Cornell Ultttomitg pitovg
FROM THE INCOME OF THE
FISKE ENDOWMENT FUND
THE BEQUEST OF
lyibrarian of the University 1868-1883
1905
l^.a^nH-M- ail^'.s^.
3184
Th^date show* when thl« ««!.,
DATE DUE
-mort
^'T6^=^^
^'L D liJ8r*^h'
FRAGILE PAPER
Please handle
this book
with care, as
the paper
is brittle.
' ^
3kw W^
be!
S^ikr Jandav^nm^
IBoltttnc ii). at the
^txizis of ©lb Hdjsh ^txts
« « * « «
Three hundred and fifty copies of this work were printed in i8go-g3;
IS copies of the Patrons' Edition on Whatman's hand-made
paper; 80 copies of the Library Edition on toned
linen-made paper ; and igs copies on decUed-edge
paper. In addition thirty-two copies were
struck off for the subscribers to Ihe
J. A. Corbett Memorial Fund.
Cornell University
Library
The original of tiiis book is in
tine Cornell University Library.
There are no known copyright restrictions in
the United States on the use of the text.
http://www.archive.org/details/cu31924028051559
> ik iat
of th«
ool 4 3lHtt fiatt
3. ^ut^nxrprp (Kuans,
^xtttorsrg Jft. ^., dDxott.
With; the £0-0p«:atiott of
lata Pp, P4.,
^rofeesor of (Hdtic in the EniberBitg at ©jcforb.
-*-•
JsBttcb to glubsmbcrjs onlji
E.V.
^
3fittprtTrteli at dJIotueBter, tn tjie ©aBtjate,
!(p me 3fo!»ti ^Sellotas, at tfte ejipense of
3f. ©toetioffbrpn ©bang, i|H. 31.,'
of 7 Clarenton Wlas,
©pfort, X893.
^0 % 0Sitmav^ of
Karnes ^nhxtia Corbtt,
of
$ont (Danna, Caririff.
Preface
HE GWYSANEY MANUSCRIPT
of the Liber Landavensis, which is now
for the first time reproduced diplomatically,
was not consulted by the Welsh MSS. Society in the
preparation of the edition of 1 840. Of the value of
that edition/ which was based entirely on later
transcripts, it is not necessary here to speak further
than to point out that its readings differ considerably,
in many places, from those of the twelfth -century
MS., now at Gwysaney. This is the case especially
with proper names and with those portions of the text
which are in Welsh. Why the Rev. W. J. Rees did
not base his text on the twelfth-century MS. is not
clear, for "he actually mentions the then and present
owner of it by name in order to say that he did
not possess it. Mr. Rees could hardly have applied
to him for information on the subject^"
' " Unfortunately, there are considerable discrepancies of text between
Mr. Rees's printed edition and [his] original ; which, however, as I am in-
formed, are due to Mr. Rees or his copyist, and not to the Hengwrt copy.
Mr. Rees has obviously added to the number out of his own ingenuity," &c.
Arthur W. Haddan on the Original MS. of the Liber Landavensis in
the Archceologia Cambrensis, 1868, Third Series, Vol. XIV, pp. 311-328.
= After giving quotations to show that the twelfth-century MS. was at
Owston, Doncaster, Mr. Rees adds : ' ' Further enquiries have been made
respecting the MS. but no information could be obtained, so that its existence,
and the place where it is deposited, as well as of the Selden MS. and the Llan-
daff Transcripts, are at present unknown." Preface to the 1840 edition,
p. xxxiii. Let it be understood, once for all, that the Llandaff — Selden —
Trawscod — Llannerch — Owston — Gwysaney MS. is one and the same MS.
viii PREFACE.
The story of the wanderings of the Gwysaney
MS. had perhaps better be told at once, so as to
remove all seeming mystery connected with it. As
3 Cotton MS. Vitellius C. lo. This is probably the MS. described as
Inter libros Joannis Pontefd Ex Codice Landauenfis Eccle.%ie,fed recenter fcripto^.
See the first part, which is not paged, of Sir Matt. Hale's MS. 34, in Lincoln s
Inn Library. See Notes 17 and 56. Just as this note is passing through the
press I have seen a copy of Carta et Alia Munimenta de Glamorgan, Vol. Ill, m
which the Grants to LI. Div are printed from Vit. C. 10,— a very respectable
transcript. Mr. Clarlc,the editor, "thought well to prefix to ^«V volume a selec-
tion of [Landaff] Charters These accordingly have been transcribed from
the copies in the British Museum by the care of his friend, Mr. W. de Gray
Birch?' Mr. Clark admits that these selections "add inconveniently to the bulk"
of his book ; it cannot be said that they "add materially to its value," for
the care spoken of is not synonymous with anything approaching accuracy of
transcription in the case of proper names.
4 In /4 Catalogue of curious and valuable MSS. in Hengwrt Library, A.D.
idjS, under No. 162, we find the following entry : "Liber Landavensis from
Mr. Selden's library, folio, in parchinent three inches thick, having Teilio's
picture in brass on the lid thereof, formerly overlaid with gold and silver, but
now almost worn out by age. This venerable monument of time and antiquity,
Mr. Robert Vaughan, of Hengwrt, copied out verbatim in the very same
character with the prototype, and that on vellum parchment, A.D. 1660."
Cambrian Register, 1818, Vol. III., pp. 278— 313. It would be more accurate
to say that the Catalogue was begun in 1658, for it is certain that entry " 162 "
could not have been made before September, 1659. See pages xiv-xv.
5 Liber Landavensis .... Exemplar nitidijjimum, membrand, fed nuperis
annis eleganter (feruatur enim Antiqui Codicis Chirographum) magis quam
accurate exfcriptum, oflendunt Archivse Landavenfes, & alitid^ Bibl. Coll. Jef.
Oxon." Edw : Lhuyd in Archtsologia Britannica, 1707, p. 259, col. I. It
is morally certain that this Exemplar is the MS. referred to in the Cathedral
Act books. "In 1693 'the Bishop, Archdeacon,' and Chapter, upon the motion
of Dr. Edwards, the Treasurer, ordered that Tylo's Book . . . should be delivered
to him upon his giving a caution of 20/., and for the re-delivery thereof to this
Chapter at next Petertide.' And in 1697, June 30, 'at which time Mr. Griffith
Thomas brought in Tylo's Book .... and left it in the Registry, whereupon
the said Chapter, discharged Dr. Edwards^ of the obligation he entered into for
the return thereof." Bp. Ollivant's Llandaff Cathedral, i860, p. 8.
' William Lloyd was elected Bishop of LI. Div in April 1675, translated
to Peterborough in 1679, thence to the see of Norwich, June 1685, and ejected
therefrom for refusing to take the oath of fealty to William III. He died
at Hammersmith ist Jany. 1709-10. Bp. Ollivant failed to trace Bishop
Lloyd's MS., which (presumably a transcript of the Exemplar^ was probably
copied between 1675 and 1679. That there was such a MS. is proved by note
7, and by the words "Legis ordinatione in ApOgr. lib. Landavens. pehes Epifc.
Norvicens." in Collier's Ecclesiastical History, 1708, Vol. I, p. 715.
' MS. CXII, folio, pp. 1-329, was given to Jesus College, Oxford, by Dr.
Jonathan Edwards, (Principal 1686-1712), who is the Dr. Edwards of Note 5;
the MS. therefore must have been written between 1693 and 1697.
9 Cotton MS. Vesp. A. 14, in the British Museum. See Variant Readings,
pp. 358-362. The parts of the MS. which concern us belong to the end of
the 1 2th and the beginning of the 13th centuries.
PREFACE.
IX
will be seen from the accompanying Table,
which
N- wg S.JS g B 5S-.
^ §'.;'§'"-"£ saw
ilK|?rg:l||
2.- D'g.-a : ►§ 2 <! s
K. K* i» •-► o w o 1
o> S- B-5^ en a ft"
fc- S to n en S -- P
=^;^gii&.§'i.«
en en
en
cn
O
E,cn
?-^S-
cn&
ens
• o-
00 (J
Bodley MS.)
"James, 2jJ
s.
« w £• a en 1" ' g. e
£. o ? en-o 5-' p J 3 2 a;
^en
-8 S*-
a.S
a 3.
'sDugdale's
Monasticon .
'" Ussher's i
MS.D.3.16J
'"B.Twyne'si
MS. 255. I
R- o. 5. 5- n
n p
^1
i 8^
^S-
t-5
. »>
?>.
^ I
en g
ui en
en.
©
9 " I
»" 9 W
-o5 S
s
VSJ<
o
p
s
X PREFACE.
does not aim at being exhaustive/* several copies
have been taken from time to time. But previous
to the year 1619, as the entries (on pages 303-5) of
the successive bishops prove, the MS. could never
have been long absent from its Cathedral home.
" Corpus Christi College (Cantab.) MS. CI, contains 3 extracts (A, B, & C,)
from the life of Dubricius, and the words "XVIII Decembris" at the beginning
of extract A points to Vesp. A. 14, as the original. Cp. Variant Reading to
page 68, 1. 4, on p. 358. At the end of extract C these words occur : " Ex
antiquissimo quodam libro scripto D. Henrici Sidnei in quo tractantur vite
quorundam divorum Britannicorum in vita Dubritii, cuius vitam scripsit etiam
Benedictus cenobii S'ci Petri ap'li Claudiocestrie monachus." The Life of
Dubricius by Benedict is printed in the Anglia Sacra, Vol. II, pp. 654-661.
" Wharton's Anglia Sacra, 1691, Vol. II, pp. 662-674, contains the lives
of Dubritius and Teilo from Vesp. A. 14. The sources of this and other
extracts are indicated in his Preface, Vol. II, pp. xxvi-xxvii.
•= Corpus Christi College (Cantab.) MS. CX., pp. 435-448, contains "(i)
Anno ab incarnatione d'ni Ij6 Lucius rex Britannorum, Sec. ; (2) Privilegium
SancH Oudocei; (3) Privilegium Josephi Episcopi; (/^Privilegium Berthgvini;
(5) Privilegium concessum Herewatdo and so on, finally concluding . . . tempore
regis et comitis Willelmi et Walteri de Loci." I am indebted to the kindness
of the Rev. J. R. Harmer, (Librarian of C. C. C. Cantab.) for the above items,
and also for extracts from AJrchbishop Parker's MSS. CI. See notes 10 and 13.
'3 Lambeth MS. 585, pp. 339-349, is a 17th Century transcript of Arch-
bishop Parker's MS. CX; see note 12. There is also, on page 197, the date
of the death of Cheveilliauc, Libiau and Gucaun as given in this work, except
that the latter date is given as DCCCCXXXII, if I copied it correctly. The
heading is, " In tergo Rotuli i." This MS. belonged to Wharton.
■■* (a) For instance, John of Tinmouth (Cotton MS. Tiberius E.I., Brit.
Museum) got his Life of Oudoceus and some others, in all probability, from
the Liber Landavensis. (b) Capgrave, in his Nova Legenda Anglie, 13 id,
merely copied John of Tinmouth verbatim, with few exceptions. See Tanner's
Bibliotheca, 1748, p. 440. (c) Tanner MS. IS, in the Bodleian Library, seems
to be an exact copy of John of Tinmouth done in 1499. At the end of Tanner
MS. 15, there is (in a sixteenth century hand) a transcript of the life of Dubri-
cius from Vesp. A. 14. (d) Cotton MS. Titus D. 22, (folios 24-28*'.) has the
high sounding title "Chronicon Ecclesie Landavensis a Bruto ad A.C. 1370,"
but it has no value. The reference to Germanus and Lupus coming to Britain,
to Dubricius retiring to Bardsey when an old man, and to his body being re-
moved to LI. DSv in 1120, is no evidence that the compiler had seen the
Gwysaney MS. See Edition 1840, pp. 277-8. (e) Hengwrt MS. 158 contains
the Lives of Elgar and Sampson ; (f) Hengwrt MS. 275 has "Vita Elgari ;
Donatio Llangors ex Lib. Land."; (g) Hengwrt MS. 350 "contains a sum-
ary of the Liber Landavensis" ; and (h) /euan Brydyh air's extracts.
■sThe foUovidng Englynjon are found on the bottom margins of the
Gospel at folios i(fi and 17 respectively in the Gwysaney MS.
Ywch Wiliam bleddyn wych hvi^liaw Oef hiz y gafJbch Jefv wynn || ai 2hydd
ofgedd dyfrig iaithaw [ || efgob efgob ahwydd o Jeftynn
Och pziod wiwnod vnaw a da i gwedd maeftaes bleddynn
ffynniant a llwyddiant zhag Haw Ych byd yz vn hyd a hy»»*
dd benwyn o vo2gan»wc ai kant. II dd benwyn ai kant [*hyrf in MS.]
PREt'ACE.
XI
We may assume it to have been at ILan Div in the
time of Davyd: Benwyn'^ (1550- 1600) ; and Bishop
Godwin,'* we know, found and left it there. Soon
after, Theophilus Field, some time between his con-
secration at ILan Dav in i6ig and his translation to
the see of St. David's in 1627, lent the MS. to John
Selden,'' the antiquary. While in Selden's keeping
the MS. was seen by Sir Henry Spelman'^ and Sir
William Dugdale,'^ who quote from it extensively :
''Before his appointment as bishop, (Nov. 22, 1601,) Francis Godwin
had evidently never seen the Liber Landavensis, for in his first edition (1601)
of A Catalogue of the Bishops of England he says simply '■ I find deliuered' . . .'
(p. 423.) In his second edition (1615) he amplifies the same passage as follows :
'There is a very ancient booke belonging to the church of Landaffe, commonly
called Saint Teilans booke, reporting the greatest part of that which I deliuer
concerning this See. In it I finde In all our Records he [Teilo] is called
Archbishop of Landaff' (p. 516). This passage runs as follows, in the third
edition (entitled De Pmsulihis Anglie Commentarius, i6i6) : "Librum habet
ecclefia noftra LandauenCs, antiquitatis venerandae, ante annos quinge»tos con-
fcriptus, vnde maximal partem mutuati fumus eoinm, quae de Epifcopis eiufdem
dicenda funt, anno Christi mo. non recentioribus" (p. 618). Of the three
editions he says : 'Epifcoporum Anglicorum Catalogum contexui anno 1601.
qui non parum auctus & locupletatus, iterum (fed mendofiffim^) anno 1614.
editus, nunc demum anno 1616. in Latinum fermonem, multis id flagitantibus,
a me conuerfus eft' (p. 642).
'7 Selden has left the following entry in his own writing : Ttlo liber Land-
auenfis vet. MS. cuius ufum mihi communicauit V. Reu'di/s. Theophilus Ep'us
Landauenfis. Sir Matthew Hale's MS. 84, fol. 63, Lincoln's Inn Library.
Three lines from the bottom of the same folio, extracts from another MS. begin
opposite the marginal note : This in alter liber, fol. 16. These extracts have
been copied into Sir Matt. Hale's MS. 34, second part, pp. 78-80. To Mr.
Lleuver Thomas, Barrister-at-Law, of Lincoln's Inn, belongs the credit of
pointing out the entry in MS. 84.
'8 That Spelman saw the MS. his words leave no room to doubt : Omnes
has Landavenfes Synodos in fplendidum concinnavit manufcriptum
codicem Author quidam vetustus, fed qui poft Herewaldi obitum [1103] ....
floruit Habetur autem codex ipfe Ms. in archivis Landavenfis Epif-
copatus: & nos inde h^c totaliter exaravimus, quse Godwinus Prseful in
Commentario de Prsefulibus Anglise perfuncto'rie trajicit.' Concilia, 1639,
p. 386. The second part simply means that the MS. belonged to LI. DSv,
not necessarily that it was in the Cathedral archives at the time (1639), just as
the MS. is here described as at Gwysaney, though as a matter of fact it is being
sized and bound afresh in the old oak boards, at the British Museum. But I
assume, as Spelman had a right to assume, that in due time the MS. will be
returned to its proper home. [The foregoing note was written in March, 1892.
The MS. is now, January 1893, at Gwysaney].
'9 " Ex pervetufto codice MS. ad epifc. Landaj/enfem olim fpectante,
nunc vero penes virum clarum Joh. Seldenum fol. 74." Monasticon Angli-
xii PREFACES
it was examined also by Archbishop Ussher/° but not
necessarily by Bryan Twyne". During this period,
too, Richard James"" saw the Gwysaney MS. itself,
or the Cottonian copy^ of it. The words of Spel-
man'^ do not prove that the MS. was ever returned
by Selden, in whose library it was found at his death
in 1654. Mr. Haddan' urges on behalf of Selden
that " its proper owners, the Bishop and Chapter of
Landaff, were abolished — so far as the law of the
canum, the original edition of 1655, Vol. I, p. 546. And on p. 188 of Vol. Ill,
1673, we find " Ex Cod. MS. Eccl. Cath. Landavenfis in bibl. SeldenianS."
From this it is clear that the copies of the Grants had been made before 1655.
•""Trinity College Library, Dublin, 1/4/92. The heading in Ussher's
MS. is ' Ex Registro Landavensis : Vita Elgari Eremitae. ' At the end of
this is, ' These deeds are to be transcribed a fol. 65 Col. i, ad 67 col. 3, where
beginneth y= life S. Oudocei.' Then follows 'Ex vita Oudocei.' This ends
'aut exilii civi classe longius deportata etc' Fin. Our press mark is D. 3. 16.
The folios are not numbered." I have to thank the Rev, T. K. Abbot, B.D.
for the above particulars. The reference to " fol. 67, col. 3, where beginneth
y«life of S. Oudocei" proves that the Gwysaney MS. is the one referred to.
=' " Ex libro Landaff vetuftifsimo in tegumento siniftrali Jmago S. Tjlocia
Teyliaui patroni loci, aut sere aut cupro tenentis MHonxm." Corpus Christi
College, Oxon., MS. 255, fol. 51=. The extracts, which cover nearly two pages,
are not in the handwriting of Eryan Twyne, to whom the MS. once belonged.
== " Excerpta Libri Landavensis qui dicitur Tilo." Bodley MS. fames 24,
pp. 117-130. Then follows "Ex codice Landavensis qui vocatur Textns ec-
clen&e." pp. 130-135. Both Mr. Rees' (Preface p. xxxv), and Mr Haddan,
{Arch. Camb. p. 312) attribute this MS. to Dr. [Thomas] James, the first Bod-
ley Librarian, whereas it was written by Richard James, B.D., (C.C.C., Oxon.)
" a severe Calvinist, if not worse ..... This person, tho' humorous, was of
a far better jud^ent than his uncle [Dr.] Thorn. James and
had he lived to his age, would have surpassed him in published bools. He
was a traveller also, was in Russia in 1619, and esteemed to be a person well
vers'd in most parts of learning The famous Selden was much behold-
en to him for the drudgery he did for him, when he composed his Marmora
Arundeliana, acknowledging him in his preface to that book, to be 'multiiugje
doctrinse studijque indefatigabilis vir.' Sir Rob. Cotton also his great patron,
and his son sir Thomas, could not but acknowledge his like drudgery in
the ordering, disposing, ^nd settling their incomparable library
Nothing was wanting to our author, and his studies, but a sinecure or a pre-
bendship ; either of which, if conferr'd upon him, Hercules his labours would
have seem'd a trifle." Anthony A. Wood's Athence Oxonienses, Vol. II, p. 629.
The Marmora Arvnddliana was published in 1628, and it is therefore probable
that R. James made his extracts direct from the Gwysaney MS. then in
Selden's Library. And possibly the Textus ecclesiai'^ of extracts II. may be
the same as the Alter liber of Selden's extracts (see Note 17), and one of the
MSS. included in Godwin's reference'* to 'all our records.'
PREFACE. xiii
land could abolish them — and that they continued
so" in September 1659, when the second"^ portion
of Selden's books was transferred to the Bodleian
Library. But it must be admitted that Selden had
had ample time in which to return the MS. before
March 1644-5, when, on the death of Bishop Morgan
Owen, the see was left void. The fact of the see
continuing void till 1660 may account for "-Dugdale
speaking of the MS., in 1655, as 'formerly' belong-
ing to E^an Div. On this theory Selden is guilty of
nothing worse than procrastination, a common fail-
ing with the borrower of books.- Or it may be that
Selden had the MS. copied, and that such copy was
accepted in the place of the original. Certain it is
that Edward Lhuyd found in the archives of ILan
D^v "a very beautiful exemplar on parchment lately
copied, but more elegantly than accurately written,
the handwriting of the ancient codex being preser-
ved'." When we bear in mind that Lhuyd was familiar
with ancient MSS. and had seen the Gwysaney
copy at DLanerch, it is suspicious to read of the
handwriting of the original being preserved, es-
pecially if we reflect that Bishop Field's successors
had in all probability never seen it. But let us fix this
firmly in our minds : there is not a scrap of ^^evidence
=3 Selden bequeathed his Oriental books and MSS. to the Bodleian Library —
at all events these were sent soon after his death; the second portion, after
being offered to and refiised by the Benchers of Lincoln's Inn, was sent to
Oxford in 1659. There was still a third portion, which perished utterly.
According to Ayliffe "the fire in the temple destroyed in one of their Chambers
eight chests full of the registers of abbeys and other manuscripts relating to
the history of England." Can it be that this fire destroyed the Textus
EcclesU", or does any one know where it is kept ? See the Rev. W. D.
Macray's Annals of the Bodleian Library, 1890, pp. 111-121.
xiv PREFACE.
that Selden ever sent this Exemplar"^ to ILan Div ;
while the fact that Bishop Field's signature is the
last to appear in the original MS. (p. 305) is pre-
sumptive evidence that it never was returned.
Shortly after the death of Selden, Robert Vaughan
of Hengwrt, Merionethshire, applied to one of the
executors"* Mr. John Vaughan, of Trawscod,for a loan
of the twelfth-century MS., and we cannot do better
than give here a part of that correspondence"^ : —
To Mr. Vaughan of Trowscoed, Feb. 5, 1654.
Pardon me, I pray you, in that I have presumed
(without any relation or acquaintance) to write unto you, and to
crave your favour and furtherance to procure the loane of a
booke, which (as I have been lately informed) was in the pos-
session of your friend, the great antiquary, Mr. Selden ; I meane
the booke of Landaffe, or Llyfr Teiliaw. I desire it for noe
longer a tyme than I may conveniently write it out ; and for the
safe keeping and returning of it at the tyme and place you shall
appointe, I myselfe [with three others]. . . will enter into a bond
of what penalties you please ; and if it may not be had that way, I
humbly desire that you will take some order, whereby a friend
of myne may have accesse to it to write it out, though that way
will not give me such content as if I myselfe had the perusing and
=4 What evidence there is proves just the contrary. Robert Vaughan writes
Feby. S, 1654 " the Booke of Landaffe, being long since conveyed to England,
there is not a copy of it in any parte of Wales that I do know." Cambrian
Register, 1818, Vol. iii, p. 301.
=s This exemplar seems to have disappeared in the time of Bishop Watson,
See Preface to edition of 1840, pp. xxx-xxxi.
^ Selden bequeathed all his property subject to certain small legacies to
his " beloved friends Edward Heyward of Reyfsham in the county of Norfolk,
and of the Inner-Temple, Esq ; John Vaughan of Troescoed in the county of
Cardigan, and of the Inner-Temple, Esq ; Matthew Hale of Liruolns-Inn,
Esq ; and Rowland Jewks the elder, of the Inner- Temple, Esq my
books, 'parchments and papers whatsoever, which I shall not otherwise
dispose of . . . I give and bequeath to my executors to their own use
and behoof: But desiring them rather to part them among themselves, or
otherwise dispose of them, or the choicest of them, for some publick use, than
put them to any common sale " : Seldeu's Will prefixed to his Opera Omnia
edited by D. Wilkins, 1726, pp. liii — Iv.
'7 Cambrian Register, 1818, Vol. iii. pp. 301-6
PREFACE. XV
writing of it ; for (besides that it is an ancient MSS. that may
require some skill in the reading of it) it contayneth many ancient
charters and donations of lands bestowed upon the see and the
bishops thereof, whose meares and bounds are therein written in
the ancient British tongue, which now few can understand and
truly write out Robert Vaughan
To Mr. Vaughan of Trowscoed, March 2j, 1656.
The cold of winter being now past,
I finde myself in a good disposition to falle upon the writing of
the booke of Landaffe, which you promised to lend me
be pleased. ... to intrust somebody or other within the county
of Merioneth to see me and my sureties scale and deliver a bond
to your uses, of what penaltie you shall think fitt, for the
restoring of it againe ; thereby to save me (being an old man) a
journey, and much trouble to my friends, which otherwise we
must undergoe, if we be driven to come to Trowscoed
And as for the tyme of the restitution of it, I likewise humbly
crave it may be as much prolonged as with convenience you cann,
in regarde I must, according to my promise, write a
copy for you, and another for myselfe ...'.. I have not such a
command of my hand as young and nimble clerkes have, for I write
very slowe, and therefore cannot performe in a moneth what they
cann in a weeke ; but I am sure I shall thinke every weeke a
moneth untill I have done.
Robert Vaughan writes again on the 20th May,
1658, and after the lapse of sixteen months receives
at last the following letter :
I have, according to my undertaking, at my last
being in London, procured that manuscript which you desired to
transcribe, and have it with me for ydur use ; it now belongs to
the publique library at Oxford, where Mr Selden's whole library
is disposed. If you desire to make use of it at your owne home,
for your better conveniency, I am required to take caution for the
restitution by bond, to prevent accidents that may happen upon
death or otherwise, which I suppose you will not scruple at, the
property belonging to such a corporation as the University. . . .
Trowscoed, Sept. 24th, i6sg. Jo. Vaughan.
xvi PREFACE.
The MS. was accordingly lent to Robert Vaughan,
and his transcript* is now in the Hengwrt collection
at Penjarth. Before it could be returned to Trawscod
Charles II. was on the throne, and bishoprics left
vacant by Cromwell were filled. This fact probably
explains why the MS. was not, on its return, sent on
to the " publique library at Oxford"; for it was once
more the rightful property of the Bishop and Chapter
of ILan Dkv. If Robert Vaughan made his promised
second copy and sent it, along with the original, to Sir
John Vaughan, this might be the Exemplar nitidis-
simum of Lhuyd.= Prima facie this theory derives
support'* from the antique style of the writing of R.
Vaughan's copy at Penjarth. But even supposing this
view to be correct, fresh difficulties arise. Why did
Sir''' John Vaughan send the copy to ILan Ddv and
retain the original at Trawscod ? Did he consider
the times too unsettled to restore the original to the
archives of the Cathedral, or did he keep it back
because he intended it for the Bodleian Library, but
owing to the pressure of official duties'' forgot or neg-
lected to deposit it there, till death once more
changed the home of the manuscript.
=8 The chief difficulties in accepting this theory are : (l) The difficulty
Robert Vaughan experienced in writing, and the time it would take to make
two copies in the old characters ; (2) the reported inaccuracies of tte Ex-
emplar as well as of the copy of the Exemplar in Jesus College ; (3) the fact
that the Exemplar was evidently correct in some instances where the Hengwrt
MS. is certainly wrong. Still, Robert Vaughan's failing powers might account
for a second cppy being less accurate than the first, though the additional
practice thus gained might improve the characters. And if both copies were
made direct from the original there would inevitably be slight variations. Lhuyd
unfortunately never saw the Hengwrt copy, and the question can scarcely be
settled definitely unless we recover the missing Exemplar, or discover a direct
account of its origin. The probability is that Robert Vaughan wrote a second
copy in fulfilment of his promise to Sir John Vaughan.
PREFACE. xvii
The next link in the chain of evidence is the in-
scription in small brass nails on the front cover of
the MS. — Librwm hunc temporis injurias passum
novantiquo tegmine munire curavit R.D. i6g6. This
Robert Davies of Llanerch (1658-1710) was a keen
antiquarian, and had presumably become possessed
of the MS. through his marriage. 3°
" From Mr. Robert Davies the MS. descended to the successive,
owners of his estates, and finally to Mr. John Davies, his great-
grandson, who died without issue in 1785 In 1792 the
Welsh estates of the Davies family were divided by act of Par.
liament between the two sisters of Mr. John Davies, and the MSS.
were divided at the same time.'" The Liber Landavensis, among
others, went (with Gwysaney) to Mary, who married Philip Puleston
of Havod y Wern, co. Denbigh, Esq. ; of which marriage the sole
issue was a daughter, Frances, who married Bryan Cooke, Esq., of
Owston, CO. York, M.P. for Malton ; whose grandson and heir,
Philip Bryan Davies-Cooke, Esq., of GiDysaney and Owston, is
accordingly the present most careful and courteous owner of the
never really missing MS."*
The MS. itself is strongly bound in oak boards,
"9 Mr. (afterwards Sir) John Vavighan, who became Chief Justice of the Court
of Common Pleas in 1668, had a perfect right to retain the MS. under the terms
of Selden's Will (see note 26) 5 and the ^t of the MS. to Oxford was perhaps
never anything more than a pious intention, for neither Sir Thomas Bodley's
Librarian, nor the Keeper of the University Archives can find any reference
whatsoever to the MS., or to the bond of Robert Vaughan. Still this proves
nothing, because whenever I have tried to trace how certain Welsh MSS. have
come into the Bodleian I have never been able to discover a proper entry in
the Records of the Library before the year 1882. Sir Matthew Hale also died
possessed of some of Selden's MSS. The executors, being desired to part some
of the books and MSS. among themselves, did so. Their case then is not one
of other days, other ways.
3° Robert Davies owned the adjoining estates of Llannerch in Denbighshire,
and of Gwysaney in Flintshire. He married Letitia, the grand-daughter of
Sir John Vaughan, and the sister of John Vaughan, (ist Viscount Lisburne) of
Trawscod or Crosswood, near Aberystwyth. Mr. Haddan' thinks the MS. passed
to R. Davies " either by gift of Sir John, or upon his death in 1674", i.e. when
R. Davies was 16 years of age! The brass-sprigs inscription on the cover, as
well as the book-mark inside it, makes it likely that the MS. was a gift, to R.
Davies, but from his wife's brother rather than from her grand-father. R. Davies
"died on the 8th and was buried on the nth July, 1710, at Mold, aged 52."
XVIU
PREFACE,
and has on its end cover a bronze figure^' in high
relief as represented in our frontispiece. To protect
this figure from accidents a padded 'casing' has
been made to fit the covers, which bind together (i)
a philosophical" treatise, (2) a Latin version of the
first Gospel^t, and (3) the textual matter of this work.
In the Book of ILan DAv proper, which contains
84 leaves of vellum in good preservation, the
writing is not all the same, nor does it belong to the
same time. The part-author, part-compiler began
on column ']'] (=p. 68) with the words De prima statu
Lanfiavensis Ecclesie ; and the writing of the principal
hand (A) is so characteristic that he would be ill-
advised who would venture to assume that it is the
work of more than one scribe. The text also bears
throughout the impress of so marked an individu-
ality that I am convinced that it is the work of one
man, whom I suspect to be no other than Geoffrey
of Monmouth. Such a suspicion is a little startling
3» The method of dividing the Library was so original that it deserves to
be commemorated. When a work was in two volumes one heiress took Vol. I,
and the other Vol. II. But apparently in the case of single volumes and of the
MSS. (including the Liber Landavenns) they were placed in a scale — some in
one end, and some in the other ! Such is the family tradition as I understand it.
3» This figure according to Mr. Haddan' represents "our Lord standing on
a crescent and uplifting His hand in the act of blessing." Others have thought
it intended for St . Teilo, which seems far more probable. There is no nimbus,
and there is a book which may typify St. Teilo's Book, the old name of the
Gwysaney MS. At all events it is certain that the figure is not " standing on
a crescent," but silting on some architectural device,
33 The subject as far as it could be made out seems to be philosophical :
the writing is simply " horrible", and belongs to the (?) 14th century.
34 This copy of the Gospel was written earlier than any part of the Book
of Llan Dav, but the earlier chapters, being either lost or injured, have been re-
placed in a hand of about 1400. Mr.Haddan' says that it is the " Vulgate text,
but with a trace here and there that the transcriber was familiar with the old
Latin {e.g., the words ventura and omnes are interlined respectively at c. iii,
V. 7, and c. vii, v. 23)."
PREFACE. xix
at first, but on examining the probabilities it becomes
less and less so. Mr. Haddan' and others have as-
sumed that this fine example of calligraphy was
penned 'during the episcopate of Urban,' and possi-
bly under his guidance. But what is the proof of
this ? The MS. itself does not support such an
assumption, for, at the very beginning of it, Urban
is spoken of as the 'aforesaid bishop, a man of
blessed memory ' (p. 85), a statement in itself suf-
ficient to preclude the possibility of its being written
during Urban's life. The exquisite style of the
writing also points to a later time. At first sight one
is apt to assign the MS. to the third quarter of the
twelfth century. When, however, I came to tran-
scribe it and to read it over carefully a second,
third, fourth, and fifth time, the conclusion was forced
upon me that hand A must have been written about
1 1 50. Other considerations support this conclusion.
The large bold hand at the beginning of the Black
Book of Carmarthen belongs, at the latest, to the
first part of Henry I I.'s reign. In the Black Book the
common plural termination is -eu ; the older form -ou
never once occurs. In our text on the contrary the
-ou as a plural termination is constant^'. Thus we
find the time of composition limited on the one side
by the death of Urban, and on the other by the
closing years of Stephen's reign.
3SThe exception to the uniform use of -ou is furnished only by proper
names such as Guore», Loude», Gurcen««, Oufre», L. Loude2« & Le»brit.
These instances, though they do not afifect the plural -ou termination, are
just enough to indicate the beginning of the transition period.
3* Ward's Catalogue of Romances in ike Brjtish Museum, 1883, pp. 203-222.
XX PREFACE.
That such a man as Urban, who spent his episcopal
days in contending with his brother bishops of Here-
ford and St. David's, and in travelling repeatedly to
Rome to appeal to the arbitrament of the Holy Father,
should hunt up and collect old charters on which to
rest his case is precisely what we should expect.
But that lives of Saints should be written in the midst
of such unseemly strife is less probable; and in 1 133
Urban, in itinere Romano, died fighting to the last.
The see was left vacant till 1 140 when Uchtryd, the
archdeacon, was consecrated bishop; and then or soon
after his more celebrated nephew succeeded to the
archidiaconate.3^ The Prophecies of Merlin and the
Historia Regum Britanniee were already ^^finished.
What could be more natural than that Geoffrey, find-
ing a large accumulation of documents in the archives
of the Cathedral, and being now officially connected
with the edifice, should conceive the idea of weaving
them into a connected history? It is difficult to imagine
that the author of so successful a work as the Historia
Regum Britanniee should rest content for the re-
mainder of his days with merely revising that work,
and with the metrical recreations of the Vita Merlini.
Besides, the writing itself has all the appearance of
being spread over some years, and in the case of the
grants the influence of a more archaic style is trace-
able in the formation of the characters.
All this we might expect in an original MS., but
scarcely in the case of a transcript. Again, in the
rubric to the late twelfth- century copy of the life of
PREFACE. xxi
Teilo in Vesp. A. 14, the author's name appears as
' Galfrid, the brother of Urban bishop of ILan Ddv.'
It would be a strange coincidence indeed to find two
Galfrids at ILan Div at the same time who were both
possessed of marked literary ability. Urban had a
brother named Esni, but of Galfrid there is, to my
knowledge, no mention except in this rubric. The
confusion might arise from the likelihood of the
Vespasian copyist hearing that Geoffrey was a near
relative of the bishop of ILan Div, and, without
staying to inquire to what bishop or in what degree he
was related, ' put him down ' as brother of Urban.
To attribute the authorship to a 'brother' of Bishop
Urban might also be to add to its authority, especially
in the 'spiteful days'^^ of William of Newburgh, and
immediately after.
One more point must be mentioned. Whoever
the author of the work may be, that he did not live
to finish his task is very evident. The compilation
is interrupted during the episcopate of Herewald,
and nothing short of death would be likely to prevent
the writer bringing his account down to the demise
of Urban, who had done so much to revive, maintain,
or extend the claims of his diocese. And not only is
the story interrupted, but blanks^' are left here and
there showing that the author considered there were
more materials for his purpose, or that further in-
vestigation was necessary. Had he been merely
37 The Bulls of Calixtus II (pp. 87-96), and the description of the Seven
Cantreds of Morgannwg {p. 247-249) are instances of such blanks being utilize4
later to insert matter disconnected both with what precedes and follows.
xxii PREFACE.
drawing on his imagination we should have no breaks
in the narrative, no gaps left to be filled in later. In
certain portions of the lives of Dubricius, Teilo, and
Oudoceus we have a pen emancipated more or less
from historical facts, and revelling in traditions as
generally is the case with the lives of saints. How
different are the prosaic parts which deal with the
grants^M No one who has any knowledge of Old
Welsh will for a moment believe that Geoffrey or any
of his contemporaries could have written the Welsh
of Teilo's Privilegium, or of the boundaries. The
forms of the proper names also bear their witness;
and the names themselves will furnish the ethno-
logist with many a lost link in the story of the past.
It is when we come to deal with the ■♦"chronology
that real difficulties arise. There were probably no
materials besides the grants to guide the compiler,
and many grants must have perished, while those
which remain are often difficult to date. Evidently no
complete list of the bishops had been kept, and the
very names of some of them may have been ^'lost.
Let a modern historian attack the subject and, by
way of a beginning, tell us when Dubricius lived
and died^s. We have probably most of the materials
which the compiler had, and it behoves us to make
a more scientific use of them. On page 7 1 we are
told that Dubricius divided the charge committed to
38 For instance Bp. Cyvelach, killed in 756, is not mentioned. Councils, p. 147.
35 Dubricius was a contemporary of Samson, bishop of Dol, who attended
the Council of Paris i-a A.D. SS7, and signed his name 'Samson Episcopus.'
See Councils, p. 149 ; and Vita S. SaTnsonis in Mabillon's Acta Sanctorum. '
PREFACE. xxiii
his care by sending a certain number of his disciples
among those churches which had been given to him-
self (in his native district of Erging). We find the
names of these disciples on page 80, and they appear
as suffragan bishops on pages 160-167. Godwin and
others failed to grasp this fact, and in consequence
the suffragan bishops appear as Bishops of ILan Div.
Hence the unreasonableness of much of the old criti-
cisms by which the trustworthiness of the Liber
Landavensis was impugned. The inversion of the
order of the documents does not invalidate their
testimony, but rather enhances it, for it tends to re-
move the suspicion of artifice and forgery. The
misplacement of Bishop Grecielis, was discovered
by the compiler, for he states on page 181 that
Derthguin succeeded Oudoceus, and adds on page
184 that Grecielis followed 'a long time after,' and
then ' after an interval ' came Cerenhir. A critical
examination of the lists of witnesses fully bears out
this statement.*" The names of clerics who become
abbots or bishops, and especially the names of kings
are helpful in matters of chronology. If a witness
appears in one place -as filius regis, in another as rex,
and in a third place as pater regis, we feel sure of
the order in which the grants should be arranged.
However these questions of chronology and history
would require a volume to discuss them ; and as the
♦"The order of the succession of the Bishops seems to have teen as follows : —
Dubricius«, Teliau, Oudoceus, Berthguinus, Trichan, Elvogus, Catguaret,
? Grecielis, Cerenhir, Nobis, Nud, Cimelliauc, Libiau, ? Gulfrit, Pater, Gucaun,
Bledri, etc. The disciples of Dubricius appear as bishops on pp. 160-8 ; Gaodloiu
and Edilbiu I cannot place. The above order is merely a tentative suggestion.
xxiv PREFACE.
Series to which this work belongs aims simply at
providing reliable texts with adequate indices, we
must revert to the question of authorship. The
cjiarters pure and simple are, on the face of them,
genuine*^- while the Synodical accounts, though based
on facts, are clothed in the words of the compiler,
and decorated by certain touches calculated to im-
press rebellious subjects with a salutary fear of church
discipline. Hence the interpolated passages about
bells being inverted, about relics and crosses being
removed from the altar and placed on the ground, at
a time earlier by several centuries, than the com-
mencement of such methods for enforcing obedience
to the ecclesiastical power*'. Such words as 'Post
hec' 'Post longum tempus,' 'Factd ' 'iterum' serve.
generally to warn the reader of the amplifications or
additions of the compiler. Then the lectiones in
the lives of the saints were written ' for example of
life and instruction of manners,' and can never
have been intended to be accepted seriously as
history, though even here certain incidents may be
coloured rather than invented.
We must remember that the writer was a divine
4' For instance in consequence of a broken vow and a foul murder we find
(P: 147) that the crosses were removed from the altar to the ground, that the
community was refused baptism and communion, and that in a full synod King
Meurig, the offender, was laid under this curse : — " May his days be few, may
his children be orphans, and may his wife be a widow." An excommunication
affects only the perpetrators of crimes ; while an "interact is indiscriminating
in its censure and condemns a whole nation, and that commonly for no crime."
The time when interdicts were first promulgated seems to be a matter of
dispute. Protestant writers seem to think that Gregory VII (=Hildebrand,
1015-1085) "was the originator of them, as he mentions them in his letters."
Morinus thinks mterdicts were earlier, and Habertus makes them as ancient as
St. Basil who said that " when the whole church make themselves partakers
of another man's sms they may be censured together."
PREFACE. XXV
who took an ecclesiastical, not to say a ILandavian
view of history. It is not without a purpose that Dub-
ricius, Teilo and Oudoceus are styled archbishops,
rather than bishops. And particularly the journey of
Teilo, David, and Padarn to Jerusalem is cunningly
and ingeniously introduced■•^ Giraldus Cambrensis
says that, in the time of Bishop Bernard, the Chapter
of St. David's earnestly entreated Honorius II. to
restore to St. David's the metropolitan^ authority
which had been transferred to Dol by St. Samson.
Moreover in the year 1135 Henry of Huntingdon
states that the ' Bishop of St. David's has received
a pallium from the Pope tempore nostroi which would
have the effect of establishing its supremacy over
ILan Div*3. However, the author of the life of Teilo
was equal to the occasion — he skilfully goes behind
the controversy of his age, and shows how at Jerusa-
lem the clergy there, instructed by an angel from
heaven, proclaim Teilo to be ' exalted above his
brethren ' David and Padarn'''. After this consecra-
tion at Jerusalem, Padarn was presented with a '•'•staff
42 See pages 103-107 of the text. The journey to Jerusalem is given also
in the Life of St. David, which is alledged to have been written by Ricemarch
{Cambro British Saints, pp. 102- 144). In that life, St. David seems to receive
all the gifts including the bell ! Whether Rhygyvarch did or did not write a
life of St. David seems to me an open. question. In its present form it is almost
certain that it is later than the pallium incident of 1135 ; and all the MSB. of
it are later than the original of our text.
43Haddan and Studds' Councils, pp. 317; 344; 382-3.
« The name of Padam's staff is Cirguen. Mr. Phillimore tells me that
the 'Cerirguen' of the Cambro- British SS., p. 190, is a misreading of the
MS., and he compares the name in the following quatrain in a nth century
MS. of S. Augustine De Trinitate in the Library of C.C.C. Cantab.
Amdinnit trynit trylenn
Amtrybann teirbann treisguenn
Amcen creirion gurth Cyrguenn
Amdifiiys
Written according to the late Mr. Brad-
shaw by Johannes, son of Sulgen, bishop
of St. David's, 1071-1089. See the
Arch. Cambrensis, 1874, p. 340.
xxvi PREFACE.
and choral cope, because it was observed that he was
an excellent singer ; St. David received a wonderful
altar ; but to 'Blessed Teilo, the Pontifex,' was given
a Bell more famous than great, more precious than
beautiful, for in sweetness of sound it seemed to
excel every organ ; it condemned the perjured, it
healed the sick, and what is far more wonderful, it
kept sounding every hour without being moved
until, by the rash and constant handling of sinful
men, it ceased from its sweet services/" Teilo ' the
pontifex' receives the pastoral care of the church
of ILan Div together with the adjoining''^ diocese
which his predecessor Dubricius had held; and like
as a bell invites men from sleep and slothfulness to
the church, so Teilo by his preaching invited them
to heaven. Then comes the Yellow Pestilence, which
appears as a column of watery cloud, having one end
trailing along the ground, and the other on high
sweeping through the air, traversing the country like
a shower passing through the bottom of valleys.""
Passages such as these exhibit the consummate
literary artist ; while Bernard's pallium, real or im-
aginary, sheds a flood of light on the introduction
of the journeys to Jerusalem with its special glori-
fication of Teilo, and confirms, in a very unexpected
manner, the palseographical evidence that the com-
position is later than the time of Urban. In fact the
*5 There is no church I believe dedicated to Dubricius outside Erging; there
is no mention of him in the Book of St. Chad, which was placed on the altar
of Teilo ; Nobis signs \axci&eVi bishop Teliav ; while the above passage confirms
the supposition that Teilo, not Dubricius, founded LI. DS.V. When Urban re-
built the Cathedral he rededicated it, and introduced the names of Dubricius &
Ondoceus in order to claim their churches from Hereford& S. David's respectively.
PREFACE. xxvii
more one examines the subject the more reason one
finds for attributing the composition to the time of,
Geoffrey's residence at ILan Div ; while the text
itself at times forcibly reminds one of the Historia
Regum^Britannics. Moreover, among Latin MSS.,
the two works are distinguished by this striking
characteristic in common — the orthography" of the
Welsh names is singularly accurate in both, a fact
that Mr. Phillimore would have me emphasize. And
when we recollect that Geoffrey died suddenly while
attending Mass** in 1 1 54, we seem to receive an
explanation of the unfinished state of the original
manuscript, whose historical value is neither enhanced
nor diminished by such a conclusion. Every statement
should be taken by itself, and tested in a scientific
way. Even the most extravagant story may have a
core of fact. The modern idea that Geoffrey ' invented
everything ' is quite as unreasonable as the old atti-
tude which accepted all he said as serious history.
The judicial spirit will avoid uncritical extremes,
and bear in mind that if none of the documents of
the Liber Landavensis, in their present ''^form, 'can
<* It would be very interesting to learn the result of a careful comparison
of the style and language of the Hist. Reg. Britannice with that of the Life of
Teilo. It is to be hoped that a competent student of Mediaeval Latin wiU take
the matter into his consideration.
« I need hardly explain that I mean the orthography of the best MSS.
of the Hist. Reg. Britannice, not that of the printed editions.
•f The Bruts, edited by Rhys & Evans, 1890, p. 318.
"> Haddan & Stubbs' Councils, p. 126 ; and on p. 147 we are told that
the Liber Landavensis " preceded Geoffrey of Monmouth and is wholly free
from the legends about King Arthur, with which a few years later it would
inevitably have been filled ; as it is also (naturally) from the S. David's fictions
about "Archbishop" Samson, which occur first in Giraldus. But the internal
evidence of the book is sufificient to prove that all the earlier charters contained
in it were not contemporary with their professed dates the closely
xxviii PREFACE.
claim earlier date than the loth, or possibly in some
cases the 9th ' century, still ' the bare facts alleged
by them may probably be admitted upon their evi-
dence, and are likely in themselves.' But apart from
probability and internal evidence, the marginal and
other entries^" in the Book of St. Chad prove beyond
possibility of doubt that some sort of record was kept
at ILan Div at least as early as the ninth century ;
it also proves that there was a bishop Nobis^' at
ILan Div, and thus establishes in a very satisfactory
manner that, when documents had been taken away
or lost, our compiler did not invent but was content,
as in the case of Elvogus, Nobis, and Marchluid,
with merely registering the bishops' names.
Eu henw gawn, dyna i gyd.
parallel charters of the abbey of Llancarvan in the Vita S. Cadoci (Cambro-
Brit. SS. 86-93) ^rs of ^ similar character. The same lands indeed are in
some cases granted by the same persons and for the same expressed reasons to
Landaff [see pp. 180-2; 210 of our text] and to Llancarvan in the V.S. Cadoci,'"
pp. 92-93. Again on p. 44 we read that "the general tenor of Geoffrey of
Monmouth's narrative (obvious fable apart) is in accordance with probability,
so far as regards the fortunes and acts of the British Church. Its details are
wholly untrustworthy." We are further told (p. 142) that Geoffrey and
Giraldus " are the first writers that systematically invent British and Welsh
Archbishoprics respectively."
The reader will do well to note (i) that the Liber Landwvensis is not free
from the ArchiepiscopcU "fictions" ; (2) that the original scribe left columns
loo-iio blank in the Gvrysaney MS., a fact which implies that he had more
to add about Dubricius ; (3) that the references to the Archbishoprics of Kaer
Evrog and Kaer Lhofi ar Wysc (see the Bruts, pp. 169 ; 184) may be later
interpolations ; there is no reference to Dubricius crowning Arthur in the
Epistola ad Warinam ; (4) that the earliest MS. of the life of S. Cadoc is
about half a century later than the Gwysaney MS., and therefore can have
borrowed the parallelisms (which are very slight) from it ; and (5) that the
allegation that Geoffrey was Arthur-mad and could write nothing without
introducing this hero is merely a pious superstition, which rests on no basis of
fact. The most that can be said about Geoffrey is, that he cultivated the
Arthurian germ and tried the experiment of innoculation. The period of in-
cubation seems to have lasted fully a generation after he was laid in his grave.
It was about 1 175 the infection began to spread with marvellous developments,
and the effects are traceable through the centuries down to our day.
5° See p. xlvii. According to the Annates Cambria there was a Bishop
Nobis at St. David's, 840-873. Probably this is a case of translation from LI.
DSv to St. David's rather than of two men bearing a common name.
PREFACE.
XXIX
Facsimiles are given of the principal hands, and
the Table appended here indicates fully where the
Hand
Columns
A
77—99
)>
III — 294
»s
296—330
Bs'
1—30
C
33—35
Da
31—32
J)
36
D^
37—62
)9
70—74
1)
100 — no
E
63—70
)>
75—76
Fa
331—336
F6
62 & margin
F£
294—295
G
352-368
Ha
337
H^
337—338
\a
339
lb
340
Ka
339—340
Kd^'
340
L*
341—342
M
342
Na
343
N^
343
O
343
Pa
344
Pi
344
Pc
344
Q
345-350
Rs'
350-351
S
Marginalia
Pages
68, 1. I to 86, 1. 30
97, 1. I ta 247 1. 19
249, 1. 9 (0 27s, 1. 8
I, 1. I io 24, 1. 27
27, 1. I io 29, 1. 30
25, 1. I to 26, 1. 29
30, lines I — 18
30, 1. 21 to S3, 1. 4.
6r, 1. 18 to 65, 1. 13
87, 1. I to 96, 1. 13
54, 1. 14 to 61, 1. 17
65, 1. 16 to 67, 1. 17
275,1. 9/(?28o, 1. 19
S3, 1. 5 to 54, 1. 13
247, 1. 20 to 249. 1. 6
306, 1. 1 to 334, 1. 14
281, lines I — 6
281, 1. 9 to 283, 1. 34
284, lines I — 14
285,1. 19/^7286,1. 16
284,1. 15 to 285,1. 14
285, lines 15 — 18
286,1. 19 /17289, 1. 21
289,1. 22 to 290, 1. 33
291, lines I — 17
291,1. 18 to 2g2, I. 26
292,1.281/(7293,1.33
294, 1. 1 to 29s, 1. 17
29s, lines 18 — 20
29s, lines 21 — 31
296,1.1 to 303,1.31
303,1.32/(7305,1.25
335 ^0 344
Date, &c.
1136 to 1154; see
facsimiles facing
pp. 120 j 230; 255.
1154/(7 1 1 75.
? 1126J see pp. 27-29.
ii6oto ii85jsee2°d
col.offac. facingp. 29.
1 160 to 1 180; see
facsimiles facing
pages 31 & 43.
1160 to 1 185 ; by a
firmer younger hd.
cp. Da; see fac.p. 275.
Late 1 2th century.
Early 13th century.
?i348; seep. 327.
Late fourteenth
century.
Earlier than 16.
Apparently 1199.
Thirteenth century.
Thirteenth century.
Thirteenth century.
A.D. 1332.
Thirteenth century.
Thirteenth century.
A.D. 1328.
Circa A.D. 1300.
?A.D. 1305
? 14th century.
Circa A.D. 1400.
16 different hands.
Mostly 15 th century.
' S'B represents probably more than one hand. The writing of cols, i — 8
resembles that of A ; a fresh hand possibly begins with col. g, and perhaps
another with 1. 18 of col. 13. It is only towards the end of this hand that
XXX PREFACE.
different hands begin and end, together with their
approximate dates ; it is therefore unnecessary to
discuss each hand separately. The facsimiles facing
pages 27, 29, & 230 show the exact size of the
original MS. — the others are reduced more or less.
Signs or contractions are numerous in the manu-
script. To have reproduced these would have been
to make the text unreadable to the great majority
of the subscribers ; while the customary method of
expanding them by the use of italics (that make-
shift expedient of Philistine printers) is injurious
as well as offensive to the sight. For example : —
Innocentius G^iscopuf feruuf ieruozum del. Ven-
erabilihus iratv'ihus . W. Cantuarienfi archieptscopo .
eiusque fuffraganeif eptscopif (aluiem . et aposlolicam
henedutionem . Ven^^^bilis irater nosier Yrhanus .
landauenfif episco/>us . qui modo ad nosiram deuote
uenit prefentiam ftudiofi de moze paftoris . pro utilitate
^cclesi^ {ib'i co»«miffe . quamuKetas et egritudo, enim,
ianztx, heaf\, utriusque, tgitar, quomam, tamen, (p. 60).
A new method has therefore been devised for the
expansion of contractions, that of simply underdot-
ting the ordinary types ; a method which is at once
distinctive without being obtrusive, or in any way
injurious to the eyes or patchy \n appearance.
Britannia is used for Brittany in our text. K3 is in the hand which cut down
by one-half the tithes in Ko, so that the Summae are false. L is in 4 distinct
hands. The reader can distinguish R's 16 different hands by the extra distances
between the lines of the text ; while the later additions from various pens are
placed within brackets. Many of the Marginal hands are represented in our
facsimiles ; and the reader by reference to the printed text of the Marginalia,
can make out the classification of these hands, which with only one important
exception belong to the isth century. Marginal hand V, except for the rustier
ink, resembles that of the Cottonian copy of the Book of LI. D4v in ViteL C. la
PREFACE. xxxi
The characters aeioubcdhmnprstv ^, p, 2, y, / were
specially cut'" for this work ; and the following is a
complete list of the peculiar types used in it, together
with their interpretation : — 9 = ae; jr = f; 5=g; 2 = r;
ji = r;f = f;P = W;p = w;3 = Y; 3 (final) = ch orz;
and d or 5 = ^^ in 7iee,' i.e. the dental spirant voiced.
represent letters patched with red in the original, while
ITALIC CAPITALS represent letters patched
with yellow, and '^\%'^J\f> those patched with
both red and yellow.
Words italicised in the text have in the MS. a
yellow line drawn horizontally through them. All
proper names, as well as the dates at the end of the
Bulls in hand X^b probably had this line across them
originally ; but the yellow is now in most instances
so very faint as to be practically invisible. No no-
tice is therefore taken of any of the doubtful cases.
LARGE CAPITALS, =*Head-Lines,
Headings of Chapters, printed in
any of these heavy-faced types, are all written in
red ink in the original; while the open" Capitals
and everything worded in English represent blanks
in the manuscript.
s= I have to thank Messrs Miller & Richards of Y.6Sxs!o\a^, facile principes
among type founders, for the care with which the punches of the underdotted
types were cut so as to secure an even effect when several letters are placed
side by side.
S3 In the Head-lines (which are those on a level with the paging of a book)
the word Episcopus is spelt in two ways — EPISCOPVS represents a full spell-
ing in the MS, and EPISCOPUS the contracted form EP'S.
*» See first letter of pp. 25, 26, 30, &c., &c.
xxxu
PREFACE.
In the preparation of the Book of ILan Dav the
aim has been to reproduce letter for letter the text
of the MS., neither adding, omitting, nor amending,
even when the reading is obviously erroneous. And
as with the previous volumes of the Series, so with
this, the transcribing of the manuscript and all press
arrangements devolved upon the writer. As soon as
the transcript had been set up in type it was laid
aside, and every proof-sheet was collated with the
original, once by Professor Rhys and thrice by
the writer ; while, both, as a rule, also read one of
the three proofs of each sheet without reference to
the MS. Moreover, after the book had passed
through the press, the writer again collated the entire
text with the original ; and he has thus been able to
notice in the Pal^ographical Notes a few errata,
chiefly due to breakages and transpositions of type
in passing the sheets through the printing machine.
If therefore any departure from the reading of the
MS. remains still undetected in the printed work,
it cannot be attributed to want of care.
For the Appendices and Index I must accept the
sole responsibility. And if it cannot be said that
the same painful degree of precaution to secure so
large a measure of accuracy has been taken with
pages 335-424 as with those preceding, still less has
there been anything bordering on carelessness; while
in point of time and labour this part represents the
greater half of the work.
The text of Appendix I, which is now printed for
PREFACE. xxxiii
the first time, was often difficult to read, owing to
the bad preservation of this part of the ''MS. In the
case of the tithes on pages 327-331, it was found
necessary to express the amounts by figures rather
than by letters : this deviation from a strict repro-
duction of the original was unavoidable, on account
of the double columns. The list of the deaneries
and churches on pages 318-326, should be compared
with a similar, but older list in Cotton MS. Vitellius
C. 10." The student of 'prices,' or the compara-
tive value of money in the 13th and 14th centuries,
will find the comparison instructive.
The Marginalia which repeat the text verbatim
et literatim have been omitted ; but all those which
differ from it in the slightest degree, if only in
orthography, have been included in Appendix II,
and have been revised twice with the original. Some
of them are by no means easy to read, while the
bulk of them seem to have no particular interest.
Still, it was thought best to include everything irre-
spective of its apparent value, because an important
fact may sometimes lurk behind what looks to the
uninitiated like a commonplace remark.
The lives of Dubricius, Teliau, and Clitauc in
Cotton MS. Vesp. A. 14, are simply imperfect tran-
ss The Estinuzciones (folios losfi-wob) of the Cotton MS. were written in
the time of Henry III ; and the TaxcUio (folios iiSa-llSa) in the time of
Edward I. The list of churches correspond very nearly with that on pages
318-331 of this work. I once intended to give this list as an Appendix, and
copied the whole with that view ; but as Mr. Clark has already printed it in his
CartcB et Alia Munimenta de Glamorgan vol. iii, I have abandoned my original
plan. The orthography of Mr. Clark's readings should be accepted with caution.
The MS. contains similar lists of the dioceses of St. Asaph (fol. ilia-ll4J),
and of Bangor (fol. 1 19a &c. ) There is no mention of the diocese of St. David's.
XXXIV
PREFACE.
scripts of the lives of these saints from the Gwysaney
MS. Still, as I had collated our text with the Vespa-
sian copy I have given the result in Appendix III;
but, it must be confessed, without revising the proofs
of the Variant Readings with the Cotton MS.
Appendix IV contains translations of all the
boundaries given in Welsh. Prof Rhys shares the
responsibility for the sense of these, but not for
the wording, ^^spelling, or italicised additions. Many
places could not be identified, many more remain-
ed doubtful ; and to modernize the spelling in such
instances would be to mislead the reader. In many
cases, therefore, the orthography of the text is fol-
lowed, even so far as to spell some names in two
ways even in the same boundary. In cases where the
places are known, I have assumed that the ortho-
graphy should bear some relation to the sound and
accent, and that separate words should not be joined
together. It not unfrequently happens that the same
place-names are variously accented in different parts
of Wales. For instance, if I write ILanarth, Penarth,
Groeswen according to the received usage, who can
tell me how to pronounce these ? But if we were to
restrict this spelling to those cases where the first
syllable is accented, and write ILan Arth, Pen Arth,
Groes Wen when the stress falls on the final element
the difficulty would be removed. In the former case
s« I wish it to be clearly understood that I have not attempted to set up a
new system of spelling the modernized forms, for every Welsh Press has a system
of its own already. I have generally kept as close as I could to the original
orthography in order to call attention to it.
5' Hengwrt MS. 135, possibly in the autograph of DavyS Nanmor.
PREFACE. XXXV
the emphasized first syllable shows that the two
elements have become fused together, forming a
genuine compound word ; whilst in the latter case
the fact that the second part retains the accent proves
that there has been no such fusion, and that we have
to deal with two separate words, which it is therefore
(apart from all phonetic considerations) incorrect to
treat as a compound.
Again, in modernizing the Old Welsh plural termin-
ation -ou {-eu in Middle Welsh) I have deliberately
rejected the unhistorical and irrational -au form of
Welsh printers ; and for this reason : There is no
evidence at all that there ever was a time when this
-au was so pronounced in any commote of Wales.
Over more than three-fourths of the Principality one
never hears anything but -^ ; while over the remain-
ing fraction the sound approaches that of -a. The
earliest known instance of this perversion occurs in
the MS. of a writer from Beth Gelart, who, having
perhaps noticed that Mid. Welsh -ei- had in his time
become -ai- in monosyllables, thought therefore he
would simplify matters not only by extending the
innovation to unaccented syllables (where no corres-
ponding change of sound had or has taken place), but
also by altering -eu into -au, despite the fact that the
accent never falls on it. Besides, the etymological
analogy is against such a change. The rising gene-
ration of my countrymen would do well to consider
whether the laws of sound and the practice of centuries
should be set aside merely to follow a "bard. Why
XXXVl
PREFACE.
should we discard the example of our best MSS ? If
we change the -eu at all, we should adopt its present
phonetic value in the mouth of the great majority of
Welshmen, and write simply -e. We should thus stand
on solid ground, both historically and linguistically.
In our text the letter u has to do duty not only
for the vowels u and w, but also for zy as a semi-
vowel, as well as ior f=v. As a vowel it is retained
or changed into w in accordance with Mod. Welsh
usage ; as a consonant it is changed into v ; while as
a semi-vowel always following g- it is retained for
the convenience of non- Welsh readers, after the
analogy of queen, Guinevere, Guise, and Guido. It
is much to be desired that we should restore to the
Welsh alphabet the character 6, used in the Golden
Age of our literature, to represent w as a vowel. We
should not meet with Welshmen unable to dis-
tinguish between the w in ' gwyn' and the w in
'Hwyn,' if the latter were written IlCyn, and the
former kept unchanged.
In the first draft of the Index every name was
entered in a strictly alphabetical order according to
the orthography of the text. When, however, the
work had been completed on these lines, it was often
found that the references to a single individual,
owing to variations of spelling, had become widely
separated under half a dozen or more headings, and
would therefore have required a bewildering number
of cross-references. Consequently the modifications
explained on page 385 had to be introduced —
PREFACE.
xxxvu
modifications which made it necessary to recast
and rewrite the whole. In cases where the ortho-
graphy still presented a difficulty, the variants had to
be grouped together under the leading form, as well
as to be entered independently and provided with
cross-references ; while variations too slight to be
reproduced are indicated by italicising the references.
Besides, until the first draft made it possible to refer
to every name in the text, it was not feasible to
apply the 'witness test' to the chronology, and as a
consequence separate individualities bearing identical
names had now and again been merged together.
Still, as this and other tests left some difficulties un-
solved, it can hardly be expected that the Index
should be altogether free from errors arising from
confusion of persons. But among such must not be
reckoned those cases where the separate identities
have been marked off by placing a colon (in place
of the usual semi-colon) between the figures, although
a common heading does duty for two men of like
name. It is a curious fact that names of clerics and
laics seem to run in pairs throughout the documents ;
but all confusion from this source has been obviated
by the addition of the letter c. or /. after their re-
spective names. Besides, the insertion of these and
other differentiating letters will greatly facilitate re-
ference, and practically answer the same purpose as
if the lines of the page had been given. The reader
will further note that Cp. or cp. ( = compare) has a
three-fold signification, that of calling attention (i)
xxxviii PREFACE.
to some difference in the forms of a name without
distinction of personality, (2) to some similarity of
forms without identity of persons, or (3) to cases
which the writer could not determine one way or
the other with any degree of certainty.
In addition to the names of persons mentioned
directly in the text, the names of their fathers, and
the second elements of compound place-names have
headings of their own. Another feature introduced
into the Index has been the inclusion of the modern
forms of the ancient names of places and streams, ^
wherever these have been'' identified. If the list of
possible identifications has not been exhausted, at
all events it has been considerably shortened ; and
if those living in certain neighbourhoods could be
58 It is only he who has attempted to identify Old Place-names, often with
no better help than such a broken reed as the Ordnance Survey Maps, can form
any conception of the difficulty and tediousness of the task^ It is not how much
time it takes to make your identifications, but how much fruitless labour you
spend on those places which baffle your inquiries. Frequently nothing but old
charters can solve difficulties ; still there are numerous cases where the native
of the district specified, and he alone can give the information wanted. For
instance, take Isceviog and Meithini near Llan Deilo Vowr. I had found on
the Ordnance Maps Iscaio and MySyfai, but who could dream from such or-
thography that these places are pronounced Skeio and MiSii/i respectively, as
Mr. Lleuver Thomas tells me. Mr. Llywarch Reynolds has similarly solved
other difficulties by making special pilgrimages to certain localities ; and I have
to thank the Rev. R. J. Jones for making inquiries about Gavannog. In
attempting these identifications I have travelled entirely outside the scope of
the Series of Old Welsh Texts, and punished myself by a year's hard labour. •
Without Notes it was not possible to indicate either the sources of the inform-
ation, or the neighbourhoods in which certain places should be looked for.
Among the works consulted were the following : (i) P. Nicholai Taxatio
EcdesiasHca ; (2) Valor EcclesiasHctis ; (3) Calendarium Inquisitionum post
mortem ; (4) Le Neve Fasti EccUsiae Anglicanae ; (5) Jaffe's Regesta Pontifi-
cum Romanorum ; (6) Bibliothique de Pkole des Charles, 1879, Vol. 40, pp.
154-194 ; (7) Ughelli Italia Sacra ; (8) TrJsor de Chronologie ; (9) Foun-
dation Charters in Monasticon Anglicanum ; (10) Carta de Glamorgan ;
(II) Liber Landavensis, 1840 ; (12) Wakeman's Notes at the end of Cambro-
BriHsh Saints ; (13) Rice Rees's ^jjoy o« Welsh Saints ; (14) Lewis's Toio-
graphical Dictionary of Wales.
PREFACE. xxxix
induced to interest themselves in the matter, there
is no reason why the Hst should not practically be
reduced to a minimum. It would then be possible
to carry out the idea of constructing a map of the
diocese of Bishop Urban. With a view to this end
may I ask every reader who makes a fresh identifi-
cation, or discovers a mistaken one, to communicate
the fact to me ?
It is now my pleasant duty to acknowledge help
of various kinds.
First of all hearty thanks are due to Mr. Davies
Cooke for his permission to reproduce the MS., and
for placing it in the Bodleian Library for the con-
venience of the editors. But I desire in a more
special way to express my gratitude to the owner of
the MS. for his courteous and friendly readiness to
meet my wishes and difficulties of various kinds, and
for allowing time to do deliberately a work which
otherwise would have been better left undone.
To the Marquess of Bute the subscribers are
indebted for the expensive manner in which the
book has been ' got up.' I use the word subscribers
advisedly, for the gain is entirely theirs ; and I am
sure they will feel with me that it is a matter of
congratulation for us all, that there is at least one
nobleman connected with Wales who takes a scholar's
interest in her literature and her history, and who
is ever ready to promote the knowledge of both.
Since the present work was begun one of its
warmest friends has passed away ; and it is only just
xl PREFACE.
to the memory of Mr. James Andrew Corbett, editor
of A Booke of Glamorganshires Antiquities by Rice
Merrick, to place on record here that his strong
interest in the subject matter of the Book of Lan
Dav exercised a determining force in undertaking
its preparation. Moreover, it is to the Memorial
Fund raised by his friends that we are indebted for
the liberal number of Autotype Facsimiles, which
illustrate the text and so greatly add to its interest.
The name of Mr. Floyd should be specially men-
tioned in this connection.
At the commencement of this work Mr. Egerton
Phillimore offered to read the sheets (without re-
ference to the MS.) as they passed through the press:
this he faithfully did, querying everything that struck
him as being in any way peculiar. All passages so
marked were afterwards collated with the MS. by
the writer ; and if the harvest proved out of all pro-
portion to the labour, the gain, at least negatively,
was very considerable, as various irregularities thus
singled out had to pass a special test. A similar
examination of the Place-names in the Index was
fruitful of results. Here Mr. Phillimore's long study
of the topography of the Liber Landavensis, has
enabled him to add to the number of identifications.
A good many new identifications have been made by
both of us independently, others by one of us only.
Those specially contributed by Mr. Phillimore are
marked by an asterisk, as for instance :
L. Custenhin * Welsh Bicknor, Mon. & Hef.
PREFACE. xli
If there is safety in a multitude of counsels this
book ought to be pre-eminently safe. Whenever
there was a doubt about the reading of any word or
part of a word, the opinion of fellow-workers in the
Bodleian Library was always ''consulted ; and every
fresh suggestion on any reading has been credited
to its author in the Palaeographical Notes. Still, I
must not omit to record here my obligation to the
Rev, W. D. Macray for help of many kinds, rendered
invariably with so much readiness and urbanity as to
make one feel doubly grateful, I have also to thank
the University Lecturer in Palaeography for allowing
me to consult him frequently ; while I am indebted
to my friend, Mr. W. H. Stevenson of the Record
Office, for assistance in reading certain passages in
Appendix I, which others had declared to be illegi-
ble ; and to Sir Thomas Bodley's Librarian for his
uniform kindness in undertaking the charge of MSS.
deposited in the library for my use. I should also
be ungrateful if I failed to acknowledge the personal
interest taken in this book by my friend, Mr. John
Bellows of Gloucester, who in matters connected
•with the press -work has furthered my wishes in all
59 This remark applies almost exclusively to the text of Appendix I, as the
formation of the letters in hand A is mostly very distinct with the exception
of the letter /, which initially may be easily confused with / in a few proper
names. The specialist should bear this in mind, because if he has good
reasons for thinking that a name printed with an initial / should have an /, or
vice versa, he might be justified in substituting the one for the other in afew
cases. But an / can never take the place oij, nor an L that of either / or y.
Here and there it was difficult to distinguish vrith certainty between iu and ui,
in, ni, and m, especially in hands B and D ; but it struck me that the distance
between the two limbs of n and u was greater than between that of the i and
the limb of the n ox u flanking it ; while the limbs of m had even distances
between them. The "clubbing " too seemed a trifle different. I was there-
fore guided by these appearances in cases of difficulty. See Pal^o. Notes.
xlii PREFACE.
respects, and has cut, at his own expense, many of
the large capitals. But I must not, to paraphrase
Mr. Raskin's words, permit the chance of any names
mentioned being in any wise associated with my
errors. Much of the work has been done obstinately
in my own way ; and even Prof. Rhys is never re-
sponsible for me, though he has often kept me right,
or at least enabled me to advance in a right direction.
Absolutely correct no one can be ; nor does a day
pass without convincing every honest student of some
partial error, and showing him better how to do, and
where to look. j Gwenogvryn Evans.
Festo Sancti Teliaui, i8gj.
P.S. The Extracts from the Book of St. Chad follow here at the
end of the Preface, because it was thought that several facsimiles coming
together would (if placed at the end of the Appendices) interfere with a ready
reference to the Index.
St. Chad, ' a Northumbrian by birth, spent his early years in Ireland,
then the centre of intellectual life.' He became the fifth bishop of the
Mercians, and was the founder and first bishop of the see of Lichfield, where
he died on March 2, 672. The BOOK OF St. Chad, which was written in
Ireland probably before 700, ' consists of 1 10 stout vellum leaves and contains
the Old Latin Gospels (of SS. Matthew and Mark complete, and of S. Luke
down to Chap, iii, 9 exciditur) as they existed in the period before the Roman
Vulgate version had finally assumed its stereotjrped form.' In other words it
follows Jerome's version only partially. Dr. Scrivener deals with the subject
exhaustively in the Prolegomena to his edition of the Codex Ceaddae Latinus
(Cantab. 1887).
The Marginal and other entries, which were made in the MS. during its
stay at Llan Div, alone concern our present purpose. Extract i explains
how this copy of the Gospels came to be placed on the altar of St. Teilo ; and
we may surmise that this was the very book which the petty Kings of Guent
and Morgannwg in the ninth century carried on their backs when making the
circuit of boundaries, and on which they took their solemn oaths. When the
MS. was removed to Lichfield, and in consequence named the Book of St.
Chad, is not known ; but it could not have been later than the time of Bishop
Wynsi (974-992), whose name is on page i. It is unfortunate that Prof.
Rhys has not yet had the opportunity of examining the Book of St. Chad.
We have discussed the following readings together with the facsimiles before
us, but as I alone examined the original, it would be unfair for me not to
accept the full responsibility for the te:{t, especially of the Marginalia, p. xlvii.
See Note at end of page xlviii. T G E
Fold out
»^«»il''1ll
'k^
"«>,.
m
im
PREFACE— BOOK OF ST. CHAD, xliii
JO
'W
(U
B
3
o
'XI
E
3
13
3,
1
>2 A
s ^
- el
a> o
en en
j-0 Q
Pi
.2
SI
C
C
O
3
u
3
^
+
C
3 i-i
53 •<u
a "
•^ +
3
;-,
e :
1 ^
" s
3 -s g
*^ u .a
■3 ■" O
Pi-.S -1-
e £2
(U "3
13
13
S
3
s
Oh
O
S
3
:s2
n o
■^ i3
IS ^
+-
o .
■*- M
■■33 >-
ffi »-*
O rt
=■1
u
3
• 1-1
"5
J3
'3 :2 I
3
ni
31
m
■M.
cnl
T3
Pii
(U
Pi
(U
C
(U
c
nJ
o
Pi
3
O
c
o
rt
3
Vh
Pi
iS "0
tr\
ii
_tn|
-•->!
-
"2'
2i
(Ul
<u
-Mi
•M
Cfl!
<U!
h:
U5I
31
Pi
o
3
(U
Pi
G
3 tn
en
rt
OJi
Ul
lU
V
a
O
3 J:?-
O -xJ
OJ
w T3
■I-)
.3 '§'§
+ <!
■^ C O
a; S^
+ ."-^
" S
r^ *H O
(U ^ u
Oh C 3
3 g^
Pi
■!->
3
Pi
V
c
J3
13
(U
3
O
-a
13
d
c
ni
3i 3
cr eg
(U Pl
•rt 13
It
Pl -S
_tn|
<fii
V:
'4->
3
O
o
.2
OIh
s
o
13
S
Pl
w
C
o "tt °
° « u
•r! TJ to O
fi a "■«
^ ■" S^
,a u! a ..
? o 73 a
- w ■* B
^ ffl in 9
•s s-g s
b >,^ OJ
M £'" ■"
hH w .5
« _
tn <U 'o _-
ca Q a ^
^■^ « g
s 1 p."
r-r "rt
is 00
•d — -O S
.ti -e
3
o
r— t
0)
s
(L) <U
0,13
. O
'■4J
<U
tni
3!
31
o
ii a
3 rt
3
_ O
3 3
Pl ^
3
.2
"a;
Pl
3
JS
o
u i3 3
!?^ -2
■" a o;
1-0 3
rt 13
• -^ '43
§3 fe.tP I
13
is
13
J3
O <ni
P! -3
C
rt
Si
a
3i
cr
31
3;
O
■31
Pl'
inj
3i
■4-1
o
c
J3
Pl
o
3
o
s I g
0, "^ 8
a BJDla c
•J t3 bfl c
^ " o
& s
S lU
^H - S
t3
e -
■S :s .S
pflioc-i >«^'ri
u u
^ u 53 1
a -o ^ ^ S
o (U S - S
"gas
■* "^ ^ a S
> 'S '^. ^ -2
'SS o I S
O 'C C fi !>■
a ■" s u u
O QJ ni rC VH
.n ,^ . . '^
"" g ° "-c 3
^ .J- -3 ^ °
^ jC " ,^ B
■a ■
•3 « ^-
« S ■o o
a -g -^ "
ii 3
. S g -S i*
m y (U
S « c .2
ii a -M T)
O C/3 ^
.a " a ^
Si" " s
u a p-ig
M
.5' 13
° C t, -
a u S a
o ,a ja <5
u} ^ 4^ n
xliv PREFACE— BOOK OF ST. CHAD.
'now at length.' Gelhig ■mowli seem to date earlier than the shorter Gelhi;
but as the name is obscure the value of the h is doubtful. For it m^ht be
that of % as in Telih, or else Ih may have been intended for //. - This» how-
ever, does not exhaust the possibilities as proved by other words in point,
such as ha 'and,' ha 'who, which,' ho 'from' — in all three the h was in-
organic: medichat = medic -hdt — here we might have expected medichligat=
medic-hag-at. Lastly, we have h in eh (=%) in erchim to 'ask or demand';
and in uache, which gives the Welsh scribe's pronunciation of the Latin
vacm ' cows ' ; but the same sound of ch is represented by c in Tuibulc,
later Ttidvwlch, and it is worth noticing that c regularly stands for ch in
the Juvencus Triplets. I can, however, only regard c (for ch) as derived
from cc, which is proved to have been the early Welsh spelling by the borrowed
use of it in Irish Ogam inscriptions. That is to say, the Welsh, who changed
/\ T ^ y \ the sound of every cc to ch, appear to have continued to write cc until that
^ ' came to be carelessly virritten c or superseded by ch. To be more exact, the
use of ch was at first perhaps confined, as in the present instances, to che, chi,
and the antiquity of that spelling is proved by an occasional inscription with
such a form as Decheti (Hilbner, No. 26), and by the agreement with Italian
orthography, which has che, chi for ke, ki. As c does duty for cc=ch, so we
have p for fp (,=ph or ff) in the name Gripiud, now written in Welsh GruffuS,
Anglicized Griffith. According to this analogy we should have t for tt=th,
but instead of that we have dt as in luidt, now llwyth ' a tribe.' This
differs from the Juvencus Triplets where we have d for th as well as for S ;
but the/( = S of other manuscripts) was doubtless derived from «= th. Amguccmt
has been translated here as the T Preterite of am-gm-can-, in Modern Welsh
ymogan-u which Pughe renders "to ridicule one's self; to banter mutually."
Amtanndi would seem to mean 'respecting her' in reference, probably, to
Tir Telih ; but tir is otherwise only known to me as a masculine. The
difficulty is, however, not a very serious one as tir was originally a neuter, and
hesitation between masculine and feminine is by no means unusual in such
cases. The prefix in imguodant might be expected to have been am as in
amtanndi and amgucant; but neither am nor im perhaps accurately represented
the sound, which was probably m. I have ventured with much hesitation to
treat imguodant as if standing for imgmtant, corresponding to a third singular
imguaut parallel with dy-waut ' dixit ' and from the same root, which in the
present tense was guet, now gwed as in dy-wed-yd to ' say. ' Guragun seems
to be the old form of Mod. Welsh gwnawn ' let us make ' (Sev. Celtiqine vi.
31). In tagc the g stands, as commonly in later Welsh manuscripts, for «f,
I take degion to be the plural of the adjective dag, now da 'good ' : hence the
use ef the article ir ' the'— the other ir\% now er 'for, in consideration of.'
Rodesit is an aorist like the Gaulish legasit ' posuit,' and the termination is it
(rhyming with words ending in Mod. Welsh in -yd) as in pregethyssit ' (he)
taught or preached to ' (Skene's Four Anc. Bks. ii. i8i) and other instances
to be found especially in the Book of Aneurin : the -it, now wholly gone,
was only retained when the verb was not compounded or preceded by a particle,
the rule being approximately that observed in Irish as to forms absolute and
conjoint. Igridu looks as if some confusion had here happened between <fi[«]-
gridu for diri[n]gdu and ithridu from ithr ' inter. ' John Rhys.
Fold out
PREFACE— BOOK OF ST. CHAD. xlv
^ S " S
xlvi. PREFACE— BOOK OF ST. CHAD.
I
s
<u
6
.3 f^-S
a
I 1—1 (U
3
C
C
r* "1-1 I r*J
B, >- <Ui •
■ I — r iri »^
c
C/5
>
01 .ti
•3 .t; (*^
•3 ■§
9 •§
of-- oT.rt '>>'oi ^s >.->?, I
o
a.
wj Q
.3 .
'a. fL,
I 'I
3 .-a
Hj O !U
3 ^ 3
3
0)
tfli
3,
cr oj
O:
3i
=^3
^^ B
U (L)
(U .M
V <u
a; I I
0)
c
o
*
*
>
o
3
ct3
1 —
*
cn\ .3
.31 .
r3i ^
.•^ "
I . I I— I
B
(U
3
0)
c
3
•*^
tni
31
Si 'E,
o
Vi
O
•M
)-,
3
u
C.
O:
3
Si
i
31
3!
a,
'S'
s
o
o
3
^^1 1
<u
ID!
Xi
'Hi
cr
t3
c
>
PU
u
en
3
3
O
U
tni
O!
01
Ui; r— 1
Oh 3
O
'o
3
*
o tl.
ft
O!
Oh
-4-1:
(Ul
5l <U -
3
3i
u
3
-O — <
>
o
3
3
*
*
V
3 T3 .S
(U -O ■"
CO
21
Oh
S
3
Ih
<U
>
ni
.21 'M ^
0< iHjiiij
•ELS
3
3
> .2 i^.
n >
3'
K3
-3
0
3 •"
Oh 3
Oh 3i
o
(HI
3
H-l
CJ
TS 3
t-"^ *- .2 Jo O '^ „
« -i^ i^ ^S :
8 -s o ^ g
"> i S c
^ %: ^ -.-^3
<",
— -«
■4J o
■•>» to ^
8 2 <u
g „ ~
5 si
■5 .C/3
O. tV5
■a -la
>'^
S^ 43 u
v.. °
cm
B
3
Oh .^
(U
J-0
3
c\J
3
S~ ^ ■« V_> Ul >,^ (I
.^ -^ J ^ .3 - g
^=3- I -5 -S i ^ '! rl
< s •*
2^ 3 iJ e
o U O S
«S B "I
>. O ■)
"» M ^
!i
^ I a ^ s jL-
a.S
.a S.-S
3 5>
a .» •
^
S J
o -^
^«
S o § -S 3
•i:^u I ., s
j4
^ p"*! -»*
« il*'
TS S S-s
^.^ i
^■'*§>'^
■a « •§
g s g
s; 8
t, •»**•* k. J? Jg
tl
■■■!
Fold out
1^
PREFACE — BOOK OF ST. CHAD, xlvii
0)
e
a
5 ^
J^
3 gttj
■vj -a t-, ig «j ^ s
^ sS-'V
+ + §:+ + +cn +33
t-H HH <VJ
P< M O
CI
111^^1 -Si
Ills
&• ^ E«! f^ « § «' ^'^
• ■<v,
65 ,« 8
g S 8
xlviii PREFACE— BOOK OF ST. CHAD.
*,* The references are to the number at the head of the Extracts on pages
xliii-xlvii. Many of the names are in the Genitive case.
Aidan p. Numin, 2.
Aper Ferrus, 6.
Aper Hen»*»», 6.
Aper Huer die, 6.
Aper Istil, 6.
Arihtiud p. Gelhi, i.
Arthan f. Cimulch, 1., J.
Arthuis f. Bledri, J.
Asahail (? i7s»h«il), 8.
Bahne, 6.
Berthutis, 1., 2.
Bir-Main, 6.
Blainone, 8.
Bledgur Bledciurit, 8. .
Bledri, quatuor filii, 5.
Bleidiud f. Sulgen, 5.
Brangui, 6.
Braniud, 8.
Bregue, 8.
Camdubr, 4.
Celli Irlath, 4.
Ceretici, 8.
Cidrami, 8.
Cilune, 8.
Cimulcli f. Bledri, 5 ;
p. Arthan, J.
Cincenn f. Gripiud, I.
Cincui, 8.
Cinda, 1., 2.
Cingal, I.
Cinguern«, 1., 3 ; 4.
Cingureidi, 8.
Cinhilinn, c, 2.
Coffto, S.
Cohorget, 1., 3 ; 4.
CoUbiu, 1., 3 ; 4.
Cuhelin f. episcopij, 5.
Cutulf, c, 3; 4.
Diesri, 8.
Dimnmede, 8.
Dubrino ? f. episcopi.?, 5.
Elcu f. Gelhig, 2.
Eliud, S;, 3; 7; j«eTel-
Elisedi, 8. [iau.
Ermin, 1., 3; 4.
Et[elic f. Bledri], 5.
Ferrus, Aper, 6.
Gelhi f. Arihtiud, 1.
Gelhig p. Elcu, 2.
Gloiumede, 8.
Grefiat, 2. Cp. gref.
Grethi, luith, 3.
Gripiud p. Cincenn, i.
Guen»»» 1., 5.
Guhebric, 7. Cp. Febric
& Huebric. [3.
Guidauc, Main, 4; Treb,
Guoluic, 1., S-
Gufl?Tf2girnn f. Bledri, 5.
Guni, 8.
Gu«rci, c, 3 ; 4 ; 8.
Gurgint, c, 2.
Gurgoiui, 8.
Guurcinnim, 5.
Hancarate, 8. Angharad.
Hedonoie, 8.
Henlann, 6.
£lir«»», 4-
Hitir Melin, 6.
Hourod, 1., 3.
Huihnede, 8.
Huniati, 8,
Jacou p. Signou, 2.
Joutece, 8.
Irlath, Celli, 4.
Istil, aper, 6.
Judnertli p. Judri, J-
Judoni, 8.
Judou, 8.
Judri f. Judnerth, 1., 5.
Juguret, 2.
Liho Mour, 6.
Liuit p. Tutbulc, 2.
cp. L. Liuit.
Lunguidi 8. cp. Guyth L,
Mainaur Med, 6.
Mali, 8.
Margies, 6.
Melbrefc e, 8.
Merchguin, f. Salus, 1., 5.
Merciauni, 8.
Morcimeisi, 8.
Mormarh Tutnred, 7.
Nant ir Caru, 6.
nehabre, 8,
Nobis, c, 3; 4; ep., 5.
Numin f. Aidan, 1., 2.
OheacI , 8.
Ourceine, 8.
Ourdeguein], 8.
Ourdol, 8.
Ovrdol vel -dem f. Guur-
cinnim 1., 5.
Ourdolat, 8.
Pogusbre, 8.
Prem'e, 8.
Retinoc, pul, 6.
Riguollaun, 1., 5.
Ris, 3 ; 4.
Rit Cell-fin, 6.
Salus p. Merchguin, 1., 5.
Satumbiu Cam Ibiau,
c, 5 ; 8.
Saturnguid, c, 3:4) 5.
Ser ,8.
Sibelini, 8.
Signou map Jacou, I., 2.
Sp's, c, 2.
Sulcene, 8. [5.
Sulgen schol. p. Bleidiud,
Teliau, i;2.;see Eliud.
Teiliav=Ll. D^v, 5.
Telih, tir, 2.
Teudubri & Teudur, 8.
Treb Guidauc, 3.
Tutbulc f. Liuit, 2.
Tutnred, 8. ^ie Mormarh.
Tutri, 2.
UsuimW. vel Asahail, 8.
Urpcibre, 8.
Uir tuus, 8.
Wynsi presul, 8.
I have to thank the Dean and Chapter of Lichfield Cathedral
for permission to use the Book of St. Chad ; and Canon
Lonsdale for facilitating my work thereon. The facsimiles were
taken by the Clarendon Press, under disadvantages hpwever from
the weather. Had the MS. been placed in the Bodleian the fac-
similes would have been better done ; and in the course of a few
weeks it might have been possible to read all the Marginalia.
J.G.E.
xlix
TABLE OF CONTENTS.
-*•■
PREFACE — An account of the original ms. vi
TIME OF composition AND THE PROBABLE COMPILER xvii
CLASSIFICATION OF HANDS J METHODS OF EDITING xxix
Appendices and some questions of orthography - xxxii
THE Index ; acknowledgments ; postscript - xxxv
the book of ST. CHAD — extracts, etc. - xliii
ST. DUBRICIUS— DE Ll. Dav; lectiones, Grants -68-86
ST. TEILO — his life, his Privilege; Grants
ST. OUDOCEUS— his life; Grants -
PISHOPS OF ILAN dAv, &c.
ubelviu ; aidan ; elgistil
junapeiusj comeregiusj arguistil,
gurvan; guodloiu; edilbiu
grecielis
97-129
130-160
berthguin
trican
ELVOGUS
CATGUARET
CERENHIR
NOBIS
PATER -
GULFRIT
NUD
CIMELIAUC
LIBIAU
GUCAUN
MARCHLUID
BLEDRI
JOSEPH
HEREWALD
160-163
163-167
167-169
- 169-174
- 174-197
198-206
- 206
206-212
212-217
- xlv-xlvi, & 217
217-222
-, 222-224
225-231
231-237
237-240
240-246
- 246
- 246-7 ; 249-252
- 249^252-265
265-275; 280
1 TABLE OF CONTENTS.
MISCELLANEA IN THE LATER HANDS :—
^lgar the hermit - - - ' ^s
Life of St. Sampson - - 6-24
Description of Rome, Eleutherius XII. , etc. - 25-26
Bp. Urban and Robert of Gloucester - - 27-29
Bulls of Honorius II - - 30-48; 53
Innocent II 54-6?
Calixtus II - 87-96
Council of London - 49-5 1
Rheims - 87-89
Bp. Urban's Journeys to Rome - - 52
Concerning Rebuilding Ll. Dav 48 ; 87
Cantreds &c of Morcannuc 247-249
Churches in the land of Erging - 275-280
APPENDICES :—
I — ^Miscellanea ; List of the Bishops, & of the
Deaneries & Churches of Ll. Dav 281-334
II — Marginalia - 335-344
III — Variant Readings from MS. Vesp. A. xiv - 358-362
IV — Translations of Boundaries - - li; 363-384
PAL^OGRAPHICAL NOTES - - 345-357
INDEX ■ - 385-422
LIST OF SUBSCRIBERS - 423-428.
FACSIMILES.
Book of St. Chad. xliii — xlvii
Book of Ll. Dav. Frontispiece
and facing pages 2T, 29; 31; 43; 120; 230; 255; 275; 327.
A VOCABULARY OF WORDS LEFT
UNTRANSLATED IN APPENDIX lY.
-«
Adar= birds.
Alt, Allt=a steep place, a wood.
Alltud j on = exiles.
Ard=a height.
Bed = a grave.
Brinn=a hill.
Bxithj/em. breith= variegated.
Cam = bent, crooked.
Cam = Cairn.
Cateir=a chair, ? stronghold.
Cecin=? a ridge.
Cemn, cemyn=a back.
Celli=a grove.
Cil=a retreat.
Cimer=a confluence.
Clawd = a ditch, dyke, mound.
Clavorjon = lepers.
Clevjon = sick people.
Com, pi. Cim=a horn.
Croes=a cross.
Cruc, //. Crucou= a tumulus.
Cum=a valley, coombe.
Dair=daiar, earth. See Rhys's Welsh
Philology, pp. 419-420.
Deveit= sheep.
Din=a fortified place.
Dou,^»«. diu vel dui=two.
Drech=?an eminence a place where a
look-out was kept.
Duuir in dair=aqua in terram.
Duuin = deep.
Eitliin,-og=fiirze, fiurzy.
Finnaun=a well, spring.
Forch = bifurcation.
Fos= fossa, ditch.
Frwd=a stream.
Glas=blue, green, grey.
Glible, Gulible=a wet place.
Guaissaf=a pledge.
Guarthav= highest part, top.
Gueith=a battle.
Guemen = an alder. [grow.
Guern= alders, a place where alders
Guid=wood.
Guir=/r. fir= right, justice.
Guoun=marshy land, a meadow.
Gundy =? a White House, a Court.
Guver=a rill, a streamlet.
Hal = waste land, a moor.
Heith-tir= ? barley-land.
Hitir=? yt-tir= corn-land.
Lannerch=a glade.
Lech,//. lechou=a stone.
Lechog= stony.
Lin=a lake.
Litan = wide.
Lost = a tail.
Luin=a forrest, wood.
Luit=grey.
Mail=? moel, bare, or
? a tonsured person.
Main=maen, a stone.
Mainaur — still survives in S. Wales
as Vainor, N. W. Vainol. It is ety-
mologically distinct from English
Manor, and seems to have meant a
group of stone buildings.
M.e\m=fem. melen= yellow.
Merthir = martyrium.
Minid = mountain.
Mur=?mowr or mawr. Cp.lr.rsi.6x.
and Cwm-mwr Du, near Brechva,
Nant=a hollow, brook. [Carm.
Onn, onnen, //. ynn=an ash.
Oper, aper=the outflow, mouth of a
stream.
Pant = a hollow, depression.
Pill, pi. Pillou — used apparently to
denote the mouth or tidal part
of streams in Monmouthshire and
elsewhere.
Pinmarch=a pond, mill-race.
Pistill=a spout of water.
Rit=a ford.
Riu = an ascent, acclivity.
Ros=a moor.
Rotguidou=? timber forts;
cp. Ir. rath.
Rud=red.
Sych=di-y.
Tir=land.
Tnou, tonou=tyno, a hollow, pant.
Toll, tull=a hole, hollow.
Tillauc= having holes.
Treb, trem, trev=-ton, homestead.
Tut=a tribe, district.
CI^c Book of Harm Dat?.
F'^VIT VIR AGGLIGENA NATIO-
i ne ELgaruf . natuf regione devunfira . &
captuf ininfantid apiratarum claffe . ut folito
more ductuf incaptiuitatem inhiberniam . & ibi
ducenf feruilem uitam per tempora tandem . defundlo
fui domino . & relaxato fibi onere captiuitatif . per-
uenit inmanum rfegiam . & redaftiif iterum adferuile
iugum . intantum quod regali imperio regif Reotri
nepotif Conchor dabat propriif manibus capi-
talem fententiam reif mortif regalif curi^ iudicio.
Inuituf tamen & contfa uoluntatem ducenf uitam
permerorerit et triftitiam . & inter irlimicaf manuf
diuturnam expectanf dei mifericordiam . & corpoaif
& anim^ relaxatioriem. Peruenit tamen adfuam
deliberationem . & accepta fibi penitentia admodum
fu^ moHf . totam patriam relinquenf . reminifcenf
malozunj fuoaum intrauit nauem . & du6luf naufragio.
applicuit ininfulam Enli. qu^more britannico uocatur
roma britanni^ propter longinquitatem & periculofum
tranfitum inextremitate regni fita. et propter fanctita-
tem loci et honeftatem. Sanctitatem / cum . xx. milia
fanc.to2.um ibi iaceant corpora confeffozum tam quam
2 ELGAR THE HERMIT. [h
"martirum. Honeflatem .■' cum fit circundata undi-
que mari . et eminenti promuntorio orientali plaga.
occidentali uero plana et fertili gleba . humida fonte
dulcifluo et partim maritima et delfinif copiofa, qu^
omni caret ferpente et omni rana . & inqua nulluf
fratrum iunior quidem morte preoccupatur . cum
fenior fuperftet hac prefenti uita. Quam cum fibi
cognitam habuerat infertilitate immo infanctitate.
nautaf christo commendauit . et folitariam uitam
quamquam nouitiuf & rudif nutrituf uitam dedie iia
diem emendauit inmeliuf. Qui per vn. annozum cir-
culum cum quibufdam frajrum collegio ducebat uitam
quandoque . quandoque folus . uitam fanctam . uitam
gloziofam . uitam caftam . & cum raro pane . tenui
uefte . macerata facie. Quibus aliif .vu. defolata tota
gueriedotia foluf remanfit inheremo . nee aliter habe-
bat aduictum . nifi miniftrantibuf fibi nutu dei creatu-
rif diuini tutaminif , mari uidelicet et aquilis angelif
ut dicemuf. Quadam die aduenit magifter Caratocuf
ut uideret fratrem uiuum aut moztuum . & allaudenf
inuenit dei famulum uiuentem quamquam macera-
tum . dicenf ei. O diledle . quif te procurauit tanto
3 conamine . fequefl;ratuf ab omni hdminum conuer-
fatione? Scio enim nulluf de nostra defolata regione.
et alienata ate diu omni nauium applicatione. Inqui-
fitif hif omnibus . & multif aliif flexif genibus ante
fanctum uirum cum fufpiriif & cum effufif lacrimif
uir bon^ memori^ doctoz fummuf pr^omnibus totiuf
guali^. perituf infcientia utriufque legif nou^ & ueterif,
comite nobili parentela . & cum fecularium litterarum
h'] ELGAR THE HERMIT. 3
fagacitate et peritia. Hortatuf eft nimium fratrem ut
declararet fibi uitam humano pectori nifi deo incogni-
tam. Qui tandem precibus conuictus & ut domino et
magiftro declarauit folitam. Nunc pater karissirhe
refero tibi mifericordiam . non permei miferi tan-
tillam bonitatem . immo per fui pietatem et largitio-
nem femper michi prebuit folamen. Sancti fpirituf
fumentef fibi nutu dei fimilitudinem corpore^ fub-
ftanti^ . ita credendo teftante fcriptura . fpiritus car-
nem et offa non habet . affidue die ac no6le minif-
trant michi ut egenti et debili . ac ueluti pofito
innaufragio . Quo2um adminiftratione nichil michi
nofco deeffe profperitatif et gaudii . nichil michi
adeffe egeftatif & penuri§ . femper michi uera re-
ferunt . femper michi iufta promittunt . referentef
michi prefentem * uitam ut flof f^ni . futuram ut odor
balfami . confortantef ne deficiam inuia . recepturuf
deui6lo hofte cozonam & premia. Sepofita ame
eozum coadunatione cognofcente illof pr^ tanta
frequentatione dubricium archiprefulem dexterahf
britanni^ . danielem bancorenfif ^cclesi^ episcopum.
fanctumque paternum . & multof aHof quorum
corpora hac infula fepulta funt / dicit unuf illozum
alterutra nice. Vade incraftino adfoueam greit con-
fefforif uobif cognitam . & ibi fatigatuf itinere.
orationi intentuf iace . dabitque tibi deuf unde
diebus iftif corpufculum tuum poffif procurare . &
ita femper tertia die matutina hora pifcem dabit tibi
deus depetra quanquam femota amari . & inalto
multorum paffuum fpatio extenfa. Pifcif ita more
A 2
4 ELGAR THE HERMIT. [2.
michi miffuf tandem faflidiofuf fimul et tediofuf
addeguftandum faucibus miferif . deficiente ftomacho
precotidiano fumptu parfimoni§ & aquatic^ natur^
ablatuf eft mihi . propter fa6lam querimoniam.
Altera uice uade adportum & habebif pifcem mari-
num magn^ molif unde procuraberif . & inuenti pifcif
cultellulo perforaui latuf . & fentienf uulnuf falienf
precipitauit in mare fundituf euadenf demeif mani-
bus . & rec;Ognofce^f ' uelocef & inimicaf manuf.
p^nituit me feciffe uulnuf . redie^f adhofpitiolum
uacuuf . & poft tempuf aggrauante michi ftomacho
quefiui adiuuamen ex folito. Nocte fequenti ap-
paruerunt fancti & dixerunt, Otu incredule quid
feftinafti . quod tibi mifit deuf . non auferet . quod
hodie tibi abftulit . incraftino reddet. Vade ad
eundem locum . & ibi inuenief pifcem eundem j
mortuum fimul & cultellum . & factum eft. Quadam
alia uice imminente michi fama . dixerunt foliti
perge adfolitum iter . & iuit . & inuentum immanem
ceruum renui . & dixit. Quid michi detanto cibo &
deinfolito aduictum ? Redii ad oraculum . & ut foli-
to dixerunt ad famulum. Nichil aliud tibi dabit
dominuf hac inuice adpaftum nifi hodie inuentum.
& redienf adportum reinueni ceruum per tempuf
michi aduictum. Quibufdam temporibus adminiftra-
bant michi aquil^ diuino nutu depifcibus marif more
folito et neceffario . quibufdam herbif et aqua et
pifciculif marif. Relatif hif et pluribus aliif . magifter
Caratocuf feftinauit adpo2tum . & dixit fratri. O pie.
O care relinque interim heremum ut confoierif &
2>] ELGAR THE HERMIT. 5
reformerif adpriftinum ftatum habituruf mecum fola-
men inuictu & ueftitu per fpatium. Auditif * hif
fermonibus . ftatim feftinauit greffum adoraculum . &
accepto fibi refponfo afanftif . dixit. O pater non eft
michi audif licentia . non eft tanta audacia ut te
fequar ampliuf inhac uita . recede frater cum fit tibi
uentus profper . & data tibi mea pufilla benedictione.
& accepta tua magna michi cum ingenti alacritate.
Poft h^c duxit uitam prefente domino . & humano
pectori incognitam . & contra finem preparauit fibi
foffam paratam. in oraculo . & extenfif iuxta illam /
amifit fpiritum. Adhuc cum effet co2puf tepefactum.
uenerunt quidam naut^ ad^cclefiolam . & quod ibi
inuenerunt paratum adfepulturam fepelieruiT. Mille-
fimo . centefimo . uigefimo . bifextilique anno nonif
maii . & in .vi. feria tranflati funt dentef illiuf ab
infula enii . die ilia qua reliqui^ fancti Dubricii
tranlat^ funt adlandauiam . & ab Vrbano eiusdem
episcopo . & confenfu Radulfi cantuarienfif archi-
episcopi . & affenfu Dauid bancorenfif episcopi . &
Grifudi regif guenedoti^ . & totiuf cleri et populi
collaudatione . & decima kalendif iunii menfif die
dominica recepti funt inecclesiam LandauiaM.
/itve lines are left blank at the bottom of this column.
«-
[2.
INCIPIT VITA SANCTI SANSONIS
ARCHIEPISCOPI ET CONFESSORIS.
FVIT VIR AMON REGALI PRQSAPIA
* deregione methiana . & uxo2 eius anna,
cuiuf frateR umbrafelef iunioz fe accepit ann^
uxo2if fororem affrellam inuxorem . qu^ tref
filiof genuit. Anna uero diu fterilif remanfit. Ambo
fterilef . ambo dolentef pronimia fterilitate fua . et ti-
mentef poft obitum fuum caput totiuf parentel§ ne
fua hereditaf nullo poffe medicamine medicinari.
nullo poffe conamine auxiliari . appropinquantef ni-
mium fepultur^ et fenectuti . & fere fine fpe prolif
dixerunt ad inuicem. Nunquid elifabeth fterilif poft
nullam fpem prolif fa6la eft fecunda detanto iohanne ?
Nunquid deuf qui cundla creauit exnichilo equalis
femper per fecula . idem et inenerrabilis et mirabilis.
&c cui omnia poffibiliaque uerbo qu^ opere qu^ cogi-
tatione premeditantur et operantur omnia fibi mani-
fefta . et qu^ nobif preterita . prefentia et futura fibi
omnia prefentia . et qui uoluntate fua redemit hu-
manum genuf aberroze fuo . & ab antiqua fece . ille
idem inomnibus nof peccatoref liberet abo2bitate et
fterilitate ifta. Faciamuf igitur ieiunium' et orationem
et elemofmam . ut qui fidrac mifac et abdinago tref
puerof incamino liberauit^ ab incendio et carcere fuo
ipfe nof liberet apeccato & cum prole faciat nof leta, .
ri fecundof & cum hereditario. Facta oratione curn
ieiunio deprecati funt Dubricium fanctum occidentalif
3»] SAINT SAMSON. 7
britanni^ archiepiscopum limulque abbatem Ildutum
ut eo2um. deprecatione fibi prolem fummuf creatoz et
gubernatoz redderet & quam illif uouentef deo fi
tribueret fummopere adfcientiam litterarum & addi-
uinum officium peragendum illif nominatim redderent.
Hif peractif .-^ audierunt quendam librarium uerfuf a-
quilonem. longinquam terrain habitantem. uera multif
prophetantem . cum muneribus adquam procefferunt.
et die tertia adipfum peruenerunt. Quof ille benigne
hofpitio recipienf . et caufam itinerif expofuit . dicenf.
Caufam fcio aduentuf uestri. Fac uirgam argenteam
coequatam tue uxozi . et eroga pauperibus christi . &
habebitif prolem . et placitum defiderii uestri. Quod
Ammon audienf . dixit. Tref dabo argenteaf fibi
coequataf. Nocte fequenti beata anna uidit per fom-
nium fibi dicentem angglum. Dominuf confortare
dignatuf eft meroaem tuum . et lacrim^ tu^ uertentur
tibi ingaudium. Nam parief filium et uocabif Sanfo-
nern . episcopali officio condignum . & ipfe erit feptief
candidio2 argento illo quod tuuf marituf donauit
'prote deo. Cuncta que ab angelo audiuit . ex re
fadla uiro replicauit. Librariuf mane confurgenf ."^
annam allocutuf eft dicenf. Michi hac no6le domi-
nuf reuelauit de te . & detua prole. Talem britannia
nunquam genuit . nee umquam generabit. Nam ut
dicitur . mirabilif deuf infanctif fuif deprecatione
fanctozum uirozum concepit mulier . et peperit filium.
impofito fibi nomine abeato uiro ildvto famfone.
quoniam ipfe defacro fonte leuauit. et baptizauit. & re-
du6luf ad paternum limen creuit de die indiem infanf
8 SAINT SAMSON. [3*
honeft^ perfon^ et ftatur^ . ftatim poll tempuf fu^
maturitatif moderate amabilif uultu et hilari fpecie.
non tarn parentel^ . uerum etiam genti extrane^.
Qui cum crefcebat inco2p02e . crefcebat infapientia.
& equali difcretione. Qui cum loquebatur avdiebatur.
& mirabili audientia pronimia fagacitate. intantum
quod cleruf et populuf aprimeua etate dicebat. Puer
ifte uir nobif futuruf folamen et fpef totiuf patri^.
uir mirabilif memori^ et fumm^ prudently . et ut
dicitur . filiuf bonuf gaudium totiuf parentel^. D02-
miente patre ammon quadam '° nocte exabrupto ftu-
pefaftuf est . & experge%ctu.f pronimia et horribili
uifione. 8^ clamanf dixit. Oquam pauiduf cur tre-
mefco . oquam indebilif fentio . uix manum leuare
nee pedem mouere conualeo. Audito ab uxore fua
clamore fimul et ftupoje ipfiuf . domino dixit. O
pie . omarite clamaf. Quid clamafti ? Lugef. Vnde
luctuf tibi . aut infra fomnium . ayt ante aliquid in-
conuenienf uidifti . quod folitum ut quicquid aliquif
ante dormitationem precogitat . hoc idem ineadem
euenit. Qui dixit. Cogitabam quidem deunico filio
meo . & prenotabam qualitatef fuaf honeflaf inomni-
bus et regi^ curi^ aptaf ut decet et parentel^. nee
ad alium ufum preparandaf . nifi adregendum popu-
lum fuum gladio . et laicali iuflitia . quod impie quod
iniufle nunc cozdi meo fedet de iniqua precogitatio^e.
ut quod michi deuf dedit adtempuf ut confolarer . et
quod fibi ante tempuf concipiendi promifi . & poft
tempuf parturiendi fibi ipfi . & fummo patri meo
Pubricio . et patrono ilduto pepigi . et inprimeua
3,] SAINT SAMSON. 9
^tate . hoc idem auferre uolui. Nunc quern propofui
hereditarium infeculo . hereditariuf fit amodo inpara-
difo . ut fimuf " fimul participef perhenni folacio et
palatio. Ambo confentientef ad unum pater et mater
duxerunt filium unicum uoluntarium bene agendum.
& quamuif pufilluf parebat infpecie / tamen prenimio
gaudio optabat iterum lldutum adire et uidere. &
commendatum fibi inperpetuo filium cum effet anno-
2um. .V. edocuit. et adlitterarum ftudium coetaneof
fuof deuicit . vt qui ftatirn erat difcipuluf / efificiebat-
ur eo2um miro modo magifter. fimul et difcipuluf.
Adeo diligebat eum magifter . & dominuf fanctuf il-
dutuf / ut omnibus horif pre cundlif fcolaribus eum
cario2em incundlif. & cum eo diligentiuf feruiebat
^celesi^. Sanctuf ildutuf laboranf ut requiefceret . &
uiuenf labore ut uiueret . habebat fatum unum . ad
quod feruandum autumnali tempoze uice mutua mit-
tebat difcipulof ne pafferef exfolito fegetem ordei con-
fummerent. Tandem adfratrem Samfonem peruenit
obedientia. et cum fumma l§titia iuit adcuflodiam.
Inuentof omnef pafferef albof coadunauit uolatilef
uelut campeftref ouef . et duxit ad horrevm . claufo
hoftio. rediit tamen ad fegetem. et ibi nuUo tamen
"paffere manente obdormiuit per fpatium. Confocii
quidem mirantef detanta famfonif mora . et tamen
tafti quadam inuidia . dixerunt. Eamuf et uideamuf
nefcienter quid faciet amabilif puer . & inuentum
ilium infomno l^tati . redierunt ad magiftrum . &
fimul cum magiftro redierunt adpuerum . et dixerunt
adillum. Quem diligitif . inuenimus fomnolentum.
lo SAINT SAMSON. [4*
inobedientem et pigrum. Peruenientef adillum / ex-
citauerunt dicentef. Puer nunquid dozmiunt pafferey I
inimici tui et nostri ? Nunquid funda tua omnef in-
teremifti ? Qui tamen difcrete et fine aliquo feruoze
dixit. Jnueni uaflatoref infegete . et auxiliante deo
referuo eof communiter nobif et uobif incarcere. Et
ait. Referuatifillif omnibus inhorreo. nunquam oppo2-
tebit nof ampliuf habere huiufmodi curam aut cufto-
diam. Et ita factum eft. Abbaf ildutuf fancti germani
difcipuluf Humana et diuina perituf. genere magni-
ficuf . et futurozum prefciuf. gratiaf deo agenf. et
refpicienf in celum . dixit. Hunc deuf famfonem dig-
natuf eft nobif mittere patri^ lumen. En caput '^
auguftum omnium nostrum . & pontifex fummuf mul-
tum ^cclesi^ dei profuturuf. en egregiuf facerdof.
en peritiffimuf fundato2 ecclesiarum poft apostolof.
miro modo in tantum conflagrauit ineo caritaf et
fapientia . ut inpaucif annis magiftrum uideretur
excellere prudentia . cum quo duxit uitam fanctam
per dief et tempora . uitam pleclaram et honeftam.
qu^ cum ducebat inlongiuf . emendebatur in meliuf.
quod ore loquebatur . cozde credebat . quod credidit
diligebat. Quadctm namque die ille et magifter eiuf
quandam profundam queftionem inuenientef . nee 1
explanare ualentef . fanctuf Samfon ieiuniif & uigiliif
incubuit . roganf per dominum quod per magiftrum
non potuit. Tertia no61:e ieiunii audiuit uocem di-
centem fibi. Ne ampliuf fatigerif h^c et qu^cunque
adeo petierif impetrabif. Quodam itaque eftiuo tem-
poze dum fratref adpurgandam meffem ibant ilider
4-J SAINT SAMSON. ii
derubo exilienf. fratrem quendam momozdit inun-
guine. Quern extremum anhelitum iam trahentem
fanctuf Sanfon ferpentino mozfu. fignum fanct^ crucif
impofuit . & aqua oleo I oleo mixtum dedit & fratri-
bus incolumem reddidit. Beatuf uero eltutuf uidenf
fanctum famfonem in "* uirtutibus crefcere / fecit eum
diaconatuf ordinem confecrare. Cumque episcopuf
nomine Dubricivs miffam ozdinationif eiuf cele-
brauit. una cum magiftro ELtuto colu'mbam celituf
emiffam fuper fanctum Samfonem . mirabiliter flare
uidit. Et cum fuper eum episcopuf manum leuauit /
columba indexteram fcapulam eius defcendit. & ibi
confedit .-^ quandiu episcopuf officium celebrauit. Non
multum post h^c annif tranfaftif / ab eodem episcopo
confecratuf est inozdinem prefbiteratuf. Sed &
columba decelo fuper eum ficut prius defcendit . &
ele6lum dei innocentia fignauit. Hiq uero ELDUtuf
infuo monafterio duof nepotef habuit germanof.
quozum unuf facerdof . a^ter autem fine gradu eius
fuit cellerarius. Sacerdof uero cupienf pofl auuncu-
lum poffidere monafterivm / fed metuenf fanctum
Samfonem . ne ob gratiam uirtutpm adabbatem
abomnibus eligeretur . & ipfe fie monafterio priua-
retur / moztiferum cum fratre iniit confilivm. Nam
eiufdem loci fratref habebant inconfuetudine potio-
nem herbarum poft miffaf habere. Cellerarius fratrif
fui confilio uenenum confecit . & per pelacem mozti-
ferum effe probauit . & infcifum fancti Samfonif fudit.
Quod ille perfpiritum fanctum intelligenf . potumque
benedicenf ^ totvm bibit . nichil mali exeo fentienf.
12 SAINT SAMSON. [4*
Eodem die postprandium / fanctuf Samfon . '= cum
cellerario amiciffimum habuit colloquium. Mi frater
dulciffime / fanet te deuf abomni egritudine . quia
magnam fanitatem coapori meo poculum prebuit
quod mihi dedifti hodie. H§c illo audiente / com-
pun6luf ingerriuit . fratremque fuum nefandi incen-
to2em penitere commonuit . fed noluit. Sequenti
dominica die cum idem facerdof facram communion-
em demanu fancti Samfonif fufcepit . eodem momento
diaboluf eum arripuit. I lie autgm pfallenf fe ilico
totum dilanianf. & labia mo2denf . aftantibus dixit.
Quid hie ftatif ? Si samfonem dominatorem mei
prefentem non uiderem . minime deuobis curarem.
Ildutuf uero ut hec uidit / ligari eum . ac fozas
duci eum iuffit. FrateR autem eiuf hec audienf.
utro2.umque culpam monftrauit . & ueniam afancto
Samfone poftulauit. Sanctus uero Samfon dolore
# * commotuf fleuit / aquam & oleum benedixit . &
dari ei adguftandvm precepit / & fie eum adiaboli
laqueif liberauit. Itaque factum eft iufto dei iudicio /
ut primatum quod nequiter quefiuit . nunquam habere
potuit. Erat autem non longe ab hoc c^nobio infula
quedam inqua monafterium erat conflru6lum auiro
nomine piro. lUuc fanctuf Samfon deo ducente ac
magiftro fauente. feftinanter perrexit /& ibi gloriofam
& '* angelicam uitam duxit. Amabilif moribus . piif
infiftenf operibus. peruigil inorationibus. Poft hec
autem quodam hiemif tempo2e . pater fancti Samfonis
graui infirmitate . depreffuf . afuif commonitus efb
uicinif ut iuxta morem fufciperet facrificium commu-
5.] SAINT SAMSON.
13
nionis. I lie uero obnixe affirmauit nunquam fe mortem
guftaturum . nunquam facrificium fumpturum . nun-
quam fanitatem recepturum . priufquam Samfonem
filium fuum uideret / peripfum pariter corpozif et
anim^ fanitatem reciperet. Parentef ergo adeum
legatof miferunt . pofcentef ut patrem inconfinio
mortif decubantem uifitaret. Sanctus uero Samfon
dolore commotus . ait. Potenf est deuf abfque me
egrotantem fanare. Tandem abbatif precibus con-
uictus . legatof remifit . & fe uenturum esse conceffit.
Mane itaque facto abbatif fui benedictione accepta .-^
cum iuuene diacono cepit iter agere. Cumque per
uaflam folitudinem perrexiffent . horribilem uocem
iuxta fe audierunt. Adhanc uocem diaconuf perter-
ritus . equm dimifit . & pallium fuum. prgicienf . in
fugam fe conuertit. Quern theomaca urfuta et C02-
nuta cum lancea trifulcata per uaflaf filuaf uolitanf
feminecem proflrauit. Beatuf uero SamfoN intrep-
iduf progredienf . & theomacam alonge fugientem
afpicienf / clamauit post earn dicenf. Innomine "' Ihesu
christi impe*ro tibi expecta et loquere mihi. Cui
ille dixit. Quif ef tu ? Ilia refpondit. Theomaca
fum. Nam parentef mei hue ufque preuaritoref uobis
extitere .'^ & nemo inhac filua remanfit . nifi ego de
meo genere. Habeo octo forozef & matrenj qu^ ad-
huc uiuunt . et inulteriori filua degunt . et ego marito
tradita fUm in hac heremo .-^ fed quia mo^tuuf est.
recedere dehac filua nequeo. Cui fanctuf Samfon ait.
Potefne fratrem quern percuffifti rediuiuum reddere.
et amalo declinare ? Refpondit. Nee ilium poffum
14 SAINT SAMSON. [5*
fanare . nee inmeliuf reparari / quia abinfantia femper
male uixi. Beatuf Sainfon dixit. Innomine ihesu
christi precipio tibi ne ampliuf hominibus noceaf . fed
citiffime ab hac uita difcedaf. Qu^ ftatim faltum danf
precipitem . cozruit et exfpirauit. Sanctuf Samfon
reuerfuf adfratrem pene moztuum / more helifei of
ori . ac membra menbrif compofuit . & fic ilium fani-
tati reftituit. Itaque ceptum iter perrexerunt . & die
tertia adammonem peruenerunt. Ammon uero ut eof
uidit / cum ingenti l^titia dixit. Ecce auxilium coz-
pozif et anim^ me^ . quod mihi dominuf per fomnium
dignatuf eft demonftrare. Ipfo namque die per
benedictionem faijcti famfonis '' amozbo conualuit.
ac fupplici petitione una cum fratre fuo umbrafele
monachicum habitum fufcipere meruit. Sed et
uenerabilis anna cum affrella fo2ore fua eius bene-
diftione eft confecrata. Partim fubftantiarum parf
pauperibus erogauit . partim admonafterium conftru-
endum commifit . partim matrif et fratrum ufui con-
ceffit. Ordinatif omnibus per gratiam fancti fpirituf.
affumptif patre et patruele per aliam quam uenerat
uiam adfuum monafterium reuerfuf est. Per eandem
quoque uiam ferpentem mir^ magnitudinif repperit /
quern folo fermone proftrauit. Cumque ad monaft-
erium redirent .*' Dvbricivm episcopum initiante
quadragefima ibi commanentem inuenit. Episcopuf
autem adfe diaconum conuocanf . & abeo cundla qu^
gefta fuerant inuia condifcenf . maximo cum honore
fanctum famfonem fociofque fuof fufcepit . & eodem
die fanctum famfonem cellerarium illiuf loci conftituit.
5.] SAINT SAMSON.
15
I lie uero ac fi iuffuf effet diuinitus / cum magna dili-
gentia feruiuit fratribus . et inquantum potuit . minif-
trauit pauper ibus. Sed frater qui ante eum fuerat
ineodem minifterio eius operibus bonif inuidenf dice-
bat fanctum famfonem omnia ineffufionem feneraffe.
& lenternaf melle plenas indecenter euacuaffe. Quod
episcopuf audienf. et rei ueritatem fcire cupieKf.
'' cellarium intrauit. Quod beatus famfon per fpiritum
fanctum agnofcenf lenternaf quaf euacuauerat / fig-
num crucif compofuit . et eafdem episcopuf plenaf
repperit. Episcopuf autem admiranf. famfonem fpiritu
fancto plenum effe credidit . & infullimium officio
dignum effe iudicauit. Poft hec paucif interiacenti-
bus diebus / piro mozte preuentuf . fanctuf SamfoN
adabbatem illiuf monafterii ab omnibus efl ele(5luf
Obediente autem illo nonuoluntarie / primatum an-
no tertio et dimidio illiuf congregationif tenuit. Poftea
uero quam peritiffimi fcothi roma reuertentef adeum
uenerunt . quof perfcrutanf . fapientef agnouit . et ep-
iscopo permittente . cum illif adpatriam illozum abiit.
Ibique aliquantulum demoranf . ab omnibus religiofif
ut angeluf eft receptus. Cecof illuminauit . leprofof
mundauit . demonef exhominibus fugauit . et cunctif
uiam falutif monftrauit. Cunqile inarce demoza-
retur . uolenf adpatriam reuerti . et nauif iam parata
inueniebatur = et ut nauim afcenderet . anautif preca-
batur. Quibus ipfe refpondit. Opera dei priuf faci-
emus . quam ab hac prouincia nauigemus. Naut^
uero ad irancundiam prouocati / carbafa fufpendebant.
Quibus ipfe ait. Ite inpace hodie re^erfuri . & fimul
1 6 SAINT SAMSON. [6.
erimus craf ituri. Euntibus autem illif . ecce quidam
uenit ad eum roganf ut proximum monafterium
'° uifitaret . dicenf. Abbatem nostrum diaboluf inuafit.
et alligatum tenet . qui te uidere defiderat. Sanctuf
Samfon . cum illo perrexit . & eum alligatum. repperit.
qui in occurfum eius magna uoce clamauit. En quern
femper quefiui . en quern uidere tota deuotione defi-
deraui. Orante fancto Samfone . fanitati reddituf est
energuminif . monafterium relinquenf fanctum fam-
fonem eft fecutuf. Benedidlif inmonafterio fratribus
abiit . et adportum nauim iam reuerfanj ficut predixit
inuenit. Mane cum fociif nauim confcendit . et prgf-
pero uento infulam inqua priuf habitaugrat altera die
petiit. Ingreffuf itaque monafterium . patrem et
patruum preceterif degentibus laudabiliter inconuer-
fatione prgficere inueniebat . et exhoc omnipotenti
gratiaf referebat. Sumenf itaque patruufn umbra-
felem preftjiteratuf officio iam perfunctum admon-
afterium inhibernia abbatem mifit . inquo priorem a
diabolo liberauit. Beatuf uero Samfon cum Aijimone
et fupradicto abbate et quodam fratre preftjitero uaf-
tiffimum heremum adiit / ac iuxta habrinuin, flumen
tugurivm. & ineo fontem dulciffimum repperit. ibique
patrem cum duobus fociif collocauit. Jpfe interiuf
heremvm " progredienf . fecretiffimum fpecum inue-
nit . hoftiumque eiuf ad oaientem fitum . eumque
quafi adeo preparatum adamauit . et in eo fontif
uenam precibus promeruit. Vbi foli deo fine inter-
miffione uacabat. uerfutiaf temptato2if non timebat.
angelozum affuetuf colloquio . per quof fe commen-
6J SAINT SAMSON. \^
dabat altiffimo. Per cundlof autem dominicarvm
dief . tref fratres quof uifitabat inheremo collocauit.
et communionem abeif accipiebat. Facto itaque fino-
do . ac percundlantibus terr^ principibus . ubi nam
fanctuf Samfon habitaret . afifuit quidam qui dicebat
fe fcire fpeluncam inqua celeftem uitam ageret.
Miffuf itaque cum ceterif precibus adfmodum per-
trahunt / uidentef eum quafi angelum excipiunt.
abbatemque nolentem inmonafterio afancto Germano
conftructo conftituunt. Jneodem itaque monafterio
proreuerentia habebant . id est incathedra beati pe-
tri apgstoli confedere episcopof cum cgnuenerant.
Factum est autem annuali fefto appropinquante.
episcopique confuetum expectarent conuentvm . qua-
dam nocte uidit fanctus Samfon circumfeptari denfiffi-
mif candidato2.um turmif . et tref egregiof episcopof
diadematibus oznatof . aureif infaciem fibi affifhere.
atque cum illif ecclesiam ingredi et 02are. '"^ Quozum
nomina caufamque aduentuf eozum fubtiliter et hu-
militer requifiuit. Cui princepf uifionif dixit. Ego
fum petruf christi apostoluf. et hie frater domini
iacobus . & iohannef euangelifla. Dominus ihesus
christus te fibi inprefulem pre elegit . et te con-
fecrare nof mifit. Quern cum benedictione c^lefti
confirmauerunt. Ab oculif eiuf elapfi funt. Episcgpi
autem ad diem condictum uenientef. duo? fecum
ozdinandof adducentef / adhonozem fanct^ trinitatif
tref ozdinare uolebant . fed quern eligerent ad hoc.
ignorabant. Nocte itaque fequenti . beato Dubritio
angeluf domini aftitit. eique fanctum Samfonem ad
1 8 SAINT SAMSON. [6,
episcopum ozdinare precepit. Beatus uero Dvbritivs
pre gaudio angelic^ uifionif inunum conuenire fecit
fratref congregationif . & ouanter quod abangelo au-
dierat expofuit eif. Statimque omnef occlamantef
deo gratiaf egeruiT . eumque cum ceterif incathedra
episcopali collocauerunt. Omnef ergo qui aderarT.
columbam c^lituf emiffam fuper eum dum confecra-
retur immobiliter flare uidebant. Eadem namque
die fancto Samfone facrofancta mifleria celebrante /
beatus Dvbritius cum duobus monachif uidit colump-
nam ignif de 02e eius chorufcando procedere. J lie
uero omni tempoze uit^ fu^ "^ quando miffam cele-
brauit / angelof affiflentef fibique inaltarif facrificio
feruientef uidere promeruit. Quadam autem nocte
refurrectionif dominice uigilante illo . & orante in
templo . angeluf domini cum magna claritate aftitit.
& ne timeret confoztauit dice^f. Samfon deo dilect-
iffime . uiriliter age de nostra et decognatione tua
egredere. Predeflinatuf ef enim adeo ultra mare
fundatoz monachozum magnificuf / recto^que in
populo gloriofuf. Hec fimilia alia beato uiro angeluf
pertotam noctem gratulando predixit. Et mane ue-
niente clero et conuocato nil refiftenf uifioni angelic^,
immo obtemperanf cum fumma caritate . dixit. O
pater fancte cuiuf manuf impofitione fullimatuf fum
quamuif indigne . cogit me angelicuf uifuf finef na^
tiuof relinquere . & ultra marinof feftinanter adire.
et nominatim adarmoaicaf terraf brittannic^ gentif
tranfire. Hif auditif / beatuf archiepiscopus Dubri-
tiuf non dubitauit uirum permittere inter brittannof.
7»] SAINT SAMSON. 19
eoquod Hngu^ . et fcienf ilium precinctum diuino
roboze . et oznatum mozibuf cum fanctitate. Dixit.
Efto uir robuftuf . pugna inacie . hinc te conducant
precef britannie cum gau^^dio et cum alacritate . &
data fibi benedictione patrif Dubricij . abbatifque
Elduti . et totius cleri et populi receffit. Confummato
itaque pafcalis follempnitatif officio / ac pr^parato
nauigio . affumptif quibjlsdam fecum fratribus citra
abrinum mare perrexit . , terram matremque fuam
uifitauit . & ^cclesiam abea factam confecrauit . mul-
tofque egrotof illif inlocif fanitati reftituit. Poftquam
matrem ceterofque parentef pleni deuerbif domini
inftruxiffet . deo ducente auferreum mare cum fociif
tranffretauit. Cunque perquendam pagum quern
tricurrium uocant . tranfiret / uidit ibi hominef pro-
fano ritu bachantef . idolum quoddam adorare. Quo
uifo . fanctuf Samfon ingemuit . eofque precibus et
doctrinif commonuit . ut idola humano generi inimica
relinquerent . unum et uerum deum qui inc^lis est
adorarent. Cui comef eo2.urn Gedianus refpondit.
Deum quern predicatif ignoramus . deof uero quof
colueruynt patref nostri .•' hof adoaamuf. Dum hec
loquerentur / puer quidam equo infedenf . et circa
idolum currenf adterram cozruit. fra6loq.ue collo mo2-
tuuf iacuit. Flentibus cunftif .-^ fanctuf Samfon dixit
eif. Ecce poteflif uidere quod fimulacrum uestrum
non poteft huic mo2tuo uitam reddere. Si uolueritif
idola vestfa deftruere . et indeum "^ meum credere,
inuocato nomen domini faciam mortuum uestrum
refurgere. Jllif autem adquiefcentibus / fanctuf Sam-
B 2
20 SAINT SAMSON. [7.
fon profufif abeo precibus. moztuum uit^ reddidit
palam omnibuf. Super hec mira et inaudita attoniti
uifione omnef unanimef idoladeftruentef . ba^tizati
funt . inihesum filium dei credentef. ' Jneadem nan-
que prouincia ferpenf quidam mir^ magnitudinif erat.
qui mo2tifero flatu fuo pene duo pagof deleuerat.
Quo comperto . fanctuf Samfon miferi^ hojtninum
condolenf . puerum nuper refufcitatum fecum affumenf
& iam precedente cumeo gediano comite cum uni-
uerfo populo . ubi ferpentem inantro latitare nouerant
perrexit. Poftera nanque die illufcefcente fole. antrum
ubi ferpenf inerat ultra quoddam flumen uidere. Ibi-
que fanctuf SamfoN comitem cum populo dimifit,
Ipfe cum puero nuper fufcitato ultra flumen procefflt.
Cumque adhoftivm antri perueniret / eminuf puerum.
flare precepit. Ille uero figno fanctecrucif munituf.
confeftim antrum intrauit . atque ferpentem linea zo-
na qua erat precinctus . circa collvm ligauit . trahenf
eum fozaf dequadam grandi altitudine precipitauit.
precipienf ei innomine domini ne amplius uiueret.
Puer autem recucurrit . & comiti Gediano deique
populo '^ qu^ uiderat nuntiauit. Omnif itaque popu-
luf fuper hac uifione magna gaudebat / & laudef deo
fanctoque Samfoni exintimif profufaf uifeeribus pro-
clamabat. Cui fanctuf famfon prggepit . ut monaft-
erium prope antrum conflrueret. Ipfe ueiro interim
inantro ieiuniif et ozationibus incumbebat. Vbi fontif
uenam precibus promeruit / qu^ ufque hodie fluere
non definit. Cunque populuf monafterium perfeciffet.
& hoc beatuf Samfon dedicaffet / patrem fuum
7 J SAINT SAMSON. 21
Ammonejtn. et cum eo confobrinum fuum ineodem
conftituit. Ipfe inbritanniam cum fuif deo ducente
nauigauit. Cunque inpoztum perueniffet. atque de
naui defcendiffet / uidit iuxta poztum tugurium . &
ineo quendam priuatum miferabiliter plorantem /
Semperque admare afpicientem. Cui Samfon ait.
FrateR quid ploraf ? Qui dixit ei. Vxorem habeo
leprofam in hac manfione . et filiam demoniacam.
quaf michi dominuf fanare promifit per quendam
tranfmarinum . quern triduo hie expe6lanf fpero
uenturum inhunc poztvm. Beatus uero Samfon hec
audienf . atque cum eo domum fuam introienf . fuper
eaf fupplex orauit . fanitatique reftituit. Ineadem
itaque manfione aptiffimvm repperit locum . inqua
honozificum conflruxit monafterium . quod ufque
hodie dolum nuncupantur. Vbi plurima infignia
uirtutum miracula fecit / atque per prouinciaf °' multa
monafteria conftruxit. Hif namque diebus comef
commotuf . externuf feuuf et incaufluf omnibuf bri-
tanniif preerat / qui ionam britannozum indigenam
comitem occiderat . filiumque eiuf indualum regi
Hildeberto et regin^ incaptiuitate cuflodiendum tra-
diderat. Quo audito . fanctuf famfon miferi^ eozum
condoluit . et adregem hildebertum feftinanter per-
rexit / cupienf uidualum captiuitate redimere . et
populum externo iudice libergfe. Jngrediente beato
famfone regif palatium . quendam comitem ibi rep-
perit energuminum . quern benedicto oleo in facie et
pectore perunxit / et fic dediabolo liberauit. Rex au-
tem cum hec audiffet . & quod pro nidualo fibi fup-
22
SAINT SAMSON. [7.
plicare ueniffet . inito cum fuif obtimatibus confilio /
beatum famfonem digno cum honoze fufcepit . et
fecvm prandendum impetrauit. Regina uero cum.
nidualvm uindlum infua captiuitate teneret . et eum
dimittere nollet . beatum famfonem precibus eius
obfiflendo. uerbisque contumeliofif concrepando. ir-
ritauit / et ut eum perderet . mo2tiferum fibi poculum
preparauit. Cumque rex et beatuf archiepiscopuf
adepulandum cpnfediffent . & omnef qui aderant de
eiufaduentu gratulaffent / regina infligante diabolo
inuitro uenenum uino mifcuit . & beato famfoni
"^ fldbibendum per fuum miniflrvm optulit. Turn ille
diuinituf nimirum infpiratuf / uitro fignum crucif
impofuit . uitrum autem in quattuoz partef crepuit . &
effufo fuper manutenentif ueneno . cunctis intuentibus
ufque adoffa corrofa est cutif & caro. Tunc beatuf
famfon ait. Non efl conuenienf hoc poculum adbi-
bendum. Turbato itaque rege . cunctifque admiranti-
bus / beatuf famfoN manum lefi confignauit . &
pxintegro reflaurauit. Poflquam pranfiffent . beatus
famfon rege concedente adlocum ubi iudualuf ferua-
batyr feftinauit / cui obuiain regina equum furibun-
dum ut eum pgrimeret / deftinauit. Quem mox
eledluf cum cruce confignauit . fuaque fella fuper-
pofita confcendit. tamque mitem proceffit. quafi ipfum
rex C9li fub fuo mili^fe domuerat. Adhuc etiam
induratum cozde ferocem fibi obuiam leonem cum
cuflodibus ut eum inuaderet . direxit . fed electum
dei dextera protexit . & ueluti conto leo percijffuf /
fe in fugam conuertit. Beatuf uero famfoN afpiqi^nf
8J SAINT SAMSON. 23
poft eum . ait. Jmpero tibi innomine ihesu christi .•'
ne cuiquam ampliuf noceaf . fed ut uelociter per eaf.
Qui ftatim faltum danf precipitem exfpirauit. Videnf
autem rex tanta mirabilia infancto dei / iudualum
catenif addu6lum ^' donauit ei. :]S.egina quoque cvm
fuif fautoribus eius pedibus proflrata . ueniam poflu-
lauit afancto. Quo facto .*' omnef pergratiam dei
compagati . nimiumque letificati / rex ait beato Sam-
foni. Eft ferpenf inhac prouincia . cirivm quoque
habitantef . graui afHigenf peftilentia / et quia te
uidemus uirtutibus fulgere . rogamus ut nof digneris
abeo liberare. Gui fanctuf SamfoN dixit. Inuenite
dudlorem itinerif / et in dei uirtute expellam eum
partibus uestrif. Jtaque ductoze inuento .•' duobus
fecum fratribus affumptif. ceterifque cum iudualo
inpalatio relidlif / uiam carpebat fubito / confidenf
et exultanf femper indomino. Gumque adantrum
ubi ferpenf inerat perueniffet / ibique flexif genibus
dominum exoraffet . ferpentem per collum arripuit . et
extraxit . & ultra flumen quod Sigona uocatur natare.
& ibi fub quodam lapide manere precepit . quern
paulopoft folo fermone inmari demerfit. Jneodem
namque loco monafterium conftruxit . & ineo fratres
christo feruitvrof collocauit. i)eniq.ue rex hilde-
bertuf protam magnif uirtutibuf beatum famfonem
plurimum adamauit . fibique ingentia gratanter dona
tribuenf . in auro fcilicet et argento . inuafif pretiolif.
inprediif . et inpoffeffionibus plurimif .-^ fe fuif ora-
tionibus commendauit. ^° Accepto fecum itaque iu-
dualo lefiam angiamque adiit . ibique exercitum con-
24 SAINT SAMSON. [8*
gregauit . et cum eo inbritanniam rediit. :6eato igitur
Samfone ieiunante et orante / atque uidualo cum
exercitu contra commozum preliante . iudualuf fancti
precibus hoftem uno ictu proftrauit . et exinde ipfe
et generationif eius fucefforef fuper britanniam domi-
nium tenuit. jXLox autem iudualuf afuif ouanter fuf-
ceptvs . & inducem totius britanni^ electuf / feipfum
cum cunctif adfe pertinentibus beato Samfoni man-
cipauit . & orationibus eius deuote commendauit.
Gratiaf agat dux redemptoai . exultat populuf com-
miffuf tanto paftozi. Vnde principatuf totius britan-
ni^ apud dolvm iufte conftare uidetur ufque hodie.
12am quantaf uirtutef per eum dominuf ultra citraque
mare fecerit . quantumque doctrinaclaruit . nullius
fcriptozif uel doctozif eloquentia comprehendit. Per-
fectuf itaque uita et ^tate . cunctifque adornatus uir-
tutibus / acri mozbo cozreptus . indole monafterio
circumflente clero . cozpus feculo animam reddidit
celo. Gleruf fanctum co2pus cumunguentif fepeliebat.
ipfoque audiente celeftif exercitus animam cumymnif
et laudibus adchristum deducebat. Signum autem
beatitudinif eius apud nof habemus . inhif fcilicet
miraculis que cotidie pereum facit deuf adlaudem et
gloriam nominif eius. Qui cum deo patre et fpiritu
fancto uiuit et regnat deuf per infinita fecula fecu-
lozum. Amen.
FiNIT AMEN.
8 J DESCRIPTION OF ROME. 25
M
Vruf roman^ ciuitatif habet turref .ccc. Lxij.
Caftellaref turref . xlvui) . Pinnaculi . vT.
Dcccc. Port^. Pofterul^.v. Jncircuitu muri funt.
XXI]. miliaria . excepto tranf tiberim . et excepta ciui-
tate Leoniana. Principalef ^cclesi^ rom^. Bafilica
faluatorif . patriarchalif inlateranenfi palatio . maior
omnibus. Bafilica fancti Petri . apostoli. Bafilica
fancti Pauli apostoli. Bafilica fanct^ Mari^ maiozif.
Bafilica fancti Laurentij extra murof. Tituli cardi-
nalium prefbiterozum Sancti Pauli. Sanct^ Sauin^.
Sanct^ Prifc^. Sancti Sixti. Sancti Nerei. etAchillei.
Sancti Marcelli. Sanct^ Balbin^. Sanct^ Sufann^.
Sancte Mari^ maiorif. Sanct^ Eufebij. Sancte Luci^
inardea. ' Sancti Vitalif Sanct02.um apo.stolo2.um.
Sancti Cleme.ntif. Sanct^ Potentian^. Sancti Ciriaci.
inthermif Sa.nc.t02.um Marcellini et Petri . hierusal.em.
Jflo2um titulo2.um cardinalef debent miffaf celebrare
incapella fancti Laurentij inpalatio.
The remaining 14. lines of this column are blank.
-^
26 ELEUTHERIUS, ETC. [8,
Leutheriuf natione grecuf . expatre habundio.
deoppido nicopoli . fedit annof . xv . menfef
.VI. dief quinque. Fuit autem temporibus antoni^ et
commodi . ufque adpaternum et braduam. Hie ac-
cepit epistolam a Lucio britannio rege ut christianuf
efficeretur per eiuf mandatum. Hie eonftituit ut
nulla cafualif repudiaretur aehristianif . maxime fideli
quod deuf creauit . et tamen rationalef funt. Hie
feeit ordinationef tref per menfem deeembrif pref-
biterof .xii. diaeonof .via. episcopof per diuerfa loca
.XV. & etiam fepultus eft iuxta eorpufbeati Petri, in
nauatieauum. 06laua kalendis . iunij . et ceffauit ep-
iscopatus dief .xvj.
HNNO incarnationif dominie^ dueentefimo . o6l-
ATY^ ogefimo fexto . dioclitianus inoriente . Maximi-
anus hereulius inoceidente uaftari ^cclesiaf afifligi.
interficique christianof . deeimo post neronem loco
preceperunt. Qu^ perfeeutio omnibus fere anteaftif
atque immanio2 fuit. Nam per .x. annof ineendiif
^cclesiarum, profcriptionibus innoeentum martirum
ineeffabiliter a6ta est. Denique etiam britanniam
turn plurima eonfeffionif deo deuote gloria fuUimauit.
Siqvidem inea paffuf eft fanetuf Albanuf dequo
prefbiter fortunatus inlaude uirginum eum beatum
martirum quidem toto orbe uenirent ad deum.
mentionem faeeret Ait. Albanum egregium feeunda
britannia profert. Paffique funt iulius et aaron
eum martirum eopia apud ciuitatem legionum fupra
huife fitam. "
Fold out
I
in
9J URBAN & ROBERT OF GLOUCESTER, 27
,1
Hiiii
I II
imBf
Anno ab incapnatione domini.M. c. xx. vj.lfuit hec
concojidia facta inter Vrbajnum episcopum landa-
uensem . et Robertum confulem Gldecej-tjvie de
omnibus calumnij;- quaf jdem / episcopuj- habebat
aduerj-uf predictuml confulem et j-uof hominej- in
/^lif/et de illij- tejipij- quaj- ab episcopo felnon co-
^nofcebant tenepe. Idem conjul concej-pt episcopo
unum molendinum quod pillelmuf de kajidi fecit et
terpam eidem^ molendino pertinentem et unam pij--
cajiiam in Eley per tranj-uerj-um ipsiuj- flumini)-/et .c.
acraj- terjve in majiefco deinter Taf et/Eley . ad aji-
andum uel ad pratum . et ita quod caput /eajiundem
.Centum, acrajium incipiat iuxta dominicam.| teraam
ipsius episcopi . et continuatim in longum exten-
dantur et communam pasturam cum hominibus
conMis et in nemopibus conjulis excepto kybop/
materiem ad opus ecclesie de landauo . et ipsius »
episcopi et clericopum j-uopum et omnium hominum
delfeudo ecclesie. et paifponem et paftupam./ pal-
enf ej" episcopi cum palenjibus conj-ulibus et nojpianni
et anglici episcopi cum nopmannis /et anjlicif conj-uli-
bus extra kybo2 et Capellam /de ftuntaf et decimam
ipsius uille et terpam quam comej" eidem capelle
donat . unde I facerdoj' cum decima posfit uiuere ita
quod paqaochiani ad natale christi et pafca et pente-
CQSten . uifitent matpem ^cclesiam de landauo . et
de eadem uilla cozpopa defunctopum fepentur hu-
pianda ad eandem matpem ecclesiam . et propter
hec predicta que conful episcopo donat ^* et concedit.-'
pemittit ipse episcopus et quietaf clamat cpnj-uli
28 AGREEMENT BETWEEN URBAN [9*
omnej- calumpniaf quaf habebat aduerfuj- eum et
aduerj-uj- hominej- yuoy de omnibus terj-if illis quaj-
ad feudum conj-ulis aduocabant. Etfi aliquij- homi-
num conjulis j-ua fponte fanus .uel. infijxmus uoluerit
pecojnoj'cere fe terpam ecclesie . tenepe et ye uelle
earn jieddere ecclesie et episcopo et hoc cojiam cpn-
j-ule uel cojiam fuo uicecomite uel prepoj"ito de kajvdi.
jiecognouerit y concedit conj-ul quod ipsam terpam
ecclesie . et episcopo jxeddat. Et episcopus fie yui
molendini defubtus ponte episcopi excluj-am admen-
fupabit quod iteji j-emper peruium j-it nisi incjiemento
aque uel fluctu majiiy impediatur Et comej" faciet
dej-tjiui exclufam molendini fui de eley. Et hominej"
comitij" et quilibet alij uendant . et emant cybum et
potum / apud landauum . et ibi illof edant et bibant
et nihil inde poztent tempope pejxjxe. Et omnes
hominef de feudo episcopi habeant quelibet com-
mertia apud landauum . ad uendendum et emendum
omnibus tempozibus pacis. Et iudicia ferjii pozta-
buntur apud landauum . et foyya. iudicialis aque fiet
in terp.a episcopi propinquiopi caftello de kapdi. Et
j-i aliquij- hominum episcopi calumpniabitur hdminem
cgnfulis uel hominem baponum fuopum de aliqua pe
unde duellum fiepi debeat ipsopum cupij's dabuntur
uadimonia et tractabuntur iudicia . et in caj-tello de
kapdi duellum fiat. Et fiquifquam homo calumpnia-
bitur hominem episcopi de pe unde duellum fiepi
debeat uadimonia in cupia episcopi dabuntur . et
iudicia fient et ipsum duellum 3= in caj"tello de kaipdi
fient et ibi habeat episcopus eandem pectitudinem
Fold out
9.] AND ROBERT OF GLOUCESTER. 29
de illo duello quam habepet fifieret apud landauum.
Et fi duellum agitur inter yoloy homines episcopi.
in eius cupia de landauo tractetur et fiat. Et ipse
episcopus habeat yuoy propriof palenj-ef in j-uo bpeui
fcjviptoj- per uij-ionem et tej-timonium vicecomitif
conj-ulis et extramittaNtur et ipse vicecomef conjulis
habeat yuum contrafcriptum de ipsif palenfibus. Et
episcopus habeat contrafcriptum de palenj-ibus con-
.j-ulis )-imiliter. Et conjul clamat quietaf episcopo et
hominibus de feudo j-uo denapioj* et omnej- con-
j-uetudines quaf aduerfuf eof calumpniabatur. Hec
ccNcopdia facta fuit in prefentia regif Henfici.
Hi]")- teftibus Willelmo Cantuajiiensi . ajichiepiscopo.
et GaufRido. Rotomagenfi apchiepiscopo . et Will-
elmo pintoniensi . episcopo . et Rogero j-ajiej-bejiienf i
episcopo . et Rannulfo . Dvnelmenji episcopo . et
Johanne Luxonienj-i episcopo . et Oino ebpoicenj-i
episcopo . et GaufRido . cancellapio . et Dauid pege
j"cotie . et rotpocho coMite . depertico . et Rogero
coMite . de papepic . et Bpientio . filio . coMitis . et
roberto . doilli . et milone de ^loecestria . et edpapdo
de fafefbepijf et Waltero filio Ricapdi . et paGano.
filio . iohannij- et Richardo . de aquila . et Roberto . de
figillo . et vchtredo archidiacono . de landauo. et yfaac
capellano episcopi . et Radolfo . vicecomite . de kaf di.
et paGano . de turbertiuilla . et Rodberto . filio . fogeri.
et picardo . de . sancto . Quintino . et Maupicio . de
lundoniis . et Odone popo . et Gaufrido. de maifi apud
podeflioke. Et .R. comcs huius capte contrafcriptum.
hafeet. Testibus . eifdeM 36
30 BULLS OF HONORIUS II. [\0,
[Onoriuf episcopus feruuf feruozum del. Venera-
bili fratri .V. landauenfi episcopo . falutem et apos-
tolicam, benedictionem. Winebalduf debaeluna . ter-
rain de Cairlion monachif demonte acuto pro anim^
fu^ remedio dare difpofuit. Jdeoque fraternitati tu^
mandamus . quatenys. ipfam terram prefatif monachif
faluo tu^ ^cclesi^ iure concedaf. Datum Laterani.
Kalendis . Julii.
Ini Onoriuf episcopuf feruuf feruo2um dei. Venerabili
fratri .V. landauenfi episcopo . falutem et apostolicam
benedidlionem. Venienf adnostram prefentiam Vuil-
lelmus archidiaconuf fancti dauid aduerfum innostro
confpe6lu querelam depofuit . quia ^cclesiam quan-
dam quam ei concefferaf . et fcripti tui pagina prout
afferit confirmaueraf . iniufle abftulerif Vnde frater-
nitati tu^ per prefentiam fcripta mandamuf . quatenuf
ecclesiam ipfi reftituaf . aut inde fibi iuftitiam faciaf
Datum . Laterani .mi. Kalendis . Maii.
TAe remaining ten lines of this column are blank.
-^
37
bONORIUS E^ISCOPlJS S E RV-
uf feruorum dei . uenerabili fratri Vrbano
landauenfi ^cclesi^ episcopo . eiufque fuccefforibus
canonice promouendif inperpetuvm.
lineminenti apostolic^ fedif fpecula difponente
domino confl;ituti . exiniundlo nobif officio fratres
Fold out
^0,] ADDRESSED TO BP. URBAN. 31
nostrof episcopof debemus diligere . & ^cclesiif
fibi ad eo commiffif . fuam iuftitiam conferuare.
Proinde karissime indomino frater Vrbane episcope
tuif rationabilibus poftulationibus annuentef . beati
Petri . fanctozumque confefforum Dubricii . Teliaui.
Oudocei . landauenfem ^cclesiam cui deo auctore
prelidef. in apostolic^ fedif tutela excipimuf. J^'erpre-.
fentif igitur priuilegii paginam apostolica auctoritate
ftatuimuf. ut ^cclesia uestra cum fua dignitate ab
omni fecularif feruitii grauamine libera maneat &
quieta. Quecunque uero conceffione pontificum.
liberalitate principum . oblatione fidelium . uel aliif
modif ad eandem ^cclesiam iufte & canonice per tin-
ere nofcuntur . ei firma inpofterum et integra confer-
uentur. ^nquibus h^c propriif nominibus duximuf
exprimenda. Landauiam fcilicet cum territorio fuo. ^c-
clesiam elidon. ^cclesiam fancti Hilarii. fancti nifien.
fancti teliaui demerthirmimor. ^^ fancti teliaui delann
geruall . fancti petri . fancti ilduti . uillam lann gat-
gualatir cum ecclesia fancti ciuiu . uillam fancti tauauc
cum ^cclesia. uillam henriu cum ^cclesia. uillam mertyr
teudiric cum ^cclesiif . uillanj fancti Oudocei cum
^cclesia , uillam fancti nuuien cum ecclesia . uillam
tanafan cum ^cclesia . uillam lann cum cum ^cclesiif.
uillam lannguern cinuc cum ^cclesia • uillam merthir
dincat cum ^cclesia. Lanngarth . fajncti teliaui deporth
halauc . fancti teiliaui decrifmic . ^cclesiam fancti
cletauci . ^cclesiam fancti fulbiu . uillan penn iuei
cum ^cclesia . uillam fancti teliaui detalipont . lann-
helicon . lann mihag^el maur , uillam cairduicil cum
32 BULL OF HONORIUS II. [^0*
^cclesia . ecclesiam fancti catoci . lann coit . talponef-
cop . lann gunhoill . riu brein . cair caflell . penn i
prifc . tref meibion ourdeuein . tref main . tref
meibion guichtrit. tref rita. lann dineul cum ^cclesia.
iftrat elei . tref ginhill . tref laur . tref crintorth . tref
miluc . earn elfin . merthir onbrit . inif marchan cum
molendino . & maritimif infra taf et elei . inif brat-
guen. tref gillie, inif peithan. Lann diluU. pennonn.
lann fanfreit . tref meibion ambrus . ecclesiam penn-
tirch . merthir cimliuer . merthir buceil . duodecim
acraf quaf willelmus decantolo per uim.^^ poffederat.
et tandem uestr^ reddidit ^cclesi^. Lann gemei.
Lann cingualan . cilciuhin . pozth tulon . penn iuei.
lanndotei . culalan . crucguernen . guocof. nant ba-
raen . gulich . luin Elidon . tref bledgur mab achef.
tref bledgint . henriugunma . merthir ilan . lann
meir penn rof. lann dipallai . porth ifceuin . lann
mihagel liclit . tref iridiouen . tnou mur . uillam lann
cinmarch . cum prato et coretibus fuif fuper guai. et
terram infra caflellguent . penn celli guenuc . ceftill
dinan . cum filua et prato et maritimif. et guorinid
penichen . guonliuiuc . diu guent . euiaf . iftratour '
cum decimif . oblationibus . fepulturif . territoziis . re-
fugiif . et libera communione earum. Qu^cunque pre-
terea infuturum largiente deo iuftif modif poterit
adipifci . quieta ei femper et illibata per maneant.
jDecernimus ergo ut nulli omnino hominvm liceat
predictam ecclesiam temere per turbare . aut eiuf
poffeffionef auferre . uel ablataf retinere . minuere.
uel temerariif uexationibus fatigare. ^ed omnia ei
;0J ADDRESSED TO BP. URBAN.
33
cum parrochi^ finibuf Integra conferuentur , tarn tuif
quam clericozum et pauperum ufibuf profutura.
^qua igitur infuturum ^° ecclesiaftica fecularifue per-
fona banc nostr^ conftitutionis paginam fcienf contra
earn temere uenire temptauerit . fecundo tertioue
commonita . finon fatiffactione congrua emendauerit.
poteftatif . honorifque fui dignitate careat . reamque
fe diuino iudicio exiftere deperpetrata iniquitate
cognofcat . et afacratiffimo cozpore ac fanguine dei
& domini redemptorif nostri ibesu christi aliena fiat,
atque in extreme exartiine diftridl^ ultioni fubiaceat.
jTundlif autem eidem ^cclesi^ iufta feruantibus fit
pax domini nostri ihe.su christi. Quatenus et hie
frudlum bon^ adlionif per cipiant . et apud difl:rictum
iudicem premia ^tern^ pacif inueniant. Amen.
difxf Cfii(a>yuC
Xu] . Kalendis maii. Indictione . vi. incarnationis
dominie^ anno.M. c .x°xviii. Pontificatuf autem domni
Honozii fecundi Pape anno quarto. ^^
c
34 BULL OF HONORIUS II. [U*
I JONozius episcopuf feruuf feruozum dei . uene-
K I rabilibuf fratribus Willelmo cantuarienfi archi-
episcppo apoftolic^ fedif legato . et episcopif per
angliam conftitutif falutem et appstolicam benedicti-
onem. 1|rater noster Vrbanus landauenfif episcopus
adfedif apostolice clementiam uenienf . fe inconuentu
et ante uestram prefentiam fuper episcopis BeRnardo
fancti Devi . et Ricardo herfo2tenfi deparrochia
epifcopatuf fui ab eif detenta querelam depofuiffe
afferuit. Ceterum fratres ipfi nullum eide querimonia
fua refponfum reddentef . ordine tranfpofito . eandem
fuper aliif ceperunt impetere. Quod tarn facrozum
ftatvtif canonum . quam legalibus fanctionibus obui-
um effe non extat ambiguum. iNiudicio namque
et uniuf difceptatione negotii . reuf nifi per excepti-
onem actoz effici nequaquam poteft. ^pfe uero ordi-
nem iudicii poftulanf . ut priuf dehif qu^ obiecerat
fibi rationabiliter refponfum daretur. atua difcretione
frateR archiepiscope qui proiudice refidebaf expetiit.
Quia uero quod optabat optinere non potuit . mag-
num fibi grauamen fentienf irrogari. :Romanam
audientiam qu^ oppreffif commune fuffragium eft
appellauit . et pr^nominatof episcopof. B . R. ut in
nostra prefentia mediante quadragefima *' fuif re-
fponderent querimoniif inuitauit. Verum ipfe nobif-
cum aliquandiu moratuf eft . inuitati uero prefixo
termino nee uenerunt . nee refponfalef miferunt.
Nof igitur excommuni fratrum npstrozum episcopo-
2um et eardinalium deliberatione audita fuper hoc
duozum teftium affertione . eum deparrochia tiiide
UJ BULLS OF HONORIUS II. 35
conqueftio fuerat uidelicet. Ergin . Iftratiu , GuhiR.
cetgueli . cantref bichan . falua iuflitia ^cclesiarum
herfbztenfif et fancti Deuvi inueftiuimus. Terminum
uero tarn Vrbano landauenfi episcopo . quam. B. R.
episcppif mediantem quadragefimam ftatuimus . et
tunc utraque parf expofitis fuif innostra prefentia rati-
onibus quod iufti^ ratio dictauerit optinebit. Interim
aiitem precipimus ut frateR .V. parrochiam illam
dequa difceptatio fuerat . integre quiete . et abfque
alicuius contradictione optineat. Tu ergo frateR
archiepiscope fupradictof episcopof .B. et R. parro-
chiam ipfam occupare . aut peruadere . uel per fe uel
ofificialef fuof nullo modo permittat. Datum Laterani.
xii]. Kalendis Mail
bONORI.U..S episcopus feruuf feruoaum dei.
karissimo inchristo filio Henrico illuftri an-
glo2.um regi . falutem et apostolicam benedictionem.
FrateR noster Vrbanvs landauenfif episcopuf adapos-
tolic^ fedif clementiam fe inconfpectu. Willelmi Kan-
tuarienfif archiepiscopi. grauatum fuiffe afferuit. Cum
enim deparrochia fua ab episcopif . uidelicet BeR-
nardo *^ fancti deuui . et Ricardo herfoztenfi detenta.
iuftitiam quereret optinere non potuit. ^deoque ro-
manam audientiam qu^ oppreffif commune fuffragium
eft / appellauit . et terminum eif preteritam median-
tem quadragefimam ut innostra prefentia depredicta
parrochia quod ratio dictaret fibi facerent indixit.
Ipfi uero uenire contempnentef . nee etiam refpon-
c 2
36 BULLS OF HONORIUS II. [\h
falef miferunt. !f of ergo habito fratrum nostrozum
confilio . denominatum . V. episcopum deparrochia
unde caufatio fuerat . falua iuftitia ^cclesiarum fancti
Devvi . et herfoztenfis inueftiuimus . futuram median-
tern quadragefimam utrifque ftatuentef . ut tunc utra-
que parf noftro confpectui prefentata quod iuftum
fuerit ualeat optinere. I[fua igitur nobilitaf ipfum
fratrem . V. episcopum habeat commendatvm . nee
deparrochia de qua eum inueftiuimuf . nee de aliif
fibi iniuriam permittaf . fed eum proreuerentia beati
Petri et nostra manuteneaf. i)atum Laterani. .xnj.
Kalendis Maij.
bONORIVS episcopus feruuf feruozum dei.
Clericif et laicif per parrochiaf ergic . iftrat
iv . Guhir. cetgueli . cantre bichan . conflitutif. fal-
utem et apostolicam benedictionem. 1|rateR noster
Vrbanvs landauenfif episcopuf Bernardvm fancti
Devvi . et RicaRdum herfo2tenfem episcopof ut pre-
terita mediante quadragefima fuper parrochiif per
nominatif adnostram refponfuri uenirent prefentiam
inuitauit. Ipfi uero nee uenerunt . nee refponfalef
fuof miferunt. ** Nof autem exdeliberato fratrum
nostroz epi.scopo;J.um et eardinalium Confilio . fupra-
dictum Vrbanum . landauenfem episcopum depre-
fatif parrochiif inueftiuimuf. Termihum uero tarn
. B . et R . quam . V. episcopif proxihiam mediantem
quadragefimam prefiximuf . utraque parf nostro
confpectui prefentata . quod iufliti^ ratio dictaue-
rit . ualeat optinere. Jdeoque uobis mandando pre
112.] BULLS OF HONORIUS II. 37
cipimuf. quatenuf fratri nostro . V. landauenfi obedi-
entiam et reuerentiam deferatif. Datum Laterani
•XU). Kalendis . maij.
HONORIUS episcopuf feruuf feruo2um dei.
Dilectif filiif. Monachif. Capellanif. Canonicif,
Waltero filio Ricardi . Briano filio comitif . Pagano
filio iohannif . Miloni degloefceftria . Batrun filio
Willelmi. Winbaldo debadlon. Rotberto decandof.
Ricardo filio puntii . Roberto filio martini . Roberto
filio rogieri . Mouritio filio Willelmi delundriif . et
ceterif perlandauenfem episcopatum nobilibus falu-
tem et apostolicam benedictionem. ^[ama referente
comperimus . quod matrem . uestram landauenfem
^cclesiam contra honorem et falutem animarum ues-
trarum aufij temerario expoliare . et eam adnichilare
prefumitif. Vnde paterno affefto compatientef . uni-
uerfitati uestr^ per prefentia fcripta mandamuf atque
precipimuf . ut quicquid interrif . decimif . oblationi-
bus . fepulturif. et ceterif bonif. eidem ^cclesi^ . aut
aliis deipfiuf parrochia ^cclesiif iniufte *^ tulifhif et de-
tinetif . abfque mora reftituatif ^i enim reprehen-
dendi funt filii . qui matrem carnalem inhonorant . &
ei iniuriam inferunt / multomagif qui fpiritualem
moleftant . et bona eius uiolenter deripiunt. ^t quod
flagifiofum efl et christiano nomini inimicum . ueni-
entef adfanctozum limina et ^cclesiarum dedicationef
depredari . afitligere . et die etiam mercationif uenien-
tium et redeuntium . bona auferre . & quofdam inter-
ficere . ferali more non erubefcetif. ^a propter uobis
38 BULLS OF HONORIUS II. [\2,
precipimus . quatenuf atantif flagitiif omnimodif de-
fiftatif . et preceptif uenerabilius fratrif nostri Vrbani
episcopi humiliter pareatif. Quod fi contemptoref
extiteritif . canonicam quam ipfe inuof promulgabit
fententiam . auctore deo confirmabimuf. i)atum La-
terani . Xii) . Kalendis . Maij.
hONORIVS episcopus feruuf feruo2um dei.
Dilectif filiif clero et populo landauenfi falu-
tem et apostolicam benedictionem. Venientem ad
apostolic^ fedif clementiam . uenerabilem fratrem
nostrum. Vrbanvm episcopum uestrum debita cari-
tate recipimus. Ipfum itaque cum gratia nostra et
litterarvm nostrarum profequutione aduof remitten-
tef uniuerfitati uestr^ mandamuf. Quatenus eundem
fratrem nostrum , Vrbanvm. episcopum benigne re-
cipiatif . et ei tanquam proprio paftori . et animarum
uestrarum cuftodi obedientiam et reuerentiam **
humiliter deferatif. et uelut christi uicario pareatil.
Adrecuperandaf igitur poffeffionef et bona landau-
enfif ^cclesi^ qu^ diftracta funt . unanimiter uti boni
filij prebeatif confilium et auxilium. Datum Laterani
.xmi. Kalendis. Maij,
HONORIUS episcopus feruuf feruozum dei.
Venerabili fratri, W. cantuarienfi archiepis-
copo apostolic^ fedif legato falutem et apostolicam
benedictionem. ^xiniunfla nobif adomino . ^cclesi^
dei cura . et prouidentia . fmgulif fuam debemuf iu-
flitiam conferuare . ut controuerfia qu^ inter fratrem
\2.'] BULLS OF HONORIUS IL 39
nostrum Vrbanvm landauenfem episcopum et ^ccle-
siam fancti Devvi . et herfortenfem agitata eft . iuxta
rationif et iuftiti^ tramitem terminetur . proximam
mediantem quadragefimam terminum indiximuf. "^e
igitur prediftuf frater noster .V. episcopuf aliquid
inueniendo adnof. aut inaliif rebus incommodum uel
detrimentum fuftineat . fraternitatif tu^ follicitudo pro-
uideat. Datum Laterani . Nonis Octobris.
I JONORIUS episcopus feruuf feruozum dei.
_| I Dilecto filio Henrico illuflri anglo2um regi
falutem et apgstolicam benedictionem. Vt liberiuf et
fine querela ferui dei . ualeant diuinif uacare obfe-
quiif controuerfi^ intgr fratrem nostrum Vrbanvm
landauenfem episcopum et ^cclesiaf Devvi . et her-
fortenfem agitate terminum. proximam mediantem
quadragefimam indiximus. Quo circa nobilitati tu§
mandamus . quatenuf eidem . V. episcopo nullum *'
inueniendo adnof aut rebus fuif impedimentum aut
incommodum facias neque abaliif inferri permittaf.
Datum Laterani . Nonis Octobris..
hONORIVS episcop.us feruuf feruozum dei.
"Venerabili fratri Vrbano . landauenfi epis-
copo . falutem et apo.stolicam benediftionem. Ad
hoc infancta matre catholica et uniuerfali romana ^c-
clesia . qu^ iuftiti^ fedef eft abauctore omnium bono-
2vm deo cognofcimuf conflitutof. ut fuam ^cclesiif
omnibuf iuftitiam conferuem.us. . & fiquid perperam
40 BULL OF HONORIUS II. [\2.
geftum esse nouerimuf. rationif confilio adrectitu-
dinif tramitem reducamuf. Quatenuf et qu^ cozri-'
genda funt . ordine iudiciario coarigantur , & qu^ redle
ftatuta nofcuntur , infui uigorif robore perfeu^rent.
£roinde uenerabilif frateR Vrbane . landauenfif epis-
cope anno preterite ad apoftolic^ fedif clementiam
uenienf, te aduerfuf episcopof. Bernardum fancti
Devvi et Ricardvm herfortenfem inprefentia fratrum
nostrozum. Willelmi cantuarienfif archiepiscopi apos-
tolic^ fedif legati . & episcopozum angli^ deparrochia
epifcopatuf tui abeif detenta. querelam depofuiffe
afferuifti. Ceterum quia tibi grauamen fentiebaf
inferri eof proxima tunc mediante quadragefima ut
adnostram uenirent prefentiam tuif refponfuri queri-
moniif inuitafti. Jpfi uero prefixo termino nee ue-
nerunt . nee ref*^ponfalef miferunt. Vnde communi-
cato fratrum nostro2.um confilio . duo2.um teflium
affertione fufcepta te deparrochia unde conqueftio*
fuerat . inueftiuimus . falua tamen iuflitia ^cclesiarum
herfo2tenfif et fancti Devvi. Terminum uero dedi.
et illif proximam tunc futuram mediantem quadra-
gefimam ftatuimus . ut pleniuf cognita ueritate atque
difcuffa . fuam unicuique iuftitiam feruaremuf Porro
ipfi . nee etiam illo termino uenerunt . nee perfonaf
qu^ eaufam fuam agerent adnostram prefentiam di-
rexerunt. Tu autem frateR Vrbane ftatuto termino
paratus cum teftibus nostro te eonftitui pr^fentafti.
Jit nof inuitatof aliquandiu expectantef . fex teftium
iuramenta fufcepimuf Quorum duo uidelicet quidam
prefbiter Sapienf et Maiuf laicuf iurauerunt parro-
\3j BULLS OF HONORIUS II. 41
chiam illam dequa controuerfia agitabatur . fcilicet
Guher . Cedgueli . Cantrebachan. Eftrat iu . Ergin.
infra landauenfif epifcopatuf terminof contineri. Scili-
cet inter fluuiof Tyui et Gui . et fe uidiffe Ervaldvm
episcopum antecefforem tuum pep quadraginta annos
eandem parrochiam quiete . et abfque interruptione
canonica tenuiffe. Alii uera quattuoz uidelicet Rob-
ertuf et lohannef prefbiteri. Gulfreduf et Adam
diaconi iurauerunt patref fuof . qui "*' propter fenium
adfedem apostolicam uenire non poterant . hoc idem
iuraffe . et ut innostra iurarent prefentia precepiffe.
!]|of igitur excommuni frat;rum nostrozum episcopoz-
um et cardinalium deliberatione prenominatam par-
rochiam abfque inquietatione ^cclesiarum herfoztenfif
et fancti Dewi . uel alicuius alteriuf tibi et fucceffozi-
bus tuif perpetuo iure habendam poffidendamque
cenfuimuf.
■f ^go HoNoriuf catholic^ ^cclesi^ episcopuf.
Datum Laterani .u. Nonis. Aprilif. Jndictione.
VI). Anno incarnatignis dom,Inic9. u. t, 5&; viu). Ponti-
ficatuf autem domni Honozii PaPe fecundi anno .v.
;f
HONoRius Episcopus Serws SERVozum dei.
Venerabili fratri Vrbano landauenfi episcopo.
eiufque fuccefforibus canonice fubftituendif in Per-
Petuum.
In eminenti apostolic^ fedif fpecula difponente
domino conftituti . exiniuncto nobif officio fratres
nostrof episcopof debemuf diligere . et ^cclesiif adeo
commiffif fuam iuftitiam conferuare. Proinde karis-
42 THE DIOCESE OF LLANN DAY. [13,
sime . indomino frater Vrbane episcope tuif rati-
onabilibus poftulationibus annuehtef. beati Petri.
fanct02umque confefforum . Dubricii . Teliawi . Ou-
docei . Landauenfem ^cclesiam . cui deo auctore pre-
fidef. in apostolic^ fedif tutelam excepimuf. Ser
prefentif igitur priuilegii paginam ^° apostolica aucto-
ritate ftatuimuf . ut ecclesia uestra cum fua dignitate
ab omni fecularif feruitii grauamine libera maneat et
quieta. Qu^cunque uero conceflione pontificum.
liberalitate principum . oblatione fidelium . uel aliif
modif adeandem ^cclesiam iufte. et canonice per-
tinere nofcuntur . ei firma inpofterum . et integra
conferuentur . Jnquibus h^c propriif nominibus duxi-
muf exprimenda. Landauiam fcilice't cum territorio
fuo et parrochia . uidelicet Cantrebachan . Chedueli.
Guoher . Eftrateu . Ercincg . Guorinid . Penn echenn.
Gunliuiuc . Diuent . Euiaf . Eftrateur. Finef autem
landauenfif episcopatuf hi effe dicuntur. Ab hoftio
tyui inmare . furfum ufque iblain. Deinde adpen-
douluinhelic adblain huifc . admynid du . adblain turc.
ufque taui furfum . ufque cingleif. Deinde halunguer-
nen . adblain peurdin . deorfum . ufque ned . furfum
ufque meldou. adgauannauc ad deriemreif. adcech-
enclifti . adblainfrutiguidon. ufque tafmaur . ufque
ychimer. Surfum riticambren . adhaldu . dinant craf-
nant. arhit ufque hufc. trui huifc dichilidrif. diraltluit.
dilech bichlit . ipinnmarch . diguornoid . diritnant. di
banner . dinmarchtan . dioligabr . dibronncateirneu-
eni . di ^' licat guerinou . diguarthaf buch . dirmincul.
dirpridell . di halruua. di main i bard, nant ibard nihit
™^p
ttmtnfryVi'i tthx hm^aumfif
tin emwi^Cidiam cUAm .
ikon (um cd^ ftr cyutii^
itw cum ecct^ . tt^ii^tfun^
t^ewteiaami cccmf.tviiU
tyt«fc.a)«tbtra6littm(>5#tT(nH
itcltr.Ttvf in4tOttm .Ti»p^i
ViU4tttt4it, cintttAXt.ami
n tmvf^cum decmm- ^y^'^^^
$epiAamf. termani(vSa
torn tnltttww fv4xm.jt^
ctwe <J© tttftf tnd4tf |>d«
*;-*'?si
rf''**!^^
13«] THE DIOCESE OF LLANN DAY. 43
ufque dour . ni hit ufque guozmui . nihit ufque
hiblain. jOeinde adcairrein adblain taratyr. per
longitudinem ufque guy . et per longitudinem flu-
minif gui . admare hafren . deinde ad hoftivm flumi-
nif tywi ubi landauenfif episcopatuf parrochia incipit.
Gonfirmamus etiam uobis ^cclesiam elidon. ^cclesiam
fancti Hilarii . fancti Tuflien . fancti teliawi demerthir
mymo2. fancti Teliauui delanguergualt. Sancti Petri,
fancti iLduti . "uillam lanncatgualatir . cum ecclesia
fancti cyiiiu . uillam fancti tauauc . cum ecclesia.
uillam henriu cum ecclesia . uillam merthir theo-
derici . cum ecclesiif , uillam fancti oudoeci cum
ecclesia . uillam fancti nuuien cum ecclesia . uillam
tanafan cum ecclesia . uillam lann gum cum ecclesiif.
Villam lannguerncynuc cum ecclesia . uillam merthir
dincat cum ecclesia. Lann garth fancti teliawi de
pozthalauc . fancti Teliawi criffmic . ^cclesiam fancti
clitauci cum pertinentiif fuif . ecclesiam fancti Sulbiu
cum pertinentiif fuif. Villam penniuei cum ecclesia
fua. Villam fancti teliauui detalipont . lann helicon,
lann mihaggel maur . Villam cairduicil . cum '" ^ccle-
sia. ecclesiam fancti catoci. lann coit. talpon efcop.
lann guonhoill . Riu brein . cair caflell . penniprifc.
Tref mebion ourdeuein. Tref main . tref meibion
uchrit . tref rita . tref din I neul cum ecclesia. Eftrat
elei . tref gynhil . Tref laur. Tref cyrinto2d . Tremi-
luc. earn elfin, merthir onbrit . Ynif marchan . cum
molendino et maritimif . infra taf et elei . Ynif brat-,
guen . Trem gyllicj . Ynif peithan . Lann tylull.
penn onn . Lann Sanbregit . Tre meibion ambruf.
44 THE DIOCESE OF LLANN DAY. [U*
!f cclesiam penn tyrch . Merthircibliuer . Merthir bu-
ceil . duodecim acraf quaf Willelmuf decantelou
landauenfi ecclesi^ reddidit . Lanngemei . Lann Cin-
gualan . Cilciuhinn . Po2thtulon . Penniuei . Lann
dotei . Culalann . Cruc guernen . Guocob . Nant
baraen . Gulich . Luin Elidon . Tref bledjur mab
achef. tref bledgint. Henriu gunua. Merthir ilan,
Lannmeir penn rof. Lann di pallai. Forth ifceuin.
Lann mihagel Hclit . Tref iridiouen . Tnoumup . Vil-
1am Ian cinmarc . cum prato fuper gui et coretibuf
fuif . & terra infra caftell guent . Penn ceUiguenhuc.
Ceftilldinan . cum filua . et prato . et maritimif . cum
decimif. oblationibus. Sepulturif. teri"itoriif refugiif.
et Hbera communione earvm. Quicunque preterea
infuturo prefata ^cclesia largiente deo iuflif modif
poterit adipifci .■' " quieta ei femper et ilHbata per-
maneaST. Decernimuf ergo ut nulli omnino ho-
minum Hceat eandem ^cclesiam temere perturbare.
aut eiuf poffeffionef auferre . uel ablataf retinere.
minvere . uel temerariif uexationibus fatigare. fed
omnia ei cum parrochi^ finibus Integra eonferuentur.
tarn tuif quam cleric02um. et pauperum ufibuf pro
futura. _piqua igitur inpofterum ^cclesiaftica fecular-
ifque hanc nostr^ conflitutionif paginam fcienf contra
eam temere uenire temptauerit . fecundo . tertioue
commonita. finon fatiffactione congrua emendauerit.
poteftatif . honozifue fui dignitate careat . reamque
fe diuino iudicio exiftere deperpetrata iniquitate
cognofcat . et afacratiffimo corpore et fanguine dei
et domini redemptozif nostri ihesu christi aliena
w
BULLS OF HONORIUS II.
45
fiat . atque inextremo examine diflrict^ ultioni fub-
iaceat. Cun6lif autem eidem loco iufta feruantibus.
fiat pax domini nostri ihesu christi. Quatenus et hie
fructvm bon^ a6lionif percipiant . et apud diftriftum
iudicem premia ^tern^ pacif inueniant. Amen.
Datum Laterani permanum Aimerici
fanct^ Romany ^cclesi^ diaconi . Cardinales . et Can-
cellarii . Nonis aprilis . Indictione.vij.anno incarna-
tionis dominie^, m. c. XX. Viiii. Pontificatus autem
domni Honorii Pape fecundi Anno .v.
IjONORIUS Episcopus feruuf feruorvm dei.
%^\ Venerabili fratri . W . cantuarienfi archi-
episcopo. apostolic^ fedif legato falutem et apostol-
icam benedictionem . Fratribuf nostris Bernardo
iancti Dewi . et Ricardo herfortenfi episcopif . medi-
antem quadragefimam terminum ftatuimuf ut ad
nostram uenirent prefentiam . et fiquid aduerfiaf
46 BULLS OF HONORIUS IL [U»
Vrbanvm landauenfem episcopum deparrochia unde
controuerfia inter eof agitata fuerat . fe habere con-
fiderent . quod dictaret iuftitia optinerent . Jpfi uero
nee uenerunt . nee que proeif agerent perfonaf mi-
ferunt. Nof ergo communicato fratrum npstrozum
epifeopozum et confilio . teftium quof fratea npsteR
Vrbanvs produxerat iuramenta fufcepimus . que
taftif facrofanetif euangeliif firmauerunt illaf quinque
plebef . uidelieet Guoher . Chedueli . Cantrebachan.
Eftrateu . Erchin . infra landauenfif episcopatuf
terminof eontineri . fcilicet inter fluuiof Gui et Tyui.
et fe uidiffe Herwaldum episcopum antecefforem
Vrbani . per .xl. annof eafdem plebef quiete . et
abfque uUa interruptione canonica tenuiffe. Jdeoque
exeanonica cenfura ^^ nof ei et fuecefforibus fuif pr^-
nominatam parrochiam perpetuo habendam adiudi-
cauimuf. Fhde fraternitati tu^ rogando mandamus,
quatenuf quod iudicatum efl afancta romana ^cclesia
faciaf obferuari . et depredictif quinque plebibus nul-
1am ei patiarif iniuriam irrogari. Datum. Laterani
.ij. Nonis. aprilis.
bONORIVS epifcopus feruuf feruo2um dei.
Venerabili HenRico Anglozum regi faluteto
et appstolicam benedictionem. '^ratribus nostrif
Bernardo fancti Dewi . & Ricardo herfo2tenfi epis-
cppif . mediantem quadragefimam terminum ftatui-
muf . ut adnostram uenirent prefentiam . et liquid
aduerfuf Vrbanvm landauenfem episcopum depar-
rochia unde controuerfia inter eof agitata fuerat. fe
H^J BULLS OF HONORIUS II. 47
habere confiderent . quod dictaret iuftitia optinerent.
I^pfi vero nee uenerunt nee que pro eif agerent
miferunt. !f of ergo eommunicato fratrum n0.str02.um
ep,i.sc.Qpo2.um et cardinalium confilio / teftium q.uof
frateR no.s.te.R Vrbanvs produxerat iuramenta fufcepi-
m.us . que ta<5lif facrofa.n.e.tif euangeliif firmauerunt
illaf quinque plebef . uidelicet . Guher . Cetgueli.
Cantrebachan . Eftrateu . Ergic. infra Landauenfif
episcopatuf terminof eontineri . feilicet fluuiof . Gvy
et Tyui . et fe uidiffe hejijualdvitn epi.s.cop.u.m an.tecef-
fozem .V. per .xL. annof eafdem '^ plebef quiete . et
abfque uUa interruptione eanoniea tenuiffe. Jdeoq.ue
exeanoniea cenfura nof ei et fucceffozibus fuif . pre-
no.m.i,natam parroehiam perpetuo habendam adiudi-
cauim.us.. Vnde fraternitati tu^ rogando mandam.us.
quaten.us. quod iudicatum e.s.t afan.e.ta romana ^cclesia
faciaf obferuari . & depredictif q.uinque plebibus
nullam ei patiarif iniuria.m irrogari. Datum Laterani
.ij. Noni.s. Aprilis.
HONORivs epi.sc.op.us feruuf feruozum dei . Di-
leetif filijf. elero . pop.u.lo perparrochiaf Guhir.
Cetgueli . Cantrebichan . Yflrateu . Ercyeg confli-
tuto . falutem et apgstolicam benedic.tio.nem.. "^of
exeanoniea eenfura uenerabili fratfi no.stro Vrbano
Landauenfi episcopo e.t fueeeffozib.us eiuf predietaf
quinque plebef dequibus interipfum et Bernardum
faneti Dewi . e.t Ricardum herfo2tenfem epifcopof
contentio fieret . perpetuo habendaf adiudicauimuf.
Jdeoque uniuerfitati uestr^ mandando precipimuf.
48 AN EXHORTATION [^5.
quatenus ei tanquam proprio paftoai . & animarum
uestrarum cuftodi . obedientiam . et reuerentiam hu-
militer deferatif. i)at.um.. Laterani .i). Nonis Apeilis.
The remaining 8 lines of this column are blank. 57
■*
Exortatio lohannif prefbiteri cardina-
lif et iegati romanf §cclesi§ fimul et perdonatio abeo
data omnibus auxiliatoriif landauenfem f cclefiam.
._
■ RA TER IoHannes Samcte Rovaaxi^
H~~H ^cclesi^ prefbiter cardinalif et legatuf fidel-
■ ibus omnibus per agliam et Waliam confti-
J tutif falutem et benedictionem. y^d landauien-
fem ^cclesiam exdebito nostr^ legationif accedentef.
& paUpgrtate oppreffam. et bonif fuif ac poffeffion-
ibus expoliatam inuenimuf. Veruntamen uenerabilif
frater noster Vrbanvs eiusdem loci episcopuf ^ccle-
siam ipfam re^dificare afundamentif incepit. iQuod
fine elemofinarum uestrarum auxiliif non poterit con-
fumare. !]|ogamuf itaque uniuerfitatem uestram . et
remiffionem uobis iniungimuf peccatozum . ut locum
ipfiim beneficiif uestrif et elemofinif iuuare et fiif-
tentare uelitif. !l|of quoque inbeneficium uof et
orationef matrif nostr^ roman^ ^cclesi^ fufcipimuf.
indulgentiam cantuarienfef archiepiscppi fecerunt.
apostolica auctoritate firmantef. ^freterea dehab-
undantia fedif apostolic^ .xin). uobis dief deuestra
remittimuf penitentia . obedientef uof monitif nostrif.
gratia diuina cuftodiat.
Three lines and a half are left blank. 58
t5j A COUNCIL OF LONDON. 49
I
Svminonitio Willelmi cantuarienfif
Varchiepifcopi.
Villelmuf cantuarienfif archiepiscopuf. Vr-
bano landauenfi episcopo falutem. Litterif
iflif tibi notum facere uolumus . quod
lohannes ^cclesi^ romarl^ prefbiter cardinalif atque
legatuf legif ordinatione . npstraque coniuentia con-
cilium celebrare difpofuit . lundoni^ innatiuitate be-
at^ femper uirginif Mari^ . ]^ropterea precipimuf ut
inprefato termino in eodem loco nobif occurraf . cum
archidiaconibus et abbatibus et prioribus tu^ dyo-
cefiof. ad definiendum fuper negotiif ^cclesiafticif.
et adinfo2mandum feu cozrigendum . qu^ informanda
uel docenda feu corrigenda docuerit fententia conuo-
cationif nostr^.
Capitula Lundonienfif concilii cele-
brata per yohannem [presbijterum cardinalem
legatum romane ecclesif inprefentia [Wil]lelmi
cantuarienfif archiepiscopi et omnium comprpuin-
ciali[um] episcoporum. Inquorum [presen]tia Vr-
banuf [Lanjdauenfif episcppuf [ualde] oppreffuf
grau[atio]ne . illata fibi [ab episcopis] herfordif et
fanct[l Dauid] appellauit co[ntra eos] ad maiore.m
au[dien]tiam et fubfugium [Romajni concilii et
a| |et terminura prp[ximum] illiuf anni qu[adra-]
gefim§ medif [uijdelicet.
SANCTORVM patrum ueftigiif inherentef.
quemquam in^cclesia perpecuniam ordinari
auctozitate appstolica prohibemus. Jnterdici-
muf etiam ut procrifmate . pro oleo . probaptifmate.
prQp^nitentia prouifitatione infirmozum. feu unctione.
50 A COUNCIL OF LONDON. [^5*
pro communione co2po2if christi . pro fepultura
nullum omnino pretium exigatur. ^tatuimuf preterea
et apostolica auct02itate decernimuf . ut inconfecra-
tionibus episcopozum uel abbatum benedictionibus.
feu indedicationibus ^cclesiarum . non cappa . non
tapet^ . non manutergium . nonbacinia . et nichil-
omnino per ufolentiam nifi fponte oblatum fuerit. ^s
penituf exigatur. NuUuf abbaf . nulluf prior . nulluf
omnino monachuf uel clericuf ^cclesiam fiue decimam.
feu quelibet beneficia ^cclesiaftica dedono laici
fine proprii episcopi auctozitate et affenfu fufcipiat.
Quod fi prefumptum fuerit . irrita erit donatio
huiufcemodi . et ipfe canonic^ ultioni fubiacebit.,
Sanximus preterea nequif ^cclesiam fibi fiue preben-
dam paterna uendicet hereditate . aut fuccefforem
fibi inaliquo ^cclesiaftico conftituat beneficio. Quod
fi prefumptum. fuerit . nuUaf uiref habere permitti-
mus . dicentef cum pfalmifta. Deuf meuf pone illof
ut rotam . qui dixerunt . hereditate poffideamus
fanctuarium dei. Aditientef quoque ftatuimuf ut
clerici qui ^cclesiaf feu beneficia habent ecclesiarum.
et ordinari quo liberiuf uiuant fubterfugiunt . cum
abepiscopif inuitati fuerint fi adordinef promoueri
contempferint . ^cclesiif fimul et beneficiif eo2.um pri-
uentur. Nulluf indecanum . nulluf inpriozem . nifi
prefbiter . nulluf inarchidiaconum . nifi diaconuf pro-,
moueatur. Nulluf inprefbitemm. nulluf indiaconum.
nifi adcertu.m titulum ordinetur. Qui uero abfolute
fuerit ordinatus . fumpta careat dignitate. Nulluf
abbaf. nulluf omnino clericuf .uel laicuf quemquam
^6,] A COUNCIL OF LONDON. 51
per episcopum in ^cclesia ozdinatum abfque proprii
^"episcopj iudicio prefumat eicere. Qui autem fecuf
facere prefumpferit / excommunicatiorii fubiaceat.
Nulluf episcopozum alteriuf parrochianum ordininare
aut iudicare prefumat . unufquifque enim fuo doimino
flat aut cadit . nee tenetur aliquif fententia ante fuo
iudice prolata. Nemo excomunicatum alteriuf pre-
fumat incommunionem fufcipere. Quod qui fcienter
fecerit . et ipfe communione careat Christiana. Pre-
cipimus etiam ne uni perfon^ in^cclesia archidia-
conatus . aut diuerfi tribuantur honoref. Prefbiterif.
diaconibus . fubdiaconibus . canonicif uxozum . con-
cubinarum . et omnium omnino feminarum contu-
bernia auctozitate appstolica inhibemus . preter ma-
trem aut fororem . uel amitam . fiue illaf mulieref
qu^ omnino careant fufpitione. Qui autem decreti
uiolator extiterit . confeffuf uel conui6luf . ruinam
proprii ozdinif patiatur. Vfuram et turpe lucrum
clericif omnino prohibemus. Qui uero fuper omne
tali confeffuf fuerit . aut conui6luf . agradu proprio
deiciatur . Soztilogof. Ariolof . et auguria queque
fectantef . eifque confentientef excomunicari pre-
cipimuf . perpetuaque notamus infamia. Jnter con-
fanguineof feu affinitate propinquof. ufque adfeptimam
generationem matrimonia *' contrahi prohibemus. Si
qui uero taliter coniun6li fuerint .-^ feparentur. Jn-
terdicimuf etiam ut uiri propriaf uxoref deconfan-
guinitate impetentef . et teftef quof adducunt non
fufcipiantur . fed prifca patrum inomnibus feruetur
audlozitas.
D 2
52 BP. URBAN'S JOURNEYS. [16.
De primo itinere Landauenfif episcopi Yrbani
Mpoft factam appellationem.
ILLefimo centefimo uigefimo octauo in-
carnationif dominie^ anno . Vrbanvs
landauenfif episcopus romam requifiuit cum clericif
fuif . inuitatif episcopif Bernardo minvenfi episcgpo.
et Ricardo herfoztenfi cum facta ab eo appellatione
inpleno concilio . facta lundoni^ prefente Willelmo #
cantuarienfi** archiepiscopo* . et audita fua queri-
monia abbeato Honozio papa . et aromano conuentu.
rediit faifituf deparrochia . Guhir . Cetgueli . Cantre
bican. et Ercycg. et ita inueftituf permanum apostoli-
cam . et data fibi in monimento inueftitur^ baculo
' fuo . et cum datif litterif archiepiscopo . W. regi
Henrico . et parrochianif fimul et priuilegio.
IDe fecundo itinere Landauensis episcopi . Y.
N fequenti anno predict^ memori^ Vrbanvs
landauenfif episcopuf fummonituf abeato Hon-
02io apoftolic^ fedif apgstolico cum priuilegiif
fuif et antiquiffimif kartif cum clericif et
laicif afifirmantibus iuflam inueftituram depredictif
contra ^cclesiaf herfordi^ et minuenfif iuit romam
contra ftatutum terminum mediam quadragefimam
^''uidelicet . & quia episcopi illarum ecclesiarvm nee
uengrunt . nee refponfalef fuof miferunt . iudicio
archiepi.scopo2,um . episcopo2um . et cardinalium ro-
man^ ^cclesie . predict^ quinque plebef adiudicat^
funt Vrbano episcopo landauenfi . et omnibus fuccef-
fozibus fuif habend^ inperpetuo . et cum datif fibi
litterif archiepiscopo . regi . et parrochianif . infra
^6J BULLS OF HONORIUS 11. 53
pofitif . fimulque karta difceptionif et priuilegio cum
gratia et permifericprdiam apostolic^ dignitatif pre-
diftuf uir reuerfuf eft incolumif cum fuif hif munituf
ad ^cclesiam fuam cum gaudio.
T[_J[ ONORIVf episcopuf . feruuf feruozum dei . Ve-
InL nerabili fratri . Vrbano . Landauenfi episcopo.
Salutem . et apostolicam benedictignem. Winebal-
duf debaeluna . terram decarlione monchif demonte
acuto pro anime fue remedio dare difpofuit. Jdeoque
fraternitatj tu^ mandamus . quatenus ipfam terram
prefatif monachif faluo tu^ ^cclesi^ iure concedaf.
Datum . Laterani. .xvj. Kalendis. Julij.
Jf^^onorius . episcopuf feruus feruozum dei .Venerabili
fratri .V. landauensi episcopo falutem et apostolicam
benedictionem. Poft tuum anobis difceffum uene-
rabilis frater noster . B. episcopuf fancti dauid . ad
nostram prefentiam uenienf litteraf afratribus nostrif
G. cantuarienfi archiepiscopo . et aliif angli^ episcopif.
Arege . et quibusdam baronibus inquibus continebatuz
cpntrouerfia que interte . et wilfridum predeceffozem
eius determinif parrochialibus olim agitata est per
quadraginta .vii]. teftef .xx.iu]. uidelicet de tua par-
rochia . et uiginti quatuoz , de fua fuiffe decifam
prefentauit. Duo etiam de illis xxiiTj. qui fe hec
iuraffe afferebant . et aliof qui fe hoc uidiffe et audiffe
dicebant . Ante nostrum et fratrum nostrozum con-
fpectum produxit. Vnde ualde mirati fumus uerum
ne mutare aliquid leuiter uideremur . quam abeif
dictum est diligenter attendimus . et ut ueritatem
54 BULL OF INNOCENT II. [IG*
plenius nofceremus fratrum n0s.trp2.um epi.s.copo2.um.
et cardinalium confilio . feftiuitatem beati luce proximi
futuzi Anni . terminum tibi et prefato . B. episcopo
prefixim.us. . Eapropter tibi ma.n.dando precipimus.
q.u.aten.us. occafione remota predicto termino c.um i.n-
ftrum.e.n.tif que anobis habuifti . et ratio.n.ib.us. q.u.af
habef ad no.stram prefe.n.tiam fibi ueniaf refpo.nfur.us..
vt ueritate plene comperte fua cuique i.us.titia .confer-
uet.u.2 . et pacem utraq.ue ^ccl^.sia patrante domino
confequatur. Ad hec de pago Ewiaf et terra talabont
de quibus i.n,ter uof olim agebatu2 con.te.n.tio nichil-
omin.us. ueniaf refpondere paratus. Datum . Laterani.
.V. Kale,ndi.s.. Maij. «3
liNnocentiuf episcopus feruuf feruo2.um dei . vniuerfif
uenerabilib.us. fratribus archiepiscopif. episcopif. ab-
batibus . baronibus . clericif . & leicif dei fidelibus
perregnum anglo2.um . co.nftitutif / falute.m et apo.sto-
licam benedidlionem. Placuit ei q.ui abeterno cuncta
difponit me licet i.ndignum & i.n,utile.m feruum afancte
roman^ ^celesi^ regimen per electionem fratrum
no.s.tro2.um Willelmi predeflini. Matthei Albanenfif.
lohannif hoftienfif Chun fabienfif . et episcopozum
catholico2um cardinalium euocare. Et quo.n.iam me
imparem et ad tarn glorioftim opus minus fufficientem
credebam / q.uantum potui refliti. Sed i.niun6la mihi
ex parte dei et eccle.s.i5 et fratrum no.stro2.u.m obedi-
entia / cgnfifuf de fuftentatione diuine gratie obediui.
Poftmodum uero petruf leonif quod a longif retro tem-
po2ibus me.n.te conceperat / per fratrum et parentum
^6.] BULLS OF INNOCENT 11. 55
fuo2.um potentiam . et aliozum laiGOzum uiolentiam /
rubbeam cappam fibi affumpfit . et fic matrem Ro-
manam ^cclesiam per ecclesiafticarum rerum de|lapi-
dationem . et efFufionem fanguinis nititur occupare.
Nemo ergo uof inanibus et fallacibus uerbis feducat.
nemo firmitatem uestram abunitate ^cclesi^ diuidat.
Antichristus enim infinem mundi ecclesiam dei durif
oppreffionibus infeftare labozat. Nauif fiquidem beati
petri inqua christus fedet inundatione fluctuum ali-
quando concutitur . uerum christo earn gubernante
mergi nonpoteft. ^* Quod fi nuntius antichristi aliud
uobis perfuadere conatus fuerit / procul abiectis
ipfius delationibus tanquam columne immobilef in
fide beati petri et amoze . & reuerentia fancte matrif
^cclesi^ immobiliter perfiflatif. Nof autem prefatum
petrum leonif tarn de communi predictozum episcopo-
2um et catholicozum cardinalium confilio et uolun-
tate quam etiam aliozum episcopozum qui de diuerfif
mundi partibus congregati fuerant / defiderio prima
die dominica menfif martij excommunicantef/fathane
ininteritum carnif tradidimusut fpiritus indie domini
faluuf fiat. Datum . apud . palladium .v. Nonis . Martii.
JiNNocENTivs episcopus feruozum dei feruuf.
Dile6lif filiif Clero et populo perparrochiaf Goher
Chedueli . Cantrebachan . Eftrateu . Eirgin . confti-
tutif. Salutem et apostolicam. benedictionem. Quem-
admodum predeceffoz noster felicif memozie. PaPa.
HoNORius . uobis perfcripta fua mandauit ut ue-
nerabili fratri nostro Vrbano Landauenfi episcopo
56 BULLS OF INNOCENT II. [\7.
obediretif. ita et nof . quoque uobis mandamus ut
ei tanquam patri . et episcopo uestro . obedientiam
et reuerentiam humiliter deferatif. Datum, apud.
Palladium, v. Kalendis . Martij.
JInnocentivs Episcopus feruuf feruozum dei.
Venerabili fratri bernardo de fancto . dauid . falutem
et apostolicam benedictionem . Venerabilis frater
noster .V. Landauienfif episcopus pro obtinenda
iusticia ^cclesi^ fue bif cum multa ^= . fatigatione
ad fedem apostolicam peruenit. Poflmodum uero a
predeceffoze nostro felicif memozie papa. Honorio.
ut proxima feftiuitate fancti luce . ad fedem aposto-
licam de parrochialibus terminif tibi refponfurus
ueniat euocatuf eft. Verum ficut ipfe perlitteraf et
nuntiof . fignificauit egritudine . feneftute . et inopia
ualde grauatus eft . ideoque prefato termino fe non
poffe uenire afferuit. Nof igitur ei compaffe indu-
ciaf ei romam ueniendi ab hac media quadragefima
ufque ad .ii]. annof habito fratrum ngstrozum cgnfilio
indulfimus. Eo. igitur. termino delanteliau maur cum
pertinentiif fuif . et de lanteliau pimpfeint kaircaiau
penntiwin . et delanteliau pennllitgart . et delanteliau
kilredin.en emelinn.et delanyffan cum pertinentiif fuif
et debrodlan . et delanwozfrit que omnia iurif landau-
enfif ecclesie ficut ipfe afferit episcopus effe uidentur
ante nostram prefentiam ueniaf refpondere paratus.
Unnocentius episcopus feruuf feruozum dei.
karissimo inchristo filio . H . illuftri anglozum regi
XZJi BULLS OF INNOCENT II. 57
falutem et apostolicam benedictionem. Hono2 dei
eft et faluf populi fi principes quibus funt iura regni
adeo commiffa ^cclesiaf diligant . et ab iniuriif 9c-
clesiaf perfonaf defendant. Nobilitatem igitur tuam
rogamus et exho2tamur indomino . quatinus venera-
bilem fratrem nostrum .V. Landauenfem episcopum
manuteneaf . nee ipfi nee ^eclesi^ fibi commiffe in-
iuriam aut grauamen ^* inferri permittaf. Datur.
ianue. .i], idus . Augufti.
JiNNoeentius episcopus feruus feruozum dei . Vene-
rabili fratri . W . eantuariensi arehiepiscopo falutem
(St apostolicam benedictionem. Equitati et iuftici^
conuenire eognofcitur ut quod aprelatif fuif honozari
et benigne traetari defiderat . fubiectif fuif nullum
grauamen nuUam iniuriam contra rationem irrogare
contendat. Frater fiquidem noster .V. Landauenfif
episcopuf aduerfum te conqueritur . quod quibusdam
parrochianif fuif deurceneuelde inquof ipfe ana-
thematif fententiam promulgauerat . ab herefozdenfi
^eclesia communieari permittif. Propterea quendam
prioaem fuum fibi familiarius adherentem qui ad ep-
iscopatum herefozdenfem prout idem episcopus afferit
impudenter anhelat . in eadem eeclesia qu^ fuif ex-
communicatif communieat . episcopum oadinare eon-
arif. Ideoque fraternitati tue per prefentia feripta
mandamuf . ut nullam ei iniuriam uel moleftiam in-
feraf nee parrochianif fuif ab ipfo excomnmnicatif
communicef uel abfoluaf. nee elericum fuum eo in-
uito per maneas. Datur ianue. .i). iduf. Augufti.
58
BULL OF INNOCENT II.
[U.
.V. Venerabili landauenfi episcopo frater Johannef
fancte romane ^cclesi^ presbiter cardinalis falutem et
ozationem. Quod pro cauf uestra dominuf' papa . regi
anglozum ^' nichil fcripfit . hoc est quia fauozem eius
ad plenum non dum obtinuit. Neque nuntium epis-
copi fancti dauid domino pape . locutus est . nee de
fua caufa mentionem aliquatenus fecit. Vtile con-
filium uestrum est '. ut inparrochia uestra remanentef
ad nof hiif diebus non accedatif . donee certius aliquid
de domino papa et rege audieritif.
REGORiys fancte romane ecclesie diaeonuf car-
dinalis .V. Landauenfi uenerabili dei gratia episcopo
falutem et benedictionem ualere. Scire uestram uolu-
mus . amicitiam quoniam non minimum pro uobif iam
laborauimus . et Uestram ficut boni amici caufam fieut
manutenuimus . modif omnibus quibus poffumus man-
utenemus . et inantea faciemus. Vof itaque mihi uti
uestro karissimo amico plurimum indigenti fubuenite.
ut quando ad uestraf deuenerimuf partef uel per uof.
uel per uestrum legatum fie nobif feruiatif quatinus
nostrum femper retinere feruitium poffitif . Vale.
llNNocentius episcopuf. feruuf feruozum dei / Vene-
rabili fratri . VRbano . Landauenfi episcopuf .-^ falu-
tem . et apostolicam benedictionem . Defiderium nost-
rum est . ^cclesiif dei paeem tribiiere . et fiqua inter
eaf controuerfia est ozdine iudiciario terminare . Quia
igitur inter te . et fratrem nostrum. B. episcopum.
Sancti dauid. De iure parrochiarum Goher . chedueli.
17,] BULLS OF INNOCENT II. 59
cantrebachan . Iftrateu . et heuiaf con^^trouerfia agita-
tu2 . fraternitati tu^ mandando precipimus , quatenus
proxima beati Luce feftiuitate nostra te confpectui
reprefentef . eidem fratri npstro. B . episcopo. tarn de
prefatif parrochiis . quam deuilla talebont omni oc-
cafione fe pofita refpondere paratus. Datum . Pirerij
.V. idus . maij.
liNNocentius episcopus feruuf
feruo2um dei . Venerabili fratri . Vrbano . landauensi
episcopo falutem et apostolicam benedictionem. Quem-
admodum tua nouit dileftio fratribus nostrif . Vrbano.
landauensi . et . B . fancti dauid episcopif procontro-
uerfia que inter eof agituz proximam beati luce fefti-
uitatem terminum conftituirnus. Ceterum idem frater
noster . Vrbanus . episcopuf directif ad nof nuntiif
aduerfuf Rabel camerariunj de tancaruilla queftus est
quod eum depoffeffione uille Sancti Teliawi de lan-
merwalt uiolenter eiecit. Quo circa foUicitudini uestr^
mandamus quatenus inuenta opoztunitate fuper hoc
karissimum filium nostrum. H. regem adeaf. ut
landauenfi ^cclesi^ non patiat.u2;i.niuriam irrogozi fed
fua ei faciat iura reftitui. Datum . Compendij . vi).
Kalendis . lunij.
liNNocentius . episcopuf feruuf feruo2um dei . karissi-
mo in christo filio . Henrico . illuflri angIo2.um regi.
falutem . et apostolicam benedictionem . Hono2 dei
gst et faluf populi . fi principef quibus funt iura regni a
deo commiffa ^cclesiaf diligant. et abiniuriif ecclefi-
afticaf perfonaf defendant . Nobilitatem igitur tuam
6o
BULLS OF INNOCENT II.
[^8.
rogamus . et exhoztamur iridomino . quatenus uene-
rabilem fratrem nostrum . Vrbanum landauenfem
episcopum manuteneaf . nee ipfi nee ^celesi^ fibi eom-
^'miffe iniuriam . aut grauamen inferri permittaf.
Datum . Janue .ij. idus . Augusti.
liNNoeentius. episcopuf feruuf feruozum dei . Vene-
rabilibus fratribus . W. Cantuarienfi arehiepiscopo. .
eiusque fuffraganeif episcopif falutem . et apostolicam
benedictionem . Venerabilis frater noster . Vrbanus,
landauenfif episcopus . qui modo ad nostram deuote
uenit prefentiam ftudiofi de mo2e paftorif . pro utilitate
^eelesi^ fibi eommiffe . quamuif etas et egritudo re-
fifterent . plurimum eognofeitur labozaffe. Verun-
tamen irifpeeto eo . quod ei de parrochialibus terminif
d predeeeffoze nostro fancte reeozdationif. papa, hon-
orio . iudieatum est quia utriusque ecclesi^ iusticiam
plenius eognofcere defideramus . adhibito fratrum
nostrozum eonfilio niehil innouauimuf . per prefentia
igitur feripta fraternitati uestre rogando mandamus,
quatenus ipfum ut pote religiofum uirum honozetif
ae diligatif . et ne interim deparroehia ilia . fuper
quam . B . de fajieto . dauid . aduerfuf eum egnqueritur
aliquam imminutionem fuftineat . fed inpaee pof-
fideat . et quiete prudentia uestre difereeionif efficiat.
Ad hec niehilominus dileetionem tuam frater archi-
episcope deprecamur . quatenuf procaritate beati petri
et nostra clericif fuif. Vftredo archidiacono . et yfidc
bonam uoluntatem tuam . et gratiam reddaf. Datum,
apud fanctum quintinum .1]. idus . Martij.
\SJ\ BULLS OF INNOCENT II. 6 1
INNocentius. episcopuf feruuf feruo2um dei . Vene-
rabili fratri . B. episcopo . fancti Dewj falutem.
et apostolicam '° benedictionem. Vt pax ecclesijf
tribuatm . & fua cuique iusticia c0n.feruet.u2 . proxi-
mam beati luce feftiuitatem tibi & uenerabili fratri
nQ.stro . Vrbano Landauenfi episcopo terminum con-
ftitvimuf. Q.UO utrifq.ue confpectui no.stro prefentatif /
controuerfia que de parrochialibus terminif inter uof
agitat.u.2 / finiret.u2. Uerum poftea ipfe litterif fuif
& nuntijf nobis fignificauit archidiaconof tuof eum
de pofffeffione parrochiarum de q.uib.us aduerfuf
eum q.ueft.us. ef . uiolenter eieciffe. Ne igitur ei litif
extendende occafio prebeatu2 .•' per prefentia fcripta
tibi mandam.us. . quatenuf in pofffeffione parrochiarum
abfq.ue moleflatio.ne reducaf Vt poffeffo2 confl;itut.us
prefixo termino ualeat tibi iudiciaFio i'jdicario iure
refpo.ndere. Datum . compendij .Vij. Joys Aprilis,
ilNNocentius episcopuf feruuf feruo2.urn d.ei . uene-
rabili fratri Bernardo defancto dauid falutem. . et
apQ.stolicam. benedi6lionem . Venerabili.s. frateR ngster
Vrbanus landauenfif episcopuf pro optinenda iuftitia
^cclesi^ fu^ bif cum multa fatigatione ad fedem
apostolicam peruenit. Poftmodum uero apredecef-
fore nostrl felicif memori^ papa honorig ut proxima
fefliuitate fancti Luc^ ad fedem apo.stolicam. depar-
rochialibus terminif tibi refponfurus ueniat euocatus
e.s.t. Verum ficut ipfe per litteraf et nuntiof fignifi-
''cauit egritudine . fenedlute . & inopia ualde grau-
atus eft . ideoque prefato termino fe non poffe uenire
afferuit., Nof igitur ei compaffi indutiaf ei.us. roma.m
62 BULLS OF INNOCENT II. [\8.
ueniendi . ab hac media quadragefima . ufque ad .111.
annof habito fratrum nostrozum conlilio indulfimus.
Eo igitur termino delannteliau maur . cum perti-
nentiif fuif . et delannteliau pimfeint caircaiau . et
delann teliau mainaur cum pertinentiif fuif. et de
lann toulidauc ig cair mirdin . et delann teliau penn-
tuin . et delann teliau pennlitgarth . et delann teliaui
cilretin inemblin . et delann ifann cum pertinentiif
fuif . et de brodlann . et delann gurfrit . qu^ omnia
iurif landauenfif ^cclesi^ ficut ipfe afferit episcgpuf
effe uidentur . ante nostram prefentiam ueniaf re-
fpondere paratus.
ilNNocentius episcopuf feruuf feruo2um dei . Vene-
rabili fratri Vrbano Landauenfi episcopo falutem.
et apostplicam benedictionem. Quemadmodum per
alia tibi fcripta mandauimiis / ita ftaternitati tu^ ite-
rate mandamus quatinus indominica qua legitur
Ego fum pafto2 bonuf . adprefentiatn uenerabilium
fratrum. W. cantuarienfif . T. eboracenfif. ^'^ H.
rotomagenfif . archiepi.sc0p02.um accedaf. et allega-
tionef tuaf eif abfq,ue tepidatione aliqua diligenter
exponaf. Nof fiquidem caufam tuam illif difcutien-
da.m commiffim.us . et nobis referuauim.us. terminan-
dam. Non igitur fupgr hoc difcretio tua moueatur.
q.uoniam te in eccle.s.i9 tu^ iuftitia patern^ prouifionif.
intuitu au6lore domino manutfenere curabimuf. et
iure fuo earn priuari . nullatenus permittem,us.. Datum
Helioci idibus februarii.
llNNocenti.u..s episc.op.uf. feruuf 'feruo2um dei. Ven-
erabili fratri . Vrbano • landauenfi epi.scopo falutem.
19*] BULLS OF INNOCENT II. 6
o
et apostolicam benedictignem. Defiderium nostrum
eft ecclesiis dei pacem tribuere . et fiqua inter
eaf controuerfia eft ordine iudiciario terminare. Quia
igitur inter te . et fratrem nostrum . B . episcopum
fancti Dauid de iure parrachiarum . Guhir . Cet-
gueli . Cantrebichann . Stratyu . Euiaf . controuerfia
agitatur . ftaternitati tu^ mandando precipimus qua-
tenus proxima beati Luc^ feftiuitate . nostro te con-
fpeftui reprefentef eidem fratri nostro . B. episcopo.
tam deprefatif parrochiif . quam deuilla Talipont . om-
ni occafione fepofita refpondere paratus. Datum.
Pireti .v. ydus . Maij.
liNNocentius episcopuf . feruuf feruozum dei . Ven-
erabili fratri . Vrbano • landauenli episcopo . falu-
tem et ap[osto]licam benedictignem. Herfo2tenfif
ecclesia proprio uiduata paftore . Robertum . priorem
delantoene religiofum et litteratum prout fertur uirum
unanimi uoto et communi affenfu uti " accepimus
ficut in episcopum et paftorem eligit. Sed quoniam
ad tam facrum opus . et animarum faluti neceffarium
idone^ perfon^ exquirend^ funt diligentius et tra-
hend^ . per apostolica fcripta fraternitati tu§ man-
dando precipimus . quatenus prefatvm . R. herfortenii
ecclesi^ libere adregimen ipfius concedaf Et ut idem
electoribus fuif prebeat affenfum .-^ fibi iniungaf Ad
hec .-^ qugniam ficut adauref ngstraf perlatum est . R.
herfo2tenfif episcopuf aduerfuf quern deparrochialibus
terminif conquerebarif . antequam romam ueniref
rebus humanif exemptuf eft / precipimus tibi . ut
p[r5]fat9 herfo2tenfi ecclesi^ quemadmodum uiuente.
64
BULLS OF INNOCENT II.
[^9*
Ricardo . episcopo tenuerat . parrochiam fuam refti-
tuaf . et ufque dum episcopus ibidem confecretur /
abfque inquietatione tenere permittaf. Poftmodum
uero controuerfia qu^ inter uof eft / ordine iudiciario
decidatur. Non eft enim confentaneum rationi . ut
fi episcopus adiudicium uocatus . mo2te pr^uentus
est / eius occafione ^cclesia aliquid fuftineat detri-
mentum. Datum . carnoti .Xvi. Kalendis . Februarij.
LJinnocentius] episcopus . feruuf feruo2.um dei . Ven-
erabilibuf fratribus . W. cantuarienfi archiepiscopg.
eiusque fufFraganeif episcopif falutem et apostolicam
benedictionem . Venerabilis frater noster . V. landau-
enfif episcopus qui modo adnpstram deuote uenit
prefentiam ftudiofi demoze paftorif pro utilitate eccle-
si^ fibi commiff^. quamuif ^taf et egritudo refifterent.
plurimum Gognofcitur laboraffe. Veruntamen in-
fpecto eo quod ei deparrochialibus terminif apre-
deceffore ngstro fanct^ recoz''*dationif papa Honorio.
iudicatum est . quia utriufque ecclesi^ iuftitiam plen-
ius, cognofcere defideramus . adhibito fratrura nost-
rozum confilio ni | nouauimus. Per prefentia igitur
fcripta . fraternitati uestr^ rogando mandamus . qua-
tenus ipfum utpote religiofum uirum honoretif . ac
diligatif . et ne interim deparrochia ilia fuper qua . B.
defancto dauid aduerfuf eum conqueritur . aliquam
immunitionem fuftineat . fed inpace poffideat . et
quiete prudentia uestr^ difcretionif efficiat. Ad hec
nichilominus dilectionem tuam fratCR archiepiscope
deprecamus . quatenus pro caritate beati Petri et
nostra clericif fuif . Vchtredo archidiacono et Jfaac
J'i
19*] BULLS OF HONORIUS II. 65
bonam uoluntatem tuam et gratiam reddaf. Datum
apud faEctum Quintinum .ij- idvs . Martii.
llNNocentius episcopuf feruuf feruozum dei . Ve-
nerabili fratri . W. cantuarienfi episcppo . apostolic^
fedif legato falutem . et apostolicam benedictionem.
Fratrem nostrum . V. landauenfem episcopum incau-
fa fua que intua et aliozum prefentia debet traftari
tarn fuo2um clericozum . quam et aliozum amicozum
egere confilio et auxilio non excitat ambiguum . Pro-
inde dileftioni tu^ per apostolica fcripta mandamus,
quatenus clericof eiuf donee caufa fine debito ter-
minetur . inpace dimittaf . et ire adiudicivm non
compellaf. Datum . Valenti^ . Nonis martij.
The remaining three lines of this column are blank.
75
-**
JiNNocentius episcopus feruuf feruozum. dei . Vene-
rabili fratri. Vrbano. Landauenfi episcppo. falutem.
et apostolicam. benedi.ctio.n.em . Religiofo2.um. anim.us.
quietem poftulat . quoniam dum indiuerfa rapitur
ad contem.platio.n.if req.u.iem pertingere no.n ualebit.
Expedit igitur frater karissime ut cuius iurif fint
parrochialef tei'mini . fuper q.u.ibus inter te . et B.
episcopum fa.ncti . dauid . co,n.trouerfia e.st plene cog-
nofcaf. Ad co.ncilium itaque quod Remif prpxima
feftiuitate beati luce preftante domino celebraturi
fumuf . omni occafione fepofita ueniaf . prefato ep-
iscppo de parrochialibus terminif . refponfurus. Vt
quid iurif ecclesi? tu^ fit :' fapientium et religiofo2.um
66
BULLS OF HONORIUS II.
[119*
uiro2.um iudicio decidatuz . et demum ueritate com-
perta . pax & tranquillitaf landauenfi ^cclesi^ diuina
fuffragante gratia tribuatuz. Satiuf enim eft eandem
litem fine multa fatigatione in Remenfi concilio
di#rimi / quam Rome multif expanfif et labozibus
terminari. Datum. Altifi odozi .i). |duf Augusti.
llNNocentius . episcopus feruuf feruozum. dei. Ve-
nerabili fratri . v. Landauenfi episcopo . falutem et
apostolicam benedictionem . Ut lif et controuerfia
que inter te . et fratrem nostrum . B. episcopum
fancti . dauid . de parrochialibus terminif agitatuz
finem acciperet . et utraque ^cclesia de c^tero con-
quiefceret . feftiuitatem beati luce quo ad nostram
ueniref prefentiam . eidem episcopo de fiaa querimonia
refponfiarus . tibi terminum conftituimus. Predictus
'^ autem frater noster . B. episcopuf. clericozum et
laicozum caterua ftipatus / eodem termino nostro fe
confpe6lui optulit . Agere preparatus . Veruntamen
cozporali egritudine detentum npn poffe uenire . tref
facramentalef qui atua parte fuerant delegati . tactif
facro fanctif euuangeliis firmauerunt. Nof igitur
utriufque ^cclesi^ inopie et labozibus prouidentef .-^
negfotium hoc uenerabilibus fratribus nostrif. G.
cantuarienfi. T. ebozacenfi. et Hugoni. Rotomagenfi.
Archiepiscopif. in regno Anglie per tractandum com-
mifimuf . Placet autem nobis ut fi fieri poteft inter
te . et prefatum . bernardum . episcopum . per eozum
confilium et deliberationem . pax et concozdia refozmet-
ur. Precipiendo ergo tibi mandamus, ut pmni occafione
\%] BULLS OF HONORIUS II. 67
fe pofita . et abfque apellatione . proxima dominica
que legituz . ego fum pafto2 bonuf cum litterif . & pri-
uilegio predeceffozif nostri felicif memozie . pape.
Honorii . et aliif inftrumentif . Ac fuperftitibus tefti-
bus quof ante ipfiuf prefentia produxifti . eifdem te
fratribus reprefentef. Quatenus ipfi & tuaf . et pre-
dicti fratribus nostri . B. episcopi rationef audire . et
plenius intelligere . et quod preceperint . nobis ua-
leant intimare. Quod fi fubter fugerif et te prefentare.
et agere contempferif . cauendum est ne dampnum
de abfentia tua fuftineaf. illumque poffeffozem . et
te petitoaem conflituamus. Datum. Trecis .xi.
Kalendis Decembris.
llNNocentius . episcopus . feruuf feruozum dei . Ve-
nerabili fratri . Vrbano . Landauenfi episcopo . falu-
tem . et apostolicam benedictionem . Quemadmodum
per alia tibi fcripta mandauimus . ita fraternitati tu^
*****************
T&ere is a lacuna in the MS. here. The remainder is in an earlier hand.
77
*•
E 2
Deprimo ftatu landauenfif § cclesif . Et
uita archiepiscopi Dvbricii.
/^NNO AB INCARNATIONE domini.
h^^ CLVI. Luciuf britannorum rex adeleu-
/ M therium duodecimum apostolic^ fedif
JL J^ papam legatof fuof fcilicet Eluanum &
Meduuinum mifit . implorant ut iuxta eiuf ammo-
nitionem christianuf fieret . quod ab eo impetrauit.
Nam gratiaf agenf deo fuo q.upd ilia genf aprimo
regionif inhabitatoae bruto gentilif fuerat . tarn ar-
denter adfidem christi feftinabat . confilio feniozum
urbif rom^ placuit eofdem legatof baptizari . & ca-
tholica fide fufcepta ordinari . ELuanum inepiscop-
um . Meduuinum autem indo6lorem. Et propter
eloquentiam & fcientiajtn quam infacrif habebaiT
fcripturif. predicatoref adLucium inbritanniam reuerfi
funt . quo2um fancta predicatione Luciuf . & totius
britanni^ primatef baptifmum fufceperunt . & fecun-
dum iuffum beati ELeutherij pap^ ^cclesiafticum or-
dinem conftuit episcopof ordinauit . & bene uiuendi
no2mam docuit. Quam Christian^ religionif fidem.
fine aliqua praui dogmatif macula finceram conferua-
uerunt . ufque dum pelagiana h^refif orta efl;. Ad
quam confiitandam . fanctus Germanuf episcopuf &
Lupuf agalli^ antiftibus adbritannof miffi funt. Sepe
tamen antemiffif legatif abritannis '* adeof implo-
rantibus auxilium contra tam execrabile periculum
quia prau^ doctrin^ hereticozum non ad quiefcebant.
20J THE CHURCH OF LLANN DAY. 69
neque tamen confundere ualebant. Poftquam pre
dicti fenioref pelagianam herefim extirpauerant.
episcopof inpluribus locif britanni^ inful^ confe-
crauerunt. Super omnef autem britannof dextralif
partif britanni^ beatum Dubricivm. fummum dodlo-
rem arege & abomni parrochia eledlum . archiepis-
copum confecrauerunt. Hac dignitate ei aGermano
& Lupo data . conftitueruiT ei epifcopalem fedem
conceffu Mourici regif . principum cleri & populi.
apud podum Lanntam. inhonore fancti Petri apostoli
fundatam. & cum finibus iflif A Henriu gunua ufque
adriu finion . & agungleif ufque ad mare totum infra
taf & elei cum pifcibus & coretibus fuif omnibus . &
cum omni fua dignitate & libere abomni regali &
feculari feruitio. nifi tantum oratione cotidiana &
^cclesiaftico feruitio proanima illius . & animabus
parentum fuo2um regum & principum britanni^ . &
omnium fidelium defun6lo2.um. & cum ifto priuilegio.
fme confule . fine proconfule . fine conuentu intus
nee extra . fine expeditione . fine uigilanda regione
intuf nee extra . & cum libera communione totiuf
epifcopatuf ineolif. in campo & in filuif. inaqua "
& inpafcuif . & cum tota fua curia infe plenaria libera
& Integra ut regia. & cum fuo refugio non ad finitum
tempus fed fine termino . ideft quandiu uoluerit pro-
fuguf maneat tutuf fub eius afylo . & cum datif corpo-
ribus & commendatif regum totiuf parrochi^ Landa-
ui^ inperpetuo. Parrochiam uero quineentaf tribuf
finuf fabrin^ Ercic & Anercyc amoehrof fuper ripam
Guy ufque adinfulam Teithi . & propter fanctitatem
70 THE FIRST STATE OF THE [20*
fuam & predicationem preclaram beati paftorif &
regalem parentelam fuam pluref ^cclesi^ cum fuif
dotibus . decimif . oblationibus . fepulturis . territoriif
& libera communione earum date funt fibi ^cclesi^
Landaui^ & fuccefforibus fuif omnibus aregibus &
principibus totiuf regni dextralis britanni^ & cum
predi6la dignitate. Statutum est enim appstolica
auctoritate iftiuf ^cclesi^ priuilegium ut cum fua
dignitate abomni fecularif feruitii grauamine libera
inpofterum maneat . & quieta. Quecunque uero
conceffione pontificum . liberalitate principum . obla-
tione fidelium . uel aliif iuftif modif eidem pertine-
bufT ei firma inpoflerum & Integra conferuentur.
Quecunque preterea infuturum largiente deo iufte
atque cationice poterit adipifci . quieta ei femper
& illibata permaneant. Decretum que (est) ut nuUi
omnino *° hominum liceat prediftam ^cclesiam teme-
re perturbare . aut eius poffeffionef auferre . uel ab-
lataf retinere . minuere . uel tpmerariif uexationibus
fatigare . & omnia ei cum parrochi^ finibuf conferu-
entur. Siqua igitur infuturum. ecclesiaflica fecularif-
ue perfona contra banc temere uenire temptauerit.
fecundo tertioue commonita . fi nonfatiffactione con-
grua emendauerit poteftatif honorifque fui dignitate
careat . reamque fe diuino iudicio exiflere . deperpe-
trata iniquitate cognofcat . & afacratiffimo corpora
ac fanguine dei & domini redemptozif nostri ihesu
christi aliena fiat . atque inextremo examine diflridl^
ultioni fubiaceat. Cun6lii autem eidem ^cclesi^'ita
feruantibus . fiat pax domini nostri ihesu christi . qua-
2^] CHURCH OF LLANN DAY. 71
tinuf & hie fruftum bone adlionif percipiant . & apud
di6lum iudicem premia ^tern^ pacif inueniant.
EOST h^c furrexit rex circuenf totum terri-
torium . & portanf euangelium indorfo cum
icif ferentibus crucef inmanibus fimul & re-
liquiaf . & afperfa aqua benedifta fimul cum puluere
pauimenti ^cclesi^ inomnibus finibus territorii per-
ambulauit per totum data benedi6lione omnibus con-
feruaturif elemofinam cum omni predicta dignitate
priuilegij & refugii . maledidlione autem uiolaturif
inmagno aut inmodico ut predi6lum est.
Videnf autem fanctuf Dubriciuf largifluam pot-
entum manum erga fibi *' commiffam ^cclesiam
partituf eft difcipulof . mittenf quofdam difcipulo2um
fuo2um per ecclesiaf fibi dataf . & quibufdam fundauit
ecclesiaf & episcopof per dextralem britanniam co-
adunatoref fibi ordinatif parrochiif fuif confecrauit
Danielem inepiscopum bancorenfi ciuitate & pluref
aliof abbatef & preftiiterof cum inferioribus ordinibus
Ildutum inabbatem apud podum uocatum ab eodem
Lannildut.
LOCuf mocrofi fuper ripam Guy quem priori
tempore beatuf uir Dubricius priuf inhabitau-
erat dono & conceffione Mourici regis & principum
datuf eft ecclesi^ Landaui^ & paftoribus fuif inper-
petuo . & ut ille prior locuf pofteriori femper feruiret
cum omni fuo territorio & omni libertate libere ab
omni regali feruitio inperpetuo.
72
DYBRICIYS AR-
[2h
Lann Cuftenhinngarthbenni inercicg.
Sciendum eft nobis quod Peipiau rex filiuf erb.
largitufeftmainaur garth benni ufque adpalu-
dem nigrum inter filuam & campum & aquam
& iaculum conftantini regif focri fui tranf Guy
amnem deo & Dubricio archiepiscopo fedif landaui^.
& iunapeio confobrino fuo proanima fua & profcrip-
tione nominif fui inlibro uit^ cum oinni fua libertate
fine uUo fenfu terreno & principatu paruo & modi-
^''co nifi deo & fancto Dubricio feruientibus ^cclesi^
Landaui^ inperpetuo tenuitque peipiau grafium fuper
manum Dubricii fancti ut domuf orationif & peniten-
tly . atque epifcopalif locus in^ternum fieret episcopif
landaui^ . & in teftimonio . relidlif ibi tribus difcipu-
lif fuif ^cclesiam illam confecrauit. Declericif teftef
funt inpririio Dubriciuf. Arguiftil . Vbeluiu. louann.
lunapiuf. Conuran . goruan. Delaicif uero Peipiau
rex teftif . Cuftenhin . guourir . dihiruc . Condiuill.
guidgol . clem . Quicunque cuftodierit banc elemofi-
nam deo datam. cuftodiat ilium deuf. qui autem non
feruauerit . deftruat ilium deuf.
EDe Lann Cerniu.
OTU.M fit omnibus christianif quod peip-
iau rex dedit Lann Cerniu cum uncia agri
& dubricio & ecclesi^ landaui^ . & omnibus
fibi feruiturif cum omni fua libertate fine ullo cenfu
ulli homini terreno nifi dubricio fancto & fibi fuc-
cedentibus inepifcopali fede landaui^ inperpetuo.
Finif eiuf or nant dylicat nant yreguic. Onant ireg-
2\J CHIEPISCOPVS. 73
uic . cehit inant . dirheith tirrud ini perued . ircoit
behit pan a nir halmelen . ynhiaun behet pan cuid
inloft irinif. O loft irinif hit bronn iralt. Teftef funt
Elgiftil . lunabui . Cenguarui . merchuit. De laicif
uero Peipiau rex . ColP^bJu centiuit . Seruaturif fiat
benedidlio . Violaturif autem excommunicatio. Amen.
Delann lunabui.
REX peipiau humili corde contrituf & fuorum
. facinorum memor fuam uitam uertenf inmel-
iuf pro commertio regni c^leftif podum Junabui cum
uncia agri dedit Dubricio fancto & fibi fuccedentibus
inecclesia Landaui^ cum omni fua libertate fine uUo
cenfij homini terreno nifi fancto Dubricio & ecclesi^
Landaui^. Finif autem huiuf agri eft . or rit diuch
ilan . dirguoiret huch irguduit dir bronn ir alt . recte
truf ircecg . ufque dum defcendit guar irhennrit . iffid
arifrut . inircoit maur . per filuam re6le diguartham
campull . Orcampull refte ufque Gu^, Declericif
teftef funt Arguiftil . iunabui prefbiter . cinguarui.
cimmeired . ludnou . elharnn. Delaicif Peipiau teftif.
cinuin . Colt . arcon . guobrir . guodcon . cintimit.
cingint . Fiat pax feruaturif . Violaturif autem
maledi6lio. Amen.
SDe Cvm Barrvc.
ciAnt omnef quod dup filii pepiav Cinuin
uidelicet & guidci dederunt tref unciaf agri
cum barruc fancto dubricio & omnibus fibi fucce-
dentibus inecclesia Landaui^ inperpetuo cum omni
74 DYBRICIVS AR- \22.
libertate fine ullo cenfu homini terreno nifi fancto
^'' Dubricio & fia^ famili^ & fuif fequacibus & cum
omni communione data circumcirca . incampo &
in aquif infilua & inpafcuif. Finif huiuf agri eft a
ualle ufque adlech . longitude latitude delech ufque
ad petram crita. Teftef fuper hoc padlum declericif
Arguiftil . iunabui . cinguarui Elheiarun , cimmareia.
Delaicif teftef . guoidci & cinuin . collbiu . & arcon.
Qui infacrato ifto peccauerint . execrentur.
Delann Bocha.
Sciendum eft nobis quod dederunt britcon & iliuc
lann mocha pro animabus fiiif cum omni fua
libertate incampo & infilua inpafcuif & inaquif dep
& fancto Petro apostolo & archiepiscopo Dubricio
archimonafterii landauie . & fuif omnibus fucceffor-
ibus inperpetuo uerbo & confenfu mourici regif fimul
cum dono filiozum Guoleiduc . Caratauc uidelicet &
cincu . fine principatu & poteftate alicuius fuper earn,
nifi episcopozum Landaui^. Quicunque ab ecclesia
Landaui^ & apaftozibus eiuf earri feparauerit . per-
petuo anathemate feriatur. Finif iftiuf podi eft de
foffa ad caftell merych . exhinc tendit aduallem lembi
ufque aduallem cilcirch re6le tendit inlongitudinem
uallif ufque adbaudur . deinde inlongitudine uallif
eclin ufque ad caput filuf . deinde medium filu^ ufque
adcaput nan pedecon . & inhit dirtnou guinn ufque
aduadem rufum fata tinnu ^= hue dirauallen hendreb
iouoniu deinde exit adrubum faliculum & deftendit
inprimam foffam ubi inceptuf eft finif agri iftiuf podij.
22»] C H I E P I S C O P V S . 75
Teftef funt declericif. Num . fimon . fciblon . araun.
blainrit. iudon. loubiu. guoren. cinguan. & multi alij
teftef qui hie non nominantur. De laicif britton & iluic.
gloiu . biuonui . lilli . cimuireg. Coram illif omnibus
pofuerunt hanc dotem fuper quattuor euangelia inper-
petuo fine herede nifi ecclesia landaui^ & benedicentef
omnef uno ore omnibus feruaturif hanc elemofinam.
maledicentef autem communiter hif qui' iftud podum
cum fua tellure & finibus iftif ab ecclesia Landauia
feparauerint. donee ademendationem uenerint. Amen.
De Cil Hal.
VIDenf erb rex Guenti & ercic quod caduea
effet ambitio huiuf mundi & poteftaf . accepit
unam tellurem de propria fua hereditate nomine Cil
hal. & dubritio archiepiscopo archimonafterii landa-
ui^ & fuif fuceefforibuf cum deuotione dedit . cum
om.ni fua libertate & comunione ineampo & inpafcuif.
infilua & in aquif . fine uUo herede nifi inucluntntc
inuoluntate episcopi landauie & poteftate fine uUo
cenfu uUi homini terreno magno uel modico. Rex
prediilus mifit manum fuper quattuoz euangelia
tenente beato dubricio cum predicta tellure. Finif
illiuf apalude ^* magno ufque adarganhell. benedicenf
pofterif fuif qui feruauerint iftam donationem . qui
autem uiolauerint & ab ecclesia Landaui^ feparau-
erint . maledicentur & inignem ^ternum mittentur.
Declericif teftef funt archiepiscopuf dubriciuf . el-
hearn . iudner . guordoeui . guernabui. Delaicif uero
rex erb . pepiau . gurtauan . mabon . eondiuill.
76 DVBRIC^IYS AR- [22,
TiR CONLOC.
Confirmanf fcripturam dicentem Date & dabitur
uobis . Rex pepiau filiuf erb dedit pro falute
aniin^ fu^ & proremuneratione futuri premii . quat-
tuor unciaf agri Conloc fuper ripam gui infra infulam
ebrdil ufque Cumbarruc ynif ftratdour fine ullo cenfu
homini terreno nifi landaui^ archi-
episcopo dubricio & fuif fuccefforibus inperpetuo.
Declericif teftef funt dubriciuf archiepiscopuf . ar-
guiftil . uuelbiu . louan . lunapiuf . conuran . guruan.
Delaicif uero pepiau & filii eiiis cinufl & guidci . &
heredef conloc . congual & multi alii demelioribus
totiuf regni . Qui inhoc dono facrilegium fecerint /
execrentur. Amen.
R Forth Tvlon.
Egnante merchguino filio gliuif. immola-
^ uit guorduc filiam Tuam dulon uirginem
archiepiscopo dubricio landauenfif ecclesi^ quam
confecrauit monialem . datif fibi quattuoz modiif agri
infempiterna confecra^'tione fine ullo cenfu homini
terreno nifi deo & archiepiscopo landaui^ . & cum
omni dignitate fua & libertate & communione tota
regionif guhiri incampo & infiluif . inaqua & inpaf- -
cuif. Teftante archiepiscopo dubricio & prefente cum
clericif fuif Vbeluiuo . merchguino . Cuelino. De
laicif uero Merchguinuf rex . matauc . garu. Lugobi.
Luuaet . & alij innumerabilef. Teftef funt fa6la male-
didlione ab omni ore & excommunicatione omnibus
22.'] C H I E P I S C O P V S . 77
hif quicunque illam terram ab ecclesia landaui^ &
apaftoribus illiuf abillo infuturo feparauerint. Amen.
Data autem benedictione feruaturif.
De Penn Alvn.
"^^yoE filiuf arthur implenf apgstolici mandatum
I ^ dicentef Date & dabitur uobif. Et alibi
'•^dicitur. Manuf porrigenf non erit indigenf . dedit
pro commercio regni c^leftif inprimo tempore terram
Pennalun cum fuo territorio fine uUo cenfu homini
terreno nifi dec & archiepiscopo Dubricio & Lan-
daui^ inhonore fancti petri fundat^ & omnibus fibi
fuccedentibus . & Lann maur fuper ripam tyui . cum
duobus territoriif fuif ubi conuerfatuf est Teiliauf
alumnuf fancti Dubricii & difcipuluf . & territorium
aquilentium fuper ripam Tarn fluminif . mittenf noe
manum fuper quatuo2 euangelia & commendanf in
manu archiepiscopi Dubricij banc elemofinam inper-
petuo '^ cum omni refugio fuo . & cum omni libertate
fua incampo & in filuif inaqua & inpafcuif . fub per-
petuo anathemate quicunque ab ilia die inantea fep-
araret ab ecclesia landaui^ terraf prediftaf & cum
fua dignitate. Amen. Delaicif noe foluf teftif eft
cum innumerabili copia hominum. Declericif uero
archiepiscopuf dubriciuf. arguiftil . ubelbiu . louann.
iunabui . conbran . guoruan . elhearn . iudnou . gur-
docui . guernabui. Fiat pax indiebus fuif & habun-
dantia rerum firmaturif donum . & filij eo2.um orphani.
& uxoref eorum uidu^ . uiolaturif iftud deo comen-
datum. Amen. Finif territorii ecclesi^ aquilenfium.
78 LIFE OF ST. DUBRICIUS. [25*
Maliduc guern iduon intaf. tranf iminid inhiaun
ipenn nant eilon , nant eilon nihit di cehir . O cehir
iuinid dinant bachlatron maliduc nant bachlatron iui-
nid . intrauf digirchu blain nant duuin . maliduc nant
duuin ditaf . oapernant duuin maliduc taf dirguairet
diaper guern iduon . ubi incepit. Finif territorii Lann
Teiliau maur. Yfinnaun ida. ypenn yglafpuU . artyui.
arpenn arall nir hytyr melin. Or hytyr melin hit yn
euyrdil. Euirdil nihit bet indubleif. Odugleif hit
icimer. Ycimer ynniaun bet inant luit. Onant luit
icecyn meryrc. O cecin meirch nihit bet icruc petill
bechan. O dina hit ^' irhebauc mein. Orhebauc
mein yndugleif bifgueiliauc. O dugleif bif gueiliauc
bet nant ireilin. O nant ireilin bet ichruc cuft. O cruc
cuft icruc corn cam. O dina bet imblain ifceuiauc.
ifceuiauc nihit bet arueithini iniaun irhen alt. O
dina icil ir adar ilicat tauern iniaun ibiftill deui nihit
bet igueithtineuur. O gueithtineuur dirgairet bet
inletuer cell artyui.
Six lines are left blank in the MS. here.
[Le6liones de vita fancti Dubzicij.]
QVIDAM rex fuit ercychi regionif Pepiau
nomine clauorauc uocatuf . britannice. La-
tine uero fpumofuf qui fuper inimicof fuof
iuit inexpeditionem . & inde redienf precepit fili^ fu^
Ebrdil ut ablueret fibi caput . quod cum conaretur
percepit exipfiuf grauitate fuiffe pregnantem. Vnde
rex iratuf iuffit illam includi inutre quodatn &
23j LIFE OF ST. DUBRICIUS. 79
precipitari influuium . ut quocunque forf uoluiff&.
deferetur. Quod econtrario euenit . nam quotienf
ponebatur influmine . totienf adminiftrante deo im-
pellebatur adripam. I nde pater indignanf quam non
potuit fub'°mergere flu6lib.us. deftinauit igne comburi.
Preparatur itaque roguf inquem filia uiua intruditur.
Mane autem facto miffif legatif apatre fcitum fiquid
offium nate refiduum foret . tenente.m filium ingremio
quern pepererat adfaxum quod ibidem pofitum eft
inteftimonium mire natiuitatif pueri. Locuf autem
auulgo matle apellatuf est . eo qugd ineo natuf fuiffet
beatuf homo. Hoc audi to apatre . iuffit adduci filifim
cumfilio. Et poftquam adeum pgruenerunt . materno
affectu ut folet fieri, amplexatuf eft. & eum deofculanf.
exinftabilitate infanti^ faciem aui palpitabat & of. nee
fine diuino nutu. Nam excontaftu manuum infantif
ab incurabili mozbo quo laborabat curatuf eft. Spu-
mam enim abore inceffanter emittebat . quam duo
clientef fine alicuius hor^ interuallo uix extergere
poterant manutergiif. Qui poftquam fe curatum tactu
infantif cognouit . gauifuf eft nimium ut aliquif pofi-
tuf innaufragio cum peruenerit ad portum . & in
primo ut leo rugienf . poftea uerfuf eft inagnum . &
fuper omnef natof & nepotef cepit diligere infantem.
& deloco illo matle fcilicet . mat bonus . le locus,
inde Matle . hoc eft bonuf locuf Fecit ilium her-
editarium cum tota infula . fumpto fibi nomine
9'amatre ebrdil . ideft inif ebrdil . qu^ ab aliif uo-
catur maif mail lochou. Et ab ilia hora creuit in
^tate . & intempore fcienti^ miffuf adftudium litter-
8o LIFE OF ST. DUBRICIUS. [23*
arum hilarif cum magna deuotione. Et quamuif
puer ^tate . uir maturuf ftatim cum magna prudentia
& fcienti^ eloquentia . & poftquam uir effe6luf eft.
corpore ^tate & fapientia . creuit illius fama cum
utriusque legif noui & ueterif peritia pertotam bri-
tanniam . ita quod exomni parte totiuf britanni^ fco-
laref ueniebant . non tantum rudef . fed etiam uiri
fapientef & doctbref adeum ftudendi caufa conflue-
bant. Jnprimif fanctus Teiliauf. Samfon difcipuluf
fuuf. Vbeluiuf. Merchguinuf. Elguoreduf. Gunui-
nuf. Congual. Arthbodu. Congur. Arguiftil. lu-
nabui. Conbran. Guoruan . Elheharn. ludnou. Guor-
docui. Guernabui . Louan. Aidan. Cinuarch. Et
cum hif mille clericof pgr feptem annos continuof
inpodo hennlann fuper ripam Gui inftudio litterarum
diuin^ fapientie & human^ retenuit . exemplum eif
prebenf infemet ipfo religiof^ uit^ & caritatif per-
fe6l^. Et per aliud fpatium innatiuitatif fu^ folio hoc
eft inif ebrdil eligenf locum unum inangulo illiuf
inful^ opportunum filua & pifcibus ^^ fuper ripam
Gui cum fuif innumerabilibus difcipulif manfit per
pluref annof regendo ftudium . nomen loco imponenf
Mochrof. Moch ideft porci . rof hoc eft locuf. Moch^
rof britannico fermone locuf porcozum interpretatur,
Merito locuf porco2um quia precedente no6le appar-
uit ei angeluf perfomnium dicenf ei. locum quern pro-
pofuifti & elegifti incraftino uide ut circuaf pertotum
& ubicunque inuenerif fuem albi colorif cubantem
cum fuif porcellif . ibi funda & conde innomine *
fanct^ trinitatif habitaculum fimul & oraculum.
24J LIFE OF ST. DUBRICIUS. 8i
Homo dei excitatuf afomno memo2 angelici pre-
cepti ut folito ftatim locum cum fuif difcipulif cir-
cuiuit . & ut uox angelica ei promiferat . fuf albi
colorif cum fuif porcellif deloco iflo ante illof pro-
filuit . & ibi profecto oraculum fimul & habitaculum
fundauit & circumfcriplit . & ibi perpluref annof re-
gulariter uixit . predicanf & docenf clerum & popu-
lum . radiante eiuf doctrina pertotam britanniam ut
lucerna fuper candelabrum fine aliqua praui dogmatif
macula fmceram fidem tota genf britannica conferu-
auit. (^um beatuf uir clareret indoftrina largita fibi
nobili parentela fimul & patenti facundia creuit in
patria eiuf uirtuf . creuit populo paradifi introituf
Cum labor crefcebat incorpore .•' pluf gau'^debat pro
tanto onere . expectanf retribiitionem inatrio celeftif
patri^. Sanabantur egroti eiuf manuf impofitione.
curabantur amultiplici egrotatione . & ut quiddam
demultif enarrem . uir beat^ memori^ Dubriciuf uifi-
tauit locum beati llduti tempore quadragefimali . ut
qu^ emendanda corrigeret . feruanda confolidaret.
Ibidem enim multi conuerfabantur fanctiffimi uiri.
multi quodam liuore decepti. Inter quof frater Sam-
fon morabatur filiuf Amon qui meruit abeodem
predicto patre die fu^ ordinationif apud fedem epif-
copalem diaconatuf primo . prefbiteratuf fecundo.
pontificatuf tertio . ut alba columba incapite fuo de-
fcenderet qu^ uifa fuit abeato archiepiscopo & ab
abbate llduto fpatio ordinationif fu^. Domuf beati
llduti diuifa inter fratref . diuifjque ref ^cclesiaftic^
prout unicuique opuf erat . diuifaque mifteria
82
LIFE OF ST. DUBRICIUS.
[24.
fratribuf . obedientia quidem cellarii conceffa eft
aprelatoribus fuif beato Samfoni . qui die ac nocte
adfufficientiam feruiebat clero . uerumetiam placebat
communi populo. Quadam die cum omnia pocula
erogauerat hofpitibus euacuatif cellarii uafif omni-
bus . & obtantam l^titiam aduentuf domini Dubricij
& famili^ fue propalatum eft cuidam inui'Menti quod
cellariuf fundituf deuaftauerat potuf . nam ipfe idem
potituf fuerat eadem obedientia . & ablata fibi inui-
debat fratri Samfoni pro fua manu largiflua. Audito
fibi congregationif murmuratione . uenit adfanctum
Dubricium erubefcenf protanto murmure . denuntia^f
omnia ordine . dicenf. O pater fancte . Oflof patri^
michi fuccurre. Audita prece fanctuf dubriciuf pre-
catuf deum ut deanguftia quam Samfon patiebatur
eum liberaret . inftigatuf paterno pectore intrauit
cellarium comite Samfone . & ut dicitur. Mirabilif
deuf infanctif fuif. mira relatione eleuauit manum
cum impofita benediftione . & data ilia . ftatim ex
integro fuperhabundant uafa ueluti eadem hora
fuiffent liquoribus exfolito impleta . & euacuato
liuore inuidi^ funt reintegrata . & qu^ tributa funt
largiendo . redacta funt precibus remunerando.
GONfugientibus populif exfolito ad beatum ui-
rum dubricium . & recuperantibus fanitatem
animarum & cozporum . aduenit quidam potenf uir
regali profapia procreatuf Guidgentiuai oranf & flexif
genibus ut filiam fuam Arganhell nomine captam
ademonio liberaret . qu^ in tantum uexabatur quod
uix funibus cum ligatif manibus poterat retineri quin
24>] LIFE OF ST. DUBRICIUS. 83
mergeretur flumine '^ quin comburetur igne . quin
confumeret omnia fibi adherentia dentibus O quam
clarum deo feruire . qui cuncta tenet infuo moder-
amine & refrenat adfuum uelle. Audita prece priuf
pater orauit addominum . & effufif lacrimif procidenf
interram deprecatuf eft deum ut interceffione beati
petri ap0st.0l02.um principif omniumq.ue fanctozum
fuccurreret languenti. Qu^ inproximo prefentia
patrif fui & parentum fuo2um ruptif funibus fine
macula euacuato maligno fpiri.tu cum recuperata fani-
tate & plenaria fcientia recepit exintegro priftinam
fanitatem & inomn.ib.us. melioratam qu^ftatim recog-
nouit fuam fragilitatem . inflata fancto fpiritu poftpof-
uit fecul.um . & feruato pudore uirginitatif permanenf
fub refugio fancti uiri . uitanj duxit inmeliuf & finiuit.
Videnf beatuf uir uita.m fuam non fufficientem
fibi ipli & pop.u.lo . infirmitatibus quibufdam
& fenio fatigatuf laboriofum opuf epifcopii dereli-
q.uit . & heremitalem uita.m. cum pluribus fanctif uirif
& difcipulis fuif labore manuum fuarum uiuenti-
bus ininfula Enli multif annif folitarie uixit . &
uitam gloriofe finiuit . qu^ more britannico uocatur &
antiquituf & inprouerbio roma britanni^ propter lon-
ginq.uitatem & periculofum tranfitum marif inextre-
mitate regni fita . & ^ propter fanctitatem loci &
honeftatem . fanftitatem / cum .xx. milia fanctozum
ibi iaceant corpora confeffo2.um. tam . quam martirum.
Honeftate.in / cum fit circundata undiq.ue mari &
eminenti promuntozio orientali plaga . occidental!
uero plana & fertili gleba . humida fonte dulcifluo
F 2
84 LIFE OF ST. DUBRICIUS. [25.
& partim maritima . & delfinif copiofa . qu^ omni
caret ferpente & omni rana . & inqua nulluf fratrum
inea conuerfantium iunior quidem morte preoccupatur.
cum fenior fuperftet hac prefenti uita.
■ it quoniam uenerabantur indigent coaporaliter.
& habebant & patrem eundem fuperftitef apud deum
interpell'ant intercefforem . & apud omnium fancto-
2.um illiuf inful^ & totiuf patri^ defenforem. Pauca
miracula quidem demultif fcripto commendata funt.
quippe cum fuerint aut ignibus hoftium exufta. aut
exilij ciuium claffe longiuf deportata. Quod uero
poftmodum inueftigatum eft & adquifitum moni-
mentif feniorum . & antiquiffimif fcriptif litterarum
quo loco fepultuf eft infra fepulturam fanctozum
uiro2um Enli . quoue fitu firmiter humatuf eft . & aquo
& qualiter quorumque principum tempore apoftolici
imperatorif . archiepiscopi cantuarienfif . episcopi ban-
cornenfif . inde adlandauiam tranflatus est . fcripto &
memori^ commendamus ; ^^ \f^empore Calixti pape.
Henrici romanorum imperatozif* Radulfi cantuarien-
fif archiepiscopi. Henrici agglorum regif . DAuid
bancorenfif episcopi. V^bani landauenfif episcopi.
SEXcentefimo duodecimo anno incarnationif
dominie^ fanctus Dubricius landauenfif 9c-
clesi^ episcopuf . o6laua decima kalendif decembrif
migrauit addominum. Millefimo uero centefimo ui-
gefimo biffextilique anno nonis mai . & in .vi. feria
tranflatuf est abinfula Enli . & ab Vrbano eiusdem
^cclesi^ episcopo uerbo & confenfu Radulfi cantuari-
25.] LIFE OF ST. DUBRICIUS. 85
enfif ecclesi^ metropolitani . & affenfu Dauid bancor-
enfis ecclesi^ pontificif . &inprefentia fimul & Grifidi
regif guenedoci^. & totius cleri &populi collaudatione.
& decima kalendif iunii menfif die dominica receptus
est infuam ecclesiam landauiam cum proceffione facta,
preuia fancta cruce cum reliquiarum copia. Et in
cuiuf aduentu fit pluuia copiofa multum populo ne-
ceffaria. Nam non pluerat odlo feptimanaf aut eo
ampliuf pertotam parrochiam gulatmorcanenfem . nee
etiam ftillauerat gutta . Quarta nonif eiufdem menfif
& inquarta feria idem predi6luf episcopuf uir bon^
memori^ & pofl laborem . & pre tan to fibi & ecclesi^
fu^ gaudio adepto pro'^tahto patrono. Et facto ieiunio
& oratione facta . aduocauit canonicof fuof fratrem
Efni decanum eiusdem ecclesi^ & uirum caftimoni^
& fumm^ prudenti^ . Capellanumque fuum Jfaac
nomine uirum magn^ aftuti^ & ualenti^. Et ap-
pofitif ad terram facrif reliquiif beati Dubricii . &
locatif adunum ut preparentur & feparato puluere
aqua lauarentur protanto itinere . & miffif propriif
fuif mapibus adreuerentiam tanti thefauri . & toti |
patri^ intria baccinia ante altare petri apgstoli &
fanctozum confeffoaum Dubricii . Teiliaui . Oudocei.
ftatim tactu facrarum reliquiarum ebulliuit aqua un-
dique miro ac ueluti miffo grandi calido & rubeo
lapide. Non tantum pro ebullione multimoda per
totum baccinium mirabantur fliupefacti . uerum etiam
tantam aquam nimium calefactam fentiebant . Nee
parua hora aut fpatio momenti . fed etiam quandiu
alternatim mouebantur abillif communiter in aqua
86
LIFE OF ST. DUBRICIUS.
[25,
tandiu ufque adfinem ablutionif crefcebat calo2 In
aqua . non tantum uifuf & tactus fentiebant miracu-
lum . immo audituf audientef calorif . & humidi foni-
tum & tumultum. Hif uifif auditif & ta6lif . ut eft
Mirabilif deuf infanctif fuif . Accepit episcppuf unum
OS debrachio . & traftanf prenimio ^ gaudio remifit
inaquam . & miffum adfundiim aqu^ . mouit fe in
fundo per fpatium nullo fe mouente nifi diuino tuta-
mine pernimiam horam. Quod cum uidiffet foluf in
primif aduocauit decanum fjbi adherentem ut uideret
offif & aqu^ motionem fimul &; qapellanum . & re-
ferunt gratef deo ut in ore duorijm aut trium fit
omne teftimonium protanto miraculo . Quibus uifif
adlaudem & exaltationem ^cclesi^ dei pofit^ funt
reliqui^ fancti Dubricii intumbam adhoc aptam . &
inantiquo monafterio ante fanct^ Mari§ altare uerfuf
aquilonalem plagam . & predidluf antiftef uir bon^
memori^ uidenf loci paruitatem inlongitudine .xxvui.
pedum, inlatitudine .xv. altitudine .xx, & curn duabus
alif exutraque parte admodum paru^ quantitatif &
altitudinif & cum porticu ,xi). pedum longitudinif . &
latitudinif rotund^ molif . Confilio Radulfi cantuarien-
fif ^cclesie archiepiscopi , ^ totiuf cleri & populi
eiufdem . cepit monafterium maiuf conftrui inhonore
Petri apostoli & fanctozum confefforum Dubricii.
Teiliaui . Oudocei . Millefimo . centefimo . uigefimo
anno.xvu]. kalendis maii menfif. & inquarta feria
paffionif . & acceptif fibi & ^cclesi^ fue hif litterif
domini archiepiscopi cum data benedidlione & per-
donatione '°° omnibus auxiliaturif inceptum opus.
26.] THE CHURCH OF LLANN DAY. 87
RADVLFVS dei gratia cantuarienfif archi-
episcopuf. omnibus ^cclesi^ filiif francif &
anglif atque gualenfibus . & cuiufcunque fint natio-
nif hominibus falutem & benedidlionem dei & fuam.
Rogamuf karitatem uestram ut oculif mifericordi^
refpicere uelitif indigentiam landauenfif ^cclesie.
Confifi & enim deuestrarum elemofinarum auxilio.
eandem ecclesiam edificare difpofuimuf . ut ibidem
populuf dei conuenire poffit adaudiendum uerbum
domini . Quicunque igitur adedificationem predict^
^cclesi^ aliquid defuo impertiri pro karitate dei uolu-
erit . fciat fe nostrarum orationum atque benefactozum
effe participem. Sed & de onere penitentie fu^ quod
fibi afuif confefforibus impofitum eft / quartam partem
ei de mifericordia dei & poteftate nostri minifterii
confifi relaxamuf.
Requisitio vrbani Landavensis ecclesie episcopi
V'' versvs calixtvm papam apud Remis.
ENerabili Calixto apostolico. & totius
christianitatif fummo patrono . Vrbanuf
landauenfif ^cclesi^ episcopuf fidele feruitium &
orationef debitaf Ecclesia dei nostraque fub deo
& uobis uestre mifericordie & pietati banc dirigit
epistolam . & fuppliciter rogat ut profummo rege
christo eam precipiatif diligenter uobif recitari . &
auobif mifericorditer exaudiri. Atempore antiquoz-
um patrum dilec'°'tiffime pater & domine ficut cyro-
grafum fancti patroni nostri Teiliaui teftatur hec
^cclesia predi6la priuf fundata in honore fancti Petri
apostoli aliarum omnium ^cclesiarum guali^ femper
88
BP. URBAN & CALIXTUS II.
[26.
magiftra extitit indignitate & inomni priuilegio.
donee tandem perfeditionef . & tot bellozum flagitia.
& inueterato anteceffore meo HerWoldo & inde
debilitato . ^cclesia cepit debilitari . & fere uiduata
paftore . & annichilata indigenarum crudelitate . & .
inuafione fuperuenientif gentif normannic^. Semper
tamen religiofi uiri adferuiendum inea heferunt . tum
propter anglozum uicinia aquibus inecclesiaftico qui-
dem minifterio nichil difcrepabant . quia apud eofdem
fuerant tam nutriti quam eruditi. Tum etiam quod
abantiquif temporibus ideft atempore Eleutherij pap^
fedif roman^ epifcopus illiuf loci . & poll aduentum
Auguftini inbritanniam infulam dorobernenfif ^cclesi^
metropolitani eiufdem archiepiscopo fimul & regi an-
glo2um femper fuerat fubdituf & peromnia obedienf.
Nouiffime autem Willelmo rege regnante . maxima
cleri parte iam deleta .xxui]. tamen canonicif ^cclesia
fuerat munita. Quorum inprefenti nulli preter duof
inea remanent . & indominio ^cclesi^ quattuor carruc§
& quattuor libr^ . nee tantum interritoziif '°^ ablatif.
Nunc ecclesia defolata . & difpoliata / uerumetiam
indeeimif ablatif fibi & omnibus clericif totiuf epif-
copatuf . tam laicali poteflate . quam monaehorum
inuafione. quam etiam fratrum ngstrozum episcoporum
Herfordi^ uidelicet . & fancti Deui territorii fimul &
parrochie grandi inuafione. Nunc precor uof ut pat-
rem uelut inermif armatum . & debilif fortem, quatinuf
^cclesie noflre uobis commiffe fuccurratif . Vt qui uof
fecit . ipfe uof manuteneat . & poft laborif terminum.
perducat uof adperhenne folacium. Amen.
26J COUNCIL OF RHEIMS. 89
MILLefimo. centefimo. nono decimo anno
incarnationif domini Concilium Remenfe
a Calixto papa . & prefente Lodguino franci^ rege
cum prefentibus centum baculif quinquief tam archi-
episcopozum & episcopoaum . quam etiam abbatum
cum innumerabili copia clericoaum & laicorum in-
ceptum eft .xiij. kalendis menfif nouembrif . finitum
uero .ni]. kalendis eiufdem nouembrif. cui interfuit
VRbanuf landauenfif ^cclesi^ episcopuf . & renouato
priuilegio ecclesi^ ipfiuf cum omni dignitate fua datum
fibi fuit priuilegium illud figillatum cum litterif aliif
falutatoziif archiepiscopo regi populo. '°^
CALIXTUS EPISCOPUS SERVUS SER-
VOrum dei uenerabili fratri Vrbano Landauen-
fif ^cclesi^ episcopo . eiufque fuccefforibus canonice
fubftituendif inperpetuo . Pi^ poftulatio uoluntatif
effeftu debet profequente compleri . quatenuf & de-
uotionif finceritaf laudabiliter enitefcat . & utilitaf
poftulata uiref indubitanter affumat . Quia igitur
dile6lio tua adfedif apostolic^ portum confugieiif . eiuf
tuitionem . deuotione debita requifiuit . nof fupplica-
tioni tue clementer annuimuf . & beati Petri . fancto-
2.umque confeffozum Dubricij . Teliaui . Oudocei.
landauenfem ecclesiam . cui deo auctore prefidef in
apostolic^ fedif tutelam excipimuf Per prefentif
igitur priuilegij paginam apgstolica auftoritate ftatui-
muf . ut ecclesia uestra cum fua dignitate abomni
fecularis feruitij grauamine libera maneat & quieta.
Quecunque u^tro conceffione pontificum . liberalitate
90 THE DIOCESE OF LLANN DAY. [26.
principum . oblatione fidelium . uel alijf iuftif modif
adeandem nofcuntur ^cclesiam pertinere , ei firma
inpofterum & Integra conferuentur. Jnquibus h^c
propriif duximus nominibus annotanda. Landauiam
fcilicet cum territorio fuo. Ecclesiam Elidon. Eccles-
iam fan6li ^°* Ylarij . Sancti nifien . Sancti Teiliaui
de merthir myuor . Sancti Teiliaui de lann mergualt.
Lann Jldut . Lann Pet^r . Culalann. Lann Cyn-
gualan . Lann Teiliau portulon. Lan Teiliau talypont.
Lann Gemei . Lann Dodei . Cilcyuhinn . Cruch
guernen . Villam Lann Catgualatyr cum ecclesia
fancti Cyuiu . Villam fancti Tyuauc . cum ^cclesia.
Villam henriu cum ^cclesia . Villam Merthir Teudiric
cum ecclesijf . Villam fancti Oudocei cum ecclesia.
Villam fancti Nu|uien cum ecclesia . Villam Tynyfan
cum ecclesia. Villam lann Cdm cum ecclesiif. Villam
Lannguern Cynuc cum ecclesia . Villam. merthirdincat
cum ecclesia . Lanngarth . Sancti Teiliaui deporth
halauc . Sancti Teiliaui decreffinic . Ecclesiam fancti
Cletauci . Ecclesiam fancti Sulbiu . Villam penuei
cum ecclesia . Lan helicon . Lann Mihacgel maur.
Villam cairduicil . cum ecclesia. Ecclesiam fancti Cat-
oci. Lann coit. Talpontefcop. Languonhoill. Riubreinn.
Caircaflell . Penniprifc . Trefmeibion . our | deuein.
Tref main . Tref mebion guichtrit . Tref rita . Lann
diniuil cum ecclesia . & cum decimif . oblationibus.
fepulturif . territoriif . refugiif . & libera cornmunione
earum . Qu^cunque preterea infuturum largiente dec
iufte atque canonice poterit adipifci . quieta ei femper
& illibata permaneant . Decernimuf ergo . ut nuUi
27.]
BULL OF CALIXTUS II.
91
omnino hominum liceat predi6lam '"^ ^cclesiam te-
mere perturbare . aut eius poffeffionef auferre . uel
ablataf retinere . minuere . uel temerariif uexationibus
fatigare . fed omnia ei cum parrochi^ finibus Integra
conferuentur . tarn tuif. quam clericozum & pauperum
ufibus profutura . Siqua igitur infuturum ^cclesiaftica
fecularifque perfona banc nostr^ conftitutionif pagi-
nam fcienf . contra eam temere uenire temptauerit /
fecundo. tertioue commonita, finon fatiffaftione con-
grua emendauerit . poteftatif honorifque fui dignitate
careat . reamque fe diuino iudicio exiftere deperpe-
trata iniquitate cognofcat . & afacratiffimo corpore
ac fanguine dei & domini redemptorif nostri ihesu
christi aliena fiat . atqug in extreme examine diftrift^
ultioni fubiaceat. Cunftif autem eidem ^cclesi^ iufta
feruantibus . fit pax domini nostri ihesu christi . qua-
tenuf & hie firu6lum. bon^ aftionif percipiant . & apud
diflum iudicem premia ^tern^ pacif inueniant. Amen.
lOfi
92
BULLS OF CALIXTUS II.
[27.
DAtum Sueffioni . per manum Grifogoni fanct^
roman^ ^cclesi^ diaconi Cardinalif ac biblio-
thecarij .xvi|. kalendis nouembrif. fndi6lione .xil),
Jncarnationif dominie^ anno millefimo . centefimo
.xviii). Pontificatuf autem domni Calixti . fecundi
pap^ . Anno PRimo.
CALIXTUS episcopuf feruuf feruozum dei.
karissimo inchristo filio Henrico illuftri &
gloriofo anglo2,um regi . falutem & apostolicam beni-
uolentiam . Venientem adnof uenerabilem fratrem
nostrum Vrbanum landauenfem episcopum uirum uti
accepimuf honeftum ac religiofum benigne fufcepimuf.
& Landauenfif ^cclesi^ tribulationibus affedlione de-
bita compaffi fumuf. Eum itaque adte cum litterif
prefentibus dirigentef . nobilitatem tuam rogamuf &
obfecramus in domino . ut eum pro beati Petri reuer-
entia & amore nostro ficut regiam maieftatem condecet
honorare . & ei commiffam ^cclesiam fecundum datam
fibi adomino facultatem defendere ftudeaf adiuuare.
quatenuf adeo & abeato Petro retributionem . & de
peccatif tuif remiffionem & indulgentiam confequarif.
Datum Remif .xi. Kalendis . Nouembris.
CALIXTUS episcopif feruuf feruoaum dei.
Venerabili fratri . Radulfo cantuarienfi archi-
episcopo . falutem & apostolicam beniuolentiam.
Siciit fratrum quam plenius id nouerunt '°' fuggef-
tione cognouimus. Landauenfif ecclesia ita bonif fuif
& perepifcopof & perlaicof exp.oliata eft . ut redadla
pene innichilum uideatur . Rogamuf itaque follicitu-
27.] BULLS OF CALIXTUS II.
93
dinem tuam & precipimus ut ei fuper iif qui bona eiuf
detinent . iuftitiam faciaf . & precipuq fuper episcopo
fancti Deui . & fuper episcopo Herfordi^ . qui iniufle
terraf & parochiaf eiufdem dicuntur ^cclesi^ obtinere.
Datum Sueffioni .xvii. Kalendis novembris.
CALIXTVS Episcopuf feruuf feruozum dei.
Dile6lif filiif . monachif. capellanif. canonicis.
Waltero filio Ricardi . Briano filio comitif . Willelmo
filio badrun . Roberto decandof . Gefrido debroi.
Pagano filio iohannis . Bernardo denouo mercato.
Guinbaldo debadalon . Rogerio deberkele . Guillelmo
uicecomiti decairti. Guillelmo filio rogerii derenni. >
Roberto filio rogerii . Roberto cum tortif manibus &
ceterif perlandauenfem epifcopatum nobilibus. falutem
& appstolicam beniuolentiam . Matrif uestr^ landa-
uenfif ^cclesi^ adnof querela peruenit . pro eo quod
peruof bonif fuif expoliata . & fere innichilum redafta
fit . Vnde nof affe6lione debita condolentef . prefentef
aduof litteraf deftinamuf . monentef ac precipientef.
ut terraf . decimaf . oblationef . fepulturas . & bona
cetera . qu^ aut eidem ^cclesi^ aut aliif deipfiuf paro-
chia ^cclesiif '°^ nequiter abftuliftif & detinetif . fepo-
fita dilatione reddatif. Iniquum eft enim ut filii matrem
lacerent . & illiuf bona diripiant , quam omnino tueri.
& defuif debuerant facultatibus adiuuare . Sane fi
npstrif monitif obedire . & prediftam matrem uestram
curaueritif adiuuare . Omnipotentif dei. & beati Petri.
& nostram poteritif gratiam optinere . Alio quin nof
preftante deo in uof tanquam incontemptoref & facri-
94
BULLS OF CALIXTUS II.
[28.
legii reof . fententiam quam uenerabilis frater noster
Vrbanuf episcopuf uester canonica ^quitate protu-
lerit confirmamufi Datum Sueffioni .Xvn. Kalendis.
Nouerrlbris.
CALIXTVS episcopuf feruuf feruozum dei.
Dilectif filiif. clericif. monachif & laicif inlan-
dauenfif ecclesi^ parochia conflitiltif . falutem &
apostolicam beniiiolentiam. Venientem adnof uenera-
bilem fratrem nostrum Vrbanum episcopum uestrum
benigne fufcepimuf. & oppreffionem uestr^ ^cclesi^
audientef . debita ei affe6lione compaffi fumuf. Siqui-
dem infmuauit nobis . matrem uestram landauenfem
^cclesiam ufqueadeo monachozum quorundam . cleri-
co2.um . nee non 8c laicozum inuafionibus & rapinif
attritam . ut inea episcopuf manere uix poffit . Quod
profe6lo & nobif graue eft . & aduestrozum fpedlat
periculum animo2um . Vestram itaque uniuerfitatem
litterif prefentibus uifitantef. monemuf atque precipi-
muf ut eundem fratrem nQstrum affectione debita
diligatif . & debitam ei '°' tanquam patri & paflozi
ueflro reuerentiam & obedientiam impendatif
^orro commiffam fibi ^cclesiam matrem ueflram ficut
boni filii acjiuuare . & ablataf ei poffeffionef & bona
recuperare . fecundum datam uobif a domino faculta-
tem uiriliter ftudeatif. Aliif quoque ^cclesiif landa-
uenflf parochi^ debita perfoluentef . releuationif &
reflaurationif eif manum apponere procuretif. Per
hoc enim & omnipotentif dei benediftionem & gratiam
& remiffionem uestrozum confequimini peccat02um.
Datum Sueffioni .xvl). Kalendis Novembris.
28,] THE COUNCIL OF RHEIMS.
95
PapA SecunDus Calixtus iNcon-
Qcilio remenfi.
VE fanctozum patrum fanftionibuf depraui-
^tatif fimoniaca flabilita funt / nof quoque
fpintuf fancti iudicio & audloritate fedif apostolic^
confirmamus.
Siquif uero uendiderit aut emerit . uel perfe . uel
perfummiffam quamlib& perfonam epifco-
patum . abbatiam . decanatum . prefbiteratum.
archidiaconatum . prepofituram . prebendam . altaria.
uelqu^libet ^cclesiaftica beneficia . promotionef . ordi-
nationef . confecrationef . ^cclesiarum dedicationef.
clericalem tonfuram . fedef inchoro . aut qu^libet
ecclesiaflica beneficia . & uendenf & emenf dignitatif
& officii fui . ac beneficii periculo fubiacebit . Quod
nifi refipuerit / anatherrtatif mucrone percuffuf ab
ecclesia dei quam lefit . modif omnibuf abfcidatur. ^^
Gpifcopatuum . abbatiarum inueftituraf permanuf
laicaf fieri penituf prohibemuf. Quicunque
igitur laico2.um deincepf inueftiri prefumpferit /
anathematif ultioni fubiaceat . Porro qui inueftituf
fuerit . honore quo inueftituf eft . abfque ulla recu-
perationif fpe omni modif careat.
Vniuerfaf ^cclesiarum poffeffionef qu^ liberalitate
regum . largitione principum . uel obla-
tione quozumlibet fidelium eif conceff^ funt. ' '"
inconcuffaf inperpetuum & immolataf permanere
difcernimus . Quod fiquif eaf abftulerit . inuaferit.
aut poteftate tirannica detinuerit / iuxta illud beati
Simachi capitulum anathemate feriatur.
m
96 THE COUNCIL OF RHEIMS. [28.
T^^VLLuf episcopuf . nulluf prefbiter. nulluf om-
J nino de clero ecclesiafticaf dignitatef.
uel beneficia cuilibet quafi iure h^reditario
derelinquat . Illud etiam addicientef precipimuf . ut
probaptifmatif crifmatif olei facri & fepultur^ accep-
tione . & infirmo2.um. uifitatione . uel undlione . nullum
omnino pretium exigatur. ^
PRefbiterif . diaconibus . fubdiaconibus . concubin-
arum & uxorum contubernia prozfuf inter-
dicimus . Siqui autem huiufmodi reperti fuerint.
& ecclesiafticif priuentur officiif & beneficiif . fane fi
neque fic immunditiam fuam correxerint . communi-
one careant Christiana.
DEVita Sancti Teiliavi Landauenlif
S^cclesi? archiepifcopi.
Anctus iste Fratres Karissimi ab
infantia dei cultor extitit. Nee mirum. cum ante
infantiam eum futurum fibi feruum deuf predeftinaffet.
Predeftinauit quern elegit . elegit quern dilexit / dilec-
tumque uer^ confeffionif palma coronauit. Militauit
itaque uir dei deo . orationibus infiftendo . omniaque
qu^ poffidebat indigentibus erogando. Quid ampliuf ?
Sex opera mifericordi^ diligenter exequtuf. Nun-
quam dei famulus ab ^cclesiafticif uacabat inftitutif.
Omnia fua faciebat non fua . & qu§ non erant fua /
faciebat fua. Nichil enim feliqui fibi defuo relinquenf.
bene caduca pro ^ternif cambiebat . O quantuf &
qualif mercator qui fua deo dabat / ut abeo cent-
uplum acciperet . O commercium pretiofum . O ufura
laudabilif / O fenuf fine crimine . O lucrum fine repr^-
henfione . Lucremur igitur fie nofmetipfof fratref /
ut lucrum non perdat feneratoref. Oquant^ fapienti^
& fcienti^ uirum . qui fua aliif diflribuebat ut ditef-
eeret / feipfum macerabat ut aliof impinguefeeret.
Aliorum miferebatur. ut mifericordiam eonfequeretur.
Talia equidem eonftat faneti uiri fuiffe rudimenta /
inquibus perfeue^^'rabat fine intermiffione ufque in
eonfummationem uit^ . Egregiuf igitur confeffor
fuit / qui preter uirtutef quid confiteretur non habuit.
Quippe . bonuf ininfantia . iniuuentute melior . in
fenedlute optimus. Sed ne tanti uiri genuf taeeatur.
G
98 LIFE OF ST. TEILO. [2%
quafi nefcitum .-' exnobilibus ilium parentibus fcimuf
fuiffe ortum. ut carnis nobilitaf honeftaret eum
inter homines . qui iam animi nobilitate apud deum
erat acceptabilif. Poft incrementum autem ^tatif
uirtutum & fapienti^ / congruo nomine ELios a
fapientibus nuncupatuf eft . ELiof autem grece /
Latine fol interpretatur . Fulgebat enim ut fol
eiuf doftrina . fidelium illuftrando do<5lrinam. Sed
illiterati? hominibus extremum uocabuli corrupte
proferentibus . adoleuit quod non Eliof . fed ELiud
appellatuf eft. A fancto autem dubricio archiprefule
cuiuf proximuf fucceffor extitit . legimuf ilium in
pueritia infanctif fcripturif fuiffe eruditum / donee
eum tandem uidit tant^ indolif puertim . ut non folum
ilium crederet feipfo infcientia non effe inferiorem /
fed fpiritu fancto cooperante fcripturarum nodof
meliuf perfe . quam aliquo fibi magiftrante exped-
iebat. Quo uifo / fanctuf Dubriciuf qui hue ufque
fuerat fuuf preeept02 . quique iam intelligebat . fe non
poffe fibi magiftrari / uoluit ut fibi fueeederet in
magifterio . cum eum "' excederet do6lrina & inge-
nio. Sed tanta gratia eum eomittabatur . tantufque
eum ftudii faer^ lectionif feruor ineendebat / ut ille
qui iam aliif magiftrari poterat . & adhue magiftrum
querebat. Turn quia fub alteriuf mallebat effe dif-
eiplina . quam diffolute uiuere / tum etiam quia
mifterivm & fubtilitatef feripturarum uolebat intel-
ligere. Sed non more ftulto2um philofofozum ut aliof
eonfunderet / immo ut heretieozum erroref eonfun-
dere poffet . Confudit itaque multozum herefef.
29.] LIFE OF ST. TEILO.
99
multozumque correxit erroref. Plufque fimpliciter &
catholic^ tarn** argumentando profuit fidelibus /
quam fuif fubtilibus argurtientif feciffet unquam aliquif
philbfophuf. Illi enim uiam querentef . femper deui-
abant / ille uero uiam ueritatif nunquam preteribat.
fed per earn gradienf quafi lucerna preeunte [nullo]
eum impediente / adeum qui eft uerum lumen
tendebat. Quippe . per eum gradiebatur qui eft uia.
& ab eo docebatur qui eft fapientia . Deinde audita
fibi Poulini cuiufdam fapientif uifi fama. eum adiuit /
& apud eundem aliquandiu moratuf. fiqua eum
fcripturarum fecreta priuf laterent / conferendo ad
inuicem . omnia fane expofita intelligebant. Ibique
fanctum Dauid perfeftiffim^ uit^ hominem fibi
affo"*ciauit. Quof tanta coniunxit dilectio . & fpirituf
fancti gratia . quod iriagendif rebuf . idem uelle &
idem nolle effet ambobus . Ecce fratref karissimi
qualiter deuf fanctof fuof adunat interrif .'' quof
futurof eligit ciuef inc^lif Elegit duof. ut perduof
eligeret pluref. O beata duoaum uita / per quam
multorum anim^ habuerunt refrigeria.
IN iLLORum autem fanctozum diebus . quidam
populi defcithia qui fiue api6lif ueftibus . fiue
propter oculozum ftigmata pi6li dicebantur /
innumera claffe adbrit[tanniam deuenerunt . &
capti amore terr^ potiund^ propter bonarum rerum
copiam qua fuper omnef infulaf tunc temporif polle-
bat / magif fraude quam uiribus britannof inuaferunt.
& in eof miram tirannidem adtempuf exercuerunt.
G 2
lOO
LIFE OF ST. TEILO.
[29*
Nee mirum iftam fuperari abilla/ nam picta genf
erat fubdola . & multif confliftionibus terra & mari
exercitata / ifta autem quamuif uiribus corporif effet
predita . tamen fimplex & pacifica . & quia non dum
effet aquoquam temptata . quafi bellandi nefcia .-^
leuiuf fubiugari potuit. Siquif autem inde pleniuf
fcire defiderat / inhifhoria Gild^ britannozum hiftorio-
grafi repperiet. Cunque quidam illiuf nefarie gentif
princepf trucidando miferof incolaf & comburendo
edef & templa fanctozum anaualibus appulerant.
ufque minuenfem ciuitatem proceffiffet / ibi conftitit.
ibique fuum "^ palatium conflruxit. Qui uidenf fancti
Teliaui . Dauid . aliorumque feruo2um dei qui cum
illif ibidem degebant uite probitatem / ficut prauorum
femper confuetudo eft bonif inuidere . non folum illif
inuidebat / fed etiam quia illof tam attentof in dei
feruitio uideret . multa eif opprobria fepe dicebat . ut
fie eof achristo fepararet. Sed quia minif & uerbis
turpibus quod uolebat efficere non potuit . multif
machinationibus eof temptare conatuf . uidit fe nullo
modo commodiuf . quam permuliebref blanditiaf illud
efficere poffe. Precepit itaque mulieri fu^ ut adfanc-
tof fuaf pedifequaf dirigeret . & fanctozum fenfibus fe
offerrent. ut fatuif motibus fui corporif. & meretriciif
blandimentif fa.nct02.urr1 mentef afancto propolito
conarent.ur peruertere. Que dum domine fu^ exe-
quendo mandata fe quafi infanaf effe fimularent /
infan^ fact^ funt. Quippe . q.u.ia ficut dicitur. Qui
infordib.us eft / dignum e.s.t ut magif fordefcat. Quo
uifo / predictuf perfequtoz . & tota domuf fua per
29-] LIFE OF ST. TEILO. lOl
gratiam feruoaum dei catholicam fidem fufceperunt.
& ab eifdem inchristi nomine baptizati funt. Bea-
tuf itaque fuit qui fcienter perfequebatur iuftof . ut
nefcienter iufluf efficeretur. Sanctof temptabat / ut
fanctuf fieret . Litigabat cum hominibus / ut cum
deo reconciliaretur. Defpiciebat humilef /ut humili-
tatem diligeret. Poflquam uero deuf illaf im"^pudicaf
mulieref tali immedicabili opprobrio deturpauit /
eofdeni fanctof peraliud opuf mirabile & dignum
memoratu decorauit. Nam cum beatuf TeLiauf &
Maidocuf inatrio monafterij non figmenta poetarum
nee ueterum hifhoriaf . immo ieremi^ prophete lamen-
tationef . ut amore celeftif patri^ magif accenderen-
tur / fuperuenit quidam famuluf . dicenf ligna deeffe
quibuf c^na fratrum preparari poffet. I Hi autem hoc
egre ferentef . non quia inobfequio fratrum pigrita-
rent / fed quia ad preparandam confratrum cenam
tempeftiue defilua non poffent reuerti . nimia feflina-
tione perrexerunt adnemora. Quibus grauiter follici-
tantibus qualiter cito redirent . & qualiter tantum
ligno2um poffent deferre quod in multof dief fufficere
poffet ad opuf preparandozum / quatinus poftea facr^
lectioni & orationibus diutiuf poffent infiftere . duo
biiugef cerui manfuetiffimi occurrerunt . & colla pre-
bentef adfubiugandum / dei nutu feruitium prebue-
runt. Quafi dicerent . Deuf uidenf quare folliciti fitif.
exuit nobif ferocitatem nostram . & fecit nof manfueta
pecora . ut laborem quem uof initif fubeamus. Qui-
bus fubiugatif / laudabant dominum dicentef. Bene-
diftuf deus & pater domini nostri ihg,s.u christi qui
102
LIFE OF ST. TEILO.
[30.
mifericorditer feruof fuof profratribus refpexit labor-
-antef . faciendo manfueta pecora deferif filuarum /
qu^ "' nostri laborif farcinam fuftinereiT. Cunque
fancti honerato plauftro domum redirent , non fe-
cundum hominum confuetudinem honeratof ceruof
ftimulabant ut citiuf incedereiT / immo illof alonge
precedebant . cerui uero nullo cogente fequebantur.
Et ne ampliuf eorum oratio interrumperetur pro
huiusmodi nggotio ^dem fere multo tempore poft /
deo ififtimulante ligna eif amminiftrabant . & ea qu^
fanGtoaum ufui neceffaria forent . Quif dubitat igitur
talef fuiffe fanctof proquibus deuf miniftrare cogebat
ceruof ? Alij quidem feraf occidere poffunt . fed ita
manfuere non poffunt. Appropinquantibus autem
illif adlocum fuum . omnef illiuf loci incol^ occur-
rerunt eif dicentef. O domini fratref quam manifefte
hodie illuftrati eftif diuina gratia , quibus irrationa,
bilef fer^ famulantur. Nof uero infelicef / qui fanctif
non obediuimuf . donee per bruta anin;alia monemur
ob^dire. Jnterea fanctuf Dauid exienf de tabernaculo
fuo . ante hoftium tabernaculi librum nefcienter
derelidlum afratribus / inuenit apertum . Si quamyif
uehementiffime plueret / apluuia prorfuf immunem,
Quod admiranf . ait , Mirabilif deuf infanctif fuif.
^ fanctuf inomnibus operibus fuif. Continuo quia
bonum non fuffocari fed femper "^ dilatari debet y'
aduocauit fenioref populi ut uidentef magnalia dei,
uouerunt domino precef & uota .-^ & ut propalaret
fanctitatem fratrum fuozum hominibus . quia deuf
liberauerat librum eozurn ab imbribuf.
30j LIFE OF ST. TEILO. 103
bl ut magif magifque peruirtutem christi
florerent miraculif / ficut deuf ifrahelitico
populo fitienti aquam depetra manare fecit / fic
fanctif fitientibus nouof fontef iuffit oriri . & ut
aueteribus illiuf loci incolif accepimus . deillif fonti-
bus potantef non aquam fed uinum protam dulci
fapore potauiffe afferebant. Hif mirificif operibus
qu^ diuina uirtuf operabatur proillif r' infra curriculum
tempozif ut boni meriti celebrabantur ubique. Deuf
autem uidenf eof tot decoratof effe uirtutibus /
iudicauit eof promouendof effe ex^cclesiafticif digni-
tatibus. Mifit enim angelum fuum adfanctof qui
nuntiaret eundum eif effe adfanctam ciuitatem ierufa-
lem / ut ibi fu^ militi^ donatiua recipe^ent. Sancti
uero Teliauf uidelicet & Dauid deo fuo per omnia
obedientef non funt auf^ refiflere diuino nutui . fed
Paternum uirum deo carum fibi affotiantef/ tref
intrinitatif nomine iniunftum fibi iter inceperunt.
fed non ut multi peregrinozum faciunt multa adunata
pecunia . immo fine baculo & pera / fperantef potiuf
inillum qui dat iumentif efcam ipforum & pullif
coruo2.um inuocantibuf eum. "^ Nee fruftra fperan-
tef/ deuf enim per fidelef fuof cun6la eif neceffaria
miniftrabat intempore . Jlluftrati fiquidem erant luce
c^leflif grati^ ita ut eozurn aduentuf cundlif effet
acceptabilif . prefentia fanitatem preberet infirmif.
Reliquerunt itaque perdiuerfaf prouinciaf fu^ fanct-
itatif ueftigia cun6lo2.u.m fibi obuiantium alleuiando
doloref . fi inchristi nomine infirmitatif fu^ rogarent
medelam . & ineiufdem uirtute fperarent recuperare
I04
LIFE OF ST. TEILO.
[30,
poffe fanitatem, Cunque perfecutdzef inuia obfifter-
ent .-^ non tantum fpolia illif pacifice concedebant.
fed fiquid pred^ ipfi immemozef relinquerent .-^
predatoribus hilari uultu porrigebant. J Hi autem
uidentef fanctoaum bonam fimplicitatem . ueniam
fupplicando commifforum / non tantum reddebant
eif fua . fed eof conducebant ufque dum peruenirent
adtuta. Sic deignotif fiebaiT noti . & perfecutozibus
fummi efiiciebantur amici. Confummato tandem tanti
itinerif curfu / ierofolimam peruenerunt. Ouibus
ciuitatem introeuntibus / occurrit eif omnif populuf
pfallendo incanticif & ymnif fuper aduentu eozum.
& ita cum celebri pompa condu6li funt intemplum
domini. Qui quamuif tanto itinere defatigati fuiffent /
non mollia ftrata quefierunt ubi quiefcerent . fed
innudo templi pauimento proftrati . triduo precef
fuaf continuauerunt . adeo c^leftia contemplan"°tef.
quod terrenozum penituf effent immemoref. Jnterea
totuf cleruf attente expectabat qui fanctozum quam
fedem oratione finita fibi eligerent / ut in ele6lione
fedium notarent ficut celitus per angelum premoniti
fuerant . quern illozum ceterif prelatum conftituerent.
Erant enim intemplo abantiquif temporibus tref
cathedre fenioribus conflitut^ . du^ diuerfif metallif
& miro artificio fabricate . tertia cedrina . nichil
ornati habenf extrinfecus . preter hoc quod natura
dederat. Quam humilem / humilif Eliud elegit fibi
infedem . pretiofioref concedenf fratribus propter
reuerentiam. Quo uifo / omnef illi qui aderant ceci-
derunt infacief fuaf . ante fanctum ELiud . dicentef.
31.] LIFE OF ST. TEILO. 105
Salue fancte dei Teliaue . & concede ut ualeant
nobis tu^ precef apud dominum / quia hodie pluf
ceterif fublimatuf ef confratribus tuif . refidenf in fade
domini nostri ihesu christi inqua patribus nostrif
predicabat regnum dei. Sanctuf uero hoc audienf /
cum magno ftupore furrexit . & proftrauit fe inter ram
dicenf. Beatuf uir qui non abiit inconfilio impiozum.
& inuia peccatozum non ftetit . & incathedra pefti-
lenti^ non fedit. Et benedidluf faluat02 qui fibi fedem
fieri elegit deligno / qui per lignum fuccurrere uoluit
pereunti mundo. Sic humilif humiliter adorabat
cathedram . immo cathedr^ fefforem / eoquod crea-
tura confiderat increatorif "' fedem. Vnde contigit.
quod eum rogauerunt quatinuf adinftructionem uirtu-
tum parabolam eif diceret dechristo . ut ficut ilium
imitatuf fuerat incathedra refidendo .-^ eum imitaretur
inpredicando. Qui uidenf amorem diuini uerbi fla-
grare incordibus eo2um . miro modo follicitabatur.
non quod nefciret quid doceret / fed dubitabat quod
rogauerant qualiter eif expediret . cum lingu^ eorum
penituf experf fuiffet. Jncepit tamen fanctuf facraf
fcripturaf exponere. ut fatiffaceret fupplicanti populo.-'
ita ut unufquifque circunftantium audirent ilium fua
lingua loquentem. Omnef autem qui eum audiebant
predicantem / tanta dulcedine fermonif illius funt
affedli . quod in quantum eum diutiuf audirent.-^
magif magifque ilium audire defiderarent. Sed
tandem poftquam refe6li funt uniuerfi faporifera
illiuf do6lrina . ne predicandi officium uideretur
prefumere fi foluf predicaffet / ait populo. Audite
io6 LIFE OF ST. TEILO. [3^
iam afratribus meif uerba uit^ . qui me perfedlioref
funt inuita / & diligentioref indoctrina. Surrexerunt
itaque farictuf Dauid . & humillimuf dei feruus
Paternuf. & predicauerunt populo in domino con-
fidentef/'qui dicit '" Cum ueneritif ante regef &
prefidef nolite cogitare quomodo aut quid loquamini.
dabitur enim uobif in ilia hora quid loquamini. Sic
fancti alterna fua predicatione . quafi diuerfif ferculif
audientium- mentef reficiebant . ut fiqui eozum priuf
infide uacillarent / fanct^ trinitatif fidem per gratiam
predicationif fanctogum perfedliffime tenerent. Poll
h§c . ficut nuntiatum fuerat perangelum / abuniuerfa
plebe ele6li . fullim&ti funt pontificali dignitate Teliauf
uice Petri . Dauid nice Jacobi. & quafi inteftimonium.
grati^ quam ibi domino largiente fufceperant / data
funt eif tria munera pretiofa prout unicuique compe-
tebat. Paterno baculuf & choralif cappa pretiofiffimo
ferico contexta . eoquod ilium egregium cantorem
uidebafT. Sancto autem Dauid altare mirificum /
nulli bene notum . dequa materia fuerit compofituim.
Nee abre tale quid ei datum eft . nam iocundiuf
ceterif celebrabat. Nouiffime autem beato pontifici
Teliauo . non extremum tamen donozum acceffit
cimbalum . magif famofum quam fit magnum / magif
pretiofum quam pulchrum . quia dulci fono uidetur
excellere omne organum. Periurof dampnat . infirmof
curat . & quod magif uidetur mirabile .-' fmgulif hozif
nullo mouente fonabat . donee peccato hpminum pre-
pediente quin illud pollutif manibuf "^ temere tra6l-
abant / a tarn dulci obfequio ceffauit. Nee ineongrue
3U] LIFE OF ST. TEILO. 107
tali munere donatuf eft /quia ficut cimbalum detorpore
fompnij & inerti^ hominef inuitat ad ^cclesiam . fic
claruf pontifex Teliauf christi preco factuf/ incef-
fanter predicando inuitabat adc^lum. Hif gloaiofif
donati muneribus . utrinque benedictione accepta/
cum fumma profpgritate reuerfi funt inregionem
fuam . fanctufque Teliauf ^cclesi^ Landaui^ cui con
fecratuf eft , curam paftoralem accepit cum tota
parrochia fibi adiacente qu^ fuerat Dubrici) antecef-
fozif fui. Inqua non diu commorari potuit propter
peftilentiam qu^ fere totam gentem deleuerat. Peftif
autem ilia flaua uocabatur . eo quod flauof & exanguef
efificiebat uniuerfof quos perfequebatur. Qu^ incol-
umpna aquof^ nubif apparebat hominibus unum
caput uerrenf perterram / aliud rurfum trahenf per
aerem . & difcurrenf per totam regionem admodum
imbrif difcurrentif perima conuallium. Quecunque
autem animantia fuo peftifero afflatu attingeret . aut
ilico moriebantur / aut egrotabant inmortem. Si quif
uero medelani conaretur adhibere egrotanti . non
tantqm medicamiija non habebant fuum efifedlum y
fedetiam medicanten^ cum egroto atra luef trahebat
adinteritum . Traxit enim Mailconvm "♦ regem
Gueijedoti^ deleuit & patriam fuam . & intantum
incanduit pr^difta cladef . & per totam illam gentem
quod patriam pene reddidit defgrtam. Jnterea dum
ifta pgcfecutio feuiret . non tantum inhominibus.
fed etiam inferif & inreptilibus / fanctuf TeHaus
inieiunio & plan6lu clamabat ad "dominum dicenf.
Parpe dgmine parce populo tuo . qui non uif moztem
io8 LIFE OF ST. TEILO. [52.
peccatorif . fed uitam . & ne def hereditatem tuam
inperditionem . Deinde ira dei adtempuf paccata
oratione eius aliorumque fanct02.um . celituf am-
monitus eft cum hif qui refidui fuerant degente.
receffit inlonginquaf regionef. «Quo2um quidam
perrexerunt inhiberniam . pluref uero ducente eo
infranciam . donee deuf eif innueret reditum in
patriam . Et factum eft ita dicente 'angelo & .
iubente ^^ fanctum Teliaum . Surge & uade ultra
mare . & congrega reliquiaf gentis tu^ ut te fequantur
donee deuf mifericordia plenuf . refpicienf miferiam
gentif & te famulum dei laborantem progente pre-
cibus & oratione concefferit . femota perfecutione
eif & uobif deexilio reuerti . & ab omni huiufmodi
periculo inperpetuum liberari. Et iterum .ait angeluf
Perge . nichil hefitanf . comittetur enim angeluf
domini tecum eundo & redeundo & reducet te cum
tuif fequacibus iterum adtuam regionem cum prof-
peritate. Surrexit igitur "= fanctuf Teliauf . adducenf
fecum quofdam fuffraganof episcopof fuof . & cetero- ■
rum ordinum uirof cum utriusque fexuf hominibus
uirif & mulieribus . Et deuenit primituf adcornu-
bienfem regionem.. & bene fufceptuf eft a Gerennio
rege illiuf patri^ . & traftauit ilium & fuum populum
cum omni honore. Et inillo interuallo hofpita|li|tatif
eius / rex Gerennius allocutuf eft familiariter fanctum
Teliaum episcopum dicerf ei. Pater & domine rogo
& uolo ut meam confeffionem accipiaf . & fif meuf
confesfor indomino . Et pontifex confentieisf accepit
confeffionem fuam . & promifit illi dicenf cum fiducia.
32,] LIFE OF ST. TEILO. 109
non uifurum fe mortem nifi priuf acciperet C02puf
domini quod ipfe confecraffet . Et inde hif peraftif
perrexit fanctuf cum fuif comitibus adarmoricaf
gentes. & bene continuo fufceptuf eft ab eis. Audiente
Samfone dolenfif ecclesi^ archiepiscopo aduentum
confratris fui inpatriam / occurrit ei cum gaudio.
Nam de una regione procreati fuerant . & uniuf
lingu^ uiri . & fimul cum beato Dubricio archiprefule
edofti . & cuiuf manus impofitione fanctuf Samfon
confecratuf eft in epifcopium. Vt inuita fua teftatur.'
Rogauitque fanctum Teliaum ut cum illo habitaffet.
& adquieuit ei . & cum eo commoratuf eft multo tem-
pore . & ibi reliquit quedam patrocinia fu§ fanctitatif
ideft fontem fa^^nifluum Cai nomine . quern ipfe
meruit adomino diriuare. Et inter cetera fanitatum
quaf infirmi deillo impetrant indei nomine & Teliaui /
unum inclitum miraculum permanet inibi ufque hodie.
Nam naut^ iUius gentif armoric^ propter uentum
confuetum adnauef illozum ut indirigium nauigare
poffint adredlum iter / ubi uelint . confuetum, habent
ilium faluificum fontem purgare . & fepiuf ac fepiuf
perinteruentum fancti pontificif dominuf largitur pre-
cariutn illorum ideft uentum aduelum nauigii . ut
cum gaudio gradiantur perequorevm iter ubi fibi
uelle uideatur. Et aliud patrocinium fui teftimonii
ibi reliquit. Ipfe enim & predi6luf fanctuf Samfon
plantauerunt magnum, nemus arboreti fruftiferi. quafi
adtria miliaria, ideft adol ufque adcai . & decorantur
ipfa nemora exeozum nomine ufque inhodiernum
diem . Vocantur enim arboreta Teliaui & Samfonif
no LIFE OF ST. TEILO. [32.
Et exillo tempoze & deincepf epifcopatuf dolenfif
decoratur & celebratur fubteftimonio omnium armo-
rico2.um brittonum . ob conuerfationem & reuerentiam
fancti Teliaui. jNterea dum h^c agerentur & tra6l-
arentur. contigit quod christus per mifericordiam fuam
preciperet . ut ilia predidla luef qu^ flaua dicebatur
exiret & euanefceret debritannia infula tota. Quo
audito / fidelif du6lo2 Teliauf "' in modicum exhil-
aratuf . & fancto fpiritu fummonitus , & ab utrifque
miffif legatif infranciam . & ultra alpef initaliam . &
quocunque cognitunj. fibi erat eof aufugiffe . recollegit
compatriotaf diligenter inunum . ut omnef extinfta
peftilentia cum data pace per omnia redirent adpro-
pria. Preparauit igitur nauef tref maximaf adpopuli
turbaf tranfituraf. Peruenit fanctuf uir flentibus &
lugentibus obtanti patrif difceffum ad maritimum
portum. Et dum uentum expedlaret profperum
ad^quorale nauigium . ecce rex terr^ Budic nomine
obuiam illi uenit cum magno exercitu armoricozum.
Et ftatim ipfe rex & totuf fuuf exercituf genua flex-
erunt ante eum. Et interroganf quidnam hoc effet.
refpondit ei rex. Ad hoc genua fleximuf . ut prome
& promea patria deum rogef propter peftilentiam
quam modo fuftinemus. Nam ingenf uipera appar-
uit nuper inmea patria . qu^ tertiam partem regni
mei pene deleuit. Et continuo fanctuf pontifex
hefitanf . timuit illo ire. Ferebantur enim horribilia
deilla beftia. Et fubito apparuit ei angeluf domini.
& confortanf eum ait illi. Ne timeaf exire cum illif |
aderit autem tibi uirtuf christi qu^ illam uiperam fub
33.] LIFE OF ST. TEILO. in
tuif manibus confum& . "^ & propter te ipfe redemp-
tor ac faluator faluet ac liberet iftam totam patriam.
Et fequenf euangelicum confilium . fanctuf preful
aufuf eft adire ilium draconem uolucrem ac pennatum.
Et ftatim c^lituf infpiratus accepit orarium fuum . &
de eo cinxit ac ligauit eiuf collum . & pr^cepit illi
per dominicum preceptum ut ilium fequeretur ufque
admare . & fua uenena ac nefaria flammina ceffaret
emittere. Et denuo peftifera beftia fecundum pre-
ceptum pontificif mitif ac lenis effedla . nee pennam
leuauit adterrendum . nee dentem nudauit ad ftriden-
dum . nee linguam erexit ademittendum igneum
flatum. Et ftatim piuf facerdof deduxit illam ad
mare . trahenf poft fe monftrum enorme per orarium
fuum ligatum. Et continuo illud in medio tethif ad
magnum fecopulum . irinomine domini irretiuit. Et
h^c uidentef armorici / confilium inierunt cum Sam-
fone pontifiee . & dixerunt ei. Pater fancte fit tibi
cur^ denobif. Nam fi nof reliquerit ifte homo dei
ueniet iterum ifte ferpenf . & deuaftabit nof & patriam
nostram. Placeat igitur tibi ilium nobifcum retinere.
& hoc rogate precarie ut adquiefeat nobifcum com-
manere ne pereamuf exifta clade. Et hoc audienf
piuf pater quod tale eonfilivm inierant . pontifex
Samfon & rex budie cum populo fuo . ut ilium "' cum
eif adtempuf precibus retinerent graue tulit . & in
femetipfo ftatuit adhuiufmodi conuentum & confilium
illif non adquiefeere. Et eece angeluf domini inilla
nocte apparuit illi eonfortanf eum & dicenf ei. Ne
dubitef cum illif commanere . perte enim erit refugium
112 LIFE OF ST. TEILO. [33*
& patri^ auxilium . & hoc erit tibi fignum quod adte
adeo miffuf fum . Craf &enini mane adte uenient
rex & pontifex prediftuf cum magna frequentia populi
fui. Et te rogantef fuppliciter & obnixe tibi efferent
epifcopalem curam . & priuilegium totiuf gentif armo-
ric^. Et eif adquiefcenf fecundum meum oraculum
accepturuf quod abeif tibi oblatum fuerit adtempuf.
interim conueni& genf tua undique adhuc difperfa
& dicaf illif. Manebo uobifcum quandiu deo placue-
rit . expedlanf totiuf gentif me^ exulat^ conuentum.
Et iterum angeluf . Ecce tibi aliud fignum per me
adeo erit monftratum. Nam die craftina obuiam tibi
habebif pontificem & regem cum frequentia multi
populi ut te deducant honorifice & cum gloria ad
epifcopalem. fedem. Et cum ipfi fluduerint offere
precipuum caballum defuif equif tibi ad fedendum.
non confentiaf ut ilium abeif omnino fufcipiaf.
Habebif enim continuo ad diuin^ licenti^ teflimonium
fonipedem pre'^°cipuum per me tibi adeo miffum. Et
ilium afcendenf ouanter & licenter ibif cum eif ad
dolenfem epifcopatum tibi adtempus adeo preparatum
& predeftinatum. Jgitur h^c omnia impleta fuerunt
die poflera ficut angelica promiferant affamina. Nam
rex & pontifex cum multitudine populo2um obuiaue-
runt ei ut ilium deducerent cum condigno honore
ad epifcopatum dolenfem ut fublimarent ilium inpon-
tificalem fedem. Et ecce fubito ficut celepf nuntiuf
predixerat . offerentibus illif precipuum equum defuif.
& illo interim rennuente abillif accipere . iuxta eum
apparuit pulcherrimuf fonipef adeo fibi miffuf. Et
fry
33»] LIFE OF ST. TEILO. 113
fuper eum afcendenf . uenit cum eif ufque indol &
ficut illi adeb fuerat iuffum . adquieuit cum eif com-
manere ufque ad prefinitum tempus iterum adeo
patre. Et inillo articulo temporif. uocauit adfe
regem Budicum . & multa benediftione benedicenf
eum . prebuit ei predi6lum caballum . & coram omni
populo fanctuf Teliauf episcopuf rogauit deum &
imprecatus eft fuppliciter ut militef armorici fortioref
fierent inequitando omnibus gentibus. Et inde
patriam fuam tuerentur . & uiftoriofe fe deinimicis
fuif ulcifcerentur. Et illud priuilegium quod fanctuf
Teliauf impetrauit adeo fibi collatum ufque hodie
permanet inibi . fecundum teflimonia & commentaria
'3' omnium illiuf patrie feniozum. Sunt enim armorici
ampliuf uidloriofi inequitando feptief quam ut effent
peditef. Jnterea dum h^c agerentur fanctuf Teliauf
episcopuf quadam die uocauit adfe familiam fuam
hoc eft plebem fu^ patri^ . & conferenf cum eif
affabiliter adultimum intulit eif Scitif filioli mei
quia noster rex Gerenniuf inmagno dolore aggra-
uatur . & angelo michi prenuntiante credo ilium
exiturum inhac infirmitate de feculo. Nam cum
ueniebam adiftam patriam tranfienf perterram fuam
ilium uifitaui . & me meofque quibusdam diebus
hofpitando fecum honorifice fufcepit. Et pepigi illi
promittenf indomino non uifurum fe mo2tem . nee
fuum ultimum diem donee corpuf domini ame fuf-
ciperet. & fic demundo exiret. Preparate igitur
nobif nostram nauim . ut per diuinam licentiam diu
nobis defiderabilem . & diuinituf promiffam poffimuf
H
114 LIFE OF ST. TEILO. [33*
repatriare - adnatiuam patriam. Preparata itaque
magna barca peradlifque feptem annif ac feptem
menfibus quof fanctuf Teliauf duxerat inarmoricozum
patria intrauit ineam cum multif doftoribus & qui-
bufdam aliif epifcopif . dequibuf genf brittannorum
defanctitate poft peftilentiam recrearetur. Et tunc
precepit fuif dicenf. Tollite nobifcum hunc far'^'^co-
fagum ut ineum corpuf Gerennij condetur. Et
admirantef dixerunt . quia non poterant pr^mag-
nitudine eiuf hoc preceptum implere. Vix enim
inquiunt decem iuga bourn poterant eum defuo loco
fubmouere . Et precepit illif indomino confidenf.
& oratione episcopozum fuorujrn fimul & populi ut
mitteretur inmare ante proram nauif . & gubernante
deo mitteretur adripam fine remo . & ita factum
eft. Nauigantibus illif in medio marif obuiauit eif
altera nauif. & conuenientef naut^ utriusque nauif
collocuti funt adinuicem. dicente episcopo aGerennio
miffo quod rex moriebatur . e;xpe6lanf tamen fancti
Teliaui aduentum & conuentionem. Et inde pariter
nauigantef applicuerunt inportum uocatum din gerein.
Et ecce continuo lapif pr^didluf miffuf inmare inter
duaf nauef applicanf apparuit . & fecundum fidem
fancti paftorif christus gloriam fu^ maieftatif mani-
feftauit. Sanctuf Teiliauf peruenienf adregem . inuenit
eum adhuc uiuentem . & accepto corpoae domini
demanu illiuf letuf migrauit addominum . & diligenter
abeato confeffore fuo corpuf inhumatum eft inpre- ,
diftum farcofagum . & deo commendatvm. Poft h^c
fanctuf uir repetiuit fedem fuam epifcopalem . com-
3^*] LIFE OF ST. TEILO. 115
mittante eum cleri & populi copia & habitauit ibi
ufque inconfummationem uit^ prin'^cipatum tenenf
fuper omnef ^cclesiaf totiuf dextralif brittanni^
fecundym traditionem patrum qui eum hierofolime
confecrauerant ficut predic^um eft. Sed genf citiffime
creuit quamuif depaucif inmagnam multitudinem . &
hoc nimirum fiebat . quia iam obedienf facta eft ad
omne fancti ediftum. Sic fancta ^cclesia qu^ multo
tempoze fuerat difperfa . interueniente Teliauo fanct-
ozum fanctiffimo fuit exaltata . adquem conuenerunt
difcipuli qui fuerant beati Dvbricij . lunapeiuf.
Gurmaet . Cynmur . Toulidauc . luhil . fidelif. Hif-
mael . Tyf hei . Oudoceuf . & multi alii difcipuli ut
eum moribus & do6lrina imitarentur. Dequibuf
hifmaelem confecrauit inepiscopum . mittenf ilium
adconfulendam ^cclesiam minuenfem & iam uiduatam
paftore. Nam fanctuf Dauid ad dominum migra-
uerat . & multof aliof eiufdem ordinif uirof fimiliter
fublimauit inepifcopium . mitte^f illof per patriam.
diuidenfque parrochiaf fibi adopportunitatem cleri
& populi. Nuncqu^ fcripto cognouimuf fa6la per
eum miracula ea litterif & memorie commendamus.
Nam tacendo dei & fanctozurn uirtutem grauiter
delinquimus . predicando uero congaudemuf. Habe-
bat quidem tref fummariof. & nullo ducente eof
ibant adfiluam : onerati alignato'^'triif fuif rediebant
fimili modo fine aliquo ducente . & fie feruiebant
fratribus cotidie. Dicunt enim ilium refufcitaffe
mortuum fuper fluuium Couin nomine diftinnic.
Dicuntque paraliticum in^cclesia Radh . coram omni
H 2
Il6 LIFE OF ST. TEILO. [34*
populo abeo fanatum die dominica . & quocunque
dolore egrotabantur infirmi . curabantur eiuf manuf
impofitione. I Hi uero qui aliquam iniuriam fibi
faciebant aut ilico moriebantur . ut femina temeraria
qu^ ineo peccauit coram omni populo liquefacta eft.
Quidam etiam reguluf Guaidan nomine uiolauit re-
fugium illiuf inquadam fua ^cclesia Lanteliau bechan
uulgaliter uocata . unde frangendo bachatuf eft . &
ftatim uiliter ineiufdem cimiterio amifit fpiritvm.
Recognofcentef autem culpam protinuf eiuf precibus
recuperabant falutem & ueniam.
TN no6le autem depofitionif eiuf magna diffentio
orta eft intgr tref clerof trium ecclesiarum illiuf.
fmgulif pretendentibus fuaf auftoritatef & priui-
legia de halpendo corpore. Vna quidem ob fepulturam
patrum fuoEum . & hereditarium iuf Pennalun uide-
licet . fecunda ob conuerfationem fuam & folitariam
uitam quam inibi duxit per tempus fuper ripam
Tyui . & quod ibi uitam gloriofe finierat. Tertia
uero landauia . ob fedem epifcopalem . ob eiuf priui-
legia . & dignitatef . ob confecrationef & obedientiam.
obtotius '35 parrochi^ concordem uocem . & fancti
Dubricij per omnia & aliorum patrum priorem ftatum
& conftitutionem. Sed tandem confilio difcretorum
hominum adquiefcentef . infifterunt ieiunio &
orationibus . ut fummuf arbiter christus qui eft uera
au6loritaf . & fanctozum priuilegium . ^ euidenti figno
innuerest cui illoz.um fancti fanctum corpuf digniuf
effet committendum. Mane autem facto .-' quidam.
3iJ LIFE OF ST. TEILO. 117
fenior refpicienf ubi erat corpuf . clamauit uoce
magna dicenf. Exaudita eft fratres mei oratio nostra
adomino . qui neminem priuat promerito. Surgite
& refpicite que facta funt amediatore dei & hominum
christo / ut nostra diffentio fedaretur . & ut inbeati
confefforif Teliaui uita . fic & ineiuf mo2te fierent
miracula. Ecce enim uident ibi tria corpora quibus
par erat quantitaf inco2pore . idem decoz infacie.
quid ampliuf innuUo difcrepantia . habebant totiuf
compaginif liniamenta. Sic fedata pace finguli cum
fuo corpore remeauerunt ad fua . & diuerfa inillif
diuerflf locif cum fumma reuerentia fepelierunt.
Miraculif quidem quam pluribus cognitum eft omni
populo & monimentif antiquoaum feniozum indubi-
tanter Landauie efle allatvm. Ad cuiuf ftimmi
pontificif tumbam frequentiffime abomnibus fuif
languoribus curantur infirmi . '^e cecif illuftrando
uifum . & furdif largiendo auditum. Hec & hif
plura fratres karissimi operata eft diuina uirtus pro
fanctiffimo confeffore Teliauo. Quare tanti uiri feft-
iuitatem cum toto mentif affedlu celebrate . ^cclesiam
frequentate . & fecundum uniufcuiufque facultatem
deuestra fubftantia pauperibus erogate . ineiuf nomine
qui magna accipit pro paruif . & parua pro magnif.
ficut accepit calicem aqu^ frigid^ demuliere famari-
tana. Ac fi dediffet auri mille talenta / ut eum
imitando inbonif operibus mereamini cum eodem
gloriari infupernif fedibus . Adiuuante domino nostro
ihesv christo . qui femper uiuit & regnat infecula
feculorum A 3 — C E N .
Il8 THE PRIVILEGE OF TEILO & [35»
IN cuiuf uita creuit ^cclesia Landauia profanctitate
fua tarn moribuf quam doftrina . in^cclefiif
& territoriif fibi datif cum omni libertate fua
dignitate & priuilegio aregibus contemporaneif fuif
Teudiric filio teithpall. I don filio ynyr guent.
Gurcant maur . Mailcun . Aircol lauhir . Catgucaun
tredicil . Rein . & amultif aliif regibus & principibus
dextralif britanni^ . & ita ^cclefiif nominandif . cum
fuif terrif & dotibus cum finibus fubfcriptif &
teftantibuf legitimif uirif
|Riuilegium fancti Teliaui eft & ecclesi^ fu^
landaui^. datum fibi & omnibus fucceffor-
ibus fuif inperpetuo . aregibus iftif & princip-
ibus brittanni^ confirmatum apostolica auctoz-
itate cum omnibus legibus fuif in fe plenariif fibi &
terrif fuif libera ab omni regali feruitio . fine confule.
fine proconfule . fine conuentu intuf nee extra . fine
expeditione . fine uigilanda regione . & cum omni
iuftitia fua . Defure et furto . Derapina . dehomicidio.
de arfione . derixa . defanguine . derefugio uiolato
ubique interra fancti . de affaltu u,iarum et extra uiaf.
de faciendo iudicio et patiendo . de omni populo
fancti teliaui incuria landauie . de communione aqu^
& herb^ . campi et filu^ populo ecclefi^ fan6li teliaui
cum mercato et moneta in landauia . cun\ applicatione
nauium ubique per terraf fancti teliaui libera pro
regibuf et omnibus nifi ecclesi^ landaui^ et episcopif
eiuf Deopprobrio & omni iniuria quod rex morcan-
35.] THE CHURCH OF LLANN DAY. 119
hue et fui hominef fecerint epifcopo fancti teliaui et
fuif hominibus idem rex morcanhuc . et fui hominef
reftum faciant episcopo et fuif hominibus. • & indi-
cium patiantur incuria Landaui^ . '^^ Omnif lex qu^
fuerit regaU / omnif etiam et incuria plenarie epif-
copali landauenfi.
STatutum eft enim apostoHca au6loritate iftiuf
^cclesi^ priuilegium ut cum fua dignitate ab
omni fecularif feruitij grauamine Hbera inpofterum
maneat & quieta. Quecunque uero conceffione pon-
tificum . Hberalitate principum . oblatione fidelium.
uel aliif iuftif modif eidem pertinebunt . ei firma in
pofterum & integra conferuentur. Quecunque pre-
terea infuturum largiente deo iufte atque canonice
poterit adipifci . quieta ei femper et illibata permane-
ant. Decretum namque eft ut nulH omnino hominum
liceat predictam ^cclesiam temere perturbare . aut
eiuf poffeffionef auferre . uel ablataf retinere . minuere.
uel temerariis uexationibus fatigare . & omnia ei cum
parrochi^ finibus conferuentur. Siqua igitur infutu-
rum ^cclesiaflica fecularifue perfona contra hanc
temere uenire temptauerit . fecundo tertioue com-
monita . fi non fatiffa6lione congrua emendauerit.
poteftatif honorifque fui dignitate careat . reamque
fe diuino iudicio exiftere . deperpetrata iniquitate
cognofcat . & afacratiffimo corpore ac fanguine dei
et domini redemptozis nostri ihesu christi aliena fiat,
atque In '^9 extremo examine diftrict^ ultioni fub-
iaceat. Cunftif autem eidem ecclesie ita feruantibus.
I20 THE PRIVILEGE OF TEILO, ETC. [35.
fiat pax domini nostri ihesu christi . quatinuf & hie
fru6lum bon^ aftionif perciptant . et apud diflridlum
Liudicem premia ^tern^ pacif inueniant.
ymma ycymreith habryein | eccluyf Teliau
i olanntaf arodef breenhined hinn hatouyffo-
cion cymry yntrycy^uidaul dy eccluyf teliau hac dir
efcip oil gueti ef amcytarnedic oaudurdaut papou
rumein yholl cyfreith didi hac dy thir . hac di dair.
ryd o pop guafanaith breennin bydaul . heb mair.
heb cyghellaur . heb c^hoith . dadlma ymeun gulat
hac nydieithyr . heb luyd . heb gauayl . heb guylma
ycyfreith idi ynhollaul . oleityr olatrat . otreif . odyn-
nyorn . ocynluyn hac olofc. oamryfon canguayt
ahebguayt . f diru^ haycamcul yndi didi yn hollaul.
odorri naud ynnlann hac yndieythyr lann . orachot
ynn luhyn hac dieith^^r luhyn . ocyrch ypopmyn-
nic artir teliau . hay guir . hay braut dy lytu yrecluyf
ygundy teliau ynnlan|taf. hac ny lyf. dufyr ha
guell . hac choyt ha mayf ^ncyfrytin dy lytu teliau.
cyfnofut habath"'°oriayth ynn lanntaf hac aperua
ardir teliau dyr loggou adifcynno nythir ypopmynnic
yt uoy. ryd rac brennin aracpaup namyn dy teliau
a*yeccluyf lantam. ha dy efcyp . harmefyl harfarhayt
harcam . har ennuet agunech brennhin morcannhuc
hay gur ha^^ guaf dy efcop teliau hac dygur hac dy
guaf . dyuot brennhin mozcannhuc ygundy teliau
ynlann taf . dygunethur guir ha cyfreith . hadiguadef
braut diam y cam adiconher dy efcop teliau ha dy
gur ha dyguaf . ythir hay dayr dy luyd . dy uuner.
'm
-s'l
pjt.* V
«-^ v» Cvwtmo pcAtnmc diltrurp ufet^
^>^i fubtdoswi Cfinmf duct adf
I . fvcimA.J'cf-mrady ba^brvcmr
<tf b«mAittcd1bini|'^afoxj)rfr<)-
tf-fttiti? ' iH|#£^4r^^'^ ^^
idi (Jam rf d cj#|giui"atiaafcb
brtenninh^aiii-hebttiMT.
SmAfrndin^ lav i ac ttrilic^
ut <^Ut^^l^»tRrr. otmf. odjfn
J
ifnvAan
rf ^ Ta<: bmitti^tra<ipAui> m
brennhtn mat^B^^uc hc^
hAcd^6^.dfuo^brvnvhifviai
caft> j 6nctf>ur (^iwr Acffrc?
* (;iir V>ac|rqitar.^thir tiaf «3<ifT
Bytu^- ^juiiner-i^i^iiiAjrl.ltt-
|Ji)|> df^rctd^ 2i\xo 4f btmtimtTKtt-
cannVicj^ljf ^b<>r i)(ljf'nhi>ll
Uul^^cop ceUau tijl^fynwu . ^
Cp-lm/ pUnrriJi^if. ^jnti ben
dt^^ W ef bar pLutc^4rf!«^'
C^t^O' * (il-^4«^. -£— -t« — ^.._
TtiM-f &•'»» ^)n\0 ^l^^rC ;.'u-Ai-nrtw^^l^t'
f,ut W fcfT''^^ f 'f trill
111 X'mi'HfW
Km.-^i^''
36,] TEILIAVS ARCHIEPISCOPVS. 121
digauayl . ha pop cyfreith auo dy brennin mozcann-
huc yn lyf . oubot oil ynhollaul dyefcop teliau nylyf
yntou . haybot ynemelldicetic hae yn yfcumunetic
yr neb aitorro hac aydimanuo ybryeint hunn . hac ef
hay plant guety ef . Hynn bendicetic hac ef hay plant
ay enrydedocao ybreint hunn hac ay cat***. jSn^^en.
The remaining ten lines are filled in by a late hq,nd. See Notes.
-*^
141
IDE Lann Garth.
Don rex filiuf yn;^^ guent . pro commertio ^tern^
patri^ unam de domibus fuif Lann garth uidelicet
cum omni territorio fuo qu^ apriori tempore
fuerat fancti Dubricii archiepiscopi immolauit cum
omni fua libertate . & cum refugio ^cclesi^ fancti petri
deLandauia archiepiscopo Teliauo . & omnibus fuc-
cefforibus fuif fine ullo cenfu terreno magno uel
modico . nifi deo & ^cclesi^ landaui^ . & cum tota
communione intuf uel extra incampo & infiluif . in
aqua & inpafcuif . & rex circuenf totum territorium
& portanf euangelium indorfo cum clericif ferentibuf
crucef inmanibus et afperfa aqua benedifta fimul cum
puluere pauimenti ^cclesi^ et fepulchri inomnibus
finibus perambulauit pertotum . fa6la malediflione
et excommunicatione abomnibus uno ore illif fpecia-
liter quicunque locum iftum cum fuo territorio et
finibus iftif fubfcriptif ab ^cclesia Landauia et a
pafto2ibus illiuf ineternum feparauerit , data autem
benedidlione feruaturif inpace. Declericif teflef funt.
Teliauf archiepiscopuf . Arguifhil . Elguoret . Con-
122 TEILIAVS ARCHIEPISCOPVS. [36*
guarui. Conbran. ludon. guordocui. gurmoi. gurhal.
Delaicif rex ludon. t. morguid. merchion. freudubur.
erbic . guinabui. Finif iftiuf podi eft . Clougur per
uiam magnam ufque adcumulum frutmur. "*^ acumulo
frutmur redle dir fof. ufque adpetram inquattuor
confinibus . orlech cihitan dital ircecyn . behet tal ir
fof. openn ifof. ufque adfontem nigrum, afonte per
filuam diclour eminuf tal ifof cihitan clouuric diclour.
I
Lann Maur. id est Lann Teliau
pozth halauc.
DEM rex Jdon largituf eft inelemofina proanima
fua et animabuf parentum fuorum regum et prin-
cipum deo et fancto petro et archiepiscopo
Teliauo . & omnibus, fuccedentibus fibi in^cclesia
Landaui^ Lann maur id eft lann Teliau po2t|halauc.
ubi biuan cum quattuor fociif fuif iacet . cum omni
territorio fuo & omni dignitate et refugio et cum
tota libertate et omni communione incolif in campo
et infiluif. inaqua et inpafcuif . & cum finibus iftif
fubfcriptif . et atteftantibus legitimif uirif . clericif et
laicif . & ita fme ullo cenfu magno uel modico ulli
homini terreno nifi paftoribus ^cclesi^ Landaui^
inperpetuo. Declericis teftef funt Teliauf archi-
episcopuf . Arguiftil . Elguoret . Conguarui. De
laicif . Hon rex . Morguid . merchion . guinabui.
Data benediftione feruaturif elemofinam inquieta
pace . uiolaturif autem ab omni ore maledi6lione fub
anathemate , & cum finibus iftif . O blain cubi . truf
mailuannon . diblain diufrut . Arhit diuprut dirguairet
36 J TEILIAVS ARCHIEPISCOPYS. 123
bet gebenni trio diaper nantmaur. maliduc nantmaup.
diuinid betiblain . inifcijvitmauji . trufifcirit diblain
mo2'«(Juc . arhit morduc dirguairet trui icoit . dir
iulen . ar hit inant moaduc bet geuenni . geuenni
dirguairet betirit . lechauc . orrit dirlechluit ni cruc
bracd diguern idrution . di luch icrecion . dicubi.
maliduc cubi diuinid . betiblain ubi incepit.
7"^ Lann Teiliau Crefflnych.
EMpore predi6li regif I don uenerunt
faxonef inregionem fuam depredari . et
ipfe cum fuo exercitu fecutus eft illof.
et inula fua uenit ad fanctum Teliaum manent-
em tunc temporif cum fuif clericif apud podum
fuum langarth . et deprecatuf eft ilium nimium &
omnef clericof fuof ut proillo et toto exercitu fuo
deum deprecaretur . Et uenit fanctuf Teliauf cum
eo ufque admontem unvm inmedio Criffinic prope
trodi . ftanf et oranf deum omnipotentem ut populo
fuo depredato fuccurreret . et exaudita prece fua . et
adepto magno gaudio . uerfif hoftibus infugam . re-
uerfuf eft rex capta preda . & tunc tref modiof terre
circa cumulum ilium fancto Teliauo et ecclesi^ landaui^
cum omni communione fua incolif incampo et infiluif.
inaquif et in pafcuif Ita excommunicatione fa6la ab
omnibus communiter illif . quicunque abilla die inantea
fepararent ab ^cclesia Landaui^ . et exalia parte facta
abfolutione illif feruaturif banc elemofmam in pace,
^inif oaper ciuerdiued icaruan . ciuerdiued nihit bet
aper guaech . oaperguaech irgubep bichan . nihit bet
124 TEILIAVS ARCHIEPISCOPVS. [37*
penn claud "•♦ etern n;y^hit . betfof cinahi . nihit bet
aper grenin . grenin nihit bet inlicat grenin . O licat
grenin intraufynniaun icarn gunftan. O carngunftan
icaftellmei. O caftell mei. diaper caruan. iciuerdiued.
Dat^ funt 1(19 ecclefi^ cum fuif dotibus et territoriif
omnibus & omni dignitate fua et priuilegio . libertate
et refugio et omni communione incolif. incampo et in
filuif . inaqua et inpafcuif. et aregibus predidlif. fancto
Teliauo et omnibus episcopif landauenfif ^cclesi^. data
malediftione uiolaturif. benedi6lione autem fiat pax
indiebuf eo2um. & habundantia pacif hie et inperpetuo.
jLyAnn Teliau nant Seru. uilla tantum incantref maur
fuper ripam cothi. Lann Teliau garth teuir uilla tan-
tvm fuper ripam cothi . Lann Teliau bechan indifrin
teiui uilla tantum. Lann teliau tref icerniu . Lann
Toulidauc icair. Lann teliau aper Couin . Lann teliau
penntyuinn . Lann teliau luin gaidan uilla tantum in
euelfre. I pennbro. Lanrath. halann cronnguern cum
tribuf territoriif amrath. Finif illozum ofrut gurcant
hit glann rath . Xrem earn, uilla tantum fine ^cclesia
Laithti teliau fuper ripam ritec . uilla tantum iuxta
pennalun. Menechi arglan ritec iuxta pennalun.
Pull arda iuxta mainaur pir . uilla" tantum . Luin
teliau . uilla tantum . Eccluif gunniau ubi natuf "^^ eft
fanctuf Teliauf . Porth medgen . uilla tantum . Porth
manach mainaur inamithieil. Din guennham in Ion-
ion . uilla tantum . Lann teliau litgarth indou cledif.
mainaur . Lann teliau cilretin . inemlin. Inrof
Lann iffan mainaur . B^odlan . Lanngurfrit. Lann
ceffic intalacharn . cum centum acrif terre et quinque.
37 J TEILIAVS ARCHIEPISCOPVS. 125
MAinaur brunuf & telichclouman.
Tref canuf.
REX demetic^ regionif Margetud filiuf Rein
commotuf furore nimio et crudelitate occidit
gufrir hominem fancti Teliaui inrefugio dei & illiuf
manentem ante altare illiuf. poftmodum requifita ab
eo penitentia cum data fibi uenia ob emendationem
ab eo promiffam in ieiunio . oratione . et elemofina
largituf eft cum promiffa in omni emendatione fua
deo fanctoque Teliauo & ^cclesi^ landaui^ omnibus
pafloribuf illiuf inperpetuo mainaur brunuf cum ^c-
clesia et pifcibus et filuif . fimul et Telichclouman.
fimulque etiam Trem canuf. liberaf illaf terraf ab
omni regali feruitio . & ita cum omni dignitate fua et
priuilegio fancti Teliaui illif conceffo inomnibus.
cum peruia communione incolif . incampo et infiluif
inaqua et inpafcuif . inperpetuo . data maledidlione
uiolaturis . be.nedi6lione autem conferuaturif. ^^^
T Ref earn . Laith ti Teiliau.
M E N E c H I.
REgnante Aircol lauhir filio tryfun rege demetic^
regionif contigit cum uice fua curiam fuam
apud lifcaftell caput totiuf demetic^ regionif teneret.
ita quod omni no6le cum difpenfatoref regif uice
m#tua regi feruirent incibo & potu fuadente diabolo
prenimia copia liquorif quod femper unuf demilitibus
aut defamilia regif, occideretur. Quod cum rex foli-
tum uidiffet homicidium . cognouit quod nullo modo
diffolutum poffet fieri nifi elemofinif et ieiuniif et or-
126 TEILIAVS ARCHIEPISCOPVS. [37.
atione fan.ct02.um fafta ieiunio et oratione. Mandauit
rex propter fanctum Teliaum conuerfantem tunc apud
pennalun podum fuum ut cito ad eum ueniret ut fibi
et curi^ fu^ benedixiffet ne tarn folitum homicidium
ampliuf incuria fua eueniffet. Et poftquam fanctuf
Teliauf ad ilium uenit . fibi benedixit & curi^ fu^ et
duof difcipulof fuof. louil & fidelif mifit ut curi^
feruirent diuidendo cibum et potum omnibus ad
menfuram et fufificientiam & gratia fpirituf fajncti
q.u.od nullum ilia n,o6le factum eft homicidium . nee
poft infua curia ut folitum. Cognofcenf rex q.uod per
orationem fancti Teliaui euacuatum eft illud pericu-
lum. Dedit fancto Teliauo depropria hereditate fua
tref uillaf. id eft tref earn. Finif '"' ouinyd garthon
diblain nant brat yr^uairet hit in ritec. Exalia parte
ouinid garthon hit naiT yclauorion bet inritec.
Laith ty teliau o earn baclan dieilmeiniaue bet in
ritec. Menechi . otref eithinauc dinant hirotguidou
bet inritec. Exalia parte otonou pencenn diblain
nant eaftell cerran bet inritec . cum omni fua libertate
incampo et inaquif infilua et inpafcuif . intuf et extra
fine ullo cenfu ullo homini terreno ni.s.i deo et archi-
epi.sc.opo Teliauo et ecclesi^ & fuccefforibus illiuf
inperpetuo . teftantibuf rege Aircol cum fuif principi-
bus. Declericif fanctuf Teliauf teftif. louil . fidelif
difcipuluf fuuf . fafta benedidtione abomnibus uno
ore illif abilla die feruaturif inantea inpace hanc
elemofinam inperpetuo. Qui aute.m ab eccle.s.ia lan-
daui^ fepara|rauerint .-'feparentur indie iudicii ut edi
ab agnif. Amen.
I
37 J TEILIAVS ARCHIEPISCOPYS. 127
QCiL tutuc.& pennclecir.
Vadam die contigit quod porci uniuf hominif
^depennalun intrauerunt infegetef uniuf diuitif
nomine Tutuc . qui cum hoc dampnum uidiffet . que-
fiuit fubulcum ut uindidlam ineum facer& . & non
inuenit eui;n donee ad locum pennalun peruenit . et
ibi fubulcum inuenit . & uolenf eum feriri cum lancea.
interueniente infante quodam "*' nomine Typhei
nepote fancti Teliaui & fe fubulco defendente in-
fantem . crudelif uir perforauit lancea et mortuuf efl,
& poftea penitenf feciffe ueniam quefiuit apud fanctum
Teliaum . & femetipfum fibi uerbo et confenfu regif
Aircol cum duabus uillif fuif Ciltutuc & penclecir'
dedit cum magna deuotione inperpetua feruitute . &
cum tota fua progenie . et ^cclesi^ landaui^ & paflor-
ibus illiuf inperpetuo . cum fua omni libertate fine
aliquo cenfu ulli homini terreno nifi deo et ecclesi^
landaui^. Declericif teflif eft archiepiscopuf Teliauf
cum fuif difcipulif . louguil et fidelif Delaicif uero rex
Aircol . Liuathru . Letclit . Ina . rec douid. Finif
eft ocaftell cerran dinant torr icair bet hi locnhty,
Exalia parte . o nant caftell carran bet in ritec.
Mainaurmathru et cenarth maur.
F'^Vit uir Cynguaiu nomine de doucledij? . natuf
^ nobili parentela fed egenuf et uxoratuf
qui infantum utebatur uxore fua quod fingulif
annis fingulum procreauit natum . quo magif
gaudere debebant. eo ampliuf triftabantur ob penuriam
et frequentem partum . adeo tant^ fimplicitatif quod
128 TEILIAVS ARCHIEPISCOPVS. [38*
inde requifierunt confilium apud fanctum Teliaum
detanta copia filio2um et inopia . et inantea quidue
agendum. Beatuf Teliayf audita fibi hac tarn querula
requifitione dixit. Nullam aliam caufam "*' uobif
uideo ad euitandam prolif fecunditatem . nifi ut acarn-
alitate ambo abftineatif. Quo audito .-' perceperunt
fibi hoc confilium effe faluberrimum . & per .vn. annof
abftinuerunt. Qui cum ita effent ueluti indefperatione
femper inantea prolif fimul peccato fuo ***nuerunt.
concepit mulier et peperit .vij. filiof . & ita paganof
portauerunt eof uerfuf fanctum Teliaum . & dicentef
malo omine recepimus confilium fancti Teliaui . male
etiam fumuf honerati. Nof quidem eof fubmergamus
inaqua . aut etiam fibi commendamus . accepta fibi
eo2um cura . Tranfeunte autem euentu fancto Teliauo
peruiam fuam . inuenit patrem illozum in rytfinetic
fuper Taf flumen filiof fuof fuadente diabolo mer-
gentem fingillatim influmine propter inopiam fuam
et paupertatem. Videnf fanctuf xeliauf tam execra-
bile opuf . accepit eof fingulof femiuiuof . & baptizauit
eof innomine patrif et filii et fpirituf fancti cum gra-
tiarum aftione. Ablatif filiif .vi]. patri funefto .-^ uir
magn^ pietatif nutriuit eof . et ad fludium litterarum
mifit quof in podo fuo lannteliau dimifit. abaliif quidem
fumpto loco nomine Lanndyfrguyr . eo quod nullo
alio ui6lu uiuebant obreligiofam fuam uitam . nifi
aquatilibus pifcibus . et adnumeri eorum fufficientiam.
vi). cotidie fuper faxum unum fumpto fibi nomine, id
eft Lech '^° meneich intaf flumine adeo fibi miffif. &
iterum. Ideo uocati funt dufuyrguyr eoquod inuenti
38.]
ARCHBISHOP TEILO.
129
funt in aqua . & peraquam euafi . et deaquaticif
pifcibus procurati. Dybrguyr ideft aquatici britannico
fermone . ideft aquatici uiri. Quadam uice fanctuf
Teliauf ad eof uenit defideranf eo2um conuerfationem
uifitare frequentem hofpitatus eft cum illif ut cum dif-
cipulif. et infolito unuf defratribus iuit adaquam prop-
ter pifcef qui .vi). adnumerum fratrum inuenit fuper
predidlum faxum. & unum maiorem illif .vi). o61;auum.
quof omnef domum adduxit . & inde mirati funt frat-
res ut dicitur . mirabilif deus infanctif fuif. Qui bene
cognouerunt quod propter aduenientem hofpitem
fanctum Teliaum patronum fuum et magiftrvm creator
omnium pifcef multiplicaffet. Et poftquam dief et tem-
pera religiofe diu inloco illo duxerunt.&alio multo tem-
pore cum beato Dubricio conuerfati funt. Mifit eof ad
alium locum fuum qui uocatur Marthru inpepitiauc. &
ibi uocati funt feith feint mathru. Et poftquam ibi per
aliud fpatium morati funt . inde uenerunt ad Cenard
maur ubi morati ufque ad finem obituf fui . & totam
terram illozum mathru et cenarthmaur fancto patrono
fuo Teliauo et magiftro & ecclesi^ landaui^ et paftor-
ibiis fuif omnibus inperpetuo dederunt uerbo & con-
fenfu regif aircol et principum ^^' fuozum quibus ipfe
terraf illaf dederat propter fanctitatem eorum infempi-
terna confecratione fme ullo cenfu ulli homini terreno
nifi deo & fratribus illif et fancto Teliauo cum omni fua
libertate incampo et infiluif in aqua ej inpafcuif Fa6la
excommunicatione ab omnibus uno ore feparaturififtaf
terraf abarchimonafterio landaui^ et apaftoribus illiuf
inperpetuo. Benedi6lione autem feruaturif. Amen.
I
iNcipit uita beati Ovdocei, Lan-
f dauensis Archiepiscopi.
VIT uir BuDic riliuf Cybrdan natuf de
^ Cornugallia. qui indemeticam regionem tem-
pore Aircollauhir regif eiufdem regni uenit
cum fua claffe expulfuf patria fua. Qui cum
moraretur inpatria . accepit fibi uxorem Anau|ued
nomine filiam Enfic . mater autem illiuf Guenhaf
filiam Liuonui . de qua anaumed nati funt fibi Ismael
et Tyfei martir iacenf inpennalun. Qui cum mora-
retur inpatria . miffif legatif adeum denatiua fua
regione cornugallia ut fine mora cum tota fua
familia et auxilio brittanno2um ad recipiendum reg-
num armozic^ gentif ueniret defundlo rege eozum
ilium uolebant recipere natum de regali progenie.
Facto abillif confilio uno ore . audita legatione et
accepta . afifeftuofe accepit uxozem fuam pregnantem
cum tota familia fua "^^ & claffe applicuit inpatria.
et regnauit pertotam armoricam terram. Et in
tempore fuo tandiu durantem ufque ad alpef. Et
uxor eiuf peperit filium nomine Oudoceum . quem
pofl tempuf maturitatif mifit adftudium litterarum
ficut promiferat fancto Teliauo antea inbritannia
quod fi filium haberet . ilium deo commendaret.
ficut commendauerat ambof fratref fuof quof pre-
diximuf. Et fanctuf Oudoceuf abinfantia cepit
ditari fcientia et eloquentia intantum quod fuof
contemporaneof et fimul confociof excellebatm oribuf
390 LIFE OF ST. OUDOCEUS. 131
et fanctitate. Et poft immenfum tempuf uenit flaua
peftif per maiorem brittanniam. Flaua quidem
uocabatur . eo quod flauof et exfanguef efificiebat
uniuerfof quof perfequebatur. qu^ incolumpna aquofe
nubif apparebat hominibus . unum caput uerrenf per
terrain . aliud furfum trahenf peraerem . & difcurrenf
per totam regionem admodum ymbrif difcurrentif per
ima conuallium. Quecunque autem animantia fuo
peftifero afflatu attingeret . aut ilico moriebantur.
aut egrotabantur inmortem. Siquif uero medelam
conaretur adhibere egrotanti. non tan turn medicamina
non habeba^ fuum effedlum / fed etiam medicantem
cum egroto atra luef trahebat ad interitum. Et poft
immenfum tempuf fedata eft oratione fandli '" Teliaui
et fa.ncto2um brittanni^. Et antequam omnino extir-
paretur . uenit diuina uox adfanctum Teliaum ut cum
fuif clericif et populo iret cornugalliam qu^ poftea
uocata cerniu budic . et ibi inuenit nepotem fuum
Oudoceum uirum preclarum et manfuetum et utriuf-
que legif peritum . ut candelam fuper candelabrum.
Et post tempuf fue conuerfationif . fanctuf Teliauf
archiepiscopuf landauie ecclesie fancti Petri apostoli
rediit adnatale folum cum fuo nepote ilium commit-
tante . qui tantum creuit in bonitate & fcientia quod
fibi eledlione cleri et pppulil & populi fuccedit in
epifcopatu landauenfif ecclesi^ eledlione cleri Merc-
guini et Elgoreti et Gunnuini magiftri & trium
abbatum . Catgen abbatif llduti . Concenn abbatif
Catmaili . Cetnig abbatif Docguinni . Laicorum regif
Mourici et filiozum Athruif et idnerth . Guidgen et
I 2
132 LIFE OF ST. OUDOCEUS. [39*
cetiau brocmail . Gendoc . Louhonerd . Catgualatyr.
& omnium principum totiuf parrochi^ . Miffuf eft
fanctuf Oudoceuf cum clericif fuif predidlif merchui
et Elguoret et gunnbiu cum legatif trium abbatum et
regif et principum ad doroborenfem ciuitatem ad
beatum archiepiscopum ubi facratuf eft ecclesie lan-
daui^ inhonore fancti Petri fundate. Rex mouricuf
cum duobus filiif fuif & uxore fua Onbrauf filia
gurcanti magni et tribus abbatibus '^^ trium cenobit-
arum . et cum omnibus principibus regni fui et tota -
familia fanctozum Dubricii et teliaui ecclesi^ landa-
uenfif fufcepit eum cum gaudio . danf et confirmanf
idem priuilegium datum antea fancto dubricio fancto-
que teliauo et fuif fuccedentibus cum omni dignitate
fua et libertate . & circuerunt omnef cum rege . quat-
tuor euangelia inmanu fua tenente . & fancte ecclesi^
quafi dotem confirmante . fancta cruce precedente . et
fancto cho20 fequente cum fummo paftore pfallente.
Fiat pax inuirtute tua -. et abundantia inturribus tuif.
Gloria et diuiti^ indomo eius . et iuftitia eiuf manet
in feculum feculi . & cum afperfione aqu^ benedi6le
per totum confinium . & confirmando idem priuilegium
datum antea fancto dubricio . id eft fine confule . fine
procbnfule . fine conuentii . intuf nee extra . fine
expeditione . fine uigilanda regione infra nee extra.
& cum tota curia fua plenaria . & libera et integra
ut regia . et cum fuo refugio non adtempuf . fed fine
termino . quandiu uoluerit profuguf. maneat tutuf
fine protegente clipeo humano fub eiuf afylo . & cum
datif corporibus et commendatif regum dextralif
39.] LIFE OF ST. OUDOCEUS. 133
brittannie . landaui^ inperpetuo . & ficut romana
ecclesia excedit dignitatem omnium ecclesiarum
catholic^ fidei / ita ecclesia ilia landauia excedat
omnef ^cclesiaf '" totiuf dextralif brittannie indig-
nitate et inpriuilegio et inexcellentia . & cum tota
communione peruia incolif. et habitaturif incampo
et inaquif . infilua et inpafcuif . & cum finibus iftif.
aGungleif infra taf et Elei . totum territorium ufque
ad mare . & perdief et tempora totam parrochiam
amochrof ufque adinfulam Teithi inpace tenuit.
donee' rex Catguocaun quadam uice fuadente diabolo
uulnerauit unum de clericif Oudocei episcopi . & ita
furgente fauilla iniquitatif motuf eft ira rex . uolenf
fanctum uirum cum fua familia expellere depatria
fua ultra Tyui . & fanctuf Oudoceuf reliquit patriam
illiuf fub malediftione . & ab illo tempoae remanfit
parrochia diuidente T^ui duof epifcopatuf ficut diui-
debat duo regna . Mourici exifta parte . Catgucauni
ex alia. j='oft interuallum rex Catgucaun ueniam
requirens . penituit fe feciffe quod fecerat erga
fanctum Oudoceum et familiam fuarn . mifit propter
ilium et reddidit ei terraf ecclesi^ landaui^. Pennalun
uidelicet et Lannteiliau maur. et landyfuyrguyr que
priuf fuerant archiepiscopi Dubricii . & atempore
regif Nouy filij Arthur . et omnef ecclefiaf cum terrif
fuif qu^ antea fuerant fancti Teiliaui . & ita cum omni
fua dignitate et priuilegio et perpetua '=^ libertate . &
intempore fuo uenerunt tribulationef . et uaftationef
faxonum indextralem britanniam. & maxime inconfi-
nium episcopatus fui . intantum quod ui fuperuenientif
134 LIFE OF ST. OUDOCEUS. [40,
gentif faxonic^ parrochiam fuam amochrof fupra
ripam Guy exilla parte ufque ad riuulum Dor . exifta
parte et ufque ad Gurmuy . & ad hoftium Taratyr
in Guy flumine . & fa6lif hif uaftationibus exutraque
parte fuper parrochiam epi.scopatuf . H^c eft diuifio.
0 aper Tyui nyhyt . hyt aper pyfcotvc . yntyui . O
pyfcotuc hyt teirguernen buell . Oteirguernen buell
y uynyd nyhyt dy caftell teirtut . ideft cantref bychan.
ha cantref felif . ha buell . O caftell teirtut iuynyd
nyhyt dydouluyn helyc . O douluyn helyc yblayn
uyfc . hyt ymynyd du . Y mynyd du ny hyt hyt blain
turch . Turch nyhyt yguair& hyt Tauuy . Tauuy
nyhyt hyt cingleif. Cingleif nyh;f^t bet yblayn. O
blayn cygleif yall unguernenn . O all unguerh|nenn
hyt blayn peurdin . Opeurdin hyt pandifcynn yn ned.
Ned iuinyd hyt melltou. Melltou nyhyt yuynyd hyt
hepftur. Hepftur yuynyd dyguyragon. Guyragon
hyt yblayn . Oyblain hyt gauanhauc . O gauanauc
bet deri emreif . O deri emreifycecin clyfty . Cecycin
clyfti nyhyt bet blain frut ;^guidon . aryhyt bet taf
maur. Taf maur yguayret hyt cymer . Ocymer
iuynyd arhyt taf bechan . Taf bechan '" nyhyt bet
ryt ycambrenn . Orft ycamprenn hyt hal du . Or
hal du dyr hir cemyn . d;^ nant crafnant hyt crafnell
bet pandifcynn fn uyfc . Truy uyfc dycilydrif . dyr
all luyt . dy lech bychlyt dy cecyn ypennypyn|march
diguornoyd d^^rytnant . dy hanher din march lythan.
dyol ygabr dybron cateir neueni . dylatguerinou.
dyguarthafbuch . dyr uyncul . dyr brydell . dy hal
ruma . dy main ybard ynlycat nant ybard. nant ybard
40j WFE OF ST. OUDOCEUS. 135
nihyt yrguayret hyt pandyfcin yndour. dour nyhyt
yguairet hyt pandyfcynn yguormuy . guormuy n^
hyt iuynyd hyt yblayn . O blayn guormuy dicayr
rein . O cayr rein dyblayn taratyr . taratyr nyhyt
youayret hyt pandifcynn yguy . Guy ny hyt . hyt
pandifcynn ynn Hafren . Hafren nyhyt can ynyf
Echni bet aper Tyui.
SANCTUS Oudoceuf poft tempuf fue maturitatif
uifitati* abeo limini** fancti Petri cum accepto
fibi priuilegio fanctozum Dubricii et teiliaui apostolica
dignitate. & confirmato inperpetuo pofterif fuif . loca
fanctozum defideranf uifitare cum fua deuotione re-
quifiuit locum fancti Dauid ob uenerationem illiuf
& memoriam cotidianam inorationibus & quod fibi
placuit de facrif reliquiif fumpfit cum magna reuela-
tione . & fecum attulit . & deloco fuo proprio Lan
Teliaumaur fumpfit fecum dereHquiis '=° difcipuloaum
fancti teliaui matruelif fui . & fimul pofuit inarcam
ad hoc conuenientem. Et ita cum tranfibat per
episcopatum fuum uerfuf ecclesiam fuam landauiam
peruiam pennalt inCetgueli . famiHa fua ferente
reliquiaf honorifice preuia fancta cruce et pfallente
pfalmof cum laudibus . aduenerunt quidam derupibus
pennalt . malum animum habentef erga fanctum
uirum. & dicentef. Nunquid clerici ifti honerati auro
et argento et ut fie dicamuf thefauro fanctozum
Deui et Teliaui demanibus nostrif euadant ? immo
capientur . & ablatif illif omnibus rebuf fuif ditemur
multo pondere metalli auri et argenti . et liuore
136 LIFE OF ST, OUDOCEUS. [40*
inuidi^ preoccupati . & nimia cupiditate repleti
adheferunt cum nimio furore portantibuf. arcam
portabilem . et ita extenfif manibuf et tenentibus
lanceaf uerfuf fanctum uirum et familiam oculi eo2.um
qui infantum uirum et familiam peccauerunt uifum
amiferunt . et brachia adfanguinem iuftozum effun-
dendum prompta. riguerunt quod ad fe refledlere
non ualebant . neque inantea ullo modo extendere
poterant. Videnf fanctuf Oudoceuf mortem et
orbitatem peccantium cepit **orare deum flexif
genibus pro peccantibus . implenf diuinum manda-
tum . et dicenf . nolo mortem peccatorif . fed uitam.
& exalia parte . orbatif illif requirentibus ueniam
et recognofcentibus culpam . et audita '=' oratione
fancti . uifum recuperauerunt . & fenfum reflauratum
fenfibus refumpferunt . et obedientiam perpetuam
beato uiro et fuccefforibuf eiuf et ecclesie landaui^
et uitam fuam melioratam cum accepta penitentia et
iun6la fibi admodum culpe inieiunio et oratione et
elemofma promiferunt. Beatuf Oudoceuf pofl labor-
em fuum fitienf magif folituf aquam bibere quam
alium liquorem . peruenit ad fontem inualle landaui^.
ngn multum abecclesia remotum . ut biberet . inuenit
feminaf lauantes butirum admorempatri^ . et miffif
legatif fuif et difcipulif ut fibi uaf accomodaffent . ut
inde eorum paftoz potaret. Que hironice ut fili^
iniquitatif dixerunt. Nullum aliud uaf preter hoc
quod manibuf tenemuf . butirum uidelicet habemuf.
& accepto fibi . et formato admodum tintinabuli . uir
beat§ memozi^ leuauit manum ut inde biberet . et
40j LIFE OF ST. OUDOCEUS. 137
potauit . & intali fozma remanfit aureum uidelicet.
In tantum quod uidentibus apparet esse fundituf
exauro puriffimo . qu9 uirtute dei abillo die in
|v ecclesia landauie obmemoriam beati uiri honorifice
|l referuatur . & languentibus tadlum ut dicitur tribuitur
p; faluf. Enniaun rex gleuiffic cum inrupibus et infaltibus
'^Guy fluminif ut folituf uenabatur ceruum . miratuf
f eft nimium quomodo et qualiter faciebat curfum ilium
I fequentibus canibus cum clamore tubarum et uenato-
2um ftrepitu perima conuallium. diuino nutu preuidente
% et cuftodiente ilium pertotum donee faltum perduxit
adpallium fancti Oudocei . & ibi iacenf requieuit
anhelanf et tutuf . at fi poft naufragium qui perue-
nerit ad portum . aut poft triftitiam qui uenit ad
I' gaudium . remotif uenatoribus alonge et refidentibus
fimul et canibus mutif et ftupefaftif. & quoniam
priuf fequebantur inimicum . nunc ftupefadli genibus
flexif ad dominum refpexerunt ilium ut proximum.
et amicum. Pallium quidem beati Oudocei uiri
perfefte ^tatif et moderate maturitatif feruientif deo
prope flumen Guy fupra riuulum Caletan . remoto afe
interim pallio fuper quern cubabat . ceruuf refugium
fibi & firma foluf refpexit beftiam mitem quam
domauerat diuina uirtus . & regem enniaun et uena-
toref cum ftuporfe nimio et flexif genibus et ad c^lum
furfum leuatif manibus ueniam requirentef cum
magna deuotione ac ueluti quoddam peregiflent
facinuf apud deum & fanctum Oudoceum. Inprimif
fibi clamauit rex ceruum quietum et pacificum . poftea
totum territorium quod perdiem integrum, circuerat
138 LIFE OF ST. OUDOCEUS. [4^«
fequenf uefligium . largitus est deo et fanctif Dubricio.
Teliauo et Oudoceo episcopo . et omnibus episcopif
landaui^ inperpetuo . predi6lo ueftigio '^' diuidente
per montef et riuulof & rupef territoriif ecclesi^ in
^ternum. Beatuf ille fanctuf poft datam fibi tellurem
cum finibus fuif . & fumpto fibi nomine Lann Enniaun
creuit inuirtutibus . & ibi fundauit locum fimul et
oraculum oportunum locum pifcofum et mellifluum
et folitarium . & laboranf fimul cum familia fua reli6lo
afe honere paftoralif cure Landaui^ non quia non
fufficiebat populo . fed quia non fatagebat fibiipfi
populo . immo poftpofita paftorali cura folitarie
uiuere defiderabat deo. Et aduocatif adfe fratribus j
duxit uitam communem annif pluribus uitam fanctam
uitam claram uitam dedie indiem melioratam . & quot-
quot adfe ueniebant obconfilium . tot renouabantur
per paternum fubfidium. Nee ullatenuf parcebant
labori. immo undique concurrebant plebei. ut fumma
fibi leni atque graui fententia ad fufificientiam et
tollerantiam patienter ut folitam recuperaretur faniuf
prefidium apud pium do6lorem tam uidu^if quam
orbatif. tam magnif quam pufillif defiderabilem.
qui clarebat infpecie clarebat inuirtute . corufcabat
dodlrina . eminebat nobilitate. Qui cum uacabat
orationi intermixt^ fletibus et fingultui . aduenit
quidam defratribus dicenf. O patpr pie egredere
ut uideaf lignea qu^ tuif '^° edificiif parata funt.
Queque ut uidit . ecce uir bonuf & iuftuf & totiuf
brittanni^ hiftoriographuf Gildaf fapienf ut inhiftoriif
nominatur . qui eo tempore conuerfabatur in infula
4M LIFE OF ST. OUDOCEUS. 139
EchnI ducenf anchoritalem uitam . tranfibat perme-
dium flumen nauicula cum predidlif lignif. ac uelut
fua portabat . qu^ etiam inmedia filua fine aliquo
poffeffore inuenerat . & multum aconijerfatione ho-
minum fequeftrata. Cum beatuf Oudoceuf expertuf
fuerat . aduocauit fratrem ut fibi lignea edificia fua
terre proi|ceret . aut fraterno more condonationem
deillicita fraude apud deum & hominem fupplex im-
petraffet. ' Oblita fua admonitione & euacuata prece
nauiuncula tranfmit . & uelud quadam indignatione
frater Oudoceuf accepit fecurim . nonquia feriret.
fed ut uirtuf dei per ilium ufque inperpetuum in
creatura dei appareret . fecurif defcendit in lapidem
integrum . & per medium diuifuf est induobus . Ac
fi artificio manufafto diuideretur funditus. Nee ulli
hominum peruiam illam euitandi lapidef funt . quin
femper prope ripam fluminif Guy miro i6tu uideantur
incifi & immobilef. Pauca quidem miracula illiuf
fancti uiri & beat^ memorie de multif fcripto com-
mendata funt . quippe cum fuerint aut ignibuf exufta,
aut exilij ciuium claffe '^^ longiuf deportata. Quod
uero poflmodum inueftigatum eft . et adquifitum
monimentif feniorum . & antiquiffimif fcriptif litter-
arum memori^ et fcripto commendatum eft . & per-
acta uita illiuf fancta et gloriofa cum adquifitif fibi
et ^cclesi^ fu^ Landaui^ multif terrif . indomino
requieuit .VI. Nonaf iulij.
I40 OVDOCEVS ARCHIEPISCOPVS. [4^
Cilciuhinn et .vi. modiof terrf
T^y conuoi et lanngemei.
^^ OTandum eft nobif quod Mouric rex mor-
1 1 canhuc filiuf Teudiric & uxor eiuf Onbrauft
I filia Gurcanti magni dederunt tref modiof terr^
Cilcyuhynn . & .vi. modiof terre Conuoy. ideft Lann
Gemei fimul et Ian Teliau talypont qu^ antea illiuf
fuerat reddiderunt deo et Oudoceo episcopo fanctif-
que antecefforibus fuif Teliauo Dubricio. omnibusque
fuccedentibuf fibi inecclesia Landaui^ proanimabus
fuif et parentum fuo2um libere abomni regali feruitio
cum omni fua dignitate et libertate refugio et libera
communione incolif habitantibuf et habitaturif. in
campo et infiluif. inaqua et inpafcuif. inperpetua
confecratione . Delaicif teftef funt . Muricuf rex.
uxor eiuf Onbrauft filii fui Athruif et Idnerth.
condaj? . Louheithi . catgual . catleu . riacat . conbri-
nun . merthyr . gurcon. Declericif . Oudoceuf fummuf
episcopuf lacob abbaf fancti Catoci cum fuif feniori-
bus . Catgen abbaf fancti Ilduti . '^^ cum fua familia.
Eutigirn abbaf Docguinni . Conbran . Conueon.
Conguare . Maiuc do6lor . gunbiu magifter . & cum
finibus iftif. Finif lann Gemei adorfo montif diui-
dente filuam et campum inmare et ufque adoculum
diugurach malyduc dirguairet betymor. Finif lan-
teliav talypont. Oaper morcleif dyguailaut lannerch
Onnuiu . truf cum Onnuiu dyr guyth lunguyd dycam-
guili . truy camguili dyr hitir melin . Or hytir melin
hyn hiaun di Luchur exalia parte . Arhit luchuc
dyuinyd bet camfrut . arhit camjrrut inparte ecclesi^
42 J OVDOCEYS ARCHIEPISCOPVS 141
bet iblain . dyalt minchei arhyt iralt di dubleif . truy
dubleiffou bet dinaf cynlyuan . arhit yrochyr bet ar
cyueyr blain Cynbran. arhit cinbran eithap bet lychur
REX Teudiric cum effet inregno fuo tenenf
pacem cum populo et iuftitiam . poftpofuit
temporalem poteflatem pereterna . ita quod regnum
fuum commendauit filio fuo Mourico . et uitam
heremitalem inrupibus Dindyrn cepit ducere. Qui
cum effet inuita ilia . ceperunt faxonef terram fuam
inuadere fuper filium fuum Mouricum . & ita nifi
ipfe foluf adhuc eif fuccurreret . quod omnino filiuf
fuuf ab extraneif exhereditaretur. Dequo teudiric
dicebant cum regnum fuum teneret . quod nun-
quam ui6luf abhoflibus fuerat . fed femper ui6lo2.
& ita uifa facie fua inacie bello2.um . ftatim hoftef
uertebantur infugam . & angeluf domini ei * dixit
no6le precedente . "^^ uade incraftino iriauxilium
populo dei contra inimicof ecclesi^ christi . & hoftef
uertent faciem infugam ufque pull brochuail . & tu
armatuf inacie belli fla . et uifa facie tua ut folita et
cognita inibunt infugam. Et poftea ufque ad .xxx.
annof non audebunt intempore filii tui adire patriam.
& erunt indigent et hereditarii inquieta pace . &
tu tamen uulneraberif una plaga inryt tindyrn . et
morierif inpace poft triduum . & ita mane furgenf
cum adueniente exercitu filij fui Murici equm fuum
afcendit . & iuit cum illif letuf angelico iuffu . &
armatuf ftetit inacie belli fupra ripam Guy prope
uadum tindirn . & uifa facie fua ftatim dorfum uerte-
142 OYDOCEVS ARCHIEPISCOPYS. [^2.
runt . & inierunt fugam . & tamen unuf ex illif
proiecit lanceam . et ilium uulnerauit lancea ficut
predi6lum ei fuerat . & inde gauifuf eft . ac fi hofte
ui6"to capta preda. Poftquam mouricuffiliuf fuuf
reuerfuf eft cum ui6loria capta preda / dixit patri ut
cum eo uenir&. Et dixit ita . nolo hinc recedere
donee dominuf meuf ihesus christus hinc me ferat
ad locum meum defiderabilem ubi difpofui iacere poft
mortem . ininfula uidelicet echni . & mane diluculo
affunt duo cerui fubiugati. et cum plauftro fuo parati
ante hofpitium . Et uir dei cognofcenf quod exparte
dei effent miffi afcendit feretrum . & ubicunque re-
quiefcebant ibi fontef emanabant '^^ donee ad locum
unum uenerunt iuxta pratum unum uerfuf Sauernam.
Et poftquam ad locum ilium uenerunt . ibi fonf
emanauit lucidiffimuf . et feretrum fuum totum
dirupit . et ftatim fpiritum deo commendauit . &
precepit ceruis ut difcederent . et ibi foluf remanfit.
& poft fpatium emifit fpiritum. Audita morte patrif
afilio Mourico . fecit ibi oraculum et cimiterium
afancto Oudoceo episcopo benedi6lum . & totum
territorium proanima patrif dedit episcopo Oudoceo
et ecclesi^ landaui^ et paftoribus eiuf infempiterna
confecratione fine ullo cenfu ullo homini terreno.
nifi fancto Oudoceo et ecclesi^ landaui^. Finif
Oaper pull Muric furfum yrpuU . yrlech lybiau.
orpull yrlech bet blain dyr ardir yr ardir nyhyt bet
fynnaun elichguid furfum arhit yrnant dy finnaun
cruc leuyrn. O finnaun cruc leuyrn eminuf dygenou
nant byuguan . nant biuguan yny hit bet pullou
42.] OYDOCEVS EPISCOPYS. 143
rinion dyr dou pull. Or dou pull hynyaun dyr-
guayret dyr cam . orcarn dirguairet dirfoff indorfo
montif. orfoff uerfuf orientem yntrauf truf blain
pant nant ruifc arhyt yclaud aryhit bet otyn Lunbiu.
Or otyn dyrguairet hyt yclaud bet cam perth yronn
dyr guayret dyr macyrou dyrpull . ar hyt ypull
dyaper pull neuynn yGuy. Ar hyt Guy hahafrenn
can ychoretov haidifcynua yloggou betaper muric.
'^'Quicunque cuftodierit banc elemofinam . cuftodiat
ilium deuf. Qui autem abecclesia landaui^ fepara-
uerit / anathema fit . Amen.
ECCLESIA GYRVID.
FBOST intelluallum rex idem Mouricuf uerbo
et confenfii heredif Liliau fimul cum dono
illiuf dedit ^cclesiam Guruid cum fua tellure
deo et fanctif Dubricio et Teliauo & ecclesi^
landauie . et prefenti Oudoceo & fuif fuccefforibus
inperpetuo cum omni dignitate fua et libertate . et
tota communione incampo et infiluif . inaquif et in
pafcuif . fine ullo cenfia ulli homini terreno nifi deo
et fancto Petro & ecclesi^ landaui^ & fuif paftoribus.
fubperpetuo anathemate. Quicunque eam abecclesia
landaui§ feparauerit. Delaicif tefl;if eft Mouricuf
Conuelin . tutir . loubran . abrgen . Anuin . unhu.
Conbroin. catleu. briauail. guinoc. mathuf. conuonoc.
Declericif. Oudoceuf episcopuf . lacob abbaf catoci.
Catgen abbaf ilduti . eutigirn abbaf docunni. , Finif
autem huiuf agri efl: . apalude nigro ufque adfedem
cetiau . & ahefcenn iudie ufque ad arboref foton.
144 OVDOCEVS EPISCOPVS. [42*
Lann cingualafl et lann arthbodu.
SLann conuur . et lann pencreic.
Ciendum eft fane quod Oudoceuf episcopuf
fuum proprium adquifmit agrum . idej-t
podum Cyn'^^gualan . Agrum quidem fancti Dubricii
inpatria Guhyr . quern fanctuf Oudoceuf atempore
mortalitatif . ideft ydylyt melen . perdiderat ufque
adtempuf ad|temp.us Athruif filij mourici. Poft uero
contentionem magnam inter Oudoceum episcopum
et abbatem ilduti biuon quidicebat fuum effe agrum.
Infine uero iudicio iudicatuf eft ager prediftuf oudo-
ceo episcopo et altari landauie inperpetua hereditate.
Cella quidem Cyngualan cum fua tota tellure . &
cella arthuodu . conguriqjae & penncreic . Et fanctuf
Oudoceuf accepit demanu Athruif. gurcanti magni
nepotif tref cellulaf predi6laf inperpetua confecratione.
& cum omni dignitate & tota communione incampo
et infiluif inaqua et inpafcuif . & fubperpetuo anathe-
mate . quicunque illaf prediftaf ^cclesiaf amonafterio
Landaui9 feparauerit. Qui autem cuftodierit y cuf-
todiet ilium deus. Amen. Declericif teftef funt.
Oudoceuf episcopuf. catgen. biuan. cum fua familia.
lacob abbaf altarif fancti Catoci . Eutigirn abbaf
Docunni cum fuif clericif.. Delaicif rex Mouricuf
fuper filium fuum Athruif . Conuonuc . guallonir.
morcenou . Eithin . Conuetu . gueithgen broch-
maili filiuf . gindoc . matuc . arthcumanu . Oguhyr.
gurdilic . gurguiftil . arguiret . abel . cum preflDiter-
if Conhail . Conhibrit . gueithgno . Finif Lann
.]
fb
43.] OVDOCEYS EPISCOPVS i45
Cyngualan infra duaf foffaf admare malyduc irdiu
foff dyr mynyd arhyt yrcecyN '^» fin Lann Gemei.
MLann Merguall.
ORCant rex morcannhuc filiuf athruif
clamauit quietam in die natalif domini.
& prooblatione fua ecclesiam c^ngur trofgardi qu^
fuerat antea fancti Teliaui fimul et reddidit fummo
pontifici oudoceo fanctifque Teliauo Dubricio . om-
nibus paftoribus landaui^ inperpetuo. & cum omni
territorio fuo et finibus fuif fimulcum mergualdo
illiuf ecclesi^ principe fub episcQpo . & totam liber-
tatem dedit ^cclesi^ & territorio illiuf et dominantibuf
et inhabitaturif incolif inperpetuo . & fine confule et
proconfule et cum refugio . & fine expeditone infra
regionem nee extra . nee aduigilandam die nee nodle.
& cum omni communione incolif incampo et infiluif
IN aqua et inpafcuif. Declericif teftef funt Oudoceuf
episcopuf . Sulgen abbaf nafT carban . Saturn abbaf
Dochou . Gurhaual abbaf Lannildut . Guencat prin-
cepf lann cynuur. Delaicif mo2cant rex . Guedguen.
briauail . lunet . guidnerth filiuf gullonar. Qui
cuflodierit cuflodiat ilium deuf. Qui autem non
feruauerit anathema fit. Amen.
Finif illiuf Oaper finnaun canthed ynymor arhyt
irpant dyuynyd dyr p^llou dycarn cymlyr dymain
dyaftur dycecin yr mynyd truf yrmynid "'° dyguoun
brechmil dyblain yr hytyr . orhytyr dyrnant . arhyt
yrnant bet dubleif . dubleif bet ryt ideueit. oryt dy
K
146 OUDOCEVS EPISCOPVS. [43*
nant bychan . arhyty nant ad finiftram dipenn Luhin
latron. orluhinn dinant aryhit bet ymor hafreN.
Lann Cozf.
SCIANT omnef christiani quod aguftuf rex brech-
einniauc & filii fui elilud et riuallaun propter
deum et amicitiam carnalem dederunt Oudoceo
Lann corf episcppo et fuif omnibus fuccefforibus in
ecclesia petri apostoli et fanctoiunj Dubricii & teliaui
delandauia & cum corpozibiif fuif adfepulturam fuam
inelemofina & cum fuif pifcibus & coretibus anguil-
larum . & cum toto territorio fuo . & inmodum dotif
inperpetuo. & cum fua tota libertate incampo &
infiluif . inaqua & inpafcuif . & cum fuo refugio et
etiam priuilegio fine confule fine proconfule fine
expeditione infra regionem nee extra fimili modo.
Declericif teftef funt Oudoceuf episcppuf . Sedoc teftif
Conbran . Conocan . conueon . conlec filiuf conluip.
bran . conbau . conlouern . gellan . Atgar . guengarth.
Delaicif . Aguft rex cum filiif fuif Elguid & rigua-
Uaun cum aliif. Quicunque cuftodierit . cuftodiat
ilium deuf. Qui autem ab ecclesia landaui^ fepara-
uerit / feparetur aconfortio angelozjinj. Amen. Finif
illiuf eft Oaper finnaun doudecfeint ynlinn Syuadon.
arhyt '^' yrguuer dyuinyd bet lycat yrfinnaun dypenn
claud lyuarch hen arhyt irclaud betpandyj"cynnyn
Lyj?ni aryhit dirguairet bet ypenlbrynn eital . ad
finiftram truf dipen I ybryn diblain nant tauel. arhyt
yrnant bet lyfni . Lyfni ynyhit bet y lynn . arhyt
yrlynn betoper finnaun ydoudecfeint . ubi incepit.
43*] OUDOCEYS EPISCOPYS. 147
Riu graenauc. Nant AuaN Villa
-]^ y«- guerberth.
I^' loURICVS rex et Cynuetu conuenerunt infimul
j^ JiL landaui^ . & prefente Oudoceo episcopo
iurauerunt antepofitif reliquiif fa.n.cto2.um ut firmam
pacem inter fe tenerent. Fadla iuratione . poll in-
teruallum occidit rex Mouricuf dolo Cynuetu . &
poftea episcopuf Oudoceuf conuocauit omnef clericof
fuof ab hoftio taratyr ynGuy ufque adtyui cum tribus
abbatibus fuif . Concen abbate carbani uallif . Catgen
abbate Ilduti . Sulgen abbate docguinni . & plena
finodo excommunicauit regem Mouricum propter
homicidium abeo perpetratum , & propter pa6lum
fadlum prefentia fui . et fuper altare petri apostoli . &
fanct02um Dubricii et teliaui tranfgreffum , & ita
inclinando crucef adterram fimul & patriam dimifit
fine baptifmo et communione Christiana maledixit
regem cum progenie confirmante fmodo & dicente.
Fiant dief eius pauci . & fiant filii eiuf orphani . &
uxor eiuf uidua . & remanfit rex cum '''^ tota regione
fua fpatio duozum annozum . & eo ampliuf fub eadem
excommunicatione. Poll h^c rex non potuit tandiu
durantem excommunicationem tantam ampliuf fufti-
nere uidenf perditionem anime fu^ et dampnationem
regni ueniam requilluit apud fanctum Oudoceum lan-
daui^ . & elifulif lacrimis cum inclinato capite . &
coram tribuf abbatibus Oudoceuf episcopuf impofuit
ei iugvm penitenti^ admodum qualitatif & quantitatif.
commendanf ei ut tribus modis emendaret apud deum
& ecclssiam landaui^ uidelicet ieiunio . et oratione.
K 2
148 OVDOCEVS EPISCOPVS. [44*
et elemofinif. Rex Mouricuf accepto iugo penitenti^
dedit quattuor uillaf pro redemptione anim^ fu^ &
pro anima Cynuetu ecclesi^ Landaui^ . & inmanu.
Oudocei episcopi & omnibus fuif fuccefforibus cum
tota fua libertate & ab omni feruitio liberaf inperpetuo.
& cum tota communione per patriam fuam manentibus
inhif terrif . incampo et infilua . inpafcuif & in aqua.
.1. Riugraenauc .i]. NantauaN. .11]. eft inqua occifuf
eft Cynuetu ultra Nadauan .ul). tranfnadauan ubi
filiuf regif mechatuf eft . Apalude Elleti ufque nad-
auan. ideft uilla Gurberdh . deillif quattuor .xxn?).
modii terrarum.
Declericif teftef funt . Oudoceuf episcopuf . Concen
abbaf carbani uallif . Catgen abbaf llduti . Sulgen
abbaf docunni . Conbran . Sedoc . Cynuur . Cetcu.
Lyggeffauc. gunguare^ Delaicif. Mouric rex cum
filio fuo frioc et nepote morcant filio Athruif '" Cun-
bluf . briaiiail . gendic . guedgen . guengarth. Qui
cuftodierit . cuftodiat ilium deuf. Qui autem fepar-
auerit ab ecclesia landaui^ . anathema fit. Finif
Riugraenauc anadauan ducente foffa per longitudinem
furfum adrufum lacum intritiio montif.
MVilLa Gvilbiv.
ORCant rex filiuf athruif dedit uillam Guilbiu
. cum hereditario fuo Gurhytyr pro anima
fua et anima Mourici aui fui filij teudiric Oudoceo
episcopo & ecclesie landaui^ et fuif paftoribus inper-
petuo fine ullo cenfu homini terreno & cum fua
44J OVDOCEVS EPISCOPVS. 149
llbertate . & tota communione. Declericif teftef
funt Oudoceuf episcopuf. Concen abbaf carbani
uallif . Colbrit abbaf ilduti . Confur . trycan . berth-
guin . catguare. Delaicif Morcant rex . guinan
filiuf llud . iudic filiuf cetuur . iunet filiuf letric . gin-
doc . guaidnerth filiuf guallonir . brocuail . rihoithil.
guengarth. Finem eiusdenj agri fupradiximuf . afine
illiuf uill^ inqua occidit Mouric c^nuetu ufque ad
cumulum lapidum . & ufque ad cumulum alium . &
poflea ufque innau|dauan. Qui cuftodierit . cuftodiat
ilium deuf. Qui autem fepararauerit abecclesia lan-
dauie. Anathema fit. A MEN.
Podum liuheff in eluail.
QORcant rex dedit Oudoceo episeopo inelemo-
fma podum Liuhefi & ''* landaui^ & fuif
omnibus fuccefforibuf inperpetuo firje ullo cenfu ulli
homini terrene . & cum fua tota libertate in campo
et infiluif inaqua & inpafcuis - ^ fuper fepulchrum
mourici regif iacentif landauj^ auj fui coram idoneif
teflibus. Declericif Oudoceuf episcopuf teflif eft.
Concen abbaf carbani uallif . Colbrit abbaf ilduti.
ludhurb abbaf doeunni . guencat prineepf aluni
capitif . Sedoc . guorceniu . Conoc . conbran . cle-
menf . conueon . cetiu . faturn prineepf Taui urbif.
Delaicif. Morcant rex. briauail filiuf Itimarch.
gindoc filiuf ifael . iunet filiuf letric . guaidnerth
filiuf guallonir . guidgen filius brochuail. Qui cuf-
todierit . benedicetur . Qui autem feparauerit ab
ecclesia landauif . anathema fit. Amen.
ISO OVDOCEVS EPISCOPVS. [44*
MPoRTh Caffecc.
OVRICUS rex fimul & iudic filius nud dede-
. runt agrum porthcaffec deo & ecclesie
landauie & fanctif dubricio & teliauo & inmanu epis-
copi Oudocei & fuif omnibus fuccefforibus inperpetuo.
cum fua tota libertate . & cum duobus coretibus fuif,
& communione incampo et infiluif inaqua & inpafcuif
Declericif teftef funt . Oudoceuf episcopuf . bertguin.
gurbiu . iaco. Delaicif . Morcant rex . iudic heredi-
tariuf filiuf nud . Eluoid . morclaf. dallon filiuf guoid-
gar . Eliud filiuf guerith. Qui cuflo'"dierit cuftodiat
ilium deuf Qui autem abecclesid Landaui^ et a
paftoribus illiuf feparauerit . anathema fit. Amen.
STir hiernin et tir retoc.
CIANT Katholici uiri quod iudic rex filiuf nud
& cinan filiuf cinuedu ambo regef dederunt
duofagrof . agrum redoc . & agrum hiernin profalute
animarum fuarum fummo episcopo et fanctif Dubricio
et Teliauo & omnibus paftoribus ecclesi^ landaui^
inperpetua confecratione cum omrii fua libertate
incampo et infiluif. inaqua et inpafcuif. fine ullo
cenfu ulli homini terreno nifi ecclesie landaui^.
Declericif teftef funt . primuf Oudoceuf episcopus.
Cunbran. cunueon . cunuaretprcisbiter. gurceniupresbit-
er. Delaicif iudic & cinan regef. Elgued. atoc. milgen.
haiuoen . hirel . conuoet . cinuoc . protec . aerthirn.
loudoce. Quicunque cuftodierit. cuftodiat ilium deuf
Qui autem nonferuauerit. fiat fub perpetuo anathe-
rnate donee ad emendationem uenerit. Amen.
44.J OVDOCEYS EPISCOPYS. 151
Coupalua pennipozth . Villa gregurii
id est uilla filiozum .v. ourdeuiST
t— ^ fuper ripam Tarn.
ACTVM eft quod Oudoceuj- episcopuj- ac-
^ cepit uillam Greguri qu^ ''* dicitur coupalua
fuper ripam taf . ideft penn yporth aguedgueno
brochmaili filio cum fuo to to agro . ideft cum
tribus modiif terrarum proanima fua & commercio
regni c^leftif cum omni fua libertate & tota com-
munione fine uUo cenfu homini terreno nifi ecclesi^
landaui^. Declericif teftef funt. episcopuf Oudoceuf
Concen abbaf carbani uallif . Colbrit abbaf ilduti.
ludhubr abbaf docunni. Delaicif. Rex foluf . Guid-
gen cum fuif Qui cuftodierit . cuftodiat ilium deus.
Qui autem feruauerit . benedidluf fit. Amen.
S Villa Lath.
CIENDVM eft omnibus, indextrali britannia
habitantibus quod Morcant rex athruif filiuf
procommertio regni celeftif dedit uillam Lath landaui^
ecclesi^ fancti Petri fanctozum Dubricii & teliaui
beato episcopo Oudoceo & fuif fuccefforibus omnibus
cum fua tota libertate fine ullo cenfu homini terreno.
nifi ecclesi^ landaui^. Declericif teftef funt . beatus
episcppuf Oudoceuf . Concen abbaf carbani uallif.
Colbrit abbaf ilduti . Sulgen abbaf docguinni cum
familia eo2.um. Delaicif uero . Morcant rex . guono-
catui princepf aluni capitif . Sadoc presbiter . gur-
ceneu faber . briauail filiuj- luuarch . gendoc filiuf
152 OVDOCEVS EPISCOPVS. [45,
ifmael . lunet . rioidyl. Qui feparauerit hanc elemo-
finam ab ecclesia landaui^ . deftruat ilium deuf.
Qui autem feruauerit / benedidluf fit. Amen. ,„
*«-
INfinuandum eft quod fanctuf Oudoceuf cum fua
congregatione & ConceN abbaf fancti. Catoci.
& Sulgen abbaf Docunni . & Congen abbaf
Ilduti cum omni fua congregatione, & Morcant
rex & Frioc patruuf fuuf uenerunt omnef adpodum
fancti Ilduti , & ambo mo2cant rex & frioc prefenti-
bus illif omnibus, fuper altare fancti Ilduti antepofitis
fanctif reliquiif iurauerunt ita ut fimul firmam pacem
inter fe fine dolo tenerent. Et ita tali conuentione
ut fl unuf alterum occideret . aut ei dolum inferret.
nullo fe alio modo redimeret agro nee argento . fed
regnum fuum quietum clamaret . & uitam fuam totam
duceret inperegrinationem. Poft multum uero tem-
porif fuadente diabolo . occidit rex morcant frioc
patruum fuum dolo . & eo occifo . uenit rex Morcant
ad Oudoceum episcopum ueniam requirenf deperiurio
facto fimul cum homicidio perpetrato ad^cclesiam
Landauiam. Et audita eiuf petitione . mandauit
episcopuf Oudoceuf propter abbatef trium congre-
gationum fuarum. Concen abbatem Catoci . fulgen
abbatem docunni . Congen abbatem ilduti cum fuif
clericif congregatif inunum In fancta finodo omnibus,
ab hoftio Taratyr ''^ yg guy ufque abhoftium tyui.
Et uenit rex cum fenioribus morcannuc obuiam illif
adpodum carbani uallif & adrecipiendum iudicium
^5J OYDOCEYS EPISCOPVS. 153
demalefacto fuo cum fumma fatiffaftione . & plena
finoduf prefentia Oudocei episcopi iu- _
,. ., , , ., , ^ . ' SiNODVS.
dicauit propter orbitatem regni ne
fieret fine protegente clipeo domini naturalif peregri-
nationem illiuf ieiuniif et orationibus et elemofinif
redimere fimul cum homicidio periurium expurgare.
Et rex.Morcant affenfu feniorum morcanhuc pofuit
manum fuam fuper quattuor euangelia & reliquiaf
fanctozum tenente ilia fancto Oudoceo . & promittit
inprimif fe emendaturum depredi6lo facinore ficut
predidlum eft ieiunio et oratione & elemofina. Et
infuper promittit fe nunquam tale quid ampliuf fa6l-
urvm. & fe inomnibus regalem iuftitiam mifericorditer
adlurum . iundla ei penitentia admodum facino2.um
& ad illiuf qualitatem & quantitatem potentiam . &
data fibi communione Christiana . ablata priuf fibi ab
episcopo Oudoceo clamauit tref congregationef catoci.
llduti . docunni . liberaf ab omni regali feruitio deo
& fanctif Teliauo Dubricio . Oudoceo . & omnibus
fuccefforibus fuif . & ita cum omni fua dignitate et
priuilegio fanctOEum Dubricii Teliaui inperpetua
confecratione ^cclesi^ Landauie . & utrem mellif et
lebetem ferream . qu^ ^cclefia '" fancti llduti regi
debebat reddere quietam rex Morcan clamauit fine
fine . & uouit deo et oudoceo in prefenti finodo
nunquam inantea inaliquo dpminari intribus congre-
gationibus nee inearum poffeffionibus . nee in refugiif
uiolandif , neque glebam unam fcienf unquam abla-
turuf ui aut aliquo malo ingenio defuif territoriif &
ita liberaf fine uUo cenfu ulli homini terreno magno
154 OYDOCEVS EPISCOPYS. [45*
uel modico. data malediftione uiolaturif. benediftione
autem conferuaturif inpace. Declericif teftef funt.
Oudoceuf episcopuf. Concen abbaf carbani uallif.
Sulgen abbaf docunni . Congen abbaf ilduti . cum fuif
clericif conuoge. gurcenou. coilbrit. conoc. fulgen. con-
bran. Delaicif. Morcan rex. guidgen. gindoc. iuthel.
iunet. iurthir. iudic. iudguallon. cum magna copia cler-
ico2.um et laico2um . tam finodo quam extra finodum.
/^ Lann Guruaet.
^^L VGUST rex becheiniaun & filii eiuf eliud et
^ J^riuallaun reddiderunt deo et fanctif Teliauo
et Dubricio & inmanu oudocei fummi episcopi . &
omnibus episcopif landaui^ inperpetua confecratione.
Lannguruaet . qu^ antea fuerat inprimo tempore
fanctozum Dubricii et Teliaui cum omni fuo territorio.
& ita fine ullo cenfu ulli homini terreno magno uel
'^°modico nifi ecclesi^ landaui^ . & cum refugio fuo
& omni dignitate fancto2um Dubricii et Teliaui . et
priuilegio . & tota communione incolif inperpetuo.
incampo et infiluif . inaqua & inpafcuif . & cum
finibus fuif, data maledictione uiolaturif. benediftione
autem feruaturif Declericif teflef funt . Oudoceuf
episcopuf . fedoc . conbran . Conocan . conueon . con-
lec . bran . Conlouern . gellan . atgar . guengarth.
Delaicif uero Augufl rex . filii eiuf eliud et riuallauN
cum multif aliif. Finif illiuf eft . blain ethrim arhit
ircecin iuinid nihit dicarn erchan . orcarn erchan
dir henford iford nihit bet porth idorcluit hit cecin
nihit bet blain nant dincat inant nihit betpan dif-
46.] BISHOP OUDOCEUS, 155
cinn innant cilieni . cilieni nihit dirguairet betianper
nant irhen nihit beticruc hifbernn . ocruc hifbernn
cecin iminid nihit bet imon | croif guerion dirguairet
bet iguoun teirfin dinant cenou . nant cenov nihit
bet arcilieni . ciHeni nihit bet inaper ipoft du . poftdu
nihit bet ar cloutac . cloutac nihit betiblain dir guern
trauf iminid nihit bet brinn bucelid irbrinn nihit
betiblain mauan. oblain mauan iminid nihit betiblain
ethrim ubi incepit.
MLanN Cynoyrill.
ORCANT rex athruif j?iHuf pro anima frioc
rilio mourici quern ipfe occidit . & pro
redemp'^'tione anime fu^ accepto iugo penitenti^
inieiunio et elemofina & oratione dedit fusrnmo
Oudoceo episcopo Lann Cincirill & agrum Cynfall.
& ecclesii^ Landaui^ et fanctif Dubricio et TeHauo
cum fua tota libertate et tota communione incampo
et infiluif . inaqua et inpafcuif . omnibus habitantibus
inperpetuo. Declericifteftef funt. Oudoceufepiscopuf.
Concen abbaf carbani uallif . Congen abbaf ilduti.
Sulgen abbaf Docguinni. Maioc. fulgen. colbrit. De
laicif. Morcant rex. Grucinan. guedgen. Elcu. petyr.
rihedl . famuel . titgual . bleidcu . citoc . guelbiu. Qui
cuftodierit cuftodiat ilium deuf, Qui autem ab
ecclgsia Landaui^ feparauerit / anathema fit. Amen.
Finif ifliuf agri . Cepetic trican . hoc eft auado rufo
fuper rudlan Elei dehinc furfum eregione perfiluam
fuper cliuium filu^ ufque adcruc cynfall fcoti . Exin
foffa diqidente furfum Supra montem perlongitu-
156 BISHOP OUDOCEUS. [46.
dinem foffe ufque adfontem . defonte deorfvm per
fpatium ufque adcapud claudtrycan inualle foffa
ducente ufque ad montem defcendente deorfum
perfoffam perlongitudinem adtalpon brinan aduiam
latam . perlongitudinem ui§ foffa ducente ad Elei.
LAnn Oudocui.
QORCANT rex gleuiffic procommertio regni
celeftif cum magna deuotiohe humili et
contrito '^^ corde reddidit Oudoceo episcopo et
fanctif Dubricio et teliauo & ecclesi^ Landaui^ in
, , .i. lannoudocui . ,
honore fancti petri fundat^ . Lannenniaun . cum fua
tota digitate et cum tota libertate & tota commu-
nione infilua & incampif. inaqua et inpafcuif. &
cum quattuor fuif gurgitibus . et cum coretibus &
filuif & fine aliquo cenfu ulli homini terreno nifi deo
& ecclesie landauie inperpetuo . & cum refugio fuo
■* > i J. c? .^ inmari
& uelut infulam undique liberam pofitam infalp.
Declericif teflef funt. Qudoceuf episcopuf. Sulgen
abbaf carbani uallif. Gurthauar abbaf ilduti . Saturn
abbaf docguirini . Conbran . berthguin. Dalaicif.
Morcant rex . eifeft . conuiu . ihuc . iudic . guengarth,
biuan . iunet . ceriau . rihedl. Finif iftius podi eyt.
orciuilchi dilech oudoucui dicribiralt irtu guartha
nihit dir rit hit caletan . cemn nihit hetguailaut
iguoun dihannlher irminid . dir rudpull . ufque adylui.
& deinde aguenfrut ufque adtrylec bechan. Qui
cuflodierit cuflodiat ilium deuf. Qui autem abecclesia
landaui^ et apafloribus illiuf feparauerit. anathema
fit. Amen.
^6,1 OVDOCEVS EPISCOPVS. 157
IEcclesia EliDon et Gucoi?.
VDhail rex. athruif filiuf. equitaisf quadam die
pertellurem Guocob titubante equo fuo cecidit
adterram . & refurgenf fanuf gratiaf egit deo.
& refpexit uerfuf ^cclesiam ElidoN '^^ dixit eleuatif
manibus addeum. J flam ecclesiam quam uideo cum
fua tota tellure . & uillam Guocoj? inqua fto commen-
do deo omnipotenti qui me fanum fecit depericulo.
Et aduocato adeum Oudoceo episcopo cum tribus
abbatibus Concen abbate carbani uallif. Colbrit
abbate ilduti . ludhubr abbate docunni. Declericif
teflef funt . Trychan . fatuc . cinbran . Cinuchan.
Conguean . Conlec . Oran . Conuan . & Oudoceo ep-
iscopo et omnibus fuccefforibus fuif inperpetuo in
ecclesia landaui^ fanctozum petri & dubricii et
teliaui . & cum fua tota libertate et omni commu-
nione habitantibus & habitaturif perenniter interrif
iftif incampo & infilui? . inaqua & inpafcuif . ubique
pertotam regionem gleuiffic. Delaicif testef funt.
Ithail rex . brochmail . gellan . adgar . guncar. Finif
illarum uillarum est| Orpant nefhaf dilicatgurrimi.
Ogurrimi hinniaun genou pant ciu iuinid nihit hit
guartha iralt dirclaud . claud nihit intrauf truf iford
iclaud nihit trui i coit iguairet irpant arhit iclaud
dircarn . claud nihit irfinnaun . orfinnaun dirclaud.
claud nihit dirfinnaun arall . orfinnaun ar hit ifoff
iuinid trui icoit . dirminid arirall arhit foff . foff nihit
irpant . pant nihit iuinid truf iford maur arhit iclaud
truf imi'^-^nid iniaun iblain pant gulich . dihen lotre
elidon iblain ipant. ipant iguairet per medium uallif
158 OVDOCEVS EPISCOPUS. [^Z,
dirfinnaun Heat gulich. gulich irguairet arihit hi iciueir
pouifua deuui ipenn i earn, ynif teireru ipartharall ir
nant. nant iguairet arihit hit ni aper iguorrimi. guor-
rimi ni hit furfum hitpennguociueir ipant ubi incepit
finif. Quieunque cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui
autem abeeelesia landaui^ fepafauerit .-^ anathema fit.
Emricozua inguent if coit fuper
Iripam guy.
VDhail rex morcanti filiuf . & filii eiuf Fernuail
atque mouric dederunt tref uneiaf agri pleni
nauigationif guy fluminif ideft . Emricorua . &
gurdoeiuf hereditariuf filiuf catdem fimul cum eif deo
& fanctif Dubrieio et teliauo & oudoeeo . et omnibus
fiiif fiiccefforibus ecelesi^ landaui^ inperpetuo cum
omni libertate fiia et coretibus fuif omnibus . et cum
tota communione incampo et infiluif inaqua et inpaf-
cuif. Declerieif teftef funt. Episcopuf Oudoceuf.
Daganuf abbaf carbani uallif. Eluoid abbaf llduti.
Saturn abbaf docunni. Delaicif Ithail rex et filii
eius fernuail et Mouric . gabran . Elfin . guinan.
mabfu . guallonor . guruodu . nud . arcon , tutnerth.
etelie . datlon . Conocan. Quieunque cuftodierit cuf-
todiat ilium deuf Qui autem ab ecclesia landaui^
fepauerit .-^ anathema fit. Finif illius eft. Vallif annue
fupeji '^= ripam Guy . finif lanncinuarch ex alia parte
pant annue diuinidbetpennfoff inhipantdiuiniddirpant
arall arifcuid uerfuf orientem diguairet bet irallt dir
finnaunarhit iguuerbetguy. arhit guy diuinid cum coret-
ibus fuif bet pant annue fuper ripam guy ubi incepit.
47 J OYDOCEVS EPISCOPUS. 159
ILann EmRd.il.
thail rex immolauit deo & fanctif Dubricio et
Teliauo . & inmanu oudocei fummi episcopi et
omnibus fuccefforibus fuif inecclesia landaui^.
Lann efrdil inbrehef cum omni territorio fuo et
omni libertate fua . & tota communione incolif in
campo. & infiluif. inaqua et inpafcuif. & cum finibus
fuif . et atteftantibus bonif hominibus . data maledic-
tione uiolaturif . benedi6lione autem conferuaturif in
pace inecclesia landaui^. Finif illiuf eft. Oritimain
arilgui arhit irnant maliduc diuinid . bet iblain bet allt
ircicbran diblain nant irhebauc arihit bet pan difcinn
hi guefrduur maliduc dirgUairet bet ilgui . maliduc
ilgui dirguairet bet rit irmain arylgui ubi incepit.
BLanN Menechi.
Rochmail filiuf guidgentiuai uillam meneich
cum .VI. modiif agri immolauit* deo et
fanctif Dubricio et Teliauo . et inmanu Oudocei
''^episcopi et fuif omnibus fuccefforibus inecclesia
landaui^ pro anima fua & in elemolina . et cum fua
tota libertate et omni communione incampo & in
filuif inaqua et inpafcuif. Finif illiuf uille efl . uilla
Giurgii exaltero latere quam dederat brochmail idem
antea fimili modo oudoceo episcppo. Finif iflius
uill^ eft . ideft meneich hoc eft ad aquilonem tref
irgillic^ . id eft trey ircil antiquo nomine . & idem
brochuail iterum dedit oudoceo episcopo inuno die
tref modiof agri |nuc bacan deo et oudoceo
episcopo cum fuo territorio. Finif auia magna
l6o VBELYiY EPISCOPUS. [4^*
qu^ ducit qu^ ducit aporta halan ufque adriu finion
extendente permarginem monticuli ufque adriu
tinuiu . id eft henriu. Iterum per circuitum ufque
aduiam magnam . qu§ ducit adriu finion. Declericif
teftef funt . episcopuf Oudoceuf . Concen abbaf car-
bani uallif . Colbrit abbaf ilduti . ludhubr abbaf
docguinni. Delaicif brochmail cum fuif. Qui
cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui autem ab
ecclgsia landaui^ feparauerit . anathema fit.
J\ LanN Sulbiv.
^^^^Nimaduertendum eft quod rex Mouricuf
^^ jk». dedit proredemptione anim^ fue deo &
fanctif Dubricio & teliauo podum LannSuIuiu cum
fua tota tellure & in '*' manu Vueluiu episcopi
& omnibys fuccefforibus fuif inperpetuo cum fua
tota libertate & tota communione incampo & in
filuif. inaqua & inpafcuif fine ullo cenfu homini
terreno nifi deo & ecclesi^ landaui§ fanctif teliaui &
dubricij. Declericif teftef funt. Vueluiu episcopuf.
Cu abbaf. lohannefque cum clericif fuif Delaicif
rex mouricuf. Cinuin. Eicon. Quicunque cuftidierit.
cuftodiat ilium deuf. Qui autem fepararauerit abec-
clesia landaui^ et apaftoribuf illiuf. anathema fit.
Amen. Finif illiuf eft. opennclaud ifmael arnant
igallef iclaud nihit trui icoit betimaif . dilicat finna|-
naun guualon . guualon nihit bet nant greitiaul.
arihit bet mingui . mingui nihit bet aper nant igallef.
nant igallef nihit bet pennclaud ifmael ubi incepit.
47*] VBELYIV EPISCOPVS. i6l
SB O L G R O S.
CIENDVM eft fane omnibus indextera parte
brittannie habitantibus quod Guruodiuf rex
ercycg habita fibi ui6loria indie belli fuper faxonlcam
gentem et gratiaf agenf dec et precibus Vueluiui
episcopi et clericozum illiuf dedit fibi inelemofina
& fuif omnibus fuccefforibus fub refugio fanctozum
Dubricii et teliaui inperpetuo . agrum nomine bolgrof
fuper ripam guy eminuf mochros '*^ id eft menfuram
trium unciarum. Et data elemofina inmodum dotif
Vueluiu episcopuf cum fuif clericif circuiuit totam
terrcun per confinium . fpargenf aquam benedidlam
fancta cruce antecedente cum fanctif reliquiif et
prefente rege cum fuif atteftantibus inmedio fundauit
ecclesiam inhonore fanct^ trinitatif et fancti petri.
et fancto2.um DubrLcij & teliaui . & ita totum agrum
liberatum abomni fifcali tributo commendauit deo et
episcopo prefenti et fuccefforibus omnibus Landaui^.
& cum omni tota communione incampo et infiluif in
aqua & inpafcuif Declericif teftef funt . episcopuf
Vuelbiu . meilic le6lor filiuf merchuiu . deui filiuf
circan facerdotif . uuelauc filiuf guozdbrit equonimi.
gurdauau filiuf leliau. Delaicif . guruodu . & eruic
filiuf eius . guorbur filiuf eifeft . Elionor filiuf gurbud.
leuhaiam filiuf loumic. Circan filius famauelis. con-
hoe filiuf louri . congual filiuf catguc. Qui cuftodierit.
cuftodiat ilium deuf. Qui autem feparauerit abec-
clgsia landaui^ . anathema fit. Amen.
w
l62
AIDAN EPISCOPUS.
[48,
@L anN Guozboe.
VORuodu rex ercycg regionif dedit alterum
agrum . id eft unciam agri procommercio
regni celeftif deo et fancto Dubricio et fu^ congre-
gationi . et ecclesie fue dextralif brittannie inful^.
& inmanu Vuelbiu episcopi et omnibus fuccefforibus
fuif intraturif inperpetuo . & cum tota liber'^'tate et
omni communione incampo & infiluif inaqua et in
pafcuif . & circuenf agrum antecedente fancta cruce
cum fanctif reliquiif et cum afpergine aque benedift^
inmedio fundauit locum inhonore fancte trinitatif.
et ibi guo2uoe facerdotem fuum pofuit . & fibi locum
commendauit feruiendum ad utilitatem ecclesi^ per-
manfurum. Declericif teftef funt. Vueluiu episcopuf.
deui fummuf facerdof filius circan . meilic ledlor
filiuf merchuiu . guruol facerdof filiuf merchion.
Delaicis . Guruodu rex ercicg et eruic filiuf eiuf
guebrgur filiuf eifeft . morheb filiuf moriud . crican
filiuf famuel . cuelin filiuf iacob . Elifail filiuf gurdaual.
lunet filiuf iumail. Quicunque cuftodierit . cufto-
diat ilium deuf Qui autem abecclesia landauie
feparauerit / excommunicetur.
SM A F V R N .
CIENdum eft quod Cinuin rex filiuf pepiau
dedit deo et fanctif Dubricio et teliauo
Mafurn . & inmanu Aidan episcopi inperpetila con-
fecratione pro redemptione anim^ fu^ & falute . &
omnibus episcopif landauie in perpetuo . cum fua
tota libertate & tota communione fine ullo cenfu
If-!.
48.] ELGISTIL EPISCOPUS. 163
homini terreno magno uel modico incampo et infiluif
inaqua et inpafcuif. ''° Declericif teftef funt. episcppuf
Aidan . guenopoui . Lilli . gurguarui . guern . eloc.
iudnerth. Delaicif . CinuiN rex et guidci frater eius
filij peipiau clauorauc . coluiu et Aircot . cintuiT.
Quicunque cuftodierit / benedidlus fit adeo. Qui
autem feparauerit ab^cclesia landaui^ et apaftoribuf
eiuf/ excommunicetur. Finif illiuf eft mafurn di
guar alt rudlan dour.
CCVM Barrvg.
iNVin rex & guidci frater fuuf reddiderunt deo
et Elgifto episcopo tref unciaf agri Cumbarruc.
cum fua tota libertate & omni communione incampo
et infiluif inaqua & in pafcuif . quaf inpriori tempore
accepit fanctuf dubriciuf archiepiscopuf dextralif bri-
tannie & fedif landaui^ apeibiau rege ercicg cum fiia
tota libertate. Declericif teftef funt . Elgiftuf episcop-
uf . iunabui . cinguariu . Elhearn. Delaicif . cinuin &
guidci frater eiuf. colluiu. aircol. cintiuit. Quicunque
cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui autem abecclesia
landaui^ et apaftoribus eius feparauerit y anathema fit.
IvNAPEivs Ep is copy s .
SLann Loudeu in ercycg.
CIENdum eft quod Gurcant rex ercicg filiuf
Cinuin dedit iunapeio episcopo & fanctif
Dubricio & teliauo et ecclesi^ landaui^ & omnibus
paftoribus eiuf inperpetuo podum ''' Loudeu cum
L 2
1 64 lYNAPEIVS EPISCOPUS. [48*
tribuf unciif agri . & cum fua tota libertate fine ullo
cenfu homini terreno magno uel modico nifi ecclesi^
landaui^ et episcopif eiuf . & cum tota communione
incampo et infiluis inaqua et inpafcuif. Declericif
teftef funt . lunapeiuf episcopuf . Comereg | mochrof,
ludnou abbaf bolcrof . helhearn abbaf lannguorboe.
guordoce abbaf lanndeui . bithen princepf lanndou-
garth . guenuor abbaf lann garth benni . & alumnuf
eiuf gurguare. Delaicif. gurcant rex et filii eiuf
morcant et caratauc . gubruc . guruthon filiuf mabon.
gurtauau filiuf leliau . guidcon filiuf gurhauar . conuc.
guorguol filiuf clemuif Quicunque cuftodierit cuf-
todiat ilium deuf Qui autem abecclesia landauie
feparauerit . anathejna fit.
RLann BudgualaN
EX Gurcant cinuin filiuf fedenf fuper fepulchrum
^ patrif fui & proanima illiuf dedit deo & fanctif
Dubricio et teliauo & inmanu lunapei episcopi podum
fancti budgualan . cum duabiis unciif . & media uncia
incircuitu podi . & cum tota libertate fine aliquo cenfu
magno uel modico ulli homini terreno nifi ^cclesi^
fa.ncto2.um Dubricii ''° & teliaui delanndauia et in
perpetuo. Declericif teftef funt . iunapeiuf episcopuf.
comereg abbaf mochrof . ludnou abbaf bolgrof.
guordocui abbaf lann deui . anauoc magifter . bithen
princepf lanndougarth . guernabui pirincepf garth-
benni . et alumnuf eiuf gurguare. Delaicif. Gurcant
rex . uebrerfel filiuf eifeft . gtiozdoi filiuf mabon . gur-
tauaui filiuf leliau . gurcon filiuf gurgauarn , conoc
r
%■
49J COMEREGIVS EPISCOPUS. 165
filiuf condiuil. Finif illiuf eft . A uado felinam
fuper tranfuerfum ufque influmine magno
iuxta riuulum circhan incircuitu fluminif guy . totuf
anguluf datuf eft deo & dubricio et iunapeio episcopo.
Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui
autem abecclesia landauie: feparauerit et apaftoribus
eius . anathema fit.
Lann Cinmarch . et Lann Deui. et Lann
iunabui. et lann gurboe. et podum mafurn . et
Slann calcuch. et lann Cernlv.
CIAT cleruf et populuf dextralif britanni^ quod
athruif rex Guenti regionif dedit deo et fanctif
Dubricio et Teliauo &. inmanu Comegerii episcopi
^cclesiam Cynmarchi difcipuli Dubricii fancti cum
toto territorio fuo. ideft manaur tnoumur. & lann deui.
& Lann iunabui . & lannguoruoe . incampo malochu.
& podum mafurn . & lann calcuch , & lann Cerniu
cum ftiatota terra fine aliquo herede nifi aduoluntatem
episcopozum landaui^ ''' & cum fua tota libertate
& tota communione incampo et infiluif . inaqua et
inpafcuif inperpetuo. Et rex Athruif circuenf terri-
t02i|torium totum ingiro fuo fparfo puluere fepulchri
fancti Cinuarchi difcipuli fancti Dubricij per totum
confinium antecedente fancta cruce cum afpigrgine
aqu^ benedift^ . & prefente episcopo Comeregio
cum fuo clero folus rex portabat euangelium indorfo.
confirmanf elemofmam factam pro anima patrif fui
mourici inperpetuo . & data fibi benediftione fimul
& abfolutione facta commendauit femetipfum anima
i66 ARGVISTIL EPISCOPYS. [49»
et corpore prefenti episcopo et fuif fuccefforibuf in
ecclesia landauie. Declericif teftes funt . Comeregiuf
episcopuf . ludon abbaf bolgrof . Elhearn abbaf lann
Guruoe . gurdocoe abbaf lanndeui . guernapui gurit-
penni . guruarui lann enniaun . bithen lann ceuid.
Delaicif rex athruif. gruediau . gurguol cum agro
fuo . catrgueidan . iudguallaun . morgon. Quicunque
cuftodierit. cuftodiat illuni deuf. Qui autem ab
ecclesia landaui^ feparauerit / Anathema fit. Finif
efl mainaur tnoumur . afiffura uallif annuc inguy.
furfum longitudine uallif ad foffam inualle . foffa
cuflodiente iuxta uiam latam per longitudinem ad
pull mburic . furfum diuidente pull ''■' mouric dir
pant maur nant catguiflil arihit iuinid diol huch
dirtaranpull dir taijc ad cumulum iriuenn trui
ir coit dirguairet dirclaud ari hit bet iguy cann
ichoretou dirguairet bet pant anhuc ubi incepit.
SL anN Coit.
cienf Idon rex fe effe corruptilif natur^ &
putride & memor facinorum fuozurii fa6luf
efl amator mandatorum dei . ut tranfafta uita pre-
fente peruenir& ad gaudia paradifi . & ita quadam
die cum effet inter principef fuof dixit. Immolo
deo et fancto petro et fanctif Dubricio et teliauo . &
prefenti Arguiftlo pontifici & omnibus fuccefforibus
fuif inecclesia landauie inperpetuo. Lanncoit cum
tribus unciif agri . & cum omni fua libertate infilua et
inaquif incampo et inpafcuif . & cum Ancipitre fme
ullo cenfu magno uel modico ulli homini terreno
490 GVRYAN EPISCOPYS. 167
nifi ecclesie landauie & paftoribus eiuf inperpetuo.
Declericif teftef fun t . Arguiftil episcopuf. Conan.
Elguaret . adguen . conuran. Delaicif . I don rex.
gurhai . iouaN . biuoc . biuan . gurgal . guinaN. Qui-
cunque cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui autem
ab ecclesia landaui^ feparauerit . anathema fit.
Lann Mihacghgel trejrceriav
''= In Brechenniauc.
REGES Teudur filiuf reiN. & elgiftil filiuf
, auguft regef brecheniauc iurauerunt fuper
altare fancti Dubricii per fancta fancto2um antepofitif
facrif uoluminibus et reliquiif quod nulluf alteri
infidiaffet . & quod firmam pacem interfe tenerent
fine dolo . & prefente Guruanno episcopo cum cleri-
cif fiiif . & tali pa6lo infiaper quod fi unuf alteri
dolum faceret / totam fuam hereditatem quietam
clamaret . & iret inperegrinationem , uiduato regno
fiio et manfijruf femper exilio. Poft h^c diaboluf
qui patrem nostrum adam primum parentem nostrum
fiibdola admonitione fua proiecit deparadifo . ideft
defede deliciarum cum pace quieta. Ille idem fecit
fraude fua quod teudur rex rupta pace occidit Elgift
filium Auguft . utrumque facienf homicidium fimul
et periurium. Quo facto et audito . epifcopuf GuruaN
fimul cum clero fuo homicidam fimul et periurum
excommunicauit . denudando altaria dei & profter-
nendo crucef ad terram fimul et reliquiaf fanctozum.
& ablata fibi tota communione christianozum. Poft
heg uidenf rex Teudur pati non poffe maledidlionem
1 68 GVODLOIV. EPISCOPUS. [50,
& iuftiti^ rigorem . quefiuit ueniam compu6lo corde
cum effufif la^'^crimif. & impofito fibi iugo penitently
admodum qualitatis et quantitatif ne terra fua def-
poliata fieret carenf principe confilio fratrum totiuf
parrochi^ ilium fecit remanere inregno emendaturum
inomnibus fuum fceluf elemofma et oratione et
ieiunio. Rex teudur inprimif offert deo data fibi ,
tanta remiffione & fancto Dubricio & guruanno
prefenti et fuif omnibus fuccefforibus inecclesia
landauie & fanctoaum Dubricii et teliaui Lann
Mihacel trei? ceriau cum fua tota terra et cum omni
fua libertate & tota communione incampo et infiluif
inaqua et inpafcuif fine ullo cenfu homini terrene
nifi ecclesi^ Landauie & paftoribus eiuf Declericif
teftef funt . Guruann episcopuf . Eluid . Cuan . Concu.
Delaicif . Teudur rex . Conurit filius Concolen.
Petran . Eluiu. bacuc. Quicunque cuftodierit. benedi-
cetur. Qui autem abecclesia landaui^ feparauerit.
anathema fit. Amen. Finif illiuf eft deuia magna
qu^ eft ab auftro per fpineum fubum inde ufque
ad riuulum tauguel . qui eft abaquilone . inde per
riuulum orientem uerfuf ufque ad fontem ceneian.
poftea afonte ceneian perficcam uallem qu^ ducit
furfum ufqug ad predidlam uiam magnam . iterum
qu^ eft ab auftro ubi incepit.
197
S Villa hirpaiT.
CIENDVM eft quod Cuchein filius Gloiu
dedit uillam uallif cum tribuf modiif fuif deo
& fanctif Dubricio et Teliauo & inmanu Guodloiu
50»J GRECIELIS EPISCOPUS. 169
episcopi . & guingualum cum fua progenie feruiturum
ecclesi? landaui^ & paftoribus eiuf inperpetuo . cum
tota libertate fua incampo & in aquif infilua et in
pafcuif. Declericif teftef funt . Guidlouiuf episcopuf.
Auner . fcituc . Edilfred . Conan . ludguoret . leui.
guingual. gurcinnijr . dofran. Delaicif . Cuchein filiuf
gloiu . dofngarth . reu . gurdocui . Eudeat . abraham.
Quicunque cuftodierit . cuftodiat ilium deuf. Qui
autem abecclesia landaui^ feparauerit : excommuni-
cetur. Amen.
DE D I L B I V E P I S C O P U S .
EDIT quoque Gurcant partem agri tranf
uiam pro anima fua deo et fancto Dubricio
& inmanu hediluiu episcopi & omnibus fuccefforibus
eiuf in ecclesia landaui^ inperpetuo . cum fua tota
libertate. Et bonuf dedit alium agrum defua uncia
ficut dedit gurcafT. Declericif teftef funt . Hedilbiu
episcopuf. cum clericif fuif Delaicif. gurcant. bonuf.
cuchein . Eicon. Quicunque cuftodierit . cuftodiat
Hum deuf. Qui autem abecclesia landaui^ fepa-
rauerit . anathema fit. Amen-
m^T CiLPedec in Ercicg.^gg
^k^ OTandum eft omnibus christianif indextrali
i ^ parte brittanni^ habitantibus . & maxime
jj infra guy et Tyui cognitum quod fauu filiuf ben-
iamin dedit ^cclesiam Cilpedec cum agro fuo circa
fe pro anima fua deo et fancto Dubricio & inmanu
Grecielif episcopi fine ullo cenfu homini terreno . &
■1
170
GRECIELIS EPISCOPVS.
[5a
liberam ab omni debito habitantibus inea et habi-
taturif inperpetuo . & omnibus fuccefforibus fuif
inecclesia fanctozum dubricii et teliaui . & ita clamauit
earn quietam abomni re fauu fimul et gedeon uerbo
Mourici regif qui iuffit omnibus refoluere ^cclesiaf
infua regione omnef iuxta legem dei ampliuf per-
manfuraf. Declericif teftef funt . grecielif episcopuf.
nud le6lo2 . CanaN . guoruoe . apif . conguoret . por-
tur . loguanaul . iudiu. . merchioN . iudon . ioubiu.
Delaicif uero . rex mouricuf . fauu et filiuf enniaun.
et gedeaun . concum . guincum . cinum . bonuf . nir.
aircol. Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deuf.
Qui autem uiolauerit anathema fit.
RCvM MovRic in ercicg.
ESOLuit quoque Guinncum ^cclesiam Cum
mouric uerbo mourici regif et imperio . &
reddidit eam deo et fancto dubricio & inmanu
^''grecielif episcopi liberam cum fua tellure abomni
fifcali tribute. Finif illiuf ariuulo iguern ufque ad
cliuium . & augmentum tranf uiam dedit morgen
deuilla fua fimili modo liberum abomni re . & iterum
uerbo et confenfu regif mourici cum omni commu-
nione inaqua et infiluif incampo & inpafcuif. De
clericif teftef funt. grecielif episcopuf, nud le6lor.
Conan . guruoe . apif . conguaret . portur . loguonaul.
iudio . merchion . iudon . ioubiu. Delaicif rexmou-
ricus . guincum . conuin . bonuf. nir. aircol. Quicun-
que cuftodierit .-^ cuftodiat ilium deuf. Qui autem
abecclesia landauie feparauerit y anathema fit. Amen.
50.] GRECIELIS EPISCOPVS. 171
'T'l^""'OTUM fit quod Gulferi & cinuin et nir filii
^L gurcan . & bonuf cum filiif fuif dederunt
w ^ agrum indeferto fuper ripam meinbui cum
J duobus modiif fuif fine uUo cenfu homini terreno nifi
ecclesie landaui^ et paftoribus eiuf deo & fanctif dub-
ricio et teliauo et grecieli episcopo et omnibus fuccef-
foribus fuif iN ecclesia petri apostoli et fa.nct02.um
Dubricii et teliaui landauie . & cum tota communione
incampo et infiluif . inaqua et inpafcuif . inperpetuo.
'°° Declericif teflef funt. Grecielif epi.scop.uf . nud.
cinan. iudon. loubu. guordoc. riceneu. Condiuit. De
laicif. gulferi. Cinuinon. nir filii gurcaiT. bonuf. Calan-
can. guruan . rubunren . lilli . guinalan. morhed. coll.
Quicunq.ue cuftodierit cuftodiat ilium deuf Qui
autem abeccle.s.ia landaui^ feparauerit / anathema fit.
•Vi. §cclesie. i. Lann budgualan in
hoftio crican fuper guy. 11. merthir
cynfall. 111. lannmocha. 1111. lann typall-
ai. V. Lanndiniul. vi. mafurn. vii. Mab le.
SCIANT om.nef christiani q.uod britcon hail filiuf
deuon immolauit .vi. ^ccle.siaf inuna die deo
et fancto Dubricio pro falute anime fu^ et inmanu
grecielif episcopi et omnibus fuccefforib.u.s. fuif in
ecclesia fan.ct02.um. Dubricii et teliaui . & cum fua
tota libertate et omni communione incampo et
infiluif IN aqua et inpafcuif. & cum fuif territoriif
om.nibus.. Inprimif ^ccle.sia . ideft 9ccle.s.ia lannbud-
gualan . inhoflio circan qu^ dudum fuerat fa.nc.ti
dubricii & Methirchinfall cum om.n.i tellure fua . id
172 BRITCON HAIL'S SACRIFICE. [5^,
est tribus modiif terr^ . & agrum quern dedit iudhail
et augmentum preterea quam biuon dederat huic
^cclesi^ . & Lann Bocha dederunt fimul britcon et
iliuc deo & fanctif dubricio et teliauo et grecieli
episcopo landaui^ et omnibus paftozibus illiuf in
perpetuo cum toto agro fuo et tota °°' libertate et
finibus iftif fubfcriptif . & uerbo mourici regif liberam
ab omni feruitio. Declericif teftef funt. Greciel
episcopuf . nud . fimon . ifciplan . araun . blainrit.
iudon . ioubiu . gurou , cincuan. Delaicif . Mouricus
rex . britcon . et iliuc . gloiu . biuonui . lilli . cimuireg.
Finif illiuf eft. Jncipit afoffa ufque adcaftell meirch.
Exhinc tendit aduallem lembi ufque aduallem
cilcirch . refte inlongitvdine uallif ufque baudur.
deinde in longitudine eilin ufque ad caput filue . de-
inde permedium filu^ tendit ufque adcaput nant
pedecou . deinde dirtnouguinn ufque adrufum uad-
um. fata tinnu hue diraballenn henntreiguonui
deinde adrubum defalicibus defcendit inprimam
foffam ubi inceptuf finif eft. Quicunque cuftodierit.
benedicetur. Qui autem abecclesia landaui^ fepa-
rauerit / excomunicetur. Ecclesiam Tipallai . et ec-
clesiam Diniul atque Mafurn . et ecclesiam Mable
habenf vi . modiof cum filua et campo. Finif illiuf
eft . Orglafguern dir dubnnant du . dehinc pertranf-
uerfum inter flumen iacob et brinn cornou . iterum
perfiluam dehinc defcendit inmanach riuulo . refte
dirhalannauc redle perfiluam dironcir bet irfinnaun
eithaf. fraxina cuftodiente tendit recte inter duo
caftella ad longam '°' infulam iftius donee defcendit
ii/'i,
FiV
5Uj GRECIELIS EPISCOPUS. 173
in riuulo trodi. Finif lanntipallai . Licat arganhell
artrauf ir coit arhit iclaud diluch ireilin hit irpant
nihit diceftill meirch iniaun dicil fotul trauf imaif
arhit iclaud bet duuir indair arhit ipant trui icoit
bet licat argannel . ubi incepit. Finif Lann Cinfall.
Cirn cinfall italirfoff arhit irfoff dilicat finnaun efrdil
iguuer nihit bet mingui . mingui nihit bet pull rud
diuinid bet tal irbrinn diguairet dilech forch diaper
gefiat . gefiat nihit dital iraithnauc ad dexteram irall.
maliduc iclaud bet cirn cinfall ubi incepit. Finif
lann diniul . Mouric digenou pant pull penhic per
medium maliduc irpant diuinid betiford maur dipull
iceth iuxta uiam magnaiji orpull dirguairet maliduc
irpant trefguid ad dexteram dircarn dirford . arhit
irford cilliuen nihit trui icoit . arhit iford bet Mouric
inhifich pull . maliduc mouric diuinid arihit bet
genou pafT pull pennic ubi incepit. Finif mafurn
Diguarr alt rudlaN dour.
IL A N N Cum.
Nfinuandum eyt quod cinuehN refoluit immo-
lauitque lann Ciim cum fuo agro . id est tribus
modiif ^°3 terre deo et fancto Dubricio et teliauo
et Grecieli episcopo & omnibus fuccesforibus eiuf
inecclesia landaui^ in perpetuo pro anima fua cum fua
tota libertate et tota communione incampo et infiluif
inaqua & in pafcuif fine ullo cenfu homini terreno nifi
ecclesi^ landauie et paflozibuf eiuf. Declericif teftef
funt . Grecielif episcopuf . conguaf . nud . balcaf.
mid. feitir. idnerth . clutif. guozou. Delaicif. Gin-
174
BERTHGYINVS EPISCOPUS.
[51.
uelin . gloiu . iudnov . gurci . gefci. Qui cuflodierit
cuftodiat ilium deuf. Qui autem abecclesia landaui^
feparauerit .-^ anathema fit. Finif illiuf eft. Oaper
nant bif imich maliduc bif diminid arihit betimblain
betiford orford dirard arhitirard uerfus occafum
betcecin iralt or dirguairet bet rit yronnenn arnant
broueni arihit bet nant foff plulum arhit diuinid
iftrathafren . orblain beticecin arhit irceciN betirford
dirard arhit irard bet licat irfinnaun arhit dirguairet
bet ibic maliduc bic dirguairet oper bif ubi incepit.
MAINerch jriliuj- miljrrit . et guiner jriliuj- iacuan
dederunt agrum trium modiozum deo et du-
bricio fimul et teliauo et grecieli episcopo & omnibus
fuccefforibus fuif inecclesla landaui^ inperpetuo fuper
ripam '^* amhyr fluminif . & liberum ab omni tributo
paruo et magno. Finif illiuf eft . uadum pallan ad
foffam . foffa ducente ad cumulum glaf . et acumulo
eregione ufque ad amyr flumen cum parte illiuf agri
defilua mamilet. Declericif teftef funt. Grecielif
episcopuf . Canan . nud . iouanaul . diffaith . Ebin.
ioubiu . iudon . gejrci . cian. Delaicif . Mainerch.
guinier . canna . ciuann . iacann . guodnij- . Lemenic.
Qui cuftodierit . cuftodiat ilium deuf. Qui autem ab
ecclesia landaui^ fepauerit .-^ anathema fit. Amen.
Secclesia y ft rat hajrreN.
CIENDUM eft quod dedit Morcant filiuf
athruif ^cclesiam iftrat hafren cum uncia
agri deo & fanctif Dubricio et teliauo . & inmanu
M
Im
f\,
52J BERTHGYINVS EPISCOPVS. 175
berthguini episcopi et omnibus fuccefforibus eiuf in
ecclesia landaui^. Finif illiuf eft , afilua ufque ad
mare, et ufque adpodum ceuid. & cum fua tota liber-
tate in campo et infiluif inaqua et inpafcuif. Finif
oguarthai? luin ili ufque admare . et agkfguern behet
louern. Declericif teftef funt . berthguinuf episcopuj-.
Samuel magifter . trycan. Delaicif Morcant rex.
iudhail . biuhearn . conuin riliuj- hiubilin . bace . gur-
uithon jriliuj- Eicon. ,Quicunq.ue cuflodierit cuflodiat
ilium deuj. Qui autem abecclesia landaui^ fepar-
auerit .•' anathema fit. Poftea ithail rex filiuf
morcant ablata predifta ^cclgsia cum fua tellure
'"^ ^cclesi^ Landaui^ & paftori fuo berihguino qua-
dam ui et laicali iNuafione reddidit eidem berthguino
episcopo ej; fuccefforibus eiuf inperpetuo . totam cum
predicta libertate et cum prediftif finibus & omnibus
coretibus UNdique et prediftif atteflantibus.
SCIENDUM eft nobis quod dedit lliaf podum
quattuor modio2,um agri circa fe ,cum omni
cenfu fuo magno uel modico deo et dubricio . &
teliauo . & berthguino episcopo . & omnibus fuif
fuccefforibus ^cclesi^ landaui^ inperpetuo. Facta eft
ifta elemofina inaper Mynuy uerbo et confenfu ithail
patrif et j?ilio2.urn fernuail & mouric & cum omni
fua libertate et omni communione incampo et infiluis
inaqua et inpafcuif . & tribus abbatibus atteftantibuj".
Dagan abbate carbani uallif . Saturn abbate docunni.
Eluoed abbate ilduti . Trican leftoze. Delaicif teftef
funt. ludhael rex cum filiif fernuail et mouric . lliaf.
176 BERTHGYINYS EPISCOPVS. [52*
Elcun. mabfu. iudnerth. filiuf iudgualon.dounerth
jriliuj- iudic . ceriau . iudnoe. Quicunque cuftodierit
benedicetur. Qui autem uiolauerit / maledicetur,
S Villa Convc.
CIENDUM eft quod Conuiliuf jriliuf Gurceniu
uerbo morcanti & rilii eiuf ithail dedit uillam
°°*inqua fepulcrum eft Gurai , ideft uillam Conuc deo
et tribus fanctif Dubricio . Teliauo et Oudoceo cum
fua tota libertate et tota communione incampo et
inaquif infilua et inpafcuif. Et berthguino episcopo
et episcopif omnibus landaui^ inperpetuo . & cum
data elemofina . precepit co2mil jrilio ftio conuc et
filiif ftiif ageneratione ingeneratione ut femper fer-
uirent altari landaui§ depredicto agro. Finif illiuf
Auertice montif gurai ufque adamnem Euenhi.
Latitudo autem afoffa magna ufque ad foflam contra
mare. Declericif teftef funt . berthguinuf episcopuj-.
Sulgen abbaj- carbani uallif . Saturn abbaf Doc-
guinni . Gurhaual abbaf ilduti. Delaicif . Morcant
rex et jriliuj- eiuf ithail . conuil . iunet . condiuit.
cuncuman . mabfu . gurhitir . famuel . iudic . gued-
nerth pratep morcanti. Quicunque cuftodierit cuf-
todiat ilium deuf. Qui autem abecclesia Landaui^
feparauerit .-^ anathema fit. Amen.
RAger helic. & ager tencu.
EGES CLotri et ludguallauN antepofitif euangeliij*
^ facrif & reliquiij" fuper altare ^cclesi^ Garth
benni coram episcopo berthguino fimul cum clero
W'-:
520 BERTHGVINVS EPISCOPYS. 177
iurauerunt ut fimul inter fe firmam pacem tenerent
fine dolo et dampno inomnibus . & tali pacto quifquif
illozum rumperet / totum regnum fuum quietum
clamaret . pergenf inperegrinationem ufque adirinem
'"'inexilio nee poffet redimere fe . neque regnum auro
nee argento. Poft interuallum, oeeidit rex Clotri
rupta paee fua iudguallaun . utrumque faeienf homi-
cidium & periurium fraude fubdola. Audito tarn
grandi faeinore et uiolata pace . furrexit episcopuf
& fecit conuenire adfaeram finodum
landaui^ omnef clerieof totiuf par-
rochi^ abhoftio Taratyr fuper Guy ufque adripam
Tyui . & plena finodo exeommunicauit regem cum
fua progenie fimul & regnum . denudando altaria
dei et deponendo crucef adterram . & dimifit
patriam fine baptifmo et eommunione. Poft h^c
rex non potuit pati tantam exconimunicationem.
quefiuit ueniam cum magna deuotione . & aduocauit
episcopum berthguinum cum tribuf abbatibus fuif
Sulgen abbate carbani uallif . Saturn abbate Docun-
ni . Gurhaual abbate llduti . ut uenirent obuiam ei
ad^cclesiam Garthbenni . . ut ficut eam uiolauerat.
et eius refugium farfenf homicidium & periurium.
Exalia parte faceret eafti emundatajtn fufferenf diui-
num iudicium cum emendatione tam corpore quam
anima cum ieiunio & oratione et elemofina. Qui
postquam conuenerunt adecclesiam Gartbenni iudi-
I R; cauerunt ilium tranfgr^fforem mandatozum dei . ut
quod promiferat iurando et fimul uouerat . facramento
"^faceret fine aliquo obftaculo . & obtemperanf deo
M
»v
P*/.
W,
178
BERTHGVINVS EPISCOPVS.
[53.
et mandatif dei & episcopi . reliquit patriam et iuit
inperegrinationem. Et poft multum temporif rediit
adpatriam fuam . et quefiuit ueniam apud episcopum
per morcant regem intercefforem fuum . & audita
eiuf prece dimifit eum inpatria emendaturum fe in
omnibus et fadlurum condignam iuftitiam . & accepto
fibi iugo penitenti^ inomnibus immolauit deo et
fanctif Dubricio . Teliauo Oudoceo et berthguino
episcopo . et omnibus fibi fiiccedentibus inecclesia
landaui^ agrum helic cum tribus unciis agri.
& agrum Tencu cum duabuf unciif agri cum omni
libertate fua & tota communione peruia incolif in
campo et infiluif inaqua et inpafcui9. Declericif
teflef . Berthguinuf episcopuj- cum tribus abbatibus
fuif predidlif. Delaicif . Clotri . morcant . iaco . gued-
nerth . Elioc . gurgauarn . comereg . cuguaret . catem.
conuiu . lourone . moadoc . biuhearn mab ibleid.
Qui cuftodierit cuflodiat ilium deuf. Qui autem ab
ecclesia landauie feparauerit / anathema fit. Amen.
CONbluf filiuj- Jaco immolauit agrum trium
modio2.um fiapgr ripam Guy pro anima fiia
deo et fanctif Dubricio. Teliau. Oudoceo et berthguino
episcopo landaui^-SomnibuspaftoribMilliufin^ternum
=°9 Declericif tefteffunt . Berthguinuf episcopuf gur-
ciueith . conuoe . iouan y'lliuy meilic . rioual . confur.
& hoc factum eft inecclesia garthbenni. Delaicif
Conbluf. conon. guoithgual. guorcon. guefinut. Qui-
cunque cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui autem ab
ecclesia landaui^ feparauerit / anathema fit. Amen.
ff f-- i|w
53.] BERTHGVINVS EPISCOPVS. 179
S Villa Strat.
CIENDUM eft quod Elfin dedit uillam Strat
hancr proanima fua deo et fanctif dubricio.
teliauo et Oudoceo & omnibus paftoribus ^cclesi^
landaui^ cum tota fua libertate inperpetuo.
Villa Gvinnonvi.
Thail rex et iudon hereditariuf filiuf ceriau immo-
lauerunt uillam Guinnoui iuxta paludem mourici
deo et fanctif dubricio teliauo et oudoceo et
berthguino episcopo et omnibus fuccefforibus fuif
inecclesia landaui^ cum fua tota libertate incampo
et infiluif In aqua et inpafcuif . inperpetuo. Declericif
teftef funt berthguinuf episcopuf . guruodu . tutnerth.
etelic . candau . iudonail Delaicif luthail rex . Iudon
& ceteri. Quicunqug cuflodierit . benedidluf fit.
Qui autem abecclesia landaui^ feparauerit .-^ male-
di6luf lit. A M E N.
ICfM Cerrvc.
VThail rex filiuf morcanti . & filii eiuf Fernuail
et mouric immolauerunt tref unciaf agri pleni
inmedio "° Cumcerruc id eft uillam qu^ yuit
guroc deo et fanctif Dubricio teliauo & Oudoceo
et berthguino episcopo et omnibus fuccefforibus fuif
Landaui^ & cum tota fua libertate et omni commu-
nione incampo et infiluif in aqua et inpafcuif Decle-
ricif teflef funt . berthguinuf episcopuf . Danoc abbaf
carbani uallif . Eluod abbaf ilduti . abbaf
docguinni. Delaicif. Ithail rex et filii eius fernuail
M 2
i8o
BERTHGVINVS EPISCOPVS.
[53,
et mouric . mabfu . Elfin . iuthnerth . j?ili,uf iudguellon.
deunerth iriliuf iudic . Cuii jriliuj- iudaltcan . Agemar-
han . iudane. Qui cuftodierit . cuftodiat ilium deuf.
Qvi autem abecclesia landauie feparauerit. anathema
fit. Amen.
•I
iNguent uch coit Apermenei iuxta frut
F^mur fin mainaur LanN Garth.
■ OST h^c iuthail rex commendauit pro
anima fua aper Menei deo & fanctif dub-
ricio teliau et oudoceo qu^ priuf fuerat data
fibi amorcanto rege et berthguino episcopo et
omnibus fuccefforibus fuif landaui^ cum fua tota
libertate et omni communione incampo et infiluif
inaqua et inpafcuis. Declericif teftef funt . berth-
guinuf episcopuf . gnouan abbaf altarif Catoci . et
fomre abbaf ilduti . abbaf docunni. Delaicif
iudhail rex cum j?iliif fuif mouric et fernuail . gafraN
hereditariuf . elfin filiuf guidgeN . gurcant . guallonir.
iudnerth . mabfu . iudic , guellerion . ceri . cunuoz.
gleu . guruodu . gurdoc . Arthuo . ""■ conocan . conet.
Quicunque cuftodierit . benedicetur. Qui autem ab
ecclesia Landaui^ feparauerit . excommunicetur.
SLann CatgualatyR.
CI TOTE Karissimi fratres quod intempore ou-
docei episcopi diabolica admonitione occidit
Guidnerth fratrem fuum merchion caufa contentionif
regni . & perpetrate homicidio .-^ fratricida excommu-
53J
BERTHGVINVS EPISCOPVS.
i8i
SiNODVS.
nicatuf eft abeato Oudoceo. et afinodo fimul congregata
ab hoftio Guy ufque adhoftium tyui
landaui^ . & ita remanfit depofitif
crucibus adterram fimul & cimbalif uerfif tribus
annif fubeadem excommunicatione . & extoto fine
aliqua christianozum communione. Finitis tribus
annif . requifiuit ueniam apud beatum oudoceum . &
data ei uenia / mifit eum inperegrinationem ufque
adarchiepiscopum dolenfem incoznugalliam propter
ueteranam amicitiam & cognitionem quam fancti
patref habuerant antecefforef fui interfe fanctuf
Teliauf uidelicet et fanctuf Samfon archiepiscopuf
primuf dolenfis ciuitatif. Et propter aliam caufam
eo quod ipfe Guidnerth et brittonef & archiepiscopuf
illiuf terr^ effent unius lingu^ et uniuf nationif quam-
uis diuiderentur fpatio terrarum . & tanto meliuf
poterat renuntiare fceluf fuum . & indulgentiam re-
quirere cognito fuo fermone. Poft hec data fibi
remiffione cum figillatis ''" litterif rediit ante caput
anni ad patriam et ad beatum Oudoceum . & quia
nondum fecerat annum quern promiferat inexulatu
neque finierat . noluit ilium abfoluere . fed. potiuf
ineadem fieret excommunicatione . non feruato abeo
primo iugo penitenti^ . manente eo in eadem pre-
uaricatione et excommunicatione . Ante finem anni
fanctuf Oudoceuf famofiffim^ uite episcopuf landaui^
tranfiuit ad dominum. Cui fucceffit berthguinuf
landaui^ . quem morcant rex fimul & guednerth re-
quifierunt apud landauiam cum multif fenioribus
morcannuc uno ore deprecantef episcopum . uidentef
I32
BERTHGVINVS EPISCOPVS.
[54.
crucef adhuc depofitaf adterram fimvl et reliquiaf
cum cimbalif fuper Guednerth ut ueniam daret
guednerth fratricide . & ut folueret excommunicati-
onem eleuando crucef de terra et reliquiaf fa.n.ct02.um.
;^oft h^c guednerth promittenf emendationem uit^
fu9 ampliuf inieiunio et oratione et elemofma fufif
lacrimif cum magna deuotione abfolutuf est de
episcopo . & iunfta fibi penitentia plenaria admodum
culp^. Poftmodum guidnerth memor diuni fermonif.
ficut aqua extinguit ignem . ita elemofma peccatum.
donauit deo et fanctif dubricio teliau et oudoceo . et
inmanu berthguini episcopi et omnibus fuccefforibus
fuif ^cclesi^ landaui^ Lann Catgualatyr cum omni
fua tellure cum filua et cum maritimif et cum omni
fua libertate fine ullo cenfu honuni terreno nifi
ecclesi^ landauie et paftozibus eiuf °'' & cum refugio
fuo inperpetuo. Declericif teflef funt Berthguinuf
episcopuf . gunuiule<!;l;o2 . confur . conguarui . torchan.
Delaicif Morcant rex . guednerth . iudic iriliuj- Nud.
iacob fiHuf mabfu . guengarth . elioc . gabran . elfin,
famuel. Quicunque cuflodierit benediftuf fit. Qui
autem uiolauerit :' maledifhuf fit. Amen. Finif
illius eyt . Aper nant alun inicoaj- maliduc inant
diuinid betiblain. Oiblain truf icecn iniaun flatim
diblaiN irfichnant in alia parte ircecyN maliduc ir
fichnant dirguairet bet irpant inicoit . maliduc irfich-
nant addexteram nihit dirguairet bet crib iralt emil
ceflill dinan . maliduc cecyn crib iralt arihit diriu
merchiau . arhit ir riu dirguairet bet licat iglible.
igulible inihit diguairet het icozf . trui icorj- iniaun
h
m
54.]
BERTHGVINVS EPISCOPVS.
183
di circhu hentrej? merchitir . ozhentref dirmarulinniou
uerfuf occafum arhit cecyn chethin trui ircorf bet
, lontre tunbulch . or lontre tunbulch iniaun trui ircoaj-
bet aper nant alun ubi incepit.
-«^ -y Ecclesia Tytiuc fuper ripam guy
l^y OTANDUM ej-t quod dedit iudhail podium
I ^H 1.1. ecd'aj tituuc fc'i. .
4 ^ nennlann fuper npam guy cum agro quat-
1 tuo2 modio2um circa fe deo et fanctif dubricio
teliauo & oudoceo et inmanu berthguini episcopi
et omnibus fuccefforibus eiuf in^cclesia landaldaui^
cum tota ' libertate fua et omni "^^ communione in
campo et inaquif. infilua et inpafcuij- . et cum
coretibus fuis fine ullo cenfu homini terreno nifi
ecclesi^ landaui^ et paftoribus eiuf. & rex ithail et
mouric filiuj- eiuf commendauerunt elemofinam iflam
fanctif prediftis prpanima athruif filij inperpetua con-
fecratione. Finif illius podi est inter duof riuulof
irgudinn ufque guy vlumen. Declericif tefhef funt
berthguinuf episcopus I dillug . morheb . conguare.
Delaicif Iudhail rex teflif . iunet. guincon. iudguoret.
melguaf . catgueithen . gurdoc. Quicunque cuftodi-
erit cuftodiat illvm deuf Qui autem ab ecclesia
landaui^ feparauerit / anathema fit. Amen.
RC E M E I S .
OTRI dedit proanima fua uerbo et confenfu
morcant regif agrum Cemeif inhoflio humri
riuuli depropria hereditate fua cum duabus unciij-
agri deo et fanctif dubricio teliauo et Oudoceo et
■?jf*i
184
BERTHGYINVS EPISCOPVS.
[54.
inmanu berthguini episcopi cum fua tota libertate
in perpetuo . fine ullo cenfu homini terreno nifi ec-
clesi^ landaui^ et paftoribus eius. Declericif teftef
funt . berthguinus episcopuj" . Sulgen abbaj- catoci.
Saturn abbaf docunni. gurhaual abbaj- ilduti. Delaicij"
morcant rex . clodri . iaco . guaidnerth . Eleoc . gur-
gauarn . ciuaret . catem . louronui . mordoc . biuhearn
mab ibleid. Poll longum tempus refoluit ouleu
captiuitatem iWmy agri depoteftate laici . & "' red-
didit deo et dubricio . teliauo et oudoceo liberatum
abomni laicali inuafione grecieli episcopo proanima
fua . & poft interuallum temporif refoluit iterum fau
totam captiuitatem illiufagri et laicalem inuafionem.
& liberatum reddidit inmanv cerentiri episcopi
landaui^ et cum predidlis duabus unciif agri inter
filuam & campum et aquam. Quicunque cuftodierit
benedidluf fit. Qui autem uiolauerit / anathema
fit. Amen. Finif illiuf eft . Aper humir inuij-c
maliduc betiblain , huifc arihit betaper nant bichan
maliduc diuinid dirbron iralt addexteram dir ard triri
irdouciuiu arhit irard nihit nybron irallt di circhu
blain nant humir , idest nant merthir ubi incepit.
I V P B I Y
VI Den J- mabfu prefentem uitam caducam effe
et corruptibilem emit uitam incorruptibilem
pro corruptibili. Elemofinam facienf deum recognouit
dando uillam luduiu proanima fua fuper altare fancto-
2.um. dubricii teliaui et oudocei & in manu berthguini
episcopi cum fua tota libertate et omni communione
54J BERTHGVINVS EPISCOPYS. 185
incampo etinaquif infilua et In pafcuif & omnibus
fuccefforibus fuif inperpetuo. Declericif tefhef funt.
berthguinuf episcopuf. torchan. conirur. conguare. ili.
Delaicif uero mabfu . guordoc . riatar . condouaN.
"^ oudem . heuel . iudnerth . mabfu filiuj- guobeith.
cunhearn. cuncum. bledrif. Fafta hac donatione con-
firmauit itemm mabfu elemofinam fuam firmam effe
et non uaticillatam. Et fecit berthguino episcopo et
famili^ landaui^ conuiuium bene preordinatum inme-
dio ercycg. & congregatif melioribus hominibus totiuf
ercicg . commendauit uillam prediftam berthguino
episcopo & fuccefforibus fuif inperpetuo . liberatam
abomni fifcali tribute. Quicunque cuflodierit be-
nedicetur. Qui autem uiolauerit maledicetur. Amen.
SGVRMARCH.
CIENDUM ej-t quod emit riataj? unciam agri
Guruarch ariliif Clodri gueidcui conuin pro
.XX .ui]. |& faxonica muliere et gladio pretiofo & equo
ualente uerbo iudhaili regif et confenfu et prefentia
iuthaili regif et nobilium fenio2.um ercycg duo fratres
predicti gueidcui et conuin clamauerunt terram illam
quietam abomni re mittentef manuf fuaf inmanu
berthguini episcopi ut nunquam terram illam clama-
rent . neque pofleritaf eorum accepto fibi pretio ut
diximuf Poll h^c dedit riataj? prefentibus duobus
irratribus predidlif et prefente rege iudhailo terram
Gurmarch deo et fanctij- dubricio . teliauo et oudoceo
et inmanu berthguini episcopi et omnibus fuccef-
foribuf fuif inecclesia landauif cum fua tota libertate
^Ifp
1 86 BERTHGVINVS EPISCOPUS. [55.
fine ullo ceiifu magno uel "^ modico ulli homini
terreno nifi ecclesi^ landaui^ et paftoribus eiuf.
Declericif teftef funt. Berthguinus episcopuf. tur-
chan . guenoc . gurceuid . Eli. Delaicif . ludhail rex.
riatam . gueidci . et cinuin fratref cinuor . gurdem.
iudbiu . gurceneu . pafcen. Quicunque cuftodierit
cuflodiat ilium deuf. Qui autem abecclesia landaui^
[arripjuerit . anathema fit. Amen.
V Villa Nis.
IDendum eft fane quod accepit lliaf filiuf
morglaf unciam agri plenam uillam Nif
inpretio fratrif fui catgen nomine quem occiderat
conuor filiuf iacob. Poftea dedit conuOr depropria
fua hereditate . & cum fua tota libertate . et pro
anima illiuf catguen quem occiderat . & cum dono
iliaf fratre occifi deo et fanctif dubricio teliauo et
oudoceo et inmanu berthguini episcopi et omnibus
fuif fuccefforibus in ^cclesia landaui^ inperpetuo.
Declericif teftef funt berthguinuf episcopuf . guenoc
canguaret . gurcueith. Delaicif tref fratref giftlerh
et meruin & duo filii fratrif eiuf . mabfu filiuf guo-
beith . teuduf filiuf conbluf. cleifguith. dibro. ludat.
gurguin. Quic| cuftodierit . benediftuf fit. Qui
uiolauerit maledi6luf fit. Amen. „8
ILiAf pro anima fua et pro fcriptione nominif fui
inlibro uit^ dedit podium inmedio aper
myngui cum agro quattuoz modiozum circa fe
uerbo iudhaili regif filio2umque eiuf fernuail et
55J BERTHGVINYS EPISCOPVS. 187
mouric & cum omni cenfu amagno ufque admodi-
cum fanctif dubricio Teliauo et Oudoceo . et inmanu
berthguini episcopi & omnibus fuccefforibus fuif in
ecclesia landaui^ & cum omni fua libertate et tota
communione incampo et infiluif inaqua & inpafcuif.
Declericif teftef funt . berthguinuf episcopuf . turchan.
Dagan abbaf caruani uallif. Elguoid abbaf ilduti.
Saturn abbaj- docunni. Delaicif . ludhail rex . fernr
uail & mouric filij eiuf . iliaf . elfin . mabfu . iudnerth.
riliuj- iudguallaun . duinerth filiuj" iudic . ceriau.
guoruodu . conhae . iudnoe. Quicunque cuftodierit
cuftodiat ilium deuf. Qui autem, ab ecclesia landaui^
feparauerit / anathema fit. Amen.
f Lann Tyssoi.
■ REVidendum eft nobif quod Conhae de
■^ propria fiia hereditate dedit podum fancti
Tifoi alumni fancti dubricii quod fiierat eiusdem
dubricij abantiquo tempore pro redemptione
anim^ fiie deo & fancto petro apostolo & fanctif
dubricio teliauo et oudoceo & inmanu bertguinj
episcopi et omnibus fuccefforibus eius. "' in ecclesia
landauie . et cum tota fua libertate incampo et infiluif
inaqua et inpafcuif. & cum omni filua fua libera cum
glandine & ancipitre infilua manente fineullo cenfu
magno uel modico ulli homini terreno nifi ecclesi^
landauie et feruientibus fuif Declericif teftef funt.
berthguinuf episcopuf . turchan . conpr . famuel-
deui. morhep. Delaicif. iudhail rex. conhage.
1 88 BERTHGVINVS EPISCOPVS. [55*
gabran . mabfu . ceriau . ludnerdh . guruodu. Qui-
cunque cuftodierit benedicetur. Qui autem uiolauerit
excomunicetur. Amen. Finif illiuf est . inter filuam
et campum & infra riuulum elgui et pill. & inalia
parte Oilgui bet pill uerfuf orientem oaper ceninuc
in ilgui arhit ceninuc diuinid bet aper ifinnaun. arhit
ifinnaun betiblain . orblain arhit irpant dirguairet bet
pill . arhit pill bet nant murn arhit mum bet iblain.
bet cair enuin . Oemil ircair tollcoit bet blain luch
cinahi . maliduc dir guairet bet main cinahi bet ilgui.
arhit ilgui bet aper cennic|huc ubi incepit.
ePENN HELLEI.
LFiN largituj" eft inelemofma deo et fanctif
dubricio teliauo et oudoceo . & berthguino
episcopo & omnibus fuccefforibus fuif inecclesia
landaui^ agrum Pennhellei in medio fergunhid cum
omni "° fua libertate & tota communione incampo
et infiluif in aqua & In pafcuif. Declericif teftef funt
berthguinuf episcopuf. confur prefbiter . conguarui.
tirchan . ili . deui. Delaicif . elirin . elcu . congueith-
en . conuin . eref . dubron . morguid. Quicunque
cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui autem abecclesia
landaui^ feparauerit / anathema fit. Amen.
STVLL COIT.
CIATIS quod eljrin dedit agrum eftrat agcr.
ideft tollcoit pro anima fua cum fex modiif
terr^ deo & fanctif dubricio teliauo et oudoceo &
berthguino episcopo & omnibus fuccefforibus fuif
56 J BERTGVINVS EPISCOPVS. 189
inecclesia landaui^ inperpetuo . cum tota fua libertate
& omni communione uerbo iudhali regif et confenfu.
Declericif teftef funt . berthguinuf episcopuf . gunn-
uiu ledlor. confur . conguaret. De laicif. concar.
guorhoidil. aironbrit . conficc . guorbuth . hinbiu.
Finif ab oculo fontif tollcoit ufque adfoffam paludif
incapite . et aboccidente per tranfuerfum ufque ad
petram iacinthinum uallo ducente ufque adpetram
onnbrit. Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deuf.
Qui autem uiolauerit . anathema fit. Amen.
Machynys.
|OST Obitum Guinan tenuit Gurcan regionem
patrif fui fimul et nouercam inceftuofe
propter "' quam excommunicatuf eft abertguino
episcopo & aplena finodo congregata inunum
landaui^ ab hoftio taratyr ufque ad hoftium tyui.
& fa6la excommunicatione & depofitif crucibus ad
terram cum fanctis reliquiif . & uerfif cimbalif requi-
fiuit ueniam et refolutionem dimifa nouerca cum
fatiffa6lione perregem iudhailum intercefforem fuum.
& data ei uenia cum emendatione uit^ ieiunio et ora-
tione et elemofma dedit terram machinif agrum fex
modiorum deo et petro apostolo et fanctif dubricio
teliauo & oudoceo et episcopo berthguino et omnibus
fuccefforibus fuif inecclesia landaui^ inperpetuo cum
tota fua libertate & omni communione incampo et
inaquif . infilua et inpafcuif . & ita quod ipfe iurauit
nunquam retracturuf banc elemofmam . & ita fuper
altare fancti petri apostoli et fanctozum dubricii teliaui.
I90 BERTGYINYS EPISCOPVS. [56*
Oudocei . landaui^ . & facta fibi excommunicatione.
Quicunque delinea fua aut dealia origine ab ecclesia
landaui^ feparauerit . & recepit uxorem propriam
filiam elfiN. Declericif teftef funt berthguinus
episcopuf . confur . conguarui . turchan. Delaicif
ludhail rex. gurcan. gabran. elj?in. elguarui. Quicun-
que cuflodierit cuftodiat ilium deuf. Qui autem ab
ecclesia landaui^ feparauerit / anathema fit. Amen.
322
D Villa Bertvs.
EMonftrandum eft nobif karissimi fratres
quod iudhail rex prefente mourico coram
fenioribus gleuifficg dedit uillam bertuf proanima fua
deo et fanctif dubricio teliauo et oudoceo deuioque
infempiterna confecratione fine ullo cenfu magno uel
modico ulli homini terreno nifi ecclesi^ landaui^ et
berthguino episcopo et fuccefforibus eiuf inperpetuo.
Declericif. teftef funt. berthguinuf episcopuf. conuo2.
guelerion . guruodu . heinij? . eudem . morheb abbaf
podii deui . daniel . elhauaid . gurcu. Delaicif. Ithail
rex et mouric filiuf eius. Quicunque cuftodierit cufto-
diat ilium deuf Qui autem uiolauerit .-^anathema fit.
CM A E R V N ,
ONuiliuj- gurceniu filiuf emit agrum idest
uillam inqua fepulchrum eft Gurai amorcan-
to rege et ajrilio eiuj- iudhail . & abuxore eiuf
Ricceneth. et empta uilla ilia uerbo regif et confenfu
largituj- eft illam inelemofina deo & fanctij- dubricio
teliauo et oudoceo & berthguino episcopo et omnibus
' II 'j
56 J BERTHGYINYS EPISCOPVS. 191
fuccefforibus fuif in^cclesia landaui^ inperpetuo . cum
tota fua libertate . & cum filua et maritimif . et cum
omni communione inaqua et infiluif . in campo et
inpafcuij-. Declericif teftef fuiT . "^ berthguinuj-
episcopuj. Sulgen abbas carbani uallif . Saturn abbaj-
docunni . guorhauarn abbaf ilduti. Delaicif morcant
rex . iudhail jrilius eiuj- . conuiliuf . iunet . conteuit.
mabfu . gurhitir . fauuil . iudic . cenguri filius gabran.
gaidnerth riliuj- morcanti i?rater. Quicunque cufto-
dierit benedicetur. Qui autem uiolauerit. maledicetur.
Fin imain brith dir claud . bet ipillou bichein . di
dibleif . dirdraufguern . arihit bet y penniguern du
diluch edilbiv arhit iciaud bet imor.
1G VENNO * NOE.
VDon ffiliuj- ceriau emit uillam GueNnonoe iuxta
paludem mourici aiudhailo rege gleuifficg &
apiliif eiuf fernuail et mourico et rotri ineterna
emptione pro .xx. 11! equif indomitif. Et empta
uilla ilia qu^ priuf fuerat fancti dubricii aprimo tem-
pore largituf eft eam liberam abomni tributo fine
aliquo feruitio magno uel modico . & cum tota liber-
tate fua et omni communione deo et fanctif dubricio
teliauo et oudoceo et berthguino episcopo . & omni-
bus fuccefforibus fuif landaui^ inperpetuo. Declericif
testef funt . berthguinuf episcopuj- . guoruodu . tut-
nerth . etelic . condiuiu . iudne. Delaicif iudhail rex
& pilii eiuy . "* Arthuail . mouric . rotri. rif. ludon.
Quicunque cuftodierit . cuj-todiat ilium deuj. Qui
autem abecclesia landaui^ feparauerit . anathema fit.
192 BERTHGVINVS EPISCOPYS. [57,
Cvm Barruc.Cenubia colcvch.
SLann C E R N I V .
CIENDUM eft quod euenerunt magn^ tribula-
tionef & uaftationef intempore telpaldi &
ithaili regum brittanni^ & a faxonica gente infidel-
iffima. & maxime inconfinibus britanni^ & angli^
uerfuf herfordiam intantum quod britanni^ totum
confinium fere deletum eft . & multum extra conrinia
exutraque parte aggli^ & brittanni^ . & circa flumen
guy maxime propter bella et fepe fa6la diurna et
no6lurna inter utrafque. Poft tempuf fedata pace
reftituta eft ui fua et fortitudine terra fua quamuif
deleta et inhabitata raro homine & rara pefte cuique
britanno inillif partibus perpetrato federe . & rex
iudhail omnibus fuperftitibuj- reddidit patrimonia.
quamuif per fpatium defolata. & berthguino episcopo
fua loca reddidit per omnia. & fanctif dubricio teliauo
et oudoceo. & omnibus episcopif landaui^ inperpetuo.
& ficut meliuf fuerant tempore Dubricij archiepiscopi
dextralif brittanni^. & cum tota fua libertate . & cum
omni communione incampo et infiluif. inaqua et
inpafcuif. & .xT. ''"^ numero in propria parrochia
fua inprimif. Cumbarruc cum tribus unciif. idest
Cenubia. Colcuch cum tribus unciif agri. Cenubiaco2-
nubium. idest Lann Cerniu fuper ripam dour . Podum
MapurN. Lann Guoruoe. Lann lunabui. Lann Deui.
Mochrof. Lann EbrdiL Bolgrof. Lann Loudeu.
Lann Garan.
*-
t: tv
57*] KING CLITAUC. 193
REX Clitauc filiuf Clitguin cum effet inregno
fuo tenenf pacem & rigorem iuftiti^ . fa6luf eft
martir uirtute et meritif et corona celeftif glori^ cum
palma carnalif caftimoni^ quedam uirgo nata cuius-
dam potentif adamauit ilium dicenf requirentibus fe
nuUi nuptura nifi uiro preclaro Clitauco . Audito
puell^ refponfo et omnibus abnegante ut folito . qui-
dam defodalibus regif. claufo fibi utero uirginif iNflatuf
maligno fpiritu et fpiritu ardorif muliebrif. et accipienf
fundamentum afece temeritatif et luxuri^ liuore.
Quadam die inuenatu occidit regem clitauc inno-
centem uelut pium agnum iuxta flumen mingui
expedlantem uenatozum conuentum . & tamen uerba
facri eloquii cum fumma deuotione premeditantem.
Defun6lo eo familiares uiri&compatriot^ et nobiliffim^
parent^ popularef iun6lif bobuf feretrif ceperunt cor-
puf deloco auferre "° & uadum myngui tranfire . & in
alia parte fluminif ceperunt iugaboum dirumpi . &
bouef ftare adeo quod nunquam deloco illo prenimia
corporif grauedine poterant cozpus mouere . quamuif
fepe ligatif tozquibus & funibus tamen ruptif in-
numerabilibus . ac fi igneuf obfiftabat globus ita
nunquam. bouef mouebant greffuf. quamuif multiplex
aderat ftimulus. Et uidentibus omnibus et admir-
antibus remanfit corpuf inloco fibi preparato diuinituf.
Et populuf ftatim propter uitam preclaram quam
infancto uiro preuiderat et fanctitatem et finem duflum
adcoronam martirii. & poft finem mirabilem leuitatem
corporif infecundo grauitatem nimiam et immobilem
laudef retulit deo . & uiifa columpna ignif infequenti
N
194 LYBIAU AND GURVAN. [5Z.
no6le detumulo poll fepulturam placabilem deo. Et
ftatim confilio episcopi landaui^ . et cleri . fundatum
eft ibi oraculum et benedi6lum afpergine aqu^ in
honore martirif Clitauci . & abilla die cepit locuj-
probeato martife uenerari. Quadam die uenerunt
duo uiri delannerch glaf inter fe irati . & dixerunt.
Concordemur et tendamuf ad Matle ^cclesiam fancti
Dubricij. & fimul iuremuf fuper altare illiuj-. ut oblito
inuidi^ liu6re . immo iun6lo federe femper amodo
fimus firmiter amici infraterna pace. ''^^ Qui cum in
uia effent tendentef adpropofitum iter . dixit unuf ad
alterum . Pergamuf ad locum iftvm martirif uidelicet
Clitauc . & ad fepulcrum illiuf adbreuiato itinere
nostro et remanente propofito . & fuper illiuf tumu-
lum concordemur . & confirmaturi firmandam pacem
amodo inter nof perpetuam. Et confirmato federe
unuf in reditu rupta pace et uiolata fide occidit alter-
um fraude . immo fenletipfum . ut dicitur. Quicunque
alium molitur ledere . primum . Ipfum fe iaculo per-
cutiet proprio. Et ftatim facto homicidio . et ut fic
dicam fimul cum periurio femetipfum propria lancea
perforauit in utero plaga ducente eum adinteritum.
focium dico perdu6lum adperenne gaudium.
j^'oft interuallum temporif . uenerunt duo fratref
Lybiau & guruann . & fororiuf illorum cinUur de
regione pennichenn relinquentef patriam propter
inimicitiam . & exalia parte eligentef et dilcentef
heremitalem uitam et folitariam ad locum ubi pofitum
eft corpuf beati martyrif Clitauci fuper ripam myngui
ineuiaj" . & ibi uitam fuam duxerunt . & ecclesiatn
58.] BERTGVINVS EPISCOPUS. 195
melioratam confilio episcopi landaui^ et adiutorio
fundauerunt . & dato fibi "'^ toto territorio exutraque
parte myngui arege morcannuc pennbargaut infem-
piterna confecratione & fine ullo cenfu ulli homini
terreno . & cum omni coijimunione data habitantibus
et habitaturif territorium ecclesi^ incampo et infiluif.
inaqua et inpafcuif . finem fuum duxerunt . & duo
fratref caftam duxerunt uitam . fororiuf uero quinque
procreauit filiof . unde femper territozivm remanfit quin-
partitum fratribuf & femper pofterif et fuperftitibuf.
IMerthir Clitauc.
VDhail filiuj- morcant rex gleuifficg uerbo filiorum
eiuf fernuail & mouric et hereditario2um con-
fenfu iudhail et freudur immolauit deo et fanctif
Dubricio teliauo et oudoceo & clitauco martiri &
berthguino episcopo et omnibus episcopif landaui^
totum territorium merthirclitauc ficut meliuf fuit data
martiri Clitauco . & tribus heremitif Libiau . Guruan.
Cinuur . primif habitatoribus et cultoribus illiuf loci
poll martirium clitauci martirif. & cum fua tota
libertate et omni communione data incolif et habita-
turif incampo & infiluif inaqua et inpafcuif. & fine
ullo cenfu magno uel modico ulli homini terreno nifi
ecclesi^ landauif & paftoribus inperpetuo . & quafi
infulam pofitam infalo liberam ab omni feruitio & fine
herede nifi "' aduoluntatem et adutilitatem episcopi
landaui^ et canonicorum eiusdem ecclesi^ . et cum
dato refugio aduoluntatem profugi fine termino quan-
diu permanere uoluerit tutuf remaneat fub eiuf afilo.
N 2
\fj*«f
196 .
BERTHGVINYS EPISCOPYS.
[58,
ac fi effet inlandaui^ patrocinio. Declericis teftef funt
berthguinuf episcopuf. Dagan abbaf caruani uallif.
Elgoid abbaf llduti . Saturn abbaf docunni . louan.
guorcuiidh. heliguid. lli. Delaicif. iudhail rex filii eiuj-
fernuail et mouric. iudhail et freudur hereditarij. Elfin,
mabfu. conuc. gaudbiu . gundon. eudom. guaidnerth.
Quicunque cufltodierit. cuftodiat ilium deuf Qui autem
ab ecclesia landaui^ feparauerit. anathema fit. Amen.
Finif illiuj- eft Lapif iniguoun breith . icecin inihit
diriu icurum . dirmain icecin iralt arhit cecin diuinid
bet imein arciueir nant trineint diguairet arihit bet
in elchon arihit diguairet bet ynyf alarun iniguartha
dirmain tillauc dir cruc . dir cruc arall . dimynui.
mynugui truio diaper nant cum . cinreith nant inihit
bet minid ferdun diariralt minid ferdun . nihit dir luch
ferdun iminid inihit bet blain hilin . hilin inihit bet
mingui . mingui nihit diguairet bet aper finhaun bift
bet iblain . oi blain ircecin iniaun iuinid dicir'3°chu
irguoun breith arcecin iminid bet imain ubi incepit.
IVdhail jriliuj- edeluirth quidam potenf uir inEugiaf
uenienf comite fibi uxore dominica die adaudi-
endum feruitium diuinum ad fanctum Clitauc
monituf eft diabolica fuggeftione et ftimulo
luxuri^ cum muliere fua inprato uno fuper ripam
mingui concumbere . & ita quod ineodem concubitu
uolenf perpetrate peccato feparari nullo modo potuit
fegregari immo iunftuf uxori remanfit infeparabilif.
& clamauit uoce magna . et dixit fodalibus fuif Jte
ad fepulchrum martirif clitauci et ponite ex mea
parte fuper fanctum altare clitauci pratum iftud mea
58J
BERTHGVINVS EPISCOPYS.
197
W f
ui iniufte fibi ablatum , & mittentef manuf uestraj-
inuadimonium ueluti data dote . & fimul iunftaf. '
fuperpofitif quattudz euangeliif antepofitif. & ita
liberam clamando . et quietam abomni laicali feruitio
amodo nifi tantum oratione cotidiana et miffa ame
falute clericif ecclesi^ ut deum prome orent intentiue
ut interceffione martiris & eozum oratione ab hac
intolerabili peccato fimul et horribili ligamine deli-
berer feftine. Et ftatim facta elemofina fimul et
reddita cum promiffa emendatione uit^ fu^ inantea
inieiunio et oratione et elemofina feggregatuf eft ab
infefta coniun6lione coram omni populo . ''^' laudef
deo et gratiaf referenf de tam grata deliberatione. &
quod priuf fecerat perlegatof fuof . hoc idem fanuf
fecit perfemetipfum . miffif manibus propriif fuper
altare martirif . & confirmando antepofitif facrif
euangeliif & uerbo regum morcanhuc et confilio
principum fine aliqua calumpnia liberum fanctif
dubricio teliauo et Oudoceo et martiri Clitauco . et
omnibus episcopif landaui^ inperpetuo. Filij cin-
bleidiou immolauerunt lechluit martiri clitauco &
ecclesi^ landaui^. Finif lechou lition. Mingui exuna
parte & infra duof riuulof Finif Lennic infra
Myngui . & mingui bet oucimer . lech eneurif exalia
parte uerfuf aquilonalem plagam.
e Villa ell con.
RBIC piliuf eljrin profcriptione nominif fui
inlibro uit^ largituf eft inelemofina deo et
petro apostolo et fanctif dubricio teliauo & oudoceo.
198 TRICAN EPISCOPVS. [58,
et inmanu Trichani episcopi landaui^ & omnibus
paftoribus fuif inperpetuo uillam Ellcon fuper dubleif
cum fua tota libertate fine ullo cenfij magno uel
modico ulli homini terreno nifi ecclesi^ landaui^
inperpetua confecratione. Declericif teftef fuiT.
Trichanuf episcopuf. Catguaret prefbiter . confur.
gurhaual. Delaicif. Erbic . filiuf elrin . conglaf.
marchan. Quicunque cuftodierit benediftus fit.
^^"Qui autem ab ecclesia landaui^ feparauerit, ui
aliqua aut la,icali inuafione fiibdola . anathema fit.
donee uenerit ademendationem. Amen.
F-^ Villa CathoueN.
Boft h^c data uilla ellcun . pofita fuper dubleif
deo et fanctif ut prediximuf idem Erbic
tribuit deo . dubricio . teliauo et Oudoceo &
inmanu Trichani episcopi uillam Cathouen filii
hindec cum omni cenfu fuo & tota libertate fua
quandiu lapif fuerit fuper lapidem. Declericif teftef '
funt . Trichanuf episcopuf . Catguaret prefbiter.
Confur . gurhaual. Delaicif. erbic . cobreidian . feitir.
deui . Cloibiu. Quicunque cuftodierit benedicetur.
Qui autem ab ecclesia landaui^ feparauerit / eradi-
cetur fundituf cum progenie. Amen.
eTiR DiMVNER.
Videndum eft quod fernuail largituf eft terram
unci^ agri qu^ uocatur tirdimuner circa Ion-
gum lignum coram fenioribus guenti & Ercicg propter
malum quod fecerat generatio eiuf incemeif deo et
59J
TRICHANVS EPISCOPYS.
199
I'.
m
fanctif dubricio teliauo et Oudoceo & inmanu trichani
episcopi & omn.ibi}.s episcopif landaui^ inperpetuo.
& cum fua tota libertate. Declericif teflef funt.
Trichanuf episcopuf . lli . iouan . guorcueith . conboe.
Elecuid . guoron . guorhabui. Delaicif , fernuail.
conmor . cinuelin , Amann , heinii? . i?ili.uj- coiifcuit.
Quicunque cuftodierit "^^ cuftodiat ilium dguf. Qui
autem ab ecclesia Landaui^ feparauerit , anathema
fit. Amen.
Merthir Teemed.
Rat RES karissimi fciatif quad brii filiuf
ludbiu dedit deo et fanctif dubricio teliauo
et oudoceo . & inmanu Tricani episcopi . &
omnibus episcopif landaui^ podum merthir
teemed cum dimidia uncia agri circa fe pmanima
fua fine uUo cenfu homini terreno uerbo et cqnfenfu
duorum filio2um riderch . ceretic gt iudic fimul et
conceffione generationif fu^ inperpetuo. Declericif
teftef funt. Tricanuf episcopuf. congant prgfbiter.
confur . guorabui . Cofoc , iouan . gulecet. Delaicif
bledbiu . congaet . filiuf congueithe . biuc . conhorget.
letan. Quicunque cuftodierit benediftuf fit. Qui
autem uiolauerit malediftuf fit. Amen.
REcclesJLA TRylec Lann MainuoN.
EFERAMVS gratiaf deo quod rex feriiuail com-
^ punftuf corde & animo largituf eft inelemofina
fanctif dubricio teliauo et oudoceo & inmanu trichani
episcopi & omnibus episcopif landaui^ infempiterna
200 TRICHANYS EPISCOPVS. [59,
confecratione ecclesiam Trilecc cum tribus modiif
terr^ & cum tota libertate ut infulam in falo . & ita
rex fernuail tenenf curiam fuam inmedio cemeif in
hoftio humir clamauit earn quietam '^* ab omni
feruitio nifi tantum oaatione. Declericif teftef funt.
Trichanus episcopuf . lli . iauan . cueith , conmoi.
helicguid . guoron . guorabui . hilin. Delaicif . fern-
uail . conmur . eudolan . conan . heinii? filiuf conj-cuit.
Poft multum uero temporif refoluit mouricuf filiuf
Arthuail banc ecclesiam alaicali poteftate coram filiif
fuif brochuail et fernuail & reddidit earn liberam
fanctif & ecclesie landaui^ . & cerennhiro episcopo
eiufdem ecclesi^ inperpetuo. Teftef funt declericif
cerennhir episcopuf . nud . tuthed . talan . erchan.
fiaun. Delaicif . mouric rex cum jriliif , fuif . broch-
uail . et fernuail . famfon . dunguallaun . morbran.
tutmab . merchbiu. Quicunque cuflodierit cuftodiat
ilium deuj-. Qui autem ab ecclesia landaui^ fepara-
uerit . anathema fit. Finif infra duo flumina . aghiti
maur . & aghiti bichan.
Hen Lenhic
ILann Gvern in Ercicg.
Ntuendum eft nobif quod catuuth filiuf coffro
agrum trium modiorum . ideft quartam partem
unci^ agri immolauit deo . idest ecclesiam henn-
lennic fuper ripam amyr . idest lannguern uerbo
& confenfu fernuail regif inperpetua confecratione
crucif christi & fanctif dubricio teliauo et oudoceo. &
inmanu trichani episcopi & omnibus "^^ paftoribur
590 TRICAN EPISCOPVS, 20i
landaui^ fine fine cvm fua libertate et cum omni
communione incampo et infiluif inaqua & inpafcuif.
Declericif teftef funt Trichanuf episcopuf. catguoret.
iouhan . confur . gurhae . reu . tanet prefbiter. De
laicif uero fernuail rex . catuud . ifaac . conbrefel.
Finif illiuf eft inter amyr et uiam iacinthinam latitude
eiuf et longitude ufque ad foffam fenem. Quicunque
cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui autem ab eccle-
sia landau'i^ feparauerit / anathema fit. A iv^ e n .
Gvrthebiriuc Lanngunguarui
Cfuper Trodi.
ONuur jriliuf iacoi emit ecclesiam gurthebiriuc
cum uncia agri et femiuncia circa fe afernuailo
rege pilio iudhaili pro equo optimo inpretio .xn.
uaccarum et ancipitre inpretio .xu. uaccarum cum
cane ualente qui occidebat auef cum ancipitre in
pretio trium uaccarum . & altervm equm inpretio
trium uaccarum . & ita emptam liberam abomni
feruitio uerbo regif fernuail largituf eft eam deo et
petro apostolo et fanctif dubricio teliauo et oudoceo
& inmanu trichani episcppi & omnibus episcopif
landauie inperpetuo cum tota fua libertate & omni
communione fine ullo cenfu homini terreno nisi
ecclesi^ landaui^ et paftoribus eiuf. ^^^ Declericif
teftef funt . trichan episcopuf . guorcaed . Eli . con-
uoe . dilluc. Delaicif . fernuail rex . conuur . meruin.
Elian . britcun . eliaf . conuin jriliuf tenci. Quicunque
cyftodierit . benediftuf fit. Qui autem uiolauerit.
malediftuf fit. Amen.
202 TRICAN EPISCOPVS. [60*
Finif illiuf eft irford artrodi . arhit irford maur di
uinid bet ir onnenn . oronnenn truf irford iniaijn dir
ifpidatenn iruch irdou tir dilicat cum cetguinn arihit
betiirord. truf iford bet inant imeneich arihit bet trodi.
maliduc trodi diuinid bet ir rit artrodi ubi incepit.
C Villa Ellgnov Jnguozinid.
ONuc piliuf Conuil emit uillam breican aiud-
hailo rege morcanti jrilio qu^ alio nomine
uocatur uilla ellgnou produobuf equif uno inpretio
o6lo uaccarum altero inpretio trium uaccarum &
gladio inpretio . xi). uaccarum & cornu inpretio . x.
uaccarum . & altero inpretio . xni]. uaccarum . et ita
emptam liberatam abomni feruitio uerbo iudhaili
regif & confenfu largituf ej"t eam inelemofma deo &
fanctif dubricio teliauo et oudoceo & inmanu tirchani
episcopi landaui^. & omnibus fuccefforibus eiuf inper-
petuo . & cum tota fua libertate incampo & infiluif.
inaqua et inpafcuif. Finif illiuf eyt auilla guoidhearn
°2'longitudine eiuf aduillam congint . latitudine eiuf
auilla conlipan ufque uillam marchleu. Declericif
teftef funt . Trichanuf , episcopuf . catguoret . cobrei-
dan . deuui . guorhaual . coffoc . iauan . feitir . guor-
haboe . Hilin . guarlonir. Delaicif . iudhail rex et
pilii eiuf mouric et fernuail et rotri . conuc . derbiu.
et elgnou heref . freudur . Eloc . ferguan . mozleu.
concuan . deui . gellan . morcleif . lunbiu . bonuf . nir.
erbic. Quicunque cuj-todierit cuftodiat ilium deuj-.
Qui autem abecclesia landaui^ feparauerit . anathe-
ma fit. Amen.
60.] TRICHANVS EPISCOPVS. 203
Villa Tancuoz. Villa Deui.
B Villa iliman.
Ricon j?iliuf guincon emit agrum trium un-
ciarum . idest uillam uidelicet tancuor rilij
condu . & uillam deui . rilii iuft . & uillam iliman
rilij famfon afernuailo et ariliif eiuf mourico et gur-
cant pro . vii. equif inpretio . xxvm. uaccarum . &
ueftimento toto uniuf hominif inpretio. xun. uaccarum.
et gladio inpretio , xii. uaccarum . & ancipitre in
pretio . VI. uaccarum . cum quattuor canibus inpretio
xuu. uaccarum . & cum tota fua libertate quietaf
abomni feruitio liberauit eaf proanima fua uerbo regif
fernuaili & confenfu deo & faiictij- dubricio teliauo et
oudoceo . et inmanu tirchani episcopi . & omnibuf
episcopif landaui^ inperpetuo . cum omni "^^ fua
communione incampo & infiluif inaqua & inpafcuif
Declericif teftef funt trichanuf episcopuf . guorcuheith.
conuoi . morcouanu . dincat . accipe. Delaicif . fernuail
& filii fui mouric et guorcant . conmor . meruin . cron
jjiliuf morciuanv . clotuc . guoruone . ilbri yiliuy iunet.
morcu.deui. Quicunque cuftodieritcuftodiat ilium deuf
Quiautemabecclesialandaui^feparaueritreuf fit. Amen
MT V R I O N .
ATOC yiliuy guinan emit unciam agri qu^
uqcatur turion afernuailo jrilio iudhaili pre-
fentibus filiif fuif mourico et gurcanto pro ancipitre
inpretio . xu. uaccarum & produobus equif inpretio.
VI. uaccarvm & cornu inpretio . vi. unciarum argenti.
& fcripulum inpretio xu. uaccarum . & linea coccinea.
204 TRICHANVS EPISCOPVS. [60,
& ita emptam ab omni feruitio quietam . largituf eft
illam pro falute anim^ fu^ uerbo et confenfu regif et
filiorum eiuj- mourici et gurcanti deo et fanctif du-
bricio teliauo et oudoceo & inmanu tirchani episcopi
& omnibus episcopif landaui^ inperpetuo. Declericif
teftef fifnt. Trichanuf episcopuf. catgueithen prefbiter.
Delaicij- rernuail rex & filii eiuf mouric et guorcant.
matoc. haarnbiu. guorcu. riuoret J7iliuf anaugen. Qui-
cunque cuftodierit ^^9 cuftodiat ilium deuj". Qui autem
ab ecclesia landaui^ feparauerit. anathema fit. Amen.
SStrat El6i.
CIENDUM eft quod Cors filiuf Gabran immolauit
quattuor modiof terr^ StratElei pro commer-
cio regni celeftif deo & fanctif Dubricio teliauo et
oudoceo & inmanv Trichani episcopi & omnibus
episcopif landaui^ inperpetuo cum omni fua libertate.
& quietam abomni feruitio . & cum tota communiane
incampo et infiluif inaqua et inpafcuif . & cum omni-
bus pifcibus fuif uerbo et confenfu regum mourici &
Rif filio2um iudhail regif gleuifficg. Declericif teftef
funt . Tirchanus episcopuf. catguoret . cobreigen.
Delaicis mouric rex et prater eiuf rif . corf . gabran.
erbic . brochuail . guallonir . bledud. Finif illiuf eft
inlatitudine ortonou . cinfcuit bihet Elei.
S Villa procliuii . i. trey irifceiauc.
CIENDUM ej-t quod Conuil gurgeni riliuf cum
p-ilio fuo . Gurniuet emerunt uillam pro I cliuii
iuxta nadauan aiudhailo rege gleuifficg filio morcant
60»] TRICAN EPISCOPVS. 205
pro duobus equif inpretio . via. uaccarum et tuba
inpretio . xxiu). uaccarum . & pallio dato regin^ in
pretio fex unciarum cum equo inpretio quattuo2
unciarvm. ''■° & emptam illam ut prediximuf uerbo
regif & confenfu immolauerurit eam adhonorem
fepultur^ fu9 liberam ab omni feruitio deo & fanctif
dubricio teliauo et Oudoceo & inmanu trichani ep-
iscopi et omnibus epi.scopij- landaui^ inperpetuo . &
cum omni communione incampo et infiluif in aqua
et inpafcuif. Declericif teftef funt . Tricanuf ep-
iscopuf . catguoret . cobreiden . deui . gurhaual . iauan.
gurpoi . feitir . trecor . cain . cum tribus abbatibus
Sulgeno abbate caruani uallif. Saturno abbate
docunni . gurhaual abbate ilduti. Delaicif. ludhail
rex I freudur . eluc . guinuc . morleu . deui . filiuf con-
glif pefbiu . gellan . guodon . lunbiu . bonuf. erbic.
ellgleu . derbiv. Quicunque cuftodierit benedidlus
fit. Qui autem uiolauerit maledidluf fit.
eLANN Helicon.
Livid et Conone et guoidcen & erdtibiu filii
euguen dederunt ecclesiam cum caftello agri
circa eam liberam abomni feruitio laicali uerbo et
confenfii brochuaili regif. & tradidit eam quietam
abomni calumpnia deo et fanctif dubricio teliauo et
oudoceo . et inmanu tirchani episcppi . et omnibus
episcppif landaui^ inperpetuo. Et tirchanuf episcopuf
congregatif tribus abbatibus & atteftantibus inunum
& omnibus clericif totiuf parrochi^ abhoftio taratyr
fuper ripam guy ufque adhoftium tyui . & coram
2o6 CATGYARET EPISCOPVS. [6h
'♦'omnibus fuper quattuor euangelia firmata elemolina
benedixit eifimul cum fobole . & iun6la fibi penitentia
deomni facinore abfolutum eum apeccatorum forde.
Declericis teftef funt . Tirchanuf episcopuf , Sulgen
abbas caruani uallif. Saturn abbaf docguinni . Guor-
haual abbaf ilduti. Delaicif brochuail rex . deuui.
trahearn . confur . & circuita ilia antecedente fancta
cruce cum cimbalif fonantibus et afpergine aqu^ be-
nedift^ cum facrif euangeliif prefentibus per totum
confinium dixit episcopuf. Quicunque cuftodierit
cuftodiat ilium d.euf . Qui autem ab ecclesia landaui^
feparauerit anathema fit.
eE L V O G V S EPLSCQPUS.
LUOGUS episcopuf fequitur Turchanum
episcopum . tempore mourici | rif . fernmail.
rotri . filiorum regif gleuifficg.
Ecclesia Mamovric id eft Lann
SV U I E N.
CIENDUM efl omnibus christianif quod Gabran
filiuf cors immolauit proanima fua inelemofina
deo & petro apostolo & fanctif dubricio teliauo et
Oudoceo & inrrtanu catguareti episcopi & omnibus
episcopif landaui^ inpefpetuo ecclesiam mamouric
idest lannuuien cum . vi . modiif terr^ circa fe . &
cum omni fua '^^ libertate & tota communione in
campo & infiluif inaqua & in pafcuif. fine ullo
cenfu ulli homini terreno magno uel modico nifi
ecclesi§ landaui^ & paftoribus eiuf in^ternum uerbo
6h] CATGVARET EPISCOPVS. 207
et confenfu regif Gurgauarn filii fernuail. Declericif
teftef funt . Catguoret episcopuj- . cibreithan . con-
moe . haerngen . gurabui . lunbrit . riual . guerngalui.
iauan . guallonir. Delaicif . Gurgauarn rex filiuf
fernuail . cozs . ceheic . iliaf . tenbiu . glefni . elldoc.
Quicunque cuftodierit benedidluf fit. Qui autem
uiolauerit . malediftuf fit. Amen.
Finif illiuf efl . orfordmaur diblain irbetguof . arhit
irbetguof. ar hitipant dirguaifet bet cehir . dirguairet
bet aper irguuer i ari hit diuinid uerfuf orientem
dilicat iguuer inmedio inifceih . olicat iguuer diuinid
dircoit . trui icoit bet diariralt . oralt dirguairet dinant
cein . arihit bet pennarciueir uerfuf auflrum bar lech
melen diariralt orlech arhit ircecin bet irmainti . or
mainti diguairet dirpant di nant fulcein . fulcein arihit
bet cehir. trui Cehir dibronn iniaun diralt iuinid uerfuf
aquilonem diguuer licat laguernnuC arihit iniaun
diuinid bet irauallen . oraballenn dirluhin "^^ maur.
arhit iluin uerfuf orientem dimeffur pritguenn . o
meffur pritguenn arhitiford maur diuinid bet penn-
arciueir hapennibetguef inparte de|xera ubi incepit.
F Brynn lyguni et mathenni.
ERNUAIL jriliuf iudhail dedit uxori fu^
H ceincair inmodum dotif cum heredibus fuif
Grin nomine filio morciuanv & omnibus
pecudibus fuif domeflicif & campeftribus
brinnluguni & cum tribuf modiif terr^ mathenni.
mufluir mur cum omni fua libertate. Qu^ ppstquam
accepit adomino fuo rege predifto terraf iftaf cum
2o8 CATGVARET EPISCOPVS. [6^
fuif omnibus finibus et habitatozibus fimul cum fua
prole inperpetuo dixit & uerbo regif & confenfu
fimul et donatione immolo deo et fancto petro
& fanctif dubricio teliauo et oudoceo & inmanu
catguoreti episcopi & omnibus episcopif landaui^
inperpetuo cum fua tota dignitate et libertate &
omni communione in campo & infiluif in aqua & in
pafcuif. Declericif teflef funt . Catguoret episcop-
uf . Delaicif. Fernmail rex filiuj- iudhail
& uxor eiuf ceincair . Elioc . Aidan . Cinfic . guorciu-
eith . gualluc . giduc piliuj- dimelL
F M A T H E N N I. ,,,
■OST hec ablata ilia tellure & quadam laicali
ui et poteftate ab ecclesia landauie &
acatguareto episcopo calumpniata fepe reddidit
eam ecclesiam mathenni cum tribuf modiif
terr^ morcimrif pro anima fua ne fieret particepf
excommunicationif fadl^ fibi & omnibus ecclesiam ,
illam cum fua tellure habiturif nifi per gratiam et
conceffionem catguareti episcopi & omnium episcop-
ozurn landaui^ uerbo athruifi regif et teftimonio cum
fuif atteflantibus morcimbrif . moreb . morglaf. Qui-
cunque cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui autem ab
ecclesia landaui^ feparauerit / anathema fit. Amen.
Finif illiuf eft olicat idiuguinid arhit guuer bet henn-
pont. ar hithenpont dirguairet betguilca. guilca arihit
diuinid bet pennarciueir irpant inparte dextera arhit ir
pant uerfuf occafum bet penn arciueir armein adinant
arhit irpant dirguairet bet licat irdiuguinid ubi incepit.
62.] CATGYARET EPISCOPYS. 209
T^-y G Y I NN A.
^^ OTUM fit omnibus, christianif quod rif filiuf
i ^ iudhail rex gleuifficg immolauit deo fimul
I cum domnguaret hereditario tref modiof agri guin-
na & fanctij- dubricio teliauo & oudoceo & inmanu
catguareti episcopi et omnivm "'^^ epifcopo2.um landaui^
cum fua tota libertate & omni cosnmunione incampo
& infiluif inaqua & in pafcuif. Declericif teftef funt.
catguoret eplscopuf , fulgen . rubon . conul . mabon.
Delaicif rif rex. guoidnerth. merchion. merchir I meic.
Quicunque cuftodierit. cuftodiat ilium deuf. Qui autem
ab ecclesia landaui^ feparauerit. anathema fit. Amen.
CL O Y H A I.
ONVElin filiuf conuc emit agrum Louhai trium
modiorum arege rotri filio iudhail produobus
equif pretiofif et duobuf ueflimentif. & emptum
ilium liberum abomni fifcali tributo immolauit eum
uerbo regif deo & fanctif dubricio teliauo et oudoceo
& inmanu catguareti episcopi & omnibus episcopif
landaui^ inperpetuo cum tota fua libertate & omni
communione incampo et infiluis inaqua et inpafcuif.
Declericif teflef funt . catguoret episcopuf . famfon.
tetmic. guoidel. guraboi. gurhaual. dubric. Delaicif
rotri . conuelin , pafcenn . Aidan . faith . lunguid.
mailcon. Quicunque cuftodierit benedidluf fit. Qui
Autem uiolauerit ■ malediftus fit. Finif illiuj" eft
aper catfrut in guy arihit diuinid bet penn ^■'* ar
ciueir hadrech din dirn dir allt diuinid didrec din
dirn . odrec din dirn diguairet di guy . maliduc guy
m
2IO CATGVARET EPISCOPVS. [62«
arihit cum coretibus fuif bet aper catfrut. ubi incepit.
J\ Cair Riov.
^^% Thruif rex filiuj- fernuail immolauit cariou
A j^ cum uncia agri deo & fanctif Dubricio
teliauo et oudoceo & inmanu catguareti episcopi &
omnibus episcopif landauie cum fua tota libertate
inperpetuo . & leubrit hereditariuf accepit agrum
acatguafeto episcopo & alandaui^ clero datvruf eif
omni anno fex modiof ceruifi^ cum omni fuo debito
in pane & incarne & cum fextario mellif & aduolun-
tatem episcopi quandiu fibi placeret & fuo capitulo
quietam abillo clamabat & aprole fua inperpetuo.
Declericif teftef funt . catguoret episcopuj- . leubrit.
glodiuiu . cinuin . dubric . guinarun. Delaicif Athruis
rex filiuf fernuail . loubrit . riaual . ferir . guerabne.
collan . Cinin. Finif illiuf est interdiftin et liminan.
ufque uallem manochi . deualle morcant ufque ad
fontem baraliuen . cliuo ducente adriuulum penlucan
dir pull rud dulin ducente ufque diftin. Quicunque
cuftodierit benediftuf fit /
247
CDiN BirrioN.
INUELIN riliuj- conuc immolauit deo &
fanctif dubricio teliauo et oudoceo & inmanu
catguareti episcopi & omnibus episcopif landaui^
dinbirrion uerbo et confenfu regif rotri filiuf iudhail
cum tribuf modiif terr^ & cum fua tota libertate &
omni communione incampo et infiluif in aqua & in
pafcuif Declericif teflef funt. Catguaret episcopuf.
guodel . lulic . guorapui.
62»] CATGVARET EPISCOPVS. 211
RGVERITVC.
IS rex filiuf iudhail largitus eft uillam gueruduc
cum IX . modiif terr^ prpfalute anime fu^ deo
et fanctif dubricio teliauo & oudoceo & inmanu
catguareti episcopi & omnium episcopozum landaui^
inperpetuo cum fua tota libertate fine ullo cenfu
magno uel modico ulli homini terreno nisi ecclesi^
landaui^ et paftoribus eius . & fecit ilium agrum
refugium . habitantibus & habitaturif & requifiturif
quacunque decaufa gaudii aut letiti^ fine fine. De
clericif teftef funt . Catguaret episcopuf . famfon.
gurtri . guengale . teican . unguft . gloiubiu . feitir.
guodel . riaual . luling . dubric. Delaicif rif rex.
gurniuet . conbrefel , dauan . iacob . conuit. "^^ conbiu.
guobeith . gurdaual . glefni . elmare . pafcent . collbiu.
Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui
autem abecclesia landaui^ feparauerit . anathema fit.
CMerthirmachef.
ORS filiuf erbic compunctus cozde et animo . &
requirenf ueniam deamiffif fuif apud deum
per interceffionem fanctozum dubricii teliaui et oudo-
cei apud landauiam . & acatguareto episcopo eiufdem
ecclesi^ indulgentiam et remiffionem peccatorum
fuo2um dixit. Ofifero deo & fanctif dubricio teliauo
et oudoceo & inmanu catguareti episcopi et omnibus
episcppif landaui^ ^cclesiam merthirmachef cum tri-
bus modiif terr^ circa fe . & cum fua tota libertate
& omni communione incampo et infiluif in aqua &
inpafcuif, fine ullo cenfu magno uel modico ulli
o 2
212 CERENHIR EPISCOPVS. [63,
homini terreno nifi ecclesi^ landaui^ et paftoribus
eiuf inperpetuo . concedente & affirmante gurgauarno
rege filio fernmail. Declericif teftef funt . Catguaret
episcopuf . conbreidian . maftrut . conuoe . lunbrit.
riaual . iauan . guallonir. Delaicif , cors . coheic.
iliaf . tenbiu . glefni . elldoc. Quicunque cuftodierit
benedidlus fit. Qui autem uiolauerit . maledi6luffit.
Merthirbuceil . merthirmimoz.
C=«Et Tir collov.
OGNITVM fit omnibus christianis regibus et
principibus et catholicif uirif utriufque ordinif
clericalif tarn leicalif indextera parte britanni^ maxime
habitantibus quod galluN filiuf cidrich motuf ira et
furore furrexit contra dominum fuum eleuato fuo
capite houel uidelicet regem gleuifficg fllium rif rupta
fua pace . & uoluit ei auferre terrain Ian tiuei ui fua
& fortitudine. & audita lite et contentione inter regem
& principem per totam regionem hortatuf eft Cerenhir
episcopuf landauie eof concordari fadla pace . & ei
obtemperantef Audita prece uenerunt ad landauiam
cum magno milite & fuper altare fanc.t02um dubricii
teliaui & oudocei antepofitif facrif euangeliif iuraue-
runt pacein ampliuf fine aliqua fraude . & infidiif
prefentibus tribus abbatibus Elifael abbate catoci.
elifed abbate ilduti . abbate docunni . ci|uaret.
leftore . guerngen . ruid . esne . pafcen . Prefentibus
laicif . mor . merchitir . iudcant . einbrefel.
Poft hec rex houel rupta fua pace facienf utrumque
homicidium fimul et periurium occidit gallcun per
63 J CERENHIR EPISCOPUS. 213
dolum . & occifo eo congregauit episcopus totam
finodum apud landauiam . congregatif ^ ,
inunum clericu totiul parrocni^ abhoi-
''5°tio taratir inguy ufque adhoftivm tiui . omnibus &
una uoce depofitif crucibus adterram & uerfis cimbalif
fimul cum reliquiif fanctozum ablatif altari & proieftif
interram excommunicauit regem auferenf ei totam
christianozum communionem & ineadem excommu-
nicatione manfit fere per annum integrum. Poft
hec rex non fuftinenf tantam excommunicationem
meritif fuif exigentibus quefiuit ueniam apud land-
auiam nudif pedibus gum effufif lacrimif . & data
uenia ei cum iun6la penitentia publica homicidij
fimul et adulterii confilio patruelif fui mourici pro-
mittenf emendationem tam anim^ quam corporif
ampliuf inieiunio & oratione & elemofma largituf eft
deo & fanctif duBricio teliauo et oudoceo & inmanu
Cerenhir episcopi & omnibus episcopif landaui^ in
perpetuo coram predi6lif . &; atteftantibus illif omni-
bus Merthir buceil . & merthir Miuo2 cum quattuor
jnodiif terre circa fe & femimodium tirCollou cum
fua tota libertate fine ullo cenfu ulli homini terreno
nifi ecclesi^ landaui^ et paftoribus eiuf & tota com-
munione incampo & infiluif inaqua et inpafcuif.
Quicunque cuftodierit benediftus fit. °5' Qui autem
uiolauerit maledi6l.us fit. Amen. Finif Merthir
Miuor Opennarciueir aperfinnaun uanon areuenhi
truirgueirclaud arhitirfoff betircruc . 02 cruc dir-
guairet dirmeininiaun diOcmur dipull ilech orpull
iniaun digenou irpant . arhit irpant dipull icoljmet
214 CERENHIR EPISCOPYS. [63*
diclaud ipenn iralt arhit irclaud dir fichpuU dirhitir
iniaun dir claud . iclaud nihit dipant tref faturn ipant
diguairet bet pant tir cinbif dircreic uerfus orientem
arhit iclaud dirpull arhit iclaud dirpant inihit iniaun
digueli banadil guailaut ilinn arocmur . ocuur nihit
di guairet bet cimer euenhi nihit diuenid bet aper
finriaun uanon.
R Villa Gulible.
EGnante mourico rege gleuifficg filio iudhail
^conuenerunt ili filiuf conbluf fimul & camauc
admonafterium landaui^ . & prefente Cerenhiro
episcopo cum fuo clero firmauerunt pacem fuam
deleta & oblita ueterana inimicitia iurantef ambo
fuper altare petri apostoli & fanc.t02.um dubricii teliaui
oudocei antepofitif facrif euangeliif & fan6lo2.um
reliquiif. Poft interuallum ille qui ftabat prefentia
dei cum gaudio incelefti paradifo . gt perfemetipfum
prefumendo ''^'^ dicenf ponam fedem meajm inaquilone
& ero fimilif altiffimo . & cadenf inuidi^ liuore &
fuperbi^ traxit fecum defummo throno partem ad
barathrum deconfentientibus fibi immundif fpiritibus
partem mifit inaera . 81 qui adam protoparente.m
no.s.tr.um fadlum uerbo dei eternum et fanctum ej
pofitum infede deliciarum cum fumma felicitate &,
gaudio decepit fraude fua fubdola & proie6luni
deparadifo cum uxore egente.m et triftem amiffo fuo
gaudio ille idem antiquuf hoftif ftimulo inuidi^ fu9
adhuc remanente . & inprole fecit predidlif difcordari
rupta pace fua intantum q.u.od ili membrum antichristi
64»] CERENHIR EPISCOPVS. 215
occidit Camauc infidiofe utrumque facien/homicidium
fimul et periurium. Poft h^c audita fama nequiti^ &
impietatif pertotum regnum episcopuf Cerenhir adun-
auit totum clervm totiuf parrochi^ infra taratir fuper
ripam guy et hoflium tiui apud landaui- .
am. & confilio totiuf finodi abftulit predic-
to ili homicide et periuro depofitif crucibus adterram
fimul et reliquiif fanctozum cum cimbalif totam christ-
iano2.um communionem & participationem . & ita per
aliquantulum temporif manlit excommunicatuf . & ui
et rigore iuftiti^ compulfuf non ualenf ampliuf fuflinere
farcinam nequiti^ & °^' facinuf requifiuit ueniam effufif
lacrimif cum nudif pedibuf apud episcopum Cerenhir
& inlandauia & data fibi uenia penitentia . & ad
modum utriufque culp^ homicidii & adulterii fimul
& excommunicationif ftanf inmedio ecclesi^ promifit
emendaturuf fe inomnibus ieiunio & oratione &
elemofina & uerbo mourici regif & confenfu largituf
efb deo profalute anim^ fu^ & fanctif dubricio teliauo
et Oudoceo & in manu Cerenhir episcopi & omnibus
episcopif landauie inperpetuo uillam Guliple minorem
cum fua tota libertate & omni communione incampo
& infiluif in aqua & inpafcuif Declericif teftef funt.
Cerenhir episcopus . Elifael abbate catoci . elifed
abbate ilduti . abbate docunni . nud . iud-
nerth . conbluf. guernonoe . & filii eiuf Gurdoc.
ioubiu. catguaret. gloiu. caratauc. Delaicif. Mouric.
ili . alexander . ili filiuf manachan . guorfrit . Albrit.
Quicunque cuflodierit . cuflodiat ilium deus. Qui
autem ab ecclesia landaui^ feparauerit . anathema fit.
2i6 CERENHIR EPISCOPUS. [64*
CLANn CULAN.
INVIN riliuf gurcant immolauit deo & fanctif
dubricio Teliauo & Oudoceo & Cerenhiro
episcopo & omnibus episcopif landaui^ inperpetuo
Lannculan cum omni agro °5* fuo & cum tribus
modiif terr^ idest dimidium femiunci^ agri . uerbo
& confenfu brochmail regif filii mouric cum fua tota
libertate fine ullo cenfu ulli homini terreno nifi
ecclesi^ landaui^ & paftoribus eiuf infempiternum &
cum refugio fuo manentibuf & manfurif & requifiturif
pro aliqua caufa facinorif ecclesiam illam & totam
fuam tellurem . & quandiu profuguf uoluerit fine
termino in pace quieta & cum omni communione
incampo et infiluif inaqua et inpafcuis. Declericif
teftef funt . cerenhir episcopuf . nouif . nud . conan.
catguoret. feitir. guoretrif. cinbluf. iudnerd. heinij?.
Delaicif uero . brochuail j?iliuj- mouric . gifllerth. iud-
guallaun. ili. aircol. elifei. Quicunque cuftodierit bene-
dicetur. Qui autem uiolauerit maledicetur. Amen.
"TV" Villa PenN Onn. Et Sant Tylull.
^^^Guod jriliuf iouaj? uenit quadam die ad
^ j^_hoftium ecclesie fanctozum dubricij teliaui
Oudocei . delandauia. Et fafto litigio ir^ mixto inter .:|
utramque familiam illiuf et episcopi. & ita cum furore f|
nimio uenit ao hoftium ecclesi^ . & iaftif lapidibus
inhoftium ecclesi^ uerfuf eft infugam fubanathemate.
& proemendatione "^^ culp^ fu^ fimul & famili^.
Post dief paucof requifiuit ueniam & fafta fibi ab-
folutione recognofcenti culpam tranfgreffionif cum
I
I 64/1 PATER EPISCOPUS. 217
y
i, nimio merore immolauit deo & uerbo mourici regif
i morcannuc uillam penn onn cum ecclesia fua lann
fi tilull & cum tribus modiif terre & cum fex modiif
tritici . & fanctif confeffozibus dubrlcio teliau oudoceo
& cerenhiro episcopo & omnibus episcopif landauie.
||;; & cum refugio fuo . & cum tota fua libertate liber-
am ab omni regali feruitio nifi tantvm oratione . &
cum data communione incolif incampo & infiluif in
aqua et inpafcuif. Declericif teftef funt. Cerenhir
m episcopuf. nud. tuthed . feitir . iudnerdh . guoretriH
bleinguid . dfbran. Delaicif uero mouricuf rex.
V ' auguod . iudnerth . jriliuf eiuf et frater eiuf briauail.
orytur . iudcant . merchbiu . illtut . blainrit . ruid.
conleu. Finif illiuf eyt , deualle brachan perlongi-
tudinem lat^ ui^ ufque adfontem . defonte uia lata
|; ducente ufque uadum dubleif aboccidentali parte
denant brachan perlongitudinem foff^ foffa ducente
re6le ufque adaliam foffam longitudine illiuf ufque
riu guorgued . or riu eregione ufque penniclaud.
■r longitudine "^^ irclaud diranguairet beticecin orcecin
; bet ibrinn hinn hitian bet dubleif.
N
Nobis Episcopus.
OBIS episcopuj" nonuf decimuf.
Ecclesia mainuon id est uilla guicon.
NOVGUI rex filiuf guriat uaftauit arcoit milium
diffaith in podo mainuon in medio trilec
podo fan.ct02.urr1 dubricii teliaui et oudocei per
iram fuam et furore nimio . & uiolato fan.ct02um
2i8 PATER EPISCOPYS. [65*
refugio episcopuf pater congregauit clericof totiuf
parrochi^ infra taratir & tiui propter fa6lam uim
facrilegij. Et audienf nogui rex aduentum episcopi
& conuentum finodum negotio facrilegii fafta &
uiolati rcFugii ueniam requifiuit apud patrem episcop-
um et totam finodum in ecclesia mainuon . & redditif
rebus ecclesi? omnibus cum fatiffactione . & cum
lacrimarum effufione pronuf cadenf interram . &
data fibi uenia et iundla penitentia largituf eft in
elemofma deo & fanctif dubricio teliauo et oudoceo
et patri episcopo et omnibus episcopif landaui^
uillam guidcon cum toto fuo territozio idest cum
tribus modiif terre , & cum tota fua libertate &
omni communione incampo et infiluif inaqua & in
pafcuif. Declericif teftef fui Pater episcopuj- . diffaith
le6lo3. dimin facerdof. congual equonimuf . leumarch
filiuf tuta. ofulj? rilius cinuelin. Delaicif Nougui rex.
°" guoraul filiuf brechiaul . Edilhirth filiuf edrit.
mailferu jriliuf duta. Quicunque cuftodierit cuflo-
diat ilium deuf. Qui autem ab ecclesia landaui^
feparauerit anathema fit. Amen.
Ter ritorium lann bedeui.
I\ S I N O D V S .
/■^^NNO . Dcccc. L. V. indiftione . xu) . anatiui-
i^ _^^ tate domini hoc nefarium opuf fa6lum
eft. |Ndiebuf enim nogui filiif guriat . atque patrif
episcopi fedif epifcopalif famofiffime qu^ ad ripam
taui fluminif pofita efl. Quadam die tempore meffif
quidam diaconuf nomine ili j?iliuf beli quern inuno
*"
«.
65.] PATER EPISCOPVS. 219
eodemque anno ordinauerat episcopuf tranfienf per
fegetef obuiauit ei quidam rufticuf nomine merchitir
filiuf iuduc . uituperando dicenf ait. Quid tibi timid-
iffime et armif. Dum uerbif uituperationif coUoque-
bantur. irruit merchitir ineum extendenf manum
adgladium eiuf . gladio euaginato fuccidit digitum
illiuf diaconi . diriuante autem fanguine eiuf . ait
adeum. Reuerte adme ut ligaf digitum meum.
Conuertenf autem ad eum §t liganf digitum eiuf.
iugulauit eum diaconuf . et ftatim defundluf eft. Ipfe
autem diaconuf uertenf fe infugam declinauit ad
ecclesiam fa,nct02.um iarmen et febric . refugium in-
quirenf. Dum autem aguntur . nuntiatum eft amicif
defu's^nfti. Poftea congregati funt amicorum eiuf
multi . & conati funt frangere ecclesiam inqua erat
diaconuf. Tunc affuit famofiffimuf ille uir bledcuirit
filiuf enniaun . qui prohibuit eof ne ecclesiam fran-
gerent . quod fceluf erat di6lu. Nouiffime uero
affuerunt . vi , uiri defamilia nogui. Quorum autem
funt nomina birtulr . & britilm frater eiuf budat . &
biguan filiuf eiuf. & alii duo fratref filii cinnilic.
guodcun . et alia . ftatim uenientef irruerunt inec-
clesiam. & occiderunt diaconum ante altare fanctorum
fceluf di6lu refperfo fanguine inaltari et inparietibus
ecclesie. Hif malif pera6lif nuntiatum eft episcopo
qui tunc morabatur apud houel britannicum regem
inregione brachani. Jpfe ftatim ut audiuit . tranf-
mifit nuntiof admonafteria omnium prouinciarum
totiuf parrochi^ infra hoftium taratir igguy ufque
adripam tiugui. Quarum obedienti^ fubiedlf funt
220 PATER EPISCOPVS. [65*
ecclesi^ landaul^ et fanctif eiufdem dubricij . teliaui,
Oudocei. et patri episcopo. & omnibus episcopif fucce-
dentibus inperpetuo . ut congregarentur facerdotef
diaconi . & omnef graduf ecclesiaftici . & inunum
conuenirent. Audiente quoque nougui cum optima-
tibus fuif totiuf ^cclesie malediftionem °^' irruentem
infe et defcendentem fuper eum . non audenf tale
ponduf maledi6lionif fuftinere . inito confilio cum
doctiffimif regionif fu9 & legatif tranfmiffif appellauit
episcopum ad fe. Poflea uero obuiauerunt fibi nogui
et episcopuf cum optimatibus fuif inguentonia urbe.
& ex confilio omnium doftorum utriufque partif dati
funt illi . VI . uiri crudelef inmanu episcopi. Adducti
funt admonafterium fancji teliaui illif facientibus
fex menfef inferreif carceribus. Nogui iterum poftu-
lauit ut adducerentur uiri illi adfupradiftum mon-
aflerium inquo occiderant diaconum . & illic diuinum
iudicium accipererjt. Sinodo quoque iudicante diffi-
nitum efl ut unufquifque eorum fuum agrum fuamque
totam fubflantiam iNfuper et pretium anim^ fu^ hoc
feptem libraf argenti redderet ecclesi^ quam macu-
lauerat. Sed hoc pretereundum non eft quod ante
iudicium redadli funt uiri illi idguallaun filiuf moriud
& guinan . iunathan . et guelfird tref filii ceretic . &
totuf agar generationif guoruot cum campo & fontibus
cum filuif et ancipitribus cum omni cenfu qui antea
dabatur regi inmanu episcopi . & inpotef'^^tate ec-
clesi^ fancti teliaui. Determinatis hif omnibus diuino
iudicio furrexit episcopuf inmedio . & omnef flererunt
iuxta eum tenentif euangelium . & ait adnogui.
66»] PATER EPISCOPYS. 221
Pone manum tuam fuper hoc euangelium . & extendit
nogui manum fuper euangelium diceisf. Sit h^c
terra cum incolif fuif infempiterna confecratione deo
& fanctis dubricio teliauo & oudoceo & patri episcopo
& omnibus episcopif landaui^ libera abomni laicali
feruitio nifi tantvm oratio'ne cotidiana inperpetuo.
De clericif teftef funt Pater episcopuf . diuin facerdof.
diffaith lector . enim & marchi filii catgen . luguach
& bruin filii duta . arcoit . conblufl & guinan . brein
riliuf guoreu. Delaicif . nogui rex . giftlerth . iuor.
cinuarch . ili . bledruif. Quicunque cuftodierit cufto-
diat ilium deuf. Qui autem abecclesia landaui^
feparauerit. anathema fit. Amen. Finif lann Ved-
eui . iclaud nipant fin lannuedeui hafin tonou mur
idest pibhenn eholch arhit ipant diuinid ditorrirallt
diclaud trof I tref . arhit irclaud frut iguern . truf i
frut dirfof difinnaun diguinid aruen . arhit irnant.
arhit nant gunof . maliduc ipant bet tralucg teuduf dir
claud arihit trui ircoit. arhit irclaud bet ipant. pibenn
eholch ubi incepit. Glin mannou et rof ireithin ha
^^' cilcoit bet acghiti ha fincilcatan pertinent territorio
lannuedeui & ecclgsii^ landaui^ ,et paftozibus eiuf.
BCairNoNQV.
LEDRVIS filiuf guollguinn iacenf inegritu-
dine ducente eum admortem inhonore fepul-
tur§ fij^ largituf efl cairnonui cum uncia agri & dimidia
uncie , ideft dimidiam partem totiuf agri cairnonui
deo et fanctif dubricio teliauo & oudoceo et patri
episcopo & omnibus episcopis landaui^ inperpetuo
22 2 BISHOP GULBRIT. [66*
cum fua tota libertate & cum coretibus fuif fine ullo
cenfu homini terreno nifi ecclesi? landaui^ habitan-
tibus incolif & habitaturif data communione incampo
& infiluif inaqua & in pafcuif uerbo & confenfu
nougui regif. Declericif teftef funt. Pater episcopus.
guorgonui filiuf guruetu . abbaf guentoni^ urbif.
diuin facef dof . diffaith le6lor . aircoit le6lo2 . marchi
filiuf catgen . abbaf ecclesi^ fancti micaelif . loumarch
& bruiN filij duta. Delaicif uero nogui rex . Bledruif
tenenf euangelium firmando donum fuum . bledcuurit
& riderch filii enniaun. Quicunque cuftodierit bened-
iftuffit Qui autem uiolauerit maledictuf fit. Amen.
1 ..^
TremicarN Pont.
OVMARCH filiuf catguocaun depredatuf efb
aperguenfrut '^^ & cepit eicolf filium cinhor
cum omnibus rebus fuif fuppelle6libuf & beftiif
domefticif et campeftribus & fa6la ilia iniquitate cum
nimia ira et furore interritorio fancto2um dubricii
teliaui oudocei . & refugio mandauit episcopuf gulbrit
clericof ecclesiaftici ordinif deomni parrochia infra
hoflium taratir fuper ripam gui & ripam tiui apud
lannoudocui. & audita congregatione fimul et adunata
pro tanta tranfgreffione . loumarch requifiuit ueniam.
inclinanf fe adterram flexif genibuf et effufif lacrimif
coram eplscopo & coram antepofitif facrif reliquiif
crucibus et cimbalif offerenf fe paffurum & acceptu-
rum recosnofcendo deli6lum canonicam ^ . ,
. ^ „ . J. . , . ^,. Smodus.
fententiam & ludicmm. Inito connlio
cum finodo & cum quibufdam parrochi^ optimif uirif
66 J GYLFRIT EPISCOPVS. 223
laicalif ordinif &catholice fidei condonauit ei episcopuf.
redditif fibi et fuif omnibus, rebus fu^ uaftationif. data
fibi remiffione & iundla penitentia modum culp^ . &
poft datam ueniam. Loumarch largitus eft inelemofina
uillam trejricarn pont cum tribes modiif tefl*^ deo &
fanctif dubricio teliauo et oudoced & inmanu gul]7ridi
episcopi & omnibus episcopif landaui^ inperpetuo
cum tota fua libertate & cum omni communiojne '^^
incampo & infiluif inaqua et I pafcuif . uerbo & con-
fenfu catell regif guenti filii afthmail. De clericif
teftef funt. Gulpriduf episcopuf. diuin facerdof. diuun-
guallaun abbaf lann enniaun. idest lannoudocui. diffaith
le6lor . aircoit dodloz . heinij? filiuf catgen . loumarch
filiuf duta. Delaicif. catell rex filiuf arthuail. loumarch.
cinuelin . filiuf branud . eugein filiuf auod . gulijre
filiuf elcu . morceniu filiuf dull . edrit filiuf citbrefel.
Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deiij-. Qui autem
abecclesia landaui^ feparauerit anathema fit. Amen.
F^ Villa Segan.
BATens fit omnibus christum colentibus
maxime indextrali parte britanni^ habitan-
tibus quod affer filiuf marchiud occidit dolo
gulagguin . propter quod homicidium emen-
dandum apud deum & hominef. Inita pace exutro-
que pariete parentel^ . largitus. eft inelemofina pro
anima defunfti affe fimul & pater fuuf marchiud
uillam fegan cum nouem modiif agri deo & petro
apQ.s.tolo & fanctif dubricio teliauo et Oudoceo &
inmanu gulpridi episcopi & om.nibuf epbcopif Ian-
2 24 GVLFRIT EPISCOPVS. [67*
daui^ inperpetuo. Catello rege filio arthuail . iub- '^*
ente & concedente fine ullo cenfu magno uel modico
ulli homini terreno nifi ecclesi^ landaui^ & paftoribuf
eiuf cum fua tota libertate & omni communione
incampo et Infiluif inaqua & inpafcuif. Declericif
tefteffunt. Gulj?ritepi.scop.uf. diuin prefbiter . diffaith
ledlor . cingual . heinii?. tutnerth. Delaicif uero. catell
rex filiuf arthuail . marchiud filiuj" bledgur . & affer
filiuf eiuf homicida . merchiaun . edrit . drim . conuin.
Quicunque cuflodierit . benedicetur. Qui autem
uiolauerit . maledicetur. Finif illiuf eft . auado dubleif
uia magna cuftodiente ufque petram magnam. uia lata
cuftodiente & erigente tranf uiam ufque adputevm
dotei . aputeo dotei adfoffam erigit . foffa cuftodiente
permedium gronn^ ufque tumulum guian. foffa cuftodi-
ente &re6le tendente adlapidem longum.alapide longo
ad paludem nigrum ufque dum defcendit indugleif
Tre]7 ret iuxta
Cmerthir miuoz inmarcan.
ATGuocaun rex filiuj- Ouein immolauit pro
anima fua & animabus patrif & omnium
parentvm fuorum uillam ret cum tribus modiif terr^
deo & fanctif dubricio teliauo & oudoceo & gulprido
episcopo & omnibus episcopif landauie. & cum tota fua
libertate & data communione incolif illiuj- terre incampo
et infiluif. "^^ inaqua & inpafcuif. & fine ullo cenfu
ulli homini terreno nifi ecclefi^ landaui^ & paftoribus
eiuf inperpetuo. Declericif tefteffunt. Gulfrit epis-
copuf. diffaith fcript02 . enim . cingual . diuin facerdof.
67 J NVD EPISCOPYS. 225
tutnerth . riuelgur . aircol . dunna. Delaicis uero cat-
gucaun rex . riguallaun . elftan . marchi . cutulr . etrit.
march . Aidan facerdof . draincun le6lor. Finif illiuf
eft longitudine amerthir gliuif ufque ad amnem ocmur.
latitudine autem atir icair ufque aduillam oufreu.
Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deuj". Qui aut-
em abecclesia landaiiie feparauerit anathema fit. amen.
Demerthir i^N et aajion.
|/^VLj?ert. hegoi. arguiftil. irilii beli & familia
V-/ illorum litigauerunt priuf uerbif ut difcitur
deminimif maiora crefcunt . postea pughauerunt cum
familia nud episcopi landaui^ manentif tunc temporif
apud lanhgarth . & fa6lo federe interutrofque requi-
fierunt uiri predidli ueniam proincepta iniuria ab
eorum parte . & per acta nimia crudelitate . & iundla
eif penitentia admddum culp^ dixerunt . immolamuf
et bono animo reddimuf deo et fa.nctij- dubricio
teliauo et oudoceo totum territoaium fanctozum mar-
tirum iulij et aaron quod priuf "^^ fuerat fancti dubricii
inpriori tempore . & nud episcopo & omnibus pre-
fulibus landaui^ & cum tota fua libertate & liberam
abomni feruitio regali . & cum tota fua dignitate &
priuilegio et refugio & quafi infulam liberam infalo.
et abomjrii laicali feruitio nifi tantum oratione cotidi-
ana . & femper fedef episcopi fingularif et perhennif
landaui^. & data incolif tota communione incampo &
infiluif inaqua et inpafcuif . & cum coretibus fuif filuif
et maritimif Declericif teftef funt . Nud episcopuf.
tuted . guerngen . guretrif . iudguoret . fed . elguoid.
226 NVD EPISCOPUS. [6?*
Delaicif Mouric . filij eiuf brochuail et fernuail.
heardur . celetir . caiaun . emrif . breichiaul . clotuc.
ruguallaun. Data benedi6lione conferuaturif elemo-
finam iftam . inferuitio ecclesi^ landaui^ . fa6lo autem
anathemate feparaturif ab ecclesia landaui^ 8i apaftori-
bus eiuf. Finif illiu]- eft . penn irclaud . ar uif c maliduc
irclaud arihit dibronn irall arhit irclaud bet blain nant
merthir . idest amir . oiblain dirpant diuinid bet blain
nant lechou . m'aliduc lechou dirguairet bet genou
pant arparth dehou . afhit irpant diuinid bet iblain
dirclaud arihit uerfuf occafum di diuf'^^'cuid irallt . di
blain nant bed iralltudion arhit irnant bet uifc. Vifc
arihit cum coretibus fuif bet penniclaud ubi incepit.
F^ Cair Dvicil.
■ATER & filiuf & fpirituf fanctuf tref inperfon-
if. unuf indeitate & fubftantia infpirauit per
gratiam ipfmf & caufa falutif fue creatur^ fa6le
adimaginem et adlimilitudinem fui cor lapideum
engiftil cuiufdam diuitif iacentif ininfirmitate & pon-
dere peccatozuiji . & conuerfuf engiftil addominum
accepta fibi remiffione peccatorum deepiscopo nud.
per interceffionem lanctozum dubricii . 'teliaui & oud-
ocei largituf eft inelemofina caftellum dinduicil . idest
cairduicil . cum ecclesia fua & tribuf modiif terr^ per
circuitvm arcif fupra montem et infra montem . &
cum fuif omnibus finibus undique & cum tota fua
libertate & omni communione incampo et infiluif in
aqua et inpafcuif . uerbo et confenfu hiuel regif filii ris.
Declericif teftef funt Nud episcopuf. bleinguid. ruid.
68J NVD EPISCOPYS. 227
guinalau. gurgarheru. Delaicif uero hiuel rex. engifl.
fauian . birran . auallguid. Quicunque cuflodierit
benedicetur. Qui autem uiolauerit . maledicetur.
e
='' Villa eliav.
LlAV filiuf acheru immolauit agrum uniuf
modii profcriptione nominif fui inlibro uit^
deo et fanctif dubricio teliau et oudoceo et Nud
episcopo & omnibus episcopif landaui^ inperpetuo.
& cum fua tota libertate fine ullo cenfu ulli homini
terreno nifi ecclesie landaui^ & pafhoribus eitif. De
clericif teftef funt . Nud episcopuC. iudnerth . guoidci.
blainrit . fciplan. Delaicif . hiuel rex . eliau . iudic.
Lilli . ciuguerth . breichiaul. Finif illiuf eft . uallif
leprofo2um aualle ufque adfontem cincarui . redle uia
ducente dehinc ufque adtorrentem iterum territorio de-
clinante percircuitum ad eurldem uallem leprofo2Um.
Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui autem
ab ecclesia landaui^ feparauerit' / anathema fit Amen.
E C C L ESI A D I N C A T .
T^VTMAP compundluf corde. et animo
implendo domini preceptvm dicentif. Date
& dabitur uobif pro commiercio regni c^-
leftif donauit ecclesiam Dincat cum tribus modi if
terr^ deo et petro apostolo et fanctif dubricio teliauo
et Oudoceo et Nud episcopo & omnibus paftoribus
landaui^ & pro anima patrif fui Poul cum fua "^ tota
libertate & omni communione inicampo et infiluif
inaqua & inpafcuif. & uerbo regif hiuel filii rif.
p 2
228 NYD EPISCOPVS. [68,
Declericif teftef funt . Nud episcopuf. tutet. banugar
facerdof. iudnerth. eggoid. Delaicif. Hiuguel rex. tut-
mab. morci. guidcimarch. dunna. guanar. Quicunque
cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui autem abec-
clesia landaui^ feparauerit . anathema lit. Amen.
Finif illiuf eft . aper camfrut introdi maliduc diuinid
betifoff ad dexteram arhitirfoff artrauf dir nant arihit
diguairet bet licat finnaun icleuion truf ifoff ha truf
icecin bet inant ibuch . arhit inant betifoff adfmiftram
dicirchu trodi . inant bichan arihit bet trodi . dirit
iguein artrodi . trui trodi arhit irfoff diuinid arhit inant
betiblain . oiblain truf icecin diblain nant arall mali-
duc inant arihit di aper henglaj" . henglaf arihit bet
trodi diuinid bet aper camfrut ubi incepit.
CJgcclgsiA GueithiriN.
ORS et moriud donauerunt ^cclesjam gueith-
irin cum agro trium modiorum circa fe. Et
poft interuallum largituf eft co2s perfemetipfum aliof
trefmodiof terr^ fupra uiam iuxta alium agrum fupra-
didlum ='''° cum filua fua et placitif fuif . & cum omni
fua libertate & uerbo regif hiuel deo gt fandlif dubricio
teliauo et oudoceo & Nud episcopo et omnibus
episcopif landaui^ infempiternum fine ullo cenfu ulli
homini terreno nifi ecclesi^ landauie . & proanima
regif femper data libera & quieta ab omni tributo et
feruitio laicali. Declericif teftef funt . Nud episcopuf.
elifed . abbaf ilduti . iudnerth . gurdoc . elguoid. De
laicis . hiuel rex . merchiaun . guinan . filiuf moruiu.
Quicunque cuftodierit benediftuf fit. Qui autem
w.
68»] NYD EPISCOPVS. 229
uiolauerit / maledidluf fit. Finif Oaper pull lyfann
introdi arhit guuer ipull iniaun beti blain . Orblain
iniaun truf icecin bet cinluin . cinluin inihit diuinid
betinfin tref petir ini pant addexteram . arhit irpant
betircarn litan diarir allt . orcarnlitan ad dexteram
iniaun dirguairet bet rit ir euic aratguedauc . or rit
iniaun truf icecin addexteram . bet licat coluin. coluin
inihit dirguair& bet iluin . orluin beticruc , or cruc
arhit irluin bet trodi . dir rit . or rit maliduc trodi dir
guairet bet pull lifan ubi incepit.
f-^ Penncreic inercig fupei; gui.
^ O S T multum temporif lar'^^'gituf eyt hiuel rex
piliuf rif penncreic proanima fua gt animabuf
parentum fuo2um & amicorum cum tota fua
tellure & omni libertate & quietam ab omni feruitio
laicali deo et fanctif dubricio teliauo et oudoceo et
nud episcopo & omnibus episcopif landauie inper-
petuo. Declericif teftef funt . Nud episcopus . heinij?.
Elguoid. iohiu. Delaicif hiuel rex. mouric. merchiaun.
Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deuf Qui autem
ab ecclesia landaui^ feparauerit anathema fit.
YSTRAT HAFREN.
foST interuallum temporif, rex hiuel j?iliuf
ris reddidit deo et fanctif dubricio teliauo
et oudoceo inmanu Nud episcopi et omnibus
episcopif landaui^ inperpetuo ecclesiam Strat
happren cum finibus fuif o guarthaj? luin ili ufque
admare . & aglafguern behet longuern . ablatam fibi
230 NYD EPISCOPVS. [68*
pertempuf laicali inuafione . & Ita quietam abomni
feruitio et calumpnia ficut meliuf fuit tempore mor-
canti regif gleuifficg filii athruif contemporanei berth-
guini episcopi landaui^. Declericif teftef funt . Nud
episcopuj- . elifed . abbaf ilduti . iudnerth . merchuiu.
bledcvjurit. Delaicif rex hiuel , merchiaun . gurbodu.
gurci . talan clericuf et heref. '^'''^ Qujcunque cuftodierit
benedidlus fit, Qui autem uiolauerit malediftus fit.
@:^cci.eSia Riv.
VORAI iriliuf iudic reddidit deo & fanctif
dubricio teliauo' et oudoceo ecclesiam riu
cum tribus modiif terr^ circa fe que priuf fuerat
inpriori tempore fancti dubricii dextralif britanni^
archiepiscopi . & nud episcopo & omnibuf episcopif
landaui^ inperpetuo . & cum tota libertate fine ullo
cenfu magno uel modico . ulli homini terreno nifi
ecclesi^ landaui^ gt pafloribuf eiuf infempiternum.
cum omni communione incampo et infiluis inaqua
& inpafcuif. Declericif teftef funt . episcopuf Nud.
elifed abbaf ilduti. iudnerth. Delaicif hiuel rex. mer-
chiaun. Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deuf
Qui autem abecclesia landaui^feparauerit. anathemafit.
I ncio
Villa Bra^vc .
OTVM fit omnibus incolif dextralif britannie
7
quod abraham tribuit deo et fanctif dub-
ricio teliauo et Oudoceo & inmanu nud episcopi
& omnibus fuccefforibus fuif inecclesia landauie in
perpetuo . uillam branuc cum duobus modiif terre.
Fold out
^1
\
\
69»] CIMEILLIAVC EPISCOPVS. 231
& cum fua tota libertate fine ullo cenfu ulli homini
terreno nifi ecclesi^ landaui^ et paftoribus eiuf . &
cum ea dedit campum monacho2um . °" iuxta meffef
oper humir . & cum aratrif fuif inoper humir. De
clericif teftef funt Nud episcopuf . Conan . iudnerth
equonimuf . Lutinn dehennlann titiuc . Concum de
lannfuluc . mailferu delann timoi . eithin degarth
benni. Delaicif hiuel rex filius ris . abraham . ci-
uarheru . falomon . cenpit . cenbrefel . idguallon.
guorhitir . iudnerth filiuf auagon . meic. Quicunque
cuftodierit cuftodiat illvm deuf. Qui autem abec-
clesia landaui^ feparauerit . anathema fit.
Lann meiripenn Rds.
BROchmail riliuf mouric dedit proanima fua
eccleslam fanct^ mari^ deo et fanctif du-
bricio teHauo et oudoceo cum tribus modiif agri
circa fe quam priuf immolauerat fiH^ fu^ uirginitatif
caflimonie . & inmoniaH uelamine perfedl^ . & ibi
habitaret ducenf uitam fuam ufque admortem . qu^
decepta diaboHca amrhonitione & fuggeftione fedu6la
eft opprimente earn etgar fiUo leui . & concepta
inceftuofe peperit filium . per cuius partum dedudla
eft adinteritvm. Poft h^c fafta eft contentio de
ecclesia ilia et eiuf territorio inter brochuail &
episcopum ciuelliauc . congregatif omnibus clericif
& omnibus fapientibus qui erant atyui °'* ufque guy.
ut iudicarent inter episcopum et brocuail . & uero
iudicio clerico2um totiuf finodi ^cclesia predifta cum
tota tellure dirationata episcopo Ciueilliauc & f cclesi?
232 CIMEILLIAVC EPISCOPVS. [69*
landaui^ inperpetuo . & facto iudicio exutraque
pariete conceffo / dixit brocuail. Immolo deo . et
iurando confirmo banc ^cclesiarn cum fua, tota
tellure et tota libertate deo et fanctif prediftif &
omnibus episcopif landauie inperpetuo fine ullo cenfu
ulli homini terreno nifi paftozibus landaui^ . & cum
tota communione incampo et infiluis . inaqua et
inpafcuif . Declericif teftef funt . cimeilliauc episcopuf.
catger leftor . pafcenn . guoreu . nemeit . auagon. De
laicif. brochuail. caratguit. maildun. duinerth.gualchen.
eudiuf. Quicunque cuftodierit benedi6luf fit. Qui
autem abecclesia landaui^ fepararauerit maledidtuf fit,
NTiR CYNIR.
VD filiuj- gurcinnij? tribuit pro falute anim^
fij^ agrum Cinir deo et fanctif dubricio
Jteliauo. Oudoceo . & inmanu Ciueilliauc pontiviqif
& omnibus episcopif landaui^ cum tota fua libertate
& omni communione incampo et infiluif inaqua &
inpafcuif uerbo et confenfu broch^^smail filii mouric.
Declericif teflef funt . episcopuf Cimeilliauc . catgen.
gualluc . guoreu . morcimrif . duagan. Delaicif . broc-
mail . hegui . caratguinn . eliuc . cinncenn . leui.
Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui
autem abecqlesia landaui^ feparauerit anathema fit.
eTRE )7 L I L I.
ISET ^rfimuf immolauit tj-ei? ili cum tribus
modiif terr^ deo et fanctif dubricio teliauo et
oudoceo . & inmanu cimelliauc episcopi et omnibus
1'-^
69.] CIMEILLIAVC EPISCOPYS. 233
paftoribus landauie uerbo et confenfu brochmail cum
fua totalibertate & omni communione incampo et
infiluif inaqua & inpaj-cuif. Declericif testef funt
ciueilliauc episcopuf . catgen . auagon. Delaicif
brochmail . hegui . caratguinn. Quicunque cuftodierit
benedi6luf fit. Qui autem uiolauerit . malediftuf fit.
Tre|7 peren. id ert LanN
Smihacgel maur.
Ciendum eft quod difcordia fafta ej-t inter
utramque familiam ciueilliauc episcopi &
brochuail rilii mouric apud landauiam . & fa(5la
iniuria & incepta afamilia brochuaili .-^ motuf ej-t
episcopus . & congregauit ^'^ omnef clericof ufque
adinferioref graduf Miffif legatif pertotam parro-
chiam infra hoftium taratir in gui ufque adhoftium
tiui . & adunatif illif uoluit brochuailum et totam
familiam fuam fibi foziffadlam et deo exofam propter
fuam nequitiam et iniuriam excommunicare coram
omni populo in plena finodo. Et audienf brochuail
tantam fummotionem fuper fe .-^ quefiuit ueniam et
indulgentiam apud landauiam. Nee aliter habere
potuit nifi fufferret canonicum iudicium . & difcuffo
iudicio .-^ iudicatum ej-t episcopo pretium faciei fu^
longitudine et latitudine inpuro auro cum emenda-
tione facienda famili^ fue ad condignum honorem
fuum et nobilitatem parentel^ fu^ . & rex brochuail
iudicium fufferre non potuit . & alio modo aurum
redemit largiendo deo et fanctif dubricio teliauo &
oudoceo . & inmanu cimeilliauc episcopi uillam trej?
234 CIVEILLIAVC EPISCOPVS. [70.
Peren cum fex modiif terr^ & omnibus episcopij-
landaui^ inperpetuo . & cum tota fua libertate &
omni communione . in campo et infiluif inaqua et
inpafcuij-. Declericif teftef funt. ciuelliauc episcopuj-.
catgen . gualluc . pafcenn . auaggon . morcimrif. De
laicif . brochuail rex . conan . gurcant . caratguin. nud.
Quicunque cufto°"dierit cuflodiat ilium deuf. Qui
autem abecclesia landaui^ feparauerit .-' anathema fit.
Amen.
Finif illiuj- eft ariu timuil ufque adjroffam . deinde
aduiam que uadit demerthirgerein & uadit ad alteram
uiam que ducit adcarneu . deinde ariu celli cintur uia
cuftodiente ad collem . ualle cliduan tota redle
pergit perillum ufque aduiam qu^ uenit afant ilien.
Finif perenn inmaritima & uadit apoll icaith ufque
adfabrinvm. & aburbe . xn . iugerozum ufque adpoU
erbin . dimidiam partem illiuf terre hit bet trep
perenn duobuf iugerif diuidentibus
YscviT Cyst.
BROchuail jriliuj- mouric pro anima fua et anima
patrif fui reddidit yfcuit cyyt cum tribus
modiif terr^ . & cum coretibus fuif infabrina
& in mouric . exutraque parte ripp^ deo et petro
apostolo & fanctif dubricio teliauo et oudoceo . &
inmanu cimeilliauc episcopi . & omnibus episcopif
landaui^ . et cum tota fua libertate & omni com-
munione data incolif et habitaturif terram illam fine
fine pertotam regionem guenti in campo et infiluis
inaqua et inpafcuif . & cum nauium libera applica-
70,] CIVEILLIAVC EPISCOPVS. 235
tione In hoftio pullmouric . & cum nauibus anpradlif
intoto conirinio '''^ illiuf terr^ et marif . et inomnibus
rebuf applicatif fine ullo cenfu uUi homini terreno
nifi paftoribus landaui^ inperpetuo. Declericif teftef
funt. Cimeilliauc episcppuf. Catgen . Aceru . tuteth.
guinda. Delaicif . brochmail rex . branud . iliud.
cinuin . nud . liugui. Quicunque cuftodierit benedi-
cetur. Qui autem uiolauerit / maledicetur. Amen.
M Villa Ctuiv.
ARCH piliuf pepiau largituf eft et reddidit
profalute anirn^ fue uillam cyuiu agrvm
trium modiorum . et membrum deterritorio merthir
teudiric iun6la fibi penitentia & data uenia dehomi-
cidio quod fecerat deconfobrino fuo uidelicet bortuli?
nomine deo et fanctif dubricio teliau et oudoceo et
episcopo cimeilliauc et omnibus episcopif landaui^.
et cvm omni fua libertate incampo et infiluif inaqua et
inpafcuij". Declericif teftef funt . Cimeilliauc episcopuf.
catgen. filiuf bleinguid. guinda. congual. branud, De
laicif brocmail rex. caranguin. cuchein. dull. Auguod.
Qvicunque cuftodierit. cuftodiat ilium deuj-. Qui autem
abecclesia landaui^ feparauerit .-^anathema fit. Amen.
Caftell confcuit & eccluis
B'" Santbreit infimul.
ROchmail riliuj- mouric immolauit duaf
ecclesiaf . & reddidit pro redemptione
anim^ fue ecclesiam caftell confcuit . & ecclesiam
brigid^ cum . vi . modiif terr^ ambaf deo et fanctif
236 CIMEILLIAVC EPISCOPVS. [ZO*
dubricio teliauo et oudoceo . '& inmanu cimeilliauc
episcopi & omnibus episcopif landaui^ . & cum tota
libertate & omni communione data incolif incampo
et infiluif in aqua et inpafcuif . & cum libera appli-
catione nauium in hofhio Taroci . & cum coretibus
fuif omnibus fme ullo cenfu ulli homini terreno
nifi ^cclesi^ landaui^ gt paftoribus eiuf inperpetuo.
Declericif teftef funt Ciuelliauc episcopuf. catgen.
aceru . tuteh . guinda. Delaicif brochmail rex . bran-
iud . iliud . cinuin . nud . legui . hefmunt. Quicunque
cuftodierit fit abfolutuf apeccatoaum forde. Qui autem
abecclesia landauie feparauerit /anathema fit. Amen.
Finif illarum eft . aper taroci maliduc taroci arihit
betipant . maliduc irpant per medium diuinid beti
blain dircruc infin trej? peren . ad dexteram dircruc
arall . orcruc dircarnou fin tref peren orcarn dicilid
diguairet bet imor . arhit imo2 barren cum coretibus
fiiif et anfraftibus nauium . cum applicatione libera
''^° inhoftio taroci ubi incepit.
Sciendum eft quod hiugel rex filius Ris largituf
eft inelemofina ermint & catharuc piliof cremic.
deo & fanctif dubricio teliauo et oudoceo & episcopo 1;
Cimeilliauc . et omnibus episcopif landaui^ cum fuif ;|
omnibus rebus inperpetuo & cum omni fua libertate. |||
et pro anima uxorif fu^ Leucu . et animabus filiozum 'M
fuo2.um yuein et arthuail et filiorum ermithridh et <
nej-t . et cum fua tota progenie infempiterna feruitute ;]
ecclesie landauie. Declericif teftef funt . ciuelliauc '.)
episcopuf . affer . tuthed . bleinguid . iudnerth. De
7^] LIBIAV EPISCOPVS. 237
laicif uero hiugel rex . merchiaun . gucaun. Quicun-
que cuftodierit fit abfolutuf apeccatorum forde. Qui
autem uiolauerit anathema fit. Amen.
JM Villa Birran.
^■^^ RTHmail rex immolauit pro falute anim^
I^ ^^ fue uillam cair birran cum quattuoz
modiif agri deo et fanctif dubricio teliauo gt oudoceo
et Cemeilliauco episcopo & omnibus prefulibus
landauie liberam abomni regali feruitio . et fine ullo
cenfu magno uel modico ulli homini terreno nifi
^cclesi^ landaui^ et paftoribuj- eiuf inperpetuo . &
data incolif communione incampo et infiluif inaqua
et inpafcuif. Finij- illiuf eft oguozlurch iudgual ufque
adfrut elhaith . hac obrenan picet in "^^ Data
benedi6lione omnibuf feruaturif hanc donationem
inferuitio landauenfif ecclesi^. Separaturif autem
fub perpetuo anathemate. Declericif testef funt.
cimeilliauc episcopuf . guinda . tuteth . iudnerth. De
laicif . arthmail rex | gouur . merchiaun . teuduf . bra-
nud . loudoc.
J3 cccc. x°x. vii. anno cimeilliauc episcopuf landaui^
migrauit addominuM.
Villa tref ceriav id est Lann
Nmihachgel meibion gratlauN.
OTVM fit omnibus indextera plaga britanni^
T habitantibus quod fadla eft contentio magna
J inter libiau episcopum landaui^ et teudur regem
brecheniauc filium elifed . propter hoc quod teudur
238 LIBIAY EPISCOPVS. [7h
rex dimifit episcopum fe unum inmonafterio fuo Lan
Cors . ablato fibi conuiuio fuo ui et fortitudine . &
fafta fibi tarn grandi inuafione furrexit episcopuf in
craftino cum tota familia fua . & reliquit regem fub
malediftione & perpetuo anathemate . & congregatif
omnibus clericif totiuf parrochi^ infra hoftium taratir
ingui . et hoftium tigui pofit^ . & inplena finodo apud
landauiam fecit regem anathematizare . & relatum
eft regi et episcopo dauid Lunberth nomine defadlo
anathemate. Et poft ''^^ interuallum temporif miffif
legatif ad episcopum Libiau . & recepta legatione.
conuenerunt infimul inmonafterio Lann cozf. Et
iudicatum eft episcopo Libiau pretium totiuf famili^
fu^ ut redderet fibi quinquief famili^ quidem qu^
tunc temporif fuerat cum episcopo quando ablatum
fuit fibi ui conuiuium fuum . & pretium eiufdem ep-
iscopi ut redderetur fibi feptief hoc eft . ccccccc
mancufaf inauro puro. Teudur rex uidenf iudicium
fufferre non poffe per intercefforem fuum episcopum
Lunberth quefiuit ueniam cum accepta penitentia
offerenf uillam tref ceriau . deo et fanctif dubricio
teliau et oudoceo gt Libiau episcopo . & omnibus
episcopif landaui^ inperpetuo. Data fibi uenia ac-
cepit episcopuf libiau terram illam cum fua tota
libertate fine ullo cenfu ulli homini terreno nifi
ecclesi^ landauie et paftoribus eiuf inperpetuo. &
cum tota communione incampo et in filuif in aqua
et inpafcuif. Finif illiuf eft deuia magna qu^ eft
abauftro per fpinium rubum . inde ufque adriuulum i
taugeiel qui eft abaquilone inde perriuulum orientem
•:.
7h] LIBIAY EPISCOPVS. 239
uerfuf ufque ad fontem cheneian . poftea afonte
cheneian per ficcam uallem qu^ ducit furfum ufque
adpredictam uiam magnam iterum qu^ eft abauftro.
Declericif teftef funt . Libiau episcopus . Lunberth
episcopus . =83 eneurif prefbiter. Diuin prefbiter.
marchiud . cherenir . reuelgur . diffaith . henip . redun.
canatan . comic. Delaicis . teudur rex . mo2 . fulbrit.
elftan . bran . feruf . abel . dauin, Quicunque cufto-
dierit cuftodiat ilium deuj. Qui autem ab ^cclesia
landaui^ feparauerit . anathema fit. Amen.
SPenN ibei inrosulgeN.
CIENduM eft nobif quod grifud rex filiuf
yugein largitus eft inelemofina quattuo2 modi-
of agri pennibei . & infempiterna confecratione deo
et fandlis dubricio teliauo et oudoceo & libiauo
episcopo & omnibus episcopif landaui^ liberam ut
infulam inmedio marif fine ullo cenfu ulli homini
terreno nifi paftoribus landaui^ et clero eiufdem . &
propter emendationem uit^ fuf . & propter tref pre-
uaricationef quaf fecerat contra deum et fanctof.
primo tenendo idmab filium idcant inmonafterio
fancti cinguali ecclesi^ fanctorum dubricij teliaui et
oudocei . & uiolando refugium . fecundo uaftando
ciuarheru filium crafhaiou inmonafterio fancti cin-
uuri . id eft lannberugall tertio uendendo portum
dulon ecclesiam fancti dubricij aprimo tempore fine
licentia episcopi quibusdam hominibuf . "^^ & emen-
datif hif tribus preuaricationibus commendauit pre-
didlam tellurem profalute anime fu^ ut predi6lum
nl
240
GVCAVNVS EPISCOPVS.
[72.
eft. Finlf illiuf eft In longitudine auertice montif
ufque adriuulum mithri. Latitude autem eiuf a,dimidio
filu^ qu^ eft ab oriente ufque ad agrum cinguali qui
eft ad occafum cum duobus agrif meinporth. Quorum
finif eft amari inlongitudine ufque adpetram iacintham.
latitudine autem afoffa oriehtali ufque agrum filiorum
grucauc cum heredibus fuif boduc atque eimin . &
cum uno modio agri qui eft iuxta telich. Finif illiuf
amari ufque portum capr^ . & ita inter duaf foffaf
per longitudinem ufque adpetram iacintam. Declericif
teftef funt . libiau episcopuf . cerennhir . equonimuf
Dibin preftjiter . diffaith fcriptor . enim . marchi.
guithrit . loumarch . guainint . cinon. Delaicif
Grifud filiuf higueid . bleinbiu . beli . grucinan . mail-
brigit facerdof . elci le6lor . euilaun . branud . marchi.
conan. Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deuj-.
Qui autem ab ecclesia landaui^ feparauerit / anathe-
ma fit. Amen.
Jjcccc. XX. IX. Libiau episcopuf migrauit ad domin-
um . & ordinationif fu^ anno tertio. ^3
T ■ ORG ANT hen filiuf yugein rex morcannuc
X. JL contemporaneuf Etgari regif anglorum.
reddidit eiufdem ammonitione & dunftani dorobo-
renfif ecclesi^ arciepiscopi exhortatione et commen-
datiif litterif. Gucauno episcopo landaui^ omnia
territoria eiufdem ecclesi^ & cum omni fua dignitate
et priuilegio . & ficut meliuf fuit tempore fanctorum
dubricij teliaui oudocei predecefforum fuozum liberaf
ab omni feruitio pertotam gualiam . non tarn per
?2»j GVCAVNVS EPISCOPVS. 241
regnum morcanti regif regnantif per feptem regionef
infra hoftium guy et hoftium tyui quam pej; regnum
hiuel dd filii* cattell regnantif pertotam gualiam.
& iftaf nominatim ^cclgsiaj" cum fuif territoriif omni-
bus . ec-clesiaj- Machumur uidelicet Lann Liuit et
lann uannar . et lann guoronoi . et lann tituil . &
lann Mihacgel cruc cornou. et Ian mihacgel ipull.
et lann gunnhoill . et lann niffien . et lann guern
tiuauc . et multaf aliaf et uerbo filiozum fuozum
iguein . id^uallaun . cattell . cinuin . et omnium opti-
matum totiuf regni morcannuc . et prefentibus clericif
fuif innumerabilibus. Finif lann Liuit machumur.
lecha exuha parte occidental! dirpant diguairet ar ihit
bet liman , maliduc liman diuinid bet ipant . maliduc
ipant artrauf adhif guaiffap liguallaun ""^^ fiiliuf tut-
bulch . arhit irnant trui irpant betiblain . dinant arall.
maliyduc arihit bet pann difcinn inlecha. maliduc lecha
dirguairet betgenou irpant Acuid inliman ubi incepit.
Finif lann uannar demachumur . Oapernant diflir
haliman . nant diftir diuinid bet ipant maliduc ipant
bet inant bichan . maliduc dirguairet bet liman . liuan
ari hit bet diftir ubi incepix.
Finif lann Guoronoi. Mingui ex una parte dicirchu
irpant inhi cecin uerfuf occafum inparte aquilonali
^cclesi^ . orpant dirguairet dilicat finnaun dioci . arhit
iguuer bet nant catlan. catlan inihit bet aper periron.
catlan nihit bet mingui . mingui nihit diuinid bet
penn arciueir arpant in icecin ubi incepit armingui.
Finif lann tituill . ifoff inparte dextrali maliduc di
guairet bet trodi . arhit ifoff diuinid diall ar hit cecyn
m '?s
242
BISHOP GYCAYN. [72,
crib irall betipenn irall dirfoff . arhit irfoff bet nant
meneich . nant meneich nihit bet trodi . trodi diguai-
ret betpenn irfoff ubi incepit. Finif lann mihacgel
cruc co2nou. igueirclaud arihit inauflro bet guuer
trui irgueirclaud arhit irguuer diguairet bet hodni.
hodni diuinid bet aper ifinnaun bechaN "^^ maliduc
iguuer diuinid dilicat . oilicat truf irall iniaun . dirgul
iret betiguoun irgueirclaud ubi incepit. Finif lann
mihacgel ipuU cecin irall inicreic arparth guUeugin
dir eccluif bet mouric di penn irinif adhuchti ha
penn irall adifti. Finif lann niffien openn iriu inif
teireru arglan ilgui . ilgui nihit diuinid bet nant
cichmann . nant cichman nihit bet iblain . Oiblain
diluin helic diblain aghiti maur ari hit diguairet bet
irguoun . inparth gulleuin dirmainti iniaun diblain
acgiti bechan . oiblain diuinid diall hilguid trui ircoit
dir riu . arhit irriu . ibron ir all adff ireccluif niffien.
arihit diguairet inif teireru bet ilgui . ubi incepit.
Finif lannguern timauc dubleif digenou irfoff I ciu
arhihit diuinid dir alt dir carnfin . penncelli guennuc
ar hit irfoff uerfuf orientem bet panndifcinn diguairet
ipenn celli guennuc inirpant. arhit irpant arhit irclaud
uerfuf' auftrUm diguairet bet licat irfinnaun. Oilicat
diuinid uerfuf 02ientem arhit irguuer . irallt diuinid
dicirchu bronn irallt dirminid arhit irguuer bet imain.
ormain iniaun truf ir minid dirguoun dirguliple. °''
iperued irguoun . arhit irguliple "uerfuf aquilonalem
plagam dirfoff maur icecyn irminid maliduc irfoff
diguairet dirford maur truf iford arhit ifoff bet
guenuin meirch arihit diuinid dir coit betiblain.
73J MERCHIAVN'S GRANT. 243
Oiblain uerfuf occafum intrauf truf ircoit didubleif.
maliduc dubleif diguairet bet penn irfoff ubi incepit.
f^ERPETVALITER REGNANTI domino
nostro ihe§u christo honor lauf et perhennif
doxa perinfinita fecula. Ego nierchiaun filiuf
riderch. post plurima delifta immenfaque crimi-
na adte qui eft fonf indulgertti^ largifluuf afFe6luofif
nifibuf immo lacrimofif plan6libus penitentialiter fup-
pliciterque nimia auiditate deuf meuf reuerti defidero.
hec iugiter recolenf quod petruf amariffime fleuit et
ueniam perpetrauit. Pauluf conuerfuf confeftim
apostolus . latro credidit paradifum coluit. Inclitif
igitur confefforibus dubricio teliauo oudoceo et
gucauno epifcopo utrifque gemmif decorato. Sapi-
entia uidelicet fanctarum fcripturarum diuin^ et
human^ . et regali nobilitate parentel^ fimul cum
dignitate pontificalif cathedr^ abbati totiuf dignitatif
^cclesie fancti CAtoci Lann Caruani^ fimul et here-
ditario iure . Hof duof fratres ''^^ Guftin et ebba cum
fua paterna hereditate et cum captura pifcium ut
merear beata tranquillitate adipifci perhenne gaudium
tribuo pro animabus coniugif me^ et parentum
meorum riderch et acgarat cum fua tota libertate.
et fine ullo cenfu ulli homini terreno nifi ecclesi^
landaui^ et paftoribus eiuf inperpetuo & cum Hbera
communione incampo et infiluif in aqua et inpafcuif.
Declericif teftes funt . Gucaunuf episcopuf . Eidejr
leftor urbif guenti . bledgur . gulbrit . catgen . gurci.
duna. Delaicif uero . Arthmail rex filiuf nougui . con-
Q 2
244
GVCAYNVS EPISCOPVS.
[73-
cedenf hanc elemofinam inperpetuo. Merchiaunetfiliuf
eiuf gurcant . gurci filiuf gurcimanu . malcant. gunda.
Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deuf. Qui autem
ab ecclesia landaui^ feparauerit anathema fit. Amen.
Lann mihacgel lichrit . & uilla
-j^ ftifilot.
P^k RTHMAIL rex guenti filiuf nougui occidit
I^ j^ fi"atrem fiium elifed immo femetipfum.
ut eft metrice di<?tum. Quicunque aJium molitur
ledere primum. Ipfiam fe iaculo percutiet proprio . &
fa6lo tam execrabili homicidio et humano generi exofo.
episcopuf Gucaunuf miffif legatif pertotam parrochiam
°'° fibi fiibditam et obtemperantem ecclesi^ fii^ Lan-
daui^ . propter clericof omjief demaioribuf gradibuf
ufque adinferioref graduf ut fimul eonuenirent apud
landauiam . & congregatif illif omnibuf de fine ad
finem ut prediximuf. affirmante tota
finodo fecit regem anathematizare . &
ablata fibi tota christianozum communitate. Et
audito fibi facto anathemate requifiuit ueniam lacrim-
abili deuotione apud landauiam . & iniun6la fibi
penitentia de fratricidio perpetrate . largituf eft in
elemofina deo et fanctif dubricio teliauo et oudoceo
et gucauno episcppo . & omnibus prefulibus landaui^
in perpetuo. Lann Mihacgel lichrit cum tercia
parte prati. Finif illiuf eft . or rit artaroqi arhit
irpont meiniauc trui irgueirclaud digenou inant arhit
igupant iuinid dirallt . arhit irall uerfuf aquilonem
arhit irallt . nihit bet ipenn arciueir hagenou irpant
SiNODVS
1 1
73*] GVCAVNVS EPISCOPYS. 245
uerfuf occidentem dilicat irguuer ni pant . arhit irpant
betpanndifcinn intaroci . taroci nihit bet nirit ubi
incepit. Et quattuoz modiof uill^ ftifilat . limite
feruante apoU hir | guidhuc ufque adpull higuarach
perlongitudinem . & afraxino ftifilat ufque adtref
guafcar . inla'^'titudine . & cum fua tota libertate
et omni communione data incolif incampo et infiluif
in aqua et inpafcuif . et fine ullo cenfu uUi homini
terreno nifi ecclesi^ landa,ui9 et paftoribys inperpetuo.
i)eclericif teftef funt . Gucaunuf episcopuf. Eidejr
leftor urbif guenti . bledgur equonimus . eutigirn
preftjiter . catgen filiuf diffaith . gurci filiuf marchi.
gorui filiuf breint. Delaicif Arthmail filiuf nogui.
Nogui filiuf guriat. merchiaun filius riderch. brichmar.
gurci filius gurcimanu . duo filii albrit figrit et hiueid.
Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deuj-. Qui
autem ab ecclesia feparauerit Anathema fit. Amen.
L Villa Sevan.
AVR et riliuf eiuf deheueiST compundli corde
et animo . & data fibi penitentia pro homicidio
abeif perpetrato . merchi uidelicet largiti funt inele-
mofina deo et fanctif dubricio teliauo et oudoceo et
gucauno episcopo et omnibus prefulibus landaui^
uillam feuan cum tribus modiif terr^ uerbo et con-
fenfu idguallaun regif filij morcant cum fua tota
libertate . & fine ullo cenfu ulli homini terreno nifi
ecclesi^ et paftozibuf eiuf inperpetuo. Declericif '''''
teftef funt . Gucaunuf episcopus . diffaith le6lor.
hergualt . fed fcriptor . hiueid . marchiud . eutigirn
246 THE GRANT OF LANN GURONOI. [74.
facerdof . run . guenerbiu cocuf. De laicif . idguallaun
rex . aircol . drich. Quicunque cuftodierit benedidluf
fit. Quiautem uiolauerit maledidluf fit. Amen.
Dcccc . Is . XXX. n. incarnationif domini anno.
Gucaunuf episcopuf landaui^ . confecratuf
ametropolitano dunftano doroborenfif f cclesie archi-
episcopo . data fibi uirga paftorali inregali curia
afummo rege anglorum .^tgaro prefentibus fiiffra-
ganeif fiiif episcopif angli^ . birthelmo episcopo.
alrpuoldo episcopo , ^delpuoldo episcopo . Ofpaldo
uuicorni^ episcopo , & prefentibys abbatibus yElirrico
abbate. JEyyuic^ abbate , et aflantibus ducibus
.^Ijrhere duce. .^Ijrhea duce. ^dej-tan duce cum
multif aliif clericif et laicif. Pofl datam fibi appstoli-
cam dignitatem migrauit ad dominum.
MMarchluid episcppus.
ARCHLtJID episcopuf landauie . tempore
filiorum morcant . ouein . idguallaun . catell.
cinmin.
TAe remaining six lines of this column were left Hank.
"rlfr 293
iCiendum eft quod quattuo2 alumni ILL id eft
ELmoiN. nud. melguaf. arguiftil. immolauerunt
Lannguronoi cum modio agri et femimodio pro
animabus fuif deo et fanctif confeffozibus dubricio.
Teliauo . et Oudoceo uerbo et confenfu regif mo2-
canhuc rif uidelicet filii oueiN fimul et donatione eiuf
inperpetua oblatione . et fine ullo cenfu ulli homini
terreno nifi episcopo landaui^ . et inmanu eiufdem
Z4*] THE SEVEN CANTREDS 247
episcppi Bledri nomine . et cum omni communione
incolif inaqua & inpafcuif . incampo et infiluif. De
clericif teftef funt . Bledri episcopus . lofeb prefbiter
et decanuf landaui^ . Eli . friauc . Auguinn. Delaicif
uero teftef. Rif filiuf oueiN rex . gurcant filiuf
merchiaun . bledgur filius ceretic . edilm filius
teuduf. merchiaun filius arthbleid. CanaN filius
iacouan . & cum data benedi61;ione omnibus feruanti-
bus & feruaturif banc elemofinam cum omni dignitate
fua et libertate in ^cclesia landaui^ . maledictione
autem cum perpetuo anathemate uiolaturif aut abla-
turif laicali ui . aut aliqua tirannica poteftate ampliuf
ab §cclesia landauie et apaftozibus eiuf Amen.
"'♦ Finif illiuf eft. Oryt ycerr bet cecyn bet finnaun
guaidan . 02 finnaun hit y cecgyn bet targuuf . truy
targuuf hit dou ceuiou ynntrauf bet finnaun he
collenn . ynn trauf bet celli rudanhint . hieuen bet
taruuf Otaruuf bet tref gloyiud hit ieueN bet
minugui . idest teir eru iff rit deueit.
1[ Jiftud hie fcriptum est proeo .•^quod carta iHa in qua
fcriptum erat pre nimia uetuftitate fere tabefacta est.
I ciant omnef christiani . quod Septem funt cantref
in dominio mozgannuc . et in episcopatu fuo
fimiliter ecclesie fcilicet landauie : Primuf quidem
cantref eft . bican. Secundus uero cantref / eft.
guyr / et caedweli .-' et carn|waliaun: Terciuf uero
cantref est. wurhinit; Quartus cantref. Penychen;
Quintuf cantref. gunlyuch / et edelyvon ; Sextuf
cantref . wenyfcoyt ; Septimuf cantref wenthuccoyt.
248 OF MORGANNUC. [7^,
et Yflradyw et ewyaf/qui ambo uocantur femper.
dew . wur laweyf . went hue coyt . de went hue eoyt
funt /et infuper hoe ergyn . et anergyn . ficut in ifto
gref teliau / reperitur . per totum finem mozgannuc
per circuitum: Jnfuper autem feitote quod in uno
tempore fuerujnt Edgar . Rex tocius britannie : et
huwel da / et Mo2gan hen ; et ifti duo tamen erant
fubieeti regi edgaro; Mozgan hen optinuit quoque tune
tempozif totum Mo?gannue . in paee et quiete ; Set
huwel da uoluit auferre huie yftradiv et ewyaf /tune
tempozif fi poffet , quo audito rex edgarus aduoeauit
huwel da . et mo2gan hen / et filium fuum eiuf
huweyn / ad curiam fuam ; et ibi in pleno coneilio
rex edgaruf tractauit de litigatione ambozum ; et
repertum eft iufto iudieio curie regif edgari / quod
huwel da nequiter egiffet contra mo2gan hen . ""^ et
filium fuum huweyn. Et depulfuf eft huwel . da ab
hif duabus terrif . fcilieet . Jftradiu . et evwiaf . in
perpetuum . fine recuperatione. Et Poftea Rex
Edgarus . dedit et conceffit huweno . filio Mo2gan
hen. illaf duaf terraf. videlicet jftradiu et ewiaf.
nominatim. in episcopatu landavensi. conftitutaf. ficuti
fuam propriam hereditatem. et illaf easdem duaf terraf
fibi et heredibus fuif per eartam fuam fine calumpnia
alieuiuf terreni hominif cgnfirmauit. Communi uero
affenfu et teftimonio omnium Archiepiscopo2um epis-
c.opo2.um et abbatum comitum et baronum . toeiuf
anglie . et Wallie . factum eft . et quod maledietus es-
set a deo patre / qui illaf duaf terraf a dominio M02-
gannue. et parrochialandavensi / umquam fepararet.
7b.] MOURIC RESTORES VILLA ELCU 249
Et quod iterum benedictus fo2et a domino ihesu
christo / qui hoc obferuaret . et a cuncto populo
christiano . Amodo et ufque in fempitepnum . Amen.
Jnfuper fcitote quod carta ilia que illo die facta fuit
et fcripta cozam rege edgaro in pleno confcilio fuo /
in ecclesiam landauenfem depofita eft. Valete.
TAe remaining 12 lines of this column are blank,
* 296
'j\ /rr© "Vi^IG rex gulatmorcant filiuf hiuel red-
KsIA. didit deo & fanctif dubricio . Teliauo . et
Oudoceo . et iofeph episcopo . et omnibus prefu-
libus landaui§ uillam elcu . ablatam ^cclesi^ landaui^
quadam laicali inuafione . & cum fua tota libertate
fine ullo cenfu ulli homini terreno nifi ^cclefi^
landaui^ et paftozibus eiuf inperpetuo . & data com-
munione incolif incampo et inaquif . infilua & in
pafcuif . & cum uno modio et femimodio terr^.
J^inif illiuf eft . alata uia ufque aderucglaf . & atrep
marchan ufque adiguern. i)eclericif teftef funt.
iofeph episcopuf , Ruid facerdof. bleinguid. tecguaret
facerdof docunni. ;DeIaicif . Mouric rex . teudur.
Diffaith . etrit. I^ui autem ab ecclesla landauie
feparauerit .-^ anathema fit.
Eight lines left blank hete,
*
F^milia etguini regif guenti jrilii guriat Htigauit
cum famiha bledri . episcopi landaui§ . intantum
quod episcopuf foluf Htigio inter'^'^jruit mixto furore
■'"'?»1
250 BLEDRI EPISCOPVS. [Z5.
nimio et fanguine exutraque parte . & uolenf fedare.
ftanf inter utramque aciem aquodam fcelerato uiro
famili^ regif uulneratuf eft . & effufo fanguine et
fequeftrato litigio . uenit episcopuf adlandauiam . &
mifit legatof fuof per omnef ecclesiaf totiuf parrochi^
infra hoftium taratir fuper ripam guy . & hoftium
tiugui pofit^ . & adunatif omnibus clericif facri
ordinif apud landauiam inplena finodo ^ ,
^ , . _ SiNOdUS.
fecit regem anathematizare cum tota
familia fua . & reliquit patriam guenti fubmaledic-
tione & fine baptifmo. & ablata fibi tota christianorum
communione. Et poftquam rex etguin audiuit
tantam fuper fe fubmotionem . et fadlam fibi &
patri^ fu^ tam execrabili excommunicatione quefmit
ueniam cum tota familia fua et malefadloribus
omnibus, apud landauiam . & inplena finodo inquan-
tum adfemetipfum pertinebat defafla iniuria accepit
indulgentiam et remiffionem peccatorum addudlif
crudelibuf uirif ante pedef episcopi et fibi liberatif
adfuftinendum iudicium cum uenia . & iun6la eif
penitentia . et facta remiffione cum data uenia Etguin
rex non aliter credenf fe purgatvm acrimine nifi
ieiunio et oratione et elemofina largituf eft deo et
fanctis dubricio teliauo et Oudoceo et bled'^'^ri epis-
copo . et pro effufione fanguinif fui uillam iunuhic
cum tribuf modiif terr^. & cum totalibertate fine
ullo cenfu ulli homini terreno nifi ecclesi^ landaui^
et paftoribuf eiuf inperpetuo . et cum omni com-
munione data incolif incampo et infiluif inaqua et
inpafcuif Jfinif illiuf eft opyll cinguid , bet nant
- ¥.''■
750
BLEDRI EPISCOPVS.
25^
louhelic nihit bet pill. Declericif teftef funt bedri
episcopuf . gurcant . cimelliauc . iouann. i)elaicis
etguin rex . ellgualt . gurhi . etern. Quicunque
cuflodierit cuftodiat ilium deuf. Qui autem ab
ecclesia landaui^ feparauerit . anathema fit. ^inif
nant igoir exuna parte . exalia parte nant iguolchetua
betipill dironnenn uerfuf orientem . Oronnenn iniaun
dirguairet dirnant iguolchetua maliduc bet pill.
Oronnenn inparte alia diblain iguuer maliduc di
guairet bet nant igob bet pill.
mi'
PenN GELLI GUENNHVCC
Riuxta LisguerN.
0TRI et ^riirud regef guenti jrilii elifed
\ immolauerunt deo et fanctif dubricio teliauo
et oudoceo et bledri episcopo et omnibus pontificibus
landaui^ proanimabus parentum fuozum terram penn
celli guenhuc cum fua tota libertate . & data com-
munione incolif incampo et infiluif inaqua et inpafcuif.
et fine °'' ullo cenfu ulli homini terreno nifi ecclesi?
landaui^ et pafloribus eiuf inperpetuo. Finif illiuf
eft orduur pill perdimidiam partem linei uallif ufque
adfalicej- hir helicluin beticelli . deinde ualle ducente
ufque carnguenn.
Declericif teftef funt bledri episcopuj . dinguallaun.
riuguallaun.
Delaicif. rotri et grifiud pilii elifed & morbiu.
gurcinnir . gurci . & factuM eft tempore f
Qvicunque cuftodierit benedidluf fit. Qui autem
uiolauerit maledictuf fit. Amen.
252 lOSEPH EPISCOPVS. p5»
Finif henlenic cinauc arpill . oper guinnic ipill
maliduc gunnic diuinid betipridpull . orpridpull dicecn
irallt pin tir lanngunn|hoill maliduc cecn irallt uerfuf
occafum nihit bet pill, maliduc pill dirguairet bet
gunnic ubi incepit.
Dcccc. Lx. xxiii. anno eledlione fafta regum *
morcannuc . Ouein uidelicet et idguallaun. cat-
ell et cinuin filiorum morcant hen | rotri . et grij7ud
piliozum elij-ed et totiuf cleri et populi morcannuc
infra hortium taratir ingui & hoftium tiui pofiti . &
dato fibi baculo inregali curia afummo rege anglozum
Adelredo . & ametrapolitano doroberenfif ecclefi^
Albrico archiepiscopo bledri episcopuf Ian3°°daui9
confecratuf eft . & millefimo vigefimo fecundo anno
incarnationif domini ordinationif fu^ autem trigefimo
nono anno migrauit ad dominum.
Millefimo vigefimo fecundo anno incarnationif
domini confecratuf eft iofeph episcopuf
landaui^ cantuari^ ametropolitano dorobernenfif
ecclesi^ ^Inod arcm^^scopo inkalendif o6lobrif
et inprimo anno cicli decennouenalif . uerbo regif
anglorum Cnvt . & dato fibi baculo incuria illiuf
eledlione populi et cleri landaui^ . & regum britanni^
regif uidelicet riderch regnantif per totam gualiam
tunc tempore . & hiuel fubreguli regis morcannuc
infra hoftium taratir ingui et hoftium tiui regantif.
& uigefimo quarto ordinationij* fu^ anno inula fancti
petri apostoli apud aguftan migrauit ad dominum. 5|
76.] lOSEPH EPISCOPVS. 253
PIDERCH filiuf ieftin rex mo2cannuc immo
^ totiuf gualie excepta tantum infula euoni^
quam iacob jriliuf idgual per fe tenebat . Riderch
dico uirum pacificum et manfuetum omnibus, totiuf
regni tarn clericif quam laicif uiduif et orphanif iura
fua et hereditatef diuina lege et humana concedentem.
& maxime ecclesie dei et gubernatoribus eiuf
episcopif uidelicet . ^"^ & omnibuf deinferioribus
gradibuf. Jncuiuf tempore nulla defolatio inmontibuf
nee IN piano nifi tantum tribuf uillif per totam
gualiam infolitario . landaui^ quidem et fanctif eius
dubricio teliauo et oudoceo . & iofeph episcopo
eiufdem conceffit ecclesiaj" fuaf fuaf et earum teri-
tozia per omnia per omnia in pace quieta tenenda.
& cum fua dignitate . & omni priuiLegio confoli-
data . et libertate tota data incolis & habitaturif et
communione p^ruia incampo et inaquif inaqua &
inpafcuij- . & obuenerationem katholic^ fidei iure
iurando . et manum mittendo prefente iofeph
episcopo et confirmante fuper quattuor euangelia
antepofitif facrif reliquiis . & ita ut nunquam glebam
unam fcienf ablaturuf eft aliqua ui laicali aut tir-
annico furore . aut malo ingenio . aut fraude fdbdola
deterritoriif landaui^ . & cum toto priuilegio dato
fibi atempore fanctozum dubricii teliaui oudocei . hoc
eft fine ullo cenfu magno uel modico ulli homini
terreno nifi tantum oratione cotidiana et ecclefiaftico
feruitio diurno . fine confule fine proconfule fine
conuentu infra patriam nee extra . fine uigilia intuf
nee extra . fine expeditione ^°' & cum omni dignitate
254 lOSEPH EPISCOPVS. [76*
curi^ fu^ plenaria & ut fie dicam inomnibus ut regia.
& uouenf deo et fanctif dubricio teliauo oudoceo.
& inmanu iofeph episcopi . confolidanf et promittenf
omnibus fuccefforibus fuif inpgrpetuo ut nunquam
dominaretur inaliquare ecclesiaflica ut eiuf poffeffioni-
buf nee etiam refugium uiolaturuf immo eonferuaturuf
inomnibus & eonceffo eodem refugio territoriif
omnibus eiufdem . & eonfirmato ab eo tali quale fuit
fancti dubricij inpriori tempore uidelieet quandiu
uoluerit profuguf landaui^ et eo2u.m omnium ubi
^eclesiarum fibi fubditarum maneat tutuf fine pro-
tegente elipeo nifi diuino & faLijctorum proteftione
in eiuf afylo et fine termino . non tantum per diocefim
fuam diuidente tyugui oeeidentali plaga . Guy
uero inhoftio taratyr in parte orientali fequeftrante
angliam. uerum etiam infra epifeopatum fancti dauid
pertotam demeticam regionem . & cantrer maur.
et brecheniauc . et eluail . & deomnibus fubfcriptif
ueftita fuit eeclesia landaui^ fimul et episcopuf iofeph
pace quieta & tranquilla tempore regnantif riderch
pertotam gualiam . & ammonitione ^Inod archi-
episcopi cantuarienfi fimul cum litterif commendatiij"
Cnut regnantif angliam. IN Cantrej? maUR.
.l.T ann Teliau maur. eum ^°^ fuif duobuf territoriif
11. Lann teliau nant feru. m. Lann teliav garth-
teuir. 1111. Lann teliau mainaur brunuf. v. Lann
teliau bechan indiprin teiui. IN Cantrejr guar-
tha. VI. Lannteliau lanndibrguir mainaur. Vll.
Lannteliav trejrieerniu. Vll]. Lanntoulidauc icair.
IX. Lann teliau aper coguin. x, Lannteliau penn
Fold out
76.]
JOSEPH EPISCOPUS.
255
tiuinn. XI. Lann teliau luin guaidan . uilla tantum
ineueljrre. iNPenbro. XI]. Lann rath. Xll]. &
Lann cronnguern cum tribuf territoriif amrath.
Finis illarum ofrut gurcant hitglan rath. Xlll].
Trei? earn uilla tantuntum fine ^cclesia. XV. Laith
ti teliau fuper ripam ritec . uillam tantum iuxta penn
alunn. XVI. Menechi arglann ritec iuxta pen alun.
XVI] . Pull arda iuxta mainaur pir . uilla tantum.
XVll]. Luin teliau. uilla tantum. XIX. Eccluif
guiniau ubi natuf eft fanctuf teliauf. XX. Forth
medgen uilla tantum. XXI. Porthmanach mainaur
inamithieil. XXll. Din guennhaj? inlonion uilla
tantum. XXll]. Lannteliau litgarth . infindoucledij?
hachemeif. rrtainaur. XXlll]. Lannteliau cil retin.
inemlinn. IN r6s. XXV Lann iffan . mainaur.
XXVI. Bronnlann. XX VI. Lanngurjrrit. 3°4 xxvil.
Telich clouuan . inpenbro. XXU]ll. Ciltutuc.
XXVlll] Penn clecir. InpepitiauC. Mainaur
mathru. XXX. Cenarth maur. IN brecua.
XXXI Lannguruaet mainaur. Incantref felim.
Lann coit . xxxii. Incantrej? talacharn.
Lannco2s . XXXlll. | XXXlll]. Lann mihacgel
meibioN gratlaun. XXXU. Lann idoudec feith.
In elmaiL Lann meilic halygueff. XXXVl.
XXXVll. Lann ' teliau iciliou idrifrinn machagui.
Penniprifc trej? eiliau infegenid.
Lanntiuauc inpennicheN.
|0VRIC rex gulatmorcant filiuf hiuel firmauit
pacem cum Etguino jrilio guriat rege
M
256 lOSEPH EPISCOPYS. [77.
guenifcoit ambo iurantef fuper reliquiaj- fanctoaum
antepofitif facrif euangeliif ut fimul tenerent contra
brachaniof infraterna pace . et contra omnej- inimicof
fuoj- anglof uidelicet ex una parte . dextralef britannof
ultra montanof exalia parte prefente episcopo landaui^
lofeph. & prefentibuf pluribuj- demelioribu)- regni.
& fafta iuratione et conjrirmato fjdere . poll inter-
uallum mouricus rex potiuf periurii particepf . rupta
pace fua & inmanu episcopi confolidata. cepit
etguinum & incarcerem fuum miffum abflulit ei
regnum fimul et lumen oculo2um . ducente ilium
orbitate adinteritum. ^os Et poftquam audiuit epis-
copus uiolatum feduj" . maledixit regem Iniquum et
malepafloref et confiliariof prpfafto periurio'et homi-
cidio. Aduocatif omnibus clericif totiuf parrochi^
infra hoftium taratir inguy et hoftium tyui . apud
landauiam et confirmantibuf fententiam canonicam.
Rex nequam uiden)- dampnationem fuam . et tantam
excommunicationem fufferre non poffe requifiuit
ueniam apud landauiam et apud deum per inter-
ceffionem fanctozum dubricij teliaui et oudocei et
iofeph episcopi . & data fibi uenia fimul cum iun6la
penitentia largituf &yt inelemofina deo et fanctif
dubricio teliauo et oudoceo et iofeph episcopo et
omnibu?. prefulibus landauie uillam penn iprifc idejt
dirrinn anouid cum fua tota libertate . et data omni
communione incolif incampo et infiluif inaqua et
inpaj-cuif . & fine ullo feruitio ulli homini terreno
nifi ecclesie landaui^ et paftoribus eiuf inperpetuo.
Et alteram uillam trej? eliau infeghenid . idest uilla
77,]
lOSEPH EPISCOPVS.
257
jriliorum quichtrit agrum trium modiozum. Et lann
tiuauc agrum trium modiorum cum omni fua libertate
et tota communione ut prediftum eft. Declericif
testej- funt. lofeph episcopux . ruid facerdof . cim-
eilli3°^auc equonimuf jriliuf bledgur . iofeph facerdof
ilduti. Delaicif mouricuf rex et hiugel pater fuuf.
cincenn jriliuf guebric . breint luguim. Finif diprin
annouid eft ofinnaun derguift hit irallt nihit bet riu
tiuuil dipull iriulenn dircarn luit erigenf furfum penn
arciueir cruc ri dir cair bet annouid ni hit bet
ibudinn. Finij- trej? eliau orguoun betimor longitu-
dine otrej? licotuc bet trej? tecan latitudine. Finif
lanntiuauc latitude eiuf inter corricou . longitudo
eiuf ufque ad longum lap idem. Quicunque cufto-
dierit cuftodiat ilium deuf. Qui autem ab ecclesia .
landauie feparauerit .-^ Anathema fit. Amen.
SRiv Brein.
CIENDUM eft quod riuguallaun filiuf ruN
pugnauit cum episcopo iofeph et familia illiuf
et unum deiramiliaribuf episcopi amicum perforauit
lancea. & expulfuf aregione tota fimul & fequeftratuf
atota christianozum communione per fuam nequitiam
tandem inito ir^dere cum episcopo & parentibus
eiuf accepit penitentiam deforiffa6lo . & fafta libi
abfolutione cum concordia perpetrata et habita cum
uulnerati parentela largituf est 3°? uerbo regif hiugel
& filii eiuf mourici hereditariam fuam terram Riubrein
cum fua tota libertate & cum tertia parte filu^ J^nif
peithan deo et fanctif dubricio teliauo et oudoceo.
258 lOSEPH EPISCOPVS. [77*
& iofeph episcopo & omnibus prefulibuf landaui^
inperpetuo . & cum omni communione fua data
incolif incampo et infiluif in aqua et inpafcuif. &
fine ullo feruitio ulli homini terreno nifi ecclesi^
landaui^ et paftoribus eiuf. Finif illiuf eft . Orit
litan arannouid ni hit bet iriftleidiauc dipull otin
cincenn dir cruc glaj" dirford litan hit ifof nihit
betiguoun guenn inihit bet lain ina.
Declericif teftef funt . iofeph episcopuf Ruid prefbiter
fancti teliaui. Sed prefbiter fancti catoci . Tecguaret
facerdof fancti docunni. Delaicis uero hiugel rex et
filiuf eiuf mouric . run filiuf ceitimor . cincenn filiuf
huefric. Quicunque cuftodierit cuftodiat ilium deus.
Qui autem abecclesia landauie feparauerit anathema
fit. Amen. Finif illiuf filu§ eft cum ilia filua
qu^ pertinet di inif bratguenn oaper gungleif intar.
maliduc arihit diuinid beti blain . Oiblain truffo
diblain inant du . arhit inant du dir ^°^ guaret betpan
difcinn inidair cin circhu tar . Odina ditajr arhit tai?
cum pifcibus dirguairet bet aper gungleif ubi incepit.
@Trej? gynnhill.
VRCANT filiu)- ithail immolauit proanima
fua uillam trep ginhill deo et fanctif dubricio
teliauo et oudoceo et iofeph episcopo . et omnibuf
prefulibus landauie . & cum fua tota libertate & data
communione incolif in campo et infiluif inaqua &
inpafcuif. & fine ullo cenfu ulli homini terreno nifi
ecclesi? landaui^ & paftoribuf eiuf inperpetuo. Finif
illiuf eft. Oelei uia cuftodiente ufque adabrenan. eri-
ml
78J JOSEPH EPISCOPVS. 259
genf furfum tranfuerfum ufque dum defcendit inelei.
Declericif teftef funt . iofeph episcopus . Ruid fa-
cerdof . cimeilliauc . benedi6luf. Delaicif . gurcant
filiuf ithail . cincenn filiuf caratauc . atrit filiuf elpin
Quicunque cuflodierit . benediftuf fit. Qui autem
uiolauerit . maledidluf fit. Amen.
MTrej? GulycH.
0 V R I C rex gulatmorcant filiuf hiugel iratuf
eft cuidam potenti fuo uiro . & uenit cum
furore nimio ad landauiam frangendo refugium
fanctorum dubricii teliaui et oudocei . & accepit ab
hoftio ecclesi^ uxorem illiuf uiri nomine SeifiU . &
inprefentia episcopi iofeph 3°9 & uiolato refugio
fanctorum . & uulnerato quodam defamilia episcopi.
et ablata, uxore &ui et fortitudine mandauit pontifex
per ecclesiaf totiuf parrochi^ adiacentif ecclesi^
landaui^ ab hoftio taratir fuper ripam gui ufque
adripam tigui . & adunatif omnibus clericif demaiozi
gradu ufque adinferiorem . & in plena fmodo anathe-
matizauit regem potiuf iniqum mandatozum dei
tranfgreffozem . & fa6lo anathemate . et per patriam
dilatato . rex requifiuit ueniam apud landauiam.
inprimif offerenf fe redditurum raptam uxorem.
et uulneratum uirum familiarem episcopi paccare
muneribus cum refugii plena reintegratione . &
iunfta fibi penitentia cum data uenia admodum culp^
reddidit uillam trei? gulich cum tribuf modiis terr^
deo et fanctif dubricio teliauo et oudoceo qu^ antea
fuerat illorum . et atempore iudhail regif morcannuc
R 2
26o lOSEPH EPISCOPVS. [78.
filii athruif contemporanei oudocei episcopi , & cum
fua tota libertate et data communione incampo et
infiluif in aqua et inpafcuif. Declericif teftef funt.
lofeph episcopuf . mid facerdof. iofeph facerdoj-.
Delaicif mouricuf rex caratauc filiuf gulbrit . feifill 3'°
filiuj- gifllerth . teudur filius idguin. Finif illiuj- eft;
orpoguifma dircrucc dir lech in hit ifoff di earn gifl-
lerth hit ifoff. dicarn guocoi? hit i earn dirnant hit inant
digurimmi . gurimmi inihit hit gulieh . gulich nihit
iuinid cann teireru irynif rac pouifma deui. Quicun^
que cuflodierit cufhodiat ilium deuf. Qui autem ab
^cclesia landaui^ fepdrauerit anathema fit. Amen.
M Villa j"Ratjius ruRSjR. nadauan.
OVRICUS rex propredicta preuaricatione
. immolauit deo et fanctif prediftif . et ecclesi^
landaui^ et pafloribus eiuf inperpetuo . uillam fratruf.
& cum tota fua libertate & data communione . et
atteftantibuf predi6lif clericif et laicif. & infupef
quattuoz libraf argqnti episcopo iofeph . & multa
dona canonicif fuif . et femper fe promifit obedientem
9cclefi§ & omnibus fuif tefritoriif rectvm auxiliatorem
et fidum defenfoi'enl . & benedixit filiif fuif catguocaun
et rif ut firmiter tenelrent commendationem fiiam et
elemofmam inpace quieta . & omnibus fuif pofleribus
nepotibus pronepotibus . & omnibuf fu^ generationif.
& male^^dixit exalia parte omnibus fuperflitibuf fuif
quicunque illorum elemofmam predi6lam ab ecclesia
landauie ui et laicali iNuafione aut fiibdola fraude
ampliuf feparauerint. Amen. Finif illiuf efl . ebir-
?8J JOSEPH EPISGOPVS. 261
thun . deinde dircarn . orcarn dirclaud . di ard irallt
diufcuid irallt nihit diaricelli arhit bet ipenlipenn
diguairet inhiaun uerfuf occafum dirford maur . trus
iford dipenniclaud iniaun nihit. arhit iclaud dirnant
diguairet bet nadauan . arihit bet aper epyrthun nihit
betiford maur nihit bet irit ubi incepit.
CHennriu in Lebiriid.
ARATAVC jriliuf Riuallaun unuf decomitibus
mourici regif morcanhuc fregit refugium fanct-
02um dubricii teliaui & oudocei . & incomitatu mourici
regif et uerbo auferendo uxozem feifill ui et foztitudine
abhoftio ecclesi^ ut prediximuf recolenf quod male-
fecerat. nee aliter poffe faluari et liberari ab ira et
maledidlione episcopi iofeph nifi per ieiunium et
orationem et elemofmam cepit lacrimari et ueniam
requirere apud landaui^ prefulem . & iunfta fibi
penitentia admodum facrilegii uerbo et confenfu
catguca^^un regif guenti largituf eft inelemofina deo
et fanctif dubricio teliauo et oudoceo et iofeph epis-
copo et omnibus prefulibus landaui^ inperpetuo.
Lannpetyr inhennriu . & cum tota fua libertate . et
fine ullo cenfu uUi homini terreno nifi ecclesi^ lan-
dauie . & cum data communione incampo et infiluif
inaqua & inpafcuif. Declericif teftef funt . iofeph
episcopuf . bleinguid . gueiluirth . filiuf albrit. De
laicif catgucaun rex . grifud filiuf eli . nir filius
iudguallaun . abraham filiuj" enniaun . caratauc et
riuguallaun filii gulfrit . iouai? filiuj- riuallaun. Finif
illiuf eft . dubleif . deinde dinant igall nihit betiblain
262 lOSEPH EPISCOPYS. [7%
oblain irallt coit guent cecyn irallt nihit diuinid bet
pennarciueir lannmihacgel dirfozdmaur iuinid trui
ycoit. arhit crib irallt. o crib irallt iniaun diguairet
dilicat nant marchnant march arihit bet dyfleif.
Villa carnou id est uilla crucov
Mleuirn . et uilla crucou mozcan.
ERchiaun riliuj- Riderch cum jrilio yuo
gurcant dederunt proredemptione regni
celeftif deo et fanctif dubricio teliauo & oudoceo et
iofeph episcopo et omnibuf prefulibus landaui^ uillam
carnou cum duobus modiif terr^ . & uillam crucou
leuguirn cum ^'3 tribus modiif terr^ . & cum tota fua
libertate . & fine ullo feruitio uUi homini terreno nifi
ecclesi^ landaui^ et paftozibuf eiuf inperpetuo . &
data communione incolif incampo et infiluif inaqua
et inpafcuif . uerbo et confenfu regif.
Declericif teftef funt . episcopuf iofeb . Nobif prefbi-
ter . gurcant filiuf dunna. Delaicif Merchiaun et
filius eiuf gurcant . gurcinnij? filiuj- gurci . giftrerth
riliuf gallcun. Ouicunque cuflodierit benedictus fit.
Qui autem uiolauerit . maledidluf fit. Amen.
Finif crucou morcant . rit aruaith armouric arhit ir
fozd betdiar irallt ad dexteram iniaun di lin dir luhinn
maur truf ifozd diroff. arhit irfofl" diuinid digarth
bacat dirluhinn exalia parte garth bacat diguartha
nant hela arhint ipaiT nant ela dirmain dirford dir
fofl" arhit irfoff betpull mouric diguairet guerf trui i
pull di brinn icafj-ec dipenniguern. iuainaur dirfoff ari
hit diguairet betpull mouric arhit aruaith ubi incepit.
79J lOSEPH EPISCOPUS. 263
Lann fant breit inmainaur
Cc r u c m ar c.
ATGuallaun jriliuf Guriat intermixtif quibufdam
uerbif cum quodam homine ^'^ riderch nomine
filii beli . & incuria episcopi lofeph apud landauiam
& inprefentia illiuf percuffit cum pugno donee fluxit
fanguif denaribuf . & retentum fecit episcopuf eum.
& incarcerem miffum prefentibus parentib.us fuis
patre fuo guriat uidelicet & gurcano filio ithail con-
fobrino fuo cum multif aliif aflantibus . & carceratuf
recognouit malefa6lum fuum . & requifiuit ueniam
per intercefforef apud episcopum . offerenf fanctif
dubricio teliauo et oudoceo et episcopo iofeph.
ecclesiam fanct^ Brigid§ & cum tribus modiij- terr§.
& cum finibus fubfcriptif et concordiam condignam
homini episcopi. & inito confilio cum canonicif ec-
clefi^ . & cum probif hominibus landaui^ accepit
episcopuf ecclesiam illam cum fuo agro et cum tota
fua libertate . & data communione incolif in campo et
infiluif inaqua et inpafcuis . & uerbo patrif fui guriat.
et conceffione mourici regif morcanhuc . et perpetua
donatione confirmata . & miffa fuper altare fanctozum
dubricii teliaui et oudocei. Declericif teftef funt
episcopuf iofeph . ruid facerdof . cimeilliauc equoni-
muj-. Delaicif . gureant piliuj- ithail . guriat et piliuf
eiuf Catguallaun . diffaith . teudur. Finij- illiuf eft.
latitudine ^'^ onantbrachan bet glefmf. longitudine
ofinnaun liff bet cimer irdounant brachan. Quicun-
que cuftodierit cuftodiat ilium deuf Qui autem ab
ecclesia landauie feparauerit .-^ anathema fit. Amen.
264 lOSEPH EPISCOPUS. [7%
SCecin penn rof arguy.
EISILL piliuf giftlerth immolauit deo et fanctij-
dubricio teliauo oudoceo et iofeph episcopo et
omnibus landaui^ et ecclesi^ cinfall cecin penn rof
uerbo grifud filii riderch inperpetuo . fuper ripam
mingui exalia parte lanncinrall. Finif illius eft
openn arciueir aperfinnaun emrdil trui mingui cecin
penn rof arihit ad dexteram dicirchu penn gueirclaud
audi arihit dirguairet bet mingui . mingui nihit bet
aper finnaun errdil ubi incepit. Declericif teftef funt.
iofeph episcopuf . ruid prefbiter landaui^ . cimeilHauc
equonimuf . clemenf prefbiter lann cinjjall. Delaicip
grifud rex morcanhuc . piliuf riderch . feifill rihuf
giftlerth . audi et guilftan fiHi figilm heredita|tarii.
branud guoy et gunguaf filiuf eiuj- . idmab delan
cinnpall prepofituf episcopi . riderch et feifill i?ilii
eiuid delann mocha. 3,6
R Cecin pennipelli iuxta lannbocha.
lUGUALLAVN riliuj" tutbulch uenit quadam die
^ motuf ira & furore comite fibi fua familia ad
lann Mocha . & depredatuf eft populum illiuf ecclesi^
& cum preda uenienf fequentibus ilium reliquiif
ecclesi^ cum clamore magno et gemitu cecidit in
fontem oir ftupefadluf nimium uidenf pifcem grandem
infonte pro quo equuf illiuf faliuit unde proieftuf eft
feffor deequo adterram . & frafto brachio fuo femi-
uiuuf aduocauit familiam . & quietam clamauit pre-
dam . & inillo loco largituf eft fan6lif dubricio teliauo
et oudoceo et iofeph episcopo et omnibus episcopif
80j BISHOP HERWALD. 265
landaui^ terram fuam hereditariam . cecin penn
icgelli . fine ullo cenfu uUi homini terreno nifi ec-
clesi^ landaui^ et paftoribus eiuf in perpetuo. Finif
illiuf eft licat finnaun Oir diguairet arhit iguuer beti
pridpull diguairet digenou irpant iparthguocled arhit
irpant diuinid dir j?ord maur . arhit irford part gulleuin
bet finnaun Oir ubi incepit. Declericif teftef fiant.
iofeph episcopuf . Ruid prefbiter . cimeilliauc canonici
landaui^ . Elcu prefbiter lannmocha. Delacif uero /
Riderch rex filiuf giftin . riuguallaun. ^'^ Bynuf fiHuf
merchbiu . marchiud fiUuf ioude hereditarii . gucaun.
feifill filiuf elcu de lann mocha . gloiu filiuf fermarch.
euud filiuf gloiu . brechiaul filiuf guallauc . nud filiuf
morgen . tutleu . bledgur burr. Quicunque cuflodierit
cuftodiat ilium deuf. Qui autem ab ecclesia landaui^
feparauerit / anathema fit. Amen.
Deconfecratione Hervvaldi episcopi.
F^RESTANTE totiuf creatur^ uifibilif &
W inuifibilif auctore atque gubernatore. quem
unum fubflantialiter . trinumque perfonaliter
infe & perfe fubfiflere credimuf & confitemur
uniuerfif orthodoxy fidei cultoribus uniuerfalem uit^
prefentif profperitatem . & eternalem immoztalitatif
felicitatem. ^Jotum fit beniuole prudently legen-
tium hoc didlamen ac intelligentium quod c^leftif
pafloz ouilif christus dominuf. cuiuf prouidentia
atque difpenfatione totum corpuf ecclefi^ terreftrif
regitur ac difponitur. humilem permanuf impofitionem
iofeph episcopi landaui^ confecratum facerdotem
266 HERVVALDYS EPISCOPVS. [80,
HERWALDVM . & inter anglof non modico tempore
commozantem . & tam coram ipfif quam coram fu^
ideft britannic^ gen^'^tif poteftatibus gratia et
moribus prefulgentem adfacerdotalem dignitatem
feliciter landauenfif §cclesi^ ei.us largiflua miferatione
clementer elegerit. Cuiuf unanimif ele6lio abinuicto
rege Grifido monarchia britonum prepollente . &
aMourico filio houel confentientibuf prefulibus ac
facerdotibus itque do6loribus omnibus terr^ primo-
ribus ac magnatibus . & confirmata honorabiliter
illiuf confecratio afummo archiepifcopo Cynifi . &
abaliif anglie plurimif epifcopif canonice confummata
eft . fub cuiuf manu atque norma ipfe fuorum more
precefforum episcopuf exftitit prefente domino gloriofo
anglifaxonum bafilio Eaduuardo. cundlifque pontifici-
buf & abbatibus necnon archidiaconibus cum omnibus
ecclesi? ordinibus atque fapientibuf hoc ratum esse
firmiter ac ftabiliter adiudicantibus pariterque bene-
dicentibus inilla famofa fynodo qu^ Lundonie fadla
eft inebdomada pentecoftef Anno . M"". L"°. ix"". ab in-
carnatione domini nostri ihesu christi . Inquo deincepf
omnium fapientium confilio huiufcemodi decretum
prolatum atque confolidatum eft. ut fiquif rex uel dux
aut fatrapa fme princeps ^'9 uel quicunque prepotenf
huic pontifici uel eiuf fuccefforibuf aut loco cui preeffe
et prodeffe miffuf eft fuccurrendo ac benefaciendo hoc
pa6lum benedictionum obferuauerit . et adimpleuerit.
corpore limul et fpiritu conferuetur inpace . et quiete
fanctorum omnium infecula feculorum. Amen.
80J HERVVALDVS EPISCOPVS. 267
F-^ HenN Riv GuNNua.
Ami LI A Catgucauni regif morcannuc filii
' Mourici indie natiuitatif domini uifitauit lan-
dauiam bono affedlu . et ut dicitur deuirga aaron
uerfa indraconem animus illiuf famili^ tarduf
adfpeiandum bonum . uelox adfaciendum malum.
& ditatuf prenimio gaudio tant^ feftiuitatif . cepit
baccare copia potationif fequeftrata difcretione fobri-
etatif intantum quod imperfefti uiri amiffa ui fcienti^
et pietatif . deuaftauerunt unvm familiarem et nepo-
tem Hergualdi episcopi berthutif nomine uirum
iuftum et medicum totiuf patrie . & fa6la tam execra-
bili inuafione . & fubala fa.nct02.urn dubricii teliaui
Oudocei . & afilo mifit epi.s.c.opu.f legatof fuof per
omnef ecclesiaf totiuf fu^ dioce|of obtemperantef fibi
infra ho^'°itium taratir fuper ripam Gui & ripam tj'ui
ut fimul conuenirent clerici maiorif dignitatif ele6ti
tam quam inferiorif apud landauiam. & in plena finodo
depofitif crucibuf cum fa.nctif reliquiif adterram . &
uerfif cimbalif fimul . & claufo hoftio ^cclesie cum
ftipatif fpinif . & ita carentif feruitio et paftore re-
manfit diebuf et no6libuf . fafto anathemate famili^
regif . & fequeftrat^ atota ortodoxe fidei forte . &
audita tanta fubmotione et dilatata perpatriam magno
ftrepitu & murmure . cepit rex lacrimari pro damp-
natione famili^ fu^ . defideratif potiuf pacem cum
fuo paftore quam participationem perpetrate iniuri^.
Aduocatif omnibus comitibus fuif requifiuit ueniam
apud landauiam lacrimabili deuotione fimul & familia
fegregata achristianorum confortio . & audita eiuf
268 HERVVALDUS EPISCOPUS. [8\.
prece . & data fibi uenia fimul & famili^ iundla cum
penitentia canonic^ . dixit rex pofitif manibus fuif
fuper altare petri apostoli et fanctorum confefforum
dubricii teliaui & oudocei . & coram utroque populo
clericali et laicali Confirmo hanc elemofinam. tribuenf
deo Henriugunua uidelicet et fanctif predi6lis. &
episcopo heruualdo et omnibus ^" pontificibuf lan-
daui^ infempiterna confecratione liberam abomni
feruitio feculari & regali . & cum data communione
incolif incampo et infiluif inaqua & inpafcuif. De
clericif teftef funt . H ergualduf epifcopus . Moruarch
et merchuiu canonici . Gulbrit et tutnerth et felif.
lofeph le6lor catoci. Aidan prefbiter catoci. catguaret
prefbiter fancti docunni. Delaicif . Catgucaun rex
& frater eiuf Rif . rotri filiuf iaco . caratauc filiuf
gulbrit . cinnhor filiuf richrit . eithin filiuf elfin,
guabeith filiuf elcu . teudur filiuf laur. Fa6lo anathe-
mate feparaturif hanc elemofinam ab ecclesia lan-
daui^ & apafloribuf eiuf. Data autem benediftione
feruaturif & confirmaturif inquieta pace Amen.
Finif illiuf eft penniguoun ipenn ifof inihit beti
ford di crib ir allt icelli cecin icelli inihit bet pandif-
cinn diguairet dirpuU ibronn emil igueirclaud uerfus
orientem arhit iclaud nipant truf iford iuinid trui
ipant di genou iriu arcrib iralt inhenn tref gucaun
diguairet trui icoit bet inant . inant arihit bet irhelic-
luin . deinde iparth cled dir cruc dir cruc arall iniaun
3"' trufiford dipenncelli gulible diguorlurch iudgual.
guorlurch nihit dircarn dircruc dircarn arhit iford maur
o maif igueirclaud inhit penn igueirclaud ubi incepit.
Shi KING GRIFITH'S GRANT. 269
F^ Privilegivm.
PAter &filiuf et fpirituf fanctuf tref inperfonif.
unuf in deitate & effentia creator et gubernatoz
totiuf creatur^ uifibilif et inuifibilif . & fuper
omnia formauit hominem adimaginem et ad limilitu-
dinem fuam diuideNf fingula prout uult . & cui omnia
feruiunt inprefentiarum . quibufdam tribuenf regna
& poteftatef . quibufdam modicaf paupertatef cum
feptiformi dono fapienti^ et intelleftuf confilij et
fbrtitudinif fcienti^ et pietatif et timorif. Jnfpirauit
C02 lapideum ingruente quadam infirmitate corporif.
Grifudi regif britanni^ . & ut fie dicam totiuf guali^
define adfinem & calefadlum fancti fpirituf feruoze.
Videnf igitur rex quod poteftaf eiuf ficut flof foeni
et caro ut cinif conatuf efl protranfitoria fubftantia
conquirere regnum floridum fine caffura . & celefte
gaudium fine merore et triflitia . femota omni ^^
penuria . femetipfum tribuenf fub iugo penitenti^ . &
penitenf feciffe qu^ fecerat contra diuina precepta
promifit fe emendaturum ieiunio & oratione et
elemofina cum diuerfif metallif pretiofif . largitif abillo
deo egenif uiduif & orphanif . & non degeneraisf
apredecefforum nobilitate pietate et largitate. immo
imitanf et precellenf rigore et fortitudine. tum contra
barbarof anglof exuna parte femper fugitiuof uifa
facie fua inacie belli . tum contra hibernienfef occi-
dentalef & femper fugacef. turn contra indigenaf
folito more bellicofaf . tum contra danaof marinof.
tum contra infularum orcadum habitatoref. & femper
uerfif dorfif infugam. & firmato f^dere adlibitum
270 HERVVALDVS EPISCOPVS. [8\,
fuum pacifiicatof . clamauit territoria omnia landaui^
ecclesi^ petri apostoli & fanctorum confefforum
dubricii teliaui et oudocei deomni parrochia eiusdem
abhoftio taratir fuper ripam gui ufque adripam
tiugui . & infuper terraf eiufdem lann teliaumaur
uidelicet & pen alun cum multif aliif ^cclesiif &
telluribus fuif omnibus . & cum 3="* illif inbrecheniauc
pluribuf ut incirografo demonftratur . qu^ habentur
extra diocefim inepifcopatu fancti Deuui . & cum
tota priuilegio ut meliuf fuit tempore predecefforum
fuorum quieta et tranquilla abomni regali feruitio
nifi tantum oratione cotidiana pro animabus regum
& principum britanni^ . & firmata miffif manibus
fuper quattuoz euangelia . & inmanu HeRuualdi
episcopi confolidata . & coram omni populo fuo indie
natiuitatif domini apud yftum guy . & oblata uilla
pennrof inmanu episcopi . & omnibuf prefulibus lan-
daui^ inperpetuo. Declericif teflef funt Heruualduf
episcopuf . mormarch . merchbiu . tutnerth canonici
landaui^. Benediftuf lecflor. louanaul. nouif. elinui.
cinon . iudhail preftiteri tathiu . Abraham archidia-
conuf guenti. Delaicif . rex Grifud . margetud filiuf
eiuf . caratauc filiuf riguallaun . byrguith . Iudhail
filiuf teuduf . eidniuet fuedlid . berdicguent . Cara-
tauc filiuf gulbrit . & cum data communione omnibus
incolif terrarum ^cclesi^ pertotum regnum fuum
incampo et infiluif inaqua et inpafcuif.
One line left blank at bottom of col. 32^, and two at the beginning of col. 323.
*•
82j hervvaldvs episcopvs. 271
@ ^'5 Villa milvg.
ISTINUS filiuf gurcant mifit familiam fuam
ad landauiam inflatam maligno fpiritu . de
cuiuf collegio quidam nequam nomine Turguert
comitante ilium et preduce quodam iuuene nepote
giftin enniaun nomine . & inftigante illof fpiritu
libidinif oblito figno fanct^ crucif . & uiolato refugio
fub afilo fanctorum dubricii teliaui et oudocei et
heruualdi episcopi rapuerunt uirginem de fubala
^cclesi^ aufugentem infra taxum et ecclesiam . & ita
raptam & deuirginatam puellam nomine ourdilat
filia cingual . duxerunt . & ineadem hora ut dicitur.
Mirabilif deuf infanctif fuis qua iuuenif predidluf
c^pit eam ut diximuf . bachatuf eft . & tota uita fua
irrita et opprobrio plena . & fadla tali inuafione . &
uiolato refugio / maledixit episcopuf Giflinum fimul
et malefadloref . ablata eif tota christianorum com-
munione inomnibus. Etpoftquam Giflinuf recognouit
malefeciffe erga deum et paftorem fuum requifmit
ueniam lacrimabili deuotione apud episcopum fuum.
& data fibi uenia cum ^"^ iun6la penitentia . & reddita
rapina cum fa6la concordia . immolauit giflin uillam
miluc deo et fanctif dubricio teliauo et oudoceo et
heruualdo episcopo . & omnibus paftoribus landaui^.
& cum tota fua libertate incampo et inliluif in aqua
et inpafcuif . & fine ullo cenfu uUi homini terreno
nifi ^cclesi^ landaui^ . & liberam inperpetuo. De
clericif teftef funt Heruualduf episcopuf . mormarch
presbiter . merchuiu prefbiter . tutnerth. Lijrrif filiuf
episcopi . archidiaconus & magifler fancti Catoci.
272 HERVVALDVS EPISCOPYS. [82,
lonas prefbiter . Aidan prefbiter fancti catoci . Gurci
prefbiter fancti catdci . Gurcinnii? prefbiter fancti
ilduti . lohannef prefbiter fancti docunni. Delaicif
Giflinuf filiuf gurcant . Caratauc filiuf gulbrit . Selij?
filiuf cinno2. Elpin filiuf diffaith . Mouric filiuf guronui.
Rif filiuf brochmail . Cydrich filiuf edrit . Mei jpiliuf
epifcopi. Fa6la abfolutione omnibuf feruaturif banc
elemofinam intranquilla pace & inferuitio landaui^.
Separaturif autem abecclesia landaui^ fafto fibi a |
petuo anathemate. Amen. Finif illiuf eft Cecyn
irallt ipenn iclaud td hd tdl arhit bronn iralt ad . ui).
dexteram ^^^ dir cruc . ofcruc iniaun ipenn icelli dir
claud . iclaud nihit diguairet betiford trufifoad iniaun
betimain . ormain diperued lin igleiniou inelei elei
diuinid bet iflau rit imain melin . Oelei diuinid dirriv
arhit irriu nihit trui icoit diarirallt diufcuid icoit nihit
betpenniclaud trui ircoit arhit iclaud bet elei truf Elei
dirclaud . Claud nihit dirfozd dirclaud iuinid dirbronN
irallt ubi incepit.
CT RE F Rita.
ARATOCVS rex morcannuc mifit familiam
fuam ad lann mocha terram fanctozum dubricii ,
teliaui et oudocei et heruualdi episcopi . & coNuiuium
episcopi fa6lum et preparatum prandium inuito hofpite
riderch filio eguid fumpfit et confummatum uiolenter
pernoftando remanfit inundata et inebrieta uiolenti
liquore . & poft tantam inuafionem fa6lam . mifit
episcopuf legatof fuof regi ut fibi emendaret fimul.
& familia illiuf faftam iniuriam . & audita legatione
82,] HERYYALDVS EPISCOPVS. 273
fimul et accepta / recognouit culpam . & penitens
requifiuit ueniam apud landauiam . & iunfta fibi
3='penitentia fimul et famili^ admodum perpetrate
culp5 largituf eft inelemofina deo et fanctis dubricio
teliauo et oudoceo . & heruualdo episcopo et omnibuf
prefulibus landauie inperpetuo . uillam trey rita in
edelicion iuxta merthirtecmed cum tota fua libertate
incampo et In filuif in aqua et inpafcuif . & data omni
communione incolif. Declericif teftef funt hepuual|
uualduf episcopus . Lipjiicuf filiuf fuus . mormarch
prefbiter fancti teliaui . merchbiu prefbiter . Aidan
prefbiter fancti catoci . lofeph do6lor catoci . Gurci
prefbiter fancti catoci . benedi6luf prefbiter baffalec.
Delaicif . Caratauc rex . caratauc filiuf gulbrit . cara-
tauc filiuf riuguallaun . mouric filiuf guronui | louan
et feifill filii arthan . Mei filiuf episcopi . berdicguent.
ibirr(fuith . iudhail filiuj- teuduf . Caratauc filiuf
giftlerth . elinui . filiuf idnerth . ieftin filiuf gurcant.
felij? filiuj- cinno2. Fa6la benediftione feruaturif
hanc elemofinam cum tranquilla pace inferuitio
landaui^. Data autem maledidlione cum perpetuo
anathemate . feparaturif ui autem fubdola fraude ab
^cclefia landaui^. Amen.
One line is left blank at the bottom of column 328, and nine lines at
the beginning of column ^sg.
274 hervvaldvs episcopys. [83*
3^9 De yilla Gunhvcc in
cgvartha gym.
ARATAVC filiuf riuguallaun inegritudine
pofitus . & propter falutem anim^ fu^ memor
facinorum fuorum & maxime defratre fuo Cinon
nomine occifo aquodam de fuif fodalibus et diabolica
ammonitione et fuggeflione . & infua prefentia . &
perfui caufam inmaiori parte . & propter hoc feptief.
iun6la fibi penitentia admodum culp^ . limina fancti
petri adiuit . fcienfnon aliter faluus fieri nifi ieiunio
et oratione et elemofina . largituf eft deo & fanctif
dubricio teliau et odoceo . & quattuor fanctif de
lannciim . Mirgint . Cinficc . Huui . et Eruen . &
Heruualdo episcopo et omnibus episcopis landaui^
inperpetuo uillam gunnuc depropria fua hereditate
inguarthapcum . et cum fua libertate . & data com-
munione incolif et habitaturif ineternum . ^^° incampo
et infiluij- inaqua et inpafcuif . & uerbo comitif heji-
fordi^ & domini guenti Rogerii filij Willelmi filii
Oft^erni . et intempoze Willelmi patrif regif anglo2um
et guali^. Declericif teftef funt Hepuualduf episcopuf
landaui^ . Abraham archidiaconuf guenti . Lijrricuf fi-
liuf episcopi archidiaconuf gulat morcant et magifter
fancti catoci . delanncaruan . Elinui monachus de
lanncum . iouan prefbiter de merthirteudiric . Eduli?
prefbiter delannuedeui . iouan prefbiter riliuf run
decairguent. Delaicif. caratauc filiuf riguallaun.
mouricuf filiuf enniaun . elinui filiuf idnerth . ithail
filiuj- teuduj" . guaffuith . berdicguent . nouif filiuf
laur . hueil et iouann filij eidniuet. Finif illiuf eft
Fold out
83J
CHURCHES IN ERGING.
275
OnaiT broeni hit irpant inoriente adfoffam qu^ iuxta
uiam tendit ufque nant march . arhit nant march
ufque nant broeni ubi incepit. Quicunque cuftodierit
hanc elemofinam inecclefia landaui^ benedicetur ab
omni plebe . et abfoluatur apeccatozum forde. Qui
autem ab ^cclesia landaui^ feparauerit ingenio aut
quadam laicaH inuafione / anathema fit . donee ad
emendationem uenerit. Amen. „,
DE terra ercycg . Lann tydiuc . Lann meir caftell
mingui . Lann tiuinauc . Lann martin . Lann
cuflenhin . Lann fanfreit . Lann tiuoi . Lann budgual.
Lann fuluc . Hennlann dibric . et lann tehau inuno
cimiterio . Lann mihacgel cil luch . Lann petyr . Lann
hunapui . Lann guern teHau ha dibric . Lann deui
rof cerion . Lann degui cilpedec . Lann cruc . Lan
cein . Cum mouruc . Lann fantguainerth . Lann cin-
auc . Lann mihacgel fupra mingui . Lann ridol . Lann
cinuil . Lann loudeu . Lann celinni . Lann tifauuc.
Tempore etguardi regif angli^ . et grifudi regif
guali^ confecrauit hergualduf episcopuf hennlann
dibric & lannteliau inuno cimiterio . et ordinauit
enniaun filium cincenn inprefbiterum . heredibus per-
fiftentibus territorii illarum ^cclesiarum fub episcopo
hergualdo . moridic filio cini . morbran filio audi . et
fratre fuo cinhi . et marcguein filio elcu . et potin qui
fermam cum episcopi debito reddiderunt episcopo.
& mortuo enniaun prefbitero . iofeph filium fuum
ordinauit infacerdotem. Tempore etguardi regif
confecrauit lann tiuoi . et inea ordinauit iofeph filium
s 2
2 76 CHURCHES IN ERGING. [83*
brein . et fub titulo lann fuluc infacerdotem. Tempore
haraldi regif confecrauit fimili modo lannfanbregit.
& inea ordinauit guollguinn infacerdotem. . & poll
ilium 33= filium fuum iouann. Tempore haraldi regif
confecrauit lannpetir fubherede cidrich filii gunncu
et catgen et filiif eius gunna et eutut . et filiif eiuf
merchiaun et cuflennhin. et predicto guolguinn facer-
doti curam ^cclesi^ commendauit. Tempore uuillelmi
regif . et uuillelmi comitif et uualteri delaci . et raul
debernai . uicecomitif herfordi^ antequam caflellum
demingui factum est . confecrauit lanntidiuc . et rif
inprefbiterum ordinauit . et mortuo illo / filiof fuof
guriul et du|inerth ordinauit. Tempore uuillelmi
confecrauit fimili modo lann fan tguainerth . & inea
cinon filium gucaun in facerdotem . ordinauit . & post
ilium guaffauG ordinauit . et rif ordinauit postea.
Tempoze uuillelmi confecrauit lannguern . et inea
ordinauit gulcet filium affer inprefbiterum . & post
ilium fimeon. Tempore uuillelmi confecrauit cilpedec.
et morcenoui inprefbitervm ordinauit . et mortuo
illo / filium fuum enniaun ordinauit . tempore catgen
du . et rif filij moridic. Tempore uuillelmi confecrauit
ingarthbenni lanncufthennin . & arguiftil filium figrit
ordinauit inprefbiterum . & post ilium filium fuum
cinon . et merchiaun poflea tempore teuduf filii
marchi . et greir filii figrit . et guabeith . et glefni.
et cinbran . & antea confecrauit lann idoudecfeST in
eodem cimiterio tempore haraldi regif. Tempore
uuillelmi regif confecrauit lann deugui rof cerion.
et inea ordinauit cinan filium gritiau fub heredibus
8^.]
CHURCHES IN ERGING.
277
eli fluch . glefni filii iouan . filii guolicet. Tempore
333 uuillelmi confecrauit lannmihacgel cilluch. fub
heredibus ceheic et melguaf . & inprefbiterum ordi-
nauit felii? . et post ilium hodliu. Tempore uuillelmi
confecrauit lannguern , & inprefbiterum ordinauit
audi filium acheff . et gulcet fdium affer . et postea
femion fub heredibus cuftennhinn filio catgen . iouan
filio hecgni filii affer . filii affennan. Tempore uuillel-
mi regif confecrauit lanncinitir . lann icruc . et inea
ordinauit aircol inprefbiterum . et post ilium filium
fuum enniaun. Tempoze uuillelmi regis confecrauit
cdm mouruc . et inea ordinauit pater turch infacer-
dotem . & cinmin post ilium fub herede helia filio
morbrann. Tempore uuillelmi regif confecrauit
Ian garann . et inea ordinauerat iofeph episcopuf lan-
daui^ idmab inprefbiterum . et tunc post ilium
hergualdus ordinauit tecguaret filium gueir inpref-
biterum . et post ilium Cynhi filium eius . et intempore
regif etguardi . alia uice confecrauerat ligneam ec-
clesiam . ibidem fubheredibus ceheic filio elcu . cinon
filio iduab . felim coitgur filio drich . teuduf . guidir.
InJannfuluc ordinauit iacob filium amhyr. In lann
marthin ordinauit morbfu inprefbiterum . & post
ilium filium fuum gunna. Tempore uuillelmi regif
confecrauit lann guenn . aperhumur fub heredibus
teuduf filio marchci . et catgucaun filio drutguaf . et
inea ordinauit iacob . et post ilium elgar. Tempoze
uuillelmi regif et comitif uuillelmi . et uualteri delaci.
et raul debernhai uicecomitif herfozdi^ . factum est
caftellum demingui . et dedit comef uuillelmus me-
278 CHURCHES IN ERGING, AND [84*
dietatem caftelli tribuf "4 baronibus fuif . Hunfrai.
et ofberno . et uuillelmo fcriptori . et eo mortuo /
fucceffit ei rogierius comef . et pertraditionem captuf
eft arege cum fuif traditoribus . illi tref cum multif
aliif exhereditati funt. Poft h§c datum eft caftellum
gueithenauc. et intempore illius. hergualduf episcopus
confecrauit ecclesiam decaftello mingui . cui interfuit
caratocus rex . & postquam monachuf effedluf est /
fucceffit ei randulf de coliuil . et defundlo eo / fucceffit
ei uuillelmus filiuf batrun. Terra ercycg que iftaf
^cclesiaf infe continet . femper fubiecta fuit ^cclesie
landaui^ inomni epifcopali fubie6lione . et intempore
fancto2,um qui prius episcopatuf per britanniam con-
ftituerunt . ufque ad tempus hergualdi episcopi . &
idem hergualdus faifituf fuit ilia parrochia inomni
epifcopali fubiectione . infinodo . inchrifmate . in
confecratione . inordinatione . et tempore regum
anglie etguardi et tiaraldi . uuillelmi . regum guali^.
grifudi filii liuelin . grifudi filii riderch . caratoci
fratrif eius- et rif fimiliter. necnon caratoci filii grifud.
et riderch filii caratauc . qui duo regef fuerunt in
tempore uuillelmi regif . & ita fine aliqua calumpnia.
donee per infirmitatem fuam et difcordiam fuit abeo
elongata . & abilla die femper fuper calumpniam . et
iniufte ab | abecclesia herfordi^ retenta.
Quando rex uuillelmus conquifiuit angliam / tenebat
hergualdus episcopuf epifcopatum landauenfif ^cclesi^
aboftio "5 guy ufque ad flumen tygui . cum omni epis-
copali dignitate et fubiectione. I ncuiuf tempore reg-
nabat Catgucaun filiuf mourici regif ingllatmorcant
84 J BETWEEN TAWE AND TYWY. 279
ufque aduadum trunci fuper tyuui . Caratocuf uero
rex regnabat inyftratyu. guent uchcoit. gunnlyuiuc.
Riderch uero ineuyaf . et guent ifcoit. Qui regef
prenominati . feruierunt regi uuillelmo . et intempore
illius fuerunt defundli. Quoz.um terraf predictaf cum
parrochia ercycg tenuit hergualdus episcopuf inepis-
copali fubieftione . & incuiuf temp02e fandef prefbiter
celebrabat in^cclesia Ian hardneu . post ilium daniel
filius fuuf. In lanncadauc celebrabat fulurit presbiter.
post ilium . elud. Jnpennbre . catmoz filiuf mo2 . post
ilium gurhi filiuf fiUi doctorif delanniltut . postea Sed.
Jn lann elli / umel presbiter . postea uchtrit . postea
lonaf. guafduiu postea. postea aidaN. Jnlann Cin-
ith / byuci . filiuf idguinn . postea cuelinn . postea
iaco coch . postea albrit . inqua ^cclesia ozdinauit
heruualdus episcopuf caratocum uirum fanctum et
religiofum inmonachum. Jnlanngeuelach / aggeru
presbiter . post ilium clidno. Jnlann ethrim / guidir
prefbiter. Jnlann diuailauc . auaffei. Quaf predictaf
^cclesiaf confeci-auit heruualduf episcopus fimul et
clericof predidlof ordinauit . & inpago guhir et cet-
gueli et cantref bichan dominatus eft rex catgucaun
per multof annof ufque admortem. Vnde obfidef ac-
"^cepit . cetimoz torrauc . affer mab riderch . garui.
felim mab uuel . guollguinn mab limarch . mab ath-
rem, Auel mab triflan . gulbrit mab marchan . mo2
mab ceretic. Jniftratyu confecrauit ^cclesiam fancti
michaelis . et ecclesiam lann cetguinn et lannpetyr.
et merthir iffiu. & curam eccleslarum illarum commen-
dauit matgueith et ifaac post ilium, et beato presbitero
28o DEATH OF BP. HERWALD, ETC. [8^*
quof ipfe episcopuf ozdinauerat inpresbiterof . et quof
tenuit inomni episcopali fubiedlione tempore uuillelmi
regif . et comitif uuillelmi . et uualteri delaci.
T[_jT ERWalduf landaui§ episcopus. Millefimo.
JinL Centefimo. Quartoincarnationif dominie^ anno.
Quadragefimo uero octauo confecrationif fue anno, fub
rege Henrico, et Anfelmo cantuarienfi archiepiscopo.
pridie nonif martii migrauit ad dominum . & ceffauit
episcopatuf quattuoa annif cum quinque menfibus
et .vii. diebus. Et Millefimo Centefimo. vii. incarna-
tionif domjnic^ anno fub eifdem principibus abeodem
metropolitano . et trigefimo fecundo . ^tatif fu^ anno,
tertio idus menfif augusti Vrbanus landauenfif ^cclesi^
archidiaconus confecratus est inepiscopum . cantuari^.
prefentibus episcopif anglie. Girardo ebordci metro-
politano . Mauritio lundunienfi . Windulfo rofenfi.
Radulfo . ciceftrenfi . Roberto linconienfi . Roberto
ceftrenfi . Herberto no2uuice.nfi . Radulfo dunolmenfi.
lohanni bathonienfi. Et ineodem die fimul .
85.]
28l
2lp|)cnbix t.
■•*-
Omnipotens fempiterne deus qui de beato coapoze
Sancti Thelyai confefforis tui atque pontificis tria
C02p02a confecrafti . et per illud miraculum pacem et
concozdiam inter inimicos refozmafti . cpncede pro-
picius per eius fuffragia pietatis tue misericordiam
confequamur . per dominum nostrum etc.
landauen. in tantum quod poteft femel in anno quando
voluerit per fe vel eius deputatos decanatim vel
ecclesiatim vifitare ac de criminibus et exceffibus
clericorum et laicorum ad ecclesiaftici fori cognicionem
fpectantem inquirere necnon criminofos et in min-
oribus criminibus delinquentes videlicet pro Ipro non
reparacione ecclesiazum et ornamentozum pro fornic-
acione ac adulterio cum hijs fimilibus debite corrigere
et punire. Jnductiones concedere et facere tefta-
menta probare adminiftraciones committere de bonis
inteftatorum / Ac in causis matrimonialibus causis
divorcij et diffamacionis procedere ac eafdem fine
debito teaminare maiora tamen crimina ac caufas.
videlicet causam herefis reatum periurij causam
depriuacionis inftitucionis et deftitucionis cum talibus
causis maiorem indaginem requirentibus . episcopo
debet refferre q(ui)a dicituz oculus episcppi / Cuius
quidem Jurifd(iction)is et vifitacionis racione . dictus
282 APPENDIX I. [85*
archidiaconus landauensis de confuetudine prefcripta
debet anuatim habere et percipere de qualibet eccle-
sia infradicte diocesis nomine procuracionis certam
fummam pecunle expreffam inquibufdam ***»**«
***jf* prope finem huius libri infertis *****3f******
inductione nomine feodj x. *****x****** folidos e
quatuoz denarios.
[IT Jtem ecclesia de Kilg02]rock in decanatu de
vlke iux[ta ^a^^^^i^n^^ de]vauden cum fuis juribus
vniuerfis fpectat et pertinet ad archiaconatum lan-
dauensem que taxatuz ad xlv) solidos inj denarios.
IFJtem ecclesia de Womdye in decanatu de nether-
went cum omnibus decimis et pertinentiis vniuerfis
fpectat ad dictum archidiaconatum landauensem ac
eftimatuz ad fummam communitez v libras. per annum.
HJtem ecclesia de tynderna fuper ripam de guye
cum decimis fuis ac juribus vniuerfis fpectat ad
archidiaconatum de landaphe que taxatuz ad x
marcas aliquando.
IT J tern ecclesia de lanvihangell kennan alias dicitur
lanihangell tormeneth jacens fubter montem ibidem
cum certis terris ac omnibus fuis decimis dicte
ecclesie pertinentibus . spectat etiam ad archidiaco-
natum landauensem predictum et valet communiter
tres libras per annum. "S
IT Jtem q4 archidiaconus landauensis. habet ecclesiam
de lankadawadr' cum decimis et alijs pertinentiis suis
omnibus, cum xi] acris terre arabilis et ni] acri.s. prati
cum dimidio . i) curtilagiorum .c.gn.tinenci.u..m. tria quar-
teria vnius acre . u) Meffuagia tenencium pro quibus
soluuntur videlicet pro vno edificato xx. denarii . et
pro vno no.n. edificato xx. de.n.arii . et pro tercio no.n.
edificato .xi] de.n.arii. et sunt ibidem duo gardina..que
omnia sim.ul iuncta taxantur ad decimam ad ui) li,bra.s.
85J APPENDIX I. 283
IT Ttem hahet ecclesiam de lanafch' ofmundi cum
' *'■' *
quodam cotagio et vno orreo contiguo et vno alio
orreo maiore magis remoto et xv) acris terre arabilis
et vna acra prati . que omnia vna cum decimis ipsius
ecclesie taxantur ad decimam ad xx. solidos.
II } tern habet ecclesiam de sancto lythano que eft
auxilium dignitatis ipsius archidiaconi cum xxxi) acris
terre arabilis et duabus acris prati et taxantur prouen-
tus ipsius ecclesie cum decimis et terris predictis et
alijs spiritualibus ipsius ad C. solidos ad decimam
cum quodam manfo exili et vno orroo . ibidem . et vj
denarios argenti pro quodam crofto iacente in parte
boriali ipsius Manfi etc.
1[Jtem habet ecclesiam de Marthelmaur' cum xij
acris terre arabilis et vna acra prati et duobus
Cotagijs et decimis et aliis prouentibus spiritualibus
taxatis ad decimam ad Cxii) solidos ui] denarios.
ITJtem habet apud landauiam xvij acras terre arabilis
et IX acras prati et redditus affise xv.s vj d.
ITJtem ratione iurifdictionis in prouentibus incertis et
ratione Curie qui quidem prouentus taxantur ad
decimam ad xxxvi) solidos.
ITJtem percipit porcionem inecclesia de Neweton.
nwftayfch' hoc modo . eft enim eadem ecclesia
taxata in vniuerfo ad C. solidos cum porcione archi-
diaconi in eadem. Jnde porcio Rerum taxatarum
1x1] solidi . VJ . denarii . et porcio archidiaconi xxxv
(solidi) vj denarii. Et sic decima porcio eft vj solidi
11) denarii et decima archidiaconi ii) soHdi ix denarii.
Hdiuifio autem iftius ecclesie fit hoc modo efto quod
omnes prouentus dicte ecclesie essent diuiffi in octo
partibus equalibus tunc Rector percepit quinque
partes de dictis vii] partibus . et archidiaconus tres
partes refiduas de dictis viij partibus- "'
284 APPENDIX I. [85*
Jn.ec beneficia collata funt Landauensi Ecclesie per
Henricum . landauensem . episcopuM.
Ecclesja de Ian Cum. Cvm pertinenciis,
De ecclesia de Rokeuile Singulif annif ad Pafca
dimidiam . Marcam
De Molendino de canef ad pafca / dimidiam. Marcam.
De Pola de Merthirmouoz ad uefl;' ablueda . 11. folidi.
in feflo fan^ti Micaelis.
Oblacionem prouenientem jn die fancti teliawj. ad
lumeN. Ecclesie.
Oblacionef quarurtdam monaljum fingulif annif pro
patronatu episcopi ad lumen ecclesie fimiliter.
Decimaf prouenientef de Malendino de ebbot per
dominum bowel . de kairleon.
Hee funt eftimaciones eccle.sia2.um. commune landa-
uensi in deconatu de Bergeueny. Ecclesia de
lantelyo po2thaloc . yiii. Libre et . vj. folidi.
vni. de.n.arii . de q.u.ib.u.s capitulum landauense
percipit. ni. libras. et v). folido.s.. et vui. den.ario.s..
Ecclesia de lantelyo creffeny . xii. libre.
Ecclesia beati Caddoci de penrof . nn. libre.
Ecclesia de landinegat . vni. libre.
Ecclesia de lanhart . vni. libre.
Jn decanatu de Vfca.
Ecclesia de lanchouian . nn. libre . et . x. folidi.
Jn decanatu i.n.ferio2if Wencie.
Ecclesia de Martharne . xn. libre . cum capellis.
EccLesia de fancto kynemarcho . xiii. folidi e.t . 1111. d'.
Ecclesia de langefton . xx. folidi.
Ecclesia fancti Hillarii . v. libre. [landauensis.
He fu.nt eftimacionef pre.benda2.um. Ecclesie
Prebenda Magiftri Hugonif . xl. folidi.
Prebenda Magiftri Radulfi de Nouo caftro . 1111. folidi.
85,]
APPENDIX I.
285
Prebenda
Prebenda
Prebenda
Prebenda
Prebenda
Prebenda
Prebenda
Prebenda
Prebenda
Prebenda
Prebenda
Prebend
Prebenda
Prebenda
Magiftri Henrici . vii. libre.
Galfridi de Nouo burgo . v. libre.
Magiftri Petri . [xx. denarii]
Cancelarii . [xxxv. solidi.]
340. 1. 28.
Archidiaconi in folidum . xn. libre.
precentozif. [xxxv j. J solidi- et [vni.] denarii.
Mathie . ui libre . et x. folidi.
Albrici . nn. libre.
Philippi de beenfingt' . v. libre.
Magiftri Radulfi de Nectone . xxmi. solidi.
Thefauri ni libre.
Summa taxationis commune xxx. libre. xv. solidi
Summa taxationis prebendazumxxv]. libre. ij. solidi
lU) denarii et notandum quod ecclesie de pen-
deiilin et Lanedern . non funt in ifta taxatione.
^'^° Nomina reguM britaNNjE
Rex edelbrictuf adeptuf eft regnuM anglorvM . et
regnauit annif .v?- et huius fegif tempore uenit
A. in angliam . et ipsuM ad fidem conuertit.
Poft hunc regnauit ethelredus annif quinque.
Poft . hunc regnauit elfredus annis xx.ix. et hie
primus regnauit pertotam agliam.
Poftea edwardus regnauit annis . xxx.
Ethelftan regnauit xvn. annis.
Sanctuf admundus annis vi. et Menfibus vi.
Elreduf regnauit xun. annis . et vi. Menfibus
Edwinus regnauit v. annis.
Edgaruf regnauit xvi annis . ifte expulit clericof de
fede wigornie . et conftituit Monacof
Sanctuf edwardus. regnauit li, annis.
286 APPENDIX I. [86*
Eilred regnauit xxxvi annis . et vi. Menfibus
Eadmundus ferreuM latus regnauit . vi. Menfibus.
Canutuf regnauit xvin. annis.
Haraldus regnauit ini. annis . et vi. Menfibus
Hardecanutus u. annis et vi. Menfibus
Edwardus regnauit xxni annis et plus.
Haraldus regnauit xl ebdomadaf
Willelmuf de Normannia . xxu. annis.
Willelmuf Junioz xni. annis et viii. ebdoMadif
Henricus regnauit xxxv. annis . et . un. Menfibus
Stephanus regnauit xix. annis . et v. ebdomadis
Henricus filius Matilde Jmperatricif xni. annis et
(*«**** Henricum) filium fuum et Jtem pater
fiau.s post eum regnauit vu. annis.
Ricardus regnauit ix. annif et fie perventum est ad
***«xjf*******re
•*-■
341 *****************)(:*!(;*
[inintejritum carnif tradidimuf ut fpiritus indie domini
faluuf fiat. Data apud palladiu[m .v. Nonis . Martii.]
[IJnnocentiuf episcopus feruozum dei feruuf.
Dile6lif filiif Clero et populo perparrochiaf Goher.
Chedueli . Cantrebachan . Eilrateu . Eirgin . confti-
tutif. Salutem et apgstolicam. benedictionem. Quem-
admodum predeceffoz noster felicif memozie . PaPa.
Honorius . uobis perfcripta fua mandauit ut ue-
nerabili fratri nostro Vrbano landauenfi episcopo
obediretif. ita et nof . quoque uobis mandamuf . ut
ei tanquam patri . et episcopo uestro . obedientiam
et reuerentiam humiliter deferatif. Datum, apud
Palladium, v. kalendis, Martij.
J nnocentius episcopus feruus feruozum dei.
Venerabili fratri bernardo. de fancto dauid. falutem
h
86J APPENDIX I. 287
et apostolicam benediftionem . Venerabilis frater
ngster .V. landauenfif episcopus pro obtinenda
iustitia ecclesi^ fu^ bif cum multa fatigatione
ad fedem apostolicam peruenit. Poftmodum uero a
predeceffore nostro felicif memo2ie papa . Honorio.
ut proxima feftiuitate fancti luce, ad fedem aposto-
licam de parrochialibus terminif tibi refponfurus
ueniat euocatus eft. Verum licut ipfe perlitteraf et
nuntiof . fignificauit egritudine . fenedlute . et inopia
ualde grauatus eft . ideoque prefato termino fe non
poffe uenire afferuit. Nof igitur ei compaffi indu-
ciaf ei romam ueniendi ab hac media quadragefima
ufque ad iq. annof . habito fratrum n0.str02.um confilio
indulfim.us. Eo igi.t.ur termino delanteliau maur. cum
p.ertinentiif fuif . et de lanteliau pimpfeint kaircaiau.
et delanteliau mainaur brunuif cum pertinentijf fuif.
et de lanteuledauc in ggair uyrdin . et de lanteliau
penn tiwin . e.t delanteliau pe.n.n llitgart . et de lan-
teliau kilredin . en emeli.nn . et de Ian yffan . cum
pertinentiif fuif. et de brodla.ri . et delan Wozfrit que
omnia iurif landauenfif eccle.s.ie ficut ipfe afferit
epi.sc.Qpuf effe uidentur ante ngstram prefentiam
ueniaf refpondere paratus.
Jnnocentiuf epi.s.c.opu.f feruuf feruo2.u.m. dei.
karissimo inchri.s.to filio . H . illuftri anglo2.um. regi
falutem et apostolicam benedictignem. Hono2 dei
est et faluf populi fi principef q.u.ib.us funt iura regni
adeo commiffa ^cclesiaf diligant . et ab iniuriif eccle-
.siaf perfonaf defendant. Nobilitatem [igitu]r [tujam
rogamus et exhortam.u.r indomino . q.uatin.u.s. uenera-
bilem fratrem ng.s.t.rum .V. Landauenfem epi.sc.opum
manuteneaf . nee ipfi nee ^ccltsi^ fibi commiff^ in-
iuriam aut grauamen inferre permittaf. Datur
ianu^ .u. id.us Augufti.
288 APPENDIX I. [86*
J nnocentius episcopuf feruus feruozum dei Vene-
rabili fratri . W . cantuariensi archiepiscopo falutem
et apostolicam benedictionem. Equitati et iuftiti^
conuenire cognofcitur ut quod aprglatif fuif honorari
et benigne tractari defiderat . fubiedlif fuif nullum
grauamen nullam iniuriam contra rationem irrogare
contendat. Frater fiquidem nostgr .V. landauenfif
episgopjaf aduerfum te conqueritur . quod quibufdam
parrochianif fuif deurceneuelde inquof ipfe ana-
thematif fententiam promulgauerat . abherefozdenfi
aecclesia communicari permittif. Propterea que[ndam]
priorem fuum fibi familiarius adherentem qui ad epis-
copatum herefordenfem [prout idem episcopus afjferit
impudenter anhelat . Ineadem ecclesia que fuif ex-
coramunic[atis communicat] episcopum ordinare con-
arif. Jdeoque fraternitati tu^ per prefentia fcri[pta
mandamus] ut nullam ei iniurianj. uel moleftiam in-
feraf . nee parrochia[nis suis ab ipso excom]municatif
communicef uel abfoluaf . nee Glerjeum fuum eo in-
uito pro mone[as.] Datur ianue . i]. idus Augusti.
.V. Venerabili landauenfi episcopo frater Johannef
[sanete Romane ecelesi^] presbiter cardinalis falutem
et orationem. Quod pro caufa nostra dominuf papa
*regi anglo2um, nichil fcripfit. [hoc est quia favorem]
eiuf ad plenum non dum obtinuit. Necque nuntium
episcopi faneti dauid domno pape locutuf est . nee de
fu[a caufa mentio]nem aliquatenus fecit. Vtile con-
filium uestrum est . ut inparroehia uestra remanentef
adnof hiif diebus non acce[datis . donee] certius ali-
quid de domino papa et rege audieritif. Gregozius
fancte romane eeelesie diaconuf eardina[li.s .V.
Landavensi] uenerabili dei gratia episcopo falutem
et benedictionem. ualere. Scire uestrum uolumus.
amieitiam. quoni[am non minimum pro] uobis iam
86«J APPENDIX I. 289
labozauimus . et uestram ficut boni amici caufam ficut
manutenuimus . modif o[mnibus quibus possumus]
manutenemus . et inantea faciemus. Vof itaque mihi
uti uestro karissimo amico plurimum in..digen[ti sub-
venite] ut quando ad uestraf deuenerimus partef uel
per uof . uel per uestrum legatum fic nobis feruiatif
quatinus retinere feruitium poffitif . Vale.
^'''[Eleutherius na]tione grecuf. expatre habundio
deoppido nicopo[li . sedit annos] . xv. menfef . vi.
dief. V. Fuit autem temporibus antonie et cortimodi
[usque ad] paternum et braduam. Hie accepit
epiftolam alucio britannio reg[e u]t christianus effi-
ceretur . per eiuf mandatutii. Hie eonftituit ut nulla
cafualif repudiaretur aGhristianif . maxime fideli
quod deuf ereauit . et tamen rationale[s] funt. Hie
feeit ozdinationef tref per menfem deeembrif . prefbi-
terof. xn. diaeonof. v[ni.J episcopof perdiuerfa loea.
XV. et etiam fepultus est iuxta cozpus beati petri in
nauaticauum . Oetaua kalendis iunii . et ceffauit
episcopatuf dief. xvi.
Subinnoeentio papa fuit pelagius. et pelagiana herefif.
MeHiorandumquod dieSabbati infeftoSancti Stephani
prothomartiris quod efl in craftino Natalis dgmini.
Anno domini m. ccc. xxxrf. venerunt Willelmus Mayloc
et vxor sua Stsa ad eeclesiam Landauensem et
eonquefti sunt Magistro Ricardo de halton tunc
Thefaurario Landauensi quare die Natalis proximo
preeedenti non habuerunt miffam fuam in Capella
sua vltra Taf ubi domieilium eo2,um fituatur . ficut
folebant habere annuatim videlicet . in fefto Natalis
domini et in fefto pafche tanquam de iure suo ab
290 APPENDIX I. [86*
antique fibi conceffo — per episcopum et Capitulum
Landauense per bona munimenta que dixerunt se
habere de humsmodi iure sibi conceffo pro quibufdam
terris quas anteceffores eo2.um dederunt quondam
ecclesie Landauensi ut ipsi dixerunt — Qui quidem
niagisterRicardusthefauranuspredictufnullanihabe^
noticiam de tali priuilegio seruicij sibi ut dixerunt
conceffo . timens etiam verifimiliter ne pretextu talis
confuetudinis forte per gratiam specialem aliq.u02.um
vicariorum seruiencium in choro primo vfitate . in
seruitutem redigeretur oneratam predicte ecclesie
Landaue.nsi,s / ita. taliter refpondit . dicens. Ex
quo afferitis eccle.sia.m Landaue.n.sem. obligari vob.i.s
ad tale seruicium ut premittituz annuatim in fefto
s.c.ili.cet Natalis domini et pafche . et per Muni-
me.n.ta bona que dicitis vos inde habere ^ ego dico
vobis tanq.u.am. Minim.u.s. de Capitulo quod veniatis
in fefho apo.s.tolo2um petri et pauli proximo n.un.c
fut.u2o coram. . Episcopo et Capitulo Landauensi et
oflendatis Munime.nta vestra q.ue pretenditis vos
habere in hac parte . q.ue si talia fuerint / gaudere
poteritis priuilegio ve.s.tro fine impedime.n.to , q.uod
fi tu.nc no.n. veneritis nee Munimenta vestra inde
oftenderitis / dictum seruicium. ab ecclesia Landa-
uensi vobis fieri ab illo tempore nunquam vendicetif
in futuru.m. Q.ui q.uidem Willelm.us Mayloc et vxor
sua tali refponfo reputantes se bene contentos . ac
sicut dictus thefaurari.us prius ordinauit se facere et in
bona fide tenere promiffa sua afferentes j ad propria
redierunt. Veniente igitur feflo apo.s.tolo2u.m petri
[et pau]li proximo tu.nc seq.uenti / nee hucufq.u.e
venerunt . nee aliq.ua Munimenta de h.u.ius.modi iure
suo ut afferebant ****¥=¥, [in hac] parte monftrarunt.
*
8?.] APPENDIX I. 291
3«0m(nibus sanct§ matr)if ecclesie filiis prefentef
Litteraf infpecturif uel auditurif Willdmus dei gratia
Landauensis Episcopus et ei********sf eternam in
domino falutem. Religionem inmaculatam in monafh-
erio deGoldcliue flo2e(ntem) *^«*****f oculis intuentef
ac benigno fauoze profequentef priori et conuentui
eiufdem monaft(erii ecclesiam de) poztreueftun cum
pertinentiif fuif in qua Juf patronatus optinere dinof-
cuntuz conceffimus in ufuf propr(ios ten)endam. Saluif
tamen competenti vicaria . dignitate ac indempnitate
ecclesie Landauenfif in (perpetuum tam) in Jure
episcopali quam Archidiaconali. Jnfuper referuantef
ecclesie de magoz decem folidof ^f*xxx*** (qu)of de
* dicta ecclesia de Poztreueflun Annuatim percipere
confueuit. Jn cuius rei teftimonium prefenti fc(ripto
figilla) nostra appofuimus. Datum Landauie Anno
domini. M. cc. xl. quinto die apostolorum petri et pauli.
V(niuersis ecclesi^ fideli)bus prefens scriptum uifuris
uel audituris.W. diuina miferatione Landauensis Epis-
copus et eiufdem Loci capi(itulum) salutem (in domino)
Nouerit vniuerfitas nostra nos dediffe conceffiffe et
hac prefenti carta confirmaffe . Roberto de ft******
(pro) homagio et seruitio fuo totam terram nostram
pertinentem ad Ecclesiam de Runeftun que apellatuz
sladfozlang cum to to bofco et eiufdem bofci territozio
fito iuxta predictam terram. uersus occidentem inter
terram .W. de dernefozd et prefatam terram que
dicitur skadfozlang . et vnam acram terre que iacet
in campo qui uocatuz le Menede inter terram .W. de
sancto petro . et terram. ade daniel . q.ue se extendit
uers.us. partem bozealem fuper regiam uia.m qua ituz
de kric uers.u.s ftruguU . et unam dimidiam acram prati
que iacet inter pratu.m .N. de runeftun et pratum .W.
T 2
294
APPENDIX I. [8Z.
r-i ^ • ''*La Newlonde
Gloucestria.
Johanries Episcopus Landauensis summonitus fuitad
refpondendum domino Regideplacitoq.uod(permittat)
ipsum prefentare ydoneam perfonam ad Ecclesiam
de la Newelonde/ que vacat (et ad suam) spectat dona-
cionem et cetera. Et vnde Nicholaus de Warewyk
qui sequitur pro domino Reg(e dicit) quod dominus
Henricus Rex pater domini Regis nunc ad predictam
Ecclesiam prefentauit tempore (pacis quen)dam Jo-
hannem de Londgniis Clericum suum qui ad pre-
fentacionem suam fuit admiffus infti (tutus) in eadem
per cuius refignacionem predicta Ecclesia modo vacat
et ea racione ad ipsum Reg(em perti)net prefentare ad
Ecclesiam predictam . vnde dicit quod dominus Rex
per hoc quod predic.t(us Episcopus) eum iniufte impe-
dit prefentare et cetera . deterioratus est et dampnum
habet ad (valentiam) ^** .libras.et hoc paratus est
uerificare pro Rege et cetera.
Et Episcopus per attoznatum suum venit ad defenden-
dam vim et iniuriam quando etc . Et dicit quod ad
dominum Regem non pertinet prefentare ad Eccle-
siam predictam quia dicit quod idem dominus Rex
nunc dedit conceffit et Carta sua confirmauit cuidam
Willelmo de Brewes quondam Episcopo Landauensi
predeceffozi suo / aduocacionem Ecclesie predicte de
la Newelonde habendam et tenendajtn . eidem Ep-
iscopo et succeffozibus suis Episcopis eiusdem loci /
cum iuribus libertatibus et omnibus aliis ad predictam
Ecclesiam spectantibus imperpetuum. Et profert
Cartam domini Regis / que hoc idem teflatur / cuius
datum est apud Cantuariam decimo die Maij . anno
Regni sui . xui']'!' Et dicit quod ipsemet post con-
fectionem dicte Carte pretextu eiusdem. eadem
87j APPENDIX I. 295
Ecclesia vacante per mo2tem predict! Johannis de
Londoniis ad predictam Ecclesiam prefentauit tem-
pore pacis / tempore eiusdem domini Regis quendam
Willelmum de Monemuta Clericum suum qui ad
prefentacionem suam fuit admiffus **** (inflitu)tus.
Et predictus Nicholaus qui sequitur etcetera, non
potest hoc dedicere. Jdeo predictus (episcopus eat
inde) sine die et cetera.
De termino Michaelis .xxxi). Rotulo .v)°
Memorandum quod Walterus de Boneuyle executoz
teftamenti Dauid le Grand def(unc)ti venit coram
Baronibus et recognouit quod recepit de Episcopo
Landauensi . xvj, lj.bra.s xix solidos quas idem Epis-
copus per breve Regis leuauit de bonif Ecclesiasticis
Dauid le Grant de Ecc(lesia) sua sancti Geo2gii in
Episcopatu supradicto. Jnuenitur in Rotulo placi-
tozum de termino sancti Hillarii Anno .xxxu].
Jn villa Wintonienfi Willelmus Exonienfis .' Reinel-
mus Herfozdenfis Rogierius. Salefberienfis confecrati
funt in episcopos.
Nos auctoritate archidiaconi Cantuarlensis in hac
parte nobis commiffa vos reuerendum patrem domi-
num Nicholaum in prefentem ecclesiam Landauensem
in episcopum admittimus.
Et vos [quojque prefatum patrem eadem auctoritate
inftallamus . et locum in choro affignamus.
Vos [quojque prenominatum patrem prefentis ecclesie
diofefanum introni5am,us.
Et vos [quo]q,ue prefatum patrem in domo nostra
capitulari ad in fratrem et canonicum admittimus
et vobis principalem locum affignamus.
296 APPENDIX I. [88,
3*5 ffo2ma iuramenti EpiscpEi Landauensis die jntro-
ni3ac.ionis fue quod quidem iuramentum preftabit
inprimo ingreffu fuo antequam ingrediatur Cimit-
erium videlicet ad oram scale Occidentalis fub
bac fo2ma verbozum.
Ggo . N. permiffione diuina Episcppus Landauen-
sis :' ecclesiam Landauenfem . iura et libertates
eiufdem vniuerfas prout sciuero et potero iuxta vires
meas contra quofcunque moztalef quociens opus
fuerit / manutenebo pariter et defendam. lAc etiam
confuetudines laudabilef et ftatuta dicte ecclesie lan-
dauensis editas et appzobatas ab antique et hactenus
vfitatas tarn circa ftatum eiufdem . quam etiam Cano-
nico2um ceterozumque Miniftro2um eius quantum in
me eft / inuiolabiliter obferuabo. Sicut me deus
adiuuet et hec sancta dei euangelia.
ffozma iuramenti Episcopi quod faciet in domo
Capitulari quando admittetur in Canonicum et in
fratrem fiet hoc modo.
Ggo. N. licet Episcopus Landauensis in eo tamen
quod Canonicus ecclesie Landauensis. / fideliter
promitto quod quantum in me eft / inuiolabiliter
obferuabo omnes confuetudines laudabiles ecclesie
landauensis per Episcopum et Capitulum appzobatas.
necnon statuta fuper ftatu eiufdem ecclesie facta et
facienda / Sicut deus me adiuuet et hec sancta dei
euangelia.
IJtem quod confilia fpecialia et secreta ecclesie lan-
dauensis et Capituli .-^ ad eo2.um dampnum nemini
reuelabo.
t J tern quod fidele confilium et opem ad manutenen-
dum et suftentandum omnes libertates ecclesie Ian-
88J APPENDIX I. 297
dauensis . et omnia bona temporalia et fplritualia ad
eandem ecclesiam spectancia . prout comode potero .-^
pzeftabo pariter et impendam.
ffo2ma Turamenti obedientie quam faciei Canonicus
Episcopo quando per Episcopum in Canonicum
admiffus eft.
Ggo . N. Canonicus landauenfis promitto domino.
N. Episcopo Landauenfi et succeffozibus fuis
et Officialibus eo2um obedientiam canonicam et (reu-)
erenciam debitam . et quod ftatuta fua fuper ftatu
ecclesie Landauensis et Miniftrozum eius rite edita
et edenda .•' pro poffibilitate mea firmiter obferuabo.
Jura etiam fua et ecclesie sue landauensis defendam . et
in eozum defenfione y eidem fideliter affiftam . ffidem
alienam fidei sue non pzeferam . neq inimicis feu ad-
uerfariis fuis fauebo . Sic me deus adiuuet et sancta
dei euangelia.
ffo2ma juramenti Canonici qu,od faciei in capitulo.
Ordinatum eft ab antiquo per Episcopum et
Capitulum quod quilibet Canonicus poftquam
admiffus fuerit in Canonicum . in proxima congrega-
cione vel tractatu in qua vel in quo ip.sum in Capitulo
cpntigerit intereffe .-^ iuret tactis facrofanctis dei euan-
geliis quod inuiolabiliter et fideliter quantum in se
eft / obferuabit omnes confuetudines landauensis
ecclesie per Episcopum et Capitulum appzobatas et
ftatuta fuper ftatu ecclesie et Miniftrozum facta et
facienda * ITJtem quod confilia specialia et secreta
landauensis ecclesie Episcopi et Capituli .-^ ad damp-
num eozum .-^ nemini reuelabit. 3^6
II J tern quod fidele cgnfilium et opem quatenus ipse
poterit / preftabit ad manutenendum et suftentandum
298 APPENDIX I. [88,
omnes libertates ecclesie landauensis . et omnia bona
temporalia et fpirltualia ad ecclesiam landauensem
fpectancia quando fuerit per Episcopum et Capitulum
interpellatus siue per Capitulum sede vacante.
IF} tern quod quilibet Canonicus teneatur dare vel
relinquere poft moztern de bonis fuis vnam capam
chozalem iuxta confuetudinem ecclesie precii quinque
Marcazum . vel quinque Marcas ad oznamenta vel ad
fabricam if sius ecclesie iuxta ozdinacionem et arbit-
rium Episcopi et Capituli. / Jta quod fi non dederit
huiusmodi capam viuus y' teneatur reddere quinque
Marcas vt predictum eft vel defunctus.
Hec fubfcripta fuerunt ftatuta edita et confirm-
ata per dominum Willelmum de Brewys quondam
Episcopum landauensem et Capitulum, fuper ftatu
Canonicozum refidencium bt non refidencium et
de habitu et veftura eo2.undem. Anno domini. ^
Millesimo. CC.lxxv. [tempore Willelmi de Brewys.]
De refidencia Canonicozum ftatutum est scilicet
quod illi dicuntur refidentes / qui in propriis
perfonis refident in ecclesia landauensi. Jta quod
primam refidenciam facientes / perfonaliter et con-
tinue per . xu] . septimanas integraf refideant -
lEt decetero id est poft primam refidenciam fie ut
premittitur completam / refidere poflit Canonicus
huiusmodi infra annum per . nj. Menfes fcilicet per
.xij . septimanas continue vel interpolatim iuxta
libitum, sue voluntatis. Jta quod . xij. septimanas
plenarie compleat infra annum 5 1 Annus autem quo-
ad refidentes in ecclesia landauensi . incipit femper
in fefto apostolozum petri [et] pauli id est ipso
die apgs,tolo2.um . et terminatur annus huiusmodi. I
in vigilia eo2.undem./ |
89.] APPENDIX I. 299
ITQuicunque autem Canonicus ecclesie landauensis
alio modo quam vt predictum eft abfens fuerit
ab ecclesia . pro non refidente penitus habeatur.
Et de parua Communa Canonicozum vijam Marcam
tantum vt Canonicus non refidens recipiat . dum
tamen femel a tempore quo fuerit admiffus in
Canonicum prius vifitauerit perfonaliter ecclesiam
landauensem . excepSo tamen et exempto ftip(endi)o
vicarii sui in ecclesia memorata. sHJtem' statu turn
est quod quilibet Canonicus refidens / in menfura
decenti veftibus vtatur maxime in ecclesia et cozam
fuo prelato . et in conuentibus clericozum et in
publico . vt sic Clericus alaico difcerni poffit. / }ta
quod Canonici qui funt preftjiteri capis claufis et
fupertunicis claufis vtantur. HEt Archidiaconus et
alii in dignitate conftituti . et habentef curam ani-
mazum / vtantur etiam claufis capis vel fiapertunicis.
nisi fozte causa itineris vel alia causa probabili
honeftam aliam ve(stem i)nduere voluerint et poztare.
ITQui autem in alio habitu vt fiapertunica aperta ante,
seu alias inozdinato et fiipra mediam tibiam curto
inueniatur.habitum ilium amittat et vicariis tribuatur.
Hec fubfcripta ftatuta edita fueruijtt fuper statu
Canonicozum refidencium vel non refidencium
tempore domini Tohannis de Monemuta Episcopi
landauensis videlicet in fefto apostolozum petri
et pauli. Anno domini Millesimo. CCC xxu]. et
per dictum Episcopum et Capitulum in dicto fefto
promulgata et co.nfir.m[ata.] 347
Ouantum ad refidenciam Canonicozum in ecclesia
landauensi .•' ozdinatum eft per dominum Johan-
ne(m de) Monemuta Episcopum Landauensem et Cap-
itulum eiufdem in fefto apostolozum Petri (et) Pauli
300 APPENDIX I. [89*
anno domini . m. ccc. xvu). quod Canonicus qui per.
u]. Menfes refidenciajm, fecerit in ecclesia Landauensi
continue vel interpolatim . itaquod prima refidencia
vel fuper iHa continuitate refidencie habita gracia
fpeciali que ex caufis euidentibus neceffariis et
Canonicis emergentibus habet cpncedi / in fefto
apgstolo2.um Petri et Pauli tunc fequenti / plenam
recipiat diftribucionem cum ceteris Canonicis diui-
dendozum. sIfEt fi contingat quod Canonicus faciendo
refidenciam poft sex ebdomadas humsmodi refidencie
factas . ita quod se a loco non amouerit . fed se et sua
ozdinauerit et difpofuerit ad refidenciam faciendam
continue moziatur / plenam diftribucionem recipiat
cum ceteris Canonicis diuidendozum == lEt fi ante
sex ebdomadas refidencie completas decefferit /
recipiat cum ceteris Canonicis iuxta ratam pozcionis
refidencie per se facte. sITEt fi Canonicus partem
refidencie inceperit et ante plenam refidenciam
completam (ab) ecclesia landauensi recefferit alibi
mozaturus ad tempus . et sic ante finitam refidenciam
decefferit .-^ quod pro rata pozcionis refidencie per
ipsum facte . pozcionem cum ceteris Canonicis
recipiat diuidendozum.
Tempore Johannis de Eglefclif hec fueriint edita.
Jn fefto apostolozum petri et pauli anno domini
.M. ccc. xxvj? quantum ad refidenciam Canonico-
zum r' per fifratrem Johannem de Eglefclif de
ozdine predicatozum tunc Episcopum landauensem et
Capitulum eiusdem . declaratum eft . quod Canonicus
qui fecerit primam refidenciam cgntinuam . videlicet
per . xii). ebdomadas plenane completas .-^ decetero
non teneatur refidere nifi per . ii] . Menfes vfualef.
scilicet per . xij. ebdomadas ficut vfitatum eft ab
89*] APPENDIX I. 301
antique- IF J tern fi Canonicus h(abens) firmam de-
cedat post fructus autumpnales receptos / gaudeat
et habeat mo2tuus. Et eius nomine executozes sui
I; comodum habeant dicte firme vfque ad feftum apostol-
(o2um) petri et pauli proximum sequens 5 lEt fi poft
feftum dicto2um apo.stolo2um in quo f(esto)an(ni firm)-
ario2.um et firmazum incipiunt in ecclesia landauensi
ante recepcionem fructuum autumpnalium decefferit.
ex tunc licebit Capitulo de ilia fii:ma difponere et
02dinare . et defiinctus vel execut02es fui responde-
bunt Capitulo de po2cione recepta per ipsum pro
tempore quo earn tenuit poft feftum apo.stolo2um
petri et pauli / vfque ad tempus mo2tis fue* 1 Jtem
02dinatum eft in dicto fefto quod Canonici firmas
habentes eccle.sia2um Capitulo landauensi app2opri-
ata2.um . durante sua firma . teneantur Cancellos et
Grangias firme sue de bonis Capituli congrue suften-
tare et emendare. }ta tamen quod primo / quilibet
firmarius huiusmodi de qualibet lib2a ta(xata) huius-
modi ecclesie firme quam tenet fcdni taxaccfii ad
firmam / fecundum taxacionem decime nunc current-
is / duodecim denarios soluet de suo. et refiduum
sumptuum appone.ndo2um. circa (re)paracionem huius-
modi. de bonis Capituli super compoto Can0n.ic02.um
in fefto beat02.u.m. ap(o.stolo2.u.m.) Petri et Pauli proxi-
mo tunc sequenti / sibi plenarie debeat allocari.
3*^ Tempore ffratris Tohannis Pafchal (de or)dine
Carmelita2um Ep.is.c.Qp.i landauensis fuerunt sub-
fcr(ip)ta p.romulgata edita et prolata . v.id.e.l.i..c.et.
iemo2andum quod die Martis proxima poft
domi.n.icam qua cantatur ofticium Quafi iiJQdo
geniti. . Anno m. ccc. luif. in plena sy(n)odo celeb2ata
per venerabilem pat2em fifratrem Joha.nn.em^Pafchal
(D
302 APPENDIX I. [89*
de ozdine Carmelitaaum tunc JEpiscopuni^Landau-
ensem . idem venerabilis pater in ipsa eadem ecclesia
de confeniu et affenfu tocius Cleri Episcopatus sui
tunc ibidem congregati/ quandam oadinacionem et
ftatutum cum sententia excommunicacionis annexa
inter multa alia que inibi fiebant . pfe in fcriptis pro-
tulit sub hac fozma.
Jn dei nomine amen. Nos ffrater Johannes per-
miffione diuina Episcopus Landauensis de confilio
et confenfu tocius Cleri ngstri . ftatuimus et ozdina-
mus . quod omnes et singuli qui domos / terras /
pzata / pafcua seu loca alia quecunque temporalia vel
fpiritualia ad ecclesiam nostram landauensem / seu
aliam quamcunque ecclesiam ngstre dyocesis spect-
ancia / propriis auctozitatibus inuadunt vel occupant,
seu ea aliquo tempore ab ipsis ecclesiis seu ipsazum
Miniftris vfque ad certum tempus cgnducentes / vel ad
firmam seu preca(cio,nem) recipientes: ea ultra termin-
um per ip.sa2.um ecclesiazum Miniftros eis in contractu
h.uiusm.odi affigna(tum) : preter v.el contra voluntatem
dicto2.um Minillro2.um tenere / occupare / seu fozmam
dicti c.o.n.tract.us. concelare necnon reddit.us. / penfiones/
seu iura aliaquecu.nq.u.eea2.undem ecclesiazum ufurpare
subtrahere / interuertere / vel alias ip.s.is ecclesiis
iniurias seu grauamina circa ea inferre / temere
prefumu.nt :/ Nee aliq.u.i h.ui.usm.pdi temerariis pre-
fumpt02ibus i.n.. hiis auxilium preftant c.g.nfilium vel
fauo2em.. Et q.u.i bona furtiua de q.uocu.n.que solo
ecclesiaftico no.stre dyoce.si.s. surrepta scienter emant
vel r[ec]epta.n.t .•^ip.so fac.to maiozis exco.m.muri.ic.acig.n..is
sententia auctoritate prefentis synodi i.nuoluantur.
Quozum abfoluciojnem nobi.s. fpecialiter referuam.us
*-
90.]
APPENDIX I.
303
349ffubfcripta sunt nomina Epi.sc.op.02um q.ui (fuerunt)
in ecclesia Landauensi a prima fund.(acio)ne eiufdem.
videlicet.
(San)ctus Dubrici.us arch.iepi.s.copus. [a° CCCC xlvij-]
(San)ctus Thelyaus.
Sanctus Odocheus.
Vbeluiuus j
Aidanus.
Elgyftil.
Lunapeius.
Gomergwyn,us..
Arguyftyl.
Go2uannus.
Gwydlonius.
Edylbiuus.
Grecielus.
Berthgwynus.
Trichanus.
Eluogus.
Cathgwareth.
Cerenhyr.
Nobis.
Pater.
Gulfridus.
Nuth.
Cymell(ia)uch'.
Libya(u).
Gowganus.
Marcilyud.
Blethery.
Jofeph
Herwaldus.^.[A° 1049. J
Vrbanus.
Hicthred.u.s..
Nicholaus._[A°. 1148.]
Willelmus de Salfo Marifco [A°. 1183.]
Henricus prioz de Bergeueny.
Willelm.us prio2 de Goldcliuia™„,[i2i8]
Helyas de Radenoze.
3s°Willelm.us de Burgo
Johannes de la Ware —
Willelmus de Radenoze.
Willelmus de Brewys —
Johannes de Monemuta
[1234]
[1240]
,[i 264 abbas de Margan]
,[1266.]
,,[1269.]
.[1296.]
ffrater Johannes de Eglef clif pre.dicato2. .,__[i323.J
ffrater Johannes Pafchal. Carmelita. [1344.]
ffrater Rogerius Cradoc Mino2
domini 1371. vel 1370]
[tranflatus anno
304 APPENDIX I. [90,
ffrater Thomas Ruffhonk predicat02. [sacre theologie
docto2]
fifrater Willelmus Botofham ordinis predicatozum.
[sacre theologie doctoz]
ffrater Edmundus de Burgo Monachus Monasterii
de Burgo [sacre theologie doct02]
Tidemannus Abbas de bello loco
Magifter Andreas Baret . vtriufque iuris doctoz
ffrater Johannes Bozchul. Predicato2
ffrater Thomas Peuerel. Carmelita
ffrater Johannes la Zouche facre theologie docto2.
ozdinis Mino2.um.
ffizater Johannes Wellys ozdinis Mino2um sac2e theo-
logie docto2
Nichoiaus Affheby quondam prio2 Monasterii Weft-
monasteriensis (confecratus 1441)
Johannes Houden predicato2 Sacre theologie docto2
Johannes Smyth doct02 Theologie
Johannes Marfhall doct02 theologie quondam focius
collegij de Merton' Oxon' . [confecratus anno
domini 1479]
Johannes yngylby 02di.nis caztufienfis ac quondam
prio2 de fheyn
Milo S alley 02din.is fancti benedicti quondam Elmo-
funa2ius monafterij abendonensis et ibidem pro-
feffus ac poftea abbas de eynefham
Geo2gius de Atigua proffeffo2 theologie 02dinis pre-
dicatorum
90J
APPENDIX I,
305
Robe2tus holgate docto? facze theologie ac magiftez
ozdinis fancti gilibezti et poflea prefidens confiHj
2egij in plaga boziali anglie inftallat(us) fuit in
episcopum landauensem in vigilia fancte t(rini)-
tatis An(no). m. ccccc. xxxvfj
35' Anthonius Kechyn facze theologie docto2 ac quon-
dam de eynefham abbas (pofsefsionem dictse
fedis adeptus est in vigilia sanctae trinitatis anno
domini 1545 in perfona Johannes AP Harrij
legum Doctoris cancellarij fui , etc.
Hugo Johannes in legibus baccalaureus
Willelmus Blethyn in legibus baccalaureus. Archi-
diaconus Brechon episcopus Landauensis qui
per willelmum Thomas avunculum fuum in
eadem.2°9. Aprilis Anno domini 1575 . regnique
regine nogtre Elizabethe .ly. installatus etc./
Geruasius Babington Theologie Do6lor.
Willelmus Morganus Theologie doctor. Consecratus
20 Julij .1595.
Francifcus Godwyn facre Theologie Do6lor con-
secratus Nov: 22. 1 60 1.
Georgius Carleton facre Theologie Do6lor . con-
secratus
Theophilus * Feild facre Theologiae Dodlor . con-
fecratus Octob. 7. 1619°
u
3o6 APPENDIX I. [91*
35= ffozma ]uramenti EpiscpRi landau.ensis fecundum
confuetudinem ecclesle in primo ingreffu fuo ad
02am fcale occidentalif ciraiterii die Tntronizacionif
fue.
Ggo . J . de . :6 . permiffione diuina Episcopus
Landauensis / ecclesiam landauensem iura et
libertatef eiufdem vniuerfaf . prout sciuero et potero
iuxta viref meaf contra quofcunque moztalef quocienf
opus fuerit manutenebo pariter et defendam/Ac etiam
cgnfuetudinef laudabilef et ftatuta dicte ecclesie lan-
dauensis editaf et appzobataf ab antiquo et hactenus
vfitataf tarn circa ftatum eiufdem / quam etiam
Can0.nic02.um / cetero2umq.ue miniftro2.u.m eius q.uan-
tum in me eft / i.nuiolabiliter obferuabo / sicut me
de.us adiuuet et hec sancta dei euangelia.
ffo2ma Turamenti eiusdem vt Canonici in dome
capitulari preftandi.
Ggo . J . de . S . licet permiffione di.u.ina Epi.s.-
cppuf landaue.nsi.s. in eo tam.e.n. q.uod Canonicus
eccle.s.ie Landa.ue.n.s.i.s. fideliter promitto q.u.o.d. quantu.m.
i.n me eft /inuiolabiliter obferuabo omnef co.n.fuetudi-
nef laudabilef ecclesie landa.ue.ns.is. per Episcopum et
Capitulum app2obataf. necno.n. ftatuta fuper ftatu
eiufdem ecclesie facta et facienda ficut me deus
adiuuet et hec sa.nc.ta dei euangelia.
sif Jtem q.uod confilia fpecialia et secreta eccle.s.ie
landauensis et Capi.t.uli / ad dampnum eo2.u.m nemini
reuelabos IF Jtem quod fidele .confilium e.t opem ad
manutenendum e.t sufte,ntandum om.n.ef libertatef ec-
cle.s.ie landaue.n.,si.s . et om.nia bona temporalia e.t
fplritualia ad eandem fpectancia prout comode potero
preftabo pariter et impendam.
9^*] APPENDIX I. 307
ffozma juramenti Canonici quod faciei Episcopo
landauensi In admiffione fua prima.
Ggo. H. Canonicus landauensis. promitto domino.
J. dei gratia Episcopo landauensi. et succeffoai-
bus fuis / necnon eoaum Officialibus obedientiam et
reuerenciam debitam . et quod ftatuta fua fuper statu
ecclesie landauensis et Miniftrozum eiufdem pro
poffibilitate mea fideliter obferuabo facta et facienda
*1 Jura etiam fua et ecclesie fue defendam . et in
eo2um defenfione / eidem fideliter affiftam.
sUffidem alienam fidei fue non pzeferam./ 1 Nee
inimicif feu aduerfariis fuis fauebo .-' fie me deus
adiuuet et hec fancta dei euangelia.
ffozma juramenti Canonici quod faciei iij. capitulo.
Ordinatum efl; per communem affenfum Episcopi
et Capituli . quod quilibet Canonicus poftquam
admittitur in Canonicum .-^in proxima congregacione
uel tractatu in qua uel in quo ipsum intereffe con-
tigerit in Capitulo / iuret tactif facrofanctis dei
euangelijf . quod obferuabit quantum in fe eft .•'omnef
confuetudinef landauensis ecclesie per Episcopum et
Capitulum appzobataf . et ftatuta fuper ftatu ecclesie
landauensis facta pariter et facienda.
-IT |tem quod confilia fpecialia et fecreta laridauensis
ecclesie / Episcopi et Capituli ad dampnum eozurn .•'
nemini reuelabit si Jtem quod fidele confilium et opem
quatenus ipse poterit / preftabit ad manutenendum
et fuftentandum omnef libertatef ecclesie landauensis.
et omnia bona temporalia et fpiritualia ad ecclesiam
landauensern fpectancia quando fuerit per Episcopum
et Capitulum interpellatij.s . fiue per Capitulum fede
vacante.
u 2
o
08 APPENDIX I. [9t
sir Jtem quod quilibet Canonicus teneatur dare uel
relinquere de bonif fuis vnam Capam choaalem pzecij
quinque Marca2um . vel quinque Marcaf ad ozna-
menta uel ad fabricam ipsius ecclesie fecundum ozdi-
nacionem et arbitrium Episcopi et Capituli. Jta quod
fi non dederit huiusmodi Capam viuus / teneatur vt
predictum eft reddere quinque Marcaf vel defunctus.
Quedam ftatuta edita et confirmata per dominum
Willelmum de Brewyf quondam Episcopum landa-
uensem et Capitulum fuper ftatu Canonicozum
refidencium et non refidencium et de habitu et
ueftura eozundem. Anno domini . M . cc . xlv'°.
De refidencia Canonicozum ftatutum eft fcilicet
quod illi dicuntur refidentef / qui in propzia per-
fona refident sIT Jta videlicet quod primam refidenciain
facientef .■' perfonaliter et continue per .xu]. feptima-
na9 continuaf et integraf 5=ef refideant ^If Et decetero
3" fcilicet poft primam refidenciam ficut premittitur
completam / refidere potest Canonicus huiusmodi in
anno per tref menfef fcilicet per .xi). septimanaf
continue uel interpolatim iuxta libitum fue uolun-
tatif. Jta quod .xij. septimanaf plenarie compleat
infra annum =11 Annus autem in ecclesia landauensi
quantum ad refidentef huiusmodi / incipit femper in
fefto apostolozum petri et pauli idest ipso die apos-
tolozum sir Pzeterea qui causa ftudij fcolaf in partibuf
tranfmarinis adire voluerint . licencia petita a Capi-
tulo / licite fcolaf exerceant per quinquennium . et
tunc pro refidentibus habeantur . dum tamen priuf
vnam faltem refidenciam in ecclesia landauensi
jFc'ant fecerint perfonalem. I Et hoc concedetur fibi
femel in uita fua =11 Quandocumque vera alio modo
quam pzedictum est fuerit . abfenf ab ecclesia / pro
9M APPENDIX I, 309
non refidente penitus habeatur./ Et tunc de com-
muna vnam Marcam tantum ut non refidenf recipiat.
dum tamen femel vifitauerit perfonaliter ecclesiam
landauensem poftquam fibi collata fuerit prebenda in
eadem . excepto tamen et exempto ftipendio vicarii
in ecclesia antedicta./ Et de refiduo fue commune /
cedat medietaf in vfus Canonicozum refidencium . et
alia medietaf ad oznamenta uel ad fabzicam eccle-
sie applicetur. =■! Statutum est etiam quod quilibet
Canonicus refidenf / in menfura decenti ueftef habeat.
maxime in ecclesia et cozam prelato fuo . et in con-
uentibus clericozum et in publico . / Vt fic clericus
a laico difcerni poffit ./ Jta quod Canonici qui funt
prefbiteri y capa claufa vtantur / Et archidiaconus
et alij in dignitatibus conftituti et habentef curam
animazum / deferant capaf claufaf . nifi fozte causa
itineris . uel alia causa probabili / honeftam aliam
ueflem gerere voluerint./ Qui autem in alio habitu.
ut fupertunica aperta ante . feu aliaf inozdinato et
fupra mediam tib tibiam curto inueniatur / habitum
ilium amittat et vicariis tribuatur.
Alia ftatuta edita fupgr ftatu Canonicozum refi-
dencium vel non refidencium. tempore domini Jo-
hannif de Monemuta nuper Episcopi landauensis.
videlicet infefto apostolozuin petri et pauli. Anno
domini . M. ccc . xviii . et per dictum Episcopum
et Capitulum confirmata
Ouantum ad refidenciam Canonicozum in ecclesia
landauensi / ozdinatum eft per dominum Jo-
hannem de Monemuta u Episcopum landauensem. et
Capitulum eiufdem i.n feflo apo.s..toloz.um petri et
pauli. Anno do,mi.ni . m. ccc. xvii). q.u.o.d Cano.n.icuf
qui per tref menfef refidenciam fecerit i.n ecclesia Ian-
3IO
APPENDIX I. [92,
dauensi continue uel interpolatim. / Jta quod prima
refidencia fit continua . uel fupra ilia continuitate re-
fidencie habita gratia . que ex causif euidentibus
necessariis et canonicis emergentibus habet concedi /
in fefto apo.stolo2.um plenam recipiet diftribucio.n.em
cum ceteris Cano.n,icif diuidendo2um =1 Et fi .c.o.ntingat
q.u.od Cano.nic.us facie.ri.do refidenciam poft fex ebdo-
madaf dicte refidencie fac.tas . ita q.uod fe a loco no.n.
amouerit . fe.d fe et fua oadinauerit ad refidenciam
faciendam co.n.tinue moziatur / plenam nichilominus
diflribucio.n.em recipiat cum ceteris Cano.n.icif refi-
dentibus diuidendoz.um =11 Et fi ante fex ebdomadaf
co.mpletaf decefcerit / recipiat cum ceteris Cano.n.icif
iux,ta ratam po2cio.n.is refidencie per fe facte ^1 Et fi
Cano.n.icus partem refidencie inceperit. et ante plenam.
refidenciam. .completam ab eccle.sia landauensi recef-
ferit alibi mo2aturu.s. ad te.mp.u.s . et fie ante finitam
refidenciam decefferit / q.uod pro rata p02cio.nis refi-
dencie per ip.s..um facte . po2cio.r1.em cu.m ceteris
Cano.nicif refidentibus recipiat diuidendo2.um.
Declaracio quo2u.nda.m ftatut02um facta .et c.o.nfir-
mata per ffratrem Joliannem de Eglefclif nup.e.r
EpiscoRum landauensem et Cap.i.tu.lu.m. in fefto apos-
t.pl02u.m petri et pauli . Anno dommi . M. ccc. xxv]'°.
Jtem i.n fefl;o apo.stolo2.u..in petri et pauli Anno
domini . m. ccc. xxv)°. q.uantum ad refidenciam
Can0.nic02.um / per ffratrem Johannem de Eglefclyf
dei gratia Epi.s.copum landa.ue.nsem et Capitu.l.um eiuf-
dem / declaratum '54 efi; . q.uo.d. Cano.nicus q.ui fecerit
primam refidencia.m c.o.ri.tinuam. vi.d.elice.t per. xu). eb-
domadaf plenarie completaf .•' decetero no.n teneatur
refidere nifi per tref menfef vfualef fcili.cet per .xi].
ebdomadaf. ficut vfitatum eft ab antiquo. =1 Jtem fi
92J
APPENDIX I.
;ii
Canonicus habenf firmam decedatpoft fructus autump-
nalef receptof . gaudeat et habeat mo2tuus . et eius
nomine ipsius executozef comodum dicte firme ufqiie
ad feftum apo.s.tolo2.um petri et pauli proximum fe-
quens =1 Et fi poft feftum dic.t02.um apo.s.tolo2.um petri
et pauli in quo feflo anni firma2.um incipiunt in eccle.sia
landaue.n.si an.te recepcio,nem fr,uctuum autumpnalium
decefferit / licebit Capitulo de ilia firma 02dinare . et
defu.n.ct.us. respondebit Capi.tulo de p02c,ione recepta
per ip.s.um pro tempore q.uo earn retinuit poft feftu.m
apQ.stolo2um petri e.t pauli .•' ufq.ue ad temp.us mo2tif
fue. A Jtem 02dinatum eft in dicto fefto . q.uo.d Cano-
nici firmaf eccle.sia2.um habentef Capitulo landau.e.ns.i
app2opriata2um durante fua firma / tenentur Can-
cellof et grangiaf de bonif Capituli c.o.n.grue fuftentare
et emendare. }ta tamen q.uod primo y q.uilibet
ffirmari.us. de qualibet lib2a cuiuflibet ecclesie q.u.am
tenet ad firmam . fec.u.n.d.u.m taxacio.nem decime n.unc
currentif /duodecim denar.io.s foluet de fuo . et re-
fiduum .'' de bonif Capkuli fuper co.mpoto Cano,n..i-
co2u.m. in fefto apo.stolo2,u.m petri et pauli proxi.mo
;t.u.nc fequenti fibi debet allocari y
No.mina epi.s.c.o.po2.u.m. qui fuerunt in ecc.le..s.ia cathe-
.drali land.a.u.e.n.s.i a prima fundacione eiufdem ,co.n-
fequenter et fucceffiue.
Prim.us. epi.s.c.opus in ecclesia landauensi / fuit Sa.n.c.tus
Dub2ici.us.
ij"^ Sanctus Theliaus.
u)"^ Sanctus Odoceus.
lni"^ Vbeluiuus.
v"^. Aidanus.
vf\ Elgiftil.
VI]"'. Lunapeyus.
vll]"^ Gomeregwyus.
lx"^ Arguyftil.
x"^ Go2uann.u.s.
x]"^ Gwydlonius.
xij"^ Edilbiuus.
xn]"\ Grecielus.
xnl]"^ Berthgwynus.
312
APPENDIX I. [92*
XV"'. Trichanus. xxiii)"". Libiauch
xvj"^ Eluogua. xxv"^ Gowganus.
XVI)"'. Catgwaret. xxvj"'. Marchiliud
xvnf\ Cerenhyr. xxvij"'. Blethery.
xix"'. Nobis. xxviij"'. Jofeph.
xx"'. Pater. xxix"'. Herwaldus.
XX]"'. Gulfridus. xxx"'. Vrbanus.
XXI)"'. Nuth. XXX)"'. Huchredus.
xxu]"'. Cymelliauch. xxxi)"'. Nicholaus.
xxxu)"'. Windmus de falfo Marifco.
xxxiii)"'. Henricus quondam prio2 de Bergeueny.
xxxv"'. WiHelmus quondam p2io2 de Goldclif.
XXXV)"'. Helyaf de Radenoze.
xxxvi)"'. Willelmus de Burgo. [Mo2gan.
xxxvn)"'. Johannes de la Ware quondam abbaf de
xxxix"'. Willelmus de Radenoze.
xl"'. Willelmus de Brewys.
xl)"'. Johannes de Monemuta. [dicat02.um.
xli)"' ffrater Johannes de Eglefclif de ozdine pre-
xlii]"'ffrater Johannes pafchal de 02dine Carmelita2.um..
xlni)"' ffrater Rogerius cradoc de 02dine Miri.o2um
xlv"' ffrater Thomas Rufchok de 02di.ne predicat02um
xlvj"' ffrater Winelmus Bodliftiam de 02di.ne pre-
dicat02.um [fancti Benedicti
xlvi)"' Edmundus de Bury Monachus de 02din.e
xlvii) Andreas Baret fecretarius docto2 legum
xlix"' Tidmannus Monachus (abbas de bello loco.)
1 ffrater Johannes Burgh ull de 02dine predicat02.um.
1)"' ffrater Thomas de 02din.e Carmelita2.um
li)"' ffrater J. Zoche de ordine Mino2um
hi)"' ffrater J Wellys ordinis Minorum
92J APPENDIX I. 313
355 Nomina Ep.is.cop.02.u.m qui fuerunt in Ecclesia Lan-
dauensi. a tempore prime fundacionis eiufdem.
Fet arembzer ke en le tens de ces . xl. Euefkef
auant nome3 . en tens de bretons . en tens de
Engleys/ en tens de No2man3 /cunt lef seignurages
de Glomo2gan en la garde de la Tempozaute de
landaf . vacant le see / san3 nule Jnterrupcion/ puf
ke la Eglyfe de landaf full primef funde si E feft a
fauer kele fuft funde en tens Lucius ky fuft Rey de
tote Britayne la Grande. E en tens le Rey Meuric
ky donkef reygna en Mo2gannok e en tote SU3 Wales.
E aueyt pleynement fa regaute en fa terre / auxi
auant com le Rey de Britayne en la fue . fauue kil
tynt sa terre del Rey de Britaygne . e homage luy
deueyt . e fon homme fu. E ces heirs ky de luy
iffyrent efleient auxi Reys nome3 en lur terres . e
aueient mefme la Regaute.
Fet a rememb2er ke le Euefke Herwald de
landaf fuft feft Euefke en le tens le Rey seynt
Edward . e fu sacree del Erceuefke Cynice a la fefte
de la pentecofte en vn solempne parlement e general
a Londres. Lan del Jncarnacion noftre seignur.M. lix.
«ir E celuy herewald suruefquy le Rey Edward/
le Rey Harold/ le Rey Willame le Baftard. e le Rey
Willame le Rous. E morrut le quart an del co20une-
ment le Rey Henry le primer/ en lan del Jncarnacion
nostre seignur .m. cui). E le Centime an de fon age/
en tenf Anfelme Erceuefke de Canterbury le .ij. jour
deuant la None de Mars. sIT E le Conte Robert de
Glouceftre ki a donkes fuft Seignur de Glomo2gan
de part fa femme ke fuft la fille Robert le 63 heem /
aueit la garde de la Temporaute de landaf en tote
cele vacacion/ com apo2tenant a fa seignurie de
Glomo2gan . e dura la vacacion .nij. an3 . v. Meys.
314 APPENDIX I. [93.
e . vij. jours . f^ E fon profcheyn succeffour full le
Euefke vrban ky full sacree a Canterbury del Euafks
Erceuefke Anfelm la .uj. Jdes. de Auft. Anno domini
M. cvu)°. e en tens le Rey Henry auant dit.
Derechef voyda la Eglyfe de landaf en tenf le
Conte Robert auant dit par la mo2t le Euefke
Vrban ky mo2ufl a Rome pleidant e fiwant le dreit
de fa Eglife . dont le auant dit Conte Robert auoit
la garde de la Temporaute de landaf vacant le fee
iekef a la venue Huftrid fon profcheyn succeffour.
Derechef voyda la Eglyfe de landaf par la mo2t
le Euefke Huftrud dont le Conte Willame
de Glouceftre fi^ e heir le auant dit Robert aueit la
garde de la Temporaute de landaf. vacant le See.
iekef a la venue Nichole fon profcheyn succeffour . e
mo2ufl huftrud / Ian del Jncarnacion . m. c. xlvu].
Derechef voyda la Eglife de landaf par la mo2t
le Euefke Nicole Ian del Jncarnacion . m. c.
Ixxxnj. dont le Conte Willame auoyt la garde de la
Temporaute de landaf. e mo2uft le Conte WiHame
mefme eel an. E le profcheyn fucceffour Nichole /
fuft le Euefke Willame de feyr sau3 Marreys.
Derechef voyda la Eglyfe de landaf par la mo2t
Willame de sauj Marreys y dont le Conte
Johan de Mo2teyn frere le Rey Richard aueit la
garde de la Temporaute de landaf com apo2tenant a
fa feignurie de Glomo2gan la quele il aueit par
Jfabele fa femme fille lauant dit Willame le Conte
de Glouceftre . e tynt la garde ^'^ iekef a la venue
Henry de Bergeueny fon profcheyn fucceffour le
auant dit Willame . le quel Henry fuft fet Euefke
en tens le Rey Richard. sIF E donkef ni aueit il nul
Chanoygne/ ne nule prouendre en le glyfe de landaf.
93J APPENDIX I. 315
Mes en fon tens fift il lef. xui|. pzouendref *1E celuy
Henry veefquy iekef au tens le Rey Henry le
Secunde piere le Rey Edward le bon. / E mo2uft
cely Eueike Henry le . i]. an del cozonement le Rey
auant dit/ en Ian del Jncarnacion . m. cc. xvnj. le iour
de .ui). Seyntj co2one3.
Apzef la mo2t le auant dit Eueflce Henry/ Gilbert
de Clare Conte de Glouceftre le ael / aueit la
garde de la temporaute de landaf vacant le see com
apo2tenant a fa seignurie de Glomo2gan . e la tynt
iekef a la venue le Euefke Willame de Goldcliue
fon profcheyn succeffour . a ky il rendy par fa meyn
la temporaute.
Derechef Ian del Jncarnacion . m. cc. xxix. e Ian
del co2onement le Re^ Henry . xnj. la quinte
kalendes de ffeuerer .-^voida le Eglyfe de landaf par
la mo2t le Euefke Willame auant dit. E. Gilbert
de Clare aueit la garde de la temporaute de landaf e
mo2uft seify verf le fyn de cele vacacion . par vnt
Richard de Clare 63 e heir mefmes celuy Gilebert
chey en la garde nostre Seignur le Rey Henry piere.
le Rey Edward. / E en aueit la garde de luy e de totef
ces terref pur ceo qil fufl deden3 eage. A E fet a fauer
que Gilebert de Clare mo2ufl: Ian del Jncarnacion.
M. cc. XXX. e Ian del co2onement Henry, xiij. Apzef
ky mo2t :' fuft vn Euefke de landaf Elys par noun
profcheyn succeffour le Euefke Willame auant nome.
Derechef voida le Eglyfe de landaf par la mo2t
mefme celuy Elys .-^ lendemein de la feint
Johan ante poztam latinam Ian del Jncarnacion.
M. cc. xl. Ian del cozonement le Rey Henry xxni)./E
pur ceo ky Gilebert le Marefchald Conte de penbrok
aueit la garde de Glomozgan de lece le Rey pur del
3i6 APPENDIX I. [93*
seon douant/ iekes al eage del heir / aueit ouek ceo
la garde de la temporaute de landaf com apoztenant
a fa seignurie de Glamozgan sll E tynt la tempozaute
vacant le se iekef a tant kil rendy a Richard de Clare
seifine de ces terres de Glomozgan enfemblement cue
la temporaute de landaf iekef a la venue Willame- de
Bourk profcheyn succeffour le Eueflce Elys auant
dit . a ki Willame de Bourk / mefme celuy Richard
rendi la seifme de la temporaute de landaf par fa
meyn demeygne.
Derechef voida la Egleyfe de landaf par la mozt
mefme celuy Willame de Bourk / le iour de
Seint Barnabe le apoflle. Ian del Jncarnacion .m. cc. hij.
e Ian del cozonement le Rey Henry .xxxvi]. par quey
le auant dit Richard de Clare aueit la garde de la
temporaute de Landaf vacant le see / iekef a tant kil
le rendy a [ohan la Warre son pzofcheyn succeffour.
Derechef voida le Eglyfe de landaf par la mozt
mefme celuy Johan de la Warre / lendemeyn
de la fefte seint piere e seint poul . Ian del Jncarna-
cion . M. cc. .Iv]. e Ian del cozonement le Rey Henry
.xl. par quey le auant Richard de Clare aueit la garde
de la temporaute de landaf vacant le see .-^ iekef a
tant kil le rendy a Willame de Radenore profcheyn
succeffour le auant dift Johan de la Warre. 35^
Derechef voida le Eglife de landaf par la mozt
mefme celuy Willame de Radenoze . le . uj.
iour apzef la Thiphaine . Ian del Jncarnacion. M.cc.lxv.
e Ian del cozonement le Rey Henry . xlix. par quey
le dift Gilbert de Clare . Conte de Glouceflre aueit
la garde de la temporaute de landaf vacant le see.
iekef atant kil le rendy al Euefke Willame de Breufee
fon profcheyn succeffour.
93J APPENDIX I. 317
Derechef voida le Egleife de landaf par la mo2t
mefme celuy Willame de Breufee le profcheyn
Mardy deuant le Annunciacion . Ian del Jncarnacion
.M. cc. Ixxxvi]. e Ian del cozonement nostre seign.ur le
Rey Edward le primer apaef la Conquefte. .par
quey Gilbert de Clare Conte de Glouceftre auan aueit
la garde de la temporaute de landaf vacant le see.
dekef a la venue Johan de Monemuwe ki fufl pro-
fcheyn succeffour lauant dit . W. de Breufee.
Poftea Johannes de Monemuta Confecratus fuit
in Episcopum landauensem japud Cantuariam
.ni] . Jdus fifebruarii. Anno domini. m. cc. 1xxxxv)'°.
et obiit apud landaf feria quinta pofl Octavas
pafche Anno domini. M. ccc. xxiij.
Poftea ffrater Johannef de Eglefclif de ozdine
pre.dicat02.um confecratus in Curia romana /
venit ad dyocesim fuam landauie i.n. vigilia sancte
trinitatis Anno domini . m. ccc°. xxiij. — IT Et obiit
apud lankadwaladur. vi.d.eli.cet . ij. die Menfis Januarii.
Anno domini . m. ccc°. x1v]'°. Et fepultus eft in ec-
cle.s.ia ffratrum predicat02.um de kerdyf.
Poftea ffrater Johannes pafchal de ozdine Montis
sancte Marie de Carmelo . confecratus in
Episcopum in Curia romana. tempore pape Cleme.nti.s.
.vj. Anno domini. m. ccc xlinj. .caffataq.u.e electione
facta de domino Johanne de Couentre Archid.ia.c.o.n.o
landauensi per referuacio.n.em factam in Curia romana
de Episcopatu landaue.ns.i vacaturo per mo2tem
fupradicti ffratris Johannis de Eglefclif.'' prenomi.na-
tus ffrater Johannef pafchal Epi.s..c.opus landa.u.e.nsi.s
veniens de Curia ro.m.ana i.n Angliam admiffus. eft
" ab Archiepiscopo Cant.u.arie.nsi videlicet . u]. Nonis
Junii Anno domini . m. ccc. xlvlj. 1 Et obiit apud.
3i8 APPENDIX I. [94*
3s8.£)e procuracionibus annuls debitis domino Epis-
cQpo Landauensi . qui pro tempore fuerit.
B^^jt^g e^ujen^y ^
PRocuraciones seu annuus cenfus debitus^ofnino
Episcopo Landauensi de antiqua confuetudine
legitime prefcripta de quibusdam ecclesijs in de-
canatu de Bergeueny . videlicet.
De ecclesia de Bergeueny , .xxvj.^- vnj/-
De vicaria de Bergeueny „_ ™-.xu].'- ni).^-
De ecclesia de Grofemond.,_™„_ xu].^- nij/-
De ecclesia de Skenefryth xuj •*• ni].'*-
De procurat02e de lyra. pro ecclesia de languwan. x^-
1 Summa . Ixvj'- vuj.'^-
Vfk\
L/Rocuraciones debite domino Episcopo in Decanatu.
■'' de Viik' . videlicet.
De ecclesia de Vfk' ™„„,™
XXV] °- Vll).^
De ecclesia de Troia ^
xu).^- mj ^-
IT Summa . xl.^-
I^ tji e r_W^irU
TJrocuraciones debite domino Episcopo in Decanatu
■'' de Neth Went . videlicet.
De ecclesia de Goldclif. [ „.xiij^- nij'^-
De christi ecclesia .xu]^- lU]"'-
De ecclesia de Langefton ,, vj"- vu]**'
De ecclesia sancte Brigide x^-
De ecclesia de Wondy vij^-
De ecclesia de Roge3ate luj^-
PROCURACIONES.
De ecclesia de Caldekote
De ecclesia de Po2thfcuwet
De ecclesia de Kayrwent.
De ecclesia de Noua villa,
De ecclesia de Strugull'. .,,
H Summa
Cv]
S. jjjjd.
319
.xii)^- mj''-
.VIl)^-
,.X11J^- 111)''-
.111)^-
.xiij^- uij''-
N JJ«^p O 2 t ^
PRocuracionef annue debite domino Episcopo in
Decanatu de Nouo burgo.
De ecclesia Sancti Gunley de Nouo burgo. .„.xiij^- iiij'^-
De ecclesia de Baffelek. , „ ^ „,.xu]'- iiij''-
De ecclesia de Rempny ^,.xii)^- iiij'*-
1 Summa . xl.^'
TjRocuraciones annue debite domino Episcopo in
Decanatu de . Landaf.
De ecclesia beate Marie de kerdyf.,,™, „,.,, xu)^- mj'^'
De ecclesia sancti Andree „ xii)^- iii)''-
35'De ecclesia de sancto fifagano...„„ ,„ xnj'- inj''-
De ecclesia de Penmark. ^ xuj'- iiij'^-
De ecclesia de Lancaruan xiij^- uij''-
t Summa . Ixvj^- viij'^-
T)Rocuraciones annue debite domino^Episcopo in
•*■ Decanatu de Gronnyth'.
De ecclesia de Lanyltwyt „,.,.xxv)=- viij'*-
De ecclesia de Lanblethyan.
De ecclesia de sancto Donato.
xii)°- UlJ"
XllJ^' lllj''
xiij^-
iuj"^-
XU]^-
lUj''-
Xll]^-
iiij''-
xiij*-
iiij"^-
320 APPENDIX I. [94*
De ecclesia de Ewenny
De ecclesia de Kenefeg _ ,„.
De ecclesia de sancta Tathana.,„
De ecclesia de Markeros.„™,™„™,^„_^,
H Summa . Cvj'- viij."*-
IT Summa totalis procuracionum per dyocesim
• xx3''-v)^ni)'^-
Oynodalia seu Cathedratica debita annuatim in de-
^^ canatu de Bergeueny. videlicet due partes domino
Episcopo / Et tercia pars domino Archidiacotjo.
De ecclesia de Skenefryth. xv*^-
De ecclesia de Lanwytheryn _,^. xv"^-
De ecclesia de Lancaddoc Kellenny ,. v/-
De ecclesia de Landewy Ruthery , vi)''-
De ecclesia sancti Michaelis Kiftoznew .„. v.^-
De ecclesia de Eftomlowern v.**'
De ecclesia de Langywan.,,,,™ xv*^-
De ecclesia de Landewy skyret _^ _„. xv"^-
De ecclesia de Lancaddoc auel ™„^. xv'*'
De ecclesia de Wonewareflowe ^ xv**-
De ecclesia de Lanwaynarth . xv'*-
De ecclesia de sancta Helena ^ vij^'
De ecclesia de Lanfoyft.,,,,,,^,^,,™ xv*^-
De ecclesia de sancto Machuto.,,,„^,„„„,,,„,„,,,,,,,,,,„,,^, xv"*'
De ecclesia de Grofemond..,...,.^.^,,,,,,^,,,,,,,,,,^^^ xv*^-
De ecclesia de Culcudyn xv"^-
De ecclesia de Lancaddoc iuxtavfk' xv*^-
De ecclesia de Brangwayn. „„,^„,„,„,.,^„,_„,,_ ,. xv"^-
De ecclesia de Rokeuylo .^.^ .„^. xv^-
De ecclesia sancti Michaelis iuxta vlk'._„„ xv**-
95J .SYNOD ALIA. 321
De ecclesia de Lancaddoc Penros.,,,^ xv*'-
De ecclesia de sancta Brigida xv""-
De prioze de Bergeueny pro ecclesijs de
bergeueny et alijs mj=- j"*-
De vicaria de Bergeueny.,,,,,,,,,^.,.,™,,.,™.^^™^^^^. v?-
2^°De ecclesia de Lanmouoz xv?-
De ecclesia de Mamheilad xv*^
De ecclesia de Treuedyn xv"'-
De ecclesia de Coytre xv**-
IT Summa . xxxiiif •
Vfk'
Cjynodalia seu Cathedratica debita annuatim in De-
^^ canatu de Vfk' . videlicet due partes domino
Episcopp y Et tercia pars domino Archidiacono.
De ecclesijs . de Vfk'. Lampaddoc . Troflre.
Kilgoygan et Ragelan.,,™
De ecclesia de Cumcaruan., xv"*-
De ecclesia de Kemmeys xv^-
De ecclesia de Lanlouel.™™™,™^,,.™™.,.™,,.™..^. xv*^-
De ecclesia de Landegeueth' xv**-
De ecclesia de Kilgozroc xv**-
& _ /
De ecclesia de Lantriffan xv**-
De ecclesia de Lanyffan xv"^-
De ecclesia de Tredenauk -. „^ xv*"-
De ecclesia de Treygruk xv**-
De ecclesia de Warneftny.,,.,.,,,.,.,,..,.,™..,.,,.,^^^.-^ — . . xv*^-
De ecclesia de Landiffoy.,..,. xv"^-
De ecclesia de Noua villa lupi.._„„s,„„..,.„™.-.„„^™„,. xv*^-
De ecclesia de Lamyhangel xv''-
De ecclesia de Penclaw.,.,.™,,.,,.-..™,..,-.™™™.,^^ ^^. xv^-
De ecclesijs de Trillek et Pennalth — xv"*-
1 Summa . xxv)^- u]*^
.vij=- v)"*-
322 APPENDIX I. [95»
Oynodalia seu Cathedratica debita annuatim in
^^ decanatu de Nether Went, videlicet due partes do-
mino Episcopo / Et tercia pars domino Archidiacono.
De ecclesia de Kaerlyon ii]^- ix^-
De ecclesia de Goldclyf. „,.„^. xv"^-
De christi ecclesia cum Capellis.^ nj^- ix''-
De ecclesia de ffraxino ,™,™ xv**-
^ De ecclesia de Wydefton._„,_™____™___„. xv'^-
^ De ecclesia de Po2treuefton...„„; xv*^-
De ecclesia de Langefton..,,.,,,.,.,™, xv'^-
De ecclesia de Magor ,™„,,,„ ,^. xv**-
De ecclesia de Lanwaryn ,™^ __. xv"*-
De ecclesia de Lanmartyn,,™: .™^. xv''-
De ecclesia de Penho xv'^-
^ De ecclesia de Lanmaucheys.™„, xv"'-
De ecclesia de sancta Brigida..^, xv**-
De ecclesia de Wondy..,„j xv**-
De ecclesia de Lamyhangel..™^ xv'^-
J *'De ecclesia de Yueton xv^
De ecclesia de Roge3ate xv**-
De ecclesia de Caldekote.._____, ^ xv"*-
■^ De ecclesia de Deuftowe xv^-
De ecclesia de Kaerwent ,™^™ ,. xv"*-
'^ De ecclesia de Dynan .^ xv"*-
•■ De ecclesia de Lanueyr xv"^-
De ecclesia de Neweton .^ ij=- v)*^-
^ De ecclesia de Eodeton.^ ,, xv"^'
^ De ecclesia de sancto Aruyno xv"*-
De ecclesia de Po2thcaffes: ,,.„.^„...^„ . xv^-
■^ De ecclesia de Parua Tynterna.^._____,.___„. xv"*-
De ecclesia de StruguU' __. xv^
95J .SYNOD ALIA. 323
"^ De ecclesia de sancto Audoeno xv^-
De ecclesia de sancto Petro. . xv**'
^De ecclesia de Pulmeuric xv"^"
'^ De ecclesia de sancto Wozmeto.,,^ xv^-
De ecclesia de Poztfcuwet : xv^-
De ecclesia de Sudebrok xv"*-
De ecclesia de Wylde cryk, xv**-
De ecclesia de Marthergeryn xv"*-
T Sumsrria , 1*^- **''•
wynodalia^ sgujCathedratica debita annuatim in de-
^^ canatu de Nouo burgo. videlicet due partes domi-
no . Episcopo / et tercia pars domino Archidiacono.
De ecclesia de Nouo Burgo . ij^- j"*-
De ecclesia de Baffelec nj'-
De ecclesia de sancto Melano ij*- j.*- vel .xx)^-
De ecclesia de Rempny ij^- f-
De ecclesia de Merffeld xv'^-
De ecclesia de Mauche^n vilj"'-
De ecclesia sancti Michaelis vnf-
De ecclesia de Menethiftelan vuj''-
De ecclesia de Bedewas viij"'-
IT Summa . xii)'- ij^-
Landaf
Cf ynodalia seu Cathedratica debita annuatim in de-
^^ canatu de Landaf. videlicet due partes domino
Episcopo / et tercia pars domino Archidiacono.
De ecclesia de Cumkydy xvlj''-
X 2
324
APPENDIX I. [96,
De ecclesia de Sancto Nicholao i)'' v^-
De ecclesia de Lanryryd ij^' v"^-
De ecclesia de Boneuyleflon ™„™.„.„. xvi)^-
De ecclesia de Sully . _ — lii'- v''-
^^''De ecclesia de Landouche ij'- v**
De ecclesia de Lantriffan xij"*-
De ecclesia de sancto ffagano ,..,.,,.,„.^,.„^. xxuj''-
De ecclesia de sancto Andrea ij^-
De ecclesia de Wenfo „ ,„_ ij^- v^-
De ecclesia de Penmark.__ „ v"*-
De ecclesia de Lanilthern ,™™_.™™.,™. vj*^-
De ecclesia de Lanhary.™,^ xij*^-
De ecclesia de Kilchigayr ^. vij"*-
De ecclesia de La Thawe „™,™„„. xi)^-
De ecclesia de §05 Wanwol xv'^-
De ecclesia de Petrefton._ ,™,^„ , „_. i)=- v"*-
De ecclesia de Pennarth' _™, ,. ij^- v"*-
De ecclesia de Micheleftowe _^ ij^- v^-
De ecclesia de Caddokeftoil ™^™, ij'- v**-
De ecclesia de Britton..__„ ,™™^....™™ .^ . i)'-
De ecclesia de Martheldeuan .™..,™™. xi]"*-
De ecclesia de Cogan.___„ _,. xij^-
De ecclesia de Merthyr vij"^-
De ecclesia de Barry ,„™ xvij'^'
De ecclesia de Beganefton.,,,,™,.,^ ^. vif-
De ecclesia Sancti Michaelis fuper Eleye.- xvij'''
De ecclesia de sancto Geoagic; xvi)"^-
De ecclesia de Po2thkyry.,„^ ij=- v"^-
De ecclesia de Ruthery.^,™,„,„.„,_„^ vi]*^-
De ecclesia de Lan karuan.^^,„,„,„.,„„„,,,,_,__„__. v"*-
De ecclesia de Radur ^. xi)''-
De ecclesia de Pentirch'. ,.™^,.^„™_™ xij"*
1 Summa . P- j''-
'1^1
96,] .SYNOD ALIA. 325
OynodaHa^seu Cathedratica debita annuatim in de-
^^ ^^^^^^.^^^.^Tonytji^^j^licet due partes domino
Episcopo / et tercia pars domino Archidiacono.
De ecclesia de Sancta Tathana ij'-
De ecclesia de fflemyngeflon xx)**-
De ecclesia beate Marie fupra Montem..,^ _. i)=- v''-
De ecclesia de Landowe._ xx)''-
De ecclesia de Lanblethyan ,™,_„^ ij'- v"^-
De ecclesia de Egluf p2uwys.^„.„„ xvj"^-
De ecclesia de Lanmays „.,™_ „,.„™™„ xvij*^-
De ecclesia de Laniltwyt., xx)**-
De ecclesia de Lamyhangel..,„ ^ xxj"*-
De ecclesia de Lando3we xx)*^-
De ecclesia de sancto Donate.^ .„ xxj''-
De ecclesia de Markeros..,,,,,™,,^ „™„^ „,. xx]"^'
De ecclesia sancte Brigide Maiozis. ^..^ xvi)**'
^^^De ecclesia de Colewinefton xxj*^-
De ecclesia de Sancta Julitta ™™„™ xvj''-
De ecclesia de Penthlyn ^,„_ xnj"^*
De ecclesia de Langan ,,,„™„^„ xuj''-
De ecclesia de Coyt churche ij^-
De ecclesia de Coyt;y'f. .„™,,„..,^ _.^„,_,. uj'-
De ecclesia sancte Brigide Minozis xnj"*-
De ecclesia de Landyuoddok x.*!"
De ecclesia de Nouo Caftro nj^'
De ecclesia de Kilthykarn ,^^^ xxi)'''
■^ De Abbate de Mo2gan pro ecclesia que fuit in] g.
veteri Cimiterio de Langewy. J
De ecclesia de Caddokeftoii. v**-
De ecclesia de Kilthibebul . v''-
De ecclesia de Neeth., v^-
326
APPENDIX I.
[96,
vij^ob'.
^ De eccjesia de Bridefton.
De ecclesia de Abbona.
De ecclesia de Langunyth
De ecclesia de Kenefeg.
De ecclesia de Noua villa.
IT Summa xlviij^- vii)'* ob'.
1 Summa totalis Synodalium xj J^ij^j"^- 6.
ITEt fic eft p02cio Episcopi quo ad duas partes.-^ vi]'''x.)^'
HEt po2cio Archidiacgnj quoad terciam
partem -^
Ixxv^ob'.
Nomiria prebendarum in ecclesia
landauensL
Qemo2andum de numgro Canonicozum seu pre
bendazum in ecclesia Landauensi.
Domini Episcopi vt tamen Canonici.
Precento2is..„„^ ,,_
Thefaurarii.>^_,„,_„,.__ .„,„
Sancte Crucis
Sancti Andree
De kayr.
Magistri Roberti de Baxby
Domini Henrici de Edeneftowe.
Dignitas. Archidiaconalis
Wchicorr.b. lancomb.
Warthcomb
Cancellarii.^
Sancti Dubricij.
Sancti Nicholai.
lHo2.um stalla/ de-
figruiri debent per
vicarios sacerdotes.
xni) sunt canonici
ir^02um. stalla/ de-
feruiri debent per
jvkarios. dyaconos.
TH^ZMm^aUay^eferuiri debent
per vicarios subdyaconos.
■•«-
364
ti
•^e^ «t.C4*A^v-ui»-^, .--^a?*? I *
%]
APPENDIX I.
327
EaJendarejeu^^gHlrum de decima colligenda ad opus
dgojini^^pe . vel domini Regis anglie de singulis
ecclesijs per dyocesim landauensem conftitutis . quazum
taxacio excedit summam sex Marcazum , videlicet.
Bergeueny
Fzioz de Bergeueny pro fpiritualifcus
et temporalibus
Abbas de Mans pro temporalibus
Abbaf de dora pro affartis mobili-
bus et immobilibus.
Ecclesia de Skenefrith'.,
Abbaf de gratia dei pro Hiobilibus
et immobilibus :^_
Pripz de Monemuta pro fpiritualibus
et temporalibus- ~«™
Procuratoz de lyra . pro spiritualibus
et temporalibus.
Ecc'ia de Lamyhangel. eftomlowern.
Ecc'ia de Lanwytheryn. ..._„,
Ecc'ia de Lanueyrculcudyn.
Ecc'ia de Lanwaynarth
Ecc'ia de Lancaddoc iuxta vfk'. .
Vicaria de Skenefryth.
Vicaria de Grofemond.,
Vicaria de Bergeueny.^
Prio2 de Tutteley.,
Abbaf de Talila3hau.
Prioziffa de Acozneburye ,
Prio2 de Maiozi Maluernia.
^ Summa . xvi)|'- nf
.Decima
.Medietaf
jntegra.
decime.
£ s
d
£
s
d
4 13
5
2
6
8*
0 10
H
0
5
4i
3 2
3i
I
II
li
0 13
4
0
6
8
0 19
10
0
9
II
I 2
6i
0
II
3i
I I
10
0
10
II
0 II
0
0
5
6
0 12
0
0
6
0
0 10
8
0
5
4
0 13
4
0
6
8
0 13
4
0
6
8
0 13
4
0
6
8
0 10
0
0
5
0,
0 8
8
0
4
4
0 5
0
0
2
6
0 0
2h
0
0
li
0 0
Ij
0
0
of
0 0
9
0
0
4k
328
APPENDIX I.
Vfk'
Decima
jntegra.
s d
i6 n
o
o
12
O
lO
6
lO
4
Prioziffa de vfk' pro .s'. et t'.___
Prio2 de Lantony iuxta Gloucestriam
videlicet pro ecc'ia de Lantriffan^.
Ecc'ia de Troia cum Capellano
Ecc'ia de Landefoy.
Ecc'ia de Woluefnewtoii.
Ecc'ia de Kemmeys.
Ecc'ia de Treygruk.
Ecc'ia de Tredenauk,
ffratres de Everbechyn. pro s'. et. t'. o
1[ Summa ; x]'!'- iij'^-
Prio2 Struguir. pro spiritualibus et
temporalibus ™™ 3
Jdem pro tercia parte ecclesie de
Martherne „. o lo
Abbaf de Tynterna pro mob', et t'. lo 17
Jdem pro ecclesia de Magor 2 13
Prioz de s'. Kynmarco. pro.s'. et t' i
Prio2 de Goldclyf . pro s'. t'. et mo. 1 3
Abbaf de Malmefbury. .,„,„„,.,
Abbaf de Kaerlyon pro mo. et t'. „.
3^5 Prioz de Lanthony pro ecclesia de
Caldekote cum temporalibus
Ecc'ia de Lanmartyn.
Ecc'ia de Penho..
Ecc'ia de sancta Brigida.
Ecc'ia de Wondy.
Ecc'ia de Koge3ate
Ecc'ia de Po2tfcuwet.„
o
o
o
o
o
8
o
Hi
16 9
16
8
I
9
o
4
I
I
o
0 16
1 6
o 12
o 16
14
o
16
5
o
o
o
8
o
o
[97*
Medietaf
.decime.
£ s d
I 18 3i
0 10
1 o
o 6
O 10
o 5
o 13
o 5
o 2
5
8
6
18
6 14
o o
2 4
o 17
o 10
o 8
o 8
o 13
o
o
o
o
o
o
o
4
o
03
I 18 4^
6
8
4
4
8
o\
8
9
2a
O
O
O
4
o
o
9?.]
APPENDIX I.
329
[Nether Went.]
Ecc'ia de Lanmajweys.
Ecc'ia de Schirreuef newton.
Ecc'ia de Kaerwent.,
Vicaria de Magor.^^,™,,™,^,
Vicaria de christi ecc'ia. .,™™^„
Pzioz de ffarley.^,
1 Summa . !.'*'• v)
.Decima
jntegra.
o
o
2
b
o
o
16
16
13
10
16
o
VU)"
Newpi^^t^
Ecc'ia de Nouo burgo cum capella. i o
Abbas sancti Augustini briftoU'. pro
ecc'ijs de Rempny Petrefmor . et
Sancto Melano cum Mobilibus._ 3 2
Ecc'ia de Merffeld._™„ o 10
Prioz de Malo paffu. pro fpiritualibus
et temporalibus „ _. o 12
Ecc'ia sancti Michaelis — ™™__™_ o 10
Abbas de Keynefham pro mobilibus. o 16
Summa. v)."'- xi'- U)"^-
d
o
4
8
o
6
8
6
o
10
Episcopus Landauensis pro tempor-
alibus cum ecc'ia de baffelec. 11 * *{
Capitulum Landauense pro .s'. et t'. 10 13 9
Archidiaconus Landauensis pro.s'.et
.t'. cum pozcione ecc'ie de Newton 2 i
Precentoz landauensis. pro . s'. et. t'. o 11
Thefaurarius land, pro s'. et .t' o 14
Cancellarius land, pro .s'. et t' o 10
Pzebenda sancti Andree._™™™,_ o 6
Prebenda de Kayr cum capella o 14
4
6
8
Medietaf
decime.
o 8
8
6
5
8
I
o
o
o
o
o
d
o
o
8
4
o
3
o 10 o
I II
054
t3
063
050
o 8 5
5 10 9|
5 6 \o\
o
5
7
5
3
7
24
330
APPENDIX I.
[Landaf.]
Prebenda Henrici de Edeneftowe
pro spiritualibus et temporalibus
Prebenda Robert! de baxby
Prebenda de Lancomb,
Prebenda de Warthcomb.
Prebenda sancte Crucis.
Prebenda sancti Dubricij.
Ecc'ia de Lanririd.
Ecc'ia de Petrefton cum capella.
Ecc'ia de sancto Geo2gio.
3^^ Ecc'ia de fancto ffagano,
(Ecc'ia d)e Penmark
(Ecc'ia d)e sancto Nicholao.
E(cc'ia de La)ncaruan
Abbaf Glouc'pro Manerio deTreigof.
Ecc'ia de Sully.. ^
Ecc'ia de Wenfo,
Ecc'ia de Kerdyf.
Ecc'ia de Cogan,
Ecc'ia de Sancto Andrea,
Ecc'ia de Lantriffan cum Capella,
Ecc'ia de Boneuyleftoii
Ecc'ia de Merthyr,
Summa . xlvii].'*' v^' v)*^-
Prio2 de Ewenny . pro sp'ual' et .t'.
Abbaf de Teukesbury pro ecclesijs
de Lanyltwyt et Lanblethian
cum temporalibus.
Ecc'ia de Coyt churche..
Ecc'ia de Coytyf.
Decima
jntegra.
d
II
lO
14
15
o
o
10
13
o
6
12
6
o
9
o
o
I
5
6
8
13
10
o
2
7
2
7
o
4
o
8
o
8
o
2
o
o
o
4
8
o
4
o
446
2
o
o
o
o
o
08.
Medietaf
decime.
£ s d
5
7
7
o
o
5
6
o
o
o
o
o
o
o
o 10
o 13
o 16
o 13
O 10
o 14
o 10
0 10
1 o
O 2
0 13 4
1 4 o
068
050
o
I
9h
I
3h
o
8
o
4
o
4
o
7
o
o
6
8
3 I o
o 10 o
o 10 o
98J
APPENDIX I.
331
[Gronyth.]
Ecc'ia de Penthlyn..
Ecc'ia de Landowe.
Ecc'ia de Lamyhangel.
Ecc'ia de sancta Tathana.,
Ecc'ia de Lanmays.
Ecc'ia de sancto Donate.
Ecc'ia de Markeros..
Ecc'ia de Langan.,
Ecc'ia beate Marie fupra montem.
Abbas de Neth' pro ecc'ijs de Kilthy-
karn. Caddokeftoii et Kilthibebul
Ecc'ia de Eglyf pzuwys.^
Vicaria de Laniltwyt.^
Vicariade (Lan)blethyan.
Summa . xxi).'"'. liif • vj**-
Kejoefe^
Ecc'ia de Abbona cum Capella.^ i o
Ecc'ia de Langunyth ^ o 13
Ecc'ia d(e N)eeth..„_„,^ ^ o 10
Ecc'ia de Newetoii.__ „ o 6
Ecc'ia de Kenefeg , i o
Ecc'ia de Nouo Caftro i 12
Vicaria de Caddokefton o 10
Vicaria de Kenefeg ^ o 10
Vicaria de Nouo Caftro o 10
Abbas de Mo2gan pro .mo. et .i'mo. 24 6
Abbaf de Neth pro . mo', et i'mo.'_20 18
IT Summa . xl).'"'- xv).'- ix*^
o
4
o
3
o
o
o
o
o
8
6
.Decima
Integra.
£ s d
0 13 4
0 13 4
Medietaf
decime.
£ s d
068
068
0 10
0
0
5 0
I 6
I 6
I 6
8
8
8
0
0
0
13 4
13 4
13 4
I 0
0
0
10 0
0 10
0
0
5 0
0 10
0
0
5 0
0 9
4
0
4 8
0 10
0
0
5 0
0 12
0
0
6 0
0 10
0
0
5 0
o 10
o 6
o 5
o 3
o 10
o 16
o 5
o 5
o
12
10
5
3
9
1 Summa totalis decime tocius Episcopatus. 4£1L™£.
1[ Summa medietatis decimejugmdjcte^ ;^io8 14
o
8
o
I*
o
o
o
o
o
4
3i
8
332 APPENDIX I. [98*
'^' Qua beneficia ecclesiaftica fpectant
ad collacionem Episcopi landauensis
****** ******,
ffiemo2andum de quibufdam beneficijs ecclesi-
aflicis mere pertinentibus et fpectantibus ad
collacionem domini Episcopi landauensis abfque con-
fenfu Capituli sui landauensis uel confilio aliqualiter
requirendo . videlicet.
st Omnes dignitatef et prebende in ecclesia landauen-
si cum et quociens vacauerint sede plena,
sif Jtem Cantaria perpetua Capellani celebrantis Miffam
beate virginis in ecclesia landauensi quociens vaca-
uerit. / Qui quidem Capellanus quicumque fuerit /
eft et erit etiam perpetuatus quasi Rect02 cuiusdam
exilis ecclesie. videlicet de beganeftoii/ curam. gerenf
animazum parochiano3um illius parochie./ Et idem td
etiam Capellanus sequi debet cho2um in ecclesia
landauensi ad ho2af eanonicaf nocturnas pariterque
diurnas in habitu decenti / prout ceteri vicarij faciunt
in eadem. / Cuius quidem Capellani suftentacio /
confiftit in certis terris/ pratis/ tenementis./ redditibus ^
et decimis dicte Cantarie loco tituli antiquitus appli-
catis pariter et collatis.
st Jtem Cantaria perpetua vnius Capellani o2dinati
ad celebrandum continue in ecclesia landauensi pro
anima domini Willelmi de Brewys quondam Episcopi |
landauensis predeceffo2.um et succeffo2um eiufdem. '
Qui etiam Capellanus sequetur chorum in habitu
cantando et legendo ficut ceteri Capellani perpetui
faciunt in eodem./ Cuius quidem suftentacio.*^ con-
fiftit in certis terris et pratis per dictum dominum
Willelmum de Brewys tempore fuo perquifitis et
98*] APPENDIX I. 333
dicte Cantarie per confirmacionem Capituli applicatis
loco tituli et suftentacionis Capellani perpetuo cele-
braturi pro animabus pontificum predictozum.
sH J tern Cantaria perpetua vnius Capellani chorum
fequentis in habitu et continue celebrantis in ecclesia
landauensi pro animabus Regum Anglie . et Episcop-
02.um landauensium preteritozum fimul et futurozum.
3*7 Qui quidem Capellanus recipiet ab Episcopo lan-
dauensi qui pro tempore fuerit *** M areas argenti
pro suftenta(cione) fua de tgrris et emoIum(enti)s **
*** et aliazum rezujrn quas dominus Episcopus per-
cipit de ecclesia et Manerio fuo apud le Newelond
in foaefta de Dene.
=1[ Jtem dominuf Episcopus pgr se ipsum prefentabit
ad perpetuam vicariam ecclesie de la Newelond
predicte quociens vacauerit sede plena . que quidem
ecclesia / exillit infra limites dyocesis Herfozdejisis.
sif }tem dominus Episcopus landauensis per se ipsum
conferet vicariam perpetuam ecclesie de baffelec
quocienf vacauerit . ratione firme sue perpetue quam
habet, in eadem ecclesia de Abbate et Conuentu
Monafterii beate Marie Glaftonlensis.
sir Jtem dominus Episcopus landauensis per se ipsum
pzefentabit ad ecclesiam seu rectoziam ecclesie que
vocatur/ Byffchopefton in Goweria exnunc in dyocesi
Meneuensi / quociens vacauerit fede plena.
*1 Jtem Memorandum quod dominus Episcopus Lan-
dauensis qui pro tempore fuerit / soluet annuatim
vicariis ecclesie landauensis .v. solidos de Cofris fuis
pro obitu Elye quondam Episcopi landauensis sole-
mpniter celebrando in ecclesia Landauensi.
sir Jtem idem dominus Episcopus landauensis soluet
annuatim Miniftris ecclesie landauensis pro obitu
334 APPENDIX I. [98*
domini Johannis de Monemuta quondam Episcopi
landauensis quater per annum folempniter cele-
brando / duas Marcas.
sir Et dimidiam Marcam (de p)ane pauperibus diftri-
buendo die quo obiit idem Johannes de Monemuta.
¥3 / Et hoc de emolumentis terra2um. ecclesie de la
Newelond in fozefta de Dene.
sir Jtem idem dominus Episcopus (La)ndauensis.
foluet annuatim dictis vicariis .ij. solidgs. videlicet pro
obitu domini Henrici quondam Comitis Lancaftrie
in ecclesia landauensi folemp[niter] celebrando.
videlicet pro qilodam hofpicio londonie quod dictus
dominus Episcopus landauensis habet ibidem, ex dono
dicti Comitis vt patet per Munimenta inde confecta
^
TAere is nothing to indicate whaher the MS. endt here or not. The last word
ends exactly with the end of the last line of the folio and, if nothing is missing,
the coincidence is remarkable.
335
2lppcnbtx it.
MARGINALIA.
PAGE
LINE
I
2
28
3
lo
i6
4
26
8
13
9
9
9
21
lO
10
28
II
3
6
IX
3°
12
19
13
14
'i6
'3
22
i8
28
19
9
19
11
20
21
19
17
22
24
8
23
S
23
4
17
7
"de Elgaro heremiticaw vita»z in hibemia dxicente: Cui accessit
CarodoGus." V. Wr. at top of columns 1-2.
" Carotocus quisqais doctor." V.
" q«omodo angeli Elgaro ministrawt." V. [col. 4.
"(r)eferu«t angeli, q«od vita Tpresens et futura.'' V. Wr. at top of
"qaomodo aqujie Elgaro ministrant. " & p. 5, 1. 12, "de morte
" Ammonis vifio de filio fuo iumfone." V. [Elgari." V."
" Sawfon .5. annos natus ab Iltuto edoctus coetaneos fuperauit." V.
" pafseres in horreuw congregauit." V.
"scilicet altiffiodore«fi!i q«i 'herefim pelagiana»« cuw? doctoribaj
brita«ie dubricio. Teliao et dauid felicito' extiwxit." B. .s.
altijflodoren/' is wr. over the word discipu^Lxs in the text and the
rest lengthwise down the inside margin.
" Sa»«fon vocem audiuit de q»estio«e" V.
" Quoraodo fa»«fon fanauit herewtom qaem Jlider momordit." V.
"]Itutus Sawfoneffj in dyaconatus ordinew? co«fecrauit dubricio
diuina. celebrawte./" V. Wr. at top of col. 14.
" famfon venenu?« bibit et ei no« «nocuit " V.
"nota aquaw et oleu»» benedixit" C "q«ibus facerdotem liber-
auit a demone dilaceratuwj q«i prius venenuw? ei p^^arafset
ne in abbatew post JltutuOT eligeretur./" V.
" Quomodo famfon Theomacawz imperauit quae diaconu»« femimor-
taam proftrauerat, quern refufcitauit." V. At top of col. 17.
" Qaomodtf Sawjfon pafte segrota«te liberat reU«-fus ". V.
" HabrinuOT flume» nota. et q«ere an illad iam Sabrinuw vocetur /
Walice en«OT . Hafren. vocat«?-. " C. At foot of col. 20.
" Nota recefluOT fo«cti fawzpfonis ad armoricuare reg««m vlt?"a
mare." C.
abrinum mare. "Nota habrinuOT mare / Wa/j'ce hafren mor." C.
" Vnus deus adora»dus ". V. [At top of col. 24.
" mortuum puerum rediuiuit " V. '
" Nota ydola iuste deftructa per christamet fanctuw? fampfone»z
famaluOT aus " C. At foot of col. 24.
" Q«omodo ferpe»tem necauit " V.
"Gedian iufsu fawfonis monasteriuOT const[r]uxit." V.
' ' lep?-ofa»i fanauit demoniacam liberauz't " V.
" Nota bene de ArchiepiscopaivL dolenH/ei Sancto Sampfone Archi-
episcopo dolenfi." C. At top of columns 27-8. [V.
" famfon rege»j hildebertuw afsefsit vt nidualuw captiuuw liberaret"
" ArchiepwfO/»s doleniis et nota infra quomodo fanct».r Theliaaj
fuzt etiam a.ichieTpiscopus dolenfis" C.
"nidualuffj captiuuw liberauit fawfon . tundem penitenczam egit
regem quae malif»»»»*fe enm p^^deret." V. At top of col. 29.
" de ferpewte a famfo«e rogatu regis destmctu." V.
" nidualus dux brita«nise constitutus./" V.
336
APPENDIX II.
PAGE
LINE
26
19
28
27
8
16
28
20
29
31
26
28
29
32
16
17
19
20
34
I
37
15
39
17
44
10
48
4
SS
23
56
9
27
S7
18
58
22
60
23
61
3
24
28
63
17
64
9
18
30
65
3
14
67
18
68
I
23
24
25
69
6
10
20
" de morte faOTfonis Archiepwci7/i dolenfis "V. ^ [of col. 32.
lesionum. " at kayrlyon vpon vfke. iux^a Isindauiam " C. At foot
" kardi idesi kardiuia" B "icilicei kerdyf " ? E. Also p. 28, 11. 7_& 21.
" Noto bene fupra pro arborib«j ac m«?-emijs ad ediUcacionem
ecckfie Landa«e»f/r .•'^^ ad opaJ Episcopi haniiauensis et
clericorum inorum et omnium hominum de feodo Ecclarie Lan-
Aauensis ex a«tiqaa laudaiSili confaet-adins ac etiam ex debito,
nota bene." B. Wr. at foot of cols. 33-34.
" Noto la»dauuOT id est landauiaOT" B.
B. At foot of cols.
33-34. Folios "44-
46" are missing.
" Iftud meli«J est fcnptura ire fine ) j-^^ g_»
" iftiaj quatemi, videatar bene )
merthir 'dincat. " ^ dynftow." ? D.
" bettws clidda " ? D.
uillam sancti ' teliaui. " ' yn gower" ? D.
merthir ilan. " .■. ylan " F.
porth isceuin. "portfkywet" D.
lann cinmarch. "feint kyKmark " D.
castellguent. " Caftle-Guent. " In a modem hand.
" Wharton^' Angl. sac. V. 2. p. 674." R.D. I at top of
" de epwfo/o fffiKCti de6i." C. ) col. 41.
" Noto expoliatores ecclarie laxiAauensis excommunicatos." C.
" Noto {emper bene de fancto vrbano landauensi episcopo" C.
Villam Ian cinmarc. ' ' kynmarci. " E.
" No/o bene ««clufio«e?» tociaj opens rf obfenia" C. Wr. on space
left blank on col. 56.
This bull is numbered " 3 ". and the bull following " 4 "-
"hizc eadem Uiera. pastes, habttur 2' . fo" C. At foot of col. 64.
This bull is numbered " l," and the bull following "2."
" No^a vrchi«veld de et in episcopAu laxiAatiensi" C.
This bull is numbered "5," and those which follow " 6, 7, 8, 9,
10, II " successively, in the order in which they are printed.
"Note optima" C.
" Sarerte vrbane ora pro nobis" ? B. At top of col. 70
" Noto quomodo papa honoriaj- fu«t p?-edeceffor ]nnocencii huius." B.
" Noto maltas ecclwias fancti teliai ab eccl«ia Cathedrali fancti
teliai iraufte ablatas ac detentas etcj" B.
" Note pHorcOT de Lantony " C. At foot of col. 72.
" ]nnoce»ciaj " C. This bull is numbered " 15."
"Nota contra episcopura Herfordhenfem e^ pl«J inqaire alias " C.
.•.clericis. ".'. id est yxbaxa ]3.nAauensis episcopi" C. [tively.
This bull is numbered " 12 " and those following " 13, 14," respec-
" Cont^o 'Episcopal Herfordie et Dewi ac alios malefactores ecclarie
\^3.nAauensis Nota bene req»ificro»em vrbani L,a,Ddavensis epis-
copi. apud CalixtuOT Papa»«. fo. 53. parte pnma. Nota et bene
note" C. Wr. partly on the space left blank at foot of col. 74-
Folio "53 "=fol. 26. = cols. 101-4.
" Note hie no» fequita?- " H. At foot of col. 76.
" 3 foha dedciunt " At top of cols. 75-6 in a xvil century hand
" V. Wharton Angl. Sac. Vol. 2. p. 667 "- R.D.
"herefis pellagiana regnau/t Aimo incamationis dffmini .CCCC.
xlvi] " I. At foot of col. 77.
"sanctusgermaaus" C. "altiffiodorenfis" B. (=of Auxerre) [gallie.
" tricaffine ciuitatM episcopus "I. ( = of Troyes). Wr. over Lupus a
" ArchiepjVcu^am Landa««»fe»« scilicet vt inf?-3 patebit Et sz'c vt
yidetUT fait fimal Archiepwca/us la«daue»fM et ciuitatw legio-
nuOT iupet fluaiam oika»« fite /nota bene." C.^
Lanntam' "' lantaf " and 1. 11, " Limites twritorpi] de landaf." D.
"Angl. Sac. p. 668." R.D. & "limites diocesis antiquiores" (1. 28), D.
MARGINALIA.
337
PAGE
LINE
69
29
70
2
16
18
71
18
71
22
72
s
7S
12
23
77
4
12
18
21
78
7
22
23
23
27
29
79
5
20
28
80
I
9
18
23
27
81
3
II
14
82
4
22
24
83
8
84
II
84
23
26
8S
13
IS
86
4
26
" No^'a hk Erging et anergyng i«f«z diocefiw Landa«««fe»? ''. C.
" Noto regalcOT parewtelaw? faticti dubncij lawdaueKfw q«ond«m
Archipj-ifulw. metropoUta«i toci«j dextrolw magne brita»ie pn-
matzV / ac apoj&lice fedw legati i» ciuitate metropolitana la«da-
uenfi del" C.
" Noto bcK? contra violatores pnuiIegior«OT eccl«rie hmdaMeniis" ? D.
" Note fupra tiw-ribilew tentenciam contra qKofdam domi»os Anglie
q«i poffeffio«es ecclejie \iZxAaumsis abftuleru»t retine«t
minuuKt ve\ temfiyarijs vexac20«ib«j fatiga»t dictuw Landa-
»^«fe doffzmiam e/c" C^. At foot of col. 80.
" No& hk o^omoda fanct«j telia»; coni^craaA danielew \n Epif-
copura bancore»fi ciui&te Et quomodo ciuitas bancore«fw erat
f«b archiepifcopatu \and.auensi. ac etiam 'E^iscopus bancore«fis.
fab archiepjjco/atu landaaOTfi fuit ^ note bene " B. At top
of cols. 8i-2. " Teliaus " is evidently a mistake for Dubricius,
"Mochros super Wy." D.
"tranf. Wy". D. And 1. 7, "Angl. sac. p. 669" R.D.
"Rex WeKcie et Erchyng " D. And p. 76, 1. S, " ripa wy." D.
" In Goweer "or" In Gweer " D. [fuit" P^
" penalvn iuxte tenby Vi5i terchxm corpus sancti Thelyai fepultuwe
Lannlmaur. "lanteilo mawr" C*. And 1. 15, " ripa taf " D.
" Note bene hoc lataj et -precox vt predicta Unc et dominia. ilerum
reuifrtantar Episcopatui Landa»«»fi p^-out prius fuerunt" B".
"Note fnpra ad manuwz maledictionem dominoraw? et B.Tioium qui
abftuleru«t aliq«as tenras feu dom««ia ab epifcopatu Landauie
e/ pr«cipue peKnal6n rf lan»teilo ma6r" ?B. Atfoot of coL 88.
" la«teilo razur v6i corp«y fa«cri Thelyai {epultnm fuit" P^.
" Lectiones de vita tancti Dubricij," L.
"Rexerchywg." D.
" S-apradictus Rex Erchyng, pepiau / no»«i»e /fuit paXer Sancti
Dubricij ^ proat haietur in cronicw ap«d collegium de war-
wyke, Et inpra nome» dicti Regj'j patHs fancti dubricij prius
recte scribebatar a«tiq«a manu, et quidam novellay voluit
corrig^ye .*' vt fupra fed fcripturaws antiquaw corrupit et male
fecit." C". At foot of cols. 89-90. See Pal. Notes.
"Eurdila'"V. ? A ^ erased over the a.
" rex pepiau iufsit filiam eius Eurdila in aqua mergi " V.
"deinde iufsit earn co»«buri/" V.
Lectio " .1)"" is marked as beginning vfith Qui &c. [cols. 91-2.
"ynys evrddyl" P' " dedit filiaa matri dubritij " V. At top of
" qualis puer dubritius '' and 1. 3, " qualis vir " V.
" de discipulis dubritij " and 1. 15, " de loco qao docuit " V.
Lectio " . n)°. " marked as beginning with Et.
" ap»d mochros docuit " V.
" de iufsu angelico de fue inveniendo " V.
" fus albi coloris est inve«tus vbi oracalum (vel) habitac«lum fecit
Lectio ". ui)"." marked as beginning with Cum. [dubritius./" V.
" qaomodo dubritius multos curauit etc "j V. At top of col. 93.
Lectio " .V? '' marked as beginning with Qteadam.
" de vafis evacuatis iteruw repletis./" V.
Lectio ".vj"" marked as beginning with Confagientibtcs.
" dubritius captam a demonio liberauit." V.
" in infula Enli mortuus eft dubricius" V.
Lectio ".vn)"." marked as beginning vrith Sexcentesimo.
"Hota hie de obitu fa»cti dubricij et tranttucione eiufdew" C. At
" Note bene hoc folium " B^ At top of col. 98. [foot of col. 97.
" Efni decanus landauensis vt verfo folio apparet" V.
Lectio ".ixf " marked as beginning with Bis. [conftructa fiiit "I
" MillefiOTO ce«tefo»o vigefiOTO anno uero ecckiia la»dauen«i maius
338
APPENDIX II.
PAGE
87
LINE
I
17
27
30
88
II
16
23
90
3
5
92
27
94
20
95
I
27
96
13
97
I
I
3
12
99
100
3
II
lOI
12
103
104
22
25
105
106
21
14
24
25
25
, I R. D.
At foot of col. 100.
" Indulgencia hendactonhus conceffa" B. Wr. over Radulfus
&'c., on col. 100, 1. 2. Jndulgencia is wr. over an erasure.
"No^3 bene req«ific«o«em vrbani landaz/fiKfuV ep2V(!/>i contra
episcopos herfordie et dewi Cue meneuie, etc " C. " et m«ltos
monachos opp«ffores iKvafores et raptores ecckjie caihedralis
handaveniis " B. At foot of col. 100.
"v. Usserij Primord. p. 85."
"e Wharton Angl. Sac. V. 2'. p. 673.'
" Nota pluraet maiora hijs . fo. 68. posiea. [=fol. 39, cols. 153-6]."
B. Wr. at top of col. 102.
" Anno doz«i«i C.1.V)." I. y^x. avex Eleutherij papce.
" Scilicet raio." I. Wr. over Willelmo rege.
"'Nota monachora»i iKvafionem. " B' " glafto«ie glowceftHe
tewxburie «^ alior«OT«fc." ?C " Goldcliuie «i! alior«»« " ?B.
" Dominia ecc/me quedzm »** peiionatus specificata." D.
"Teritoriuzre Aicitur q«od maxime teratur ]t«m teritoriuw dicitur
q«3fi tauritoriu»« / ideft. tritu?« bobus et aratro. " I.
" No^a epifcopos expoliatores scilicet episcopos fancti dewi et epis-
copum. herfordie . vide per totum. eorum iniufticiasi" C.
"Nota bene et applica oppreiToribaj landauie prins / Episcopis
scilicet menevenfi et herfordensi/. " C. At foot of col. 108.
" pfflpa fec«»d«f Calixt«j jn concilio remenfi . Millefimo centefimo.
decimo nono. Anno . i^camaczOKif domini . 111 . kaUndif
nouembrif." In a XIII century hd. At foot of cols. 109-110.
" Nota bene pro ecclesia cathedral landauenii / pro po&Sionibus
fuis ablatz'j ac iterum. recuperandzV et reflitue»dw. C*.
"No/ofup?'a bona»« exhortac«one»« pro dioceffanis Landaue«fibaj.
vt ecckriam Landaue«fe»J matrezw eorum iuut boni filij ad-
iuue«t ablatas-q«« ei poffeffiones et bona recuperare iecunduta
daiam eis a domino facultatem viriliter fludeaKt, per hoc enim
et omnipotentis dei henedictionem et giatiam et remiffionem
iaoium conkquentur peccatorum vt (npra, vide alias latius (?)"
C°. At foot of cols. 109-HO.
"v. Wharton Angl. Sac. Vol. 2. p. 662." R.D. Attopof col. ill.
" Nota de vita Sancti Theliai Landauewfis ecclejie Archiepiscapi vt
in Rubrita fupmus patet qui etiam fiiit Axchiepiscopus Ebora-
ce«fis «/ Archiepjiiro/«s Dolenfis vt alias patebit" C. At foot
of cols. 111-21
" 'Lectio .]' ". The Lectiones in this life have been marked differ-
ently at different times by later hands.
"Ifte etiam fanctilTimwi telia«f fuzt de parewtela regali cuius
auu«calus erat fanct«j dauid Archiep«Vfo/us mene«««fis, post
cuius inorteOT.*' fanct«j telia»j yfmaelew coniecramt in epif-
copu»« menevenfem fuccefforew? in mediatum dicti dauid archi-
episcopi axmnculi iancti teliai vt pr«dictu»» est," C.
"Angl. Sac. p. 663." R.D.
"Vique minuenfem ciuitate^;. ]fta est vera et antiqua \iteta, ficut
patet .4'°, fo. postea ad manuwz . egifto- caueat corrector. Q»e
ciuitas ia?« meneuenfis vocat«?-." I^. At foot of col. 144.
" legerent." In a XIII century hand : marked to follow historias.
"Angl. Sac. p. 664." R.D.
" Nota fup^-fl quod cathedra cedrina in qua fedebat Sffl«c^«s The-
lia«i lerofolimis fuit cathedra in qua fedit deus nostei ihesus
christus p?-«dicans iudeis regnuw dei/" I^. At foot of col. 120.
" per ehdomadas." In a xiil centuiy hand.
Ergo fanctai teliaaj maior episcopus dauid fujt" ? C.
"Nota hie de campana £ancti theliaij" C*.
" virtutes campane fancti- theliai " ? C"*.
"Angl. Sac. p. 665." R.D.
MARGINALIA.
339
PAGE
107
108
114
"S
116
117
118
"9
131
133
LINE
23
28
120
4
123
8
124
9
20
125
3
128
4
25
29
129
16
130
I
"Q«ere e/ vide qMot«i?quosfufFraganeosEp2>fo/os .-^ h3i5ueru«t Archi-
episcopi Landa«c«fef fob fe. q^za omnes episcopos fub dext^-ali
britareia ^OKtentos vt patet ex nor fancti Teliai graffo, landauentis
aichiepiscopi vide tupra fo. 48. [=fol. 21, cols. 81 — 4.] " B. At
foot of col. 123. Apparently "quia" is a clerical error for "qaere."
"Vide hie q«aUV«r ipjo habuit fufiraganeos" C*. At foot of col. 124.
"De Epwco/o bangorewfi quomoSo fufiragane«i Sancti Teliai de
alijs q«ere." B. At foot of col. 124.
' ' Ecce hie quomodo fanct«f Telia«j fuit archiepiscopus dolewfis,
quanquam hie episcopaXus 'appellet«?-, quia ap«d del erat fedes
archiep«j«/alis vt prius hie \iabetur ma«ifefte," ? B.
" Ver hoc tnim apparet quod Lanteilova6r ewet in 'Episcofata Lan-
daue«fi, fic«t et malte alie eccle^ie t«mtoria ac do;»z»ia, que
iam iniuste alienata f«Kt vt videtur Ex iflo fancto graSo
fanctiffim teliai," B'. At foot of col. 131.
' ' No/a quod fanct«i telia«J habitauz't in fede fua episcofaW yfque in
coninmraationem vite ^ c^omodo ergo mortu«j est ap«d lanteilo
ma6r ? Vt alias dictu»« est, 'Rectoria (?) de lla«nteilova6r fuj't pro
tempore de. et in Ep?>e<7^atu Landa»c«fi et adhuc esse debars/
vt IK hoc facro graffo pa/«/ manifefte, " PC. At foot of col. 132.
"Ecclefia minuenfis / iedrmnc yocaXur ecclefia meneuenfis. etc."
? I". At foot of col. 133.
"Noto hie quomodo Sanct«i Telia«j plares coniecrauit episcapos.
per tegnum bnta»nie. mitte«s illos per patnaw diuide«s que
pffljTOchias siii ad oportanitatem cleri et popali etc' Noto."
" swVjVe/ Uandeilo va6r vbi moriebatM?- «;." ?I*. [C
"No/a optime hoe latKj pro episcopo landauensi et digKitate fua
qKi duduff? principatu»z tenebat fuper omnes eccWias tociaj
dextrolis bntawnie, Vide pl«ra fupra / ac etiam fo. 53 [=fol. 26,
cols. loi— 4] «i?fo. 68" [=fol. 39. cols. 153—6.] C2. At foot
"Angl. Sac. p. 666." R.D. , [of col. 134.
"Nota hene hoc lat»j pro priuilegio Et note fo. 105. [=fol. 76,
col. 302] quomodo Ecclefia iaxidauensis est omni pnuilegio
et libertate conioM&ata . nee etiazra refugiuw? violandaw :> imo
in omnibus conferaandum Vide ibidem bene" B*.
" [Ec]ce bene omnia Yu2c time»da et t?-eme«da qaaa m«lti facie»tes
contra \uec cotidie da»zpna«tMr " C^.
" Note pHuilegia in walica." C.
" [Lla]ntiho [Cre]ire»ny" D.
' ' note vbi nat«i est Sancius Tileaus (sic). " D. At foot of col. 144.
Trem cam. " trefgam" P.
Demetice regionis. " Suthwallie" D.
" Note hie de feptem fiatnhus fanctzi in vna die natis ac per
fanctiffiOTam teliauzn a morte fehcite?- liberate." B=. At foot
"landyf6rwir infuthwalia." P. [of col. 148.
Lech meneich. " lati«e lata pet^-a monachor»OT." M.
"Mathru in pepydia6c." P.
" ]fte fanct«i Odotheai Landaiie^Ki qaondam terci«j archiepzVeo-
pus / Mt filial Reg2> annoricor«OT comugallie fiue pame
britaKnie / et tait nepos {ancti Teliai qaondam landauenBs
fecuKdi archiep/jeo/i , natus ex. forore fancti teliai nomine
Anauued feu anaumed ^ et rex pate?- fu«.r vocahatur . Budic .
vt iupra patet." C. At foot of cols. 151 — 2.
flaua pestis. " Wa/j'ce . y vail velen. " ? C.
"fifo. 53 [=fol. 26, cols. loi — 4] hoe pnus habeiur et plus /
scilicet quod Eccleria "Landauensis. aiiaium omnium 'Ecclesiaium
Wallie lemper magiftra extitit in dignitete et in omni pnuilegio.
donee tandem per fediciowes etc." C=. At foot of col. 154.
" Antiqui limites dyocesis" ; 1. 17, "postmbres limites" D.
" Recup«mcJO rHiSxcum quaruKdaw " D.
Y 2
340
APPENDIX II.
PAGE
LINE
133
6
134
6
6
25
13s
*
16
21
136
29
138
29
140
3
6
141
4
8
17
19
142
14
25
27
143
8
8
23 (
144
6
7
I4S
3
19
146
4
23
147
10
149
13
18
149
ISO
"SI
I
"52
4
153
2
iSS
26
156
6
II
IS7
20
" limites dyocesis pofteHores specificati. " D . Wr. after diuisia.
"Tuy"; "vfc", (1. II); "neth", (1. 16); "Taf maur", (1. 21) ;
and "Tafvaghan"(l. 22.) D.
" No/fl pn«i Yimites pnores diocefis Landa«eK«> .-^ ex caufa et
hie poft«nores liwi'tes epuco/at«j Lando»««Kj ex-primuntur in
Walica." C. At foot of col. 156.
"vlk"; p. 135,1. I, "dowr"; 1. 35 "taratir"; 1. 40 " wy." D.
" Legenda de vita fa»cri Odothei " B' " q«ondam landauewfjj
Archiepiscopi," C=. Wr. at top of cols. 157-8.
" Noto de loco fuo proprio Lan Teliau maur, et locucjo fit de
fancto Odocheo [ar]chiEpwco/io I,andaue«fi / Quomodo ergoisim
alienntur lan teliau maur / ab episcoj^tn La[ndauensi] vellem
cognofcere ./ libenter" C. At foot of cols. 157-8.
"No^ahi<ri«ketweli." C^.
" No^a hie de ca?Kpana facta de butiro'' B^.
" Sanctus Gildas hiftoriog?'aph«j toci«j britarenie ei anachorita" ? B.
" M««nc fihW teudric. " F.
" Vide;«?- quod est prope 116chwr." C*.
' ' Martherne." D. Written as a heading for what follows.
" Tintarn mm app«llat«?- vt videtur" C^.
" ]fte maurici«j Rex morgaKn6c, Alius fancti Teudrici Reg«V ac
martirw y fuit vnus fundator Ecclsne cathedrahi Archimonaf-
tsnalis feu met?-opolitane LandaueKfjj {uper Ripam Taf / vt i«
hoc Sacro fancti Teliai graffo fparCm i»tue»tibMj patebit" C^.
pall irt>cAu3.il. "Brockewere." O. and 1. 24, "iam tintarn." C^.
"AKf/«ce feuarne." & 1. 22 "hoc erf t«nritoriu»«deMatharne." C^.
" Noto hu»c finew o aber" C^. "pul Muryc." D.
bet. " vet" C. The same gloss at I. 30, and p. 143, 1. 4.
" vet aber meuruc." C. [foot of col. 166.
" cum applicac«o«e nauiu»« vfq«« ad portuw mauricij." C. At
" Noto hu»c ordiKem de laicis et de clericiV C.
Gfuhyr. " Gower" D.
y dylyt melen. " i(/ erf y vail velen" C.
' ' Morga«t Rex morga«n6c ffilius Athruis et Athruis fuit filiai
Mauricij regis, Maurici«j v«ro fili»^ fuit beati teudrici
martirjf." C". Wr. on space left blank by or. scribe.
" Nota hie abbate»z llarenvUdut va6r" C^. [nawc." C
" Rex de brechyn(na6c)" D. And 1. 19, "Aguftaj Rex brechi-
' ' vide an Yusc aq«a vocetur ).\inn ynys yvavon vbi itaientur tK- mofte
fattyfte bremys" C^.
"cambnce, llan« karvan" C^. Also p. 148, 1. 14.
" Noto iw Eluel rf quere. '' C^. Wr. after the rubric.
" Q«ere vbi iacet" "q««afu«dator erf LandawfiKfir ATchiepiscofatus
«<c. Et ib!(/em fepaltaj honorifice fuit," ?B^. The -piscopatus
has been altered later into "-piscopaXis eccl«jie".
' ' Reu«?'ende Y^piscope nota bene hoc lat»^ pro poffeffionibai tuis
amilfis et cum maximis anathematibaj contra i»imicos tuos
i«iufte vfurpa»tcj et aliena«tes ^ et nota hnnc facruw iiirum
per totum quia vt fpero per christum fmg«la contra te i»iufte
alienata i»«pet?-abis. ? C. At foot of cols. 173-4.
" Note hi^ de gabalua (pr^pe) tre oda." ? C.
"Note hif de abbatibaj- bene" C. "v. Monast. Angl. Vol. i. p.
546." R.D. On the blank space at the top of col. 177.
" Note bene om»es Synodos huius fancti libri qaarazw hiBC yidetm
pnma" C^. At foot of col. 1 78.
" Eley erf buKda" D. uado rufo'. " mo^fo Redyng'" P.
" Note fupra de Llanndocuith." ?L. At foot of col. iSl.
" Note bene de Landocuith iuxte ti»tarn" ?L.
" bunda iomini] de iancta lithano" P.
MARGINALIA.
341
PAGB
LINE
158
25
IS9
3
10
160
27
161
4
9
10
14
i6s
14
166
10
167
10
168
II
169
25
170
14
173
I
176
IS
177
13
180
23
181
9
9
183
17
184
18
18S
10
186
27
188
24
190
22
192
26
193
II
194
7
29
I9S
II
12
17
196
2
14
20
197
20
22
200
. I
203
15
204
13
209
27
212
IS
Z13
20
29
214
6
2IS
5
lanncinuarch. " id est Sancii kyraaaxci." P.
" Nota iupra ad manuw / oudoceuw fummuw 'Episcopum Landau-
enkm, ergo oudoce«j fuj't Avchiepiscopus 'La.nda.uends, Et hie
fuit te?xi«J Aicidepisco^s 'La.udauensis" ? B. At foot of
" bu«da Uann eurdyl." P. [cols. 185-6.
mingui. ' ' Mo«raouth esi bunda" D
"Rex Erchyng." D. Also.at p. 162, 1. 2, and p. 163, 11. i6and 24.
guy eminus mochros. " Wy. prope mochros." D.
' ' Nota vncia eft duodecima pars affis Jn affe continent«r certe
partes certis nomimhns decliunate et affignate As dicit«r
quicquid in duodecim partes poiest diuidi ei quelibet earum
vncia dicitan Vncia fextuns [sic) fextans quadrans triens
quiens femis feptuns bes dodrans deiuns {sic) dextrans (sic)." Q.
"Kinmarc." Also "Kynmarc" 1. 23. ?D.
"Noia bene de fancto kynmarcho fancti dubrid] difcipalo" C
" cuius eccle^iam cum toto territorio cvim fua tota terra Athruis
rex dedit comerigio landauie episcopo et fuccefsoribus fuis
inp«?-petuo /. " A. At foot of col. 192.
" Wy" ; and 1. 13, " pulmoric." D.
" Reges de brechenoc." D.
" Uann Mihangel in brecheinauc" P.
" Wy et Tuy" ; and 1. 26, " Cilpedec in Erching" D.
" Cum meuric in ergyng" P
" nota hie limites Urrzxum de ergyng cum \i\ ecclmjs " P.
" EweKny . nota pro bunda." D.
" Noto quomodo Kpiscopus \3x1Aauensis excoz»»?«»icauit regew?.
coKuocata fancta Synodo La«dauie." C^. At foot of cols. 207-8.
" lancadwalladre." D.
"arf,4iep«V^ff/«s dolenfis Cornwayle.'' D. See Pal. Notes.
" Note hie de aichiepiscojio dolenfi, vbi etiam Telia«i Archi-
episcopus per tempora. quedam haiMtauit / etc" B^. At foot
" Note has bu«das." D. & 1. 26, " Morgan" F. [of col. 211.
" humer riuula^. hufc . est vna bu»da." D.
". Erching . note bu«da»«." D. & 1. 26; " Note buK(&»« de Ergyng"
myngui. "Myn6y.note." P.
TvllCoit. "morfobella aqua." P.
" note de Maerun in mora de wenll6c"
" note de x) ecclsrijs a.pud Erging" P.
" martiriu»2 regis Clitauci." And 1. 21,
" Matle v^i est ecclesie sancti dubncij."
" I ripa Mi«wy | Euias" D.
" mcrtAir clitauc." In an early hand.
gleuiflicg'. "we«thloc'." D.
" Pnuilegiu»« Berthgwini EpzVo/i l.a.n.dauensis" C". At foot of
caruani' uallis . " AK^/zce Lancarvan'." ? C. [col. 228.
raynugi. " Monnwy." and " Mi»wy itcniw " (1. I7)- D.
"Judhael." Also p. 209, I. 2, " Rys filius Judhael." F.
"Nota si potes" "-has bu«das" (1. 22) "e nomine sancti"
Mingui. "myndy" T. [!• ZS- D.
Trilecc . " trylec " . and Ercicg. " Erging" (1. 22). P.
"Note dona eccWie de LandafP' C='. At foot of col. 237.
"StratEley" D.
"Gw7"P. and"Rys"(p. 211, 1. 2.) F.
houel. "hoel." D.
merthir Minor . " Nukc yocatur Merthyr mawr'' In a late hd.
ocmur . " Ocmpr." ? L.
' ' Eweny est bu«da vna" D.
" Nota bene banc Synoduwz contra malefactorem :' vade et tu fac
Rmilitei / cum necesse fueHt" C. At foot of col. 252.
[P-
P. Or wr. "Moerun."
" Mirac»l»m.''
D.
D.
342
APPENDIX II.
PAGE
LINE
2l6
12
219
19
zS
220
II
222
11
223
27
225
t
18
19
19
23
226
II
229
230
234
23s
236
237
238
" Note bene pnmlegmm. fine termino" C.
" menda . vide fo : 100." (= fol. 72, cols. 285-8). ? V.
" "E^^iscopus, tunc fuit cuot rege de breth[i]noc"- D.
guentonia urbe . " Caer went" D.
" VI Ota continue pro cnG.odientibus ei contra violatores" C^.
" Note et petro apostolo / quia ecclesia caXhedralis handauenHs /
in honore iancti petri apostoloium pnncipis fundata est." C.
" note de aqua de Ocmur. pro bunda." D.
" de martiritei' Julio et aaro»." C*. _ Jhaie^' C.
" Querztur heae hoc terntorium Landa«e»fe quia iam id no«
' ' ecclmam T^lij «' aaron occupat prior Gooldcliuie . vide si
loquitur hie de ilia eccl«wa" D. At foot of col. 265.
' ' Vide an ifli fi«t Juliai et aaron qui martirizati eraKt f«b diocli^j'ano
et Toaximiano in vrbe legio«ani iuper Ruuium ofcam tempore
quo fanctus albanai in loegHa martirizat«j fuit," C.
" Queratur hene hoc totura terntorium eccXesie i.andauends cum
fuis coretib«j filuis et maritimjs / quia iam vt yidetur ablatum
est ab ecclesia "LanAauensi" C^.
' ' Vide pnus quia videtur quod prior goldcliuie fic«t et alij pHores
et abbates oppreffores i«vafores et raptores eccl«jie cathedraUs
L.andauenfis earn fere deflruxeru»t, de q«a lame«tabihVer
qwidam metrifta fie cecinit, / En fua fuKt fig«a / ruit vrbs' vix
• Erging" P.
p«fule digna,^' B. " Landauia' scilicet." C^ At foot of col. 266.
240
21
241
I
243
3
3
18
244
il
246
10
247
248
19
I
253
I
I
254
\t
Note continue. benedictJOKes cuftodie^tibai / maledictzoKes vero
et anathemata maxima kparantihus feu ab ecclesia Landauie
aliena«tib«i feu violantib«5" C. At foot of cols. 271-2.
" note quod Tref Peren de qua fit meKcio hie supra, et Yfcuyt Cyft
de qua fit me«czo in proximo columno seq«««te et villa C3ruyu
Aequa fit me»czo in tercio columno scquente abuttaKt quafi
simul . et sunt circa Martherne . vt patet ex iiteia si b«n«
inipiciantur . et Cailel confcuit de qao ha^et«r i« quarto
columno sequente iacet prope pr«d«'c&s villas vt patet ex bu»dis
eius positis ibi in liteia" D. At foot of col. 276.
" poitus de puUmoryc." D.
" MembruOT de tdrritorio i/laitAeme." D.
" port«i taroci" D.
brecheniauc. " Brethinoc." D.
" de coKuiuio episcopi per vim ablato et co[nqluefto." ? D.
" Note bene fupra de Monafterio Episcopi LandauewKj Uangors
appellato, in Brechliina6c vel iuxte brechhina6c" C".
" Note bene " C. " 1nt«r iflu»« Morcant hen . et howel da fuit
pi^rfea diffenceo que sopita fuit p«r Edgaruw regew anglor«»«
vt patet tercio fo/«o sequente . et note prp limitib«J diocesis"
" [v]i| . SK«t regiones in Morcawnoc." D. [D.
hiuel da . " howel . da." D.
" Lancaruan." Late. On blank space between third and fourth line.
' ' Abbacia Sancti Cadoci ap«d lanncaruan facta fuit" D.
rex guenti . " Rex wencie." D.
" Note bene Synodawz apad 'Landaviam et regem ihidem anathe-
matizatum / et dona regz> postea!' C. At toot of col. 290.
' ' Note de of waldo wygornie episcopo et quo tempore floruit/" ? B.
minugui . "Mynnwy." D. "gorenyth." (1. 27). F.
"note bOT« hie Euyas de episcopatu La«<iaue«fi et prius idem
hai5et«r. " ? B.
" Wharton Angl. Sac. Vol. 2. p. 669." R.D.
" PriuilegiuzB " D. " Jofeph EpzVw/i landa«fi»f«y' C.
" tuy in occide«ta/z plaga dioccm / wy . in oiientali plaga. " D.
brecheniauc. "brethynoc." D.
J
MARGINALIA.
343
PAGE
LINE
255
5
10
258
5
12
16
22
29
259
7
19
19
260
9
10
261
7
262
27
264
4
19
265
I
S
266
I
IS
267
2
II
16
268
7
269
I
270
2
5
272
24
275
8
12
13
19
275
24
29
276
17
277
2
30
30
278
7
10
26
26
279
6
"Uayth, ty Teliau" B».
" nota vbi nat«j ej^ Sanct«j theliaus . jdem h.ab%tur fo. 65 . [=36,
cqIs. 141-4] prius . vide." ? C.
"bundeterre." and " bunde silue." (1. 15.) D.
"feyghenyth" ? P.
' ' Gu«gleys supei Taf. " D.
" Gurgan pnte Justin. " In a xvi century hand.
" |Eleye" D. Also page 259, 1. i.
"golywch" P.
" Noto bene Synodaw predictaw / cam emeKda fequente/" C.
" Noto bene q«indecim Synqdos fanctas la.uius fawcti libri
gulich. " dyf&yn golych" P. [nota«das." C.
pouifma . " po6yfua dewi." Altered into " pwyfua dewi" P.
" Henriw in Wencia." P.
"pulMuric" D. Also 1. 29.
" Penros super lipam Mi«wy." D.
" Riwalla6n filius" T. Wt. over first two words,
"penygelli" T. Wr. over/c«» jVgelli.
" tuargogledd" T. Wr. over "^iparth quelled".
' ' note hie bene quod herwald«i episcopus erat de genere ei oacione
britonuOT . Et fuit episcopus hmdauends tempore iancti Edwardi
regis et conie^oxis" ?C. At foot of col. 317.
" Nota fup?-a de gloriofo Rege Anglifaxonu/w Bafilio Eadwardo /
fancto co»feffore" B. At foot of col. 318.
" Note vindicabileOT iententiaxa illatam contra regem et fuaw
familiam." P.
" Note herwaldi 'Episcopi L,a.iidauensis et britawnici" C.
" note bene termvaam- episcopzXus landauensis Et note bene factuw
ho^ communicandum ac memor«e fumme comme>tda.ndum
contra tyrawnos ac malefac^ares eccl«iie" C. At foot of col. 320.
" Note fupra de 'Ejpiscopo herwaldo . et quod s«c {cnhiiur nota
.*♦»" C. At foot of col. 320.
" Wharton Angl. Sac. V. 2. p. 670." R.D.
" Herwaldi Episcopi 'Landauensis per gryffiduOT pHncipew? n(ote)."
" Confirmacio priuilegj'i." E. [C.
' ' prandhxm episcopi vi confnmptam et comzweftuOT per alios" I).
" Erchynfeld" D. "quondam \n episcop&tv. 'La.ndauenCi, vide bene
e/nota" C. At top of col. 3^1.
' ' villa fancti dubricij . Villa fancti Theliai / note bene" C.
cilluch."gillwc" P. "Note Etguardiii^isrf Edwardi" (1. 19). B.
", Nota gnffiiduOT regew wallie" C. [80, cols. 317-320].
"Note f«b episcopo herwaldo sic fupra fcnbi^ar fo. 109." [=fol.
" note coniecracionem huius ecclesie per episcopum 'Landaueniem
herwaldu»« etc" C.
" p?-«dict«i scilicet herwald«j ^piscopyis landauensis" C.
" scilicet pr«dict«j herwald«J episcopus Landaue^ftV C.
" id est innnmovith. vt videtur." ? C. yfr. over de mingui &c.
" Q«od t«»c fuz't {in) episcopatn (Lan)da««»fi . tempore herwaldi
et Jofeph Episcopotum Landauie | (Mon)emuta et postea caft-
elluw eius etc" C. At foot of col. 333.
"id est de mu«moth " wr. over mingui with "vt videtur Cue
monemute " wr. in margin. C.
" Note optima»« notaw et memone comvaendandam etc" ? C
" Wille/m«s c»«q««ftor." C.
" Vide hie q«is fuit episcopus Landauensis tempore v/illelmi con-
que&oris anglie etc j" ? C. "hergualdus fuit episcopus tunc
"Landauie." ? B. At foot of col. 334.
'ercycg . " hie 'Erchynfeld. " " Ian cattwc " (1. 9) ; " penbre" (1. 10);
"Ian elli" (1. 12) ; "langynydd" (1. 13) ; "langyvelach." (1. 17). D
344
MARGINALIA.
PAGE
280
LIKE
8
13
284
28s
289
290
19
2
6
8
34
303
17
22
313
I
9
314
29
33
7
30
315
17
20
317
5
33
321
324
327
329
I
33
S
29
18
330
II
"note hie de obitu herwaldi e quo episcopaXus ceffauat iii) annis.
V. men&hus . vi) iiebus " ? D.
" Vrban«j archidiacon«i landauemis in 'Episcofura Landauensem
coniecraiur j et immediate ante ipfu»« ceffa«zt episcojl>aXus iii).
awnis .v. me«fib«j et vij . dieba^" ? C. At foot of col. 280.
" Hk defu«t nefcio quantum. C. Following iimul at the end of
" Hif exultet." In a XIII century hand. [col. 280.
" male fecit q«i ifta rafit feu iflas t«n:as p?-«beKdas (a)bolevit " . C.
" ho.; ha^etM?- fupra 32°. fo." (= fol. 8, col. 32.) C.
" Pater nofter qui ef in celis fcantificetur (sic) nomen tuum Ad-
veniat regnu»« tuum." At foot of col. 342.
"herwaldaj' erat brito patet sapraiolio 109. [=fol. 80, col. 317]
parte prima." D with " hie incipiebant anglici rege[s] " C.
wr. above, and "mortuus 48 conUcratio fua" wr. under late.
"de q«ibus xiiifi"' prehendis conilitut[tis prira]uOT per henricum
Episcopuia i,a.ndauensem q«ondam priorem de bergeue[ny
scriptum est] li«gua gallica et fic tot p«bende hie adhuc" C.
' ' Note infit-a de Roberto le fiz heem Seignai*' de glamorgan in
cuius tempore 'EpiscopaXus 'La.ndauensis difcipat«j et quaH
deft;ruct«j fuit, igitur iam fiat eme»da candigaa, quia infeinus
co«ti««e pl«res pj-op^e?- hoc deuorat, " B. At top of col. 355.
" Videa^a?- b«nc graffus beati teliai de taliu»« i»iuftor«z» grauif-
{imis anathematib«J etc." B. At top of col. 355-
" Note hie de luc/o prima tocius magne brita»ie cAristia.no rege /
ac landaue«fz.r ecclejie fuKdatore." B.
' ' Robc?-te Erie of glowcestr« " S.
" Note dnrationem vacawris episcopaius " B.
" Note bene quomodo vrban Rome morebat«?- ibi placita«s et
laborans pro iurib«j ecclesie fue Landa«««fw etc." B.
]fte Henric«j de bergeveny y coKftituit xni| . prebendas in ecclesia,
cathei/roli 'La.ndauensi ^ et tot adhuc deberewt effe ."^ quarum
.xm)""". p^-flbendaraTO Ucundum ftatuta noftra / octo defemiri
deb(ent) per vicarios facerdotes, Qaatuor vero per vicarios ,
diaconos, Et alie due pyebende defemiri debent per vicarios
fabdiaconos, Qai faciant xn[ii] vicarios seruientes (?) . xmfi"
prehendis / feu xniiF.'"" canonicis p^T-bendarijs vt premifluzw
eft«;fc." B. At foot of col. 356.
" GylbeHe de Clare." B. Also p. 317, 1. 6.
" Rychard de Clare." B. Also p. 316, 11. 4 and 15.
" Edwardai Primal." and " Tempore Edwardi p?7mi" (1. 13) . B.
Et obiit apud. " Landaf et sepultai est in capella beate marie
ihidem fab lapide marmoreo " B.
" Spectat eccWie C3.thedrali iandauie" U.
" lanedernen„,„v„^^,>.^„„~x^v)4 " V.
" Ecciesia de Jeolefton„„,„^., ,„,xvu]4" V. Between 11. 5-6.
" lanthoii ,^„^,^^vi)* ob' || PHor de la»thon ,,^u]''- ob' q? " V
" Abbas sa«cri Augustini brift<;// pro manmo de Pennarth xix^'
ob' II ixs- v|d- q^ " V. Between 11. 18 and 19.
"*»»» ep'm toK»»«»«»»» pro temp' et sp.' vna cnm firma. de haSelec
x'i' xms vd o q'. Wr. at foot of col. 365. There is also what
looks like a copy of this written under it, but both entries are
faint and difficult to read.
J.G.E.
"x^K^r"
345
Palccograpf^tcal Hotcs.
Contractions.
Cp.= compare; Aii.^ different; iid. = Mnd; \.=line; \i.= later; or. = original,
originally; p. = page; wr. = written.
N.B. — The Notes refer to the letters or words italicised.
plana. Wr. Ir. over an erasure.
dexti?ralis. The contraction mark is late.
CONFESSO^IS. The MS. character=2.
conf/agrauit. Altered from r.
iancie. The contraction mark is late.
una. The a is accented.
Columia : 1. 28, scifum. Wr. over erasures.
uirtutu»2. The m should be underdotted.
**. "fcif" erased.
p^-icepit. Contraction mark Ir.
construrtum. Altered from r.
" ac " left out. Read " ac peripsum pariter" &c.
ceptum. The upper half of c has disappeared, owing to a hole in
the vellum. See note, p. 16, 1. 20.
fiiera/. Wr. Ir. over an erasure. Originally fuera«;.
euacuauera^ / Wr. Ir. over an erasure.
spiritK. MS. reads n.
oibatem. Wr. over an erasure,
pmtissimi. The er should be underdotted.
flfemoraretur. Inserted by a different hand.
Ite in pace hodie reuersuri. In paler ink.
quissiui. A cedilla erased, [MS.
diabo/o. Wr, late over an erasure, which has made a hole in the
preparaAim adamauit. Wr. over erasures.
ozdinare : p. 18, 1. 7, coluwbam: 1. 23, resistms. Wr. over erasures.
obtfim^«rans. e & per are wr. in dif. ink over an erasure, and the a
terras. In dif. ink over an erasure. [is altered.
deo : 1. 14, tra«iy^rtauit : 1. 23 puen Wr. over erasures.
nomen. "nom" in MS. Read nomine, which is wr. above line Ir.
illuscercente. Altered from ».
usque hodie fluere : p. 21, 1. 18, namque. ? By a dif. hd.
comity. Altered Ir. into 0, without erasing contraction mark.
««dual»m. The ni here, as well as on p. 23, 1. 4, are altered
into iu or ui : the v is wr. over an erased 0.
ubi. In different ink above line.
««dualus. More like ajdualus, as also on p. 23, 1. 29, etc.
a.Aductam. The first half of d is an unaltered c, while the second
part and the letter u are wr. over an erasure.
sahito. The / is altered from 0, and the 0 is wr. over an erasure.
-hertas. The contraction mark is later.
j«dualo. Here, and on p. 24, lines 3, and 6, the form of the
letters is neutral, and we could read ui equally well.
PACE
LINE
2
3
3
20
6
2
10
17
II
3
9
12
22
12
18
19
23
13
4
14
8
IS
3
9
II
IS
18
24
30
16
7
20
27
17
28
24
28
19
13
29
20
II
28
21
22
4
21
21
23
S
16
25
29
346
PAL^OGRAPHICAL NOTES.
PAGE
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
37
38
39
40
41
42
43
45
46
LINE
23
2
18
24
I
19
24
4
14
7
9
10
II
i6
19
22
28
II
20
24
2
2
9
12
13
17
22
26
4
18
6
II
20
25
27
I
9
10
21
22
18
10
21
21
26
14
23
15
19
£ue. The ? has a cedilla in the MS. & in 1. 26, the stop after
VI = Six thousand. [ " seculorum " looks late,
" diuturnio2"- Inserted by a XV century hd. on space left blank
on col. 31, and marked to come after anteactis.
beatum. Corrected by a xv century hd. into ' ' beatozum".
See facsimile. The first line was wr. or. across the MS. page,
and the second line about two-thirds across. What are now
line I of col. 34, and 1. 2, of col. 33, are palimpsest. Lines
20, 21, of col. 34, have been retraced.
.c— centum. There is apparently a faint contraction mark over
pairaonem. Altered from r. [the c.
posn't. Altered from n or ri,
ue/. Altered from ? t.
quilibet. Altered from ue and the i after 1 is in dif. ink.
habeat. Altered from e. Or. wr. Ke=habere. The contraction
quietas. Altered from 0. [mark is still left,
.^ominibus. Wr. over an erasure,
eas. Altered by partial erasure.
After "Rannulfo " there is apparently a faint stop,
rot?-ocho. Altered from ? h.
saresberiis. The r is altered. Read r.
•noro. Altered by partial erasure into roro.
prese»tiam. Altered Ir. from r.
xallam. In different ink. [accented the u.
lann c«m. The hd. which inserted the second cum above line has
ci»2liuer. The scribe bungled here. He first wrote cia then added.
a linib which is something between i and /.
Two lines are left blank in the MS. at the end of col. 40.
-rabilabjis. Rubbed nearly away,
frat^-zbus j and herfortensi (1. 8) Wr. over erasures.
dequa. Wr. over an erasure.
fe*uel. There is an erasure here,
permitta^. Altered into/
apostolicam. The c should not be underdotted.
»zatrem. A limb has been erased partially before the m.
dedications/; Later. ? wr. over an erasure,
exifjteritis. There is a faint contraction mark over ti.
/areatif. Altered. The f was beheaded in the printing machine,
maliis. Altered from « or « by erasure,
apostolicam. Altered from ? li.
Octo'b. In the MS. each letter increases in size towards the end,
bonorMn. Wr. over an erasure by dif. hd. [especially the B.
perperam. The e is accented, e sic.
rectitu- Hyphen broken in the printing machine.
ca»tuariensis. Altered from ? r.
apostoli« : 1. 11, tu/. Wr. over erasures,
qaadra-. Altered from ? a.
uerita/^. Wr. over an erasure,
t. The cross is in the margin. ? later.
liberalitate. Wr. over an erasure,
toui. Altered Ir. from_j'.
hal : 1. 24, -encUsti : 1. 25, ychimer, hald«, nant. The vowels
a, i, i, a, u, a, are accented, possibly by original scribe,
hu/c. Wr. over an erasure.
ecclesiVs : & 1. 22, coit. Altered.
seruOTvm. Altered from «.
suis. Wr. over an erasure in blacker ink.
obseruan' : & 1. 22, episcopus. Wr. over erasures.
"1
PAL^OGRAPHICAL NOTES.
347
AGE
LINE
46
29
48
I
6
20
49
I
16
49
SO
51
52
S3
54
55
56
58
59
60
61
62
63
65
66
67
69
20
20
8
16
18
24
19
3
8
9
12
16
25
9
20
9
18
17
24
29
3
3
14
I
13
17
21
IS
16
30
23
6
15
21
27
30
24
29
4
9
27
5
2
4
14
7
Wr. over erasures in smaller characters by a dif. hand.
j«ter : & p. 47, 1. 13, s«fcessoribus. Wr. over erasures.
p«/?ori. Wr. over an erasure.
£xortatlo. Patched with yellow,
iniungjimus. Altered by erasure.
Aimmonitio : & 1. 16, Capitula. Patched with yellow .
to 26. The Rubric heading here is wr. mostly down the outside
margin whose edge has either worn away or been clipped
slightly. The end of each line is thus gone, and much of the
writing is faint and hardly legible. StjU, all but one word, or
part of a word, has been made out : [ualde] alone is doubtful.
-ciali[ain}. MS. reads -ciliaj-
-omm. In quomm. MS. character =2.
exigatwc. Wr. over an erasure.
/Hi. Wr, Ir. over an erasure ; also the third limb of the m pre-
ceding, and the i following this word have been " touched up"-
pennitti»«us. Altered' apparently from 0.
contem^serint. The p has an abnormal contraction mark which
c/ericus. Altered from r, [might stand for ^ro, per or par.
ceattfimo j
prefente
Willelmo cantuariensz archiepiscopo. Altered over erasures of -um,
et. Should be underdotted. ' [-*'») and -m.
itinere Landauensis episcopi . v. Wr. on inside margin,
uenwunt. Or. wr. uenmnt.
anime. Altered from 0.
jue. The g has a cedilla in the MS.
pairante. MS. has contraction mark over an as well as over the ^V.
etiam. Wr. partially over an erased e.
asser«;t. More like in in the MS.
^e : & p. 57, 1. 17, con^eritur. The q has a cedilla in the MS.
permaneas. Corrected in a xv century hand into piomoueas.
Cauf. Sic in MS. Read " caufa".
dominu/'' Altered from i' or possibly r.
pro nobis iawi. Wr. over an erasure.
/strateu. Wr. over an erasure, and prolonged upward by a Ir. hd.
gue. The g here & on p. 61, 1. 8, has a cedilla in the MS.
^um. Abnormally formed : more like e than i.
irrogori. Sic in MS. Altered late into a.
htfnorio. Read "honorio."
utriusque. MS. reads "utriusjque"
sSfemit. Wr. over an erasure,
corn^^imus. Sic in MS. Altered.
Cantrebic,4ann. Stra^u. Above line and apparently late.
ap[M^]licam. The usual mark of contraction is wanting,
diligentms. Altered by erasure, and the mark of contraction for
aduers«s. More like ii in the MS. [us looks later.
p[re]fate. The mark of contraction is wanting.
interim. More like un in the MS.
deprecamuj. A misprint for " deprecamur".
apojfolice: & 1. S, aposiolicam. The mark of contraction is wanting
am^iguum. Altered from p. [in both cases,
parrochiali^s. Altered from li.
di*rimi. Wr. over an erasure.
gae. The g has a cedilla in the MS.
ak'if. Over the i there is the usual contraction for -us. The
scribe added "-if" without cancelling the -us.
episcopus should be followed by a stop, " episcopus. " Sic.
ami-. Or. scribe placed the usual mark of contraction over the
c, but a late bungler has needlessly added an o\.
348
PAL^OGRAPHICAL NOTES.
PAGE
69
70
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
10
II
14
21
25
10
5
7
6
IS
4
18
22
23
27
II
8s I 18
LINE
13 amnibus. o and first limb of m are wr. over an erasure.
7 Statu^am. Wr. over an erasure.
16 ^a^ (est). Later. ? Wr. over an erasure.
24 honoris^a«. Wr. over an erasure. ? later.
29 ultion?*. An erasure after the i.
27 ulR Wr. over an erasure.
2 nir. " nif " Sic in the MS.
1 1 fancto. Altered from ? ?-, & 1. 20, cimmeired. ? cimmen'ed.
21 Between cinuin and Colt there is more than the usual space, and
the stops both before and after Colt are close to it, and look
guoidci. There is a faint stop after "guoidci." Sic. [late
Bocha. Read " BochA".
ilj'ac. Neutral forms, cf. il«?c, p. 75, 1. 3. In neither case can
one, with any certainty, decide between ui and iu.
/fetro. Wr. over an erasure. ? later.
anathewate : & 1. 23, aduaXlem. Blotched, probably owing to
eclin. Not well formed. ? altered Ir. from c. [having been wetted.
em««dationem. The en should be underdotted.
gai. Altered late into 6.
nisi Words erased.
dicentes. A misprint for " dicentis."
Ta.m. Altered Ir. by slight erasure into Taui.
iuil»id. Irregularly formed.
bet igueithtineuur. The stop after r is now a hole in the MS.
[Lectiones de vita sancti Dubrkii.^ In a xv. century hand,
Pe/iau. Altered late into b. & 1. 25, spamosus. Altered.
eiJrdil. Altered late into «.
ossmm*]. Possibly altered by partial erasure from a. There is
also an erasure at the end. ? wr. or. ' ' oiTuum. "
After " foret " there is an " omission mark," and in margin " eam
i«ueneru»t " are given, in hd. D, as the words omitted,
/epererat. Contraction mark for er erased,
amplexatus est infantem. Wr. above line in a xv. cy. hand.
er° ram. Wr. Ir. over an erasure,
bonuj. Contraction mark (twice) =»i.
e^rdil . Altered late into a. Also on p. 80, 1, 19.
l«chou. Altered by partial erasure into "l^chra."
Zouan. ? /ouan. Between L ox I and / it is occasionally most
difficult to distinguish.
ret«iuit. Altered by a late hd. into i. [and may be accidental,
solra. The i has a punctum delens in the MS., but it looks late
circaas. An e inserted late above ua, thus reading circueas.
totMOT. Wr. over an erasure.
emenda»da. Altered late from a.
spatio I toto. Inserted on space between the cols, by a late hd.
misteria. Sic in MS. Read m[m]isteria.
-habundaw^. Altered and inked over later.
ilexif geaAya%. Partially erased by (?) wetting and rubbing.
nomine. Erased but still faintly visible, with ~
Aentibus. Wr. late over an erasure. [margin in a xv. cy. hd.
melioratam *. Erasure. ? &=.
finiuit. ** Erasure of a later insertion. [printing machine,
dulcifluo Should be followed by a stop , which was broken in the
Initial big capital E is faint from being erasured and altered by a
late hand into an ordinary capital E.
commendatd fa«t. Altered Ir. from " commendataw rft.'' The
a has been altered into a, and the m and e have been erased.
Quod. Altered later from Quo. & 1. 19, pape. Half erased.
reAquiis. Altered. & 1. 20, lauarentur. Altered from ».
14
14
2S
28
29
13
16
18
27
27
20
28
30
20
27
28
2
12
IS
30
S
PAL^OGRAPHICAL NOTES.
349
PAGE
LINE
86
28
87
17
88
18
25
89
3
7
12
90
19
26
92
6
23
93
4
S
94
22
26
97
10
19
98
8
20
22
99
2
6
100
6
23
lOI
12
26
102
4
s
14
104
3
22
106
29
107
24
108
4
9
109
19
III
14
IS
16
112
10
114
II
26
"S
8
24
116
4
27
28
118
II
119
10
120
4
6
7
8
9
fu?. The e has a faint cedilla in the MS.
& 18. These two lines are in a dif. hd. but hardly Ir.
duo/". Altered late from i or /, by adding the curved top.
Deui*. A (? late) d erased.
prefente. The re should not be underdotted.
eft. In a bolder, later hand.
regi populo. et inserted Ir. above line, thus reading " regi et populo. ''
So«c/i. Mark of contraction omitted in MS.
di«iuil. Altered from ? o.
Puimo. " PRimos " in MS. See facsimile.
episcop^. Sic in MS. Read " episcopal/". "
obtinere. Altered late from n by erasing its first limb.
• ■ \ The / and m should not be underdotted.
co;nmissam. \
re/euationis, Wr. late over an erasure.
Sex. Half erased Vfith " Septem " wr. late in margin. [perda»t.
perdat. Contraction mark placed late over the a, thus reading
doctrinsim. A late hand has inserted " p«ct02a " over doctr-
magistraii in. The i is ? Ir. , and the in ? retraced.
comittabatur. Perhaps a contraction mark has been erased over 0.
tam«*. ? en erased.
[nulto.} In late hd. on space between the cols., and another n'Uo
in hand V on inside margin.
le»ius. Slightly altd. by erasure from «.
ye«sibus. Or. reading doubtful. ? " «ifibus" Cp. Quo viso (11. 29-
30). Erased and altered more than once. No trace oife left.
" legcrent " is inserted on inside margin, and marked to come after
dicere«t. Half erased. [historias.
^onerato. ) The h in both cases has been partially erased, and
Aoneratos. \ inked over in parts later. [line and ce in margin,
manfuere. Corrected later into manfueflcelre, the s being above
Or. wr. "pde"=pnde. The ' has been erased and an' wr.
over it, which also has been erased in its turn with piede wr. in
margin. The cedilla under the final e has also been erased.
" PRI, pro/riz, antiquos dixisse auctor est Festus. " — Du Cange.
constituermt. Altered later from ? a.
qui». Erased in MS. Or. letter doubtful,
patriam. The r should be underdotted.
eft. A late hd. has drawn a line through this word.
"*. In later hand. L. 25, hospita|/j|tates. Late on inside margin.
dirigium\ Crossed out and directum wr. on outside margin by a
morme. Apparently wr. originally morme. [slightly later hand,
tif/his. Faint. L. 16, scfopulum. A hybrid form, neither c nor r.
irretzait*. Faint and partially retraced. ? irret««it.
exu/ate. Altered late from i. Or. wr. apparently "exj'&te."
eum. In blacker ink. ? different hand.
fum. Altered : first half of or. letter erased. L. 28, eft. Altered,
fanctj. Probably late.
deli»quimus. A misprint for " deliquimus. " [late hand.
hitecfaciebant "aut diu cauciabantui " is inserted above line by a
*. There is an unusual space here but possibly only a late ^S" has
innuere»t. The bar through the « is probably late, [been erased.
Three lines and a half are left blank in MS. at end of col. 136.
Quecunq««. The ue should be under-dotted,
bryein*. A t added by a late hand. Cp. p. 121, 1. 4.
dy , . . . ,4ac'dir. Erased. The ' is late and makes no sense.
papffu I ruzwein. Altered to e and u respectively.
diii hac. Erased with ac wr. over hac.
pa^. Altered into b. Also 1. 16.
35°
PAL^OGRAPHICAL NOTES.
PAGK
LINE
120
II
II
13
\l
17
18
18
21
22
23
23
23
24
24
25
27
121
2
3
4
4
6
6
7
122
2
123
2
124
10
125
25
127
128
II
9
129
130
20
28
131
II
25
132
24
30
133
3
28
134
30
13s
7
9
12
136
10
^ac. Erased. Also lines 13, 15.
guylmo. The third limb of m and the a have been erased, and an
a wr. ovet erasure, thus apparently reading gayhta.
azwrlyson. There is a faint contraction mark over the a, and a
^ayt. Erasfed. [late m has been erased after it.
ynn luhyn hac. Erased with jadi hi hun ac ny wr. over erasure.
The or. writing is read with the utmost difficulty even in very
gujV. Erased and altered late into guj^. [favourable light.
Ian. Has a late contraction mark over it.
^ac . . . . hs.. Erased. L. 19, guell. A t added by a late hand.
loggou. Altered late into Ci
namjy«. The « is erased. Altered late into namj/«| y.
a*y. Altered late over erasure into ? <;. Or. letter was probably (^.
lantam. Partially erased and altered intoyC
dy. Erased and very faint.
ennuet. Sic in MS. ? ennz'uet.
gunec,4. The second limb of h is erased and possibly another
letter also after the h. The alteration attempted seems to have
dy escop. Erased. [been intended for gune«/.
dy ^unethur guir hz. cyfreith hz. Erased.
hol/laul. A late / added at end of line, thus reading ' ' hol//laul. "
ynemelldicetic. Erased.
yr neb ajtorro. r erased, i in Ir. hd. above line.
dimonuo. Altered by partial erasure into "dimznuo."
cat***. Or. letters erased with t6o wr. over erasure.
Amen. The fount used has no small capitals. Perhaps here we
should print AMEN.
The text appended is in the hand of the bungler who has disfigured
and partially destroyed one of the most interesting pages of
early Welsh : — Nota quod Sancii teliai m^pa excommunicn-
cionis Senieniia. quam obtinuit in curia Roma;2iz . contra
in6afores libertatu?» et pnuilegio2«»« ecckne cathedralis land-
auensis . in die eiufdon more solito anno domiDice jncarnacz'o»is
1410 fuit lecta et promulgata/ Et infra breue die^um spaciu»z
poflea vii'" p»^bne de tranfgrefforibKj h«/««Tno(/i. Inftigaciowe
diabolica vexate in demenciuwj fiiriofitate cecideru»t et eoium
vita durate sic p«rfeueraueru«t.
•t. Sic in MS. = ? testibus. L. 6, lech. A hybrid form.
diuiraid. Altered form 0, as also in 1. 7.
yfat. The top of they is erased and i altered from e, with ferua-
turis wr. above line by the same hand as at foot of col. 140.
m*tua. Or. letter erased and its modern substitute is illegible.
postea. Modem. ? wr. over an erasure. [? m»tua.
»»»nuerunt. Altered late over an erasure into d=an. The or.
letters are illegible, but faint traces suggest conifznuerunt or
ma^hru. Altered from r. Cp. 1. l6. [con«'nuerunt.
excellebatm oribus. Printer's error for "excellebat moribus."
e^rotanti. Altered late from 0.
& pop«li. MS. has " & popl'i " with puncta delentia.
cormentu. Blurred and possibly retraced.
Cffmmendatio. Has contraction mark over it in MS.
excedot. Altered by partial erasure into i.
et »astationes. Wr. over erasures.
naKt. The contraction mark looks late.
After the word ' ' Tyui " there is an erasure of what appears to have
been a " heading " (in a late hand) beginning with ' Vita'.
uisitati* ab eo limini* ». Erasures. ? uisitatij ab eo Xxxmmbus.
sua deuotione. Corrected later into "summa" on inside margin
**orare. Letters erased. ? 2«K/lorare.
PAL^OGRAPHICAL NOTES.
^51
PAGE
LINE
137
24
>3S
10
139
23
141
16
17
142
6
II
22
25
143
26
144
21
146
I
8
24
147
17
148
15
iSS
I
157
14
159
8
17
160
18
168
4
169
20
172
30
173
II
180
6
181
9
182
9
18s
26
186
8
190
17
191
II
II
16
19
193
27
194
19
196
25
197
26
200
6
204
II
213
26
216
25
217
5
14
218
28
226
12
229
I
7
23
232
10
232
26
domauerat. Altered from 0.
Sonera. Erased. L. 21, uiduzs. Altered by erasure from «.
monimentis. Altered late from ? u.
ei *dixit. Erasure. ?"£." = coredixit.
«octe. Wr. over an erasure by late hand.
Kolo. Erased in MS. with " iVolo " in hand C on inside margin.
u/r. MS. reads "ur" ; altered by late hd. into uir.
e/iscope. The/ should not be underdotted.
Fmis. MS. reads " Fnis".
Declericir. Apparently in a dif. hand.
Amm. The underdots were broken in the printing machine.
ar Lnhin. Blurred ; ? retraced,
sanctor«>«. The um should noi be underdotted.
gKuer. Altered late into 0.
ch^stiana. The r should noi be underdotted.
cyn«ur. The character printed u is peculiar and doubtful.
betia«per. A printer's error for "beti«aper."
in, and guairet (1. 24). By a later hand.
attestantibus. Altered from e.
immolawjt*. Altered from " immolantiir"-
For "landauie Sanctis" read "landauie et Sanctis".
Opposite this line on inside margin the rubric " Spnodus]" escaped
notice owing to the word being covered by a piece of vellum
put on to strengthen the folio in binding.
•Hum. Read «llum. The i was broken in the printing machine,
iilius. Over the second i there is the usual contraction mark for &
thus reading ifthius. The final contraction =«j elsewhere in
this MS. but perhaps it should be equated differently here,
pen^ic, & p. 174, 1. 21, Mainerch. Altered from n Sec respectively,
uch*. Apparently a c erased.
cornugalUam has " britania rainot." wr. over it by a xv century hd.
diuni. Sic in MS. Read " diuaii".
predictis Should, perhaps, be followed by a stop.
arrip\ueni. In a late hand on a blank left by the scribe ;
' ' sepayaxiexit" is the usual word.
De clericis . testes sunt. Remove the stop after clericus.
Fin. Altered by late hand into Finw.
Imain. Sic in MS. The contraction mark, however, is altered.
From imain to the end of 1. 13 is by a different hand,
gleuissicg. Has".?. ^7«^»//6c" wr. overit by a late hd. .i. = idest.
apnmo. There is here an ink smudge which looks late.
u«ro. " uro " in MS. Altered late into uiro.
ledere . primum. The stop after Mere is probably accidental and
concuwbere. The contraction mark is late. [should be omitted.
ELiCON. Faint.
«auan. The i is boggled and the a altered from 0.
el6i. The accent put over the E is probably intended as a dot
over the i though its base points to the E.
Merthir. Probably wr. over an erasure.
3J0 . Sic in MS. Read "ai/."
e/iscopis. The first/ should not be under-dotted,
brachial. Blurred j first limb of n is very indistinct,
tempore : & p. 219, 1. 7, zllius. Wr. over erasures.
be</. Altered from t, possibly later,
apar. The er should be underdotted.
zmaun. The first letter in MS. is more like « than ». See facsimile.
inte?-uallum. Wr. Ir. over an erasure.
du2»erth. Wr. Ir. over an erasure.
Substitute "r" for "f" in tref ili.
352
PAL^OGRAPHICAL NOTES.
236
238
240
241
243
246
247
248
249
251
253
254
255
256
257
259
260
261
262
263
264
266
268
271
272
274
276
277
280
LINE
19
II
17
29
27
3
7
I
9
19
20
tarpci. Altered by erasures from ? a.
leg\aitofie. conttenerunt, &c., to ZtSiau preUum\ (1. 13). Wr.
lengthwise down outside margin by or. scribe.
A stop broken in the printing machine at the end of the line. Read
spin/um. Altered late into «. [". ccccccc."
sanctomm. A misprint for 2.
filii*. Altered by erasure from '■' filiuf."
qui est. A late hand has put puncta delentia under est, and wr. ts
over it. Read est and note the Welsh construction,
guenerbiu cocus. A stop has been erased between these two words,
binhelmo. Altered from /.
deue«V. Wr. over an erasure. Or. wr. ?"deue»^."
Izstud. Sic in MS. Page 247, 1. 20, to p. 249, 1. 6, are in a
xiii. century hand. The punctuation of these pages has been
tampered with ; the original punctuation has been followed
OTncilio. The c should be underdotted. [as far as possible.
et. The et should not be underdotted.
parrochiffl. Altered from e.
cu«cto. Wr. cu/rto in MS. and the ic altered Ir. into n.
tum familia. Altered from f.
Lwguern. Altered later into LoKguern.
b/edri. Altered from c. Note b«dri 1. i, above.
priuiZegio. Wr. over an erasure ; ? later,
fraude. Altered later from /.
Xeiui. Wr. over an erasure in blacker ink.
tan|tu»ftim. Altered from m. Read tantum.
XXXII. and xxxm. (1. 22) are placed after the words on the inside
margin ; also xxxvi. (line 24) after the word "meilic|".
gratlaun. Altered from /.
/niquum. Completely erased in MS.
/acerdos. Wr. over an erasure.
gu^bric. It is difiScult to decide whether this letter should be read
c ot e; if it was or. c it was once altered to e and then,
apparently, altered back again by partial erasure to c. Cp. "rius"
A stop, at end of line, broken in the printing machine. [1. 13.
gist/erth. Altered from r, or vice versa,
gu/frit. Altered from r.
ford. Wr. over an erasure,
crucmafc. This contraction is not used elsewhere in this MS.
? crucmarc^a», or crucm>-achan. Cp. Marchan & Brachan.
nantb?^chan. Altered from a partially erased /.
e«Wd. Neutrally formed letters which might be read iiii, but not
uu as on p. 265, 1. 13, where however we should, perhaps,
read e»u'd.
facerdotalem dignitatem feliciter landauensis ecclesie eitts. Wr.
(? over erasure) in a dif. hand.
summo archiepiscopo Cynisi . <5r= abaliis anglie plurimis episcopis
canonice consummata est. In a different hand.
teudu>-. Altered into "f " ; ? later,
ded. Not quite normal in form.
guorlu?-ch. Altered from c apparently.
in Sanctis sais. In the MS. s«m is represented by " . f ." which
bety'ord. Wr. over an erasure, [stands iox-scilicet everywhere else,
inebrifta. Altered later into what resembles 0 rather than a. Read
e^ritutudine. Altered late from ». ["inebriata."
ordinaait uuil/elmi. The«isan «inMS., and/islate.
heredibuj. The s should be underdotted.
lanngwern. The a is an « in MS.
secundo. Wr. over an erasure.
PALvEOGRAPHICAL NOTES.
353
PAGE
281
282
13
22
23
24
o ^3
283 I
23
24
27
29
30
31
33
iniwicos. ini«icos in MS.
misericordiam. Mr Haddan reads ueniam !
»*♦**. The beginning of the statement of the duties of the
Archdeacon of Llann DSv, written on a piece of vellum (or
paper), was originally pasted over the Postcommunio (11. 1-6).
This piece got detached, and is now lost. Mr Haddan's state-
ment that " the first words were erased " " to make room for "
the Postcommunio is inexplicable, as is also his opinion that
the Postcommunio was written later than the rest of the folio.
See ^n-^. Cambrensis, 1868, Third Series, Vol. xiv, p. 319.
to the end of page 283. The whole of this text has been inked
over by a later hand, with the result that portions of the text
are difficult to read, as may be inferred from the extraordinary
misreadings in the few passages printed by Mr Haddan.
eiuj. The one who retraced this folio has altered the s into the
contraction mark for us, thus reading emus. Mr Haddan
reads suum.
decanatim vel ecclesiatim. This reading was suggested by Mr.
Macray. Mr Haddan reads discretum et ecclesiasticum ;
" discretum et " is hopelessly impossible.
spectant^»?. Sic in MS. Mr. Haddan reads " spectant2^«,r".
causam heresis rea^m periurii. c in MS. Mr. Madan suggested t.
Mr. H. reads causam hereseos mendacii (?) &c.
deprjaacionis. Mr. H. reads ' ' dep«^ation«s".
indffl^inem. The first half only of the a has been retraced, thus
altering it into a later form of e. The g has not been retraced,
and is very faint. Mr. Morfill suggested " indaginem." Mr. H.
p?-isscripta. Mr. H. xesM postscript : \^ves, jurisdictionem \
anuatim. Mr. H. reads annates.
ecclesia infradicte. Mr. H. reads ecclesiarum infradictarum.
procurBLdonis. Partly erased, but several friends independently
agreed with this reading. Mr. H. gives visitationis.
certam summam pecunie expressam inquibusdam. Mr. H. reads
et etiam summas rations expensarum impensas I [infra.
prope finera huius libri insertis. Mr. H. leads perpetuis hujus libri
inductione nomine feodi x ^ . Mr. H. reads jurisdictionis nomine
solidos X.
The lacunae in lines 4-9 are caused by the piece of vellum (or
paper), originally pasted over a hole in the folio, having got
jpectat. A misprint for " fpectat." [detached and been lost.
os««»«di. The MS. has one limb too few for mun, and there is a
contraction mark (thick over the s and) extending in a thin line
over the whole word.
auxSi&sym.. Faint and bisected by a split in the vellum. The ex-
pansion -ilium is possibly mistaken, and the word following it,
dignitatis, is wr. over an erasure.
deciOTam. The contraction mark is over final " m.''
orroo in MS. Perhaps we should also read orroo in lines 2 and 3
above. (=horreo).
q»2. There is a contraction mark (? later) over the ui, which may
be also read »«, thus reading q«3m.
Neweton. A misprint for Neweton.
eaim. There is over the ".n." the same contraction mark as over
et. The «/ should not be underdotted. [the q«2 in 1. 21.
Archidiaconi. The a should be underdotted.
hoc ma&o. The c is like <r, and the third limb of m is worn away.
diuissj. Altered later into ? diuissa.
3x€sA&iaconus. Probably the underdots should be placed differently:
2LX<iyidiaconMS (sic).
354
PAL^OGRAPHICAL NOTES.
PAGE
284
LINE
6
7
17
18
19
20
22
23
25
27
28
28s
29
30
32
I
2
3
4
S-7
-
8
8
9
10
II
12
12
13
14
IS
17
18
22
286
7
13
14
16
288
18
10
27
canet'. Mr Phillimore thinks this stands for csLnnetan, now Canton,
uest' ablueda. Fiohahly for " nestimenta ahlnenda." . [Cardiff.
z/iii . . . . V]. Erased, then altered into «iii .... iij.
Tnii. Erased then altered into «iii.
v/. solidos . et »iii denarios. Erased.
xii. Erased, then altered into vi. And 1. 21, iiii. Erased.
jdii. Erased ; and altered into ?iii.
zAn. Erased ; and altered into iii;'.
iiii lib' x solid'. Erased and altered into "ii lib' v solid'."
xii. Erased, then altered into ot.
xiii solid' et .iiii d'. Erased and altered into "wi solid'et zdii.d'."
XX. Erased.
v. Hi. Erased, and ' ' sol' " inserted after the / thus left.
x/. Partially erased and altered into xx. And 1. 33, «Vii. Erased.
vii. lid'. Erased, and " Ixx . s' " inserted beyond the erasure.
V. Iii'. Erased, and the / altered into " Z. sal' "
[xx. denarii\. Wr. over ah erasure : 'cnarii should be underdotted.
Though one can no longer decipher the original entry there is
evidence for thinking that the original sum has been reduced
by more than half, probably by three-fourths.
\xxxv, sor\. Wr. over an erasure, soV is probably in the original
hand and should be outside the bracket. Original entry was
probably " iii lib' x soV." — the letters lib', x are still legible.
Three lines here have been very successfully erased ; the first
word alone in each line can be read.
Lines 8-18 form lines 28-38 of col. 340, i.e. they foUow in the MS.
" Nomina regum Britannie," p. 285^ 1. 19, to p. 286, 1. 16.
xd. Altered and erased into vi.
\xxxv;"\ soV. et [»ui]. The xxxvj are Wr. Over an erasure ; the j is
a misprint for " f " ; and the v is an altered i. Original entry
was probably "iii lib'. xiitfoV. etitit.tt."
iii lib', et x sol'. Erased, and xxxv wr. over erasure.
iiii. Erased. [resembles ^ joined to the b.
Prebend (sic) . . . . de beensingt'. The e is doubtful, and more
■V. Mb'. Erased, and " soV" added after the / thus left.
xmwii. Erased.
Thesauri (sic) iii lib'. Erased all but the / before which an x was
inserted and sol' after the /, thus reading xl sot. Then an L
was inserted before the ±, the base of the L passing through
the X, and thus reading either L, or Lx soP. It is impossible
to decipher the original amount, but iv or vi lib' would be more
correct than iii lib' as printed in the text.
Lines 15-18 are in the handwriting of the one who has cut down
the payments by one half.
jiij. A misprint for " u];" There is in the MS. a hole which in
bad light looks like an i.
pendeiilin . Sic in MS. = ? pendeulwin.
A. There is a hole in the MS. here and the upper half of the letter is
gone. Read Augustinus, but as Mr. R. L. Poole has pointed out,
the Edelbrictus of the text is confiised with ^Ethelbert of Kent
ebdomadas. The a has a contraction mark over it. Note the Accu-
»*•• . There is a hole in the MS. here. [sative here and cp. 1. 9.
suuj. The contraction mark is that for -as thus reading sixaus.
ad »«*»?-e. There is a hole in the MS. here, and the r is doubtful.
One would naturally expect ad nostra iempora, but that
evidently was not the MS. reading. [to p. 58, 1. 21.
to p. 289, 1. 7. The text here is a repetition of that on p. 55, 1. 21,
herefordensi (also 1. 13). This spelling is unusual, but note that
fecit. Wr. in margin. [it agrees with that on page 57.
ipr
PALiEOGRAPHICAL NOTES.
355
PAGE
289
290
291
27
I
II
13
13
16
2S
34
292
293
294
29s
298
299
S
7
9
20
22
28
IS
19
25
26
S
22
27
30
31
I
6
18
31
7
13
13
18
25
4
18
18
16
to 1. 20. This text is a repetition of that on p. 26, 11. I- 13.
die Natalis. Cp. " in nocte natalis."
— . Dash made over an erasure.
rei^igeretur oneratam. The vellum is split here along the middle
of the writing which is somewhat faint. The italicised letters
asseritis. Wr. over an erasure, [were suggested by Mr Stevenson.
odHgaxi. The first part of the Word is on a detached bit of the
que. Altered. [page found loose in the binding.
vendiceiis. Wr. over an erasure.
About One-fifth of col. 342 is left blank at the bottom, where the
first words of the Pater nosier have been scribbled.
Col. 343 was found in a very dilapidated condition and consisted
of a large number of loose fragments which had to be pieced
together. Unfortunately many frs^^ments are still missing, and
the readings within brackets ( ) should be treated as so many
suggestions,
et eit»»»»*» . If it were not for a loose fragment which evidently
fits somewhere here one would fill the lacuna with " et ei{ttsdem
loci capitnlwm)," but the loci is certainly wrong.
»*»« The same loose fragment makes all the readings suggested
for this lacuna impossible,
portreuestun. The contraction mark is the usual one for er, but
the spelling on p. 322, 1. 10, has been followed here and in 1. 14.
tenea&axa. Mr Stevenson suggests convertendsxa.
capi(itulum); A compositor's error for " capi(tulum)."
ft*«»»». This place may be "ftanton" as suggested by Mr.
Phillimore. It cannot be " Runeftun," and there is no letter
in it which comes below the line, like "g" or "p" for example,
s^adforlan^. The k cannot be read / as in 1. 25. The g is altered
from d or vice versa.
*»».»arc'. One would expect here so many " maxQas," .but the
fragment still left of the' letter before arc' is utterly unlike m.
dictum (contra omnes). Suggested by Mr Stevenson.
Borde. ? Berde.
T**» . The first letter of this name may be H or N.
et. Should not be underdotted. [be underdotted,
teftimo«zum. The n should be underdotted, but the i should not
Stoil. The k at the end of words both here and elsewhere has
a " flourish " as if marking a contraction. Read Stok'.
Top. The T'is irregularly formed and somewhat resembles a G.
alijj. The i has been erased.
La Newlonde. The upper half of the letters are torn away. For
La Newlonde read " La NeWelonde".
(permittat) ; (et ad suam) 1. 6 ; (pacis) 1. 10 ; (valentiam) 1. 18.
There is no trace of these words in the MS., but the set phrases
in which they occur are well known, as pointed out to me by
Warewy,^. Read Warewyk'. [Mr. Stevenson.
Ijbras. Read ", Ijbras."
Car^m. Car^am in MS.
(episcopus eat inde); Suggested by Mr Stevenson.
" xix " Should have a stop before it and probably after it.
quas. Sic in MS;
WUlelmus. " Will'en. " in MS.
yaoque. " q5 " in MS. Also 11. 27 and 29.
sede vacante. A slightly later hd. has inserted over these words
"plena vel " thus reading " se&s plena vel vacante."
Ixxv^? Wr. Ir. in black ink over an erasure.
|tempore Willelmi de Brewys.l Wr. in margin.
conjlituti, and verfsw mduere (1. 19). Very faint in the MS.
Z 2
356
PAL^OGRAPHICAL NOTES.
PAGE
299
300
302
303
305
LINE
20
20
30
I
I
6
307
13
2
9
308
14
S
9
19
26
309
9
310
29
312
I
313
30
2
18
20
314
25
I
3'l
316
I
5
Qai. The « should be underdotted.
supeitamca aperia, and inueniatur (1. 22.) Very faint in the MS.
Q. The inside margin of the vellum, containing the initial letters
of the first three lines, is torn away and missing.
Ca»onicus. A hole in the vellum, but parts of C and n are left.
" Tempore JohfflK«is de Monemuta " in rubric on outside margin.
an{m firm)a.rioium. Suggested by Mr Stevenson. There is a hole
burnt in the MS. here. [a guess.
ta.(xaia). The contraction mark is illegible, so that -xaia is merely
debeai. The de is torn away and the upper half of at is burnt out.
The rubric heading here is very faint in the MS. and must be
treated as tentative.
preca.{cionem). There is a hole burnt in the MS. here.
assiga3.\tam ; \formz.ra (1. 21) ; I quecuna^& (1. 23) ecclesiis (1. 24) ;
\aliqui (1. 26) ; \faturexa (1. 28) ; | scienter (1. 29) ; pre[/J«<?>
(1. 31). These, being all at the beginning of lines, are very
faint in the MS. and were read conjointly with Mr Stevenson.
receptant, and inuo/uantur (1. 31). A hole burnt in the MS.
The rubric heading is faint, and read with difficulty.
The dates and entries vidthin square brackets on this and subse-
quent pages are later additions by different hands.
Odoirheus ; Cymelliauch (1. Ii); Marrilyud (1. 14); Tri^hanus
(1. 18). The c in these four instances cannot be distinguished
10^9. A misprint for " 1059." [from a <.
The date " 1106" after Vrbanus has been obscured by later writing.
HzVAredus. This can be read equally well H««rhredus or
1264. Altered into ? 1254. [H«?liredus.
1266. Altered Ir. from ? 1256.
1269. A misprint for " 1265."
gilb crossed out before "giliberti."
installat(us). Read installatu(s).
"possessionem" to "1545" (1. 9) should be within square
brackets, and from " in persona " to the end should be within
another pair of square brackets.
Lanrfauensis. Or. wr. Lanuen', then altered.
The whole of this rubric heading is faint, and "in zdmissiont sua.
prima. " so much so as to be little better than a guess.
et. Should not be underdotted.
The rubric heading is very faint.
The rubric heading is very faint.
E/iscopum. The first / should not be underdotted.
potest. One would expect possit here, but the contraction mark
is that used for potest.
" de ca«ra ftudii.'M t t, ■ .. -j
"devefturo." j- In rubric on outside margin.
"Nomina, episcopoxum ecclfjie landauewm a pHma fundac20«e
eiufdem fucceffiue." In rubric at top of col. 354.
Trifhanus & Libiauch ; MarAiliud (1. 3) ; Huchredus (I. 8) ;
Cymelliauch (1. 9). The <:'s are ^'s in the MS.
Lines 30 and 31 have been retraced and " /. Zoche " has been
"a tempore," &c. At the top of col. 356. [altd. into "</e Zoche."
" Herwald«i. " Wr. on outside margin in black ink by ? or. scribe.
C^ice. 0 in MS., but as Mr Phillimore pointed out we must
read C. See page 266, 1. 11.
coro«nement. Might also be read coro»nement.
Vrban«j ; Huthredaj (1. 5) ; Nicolaaj (1. 11) ; Will«/OT«s de falfo
Marifco (1. 17) ; HenricMi (1. 23). Wr. on outside margin
fi/Z. Altered. [in black ink by ? or. scribe,
oue. Sic in MS. Read "ouek."
PAL^OGRAPHICAL NOTES.
357
PAGE
LINE
316
26
317
13
318
3
'
4
12
13
22
319
24
320
7
H
17
30
321
3
322
27
326
2
6
II
2T
327
329
330
331
332
333
" No»2iKa episcopoTum qui fuer««t in eccksia landauensi a tempore
pHme fimdac«o«if ei«jdem." In rubric at top of col. 357.
octaras. The w is a 3 in the MS.
The names of the Deaneries are all written on the margin in the
dehiius. Erased, then altered into " dehiti/." [MS.
/yra. More like /5yra in MS.
lxvi=- Altered in paler ink into " lxxv]= "
'SjletA Went. It is not easy to say whether the A has a contraction
mark or not. Read " Nether Went."
The heading Prqcuraciones is wr. " Frocura.ciones " in the MS.
debite. Altered in red ink from 0.
v)=. Altered later into x\r\K
de. MS. reads "dde."
v.d- Altered later into xv.^'.
Rokeuylo. The vellum being rough here the letter is doubtful,
but looks in good light more like e than 0. Read " Rokeuyle. "
^erg' ^erg". The B looks more like W, and the 6 is like
a V, but presumably Bergeueny is meant in both instances.
tf. v;*- Erased, then altered into " xv^-"
A^bona. Partially erased.
xhnif. viif- Wr. later over erasures. And 1. 7, ti\\^- Erased.
and 12. The rubric is wr. at top of col. 363.
"xiii) sunt canonici." On outside margin.
s«u. The scribe writes " sen " rather than " siue " when he writes
^xacio. The t is burnt out. [the word in full.
x»U)s. Apparently ynwf. originally.
Ztzndaf. Completely worn away.
* ♦ . The amount of the shillings and pence have been com-
pletely erased. Half the Tithe is given as Cx?' iy;?: ob.' q? there-
fore we should read ;^II Is 7^d for the whole.
11^- In the later hand which has inserted the amounts of the halves
of the Tithes of Bergeueny as " Summa. vn],^>- xi'- vi*-" ; of
Vfk as "Samma. Cxs. i''- o'."; of Nether Went as " Summa
XXV. 'J- ui^'' mi"*. " ; of Newport as " Summa . lxxv.=. vui.'^." ;
'.xxiii. 'i. xui]. =. o'."; of Gronyth as "Summa
of Kenefeg as " Surama.. xxv.'J' xvii]^' nil", o'."
Altered later into "xlvij"' vm= ].*."
of Landaf as
xi'J. 1]^ n^^.'
xxij. V. Original sum erased and this sum wr. over erasure.
v.h ^P Parfiollw *irQCf»rl TjnfTi ** li I'-'" cnKctitnfpH Iflfpr in f
and " ob " added after the pence.
s„» ♦,»«. ? "m(«?-e abjfque fo«fenfu." Part of the writing is
gone, owing to a hole in the vellum, and the rest is not distinct.
J. There is a hole in the vellum here, and also at 11. 10 and 11,
and p. 334, 11. 4 and 8.
J.G.E.
358
7lpp<^nbxx tit.
— *- —
VARIANT READINGS FROM THE BRITISH
MUSEUM MS. COTTON VESP. A. XIV.
•*—
p.
68
L.
I
4
69
7
20
7
10
II
12
13
20
22
28
29
70
30
4
16
20
71
29
10
22
26
72
2
3
4
10
13
16
17
18
73
29
I
I
4
5
14
IS
16
Landauenfi/ Reads 'landauenC.
[i.e. For 'landauenfif in our text,
Vesf.A.xiVie&ds 'landauenfi'.
The reader must remember the
words italicised as a formula to
be supplied by himself through-
out these varjant readings.]
CLVi. Reads 'c.L.vi. KL' Decem-
Brif. with, 'xvlll.' inserted
above line after DUBRICII (1. 2).
imploranA Reads 'imploranj'.
confluit. Reads 'conftjAiit.'
ei. Inserted in margin.
podum. Glossed fagum.
a Henriu* gunua. Reads ' ariu-
riu. Glossed cliuum. [gunj'a ',
coretibus. Glossed. Jiiscariis.
nee. Reads ' et '-
Omits ' incolis '.
quincentas. Reads ' quingentas' .
sinus sabrine Ercic &" Anercyc.
Reads 'fabarie erting. et anertyc'.
Teithi. Reads ' Theiti.'
earum. Reads 'earum'.
que (est). Reads ' est itaque '.
&=. Reads 'led'.
ita. Altered Ir. into ' ijla '.
Reads 'autem incujfa uiplaturis.'
Reads ' mohcrofi '. [aret.'
Reads ' posteriora sfemper seru-
Reads 'Pepiau'. Also 11. 11 &
23 ; & 73, 1. 20.
Reads ' garth /enni '.
Or. written 'nigram' ; then altered
into nigram.
Reads ' servientibusya^ '.
etemum. Reads 'fempiternum' .
/oua»n. Reads ' Loua,un '
/unapius. Reads 'Zunapius' Also
on p. 73, 11. 4, & 10
Custewhin. Reads 'Custehin '.
Onant. Reads 'oMant'.
cehjt. Reads ' ceh«t '.
dir;4eith. Reads ' direith '-
Elgisti/. Reads ' Elgisti '.
Collb««. Reads ' Colb«r.
or. Reads ' 0 ' with 2 erased.
dirguoiret. Reads ' dirguoriet '.
henwrit.issirf. Reads 'henrit iffU',
73
74
75
76
cimmej'red. /udnou, elhar««.
Reads 'cimerred. /udnou. el-
har?3> '.
' cinuin. Colt, arcon '. Reads cin-
«uin. Clot. Arcom'.
Omits 'guodcon'-
cingint. Reads 'cinguit»?"-giut'.
sexMSiuris. Reads 'ferua»/«i»/".
pepiav. Reads 'pei'piau '.
Reads 'sequacibusy^cfiJ^M'ius &'
Omits • adlech. longitudo lati-
tudo delech usque '.
cinguarM«... ciVwmareia. Reads
'Cinguar?» C»»mareia'.
testes. ^ViinAa.. Reads 'weraGuid-
ci'.
eyiecrentur. Reads ' exequentwr
maledictionets. '-
Omits 'archi-'.
uidelicet. Reads 'Jili/et' (sic),
merych le»«bi. Reads
'meyrch le«bi'.
cilcirc^. Reads 'cilcirc'.
Reads ' in longitudinew? '.
tnou guinn. Reads ' tno»gui« '.
adua^em ruf»m. Reads 'ad
ua//em rviini'.
Reads ' diraualle/w '.
exit. Reads ' exiit '.
Omits ' agri istius '.
blaznrit Io»biu. Reads
'blanrit.... lobiu'.
gloiu cimmVe^. Reads 'glo»J
C\TD.\irget'.
Reads ' heTieiictiones '.
Reads ' Landauie '.
guo?-docui. Reads ' guozdocui '.
gurta«a». Reads ' Gv.it3.rian or
GuitaKa« '-
Reads ' pepiauc '.
Reads ' ebredil ' & 'ftarat dour '-
Reads ' nisi archimonastexio lan-
davie.'
Reads ' arguftil. raelbiu '.
filii. Reads ' fili«/'.
Omits, 'hoc' ; and 'amen' in 1. 14.
merc^guinus. Reads 'merguinus'
Reads ''Liuia.et' which is a proba-
ble reading of our text also.
MS. COTT. VESP. A. XIV.
359
2
H
IS
20
23
24
25
25
I
2
3
4
II
;3
IS
IS
i6
17
i8
23
24
27
4
^0
separaueri«t. Reads feparauerit '.
Reads ' alum/nuf '.
Omits ' ripam '
inantea. Reads ' et deinceps '.
uero. Reads ' antem '.
uhelhiu. Io«ann. Reads 'Yhelai.
Jo^ann '.
g«oman. Reads 'goruan'.
Omits 'elheam. vudnou. gurdpfui',
2minid. Reads 'minid'.
ceAir (twice). Reads ' cejr '.
Oniits ' maliduc nant bachlatron ',
Omits dul 'uin. maliduc nant duuin
di taf. oaper nant duuin mali-
diu tafdirgtiairet di aper' Iguern,
Tealiau. Reads ' Teliau '
Yfinnaun ida . ypenn y glafpuU.
Reads ' Yfin auon . ida ipene
glafpnlV
Or hytyr. Reads ' OrtAir '■
du^leis. Reads 'du^g-leis'.
ynniaun bet inan^ iKj't. Reads
' inniaun; bet inan Hut '.
meirch. Reads 'meirch^'.
bisgue/lauc (twice). Reads ' bisj
gueliauc '-
corn cam. Reads ' corcam '.
iicem3.-ac (twice). Reads 'isc/4-
euiauc '.
exueithiniiniaun irhen alt. Reads
' ar uentium inaunir en alt '.
iHJdW. Reads 'i&ftiir.
O giieit;4tineuur dirgairet. Reads
'Qi zgueit tin euur dirgaaret '.
The riibric headings of our text
on p. 72, 11. I & 22; p. 73,
11. 7 & 24; p. 74. 1: 10; P-7S-
1. II; p. 76, U. I & 15; and
p. 77, 1, 4, are omitted in
Vesp. A. XIV but here, in place
of the late heading of our text,
Vesp. A. XIV has the following
rubric : —
' ]ncip«V Vita fa»cri Dubritii
Architpiscopn. Urbis legionuw.
xvm. kl' Dec '.
Omits 'fuit'.
uocatus. Reads ' uoczVatuf '.
Ebrdil. Reads 'eurdil'.
quam non. Reads 't^twd illam
mon '.
Reads foret. ' inuenenmt earn in-
colamexafiliusque quern in medio
pire pepererat iuxta/axum qaod
ididem inte/iimonium. natiuita-
tis pueri pofitum est. ingremio
ienentem . uejiilms tUi\is atgue
capillif ab omni compuftione
iliefif. Locus &c. This
80
81
82
83
13
expanded text is apparently
in a different hand and, in
order to get it all into the
space left by the original scribe
the lines are longer, spreading
into both margins,
materno. Read 'waterno' origi-
nally but the m. has been
altered into p.
infantie. Reads 'infantie»?' but
the m is faint, if not erased,
poterant. Reads ' pot«erant '-
Reads ' & qui in '.
bonuj. Reads 'bonum'. See Pal.
Notes.
ebrdil . . . ei5>-dil. Reads ' e«rdil
.... e.rb&\'.
Teiliaus. Reads ' Teliauus '.
Vbeluiuf. Merchguinuf. Reads
' Vbeliuuf. Merchiguinuf '.
Art;4bodu. Reads ' Artbodv '.
I^nab^<^.... Gaoruan Gua-c&o-
cui. Reads 'Junab«« Gor-
uan.... Curdocui'.
Xoiian, Reads ybuan '. See Pal.
Reads ' continuo '- [Notes.
hen»lann. Reads 'henflann'.
fobo /^oc| ei/-dil. Reads fol»o
' id\ eriJdil'
filua. Reads ' Clu^'
Read 'precedents' or., but the
e has been altd. into i.
Reads 'fom/num' & omits 'quern! .
aide ut circuas. Reads ' uade et
circuf* '.
Homo dei. Glossed ' Dubriti«/.
ijlo. Reads ' eode '.
Ojnits ' ut lucerna '.
nobili. Reads ' nobilito;f« '.
Reads ■ ilftiti ' & 1. 28, 'iltutdo'
mifteria. Reads 'mim'fteria'.
Reads cuidam ' pex inuidiaax
Jam/oneai cellerarium funditus
confuvapfijjfe' potus, &c.
potitus. Reads ' aw^spotitus '-
Auditoy7i52. Reads 'Audits fam-
fon.'
Reads ' -catus est deum ut de '
■ama relati»«« eleua«zV manuzw.
Reads 'miru»« relati? eleua/a
manu beatu/pxtjul ' cum &c.
Omits ' &" data ilia '. ,
impleta. Reads '?-«pleta'.
Reads 're<flntegrata'.
Omits 'precibus'.
Reads ' Guidguetiuai '.
dentibus. Reads 'dents'.
Tpater. Reads 'paftif.
feruatfl. Reads 'feruata'.
36o
APPENDIX III.
p.
L.
83
18
23
26
27
28
29
84
4
S
6
7
7
II
IS
16
17
iS
20
24
26
28
85
I
2
4
8
Reads ' episcopi '.
britannie. Reads ' brittannice '.
OmitJ ' fanctitatem '.
ibi. Reads 'inibi'.
HoneftaUm. Reads 'Via qnideia.
infula.' Wr. over an erasure Ir.
Reads ' promontorio '.
fenior fuper/iet. Reads 'iupei-
est et '.
indigene. Reads 'digene'.
Reads ' (upeiMtem &= ' apud &c.
Reads ' interpellantew '.
Reads apud ' omne^ fanctq/"'-
exili/. Reads 'exilio'.
/itu firmiter humatus est. Reads
'fit. inde pqftea tian/latVLS '.
Reads ' apoftoliciq«« '.
Omits ' cantuariensis. episcopi ban-
cornensis '.
translatus est scripto dr= memorie
commendamus. Reads 'aduec-
tus scripto memorie commen-
daazmus'. [' awglorum '.
Reads ' et Henrici ' & in 1. 21,
Reads 'octauo decima kalendaf '.
bisjextilif »e. Reads' bifextili '.
& consensu. Reads ' et <:o«ceffu',
with ' et p«>-cepto ' as a gloss,
ecclesie. Reads 'archiepwta/ie^'.
Reads ' Grif«di regis gumedo/ie'.
Reads ' e? decimo kalendaf.
die dominie ', with 'affenfu' as
a gloss over ' decimo '.
aut eo &c. Reads 'adeo amplius
antea pertotam,' &c.
p.
L.
8s
10
14
;t
19
21
23
24
25
26
27
86
29
1
2
6
8
9
12
17
19
20
21
27
28
29
30
Reads ' Quarta etiam nonis'.
facta. Reads finita.
Reads ' fratrem tcilicet Esni '.
ad terram. Reads folo.
Reads 'preparentur p^-o tanto in-
tinere & separato'.
toti|. Reads ' toci«j '.
Reads 'Teliaui. Odocei ' also
p. 86, 1 26.
tactu sacrarum reliquiarum. Reads
' intinctif facrif rliquiif '.
Reads ' miro moo'o ac ueluti im-
miffo '.
ebuUione. Reads 'ebulli«'one.'
etiam. Reads ' et''.
Reads ' fed tarn etiam diu '.
to«diu. Reads ' q«am diu '.
uisuj & tactuj. Reads ' uifu &
tactu '.
Omits 'tractans'.
Omits 'per spatium '
Reads ' per una»« horam '.
fit. Reads 'Jlet ', with '»»»eftiii '
in margin.
Reads ' aquilonarem partem' with
puncta delentia under ' parte/w'
& ' plagaw ' vrr. over it.
Reads ' in latitudine . xii. '
alif. Reads 'alii'f.'
Reads 'cum porticu .xv. pedum'.
Reads ' Kalendos '.
Omits ' passionis & '.
per-. Erased.
Reads ' omnibus auxiliantibay
ad inceptum opus. Valete ; '
-*--
T^en follows the Life of St. David.
^
97
Reads 'Incipit vita ^anct\
Teliavi Ep/5'COPi. a Ma-
.i.Btephano
GISTRO GaLFRIDO FrATRE
Vrbani LaWdavensis ec-
clbs/e ep/5c0/'i dictata.'
OTomaque. The -que is erased.
Reads 'et' o ufura. N.B. The
word 'et' has been frequently
inserted in the 'Vespasian'
text, and often erased after-
wards. To note these occur-
ences would serve no useful
purpose ; they are therefore
ignored.
scimus. Reads ' credimwj- '-
Reads ',4eliof '. Also 1. 10 'Aehof.
sed ^eliud '
98
8
24
99
2
6
9
16
21
lOO
10
II
13
doctrinam. Reads corda.
&. Reads ' etiam '.
tam»». Reads 'tarn en'; see P. Notes.
'nullo' is in the text of MS.
Vespasian A. 14. .pj
Deinde. Reads iJEATUS
theliaws' which begins a fresh
paragraph.
Reads 'in agendis dr'fwna^etidif
rebus '
Reads ' refrigeria. /« ijlo^um
autem ' without a fresh para-
graph.
Reads 'naualibus u^i a/pulerant'.
minuewfem. Reads 'myn|uerfem'.
Telia,ui . Dauid. Reads ' dauid.
& eliud'
MS. COTT. VESP. A. XIV.
361
14
17
23
23
28
7
10
10
13
18
20
22
23
24
27
9
12
14
24
27
28
28
107
103
104
105
106
107
Omits 'ibidem'.
Reads ' oiprobria '-
pedifequaf. Reads 'pediffequaf.
jenfibus. Reads 'uijibus'. See
Pal. Notes.
Omits ' quia '.
Postquam aewdeus jV/ar iw^WeVaj.
Reads ' x oftquam deuf pre-
rf«V?a/"mulieref ' &c., and begins
a fresli paragraph.
meraoiatu. Reads ' memorjfl '.
Teliauf. Reads ' eliud '. Also
p. 103,1. IS; p. 107, 11. 3 & 28.
Reads ' accenderentur difcuter-
ent .•/ fuperuenit' &c.
Reads ' reuerti. zvm nimia ' &c.
Omits ' cito ',
Reads 'cihozum' in margin, which
is marked to follow 'preparan-
dorum '.
Reads ' inslstere. ei/ duo '.
occurre?7<nt, Reads 'occurreiJont
nobis. Altered byerasureinto'nof.
edem. Reads '•^^dem'.
' talef ' has ' uere ' wr. over it.
manfuere. Reads 'manfue/^«re'.
arfmiranf. Altered from ' am-
miranf '.
uide«to. Reads ' uider««/ '.
uouer«nt. Reads ' ei uouerent '
6= ut. Reads 'etut' ; the ' e( '
is erSsed and 'ut" altered
into ' ac '.
lUeraxLeraX. Reads y«r«auerat ',
Reads ' eorum illefum ab imbri-
bus'.
Reads ' infra paiwim curriculum'
boni. Reads ' dene '. There is a
fresh paragraph after 'ubique'.
Deus auteni uidens eos tot. Reads
\/ idenf deuf fanotoi fuof ' tot.
Om\\s ex, ,-r-^
Reads JiLrant intempio' &c.
A fresh paragraph begins here.
fuiJlimatus. • Reads ' fu/limatuf '-
conKderat. Altered into e.
rorum. Reads ' «7/orum '.
Omits 'Teliauf uice Petri. Dauid\^
nice Jacobi.'
Teliaus. Reads ' Theliawo '
dulci. Reads 'dulci='.
qui«. Reads 'qui',
sompniy. Reads 'fompni'.
Reads ' predicando fubiectof in-
uitabat ad celum.' followed by
a fresh paragraph. ^
His gloriosis. Reads ' \^a7tcti
dei fupradictif donati &c.
iq8
"S
116
116
117
Omits ' ianctusque Teliaus <Sr=c.
to I -foriffuV. (1. 10.)
potuiV. Reads 'potuer»K<'.
'aquofe' is omitted in the text
but it has been inserted in the
margin by what appears to be
the same hand that wrote col.
339 of Liber Land. (=p. 1284,
n. I -14).
yurfum. Reads 'furfum.'
Omits ' Traxil enim &'c
to defertam (1. 26).
'perfecutio' has ' peftif wr. over
it in the same hand as ' aquose '
(1. 14 supra).
paccata. Reads 'pacata '.
ammonitus. Reads ' a^monitus '.
Omits 'Quorum &'c to
infranciam (I. 7)-
Reads ' Et factum ^ft. Deuf au-
tew cuiuf mifen'cordia plena
funt univerfa non tantu»2 gentif
refpicienf miferiazw quantnm
refpiciebat (anctuu pro gente
laborantem / conceffit eif de
exilio reuerti. & ab ei«jmodi
periculo inperpetuuw liberari.
Qua conceftione fidelif ductor
Eliud non modicum ex^ilara-
tuf. reliquiaf gentif diligent«r
recolligenf y natale [fol. 55b.]
folum iepetiv.il' &> Aabi/auii ibi
&c as on page llS, 1. I.
N.B. Page 108. 11. 9 & 10 are
omitted; 11. 11-15 S-re para-
phrased as well as page no,
11. 7 & 8 ; otherwise the text
from p. 108, 1. 8, to p. 115,
I. I, is omitted.
dextrali/hxittSiDxae. Reads 'occi-
dentalis britannie '.
Tehauo. Reads 'Theliawo'
which is patched with red, and
also on p. 117, 1. 20.
Omits 'adquemconuenerant Sfc.
.... to &' ueniam' on p.
116, 1. II.
Omits 'Vna quidem &'c to
.... &' conjlitutionem.' (1. 24.)
arfquiescentes. in^^srunt. Reads
' acquiefcentes. inyXzVerunt '.
«.Vesp. A. 14 had 'ut' here, but
it has been erased.
Reads ' innueret '
face. Reads 'lite /'
Omits ' Miraculis &'c to .
allatvm.' (1. 15).
Omits ' frequentate Ss'c to.
pauperibus ' (1. 23. )
362
MS. COTT. VESP. A. XIY.
P.
L.
117
27
29
31
193
193
IS
17
22
27
28
194
4
s
8
II
23
26
28
30
30
I9S
3
5
6
6
II
Reads ' imitando etiam in bonif '.
Omits 'semper'.
Explicit Vita Venerabilis
confessoRls THELIAWJ.
J'jcipit Vita fancti clitauci Regis.
etu' .III. Non'. Noue»«bns
nohiMSaneparente. Reads 'nobilif-
(ani propinqui '.
&. Altered into 'ied'.
oHifuzbat. Altd. into ' oWiR^re '.
uiro /?-«uiderat. Reads ' uiderat
Omits ' ad'. [uiro'.
honors. Reads 'honori/"'.
Afier 'pro beato martire uenerari
tAe text on p. 196, 1, 20, to p.
197, 1. 25, both inclusive, follows.
oblito. Reads 'oblita'.
u»a. Reads ' u«a '.
focium. Reads ' focii '.
Reads ' pennichera '-
Omits 'uitam'.
ine«ias. Reads 'inewiaf,
'religiofawz' is marked, in margin,
to follow 'uitam fuam'.
penndargaut. Reads 'pennargaut'.
Omits ' haUtantibus et '.
habit«Hf. Reads 'habitowif '.
incampo. Reads ' incampj/". '
Omits 'Merthir Clitauc' and the
text follows, without a fresh
paragraph, in a different hand
which is not unlike the inser-
tion va. Liber Land' . eols, 294-
29s. ( = P. 247, 1. 20, to 249,
1. 6).
P.
L.
195
13
14
IS
IS
18
196
3
3
4
6
9
10
10
12
12
13
14
16
2Q
197
8
II
12
14
17
20
21
2S
heredi^arwmm. Altered and par-
tially erased into ' heredium '.
'immolauit' has '.i. obtulit' wr.
Omits ' teliauo ' [over it.
Oudoceo. Reads ' oudoceco '.
Libiau. Reads ' Libnau '.
Ilduti. Reads 'IlAit*'.
doniKni. Reads 'dogu«ni'.
guorcuiidh. Reads ' Gorgiiith '.
exAom. Reads ' eudo«K '
Omits ' inihit diriu i curum. dir-
main icecin '.
arhit cecin. Reads 'arith ceci^'.
diuiniif. The d here, and in 11.
15-16, is an altered t.
diguairet. Reads ' diguaireth '.
iniguarAa. Reads ' iniguarcha'.
main ara/I. Reads 'm«in...
... arad.' [tnW.
myn»gui truio. Reads ' minjgui
Omits the second ' hilin '.
Reads ' ludhail edelzwrth '.
deli: de erased here & in 1. 13.
i^eads ' fegregatuf '.
«w»iunctione. Reads ' eaufa iunc-
tione', with a line through cau/a.
Oinits 'fanuf.
Reads ' morc^anhu? ',
cinileidiou. Reads 'cinlleidiou'.
timmolauerunt. '+ .1. obtul[er-
unt] ' in margin.
After 'uerfuf aquilonalem pla-
gam. ' follows ' Quadam die
uenerunt ' &c. as on p. ig4,
l,S, top.igd, I. Jsg^
J.G.E.
363
2lpp(tnbxx it).
■^le-
A TRANSLATION OF THOSE BOUNDARIES
WHICH ARE DEFINED IN WELSH.
Pag^e /p, I. 14. Llan DaV, with its territory and juris-
diction, to wit, Cantre Bychan, Kidwely, Gower, Ystrad
Yw, Erging, Guorini^, Pen Yclien, Guynlloog, the two
Guents, Ewias, and Valley Dore.
The boundaries of the episcopate: — From the estuary of the
Towy upwards to its head, thence to Penndoulwyn Helig, to
the source of the Usk, to Myny^ Du, to the source of the
Twrch, right on to the Taw^, along it upwards to Cynics.
Thence to Hal un Guernen, to the source of the Pur(5in,
downwards to the Ne^, upwards to the Mellt^, eastwards to
Gavannog, to Deri Emris, to Cecen Clisti, to the source of
Ffrwd y Wy^on, right on to theTav Vawr,as far as theCymer.
Upwards to Rhyd y Cambren, to Hal Du, to the Crav-
nant brook, along it to the Usk, across the Usk to Cil Idris,
to Allt Lwyd, to Lech Bichlit on Pinnmarch, to Guornoid,
to Rhyd-nant, to the middle of Din Marchtan, to the Goat
path, to the breast of Cader Neveni, to the spring of the
Grwyn^, to Guartha Bwch, to the Vincul, to the PriJell, to
Hal Ruva, to the Stone of the '^zx^, along the Bar^ brook
right to the Dore, along it right to the Worm, along it right
to its source. Thence to Caer Rein, to the source of the
Taratyr, along it to the Wye, and along the river Wye to
the Severn Sea, thence to the estuary of the Towy where
the jurisdiction of the episcopate of Llan Dav began.
For a more precise definition of the boundaries see p. ij/j..
Page 72, 1. 29. LanN CernIU. Its boundary: — From the
Nant to the spring of Nant yr Ewic. From Nant yr Ewic,
the length of the brook, to the Heith-tir Rhu5, [to the
364 APPENDIX IV.
wood'\ at its centre ; the wood till it reaches to the Hal
Melen, straight on till it descends at Llost yr Ynys. From
Llost yr Ynys to the breast of the Allt.
Page 73, 1. 14. Lann Junabui = ? Bredwardine, Her.
The boundary of this land is: — From the ford above Ilan',
downwards above the honeysuckle to the breast of the Allt,
straight over the Cecg till it descends above the old ford
that is on the stream iii the great wood, through the wood
straight on to Guartha CambwU. From the Cambwll
straight on to the Wye.
Page 77, 1. 2g. Llann Ddowror, Carm. The boundary
of the land of the Church of the Water-men. Along the
Guern Idvon on the Tav, upwards over the mountain
straight to the head of Nant Eilon. Along Nant Eilon to
the Ceir. From the Ceir upwards to Nant Bachladron;
along Nant Bachladron upwards across country making
for the head of Nant Dwvin. Along Nant Dwvin to the
Tav. From Aber Nant Dwvin along the T^v downwards
to Aber Guern Idvon, where the boundary began.
Page 78, I. 6. Llann Deilo Vowr, Carm. The
boundary of the land of Llann Deilo Vowr. To Ffynnon
Ida, to the head of the Glasbwll on the Towy, and
the other end at the Hytir Melyn. From the Hytir
Melyn as far as the Nant ErcJil^ Along the Nant Er^il
to the Diwlas. Along the Diwlas till its confluence ? with
Nant Ddu. From the confluence straight on along the
Diwlas to Nant Lwyd. From Nant Lwyd to Cecin Meirch,
cp. Llwyn Meirch: From Cecin Meirch along as far as Crug
Petill Bechan. From there to the Hebog-Vein. From
the Hebog-Vein to Diwlas Bisweilog. From Diwlas Bis-
weilog to Nant yr Eilin as far as in Crug Cust. From Crug
Cust to Crug Corn Cam. From there as far as the source
of the Isceviog. Along the Isceviog as far as on the
Meithini, straight to the Hen Allt. From there to Cil ir
Adar, cp. Rhiw V Adar &c., to the spring of the Tavern,
straight to Pistill Dewi, and along it as far as Guaith
Dinevor. From Guaith Dinevor downwards as far as
Letuer Cell on the Towy.
Page 120, 1. 4.. These are the rights and privileges of the
church of Teilo of Llan Div, which these kings and princes
' Perhaps llan should be read, i Ian = Me church.
' This boundary up to Nant ErSil, a tributary of the Diwlas, I cannot
trace. Apparently it follows the Towy up some distance towards Aber Marlfcs.
THE BOUNDARIES. 365
of Wales granted for ever to the church of Teilo and to all
the bishops after him, confirmed by the authority of the
popes of Rome : To it all its rights and its lands and its
territories, free from every service to any secular king,
exempt from steward and chancellor, and public court
within or without its lordship, from hosting and from
seizure, and from watch and ward : Its rights to it fully in
respect of thief, of theft, of rapine, and of homicide, of con-
spiracy and of arson, of brawHng with or without bloodshed :
To it wholly the fines and penalties therein, in respect of
violation of sanctuary within or without the enclosure, of
waylaying within or without a forest, of assault in any place
whatsoever on the land of Teilo ; both its right and judg-
ment in respect of the community of the church in the
Gwndy of Teilo at Llan Div and in his court ; with water
and herbage, wood and field in common to the community
of Teilo ; with market and mint at Llan Div, and a har-
bourage on the land of Teilo for ships which may touch on
his land wheresoever it may be, free in respect of king or
any other except Teilo, and the church of Llan Div, and
its bishops : And in respect of any disgrace, insult, wrong,
or injury which the King of Morgannwg, his man, or his
vassal may do unto Teilo, his man, or his vassal, the King
of Morgannwg shall come to the Gwndy of Teilo at Llan
Div to do justice and right, and to undergo judgment for
the wrong done linto bishop Teilo, his man, or his vassal :
To it its lands and its territories exempt from hosting, from
burdens, from seizure : And all the rights which belong to
the King of Morgannwg in his court shall belong fully to
bishop Teilo in his court likewise : and whosoever shall
violate or diminish this privilege shall be accursed and
excommunicated, both he and his children after him. He
shall be blessed, both he and his children, who shall respect
this privilege and keep it. Amens.
Page 122, 1. 3. Llann Arth, Mon. The boundary of the
place is : — The Clawr along the high road as far as the
mound of Ffrwd Mur. From the mound of Ffrwd Mur
straight to the ditch, as far as the stone at the four
boundaries. From the stone as far as to the end of the
Cecyn, as far as the head of the ditch. From the head of
the ditch right on to the black well, cp. Black House, and
3 I have to thank the Rev. C. Plummer, of Corpus Christi College, Oxon,
for revising this translation of Teilo's Privikgium.
366 APPENDIX IV.
Llaca Du. From the well through the wood to the Clawr,
near the head of the ditch, as far as the Clouric, the Little
Clawr, to the Clawr.
Page 122, I 28. Llan Tiljo Pertholey, Mon. From
the source of the Cubi over Mail Vanon, now Pen y Vdl,
to the source of the DiwfFrwd, 7Pwll Blan-awe. Along the
Diwffrwd downwards as far as the Gevenni. Upwards along
the Gevenni to Aber Nant Vawr. Along Nant Vawr up-
wards to its source on the Skirrid Vawr. Over Skirrid
Vawr to the source of the Morduc. Along the Morduc
downwards through the wood to the Julen. Along the
brook, Morduc, as far as the Gevenni. Along the Gevenni
downwards as far as Rhyd Lechog, the stony ford. From
the Rhyd to the Llech Lwyd in the Crug Bracd, to Guern i
Drudjon, to Llwch y Cregjon, to Cubi. Along the Cubi
upwards to its source where the boundary began.
Page I2J, L 28. Llan Tiljo Crosseny, Mon. The
boundary : — Along the Civerdiwe^ from its influx into the
Carvan as far as the influx of the Guaech. From Aber
Guaech to the Gwver Bychan, along it to Pen Claw5 Edern ;
along it to the ditch of Cinahi ; along it as far as the influx
of the Grenin. Along the Grenin to the spring of the
Grenin. From the spring of the Grenin across straight to
Carn Gwnstan. From Carn Gwnstan to Castell Mai. From
Castell Mai to the influx of the Carvan into the Civerdiwe^.
Page 126, L 14.. Trev-Garn, Pern. The boundary : — '
From Garthon Hill to the source of Nant Brat, downwards
till it falls into the Ritec. On the other side : from Garthon
Hill to Nant y Clavorjon as far as into the Ritec.
Page 126, 1. 17. LAlTH-tY Teilo, Pern. From Carn
Baglan to the Cil Meinog, along it till it falls into the Ritec.
Page 126, 1. 18. Menechi, Pern. From Ixt Eithinog to
the brook of the Rhodwi^e, as far as into the Ritec. On the
other side : from the Tonou Penncenn to the source of
Nant Castell Cerran, as far as into the Ritec.
Page 127, L 20. CiL TUTUC and Penn Clecir, Pern.
The boundary is : From Castell Cerran to Nant Torr y
Gar, as far as to the Locnhty. On the other side : from
Nant Castell Carran as far as into the Ritec.
THE BOUNDARIES. 367
PO'ge I 3 4-, I. 6. The boundary^ of the episcopate of Llann
Ddv in the time of Oudoceus : — Along the Towy from its
estuary to the influx of the Pyscottwr into the Towy. From
the Pyscottwr to Teir Guernen Buell. From Teir Guernen
Buell upwards along to Castell Teir-Tut, the Castle of the
Three-Districts, to wit, Cantre Bychan, and Cantr^ Seliv,
and Buell. From Castell Teir-Tut, Trecastle, Breconshire,
upwards along to Doulwyn Helic, alias Pendoulwyn^. From
Doulwyn Helic, ' Weun Ddu,' to the source of the Usk, to
Myny^ Du, the Black Mountain, Carmarthenshire. Along
Myny5 Du to the source of the Twrch. Along the whole
length of the Twrch downwards as far as the Tawe. Along
the Taw^ upwards aa far as the Cynles. Along the Cynles
to its source. From the source of the Cynics to Hal un
Guernen, the Moor of one Alder. From Hal un Guernen,
the Drum, to the source of the Pur(Sin. From the source
of the Purlin till it falls into the Ne^. Along the Ne^
downward^ as far as the influx of the Mellt^. Along
the Mellt^ upwards as far as the Hepstwr?. The Hepstwr
upwards to Gurangon. The Gurangon to its source ; from
its source to Gavannog, cp. Tre-bannog in Penderyn. From
Gavannog as far as Deri Emrys, cp. Nanty Deri. From
Deri Emrys to Cecin Clysty, ? MynyS y Gldg in Penderyn.
Along Cecin Clysti to the source of Ffrwd y Wy^on ; along
it as far as Tiv Vawr. The Tav Vawr downwards as far
as Cymer, i.e. the ^confluence' below Ceven C6d Cymer. From
Cymer upwards along the T^v Vechan. Along the Tiv
Vechan as far as Rhyd y Cambren, cp. Rhiw Gambren, near
Pont SticciU. From Rhyd y Cambren to Hal Du, the
Black Moor, at or near the head of the Rumney river ; cp.
Pwlle Duon & Ceven Pwlle Duon. From Hal Du to the
Hir Geven, the long ridge, to the Cravnant brook, Crawnon.
■t This boundary is well defined except between Aber Pyscottwr and the
source of the Usk. Between the source of the Gurangon and that of Ffrwd y
WySon is also difficult; owing to change of names. Approximately, the boundary
between the head of the Usk and Hal Du is the same as the present boundary
between the counties of Carmarthen and Glamorgan, and between Glamorgan
and Brecknock as far as the head of the Rumney river.
5 Jones, in his History of Breconshire, mentions this Pendoulwyn (cp. p. 42)
when defining the boundaries of that county. Mr. Phillimqre thinks the place
is the same as Weun Ddu.
' upwards in the text.
' Hepstwr, i.e. Hesp-Swr, is not the Hepste, which would be Hepstou in
our text, but the brook now called variously Sych-ryd, -nant, -bant.
368 APPENDIX lY.
Along the Crawnon^ till it falls into the Usk. Across
the Usk to Cil Idris, ? near Cil Wych, to the Allt Lwyd,
? Graig Lwyd, to Lech Bychlyt, 'a stone ' on MynyS Buck-
land, to the Cecyn on Penn y Pynmarch, ? Ceven Moel, to
Guornoid, ? the ridge of MynyS Treed, to Rhydnant, to the
middle of Din Marchlythan, Castell Dinas, to 01 y Gabr,
the Goats track, to the breast of Cader Neveni, ? Nevein,
to l[ic]at Guerinou, the spring of Grwyne Vawr, to Guartha' ■
Bwch, to the Vincul, Bwlch y Vingul, to the Bry^ell, to
Hal Ruma, } Cussop 'Moor,' to the stone of the Bar^ at
the spring of Nant y Bar5. Along Nant y Bar^ down-
wards till it falls into the Dour, Dore. Along the Dour
downwards till it falls into the Guormwy, the Worm.
Along the Guormwy upwards to its source. From the
source of the Guormwy to Caer Rein, Acombury Camp.
From Caer Rein to the source of the Taratyr". Along
the whole length of the Taratyr downwards till it falls into
the Wye, S.S.E. of Dindor Court. Along the Wye till it
falls into the Severn. Along the Severn Sea by the Island
of Echni as far as the estuary of the Towy.
Page 14.0, /. 2^. Lann Gemei vel Terra Convoi,
? Gower. The boundary : From the ridge of the Hill, which
divides the wood and the plain, into the sea, and from
the same ridge right to the spring of the Diwgurach ;
along the Diwgurach downwards as far as into the sea.
Page 14.0, L 25. LAN Deilo Tal y Bont, Carm. From
the influx of the Marias to the bottom of Llannerch
Onnvyw. Across Cwm Onnvyw to the 'guyth lunguyd,'
to the Cam-Guili. Across the Cam-Guili to the Hytir
Melyn. From the Hytir Melyn straight on to the Llwchwr
on the other side. Along the Llwchwr upwards as far as
Camffrwd. Along the Camffrwd, on the church side of
Llwchwr, to its source, to Allt Minchei, Ceven Drum.
Along the Allt to Dules. Through the Dul^s-gj as far as
Dinas Cynllyvan. Along the side as far as opposite the
8 Cravnell, Carvanell, the brook north of the Crawnon, in the text, but
this is clearly a mistake, as the boundary ' across the Usk ' shows, cp. p. 42.
9 ' Guartha Bwch ' may mean the head of the Bwch brook, a meaning
that would suit admirably here, or it may indicate a place or district in that
neighbourhood.
"This brook-name survives apparently in the name ' Tarh Mill,' N.E.
of Acombury, Her.
THE BOUNDARIES. 369
source of the Cynvran. Along the further Cynvran as far
as the Llwchwr.
Page 142,1. 23. Mathern, ilf(7«. The boundary: From
the mouth of the Pool Merrick brook upwards to the pool,
to Lybiaw's stone. From the pool to the stone, to the head
of the higher ground, along the higher ground to the well
of Elichguid, upwards along the brook to the well of Crug
Llewyrn. From the well of Crug Llewyrn near to the
mouth of Nant Bywguan. Along Nant Biwguan as far as
the pools of Rhinion, to the two pools. From the two
pools straight downwards to the Carn. From the Cam
downwards to the ditch on the ridge of the mountain.
From the ditch towards the east transversely across the
head of the pant of Nant Ruisc. Along the dyke as far as
Lunbiw's Kiln. From the Kiln downwards along the dyke
as far as the Carn of Perth yr Onn, downwards to the
ruins, to the pool. Along the pool to the mouth of the
Hunger Pill on the Wye. Along the Wye and the Severn,
with its wears and its landing-place for ships, as far as the
mouth of the Merrick brook.
Page 144, 1. 2g. The boundary of Lann Cyngualan,
? in Gower. Between the two ditches towards the sea
and upwards along the two ditches to the mountain along
the Cecin, the boundary of Llan Genvdi.
Page 14.5,1.24^ Llan [Deilo] Verwallt = Bishopston,
Gower. Its boundary : From the influx of Canthed's well
into the sea at Caswell Bay, along the pant upwards to the
pools, to Carn Cymlyr, to Maen Diastur to the Cecin of the
hill, over the hill to the moor of Brechmil, to the head of
the Hytyr. From the hytyr to the brook. Along the
brook as far as the Dubleis, the Black Pill. The Black Pill
as far as Rhyd y Deveid. From Rhyd y Deveid to the
little brook ; along the brook towards the left to Penn
Llwyn Lladron, the head of the thieved forest. From the
forest to the brook, along it into the Severn Sea.
Page 146, L 22. Lann Gors, Brec. Its boundary is :
From the Aber of the Well of the Twelve Saints on lake
Syva^on along the Gwver upwards to its spring, to the
head of Llywarch Hen's dyke ; along the dyke till it
descends into the Llyvni, along it downwards as far as Penn
Bryn Eital, towards the left across to the hill-top, to the
'A A
370 APPENDIX IV.
source of the Tawel brook. Along the brook as far as the
Llyvni. Along the Llyvni to the Lake. Along the Lake
as far as the Aber of the Well of the Twelve Saints, where
the boundary began.
Page 154., I. 26. Lann Guruaet = Ll. Deilo'r Van,
Brec. Its boundary is : From the source of the Ethrim"
along the Cecin upwards to Cam Erchan, cp. Bryny Gam.
From Carn Erchan to the old road, along the road as
far as Forth y Dorclwyd, to the Cecin. Along the Cecin
to the source of Nant Dincat. Along Nant Dincat till it
falls into the Cilieni brook. Along the Cilieni as far as the
influx of Nant yr H6n. Along Nant yr H^n to Crug
Hisbernn. From Crug Hisbernn along the Cecin of the
mountain as far as the foot of Croes Guerion, downwards
as far as the moor of the three boundaries, to Nant Cen^.
Along Nant Cen^ as far as the Cilieni. Along the Cilieni
as far as the influx of Post Du. Along the Post Du as far
as the Cleudach." Along the Cleudach to its source, to the
Guern across the mountain, along it as far as the Shepherds'
Hill. Along the hill to the source of the Mawen." From
the source of the Mawen along the mountain to the source
of the Ethrim where the boundary began.
Page 156, I. 22. L. Oudocui = Ll. Dogo, Mon. The
boundary of this place is : From the Civilchi to the Stone
of Oudocui, to the ridge of the AUt on the upper side,
along it to the ford, as far as the Cledon. Along the ridge
as far as the bottom of the Weun, to the middle of the
mountain, to the Red Pool, right to the Olway. Thence
from^i Trilech Vechan'* right to the White brook.
Page i^y, I. 20. Ec. Elidon & Guocov, now St.
Lythan'S & Wenvo, Glam. The boundary of these
villages is : From the pant nearest to the spring of the
" Unless we substitute Mawen for Ethrim, and vice versa, we cannot
follow this boundary. Both brooks flow into the Cilieni
" Mr. Phillimore has heard this brook pronounced Cleudach by people
living on its banks, but here as usual the Ordnance map misleads us with
the mis-spelling Clydach.
'3 If we read ' & deinde a trylech bechan usque ad guenfrut ' we get an
intelligible boundary ; but deinde as it stands in the text is impossible.
'4 Trilech Vechan, a village or suburb, lies immediately South of Trilech
or, in the modem corrupt form, Trdleck. Trilech =Tri-llech= the Three
stones, called the Druidical stones. Llech in modem Welsh is feminine.
THE BOUNDARIES. 371
Gwrrimi, Little Rumney. From the Gwrrimi straight to the
mouth of Pant Ciu, along it upwards as far as the top of
the hill, to the dyke. Along the dyke transversely across
the road. Along the dyke through the wood downwards
to the pant, along the dyke to the Carn. Along the dyke
to the well. From the well to the dyke. Along the dyke
to the other well. From the well along the ditch upwards
through the wood to the hill above (?) the Allt, along the
ditch. Along the ditch to the pant. Along the pant
upwards across the high road, along the dyke over the hill
straight to the top of Pant Golych, now Dyffryn Golych, to
Hen Lotr^ Eli^on, at the head of the pant. The pant
downwards through the middle of the valley to the spring
of the Golych. The Golych downwards along it to the
place opposite Powisva Dewi, at the top of the Garn.
Ynys Teir-erw on the other side of the brook. Along the
brook downwards as far as its influx into the Guorrimi.
Along the Guorrimi upwards as far as the place over
against the pant where the boundary began.
Page 158, I. 2/{.. Emricorva, now Chepstow. Its
boundary is : The valley of Annwg on the banks of the
Wye. The boundary of Llan Cynvarch = St. Kinmark
is : From the other side of Pant Annwg upwards to the
head of the ditch in the pant, upwards to the other pant
on the shoulder towards the east, downwards as far as the
Allt to the well, ? Dropping well, along its Gwver as far as
the Wye. Along the Wye upwards with its wears as far
as Pant Annwg on the banks of the Wye where the boundary
began. Cp.p. 166.
Page i5g,L 10. Lann Emrdil = Ll. Erddil, N.N.E.
of LI. Denny, Mon. Its boundary is : From Rhyd y Maen
on the Olway along the brook as it leads upwards as far as
its source, as far as Allt y Cigvran, the Raven's height, to
the source of the Hebog brook, along it till it falls into the
Guevr<Swvr, now GuenSwr, as it leads downwards as far as
the Olway. Along the Olway downwards as far as Rhyd
y Maen on the Olway, where the boundary began.
Page 160, I. 24.. Lann Sulbiu = Ll. Silow, Her. Its
boundary is : From the head of Ismael's dyke on Nant y
Gall6s, along the dyke through the wood to the open, to
the spring of the Gwvalon. Along the Gwvalon as far as
Nant Greitol, along it to the Monnow. Along the Monnow
A A 2
T^Tl APPENDIX lY.
as far as the influx of Nant y Gall6s. Along Nant y
Gall^s as far as the head of Ismael's dyke, where the
boundary began.
Page i66, L g. St. Kinmark, N. of Chepstow. The
boundary is the Manor of Tnoumur, Chepstow, from the
fissure of the valley of Annwg on the Wye upwards along
the valley to the ditch in the valley, following the ditch
near the high road throughout its length to the Pool Merrick.
Upwards with Pool Merrick for a boundary to the Pant
Mawr, along Nant Catguistil upwards to the Sow's track,
to the Taran-bwll, to the -tog, to the mound of the
Yew-tree, through the wood downwards to the dyke, along
it to the Wye, with its wears downwards as far as Pant
Annwg, where the boundary began.
Page 1^2, 1. 2/1^ Ec. MablS: = Ll. Vabley, Mon. Its
boundary is : From the Glaswern to the Dyvnant Du, the
deep black brook. Thence transversely between Jacob's
river and Brynn Corn6. Again through the wood from
there it descends to the Manach rivulet. In a straight line
to the Halannog; straight on through the wood to the Oncir
as far as the filrther well. With the Ashwood for a guide
it goes in a straight line between two castles to the long
island of until it falls into the river Trothy.
Page I If 3 I. I. Lann Tipallai, ? The Parsonage Farm,
W. of St. Maughan. The spring of Arganhell across the
wood along the dyke to Llwch yr Eilin as far as the pant,
along it to Cestill Meirch, straight on to Cil Fotul, across
the plain along the dyke as far as 'duuir in dair ', along the
pant through the wood up to the spring of Argannel where
the boundary began.
Page 173', I. 5. Lann Cinvall. The boundary of Ll.
Gynvil, Mon. Cirn Cinvall, ? The Buckholt, to the head of
the ditch, along the ditch to the spring of Evrdil 's well,
along its Gwver as far as the Monnow. Along the Monnow
as far as PwU Rhu5, ? Red pool, upwards as far as the end of
the hill, downwards to Llech Fforch, to Aber Geviat. Along
the Geviat to the end of the Aithnog, to the right of the
Allt, as the dyke leads to Cirn Cinvall, where the boundary
began.
Page 113, 1 10. Lann Diniul of which Ll. Ddeiniol,
the Welsh name of ITTON, Mon., is possibly the modem form.
THE BOUNDARIES. 373
The Mouric, the Pool Merrick, to the mouth of Pant Pwll
Pennic, through the middle as the pant leads upwards to
the high road, to Pwll Iceth close to the high road. From
the Pwll downwards as it leads into the pant, Trevgui(5 to
the right, to the Garn, to the road. Along the road, along
the Cilliuen through the wood. Along the road as far as
as the Mouric at the Sychbwll, Dry pool. Along the Mouric
as it leads upwards as far as the mouth of Pant Pwll Pennic,
where the boundary began.
Page 173, L ly. The boundary of Mavurn. To the top
of Allt Rhu^lan Dour.
Page 174, Lj. Lann Cwm = Ll. Gwm, Mon. Its boundary
is : From Aber Nant Bis on the Bic as the Bis leads upwards
throughout its length as far as its source, to the road. Fron^
the road to the PixS. Along the Ar5 towards the west as
far as the Cecin of the Allt. From the Allt down^yards as
far as Rhyd yr Onnen, Ash-ford, on Nant Broveni, along it
as far as Nant Ffos Pluum, along it upwards to Ystrad
Havren. Ffom the top of Ystrad Havren as far as the
Cecin, along the Cecin as far as the road, to the Ar5, along
the Ar5 as far as the spring of the well, along it downwards
till it falls into Bic. Along Bic downwards to Aber Bis,
where the boundary began.
Page 17s, /. 2. Ec. YsTRAT Havren. Its boundary is :
From the wood right on to the sea, and right on to the
place of Ceuid The boundary of the uncia
of land: From the top of the wood of Ili right on to the
sea, and from Glaswern as far as Louerh.
Page 182, /. 22. Lann Catgualatyr, now BiSHTON,
Mon. Its boundary is : From Aber Nant Alun into the
marsh as the brook leads upwards to its source. From its
source over the Cecn straight on at once to the top of
Sychnant, Drybrook, on another part of the Cecin. Along
the Sychnant downwards as far as the pant in ,the wood.
Along the Sychnant towards the right as it leads down-
wards as far as the ridge of the Allt near Cestill Dinan,
? Bishton Castle. Along the Cecin of the ridge of the Allt
to Rhiw Merchiau. Along the Rhiw, slope, downwards as
far as the spring of the Glyble. Along the Gulybl^ down-
wards as far as the marsh. Through the marsh straight
making for Hendre Merchitir. From the Hendr^ to the
374 APPENDIX IV.
Dead Pools, westwards along the Cecin of Cethin through
the marsh as far as Lontr^ Tunbwlch. From the Lontr^
of Tunbwlch straight through the marsh as far as Aber
Nant Alun, where the boundary began.
Page 184., 1. 18. Cemeis Inferior, Mon. Its boundary
is : From Aber Humir on the Usk along the Humir to its
source. Along the Usk as far as Aber Nant Vychan as it
leads upwards to the breast of the Allt towards the right
to the Ar5 through the Dou Civiw. Along the Ar^ through-
out its length to the breast of the Allt, making for the
source of Nant Humir, that is Nant Merthyr, where the
boundary began.
Page 188, 1. Lann Tyssoi = Ll. Soy, Mon. Its boundary
is : Between the wood and the plain, and between the
Olway rivulet and the Pill. And on the other side. From
the Olway as far as the Pill towards the east. From Aber
Ceninuc on the Olway along the Ceninuc upwards as far
as the influx of the Ffynnon. Along the Ffynnon to its
source. From the source along the pant downwards as far
as the Pill. Along the Pill as far as Nant Murn, along the
Murn as far as its source, as far as Caer Enwin. From
Tollcoit near the Gaer as far as the head of Llwch Cinahi,
as it leads downwards as far as Maen Cinahi, as far as the
Olway. Along the Olway as far as Aber Ceninnuc, where
the boundary began.
Page igi, I. 11. Maerun = Marshfield, Mon. The
boundary: The Maen Brith to the dyke as far as the Pillou
Bychein, to the Divleis, to the Drawsguern ; along it as far
as Penn y Wern Ddu, to Llwch Edilbiu, along the dyke to
the sea.
Page 196,1.9. Merthir Clitauc = Clodock, //■^r. Its
boundary is : The stone in the Weun Vraith on the Cecin,
N. end of Hatteral Hill, along it to Rhiw Gwrw, to the
stone on the Cecin of the Allt, along the Cecin, the ridge of
the Brec. Black Mountain, upwards as far as the stones op-
posite to Nant Trineint, the Turnant, along it downwards
as far as into the Olchon, along it, the Olchon, downwards
as far as Ynys Alarun at its top end, to the Maen Tyllog to
the Crug, to the other Crug, to the Monnow, across the
Monnow to Aber Nant Cwm Cinreith, the Nant throughout
THE BOUNDARIES, 375
its length as far MynyS Fer^un's above the Allt, along
Myny5 Ferfun, to the Loch of Fer^un, along the mountain
to the source of the Hilin, along the Hilin as far as the
Monnow. Along the Monnow downwards as far as Aber
Ffynnon Bist, along- Ffynnon Bist as far as its source. From
its source to the Cecin straight upwards making for the
Weun Vraith on the Cecin of the mountain, as far as the
stone, where the boundary began.
Page 202 1. 1. Ec. GURTHEBIRIUC, i.e. L. GUNGUARUI =
WONWARROWSTOW, now WONASTOW, Man. Its boundary-
is : The ' ford'* ' on the Trothy. Along the high road up-
wards as far as the Ash-tree. From the Ash-tree across the
road, straight to the Thornbush between the two lands, to
the spring of Cwm Cedwin, along it as far as the road,
across the road as far as Nant y Meneich, the Monks' brook,
^long it as far as the Trothy. Along the Trothy upwards
as far as the ford on the Trothy, where the boundary began.
Page 207., I. 8. Ec. Mamouric ^ Lann Uvien, now ? Ll.
GOVEN, Mon. Its boundary is : From the high road to the
source of the Betguos. Along the Betguos, along the pant
downwards as far as the Ceir, downwards as far as the influx
of the Gwver. Along it upwards towards the east to the
spring of the Gwver in the middle of Ynys Cein. From the
spring of the Gwver upwards to the wood. Through the
wood till you are above the Allt. From the Allt downwards
to Nant Cein. Along it as far as opposite, in a southerly
direction, to the Llech Velen above the Allt. From the
Llech along the Cecin as far as the Maen-dy, stone-house.
From the Maen-dy downwards to the pant, to Nant Sulcein.
Along the Sulcein as far as the Ceir. Through the Ceir to
the breast, straight to the Allt upwards towards the north
to the Gwver of the spring of Laguernnuc, along it straight
upwards to the Apple-tree. From the Apple-tree to the
great wood. Along the wood towards the east to Messur
Pridwen. From Messur Pridwen along the high road up-
wards as far as opposite to the head of the Betgues on the
right side, where the boundary began.
« MynyS Fer5un=FerSun's Hill, which in English has been transformed
into Money Farthing Hill, and an antiquarian has suggested that "some small
coins " were found on it !
^ The Welsh _^rS is probably borrowed from English, and here we seem
to have it used in the sense of ford, passage, rather than in the sense of road.
At the end of this boundary rit is used as a synonym of 'ford.'
376 APPENDIX IV,
Page 208 I. 25. Mathenni^Ll. Denny, Mon. Its
boundary is : From the spring of the Diuguini5, DywenyS,
along the Gwver as far as the Henbont. Along the Henbont
downwards as far as the Wilca. Along the Wilca upwards
as far as opposite to the pant on the right side. Along
the pant towards the west as far as opposite to the stones,
to the Nant, along the pant downwards to the spring of the
DywenyS, where the boundary began.
Page 209 1. 26. LOUHAI, now TiNTERN Parva, Mon. Its
boundary is : The mouth of the Cat'? Brook on the Wye,
along it upwards till opposite to Dree Din-dirn, to the Allt
upwards to Dree Din-dim. From Dree Din-dirn downwards
to the Wye. Along the Wye with its wears as far as the
mouth of the Cat Brook where the boundary began.
Page 213, 1. 26. The boundary of Merthi^ MiV0R==
Merthyr Mawr, Glam. From opposite to the mouth of
Ffynnon Vannon, on the Ewenny, through the meadow along
the ditch to the Crug. From the Crag downwards to the
stones, straight to the Ogmor, to PwU y Uech. From the
Pwll straight to the mouth of the pant ; along the pant to
the Pwll in the Colimet, to the dyke on the top of the Allt.
Along the dyke to the Sychbwll, to the Hitir, straight to
the dyke. Along the dyke to the pant of Tre Sadwrn ; the
pant downwards as far as the pant of Tir Cinbis, to the
rock towards the east. Along the dyke to the Pwll, along
the dyke to the pant, along it straight to the broom-bed at
the end of the lake (?) on the Ogmor. Along the Ogmor
downwards as far as the confluence of the Ewenny, along
it upwards as far as Aber Ffynnon Vanon.
Page 2^17, 1. 14.. St. Tvlull = ? St. y Nyl, St. Bride's
Super Ely. Its boundary is : From the valley of Brachan
along the high road as far as the spring ; from the spring
following the high road as far as the ford on the Dulas.
On the west side of Nant Brachan along the ditch, follow-
ing it straight to the other ditch, along it as far as Rhiw
Guorgued. From the Rhiw in a straight line to the head
of the dyke. Along the dyke to the ascent as far as the
Cecin. From the Cecin as far aS Brynn Hinn'^ Hitian
as far as Dulas.
'7 Ca;-frut=Cad-ffrwd=^a«/if-stream, and has nothing to do with the
English word ' Cat.' '
»' Hinn=?inn = ynn, plural of onn, ash-trees.
-"■"
THE BOUNDARIES. 377
Page 221, 1. I J. The boundary of Lann Vedeui, now
Penterry, Mon. The dyke in the pant, the boundary of
L. Vedeui and the boundary of Tonou Mur, that is Pibhenn
Eholch. Along the pant upwards to the foot of the Allt,
to the dyke of Trostr^. Along the dyke to Ffrwd Iguern.
Across the Ffrwd to the ditch, to the well of Dyweny^
Aruen, along its Nant. Along Nant Gwnos, along the pant
as far as Trallwng Tewdws to the dyke, along it through
the wood, along the dyke as far as the pant of Pibenn
Eholch, where the boundary began. Glin Mannou, cp. The
Glyn Wood, and Rhos yr Eithin, the gorze moor, and Cilcoit
as far as Anghidy and the boundary of Cil Catan belong
to the land of Llan Vedeui, &c.
Page 226, I. 6. Merthir Julii & Aaron, now St.
Julien's, near Chepstow. Its boundary is : The head of the
dyke on the Usk, along the dyke to the breast of the
hill, along the dyke to the source of Nant Merthyr, that is
Amir. From its source to the pant, upwards as far as
the source of Nant Llech^. Along the Lleche downwards
as fg,r as the mouth of the pant on the right side, Along
the pant upwards as far as its head, to the dyke, along it
towards the West to the shoulder of the Allt, to the
source of Nant Be^ yr Alltudjon, along the Nant to the
Usk. Along the Usk with its wears as far as the head of
the dyke where the boundary began.
Page 228, I. 6. Ec. DiNCAT = Dingestow, Mon. Its
boundary is : Aber Camffrwd on the Trothy as it leads
upwards as far as the ditch, to the right along the ditch
transversely to the Nant, along it downwards as far as the
spring of Ffynnon y Clevjon, the well of the sick, across the
ditch and across the Cecin as far as Nant y Bwch. Along
the Nant as far as the ditch to the left, making for the
Trothy. Along the little brook to the Trothy, to Rhyd
Iguein, Owen's ford, on the Trothy. Across the Trothy,
along the ditch upwards, along the Nant to its source.
From its source over the Cecin to the source of another
Nant, along the Nant throughout its length to Aber
Henlas. Along the Henlas as far as the Trothy, upwards
as far as Aber Camffrwd, where the boundary began.
Page 22(^, I. I. Ec. Gueithirin=Ll. Vetherin, Mon.
From Aber Pwll Lyfann on the Trothy, along the
Gwver of the Pwll straight to its source. From the source
378 APPENDIX IV.
straight over the Cecin as far as the Cinluin. Along the
Cinluin upwards as far as the boundary of Trev Pedyr in
the pant to the right. Along the pant as far as the Garn
Lydan above the Allt, the Arwellt. From the Garn
Lydan, to the right, straight down as far as Rhyd yr Ewig,
the hind!s ford, on the Atgue^og. From the ford straight
over the Cecin' to the right as far as the spring of Colwyn.
Along the Colwyn downwards as far as the wood. From,
the wood to the Crug. From the Crug along the wood as
far as Trothy, to the ford. From the ford, as the Trothy
leads downwards, as far as Pwll Lifan, where the boundary
began.
Page 236, 1. 13. Castell Conscuit & Eg. Sant Breit,
now Caldicot Castle & Church, Mon. Their bound-
ary is: Aper Taroci, Caldicot Pill, as the Troggy leads
along upwards as far as the pant. As the pant leads
through the middle upwards to its top, to the Crug in the
boundary of Trev Peren. To the right to the other Crug.
From the Crug to the boundary cairns of Trev Peren.
From cairn to cairn downwards to the sea. Along the
Severn Sea with its wears and windings with a free
mooring for ships'^ at the mouth of the Troggy where the
boundary began.
Page 231, 1 13. Villa Cair Birran. Its boundary is :
from Guorlwrch Idwal to Ffrwd Elhaith. And from
Brenan=° Picet
Page 24.1, I. 12. The boundary of Lann Liuit = Ll,
Llwyd, N.E. of LI. Vannar, Mon. The Llecha, on the West
side to the pant, downwards along it to the Lumon. Along
the Lumon upwards as far as the pant. Along the pant
transversely below Guaissav Liwallon, ? B-hiwallon, the
son of Tudvwlch. Along the Nant through the pant to its
source, to another Nant. Along it till it falls into the
Llecha. Along the Llecha downwards to the mouth of the
pant the water of which falls into the Lumon, where the
boundary began.
Page 24.1, 1, ig. The boundary of Ll. Vannar,^' Mon.
From the confluence of the brooks Distir and Lumon,
"9 It is assumed that namum is misplaced in the text, that it should follow
applicatione rather than anfractibus.
=°?Obrenan. Cp. Abrenan.
=■ This is now corrupted by the local antiquary into Ll. Vaenor I
THE BOUNDARIES. 379
along the Distir, now Dishter, upwards as far as the pant,
along the pant as far as the little Nant as it leads down-
wards to Lumon. Along the Lumon till its confluence
with the Distir, where the boundary' began.
Page 241, 1. 23. The boundary of Lann Guoronoi, now
? RoCKFIELD, Man. The Monnow, on one side, making
for the pant in the Cecin towards the west on the north
side of the church. From the pant downwards to the
spring of Ffynnon Dioci. Along the Gwver to Nant Catlan.
Along the Catlan, as far as Aber Periron, along the Catlan as
far as the Monnow. Along the Monnow upwards as far
as opposite to the pant in the Cecin, where the boundary
began on the Monnow.
Page 2/j.i, I. 2g. The boundary of Lann TiTUiLL, now
Llwyn Deri, Mon. The ditch, on the right side, as it
leads downwards to the Trothy. Along the ditch upwards
to the Allt, along the Cecin of the ridge of the Allt as far
as the head of the Allt, to the ditch. Along the ditch
to Nant Meneich, Monachty brook. Along Nant Meneich
to the Trothy. Along the Trothy downwards as far as the
head of the ditch, where the boundary began.
Page 24^, 1. 3. The boundary of Ll. MlHANGEL Cruc
CORNi:, Man. Along the meadow, on the south side, as
far as the Gwver. Through the meadow along the Gwver
downwards as far the Hodni, HonSi. Up the Hodni as far
as Aber Ffynnon Vechan. Along the Gwver upwards to its
spring. From its spring over the Allt in a straight line
downwards as far as the Weun to the meadow, where the
boundary began.
Page 242, 1, p. The boundary of LANN MlHANGEL I
PWLL. The Cecin of the Allt on the Graig, on the
western side of the church, as far as the Mouric, to one
end of the Ynys above t/ie church, and the other end
below it.
Page 24.2, 1. II. The boundary of LANN NlSSlEN= Ll.
ISHEN, Mon. From the top of the Rhiw of Ynys Teir-erw
on the bank of the Olway. Along the Olway upward as
far as Nant Cichmann. Along Nant Cichmann to its
source. From its source to the willow-wood, 1 Hygga, to
38o APPENDIX IV.
the source of Anghidy Vawr. Along it downwards as far
as the Weun on the west side of the Maen-dy, stone-house,
straight to the source of the Anghidy Vechan. From
its source upwards to the Allt of Hilgui^, through the
wood to the Rhiw. Along the Rhiw to the breast of
the Allt below the church of Nissien. Along it down Ynys
Teir-erw as far as the Olway, where the boundary began.
Page 2^, I. ig. The boundary of Lann Guern
TlMAUC^'', Mon. The Dubleis to the mouth of the ditch
of Ciu. Along it upwards to the Allt, to the boundary
cairn of Penn Gelli Guennuc, along the ditch towards
the east till it descends downwards at Penn Gelli Guennuc
into the pant. Along the pant, along the ditch, towards
the south, downwards as far as the spring of the Ffynnon.
From its spring upwards, towards the east, along the
Gwver to the Allt, upwards making for the breast of the
Allt of the hill, along the Gwver as far as the stone.
From the stone straight over the mountain to the Weun,
to the Gulybl^ in the centre of the Weun. Along the
Gulybl^ towards the northern part of the great ditch on the
Cecin of the hill as the ditch leads downwards to the high
road, across the road along the ditch as far as the Guenwyn
Meirch, along it upwards to the wood to its source. From
its source towards the west transversely through the wood
to the Dubleis. Along the Dubleis dbwnwards as far as
the end of the ditch where the boundary began.
Page 244, 1. 25. Lann Mihangel Lichrit, somewhere
on the Troggy, Mon. Its boundary is : From the ford on
the Troggy along the Pont Meinog through the meadow
to the mouth of the Nant,= ? valley, along the Gupant, little
pant, upwards to the Allt. Along the Allt towards the
north, along the Allt throughout its length as far as
opposite to the mouth of the pant towards the west, to the
spring of the Gwver in the pant. Along the pant till
its water falls into the Troggy. Along the Troggy as far
as far as the ford, where the boundary began.
== There is a Gulible in the boundary of Bishton, and if Lis Guern (p. 251)
is the same as Liswery it would seem that L. Guern Timauc must be equated
with LI. Wem, Mon., which is on a Dubleis. On the other hand if Henlenic
Cinauc=Ll. Gunnoclc, Pen Celli Guennhucc (p. 251) would seem to be Wolves
Newton (cp. Villa Gunnhucc in Guartha Cum, p. 272), or some place near it,
and L. Guern Timauc would be Guernesney, perhaps. Unfortunately there is
a Pill near Liswery as well as near Guernesney, but Nant y Gelli I have found
only near Wolves Newton.
THE BOUNDARIES. 381
Page 247, I. 14.. Lann GuroNOI, cp. Guoronoi p. 241.
Its boundary is : From Rhyd y Cerr as far as the Cecyn,
as far as the well of Guai^an. From the well along the
Cecgyn as far as the Targuus. Through the Targuus as far
as the Dou Ceviou, transversely as far as the well of the
hazel, transversely as far as the Gelli of Ru^an Hint,
leuen as far as the Taruus. From the Taruus as far as
Tr^ Gloyiud as far as leuen, as far as the Monnow, that is,
Teir-erw below Rhyt Deveit.
Page 250, 1. 30. Villa Junuhic=3, with three modii of
land. Its boundary is : From Pill Cinguid as far as Nant
Louhelic, along it as far as, the Pill.
The boundary : Nant y Gov on one side ; on the other
side Nant y Golchetva as far as the Pill, to the ash-tree
towards the east. From the ash-tree straight downwards
to the Nant y Golchetva^*; along it as far as the Pill. From
the ash-tree, on the other side, as far as the Gwver as it
leads downwards to Nant y Govj to the Pill.
Page 251, 1. 20. Penn Celli Guennuc^ now ? Wolves
Newton, Mon. Its boundary is : The Gor^wr (?) of the Pill
along the middle of the line of the valley as far as the
willows. The willow-wood as far as the Gelli'^'' ; thence
following the valley as far as Carnwen.
Page 252, I. I. The boundary of Henlenic ClNAUC=
Ll. Gunnock, now in ruins, Mon., on the Pill. Aber Guinnic
on the Pill along the Gwnnic upwards as far as the Pri^bwll.
From the Pri(5bwll to the Cecn of the Allt, which is the
boundary of the land of Lann Gwnnhoill, as the cecn of
the Allt, leads towards the west (? east), along it as far
as the Pill. Along the Pill downwards as far as Aber
Gwnnic, where the boundary began.
Page 256, 1. 25. Villa Penn i prisc, that is Difrin
Anovid, Glam. Page 257, /. 7. The boundary of Dyffryn
Annovy^, now ? Cwm NovyS, is : From the well of Derguist
as far as the Allt, along it as far Rhiw Tiuuil, to Pwll yr
Julenn, to the Garn Lwyd, leading upwards opposite to the
=3 Apparently this place is Undy, Mon. Possibly Junahic is a mistake for
Junwhic, older Junntic or, perhaps, Gunntic.
=4 According to Wakeman the stream which flows by Penhow, St. Bride's
& Magor to the sea is called Olchva, or Olva, which I venture to identify with
the Golchetva of the text. In the Ordnance Map it is named the "Old brook "!
382 APPENDIX IV.
Crug ri, to the Gaer as far as thd AnnovyS, along it as
far as Bu^inn.
Page 2S7, 1. II. Trev Eliau= Villa filiorum QuiCH-i
TRIT, now ? Roatk, Glam. The boundary of Trev Eliaii :
From the Weun, cp. Peny Weun, as far as the sea in length;
from Tre Ligotuc as far as Tr6 Tegan in width.
Page 258, 1. 5. Rhiw Brein, somewhere between Castell
Cock &■ Castell Morgraig, Glam. Its boundary is : From
the Rhyd Lydan on the AnnovyS, along it as far as the
Istleidog, to the Pwll of Cincenn's kiln, to the Crug Glas, to
the high road as far as the ditch, along it as far as Weun
Wen, along it as far as the forest of Ina.
Page 258, I 15. Ynys Peithan, now ? Forest Cas-
tell COCH, Glam. The boundary of this forest, together
with the forest which belongs to Ynys Bradwen, is:
From Aber Gwngleis, now Ton Guynles, on the Tclv as the
Guynles leads upwards to its source. From its source
across to the source of Nant Ddu. Along the Nant Ddu
downwards till it falls into the ground before reaching the
Tiv. From that place to the Tiv, along the T^v, with
its fish, downwards as far as Aber Gwngleis, where the
boundary began.
Page 260, I. 6. Trev Gulych, now St. Lythan's, or
some place between it and the Golych river, Glam,. Its
boundary is : From the Powisva, resting place, to the Crug,
to the stone, along the ditch to Carn Gistlerth, along the
ditch to Carn Guocov, ? Gam, near Wenvo Castle, along
the Garn to the Nant, along the Nant to the Gwrimmi =
Little Rumney. Along the Gwrimmi as far as the Golych.
Along the Golych upwards Teir-erw yr Ynys in front of
Powisva Dewi.
Page 260, 1 2g. ViLLA Fratrus, now Aberthyn, N.E.
of Cowbridge, Glam. Its boundary is : Ebirthun, thence to
the Garn ; from the Garn to the dyke, to the ar5 of the AUt,
to the shoulder of the Allt, along it above y Gelli, along it
as far as its end, downwards straight towards the west to
the high road. Across the road to the head of the dyke,
straight along it. Along the dyke to the brook, as far as
the Na^awan. Along it to Aber Ebyrthun, along it to the
high road, along it to the ford, where the boundary began.
THE BOUNDARIES. 383
Page 261, I. 28. Lann Petvr in Hennriu = Ll.
Beder, now in ruins, Mon. Its boundary is : The Dubleis,
thence to Nant y Gall, along it to its source. From the
head of the AUt in Went Wood, along the Cecyn of the
Allt upwards till opposite to St. Michael's church, Kemeis
Inferior, to the high road, upwards through the wood along
the ridge of the Allt. From the ridge of the Allt straight
downwards to the spring of Nant March. Along Nant
March as far as the Dyvleis.
Page 262, I. 22. The boundary of Villa CrucOU Mor-
CANT. The ford of the Arvaith on the Mouric, along the road
till above the Allt to the right, straight to a lake, to the
great wood, across the road to the ditch. Along the ditch
upwards to Garth Bacat, to the wood on the other side of
Garth Bacat, to the top of Nant Hela, along the pant of
Nant Ela to the stone, to the road, to the ditch, along the
ditch to Pool Merrick, downwards a while along the Pool
to Bryn y Gasseg, to Pen y Wern. The Manor to the
ditch, along it downwards as far as Pool Merrick, along
the Arvaith, where the boundary began.
Page 263, L 26. Lann Sant Breit = St. Bride's
super Ely, Glam. Its boundary is : In width from Nant
Brachan as far as Glesius, Glasswg. In length from Ffynnon
Liss as far as the confluence of the two brooks of
Brachan.
Page 264, L 6. Cecin Penn Ros = ? Perthyr, Mon
Its boundary is : From opposite Aber Ffynnon Emrdil across
the Monnow. Along Cecin Pen Rhos to the right, making
for the head of the meadow of Audi, along it downwards as
far as the Monnow. Along the Monnow as far as Aber
Ffynnon Emrdil where the boundary began.
Page 265, Lj. Cecin Penn i Celli, near St. Maughan,
Mon. Its boundary is : The spring of Ffynnon Oer down-
wards along the Gwver as far as the Pri^bwll, downwards to
the mouth of the pant on the north side. Along the pant
upwards to the high road. Along the west side of the road
as far as Ffynnon Oer, the cold well, where the boundary
began.
Page 268, L 20. Henn Riu Gunnva. Its boundary
is : The head of the Weun at the head of the ditch, along
it to the road, to the ridge of the Allt in (or at) the Gelli.
384 APPENDIX IV.
Along Cecn of the Gelli downwards till it descends to the
Pwll near the edge of the meadow towards the east. Along
the dyke in the pant across the road upwards, along the
pant to the mouth of the Rhiw on the ridge of the Allt as
far as Hendr^ Gwgawn, downwards through the wood as far
as the brook. Along the brook as far as the willow-wood.
Thence on the north side to the Crug, to the other Crug
straight across the road, to Penn Gelli Gulybl^, to Guorlwrch
Idwal. Along the Guorlwrch to the Garn, to the Crug, to
the Garn along the high road, from the plain of the meadow
as far as the head of the nleadow, where the boundary
began.
Page 2^2, 1. 10. Villa Miluc, ? opposite Garth Mailwg,
Glam. Its boundary is : The Cecyn of the Allt at the head
of the dyke towards its other endj along the breast of the
hill towards =5 the right, to the Crug. From the Crug
straight to Penn y Gelli, to the dyke. Along the dyke
downwards as far as the road, across the road straight on to
the stone. From the stone to the centre of Llyn y
Gleiniou on the Ely. The Ely upwards as far as below
Rhyd y Maen Melyn. From the Ely upwards to the Rhiw,
along the Rhiw through the wood above the Allt, to the
shoulder of the wood, along it as far as the head of the
dyke, through the wood along the dyke as far as the Ely
across the Ely to the dyke. Along the dyke to the road, to
the dyke upward to the breast of the Allt, where the
boundary began.
Page ^7^, /. JO. Villa Gunnuc = ? BEiLlfe, LI. Gwm,
Mon. Its boundary is : From Nant Broeni as far as the pant
the east side to the ditch which, near the road, makes for
Nant March. Along Nant March right to Nant Broeni,
where the boundary began.
=5 What the meaning of the ' ni] ' in the text may be is not apparent ; perhaps
something is omitted.
385
3 n b (^ X
— * —
TAe following entries are in alphabetical order with few exceptions ; but note that
when a consonant is doubled it is treated as a single consonant in the sequence of letters.
The spelling of the text has been followed with the exception that medial f and u
have been changed into v when their sound corresponds with the sound of y. Old Welsh
b and m often = v, hence it happens that medially b = f=m = u = v, as for example
Ebrdil, Eirdil, Erardil or Knrdil — Eyrdil. When the text adheres to one way of
spelling the same name, it is indexed under that form alone. Were Ehrdil the only form
in the text it would not be found under Emrdil or Evrdil. Medial gu often = u.
The vowelf a, e, i, o, a, y, are apt to interchange in a puzzling and, occasionally,
in an inexplicable way. The reader should not consider that he has exhausted the
references till he has looked for a name under all the vowels in turn : for example the
same name may be spelt Csm-, Ctn-, Cm-, Con-, Can-, Cjn- ; cross references are
given in all cases where the identifications have been discovered. The y has been
changed into ifor the most part.
In the MS. the utmost liberty is taken with the letter H, after the fashion df
Glamorgan. A name beginning with any of the vowels may be indexed under H, and
those that should begin with an H may be entered under one of the vowels.
D and T are apt to interchange medially and finally, and sometimes initially.
The following are the chief abbreviations used in this Index : —
ab. = abbas
altd. = altered
ard. = archidiaconus
arep. = archiepiscopus
B. = Beat-us, -a
c. = clericus
can. = canonicus
cp. = compare
cp. n. I. = compare next line
d. = diaconus
disc. = discipulus
doc. = doctor
Dub. = Dubricius
ec. = ecclesia
ep. = episcopus
f. = filius
fin. — finnaun
E. = Lann
1. = laicus
lee. = lector
Ir. = later
M. = Mihangel
For further explanations of the Index the reader must refer to the Preface.
More. =Morcannuc
nr. = near
p. = pater
pbr. = presbiter
preb. = prebenda
r. = rex
riv. = rivulus
S. = Sanct-us, -a
sac. = sacerdos
T. = Teliaus
V. = villa
Aaron, 26 ; 225 ; 342 ; see Merthir J. & A.
Aaron, de virga, 267.
Ab — . See Av-.
Abbas in patria Scothorum, 16-17.
Abbas. See Carbani Vallis, Docunni, Ilduti,
GuentonieUrbis, L. Oudocui, S. Michaelis.
Abdinago, 6.
Abel, 1., 144 : 239.
Abendoniense Monast., 304. Abingdon.
Abbona, ec, 326 ; 331 ; 357. Aber Avon.
Abraham, 1., 169 : 230-1.
Abraham f. Enniaun, 1., 261.
Abraham archid. Guenti, 270, 4.
Abrenan, 258 ; see Brinan, & Picet.
Abrgen, 1., 143.
BB
Abrinum mare, 19 ; 335 ; see Sabrinum.
Accipe, c, 203.
Aceru, c, 235-6. Cp. Acheru, & Aggeru.
Acgarat uxor Riderch, 243. [380.
Acghiti, 221 ; Aghiti maur, 200; 242; 377 ;
Acgiti bechan, 242 ; Aghiti bichan, 200.
Acheru p. Eliau, 227.
Aches p. Audi, 277 : p. Bledgur, 32 j 44.
Achilles, S., 25.
Acomeburye, priorissa, 327. Acombury,
Ada Daniel, 291. [Her.
Adam, diac, 41.
Adam, primus parens, 167 ; 214.
Adelredus summus r. Ang. , 252.
ASelwuoldus, ep., 246.
386
INDEX
Adgar, 1., 157.
Adguen; c, 167.
Admundus, S., 285.
M — . see E— .
/ESestan, dux, 246.
^Ifricus, abbas, 246.
iElfhea, dux, 246.
^Ifher, dux, 246.
/Elgarus, novitius, 1-5; 335; dentes illius, 5.
yElnod, arep., 252, 4.
Aerthirn, 1., 150.
jEswuicg, abbas, 246.
iEthelberl of Kent, 354.
iEtgarus summus r. Anglorum, 246-9.
Affrella uxor Umbrafelis, 6 ; 14.
Ag — . See Ac — , Ang — , & Aug — .
Agcr, Estrat, = TolICoit, 188-9. Cp. Hancr.
Agemarhan, 1., 180.
ager, 169 ; 171-6, 8 ; 183, 6, 9 ; 190, 2, 8 ;
200, I, 3, S; 210, I, 6; 220, I, 7, 8; 235,
7, 9 ; 246. See Cemeis, Cinguali, Cinir,
Cinvall, Conloc, Esfrat Agcr, Grucauc,
Guilbiu, Guinna,Gurmarch, Helic, Hiernin,
Louhai, Meinporth, Pen Hellei, Forth
Cassec, Retoc, Tencu, Tir, Villa.
Aggeru, pbr. 279. Cp. Aceru.
Aggligena, l. English.
Agustan, 252.
Aidan disc. Dub., 80; ep., 162*3; 3°3; 3"-
Aidan, 1., 208-9: sac, 225.
Aidan, pbr. , 268 ; 272-3, 9.
Aimericus, diac, 45.
Aircoit. See Arcoit.
Aircol j/e/ Aircot, 1., 163 : 170 ; 216 : 246.
Aircol, pbr., 277 ; p. Enniaun, 277.
Aircol Lau hir, 118 ; f. Tryfun, r. Demet.,
Aironbrit, 1., 189. [125-130.
Aithnauc, Tal ir, 173 ; 372.
Alarun, Ynys, 1 96; 374. 'Twixt Olckon&'
Albanensis, 54. of Albano. [Mynwy.
Albanus, S., 26 ^ 342.
Albricus, arep., 252.
Albrici, prebenda, 285.
Albrit, 1., 215.
Albrit, pbr., 279.
Albrit p. Gueiluirth, 261 ; p. Hiueid & Sigrit,
Alexander de Men., ard., 293. [245.
Alexander, 1., 215.
Alfwuoldus, ep., 246.
All vel AUt. See Minchei, Penn Alt, Rudlan.
Alia f. Cinnilic de fam. Nogui, 219.
Alpes, no: 130.
Altisiodorum, 66 ; -ensis, 335-6. Auxerre.
Allt ir Cicbran, 159.
Alt I-uit, 42 ; All, 134 ; 363, 7.
AUtudion, nant bed ir, 226 ; 377.
Alun, aper nant, 182-3 ; 373-4.
Aluni capitis, 149 ; 151 ; see Fenn Alun.
Amann, I., 199.
Ambrns, Trev Meibion, 32 ; 43.
Amhyr p. Jacob, 277.
Amir vel Humir ml Huinri=Nant Merthir,
183-4 ; 226 ; 374.
Amir, 77.^; 200-7; 226; 377; Oper Humir,
231; 277; Humer, 341. The Camber, Her.
Amithieil, 124 ; 255.
Ammon,6-8;p.Samsonis,l2-l7; 21; 81; 335.
Amrath, 124 ; 255. Amroth, Fem.
Anaugen p. Kiuoret, 204.
Anauoc, magister, c, 164.
Anauved filia Ensic, uxor Budic, 130 ; 3$g.
ancipiter, 166 ; 187 ; 201, 3 ; 220.
Andrea, ec, de S., 319; 324; 330; preb-
enda, 326, 9. St. Andrew's, Glam.
Anercyc,69; jj-i'; -gyn, 248; -gyng,337; 358.
Ang-. See Ac-, Ag-, & Aug-.
Angia, 23. . Anj'ou.
Angli, 35, 9; 46; 54, 6-9; 84, 7. 8; 92; 240,
6 ; 252, 4, 6 ; 266 ; 274 ; 285, 7, 8; 3421
Barbari, 269 ; Angli- Saxones, 266; 343 ;
Saxones, 123 ; 133 ; 141 ; 343; Saxonica
gens, 134; i6l; 192; mulier, 185; Eng-
levs ^ I ^.
Anglia, 34 ; 4°. S ; 53; 66; 192; 246, g;
254; 266; 275, 7, 8; 280, 5; 30s; 317;
327 ; 333. 7 ; 343 ; 352 ; Agglia, 192 ;
Loegria, 342. England.
Anglicus, 27 ; 341, 4 ; Aggligena, 7.
Anna uxor Amon, 6-8 ; 14 ; 19.
Annovid, dif., 256-8; 381 ; see Penn i Prise.
Anselm-us, arep., 280 ; 313-4.
Antonia, 26;289 = MarcusAureliusAntoninus.
antrum serpentis, 20 : 23.
Annuc, Vallis w/ Pant, 158; 166; 371-2.
Anuin,!., 143.
Aper. See Alun, Bechan, Bichan, Bis, Bist,
Catfrut, Ceninuc, Cinreith, Ciuerdiued,
Cogum, Cum, Distir, Evrdil, Geviat, Gre-
nin, Guaech, Guinnic, Gungleis, Guver,
Henglas, Humir, Livann, Maur, Mingui,
Muric, Nevynn, Feriron, Fiscotuc, Taroci,
Vanon.
Aper Camfrut, 228. On the Trothy.
Aper Coguin j)«/ Couin, 124; 254. Carm.
Aper Epirthun, 260-1 ; 382. Aberthin, N.E.
Aper Humur, 277. [of Cowbridge.
Aper Guenfrut, 222. Whitebrook, Mon.
Aper Menei, 180. Mon.
Aper Mynuy, 175; Myngui, 186. Monmouth.
Apis, c, 170.
Aquilentium territorium, 77 ; jceL.Dibrgwyr.
Aquila, 29. ? VAigle, Normandy.
Aquilo, 7 ; 159 ; 168; 207; 214; 238; 244.
Aquilonalis plaga, 86 ; 197 ; 247-2.
Araun, c, 75 ; 172.
Arcoit f. Dissaith, 217 ; t., 221 ; Air-, lec.,
222 ; doc. , 223 ; Aircol, 225. Cf. Aircoit.
Arcon, 1., 73-4 : 158 ; Arcom, 358.
INDEX
387
Atdea, 25.
Arganhell, 75 ; licat, ijs i 372-
Arganliell filia Guidgentivai, 82-3.
argentum, 260.
Arguiret, 1., 144.
Arguistil, c, 72-4, 6, 7; disc. Dub., 80;
121-2; ep., 166-7; 303 ; 3II- QJ.ElgistU.
Arguistil alumnus Ili, 246.
Arguistil f. Beli, 225.
Arguistil f. Sigrit, pbr., 276.
Aiguistil p. Cinon, 276.
Armoricae terrae, 18 ; 112,^; 130.
Armoricus, 335 ; Armorici, no, i, 3, 4;
339; A. Brittones, no; Armorica gens,
10^; 112; 131 ; i« Brittani.
Arthan p. Jouan & Seisill, 273.
Arthbleid p. Merchiaun, 247. [bodu.
Arthbodu disc. Dub. , 80 ; 359 ; ;e£ L. Arth-
; Arthcumanu, 1., 144.
Arthwjail f. Nougui, r. Guenti, 237 ; 243-5.
Arthvail p. Catell, 223-4 ; Mouric, 200i
(Arthur p. Noe vel Nouy, 77 ; 133.
Arthvail f. Hiugel, 236.
Arthvail f. Judhail, 191. /« line ij of the
same page the text reads FetavaiU
Arthvo, 1., 180.
Aruyno, ec. de S., 322. St. ArOan'si Mon.
Arvaith, Rit, 262 ; 382-3.
Arven, finnaun diguinid, 221 ; 377-
arx /Etride vel ^ihri vel JEtri, 15.
Assennan p. Asser &c., 277.
Asser, c,, 236.
Asser f. Marchiud, Lj 223-4.
Asser mab Riderch, 279.
Asser p. Gulcet, 276-7 ; p. Hecgni, 277.
Assheby, Nicholaus, ep., 304.
:~'Atgar, c, 146; 154.
Atguedauc, 229 ; 378.
!Al£rein p. Limarch, 279. .
Athruis f. Fernvail, r., 208 ; 210.
Athruis f. Ithail, 183.
Athruis f. Mouricij 131-2; 140, 4; r. Guenti,
165-6 ; 340, I ; p. Morcant, 14S, 8; 15 Ij
5 ; 174 ; 180 ; 230.
Athruis p. Judhail, 260.
Atigua, 304. In ZaragoZa^ Spain.
Atoc, 1., 150.
atra lues, 131 ; see Flava pestis.
Atrit f. Elfin, 1., 255.
Auan, Nant. See Nadauan.
Audi f. Achessj pbr. , 277.
Audi f. Sigilm, 1., 264 ; p. Morbran, 275.
Audi, gueirclaud, 264 ; 383.
Audoeno, ec, de S., 323. "i Mounton, Mon.
Auel mab Tristan, 279.
Auferreum vel Austeium mare, 19. Aust-
ferry across the Severn Sea.
Auguinn, c, 247. [sl?-
Auguod f. Jouav, 1., 2.16-1 ; ^35 > P- Judnerth,
B B 2
August r. Brech., 154; Agust-us, 146; 340;
p. Eliud & Riuallaun, 146; 154; Elgistil,
Augustinus, S., 88 ; 285 ; 354. [167.
Augustini, BristoU, ab. Si, 329 ; 344.
Auner, c, 169.
Auod p. Eugein, 1., 223.
aurum purum, 233, 8.
Auster, 168 ; 207 ; 238-9 ; 242.
Avagon wfi/Avaggon, c, 232-4; p. Judnerth,
Avallen, 74'; 172; 207; 358; 375. [231.
Avallguid, 1., 227.
Avassei, 279.
Babington, Gervasius, ep., 305.
Bacan, nuc, 159.
Bacat, Garth, 262 ; 383.
Bace, 1., 175.
Bachlatron, nant, 78 ; 359 ; 364.
Baclan, Cam, 126 ; 366.
Bacuc, 1., 168.
Bad-. See Bat-.
Badalon, 93; Badlon, 37; Baeluna, 30; 53.
Balbina, S., 25.
Balcas, c, 173.
banadil, gueli, 214 ; broom-bed, 376.
Bancorensis, 3, 5 ; 71-3 J 8^-S ! 337, 9 5 3(>o-
Banugar, sac, 228. [of Bangor, Cam.
Baraen, nant, 32 ; 44 ; cf. L. Paran, Carta
de Glam. vol. i, p. 2/. Nant Bran vel L.
Baraliuen, fons, 210. \Pran, St. Ljrthan's.
barathrum, 214.
Bard, nant i, 43 ; 134 ; 363, 8.
Bard, main i, 42 ; 134 ; 363, 8.
Baret, Andreas, ep., 304; 312.
BamabC) Seint, 316.
Batryj ec. de, 324. Glam.
Bassalec, 273; ec. de, 319; 323, 9; 333, 344.
Bathoniensis, 280. of Bath.
Batrun p. Willelmi, 93 ; 278 ; f., 37.
Baudur, 74 ; 1 72.
Baxby, Robertas de, 326 ; 330.
Beatus, pbr., 279.
Bechan, aper i finnaun, 242.
Bechan, Cmc Petill, 78 ; 364.
Becheiniaun, 154 ; see Brecheniauc.
Bed ir Alltudion, nant, 226.
Bedeviras, ec. de, 323. Bedwas, Mon.
Beensingt', 285. "i Bensington, nr. Oxford.
Beganeston, ec, 324; 332. 'i Beggan,Q>\aia.
Beli, 1., 240.
Beli p. Arguistil, Gulfert, & Hegoi, 225 ; Ili,
218 : p. Riderch, 263.
Bello loco, de, 304; 312. Beaulieu, Hanti.
Benedictus, c 259 ; lee. 270 ; pbr. Bas., 273.
Beniamin p. Favu, 169-170.
Berdic Guent, 1., 270, 3, 4.
Bergeveny, 284; 303; 312, 4, 5, 8 ; 320;
344; ec.de, 318; 320-1; prior de, 321, 7;
357; vie. de, 318; 321, 7- ■^i''' Gepenny.
388
INDEX
Berkele, Rogerius de, 93.
Bernai, Raul de, 276-7.
Bernardus, ep. S. David, 34-6; 40, 5-7; 52-
67 ; 88 ; 93 ; 286, 8.
Bernardus de Novo Mercato, 93.
Berthguin, t., 149 ; 150, 6.
Berthguinus, ep., 1 74-197 5 230; 303; 311 ;
34.1 ; Berhguinus, 175.
Berthutis, medicus, 267.
Bertus, villa, 190.
Betgues vel Betguos, 207 ; 375-
Bette, Johannes, 293.
Bettws Clidda, 336. See Facsimile p. 31.
Bic, 174 ; 373.
Bichan. See Bechan, Cantrev, Nant, Pillou.
Bichlit, Lech, 42; 134; 363, 7. Buckland,
Biguan f. Budat de fam. Nogui, 219. [Brec.
Binus f. Merchbiu, 1., 265.
Birran, 1., 227.
Birran. See Cair Birran.
Birguith, 1., 270; see Ibirrfuith & Cleisguith.
Birthelmus, ep., 246 ; 352.
Birtulf de fam. Nogui, 219 ; cp. Bortulf.
Bis, vel aper nant Bis, 1 74 ; 373, 5.
Bist, aper fin., ig6i
Bisschopeston, 333. See L. Merguall.
Bithenprin. L. dou Garth, 164; L.Ceuid, 166.
Biuan, 1., 156. See Biguan.
Biuan ab. Ilduti, 144.
Biuan (de L. T. P. Halauc), 122 ; 167 ; -on,
Biuc, 1., 199. [172.
Biuci f. Idguin, 279.
Biuguan, nant, 142 ; 369.
Biuoc, 1., 167.
Biuonui, 1., 75; 172.
Biuheam, 175 ; mab Ibleid, 178 ; 184.
Blainrit, c, 75 ; 358: 172; 227.
Blainrit, 1., 217.
Bledbiu, 1., 199.
Bledcuirit f. Enniaun, 219; -cuurit, I., 222.
Bledcuurit, c, 230.
Bledgint, Trev, 32 ; 44.
Bledgur, c, 243 ; equonimus, 245.
Bledgur Burr, 1. , 265.
Bledgur f. Ceretic, 1., 247.
Bledgur mab Aches, Trev, 32 ; 44.
Bledgurp.Cimeilliauc,257; p. Marchiud,224.
Bledri, ep., 247-252 ; 352 ; Blethery, 303 ;
312 ; familia sua, 249.
Bledris, 1., 185.
Bledruis f. GuoUguinn, I., 221-2.
Bledud, 1., 204.
Bleinbiu, 1., 240.
Bleidcu, 1., 155. [Catgen, 235.
Bleinguid, c, 217 ; 226 ; 236 : 249 ; 261 ; p.
Blethyn, Willelmus, ep., 305.
Bodlisham, W., ep., 312 ; Botosham, 304.
Boduc heres Grucauc, 240.
[Boia], princeps, 100.
Bolg-ros, ager, 161 ; 192 ; abbatia, 164, 6.
Belly-moor, Madley, Her.
Bonevyle, Walterus de, 295.
Bonvyleston, ec. de, 324 ; 330. Glam.
Bonus, 1., 169-171 ; 202, 5.
Horde, Robertus, 292 ; 355.
Borealis, 293 ; 305.
Bortulf, 235 ; cp. Birtulf.
Bourk, William de. 316,
Bracd, cruc, 123 ; 366.
Brachan, nant vel dounant, 263 ; 352 ; 383.
Brachan, vallis vel nant, 217 ; 351 ; 376.
Brachani, regio, 219. See Brecheniauc.
Brachanii, 256.
Bradua, 26 ; 289.
Bran, c, 146 ; 154.
Bran, 1. , 239.
Brangwayn, ec. de, 320. Bryngwyn, Mon.
Branuc, villa, 230.
Branud, c, 235 : p. Cinvelin, 223.
Branud, 1., 235, 7 ; 240 ; -iud, 236 : 264.
Bratguenn, Inis, 32 ; 43 ; 258 ; 382.
Brat, nant, 126 ; 366. S. Pem.
Brecheniauc, rj-^ ; 167; 237; 254; 270; Bre-
chinawc, 340, i ; Brethinoc, 342 ; regio
Brachani, 219. Brecknockshire excluding
Cantrev Buell.
Brechiaul f. Guallauc, 1., 265: p.Guoraul,2i8.
Brechmil, guoun, 145 ; 369. '
Brechon, 305. Brecon.
Brecva [a mistake for Brecheniauc], 255.
Brehes, 1 59. A district which includes LI.
ErSil, LI. Denny, Mon.
Breican vel EUgnou, villa, 202. ? *Breigan,
LI. Sannor ; see Jolo MSS. p. 375.
Breichiaul, 1., 226-7.
Brein. See Riu Brein.
Brein f. Guoreu, c, 221.
Brein p. Joseph, 275-6.
Breint, 1., 257.
Breint p. Gorui, 245.
Breint Luguim, 1. , 257 ; see Luguim.
Breit, ec. Sant, 235 ; 378.
Bremys, The moste fattyste, 340.
Brenan. See Abrenan, & Picet.
Bretons, 313. See Britanni.
Brev\res. See Willelmus de Brewys.
Brevpys, John de, ep. , 306.
Brianus f. Comitis, 37 ; 93.
Briayal, 1., 143, 5, 8; f. Luwzarch, 149; 151.
Briaval ? f. Jouav, 1., 217.
Brichraar, 1., 245.
Bricon f. Guincon, 203 ; cp Britc«n.
Brideston, ec.de, 326. LI. Sawyl or Britton
Brientius f. Rogerii, 29. [Ferry, Glam.
Brigide, ec, 263. See Breit, 6^ L. Sant Breit.
Brigide, ec. S., 318; 322; 328. St. Bride's,
Nether Went. {Major, Glam.
Brigide Maioris, ec. S., 325. St. Brides
i
INDEX
389
^ BrigideMmoris,ec. S.,325. Si. Bride's Minor.
Brigida, ec. deS., 321. LI. Sant FfrH,M.on.
Brii f. Judbiu, 199.
Brinn Bucelid, 155 ; 370.
Brinn Cornou, 172 ; 372.
Brinn hinn hitian, 217 ; 376.
Brinn i Cassec, 262 ; 383.
Brinn Luguni, 207.
Brinan, Talpon, 156 ; cp. Abrenan, & Picet.
Bristol!, ab. S. Augustini, 329 ; 344.
Britannia, 26 ; 99 ; 285 ; 354 ; tota, 68 ;
1385248; 340; Insula, 69 ; 88; IIO;
162 ; Maior, 131 ; Magna, 337 ; 344 ;
Britayne la Grande, 313. Britain.
Britannia, ? 68 ; 69 ; ii8 = Cymry 120; 130;
igz; 230; 252; 270; ? 278; ? 335; 339;
less extensive than the whole of Gualia, 269 ;
tota, 80-1 ; Dextralis, 3; 70-1; 115, 8;
132-3-; 151; 162, 3, S, 9; 192; 230; 339 ;
i Occidentalis, 6-7; 361 ; in dextera parte
Britannie, 161 ; 212; z^y; dextralis pars,
69; 169; 223; «« Gualia. Deheubarth =
S. Wales, i.e. the country W. of the Wye.
Britannia, 19 ; 21 ; 24 ; 335 ; Parva, 339 ;
Minor, 351. Brittany.
Britanni, 68 ; 99-100 ; B. gens, 18. Britons.
Britanni, 88; 130 ; dextrales, 256 ; dex. partis,
69 ; Britannica gens, 81 ; 112-4 > '92 ;
266 ; Brittones. 181 ; 266 ; 343 ; Brito,
, 344 ; Bretons, 313. Brythons.
jlBrittani, 18; 21; jee Armoricus. Bretons.
^Britannicus, 78 ; 343 ; mos. I ; 83 ; rex,
219 ; senno, 80 ; 129 ; Britannum foedus,
192 ; Britannius, 26 ; 289 ; 360. Brythonic.
Britannie Roma, i ; 83. i.e. Bardsey.
Britcon, 74; Britton, 1., 75.
Britcon Hail f. Deuon, 171-2 ; -cun, 201.
Britilra de fam. Nogui, 219.
Britton, ec. de, 324. Burton, Glam.
Brochmail p. Ris, 272.
Brochuail f. Mouric, 1., 200, 4 ; 216 ; 226 ;
23/, ^, 3 ; r. , 234-6 ; 205-6 ; filia sua, 231 .
Brocuail, 1., 132; 149; Brochmail, 157; 160;
f. Guidgentivai, 159.
Brochuail p. Guedgen vel Gueithgen vel
' Guidgen, 144, 9 ; 151, 4 ; cp. I. b.
Brochuail, pull, 141; =Brockwere, 340. N.
E. of Tintern Parva.
Brodlann, 56 ; 62 ; 124 ; 287 ; Bronnlann,
Broi, Gefridus de, 93. [255.
Broveni, nant, 174; 373; Broeni, 275; 383.
Bruin f. Duta, c, 221-2.
Brunus. See Mainaur B.
Brutus, 68.
Buceil& Bucelid. See Brinn B. , & Merthir B.
Buch, Guarthav, 42 ; 134 ; 363, 7.
Buch, nant y, 228 ; 377.
Budat de fam. Nogui, 219 ; p. Biguan, 219.
Budgualan, S., 164. See L. Budgualan.
Budic, r., 110-3; f. Cy&dan, 130 ; 339; p.
Ismael, Oudoceus, & Tyfei, 130.
Budinn, 257 ; 381.
Buell, cantrev, 134 ; 367. Brec.
Buell, teir Guernen, 134; 367.
Buffard, Richard, 293.
Burr, epithet of Bledgur, 265.
Burgo, Willelmus de, 303; 312.
BurghuU otf/Borchul, J., ep., 304 ; 312.
Bury, Edmund de, 312 ; de Burgo, 304.
Caddoci, ec. B., 284; see L. C. de P.
Caddokeston, ec. de, 324; 331. Nr. Barry.
Caddokeston, ec. de, 325 ; 331. Nr. Neath.
Caedweli, Commote, 247 ; see Cetgueli.
Caer. See Cair.
Cai, fons sanifluus, 109. near Dol.
Caiaun, 1., 226.
Cain, c. , 205 ; see Cian.
Cair, 257 ; 381.
Cair, nant Torr i, 127 ; 366 ; see Torr.
Cair, prebenda de, 326, 9. Caereu, LI. Dav.
Cair, tir i, 225. S.W. of Tythegston, Glam.
Cair Birran, villa, 237 ; 378.
Cair Caiau, 56 ; 62 ; 287. In Caio, Carm.
Cair Castell, 32 : 43 ; 90. ? Gelli Gar, Glam.
Cair Di vel Kar Di, 27-8 ; Cair Ti, 93 ;
Kerdyv, 317 ; ec. de, 319; 330; Kardivia,
336. Cardiff.
Cair Duicil, villa & ec, 31 ; 43 ; 90; vel Din
Cair Enuin, 188 ; 374. [Duicil 226.
Cair Guent, 274 ; ec. de K. Went, 319 ;
322, 8 ; 342 ; Guentonia Urbs, 220, 2 ;
Guenti urbs, 243. Mon.
Cair Lion, 30; S3' K. Leon, 284; ec, 322,
8 ; Kayrlyon-upon-Uske, 336 ; ci vitas legio-
num, 26 ; 336 ; urbs legionum, 342 ; 359.
Cair Mirdin, 62; 287; Cair, 124; 254.
Cair Nonov vel Nonui, 221. [Hill.
Cair Rein, 43; 135; 363, 8. Camp, Acornbury
Cair Riou vel Cariou, 210. 'Chapel Farm,'
LI. Vannar, Mon.
Calancan, 1., 171.
Caldecote, 292 ; ec. de, 319 ; 322, 8. Mon.
Caletan, 137; 156; 370. Mon.
Calixtus II, 84, 7, 9 ; 91-5 ; 336, 8.
Camauc, 214; slain by Hi, 21$.
Cam Frut, 140 ; 368 ; 377. See Aper C. F.
Cam Guili, 140 ; 368. A trib. of the Llwchwr,
Cambrica, 340. [Carm.
campana, 338 ; 340. See Cimbalum S. T.
Campull, 73 ; 363.
Campus. See Mais, Malochu, Monachorum.
Can-. See Cin- & Con-.
Canan, c, 170, 4 ; Cinan, 17 1 ; see Conan.
Canan f. Jacouan, 1., 247.
Canatan, c, 239.
Cancellarii, prebenda, 285 ; 326, 9.
Canna, 1., 174.
390
INDEX
Candau, c, 179; Condiuiu, igi. Cp. Condav.
Candos, Robert de, 37 ; 93.
Canet', molend. de, 284= Canton, 354.
Canterbury, 313-4. See Cantuaria.
Canthed, fin., 145 ; 369. Caswell Bay Well.
Cantolo, de, 32 ; Cantelou, 44.
Cantre Bachan, 41-2, 6, 7; SS. 9; 286; Bi-
chan, 35-6 ; 47 ; J^ ; 63 ; 134 ; ■^^7; ^79;
347 ; 363, 7. The ancient commotes of
Hirvryn, Pervei &' Iscennen, now the
hundreds of Pervei &= Iscennen, Carm.
Cantrev Maur, 124 ; 254. The hundreds of
Caio, Cathinog &• part of that of Elvet
(see Bruts, p. 410), Carm.
Cantrev. See Guartha, Guent is Coit, Guent
uch Coit, Gunlyuch, Guorinid, Pen Ichen,
Selim, Talacharn.
Cantrevi=Plebes, 46-7 ; 52 ; parrochia, 52.
5. 8, 9 ; 63 ; regiones, 76, 8.
Cantuaria, 252; 280; 294; 3l_y, 4, 7; see
Doroberensis.
Cantuariensis, 29; 34, 5, 8; 40, S, 8, 9; 52,
3, 7 ; 60, 2, 4-6 ; 84-7 ; 92 ; 254 ; 280,
8; 295; 317; 346-7; 360. of Canterbury.
Canus, Trev, 125.
Canutus, r., 286. [310- 1 ; 332.
Capitulum Landavense, 290-25296-300, 6-9;
Car. See Cave Di, C. Lion, C. Riou.
Caratguinn, 1., 232-4 ; Caranguin, 235.
Caratguid, 1., 232. Cp. I. b.
Caratauc f. Gistlerth, 1., 273.
Caratauc f. Grifud, 278 ; ? 279.
Caratauc f. Gulbrit, 1., 260-1, 8 ; 270, 2, 3.
Caratauc f. Guernonoe, c, 215.
Caratauc f. Guoleiduc, 74.
Caratauc f. Gurcant, 1., 164.
Caratauc f. Riderch, 278.
Caratauc f. Riguallaun, 261 ; 270, 3, 4.
Caratauc p. Cilicenn, 259 : p. Riderch, 278.
Caratocus, magister, 2 54 ; 335.
Caratocus, r. , 278 ; monachus, 278-9.
Caratocus r. Morcannuc, 272-3, 8.
Carbani vallis, abbatia, 147-9; lSl-8; 160;
175-9; 187; 191, 6; 205-6; NantCarban,
145 ; corrupted into Lann Carvan, 243 ;
340, I ; see ec. Catoci vel Catmaili.
Cardinalium Presbiterorum, tituli, 25.
Carleton, George, ep., 305.
Carmelitarum, ordo, 302.
Cam. See Baclan, Cimlyr, Elfin, Erchan,
Fin, Gistlerth, Guenn, Gunstan, Guocov,
Litan, Luit, Perth yr Onn, Trevgarn.
Cam, 143 ; 157-8 ; 173 ; 260, I, 8. [Glam.
Cam Luit, 257 ; 381. N. olf Cwm NovyS,
Carneu, 234. ? Carry Hill, Mon.
Carnou, Villa, 262 ; see Leuirn.
Carnou fin Trev Peren, 236.
Carnguenn, 251 ; 381.
Carnotum, 64. Chartres.
Carnwaliaun, commote, 247. Carm.
Carvan, 123 ; 366 ; aper, 124. See Carbani,
Cum C, & Lann C.
Cassec. See Brinn i C. Ss' Porth C.
Castell. See Cair Di, Cerran, Din Duicil,
Conscuit, Guent, Lis Castell, Mei,
Meirch, Mingui, Teirtut.
Castella, duo, 172 ; see Cestill.
Castrum, 293. t Caereu.
Catdem p. Gurdocius, 158. Cp. Catem.
Cateir Neveni, 42 ; 134; 363, 7.
Catell f. Arthmail, r. Guenti, 223-4.
Cattell f. Morcant Hen, 241, 6; 252 ; pater
Hywel Da, 241.
Catem, 1., 178; 184. Cp. Catdem.
Catfnit,209-io; 376. Catbrook, TintemParva.
Catgen, 276; p. Gunna, & Eutut, 276 : p.
Custennhinn, 277.
Catgen ab. Ilduti, 131-2; 140, 3, 4, 7, 8.
Catgen, c, 232-6; Catger, lee, 232 ; f. Blein-
Catgen Du, 276. [guid, 235.
Catgen f. Dissaith, c, 243, 5.
Catgen vel Catguen f. Morglas, 186.
Catgen p. Enim vel Heiniv& Marchi, 221-4.
Catgual, 1., 140.
Catgualatyr, 1., 132.
Catguallaun f. Guriat, 1. , 263.
Catguare, c, 149 ; cp. Gunguare, 148.
Catguaret, pbr., 198; Catguoret, u., 201, 2,
4, 5 ; ep., 206-212; 312 ; Cathgwareth, 303.
Catguaret f. Guernonoe, c, 215, 6.
Catguaret pbr. S. Docunni, 268.
Catgueithen, 1., 183; cp. Con-, 188.
Catgueithen, pbr., 204.
Catguistil, nant, 166 ; 372.
Catguc p. Congual, 161. ^
Catgucaun, r., 118 ; Catguocaun, 133.
Catgucaun f. Drutguas, 277. [278-9.
Catguocaun f. Mouric, r. More, 260-/, 7! 8 ;
Catguocaun f. Ouein, r., 224-5 ; p. Loumarch,
Catharuc f. Cremic, 236. [222.
Cathouen f. Hindec, 198.
Cathouen, Villa, 198.
Catlan, nant, 241 ; 379.
Catleu, 1., 140, 3.
Catmaili, abbatia, 131-2. =Catoci or Carbani
Vallis. See Cambro Brit. Saints, p. 25.
Catmor f. Mor, 279.
Catoci, ec. S., 32 ; 43; 90; abbatia, 140, 3,
4; 152-j; 180,4; 212,5; 243; 258;
268 ; 272-4 ; apud L. Carvan. 243 ; 342 ;
274 ; Catmaili, 131-2 ; see Carbani Vallis.
Catrgueidan, 1., 166.
Catuud vel Catuuth f. Coffro, 200- 1.
Kechyn, Anihony, ep., 305.
Cecin, 78; 134; 145; 154-5; 174; 182-3;
196 ; 207 ; 217 ; 228-9 ; 241, 2, 7 ; 264 ;
368 ; cecyn, 122 ; 262 ; 272 ; cecn, 182 ;
252 ; cecg, 73 ; 364 ; cecn icelli, 268.
INDEX,
391
Carm.
Somerset.
Cecin Clisti, ^; 134; 363, 7.
Cecin ir alt, 174.
Cecin Meirch vel Meryrch, 78.
Cecin Penn i Celli, 264-j'.
Cecin Penn Ros, 264 ; 383.
Ceheic, 1., 207 ; Coheic, 212.
Ceheic f. Elcu, 277.
Cehir, 78 ; 359 ; 364.
Cehir, 207 ; 375.
Cein, Inis & nant, 207 ; 375.
Ceincair uxor Fernvail, 207-8.
Kfeynesham, ab. de, 329.
Ceitimor p. Run, 258. Cp. Cetimor.
Cellerarius nepos Elduti, 11-12.
Celetir, 1., 326.
Celli, 268 ; 383. See Cecin, Penn i Celli.
Celli Cintur, Riu, 234
Celli Rudan Hint, 247 ; 380.
Cemeis, Cantrev, 255. Pem.
Gwxaslnferior, 183-4; 198; 200; 374; 382.
Kemmeis Commander^ ec.de,32l,8. Men.
Cemn, 156. See Hir Cemyn.
Cen-. See Cin-, Con-.
Kennan, 282 ; see L. Vihangel Tor Meneth.
Cenou, nant, 155 ; 370.
Cenarth Maur, 127, 9 ; 255. Carm.
Cenbresel, 1., 231 ; see Conbressel.
Kenefeg, ec., 320, 6 ; 331 ; vie, 331. Glam.
Ceneian, fons, 168 ; Cheneian, 239.
Cenguri f. Gabran, 1., 191.
Ceninuc, & aper C, 188; 374.
Cenpit, 1., 231.
Centimit, -iuit, 1., 73. See Condiuit.
Cenubia=? Coenobia. See Cum Barruc.
Cenubia Cornubium. See L. Cerniu.
Cepetic Trican=Vadum rufum, 155 ; =
Redyng, 340.
Kerdyv, 317, 9 ; 330 ; see Cair Di.
Cerenhir, c, s^g ; equonimus, 240.
Cerentir-us, ep. , 184; -MiiSOo ; 212-7; 3035
Ceretic f. Riderch, 199. [312.
Ceretic p. Guelfird, Guinan, & Junathan, 220 ;
p. Bledgur, 247 ; p. Mor, 279.
Ceri, 1., 180. [179 ; 191.
Ceriau, 1., 156; 176, 9; 180, 7-8 ; p. Judon,
Ceriau, trev, 167-8 ; vil., 237-8 ; see L. M.
Cerion, Ros, 275-6. [meib. Gratlaun.
Cerniu. See L. T. trev i-Cerniu.
Cerniu Budic= Cornugallia, 131. Camouaille.
Cerran, Castell w«/Nant Castell, 126-7 > 366.
Cf. Carswell on the Ritec, Pem.
cervus Oudocei, 137 ; 142; immanis, 4; cervi
duo, 142 ; mansuetissimi, 101-2.
Cestill Dinan, 32 ; 44 ; 182. See Castella.
Cestrensis, 280. of Chester.
Cetcu, c, 148.
Cetgueli, 35-6 ; 47 ; 52 ; ^3 ; I3S > 279 5
Ced-, 41; Ched-, 42, 6; 55, 8; 286; Com-
mote Caedweli, 247 ; Ketweli, 340 ; 363.
Cetguin. See Cum Cetguin.
Cethin vel C/4ethin, 183 ; 374.
Cetiau, 1., 132 ; sedes, 143.
Cetimor Torrauc, 279. Cp. Ceitimor.
Cetiu, c, 149.
Cetnig ab. Docguinni, 131-2.
Cetvur p. Judic, 149 ; 154.
Ceuid, podum, 175; L. Ceuid, 166; 373.
Ch = C in Cef^en Clisti, Chemeis, Cheneian,
Cherenir, Chethin, Chetueli, Chil Idris,
Chimer, Chinvall. See Ce-. Ci-.
Christi, ec, 318 ; 322 ; vie, 329. Christ Ch.,
Chun Sabiensis, /54. [Mon.
Cian, i;., 174 ; cp. Cain, 205 ; Cuan, 168.
Kibius, William, 292.
Kibor, 27. The district round Cardiff.
Cibrdan p. Budic, 130.
Cibreithan, c, 207 ; see Cobreidan.
Cicbran, allt ir, 159; 371.
Cicestrensis, 280. of Chichester.
Cichman«, nant, 242 ; 379.
Cidrich f. Edrit, 272.
Cidrich f. Gunncu, 276.
Cidrich p. Galkun, 212.
Cil Catan, 221 ; 377.
Cil Circh, vallis, 74; 172 ; 358.
Cil Ciuhin, 32 ; 44 ; 90 ; 140.
Cil Coit, 221 ; 377.
Cil Fotul, 173 ; 373.
Kil Gorrock, ec. de, 282; 321; Cum Cerruc
= villa Guroc, 179. Kil-gwrruig, Mon.
Kil Goygan, ec. de, 321. ?near Usk.
CilPIal, 75. ' Pencoyd\\\et.
Cil Idris, 42 ; 134 ; 363, 8.
Cil ir adar, 78 ; 364.
Cil Luch, 27s, 7 ; Gillwc, 343. Gillow, Her.
Cil Meiniauc, 126 ; 366.
Cil Pedec, 169 ; 275-6 ; 341. ICilpeckjUei.
Cil Retin, 56 ; 62 ; 124 ; 255 ; 287. Carm.
& Pem. [Tenby.
Cil Tutuc, 127 ; 255 ; 366. Somewhere near
Kilchi Gayr, ec. de, 324. Gelli Gdr, Glam.
Kikh i Bebul, ec. de., 325-; 331. Kily Bebill.
Kilthy Karn, ec, de, 325 ; 331. Gelli Gai-n,
N. of Llangan, Glam.
Cilieni, nant, 155 ; 370. In N.W. Brecon-
Ciliou. See L.T. i-Ciliou. [shire.
Cilliuen, forS, 173 ; 373.
Cimbalum S. Teliavi, 106-7. See campana.
cimiterium, 296.
Cime/Uiauc, c, 251, 9 ; f. Bledgur, equoni-
mus, 257 ; 263-4 ; canonicus, 265.
Cimeilliauc vel Ciuelliauc, ep., 231-7; _yoj ;
3^^ ■> 3SS-
Cimer, 42 ; 134 ; 3^3 5 7 = 78 5 214 ; 263.
Cimliver. See Merthir C.
Cimlyr, Cam, 145 ; 369.
Cimmeired vel Cimmareia,c. , 73-4 ; 348 ; j/if,
Cimry, 120. See Britannia.
392
INDEX
Cimuireg, laicus, 7S ; 172 ; 358.
Cin-. See Con-, Cun-.
Cinahi, Fos, 124 ; 366.
Cinahi, Luch & Main, 188 ; 374.
Cinan f. Cinvedu, r., 150.
Cinan f. Gritiau, 276.
Cinauc ; see Ilenlennic.
Cinbis, tir, 214 ; 376 ; cp. Cinblus.
Cinblus, c, 216; see Conblus.
Cinbleidiou, Filii, 197 ; 362.
Cinbran, 276 : see Conbran.
Cinbran, riv., 141 ; 369.
Cincarui, fons, 227.
Cincen. See Concen, & Pull O. C.
Cinncenn, 1., 232.
Cincenn f. Caratauc, 259.
Cincenn f. Guebric vel Huevric, 257-8.
Cincenn p. Enniaun, 275.
Cincu f. Guoleiduc, 74. Cp. Concu.
Cincuan, c, 172 ; Concuan, 202.
Cinfic, 1., 208 ; cp. Conficc.
Cinficc de L. Cum, S., 274.
Cinluin, 229 ; 378.
Cingint, I., 73 ; 358 ; cp. Congint.
Cingleis, 42 ; 134 ; aper, 258 ; 363, 7.
Cinguaiu de Oou Clediv, 127-8.
Cingual, c. , 224 ; see Congual.
Cinguali, monast. S. , 239 ; agar, 240. Cp.
L. Cingualan in Gower.
Cingual p. Ourdilat, 271.
Cinguan, c. , 75 ; cp. Cincuan. [Con-.
Cinguarui, c, 7^-4 ; -in, 358 ; -iu ; 163 ; see
Cinguid, pill, 250.
Cingur Trosgardi, ec, 145; j«« L. Mergua?t.
Cinhi f. Tecguaret, pbr., 277.
Cinhi frater Morbran, 275.
Cini p. Moridic, 275.
Cinin, 1., 210.
Cinir, ager vel tir, 232.
. Cinisis, arep., 266 ; 352 ; Cynice, 313 ; 356.
Cinluin, 229 ; 378.
Cinlyvan, Dinas, 141 ; 368.
Cinmin. See Cinuin f. M. H.
Cinmin, sac. Cum Mouric, 277.
Cinnhor f. Richrit, 268.
Cinhor p. Eicolf, 222 : p. Seliv, 272-3.
Cinnilic p. Alia & Guodcun, 219.
Cinmarchus we/Kynmark ; see L. Cinmarch.
Cinmur disc. Dubricii & Teliaui, 115. See
Cinuuri, Congur, & Convur.
Cinon, c, 240 : pbr., 270.
Cinon f. Arguistil, pbr., 276.
Cinon f. Gucaun, sac, 276.
Cinon f. Idvab, 277.
Cinon f. ? Riuguallaun, 274.
Cinreith, Nant Cum, 196.
Cinscuit, Tonou, 204 ; cp. Conscuit.
Cintur, Riu Celli, 234.
Cintunt vel Cintiuit, 1., 163 ; cp. Condiuit.
Cinuc, villa & ec. See L. Guern Cinuc.
Cinuchan, c, 157 ; see Conocan.
Cinuin, c, 210. See Conuin.
Cinuin, 1., 224; 235-6. Cp. n. I.
Cinuin f. Gurcant, 1., 171 ; 216; Cinum vel
Conuin, 170; Cinuinon, 171.
Cinuin f. Morcant Hen, 241, 6; 252.
Cinuin f. Pepiau, 1., 73-4 ; 160, 2, 3 ; 348 ;
p. Gurcant, 163-4.
Cinust [? Cinuz«] f. Pepiau, 76.
Cinuur herem., 194-S; filii, 195; see Convur.
Cinuuri, monast. S., 239 ; see L. Mjrgualt.
Cinvall. See L. Cinvall, & Cirn C.
Cinyall, ager, 155 ; Cruc C. Scoti, 155.
Cinvall, Cecin Pen Ros, ec, 264. ? Perthyr.
Cinvarch, 1., 221.
Cinvarchus disc Dubricii, 80 ; 165 ; 341.
Cinvelin, 1., 143 ; 173-4 ; 199.
Cinvelin f. Branud, 1., 223.
Cinvelin f. Conuc, 1. 209-10; ?p. Osulf, 218.
Cinvetu, 147-9; P- Cinan, 150 ; c, 144.
Cinvoc, 1., 150.
Cinvor, 1., 186. See Con- & Cunvor.
Circan &«/ Crican f. Samuelis, 1., 161-2.
Circan sac, p. Deui, 161-2.
Circhan, riv., 165 ; Crican »<•/ Circan, 171.
Ciriacus in thermis, S. , 25.
Cirn Cinvall, 173 ; 373.
cirografum, 87 ; 270.
Citbresel p. Edrit, 223, 5 ; cp. Conbresel.
Citoc, 1., 155.
Ciu, pant 157 ; 371 ; fos, 242 ; 380.
Ciuann, 1., 174. Cp. Cian.
Ciuaret, 1., 184 : lee, 212.
Ciuguerth, 1., 227.
Civarheru, 1., 231 ; f. Crashaiou, 239.
Civelliauc. See Cimeilliauc
Civerdiued, 123-4 ; 366.
Civilchi, 156 ; 370.
Civiu, ec. S., 31 ; 43 ; 90 ; Villa, 235 ;
342. At or near Biskton, Mon.
Clare, Gilbert de, 315-7.
Clare, Richard de, 315-6.
Claud. See Etern, Ismael, Penn C, Trican.
Clavorauc, epithet of Pepiau, 78.
Clavorion. See Nant y C., & Leprosorum V.
Clecir, Penn, 127 ; 255.
cled, parth, 268 ; see guocled.
Cleisguith, 1., 186. Cp. Ibirrfuith.
Clem, 1., 72.
Clemens, c, 149.
Clemens VI, 317.
Clemens pbr. L. Cinvall, 264.
Clemens, S., 25.
Clemuis p. Guorguol, 164. Clemens.
Clevion, licat finnaun i, 228 ; 377.
Clidno, pbr. , 279.
Clidvan, vallis, 234. [Her.
Clitauci, ec S., j/ ; 43 ; 90; 194-7. Clodock,
INDEX
393
CHtauc f. Clitguin, r. & martir., 193-7 ; 341 ;
Clitguin p. Clitauc, 193. [362.
Clivium, 155 ; 170; 210; jif« Riu.
Cloibiu, 1., 198. Cp. Gloiubiu.
Clotri.r., 176-8; 184; p. Conuin & Gueidcui,
Clotuc, 1., 203 ; 226. [185, 6, 8.
: Clougur to/ Clour, 122; 365-6. Clawr, Mon.
Clouuiic, 122 ; 366.
Clouman. See Telich Clouman.
Cloutac, 155 ; 370.
Clutis, c, 173.
Knaythus, J., 292.
Cnut, r. Ang., 252, 4.
, Cobreidan, -den, -gen, 202, 4, 5 ; Cibrei-
than, c, ^07 ; Conbreidian, 212.
Cobreidian, 1., 198.
cocus. See Guenerbiu,
Coffro p. Catuuth, 200.
Cogan, ec. de, 324 ; 330.
■ Coguin vel Couin. See Aper C.
Coheic, 1., 212 ; Ceheic, 207.
Coit Guent, 262 ; 382. [chunk.
Coyt Churche, 325 ; 330. LI. Grallo or Coy-
Coitgur. See Selim C.
Coytre, ec. de, 321.
Coytyf, ec. de, 325 ; 330. Coyty.
Colbrit, t., iS4-i ; ab. Ilduti, 149; 151, 7 ;
Colcuch, 192 ; see L. Calcuch. [160.
Coll, 1., 171.
CoUan, 1., 210.
CoUbiu, 1., 20; 73-4; J5(?; CoUuiu, 163.
CoUbiu, I., 211.
■ CoUenn, finnaun he, 247.
Colimet, 213 ; 376.
columba, 11 ; 18 ; 81.
CoUou, tir, 212-213.
Colt, 1,73; 348; Clot, 3S8.
Coluin, 229 ; Colwin, 378.
Colivil, Randulf de, 278.
Colewineston', ec. de, 325. Glam.
Comereg, 1., 178.
Comereg ab. Mochros, 164 ; ep. , i6j-6 ; 341 ;
Gomergwynus, 303 ; 311,
Comes energuminos, 21.
Comes p. Briani, 37 ; 93.
Comic, c, 239.
Commodus, imp. Rome, 26 ; 289.
Commotus, comes, 21 ; -orus, 26.
Compendium, 59 ; 61. Compiigne.
Con-. See Can-, Cen-, Cin-, Cun-, & Cyn-.
Conan, c, 167,9.
Conan,c.,i7o;2i6;23i;Canan,i7o,4;Cinan,
Conan, 1., 200; 234; 240. [171.
Conbau, c, 146.
Coni5iu, 1., 211 ; see Conviu.
Conblus, c, 215 ; Cin-, 216 ; p. Hi, 214-5.
Conblus,l., 148; f. Jaco, 178; p. Teudus, 186.
Conblust, c, 221 ; see Conblus.
Conboe, c. , 199 ; see Convoe.
Conbran. See Conzran.
Conbreidian, c, 212 ; see Cobreidan.
Conbresel,l.,20l ; 211 ; Centoesel,23i ; Ein-
bresel, 212. CJD.Citbresel.
Conbrinun, 1., 140 ; Conbroin, 143.
Concar, 1., 189.
Concen. See Cincen.
Concen ab. Carbani Vallis, 147-9; 151, 4. 5;
157; l6o; Catmaili, 131-2; S. Catoci, 152.
Conchor, I.
Concilium Lundonie, 49 ; 52.
Concilium Remis, 65 ; Remense, 66, 89 ; 95.
Concilium Romanum, 49.
Concolen p. Conurit, 168. = Conchulain.
Concu, c, 168; cp. Cincu, & Condu.
Concuan, 1., 202 ; cp. Cincuan.
Concum, 1., 170 ; Cuncum, 185.
Concum de L. Suluc, c, 231.
Condav, 1., 140 ; cp. Candav.
Condiuill, 1., 72, S; Cintimit & Centiuit, 73 ;
p. Conoc, 165.
Condiuit, 1., 176; Conteuit, 191.
Condiuit, 0., 171.
Condiviu, c, 191.
Condu p. Tancvor, 203 ; cp. Concu.
Condovan, 1., 185.
Conet, 1., 180.
Conficc, 1., 189; cp. Cinfic.
confinesBrit:&AnglieversusHerfordiam,l92.
Congaet f. Congueilhe, 1., 199.
Congant, pbr., 199.
Congen ab. Ilduti, 152, 4, 5.
Congint, villa, 202 ; cp. Cingint.
Cciiglas, 1., 198.
Conglts p. Deui, 205.
Congual, 1., 76. See Cingual.
Congu^ disc. Dubricii, 80.
Congual equonimus, c, 218 ; 224; 235.
Congual f. Catguc, 1., l6l.
Conguare, u., 140 ; 183, 5 ; cp. Conguaret, -ui.
Conguaret, c, iTo; 186, 9; cp. Cunuaret.
Conguarui, t., I2I-2; 182,8; l90;f««Cin-.
Conguas, c, 173.
Congueithen, 1., 188 ; -gueithe p. Congaet,
199 ; <:p- Catgueithen, 183.
Congur disc. Dub., 80 ; cp. Cingur T.
Conhae z/^/Conhage, 1., 187 ; cp. Conhoe.
Conhail, pbr., 144.
Conhibrit, pbr., 144.
Conhoe f. Louri, 1., 161 : cp. Conhae.
Conhorget, 1., 199.
Conlec f. Conluip, u., 146; 154, 7.
Conleu, 1., 217.
Conlipan, villa, 202. [Her.
Conloc, tir vel ager, 76. ? ' Eaton Bishop,'
Conlouern, c, 146; 154. ii^ Conuc.
Conluip p. Conlec, 146.
Conmor, 1., 199 ; 203 ; see Convor.
Conoc, c, 149 ; IS4- ^" Conuc.
394 INDEX.
Conocan, c, 146 ; 154 ; Cinuchan, 157. Cors, 2z8. Cp. n. I.
Conocan, 1., 158; 180. Cors f. Erbic, 211 ; 212.
Conon, 1., 178. Cors f. Gabran, 1., 204, 7.
Conone f. Euguen, 205. Cors p. Gabran, 206.
Conscuit, Castell, 235 ; 342 ; 378. Costoc, c, 199 ; 202.
Conscuit p. Heiniv, 199-200. Cothi, flumen, 124. Carm.
Constantinus socer Pepiau, 72 ; i«« Custenhin. Coventre, 317. Coventry.
Conteuit, 1., 191 ; see Condiuit. Couin, flumen, 115; aper, 124; 254. Carm.
Conuan, c, 157 ; cp. Cinguan, 75. CoupalvaPeniporth, = V,Greguri, = V.quin-
Conuc, 1., 196; f. Conuil, 202; p. Convelin, quefiliorumOurdeufnt, 151 ; Gabalva ^ro/e
209-10. [Glam. TreOda, 340; IT/. Giurgii. near LI. DIv.
Conuc, Villa, 176. ? Cnwc, St. Bride's Major, Cradoc, Rogerius, ep., 303 ; 312.
Conuc f. Condiuil, 1., 164-5 ; Conoc, 164. Crashaiou p. Civarheru, 239.
Conueon, c, 140, 6, 9 ; 154; Conguean, IS7; Cravnant, 42; 134; 363, 7; C?-aa/«u«, 368.
Cunueon, 150. Cravnell, 134 ; j6(?. Carvanell brook, ^vec.
Conuil-ius f. Gurceniu, 1., 176 ; 1 90-1 ; f. Gur- Crecion, Luch i, 123 ; 366.
geni, 204 ; p. Coi^uc, 202 ; Gumiuet, 204. Cremic p. Catharuc & Ermint, 236.
Conuin. See Cinuin. Cresseny, Cressinic, &c. See L. T. Crissinic.
Conuin, 1., 224 ; Cinuin, 235-6. Kric, 291. ? Crick, Men.
Conuin f. Clodri, 1., 185, 6, 8. Crican. See Circan f. S.
Conuin f. Hiubilin, 1., 175. Crican, riv., 171 ; see Circhan.
Conuin f. Tend, 1., 201. Crin vel Cxon f. Morcivanu, 1., 203, 7.
Conuit, 1., 211. Crintorth, trev, 32 ; Cyrintord, 43.
Conul, c, 209. Crita, petra, 74.
Conuoge, c, 154. Crois Guerion, 155 ; 370.
Conuonoc, -uc, 1., 143-4. Cruc. 6'ee Bracd, Cinvall, Com Cam, Cornou,
Conurit f. Concolen, 1., i68. Cumulus, Cust, Cinvall, Gueriien, His-
Convelin, 1., 143 ; see Cinvelin. bernn, Lann i, Leuguirn, Mainaur CM.,
Convetu, 1., 144, 7-9 ; p. Cinan, 150. Petill Bechan.
Conviu, 1., 156 ; 178 ; -biu, 2ii. cruc, 213 ; 229 ; 236 ; 260, 8 ; 272.
Convoe, c, 178; 201 ; 212 ; -boe, 199; -moe, Cruc Glas, 249 : 258 ; 381.
207 ; -moi, 200 ; -voi, 203. cruc ri, 257 ; 381.
Convoi, terra. See L. Gemei. Crucis, preb. S., 326, 9.
Convoet, 1., 150. Crucou. 5« Leuguirn & Morcant.
Convor f. Jacob, 186; -vur, 1., 201, 6 ; -wzur, Cu abbas, c, 160.
200; -mot, 199; 203; Cunvor, 180 ; Cin- Cuan, c, 168; cp. Cian, 174; Cain, 205.
vor, 186. Cubi, 122-3; 366. Plows through A. G^enny.
Convur, c, 14.?, 9; 178; 182, 5, 7-9 ; 190 ; Cuchein f. Gloiu, 1., 168-9 ! ' 235.
198, 9 ; 201, 6 ; pbr., 188 ; Convor, 190 ; Cueith, c, 200 ; probably— Guorcuath. q.v.
cp. Cinuur, Cinmur. Cuelin-us, c, 76 : pbr. , 279.
Convran, c, 72, 6; 167; -bran, 77; disc. Cuelinf. Jacob, 1., 162.
Dub., 80; Conbran, c, 122 : 140, 6, 8, Cuguaret, 1., 178. Cp. Conguaret.
9; 154, 6; Cinbran, 157; Cunbran, 150; Cuii f. Judaltcan, 1., 180.
pbr., 276. Cul Cudyn, ec. de, 320 ; see L. Veir C. C.
coretibus, 150, 6, 8 ; 183 ; 210 ; 221, 5, 6 ; Culalann, 32 ; 44 ; 90. ? Croes Gwla, S. of
234, 6 ; = piscariis, 358. A Latinised form Lampha, Glam: c/.Z/.^«7o», St.Axvan's.
of Old Welsh Coiet, pi. Coreti= Wears. Cum Cinreith, nant, 196; 374.
Cormil ( = Conuil), 176. Cum Barruc, 73; 163; in f'alley Dore, y6 ;
Corn Cam, Cruc, 78 ; 359; 364. =Cenubia, 192.
Cornou, Brinn, 172. Cum Carvan, ec. de, 321. Men.
Cornqu, Cruc, 241-2 ; seel.. M. Cruc-cornou. Cum Cetguinn, 202 ; 375.
cornu, 202-3. Cum Cerruc = V . Guroc, 1 79 ; see Kil Gorrock.
Cornubiensis, regio, 108. Cornwall. Cum Kydy, ec. de, 323. Nr. Forth Kerry.
Cornugallia = Cerniu Budic, 130-1 ; 181 ; Cum Mour«c, ec, 170; 275, 7; 341. ' Mor-
Cornwayle, 341. Cornouaille in Brittany. raston. Little Dewchurch,' Her.
corpus z'«/ tria corpora Teliaui, 1 16-7. Cumulus, 122; 149; 166; ice Cruc.
Corricou, 257. .' Corrwg Vowr Cumulus Glas, 174 ; see Cruc Glas.
<5^ Corrwg Vach, Glam. Cumulus lapidum, 149.
cors, 182-3. Cun-. See Cin-, Con-.
INDEX
395
Cunblus, 1., 148 ; see Cin- & Conblus.
Cuncum, 1., 185 ; Concum, 170,
Cuncuman, 176 ; j«? Cuncum.
Cunhearn, 1., 185.
Cunuaret, pbr., 150; j«« Gunguaret.
Cunueon, 1 50 ; see Conueon.
Cust, Cruc, 78 ; 364.
Custenhin, 1., 72; 358; je^ Constantinus.
Custennhinn f. Catgen, 277.
Custenhinn f. Eutut, 276.
Cunvor, 1., 180 ; see Cin- & Convar.
Curia Romana, 317.
Curum. See Riu i Curum.
Cutulf, 1., 225.
Cy-. See Ci-, Co-, Cu-.
Dagan-us ab. Carbani Vallis, 158; 175; 187;
196 ; Uanoc, 179.
Dallonf. Guoidgar, 1., 150; cp. Datlon.
Danai marini, 269.
Daniel, Ada, 291.
Daniel, c., 190.
Daniel ep. Bancor., 3 ; 71 ; 337-
Daniel f. Sandev, 279.
Danoc ab. C. Vallis, 179. See Dagan,
Datlon, 1., 158 ; cp. Dallon.
Dauan, 1., 211 ; cp. Dauin & Deuon.
Dauin, 1., 239 ; cp. Dauan & Deuon.
David, Sanctus, 30, 4; 99-106; 115 ; 335, 8;
360-1 ; Deui, 115 ; Deuius, 190.
David, ep'atus Sancti, 49; S3-4; 58-66; 135;
238; 254; 286, 8; Deu«i, 35; 270; Devvi,
36; 39-41; Deui, 88; 93; 790; 349; Devi,
34 ; De6i, 336 ; Dewi, 45-7 ; 61 ; 338 ;
Monast., loi. Ty Ddewi ox St. David's.
David ep. Bancor. , 5 ; 84-5.
David le Gran^^, 295.
David rex Scotie, 29.
Deheueint f. Laur, 245.
Demetica regio, 125; 130; 2S4;=Suthw?Jlie,
Demoniaca filia, 21. [339-
Dene, foresta de, 333-4.
Derbiu, 1., 202, 5.
Derguist, fin., 257 ; 381.
Deri Emreis, 42 ; 134 ; 363, 7.
Derneford, 291-2.
Deui, Pistill, 78 ; 359. See David.
Deui, 1., 198; 202-3; 206; f. Conglis, 205.
Deui, c, 187-8 ; 205 ; Deuui, 202.
Deui, podum, 190. Cp. L. Deui.
Deui, Poguisma, 158; 260.
Deui, villa, 203.
Deui f. Circan, sum. sac, 161-2.
Deui f. Just, 203.
Deunerth, 180 ; f«? Dounerth.
Deuon p. Britcon Hail, 171.
Deustowe, ec. de, 322. Dewstow, Mon.
Devauden', 282. Mon.
Deveit. See Rit i Deveit.
Devunsira, I. Devonshire.
Dextralis. See Britannia.
Diaconus, 13-14 ; 219-220.
Diastur, main, 145 ; 369.
Dibin, pbr., 240 ; see Diuin.
Dibleis, 191. See Dubleis.
Dibran, c, 217 : cp. Dovran, 169.
Dibrguyr, 129; Duvuyrguyr, 128. [Guern.
Diiric, 275-7 ; see Dubric, Hennlann, & L.
Dibro, l.,i86.
Dilyt melen, y, 144 ; 340 ; see Flava.
Dihiruc, 1., 72.
Dilluc, c, 183 ; 201.
Dimell p. Giduc, 208.
Dimin, sac, 218 I'see Diuin.
Dimuner, tir, 198.
Din Birrion, 210.
Din Dim, 141 ; 209 ; 376 ; see Tinterna.
Din Duicil, castellum, 226 ; see Cair Duicil.
Din Gerein, portus, 1 14. Gerrans, Corn.
Din Guenhav, 124 ; 255. Nr. Pemb. Dock.
Din Marchtan, 42; 363; Marchlythan, 134;
Dinan, Cestill, 32; 44; 182; 373. [368.
Dynan, ec. de, 322. Dinham, Mon.
Dinas cynlyvan, 141.
Dincat, c, 203.
Dincat, ec, 227 ; 377 ; see Merthir D.
Dincat, nant, 154 ; 370.
Dinneul, trev, 43 ; see L. Dineul.
Dinguallaun, c, 251. Cp. Diuun-, Dun-.
Dinodus, 17.
Dynstow = Merthir Dincat, 336.
Dioci, finnaun, 241 ; 379.
Dioclitianus, 26 ; 342.
Dissaith, c, 174.
Dissaith, I., 249 ; 263.
Dissaith, lee, 218 ; 221-4; c., 239; scriptor,
224 ; 240 ; p. Arcoit, 217 ; Catgen, 245.
Dissaith p. Elfin, 272.
Distinnic (raised from the dead), 115.
Distir, nant, 241 ; 378; Distin,2l0. Dishter,
Diu Frut, 122 ; 366. [Mon.
Diu Guent, 32 ; Diuent, 42. Guent Uwch Sf
Diuguinid = *DywenyS, 208 ; 376. [Is Coit.
Diu Gurach, 140 ; 368.
Diuin, sac, 218; 221-4; ptr., 224; 239-^^0.
Diuunguallaunab.L.Enniaun,223.?=D«»«n-.
Docunni, abbatia, 131; 140, 3,4, 7-9; 151-4;
157. 8 ; 17s. 7, 8; 180, 4. 7; 191 ; 205;
212, 5; 249; 258; 268; 272; Docgumni,
151, 5, 6; 160; 176; 9; 206; 362; con-
gregatio, 153 ; Dochou, 145. Glam.
Docunni, — abbas, 212, 5.
Doillis, 29. [of Brittany.
Dol, 109; 113; 339; Dolus, 21; 24. N.E.
Dolensis, 109; 110,2; 181; 335,6,8,9; 341.
Domnguaiet hereditarius, 209.
Douato, ec. de S., 319; 3zS; 33i- ^t- Donafs,
Dor, riv., 134; see Dour. [Glam.
396
INDEX
Dora, ahbatia de, 327. Abbey Dore, Her.
Doroborensis, ec, 132 ; 240, 6 ; 252 ; -ber-
nensis, 88 ; 252 ; see Cantuar. Canterbury.
Dotei, puteus, 224 ; cp L. Dotei.
Dou Ceviou, 247 ; 380.
Dou Civiu, 184 ; 374. Cp. Civiu.
Dou Clediv, 1 24, 7 ; 225. CanM Dou GleSii),
now corrupted into Dun-Gled-dy, Pem.
dou luyn helyc, 134; 367. *Weun Su, Brec.
dou nant Brachan, 263.
dou pull, 143.
Doudec Seint, fin., 146; 369-370; L. idou-
dec Seith, 255.
Dounerth f. Judic, 176 ; Deunerth, 180 ;
Duinerth, 187.
Dour, 43 ; 135 ; 163 ; 173 ; 192; Dor, 134;
Dowr, 340; 363, 8 ; 373. TAe /?ore,Hei.
Dovngarth, I., 169.
Dovran, c, 169 ; cp. Bibran, 217.
draco volucer & pennatus, III.
Draincun lector, 1., 225.
Drausguern, 191 ; 374.
Prec;4 Din Dim, 209 ; 376.
Drich, 1., 246 : p. Selim Coitgiir, 277.
Drim, 1., 224.
Drutguas p. Catgucaun, 277.
Du, nant, 258 ; Dubnant du, 172.
Duagan, c, 232.
Dibleis, 191 ; 374. Nr. Marshfield, Mon.
Dubleis vel Dugleis, 78 ; 359 ; 364.
Dubleis, 141 ; Dubleisou, 141 ; 368.
Dubleis, 145 ; the Black Pill, 369.
Dubleis, 217 ; 224 ; 376.
Dubleis, 198.
Dubleis ve/ Dugleis, 224. [Mon.
Dubleis, 242-3; 261; Dyvleis, 262; 380-2.
Dubleis, vadum, 217 ; 224.
Duglfeis bisgueiliauc, 78 ; 359 ; 364.
Dubnant Du, 172 ; Nant Du, 258; 372.
Dubric, c, 209-211 ; see Dibric.
Dubricius, arep. vel S., 3 ; 5-8 ; II; 14-19;
31 ; 42 ; 68-86, 9 ; 98 ; 107, 9 ; 115, 6 ;
121, 9; 132, 3, 5, 8; 140, 3-7; 150-274;
303; 311; 335. 7; 341.3; 358-9-
Dubricii, ec. S., 194: 239: preb.,326; 330.
Dubron, 1., 188.
duellum, 28 ; 29.
Duicil. See Cair vel Din Duicil.
Duinerth, 1., 232 ; 351.
Duinerth f. Judic, 1., 187; Deu-, 180; Dou-,
Duinerth f. Ris, pbr. L. Tidiuc, 276. [176.
Dull, 1., 23s : p. Morceniu, 223.
Dulin, pull rud, 210.
Dulon filia Guorduc, 76.
Dun«a, c, 225 ; 243.
Dunna, 1., 228 ; p. Gurcant, 262.
Dunguallaun, 1., 200. Cp. Dinguallaun.
Dunrfroensis, 29 ; 280. Of Durham.
Dunstanus, arep., 240, 6.
, Duta p. Bruin, 221. 2 ; Louniarch, 218 ;
221-3 ; Mailseni, 218 ; see Tuta.
Duuin, nant, 78 ; 359 ; 364.
duuir indair, 173 : 2^8.
duur Pill, 251 ; ? Orduur P.
Duvuyrguyr, 128 ; Dybrguyr, 129.
Eadmundus ferreum latus, 286.
Ebba, 243.
Ebbot, molendinum de, 284. Ebbwy.
Ebirthun, 260 ; aper Epyrthun, 261 ; 382.
Eboracensis, 62 ; 66 ; 338 ; Ebroicensis, 29;
Eboracus, 280. York.
E^rdil filia Pepiau, 78-9; 348; 3SS-g; Eur-
dila, 337; see Evrdil, L. Ebrdil, & Matle.
Ebrdil, guver finnaun, 173.
Ebrdil, insula vel Inis, 76, 9; 80; S37 >=
Mais Mail Lochou, 79.
ecclesia vel eccluis. See Breit, Cil, Conscuit,
Dubritii, Egles-, Gueithirin, Gunniau,
Jarmen, Lann, Mable, Matle, Mathenni,
Merthir, Riu, Teliau, Trilec.
Echni, Inys, 135, 9; 142; 368.
Eclin, vallis, 74 ; 348 ; see Eilin.
Ed-, see Et-.
Edelbrictus, 1., 285 ; 354.
Edelicion, Commote, 273 ; Edelyvon, 247.
Edeluirth p. Judhail, 196 ; 362.
Edenstowe, preb. Henrici de, 326 ; 330 ; 28s.
Edgar, r. totius B., 240, 8, 9 ; 285 ; 342.
Edguardus, i. Anglie, 275 ; 7 ; see Edw-.
Edilbiu, ep., 169 ; 191 ; -biuus, 303 ; 311.
Edilbiu, Luch, 191 ; 374.
Edilfired, c, 169.
Edilhirth f. Edrit, 1., 218.
Edilm f. Teudus, 247.
Edrit f. Citbresel, 223-5 5 ? 249.
Edrit p. Cydrich, 272 ; p. Edilhirth, 217.
Edulf pbr. L. Vedeui, 274.
Edward I, 315, 7 ; 344.
Edwardus the Elder, 285.
Edwardus, S., 285; 313.
Edwardus (Confessor), 275, 7, 8; 286; Ead-
uuardus, bas. Ang.-Sax., 266; 343.
Edwardus de Saresberiis, 29.
Edward le Bon, 315.
Edwinus, 1., 285. Eadwig.
Eglesclif, ec. de. See Gold Clif.
Eglus Pruwys, 325 ; 331. Eglws Brewis,
Eggoid, c, 228. Cp. Hegoi. [Glam.
Eguic, nant ir, 72 ; 363 ; Rit ir Euic, 229.
Eguid p. Riderch, 272 ; see Eiuid, Euud.
Eholch, pant Pibhenn, 221.
Eicolf f. Cinhor, 222.
Eidev lee. urbis Guenti, 243, 5 ; cp. Eudem.
Eidniuet, 1., 270; p. Hiuer& Jouan, 274.
Eifest, 1., 156; p. Guorbur vel Guebrgur,
161-2 ; Vebrersel, 164.
Eiliau, tref, 255 ; see Eliau.
INDEX.
397
Ellin, 172; Luch ir, 173; Vallis Eclin, 74;
Eilin, nant ir, 78 ; 364. [372.
Eilon, nant, 78 ; 364.
Eilred, r., 286. jSthelred.
Eimin heres Grucauc, 240. Cp. Heiniv.
Einbresel, 1., 212 ; see Conbresel.
Eirgin. See Ergin.
Eiset Yrsimus, 232.
Eital, Pen Brynn, 146 ; 369.
Eithav, fin., 172, 4.
Eithin, 1., 144.
Eithin de Garth Benni, u., 231.
Eithin f. Elfin, 1., 268.
Eithin, Ros ir, 221.
Eithinauc, Trev, 126 ; 366.
Eithin f. Elfin, 1., 268.
Eiuidp.Riderch& Seisin, 264; 352; i^^Eguid.
E1-. See I1-.
Ela vel Hela, nant, 262.
Elchon, 196 ; 374. Olchon brook, Mynwy.
Elci lector, 1., 240.
Eicon, 1., 160, 9.
EUcon vel EUcun, villa, 197-8. Men.
Elcu, 1., 155 ; 188 ; Elcun, 176 ; Eicon p^
Guruithon, 175.
Elcu pbr. L. Mocha, 265 ; p. Seisill, 265.
Elcu p. Gulfire, 223 ; p. Guabeith, 268 ; p.
Marcguein, 275 ; p. Ceheic, 277.
Elcu, villa, 249. ? Nr. LI. Div.
EUdoc, 1., 207; 212.
Eldutus abbas, II ; \<); see Ildutus.
Elei, riv., 27-8; 32; 43; 69; 133; 156; 204;
258-9; 272; 351; Eleye, 324; 340 ; 343-
See Rudlan E., 384. Lai or Ely, Glam.
Elei, 27 ; 28 ; Istrat 32 ; Estrat 43 ; Strat
204 ; 341. Tri Lai or Ely, LI. Dav.
Eleoc, 1., 184. Cp. Eloc.
Eley Esmor, 293.
Elecuid, c, 199; Helicguid, 196; 200; cp.
■ Elleti, palus, 148. [Elichguid.
Eleutherius XII, 26 ; 68 ; 88 ; 289 ; 338.
EUgualt, 1., 251 ; see Hergualt.
Elfin, c, 174: 1., 158.
Elfin f. Dissaith, 1., 272.
Elfin f. Guidgen, 1., 179 ; 180, 2, 7, 8 ; 190,
6; p. uxoris Gurcant, 190; Erbic, 197-8.
Elfin p. Atrit, 259 ; p. Eithin, 268.
Elfin, Cam, 32 ; 43.
Elfredus, r., 285. ^■El/red.
Elgar. See .lElgarus.
Elgar de L. Guenn, 277.
Elgist-il f. August, r. Brech., 167.
Elgistil, c, 73 ; 358 ; -us, ep., 163 ; 303 ;
311. Cp. Arguistil.
Ellgleu, 1., 205.
Elgnou, heres, 1., 202.
Ellgnou, villa, 202. See Breican.
Elguarui, 1., 190.
E^i, riv., 188 ; see Ilgui.
Elguid. See Ehud f. Augusti.
Elguoid, c, 225, 8, 9.
Elguoidab. Ilduti, 187; Elgoid, 196; Eluoid,
158 ; -oed, 175 ; -od, 179.
Elguored-us disc. Dub., 80 ; -et, c, 121-2 ;
132 ; Elgoretus, 131 ; Elguaret, 167.
Elhaith, frut, 237 ; 378.
Elharnn, c. , 73 ; -heiarun, 74 ; -hearn, 75,
7; 359; i63> 6; Elheharn disc. Dub., 80;
Helhearn ab. L. Guorboe, 164, 6.
Elhavaid, c, 190.
Eli, c, 186; 201 : 247. See Hi.
Eh p. Grifiid, 261.
Elian, 1., 201. Cp. Helia'.
Elias, 1., 201 ; see Ilias.
Eliau f. Acheru, 227.
Eliau, villa, 227.
Eliau in Seghenid, Trev, 255-7. See Uchtrit.
Elichguid, fin., 142 ; 369 ; see Helicguid.
Elidon, ec, 31 ; 44 ; 90 ; 157 ; S. Lythani,
283 ; 340 ; 370. St. Lytharis, Glam.
Elidon, Hen Lotre, 157 ; 371.
Elidon, Luin, 32 ; 44.
Eli fluch, 277.
Elinui, pbr., 270; monachusde L. Cum, 274.
Elinui f. Idnerth, 1., 273-4.
Elioc I., 178; 182, 4; ?2o8; Eloc, 202;
Eluc, 205 ; cp. Eliuc.
EUonor f. Gurbud, 1., 161.
Elios, 98 ; see Eliud.
Elisabeth, 6.
EUzabethe, regina, 305.
Elisael ab.Catoci, 212, 5.
Elisail f. Gurdaval, 1., 162.
Elised ab. Ilduti, 212, 5 ; 228 ; 230.
Elised f. Nougui, 244.
Elised p.Teudur,237: p.Grifiid&Rotri,25i-2.
Elisei, 1., 216.
Eliuc, 1., 232 ; cp. Elioc & Iliud.
Eliud, 98 ; 104 ; Elios, 98 ; 360, I. Teilo.
Eliud f. A«gusti, 146; 154; Elguid, 1., 146 ;
? Elgued & Eluoid, 150. Cp. n. I.
Eliud f. Guerith, 1., 150.
Eliuid f. Euguen, 205.
Elmail, 255 ; see Elvail.
Elmare, 1., 211.
Elmoin alumnus Ih, 246.
Eloc, c, 163.
Eloc, 1., 202 ; Eluc, 205 ; see Ehoc.
Elredus, r., 285. Eadred.
Elstan, 1., 225; 239.
Eltutus, S., II ;, see Ildutus.
Elud, pbr., 279.
Eluid, c, 168. Cp. Elguid.
Eluoid, 1., 150 ; see Elguid, & cp. Elguoid.
Elvail, 149; 254-5; Elvel,340- S.Radnorshire.
Elvanus, ep., 68.
Elviu, 1., 168.
Elvogus, ep., 206 ; 303 ; 312.
398
INDEX
Elye, episcopus Landavensis, 333.
Elys, eveske, 315-6.
Em-. See Eb-, Ev-.
Emlinn, 124; 255; Emblin, 62 ; Emelinn,
56 ; 287. Carm. & Pern.
Emrdil, Aper Finnaun, 264 ; 383. Cp. Ebrdil.
Emreis. See Deri Emreis.
Emris, 1. , 226.
Emricorva, 158 ; 371. Chepstow, Mon.
Eneuris, pbr., 239.
Eneuris, Lech, 197.
Engist, 1., 227; -il, 226; cp. Elgist, -il.
Engleys, 313 ; see Angli.
Enim. See Heiniv, & cp. Eimin.
Enli, ins., 1-5 ; Inis, 83-4; 337. Bardsey.
Enniaun f. Aircol, pbr., 277.
Enniaun f. Cincenn, pbr., 275.
Enniaun f. Favu, 1., 170.
Enniaun, filius (? Gedeon), 1., 170.
Enniaun f. Morcenoui, pbr. C. Pedec, 276.
Enniaun nepos Gistin, 271.
Enniaun r. Gleuissic, 137.
Enniaun, p. Bledcuurit & Riderch, 219 ; 222 :
Abraham, 26 1 ; Mouricus, 274 ; Joseph, 275.
Ensic p. Anauwed, 130.
Eodeton, ec. de, 322. Itton, Mon.
equonimus. See Bledgur, Cerenhir, Cime«l-
liauc, Congual, Guordbrit, Judnerth.
Equus, 202, 3, S) 9 ; furibundus, 22 ; indomi-
tus, 191 ; optimus, 201.
Erb r. Guenti & Ercic, 75; p. Peipiau, 72, 6.
Erbic, 1., 122.
Erb'ic f. Elfin, 1., 197-8 ; 202, 4, 5; p. Cors,
Erbin, Poll, 234. [21 1.
Erchan, c, 200.
Erchan, Carn, 154; 370.
Erdtibiu f. Euguen, 205.
Eras, 1., 188.
Ergin, 35 ; 41 ; 248 ; Eirgin, SS 5 286 ; Erchin,
46; Ercic, 69; 755358; Ercicg, 72; 161-
3, 9 ; 170 ; 185 ; 198 ; 200 ; Ercig, 229 ;
Ercincg,42; Ercycg, 47 ; 52; 161; 185;
275. 8, 9 ; Ercychi, 78 ; Ergic, 36 ; 47 ;
Erging, 337; 341-2 ; 363 ; Erchyng, 337 ;
341, 3 ; Erchynfeld, 343 ; see Urcenevelde.
Erigit, fossa, 224.
Ermint f. Cremic, 236.
Ermithridh PconjuxNest aut filiaHiugel;236j
Erualdus, ep., 41 ; see Hergualdus.
Eruen S. de L. Cum, 274.
Eruic f. Gurvodu, 1., 161 -2.
Esne, u., 212.
Esni decanus Land., 85-6 ; 337 ; 366. ,
Estom Lowern, ec, 320, 7 ; see L.M.E;L.
Estrat ; see Istrat.
EstratAgcr, ager, =Toll Coit, 188-9 = Bella
Aqua, 341 ; Strat Hancr, 1 79. Twll-cSd, or
Etelic, c, 179; 191. [Fairwaier, LI. Dav.
Etelic, 1., 158.
Etem, 1., 251. See L. E., & Pen. Claud E.
Etgar f. Leui, 231.
Etgar r. Anglorum, 240.
Etguardus. See Edwardus Confessor.
Etguid p. Riderch, 272.
Etguin f. Guriat, r. Guenti, 249-257, 5 ; r.
Gueniscoit, 255-6 ; familia, 249-250.
Ethelredusji-., 285. ySthelred.
Ethelstan, r., 285. Mthelstan.
Ethrim, 154-5 ; 370. Brec.
Etrit, 225;, 249; see Edrit.
Eudeat, 1., 169.
Eudemi c, 190 ; cp. Eidev, & Eudom.
Eudius, 1., 232.
Eudolan, 1., 200.
Eudom, I., 196 ; sbz: cp. Oudem, 1., 185.
Euenhi, amnis, 176; 213-4; 341; 375.
Eugein f. Auod, I., 223. [cen, 205.
Euguen p. Conone, Eliuid, Erdtibiu& Guoid-
Euias, 32; 42; 63; 194; 248; 279; 341-2;
Eugias, 196 ; Euwias, 248 ; Ewias, 54 ;
362, 3 ; 248 ; Evwias, 248 ; Heuias, 59.
Euic. See Rit ir, & Nant ir Eguic.
Eurdila', 337 ; see Ebrdil.
Eusebius, S., 25.
Eutigim, pbr., 245 ; sac, 245-6.
Eutigirn ab. Docguinni, 140, 3, 4.
Eutut f. Catgen, 276 ; pater Merchiaun &
Custennhin, 276.
Euud f. Gloiu, 265 ; cp. Eguid vel Eiuid.
Evelvre, 124; 255. Pem.
Everbechyn, fratres de, 328.
Evilaun, 1., 240.
Evonie, insula, 253. Anghsea.
Euirdil, 78 ; 364. The ErUl, Carm.
Evrdil, finnaun, 173 ; 372. See Ebrdil.
Ewrdil, aper fin., 264. See Emrdil.
Ewenny, ec. de, 320 ; prior de, 330. Glam.
Exoniensis, 295. of Exeter,
Eynesham, 304, 5. Nr. Oxford.
Fagano, ec de S., 319 ; 324 ; 330. Glam.
Farley, prior:, 329. Monkton-Farley, Wilts.
Fau, 184; Favu f. Ben., 169-170; p. Enniaun,
Febric. See Jarmen. [I70-
Feild, Theophilus; ep., 305.
femina temeraria, 116.
Ferdun,Luch&Minid, 196; 375. nr.Clodock,
Fermarch p. Gloiuj 265. [Her.
Fernwail f. Mouric, I., 200 ; 226.
Fernvail f. Judhail, 158 ; 175, 9 ; 180, 6,
7 ; 191; 5, 6, 8 ; r., 199-208 ; p. Athruis,
210; Gurcant& Mouric, 203-4; Gurgavam,
207 ; 212.
Fidelis disc. D. &T., 115; 126; c, 126-7.
Finnaun. See Bist, Canthed, Clevion, CoUen,
Derguist, Dioci, Doudec Seint, Eithav,
Elichguid, Fans, Evrdil, Guvalon, Guaidan,
Ida, Leuiin, Liss.
INDEX.
Si''
399
Finnaun, 158 ; 188 ; 374. Fans.
Finnaun Bechan, 242 ; 379.
Finnaun diguinid Arven, 221.
FinnaunVanon, aper,2l3-4; 376; c/. Mail V.
Finnaun Oir, 264, 5 ; 383.
Finion. See Riu Finion.
Fit? Heem, Robert le, 313.
Flava pestilentia, 107 ; 1 10, 4 ; lues, lO'/ ;
131 ; 110 ; pestis, 107 ; 131 ; y Dylyt Me-
len, 144 ; 340 ; y Vail Velen, 339 ; 340.
Flemyngeston, ec. de, 325. Flimston, Glam.
flumen, quoddam, 20 ; magnum, 165.
Fomre ab. Ilduti, 180.
Fons, 103; 109; 142; 156; 217; 220; 264.
Fons Baraliuen, 210. Perhaps a well in a
field now called Croft Hir, near Nant farm-
house. This well is resorted to by people
for wishing and is said to have seven
springs.—]. A. Bradney.
Fons Cheneian, 168; 239.
Fons Cincarui, 227.
Fons in Enli, 2 ; 83.
Fons in heremo, 16.
Fons in valle Land., 136.
Fons iuxta Sabrinum, 16 ; 7 143.
Fons Niger, 122 ; 365.
Fons sacer, 7.
Forch, Lech, 173 ; 372.
ford, IS4 ; 173-4 ; zoz ; 261, 8 ; see via.
ford litan, 258 ; see via lata.
fordmaur, 157; 173; 202, 7; 242; 261, S, 8;
Fortunatus, pbr. , 26. [see via magna.
Fos, 122; 143; IS7, 8; 173; 213; 221, 8;
241-3 ; 260, 2, 8.
Fossa, 74; lSS-6; 166; 172, 4, 6; 189; 217;
224; 234; 240; 27s; iudicialis aque, 28 !
magna, 176 ; senis, 201 ; due, 145 ; 217.
Fos Cinahi, 124,
Foss Ciu, 242.
Fos Maur, 242.
Foss Pluum. See Nant Foss Pluumi
Foton, arbores, 143.
Franci, 87.
Francia, 89 ; 108 ; 1 10 : Gallia, 68.
Frater quidam, 16.
Fratrus super Nadauan, Villa, 260 ; 382.
Fraxina, 172.
Fraxinus Stiiilat, 245.
Fraxino, ec. de, 322. Nash, Men.
Freudur hereditarius ? Mourici f. Morcant,
1., I9S-6; 202, S-
Freudubur, 1., 122.
Friauc, c, 247.
Frioc f. Mouric, 1., 148; 152, 5.
Frut Elhaith, 237.
Frut Gurcant, 124 ; 255.
Frut Iguern, 221.
Frut Mur, 180; 365. -fVaoi/, a trib. of the Usk.
Frut Mur, cumulus, 122.
Frut i Guidon, 42; 134; 363, 7. A trib. of
Fuedlid, 1., 270. \T&v Vowr.
Fuith. See Byrguith, Cleisguith, Guasfuith
& Ibirrfuith.
Gabr, ol y, ^ ; 134 ; 363 ; 367.
Gabran. 1., 158; 180,2,8; 190; p. Cenguri,
191 ; p. Cors, 204.
Gabran f. Cors ( ? a mistake for Cors f.
Gabran. Note that Cors signs the gift,
and cp. 204), 206 ; ? 1. , 204.
Gaidan. See h. T. Luin Guaidan.
Gaidnerth f. Morcanti, frater, 1., 191 ; see
Gall & Galles. See Nant. [Guidnerth.
Galloin f. Cidrich, 212 : p. Gist?-erth, 262.
Galfridus, i.e. Stephanus, 360.
Gallia, 68 ; 336 ; see Francia.
Gallica lingua, 344.
Galfridi de Novo Burgo, preb., 285.
Garth Bacat, 262 ; cp. Bacan.
Garth Benni, 72; 164; 176-8; 231; 276;
358 ; m. 72 ; Gurit Penni, 166 ; see L.
Garth Tevir, 124 ; 254. [Custenhin G. B.
Garthon, minid, 126 ; 366.
Garu, 1., 76.
Gurui, 279.
Gaudbiu, 1., 196.
Gaufridus, cancellarius, 29 : de Maisi, 29.
Gaufridus arep. Rotomagensis, 29.
Gavannauc, 42 ; 134 ; 363, 7.
Gedeaun, -eon ( ? f. Enniaun), 1., 170.
Gedianus, comes, ig-20 ; 335.
Gefci, c, 174: 1., 174.
Gefridus de Broi, 93.
Gellan, c, 146 ; 154.
Gellan, 1., 157 ; 202, S : ^f- CoUan, 210.
Gelli, 251 ; 381 ; see Penn C. G.
Gendic, 1., 148; -doc, 132; 151; j««Gindoc.
Georgius de Atigua, 304.
Georgii, ec, S., 295 ; 324; 330. Si. George's,
Gerebard, Richeman, 293. " [Glam.
Gerein. See Merthir G.
Gerennius r. Cornubie, io8; II3"4-
Germanus, S., lo; 17; ep., 68-9; 336.
Gevenni, isj; 366. Flows by A. Gevenny.
Geviat vel Aper Geviat, 173 ; 372.
Giduc f. Dimell, 1., 208.
Gilbert de Clare conte de Glouc, 315-7 ; 344.
Gilebert le Mareschald , conte de Penbrok, 315.
Gildas, 100 ; 138 ; 340.
Gillie ; see Trev Irgillicg.
Gindocf. Ismael,l., 144, 9; 154; Gendic 148;
Gendoc, 132 ; 15 1-2.
Ginhill, Trev, 32 ! ■« 5 258.
Girardus metrop. Ebor., 280.
Gistinp. Riderch, 265. 6'««Gustin &Jestin.
Gistinus f. Gurcant, 271-2; Jestin, 273.
Gistlerh, tres fratres, 186 ; cp. line 5.
Gistlerth, 1., 216 ; 221.
400
INDEX
Gist/erth f. Gallcun, 262 : p. Seisill, 260, 4 ;
352 ; p. Caratauc, 273.
Gistlerth, Cam, 260 ; 382. ? Gam Hill, nr.
St. Andrew's, Glam.
Giurgii, villa, 159; cp. Greguri.
gladius, 202, 3.
Glamorgan, 313-6 ; 344. See Morcannuc.
Glann Rath, 124. Pem.
glando, 187.
GlaspuU, 78'; 359; 364.
Glasguern, 172 : 175 ; 229 ; 372-3.
Glastoniense Monast., 333 ; Glastonie, 338.
Gleiniou, Lin i, 272 ; 384.
Glesius, 263; 383. The Glasswg, Glam.
Glesni, 1., 207 ; 211-2.
Glesni, 276 ; f. Jouan, 277.
Gleu, 1., 180.
Gleuissicg, 137 ; 156-7 ; 190, 1, 5,6; 204-6,
9 ; 212, 4 ; 230 ; glossed Wenthloc, 341 ;
351. Approximately the district between
the Icfwer courses of the Usk and the Tmvy.
Glible, licat, 182 : Guliple, 242 : 268.
Glin Mannou, 221.
Gliuis. See Merthir G.
Gliuis p. Merchguinus, 76.
Glodiuiu, ,c., 210; cp. Gloiubiu & Cloibiu.
Gloecestria, 27 ; 29 ; 37 ; Glouc-, 294; 313 ;
314; 328; Gloucestre, 313-7; Glowcestrie,
338 ; 344 ; ab. Glouc, 330.
Gloiu, 1., 75; 172, n;3S8; p. Cuchein, 169.
Gloiu f. Fermarch, 1. , 265 ; p. Euud, 265.
Gloiu f. Guernonoe, c, 215.
Gloiubiu, c, 211; cp. Glodiuiu & Cloibiu.
Gloucestre, 313-7 ; see Gloecestria.
Gloyiud, trev, 247 ; 381.
Gnouan ab. altaris Catoci, 180.
Go-, see Guo- & Gu-.
Gob vel Gov, nant i, 251 ; 381.
Godwyn, Francis, ep., 305.
Goher. See Guhir.
Gold-clif, ec. de, 318 ; 322, 8 ; -clivia, 303 ;
312, 5 ; 338 ; 342 ; monasterium de, 291 ;
Eglesclif, 300, 3 ; 310, 2, 7. Mon.
Golych. See Gulich.
Gomergwynus, 303 ; 31Z ; see Coriiereg.
Gorui f. Breint, c, 245.
Gorvan, t., 72; see Gurvan.
Gouur, 1., 237.
Gower vel Govperia. See Guhir.
Graenauc. See Riu Graenauc.
Grani/, David le, 295.
Gratia Dei, ahbas de, 327. Grace Dieu, Mon.
Gratlaun. See L. M. meib. Gratlaun.
Greciel-is, ep., 169-174; 184; 303; 311.
Grecus, 26 ; 289.
Gregorius, diac. Cardinalis, 58 ; 288.
Greguri, villa, = Coupalva, l^l ; cp. Giurgii.
Greir f. Sigrit, 276.
Greit, confessor, 3.
Greitiaul, nant, 160; 371.
Grenin, 124; 366.
Grifid-us f. Elised, r. Guenti, 251-2.
Grifudus r. Guenedotie, 5 ; <?J' ; .y6o.
Grifud f. Eli, 261.
Grifud f. Eliud, 252.
Grifud f. Higueid, 1., 240 ; see G. £ Y.
Grifudus f. Liuelin, i-. Gualie, 275, 8 ; 343.
Grifiid-us f. Riderch, 1. More, 264 ; r. Brit.,
266, 9 ; 270, S ; pater Caratocus, 278-9 ;
Margetud, 270.
Grifud f. Yugein, r., 232; f. Higueid, 240.
Grisogonus, d. Cardinalis, 92.
Gritiau p. Cinan, 276.
gronna, 224.
Gronyth = Gorenyth ; see Guorinid.
Grosemond, ec. de, 318; 320; vie, 327. Mon.
Grucauc, ager filiorum, 240.
Grucinan, 1., 155 : 240.
Gruediau, I., 166.
Guabeith f. Elcu, 1., 268; ?Z76.
Guaech, aper, 123 ; 366.
Guai, 32 ; see Gui.
Guaidan, fin., 247 : see L. T. Luin Guaidan.
Guaidan, regulus, 116.
Guaidnerth. See Guidnerth.
Guainarth ; see L. Sant Guainarth.
Guainint, c, 240.
Guaissav Liguallaun, 241; 378.
Guallauc p. Brechiaul, 265.
Gualchen, 1., 232.
Gualenses, 87 ; Wal-, 27; 29 ; Indigeius, 88.
Gualia, 2 ; 87 ; 240, I ; 252-4 ; 269 ; 274,
S, 8; Walia, 48; 248; 339; 343; in
Walis, 29 ; see Britannia.
Guallonir, c, 144; 207; 212; Guarlonir, 202.
Guallonir, 1., 180 ; 204; Guallonor, 158.
Guallonir p. Guaidnerth, 149; GuUonar, 145.
Gualluc, c, 232, 4,
Gualluc, 1., 208.
Guanar, 1., 228.
Guar alt Rudlan, 163.
Guartha, Cantrev, 254.
Guarthav Buch. See Buch. [Mon.
Guarthav Cum, 274; preb. , 326. LI. Gwmlsa,
Guascar, trev, 245.
Guasduiu, pbr. L. EUi, 279.
Guasfuith, 274 ; see Ibirrfuith.
Guassar, 1., 228.
Guassauc, sac, 276.
Gubruc, I., 164.
Guber bichan, 123.
Gucaun, Henn trev, 268.
Gucaun, 1., 237 ; 265 ; p. Cinon, 276.
Gucaunus, ep., 240-6; Gowganus, 303; 312.
Guebric vel Hue&ic p. Cincenn, 257-8; 352.
Guebrgur. See Guorbur.
Guedgen, -guenus. See Guidgen.
Guednerth frater Morcanti. See Guidnerth.
INDEX
401
Gueidci we/ Gueidcui f. Clodri, 185-6.
Gueiluirth f. Albrit, c, 261.
Gueir p. Tecguaret, 277.
Gueith Tinevur, 78.
Gueithenauc, the founder of Monmouth
Priory, 278.
Gueithgen f. B., 144 ; see Guidgen.
Gueithgno, pbr., 144.
Gueithirin, ec, 228 ; 377 ; see L. Wytheryn.
Guelbiu, 1., 155. Cp. Guilbiu.
Guelerion, c, 190.
Guellerion, 1., 180.
Guelfird f. Ceretic, 220.
gueli banadil, 214.
Guendat princeps L. Cynuur, c. , 145 ; Aluni
Capitis, 149; Guonocatui, 1., 151.
Guenedotia, 2 ; 5 ; 85 ; 107 ; 360. GuyneS,
Guenerbiu, cocus, t. , 246 ; 352.
Guenfrut, 156 ; 370 ; see Apei G.
Guengale, c, 211.
Guengarth, c, 146 ; 154.
Guengarth, 1., 148-9; 156; 182.
Guenhav filia Liuonui, 130. Cp. n; I.
Guennham in Lonion, Din, 124 ; 255.
Gwenll6c, 341 ; 351 ; see Gunliviuc.
Guennonoe, villa, 191 ; see Guinnonui.
Guenoc, c, 186.
Guenopoui, c, 163; j^e Guernabui.
Guent, 75; 165; 198; 223; 234; 243-5;
249-252, 5 ; 262 ; 270, 4 ; see Wencia.
Guent is Coit, 158; sjd; 279 ; Cant., 247;
see Nether Went, & Wencia inferior.
Guent uch Coit, 180; 248 ; 279 ; Cant., 247.
Guent, Diu, 32 ; Diuent, 42 ; The Two
Guents, 363.
Guent, Castell, 32 ; 44 ; Castle Guent,
336. ' Cos Went or Chepstow Castle.
Guentonia urbs, 220 ; abbatia G. urbis, 222 ;
lee. Guenti urbis, 243 ; = Caer Went, 342.
Guennuc, Penn Celli, 32 ; 44 ; 242 ; 25 1 ;
274 ; [? = Guentuc]. ? Wolves Newton.
Guenuin Meirch, 242 ; 380.
Guenvor ab. L. G. Benni, 164.
Guerabne, 1., 210: ?=Guemabe ; cp, Guem-
Guerinou, licat, 42 ; 134 ; 363, 7. [abui;
Guerion, crois, 155.
Guerith p. Eliud, 150.
Guern, c, 163.
Guern. See Penn i Guern.
Guern i Drution, 123 ; 366.
Guern Jdvon, & Aper, 78 ; 364.
Guernen, Cruc, 32 ; 44 ; Cruch, 90.
Guernen Buell, Teir, 134.
Guernen, Halun, 42; 363; All un, 134; 367.
Guemabui, c, 75, 7; disc. Dub., 80 ; princeps
Garth Benni, 164 ; Guemapui Gurit Pen-
ni, 166 ;' cp. Guenopoui, 163.
Guerngalui, c, 207 ; Guerngale, 211.
Guemgen, c, 212 ; 225.
CO
Guemouoe, c, 215 ; p. Catgtiaret, Gloiu,
Gurdoc, & Jovbin, 215. Cp. Guoruone.
GuerWuc, villa, 211.
Guesinit, 1., 178.
Guevrduvr, 159 ; 371.
Gufrir, 125 ; ?=Gurfrit.
Guhir, 35-6; 47; 52 ; 63 ; 76; 144; 279;
Guher,4i,7; Guoher,42, 6; Goher,55, 8;
286 ; Goweria, 333; Gower, 336, 7; 340;
363; regio Guhiri, 76; Guyr,247.
Gui, 41, 3, 4, 6, 7 ; 69; 71-3, 6 ; 80; 134,
S. 7, 9; 141, 3, 7; 152. 8; 161, 5, 6, 9;
171, 7. 8 ; 181, 3 ; 192 ; 205, 9 ; 213,
5, 9; 222, 9; 231, 3, 8; 241; 250, 2, 4,
6, 9; 267; 270, 8; 282; Guai, 32; Gwy,
341 ; Wy, 337 ; 340-2, 8 ; Wye. 363, 4,
8, 9 ; 371, 2, 6.
Guy, Ystum, 270.
Guian, tumulus, 224.
Guichtrit. See Uchtrit.
Guidci f. Pepiau, 73; 1., 7#, 6; 163; 348; 358.
Guidcimarch, 1., 228.
Guirfcon, villa, 217-8; see Trilec L. Mainvon.
Guidcon f. Gurhavar, 164.
Guidgen, 1., 131; 151, 4; f. Brochvail, 149;
Guedgen, 145, 8; 155; Guedguenus, 151.
Gueithgen, 144 ; p. Elfin, 179; 180; 190.
Guidgentivai, 82; 3S9; p. Brochmail, 159.
Guidgol, 1., 72.
Guidir, 277 ; pbr., 279. [168.
Guidlovius, ep. , 169 ; 303 ; 311 ; Guodloiu,
Guidnerth f. GuUonar, 145 ; 180-1 ; Guaid-
nerth f. Guallonir, 149; 184; 196; Gued-
nerth, 178; 181-2; frater Morcanti, 176;
Guidon. See Frut i Guidon, \_see Gaidnerth.
Guilbiu, villa, 148-9. ? Nr. LI. Sannor.
Guilca, 208 ; 375. Mon.
Guillelmus. See Willelmus.
Guillelmus, arep., 53; 66; see Willelmus C.
Guillelmus f. Rogerii de Renni, 93.
Guilstan f. Sigilm, 1., 264.
Guinna, ager, 209.
Guinabui, 1., 122.
Guinalan, 1., 171.
Guinalau, t., 227.
Guinan, c, 221 ; see Guinan, f. Ceretic.
Guinan, 1., 158 : 167.
Guinan f. Ceretic, 220; ?c., 221.
Guinan f. Ilud, 1., 149 ; ? 1., 158.
Guinan f. Morviu, 1., 228.
Guinan (p. Gurcan), 189; p. Matoc, 203.
Guinarun, c, 210.
Guinbaldus. See Winbaldus.
Guincon, 1., i83;p. Bricon,203. C^. Guidcon.
Guincum, 1., 170.
Guinda, c, 235-7.
Guiner, -ier f. Jacuan, 174.
Guingualum, 169 ; Guingual, c, 169.
Guinna, ager, 209. ? LI. Wynny, Mon.
402
INDEX.
Guiniau, eccluis, 255 ; see Gunniau.
Guinnic vel Gunnic, Oper, 252 ; 381.
Guinoc, 1. , 143 ; Guinuc, 205.
Guinnonui, villa, 179 ; Guennonoe, 191.
The ruins of this chapel exist in a brake
between PwllMeurig Village andMounton.
Guithrit, c. , 240. [Wakeman, p. 12.
Gulagguin, slain by Asser, 223.
Gulat Morcant, 249 ; 255-260 ; 274, 8 ; see
Morcannuc.
Gulatmorcanensis parrochia, 85.
Gulbrit, c, 243 ; 268.
Gulbrit vel Gulfrit, ep. , 222-4.
Gulbrit mab Marchan, 279.
Gulbrit p. Caratauc, 260, i, 8 ; 270, 2, 3 ;
Gulfrit p. Riuguallaun, 261.
Gulcet f. Asser, pbr., 276-7.
Gnlecet, c, 199 ; cp. Guolicet.
Gulferi f. Gurcan, 1., 171.
Gulfert f. Beli, 225.
Gulfre f. EIcu, 1., 223.
Gulfredus, diaconus, 41.
Gulfria?-us, ep., 222-4 > 303 ; 312.
Gulich, ec, 32; 44; Trev, 259; Golywch,
343 ; 382 ; see Elidon.
Gulich, licat, 158; 260; 371; 382. [Glam.
Gulich, pant, 157 ; 371. Dyffryn Golych,
Gulible, Penn Celli, 268.
Guliple, 242 ; licat Glible, i8z ; 268 ; 373 ;
Guliple Minor, villa, 214-5. [380.
GuUeugin, 242 J -lleuin, 242; 265. West.
GuUonar, 145 ; see Guallonir p. G.
Gunna f. Catgen, 276.
Gunna f. Morbiu, pbr., 277.
Gunniiu. See Gunuinus.
Guncar, 1., 157.
Gunncu p. Cidrich, 276.
Gunda, 1., 244.
Gundon, 1., 196. [382.
Gungleis, trib.ofthe T&v, 69; 133; 258; 343;
Gunguare, u., 148; Cunuaret, pbr., 150; Cat-
guare, c, 149. Cp. Conguaret.
Gunguas f. Branud Guov, 1. , 264.
Gunniau, ec, 124; Guiniau, 255. } Penal-ly
Church, Pem., see pp. 116, 1. 16; 126, 1. 3.
Gunnic oe/ Guinnic, Oper, 252; 381.
Gunley, ec. S., 319. St. f^oo/oi, Newport.
Gunliviuc, 32; 42 ; 279 ; Cant. Gunlyuch,
247 ; GwenI16c, 351 ; 363. Guynllwg.
Gunos, nant, 221 ; 377.
Gunstan, Cam, 124 ; 366.
Gunnuc, Villa, 274 ; 384. ? 'Beilieu,' Mon.
Gunuinus disc. Dubticii, 80; magister, 131 ;
Gunnbiu, 132; 140; Gunviu, lee, 182, 9.
Guunva, Hen Riu, 32 ; 44 ; 69 ; 267-8.
Guo-. See Go-, & Gu-.
Guobeith 1., 211 : p. Mabsu, 185-6.
Guobrir, 1., 73.
Guocled, 265 ; 343.
Guocov, ec, 32 ; ^ ; villa Guocoi, 157 ;
Wenvo, 324 ; 330 ; 370. Glam.
Guocov, Cam, 260; 382. near Wenvo Castle.
Guodcon, 1., 73; 3sS.
Guodcun f. Cinnilic de fam. Nogui, 219.
Guodel c, 210-21 1 ; see Guoidel.
Guodnir, 1., 174.
Guodloiu, ep., 168; see Guidlovius.
Guodon, 1., 205.
Guoidcen f. Euguen, 205.
Guoidci, c, 227.
Guoidci, 1., 74 ; 348 ; 358 ; see Guidci f. P.
Guoidel vel Guodel, c, 209-211.
Guoidgar p. Dallon, 150.
Guoidheam, villa, 202.
Guoidnerth, 1., 2og. See Guidnerth.
Guoithgual, 1., 178.
Guolchetva, nant i, 251 ; 381.
Guoleiduc p. Caratauc & Cincu, 74.
Guollguinn, sac, 276. Cp. n. I.
GuoUguinn mab Athrem, 279.
Guollguinn mab Limarch, 279.
Guollguinn p. Bledruis, 221.
Guolicet p. Jouan, 277.
Guonliviuc, 32 ; see Gunliviuc.
Guonocatui prin. Aluni Capitis, 1., 151 ; see
Guor-. see Gur-. [Guencat.
Guorabui, c, 200 ; -apui 210 ; Guorhaboe,
202; -habui, 199; Gurabui, 207; Guraboi,
209; Gurpoi, 205.
Guorai f. Judic, 230. Cp. Gurai.
Guoraul f. Brechiaul, 1., 218.
Guorbur f. Eifest, 1., 161 ; Guebrgur, 162.
Guorbuth, I., 189. v
Guorcaed, >,., 201. Cp. Guorciueith.
Guorceniu, c, 149 ; see Gurceniu.
Guorciueith, 1., 208.
Guorcuiidh, c, 196 ; -cueith, 199 ; -cuheith,
203; Gurciueith, 178; -cueith, 186; -ceuid,
186; Guorguith, 362; Cueith, 200.
Guordbrit equonimus, p. Uvelauc, l6l.
Guordoc, c, 171. Cp. Gurdoc
Guordocui, c, 75, 7; 358-9; 122; disc. Dub.,
80; -doce ab. L. Deui, 164 ; -docoe, 166.
Guordoi f. Mabon, 1., 164.
Guorduc p. Dulon, 76. Cp. Guordoc.
Guoren, c, 75 ; see Gurvan.
Guoretris, c, 216-7 ; Guretris, 225.
Guoreu, c, 232. Cp. Guorou.
Guoreu p. Brein, 221.
Guorfrit, 1., 215.
Guorgonui f. Gurvetu, abbas, 222.
Guorgued. See Riu Guorgued.
Guorguol f. Clemuis, 1., 164, 6, 7. Cp. Gurvol.
Guorhaboe, c, 202; see Guorabui.
Guorhaval, c, 202, 5. Qs. Gurhaval.
Guorhavam ab. Ilduti, 191; see Gurhaval.
Guorhitir, 1., 231. Cp. Gurhitir.
Guorhoidil, 1., 189.
INDEX
403
Guorinid, 32; 42; 202; 312; 363; Cant.
Wurhinit, 247; Gorenyth, 342; Gronyth,
dec, 319; 325; 330; 3S7. GormyS,
now corrupted into Groneath.
Guorlurchjudgual, 237; 268; 352; 378; 383.
Guormui, 43 ; 134, j-; the Worm, 363, 8.
Guomoid, 42 ; 134; 363, 7.
Guoron, c, 199-200 ; cp. n. I.
Guorou, c, 173 ; Gurou, 172; see Guoreu.
Guoruone, 1., 203; cp. Guemonoe.
Guoruot, generatio, 220.
Guorvoe, sac, 162 : c, 170.
Giioun, 156; 242.
Guoun breith, 196 ; 374-5.
Guoun guenn, 258 ; 382.
Guoun Teir Fin, 155.
Guourir, 1., 72.
Guov, epithet of Branud,264. ? = Gov, «'.«. faber.
Gupant, 244.
Giir-. See Guor-.
Gurach, Diu, 140.
Gurai, sepulchrum, 176; 190 ; mons, 176.
Gurberth, villa, i47 = Nadavan, 148.
Gurbiu, c, 150.
, Gurbodu, 1., 230.
Gurbud p. Elionor, 161.
Gurcant, c, 251.
Gurcant, 1., 234 : 180 ; p. Cinuin, 216.
Gurcant, Frut, 124 ; 255.
Gurcant f. Cinuin, r. Ercicg, 163, 4, 9; p. Car-
atauc&Morcant, 164; p. Cinuin, Galferi &
Gurcant f. Dunna, c, 262. [Nir, 171.
Gurcant f. Fernvail, 1., 203-^.
Gurcan f. Guinan, 189; 1., 190; Gurcant, 180.
Gurcant f. Ithail, 258; I., 259; 263; p. Gistin
vel Jestin, 271-3; w^/ Justin, 343.
Gurcant f. Merchiaun, 1., 244, 7 ; 262.
Gurcant Maur, r., Ii8;l., I40,^;p. Onbraust,
Gurceneu, faber, IJI j 186. [132; 140-
Gurceniu, pbr., 150; Gurcenou, c, 154;
Guorceniu, 149; p. Conuil, 176 ;' 190-1.
Gurceuid, -ciueith. See Guorcuiidh.
Gurci, I., 174; 230.
Gurci f. Gurcimanu, 1., 244-5; 251.
Gurci f. Marchi, c, 243, 5. 1
Gurci p. Gurcinniv, 262.
Gurci pbr. S. Catoci, 272-3.,
Gurcimanu p. Gurci, 244-5 > 251.
Gurcinniv, c, 169 : pbr. S. Ilduti, 272.
Gurcinniv, 1., 251 ; f. Gurci, 262.
Gurcinniv p. Nud, 232.
Gurcu, c, 190.
Gurcon, I., 140; Guorcon, 178; Guoreu, 204.
Gurcon f. Gurgavarn, 164.
Gurdaval, 1., 211.
Gurdaval p. Elisail, 162.
Gurdavau f. Leliau, c, 161 ; see Gurtavau.
Gurdem, 1., 186.
Gurdilic, 1., 144.
CO 2
Gurdoc, c, 228. Cp. Guordoc.
Gurdoc, 1., 180, 3,/.
Gurdoc f. Guemonoe, c, 215 ; 228.
Gurdocius f. Catdem, 158.
Gurdocui, 1., 169. Cp. Guordocui.
Guretris, c, 225 ; Guoretris, 216-7.
Gurgal, 1., 166-7 ; Guorguol f. Clemuis, 164.
Gurgarheru, c, 227.
Gurgavam,l.,i78;i84;f.Femuail,r.,207;2i2.
Gurgavarn p. Gurcon, 164.
Gurgeni p. Conuil, 204 ; see Gurceniu.
gurgites quattuor, 156.
Gurguare alumnus Guenvor & Guernabui,
c, 164. Cp. n. I. [166.
Gurguarui.c, 163; Guruaruide L. Eimiaun,
Gurguin, 1., 186.
Gurguistil, c, 144.
Gurguistil, 1., 144.
Gurhae, c, 201. i ^
Gurhai, 1., 167. 1 ^"Gurai.
Gurhal, c, 122.
Gurhaval, c, 205; ?209.
Gurhaval ab. Ilduti, /^j'; 176-8; 184; igS;
205-6 ; Gurthavar, 156 ; Guorhavam, 191.
Gurhavar p. Guidcon, 164.
Gurhi, 1., 251.
Gurhi de Pennbre, f. Silli, 279.
Gurhitir, hered. Morcant, 148 ; 1., 176 ; 191.
Guriat p. Nougui, 217-222 ; 245 ; Etguinus,
249 ; 250, 5, 6 ; p. Catguallaun, & 1. , 263.
Gurrimi, 157-i'; n. Gurimmi, 260; 371; 382.
Parva Remni, *Camb. Brit. Saints, p. 45.
Gurit Penni ( = Garth Benni), 164.
Guriul f. Ris, pbr. L. Tidiuc, 276.
Gurmaet disc. Dubricii & Teliaui, 115.
Gurmarch, ager, 185.
Gurmoi, c, 122 ; cp. n. I.
Gurmui, 134; see Guormui.
Gumiuet f. Conuil, 204 ; 1., 211.
Guroc. See Cum Cerruc & KU Gorrock.
GuronUi p. Mouric, 272-3.
Gurou, c, 172-J. Cp. Guoron & Guoreu.
Gurpoi, c , 205 ; see Guorabui.
Gurtavan, 1., H; 3SS; Gurtavau f. Leliau,
161 ; Gurtavau vel Gurtavaui, 164.
Gurthavar. See Gurhaval.
Gurthebiriuc, 201 ; 375 ; see L. Gunguarui.
Gurtri, c, 211.
Guruithon f. Eicon, 175.
Guruid, ec, 143; cp. Wormeto. 'i Howick.
Guruthon f. Mabon, 1., 164.
Gurvan, u., 76 ; Gorvan, 72 ; Guoren, 75 ;
Guorvan,77; 358-9; disc Dub. , 80 ; Gur-
van, ep., 167-8; Gorvannus, 303; 311.
Gurvan, 1., 171.
Gurvann heremita, I94-S.
Gurvetu p. Guorgonui, 222.
Gurvodiusr. Ercycg, 161-2; p. Eruic, 161-2.
Gurvodu, c, 179; 190; Guorvodu, 191.
404
INDEX
Gurvodu 1., 158 ; 180, 7, 8.
Giurvol f. Merchion, sac, 162; cp. Guorguol.
Gustin, 243. Cp. Gistin.
Guvalon, finnaun, 160; 371.
Guver=:anll, 146; 158; 173; 207, 85241,
2, 5 ; 251 ; 26s; 351 ; 369; aper ir, 207.
Guver Bichan, 123 ; 366.
Guy & Guye. See Gui.
Guyrangon, 134; 367.
Guyth Lunguyd, 140; 368.
Haarnbiu, I., 204.
Habrinum, 16 ; 355 ; see Havren.
Habundius p. Eleutherii, 26.
Haerngen, c, 207.
Haiuoen, 1., 150.
Halannauc, 172; 372.
HalDu, 42; 134; 363. 7-
Hal Melen, 73 ; 364.
Hal Ruva, 42 ; Ruma, 134; 363, 7.
Hal un Guernen, 42 ; 363 ; All, 134; 367;
Halan. See Porta H.
Halton, 289 ; 290, 3.
Hancr, villa Strat, 179; see Estrat Agcr.
Haraldus, i., 286, 1. 4. Harold Harefoot.
Haraldus, r., 276, 8 ; 286, 1. 7; Harold, 313.
Hardecanutus, 1., 286. Hartha Cnut.
Havren oe/ Mor Havren, 76; 43; 135; 143,
6; 23^, 6; 355 ; Habrinum, 16; Sabrina,
-um mare, 234 ; Saverna, 142 = Sevarne,
340 ; Severn Sea, 363, 8, 9'; 378.
Havren. See Istrat Havren.
Heardur, 1., 226.
Hebauc Mein, 78 ; 364.
Hebauc, nant ir, 159 > 37'-
Hecgni p. Jouan, 277.
Hedilbiu, ep., 169. ^w Edilbiu.
Hegoif.Beli,22S; Hegui,l.,232-3. Q>.Eggoid.
Heinivz/e/EnimjC, 1905216; 229 5 f. Catgen,
221, 3, 4 5 240 5 Henip, 239 5 cp. Eimin.
Heiniv f. Conscuit, h, 199-200.
Heith tir rud, 73 5 363-4.
Hela vel Ela, nant, 262 j 383.
Hellei, Penn, 188.
Helhearn. See Elharnn,
Helena, ec. de, S., 320. LI. Elen, Mon.
Helia' f. Morbrann, 277 5 cp. Elian.
Helic, ager, 176, 8.
Helic, Luin, 242 : Helicluin, 251 i 2681
Helicguid, c, 196 5 200 ; Elecuid, I99. Set
Elichguid.
Helioci, 62. = ^elioci = Beaujeu, M£con>
See Haddan & Stubbs' Councils^ p. 343.
Heliseus, 14. ' Elisha.
Helyas de Radenore, ep., 303; 312.
Hen alt, 785 364.
Hen ford, 154. See ford.
Henglas, 228; 377.
Henip, c, 2395 ^(V Heiniv.
Hennlann Dibric & Lann Teliau in uno
cimiterio, 275. Hentland, Her.
Hennlann Titiuc, 805 183; 231 ; L. Tidiuc
275-6 5 359. *Dixton olim Dukeston, Mon.
Henlennic, 200. Lenniston, L. Warn, Her.
Henlenic Cinauc, 252 5 381. LI. Gunnock,
Hennpont, 208 5 376. [Wolves Newton.
Henricus I, 29 ; 35, 9 ; 46 ; 52. 3. 6, 8, 9 ;
845925280, 6, 7, 85 313,4.
Henricus II, f. Matilde, 286 5 315.
Henricus (f. Henrici II), 286.
Henricus III, p. Edwardi I., 294 5 315-6.
Henricus comes Lancastrie, 334.
Henricus de Caldicote, 292.
Henricus, ep. Land., olim prior de Beige-
veny, 284 5 303 ; 3I2, 4. 5 5 344-
Henricus imperator Romanorum, 84.
Henrici de Edenstowej preb.,^^5 3265 330.
Hennrit, guar ir, 73,
Henriu Gunva, 32 5 44 5 69 ; 267-8 5 358 5
383 5 =Riu Tinviu, 160.
Henriu vil. & ec, 31 5 43 ; 90 5 in Lebinid,
261 5 343. N. E. of L. Devaud, Mon.
Henntrev Gucaun, 268 5 383.
Henntre Iguonui, 172; Jouoniu, 74.
Hentrev Merchitir, 183 ; 373.
Hepstur, 134 ; 367.
Herbertus Noruuicensis, 280.
Herfortensis, 34-6, 9 5 40, i, 5, 6, 7; 52, 75
63 5 288; 295 5 333, 6, 85 346 5 354.
Herfordia, 495 52 5 885 935 1925 274, 6, 7,
8 5 336, 8 5 ec Herfordie, 278.
Hergualdus, ep^, 4/, 6, 75 6s; 88; 265-280;
303 5 312-J ; 343-4 5 356; p. Lifrici, 271 ;
273 5 Mei, 272-3.
Hergualt, c. , 245.
Hescenn Judie, 143.
Ilesmunt, 1., 236.
Heuel, 1., 185.
Hibernia, I ; ij ; 165 108 5 292 ; 335.
Hibemienses Occidentales, 269.
Hiernin, tir oe/ager, 150.
Higueid p. Grifud, 240 ; = ? Yugein, 239.
Hilarii, ec. S., 31 ; 43; 905 284; St. Hilary,
Hildebertus, r., 21-3 ; 335. [Glam.
Hilguid, all, 242 ; 380.
HiUn, c, 200, 2.
Hilin, brook, 196 5 375.
Hinn Hitian, Brinn, 217.
Hinbiu, 1., 189.
Hindec mater Cathouen, 198.
Hir Cemyn, 134 ; 367.
Hirel, 1., 150.
Hirpant, Villa, = Villa Vallis, 168.
Hisbernn, Cruc, 155 5 370.
Hismael. See Ismael.
Hitir Melin, 78 ; 364.
Hitir Melin, 140 ; 368.
Hiubilin p. Conuin, 175.
INDEX
405
i"
Hiueid filius Albrit, 1., 245. Cp. Higueid.
Hiuel Da f. Cattell, 241, 8; Howel Da, 342.
Hiuel f. Ris,r., 226-231,6; Hiugel, 228 ; 236,
7 ; Houel r. Gleuissicg, 212-3; '" regione
Brachani, 219 ; Hoel, 341 ; p. Arthvail &
Hiuel subregulus More, 252. [Yuein, 236.
Hiugel, 1., 257-8; p. Mouric, 249; 255-9; z66.
Hockeday, 292. The second Tuesday after
Easter : it commemorated the expulsion of
the Danes in the time of ^thelred.
Hodliu, pbr., 277.
Hodni, 242; HonSi, 379.
Holgate, Robert, ep., 305.
Honorius II, 30-47; 52-6; 60, l, 4, 6; 286;
287 ; 336 ; 347.
Hostiensis, 54. of Ostia.
Houden, Johannes, ep. , 304.
Houel. See Heuel, Hiuel, Hiugel, Hueil &
Howel de Kair Leon, 284. [Huwel,
Huchtredus. See Uchtredus.
Huebric vel Guebric p. Cincenn, 257-8.
Hueil f. Eidnivet, 1. , 274.
Hugo Rotomagensis, arep. , 62, 6.
Hugonis, prebenda Magistri, 284.
Huisc,26; 42; 184; Husc,42; 341, 6; see Uisc.
Humir, Oper, 231 ; zfj. See Amir.
Hunfrai, Bare, 278.
Hustrid, -ud, eveske, 314; see Uehtrit.
Huui S. de L. Cum, 274.
Huwel Da, 248 ; see Hiuel.
Huweyn f. Morgan Hen, 248 1 see Iguein,
Jacann, 1., 174. JVe Jacuan.
iacinth2«a petra, 189; 240; via, 201.
Jaco, c, 150.
Jaco, 1., 178 ; 184; p. Conblus, 178; Convor,
186 ; 20J ; Jacob f. Mabsu, 182.
Jaco Coch, pbr. , 279.
Jaco p. Rotri, 268.
Jacob, flumen, 172 ; 372.
Jacob, 1., 211.
Jacob ab. S. Catoci, 140, 3, 4.
Jacob de L. Guenn, 277.
Jacob f. Amhyr, 277-
Jacob f. Idgual, 253.
Jacobus frater D'ni, 17; S., 106 ; 361.
Jacouan p. Conan, 247.
Jacob p. Cuelin, 162.
Jacuan p. Guiner, 174. See Jacann.
jaculus Constantini regis, 72.
Janua, 57 ; 60 ; 287-8. Genoa.
Jarmen & Febric, ec. S. , 219. ? St. Arvan's.
Jauan, c, 200, 2, 5, 7; 212; 351. iW^Jouan.
Ibirrfiiith, 1., 273; Byrguith, 270. i'eeFuith.
Ibleid p. Biuhearn, 178 ; 184.
Id-, i'se Ith- & Jlid-.
?Ida, fin., 78:^^-9; 364.
Idcant p. Idmab, 239.
Idgual p. Jacob, 253.
Idguallaun f. Morcant Hen, r., 241, 5, 6 ;
252 ; p. Nir, 261.
Idguallon f. Moriud, 220; 1., 231.
Idguallon p. Judnerth, 176 ; t8o.
Idguin p. Teudur, 260 ; Byuci, 279.
Idmab de L. Cinvall, 264 ; pbr. L. Garan,
Idmab f. Idcant, 239. [277.
Idnerth, c, 173 ; j^e Judnerth.
Idnerth f. Mourici, 1., 131-2 ; 140.
Idnerth p. Elinui, 273-4.
Idon f. Ynyr Guent, n8; 121 ; rex, 122-3 ;
166-7 ; Judon, 122.
Idvab p. Cinon, 277. Cp. Idwab.
Jeoleston, 344. LI. Illtud or listen. , Gower.
Jerosolima, 104; 338; Hierosolima, 115;
Jerusalem, 2S ; 103.
Jestin f. Gurcant, 1. , 273 ; see Gistin-us.
Jestin vel Gistin p. Riderch, 253 ; 265.
Jeuen, 247 ; 380-1.
Iguein. See Rit, Eugein, Ouein, Yuein.
Iguein f. Morcant Hen,24i; Ouein, 246; 252;
Huweyn, 248 ; p, Ris, 246-7. See Yuein.
Iguern, 249.
Iguern, Frut, 221 ; 377 ; ? 262.
Iguern, riv., 170.
Ihuc, 1., 156. Cp. Iliuc & Hind.
Han, 73 ; see footnote, 364.
Han. See Merthir Han.
Hbri f. Junet, 1., 203.
Ildutus abbas, disc. Germani, 7-13 ; disc.^
Dub., 71 ; Elifutus, II ; 19 ; 335 ; duo
nepotes Elduti, 11.
Ilduti, abbatia, 71 ; 81 ; 131 ;ii40, 3, 4, jr,
7-9; 151-8; 160; 175-180, 4, 7; 191, 6;
205-6; 212, 5; 228; 230; 257; 272; 359;
362 ; ec. S., 31 ; 43 ; IS3 ; L- Hdut, 90 ;
locus & domus B. I., 81. Lantwit Major.
Ilgui, 159; 188; 242; Ylui, 156; Elgui, 188;
370-1, 4, 9; 380. The Olway, Mon.
Hi, 246 ; Eli, c, 247.
Hi, c, 185, 8 ; 196, 9 ; 200; Eli, 186; 201.
Hi f. Beli, d., 218-220.
Hi f. Conblus, 1., 214-6; ?22i.
Hi f. Manachan, 1., 215.
Hi, Luin, 175 ; 229; 373 ; see Lili.
Hi j/e/ Lili, Trev, 232; 351.
Ilias, 1., 175; f. Morglas, 186-7 ; Z07; 212;
ilider, lo-li. [Elias, 201.
Ilien, Sant, 234. .'' St. Julian's, Mon.
Iliman f. Samson, 203.
Himan, villa, 203.
Iliuc, 1., 74; Huic, 75 ; 348 : 172. Cp. Ihuc.
Iliud, 1., 235-6 ; cp. Eliuc, 232.
Illtut, 1., 217. i^se Ildutus.
Hud p. Guinan, 149. Cp. Ihuc.
Ina, 1., 127.
Ina, Luin, 258 ; cp. Ida.
Indualus; j«Judualus.
Ingylby, Johannes, ep., 304.
4o6
INDEX.
Inis. See Alarun, Bratguen, Cein, Ebrdil,
Enli, Insula, Echni, Marchan, Peithan,
Inis, lost ir, 73. [Teir-Erw.
Innocentius II, 54-67 ; 286-9 5 336.
Insula, 12; 16; 172; iee Britannia, Ebrdil,
Echni, Enli, Inis, Teithi.
insula in Salo, quasi, 156; 195; 2CX]; 225; 239.
Johannes, c, 160.
Johannes, Hugo, ep., 305. Hugkjones.
Johannes ap Harii, 305.
Johannes Bathoniensis, 280.
Johannes de Couentre, ard., 317.
Johannes de Egles Clif, 300, 3 ; 3 10, 2, 7.
Johannes de Hibemia, 292-3.
Johan de la Ware, 303 ; 312, 6.
Johannes de Londoniis, 294-5.
Johannes de Middleton, 293.
Johannes de Monemuta, ep. , 294, 9 ; 303,
9 ; 312, 7 ; 334 ; 356-
Johan de Morteyn, Conte, 314.
Johannes f. Roberti, 292.
Johannes Hostiensis, 54.
Johannes Li!xo»iensis, ep. , 29.
Johannes Paschal, 301-3; 312, 7.
Johannes p. Pagani, 29 ; 37 ; 93.
Johannes pbr. Cardinalis, 48, 9 ; 58 ; 288.
Johannes pbr. , 41 ; S. Docunni, 272.
Johiu, c, 229.
Jonas, comes Brit, parve, 21.
Jonas, pbr., 272; de L. EUi, 279.
Joseb, pbr. & decanus, 247 ; Joseph, ep.,
249-265; 303; 312; 342.,
Joseph, sac. Ilduti, 257, 9 \ 260, 2 ; lee. S.
Catoci, 268 ; doctor, 273.
Joseph f. Brein, 275-6.
Joseph f.'Enniaun, sac, 275.
Jouann, c, 72, 6, 7; Louan disc. Dub., 80;
Jouann, t., 251. [358-9-
Jouan, 1., 167.
Jouan f. Arthan, 1., 273.
Jouann f. Eidniuet, 1. , 274.
Jouann f. Guollguinn, 276.
Jouan f. Hecgni f. Asser f. Assenan, 277.
Jouan f. Meilic, c, 178; 196,9; ?Jouhan, 201;
Jouav f. Riuallaun, 1., 261. [jee Jauan.
Jouan f. Run, pbr., 274.
Jouan f. Guolicet p. Glesni, 277.
Jouan pbr. Mer. Teudiric, 274.
JouanauljC, i74;Zoguanaul, 170: pbr., 270.
Jouav p. Auguod & Briaval, 216-7.
Joubiu, c, 75 : 170-2, 4; J^*; Joubu, 171.
Joubiu f. Guernonoe, c, 215.
Joude p. Marchiud, 265.
louil ■vel louguil disc. T., 126-7 5 luhil disc.
Dub. &T., 115. t Louil.
Jouoniu, 74 ; Iguonui, 172 ; see Hentrev.
Ircil vel IrciUicg ; see Trev Ircillicg.
Irgudin, riv., 183.
Irhen, nant, 155. (? Nant ir Hen.)
Iridiouen, Trev, 32 ; 44.
Isaac, capellanus, 29 ; 60, 4 ; 85- 6.
Isaac, 1., 201 : pbr., 279.
Isabele fille W. le conte de Glouc, 314.
Isael. See Ismael.
Isceiauc, trev ir, = villa Proclivii, 204.
Isceviauc, 78; 359; 364. AJ«'o, LI. DeiloVowr.
Isciplan, c, 172; Sciplan, 227; see Sciplon.
Iscirit Maur, 123 ; 366 ; Skyret, 320.
Iscuit Cyst, 234 ; 342.
Ismael disc. Dub. & T. , iiS ', ep. Menevensis,
Ismael f. Budic, 130. [338-9.
Ismael p. G/ndoc, 149 ; 151-2, 4.
Ismael, Fenn Claud, 160.
Ispidatenn, 202; Whitethorn, 375.
Israheliticus populus, 103.
Issiu, Merthir, 279. Partrishow, Brec.
Istleidiauc, 258; 381.
Istrat. See Estrat, & Elei.
Istrat Gui, 270. [341.
Istrat ji^/ Strat Ha vren, ec, 174-5; ^^9> 373!
Istrat Havren, 174 ; 373.
Istrat lu, 35-6 ; 248 ; 279 ; Eu, 59 ; 347 ; Estrat
Eu, 42, 6, 7; 55; 286; lu, 41; StratYu,
63 ; Ystrad Yw, 363. The Hundred of
Crickhowel, at least approximately, Brec.
Istrat Our, 32 ; Estrat Eur, 42 ; Istrat Dour,
76 ; 358 ; Valley Dore, 363. Her.
Italia, no.
Ithail p. Gurcant, 258-9 ; 263. 5««Judhail.
Judaltcan p. Cuii, 180.
Judane, 1., 180. Cp. Judonai.
JudiJiu, 1., 186 ; p. Brii, 199. [Her.
Judbiu, villa, 184-5. 1* ireaddow, Peterstow,
Judcant, 1., 212, 7.
Judgual. See Guorlurch.
Judguallaun, 1., 1S4; r., 176, 7; p.Judnerth\
176 ; 180, 7.
Judguallaun, 1., 166: 216.
Judguallaun p. Nir, 261.
Judguoret, c, 169 : 225.
Judguoret, 1., 183.
Judhail, hereditarius ? Fernvail, 195-6.
Judhail, pbr., 270.
Judhail f. Athruis, r., 157; 259-260; ? 196.
Judhail f. Edeluirth, 196-7.
Judhail vel Ithail f. Morcant, rex., 158, 9;
172. .5. 6, g; 180, 3, 5-7, 9; r. Gleuifficg,
190-2, 5, 6; 202, 4, 5, 6; Judhael, 341 ; p.
Fernvail et Mouric, 158; 175, 9; 180;
2OZ-2, 6, 7, 8; 214; Ris & Rotri, 191 ; 20^;
206, 9 ; 2/7 ; 341.
Judhail vel Ithail f. Teudus, 1., 270, 3, 4.
Judhurbj-hubrab. Docunni, 149; 151,7; 160.
Judic, c, 191.
Judic, 1., 154, 6; 176; 180; 191 : 227 ; p.
Dounerth, 176; 180, I; p. Merchitir, 2ig ;
Judic f.Cetvur, 1., 149. [p. Guorai, 230.
Judic f. Nud, t., 150; 182.
INDEX.
407
Judic f. Riderch, 199.
judicia ferii, 28 ; see fossa.
Judiu we/ Judio, c, 170.
Judne, c, 191 ; see Judonai.
Judner, c, 75 ; Judjierth, 163.
Judnerth, c, 215; 227, 8; 230, 6, 7 ; equo-
nimus, 231 ; Jud-nerd, 216 ; -nerdh, 217.
Judnerth f. Auguod, 1., 217.
Judnerth f. Avagon, 1., 231.
Judnerth f.Judgual&n, 1., 176; 180, 5, 7, 8.
Judnoe, 1., 176;- 187 ; Judnou, 174.
Judnou, c, 73; 77; 359; disc. Dub., 80;
ab. Bolgros, 164; Judon, u., 75; 122; ab.
Judnov, 1., 174. [Bolgros, 166.
Judon, c, 170-2, 4. See Judnou.
Judon, r., 122; see Idon.
Judon f. Ceriau, 1., 179 ; 191.
Judonai, c, 179; Judne, 191. Cp. Judane.
Judualus, Ind-, Nid-, vel Uidualus, f. Jonas,
dux Brit, parve, 21-4 ; 335 ; 345.
luhil disc Dub. & Tel, 115 ; see louil.
Juenn, 166 ; 372.
Julen, 123 ; 366.
Julenn, Pull ir, 257 ; 381.
Julitta, ec. de S. , 325 Llan Hid, Glam.
Julius, 26 ; 22^ ; 342 ; 377 ; see Merthir
Jumail p. lunet, 162. [Jun & A.
Junabui we/ Junapeius, pbr., 72-4, 6-7; disc.
Dub., 80; j^9; disc. Dub. & Tel., Ilj; ep.,
163-5 ; Lunapeius, 303 ; 3" 5 SS^- See\j.
Junathan f. Ceretic, 220. [Junabui.
Junet, 1., 145; 152, 4, 6; 176; 183; 191;
f. Letric, 149 ; p. Ilbri, 203.
lunet f. Jumail, 1., 162.
Junuhic, villa, 250; 381. ? Undy, Mon.
Jurthir, 1., 154.
Just p. Deui, 203.
Juthel, 1., 154; cp. Juthail we/ Ithael.
Juthnerth. See Judnerth.
Iveton, ec. de, 322. Ifton, Mon.
Ivor, 1., 221.
La. ^ee Nasch Osmundi, & Thawe.
Laci, Walter de, 276-7 ; 280.
Lacus rufus, 148.
Laguernauc, 207 ; 375.
Laithti Teliau, 124-6 ; 2SS ; 343 ; 3^6.
Lam-. See Lann M.
Lam Paddoc, 321. Llam Badock, Mon.
Lann. See Cil, Ecclesia, Ecclus, -uis, Mer-
thir, Nant ml Vallis, Trev vel Villa.
L. Arthbodu, 144; [80.] In Gower.
L. Bedeui, 218 ; 221 ; 2^4. Pmterry, Mon.
L. Berguall, 239 ; see L. Mergualt.
L. Blethian, 319; 325; 330; vie. 331. Glam.
L. Bocha. See L. Mocha.
L. Budgual, -an, 164; 171 ; 275; podum S.
Budgualan, 164. BaHingham, Her.
L. Cadauc, 279; L. Cattwc, 343. Carm.
L. Caddoc Auel, 320. LI. GattockVibonAvel.
L. Caddoc iuxta Usk, 320, 7. Mon.
L. Caddoc Kelleny, 320. = ? LI. G. Lennig
of the Myvyrian list, now 1 LI. G.Lingoed.
Kelleny =? ffenlennic, but cp. L. Celinni.
L. Caddoc de Penros, 284 ; 321. Pen RhSs.
L. Calcuch, 165 ; Colcuch, 192. ^
L. Carvan, 243 ; 274 ; 3 1 9 ; 324 ; 330 ; 340, 2 ;
see Carbani V. , & ec. Catoci. Glam.
L. Catgualatyr, 31 ; 43 ; 90 ; 180, 2; 282;
317 ; 341 ; 373. Bishton, Mon.
L. Cein, 275. Kent-church, Her.
L. Celinni, 275.
L. Cerniu, 72; 165; 363; =Cenubia Cornu-
bium, 192. ? The site of Abbey Dore.
L. Ceffic, 124. Kiffig, Carm.
L. Cetguinn in Istrat Yu, 279. Brec.
L. Ceuid, 166. See Ceuid.
L. Chovian, 284. LI. Goven, Mon.
L. Cinauc, 275. LI. Gunnock on the Giman,
L. Cincyrill, 155. [Her.
L. Cingualan, 32 ; 44 ; 90 ; 144-5 ; 369-
L. Cinith, 279. LI. GenyS, Gower.
L. Cinitir, L. i Cruc, 275 ; 277. Kender-ch.
L. Cinmarch, vil., 32; 44; ,158; 165; 284;
= St. Kinmark [Chepstow], 336 ; 341 ;
371-2 ; prior de S. Kynmarcho, 328.
L. Cinuur Trosgardi, 14S ; 239 ; L. Conuur
we/cella Conguri, 144; see L. Merguall.
L. Cinvall, 173; 264; MerthirC, 171; 372.
L. Cinvil, 275. LI. Gynvyl, Mon.
L. Coit, 32 ; 43 ; 90 ; 166 ; cp. n. I.
L. Coit, 255. Brec.
L. Cors, 146; 238; 255; 369; monasterium,
238; 342. L. Gors, Brec.
L. Cronnguern, 124 ; 255. Cronware, Pern.
L. Cruc, 27s ; see L. Cinitir.
L. -Culan, 216 ; L. Guwan, 318 ; 320.
LI. Giwa vel LI. Gua, Mon.
L. Cum, 31; 43; 90; 173; 274; 284; 373;
preb. de L. Comb, 326 ; 330. Mon.
L. CustenhinG.Benni, 72; 275-6. 6'ee Garth
Benni. * Welsh Bicknor, Mon. & Her.
L. Dav,l20; 313-7; Tam, 69 & 120; Daphe,
282; dec, 319: 323.9; 336; Landaff,
341, 4. See ec. Petri, & ec. Teliaui.
L. Degeveth, 321 ; see Merthir Teemed.
L. Degui Cilpedec, 275. See Cil Pedec.
L. Deui, 164-6; 192; 790. Dew-church,'\^e,x.
L. Deui Ros Cerion, 275 ; Deugui, 276.
Much Dew-church, Her. [Mon.
L. Deviry Ruthery, 320. LI. Ddewi Rhylerch,
L. Dewy Skyret, 320. LI. Ddewi Skirrid.
L. Di-. See L. Ti-.
L. Dinegat, 284 ; see Merthir Dingat.
L. Diniul, 171-3 ; 372; PDineul, 32; 43;
Diniuil, 90 ; 349. ? LI Ddeiniol.
L. Divailauc, 279. LI. Dyveilog, Carm.
L. Dyvoddok, 325. LI. Dyvodwg, Glam.
4o8
INDEX
L. Dyv«yrguyr, 128; 133; L.T. L.Dibrguir,
254; L. Dyfwrwir339; Territorium Aq-
uilentium,77,8; 364. Ll.Ddowror,C2x\a.
L. Douche, 324. Llandough super Ely.
L. Dougarth, 164. ? Ganerew, or Whit-
church, under the * Doward Hills, Her.
L. Dojwe,32S. Ll.Dough super Thaw,G\xm.
L. Dowe, 325 ; 331 . Llandaw, Glam.
L. Dotei, ^2; 44; ^o; cp. puteus Dotei, 224.
L. Ebrdil, 192. See L. Evrdil, & Matle. ,
L. Edern, 285 ; Edernen, 344. Glam.
L. EUi, 279 ; 343. Carm.
L. Enniaun. See L. Oudocui. [Glam.
L. Ethrim, 279. Ethrim^ on the Clydach,
L. Ewrdil, 159 ; LI. Eurdil, 341 ; 371. LI.
ErUl, LI. Denny, Men.
L. Foyst, 320. Men.
L. Gan, 325 ; 330. Glam.
L. Garan, 192 ; 277, Her.
L. Garth, 31; 43; 90; 121, 3; 180; 225;
Lanhart, 284 ; 365. Llan Arth, Mon.
L. Garth Benni, 1^4; see'L. Custenhin G.B.
L. Gemei (read L. Genvei), 32 ; 44 ; 90 ;
140, S ; terra Convoi, 140 ; 368-9.
L. Geruall vel Guergualt. See L. Mergualt.
L. Gevelach, 279 ; 343. Glam.
L. Gewy, 325. LI. Geviyi, Laleston.
L. Guenn Aper Humur, 277 ; see L. Guem.
L. Guem, 200; 276-7; 352; Tel. ha Dibric,
275 ; 344. Llan Warn, Her.
"~l)!~Guern Cinuc, 31 ; 43 ; 90 ; Henlenic
Cinauc; 252, 381. LI. Gunnock, in ruins.
L. Guem Ti»«auc, 241-2 ; 380.
L. Gunyth,326; 331; 343. LI. GunwydjCavm.
L. Gunguami vel Gurthebiriuc, 201 ; = Won-
warestowe, 320 ; 375. Wonastow, Mon.
L. Guonhoill, 43 ; 90 ; Gunnhoill, 32 ; 241 ;
252; 381. [Her.
L. Guorioe, 162, 4, ^, 6 ; 192. *Garway,
L. Guoronoi, 241, 6; 378. } Rockfield, Mon.
L. Gurfrit, 62; 124; 255; Worfrit, 56; 287.
L. Guraaet, 154; 255; 370. Brec.
L. Guwan, 318; Gywan, 320; see'L. Gulan.
L. Hardneu, 279. LI. Arthney, Carm.
L. Hary, 324. Glam.
L. Helicon, 31 ; 43 J 90 ; 205.
L. Hunapui, 275. Llan-d-inabo, Her.
L. i Cruc, 277 ; see L. Cinitir.
L. i Doudec Seith, 255. Nr. LI. Gors, Brec.
L. i Doudec Sent in cimiterio L. Custhennin
in Garth Benni, 276. Her.
L. Ildut, 31; 43; 71; 90; I4S; 279; Iltwyt,
319; 325; 330; ■"<=;, 331; LI. VUdut
vawr, 340; je« Ilduti. Lantwit Major.
L. Ilthem, 324. LI. Iltern, Glam.
L. Issan, 321 ; see L. Nissien.
L. Issan, 56 ; 62 ; 124 ; 255 ; 287. ? *St.
JshmaeVs, Rhos, Pem.
L. Junabui, 73; 165; 192; 364. * Bredwardine.
L. Liuit, 241; 378. LI. Lliwyd, LI. Vannar.
L. Loudeu, 163 ; 192; 275. L. Loudy, Her.
L. Louel, 321. LI. Llowel, Mon.
L. Mainvon, 199; 2i7;i««TrilecL.Mainvon.
L. Martin, 275, 7. Marstim, Her.
L. Martin in Nether Went, 322, 8. Mon.
L. Maucheys. See Merthir Maches.
L. Maur, 77 ; 337 = L. T. Maur.
L. Maur. See L. T. Forth Halauc.
L. Mays, 325 ; 331. Llan Maes, Glam. '
L. Meilic ha Lyguess,255. Llowes Ch., Rad.
L, Meir C. Mingui, 275. St. Mary's, Mon.
L. Meir i-Penn Ros, [cp. Cecin P. Ros, 264],
32; 44; 231. 'i St. Mary's, Monmouth.
L. Menechi, vel Villa Meneich, 159.
? Monachdy, Gabalva, LI. Dav.
L, Mergualt, £g ; 90 ; Merguall = ec.
Cyngur Trosgardi vel L. Cynuur, 145 ;
cella Conguri vel Conuur, 144 ; L.
Berugall = monasterium S . Cinuuri, 239 ;
L. T. de L. Geruall, 31 ; Guergualt,
43; Bysschopeston, 333; 369. LI.
Deilo Verwallt or Bishopston, Gower.
Lanii Mihacgel. See Michaelis.
L. Mihangel, 325; 331. LI. V.PontVdn. Gla.
L. Mihacgel, 2625382. Xemeis Jnferior,M.ori. ■
L. Mihacgel Cil Luch, 275, 7. St. MichaeVs
Church, near Gillow, Her.
L, M. Cruc Cornou, 241 -2 ; Kilcornew, 320 ;
379. LI. V. Crucorney, Mon.
L. M. Estom Lowern, 320, 7. Mon.
L. M. i pull, 241-2; 379. 'iPoolMeyrick,Mon.
L. M. iuxta Usk, 320. LI. V. Govion.
L. M. Liclit, 32 ; 44 ; Lichrit, 244 ; 380.
? Earlswood Chapel, Mon.
L. M. Maur, 31; 43; 9o;=trev Peren, 233;
234, 6 ; 322 ; 342. LI. Vihangel,
near Rogiet, Mon.
L. M. m. Gratlaun. See L. M. Trev Ceriau.
L. M. supra Mingui, 275. Garway, Her.
, L. M. Trev Ceriau, 167-8 ; 238 ; = L. M.
meibion Gratlaun, 237-8; 255; 341; 352.
? *Ll. Vihangel Tal y Llyn, Brec.
L. M. Tor Meneth alias Kennan, 282 ; 321.
L. Mocha, 74; 171-2; 264-5; 272; 348;
Machuti, ec, S., 320. St. MaugharCs,
L. Movor, 321. Llanover, Mon. [Mon.
L. Nissien, 241-2; LI. Vssan, 321 ; 379; see
Tinysan. LI. Ishen, Mon.
L. Oudocui vel L. Enniaun, 138; 156; 166 ;
222, 3 ; ec. & vil. S. Oudocei, 31 ; 43 ;
90 ; L. Docuith iuxta Tintarn, 340 ;
370 ; abbatia, 223. LI. Dogo, Mon. . .
L. Penn Creic, 144. ? Pen-mdn, Gower.
L. Petyr in Henriu, 261-2 ; 382. Mon.
L. Petir, 275-6. Peterstow, Her.
L. Petyr, 90 ; ec. S. Petri, 32 ; 43.
L. Petyr, 279. L. Bedr, YstradYw, Brec.
L. Rath, 115; 124; 255. Amroth, Pem.
INDEX.
409
u
L. Rldol, 275. LI. Rotkal, Her.
L. Ririd, 324 ; 330. LI. Trithid, Glam.
L. SanBreit. ^cc Brigida & Eccluis. [Glam.
L. San Freit vd Bregit, 32 ; 43 5 263 ; 383.
L. SanFreitj'«/Bregit,27S-6. Bridstow,ilei.
L. Sant Guainerth, 275-7. Si. Weonard's.
L. Sulbiu, 31; 43; 90; 160; 371. LI. Sil-lo,
L. Suluc, 231; 275-7. Sellack, Her. [Her.
L. Tam, 69 ; 120 ; 336 ; see L. D^v.
L. Teliau, 128; see'h. Dyv«yrguyr.
L. Telifiu, 275 ; see Hennlann Dibric.
L. T. Aper Couin, 124 ; 254. Cam.
L. T. Bechan, ec, 116. ?i/. D. Abfr Cowin.
L. T. Bechan in difrin Teiui, Villa, 1245254.
L. T. Cilretin, 56; 62; 124; 2555287.
Kilrhedin, Carm. & Pern.
L. T. Cressinych, 123 ; Cresseny, 284 ; de
Crissinic, ^7; 43; 9°; 339; 3^6-
L. T. de L. Geruall. See L. Mergualt,
L. T. Garth Tevir, 124; 254. 'BronDeilo,'
Caio, Carm.
L. T. i-Ciliou, 255. LI. Deilo Graban, Rad.
L. T. L. Dibrguir, 254; see L. Dyvuyrguyr.
L. T. Litgarth, 124; 255 ; L.T. Penn Litgart,
56 ; 6^ ; 287. LI. Deilo Llwydarth, Pem.
L. T. LuinGuaidan, 124; 255; jc^Guaidan.
Llwyn Gwaian, LI. Ddewi Velvre, Pem.
T. Mainaur, 62. Cp. n. I.
T. Mainaur Brunus, I62; 125, 254; 28J.
LI. Deilo Rwnws, LI. Egwad, Carm.
T. Maur, 56; 62; 77, 8; [116]; 133, 5;
254; 270 ; 287; 337 ; 339 ; 340 ; 364-
T. Merthir Mimor. See Merthir Mimor.
T. Nant Seru, 124 ; 254. Carm.
T. Penn Llitgart. See L. T^ Litgart.
T. Penn Tiuin, ^6 ; 62 ; 124 ; 254-5 ;
287 ; see Penn Tiuin. [Caio, Carm.
T. Pimp Seint, 56 ; 62 ; 287. Pymsent,
T. Porth Halauc, = L. Maur, 31; 43; 90;
122; 284; 337; 366. LI. T. Pertholey.
T. Por' Tnlon, 90. ? Caswell Chapel,
Bishopston, Gower.
T. Tal i Pont, villa, 31 ; 43 ; 90 ; 14° ;
336. North of Llwchwr, Glam.
T. Trevi-Cemiu, 124; 254. 'i*Crinow.
Tidiuc, 275-6 ; see Hennlann Tidiuc.
TiluU, J2; 43; 217; Sant TiluU, 216;
376. ? St. y Nill, St. Bride's super Ely.
Timoi, 231 ; Tiuoi, 275. Foy, Her.
Tipallai, 32; 44; 171-3; 372. 'iParsonage
Tisauuc, 275. [Farm, St Maughan's.
Tissoi, 187; 321, 8; 374- LI. Soy, Mon.
Tituill, 241 ; 378. Llwyn Deri, Mon.
TiUei 212 ; see Tifhei. Lamphey, Glam.
Tiuinauc, 275. ? Whitchurch, Her.
Tivauc in Penn Ichen, 255, 7. Glam.
Toene, 63; prior deL. Tony, 336; ?344.
Llan-t-hSny—Nant Hodni, Men.
Tony iuxta Glouc, prior de, 328.
LI. Trissen, Mon.
LI. Trissan, Glam.
Now corrupted into
L.
L.
L.
L.
L.
L.
L.
L.
I'
L.
L. ToulidauC, in Carmarthen, 62 ; 124 ;
254 ; 287.
L. Trissan, 321, 8.
L. Trissan, 324 ; 330.
L. Vannar, 241.
LI. Vaenoi ! Mon
L. Vedeui, 221 ; 274 ; 377 ; see L. Bedeui.
L. Veir, 322. LI. Veir Discoed, Mon.
L. Veir Cul Cudyn, 327 ; ec. Culcudyn, 320.
"L. Uuien = Mamouric, 206 ; vil. & ec. S.
Nuuien, 31; 43; 90; 375.
L. Waryn, 322. LI. Wern, Mon.
L. Waynarth, 320, 7. LI. Wenarth, Mon.
L. Worfrit, 56 ; 287 ; see L. Gurfrit.
L. Wytheryn, 320, 7; ec. Gueithirin, 228; 377.
Lancastria, 334.
Landavensis, 27; 30-1; 34-49; 52-68; 76;
84. 7, 8, 9; 92-4. 7; 119; 124; 130-2;
248-9; 266; 278; 281-311; 313, 7, 8;
326, 9; 332-344; 3,47; 35°. 6, 7. 8; 360.
N,B. — Landav&xisa is hardly used in
hand A except in the rubrics; for Land-
auensem on p. 27, read Landwi.
Land. Archidiaconus, 326, 9; archidiaconatus,
282 ; prebenda, 285.
Land. Cancellarius, 326, 9.
Land. Capitulum, 326, 9.
Land. Episcopus, 326, 9 ; 330, 3.
Land. Prebenda, z8^ ; 326, 9 ; 330.
Land. Precentor, 326, 9.
Land. Thesaurarius, 326, 9.
Landavia, 5; 31; 42; 70-7; 84-5; 90; 107
116-278; 283; 291, 3; 317; 336, 8
341, 2, 4 ; 358 ; Landavaj, 27-9 ; 336
L. Tam, 350; Landaf, 313-7; 344; 357
decanatus de, 319 ; 323; Landaff, 341
LI. Div, 353 ; 363-7 ; see ec. S. Petri
& Teliaui.
Land.Monast.,z7;i44;2i4;Archi-, 74-5; 129.
Lannerch Glas, 194.
Lannerch Onnviu, 140 ; 368.
Langeston, ec, 284; 318; 322. Mon.
Lanhart, 284 ; see L. Garth.
Lapis, 196.
Lapis longus, 224. ? *Langston, Mon.
Lateranense palatium, 25. At Rome.
Lateranum, 30 ; 35-9 ; 41 ; 45-8 ; 53-4. „
Lath, Villa, 151.
Lau Hir, epithet of Mtcol, 118; 125-9.
Laur, 245 ; p. Deheueint, 245 ; Teudur, 268 ;
Laur, Trev, 32 ; 43. [Nouis, 274.
Laurentii, basilica & capella S., 25.
Lebes ietxeus, 153.
Lebinid, 261. A Commote in Guent is Coet.
Leph. see Bichlyt, Eneuris, Forch, Libiau,
Meneich, Oudoucui. Cp. n.l.
Lech, 74; 260; petra, 122; saxum, 128.
Lech Luit, 123 ; 197 ; 366.
Lech Melen, 207 ; 375-
4IO
INDEX
Lecha, 241 ; 378.
Lechou, nant & pant, 226 ; 377.
Lechou Lition vel Lech Luit, 197.
Legionum civitas, 26 ; 336.
Legui, I., 236.
Leliau p. Gurdavau, 161 ; -tavau-i, 164.
Lembi, vallis, 74 ; 172 ; 358.
Lemenic, L, 174.
Lennic, probably a diminutive of Llann, 197.
? Alltyr Ynys, S. of Clodock.
Leo ferox, 22.
Leoniana civitas, 25. The Leonine city, Rome.
Leonis, Petrus, 54-5- Anacletas II.
Leprosa uxor, 21.
Leprosorum, Vallis, 227 ; cp. Clavorion.
Lesia, 23. Lisieux, Normandy.
Letan, 1., 199.
Letclit, 1., 127. Cp. Lichrit.
Letric p. Junet, 149 ; 152, 4.
Letuer Cell, 78 ; 364.
Leubrit, t., 210. Cp. Loubrit.
Leucu uxor Hiugel, 236.
Leuhaiarn f. Loumic, 1., 161.
Leui, c, 169. [Efgar, 231.
Leui, 1., 232 ; Legui, 235; Liugui, 236 ; p.
Leuguirn, Villa Crucou,= Villa Carnou, 262.
Leuyrn, Fin. Cruc, 142 ; 369 ; cp. Louern.
Leumarch, 218 ; see Loumarch.
Libiau, ep., 237-240; 303 ; 312; 362.
Libiau hereraita, 194-5.
Libiau, Lech, 142 ; 369.
Librarius, quidam, 7.
Lichrit, 244; Liclit, 32; 44; i««L.M. Lichrit,
& 'Bhyi's Lectures on Welsh Philology, p.367.
Licotuc, Trev, 257 ; 381.
Lifann. See Pull L., & cp. Liman.
Lifricus vel Lifris f. Herwaldi, ard., 271, 3-4.
Lignea ecclesia, 277. \—Leofric.
Lignum longum, 198.
Liguallaun i. Tutbulch, 241 ; see Riguallaun.
Liguallaun. See Guaisav L.
Liguess. See L. Meilic ha Liguess.
Lilli, c, 163.
Lilli, 1., 75 : 171-2 ; 227 ; cp. Hi.
Lili vel Ili, TreV, 232.
Lilian heres Mourici, 143.
Liman w/Liuan, 241 ; 378; Liminan, 210 ;
cp. Lifann. A trib. of tke Trothy, Men.
Limarch mab Athrem, p. GuoUguin, 279.
Linn, 214.
Lin i Gleiniou, 272 ; 384.
Linn Syvadon, 146. LI. Gors Pool, Brec.
Linniou, Maru, 183.
linea coccinea, 203.
Liss, finnaun, 263 ; 383.
Lis Castell, caput totius Demetice, &c., 125.
Lis Guern, 251 ; 352. Mon.
Linconiensis, 280. of Lincoln.
Litan, Cam, 229 ; 378.
Litgarth in Dou Clediv, 124; 255. 1 See'L.T.
Llitgarth, Penn, 56 ; 62 ; 287. J' Litgarth.
Lithani, ec. S., 283 ; 340 ; see Elidon.
Liuelin p. Grifudi, 278.
Liugui, 1., 235 ; see Leui.
Liuhess in Elvail, 149; Lyguess,255. Llowes,
Livathru, 1., 127. [Rad.
Livonui p. Guenhav, 130.
Locnhty, 127 ; 366.
Lodguinus r. Francie, 89.
Loegria, 342 ; see Anglia.
Loguanaul, c, 170. Clearly a scribal error
for loguanaul ; see Jouanaul.
Londonii. See Lundonii.
Longuern, 229 ; see Louern,
Lonion, 124 ; 255. Lanion, Pem. Dock.
Lontre Tunbulch, 183 ; 374.
Lotre Elidon, Hen, 157 ; 371.
Louan disc. Dub. 80 ; probably a misreading
for Jouan, 348 ; 3^8, g.
Loubran, 1., 143.
Loubrit vel Leubrit, 1., 210
Loudeu, 163. See L. Loudeu.
Loudoc, 1., 237.
Loudoce, 1., 150.
Louern, 175 ; 373; Lo«guem, 229.
Louhai, ager, 209 ; 376. Tintern Parva, Mon.
Louheithi, 1., 140.
Louhelic, nant, 250-1 ; 381.
Louhonerd, 1., 132.
Loumarch f. Catguocaun, 222-3.
Loumarch f. Duta, c, 218; 227-3 ; 240.
Loumic p. Leuhaiarn, 161.
Louri p. Conhoe, 161.
Lourone, 1., 178 ; -onui, 184.
Luca, B., 54, 6, 9; 61, 3. 5. 6; fest., 287.
Luch. See Cinahi, Crecion, EiUn, Ferdun.
Lucia, S., 25.
Luchur, -uc, 140 ; Lychur, 141 ; Llwchwr,
340 ; 368-9. Between Carm. & Glam.
Lucius, r., 26 ; 68-9 ; 289 ; 313 ; 344.
Ludat, 1., 186.
Lues, atra 107 ; 131 ; flava, no ; see Flava.
Lugobi, 1., 76.
Luguach f. Duta, c, 221 ; see Loumarch.
Luguim, 257; 1 epithet ofhxaxA; cp. n. I.
Luguni, Brinn, 207. ? Raglan, W. , p. 14.
Luin, 229. See Elidon, Gaidan, HeUc, 111,
Ina, L. T. Luin Guaidan, Maur, Teliau.
Luin Teliau, 124; 255. Tre-Uwyn, Tenby.
Luit. See Alt, Cam, Lech, & Nant.
Lulic vel LuUng, c, 210-211.
Lumarch jie/ Luuarch p. Briavail, 149; 151.
Lunapeius. See Junabui.
Lunberth, ep. Sc'i David, 238-9.
Lunbiu, 1., 202, 5.
Lunbiu, Otyn, 143 ; 369.
Lunbrit, c, 207 ; 212 ; cp. Lunberth.
Lundoniensis, 49 ; 280.
INDEX
411
Lundomi, 29 ; 294-5 5 334 ; Lundrii, 37 ;
Londres, 313; Lundonia, 49; 52; 266.
Lunguid, 1., 209.
Lupus, 68-9 ; 336.
Lutinn de Hennlann T., c, 231.
Luuaet [? Liuiaet], 1., 76 ; jj'.J.
Luuarch. See Lumarch, & Lyuarch.
Luxoniensis=LexoOTensis, 29. of Lisieux.
Lyggessauc, c, 148.
Lyra,procur. de,3i8; 327; 357. InNormandy.
Lyuarch Hen, Pen Clawd, 146 ; 369.
Lyvni, 146; 369-370. Brec.
Mable, 171; ec. 172; 372. LI. Vapley, Mon.
Mabon, c, 209.
Mabon, 1., 75 ; p. Guordoi & Gurution, 164.
Mabsu, 1., 158; 176, 9; 180, 4, 5, 7, 8; 191;
196 ; P- Jacob, 182, 4.
Mabsu f. Guobeith, 1., 185-6.
Machagui, difrin, 255. Bachcewy, Rad.
Maches, Merthir, 211 ; L. Maucheys, 322;
Majweys, 329. LI. Vackes, Mon.
Machumur = ? Ma-Chumur, 241.
Machuto, ec. de S., 320. See L. Mocha.
Machynys, terra. 189. There is a Machynys
macyrou, 149. \nr. Llanelly Docks, Carm.
Maerun, 190; 341; 374; Mersfield, 323, 9.
Magor, ec, 291 ; 322, 8_; vie, 329. Mon.
Maidocus, 101. Cp. Maioc.
Mail Lochou, Mais. See Matle.
Mail Vannon, 122 ; Pen y Val, 366.
Mailbrigit sac, 1., 240.
Mailcon, 1., 209.
Mailconus r. Guenedotie, 107 ; Mailcun, 118.
Maildun, 1., 232.
Mailoc, Willelmus, 289-290, 2.
Mailseni de L. Timoi, c, 231.
Mailseru f. Duta, 1., 217.
Main, 196. See Trev Main.
Main Brith, 191 ; 374.
Main Cinahi, 188.
Main Dyastur, 145; 369.
Main i Bard, 42 ; 134.
Main Tillauc, 196 ; 374.
Mainaur. See Garth Benni, L. Garth, L.
Gurvaet, L. Issan, L. T. Mainaur Brunus,
L. T. L. Dibrguir, L. T. Litgarth. [Freit.
Mainaur Cruc Marc', 263 ; 352 ; see L. S.
Mainaur Mathru, 127 ; 255 ; Marthru in
Pepitiauc, 129 ; 339 ; 350 ; seith Seint
Mathru, 129. , Mathry, Pem.
Mainaur Pir, 124 ; 255. Maenor Btr,
now corrupted into Manorbeer, Pem.
Mainaur Tnoumur, 165-6. Chepstow.
Mainerch f. Milfrit, I., 174 ; 351.
Mainti, 207 ; 242. [L.M.
Mainvon=Villa Guidcon, 217-8 ; see Trilech
Maioc, c, 155; Maiuc, doc, 140; cp. Matuc.
Mais Mail Lochou. See Matle.
Maisi, Gaufridus de, 29.
Maius, laicus, 40.
Malcant, 1., 244.
Malo Passu, prior de, 329. Malpas, Mon.
Malmesbury, ab. de, 328. Wilts.
Malochu, campus, 165. Cp. Mais Mail L.
Malvernia, prior de Maiori, 327. Gt. Malvern.
Mamheilad, ec. de, 321. Mamhilad Mon.
Mamilet, silva, 174. Her.
Mamouric, ec, = L. Uuien, 206; 375.
Manach, riv., 172 ; 372.
Manachan p. Hi, 215-6.
Manochi, vallis, 210.
Mannou, Glin, 221 ; 377.
Mans, Abbas' de, 327. le Mans, France.
Marcan, 224 : see Morgan. Margam, Glam.
Marcellinus & Petrus, SS., 25.
Marcellus, S., 25.
March, 1., 225 ; f. Pepiau, 235.
March, nant, 262 ; 382 ; 275 ; 384.
Marcguein f. Elcu, 275.
Marchan, 1., 198 : p. Gulbrit, 279.
Marchan, Inis, 32 ; 43. ? Canton, Cardiff.
Marchan, Trev, 249 ; 352.
Marchi, 1., 225; 240; Morci, 228; f^.Merchi.
Marchi f. Catgen, c, 221 ; 240 ; ab., 222.
Marchri p. Gurci, 245 ; p. Teudus, 276-7.
Marchiud, c, 239 ; 245.
Marchiud f. Bledgur, 223; 1., 224; p. Asser,
Marchiud f. Joude, 265. [223-4.
Marchleu, villa, 202.
Marchluid,ep.,246; Marchiliud,joj; 3I2;356.
Margetud f, Grifud, 1., 270. MeredyZ.
Margetud f. Rein, 125.
Marie Maioris, basilica, 25.
Marie, altare S., 86. In L. Dav Cathedral.
Marie, ec. S., 231 ; see L. Meir Pen Ros.
Marie deKerdyv, ec, 319. St.Mary's, Cardiff.
Marie supra Montem, ec. B., 325, 331. St.
Mary Hill, Glam.
Marie, Glastoniense Monast. B., 333. Som.
Marisco, de Salso: see Saus Marreys.
Markeros, ec. de, 320, 5 ; 331. Marcross,
Marshall, Johannes, 304. [Glam.
Marthel Deuan, ec. de,324. Merthir Dovan,
Marthel Maur ; 283. See Merthir Mimor.
Marther Geiyn. See Merthir Gerein.
Martherne. See Merthir Teudiric.
Martinus p. Roberti, 37.
Maru Linniou, 183 ; 374.
Mason, Robertus le, 293.
Mastrut, c, 212.
Matauc, 1., 76; lOI.
Matoc f. Guinan, 203 ; 1., 204.
Matuc, 1., 144- Cp. Maioc
Matgueith, pbr., 279.
Mathenni Mustuir Mur, ec, 207-8; 376.
Mattheus Albanensis, 54.
Mathise, preb., 285.
412
INDEX .
Mathru vel Marthru. See Mainaur Mathru. Merchiaun f. Eutut, 276.
Mathus, 1., 143. Merchiaun f. Riderch, 1., 237; 243-5 5 262;
Matilda imperatrix, 286. conjux ejus, 243 ; p. Gurcant, 244, 7 ; 262.
Matle, 79 ; 194 ; 341 ; = Mais Mail Lochou, Merchion, c, 170.
79; 348; = Inis Ebrdil, 79 ; 80; 337; cp. Merchion, 1., 122; p. Gurvol, 162.
campus Malochu, 165. Madley, Her. Merchion, 1., 209. Cp. Merchiaun.
Matoc & Matuc. See under Matauc. Merchion, frater Guidnerth, 180.
Maucheyn, ec. de, 323. Macken, Mon. Merchir, I. , 209. Cp. n. I.
Maur. See Mur, Marthel, Merthir, L. T. Merchitir, 1., 212: f. Judic, 219.
Merchitir, Hentrev, 183.
Merchui. See Merchguinus.
Merchuit, c, 73.
Merchviu, c, 230 ; cp. Merchbiu.
Maur, aper Nant, 123.
Maur, Cantref, 124; 154. See^r«/j,p.4lo.
Maur, Luhinn, 207 ; 262.
Mauricius de Lundoniis, 29 ; 280.
Mauan, 155; 370. The Mawen, Brec. Merchviu p. Meilic,'l6i-2.
Mavurn, 162, 3, 5; 171-3; 192; 373; podum, Mergualdus, princeps, 145.
165. Somewhere on the Dore, Her. Mersfeld, ec. de, 323, 9. See *Maerun.
Maximianus Herculius, 26 ; 34^. Mervin, 1., 186 ; 201, 3.
Meduinus, legatus & doctor, 68. Messur Pritguenn, 207.
Mei f. Herualdi, 1., 272-3. Merthyr, 1., 140.
Mei, Castell, 124; 366. Merthyr, ec. de, 324; 330. Merthir Tydvil.
Meic, 1., 209 ; 231. Merthir, Nant, 184 ; 226 ; see Amir.
Meilic f. Merchviu, lee, 161.2; p. Jouan, 178. Merthir Buceil, 32 ; 44 ; 212-3. Somewhere
'"' ' near Merthir Mawr, Glam.
Merthir Ciiliver, 32 ; 44 ; 346.
Merthir Cmvall. See L. Cinvall. [Clitauc.
Merthir Clitauc, 194-7; 34i; 362; 374. See
Merthir Dincat, 31 ; 43; 90; 227 ; Dynstow,
336 ; L. Dinegat, 284. Dingestow, Mon.
Merthir Gerein, 234 ; Marther Geryn, 323.
" This chapel stood near the Upper Grange
Farm House, in the parish of Magor, its
rem,ains have not been removed many
years'' Wakeman, p. 16 ; 1853.
Merthir Gliuis, 225. Clivis, Newton Nottage.
Merthir Ilan, 32; 44; 336. Eglws Jlan,G\sm.
Merthir Issiu, 279. Parlrisho^u, Brec.
Merthir Jun [= juli-us] & Aaron, 225. St.
, Julian's, Caerleon, Mon.
Merthir Maches, ec, 211; L. Maucheys,
322 ; Majweys, 329. LI. Vaches, Mon.
Merthir Mmiax, 31 ; 43 ; 90 ; 212-j ; 224 ;
351 ; Movor, 284; Marthel Maur, 283; =
Merthyr Mawr, 341 ; 376. Glam.
Merthir Onbrit, 32 ; 43 ; cp. Petra Onbrit,
189. Somewhere near Fairwater, L. Div.
Meinbui, ripa, 171
Mein, 208 ; 213.
Mein Hebauc, 78.
Mein Forth, duo agri, 240.
Meiniauc, Pont, 244.
Meirch z/f/ Merych, Castell, 74; 172; Cestill,
173 ; 372. t Newcastle, St. Maughan's.
Meirch vel Meryrc, cecin, 78 ; 364.
Meirch, Guenuin, 242.
Meithiwi, 78 ; 359 ; 364. MiUvi, Carm.
Melano, ec. de S. , 323, 9. St. Melon's, Mon.
Melen. See Flava & Hal M.
Melen, Lech, 207.
Melguas, I., 183 : 277.
Melguas alumnus Hi, 246.
Melltou, 42 ; 134 ; the Mellti, 363, 7.
Menechi, 124-6 ; 255 ; 366.
Menechi, villa. See L. Meneich.
Menede, le, 291.
Menei. See Aper Menei.
Meneich in Carm. Tdv, Lech, 128 ; 33^.
Meneich, nant i, 202 ; 242 ; 375, 9.
Meneich, villa, 1 59 ; jei; L. Menechi. ^
Meneth Istelan, ec. de, 323. MynyS Islwyn, Merthir Teemed, 199 ; 273 ; Z. Degveth, 321.
Menevensis, 333, 8 : see Mindensis. [Mon. Merthir Teudiric vel Theoderici, 31; 43 ;
Menevia, 338. St. David's, Pem. 90 ; [142] ; 235 ; 274 ; S. Teudric, 340 ;
Merchviu, can., 268 ; 270 ; pbr., 271-3. ec. Martherne, 284 ; 292 ; 328 ; 340, 2 ;
Merchbiu, I., 200; 217. Cp. Merchviu. 369; Matharne, 340. Mat hem, Mon.
Merchbiu p. Bynus, 265. Merton College, Oxford, 304.
Merchguinus, c, 76 ; disc. Dub. , 80 ; 131; Meruin, &duofiliifratriseuis, 186; 1., 201,3.
Merchui, 132 ; 358-5;, Methiana regio, 6. Meath, Ireland.
Merchgumus f. Ghuis, r., 76. Meuric, rey, 313 ; see Mouric.
Merchi, 245 ; cp. Marchi. Michaelis, ec. S. See Lann Mihacgel.
Merchiau. 5«<f Rm Merchiau». Michaelis, ec. S., 222. [Mon
Merchiaun, 1., 224, 8, 9; 230, 7. Michaelis, ec.S., 323, 9. Michaelston Vedwy,
Merchiaun, pbr., 276. Michaelis festum Sancti, 284; 293; termi-
Merchiaun f. Arthbleid, 1., 247. nus, 295.
INDEX
413
Michaelis in Istrat Yu, ec. S., 279. LI. Vi-
hangel Cwm Du, Brec. Cp. L.M.T. i. C.
Michaelis Kilcornew. See L. M. Cruc C.
Michaelis super Eleye, ec. S., 324. Glam.
Michelestowe, ec.de, 324. Michaelston le Pit,
Middleton J. de, 293. [Glam.
Milfrit p. Mainerch, 174.
Milgen, 1., 150.
Milo de Gloecestria, 29; 37.
Miluc, trev, 32; 43; villa, 271 ; 383. Pro-
bably near Garth Mailwg on the Ely, Glam.
Mimor. See Merthir Mimor.
Minchei, alt, 141 ; 368. = ? Minechi = Meneich.
Mincul, 42 ; 134 ; 363, 8.
Mingui, 160; 173; 193-7; 241, 7; 264;
275; 34I) 3; Minugui, 196; PMeinbui,
171 ; Mynwy, 341-2; Monnwy, 341 ; 371 ;
Monnow, 362 ; 372, 4, 5, 9 ; 380, 3.
Mingui, Aper, //j' ; 186. Monmouth.
Mingui, Castellz/«/Castellumde, 275-7 ; ec,
278; Munmowth, 34J. Monmouth Castle,
Mingui, Vadum, 193.
Minyd Du, 42 ; 134 ; 363, 7.
Minid Ferdun, 196; 375. nearClodock, Hen
Minuensis, ec, 52; 115; 338, 9; civitas,
100 ; Menevensis, 333, 8, 9. St. David's,
Mirgint, S. de L. Cum, 274. [Pern.
Misac, 6.
Mithri, riv., 240.
Moch-ros, 69; 71580; 133:4; 161; 192;
337 ; 341 i 358 ; abbatia, 164 ; Swine-
moor, or Moccas, Her.
Molendinum, 27 ; 28. See Canet', Ebbot,
Eley, Marchan.
Monachorum, Campus, 231.
Monasterium. See Cinguali, Cinuuri, Dol,
Elduti, Glastoniense, GoldcliVe, Jarmen,
Lann Berguall, L. Cors, Landavense,
Teliaui ; cp. Mustuir Mur.
Monasterium, 14 ; in Hibernia, 16 ; in
quadam insula, 12-16; prope antrum ser-
pentis, 20: 23.
Monasteria omnium provinciarum, &c., 219.
Monemuta, 293, 5, 9 ; 303, 9 ; 312. 7 ; 334 ;
343 ) 356 ; prior de, 327 ; Monemuwe,
317 ; Monmouth, 341, 3.
Monte acuto, de, 30; 53. Montacute, Som.,
not 'BrynBiga'=Vs^; cp. ICil Vigan.
Mor, 1., 212 ; 239.
Mor mab Ceretic, 279 : p. Catmor, 279.
Morbiu, 1., 251.
Morbiu, pbr. , 277 ; p. Gunna, 277.
Motbran 1., 2cx).
Morbran f. Audi, 275 ; p. Helia', 277.
Morcant f. Athruis, r. More, 145 ; 148-9 ;
150-5; r. Gleuissic, 156; 174-6,8; 180-4;
190-1 ; 230 ; 340-/ ; p. Judhail, 158 ;
^7St '5, 9; 195; 202; Gaidnerth, 191.
Morcant f. Gurcant, 1., 164.
Morcant Hen f. Yugein, r. totius More,
240, 8 ; r. vu regiones infra ostium Gui
& Tyui, 241 ; 342 ; p. Cattell, Cinuin,
Idguallaun & Oueia, 241, 5, 6, i'; sjs-^.
Morcant, Villa Crucou, 262 ; 382.
Morcant, Vallis, 210.
Morcannuc, 118-121 ; 14J ; 152-3; 181;
195, 7 ; 217 ; 240, 1, 6, 7, 8 ; 252, 3, 9 ;
261, 3, 4> 7; 272; 313 ; 340, 2 ; 365, 5 ;
seith cantrev, 247; vij regiones Morcannoc,
342. JVot co-extensive with the modern
county 0/' Glamorgan,
Morcannuc, reges, = ?Pennbargaut & Judhail,
Morcannuc, rex, = Mouric f. H., 252. [197.
Morceniu f. Dull, 223.
Morcenou, 1., 144.
Morcenoui, pbr., 276; p. Enniaun, 276.
Morci, 1. , 228 ; «« Marchi.
Morcimbris, c, 232, 4.
Morcimbris, 208 ; terra, 208.
Morclas, I., 150 ; p. Catgen & Ilias, 186-7.
Morcleis, 1., 202.
Morcleis, Aper, 140; 368.
Morcouanu, c, 203 ; Morciuanu p. Crin vel
Morcu 1., 203. [Cron, 203, 7.
Moirdoc, 1., 178; 184.
Morduc, nant, 123 ; 366.
Moreb, 208. See Morhed.
Morgan, ab. de, 325 ; 331 ; 341 ; see Marcan.
Morgan, Willjam, ep., 305.
Morgen, 170; p. Nud, 265. Morjen.
Morglas, 208.
Morgon, 1., 166.
Morguid, 1., 122; 188.
Morhed, c. , 1 83 ; Morhep, 1 87 ; ab. podii Deui,
Morheb f.Moriud, 1., 162. [190.
Morhed, 171.
Moridic f. Cini, 275 ; p. Ris, 276.
Moriud,228 : p. Morheb, 162; p. Idguallaun,
Morleu, 1., 202, 5. [220.
Mor»«arch, can., 268 ; 270 ; pbr., 271, 3.
Morteyn, Johan de, 314.
Morviu p. Guinan, 228 ; cp. Morbiu.
Mouric f. Arthvail {='i Judh2iiV), r., 200.
Mouricus f. Enniaun, 1., 274.
Mouric-us f. Fernvail, 1., 203-4.
Mouricus f. Guronui, 1., 272-3.
Mouric f. Hiugel, 257 ; r. G. Morcant, 249 ;
255-261, 3, 6 ; p. Catguocaun, 260-1, 7 ;
278 ; Ris, 260, 8.
Mouric f. Judhail, 158 ; r., 170, 2, S, 9 ; 180;
183, 7; 190, 1,5,^; 202; ?226; r. Gleuissicg,
204, 6; 213-5; r. More, 217; p. Brochuail
& Fernvail, 200 ; 216 ; 226 ; 231-4.
Mouricus, r., 69; 71, 4; 160; f. Teudiric,
r. More, 131-3 ; 140-4. 7. 8, 9 ! 15°. 5 ;
340 ; p. Athruis & Idnerth, 131-2 ; 140 ;
i6s ; Comereg, 165; Frioc, 148; 155;
sepulchrum Mourici, 149.
414
INDEX
Mouric, rivulus, 173 ; 242 ; 262. See Pull
Mouric & Palus Mouric.
Muric, Aper, 142-3 ; Portus Mauricij, 340 ;
Aber Meuric, 340; 369. The mouth of the
Mouric below St. Pierre, Mon.
Mouritius f. W. de Lundriis, 37.
Movor, 284 ; see Merthir Mimor.
Mur. See Tonou vel Tnou.
Mur, Cumulus & Frut, 122 ; 1 80.
murus Rom. civitatis, 25.
Mustuir Mur, 207 ; see Mathenni.
Mum, nant, 188; 374.
Nadauan, 147-9 j 204; 260-1; 382;= Villa
Gurberdh, 148. Ll.Sannor or Thaw,G\3X!v.
Nant. See AUtudion, Alun, Amir, Bachlatron,
Baraen, Bard, Bed, Biuguan, Brachan, Brat,
Broveni, Buch, Catguistil, Catlan, Cenou,
Castell Cerran,Cichman, Cilieni,Cravnant,
Cum Cinreith,Dincat, Distir,Duvin,Eguic,
Eilin, Eilon, Gob, Greitaul, Gunos, Guol-
chetva, Gurrimi, Hebauc, Hela, Humir,
Lechou, Louhelic, Lan, March, Meneich,
Merthir, Morduc, Mum, Pedecon, -ou,
Rotguidou, Ruisc, Seru, Tauel, Torr i
Calr, Trineint, Vallis.
Nant, 142, 5, 6 ; 158-9 ; 228 ; 241, 4.
Nant Bichan, 146 ; 184 ; 228 ; 241 ; aper,
184 ; 242 ; 374.
Nant Du, 258 ; 382.
Nant Foss Pluum, 174 ; 373.
Nant Maur, 123 ; 366.
Nant Luit, 78 ; 359 ; 364.
Nant y Clavorion, 126 ; 366. near Tenby.
Nant i Gall, 261 ; 382.
Nant i Galles, 160 ; 371-2.
Nant yr Hen, 155 ; 370.
Nasch Osmundi, la-, 283 ; 353. INash, Mon.
Naudauan, 149 ; see Nadauan.
Navatica»um, 26 ; 289.
Nectone, Radulfus de, 285.
Ned, 42 ; 134 ; Neth, 340 ; 363, 7. Nel.
Neth, ab. de, 331 ; ec. de Neeth, 325 ; 331.
Nemeit, c, 232.
Nereus, S., 25.
Nero, 26.
Nest, ? uxor aut soror Ermithridh, 236.
Nether Went, dec, 282 ; 318 ; 322, 8; 357.
Neuynn, Aper Pull, 143. Hunger Pill,M.axi.
IJeveni, Cateir, 42 ; 134 ; 363, 8.
Newelonde, ec. la, 294; 333-4; 355. Glouc.
Newport, dec, 319 ; 323, 9 ; 357. Mon.
Newton, ec. de, 322 ; see Schirreues Newton.
Neweton, ?329; 330; N. Nwstaysch', 283;
ec. Nova Villa, 326 ; 353 ; Merthir Gliuis,
225. Newton Nottage, Glam.
Nicholaus, can.,307;ep.,295-7; 303; 312, .#;
Nicholaus de Runestun, 291-2. [SS^-
Nicholaus de Warewyk, 294-5.
Nicholao, ec. de S., 324: 330; prebenda,
326; 330. St. Nicholas, Glam.
Nicopolis, 26 ; 289. In Thracia.
Nidualus. See Judualus.
Nir, 1., 170; 202; f. Gurcan, 171.
Nir f. Jiidguallaun, 1., 261.
Nis, Villa, 186.
Nisien. See L. Nissien. [Glam.
Nisien, ec. S. , 3 1 ; 90 ; Tussien, 43. LI. Ishen,
Nobis, ep., 217 ; 303 ; 312 ; see Nouis.
Nobis, pbr., 262; Nouis, 270.
Noe vel Nouy f. Arthur, 1„ 77 ; 133.
Nogui vel Nougni f. Guriat, r., 217-222 ; 245;
p. Aithmail, 243, 5 ; ? Elised, 244.
Nogui, sex viri de familia, 219-220.
Normanni, 27; -ica gens, 88 ; Normanz, 313.
Normania, 286. Normandy.
Norwicensis, 280. of Norwich.
Nouis, c, 216 ; see Nobis.
Nouis f. Laur, 1., 274.
Nova Villa, ec. de, 319 ; see Schirreves N.
Nova Villa. See Newton N. vel Merthir G.
Nova Villa Lupi, 321 ; see Wolves N.
Novo Burgo, dec. & ec. de, 319 ; 323, 9 ;
prebenda, 285. Newport, Mon.
Novo Castro, ec. de, 325; 331 ; vie. de, 331 ;
?284. Newcastle, Bridgend.
Novo Mercato, de, 93. of Newmarch.
Nud, c, 170-4; 200; 215-7; ep., 225-231;
Nuth, 303 ; 312.
Nud, 1., 158 ; p. Judic, 150 ; 182.
Nud alumnus Hi, 246.
Nud f. Gurcinniv, 232 ; 1., 234-6.
Nud f. Morgen, 1., 265.
Num, c, 75.
Nuvien, v. & ec. S., 31 ; 43 ; 90 ; see L.Uvien.
Obrenan. See Abrenan & Picet.
Ocmur, amnis, 213-4 ; 225 ; 342 ; 376 ; Oc-
mor, 341. Ogmor yA Ogwr, Glzm.
Odo Soro, 29 ; 346. Odo Le Soore.
Odo/heus, joj; 339; y\p;3S6; wOudoceus.
Oguhyr, 144. [?= o Gnhyr =from Gower].
Oinus Ebroicensis, ep., 29.
01 Huch, 166 ; Sow's track, 372.
01 i Gabr, 42 ; 134 ; Goat's track, 363, 8.
Onbraust filia Gurcanti M., uxor Mourici f.
Teudiric, 132 ; 140.
Onbrit, petra, 189 ; see Merthir O.
Oncir, 172 ; 372.
Onnenn, 202 ; 375.
Onnenn, 251.
Onviu, Lannerch & Cum, 140 ; 368.
Oper, 173; 231; 242. An older form of K-^t.
Oraculum Clitauci, 194; see Merthir Clitauc.
Oran, c, 157.
Orcadum Insularum habitatores, 269.
Ordo Carmelitarum, &c., 304; 317.
Oriens rivulus, 238.
INDEX
415
Orduur Pill, 251 ; 381.
Orytur, 1., 217.
Osbernus, Baro, 278 ; p. Willelmi, 274.
Oska, 336 ; 342 ; see tfske.
Osmundi, laNasch', 283; 353. 'i Nash, Mon.
Osulf f. Cinvelin, 2i8.
Oswaldus ep. Wicornie, 246 ; 342
Otin Cincenn, 258.
Oudem, c, igo.
Oudem, 1., 185 ; cp. Eudem.
Oudoceus, ep. vel S., 31 ; 42; 8j, 6, 9; 115 ;
130-160; 176-274; 303; 311; 339; 340;
341 ; 362, 7 ; disc. Dubritii & Teleliaui,
IIS ; f- Budic, 130.
Oudocei, ec. & vil. S., 31 ; 43 ; 90 ; see L.
Oudoucui, Lech, 156 ; 370. [Oudocui.
Ouein. See Eugein, Iguein, & Yuein.
Ouein p. Catgucaun, 224.
Oufreu, villa, 225. This must have been on
Ouleu, 184. \Newton Burrows, Q\xa\.
Ourdeuein, Trev meib., 32; 43; 90; Villa
filiorum v. Ourdeuint, 151 ; see Coupalva.
Ourdilat iilia Cingual, 271.
Paganus de TubertiviUa, 27.
Paganus f. Johannis, 29 ; 37 ; 93.
Palladium =Palatium, SS-6; 286. at Rome,
Pallan, vadum, 174.
pallium, 205.
Palus EUeti, 148.
Palus Mourici, 179; 191.
Palus Magnus, 75.
Palus Niger, 72.
Palus Nigra, 143 ; 224.
Pant, 14s, 7; 158; 173; 182, 8; 208; 213;
214 ; 221, 6, 9 ; 236 ; 241 ; 265, 8 ; 275 ;
see Annuc, Hirpant, Pull Penhic.
Pant Maur, 166 ; 372.
Paraliticus, 115.
Pascenn, c, 212 ; 232-4.
Pascenn, 1., 186 ; 209 ; Pascent, 211.
Paschal, J. ep., 301-3 ; 312, 7.
passeres albi, 9 ; 335.
Pater, ep., 218-222; ?277; 303; 312.
Paternus, 3 ; 26 ; 103-6 ; 289. St. Padarn.
Patria Scothorum, IJ ; in Hibernia, 16.
Paulus, S., 33 ; 45 ; 91 ; 243. See Petri.
Pauli, basilica S., 25.
Pedecon, nant, 74; Pedecou, 172.
Peithan, Inis, 32 ; 43 ; 257-8 ; 382.
Pelagiana heresis, 68-9 ; 289 ; 335, 6.
Pelagius, 289.
Penn Alt in Cetgueli, 135. Carm.
Penn Alth, ec. de, 321. Pen Allt, Mon.
Penn Alun, 77; 116; 124, 6, 7; 130, 3; 149;
255 ; 270 ; iuxta Tenby, 337 ; Aluni
Capitis, 149; 151. Penal-ly, Vem.
Penn Arth, ec. de, 324 ; 344. • Nr. Cardiff.
Penn Bre, 279 ; 343. Pern Brl, Carm.
Penn Celli Guennuc, 32; 44; 242; 251 ;
380-1. ? Wolves Newton, or thereabouts.
Penn Celli Gulible, 268 ; 383.
Pen Claw, ec. de, 321. Mon.
Penn Claud Etern, 124 ; 366.
Penn Claud Ismael, 160 ; 371-2.
Penn Claud Lyuarch, 146.
Penn Clecir, villa, 127; 255:366. near Tenby.
Penn Creic, 229. N. of Goodrich, Her.
Penn Hellei, agar in medio Sergunhid, 188.
Pen Ho, ec. de, 322, 8. Mon.
Penn Ichen, 32; 194; 255; 363; Echen,
42 ; Cantrev, 247 ; 362. See Bruts, p. 412.
Penn i Cam, 158.
Penn i Celli, 272. [383.
Penn i-Celli, Cecin, 264 ; icgelli, 265 ; 343 ;
Penn i Claud, 217 ; 226.
Penn i Guern, 262 ; 383 ; cp. Iguern.
Penn i Guern Du, 191 ; 374 ; ? Guern Du.
Penn i guoun, 268.
Penn i Prise, 32 ; 43 ; 90 ; 255 ; villa P. =
Difrin Anovid, 256-7 ; 381.
Penn i Porth, 151 ; see Coupalva.
Penn i Vei, 31 ; 43 ; 90.
Penn i Vei, 32 ; 44 ; 90 ; in Rosulgen, a^g.
Penn Llitgart. See L. T. Litgart. [Gower.
Penn Luhin Latron, 146; 369. IClineWood,
Penn Onn, 32 ; 43 ; cp. n. I.
Penn Onn, Villa, 216-7 ; J«« L. TiluU.
Pen Ros, 284 ; 321. Mon.
Penn Ros, 32 ; 44 ; 231 ; Cecin, 264; super
sripam Minwy, 343.
Perm Ros, Villa, 270.
Penn Tirch, ec, 32 ; 44 ; 324. Glam.
Penn Tiuin, 56; 124; 254-5; 287; Tuin, 62.
*Pendine, Carm.
Pennbargaut r. Morcannuc, 195 ; 362; ?I97.
Pennbro, 124; 255. Cantri Penvro.
Penbrok, 315.
Penncenn. See Tonou P.
Pendeulain, ec, 285. Pendoylan, Glam.
Penndouluin Helic, 42 ; 134 ; 363, 7.
Pennic, pant & pull, 173 ; 351.
Penlucan, riv., 210.
Penmark, ec. de, 319 ; 324 ; 330. Glam.
Pentecostes, 27.
Penthlyn, ec. de., 325 ; 331. PenlHn,G\3.m.
Pepiau vel Peipiau Clavorauc, r., 72-6, 8 ;
337 ; 348 Ji'.^'S'; p.Cinuin,73; 162-3; Cinust,
76 ; Guidci, 73, 6 ; 163 : p. March, 235.
Pepitiauc, 129 ; 255. Dew€s Land, Pem.
Peren», Trev, 233, 4, 6; 342; 378; cp.
Pemen Cross ; see L. M. Maur.
Periron, aper, 241 ; 379-
Perticus, 29. Perche.
Perth yr Onn, Cam, 143 ; 369.
Pesbiu, 1., 205.
Pestilentia ; Pestis rara, 192 ; see Flava.
Petill Bechan, Cruc, 78 ; 364.
4i6
INDEX
Petir, Trev, 229 ; 378.
petra. See Lech.
petra iacinthinum, 189 ; iacintha, 240.
petra magna, 224.
petra Onnbrit, 189 ; cp. Merthir Onbrit.
Petran, I., 168.
Petresmor, ec. de, 329. IPeterston, Guynll^g.
Petrestone, ec. de, 324; 330. Peterston
super Ely or LI. Beder Vro, Glam.
Petrus, Sanctus, 26 ; 33 ; 45 ; 60, 4 ; 83 ;
91; 106; 122; 143; 187; 9; 197; 201, 6;
223, 7 ; 234 ; 243 ; 252 ; 289 ; 342 ; 361.
Petri&Pauli,fest.,29i,3;298-30i;3o8; 311,6.
Petri, basilica S., 25 ; ?36 ; 55 ; 74 ; 92-3.
Petri, ec. S., 31; 42; 69; 70, 7; 85-9; 121;
131, 2, 5; 146-7; 151, 6, 7; 161, 6; 171;
189; 208; 214; 268; 270, 4; 291. =Z/.
D&v Cathedral.
Petri, Prebenda magistri, 285.
Petrus Leonis, 54-5. = Anacletus II.
Petri, ec. S. , 32 ; 43 ; see\j. Pedyr.
Petro, ec. de S., 2gi-z; 323. St.Pierre, Mon.
Petyr, 1., 155.
Peurdin, 42 ; 134 ; 363, 7.
Peverel, Thos., ep., 304 ; 312.
Phillipi de Beensingt', prebenda, 285.
Pibhenn Eholch, 221 ; see Tonou Mur, 377.
Picet, ? Obrenan or 0 Brenan, 237 ; 378 ; see
Picti, 99; Picta gens, 100. [Abrenan.
Pill, riv., 188; 251-2; 374; 3S1; f««Orduur.
Pill Cinguid, 250-1 ; 381.
Pillou Bicliein, 191 ; 374.
Pimp-Seint. See L. T. Pimp Seint.
Pinnmarch, 42 ; 134 ; 363, 7.
Pir. See Mainaur Pir.
Pirerium, 59; Piretum, 63. Periers.
See Haddan and Stubbs' Councils, p. 340^
Pirns, abbas, 12; 13 ; 15.
piscaria, 27 ; see coreti-bus.
Piscotuc, aper, 134 ; Pyscottwr, 367.
Pistill Deui, 78 ; 364.
Pluum. See Nant Fos Pluum.
podum, 69; 71-5; 80; 122, 3, 6, 8; 149;
152, 6 ; 160, 3-5 ; 17s ; 186-7 ; 190, 2,
9 ; 217 ; podium, 74 ; see Carbani Vallis,
Ceuid, Deui, Hennlann, Ilduti, L. Bud-
gualan, L. Sulbiu, Liuhess, Loudeu,
Mainvon, Mavurn, Merthir Teemed,
Oudocui, Tisoi.
Poguisma Deuui, 138 ; 260 ; 343 ; 371 ; 382.
Poll, 234 ; 245 ; see P«ll.
Pont Meiniauc, 244 ; 380.
Pont Trev i Cam, 222-3.
Porta Halan, 160.
Porth Casse^, ager, 150; ec, 322. Mon.
Forth Halauc, 31 ; 43; 90; 122; 284; Pertholey,
Porth iDorcluit, 154; 370. [Mon.
Porth Isceuin, 32 ; 44 ; 336 ; Porth Scuwet,
319 ; 323, 8 ; 336. Portskewet, Mon.
Porth Kyry, ec. de, 324. Porth-JCerry,G]a,m.
Porth Manach Mainaur, 124; 255. Mouncton.
Porth Medgen, v., 124; 255. 1 Ckeriton,7em.
Porth Scuwet ; see Porth Isceuin.
Porth Tulon, 32 ; 44; 76 ; 90 ; Dulon, 239 ;
see L. T. P. Tulon. On Caswell Bay.
Portreveston, ec. de, 291 ; 322; 355. Portoivn,
See Lewis's Topographical Dictionary
Portur, c, 170. [under Witston.
Portus Capre, 240.
Post Du, 15s ; 370.
Potentiana, S., 25.
Potin, 275.
Poul p. Tutmap, 227.
Poulinus, 99. ^
Pouisma. See Poguisma Deui.
Prebendarum nomina, 284-5 > 326, 9 ; 330.
Precentoris, prebenda, 285, 326, 9.
Pre</estinus=Pre«estinus, 54. ofPrceneste.
pretium anime=septem libre argenti, 220.
Presbiter quidam, 16-17.
Pridell, 42 ; 134 ; 363, 7. ,
PridpuU, 252 ; 381 ; 265 ; 383.
Princeps quidam [=Boia], 100.
Prisca, S., 25.
Pritguenn, messur, 207 ; 375.
Proclivii, villa, = Trev ir Isceiauc, 204.
Protec, 1., 150.
Pruwys. See Eglus Pruwys.
Puella, in love with Clitauc, 193.
Puer quidam, 19-20.
Pull, 142, 3 ; 214 ; 229 ; 241-2 ; 258.
Pull Arda, 124 ; 255.
Pull Brochuail. See Brochuail.
Pall Erbin, 234.
P«ll i Caith, 234.
Pull Iceth, 173 ; 373.
Pull i-Colimet, 213 ; 376.
Pull h\ Guarach, 245. Cp. 'Pwlly reuch,'
nr. Earlswood Chapel, Mon.
Pull i 'Lech, 213; 376.
Pull ha Guidhuc, 245.
Pull ir Julenn, 257 ; 381
Pull Lifann, 229 ; 377-8.
Pull Mouric, 142-3 ; 166 ; 173 ; 234 ; 242 ;
262. Pul Mflryc, 340, 1,2,3; 369; 372;
382-3. The lower course of the Pool-Meyrick.
Pul Meuric, ec. de, 323. Pool-Meyrick, Mon.
Pull Neuynn, 143 ; 369. Hunger Pill, Mon.
Pull Otin Cincenn, 258 ; 381.
Pull Pennic, 173 ; 373.
Pull Rud, 173 ; 372.
Pull Rud Duhn, 210.
PuUou Rinion, 142-3 ; 369.
Pyllou, 145. Altd. Ir. in MS. into PylMu.
Piintius p. Ricardi, 37.
Quichtrit. See Uchtrit.
Quintinus, S., 29 ; 60, 5.
St. Quentin.
INDEX.
417
Rabel, camerarium de Tancarvilla, S9-
Radenore, 303 ; 312, 6. Radnor.
Radh, ec, 115 ; see L. Rath.
Radolfus vicecomes de Kar Di, 29.
Radultus, arep. Cantuar., 5 ; 84-7 ; 92 ; 338.
Radulfiis Cicestrensis, 280.
Radulf de Colivil, 278.
Radulfi de Nectone, prebenda, 285.
Radulfi de Novo Castro, prebenda, 284.
Radulfiis DunoUnensis, 280 ; Rannulfus
Dunelmensis, 29 ; 346.
Radur, ec. de, 324. Radyr, Glam.
Ragelan, ec. de, 321. Raglan, Mon.
Rath, Glan, 124 ; 255 : see Radh.
Raul de Bernai, vicecomes Her., 276-7.
Rec Dovid, 12"].= Theodore vel Deus-dedit.
Redun, c, 239.
Redyng. See Vadum Rufum.
Regina Hildeberti, 21-3.
Rein, 118; p. Margetud, 125.
Rein p. Teudur, 167-8.
Reinelmus Herfordensis, 295.
Remensis, 65 ; 89 ; 95 ; 338. of Rheims.
Remis, 65 ; 87 ; 92. at Rheims.
Rempny, ec. de, 319 ; 323, 9. Rumney.
Renni, de, 93.
Reotri nepos Conohor, r., i.
Ret, Villa. See Trev Ret.
Retoc, ager vel tir, 1 50.
Reu, c, 201.
Reu, 1., 169.
Revelgur, c, 239.
Riacat, 1., 140.
Riatav, 1., 185-6.
Riaval, c, 211-2 ; Rioval, 178 ; Riual, 207.
Riaval, 1., 210.
Ricardus I., 286, 3 14.
Richardus de Aquila, 29.
Ricardus de Halton, 289-290, 3.
Ricardus de S. Quintino, 29.
Ricardus de Stok', 293.
Ricardus f. Puntii, 37. [93.
Ricardus Her., 34-6; 40, 5-7; 52; 63-4; 88;
Ricardus p. Walteri, 29 ; 37 ; 93.
Ricenneth, uxor ? Ithail f. Morcant, 190.
Riceneu, c, 170.
Richard de Clare, 315-6 ; 344.
Richeman Gerebard, 293.
Richrit p. Cinnhor, 268.
Riderch f. Beli, 263.
Riderch f. Caratauc, r., 278-9.
Riderch f. Eiuid, 264 ; f. Eguid, 272.
Riderch f. Enniaun, L, 222.
Riderch f. Jestin, r. More, 253 ; i. totius
Gualie, 252-4 ; 26s ; p. Grifud, 264, 6,
9 ; 270, 5, 8 ; Caratocus & Ris, 278.
Riderch p. Ceretic & Judic, 199 ; p. Merch-
iaun, 243, 5 ; 262 ; p. Asser, 279.
Riguallaun, 1., 225-6.
D D
Riuguallaun f. Tutbulch, 1., 241 ; 264-5 5 343-
Riuguallaun f. Run, 257.
Riguallaunp. Caratauc, 261 ; 270, 3, 4 ;Cinon,
Riguallaun f. A«gusti, 146; 154. [274.
Riuguallaun, c.,251.
Riuguallaun f. Gulfrit, 1., 261 ; p. Jouav, 261.
Rihoithil, 1., i49;Rioidyl, l52;Rihedl, 155-6.
Rioval. See Riaval.
Ris, sac, 276 ; pbr., 276.
Ris f. Brochmail, 1., 272.
Ris f.Judhail,l., 191; r. Gleuissicg, 204, 6,9;
21 1 ; 341 ; p. Hiuel, 212 ; 226 ; 231, 6.
Ris f. Moridic, 276.
Ris f. Mouric, 260 ; 268.
Ris f. Ouein, r. More, 246-7.
Ris f. ? Riderch, 278.
Ris pbr. L. Tidiuc, p. Guriul&Duinerth, 276.
Ris sac. L. S. Guainerth, 276.
Rit. See Vadum.
Rit ar Taroci, 244-5.
Rit Arvaith, 262.
Rit Deveit, 247; 352; 381. On the Monnovi.
Rit Iguein, 228 ; Owen's Ford, 377.
Rit Lechauc, 123 ; 366.
Rit Litan, 258 ; 381.
Rit Nant, 42 ; 134 ; 363, 7.
Rit Sinetic, 128.
Rit Tindym. See Tindim.
Rit i Cambren, 42 ; 134 ; 363, 7.
Rit i Cerr, 247 ; 380.
Rit i Deveit, 145 ; 369. On the Black Pill
*Wi;-l,ClineWood,Gower. Ll. Reynolds.
RitiMain, IS9;37I. near Ll. Denny, Mon.
Rit i Main Melin, 272 ; 384.
Rit ir Euic, 229 ; 378.
Rit ir Onnen, 174 ; 373.
Rita, ^•^e Trev Rita.
Ritec, 124, 6, 7 ; 25s ; 366.
Riu, ec, 230.
Riu Brein, 32 ; 43 ; 9° 5 257 ; 3SI.
Riu Celli Cintur, 234.
Riu Finion, 69 ; 160.
Riu Graenauc, 147-8. nr. Ll. Sannor, Glam.
Riu Guorgued, 217 ; 376. „,. „
Riu i Curum, 196 ; 362 ; 374- -^/im Gwrw.
Riu Merchiau, 182 ; 373.
Riu Timuil, 234. Cp. Diniuil.
Riu Tiuuil, 257 ; 381.
Riu Tinviu=Hen Riu, 160.
Riual, i;., 207 ; see Riaval.
Riuallaun. See under Riguallaun.
Riuoret f. Anau8;en, 1., 204.
Rivelgur, c, 225.
Rivulus. See Nant.
Robertus Cestrensis, 280.
Robertus consul Gloecestne, 27-29 ; conte,
313-4 ; Erie, 344-
Robertus cum tortis manibus, 93.
Robertus de Candos, J7 ; 93-
4i8
INDEX
Robertus de S. Petro, p. Johannis, 292.
Robertas de Sigillo, 29.
Robertus de St , 291 '; 355.
Robertus f. Martini, 37.
Robertus f. Rogerii, 29 ; 37 ; 93.
Robertus le Fij heem, 313 ; 344.
Robertus Linconiensis, 280.
Robert le Mason, 293.
Robertus p. Johannis, 292.
Robertus, pbr., 41.
Roberti de Baxby, preb., 326; 330.
Robertus prior [57] de Lantoene, 63 ; ep., 63.
Rofensis, 280. of Rochester.
Rogerus comes de Warewic, p. Brientii, 29.
Rogerus comes Herefordie, 274 ; ? 278.
Rogerus de Berkele, 93.
Rogerus de Rennl p. Guillelmi, 93.
Rogerus f. Will'i f. Osberni, comes Her. &
dominus Guenti, 274.
Rogerus p. Roberti, 29 ; _J7 ; 93 ; 280.
Rog«er!us Saresberiensis, ep., 29 ; 295.
Roge3ate,ec.de,3i8; 322, 8. Iioggiet,Mon.
Rokevile, ec.de., 284; Rokevilo, 320; 357.
Rockfield, Mon.
Roma, IS ; 25 ; 52, 6 ; 61, 3, 6, 8 ; 287 ;
314 ; 344 ; 365 ; Rom. civitas, 25.
Roma Britannic = Enli, i ; 83. i.e. Bardsey.
Romana, 25 ; 34, 5, 9 ; 45-9 ; 52, 4, S, 8 ;
88 ; 92 ; 133 ; 288 ; 317 ; 350.
Romani, 84. [Councils.
Roro = Soro, 29 ; 346. See H. & Stubbs
Ros, 124 ; 255. A hundred of Pembroke.
Ros Cerion, 275-6 ; see LI. Deui R. C.
Ros ir Eithin, 221 ; 377.
Rosulgen, 239. ? Rhos Silt, Gower.
Rotguidou, nant hi, 126; 366.
Rotomagensis, 29 ; 62, 6. of Rouen.
Rotri. See Reotri.
Rotri f. Elised, r. Guenti, 251-2.
Rotri f. Jaco, 1., 268.
Rotri, 183; f.Judhail, 191:202, 6 ;r., 209; 210.
Rotrochus comes de Pertico, 29 ; 346.
Rubon, c, 209.
Rubunren, 1., 171.
Rudan Hint, Celli, 247 ; 380.
Rud-puU, 156 ; 370.
Rudlan, Guaralt, 163 ; 173 ; 373.
Rudlan Elei, 155.
Rufini, vallis, 358 ; see Vadum Rufum.
Rufus Lacus, 148,
Ruguallaun, 1., 226; i«c Riguallaun.
Ruid, i;., 173 : 212; 226: sac, 249; 257, 9;
260, 3; pbr. S. Teliau, 258; Land., 264-5.
Ruid, 1., 217.
Ruisc, nant, 143 ; 369.
Ruwein, 120; 349; j«e Roma. Rhuvein.
Run, c. , 246
Run de Cair Guent, p. Jouan, 274.
Run f. Ceitimor, 1., 258.
Run p. Riuguallaun, 257.
Runestun, eel de, 291-2; 355. Runston, Mon.
Russhonk, T., ep., 304 ; Ruschok, 312.
Ruthery, ec. de, 324. Rudry, Glam.
Ryt. See Rit & Vadum.
Sabiensis, 54,
Sabrina, 234 ; -um mare, 335 ; see Havren.
Sabrine Sinus, 69, 358. Severn Sea.
Sacerdos, nepos Elduti, 11-12.
Sadoc pbr., 1., 151 ; cp. Satuc.
Sadum, Trev, 214.
Saith, 1., 209.
Sa/esberiensis, 29 ; 295; 346. of Salisbury.
Salley, Milo, ep., 304.
salices, 172 ; 251 : saliculum, 74; see Helic.
Salomon, 1., 231.
Salvatoris basilica, 25.
Sampson, Philippus, 293.
Samson, c, 209 ; 211.
Samson, 1., 200 : p. Iliman, 203.
Sa»2son, Sanctus, 6-24; 80-2; 109 ; 11 1-2 ;
181; 335, 6; 359; cellerarius, 14-15; 82;
abbas, 15-17; ep., 17-18; 81; arep., 22;
81 ; disc. Dub., 80 ; d., 81 ;. pbr., 81.
Samuel magister, c, 175 ; 187.
Samuel, 1., 155; 176; 182, 7; Sauuil, igo.
Samuel p. Circan, 161 ; Crican, 162.
Sandev, pbr. , 279 ; p. Daniel, 279.
Sant Breit, ec, 235 ; see L. San Freit.
Sant Ilien, 243.
Sapiens, pbr., 40.
Saresberia, 29. Salisbury. [Sadoc
Satuc, c, 157 ; Sedoc, 146, 8, 9 ; 154; cp.
Saturn ab. Dochou, 145 ; princeps Tavi
urbis, 149. Compare next line.
Saturn ab. Docguinni, 156, 8 ; 175-8, [9] ;
184, 7 ; 191, 6 ; 205-6 ; ab. Ilduti, 187.
Sauian, 1., 227.
Sauuil, 1., 191 ; see Samuel.
Saverna, 142 ; = Sevarne, 340; J« Havren.
Savina, S., 25.
Saxones, 123, 133; 141 ; Saxonica gens, 134;
161 ; jcc Angli. [312; 356.
Saus Marreys, 314 ; de Salso Maiisco, 303 ;
Schirreves Newton, ec. de, 329 ; Neweton,
322. Shire Newton, Mon.
Sciblon, c, 75.
Sciplan, c, 227 ; Isciplan, 172.
Scithia, 99.
Scituc, c, 169.
Scotia, 29.
Scothi peritissimi, 15-16.
Scoti, cruc Cinvail, 155. Cp. Guoidel.
scripulum, 203.
Bed, c, 225 ; scriptor, 245 ; pbr., 258.
Sed de Penn Bre, 279.
Sedoc, c, 146, 8, 9; 154; see Satuc, & Saduc.
Segan, villa, 223 ; cp. Seuan.
INDEX,
419
Seghemd, 255-6 ; Seyghenyth, 343 ; ? Ser- Strat. See Elei, Estrat & Istrat.
gunhid, 188. Sengkenyi, the district Strugull, 291 ; ec. de, 319 ; 322 ; prior de
between the Tav and the Rumney, extend- 328. Chepstma.
ing from the head of the Rumney and the Stuntav, capella de, 2"]. =Ystum T&v =
confittenceofthe Tdvs to the sea : seep, sjj, Whitchurch in Jesus Coll. MS. CXII
Seisill, uxor ejus, 259 ; 261. [/. 11. Sudebrok, ec. de, 323. Sudbrook, Mon.
Seisin f. Arthan, 273.
Seisill f. Eiuid, 1., 264.
Seisill f. Elcu, 1., 265.
Seisill f. Gistlerth, 1., 260, 4 ; ? 259 ; 261
SeithSeint Mathru=Dyuyrguyr, 129.
Seitir, c, 173 ; 202, 5 ; 211, 6, 7.
Seitir, 1., 198.
SeliOT, Cantrev, 134; 255 ; 367.
Seli»« Coitgur f. Drich, 277.
Selim mab Uuel, 279.
Seliv, c., 268 ; pbr., 277.
Seliv f. Cinnor, 1., 272-3.
Selina«, vadum, 165.
Serguan, 1., 202.
see Seghenid & C.-B. SS., 340.
Sergunhid, I
Serir, 1., 210.
serpens, 2 ; 14 ; 20 ; 23 ; 84 ; 333.
Seru Nant, 124 ; 254.
Serus, 1., 239.
Seuan, villa, 245 ; cp. Segan.
Sheyn, 304.
Siaun, c, 200.
Sich-nant, 182 ; 373.
Sicca Vallis, 168 ; 239.
Sich-puU, 173; 214; 373, 6.
Sidrac, 6.
Sigilm p. Audi & Guilstan, 264.
Sigillo, Robertus de, 29.
Sigona, flumen, 23. =Seguana= Seine.
Sigrit f. Albrit, 1., 245.
Sigrit p. Arguistil, 276 ; p. Greir, 276.
Silli doc. de L. Ildut, 279 ; p. Gurhi, 279.
Simachus, Beatus, 95.
Simeon vel Semion, pbr., 276-7.
Simon, c, 75 ; 172.
Sinodus, 147; 153; [168]; 177; 181, 9;
213, S; 217; 220-2; 231, 3, 8; 244; 250,
6, 9; 266, 7; 301 ; 340; 351; 414.
Sixtus, Sanctus, 25. [Runston.
Skadforlan^/we/Sladforlan^, 291 ; 355 ; 'nr.'
Skenefryth, ec. de, 318 ; 320, 7 ; vie, 327.
Shenfrith=*yms GynwreiS, Mon.
Skyret, 320. Mon.
Smyth, Johannes, ep., 304.
Soro, 29 ; 346 ; see Odo Sorff.
specus Samsonis, 16 ; spelunca, 17.
spineus rubus, 168 ; 238.
Spumosus = Clavorauc, epithet of Pepiau.
St.».«.*, 291 ; 355.
Stephanus, r., 286.
Stephani, festum Sancti, 289 : 360.
Stifilat, Villa, 244-5.
Stok', 293 ; 355.
D D 2
Suessioni, 92-4. at Soissons.
Sulbiu, ec. S., 31 ; 43 ; 90; see L. Sulbiu.
Sulbrit, 1., 239. Cp. Sulurit.
Sulcein, nant, 207 ; 375.
Sulgen, c, IS4-5 : cp.n.l. Suljen.
Sulgen ab. Carbani Vallis vel Nant C, 145 ;
156; 176-8; 191; 205-6, 9; ab. Catoci,
184 ; ab. Docguinni, 147-8 ; 151, 2, 4, 5.
Sully, ec. de, 324 ; 330. Glam.
Sulurit, pbr., 279. Cp. Sulbrit.
sus albi coloris, 80-1 ; 337.
Susanna, Sancta, 25.
Suth-walia, 339 ; Suj Wales, 313.
[p. 22 Syvadon, Linn, 146; 369; llyn ynys y vavon.
Llan Gors Pool, Brec.
Taav, 293 ; Tam, 151 ; 348, Tiv, 27 ; 32 ;
43 ; 69 ; 133; 258 ; 289 ; 337 ; 340, 3 ;
382 ; Tavus, 218.
Tiv Bechan, 134 ; 367 ; Vaghan, 340.
T4v Maur, 42 ; 134 ; 340 ; 363, 7.
Tavi Urbs, 149. ? LI. Dav.
Tam, in Carmarthenshire, 77 ; Tdv, 78 ;
128 ; 359 ; 364-
Tal i Lajhau, ab. de, 327. TalyLlychi, Carm.
Tal i pont, 31 ; 43 ; 90 ; 140 ; 368 ; Villa,
Sg ; 63 ; terra Tal a bont, 54 ; see L. T.
Tal ir Aithnauc, 173. [Tal i pont.
Tal ir Brinn, 173.
Talacharn, 124. The com. ofLaugharn, Carm.
Talacharn, Cantrev, 255. A mistake for
Trahaiarn= Talgarth, Brec.
Talan, c, 200 ; 230.
Talpon Brinan, 156.
Talpon? Escop, 32; 43 ; 90. ILlys Tal y Bont ;
cp. Pont Ysbig( = Esgib), on the Grwyni Vawr.
Tanasan. See Tinysan.
Tancarvilla, 59. Normandy.
Tancvor f. Condu, 203.
Tancvor, Villa, 203.
Tanet, pbr., 201.
TaranpuU, 166 ; 372.
Taratir, 43 ; 134-5 ; 147 ; 189 ; 205 ; 213,
5, 8, 9 ; 222 ; 340 ; ar Gui, 252, 9 ; in
Gui, 152 ; 233, 8 ; 252, 6 ; super ripam
Gui, 222 ; 250, 4 ; 267 ; 278 ; super Guy,
177; 270; 363, 8. ' The name is preserved,
apparently, in Tar'j Mill, Dindor, Her.
Targuus ot/ Taruus, 247; 380-1.
Taroci, 236 ; 244-5 I 342 ; 352 ; 378 ; 380.
The Troggy ending in Caldicot Pill, Mon.
Tathiu, 270. [Glam.
Tathana, ec. de S., 320, 5 ; 331. St.Athan's,
420
INDEX.
Tauel, nant, 146 ; Tauguel, rivulus, 168 ;
Taugeiel, 238 ; 369.
Taui, 42 ; Tauuy, 134; 346; Tawfe, 363, 7.
Taui urbs, & Tavus. See Taav.
Tavauc, villa & ec. S., 31 ; 43 ; Tyvauc, 90.
If Tavaui: is a mistake for Tavau^ the
church is, probably, LI. Davaud, Mon.
Tavern, licat, 78 ; 364.
Tecan, Trev, 257 ; 381.
Tecguaret sac. Docunni, 249 ; 258.
Tecguaretf. Gueir, pbr., 277; p. Cynhi,277.
Teemed ; sec Merthir T.
Teican, c., 211.
Teir Eru, Ynis, 158 ; 260 ; 371 ; 382.
Teir Eru, 247 ; Inis, 242 ; 379-381.
Teir-tut, Castell, 134; Trecastle, 367. Brec.
Teithi, insula, 69 ; 133 ; Theiti, 358.
Teithpall p. Teudiric, 118.
Teivi, difrin, 124 ; 254 ; 332,
Teliaus vel Teliauus,ubi natus est, 124; 255 ;
[c/.p. 116, 1. 16, &p. 126,1.3]; alumnus&
disc. Dubritii, 77; 801; 98; ep. vel S.,
31 ; 42; 85-9; 97-129; 130-2, S, 8; 140,
3-7; 150-274; 281; 303; 311; 335-9;
343; 3SOj 9) 360-2 ; see Gunniau, Henn-
lann, Laithti, Lann T., Luin Teliau.
Teliaui, ec, S., 120 ; 220 ; 258 ; 273; 364-
5. LI. Ddv.
Teliaui, cimbalum, 106-7 5 campana, 338 ;
corpora tria, WJ ; corpus tertium, 337;
dies, 284 ; discipuli, US; cyrografum, 87 ;
gref, 248 ; graffum, 339 ; 344 ; Gundy,
120 ; 365 ; pratum, 293 ; privilegium,
1 1 8- 1 21 ; villa, 343.
Telich, ager, 240. In Gower.
Telich Clouman, 125 ; Clouuan, 255. Tach-
loian, near LI. Deilo Vowr, Carm.
Telpaldus r. Brittannie, 192.
Tenbiu, 1., 207 ; 212.
Tenby, 337. Pem.
Tenci p. Conuin, 20l.
Tencu, ager, 176, 8.
Terra. See Morcimbris, Riubrein, Tir.
Tetmic, t., 209.
Teudiric. See Merthir Teudiric.
Teudiric f. Teithpall, r., 118 ; 141-2 ; p.
Mourici, 140, 8 ; Teudric, 340.
Teudur f. Elised, r. Brecheiyauc, 237-9.
Teudur f. Idguin, 1., 260 ; ? 249 & 263.
Teudur f. Laur, 268 ; 352.
Teudur f. Rein, i. Brecheniauc, 167-8.
Teudus. See Tralucg Teudus, 221.
Teudus, 1., 237 ; 277.
Teudus f. Conblus, 1., 186.
Teudus f. Marchi, 276 ; Marchci, 277.
Teudus p. Edilra, 247 ; p. Judhail, 270, 3, 4.
Teukesbury, ab. de, 330 ; Tewxburie, 338.
Thawe, ec. de La, 324. LI. Sannor, Glam.
Theomaca ursuta & cornuta, 13 ; 335.
Thesaurarii Land., prebenda, 285 ; 326, 9.
Thiphaine, 316. Epiphany.
Thomas, WiUelmus, 305.
T[hurstan] Eborac. arep,, 62 ; 66.
Tiber, 25.
Tidemannus ab. de Bello loco, 304 ; 312.
Tifhei f. Budic, disc. Dub. & T., 1 15 ; Tiphel
neposS. T., 127; martir,i3o; cp.'L. Tiuei.
TiluU, Sant, 216 ; 376 ; see L. Tilull.
Tileaus, 339 ; see Teliaus.
Ti?«auc vel Tivauc. See L. Guern Tivauc.
Timuil, & Tiuuil. See Riu T.
Tinevur, Gueith, 78 ; 348 ; 359 ; 364.
Tindim, vadum vel Rit, 141 ; see Din Dim.
Tinysan, vil. & exi., 90 ; Tanasan, 31 ; 43.
'i*Penallt, Mon. See Inquisitio post mor-
tem, 35 Edward I, No. 47, Part I.
Tinterna, ec, 282 ; ab. de, 328 ; Din Dim,
141 ; Tintarn, 340. Tintem, Mon.
Tinterna Parva, ? 282 ; 322 ; see Louhai.
Tinnu hue, 74 ; 172.
tintinabulum butiri, 136 ; campana, 340.
Tinviu. See Riu Tinviu.
Tipallai. See L. Tipallai.
Tir. See Ager, Cair, Cinir, Cinbis, Collou,
Conloc, Dimuner, Hiernin, Retoc, Terra.
Tirchan, c, 188 ; 190 ; ep., 202-5 5 ^^ Trichan.
Tisoi, pedum S., 187 ; see L. Tissoi.
Titgual, 1., 155.
Titiuc. See Hennlann T.
Tivauc. See Tavauc, & L. Tivauc.
Tiugui vel Tiui. See Tyui.
Tnou Guinn, 74 ; 172; 358.
Tnou Mur, 32; 44; maenaur, 165-6; 372;
377 ; see Pibhenn Eholch, 221. Chepstow.
Tonou Cinscuit, 204.
Tonou Pencenn, 126 ; 366.
Toll Coit, 188-9 ; 341 ; see Estiat Ager.
Toll Coit, 188 ; 374.
Top, WiUelmus, 293 ; 355.
Torr i Cair, nant, 127 j 366. Cp. East &>
West T&vc farms on the Ritec, a little east
torrens, 227. [of St. Florence, Pembroke.
Tormeneth, 282. Torr y MynyZ, Mon.
Torchan, c, 182, 5 ; see Trichan.
Toulidauc disc. D. & T. , 1 1 5 ; ^e« L. Toulidauc.
Traheam, 1., 206.
Tralucg Teudus, 221 ; 377.
Trausguern, 191.
Trecis, 67. at Troyes.
Trecor, c, 205.
Tredicil, r., n8; cp. Duicil.
Trev. ife Ambms, Bledgint, Bledgur, Canus,
Ceriau, Crintorth, Dineul, Eithinauc,
Eliau, Ginhill, Glojriud, Golych, Guascar,
Guichtrit, Ili, Isceiauc, Iridiouen, Lann,
Laur, Licotuc, Lilli, Marchan, Miluc,
Ourdeuein, Peren, Petir, Sadvrm, Tecan,
Uchtrit, Villa.
INDEX,
421
Tredenauk, ec. cle,32i,8. Tredunnock, Mon.
Tre Oda, 340. In Whitchurch, Glam.
Tre y gov, manerium de, 320 ; 330. Treguff,
LI. Caivan, Glam.
Tre y Gruk, ec. de, 321, 8. LI. Gibby, Mon.
TreOT-Carn, 124 ; Trev-Carn, 125-6 ; 25s ;
Trev-garn 339 ; 366. Pem.
Trev-Guid, 173 ; 373. [Mon.
Trev i Cam pont, 222-3. Nr. Aber Cam,
Trev i Cemiu, 124 ; 254 ; see L. T. Trev i C.
Trev Ircillicg vel Ircil, 159 ; Gillie, 32 ;
Trem Gillicg, 43.
Trev-Main, 32 ; 43 ; 90. ? Tremten, Bridgend.
Trev Ret, 224. Cp. Retis on Lantwit Stone.
Trev Rita, 32 ; 43 ; 90 ; 272. nr. LI. DegveS.
Trevedyn, ec, 321. Trevethin, Mon.
Trican, c, 149 ; 17S ; Trichan, 157 ; Tor-
chan, 182, S ; Turchan, 186-7 ! ep., 206 ;
190; Tirchan, 188; Trican !>«/ Trichanus,
ep., 198-206; 303; 312; 356 ; Tirchanus,
Trican, Claud, 156. See Cepetic T. [202-6.
Tricassina civitas, 336. Troyes.
Tricurrius, 19. * Treger= Trigg, Com.
Trifun p. Aircol Lau Hir, 125.
Trilecc L. Mainvon, 199 ; 200 ; 341 ;= Villa
Guidcon 217. TrellecKs Grange, Mon.
Wakeman, p. 13, says that Kil Withan
is an alias of this Manor.
Trilec Bechan, 156 ; 370.
Trillek, 321.
Trilec, in medio podo, 2 1 7.
Trineint, 196 ; 374. Turnant brook, Olchon.
Tristan p. Auel, 279.
Trodi, riv., 123 ; 173 ; 201-2 ; 2-28-9; 241-2;
372, 5, 7-9. The Trothy, Mon;
Troia, ec. de, 318 ; 328. Mitchel Troy, Mon.
Trosgardi. See L. Merguall.
Trostre, ec. de, 321 ; 377. Trostrl, Mon.
Trostrev, claud, 221.
Trunci super Tyuui, vadum,; 279.
tuba, 205.
Tull Coit ; see Toll Coit.
Tulon ; see Dulon &, Forth Tulon.
Tunbulch, Lontre, 183 ; 374-
Turbertivilla. See Paganus.
Turch, riv., 42; 134 i Twrch, 363, 7.
Turch, sac, 277. .
Turchan, c, 186-7; 190; ep., 206; w^Tncan.
Turguert, 271.
Turion, 203.
Tussien, 43 ; see Nisien.
Tuta p. Loumarch, 218 ; see Duta.
Tutbulch p. Liguallaun, 241 ; 378; Riuguall-
aun, 264-5. , „ o
Tuthed, c, 200 ; 217 ; 236 ; Tutet, 225, 8 ;
Tuteth, 235, 7 ; Tuteh, 236.
Tutir, 1., 143-
Tutleu, 1., 265.
Tutma/ 1., 200 ; f. Poul, 227-8.
Tutnerth, c, 179; 191; 224-5: 268; 270-1.
Tutnerth, 1., 158.
Tutteley, prior de, 327. Dudky, Wor.
Tutuc, 127 ; see Cil Tutuc
Tyui, 41, 2, 6, 7 ; 77-8 ; 116 ; 133-5; H?;
152; 169; 177; 181,9; 205; 231; 241;
256; 267; 350; Tiui, 213, 5, 8; 222; 233;
252 ; Tigui, 238 ; 259 ; 278; Tiugui, 219;
250, 4 ; 270 ; Tyuui, 279 ; Tywi, 43 ; aper
Tyui, 134-5 ; Tuy, 340-2; Towy, 363, 4, 7,8.
Ubelbiu ; see Uvelbiu.
Uchtredus, ard., 29, 60, 4 ; Hichtredus, ep
303; 356; Huchtredus, 312; Hustrud, 314.
Uchtrit de L. Elli, pbr., 279.
Uchftit, trevmeib., 43 ; Guichtrit, 32; go;
villa filiorum Quichtrit, 257, = Trev Eliau
in Seghenid, 255-7 ; S^l-
Uisc, 134 ; 184 ; 226; Huisc, 26 ; 42 ; 184
Husc, 42 ; 341 ; Use, 340 ; Oska, 336
342; Uske, 282; 320; 357; Usk, 363, 7, 8
Uisc, Nant r, 143. [374, 7
Umbrafeles, 6 ; monachus, 14 ; ab., 16.
U»«el, pbr., 279.
Ungust, c, 211,
Unhu, 1., 143.
Urbanus, ep., 5; 27; 30-67; 84-8; 280, 6,
8; 303; 3i2> 4; 336. 8; 344; 3S6; 360.
urbs XII iugerorum, 234.
Urcenevelde, 57 ; 288; 336. Archenfield, Her.
Uscaj dec. de, 284; Uske, 282; Usk, 318;
321 ; ec. de, 318 ; 321 ; priorissa de, 328.
Usserii Primordia, 338.
Uu-. See^-.
Uvel p. Selim, 279.
Uvelauc f. Guordbrit, c, 161.
Uvelwiu, c. , 72, 6, 7 ; 160-2 ; 358; Ubelvivus,
76; 161; 303; 311; Ubelvius disc. Dub.,
80 ; 3Sg ; Ubelviu ep., 160-1.
vacce, 201-3, 5-
Vadum. See Cepedic, Mingui, Pallan, Rit,
Selinan, Trunci.
Vadum Dubleis, 217 ; 224.
Vadum Rufum, 74; 172; 3SS.
Vadum Ru£iim,iSS=Redyng,340; «c Cepe-
tic Trican.
Valentia, 65. Valence.
Vail Velen, y, 339-34° J ■?«« Flava.
Vallis. See Annuc, Brachan, Cilcirch, Chd-
van, Eclin vel Eilin, Hirpant, Lembi,
Manochi, Morcant, Nant, Pant.
Vallis, Villa, 168 ; see Hirpant.
Vallis leprosorum, 227.
Vanon. See Finnaun V., & Mail V.
vas butiri, 136-7.
Vebrersel f. Eifest, 164.
venenum, 11 ; 22.
vestimentum totum unius homims, 203, 9.
422
INDEX,
u!
y^C<rW.
"i-.'-'n —
via, 169 ; 170 ; 201 ; 227 ; 234 ; see ford.
via iacinthina, 201 ; see petra. [ford litan.
via lata, 156; 166; 217; 224; 249; see
via magna, 122; 159; 160, 8; 173; 224;
238-9 ; see ford maur.
Villa. See Ager, Bertus, Breican, Branuc,
Cair Birran, Cair Duicil, Camou, Civiu,
Congint, Conlipan, Conuc,' Deui, EUcon,
Ellgjou, Eliau, Fratrus, Greguri, Guerituc,
Guilbiu, Guinnonui, Gulich, Guoidhearn,
Guroc, Henriu, Iliman, Judbiu, L. Cat-
gualatir, L. Cinmarch, L. Cum, L. Guern
Cinuc, L. T. Tal i pent, Lath, Leuirn,
Llan, Marchleu, Merthir Dincat, Merthir
Teudiric, Morcan, Morgen, Nis, Nuuien,
Oudocei, Ourdeuint, Penn i Vei, Penn
Onn, Proclivii, Segan, Seuan, Stifilat,
Stuntaf, Tanasan, Tancvor, Tavauc, Trev,
Trev Peren, Trev Ret, Vallis.
Villa in qua Cynvetu occisus, 148, 9.
Villa in qua sepulchrum est Gurai, 176; 190.
Villa trans Nadauan, 148.
Vincul, 42 ; 134 ; 363, 8.
vipera ingens, 1 10.
virga argentea, 7.
viri duo de Lannerch Glas, 194.
Vitalis, S., 25.
Walenses, 27 ; 29 ; see Gualensls.
Walis, 27. See Suth & Suz Wales.
Walia, 48 ; 248 ; 339 ; 343 ; see Gualia.
Walica, 335, 9 ; 340.
Walterus de Bonevile, 295.
Walterus de Laci, 276-7 ; 280.
Walterus f. Ricardi, 29 ; 37 ; 93.
Ware vel Warre. See Johannes de la W.
Warewic, 29 ; 294-5 5 337 ; 3SS-
Warnestny, ec. de, 321. Owemesney, Mon.
Warthacomb, preb. de, 326 ; 330. LI. Qwm,
Watekyn, Isabella, 293. [Mon.
Wellys, Johannes, ep., 304; 312.
Wencia, 337 ; 342 ; see Guent.
Wencie inferioris, dec., 284; Cant. Wenys-
coyt, 247. Nether Went.
Went-huc-coyt, Cant., 247. Upper Gwent.
Wenllwcz/fi/Wenthloc, 341 ; see Guinliuiuc.
Westmonasteriensis, 304. Westminster.
Wharton's Anglia Sacra, 336, 8 ; 342, 3.
Wenvo, ec. de, 324 ; 330 ; see Guocov.
Wideston, ec. de, 322. Witston, Mon.
Wigornia, 2^ ; 285 ; 342. Worcester.
Wilde Cryk, ec. de, 323. Wilcrkk, Mon.
Wilfridus ep. S. David, 53.
Willame ; see Willelmus.
Willame de Bourk, 316. [Comes.
Willame de Glouc, Conte, 314 ; see Will.
Willelmus ; see Guillelmus.
Willelmus, 274-280 ; de Normannia, 286 ;
le Bastard, 313; conquestor, 343.
Willelmus, r., 88; Junior, 286; Rufus,338;
le Rous, 313.
Willelmus, ard. S. David, 30.
Willelmus Cantuar., 29; 34, 5, 8; 40, J, 8,
9; S2. 3> 7; 60. 2. 4. S. <5j 288; 347.
Willelmus comes, 276-8 ; 280 ; J14.
Willelmus de Brewys, 294, 8; 303, 8; 312,
6, 7 ; 332 ; 355-
Willelmus, de Burgo, ep., 303 ; 312.
Willelmus de Cantolo, 32 ; Cantelou, 44.
Willelmus de Derneford, 291-2.
Willelmus de Goldclivia, ep., 303 ; 312, 5.
Willelmus de Kar Di, 27; Guillelmus, vice-
comes de Cair Ti, 93.
Willelmus de Lundriis p. Mouritii, 37.
Willelmus de Monemuta, 295.
Willelmus de Radenore, 303 ; 312, d. '
Willelmus de S. Petro, 292.
Willelmus de Salso Marisco, ep., 303 ; 312,^;
Willelmus Exoniensis, 295 ; 355. [356.
Willehnus f. Barfrun, ? 37 ; 93 ; 278.
Willelmus f. Osbemi, p. Rogerii, 274.
Willelmus Land, ep., 291.
Willelmus Predestini, 54.
Willelmus scriptor, Baro, 278.
Willelmus Top, 293.
Willelmus Wintoniensis, 29.
Winbaldus de Badlon, 37 ; Winebaldus de
Baeluna, 30; 53; Guinbaldus de Badalon,
Windulfus Rofensis, 280. [93.
Wintoniensis 29; villa W., 295. Winchester.
Wodestoke, 29. Woodstock, Oxon.
Wolves Newton, 328; Nova Villa Lupi,32l.
Wondy, ec, 2&; 318; 322, 8. Umfy,Mon.
Wonvfarestowe. See L. Gunguarui.
Wormeto, ec. de S., 323. *Howick, Itton.
[Vide Dugdale's^iworfjVtfB, sub Tintema.]
Wurhinit. See Guorinid.
Wy, 337 ; 341 ; see Uisc.
v. See-^.
YUarii, ec. S., 90 ; see Hillarii.
Ynis ; see Inis.
Ynyr Guent p. Idon, 118 ; 121-3.
Yscuit Cyst, 234 ; 342. At the mouth of the
Pool-Meyrick, Mon.
Ysaac ; see Isaac.
Ystrat, see Istrat.
Ystum. See Gui, & Stuntav.
Yuein f. Hiugel 236 ; Yugein = Higueid, 240 ;
p. Grifud, 239 ; Morcant Hen, 240 ; 252 ;
see Iguein.
503 Wanwol, ec. de, 324. MS. Vitell. C. 10,
reads Thowenwerwel. Cp. Wun/alin Clax]ii's
Carta .. . de Glam. p. 100, and High Anvolle
(which is not ' Highlight'^ in The Land of
Morgan, p. 144.
Zoche vel Zouche, J. la, ep., 304; 312; 356.
Cist of Subscribers
PATRONS' EDITION
Bute,TheMost Noble the Marquess of, K.T., Cardiff Castle, /^copies.
Aberdare, The Right Hon. Lord, DyfFryn, Mountain Ash.
Bangor, the Right Rev. the Lord Bishop of, The Palace, Bangor.
Conybeare, F. C, Esq., M.A., Norham Gardens, Oxford.
Cymmrodorion, The Hon. Society of, London.
Davies-Cooke, P.B., Esq., Gwysaney, Mold. ,(2 copies.)
Edwards, Rev. Llewelyn, M.A., Ardwyn'School, Aberystwyth.
Edwards, Owen, Esq., M.A., Fellow of Lincoln College, Oxford.
Emrys-Jones, A., Esq. , M. D. , Bryn Derw, Fallowfield, Manchester.
Evans, Christmas, Esq., Penrheol, Merthyr.
Evans, E. Vincent, Esq., 27 Alwyne Road, N.
Evans, Rev. O., M.A., Warden, Collegiate School, Llandovery.
Ffoulkes, His Honour Judge Wynne, Old Northgate House,
Griffiths, John, Esq., M.A., Jesus College, Oxford. [Chester.
Hughes, T. H. R., Esq., Neuadd Vowr, Llanwnen.
Hughes, Rev. W. Hawker, M.A., Jesus College, Oxford.
Jesus College Library, The, Oxford.
Jones, Major, E. R., M.P., Llanelly.
Jones, John, Esq., Central Buildings, Llandudno.
[ Jones, Rev. Michael D., Principal, Independent College, y Bala.
Lewis, David, Esq., Recorder of Swansea.
Lewis, Sir William Thomas, The Mardy, Aberdare.
Llanover, The Right Hon. Lady, Llanover, S. Wales.
_. Llewellyn, Sir John T. D., Bart, Penllergir, Swansea.
I; Lloyd, E. O. V., Esq., M.A., Berth, Ruthin.
Lloyd, J. E., Esq., M.A., Univ. Coll., Bangor. [of Oxford.
Morfill, W. R., Esq., M.A., Reader in Russian in the University
Morgan, Lt.-Colonel W. L., The Mirador, Swansea.
Morris T. E., Esq., B.A., Ll.B., Portmadoc.
Nutt, Alfred, Esq., 270 Strand, London.
Owen E. Humphrey, Esq., F.S.A., Ty Coch, nr. Carnarvon.
Phillips, James M., Esq., M.D., J.P., Bank House, Cardigan.
Powel, Thomas, Esq., M.A., Prof, of Welsh, Univ. Coll., Cardiff.
Powis, The Right Hon. the Earl of, Powis Castle, Welshpool.
Pryce-Jones,-Sir Pryce, M.P., Dolerw, Newtown, Montgomery.
Puleston, Sir J. H., 4 Whitehall Yard, S.W.
■ Rendel Stuart, Esq., M.P., i Cariton Gardens, S.W.
l| Reynolds, Llywarch, Esq., B.A., Merthyr Tydvil.
Y Roberts, F. Esq., Mauldeth Road, Fallowfield, Manchester.
Roberts, T.F., Esq., M.A., Principal, Univ. College, Aberystwyth.
Roberts, Mrs. L. H., 8 Willow Bridge Road, N. [Abergwili.
St. David's, The Right Rev. the Lord Bishop of. The Palace,
Stokes, Whitley, Esq., D.C.L., 15 GrenviUe Place, S.W.
Thomas, A. Garrod, Esq., M.D., Clytha Park, Newport, Mon.
Thomas, Charles, Esq., J.P., Pitch and Pay, Stoke Bishop.
Thomas, G. Ap, Esq., M.D., Union Street, Oldham.
Thomas, J. Glyn, Esq., Plas Isa, Llangennech, Carmarthenshire.
Thomas, Rev. T. Llewelyn, M.A., Jesus College, Oxford.
Warren, T. Herbert, Esq., President, Magdalen College, Oxford.
West, Lt. -Colonel the Hon. W. E. Sackville, Lime Grove, Bangor.
424 LIST OF SUBSCRIBERS.
Williams, David, Esq., HenstafF Court, Merthyr Tydvil.
WilliamSjHis Honour Judge Gwilym,Miskin Manor,Glam. 3 copies.
Williams, John, Esq., M.D., 63 Brook Street, Grosvenor Sq., W.
Williams, Rev. Robert, B. A., Prof, of Welsh, St. David's College.
Williams, T. W., Esq., B.A., Flax Burton, Somerset.
Williams, William, Esq., M. A., H.M. Chief I. of Schools for Wales,
Wynne, W. R. M., Esq., Peniarth, Towyn, Merioneth. [Aberyswyth.
LIBRARY EDITION
Bute, The Most Noblethe Marquess of, K.T., Cardiff Castle. 2 copies.
Bosanquet, S. Courthope, Esq., Dingestow Court, Monmouth.
Allen, The Very Rev. James, Cathedral Close, St. David's.
Allen, Edward G., Esq., 28 Henrietta Street, W.C.
Atkinson, Robert, Esq., Ll.D., Prof, of Sanskrit, Trinity College,
Boston Free Public Library, The, Boston, Mass., U.S.A. [Dublin.
Bowen, Alfred E., Esq., Town Hall, Pontypool.
Burrell, J. Esq., 13 St. Bartholomew Road, N.W.
Cardiff Free Library, The. [Cardiganshire.
Davies-Evans, Colonel Herbert, Highmead, Lord Lieutenant of
Dulau & Co., Messrs., 37 Soho Square, W.
Edwards, Frank, Esq., M.P., The Cottage, Knighton, Radnor.
Edwards, Rev. T. C, M.A., D.D., Principal, CM. College, y Bala.
Evans, Stephen, Esq., J. P., 27 Chancery Lane, W.C.
Exeter College Library, The, Oxford.
Griffiths, George, Esq., Glendower, 24 Fitzjohn's Avenue, N.W.
Guildhall Library, The, London, E.G.
Harvard College Library, The, Cambridge, Mass., U.S.A.
Hilles-Johnes, Lt. -General Sir James, K.C.B., Dolaucothy.
Haines, W., Esq., y Bryn, near Aber Gavenny.
Hughes, Alfred"^., Esq., M.B., Lecturer on Anatomy, Edinburgh.
James, Arthur Perkins, Esq., Brynheulog, Treharris.
James, C. Russell, Esq., Courtland House, Merthyr Tydvil.
James, Frank, Esq., Garth Newydd, Merthyr Tydvil.
James, WiUiam, Esq., B.A., Brynhyfryd, Llandyssul.
Jones, D. Brynmor, Esq., M.P., The Lawn, Woodchester, Glouc.
Jones, Evan Parry, Esq., J. P., Cefnfaes, Festiniog.
Jones, J. M., Esq., M.A., Prof, of Welsh, Univ. Col., Bangor.
Jones, Robert, Esq., Caradoc Villas, Rhyl.
Jones, Thomas, Esq., B.A., H.M. S.I. of Schools, Aberystwyth.
Kenyon, The Hon. George T., M.P., Llanerch Panna, Ellesmere.
Lewis, Rev. Canon D., M.A., The Vicarage, St. David's.
Lewis, Rev. H. Elvet, Llanelly, S. Wales.
Lewis, Lieut. -Colonel David Rees, Merthyr Tydvil.
Lincoln's Inn, The Honourable Society of, London, W.C.
Lloyd-Philipps, F. L., Esq., M.A., Pentyparc, Clarbeston, R.S.O.
Merton College Library, The, Oxford.
Macmillan & Bowes, Messrs., Cambridge.
Morgan, Sir Walter, 24 Sackville Street, Piccadilly.
Morris, Lewis, Esq., M.A., J. P., Penbryn, Carmarthen.
Napier, Arthur S., Esq., B.Sc, M.A., Ph.D., Merton Professor
of English Language and Literature in the University of
Newcastle-upon-Tyne Free Library, The. [Oxford.
Owen, D. C. Lloyd, Esq., M.D., 51 Newhall St., Birmingham.
Owen, Edward, Esq., India Office, Whitehall, S.W.
Owen, Henry, Esq., B.C.L., Withybush, Haverfordwest.
LIST OF SUBSCRIBERS. 425
Owen, Isambard, Esq., M.D., M.A., 40 Curzon Street, Mayfair.
Owen, The Rev. John, M.A., Principal, St. David's College.
Parkins, W. Trevor, Esq., Glasfryn, Gresford, Wrexham.
Phillimore, Egerton, Esq., London.
Phillips, Rev. T. Lloyd, M.A., The Abbey School, Beckenham.
Plummer, Rev. Charles, M.A., Corpus Christi College, Oxford.
Pope, Samuel, Esq., Q.C., Havod y Bryn, Llanbedr, Merioneth.
Powell, F. York, Esq., M.A., Christ Church, Oxford.
Pritchard, Lewis J., Esq., Inland Revenue, Somerset House.
Queen's College Library, The, Oxford.
Rees, D., Esq., East London, South Africa.
Roberts, Lewis J., Esq., B.A., St. David's College, Lampeter.
Roberts, Robert, Esq., M.R.C.S., J. P., Isallt, Blaenau Festiniog.
Roberts, T. D., Esq., M.LC.E., PenraJlt, Newport, Mon.
Roberts, Thomas, Esq., Civil Engineer, Portmadoc.
Roberts, Sir William, M.D., F.R.S., 8 Manchester Sqjiare, W.
Royal Institution ofS. Wales, TTie, Swansea.
Swansea Public Library, The.
Sydney Free Library, The, New South Wales.
Thomas, T. W., Esq., M.R.C.S., Ty'n y Wern, Pontypridd.
Wilkins, Charles, Esq., Ph.D., Springfield, Merthyr Tydvil.
WilUams, Arthur J., Esq., M.P., Coed y Mwstwr, Bridgend.
Williams, Richard, Esq., M.D., 82, Rodney Street, Liverpool.
Williams, T., Esq., J. P., Llewesog, Denbigh; & Birkenhead.
Williams, W. Prichard, Esq., Cae'r Onnen, Upper Bangor.
Williams- Wynn, Sir Watkin, Bart., Wynnstay, Rhuabon.
University College of Wales Library, The, Aberystwyth.
University College Library, The, Bangor,
STUDENTS' EDITION.
Aberayron Public Library, The.
Adams, Rev. David, B.A., Bethesda.
Allen, J. Romilly, Esq., F.S.A., 20 Bloomsbury Sq., W.C.
Anwyl, E., Esq., B.A., Prof, of Welsh, Univ. Coll. , Aberystwyth.
Asher & Co., Messrs., 13 Bedford Street, W.C. (2 copies.)
Arnold, E. V.., Esq., M.A., Prof, of Latin, Univ. Coll., Bangor.
Barnes, James R., Esq., The Quinta, Chirk, Ruabon.
Bevan, Rev. W. L., Hay, R.S.O., Canon of St. David's.
Bibliothlque Vniversitaire, a Rennes.
Browne, J. W., Esq., M.B., 7 Norland Place, Holland Park, W.
Calvinistic Methodist College Library, The, y Bala.
Cambridge University Library, The. '
Christ Church Library, The, Oxford.
Corpus Christi College Library, The, Oxford.
Cowell, E. B., Esq., M.A., Professor of Sanskrit, Cambridge.
Daniell, Alfred, Esq., Ll.B., D.Sc, Advocate, Edinburgh.
David, R., Esq., Treharris, Glamorgan.
Davies, Ivan T., Esq., Llanuwchllyn, y Bala.
Davies, J. H.,/Esq., Cwrt Mowr, & Lincoln College, Oxford.
Davies, Thomas, Esq., Compton House, Aberayron.
Davies, W. Cadwaladr, Esq., Barrister-at-Law, 14 Gordon Place.
Davies, Rev. J. E., M.A., 23 Belitha Villas, Barnsbury, N.
Davies, Rev. John Evan, M.A., Rector of Llangelymn, Merioneth.
Deighton, Bell, and Co., Messrs., Cambridge.
Duncan, John, Esq., South Wales Daily News, Cardift.
426 LIST OF SUBSCRIBERS.
Edinburgh University Library, The.
Edmondes, The Ven. Archdeacon, The Vicarage, Warren, Pern.
Edwards, Frank, Esq., M.P., The Cottage, Knighton, Radnor.
Edwards, Rev. David Charles, M.A., 20 Church Street, Merthyr.
Edwards, Edward, Esq., M. A., University College, Aberystwyth.
Edwards, Rev. Prof. Ellis, M.A., C. M. College, y Bala.
Edwards, John, Esq., 100 Bolton Road, Pendleton, Manchester.
Edwards, J. M., Esq., Llanuwchllyn, & Jesus College, Oxford.
Edwards, Owen M., Esq., M.A., Llanuwchllyn, y Bala.
Edwards, Rev. Thomas, M.A., Brynheulog, Bedwas, Caerphilly.
Edwards, W., Esq., M. A., H.M. I. of Schools, The Court, Merthyr
Ellis, Thomas E., Esq., B.A., M.P., Cynlas, Merioneth. [Tydvil.
Evans, E., Esq., Brynteg, Arthur Street, Llanelly.
Evans, The Rev. Canon D. Silvan, B.D., Llanwrin Rectory.
Evans, Rev. D. D., B.D., The Vicarage, Pencarreg.
Evans, Franklen G., Esq., J. P., Llwynarthan, Castleton, Cardiff.
Evans, J. G., Master S. S. Talley Abbey, Sarnau, Llandyssul.
Evans, Rev. J. Young, M.A., Trevecca College, Breconshire.
Evans, Titus, Esq., Post Office, Llanwnen, Cardiganshire.
Fisher, Rev. J., Bryn Villas, Newtown, Montgomeryshire.
Gaidoz, M. Henri, 22 Rue Servandoni, Paris.
Grevel & Co., Messrs., 33 King Street, Covent Garden, W.C. .!, .!.
Griffith, Ellis J., Esq., LI. B., 3 (North) King's Bench Walk, Temple. * i
Griffiths, E. F. , Esq. , Barrister-at-Law, Bryn Eithin, Dinas Powis, » \
Griffith, John, Esq., 256 High Street, Bangor. [Cardiff. 4. u
Griffiths, Rev. J. Pugh, B.A., The Vicarage, Aberdare.
Gwynoro-Davis, J., C. M. Minister, Barmouth.
Hartland, E. Sidney, Esq., Barnwood Court, Gloucester.
Howell, W. Tudor, Esq., B.C.L., 4 King's Bench Walk, Temple,
Hughes, T. R., Esq., N. and S. Wales Bank, Liverpool. [E.G.
Ingram, J. R., Esq., 32 High Street, Cardiff.
Jackson, Richard, Esq., 16 Commercial Street, Leeds.
James, Rev. Thomas, M.A., The Grammar School, Llandyssul.
Jenkins, Edward, Esq., Gwalia House, Llandrindod Wells.
Jenkins, W. , Esq. , 23 Great Darkgate Street, Aberystwyth.
Jenkins, Rees, Esq., Bron y Deri, Glyncorrwg.
Jesus College Library, The, Oxford.
Jones, Rev. Prof. D. E., M.A., Presbyterian College, Carmarthen.
Jones, Edm. J., Esq., The Forest, Pont Ned Vechan, Glyn Neath.
Jones, G. G., Esq., B.A., Lewis's Endowed School, GeUi Gaer.
Jones, Rev. G. Hartwell, M.A., Nutfield Rectory, Redhill.
Jones, Henry, Esq., 94 Watergate Flags, Chester.
Jones, Rev. J. Puleston, B.A., Bangor.
Jones, L. D., Esq., The Board School, Garth, Bangor.
Jones, Rev. Owen, B.A., Llan San Ffraid, Oswestry.
Jones, Rev. R. J., M.A., Vron Jestin Cottage, Aberdare.
Jones, T., Esq., M.B., F.R.C.S., Neuburgh, Victoria Park, Man-
Jones, T. Roberts, Esq., 22 Old Bailey, E.G. [chester.
Jones, William, Esq., Belmont House, Hay, Breconshire.
Jones, Rev. W. Jenkyn, 10 Rue Mescloaguen, Quimper, Finistire.
Jones, W. Lewis, Esq., M.A., Univ. College, Bangor.
Kirberger & Kesper, Amsterdam.
Jubainville, M. d'Arbois de, 84 Boulvarde Montparnasse, Paris.
Kegan Paul, Trench, Triibner and Co., Messrs., London.
Ker, W. P., Esq., M.A.', Prof, of English, Univ. College, London.
Levi, Rev. Thomas, Aberystwyth.
LIST OF SUBSCRIBERS. 427
Lewis, The Very Rev. Evan, The Deanery, Bangor.
Lewis, Heni'y, Esq., Belmont, Bangor.
Lindsay, W. M., Esq., M.A., Fellow of Jesus College, Oxford.
Liverpool Free Public Library, The.
Lloyd, Howel W., Esq., M.A., 56 Abingdon Villas, Kensington.
Longmans, Green & Co., Messrs., Paternoster Row, E.C.
Loth, M. Joseph, Prof, in the Univ. of Rennes, 74 Route de Redon.
Mackinnon, Donald, Esq., M.A., Prof, of Keltic Lit., Edinburgh.
Matthews, J. Hobson, Esq., ^4 Stacey Road, Roath, CardiiF.
Manchester Free Reference Library, The.
Meyer, Kuno, Esq., Ph. D., University College, Liverpool.
Mills, R. M., Esq., 15 Alexander Road, Upper Holloway, N.
Morgan, Owen, Esq., Morien, Ashgrove, Treforest.
Morice, Rev. Thomas R., M.A., Jesus College, Oxford.
Morris, John H., Esq., London.
Morris, Rev. R. E., B.A., 5 Heathcote Street, Mecklenburgh Sq.
Morris, Rev. Silas, M.A., The College, Llangollen.
Nem York State Library, The, Albany, New York.
Newell, Rev. E. J., M.A., The College, Porthcawl, Glam.
Oriel College Library, The, Oxford.
Owen, Arthur, Esq., Wellington House, Clevedon. '
Owen, Rev. O. G., Alavon, Ysgoldy, nr. Carnarvon.
Owen, Rev. R. Trevor, M.A., F.S.A., Llangedwyn Vicarage,
Parry, D. C, Esq., Merchant, Llanelly. [Oswestry.
Phillips, R. W., Esq., B.A., B.Sc, University College, Bangor.
Powel, Joshua, Esq., M.R.C.S., Adpar, Newcastle Emlyn.
Price, Emyr Owen, Esq., M.B., Bangor.
Prichard, Thomas, Esq., Llwydiarth Esgob, Llanerchymedd.
Prickard, A. O., Esq., M.A., New College, Oxford.
Pugh, J. W., Esq., M.R.C.S., 3 Upper Rock Gardens, Brighton.
Randell, Rev. Thomas, M.A., B.D., Bede College, Durham.
Rees, Rev. E. G., Abergorlech, Carmarthenshire.
Rees, Rev. L. A., Caerphilly, Cardiff.
Rees, Rev. Professor T., B.A., Independent College, Bangor.
Roberts, Rev. W. David, M.A., Llanidloes.
Reichel, H. R., Esq., M.A., Principal, Univ. College, Bangor.
Rogers, J. E., Esq., Abermeurig, Talsarn, S. Wales.
Rogers, Rev. T. P., B.A., Llan Vihangel Torr y Mynydd.
Rowlands, William, Esq., M.D., Ebenezer, nr. Carnarvon.
Rowlands, W. Bowen, Esq., Q.C., 33, Belsize Park, N.W.
St. David's College Library, The, Lampeter.
Sayce, Rev. Professor A."H.,.M.A., Queen's College, Oxford.
Simpkin, Marshall and Co., Messrs., London.
Spurrell Walter, Esq., King Street, Carmarthen.
Stevenson, W. H., Esq., Record Office, London.
Stokes, Whitley, Esq., D.C.L., 15 Grenville Place, S.W.
Story, J. A., Esq., B.A., St. Joseph School, Cardiff.
Strachan,J.,Esq.,M.A.,Prof. ofGreek,Owen'sColl., Manchester.
Taylor Lnstitution, The, Oxford.
Thomas, Miss, Pencerrig, Builth.
Thomas, A. E., Esq., B.A., Merton College, Oxford.
Thomas, D. Lleuver, Esq., B.A., 2 Brick Court, Temple, E.C.
Thomas, The Venerable Archdeacon, M.A., F.S.A., Meivod.
Thomas, E., Esq., Cochfarf, 282 Bute Street, Cardiff.
Thomas, Howel, Esq., Local Government Board, Whitehall, S.W.
Thomas, J., Esq., Pencerdd Gwalia, 53 Welbeck Street, W.
428 LIST OF SUBSCRIBERS.
Thomas, Rev. W. Morris, Ty Gwalia, Caerleon.
Tout, T. F.,"Esq., M.A., Prof, of History, Owen's College.
Training College, The, Carmarthen.
Trinity College Library, The, Cambridge.
Trinity College Library, The, Dublin.
Vaughan, Prof. C. E., M.A., University College, Cardiff.
Vivian, Sir H. Hussey, Bart., M.P., Singleton, Swansea.
Warren, Rev. F. Ed., M. A., Bardwell Recjory, Bury St. Edmunds.
Watkin, William, Esq., Muriau, Criccieth.
Williams, Rev. Garnons, M.A., Abercamlais, Prebendary of St.
Williams, Rev. Prof. Hugh, C. M. College, y Bala. [David's.
Williams, J. Henry, Esq., M.R.C.S., Morriston, Glam.
Williams, Llewelyn, Esq., B.A., Evening Star, Swansea.
Williams, W. J., Somerset House, W.C.
Williams, W. T., Esq., Church Street, Beaumaris.
Williams & Norgate, Messrs., 14 Henrietta Street, Covent Garden.
Windisch, Ernest, Esq., Ph.D., Prof, of Sanskrit, Leipzig.
Woodall, Edward, Esq., Wingthorpe, Oswestry.
Wrexham Free Library, The.
University College Library, The, Cardiff.
Zimmer, H., Esq., Ph.D., Professor of Sanskrit, Greifswald.
Zupitza, Julius, Esq., Ph.D., Prof, of English Philology, Berlin.
§ttb0mb*r0 \a tk« Jame0 ^nireto (Earbftt JfttmotiaJl Jfttttb
The Most Noble The Marquess of Bute, K.T.
William Floyd, Esq., Arundel Street, Strand, London.
John Stuart Corbett, Esq., Cogan Pill, Cardiff.
David Lewis, Esq., Recorder of Swansea.
John Stuart Corbett, junr., Esq., Pwll y Pant.
E. W. M. Corbett, Esq., Pwll y Pant.
James Lewis, Esq., Plas-draw, Aberdare.
E. P. Martin, Esq., Dowlais.
Sir Wm. Thomas Lewis, The Mardy, Aberdare.
The Very Rev. Dean Vaughan, Llandaff.
T. W. Lewis, Esq., Cardiff.
A. Thackeray, Esq., Cathedral Road, Cardiff.
C. T. Vachell, Esq., M.D., Charles Street, Cardiff.
T. Foster Brown, Esq., The Parade, Cardiff.'
W. T. Rees, Esq., Maesffynnon, Aberdare.
Evan Lewis, Esq., Llandaff.
R. E. Spencer, Esq., Llandaff.
T. H. Stephens, Esq., St. Andrews Place, Cardiff.
A. Lawrence, Esq., Cathedral Road, Cardiff.
D. T. Alexander, Esq., Dinas Powis, Cardiff.
G. F. Insole, Esq., Fairwater, Cardiff.
H. E. Lambe, Esq., Rugby.
R. Y. Evans, Esq., Park Place, Cardiff.
J. G. Thomas, Esq.
Fleming G. Thomas, Esq., Penarth.
H. Paine, Esq., M.D., Newport Road, Cardiff.
Rev. E. Owen, M.A., Llandaff.
H. F. Lynch Blasse, Esq., Conway Road, Cardiff.
C. Evans, Esq., Park Place, Cardiff.
J. E. Williams, Esq., Llandaff.
W. B. Watkins, Esq., Llandaff Place. -i «
The Rev. G. Arthur Jones, Cardiff. - *
ERRATA.
P. xliv. For vacce, read vacccB.
Pp. 65-67. For HONORius II, read innocent ii.
P. 372. For ' Manor,' read ' Mainor.'
P. 377. For gorze, read gorse.
j)K^
A-e*^
^^
FRAfiliX DOES NOT
iinici«6