
tradam  magiftratui.  Hunc  Diomedon  quum  mga- 
rct,    ut  tuto  cxire  ^fuacpue ,    qux  attulijfet ,    licerec 
eS^crre:  ifttid^  inquit, /«c/i?/w;  neque  tua  cauQa.,  fed 
tnea :    w  ,   ft  tibi  ftt  pecunia  ademta ,    aliquis  dicat  , 
id  ad  ma  ereptum  pervcniffe  ^    quod  delatitm  acciper* 
tioluijfcm.     A   quo   quum  quasllfTet  ,    quo  fe  dedtici 
vellet,   6c  ille  ^thenas,   dixiffet,  prsefidium  de- 
V  l"'^  co  tuto  per\'eniret.    Neque  vero  id  fatis 
habuit,  fed  etiam  ut  inviolatus  in  navem  afcen- 
deret ,  pcr  Chabriara  Atihenienfem ,  de  quo  fu- 
pra  raentionem  fecimus,    effecit.     AbfHncnti» 
erit  hoc  fatis  teftimonium.  Plurima  quidcmpro- 
fen-e  pofTemus^fed  modus  adhibendus  efl,quo- 
Biam  uiio  boc  volumine  vitas  cxcelicncium  viro- 
^  3  rum 


70  CoRNELii  Nepotis 

riini  conclydere  conrtitiiimus :  quorum  feparat-iia 
raukis  millibus  vcrCuum  complures  lcriptores 
ante  nos  explicarunt. 

C  A  p.     V. 

F^iit  &  difertus,  ut  ncmo  Thehanus  ei  paref- 
fet  eloquentia  :  ncque  minus  concinnus  in 
hrevitate  rcfpondendi,  quara  in  perpctua  ora- 
ticne  ornatus.  Ilabuit  obtreclatorcm  IMenccii- 
dera  quendam  indidcra  Tliebis ,  &  adverfariura 
in  adrainillranda  ropubl.  fatis  exercitatura  in  di- 
ccndo,  ut  Thebanura  fcilicet.  naraquc  illi  gcn- 
ti  plus  ineft  virium,  quara  ingenii.  Is ,  quod  iu 
re  militari  florere  Epaminondara  vidcbat  ,  lior- 
tari  folebat  Thcbanos,  ut  pacem  bello  antefer- 
rent,  ne  illius  impcratoris  opera  defideraretur. 
Huicille,  fallis ,  inquit,  verbo  cives  tuos  ^  qttod 
hos  a  bello  avocas.  otii  enim  nomiiie  fervittuem  coii- 
eilias.  Na/n paiitur pax  bello.  Itacjne  ijui  ea  diutiiia 
volimt  frui ,  bello  exercitati  ejfe  debcm.  Quare  fi  prin- 
cipes  Gr.vcice  ejfe  vultis ,  caftris  efl  vobis  utaidiim , 
tini  paUftra.  Idem  ille  IMencclfdes,  quum  huic 
objiceret,  tjuod  liberos  uou  haberetf  imjne  uxorem 
mixifj^et ;  maximeque  infolentiam ,  quod  fbi  y/gemcm- 
iioiiis  belli  ^loriam  viderctur  ccnf*c!!tiis :  at  ille,  de- 
fiiie  ,  iuquit ,  Meiieclida  ,  de  uxore  mihi  exfrobrare. 
iiam  nullius  iii  ifta  re  minus  uticonfliovolo.  Habcbat 
cnim  Meneclides  fufpicionem  adulterii.  Qj:od 
mutem  me  ^gamemnonem  ctmitlari  putas  ,  falleris  ; 
iiamque  ille  cum  univcrft  Gnecia  vix  decem  aimis  u- 
nam  ceptt  urbem :  ego  contra  ex  una  urbe  nofira  ,  die- 
que  vno ,  totam  Gr<Kciam ,  Lacedtemoniis  fugatis  ,  /;- 
ieravi. 

C   A   P.      VI. 

Idem  qiTum  in  conventura  venifTet  Arcadum , 
pctens,  ut  focictatem  cura  Thebanis  &  Argi- 
vis  facerent:  contraque  Cailiftratus  Athcnien- 
lium  legatus  ,  qui  eloquentia  omncs  eo  prajfla- 
bat  tcrapore,  pollularet,  ut  potius  amicitiarafe- 
querencur  Atticorum^  &  in  oratione  fua  multa 
inveclus  effet  in  lliebaaos  &  Argivos,  in  cis- 
que  hoc  pofuiflet;  animadvcrtere  debere  ^ircades  ^ 
quales  tttraque  civitas  cives  procreajfet  ^  e.t  quibus  de 
«eteris  pojfctit  judicare.  y^rgivos  cnim  fuij/e  Orefiem 
£f  yllcin.-non.m ,  matricidas :  Tbebis  Oedipum  natum  , 
qui  quum  patrem  fuutfl  itntrfetijjtt  ^  t.\  uiatre  Hberoj 


XV.    E  P   A   M   I  tJ  O  N  D   A   S.  71 

frocreajfe,  Ilic  in  refpondendo  Epaminondas 
quum  de  ccteris  peroraflet,  pollquamad  illadiio 
opprobria  per\'enit :  admirari  fe  dixit  ftultitiatn 
rbetoris  jittici  ^  qtii  mn  aniiiiadvcrtcrit  iiinocciites  il- 
los  tiatos ,  dojni  fcclcre  admiffo ,  iiuum  patria  ejfeiit 
expvAft^  rcceptos  effe  ab  Jtheiiievftbits.  Sod  maxime 
ejus  eloquentia  eluiit  Spart»,  [legati  ante  pu- 
gnara  Leuclricam]  quo  quura  oraniam  lociorum 
convcniflent  legaci  ,^  coram  frequcntiffimo  lcga- 
tionum  conventu,lic  Laceda?mouiorura tyranni- 
dem  coarguit,  ut  non  minus  illa  oratione  opes 
eorum  concufierit,  quam  Leuctrica  pugna.  Tmu 
cnim  perfecit,  quod  poft  apparuit,  ut  auxilio 
fociorum  Lacedsemonii  privarcntur. 

C  A  p.  Vll. 
X^  uifie  patientem  ,  fuoruraque  injurias  feren- 
•■•  tcm  civium  ,  quod  fe  patria,'  irafci  nefas  efle 
ducerct,  ha:c  funt  teflimonia.  Quum  eura  prop- 
ter  invidiam  cives  prffificere  excrcituinoluiflent, 
duxque  eiret  delectus  belli  imperitus ,  cujus  er- 
rore  eo  eflet  deducT:a  illa  multitudo  milicum,  ut 
orancs  de  falute  pertimcfcerent,  quod  locoruin 
augulliis  claufi  ab  hoflibus  obfidebantur:  defide- 
rari  coeptaefi:  Epamiuonda;  diligcntia.  erat  e- 
nim  ibi  privatus  nuniero  militis.  a  quo  quum 
peterent  opcra,nuIIam  adhibuit  memoriam  con- 
turaeliaj,  &  exercitum  obfidionc  libcratum ,  do- 
muni  reduxit  incolumem.  Neque  vero  hoc  fe- 
inel  fecit,  fedfsepius:  niaxirac  autcm  fuit  illu- 
ftre ,  quum  in  Peloponnefum  exercituni  duxiflet 
adverfus  Lacedjeraonios  ,  haberetque  collegas 
duos ,  quorum  altcr  crat  Pclopidas ,  vir  forcis  ac 
ftrenuus.  Hic  quum  criminibus  adverfariomra 
omnes  in  invidiam  veniflcnt  ,  ob  camque  rcni 
impcriumhis  eflet  abrogatum  ,  atque  in  eorum 
IocHm_  alii  prastores  fucceflHfent;  Eparainondas 
populifcito  non  paruit  ,  idemque  ut  faccrent, 
pcrfuafit  coUcgis,  &  bellum ,  quod  fufccpcrat, 
geliit.  namque  animadvorcebat,  nifi  id  feciffct, 
totum  exercitum ,  propter  pra;corum  impruden- 
tiara  infcicntiamque  belli,  periturum.  Lex  erat 
Thebis,  quoe  morte  midtabat  ^  fi  qiiis  itnperiinndiii- 
iiiis  rctiniiiffetj  qiiam  lege  pr<xfiiiiti:in  foret.  hanC 
Eparainondas  quum  reipuW.  confervanda;  caufl^a 
latara  vidcrct,  ad  perniciem  civitatis  conferre 
£  4  ug« 


72       _  CoRNELIl  NePOTIS 

noluit^  &  quatuor  incnfibus  diutius,  quam  po- 

pulus  juflbrat,  gcllit  impcrium. 

C   A    P.      VIII. 

T>  oflquam  doraum  reditum  cfl:  ,  collegffi  cjus 
^  hoc  criraine  accufabantur.  quibus  ille  pemi- 
fit,  ut  oranera  caufFam  in  fc  ti-ansferrent,  fua- 
que  opera  faclum  contenderent,  ut  legi  non  o- 
bedirent.  qua  defcnfione  illis  periculo  liberatis, 
nerno  Epaminondam  refponfurumputabat,  quod 
quid  diceret,  uon  haberet.  At  ille  in  judiciuni 
venit,  nihil  eorum  negavit,  qucc  adverfarii  cri- 
mini  dabant,  omniaque,  qu£e  collegaj  dixeruut, 
confefuis  ell,  neque  reculavit,  quo  minuslegis 
pcenam  fubiret;fed  unum  ab  iis'pe:ivit,  tn  inpe- 
riculo  fuo  infcribereut :  EPAMINONDAS  A  TnEBANlS 
JWORTE  MULTATLS  EST  ,  QUOD  EOS  COEGIT  A- 
PUD  LEUCTRA  SUPERARE  LACED^MONIOS  ^  QUOS 
ANTE  SE  IMPSRATOUEM  NEMO  BOEOTIORUM  AU- 
SUS  rUIT  ADSPICERE  -IN  ACIE  :  QUODQUE  UNO 
PR-^ELIO  NON  SOLUM  'VIEBAS  AB  INTERITU  RE- 
TRAXIT  ,  SED  ETIAM  UNIYERSAM  GR^CIAM  IN 
riEERTATEM    \nNDICAVIT  ,    EOQLTE    RES    UTRO- 

rumque  perduxit  ,  ut  thebani  spartam  op- 
pugnaremt:  laced.emonii  satis  haberfnt, 
si  salvi  esse  possent.  neqlti  prius  bellari3 
destitit,  quam  messena  constituta  urbem 
EORUM  OBSiDiONE  CLAUsiT.  Hffic  quum  dixif- 
fet  ,  rifus  omniura  cum  hilaritate  coortus  cft:: 
neque  quisquam  judex  aufus  eft  de  eo  fcrre  fuf- 
fragium.  Sic  a  judicio  capitis  maiima  diiceffit 
gloria, 

C  A  p.  IX. 
TLJ  ic  extremo  tempore  iraperator  apud  INIanti- 
•*•-*•  neam,  quum  acie  inftnicta  audacius  inftarec 
hoftcs ,  cognitus  a  Lacedseraoniis ,  quod  in  n- 
nius  pernicie  ejus,  patrias  fitam  putabaut  falu- 
tem,  uuiverfi  in  unum  impetura  fccenint,  ne- 
que  prius  abfcefferunt ,  quam  raagua  c«de  facla, 
niultisque  occifis,^  fortifllrac  ipfum  Epaminon- 
dam  pugnantem ,  fparo  eminus  percufrum ,  con- 
cidcre  viderunt.  IIujus  cafu  aliquannim  retarda- 
ti  funt  Boeotii:  neque  tameu  prius  pugna  qxzq^- 
ferunt,  quam  repugnantes  proiligaruat.  At  E- 
paminondas ,  quum  animadvcrteret ,  mortifcrum 
le  mUqus  accepiHe,  limulque,  fi  fen-uja,  quod 

ex 


XVI.    Pelopidas.  7g 

*x  haflili  in  corpore  rcmauferat,  cxti-ajifiet,  a- 
niniam  llatim  emiillu-um  :  ufquc  eo  rctinuit  , 
quoad  reinmciatmn  eft,  'Aciffe  BreoHos.  Id  polt- 
quam  audivit:  faiis^  inquic,  vixi:  inviclus  etiim 
morior, 

C  A  t.      X. 

nPnm  fciTo  cTtrafto  confeflim  exanimatns  elT. 
*  Hic  uxorem  nunqnam  duxit.  in  quo  quuin 
reprebendercnu-  [quod  liberos  non  relinqucrctj 
a  Pclopida,  qui  filium  habcbat  infamem :  ««/<■(//.'« 
eum  in  eo  patriK  cotijulere  diccret:  vidz^  inquit, 
«5  tu  pcjus  cortfulas  ,  qui  talem  ex  te  nauim  reliStu- 
rus  fis,  neque.  vero  ftirps  mihi  poteft  deejfe.  Tiamque 
ex  me  rtatam  relinquo  pugnam  LeuStricam  ,  qux  nzn 
modo  mihi  fuperftcs  ,  fed  ctiam  immortalis  fit  ntcrffe 
eft.  Quo  tempore  duce  Pelopida,  exules  llie- 
bas  occnpanuit,  &  prsefidium  Lacedfflmonioriim 
cx  arcc  cxpulerunt ,  Epaminondas  ,  quam  diu 
fa<5la  eft  csides  civium  ,  domo  fe  tenuit  :  quod 
neque  malos  defcndere  volebat  ,  neque  impu- 
gnare  ,  ne  manns  fuonim  fanguine  crucntaret. 
namqnc  omncm  civilem  vicloriam  luneftam  puts.- 
bat.  Idem ,  pollquain  apud  Cadmeam  pugnari 
cura  Laccdjcmoniis  ccepit ,  in  primis  rtetit.  Hu- 
jus  de  virtntibus,  vicaque  fatis  erit  diftum ,  li 
hoc  unum  adjunxero,  quod  nemo  cat  inficias, 
Thebas  ^  antc  Eparainondam  natum .  &  port  e- 
jus  intcritum,  pei-pctuo  alicno  paruiue  imperio. 
contra  ea,quam  diu  illc  prjefuerit  ReipubL  ca- 
put  fuifib  totius  Grajciffi  :  ex  quo  intclligi  po- 
te(l ,  uuum  homiucm  pluiig ,  quaia  civitatem 
fuiflc. 

XVL  PELOPIDAS. 

C  A  p.    L 

pELOPIDAS  TIIEBANUS,magishiilo- 
•■-  ricis,  quam  vuli;o,  notus.  Cujus  de  vircuti- 
bus  dubito  qucmadmodura  exponam  ,  quod  vc- 
rcor,  ne,  fi  rcs  explicarc  incipiam,  non  vitain 
ejus  enamre  ,  fcd  hiftoriam  vidcar  fcribere:  fi 
tantummodo  fnramas  attigcro,  ne  nidibus  litte- 
raruiU  Crascanim  lainus  Iucicic  apparcat,  quan- 
Ji  5  tiis 


74  .      CoRKELIl  Nepotis 

tus  fiierlt  ille  vir.  Itaque  utrique  rei  occumni , 
quaiitum  potcro^  &  medebor  cum  fatietati,  tuin 
ignorantia:  lccTiorum.  Phosbidas  Laceda:raouius, 
quum  exercitum  Olynthum  duceret,  iterque  pei: 
Thebas  facerot,  arccm  oppidi,  qu^  Caclmca  no- 
luinatur,  occupavit  impiUfu  perpaucorum  The- 
banoiiim  ,  qui  adverfariffi  factioni  quo  facilius 
refirtercnt ,  Laconum  rebtis  ftudcbant  :  idque 
fuo  privaro,  non  publico,  fecit  confilio.  Quo 
fado ,  eum  Laccdsraouii  ab  exercitu  removeiiinc, 
pecuniaque  multamnt  :  neque  eo  magis  arccm 
Thebanis  reddiderunt,  quod  fufceptis  inimicitiis 
fatius  ducebant  eosobfideri,  quamliberari.  Nam 
poft  Peloponnefiiim  bellum  ,  Athenasque  devi- 
ctas,  cum  Thebanis  fibi  rem  eHc  exiftimabant: 
&  eos  efie  folos  ,  qui  advcrfus  refifiere  aude- 
reut.  Hac  mente  amicis  fuis  lummas  potcftates 
dederant,  alteriusque  faAionis  principes  partira 
iuterfecerant,  alios  in  exilium  ejecerant:in  qui- 
bus  Pelopidas  hic,de  quo  fcribcre  cxorfifumus, 
pulfus  patria  carebat.  ^ 

c  A  p.   n. 

Hi  omnes  fcre  Athenas  fe  contulerant ,  non 
quo  fequerentur  otium  ,  fed,  ut  qucraque 
ex  proximo  locura  fors  obtulifTct ,  eo  patriam 
recuperare  niterentur.  Itaque  qunm  tcmpus  eil 
vifum  rei  gerendje,  communiter  cum  liis,  qui 
Thebis  idera  fentiebant,  diera  delegerunt,  ad 
inimicos  oppriraendos  ,  civitatemque  liberan- 
dam ,  eum ,  quo  maximi  magiftratus  fimul  cou- 
fueverant  epulari.  iMagnra  fiepe  res  uon  ita  ma- 
giiis  copiis  funt  gefl:£e:fed  profeJlo  nunquamab 
tam  tenui  initio  t;uits  opes  funt  profligatse.  Nam 
duodecim  adolelcentuli  coicmnt  ex  his  ,  qiii 
exfilio  erant  niultati  ,  quum  omnino  non  efleut 
amplius  centum,  qui  tanco  fe  offerrent  pericu- 
lo.  qua  paucitacc  pcrculfa  eft  Laceda^raoniorura 
potcntia.  Hi  enim  non  magis  adverfariorum  fa- 
ctioni,  quam  Spartanis,  eo  tempore  belium  in- 
tulerunt  :  qui  principes  erant  totius  Graecire. 
quorum  irapcrii  majcltas,  neque  ita  multo  poll, 
Leuclrica  pugna,  ab  boc  initio  perculfa,  conci- 
dit.  Illi  igitur  duodecim ,  quorum  erat  dux  Pe- 
lopidas,  quum  Atheuis  interdiu  exifl~ent,  ut  ve- 
fpei-afccute  coelo  Thebas  pofient  pcrvenire ,  cura 

ca< 


XVI.     Pelopicas.  f;^ 

c.inibus  veuaticis  exicriint,  retia  ferentes,  ve- 
llitii  agi-cfti  ,  quo  minore  rufpicione  faccrent 
itcr.  qui  quum  tcmpore  ipib,  quo  lluducnint, 
perveniirent ,  domum  Charonis  dcveuerunt,  a 
quo  oc  teinpus  &  dies  erat  datus. 

C   A    P.      III. 

ll-I  oc  loco  libet  interponere,  ctfi  fcjunclum 
•*•  -*-iib  rc  pofita  ell,  nimia  fiducia  qunnta;  cala- 
mitati  fqlcr.t  cffe.  Nam  inagillratuum  Thcbano- 
riim  Ihtim  ad  aures  pervcnit,  cxfulcs  in  urbcm 
d.evcnille.  Id  illi,  vino  epulisquc  dediti,  ufque 
eo  delpcxerunt,  ut  ne  qujercrc  quideni  de  tan- 
ta  re  laborarint.  Acceflit  etiam ,  quod  ^13.;,^^  ape- 
riret  eorinn  dcmentiam.  Adlata  el1:  enim  cpifto- 
la  Athenis  ab  Archia  liierophante  ,  Archia;  , 
qui  tum  maximinu  magiftratum  Thebis  obtine- 
bat :  in  qua  omniu  de  profcctionc  exfulum  pcr- 
fcripta  crant.  qu?:  quum  jara  accubanti  in  convi- 
vio  eiHit  data,  ficut  erat  fignata,  fub  pulvinum 
fubjicicnS5_  iii  crafiiimm  ^  inquit,  diffiro  res  feve- 
r.as.  At  illi  omnes  ,  quum  jam  nox  procellinet, 
vinolenti  ab  cxfulibus  ducc  Pelopida  funtiuter- 
fecli.  Quibus  rcbus  confcctis,  vulgo  ad  arma  li- 
bcrtatcmque_  vocato,  non  folum  qui  in  urbc  e- 
rant,  fed  ctiam  undique  ex  agris  concurrerunc, 
prcefidium  Lacedremoniorum  exarcc  pepulerunt, 
patriam  obfidionc  liberavenuit  ,  auctorcs  Cad- 
Kica;  occupanda2  partim  occideruut ,  partim  iu 
exfiliura  ejecerunt. 

C  A  p.  IV. 
T-Joc  tara  turbido  terapore,  ficut  fnpra  docui- 
•'•_-'■  mus,  Epaminondas,  quoad  cum  civibus  di- 
micarum  efl:,  dorai  quietus  fuit.  Itaque  lircc  li- 
bcrandarura  Thebarum  propria  laus  cli:  Pelopi- 
d»:  ceterre  fere  omncs  communes  cura  Epami- 
ijonda.  Namque  in  Leuclrica  pugna ,  imperato- 
re  Epaminonda  ,  hic  fuit  dux  delecte  manus, 
quM  prima  phalangem  prollravit  Laconum.  Om- 
nibus  prreterea  pcriculis  adfuit.  Sicut  Spartani 
quum  oppugnavit,  aitcrum  tenuit  cornu  :  quo- 
qiie  Meflena  cclerius  rellitueretur  ,  legatus  in 
Perfas  eft  profeclus.  Denique  hxc  fuit  altera  per- 
fona  Thebis,  fcd  tamcn  fcciiuda,  ita  ut  proxi- 
ma  eHcc  Epamiuouda;. 

C  A  P. 


7^  CORNELII    NePOTIS 

C   A    P.       V. 

r^  onfliclntiis  autem  ert  cum  adverfa  fortuna. 
^  Nam  &  initio,  ilcnt  ollondimus,  cxfiil  pa- 
tria  caruit:  &  quum  Thcnaliam  in  poteftatcm 
Tliebanorum  cuperct  rcdigcre ,  legationisque  ju- 
re  fatis  teclum  fe  arbitraretur ,  quod  apud  omnes 
gentes  fancTrum  efFe  confuefTet,  a  tyranno  Alc- 
xandro  Pherajo  limul  cum  Kinenia  "comprchen- 
fxis,  in  vincula  conjetT:us  eft.  Ilunc  Epaminon- 
das  recupcravit,  bello  pcrfequcns  Alexandrum. 
Pofl:  id  factum,uunquam  is  animo  placari  potuit 
in  cum  ,  a  quo  erat  violatus.  Itaque  perfu.illc 
Thcbanis ,  ut  fubfidio  Theflalis;  proficifccrentur, 
tyrannosque  ejus  expellercnt.  Cujus  belli  quura 
ei  fumma  eflct  data,  eoque  cum  exercitu  profe- 
^tus  eHct  ,  non  dubitavit  ,  liraul  ac  confpcxit 
hoflcm,  conOigere.  In  quo  priclio  Alexandrum 
Vt  animadvercit,  inccnfiis  ira  cquum  in  eumcon- 
citavit,  proculque  degrefilis  a  fuis,  conjeclu  te- 
lorum  confolfus  concidit.  Atque  hoc  fecinula 
vicT:oria  accidit.  nam  jam  inclinatas  erant  tyran- 
norum  copise.  Quo  fafto ,  omnes  TheflaliK  civi- 
tatcs  interfcctum  Pelopidara  coronis  aureis  ik. 
llatuis  aiueis ,  libevosque  ejus  multo  agro  dona- 
runt. 

XVII.     AGESILAUS. 

C   A   P.      I. 

AG  E  S I L  A  U S  LACEDyEMONIUS ,  cum  a 
ceteris  fcriptoribus  ,  tum  eximie  a  Xeno-. 
phonte  Socratico  collaudatus  cft.  Eo  enim  ufus 
cll  familiariflime.  Hinc  primum  de  regno  cum 
Leotychide,  fratris  filio,  habuit  contentionem. 
Mos  ert  enim  a  majoribus  Laceda^moniis  tradi- 
tus  ,  ut  duos  haberent  femper  reges  ,  nomine 
magis  quam  imperio  ,  cx  duabus  familiis  Procli 
&  Euryllhcnis;  qui  principes  ex  progenie  Uer- 
culis  Spartai  reges  fuerant.  Ilarum  ex  altei-a  iu 
alterius  farailiae  locum  fieri  nc-n  licebat.  Itaque 
ittraque  fuum  retincbat  ordinem.  Primum  ratio 
habebarur,  qui  maximus  natu  eflet  ex  libcris  e- 
Jus  ,',qui  iegQaiis  deccfiiflet :  fm  is  virilcm  fexum 

Dou 


XVII.    Agesilaus.  77 

non  reliquidet,  tum  dcligebatur,  qui  proximua 
eflct  propinquitate.  IMortuus  crat  Agis  rex ,  fra- 
ter  Agefilai.  filium  reliqucrat  LcoCNchiJcm  , 
qucm  iUc  natum  uon  agnorat:  eundcm  moricns 
fuum  efle  dixcrat.  Is  de  honore  regni  cum  Age-' 
filao  fuo  patruo  contcndit :  ncque  id  quod  pcti- 
vit,  confccutus  cll:.  Nam  Lyfandro  fuiVragante, 
homine,  ut  oltcndimus  fupra,  faftiofo,  &  lus 
temporibus  potente,  Agefilaus  antelatus  cll:. 

C  A  p.    IL 
T_Jic  fimulatque  imperii  potitiis  cfl:,   perfuafit 
-■--*■  Laccdaimoniis,    ut  excrcitum  emitterent  in 
Aiiam,  bcUumque  rcgi  facerent:  doccns,  fatius 
clTc  in  Afia,  quam  in  Europa  dimicari.  Namqucj 
fama  exierat,  Artaxcrxem  comparare  ck!ns,pe- 
deftrisque  excrcitus,  qaos  in  Grsciam  mictcret. 
Data  potcllate^tanta  ccleritate  ufus  eft, uttirius 
in  Afiam  cum  copiis  pcrvcnirct ,    quam  rcgn  fa- 
traps  eum  fcirott  profectum.     Quo  ia<5h:m  e!t, 
nt  omncs  imparatos  impnuicntcsque  oiFenderet. 
Id  ut  cognovit  Tinaphernes,   qui  fummum  im- 
pcrmm  tum  inter  pra;fcc1os  liabebat  regios,    in- 
ducias  a  Laconc  petivit ,   fimulans  fe  darc  ope- 
ram,  ut  Lacedasmonifs  cum  rcge  convcniret :  re 
autcm  vcra,  ad  copias  comparandas:  casnuc  im- 
petravit  trimeflres.  Juravit  autem  uterque",fe  fi- 
nc  dolo  inducias  confer\'aturam.    in  qua  paclio- 
iic  Inmma  fide  manfit  Agcfilaus:  contra  ca  Tiflli- 
fh^n-ncs  nihil  aliud  quam  bellum  comparavit.  Icl 
eta  fenticbat  Laco ,  taraen  jusjurandura  fcrvabat, 
nuiltumquc  in  eo  fe  confcqui  dicebat,quodTif- 
faphcrncs  perjurio  fuo  &  homines  fuis  rcbusab- 
alienarct  ,    &  deos  fibi  iratos  redderct  :    lc  au- 
tem    fcrvata    religione   confirmare    cxercitum  , 
quum  animadvcrtcrct  deorum  numcn  facere  fe- 
cmii,homincsque  fibi  conciliari  amiciores,  quod 
his  lluderc  confueflc^nt ,   quos  confcrvare  fidcm 
vidercut. 

C  A  p.  IIL 
P  ofliquam  induciarum  prcTteriit  dies ,  barbams 
■*■_  non  dubitans,  quod  ipfius  erant  plurima  clo- 
niicilia  in  Caria,&  ca  rcgio  histemporibusmul- 
to  putabacur  locuplctifliraa,  co  potitllmum  ho- 
fl:cs  impetimi  facturos,omncs  fuas  copias  eo  con- 
traxcrat.  At  Agcfilaus  iu  Phiysiam  ic  couvertit, 
•  tJua- 


78  CotineltiNepotis 

camque  prius  depopulacus  elt,  quam  Tifraplicr- 
nes  ufquam  fe  moverct,  IMagua  praida  milicibus 
locupletatis ,  Ephefura  hicmatum  excrcitiun  rc- 
duxit  :  atque  ibi  oiRcinis  ai-movura  inftiiutis  , 
magna  induflria  bellura  apparavit.  &  quo  Ihulio- 
fius  armareutur,  iuGgniusque  ornarentur,  pra2- 
inia  propofuit  ,  quibus  donarentur,  quorura  e- 
gregia  in  ea  re  fuiflet  indultria.  Fecit  idera  in 
cxercitationum  generibus  ,  ut  ,  qui  ceteris 
pi-jcllitiflent  ,  cos  magnis  aiSceret  muneribus. 
Plis  igitur  rebus  efrecit ,  ut  &  oruatiffimum  & 
exercitatiflimum  haberet  exercitum.  Huic  quuui 
tempus  eflet  vifum  ,  copias  extraherc  ex  hiber- 
iiaculis :  vidit ,  fi ,  quo  elTct  iter  faclurus ,  palam 
pronuntiafiet,  hoftes  non  crcdituros ,  aliasque 
regiones  prajfidiis  occupaturos ,  ncc  dubitaturos 
aliud  eflTe  faclurum  ,  ac  pronuntiaflTet.  Itaque 
quum  ille  Sai-dis  iturum  fc  dij^et,  Tiflliphcr- 
nes  eandem  Cariam  defendenclflra  putavic.  la 
quo  quiun  ciun  opinio  fefellifl^ec,  vicftumquc  fe 
vidifll^t  confilio ,  fero  fuis  pra:fidio  profeclus  eft. 
nara  quura  illo  veuiflet,  jara  Agefilaus,  mukis 
locis  expugnatis  ,  magna  erat  projda  potitus. 
Laco  autera ,  quum  videret  hofles  cquitatu  fupe- 
rare  j  nunquam  in  campo  fui  fecit  poteftatcni, 
&  his  locis  manum  confcruit ,  quibus  phis  pe- 
dellrescopiae  valerent.  Pepulit  ergo,  quotief- 
cunque  cougi-efllis  efl: ,  multo  raajores  adverfa- 
riorum  copias  ,  6c  fic  iu  Afia  verfatus  eft  ,  uc 
omuium  opiuioue  victor  duccretur. 

C    A    P.       IV. 

Hic  quum  jam  animo  raeditaretur  proficifci  in 
Perfas ,  &  ipfura  regem  adoriri ,  nuntius  ei 
domoveuic  ephorum  miffu,beUum  Athenicnfes(S; 
Bosotios  indijcifle  Laceda;moniis  :  quare  vcnire 
non  dubitaret.  In  hoc  non  minus  [ejus]  pietas 
fufpicienda  ell,  quara  virtus  bellica:  qui  quuni 
victori  praeeflct  excrcitui,  maxiraamquc  haberet 
fiduciam  regni  Perfarum  potiundi,  tanta  mode- 
ftia  dicto  audiens  fuit  julfis  abfentiiun  magiftra- 
tuum  ,  ut  fi  privatus  iu  comicio  eflfet  Spartas. 
cujus  exemplum  utinam  imperatores  noftri  fe- 
qui  voluifl^ent!  fed  illuc  redeamus.  Agefilaus  o- 
pulentifllmo  regno  prapofuit  bouam  exiftima- 
tiouem ,  multoquc  gloriofiiis  diuit  j  fi  iuftiuitis 


XVII.    Agesilaus.  'r<\ 

patna:  pariufret,  qnam  fi  bello  fuperaflet  Afiam. 
Hac  ignur  mente  Hellcfpontum  copias  traiecit, 
tantaquc  ufus  eft  celeritate,  ut,  quod  iterXer- 
xes  anno  vertente  confecerat,  hic  tranfierit  tri- 
ginta  diebus.   Quum  jara  haud  ita  longe  abeflcc 
aPeloponnefo  ,    obfifierc  ei  conati  funt  Athe- 
nicnfcs  6c  Bceotii,  cetcrique  eorum  focii,  apud 
Loroneam  :  quos  omnes  gravi  prailio  vicit.  Hu- 
jus  yiclorire  vel  maxima  fuit  laus  ,    quod  quuiu 
plenque  ex  fuga  fe  in  templum  JMinervK  conje- 
cificnt,  qua;rereturque  ab  eo,quid  his  fieri  vel- 
lct;  ctfi  aliquot  vuhiera  accepcrat  eo  prslio,&: 
iratus  videbatur  omnibus,  qui  adverfus  anna  tu- 
lcrant;    tamen  antctulit  irje  religioncra,   &  eos 
vctiut  violari,     Neque  vero  hoc  folum  in  Grre- 
ciafccit,  ut  templa  deorum  fanda  haberec:  fed 
etiam  apud  barbaros  fumma  religione  omnia  fi- 
inulacra,   arasquc  confci-vavit.    Itaque  pradica- 
bat,   mu-arife,  non  facrilegonim  numero  habe- 
ri,   qiu  lupphcibus  eorum  nocuiflent :   aut  nou 
gravionbus  poenis  affici ,  qui  religiouem  raiuue- 
rcut,  quam  qui  fana  fpoliarent. 

/1  C  A  p.     V.  ^ 

olt  hoc  prffilium,   collatum  cft  omne  bellnm 
circa  Corinthum  ,    ideoque  Corinthium  eft 
appellatum.   Hic  quum  una  pugna  dccem  millia 
holluun  Agefilao  duce  cecidiflent,    eoque  facto 
opes  ativerfariorum  dcbilitatfB  vidercntur:   t?n- 
tum  abfuu  ab  infolentia  glorix,    ut  commifera- 
tus  fit  fomuiam  GrajciK,   quod  tam  muki  a  fe 
yicti  vitio  adverfariorum  concidiflent  :   namque 
illa  mukuuduic,  fi  fana  mens  eflet,  GrjcciKfup- 
plicium  Pcrfas  dare  potuifle.  Idem  quimi  adver- 
lanos  unra  ma;nia  compuliflet,  &  ut  Corinthum 
oppugnaret,   raulti  hortarentur,   ncgavit  id  fuaj 
vinun  convenire.    fe  enim  eum  efl^c  dixit,   qui 
ad  oiHcunn  peccantcs  redire  cogcret ,   non  qui 
iitbes  uobihfllmas  cxpugnaret  Grjeciae.     nam  fi 
jnquit ,  eos  extiuguere  volucrimus ,  qui  nobifcum 
aclverius  barbaros  fieterunt,  nofmet  ipfi  nos  ex- 
pugnP.vcnmus  ,   illis  quicfcentibus,    quo  facto, 
Imencgotio,   quura  voluerint,  nos  oppriment. 

IC  A  p.     VI. 
nterim  accidit  illa  calaraitas  apud  Leuc?tra  La- 
ccdacmouiis :  (luo  ne  proficifccrctur ,  quum  a 

ple- 


P 


go  CoRNEtll  NfiPOTIS 

plerisque  ad  exeundum  pi-smeretur,  ut  fi  de  e- 
xitu  divinarct  ,  exire  noluit.  Idem  quum  Epa- 
iuinondas  Sparcam  oppugnaret,cfietque  fincmu- 
ris  oppidum,  talem  i'e  imperatorem  pra:buic,  ut 
eo  tcmpore  omnibus  apparuerit,  nifi  illc  iuillet, 
bpartam  futuram  non  fuilTe.  In  quo  quidcm  di- 
fcrimine  celeritas  ejus  eonHlii  ialutifiutuniver- 
fis.  Nam  quura  ouidam  adolefcentuli ,  hollium 
adventu  perterriti",  ad  Thebanos  transfugere  vcl- 
lent,  &  locum  cxtra  uvbem  editum  cepifTcnt, 
Agelilaus,  qui  pcrniciollinmum  fore  videret,  fi 
mimadverfum  eflet,  qucnquam  _ad  hoftes  trans; 
fugere  conari,  cum  fuis  eo  venit,  atquc,  ut  fi 
bono  animo  fecilTent,  hudavitconfilium  eorum, 
quod  eum  locum  occupaflcnt  ,  &  fe  id  quoque 
fieri  debcre  animadverciflc.  Sic  adolcfcentulos 
fimulata  laudatione  recuperavit,  &  adjunftis  de 
fuis  comitibus  locum  tutumreliquit.  Namquc  il- 
li  ,  aucT:o  numero  eorura  ,  qui  expertcs  erant 
confilii ,  commovere  ic  non  fuut  aufi ,  eoquc  11- 
bentius,  quod  latere  arbicrabantur,  qu»  cogita- 
raut. 

C  A  p.  VII. 
ine  dubio  pofi:  Leuc^lricam  pugnam  Laceda- 
monii  fc  nunquam  rcfccerunt ,  uequc  prilH- 
lium  iraperium  recuperarunt  :  quum  interim  A- 
gefilaus  uon  dcilitit ,  quibuscuuque  rebus  poffct, 
patriam  juvare.  Nam  quura  praecipue  Lacedaemo- 
nii  indigerent  pecunia,  ille  omnibus,  qui  a  re- 
ge  defecei-ant,pr!efidio  fuit.  a  quibus  magnado- 
natus  pccunia,patriam  fublevavit.  Atquc  inboc 
illud  inprimis  fuitadmirabile,  quummaxima  mu- 
nera  ei  ab  regibus  ,  &  dynaftis  ,  civiuitibusque 
conferrentur  ,  nihil  unquam  (in)  domum  fuam 
contuHt,  nihil  de  viftu,  nihil  de  veititu  Laco- 
num  mutavit.  Domo  eadem  fuit  contentus,  qua 
Euryilhenes,  progenitor  majorum  fuorura ,  fuerac 
uius:quam  qui  intrarat,  nullurafignum  libidinis, 
uuUura  luxuriaj  vidcrc  potcrat:_  contra  plurima 
patientice  atque  abftinentia;.  Sic  enira  erat  in- 
llruaa ,  ut  nulla  iu  re  diffcrret  cuivjs  inopis  at- 
que  privaii. 

c  A  p.  vin. 

tque  hic  tantus  vir  ,   ut  naturam  fautriccm 
iiabnerat  in  mbuendis  animi  vimuibus,  ii^ 

iKa- 


S 


Al 


XVIII       E  U  M  E  N  E  S.  Sl 

inaleficam  naaus  eft  iii  corpore  fingendo.  Nam 
«X  Itatura  fuit  huraili ,   6i  corpore  exiguo      & 
claudus  altero  pede.    Qua:  res  etiani  nonuullaui 
alterebat  detormitatem  :   atque  ignoti  faciem  e- 
jus  quuiu  uituerentur,  contemnebant:qui  autcm 
virtutes  noverant,    nou  poterant  admiran  fatis. 
x"od  ei  ulu  venit,   quum  annorum  oclogintx 
lubfidio  Thaco  in  yEgyptum  iviflet ,   &  in  acla 
cum  fius  accubuifTet,   finc  uUo  teclo:  ftratum- 
que  haberct  talc,  ut  terra  tcfla  efTet  ftramentis: 
nequc  huc  amplius  ,   quam  pelHs  effet  injeaa: 
eodenique  comites  omnes  accubuifFcnt  ,   vcftiti* 
humihj    atque  obfoleto,  ut  eorum  ornatus  noii 
modo  m  his  regem  nemincmflgnificaret^fedho- 
muns  non  beatiflimi  fufpicionem  prjeberet.  Hu- 
jus  de  advcntu  fama  quum  ad  regios  effet  perla- 
ta  ,   celcriter  munera  eo  cujufque  generis  funt 
allata.  His  qua^rentibus  Agefilaum,  vix  fides  fa- 
tta  elt,  unum  efTe  ex  his,  qui  tuura  accubabant. 
y ai  quum  regis  verbis ,    quai  attulerant,   dedif- 
lent,   illc  pr«ter  vitulina,  &  hujufmodi  gcnera 
oblonn,  qus  prsfens  tcmpus  defidcrabat,  nihil 
accepit;  ungucnta,  coronas,  fecundamque  mcn- 
lam  lcrvis  difpcrtiit;   cctera  refern  juflit.     Ouo 
iiicto    cum  barbari  magis  etiam  contcmferunt  , 
quod  cuni  i^norantia  bonarum  rerum  illa  potifli- 
iTiura  fumfifle  arbitrabantur.  Hic  quum  ex.E^-vv»- 
to  rcvertcretur,   donatus  a  rege  Ncclanabe  du- 
centis  viginti  talentis  ,   quaj  ilTe  muneri  populo 
luodaret:   vcnifletque  in  portum,  qui  IMenelai 
vocatur,  jacens  nner  Cyrenas  &  kgvpttmi :  ia 
mutbum  imphcitus  dcceflit.  Ibi  eum  amici,  quo 
.Spanam  facduis  perfeiTc  pofll-nt,  quod  mel  non 
rctuleninL"''''  <=^^^">nfudcruut,atquc  itadomuii^ 

XVIIL   E  U  M  E  NE  S. 

C  A  P.      I. 

£UIMENES  CARDIANUS.  rTuju,  fi 
;^^vmuti  pardataeflctfortuna,  non  illc  ciui- 
dem  major,  fed  multo  ilIuftrior,'atq t?e  etiam  l!!;- 
aontiQi:  quod  raagnos  horaines  virtute  mcti- 

h  _ 


^  iiiur 


9 


t*  CORNET-II  NePOT  I§ 

imir,  non  fortuna.  Nam  qiunn  xtas  cjns  cccidiT- 
let  in  ca  tcmpora,  qiiibiis  INIaccdones  florercnt, 
jnultum  ci  clctraxit  inter  lios  vivcnti,  quodalic- 
nae  erat  civitatis:  ncquc  aliud  huic  dcfuit,  quam 
generofa  rtirps :  etfi  ille  domeftico  fumnio  gcnc- 
xe  erat._  Tamen  IMacedones  cum  fibi  aliquando 
antcponi    indijrne  fcrcbant  :    ncque  tanicn  non 

f)atiebantur.     Vinccbat  cnim  omncs  cnra,   vigi- 
antia,  paticntia,  calliditate ,  &  ccleritatc  ingc- 
nii.   Hic  peradolcfccntulus  ad  araicitiam  accefllt 
Philippi,  Amyntre  filii :  breviquc  tempore  in  in- 
timam  pervenit  familiaritatem.     Fulgebat  enim 
3am  in  adolcfcentulo  indoles  virtutis.     Itaquc 
cum  habuit  ad  manum  fcriba*  loco :    quod  multo 
apud  Grajos  honorificentius  efl,quam  apudRo- 
xnanos.  N.im  apud  nos  rcvcra,  ficut  funt,  mer- 
ceuarii  fcribas  cxifiimantur  :    at  apud  illos  con- 
trario  nemo  ad  id  olficium  admittitur,  nifi  honc- 
iio  I&co ,  &  fide,  &  induflria  cognita,quod  ne- 
ceffe  cft  omnium  confiliorum  eum  enc  partici- 
pcm.    Hunc  locum  tenuit  amicitix  apud  Philip- 
Jium  annos  feptem.   lllo  intcrfecflo ,  codem  gra- 
clu  fuit  apud  Alexandmiti  annos  trcdecim.   No- 
VifFimo  tcmpore  prsfuit  etiam  altcraj  equituni 
alce,  quse  hetairice  appellabatur.    Utrique  autera 
in.confilio  femper  adfuit,  &  omnium  rernm  ha- 
bitus  eft  particeps. 

C   A   P.      II. 

Alexandro  "Babylone  mortno,qnnm  rcj^na  fin- 
gulis  familiaribus  difpaitirentur  ,  &  fumma 
Tcrnm  tradita  cfiet  tucnda  eidcm ,  cui  Alexandcr 
moriens  annulum  fuum  dcdcrat  Perdiccse  :  ex 
quo  omnes  conjeccrant  ,  eura  rcgnum  ci  com- 
jncndafie,  quoad  liberi  ejus  in  fuam  tutelam  per- 
venifient:  aberant  cnim  Cratcrus,  &  Ancipater, 
qui  antccedere  hunc  videbantur  :  raortuus  crat 
Hephajfirio ,  quem  unum  Alexander,  quod  faci- 
le  intelligi  poflet,  plurimi  fecerat:  hoc  tcmpo- 
re  data  cil  Eumeni  Cappadocia,  five  potius  di- 
tfta.  nam  tum  in  holl:ium  crat  poteftate.  Hunc 
libi  Perdiccas  adjunxerat  magno  fludio,quod  in 
hominc  -fidem  &  induflriam  magnam  videbat  : 
non  dubitans  ,  fi  cum  pellexiflxit  -  magno  iifui 
fore  fibi  in  his  rebus ,  quas  apparaiiat.  Cogita- 
bat  euim,  quod  tere  oniiics  ia  magnis  impcriis 

cou- 


XVIII.      E  U  M  E  N  E  S.  Sj 

coiicupifcunt,  omuiura  partcs  corripere  atque 
complccti.  INeque  vero  hoc  folus  fecit:  feci  ce- 
teri  quoque  orancs,  qui  Alexandri  fuerant  ami- 
ci.  Priraus  Leonnatus  IMacedoniara  pra:occupa- 
re  dcftinaverat.  Is  multis  magnis  pollicitationi- 
bu5  pcrfuadere  Eumeni  Ihidiiit  ,  ut  Perdiccaia 
defcreret,  ac  fecum  faceret  focietatera.  Quiuu 
perducere  eura  non  poflet,  interficere  conatus 
eft  :  &  feciffet ,  nili  ille  clam  uoctu  ex  prseli- 
diis  ejus  cHugiQet. 

C   A   P.      III. 

T  ntenra  conflata  fuut  illa  bella,  qu»  ad  intcrne- 
•*-cionem  poll  Alexandri  mortemgeftafunr,  om- 
ncsquc    concurrcrunt  ad  Perdiccam  opprimen- 
dura.     quem  etfi  infirmum  vidcbat  ,    quod  unus 
oranibus  refiftere  cogebatur, tamen  amicum  noii 
deteruit,    ncquc  falutis,    quara  fidei,  fuit  cupi- 
dior.     Prasffccrat  euni  Perdiccas  ei  parti  Afite, 
qua;  inter  Taurum  montem  jacet  atque  Hellc- 
fpontum|    &  illura  ununi  oppofuerat  Europaiis 
acvci-fariis.    Ipfe  iEgyptum  oppugnatura  adver- 
lus  Ptolemxum  erat  profec^us.     Eumcnes  quum 
ncque    magnas  copias  ,   neque  firmas  habcret' 
quod   inexercitata:  ,    &  non  multo  ante  erant 
contraclx:  adventare  aucem  diccrentur,  Ilelle- 
fponturaquc  tranfiffe  Antipater  «Sc  Cratcrus  ma- 
giio  cura  exercitu  IMacedoniun  ,  viri  cum  clari- 
tate  tuni  ufu  belli  pra^aantcs ,  (JMacedones  vere» 
«iihtes  ea  tunc  crant  fama,qua  nunc  Romanife- 
runtur:  etcnim  femper  habiti  funt  fortiflimi,  qai 
fummam  irapcrii  potircntur:)  Eumencs  intelli- 
gebaf,   fi  copia;  fuas  cognoflent,   adverfus  quos 
duccrencur  ,    non  raodo  non  ituras  ,    fed  firaul 
cum  nuntio  dilapfuras.  Itaque  hoc  ejus  fuitpru- 
dentifllmum  confilium ,   ut  dcviis  itineribus  mi- 
lites  duccret,in  quibus  vera  audire  nonpoffcnc: 
&  his  perfuadcrct,   fe  contra  quofdam  barbaros 
proficifci.  Itaque  tenuit  hoc  propofitum ,  &  prius 
in  aciem  exercitum  eduxit ,   pra:Iiumquc  com- 
niifit,   quam  militcs  fui  fcircnt,  cuni  quibus  ar- 
ma  confcrrent.  Eflxcit  etiam  illud  locorura  pra.>- 
occupatione,  ut  equitatu  potius  dimicarct,  quo 
pliis  valebat,  quam  peditatu,  quo  crat  deterior. 


F2 


A  P. 


tjL  CORNELII  NePOTIS 

C   A   P.      IV. 

Ouon:m  ncerrimo  concuvJb  quum  magnam  par- 
^  tem  iliei  eflet  pugnatum ,  cadit  Craterus  dux, 
&.  Weoptolemus,  qui  fecundum  locum  ircpcrii 
tencbat.  Cum  hoc  concumt  ipfe  Eumcnes.  Qui 
quura  inter  fe  complexi,  in  terram  ex  equis  de- 
cidiflent,  ut  facile  intelligi  poflet  inimica  men- 
te  contcndifle,  animoque  raagis  ctjam  pugnaflx?, 
^uam  corpore :  non  priiis  diltracti  funt,  quara 
akernm  auima  reliquerit.  Ab  hoc  aliquot  plagis 
JEumenes  vulneratur,  ncque  eo  magis  ex  prKlio 
«xceflU,  fed  acrius  hollis  inftitit.  Ilic  equiti- 
bus  profligatis  ,interfecto  ducc  Gratero,  multis 
jirsetcrea,'  &  maxime  nobilibus  captis ,  pcdefter 
cxercitus,  quod  in  ca  loca  erat  deductus,  uc 
invito  Eumcne  elabi  non  poflet,  paccm  ab  eo 
pctiit.  Quam  quum  impetrafl"et ,  in  fide  non 
nianfit,  &  fe,  (imul  ac  potuit,  ad  Antipatmm 
Tcccpit.  Eumenes  Cratcrum  ex  acie  femivivum 
elatum  recrcare  ftuduit.  Quum  id  non  poflx;t, 
jsro  hominis  dignitate ,  proque  priHina  amicitia 
(nainquc  illo  uilis  crat,  Akxandro  vivo,  fami- 
liaritcr)  amplo  funere  extulit,  ofFaque  in  Mace- 
tioniara  uxori  eius  ac  liberis  remifit. 
C  A  p.    V. 

HKC  dura  ad  Hcllefpontvun  gcruntur,Perdic- 
cas  apud  flumenNilum  interficitur  aSeleu- 
co,  &  Antigono:  remmque  fumir.a  ad  Antipa- 
trum  defertur.  Ilic,  qui  defcnicrant,  exercitu 
fuffragium  ferente,  capitis  abfentes  damnantur. 
in  his  Eumenes.  Hac  illc  perailfus  pla.i^a  non 
fuccubuit,  neque  eo  fecius  bcllum  adminiftra- 
\it.  Sed  exiles  res  animi  magnitudincm,  etfi 
non  frangebant,tamen  iraminuebant.  Hunc  pcr- 
fequcns  Antigonus,  quum  omni  gcnere  copia- 
rum  abundaret,  fxpe  in  itineribus  vexabatur: 
iieque  unquam  ad  manum  accedere  licebat,  nift 
his  locis,  quibus  pauci  poifent  multis  rcfftcre. 
Sed  cxtremo  tempore,  quum  confiiio  capi  non 
poflct,  mukitudine  circumventus  eft.  hinc  ta- 
irien,  mukis  fuis  amiflis,fe  expedivit,&  in  ca- 
flelkim  Phrygiffi,  quod  Nora  appcllatur,  coufu- 
jrit.  In  quo  quum  circumfederetur,  &  verere- 
tur,ne  uno  loco  n-aucnsequos  miliiarcs  perde- 
rct,  quod  fpatium  non  efltt  agitandi:  calliuum 

fuic 


,s 


,      .  X  V I TI.     E  tr  M  E  N  E  <7.  gi; 

fuit  ejus  inveiuuin  ,  quemadmodum  rtans  juiiien"- 
tum  calefien  exerccriqua  poiret,  quo  Hbentins 
cc  cibo  uterctur,  &  a  corporis  raotu  non  remo- 
veretur.    Sublh-ingcbat  caput  loro  altius,  quam 
ut  pnonbus  pedibus  plane  terram  pofiet  attin- 
gere.     Dcinde  poll:  verberibus  cogcbat  exfulta- 
re,  6c  caiccs  remKLcrc.     Qiu  motus  non  minus 
liidorem  excutiebat ,  quam  fi  in  ipatio  decurrcret. 
Uuo  Uclum  cft,  quod  omnibus  mirabile  ert  vi- 
lum,  nt  jumenta  a;que  nitida  ex  cartcllo  educe- 
rct,  qumu  complures  racnles  in  obfidione  fuis- 
lct,  ac  h  in  campcaribus  ca  locis  habuiflet.   ln 
Iiac  conclulione,  qTforiefcunquc  voluit,  appara- 
tiim  ik  mumnones  Antigoni  alias  incendit,  alias 
clisjecit.     lcnuit  autem  fe  uno  loco,  quamdiu 
tuic  Liems.quod  caftrum  fubfidia  haberenonpo- 
tcrat,  &  ycr  appropinquabat,  fimulata  deditio- 
ne,dnm  dc  conditionibus  traetat,  praefeclis  An- 
tigom  impoluit:  feque  ac  fuos  omnes  extraxic 
lucolumes. 

A. ,      ^      c  A  p.  vr. 
d  hunc  Olympias ,  mater  quse  fuerat  Alexaii- 
uri,  quum  hteras  ik  nuntios  mififict  in  Afi- 
am,  comukum,  utrura  repcritura  Macedoniain 
vcnirct  Cnam  tum  in  Epiro  habitabat)  &  eas  res 
occuparct :  huic  ille  primum  fuafit,  ne  fe  movc- 
ret,  (k  exfpeclaret,  quoad  Alexandri  filiusre?- 
iium  achpilcerctur.   Sin  aliqua  cupiditate  rapcrc- 
tur  in  IMaccdomam,  omnium  iniuriarum  obJivi- 
icerctur,  Cs:  in  neminem  accrbiore  utcretur  ira- 
pcrio.     Ilorum  nihil  ea  fccit.  Nam  &  in  IMace- 
domam  prolccla  eft,ocib!  crudeliffime  fe  ecnit. 
^ctut  autera  ab  Eumene  abfente,  ne  patcrctur, 
l^hi.ippi  domus  &  lamiliai  inimiciniraos  ftirpcia 
qudque  intcriraerc,   ferrctque  opem  libcris  A- 
lexandn.   Quara  veniani  fi  fibi  darct,  quam  pri- 
iiuira  cxcrcitus  pararet,  quos  fibi  fubfidio  addu- 
ceret.   Id  quo  facilius  faceret,  fe  omnibus  pra;- 
lcchs,  qunn  officio  raanebaut,  mififle  literas, 
ut  ei  parerent,  ejufque  confiliis  uterentur.    His 
rebus  Eumenes  pennotus  fatius  duxit,  fi  ita  tu- 
liiiet  tortuna  ,   pcrire  benc  meritis  refcrcuteia 
gratiaiu ,  quaai  mgratum  vivere. 


F  3  C  A  P. 


I(J  CoRNELIl    NePOTIS 

C  A   P.      VII.  .^ 

Ttaquc  copias  contraxit,  bcllura  adverAis  Aini- 
•*-goniirn  comparavit.  quod  una  erant  IMacedoues 
complures  nobiles,  in  liis  Peuccfles,  qui  cor- 
poris  cullos  fuei-at  Alexandri,  tum  auteni  obti- 
nebat  Peiiidem :  Antigcnes,  cujus  fub  imperio 
phalanx  erat  Macedonura  :  invidiam  vcrens  , 
(quam  taraen  effugere  non  potuit)  fi  potius  ipfe 
aiienigena  fummi  imperii  potiretuf  ,  quara  alii 
luacedonum,  quorum  ibi  erat  multitudo  :  iii 
principiis  noraine  Alexandri  ftatuit  tabernacu- 
icim  ,  in  eoque  fellam  aurc^i  cum  fceptro  ac 
diadcmate  jullit  poni  ,  eoque  omnes  quotidie 
convcnire,  ut  ibi  de  fummis  rebus  confilia  ca- 
perentur  :  credens  rainore  fe  invidia  fore  ,  fi 
fpecie  imperii,  nominifque  firaulatione  Alexan- 
dri,  bellum  videretur  adminiflTare.  quod  (Sc  fe- 
cit.  Nam  quum  non  ad  Eumenis  principia,  fcd 
ad  regia  conveniremr,  atque  ibi  de  rebus  dcli- 
beraretur,  quodammodo  latebat:  quum  tameu 
per  eum  unum  gercrentur  omnia. 

C  A  p.  V I II. 
X-Jic  in  Parastacis  cum  Antigono  conflixit,non 
-'-  J-iicie  inilnicla,  fed  in  itinere:  euraque  niale 
acceptum  in  iNlediam  hiematum  coegit  rcdirc. 
Ipfe  in  finitima  regione  Perfidis  hiemtttum  co- 
pias  divifit,  non  ut  voluit,  fed  ut  militum  co- 
gcbat  volvuitas.  Namque  illa  plialanx  Alcxan- 
dri  Magni,  qua:  Afiam  peragrarat,  deviccratque 
Pcrfas ,  inveterata  cumgloria,  tum  etiamlicentia, 
non  parere  fe  ducibus,fed  imperarc  poftulabaf : 
ut  nunc  veterani  faciunt  noftri.  Itaque  pericu- 
lum  ell:,  ne  faciant,  quod'  illi  fecenmt  fua  in- 
temperantia  nimiaque  licentia  ,  ut  omnia  per- 
dant,  neque  minus  eos,  cum  quibus  fteterint, 
quam  adverfus  quos  fccerint.  Quod  fi  quis  iilo- 
rum  veteranorum  legat  facla,  paria  horum  cog- 
nofcat :  neque  rem  uUam ,  nifi  tempus ,  interefTe 
judicet:  fed  ad  illos  revertar.  Hiborna  fi.imfe- 
rant  non  ad  ufura  belli,  fed  ad  ipfoiiira  luxu- 
riam:  longequc  inter  fe  difceCerant.  Hoc  An- 
tigonus  quum  coniperifiet,  intelligerctquc  fe  pa- 
rem  non  efl^e  paratis  adverfariis ,  ftatuit  aliquid 
fibi  confilii  novi  efl^c  capicndum.  Duae  eranc 
Tiw ,  qua  ex  Wedis ,  ubi  ille  biemabat ,  ad  ad- 

ver- 


XVIII.      E  U  M  E   N  E   S.  ?,7 

verfanomm  hibernacula poHet perveniri.  qiiaruni 
breviorpcr  loca  deferca,  qu£e  ncmo  incolcbac 
propter  aquns  mopiam,  ceterum  dierum  erat  fe- 
rc  deccm.  llla  aucem,  qua  omnes  commcabant, 
Eltero  tanto  longiorcm  habebat  anfractum :  fcd 
erat  copiofa,  omnjuraquc  rerum  abundans.  Hac 
11  prohcilccretur,  intelligebat  prius  adverfarios 
reicituros  de  fuo  adventu,  quam  ipfe  tertiam 
partem  contcciffet  itineris.  Siii  per  loca  fola 
contendcrct  ,  fpcrabat  fe  inprudcntcm  hoftcni 
opprcfiumra.  Ad  hanc  rcm  conficiendam,  im- 
pcravit  quamplurimos  utres  atque  ctiam  cullcos 
coraparari :  poft  ha-c  pabuhun :  praiterea  cibaria 
cocta  dierum  dccem:  utque  quam  minime  fierec 
ignis  in  caftris.  Iter,  quod  habebat,  omnes  ce- 
lat.  bicparatus,  qua  conftituerat,  proficifcitur. 

D.  C  A  p.     IX. 

'muhum  ferc  fpatium  confecerat,  quura  ex 
tumo  caftrorum  ejus fufpicio adlata ctl:  ad  Eu- 
nicnem,holtera  appropinquare.Couveniunt  du- 
ccs:  quajruur,  quid  opus  fit  facto.     Intclli^c- 
bnnt  oranes  taiH  ccleriter  copiasipforura  contra- 
11  non  pone,  quani  Antigonus  adfuturus  vide- 
batur._    Il!C  oranibus  titubantibus,  &  de  rcbus 
lurarais  defpcrantibus,Eumcnes  ait,  fi  celeri-a- 
tcravclunadhibere,   &  imperata  facere,  quocl 
nntc  non  fccenut,  fc  rem  expcditurura.     Nam 
quod  dicbus  quinque  hotlis  tranfitTe  potTet,  fe 
Cijcc^imim,ut  non  minus  totidcm  dierum  fpatio 
rctardarctur  :   quare  circurairent,  fuas  quifque 
copias  cc^ntrahcrct.    Ad  Antigoni  autem  refre- 
nanclura  irapctum,  tale  capit  confilium.    Ccrtos 
iinttic  homincs  ad  infimos  montes,  qui  obvii  e- 
rant  icineri  adverfariorura :  hisque  pi-ajccpit,  ut 
pnma  noftc  quam  latilCme  pof]int,igncs  facinnc 
quam  maxiraos,  atquc  hos  fecunda  vigilia  mi- 
miant,  tcrtia  perexiguos  rcddant:  &  adfimulata 
caftrorum  confuetiuhnefufpicionem  injiciantho- 
Ibbus,  his  locis  eHc  caftra,ac  de  corijm  adven- 
tu  prffinuntiatum  :idemquepotlcra  no(5le  faciant. 
guibus  iinpcratum  erat  ,   diligenter  prajccptuiu 
ciirant.     Antigonus  tenebris  obortis  ignes  con- 
Ipicatur:  crcdit  de  fuo  adventu  efie  aiiditum,& 
advcr.anos  lUuc  fuas  contraxiflc  copias.    ]\Iiuat 
couiiiuuu,  ^  quoniam  inprudciucs  adoriri  noii 
r  4  poflet. 


S8  COTINELII  Nf.POTIS 

roncrjflecflit  itcr  fuum,  &  illum  anfraiRumlon- 
giorcm  copiofse  via:  capit,  ibique  diem  uinun 
oppcritur,  ad  laffitudincin  fedandammilitum,ac 
Ttficicnda  jurueiita,  quo  intcgriorc  exercitu  de- 
eerncrct. 

C  A  p.  X. 
T-Jic  Enmenes  callidum  imperatorem  vicitcon- 
■*- -*-tilio,  cclcritp.temquc  inpcdivit  cjus:  nequc 
tamen  multxim  profccit.  Nara  invidia  ducum , 
cum  quibus  crat, pcrfidiaque  (militum)  IMaccdo- 
)iura  veteranorum,  quinn  fuperior  pntlio  difces- 
iifTet,  Antigono  eft  deditus,  quum  exercitus  ci 
tcr  antc  fcpai^atis  tcmporibusjura(ret,fc  eum  dc- 
fenfurum,  nec  unquam  defertunim.  Sed  tnnta 
fuit  nonnuUonira  virtutis  obtrectatio,  ut  fidem 
amittere  mallent,  quam  eum  non  prodere.  At- 
^ue  hunc  Autiqonus,  quum  ei  fuifTet  iufcftiffi- 
jnus^confeiTaflet^fiper  fuos  efTetlicinim,  quod 
ab  nuUo  fc  plusaajuvari  poffe  intcUigebat  in  his 
xebus,  quas  impendere  jam  apparcbat  omnibus. 
Inminebant  cnim  Seleucns,  Lyflmacbus,  Ptole- 
mreus ,  opibus  jam  valentes :  cum  quibiis  ei  de 
fummis  rebuseratdimicandum.Scd  nonpaffifunc 
jhi,  qui  circa  erant :  quod  videbant,  Eumcnc  rc- 
ccpto,  omncs  prtc  illo  par\'i  futuros.  Ipfc  au- 
lem  Antigonus  adco  erat  incenfus,  ut,  nifi  mag- 
na  fpe  maximarum  rcrura ,  lcniri  non  poffet. 

C  A  p.     XI. 

Itaque  quum  eum  in  cuflodiamdcdifrct .  &pr»- 
fectus  cufLodura  quxfifret,  queraadmoaura  fcr- 
■vari  vcllctV  ut  .icerrimum ,  inquit,  Ieonem,aut 
ferociflimum  elephantum.  Nondum  enim  ftatuc- 
Tat,  fcrvaret  eura  ,  ncc  nc.  Vcniebat  autem  ad 
lEumenem  utmmque  gcnus  horainum :  &  qui  prop- 
ter  odiumfmctumoculis  cx  cjuscafu  caperevcl- 
lent:  &  qui  propter  vetercm  amicitiam  collo- 
<lui,confolarique  cupei*ent:  multi  etiam ,  qui  c- 
jus  formam  cognofcere  fiudcbant,  qualis  efTct, 
quem  tamdiu,  tamque  valde  timuifTcnt,  cujus 
in  pcrnicie  pofitam  fpem  habuiflent  vi(5lori». 
At  Eumenes,quum  diutius  in  vinculis  eflct,  ait 
Onoraarcho,pcnes  quem  fummaimpcrii  cratcu- 
flodi» ,  fe  mirari ,  quarc  jam  tertium  dicm  fic  te- 
iicrctur.  Non  cnimhoc  convenire  Antigonipru- 
4enti»,  ut  fig  deuteretur  victo,  quiu  aut  iiiter- 

fici 


X  V  1 1 1.      E   U  M  E   N  E   S.  ^cj 

fici,aut  mifTum  fieri  jubcrct.  Hic  quum  ferocius 
Onomarcho  loqui  viderotur,  quid?  tu,  inquit, 
aiiimo  fi  ifto  eras,  cur  non  in  prailio  cecidifli 
potius,  quam  in  potcriatem  inimici  vcnires  ?  Iluic 
Eumenes,utinam  quidemiftud  evenifretl  inquit: 
led  eo  non  accidit,  quod  nunquam  cum  fortiore 
lum  congrefTus,  Non  cnim  cum  quoquam  arma 
contuh,  quin  is  mihi  fuccubucrit.  Non  enim 
virtute  holhum,  fed  amicorum  peifidia  decidi. 
J^eque  id  falfum.  Nam  &  dignitate  fuit  honefla, 
oc  viribus  ad  laborcm  ferendum  firmis,  nequc 
tam  magno  corpore,  quam  figura  venufk. 

DC  A  p.     XII. 
e  hoc  Antis-onus  quumfolus  conflitucrenon 
auderet,  ad  confiHum  retulit.     Hic,  quuni 
pleriquc  omnes  primo  perturbati  admirareutur, 
non  jam  de  eo  fumtum  cfTe  fuppliciuiu,  a  quo 
tot  annos  adco  eflent  male  habiti,  ut  faipe  ad 
defperationem  forent  adduc^li ,  quique  maximos 
duces  mterfccifTetrdeniquc  inquouno  cfTettan- 
tum,ut,quoad  ille  viveret,  ipfi  fecuri  efle  non 
pofTcntiuitcrfcclo,  nihil  habituri  negotii  eflcnt, 
Poftremo,  fi  illi  rcdderct  falutem,  quacrebanr, 
quibus  amicis  eflct  ufunis  V  feCe  enim  cnm  E'i- 
mcnc  apud  cum  non  futuros.  Hic,cognita  con- 
filit  voluntatc,  tamen  ufque  ad  feptimum  dieni 
deliberandi  fibi  fpatium  reliquit.    Turj  autem , 
quura  jam  vcrerctur,  nc  qua  fcditio  cxercitus  o- 
riretur ,  vctuit  ad  enm  quenquara  admitti ,  &  quo- 
ttdianum  viclum  amoveri  iullit.     Nam  negabat, 
fe  ei  vira  adlaturum,  qui  aliquando  fuifTet  ami- 
cus.     xTic  taraen  non  araplius ,  quam  triduura , 
fame  fatigatus ,  quum  caflra  movereniur,  infcien- 
te  Antigono,  jugulatus  efl  a  cuflodibus. 

SC  A  p.  XIII. 
ic  Eumenes  annorum  quinque  &  quadraginta, 
quum  ab  anno  vigef^rao  (uti  fupra  oi^endi- 
mus)  feptcm  annos  Philippo  appaniiflet;  &  tre- 
necim  apud  Alexandnun ,  enndem  locum  obti- 
nuiflet,  in  his  uni  equitum  ala:  praeruiflet,  uofl 
autem  Alcxnndri  Magni  mortcra,  impcrator'ex- 
ercitus  duxiflet,  fumraosque  duccs  partim  repu- 
liffet,  partira  interfecifTet :  captiis  non  Antigoni 
virtutc,  fcd  IMacedonum  pcrjurio,  talem  hibuic 
cxicum  vitas.  lu  (juo  quanta  fucrit  omuium  o}:<- 

F  S  uio 


J»6  C0R.NEr-IlNEP0TlS 

'hio  eorum ,  qui  poll:  Alexandriim  IMagmira  rc- 
ges  appellfiti,  cx  hoc  facillimc  potclt  judicari, 
quod  nemo  Euracnc  vivo  rcx  appellatus  cH: ,  fcd 
prsefcclus:  iidcm  poft  liujus  occafum,  ftatim  rc- 
gium  ornatum  nomcnque  fumfcrunt  :  ncqnc  , 
quod  initio  pra;dicarunt,  fc  Alexandrilibcrisrc- 
gnum  fervare,  id  prailtarc  vohicrant  ;  &  uno 
propugnatorc  fublato,  quid  fentirent,  apcrue- 
runt.  Hujus  fceleris  principes  fuerunt  Antigo- 
nus,  PtoleraKus,  Seleucus,  Lyfimachus,  Caf- 
fander.  Antigonus  autcm  Eumcncm  niortuum 
propinquis  ejusfcpelicndura  tradidit.  llimilitari 
honcfto  funcrc,  comitante  toto  cxcrcitu,1iuma- 
verunt:  onhquc  ejus  in  Cappadociam  ad  matrcm 
atque  uxorem  liberosquc  cjus  dcportanda  cura- 
runt. 

XIX.     P  H  O  C  I  O  N. 

C    A    P.      I. 

piIOCION  ATHENIENSIS,etrifa:pe 
•■•  excrcitibus  pra^fuit,  fumraosque  magillratus 
ccpit;  tamcn  multo  ejus  notior  integritas  vitce, 
quara  rei  militaris  labor.  Itaquc  hujus  mcmoria 
ell  nulla,  illius  autem  magna  fama:  ex  quo  co- 
gnomine  Bonus  cll  appellatus.  Fuit  enim  pcr- 
petuo  pauper,quum  divitiflinuisefrepofretprop- 
tcr  frequentcs  dclatos  honorcs  ,  potcllatcsque 
fummas ,  qme  ci  a  populo  dabantur.  Hic  quum 
a  Rege  Philippo  munera  magns;  pccunire  repu- 
diaret,  legatique  hortarentur  acciperc,  fimulque 
admoncrcnt,fi  ipfc  his  facile  careret,  liberis  ta- 
nicn  luis  profpiccret  ,  quibus  difficilc  cfll^t  iii 
furama  paupcrtate  tantam  patcrnam  tueri  glo- 
riam  :  his  ille  :  fi  raci  fimiles  crunt,  idem  liic, 
inquit,  agellus  illos  alet,  qui  mc  ad  hanc  digni- 
tateiii  perduxit:  fin  difliniilcs  funt  futuri ,  nolo 
raeis  inpenfis  illorum  ali  augerique  luxuriain. 

c  A  p.  i  I. 

T^  idcm  quum  propc  ad  annum  octogcfimum 
•*--' profpera  pcrvcniflet  fortuna,  cxtrcmis  tcm- 
poribus  maguum  in  odium  pcrvcnit  fuoruni 
civiam.  Primo  qnod  cum  Demade  de  urbe  tra- 
ilcnda  Autii\iu:9  coufciifcrat :  cjusijuc  confilio 

De- 


XIX.      P   H  O   C   I   O   NT.  J)I 

DemoUhenes  cinii  ceteris,  qui  bcne  de  republ. 

meren  exiftimabautur,   populifcito  in  exliliuia 

erant  expulfi.    Neque  in  eo  fohun  offcnderat, 

quod  patrire  maie  confuluerat,  fed  etiain ,  quod 

amicuirc  fidem  non  prjelHterat.    Namque  auclus 

adjutusque  a  Demofthcne,  eum,  quem  tenebat, 

alcenderat  gradum  ,    quum  advcrfus  Charetem 

eum  lubornaret :  ab  eodem  in  judiciis ,  quum  ca- 

pitis  caufilun  diceret  ,   defcnfus ,   aliquoties  li- 

beratus  difcefi^erat.     Hunc  non  folum  in  peri- 

cims  non  dcfcndit ,   fed  etiam  prodidit.     Con- 

cidit  autera  maxime  uno  crimine:   quod,   quum 

apud  eum  fummum  eflet  imperium  populi ,  & 

Nicanorcm  Cafllindri  prjefeclum  infidiari  Pirscco 

Atheniennum  a  Dcrcyllo  raoneretur  :   idemque 

poltularer,   ut  provideret,   ne  commeatibus  ci- 

vitas  pnvaretur  :   hic  ,   audiente  populo     Pho- 

cion  negavit  cfle  periculum,   fcque  ejus  rei  ob- 

lidem  fore  pollicitus.  Neque  ita  multo  poftNi- 

canor  Pirjeeo  efl:  potitus.    ad  quem  recuperan- 

dem  quum  populus  armatus  concurriflet ,   ille 

non  modo  neminem  ad  arma  vocavit,  fed  ne  ar- 

matis  quidem  prxefle  voluit.    Cue  quo  Athena 

omuiuo  efle  non  poflluit. 

__,  C   A   P.      III. 

L,  rant  eo  tempore  Athenis  duffifatftiones  :qm- 
•*-^rum  una  populi  caufiam  agebat,  altera  opti- 
niatum.  in  hac  crat  Phocion  &  Demetrius  Pha- 
lereus.  harara  utraque  IMacedonum  patrociniis 
mtebatur.  Nam  populares  Polvfperchonti  fave- 
bant:oprimates  cum  CaflandroTentiebant.  Inte- 
nm  a  Polyfperchonte  Caflandcr  Macedonia  pul- 
lus  elt.  quo  faclo  populus  fuperior  fac^us,  fta- 
tim  duccs  adverfariffl  factionis  capitis  damnatos 
patna  pepulit:  in  his  Phocionem  c^  Demetrium 
Phalereum :  deque  ca  relcjratosadPoIvfperchon- 
tem  mifit  ,  qui  ab  eo  peterent  ,  ut  fua  decreta 
conhrmarct.  IIuc  eodem  profedtus  eft  Phocion. 
(^uo  ut  venit  ,  cauflran  apud  Philippum  regera 
vcrbo,reipla  quidem  apudPolvfperchontemjuf- 
lus  elt  dicere.  namque  is  tum  rcgis  rebus  prjee- 
rat.  Hic  (quum)  ab  Agnonide  accufiuus  (eflct,) 
quod  Pvrxeum  (Nicanori)  prodidiflet :  cx  confilii 
^ntentia  in  cuftodiam  conjec^us,  Athcnasdedu- 
tlus  eit,  ut  ibi  de  co  legibus  fieret  jiuUcium. 

G  A  r. 


02  COB.NELII    NePOTIS 

C   A   P.      IV. 

l_ruc  iibi  peiTcntum  ert,quura  proptcr statCM 
•»■  -•■pedibus  jam  non  valerct,  vehiculoqne  por- 
tarctur,  magni  concurfus  funt  facti:  quum  alii , 
reminifcentcs  vcteris  famae,  jetatis  mifercrentur; 
plurimi  \Tro  ira  exacuerentur,  prepter  prodi- 
tionis  fufpicionem  Piraiei  :  maximequc,  quod 
aclverfus  populi  commoda  iu  fcnectute  itetcrai» 
Qua  de  re  nc  perorandi  quidem  ei  data  cll;  fa- 
cultas,  &:  dicendi  cauffam.  Inde  judicio  legiti- 
iiiis  quibufdara  confecliis  damnatus;  traditus  eil 
luidecim  viris,  quibus  ad  fupplicium ,  more  A- 
thenienfium  ,  publicc  damnati  tradi  folcnt.  Hic 
qiuuu  ad  mortem  duccrctur,  obvius  ei  fuit  Em- 
phyletus ,  quo  familiaritcr  fuerat  ufus.  Is  quum 
lacrimaus  dixiliet  :  O  quam  indigna  perpcteris 
Phocion !  huic  ille,  at  non  inopinata,  inquit"; 
liunc  enim  exitum  plcriquc  clari  viri  liabuerunc 
Athenicnfes.  In  hoc  tantum  luit  odium  multi- 
tudiuis,ut  nemo  aufus  fit  eum  libcr  lcpclire.  I- 
taque  a  fervis  fepultus  cft. 

XX.     T  I  M  O  L  E  O  N. 

C  A    P.      I. 

'piMOLEON  CORINTHIUS.  finc  dubio 

■*•  magnus  omniumjudiciohic  virextitit.  Nam- 
que  luiic  uni  contigit,  quod  nefcio  an  ulli,  ut 
&  patriara,  in  qua  crat  natus,  oppredam  a  ty- 
ranno  liberaret  ,  6c  a  SjTacufis,  quibus  auxilio 
cratmifius,  invcteratara  fervitutem  depelleret: 
totamque  Siciliara,multos  annos  bello  vexatam, 
a  b.irbarisque  opprefiara ,  fuo  advcntu  in  prifii- 
nura  reflituerct.  Sed  in  his  rebus  non  fimplici 
fortuna  confliftatus  cfi:,  &,  id  quod  difllcilius 
putatur,  multo  fapicntius  tulit  fecundara  ,  quam 
adverfam,  fortunani.  Nam  quura  fratcr  ejus  Ti- 
nophanes,  dux  a  Corinthiis  delectus,  tyranni- 
deni  per  milites  mercenarios  occupaflet ,  parti- 
ccpsquc  regni  pofict  e(ie:  tantum  abfuit  a  locic- 
tate  fccieris,ut  antetulerit  fuorum  civiumliber- 
tatem  fratris  faluti:&  patri.xparerelegibusquani 
iuipcrare ,  ia;iu5  diixcrit.    liac  luente  per  haru- 

fpi- 


XX.      T  I  M  O  L  E  O  N.  ^■^ 

fp-icem  ,  coniraunemqiie  afHnem  ,  cni  fbror  er 
eisdem  parentibus  nata  nupta  erat ,  fratrera  tv- 
rnnnum  interficiendum  cuiavit.  Ipfe  non  mocfo 
manus  non  attulit,  fed  ne  adfpiccre  quidem  fra- 
renuim  fanguinem  voluit.  Nam  dumresconfice- 
retur,  procul  in  prsefidio  fuir,  ne  quis  fatelles 
poflet  fuccurrere.  Hoc  prajclariflimuni  ejus  faci- 
nus  non  pari  modo  probatum  cft  ab  omnibus. 
JNonnulli  enim  Isfam  ab  co  pietatem  putabant, 
&  invidia  laudem  virtiitis  obtercbant.  Materve- 
ro  poll  id  faclura ,  neque  domura  ad  fe  filium 
admifit,  ncquc  adfpcxit,  quin  eum  fratricidaiu 
inpiumque  deteftans  compellaret.  Quibus  rebus 
ille  adco  efl  comraotus  ,  ut  nonnunquam  vitas: 
finem  facere  voluerit,  atque  ex  ing7.-atorum  ho- 
minum  confpecT;u  mortc  decederc. 

C   A    P.      II. 

T  nterim  Dione  Syracufis  interfefto ,  Dionyfius 
■^1'urfus  SjTacufarum  potitus  eH  :  cujus  adverth- 
rii  opem  a  Corinthiis  petierunt,  ducemquc,  quo 
in  bcUo  utcrentur,  poflularunt.  Huc  Timolcoth 
iniffus,  incredibili  felicitate  Dionyfium  tota  Si- 
cilia  depulit.  Quura  interficerc  poflct,  uoluit:- 
tutoque  ut  Connthura  pervcniret,  effecittquotl 
lurorumquc  Dionriionun  opibus  Corinthii  fffipe 
adjuti  fuei-ant,  cujus  benignitatis  mcmoriamvo- 
lebat  exflare  :  eamque  pra;claram  victoriam  duce- 
bat,  in  qiia  phis  effet  clementia;,  quam  crudeli- 
tatis:  poflremo,  ut  non  folum  auribus  accipe- 
retur,  fed  etiam  oculis  cerneretur,  quem  &  ex 
quanto  rcgno  ad  quam  fortunamdetrufiffet.  Pofl 
Dionyfii  deccffum  cum  Hiceta  bcllavit,  qui  ad- 
verfiuus  fiient  Dionyfio :  quem  non  odio  tyran- 
nidis  diflenfiflc  ,  fcd  cupiditate  ,  indicio  fuit  , 
quod  ipfe ,  expulfo  Dionyfio ,  imperium  dimit- 
tere  noluit.  Hoc  fuperato,  Timolcon  maximas 
copias  Kartlip.ginicnfium  apud  Crimcflumfiumen 
fugavit,  ac  fatis  habcre  coegit,  fi  licerct  Afri- 
cam  obtinere,  qui  jam  corapiures  annos  poffefll- 
onem  Sicilia;  tenebant.  Cepit  etiamMaraercum, 
Iialicura  ducem ;  hominera  bellicofum  &  poten- 
tetu  ,  qui  tyrannos  adjutuminSiciliam  vencrat. 

C    A    P.       III. 

Qnibus  rebus  confectis,  quum  proptcr  diutur- 
mwteni  belli  uoa  lolvim  rcgioncs,fedctiam 

ur- 


94  CoRNELlI    NePOTIS 

urbes  defercas  videret ,  oouqiufivk  ,  qnos  po- 
tuit,  pnmnm  Siculos;  deiude  Coriutho  arceili- 
vit  colouos  ,  quod  ab  his  initio  Syracufa;  erant 
couditsc.  Civibus  veteribus  lua  relHtuit,  novis 
bello  vacuefadas  poflbffiones  divifit ,  urbium 
mxnia  disjecba,  fanaque  (deferta)  refecit,  civi- 
tatibus  leges  libertateuique  reddidit  T  ex  maxi- 
mo  belk)  tantum  otiura  totse  infulaj  conciliavit, 
ut  hic  conditor  urbiura  earura ,  non  illi  qui  ini- 
tio  deduxerant ,  videretur.  Arcein  SyracuGs , 
quam  munierat  Dionyfius  ad  urbem  obfidendara, 
a  fundameutis  disjecit:  cetcra  tyrannidis  propu- 
gnacula  deniolitus  cfi: ,  deditque  operam  ,  ut 
quam  minime  multa  velHgia  fervitutis  manerent. 
Quara  tantis  eflet  opibus,  ut  eciam  invitis  im- 
perare  poflet ,  tantura  autem  haberct  araorem 
omnium  Siculorura,  ut  nuUo  recufimte  reguum 
obtiueret:  maluit  fc  diligi,  quam  metui.  lcaque 
quuni  priraum  potuit,  imperium  depofuit,  & 
privatus  Syracufis,  quod  reliquum  vitsj  fuit,  vi- 
xit.  neque  vero  id  inperite  fccit.  Namquodce- 
teri  reges  iraperio  potuenint,  hic  benevoleutia 
tenuit.  Nullus  honos  huic  defuit:neque  pollea 
res  ulla  Syracufis  gcf{;aell  pubHce,de  qua  prius 
Ct  decretura,  quara  Timoleontis  fenteutia  co- 
gnica.  NuUius  unquam  confiliura  non  modo  an- 
telatura,  fed  ue  coraparatura  quidem  elt.  ncque 
id  magis  benevoleutia  faclura  ell ,  quam  prudeu- 
tia. 

C  A  p.  IV. 
TJ  ic  quum  jetate  jara  proveclus  cfTet,  finc  ul- 
-■-  -■■lo  morbo  lumina  oculoruraamifit.  quam  ca- 
laraitacem  ita  moderate  tuHt,ut  neque  eum  que- 
rcntem  quisquam  audierit,  neque  eo  minus  pri- 
vatis  publicisque  rcbus  interfucrit.  Venicbatau- 
tera  in  theacrum ,  quum  ibi  conciliura  popuH  lia- 
beretur,  propcer  valetudinem  vectus  jumentis 
juncTtis,  atque  ita  de  vchiculo,  quse  videbantur, 
dicebat:  neque  hoc  illi  quisquara  tribuebat  fu- 
perbiaj.  Nihil  cnini  unquam ,  nequc  infolens ,  nc- 
que  gloriofum ,  cx  ore  ejus  exiit :  qui  quidem  , 
quum  fuas  lauoes  audiret  prxdicari  ,  nunquam 
aHud  diyit,  quam  fe  in  ea  re  maximas  diis  gra- 
tias  agere  ,  atque  habere  ,  quod  quura  SiciHara 
rccreare  coulticuiflcut ,  tma  fe  potiffimum  du- 

cern 


XXI.    De    Regibus  5/5 

cem  efle  voluificnt.    Nihil  enim  rerum  humana- 
runi  finc  deorum  nuraine  geri  putabat.     Itaque 

furc  domi  facellum   uvrof/^xrix?  conftitucrat , 

idque  flmcliffime  colebat. 

C  A  p.     V. 

Ad  lianc  hominis  cxcellentcm  bonitateui  tlii- 
rabiles  acceflerant  cafus.  Nam  pra:!ia  maxi- 
ma  natali  die  fuo  fecit  omnia:  quo  facT:um  eft, 
ut  ejufdem  natalem  feftum  haberet  univerfa  Si- 
cilia.  Iluic  quidam  Lameftius ,  homo  petulans 
&  ingratus,  vadimonium  quum  vcUet  imponere, 
quod  cnm  illo  fe  lcge  agere  diceret,  &  compln- 
res  concumfrent,  qui  procacitatem  hominis  ma- 
nibus  coercere  conarcntur  ,  Timoleon  oravit 
omnes,  ne  id  facercnt.  Namque  id  ut  Lamefiio 
ceterisqnc  liccret ,  fe  maximos  labores  fumma- 
que  adiiffc  pericula.  Hanc  euim  fpeciem  liber- 
tatis  effe,  fl  oranibus  quod  quifque  vellet  legi- 
bu3  experiri  liccret.  Idem,  quura  quidam  La- 
meftii  fimilis,  nomine  Demaenetus,  in  concio- 
nc  populi,de  rebus  gcftis  ejus  detrahere  cocpif- 
fct  ,  ac  nonnulla  inveheretur  in  Timoleonta: 
dixit,nunc  demum  fc  votiefTedamnatiun.  Nam- 
quc  hrac  a  diis  imraortalibus  femper  precatum, 
ut  talem  libertatem  reflituerent  Syracufanis,  in 
qua  cuivis  licerct ,  de  quo  vcUet,  inpune  dice- 
rc.  Hic  quum  diem  fupreraum  obiiffet,  publice 
a  Syracufanis  in  gymnafio ,  quod  Tiraoleonteuni 
appellatur,  tota  celebrantc  Sicilia,  fepultus  ell. 

XXI.    DE  REGIBUS. 

C  A   P.      I. 

TJT  i  fcrc  fuernnt  GrKciai  gcntis  duces  ,  qui 
-■■  •'■meraoria  di.gni  videbantur,  prastcr  REGES. 
Naraque  eos  attingere  noluimus,  quod  omnium 
res  geflte  fepara(;ira  funt  relatae.  Neque  tameii 
hi  admodura  funt  multi.  Lacedasmonius  autera 
Agefilaus,  nominc  non  poteftate  fuit  rex :  ficu- 
ti  cctcri  Spartani.  Ex  his  vero,  qui  dorainatutn 
imperio  tenuerunt,  cxcellentiflirai  fuenmt  (ut 
Bos  judicaiuus)  Peifaniin  Cyrus,  &  Darius  Piy- 

Ihf 


r)S  CoRNni,!!  Nepotis 

taJpis  f Tui3 :  quorimi  utcrquc  priva.tus  virtntc  re- 
gnum  eil  adepcus.  Prior  horum  apud  Manhgctas 
m  prselio  cecidit.  Darius  fenet^ute  dicm  ohiic 
fupremum.  Trcs  funt  pra:tcrcaejnfdcmgcneris, 
Xcrxcs,  &  duo  Artaxerxcs,  IMacrocliir^  iMne- 
luon.  Xcrxi  maxime  efl:  illultrc,  quod  maximis 
poll:  Iiominum  memoriam  exercitibus,  terra  ma- 
riquc  bcUum  intulit  Gr^eciaj.  At  JMacrocliirprx- 
cipuam  habet  laudem  ampliflimje  pulcherrimroque 
corporis  forrafc :  quain  incrcdibili  oruavit  virtu- 
te  belli.  Namque  illo  Perfcs  nemo  fuit  manu 
fortior.  INIuemon  autem  julHtia;  fama  floruit. 
Nam  quum  matris  fua;  fcclere  amiflflct  uxorem, 
tantura  indulfit  dolori,  ut  eum  pietas  vinccrct. 
Ex  his  duo  codem  nomine.  morbo  naturae  dc- 
bitum  reddiderunt :  tertius  ao  Artabano  pra;fc(5to 
ferro  iutcrcmtus  cll. 

C   A    P.      II. 

Xpx  Macedonum  autem  genere  duomultocete- 
•*— 'ros  anteccfl^erunt  rcrum  gcftarum  gloria :  Plii- 
lippus  Amynta: filius ,  &  AlexandcrMagnus.  IIo- 
rum  altcrBabylonemorboconfumtus  cil.  Philip- 
pus  /Egis  a  Paufania ,  quum fpcclatum  ludos  irct , 
juxta  thcatrum  occifus  eft.  Unus  Epirotcs  Pvr- 
rhus,  qui  cum  populo  Rom.  bellavit.  Is  quum  Ar- 
gos  oppidum  oppugnaret  in  Peloponnefo ,  lapide 
i(5lus  intcriit.  Unus  itcm  Siculus,  Dionyfius  prior. 
Nam  &  raanu  fortis,  &  bclli  peritus  fuit,  &, 
id  quod  iii  tyranno  non  facile  rcpcritur,  mini- 
me  libidinofus ,  non  luxuiiofus  ,  non  avarus, 
iiulUus  rei  denique  cupidus,  nifi  fingularis  per- 
petuique  imperii,  ob  earaque  rcm  cnidcUs.  Nam 
dum  id  ftuduit  munire,  nuUius  pepcrcit  vit£B, 
qucra  ejus  infidiatorera  pucarct.  Ilic  quura  vir- 
tute  tyrannidem  fibi  pcperiflet,  magna  rctinuit 
feUcitate  :  majorqueannos  fexaginia  natus  deccf- 
fn  florcnte  regno.  Neque  in  tani  raultis  annis 
cujufquam  ex  fua  ftirpc  funus  vidit,  quum  cx 
tribus  iixoribus  libcros  procrcaflct,  multiquc  ei 
nati  eflent  ncpotcs, 

C  A  p.    IIT. 
■pucrunt  pr.Ttcrca  magni  reges  ex  amicis  Alex- 
•■-  andri  I\Iagni,  qui  pofl:  obitum  ejus  imperia 
ccperunt.  In  his  Antigonus,  &  hujus  filius  De- 
laeu-ius :  Lyfimachus ,  Scleuciis ,  Ptolcin«Hj.  Ex 

hit 


XXII.      II  A   M  I  t  C    A   R.  p7 

his  Antigonus,  qimm  advei-fus  Seleucum  Lvfi- 
riacluimque  dimicaret,in  pri.-cliooccifus  cft.  t*a- 
ri  leto  affeaus  cil  Lyfiinachus  a  Scleuco.     Nam 
focietate  dinbluta,bellum  inter  (egeflcrunt.  Ac 
Denietrius,  quum  liliam  fuam  Seleuco  in  matnmo- 
nium  dedifiet,  neque  eo  magis  fida  inter  eos  a- 
micina  manere  potuiHct,  captus  bello  in  cu,1o- 
dia  foccr  scncri,  periit  morbo.  Neque  ita  mul- 
to  pon:  Scieucus  a  Ptoiemteo  Cerauno  dolo  in- 
tcrioaus  cll:  quem  ille  a  patre  cxpulfum  Alex- 
andrea,  aiienaium  opum  indigentem  rcceperat. 
Ipfe  autcm  Ptolcmaius,  quum  vivus  filio  resnum 
tradidiflct ,  ab  illo  codcm  vita  privatus  dicitur. 
pe  quibus  qnoniam  fatis  diaum  putamus,  nun 
incommodum  vidctur,  non  prKtcrire  Ilamilca- 
rem  &  Ilannibalcm:  quos  &  animi  ma^nitudine 
oc  calhditatc  omaes  in  Africa  natos  prKflitiire 
conltat. 

XXII.    HAMILCAR. 

C  A  P.      I, 

IJAMILCAR,  HANNIBALIS  F.  coru 

•*■  ■'•nomine  Barcas,  Karthaginienfis ,  primoPffi- 
nico  bello,  fed  temporibus  extremis,  admodum 
adolelccntulus  in  Sicilia  pr:eefre  ccecit  excrcitui. 
Quum  ante  ejus  adventum  &  mari  '&  ter^-a  male 
res  gererentur  Karthaginienfium ,  ipfe  ubi  adfuit, 
nunquam  holti  ccffit,  neque  locum  nocendi  dc- 
tl!t:  fjEpeque  e  contrario,  occafione  data,lacef- 
livit,  fcmperquc  fuperior  difccffit.  Quo  faao, 
quum  pa;ne  omnia  in  Sicilia  Poeniamififrcnt,ille 
JsO-cem  fic  dcfendit,  ut  bclhim  eo  loco  gelhiin 
non  vidcretur.  Interim  Karthaginienfes''  clafie 
apud  Infulas  .Egatcs  a  C.  Lutatio,  confuleRo- 
manorum,  fuperati,  flatucnint  belli  fincm  fa- 
cere,  eamque  rcm  arbitrio  pennifemnt  Ilamil 
cans.  Illc  etfi  flagrabat  bellandi  cupiditate ,  ta- 
men  paci  fervicndum  putavit,quod  patriam  ,  ex- 
haultam  fumtibus,  diutius  calamitatcm  belli  fer- 
re  non  pofic  intelligebat:  fed  ita,ut  flatimmen- 
te  agitarct,  fi  paullnra  modo  res  efient  refease, 
bellmn  rcnovarc,  Romanosqije  armis  perfcqni. 


Hl 


pS  CoRNni,IlNEPOTIS 

ilonicutu  ant  ccrcc  vicinctu,  aut  victi  inanus  de- 
tlincnt.  Hoc  confilio  paccni  concilinvit:  in  qua 
tanta  fuit  ferocia,  ut  quum  Catulus  ncgarct,  fc 
bellum  contpofituniin,  nifi  ille  cum  fiiis,  qui 
Erycein  tenucrunt,  artnis  rclictis,  Sicilia  dcce- 
derent:  fuccutubente  patria,  ipfe  pcriturum  fe 
potius  dixcrit,  quam  cutti  tanto  flagitio  doitiutii 
rcdirct.  nou  enitn  fuK  cfic  virtutis,  anna  a  pa- 
tria  accepta  advcrfus  holles ,  adverfariis  traderc. 

C   A   P.      II. 

Tujus  pertinacirj  ccfllt  Catulus.  At  ille  ,  ut 
^Karchaginem  venit,  multo  aliter,  ac  fpera- 
bat ,  Rempublicam  fc  habcntem  cognovit.  Nam- 
quc  diuturnitate  exteiiii  tnali  tantutn  cxarfit  in- 
telHnum  bellumj  ut  nunquam  pari  pcriculo  fuc- 
rit  Karthago,  nifi  qitiun  dcleta  cll.  Primo  mer- 
cenarii  tnilites,  qui  adverfus  Romanos  fucrant, 
dcfciverunt:  quorum  numcrus  erat  viginti  mil- 
liun.  Hi  totam  abalicnarunt  Africani  ,  ipfam 
Karchaginetn  'oppugnarunt.  Quibirs  malis  adco 
lunt  Pffini  perterriti  ,  ut  etiatn  auxilia  a  Roma- 
nis  petiverint,eaque  impctrarint.  Sed  cxtrctno, 
qiium  prope  jam  ad  defperationem  pcrvcnificnt, 
Hamilcarcm  impcratorem  fecemnt.  Is  non  fo- 
lutn  hoftes  a  muris  Karthaginis  removit ,  quum 
amplius  centura  millia  fafta  eflcut  annatorum : 
fcd  otiatn  eo  compubt,  ut  locorum  anguiliis 
claufi  ,  pUires  fame,  quam  ferro  ,  interircnt. 
■  Omnia  oppida  abalienata,  in  his  Uticam  atque 
Ilipponctn  ,  valcntiflima  totius  Africa;  ,  rcfti- 
tuic  pacriffi.  Nequc  co  fuit  coutentus,  fed  etiam 
ftnes  imperii  propagavit,  tota  Africa  tantutn  o- 
tium  rcddidit,  ut  tiullum  iu  ea  bellum  videre- 
tur  multis  annis  fuifTc. 

C    A    P.       III. 

cbits  his  ex  fentcutia  peracT;is ,  fidcnti  animo 
"•atque  iufefi:o  Romanis,quo  facilius  cauOam 
bellandi  reperiret,  eifecit,  ut  impcrator  cum 
cxercitu  in  Hilpaniatn  mitteretur,  eoque  fccum 
duxit  filium  Hannibalem,  annorum  novcm.  E- 
rat  prr^terea  cum  eo  adolefcens  illuftris,fotnno- 
fus,  riafdnibal:  quem  nonnulU  diligi  turpius, 
quatn  par  crat,ab  Hainilcare,loquebantur.  Kon 
enitn  Toaledici  tanto  viro  deeffe  potcrant.  Quo 
faftum  eft,ut  a  praifccto  luorum  llafdrubalcuin 

co 


R^ 


XXIII.    Hannibal.  9P 

eo  vetaretur  cire.  Hiiic  ille  filiam  fuani  in  matri- 
inoiuiimdedit,  quod  moribiis  coi-imi  non  poterac 
interdici  foccro  gtner.  Delioc  ideomentioucm 
fccimus,  quod,  Hamilcare  occifo,  ille  exerci- 
tui  prtefuit,  rcfque  magnas  geflit:  &  princeps 
largitione  vetullos  pervertitmores  Kartliaginieu- 
fium  :  ejufdemque  poll  moitcra  Hanuibal  ab  ex- 
ercitu  acccpit  impcrium. 

C  A  r.  IV. 
A  tllamilcar,  pollcaquajn  mare  tranCit,  in  Hi- 
-^■'■fpaniamque  venit,  nngnas  res  fecunda  geliit 
fortuna:  maximas  beilicoiiflimafque  genies  fab- 
egit:  eqiiis,  armis,  viris,  pecunia,  totam  lo- 
cuplctavit  Africam.Hic  quum  in  Italiam  bclluni 
infcrre  mcditarctur,  nono  anno ,  pollqurdii  in 
Hifpaniam  vencrat,  in  prxlio  pugnans  advcrfus 
Vettoncs  occifus  ell.  Hujus  pcrpctuum  odium 
ergaRomanos  maxime  concitaife  videtur  fccun- 
dum  bellum  Poenicum.  Namque  Hannibal ,  fdius 
ejus,  afliduis  parris  obt:eliationibus  co  efl:  per- 
ductus,  utinterirc,  quam  Romuuos  non  expe- 
riri,  mallet.    ' 

XXIII.  HANNIBAL. 

C   A   P.      I. 

■LJANXIBAL  IIAMILCARIS  F.  KARTHA- 
"*■  _  GINIi::NSIS.  Si  verum  cit,  quod  ncmo 
dubitat ,  ut  populus  Romanus  omnes  gentes 
virtute  fuperai-it,  non  ell  inficiandum,  Hanni- 
baleni  (tanto)  prjellitiife  ceteros  imperatores 
prudentia,  quanto  populus  Romanus  antecedat 
fortitudinc  cunctas  nacioncs.  Nam  quoticfcun- 
que  cum  eo  congrcfiiis  elt  in  Italia,  femper  di- 
lccllit  fuperior.  Quod  nifi  domi  civium  fuonira 
fnvidia  debilitatus  cffet,  Romanos  vidcretur  fu- 
perare  potuille.  Sed  mukoruniobtreclatio  dcvicit 
unius  virtutcm  Hic  autem  velut  hcreditate  re- 
liclura  odium  patcrnum  erga  Romanos  fic  con- 
finnavit,ut  prius  animam,'quam  id,  dcpofuerit: 
qui  quidera  quuni  patria  pulfus  efiet,  ik  aliena- 
rum  opum  indigerct,  nunquam  dclUccrit  aninio 
bcllare  cum  ilomauis. 

Cz  CAr. 


loo  CoRNEtii  Nepoti» 

C  A  r.    II. 

Nam  ut  oinittani  Philipiium ,  qiicra  abfcns  lio* 
rtem    rcddidit  Romanis,  omnium  his  teni- 
poribus  potentiflimus  Rex  Antiochus  fuit.  Ilunc 
tanta  cupiditate  inccndit  bellandi ,  ut  ufque  a 
rubro  mari  arma  conatus  lit  inferre  Italia;.   ad 
quem  quum  legati  veniflent  Romani,  qui  de  e- 
jus   Yoluntate   explomrent,    darentque   oper?m 
confiliis  clandeflinis,  ut  IIannibalera_  in  fufpi- 
cionem  rcgi  adducerent,  tanquam  ab  ipfis   cor- 
ruptum,  aiia  atque  antea  fcntire:  ncque  id  fra- 
llra  fecifient,  idque  Ilannibal  comperiflet,  fe- 
que  ab  interioribus  confiliis  fegrcgari  vidifl^et: 
terapore  dato  adiit  ad  rcgera,  eique  quum  niul- 
ta  de  fidc  fua  &  odio  in  Romanos  comracmo- 
raffet,  boc  adjunxit:  Pater,  inquit,  mcus  Ha^ 
luilcar  puerulo  rac,  utpote  non  amplius  novent 
annos  nato,in  ?Iifpaniara  imperatorproficirccns 
Kartbagine ,  Jovi  optirao  raaximo  hoftias  iramo- 
lavit.    Quse  divina  res  dum  conficiebatur,  quar- 
fivit  a  me,  vdlemr.e  fccum  itJ  cr.flra  proficijii?  Id 
quura  libenter  accepificm,  atque  al^  eo  pctcrs 
ciEpifiem ,  nc  dubitaret  duccrc ,  tura  illc :  Faciaai., 
inquit,  fi  fidetn  mibi ,  ijuiim  poftido  ^  dedcris.     Si- 
mul  me  ad  aram  adduxit,  apud  quam  facrificare 
infiituerat:  earaque,  ceteris  remotis,  tenentcm 
jurare  jufllt,  nutujunjn  mc  in  r.micitin  cnvt  Roftia- 
vis  fore.     Id  cgo  jusjurandum  patri  datura,  uf- 
que  ad  hanc  lEtatem  ita  confervavi,  ut  nemini 
dubium  elfe  debeat,  quin  reliqxio  tcmpore  ea- 
dcra  mcnte  fim  futurus.   Quarc  fi  quid  amicc  de 
Roraanis  cogitabis,  non  inprudenter  feceris',  fi 
rae  celaris.     Quura  quidera  bellum  parabis,  te 
ipfum  fruftrabcris,  fi  non  me  io  co  priucipei* 
pofueris. 

C   A    P.      III. 

Hpc  igitur  (qua  diximus)  a;tatc  cnm  patre  iii 
riifpaniam  profcdlus  efl :  cuius  poll  obi- 
tum,  Hafdmbale  impcratore  fuffecto,  equitatui 
omni  prafuit.  Hoc  quoquc  intcrfccflo,  oxcrci- 
tus  furamam  impcrii  ad  eum  detulit.  Id  Kartlia- 
gincra  delatum,  publice  comprobatura  cfl.  Sic 
riannibal  minor  quinque  &  viginti  annis  natus, 
irapcrator  factus  proximo  triennio  omnes  gcntcs 
IlifpauiK  bcllo  fubegit.    Sasuutum,  federatam 

ClYi- 


XXIII.      II  A  N  N  I  B   A  t.  lei 

civitatcm ,  vi  expuguavit.  Tres  exercitus  maxi- 
inos  coiuparavit.  Ex  his  unum  in  Africam  mifit, 
altenini  cum  Hafdrubale  Iratre  in  Hifpania  reli- 
quit,  tcrtium  iu  Italiam  fceum  duxit.  Saltum 
PyrcuKum  tranfiit.  Qiiacunque  iter  fccit,  cixm 
omnibus  incolis  conQixit:  ueminem  ,  nifi  vi- 
chim ,  (limifit-  Ad  Alpcs  pofleaquam  venit,quj8 
Italiam  ab  Gallia  fejungant,  quas  ncmo  unquaiu 
cum  exercitu  ante  eum,  prneter  Hcrculem  Gra- 
jum,  tranfierat,  quo  facl:o  is  hodie  faltus  Gra- 
jus  appellatur ,  Alpicos  conantcs  prohibere 
tranfitu  concidit ,  loca  patcfecit,  itinera  mu- 
niit,  cffecit  [qne]  ut  ea  elephantus  ornatus  irc 
poflet,  qua  antea  unus  homo  inermis  vix  pote- 
i-p.t  repere.  Hac  copias  traduxit,  in  Italiamque 
perveuit. 

C  A  p.     IV. 
r^  onilixerat  r.pud  Rhodannm  cum  P.  Cornelio 
^  Scipione  Cof.  cumque  pepulerat.  Cum  hoc 
eodem  ClalHdio  apud  Padum  decernit :  faucium 
indc  ac  fugatum  dimittit.     Tertio  idera  Scipio 
cum  coUcga  Tiberio  Longo  apud  Trcbiam  ad- 
vcrliis  eum  venit,  cum   liis  manuiu  confcniit , 
litrofque  prolligavit.  indc  pcr  Ligures  Apeuni- 
num  tranfit,  petens  Etruriam.   Hoc  itincre  adco 
gravi  morbo  allicitur  oculonim,  ut  polka  nuu- 
quam  dexteroxque  bene  ufus  fit.  Quavaletudine 
quum  etiam  nunc  prcmeretur ,  ledticaque  fcn-e- 
tur,  C.  Flaminium  Cof.  apuci  Trafimenum  cum 
excrcitu  infidiis  circumventum  occidit.   ncque 
muko  pofi:  C.  Ccntenium  pranorem ,  cum  dcle- 
<^ta  manu  faltus  occupantem.     Hinc  iu  Apuliam 
pervcuit.  Ibi  obviain  ei  venerunt  duo  Confulcs: 
C.  Terentius,   &  L.  Paullus  yEmilius.    Utriuf- 
que  exercitus  uno  prailio  fugavit :  Paullum  Con- 
lulcin  occidit,  &  aliquot  pra;terca  Confulares, 
in  his  Cn.  Seniiium  Gemiuum,  qiii  anno  fupc- 
riore  fuerat  Conful. 

C  A  p.  V. 
T_I  ac  pugna  pugnata ,  Romain  profeaus  nullo 
■*•  -*■  rcfillente  ,  in  propinquis  urbis  montibus 
moratus  ell:.  Qiium  aliquot  ibi  dies  caflra  lia- 
buiOet,  &  revcrcerctur  Capuam,Q.  FabiusIVJa- 
ximus  didator  Rom.  in  agro  Falcrno  fe  ei  ob- 
jccit.  Ilic  clauiig  loconim^-mguitiis,  noctu  (\ne 
C  3  uliO 


102  CoRNELII     NePOTIS 

iiilo  dctrimemo  cxercitus  fe  cxpcdivit.  Fabio 
calliclillimo  imperatori  verba  dcdit.  Naraque 
obducT:a  nocte ,  Hu-ineiua  iii  cornibiis  juvenco- 
rum  deligata  incendit,  ejurque  generis  niukitu- 
dinem  magnani  difpalatam  inmilit.  Quo  rcpenti- 
no  objectu  vifo,  tantum  terrorcm  injccit  cxer- 
citui  Romanorum,ut  egredi  cxtra  vallum  nemo 
Ct  aufus.  Hanc  poit  rcni  geftam  uon  ita  multis 
dicbus,  M.  Minucium  Ruium  magiflrum  cqui- 
tuni ,  pari  ac  dictacorem  iniperio ,  dolo  produ- 
ctum  in  proelium  fugavit.  Ti.  Scmpronium  Grac- 
chum,  iterum  Confulem,  in  Lucanis  abfens,in 
infidias  induclum  fuftulit.  IM.  Claudium  Mar- 
cellum  quinquics  Confulem,apud  Venufiam  pa- 
ri  modo  intcrfecit.  Longiun  elt  enumerarc  prcc- 
lia.  Quare  hoc  unum  fatis  erit  dictuni ,  cx  quo 
intelligi  poiTit,  quantus  ille  fuerit.  Quamdiu  iu 
Italia  tuit,  nemo  ci  in  acie  reltitit,  nemo  ad- 
verfus  cum  poft  Canncnfcm  pugnam  in  campo 
callra  pofuit. 

C  A   P.      VI. 

Hic  invi^Jtns  patriara  defcnfum  revocatus,bel- 
-  lum  geHit  adverfus  P.  Scipionis  filium, 
qucm  ipfe  primum  apud  Rhodanum ,  iterura  a- 
pud  Padum ,  tertio  apud  Trcbiam  fugaverat. 
Cum  hoc  ,  exhauftis  jam  patriai  facultatibus*, 
cupivit  in  prrcfcntiarum  bellum  componcre,  quo 
valentior  poftea  congrederetur.  In  colloquium 
convenit,  conditiones  non  convenerunt.  Pofl: 
id  faclum  paucis  diebus  apud  Zamam  cum  eo- 
dem  conflixit :  pulfus  (incrcdibile  dictu  )  biduo 
&  duabus  nocT:ibus  Adrumctum  pervenic,  quoil 
abefl  a  Zama  circiter  millia  paffuum  trecenta. 
In  hac  fuga  Numidai,  qui  fimul  cum  eo  ex 
acie  exccfierant  ,  infidiati  funt  ei  :  quos  non 
folum  efFugit,  fcd  etiara  ipfos  oppreffit.  Adru- 
nieti  reliquos  ex  f'.:ga  collegit.  Novis  dclcifti- 
bus  paucis  diebus  multos  contraxit. 

C  A  p.     VIL 

Quum  in  apparando  acerrirae  eHet  occupatns, 
Karthaginienfes  bellum  cura  Ronianis  com- 
poluerunt.  Ille  nihilo  fecius  cxercitui  poftea 
prsfuit,  refque  in  Africa  geflit  (itcmquc  Mago 
fratcr  ejus)  ufque  acl  P.  Sulpicium  &  C.  Aure- 

liuia 


XXIII.  Hannibal.  103 
liuni  Confules-  His  enim  magiftratibns  legati 
Kai-thaginicnCcs  Romam  venerunt,  qui  feuatui 
popu!o>ii'..- Roniano  gratias  agercnc,  quod  cum 
his  pacer  feciffent,  ob  camquc  rcm  corona  au- 
rea  eos  doinrcnt,  liinulquc  pctercnt,  ut  obli- 
dcs  eorum  Frcgellis  eirent,  captivique  redde- 
rentur.  Ilis  cx  Scnatus  confulto  refponfum  efc: 
munus  eorum  gracum  acceptumque  eJfe:  obli- 
dcs,  quo  loco  rugareut,  futuros :  capcivos  noii 
reinifiuros,  quod  Ilannibalem,  cujus  opera  fu- 
rccptum  bellum  foret  ,  inimiciflimuin  nomini 
Roniano,  &  nunc  cum  imperio  apud  exercicuin 
habcrent,  itcmquc  fratrcm  ejus  IMagoncra  Hoc 
refponfo  Karcbaginienfes  cognito,  Hannibalein 
domum  (Magonemque)  rcvocarunt.  Hic,  uc 
rediit,  praetor  fat^us  ell,  poftquam  rex  fuerat 
anno  fccundo  &  vigefimo.  Uc  enim  Romis 
Confules,  fic  Kartbagine  quotannis  annui  bini 
roges  crcabancur.  In  eo  magiftracu  pari  diligcn- 
tia  fe  nannibalprxbuit,ac  tueratin  bcllo. IN^ara-. 
que  effccit,exnovis  vecligalibus  non  folum,  uc 
efiet  pccunia,  qua;  Romanis  cx  foederc  pcnde- 
retur,  fed  eciam  fupereflet,  quas  in  asrai-io  po- 
ncrctur.  Dcinde,  anno  poft  pra?tui-am,  lAIar- 
co  Claudio ,  Lucio  Furio  Cofl".  Romani  legati 
Karthaginem  vencrunt.  IIos  Hannibal  fui  ex- 
pofccndi  gratia  mifl~os  ratus,  priusquam  his  fe- 
natus  darctur,  navera  confccndit  clam  ,  atquc 
in  Syriam  ad  Antiochum  profugit.  Hac  re  pa- 
lam  fada  Pocni  naves  duas,  qujc  eum  coir.prc- 
hendercnt,fi  pofll'nt  confequi,  miferunt,  bora 
ejus  publicarunt:  domum  a  fundamentis  disjc- 
cerunt:  ipfum  exfulera  judicai-uut. 

C  A  r  .  VIII. 
A  t  Ilannibal  anno  tcrtio,  poftquam  domo  pro- 
-*  *■  fugeiT.t  ,  L.  Cornelio  ,  Quinto  iMinucio 
Cofl'.  cum  quinque  navibus  Africani  acccfllt,  in 
flnibus  Cyrcnaeorum  ,  fi  forte  Kartliaginicnfes 
ad  bellum  ,  Antiochi  fpe  fiduciaque  "induccre 
pofl^et:  cui  jam  pcrfuaferat,  ut  cum  excrcitibus 
in  Italiam  proficifccretur.  IIuc  Magoncm  fra- 
trcm  cxcivit.  Id  ubi  Pocni  refciveriint,  r*iago- 
jiem  cadem,  quafi-atrem,  pccna  afTecerunt.  Illi 
dcfperatis  rebus  quum  folviflent  navcs,  ac  ve'a 
veutis  dedificnt,  Hannibal  ad  Antiocbum  pcr- 

C  4  ve- 


X54.  CoiiNEi.li  Nepotis 

VcMiit.  Dc  i\!agonis  iiiteritii  ciuplcx  nieiTioria 
proditaell.  Naiiuiue  alii  nr.iiiragio,  alii  a  icrvis 
iplius  interfeciiini  cum  ,  criptum  rcliquerunt. 
i\ntiochus  auLcr.i  fi  tam  iu  agcndo  fccllo  paren; 
yoluiflec  conliliis  eju?,  quam  in  lurcipicndo 
inllituerat,  propius  Tibc-ri  quam  Tiicniiopylis, 
dc  lunnna  impfjrii  dimicafret.  Qucm  etfi  multa 
ihilte  conari  videbat,tamen  nulla  dcicruit  in  re. 
Prrefuit  paucis  navibus,  quas  ex  Syria  juflus  e- 
m  in  Allara  ducere,  liisque  cdverfus  Rhodi- 
orum  clafllm  jn  Pampliylio  raari  conllixit.  Quo 
cum  malticudinc  advcrlhrioruir;  !'ui  lupcrarentur, 
ipfe,   quo  coniu  rem  cellit,  fuit  fupcrior. 

C  A  P.  IX. 
A  ntiocho  fugato ,  verciiS  ne  dcdcretur,  quod 
•*^  finc  dubio  accidifl^ct,  fi  fui  fcciflct  potclh- 
teni,  Crctam  ad  Gortyuios  vcnit,  ut  ibi,  quo 
fe  confcrrct,  confidcrarct.  Vidic  aucem  vir  orn- 
niura  callidi_inmus,rnagno  fe  fore  periciilo,  nifi 
qaid  providjflet,  proprer  avaritiam  Crctcnfium. 
]^Iagnara  enira  fccum  pecuniam  porcabat,de  qua 
lciebat  exifle  fiunam.  Itaquc  capit  tale  confi- 
lium.  Amphora?  ccmplurjj  complet  plumbo: 
ftimmas  operit  juro  &  argcnto.  Ilas  prarfcnti- 
bus  principibus  dcponit  in  tcmplo  Dianre,  fimu- 
lans  fe  fuas  forcunas  illorum  fidei  credcre.  Ilis 
in  errorcm  inductis,  fbiuas  a^neas,  ciias  fecura 
portabat,  omnes  fua  pccunia  complct,  easque 
in  propatulo  domi  cbjicit.  Gonynii  remplum 
jnagna  cura  cuflodiunt,  non  tam  a  cetcris,  qiiam 
ab  Hannibalc,  ne  quid  ille,  iorcicntibus  liis, 
tollerct,  fecumquc  duccret. 

C   A    P.      X. 

Cic  confervatis  fuis  rcbus  Pcnus,  illufis  Crc- 
*^  tcnfibus  omnibus,  ad  Prufiam  iii  Pontuin 
pcrvenit.  Apud  queni  eodera  animo  fuit  erga 
Italiam,  neque  aliud  quidquara  egit,  quam  rc- 
gcm  armavit  &  exercuit  advcrfus  Romanos. 
Qucm  quum  videret  domcfiicis  rcbus  rainus  ef- 
fe  robullum,  conciliabat  cctcros  reges,  adjun- 
j^ebatquc  bcllicofas  nationcs.  Diilidcbat  ab  eo 
Perganienus  rex  Eumenes,  Romanis  amiciilimus, 
bcllumquc  inter  cos  gercbatur  (jc  maii  o:  tcrra: 
quo  magis  cupiebat  eura  Ilannibal  opprimi.  Sed 
ucrobiquc  Juuncues  piiis  valebiU  proptcr  iloma 

110' 


XXIII.      H  A  N  N  1  8   A  L.  105 

comm  focietatem:  qucm  fi  removiffct,  facilio- 
ra  fibi  cetera  fore  arbitrabatur.  Ad  huuc  inter- 
iiciendum  talcm  iniit  rationcm.  Clafie  paucis 
diebus  crant  decreturi.  Superabaturnavium mul- 
^itudine.  Dolo  erat  pugnandum,  quum  par  non 
efiet  armis.  Imperavit  quam  plurimas  venenatas 
ferpentes  vi%  as  coUigi ,  easquc  in  vafa  fictilia 
conjici.  Harmii  quum  confeciffet  magnam  mul- 
titudincm ,  dic  ipfo,  quo  faiilurus  crat  navale 
prrtflium,  claffiarios  convocat,  hisquc  pra.'cipit, 
omnes  ut  in  unam  Euraenis  regis  concurrant 
navem  ,  a  ceteris  tancum  fatis  habeant  fc  de- 
fendcre.  id  facile  illos  fcrpentium  mukitudine 
confccuturos.  Rcx  autem  in  qua  nave-vchcre- 
tur,  ut  fcirent,  fc  faclurum :  quem  fi  aut  ce- 
pificnt,  aut  interfecifient,  magno  his  poUicetur 
prcomio  fore, 

C  A  p.  X I. 
'  I  ^  ali  cohortationc  militum  fafta  ,  clafils  ab 
^  utrifque  in  prailiura  dcducitur.  Quarum 
acie  conlHtuta,  priufquam  fignum  pugnsj  darc- 
tur,  Hannlbal,  ut  palam  facerct  fuis,  quo  ioco 
Eumenes  efict,  tabellarium  in  fcapha  cum  ca- 
duceo  nnttit:  qui  ubi  ad  navcs  adverfariorum 
pervciait,  epillolam  oll:cndens,  fe  regem  pro- 
felfus  elt  qux'rcre.  Statim  ad  Eurjenem  dedu- 
cliis  cil,  quod  nemo  dubitabat  aliquid  de  pace 
enb  fcriptmn.  Tabcllarias,  ducis  nave  declara- 
ta  fuis,  codem,  undc  ierat,fe  rccepit.  Au  Ku- 
mcnes,  foluta  epifiola,  nihil  in  ca  reppcri';, 
nifi  quod  ad  irridenduni  eum  pcrLinerct,  cujus 
etfi  caulfam  mirabatur,  ncque  reperiebatur,  ta- 
iiicn  prk-cHum  ftatim  committcre  non  dubitavit. 
Horum  in  concurfu  Bithyni,  HannibaHs  pra;-. 
cepto  ,  uuivcrfi  navem  Eumcnis  adoriuntur  : 
quorum  vim  qaum  rcx  fufiinere  non  poflet,  fu- 
ga  fahucm  pctiit  :  quam  confccutus  non  ef- 
fet,  nifi  intra  fua  priiefidia  fe  rccepiflbt,  qusB 
in  proximo  littore  erant  coUocata.  Rcliquffl 
Pergamcnaj  naves  quum  advcrihrios  premcrcnc 
acrius  ,  repente  in  eas  vafa  ficlilia,  dc  qui- 
bus  liipra  mentioncm  fecimus  ,  conjici  cccpta. 
funt:  quro  jacta  initio  rifum  pugnantious  conci- 
tarunt,  nec  quare  id  fieret,  poterat  intelligi. 
Pofiquam  auteui  uaves  complctas  coufpexerunt 
G  5  fer- 


I#(J  CoRKET,!!   Nf.  POTIS 

fcrpentibus,  nova  rc  pcrtcrriti,  qunm ,  quid 
potiffiinum  vitarent,  non  viderent,  puppes  a- 
vciterunt,  fcque  ad  lua  calba  nautica  rctulc- 
runt.  Sic  Ilannibal  confilio  arma  Pergamenorum 
fuperavit:  nequc  tum  Iblum,  fed  fa;pc  alias  pe- 
dertribus  copiis  pari  prudcntia  pepulit  advcr- 
farios. 

C  A  p.    XII. 

Qux  dum  Jn  Afia  geruntur,  accidit  cafu,  ut 
lcgati  Prufin2  Roma:  apud  L.  Quintium  Fla- 
mininum  confularcm  coenarentj  acque  ibi  de 
Ilannibale  mentione  fr.cta,  cx  ius  unus  diccret, 
eura  in  Pruiia^  regno  cfle.  Id  poilero  die  Fla- 
mininus  fenatui  dctulit.  Pacres  confcrlpti,  qui 
Ilannibalc  vivo  nunquam  fc  line  infidiis  futuros 
exillimabant ,  legatos  in  Bithyniam  mifcrunt,  in 
his  Flamininum,  qui  a  rege  pcterent,  ne  ini- 
micifTimum  fuum  fecum  haberet,  fibique  dcdc- 
rct.  llis  Pruiias  ncgai-c  aufus  non  cll.  illud  re-' 
cufavic,  nc  id  a  fe  fieri  poflularent,  quod  ad- 
verfus  jus  hofpitii  cffet:  ipfi  fi  poflent,  com- 
preheni.icrent:  locum,  ubi  eflct,  lacile  inven- 
tnros.  Hannibal  enim  uno  loco  fc  tenebat  in 
cartello,  quod  ei  ab  regc  datum  erat  muneri^ 
idque  fic  jcdiiicarat,  uc  in  omnibus  parcibus  32- 
dificii  exitum  fibi  haberct,  fcmpcr  vcrcns,  ne 
ufu  evcniret,  quod  accidlt.  IIuc  quum  lcgati 
Romaiiorum  vcr.iffcnt,  ac  mukitudiue  doiuuni 
ejus  circumdediilcnc,  puer  ab  janua  profpiciens 
Hannibali  dixic,  pUires  pivxcer  confuccudinem 
armatos  apparere  ,  qui  impcravit  ci,  ut  omnes 
fores  asdificii  circumirct,  ac  properc  fibi  rcnun- 
tiarct,  nuin  eodem  modo  undique  obfidcrctur. 
Puer  quum  celcricer,  quid  eflct,  rcnunciaflet, 
Oiunefque  exicus  occupacos  oftcndincc :  fenfic 
id  non  forcuito  faclum,  fed  fe  pcti,  ncquc  fibi 
diutius  vicam_  efie  rccincndam.  quam  nc  alieno 
arbicrio  dimitceret,  meinor  prilUnarum  vircu- 
tum,  vcncnum  ,  quod  fcmpcr  fccum  habere  con- 
fuevcrac,  fumfic.  Sic  vir  forcifiimus ,  multis  va- 
riisque  perfuuclus  laboribus  ,  anno  acquicvit 
feptuagefiino. 


C  A   f. 


XXiV.  M.  PoRcius  Cato.         ro7 
C  A  p.     X 1 1 1. 

Quibus  confulibus  intcricrit,  non  convenit. 
Nam  Atticus  Mra-co  Claudio  IMarccllo,Q. 
PaDio  Labeone  Coli".  niortuuni  in  annali  luo 
fcriptum  rcliquit.  At  Polybius  L.  yEmilioPaul- 
lo  &  Cn.  13a;bio  Tamphilo:  Sulpitius  autem, 
P.  Cornelio  Ccthego  ,  M.  Etebio  Tamphilo. 
Atqiie  hlc  tantus  vir  tantisque  bellis  diftriclus , 
nonnihil  temporis  tribuit  litteris.  Namque  ali- 
quot  cjus  libri  funt,  Gra;co  fcrmone  confetti. 
in  his  ad  Rhodios  de  Cn.  IManlii  Vulfonis  iu 
Afia  rebus  gelHs.  Hujus  bclla  gcfta  multi  me- 
ii)ori£B  prodiderunt :  fed  ex  his  duo ,  qui  cum 
eo  in  callris  fuerunt,  firaulque  vixeiimt,  quanr- 
diu  fortuna  paffa  cll,  Silcnus,  &  Sofilus  Lace- 
djemoniu?.  Atque  hoc  Sofilo  IJannibal  littera- 
rura  Gra;carum  ufus  eft  doclore.  Scd  nunc  tem- 
pus  cH  hujus  libri  facere  finem,  &  Romanorum 
explicarc  imperatorcs :  quo  facilius  coUatis  u- 
trorumquc  factis,qui  viri  prKferenui  fiutj  pof- 
fit  judicari. 

XXIV. 

M.PORCIUS  CATO. 

EX  LIBPvO  POSTERIORE 
CORNELII  NEPOTIS. 

C   A   P.      I. 

r^ATO  ortus  municipio  Tufculo ,  adolefcen:- 
^  tuUis,  priusquara  honoribus  operam  darcr, 
verfatus  ell;  in  Sabinis,  quod  ibi  hercdium  a  pa- 
tre  rcliclum  habebat.  Ilortatu  L.  Valcrii  V\^c~ 
ci,  qucm  in  confulatu  cenfuraquc  habuit  collc- 
gam ,  Ht  M.  Perpenia  Cenforius  narrarc  folitus 
elt,  Romam  dcmigTavit,  in  foro  [quc"|  ciTe  cce- 
pit.  Primum  llipcndiiuu  mcruit  annorum  decem 
leptemque,  Q.  P^abio  Maximo  ,  IM.  Claudio 
^laixcllo  CoiT.  Tribuuus  militum  iu  Sicilia  fuit, 

Inde 


to8  CoRNEi.li  Nepotis 

liule  ut  i'edii:,  cnllra  fcciuns  cll  C.  ClaudiiNe- 
ronis  ,  miv^^niquc  cjus  opera  cxiilimata  c(l  iii 
prx-lio  ai-Hid  Scnam,  quo  ccciilit  ri.T.sdriibal  fra- 
tcr  IlannibaHi-.  Quxiloi"  obtigit  P.  Cornclio 
Scipioni  Alricano,  coniuli:  cuui  quo  non  pro 
forcis  neccflitudine  vixit.  Namque  ab  eo  per- 
petua  dilVcufit  vica.  yEuilis  plebis  fatT:us  clK-iiin 
C.  Helvio.  Piiotor  provinciam  obtinuit  Sardi- 
niam,  ex  qua  qua:(lor  fuperiorc  temporc  ex  A- 
frica  deccdens,  _Q.  ^nnium  poiitam  dednxcrac: 
quod  non  minoris  cxiitimamjis,  quam  quomlibcc 
amplifTimum  Sardinicnfcm  triumphura. 

C   A   P.      11. 

-^onfulatum  gefllt  cum  L.  Valerio  Flacco^for- 
^  te  provinciarn  naclus  Hifpaniam  citcriorcm, 
exque  ea  triuniplnim  dcportavit.  Ibi  quum  diu- 
tius  moraretur,  P.  Scipio  Africanus  conful  itc- 
rinn,  cujiis  in  priore  confulatu  qnreflor  fuerar, 
voluit  cum  dc  provincia  dcpellere,  &  ipfe  ci 
fuccederc.  ncquc  hoc  per  fcnatuni  eincere  po- 
tuit,  qnum  quidcm  Scipio  in  civitate  principa- 
tura  obtincrct:  qnod  tum  non  potentia,  fed  ju- 
rc  refpubl.  adminiihabatur.  Qua^ex  re  iratus, 
fenatu  peracTio ,  privatus  in  urbe  manfit.  At  Ca- 
to,  cenfor  cum  eodem  Flacco  fachis  ,  fcvcro 
prafuit  ei  poteflati.  Nnm  &  in  complurcs  no- 
bilcs  animadvertit,  &  multas  rcs  novas  in  edi- 
6tv.m  addidit,  qua  re  luxuria  rcprimeretut,  quM 
jam  tum  incipicbat  pullularc.  Circiter  annos  o- 
<ftogiiita  ufqiie  ad  extremam  retatem,  ab  adole- 
fccntia  ,  reip.  caufia  fufcipere  iuimicitias  non 
deftitit.  A  multis  tentatus,  nou  modo  nullufn 
dptrimentum  cxiiHmationis  fecit,  fed  quoad  vi- 
xit,  virtutum  laude  crevic. 

C   A   P.      III. 

Tn  omnibus  rcbus  fingulari  fuit  prudentia  &:  in- 
■■■  duftria.  Nam  &  agricola  folcrs,  &.  rcipubl. 
pericus,cc  Jurifconfultus,  &  maguus  impcrator, 
&  probabilis  cratov,  &  cupidiihipus  littcrariiui 
fuit.  Quamm  Ihidiuni  etfi  fenior  arripucrat,  ta- 
mcn  tanrum  [in  eis]  proji^renuni  fecit,  ut  nou 
fficile  rcpei-ire  polHs,  nequc  de  Grjccis,  ncquc 
tlc  Italicis  rcbus,  quod  ci  fuerit  incognitum.  Ab 
adolcfccntia  conCecit  oratione?.  Senex  fcribero 
liiitorias  inlHtuit ,  qua-um  luut  libri   fcptcm, 

Vn- 


XXV.  TiT.  PoiMPONirs  ATticus.  io<) 
"Primus  continet  res  geftas  regum  pop.  Rom. 
Secundus  &  tertius,  unde  qaa:que  civitas  orta 
Ct  Italica.  Ob  quam  rem  omnes  Origines  videtur 
appellafle.  Inquarto  autem  bellum  Poenicum 
primum :  in  quinto  fccundum.  Atque  ha;c  om- 
niacapitulatim  funt  dicta.  Reliquaque  bella 
pari  modo  perfecutus  cll,  ufque  ad  praaturani 
Ser.  Galb.-^ ,  qni  diripuit  Lufitanos.  Atque  lio- 
rum  bcllonim  duccs  non  nominavit,  fed  fine 
riominibus  res  notavit.  In  iisdem  expofuit,  qtijo 
in  Italia  ,  Hifpaniisque  viderentnr  admiranda. 
In  quibus  multa  indul1;ria&  diligentia  comparer, 
«lulta  doclrina.  IIujus  de  vita  &  moribus  pUira 
in  eo  libro  pcrfecuti  fumus,  quem  feparatim  de 
eo  fecimus  rogatu  Titi  Pomponii  Attici.  Qua- 
re  ftudiofos  Catouis  ad  illud  voluinen  delega- 
mus. 

XXV. 

VITAT.  POMPONII 
ATTICI, 

EX  CORNELIO  NEPOTE. 

C  A   P.      I. 

q-«  POMPONIUS  ATTICUS,  ab  origine  ul- 
■■■  •  tima  ftirpis  Romanse  generatus,  pei-petuo 
a  majoribus  acceptam  equeltrera  obtinuit  digni- 
tatem.  Patre  ufus  eft  diligente,  indulgente,  &, 
ut  tum  erant  tempora,  diti,  inprimifque  fi:u- 
diofo  littcrannn.  Hic  prout  ipfe  amabat  litte- 
ras ,  ojiinibus  docT.rinis,  quibus  pucrilis  setas  im- 
pcrtiri  debet,  filiura  enidivit.  Erat  autem  m 
puero,_prffiter  docilitatem  ingenii,  fumma  fua- 
vitas  oris  ac  vocis,  ut  non  folura  ccleriter  acci- 
perct,  quae  tradebantur,  fcd  etiam  excellcnter 
pronunciaret.  Qua  ex  re  in  pueritia  nobilis  in- 
tcr  a?quales  ferebatur,  clariufque  cxfplcndefce- 
bat,  quam  gcnerofi  condiicipuli  animoffiquo  fer- 
re  pofTcnt.  Icaque  incitabat  omnes  (ludio  ftio: 
qiio  iu  uumcro  fuernut,  L»  Tor<iiwtus ,  C.  IMa- 

riiu 


jTO  CoRNEl-11  ^EPOTIJ 

rius  filius,  IM.  Cicero:  quos  cuiifuetudine  Itia 
fic  fibi>  cleviuxic,  ut  ncino  ns  pcrpctuo  iucnc 
carior. 

C   A   P.      II. 

Pater  niature  deccflit.ipfe  adolcfccntulus  pro- 
pter  affinitatem  P.  Sulpicii  ,    qui  Tribunus 
pleb.  interf'.'ctus  cit,  non  cxpcrs  iuit  illius  pc- 
riculi.     Npmque   Anicia  Pomponii   conJcbrma 
nupferat  I\I.  Scrvio,  fratri  P.  Sulpicii.     Itaque 
intcrfcclo  P.  Sulpicio,  poftcaquam  vidit,  Cm- 
nano  tumultu  civitatcm  eOe  perturbatam  ,  neque 
fibi  dari  facultatcm  pro  dignitatc  vivendi ,  quin 
akcrutram  parccm  offcndcrct,  difiociatis  animis 
civiimi,  quum  aliiSyllanis,  alii  Cuinanis  fave- 
rent  partibus :  idoncum  tcmpus  ratus  Itudns  ob- 
fequcndi  fuis,  Athcnas  i'e   coutulit.  neque  co 
fecnis  ad».k'fjciucmIMarium,  hollcm  judicatum, 
iuvit  opibus  fuis :  cujus  fugam  pecunia  fubleva- 
vit.     At  ne  illa  perc.^rinatio   dctnmcntum  ali- 
quod  aflerret  rci  tamiliari,  codcm  magnam  par- 
tcm  fortunarum  trajecit  fuarum.     Ilic  ita  vixit, 
ut  univcrfis  Athcnicnfibus  mcrito    eflct  canUi- 
nius.    Nam ,  prfotcr  gratiam ,  quffi  jam  in  adolc- 
fccntulo  magna  cnu^frcpuis  luisopibus  inopiam 
eorum  publicam  Icvavit.    Quum  cnim  veriuram 
facere  publice  ncccffe  cffc:,  ncquc  cjus  condi- 
tionem  roquam  habcrcnt:  lempcr  fc  interpoluit, 
atquc  ita,  ut  ncque  uiuram  unquani  ab  lis  accc- 
pcrit,  nequc  longius,  quam  dichim  eiTct,  eos 
debere  pafius  fit.    Quod  utrnmque  erat  us  falu- 
tarc.     Nam  nequc  indulgcndo  inveterafcerc  eo- 
rum  xs  alicnum  paticbatur,  neque  multiplican- 
di^  uiiiris  crcfccre.  Auxit  hoc  oflicium  alia  qiio- 
qvc  liberalitatc.     Nani  univerfos  frumento  do- 
navit,  ita  ut  iingiilis  fcptcm  modii  tritici  daren- 
tur:  qui  modus  mcnfura! ,  medimnus  Athcuis  ap- 
licllatur. 

C   A    P.      III. 

Hic  autem  fic  fc  sercbat,  ut  communis  infi- 
mis,  par  principibus  vidcrctur.  Quo  ta- 
cLum  cfi:,ut  huic  omncs  honores,quos  poflent, 
pubiicc  liabcrent ,  civcmque  facerc  ituderent.  quo 
bcucficio  illc  uti  noluit.  Quod  nonnullntaintcr- 
urecantur ,  amitti  civiutein  Rom.^uaia  aha  adlcua. 
*^  '  Quamdiu 


XXV.  TiT.  PoMPONius  Atticus.  iri 
Qiianidiu  adtiiit,  ne  qua  libi  Ihtua  poneretur, 
rcllitit:  abfens  prohibere  non  potuit.  Itaque 
aliquot  ipli,  &  Pliidia; ,  locis  fandtilliinis  pofue- 
runt.  Hunc  enira  in  omni  procuratione  reipub, 
adtorera  aucloremque  habebant.  Igitur  prinuuu 
illud  raunus  fortunne,  quod  in  ea  poiiflimum  ur- 
he  natus  ell,  in  qua  doraiciiium  orbis  terrarum 
eflct  impcrii,  ut  eandem  &  patriam  haberet  & 
domum.  Hoc  fpecimcn  prudentia;,  quod  quum 
in  eam  civitatem  ie  coutuHflct,  qua;  antiquitare^ 
humanitatc,  doctrina  pra;ilarct  omnes,  uuus  ei 
ante  alios  fuerit  cariflinuis. 

C  A  p.     IV. 

Huc  ex  Afia  Sulla  decedens  quum  vcnifTct, 
quamdiu  ibi  fuit  ,  fccum  habuit  Porapo- 
nium,captus  adolcicentis  &  hmnanitace,  &  dq- 
ctrina-  Sic  cnim  Gra;cc  loqutbatur,  ut  Athenis 
natus  vidcretur.  Tanta  autem  iuavitas  erat  fer- 
jnonis  Latini,ut  appareret,in  eo  nativum  quen- 
dani  lcporem  eife,  non  adicitum.  Ideni  pqe- 
mata  pronuntiabat  <5c  grjcce  &  latinc,  (ic  ut  iu- 
pva  nihil  poflet  addi.  Quibus  rcbus  frclum  eft, 
ut  Sulla  nuiquam  [cum]  ab  fe  dimittcrcc,_cupe- 
rctque  fecum  deducere.  cui  quum  pcrluadcre 
tentai-et,  noli,  oro  tc,  inquit  Pomponius,  ad- 
verlum  eos  nie  vcUe  ducerc,  cnm  qiiibus  ne 
contra  te  arma  ferrcm,  Italiam  rcliqui.  At  Sul- 
la,  adolclccntis  ofticio  coliaudato,'orania  mu- 
nci-a  ei ,  quce  Athenis  accepcrat,  proficifccns 
jullit  deferri.  Hic  complures  annos  moratus, 
quum  &  rei  familiari  tantum  operce  daret,quan- 
tum  noP-  indiligcns  debcrct  paterfamilias,  6c 
omnia  reliqiia  tempora  aut  licteris  aut  Atlienien- 
lium  rcipub.  tribucrcr,  nihilominus  amicis  ur- 
bana  ofiicia  prs^iHtit.  Nam.  &  ad  comitia  eorum 
ventitavit,  6i  fi  qua  res  raajor  acla  cil ,  non  defuit. 
ficut  Ciceroni  in  omnibus(cjus)  pcriculis  fingu- 
larcm  fidcm  prxbuit :  cui  ex  pacria  fugienti  LLS. 
duccnta  &  quinquaginta  millia  donavit.  Tran- 
quillatis  autem  rcbus  Romanis,  remigravit  Ro- 
mam  ,  ut  opinor,  L.  Cotta  &  L.Torquato  Cofl". 
quem  diem  lic  univerJa  civitas  Atlienienfiura 
profecuta  cft,  ut  lacrimis  delidcrii  futuri  dolo- 
rcm  indicaicc. 

C  A  P. 


112  CORNELII    NePOTIS 

C    A   P.      V. 

Hp.bebat  avunculum  Q.  Ctecilinm,  equitem 
Rom.  familiarcm  L.  LucuUi ,  divitcm  ,  dif- 
ficillima  natura.  cujus  fic  arperitatomvcritusj^ll, 
iit,  qnem  nemo  fcrre  pofTct,  hujns  finc  oiTcn- 
ilona  ad  fummam  fcucdutcm  rctinucrit  bcncvo- 
lentiam.  quo  facT:o,-tulit  pictatis  frua:um.  Cc^- 
cilius  enim  moriens,  tefl:amento  adoptavit  cum, 
hercderaque  fecit  cx  dodrante.  ex  qua  hercdi- 
tate  accepit  circiter  centics  LLS.  Erat  nupta 
foror  Attici  Q.  TuUio  Ciccroni:  eafque  nup- 
tias  M.  Cicero  conciiiarat;  cum  qno  a  condi- 
fcipulaiu  vivebat  conjun<Ptiirime  ,  multo  etiam 
faffliliarius,  quam  cum  Quinto:  ut  judicari  pof- 
fit,  plus  in  amicitia  valerc  fimilitudiuem  morum, 
quam  affinitatem.  Utebatur  autem  intime  Q. 
Hortenfio ,  qui  iis  temporibus  principatum  clo- 
quentiae  tencbat:  ut  intcUigi  non  polfct,  utcr 
eum  plus  diiigerct,  Ciccro  an  liortenfius:  & 
id,  quod  erat  difficillimura,_  efficiebat  ut  intcr 
quostantiElaudis  effet  scmulatio,  nuUainterccdc- 
ret  obtredtatio,  efTctque  talium  virorura  copula. 
C  A  p.     VL 

In  repub.  ita  vcrfatus  ef^ ,  ut  fcmper  optima- 
ram  partium  &  eflet,  &  esiniimarctur,  ne- 
que  tamen  fe  civilibus  fluftibus  committerct  , 
quod  non  ma^is  eos  in  fua  potcfiate  exifiimabat 
eflc,  qui  fc  iis  dcdifTent,  quam  qui  maridmis 
jaftarontnr.  Honores  non  pctiit,  quum  ei  pa- 
terent,  propter  vcl  gratiamvel  dignitatem  :  quod 
neque  pcti  raore  majorura,  neque  capipofTcnt 
confervatis  legibus ,  in  tam  cfFufis  ambitus  lar- 
gitionibus,  nequc  gcri  e  rcpubl.  fine  pcriculo  , 
corrnptis  civicatis  moribus.  Ad  hafiam  publicani 
nunquam  acceffit.  Nulliusrei  ncque  praes,  nequo 
manceps  factiis  ef!:.  Ncminem  (neque)fuo  nomi- 
ne,  neque  fubfcribcns,  accufavit.  In  jus  dc  fna 
re  nuncfnam  iit:  judicium  nullum  habuit.  Multo- 
rnm  confnlnm  prfetorumque  prajfccluras  delatas 
fic  accepit,  ut  ncminem  in  provinciam  fit  fe- 
cutus:  honore  fuerit  contentns,  rei  faraiHaris 
defpexerit  fruftum.  Qui  ne  cura  Q.  quidem  Ci- 
cerone  voluerit  ire  in  Afiara ,  nuum  apnd  cuiu 
lcgati  locnm  obtincre  pofTet.  Non  enira  decc- 
re  fc  arbitrabatur,"  quum  prsemram  gercre  no- 

luilict, 


.XXV.   TlT.    POMPONIUS  AtTICL'S.  113 

Imflet,  afleclam  effi.'  prcEcoris.  Qiia  in  re  nbii 
Ibliim  diguitati  ferviebat,  Ibd  etium  tranquilli- 
tati,quum  fuipicioncs  quoque vicaret  criminum. 
Quo  iiebat,  ut  cjus  obfervancia  omnibus  eilet 
carior  ,  quum  cam  officio  ,  nou  timori  ucque 
fpei,  tribui  viderenc. 

C  A  p.  VII. 
Tncidit  Caifananum  civile  bcilum,  quum  habe- 
"■•ret  annos  circiter  fcxaginta.  UCus  cii  Ktatis 
vacatione,  ncque  (fcO  quoquam  niovit  ex  urbe. 
Q}}x  amicis  fuis  opus  fuerant  adPompejum  pro- 
ficifcentibus,  omnia  ex  fua  re  familiari  dedit. 
Iplum  Pompejum  conjundlum  non  oiFcndit.  Nul- 
lum  enim  at)  eo  liabcbat  orname.;tura,  ut  ceteri, 
cjui  per  eum  aut  honores,aut  divitias  ceperant: 
quoriimpartim  invitiliimi  callra  funt  fecuci ,  par- 
tim  lumma  cum  ejus  otfenlionc  domi  remanfe- 
runc.  Atcici  autera  quies  tantopere  Cwfari  fuic 
grata,  ut  vidtor,  quum  privacis  pecunias  per  e- 
pillolas  imperaret ,  huic  non  Ibluni  raoleilus 
non  lucrit,  led  etiam  Tororis  lilium  tk  Q.  Cice- 
roncra  ex  Pompcji  caltris  concencrit.  Sic  vete- 
re  uilticuto  vita;  elTugit  nova  perlcula. 
^  Cap.    VIII. 

Cecutum  ell:  illud,  occifo  Cxfarc,  quum  rcf- 
^  publ.  pencs  P>rutos  vidcrctur  elie,  &  Cas- 
fium,  s.c  tota  civitas  fe  ad  eos  convcrciirct.   Sic 
IM.   Bruto  ufus  elt,  ut  nullo  ille  adolcfcens  jb- 
qualifamiliarius,  quam  hoc  fenc :  nequc  foluni 
eura  principera  confilii  habcrec  ,  fed  ctiam  in 
convidlu.  Excogitatura  e(l  a  quibufdara ,  ut  pri- 
vatura  srarium  Cc-Iaris  interfcctoribus  ab  equi- 
tibus  Rom.  conllicucretur.  Id  facile  efilci  poHe 
arbitrati  funt,  li  &  principes  iilius  ordinis  pe- 
cunias  contuliflcnt.     Itaque  appellatus  clt  a  C. 
Flavio  Bruti  familiari  Atcicus,  ut  cjus  rei  prin- 
ceps  cfie  vellet.  At  ille,  qui  oflicia  amicis  praj- 
Itanda  finc  fadione  exiltiraarct ,   fcmpcrque   a 
tahbus  fe  conliliis  rcmovifict,  rcfpondit  :Ii  quid 
Jjrutus  dc  fuis  facultatibus  uti  voluiffet,  ufunira 
quantura  Ciiepaccrcntur:fed  nequc  cumquoquam 
de  ca  rc  collocuturuni,  ncquc  coiturum.    Sic 
lilc  confcnfionis  slobus,  hujus  unius  diflenfio- 
nc  disjcctus  ell:.  Ncque  multo  pollfuperior  efle 
capit  AntoHius:ica  ut  Brucus  6i  Callius  provin- 

H  cai- 


114  CoRNELlI  NePOTIS 

ciarnm,  quae  iis  necis  caulTa  dacK  ci-ant  a  ccn- 
fulibus,  clefpcratis  rebus,in  exilium  proncifcc- 
rentur.  Atticus,  qui  pecuniam  firaul  cum  cete- 
ris  conferre  nolucrat  Horenti  illi  parti,  abjecto 
Bruto  Italiaque  cedcnti  LLS.  centum  millia  mu- 
neri  mifit.  eidem  in  Epiro  abfens  trccenta  juf- 
iit  dari:  neque  eo  magis  potcnti  adulatus  eil 
Antonio,  neque  dcfperatos  reliquit. 
'  C  A  p.     IX. 

Secutum  eft  bellum  geftum  apud  Mutinam.  In 
quo  fi  tancum  ciyn  prudentem  dicam,minus, 
quam  debeam,  prcedicem,  quum  illc  potius  di- 
vinus  fuerit:  fi  divinatio  appellanda  efl:  perpe- 
tua  nacuralis  bonitas ,  qutc  nuUis  cafibus  neque 
agitur,  neque  minuitur.     Iloltis  Antonius  judi- 
catus  Italia  ceflerat;  fpes  rellituendi  nuUa  erat. 
Non  folum  ejus  inimici,  qui  tum  erant  poten- 
tiilimi  &  plurimi,  fed  etiam  qui  advcrfariis  ejus 
fe  dabant,  &  in  eo  Ixdcndo  fe  aliquam  confe- 
cuturos    fperabant  commendationem,   Antonii 
familiares  infequebantur;  uxorem  Fulviam  om- 
nibus  rcbus  fpoliare  cupiebant ;   liberos  etiam 
exftinguere  parabant.     Atticus  quum  Ciceronis 
intima  familiaritate  uterctur  ,   amicinimus  effet 
Brutornon  raodo  nihil  iis  indulfit  adAntonium 
violandum,  fed  e  contrario  familiares  ejus  cx 
iTtbe  profut^entes ,  quantum  potuic,  texit:  qui- 
bus  rebus  indiguerunt,   adjuvit.     P.  vero  Vo- 
luranio  ea  tribuit ,  ut  pUira  a  parente  proficifci 
non  potuerint.     Ipfi  autem  Fulvix,  quum  liti- 
bus  dilHneretur,   magnisque  terroribus  ycxare- 
tur,  tanta  diligentia  officium  fuum  pra;fiitit,  nt 
nuUum  illa  fi:iterit  vadimonium  fine  Attico,  hic 
fponfor  omnium  rerum  fuerit.  Quin  etiam ,  quura 
illa  fundum  (fecunda  forcuna)  emifict  in  diem, 
neque  pofi  calamitacem  vcrfuram  facere  potuis- 
fet,  illc  fe  interpofuit,  pecuniamquc  fine  foe- 
nore,  fineque  uUa  fiipulatione  ci  crcdidic:  ma- 
ximum  exirtimans  qujcflura ,  memorcm  gratiun- 
que  co;?iofci;fimu1que  aperire,fe  non  fortuuje, 
fed  hominibus  folere  effe  amicum.     Quai  quum 
facicbat,  nemo  cum  temporis  caufTa  {acere  po- 
terat  exifi:imare.     Nemini  enira  in  opinionem 
veniebat,  Antonium  rerum  pociturum.  Sed  fen- 
fim  is  a  nonnulis  opciraatibus  rcprchendebatur, 

(JUOU 


XXV.  TiT.  PojrpoNTUs  Atticus.        ir^ 
quod    paruin    ocliflc  malos    cives   videretiir. 

C   A   P.      X. 

T  llc  autem  fui  judicii ,  potius  qnid  fe  facere  par 
■»■  eflct,  intuebatur,    quajfl   quid  alii  laudaturi 
forent.     Converfa  fubito  fortuna  ert.     Ut  An- 
tonius  rediit  in  Italiam,  nemo  non  magno  [inl 
periculo  Atticum  [futurura]  putarat  propter  in- 
timam  fomiliaritatem  Ciceronis  &  Bruti.   Itaque 
ad  adventum  imperatorum  de  foro  decelTerat 
timcns  profcriptionem.  latebatque  apud  P.  Vo- 
lumnium ,  cui ,  ut  ollendimus  paullo  ante ,  opem 
tulcrat:  (tanta  varictas  iis  temporibus  fuit  for- 
tunas,  ut  modo  hi,  modo  illi  in  fummo  effcnc 
aut  fafti.Giio,  aut  periculo:)  liabebatque  fecum 
Q.    Gellium  Canum,  a;qualem,   finiillimumque 
fui.  IIoc  quoque  Gt  Attici  bonitatis  exempUim 
quodcumeo,  quera  puerum  in  ludo  cognove- 
i-at,  adeq  conjunclc  vixit,  ut  ad  extrcraam  .-eta- 
tem  amicitia  corum  creverit.     Antonius  autem 
etfi  tanto  odio  fercbatur  in  Ciceronem,  ut  non 
folum  ei,  fed  omnibus  etiam  ejus  amicis  cfFcc 
inimicus,eofque  vellet  profcribere:  multis  hor- 
tantibus  tamcn,  Attici  memor  fuit  oRlcii,  oc  ei 
quum  requififfet,  ubinam  cflet,  fua  manu  fcrip- 
fit,  ne  timeret,ib.timquc  ad  ie  veniret:fe  eum 
&  ilhus  cauOa  rGcIlium]  Canum  de  profcripto- 
rum  numcro  cxcmiilc.     Ac,  ne  quod  [in]  pe- 
nculum  inciderct,  quod  noau  fiebat,  pra^fidi- 
um  ci  mifit.    Sic  Atticus  in  fummo  timore  non 
folum  fibi,  fed  etiara  ei,  qucm  cariffimum  habe- 
bat,   prajfidio  fuit.    Neque  cnim  Aije  folum  a 
quoquam  auxiluun  petiit   falutis  ,   fed  coniun- 
^'u  '  "^J^PP^rcrct  nullara  fcjunclam  fibi  ab  eo 
velle  [effc]  forcunam.  Quod  fi  gubeniator  prs- 
cipua  laude  fertur,qui  navem  ex  hieme  mariaue 
lcopulofo  fei-vat:  cur  non  fingularis  ejus  exilH- 
metur  prudcntia,  qui  ex  tot,  tamque  ftravibus 
procelhs  civilibus  ad  incoluniitatera  perveiiit* 

QC  A  P.  XI. 
uibiis  ex  malisut  fe  emerferat,  niliil  aliud 
„.  '^^h  .^"^'"  ""^  plurimi5 ,  quibus  rebus  pofiet, 
eflct  auxiho.  Quura  profcriptos  prfflmiisimpera- 
torum  vulgus  conquireret,  nemo  in  Epirum  ve- 
nit,  cui  rcs  ulla  defucrit.  ncmini  non  ibi  per- 
petuo  manendi  poteftas  fafta  cft.  Qui  ct^nm 
II  z  ^       ioit 


SX6  CoUNELIt    NePOTIS 

poll:  prjelinmPhilippenfe,  intcntumqueC.  Cafili 
<S:  M.  Bniti,  L.  Julium  IMocillani  prxtorium , 
^  cjus  filium ,  Aulumque  Torquatum  ,  cctcros- 
que  pari  fortuna  percuUbs,  inltituerit  tueri :  at- 
que  ex  Epiro  his  omnia  Samothraciam  fuppor- 
tari  julferit.  Difficilc  [cnim]  clt  omnia  pcrfe- 
qui,  &  non  neceOiu-ia.  lllud  unum  intelligi  vo- 
lumus  :  illius  libei-alitatem,  neque  temporariam, 
iieque  callidam  fui(fe.  Id  cx  iplis  rebus  ac  tem- 
poribus  judicari  potcft  :  quod  non  flcrcntibus 
fe  venditavit,  fcd  aflliclis  fcmper  liiccurrit.  qui 
quidem  Serviliam,  Bruti  matrcm  ,  non  minus 
poll  mortcm  cjns,  quam  florentc,  coluerit.  Sic 
iilDeralitate  utens ,  nullas  inimicitias  jjcllit:  qr.od 
neque  Iredebat  quemquam,  ncque,  li  quam  in- 
juriam  acceperat,  non  malcbat  ulcifci  ,  quam 
oOlivifci.  Idem  imraortali  memoria  praccpta  re- 
tinebat  bencficia:_'qua;  autem  ipfe  tribucrat,  tam- 
tliu  memincrat,  quoad  illc  gratns  erat,  qui  ac- 
ceperat.  Itaque  hic  fecit,  ut  verc  dichim  vi- 
deatur:  Sui  cuiqce  mores  fingcnt  fortu- 
3VAM.  Neque  tamcn  prius  illc  fortunam,  quaiti 
fe  ipfe,  finxit:  qui  cavit ,  uc  qua  iu  rc  jure 
plccterctur. 

C   A   P.      XII. 

His  igitur  rebus  eifccit,  ut  M.  Vipfanius  A- 
grippa,  intima  familiaritate  conjuncLus  ado- 
lelcenti  CKfari,  quum  propert  fuam  gratiam^Oc 
Cjefaris  potcnriam,  nullius  conditionis  non  na- 
6eret  potcltatcm,  potilfimum  ejus  deligcrct  af- 
linitatcm,  pra:optaretque  cquitis  Romani  filiani 
generofaruiii  nuptiis.  atque  harum  nuptiaruui 
conciliator  fuit(non  eft  euim  ceiandura)]M.  An- 
tonius  triumvir  reipubl.  conltituendM  :  cujus 
ip-atia  quura  augere  poflcffioncj  pof  et  fuas,  tan- 
tum  abfuit  a  cupiditate  pecunia;,  ut  nulJa  i;i  re 
iilus  i:t  ea  ,  nifi  in  deprecandis  amicorum  aut 
periculis,  aut  incommodi?.  Quod  quidcm  fub 
ipfa  profcriptione  perillullre  fuit.  Nam  quum 
L.  Saufeji  equitis  Roraani,a;qualis  fui,qui  cum 
eo  complures  annos,  Itudio  ductus  philolbphix, 
liabitabar,  habebatque  in  Italia  prctiuihs  poflcs- 
fiones,  triumviri  bona  vendidiffent,  confuctu- 
dine  ca,  qua  tura  res  gerebantur:  Actici  Jaborc 
atquc  iuduftria  favftum',  ut  codem  uuutio  Saufe- 


XXV.  TiT.  PoMPOKius  Atticus.        117 

jus  fieret  ccrtior,fc  patriinoninm  aunline  &  re- 
ciiperane.  Idcra  L.  Juiium  Calidum ,  quera  poll 
Lucrctii  CatuUique  raoitcm  raulto  elegantifii- 
mum  potitam  nodram  tulifie  a:tatera  vere  videor 
poiTe  contcndere,  neque  rainus  virum  bonum, 
optimifquc  artibus  eniditum,  poft  profcriptio- 
ncm  equitura  ,  propter  magnas  ejus  Africanas 
pofrclTiones  ,  in  profcriptorum  numcrum  a  P. 
Voluranio,  prKfcclo  fabrum  Antonii,  abfentem 
relatum,  expedivit.  Quod  in  pra;fenti  utrum 
ci  laboriofius,  an  gloriofius  fuerit,  difficile  fui?: 
judicare:  quod  in  eorum  periculis,  non  fecus 
abfentes,  quam  priEfeutcs,  amicos  Attico  clTe 
curaj  cognitum  ell.  Ncque  vcro  minus  ille  vir, 
bonus  paterramilias  habitus  ell:,  quam  civis. 

C  A  p.  X  Ll  L 
"^Jara  quum  efiet  pecuniofus,  nemo  illo  minus 
■*-^  iuitcmax,  minus  a:dificator.  Ncque  tamcn 
jion  in  prirais.bcne  liabitavit,  Oinnibufque  opti- 
mis  rebus  ufus  cft.  Nani  doraum  habuit  in  colle 
Quirinali  Tamphilanara,  ab  avunLiiIo  hcrcditate 
relic^am:  cujus  araccnitas  non  ffidificio,  fed  fil- 
va  conlkbat.  Ipfura  cnim  teclura  antiquitus  coii- 
ftitutuui,  plus  falis,  quam  fumptus  habcbat:  iii- 
quo  nihil  commutavit,  nifi  fi  quid  vetulbte  co- 
aclus  efi:.  Ufus  cll  familia,  fi  utilitatc  judican- 
dum  cit,  oprima:  fi  forma,  vix  mediocri.  nam- 
que  in  ca  erant  pucri  litteratiffimi,  ana.-jnofi» 
optmii,  &  plurirai  librarii,  ut  ne  pedifeouus 
quidcm  quifquam  efiet,  qui  non  utrumque^ho- 
rum  pulchre  faccre  pofiet.  Pari  modo  artifices 
cctcri,  quos  cultus  domeflicus  defidcrat ,  ap- 
prime  boni.neque  tamen  horum  quemquam,ni!i 
domi  natura,  domiquc  fac^um  habuit:  quod  clt 
fignum  non  folum  continentitc,  fed  etiara  dili- 
gentia;.  Nani  &  non  interapcranter  concupifce- 
rc  quod  a  plurimis  videas,  contincntis  debcc 
duci:  &  [potius]  diligcntia,  quamprctio,  pa- 
rare,  non  mcdiocris  eft  indullria;.  Elegans, 
non  magmficus^  fplendidus  ,  non  fumtuofus; 
omni  diligenda  raunditicm  non  afHucntcm  alTe- 
etabat. luppellex  niodica.non  multa,ut  in  neu- 
tram  partem  confpici  poflet.  Nec  hoc  prjsteri- 
bo,  quanquam  nonnuilis  levc  vifum  iri  putcra. 
qiuiin  ijipdmis  lautus  eflct  equcs  Roiu.  &  noii 
II  3  faruju 


N' 


ii8  CorneliiNepotis 

paruni  liberalitcr  donnim  fuain  oinniuiii  ordiniiin 
Jiomincs  invitaret,  fcirnus   non  amplius,  qiiam 
t^Tna  niillia  ffiris,  pera.>que  in  linj^ulos  uienlcs, 
cx  cpliemeridc  eum  cxpcnlinn  fumtui  icrre  Ib- 
Jituir..     Atque  iioc  non  auditum,  fcd  cognitum 
pra'dicannis.     Sa;pe   enim,    prcptcr  f;uniiianta- 
tcm,  donicllicis  rcbus  intcrtuimus. 
C  A  p.     XIV. 
emo  in  convivio  ejus  aliud  acrcama  audivit 
quam  anagnoflen:  quod  nos  quidcm  jucun- 
diiTImum  aroitrr.mui".    Neque  unquam  fine  aliqtia 
lcc^Lione  apud  cum  canatum  efl: :  ut  non  minus 
aniriio,   quam   ventrc  ,    convivse   delc»i"larcntur. 
J\'amque  cos  vocabat,  quonmi  mores  a  fuis  noii 
abhorrcrcnt.     Quum   tanta  pecunic  facta  cflct 
.icccllio^  nihil  de  quotiiliano  cultu  mutavit,  ni- 
liil  dc  vita;  confuctudinc  :  tantaquc  ufus  cU  n)0- 
dcratione,  ut  nequc  in  fcllercio  vicies,  quod  a 
patre  acccperat,  parum  fc  fplcndide  gcficrit  : 
ncque  in  fellertio  ccntics  afilucntius  vixcrit  , 
quam  inllitucrat,  parique  faftigio  flctcrit  in  u- 
traque  fortuna.     Nullos  habuit  hortos,  nullam 
fuburbanam  ,  aut  mnritimam  fumtuofam  villam  , 
ncque  in  Italia,  praJter  Ardeatinum  ik.  Nomen- 
tanum ,  ruflicum  pra;dium  :  omnifque  ejus  pccu- 
nia:  reditus  conitabat  in  Epiroticis  ijc  urlwnis 
pcnbilionibus.     Ex  quo  cognofci  potefl:,  cum 
i:fum  pccunix  non  mngniuidine,  fcd  ratioueme- 
tiri  folitum. 

C  A  p.  XV. 
TV/f  cndacium  neque  dicebat,  neque  pati  pote- 
•-''^-■■rat.  Itaque  ejus  comita.^  non  iinc  fcveritate 
erat,  neque  gravitas  fine  iacilitate:  itt  diiiicile 
cffijt  iinellcc^LU,  utnmr  cimi  amici  magis  vere- 
rcntur,  an  amarent.  Quidquid  rogabatur,  rcli- 
fiofe  promittebat:  quod  non  libcralis,  fed  le- 
vis,  arbitrabatur,  polliceri,  quod  prajfiaro  non 
poflct.  Idcm  in  nitcndo  quod  fcmel  annuiflet, 
tanta  crat  cura,ut  non  mandatam,fed  fuam  rem 
vidcrctur  agere.  Nunquam  fufccpti  ucgotii  eura 
pcitKfum  efl-.  Suam  enim  exiflitnationcm  in  ca 
r^  agi  putabat:  qua  nihil  habcbat  carius.  Quo 
ficbat,  ut  omnia  Ciceronum,  Catonis,  I\Iarii, 
Q.  Ilovtcnfii,  Auli  Torquati ,  multorum  pr.Ttc- 
rL.a  tqiiitum  Roui.  ucgotia  procuravct.    £x  quo 

ju- 


XXV.  TiT,  PoMPOKius  Atticus.        ii^ 

jiulicari  potcrat,  non  intrtia  fed  jiiclicio  fugills 
rcipubl.  pracurationem. 

^      C  A  p.    XVI. 

Huninnitatis  vcro  nullum  adfcrre  majus  tcfli- 
nionium  polfum,  quam  quod  adolefcens  i- 
dem  fcni  Sulloe  fucrit  jucundilTimus ,  fenex  ado- 
lefcenti  M.  Bruto :  cum  aqualibus  autem  fuis , 
Q.  Hortcnfio  &  M.  Cicerone,  lic  vixerit,  ut 
judicari  diiHcile  (it,  cui  retati  fuerit  aptiffinnis. 
Quanquam  eum  pracipue  dilexit  Ciccro  ,  ut  ne 
frater  quidcm  ei  Quintus  carior  fuerit  aut  fami- 
liarior.  Ei  rei  funt  indicio,  prfcter  eos  libros, 
in  quibus  de  eo  facit  mentionem ,  qui  in  vulgus 
[jam]  funt  editi,  lexdecim  volumina  epiil:ola- 
rum,ab  confulatu  ejus  ufque  ad  extremum  teni- 
pus  ad  Atticum  miilarum :  quse  qui  legat,  nou 
multum  defideret  hiltoriam  contextam  illorum 
temporum.  Sic  enim  omnia  de  ftudiis  princi- 
pum,  vitiis  ducum ,  rautationibus  reipubi.  pei'- 
lcripta  funt,  ut  nihil  in  iis  non  appareat,  &  fa- 
cile  exillimari  pofiit,  prudentiam  quodammodo 
eflc  divinationem.  Non  enim  Cicero  ea  folum, 
quse  vivo  fe  acciderunt,  futura  prrodixit  :  fed 
€tiam  qua;  utmc  ufu  veniunt,  cecinit  ut  vates. 
C  A  p.    XVII. 

De  pietate  autcm  Attici  quid  plura  comnic- 
morera  ?  quum  hoc  ipfura  verc  gloriantem 
audicrim  in  funcre  matris  fu3e,quam  extulit  an- 
norum  nonaginta,  quum  efiet  fcptem  &  fexa- 
inca,  fc  nunquam  cum  matrc  in  gratiam  redif- 
e  ,  nunquam  cum  forore  fuifle  in  fimultate  , 
quam  prope  jcqualem  habebat.  Quod  efi:  fignivm, 
aut  nullam  unquara  inter  eos  queriraoniani  in- 
terccfllfle,  aut  hunc  ea  l'uifle  in  fuos  indulgen- 
tia,  ut  quos  amare  deberet,  irafci  cis  nefas  du- 
ceret.  Ncque  id  fecit  natura  folum,  quamquara 
omnes  ei  parcmus;  fed  etiam  doctrina.  nam  &; 
principum  philofophorum  ita  percepta  habuit 
prjeccpta ,  ut  iis  ad  vitam  agendam ,  non  ad  o- 
lleutationem ,  uteretur. 

C  A  p.    XVIII. 

Moris  etiam  majomm  fummus  imitator  fuit, 
antiquitatifque  amator:  quam  adeo  diligcn- 
ter  habuit  cognitara,  ut  cara  totam  in  eo  volu- 
ailuc  exfofucrit,  quo  magilhatus  ovuavit.  Nul- 

II  4  1« 


fc 


120  CORNELII  NePOTIS 

]a  cnim  lcx,  neqiic  pax,  ncque  bellimi ,  neqii^. 
res  illultns  clt  populi  Romani ,  qua:  non  in  co 
fuo  tcmpore  fit  notata:  &,  quod  difiicillinium 
fuit,  fic  familiarum  originem  fubtcxuit,  ut  ex 
eo  clarorum  virorum  propa^gincs  poflim.us  cog- 
nofcere.  Fccit  hoc  ideni  lcparatim  in  aliis  li- 
bns :  ut  IM.  Bruti  rogatu  Juniam  iamiliam  a  ftir- 
peaJ  lianc  a:tatcm,ordinc  enumeravit,  notans, 
qui  a  quo  ortus ,  quos  honores ,  quibusquc  teni- 
poribus  cepiflbt:  pavi  modo  P.Iarcclli  Claudii, 
i>larcellorum ;  Scipionis  Cornelii,  &  Fabii  IMa- 
ximi,  Fabiorum,  &  iEmiliorum  quoque:  qui- 
bus  hbi-is  nihil  potcll:  efre  dulcius  iis,  qui  ali- 
quam  cnpiditatcm  hai^ent  notitia;  clarorum  viro- 
mm.  Attigit  quoque  pocticcn :  crcdimus,  ne 
ejus  expors  cfTet  fuavitatis.  Namquc  vcrfibus, 
qui  honore  rcmmque  gefi:arum  amplitudinc  ce- 
teros  Romani  populi  pra^ftitciunt,  cxpofuic: 
ita,ut  fub  fingulorum  imaginibus  facla  magiftra- 
tusque  eorum  non  amplius  quaternis  quinisque 
vcnibus  dcfcripferir.  quod  vix  crcdcndum  fit, 
tantas  rcs  tam  brevitcr  potuiflc  declarari.  Eil 
etiamhber  Grajce  confccT;us  ,  de  confulatu  Ci- 
ccronis.  Haclcnu»  Attico  vivo  cdica  ha;c  a  no- 
bis  funt. 

C  A  p.  XIX. 
"^  unc  quoniam  fortuna  nos  fuperftites  ci  eflc 
J-^  voluit,  rcliquapcrfcqucmur:  & ,  quantuui 
potcrimus,rcmm  cxemplis  leclores  doccbimus, 
licuc  fupra  fignificavimus  ,  fuos  cuique  morcs 
plcrumquc  conciliare  fovtunam.  Namque  hic 
contentu5  ordine  equelhi,  quo  crac  orais,  iii 
afHnitatem  pervenit  imperatoris  divi[Julii]  filii: 
quum  jam  ante  familiaritatem  ejus  efl^ct  confecu- 
tus  nulla  alia  re^  quam  elegancia  vitJE,  qua  ce- 
teros  ccpcrat  pnncipes  civitatis,  dignitatc  pari, 
fortuna  humiliore.  Tanta  enim  profpcritas  Cro- 
farem  cum  cft  confecuta,  utnihil  ci  non  tribuc- 
rit  fortuna,  quod  cuiquara  antc  dctulcrit  ^  & 
concihant,  quod  ncmo  adhuc  civis  Romanus 
quivit  conicqui.  Kita  autcra  cft  Attico  neptis 
ex  Agrippa ,  cui  virginem  filiam  collocarat.  Hanc 
Cajfar,  vix  anniculam,  Tiberio  Claudio  Nero- 
ui,Driililla  uato , privigno  luo  ,defpondit:aua; 

cou- 


XXV.  TiT.  PoMPONnrs  Atticus.        1:13 
conjun<ri:io  neccfncudincm  eomni  lauxit,  faiiii- 
liaritatem  rcddidit  frequcntiorcm. 
C  A  p.    XX. 

Quanivis  ante  hxc  fponfalia  non  foInm,qmiin 
ab  urbe  abeflct,  nunquam  ad  fuonim  quen- 
qiKim  literas  mifit,  quin  Attico  mittcret,  quid 
agcret,  inprimis  quid  legcret,  quibusquc  in  lo- 
cis,&  quamdiu  eflet  moraturus  :fed  ctiamqnum 
efll't  in  urbe,  &  proptcr  fuas  infinitas  occupa- 
tioncs  minus  fjcpc  quaravellet  Attico  fruerciur, 
iniHus  dies  tanicn  temcrc  interccffit,  quo  non 
ad  eum  fcribcrct:  quura  modo  aliquid  de  anti- 
quicatc  ab  co  requircret:  modo  aliquam  ei  qua^- 
ftioncm  poeticam  proponcrct :  interdum  jocans 
ejus  verboQores  elicerct  epirtolas.  Ex  quo  ac- 
c.dit,  quum  a.'dcs  Jovis  Feretrii,  in  Capitolio 
ab  Roruulo  conflituta,  vctnftate  atque  incuria 
detccla  prolaberctur,  ut  Attici  admonitu,  Cfs- 
far  eam  reficiendam  curaret.  Nequc  vero  ab  IM. 
Anconio  minus  abfens  litteris  colebatur:  adeo, 
ut  accuratc  illc  ex  ukimis  terris,  quid  ageret, 
quid  curai  fibi  haberet,  cerciorem  faccret  Atti- 
cum.  Hoc  quale  fit,  iacilius  cxiftimabit  is,  qui 
judicare  poterit,  quanta;  fit  fapicntiro,  eorum 
retinerc  ufura  benevolentiaraquc  ,  intcr  quos 
maximarum  rerum  non  folum  aeraulatio ,  fcd  ob- 
trec^atio  taiita  interccdebaty  quantam  fuit  inci- 
dcrc  uccefle  intcr  Ca;farcra  atquc  Antoniuni  , 
quura  ie  uterquc  principcra  non  folura  urbis 
Rojnana;,  fcd  orbis  tcrraruni  cfle  cuperct. 

C  A  p.  XXI. 
'T^ali  modo  quum  fcptem  &  feptnaginta  annos 
■■-  compleflet,  atquc  ad  extrem.im  lencdutem 
non  rainus  dignitate,  quam  gratia  fortunaque, 
creviflet:  (multas  enira  hercditatcs  nulla  alia  re 
quam  bonitate  efi:  confecutus : )  tantaque  pro- 
fpericatc  ufus  eflet  valetudinis,utannos triginta 
mcdicina  non  indiguifll>t:  naclus  cfi:  niorbum, 
qucra  initio  &  ipfe&medici  contemferunt.  nara 
putarunt  cflc  tenefmon :  cui  rcmcdia  celcria  fa- 
ciliaque  proponcbantur.  In  hoc  quurn  trjs  mcn- 
fcs  finc  ullis  doloribus  ,  prseterquam  quos  cx 
curatione  capiebat,  confumfiffet:  fubito  tanta 
vis  morbi  in  unum  intefl;inum  prorupit,  uc  ex- 
trcmo  tcmporc  pcr  lumbos  fifiula  puiris  erupe- 

II  S  lit' 


X2i  CoRNELIl  NePOTIS   ^CC. 

rit.  Atquc  hoc  pviusquani  ci  accitlcrct,  pcft- 
quam  in  dics  dolores  accrefc::re,  tcbrcmquc  ac- 
ccflifle  fenfit,  Agrippam  generum  ad  fc  arccUiri 
juflit,  &  cum  eoL.  CorneliumBalbum,Sextnni- 
que  PeducKum.  lios  ut  venifie  vidit,  in  cubitiuu 
innixus:  quantam,  inquit,  curam  diligentiam- 
que  in  valetudinc  mea  tucnda  lioc  tempore  ad- 
hibucrim ,  quum  vos  teftes  habeam,  niliil  neccfle 
cll:  pluribus  verbis  commemorare.  quibus  quo- 
sijam,  ut  fpero,  fatisfeci,  me  nihil  rcliqui  fe- 
cifle ,  quod ad  fanandum  mc  pertinerct ,  reliquuni 
efl,  ut  egomct  mihi  confulam.  Id  vos  ignorare 
nolui.  INani  mihi  llat,  alcrc  niorbum  dcfinere. 
r.amcuc  his  diebus  quidquid  cibi  fumli,ita  pro- 
diixi  vitam,  ut  aiixerim  dolorcs  fine  fpe  falutis. 
Quare  a  vobis  pcto  primum,  ut  confilium  pro-' 
betis  meum:  deinde,  ne  fnillra  dchortando  co- 
ucmini. 

C  A  p.  XXII. 
ac  oratione  habica,  tanta  conftantia  vocis 
■atque  vulciis,  ut  non  ex  vita,  fcd  ex  domo 
in  domum  viderctur  migrare,  quum  quidem  A- 
grippa  cura  flens,  arque  ofculans,  orarct  atque 
obfecraret,  ne  ad  id,  quod  natura  cogerct,ip- 
fe  quoque  accelcraret:  (Sc  qiioniam  tum  quoque 
l^oflet  temporibus  fupereflc,  fe  fibi  fuisque  re- 
fcrvaret:  preces  ejus  taciturna  fua  obllinatione 
dcpreflit.  Sic  quum  biduum  cibo  fe  abfliinuiflet, 
fubito  febris  deccfllt ,  leviorque  morbus  cfle 
coepit.  tamen  propofitum  nihilo  fccius  pcrcgit. 
Itaque  die  quinto,  poftquam  id  confilium  inie- 
vat,  pridic  Kalenn.  Aprilis,  Cn.  Domitio,  C. 
Sofio  Coff.  decefllt.  Elatus  cfl:  in  lecticula,  uc 
ipfc  prrEicripferat,  fine  uUa  pompa  funeris,co- 
mitantibus  omnibus  bonis,  maxima  vulgi  fre- 
qucntia.  Sepultus  eft  juxta  viam  Appiam ,  ad 
quintum  lapidem  ,  in  monumcuio  Q.  Ca;cilii 
avunculi  fui. 


H: 


COR- 


CORNELII  NEPOTIS 

FRAGMENTA, 

Qjicc  reperiri  potzteru?2t  om-dia  : 

Olim  fummo  A  N  D  R  E  ^ 

SCHOTTI  lludio   colle- 

(5ta,  fchoiiisque  illuftrata: 

Nunc  recenfttay  emendata ,  ^  alkuhl  au^a, 
A 

JO.    ANDREA   BOSIO. 


124  CORNELII   NePOTIS 

CORNELII  NEPOTIS 

FRAGMENTA, 

Q^uae  reperiri  potuerunt  omnia : 

ANDREAE    SCHOTTI 

Studio  Collccla, 
T^unc  pajjim  emendata  &"  alicubi  aucla» 

Chronicornm  Lib.  I. 

C   A   P.      I. 

De  Tlomero  &riefiodoiiitevomnes  fercfcnp- 
torcs  conJtitit  ,  lurumqite  vixilTe  aiite  Ro- 
mam  coiulitam  ,  ut  Cornelius  Ncpos  in  primo 
Clironicorum  cle  llomero  dixit,  aunis  circiter 
ccntum  &  iexaeinta. 

Ncpoti  ,  &  Lutatio  Romam  placet  conditam 
Olympiadis  feptimra  anno  fecundo. 

Archilociium  NepoG  Cornclius  tradit  TuIIo 
Iloililio  Roma;  rcgnancc  jam  tunc  poematis  cla- 
nun  6c  nobilem.  J.  Geil.  17,  21. 

M.  Blanlius  Roma:  ,  qui  Gallos  in  obfidionc 
Capitolii  obrepentes  pcr  ardua  depulerat,  con- 
victus  en:  confilium  de  regno  occupr.ndoiniific: 
damnatusque  capitis,  e  faxo  Tarpcjo,  ut  M. 
Varro  ait,  prxccps  datus  cll :  ut  Conielius  aii- 
tem  Ncpos  fcriptum  reliquit  ,  verberando  nc- 
catus  clL 

Alexandcr  INIagnus  Pellse  oritur  ,  ut  Ncpos 
edidit,  IM.  Fabio  Arnbullo,  Tito  QuinctioCa- 
pitolino  CoIT.  pofi:  Romam  conditam  anno  tre- 
ccntcfimo  octogefimo  quiu<fto.  Soliii.  c  40.  Po- 
hhiCt. 

V.  Terentius  mnximc  faniiliariter  vixit  cum 
Scipione  Africano,  &  C.  Ljclio,  &;c.  quamvii 
Coniciius  Nepos  omncs  wquaks  fuiJie  tradat. 

C  0  R- 


F  R  A   G   M   E   N  T   A.  125 

CORNELII  NEPOTIS 

Exemplorwm  Lib^  II. 
C  A  p.    II. 

A  virgine  Vcftale. 

L  I  B.     V. 

Coiiiclius  Ncpos  excmploiaim  quinto  litteris 
inaiulavit,  muitis  in  Senatu  placuilll',  ut  ii,  qui 
rcdirc  nollcnt,  datis  cultodibuo  adHannibalcm 
dcduccrcntur:  led  cam  lcntcntiam  numcro  plu- 
rium,  quibus  id  non  vidcrctur,  luperatam ,  eos 
tamen,  qui  ad  Hanuibalera  non  redificnt,  ufque 
adco  inteiiabilcs  invilbsque  fuiile,  uc  tjedium 
vitce  ccperint,  ucccmque  libi  conlciveriut.  ^I. 
Gdl.  7,  i8. 

CORNELII  NEPOTIS 

Illufirium  Virorum  Lib.  II. 

C   A   P.      III. 


Subinde. 

L  I  B.    XV. 

riarum  pai-tum. 

L  I  E.    XYL 
A  fratre  patruele. 


INCERTA  QUO  LIBRO 

Virorum  Illuflr.  pofita. 

Karthago  anrea  fpeciem  Iiabuit  duplicis  oppi- 
di,  quafi  aliud  alterura  amplcciererur.  cujus 
intcrior  pars  Byrfa  dicebatur,  extcriov  iNIagaiia. 
IIujus  rci  teltis  eil  C.  Nepos  in  eo  libro,  qui 
Vita  Hlulh-ium  infcribitur.  S.rv.  c.d  i.  JEti.^jz, 
Propius  Crammatico  accefli. 
Aibinus,  qui  cum  L.  Lucullo  conful  fuit,res, 

Roiii.v 


i;5  COTINRLII    NePOTIS 

Romanas  orationo  Gtivca  lcriptitavit.  In  cjns 
Vliftorix  pviiicipio  fcriptun)  cft  ad  hanc  fentcn- 
tiam :  neminem  fuccenfcre  fibi  convcnirc ,  fi  quid 
in  his  libris  parum  compofite  aut  minus  elcgan- 
ter  fcriptum  foret.  nam  fum ,  inquit,  homoilo- 
manus  ,  natus  in  Latio :  Grfeca  oratio  a  nobis 
alienilTima  cll.  Ideoque  veniam  gratiamquc-  ma- 
Ix  cxilliraationis,  fi  qnid  cfiet  crratum,  pollu- 
]avit.  Ea  ^uum  legifTct  INI.  Cato :  N?c  tu.  in- 
quit,  Aule,  nimium  nugator  es,  quum  maluifti 
culpam  deprecari ,  quam  culpa  vacare.  Nam  pe- 
tere  veniam  folemus,  aut  quum  inprudcntes  er- 
ravimus,  aut  quum  expulO  pcccavinnis.  Tibi , 
inquit,  oro  te  ,  quis  pcrpulit,  ut  id  comrnittc- 
rcs,  quod  priufquam  i^accrcs,  pctcres,  ur  igno- 
fceretur?  Scriptum  hoc  crt  in  libro  CorueliiNe- 
potis  de  illullribus  viris. 

CORNELII  NEPOTIS 
Lib.  L  de  Vtta  Ctceronis, 

C  A  P.     IV. 

Covnclius  Nepos,  &  reriim  memoriae  non  in- 
dilijjcns,  &M.  Ciceronis,  ut  qui  maximc, 
amicus  lamiliaris  fuit  :  atque  is  tamen  in  primo 
librorum ,  quos  dc  vita  illiiis  compofuit ,  crrafFe 
videtur,  quum  eum  fcripfit  trcs  &  vigintiannos 
natum  primam  caitnam  judicii  publici  egiflc: 
Sextumque  Rofcium  parricidii  reum  defcndifTe. 
Fruftra  TuIIium  fufpicimns.  Rcfcrtenim  Cor- 
nelius  Ncpos  ,  fe  prxfente  ,  iisdem  prene  ver- 
bis,  quibus  edita  efl:,  eam  pro  Cornelio  fedi- 
tiofo  Tribuno  defenfionem  peroratam. 

CORNELII  NEPOTIS 

Ltb,  I.  Lfiflolartim  ad  Ciceromm, 

C    A    P.      V. 

T.i.ntum  abefl,  ut  ego  magifiram  cfTeputemvI- 
ta;  Philofophiam  ,  bcatffique  vitre  perfeftri- 
ccm ;  ur  uuliis  magis  cxilHincra  opus  effe  ma- 

giflris 


F  R   A    G  M  R   N  T  A.  I27 

giftris  vivcndi  ,  qiiam  plcrisque,  qni  in  ea  di- 
Ipucanda  verlancur.  Video  cnim  magnam  partein 
corumj  qui  in  fchola  dc  pudore  &  continentia 
praecipiant  arguiiilime  ,  eofdem  iu  omnium  li- 
bidinum  cupiditaribus  vivere. 

M.TULLII  CICERONIS 

Ad  Corn.  Nepotem. 

Epijlolarum  Lib.  II. 

Tcaque  noflri  ,  quum  omnia,  qua  dixifl^emus, 
■■■  dicta  eflcnt:  qu£e  faccte  (Sc  breviter,  &  acute 
lociiti  eflcmus  ,  ea  proprio  nomine  appellari 
dicta  voluerunt. 

M  eundem ,  es  libro  incerto, 

TIoc  reftiterat  etiam  ,  ut  a  te  ficlis  aggrederer 
donis. 

Qui  habct ,  ultro  appetitur:  qui  cft  pauper, 
arpernatur. 

Quid  ?  oracorum  quera  hiiic  anteponcs  eo- 
rum  ,  qui  nihil  aliud  egcrunt  ?  quis  fentcntiis 
auc  acucior,  aut  crebrior?  quis  vcrbis  auc  orna- 
tior,  aut  elcgantior?  Siwt.  C.tf.  55. 

Ut  Tullius  docet,  crudelitatis"incrcpans  Cse- 
fareni  in  quadam  ad  Nepoteni  epiftola.  Ncque 
enim  quidquam  aliud  eil  felicitas,  inquit,  nifi 
honeftarum  rcrura  profpcritas.  Vel,  ut  alio  mo- 
do  definiam,  Felicitas  ert  forcuna  adjutrix  confi- 
liornm  bonorum :  quibus  qui  non  utitur,  felix 
nullo  pado  efle  potell:.  Ergo  in  perditis  inpiis- 
que  confiliis,  quibus  Crefar  ufus  crat,nulla  po- 
tuit  cffc  fclicitas.  feliciorque  mco  judicio  Ca- 
millus  exfulans,  quara  temporibus  iifdem  Man- 
lius  ,  etiamfi  ,  id  quod  cupierat ,  regnarc  po- 
tuiflet. 

Ilaic  quidam  vctcrum  forraidantes,  cognitio- 
ncs  acluum  variorum  ,  flvlis  uberibus  explica- 
tas,  non  ediderc  fuperflitcs,  ut  in  quadam  ad 
Cornelium  Ncpotem  epiltola  Tullius  quoque 
teltis  rcvercndus  adfirmac. 


JSS  CORNELII   NePOTIS 

Scntcntia;  illius  Tiiiliana;  ignrivus,  doccntis, 
intcliccs  cHe  cos  ,  qui  omnia  libi  licero  exilti- 
uiarunc. 

Idcm  ad  yfttkum  de  Nepote,  Lib.  16.  £/n  5. 

Kepotis  epiilolain  cxpcclo.  cupidus  illcmeo- 
rum,  qui  ea  quibus  maxinic  yu.'jftcci  lcgcnda 
nonputct?&  ais  yir  diJ.iyMx-  ui  vcro  «f/.«J- 
(j.u\  i  illc  quideni  ay^^oros. 

iMale  narras  dc  ]Ncpoi.is  lilio,  valde  mehercu- 
]e  moveor  ,  ik  moleltc  lcro.  uefcicram  omuino 
clle  iftum  pucnun.  £/•  14- 

Hic  SCHOTTUS  inferuit  Ca- 
tonis  C7'  Attici  vitas. 

CORNELII  NEPOTIS 
Frag  menta 

Incerta  partim  quo  lihro  pojita ,  par- 
tim  quibus  zierbis  concepa, 

C  A  P.     VI. 

Nepos  au(Jlorc  ccrto  comperifle  fe  ait,C.  La;- 
lium  qnondam  in  Puteolano  Kalend.  IMar- 
tiis  admonitum  ab  uxore,  tjinpcrius  ut  difcum- 
beret,  pctiifrey  ab  ca  ne  inrLrpcUaretur:  lerius 
tandem  ingrcflum  triclinium  dixifle,  non  faspc 
in  fcriben^fo  magis  fuccefliffe  fibi:  deindcroga- 
tum  ,  fcripta  illa  prolcrrct,  pronuntiafle  ver- 
fus ,  qui  fuut  in  «5(t/TCVT/^ojB«(«:'v». 

Satis polpoterv:  mc  Sjri pr.mijja  bttc  iitduxeflim, 
Donat,  in  lita  Terentii, 

L.  Otacilius  Pilitus  Rhetoricam  profeflus ,  Cn. 
Pompcjum  iMagnum  docuit^  patris  ejus  res  gc- 
ftas,  ncc  minus  ipGus,  compluribus  libris  ex- 
pofuic  .•primus  ommum  iibeitiaorum,utCornc- 

lius 


.    F  R  A  G  M  E  N  T  A.  ^  12<> 

liiis  Ncpos  opinatur  ,  fcnbcre  hiflorlam  or- 
fus ,  non  nifi  ab  honelHdimo  quoque  fcribi  fo- 
litam. 

^  Conielius  Nepos  in  Jibello  ,  quo  diftinf^iic 
litteratum  ab  erudito  ,  litteratos  vulgo  quidem 
appcllari  ait  eos ,  qui  aliquid  diligenter  &  acute 
fcientcrque  poflint  aut  dicere  aut  fcribere  :  ce- 
teruni  proprie  fic  appellandos  poctarum  inter- 
pretcs ,  qui  a  Gra;cis  y^n^fJi.vfnMi  nominentur. 

C  A  p.  Vil. 
TJrseter  Phyficos  ,  Homerumque,  qui  univer- 
•*-  fum  orbem  mari  circumfufum  ciTc  dixerunt, 
Cornelius  Ncpos,  ut  reccntior,  ita  audloritate 
certior  [tradit:]  Tcftcm  autera  rei  Q.  iMctelluni 
Celcrem  adjicit  ,  eumque  ita  rctulifle  comme- 
jnorat.  Quum  Galliis  proconful  praieflct,  In- 
dos  quofdam  a  rege  Bajtorum  dono  fibi  datos : 
undcin  cas  terras  devcnifTcnt,  rcquireudo,  co- 
gnovine,  vi  tempcllatum  ex  Indicis  arquoribus 
abreptos  ,  emenfosquc  ,  quce  intercrant  ,  tan- 
dcm  in  Gerraaniaj  littora  exiifie.  Mda  3,  5. 

Largitudo. 
Eudoxus  quidara  avorum  noflronim  temporibus, 
quum  Laihurum  regcm  Alexandvisj  profugerct, 
Arabico  finu  cgrcflus ,  per hoc  pelagu? ,  ut  Ncpos 
adfirmat,  Gadcs  ufquc  pcrveftus  cll.  it/^/^?  3, 9. 

Paphlagonia  infignis  loco  Hcncto,  a  quo,  uc 
Cornclius  Nepos  perhibet ,  Paphlagoncs  in  Ita- 
liam  transvecti,  mox  Vcneti  ftint  n"ominati. 

Fauces  Oceani  T.  Livius,  ac  Nepos  Conie- 
]ius  latitudinis  tradidcrunt,  uhi  minimum,  Vll 
IM.  pafi'.  ubi  vcro  plurirauai,  XIM,  PUn.  3.  jyroam. 
ibhl.  3, 17. 

IMclpum  opulentia  prrBcipnmn,  quod  ab  In- 
fubribus,  &  Bojis,  &  Scnonibus  delctumclleo 
die,  quo  Camillus  Vcjos  ccperit,  Nepos  Cor- 
nclius  tradidit.  PUn.  3,  17. 

Ultra  Aquilejam  VIi\L  pafi'.  Formio  amnis, 
ab  Ravenna  CLXXXIX.  pafl:  antiquusltaliajau- 
ctus  tcrminus,  nunc  vcro  Illrin:  :  quam  cogno- 
nimatam  a  fluminc  Ifiro  in  Adriam  elHuente  a 
Danubio  amne,  cidemquc  Iftro  cx  advcrfo  Padi 
fauces,  conti-ario  eornm  pcrcufluniariintcnecto 
dulcefccnte  ,  plcrique  dixere  falfu,  &  Nepos 
[Coruclius]  ctiam  Padi  accola.  min.  3.  iV.  H.  18. 

1  C  A   f . 


J30  CoRNEtll   Nf.  POTIS 

C  A  p.     VI 11. 

Alpcs  in  longitudincm  XJM.  pafT.  paterc  a  fu- 
pfro  niari  ad  inferum,  Cjcliiis  tradit:  Ti- 
inaj^encs  XX  i\l.  pa.n'.  dcductis  in  latitudincm, 
Cornclius  Nepos  CINI:  T.  Livius  trialM.  rtadio- 
riun  :  utcrque  divcrfis  in  locis.  IHhi.  ,^,  19. 

Inter  duos  Bofphoros,  TluT.cium  o:  Cimmc- 
rium  ,  direclo  curfu  ,  ut  auctor  cft  Polybius, 
aoAi.  palTuum  interfunt.  Circuicu  vcro  totius 
Ponti  vicies  femel  centena  quinquaginta  IM.  ut 
auclor  ellVarro,  &  fcre  veteres.  NeposCorne- 
lius  trecentanillia  quinquagintaadjicit.  L.  4, 12. 

In  oiTt  Occani  ,  colonia  AugulH,  Julia  Con- 
llantia,  &c.  &  ab  ea  XXXII  lil.  pafi'.  colonia  a 
Chuidio  Carfare  farta  Lixos.  Ibi  regia  Antaii , 
certamenque  cum  Hercule,  &  Hefperidum  Ilor- 
ti  6:0.  Exftat  in  ca  &  ara  Herculis ,  nec  prscter 
oleaftros  aliud  cx  narrato  illo  aurifero  ncmore. 
3Minu3  profeclo  mirentur  portentofa  Grnpcije 
iiiendacia,  de  iis  &  amnc  Lixo  prodita,  qui  co- 
gitent,  noflros  nupcr  pauUo  minus  monurifica 
qu?.'dam  de  iifdcm  tradidifTc :  prcxvalidam  hanc 
iirbem,  majorcmque  Karthagine  magna:  prrcte- 
rea  ex  adverfo  ejus  fitara ,  &  prope  immenfo 
traclu  ab  Tingi :  qua;que  alia  Cornelius  Nepos 
avidiirimacredidit.  Lib.  5.  c.  i. 

Aliqui  inter  Pontum  &  Cafpium  mare  ccclxxv 
M.  paO'.  non  ampiius  interefie  tradidernnt:  Cor- 
Hciius  Ncpos  CCI.M.  Lib.  6,  i. 

Polvbius  in  extrema  Mauritania  contra  mon- 
tem  Atlantem  a  terra  ftadia  octo  abclle  prodidit 
Cernen.  Nepos  Cornelius  ex  adverfo  maxime 
Karthaginis  a  continente  pafTus  niille :  non  am- 
pliorom  circuitu  duobus  millibus.  Lih.  6,  31. 

Nepos  Cornelius,  qui  Divi  Augufli  principa- 
tu  obiit  :  IMe ,  inquit  ,  juvcne  violacea  purpu- 
ra  vigebat ,  ciijus  libra  denariis  ccntum  veni- 
bat;  nec  multo  poft  rubra  Tarentina.  Huic  fuc- 
cefTit  dibapha  Tvria,  qufc  in  libras  denariis  mil- 
3e  non  poterat  emi.  Hac  P,  Lcntulus  Spinthcr, 
ilidilis  Cumlis,  primus  in  prxtexta  uius  inpro- 
batur:  qua  purpura  quis  non  jam,  inquit,  tri- 
eliniaria  facit?  L.  9.  c.  17.  £?  59. 

Onychem  ctiam  tum  in  Arabia;  montibus,nec 
vfquiim  aliubi  ualci  pucavcre  nollri  vcteros:  fc-d 


F  R  A   G   M   E   N  T   A.  I_;i 

&  111  GeiTiiania  potoriis  &  priinum  vafis  inde 
faiftis  dein  pedibus  ledtoruin  lellisque ,  Corne- 
lius  Nepos  tradit  uiagno  fuifle  miraculo,  quum 
P.  Lentulus  Spinther  amphoras  ex  eo  &  urceos 
magnitudinc  cadorum  olleudiflet  :  poll:  quin- 
quennium  deinde,  triginta  duorum  peduin  ion- 
gitudiue  coiumuas  vidiffe  fe. 

C  A   P.      IX. 

<p-/i<rU  iiTt  vocra  TTccpccXXeetxi  rlv  AiSKHX- 
Xov  ,  eiXXes.  d^ccgfAUKoi^  vtto  riv^  rSv 
ei7reXevB-ip&)v  YiuXXta-Biva^  ^ix^pB-cc^ivroi, 
Tcs,  ^e  (p(X^^oiKce,  ^oB-vivcii  /zh  &•?  uycc^ara 
fictXXov  0  KciXXiG-Bevr,!;  vtt  uvtS  ,  rotccu- 
TJjj/  E^s;»  ^oxSvrcc  rhv    hjvccy.iv    ix.<ry.<rut  ^g 

T(^  «t/T»  ,  rh  ■6<ri(tv  ^iOiKiTv  tcv  «IsA- 
<pov. 

Coriieliiis  Nepos  ait :  no/i  fenio  ,  t/eque  morho  alie- 
nata  meiite  fuijje  Luci:llitm  ,  fed  a  (juodajn  liberto 
Calliftheue  vencms  corrupti.tn.  Datuni  autcm  ejfe  vc- 
nenum  ,  tit  Calliflhenes  impenfius  ab  eo  diligeretur  y 
qvod  ejufmodi  vi pollere  id putaret.  Ita  vero^alieuaffs 
S  foh-ijfe  mente/n  ejus  ,  ttt  adhuc  viventis  facultatcs 
frater  procuraret. 

l^iTTOJg  0  Kopvr.Xi^  <f  »(r/i' ,  «  Kp4<7-rv, 

Bpara  ^e  B-ptuf/.QiUTecvr(^  k-tio  Av<rirx>ai9 

B-vyxTepcc  yy.i^xi  Tcciov. 

Cornelius  Nepos  non  Crajji,  fed  Bruti  ,  ejus  ^  qul 
de  Lufttanis  triumphavit  ,  filiam  uuptuvt  Cijo  du  • 
tatn^  ait. 

rV  Aoy®-,  M«^jcsAAcv  Vi  TreTrlcoKev  ciczTv 
S-o>£v^  ,     ecurog   i^^pufcsf    eTTi  T  tottov. 
y^  rf  tSKpu  TTUfXTcig  ,   f(^  TroXh  ^povof 
1   2  rr,r 


l;^2  CoUNr^LII   NePOTIS 

ro  £i^(^,  »Tg  4'^'*'^''  6i(py,Kiv  vTrsfvi^pxvov  ^ 
^n  ct.7t-  ''c^iu<i  ro  ^cttfov^  co«i  kv  rts  Eg- 
•yfti^/)  TeohiyAov  >($f^  (^otfivv  uTTiKrovag  \\i' 
(pTivev.  «AA'  i7n6u,vf.tcicrcii  ro  TTUpuXoycv 
ro  reXivrrig^  rh  f.uv  ^ay.ru^^idv  u(piiMro. 
ro  }\  (rZii*  xo(rfi.vi(rui  TrpiTrovli  y.o<ry.cf  t(c^j\ 
«r£pife<^c«?  ivrlf^ooi  'iKctvcre  ,  f(^Jj  rk  Mi^* 
■  '\'civx  <rvihh  iU  yaXTryiV  upyvpoiv  ^  f(^ 
;t^£»7«y  if.'JoxXa9  ^i(pu>vtv  ,  «^refSiAg  5rp5 
rav  lijov,  T  5''e  Hofca^ciiv  rin^  TTipnv^ovns 
rolg  itofd^acriv  ,    a^u'/i(j(.v  kcpni^Zicr^on  ra 

TsU;^(^.  UVrt>iXfc'^9iV0f/.iVCaV   ^   iKiivCdV  ,    f;6- 

«r«.  7rv$of/.sy(^  ^e  A'vviQcog ,  ;^  Trpej 
T»;  TTupovrui  i\zsav  ,  K^£v  «fffs  ovvc&rov 
yzvia-^rX uy.ovr<^  .9-e»,  raTs  f<sv  lHtfiuortf 
(^i9ijx,£  lUiiv  ,  »;&  £T<  ^£  >;o/^<2^5  '5  «ry^- 
Aoy?j  T  Xei-^^uvav  i^povrifriv.  &•?  ^'i  >tp 
.^•goy  T<vot  ;^:^  ro  rsMvrKg  y^\  t^  aru(^tui 
■^UDuXcycJi  «ta;  t«  Mucy.ih>^a)  yjvowfvjjj. 
TuvrA  fCiv  »y  c<  TTifi  Kepv/jAtos'  ^BTrarc» 
s(0j{  OvuXipiov  Mulifcov  t<ropwu(ri.  AiQi(^ 
iV  ;<^  KuTo-u^  0  <ri^u<fo<i^  KCfUcr^r.vui  rviV 
v^piuv  Tcpoi  rov  ^ov  itpnKUTt ,  y^  ru(pY,vut 
Xuf.(.7rfuf.'    - 

Hannibal  vero  qutim  reliquos  mnimifaceret ,  M^ir- 
eeUiim  cecidijfe  aitdito ,  ipfe  ad  loctim  accf.rrit ;  ca- 
tlavcriquz  adfijhiis  ,  diuqiie  corporis  robiir  (S  fortnam 
ecrutmplaciis  .y  tifque  fiiperbain  uHaffi  cfiiijit  vocem  , 
nti/ue  luliu  ItKitinr/f  (ui  coii/huamtim  crat  ium,  qni 

(flM 


FRAGMENTAi  15^ 

f/r»;  metejitm  £?  f^ravem  hoflcm  interfeaffct)  pnt  Ji 
tulit :  fad  inopinatinu  viri  exitum  mirati:s  ,  annulutii 
ei  abftulit  ,  corpus  digno  habitn  ornatum  ,  veftibus- 
gue  decentikus  amictum  cre-mavit.  rdiquias  in  urnam 
ar^entsam  lcctas ,  aurea  fuperaddita  corona  ad  filiu7a 
vtifit.  Sed  nuidam  Numid.e  ,  quum  in  ferentes  ca  in- 
cidij/lnt ,  adimsre  vi  conati  funt :  illis  reluStnntihus  , 
ac  vim  vi  repdhntibus  ,  ojfa  disjecta  funt.  Hannibal 
hoc  audito,  ad  eos  qui  aderant  ^  Nil.vl^  inquit  ^  uti- 
(jtie  Diis  invitis  fieri  potcft  :  fumto  de  Numidis  fup- 
plicio ,  uullam  prxterea  de  Marcdli  rdiquiis  cdli- 
(rendis  curam  habuit  :  ttt  qui  Dei  alicujns  numiue 
Marcsllu  hunc  cxitum  vita  ,  £5"  fcpnlturce  privationcm 
ita  prttter  omnium  opinioncvi  eveniffe  crederet.  JI.xc 
Corndius  Nepos  &  Valerius  Maximus  narrain.  Livius 
£?  ytttguftus  Cxfar ,  perlatam  ad  filium  Marcdli  ur- 
vam ,   e  honorifics  fsptdtas  ejus  rdiquias  psrhibcnt. 

O^  noXuoiCV  Xsyanv  ,  bM  »7:eil  hiKti- 
cjy,     uhx'     cinr^,)ir(^   eiv>i^  htce^  ^«xyg- 

K^hupt  y^^  KfTrari  ,  y^  T  'EAMvikuv 
T«  ^HTiXii  lovci  7rt'Tiuoy,iv ,  ^tIoi^  rivuq 
f(S/^  rpoTTeii  uTTo  MapKiXXa  T  a-h  A!vvt%ci 
*yiH<rB-xt. 

Hawiibalem  Marcellus  ,  ut  Polybius  varrat ,  ua 
fcmd  quidem  vicit  ,  fed  invictus  hic  vir  fuijp  vide- 
tur  ufqtie  ad  Scipimem.  Nos  autetn  Livio ,  6?  C<e- 
fiiri ,  fi?  Ncpoti ,  £?  ex  Gracis  fcriptoribus  regi  Juhoi 
crediwus ,  aliquotiats  Hannibakm  a  Marceilo  victum, 
£?  //;  fttgam  verfum  ejje. 

C  A  P.     X. 

^omelius  Nepos,  qui  Divi  Aujnifti  principa- 
tu  obiu  ,  quum  fcriberet  turdos  pauUoante 
coeptos  fagniari,  acldidit  ciconias  inagis  place- 
re,  quam  j^rues :  quum  hasc  nunc  alcs  intcr  pri- 
nias  expetatnr  ,  illam  vcro  nemo  vclit  attii^ifie. 
Plin.  10,  23. 

Apud  antiquos  pifcium    nobilifllraus   habitus 
acipeiiler,  (icc.    Pollea  prscipuam  ainiloritatcin 

1  3  fuille 


1:^4  CORNELIT    NkPOTTS 

fiiiire  lupo  &  afcllis,  Corncliiis  Nepos,  &  La- 
berius,  poeta  niimoriiin ,  tradidere.  9,  17 

JMagnimdo  loto  arbori,  qua;  piro ,  quainquam 
Kepos  Cornelius  brevem  tradat ,  .&c.  Vinuni 
quoque  expriraitur  illi ,  firaile  niulfo ,  quod  ul- 
tra  dcnos  dics  negat  durare  ideni  Nepos ;  buccas- 
que  contufas  cuni alicaad  cibos  dolio  condi.13,17. 

Scaudula  contcctam  fuiile  Romnni  ufque  xd 
bcllum  Pyrrlii  annis  quadringentis  LXX,  Cor- 
nelius  Nepos  auclor  cIL  i5,  10. 

Coraelius  Nepos  tradit  ante  Sullaj  vicloriara 
«lUo  tantum  triclinia  Roniajfuiffe  argcntea.  33, 11. 

Prinius  invenic  lineas  colorare,  tcfta,  ut  fc- 
i-unt,  trita,  Cleophantus  Corinthius.  Hunc,aut 
eodem  noniine  alium  fuifle,  qucm  traditCorne- 
lius  Ncpos  fccutura  in  Italiam  Demaratuni ,  Tar- 
quinii  Prifci  Romani  regis  patrem  ,  fugientem 
a  Corintho  injurias  Cypfeli  tyranni ,  raox  doce- 
bimus.  35,  3. 

Priraum  Romn;  parietes  crufta  marmoris  ope- 
ruifle  totius  donius  fuffi  in  Coelio  monte  Corne-^ 
lius  Nepos  tradidit  i\Linnirram ,  Forraiis  natum  , 
equitera  Roraanr.ra  ,  prxfeifLura  fabrum  C.  Cx- 
faris  in  Gallia,  &c.  Adjecit  idem  Ncpos,  cura 
prirnum  totis  a;dibus  nullara  ,  nifi  e  raarniore, 
coluranam  habuiffe  ,  orancs  folidas  e  Caryftio, 
aut  Lvuienfi.  36,  6. 

C  A  p.    XL 
Zpdis  Marris  efl  in  circo  Flaminio  architecfta- 
jtTLi  tji  ab  Hermodoro  Salaminio. 

Non  amplius  ter  bibere  Augulhim  folitnm  fu- 
pcr  cocnara,  in  caftris  apud  Mutiuam ,  Corne- 
lius  Ncpos  tradir. 

In  extrema  Britannix  partc  Memma  ,  quani 
Cornelius  eciani  Annaliura  fcriptor  ,  narrat  nic- 
tallis  plurimis  copiofam,  herbis  frequcntem,  & 
his  feraciorem  omnibus  ,  quia  pecora  magis, 
quam  homincs,  a1at.  Labi  vero  per  cara  raultj 
quam  raaxima  relahique  fluinina,  gemmas  raar- 
jjaritasquc  volventia. 


Epis- 


F  R  A  G   M  E  JT  T  A.  135 

Epistola 

CORNELI^    MATRIS 

Gracchorum. 
C  A  p.    *XII. 

T\ices  pulchrum  efle  inimicos  ulcifci.    Id  ne 
-*-^  que  majus,  ncquc  pulchrius  cuiquam ,  atque 
efle  auihi  vidctur;  fed  fi  liceat  rcpubl.   falva  ea 
perfcqui.   Scd  quatenus  id  ficri  nonpoteft,  mul- 
to  tempore,  multisquc  partibus  iniraici  uoftri 
non  pcribunt  ;   atque  uti  nunc  funt,  erunt  po- 
tius,  quam  refpubl.  profligetur  atque  pereat. 
Eade2ii  al/o  loco : 
Verbis  conceptis  dejcrare  aufim ,  prasterquaiti 
qui  Tiberiuni  Gracchum  necarunt,  neminemini- 
micum    tantum   mol»ftiae  ,    tantumquc  laboris, 
quantum  tc  ob  has  ivS  ,  mihi  tradidiflc :  qucra 
oportcbat  omnium  eorum,  quos  ante  habuerim 
liberos  ,   partis  eonmi  tclerare  :   atque  curarc, 
ut  quam  minimum  follicitudinis  in  fenecla  habe- 
rem,  utiquc  quKcunque  agcres,  ea  vellcsmaxi- 
mc  milii  placcrc :  atquc  uti  ncfas  haberes  rcrum 
inajorum  adverfum  mcam  fentcntiam  quidquaia 
faccre.    Prafcrtim  milii,  «u  par\-a  pars  vica;  fu- 
pcrcrt  ,  _  nc  id  quidcm  tam  brcvc  fpatium  potcfl 
opituiari,  quin  &  mihi  advei-fcris,   &  rempubl. 
profligcs.    Denique  qua;  paula  crit  ?   &  quando 
definct  famiiia  nollra  infanire?  &  quando  mo- 
dus  ei  rei  haberi  potcrit?c\;  quando  defincmus, 
Oc  habentes,  &  pra:bentcs,  molefiiis  dcfifiere? 
oc  quando  perpudcfcct  mifcenda  atque  pertur- 
banda  rcpubl.    Scd  fi  omuino  id  fieri  non  po- 
tcft  ;   u!n  cgo  moitua  ero ,  petico  Tribunatum  , 
pofi_  me  facito  ,    quod  libcbit,    quuin  ego  nou 
lentiam.    Ubi  morcuaero,  parentabis  mihi,  & 
invocabis  Dcum  parcntcm.  In  eo  tempore,noii 
pudct  te  corum  Deum  preccs  expctere,  quos 
vivos  atque  prafentes  ,   reliclos  atque  dcfertos 
habueris  ?    Ne  ille  finat  Jupiter,  tc  ca  pcrfevc- 
rare  ,   nec  tibi  tantam  dementiam  vcnire  in  ani- 
nium;  (5c  fi  perfeveras,  vercor  in  omncin  vitani 
tr.ntum  laboris  culpa  tua  recipias,  uti  in  nullo 
tcujporc  tute  tibi  placcrc  poilis. 

I4  CIIRO- 


CHRONOLOGIA 

IMPP.  GRiECIiE 

A  P  U  D 

CORNELIUM  NEPOTEM, 

Per  Olympiadas. 

Ex  Herodoto ,  Thucydtde  ,  XenO' 
■phonte ,  ac  potijjlmum  Dtodoro. 

OL\T\]PIADIS  LXII.  amtis  IV.  pvtatur  Vrhis 
eoiiditx  P'arronianus  llti^  iS  iiKidit  inannvm  Perio- 
di  JidiaHit  4185  5<c«;f  itram  vero  Cbri/iianam^2(). 

Cyrus  cccidii  in  hello 
contra  Majfagetas,  Ne- 
pos  21,  1.  vide  Petavii 
R.itionar.  Tcmp.  part. 
2.  lib.  3.  c.  9.  &  10.  Uf- 
•  fcr.  Annal.  V.  T.  ad 
ann.  tnund.  3475.  Ric- 
cioli  Chronologia;  re- 
form.  5,7,1.  &c. 


...j   .1  ■m.*jmt 


OLIMPIAS  LXUI. 
I. 

2. 
3. 

4- 


OLYMPIAS  LXIV. 

I. 

2. 

4« 


Darius  Hyftafpis  F,  rtg- 

vum  Perfarum    adipijci' 

tur.  21,  I.  Petav.   de 
doct. 


C.HRONOLOGI  A  NePOTIS.  I37 

docl.  tenip.  10,  iS.  Ric- 
ciol.  5, 7, 3.  Selden.  ca- 
non.  chron.  ad  an.  P.  I, 
4197. 


OLYJMPIAS  LXV, 

1. 

2. 

3. 

4. 


OLYMPUS  LXVI. 
I. 

2. 
3. 
4« 


OLYMPIAS  LXVII. 

Z.  Circa  boc  teffipiis  ^hl- 
ti.ldes  Cimonis  F,  in 
Cherfjuefinn  riiittitur. 
Nepos  lib.  I.&  2.  vid. 
Petav.  p.irt.  i.R.T. 
lib.  2 ,  8. 

s. 

S. 

4- 


OLYMPIAS  LXVIII. 
I. 

2.  IVIikiades  Cberfomfo 
relicta ,  Athenas  redit, 
vita  I ,  caj>.  3. 

3* 

4* 


OLYMPIAS  LXIX. 


I. 
2. 

0« 


Darius  Scythis  helhtmiK' 
ferre  dcceniit ,  pcutemque 
in  J/irs  fa^it.isc^p.  I,  3. 


jdtheuievfiiim  atixilio  I6' 
nes  Sardes  e.xfngnant. 
Kcp.  1, 4.  lierodot.  7. 
Potav.  D.T.  i3.<i?Ric- 
ciol.  iu  chroiiico  mag- 
5  DO. 


133 


CllRONOLOGIA   NePOTIS. 

no.Sec/Uirerias  an.3504. 
quadriennio  pofl  coutigij- 
feviilt. 


OLYMPIAS  LXXI. 


I. 

2. 


4.  Thcmidocles  archon  p?rfiiadct  yftJjenienfthus ,  trt 
ponura  PyrKei,  &c!aircm  novam  exreciificciu. 
2,  2.  2, 6.Plut.  Herod.  Polycen.  i.Itr.  Sirafon. 
in  cln-on.  cathol. 


OLYMriAS    LXXII. 
1. 


.  IMiltiatle3C/wo«/.cF/- 
lius  yJtbcnii-nftitin  Dax 
Dariiint  vincit  ,  una 
cum  ArifHde  cogno- 
mento  jfiijio.  I,  5. 


4,  IMihiadcs  parv.m  in- 
fdiciter  adgrefj'i:s ,  in 
vincula  conjicitur ,  ci? 
in  iis  obit ,  jiixta  Pc- 
MV.  I,  3,  2.  fiP^Lab- 


Darins  Datin  £?  yfrta- 
ph:rnem  advcrfus  GriUcos 
ctiiH  clajje  700.  iiavium 
inittit.  Hi  Eretriam  ca- 
piuiiti  inde  in  yitticam 
accedant.  I,  4« 
Piigna  iXIavathonia  Da- 
rius  Perfariim  rex  profli- 
gatnr.  Ilcrod.  6.  Thu- 
cyd.  I.  Dionyf.  Gcll. 
&  Nepos  in  INIiltiade 
C.  5.  y^lii  in  ann.  2.  aut 
I.  conjiciunt.  Ufler.  aii- 
nal.  V.  T.  ad  ann.  M. 
35  i^.Ricciol.Chronol, 
rcforin.  3,  3,  7. 


beum 


CltRONOLOGlA  NePOTIS. 

beum ,  aliofi/ue.  Ne- 
pos  1, 7.  Plut.  Ciino- 
nc. 


OLYMPIAS  LXXIH. 


I. 

2. 


Xerxcs  Dario  Hyflafpi., 
F.  mortuo  fuccedit.  21:  i- 
Herodot.  7.  Fide  Vcs 
10.  Ricciol. 


tav.  2 


5   OJ 


5,  7,  4. 


OLYMPIAS  LXXIV. 
I. 

2.  Ariflidcs  Oflracif.no 
urbe  pellitur  ab  ingra- 
tis  civihus.  IdxoA.Wb, 
XI.  Plut.  (Sc  Nepos  3, 
I.  Sinifon.  ad  an.  4. 
01.  73.  refert. 


Thcmiftocles  oractt' 
lum    interprctatur    de 


muris  ligucis. 


2. 


XerxcS  in  ^'ffiam  profici- 
fcitur  ,  cj"  hyeme  Sardibtts 
exacta  ,  ^'erj  traufit  in 
Graciam.  PIutarch.The- 
Eiill.  &  Ariltid.  Diod. 
II.  Juftin.  2.  Ncpos2, 
2.  Riccioliun  3,  3,  8. 
Selden.  Canon.  Chron. 


OLYMPIAS  LXXV. 
I. 


Ariftides  antetempus  ab 
exfilio  reuocrtf /;/•.  Plut. 

Nepos3,  I. 


Bcllum  Perficum  Xcr- 
xis  in  Graciam.  Athen^^ 
inccnfe.  2,  2.  3,  i. 
Pugna  ad  Thermopy- 
las  duce  Leonida^  qiia 
300.  Spartaui  cafi.  2,  3. 
Pugna  ad  Artemifium 
Perfirum  infelix.  2 ,  3. 
Xerxes  ad  Salaminem 
victits  fugatusiiue  a  Tfac- 


I40         CnRONOLOCIA  Nepotis, 

miftocle.  2,4.  &c.  Plnt. 
Herod.  7.  Diod.  alii. 
Piigna  ad  Platc-cas ,  duce 
Perfarutn  Mnrdomo  occi- 
/y  ,  (Si?  rtltera  eodcm  die  ad 
Illycalem.   4,    i.    Hcro- 

dor.  9.  Diod.  II.  Plut, 
ArilUile,  alii. 


£.  Ariflides  ^then.  & 
Paufnnias  Laced^mon. 
ciim  Mardonin  pug- 
«atit.  3,  2.  c?  4,  I, 


3.  ^thenicnfes  covfdio 
ThcniilrocUs  muros 
fuos  injlaurant ,  rcptisr- 
nr.iitibus  Spartaius.Xii- 
od.lib.  XI.  Plut.Ncp. 
2,  6.  6c  7. 

4>  Ejufdem  ff.afit  Pirxci 
portus  Mhinis  ahfolvi- 
tur.  Diod.  ibid.  Tini- 
cyd.  I.  Nep.  2, 6.  Sic 
&  Pctavius  ac  Simfo- 
llius.  Sed  Uflerius  cv;;- 
jicit  in  aniiutn  ^.Ol^mp. 

Aritliidis  tequitate  Or.t- 
coruni  impirium  adA- 
thctdenfs  defcrtur  ^  3 
fccietaf.m  ineiint.  3,2. 
Ejufdcin  opera  a:ra- 
riuni  Grajciffi  in  Dclo 
conftiruitur.  3,  3. 

OLYMriAS  LXXVi. 

I. 

2. 

3. 


Lacedaimonii  Paufaui- 
am  cum  clajj'e  cominunl 
in  Cyprum  mitttint.  4,  I. 


S 


Laccdsmonii  marisim- 
<et-ium  affcctant.  Diod. 
'cpos.  3,  2.  &c. 


OLYiAIP.  LXXVIl. 
I. 

£.  Thennftocles  0/ira- 
cifino  pulfus  Jfiheuis , 
£3"  abfens  proditioiiis 
damnatus  ^  ad  .Adme- 
tum ,  hinc  ad  Xerxetn 
^fwe  ylrtaxerxciii)  fu- 

git.  2}  3.  Diod.  12* 


Pl«t. 


Chronologia  Nepotis.        141 

Plllt.  Aliter.  Uncrius. 

3.  Cimon  Jthenknfium     Bellum  in  Perfas  I.  aA 
dux  viiicit  Perfas  prj:-      Euryt^edontem  fluv.  Di- 
lio  navali  ac    terreftri      od.  6c  PoljEen. 
eodLTn  die.  :;,   2.  £y'  3. 
Diod.  II.  Pliit. 


OLYMP.  LXXVIII. 


I. 


:.  Ariflidei!  obit,fici/t> 
dutn  Siinroii.  Nepos 
3»  3» 

1.  Themiftoclcs  Mag- 
vefui  nioritur,  2,  10, 
Thucyd.  i.  vide  Uf- 
fei'-  a.  3538.  Pctavius 
tritimio  j>ofl obiijfe  coii- 
jidt. 


\eTxC5  Perfarum  Rnt 
ab  ^rtabano  trucidatus. 
Si.'cced!tAn?.xci-x.es  Ma- 
crochir.  Diodor.  lib. 
XI.  Ctefias.  Ncpos  21, 

1.  vid.  Petav.  R.T.  part. 

2.  lib,  2.  10,  Ricciol. 
5,  7,4.  Sed  UfTcrius/e- 

re  novetmio  integro  initium 
ejus  anterius  facit ,  ad  A, 
M.  3531. 


OLYiMPIAS  LXXIX. 


2. 

3- 
4- 


Thafii ,  qui  ab  Athenlen-' 
fibus  defecerant  ^  a  Ci- 
Hione  victi.  Thucyd.  Di- 
od.  XI.  Nepos  5,2. 
Bellura  in  Perfas  II.. 


OLYMPIAS  LXXX. 

I.   Cimon  ofraci/i.vo  cji- 

"""■•5>3«Diodor.ii. 


Bellum  Corinthium  «ic- 
(iiatHin  it  Jilcgarenjibus. 


OLYBI- 


142         ChronologiaNepotis. 

OLYMPIAS  LXXXI. 

I. 

2.  Cimon  in patriam ff 

vocaiur.  5.   3. 
S- 


^thenieiiftum  cum  Lace- 
flietnomis  per  CiiiioneiTi 
fatcliis  (juiuquennale.  Di- 
od.  lib.  XI.  Tluicyd.  i. 
Ncp.  5,3.  Petav.  a  P.  J. 
42^54.  c?  La'obcus  ;■/;  ati- 
num  4.  Olynp.  82.  con- 
jiciunt.  Seil  Nepos  quin- 
to  exfilii  anno  id  facium 
ait. 


OL"ifMP.  LXXXII. 
1. 


,  QAVC^OXiVerfasinC^pro 
vincif,  &  maris  itnpe- 
ruiTit  fi:is  vindicat.  Di- 
od.  iPhuarcli.  Tliu- 
cvd.  lib.  I.  &  Nepos 

,  Cimon  in  Cypro  mori- 
tur.  Aiictores  iideiu. 


Belliini  in   Perflis   III. 
ab  .'Ithenienfibus  ^notum. 


PerHB  rtCimone  Jthcn. 
duce  vicii  pacent  ctim  yi- 
thenieiifthus  componunt, 
Diod.  XI  Tluicyd.  3. 


OLYMP.  LXXXIII. 
I. 


3.  Agcfilaus  nafcitur. 


BelluniLaccdjcmonium 

111.  gejlittn  a  Laccclxm, 

cum  il/egarnn/tbus.miod. 

lib.  12. 

Athenicnfes    ad  Coro- 

veain  viSti  a  Bceotis,  Diod. 

12. 

Bellum  Euboicum  du- 

ce  Pericle  ci/tn  linhoccti/i- 
busge/ium.  Diod.  lib.13. 


OLYiAlP. 


143 


CmioNotOGiA  Nepotis. 
OLyMP.  LXXXIV. 
I. 

2. 
3. 

4»  Bellntn  Saraiura  ,    quo 

Sainii^  qui  defecerr.nt  , 
anm  feq.  in  poteftatem  A- 
tbenienfiam  veniunt  Peri- 
cL'  duce.  Diod.  lib.  13. 


OLYMP.  LXXXV. 
I. 


2. 


OLxMi\  LXXXVL 
I. 


3- 
4. 


OLYMP.  LXXXVII. 
I. 


OLYMP.LXXXVIII. 

I. 

2. 


Bellum  Bjzantiura ,  quo 
Byzantii  fubaiti.  Diod. 
lib.  12. 

Bcllum  Corinthium  £? 
Corcyrfeum  Diod.  12. 
Tluicyd.  I. 

Corinthiorum  £?  Cor- 
cyrjcorum  ad  bellumcp- 
pnratus.  Diod. 


Corcyrsei  vinamt  Corin- 
tbios  auxilio  yltbinienf. 
Diod.  Sed  Petavius  R. 


T. 


ij  o 


,6.  £?D.  T.lib. 


13.  ac  Labbeus   in  an- 
tium  feq,  conjiciunt. 


Bellum  Peloponnefia- 
cum  incipit.  Diod.  1. 12. 
Thucyd.  2.  &  3.  Ho// ««- 
KO  2.  «f  volunt  ex  Dio- 
dor.  rt/;7.  V.  Petav.  2. 
3,  II.  Strauch.  breviar. 
chronol.  4,  28.  Lan- 
gium  de  ann.  Chr.  2, 
1(5. 


Atbcnieufes  i/m-Chabria 


144 


4- 


CURONOLOGIA  NePOTIS. 

£5'LaclietC/)/-q/^f /T  ,til  Sy- 
ractijhs  pugnaiit.  Diod. 
Artaxerxi  Rcg.  Perfa- 
rtim  tnorttio  fucccdit  Xcr- 
xes.  Diod.  yiUi  biciiiii^ 
-  pojl  id  contigijje    volt/iit» 


OLYMPIAS  XC. 


Simf.  an.  3582. 


OLYMP.  LXXXIX. 
2. 

0« 


Inter  Jtheii.  c?  Lctcecl. 
50.  aimoriim  indncia;  fi- 
vnt  -y  poft  aiinos  8.  diffo- 
liita.  Thncyd.  5.  yllii 
eas  itt  aiinum  priiced.  cou- 
jicinnt. 


I. 


,  Alcibiadcs 

Rcinpub. 
Diod. 


inP.aurat 
ylrgivorum. 


OLYMPIAS  XCI. 

I.  Alcibia.ks  ,  Nicias 
a:  Lamachus  duces  A- 
thcn.  ad  bAlum  cum 
Hyracufinis  gcrcndum 
mrV.  Diod.  lib.  13. 
Thncyd.  8.Ncp.  7,  3« 

£,  Alcibiadis ,  quodon- 

tra  Remp.  conjurajfet, 

pofiiilatio   c?   fuga   ad 

Spartanos.  Diod.  Nc- 

pos  7,  3.  7)  7«  alii. 

•>• 

4. 


yithenicnres  beHumSici- 
lieule  ftifiipitnt- 


Pngna  duciim  Jthevienf. 
cum  Syracufanis.  Diod. 
\.  13.  ^flii  anno  fetj.coK- 
tigijje  putant» 

BelUim  Dccelicum.De- 

celia  munitur  a  Sparta- 
iiis  Alcibiadis  juJT"  <^'-"'- 
tra  Jthtnienfcs,  7%  4« 

OLYIM- 


Chronologia  Nepotis. 
OLYMPIAS  XCII. 

I.  Alcibirldes  cxfiil  agii 

cum   .-Ithemenf.   ut  re- 

flituatur    iii   patriam^ 
—  -     -    -  -         ^   ^i^- 


14: 


Diod.  lib.  13.  Thiic. 
15.  Nep.  7,  3. 
Alcihiades  ab  Ath^- 
nienfibus  revocatur,  li- 
dcm  rLUcT:orcs. 


3.  Conon  fdat  Cnrc;^'r^ 
fcJiiioiiem,  Diod. 


4.  Alcibi.nd.  £?Tlirafy- 
bulus  :h  Tbracia  pro- 
fpere  pugnant,  Diod. 
i1)id. 


Athenibnres  cTme  Tljrfi' 
fyllo  6?  Thrafybulo  ria~ 
vali  prxlio  Lacedicmonios 
dticemqut  Mindarum  viit ' 
cuiit.  Diod.  13, 
Athenienfes  Hsdem  du- 
cibus  Lacedte}».  viiicunt 
v.avali  pnnlio  adCyzicunty 
duce  eornm  Mindaro  ncci- 
fo.  Diodor.  ibid.  Thn- 
cyd.  Xenoph.  i.  '[j(\''(i- 
rius  id  trieiinio  pojieriui- 
fiuit  priori. 


OLYMPIAS  XCIII. 

I.    Alcibiadcs    ylthenas 
re\tcr/us  y    fit    fummus 
Imp.  ^  brt-ci  exftilat, 

Diod.  ibid.  Nep.  7, 


4.  Conou  adEuag;oram 
Cypri    Regem     fugit, 

Diod. 
Lyfaudcr  Jthfms  fttpitf 


Atheflienfium  ad  An- 
drum  cum  Laccdffimo- 
niis/ws-Mi7,  ducibus  Al- 
cib.  Adimanto  S-Thra- 
fybulo.  Diod.  Nep.  7,  7.. 
Mhenienfes  Cononc  dii- 
ce  male  puirnaut  cum  Cal- 
licrKtide  ad  Methynmcmy 
t?  altera  pua:na  adMyti- 
lenem.  Diod.  lib.  13.  /^rf- 
(tuin  hoc  alii  ceufer.t  ait- 
wo  f'(j. 

Dionyfius  fenior  Syra- 
ctifts  tyrannidem  obtiiiet,- 
Dionyf.  Ilalyc.  1.  7. 
Athenicnfes'rt  Lacedx- 
moniis  ad  JEgos  Potamos 
a  Lvfandro  debeUatir, 
Dioai  1.  15.  Ncpos  Cy 
K  if 


146         Chronologia  Nepotij. 


a  trigiuta  tyraiinos  ^is 
inponit.  8,1. 


5.  7,  9.  j>,  I. 


OLViVlPlAls  XLiV. 

1.  Alcibiades  »«  Phry-      Finis  belli  Pelopouuf/laci. 
giamfugit,&  illicop-     V.  Petav.  D.  T.  10,28. 
primitur.  Diod.  Plut.      R.  T.  I,  3,  9. 
■Nepos  7,  10. 

S.  Lyfander  accufatus  ^ 
abfolvitur.Diod.JScp. 

65  3' 
^^ 

4.  Thrafybulus  deviStis 

tyrarinisy  Jthenietiftbus  y 

libertatem  rejiitiiit.  8, 
3,  i.&c.Diod.i3,i4. 
Xeuoph.  Rer.  Gr  2. 

OLYMPIAS  XCV. 
I. 

2.  Conon  Jthen.  exful 
Ptrftct»  clajfi  praficitur 
adverfus  Lacedtemoni- 
•5.Diod.lib.i4.Nep. 

9,  2. 


OLYIMPIAS  XCVL 

1.  Agefilai  cum  Perfts 
in  Afta  bellum.  17,  2, 
2.  Diod.  14. 

Lyfander,<f«.T  Lacedam. 
ad  Haliartum  interfc- 
(tus.  (5,  3.  Diod.  14. 

2.  Conont'/«c/f  Pfr/ar- 
f  Zu/w  Laceditmon.  claf- 
fts  pretfe&um  ad  Cni- 
^«»».  Diod.Xenoph. 
Plut.  Agefilao.Nep. 
9,  4.  >^///  anno  feq.  id 
evenijfe  volunt.  vid.U^- 
fer.  «.  3610. 

",.  Conon  muros  Athen. 
opc  Tbcbanuruiii  refti- 


Bellum  Socialc  Lace- 
daemonium. 

Laceditmonii  a  Cononc 
w/<S/,  pojl  ad  Coroiieam 
duce  Agefilao  profpert 
pugnant.  Diod.  Ncp. 
17.  4. 

Belli  Corinthiaci  initi- 
um.  Diod. 

Hllt', 


CnROMOLOGIA  Nepotis. 
W/V  ,  c?  «  Tiribazo  cu- 


W 


fioJi^  traiHtur.   9,  4, 
9.  5.  Diod.  14 
4.  Iphicratcs  «J  Cor/«- 
/A///W  feliciter  pmrnat. 

Diod.  14.  ci:  iScpos 

II,    2. 
Dcponit    Irnperium  ,     y 
Chabrias  Jh.xedit. 

^LViMPlAS  ALUl 
1.  Tlirarybulusc///w£-/dr/: 

yj  /w/;^i.'j  /«  Thraciatn 

c?  Lesbum.  Diod.  14. 

«.  Agcfi'aiis  y^f.v  Z^ce- 

</•</".  a-rrum  Coriiithium 

fopulatur  17,  5.  &c. 

3.    Ihralybuius  «&  .^/i 

fendiis  mcatus.  Diod. 

14.  Ncpos  8,  4. 


OLYiNfflAS  XCVIIL 
I. 

2-  Chabrias£//«9-r;r^rt^. 
jttir  datiis,  tota,-nCy- 
JJruTn    deviri:it    12,    2. 

Xcnoph.Rer.  Gr.  5. 
Ita  Uiler.  a.  i\I.  ^Oij. 
^lii  Oljwpia.lt  97  con- 
tigijfe   voluiit. 


4-  Datames  ah  Jrtaxer- 

xe     Cilidt  pr.^ficitur. 

DioJ.  i\ep.  14,  I. 

OLYiWL\S  XCLX.' 
I. 

2. 
3- 


I aced.eminii ,  d:tce  Phx- 
bida  ,  arcem  TbebarUra 
Cadintam  occiipant.  Di- 
od.ArilHd.Polyb.iXep. 
K^,  I.  E-llum  Laconi- 
cum  EoeoticuiD.  DiKi. 
K  2  L  ic. 


14?  CnE-ONOLOClA  Nepotis. 

1.  i^.  yiriftidei>.  IJhcf^i!, 
Panegyrico. 


OLYjMPIAS  c. 


I. 

2. 

3- 


4.  Ajcfilai  itt  LocttJam 

expclitio.  12,  I. 
Ghabris:  i-idtoria  de  Spar- 

ta:iis.  ibid. 
Chabrias  yfcorin  JEgyp- 

ti  R.  adyjtum  profe- 

dtiis  ,  Jlthenas  revo:a- 

ttir.  12,  2.  Diod. 
Idcm  320VO  piip!^  tretiera 

Bxotos  fcrvat.   12,    l. 

Diod.  i";. 
Iphicratcs  ab  Jthcn.  au- 

xilio  repi  Perfariim  Jr- 
taxerximittitur.  Ii,2. 

Diod. 


Thcbani  e.rfaUs  tfe  J- 
tbetAtnf.  Cadi/ieam  reci' 
pit:nt.  16,  3.  Diod.Xc- 

uoph.  alii.  • 


BeUum  Lacedt».  I. 


OLYIMPIAS  CL 

I.  Tiniotheus  Lmcedte- 
tnonios  ad  Lcucadtm 
ftipcrat.  13,  2.  Diod. 
lib.ivXenoph.  lib.5. 

Chabria;  iuterfeclo  fticce- 
dit  Iphicmtes.  Dio- 
dor.  ibid.  yflii  tamcn 
Chabriam  dcm:im  p'ifl 
cliijuot  auiins ,  6<f//>  fo- 
ciali  ,  f^criife   volunt. 

tvide  Simfou.  ad  atu 
M.  3(529. 


3',  Timothcu^^C^^r-rr^/j 


LacedxmoriM  naniiif 
pcriuiii  reliu  juuHt  Athc- 
nicnfibus.  13.2.  Diod. 

BLlhunLacedxmoniunT 

IL  iitur  Jtbmiciifs  (f 

L*it' 


CHRONOrOGIA   NkPOTIS.  I4P 

fidio   mittitur.    Diod.      Lacediemonios.  Diod.  CC 


15- 

Jtem  IphicratCS.  Dicdor. 
Xcirjph.  Frontimis.  Ne- 
pos  II,   2. 

Ipnicratcs  exercitui  con- 
diictitio  pr.efcBus  aj- 
verfus  j^gyptius  profi- 
cifiitur  ,  ^  paidlo  pofl 
^thenes  revcrtitur.Di- 
od.  &  alicer  paullo 

KcpOS    II,    2. 


Xeuoph. 


Phartmhazus  ctitu  Iphi- 
cratc  adverfus  jEgyptioc 
profectus. 


OLYi^lPlAS  Cil. 

I. 

£.  Epaminondas  Sper- 

ta.ios  acl  Lcuctra  pro- 

fliSat.  15,  8. 


3.  Iphicrates  Euridicen 
dcfeiidit.  IX,  3.  iE- 
fchin.  de  falia  lcg. 

4.  Epaminondas  Laco- 
tiiam  iiivadit ,  Spartatit 
capit^   mejjeiiem  re/Ii- 

tuit.  i5,8.i)cc.Diod. 

&  alii. 
Iphicrates  Lacedamotjiis 

advcrfus  Arcadas  au- 

xilio  mitthur. 
Pelopidas  ifEpannnon- 

das  ^rcadibas  auxilio 

«  Thcbaiiis  mittuutur. 

Diodor.  Plutarch.  iu 

Pelop.  JulHn.  lib.  7. 

ISfcpos  1(5,  4.  alii. 


Bceoticura  Bellum. 
Pugna  Lcudlrica  Spar- 
tautrnm  cum  Thebauis, 
Diod.  &  al.  V.  Petav. 
de  dot^r.  temp.  10,31. 
Seldcu.  can.  chron.^///» 
in  atinum  feii.  coiijiciuut» 


Bellum  Laconicura  Ar- 
cadicam  Lacedavmtior 
ruKi  cuiti  ^rcadibus. 


Eocoti  duce  Epamimnda 
in  Ptleponmfuin  ingrelji  , 
iS  a  Chabria  Jth^iiimpi 
diice  rcpulft.  Diod.  Xc- 
noph. 


OLVINIPIAS  CIII.  — — ^ 

J.  Vc\oY>h\^sab.4lexan-  Thcbanorum  cum^rca^ 

dro  Pherxoin  viucuia  dibus   bdlum.    Diouyli- 

(omitur,  DlOtl,Piuc.  U3  S^ratvjitritm  Tyaauus 


i.^o        CnR.oKotoGiA  Nepotis. 

Trtoritur.    NcpoS   21,    2. 


Nepos  i6,  5.  Paufa- 
nias  iu  Boeot. 

a.  Epaininondas  exarci- 
tum  Thiban,  iitcolutnent 
domum  reducit,  15,  7» 
PIiU.  Pclopida. 

Pclopidas  liber^itur.  16, 
5.  Diod. 

3.  Epaminondas  in  Pe- 

lopounejo  bellum  gerit, 

15,  7.  Diod. 


Eufebiu»  in  Cluouico: 
alii. 


BcUum  Arcadtim  £?  E- 
leovum.  VioJ.  lib.  15. 
Xetioph.  Juftin.  Front. 


OLYIMPIAS  CIV. 

1.  Pclopidas  prxlio  ad- 
verjus  ^lexaiid.Phcrix- 
vm  vi^or  cadit.  Plut. 
"Nepos  i5,  5.  Diod. 

Timotlieus  in  Thraciam 
profeBus  ,  Potidteam  , 
£?  Toronem  occi.'p*t. 
Diod.  Hh.  15. 

Cum  Olymbiis  bellum  g0~ 
rit.  Nepos  13.  i-  De- 
mofthen.  Olynth. 

2.  Epaminondas  Spar- 
tam  iterum  tcntat^  Ln- 
eed^m.  ad  Mar.tineam 
vincit ,  ibidemque  in- 
terficitur.  15,  9.  &C. 
Diod.  &  alii  j)r.fnm. 

3.  Agefilaus  &?  Clir.brias 
a    Rege  Perfarum  ed 

.     TachumJE^yptiRegem 

deficiunt.  17,  8.12,  2. 

Diod.  i5.Polya;n.  3. 
Agefilai   interitus.    Xe- 

nophon.  Plut.Diod. 

Nepos  17,(5. 
Datames  ab  Jrtaxtrst 

defcit.\\.,<i,.  Diod.15. 
Chabrias  Neclanebo  reg- 

nu.-M  ei/tflJiiuit,  12}  2. 


Thebani  Epaminonda 
perorante  de  maritimo  im- 
perio     compargndo     c»gi- 

ra7;.*.Diod.Paui"an.Ba:o- 
ticis. 


Pugna  iMantineeufis^fa- 
ct  Epaminouda. 


Artaxcrxi    IMncmoni 

Regi  Perfarum  viortwy 
fuccedit  ^rtaxerxes  Qch- 
us.  .Alii  tamen  triemii» 
mnte  obiiffe  volum.  V.  Pe- 
tav.  D.  T.  10.,  20.  6? 
13.  Labbcuia  a  Bl.  -683. 


OLY.^I- 


Chr.onoi,o<iia  Nepotij.        151 
0LY1MPL\S  CV. 

I.  Philippus  Macedo  reg- 

nare  incipit.   Diod.    iC, 

JulHn.  8.  &c. 

3.  Chabrias  cum  Chare-     BellHra   fociale   Alhe- 
te  adverfus  yfthsmenfi-      nieuiuim. 

vmfociss  ,  Chios ,  BJbo- 

dios  ,  Coos  i^  Byzantiosy 

niijjus  ,  in  prxlio  occu- 

hiiit.  Diod.  \.    16.  & 

Ncpos  ^2,4.&c.Dio- 

uis  fnga  &  prttparati» 

ad  belhiin  ciun  Diony- 

fw.  Diod.  ib.  IE\.  lib. 

12.  Variar.  HilL  cap. 
^44.  Nepos  10, 4.  &c. 
'  Sed  fugam  Simronius 

xult    cuiitigijfe   bicmiiQ 

av.te. 

4.  Diomsfclixcum  Dio- 
ny/io  beUitm.  Plut.  Di- 

od.  Nepos  10,  3. 


Alexandri  Pherai  iute- 
ritus.  Diod.  Phuarch. 
&  alii. 


OLYIvIPIAS  CVL 

1.  Iphicratcs  6?  Timo- 
theus  ah  Jthcnicufibtis 
multantur.  13.  3, 

Dion  Syracufas  in  liber- 
tatem  vindicat.  Diod. 
lib.  XVI. 

2.  Dion  moritur  annos 
natus  circiter  LV.  Eu- 
feb.  in  Chron.  Qubi 
viti'jfe  Dionyfius  pra 
Dion  le^ebatur:')]!^^^. 
10,  9.  Petavius  D.  T. 
i3.t?R.T.  i.s.Simf. 
Labb.«/;/Vy//e  «««0  yj^. 
obiiffi  volunt. 


Cliares  Seftum  capif, 
Diod. 


Athenienfes  cnm  Sociis 
acriter  pngnaut ,  ducibus 
Charete,  Iphicrate  S?  Ti- 
motheo.  Diod.  Nepos 
13.  l. 

Nafcitur  Alexander  M. 
vid.  Petav.  R.  T.  2,  3, 
12,  Uflcr.  a.  a.  W.  3C48. 


Philippus  tculum  in  ex- 
pugnatione  Metb<.nes  a- 
wiiftt.  V.  Vitas  <on]pa- 
racas  Schotti. 

OLYM- 


liKz       Chronologia  Nepotis. 
OLYMPIAS  CVII. 

2.  Pliociou  Jthen.  Per- 
farum  dtix  efi  coiitrtt 
Cyprios.  Diod.  1.  1(1. 


OLYMPIAS  CVIII. 
1. 

2..  Iphicratcs  Athm.  dux 
Dionyfti  Siculi  tiaves 
iiuro  douifquc  ylpolliui 
Delphico  cov.fecrandis  o- 
ijuftas  ititercipit.  Diod. 


4. 


Timoleontis  in  Sici- 


liam  cxpeditio,  20  ,  2. 
Svracufas   in   libertatim 
reftituere  conatur.  Di- 

od.Ncpos2o,  3.PIU- 
tarch. 


D  i  011  y  (i  n  3  junior  Syraau- 
Jiis  reciiperat ,  atmo  deci- 
Mo^poftquam  a  Diotie  pul- 
fus  erat.  20,  2.  Diod. 
16.  Plut. 

Hicetas  Princeps  Syracn- 
farum  «Timoleoute/ri- 
peratus,  20.  2. 


OLYMPIAS  CIX. 

1.  Timoleon,/>i////yi'a- 
ttis ,  Syracufis  potitur» 
20.   2. 

2.  Retnp,  Syracufar.  >»- 
flaurat,  ejecto  Diony- 

^  f:o.  20,  3.  c?c.  Diod. 
l6. 

3.  Xontrtt  Siculos  rem 
feliciter  gcrit.  DiotU 
Ncpos  20,  2. 

4.  Pliocion  ylthen.  dux 
Clitarchum  Tyranttutn 
EretriiC  a  Philippo  con- 
fiituuitn  proftigat.  Di- 
od.  1.  16. 


OLYMPIAS   CX. 

I.  Timoleon  Carthagi- 
Tiienfium  exercitutn  ad 
Critnefutn  fuperat.  Plut. 

Nepos  20,  2.   Diod. 
PolyaJii.  lib.  C, 


C,  1i* 


Chronolog 

C.  Timoleon  Qarthagl- 

uieiijibiis  pacera  pcten- 

tibiis  coiicedit ,  c?  BJa- 

wcrcum   catnt.  20,  z, 

Diod. 
Jdeiii  toti  Sicilict  pacem  ac 
libertatetn  rejlituit,  20j 

3.  Diod, 
3- 


4.    Timoleou    moritur. 

Nepos2o.  s.Plutarch. 

OLYiAlPlAS  CXI. 


lA  NeFOTIS,  I5J 


OLYiAiPiAs  cxn. 

I. 


4- 


Piigna  ad  Clireroneam, 

qtia  Philippits  Athev.i- 
enfes-cicit.  Diod.Dio- 
nyl".  ad  Amnjcum. 
Paufau.  in  Attic.  aiii. 


Philippus  Rex  aPanpt- 
fiia  /iitellite  ccciditiir.,, 
Diod.  lib.  1(5.  Nepos 
21,  2.  &  alii.  Alexauder 
M.  Pbriippo  Patrifuccc- 
dit. 


Alexauder  dcbellat.Da- 

riii::t  ad  y/rbdla.  V.  Pe- 
tav.  D.  T.  10,  3(J.  R. 
T.  2,3,  12.  Strauch. 
brcv.  chronol.  4,  50. 


OLYi^AS.  CXUI. 


I. 


o« 

4- 


OLXiUPIAS  CMV. 
X. 


Ilephreftionis  mors.^Ne- 
pos  iS,  2.  /Elian.  lilx. 
12,  7.  &  alii. 


K5 


Alexandcr  Babylone  mo- 
ritiir  ,  vel  veneuo  ,  vel  ii.-» 
temperaiitia.  21,2.  Diod. 
iS.Curt.  10,  alii.v.  Pe- 
tav.  1.  c.  e  in  Paralip.  p. 
859.  UiTcr.  a.  IM.  36S1. 
Strauch.  brcviar.  4,31. 
Aiiti- 


154        Chronologia  Nepotis. 

2.  Antipater    e"    Craterus 

3.  /^toUam   deficientcm  of- 

pus,nn)it.  Diod. 

FeiViiccas  i:iterficitur. 


4.  Eum?iics  vittcit  Cra- 

terum  c?  Neoptolemum. 

lo,  3.  e  4.  Diod. 
Idcm  ah  exercitu  -^lexan- 

dri  hoflis  judicatur  ,  £? 

^b  ^ntigono  Nortt  ob- 

fidetur.   iS,  5. 


18,  5.  Diodor. 

Antipatcr  rebtts  Ma- 
eedonicis  prxficitur.  18, 
5- 


OLYINIPIAS  QXX. 
I. 

2.  Eumenes  fit  regum 

tutor ,  bellumque  ad- 
vcrfus  yiutigonum  com- 
parat.  lo,  6,  6?  7. 

3.  Phocion  ad  ylntipa- 
trvin  proficifci  recufat^ 
i^paullo  pofi  nicatur  a 
civib.  fuis.  Plut.  Nep. 
19,  4. 

Euraenes  in  Terfiam  co- 
pias  fuas  hiematum  di- 
vidit.  18,  8. 

4.  Eumenes  adverfus 
yfutigoTium  bellum  ge- 
rit^  iS  fatrapx  Orien- 
tis  fe  conjungunt,  18, 
2.   &C. 


Nicanor  a  Caffandr»  A- 
tbeuas  miffus  Pineeum 
occupat,  19,  2. 

Arg^Tafpidum  phalanx 
JLutmni  adjunSta  frufirti 
ab  yintigono  ^  Ptolemxt 
follicitatur.  Diod. 


OLYIMPIAS  CXVI. 

I.  Eu.niems  cum  ^fnt/go- 
no  anceps  prtvlium.  Ab 
^ntigono  capitur  ,  & 
occiditur.  Diod.  Ne- 
pos  10, 10,  (Pctav.ait 
anno  decinio  ab  A- 
lex.  obitu  fiiblatum. 
qui  in  ann.  2.  aut.  3. 
hujus  01)  mp.  iuci- 
dit.;    ' 


«• 


C  II  R  0- 


CHRONOLOGIA 

annorum  Catonis,  Auclore. 

A,    SCHOTTO 

I\I.  PORCIUS  M.  F.  CATO  CENSORIUS, 
Anno  U.  C. 

521.     Natus ,  M.  TEmilio  Lepido ,  IM.  Poblicio 
IMalleolo  Cofi'.  Sic  cnim  ipfe  apud  Cker.  dt 
Sencci.  diflerens  :  Aum  pojiquam  primutn  Cof. 
fuerat  0.  Fabins  IMaximus  Ftrrucofus ,  qui  Ta- 
retitum  cepit,  ego  natus  fum.  Alii  519,  anno 
natuni  putant ,  L.  Po!tuiiiio  Albino ,  Sp.  Car- 
viiio^  IMaximo  ColT.  In  his  Kar.  Langius  Gan- 
denfis  vir  doclifl".  lcgitque,  ^tmo  pofi  Conful 
primum  fuerat  ^quam  ego  natus  fum.  qaomodo 
6c  in  vet.  lib.  lcriptum  le  repperiile  .<fidus 
Jlla/iittius  ininor  affirniat. 
539.     Annos  natusxvii.  primumftipendiumrae- 
ruit,  &  militavit  ad  Capuam  fub  eodeaiFa- 
bio  IV.  Ccnfulc.  Coni.  I\'epos  in  vita  Cat.  c. 
I,  2.  Alii  XIX.  numcrant,  ut  altero  anno  % 
pi-innim  Cof.  Fabio  Maximo  natus  Ct  Cato. 
544.     /Etatis  XXIV.  li  a  natali  Dxix.numeres,  ad 
Tarentum  ftipendiam  fecit,  p\ibio  v.  Cof. 
iit  ipfe  apud  M.  Tullium  cJe  Senedt.  difputans. 
545-     ^<-  XXV.  Tribunas  militum  in  Sicilia  fuit 
M.  CIa;.dioIMarcelloV.  T.  Quinclio  CriJpi- 
no  Cofl.  Cicero  Cat.  majore^^  Nepos  hic  Cor- 
nelius  c.  X,  2.  C.  Claudii  iVerouis  Cof.  ca- 
ftra  feqi.itur  ;  llrenuus  habitus   &:  laudams 
re  bene  gefta  in  prselio  Sencnfi  ad  Mctau- 
ram,  qao  cecidit  Asdrubal,  excicitu  Alpe« 
trajiciens,   ut  copias  cum  Annibale   fi-.ure 
conjr.iscret.  Livius  27.  e?  Nepos  l.  c. 
548.  _   Cua-Mlor  obtigitP.  Scipioui  Africano  ma- 
jori,  in  Africa  Proconfuli,  a  quo  perpctuo 
ditrenfit^  Aueur,  annos  natus  xxviii.  P.Corn. 
Scipione  Atr.  P.  Licinio  Craflb  Cofl".  l.iviHt 
29.  &  C.  Nepos  c.  i,  3.    M.  Tuliius  vcro  im 
Bruto^  rj  Catone^  anno  infeq.  dxlix.  Cethe- 
go  Oc  Tuditano  Cofl'.  Quem  locum  .'fndr. 
Patricius  in  2.  Ub.  Cic.  ih  Repub.  fic  concinna- 
bat :  Cuat  *o  CFabio)  iiuanu»  Qof.  adoiefett. 

Aquo 


ri6    ChR-onologia  Annorum  CAToms. 

Auiio  U.  C. 

tuliis  miles  ad  Capuam  profeSius  futn ,  ijuiiiSis- 
qiie  avno  pojl  Tarentum.  Tum  QjixRor :  queiit 
nagi/tratiit»  gefjt  Cojf.  Tuditano  ^  dtbego.  De- 
iiuie  ^Edilis.  Qjiadriaaiio  pofi  factus  futn  Prx- 
tor  ,  cum  tpiiditn  ille  adtnodutn  feiiex  ,  Juafor  lc- 
gis  Cin.i.c  ^  de  doids  i^muneribus  ^  fuit.  Ex  C/>. 
vif.  ubi  dcrodalitatibus&maguaiMatrisDc- 
iimiacris,  ^  in  Drmo.  Aliter  Corradus  & 
Latnbinus  :  quoruiu  hic  cornm.  in  JEmilium  Pro- 
bum^  bis  Quxilorera  facit.  \_Lambiiii  leStio- 
item  probabat  edaat  Langius.  Expungunt  autem 
illa  de  adiiitate  £?  pr.ttura.  qisod  etsam ,  fd 
paullo  aliter^  facit  Pighius  ad  air.  U.  C.  549. 
vidc  not.Grutirianas  adCic.l.c.j  Nonfequor. 
[Outtfuram  tamcn  ausio  fziiueuti  detuum  gcj}'M", 
•vcruni  f/?.} 


531. 


Quadricnuio  pofl:  yEdilis  plebis  fnclus,  cum 
.  yElio  ,  qui  hic  C.  Hehius  appellatur,  6:  a 


K^  .      J.i-Ai.i.\J    , 


Livio  lib.  32.  [£?  38.]  Cato  in  Cic.  dialogo  de 
Senect.  ut  quidem  vuJgo  interpungitur.  AgC- 
bat  tu;u  fortc  annum  retat.  31. 
555.  Frietor  qup.dricnnio  poft,  Sardiniaui  pro- 
vinciara  obtinuit.  Q.  Ennium  poetam  inde 
deduxit.  Liv.  31,  £?32.  aunal.ab  U.C.  Cicer» 
in  Cat.  [f.v  vulg.  lcciionel  G"  Plut.  c?  A^pos  hic 
c.  I,  3.  A  quo  pollea^^in  Grajcis,  licet  fe- 
nex,  ell  inftitutus:  Plin.  7,  n,o.?'alsr.  Max* 
S,  7.  £?  D.  Hieicnjm.  epiflol.  ad  Ncpoiian. 

558.  Conful  cum  L.  Vaicrio  Flacco,  quo  au- 
clorc  Romam  e  Sabinis  commigi-averat.  In 
hoc  magiltratu  totam  citeriorem  Uifpaniaiu 
qu32  rcbsUaverat,  pacavit,  bello  ab  Empo- 
riis  iuchoato:  adiuvante  P.  INIanlioPrxtore. 
Vegct.  2,  3.  c?  I,  8.  riic  cjus  abllineutia  e- 
luxit,6c  Irugalitas. /'///«■//^  £?  ^ppuUjus.  INla- 
tronis  cultura  rcpetcntibus  Oppia  lege  adcm- 
tum,  rcllitit.  Lcge  i/:;';;»i  33.  Plutareb.Fa- 
ler.  9,  I.  Ncpotevt  cap.  2,   I. 

559.  IIoc  auno  Proconiulex  eademprovinciade 
Senatus  ienteutia  triumphavit.  Plut.  FaftiCa- 
pitolin: ,  yfppianus  Ibcricis ,  FrQiitinus  ,  Florus 
6?  Zonaras.  \_Nepos  l.  c.] 

552.  Legatus  (non,  ut  Cic.  in  Cat.  meraoria;  vi- 

tiojTrib,  wiiituro)  JManiiAciiiiCliibrionis 

'    <  Anno 


CriliONOLOGIA  AnNORUM  CaTONIS.        Ji7 

Ahqp  U.  C.  ^- 

Col.  ytuctor  de  viris  iUuflr.  Feflum  vide  in  Or' 
dinttrit.m;  &  in  Oratores.  Livium  3<J.  yfp^itr- 
num,  ik  Juftimim  31.. 

S!5p.  Tiitatis  XLix.  Ccnlor  gravifTimus  cum  L.  Val. 
Flacco ,  L.  Qiiintiura  Flamininum ,  Titi  fra- 
trera,  lenatu  movit,  &  in  ferariura  redegit, 
quod  ad  fcorti  fpectaculum ,  Gallum  reum 
jugulafTet.  Luxuriam  horainum  repreffit,qu2e 
incipiebat  pullulare.  In  quohonore,  quod 
tam  levcrcproefuiflet, CfK/or;; cognomeu  tu- 
lit.  Livius  39.  Phit.  in  Cat.  &  Cicero  ,  item  in 
Eruto.  Fafii  Capitol.  Val.  Max.  2,  9.  &  4,  5. 
Neposhic  C.  2,  3.  &i']Semca  Rhetor  cotitroverf.  2. 

tfco.  Odogenarius  jara ,  \Jmino  major  oaogetiario., 
nec  ante  auiwm  V.  C'.  503.  vide  infra  ad  an- 
*tum  (5o5.]  Ser.  Sulpitiura  Galbara,  qui  Lu- 
litanos  Prjetor  diripuit,  vehcmeutioratione 
accufavit.  ^uctor.  de  virisilluftr.  Faler.Max. 
8,  7.  Non  (ut  Livius  39,  &  piut.-)  uonage- 
narius.  nam  ocT:ogelirao  quinto  setatis  raor- 
tuum  conftat. 

«04.  Initio  tcrtii  belli  Punici  Carthaginem,  no- 
va  moiientera,  delcndam  cenfuit^certatum- 
qiie  in  ca  ientcntia,de  Rcip.  lalute&com- 
modo,  cum  P.  Scipione  Nalica,qui  fervan- 
dara  urbera,  ne  otio  o:  ignavia  in  luxuraju- 
ventus  Ro.  ut  accidit,  dilapfa,  civilia  anna 
traclaret,  cenfebat.  Pervicit  taraen  fenten- 
tia  Catonis.  Livius,  Florus,  6?  ^ucior  de  vi- 
ris  illuftr. 

«k>3v  Hoc  anno  raortuum  puto,  85.  annos  na- 
tum,  L.  Marcio  Cenforino,  M.  IManilio 
cofT.  Patcrculus  vero  male,  P.  Cenforino, 
IM.  JManho  cofl.  Cicero  Bnito :  Cato,  inqnit, 
eimos  quimiue  e  oBoginta  natus  excelltt  e  vita  : 
tum  quidem  eo  ipfo  auuo  contra  Ser.  ~Galbam  ad 
^opulum  fumv.a  corttemlotn  dixifj'et.  Valerius  ve- 
ro  8,  I.  c?  7.  odocrefiraum  fextuni  annum 
agcntcm  advcrfus  Galbam  perorafle  ait.  Pli. 
Tiius  14,  4.  fexcentcdmo  U.  C.  mortuum ,  ro- 
tundo  numero  dixir.  NonrccT:c,  ut  puto, 
Plutarch.  hnvUovTA  Catoncm  ,  &  Liviur 
»oi»3cuano  majoreui  faciiuit. 

CIIRO- 


HENRICI  ERNSTII 

CHRONOLOGIA 

H  I  S  T  O  R  I  /E 

T.  POMPONII  ATTICI 

Anno  Urbis  (^44.  Tricunio  ante  M.  TuUium 
Ciccroncra.  fJ.  Cnx.  lileteilo  Nvmidico  &  HI.  Jn- 
nio  Sulla  CojJ'.  Tit.  Poinpouius  Atticus  nafcitur. 
cap.   I,  2. 

Anno  Urbis  666.  Ciceronis  20.  Cn.  OBavio  & 
L.  Conidio  Ciima  C^Jf.  Athenas  fe  contulit  Atti- 
cus,  annum  agens  vigeilnuim  tertium :  quando 
anno  proxime  prsccdente  P.  Sulpitius  Rufm 
Trib.  pl.  a  Sulla  interfecUo  elfc  c.  2,  2. 

Anno  Urbis  (j-4.  Cic.  28.  P.  Scrvilio  Fatiaj  & 
.r^.  Claudio  Pulchro  Co^lf.  Atlienis  Ciccro  Epicu- 
reos,  PliKdrum,  &  Zenoncm,  frequenter  cum 
Attico  audivit,  ut  ipfe  ait  lib.  2.  de  Fitiib.  ^Tw 
fcul.  3.  &  ^cad.   I. 

Anno  Urbis  (538.  Ciccronis  vero  42.  L.  Jure- 
lio  Cotta,  &  L.  MatiUo  Torquato  CoJ}'.  retatis  anno 
45.  ciwn  jam  annos  22.  Atncnis  commoraLUS  e- 
rat,  Romara  remigravit.  c.  4,  5. 

Anno  Urbis  (jy2.  Ciceronio  45.  ipfius  Attici 
49.  cum  lcgati  locum  obtinere  pofiet  apud  Q. 
Ciceronem  AIik  prsctorera,  nolebat.  Quo  anno 
Romffi  Cofl'.  erant  AI.  Fupius  Pijo,  <S:  M.  yalt- 
rius  Blejfala.  c.  6,  4. 

Anno  Urbis697.  Ciceronis  s^j.Cn.CortieUo  Len- 
tuh,  &  L.  Marcio  PbiliJ>poCo(r.  pi-idie  Idus  Fcbr. 
T.  Pomponius  Atticus  Piliamuxorcraduxit,  an- 
num  agens  xtatis  54.  iu  quibus  nuptiis  Cicero 
coenavit.  Epijl.   3.  iil>.  2.  ad  fratrem. 

Anno  Urbis  703.  Ciceronis  57.  Attici  60.  L. 
JEmilio  Paullo  ,  t!k  C.  Claudio  Mar^ello  Cojf  Cx- 
farianum  bc!lum  incidic  :  quod  fequenti  anno 
prorfus  in  flamraara  abiit.  c.  7,  i. 

Anno  Urbis  709.  Ciceronis  53.  Attici  66.  C. 
Jul.  Cxfr.r,  quum  ipic  una  cum  71/.  Juionio  con- 
ful  cflctj  a  conjuratis  m  F&mpeji  curia  23.  pla- 

gis 


CnRONOLOGIA    rilSTO*.IJB.  jfQ 

gis  confoflus  eft.  Sequenti  anno  Antuniiis  Blu- 
tinam  circunifedit,  Bnuumque  oppugnavit :  ho- 
Itis  patria:  judicatur.  Sed  aLepido  recipitur."  c^o. 
9.  I.  c?  2.     _  -^ 

Anno  Urbis  710.  Ciceronis  64.  Atticus,  na- 
tus  annos  67.  matrem  nonagenariam  extulit.  c 
17,  I. 

Anno  Urbis  712.  Attici  66.  IM.  Brntus  &  C. 
Lallius  ab  Odavio,  6c  Antonio  ad  Philippos  vi- 
cli,  libimct  ipfis  violcntas  manus  intulerunt.  c . 
II,  2. 

Anno  Urbis  72i.cum  Atticus  77.  r.nnos  cora- 
pleUct,  dcceflit  &  lepultus  efl:,  qui  crat  annus 
30.  antoquam  DEUS  nolter  JESLS  CHRISTUS 
in  carnc  apparuit:  Cui  una  cum  Patrc  6:  Spirita 
Sanclo  fit  Laus,  Honor  &  Gloria. 


INDEX 


I  N  D  E  X 

RERUM  Ac  NOMINUM 

MAXIME  MEMORABILIUM 

CORNELII   NEPOTIS. 

Trlmus  numertis  Paginam ,  Sccundus  Lln;am  notat, 

A  Clieron ,  Scpulcmm  54  ?  30 

■^Aclcci,  Jtiicl ^  ^theuienfcs  45,    I.    eih    ActC, 

quod  antiquiiyimnm  AtticiX  nomen  fuit. 
Admetns  Rcx  BToloJJorum  26,  5 

/Edes  Jovis  Fcrctri  121,  15 

^dcs  ISlinerva;  32,  5.  IMartis  134,  28.  Profcr- 

pina:  53^  3«> 

TEgje,  Macedoniit  oppidi/m  96,  22 

/Egateslnfulrey7;<«  in  mari  mediterr.juxta  Sicil.^7,  31 

;Egos  flumen  35  ,  3 

i^Egyptus ,  Africx  proviticia  83 ,  20 

,/EmiIius  L.  Paidlus  occifus  loi ,  33 

iEolia,  Aft.eRegio  48,  42 

iTiquora  Indica,  mare   ludicuni  129,  18 

Agesilaus  Laccdcmonius  rex  faStus  in  Aftai» 

hdlatum  proficifcitur ^  77,17.  domum  revocatur-y 

78  ,  33.  ylthenienfas  iS  Bccotios  apud  Corotieam  vin- 

cit^  79,  8.  Conjilium  ejus  fuhitum  ,  80,  7.  Cnrpo- 

ris  honis  iiifelix  ^  81,  l.  tnoritur  32.  ei  co?npara- 

tus  Chabrias  ^  57,  11 

Agis  Rex.,  frat:r  Agefilai  77, 

Agrippa  M.  yipfanius,  gener  Attici  116  ^  6 

Albinus  conful  cum  Lucullo  ,  Kes  Romanas  orationt 

gr.cca  fcriptitavit  125,  I 

A  L  C  I  B  I  A  D  E  s.  eo  in  virtutibus   £?  vitiis  nihil  ex- 

celleiitius^  3<5,  36.  Quomodo  educatus,  37,  12.  dus 

deleBus  bello  Pclopouiuftaco  ad  diccndam  caufam 

revocatur ,  38  ,  27.    ad  Tijfaphermm ,  prafedtui^ 

regis  Darii ,  fe  contulit.  39 ,  20.    reftituitur  inii 

«b  Athsnienfibus  ^  iS  magno  applaufu  excipitur  «- 

holita  devotione^  40,  30.  rurfus  in  invidiart  recifusy 

md  Pharnabazum  in  Afuim  tranfiit^  42,  17.  cujus 

operaperity  43,  3.  ejus  tlogi^n  "7 

AlCiU«OQ  tnatridda-  7^\^^ 

AU* 


I    N    D    E    X. 

Alexandcr  IM.  quaudo  e  ubi  natus^  124,  18.  S«- 

byioue  moritiir ,   o2 ,  28.    atitici  pofl  tnortent   ejus 

Reges  appellati  ^ 
Alex.an».lrca,  urbs  celcbris  ^gypti , 
Alpcs  Italiam  ab  Gallia  /ijuuguut 
Alpici,  yilpiu/n  babitatores 
Amnion ,  cognomcn  Jovis 
Aniyntas  3Ia:edonius 

Andocitles  unus  e  decem  Gracix  Oratorib. 
Anicia,  Potnponii  ccnjbbrina 
AncigOnilS  pcrfcquitur  Eumcmm 
Anciochns,  nx  S^ria^  potentijtmus 
Antipatcr,  ei  fumma  rcrum  dsfertur 
AntilHccs  Jovis,  Sacerdotes 
Antonins,  Ho;l:s  judicatus  cedit  Italia 
ApollocratCS  Syracufts  obtimt 

Apophthegmatii  Epamiaoucias      70,  i; 
Appia  via 

Apulia,  Itali.t  Regio 
Anibicus  Siniis 

Arcndes ,  popidus  Grtcci.t  in  Pehponn. 
Arc']ias,  unus  e  magifiratib.  Thcb. 
Arcllilociins  Pocca  quando  claruerit 
Ardeatiiur.n  Praidium,  lege  Arretiuum 
Argivi  ^rgis  orti 

Ariobarzancs  Prxfectus  Lydi.^  £?  •Jjniit       Oi,  32 

AristiDES  coguomine  J uftus  appcUatus ,28,4. 

exul  fa:1us  fed  necejfitate  Delli  l'crfi:i  reftitutus^ 

ibid,  18.  patiper  moritur ,  2y,  4 

Arirtomaclie  Soror  Dionis  4p,   13 

Arfiilxus  Datamis  fil.  in  pntlio  cadit  adolefc.    6^,^11 

Arcabanus  Xerxem  interficit  95,  17 

Artabazus  a  Xerxe  ad  Pattfau.  tniititur       30,   12 

Arcaxcrxes  duo^  illacrochir .,  e?  Mnenon        p^S,  5 

Artemifium  Prommtnrium  Eubatx  23 ,  2 

Athamancs  gens  Epirotica  JEtoli^  vicina      50 ,  35 

Athcna;  Civitas  clarijfima  45  ,  "2 

Athenicnlcs  co/wo^  CV'er/3«i?/2//;;  mitttint  ^   l6 ,   19. 

Pr.tlium  committunt  iS  profligant  Perfas^    19,30. 

yfpollinis  conftlio  oppidum  rciinquunt,  22,  2y.  bel- 

lum  indicunt  Syracufinis,  37,  29.    undique  bell» 

prtmuntur^  59,   13.     ^tbenienftu.tt    clalis  contra- 

Xerx:m.,  23,  i.  ad  eos  fummam  imperii  maritimi 

transfert  y^rifiides ,  28,  30. 

Atticus  (r,  1'omponius')  omtiibus   doSiritJis  e-, 

I4  rudi- 


95, 

40 

97, 

la 

loi 

,  ^ 

101, 

II 

35, 

34 

56 

,  5 

*>  T 

r>  •^ 

•  o7» 

05 

IIO 

,  7 

84, 

33. 

100 

84, 

25 

35  ■) 

37 

114, 

14 

52, 

II 

e  f 

qq. 

122, 

35 

ICI, 

31 

129, 

24 

70, 

31* 

75? 

14 

124. 

8 

118, 

23 

70, 

3- 

^i, 

3« 

I    N    D    E    X. 

THctiiHs  ,  JCp  ,   24.  Liberalitate  yfihevief}fes  devttt" 

tit,   lio,  26.     Rcviit  Romam,   iii,    39.    Hojiq- 

ribus,  litihus  ^   pr^tfe^tiiris   ahfiinuit  ^    112,   33. 

Bnitum  abjecium  lcvat  ^  tiec  ^titoiiiiim  potentem  tj-- 

«Uilatur,  1145^«  Prndcfitia  ejiis  in  civilibus  turbis^ 

31.5,3(3.  Virttites^  118,29.  Scripta  &  tibri ,120^ 

3.  Gbitus  ac  exec^ui.t,  422,  3; 

B. 

JBac^sns  ad  jilcibiadem  imerficiend.  mittitur      43,  3 

J5albus,  L.  CormKiis  122,  4 

Sellum  ^;ryptium,62,  16.  Cirile  Cafariatrum  ,11"^^ 

7.  Corcyraum  ,  22  ,  2.    Corinrbitjm ,  79,  24.  Pe- 

loponn^fiacum  ^  37,   28.   Peificum^    22,    14.  Pu- 

nicmn  ,  97,  21.  Sociale  ^^6  ^  10.  Troicutn  ,     61  ,  19 

!Buhyni ,   iitcdie  Biihytiia  105  ,  33 

JCithynia,  provincin  y4ft!t  minoris  3o6,   15- 

BOEOtii  bellwn  indictint  Lacediemonlis  47,   t^ 

BrutUS  (JnterfeSinr  Cefaris')  interit  lltf,   2 

.^yrCa  imerior  pars  Cartha^rinis  125  ,  S(1 

JByzaiitium,  hodie  Confiantitiopolis  29,  35 

C. 
Cadine.i  ^ra:  T7.ubana  74?  5 

Caduceura.  Inftgne  Lcgat.  in  pace  facienda  105,  22 
Cadufii,  /K?fr  inareCafp.B  Pxititutn  fita  Gtns  61^6 
Casfar  Qyulius')  occifus  113?  -4 

Cajfaris  (^Ociaiii')  projperitas  120,  36^ 

Calidus,  i.  Jiilius^  poita,  1^7  5  2^ 

Callias,  Athetiievfis ,  divitiis  clarus  32,   33 

Callitlratus  Athcnienfium  Legatus  70,  34 

Camillus  felicior  IManlio  327,  ;,o 

Cannenfis  pugna  102,  19 

Cappadocia,  y/ftte  regio  Euinem  data  82,  3§ 

Captiani,  Gens  y/fiatica  65,  i6 

Capna,  Urbs  Campania  '  loi ,  41 

Cftres ,  e  Caria  oriundi  <5o ,  3<y- 

C^aOander  tmus  e  fuccefforihus  ^lexRvdri  c}0,  10 
Cfltaonia  ,   Cappadocice  vicina  62  ,   23 

Cato  Q^A.  Porcius)  Pritmim  fiipendium  tneniit- 
ntmot-tim  XVII,  107,  31.  Conful  iriumphavit ,  ic8,. 
t^.  Stiidia,  Scripta ,  109,  l 

Catullus,  Poeta  elegantijfptus  117,   3 

CilABSiAS,  yfthetiietifis ,  clarus  invento  quodam   in 
Prafio,  55,  22.  itettt  bellis  in  Eurcpa ,  j^jgypto, 
BCypro,  577.1-  Teiif  bofiitm  perit  y         58,  i^ 
CijaiciS}  ufis  £;:i^.<s  59,  44-V 

Cher-' 


'     ,    ^      ,        I    N    D    E    X? 

theiToncfus,  TkracL^  peninfula  I~y  l/? 

CliiuiU,  iiijula  qiue  bodie  Scio  dicitur  ej\  \Xj 

CiccroCI\l.Tullius)^<//^/«  yluici  &amicus  ixo^ 
C  I  M  o  N  Jtbemeufis  ob  parcutis  multam  in  viucul* 
compaclus  a  forore  libcratur ,  32,  30.  ad priucipa- 
tum  pcrveuit  ^  ^^  ^  4.  ejus  liberalitas  ^  34,  8 

Claltuhun],  Oppidum  bodie  Chialleggio     loi ,  10 
Clcoii  IJahcariiafTcus  -(j    ^ 

C  o  N  o  N  esecgius  terra  marique  hellaior  ,  46 ,  23. 
accufat  Tijfapberiiem  apud  .Irta.xerxem  ^  47,  2-'. 
Laccd.tmoiiios  apud  Cnidum  fugas>^  48  ,  22.    dii^t 
patrix  futdct  aTiribazo  iu  viHculaconjicitiir^  49,4 
Lonvivai  Atcici  animo  i^  vcutre  ,  di-lecltati  118,12 
Coruuaus  a  tvrauuo  liberatur  qt      24 

Coronea,  urbs  Bceotije  -^     g 

CrudeUtas  cizii/?»  crga  nobiles  38   '3-» 

Cyclades  infula;,  vulgo  iufuLe  ^rcb-pelagi  17J  26 
Cyprus,  tnjiila  JfuK  iu  mari  Syriaco  20,   rz 

Cyrenai,  urbs  Libxx^  bodie  Cairoan  81,  31 

Cyrus  Kex  Terfarum  in  prjtlio  cadit  95,  2 

^nns  Hyftafpis  filius,  Perfarum  rex  oi  ,  -^5 

JJ  A  T  A  M  E  S  patri  Jucceifit ,  61,9.  Tbyum  ^idtr^n 
tufdito  ornau!  regi  adducit ,  62  ,  6.  ei  aperit  Pait- 
datcs  infidias  ai.licorum,  63,  16.  Hojles prof.iga- 
vit  iS  adjalutcra  cotivertit  ,quod  ad  perniciem  fue- 
rat  cognatum  ,  64,31.  a<l pacem  invitatur ,  6i,  ^ 
35-  i^i^Sis  iufidias  difiutit,66,  5.  ii,  colloquio  /)«- 
fraudem  interfecius ,  67,  2^ 

pelphi,  urbs  BKoti.z  ig'  ^o 

Deiurenetus  Jtbcmcufis,  petisUns  homo  oc  '  ij 
Demetrnis,  /i.r  ^..  /«  ,v//?o«V»  fr^«,w  perit  07,  S 
JJemetnus  Phalereus,  Atbenienfis  01-7 

Deraocratia  Athenis  reaituitui-  4=  '  ^^ 

Dcmolthenes  /,v  e.v;7/V//;;  pidjus  W    \ 

Devotio  in  piHs  fcripta  4^/32 

Deus  Delphicus ,  pro  Jpolline  Z2     10 

Diana;  lempUim  apud  Gortyuios  104,  -a 

Diomedou  Epamimudam  frujha  temat  corru.-upere 

UION  defcribitur  a  bonis  fjrtunct ,  aniwi  ^  corpo- 
ris,49,  22,  Simultatiim  tacitam  cum  Diomfio  exer- 
cet,  50,  29.  mox  jiijpectus  Corimhum  dimittitur, 
51,  5-  adverfis  confHaatur,  52,  13.  J  Callicrata 
lUQdam  fimulata  aniicitia  dccipitnr,  53,9.  iuter- 


54, 

25 

49, 

12 

35, 

33 

io8, 

lO 

I    N    D    E    X. 

'     fecto  /iibito  mifericordia  odio  fuccejjit  j 
Dionyuonim  tyrannis 
Dodona,  urbs  Cbaoniit  iii  Epiro 

E. 

Elis ,  urbs  Elex  ^  regioiiis  Polopotmcjl 

KnniusPo:M  aCatone  exSardin.  dcdiiStus 

EPAMlNONDASr/j^&^««f  honefte  natus  ,  <58  ,  \.  Jb- 

Jfincntiii  exemplum  edit  ^  69,  13.  dicta  ejus  acutay 

70,   15.   retinet  imperium  diutius  quain  per  lcges 

licebat  ^  "2,   I.  fortis  in  morte  ^  73  ,  4 

Ephefus  olim  a  Caribus  habitata,poft  Col.  ^then.  78,3 

Epirus  regio  Grxcia  ■  85  ,  24 

Eqiiertris  dignitas,  ordo  medius  Romx      IC9,  21 

Eretna  Euboicarum  civitatum  maxinia  iS,   53 

Eryx  .,»j8Kx  incujus  vcrtice  TemplumVeneris  97,   29 

Etruria,  aliis  Tufcia^  tiunc  Tofcana  loi ,  5:4 

Euboea  infula  Gracia.  18,  33 

EuiviENES  Ciirdianus  fcriba  primum  Philippi,  82,1^. 

deinde  yilexandri^p^^ft  cujus  morlem  CapfndjciiK pra- 

fectus  deftinatur ,  82,  38.  Leonnati  infidias  vitat^ 

83,  9.  p!ii:;nat  cum  Cratero  &'  vincit ,   84,  2.  obr 

fejfus  ftmulata  deditione  prafeclis  yfntigoni  impo- 

fuit  ^  85,18.  Adverftis  Antigontnn  bdltim  fufipit^ 

8<5,  I.  yfntigovum  adveniantem  deludit  arte,  87, 

31.  cui  perfidia  fnilitum  deditur,  88,  II.  injlicnte 

deniqiie  ylntisiono  intcrficitur  ^  89,  33 

Eunicues  Rcx  Pergamenus  ab  Hannib.vincitur  105,34 

Euinolpida;  ^familia  facerdotum  Jthenicnfium  38,38 

Enrydice  f:iat^r  Ptrdicca.  c?  Philippi ,  S'^,  <S 

Euryftliencs  Rex  Spartanus  76,  33 

F. 
F?.bius  (f^.')  Ma.rimus ,  IlannibaU  oppofttus  ici,i|2 
Ealernus  ylger,fin  mediterraneis  Cafnpania,  101,43 
Eeretrius,  Cognomen  Jovis  121,  15 

Filire  Ariilidis  alumur  publice  £?  dotantur     29,  5 
.  Flaminius  C.  Conful  occiditur  joi ,  28 

FluiPais  civilcs,  turbM  civiles  112,  24 

Fregella;  Latii  oppidum  clarum  103 ,  6 

Funciui  vicloria  civilis  73,  21 

Furius  Lucius,  Coufd  103,  25 

G. 

Calba  Servius  Luptanos  diripuit  I  09 ,  S 

GaleaVcnatoria  exhiffnis  pAlihusecnfutA  6r,  2 
Gazre  regics  Cuftos,  Perfariini  Prtefstius  63,  i<5 
Ccminus  Servilius^  aujiil       '  10 r,  3(5 

Col©- 


I    N    D    E    X. 

GolonJS,  locus  in  agro  Troaile  jo     "i 


Gortynii,  fiye  Gortyna,  urb;  CrdcZ  104'  i(j 

y^l'^CCtH\Sl.  Se/;/J)roiiius  in/t.iiis  perit  102      11 

Gyn£UConiti3,/)«r.-  interior  teJium ^  filis  mulieribus 


ail  babitanclum  data  ti^     r- 

li  A  M  I  L  c  A  R  Karthagiuieiifts  fortunam  Karthao-. 
tn  melius  convertit ^  97,  25.  Fines  imperii  pmpa- 
gat,otium  reddit  totajfrica^  9S,  31.  Hafdru- 
bali  piiam  collocat  ^  99,  i.  i,i  Hifpania  res  macr- 
nas  gent,deitide  inpralio  adverfus  Vettones  cadit, 

TT  r^     7  99,  II  &;c. 

IIAMNIBAI.  Kartha^rinictifts  major  ceteris  Iwperato- 
ribus  ,  C)^ ,  2(5.  bereditario  in  Romanos  odio  Philip- 
pum,  mox  yfmiochum  concita-Jt ,  loo,  3.  traufit 
yilpes  quas  nemo  un.p.iam  cum  exercitu  ante  eum  , 
pratsr  Uercuhm,  tranftcrat^  101,9.  Fiaorix  ejus 
in  Komanos  (juamvis  a:ger  oc«/;>,  1 01,  25.  Fabiuta 
ftrategcmnte  deludit ,  102,3.  domum  revocatus 
metu  deditiotds  ad  yfntiochum  profuffit  ^  103  ,  29. 
^ntiocho  fugato  Cretam  profectus ,  i'04  ,  1 6.  Eit- 
mmem  mirabili  dolo  fuperat ,  10;;  ,  5.  repetitvs  a 
Komanis  £?  wo.x:  in  calhllo  fuo  circumftjjus  vent- 
numfumfit^  I0(5,  38.«/«  tempore  mortit  ambigitur 

IlafHriibal  tnores  vetuflos  Kartbagin.  pervertit  00'  6 
I J  e  1 '  e  fp  0  n  t  iis ,  fluvius  2  -    4  - 

Ilemernclroiui,  fic  vocati  erant  curCores DariliLTz 
1  lcphajlho  magni  <xftima:ur  ab  Jlsxandro  82  {(? 
IJermro,  Statttit  quadratx  fine  manih.  6?  ped.  37  %-i 
Heterice,«/rt  equitum  honoris  caufii  itavocataS''''  -c 
HieropliantCS,  genus  facerdotii  yJthenienfis,  7:;,  '14 
Hippo,  urbs  vahntiflima  Afric^  nS    -o 

Hilpania  Citerior,  Tarraconeufis  provinda  loS  '  14 
Hoincrus  iPoeta  Maximus')  verius  ejuj     52,  zC 

Tafon  tyrannns  g-,    j  ^ 

Jonia,  .yy7rt;  minoris  regio  17'   ,f 

li-HICRATES  Jthcnienfis  dif-iplina  miUtari  nobilis 
54,   38.  ww/.'.j  mcliora  S"  wf^  rt««/;V  /«  arma- 

Jlllll  divi  filiiis  100   %, 

V-     ,                             K.  '■°'- 

A.aitDa2o,  .//nV<«  «r^j  potemiijimtt  pi?,  11 

L  3  Lacc- 


I    N    D    E    X» 
L. 

Laccdcmonii  fm-^  marhiue  duces  ^  c8 ,  31.  tyrm' 

iios  impcuiiiit  yltbeiiicufibus ,  44,  32.  auxili}  Jocio- 

rttm privati^yT.,  14.  pojl  Lettttricam pugiiain  utiu- 

qnam  je  refecerum^  80 ,  24.  Omiiici  ad  oractda  re- 

ferebant,  35,   30 

Laco  pro  yigefiUiQ  58  ,  2$ 

Laconica ,  iicir/o  58 ,  34 

Lampfacum  ?//-t'5  circiter  ittitiA  Hcllefpotiti ,  27,  21 

Legationis  jus  fan^um  apiid  ottnies  gmtes       /6,5 

Leonid!^3  Rex  Lacedamctiiorum  22 ,  39 

Lesbus  ,  iiijhla  iit  yEgeo  pelago  57 ,  35 

Lcudlra,  vicus  Bo:oti.e,  79,  42 

'Librarii,  qui  exfiribebant  libros  Veterum     117,28 

\^ViCrctms y  patta  itigenio  privcelleiis  n?!  3 

LysanDER  Laceditmotiius  ^  Felopotutefaciim  belhnn 

cafii  cotifecit^  S-I-jS^*  Rfges  abrogare  rtiolitur^  ideo- 

iUii  craciila  corrumpere  iiiftiitdt^  35  ,  28,  a  Phar- 

iiabazo  deltifus  egrcgia  accnfaiiotis  ,  36,  22 

M.* 

Maguefia,  nrbs  ^fite  apud  Mcandrr.m  fl.       27,  25 

r»Iago  ^  frater  Hatmibalis  do-inum  rsvocatur.  103,15 

IMaratliOn  ,  campus  clade  Perfarum  inpgttis  18  ,   3^ 

Marcellus  JNl.  Claud.  Cos.  apud Phnfiam  cadit  102,14 

INIarius  boflis  judicatus  jircatur  ab  ^ittico  lio,  1(5 

iMaiTagctse  populi  ScythiiZ  u^faticx  5*^»  2 

MlLTlADES  Lemttum  <3  Cycladas  capit ,  17,  25. 

FJarathotiia  ptigtta  vittcit,  19,   32.  a  Fari  ojpu- 

qnatioiie  cafu  abjtrahitur,  atijue  ob  id  damnatus  iit 

vittculis  moritur,  20,   29 

JVIithridates  ^riobarzatiis  fiUus  63,  3 

JMoloffi,  gens  Epirotica  26,  5 

'$,limyc\nA,  portus  yftticx  45,  14 

Mycale,  vrbs  Cari^e  33  j  ^4 

iN» 

Naxus ,  Infula  iti  JEgto ,  hodie  Nicafta  2<5 ,  20 
Neclanabes ,  rex  /Egypti  yalii  fSe^^znchm  81,28 

rVEPOTlS  CoRN.  Liber  deFita  Cicerou.  125,   18 

Nero  C.  Claudius  108 ,  i 

Nilus,  fltmen  /Egypti  '  84,  25 

ISIora,   Caficlhim  Phrygix  84,  40 

Numcn  Dcorura,  ^fujpiciufn  vcl  ctira  77,  34 

"^uxaidiS  friifra  itiftdiantur  Hautiibali  I02,  s^ 

O. 

Oedipws  Tbihdiws  parrieida  &  iii{ffliioftis    r°»  42 

Olvin- 


I    N    D    E    X. 

Olyinpifl:  vicVorcs  quibus  coronis  cJonati       40,  20 

Olynipias,  Maicr  .-llex.  Eutncn.auxil.  iatplorat^os^^^x 

Olynchus,  urbs  ThmciiZ  74  5  4 

Onyx,  e::  oiiychc  rinpborte  fi?  lircci  itetn  Cohi;nn,e  131,  4 

Oncio  Lvrandri  ncmiihj  a  Cleone  fcdpta  36,  8 

Ornatas  Elcplirvntury,  aiii  Oneratus         aoi,  13 

Oila  Crateri  uxori  reiniiTs  84,  23 

Olliracirmus ,  vel ,  cxiliuiii  decennale        33  ,  32 

Ctacilius  L.  PilitllS  ,  ^r;;/j«f  QKsiiUm  Lihcrtitiorunt 

P.  128,28 

Palicftra  quomodo  utendum  60,  19 

Painphyliuni  Marc  104,  n 

Paphlagones,  inhaliam  tranfveSii  mox  Vetieti  65, 13 

Parjctaca,  regio  IVIedia  85,  21 

Parma,  Jlutum  brcve,  pclta  tamen  majus       55,  10 

Parus,  infiila  candido  iiiarmore  celebris  20,   13 

Pacsanias  tna^nus  bomo  fed  varii  moris^  29,  12. 

iii  fufpiciou?rn  Lacedamouiorum  cecidit  ^  ^o ,   17. 

fuo  iudicio  depreheuditur  ,31,  23.    magnam  belli 

gloriam  turpi  morte  tnacula-iit  ^  32,   13 

Pklopidas  per  facliofos  patria pellitur ,  y4 ,  20.  r«- 

fiitu  agrefi  Tbebas  rcdit^  75,  2.  magifiratus  vi- 

noletitos  occidit,  75,  21.  cadit  in  prnelio  ,   76,  19. 

Pcnatcs ,  Dii  domeftici  25  ,  24 

Perfjc  rcnatibus  £?  luxurix  dediti  44,  3 

Pliilippns  Jlexandri  Patcr  56,  6 

Philollratus  Dicnis  frater  53,  4J. 

PnociON  Athenienfis cognominc  homts  fd paupertate 

riemorabilis()0y2'^.  capitis  damnatus  apopulo^^i., 

33.  Athenns  redttStus  ad  fupplicitim traditur^CfZ^il 

Piicenicum  claflis  200  navium  dtvicta  33 ,  15 

Pifid!C,  pr,puli  juxta  motuem  Teurum  babit.  65,  15 

Platscea;,  ttrbs  Ilt&oti»  20     i- 

Polybius  Hiftoricus  107     4 

PompeJHS,  qui  (3  cur  eum  fcctiti  funt        113,  12 

Prufias  Rex  Bithyni.e  104     ^52 

PtolcracTus  ex  Acx.  amids^  fatrapcs  A;gypii^'S,20 

Pydna,  urbs  Macedotiia  litori  accubans        26,   17 

Pyrrhus  Epirotes  »af«  lapidis  interiit  <j6 ,  24 

R. 

Rf,  GRS  Ncpoti  memorati  pd,   i,  5:c. 

Rhodauus  Fltivius  loi      17 

Rb.odii  cotifligutit  cjrtn  yfntiochi  cnpiis  104,   ii- 

Ronia  vocntur  domicilium  orbis  inipcrii  111,7 
Romaiuim  aomen,  PopuUu  103,  12 


I    N    D    E    X. 

R.omiilus  cfinflituit  ades  ^ovis  Feretrii       12  I ,  \6 
Rubnim  Mave  100,1; 

S. 
Sagiintlis  ,  civitas  ah  Hanttib.  expiignata         loi,  l 
Salamin ,  Infula  clarijjitni  noiniuis  22,  33 

Sapicntcs  feptem  4<5,  6 

SzxaxvnA  prnvincia  Romana  Ic8,  8 

Scipio  A^ncd.nwi  principatum  ohtimiit  ico ,  5 

Scyrus  infula  una  ex  Cycladibus  33,  23 

Scytale  ,  danJeJfina  littc-n*  30  ,  34 

Scvth^  premunt  Dariura  1 7  ,  42 

Seleucus  a  Ptolemxo  dolo  intcrfeStut  97,  9 

Scrvilia  Bnni  mater  I16,  12 

Seftus,   Ciiitatum  Cberfoncs.  prixcipua  58,   32 

Sicilia  a  Di^ne  armis  capta  51,  40 

Sparta  fme  muris  oppidum  80,   3 

Svracurce  a  Cjrinthiis  initio  condi:K  94»  3 

T. 

Tarcntum  urbs  Calabrix  pcrampla  5°  5  5 

Thebie  Cteoti.t  oppidum  percLirum  30  ,   35 

The.MISTOCLES  a  patre  exberedatas ^  2  1,  30  ^/•/- 

mum  Corcjraos    fregit    22 ,  9.  configit  Xerxcm , 

23,   35.  e  civitate  ejvclus    yirgos  babitatiitn  con- 

cejjity  25,  38.   opinio  de  t/tjfte  ejns ,        27,   29 

Thcrmopyiae  angujii  aditus  unde  tiomeii  Portarum 

22 ,  40  , 

TriRASyBULrs,  ^am'<j»»  a  XXX.  tyrannis  libnraty 

44,  17.  fictoria  </«x,  45,  17.  »«  tabemaculo  inter-  . 

feC^us^  4<5,   19 

Thucydidcs  ck/w^  tetatis  Hifloricus  43,  28 

TlM01^t.0'S  p.^.triam  a  tyrann'j.,S\racu/as  ac  Siciliam 

opprejftone  liberavit,^^,  26.  ilamercutn  ff/;;V,  93, 

39.  ejus  virtutesf94y  33.  celebri  fepultura  hotto- 

ratus,  95,  28 

TiMOiHEUS,ejus  fa&a  illuftria,  58  ,  20.  damnatut 

Cbalcidein  fe  cotttulit,  «9,  43«    j"rpienter   vi.yit., 

V.  60,  9 

Vecligalia  nova  inventa  ab  Hannibale  IC3,  21 

Venulia,  ttrbs   JpuU* .,  Horaiii  Patria       102,  14 

Vettones,  Hijpani*  citerioris  populi  99  •>   ^^ 

Utica ,  urbs  Lybix  pojl  Carthai;.  maxima    98 ,  a3 ' 

Jv. 
Xenophon  Socraticus  Jirefdaofamiliarijlmus  7(5,28 
Xerxes  mari  c?  terra  billutn  infert  EuropK   22,  15 

F    I    N    I    S. 


/ 


( 


l