Full text of "Elementary hand-book of the Burmese language"

See other formats






or THE 






BY 





RANGOON: 





PRINTED BY THE SUPERINTENDENT, GOVERNMENT PRINTING, 





1898. 


| BURMESE LANGUAGE 


AW SHIN KO. .8.4.8., FA, FSA, 


GOVERNMENT TRANSLATOR AND HONORARY ARCHAHOLOGICAL OFFICER, BURMA. 


x 





\>+ 





BURMA, 











( Price,—Rs. 2-8-0. ] 





Wren 
Pi ဥ 
FSs2 RST 


Ree Sveees es 








CORNELL | 
UNIVERSITY 


LIBRARY 























DATE DUE 













































































GAYLORD 











Cornell University Libra ry 


ivi 


Ele Se 


နျူ 














9 ove 


Cornell University 





The original of this book is in 
the Cornell University Library. 


There are no known copyright restrictions in 
the United States on the use of the text. 


http://www.archive.org/details/cu31924022058931 


ELEMENTARY HAND-BOOK 


OF THE 


BURMESE LANGUAGE 


BY 


TAW SEIN KO, m.r.a.s., F.4.1., F.S.4., 


GOVERNMENT TRANSLATOR AND HONORARY ARCHZOLOGICAL OFFICER, BURMA. 





RANGOON: 


PRINTED BY THE SUPERINTENDENT, GOVERNMENT PRINTING, BURMA, 


1898. 


PREFACE. 





Ars longa, vita brevis. 'This book is divided into two parts: 
the first deals with the colloquial form of the Burmese lan- 
guage, and the second with the literary form. Both are in- 
tended for hard-worked officials and busy men engaged in 
mercantile and other professions, to whom an elementary 
knowledge of Burmese may be essential; and it is for this 
reason that an attempt is made to make the compilation as 
practical as possible. There is, however, no royal road to 
learning: a certain amount of drudgery must be faced and 
undergone if it is desired to acquire any kind ot knowledge ; 
and an acquaintance with the Burmese language does not 
form an exception to the universal rule. 

The compilation of this work is due to a suggestion made 
by Mr. St. J ohn, Burmese Lecturer, Oxford University, who 
represented to the Local Government the need of a practi- 
cal colloquial course in Burmese for the Indian Civil Service 
candidates undergoing their probationary training in Eng- 
land. The original scope has, however, been extended to 
meet the growing requirements of foreign residents in Burma. 

In the preparation of this volume, my acknowledgments 
are due to Maung Tun Nyein, Extra Assistant Commissioner, 
who has often acted as Government Translator during my 
absence on leave or deputation, for the valuable assistance 
given by him. 

Burma SECRETARIAT : TAW SEIN KO. 

Ist October 1898. 


TABLE OF CONTENTS. 


INTRODUCTION 


Part I—Colloguial— န ခမ န့ 


Key to the pronunciation 

Numerical Notation 

Time န 

Days of the week 

Names of the months 

The Heavens es 

Points of the Compass ... 

Earth 

Sea ‘as 

Seasons, weather, ဖ်. 

Persons, relationships, &c. 

Members of the body 

Movements of the body 

Ailments 

Wearing apparel 

Professions, Trades, &c. 

Servants 

Animals 

Reptiles 

Fishes me aise ele 
Birds ey er ot as 
Insects at Sie ae vs 
Articles of Commerce 

Metals 

Food 

Fruits 

Vegetables ... 

Drink , 

Furniture... 

Nationalities aie an 

Colours vai ea see aes 
Money eee ves 

Precious stones 

Weights and measures ... 


Army and Navy See လာ tes 
Weapons... ane 
Road oes sa 
Games, amusements, &e. at oh 


Words and phrases in constant use ws 


Pages. 
Miscellaneous questions and answers et or ay 37—38 
Weather... wa ea vas <4 me 38 
Time of day... a a ise asa ae 39—40 
Salutations, &e. Ae sine ake vies it 40—42 
Dining-room as oa eis tied vie 42—43 
Bed-room ... ste ins wise saa aie 43—44 
Boat ar wale a6 see bee 44 44—46 
Office wis ies see ee aie as 46—49 
Health and sickness... a ay aia ia 49—50 
Miscellaneous phrases ... Se aus sn မ 50—56 
Part [l—Literary— ag ine ae dt we =: 57—121 
Chapter I. The Alphabet... we sh got 57—60 
Cuapter II. Homonyms ane vs sie one 60—62 
Chapter III. The Noun wes ane ie si 62—67 
Chapter 1V. The Pronoun sia vy Wes is 68—71 
Chapter V. The Adjective ns fas ns re 71—74 
Chapter VI. The Verb hie as isi wae 74—78 
Chaptor VII. The Adverb on aes 3 နန 78—79 
Chapter VIII. The Preposition ~... isi See ae 79—80 
Chapter IX, The Conjunction ... aus ie fas 80 
Chapter X. The Interjection ... se st ee bid. 
Chapter XI. Syntax asa we ia ar 81 
APPENDICES :-— 
I. Extracts from Jétakas wes rr vs Pa 83—95 


၂1. Petitions ee a os ies vs 97-107 
TlI. Extracts from the ‘‘ Selections from the Records of the Hlutdaw’? 109—121 


INTRODUCTION. 


—y 


Iv is generally admitted that the Burmese language is difficult 
to study, and when there are few suitable text-books and very few 
competent teachers, the difficulty to be encountered and overcome 
appears to be considerably enhanced. The method of teaching 
Burmese has yet to be systematised, and Burmese literature has 
yet to be worked up with that critical spirit which has been suc- 
cessfully applied to some of the classical and vernacular languages 
of India. But before this consummation is brought about, one 
must try his best to study Burmese according to his own lights. 


The Burmese language can be made interesting by studying it 
from a philological stand-point. Philology means, of course, the 
science which traces the origin and development of a language, 
and indicates its relationship to others. Burmese is a Turanian 
language as contradistinguished from an Aryan language, and 
belongs to that family of languages which has been described as 
Thibeto-Burman. A language, like an organism, grows, and dur- 
ing its long career of development many accretions cling to it. 
Some of these accretions are thoroughly assimilated and become 
part and parcel of the organic growth, while others still retain 
their nature of foreign excrescences. The following examples 
will illustrate this remark. The expression o93]$s is made up of 
two words, og = (Chinese lf) to give, and ဒါန်း = (Pali or Sanskrit 
als) giving ora gift. The expression means to give as a charitable 
offering or to exercise charity. Now the word ဒါန်း will ever re- 
main a foreign excrescence and refuse to get assimilated. Then 
take the common word 8$:01 This occurs as မိထ်ဓ in an old lithic 
inscription of the twelfth century A.D, It is made up of two 


( ii) 
words 8§$: = မိတ် (Shan မ်ေ) a wife, + o= (Thibetan ©) a mother. 
Thus, woman in Burmese is conceived first in her capacity as wife 
and then in her capacity as mother. Both. ‘the -constituent parts 
composing the word 8§:o are Turanian in their naturé and they 
get thoroughly assimilated. It may be-said that these are tanto- 
logical, as each of the component parts generally expresses the 
one and the same idea. But in a state of society composed of 
different tribes, such a stratification of language was inevitable. 
Each section or tribe must have its peculiar dialect, and their 
living together must have the same tendency as the formation of 
well defined strata in geology. Other instances, namely, ထူဆောင် 
(a Tavoy localism) to bring, ©325q to look, စောဝင် to assist, ကံကြမ 
fate, အဓေးပုဒ၁ပြဿန၁ a question, all tend to corroborate the above 


view. 


Allusion has been made above to the existence of Sanskrit and 
Pali derivatives in the Burmese language. It is a moot question 
whether priority should be accorded to one or the other. There 
is, however, reason to infer from the evidence available that San- 
skrit derivatives were introduced into the Burmese language long 
before Pali was known in Burma. This evidence also shows that 
the form of Buddhism first introduced into this country was that 
of the Northern School, which was subsequently absorbed and 
assimilated by the Southern School. 


Like the Chinese, Thibetan, and other languages, Burmese is a 
monosyllabic language, 7.¢., to say, every word in it is a root, and 
every root is a word, each word consisting of a single syllable or 
monosyllable to which a particle, and not an independent word, 
may be prefixed as in ool: a door; တန်ခိုး power or glory; အစာ 
food. <A sentence is but an allocation of words whose grammati- 


cal relationship is determined by their respective positions. 


( ii ) 

The grammatical apparatus being thus deficient, the vocabulary 
of the Burmese language may be divided into three groups. The 
first group would include nouns and pronouns; the second, verbs 3 
and the remaining parts of speech, including particles, would be 
placed in the third group. The words in the first two groups are 
like brick or stone, and those in the third are like mortar which 
cements the building materials together. It is apparent that 
most of the words in the third group were independent words at 
one time, and that they have been ground down to their present 
form through years of attrition. An instance may be cited, 
namely, that of coo5, a Burmese honorific affix. This should be 
transcribed as td. Owing to Bengali influence, the vowel a was 
changed to 0, and thus this ¢é was originally ta. In Chinese ta 
means great, and the affix may be taken to mean that any action 
done by a great personage is necessarily a great action. 


In studying Burmese, one of the best ways is to adopt the ana- 
lytical method. Each expression should be analysed into its com- 
ponent parts; the relationship between these words, whether that 
of allocation or agglutination, should be determined, and the ori- 
gin of each word should be traced as far back as possible ; aud its 
phonetic changes and gradual development should also be noted. 
If this method is followed, we can make some of the words tell us 
interesting tales. Max Miller has proved conclusively that the 
English word daughter assumes in Sanskrit the form duhitd, a 
milkmaid. When this word came into use, the people who used 
it must have been in a pastoral condition. They had large herds 
of cows or goats, which it was the duty of the daughter of each 
family to milk every morning. Similarly the derivation of the 
word ‘“ Mranma,”’ the national appellation of the Burmese race, 
can be made to tell an interesting tale. Burma is known to the 


ဒာ 

people of Bengal as Brahmodesh, which is the Bengali form of 
the Pali designation ‘ Brahmadesa” or the region or country of 
Brahma, the Creator of the Hindu Triad. Now } and m are 
interchangeable in the Indo-Chinese languages, and Brahma 
became Mrahmé; and the letter h being, by assimilation, changed 
into m the word Mrahm& assumed the form Mramma. Now, 7 
and y are interchangeable, so we get the form Myamma. In the 
system of Chinese transliteration each word is cut up into mono- 
syllables to suit the genius of the language; so we get the form 
Mien (= Myam) or myan + ma. In Burmese poetry Burma is 
always spoken of as (9$038: = the country of the Myan, the 
national appellation by which the Burmese are known to their 
neighbours, the Chinese; and in Burmese prose we get the form 
မြန်မ၁ = Mran-ma, while in works written in Pali the form (¢ 
ဒေသ = Mramma-desa invariably occurs. The derivation of the 
word (9$e2 is intimately connected with that of the word Prome. 
This word should be spelt Prohm, because it is another form of 
the Talaing name Brohm. Again, Brohm is another form of 
Brahm (a and o being interchangeable). Therefore, Prome means 
the city of Brahma. The Burmese call it Pyi = ပြည် = praii = 
braii = Brahm. Both the Talaing and Burmese forms of the 
word are traceable to the same source; and Burmese history tells 
us that at Prome a tribe called the ranmds arose and attained 
political eminence. From the derivation of the above two words 
we may infer that Burma is the meeting-point of two civilizations, 
namely, that of India and of China; that the Mongoloid tribes 
which were eventually amalgamated into a political society, were 
first brought under the influence of Hindu colonists who wor- 
shipped Brahma ; and that the centre of Brahmanical influence in 
Burma was Prome. 


Co) 

In studying a language, the system of translating it into an- 
other is a very good practice. Itmakes us think in two languages, 
and as the results obtained have had to be achieved by much la- 
bour and racking of brains, words, phrases, idioms, and the nice- 
ties of language are retained in our memory. The great thing, 
however, to be borne in mind in translation is that one should try 
and place himself as much as possible in the same position as the 
writer of the original. In this way, the spirit and energy of 
expression of the original would be retained in the translation. 
Most students do not, however, try to do so, and generally en- 
deavour to make the required rendering as. literally as possible ; 
and the result is that the translation is not only tame, but hardly 
conveys the thoughts and ideas of the writer in an intelligible 
and felicitous mauner. 


At the present time, there are two kinds of Burmese. One may 
be called Lower- Burma Burmese, and the other Upper-Burma Bur- 
mese. The Burmese of Lower Burma, in some places, would be 
something like the French patois in Jersey and the Channel 
Islands: it is corrupt, and is almost a jargon. The pure Bur- 
mese, however, is still preserved in Upper Burma in the larger 
towns. The chief characteristics of Upper-Burmese style are its 
conciseness, the absence of dispensable particles and affixes, and 
its comprehensive expressiveness, grace, energy, and elegance. 
The Lower-Burmese style is very diffuse: it abounds in useless 
particles, and differs from the other style in its laboured simplicity 
and want of brevity. Any one with a tolerably good knowledge 
of Burmese can readily distinguish the marked difference be- 
tween the two styles. 


The popular impression amongst foreigners is that the Burmese 


language is devoid of literature. This is not true. It has an exe 


( ဏ ) 


tcnsive literature, and its poetry is exceedingly beautiful, and 
may be compared favourably with that of other nations. The 
checrfulness of the people, their healthy and peaceful enjoyment 
of life, their loyalty to sovereign authority, their devotion to their 
religion and institutions, and the beautiful influence which Bud- 
dhism has exercised over their mind and character, are faithfully 
pourtrayed in their literature, and especially in their poetry. And 
it is to be hoped that more prominence may be given to Burmese 
literature in the curriculum of studies in the province. 


To become a Burmese scholar, a knowiedge of Pali is essential, 
for the connection between the literatures of these two languages 
is an intimate one. Burmese literature is to a large extent based 
on Pali literature, and, without an acquaintance with Pali, Bur- 
mese studies would not be of much interest. In fact, to study 
Burmese classics without a knowledge of Pali, would be like 
attempting to read and appreciate Milton without knowing much 


about the Bible and the mythology of Greece and Rome. 


PART I.—COLLOQUIAL. 


KEY TO THE PRONUNCIATION. 


VOWELS. 
အ a as in what. 
အာ a as in father. 
တ္တု i as in police. 
ဤ id as in machine. 
“ 2 u — as in recruit. 
8 ti as in rule. 
ဇ 6 as in grey. 
အ ဝဲ ၅88 the first e in never. 
အထဲ ဝဲ as the first ၉ in everlasting. 


as in law. 1€3 


2 


ဆြေဒ် aw asin drawl. 
sdiso$ * an as un in dun. 
အား a: asin ah! 

အို ၀ as in holy. 


aqSiago5 6k 88 in yoke. 

sgisg$ dn as in cone. é 
_အိပ်1အိတ် el as @ in rake, rate. 

33$1385 61 as in vein. 


အင် it as in pit. 

အင် in asin pin. 
အပ်/အတ် at as in what. 

အတ် et as in pet. 

အိုက် aik as ၈? in aisle. 
အိုင် aing as ive in Rhine. 
အေ၁က် 83] 08 ow in owt. 
အေဒင် aung as oun in sound. 





* This should be pronounced without letting the tip of the tongue touch the roof of the 


mouth. An Englishman would naturally :do so when pronouncing an as wn in dnn ; 


but it should be remembered that final consonants are never articulated in Burmese, 


ခ 


888၀၉၈ er eescer ဥမ စဖ poses eo အ ၉၉၀၀ 


k 
fe > 


th 


( 2 ) 
CONSONANTS. 


unaspirated. 
aspirated. 


hard. 


as in hing, English. 
unaspirated as in spirit. 
aspirated as in saw, sea. 


as in zenith. 
as in senor, Coruiiia. 


unaspirated. 


aspirated. 


as in dawn. 


as in napkin. 


unaspirated. 
aspirated. 


as in bull. 


as in mamma. 
as in yes. 
as in rural. 


as in lovely. 


as in weather. 
as in thaw. 

as in thee. 

as in heaven, 


rit 288 


Notr.—There are no English equivalents for certain combinations in Burmese, They 
may, however, be trausliterated as follows :— 


Burmese. English. Burmese. English, 
3 hna ကျုကြ =a * 
9 hma က္ဂွၤကြြဲ kywa 
ထှ hla gus hmya 


TONES. 
There are three tones in the Burmese language :—- 


(1) the natural, 
(2) the abrupt, and 
(3) the heavy. 


The tones express difference in meaning, thus: 


ဆင် ’sin (pronounced with the natural tone) means an ele- 
phant. 


ဆင့် ’sin (pronounced with the abrupt tone) means a step, a 
grade. 


ဆင်း ’sin: (pronounced with the heavy tone) means to descend. 


Correct intonation is essential, and the foreign student would 
do well to use the following table to accustom himself to the cor- 
rect utterance of the tonal inflections: 


ကာ 999, 0028 ကထိ တိ Be ကု ကူ ကူး 
ka ka ka: ki ki ke | ko ko kt: 
ကေ cog coos | m0 OB ကဲ 


ke ke ke: ké ke ke: | kaw kaw 


° ဝ J 
က က့ 08 


° 


kan kan kan: 





* In this combination the & should not be pronounced separately from the y, but both 
should be sounded together, care being taken that the / is not in the least aspirated. This 
may be accomplished by keeping the teeth together before attempting the pronunciation 


of the combination. ‘hus, the pronunciation of Kyawkse approximates more to Chauksé 
than to K(a)-yauksé, which is generally heard amongst Europeans. 


(4) 


NUMERICAL NOTATION. 


CARDINAL. 

English. Burmese. 
One .. တစ် OF တ 
Two .. 95 
Three wie DOB 
Four သေး 
Five ငါး 
Six . (9205 
Seven . ခုနစ် 
Hight ... GD 
Nine van GOR 
Ten 2008 
Eleven ဆလ့်တစ် 
Twenty နှစ်ဆယ် 
Thirty သုံးဆယ် 
One hundred ထရာ 
One thousand ာထေဒင် 
Ten thousand ထသေဒင် 
One hundred thou- တသိနိး 

sand. 
One million ထသန် 
Ten millions or one တကတုင္ရေု 

crore. 

ORDINAL. 

First a See* 
Second « Bones * 
Third we. တတိယ * 
Fourth .. 00969 * 

. Fifth «« ၀၉၀ * 
Sixth vn. HG” 
Seventh ဓေ CHEE * 
Eighth +. Sago * 
Ninth .. 900 * 
Tenth အေ BIOS * 


Transliteration. 


... Tit 07 ta 
၅ Hit 

«a. Thon 

.. Le: 

... Nga: 

+ Chauk 

.. Kun-nit 
say SURE 

၈၈ KOS 

w လြဲ 

. Ne-tit 

... Hna-sé 
... Thon:2e 
+, Ta-ya 

... Ta-’taung 
... Ta-thaung: 
.. Ta-thein: 


.. Ta-than: 
.. la-ka-de 


... Pa-’ta-ma 
... Du-ti-ya 
+... Ta-ti-ya 

.. Sa-d6k-’ta 
... Pyin-sa-ma 
.. Sa-’ta 

.. That-ta-ma 
.. A-’ta-ma 

.. Na-wa-ma 
၅၈ Da-tha-ma 





* These are, strictly speaking, Pali words, the pure Burmese equivalents being— 


c0g@(g205u နှစ်ခုမြေက်! &e., ထစ်အချက်! နှစ်အချက်! &c. The Pali forms are, how- 


ever, more commonly used. 


Day after tomorrow သဘက်ခါ 
Second day after to- 8$23ol 


morrow 
The other day 
Previously 
Often 


( 5 ) 


TIME. 
English. Burmese. Transliteration. 

Day နေ့ +. Ne 

Month ca ... La 
- Year .. 38 vee Hnit 

Hour န၁ရီ .. Na-yi 

Now . 9 vse es EET 

Then ထိုအခါ စမ "ဗ ’"To-a-’ka 

When ? code ကာ « .ြဝဲ.၅-”၂၃ဂ 
Immediately ချက်ခြင်း ဂီ ... Chet-chin: 

Ever အမြဲ a (ns » a. A-mye: 

Sometimes .. တရံတခါ .. Ta-yan-ta-’ka 

Daily ... 6305 or နေ့တိုင်း .. Ne-zin or Ne-daing: 
Dawn .. အရုဏ်တက် .. A-yon-det a 
Morning ... 83908 or မနက် ... Nan-net or Ma-net 
Noon woe QRECOOD ... Mun:dé ms 
Afternoon wes Q§8Q or ညနေ့စေ၀င်း ... Mun:lwé: or Na-ne- 

zaung: ဂ 

Evening ... COGS .. Na-ne လႈ 
. Sunset .. 6308 ဝ# မိုးဒျုပ် " ၇... Ne-win or Mo:ch6k 
Night ... ဥ 0# ညဉ့် .. Na or Nin —— 
Midnight .. သန်းခေါင် .. Tha-gaung ၀ / 
Past midnight .. သနိးခေါင်ကျေဒ် .. Tha-gaung-gyaw 
Last night 1 ဗွီ Naga on ဝႆ 
Whole night .. 0099098 ... Ta-fia-lén: 
Yesterday a aaa .. Ma-ne-ga 

Day before yesterday တနေ့က .. Ta-ne-ga 

Today .. COGS OF OCS ... Ya-ne or Ga-ne 
Tomorrow ... g050$01 RK ~  ... Net-’pan-ga 


.. Tha-bet-’ka bh a 
.. Pein-nwe:ga 


+. တနက ... Ta-ne-ga 
see အထက်က . A-’tet-ka 


... အတြိမ်ထြိမဲ ၀၉ ခဏခဏ 


A-kyein-gyein or ’Ka- 
na-’ka-na 


( 5 ) 


DAYS OF THE WEEK. 


English. Burmese. Transliteration. 
Sunday ae တနင်နွေ့ ် ) |. . Ta-niniga-nwe 
Monday wes HEGEROS ၂ ... Ta-nin:la 
Tuesday w. 8] (1 ဦ ဥ. ... In-gd 
Wednesday -  ... ogc & cd ဒ... Bok-da-ht: 
Thursday | !] ( A... ကြာသပတေး င် 2 ’,., Kyf-tha-pa-de: 
Friday .. သေ၁ကဏြ၁ dao... Thauk-kya 
Saturday ... OCS = ... Sa-ne 


NAMES OF THE MonrTHS. 


April * ... CO$8QE . Ta-gu: 

May ... ကဆုန် ... Ka-’sdn 
June ... $0Q§ . +... Na-yon 

July w ဝါဆို ... Wa-zo 
August ... ဝါခေါင် ... Wa-gaung 
September ... GORBSmeOSt ... Taw-¢ha-lin: 
October .., သတင်းကျွတ် ... Tha-din:gyut 
November ... တန်ဆောင်မုန်း ... Ta-zaung-mon: 
December ws 0380005 ... Na-daw 
January wee (G08 ... Pya-tho 
February wen BEE ... Ta-bo-dwe: 
March ws တပေါင်း ... Ta-baung: 


Tor HEAVENS. 


Heaven ... ကောင်းကင် ... Kaung:gin 

Sun +... BY .. Ne 

Moon won OD +... Lath 

Star ၈ ကြယ် ... pe 

Planet +. God or 3235 ... Gyo or Net-’kat 
Sky ... Bs ... Mo: 

Full moon ws COGQD ဒ. La-byi 
Waxing moon _.., လဆန်း . La-zan: 
Waning moon Sn လပြည့်ကျေဒ် ” 3 he La-byi-gyaw 





* The Burmese year commences ror the middle of April. 


English, 


Dark moon 


(7) 


Tur Hravens—concluded. 


Burmese. 


vee COOQOS 


Eclipse of the 111) . . . နေကြတ်ခြင်း 


Thunder 
Lightning 
Thunderbolt 
Comet 
Rainbow 
Cloud 
Meteor 
Hail 

Snow 
Storm 
Venus 
Pleiades 
Milky-way 


East 

West 
South 
North 
North-east 
South-east 
South-west 
North-west 


Earth 
World 
Continent 
Country 
Province 
Tract 
Mountain 


woe Qeqy$2(gSs 
.. လျပ်စစ် 


oi မိုးထြိုးသူ၁း 


ရာ ၀ 


Transliteration. 


... La-gwe 
.. Ne-kyat-chin: 
.» Mo:chén:gyin: 
... Shat-sit 
.. Mo:gyo:thwa: 
... Kyé-ta-gun 
... Thet-tan 
... Mo:tein 
... U-ba 
... Mo:thi: 

.. Hnin:gé: 

.. Le-mén-daing: 
... Thauk-kya-gyo 
.. ?Pyauk-’seik 
... Na-ga-ngwe 


PoInts OF THE COMPASS. 


.. SICH) 

.. BOGHIOS 

ony 099၁၆ 

... ဝြေ၁က် 

... 596g)6(G205 
+. 9အဝငစ္ဆေုတေ၀င် 
.., 59G3905G0098 
wx 5၁နေ၁က်မြေ၁တ် 


EARTH. 


... A-she 

.. A-nauk 

... Laung 

.. Myauk 

.. A-she-myauk 
.. A-she-taung 
... A-nauk-taung 
... A-nauk-myauk 


.. Mye-gyi: 
+. Law:ka or Ka-ba 
.. Taik 

.. Naing-ngan 
... *Ka-yaing 
.. Né-mye 

.. Taung-gyi: 


English, 
Hill 
Valley 
Plain 
Watershed 
Waterfall 
River 
Defile 
Stream 
Brook 
Source of river 
Mouth of river 
Branch of river 
Thalweg 
Mid-stream 
River channel 
Canal 
Lake 
Tank 
Weir 
Channel 
Rock 
Stone 
Volcano 
.. Sand 
Gravel 
Clay 
Tree 
Grass 
Grazing-ground 
Forest 
Forest reserve 
Field 
Garden 
Plantation 


{ 2} 


Eartu— concluded. 


Burmese. 


vee GOODECES 
wie တောင်ကြား 


... မြေပြင် 
on Gq GOGO 


... ရေမြေ၁င်း 
vee ကျေ၁က်ဆေ၀င် 
as ကျေက်ခဲ 
wes မိးထောင် 

., ၆ကျ၁က်စရစ် 
w+. ၆မြေစေ8 

. .. 00808 

.. ၈၁းကျက်မြေ 
we. သစ်ဝေ၁ 

., ကြိုးပိုင်းတေ၁ 
we. C0050Q05 
ve ROSE. 


w+ 009983 


Transliteration. 


... Taung-nge 
... Taung-gya: 
... Mye-byin 
... Ye-we-gyaw: 
.. Ye-ta-gun 
... Myit 
.. Kyauk-twin: 
... Chaung: 
... Myaung: 
... Myit-a-sa 
+... Myit-wa 
... Myit-let-tet 
.. Myit-lé-gyaw: 
... Myit-le 
.. Ye-gyaung: 
... Ta:myauneg: 
... In: or aing 
... Ye-gan 
စေ Be 
.. Ye-myaung: 
+... Kyauk-’saung 
we Kyauk-’ke: 
... Mi:daung 
. .္ဝဲး 
.. Kyauk-sa-yit 
ae Mye-zi: 
.. Thit-pin 
.. Myet 
.. Sa-gyet-mye 
+. Thit-taw: 
. .. Kyo:waing:daw: 
. . Lé-gwet 
« Dyin 
.. Ya-gin: 


SEA. 

English. Burniese, Transliteration. 
Ocean ၅ သမုဒ ၂ ၀ ဏာ .., Tha-mék-da-ya 
Sea ... ဝင်လထ် «. Pin-lé 
Bay :. ဝင် ထထ်အေ် ’ ... Pin-lé-aw 
Gulf ၀င်ထထ်က္ကေ ... Pin-lé-gwe 
Strait ... ဝင်ထထ်ထက်ကြား ၅ Pin-lé-let-kya: 
Spring-tide ... ရေထက် ... Ye-det 
Neap-tide wee ရေကျ ww. Ye-gya 
Light-house w+ BG ee Mi:bya 
Wave ont Gas ` +. Hlaing: 
Sea-shore . (80005005 2408 ... Pin-lé-kan:na: 
Ship wee ရျိက်သင်္ဍေ၁ +... Ywet-thin:baw: 
Steamer vq မးသဘေိာ oe Mi:thin:baw: 
Shoal wee သြး wa OE 
Deep wee နိက်သေ၁ , ၅၅၈ Net-thaw: 
Shallow see တိမိသေ၁ ... Tein-thaw 
Cargo-boat .. 030088 ... Ton-kin: 
Man-of-war ... 0805006059 ... Taik-thin:baw: 
Mast vax ရွက်တိုဝဲ ... Ywet-taing 
Yard ... ရ္ဂုက်လက် ... Ywet-let 
Rudder ... တက်မ ... Tet-ma 
Anchor ., ကျေ၁က်ဆူး ... Kyauk-’st: 
Pilot .. ရေကြေ၁င်းပြ ... Ye-gyaung:bya 
Deck wee OQ§8005 eee KOn:bat 
Sails won OO +... Ywet 
Oar ... 9050005 ... “Kat-tet 
Paddle ... 60950005 ... Hlaw-det 

SEASONS, WEATHER, &C. 

G 3009 +. Nwe-u-du 
Hot season ၀ +. Nwe-ya-thi 

63309] + Nwe-a-:ka 

မိုးဥတု ... Mo:u-du 
Rainy season je ... Mo:ya-thi 

82990) ... Mora-’ka 


( 10 ) 


SEAsoNs, WEATHER, &c.—concluded. 


English. Burmese. 
ဆေဒင့်းဥတု 
Cold season ဆေ၁င်းရသိ 
ဆေဒင်းအခါ 
Rain-fall 


First showers 
Intermediate showers မိုးလယ် 
Closing showers ... မိုးနှေ၁င်း 


Hot .. QGO0D ... Pi-thaw: 

Cold .. ဖိသော or ချမ်းသေ၁ .,, E:thaw or chan:thaw: 

Warm .. sgo5co09 or ပူထေ၁ ... Aik-thaw: or pa-thaw: - 

Fog .. ဆီးနှင်း .. St:hnin: 

Mist - 

Dew အ ရြိ ... ၂111; 

Cloudy 289.6000 .. Mo:6n-thaw: 
PERSONS, RELATIONSHIPS, &C. 

Man wee ယောက်ျား .. Yauk-kya: 

Woman .. 83:0 ... Mein:ma 

Husband .. 006 +... 411 

Wife ., ထား . Ma-ya: 

Boy ... ယောက်ျားကလေး +... Yauk-kya:ga-le: 

Girl .. မိနဲ8ဓကလေး or 8§3 aocaog Mein:ma-ga-le:or mein: 

*ka-le: 

Son .. သား ... “Thine 

Daughter wos SBE +. Tha-mi: 

Sister wee $0 +. Hna-ma 

Child .. ကလေး ... Ka-le: 

Children woe ဂကလေးမျှ၁ႈ ... Ka-le-mya: 

Twins vee (Qo ... A-hmwa 

Elder brother —.., အစ်ကို ... A-ko 

Younger brother ... ညီ ove NYE 

Cousin .., ညီအစ်ကိုတေဒ် ... Nyi-a-ko-daw 

Son-in-law «xn သားမက် ... Tha-met 


Transliteration, 
.. Saung:u-du 
.. Saung:ya-thi 
.. Saung:a-’ka 
... Mo:ywa-gyin: 
... Moris 
.. Mole 
.. Mo:hnaung: 


( 11 ) 


PERSONS, RELATIONSHIPS, &C.—continued. 


‘English. Burmese. Transliteration. 
Daughter-in-law ... ချွေးမ ... Chwe:ma 
Brother-in-law — .., ထောဝက်ဘ .. Yauk-’par 
(A woman’s) brother co2& .. Maung 
(A woman’s) elder အစ် .. A-ma 

sister. 

(A woman’s) younger ညိမ +, Nyi-ma 
sister. 

Elder sister-in-law... မရီး ... Ma-yi: 

Younger  sister-in- ခယ်မ .. “Kée-ma 
law. 

(A woman’s) elder 539 .. *Késo 
brother-in-law. 

(A woman’s) young- ဓတ် ... Mat 


er brother-in-law. 
(A woman’s) sister- ယေ၁က်မ 
in-law. 
Paternal uncle (elder) ဘကြိး 
Paternal uncle ဘထွေး 
(younger) o7 step- 
father. 
Maternal uncle 8: 
` (elder). 
Maternal uncle ဦးထေး 


(younger). 

Aunt ... အရိုး 0# အဒေါ် 
Step-mother ... မိထွေး 
Nephew ve ကြန္က 

Niece အေ OQO 
Grandfather ... TORE 
Grandmother wie အဘွား 
Grandchild wes ဝြေး 

Great grandchild ... မြစ် 


. Yaung:ma 


.. Ba-gyi: 
.. Ba-dwe: or Pa-’twe: 


.. Usgyt: 


.. A-yi: or A-daw 
... Mi-dwe: 

va TO 

... Ta-ma 

... SG: 

.. A-’pwa: 

so, Myis 

... Myit 

Bride ... မင်္ဂလာဆောင် သတ္တ္ဂိသမီး. . . 


Min-ga-la-zaung-tha- 
do-tha-mi: 


( 12 ) 


PERSONS, RELATIONSHIPS, &c .~-concluded. 


English. 


Bridegroom 


Bridesmaid 


Married person 


Bachelor 
Old bacheior 
Spinster 

Old maid 
Sweetheart 
Spouse 


Head 
Eye 
Nose 
Mouth 
Ear 
Hand 
Thigh 
Leg 
Foot 
Fingers 
Toes 


Hair 
Forehead 
Temple 
Cheek 

Chin 

Neck 

Back of neck 
Shoulder 


Burmese. 


"7 cScore02800080008 a 


.. 24 
... အမ ထောင်သည် 


Transliteration. 


. Min-ga-la-zaung-tha- 


Go-tha: 


... A-pyo-yan 

. . Hin-daung-the 
... Lu-byo 

... Lu-byo-gyt: 
... A-pyo 

.. A-pyo-gyl: 

eee ky 

.. ?Kin-bun: 


MEMBERS OF THE Bopy. 
Member of the body ကိုထ်အင်ါ 


... GOlEs or ဦးခေါင်း 
... မျက် 
... နှ၁ဓေါင်း 


.. 006 


.. ဆီပင် 

စ်ရ SOR 

saa OOOO 

နှ Gls 

see COICO 

... 0098 or လည်ပင်း 
.. ပခုံး 


... Ko-in-ga 

... Gaung: or Ok-’kaung: 
... Myet-si 

... Na-’kaung: 

... Pa-zat 

... SOE OF န၁းရွတ် .` ဂ ` 
sau သက် 

1. အမီ 

.., ခြေတောက် 
re BG 

2. လက်ချေ၁င်း 


... ခြေချှေ၁င်း 


: . Na: or na-ywet 

.. Let 

၈၅ Paung 

... Che-dauk or chi-dauk 
... Che or chi 

.. Let-chaung: 

. Che-gyaung: 0% chi- 


gyaung: 


... ’Sa-bin 

... Na-’pu: 

+... Na-thé 

wos PAC 

.. Me:zzi 

... Le or lé-bin: 
... Gok 

... Pa-’kon: 


( 18 


MEMBERS OF THE Bopy—continued. 


English. 


Shoulder-blade 
Spine 

Hip 

Chest 

Navel 

Wrist 


Ankle 


Instep 
Palm 

Sole 
Muscle 
Tendon 
Vein 
Nostril 
Eyebrow 
Eyelid 
Eyelashes 
Lip 

Tooth 
Tongue 
Gums 
Adam’s apple 
Moustache 
Beard 
Whiskers 
Jaws 
Heart 
Liver 
Entrails 
Blood 
Tears 
Perspiration 


Burmese. 


.. 0005600205005 


စြေကျဉ်းဝတ် 


Transliteration. 


.. Let-pyin 

... Kyaw:yo: 

... Tin-ba: 

... Yin or yin-bat 
... Chet 

.. Let-kauk-wut 
.. Chi-gyin:wut 
.. Chi-myet-si 
... Chi-gén 
+... Let-’pwa: 

... Chi-bwa: 
... Kywet-tha: 

.. A-kyaw: 

+. Thwe:gyaw: 
... Hna-bauk 

... Myet-’kén: 

.. Myet-’kun 

... Myet-taung 
+... Na-’kan: 

.. Thwa: 

... Sha 

... Tha-’pén: 

« Le-2i 

.. Na-’kan:mwe: 
.. Mok-’seik-mwe: 
.., Pa-mén:mwe: 
.. Pazyo: 

... Hna-lén: 
... A-the: 

ae 

... Liber 

+... Myet-ye 

... Chwe: 


( 14 ) 


MEMBERS OF THE Bopy —concluded. 


English. Burmese. 
Joint we. အဆစ် 
Arm ... COMGOIEE 
Arm (upper part)... လက်ရုံး 


Nails 


Thumb ... Let-ma 

Index finger .. လက်ညှိုး ... Let-hnyo: 

Middle finger .. 00050005 ... Let-lé 

Ring finger .. coaSag (aged .. Let-tha-gywe 

Little finger .. လက်သန်း .. Let-than: 

Arm-pit .. ဆျိုင့် .. Gyaing: 

Elbow vee 006009 ... Ta-daung 

Fist wee 0005088 +. Let-thi: 

Knee စေန 98 es DUS 

Heel ... GG06898 .. Chi-ba-naung 

Abdomen .. ဝမ်း or 082805 .. Wun: or wun:baik 

Breasts . 8 Or Sts ... No or no-thi: 

Bone . အရိုး .. A-yo: 

Marrow ခြင်ဆီ ... Chin-zi 

MoveMENTs OF THE Bopy. 

Sit ... ထိုင်သည် . Taing-thi 

Stand .. ရပ်သည် or ထသည် =... Yat-thi or "Ta-thi 

Lie down .. လျေ၁င်းသည် or ထုံးထုံးနေ Lyauneg:thi or ton:lén: 
သည်း ne-thi 

Sleep အိဝိသည် ... Eik-thi 

Wake နိုးသည် .. No:thi 

Walk လမ်းထျှေဒက်သည် .. Lan:shauk-thi 

Run ပြေးသည် .. Pye:thi 

Kneel ဒူးထေ၁က်သည် .. 1): [၅၂၃ (၅ 

Crawl 09280009 we Twa:thi 

Leap ခုန်သည် ...  ]၃ဝ1-771 

Get up ထသည် ၅ Ta-thi 

Climb တတ်သည် ... Tet-thi 

Dive ပ်သည် . Ngok-thi 


မ လက်သည်းခြေသည်း 
ve. COMO 


Transliteration. 


... A-’sit 

.. Let-maung: 

... Let-von: 

.. Let-thé:chi-the: 


( 15 ) 


Movements or tor Bopy—continued. 


English. Burmese. Transliteration. 
Swim .., ရေကူးသည် we Ye-kti:thi 
Float ... ကိုလ်ဖေါ့သည် ... Ko-’paw-thi 
To shoulder .,. 0580098 ... Tamsthi 


To carry in the arms ပိုက်သည် or ဌေသည် . ... Paik-thi or pwe-thi 
To carry on the head ရွ က်သည် .. Ywet-thi 
To carry on the back ပိုးသည် or ကုန်းပိုးသည် . . , Po:thi or gén:po:thi 
Ride ... ပးသည် vee ပြး? 
Drive aan ဝေ၁င်းသည် ... Maung:thi 
To strike with the တွက်သည် ... Twet-thi 
elbows sideways. 
To strike with the ထောင်းသည် 
elbows downwards. | 


we Taung:thi 


To strike (with the ထိုးသည် ... LER 

fist). 
Slap wee ဗုတ်သည် ... Pék-thi 
Push ... တွ္ပနဲးသည် .. Tun:thi 
Box .. လက်ဝှေ့တိုတက်သည် ... Let-’pwe-taik-thi 
Fight သတ်ပူတ်သည် ... That-pok-thi 
Seratch ကုပ်သည် ... KO6k-thi 
Rub ပွတ်သည် +. Put-thi 
Feel စမ်းသပ်သည် ... San:that-thi 
Lean မိသည် ... Hmi-thi 
Breathe အသက်ရှူသည် ... A-thet-sht-¢thi 
Snore 6022050065 .., Hauk-thi 
Sneeze see GYOOOS ... Chi-thi 
Cough .., ချေ၁င်းဆိုးသည် ... Chaung:’so:thi 
Belch ... လေချဉ်ထက်သည် ... Le-gyin-tet-thi 
Hiccough (RoBsoop§ ,.. Gyo-’to:thi 
Expectorate « ထွေးသည်  Twethi 
Swallow . Goo ... Myo-thi 
Yawn သမ်းသည် +... Than:thi 
Cry ငိုသည် ... Ngo-thi 
Speak စကားဝပြေ၁သည် ... Sa-ga:pyaw:thi 


ဖူး. 


MoveMENTs oF THE Bopy—concluded. 


English, 


Blow 
Eat 
Suck 
Chew 
Taste 
Drink 
Write 
Paint 
Strike 
Stroke 
Lift 


Illness 
Disease 
Fever 
Dysentery 
Diarrhcea 
Smallpox 
Measles 
Chicken-pox 


Cholera 
Jungle fever 
Head-ache 
Ear-ache 
Tooth-ache 
Stomach-ache 
Sore-eyes 
Dyspepsia 
Asthma 
Giddiness 
Faintness 


Burmese. 


vee 0280009 
... ဂုတ်သည် 
.. ဝါးသည် 
.. သောက်သည် 
wee ရးသည် 
wee ချိထ်သည် 
wee ရိုက်သည် 
... သတ်သည် 


AILMENTS. 


., မကျန်းမ၁ခြင်း 
.. Sagocepo} 
vex 2880 

vee 0880805 

.. O880Q 

wap ကျေ၁က်တြီး 
.. ဝက်သက် န 
.. ကျောက်ပြုံ or ရေကျောက်. . . 


ves က၁လဝမ်း 

vee GOSQDE 

.. ခေါင်းကိုက် 

wee 928005 

<3 သွားန၁ 

... 00839 

... မျှက်၆န၁ 

... ရင်ဘတ်န၁ 

... 08882 or ရင်ကြပ် 
wae G2QE8 

.. ပန်းခြင်း or ဓေ၁ခြင်း 


Transliteration. 


... Hmok-thi 
we SAardhi 

... SOk-thi 
we Warthi 

a. Mytséhi 
... Thauk-thi 
... Ve:thi 

... Che-thi 
... Yaik-thi 
... That-thi 
.. Pin-thi 


+. Ma-kyan:mé-gyin: 
... A-na-yaw:ga 
. ’Pyana 
... Wun:gaik 
+. Wun:gya 
+ Kyauk-kyi: 
. Wet-thet 


Kyauk-’pyt or Ye- 
gyauk 


+... Kaé-la-wun: 

.. Hnget-’ pya: 

... Gaung:gaik 

... Na:gaik 

+... Thwama 

.. Wiminé, 

.. Myet-si-na 

.. Yin-bat-na 

+. Pan:na or Yin-gyat 
« Mi:gyin: 

.. Pan:gyin: or Maw:gyin: 


English. 


Sea-sickness 
Lameness 
Blindness 
Deafness 
Dumbness 
Hoarseness 


Weakness 


Indisposition 


Cold (catarrh) 


Cough 
Dry cough 
Paralysis 


Turban 
Jacket 
Loin-cloth 
Shoes 

Sandals 

Boots 

Socks 
Handkerchief 
Button 

Belt 

Ring 

Hat 

Umbrella 
Walking-stick 
Watch 


,, 9998905396 or အားကုန် A:nd:gyin: 


( 77 ) 


AILMENTS—concluded. 


Burmese. Transliteration. 
... လှိုင်းမူးခြင်း ... Hlaing:mit:gyin: 
wee ခြေဆွံခြင်း .. Chi-’sun-gyin: 
.. ကာနဲးခြင်း .. Kan:gyin: 
woe G09GEs(QEe +. Nav taing:gyin: 
., ခြင်း . A-gyin: 


.. s008(G298 or အသံဝင် A-than-py4-gyin: or A- 


ခြင်း. than-win-gyin: 
or A:kén- 
ခြင်း. gyin: 


.. 630600963983 or ဓအိမ Ne-ma-kaung:gyin: or 


Ma-i-ma-tha-shi- 


0289 &:. 


.. prcosgés 
Cold (in the head)... 
... ချောင်းဆိုး 
... ချောင်းခြေ၁က် 
.. လေသင်ရုန်း 


ခေါင်းအံခြင်း 


gyin: 


.. dind-si:gyin: 

.. Gaung:6n-gyin: 
.. Chaung:zo: 

.. Chaung:gyauk 
... Le-thin-dén: 


WEARING APPAREL. 


... ခေါင်းပေါင်း 
vie ပြဆို 

wee 689058050835 
... OOECOSE 

... ပွံဘ်ဘိနပ် 

... ခြေဉှပ် 

... cooh8Eoo!} 
... 213008 

... C0055 

waa BIOS 

... ထိး 

.. ABE 
w+» 330562098 928 


.. Gaung:baung: 
... 1: 

.. Pa-’so: 

.. Nauk-peik-’pa-nat 
.. Pein:dan: 

... But-’pa-nat 

.. Chi-zut 

.. Let-kaing-ba-wa 
... Kyé-thi: 

... ’"Ka-bat 

+, Let-sut 

.. Ok~tok 

we ae 

... Let-kaing-d6k 
.. Hik-’saung-na-yi 


3 


( 18 ) 


Wearine ႔ ဒ (11 --၉01101110 60 . 


English, 


Watch-chain 
Watch-key 
Comb 
Tooth-brush 
Ear-knob 
Necklace 
Bracelet 
Pocket 
Spectacles 
Trousers 
Blanket 
Towel 
Napkin 


Hair-pin (curved)... 
Hair-pin (single) .. 


Comforter 
Shawl 


Merchant 
Trader 
Broker 
Contractor 
Architect 
Mason 
Carpenter 
Sculptor 
Wood-carver 
Goldsmith 
Silversmith 
Blacksmith 
Tinsmith 


x န၁ရီထြိုး 


Burmese. Transliteration. 


... Na-yi-gyo: 


.. 928.6009 ... Na-yi-thaw 
နန BOE ... 3; 
.. သွ၁းဖွတ်တံ ... Tha-but-tan 
... Rosales ... Na-daung: 
.. O88 ... Pa-di: 
.. လက်ကေဒက် ... Let-kauk 
... အိတ် ny Ee 
... မျက်မှန် ... Myet-hman 
.. ဘေ၀င်းဘိ ... Baung:bi 
.. GOI ... Saung 
.. QSgr0Q 05001 ... Myet-hna-thék-pa-wa 
we. 0005030500) ... Let-thok-pa-wa 
2535 ... ’Sa-hnyat 
. Be ... *Sa-do: 
... လည်ဝင်းစည်း ... Le-bin:2i: 


.. တိုက်စေ၁င် or ရှေ၁စေ၁င် =Taik-saung or shaw: 


zaung 


PRoFEssIons, TRADES, &C. 


... Kon-the-gyi: 


ကုန်သည် ... .၆ပ်1-(.]၂ပဲ 
vee ဂွဲ၀၁8 ... Pweé:za: 
ပုတ်ပြတ်ခံသူ ... Pék-pyat-’kan-thii 
... ၀ ဿုကာ ... Peik-tha-ga 
a5 DRG ... Pa-yan 
.. လက်သမား ... Let-tha-ma: 
.. ကျေ၁က်ဆစ်သမား ... Kyauk-’sit-tha-ma: 
.. ပန်းပု .. Pa-bu 
... ပန်းတိမ် +... Shwe-pa-dein 
.. ဇွေပန်းတိမ် ... Ngwe-pa-dein 
sag, ONO ... Pa-be: 
., O§ 30088 +... Pa-din: 


( 10 ) 


Proressions, TRADES, &¢.—concluded. 


English, 


Lapidary 
Shoe-maker 
Painter 

Tailor 
Cultivator (rice) 


Servant 
Boy 
Cook 


Coachman 
Groom 
Sweeper 
Companion 
Wet-nurse 
Gate-keeper 


Animal 
Lion 
Tiger 
Elephant 
Pony 
Colt 
Mare 
Filly 
Bear 
Camel 
Gelding 
Deer 
Sambur 
Barking deer 


.. 0005900023 


Burmese. 


vee ကျေ၁က်သွေးသမား 
.. ဘိနပ်ထိုးသမ၁း 
.. ပန်းချိ 


.. 9၁ပ်ချှု ပဲသမ၁း 


SERVANTS. 


se. အစေခံ 
Re သူငထ် or လူကထေး . 
.. ထမင်းချက် or အိုးဆူကြီး 


wee ၆ ထားဓေ၀င်း 
ww မြင်းထိန်း 
... တစြက်ထွည်း 
wa. တိုးထိုးဘေဒ် 
.. ရိိထိန်း 


.. တႆခါးစေင့် 


ANIMALS. 


.. တိရစ္ဆ၁န် 

... ခြင်သွေ 

၃ PQps 

vas DOE 

.. မြင်း 

ပ မြင်းထီးကသေး 
... (E80 

... ဓြင်းဓကလေး 
... 0030 

vee ကုလားအုတ် 
waa မြင်းသင်း 
eee BQO 

.. ဆတ် 


ဂျိ 


Transliteration. 


.. Kyauk-thwe:tha-ma: 
... ’Pa-nat-’to:tha-ma: 
... Pa-gyi 

.. At-chok-tha-ma: 

... Lé-tha-ma: 


+... A-se-gan 
.. Tha-ngé or Lii-ga-le: 


*"Ta-min:gyet or O:tha- 
gyi: 


.. Ya-’ta:maung: 
... Myin:dein: 

... Ta-byet-hle: 

.. To:do:baw 

.. No-dein: 

.. Ta-ga-zaung 


... Ta-yeik-’san 
... Chin-the 

ae KAS 

poy OLE 

.. Myin: 

... Myin:di:ga-le: 
+... Myin:ma 

.. Myin:ma-ga-le: 
... Wet-wun 

.. Ka-la-6k 

.. Myin:thin: 

. .. Da-yé 

won လည 

.. Gyi 


English. 
Pig 
Wild pig 
Sow 
Buffalo 
Cow 
Bull 
Bullock 
Heifer 
Steer 
Calf 
Stallion 
Ass — 
Mule 
Sheep 
Goat 
Kid 
Dog 
Bitch 
Pup 
Monkey 
Mongoose 
Rat 
Mouse 
Cat 
Kitten 
Squirrel 
Rabbit 
Leopard 
Jackal 
Otter 
Rhinoceros 
Orang-outang 

Ape 


( 20 ) 


ANIMALS—concluded. 


Burmese. 


.. ဝက် 
vee တေ၁ဝက် 
.. ဝက်မ 


~ 


oe J 
... ၁၀ 

.. GES 

.. ရွိ၁စသင်း 

.. 3080006008 
we ဇွဲ၁၆ထိးကလေး 


see ခွေးမ 
ee ခွေးကလေး 


.. မျှေ၁က် 
.. GQ] 


ree GOOIGQS 
YI 


Transliteration. 


.. Wet 

... Taw: wet 

... Wet-ma 

.. Kywe: 

... Na-ma 

.. Na-tho: 

.. Na-thin: 

... Na-ma-ga-le: 
... Na-’ti:ga-le: 
, .. Nwa:ga-le: 
,. Myin:la: 

.. Myé: 

+. ဖြ : 

... MOS 

wy “BEL 

... ’Seik-’ka-le: 
oe ၆ Wes 

. *Kwe:ma 

... “Kwe:ga-le: 
.. Myauk 

+... Mwe-ba 

+... Kywet 

+... Kywet-s6k 
... Kyaung 

ve Kyaung-ga-le: 
+. ၂၂11 

wee Le 

.. Kya-thit 

.. Taw:gwe: 
nex ၁၇၄၅၅ 

... Kyan 

+... Lt-wun 

+. Myauk-hlwé:gyaw 


English. 
Alligator 
House lizard 
Tree lizard 
Grass lizard 
Jungle lizard 
Chameleon 
Snake 
Cobra 
Boa-constrictor 
Python 
Scorpion 
Centipede 
Turtle 
Dragon 


Perch 
Hilsa 
Gudgeon 
Carp 


Murrel or snake-he 


Cat-fish 
Walking-fish 
Eel 
Mango-fish 
Shark 


* Bird 


Peacock 
Brahmin duck 
Eagle 

Vulture 

Goose 

Duck 


( 


REPTILES. 


ai) 


Burmese. 


.. ကကတစ် 
.. ဝါးသလေဒက် 


., ငါးကြင်း 


ငါးသိုင်း 
clsq§ 


wee ကင်းမြီးကေ၁က် 
vee ကင်းခြေမျှ၁း 

... လပဲ 
.. $013 


FISHES. 


.. Clegucl ကြေး 


Transliteration. 


.. Mi-gyaung: 

.. Ein-hmyaung 
+... EE 

.. Kin:leik-chaw: 
... Pa-dat 

... Pdk-thin 

... Mwe 

.. Mwe-hauk 07 Ma-hauk 
.. Sa-ba-gyi: 

.. Sa-ba-dn: 

၅၅ Kin:mi:gauk 
+... Kin:chi-mya: 
... Leik 

+. Na-ga: 


. Ka-ka-dit 

... Nga-tha-lauk 

... Nga-gyin: 

... Nga-thaing: 

... Nga-yan 

.. Nga-’kti, nga-gyi: 
... Nga-bye-ma 

.. Nga-shin 

.. Nga-pon-na: 

.. Nga-man: 


+. Hnget i 
... Daung: 
.. Hin:tha 

+, Lin:yén 

... La-da 

... Ngan: 

.. Wun:bé: 


( 22 ) 


Brrps—coneluded. 


English. Burmese. 
Fowl .. ကြက် 
Teal 08008 
Jay . ငဌတ်ခါး 
Turkey . ကြက်ဆင် 
Pheasant .. ရစ် 
Pigeon .. ခို 
Dove We 
Green pigeon 9 
Parrot ကြက်တူရှေု 
Swan see GOODE $8 
Crow wee OGBODSS 
Owl wee H8QQOS 
Sparrow စ၁ကလေ 
Mina ဆက်ရက် 
Raven we. GOODATs00$ 
Hawk . သိမ်း 
Kite me Qs 
Paddy-bird (egret) ပြိုင်း 
Bat ... C028 
Flving-fox ထင်းဆွဲ 
Adjutant ဌှက်ကြီးထုံးစပ် 
Snipe Pe ဗိုလ်စ၁းငှက် 
Cormorant (long- တင်ကိုး 

necked). 

Cormorant (short- အေဝ်ရေ~၈ 

necked). 
Wild duck ၂ 3093 
Stork .» ကြို းကြ၁ 
INSECTS. 

Insect ... ပိုးကောင် 

Ant ... 09058805 
White-ant wae စြာ . 

Red-ant (small)... ကရြင်းစီ 


Transliteration. 

.. Kyet 
... Sit-sa-li 
... Hnget-’ka: 
... Kyet-’sin 
x 15 
န္က ae 

Gyo: 

Net 


.. Kyet-ti-ywe: 
.. Taw:ngan: 

+. Kyl:gan: 

.. Zi:gwet 

... Sa-ga-le: 

.. Za-yet 

.. Taw:kyi:gan: 
ow ၂၂၀11: 

Bun 

.. Byaing: 

.. Lin:no 
... Lin:zwe: 

.. Hnget-kyi:don:zat, 
.. Bo-za:hnget 
.. Din-gyi: 


.. Aw-yaw: 


. .. Taw:be: 
.. Gyo:gya 


.. Po:gaung 

.. Pa-y wet-’seik 
.. Cha 

+. Ka-myin:ni 


English. Burmese. Transliteration. 
Red-ant (jungle) ... ခါချဉ် .. *Ka-gvin 
Spider ပင့်ကူ ... Pin-gti 
Fly င် «os LM 
Cricket ., 00829. §Q .. Pa-zin:yin-gwé: 
Mosquito » ချ် ... Chin 
Cockroach . ပိုးတတ်  Potliat 
Butterfly လိပ်ာ ... Leik-pya 
Grass-hopper နှံ ကောင် ... Hnan-gaung 
Louse ... သန်း ... Thane 
Bug vie (ERG ... Kya-bo: 

Bee wee မျု pa yaa 

Flea .., GQ800$3 OF ခွေးလေး .., "Kwe:than: or ’kwe:le: 

EKarth-worm we. တိကောင် +... Ti-gaung 

Beetle psn ပတိုး .. Pa-dén: 

Firefly ... GQ $e .. Po:zén:byti 

Maggot .. လောက် +. Lauk 

Moth ... 8290860098 ... Po’ pa-lan-gaung 

Wasp we $OGGODE ... Na-gyi-gaung 
ARTICLES OF COMMERCE. 

Paddy စပါး ... Sa-ba: 

Rice (uncleaned) ... ဆန်လုံးတည် ... ’San-lon:di: 

Rice (cleaned) ဆန်ဖြုံ . . *San-byti 

Broken rice . ဆန်ကွဲ .. Sa-give: 

Rice-meal «BS .. ’Pwémnu 

Teak ကျွန်းသစ် . Kyun:thit 

Ivory .. 90605 .. *Sin-zwe 

Silk na ve Ee 

Cotton (unprepared) ) ဝ | .. Wa 

Cotton (prepared)... 952 naa ULE 

Tobacco wee ဆေး .. Se: 

Cardamoms ဖါလ၁စ္စေ .. Pa-]a-zi 

Cloves လေးညင်းပ္ပင့် . . Le:hnyin:bwin 


Nutmegs 


( 23 ) 


InsEcts—concluded. 


... La-deik-’ po-thi: 


( 24 


ARTICLES OF ComMERCE—concluded. 


English. Burmese. 
Cinnamon သစ်ကြမ်းပိုး 
Stick-lac . ချိတ် 
Opium .. ဘိန်း 
Tilseed “oe Be 
Tamarind .. မန်ကျည်းသီ 
Ginger wae OSE 
Pepper .. €g 5600983 
Hide ... သားရေ 
Chillies, or Cayenne ငရုပ်သိး 

pepper. 

Betel-nut .. ကွမ်းသီး 
Betel-leaf .. ကွမ်းရွက် 
Lime sae ORR 
Turmeric ... BgSs 
Vermicelli .. ကြ၁ဆနိ 
Onion vee ကြက်သွန် 
Garlic .., ကြတ်သွန်ဖြုံ 
Grounduuts .. (gd 
Peas wae OD8G0090 
Beans န မဆြိ 
Cutch ... င ၁8စေး 
Sago we 20909 
Salt awa SDE 
Saltpetre ., 0068858 
Beeswax .. ဘယေ၀င်း 
METALS. 
Tron ~ 
Brass ., ကြေးဝါ 
Tin .. dog 
Zine age 
Gold .. 
Silver «ee 


Copper 


Transliteration. 


... Thit-kya-bo: 

... Cheik 

.. Bein: 

we 61: 

+... Ma-gyi:thi: 

.. Gyin: 

... Nga-yék-kaung: 
... Tha-ye 

.. Nga-ydk-thi: 


+. Kunsthe 

.. Kun:ywet 
.. “Lome 

+. Sa-nwin: 
... Kya-zan 
... Kyet-thun 
+... Kyet-thun-byai 
... Mye-be: 

.. Sa-daw-be: 
.. ဝဲ: 

« လ်း; 

.. Tha-gt 

န ‘Sas 

.. Yan:zein: 
... ’Pa-yaung: 


.. Than 

we Kytiwa 

... “Ké:nga-’pyt 
. Thut 

.. Shwe 

+... Ngwe 

.. Kyimni 


English, 


Lead 
Steel 
Pinchbeck 


Cooked rice 
Bread 
Curry 

Beef 
Mutton 
Pork 
Venison 
Fowl 

Fish 

Dried fish 
Boiled fish 
Roast fish 
Smoked fish 
Fried fish 
Salted fish 
Fish paste 
Prawn 
Lobster 
Crab (sea) 
Crab (field) 
Egs 

Milk 
Condensed milk 
Butter 
Cheese 
Slice of bread 
Toast 

Jam 


( 25 ) 


Metats—concluded. 


Burmese. 


ee 
w. 008 
.. 83s 


Foon. 


.. COOES 


oe ပေါင်မှန့် 


ထင်း 


wee BOOOODE 


om သိုးသား 


«2 0090003 


vee ဆတ်သား 
.. ကြက်သား 
1 Cle 


.. 5ငါးခြေ၁က် 


vee ဝါးပြုတ် 


.. ငါးကင် 


wee 9ါးတြပ်တင် 
.. ငါးကြေဒ် 


.. ငါးပိကောင် 


ငါးပိ 


., ပုဇ္ဇနဲ ဆိတ် 


sae BRD 
wee GOIEQ $0095 
.. GOIEQS§a0& 


oe: 


Transliteration. 


... Ke: 
... Tha-ma-ni 
... Mo:gyo: 


.. ’Ta-min: 

... Paung-mén 
... 11; 

+... A-mé:tha: 

.. Tho:tha: 

... Wet-tha: 

... Sat-tha: 

... Kyet-tha: 

... Nea: 

... Nga-chauk 

+, Nga-byék 

... Nga-gin 

... Nga:kyat-tin 
... Nga-gyaw 

... Nga-pi-gaung 
.. Nga-pi 

... Pa-zun-zeik 
... Pa-zun-dék 

.. Ka-nan: 

... Lé-ba-zun-lén: 
ee (မး 

... Na-no 

... No-zi 

... Taw:bat 

... Dein-ge: 

.. Paung-mén-ta-shat 
.. Paung-mén-gin 


0 


4 


English. 
Pickle 
Glutinous rice 
Vinegar 
Sugar 


( 26 ) 


Foop—concluded. 


Burmese. 
wee 0080 
ony ကေ၁က်ညှင်း 
wae QERGICS 
.,. သကြား 


Cane sugar (in cakes) (6300009 


Ice 
Honey 
Vegetables 


.. ရေခဲ 


vee G28Q05 
.. တင်းသီးတင်းခွက် 


‘'reacle or molasses သကာ 


Jaggery 


Fruit 

Durian 
Mangosteen 
Mango 

Jack 

Marian 
Orange 

Lime 

Lemon 
Pommelo 
Custard-apple 
Pine-apple 
Plantain 
Bael-fruit 
Cocoanut 
Guava 
Papaya 
Pomegranate 
Almond 
Plum 


.. ထန်းလျက် 
FRUIT. 
.. 005083 or အသိး 


Transliteration. 


... Tha-nat 

.. Kauk-hnyin: 

.. Pén:ye 

.. Tha-gya: 

.. Kyan-tha-ga 

... VO-ge: 

awe E Waive 

... Hin:thi:hin:ywet 
.. Lha-ga 

.. “La-nyet 


... Thit-thi: 07 a-thi: 
-. Diiryin:* 

... Min:gut 

.. Tha-yet 

... Pein:né: 

+. Ma-yan: 

... Lein-maw 

.. Than-ba-ya 
. Shauk 

.. Kywe:gaw: 
+. Aw:zd 

... Na-nat 

+... Nga-pyaw: 
... Ok-shit 

.. On: 

.. Ma-la-ka 

... Thin:baw:thi: 
... Tha-lé:¢hi: 

... Bi-dan-thi: 
2 “i:thi: 





* The names of fruit generally take the affix သီး thi: after them, 


English, 
Fig 
Grapes 
Walnut 
Chestnut 
Apple 
Pear 
Cashew nut 


Potato 
Sweet-potato 
Yam 

Tomato 
Brinjal 
Radish 
Cabbage 
Indian-corn 
Jowar 
Cucumber 
Water-melon 
Pumpkiny 
Gourd 

Snake gourd 
French beans 
Mustard 
Beet 
Carrot 
Asparagus 
Mushroom 


Wine 
Water 
Spirit 


( 27 ) 


Frouit—concluded. 


Burmese, 
vee COGOSDO00$ 2082 
we. သပျစ်သီး 
wee သစ်ထြားသိး 
w+» သစ်ဗထ်သီး 
.. သစ်ထော်သီး 
wee ရှ 8သစ်တေဒ်သိး 
.. သီဟိုဠိသရက်သိး 


VEGETABLES. 


.. A-la: 

+. Ka-zun:u 

.. Myauk-u 

... Wayan:gyin-thi: 
.. “Kayan:thi: 

... Mén-la-u 

.. Kaw-pi-lén: 

.. Pyaung:bt: 

.. Pyaung:zan 

... Tha-’kwa:thi: 
oop AAV Ccblels 

vve DML BL 

.. ’Pa-yon-thi: 

.. Pé-lin:mwe-thi: 
... Bo-za:be: 

.. Mén-nyin: 

... M6n-l4-u-ni 

+... Mén-la-u-wa 
+... Ka-nyut 

.. Hmo 


vee BOOQQPE 

.. ကတဏ္ဍန်းဥ 

se. ရျှေ၁က်ဥ 

.., ခရမ်းချှဉ်သိး ~ 

... 0952083 

wee ရုန်လ၁ဥ 

wee ကေဒ်ပီလုံး 

wee ပြေ၁င်းဖူး 

we ဝပြေ၁င်းဆန့် 

nnn သခ္ဂါးသီး 

ase ပံရဲသီး 
_.>တူးသီး 

.. ပဲလင်းမွေသီး 

.. ပိုလ်စ၁းဝဲ 

.. မုန်ညင်း 

wee ရုံနိလ၁ဥနိ 

... မုံနဲလ၁ဥ၀| 

.. ကညွတ် 


Transliteration. 


... Thin:baw:tha-’pan:thi: 
... Tha-byit-thi: 

.. Thit-kya:thi: 

... Thit-6-¢hi: 

.. Thit-taw-t¢hi: 

... Shan-thit-taw-thi: 

.. Thi-ho-tha-yet-thi: 


... Tha-byit-ye 
ee 
... Chet-a-yet 


English. 


Fermented-liquor . . . 


Milk (cow’s) 
Cocoanut milk 
Cocoanut water 
Toddy 
Lime-juice 
/Erated-waters 
Sherbet 

Tea 

Coffee 

Beer 

Tumbler 
Goglet 

Cork 
Cork-screw 
Bottle 
Medicine 
Castor-oil 
Warm-water 
Ice-cream 


Carpet 
Table 
Chair 
Stool 
Bench 
Punkah 
Fan 
Door 
Window 
Table-cloth 
Knife 
Fork 


( 28 ) 


Drink —concluded. 


Burmcse. 


ကစေဒ်ရည် 


... $288 

soa, BONES 

wes ဘုနိးရည် 
... ထန်းရည် 

ves သမ္ဘရာရည် 
.. ဘိလပ်ရေ 
... ဌ၁ရဗတ်ရေ 
.. 0005000869) 
... CITE 

Bee ဗျစ်ရည် 

., ပံနှခွက် 

a ရေတတောင်း 
wg Sl 

wes ဝက်အူ 

... လင်း 

vec ဆေး 

... 00890908 
vee ရေနွေး 

vee ရေခဲမုန့် 


FURNITURE. 


.. GOOSGAD 
wee 0289 

... ကုလားထိုင် 
wae ၆ခွးခြေ 

.. OS 

... 00660098 
စစ မေ 

... ပြတင်းဝေါက် 
.. OD8QOEE 

es COD8 


.. ခရင်း 


Transliteration, 


.. Ka-zaw-ye 
.. Na-no 
... On00 
စး On:ye 


... Tan:ye or "Ta-ye 
... Than-ba-ya-ye 
.. Bi-lat-ye 


... Sha-ra-bat-ye 
... La-’pet-ye 
.. Ka-’pi 


.. Byit-ye 


*Pan-gwet 


. Ye-da-gaung: 


.. Paw 


.. Wet-t 


... Pa-lin: 


... Se: 

.. Wun:hnok-’si 
.. Ye-nwe: 

.. Ye-ge:mén 


... Kaw-zaw: 
... Sa-bwe: 

.. Ka-la-’taing 
.. ?Kwe:chi 

.. Kon 

... Swe:yat 

... Yat-taung 
+... Ta-ga: 

.. Pa-din:bauk 
... Sa-bwé:gin: 
aay DBE 

.. Ka-yin: 


( 29 ) 


FurNITtTURE—concluded. 


English. Burmese, Transliteration. 
Spoon ... BSE ... Zun: 
Tea-spoon 1». လက်ဘက်ရည်ဇ္ဇန်န .,.., _La-’pet-ye-zun: 
Table-spoon ... ထမင်းစားတ္ဇနဲး ... ’Ta-min:za:zun: 
Electroplated-spoon ငွေရည်ပွတ်ဇွန်း ... Ngwe-ye-but-zun: 
Plate we, 0§200§$(Go8 ... Pa-gan-bya: 
Cup ... OF းကန်ထိုး ... Pa-gan-lon: 
Lamp ... 838338 ... Misein 
Rocking-chair ... လှုပ်ကုလားထိုင် ... Hl6k-ka-la-’taing 
Long arm-chair .., ပက်လက်ကုလားထိုင် ... Pet-let-ka-la-’taing 

NATIONALITIES. 

Nationality ... လူမျိုး ... Lii-myo: 
Barman: ... (So ... Mya-ma 
Englishman .., အင်္ဂလိပ် ... In:ga-leik 
Chinaman ... တရုပဲ ... Ta-yok 
Native of ၂၅1၈ ... ကုလား .. Ka-la: 
Siamese ... ယိုးဒယား we LOsda<yas j 
Shan ‘ap “AD ... Shan: me 
American ... အဓေရိကံ ... A-me-yi-kan 
German ... ဂျ၁မဲ ... Gya-man 
Frenchman ... ပြင်သစ် ... Pyin-thit 
Russian ... DA ... Ru-sha န f ; 
Hindu ... BSll ... Hein-da 
Mussulman န O58 ww = 
Parsee ... olge8 ... Pa-ya-thi 
Japanese ven QOS ... Gya-pan 
Turk ... 0998 .. Ti-ra-ki 
African ... ကပ္ပိ +. Kat-pa-lt 
Andamanese ... ကပ္ပထိကျွန် goor8 +... Kat-pa-li-gyun:tha: 
Wild tribes ... အရိုင်းလူဒျိုး ... A-yaing:li-niyo: 
Malay wee ပသျှူး +. Pa-sht: 
Arakanese ... ရခိုင် ... Ya-’kaing 


Jew vee ရထူထိ .., Ya-hu-di 


English. 


Colour 
White 
Black 

Red 

Blue 

Yellow 
Green 
Light-green 
Emerald-green 
Dark-green 
Pink 
Scarlet 
Burnt sienna 
Grey 
Orange 
Violet 

Bay 

Light bay 
Chestnut 
Grey 

Cream 
Brown 
Mouse 


Money 

Coin 
Sovereign 
Dollar 

Rupee 
Fight-anna bit 
Four-anna bit 
Two-anna bit 
Pice 


( 30 ) 


COLOURS. 


Burmese. 


wee BOGGS 

.. DY 

၈ 309 OFr အနုတ် 
.. အပြ၁ 

san BOO 

vee 5၁၆၆5 

... အိမ်းနူ 

... ဝြ8မ်းရေဝင် 
.. အိမ်းရင့် 
wee O§3G0pS 

xen ကြတ်သွေး 

.. ဇေဒ်ိိရောင် 
.. မိမိုးရောင် 
... လိဓိမေဒ်ရေဝင် 
... ၁ရမ်းရေဝင် 
... ဂိုင်နိ 

ww» စုဝ . 

wee ရောင် 

... ဖေါင်း ဝတ် 
we GS or မန်ကျည်းစေ့ 
... ကြိုဒံကြာ 


Money. 


Transliteration. 


... A-yaung 

. A-’pya 

... A-mé: 07' a-net 
၅၅ A-ni 

+... A-pya 

.. A-wa 

.. A-sein: 

.. A-seln:nu 

... Mya-zein:yaung 
.. A-sein:yin 

... Pan:yaung 

... Kyet-thwe: 

.. Zaw-gyi-yaung 
+. Mi:go:yaung 

... Lein-maw-yaung 
.. Ka-yan:yaung 
+. Saing-ni _ 

.၈ Naing-wa 

.. Shwe-yaung 

+... “Paung:wut 

.. On:gun 

.. Gyeik or ma-gyi:zi 
.. Gyo:gya 


.. Ngwe 

.. Din:ga: 

... Shwe-din:ga: 
+... Din:ga:gyi: 
.. Kyat 

+... Nga:mit:zi 
... Mat-si 

... Miz 

ae Paik-’san 


1 


English, Burmese. Transliteration. 
Interest , အတိုး ... A-to: 
Cash လက်ငင်း ... Let-ngin: 
Credit အတြွေး ... A-kywe: 
Debt ကြွေး or ကြြေးမြိ .. Kywe: or Kywe:myi 
Profit အမြတ် +, A-myat 
Principal ... အရင်း .. A-yin: 
Currency note .. ငွေဓတ္ထူး ... Ngwe-set-ki 
Cheque wee ချက်လက်မှတ် .. Chet-let-hmat 
Money-order vee SQORODASYOS . Newe-hlwe:let-hmat 
Promissory note . .. ကတိလက်မှတ် .. Ga-di-let-hmat 
Valuable security . . . အဘိုးတန်စ၁ချှုပဲ .. A-’po:dan-si-gyék 
Deed ws. 094[509008s ... Sa-gydk-sa-dan: 
Fund .. 96g .. Bon-ngwe 
Precious STONES. 
Precious stone ... ကျေ၁က်မျှက် .. Kyauk-myet 
Diamond .. ဝန် ... Sein 
Ruby wes ပတ္ပမြ၁ ... Pa-da-mya: 
Emerald . မြဲ ... Mya 
Pearl .. ပုလဲ .-. Pa-lé: 
Sapphire .. 3002 +... Ni-la 
Cat’s-eye ကြေဒင် .., Kyaung 
Jasper နဂါးသ္ထဲ .. Na-ga-thwé 
Chalcedony မတူခာ ... Ma-hi-ya 
Beryl မျှက်နွှဲ .. Myet-ywe: 
Topaz . ဥဿဖရာ .. Ok-tha-’pa-ya: 
Amethyst col 808 ၅, Gaw-meik 
WEIGHTS AND MEASURES. 
Weight အလေးချိန် A-le:gyein 
Basket .., GOODIES ». Taung: 
Basket (standard) . .. တင်း ve ပါ 
Half basket . 008 +... Ta’kwe: 
Quarter-basket ထစိတ် +. Ta-zeik 
Sixteenth basket . . . တပြည် +... Ta-byt 


[ ဒူ ) 


Monty—coneluded. 


( 82 ) 


WEIGHTS AND Mrasurres—concluded. 


English. Burmese. 


Thirty-second basket တခွက် 
Sixty-fourth basket coocacd 


Viss ... ပဿ 

Tical woe ကျပ် 

Ten viss wee 205009005 
Cart-load we. တထှည်းတိုက် 


Male porter’s load... 008s 
Female porter’s load တရ္ဂက် 


Inch wee တလက်မ 
Foot saa CGO 
Yard . တကိုက် 


Mile (about 2 Eng- တတိုင် 
lish miles). 
Half mile we. Claqpogés 


Transliteration. 


.. Ta-’kwet 
... Ta-za-lé 

... Peik-tha 
+... Kyat 

... Kwet-ta-’se 
.. fa-hlé:daik 
... Ta-’tan: 

.. Ta-ywet 

... T'a-let-ma 
... Ta-be 

.. Ta-gaik 

.. Ta-daing 


.. Nga:ya-dwin: 


Ten miles Aas ခရီးဆသောင်း ဉာ *Kayi:ta-thaung: 


ARMY AND Navy. 


န 


Department of War 05399 +. Sit-’ta-na 
Army .. ကြည်းတပ် or ထုန်းထပ်. . , Kyi:dat or kén:dat 
Navy wee 63008 wo ental 
Soldier wae စစ်သည် we Sitethet 
Infantry ... ခြေလျင်တပ် ... Che-lyin-dat 
Cavalry ... ရြင်းဘပ် ... Myin:dat 
Elephanteers wx အံငိတဝိ ... Sin-dat 
Charioteers wee ရထားတပ် ., Ya-’ta:dat 
Archers woe လေးကိုင် ... Le:gaing 
Lancers wer GORE ... Hlan-gaing 
Steersman or cox- 0368 ... Pe-nin: 
swaln. 
Commander-in-Chief $0535 ... Bo-gyék 
Commander ., ရေကြောင်းဗိုလ် ... Ye-gyaung:bo 


Minister of War ...-8cSgs0$ se ... Bo-hmti:wun-gyi: 
Officer vee 08305 ၈ Sit-bo 


English, 


Weapon 

~ Cannon 

Gun 

Shell 
Muzzle-loader 
Breech-loader 
Rifle 

Pistol 
Revolver ' 
Double-barrel 
Bullet 

Ball 

Slugs 

Shot 
Buck-shot 
Cartridge 
Wad 

Sword 

Sheath 
Dagger 
Chopper 

Bow 

Arrow 

Lance 


Highway 
Route 

Main road 
Street 
Branch road 
Cross road 
Embankment 


( 83 ) 


WEAPONS. 


Burmese, 


... လက်နက် 
.. အမြေ၁က် 
.. သေနတ် 


ဝ 


vee ဘို 
wee GQBE 

.. နေ၁က်ထိုး or ol ede 
.. ရိုက်ဖတ်သေနတ် 


wee ဒေါင်းစရိတ် 
wee ဝ၁မ်းထောင့် 

vee ကာဖတ် 

... စစ်ထားထွယ် 
.. 0003338 

., ထားရြေ၁ငဲ 

.. ထားမ 

.. လေး 


Transliteration. 


... Let-net 

+. A-myauk 

.. Thin-nat 

... BONE 

.. She-do: 

.. Nauk-’to: or *ka:eyo: 
.. Yaik-’pat-thin-nat 
... Myin:thin-nat 
... Chauk-lén:bya: 
... Hna-lén:byi: 

. Kyi 

... Kyi-ma 

.. Ko:lén:gyt 

.. Za-yeik 

.. Daung:za-yeik 
.. Yan:daung 

... Ka-bat 

... Sit-da-lwé 

... Da-ein 

.. Da-hmyaung 
... Da-ma 

a ပြဲ 

+... Hmya: 

.. Hlan 


.. Min:lan:ma 
.. ’Ka-yi:lan:zin 


Lan:ma 


+. Lan:gya: 
၈ Lan:thweé 
.. Pyat-lan: 
.. Ta-man-ta-yo: 


5 


English. 


Bridge 
Culvert 
Railway 
Lamp-post 
Telegraph-post 
Telegraph-wire 
Letter-box 
Rest-house 
House 
Brick-house 
Godown 
Railway station 
School 
Monastery 
Police station 
Market place 
Boat 

Bullock cart 
Dust 

Mud 

Stone 

Brick 

Gravel 
Laterite 
Granite 


Play 
Running 
Jumping 
High jump 
Long jump 
Throwing 
Hurdle-race 


( 84 ) 


Roap—concluded. 


Burmese. 


see ODODE 

... GYRQS 

.., ရထားလမ်း 
... မိးအိမ်တိုင် 
.., ကြေးနန်းတိုဝ် 
.. ကြေးနန်းတြိုး 
... ©28.G00999 
we. 095 

... BOO 

ree QSSCQIEG 
.. မိးရထားရှ 

.. ကျေ၀င်း 

wan ဘုန်းကြီးကျောင်း 
.., ပုလိပ်ဌ၁န၁ 
.. စျေး 


Transliteration. 


.. Ta-da: 

.. Ye-hlwé:byun 

.. Mi:ya-’ ta:lan: 

... Mi:ein-daing 

.. Kyi:nan:daing 
+... Kyiman:gyo: 

+... SA-bo-thit-ta 

.. Za-yat 

cw LED, 

.. Taik 

... Kén-hlaung-yén 
.. Misya-’ta:yon 
.. Kyaung: 

... Pén:gyi:kyaung: 
+... Pa-leik-’ta-na 
နန အဝီး 

... He 

a ပဲ: 

... ပဲ or ’pon 

.. Shun 

... Kyauk 

ow Oe 

+, Kyauk-sa-yit 

... Ga-wun-gyauk 
... Hnan:bat-kyauk 


Games, AMUSEMENTS, &c. 


+ 0320995 
.. အပြေး 

... BaQ9$ 

.. ဝြင့်ခုန် 
... 89099898 
yee DOOD 

mae oda} 


we Ka-za:tht 
-. A-pye: 

+... A’kon 

i A-myin-gén 
.. A-thwa:gé6o 
... SOs Dit 

ဖ. Kat-’kon 


( 85 ) 


GAMES, AMUSEMENTS, &c.—concluded. 


English. 





Burmese. Transliteration. 
Lottery ax 5 နေ ဒ် 
Dice .. Bales ... An-za 
Dozninoes 092G09 ... Thén:bén-beé: 
Cards ဘာ | wae PO 
Play at cards , ဘဲရိုက်သည် +. ’Pe:yaik-thi 
Squares +e ကျဲ ၈၅ ၆၇: 
Chess ., စစ်တုရင် ... Sit-da-yin 
Checkmate ခွေသည် ] ... “Kwe-thi 
Capture a piece .., စားသည် +. Sa:thi 
Football (Burmese) ချင်းလိုး we Chinon: 
Play football ချင်းထုံးခတ်သည် .. Chin:lén:’kat-thi 
Cycling စက်ဘီးစိး ... Set-bein:zi: 
Hunting အမဲလိုက် .. A-mé:laik 
Shooting သေနတ်ပစ် ... Thin-nat-pyit 
Picnic ပျှော်ပ္ပဲဝ၁ .. Ryaw-bwe:za: 
WoRDS AND PHRASES IN CONSTANT USE. 
Yes we. 020508 or တုတ်တထ်ဒ .., Hok-ké or hok-té 
No we. မတုတ်ဘူး .. Ma-hék-’pa: 
Very well ... ကောင်းပြီ .. Kaung:byi 
This vee ဤအရပ]သည် tool. .. La-ya, or thi-ha, or da 
That ... ထိုအခုၢတို *ထာ .. "To-a-yd or ho-ha 
Come here we. 0099030093 .. Thi-go-li-ge 
Go there wna အိုကို ' ... Ho-go-thwa: 
Go away we ထွက်သွားတော့ * + ’Twet-thwa:daw 
Come along ... လာခဲ့ or လိုက်လာခဲ့ ... La-ge or Laik-la-gd 
Be quick .. (98(g$0Q5 .. Myan-myan-lok 
Take care ... သတိထား .. 08.-ဂ-?{ဤ:- 
Take away .. Gangs .. Yd-thwa: 
* Many colloquial words are but sis ast ip င ဗို in ronunciati iS 
ten ae Tie ah = သည်; သည် or 8 = = ဤ; : တိ == ths ; 328 a Bs ae 


G) 3 လား = Good; 90001 သတိုး == အါ မှ COOP ရေ့ = 6009; 009 = ဆင် 


အရာ ; ဓ OOS = မည်; 


= 


ထျှ် ; gous = တိုင်အေ၁င် ; တဲံ့ = သည္မွ် 


တု ; နဲ. = နွင့်} ထာ or ဒါ = သည်အရာ ; ရင် = 


( 80 ) 


WorDS AND PHRASES IN CONSTANT UsE—concluded. 


English. Burmese, Transliteration. 
Never mind ... BQoGogs ... Keik-sa-ma-shi-bu: 
Give ... Gos] ws Pezbii 
Give some more .,., ဝေးပါအုံး * we. Pe:ba-én: 
Do you understand ? နးလည်သလား ဒ or $23 Na:lt-tha-la: or nazle- 
00983 * codsn လပဲ 


Tell (him) that Tam လ၁မယ် * လှိုပြေ၁လိုက်ပါ  Lia-mé-lo-pyaw:laik-pa 
coming. 
(I) understand —,., soscopSolg or န၁းလည် ~Na:]é-ba-ye 07 na-lé-de 
တယ်! 
(I) don’t understand နားမလည်ဘူး ... Na:ma-le-bti: 


(I) don’t want any တန်ပြိ1မလိုချင်ဘူး ... Tan-bi-ma-lo-gyin-bti: 
more—enough. 


What do you want? သ၀လိုချင်သလ ... Ba-lo-gyin-tha-le: 
That will do ... တေဒ်ပြီ or o§$eoo9 ... Taw-bi or tan-daw 
Calla carriage _ ... ရထားထစီးခေါ်လိုတ် ... Ya-’ti:ta-ziv kaw-laik 
Drive on wee GY HGOEsag8 ... She-go-maung:6n: 
Stop fora moment ခဏရပ်အုံး .. "Ka-na-yat-én: 
How muchis this? ဝ] ဘယ်လောက်လဲ +... Da-bé-lauk-le: 
What are (you) do- c2a95eg000 +... Ba-lék-ne-tha-le: 

ing P 
Come sharp .., ဖြန်မြန်လ၁ , .. Myan-myan-li 
Come back sharp ... အမြန်ပြန်ခဲ့ .. A-myan-pyan-ge 


Where have (you) ဘယ်သူ၁းနေသလဲ ... Bo-thwi:-ne-tha-le: 
been? 


Get up early se. GOIGOICO .. Saw:zaw:’ta 

Let (me) see wer (Gods ... Pya-zan: 

Why ... 002958 ... Ba-’pyit-lo 

Come in ven COD ... Win-ge 

What do (you) call ဒါဘ၁ခေါ်သလဲ +... Da-ba~kaw-tha-le: 


this P 





* Many colloquial words are but modifications, generally in pronuneciatian, of the writ- 

ten terms. Thus: တယ် = သည် ; သည် or 8 = of; of = Qi; she = 82; = 

ပါ နး အ ees ကူ 

G] 3 လား = GOOD; သလံၢ သတိုး = သနည်း ; GoD ရေခ = လေဒ့; 009 = ဘထ် 

အရာ; မႈ ခယ် = မည်; လို = တု; န, = နှင့် 009 or ဒါ = သည်အရ ; ရင် = 
ထျှင် ; ထေ၁င် = ofEes006 ; တဲ့ = aophu 


( 37 ) 
MISCELLANEOUS QuESTIONS AND ANSWERS. 


English. Burmese. Transliteration. 


Can (you) speak 


($09 ©0098 တတ် သလား 
Burmese ? 


Mya-ma-sa-ga:tat-t ha- 
or ဆလို ပြေ၁ထတ်သ 


la: or Ba-ma-lo-pyaw: 


လား dat-tha-la: 
Yes, a little ... 30008005 Neé:né:tat-té 
What did he say ?... သူဘဝပြေ၁သလဲ Thi-ba-pyaw:tha-le: 
(He) said (he) would gos00803 Thwa:me-de 


8၀. 
Do you understand ? 
(I) do, partly 


Na:lé-tha-la: 
Ta-cho-ta-wet-na:-lé-dé 


$2800—5000098 


cog}co005 $38 oe 


must (I)tell (you)? 


Don’t be angry, sir, 


for I am forgetful. 


How far is he 
going ? 
As far as Mandalay 


When did he arrive? 


(He) arrived just 


now. 


Who says so ? 


စိတ်မဆိုးပါနဲ့ ခင်ဗျား co 
ထတ်လ္တိုပါ႔ 

သူဘယ်အသထိ သွား of 
cn 

မန္တလေး ခေတ် အေဒင် 
သွားဓလ္တိုး 

သူဘယ်ထေခ့ရေက်သလဲ 


ခုဒင်ကဘဲံခေစက်တယ် 


ဒလိုဆံလူပြေ၁သလဲ 


Did you not hear?.., ဓကြားထူးလား Ma-kya:bi:la: 
No, sir, (I) did not ဓကြးလိုတ်ဝါခင်ဗျ၁း Ma-kya:laik-pa-’kin- 
bya: 

What can (I) do for ဘထ်ပုံစစရမလဲ ... Be-pdn-ma-za-y a -ma- 
(you) ? le: 

(1) wish to serve the အစိုးရအရှုတေဒ်ထမ်းချင် A-so:ya-a-hmu-daw- 
Government. ပါတယ်! *tan:gyin-ba-dé 

‘To whom does (this) ဘထ်သူပိုင်သလဲ .. Bé-thi-paing-tha-le: 
belong ? 

Where are you go- sodagozec$cd Bé-thwa:ma-lo-le: 
ing? ‘ 

(I) am going home အိမ်ကိုသွ၁းထော့ 005 Ein-go-thwa:daw-mé 
now. 

How many times codsédoleQGoqoed Be-hna-’ka-pyaw:ya-ma 


le: 
Seik-ma-’so:-ba-né-’kin- 
bya:-me-dat-lo-ba 
Thi-bé-a-’ti-thwé:ma- 
lo-lé: 


Man:da-le:-yauk-aung- 
thwa:ma-lo 


Thi-bé-daw-yauk-t ha - 
le: 


Gu-din-ga-bé:yauk-té 


Da-lo-ba-li-pyaw:tha- 
le: 


( 88 ) 


MISCELLANEOUS QUESTIONS AND ANswERS—concluded. 


English. 


They all say so 


How deep is it? .., 
Four fathoms 
Whose pony is this ? 
My pony, sir 


(It) is very warm... 
(It) is very close ... 
(it) is very windy... 
(It) is very rainy ... 
(It) is cloudy 

(It) is raining hea- 

vily. 
(It) is drizzling 


(It) has stopped rain- 
ing. 

(It) is cold 

A cold breeze is 
blowing. 

(It) is beginning to 
rain. 

The rains have com- 
menced. 


The rainy weather is 
over. 


(It) is hot today . 

(It) thunders 

(It) hails 

(It) is foge 

(It) was fair yester- 
day. 


Burmese. 
သူတိုအားလိုးဒလိုပြေ၁ကြ 
ထာာဘဲၤ 
a06009053 က်သလဲ 
လေးလီံနက်တထ် 
ဒါဘသူ(မြင်းလဲ 


ကျွန် ထေ့မြင်း၀ါခင်ဗျား ,.. 


WEATHER. 
cocdagosoo05 
တင်လေတိတ်တတ် 
ထတ်လေတိုတ်ထတယ် 
000588 go0005 
{33,0008 
4 s0095263008 


8s s(go0d ဖြေ၁က် goes 


cous 


838058 or S208 


ချမ်းထယ် 


လေဇအေးတိုက်နေထထ် .. 


မိုးရွှ၁၀ပြုပြီ 
ိုးကျပြီ 
မိုးတုထုန်ပြီ 


ဂနေ့ဂူထထ် 
မိုးချိုးတယ် 
မိုးသီး» ကြတယ် 
နှင်းဝေတယ် 


6300630090005 


Transliteration. 
Thi-do-a:l6n:-da-lo- 
pyaw:gya-da-be: 
Ba-lauk-net-tha-le: 
Le:lan-net-té 
Da-ba-lu-myin:le: 
Kyun-daw-myin:ba- 
*kin-bya: 


Te-aik-tée 
T-le-teik-te 
Te-le-taik-té 
Te-mo:y wa-de 
Mo:-6n-dé 
Mo:thé:ne-dé 


Mo:’pyauk-’ pyauk-ywa- 
ne-dé 

Mo:teik-pi or mo: si: 
bi 

Chan:dé 

Le-e:taik-ne-dé 


Mo:ywa-za-pyu-bi 
Mo:kya-bi 
Mo:u-du-kén-bi 


Ga-ne-pti-dé 
Mo:chén:d& 
Mo:thi:kywe-de 
Hnin:we-dé 
Ma-ne-ga-ne-tha-dé 


English. 


The day is breaking 
Just at sunrise 


( 39 ) 
Time oF Day. 


Burmese. 


မိုးထင်းစဝြုဗြိ 
နေထွက်စက 


Early in the morning ဓနံက်စေ၁စော 


What time was it ? 
What o’clock is it? 
It is eight o’clock ... 
It is half-past six ... 
Tt is early 

It is late (forenoon) 
It is late (afternoon) 
It is late (night) ... 
It is noon 
It is about midnight 
Tt is past midnight 
Come in the fore- 

noon. 
Is it in the forenoon ? 


It was only in the 
afternoon. 


It has struck nine... 

It is nearly four .., 

It is already dark... 

It will take half a 
day. ; 

(1) will stay here the 
whole day. 


He will be back at 
breakfast time. 


He is coming in time 
for dinner. 


ဘထ်အချိန် ကလဲ 
ဘယ်နှင်န၁ရိရိပလဲ 

ရှစ်န၁ရိ ရှိပြီ 
ခြောက်နာရီဒွဲရှုဖ 
စောတယ် 

နေမြင့်ပြီ 

နေနည်းပဗြိ 

ညဉ်နတ်ပြိ 

မွနဲးတည့်ပြီ ia 
သန်းခေါင်လေ၁က်မှိပြီ ... 
သန်း ခေါင်ကျောဒ်ပြီ 
မ္လန်#မထည့်ခင်လာ 


မွန် #မထည့် ခင်လ၁း 


မွန်းလွှဲမှ ဖြစ်ထထ် or ညနေ 
စောင်းမှဖြစ်တထ် or မွန်း 
852g {gSooo5n 


ထိုးန၁ရီထိုးမြီ 
ထေးနာရီထိုးလုပြီ 

ရှောင်ပြိ ဉာ 
63,00008(aga08§o05 


cos goqs8goc3ep5 


ဓနုတ်ထဝင်းစ၁းချိန်သူမြန် 
ခေမက်လိမ့်မယ် 1 


ညစ၁မိအေဒင် သူလာလိမ့် 
Oost 


He was up at dawn အရုဏ် တက်က သူ ထနေ 


ကာထ်၂ 


Transliteration. 


Mo:lin:za-pyu-bi 
Ne-’twet-sa-ga 
Ma-net-saw:zaw: 
Be-a-chein-ga-le: 
Bé-hna-na-yi-shi-ba-le: 
Shit-nd-yi-shi-bi 
Chauk-na-yi-gwe:shi-bt 
Saw:-dé 

Ne-myin-bi 

Ne-né:bi 

Nin-net-pi 

Mun:te-bi 
Tha-gaung-lauk-shi-bi 
Tha-gaung-kyaw-bi 
Mun:ma-té-gin-la 


Mun:-ma-té-gin-lA: 
Mun:lwé:hma-’pyit-té 
or Ha-ne-saung:hma- 
*pyit-t® or muu:tein: 
hma-’pyit-té 
Ko:na-yi-’to:bi 
Le:na-yi-’to:lu-bi 
Hmaung-bi 
Ne-ta-wet-ky4-lein-mé 


Ta-ne- 16n:di-mé-ne-md 


Ma-net-’ta-min: sa: 
gyein-thi-pyan- 
yauk-lein-mé 

Na-z4-hmi-aun e-thi- 
la-lein-mé 

A-yon-det-ka-t h t - ’ta- 
ne-dé 


English, 


He came before dawn 


Will he come again 
this evening ? 

Did he say he was 
coming this even- 
ing P 

He said he was com- 
ing at sunset. 


What is (your) age ? 


When were you 
born ? 

(I) shall be twenty 
next June. 

He is now but in the 
prime of life. 

How old is (your) 
son? . 


(He) is only ten 


He appears young 
for his age. 

He hasa very youth- 
ful appearance. 
Is your father very 

aged ? 
(He) is about seventy 


The old man is still အဘိုးကြီးတ၀ကျန် sq $eoo 


very hale and 
strong. 


Are you well ? 
Are you quite well 
now ? 


( 40 ) 


TIME OF DAyY—concluded. 


Burmese, 


အရုဏ် မထက်ခင်သူလာ 
cood 


ခုညနေသဆူထ၁အုံးမလား . .. 


ခုညနစေ့သူလ၁မ တဲ့လား 


နေဝင်ခိုန် လ၁မထ်လ္စို သူ 


ပြေ၁တင်! 
AGE. 


3990050005 လေဒက်ရှိပလဲ 
ဘထ်တုံးကမွေးသလဲ 


CAPS co ကျရင်အသက် 
နှစ်ဆယ်ပြည့်ဓယ်ၢ 


သူခုဓအရွယ်ကေင်းတိုး . . . 


သ၁းဘဆယ်ထေခက်တြီးပလဲ 


2005 $5003300) ရှိသေး 
တထ်ၤ 


သူသည့်ထက် oS} ရ 


တလ်! 


သဆူတယ်အရ္ဂူလ်တင်တလ် . . . 


မင်းအဘေဆိုလထွပလဒ .., 


ခုနှစ်ဆယ်လေ၀တ်ရှိပြီ 


မ၁ဘဲရှိသေးတယ်# 


SALUTATIONS, &C. 


@09 0038 
ခုကောင်း ကေဒင်း ဓ၁ပ 
လား! 


Transliteration, 
A-yén-ma-tet-’kin-tht- 
la-dé 
Gu-fia-ne-thti-14-6n: 
ma-la: 
Gu-fia-ne-thti -l4- ma - 
dé-la: 


Ne-win-gyein-la-mé-lo- 
thi-pyaw: dé 


A-thet-ba-lauk-shi-ba- 
le: 

Be-dén: ga-mwe: t ha- 
le: 

She -zun-la-kya-yin-a- 
thet-hna-’s¢-pye-mé 

Tht-gu-ma-a-ywe- 
kaung: dén: 

Tha: ba-lauk-kyi: ba-lé: 


*Se-hnit-tha:tha-shi-the: 
dé 

Thu-thi-det-n ၉ é-b 6 ၅. 
ya-dé 

Tha-té-a-y we-tin-deé 


Min-a-’pe-o-hla-ba-la: 


*Kun-hna-sé-lauk-s h i- 
bi 

A-’po:gyi:ha-kyan:gyan: 
ma-ma-bé:shi-the:dé 


Ma-ye-la: 
Gu-kaung:gaung:ma- 
ba-la: 


( 41) 


SALUTATION, &c.—continued. 
English. Burmese. Transliteration, 
How is your family P cossacods9090022 .,.. Tha:ma-ya:mia-ye-la: 
(They) are all well အားလုံးမ၁ကြပါရွဲ့ - ... Asn ma-gya-bi-ye 
Has your younger ဝင့်းညီပျေဒက်ပလ၁း ~=..,._-~“Min-fii-pyauk-pa-la: 
brother recovered ? 


(He) isimproving...  သက်သ၁ဝပါပြီ = ~—..,.- Thet-tha-ba-bi 

Whai ailment is it? cocdcepalad .. Bé-yaw:ga-le: 

ei fever after လဲလှ္ဂိုဖျားဆယ် .. Lé:lo-’pya:dé 
a fall. | 

(He) is suffering န၂၄၁ဝစေးဝျောင်းဆိုး ဖြစ်နေ Hna-zi:chaung:zo” pyit- 
from cold and ထထ်ၢ ne-dé 
cough. 

Itisa long time since မတ္ထေရတ`ာကြ၁လှပြီ ... Ma-twe-ya-da-kya-hla- 
I have seen (you). bi 

၂ saw (him) in good 202q)2q>eq30008 ... Ma-ma-cha-gya-t w e- 
health. ge-dé 

Sit down ထိုင်၀ါ . *Taing-ba 

My compliments ks မင့်းမိဆမျ၁းကို နှုတ်ဆ 8 Min-mi-ba-mya:go- 
your parents. လိုက်ပါ; hn6k-’set-laik-pa 


Have you breakfast- မနက်စ၁၈၁းပြီးပလ၁း ... Ma-net-sd-sé:pi:ba-la: 
ed ? 


Not yet ... @098Q,G008092 + Ma-sa:ya-the:bt: 

(You) have arrived ညစ၁၀ားချိန် oe ew Na-z4-s 4: gyein-nd-a- 
just in time for — eepodcos0ra5i taw-bé: yauk-la-dé 
dinner. 

What will (y 0 u) 0028005 ... Ba-sd:ma-leé: 
take P 

Have a cigar wee ဆေးလိပ်သေ၁က်ဝါ ... ’Se:leik-thauk-pa 

Will you take tea? လထက်ဆက်ရည်သောဝက်ဓလ၁း La-’ pet-ye-thauk-ma-la: 

Have some more ~ သတြားထူဝါအုံးလား ... Tha-gya:yi-ba-on:la: 
sugar. 

I don’t like my tea လက်ဘက် a8 Gq မကြိုက် ‘Ta. *pet- ye- -cho-gyo-ma- 
sweet. ဘူး kyaik-’ pa: 


This tea is very 80005 တက် ရည် cod ကျ Di-la-’pet-ye- င္က 
strong. 0008 

Itis late (forenoon), နေမြင့်လှပြီၢထွားရအုံးမယ် — Ne-myin-hla-bi-thwa; 
T must take leave ya-dn:mé 
of you. 


( 42 ) 


SALUTATION, &cC.—concluded. 


English. 

Go (as a polite reply 
to foregoing). 

Please send for a car- 
riage. 

(I) wish daily for 
(your) prosperity. 


(I) shall come again 


Set the table 

Is dinner ready ? 
Pull the punkah 
Bring some bread ... 


This bread is not 
properly baked. 
How many loaves are 

there ? 
Give (me) some rice 
Who cooked (it) this 


morning ? 
Where is the curry ? 


Hand me the spoon 
please 


Are there no prawns? 


What kind of fish is 
this ? 

This fish is fresh ... 

That fish is bad 

Is this chicken 
curry ? 

Who broke the plate ? 


Burmese. 


09080]898G009 


ရထ၁းအခေါ်ခိုင်းလိုက်စမ်း 


oln 


ချှမ်းသ၁ ဝါစေလှို နေ့တိုင်း 
မေတ္တာပ္တိပါတလ်1 


နေ၁က်ထခါသဒအုံးမတ် . .. 


DINING-ROOM. 


စ၁းပ္ပဲပြင်လိုက် 
ညစ၁ဝြင်ပြီးပလ၁း 


ပေါင်မုန့်နဲနဲလူခဲ့ 


ဒီပေါင်မှန့်ကောင်းကေ၁င်းဓ 


နဲတူး1 
GANER§ 0005 350988 0000 


ထဓင်းနဲနဲပေးစမ်း 
ဒီဓနက်ဘလူချက်သလဲ 


တင်းဆထ်ဓလဲ 


ဇ္ဇနဲးကမ်းလိုက်စမ်းပါ 
ဗုတ္ယန်ဆိတ်ဓရှိဘူးလ၁ႈ 
8ီငါးဘ၁ငါးမျှိုးလဲ 


ဒိငါးထတ်တထ် 
တိုငၢါးဓမလတ်ဘူး 


ခဒါကြက်သားတင်းလ၁း .., 


ပန်းကန် ပြ၁းကိုဘလူခွဲပစ်ထ 
လဲး 


Transliteration. 


Thwa:ba-dn:daw 


Ya-’td:a-’kaw-kaing: 
laik-san:ba 
C han: tha-ba-ze-lo-ne- 
daing: myit-ta-po-ba- 
ပဲ 


Nauk-ta-’ka-la-6n:mé 


Sa-bweé: pyin-laik 

Na-zA-pyin-pyi:ba-la: 

Yat-’swe: 

Paung-mén-né: né: ya- 
se 

Di-paung-mén-kaung: 
gaung: ma-nat-’pu: 

Paung-mon-bé-hna-lén: 
shi-tha-lé: 

*Ta-min: né: né: pe: zan: 

Di-ma-net-ba-li-chet- 
tha-le: 

Hin: bé-ma-le: 

Zun: kan: laik san: ba 


Pa-zun-zeik-ma-shi-bi: 
la: 

Di-nga: ba-ngd: myo: 
lé: 

Di-nga: lat-té 

Ho-nga: ma-lat-’ pi: 

Da-kyet-tha: hin: 1a: 


Pa-gan-bya:go-ba-li- 
*kwe:pyit-tha-leé: 


( 48 ) 


DintnG-Room—concluded. 


English. 

Pour (me) a cup of 
tea 

Bring mea boiled egg 


Take this egg away 


Where is the salt- 
cellar ? 


Change this plate... 
Bring another plate 


Bring a fork and 
knife 


This cup is not clean 


Wash it properly ... 


This table-cloth is 
soiled 


Take out that bottle 
Bring (me) a cigar 


Where is the match- 
box P 


Strike a match 


Where is the blanket? 

This bedroom is not 
very roomy 

Take off (my shoes) 


Put the footstool 
aside 


Hang up this coat... 


Put it in the drawer 


Take out a clean 
towel 


Burmese. 


coaSaanSapS00g ada0g9, 
လိုက်စမ်း1 


ကြက်ဥပြုတ်တထုံးထူခဲ့ 


ဒိကြက်ဥထူသွား 


ဆ၁းခွက်ဆထ်ခလဲ 


ဒိပန်းတနိပြ၁းလဲလိုက် 
ပန်းကန်ပြ၁းထချပ်ထဝ်လူခဲ့ 


ခရင်းနဲ .ထ၁းလူခဲ့ 


B0§$ 3008 as cor008038,.. 


ကေဒင်းကောင်းဆေးလိုက် 


8ိဝ၁းပွဲခင်းညစ်ပြီ 


ဟိုပုလင်းထုတ်လိုက် 
ဆေးလိပ်တလိပ်ထူခဲ့ 
၂မိးချစ်ဘယ်မလဲ 
မီးချစ်လိုက်စမ်း 
BED-ROOM. 
စေ၁င်ဘယ်ခလဲ 


8ိအိပိခန်းမကျှထ်ထှဘူး ... 


ဘိနပ်ချွတ်လိုက်စမ်း 
ခြေတင်ခုံကိုဖတ်လိုက် 


ဒိအင်္ဂိကိုဆွထားထိုက် 


အံဆွထဲမှ၁သွင် ထားလိုက် 


Transliteration. 
La-’ pet-ye-ta-’kwet-’te 
laik-san: 
Kyet-u-byék-ta-lon:yi- 
ge 
Di-kyet-u-yi-thwa: 
*Sa:gwet-bée-ma-le: 


Di-pa-gan-bya:lé:laik 

Pa-gan-bya:ta-chat- 
*tat-y-gé 

’Ka-yin:ne-da:y-ge 


Di-pa-gan-lén:ha-ma- 
sin-bi: 

Kaung:gaung:’se:laik 

Di-sa-bwé:gin:fiit-pi 


Ho-pa-lin:’ték-laik 
*Se:leik-ta-leik-yi-gé 
Mi:gyit-bée-ma-lé: 


Mi:chit-laik-san: 


Saung-bé-ma-lé: 
Di-eik-’kan:ma-kyé-hla 
bt: 
*Pa-nat-chut-laik-san: 
Chi-din-gén-go-’ pé-laik 


Di-in:gyi-go- ’swé:’ta: 
laik 

An-zwe: dé:ma-thwin: 
*talaik 


မျှတ်နှ၁သုတ်ပဝါအဆစ်ထုတ် ~Myet-hna-thdk-pa-wa- 


a-thit-’tdk 


English. 


Hang it out to dry 
Open the door 

Shut the door 
Leave (it) a jar 
Open the window ... 


Keep the venetians 
shut 


Light the candle ... 


Light the lamps 
Trim the wick 
Turn up the light... 


Turn the light down 
a little. 

Where is the chim- 
ney? 

The chimney is 
smoking 

Extinguish the light 


Put down the mos- 
quito curtain | 

(I) am going to bed 

Wake (me) early to- 
morrow. 

Where do (you)sleep? 

Are you a light 
sleeper ? 

Do you snore ? 

Let (him) come in,.. 


Let us go by boat... 


Get the oar-boat 
ready 


( 44 ) 


BED-RoomM—concluded. 


Burmese. 
90509 $208 05 
တႆခါးဘ္ပင့်လိုက် 
တႆခါးပိတ်လိုက် 
က် 


တာထားလို 


-ပြတင်းပေါက်ဘွင့် 


cog Sa0S8o50008 
ဆသေင်းတိုင်ထွန်းလိုက် . . . 


မီးအိမ်မျှ၁းကိုထွန် းလိုက် . . . 
မီး၀၁ည္ဝဲလိုက် 

မးမြှင့်ထိုက် 

မးနဲနဲဒိန်လိုက် 
ပြေ၁င်းဘတထ်ဓလံ 
ပြ၁င်းကမီးခိုးထွတ်နေထထ် 
မီးငြိမ်းလိုက် or မိးရှုတ်လိုက် 
ခြင်ထောင်ချလိုက် 


a3dcpoEcooga0d 


နက်ဖန် ခါ စေ၁စေ၁လ၀နှိုးလွဲ. 


ဘယ်မှ၁အိပ်သလဲ 
မင်းအိပ်ဆတ်ကဲ့သ၁း 


မင်းတောက်တတ်သလ၁ . . . 
ဝင်လ၁ပလေစေ 


Boat. 


ထွေနဲ.သွားကြဂ္ရိ 
ခတ်လှေကိုဝြင်လိုက် 


Transliteration. 


'T6k-hlan:laik 
Ta-ga? pwin-laik 
Ta-ga:peik-laik 

Ha-’ ta:laik 
Pa-din:bauk-’pwin 
Ta-yok-kat-peik-’ta: 


’Pa-yaung:daing-’tun: 
laik 
Mi:ein-mya:go-’tun:laik 
Mi:za-hnyat-laik 
Mi:hmyin-laik 
Mi:né:né:hmein-laik 


Pyaung:be-ma-le: 


~ . a. oP tayr 
Py aung:ga-ml:go: twet 
ne-dé 
ALi: Hein: laik or mi: 
hmdék-laik 
Chin-daung-cha-laik 


Eik-ya-win-daw-mé 
Net-’pan-ga- saw:zaw:la 
hno:hle 
Be-ma-eik-tha-le: 
Min:eik-’sat-ké-la: 


Min:hauk-tat-tha-la: 
Win-la-ba-le-zi 


HWe-ne-thwa:gya-zo 
*Kat-hle-go-pyin-laik 


English. « 


Where is the paddle- 
boat ? 


Have (you) brought 
the oars P 


Can (you) sail the 
boat ? 


Bring the steering 
paddle 

Have you brought a 
rudder ? 

Let us start 

Get on the bow 

Put it on the stern 

Go up the river 

Go down the river... 


Cross to the other. 


bank 
Stop at this landing 
Row hard 
Paddie fast 
Enter this creek 


There is a sandbank 
ahead 


Is the tide running 
up or down? 


Get alongside the 
bank 

Is this boat steady ? 

(It) is leaky : 

What wood is this 
boat made of P 

Can you go out to 
sea ? 

Will it not sink? ... 

Can you swim? 


( 45 ) 


Boat—continued. 


Burmese. 


လှေ်သှေဆယ်မှလဲ ... 


ခတ်တတ်မျှ၁းကိုယူခဲ့ပလား 


ထွေကို ရှှတ်တိုက်ထတ်သလား 


ပဲ့တက်ထူခဲ့ 
တက်မပါသလဒး . 


ထွက်ကြစ္စိ 
ဦးပေါ်ကိုတက် 
ပဲ့ပေါ်မှထားလိုက် 
မြစ်ကိုဆန် 2908 
မြစ်ကိုစုန်လိုက် 
တိုဘက်ကမ်းကိုကူ : 


ဒိဆိပ်မှ၁ဆိုက် 
ကြပ်ကြပ်၁တ် 
မြန်မြန်ထွေဒ် 
ဒိချေ၁င်းကိုဝင် Ava 
ရွှေမှသေ၁င်ပြင်တခုရှိထထ် 


ဒိရေထက် နေသလ၁84! ကျနေ 
9000981 


ာမ်းန၁းကပ် 


ဒီလှေငြိမ်ရွဲ့လား 
ရေယိုတထ် 


8609002009300 
ပင်လထ်ကိုထွက်နိုင်သလား 


ရေမမြုပ်ဘူးထား 
ရေကူးထတ်သလား 


Transliteration. 


Hlaw-hle-bé-ma-lé: 


’Kat-tet-mya:go-yti-ge 
ba-la: 

Hle-go-y wet-taik- 
tat-tha-la: 

Pé-det-yi-gée 


Tet-ma-pa-tha-la: 


*Twet-kya-zo 
O:baw-go-tet 
Peé-baw-ma-’ta:laik 
Myit-ko-’san-thwa: 
Myit-ko-sén-laik 
Ho-bet-kan:go-kt: 


Di-’seik-ma-’saik 
Kyat-kyat-’kat 
Myan-myan-hlaw 
Di-chaung:go-win 
She-ma-thaung- by in- 

ta-’ku-shi-dé 
Di-ye-tet-ne-tha-li:kya- 

ne-tha-la: ~ 
Kan:na:kat 


Di-hle-fein-yé-la: 
Ye-yo-dé 
Di-hle-ba-tha:le: 


Pin-lé-go-’twet-hnaing 
tha-la: 

Ye-ma-mydk-’pa:li: 

Ye-kti:dat-tha-la: 


English, 


Unfurl the sail 

Sail along midstream 

Have you brought 
an anchor ? 

၂ have brought two, 
sir 

Is that rope strong 
enough ? 

When shall we get 
to the village ? 


Bring a lead pencil 
Sharpen this quill... 


Where is my pen- 
holder ? 
Bring a pen also .., 
This pen is too blunt, 
change it fora sharp 
pointed one 
Sharpen the desk- 
knife 
Fill these ink bottles 


Put ink in both the 
pots 

Is there no red ink ? 

The black ink is bad 


Bring a sheet of blot- 
ting paper 

Wash this ink pot 
clean 


Take out the ruler ... 


( 46 ) 


Boat—concluded. 
Burmese. 
ရွက်ဖြန္ရွိလိုက် 


ေသယ်ထိုဘွင့်တိုက် 
ကျောက်ဆူးပ|ါခ္ရဲ့လ၁း 


pdaooodololacdaéqps... 


B(Becor8E000008 


Q\23 codSeo09 ရောက်ပမ 


oll 
OFFICE. 


303099 
ဒိဌက်ထေင်ချွန်လိုက် 


ငါ့ကထေ၁င်ထႆ ဘယ်လ . .. 


ာလေဒင်ထည်းထူခဲ့ : 
ဒိတလောင်တုံးတွနဲ :တထ်ချွန် 
ချွန် တခုအစားလူခဲ့# 


ရုံးထ၁ားကလေးသွေးလိုက် 


BoE ပုလင်း မျ ၁းကို မင်ဖြညွိ 
ယား 
ဓင်ဆိုး နှစ် ထုံး စလုံးကို of 


ထည့်ၢ 
မင်နီပရှိဘူးလား 
မင်နက်တ၁ဓနက်တူး 


ဓင်နှိပဲဝတ္ယူတချပ်လူခဲ့ 

ဒီမင်အိုးကို ဝင် အေဝင် ဆေး 
လိုက် 

မျှဉ်းထံထုတ်လိုက် 


Transliteratione 


Ywet-’pyan-laik 
Ye-lé-go-’pwin-taik 
Kyauk-’sti:pa-ye-la: 


Hna-let-pa-ba-de-’kin- 
bya: 

Ho-kyo: hi-’kaing-ba- 
ma-la: 

Ywa-go-bé-daw-yauk 
pa-ma-leé: 


*Ke:dan-yii-gé 
Di-hnget-taung-c h un- 
laik 
Nega-ka-laung-dan- b ဝဲ. 
ma-le: 
Ka-laung-lé:yti-gé 
Di-ka-laung-t6n:lun:dé 
Chun-gyun-ta-’ku-asa: 
yil-ge 
Yon:dé:ga-le:thwe:laik 


Di-hmin-ba-lin:my4:go- 
hmin-’pye-laik 
H min-o:-hna-l6n: za- 
l6n:go-hmin-’té 
Hymin-ni-ma-shi-bii:la: 
H min-net-ha-ma- 
net-’pu: 
Hmin-hneik-set-kti-ta- 
chat-yi-gé 
Di-hmin-o:go-sin-aung- 
*se:laik 
Myin:dan-’t6k-laik 


English. 

Who has taken (it) 
away P 

Go and search for (it) 


Put (it) near that 
book 


Take it away now..» 


Put it down on the 
floor 


Copy this letter 
Give him a copy of 
the letter 


Did he apply for it?» 


Where is the appli- 
cation ? 

Draft a reply 

Reject this applica- 
tion 

Who is the appli- 
cant ? 


Did he ever apply 
before ? 


Would he be suit- 
able? 


Does he know the 
work P 


Where did he serve 
previously P 

Why did he leave ? 

What pay did (he) 
get? 

Post this letter 


Put a stamp on it... 
Go and buy two re- 
ceipt stamps 


( 47) 


OFFIcE—continued. 


Burmese. 


000909 39980063 


03784 SA 
0900395 $08 ae 


လထူသ္ဇ၁း 8GO009 
(QSecolgoagqaoo: BO 


ဒိ၀၁ကိုကူးလိုက် 
စ၁လက်ခံထစေဒင်သူ.ကိုပေး 
လိုက် 


ဆူထျေ၁က်တေဝင်းသလား 


ထျှောက်ထွှ၁ဆလ်မလဲ 


ပြန် စ၁အကြမ်းရေးလိုက် . .. 


ဒီထျှေ၁က်ထွှ၁ကိုပထ်လိုက် 

လျှေဒက်သူဆလူလဲ 

ဆူအရင်က ထျောက် တူး သ 
လံ၁း 


သူတေဒ်ပမလား 


ဒီအလုပ် အို သူနံ၁' ထည် သ 


လား 


အထက်က ဘထ်၅၁အမှုထမ်း 
သလံ 

ဘဒဖြစ်လိုထွက်သလဲ 

ထခဆထောတ်ရသလဲ 


ဒီစ၁ကိုစ၁ပ္တိုတိုက်ထဲမှ၁ ထည့် 
လိုက်! 
တံဆိပ်ခေါင်းကပ်လိုက် 


ego 205085e0] E2359 0998 


ဝထ်ချှေး 


Transliteration. 


Ba-li-yt-thwa:tha-lé: 


. Thwa:sha-gyi 

Ho-si-6k-né:hma-’ta: 
laik 

Yii-thwa:daw 

Kyan -baw-hmé-cha-’ta: 
laik 

Di-sa-go-kii:laik 

Sa-let-’kan-ta- za un g- 
thu-go-pe:laik 

Thti-shauk-taung: tha- 
la: 

Shauk-hlwa-bé-masle: 


Pyan-zi-a-kyan:ye:laik 

Di-shauk-hlwa-go - pé 
laik 

Shauk-thi-ba-li-le: 


Thi-a-yin-ga-shauk- 
*pu:tha-la: 
Thi-taw-ba-ma-la: 


Di-a-l6k-ko-thii- ၅ ဂ : ] ငဲ 
tha-la: 

A-’tet-ka-bé-m4-a-hmu- 
*tan:tha-le: 


. Ba-’pyit-lo-’twet-tha-lé: 


မ မ a-tha 

&: 

Di-sa-go- sa-bo-daik-’té- 
hma-’té-laik 

Ta-zeik-gaung:kat-laik 

Pye-za-ta-zeik-gaung: 
hna-’ku-thwa:wé-gyt 


English. 


Buy six half-anna 
postage stamps 
also 

Has the mail arriv- 
ed? 

Go to the post office 

Don’t be away long 

Wait for an answer 


When does the mail- 
steamer leave ? 


Go and enquire 


Go to the telegraph 
office 


Read that telegram 


Has the Deputy 
Commissioner left 
office ? 

When is (he) com- 
ing back ? 

Why are yousoslow? 


Go to the treasury 
and cash this note 


Put this money into 
the bag 

Count it before do- 
ing so 

How much is it? ... 

How many bad ru- 
pees are there ? 

What do you want ? 

(I) am very busy ... 

(I) have no leisure 

Who is there? 


( 48 ) 
OrFrice—continued. 


Burmese. 


$9,g22008 0030308560) &s 
ခြေ၁က်ခုလည်းဝတ်ခဲ့1 


sql ၁၈၁များရေ၀က်လ၁၀လား 


စ၁ပ္တိုတိုက်ကို သူ၁း 

ကြ၁မနေစေနဲး. 

ပြန် စ၁စောင့်နေ ah 

0282060329. c0056009 09 05 
90d 

သွားမေးချေ 

ကြေးနန်းရိကိုသ္ဂား 


ဟိုကြေးနန်း၀၁ကိုဘတ်စမ်း 


အရေးပိုင်မင်းရုံးဆင်းသွ၁းပ 


0058 
ဘလ်တေခ့ဝြန်လ၁ဓလဲ .,, 


ဘဒ ကြောင့် ဒလေဒတ် လေး 
ကန်ရသလဲ# 


ဒီငေစတ္ဟူ ထိုငဠေတိုက်မှ၁သွား 
all 


Bega} d305a3 2000908 05 


မထည့်ခင်ရေလိုက်အုံး 


ဘလောက်လဲ ဗ 
ဠေအဘယ်ထေ၀ဒဟ်ပ] သလဲ 


ဆာလိုချင်သလဲ 
ထယ်အလုပဲမျှားတယ် 
@ 3380} 8. 

ဘလူလဲ 


Transliteration. 
Hna-pya:dan-sa-b 9 - ta 
zeik-gaung:chauk-’ku 
le:we-ge 
Chaw:2a-mya:yauk-la- 
ba-la: 
Sa-bo-daik-ko-thwa: 
Kya-ma-ne-zi-ne 
Pyan-za-saung-ne 
Sd-bo-thin:baw:bé-daw- 
*twet-ma-le: 
Thwa:me:gyi 
Kyi:nan:yén-go-thwa: 


Ho-kyi:nan:za-go-’pat 
san: 

A-ye: baing-min: yén: 
*sin:thwa:ba-la: 


Be-daw-pyan-l4-ma-le: 


Ba-gyaung-da-lauk - le: 
gan-ya-tha-le: 
Di-nwge-set-kt-go- 
ngwe-daik-hma-thwa: 
lé:gé 
Di-ngwe-co-eik-’te: 
ma-’te-laik 
Ma-’te-gin-yi-laik-6n: 


Ba-lauk-lé: 

Ng we-a-ba-lauk-pa-tha 
ဝဲ: 

Ba-lo-gyin-tha-le: 

Te-a-l6k-my4:dé 

Ma-i:ba: 

Ba-lti-1é: 


( 40 ) 


OFrFIicE—concluded. 


, English. Burmese. Transliteration. 
Sign here ScsqpgacocdgoSefs . . . Di-no-yd-mé-let-hmat- 
*to: 
Don’t come and 8oegc)RBcosecgo8egos ~Di-ga-ne-nga-go-lé-ma- 


bother me to-day ye hnaung-shet-né 


A ငး 


aoe the office-hox ရံးသေဠာဒီကိုလူခဲ့ Yon:tit-ta-di-go-yti-g@ 
nere 
Is a no empty coogzrogoSugogzc002 ... Tit-ta-lut-ma-shi-ba:lA: 
ox} | 
Gather up these pa- ဒီစတ္ယူမျှ ၁းကိုသိမ်း လိုက် , . , Di-set-ktii-myd:go 
pers thein:laik 


Bring anenvelope... စ၁အိတ်တအိတ်ထူခဲ့ .., SA-eik-ta-eik-yti-gé 


Let (him) come to- နက်ဖန်ခါလ၁ပလေစေဆုံး ~=—- Ne t-’ pan-g4-l4-ba-le-zi- 
morrow én: 

(I) shallreply indue soG$aysoogalooG$coS A-chein-kya-da w -ga - 
course eros) sA-pyan-laik-mé 


HEALTH AND SICKNESS. 


Kya-nok-kaung:gaung: 


ကျှနုပ် ဘေ၁င်းကေ၀င်း ဓမ၁ 
ma-ma-bii: 


Iam not very well... 


ဘူး 

Go and call a doctor ဆေး ဆရာ တယေဘက် သွား ’Se:’sa-ya-ta-yauk- 
ခေါ်ခဲ့ { ကျာ : ” ၂၃၅ -၉ဝဲ့ 

Take this letter to 8၁၁ဆရာဝန်ဆိကိုလူသွား. . . Di-sii-’sa-ya-wun-’si-go- 


yit-thwa: 


the Civil Surgeon 
*Sa-yd-wun-ga-le:ga-ba- 


What did the Assist- 


socpo§ ကလေးက ပါ eGo 


ant Surgeon say ? လှိတ်သလဲ pyaw:laik-tha-lée: 

Did you get to the လူန၁တန်းကိုရောက်ခဲ့ရ္ခဲ့လ၁း +~Lti-na-dan:go-yauk-’ké 
hospital ? ' ye-la: 

Show (me) the pre- ဆေးစ၁ပြစမ်း *Se:za-pya-zan: 
scription 

Where is the com- caoscaoSaoe2:000500 = *Se:’paw-tha-ma:bé-ma- 
pounder ? le: 

Ask for a renewal of ဒီဆေးရည်မ်ျးထပ်တေ၀င်းခဲ့ dDi-’se: ye- myo: ’tat- 
this mixture taung:gé 


Min-a-tha:a-ye-te- 


ဓင့်အသ၁းအရေတတ်ဖျှေခ့ 


You are very pale... 


What is the matter ? 


တ 


ဆဒဖြစ်သယဲ 


*pyaw-dé 


Ba-’pyit-tha-lé: 


7 


( {0 ) 


HEALTH AND Sickngess—concluded. 


English, 


Are (you) taking any 
medicine P 

Are (you) all right 
now? 

I am a little better 
to-day 

Is your house well 
ventilated ? 

Is (it) in a sanitary 
condition P 

Is this quarter 
healthy P 

Iam suffering from 
an attack of jun- 
gle fever 

Ts it intermittent ? 


Take this febrifuge 


Is your appetite im- 
paired ? 
Try this tonic 


These pills do not 
agree with (me) 
(I) am troubled with 
asthma almost 
every night 

Why don’t (you) go 
somewhere for a 
change. 


What is the market 
price of paddy ? 
The prices run very 
high this year 
He trades in paddy 


Burmese, 


G00802863000008 
ခုပျှေဒက်ပလား 


၀နျေ တေဒ်တေဒ် သက်သာ 


တထ်, 


မင့်အိမိတ၁ လေဝပင်သေထွက် 
ကေဒင်းခွဲ့လ၁း# 


သန့်သန့်ရှင်းရှင်းရှိရဲဲ့လ၁း . . , 
ဒီအရပ်နှရောဂါ ကဝ်းခွဲ့လ၁း 


ဌက်ဖျား ဖျ၁းနေထထ် 


အတက်အတျရှိသလ၁း . 
ဒီအဖျ၁းဖြတ်ဆေးကိုသေ၁က် 


ခံထွင်းပျတ်သလား or အ 
စ၁းပျှက်သလ၁း 

8 အားတိုး ဆေး ကို သေက် 
ကြည့်စမ်း 

ဒိဆေးလိုးနဲ econ: ne 


ညတိုင်းလိုဘဲ ရင်ကြပ်န၁ ထ 
တယ် 


ဘာထြေဒင့် လေပြောင်း လေ 


ထွှဲအရပ်တပါးမသ္ဂ၁ားလဲၤ 


Transliteration, 


’Se:sd:ne-tha-la: 
Gu-pyauk-pa-la: 


Ga-ne-taw-daw - he t 
tha-dé 

Min-ein-ha-le-win-le- 
dwet-kaung:ye-la: 

Than-than-shin:shin: 
shi-ye-la: 

Di-a-yat-m4-yaw: - ၉ 4 - 
kin:ye-la: 

Hnget-’ py4:’pya:ne-dé 


A-tet-a-kya-shi-tha-la: 
Di-a-’pya:byat-’se:go- 
thauk 
*Ka-dwin:pyet-tha-la: 
or a-sa:pyet-tha-la: 
Di-a:do:ze:go-thauk- 
kyi-zan: 
Di-’se:-lén:né-ma-té-bi: 


Na-daing:lo-bé:yin- 
gyat-na-’ta-dé 


Ba-gyaung-le-byaung: 
le-hlwé:a-yat-ta-ba: 
ma-thwa:le: 


MICELLANEOUS PHRASES, 


စပါးစျေး ဘလေဒက် ပေါက် 
သလဲ 


ဒိနှစ်တယ်စျေးကောင်းတထ် 


0300] 80380005 


Sa-ba:ze:ba-lauk-pauk- 
tha-le: 


Di-hnit-té-ze:kaung:dé 


Thi-sa-ba:kfi:dé 


( 51) 


MISCELLANEOUS PHRASES—continued. 


English, 


Is that man a tim- 
ber-trader ? 
(I) do not know for 
a certainty 
(I) am not sure 
(I) cannot say 
Looks like an as- 
trologer 
Have you a_horo- 
scope P 
Why don’t (you) 
have one cast ? 
“This fruit is poison- 
ous 
This is not poison . . . 
Durians are cheap 
this year 
He had (it) cheap... 


He arrived while 
mangoes were ab- 
undant 


Mangosteens are 
scarce and dear 


Bring that water- 
proof coat 
Does it rain daily ? 


When will they start 
ploughing ? 

How many pairs of 
plough oxen has 
he? 

Look out for a milch 
cow 

This pony is very 
small 


Burmese. 
| 


တဟိုလူတ၁သစ်ခေါင်းလ၁း . . . 


အတတ်မသိဘူး 


မပြောတတ်ဘူး 


မဆိုနိုင်ဘူး 
ဗေဒင်ဆရာ} တူတထ် 


@§go@r0024 40038 

202(GSchadooegRo0cd 

Ba သး ဟ၁ ထောက် ထတ် 
ထထ် 


၁ဒါအဆိတ်မဟုတ်ဘူး 
Bgdgeqcs 360] 0008 42. 


ဆူပေါပေါရဒယ် 

သရက်သီး လှိုင်တိုးဆူရောက် 
တထ် 

ဓင်းကွတ်သီးရှ၁းတထ် 

ဟိုမိုးထ၁အင်္ဂိထူခဲ့ 

နှေ့တိုင်းမိုးရှသလား 

ဘထ်ထေဒ့ခါ လယ်စထွန်ကြဲ 


ဓလ 
သူမှာ လထ်ထွန်နွ့၁း c005 95 


ထှဉ်းရှိသလဲ 


Q022420 ONG ကာင် ရှမ်း 


ဝါ 
ဒိမြင်းတယ်ငယ် 2005 


Transliteration. 


Ho-lti-ha-thit-gaung: 
1a: 
A-tat-ma-thi-bi: 


Ma-pyaw:dat-’pt: 


. Ma-’so-hnaing-bi: 


Be-din-’sa-y4-né-ti-dé 


Min-mé-za-da-shi-ye- 
la: 

Ba-’pyit-lo-za-da-ma- 
*pwe-tha-le: 

Di-a-thi:ha-tauk-tat-te 


Da-a-’seik-ma-hdék-’ pa: 
Di-hnit-dt:yin:thi: paw: 
dé 
Thi-paw:baw:ya-dé 
Tha-yet-thi:hlaing-dén: 
thi-yauk-te 


Min:gut-thi:sha:dé 
Ho-mo:ga-in: gyi-yi-ge 


Ne-daing:mo:ywa-tha- 
1a: 
Be-daw-ga-lé-sa-’tun- 
gya-ma-lé: 
Thu-ma-lé-dun-nwa: 
bé-hna-shin:shi-tha- 
lé: 
No-za:na-ma-ta-gaung- 
sha-zan:ba 
Di-myin:té-nge-dé 


( 59 ) 


MISCELLANEOUS PHRASES—continued. 


English. 


Does be trot well ? 


(His) head is mean 

The ears are inclined 
to droop 

The eyes are fairly 
good 

Does he shy ? 

His quarters 
good 

He is also thick-set 

Has he been raced ?P 

He doesn’t look a 
racer 


What paces does he 
know ? 

Swinging walk, trot, 
canter, ambling, 
gallop 

What will you seli 
(him) for ? 

Has hea high action? 

Of what breed is this 
dog ? 

(He) is a cross be- 
tweeu a bull and 
a Pegu hound 


Kill that pariah dog 


are 


Are (you) a dog- 
fancier P 

You can have that 
pup 

It has good points... 


Are big game abn nd- 
ant in this jungle ? 


Burmese. 


လေးဘဘ် တောင်း ကောင်း 


သူားရဲ့လ၁း 
ခေါင်း အ တင် 


နားကြေဒ၁နဲနဲလျေဒ့့ထတ် . .. 
မျှက်ထုံးကေဒ်တေခ်ရှိုမွဲ့ 


သွေတတ်သသား 
ဘအင်ကျှကေင်းထယ် 


ထုတထ်လထည်းကဒင်းတထ် 

ပိုင်ထူးသယား 

ပြိုင်မြင်းနဲ,မတူဘူး 

ဘယ်အသွားမျှိုးတတ်သလဲ 

န လမ်းထိုး1 သေးဘက်# သုံး 
ချေ၁င်းထေ၁က်႔အ သတျ း 
တုန်း; 


206000083, cepSsocd 


လထက်ကောင်းခွဲ့လ၁း 
ဒါဘာခွေးခမျိုးလဲ 


ခွေးဘီလူးနဲ. ပဲခူး အမဲလိုက် 


ခွေးစပ်ကျှတ၁တဘဲး 
ဟို |@g206 စ၁းကထို သတ် ပစ် 
က် 
6g80]00$0§{ 000008 
တိုခ္ဂေးကလေးထူတော့ 


ခွေးစကောင်းတယ် 


ဒိတေ၁မှ၁အမဲကြီးပေါ ရွဲ့သ၁း 


Transliteration. 


Le: bet-kaung:gaung: 
thwa:ye-la: 

Gaung:a-dé 

Na-gyaw:né:né:yaw-dé 


Myet-lon:taw-daw-shi- 
yé 

Thwe-dat-tha-la: 

Tin-gya-kaung:de 


Du-dé-lé:kaung:deé 

Pyaing-ba:tha-la: 

Pyaing-myin:ne-ma-ti- 
ba: 

Be-a-thwa:myo:tat-tha- 
Ie: 

Hnuwe: lan: do:, le: bet, 
thon: gyaung: dauk, 
a-tha-eva, dén: 

Ba-lauk-ne-yaung:ma- 
le: 

Let-kaung:ve-la: 

Da-ba-’kwennyo:le: 


*Kwe:ba-lt:ne-pa-go:-a- 
mé:laik- *kwe:sat- 
kya-da-bé 

Ho-’kwe: win-za:¢0- 
that-pyit-laik 

’Kwe:wa-tha-na-shi-tha 
la: 


Ho-’kwe: ga-le : yii-daw 


*Kwe:za-kaung:dé 
Di-taw: ma-a-me: gyi: 
paw:ye-la: 


( 53 ) 


MISCELLANEOUS PHRASES—continued. 


- English, 


How many beaters 
are there? 


Let the men on the 
outskirts beat well 


Are you not tired 
yet ၇? 

He is tired and pant- 
ing 

(I) am feeling very 
thirsty. 

Let us rest a little 
and take tiffin 

Is’nt there a well 
somewhere near ? 

This isa very shady 
tree 

Are there any jungle 
fowl here P 

What foot-print is 
this ? 

To whom does this 
‘piece of land be- 
long ? 

Can (you) show (me) 
its boundaries ? 
Is the landholder a 

cultivator P 


Has he sublet it ? 


What is the outturn 
of this paddy field ? 


What is (its) sowing 
capacity P 

Go and cal] the 
groom 


Burmese. 


အမဲ GQq]20500032 000535 
ယထေဘက်ရှိသသဲၢ 


00539809 လူ မျှား ကေဒင်း 


ကေဒင်းချေ၁က်ဝေစေ# 


ဓင်းမမေ၁သေးဘူးလ၁း ,, 


သဆူဓေ၁လ္တိုဟိုက်နေပြီ 
ရေငတ်လှပြီ 


ခဏနားပြီး egcoddo2 စား 
ကြအုံးပိို 

8ိအနီး အန၁းမှ၁ ရေတွင်းဓရှိ 
ဆူးလ၁း 

ဒီသစ်ပင် တတ်အရိပ်ကောင်း 
0005 


8ိမှ၁ထေ၁တြက်မှိုခ္ခဲ့လား 


ဒါ 2026(Gepcd 


ဒိမြေကွက်ကိုဘလူပိုင် ထလဲ 


မြေနလ် ဇိဂ္ခတ်မျှားကို ပြနိုင်ခွဲ 


လား 
မြေရှင်ထ၁ထယ်သမ၁းလား 


မြေထိုတဆင့်ဌါးစ၁း#သလ၁း 


8ဒိလငထ်က စပါး ဘ လေ၀က် 
ထွတ်သလဲ 
Gjzools ဘထ်နှစ်တင်း ကြဲရ 


သလ 


မြင်းထိန်းကိုသူ့၁းခေါ်ခဲ့ 


Transliteration. 


A-mé: chauk- tha-ma: 
bé-hna-yauk-shi-tha- 
le: 


Let-na:ga-lai-mya: 
kaung: gaung: chauk 
pe-zi 

Min: ma-maw: the: bi: 
1a: 

Thu-maw: lo-haik-ne-bi 


Ye-ngat-hla-bi 


*Ka-na-na: pt: né-lé-za- 
Sa: gya-6n: 7၇ 

Di-a-ni: a-na: mé-ye- 
dwin: ma-shi-bi: 1a: 

Di-t hit-pin-té-a-yeik- 
kaung: dé 

Di-ma-taw: gyet-shi-yé- 
la: 

Da-ba-chi-ya-le: 


Di-mye-gwet-ko-ba-li- 
paing-tha-le: 


Mye-né-na-meik-mya: 
go-pya-hnaing-yé-la: 

Mye-shin-ha-lé-tha-ma: 
la: 

Mye-go-ta-’sin - hn ga: 
sa: tha-la: 

Di-lé-ga-sa- ba: ba-lauk- 
*twet-tha-le: 

Myo: sa-ba: bé-hna-tin: 
kyi: ya-tha-le: 

Myin: dein: go-thwa: 
*kaw-ge 


( 54 ) 


MISCELLANEOUS PHRASES—continued. 


English. 

Get the carriage 
ready 

Is there room in the 
stable P 


Has the pony been 
given his feed ? 


Do not water him yet 
Harness him now ... 


Drive to the post 
office 


Turn to the right... 
Turn to the left 
Drive straight on ... 


Put out the saddle in 


the sun 
Bring the reins and 
girths also 
Burnish the stirrups 


Where is the mart- 
ingale ? 

The tail strap (crup- 
per) has snapped. 

Put the bridle on... 

Remove the head- 
stall 

Do not go to law 
merely for this 

(I) shall sue him in 
court 

(I) shall prosecute 


him 
What is the charge ? 


Who is the complain- 
ant? 


Burmese. 


ရထားပြင်လိုက် 


မြင်းစေ၁င်းမှ၁နေရာရှိသေးခွဲ 


သား 


မြင်းကိုအစာကြွေးပြီးဝလား 
ရေဓတိုက်နဲ.အုံး 


00(cRzco$sc03a08 6009 


စ၁ိုတိုက်ကိုဓေ၁င်း 


လတ်ူ၁ဘက်ကိုလည္မွ 
ထက် ဆက်ထိုလှည့် 


တည့်တည့်ဓေ၁င်း င 
ကုန်းနှီးကိုနေ လှမ်းလိုက် . . . 


ထက်တြိုးဝမ်းငတ်မျှ၁းပါ og 
နင်း မျှားကို ပြေ၁င် အေ၁င် 
တိုက်လိုက် 


GO20}C000000 
မြီးသိုင်းဝြတ်သွားပြီ 


အုပ်စက်ထည့် 
ပါးချံပဲကိုချွတ်လိုက် 


3) GCOIOS Hog 8000053. grate 


i 


သူ Booeps} ood 


သူ.ကိုအမှုထုပ်မယ် or သူး 
Bepaocdghood 


စွဲ ချက်ဘထ်လိုလဲ 
တရား လိုဘလူလဲ 


Transliteration. 


Ya-’ta: pyin-laik 


Myin:zaung: ma-ne-ya- 
shi-the:ye-la: 

Myin: go-a-si-kywe:pi: 
ba-la: 

Ye-ma-taik-né-dn: 

Ka-gyo: ta-z4-sin-daw 

Sa-bo-daik-ko-maung: 


Let-y4-bet-ko-hlé 

Let-we: bet-ko-hlé 

Te-de-maung: 

Kén: hni: go-ne-hlan: 
laik 

Zet-kyo: wun: bat-mya: 
ba-ya-ge 

Nin: mya: go-pyaung- 
aung-taik-laik 

Me: dwa-bé-ma-lé: 


Mi: thaing: pyat-thwa: 
bi 


Ok-ket-’td 
Pa-chat-ko-chut-laik 


Da-lauk-né-yén: ma- 
tet-né 
Thu-go-ta-ya: swe: mé 


Thu -go-4-hmu-lok-mé 
or thu-go-ya-za-wut- 
hmu-sweé: mé 

Swe:evet-be-lo-1é: 

Ta-ya-lo-ba-lt-le: 


( 55 ) 


MIscELLANEOUS PuRAsES—continued. 


English, 


The accused has ab- 
sconded 
Attach his property 


Issue a warrant for 
his arrest 

Issue a summons for 
the attendance of 
that witness’ 

Ts this man a revenue 
defaulter P 


Show me the tax re- 
ceipt 

He has come to apply 
for a remission of 
revenue 

On what grounds 
does he apply ? 

What evidence is 
there ? 

The evidence is in- 
sufficient 

(He) will be brought 
up for perjury 


Ts not this dacoited 
property ? 


Were the dacoits 
armed ? 

This opium-eater is 
a receiver of stolen 
property 

Is hea bad charac- 
ter P 


Burmese. 
တရားခံထွဘ်ဝြေးပြီ 
သူ.ပဉ္ပည်းကိုဝ]ရမ်းကပ် .., 
သူ.ကိုဘမ်းဘိုဝါ ရမ်းထုတ် 


ရုံးယိုထ၁ ရောက်ရန် ဟိုသက် 


Ga00$00g0§ 029) 


8ိလူထ၁အခွန် ထေဒ် မဆေဒင် 


ပျှက်ကွက်သူလ၁း 
အခွန်တေဒ်ပြေစ၁ကိုပြစမ်း 


အခွန်တေဒ် ထွတ် ငြိမ်း ချှမ်း 
သ၁ခခွင့်လျှောက်ဘို သူလာ 
တလံ 

ဆင်အချှက်မျှားကို အခြေပြု 
ထျှောက်သလဲ 

ဘယ်လိုသက်သေရှိသလံ . .. 


သက်သေခံချက် ဓမလိုလေ၁က် 
ဘူး 
ရုသားသက်သေခံ ရှုနဲ , BORO 


ရလိမ့်မယ် 


၁ါထားပြတိုက်ရဝပါ ပစ္ပည်းမ 
ဟုတ်ဘူးလား 


ထားပြမျှ 22goc00Sgo50] 00 


လား 
8ိဘိန်းစ၁းထာခိုးရာပါပစ္စည်း 
ထက်ခံသူဖြစ်တယ် 


သူထူဆိုးလ၁း 


Transliteration. 


Ta-ya-’kan-’twet-pye: 


bi 


Thu-pyit-si: go-wa-yan: 


kat 


Thu-go-’pan: bo-wa- 


yan: ’tOk 


Yon: go-li-yauk- y an - 


ho-thet-the-go-tha n - 
ban,za-cha 


Di-lu-ha-a-’kun- da w- 


ma-’saung-pyet-kwet- 
thi-la: 


A~’kun-daw-pye-za - ၉ ဝ 


pya-zan: 


A-’kun-daw-lut-fiein: 


chan:tha-g win- 
shauk-’po-tht-la-dé 


Bé-a-c h e t-mya-go- a - 


che-pyu-shauk-tha-le: 


Beé-lo-thet-the-shi-t / a - 


le: 


Thet-the-’kan-gyet-ma- 


l6n-lauk-’pa: 


Hmu-tha-thet-the-’ kan- 


hmu-né-a-swe: ’k a n- 
ya-lein-mé 


Da-da-mya-taik-ya-b 4 - 


pyit-si: 


ma-hék-’pa: 
la: 


Da-mya-mya-m 4 -let - 


net-pa-tha-la 


Di-bein: 24: hd-’ko: y4- 


ba-pyit-si: let-’kan- 


thii-’pyit-té 


Thi-li-zo: 14: 


( 56 ) 
၂႔ ၇၆၀၂၈ 117414018 PHRrases—concluded. 
English. Burmese. Transliteration, 


Hand him over to ဆူ.ကိုပုလိပ် သားများ coos) Thu-go-pa- lei k-th a: 


the police အပ်သိုက် mya: let-at-laik 
Do you know the ခြေရာခံ ဥပဒေတို 99220284 Chi-y4-gan-u-pa-de- go- 
track law ? လား na: lé-ye-la: 


Who is the headman ဒိရ္စ၁ကန္စု၁သူတြီးဘလူလဲ ... Di-ywa-va-ywa-tha-gyi: 
of this village ? ba-li-le: 


PART IL—LITERARY. 


CHAPTER I. 
The Alphabet. 
Tue following are the letters in the Burmese alphabet :— 
VOWELS. 
Short :—s a4 R42 u G e  é: 69 or သြေ aw: 
Long :—s2 ဖ ဤ ? ဦ 7 သြေဒ် aw (long) 33 0 
N.B.—s022 (with the heavy accent) is but a modified form of 
302; and 39, being a niggahita or nasal breathing is, strictly speak- 
ing, not a vowel. The symbols of the vowels are— 





Short... ... ere | 
၂၂၀1၉ ....၁ ares) .... 
မန me ဇ ဥာ OF ၅၅ ၉ ၈၁ OF" tinal’ 
Consonants, 
Gutturals:—o ခ 0 ဃ ဝ |Labials:~ ပ ဖ © © ဓ 
~ ဦးစာ 1 7 0 ?'0 m 
Paiatals:— 6 ဆဲ? ည |Liquids:- ထ ရ ထ g 
၈ "gS 2 2 7 yr / ot 
Cerebrals:—¢ ဌ ၃ ၿ ဏ |Semi-vowel :—o 
t 7? ဂ ad 7 w 
Dentals:— ထ © ဒ © § |Sébilant:— သ (pronounced as 
t+ % @ "dt % th in thirst). 
Aspirate:— ဟ 


h 


Note.—It will be noticed that, of the classified consonants, the 
second is the aspirated form of the first, the fourth that of the 
third, and that the fifth is the nasal of each class. As a matter of 
fact, the third and fourth consonants of each class,—with the ex- 





* This symbol is used with the following letters: O01 ONC! 3 O10 t in order 
to prevent their assuming the form of other letters. 


8 


8 


( $8) 


ception of 3 in ecsl& ၈ peacock, of co which has superseded ဖ in 
most cases, of ဇ in dac8 (cassia florida) and of q used in စျေး * a 
bazaar, as well as the cerebral letters and the liquid g—are uot 
used in words of purely Burmese origin. The pronunciation of 
the classified consonants needs some explanation. When a word 
is preceded by another which ends with the first letter of any of 
the classes of classified consonants, that word retains its normal 
pronunciation. + 


EXaMPLES. 

{ ကြက်သား kyet tha: ... see ... (normal.) 
အဓခဲသ၁း amé: thi: ... sa ... (abnormal.) 
ရှစ်ခု shit ’ku ‘eit ae ... (normal.) 
8eq ko: gu sale sie .., (abnormal. ) 
တတ်သည် tat thi ဉာ se ... (normal.) 

tod *kin thi aa tee wee (abnormal). 
အုပ်ချုပ် 6k chok si sien ... (normal.) 
Gq myo gyok se a (abnormal. ) 


The following tables show the combination of consonants with 
vowels, and of consonants with consonants :— 


CONSONANT WITH VOWEL. 




















Consonant. Combining vowel. Combination. How pronounced. 

က အ (၉၉ ka 

oD အ၁ ကာ ka 

ာ တ္တ ကိ ki 

ကာ J ကိ ki 

က ဥ ထု ku 

က ဦ ကူ ka 

က G ကေ ke 

ကာ အဲ ကဲ ke: 

က သြ or သြေ ကော kaw: 

က သြေဒဲ e005 kaw (long) 
က aqt t ko 








* Pronounced correctly GSO’ by the people of Tavoy and Mergui, who speak a peculiar 
dialect of their own. 

+ The exchange of tenuis and media letters is a noticeable feature in most languages, 
Cp. ‘Got’ in old High German and ‘ God’ in English. ခြ 


ဒ These are found written 335 and ကိုဝ် respectively in ancient native works, 


( 59 ) 
The combinations with အံ and အား are formed as follows :— 
ors = o kan 
oo -- အႈ = ထး] 
The forms က ထိ ထု ကော may take consonantal finals :— 
ကက် ket ထိပ် keik ထုပ် k6k ကေ၀င် kaung 


When အို is combined with any consonant it is pronounced ai. 

















အိုက် = atk. 
အိုင် = aing. 
CONSONANT WITH CONSONANT. 
Consonant. cone Combination. How pronounced. 
ာ က) ကာက် ket * 
က င ကင် kin 
က စ ကစ် kit 
oe) ည က္လ ထည် ti 
ာ ထ br တတ် tat 
fer) 3 | FA ကနိ kan 
က ၀ 00S kat 
က မ ကမ် kan 
ာ on |" mos ké | 
a0 oo). ကျှ kya 
45 
က q| 2 kya (pronounced kra by the 
a Arakanese). 
ကာ 9 | oa) kwa 
co ဒါ ဥ ထှ hla 

















ComPOUND CONSONANTS. 

‘These can easily be resolved into their component parts. The 
word 63 is made up of က + ရ +0; yofoo-+o-+o; Q of co + တ 
+o; g of o + co +0; g0fo 0+ 0; Rofe+qfo+o 

Note—Burmese spelling is considered by foreigners as well as 
by some natives to be most arbitrary in itsnature. The final con- 
sonants being silent and the letters ya and ra being pronounced 
alike, except by the Arakanese who accord the normal pronun- 





* The final consonants are not pronounced in Burmese. 


( 60 ) 


ciation to them, the difficulty in understanding Burmese ot- 
thography is greatly enhanced. The words, whose spelling is con- 
sidered doubtful, are those having for their final consonants တ န ပ ဓ. 
An intelligible differentiation can, however, be made by bearing in 
mind that the idea of contact or contiguity runs through all Bur- 
mese verbs ending in ပ် and §,* and that the rest of the verbs in 
which this idea is not involved take the final တ် or န်. 





CHAPTER II. 


Homonyms. 

The borrowed alphabet of Aryan origin is inadequate to repre- 
sent phonetically the sounds of atonal non-Aryan tongue and has 
probably reduced the number of tones in the Burmese language, 
This reduction must have affected the homonyms which are com- 
mon to the Indo-Chinese family. 


ကာင်း = A small unripe fruit. 
ကင်း = A scorpion. 

ကာင်း = Zo be free. 

o$: = A flower. 

ဝန်း = To be fatigued, 


PHONETIC CHANGES. 


The literary form of the Burmese language is slightly different 
from the colloquial. Certain words are not pronounced as they 
are written, and there are laws which regulate such phonetic 
changes. 


(a) When a final consonant is followed by a nasal it is nasal- 
ized by assimilation : 


အိပ်မက် = အိမ်မက် ... To dream. 
အေ၁က်မေ့ = အောင်းမေ့ ... To long for. 
3530 = 3&3 ... To be aygrieved. 





* ©8 to join. ကမ်း or ထှမ်း to stretch owt (80 as to be in close contact). 


( 61 ) 


(6) Sometimes the inherent vowel u or ti is elided— 


ပုရပိုက် = ပရပိုက် ... A native book. 
ဆုရင် = ဆရင် ... A king. 
မိထုရား == မိဘရား . .. A queen. 

ဗုထိုႈ = ပထိုး ... A pagoda. 

သူရဲ = သရဲ +. A soldier. 
oe) = တကို ons aH, FORTY. 


(c) The aspirate in ရှ sha is omitted and the letter is pronounced 
as ရ yd. 
aSegoEe= အိမ်ရွေခင်း ... A crown prince. 
အရာရှိ -- အရာရိ ... An official. 
(d) The letters oo ba or ပ pa and o* ma are interchangeable— 
ထဘီ = ထမီ (pronounced ထမိနိ ) . . , A skirt. 


ထားပြ = ထားမြ +... A dacoit, 

(0) The initial consonants are aspirated — 
မိ = ... Before. 
နုတ် = နှုတ် ... Lo draw. 
နိုင် = နှိုင် ... Lo be able. 
eo = gS ven LR, 

(f) cy (= co + ~ + ဟ) is pronounced g sha. 
ထျှေ၁က် = ရှေ့၁င် +... Lo petition. 
ogiges = ဝှက် ... To conceal. 
အလျင်း = အရှင်း ay Ab all, 


(g) In words beginning with u or t the initial vowel takes 
for its final the initial consonant of the following syllable and 4 is 


changed into u:— 


ဥဓင် = ဥမှင် = 096 we A cave, 
Bsago08 = ee good ... Lhe brain. 
ဦးခေါင်း == gcago&s + wee Lhe head. 





* In the dialect of the people of Tavoy and Mergui © is invariably changed into ပ 


မြင်း-=ပဖြင်း A pony. မြင် = ဗြ် To see. 


+ In the case of ဥတ္ညေဒ၁င်း1 the final consonant of ဥ isthe unaspirated form of ခ 2. ၈.) 


ကၤ 


( 62 ) 


(%) The initial consonant is sometimes softened— 


ဗစ် = 66 ... Lo throw. 

ကျေပ္ပနဲ = ကျေပြွန် ... To be thorough. 
(i) The inherent nasal of an initial syllable is dropped— 

ဆံပင် - ဆပင် = ဆဗင် ... Hair. 

o30]3 =ools - ထဝါး ... A door. 


o§$seo§Gos = ပတန်ိပြ၁း = ဝဝန်ဖြ၁း ... A plate. 
(၂ ) Various phonetic values are assigned to ည်. 


ည် =i as ရည် y/ ... To allude to. 

ည် = in as ged pyin ... A plank. 

ည် = & as ဆည် sé A weir. 
PUNCTUATION. 


Three marks are used in Burmese punctuation, namely,— 
Y >» & eid a 4 

The first corresponds to the English comma, the second to the 
period at the end of a sentence, and the third to the period at the 
end ofaparagraph. A paragraph may also begin with ႔ 1. The 
first mark is falling out of use, the seccnd being substituted for it. 
In separating the constituent elements of a compound, however, 
the mark [ is still used. 


CHAPTER, III. 
The Noun. 


Nouns may be divided into abstract and concrete, according to 
their meaning, or into simple and compound, according to their 
form. Abstract nouns are formed by prefixing အ or affixing ချတ် or 
ခြင်း to a verb : 

@ to do, becomes  o7 ပြုခြင်း ov ပြုချက် deed, action, e.g.,— 

သူဖါါ့အပြုနှင့်အပြေဒသည်မညီ = His deed and word do not 


correspond. 
သည်ကဲ့သ္ဇိုပြုခြင်း မရှိလျှင်အတျိုး = If there were no such action, 
မည်မဟုတ်# there would be no results. 


ဤသွိုပြုချက်သည်ဓသင့်း = Such an action is improper. 


( 03 ) 


The prefix အ does not always convey an abstract idea, as for 
instance : socor§s035 = a watchman. 


Nouns are simple, as cq a man, အိမ် ၈ house. Compound nouns 
may be formed— 
(a) by uniting two nouns : 
Q> a village + သား ၈ son = A villager. 
ထား asword + အိမ် ၈ house = A scabbard, e.g.,— 
graggoo2sBogosaoxjoopSi= The villagers came out. 
| ထားအိမ်ကြြွတ်ဤကျသည်း = Thescabbard slipped down. 


(0) by uniting a noun and a verb: 
လမ်း a road + ပြ toshow = A guide. 


8 adebt + စ၁း to eat = A debtor. 
နေ the sun + ဝင် to enter = Sunset, e.g.,— 
ထမ်းပြတယောက်ဝှါးရဓမည်ၤ = (You) must engage a 
guide. 


မြီရှင်နှင့်မြိဝားဝငိိုသဘေ၁ဓတူ == The creditor and the 
; u debtor cannot come to 
an agreement. 


နေဝင်ချိန် ဆူရောက်လ၁သည်1 = He arrived at sunset. 
(0) by uniting a verb and a noun: 
နေ to dwell + အိမ် a house = A dwelling-house. 
BE to sit + cp aplace = A seat, e.g.,.— 


ထိုဂူကိုနေအိမ်ထုပ်ရဤ်ထားသည်1ၤ = That cave has been con- 
verted into a dwelling- 


house. 
နေ၁က်ကျမှသူရေ၀တ်လခမ်1ထိုင် = He came late and had to 
epog 4 2so0e5u go without a seat. 


(d) by uniting a noun, a verb, and a noun or a word signifying 
an agent or doer : 

မြင်း a horse + စီး to ride + သူရဲ a soldier = A cavalry 
man ; 

အိုး a pot + B§sto watch + သည် signifying an agent 
or doer = A potter, e.g.,— 

ရြင်းစီးသူရဲ ၂၀၀နှင့်အဆင်သင့် = (He) came opportunely 
ရောက်လ၁သည်# with 200 cavalry men. 

og gjsocgSsochEgosgz8$ = He is a potter by profes- 
သည်ဖြစ်သည်! sion. 


( 0# ) 


NuMBER, 

The plural is formed by adding qos or &u many, to the sin- 
gular. qe is generally used in connection with inanimate things, 
and ou in connection with persons or animate things. The com- 
bination of the two affixes as in ထူမျှားတ္တိုး men is admissible in the 
colloquial form of the language. 





SINGULAR. PLURAL. 
အိမ် ... A house. အိဒ်မျှ၁း ... Houses. 
လူ ... A man. လူမျှ၁း,ထူတှို ve Men. 
အမှု ... A suit. အမှုမျှံ၁း . .. Suits. 
အမှုသည် . .. A suitor. အမှုသည်မျှ၁း Or အမှ 
တ ... Suitors. 


Plurality in the sense of universality is expressed by the redu- 
plication of the noun and by prefixing အ to the reduplicated form : 
အနတ်နတ် all nats ; အတိုင်းတိုင်း 0၈ အပြည်ပြည် all countries ; eRQ ull 
towns ; 9992Q° all villages. When the noun consists of two words 
or syllables either of them may be reduplicated : 

(a0) + 386 + နိုင်ငံ = အနိုင်နိုင်ငီၢ All kingdoms. 
(အ) + ဗြတ္မ၁ + ဗြဟ္မာ = sogogoon All Brahmas. 
GENDER. 


Living beings either rational or irrational are capable of having 
a distinction of sex. There is no grammatical gender in the 
Burmese language. 

မ a female, is the sign of the feminine gender. 

When birds are spoken of oon or § = 09 is generally used to 
express the masculine. 


ကြက်ဘ ... A cock. 
0203 ... A cock sparrow. 


For animals 83 or သိုး is used to express the same gender. 


ိတ်ထီး ... A he-guat. 
မြင်းထီး ... A horse. 
Géskes ... An entire horse. 


( 65 ) 


In the case of rational beings different words may be used to 
express the masculine and feminine genders, or the affix o may 
be joined to the masculine form in order to denote the feminine 


gender. 


MAscuuLInNE. 
အဆ ... Father. 
ဓောင် ... Brother. 
cof... Husband. 
ဆုရင် ... King. 


ရထနိ်း ... Ascetic. 


man. 





Feminine. 
အမိ ... Mother. 
30 ... Sister. 
မသား ... Wife. 
ဘုရင်မ or 
မိဘုရမး ... Queen. 
ရတန်းဓ . Female ascetic. 
cs ဘာ ၂ | သူတြီးမ or oo Female, or wife 
aS Henge tee ကာတေဒ်! of, village 
headman. 


It will be observed that in the case of ဘုရင်မႈ and သူတြီးမႈ the 
functions of a sovereign and of a thugyi respectively are independ- 
ently exercised by the lady herself and not by her husband. The 
wife of a man of official or social rank is honoured with the affix 
cosooSi Thus သူထြီးကတေဒ်ၤ and Qooscocoosn (shortened to ပွဲကတေဒ်ၤ) 
mean the wife of a thugyi aud that of a broker respectively. 


CaSE, 


The following are the affixes of the cases in the singular :— 


Nominative ... သည်ၤထၢမ၁ၢကဓ၉၁႔ကား(ဓူက၁၈# 
Accusative ... BU 

Genitive vee Gl 

Dative 2 BucdicdoYuso231 

Ablative vee ODIQII 

Instrumentative ... နှင့်ထဖြင့်1အားဖြင့်1ကြေင့်1 
Locative ., OREISUgIOCS" 


ကကျ ——. 7 


REMARKS ON THE CASE AFFIXES, 
Tur NOMINATIVE CASE. 


The affixes of the Nominative Case are sometimes dispensed with, 
and the Case itself is determined by the context. 068 is the true 


9 


( 60 ) 


affix of the nominative case: ဓေ၀င်ဓေဝင်သည်လ၁သည်1 Maung Maung 
comes. 
The affix may be omitted : co28ee2Eco200¢5n 
co isalso one of the affixes of the Ablative Case. It denotes 
that an action issues from an agent and also indicates narration. 
သူကပြေ၁သည် ! ... He speaks. 
ဆူကတလ၁ပါတထုခေါ် သည်; . . . He calls : “ please come.” 
go is generally used in an explanatory sense, and should be dis- 
tinguished from the Locative affix gou 
သူမှ၁သွ၁းရဓည်႔ As regards him, he must go. 
ကာဓှ၁1ကား)မူက၁း! denote contradistinction. 


ကာမပ] 


ဓေဒင်ဓေခင် ... { တဦး { လ၁ရမည်ၤး 


မရှုက၁1 
As regards Maung Maung, he must come. 
Tue ACcusaTIVE Case. 
8 needs no explanation : 
ငါ့ကိုပေးပါ1 ... Give (it) to me. 


The natural tone of a noun or pronoun which takes this affix is 
always changed to an abrupt one. 
THE GENITIVE Case. 


စါ the affix of the Genitive Case may sometimes be dispensed 
with, and the noun or pronoun standing in that case is always pro- 
nounced with an abrupt tone: 


မင့်းဆဇ္လာ၁1 ... §= Royal property. 
clopodsn ... My property. 
သူ.စ၁အုပ်1 ... His book. 


Tue Dative Case. 


Uf the affixes of the Dative Case အား is gerierally used to express 
the Pali dative. 


သူ.အ၁းပေးပါ1 .,..,. Gave (at) to him. 


The natural tone of a noun or pronoun which takes the affixes 
of the genitive case is always changed toan abrupt one. But this 


( 67 ) 


change as well as the other in the case of the accusative affix § 
is not generally indicated in the literary form of the language. 


သှို signifies motion towards a place ; 


GeSRRogozo0g8u ... (He) goes to Prome. 


ထံ signifies motion towards a person : 


အရေးပိုင်ထံအပ်ရ~ဓည်ၤ ... Must be delivered to the Deputy 
Commissioner. 


Tar ABLATIVE CASE. 


oo မှ indicate motion from a place, person or object : 
q$og$(Rooco200 981 ... (He) comes from Rangoon. 
ဤအရပ်မှသွားရမည်ၤ ... Must go from here. 


Tue INSTRUMENTATIVE CASE. 


နှင့် or ဖြင့် denotes an instrument with which an action ts per- 
Formed : 


0058 { ie န သတ်သည်ၢ 
(He) kills with a sword. 
392g ကြောင့် denote the cause of an effect : 


သူ { ae ဓမေ၁င်ပြုံသေ သည် 


Maung Pyu dies on account of him. 


The tone of a noun or pronoun which takes ¢(926 as its affix is 
changed to an abrupt one in the colloquial form of the language : 


သူကြောင့် ... 7 him. 
THE Locative Case. က 


Strictly speaking, the affixes of the Locative Case are Prepositions 
of place. | 


အိမ် 8 in a house. 


( 68 ) 


CHAPTER IV. 


The Pronoun. 
PERSONAL PRONOUNS. 


The Burmese language is prolific in Personal Pronouns; but 
they are generally dispensed with in polite speech and official writ- 
ings. In writing or conversation they vary according to the social 
or official status of the addressee. 


Personal Pronouns of the First Person. 

ငါ is the primitive form. It is used by superiors to inferiors. 
It frequently occurs in royal orders and religious works. 

og$aS or og§S means a little slave. This form may be con- 
tracted into ကျုပဲ1 The modern tendency being to hide the origin 
of the word, Upper Burmans now write ကျ နုပ် (masculine) and 
ကျမ (feminine) for ကျွနုပ် and ကျွန်မ respectively. 

og$cooS means the slave of a high personage, not necessarily 
royal ; and ကျွန်တေဒ်မျိုး means of the family of such slaves. 

ogepsi * the word used in addressing a high personage may be 
prefixed to ay$cood or ကျွန်တေဒ်မျိုး, 

og$cooSqjs in the singular is intermediate between oyse~5 and 
ကျွန်ုတေဒ်မျိုး# အကျွန် ./, both in the masculine and feminine, is in use 
in Arakan and some of the rural parts of Burma Proper. ကိုယ် 
meaning “ self,” is used for “7” in both genders. ou a contrac- 
tion of clo&8 we, is sometimes used both in the colloquial and 
literary forms of the language. 

Personal Pronouns of the Second Person. 


သင် is the general form in use. နင် is used to children or to 
inferiors who are low in the social scale. of or coro: is a 
polite form of နင်ၢ # ညည်း and eoSeSs are the feminine forms of 





* This is a degenerated form of Qos top, pinnacle. A Buddha (ဘု 28) is the highest 
of all sentient beings; a king (အရှင်ဘုရား ) and queen (အရှင်မိဘုရား) are the 
highest male and female personages respectively in a kingdom; ခင် oQepsil Which is the 
shortened form of သခင်ဘုရား! (written Qos and pronounced age) 18 used to 


an addressee, placed in a higher position hy the requirements of etiquette and convention- 
ality. 


( 69 ) 


o& and မောင်မင်း respectively. In the colloquial form of the 
language ကွယ်, with the plural cg058 (also pronounced ကရို), and 
osu with its plural coodo8i (also pronounced oo§.), are used in 
both genders : the first to denote familiarity with, and the second 
inferiority of, the addressee. 

ကိုထ်# with its plural BoB or ကိုထ်ရို.1 is used colloquially mostly 
among women. 

ရှင် ၈ novice, with the prefix ဓေ၀င် or Qu according to the senior- 
ity or otherwise of the speaker, is used by women in addressing 
men. $96 (pronounced တိုရင် ) is used colloquially among men 
without any distinction as to the age of the speakers. 

gS or Good: * a lord, master, owner, is used as a polite form of 
address by women to men as well as among themselves, while ရှင် 
ခ is used only by husbands to wives. ¢005 is, however, now con- 
sidered to be inferior to g&" uclgéu is used as a literary form of 
address among monks. 

coco contracted from sloom. a giver, with its feminine form 
တကာမ is used by péngyis in addressing the laity. 

In addressing superiors or equals 98(g2:=a€oqep: (masculine), 
and ရှင် (feminine),t are used. ကိုယ်ထေဒ်အရှင်း YoScaodsag&(Godu အ 
ရှင်ထုရား အရှင်မြတ်ဘုရား are reserved for pongyis, members of royal 
families, and officials of high rank. 

Personal Pronouns of the Third Person. 

oq is used either in the masculine or feminine. For 98 they, 
ချင်းတို and သင်းတ္တို may be used when a deprecatory meaning is in- 
tended to be conveyed. ‘The enemy in the field is always spoken 
of as သင်းတ္တိုၢ 88 is used in the Possessive Case for og¢jn There 
is no Pronoun in Burmese to express the Neuter Pronoun ét, 
which is always indicated by the repetition of the noun with the 
word g&su prefixed to it. 

PRONOUNS OF COURTESY. 

Burmans address people of official or social standing by the name 

of the trade or profession followed by them. They seldom use 





* A Burmese king would sign himself as ထေဒ် or cooS (Ben 
+ အရှင်မျှံ၁8! in the singular, is higher than 30961 A minister of high standing is 
always addressed as ကျေးဝူးရှင်ဘုရာစ# 


( 70 ) 


ခင်ပြ၁း1 or ရှင်း sir, but say အရေးပိုင်မင်း in addressing a Deputy 
Commissioner, ဆရာ in speaking to a teacher, doctor, or master 
mechanic. In speaking to monks they describe themselves as တပည့် 
Good or တပည့်တေဒ်ဓ your disviple. It is polite to call a respect- 
able elderly man a တုရားတက၁ the builder of a pagoda, Goy25s00002 
the builder of a kyaung or monastery, စရပဝဲတက၁ the builder of a 
zayat, တံဆောင်းတကာ the builder of a tazaung ; and to use the corre- 
sponding feminine forms ဘုရားအမ ကျေ၁င်းအဓမၢ စရပဲအမႈ တႆဆေ၁င်းအခႈ 
in speaking to a respectable elderly lady. Besides these, terms 
signifying blood relationship are used to express intimacy, endear- 
ment, or politeness; as အဘိုး grandfather ; so0g28 grandmother ; 
aocoo father ; soco mother ; အစ်ကို elder brother  အင်္ဂဓ elder sister ; 
ညီ younger brother; ညီမ younger sister ; သား son; သမီး daughter ; 
မြေး grandchild, §c., Se. 
THE RELATIVE PRONOUN. 

The Relative Pronoun is expressed by သေ၁ and ooa$ which are, 

strictly speaking, adjectival and verbal affixes respectively, as,— 


©2006 ee } သူ ... He who teaches. 


THE REFLEXIVE PRONOUN. 
ကိုယ်တိုငိ or simply ကိုထ် se//, is the sign of the Reflexive Pronoun ; 
ငါ့ဘိုလ် myself ; 03,803 himself. 
THe INTERROGATIVE PRONOUN. 
ဘသ်သူ# မည်သူ who; 005 or မည်သည့် which or what. 


The following particles are used in connection with Interro- 
gative Pronouns as well as Verbs :— 


Goad O7 သလော! ... Ln written language. 
လား G7 0000281 ... Ln spoken language. 
နည်း or o03pSsi +... Ln written language. 
လဲ or သလဲ! : 

- င } . In spoken language. 
ထုံး or သတုံး( 


The use of လး or သလား and လဲ or သလဲ) may be differentiated 
thus: the former is used when the reply is a simple affirmation or 
negation, and the latter when it is otherwise : 


( /1 ). | 


သည်အကထြေဒင်းမှန်သလ၁း . . . Is this true? 
2005090090908 ... Where do you come from? 
Tue DEMONSTRATIVE PRONOUN. 
The Demonstrative Pronouns are — 
သည်!ဤ]ဌင်း this, and ထို (Coll. 08) ထင်း that. 
THE CoMPOUND RELATIVE PRONOUN. 
Compound Relative Pronouns are formed by prefixing မည် to a 
Pronoun and adding မဆို not say, to the combination thus formed : 
မည်သူမဆို ... whosoever. 
မည်သည္ဗ်အရ၀မဆို . . . whatsoever. 
THE DISTRIBUTIVE PRONOUN. 
The Distributive Pronouns are— 
တိုင်း every, ကိုယ်စီၢကိုထ်င1အသီးအသီး each. 
Tue INDEFINITE PRONOUN. 
The Indefinite Pronouns are— 
ခပ်သိမ်း1 ooFen အလုံး, အလိုးဂုံး ဥဿုုၢ 8930] Es တကာ 90908 all ; sad} 
some ; အခြ၁း# cofgoen cools 1 တထူး other; အကြပ် whatever ; 
ဤဓည်သေ၁ this, such; ဤသ္ဇ္စိုသေ၁ of this sort ; ထိုသ္စိသေ၁ of 
thaé sort ; ဓည်သိုသေ၁4 အသ္ဂိသေ၁4# အဘထ်သှိုသေဒၢ ဘသ်သ္ရိသေ၁ of 
what sort ; 00 3Qn cogcosp anything ; cgo2G00D05n တယေ၀က် 
Go92051 တဦးဦး႔ ထပါးပါး coBscocoo305n အကြင်သူ any one. 





CHAPTER V. 
The Adjective. 


The sign of the Adjective is သည့် 07 coo21 as ကေ၀င်း သေခ good. 
Comparison denotes the gradation of increase or decrease to be 
observed in the employment of the Adjective. The degrees of 
comparison are expressed by— 

Comparative—or } surpassing or excelling, as, 0024)c002636002 
better ; 
Superlative—axe extremity, as အကောင်းဆိုး best, 

Sometimes to denote the comparative degree, soc05 over, above, 
or အေဝက် below, may be used according as the standard of com- 


( 72 ) 


parison is lesser or greater in quantity or quality than the thing 
compared with : ဆယ်ရက်ထက်ပိုစေရဓည် shall be more than ten days ; 
sudqosess20ScayocoqeeS shall be less than ten days. 


The suffix—ish in English, as in yellowish or reddish, is ex- 
pressed in Burmese by the particle တ oo whose vocalic component 
is assimilated to that of the word to which it is attached : 


0] + တထ = oloonc09 ... Yellowish. 
8 + ထတ = $83 ... Leddish. 
ဖြု - တတ = ပြုံထူတူ ... Whitish. ° 
ခဲ + ထထ = 300... Blackish. 

The particle oS: is of the same signification ; but its mode of 
coalescence with a word is different. When 05 is prefixed to a 
word the latter is reduplicated as ခပ်ဒျိုချို sweetish. These two 
particles are used in the colloquial form of the language only. 


QUANTITATIVE ADJECTIVES. 


The Quantitatives Adjectives are— 
အလုံး whole, all; အနည်း#အ နည်းငထ်# gsopden few, little ; အမျှ၁း 
Many 3 အဉ္ဂိုအဝက်# seme. 
NUMERATIVES. 

In the use of Cardinal Numeral Adjectives one peculiarity is to 
be noticed. When the number expresses twenty or more the 
Adjective is preceded by the noun, and the particle အ is inserted 
before the numerative of the class to which the noun belongs. 


ရတန်းအပါးနှစ်ဆယ် ... Twenty pongyis. 
Sometimes the particle ဘ is omitted and the word ရေ number, 
is placed after the numerative : 
ထူဦးရေ jo or g5095* ... Twenty men. 
မြင်း စီးရေ Jo ... Twenty ponies. 
Sometimes ပေါင်း or စုစုပေါင်း is used to denote the aggregate 
num ber— 
လူပေါင်း နှစ်ဆယ် ... Twenty men. 
လူဦးရေစုစုပေါင်း yo... Total number of men: 20. 








ပ တကိုပ် = Ten. 


( 73 ) 


In expressing Ordinal Numbers, Pali words are generally used, 
as— 
ပဌဓ ., First. 
ဒုတိယ ... Second. 
ထတိယ ... Third, ဂ်ာ0., ဂ်ာ. 

Sometimes မြေ၁က် may be used to express an Ordinal Number: 

နှစ်ခုမြေ၁က် ... Second. 

In connection with Numeral Adjectives the nature of what has 
been conveniently termed numeratives may be explained. These 
numeratives are a peculiar feature of the Chinese and Indo-Chinese 
languages. They express the nature of the object denoted and 
connote its physical attributes. The following numeratives are in 
common. use :— 

ဦး head : သူဌေးထင္မီး . . , A rich man. 
ယောက်! in speaking of human beings— 

ထေ၁ဘက်ကျား ysooooS ... Two men. 

မိန်းမ ၃ ယေ၁က် ... Three women. 

ols: In speaking of rulers, péngyis, and persons of high social 
or official rank, this particle is used : 


မင်းတပါး ... A ruler. 
ရဟန်းတပါး ... A pdngyt. 
sospoodl: ... A teacher. 


ခု is used in speaking of inanimate objects which have no other 
numerative : 
oosyclsq ... Five tables. 
8: to ride. Vehicles and riding animals take this numerative : 
ရထား၂စီး ... Two carriages. 
မြင်းထစီး ... One pony. 
ဆူး Buddhas, pagodas, images, and parabaiks (native books) 
take this numerative : 
ဘုခုး ၄ဆူ ... Four Buddhas, pagodas, or images. 
ပုရပိုက် ၂ ဆူ ... Two parabaiks. 
Numeratives explain the physical attributes of the objects they 


lify : 
qualify " 


( 7# ) 


ပြ၁း flat ; ပိုက်ဆံတပြ၁း one pice. 

ချ် flat and thin; q8coqS one plank ; စက္ကူ တချပဲ one sheet 
of paper. ; 

လုံး round or cylindrical ; 3329048 five pots ; ပြွန်ငါးလုံး five 
pipes. 


စင်း elongated ; လှေတစင်း a boat. 
ထားတစင်း a sword ; cjcoot: a spear. 
ချှောင်း long and stiff ; တုတဘ်တချေ၀င်း a stich. 


ဆေဒင် building; အိမ်ထဆေ၁င် a house; ကျောင်းတဆောင် a 
school. 


ဝင် a tree or any thing long, as thread, hair, င်. 


ထနိးငါးပင် five palmyra trees ; 0908 five hears; 
ချည် 908 five threads. 


In the absence of specific numeratives the noun itself is used 
as such: 


gousg> ... Three villages. 
မြိဆုံးမြို  ... Three towns. 


CHAPTER VI. 
The Verb. 


The Verb is modified by mood, tense, and voice. 
There are two moods: the Indicative and the Imperative ; and 
three tenses: the Present, the Past, and the Future. 


THE INDICATIVE MOOD. 
PRESENT TENSE. 


Singular. Plural. 
ကျနုဝဲသွားသည် ... I ၅0. ကျ နုပ်င္တိသွာကြသည် ... We go. 
ဆင်ဆွားသည် ... You go. သင်တ္ဆိုဆွားကြသည် ... You go. 
2929280065 ... He goes. oghgos(agonsS ... They go. 





Nore.— is the plural affix of the Pronoun, and ကြ is that of the Verb. 


( 5 ) 


The Past teuse is expressed by ပြီး* ခဲ ထူး႔ and the Future by 
မည်ၢ လ်မ့်မည်ၤ အံ့; ပေအံ့1 or B§u coggu 

The bare Verb without any affix is used to indicate the Imper- 
ative Mood, as သင်သွား you go; or လော့ (Coll. coog) may be affixed 
to the Verb, as သင်သွားလော့ or 008099860091 

The other moods are expressed by affixes signifying power, 
permission, conditionality, &e. 

The Potential Mood is expressed by နိုင် denoting power or 
ability, and the Conditional by လျင် #f. 

There is no difference between a Substantive and a Substantive 
Infinitive. 

Bathing (or to bathe) is good ... ရေဒျိုးခွင်းကေ၁င်းသည်ၤ 
VOICE, 


Strictly speaking, there is no Passive Voice in the Burmese 


language. The particles Si qu Sqn however, express passivity and 
may be construed as signs of the Passive Voice. ‘lhe absence of 


this Voice is compensated by the peculiar way of forming Active 
Verbs from Passive and vice versd. The Active form of a Verb 
is expressed by the aspirated initial consonant; and this form 
may be modified into a Passive one by dropping the aspirate— 
thus, q to let fall (Active) ; ကျ to le fallen (Passive). This rule 
holds good throughout the whole range of the Burmese language, 
except in the single instance of နူတ် to draw out, which retains the 
same form both in the Active and Passive. ‘There are two other 
words in which usage has permitted some deviation from the 
general rule, in that the conjunct consonant ya (9) in the Active 
form is changed into va (ရ) in the Passive. 


ချောက် t ကြေ၁က် 
Lofrighten. To be frightened. 
ချေ တြေ 
To crush or pulverise. To be crushed or pulverised. 





* The Past tense is sometimes expressed by သည် and ဝါ့ which may be called the 
signs of the “ aorist ” or“ historical tense.” 


1 Or strictly speaking, > and ဘူး express the Pluperfect Tense and ပြီးပြီ the 
Perfect tense. These tenses, however, are not recognized by the Burmese. 


These two Verbs are pronounced by the Arakanese with the sound of © (ra). 


( 70 ) 


VERBAL AFFIXES. 


ဦး (pronounced အုံး in the colloquial) signifies repetition : 
ကျ နူဝ်သွားဦးမည်ၢ I shall go again ; otherwise, it isa form of entreaty : 
လာပါဦး please come. 


4 of +} Signify suctability or expediency. 








[( ကေ၀င်း J 
၆ ရာ | 
အပ် 
ဓသတ် 4 သင့် $ Should not be killed. 
ထိုက် 
| ကေ၀င်း ) 


ကုန်, ဝါး ကုန်စ္ပါး သတည်း# ကုန် သထည်း cou cog သည် are all assertive 
affixes denoting the conclusion of a sentence. 
ချှေး Googn Bscoogn လေး ecogn လင့် signify a command : 








[ ျေ ) 
| GOOD 
ee Becoog | ကာ့ 
သင်သူား န ou go 
ထလော့ 
L ထင့် J 


396 signifies prohibition or priority : 
မသွားနှင့် ... Do not go. 
သင်ဆွားနှင့် .., Do you go before. 
ol ဘိ signify an entreaty or command couched in polite lan- 
guage : 


ပေး { ip န” Give or please give. 


co is the sign of causation, and is used in official orders : 
coscon Give, or let (hin) be given. 
21 လိုက်ၤ coog or egg are used colloquially in an imperative 
sense ; as 
လာခဲ့ ... Come. 
ထူလိုက် ... Take. 


0g08Go09 or ရေ့ - ... (TO, 


on 


လျတ်ၤ နေသည်! စဉ်; 'တုံးၤ (Coll.) <u ကာ signify the continuance of 
an act, and are the signs of the Progressive tense : 


[လျက် 7 
ဦ နေသည် 


1 ဆား 3 | Going. 








| ( «ea ./ 
ရ signifies obligation : သွားရမည် must go. 
ဘဲ is always used in a negative sense: 
ဓအိဝ်အဲထ္ဇားသည် ... (He) goes without sleeping. 
8 signifies that a fault or offence is admitted or implied : 
သတ်မိသည် .., (I) killed. 
9? denotes commiseration : 
ထိုထူကလေးထေရှာပြီ ... That poor boy is dead. 
ဖြစ် denotes that a fact has passed from a state of contingency 
to that of reality : 
ဆ္ပားဖြစ်သည် ... (L) did go. 
ဘွယ် or occu signifies fitness, suitability : 
စ၁းဘွထ် ... Hatable. 
စ၁းချုင်စဘွထ် ... Tempting food. 
လျှင်ၢ သေဒ်ၢ Goosoo Sn တ်ဘော် ဆာ gerundial affixes: as— 
လျှ်ၤ 


သေဒ်ၤ 
ဓင်းထြီးနတ်ပြည်စံတေဒ်မူ 4 လေသေဒ်ၢ 
or 
| လတ်သေဒ်! 

After the king had died. 
နိုင် cam: သွားနိုင်သည်; ... (He) can go. 
ထတ် (1) habit : ၀၁းထတ်သည် ... (He) eats. 

(2) natural propensity : 
ဌက်ဝျှံတတ်သည် ... (A) bird flies. 
(3) natural quality : 
B§coosaoooda0p§ ,.. Arsenic is poisonous. 





( 78 ) 


GOGO) O7 ပါစေသော (also written စေသေခ် or cocoo2Su to indicate 
prolonged articulation) ဝါ စေသား and  စေသတည်း႔ are imprecative 
affixes expressing a desire for an event to happen, and are used at 
the end of oaths, introductions, prefaces, &c.—- 

သေဝါစေသေ၁ or သေပါစေသားး ... Day (1) die! 


VERBS OF COURTSEY, 
The polite nature of the Burmese language admits of the use of 
a variety of expressions to denote the same act done by persons 
of different social or official rank, as— 
စ၁းသည် ... 70 ea. 
ရှင်ထုရင်-ဂွဲတေဒ်ထည်တေဒ်မူ-သည် .. . A hing eats. 
ရဘန်း-ဘုည်းပေးတေဒ်မူ-သည် ... A pdngy? eats. 
သေသည် ... Lu die— 
ရှင်ဘုရုင်-နတ်ရ္ဂု၁စ်တေဒ်ါမူ-သည်. . . <l king dies : (literally—enjoys 
the pleasures of the nat 


country.) 
ရတန်း-ပျှီ*တေဒ်မူ-သည် ... A pongyi dies: (literally flies 
away.) 
(Godgooqeps-o8$go$dcq ... A Buddha dies (euters nir- 
ထေဒ်မှု-သည်ၢ မာ) . ) 


သွားသည် .., Lo go— 
ရ္ဒုင်ဘုရင်-_္ကုစက်တေဒ်ဖြန့်ချိတော်မူ- A hing goes (moves the 


Boreal golden feet.) 
ရတန်း-ကြွဲထေဒ်မူ-သည် we al pdugyi goes. 
(Gadgooqeps-cao002§ ထည့်လည် A Bauiddha goes (on. a mis- 

ထေဒ်မှု-သည်ၢ Slonary tour.) 


အိပ်သည် .., 770 sleep — 
ရှင်ဘုရင်-ဝက်တောဲခေါ်-သည် ... A hing sleeps. 
ရတန်း-ကိန်းတေ်မူ-သည် al pongyi sleeps. 
When the three classes of personages, namely, the king or any 
member of his family, the monk and the Buddha are spoken of, 
the honorific affix coo5e must be invariably used. 





CHAPTER VII. 
The Adverb. 


g is the Adverbial affix. Sometimes an Adjective or a Verb 
may be changed into an Adverb by reduplication : 


* Now generally writter. ပြန် to return. 





( 79 ) 





Adjective. Adverb. 
ကောင်းသေ၁ ... Good. ကေဒင်းကေဒင်း ... Well. 
Verb. 
သေချာသည် ... To be careful.| SSAA ... Carefully. 
နှေးသည် ... To be slow. နှေးနှေး ... Slowly. 


Sometimes, that a word or phrase is used adverbially has to be 
determined from the context: 
ကျွှန် တေဒ်ထပ်ခခသေချှ၁၁သိ ... L clo not know exactly. 
The Adverb of Time is expressed by က၁လ or အခါ ... when: 
ရေက်က၁လၢ ရောက်သည့်အ 2) or ရေဝက်သေ၁အခ  . . . When arrived. 
The Adverbs of Time in common use are— 


coss today ; အလျင် before ; စဉ် while ; 

coo$eg yesterday ; | 00g now ; OR}G9205 ago ; 
နက်ဖြန် to-morrow ; | ချက်ခြင်း immediately ; | တကြိမ်မြေ၁က် once ; 
အမြန် quickly ; sso after ; p5CBSe[Gr05 twice. 


The Adverb of Degree is formed by affixing 9 to the sign of 
adjectival comparison : 
og8go or အလွန် very. | မျှားစ္ဂ၁ or အများ much. " 
Phonetic couplets of onomatopcetic origin are also used in an 
adverbial sense : 
အုတ်အုတ်ကျက်ကျက် +... With commotion. 
သေဒင်း coorEsDdodu အုန်း အုန်း ၀# သံသ ... Noisily. 
The particle တ is sometimes placed before each of the couplets. 
0089058305 တကျက်ကျက် 
တသောင်းသောင်း တသသ 


. ထဆအုန်းအုန်း တသဲသဲၤ 





CHAPTER VIII. . 
The Preposition. 


The Prepositions of direction are — 


eon gil mogi good from. 
Bu တိုင်# အထိ သှို cB cou ရောက် to. 


That of time are— 
ထိုင်အေ၁င် fill, စဉိ႔4ဝဉ်ထွင် during. 


( 80 ) 


Those of place are— 

ထွင်း $1 gor ဝတ် at, in, on; အနီး အနား about, near + အနက် OF 
oS among, out of ; 

ထလျှေက် along ; cg before; c3205 behind  အထက်# အပေါ် over, 
above ; Gs0208 Delow ; အတွင်း! တွင် among, within ; ဝတ်လည် 
around ; အကြား# စပ်ကြား between, betwiat ; အလွန် beyond ; 
အပြင် or အပ without ; ထဲသ္ဌိ into ; အလင် amidst ; Boo 
Cross. 


CHAPTER IX. 
The Conjunction. 

Copulative: နှင့် and ; 002000 not only—but also. 

Disjunctive : ရွတပါး# ငှင်းပြင်း ပြင် besides ; ဖြစ်စေ etther—or, neither 
—nor ; 300305 or. 

Adversative: သေဒ်လည်းၢသ္တိုသေဒ်လည်း႔ သှိုရာတွင်ၤၢ လင့်ကစား * but, al- 
though. 

Tllative : 88g" ထိုကြေ၁င့် therefore. 

Telic : နှုင့်အညိၤ သဖြင့်'သည့်အတိုင်းး ကြောင့်'သောကြေ၁င့်ၤ ရကား * Because. 





, CHAPTER X. 


The Interjection. 

Interjections express sudden emotions which may find utterance 
in expressions differing according as the feeling is one of admir- 
ation, delight, pity, dislike, astonishment, or desire. 

ထကး Indeed! 33 Oh! အလိုသေး1 socoodi ဖြစ်ရလေခြင်း Alas / 
so00Se+0s Oh mother! အဆလေး 07 father! သုး Weill 
done ! Good ! 


g denotes a sudden feeling of delight : 
qSso00g ... Oh happiness ! 
Interjections are ချိ more frequently in the colloquial than in 
the literary form of the Burmese language. 





* Are archaic forms, 


( 81 ) 


CHAPTER XI. 
Syntax. 

In a Burmese sentence the subject is followed by the object, 
and the predicate is placed last. For the sake of emphasis, the 
object may precede the subject. 

ငခဲသည်ငပြုံကိုရိုက်သည်႔ o7 ငဖြုံကိုငမဲကရိုက်သည် . . . Nga Me beats Nya 
Pyu. 

Hither of these sentences may be expanded by adding an at- 
tribute or adjunct to each of the nouns and to the verb, thus— 

ကေဒင်းသေ၁ငမဲသည် ဆိုးဆေ၁ဖြုံကို ပြင်းထန်စွ၁ရိုက်သည် or ဆိုးသေ၁ငဖြုံကို 
ကေ၁င်းသေ၁ငမဲတပြင်းထန်ဝ္ဂာရိုက်သည် . . . The good Nga Meé beats 
the bad Nga Pyu severely. 

Adverbial clauses may be further added : 

BBG Geog Eu coor8seooreda0 p§Becoore [ich co$ scooSog EBEsgoS (GE: 
ထန်စ္ဂ၁ရိုက်သည်1 After having said so, the good Nga Mé 
beats the bad Nga Pyu severely, while seated in the 
middle of the road. 

The following rules of Syntax may be deduced from the above 
arrangement of words— 

(i) The adverbial clause of time is placed at the head of a 

sentence. 

(ii) The subject or object (as stated above) precedes the 
predicate. 

(iii) The nominal or verbal adjunct immediately precedes 
the noun or verb to which it relates. 

(iv) The adverb precedes the verb or another adverb. 

(v) The verb or predicate comes last. 

Additional examples :— 


မည်သည့်အခ| ချ Hog p5e00205 ကြာမြင့်စွာ ခဲ ” gRBogdocsn 
Liver that man two long apart this town in 
| not live. 


Those two men never reside long apart in this town. 
, နေ၁က်တနေ့လ၁ဠ် ထောင်းဆိုမှ သူ.ကိုစီးမြင်း jooorE ay adc gcosc§oSaophu 
Subsequent ask only him riding pony my presence give. 
day come two 
It was only on a subsequent day that, at his request, two riding 


ponies were given him in my presence. 
11 


APPENDIX I. 





THE grammatical principles explained in the foregoing chapters 
will be best illustrated by the analyses of passages taken from some 
of the @205 (Jatakas) which are widely read by the Burmese peo- 
ple. 


I. 


6g 209§ cco[Jscoos399]iwsqpemr08Ge5Su ဗြတ္မဒတ်ဓင်းသည်မင်းဝြုထတတ်! ထိုအခါ ၈ 
သ၁ားဘေဒ်အတြီးအ၁းအိမ်ရွှေအရာကိုပေးထေဝ်မူရွ်႔ 88S gobse}soGs0q စည်းဝိမ်ချမ်း 
သာ ပြနိပ္ပါးသည်တိုး မင်းထြီး မြင်တေဒ်မူလျှင်း ထီးနန်းစါ့ အန္တရေထ်ကို စိုးရိမိထေဒ် မူသော 
ကြောင့်ၢချစ်သသး1သင်သည်ပြည်မှထွက်ခွ် p50 oSepsaqS$e$ccocao guclog$guso¥ aq} 
Egon ငါ စ်ါအမွေဖြစ်သောဆွှထီးတ္ကုနှန်းကို ဂိုးမြန်းရင်ထု so8$e005B ag Sie so0r8c0083s 
အမိနို့တေဒ်မြတ်ကိုဦးထိပ် g odd] Ged gooscor0Sa0g53cgadccocaoSiss0§ 2909S sucog 
2G SooygcpY 320005 တခု သေ၁ထောင်ထြားခ္ခွိၤနေရမသင်္ခမ်းစီရင်ရ်႔%ရသွေ့အသွင်ဖြင့် 
ထေ၁သစ်ဆီးသစ်ဖုတ္တိုကိုဆေခင်ထူသုံးဆေဝင်လျက် နေလေစါ့# (098305 ဇ၁တ်တေဒ်ထြီး 
ဝတ္ထု) 

၂. ရှေး = Old, ancient. 
2. og$coof§sr လွန် = To pass; လေပြီး = sign of the past tense. 

(Cp. Pali: : အတိတေ) . 
coor Sign of the Adjective. 
အခါ = Time; used also as the sign of the Adverb. Cp. 


မ ၀၀ 


ကဿလ1 
In times past. 

ဗ၁ရဝဏ သိ = Baranasi, Benares. 

ပြည် = The capital of a kingdom. ခြ Sax 

5a Sign of the Locative Case. 

ဗြဟ္မဒတ် = Brahmadat (Pali: Brahmadatta.) 

of: = A ruler, king. 

10. သည် = Sign of the Nominative Case. 

11. @ = To make; ဓင်းဝြု/ to rule. Op. Pali: Q& က၁ရေတိၤ 

12. သတတ်ၢ This form is obsolete. It is the equivalent of 
သတည်း which is the same as gj an assertive affix denoting 
the conclusion of a sentence. 


ငာ တတတ 


( 8# ) 


King Brahmadat ruled the kingdom of Benares. 


13. 
14. 
15. 
16. 


17. 


ထို = Demonstrative Pronoun that. 

အခါ = Time. See 4. 

သား = A child, son. 

ထေဒ်ၢ An honorific affix used in speaking of Buddhas, saints, 
royal, and other personages of high rank. သားတေဒ် = A 
king’s son. 

အထြီး--အ is the nominal particle, by prefixing which, an 
adjective is changed into a noun. 

အ + တြီး (coor) = Big, great, eldest. Cp. socooé: = အ 
+ ကေဒင်း (သေ၁) good. 

30231 Sign of the Dative Case. 

335¢g=literally means the “house-front;” an heir-appa- 
rent, crown prince, sub-king. 

socp = An appointment. 

hu Sign of the Accusative Case. 

cor = To give. 

coodgt An honorific affix always affixed to verbs denoting 
the action of those described in 16. 

gv An abbreviation of cgi a connective particle corre- 
sponding to the Copulative Conjunction and in English. 
Sometimes it has an illative force. 


At that time, (he) conferred the appointment of heir-apparent 
on his eldest son. 


25. 
26. 
27. 


28. 
29. 


30. 


Gu See 18. 

a85egn See 19. 

မင်း = See 9. 385eg and မင်း are to be construed as one 
werd meaning an heir-apparent. မင်း implies the exer- 
cise of delegated sovereign authority. 

gq Sign of the Genitive Case. 

အခြံအရံ = အခြံ + soqu Here အ exercises a function simi- 
lar to that deserbed in 17, ¢.e., to say, by its being pre- 
fixed to a verb, that verb is changed intoa noun. ခြံ 
သည် or ရႆံသည် means to surround ; အခြံအရံ means a retinue, 
following. 

စည်း8မ၆ = Enjoyment, 


dol. 


( 85 ) 


q$sooo = Happiness; opS:85qSs00> means, in the present 
story, the prosperity derived from one’s position. 

ပြနိပ္ပါး is made up of two verbal roots: ပြန့် = to be scatter- 
ed, and ပ္ပါး = to increase. (§$g)s: means, therefore; an 
increase of a pervading nature. 

coed A verbal sign denoting the present or the past tense. 

Bu See 21. 

မင်းကြီး = The king. SeeQand 17, (Pali: owscpa). 

မြင် = To see, notice, observe. 

cooSeu See 23. 

ထျှင်4 The gerundial sign, having an adverbial force ; it 
should be distinguished from cgén a sign of condition- 
ality. 


When the king observed the increasing influence and prosperity 
enjoyed by the heir-apparent. 


59. 


40. 
Al. 
42. 
43, 
4A. 
45. 


46. 


o829$en literally ထီး = an umbrella, §§: = a throne; ထီးနန်း 
= kingship. <A white umbrella is here referred to. It 
is one of the regalia of Burmese royalty. 


gq See 28. 
အန္တရ၀ထ် = danger (Pali: အန္တရပယ ) . 
Bu See 21. 
စိုးရိမ် = to be apprehensive of. 
cooSeu See 23. 
သောတြေင့် = a Telic Conjunction denoting a cause. 
He became anxious about the security of his kingship. 
ချစ်သား = ချှစ် (to love) + သား (a child, son) : Beloved son ! 


Note that besides အို there is no special sign of the Vocative 


Al. 
48. 
49. 
50. 
51. 


Case. The bare form of the noun, if it is in the singular, 
or with the plural sign, တို႔ if it is in the plural, is used 
to express this Case. 

သင် = Thou, you. 

သည်! See 10. 


Ge See 6. 
gi Sign of the Ablative Case. 


ထွက် = To go out of, leave, depart from, 


55. 
56. 
57. 
58. 


( 86 ) 


Ju See 24, 

နှစ်သက် = To be pleased. 

ce = A place; here used in the sense of a Relative Pro- 
noun: gdoooSepaaq5 = နှစ်သတ်သည္စိအရပ်1 op has the force of 
indefiniteness. 

အရပ် = A place. 

80 See 7. 

နှေ = To live, reside, remain. 

လေထေခ့ = cco + coogi Hither of these particles has the 
force of an order or command. 


My beloved son! do you leave the kingdom and reside at any 


59. 
60. 


61. 


62. 
63. 
64:, 
65. 
66. 
67. 
68. 
69. 
70. 


7h. 
72. 


73. 


place with which you may be pleased. 

c) = First Personal Pronoun J. 

og$u See 2. လွန် also means to die, ?.9., to pass from one 
form of existence to another; to pass away. 

gu This particle has the same force as လျှင်4 သည္ခ်က၁လ or 
သည့်အခါ when; but it is more intensive than either of 
these. 

အမျိုး = Family, race. 

gu See 28. 

eg = Property. 

clu See 59. 

qu See 28. 

အမွေ = Patrimony, inheritance. 

ဖြစ် = The verb to be; is. 

coon See 3. 

oqc83°,988 — og means gold. See 39. Cp. ဤသတ်ထက် dur- 
ing the reign of a king. 

Bu See 21. 

§:(9$: = To govern, rule. The root မြန်း occurs also in 
သိမ်းခြန်း1 and conveys the idea of permanency. 

ရစ်1 This particle denotes that an action is to be per- 
formed in the absence of the speaker. 


When I am dead, take possession of the kingship, which is the 
patrimony (left to you) by me and your ancestors. 


( 87 ) 


og denotes the conclusion of a direct narration, and cor- 
responds to the last set of inverted commas in English. 

so8§ = order : 

အီ Bee 16 ba royal order or rescript. 

ရှိ = To exist. s08§cooSQo0p$ = (a king) speaks. 

လျှ်ၢး See 38. 

ဓင်းသား = A prince. See 9 and 15. Note the absence of 
the Genitive sign in o:0002 the son of a king. 

လည်း = The Copulative Conjunction and. This word 
is used after the second of the two persons mentioned 
especially in judicial writings. 

soB§coodi See 75 and 76. 

မြတ် = excellent. This word is always used to qualify an 
အမိန် တေ်! 

Bu See 21. 

ဦးထိပဲရျုက်---ဦး the head; ထိပ် the top; god to carry on the 
head. To bear a royal mandate on the head means to 


obey it. The modern form of the expression is ဦးထိပ် 
ထက်ဆင်ရွက်သည်ၤ 





When (the king) spoke thus, the prince bearing the royal 
mandate on his head. 


85. 
86. 
87. 


88. 


89. 
90. 


91. 


92. 
98. 


gu See 24. 

ပြည်မှ See 49 and 50. 

coecoseS—oo is equivalent to ထစ် one; ယောက် is the numer- 
ative always used when human beings are spoken of. 

copss = alone, solitary. 

ထွက်# See 51. 

လေသေဒ်႔ The gerundial sign used in an Adverbial sense. 


Departed from the kingdom alone. 


အစဉ်အတိုင်း See 29 for the force of the particle sau 
efoopS = To arrange, to put in order; တိုင်းသည် = to 
measure. 
အစဉ် အတိုင်း# in due course. Pali; saggeggusogqncosu 
ထမှန၁ = The river Jamna (Pali.) 
မြစ် = A river. 


ဧ. 


95. 
96. 
97. 


98. 
99. 


100. 
101. 


102. 
103. 
104. 
105. 


( 88 ) 


ooggep= An ocean, sea, river ; Pali: သမုဒ္ပၢ Sanskrit: သရုဒြၢ# 
The Burmese form of the word is derived directly from 
the Sanskrit. 

of Sign of the Plural number. 

qu See 28, 

sscod=middle. The sign of the Locative Case §1 og&u gon 
or 005 is omitted after sococdn 

con See 87. 

qu A numerative used when no specific attribute is indi- 
cated. 

cooou See 3. 

coo§(oj22-- ထောင် mountain or hill; ကြား space between : 
ထေဒင်ကြား a valley. QYecpose (after reaching) is omit- 
ted after တေ၀င်ကြ၁း ! 

51 See 7. 

G§9p00553—c3cp a place ; 00583 a dwelling. 

8qS=To prepare, make, form, construct. 

gu See 24. 


In due course, (he arrived) at a valley surrounded by the Jam- 
na and other rivers, and having prepared a dwelling-place. 


106. 


107. 
108. 
109. 
110. 
၂၂ |. 


၂၂| ၂ 
113. 
114. 


115. 
116. 


qso9=A hermit, anchorite, rishi. Pali: ကုသိ႔ Sanskrit : 
go 

အသွင် = Appearance, condition, estate. 

ဖြင့်1 Sign of the Instrumentative Case. 

cooo= A forest ; here used in an adjectival sense. 

oSo8s= A fruit: သစ် a tree; သီး a fruit. 

သစ်ဖု--ဖု means a swelling ; သစ်ဖု denotes the tuberous roots 
of certain herbs. 

Bu See 95. 

Gu See 21. 

ဆေ၁င်ယူ = ၀ carry; procure. 02609 is a phonetic coup- 
let in which ဆေ၁င် is an obsolete member. 2098 how- 
ever, in the sense of to bring is still used in Arakan, 
Tavoy, and Mergui. 

ဆုံးဆေ၁င၆== 5၀ eat; to subsist. သုံး to use ; caoo8 to carry. 

လျှက်! Sign of the Progressive ‘lense. 


( 89 ) 


117. csn See 57. 
118. ccogju ဝါ့ and coog are assertive affixes denoting the con- 
clusion of a sentence as well as the past tense. 
Remained there as a hermit, procuring forest fruit and herbs 
and subsisting on them. 


(Translation of the above passage.) 


In times past, King Brahmadat ruled the kingdom of Benares. 
At the time, (he) conferred the appointment of heir-apparent on 
his eldest son. When the king observed the increasing influence 
and prosperity enjoyed by the heir-apparent, he became anxious 
about the security of his kingship, and said: “ My beloved son! 
do you leave the kingdom and reside wherever you please ; but, 
when I have passed away, take possession of the kingship, which 
is the patrimony (left to you) by me and your ancestors.” When 
the king had spoken thus, the prince, in obedience to the royal 
behest, departed from the kingdom alone. In due course, (he 
arrived) at a valley surrounded by the Jamna and other rivers ; 
and having prepared a dwelling-place remained there as a hermit, 
procuring forest fruit and herbs and subsisting on them. | 


IT. 

Booor:h သီ၀လိဒေဝိမင်းသမိးထြားထျင်း ဤခင်းကားယေဘတ်ျားခြတ်တှိုစါ့ နှလုံးသွင်း 
ခြှင်းနှင့်ပြည့်~စုံဝေစါ့ကုတြံလျက်/ တဘန် ထိုမင်းချင်းကိုပင်း ခေါ်ချေဦးတုစေလိုက်ဂြန်စါ့႔ ဤသှို 
သောနည်းဖြင့်, ဆုံးတြိမ်တိုင်အေ၁င်စေရ်ၤ ဓလာလပ်သေဒ်#ဤဓင်းက၁၈4 အသွန်တုန်းမှို သော 
ထောက်ျားပေတည်း, ငါငင်ရဲသူမယိမ်း, သူသိမ်းရှငါ ဝ) ရချျေရည်ထကားတထုအလူရှိလေဇါ့[ဘု 
ရမးလေ၁င်း ဓထ၁ဇနတဓင်းသည်ၢ ရှုးဓတ်ပရိသ၁တ်တ္တိနှင့် စကားပြေ၁ထောခ်ငြီးငွေထေဒ်မှု 
သေ၁ာအခါမ1အလိုတေဒ်အလျေဝက်#ပြကတ္ခေသေ၁သွားခြင်း ဖြင့်1ွှဝူဝသူဝင်ထ၁သေ၁ခြင်္လ္ကေခ 
မင်းကဲ့သိုၢ တည်တြည်ရဲရင့်ခြင်းနှင့်စုံညီစ္ဂ၁' caqoSscooSBegu မင်းသမီးရှိရာ နှန်းဓဆောင် 
သှိုဆက်ကြွထေဒ်မူလေဇါ်! | 

(မဟ၁ဇနကဇာတ်တေ်ထြီးဝတ္ယု ) 
§=that. See I, 13. 
oooos=a word ; also used in the plura! number. 
ထိုး See I, 21. 
Bo8cs8= Sivalidevi. 
ecs=A ruler, king. See I, 79. 


eee 


12 


( 90 ) 


သမီး=- A daughter ; also written Ben မင်းသမီး a Princess. See 
၂, 7D 

(30s3=To hear. 

ထျှင်ၤ See I, 88. 

When Princess Sivalidevi heard those words. 

gj" Demonstrative Pronoun this. See I, 85. 

os See I, 5. 

ာား--ထခးး သည်တား# မူုကား# ကမှာ are all contradistinctive 
affixes. 

GoodeYo3 = ယောက်ကျ၁း( a man. 

(g05=Superior, excellent. See I, 82. 

ou Sign of the Nominative Plural. 

qi See I, 118. 

နှထုံးထွင်းခြင်း = နှလုံး (the heart) + သွင်း (to put inside) + 
ခြင်း# (sign of the Verbal substantive) ; character, dis- 
position. 

3$=Siegn of the Instrumentative wth. 

Ge84—Ged (to be filled) + 4 (to be in pair, complete) ; re- 
plete with, endowed with, possessed of. 

coi Affix denoting the admission of, or the acquiescence in, 
a statement. 

gi See I, 118. 

တုၤ See I, 74. This affix also denotes the self-communing 
of a person as in this case. (Pali: ဤတိၢ) 


“This king is endowed with the disposition of excellent men.’ 


22. 
28. 


24. 
25. 
26. 
27. 
28. 


29. 


30. 


(§=To intend ; to bear in mind. 
လျက်1 | See I, 116. 
Bearing (this) in mind. 
coo§= Again. 
G=that. See I, 18. 
ဓင်းချင်း=- An attendant on a royal personage; a page. 
Qu Sign of the Accusative Case. See I, 21. 
oS =Even, very, same. ထိုဝင်းချှံင်းပင်1 that very page. 
col=To call. The object of the verb is understood. 
ချေဦး-- ချေးတော့ ဦး are signs of order or command ; 8s in 
this instance signifies repetition. 


( 91 ) 


81. oon See I, 24. 

32. co=To send, commission, depute. 

33. osu Signifies an action whose object is projected as it 
were, from the actor. Cp. oocoz:c§o5aopSi to send a 
letter. 

34. ($1 When used as a verb means fo return; and when used 
as an affix means to repeat. 

35. cu See I, 118. 

The same attendant was again sent (with the order) “ call him 

again.” | 

806. gJo$cooo—-sf this; သှို like; သော adjectival sign; like this, 
such. 

37. 3953 Means, way, manner. 

38. (gS See 1, 108. 

39. os=—three . : 

40. (&8=time three times. 'Three is a sacred number. 

41. §&es008=till (Preposition). 

42. cou See II, 32. 

48. gu See I, 24. 

44. o=Sign of negation or prohibition. Cp. Pali: oon 

45. coo=To come. 

46. လတ်သေဒ်, same as 30051 လေသေခံ/ See I, 90. 

When he did not come, though sent for, in this manner, for the 

third time. 

47. Su See II, 36. 

48. o&8: See II, 5. 

49. ကား See IT, 11. 

50. socg§—so a particle ; လှန် to pass, exceed, surpass: very, 

exceedingly. 

51. 0o2$:=Glory, power. 

52. 9 See I, 77. 

53. သော See II, 3. 

54. eoooagpen See II, 12. 

55. cow See II, 19. 

56. ထည်း This particle is assertive and denotes the conclusion 


of a sentence. It differs from ဖါ့1လေဇါ့! og§$¢] or ecom$ ein 


57. 
58. 
59. 
60. 


61. 
62. 
63. 
64: 
65. 


66. 
67. 
68. 


69. 


70. 
rae 
72, 
73. 


74. 
75. 


( 92 ) 


in that the idea of a sudden emotion, wish, or acquies- 
cence is involved in it. 
ငါ 2 7. 
ငင် = & to draw. 
gu See I, 24. The particle here has an illative force. 
ogt Third Personal Pronoun; may be used either in the 
Masculine or Feminine gender. 
on See Ii, 44, 
လိမ်း = To incline. 
oqu ၆00 IT, 60. 
သိမ်း = To take possession of. Cp. ထီးနန်းသိမ်းမြန် 4 
g = When. ၆၈၉၉ ], 01. It has the force of contradis- 
tinction also and may be construed as the adversative 
conjunction wt. 
င္ပါ = J, 
ပါ) = To go with, to be drawn towards. 


gu Literally means (0 obta/n; sign of obligation, compul- 


sion. 

cq Euphonic particle having the same force as cox See 
Ii, 19. 

ops Sign of the Future Tense. 

တကး = Indeed. 


oy See H, 21. 

အထူ = အ (nominal particle) + © (to take); belief, view, 
opinion. 

9. See I, 77. 


ccagu See I, 11s. 


(The princess) was of opinion (and said to herself): “This 
king is indeed possessed of great glory. When I (tried to) draw 
him, he would not be drawn; but if he takes possession of me, I 
shall have to go with (him).” 


76. 


ဘုရားလောင်း = ဘုခုဖ a Buddha; ccoré: an embryo: a Bo- 
dhisatta. 


Cp. မင်းလေ၁င်း = A pretender. 
o§80g9 = A claimant to a throne. 
g§$30gp = An heir to a throne. 


( 93 ) 


77. - ဓထ၁ဇနက = Mahajanaka. 

78. of See II, 5. 

"9. သည်ၢၤ Seed, 10: 

80. ရှူးမတ်--မှူး (as in တြီးသည်႔ မှူးသည်ၤ or ထြီးမှူးသည် to control, 
supervise); ဓတ် (from Pali: so0g3 or soeg a noble, 
minister) ; a hybrid denoting a minister. 

81. ဝရိသာတ် = An assembly. Pali: ပရိသ ၢ Sanskrit: o§oq5n 
As the word is derived directly from the Sanskrit its 
etymological form should be o§0051 

82. Bx See IT, 14. 

83. နှင့် = Copulative Conjunction with. 

84. စကားစ See II, 2. 

85. ပြော = To speak, converse. 

86. ထော = To speak in a formal manner as in delivering a dis- 
course, sermon, or lecture. 

87. gu See l, 24. 

88. ငြီးငွေ = To be tired of or cloyed with. 

89. coda See I, 23. 

90. သေား See I, 3. 

91. အခါး See I, 4. 

It was only when the embryo Buddha, King Mahajanaka, had 
tired of conversing with the ministers and the assembly (of 
people). 

92. အလို = Wish, desire, free-will. 

93. coodsn See I, 16. 

94. အလျေ၁က် = According to; uninfluenced by any external 

agency. Op. 39609}905003009" of one’s own will or accord. 

That he, according to his own will. ; 

95. ပြကတေ့ = natural. Pali: oo08n Sanskrit : (0081 The vo- 
calic element in cog is an instance of gunation. 

96. coon See I, 3. 

97. သွားခြင်း = သွား (to go) + ခြင်း (sign of the Verbal sub- 
stantive) ; gait, manner of walking. 

98. ou See I, 108. 

and, with his own natural gait. 

99. ရှ = Gold. See II, 70. 


100. 


101. 
102. 
103. 
104. 
105. 
106. 
107. 
108. 
109. 
L1G, 
၂၂ |. 
112. 
113. 


114. 


115. 
116. 
117. 
118. 
119. 


120. 
121. 


122. 
128. 


( 94 ) 


q=acave. Pali: qooo The word is pronounced ကူ and 
is apparently of purely Burmese origin ; but in order 
to impart to it a classic appearance this form has been 
adopted by the Burmans. Cp. 30099 ¢op, from oQ¢u 
ဗူး a gourd, from s9coD@ 

o = Entrance. 

သှို = To, towards; Preposition of direction. 

ဝင် = To enter. 

coo = To come. 

coon =Adjectival sign. See I, 3. 

Gs. = Alion. Pali: သီတ Sanskrit : Sinha. 

မင်း = A king. WSee II, 5. 

ကဲ့သို = Like, as. 

copsigeS = Firm, steadfast. 

ရဲရင့် = Brave, courageous. 

(gS Sign of the Verbal substantive. 

နှင့်1 Sign of the Instrumentative Case. 

38g2 = စုံ (to be in pair, complete) + ညီ (to be even) 
+ gov (adverbial sign) ; replete or endowed with ; pos- 
sessed of. 

GoyrEseoosBs = လျေ၁င်း (to recline) + cooS (honorific 
affix) + ဦး (first, foremost): the audience-hall in an 
oriental palace, which occupies the foremost and most 
prominent position. 

gu Sign of the Ablative Case ; from. 

မင်းသမီး = A princess. 

ရှိ = To be, to exist, to be present. See II, 52. 

cp = A place. See I, 54. 

နန်းဓဆေ၁င် = နန်း (a palace) + ဓ (main, chief, central) + 
ဆေ၁င် (a building, apartment); the main or central 
apartment of a palace. 

$i See II, 103. 

တက်ကြွ = တက် (to go up, ascend) + တြဲ (to lift up); to 
ascend. 

cooden See II, 89. 

ccog See I, 118. 


( 95 ) 


Like a lion-king entering the entrance of its golden cave, he was 
possessed of firmness and courage in going from the audience- 


hall to the central apartment of the palace, where the Princess 
was. 
(Lranslation of above pussage). 


When Princess Sivalidevi heard those words, she surmised that 
the king was endowed with the disposition of an excellent man, 
and again sent the same attendant for him. When he did not 
come, though sent for three times in this manner, the Princess 
said to herself : “This king is, indeed, a prince of great might and 
power. When I tried to draw him, he would not be drawn; but 
if he takes possession of me, I shall have to submit to him.” It 
was only when the embryo Buddha, King Mahajanaka, had tired 
of conversing with the ministers and the assembly (of people) that 
he, of his own free will, and with the firmness and courage of a, 
lion-king entering its golden cave, left the audience-hall and 
went to the central apartment of tne palace, where the Princess 
was. 


APPENDIX IL. 


PETITIONS. 
Petition (1). 
မြန်မ၁နိုင်ငံ1 
အရေးတေဒ်ပိုင်မဟ၁၀န်ရှင်တေဒ်မင်းထြီးထွတ်တေဒဲ အသနားခံလွ၁႔? 
တရားလို ဖကရီဘုရင်မဘုရပး1 
. coped cfu 


ဘုရားႈကျွန်တေဒ်တရားခံငပြန် ကၤကျွန်တေဒ်မျိုးအပေါ်ထွင်ရဇသတ်ပုဒိမ-၄၁၁.အရ1 
မြေထဲပ္ကြိ sod8So$ccoroSoEs ခုျံးတေဒ်က ချှပေးသေ- စီရင်ချက်ကို သခဘ၁မတူခ််ၢ ခင်း 
ဘူးမ္တြိ ဝန်ရှင်တေဒ်မင်းတြီး GecooSQosaocgsepn ချမ် :သ၁ဓရံပါသေ၁ကြေ၀င့်1 အေ၁က်ပ] 
အချက်မျှားအရ[အပြစ်မှချမ်းသ၁ရနဲအသန၁းခံဝင်ရေ၀က်ပါ သည်ဘုရား# 

၁# (ကျွန်တေဒ်မျိုးထက်ဝထ်တ္လေမှိသေ၁ goza005u ငတိုး ငမိုးတ္တိထႆ1အဆိုးငွေ ၄ဝိ 
နှုင့်ဝထ်ထူရသော န္ပ၁းဖြစ်ပါ သည်! ခိုးထူရောင်းစားသည့် တရားလိုပိုင် gos(GSoop$ Bod 
သေ၁ဘတြောင့်# ရွှ၁သူတြီးရွှေ /ထိုတ်ထန်သေ၁အဘိုးနှင့်ဝယ်ထူပါသည်ၤ 

ju #ခိုးထူထြေ၁င်း Bagods Gu ag|$ccoSo0Sagoo pSaggfn ထရားလိုကလည်းမ 
ဝြောမဆိုနိုင်ပါ1 မသိဋ်ဝထ်မိမုံမျှနှင့်+ ယခုရျှပေးသေ၁ထေ၁င် ဒဏ်သည်# ပြင်းထနိ်ထှပါသေ၁ 
တြောင့်ၢချဓ်ဧသ၁ရန်~အသနးခံဝင်ရောက်၀ါသည်ကျေးဇူးတေဒ်ရှင်သခင်ဘုရား1 


ေြေနို# 


မြန်ဓ၁ = Burma. 

နိုင်ငံ = A province. 

အရေးတေဒ်ဗိုင်ဓတ၁၀န်ရှင်ဖတဒ်ခင်းထြီး = The Chief Commissioner; ; အရေး 
= affairs (political) ; ထေဒ်1 an honorific affix ; ပိုင် = to possess, 
to be empowered ; မဟာ = Pali mahé = great; ဝန် = a bur- 
den ; ရှင် = a possessor; oS: = an administrator, a ruler, 
a king; (8: = great; ဝန်ရှင်တော်မင်းထြီး = a Commissioner. , 

cgocooS = The Supreme Court. 

အသနားခံ႔--သနဘးခြင်8 = Pity, compassion ; hence အသနားခံ = pray- 
ing for clemency. 

ego or 30039 = a paper, petition. 

cocpsc$ = a plaintiff, complainant ; ooops = justice, လို = to de- 
mand. 

18 


( 88 ) 


cops = A defendant; တရား = justice; ခံ = to suffer, to receive. 
coo§ = Feminine of coocpS (Pali ekaraja4) = an empress. 
ဘုရင်မ = Feminine of ဘုရင် = a queen. 

ဆုရား = An honorific afhx used in addressing high personages. 
ပြန် = Name of a man. 

ကျန် = A slave. 

ကျွန်တော်မျိုး (c]) = My. 

အပေါ်တွင် = On. 

cpacooS = The Penal Code. 

ပုဒ်မ = A section (of the Code). 


အရ = Under, according to. စ 
မြေထဲ႔ Name of a town in the Thayetmyo district. 
မြိ = A town. 


36: <A territorial division. 

ပိုင် = Having jurisdiction. 

ဝန်ုထေ၁က်မင်း = Assistant Commissioner ; ဝန် = a burden, ccor05 
= to support, to assist, မင်း = an administrator. 

နထ်ပိုင်၀န် ထေ၁က်မင်း = A Subdivisional Officer. 

ရိုး = A Court. 

oo = From. 

qo: = Given, passed ; ချ = down, coz = to give. 

Good = ထည့် = The relative pronoun which. 

စီရင်ချက် = A decision, judgment. 

ကို = To (sign of the accusative case). 

သဘေ၁မထူ = To disagree, to disapprove, to be dissatisfied with ; 
သဘော = Wish, will, ဓ =a negative prefix, oq = to be equal 
to. 

gu The causative as. 

မင်းဘူး၅ ‘The headquarters of the Minbu district or division. 

EXe.) = In. 

အထူခံ = To appeal. 

cp = When ; an adverb of place used as an adverb of time. 

ချှမ်းသ၁ = Happiness, redress. 

q = To obtain. 

oli An affix of courtesy or of polite request. 

g009e(092§ = Because. 


( 99 ) 
ဧအေ၁က် = Below. 
ol = To be mentioned, written, included. 
အချက် = Point. 
qos = Plural affix. 
အဝြစ်ၤ Here stands for ပြစ်ဒဏ်! punishment. 
g = From. 
ရနို = In order to. 
ဝင် = To enter. 


ရောက် = To arrive. 
လထက် = The hand. 


ood = In, 
cog = To meet, to find. 
§ = To exist. 


g23 = A bullock. 

cojsic8si Names of men. 

တ္တိ Plural affix. 

con <A preposition of direction. 
အဘိုး = Price, value. 

cg = Silver. 

eg ၄8 = 40 rupees. 


နှင့် = With. 

ood = To buy. 

og = To obtain. 

ဝထ်ထူ = To buy. 

q = To obtain (here by purchase). 
ခိုး = To steal. 


ရောင်း = To sell. 

စား = To eat. 

ရောင်းစား = ‘To sell (and enjoy the proceeds of the sale), 

သိ = To know. 

gros = Village headman : g> = village, q = ထူ = man, (Qs 
= great. 

cg = Before. 

ထိုက်ထန်သေ၁ = Adequate. 

og} = ဟု Denotes the termination of an oratio obliqua. 

' ထည်း = Also. 


( 100 ) 
ပြောဆို = Say. 


8 = A verbal affix implying inadvertence, misadventure, or the 
admission of a fault or crime. 

aq = Merely. 

ယခု = Now. 

ထေ၁င်ဒဏ် = Prison punishment = imprisonment. 

ပြင်းထန် = Severe. 


လှ = Very. 
ကျေးဝူးတေဒ်ရှင် = Benefactor. 
သခင် <= Lord. 
Translation of Petition (1). 
To 


Tor CHIEF COMMISSIONER OF BURMA. 
The humble petition of Nga Pyan. 


Being dissatisfied with the judgment passed on him under sec- 
tion 411 of the Indian Penal Code, by the Subdivisional Magistrate, 
Myedeé, he preferred an appeal in the Court of the Commissioner 
of Minbu, but failed to obtain any redress. Petitioner, therefore, 
approaches the Chief Commissioner for clemency. 


The bullock found in petitioner’s possession was purchased by 
him from Nga Po and Nga Mo for Rs. 40. Not knowing that it 
was stolen property he bought the animal in the presence of the 
village headman giving an adequate price for it. 

The complainant could not say that petitioner purchased the 
animal with the knowledge that it was stolen property. Vetitioner 
submits that for merely buying it unwittingly the present sentence 
of imprisonment passed on him is very scvere. Petitioner, where- 
fore, prays for clemency. 


(Signed) Nea Pyay. 


( 101 ) 


Petition (2). 
ဓမြေ၁င်းမြမ္ကြိနထ်ပိုင်၀န် ထေ၁က်တေဒ်မင်းခုံးထေဒ်လျှောက်လ္ဂ၁ၤ 
၁၈၉၆ခု႔ ecccoepsg Soloed ၉1 


ထရားလို ငဘိုးထုတ် ပုသိမ်ဥ္ကြို ထုန်သည်; 
တရားခံ ငဘိုးမေ၁င် မြောင်းဝြပ္ကြိ င်း; 


ထုန်ထိုးဠေ ၂၃၀ဝိ ထိုရလိုမှု1 
ဘုရားကျွန် တေဒ်ပုသိမ်မ္ကြိုနေကုန်သည်ငဆိုးထုတ်ရှိခိုးအစိရင်တေဒ် 
Sol oopSogepsi 

၁4 #အထက်အမည်ပါထရးခံ cofscooSaoe§i ၁၂၅ EQugsag$coso$e ၇ ရက်နေ့ 
တွင်းကျွန် ထေဒ်ထံ1ဆိၤကွမ်းသီး#ဆေးထုပ်မျှ၁းကို1ဠေ 9008092 ဝတ်လူဗြီးနေ၁က်1ချိန်းရက် 
ကျရေ၀က်သည့်အခ|)#ငွေ ု၀8ိ ပေးချှေး Gg 208 ကျန်ရှိပါ ကြောင်း1 ငှင်းနေ၁က် ငါးခြေ၁က် 
ငါးသိုင်းထုန်မျှ၁းနှင့် ဂျ(ဝါးမျှားကို ဠေ ၂ ဝဝဝိ ဘိုးထပ်မႆဝယ်ထူပြန်ရပၤ ငုင်းကုန်ဘိုးငွေသင့် 
၂၀၀ဝိန္ကင့်+ အထက်ကုန်ဘိုး ကျန်ငွေ ၃၀၆ ပါ# နှစ်ရပ်ဠေ ၂၃၀ဝိ ထိုထဝေါင်းထည်း (qd: 
ထေ၁င်းဆိုသည္စ်အခါ ( ဝေးချှေရနဲ႔/ ကုန်ရောင်း သြေဒ်ဒီခင် orqSsocao အချာ ချုပ်ဆိုလက် 
မှတ်ံရေးထိုးခံဝန်ပါကြေ၁ငိး1 

၂! !ငှင်းနေဒက်ရက်လအတေဒ်တြာမြင့်! သွားရေမက်တေ၁င်းရမ်းရ၀1ဓဝေးမချေတိမ်း 
ရှောင် ရှိနေပါသည်နှင့်ႈ ထခု ၁၂ ၅၀၈ခု, ဝါဆိုလ ကျရောက်မှု အကြပ်အတည်း ogoscepod 
ထောင်းရမ်းရုၤငုင်းထုန်ဘိုးဠေမျှားကိုမဝေးဓချေနိူင်ဆိုရဤ်ၤ%အထင်းခုခံပြေ၁ဆိုဝါကြေ၁င်း1 

B(gdol gn အထက်အဆိုဝါငဘိုးမေ၀င်ထို# ဆင့်ခေါ်စစ်ဆေး ထေခ်မူဝါ ဤ တုန်ဘိုးငွေ 
၂၃၀ဝိ မျှ၁းကိုရရှိ ပါအေ၁င်း အမိန့်ဒိကရီ ကထ်ဓသန၁းတေဒ်မူဝါဓည္စ် အတြောင်းရှိခိုးအဓိရင် 
ထေဒ်ခႆပါသည်ဘုရ၀8ၤ 


မေ၁င်တိုးထုတ်! 
မြေ၁င်းစြ႕ The headquarters of the Myaungmya district. 
goo = Original (Pali). 
တရားမှု = A civil suit. 
ကုန် = Goods. 
ရ = To obtain, to recover. 
ထို = To wish. 
ကုန်သည် = A trader. 


ငဘိုးထုတ်ၤ Name of a person. 
ရှိခိုး = To worship. 


( 109 ) 


3၁၆ိရင်ထေဒ်ခံ = To receive a decision. 
နထုန်# Name of a month corresponding to June. 


လဆန်း = Waxing moon. 

ဆိ = Oj, 

ကွမ်းသီး = An areca or betel-nut. 

ဆေး = Tobacco. 

ထုပဲ = A bundle. 

63305 == After. 

ချိန်းရက် = An appointed day. 

ကျရောက် = To arrive, to fall. 

အခါ == When. 

ချှေ = To settle, to satisfy a demand. 

ကျှန် = To remain. 

ငါးခြေဒက် = Dried fish. 

ငါးသိုင်း = A species of carp (here smoked fish of that va- 
riety is meant). 

qi = Wheat. 

စပါး = Grain; paddy, unhusked rice. 

ထပ်မံ = In addition to; again. 

ပြန် = A verbal affix denoting repetition. 

<p = When. 

g&s or လည်းကေ၀င်း = This. 

ဠေသင့် = Amount of money due. 

ဝါ = Including. 

ရပ် == litem. 

နှစ်ရပ် = Two items. 

တပေါင်းတည်း = Together. 

ြုလုပ် = To make. 

တောင်းဆို = To ask, to demand. 

ထြေဒ်ဒီမင်ၢ Transliteration of “On demand.” 

၈၁ချုပ် = A deed, instrument. 

သြေဒ်ဒီမင်စာချှုပဲ = A promissory note. 

အသဆေအချာ = Duly, properly, in order. 

ချုပဲဆို = To execute (a document). 

လထ်မှတ် = A signature. 


ရေးထိုး = To sign. 


( 103 ) 


308 = To undertake. 
အထေဒ် = Considerable. 
ကြာမြင့် = Lapse of time. 
ထောင်းရမ်း = To demand. 
တိမ်းရှေ၁၆် = To shun, avoid. 


နှင့် = သဖြင့် = သောကြေဲာင့် = As. 
အဟြပ်အတည်း-- Stringently. 


အတင်း = Wilfully, forcibly. 
ခုခံ = To resist. 

898A J = Therefore. 

ဆင့်ခေါ် = To summon. 

စစ်ဆေး = To examine. 

အေဒင် = In order to. 

3o8§ = Order. 

800§u Transliteration of “ decree.” 
ase = To help, to assist. 
သနား = To pity. 


Translation of Petition (2). 


IN THE COURT OF THE SUBDIVISIONAL OFFICER, 
MYAUNGMYA. 


အအာ ReeuLaR No. 9 oF 1896. 


Nga Po Ték, trader, Bassein ..,. Plaintiff. 
Nga Po Maung, trader, Myaungmya ... Defendant. 


Suir for the recovery of Rs. 2,300, being the amount due for the value of goods sold. 


The humble petition of Nga Po Ték, trader, Bassein, 
RESPECTFULLY SHOWETH— 


1. That on the 7th waxing of Nayén 1256, B.E., the above- 
mentioned Nga Po Maung bought of petitioner oil, betel-nut, and 
bundles of tobacco to the value of Rs. 21,000, but paid Rs. 700 only 
on the day appointed for payment. Subsequently he further pur- 
chased Rs. 2,000 worth of dried-fish, smoked-fish, and wheat, and 
when petitioner demanded payment of this sum and the balance 


( 104 ) 


of Rs. 300 previously remaining, or a total of Rs. 2,300 in all, he 
duly executed a promissory note undertaking to pay the amount 
on demand. 

2. After the lapse of a considerable time, payment was demand- 
ed, when the said Nga Po Maung avoided meeting the demand, 
and on making a stringent demand last Wazo, he stubbornly re- 
fused to pay the money. 

Petitioner, wherefore, humbly prays that Nga Po Maung may 
be summoned and examined, and that a decree for the said Rs. 


2,300 may be passed in petitioner’s favour. 
(Signed) Maune Po Tox. 


Petition (3). 
မြန်မ၁နိုင်ငံတေဒ်ကိုအုပ်စိုးစိရင်တေဒ်မူသေ၁ဓတ၀၀န် ရှင်တေဒ်မင်းတြီး 
သခင်ဘုရားရုံးတေဒ်နှိုက်လျှေဒက်ထားရန် 1 


ဓေင်ဘက် ဓုတ္တဓပိုင်တဓ၁သီအစ္အေတ္ဂင်းနေး 
လျှေ၁က်သူ ဓသက် င်း; 
ငစံလှ ငှ်းၢ 


ဘုရေးကျွန်တေဒ် GoIE00050} လူ-၃-ယေ၁က်တ္တိကၢ အသန၁းခံထျှေ၁ဒက်လှှ၁ရေးးသား 
ဆက်သွင်းဝါသည်(ကျေးဇူးထေဒ် ရှင်သခင်မင်းမြတ်တြီးထုရား! 

၁၂၅၅ခုနှစ် အတွင်း# မုတ FEN ကဒိုင်ရွှ၁နေ ကုလား 09 Fz ဝေါ်လႆဓ၁ခက်ကၢ ငါး 
၃၀၀! အဘိုးသင့် ငွေ Go} နှင့် ချေးငွေ Fi Jacq ၄၁ဝိ တို ရလိုကြောင်းနှင့်' ထရားထို Sep 
ပေါင်ြိုအုပဲဝင်းခုံးတေဒ်တွင်တရားစွဲရမၤ ငုင်းထရားလိုစွဲချှတ်အရ႔ စပါး Qo00$ ပေးစေစီရင် 
ချက်ကျပ| သည် ထျပြီးနေ၁တ်ကျွန်ထော်မျိုးတၢ အထိလိအကြိဒ်ကြိမ်စိရင်ဒျှတ်ကျ စပါးများကို 
ေေးအပ်ရာ1တရုလိုကမထူပါ| #ငရှင် 'ထရားလိုမထူသည့် အတွက်းဗြိုအုပ်ခင်းကို ၂ထြိမ်တိုင်ထိုင် 
ကျွန်ထေဒ်မျှိုး ထျှေဒက် ထားခ ငရုင်းတရား သည့် g5gov8u နထုနိ လဆနိး ၇ ရက်နေ့ကျ 
Jqyoogagss ပဌဓစီရင်ချက် .- ပြီးငြိမ်းဓေရမည်; ြိုဆုပဲမင်းက အမိန္ဒိဗေးပြီးနေဒက်1 ၄ လ 
ထလေဘတ်ကြ၁ရ၅ှ1 ပြိအုပ်အသစ်လဲရ်ၢ ငှင်းအရှုကိုအမှုသ` ဝြုံလုပ်တရားစွဲဆိုပြနဲရ၀ၢ ပေးစေစီရင် 
ပြန်ပါသည် စီရင်ပြီးနေ၁က် ကျွန်ထေဒိဝျိုးကမခ်နိုင် ဓေဒ်လပြိုင်ပြိုအရေးပဗိုင်ခင်းရိုနတေဒ် 
ogEso0gG005 Sepn ြိုအုပ်ခင်း စိရင်ချတ်အဘိုင်းပေးစေအမိန့် ချဝေးသောကြောင့်# အလထ္ဂနဲ 
နင့်န၁လသည် ဖြစ်ဝါရွဲ# အရှင် သခင်ကြီး ထုရားကၤ အောတ်ခုံးမင်း အမှုတွဲ စတ္ထူရပ်များကို 
ထေင်းလူကြည့်မှုထေ်မူပြီးလျှင် ထရားကိုမွန်ကန်ရာဖြ ` ဝါရအောင် ကိုးထွယ်ရာအရှင်သခင် 
ဖြစ်ဝါခါး~ဃအသနားတေဒ်ခံလျှောတ်ထွှရေးသားဆက်သွင်း၀ါသည်1ကျေးဇူးရှင်သခင်မင်းစြတ် 


(Beogepeu 


( 105 ) 


Translation of Petition (3). 


To 


THE CHIEF CoMMISSIONER OF BURMA. 


Tue humble petition of Maung Pet, Ma Thet, and 
Nga San Hla, of Kamathi-ashe Awin village, 
Martaban (Amherst district). 


RESPECTFULLY SHOWETH— 


That in 1255 B.E., Goolam Mahomed, a native of India, resid- 
ing in Kadaing village, Martaban, sued petitioners for the re- 
covery of 300 baskets of paddy, valued at Rs. 405, and a debt of 
Rs. 5, or a total of Rs. 410, in the Court of the Myoék, Paung. 
The Myodk accordingly ordered the delivery of the 300 baskets, 
and, in compliance therewith, petitioners repeatedly offered to 
deliver the paddy in instalments. The plaintiff, however, refused 
to take delivery, and petitioners twice represented his conduct to 
the Township Officer. The Township Officer thereupon passed 
orders to the effect that, if the plaintiff failed to take delivery of 
the paddy by the 7th waxing of Nayon of the same year, the 
decree should be deemed to have become null and void. About 
four months after this, on the arrival of a new Township Officer, 
the plaintiff sued petitioners de novo and obtained a similar 
decree. Being thus aggrieved petitioners preferred an appeal in 
the Court of the Deputy Commissioner, Moulmein, but the 
Deputy Commissioner confirmed the Township Officer’s judgment. 
Petitioners, wherefore, pray that the proceedings of the lower 
Courts may be called for and perused, and that justice may be 
shown to them. 





Petition (4). 


ရန်ကုန်မြို 
အခွနိဌ၁နချုပ်၀န်ထြီးသခင်ဘုရားခုံး တေဒ်1၁၈၉၆ ခု1အခွန်တေဒ်ဆက် 
စေ၁၀န၁ရှုန်ပါတ် gu 
လျှောက်သူ1 o8en ကိုင်းလုပ်# ဆင်ပွတ်ရွှ၁နေ1 


အမှုဓည်ၢ 1စစ်ကိုင်းဝန်ရှင်ထေဒ်မင်းကြီးရုံးကၢ ၁၈၉၆ခုၤ Gor9g2g$0l05 ၃ နှင့်ချ 
ရှတ်သေ၁အမိန္ရ့ကိုပယ်ပျက်ပြင်ဆင်ရနဲဝျှေ၀က်ထားသေ၁အမှု! 


14 


( 106 ) 


ဘုရားကျွန် တေဒ်ထျေ၁က်သူငစိုးကၤ ၁၀၉၆ခုၤ ဇန္နဝါရီလ yo ရက်နေ့စစ်ကိုင်းဝန်ရှင် 
တေဒ်ခင်းတြီးချမှတ်သေ၁အမိန့် နှင့်, အေ၁က်ရံးမင်းအမိန္ရွိ စီရင်ချက် နင့်န္ဝလှပါရ်႔ထေ၁င်းထူ 
ကြည့်မှှပယ်ဖျက်ပြင်ဆင်ရနိ# အသနားခံထင်ဆက်ပါသည်ၢ# ကျေးတူးတေဒ် ရှင်သခင်မင်းဝြတ် 
ထြီးဘုရား! 

ငြင်းလိုသေ၁အချှက်1 

၁4 #ဤအမှုတွင် အချင်းဖြစ် ကိုင်းမြေသည် အစိုးရပိုင် မှန်သည့် အတိုင်း1လ္ပန်ခဲ့သေ၁ 
၅ နှစ်သေ၁က်ကစစ်ၤ ၁၂၅၆ခုနှစ်တိုင်ၢ ကျွန်တေဒ်မျိုး လက်ရှိ လုပ်ကိုင်1 အခွန်ထမ်း ဆေ၁င်ရ 
သေ၁ပြေစ၁မျှ ၁းထင်ရှားရှိရ်႔ ယခုနှစ်ဆက်လက်လုပ်ကိုင်သေ၁ ပဲပင်မျှ၁းပေါ ာ်ရောက်ကြီးပြင်း 
မှငင်းအပင်မျှားနှင့်ထက္င အခြခးသူတ္တိုကို အေ၁က်ခုံးမျှားကခွဲဝေ နုတ်သိမ်းပေးခြင်းသည်ၤ အ 
ခွန်တေဒ် ၃ နံပါတ် ဥပဒေပုဒ်မ ၂၅ နှင့်! နည်းဥပဒေအခန်း ၅# G80 ၃၀ အရ ocho 039 
သည့်အတွက်:းနှင့်န၁ခံရပါသည်1 

၂1 1အကထ်ခွ်ခွဲဝေ ပေးထိုက်သည်ထင်မြင်ပါလျှင်း ဓစိုက်မပျှးမိထင်ကူးဌ် ပထ်ရှ၁း 
နူတ်သိမ်းခြင်းကို လည်းဓပြုဘံ႔ နှစ်စဉ် အခွန်တေဒ် ကြေပြေဇောင် ထမ်းရွက်ဆူကိုး ဤကဲ့သ္ပိ 
ဆုံးရှုံးအေ၁င်မလုပ်ထိုက်ကြောင်းဌင်း ဆိုဝါလျက်1 အေဘတ်ရုံးခင်းထှို ထစုံတခုသေ၁နည်းဖြင့် 
ဝြေ၁င်းလဲရ် အရေးဓလူကြသည်အတွတ် ပယ်ဖျက်သင့်ပါသည်,# သ္ဇိူကြေဒင့် အေဘက်ရုံးအမှု 
တှများတိုထောင်းလူကြည့် မှုထေဒ်မူပြီးလျှင်း အမိန့်စီရင်ချက်မျှားကိုပယ်ပျက်ပြင်ဆင်တေဒ်မှု 
ပါ မည့်အကြောင်း,ရှိခိုးအသန၁းတေဒ်မြတ်ခံပါသည်#ထျေးဇူး ရှင်သခင်မင်းဓြတ်ကြီးထုရား, 


Translation of Fetition (4). 


IN THE COURT OF THE FINANCIAL COMMISSIONER, 
RANGOON. 


REVENUE APPEAL No. 9 or 1896. 
Nga So, cultivator of Sinbut village,— Appellant. 


Subject :—Praying that the orders of the Commissioner of Sagaing, in Revenue Appeal 
No. 8 of 1896, may either be cancelled or modified. 


Appellant most humbly prays that the proceedings in his case 
may be called for and perused, and that the orders of the Commis- 
sioner of Sagaing passed on the 20th of J anuary 1896, as well as 
those of the lower Court, may either be cancelled or modified. 

GROUNDS OF APPEAL. 


1. The kaing* land in dispute is State land. He has heen 
cultivating it and paying revenue thereon for the last five years 
and up to the year 1256 B.E., and holds receipts for the same. 


* Alluvial land on which vegetables are generally cultivated. 








( 107 ) 


It was only when the pea and bean crops he has sown this year, 
had grown and matured, that the lower Courts withdrew and 
allotted the land with the standing crops to others. This is con- 
trary to the provisions of section 25 of the (Upper Burma Land 
and Revenue) Regulation No. III, and of Rule 30, section (v) of 
the rules thereunder. He is, therefore, aggrieved. 


2. If it was considered proper to allot the land to others, he 
should have been ejected before he had sown his crops. He 
represented to the lower Courts that a regular revenue-payer like 
him did not deserve being put to such a loss. But no notice was 
taken of his representation. The orders passed by them should, 
therefore, be cancelled. 


Appellant, wherefore, prays that the proceedings of the lower 
Courts may be called for and perused, and that their orders may 
either be cancelled or modified. 


(Signed) Mavune So. 


APPENDIX III. 


Extracts from the “Selections from the Records of the 
Hlutdaw.” 
(a) 
gc8ooo $22 မှတ်1မျှက်ဇှ၁နီပါတ် gon 
ထရေးရဇဝတ်မှုမျှားကိုစစ်ဆေးစီရင်သည့်မှူးမတ်အခုရှိတ္ဆို 
စေ၁ဒင့်ထိန် စေရန် ဥပဒေ! 

၀ဌဓမၢ #တရားရုဇ ဝ တ်မှုမျှားကို စစ်ဆေးစီရင်စေမည့်ၤ ရမထူးနှင့် သူကေ၀င်း ပြုတေဒ်မူ 
သည္မ်ႈမှူးမတ်အရရှိတ္ဗိုအနက်#တရားမှုနှင့်ဆိုင်သည့်အခုမရှိတ္တိုမွ၁ၤစစ်ဓေးစီရုင်စေရနိ#ပြဌာနိး 
ပိုင်းခြားသည္စိဌ၁နမျ၁းပြင်1အခြံးဌ၁နမျှားမှ၁ၤမှုခင်းတရားစကားမျှ၁းကိုစစ်မေးစိရင်မခှိၢ အမှု 
သင်ရ္ဆေုဆောင်တ္ဂို လာရောက်ပြေ၁ဆိုလျှေဒက်ထား သည်များကိုလည်း လက်ခခံစေရ႔ စေဒင့် 
ထိန်းစေဓည်4႔ 1ရ၀ဇဝတ်ရှုနှင့်ဆိုင်သည့် အရာရွိ တ္တို၅၁1ဆုံးဖြတ်စိရင်ရန်ပြဌ၁နိးပိုင်းခြ၁းသည့် 
ဌ၁နမျှ၁းပြင်1အခြးဌ၁နမျှားရှ၁း ၀ ဇ၀တ်မှုကို8ခင်ဆုံးဖြတ်မမ္ဘို ႔ ရ၀ဇ၀တ်မှုဖြစ်သည့်အထိုင်း# 
ထျှောက်ဆ၁းစွဲဆိုသည်ကိုလက်ခံရ်1အမှရှင်းလင်းကွွဲပြ၁းအေ၁င်ဆမ်းဆီးစစ်မေးစေမည်[ 

ဒုတိသၢ #လွှတ်တေ်# ရုံးထေဒ်မျှ၁းတွင်းစွဲလျှောက်ရှိသည့်အရှုဓပြီးမပြတ်မိအထွင်း#အမှု 
သည်ဘ္ဌိုအိမ်သ္ရိုၢ တရပးရပဇ၀တ် စစ်အေးစီရင်သည့် မှူးမတ်အခုရှိတို အသွ၁းအရောက်/ လူ 

စေအလွှတ်ဓရှိုႈစေ၁င့်ထိန်းစေဓည်ၢ 

တတိယ# !#ရထထူးနှင့် သူကောင်းပြုတေဒ်မူရ် တရားရ၀ဇဝတ်မှုမျှားကို စစ်ဆေးစီရင်သည့် 
အတွင်း#အမှုသည်တ္တိုကပေးသည္မ် ဆငွေအထည်အလိပ်သတ်ရှိသက်မဲ့တံစိုးထက်ဆောင်မျှ၁းကို 
3909859070 GusorSB§$ seoop5u 

DOQBI ucoeprppaocdgajrs} ဆုံးပြတ် BaE ဆင့်ဆိုရသည့် မှူးမတ် socpho8gon 
sogoopSHadag eg စိန် ကျေ၁က် အထည်အလိပ်မြင်းကျွဲနွံ၁းသက်မှိသတ်မဲ့ဥ၁ပစ္စည်းမျှားထို 
အရောင်းအ၀င်အချေးအငါးဓရှိုးစေဒင့်ထိန် စေမည် 

ogo #ထှတ်တေဒ် ရံးတေဒ် မျှားထွင်ၤ ပြည်သူတို့ တရေးရ၀ဇဝတ်မှုမျှားကို လဲလျှေ၁က် 
စေရန် အမိန့်ထေဒ်မြတ်နှင့် ခန့်ထားသည့် အမိန္ရိတေဒ်ရတ္ဆိုပြင်႔ © gesorSQ လုပ်သူတ္တိုမှ၁; 
ဆိုင် ခုပဌာနုပိုင်ရှူးတော်မတ်ထေခ်တ္တိုတၤ တရားဓမ္မသတ်က္ပမ်းကျင်န၁းလည်သူကိုရ္ဂေ းချှထ်႔ တႆ 
ဆိဝ်လက်မှတ်ပေးအပ်သဲထျှေ၁က်ပြောဆိုဆေ၁င် qQoscoopsu 

ဆဋ္ဌၢ ႔အမိန့်တေဒ်ရတ္တိနှင့်1 တံသိပ်လတ်မှတ်ရသူ ္အေဆေဒင်တှိုမ၁1 ထဘက်အမှုသည် 
တ္ဆိုကၢအမှုပြောဆိုဆေ၁င်ရွက်စေရနိရင်းစြစ်ပြန်ဆိုလက်ခံပြီးရှႈ တဘက်သိုကူးပြေ၁င်းအပြေ၁ 
အဆိုအဆေ၁င်အ ရွက်ဓရှိ /စေဒင့်ထိန်းစေမည်ၤ 

သတ္ထမၢ #တရုား ရစဇ၀တ်မှုမျှားကို ဆင့်ဆိုစစ်ဓေး ရေးမှတ် ချှခေါ်ရသည့် စ၁ရေးလုင်တှို 
မှ၁1မှုခင်းအသျေ၁က်ကြေးဠေဇတောင်းခံရန် ရှိသည်များတိုး ပြဌာန် းပိုင်းခြ၁းထ၁းသည့် ဥပဒေ 


( 110 ) 


စ၁ရင်းပါထောင်းခံရန်မျှံ၁းပြင်ၢ ပိုဗိုထောင်းခံ၀၁းထူရှိ လျှင် ရမဏဇ္ဝတ်အပြစ်ခံပါမည်း အတြိး 
အအုပ်တ္ဌိုကခံ၀န်စောင့်ထိန်းစေမည်# 
(a) ; 
CHAPTER II, 7, page 40. 
Rules for the guidance of Ministers and other Officials acting as 
Judges. 


1. No Judge appointed for the administration of civil or 
criminal justice shall take cognizance of, or deal with, any case 
not belonging to the department under his control. 

2. While a case is pending in the Hlutdaw or Yéndaws, the 
Judge shall not visit or send men to the houses of the parties. 

3. The Judge shall not, during his incumbency, receive bribes 
from litigants, in the shape of gold, silver, cloth, or other property 
animate or inanimate. 

4. The Judge shall have no business transactions with litigants 
(it. buy and sell, lend and borrow gold, silver, precious stones, 
cloth, horses, cattle, and other property animate and inanimate). 

5. Besides the duly licensed advocates, only such law-agents 
shall be allowed to practise in the Courts as are conversant with 
the Dhammathats, and are selected and appointed by the Heads of 
departments. 

6. The licensed advocates and law-agents shall not, when en- 
gaged by one party, act for the other party. 

7. The Judge shall see that the clerks and peons receive no 
more than the fees prescribed in the table of costs. (Chap. IT, 5.) 





(b) 
စတုတ္ထခန်း1(က) ၁ ဓွတ်!မျှက်နှ၁နီဝါတ် ၉၂ ; 
69 (GeSq န် အေ၁င်အနေ၁က်လက်# ပြင်စဉ်ခေါင်းဝနဲပန်း#ကန်စိ႔1ကြေးကန် 
ရွ၁ကြေးထမ်းကြီးတ္တိုရှိဒိုးသံတေဒ်ဦးထင်လွှား 
၁# #!ဘုရားက္ဂန်ထေဒ် တ္ဂပြည့်ရန်အေ၁င် အနေ၁က်လက်!# (GSoSco] SeiBSo$snao$Bn 
ကြေးကန်ရှ၁ထြေးထမ်းတြီး ထေလ်# ငမြတ်ရေး1 ငဆိုးပေး ငထောရဲး ငချှစ်ထွန် အပေါင်းပါ 
ကြေးထမ်းထြီးငယ်တ္တို ဉ္ကထဝါ းထေဒ်စြတ်အေခတ်ရှိခိုး သံထေဒ်ဦးထင်ပါသည်ထုရာၢ ( 


( 1 ) 


ကြေးကန်ရွ၁သူတြီးငညံပေါ်႔ သူကေ၀င်းပြုတေဒ်မူသည့်ကျေးဇူးသစ္ပာတေဒ်စြတ်ကိုမထောက်1 
ကြေးရူ၁တိုင်နုထ်ကိုငဠေဒဂ် | း ၃၀၀ ကျေဒ်နှင့်ပေါ င် နှီ ရောင်းစ၁း႔ ဆင်းရဲသားကျွန်တေခ်မျိုးတှို 
အပေါ်ထွင်ၤဠေဒဂ်ါး 9008 ကျောဒ်ပိုမို ခွဲတထေ၁င်းစ၁းထူး ကျေးရှု၁နှင့်မဆိုင်သူငသန့်ကၤ og 
ကိုညှင်းပန်းနှိပ်ဝတ်1မခံမရပ်ဇို့င်အောင် ပြုလုပ်1 အိမ်ခြေထူနေတပ္ကြိထနလ်သ္ဂို ပြေ၁င်းရ္ဘေထွက် 
သူ၁း(ကျေးရွု၁ဗျှက်ပြားနင့်န၁ပင်ပန်းး အက်္ကျးတေဒ်ထုတ်ထျေဒ့ရှိပါသေ၁ကြေ.င့်း အမိန္န့ထေဒ် 
ဥပဒေမျှားကို တျူးထွန် တိုင်နထ်ကို aolS$u ကြေးဌေပိုမိုခ္ပဲတထောင်း စ၁းထူ႔ လူကိုည္ဝင်းပန်း 
ဖှိပ်တ်ဝြုထုပ်သူ ငညံပေါ် တိုတ်နထ်ကိုအပေါင်ခံသူ ငသနိိတ္တိနှင့်1 ရွန်ရာရှင်းလင်းပါရဓမည် 
အကြေ၁င်း1၉ှဘဝါးတေဒ်မြတ်အောက်ရှိခိုးသံတေဒ်ဦးထင်ပါသည်ဘုရား! 
မှန်မမှန် မေး 


၁၂၄၅ခု ဝါခေါင်လပြည့်ကျေဒ် ၇ ရက်နေ့နိက်ညီလာခ်ံဓဝင်မီ1 ထွှတ်ထေဒ်မြေ၁က်နှ၁ 
ရောင်စုတွင်ၤ ဝန်ရှင်တေဒ် cocdahEs Bore သေနတ်ဝန် o&3(Ben ထေင်ခွင်မြို 
စ၁းမင်းထြိး၂၀|:မိန့်ချက်'ဝန်ထေ၁က်တေ်မိုးထဒပ္ကြိ၁၁းမင်းမှတ်# 





ွုပြည့်ရန်အေ၁င်မြင်းဝန်ဓေးချဘ်1 


coggepS 9 yoggnoo$ecaordg Fscoa0$s aqoscgu HG Sa$ssorE GEs0$ 08:8: 
ဓထ၀မင်းထင်သိဒိပုဏ္ထကၤၢချက် ကြေးကန်ရူ၁နေ႔ ကြေးထမ်းတြီးငမြတ်ရေး! ငထထ်,ငဆိုဒွ 
ပေ#ငတာခဲ႔ အပေါင်းပါကြေးထမ်းတြီးငယ်တ္တိကၢကြေးတန် ရွှ၁ဆူတြီး ငညံပေါ်သည်4 ကျေး 
ရူ၁မှ၁ကြေးငွေ ပိုဗိုသ္ဂထေ၁င်း စားလူ႔ဆင်းရဲသ၁းတ္တိုကိုညှင်း ပန်းနှပ်စက်#ကျေး ရှှ၁ပျက်ပြ၁းဓခံ 
ဓရဂ်နှိုင်ကြောင်း, ဋှသေတ္တ၁ထည့်သွင်းထင်ထျှေ၁က်ချုက်အရ သူထြီးငညံဝေါ်နှင့်/ အပေါင် 
ခံသူငသန့်တ္ဇိုထိုး ထွတ်တေဒ်က အထြိမ်တြိမ် ချေါ တောင်းခံသေ၁ကြေဒင့်ၤ မေးမြန်းဓည်ခေါ် 
gpucag: q20go9 (Bec Bevlosjocecoloq တိမ်းရှေ့၁င်ထွက်သွ၁း႔ ဆူထြီးဓရှိလစ်လဝ် 
ပါသည်! အပေါင်ခံကြေးဆိုင်တိုင်ရှင်ငသနိ့လည်း ရ္ဂှ၁နေလူတိုသဆေ၁ျေ အဆင့်အဆိုခခံ1 
ဓင်းမှုထေဒ်ကိုမပြေဓကုန်ပါသေ၁တြောင့် သဿခေဓေင်းမှုတေဒ်ရပ်မျှ၁းကိုး ရှ၁သူတြီးကြေး 
ထမ်းတြီးတှိုထႆ# ဆင့်ဆိုဆောင်ရွှုက် ပါစေမည်ၢၤ ငသေဒ်လည်း# ကြေးတန် ရ္ဂု၁ကို အရိုးသား 
မြေး ကျေးရှု၁ သဆေ၁တြိတ် ညီသူ႔ ္ကုပြည့်ရန် အေဒင်ခြင်းဆေးတှို အိမိထေ၁င်ဂုံအမှုထမ်း 
သွေႆတြီးမှန်ကြောင်းနှင့်'တြေး ရျှာထူတြီးတိိုကလျှေ၁က်ထားရှိပါသည်႔ထွက်ဆိုသည်! 

၁၂ ၄၅ခု1တနိးဆေ၁င်မှန်းလဆန်း ၉ ရက်နေ့မြင်းခံငကန် cul Eu မြင်းဝန်စ၁ရေး ငစိတ္ဆို 
တင်း 


( 112 ) 


(b) 
CHAPTER IV(a), 1, page 92. 

Petition of Nea Myat Yo, Nga So Pe, Nga Ta Ye, and Nga 
Chit Tun, Kyedangyis* of the Pyinzigaung, Seinban, 
Kanzi, and Kyegan villages, respectively, of the Shwe- 

pyiyanaung,+ Anauklet township,— 
RESPECTFULLY SHOWETH 
That Nga Nyan Baw, the Kyegan Ywathugyi,* has abused his 
position, and, in violation of his oath of allegiance to His Majesty, 
has mortgaged his thugyiship for a sum of Rs. 300 odd, levied over 
Rs. 1,000 in excess of the lawful demands; and that Nga Than, 
the mortgagee, who is an outsider, has oppressed the people. 
Petitioners, therefore, pray that the said Nga: Nyan Baw and Nga 

Than may be legally proceeded against. 





ORDER RECORDED BY THE Mopa WUNDAUK. 


Institute an enquiry. 
(Sd.) Kinwun MINGYI. 


TAUNGGWIN MINGYI. 


The 7th waning Wagawng 1245, 


HLUTDaAw : | 
(25th August 1883.) 





Deposition of Theikdi Pénnaka, the Shwepyiyanaung Myin- 
wun, dated 9th waning Tazaungmon 1245 (25th Novem- 
ber 1883). 


Wir reference to the above petition, I sent for the Thugvi as 
directed by the Hlutdaw. I find that he has absconded. Nga 
Than, the mortgagee, who has taken the Thugyi’s place, is not ap- 
proved by the people. They are insubordinate to him and do not 
perform their duties satisfactorily. The thathameda and other 
matters connected with Kyegam village wili, therefore, be placed 
in the hands of the Kyedangsyi and Ywathugyis. The village 
elders recommend for the appointment one Nga Thaw, who is re- 





* The Kyedangyi is the headman of ၅ village, The Ywathugyi is the headman of an 
important village or « group.of villages. 
+ Name of a cavalry regiment. 


( 13 ) 


presented as a true hereditary claimant and a Shwepyiyanaung 
ahmudan, 


(c) 
ogoo$en egodiqaSso$olc5 ၁၅၃; 





ရှေးလက်ျာအစု1ဆေးထိုးအမှုထမ်း1 
ငရန်လင်း1ခထ်မမိခက်တှိုလျှေ၁က်ချက်ၢ 
၃ဓှတ်ၢၤ #ရွေးလက်ျာ ဆေးထိုးအမှု ထမ်းငရန်လင်း 1 ခထ်မမိခက်တ္တိုး ချှက်ၢ တျွန်ထေဒ်မ 
လင်ရွှေးထက်ျာဆေးထိုးအမှုထမ်း/ c2¥,08$so0pSu ထန်းတဝင်မြိုအုပ်တေ၀င်းငဆက်နှင့်မိုး 
န ကြောင်းအရေးတေဒ်သှိုး သူကေ၀င်းဖြစ် လိုက်ဝါ coSe god ရှိသည့် အတွင်း# ထန်းထပင်မြို 
အုပ်ထောင်းငဆက်သည်/ ကျွနဲတေဒ်မလင်ငှှေဘိန်းပိုင်မစ္ပည်းမျှ၁းကိုသိမ်းထူ႔လူကိုသတ်ဖြတ် 
သေဆုံးရှိပါသေ၁ကြေ၀င့်း ထန် းတပင်ပြိုအုပ်ခတာင်းငဆက်နှင့် ရွှဏွတ်တေဒ်၅၁ရှန်ရာဖြစ်ပါ ရ 
မည့်အကြေ၁င်း, 


ထန်းထပင်ပြိုအုဝ်4လက်ဘက်ရည်တေဒ်မင်းထင် စည်သူအစစ်ခံချုက်! 





သတ္ထရာဇ်ာ ၁၂ ၄၅ခု1ပဌဓဝါ ဆိုလဆန်း ၁၁ရက်နေ့4ထန်းတပင်ပြိုအုပ်လက်ဘက်ရည်တေဒ် 
ခင်းထင်စည်သူ#ချှက်/ ရွေးလက်္ကျာအမှုထမ်းငရန်လင်းး ခထ်မ မိခက်တ္တိုလျှေဝက်၀င်ပါ cay, 
ဘိန်စ#ရွှှေးထက်္ကျ၁အမှုထမ်း တုတ်ဓတုက်မသိ', ကျွန်တေဒ်မိုးနဲကြေ၀င်းအရေးထေဒ်သှို႔ အမိန့် 
တေဒ်မြတ်နှင့်ထမ်းရွက်ခမ1ကိုထ်စေ္ဝေေ ၇ဝိပေးရ်သတ္ဟရာဇ်,စ၁ချှုပ်နှင့်၀ယ်ထူစေခိုင်းသူ coy 
ဘိန်းကိုခေါ် သွား; မိုးနဲပြိုသှိူရောတ်က၁လၢ လွှတ်ခထဒ်ကပေးဆည့် ခဲထမ်းတင်ရန်န္ဂံ့ဒးတေဒ် 
မျှားကိုထိန်းစေသူ႔ နတ်စုလက်ဝဲ အရှထမ်း ငရမ်းကၢ ကျွန် ထေဒ်ထိန်းသည့် နွ၁းတေဒ်မျှ၁းကိုဖ 
cop od$: ခိုးထူရေင်းစားကြေဒင်းနှင့် တိုင်ထန်းပြေ၁ဆိုသေ၁ကြေဒင့်ၢ ငရွှေဘိန်းကိုခေါ်ငင်စစ် 
ဓေး_ၢ# နားတေဝ်မျှားကိုခိုးထူရောင်းစ၁ၤကြေ၁င်းအစစ်ခံဖေါာင့်ဆိုရှိရ်/ခိုးထူရေ၀င်းစ၁းသည့် 
နွံ၁'ခက၁င်ရေ ၁၀ကျေဒ်များကိုတေခင်းခံရ၀ငထ္ကဘိန်းခိုးထူနွ့ဒ:အနက်1အနည်းငထ်နွံားကိုပြန် 
ပေး# ကျှန်ုန္အဘးကိုတောင်းခံရှိသည့် အတွင်း လက်ထွန် သေဆုံးခှိပါသည်ၤ cago8$s 8&og> 
ပစ္စည်းမျှားကိုမသိမ်းဓလူရပါး | 

ကောက်တေဒ်မှုချှဘ်! 

ရှှေးထက်္ကျ၁ဆေးထိုးအမှုထမ်းငရနဲ သင်း#ခတ်မမိခက်တ္တိနှင့်, ထန်းတပင်မြိုအုပ် လက်ဘက် 
ရည်ထေဒ်မင်းထင်စည်သူတ္တိုတ၁းရ၁# #၂ဦးအဆိုဓညိ, ကွံးပြးကြသေ၁ကြေဒင့်1 သေသူ 
ငရ္ကုသိန်းသည်း နတ်ဂုလက်ဝဲအမှုထမ်း ရေမ်းထိန် :ကျောင်းသည့် ခဲယမ်းမီးကျောက်တင် နွး 
တေဒ်တို ခိုးထူသူရှန်ရ်+1ထန်းထပင်မြိုအုပ်ကၢခိုးရာပါနွ၁းထို ရိုက်နှက်တောင်းခံ'ၢလက်လွန် သေ 
ဆုံးသည်မှန်ဓရှန်မျှဘးကိုစီရင်သ၁အောင်# နွ့၁းထိန်းငရမ်းနှင့်မိုးနဲတပ်တေခ်သ္ဇိလိုက်ပါထမ်းရွက် 
ရင်းသူနတ်စုလက်ဝဲသေနံတ်စ၁ရေးတ္တိုကိုမေး#ထွက်ဆိုချက်မျှားနှင့်စံရ်ထွင်းဦး# 

15 


( 114 ) 


သတ္ဟရဇ်ာ 9 GQ" ပဌမဝါဆိုလပြည့်ကျေဒ် ၄ ရက်နေ့; ထွတ်ထက်တ္ဇင်#ဝန်ရှင်တေဒ် 
လတ်ကိုဝ်းမြိုရားသေနတ် ဝန်ခင်းတြီး1 ထောင်ခွင်ြိုစ၁းခင်းတြီး တိုင်ထားမြို၀၁း 
ဓင်းတြီး ၃ပါးမိနိ်ချှက်' ဝန်ထောက်တေဒ် တမူး၁န်း၀တ်ဆိုင်ရာ ညောင်ဝန်းမင်း 
မှတ်1စ၁ရေးတေဒ်တြီးဝင်းဦးဘိုးလှိုင်ညိုဆင့် 1 





305Q00056 သေနတ်စ၁ရေး#နေမျိုးဆူရကျေဒ်သူမေးချက်# 

သတ္ထရာဝ်ာ ၁၂ ၄၅ခု႔1ပဌဓဝါဆိုလပြည့်ကျေဒ် ၁ ၂ရက်နေ့#နက်ဂုလက်ဝဲသေနံတ်စ၁ရေးနေမတျို : 
သူရ ကျေဒ်သူကိုမေးသေဒ်1#ချက်_ဤ၅လှသေနတတ်ပိုလ်မြိုဝန်တပ်ဗိုလ်ချု ပဲက,မိုးနဲစေဒ်ဘွားထော၀င်း 
ကို တိုက်ခိုက် ဘမ်းဆီးရ မည်ဖြစ်. [1အမှုထမ်းလူ ၁ ထျှင်1 စ၁းစရိတ်ဆန် ၃ ထင်းကျ# ငှင်း 
ဆန်မျှားကိုတင် ဆေ၁င်ရန် cosagaoSag& နွးကေ၁င်ရေ 081 တင်ဆောင်ပါရှိစေရမည်ဆင့် 
ဆိုသည်နှုင့်1နတ်ဝုလက်ဝဲတပ်ဗိုလ်4 ထန်းတပင်မြိုအပ် လက်ဘတ်ရည်တေဒ်ခင်းထင်စည်သူကၢ 
ထပ်ဗိုလ်ဖြစ်သည္စ်အတိုင်းနွ ၁းမျှားထိုရှ၁ကြံဤ် eu ထသွောက်လျှင်တကောင်ကျပေး အင်းငှင်းနား 
မျှဘးကိုၤတပ်မှူးသွေ့က်ထြီးတိိုၤ ရေမ်းထံပေးအပ် ထိန်းကျေ၁င်းခှိသည့်အတွ် au ထန် 200088 
အုပ်အဆေဒင်ထိုင် ခေါင်းငတိန်း'န္ဂ၁းကိုရောင်းစားရွိလျှင်းနွ့၁းထိနဲးငရခဲးတၢကျွန်တေဒ်ထံပြေ၁ 
ဆိုရား ငဘိန်းသည်အစု အခှထမ်းခတုတ်သည်နှင့်4 လူရှင်ထႆပြေ၁ဆိုရမည် စေခိုင်းပြီးနောက်# 
ငရုမ်း# ထူရှင် ထန်းထဝင်မြိုအုပ်ထံတိုင်ထန်းပြေ၁ဆိုက၁လၤ ထန်းတပင်ပြိုအုပ်က, ငဘိန်းကို၆ိ 
ရင်သေဆုံးကြေ၁င်း1အမှုထမ်းတ္တိုပြေ၁ဆိုကြားသိရပါသည်း 





နတ်စုလက်ဝဲအမှုထမ်း ငရမ်းဓေးချက်တုရား 
ငရုင်းနေ့ငရမ်းမေးသေဒ်1ချက်ၤတပ်ဗိုလ်သေနတ်စ၁ရေး#တပ်မှူးသွေ၁က်တြိးတ္တိကၤဝားစရိတ် 
တစ်ဆေဒင်ရန်နွ၁းကေ၁င်ဧရ ၁၀ထိုအပ်ထားရှိသည္ဗ်အတွင်း#ငှင်းန္ဂှဒး ၁၀အနက်:န္ပံား ဂ ထို 
ငဘိန်းရောင်းစားရှိသည်နှင့်'သေနတ်စ၁ရေးသ္ဇိတိုင်ပြေ၀ရာၢသေနတ်စ၁ရေးကၤ လူရှင်အစိုးရ 
ထံတိုင်ပြေ၁ရမည်#ဆင့်ဆိုရှိသည့်အတိုင်း#တိုင်တန်းပြေ၁ဆိုပါသည်းၤထွက်ဆိုသည်1 


ထန်းတပင်မြိုအုပဲလက်ဘက်ရည်ထေဒ်မင်းထင်စည် သူတင် (ငဘိန်း1ခမယ၁းမိခက်တ္တို 
ကိုထ်နေသတ္ထရာဇ်ာ# 

သတ္ထရာဇ်, ၁၂ ၄၄ခု1သတင်းကျွတ်လဆန်း ၃ရက်နေ့ထွင်ၤ ငသိန်း1မယားမိခက်တ္တိုကၤ ကျန် 
တေ်ကျွန်မတ္တိုမွ၁1သိဖ္ဇီ၀စ်ကဲကထေဒ်ဓတ်နှစ်ထံ1ဆပ်ပေးရန်ဠေိသုံး၁ဂ်ါးပြ၁းရေ၃ရ၅ခြင်းမ on 
ဇ၀ဝါသဘ်ထက်စိပါ အဘိုးဠွေ 8ဆုံးဒင်္ဂါးပြ၁းရေ 289 ၂ုငွေ ၇ဝိခ်ိုပါရ်ၤ ကျွန်တေဒ် co8Ssu 
မယားမိခက်တ္တိုကို, အစေခံ coggcpSocosq) စေခိုင်းပါတေ့1 ေးဆပ်ရန်ဠေ 803208) {Gos 
ရေ 78 ပေးမနှင့်ပါ1 ထန်းတပင်မြိုအုပ် oBsoEysechod soBgESaqiEn ရုင်းငဘိန်;ႈ+ မယား 
800508 saBqESyodao03Esu ထန်းတပင်ပြိုအုပ် oBs0Eg §ecBoon coB8$-n 00098890808 
Bu အစေကျွန်ခံတိုထ်နေသတ္ထရာဇဝ်းထားရွ်1 ငသိန်း'မယာ၁းမိခက်တှိုတို# eg ဝိဆုံးဒင်္ဂါးပြ၁းရေ 
၇8 ပေးစွစေခိုင်းသည့်က၁လၤသိရိ ဆူမေ၁င်ဆေင္စၤငတွုအပဲၤ၀၁စ၈၁ရေးငဘိုးသင် u 


( 115 ) 


ကေ၁က်တေဒ်မူချှက်1 


ရွေးလက်ျ၁ာသေနှတ်အစုဆေးထိုး အမှုထမ်း ငရန်လင်းး 0050 မိခက်တ္တိုနှင့်1 ထန်းထပင်ြို 
အုဝ်ဟောင်း လက်ဘက် ရည်တေဒ်ခင်း ထင်စည်သူတ္တိၢ ထူသေမှု စကားမှ၁၈ #အဆိုအစစ်ခံ 
မျှားထို ]Jp8.qcdcogooScocps ထန်းတပင် မြိုအုပ်တောင်း လက်ဘက်ရည်တေဒ်မင်း ထင် 
စည်သူကလည်း1ငဘိန်း ဓယားမိခက်တ္တိုကိုးအစေခံကျွန်အဖြစ်နှင့်ဝယ်ထူစေခိုင်း1ထပ်ထေဒ်သ္အို 
လိုက်ပါထမ်းရှုက်ရေၤ စိရင်သင့်သည့်အတိုင်း#ဆုံးမစိရင်ရား ထက်လွန်သေဆုံးကြေခင်း1မိခက် 
ကလည်း, ထန်းတဝင်ြိုအုပ်တောင်း အစေခံမတုတ်ၤ အလျေ၁က်အလိုက် ထမ်းကြောင်း# လဲ 
လျှေ၁က်ရှိကြရ်+ coggapd တင်ပေးစေပြီးလျှင်း ooggepSkGjoSqcpn cBaBoro20eo0h 
သေချ၁ရှိသည်တရပ်1 အ့ဝေခံကျွန်အဖြစ်နှင့် စေခိုင်းရသေဒ်ထည်း# အသက်ကို ဆုံးရှိုးအေ၁င် 
မစိရင်ထိုက်# အမှုတော်ကို ထမ်းရွှက်သည့်အခါ # စစ်ဦးစစ်ဖျားထွင် ကျွန်အဖြစ်နှင့် ဆုံးမသင့် 
သည့်အတိုင်း ajeo8qScpu လက်လ္ပန်သေဆုံးကြေင်း oBoorGoopS(GSgu ငဘိန်း# ocore 
မိခက်တ္တိုကိုဃ်နေ သတ္ထရာဝ်ၢထွက်ဠေ ၇ဝိကိုၢ သေသူ cB §$sc0o228a050du ထန်းတပင်မြိုအုပ် 
ထေဒင်းထကတ်ဘက်ရည်ဆထတဒ်မင်းထင်စည်ဆူကၢၤအတောင်းအခံမရှိစေနှင့်/ ၀လပ်ရဤ် coggepd 
ကိုဖျက်သိမ်းစေး သေသူငင်္ဘန်း မယ၁းမ8ိခက်သှိုး ထန်းတပင် မြိုဆုပ်တေင်း လက်ဘက်ရည် 
ထေဒ်ခင်းထင်စည်သူကသေသူ ၀ဘိန်းဒခသက်ဘိုးဠေဒင်္ဂါး og8coscaySeon 

cogRePS ၁၂ ၄၆ခု4 ဝါဆိုလပြည့်ကျော် ဧရက်နေ့ လွှတ်ထက်တွင်  ဝန္ခ်ရှင်တေဒ်လထ်ကိုင်း 
ြိုဝ၁းသေနတ်ဝန်မင်းထြီး, ထောင်ခွင်ပ္ကိဝ၁းမင်းထြီး# တိုင်ထားမြို၁၁းခင်းထြီး ၃ ပါး မိန့်ချက် 
၀င်းထလဲဝန်ထောက်မင်းမှတ်1ဝ၁ရေးတေဒ်ကြီးဦးထူတြီးဆင့် ; 





(6) 
CHAPTER V, 38, page 153. 


Petition of ahmudan Nga Yan Lin, of the Yweletya regiment, 
and his sister-in-law Mi Ket. 


StatEs on oath that Nga Shwe Bein, of the said regiment, and 
husband of Mi Ket, served with the Moné column under Nga Set, 
ea-Myook of Tantabin. While so serving the ev-Myodk seized 
Nga Shwe Bein’s property and murdered him. Petitioners, where- 
fore, pray that the said ev-Myodk Nga Set may be legally pro- 
ceeded against in the Hlutdaw. 





Examination of accused, dated 11th waning Ist Wazo 1245 
(20th June 1883). 

၂ po not know whether the man, Nga Shwe Bein, mentioned in 

the petition of Nga Yan Lin and Mi Ket was a Yweletya ahmu- 

dan or not. When I was ordered to serve with the Moné column, 


( 116 ) 


I bought him for Rs. 70 as a personal slave under a bond and 
took him away with me to Mone. Arrived there, Nga Yan, 
a Natsuletwé ahmudan, who was in charge of the transport bul- 
locks, complained to me that Nga Shwe Bein had stolen some of 
the animals. Nga Shwe Bein was accordingly sent for and ex- 
amined. He admitted the complaint and added that he had sold 
them. Over 10 bullocks were stolen and a few had already been 
recovered, when, while demanding* the recovery of the re- 
mainder, Nga Shwe Bein unfortunately succumbed. I did not 
take any property belonging to him, 
ORDER RECORDED BY THE NYAUNGWUN WUNDAUK. 


In order to ascertain whether the deceased Nga Shwe Bein met 
his death at the hands of the ea-Myodk while he was forcibly 
demanding the recovery of the bullocks stolen from the hands 
of Nga Yan, the Natsuletwe ahmudan, let Nga Yan and the 
Thenat Saye, who was with the Moné column, be summoned and 
examined, and resubmit with their depositions. 


(Sd.) Kinwoun Mineyt. 
TAUNGGWIN MINGYI. 
Tarncpa MINGYI. 


Dated 4th waning Ist Wazo 1245. 


HivutTpaw : 
(23rd June 1883.) 





Deposition of Nemyothurakyawthu, Natsuletwé Thenat Saye, 
dated. 12th waning 1st Wazo 1245 (1st July 1883). 


Tue Shwehlan Bo, who was commanded to march against 
the ex-Mont Sawbwa, ordered that cach amhudan should be 
supplied with three baskets of rice, and that each thwethauk 
should have a bullock to carry the rice. The ev-Myodk of Tan- 
tabin, who was the Tatbo, supplied the bullocks and gave them in 
charge of Nga Yan. When the ex-Myodk’s man Nga Bein sold 
some of the animals, Nga Yan came and made a report to me 
first, and, because Nga Bein was not an ahmudan, I directed Nga 








* Accompanied of course with blows, 


( ၂1၇ ) 


Yan to go and complain to the ex-Myodk, his master. I heard 
from the ahmudans afterwards that when Nga Yan made his com- 
plaint, the ev-Myodk punished his man with death. 


Deposition of Nga Yan, Natsuletwé ahmudan (same date). 


I was entrusted by the Tatbo, Thenat Saye, Tathmu, and thwe- 
thauks, with the keeping of 10 bullocks. ight of these were taken 
and sold by Nga Bein and I reported the matter to the Thenat 
Saye. I was directed to complain to Nga Bein’s master and I did 
so. 





Bond executed by Nga Bein and Mi Ket, produced by the 
ex-Myook of Tantabin. 


On the 3rd waxing day of Thadingyut 1244 (14th September 
1882), Nga Bein and his wife Mi Ket came and offered to become 
the slaves of the Tantabin Myodk and his wife for Rs. 70, as they 
wanted to pay two debts of Rs. 35 each, which they owed to Mé 
Hnit, wife of the Theinni Sitke. The Tantabin Myodk and his 
wife accordingly paid Rs. 70 and kept Nga Bein and his wife Mi 
Ket as their personal slaves. 


Witnesses— Writer— 
(Sd.) Maune Saw. ‘ Nea Po Tarn. 


(Sd.) Nea SHwE AT. 


JUDGMENT RECORDED BY THE PINDALE WUNDAUK. 


In this case, it is clear that the deceased died of the injuries he 
received at the hands of the ex-Myoék, who had occasion to punish 
his slave while on duty with the Royal troops. Mi Ket, one of 
the complainants, states that her husband, the deceased, served with 
the troops of his own accord and that he was not the e-Myodk’s 
slave. But the bond produced by the ea-Myodk is sufficient 
documentary evidence against her. We, however, consider that 
no master has the right to cause the death of a slave. The ex- 
Myodk shall forego the sum of Rs. 70 mentioned in the said bond 
which shall be cancelled, and he shall pay to the complainant, 


( 1s ) 


Mi Ket, the sum of Rs. 150 as compensation * for the death of her 
husband, Nga Bein. 


(Sd.) Kinwuy MINGyYI. 
TAUNGGWIN MINGYI. 
TaIncpa MINGYI. 


Dated 9th waning Wazo 1246. 


Huurpaw: 
(16th July 1884) 





(d) 
သက္တဓခန်း o9gcdigadgogolo5 ၁၇၉; 
သတ္ထရာဇ်ာ ၁ ၂၄၆၃ တန်းဆောင်မုန်းလပြည့်ကျေဒ် ၁ ရက်နေ့ မလွန် ၄ြိုခံ 
ငဘိုးဘူတင် မလွန် ၄ ္ကိုဝနဲလျှေ၁က်လွှား 

၁၅ခှတ်ၢ #ဘုရားကျွန် တေ်မထွနိ gBo$oSscg မင်းထင်သင်္ခယခရှိခိုးအစီရင်တေဒ်ခံပါ 
သည်ဘုရား/# !နိုင် ငံတေဒ်အတွင်းမြှို ရှု၁န္အ္သေင်းရဲသားကျန်ဘေဝ်မျိုးတှိုချမ်းသ၁ တိုးတက်ရန် 
၂၅ချှက်ဥပဒေပြဌာန်းပိုင်းခြ၁းပေးအပ်ထိန်းသိမ်းထမ်းရွ က်ကြစေရာၤဝန် စုအုပ်ုပါ § gr 0g(Be 
တ္ဆိဥပဒေကို ကျူးထွန်ဘေ၀တ်ပြန်မရှိၤ ညီညွတ် မြဲခိုင်အေ၁င် ဓည်သှို cor§egqr05 ထိန်းသိမ်း 
ဆင့်ဆိုစေ၁င့်ရှေ့က်စေသည့် အကြေ၁င်းအရေၤ မ္ကြိုခှ၁ နယ်အတွင်း မိုဃ်းလေ ဖြေ၁င့်မှန် သည် 
ဓမှန်သည်/# ထုန်စည်စျေးနှုန်းမည်မျှပေါက်သည်႔ ကန်ချှေ၁င်းဆည်မြေ၁င်းရှိ သည်မရှိသည်မျှား 
နှင့်1 မှ၁၀၁အကြေ၁င်းအရပမျ၁းကို႔ ဓပြတ်တင်လျှေ၁က်ရမည်အမိန့်မှ၁၈၁ လ၁ရောတ်န၁ခံပါ 
ရုသည့်အတိုင်း# သူကေ၁င်းဝြုတေဒ်မူသည့် ကျေးဇူး သဉ္ပ၁ခတဒ်မြတ်ခှိသည်နှင့်အညီ႔ ဝန်စုပါ 
ကျေးရွှ၁မျှားတွင်ရာဇ၀ဝတ်ထေဒ်ရေးတင်းထွတ်တုံခြုံ1 ြိုကျေး ရွ၁သ၁ယ၁ငြိမ်ဝပ်ၢ သူခိုးလူဆိုး 
တ္ဂိခိုးထူတိုက်ခိုက် ကူးသန်းသူားလ» ဝင်ထွက်ခမိရအေ၁င်/ တေ၁တောင်ရေစမ်းစခန်း1 လမ်း 
ပေါက် လမ်း၀မျှ၁;မှာ, နေ့ညမပြတ်ကင်း၀ပဝဲ ကင်းဝတ်လှည့်လည် ဝေဒင့်ထိန်းကြဲရမည်း မြွာ 
နေဆင်းရဲသားကျွန် တေဒ်မျှုးတိုကိုလည်းး မထုတ်မသျား မှုခင်းရှ၁တြိ ဠေကြေဲးစ၁းထူနှိဝ်ငက် 
ညှည်းပန်း ဓပြုဓလုပ်စေရး မ္ကိကျေးရှှု၁ထနေ့တခြ၁း တိုးပ္ပါးဖြစ်ထွန်းအေ၁င်း ဆင်းရဲ သားကျွန် 
ood oho} ကြည့်ရှု ကြရခည်း Hoge ရွ၁သူထြီး, တိုက်မှူးၤ သူထြီး တ္တိုထို ဆင့်ဆို ဝါ 
ကြေဒ၁င်း, တျွန်တေဒ်မျိုးနှင့်ပါသည့်၀၁ရေးထုင်တ္ဂိုမှ၁႔ ပေးအပ်တေဒ်မူသည္ဗ်စ၁ရင်းဥပဒေတေဒ် 
၁ မှတ်အချှက်က ၉ မှတ်အချက်တိုင်း မိ ရ္ဂု၁နေထူတ္တို ကြုထူကျွေးပွေး ပေးကမ်းသည့် ကြေး 
GG ပန္ဇ၁ာလက်ဆောင်ဓစ၁းမထူး သ၁းမသားဓရှ၁မထူပါကြေ၁င်း, ဆိုးသွမ်းဘူးသူတှိုကိုလည်း 
လထက်ခံမွေးထားဓမို1 ခန့်အပ်သူကေ၀င်း ပြုမတ်မူသည့် Bogen သူတြီးတိိုအပြင်း အသီးအ 
ခြားခနိ့ထားမရှိ # ခန့်ထားဆင့်ဆိုရန် ရှိသည်မျှားမှ၁# ခုံ၀၁ရေးထုင်တ္စို အလိုအလျောက်ဆင့်ဆို 
ခေါ်ငင်မရှိ စေရ ရုံးထက်ရှတ်ချုက်နှင့်မှ ခေါ်ချစစ်မေးရ၀ၢ တရားစရိတ်ထောင်းခံရန် ရှိသည်ကို 





« Lit. price of life. 


( 1190 ) 


ထုတ်ပြန်ထေဒ်မူသည့်ဥပဒေအထိုင်းတောင် :ခံပါကြေ၁င်းး ၁၆ မှတ်က ၁၀ ဓမှတ်ထိ႔ အချက်ပါ 
တန္တြိန္ဒင့် တပ္ဖြိထေ၁င်းဆိုရန်ရှိထျှင်း ၁၆ မှတ်အချက် ၁၇ မှတ်အချက် ၂ မျိုးတွင် တမျီးမျှိုးပါ 
ဝင်မှပေးအပ်ထောင်းခံႈ ထေဒင်းခံရင်းလူဆို မထည့်ဓအဂ်နိုင်လျှင်' အတြီးအဆုပ်ဘ္တိုကို ထည့် 
အပ်ရှင်းလင်းပါစေသည်ၢ အကျည်းချထားသင့်သည့် လူတိုကိုလည်း( ခရိုင်ဝန်ထံ တိုင်ထန်းပြီး 
မှချှထားပါကြေ၁င်းး ၁၀မှတ်အချိက်က ၂၅ ရှတ်တိုင်ဥပဒေထေဒ်အတိုင်း# မ္ကှိဆူတြီး#တိုက်မှူး; 
သူထြီးတ္တိုထိုး ြိုရုံးထွင်ခံဝန်ချှက်ချမှတ်စေရ်1 ခံဝန်ချက်ထက်ခံနှင့်တကွ တင်ဂိုလျှောတ်ထားပါ 
ကြေ၁င်း# ဝန်စုပါ မြိုကျေးရွှ၁မျှားမှလည်း+ ဆုရေးရှဘုန် တေဒ်စြတ်ကြေ၀င့် သ၁ယ၀ငြိမ်ဝပ်# 
မိုဃ်းလေဖြေ၁င့်မှန် ထယ်ထ၁သိးနှုံ GSog$aqu ဆင်းရဲသား ကျွန်တေဒ်မျိုးတှိုကိုထ်၆ိတ် ၂ ပါး 
ချမ်းသ၁သဖြင့်1အ၁းရဝမ်းသ၁ ogoseooecpS:008 စားသေခတ်တြပါ ကြောင်း, စားသောက် 
ကြသည့်ထုန်စည် စျေးနှုန် မျ၁းမှ၁း oolscoSs ၁၀၀ လျင် 9981 ဆန်တင်း ၁၀၀ လျှင် ၂၅၆; 
ပဲကျားတင်း 900 ထျှင် 0981 ဆီ 900 ထျင် ၇ဝိၤ ရှ၁း ၁၀၀ လျှင် ၃81 ဝါ ၁၀၀ထျှင် ၁၆; 
ဂ္ဂမိး ၁၀၀ထျှင် ၅ဝိၢဂျိံု ၁၀၀လျှင် o€8n EB: ၁၀၀လျှင် ၁၅ဝိ1နှံးထင်း ၁၀၀ထျှင် ၂၀၈8; 
ထုလ၁းပဲတင်း 900 လျင် ၁၃81 ထန်းသျက် ၁၀၀ လျ် oQu ငါးဝိခထ၁င်းသား ၁၀၀ လျှင် 
2B ဆား ၁၀၀ လျှင် Gu ငါးရနိ့ ၁၀၀ လျင် 68; အဘိုး စျေးနှုန်းမျှားနှင့် ထူးသန်းရောင်း 
၀ထ်စ၁းသေ၁က်ကြပါတြောင်း, ကနိ ချှေဝင်းဆည် မြောင်း အဘောင်းမှ၁' မ္ကိုရှု ၁ ထ်ရှငိတ္တိကို 
ရှိဓရှိစဉရင်းတေင်းထူရွ်ၤ အသေအချှ၁ 04230208209 ရေးသား တင်ပို လျေ၁က်ထားပါ 
ဓည့်အကြောင်းခှိခမိုးအစီရင်ထေဒ်ခံပ)သည်တုရား# 





(0) 
နး CHAPTER VII, 15, page 179. 


From the Malunlemyo Wun, dated 1st waning Tazaungmén 
1246 (19th October 1884), presented by Myogan Nga 
Po "Tu. 


In compliance with the instructions issued by Government, I 
beg to report that I have issued orders to the myothugyis, ywa- 
thugyis, and taikhmus within my wunship, directing them to pre- 
serve the peace within their respective jurisdictions, to establish 
patrols night and day along the trade routes, to prevent bribery 
and corruption, and generally to see to the welfare and prosperity 
of the people. My clerks and myself conform to the first 9 para- 
graphs of the instructions, and do not receive any illegal gratifi- 
cation from the people. We do not harbour bad characters and 
have not appointed any thugyi other than those duly appointed 
by Government. The clerks are not permitted to issue summons 
at will. These documents are formally drawn up in open Court 


( 120 ) 


and served. Court-fees are demanded according to the provisions 
of paragraphs 16, 17, and 18. Prisoners are committed to jail 
always with the previous sanction of the Kayaing Wun. Under 
paragraphs 10 to 25, the thugyis and taikhmus are always direct- 
ed to execute their bonds at the Myoyén and copies of these are 
always submitted. By virtue of His Majesty’s power and glory, 
there is peace and prosperity throughout my jurisdiction. The 
price of paddy is Rs. 110 per hundred baskets, rice Rs. 250 per 
hundred baskets, pégya beans Rs. 130 per hundréd baskets, oil 
Rs. 70 per hundred viss, cutch Rs. 30 per hundred viss, crude cot- 
ton Rs. 10 per hundred viss, prepared cotton Rs. 50 per hundred 
viss, wheat Rs. 160 per hundred baskets, pégyt beans Rs. 150 per 
hundred baskets, sessamuin Rs. 280 per hundred baskets, gram 
Rs. 180 per hundred baskets, jaggery Rs. 17 per hundred viss, 
pounded ngapt (fish-paste) Rs. 18 per hundred viss, salt Rs. 6 per 
hundred viss, and dried murrel or snakehead (fish) Rs. 60 per 
hundred viss. <A lst of irrigation works within my jurisdiction 
is being prepared and will be submitted when ready. 


(e) 
သက္တမခနိး# ၂၁မှတ်1မျှက်နှ၁နိႆပါတ် ၁၀၄; 








သတ္ထရာဝ် ၁၂၄၆ ခု1သတင်းကျွတ်လန်း ၁၀ရက်နေ့1 ခြေလျှင်တေဒ် ငခိုင် ထွတ်တေဒ် 
တင်1အတွင်းဝန် မိုင်းခိုင်းပြိုစားခင်းထျှေ၁က်လွှ၁ၤ 

yogo5u ]1ဘုရေားကျွန်တေဒ်အတွင်းဝန်႔အသျင်နန်းမတေဒ် မိဆုရားခေါင်ထြီး ဘုရုးဝန် 
အဋ္ဌဓဌ၁နစစ်ကိုင်းခရိုင်ဝနဲ # မိုင်းခိုင်းပြိုဝ၁းဓင်းထြီး မတ၁သီရိဇေထသူ ရှိခိုးအဓိရင်တေဒ်ခံပါ 
သည်ဘုရား! စစ်ကိုင်းခရိုင်ဝန်၃ပါြိုရ္ရ၁မျှားတၢ coggepo y ၄၆ ခုနှစ်ၢ ဆက်သင့် သဿခဓေဓ 
sogScooSchu ထ၀ယင်းမ္ကှိၤ ရေဦးကုန်းဘက်ရွု၁တွင်ကိုယ်တိုင်ရပ်နေပြီးလျှင်# ပ္ကိရွှ၁ခနဆင်းရဲ 
သးတ္ထိုမှဘၢတြေးဌေပိုပ္ပါးဓရှိစေရ#ဥပဒေတေဒ်အတိုင်း(ပဌမ ဒုဘိယ ၂ရစ်ခိုန်ဆေခင်ကြရမည်ၤ 
ဖြည်းညှင်းသာယ၁ ဆင့်ဆိုကေ၁က်ခံ spn သူကြီး1ရှု၁ခေါင်း# ကြေးထမ်းတြီးငထ်တှို ဓငြိုငြငဲၢ 
၂ ရစ်ဆက်သင့်အနွန်တေဒ်ငွေကို႔ တခစ်တည်းနှင့် အပြေဆေ၁င် ရွက်လိုကြောင်းလျှေ၁က်ထား 
ကြသေ၁ာကေြေငင့်း အဓိုရှိရဆေ၁င် ရ္ဂှက်ခစေရ်ါး ကေဒက်ခံရသဿဓေခအခွန်တေင်ဌေတို# ရ 
၀တ်ထေဒ်နေး ထင်းထွတ်လ်ုခြုံအေ၀င်း တပသင်းပြိုး ရေဦးကထုန်းဘက် ရှု၁ထောင် ခရီးတတိုင် 
ဏ္ဂားသခုက်ဥယဉ်တွင်လူ ၃၀# သေနတ် ၁၅1 ထားလှံ ၁၅! အနေ၁က်ခရီးတတိုင်ကွ၁႔ ဝက်တ္တို 
ကျေဒ်အရပ်၅၁လူ ၃၀4 သေနတ် O91 ထားလှံ ၁၅# ရွ၁မြေ၁က် 2G scocBEo§ogon နတ်ခေ 
ကန်စခန်းတွင်လူ ၃၀ၢသေနတ် ၁၅#ထားတှံ ၁၅များနှင့်, အသီးအသီးကင်းတည်ဆေ၀က်လုပ်; 


( 121 ) 


နေ့ညစေဒင့်နေး ထောက်ထွမ်း စေပြီးထျှင်း ကျေးရူ၁တံခါး ၄ ရပ်အပါရှိ ဘုန်းတေဒ်တိုး အမှ 
ထမ်းအဆောင်ကိုင်တ္တိုကိုး egecoSaa¥z နေ့ညစေ၁င့်နေစေပြီးလျင်း တကင်းနှင့်တကင်းပြေတ် 
9008 တဂစုံထခုရိုပ်ရောင်ထင်မြင်ရှိမရှိမျှ၁းကိုစကားချိန်းချက်း လက်ဆက်တမ်းထှမ်းစည်းကြပ် 
စေ၁င့်နေစေသည့်ပြင်ၤ အရာရှိစ၁ရေးတ္တိုကိုး ထူ sou သေနတ် ထားလှံပေးအပ်ၢ နေ့ည ထည့် 
ထည် ထြီးကြပ်နှိုးဆေဒ် ပါစေကြောင်းး တပယင်းြိုက မြိ သူတြီး## သွေဒံတြီး# သူတြီး# ကြေး 
ထမ်းထြီးငထ်တ္တိုအလိုရှိ ရၤ ၂ ရစ်ကောက်ခံဆက်သွင်းသင့်ဥဠေတေဒ်ကို, တရစ်တည်းအ ပြေချိန် 
ဆေ၁င်ကြသည့်အတိုင်း# ဝေါ့ခ=လျခ့ လစ်သဝ်မရှိၢ ထိုလ်တိုင် တြီးကြပ် ဆင့်ဆို ကောက်ခံ ထိန်း 
သိမ်းပြီးလျှင် ကေ၁က်ခံ ရဠေတေဒ် ၁၀၀၀၀၀ ကျှော်တိုး သတင်းက္ဂွတ်လ အတွင်း, အရပဲ 
ဆက်သွင်းပါ ဓမည့်အကြေခင်း#တဝထင်းငြိုနယ် ၄ရပ် ဂရုပ်သတ်ရှတ်သည့် အတွင်းလည်း#ထားပြ 
တိုက်ခိုက်ခရှိ(မြိုကျေး ရှု၁သ၁ယာဂြိမ်ဝပ်ၤ မိုဃ်းရေဖြောင့်မှန် လယ်ထ၁အ န္တီအငြ၁းထုပ်ဆောင် 
ရပါ ကြေ၁င်းကိုသိထေဒ်မူသ၁အောင်ခိုးအစိရင်တေဒ်ခံပါသည်တုရား! 


(6) 
CHAPTER VII, 21, page 184. 


From the Sagaing Kayaing Wun, Maingkaing Myoza, dated 
10th waxing Thadingyut 1246 (29th September 1884), 
submitted hy Royal Messenger, Nga Kaing. 

In order to properly assess and collect the thathameda-tax, I 
went personally to Kénbet village, Ye-u township, Tabayin district, 
and, to avoid causing hardship, issued orders directing the people 
to pay in the tax in two instalments. The people, however, pre- 
ferred to pay it in full at once, and I acceded to their request. I 
have accordingly been collecting the tax, and, to ensure tie safe 
arrival of remittances, have appointad a guard consisting of 30 
armed men at the mango-grove, a mile south of my camp, another 
of the same strength at Wettogyaw, a mile to the west of it, and 
a third consisting of the same number of men at Natyegan-sakan 
a mile north of it. The collections in camp are guarded by a body 
of Péndawdo ahmudans, and sentries are placed at each guard 
night and day. Besides these, my subordinates have with them 
40 armed men to act as guards and sentries. I have now collected 
over a lakh of rupees and shall remit all collections in full within 
the month of Thadingyut (October). There are no cases of da- 
coity within the Tabayin district. The people enjoy peace, the 
. rainfall is good, and the agricultural operations are extensive. 


G. B. ဂ. P. O.—No. 3018, B. S., 29-9-98—2,000. 
16 





SLUG FWA 












BURMESE LANGUAGE 


BY 


TAW SHIN KO, ကၤ. ၈7 ”ာ ` 


GOVERNMENT TRANSLATOR AND HONORARY ARCHAX OLOGICAL OFFICE, BURMA. 











RANGOON: 


PRINTED BY THE SUPERINTENDENT, GOVERNMENT PRINTING, BURMA, 


1898. 














( Price,—Rs, 2-8-0. ၂ 


me 
နနဲ
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Elementary hand-book of the Burmese language"

See other formats
