Skip to main content

Full text of "The text of the Book of Llan Dav"

See other formats


Cornell  Ultttomitg  pitovg 

FROM  THE  INCOME  OF  THE 

FISKE    ENDOWMENT    FUND 

THE  BEQUEST  OF 

lyibrarian  of  the  University  1868-1883 
1905 

l^.a^nH-M- ail^'.s^. 

3184 


Th^date  show*  when  thl«  ««!., 


DATE  DUE 


-mort 


^'T6^=^^ 


^'L  D    liJ8r*^h' 


FRAGILE  PAPER 

Please  handle 

this  book 

with  care,  as 

the  paper 

is  brittle. 

'  ^ 


3kw  W^ 


be! 


S^ikr  Jandav^nm^ 


IBoltttnc  ii).  at  the 
^txizis  of  ©lb  Hdjsh  ^txts 


«       «       *       «      « 


Three  hundred  and  fifty  copies  of  this  work  were  printed  in  i8go-g3; 

IS  copies  of  the  Patrons'  Edition  on    Whatman's  hand-made 

paper;    80    copies    of  the    Library    Edition   on    toned 

linen-made  paper ;  and  igs  copies  on  decUed-edge 

paper.      In  addition  thirty-two  copies  were 

struck  off  for  the  subscribers  to  Ihe 

J.  A.  Corbett  Memorial  Fund. 


Cornell  University 
Library 


The  original  of  tiiis  book  is  in 
tine  Cornell  University  Library. 

There  are  no  known  copyright  restrictions  in 
the  United  States  on  the  use  of  the  text. 


http://www.archive.org/details/cu31924028051559 


>  ik  iat 


of  th« 


ool  4  3lHtt  fiatt 


3.  ^ut^nxrprp  (Kuans, 

^xtttorsrg  Jft.  ^.,  dDxott. 
With;  the  £0-0p«:atiott  of 

lata  Pp,  P4., 

^rofeesor  of  (Hdtic  in  the  EniberBitg  at  ©jcforb. 


-*-• 


JsBttcb  to  glubsmbcrjs  onlji 

E.V. 


^ 


3fittprtTrteli  at  dJIotueBter,  tn  tjie  ©aBtjate, 

!(p  me  3fo!»ti  ^Sellotas,  at  tfte  ejipense  of 

3f.  ©toetioffbrpn  ©bang,  i|H.  31.,' 

of  7  Clarenton  Wlas, 

©pfort,  X893. 


^0  %  0Sitmav^  of 

Karnes  ^nhxtia  Corbtt, 

of 
$ont  (Danna,  Caririff. 


Preface 


HE  GWYSANEY  MANUSCRIPT 
of  the  Liber  Landavensis,  which  is  now 
for  the  first  time  reproduced  diplomatically, 
was  not  consulted  by  the  Welsh  MSS.  Society  in  the 
preparation  of  the  edition  of  1 840.  Of  the  value  of 
that  edition/  which  was  based  entirely  on  later 
transcripts,  it  is  not  necessary  here  to  speak  further 
than  to  point  out  that  its  readings  differ  considerably, 
in  many  places,  from  those  of  the  twelfth -century 
MS.,  now  at  Gwysaney.  This  is  the  case  especially 
with  proper  names  and  with  those  portions  of  the  text 
which  are  in  Welsh.  Why  the  Rev.  W.  J.  Rees  did 
not  base  his  text  on  the  twelfth-century  MS.  is  not 
clear,  for  "he  actually  mentions  the  then  and  present 
owner  of  it  by  name  in  order  to  say  that  he  did 
not  possess  it.  Mr.  Rees  could  hardly  have  applied 
to  him  for  information  on  the  subject^" 

'  "  Unfortunately,  there  are  considerable  discrepancies  of  text  between 
Mr.  Rees's  printed  edition  and  [his]  original ;  which,  however,  as  I  am  in- 
formed, are  due  to  Mr.  Rees  or  his  copyist,  and  not  to  the  Hengwrt  copy. 
Mr.  Rees  has  obviously  added  to  the  number  out  of  his  own  ingenuity,"  &c. 
Arthur  W.  Haddan  on  the  Original  MS.  of  the  Liber  Landavensis  in 
the  Archceologia  Cambrensis,  1868,  Third  Series,  Vol.  XIV,  pp.  311-328. 

=  After  giving  quotations  to  show  that  the  twelfth-century  MS.  was  at 
Owston,  Doncaster,  Mr.  Rees  adds  :  ' '  Further  enquiries  have  been  made 
respecting  the  MS.  but  no  information  could  be  obtained,  so  that  its  existence, 
and  the  place  where  it  is  deposited,  as  well  as  of  the  Selden  MS.  and  the  Llan- 
daff  Transcripts,  are  at  present  unknown."  Preface  to  the  1840  edition, 
p.  xxxiii.  Let  it  be  understood,  once  for  all,  that  the  Llandaff — Selden — 
Trawscod — Llannerch — Owston — Gwysaney  MS.  is  one  and  the  same  MS. 


viii  PREFACE. 

The  story  of  the  wanderings  of  the  Gwysaney 
MS.  had  perhaps  better  be  told  at  once,  so  as  to 
remove  all  seeming  mystery  connected  with  it.     As 

3  Cotton  MS.  Vitellius  C.  lo.  This  is  probably  the  MS.  described  as 
Inter  libros  Joannis  Pontefd  Ex  Codice  Landauenfis  Eccle.%ie,fed  recenter fcripto^. 
See  the  first  part,  which  is  not  paged,  of  Sir  Matt.  Hale's  MS.  34,  in  Lincoln  s 
Inn  Library.  See  Notes  17  and  56.  Just  as  this  note  is  passing  through  the 
press  I  have  seen  a  copy  of  Carta  et  Alia  Munimenta  de  Glamorgan,  Vol.  Ill,  m 
which  the  Grants  to  LI.  Div  are  printed  from  Vit.  C.  10,— a  very  respectable 
transcript.  Mr.  Clarlc,the  editor,  "thought  well  to  prefix  to  ^«V  volume  a  selec- 
tion of  [Landaff]  Charters These  accordingly  have  been  transcribed  from 

the  copies  in  the  British  Museum  by  the  care  of  his  friend,  Mr.  W.  de  Gray 
Birch?'  Mr.  Clark  admits  that  these  selections  "add  inconveniently  to  the  bulk" 
of  his  book  ;  it  cannot  be  said  that  they  "add  materially  to  its  value,"  for 
the  care  spoken  of  is  not  synonymous  with  anything  approaching  accuracy  of 
transcription  in  the  case  of  proper  names. 

4  In  /4  Catalogue  of  curious  and  valuable  MSS.  in  Hengwrt  Library,  A.D. 
idjS,  under  No.  162,  we  find  the  following  entry  :  "Liber  Landavensis  from 
Mr.  Selden's  library,  folio,  in  parchinent  three  inches  thick,  having  Teilio's 
picture  in  brass  on  the  lid  thereof,  formerly  overlaid  with  gold  and  silver,  but 
now  almost  worn  out  by  age.  This  venerable  monument  of  time  and  antiquity, 
Mr.  Robert  Vaughan,  of  Hengwrt,  copied  out  verbatim  in  the  very  same 
character  with  the  prototype,  and  that  on  vellum  parchment,  A.D.  1660." 
Cambrian  Register,  1818,  Vol.  III.,  pp.  278— 313.  It  would  be  more  accurate 
to  say  that  the  Catalogue  was  begun  in  1658,  for  it  is  certain  that  entry  "  162  " 
could  not  have  been  made  before  September,  1659.     See  pages  xiv-xv. 

5  Liber  Landavensis  ....  Exemplar  nitidijjimum,  membrand,  fed  nuperis 
annis  eleganter  (feruatur  enim  Antiqui  Codicis  Chirographum)  magis  quam 
accurate  exfcriptum,  oflendunt  Archivse  Landavenfes,  &  alitid^  Bibl.  Coll.  Jef. 
Oxon."  Edw  :  Lhuyd  in  Archtsologia  Britannica,  1707,  p.  259,  col.  I.  It 
is  morally  certain  that  this  Exemplar  is  the  MS.  referred  to  in  the  Cathedral 
Act  books.  "In  1693  'the  Bishop,  Archdeacon,' and  Chapter,  upon  the  motion 
of  Dr.  Edwards,  the  Treasurer,  ordered  that  Tylo's  Book  . . .  should  be  delivered 
to  him  upon  his  giving  a  caution  of  20/.,  and  for  the  re-delivery  thereof  to  this 
Chapter  at  next  Petertide.'  And  in  1697,  June  30,  'at  which  time  Mr.  Griffith 
Thomas  brought  in  Tylo's  Book  ....  and  left  it  in  the  Registry,  whereupon 
the  said  Chapter,  discharged  Dr.  Edwards^  of  the  obligation  he  entered  into  for 
the  return  thereof."     Bp.  Ollivant's  Llandaff  Cathedral,  i860,  p.  8. 

'  William  Lloyd  was  elected  Bishop  of  LI.  Div  in  April  1675,  translated 
to  Peterborough  in  1679,  thence  to  the  see  of  Norwich,  June  1685,  and  ejected 
therefrom  for  refusing  to  take  the  oath  of  fealty  to  William  III.  He  died 
at  Hammersmith  ist  Jany.  1709-10.  Bp.  Ollivant  failed  to  trace  Bishop 
Lloyd's  MS.,  which  (presumably  a  transcript  of  the  Exemplar^  was  probably 
copied  between  1675  and  1679.  That  there  was  such  a  MS.  is  proved  by  note 
7,  and  by  the  words  "Legis  ordinatione  in  ApOgr.  lib.  Landavens.  pehes  Epifc. 
Norvicens."  in  Collier's  Ecclesiastical  History,  1708,  Vol.  I,  p.  715. 

'  MS.  CXII,  folio,  pp.  1-329,  was  given  to  Jesus  College,  Oxford,  by  Dr. 
Jonathan  Edwards,  (Principal  1686-1712),  who  is  the  Dr.  Edwards  of  Note  5; 
the  MS.  therefore  must  have  been  written  between  1693  and  1697. 

9  Cotton  MS.  Vesp.  A.  14,  in  the  British  Museum.  See  Variant  Readings, 
pp.  358-362.  The  parts  of  the  MS.  which  concern  us  belong  to  the  end  of 
the  1 2th  and  the  beginning  of  the  13th  centuries. 


PREFACE. 


IX 


will  be  seen  from  the  accompanying  Table, 


which 


N-  wg  S.JS  g  B  5S-. 

^  §'.;'§'"-"£  saw 
ilK|?rg:l|| 


2.-    D'g.-a  :  ►§  2  <!  s 


K.  K*  i»  •-►  o  w  o  1 

o>  S-  B-5^  en  a  ft" 
fc- S  to  n  en  S  --  P 


=^;^gii&.§'i.« 


en  en 


en 


cn 

O 


E,cn 


?-^S- 


cn& 


ens 

•    o- 

00  (J 


Bodley  MS.) 
"James,  2jJ 


s. 


«  w  £•  a     en  1"  '  g.  e 

£.  o  ?  en-o  5-'  p  J  3  2        a; 


^en 

-8  S*- 

a.S 
a  3. 


'sDugdale's 
Monasticon  . 

'"  Ussher's    i 
MS.D.3.16J 

'"B.Twyne'si 
MS.  255.   I 


R-  o.  5. 5-  n 
n  p 


^1 


i     8^ 


^S- 


t-5 


.  »> 


?>. 


^  I 

en     g 
ui      en 


en. 


© 


9    "  I 

»"  9  W 


-o5  S 


s 


VSJ< 


o 


p 


s 


X  PREFACE. 

does  not  aim  at  being  exhaustive/*  several  copies 
have  been  taken  from  time  to  time.  But  previous 
to  the  year  1619,  as  the  entries  (on  pages  303-5)  of 
the  successive  bishops  prove,  the  MS.  could  never 
have  been  long  absent  from  its   Cathedral    home. 

"  Corpus  Christi  College  (Cantab.)  MS.  CI,  contains  3  extracts  (A,  B,  &  C,) 
from  the  life  of  Dubricius,  and  the  words  "XVIII  Decembris"  at  the  beginning 
of  extract  A  points  to  Vesp.  A.  14,  as  the  original.  Cp.  Variant  Reading  to 
page  68,  1.  4,  on  p.  358.  At  the  end  of  extract  C  these  words  occur  :  "  Ex 
antiquissimo  quodam  libro  scripto  D.  Henrici  Sidnei  in  quo  tractantur  vite 
quorundam  divorum  Britannicorum  in  vita  Dubritii,  cuius  vitam  scripsit  etiam 
Benedictus  cenobii  S'ci  Petri  ap'li  Claudiocestrie  monachus."  The  Life  of 
Dubricius  by  Benedict  is  printed  in  the  Anglia  Sacra,  Vol.  II,  pp.  654-661. 

"  Wharton's  Anglia  Sacra,  1691,  Vol.  II,  pp.  662-674,  contains  the  lives 
of  Dubritius  and  Teilo  from  Vesp.  A.  14.  The  sources  of  this  and  other 
extracts  are  indicated  in  his  Preface,  Vol.  II,  pp.  xxvi-xxvii. 

•=  Corpus  Christi  College  (Cantab.)  MS.  CX.,  pp.  435-448,  contains  "(i) 
Anno  ab  incarnatione  d'ni  Ij6  Lucius  rex  Britannorum,  Sec. ;  (2)  Privilegium 
SancH  Oudocei;  (3)  Privilegium  Josephi Episcopi;  (/^Privilegium  Berthgvini; 
(5)  Privilegium  concessum  Herewatdo  and  so  on,  finally  concluding  . . .  tempore 
regis  et  comitis  Willelmi  et  Walteri  de  Loci."  I  am  indebted  to  the  kindness 
of  the  Rev.  J.  R.  Harmer,  (Librarian  of  C.  C.  C.  Cantab.)  for  the  above  items, 
and  also  for  extracts  from  AJrchbishop  Parker's  MSS.  CI.  See  notes  10  and  13. 

'3  Lambeth  MS.  585,  pp.  339-349,  is  a  17th  Century  transcript  of  Arch- 
bishop Parker's  MS.  CX;  see  note  12.  There  is  also,  on  page  197,  the  date 
of  the  death  of  Cheveilliauc,  Libiau  and  Gucaun  as  given  in  this  work,  except 
that  the  latter  date  is  given  as  DCCCCXXXII,  if  I  copied  it  correctly.  The 
heading  is,  "  In  tergo  Rotuli  i."    This  MS.  belonged  to  Wharton. 

■■*  (a)  For  instance,  John  of  Tinmouth  (Cotton  MS.  Tiberius  E.I.,  Brit. 
Museum)  got  his  Life  of  Oudoceus  and  some  others,  in  all  probability,  from 
the  Liber  Landavensis.  (b)  Capgrave,  in  his  Nova  Legenda  Anglie,  13 id, 
merely  copied  John  of  Tinmouth  verbatim,  with  few  exceptions.  See  Tanner's 
Bibliotheca,  1748,  p.  440.  (c)  Tanner  MS.  IS,  in  the  Bodleian  Library,  seems 
to  be  an  exact  copy  of  John  of  Tinmouth  done  in  1499.  At  the  end  of  Tanner 
MS.  15,  there  is  (in  a  sixteenth  century  hand)  a  transcript  of  the  life  of  Dubri- 
cius from  Vesp.  A.  14.  (d)  Cotton  MS.  Titus  D.  22,  (folios  24-28*'.)  has  the 
high  sounding  title  "Chronicon  Ecclesie  Landavensis  a  Bruto  ad  A.C.  1370," 
but  it  has  no  value.  The  reference  to  Germanus  and  Lupus  coming  to  Britain, 
to  Dubricius  retiring  to  Bardsey  when  an  old  man,  and  to  his  body  being  re- 
moved to  LI.  DSv  in  1120,  is  no  evidence  that  the  compiler  had  seen  the 
Gwysaney  MS.  See  Edition  1840,  pp.  277-8.  (e)  Hengwrt  MS.  158  contains 
the  Lives  of  Elgar  and  Sampson  ;  (f)  Hengwrt  MS.  275  has  "Vita  Elgari  ; 
Donatio  Llangors  ex  Lib.  Land.";  (g)  Hengwrt  MS.  350  "contains  a  sum- 
ary  of  the  Liber  Landavensis"  ;  and  (h)  /euan  Brydyh  air's  extracts. 

■sThe  foUovidng  Englynjon  are  found  on  the  bottom  margins  of  the 
Gospel  at  folios  i(fi  and  17  respectively  in  the  Gwysaney  MS. 

Ywch  Wiliam  bleddyn  wych  hvi^liaw    Oef  hiz  y  gafJbch  Jefv  wynn  ||  ai  2hydd 
ofgedd  dyfrig  iaithaw  [  ||  efgob     efgob  ahwydd  o  Jeftynn 

Och  pziod  wiwnod  vnaw  a  da  i  gwedd  maeftaes  bleddynn 

ffynniant  a  llwyddiant  zhag  Haw  Ych  byd  yz  vn  hyd  a  hy»»* 

dd  benwyn  o  vo2gan»wc  ai  kant.  II       dd  benwyn  ai  kant     [*hyrf  in  MS.] 


PREt'ACE. 


XI 


We  may  assume  it  to  have  been  at  ILan  Div  in  the 
time  of  Davyd:  Benwyn'^  (1550- 1600) ;  and  Bishop 
Godwin,'*  we  know,  found  and  left  it  there.  Soon 
after,  Theophilus  Field,  some  time  between  his  con- 
secration at  ILan  Dav  in  i6ig  and  his  translation  to 
the  see  of  St.  David's  in  1627,  lent  the  MS.  to  John 
Selden,''  the  antiquary.  While  in  Selden's  keeping 
the  MS.  was  seen  by  Sir  Henry  Spelman'^  and  Sir 
William  Dugdale,'^  who  quote  from  it  extensively  : 

''Before  his  appointment  as  bishop,  (Nov.  22,  1601,)  Francis  Godwin 
had  evidently  never  seen  the  Liber  Landavensis,  for  in  his  first  edition  (1601) 
of  A  Catalogue  of  the  Bishops  of  England  he  says  simply  '■  I  find  deliuered'  . . .' 
(p.  423.)  In  his  second  edition  (1615)  he  amplifies  the  same  passage  as  follows  : 
'There  is  a  very  ancient  booke  belonging  to  the  church  of  Landaffe,  commonly 
called  Saint  Teilans  booke,  reporting  the  greatest  part  of  that  which  I  deliuer 

concerning  this  See.   In  it  I  finde In  all  our  Records  he  [Teilo]  is  called 

Archbishop  of  Landaff'  (p.  516).  This  passage  runs  as  follows, in  the  third 
edition  (entitled  De  Pmsulihis  Anglie  Commentarius,  i6i6)  :  "Librum  habet 
ecclefia  noftra  LandauenCs,  antiquitatis  venerandae,  ante  annos  quinge»tos  con- 
fcriptus,  vnde  maximal  partem  mutuati  fumus  eoinm,  quae  de  Epifcopis  eiufdem 
dicenda  funt,  anno  Christi  mo.  non  recentioribus"  (p.  618).  Of  the  three 
editions  he  says  :  'Epifcoporum  Anglicorum  Catalogum  contexui  anno  1601. 
qui  non  parum  auctus  &  locupletatus,  iterum  (fed  mendofiffim^)  anno  1614. 
editus,  nunc  demum  anno  1616.  in  Latinum  fermonem,  multis  id  flagitantibus, 
a  me  conuerfus  eft'  (p.  642). 

'7  Selden  has  left  the  following  entry  in  his  own  writing :  Ttlo  liber  Land- 
auenfis  vet.  MS.  cuius  ufum  mihi  communicauit  V.  Reu'di/s.  Theophilus  Ep'us 
Landauenfis.  Sir  Matthew  Hale's  MS.  84,  fol.  63,  Lincoln's  Inn  Library. 
Three  lines  from  the  bottom  of  the  same  folio,  extracts  from  another  MS.  begin 
opposite  the  marginal  note  :  This  in  alter  liber,  fol.  16.  These  extracts  have 
been  copied  into  Sir  Matt.  Hale's  MS.  34,  second  part,  pp.  78-80.  To  Mr. 
Lleuver  Thomas,  Barrister-at-Law,  of  Lincoln's  Inn,  belongs  the  credit  of 
pointing  out  the  entry  in  MS.  84. 

'8  That  Spelman  saw  the  MS.  his  words  leave  no  room  to  doubt :  Omnes 

has  Landavenfes  Synodos in  fplendidum  concinnavit  manufcriptum 

codicem  Author  quidam  vetustus,  fed  qui  poft  Herewaldi  obitum  [1103]  .... 

floruit Habetur  autem  codex  ipfe  Ms.  in  archivis  Landavenfis  Epif- 

copatus:  &  nos  inde  h^c  totaliter  exaravimus,  quse  Godwinus  Prseful  in 
Commentario  de  Prsefulibus  Anglise  perfuncto'rie  trajicit.'  Concilia,  1639, 
p.  386.  The  second  part  simply  means  that  the  MS.  belonged  to  LI.  DSv, 
not  necessarily  that  it  was  in  the  Cathedral  archives  at  the  time  (1639),  just  as 
the  MS.  is  here  described  as  at  Gwysaney,  though  as  a  matter  of  fact  it  is  being 
sized  and  bound  afresh  in  the  old  oak  boards,  at  the  British  Museum.  But  I 
assume,  as  Spelman  had  a  right  to  assume,  that  in  due  time  the  MS.  will  be 
returned  to  its  proper  home.  [The  foregoing  note  was  written  in  March,  1892. 
The  MS.  is  now,  January  1893,  at  Gwysaney]. 

'9  "  Ex  pervetufto  codice  MS.  ad  epifc.  Landaj/enfem  olim  fpectante, 
nunc  vero  penes  virum  clarum  Joh.  Seldenum  fol.  74."    Monasticon  Angli- 


xii  PREFACES 

it  was  examined  also  by  Archbishop  Ussher/°  but  not 
necessarily  by  Bryan  Twyne".  During  this  period, 
too,  Richard  James""  saw  the  Gwysaney  MS.  itself, 
or  the  Cottonian  copy^  of  it.  The  words  of  Spel- 
man'^  do  not  prove  that  the  MS.  was  ever  returned 
by  Selden,  in  whose  library  it  was  found  at  his  death 
in  1654.  Mr.  Haddan'  urges  on  behalf  of  Selden 
that  "  its  proper  owners,  the  Bishop  and  Chapter  of 
Landaff,  were  abolished — so  far  as  the  law  of  the 

canum,  the  original  edition  of  1655,  Vol.  I,  p.  546.  And  on  p.  188  of  Vol.  Ill, 
1673,  we  find  "  Ex  Cod.  MS.  Eccl.  Cath.  Landavenfis  in  bibl.  SeldenianS." 
From  this  it  is  clear  that  the  copies  of  the  Grants  had  been  made  before  1655. 

•""Trinity  College  Library,  Dublin,  1/4/92.  The  heading  in  Ussher's 
MS.  is  '  Ex  Registro  Landavensis  :  Vita  Elgari  Eremitae. '  At  the  end  of 
this  is, '  These  deeds  are  to  be  transcribed  a  fol.  65  Col.  i,  ad  67  col.  3,  where 
beginneth  y=  life  S.  Oudocei.'  Then  follows  'Ex  vita  Oudocei.'  This  ends 
'aut  exilii  civi  classe  longius  deportata  etc'  Fin.  Our  press  mark  is  D.  3.  16. 
The  folios  are  not  numbered."  I  have  to  thank  the  Rev,  T.  K.  Abbot,  B.D. 
for  the  above  particulars.  The  reference  to  "  fol.  67,  col.  3,  where  beginneth 
y«life  of  S.  Oudocei"  proves  that  the  Gwysaney  MS.  is  the  one  referred  to. 

='  "  Ex  libro  Landaff  vetuftifsimo  in  tegumento  siniftrali  Jmago  S.  Tjlocia 
Teyliaui  patroni  loci,  aut  sere  aut  cupro  tenentis  MHonxm."  Corpus  Christi 
College,  Oxon.,  MS.  255,  fol.  51=.  The  extracts,  which  cover  nearly  two  pages, 
are  not  in  the  handwriting  of  Eryan  Twyne,  to  whom  the  MS.  once  belonged. 

==  "  Excerpta  Libri  Landavensis  qui  dicitur  Tilo."  Bodley  MS.  fames  24, 
pp.  117-130.  Then  follows  "Ex  codice  Landavensis  qui  vocatur  Textns  ec- 
clen&e."  pp.  130-135.  Both  Mr.  Rees'  (Preface  p.  xxxv),  and  Mr  Haddan, 
{Arch.  Camb.  p.  312)  attribute  this  MS.  to  Dr.  [Thomas]  James,  the  first  Bod- 
ley Librarian,  whereas  it  was  written  by  Richard  James,  B.D.,  (C.C.C.,  Oxon.) 
"  a  severe  Calvinist,  if  not  worse  .....     This  person,  tho'  humorous,  was  of 

a  far  better  jud^ent  than  his  uncle  [Dr.]  Thorn.  James and 

had  he  lived  to  his  age,  would  have  surpassed  him  in  published  bools.  He 
was  a  traveller  also,  was  in  Russia  in  1619,  and  esteemed  to  be  a  person  well 
vers'd  in  most  parts  of  learning The  famous  Selden  was  much  behold- 
en to  him  for  the  drudgery  he  did  for  him,  when  he  composed  his  Marmora 
Arundeliana,  acknowledging  him  in  his  preface  to  that  book,  to  be  'multiiugje 
doctrinse  studijque  indefatigabilis  vir.'  Sir  Rob.  Cotton  also  his  great  patron, 
and  his  son  sir  Thomas,  could  not  but  acknowledge  his  like  drudgery  in 

the  ordering,  disposing,  ^nd  settling  their  incomparable  library 

Nothing  was  wanting  to  our  author,  and  his  studies,  but  a  sinecure  or  a  pre- 
bendship  ;  either  of  which,  if  conferr'd  upon  him,  Hercules  his  labours  would 
have  seem'd  a  trifle."  Anthony  A.  Wood's  Athence  Oxonienses,  Vol.  II,  p.  629. 
The  Marmora  Arvnddliana  was  published  in  1628,  and  it  is  therefore  probable 
that  R.  James  made  his  extracts  direct  from  the  Gwysaney  MS.  then  in 
Selden's  Library.  And  possibly  the  Textus  ecclesiai'^  of  extracts  II.  may  be 
the  same  as  the  Alter  liber  of  Selden's  extracts  (see  Note  17),  and  one  of  the 
MSS.  included  in  Godwin's  reference'*  to  'all  our  records.' 


PREFACE.  xiii 

land  could  abolish  them — and  that  they  continued 
so"  in  September  1659,  when  the  second"^  portion 
of  Selden's  books  was  transferred  to  the  Bodleian 
Library.  But  it  must  be  admitted  that  Selden  had 
had  ample  time  in  which  to  return  the  MS.  before 
March  1644-5,  when,  on  the  death  of  Bishop  Morgan 
Owen,  the  see  was  left  void.  The  fact  of  the  see 
continuing  void  till  1660  may  account  for  "-Dugdale 
speaking  of  the  MS.,  in  1655,  as  'formerly'  belong- 
ing to  E^an  Div.  On  this  theory  Selden  is  guilty  of 
nothing  worse  than  procrastination,  a  common  fail- 
ing with  the  borrower  of  books.-  Or  it  may  be  that 
Selden  had  the  MS.  copied,  and  that  such  copy  was 
accepted  in  the  place  of  the  original.  Certain  it  is 
that  Edward  Lhuyd  found  in  the  archives  of  ILan 
D^v  "a  very  beautiful  exemplar  on  parchment  lately 
copied,  but  more  elegantly  than  accurately  written, 
the  handwriting  of  the  ancient  codex  being  preser- 
ved'." When  we  bear  in  mind  that  Lhuyd  was  familiar 
with  ancient  MSS.  and  had  seen  the  Gwysaney 
copy  at  DLanerch,  it  is  suspicious  to  read  of  the 
handwriting  of  the  original  being  preserved,  es- 
pecially if  we  reflect  that  Bishop  Field's  successors 
had  in  all  probability  never  seen  it.  But  let  us  fix  this 
firmly  in  our  minds  :  there  is  not  a  scrap  of  ^^evidence 

=3  Selden  bequeathed  his  Oriental  books  and  MSS.  to  the  Bodleian  Library — 
at  all  events  these  were  sent  soon  after  his  death;  the  second  portion,  after 
being  offered  to  and  refiised  by  the  Benchers  of  Lincoln's  Inn,  was  sent  to 
Oxford  in  1659.  There  was  still  a  third  portion,  which  perished  utterly. 
According  to  Ayliffe  "the  fire  in  the  temple  destroyed  in  one  of  their  Chambers 
eight  chests  full  of  the  registers  of  abbeys  and  other  manuscripts  relating  to 
the  history  of  England."  Can  it  be  that  this  fire  destroyed  the  Textus 
EcclesU",  or  does  any  one  know  where  it  is  kept  ?  See  the  Rev.  W.  D. 
Macray's  Annals  of  the  Bodleian  Library,  1890,  pp.  111-121. 


xiv  PREFACE. 

that  Selden  ever  sent  this  Exemplar"^  to  ILan  Div ; 
while  the  fact  that  Bishop  Field's  signature  is  the 
last  to  appear  in  the  original  MS.  (p.  305)  is  pre- 
sumptive evidence  that  it  never  was  returned. 

Shortly  after  the  death  of  Selden,  Robert  Vaughan 
of  Hengwrt,  Merionethshire,  applied  to  one  of  the 
executors"*  Mr.  John  Vaughan,  of  Trawscod,for  a  loan 
of  the  twelfth-century  MS.,  and  we  cannot  do  better 
than  give  here  a  part  of  that  correspondence"^ : — 
To  Mr.  Vaughan  of  Trowscoed,  Feb.  5,  1654. 

Pardon  me,  I  pray  you,  in  that  I  have  presumed 

(without  any  relation  or  acquaintance)  to  write  unto  you,  and  to 
crave  your  favour  and  furtherance  to  procure  the  loane  of  a 
booke,  which  (as  I  have  been  lately  informed)  was  in  the  pos- 
session of  your  friend,  the  great  antiquary,  Mr.  Selden ;  I  meane 
the  booke  of  Landaffe,  or  Llyfr  Teiliaw.  I  desire  it  for  noe 
longer  a  tyme  than  I  may  conveniently  write  it  out ;  and  for  the 
safe  keeping  and  returning  of  it  at  the  tyme  and  place  you  shall 
appointe,  I  myselfe  [with  three  others].  .  .  will  enter  into  a  bond 
of  what  penalties  you  please ;  and  if  it  may  not  be  had  that  way,  I 
humbly  desire  that  you  will  take  some  order,  whereby  a  friend 
of  myne  may  have  accesse  to  it  to  write  it  out,  though  that  way 
will  not  give  me  such  content  as  if  I  myselfe  had  the  perusing  and 

=4  What  evidence  there  is  proves  just  the  contrary.  Robert  Vaughan  writes 
Feby.  S,  1654  "  the  Booke  of  Landaffe,  being  long  since  conveyed  to  England, 
there  is  not  a  copy  of  it  in  any  parte  of  Wales  that  I  do  know."  Cambrian 
Register,  1818,  Vol.  iii,  p.  301. 

=s  This  exemplar  seems  to  have  disappeared  in  the  time  of  Bishop  Watson, 
See  Preface  to  edition  of  1840,  pp.  xxx-xxxi. 

^  Selden  bequeathed  all  his  property  subject  to  certain  small  legacies  to 
his  "  beloved  friends  Edward  Heyward  of  Reyfsham  in  the  county  of  Norfolk, 
and  of  the  Inner-Temple,  Esq ;  John  Vaughan  of  Troescoed  in  the  county  of 
Cardigan,  and  of  the  Inner-Temple,  Esq  ;   Matthew  Hale  of  Liruolns-Inn, 

Esq ;  and  Rowland  Jewks  the  elder,  of  the  Inner-  Temple,  Esq my 

books, 'parchments  and  papers  whatsoever,  which  I  shall  not  otherwise 

dispose  of .  .  .    I  give  and  bequeath  to  my  executors to  their  own  use 

and  behoof:  But  desiring  them  rather  to  part  them  among  themselves,  or 
otherwise  dispose  of  them,  or  the  choicest  of  them,  for  some  publick  use,  than 
put  them  to  any  common  sale "  :  Seldeu's  Will  prefixed  to  his  Opera  Omnia 
edited  by  D.  Wilkins,  1726,  pp.  liii — Iv. 

'7  Cambrian  Register,  1818,  Vol.  iii.  pp.  301-6 


PREFACE.  XV 

writing  of  it ;  for  (besides  that  it  is  an  ancient  MSS.  that  may 
require  some  skill  in  the  reading  of  it)  it  contayneth  many  ancient 
charters  and  donations  of  lands  bestowed  upon  the  see  and  the 
bishops  thereof,  whose  meares  and  bounds  are  therein  written  in 
the  ancient  British  tongue,  which  now  few  can  understand  and 
truly  write  out Robert  Vaughan 

To  Mr.  Vaughan  of  Trowscoed,  March  2j,  1656. 

The  cold  of  winter  being  now  past, 

I  finde  myself  in  a  good  disposition  to  falle  upon  the  writing  of 

the  booke  of  Landaffe,  which  you  promised  to  lend  me 

be  pleased.  ...  to  intrust  somebody  or  other  within  the  county 
of  Merioneth  to  see  me  and  my  sureties  scale  and  deliver  a  bond 
to  your  uses,  of  what  penaltie  you  shall  think  fitt,  for  the 
restoring  of  it  againe ;  thereby  to  save  me  (being  an  old  man)  a 
journey,  and  much  trouble  to  my  friends,  which  otherwise  we 

must  undergoe,  if  we  be  driven  to  come  to  Trowscoed 

And  as  for  the  tyme  of  the  restitution  of  it,  I  likewise  humbly 
crave  it  may  be  as  much  prolonged  as  with  convenience  you  cann, 

in  regarde  I  must,  according  to  my  promise,     write  a 

copy  for  you,  and  another  for  myselfe  ...'..  I  have  not  such  a 
command  of  my  hand  as  young  and  nimble  clerkes  have,  for  I  write 
very  slowe,  and  therefore  cannot  performe  in  a  moneth  what  they 
cann  in  a  weeke ;  but  I  am  sure  I  shall  thinke  every  weeke  a 
moneth  untill  I  have  done. 

Robert  Vaughan  writes  again  on  the  20th  May, 
1658,  and  after  the  lapse  of  sixteen  months  receives 
at  last  the  following  letter  : 

I  have,  according  to  my  undertaking,  at  my  last 

being  in  London,  procured  that  manuscript  which  you  desired  to 
transcribe,  and  have  it  with  me  for  ydur  use ;  it  now  belongs  to 
the  publique  library  at  Oxford,  where  Mr  Selden's  whole  library 
is  disposed.  If  you  desire  to  make  use  of  it  at  your  owne  home, 
for  your  better  conveniency,  I  am  required  to  take  caution  for  the 
restitution  by  bond,  to  prevent  accidents  that  may  happen  upon 
death  or  otherwise,  which  I  suppose  you  will  not  scruple  at,  the 
property  belonging  to  such  a  corporation  as  the  University.  .  .  . 

Trowscoed,  Sept.  24th,  i6sg.  Jo.  Vaughan. 


xvi  PREFACE. 

The  MS.  was  accordingly  lent  to  Robert  Vaughan, 
and  his  transcript*  is  now  in  the  Hengwrt  collection 
at  Penjarth.  Before  it  could  be  returned  to  Trawscod 
Charles  II.  was  on  the  throne,  and  bishoprics  left 
vacant  by  Cromwell  were  filled.  This  fact  probably 
explains  why  the  MS.  was  not,  on  its  return,  sent  on 
to  the  "  publique  library  at  Oxford";  for  it  was  once 
more  the  rightful  property  of  the  Bishop  and  Chapter 
of  ILan  Dkv.  If  Robert  Vaughan  made  his  promised 
second  copy  and  sent  it,  along  with  the  original,  to  Sir 
John  Vaughan,  this  might  be  the  Exemplar  nitidis- 
simum  of  Lhuyd.=  Prima  facie  this  theory  derives 
support'*  from  the  antique  style  of  the  writing  of  R. 
Vaughan's  copy  at  Penjarth.  But  even  supposing  this 
view  to  be  correct,  fresh  difficulties  arise.  Why  did 
Sir'''  John  Vaughan  send  the  copy  to  ILan  Ddv  and 
retain  the  original  at  Trawscod  ?  Did  he  consider 
the  times  too  unsettled  to  restore  the  original  to  the 
archives  of  the  Cathedral,  or  did  he  keep  it  back 
because  he  intended  it  for  the  Bodleian  Library,  but 
owing  to  the  pressure  of  official  duties''  forgot  or  neg- 
lected to  deposit  it  there,  till  death  once  more 
changed  the  home  of  the  manuscript. 

=8  The  chief  difficulties  in  accepting  this  theory  are :  (l)  The  difficulty 
Robert  Vaughan  experienced  in  writing,  and  the  time  it  would  take  to  make 
two  copies  in  the  old  characters  ;  (2)  the  reported  inaccuracies  of  tte  Ex- 
emplar as  well  as  of  the  copy  of  the  Exemplar  in  Jesus  College  ;  (3)  the  fact 
that  the  Exemplar  was  evidently  correct  in  some  instances  where  the  Hengwrt 
MS.  is  certainly  wrong.  Still,  Robert  Vaughan's  failing  powers  might  account 
for  a  second  cppy  being  less  accurate  than  the  first,  though  the  additional 
practice  thus  gained  might  improve  the  characters.  And  if  both  copies  were 
made  direct  from  the  original  there  would  inevitably  be  slight  variations.  Lhuyd 
unfortunately  never  saw  the  Hengwrt  copy,  and  the  question  can  scarcely  be 
settled  definitely  unless  we  recover  the  missing  Exemplar,  or  discover  a  direct 
account  of  its  origin.  The  probability  is  that  Robert  Vaughan  wrote  a  second 
copy  in  fulfilment  of  his  promise  to  Sir  John  Vaughan. 


PREFACE.  xvii 

The  next  link  in  the  chain  of  evidence  is  the  in- 
scription in  small  brass  nails  on  the  front  cover  of 
the  MS. — Librwm  hunc  temporis  injurias  passum 
novantiquo  tegmine  munire  curavit  R.D.  i6g6.  This 
Robert  Davies  of  Llanerch  (1658-1710)  was  a  keen 
antiquarian,  and  had  presumably  become  possessed 
of  the  MS.  through  his  marriage. 3° 

"  From  Mr.  Robert  Davies  the  MS.  descended  to  the  successive, 
owners  of  his  estates,  and  finally  to  Mr.  John  Davies,  his  great- 
grandson,  who  died  without  issue  in  1785 In  1792  the 

Welsh  estates  of  the  Davies  family  were  divided  by  act  of  Par. 
liament  between  the  two  sisters  of  Mr.  John  Davies,  and  the  MSS. 
were  divided  at  the  same  time.'"  The  Liber  Landavensis,  among 
others,  went  (with  Gwysaney)  to  Mary,  who  married  Philip  Puleston 
of  Havod  y  Wern,  co.  Denbigh,  Esq. ;  of  which  marriage  the  sole 
issue  was  a  daughter,  Frances,  who  married  Bryan  Cooke,  Esq.,  of 
Owston,  CO.  York,  M.P.  for  Malton ;  whose  grandson  and  heir, 
Philip  Bryan  Davies-Cooke,  Esq.,  of  GiDysaney  and  Owston,  is 
accordingly  the  present  most  careful  and  courteous  owner  of  the 
never  really  missing  MS."* 

The  MS.  itself  is  strongly  bound  in  oak  boards, 

"9  Mr.  (afterwards  Sir)  John  Vavighan,  who  became  Chief  Justice  of  the  Court 
of  Common  Pleas  in  1668,  had  a  perfect  right  to  retain  the  MS.  under  the  terms 
of  Selden's  Will  (see  note  26)  5  and  the  ^t  of  the  MS.  to  Oxford  was  perhaps 
never  anything  more  than  a  pious  intention,  for  neither  Sir  Thomas  Bodley's 
Librarian,  nor  the  Keeper  of  the  University  Archives  can  find  any  reference 
whatsoever  to  the  MS.,  or  to  the  bond  of  Robert  Vaughan.  Still  this  proves 
nothing,  because  whenever  I  have  tried  to  trace  how  certain  Welsh  MSS.  have 
come  into  the  Bodleian  I  have  never  been  able  to  discover  a  proper  entry  in 
the  Records  of  the  Library  before  the  year  1882.  Sir  Matthew  Hale  also  died 
possessed  of  some  of  Selden's  MSS.  The  executors,  being  desired  to  part  some 
of  the  books  and  MSS.  among  themselves,  did  so.  Their  case  then  is  not  one 
of  other  days,  other  ways. 

3°  Robert  Davies  owned  the  adjoining  estates  of  Llannerch  in  Denbighshire, 
and  of  Gwysaney  in  Flintshire.  He  married  Letitia,  the  grand-daughter  of 
Sir  John  Vaughan,  and  the  sister  of  John  Vaughan,  (ist  Viscount  Lisburne)  of 
Trawscod  or  Crosswood,  near  Aberystwyth.  Mr.  Haddan'  thinks  the  MS.  passed 
to  R.  Davies  "  either  by  gift  of  Sir  John,  or  upon  his  death  in  1674",  i.e.  when 
R.  Davies  was  16  years  of  age!  The  brass-sprigs  inscription  on  the  cover,  as 
well  as  the  book-mark  inside  it,  makes  it  likely  that  the  MS.  was  a  gift,  to  R. 
Davies,  but  from  his  wife's  brother  rather  than  from  her  grand-father.  R.  Davies 
"died  on  the  8th  and  was  buried  on  the  nth  July,  1710,  at  Mold,  aged  52." 


XVIU 


PREFACE, 


and  has  on  its  end  cover  a  bronze  figure^'  in  high 
relief  as  represented  in  our  frontispiece.  To  protect 
this  figure  from  accidents  a  padded  'casing'  has 
been  made  to  fit  the  covers,  which  bind  together  (i) 
a  philosophical"  treatise,  (2)  a  Latin  version  of  the 
first  Gospel^t,  and  (3)  the  textual  matter  of  this  work. 
In  the  Book  of  ILan  DAv  proper,  which  contains 
84  leaves  of  vellum  in  good  preservation,  the 
writing  is  not  all  the  same,  nor  does  it  belong  to  the 
same  time.  The  part-author,  part-compiler  began 
on  column  ']']  (=p.  68)  with  the  words  De  prima  statu 
Lanfiavensis  Ecclesie ;  and  the  writing  of  the  principal 
hand  (A)  is  so  characteristic  that  he  would  be  ill- 
advised  who  would  venture  to  assume  that  it  is  the 
work  of  more  than  one  scribe.  The  text  also  bears 
throughout  the  impress  of  so  marked  an  individu- 
ality that  I  am  convinced  that  it  is  the  work  of  one 
man,  whom  I  suspect  to  be  no  other  than  Geoffrey 
of  Monmouth.     Such  a  suspicion  is  a  little  startling 

3»  The  method  of  dividing  the  Library  was  so  original  that  it  deserves  to 
be  commemorated.  When  a  work  was  in  two  volumes  one  heiress  took  Vol.  I, 
and  the  other  Vol.  II.  But  apparently  in  the  case  of  single  volumes  and  of  the 
MSS.  (including  the  Liber  Landavenns)  they  were  placed  in  a  scale — some  in 
one  end,  and  some  in  the  other  !  Such  is  the  family  tradition  as  I  understand  it. 

3»  This  figure  according  to  Mr.  Haddan'  represents  "our  Lord  standing  on 
a  crescent  and  uplifting  His  hand  in  the  act  of  blessing."  Others  have  thought 
it  intended  for  St .  Teilo,  which  seems  far  more  probable.  There  is  no  nimbus, 
and  there  is  a  book  which  may  typify  St.  Teilo's  Book,  the  old  name  of  the 
Gwysaney  MS.  At  all  events  it  is  certain  that  the  figure  is  not  "  standing  on 
a  crescent,"  but  silting  on  some  architectural  device, 

33  The  subject  as  far  as  it  could  be  made  out  seems  to  be  philosophical : 
the  writing  is  simply  "  horrible",  and  belongs  to  the  (?)  14th  century. 

34  This  copy  of  the  Gospel  was  written  earlier  than  any  part  of  the  Book 
of  Llan  Dav,  but  the  earlier  chapters,  being  either  lost  or  injured,  have  been  re- 
placed in  a  hand  of  about  1400.  Mr.Haddan'  says  that  it  is  the  "  Vulgate  text, 
but  with  a  trace  here  and  there  that  the  transcriber  was  familiar  with  the  old 
Latin  {e.g.,  the  words  ventura  and  omnes  are  interlined  respectively  at  c.  iii, 
V.  7,  and  c.  vii,  v.  23)." 


PREFACE.  xix 

at  first,  but  on  examining  the  probabilities  it  becomes 
less  and  less  so.  Mr.  Haddan'  and  others  have  as- 
sumed that  this  fine  example  of  calligraphy  was 
penned  'during  the  episcopate  of  Urban,'  and  possi- 
bly under  his  guidance.  But  what  is  the  proof  of 
this  ?  The  MS.  itself  does  not  support  such  an 
assumption,  for,  at  the  very  beginning  of  it,  Urban 
is  spoken  of  as  the  'aforesaid  bishop,  a  man  of 
blessed  memory '  (p.  85),  a  statement  in  itself  suf- 
ficient to  preclude  the  possibility  of  its  being  written 
during  Urban's  life.  The  exquisite  style  of  the 
writing  also  points  to  a  later  time.  At  first  sight  one 
is  apt  to  assign  the  MS.  to  the  third  quarter  of  the 
twelfth  century.  When,  however,  I  came  to  tran- 
scribe it  and  to  read  it  over  carefully  a  second, 
third,  fourth,  and  fifth  time,  the  conclusion  was  forced 
upon  me  that  hand  A  must  have  been  written  about 
1 1 50.  Other  considerations  support  this  conclusion. 
The  large  bold  hand  at  the  beginning  of  the  Black 
Book  of  Carmarthen  belongs,  at  the  latest,  to  the 
first  part  of  Henry  I  I.'s  reign.  In  the  Black  Book  the 
common  plural  termination  is  -eu ;  the  older  form  -ou 
never  once  occurs.  In  our  text  on  the  contrary  the 
-ou  as  a  plural  termination  is  constant^'.  Thus  we 
find  the  time  of  composition  limited  on  the  one  side 
by  the  death  of  Urban,  and  on  the  other  by  the 
closing  years  of  Stephen's  reign. 

3SThe  exception  to  the  uniform  use  of  -ou  is  furnished  only  by  proper 
names  such  as  Guore»,  Loude»,  Gurcen««,  Oufre»,  L.  Loude2«  &  Le»brit. 
These  instances,  though  they  do  not  afifect  the  plural  -ou  termination,  are 
just  enough  to  indicate  the  beginning  of  the  transition  period. 

3*  Ward's  Catalogue  of  Romances  in  ike  Brjtish  Museum,  1883,  pp.  203-222. 


XX  PREFACE. 

That  such  a  man  as  Urban,  who  spent  his  episcopal 
days  in  contending  with  his  brother  bishops  of  Here- 
ford and  St.  David's,  and  in  travelling  repeatedly  to 
Rome  to  appeal  to  the  arbitrament  of  the  Holy  Father, 
should  hunt  up  and  collect  old  charters  on  which  to 
rest  his  case  is  precisely  what  we  should  expect. 
But  that  lives  of  Saints  should  be  written  in  the  midst 
of  such  unseemly  strife  is  less  probable;  and  in  1 133 
Urban,  in  itinere  Romano,  died  fighting  to  the  last. 
The  see  was  left  vacant  till  1 140  when  Uchtryd,  the 
archdeacon,  was  consecrated  bishop;  and  then  or  soon 
after  his  more  celebrated  nephew  succeeded  to  the 
archidiaconate.3^  The  Prophecies  of  Merlin  and  the 
Historia  Regum  Britanniee  were  already  ^^finished. 
What  could  be  more  natural  than  that  Geoffrey,  find- 
ing a  large  accumulation  of  documents  in  the  archives 
of  the  Cathedral,  and  being  now  officially  connected 
with  the  edifice,  should  conceive  the  idea  of  weaving 
them  into  a  connected  history?  It  is  difficult  to  imagine 
that  the  author  of  so  successful  a  work  as  the  Historia 
Regum  Britanniee  should  rest  content  for  the  re- 
mainder of  his  days  with  merely  revising  that  work, 
and  with  the  metrical  recreations  of  the  Vita  Merlini. 
Besides,  the  writing  itself  has  all  the  appearance  of 
being  spread  over  some  years,  and  in  the  case  of  the 
grants  the  influence  of  a  more  archaic  style  is  trace- 
able in  the  formation  of  the  characters. 

All  this  we  might  expect  in  an  original  MS.,  but 
scarcely  in  the  case  of  a  transcript.  Again,  in  the 
rubric  to  the  late  twelfth- century  copy  of  the  life  of 


PREFACE.  xxi 

Teilo  in  Vesp.  A.  14,  the  author's  name  appears  as 
'  Galfrid,  the  brother  of  Urban  bishop  of  ILan  Ddv.' 
It  would  be  a  strange  coincidence  indeed  to  find  two 
Galfrids  at  ILan  Div  at  the  same  time  who  were  both 
possessed  of  marked  literary  ability.  Urban  had  a 
brother  named  Esni,  but  of  Galfrid  there  is,  to  my 
knowledge,  no  mention  except  in  this  rubric.  The 
confusion  might  arise  from  the  likelihood  of  the 
Vespasian  copyist  hearing  that  Geoffrey  was  a  near 
relative  of  the  bishop  of  ILan  Div,  and,  without 
staying  to  inquire  to  what  bishop  or  in  what  degree  he 
was  related,  '  put  him  down '  as  brother  of  Urban. 
To  attribute  the  authorship  to  a  'brother'  of  Bishop 
Urban  might  also  be  to  add  to  its  authority,  especially 
in  the  'spiteful  days'^^ of  William  of  Newburgh,  and 
immediately  after. 

One  more  point  must  be  mentioned.  Whoever 
the  author  of  the  work  may  be,  that  he  did  not  live 
to  finish  his  task  is  very  evident.  The  compilation 
is  interrupted  during  the  episcopate  of  Herewald, 
and  nothing  short  of  death  would  be  likely  to  prevent 
the  writer  bringing  his  account  down  to  the  demise 
of  Urban,  who  had  done  so  much  to  revive,  maintain, 
or  extend  the  claims  of  his  diocese.  And  not  only  is 
the  story  interrupted,  but  blanks^'  are  left  here  and 
there  showing  that  the  author  considered  there  were 
more  materials  for  his  purpose,  or  that  further  in- 
vestigation was  necessary.     Had   he   been  merely 

37  The  Bulls  of  Calixtus  II  (pp.  87-96),  and  the  description  of  the  Seven 
Cantreds  of  Morgannwg  {p.  247-249)  are  instances  of  such  blanks  being  utilize4 
later  to  insert  matter  disconnected  both  with  what  precedes  and  follows. 


xxii  PREFACE. 

drawing  on  his  imagination  we  should  have  no  breaks 
in  the  narrative,  no  gaps  left  to  be  filled  in  later.  In 
certain  portions  of  the  lives  of  Dubricius,  Teilo,  and 
Oudoceus  we  have  a  pen  emancipated  more  or  less 
from  historical  facts,  and  revelling  in  traditions  as 
generally  is  the  case  with  the  lives  of  saints.  How 
different  are  the  prosaic  parts  which  deal  with  the 
grants^M  No  one  who  has  any  knowledge  of  Old 
Welsh  will  for  a  moment  believe  that  Geoffrey  or  any 
of  his  contemporaries  could  have  written  the  Welsh 
of  Teilo's  Privilegium,  or  of  the  boundaries.  The 
forms  of  the  proper  names  also  bear  their  witness; 
and  the  names  themselves  will  furnish  the  ethno- 
logist with  many  a  lost  link  in  the  story  of  the  past. 
It  is  when  we  come  to  deal  with  the  ■♦"chronology 
that  real  difficulties  arise.  There  were  probably  no 
materials  besides  the  grants  to  guide  the  compiler, 
and  many  grants  must  have  perished,  while  those 
which  remain  are  often  difficult  to  date.  Evidently  no 
complete  list  of  the  bishops  had  been  kept,  and  the 
very  names  of  some  of  them  may  have  been  ^'lost. 
Let  a  modern  historian  attack  the  subject  and,  by 
way  of  a  beginning,  tell  us  when  Dubricius  lived 
and  died^s.  We  have  probably  most  of  the  materials 
which  the  compiler  had,  and  it  behoves  us  to  make 
a  more  scientific  use  of  them.  On  page  7 1  we  are 
told  that  Dubricius  divided  the  charge  committed  to 

38  For  instance  Bp.  Cyvelach,  killed  in  756,  is  not  mentioned.   Councils,  p.  147. 

35  Dubricius  was  a  contemporary  of  Samson,  bishop  of  Dol,  who  attended 

the  Council  of  Paris  i-a  A.D.  SS7,  and  signed  his  name  'Samson  Episcopus.' 

See  Councils,  p.  149  ;  and  Vita  S.  SaTnsonis  in  Mabillon's  Acta  Sanctorum.  ' 


PREFACE.  xxiii 

his  care  by  sending  a  certain  number  of  his  disciples 
among  those  churches  which  had  been  given  to  him- 
self (in  his  native  district  of  Erging).  We  find  the 
names  of  these  disciples  on  page  80,  and  they  appear 
as  suffragan  bishops  on  pages  160-167.  Godwin  and 
others  failed  to  grasp  this  fact,  and  in  consequence 
the  suffragan  bishops  appear  as  Bishops  of  ILan  Div. 
Hence  the  unreasonableness  of  much  of  the  old  criti- 
cisms by  which  the  trustworthiness  of  the  Liber 
Landavensis  was  impugned.  The  inversion  of  the 
order  of  the  documents  does  not  invalidate  their 
testimony,  but  rather  enhances  it,  for  it  tends  to  re- 
move the  suspicion  of  artifice  and  forgery.  The 
misplacement  of  Bishop  Grecielis,  was  discovered 
by  the  compiler,  for  he  states  on  page  181  that 
Derthguin  succeeded  Oudoceus,  and  adds  on  page 
184  that  Grecielis  followed  'a  long  time  after,'  and 
then  '  after  an  interval '  came  Cerenhir.  A  critical 
examination  of  the  lists  of  witnesses  fully  bears  out 
this  statement.*"  The  names  of  clerics  who  become 
abbots  or  bishops,  and  especially  the  names  of  kings 
are  helpful  in  matters  of  chronology.  If  a  witness 
appears  in  one  place  -as  filius  regis,  in  another  as  rex, 
and  in  a  third  place  as  pater  regis,  we  feel  sure  of 
the  order  in  which  the  grants  should  be  arranged. 

However  these  questions  of  chronology  and  history 
would  require  a  volume  to  discuss  them  ;  and  as  the 

♦"The  order  of  the  succession  of  the  Bishops  seems  to  have  teen  as  follows : — 
Dubricius«,  Teliau,  Oudoceus,  Berthguinus,  Trichan,  Elvogus,  Catguaret, 
?  Grecielis,  Cerenhir,  Nobis,  Nud,  Cimelliauc,  Libiau,  ?  Gulfrit,  Pater,  Gucaun, 
Bledri,  etc.  The  disciples  of  Dubricius  appear  as  bishops  on  pp.  160-8 ;  Gaodloiu 
and  Edilbiu  I  cannot  place.   The  above  order  is  merely  a  tentative  suggestion. 


xxiv  PREFACE. 

Series  to  which  this  work  belongs  aims  simply  at 
providing  reliable  texts  with  adequate  indices,  we 
must  revert  to  the  question  of  authorship.  The 
cjiarters  pure  and  simple  are,  on  the  face  of  them, 
genuine*^-  while  the  Synodical  accounts,  though  based 
on  facts,  are  clothed  in  the  words  of  the  compiler, 
and  decorated  by  certain  touches  calculated  to  im- 
press rebellious  subjects  with  a  salutary  fear  of  church 
discipline.  Hence  the  interpolated  passages  about 
bells  being  inverted,  about  relics  and  crosses  being 
removed  from  the  altar  and  placed  on  the  ground,  at 
a  time  earlier  by  several  centuries,  than  the  com- 
mencement of  such  methods  for  enforcing  obedience 
to  the  ecclesiastical  power*'.    Such  words  as  'Post 

hec'  'Post  longum  tempus,'  'Factd '  'iterum' serve. 

generally  to  warn  the  reader  of  the  amplifications  or 
additions  of  the  compiler.  Then  the  lectiones  in 
the  lives  of  the  saints  were  written  '  for  example  of 
life  and  instruction  of  manners,'  and  can  never 
have  been  intended  to  be  accepted  seriously  as 
history,  though  even  here  certain  incidents  may  be 
coloured  rather  than  invented. 

We  must  remember  that  the  writer  was  a  divine 

4'  For  instance  in  consequence  of  a  broken  vow  and  a  foul  murder  we  find 
(P:  147)  that  the  crosses  were  removed  from  the  altar  to  the  ground,  that  the 
community  was  refused  baptism  and  communion,  and  that  in  a  full  synod  King 
Meurig,  the  offender,  was  laid  under  this  curse  : — "  May  his  days  be  few,  may 
his  children  be  orphans,  and  may  his  wife  be  a  widow."  An  excommunication 
affects  only  the  perpetrators  of  crimes  ;  while  an  "interact  is  indiscriminating 
in  its  censure  and  condemns  a  whole  nation,  and  that  commonly  for  no  crime." 
The  time  when  interdicts  were  first  promulgated  seems  to  be  a  matter  of 
dispute.  Protestant  writers  seem  to  think  that  Gregory  VII  (=Hildebrand, 
1015-1085)  "was  the  originator  of  them,  as  he  mentions  them  in  his  letters." 
Morinus  thinks  mterdicts  were  earlier,  and  Habertus  makes  them  as  ancient  as 
St.  Basil  who  said  that  "  when  the  whole  church  make  themselves  partakers 
of  another  man's  sms  they  may  be  censured  together." 


PREFACE.  XXV 

who  took  an  ecclesiastical,  not  to  say  a  ILandavian 
view  of  history.  It  is  not  without  a  purpose  that  Dub- 
ricius,  Teilo  and  Oudoceus  are  styled  archbishops, 
rather  than  bishops.  And  particularly  the  journey  of 
Teilo,  David,  and  Padarn  to  Jerusalem  is  cunningly 
and  ingeniously  introduced■•^  Giraldus  Cambrensis 
says  that,  in  the  time  of  Bishop  Bernard,  the  Chapter 
of  St.  David's  earnestly  entreated  Honorius  II.  to 
restore  to  St.  David's  the  metropolitan^  authority 
which  had  been  transferred  to  Dol  by  St.  Samson. 
Moreover  in  the  year  1135  Henry  of  Huntingdon 
states  that  the  '  Bishop  of  St.  David's  has  received 
a  pallium  from  the  Pope  tempore  nostroi  which  would 
have  the  effect  of  establishing  its  supremacy  over 
ILan  Div*3.  However,  the  author  of  the  life  of  Teilo 
was  equal  to  the  occasion — he  skilfully  goes  behind 
the  controversy  of  his  age,  and  shows  how  at  Jerusa- 
lem the  clergy  there,  instructed  by  an  angel  from 
heaven,  proclaim  Teilo  to  be  '  exalted  above  his 
brethren '  David  and  Padarn'''.  After  this  consecra- 
tion at  Jerusalem,  Padarn  was  presented  with  a  '•'•staff 

42  See  pages  103-107  of  the  text.  The  journey  to  Jerusalem  is  given  also 
in  the  Life  of  St.  David,  which  is  alledged  to  have  been  written  by  Ricemarch 
{Cambro  British  Saints,  pp.  102- 144).  In  that  life,  St.  David  seems  to  receive 
all  the  gifts  including  the  bell  !  Whether  Rhygyvarch  did  or  did  not  write  a 
life  of  St.  David  seems  to  me  an  open. question.  In  its  present  form  it  is  almost 
certain  that  it  is  later  than  the  pallium  incident  of  1135  ;  and  all  the  MSB.  of 
it  are  later  than  the  original  of  our  text. 

43Haddan  and  Studds'  Councils,  pp.  317;  344;  382-3. 

«  The  name  of  Padam's  staff  is  Cirguen.  Mr.  Phillimore  tells  me  that 
the  'Cerirguen'  of  the  Cambro- British  SS.,  p.  190,  is  a  misreading  of  the 
MS.,  and  he  compares  the  name  in  the  following  quatrain  in  a  nth  century 
MS.  of  S.  Augustine  De  Trinitate  in  the  Library  of  C.C.C.  Cantab. 


Amdinnit  trynit  trylenn 
Amtrybann  teirbann  treisguenn 
Amcen  creirion  gurth  Cyrguenn 
Amdifiiys 


Written  according  to  the  late  Mr.  Brad- 
shaw  by  Johannes,  son  of  Sulgen,  bishop 
of  St.  David's,  1071-1089.  See  the 
Arch.  Cambrensis,  1874,  p.  340. 


xxvi  PREFACE. 

and  choral  cope,  because  it  was  observed  that  he  was 
an  excellent  singer  ;  St.  David  received  a  wonderful 
altar ;  but  to  'Blessed  Teilo,  the  Pontifex,'  was  given 
a  Bell  more  famous  than  great,  more  precious  than 
beautiful,  for  in  sweetness  of  sound  it  seemed  to 
excel  every  organ  ;  it  condemned  the  perjured,  it 
healed  the  sick,  and  what  is  far  more  wonderful,  it 
kept  sounding  every  hour  without  being  moved 
until,  by  the  rash  and  constant  handling  of  sinful 
men,  it  ceased  from  its  sweet  services/"  Teilo  '  the 
pontifex'  receives  the  pastoral  care  of  the  church 
of  ILan  Div  together  with  the  adjoining''^  diocese 
which  his  predecessor  Dubricius  had  held;  and  like 
as  a  bell  invites  men  from  sleep  and  slothfulness  to 
the  church,  so  Teilo  by  his  preaching  invited  them 
to  heaven.  Then  comes  the  Yellow  Pestilence,  which 
appears  as  a  column  of  watery  cloud,  having  one  end 
trailing  along  the  ground,  and  the  other  on  high 
sweeping  through  the  air,  traversing  the  country  like 
a  shower  passing  through  the  bottom  of  valleys."" 

Passages  such  as  these  exhibit  the  consummate 
literary  artist ;  while  Bernard's  pallium,  real  or  im- 
aginary, sheds  a  flood  of  light  on  the  introduction 
of  the  journeys  to  Jerusalem  with  its  special  glori- 
fication of  Teilo,  and  confirms,  in  a  very  unexpected 
manner,  the  palseographical  evidence  that  the  com- 
position is  later  than  the  time  of  Urban.    In  fact  the 

*5  There  is  no  church  I  believe  dedicated  to  Dubricius  outside  Erging;  there 
is  no  mention  of  him  in  the  Book  of  St.  Chad,  which  was  placed  on  the  altar 
of  Teilo  ;  Nobis  signs  \axci&eVi  bishop  Teliav  ;  while  the  above  passage  confirms 
the  supposition  that  Teilo,  not  Dubricius,  founded  LI.  DS.V.  When  Urban  re- 
built the  Cathedral  he  rededicated  it,  and  introduced  the  names  of  Dubricius  & 
Ondoceus  in  order  to  claim  their  churches  from  Hereford&  S.  David's  respectively. 


PREFACE.  xxvii 

more  one  examines  the  subject  the  more  reason  one 
finds  for  attributing  the  composition  to  the  time  of, 
Geoffrey's  residence  at  ILan  Div  ;  while  the  text 
itself  at  times  forcibly  reminds  one  of  the  Historia 
Regum^Britannics.  Moreover,  among  Latin  MSS., 
the  two  works  are  distinguished  by  this  striking 
characteristic  in  common — the  orthography"  of  the 
Welsh  names  is  singularly  accurate  in  both,  a  fact 
that  Mr.  Phillimore  would  have  me  emphasize.  And 
when  we  recollect  that  Geoffrey  died  suddenly  while 
attending  Mass**  in  1 1 54,  we  seem  to  receive  an 
explanation  of  the  unfinished  state  of  the  original 
manuscript,  whose  historical  value  is  neither  enhanced 
nor  diminished  by  such  a  conclusion.  Every  statement 
should  be  taken  by  itself,  and  tested  in  a  scientific 
way.  Even  the  most  extravagant  story  may  have  a 
core  of  fact.  The  modern  idea  that  Geoffrey '  invented 
everything '  is  quite  as  unreasonable  as  the  old  atti- 
tude which  accepted  all  he  said  as  serious  history. 

The  judicial  spirit  will  avoid  uncritical  extremes, 
and  bear  in  mind  that  if  none  of  the  documents  of 
the  Liber  Landavensis,  in  their  present  ''^form,  'can 

<*  It  would  be  very  interesting  to  learn  the  result  of  a  careful  comparison 
of  the  style  and  language  of  the  Hist.  Reg.  Britannice  with  that  of  the  Life  of 
Teilo.  It  is  to  be  hoped  that  a  competent  student  of  Mediaeval  Latin  wiU  take 
the  matter  into  his  consideration. 

«  I  need  hardly  explain  that  I  mean  the  orthography  of  the  best  MSS. 
of  the  Hist.  Reg.  Britannice,  not  that  of  the  printed  editions. 

•f  The  Bruts,  edited  by  Rhys  &  Evans,  1890,  p.  318. 

">  Haddan  &  Stubbs'  Councils,  p.  126 ;  and  on  p.  147  we  are  told  that 
the  Liber  Landavensis  "  preceded  Geoffrey  of  Monmouth  and  is  wholly  free 
from  the  legends  about  King  Arthur,  with  which  a  few  years  later  it  would 
inevitably  have  been  filled ;  as  it  is  also  (naturally)  from  the  S.  David's  fictions 
about  "Archbishop"  Samson,  which  occur  first  in  Giraldus.  But  the  internal 
evidence  of  the  book  is  sufificient  to  prove  that  all  the  earlier  charters  contained 
in  it  were  not  contemporary  with  their  professed  dates the  closely 


xxviii  PREFACE. 

claim  earlier  date  than  the  loth,  or  possibly  in  some 
cases  the  9th '  century,  still  '  the  bare  facts  alleged 
by  them  may  probably  be  admitted  upon  their  evi- 
dence, and  are  likely  in  themselves.'  But  apart  from 
probability  and  internal  evidence,  the  marginal  and 
other  entries^"  in  the  Book  of  St.  Chad  prove  beyond 
possibility  of  doubt  that  some  sort  of  record  was  kept 
at  ILan  Div  at  least  as  early  as  the  ninth  century ; 
it  also  proves  that  there  was  a  bishop  Nobis^'  at 
ILan  Div,  and  thus  establishes  in  a  very  satisfactory 
manner  that,  when  documents  had  been  taken  away 
or  lost,  our  compiler  did  not  invent  but  was  content, 
as  in  the  case  of  Elvogus,  Nobis,  and  Marchluid, 

with  merely  registering  the  bishops'  names. 
Eu  henw  gawn,  dyna  i  gyd. 

parallel  charters  of  the  abbey  of  Llancarvan  in  the  Vita  S.  Cadoci  (Cambro- 
Brit.  SS.  86-93)  ^rs  of  ^  similar  character.  The  same  lands  indeed  are  in 
some  cases  granted  by  the  same  persons  and  for  the  same  expressed  reasons  to 
Landaff  [see  pp.  180-2;  210  of  our  text]  and  to  Llancarvan  in  the  V.S.  Cadoci,'" 
pp.  92-93.  Again  on  p.  44  we  read  that  "the  general  tenor  of  Geoffrey  of 
Monmouth's  narrative  (obvious  fable  apart)  is  in  accordance  with  probability, 
so  far  as  regards  the  fortunes  and  acts  of  the  British  Church.  Its  details  are 
wholly  untrustworthy."  We  are  further  told  (p.  142)  that  Geoffrey  and 
Giraldus  "  are  the  first  writers  that  systematically  invent  British  and  Welsh 
Archbishoprics  respectively." 

The  reader  will  do  well  to  note  (i)  that  the  Liber  Landwvensis  is  not  free 
from  the  ArchiepiscopcU  "fictions"  ;  (2)  that  the  original  scribe  left  columns 
loo-iio  blank  in  the  Gvrysaney  MS.,  a  fact  which  implies  that  he  had  more 
to  add  about  Dubricius ;  (3)  that  the  references  to  the  Archbishoprics  of  Kaer 
Evrog  and  Kaer  Lhofi  ar  Wysc  (see  the  Bruts,  pp.  169 ;  184)  may  be  later 
interpolations ;  there  is  no  reference  to  Dubricius  crowning  Arthur  in  the 
Epistola  ad  Warinam ;  (4)  that  the  earliest  MS.  of  the  life  of  S.  Cadoc  is 
about  half  a  century  later  than  the  Gwysaney  MS.,  and  therefore  can  have 
borrowed  the  parallelisms  (which  are  very  slight)  from  it ;  and  (5)  that  the 
allegation  that  Geoffrey  was  Arthur-mad  and  could  write  nothing  without 
introducing  this  hero  is  merely  a  pious  superstition,  which  rests  on  no  basis  of 
fact.  The  most  that  can  be  said  about  Geoffrey  is,  that  he  cultivated  the 
Arthurian  germ  and  tried  the  experiment  of  innoculation.  The  period  of  in- 
cubation seems  to  have  lasted  fully  a  generation  after  he  was  laid  in  his  grave. 
It  was  about  1 175  the  infection  began  to  spread  with  marvellous  developments, 
and  the  effects  are  traceable  through  the  centuries  down  to  our  day. 

5°  See  p.  xlvii.  According  to  the  Annates  Cambria  there  was  a  Bishop 
Nobis  at  St.  David's,  840-873.  Probably  this  is  a  case  of  translation  from  LI. 
DSv  to  St.  David's  rather  than  of  two  men  bearing  a  common  name. 


PREFACE. 


XXIX 


Facsimiles  are  given  of  the  principal  hands,  and 
the  Table  appended  here  indicates  fully  where  the 


Hand 

Columns 

A 

77—99 

)> 

III — 294 

»s 

296—330 

Bs' 

1—30 

C 

33—35 

Da 

31—32 

J) 

36 

D^ 

37—62 

)9 

70—74 

1) 

100 — no 

E 

63—70 

)> 

75—76 

Fa 

331—336 

F6 

62  &  margin 

F£ 

294—295 

G 

352-368 

Ha 

337 

H^ 

337—338 

\a 

339 

lb 

340 

Ka 

339—340 

Kd^' 

340 

L* 

341—342 

M 

342 

Na 

343 

N^ 

343 

O 

343 

Pa 

344 

Pi 

344 

Pc 

344 

Q 

345-350 

Rs' 

350-351 

S 

Marginalia 

Pages 

68, 1.  I  to  86, 1.  30 
97,  1.  I  ta  247  1.  19 
249,  1.  9  (0  27s,  1.  8 
I,  1.  I  io  24,  1.  27 
27,  1.  I  io  29,  1.  30 
25, 1.  I  to  26,  1.  29 

30,  lines  I — 18 
30, 1.  21  to  S3,  1.  4. 
6r,  1.  18  to  65,  1. 13 
87,  1.  I  to  96,  1.  13 
54,  1.  14  to  61,  1.  17 
65,  1.  16  to  67,  1.  17 
275,1.  9/(?28o,  1.  19 
S3, 1.  5  to  54,  1.  13 
247, 1.  20  to  249. 1.  6 
306, 1.  1  to  334, 1.  14 

281,  lines  I — 6 
281,  1.  9  to  283,  1.  34 

284,  lines  I — 14 
285,1. 19/^7286,1.  16 
284,1. 15  to  285,1. 14 

285,  lines  15 — 18 
286,1. 19  /17289, 1.  21 
289,1.  22  to  290, 1.  33 

291,  lines  I — 17 
291,1.  18  to  2g2,  I.  26 
292,1.281/(7293,1.33 
294, 1. 1  to  29s,  1.  17 
29s,  lines  18 — 20 
29s,  lines  21 — 31 
296,1.1  to  303,1.31 
303,1.32/(7305,1.25 
335  ^0  344 


Date,  &c. 

1136  to  1154;  see 
facsimiles  facing 
pp.  120  j  230;  255. 
1154/(7  1 1 75. 
?  1126J  see  pp.  27-29. 
ii6oto  ii85jsee2°d 
col.offac.  facingp.  29. 
1 160  to  1 180;  see 

facsimiles  facing 

pages  31  &  43. 
1160  to  1 185  ;  by  a 

firmer  younger  hd. 
cp.  Da;  see  fac.p.  275. 
Late  1 2th  century. 
Early  13th  century. 
?i348;  seep.  327. 
Late  fourteenth 

century. 
Earlier  than  16. 
Apparently  1199. 
Thirteenth  century. 
Thirteenth  century. 
Thirteenth  century. 
A.D.  1332. 
Thirteenth  century. 
Thirteenth  century. 
A.D.  1328. 
Circa  A.D.  1300. 
?A.D.  1305 
?  14th  century. 
Circa  A.D.  1400. 
16  different  hands. 


Mostly  15  th  century. 

'  S'B  represents  probably  more  than  one  hand.  The  writing  of  cols,  i — 8 
resembles  that  of  A ;  a  fresh  hand  possibly  begins  with  col.  g,  and  perhaps 
another  with  1.  18  of  col.  13.    It  is  only  towards  the  end  of  this  hand  that 


XXX  PREFACE. 

different  hands  begin  and  end,  together  with  their 
approximate  dates ;  it  is  therefore  unnecessary  to 
discuss  each  hand  separately.  The  facsimiles  facing 
pages  27,  29,  &  230  show  the  exact  size  of  the 
original  MS. — the  others  are  reduced  more  or  less. 

Signs  or  contractions  are  numerous  in  the  manu- 
script. To  have  reproduced  these  would  have  been 
to  make  the  text  unreadable  to  the  great  majority 
of  the  subscribers  ;  while  the  customary  method  of 
expanding  them  by  the  use  of  italics  (that  make- 
shift expedient  of  Philistine  printers)  is  injurious 
as  well  as  offensive  to  the  sight.     For  example : — 

Innocentius  G^iscopuf  feruuf  ieruozum  del.  Ven- 
erabilihus  iratv'ihus .  W.  Cantuarienfi  archieptscopo . 
eiusque  fuffraganeif  eptscopif  (aluiem  .  et  aposlolicam 
henedutionem .  Ven^^^bilis  irater  nosier  Yrhanus . 
landauenfif  episco/>us .  qui  modo  ad  nosiram  deuote 
uenit  prefentiam  ftudiofi  de  moze  paftoris .  pro  utilitate 
^cclesi^  {ib'i  co»«miffe  .  quamuKetas  et  egritudo,  enim, 
ianztx,  heaf\,  utriusque,  tgitar,  quomam,  tamen,  (p.  60). 

A  new  method  has  therefore  been  devised  for  the 
expansion  of  contractions,  that  of  simply  underdot- 
ting  the  ordinary  types ;  a  method  which  is  at  once 
distinctive  without  being  obtrusive,  or  in  any  way 
injurious  to  the  eyes  or  patchy  \n  appearance. 

Britannia  is  used  for  Brittany  in  our  text.  K3  is  in  the  hand  which  cut  down 
by  one-half  the  tithes  in  Ko,  so  that  the  Summae  are  false.  L  is  in  4  distinct 
hands.  The  reader  can  distinguish  R's  16  different  hands  by  the  extra  distances 
between  the  lines  of  the  text ;  while  the  later  additions  from  various  pens  are 
placed  within  brackets.  Many  of  the  Marginal  hands  are  represented  in  our 
facsimiles ;  and  the  reader  by  reference  to  the  printed  text  of  the  Marginalia, 
can  make  out  the  classification  of  these  hands,  which  with  only  one  important 
exception  belong  to  the  isth  century.  Marginal  hand  V,  except  for  the  rustier 
ink,  resembles  that  of  the  Cottonian  copy  of  the  Book  of  LI.  D4v  in  ViteL  C.  la 


PREFACE.  xxxi 

The  characters  aeioubcdhmnprstv  ^,  p,  2,  y,  /  were 
specially  cut'"  for  this  work  ;  and  the  following  is  a 
complete  list  of  the  peculiar  types  used  in  it,  together 
with  their  interpretation  : — 9  =  ae;  jr  =  f;  5=g;  2  =  r; 
ji  =  r;f  =  f;P  =  W;p  =  w;3  =  Y;  3  (final)  =  ch  orz; 
and  d  or  5  =  ^^  in  7iee,'  i.e.  the  dental  spirant  voiced. 

represent  letters  patched  with  red  in  the  original,  while 
ITALIC  CAPITALS  represent  letters  patched 
with  yellow,  and  '^\%'^J\f>  those  patched  with 
both  red  and  yellow. 

Words  italicised  in  the  text  have  in  the  MS.  a 
yellow  line  drawn  horizontally  through  them.  All 
proper  names,  as  well  as  the  dates  at  the  end  of  the 
Bulls  in  hand  X^b  probably  had  this  line  across  them 
originally  ;  but  the  yellow  is  now  in  most  instances 
so  very  faint  as  to  be  practically  invisible.  No  no- 
tice is  therefore  taken  of  any  of  the  doubtful  cases. 

LARGE  CAPITALS,  =*Head-Lines, 
Headings  of  Chapters,  printed  in 

any  of  these  heavy-faced  types,  are  all  written  in 
red  ink  in  the  original;  while  the  open"  Capitals 
and  everything  worded  in  English  represent  blanks 
in  the  manuscript. 

s=  I  have  to  thank  Messrs  Miller  &  Richards  of  Y.6Sxs!o\a^,  facile  principes 
among  type  founders,  for  the  care  with  which  the  punches  of  the  underdotted 
types  were  cut  so  as  to  secure  an  even  effect  when  several  letters  are  placed 
side  by  side. 

S3  In  the  Head-lines  (which  are  those  on  a  level  with  the  paging  of  a  book) 
the  word  Episcopus  is  spelt  in  two  ways — EPISCOPVS  represents  a  full  spell- 
ing in  the  MS,  and  EPISCOPUS  the  contracted  form  EP'S. 

*»  See  first  letter  of  pp.  25,  26,  30,  &c.,  &c. 


xxxu 


PREFACE. 


In  the  preparation  of  the  Book  of  ILan  Dav  the 
aim  has  been  to  reproduce  letter  for  letter  the  text 
of  the  MS.,  neither  adding,  omitting,  nor  amending, 
even  when  the  reading  is  obviously  erroneous.  And 
as  with  the  previous  volumes  of  the  Series,  so  with 
this,  the  transcribing  of  the  manuscript  and  all  press 
arrangements  devolved  upon  the  writer.  As  soon  as 
the  transcript  had  been  set  up  in  type  it  was  laid 
aside,  and  every  proof-sheet  was  collated  with  the 
original,  once  by  Professor  Rhys  and  thrice  by 
the  writer  ;  while,  both,  as  a  rule,  also  read  one  of 
the  three  proofs  of  each  sheet  without  reference  to 
the  MS.  Moreover,  after  the  book  had  passed 
through  the  press,  the  writer  again  collated  the  entire 
text  with  the  original ;  and  he  has  thus  been  able  to 
notice  in  the  Pal^ographical  Notes  a  few  errata, 
chiefly  due  to  breakages  and  transpositions  of  type 
in  passing  the  sheets  through  the  printing  machine. 
If  therefore  any  departure  from  the  reading  of  the 
MS.  remains  still  undetected  in  the  printed  work, 
it  cannot  be  attributed  to  want  of  care. 

For  the  Appendices  and  Index  I  must  accept  the 
sole  responsibility.  And  if  it  cannot  be  said  that 
the  same  painful  degree  of  precaution  to  secure  so 
large  a  measure  of  accuracy  has  been  taken  with 
pages  335-424  as  with  those  preceding,  still  less  has 
there  been  anything  bordering  on  carelessness;  while 
in  point  of  time  and  labour  this  part  represents  the 
greater  half  of  the  work. 

The  text  of  Appendix  I,  which  is  now  printed  for 


PREFACE.  xxxiii 

the  first  time,  was  often  difficult  to  read,  owing  to 
the  bad  preservation  of  this  part  of  the  ''MS.  In  the 
case  of  the  tithes  on  pages  327-331,  it  was  found 
necessary  to  express  the  amounts  by  figures  rather 
than  by  letters :  this  deviation  from  a  strict  repro- 
duction of  the  original  was  unavoidable,  on  account 
of  the  double  columns.  The  list  of  the  deaneries 
and  churches  on  pages  318-326,  should  be  compared 
with  a  similar,  but  older  list  in  Cotton  MS.  Vitellius 
C.  10."  The  student  of  'prices,'  or  the  compara- 
tive value  of  money  in  the  13th  and  14th  centuries, 
will  find  the  comparison  instructive. 

The  Marginalia  which  repeat  the  text  verbatim 
et  literatim  have  been  omitted ;  but  all  those  which 
differ  from  it  in  the  slightest  degree,  if  only  in 
orthography,  have  been  included  in  Appendix  II, 
and  have  been  revised  twice  with  the  original.  Some 
of  them  are  by  no  means  easy  to  read,  while  the 
bulk  of  them  seem  to  have  no  particular  interest. 
Still,  it  was  thought  best  to  include  everything  irre- 
spective of  its  apparent  value,  because  an  important 
fact  may  sometimes  lurk  behind  what  looks  to  the 
uninitiated  like  a  commonplace  remark. 

The  lives  of  Dubricius,  Teliau,  and  Clitauc  in 
Cotton  MS.  Vesp.  A.  14,  are  simply  imperfect  tran- 

ss  The  Estinuzciones  (folios  losfi-wob)  of  the  Cotton  MS.  were  written  in 
the  time  of  Henry  III ;  and  the  TaxcUio  (folios  iiSa-llSa)  in  the  time  of 
Edward  I.  The  list  of  churches  correspond  very  nearly  with  that  on  pages 
318-331  of  this  work.  I  once  intended  to  give  this  list  as  an  Appendix,  and 
copied  the  whole  with  that  view  ;  but  as  Mr.  Clark  has  already  printed  it  in  his 
CartcB  et  Alia  Munimenta  de  Glamorgan  vol.  iii,  I  have  abandoned  my  original 
plan.  The  orthography  of  Mr.  Clark's  readings  should  be  accepted  with  caution. 
The  MS.  contains  similar  lists  of  the  dioceses  of  St.  Asaph  (fol.  ilia-ll4J), 
and  of  Bangor  (fol.  1 19a  &c. )  There  is  no  mention  of  the  diocese  of  St.  David's. 


XXXIV 


PREFACE. 


scripts  of  the  lives  of  these  saints  from  the  Gwysaney 
MS.  Still,  as  I  had  collated  our  text  with  the  Vespa- 
sian copy  I  have  given  the  result  in  Appendix  III; 
but,  it  must  be  confessed,  without  revising  the  proofs 
of  the  Variant  Readings  with  the  Cotton  MS. 

Appendix  IV  contains  translations  of  all  the 
boundaries  given  in  Welsh.  Prof  Rhys  shares  the 
responsibility  for  the  sense  of  these,  but  not  for 
the  wording,  ^^spelling,  or  italicised  additions.  Many 
places  could  not  be  identified,  many  more  remain- 
ed doubtful ;  and  to  modernize  the  spelling  in  such 
instances  would  be  to  mislead  the  reader.  In  many 
cases,  therefore,  the  orthography  of  the  text  is  fol- 
lowed, even  so  far  as  to  spell  some  names  in  two 
ways  even  in  the  same  boundary.  In  cases  where  the 
places  are  known,  I  have  assumed  that  the  ortho- 
graphy should  bear  some  relation  to  the  sound  and 
accent,  and  that  separate  words  should  not  be  joined 
together.  It  not  unfrequently  happens  that  the  same 
place-names  are  variously  accented  in  different  parts 
of  Wales.  For  instance,  if  I  write  ILanarth,  Penarth, 
Groeswen  according  to  the  received  usage,  who  can 
tell  me  how  to  pronounce  these  ?  But  if  we  were  to 
restrict  this  spelling  to  those  cases  where  the  first 
syllable  is  accented,  and  write  ILan  Arth,  Pen  Arth, 
Groes  Wen  when  the  stress  falls  on  the  final  element 
the  difficulty  would  be  removed.    In  the  former  case 

s«  I  wish  it  to  be  clearly  understood  that  I  have  not  attempted  to  set  up  a 
new  system  of  spelling  the  modernized  forms,  for  every  Welsh  Press  has  a  system 
of  its  own  already.  I  have  generally  kept  as  close  as  I  could  to  the  original 
orthography  in  order  to  call  attention  to  it. 

5'  Hengwrt  MS.  135,  possibly  in  the  autograph  of  DavyS  Nanmor. 


PREFACE.  XXXV 

the  emphasized  first  syllable  shows  that  the  two 
elements  have  become  fused  together,  forming  a 
genuine  compound  word ;  whilst  in  the  latter  case 
the  fact  that  the  second  part  retains  the  accent  proves 
that  there  has  been  no  such  fusion,  and  that  we  have 
to  deal  with  two  separate  words,  which  it  is  therefore 
(apart  from  all  phonetic  considerations)  incorrect  to 
treat  as  a  compound. 

Again,  in  modernizing  the  Old  Welsh  plural  termin- 
ation -ou  {-eu  in  Middle  Welsh)  I  have  deliberately 
rejected  the  unhistorical  and  irrational  -au  form  of 
Welsh  printers ;  and  for  this  reason :  There  is  no 
evidence  at  all  that  there  ever  was  a  time  when  this 
-au  was  so  pronounced  in  any  commote  of  Wales. 
Over  more  than  three-fourths  of  the  Principality  one 
never  hears  anything  but  -^  ;  while  over  the  remain- 
ing fraction  the  sound  approaches  that  of  -a.  The 
earliest  known  instance  of  this  perversion  occurs  in 
the  MS.  of  a  writer  from  Beth  Gelart,  who,  having 
perhaps  noticed  that  Mid.  Welsh  -ei-  had  in  his  time 
become  -ai-  in  monosyllables,  thought  therefore  he 
would  simplify  matters  not  only  by  extending  the 
innovation  to  unaccented  syllables  (where  no  corres- 
ponding change  of  sound  had  or  has  taken  place),  but 
also  by  altering  -eu  into  -au,  despite  the  fact  that  the 
accent  never  falls  on  it.  Besides,  the  etymological 
analogy  is  against  such  a  change.  The  rising  gene- 
ration of  my  countrymen  would  do  well  to  consider 
whether  the  laws  of  sound  and  the  practice  of  centuries 
should  be  set  aside  merely  to  follow  a  "bard.   Why 


XXXVl 


PREFACE. 


should  we  discard  the  example  of  our  best  MSS  ?  If 
we  change  the  -eu  at  all,  we  should  adopt  its  present 
phonetic  value  in  the  mouth  of  the  great  majority  of 
Welshmen,  and  write  simply  -e.  We  should  thus  stand 
on  solid  ground,  both  historically  and  linguistically. 

In  our  text  the  letter  u  has  to  do  duty  not  only 
for  the  vowels  u  and  w,  but  also  for  zy  as  a  semi- 
vowel, as  well  as  ior  f=v.  As  a  vowel  it  is  retained 
or  changed  into  w  in  accordance  with  Mod.  Welsh 
usage ;  as  a  consonant  it  is  changed  into  v ;  while  as 
a  semi-vowel  always  following  g-  it  is  retained  for 
the  convenience  of  non- Welsh  readers,  after  the 
analogy  of  queen,  Guinevere,  Guise,  and  Guido.  It 
is  much  to  be  desired  that  we  should  restore  to  the 
Welsh  alphabet  the  character  6,  used  in  the  Golden 
Age  of  our  literature,  to  represent  w  as  a  vowel.  We 
should  not  meet  with  Welshmen  unable  to  dis- 
tinguish between  the  w  in  '  gwyn'  and  the  w  in 
'Hwyn,'  if  the  latter  were  written  IlCyn,  and  the 
former  kept  unchanged. 

In  the  first  draft  of  the  Index  every  name  was 
entered  in  a  strictly  alphabetical  order  according  to 
the  orthography  of  the  text.  When,  however,  the 
work  had  been  completed  on  these  lines,  it  was  often 
found  that  the  references  to  a  single  individual, 
owing  to  variations  of  spelling,  had  become  widely 
separated  under  half  a  dozen  or  more  headings,  and 
would  therefore  have  required  a  bewildering  number 
of  cross-references.  Consequently  the  modifications 
explained   on   page   385   had   to    be   introduced — 


PREFACE. 


xxxvu 


modifications  which  made  it  necessary  to  recast 
and  rewrite  the  whole.  In  cases  where  the  ortho- 
graphy still  presented  a  difficulty,  the  variants  had  to 
be  grouped  together  under  the  leading  form,  as  well 
as  to  be  entered  independently  and  provided  with 
cross-references ;  while  variations  too  slight  to  be 
reproduced  are  indicated  by  italicising  the  references. 
Besides,  until  the  first  draft  made  it  possible  to  refer 
to  every  name  in  the  text,  it  was  not  feasible  to 
apply  the  'witness  test'  to  the  chronology,  and  as  a 
consequence  separate  individualities  bearing  identical 
names  had  now  and  again  been  merged  together. 
Still,  as  this  and  other  tests  left  some  difficulties  un- 
solved, it  can  hardly  be  expected  that  the  Index 
should  be  altogether  free  from  errors  arising  from 
confusion  of  persons.  But  among  such  must  not  be 
reckoned  those  cases  where  the  separate  identities 
have  been  marked  off  by  placing  a  colon  (in  place 
of  the  usual  semi-colon)  between  the  figures,  although 
a  common  heading  does  duty  for  two  men  of  like 
name.  It  is  a  curious  fact  that  names  of  clerics  and 
laics  seem  to  run  in  pairs  throughout  the  documents ; 
but  all  confusion  from  this  source  has  been  obviated 
by  the  addition  of  the  letter  c.  or  /.  after  their  re- 
spective names.  Besides,  the  insertion  of  these  and 
other  differentiating  letters  will  greatly  facilitate  re- 
ference, and  practically  answer  the  same  purpose  as 
if  the  lines  of  the  page  had  been  given.  The  reader 
will  further  note  that  Cp.  or  cp.  (  =  compare)  has  a 
three-fold  signification,  that  of  calling  attention  (i) 


xxxviii  PREFACE. 

to  some  difference  in  the  forms  of  a  name  without 
distinction  of  personality,  (2)  to  some  similarity  of 
forms  without  identity  of  persons,  or  (3)  to  cases 
which  the  writer  could  not  determine  one  way  or 
the  other  with  any  degree  of  certainty. 

In  addition  to  the  names  of  persons  mentioned 
directly  in  the  text,  the  names  of  their  fathers,  and 
the  second  elements  of  compound  place-names  have 
headings  of  their  own.  Another  feature  introduced 
into  the  Index  has  been  the  inclusion  of  the  modern 
forms  of  the  ancient  names  of  places  and  streams,  ^ 

wherever  these  have  been''  identified.  If  the  list  of 
possible  identifications  has  not  been  exhausted,  at 
all  events  it  has  been  considerably  shortened ;  and 
if  those  living  in  certain  neighbourhoods  could  be 

58  It  is  only  he  who  has  attempted  to  identify  Old  Place-names,  often  with 
no  better  help  than  such  a  broken  reed  as  the  Ordnance  Survey  Maps,  can  form 
any  conception  of  the  difficulty  and  tediousness  of  the  task^  It  is  not  how  much 
time  it  takes  to  make  your  identifications,  but  how  much  fruitless  labour  you 
spend  on  those  places  which  baffle  your  inquiries.  Frequently  nothing  but  old 
charters  can  solve  difficulties  ;  still  there  are  numerous  cases  where  the  native 
of  the  district  specified,  and  he  alone  can  give  the  information  wanted.  For 
instance,  take  Isceviog  and  Meithini  near  Llan  Deilo  Vowr.  I  had  found  on 
the  Ordnance  Maps  Iscaio  and  MySyfai,  but  who  could  dream  from  such  or- 
thography that  these  places  are  pronounced  Skeio  and  MiSii/i  respectively,  as 
Mr.  Lleuver  Thomas  tells  me.  Mr.  Llywarch  Reynolds  has  similarly  solved 
other  difficulties  by  making  special  pilgrimages  to  certain  localities  ;  and  I  have 
to  thank  the  Rev.  R.  J.  Jones  for  making  inquiries  about  Gavannog.  In 
attempting  these  identifications  I  have  travelled  entirely  outside  the  scope  of 
the  Series  of  Old  Welsh  Texts,  and  punished  myself  by  a  year's  hard  labour.  • 
Without  Notes  it  was  not  possible  to  indicate  either  the  sources  of  the  inform- 
ation, or  the  neighbourhoods  in  which  certain  places  should  be  looked  for. 
Among  the  works  consulted  were  the  following  :  (i)  P.  Nicholai  Taxatio 
EcdesiasHca ;  (2)  Valor  EcclesiasHctis ;  (3)  Calendarium  Inquisitionum  post 
mortem  ;  (4)  Le  Neve  Fasti  EccUsiae  Anglicanae  ;  (5)  Jaffe's  Regesta  Pontifi- 
cum  Romanorum ;  (6)  Bibliothique  de  Pkole  des  Charles,  1879,  Vol.  40,  pp. 
154-194 ;  (7)  Ughelli  Italia  Sacra ;  (8)  TrJsor  de  Chronologie ;  (9)  Foun- 
dation Charters  in  Monasticon  Anglicanum  ;  (10)   Carta de  Glamorgan  ; 

(II)  Liber  Landavensis,  1840 ;  (12)  Wakeman's  Notes  at  the  end  of  Cambro- 
BriHsh  Saints  ;  (13)  Rice  Rees's  ^jjoy  o«  Welsh  Saints ;  (14)  Lewis's  Toio- 
graphical  Dictionary  of  Wales. 


PREFACE.  xxxix 

induced  to  interest  themselves  in  the  matter,  there 
is  no  reason  why  the  Hst  should  not  practically  be 
reduced  to  a  minimum.  It  would  then  be  possible 
to  carry  out  the  idea  of  constructing  a  map  of  the 
diocese  of  Bishop  Urban.  With  a  view  to  this  end 
may  I  ask  every  reader  who  makes  a  fresh  identifi- 
cation, or  discovers  a  mistaken  one,  to  communicate 
the  fact  to  me  ? 

It  is  now  my  pleasant  duty  to  acknowledge  help 
of  various  kinds. 

First  of  all  hearty  thanks  are  due  to  Mr.  Davies 
Cooke  for  his  permission  to  reproduce  the  MS.,  and 
for  placing  it  in  the  Bodleian  Library  for  the  con- 
venience of  the  editors.  But  I  desire  in  a  more 
special  way  to  express  my  gratitude  to  the  owner  of 
the  MS.  for  his  courteous  and  friendly  readiness  to 
meet  my  wishes  and  difficulties  of  various  kinds,  and 
for  allowing  time  to  do  deliberately  a  work  which 
otherwise  would  have  been  better  left  undone. 

To  the  Marquess  of  Bute  the  subscribers  are 
indebted  for  the  expensive  manner  in  which  the 
book  has  been  '  got  up.'  I  use  the  word  subscribers 
advisedly,  for  the  gain  is  entirely  theirs ;  and  I  am 
sure  they  will  feel  with  me  that  it  is  a  matter  of 
congratulation  for  us  all,  that  there  is  at  least  one 
nobleman  connected  with  Wales  who  takes  a  scholar's 
interest  in  her  literature  and  her  history,  and  who 
is  ever  ready  to  promote  the  knowledge  of  both. 

Since  the  present  work  was  begun  one  of  its 
warmest  friends  has  passed  away ;  and  it  is  only  just 


xl  PREFACE. 

to  the  memory  of  Mr.  James  Andrew  Corbett,  editor 
of  A  Booke  of  Glamorganshires  Antiquities  by  Rice 
Merrick,  to  place  on  record  here  that  his  strong 
interest  in  the  subject  matter  of  the  Book  of  Lan 
Dav  exercised  a  determining  force  in  undertaking 
its  preparation.  Moreover,  it  is  to  the  Memorial 
Fund  raised  by  his  friends  that  we  are  indebted  for 
the  liberal  number  of  Autotype  Facsimiles,  which 
illustrate  the  text  and  so  greatly  add  to  its  interest. 
The  name  of  Mr.  Floyd  should  be  specially  men- 
tioned in  this  connection. 

At  the  commencement  of  this  work  Mr.  Egerton 
Phillimore  offered  to  read  the  sheets  (without  re- 
ference to  the  MS.)  as  they  passed  through  the  press: 
this  he  faithfully  did,  querying  everything  that  struck 
him  as  being  in  any  way  peculiar.  All  passages  so 
marked  were  afterwards  collated  with  the  MS.  by 
the  writer ;  and  if  the  harvest  proved  out  of  all  pro- 
portion to  the  labour,  the  gain,  at  least  negatively, 
was  very  considerable,  as  various  irregularities  thus 
singled  out  had  to  pass  a  special  test.  A  similar 
examination  of  the  Place-names  in  the  Index  was 
fruitful  of  results.  Here  Mr.  Phillimore's  long  study 
of  the  topography  of  the  Liber  Landavensis,  has 
enabled  him  to  add  to  the  number  of  identifications. 
A  good  many  new  identifications  have  been  made  by 
both  of  us  independently,  others  by  one  of  us  only. 
Those  specially  contributed  by  Mr.  Phillimore  are 
marked  by  an  asterisk,  as  for  instance  : 

L.  Custenhin *  Welsh  Bicknor,  Mon.  &  Hef. 


PREFACE.  xli 

If  there  is  safety  in  a  multitude  of  counsels  this 
book  ought  to  be  pre-eminently  safe.  Whenever 
there  was  a  doubt  about  the  reading  of  any  word  or 
part  of  a  word,  the  opinion  of  fellow-workers  in  the 
Bodleian  Library  was  always  ''consulted  ;  and  every 
fresh  suggestion  on  any  reading  has  been  credited 
to  its  author  in  the  Palaeographical  Notes.  Still,  I 
must  not  omit  to  record  here  my  obligation  to  the 
Rev,  W.  D.  Macray  for  help  of  many  kinds,  rendered 
invariably  with  so  much  readiness  and  urbanity  as  to 
make  one  feel  doubly  grateful,  I  have  also  to  thank 
the  University  Lecturer  in  Palaeography  for  allowing 
me  to  consult  him  frequently  ;  while  I  am  indebted 
to  my  friend,  Mr.  W.  H.  Stevenson  of  the  Record 
Office,  for  assistance  in  reading  certain  passages  in 
Appendix  I,  which  others  had  declared  to  be  illegi- 
ble ;  and  to  Sir  Thomas  Bodley's  Librarian  for  his 
uniform  kindness  in  undertaking  the  charge  of  MSS. 
deposited  in  the  library  for  my  use.  I  should  also 
be  ungrateful  if  I  failed  to  acknowledge  the  personal 
interest  taken  in  this  book  by  my  friend,  Mr.  John 
Bellows  of  Gloucester,  who  in  matters  connected 
•with  the  press -work  has  furthered  my  wishes  in  all 

59  This  remark  applies  almost  exclusively  to  the  text  of  Appendix  I,  as  the 
formation  of  the  letters  in  hand  A  is  mostly  very  distinct  with  the  exception 
of  the  letter  /,  which  initially  may  be  easily  confused  with  /  in  a  few  proper 
names.  The  specialist  should  bear  this  in  mind,  because  if  he  has  good 
reasons  for  thinking  that  a  name  printed  with  an  initial  /  should  have  an  /,  or 
vice  versa,  he  might  be  justified  in  substituting  the  one  for  the  other  in  afew 
cases.  But  an  /  can  never  take  the  place  oij,  nor  an  L  that  of  either  /  or  y. 
Here  and  there  it  was  difficult  to  distinguish  vrith  certainty  between  iu  and  ui, 
in,  ni,  and  m,  especially  in  hands  B  and  D ;  but  it  struck  me  that  the  distance 
between  the  two  limbs  of  n  and  u  was  greater  than  between  that  of  the  i  and 
the  limb  of  the  n  ox  u  flanking  it ;  while  the  limbs  of  m  had  even  distances 
between  them.  The  "clubbing  "  too  seemed  a  trifle  different.  I  was  there- 
fore guided  by  these  appearances  in  cases  of  difficulty.     See  Pal^o.  Notes. 


xlii  PREFACE. 

respects,  and  has  cut,  at  his  own  expense,  many  of 
the  large  capitals.  But  I  must  not,  to  paraphrase 
Mr.  Raskin's  words,  permit  the  chance  of  any  names 
mentioned  being  in  any  wise  associated  with  my 
errors.  Much  of  the  work  has  been  done  obstinately 
in  my  own  way ;  and  even  Prof.  Rhys  is  never  re- 
sponsible for  me,  though  he  has  often  kept  me  right, 
or  at  least  enabled  me  to  advance  in  a  right  direction. 
Absolutely  correct  no  one  can  be ;  nor  does  a  day 
pass  without  convincing  every  honest  student  of  some 
partial  error,  and  showing  him  better  how  to  do,  and 
where  to  look.  j    Gwenogvryn  Evans. 

Festo  Sancti  Teliaui,  i8gj. 

P.S.  The  Extracts  from  the  Book  of  St.  Chad  follow  here  at  the 
end  of  the  Preface,  because  it  was  thought  that  several  facsimiles  coming 
together  would  (if  placed  at  the  end  of  the  Appendices)  interfere  with  a  ready 
reference  to  the  Index. 

St.  Chad,  '  a  Northumbrian  by  birth,  spent  his  early  years  in  Ireland, 
then  the  centre  of  intellectual  life.'  He  became  the  fifth  bishop  of  the 
Mercians,  and  was  the  founder  and  first  bishop  of  the  see  of  Lichfield,  where 
he  died  on  March  2,  672.  The  BOOK  OF  St.  Chad,  which  was  written  in 
Ireland  probably  before  700,  '  consists  of  1 10  stout  vellum  leaves  and  contains 
the  Old  Latin  Gospels  (of  SS.  Matthew  and  Mark  complete,  and  of  S.  Luke 
down  to  Chap,  iii,  9  exciditur)  as  they  existed  in  the  period  before  the  Roman 
Vulgate  version  had  finally  assumed  its  stereotjrped  form.'  In  other  words  it 
follows  Jerome's  version  only  partially.  Dr.  Scrivener  deals  with  the  subject 
exhaustively  in  the  Prolegomena  to  his  edition  of  the  Codex  Ceaddae  Latinus 
(Cantab.  1887). 

The  Marginal  and  other  entries,  which  were  made  in  the  MS.  during  its 
stay  at  Llan  Div,  alone  concern  our  present  purpose.  Extract  i  explains 
how  this  copy  of  the  Gospels  came  to  be  placed  on  the  altar  of  St.  Teilo  ;  and 
we  may  surmise  that  this  was  the  very  book  which  the  petty  Kings  of  Guent 
and  Morgannwg  in  the  ninth  century  carried  on  their  backs  when  making  the 
circuit  of  boundaries,  and  on  which  they  took  their  solemn  oaths.  When  the 
MS.  was  removed  to  Lichfield,  and  in  consequence  named  the  Book  of  St. 
Chad,  is  not  known ;  but  it  could  not  have  been  later  than  the  time  of  Bishop 
Wynsi  (974-992),  whose  name  is  on  page  i.  It  is  unfortunate  that  Prof. 
Rhys  has  not  yet  had  the  opportunity  of  examining  the  Book  of  St.  Chad. 
We  have  discussed  the  following  readings  together  with  the  facsimiles  before 
us,  but  as  I  alone  examined  the  original,  it  would  be  unfair  for  me  not  to 
accept  the  full  responsibility  for  the  te:{t,  especially  of  the  Marginalia,  p.  xlvii. 
See  Note  at  end  of  page  xlviii.  T    G    E 


Fold  out 


»^«»il''1ll 


'k^ 


"«>,. 


m 


im 


PREFACE— BOOK  OF  ST.  CHAD,      xliii 


JO 
'W 

(U 

B 

3 


o 

'XI 

E 

3 


13 
3, 

1 


>2  A 

s  ^ 

-  el 
a>   o 

en    en 


j-0  Q 


Pi 


.2 
SI 

C 


C 

O 


3 
u 

3 


^ 


+ 


C 

3  i-i 

53  •<u 

a  " 

•^  + 

3 
;-, 

e  : 

1  ^ 


"  s 
3   -s  g 

*^  u  .a 
■3  ■"  O 
Pi-.S  -1- 

e   £2 


(U     "3 


13 
13 

S 

3 

s 

Oh 
O 

S 

3 


:s2 

n    o 

■^  i3 

IS   ^ 

+- 

o     . 
■*-  M 

■■33  >- 

ffi   »-* 
O    rt 

=■1 


u 

3 

•  1-1 

"5 

J3 


'3  :2  I 


3 
ni 


31 
m 

■M. 

cnl 
T3 


Pii 


(U 


Pi 
(U 
C 
(U 

c 

nJ 

o 

Pi 


3 
O 

c 

o 

rt 

3 

Vh 

Pi 


iS  "0 


tr\ 


ii 

_tn| 

-•->! 

- 

"2' 

2i 

(Ul 

<u 

-Mi 

•M 

Cfl! 
<U! 

h: 

U5I 

31 

Pi 


o 

3 

(U 
Pi 


G 


3     tn 
en 


rt 


OJi 


Ul 


lU 


V 


a 

O 


3     J:?- 

O  -xJ 

OJ 

w    T3 

■I-) 


.3  '§'§ 

+    <! 


■^       C    O 

a;  S^ 
+  ."-^ 

"  S 

r^  *H        O 

(U  ^  u 
Oh  C  3 
3       g^ 


Pi 

■!-> 

3 

Pi 

V 

c 

J3 


13 
(U 
3 

O 

-a 

13 
d 
c 

ni 


3i    3 

cr  eg 

(U      Pl 
•rt    13 

It 


Pl    -S 


_tn| 
<fii 

V: 
'4-> 

3 
O 
o 

.2 

OIh 

s 


o 

13 
S 

Pl 

w 

C 


o  "tt  ° 
°    «   u 

•r!  TJ     to     O 

fi  a  "■« 

^  ■"  S^ 

,a  u!  a   .. 

?   o  73   a 
-  w     ■*  B 

^    ffl    in    9 


•s  s-g  s 

b   >,^  OJ 
M  £'"  ■" 

hH            w  .5 

«  _ 

tn    <U  'o  _- 

ca    Q    a  ^ 

^■^    «  g 

s  1  p." 


r-r     "rt 


is  00 


•d  —  -O    S 


.ti    -e 


3 
o 

r— t 

0) 


s 


(L)      <U 

0,13 
.     O 


'■4J 
<U 


tni 

3! 


31 
o 

ii  a 

3     rt 


3 
_  O 
3     3 

Pl   ^ 


3 

.2 
"a; 


Pl 

3 


JS 

o 

u    i3     3 

!?^  -2 
■"    a    o; 

1-0    3 

rt    13 

•     -^    '43 


§3   fe.tP  I 


13 

is 

13 

J3 


O    <ni 
P!    -3 


C 
rt 

Si 

a 


3i 

cr 

31 
3; 
O 

■31 


Pl' 

inj 
3i 

■4-1 

o 

c 

J3 


Pl 

o 

3 
o 


s  I  g 

0,  "^  8 

a    BJDla    c 

•J  t3   bfl  c 
^    "         o 


&  s 


S     lU 

^H  -    S 

t3 


e    - 
■S  :s  .S 


pflioc-i      >«^'ri 


u    u 


^    u   53   1 


a  -o  ^  ^  S 

o   (U    S    -  S 

"gas 

■*  "^  ^  a  S 
>  'S  '^.  ^  -2 
'SS  o   I  S 

O  'C    C    fi    !>■ 

a  ■"  s  u  u 

O      QJ      ni    rC      VH 

.n  ,^    . .  '^ 

""  g  °  "-c  3 
^  .J-  -3  ^  ° 

^  jC    "    ,^    B 

■a    ■ 


•3  «  ^- 

«  S   ■o    o 

a  -g  -^  " 

ii  3 


.  S   g  -S   i* 

m    y    (U 

S  «  c  .2 
ii  a  -M  T) 

O  C/3     ^ 

.a  "  a  ^ 
Si"  "  s 

u  a  p-ig 
M 


.5'  13 


°  C  t,    - 

a  u  S  a 

o  ,a  ja  <5 

u}  ^  4^    n 


xliv      PREFACE— BOOK  OF  ST.   CHAD. 


'now  at  length.'  Gelhig ■mowli  seem  to  date  earlier  than  the  shorter  Gelhi; 
but  as  the  name  is  obscure  the  value  of  the  h  is  doubtful.  For  it  m^ht  be 
that  of  %  as  in  Telih,  or  else  Ih  may  have  been  intended  for  //.  -  This»  how- 
ever, does  not  exhaust  the  possibilities  as  proved  by  other  words  in  point, 
such  as  ha  'and,'  ha  'who,  which,'  ho  'from' — in  all  three  the  h  was  in- 
organic: medichat  =  medic -hdt — here  we  might  have  expected  medichligat= 
medic-hag-at.  Lastly,  we  have  h  in  eh  (=%)  in  erchim  to  'ask  or  demand'; 
and  in  uache,  which  gives  the  Welsh  scribe's  pronunciation  of  the  Latin 
vacm  '  cows ' ;  but  the  same  sound  of  ch  is  represented  by  c  in  Tuibulc, 
later  Ttidvwlch,  and  it  is  worth  noticing  that  c  regularly  stands  for  ch  in 
the  Juvencus  Triplets.  I  can,  however,  only  regard  c  (for  ch)  as  derived 
from  cc,  which  is  proved  to  have  been  the  early  Welsh  spelling  by  the  borrowed 
use  of  it  in  Irish  Ogam  inscriptions.  That  is  to  say,  the  Welsh,  who  changed 
/\   T  ^   y     \  the  sound  of  every  cc  to  ch,  appear  to  have  continued  to  write  cc  until  that 

^  '  came  to  be  carelessly  virritten  c  or  superseded  by  ch.  To  be  more  exact,  the 
use  of  ch  was  at  first  perhaps  confined,  as  in  the  present  instances,  to  che,  chi, 
and  the  antiquity  of  that  spelling  is  proved  by  an  occasional  inscription  with 
such  a  form  as  Decheti  (Hilbner,  No.  26),  and  by  the  agreement  with  Italian 
orthography,  which  has  che,  chi  for  ke,  ki.  As  c  does  duty  for  cc=ch,  so  we 
have  p  for  fp  (,=ph  or  ff)  in  the  name  Gripiud,  now  written  in  Welsh  GruffuS, 
Anglicized  Griffith.  According  to  this  analogy  we  should  have  t  for  tt=th, 
but  instead  of  that  we  have  dt  as  in  luidt,  now  llwyth  '  a  tribe.'  This 
differs  from  the  Juvencus  Triplets  where  we  have  d  for  th  as  well  as  for  S ; 
but  the/(  =  S  of  other  manuscripts)  was  doubtless  derived  from  «= th.  Amguccmt 
has  been  translated  here  as  the  T  Preterite  of  am-gm-can-,  in  Modern  Welsh 
ymogan-u  which  Pughe  renders  "to  ridicule  one's  self;  to  banter  mutually." 
Amtanndi  would  seem  to  mean  'respecting  her'  in  reference,  probably,  to 
Tir  Telih ;  but  tir  is  otherwise  only  known  to  me  as  a  masculine.  The 
difficulty  is,  however,  not  a  very  serious  one  as  tir  was  originally  a  neuter,  and 
hesitation  between  masculine  and  feminine  is  by  no  means  unusual  in  such 
cases.  The  prefix  in  imguodant  might  be  expected  to  have  been  am  as  in 
amtanndi  and  amgucant;  but  neither  am  nor  im  perhaps  accurately  represented 
the  sound,  which  was  probably  m.  I  have  ventured  with  much  hesitation  to 
treat  imguodant  as  if  standing  for  imgmtant,  corresponding  to  a  third  singular 
imguaut  parallel  with  dy-waut  '  dixit '  and  from  the  same  root,  which  in  the 
present  tense  was  guet,  now  gwed  as  in  dy-wed-yd  to  '  say. '  Guragun  seems 
to  be  the  old  form  of  Mod.  Welsh  gwnawn  '  let  us  make '  (Sev.  Celtiqine  vi. 
31).  In  tagc  the  g  stands,  as  commonly  in  later  Welsh  manuscripts,  for  «f, 
I  take  degion  to  be  the  plural  of  the  adjective  dag,  now  da  'good ' :  hence  the 
use  ef  the  article  ir  '  the'— the  other  ir\%  now  er  'for,  in  consideration  of.' 
Rodesit  is  an  aorist  like  the  Gaulish  legasit  '  posuit,'  and  the  termination  is  it 
(rhyming  with  words  ending  in  Mod.  Welsh  in  -yd)  as  in  pregethyssit  '  (he) 
taught  or  preached  to '  (Skene's  Four  Anc.  Bks.  ii.  i8i)  and  other  instances 
to  be  found  especially  in  the  Book  of  Aneurin  :  the  -it,  now  wholly  gone, 
was  only  retained  when  the  verb  was  not  compounded  or  preceded  by  a  particle, 
the  rule  being  approximately  that  observed  in  Irish  as  to  forms  absolute  and 
conjoint.  Igridu  looks  as  if  some  confusion  had  here  happened  between  <fi[«]- 
gridu  for  diri[n]gdu  and  ithridu  from  ithr  '  inter. '  John  Rhys. 


Fold  out 


PREFACE— BOOK  OF  ST.  CHAD.       xlv 


^  S  "  S 


xlvi.     PREFACE— BOOK  OF  ST.   CHAD. 


I 

s 

<u 


6 


.3     f^-S 


a 


I  1—1    (U 


3 


C 
C 

r*     "1-1     I     r*J 

B,    >-   <Ui      • 

■   I — r  iri   »^ 

c 


C/5 


> 


01  .ti 

•3  .t;  (*^ 


•3  ■§ 

9  •§ 


of--     oT.rt     '>>'oi  ^s  >.->?,  I 


o 
a. 


wj  Q 
.3    . 


'a.  fL, 

I  'I 


3  .-a 

Hj    O  !U 

3    ^  3 

3 


0) 

tfli 
3, 


cr  oj 


O: 

3i 


=^3 


^^  B 

U  (L) 

(U  .M 

V  <u 

a;    I I 


0) 

c 
o 


* 
* 

> 

o 

3 
ct3 

1 — 
* 

cn\  .3 

.31      . 

r3i  ^ 
.•^  " 

I  .       I    I— I 

B 


(U 

3 


0) 

c 

3 
•*^ 

tni 

31 

Si  'E, 


o 

Vi 


O 

•M 

)-, 

3 
u 

C. 
O: 
3 

Si 

i 

31 


3! 

a, 
'S' 

s 

o 


o 
3 


^^1 1 


<u 


ID! 
Xi 

'Hi 
cr 


t3 

c 


> 


PU 

u 

en 


3 
3 


O 

U 


tni 

O! 

01 

Ui;  r— 1 
Oh     3 

O 


'o 

3 

* 


o    tl. 

ft 


O! 
Oh 

-4-1: 
(Ul 


5l      <U         - 


3 


3i 
u 
3 
-O  — < 
> 


o 

3 


3 

* 
* 

V 


3    T3    .S 
(U   -O    ■" 


CO 


21 

Oh 

S 

3 

Ih 

<U 


> 


ni 


.21  'M  ^ 


0<  iHjiiij 


•ELS 

3 
3 


>  .2    i^. 
n    > 


3' 
K3 

-3 
0 


3     •" 

Oh     3 

Oh     3i 


o 

(HI 
3 

H-l 
CJ 


TS     3 


t-"^  *-  .2  Jo  O  '^  „ 

« -i^  i^  ^S  : 
8  -s  o  ^  g 


">  i  S  c 

^  %:  ^  -.-^3 


<", 


—    -« 

■4J         o 


■•>»    to    ^ 
8    2    <u 

g  „  ~ 


5       si 

■5     .C/3 

O.  tV5 

■a     -la 

>'^ 

S^      43      u 


v..     ° 


cm 

B 

3 

Oh    .^ 


(U 
J-0 

3 
c\J 

3 


S~     ^     ■«  V_>     Ul  >,^     (I 

.^      -^  J  ^      .3  -  g 

^=3-  I  -5  -S  i  ^  '!  rl 


<  s  •* 


2^  3  iJ  e 
o       U  O  S 


«S    B    "I 

>.  O  ■) 

"»      M      ^ 


!i 


^  I  a  ^  s  jL- 


a.S 


.a  S.-S 


3   5> 


a  .» • 


^ 


S  J 


o  -^ 


^« 


S  o  §  -S  3 

•i:^u  I .,  s 


j4 


^    p"*!    -»* 


« il*' 


TS  S  S-s 


^.^  i 

^■'*§>'^ 

■a  «  •§ 
g  s  g 

s;  8 


t,    •»**•*   k.   J?   Jg 


tl 


■■■! 


Fold  out 


1^ 


PREFACE — BOOK  OF  ST.   CHAD,     xlvii 


0) 

e 

a 

5  ^ 


J^ 


3  gttj 


■vj -a  t-,  ig  «j  ^  s 


^  sS-'V 


+  +  §:+  +  +cn  +33 


t-H       HH       <VJ 

P<     M     O 


CI 


111^^1 -Si 

Ills 

&•  ^    E«!   f^ «   §   «'  ^'^ 


•  ■<v, 


65  ,«    8 
g   S   8 


xlviii    PREFACE— BOOK  OF  ST.  CHAD. 


*,*  The  references  are  to  the  number  at  the  head  of  the  Extracts  on  pages 
xliii-xlvii.    Many  of  the  names  are  in  the  Genitive  case. 


Aidan  p.  Numin,  2. 
Aper  Ferrus,  6. 
Aper  Hen»*»»,  6. 
Aper  Huer  die,  6. 
Aper  Istil,  6. 
Arihtiud  p.  Gelhi,  i. 
Arthan  f.  Cimulch,  1.,  J. 
Arthuis  f.  Bledri,  J. 
Asahail  (?  i7s»h«il),  8. 
Bahne,  6. 
Berthutis,  1.,  2. 
Bir-Main,  6. 
Blainone,  8. 
Bledgur  Bledciurit,  8. . 
Bledri,  quatuor  filii,  5. 
Bleidiud  f.  Sulgen,  5. 
Brangui,  6. 
Braniud,  8. 
Bregue,  8. 
Camdubr,  4. 
Celli  Irlath,  4. 
Ceretici,  8. 
Cidrami,  8. 
Cilune,  8. 
Cimulcli  f.  Bledri,  5  ; 

p.  Arthan,  J. 
Cincenn  f.  Gripiud,  I. 
Cincui,  8. 
Cinda,  1.,  2. 
Cingal,  I. 

Cinguern«,  1.,  3  ;  4. 
Cingureidi,  8. 
Cinhilinn,  c,  2. 
Coffto,  S. 

Cohorget,  1.,  3  ;  4. 
CoUbiu,  1.,  3  ;  4. 
Cuhelin  f.  episcopij,  5. 
Cutulf,  c,  3;  4. 
Diesri,  8. 
Dimnmede,  8. 
Dubrino  ?  f.  episcopi.?,  5. 
Elcu  f.  Gelhig,  2. 
Eliud,  S;,  3;  7;  j«eTel- 
Elisedi,  8. [iau. 


Ermin,  1.,  3;  4. 
Et[elic  f.  Bledri],  5. 
Ferrus,  Aper,  6. 
Gelhi  f.  Arihtiud,  1. 
Gelhig  p.  Elcu,  2. 
Gloiumede,  8. 
Grefiat,  2.     Cp.  gref. 
Grethi,  luith,  3. 
Gripiud  p.  Cincenn,  i. 
Guen»»»  1.,  5. 
Guhebric,  7.   Cp.  Febric 

&  Huebric.  [3. 

Guidauc,  Main,  4;  Treb, 
Guoluic,  1.,  S- 
Gufl?Tf2girnn  f.  Bledri,  5. 
Guni,  8. 

Gu«rci,  c,  3  ;  4 ;  8. 
Gurgint,  c,  2. 
Gurgoiui,  8. 
Guurcinnim,  5. 
Hancarate,  8.  Angharad. 
Hedonoie,  8. 
Henlann,  6. 
£lir«»»,  4- 
Hitir  Melin,  6. 
Hourod,  1.,  3. 
Huihnede,  8. 
Huniati,  8, 
Jacou  p.  Signou,  2. 
Joutece,  8. 
Irlath,  Celli,  4. 
Istil,  aper,  6. 
Judnertli  p.  Judri,  J- 
Judoni,  8. 
Judou,  8. 

Judri  f.  Judnerth,  1.,  5. 
Juguret,  2. 
Liho  Mour,  6. 
Liuit  p.  Tutbulc,  2. 

cp.  L.  Liuit. 
Lunguidi  8.  cp.  Guyth  L, 
Mainaur  Med,  6. 
Mali,  8. 
Margies,  6. 


Melbrefc  e,  8. 

Merchguin,  f.  Salus,  1.,  5. 

Merciauni,  8. 

Morcimeisi,  8. 

Mormarh  Tutnred,  7. 

Nant  ir  Caru,  6. 

nehabre,  8, 

Nobis,  c,  3;  4;  ep.,  5. 

Numin  f.  Aidan,  1.,  2. 

OheacI ,  8. 

Ourceine,  8. 

Ourdeguein],  8. 

Ourdol,  8. 

Ovrdol  vel  -dem  f.  Guur- 
cinnim 1.,  5. 

Ourdolat,  8. 

Pogusbre,  8. 

Prem'e,  8. 

Retinoc,  pul,  6. 

Riguollaun,  1.,  5. 

Ris,  3  ;  4. 

Rit  Cell-fin,  6. 

Salus  p.  Merchguin,  1.,  5. 

Satumbiu  Cam  Ibiau, 
c,  5 ;  8. 

Saturnguid,  c,  3:4)  5. 

Ser ,8. 

Sibelini,  8. 

Signou  map  Jacou,  I.,  2. 

Sp's,  c,  2. 

Sulcene,  8.  [5. 

Sulgen  schol.  p.  Bleidiud, 

Teliau,  i;2.;see  Eliud. 

Teiliav=Ll.  D^v,  5. 

Telih,  tir,  2. 

Teudubri  &  Teudur,  8. 

Treb  Guidauc,  3. 

Tutbulc  f.  Liuit,  2. 

Tutnred,  8.  ^ie  Mormarh. 

Tutri,  2. 

UsuimW.  vel  Asahail,  8. 

Urpcibre,  8. 

Uir  tuus,  8. 

Wynsi  presul,  8. 


I  have  to  thank  the  Dean  and  Chapter  of  Lichfield  Cathedral 
for  permission  to  use  the  Book  of  St.  Chad  ;  and  Canon 
Lonsdale  for  facilitating  my  work  thereon.  The  facsimiles  were 
taken  by  the  Clarendon  Press,  under  disadvantages  hpwever  from 
the  weather.  Had  the  MS.  been  placed  in  the  Bodleian  the  fac- 
similes would  have  been  better  done ;  and  in  the  course  of  a  few 
weeks  it  might  have  been  possible  to  read  all  the  Marginalia. 

J.G.E. 


xlix 


TABLE   OF   CONTENTS. 


-*•■ 


PREFACE — An  account  of  the  original  ms.  vi 

TIME   OF  composition  AND  THE  PROBABLE  COMPILER  xvii 

CLASSIFICATION   OF   HANDS  J    METHODS   OF   EDITING  xxix 

Appendices  and  some  questions  of  orthography  -  xxxii 

THE  Index  ;  acknowledgments  ;  postscript       -  xxxv 

the  book  of  ST.  CHAD — extracts,  etc.       -  xliii 

ST.  DUBRICIUS— DE  Ll.  Dav;  lectiones,  Grants  -68-86 


ST.  TEILO — his  life,  his  Privilege;  Grants 
ST.  OUDOCEUS— his  life;  Grants    - 
PISHOPS  OF  ILAN  dAv,  &c. 

ubelviu  ;  aidan  ;  elgistil 

junapeiusj  comeregiusj  arguistil, 

gurvan;  guodloiu;  edilbiu 

grecielis 


97-129 

130-160 


berthguin 
trican 

ELVOGUS 

CATGUARET 

CERENHIR 

NOBIS 

PATER  - 

GULFRIT 

NUD 

CIMELIAUC 

LIBIAU 

GUCAUN 

MARCHLUID 

BLEDRI 

JOSEPH 

HEREWALD 


160-163 
163-167 
167-169 

-  169-174 

-  174-197 
198-206 

-  206 
206-212 
212-217 

-  xlv-xlvi,  &  217 

217-222 
-,  222-224 
225-231 
231-237 
237-240 
240-246 

-  246 

-  246-7 ;  249-252 

-  249^252-265 
265-275;  280 


1  TABLE    OF    CONTENTS. 

MISCELLANEA  IN  THE  LATER  HANDS  :— 

^lgar  the  hermit            -        -                 -  '     ^s 

Life  of  St.  Sampson                   -        -  6-24 

Description  of  Rome,  Eleutherius  XII. ,  etc.  -  25-26 

Bp.  Urban  and  Robert  of  Gloucester    -        -  27-29 

Bulls  of  Honorius  II  -        -  30-48;  53 

Innocent  II  54-6? 

Calixtus  II                 -  87-96 

Council  of  London                             -  49-5 1 

Rheims                             -  87-89 

Bp.  Urban's  Journeys  to  Rome         -        -  52 

Concerning  Rebuilding  Ll.  Dav  48 ;  87 

Cantreds  &c  of  Morcannuc  247-249 

Churches  in  the  land  of  Erging                     -  275-280 

APPENDICES  :— 

I — ^Miscellanea  ;  List  of  the  Bishops,  &  of  the 

Deaneries  &  Churches  of  Ll.  Dav  281-334 

II — Marginalia                                                     -  335-344 

III — Variant  Readings  from  MS.  Vesp.  A.  xiv  -  358-362 

IV — Translations  of  Boundaries      -        -         li;  363-384 

PAL^OGRAPHICAL  NOTES                        -         -  345-357 

INDEX                                     ■  -  385-422 

LIST  OF  SUBSCRIBERS                                          -  423-428. 


FACSIMILES. 

Book  of  St.  Chad.  xliii — xlvii 

Book  of  Ll.  Dav.  Frontispiece 

and  facing  pages  2T,  29;  31;  43;  120;  230;  255;  275;  327. 


A    VOCABULARY    OF    WORDS    LEFT 
UNTRANSLATED    IN    APPENDIX    lY. 

-« 


Adar= birds. 

Alt,  Allt=a  steep  place,  a  wood. 

Alltud  j  on  =  exiles. 

Ard=a  height. 

Bed = a  grave. 

Brinn=a  hill. 

Bxithj/em.  breith= variegated. 

Cam = bent,  crooked. 

Cam = Cairn. 

Cateir=a  chair,  ?  stronghold. 

Cecin=?  a  ridge. 

Cemn,  cemyn=a  back. 

Celli=a  grove. 

Cil=a  retreat. 

Cimer=a  confluence. 

Clawd  =  a  ditch,  dyke,  mound. 

Clavorjon = lepers. 

Clevjon  =  sick  people. 

Com,  pi.  Cim=a  horn. 

Croes=a  cross. 

Cruc, //.  Crucou= a  tumulus. 

Cum=a  valley,  coombe. 

Dair=daiar,  earth.    See  Rhys's  Welsh 

Philology,  pp.  419-420. 
Deveit= sheep. 
Din=a  fortified  place. 
Dou,^»«.  diu  vel  dui=two. 
Drech=?an  eminence  a  place  where  a 

look-out  was  kept. 
Duuir  in  dair=aqua  in  terram. 
Duuin  =  deep. 
Eitliin,-og=fiirze,  fiurzy. 
Finnaun=a  well,  spring. 
Forch = bifurcation. 
Fos= fossa,  ditch. 
Frwd=a  stream. 
Glas=blue,  green,  grey. 
Glible,  Gulible=a  wet  place. 
Guaissaf=a  pledge. 
Guarthav= highest  part,  top. 
Gueith=a  battle. 

Guemen = an  alder.  [grow. 

Guern= alders,  a  place  where  alders 
Guid=wood. 

Guir=/r.  fir= right,  justice. 
Guoun=marshy  land,  a  meadow. 
Gundy =?  a  White  House,  a  Court. 
Guver=a  rill,  a  streamlet. 


Hal = waste  land,  a  moor. 
Heith-tir= ?  barley-land. 
Hitir=?  yt-tir= corn-land. 
Lannerch=a  glade. 
Lech,//.  lechou=a  stone. 
Lechog= stony. 
Lin=a  lake. 
Litan  =  wide. 
Lost = a  tail. 
Luin=a  forrest,  wood. 
Luit=grey. 
Mail=?  moel,  bare,  or 

?  a  tonsured  person. 
Main=maen,  a  stone. 
Mainaur — still  survives  in  S.  Wales 

as  Vainor,  N.  W.  Vainol.    It  is  ety- 

mologically  distinct  from  English 

Manor,  and  seems  to  have  meant  a 

group  of  stone  buildings. 
M.e\m=fem.  melen= yellow. 
Merthir = martyrium. 
Minid = mountain. 
Mur=?mowr  or  mawr.   Cp.lr.rsi.6x. 

and  Cwm-mwr  Du,  near  Brechva, 
Nant=a  hollow,  brook.  [Carm. 

Onn,  onnen,  //.  ynn=an  ash. 
Oper,  aper=the  outflow,  mouth  of  a 

stream. 
Pant = a  hollow,  depression. 
Pill,  pi.  Pillou — used  apparently  to 

denote    the  mouth  or  tidal  part 

of  streams  in  Monmouthshire  and 

elsewhere. 
Pinmarch=a  pond,  mill-race. 
Pistill=a  spout  of  water. 
Rit=a  ford. 

Riu  =  an  ascent,  acclivity. 
Ros=a  moor. 
Rotguidou=?  timber  forts; 

cp.  Ir.  rath. 
Rud=red. 
Sych=di-y. 
Tir=land. 

Tnou,  tonou=tyno,  a  hollow,  pant. 
Toll,  tull=a  hole,  hollow. 
Tillauc= having  holes. 
Treb,  trem,  trev=-ton,  homestead. 
Tut=a  tribe,  district. 


CI^c  Book  of  Harm  Dat?. 


F'^VIT  VIR  AGGLIGENA  NATIO- 
i  ne  ELgaruf .  natuf  regione  devunfira  .  & 
captuf  ininfantid  apiratarum  claffe  .  ut  folito 
more  ductuf  incaptiuitatem  inhiberniam .  &  ibi 
ducenf  feruilem  uitam  per  tempora  tandem  .  defundlo 
fui  domino .  &  relaxato  fibi  onere  captiuitatif .  per- 
uenit  inmanum  rfegiam  .  &  redaftiif  iterum  adferuile 
iugum .  intantum  quod  regali  imperio  regif  Reotri 
nepotif  Conchor  dabat  propriif  manibus  capi- 
talem  fententiam  reif  mortif  regalif  curi^  iudicio. 
Inuituf  tamen  &  contfa  uoluntatem  ducenf  uitam 
permerorerit  et  triftitiam  .  &  inter  irlimicaf  manuf 
diuturnam  expectanf  dei  mifericordiam  .  &  corpoaif 
&  anim^  relaxatioriem.  Peruenit  tamen  adfuam 
deliberationem  .  &  accepta  fibi  penitentia  admodum 
fu^  moHf .  totam  patriam  relinquenf .  reminifcenf 
malozunj  fuoaum  intrauit  nauem .  &  du6luf  naufragio. 
applicuit  ininfulam  Enli.  qu^more  britannico  uocatur 
roma  britanni^  propter  longinquitatem  &  periculofum 
tranfitum  inextremitate  regni  fita.  et  propter  fanctita- 
tem  loci  et  honeftatem.  Sanctitatem  /  cum  .  xx.  milia 
fanc.to2.um  ibi  iaceant  corpora  confeffozum  tam  quam 


2  ELGAR    THE    HERMIT.  [h 

"martirum.     Honeflatem  .■'  cum  fit  circundata  undi- 
que  mari .  et  eminenti  promuntorio  orientali  plaga. 
occidentali  uero  plana  et  fertili  gleba .  humida  fonte 
dulcifluo  et  partim  maritima  et  delfinif  copiofa,  qu^ 
omni  caret  ferpente  et  omni  rana .  &  inqua  nulluf 
fratrum    iunior   quidem    morte    preoccupatur  .  cum 
fenior  fuperftet  hac  prefenti  uita.     Quam  cum  fibi 
cognitam    habuerat    infertilitate    immo    infanctitate. 
nautaf    christo    commendauit  .  et    folitariam    uitam 
quamquam  nouitiuf  &  rudif  nutrituf  uitam  dedie  iia 
diem  emendauit  inmeliuf.     Qui  per  vn.  annozum  cir- 
culum  cum  quibufdam  frajrum  collegio  ducebat  uitam 
quandoque .  quandoque  folus .  uitam  fanctam .  uitam 
gloziofam .  uitam  caftam .  &  cum  raro  pane .  tenui 
uefte  .  macerata  facie.  Quibus  aliif  .vu.  defolata  tota 
gueriedotia  foluf  remanfit  inheremo  .  nee  aliter  habe- 
bat  aduictum  .  nifi  miniftrantibuf  fibi  nutu  dei  creatu- 
rif  diuini  tutaminif ,  mari  uidelicet  et  aquilis  angelif 
ut  dicemuf.    Quadam  die  aduenit  magifter  Caratocuf 
ut  uideret  fratrem  uiuum  aut  moztuum .  &  allaudenf 
inuenit  dei  famulum  uiuentem  quamquam  macera- 
tum  .  dicenf  ei.    O  diledle .  quif  te  procurauit  tanto 
3  conamine .  fequefl;ratuf  ab  omni  hdminum  conuer- 
fatione?  Scio  enim  nulluf  de  nostra  defolata  regione. 
et  alienata  ate  diu  omni  nauium  applicatione.    Inqui- 
fitif  hif  omnibus .  &  multif  aliif  flexif  genibus  ante 
fanctum  uirum  cum  fufpiriif  &  cum  effufif  lacrimif 
uir  bon^  memori^  doctoz  fummuf  pr^omnibus  totiuf 
guali^.  perituf  infcientia  utriufque  legif  nou^  &  ueterif, 
comite  nobili  parentela .  &  cum  fecularium  litterarum 


h']  ELGAR    THE    HERMIT.  3 

fagacitate  et  peritia.  Hortatuf  eft  nimium  fratrem  ut 
declararet  fibi  uitam  humano  pectori  nifi  deo  incogni- 
tam.  Qui  tandem  precibus  conuictus  &  ut  domino  et 
magiftro  declarauit  folitam.  Nunc  pater  karissirhe 
refero  tibi  mifericordiam  .  non  permei  miferi  tan- 
tillam  bonitatem .  immo  per  fui  pietatem  et  largitio- 
nem  femper  michi  prebuit  folamen.  Sancti  fpirituf 
fumentef  fibi  nutu  dei  fimilitudinem  corpore^  fub- 
ftanti^  .  ita  credendo  teftante  fcriptura  .  fpiritus  car- 
nem  et  offa  non  habet .  affidue  die  ac  no6le  minif- 
trant  michi  ut  egenti  et  debili .  ac  ueluti  pofito 
innaufragio .  Quo2um  adminiftratione  nichil  michi 
nofco  deeffe  profperitatif  et  gaudii .  nichil  michi 
adeffe  egeftatif  &  penuri§ .  femper  michi  uera  re- 
ferunt .  femper  michi  iufta  promittunt .  referentef 
michi  prefentem  *  uitam  ut  flof  f^ni .  futuram  ut  odor 
balfami .  confortantef  ne  deficiam  inuia  .  recepturuf 
deui6lo  hofte  cozonam  &  premia.  Sepofita  ame 
eozum  coadunatione  cognofcente  illof  pr^  tanta 
frequentatione  dubricium  archiprefulem  dexterahf 
britanni^  .  danielem  bancorenfif  ^cclesi^  episcopum. 
fanctumque  paternum  .  &  multof  aHof  quorum 
corpora  hac  infula  fepulta  funt  /  dicit  unuf  illozum 
alterutra  nice.  Vade  incraftino  adfoueam  greit  con- 
fefforif  uobif  cognitam  .  &  ibi  fatigatuf  itinere. 
orationi  intentuf  iace  .  dabitque  tibi  deuf  unde 
diebus  iftif  corpufculum  tuum  poffif  procurare .  & 
ita  femper  tertia  die  matutina  hora  pifcem  dabit  tibi 
deus  depetra  quanquam  femota  amari .  &  inalto 
multorum  paffuum  fpatio  extenfa.  Pifcif  ita  more 
A  2 


4  ELGAR    THE    HERMIT.  [2. 

michi  miffuf  tandem  faflidiofuf  fimul  et  tediofuf 
addeguftandum  faucibus  miferif .  deficiente  ftomacho 
precotidiano  fumptu  parfimoni§  &  aquatic^  natur^ 
ablatuf  eft  mihi  .  propter  fa6lam  querimoniam. 
Altera  uice  uade  adportum  &  habebif  pifcem  mari- 
num  magn^  molif  unde  procuraberif .  &  inuenti  pifcif 
cultellulo  perforaui  latuf .  &  fentienf  uulnuf  falienf 
precipitauit  in  mare  fundituf  euadenf  demeif  mani- 
bus .  &  rec;Ognofce^f  '  uelocef  &  inimicaf  manuf. 
p^nituit  me  feciffe  uulnuf .  redie^f  adhofpitiolum 
uacuuf .  &  poft  tempuf  aggrauante  michi  ftomacho 
quefiui  adiuuamen  ex  folito.  Nocte  fequenti  ap- 
paruerunt  fancti  &  dixerunt,  Otu  incredule  quid 
feftinafti .  quod  tibi  mifit  deuf .  non  auferet .  quod 
hodie  tibi  abftulit .  incraftino  reddet.  Vade  ad 
eundem    locum  .  &   ibi    inuenief    pifcem    eundem  j 

mortuum  fimul  &  cultellum  .  &  factum  eft.  Quadam 
alia  uice  imminente  michi  fama  .  dixerunt  foliti 
perge  adfolitum  iter .  &  iuit .  &  inuentum  immanem 
ceruum  renui .  &  dixit.  Quid  michi  detanto  cibo  & 
deinfolito  aduictum  ?  Redii  ad  oraculum  .  &  ut  foli- 
to dixerunt  ad  famulum.  Nichil  aliud  tibi  dabit 
dominuf  hac  inuice  adpaftum  nifi  hodie  inuentum. 
&  redienf  adportum  reinueni  ceruum  per  tempuf 
michi  aduictum.  Quibufdam  temporibus  adminiftra- 
bant  michi  aquil^  diuino  nutu  depifcibus  marif  more 
folito  et  neceffario .  quibufdam  herbif  et  aqua  et 
pifciculif  marif.  Relatif  hif  et  pluribus  aliif .  magifter 
Caratocuf  feftinauit  adpo2tum .  &  dixit  fratri.  O  pie. 
O  care  relinque  interim  heremum  ut  confoierif  & 


2>]  ELGAR    THE    HERMIT.  5 

reformerif  adpriftinum  ftatum  habituruf  mecum  fola- 
men  inuictu  &  ueftitu  per  fpatium.  Auditif  *  hif 
fermonibus  .  ftatim  feftinauit  greffum  adoraculum  .  & 
accepto  fibi  refponfo  afanftif .  dixit.  O  pater  non  eft 
michi  audif  licentia .  non  eft  tanta  audacia  ut  te 
fequar  ampliuf  inhac  uita .  recede  frater  cum  fit  tibi 
uentus  profper .  &  data  tibi  mea  pufilla  benedictione. 
&  accepta  tua  magna  michi  cum  ingenti  alacritate. 
Poft  h^c  duxit  uitam  prefente  domino .  &  humano 
pectori  incognitam  .  &  contra  finem  preparauit  fibi 
foffam  paratam.  in  oraculo .  &  extenfif  iuxta  illam  / 
amifit  fpiritum.  Adhuc  cum  effet  co2puf  tepefactum. 
uenerunt  quidam  naut^  ad^cclefiolam  .  &  quod  ibi 
inuenerunt  paratum  adfepulturam  fepelieruiT.  Mille- 
fimo  .  centefimo  .  uigefimo  .  bifextilique  anno  nonif 
maii .  &  in  .vi.  feria  tranflati  funt  dentef  illiuf  ab 
infula  enii .  die  ilia  qua  reliqui^  fancti  Dubricii 
tranlat^  funt  adlandauiam .  &  ab  Vrbano  eiusdem 
episcopo .  &  confenfu  Radulfi  cantuarienfif  archi- 
episcopi .  &  affenfu  Dauid  bancorenfif  episcopi .  & 
Grifudi  regif  guenedoti^ .  &  totiuf  cleri  et  populi 
collaudatione .  &  decima  kalendif  iunii  menfif  die 
dominica  recepti  funt  inecclesiam  LandauiaM. 

/itve  lines  are  left  blank  at  the  bottom  of  this  column. 
«- 


[2. 


INCIPIT  VITA  SANCTI  SANSONIS 
ARCHIEPISCOPI  ET  CONFESSORIS. 

FVIT  VIR  AMON  REGALI  PRQSAPIA 
*  deregione  methiana .  &  uxo2  eius  anna, 
cuiuf  frateR  umbrafelef  iunioz  fe  accepit  ann^ 
uxo2if  fororem  affrellam  inuxorem  .  qu^  tref 
filiof  genuit.  Anna  uero  diu  fterilif  remanfit.  Ambo 
fterilef .  ambo  dolentef  pronimia  fterilitate  fua  .  et  ti- 
mentef  poft  obitum  fuum  caput  totiuf  parentel§  ne 
fua  hereditaf  nullo  poffe  medicamine  medicinari. 
nullo  poffe  conamine  auxiliari .  appropinquantef  ni- 
mium  fepultur^  et  fenectuti .  &  fere  fine  fpe  prolif 
dixerunt  ad  inuicem.  Nunquid  elifabeth  fterilif  poft 
nullam  fpem  prolif  fa6la  eft  fecunda  detanto  iohanne  ? 
Nunquid  deuf  qui  cundla  creauit  exnichilo  equalis 
femper  per  fecula  .  idem  et  inenerrabilis  et  mirabilis. 
&c  cui  omnia  poffibiliaque  uerbo  qu^  opere  qu^  cogi- 
tatione  premeditantur  et  operantur  omnia  fibi  mani- 
fefta .  et  qu^  nobif  preterita  .  prefentia  et  futura  fibi 
omnia  prefentia .  et  qui  uoluntate  fua  redemit  hu- 
manum  genuf  aberroze  fuo .  &  ab  antiqua  fece  .  ille 
idem  inomnibus  nof  peccatoref  liberet  abo2bitate  et 
fterilitate  ifta.  Faciamuf  igitur  ieiunium'  et  orationem 
et  elemofmam .  ut  qui  fidrac  mifac  et  abdinago  tref 
puerof  incamino  liberauit^  ab  incendio  et  carcere  fuo 
ipfe  nof  liberet  apeccato  &  cum  prole  faciat  nof  leta, . 
ri  fecundof  &  cum  hereditario.  Facta  oratione  curn 
ieiunio  deprecati  funt  Dubricium  fanctum  occidentalif 


3»]  SAINT    SAMSON.  7 

britanni^  archiepiscopum  limulque  abbatem  Ildutum 
ut  eo2um.  deprecatione  fibi  prolem  fummuf  creatoz  et 
gubernatoz  redderet  &  quam  illif  uouentef  deo  fi 
tribueret  fummopere  adfcientiam  litterarum  &  addi- 
uinum  officium  peragendum  illif  nominatim  redderent. 
Hif  peractif  .-^  audierunt  quendam  librarium  uerfuf  a- 
quilonem.  longinquam  terrain  habitantem.  uera  multif 
prophetantem  .  cum  muneribus  adquam  procefferunt. 
et  die  tertia  adipfum  peruenerunt.  Quof  ille  benigne 
hofpitio  recipienf .  et  caufam  itinerif  expofuit .  dicenf. 
Caufam  fcio  aduentuf  uestri.  Fac  uirgam  argenteam 
coequatam  tue  uxozi .  et  eroga  pauperibus  christi .  & 
habebitif  prolem .  et  placitum  defiderii  uestri.  Quod 
Ammon  audienf .  dixit.  Tref  dabo  argenteaf  fibi 
coequataf.  Nocte  fequenti  beata  anna  uidit  per  fom- 
nium  fibi  dicentem  angglum.  Dominuf  confortare 
dignatuf  eft  meroaem  tuum .  et  lacrim^  tu^  uertentur 
tibi  ingaudium.  Nam  parief  filium  et  uocabif  Sanfo- 
nern  .  episcopali  officio  condignum  .  &  ipfe  erit  feptief 
candidio2  argento  illo  quod  tuuf  marituf  donauit 
'prote  deo.  Cuncta  que  ab  angelo  audiuit .  ex  re 
fadla  uiro  replicauit.  Librariuf  mane  confurgenf  ."^ 
annam  allocutuf  eft  dicenf.  Michi  hac  no6le  domi- 
nuf reuelauit  de  te  .  &  detua  prole.  Talem  britannia 
nunquam  genuit .  nee  umquam  generabit.  Nam  ut 
dicitur  .  mirabilif  deuf  infanctif  fuif  deprecatione 
fanctozum  uirozum  concepit  mulier .  et  peperit  filium. 
impofito  fibi  nomine  abeato  uiro  ildvto  famfone. 
quoniam  ipfe  defacro  fonte  leuauit.  et  baptizauit.  &  re- 
du6luf  ad  paternum  limen  creuit  de  die  indiem  infanf 


8  SAINT    SAMSON.  [3* 

honeft^  perfon^  et  ftatur^ .  ftatim  poll  tempuf  fu^ 
maturitatif  moderate  amabilif  uultu  et  hilari  fpecie. 
non  tarn  parentel^  .  uerum  etiam  genti  extrane^. 
Qui  cum  crefcebat  inco2p02e .  crefcebat  infapientia. 
&  equali  difcretione.  Qui  cum  loquebatur  avdiebatur. 
&  mirabili  audientia  pronimia  fagacitate.  intantum 
quod  cleruf  et  populuf  aprimeua  etate  dicebat.  Puer 
ifte  uir  nobif  futuruf  folamen  et  fpef  totiuf  patri^. 
uir  mirabilif  memori^  et  fumm^  prudently  .  et  ut 
dicitur .  filiuf  bonuf  gaudium  totiuf  parentel^.  D02- 
miente  patre  ammon  quadam  '°  nocte  exabrupto  ftu- 
pefaftuf  est .  &  experge%ctu.f  pronimia  et  horribili 
uifione.  8^  clamanf  dixit.  Oquam  pauiduf  cur  tre- 
mefco .  oquam  indebilif  fentio .  uix  manum  leuare 
nee  pedem  mouere  conualeo.  Audito  ab  uxore  fua 
clamore  fimul  et  ftupoje  ipfiuf .  domino  dixit.  O 
pie .  omarite  clamaf.  Quid  clamafti  ?  Lugef.  Vnde 
luctuf  tibi .  aut  infra  fomnium  .  ayt  ante  aliquid  in- 
conuenienf  uidifti .  quod  folitum  ut  quicquid  aliquif 
ante  dormitationem  precogitat .  hoc  idem  ineadem 
euenit.  Qui  dixit.  Cogitabam  quidem  deunico  filio 
meo  .  &  prenotabam  qualitatef  fuaf  honeflaf  inomni- 
bus  et  regi^  curi^  aptaf  ut  decet  et  parentel^.  nee 
ad  alium  ufum  preparandaf .  nifi  adregendum  popu- 
lum  fuum  gladio .  et  laicali  iuflitia .  quod  impie  quod 
iniufle  nunc  cozdi  meo  fedet  de  iniqua  precogitatio^e. 
ut  quod  michi  deuf  dedit  adtempuf  ut  confolarer .  et 
quod  fibi  ante  tempuf  concipiendi  promifi .  &  poft 
tempuf  parturiendi  fibi  ipfi .  &  fummo  patri  meo 
Pubricio .  et   patrono    ilduto   pepigi .  et   inprimeua 


3,]  SAINT    SAMSON.  9 

^tate .  hoc  idem  auferre  uolui.  Nunc  quern  propofui 
hereditarium  infeculo .  hereditariuf  fit  amodo  inpara- 
difo .  ut  fimuf  "  fimul  participef  perhenni  folacio  et 
palatio.  Ambo  confentientef  ad  unum  pater  et  mater 
duxerunt  filium  unicum  uoluntarium  bene  agendum. 
&  quamuif  pufilluf  parebat  infpecie  /  tamen  prenimio 
gaudio  optabat  iterum  lldutum  adire  et  uidere.  & 
commendatum  fibi  inperpetuo  filium  cum  effet  anno- 
2um.  .V.  edocuit.  et  adlitterarum  ftudium  coetaneof 
fuof  deuicit .  vt  qui  ftatirn  erat  difcipuluf  /  efificiebat- 
ur  eo2um  miro  modo  magifter.  fimul  et  difcipuluf. 
Adeo  diligebat  eum  magifter .  &  dominuf  fanctuf  il- 
dutuf  /  ut  omnibus  horif  pre  cundlif  fcolaribus  eum 
cario2em  incundlif.  &  cum  eo  diligentiuf  feruiebat 
^celesi^.  Sanctuf  ildutuf  laboranf  ut  requiefceret .  & 
uiuenf  labore  ut  uiueret .  habebat  fatum  unum .  ad 
quod  feruandum  autumnali  tempoze  uice  mutua  mit- 
tebat  difcipulof  ne  pafferef  exfolito  fegetem  ordei  con- 
fummerent.  Tandem  adfratrem  Samfonem  peruenit 
obedientia.  et  cum  fumma  l§titia  iuit  adcuflodiam. 
Inuentof  omnef  pafferef  albof  coadunauit  uolatilef 
uelut  campeftref  ouef .  et  duxit  ad  horrevm .  claufo 
hoftio.  rediit  tamen  ad  fegetem.  et  ibi  nuUo  tamen 
"paffere  manente  obdormiuit  per  fpatium.  Confocii 
quidem  mirantef  detanta  famfonif  mora  .  et  tamen 
tafti  quadam  inuidia .  dixerunt.  Eamuf  et  uideamuf 
nefcienter  quid  faciet  amabilif  puer .  &  inuentum 
ilium  infomno  l^tati  .  redierunt  ad  magiftrum .  & 
fimul  cum  magiftro  redierunt  adpuerum  .  et  dixerunt 
adillum.    Quem   diligitif .  inuenimus   fomnolentum. 


lo  SAINT    SAMSON.  [4* 

inobedientem  et  pigrum.  Peruenientef  adillum  /  ex- 
citauerunt  dicentef.    Puer  nunquid  dozmiunt  pafferey  I 

inimici  tui  et  nostri  ?  Nunquid  funda  tua  omnef  in- 
teremifti  ?  Qui  tamen  difcrete  et  fine  aliquo  feruoze 
dixit.  Jnueni  uaflatoref  infegete .  et  auxiliante  deo 
referuo  eof  communiter  nobif  et  uobif  incarcere.  Et 
ait.  Referuatifillif  omnibus  inhorreo.  nunquam  oppo2- 
tebit  nof  ampliuf  habere  huiufmodi  curam  aut  cufto- 
diam.  Et  ita  factum  eft.  Abbaf  ildutuf  fancti  germani 
difcipuluf  Humana  et  diuina  perituf.  genere  magni- 
ficuf .  et  futurozum  prefciuf.  gratiaf  deo  agenf.  et 
refpicienf  in  celum .  dixit.  Hunc  deuf  famfonem  dig- 
natuf  eft  nobif  mittere  patri^  lumen.  En  caput  '^ 
auguftum  omnium  nostrum .  &  pontifex  fummuf  mul- 
tum  ^cclesi^  dei  profuturuf.  en  egregiuf  facerdof. 
en  peritiffimuf  fundato2  ecclesiarum  poft  apostolof. 
miro  modo  in  tantum  conflagrauit  ineo  caritaf  et 
fapientia  .  ut  inpaucif  annis  magiftrum  uideretur 
excellere  prudentia .  cum  quo  duxit  uitam  fanctam 
per  dief  et  tempora .  uitam  pleclaram  et  honeftam. 
qu^  cum  ducebat  inlongiuf .  emendebatur  in  meliuf. 
quod  ore  loquebatur .  cozde  credebat .  quod  credidit 
diligebat.  Quadctm  namque  die  ille  et  magifter  eiuf 
quandam   profundam    queftionem    inuenientef .  nee  1 

explanare  ualentef .  fanctuf  Samfon  ieiuniif  &  uigiliif 
incubuit .  roganf  per  dominum  quod  per  magiftrum 
non  potuit.  Tertia  no61:e  ieiunii  audiuit  uocem  di- 
centem  fibi.  Ne  ampliuf  fatigerif  h^c  et  qu^cunque 
adeo  petierif  impetrabif.  Quodam  itaque  eftiuo  tem- 
poze  dum  fratref  adpurgandam  meffem  ibant  ilider 


4-J  SAINT     SAMSON.  ii 

derubo  exilienf.  fratrem  quendam  momozdit  inun- 
guine.  Quern  extremum  anhelitum  iam  trahentem 
fanctuf  Sanfon  ferpentino  mozfu.  fignum  fanct^  crucif 
impofuit .  &  aqua  oleo  I  oleo  mixtum  dedit  &  fratri- 
bus  incolumem  reddidit.  Beatuf  uero  eltutuf  uidenf 
fanctum  famfonem  in  "*  uirtutibus  crefcere  /  fecit  eum 
diaconatuf  ordinem  confecrare.  Cumque  episcopuf 
nomine  Dubricivs  miffam  ozdinationif  eiuf  cele- 
brauit.  una  cum  magiftro  ELtuto  colu'mbam  celituf 
emiffam  fuper  fanctum  Samfonem .  mirabiliter  flare 
uidit.  Et  cum  fuper  eum  episcopuf  manum  leuauit  / 
columba  indexteram  fcapulam  eius  defcendit.  &  ibi 
confedit  .-^  quandiu  episcopuf  officium  celebrauit.  Non 
multum  post  h^c  annif  tranfaftif  /  ab  eodem  episcopo 
confecratuf  est  inozdinem  prefbiteratuf.  Sed  & 
columba  decelo  fuper  eum  ficut  prius  defcendit .  & 
ele6lum  dei  innocentia  fignauit.  Hiq  uero  ELDUtuf 
infuo  monafterio  duof  nepotef  habuit  germanof. 
quozum  unuf  facerdof .  a^ter  autem  fine  gradu  eius 
fuit  cellerarius.  Sacerdof  uero  cupienf  pofl  auuncu- 
lum  poffidere  monafterivm  /  fed  metuenf  fanctum 
Samfonem  .  ne  ob  gratiam  uirtutpm  adabbatem 
abomnibus  eligeretur .  &  ipfe  fie  monafterio  priua- 
retur  /  moztiferum  cum  fratre  iniit  confilivm.  Nam 
eiufdem  loci  fratref  habebant  inconfuetudine  potio- 
nem  herbarum  poft  miffaf  habere.  Cellerarius  fratrif 
fui  confilio  uenenum  confecit .  &  per  pelacem  mozti- 
ferum effe  probauit .  &  infcifum  fancti  Samfonif  fudit. 
Quod  ille  perfpiritum  fanctum  intelligenf .  potumque 
benedicenf  ^  totvm  bibit .  nichil  mali  exeo  fentienf. 


12  SAINT    SAMSON.  [4* 

Eodem  die  postprandium  /  fanctuf  Samfon  .  '=  cum 
cellerario  amiciffimum  habuit  colloquium.  Mi  frater 
dulciffime  /  fanet  te  deuf  abomni  egritudine  .  quia 
magnam  fanitatem  coapori  meo  poculum  prebuit 
quod  mihi  dedifti  hodie.  H§c  illo  audiente  /  com- 
pun6luf  ingerriuit  .  fratremque  fuum  nefandi  incen- 
to2em  penitere  commonuit .  fed  noluit.  Sequenti 
dominica  die  cum  idem  facerdof  facram  communion- 
em  demanu  fancti  Samfonif  fufcepit .  eodem  momento 
diaboluf  eum  arripuit.  I  lie  autgm  pfallenf  fe  ilico 
totum  dilanianf.  &  labia  mo2denf .  aftantibus  dixit. 
Quid  hie  ftatif  ?  Si  samfonem  dominatorem  mei 
prefentem  non  uiderem .  minime  deuobis  curarem. 
Ildutuf  uero  ut  hec  uidit  /  ligari  eum  .  ac  fozas 
duci  eum  iuffit.  FrateR  autem  eiuf  hec  audienf. 
utro2.umque  culpam  monftrauit .  &  ueniam  afancto 
Samfone  poftulauit.  Sanctus  uero  Samfon  dolore 
#  *  commotuf  fleuit  /  aquam  &  oleum  benedixit .  & 
dari  ei  adguftandvm  precepit  /  &  fie  eum  adiaboli 
laqueif  liberauit.  Itaque  factum  eft  iufto  dei  iudicio  / 
ut  primatum  quod  nequiter  quefiuit .  nunquam  habere 
potuit.  Erat  autem  non  longe  ab  hoc  c^nobio  infula 
quedam  inqua  monafterium  erat  conflru6lum  auiro 
nomine  piro.  lUuc  fanctuf  Samfon  deo  ducente  ac 
magiftro  fauente.  feftinanter  perrexit  /&  ibi  gloriofam 
&  '*  angelicam  uitam  duxit.  Amabilif  moribus  .  piif 
infiftenf  operibus.  peruigil  inorationibus.  Poft  hec 
autem  quodam  hiemif  tempo2e  .  pater  fancti  Samfonis 
graui  infirmitate  .  depreffuf .  afuif  commonitus  efb 
uicinif  ut  iuxta  morem  fufciperet  facrificium  commu- 


5.]  SAINT    SAMSON. 


13 


nionis.  I  lie  uero  obnixe  affirmauit  nunquam  fe  mortem 
guftaturum  .  nunquam  facrificium  fumpturum  .  nun- 
quam fanitatem  recepturum  .  priufquam  Samfonem 
filium  fuum  uideret  /  peripfum  pariter  corpozif  et 
anim^  fanitatem  reciperet.  Parentef  ergo  adeum 
legatof  miferunt  .  pofcentef  ut  patrem  inconfinio 
mortif  decubantem  uifitaret.  Sanctus  uero  Samfon 
dolore  commotus .  ait.  Potenf  est  deuf  abfque  me 
egrotantem  fanare.  Tandem  abbatif  precibus  con- 
uictus  .  legatof  remifit .  &  fe  uenturum  esse  conceffit. 
Mane  itaque  facto  abbatif  fui  benedictione  accepta  .-^ 
cum  iuuene  diacono  cepit  iter  agere.  Cumque  per 
uaflam  folitudinem  perrexiffent  .  horribilem  uocem 
iuxta  fe  audierunt.  Adhanc  uocem  diaconuf  perter- 
ritus .  equm  dimifit .  &  pallium  fuum.  prgicienf .  in 
fugam  fe  conuertit.  Quern  theomaca  urfuta  et  C02- 
nuta  cum  lancea  trifulcata  per  uaflaf  filuaf  uolitanf 
feminecem  proflrauit.  Beatuf  uero  SamfoN  intrep- 
iduf  progredienf .  &  theomacam  alonge  fugientem 
afpicienf  /  clamauit  post  earn  dicenf.  Innomine "'  Ihesu 
christi  impe*ro  tibi  expecta  et  loquere  mihi.  Cui 
ille  dixit.  Quif  ef  tu  ?  Ilia  refpondit.  Theomaca 
fum.  Nam  parentef  mei  hue  ufque  preuaritoref  uobis 
extitere  .'^  &  nemo  inhac  filua  remanfit .  nifi  ego  de 
meo  genere.  Habeo  octo  forozef  &  matrenj  qu^  ad- 
huc  uiuunt .  et  inulteriori  filua  degunt .  et  ego  marito 
tradita  fUm  in  hac  heremo  .-^  fed  quia  mo^tuuf  est. 
recedere  dehac  filua  nequeo.  Cui  fanctuf  Samfon  ait. 
Potefne  fratrem  quern  percuffifti  rediuiuum  reddere. 
et  amalo  declinare  ?    Refpondit.    Nee  ilium  poffum 


14  SAINT    SAMSON.  [5* 

fanare .  nee  inmeliuf  reparari  /  quia  abinfantia  femper 
male  uixi.  Beatuf  Sainfon  dixit.  Innomine  ihesu 
christi  precipio  tibi  ne  ampliuf  hominibus  noceaf .  fed 
citiffime  ab  hac  uita  difcedaf.  Qu^  ftatim  faltum  danf 
precipitem .  cozruit  et  exfpirauit.  Sanctuf  Samfon 
reuerfuf  adfratrem  pene  moztuum  /  more  helifei  of 
ori .  ac  membra  menbrif  compofuit .  &  fic  ilium  fani- 
tati  reftituit.  Itaque  ceptum  iter  perrexerunt .  &  die 
tertia  adammonem  peruenerunt.  Ammon  uero  ut  eof 
uidit  /  cum  ingenti  l^titia  dixit.  Ecce  auxilium  coz- 
pozif  et  anim^  me^  .  quod  mihi  dominuf  per  fomnium 
dignatuf  eft  demonftrare.  Ipfo  namque  die  per 
benedictionem  faijcti  famfonis  ''  amozbo  conualuit. 
ac  fupplici  petitione  una  cum  fratre  fuo  umbrafele 
monachicum  habitum  fufcipere  meruit.  Sed  et 
uenerabilis  anna  cum  affrella  fo2ore  fua  eius  bene- 
diftione  eft  confecrata.  Partim  fubftantiarum  parf 
pauperibus  erogauit .  partim  admonafterium  conftru- 
endum  commifit .  partim  matrif  et  fratrum  ufui  con- 
ceffit.  Ordinatif  omnibus  per  gratiam  fancti  fpirituf. 
affumptif  patre  et  patruele  per  aliam  quam  uenerat 
uiam  adfuum  monafterium  reuerfuf  est.  Per  eandem 
quoque  uiam  ferpentem  mir^  magnitudinif  repperit  / 
quern  folo  fermone  proftrauit.  Cumque  ad  monaft- 
erium redirent  .*'  Dvbricivm  episcopum  initiante 
quadragefima  ibi  commanentem  inuenit.  Episcopuf 
autem  adfe  diaconum  conuocanf .  &  abeo  cundla  qu^ 
gefta  fuerant  inuia  condifcenf .  maximo  cum  honore 
fanctum  famfonem  fociofque  fuof  fufcepit .  &  eodem 
die  fanctum  famfonem  cellerarium  illiuf  loci  conftituit. 


5.]  SAINT    SAMSON. 


15 


I  lie  uero  ac  fi  iuffuf  effet  diuinitus  /  cum  magna  dili- 
gentia  feruiuit  fratribus  .  et  inquantum  potuit .  minif- 
trauit  pauper ibus.  Sed  frater  qui  ante  eum  fuerat 
ineodem  minifterio  eius  operibus  bonif  inuidenf  dice- 
bat  fanctum  famfonem  omnia  ineffufionem  feneraffe. 
&  lenternaf  melle  plenas  indecenter  euacuaffe.  Quod 
episcopuf  audienf.  et  rei  ueritatem  fcire  cupieKf. 
''  cellarium  intrauit.  Quod  beatus  famfon  per  fpiritum 
fanctum  agnofcenf  lenternaf  quaf  euacuauerat  /  fig- 
num  crucif  compofuit .  et  eafdem  episcopuf  plenaf 
repperit.  Episcopuf  autem  admiranf.  famfonem  fpiritu 
fancto  plenum  effe  credidit .  &  infullimium  officio 
dignum  effe  iudicauit.  Poft  hec  paucif  interiacenti- 
bus  diebus  /  piro  mozte  preuentuf .  fanctuf  SamfoN 
adabbatem  illiuf  monafterii  ab  omnibus  efl  ele(5luf 
Obediente  autem  illo  nonuoluntarie  /  primatum  an- 
no tertio  et  dimidio  illiuf  congregationif  tenuit.  Poftea 
uero  quam  peritiffimi  fcothi  roma  reuertentef  adeum 
uenerunt .  quof  perfcrutanf .  fapientef  agnouit .  et  ep- 
iscopo  permittente  .  cum  illif  adpatriam  illozum  abiit. 
Ibique  aliquantulum  demoranf .  ab  omnibus  religiofif 
ut  angeluf  eft  receptus.  Cecof  illuminauit .  leprofof 
mundauit .  demonef  exhominibus  fugauit .  et  cunctif 
uiam  falutif  monftrauit.   Cunqile  inarce  demoza- 

retur .  uolenf  adpatriam  reuerti .  et  nauif  iam  parata 
inueniebatur  =  et  ut  nauim  afcenderet .  anautif  preca- 
batur.  Quibus  ipfe  refpondit.  Opera  dei  priuf  faci- 
emus  .  quam  ab  hac  prouincia  nauigemus.  Naut^ 
uero  ad  irancundiam  prouocati  /  carbafa  fufpendebant. 
Quibus  ipfe  ait.    Ite  inpace  hodie  re^erfuri .  &  fimul 


1 6  SAINT    SAMSON.  [6. 

erimus  craf  ituri.  Euntibus  autem  illif .  ecce  quidam 
uenit  ad  eum  roganf  ut  proximum  monafterium 
'°  uifitaret .  dicenf.  Abbatem  nostrum  diaboluf  inuafit. 
et  alligatum  tenet .  qui  te  uidere  defiderat.  Sanctuf 
Samfon .  cum  illo  perrexit .  &  eum  alligatum.  repperit. 
qui  in  occurfum  eius  magna  uoce  clamauit.  En  quern 
femper  quefiui .  en  quern  uidere  tota  deuotione  defi- 
deraui.  Orante  fancto  Samfone  .  fanitati  reddituf  est 
energuminif .  monafterium  relinquenf  fanctum  fam- 
fonem  eft  fecutuf.  Benedidlif  inmonafterio  fratribus 
abiit .  et  adportum  nauim  iam  reuerfanj  ficut  predixit 
inuenit.  Mane  cum  fociif  nauim  confcendit .  et  prgf- 
pero  uento  infulam  inqua  priuf  habitaugrat  altera  die 
petiit.  Ingreffuf  itaque  monafterium  .  patrem  et 
patruum  preceterif  degentibus  laudabiliter  inconuer- 
fatione  prgficere  inueniebat  .  et  exhoc  omnipotenti 
gratiaf  referebat.  Sumenf  itaque  patruufn  umbra- 
felem  preftjiteratuf  officio  iam  perfunctum  admon- 
afterium  inhibernia  abbatem  mifit .  inquo  priorem  a 
diabolo  liberauit.  Beatuf  uero  Samfon  cum  Aijimone 
et  fupradicto  abbate  et  quodam  fratre  preftjitero  uaf- 
tiffimum  heremum  adiit  /  ac  iuxta  habrinuin,  flumen 
tugurivm.  &  ineo  fontem  dulciffimum  repperit.  ibique 
patrem  cum  duobus  fociif  collocauit.  Jpfe  interiuf 
heremvm  "  progredienf .  fecretiffimum  fpecum  inue- 
nit .  hoftiumque  eiuf  ad  oaientem  fitum  .  eumque 
quafi  adeo  preparatum  adamauit .  et  in  eo  fontif 
uenam  precibus  promeruit.  Vbi  foli  deo  fine  inter- 
miffione  uacabat.  uerfutiaf  temptato2if  non  timebat. 
angelozum  affuetuf  colloquio .  per  quof  fe  commen- 


6J  SAINT    SAMSON.  \^ 

dabat  altiffimo.  Per  cundlof  autem  dominicarvm 
dief .  tref  fratres  quof  uifitabat  inheremo  collocauit. 
et  communionem  abeif  accipiebat.  Facto  itaque  fino- 
do .  ac  percundlantibus  terr^  principibus  .  ubi  nam 
fanctuf  Samfon  habitaret .  afifuit  quidam  qui  dicebat 
fe  fcire  fpeluncam  inqua  celeftem  uitam  ageret. 
Miffuf  itaque  cum  ceterif  precibus  adfmodum  per- 
trahunt  /  uidentef  eum  quafi  angelum  excipiunt. 
abbatemque  nolentem  inmonafterio  afancto  Germano 
conftructo  conftituunt.  Jneodem  itaque  monafterio 
proreuerentia  habebant .  id  est  incathedra  beati  pe- 
tri  apgstoli  confedere  episcopof  cum  cgnuenerant. 
Factum  est  autem  annuali  fefto  appropinquante. 
episcopique  confuetum  expectarent  conuentvm .  qua- 
dam  nocte  uidit  fanctus  Samfon  circumfeptari  denfiffi- 
mif  candidato2.um  turmif .  et  tref  egregiof  episcopof 
diadematibus  oznatof .  aureif  infaciem  fibi  affifhere. 
atque  cum  illif  ecclesiam  ingredi  et  02are.  '"^  Quozum 
nomina  caufamque  aduentuf  eozum  fubtiliter  et  hu- 
militer  requifiuit.  Cui  princepf  uifionif  dixit.  Ego 
fum  petruf  christi  apostoluf.  et  hie  frater  domini 
iacobus  .  &  iohannef  euangelifla.  Dominus  ihesus 
christus  te  fibi  inprefulem  pre  elegit .  et  te  con- 
fecrare  nof  mifit.  Quern  cum  benedictione  c^lefti 
confirmauerunt.  Ab  oculif  eiuf  elapfi  funt.  Episcgpi 
autem  ad  diem  condictum  uenientef.  duo?  fecum 
ozdinandof  adducentef  /  adhonozem  fanct^  trinitatif 
tref  ozdinare  uolebant .  fed  quern  eligerent  ad  hoc. 
ignorabant.  Nocte  itaque  fequenti .  beato  Dubritio 
angeluf  domini  aftitit.  eique  fanctum  Samfonem  ad 


1 8  SAINT    SAMSON.  [6, 

episcopum  ozdinare  precepit.  Beatus  uero  Dvbritivs 
pre  gaudio  angelic^  uifionif  inunum  conuenire  fecit 
fratref  congregationif .  &  ouanter  quod  abangelo  au- 
dierat  expofuit  eif.  Statimque  omnef  occlamantef 
deo  gratiaf  egeruiT .  eumque  cum  ceterif  incathedra 
episcopali  collocauerunt.  Omnef  ergo  qui  aderarT. 
columbam  c^lituf  emiffam  fuper  eum  dum  confecra- 
retur  immobiliter  flare  uidebant.  Eadem  namque 
die  fancto  Samfone  facrofancta  mifleria  celebrante  / 
beatus  Dvbritius  cum  duobus  monachif  uidit  colump- 
nam  ignif  de  02e  eius  chorufcando  procedere.  J  lie 
uero  omni  tempoze  uit^  fu^  "^  quando  miffam  cele- 
brauit  /  angelof  affiflentef  fibique  inaltarif  facrificio 
feruientef  uidere  promeruit.  Quadam  autem  nocte 
refurrectionif  dominice  uigilante  illo .  &  orante  in 
templo .  angeluf  domini  cum  magna  claritate  aftitit. 
&  ne  timeret  confoztauit  dice^f.  Samfon  deo  dilect- 
iffime .  uiriliter  age  de  nostra  et  decognatione  tua 
egredere.  Predeflinatuf  ef  enim  adeo  ultra  mare 
fundatoz  monachozum  magnificuf  /  recto^que  in 
populo  gloriofuf.  Hec  fimilia  alia  beato  uiro  angeluf 
pertotam  noctem  gratulando  predixit.  Et  mane  ue- 
niente  clero  et  conuocato  nil  refiftenf  uifioni  angelic^, 
immo  obtemperanf  cum  fumma  caritate  .  dixit.  O 
pater  fancte  cuiuf  manuf  impofitione  fullimatuf  fum 
quamuif  indigne .  cogit  me  angelicuf  uifuf  finef  na^ 
tiuof  relinquere  .  &  ultra  marinof  feftinanter  adire. 
et  nominatim  adarmoaicaf  terraf  brittannic^  gentif 
tranfire.  Hif  auditif  /  beatuf  archiepiscopus  Dubri- 
tiuf  non  dubitauit  uirum  permittere  inter  brittannof. 


7»]  SAINT    SAMSON.  19 

eoquod  Hngu^  .  et  fcienf  ilium  precinctum  diuino 
roboze .  et  oznatum  mozibuf  cum  fanctitate.  Dixit. 
Efto  uir  robuftuf .  pugna  inacie .  hinc  te  conducant 
precef  britannie  cum  gau^^dio  et  cum  alacritate .  & 
data  fibi  benedictione  patrif  Dubricij  .  abbatifque 
Elduti .  et  totius  cleri  et  populi  receffit.  Confummato 
itaque  pafcalis  follempnitatif  officio  /  ac  pr^parato 
nauigio .  affumptif  quibjlsdam  fecum  fratribus  citra 
abrinum  mare  perrexit .  ,  terram  matremque  fuam 
uifitauit .  &  ^cclesiam  abea  factam  confecrauit .  mul- 
tofque  egrotof  illif  inlocif  fanitati  reftituit.  Poftquam 
matrem  ceterofque  parentef  pleni  deuerbif  domini 
inftruxiffet .  deo  ducente  auferreum  mare  cum  fociif 
tranffretauit.  Cunque  perquendam  pagum  quern 
tricurrium  uocant .  tranfiret  /  uidit  ibi  hominef  pro- 
fano  ritu  bachantef .  idolum  quoddam  adorare.  Quo 
uifo .  fanctuf  Samfon  ingemuit .  eofque  precibus  et 
doctrinif  commonuit .  ut  idola  humano  generi  inimica 
relinquerent .  unum  et  uerum  deum  qui  inc^lis  est 
adorarent.  Cui  comef  eo2.urn  Gedianus  refpondit. 
Deum  quern  predicatif  ignoramus .  deof  uero  quof 
colueruynt  patref  nostri  .•'  hof  adoaamuf.  Dum  hec 
loquerentur  /  puer  quidam  equo  infedenf .  et  circa 
idolum  currenf  adterram  cozruit.  fra6loq.ue  collo  mo2- 
tuuf  iacuit.  Flentibus  cunftif  .-^  fanctuf  Samfon  dixit 
eif.  Ecce  poteflif  uidere  quod  fimulacrum  uestrum 
non  poteft  huic  mo2tuo  uitam  reddere.  Si  uolueritif 
idola  vestfa  deftruere  .  et  indeum  "^  meum  credere, 
inuocato  nomen  domini  faciam  mortuum  uestrum 
refurgere.  Jllif  autem  adquiefcentibus  /  fanctuf  Sam- 

B  2 


20  SAINT    SAMSON.  [7. 

fon  profufif  abeo  precibus.  moztuum  uit^  reddidit 
palam  omnibuf.  Super  hec  mira  et  inaudita  attoniti 
uifione  omnef  unanimef  idoladeftruentef .  ba^tizati 
funt .  inihesum  filium  dei  credentef. '  Jneadem  nan- 
que  prouincia  ferpenf  quidam  mir^  magnitudinif  erat. 
qui  mo2tifero  flatu  fuo  pene  duo  pagof  deleuerat. 
Quo  comperto .  fanctuf  Samfon  miferi^  hojtninum 
condolenf .  puerum  nuper  refufcitatum  fecum  affumenf 
&  iam  precedente  cumeo  gediano  comite  cum  uni- 
uerfo  populo .  ubi  ferpentem  inantro  latitare  nouerant 
perrexit.  Poftera  nanque  die  illufcefcente  fole.  antrum 
ubi  ferpenf  inerat  ultra  quoddam  flumen  uidere.  Ibi- 
que  fanctuf  SamfoN  comitem  cum  populo  dimifit, 
Ipfe  cum  puero  nuper  fufcitato  ultra  flumen  procefflt. 
Cumque  adhoftivm  antri  perueniret  /  eminuf  puerum. 
flare  precepit.  Ille  uero  figno  fanctecrucif  munituf. 
confeftim  antrum  intrauit .  atque  ferpentem  linea  zo- 
na qua  erat  precinctus  .  circa  collvm  ligauit .  trahenf 
eum  fozaf  dequadam  grandi  altitudine  precipitauit. 
precipienf  ei  innomine  domini  ne  amplius  uiueret. 
Puer  autem  recucurrit .  &  comiti  Gediano  deique 
populo  '^  qu^  uiderat  nuntiauit.  Omnif  itaque  popu- 
luf  fuper  hac  uifione  magna  gaudebat  /  &  laudef  deo 
fanctoque  Samfoni  exintimif  profufaf  uifeeribus  pro- 
clamabat.  Cui  fanctuf  famfon  prggepit .  ut  monaft- 
erium  prope  antrum  conflrueret.  Ipfe  ueiro  interim 
inantro  ieiuniif  et  ozationibus  incumbebat.  Vbi  fontif 
uenam  precibus  promeruit  /  qu^  ufque  hodie  fluere 
non  definit.  Cunque  populuf  monafterium  perfeciffet. 
&   hoc    beatuf   Samfon   dedicaffet  /    patrem   fuum 


7 J  SAINT    SAMSON.  21 

Ammonejtn.  et  cum  eo  confobrinum  fuum  ineodem 
conftituit.  Ipfe  inbritanniam  cum  fuif  deo  ducente 
nauigauit.  Cunque  inpoztum  perueniffet.  atque  de 
naui  defcendiffet  /  uidit  iuxta  poztum  tugurium .  & 
ineo  quendam  priuatum  miferabiliter  plorantem  / 
Semperque  admare  afpicientem.  Cui  Samfon  ait. 
FrateR  quid  ploraf  ?  Qui  dixit  ei.  Vxorem  habeo 
leprofam  in  hac  manfione .  et  filiam  demoniacam. 
quaf  michi  dominuf  fanare  promifit  per  quendam 
tranfmarinum .  quern  triduo  hie  expe6lanf  fpero 
uenturum  inhunc  poztvm.  Beatus  uero  Samfon  hec 
audienf .  atque  cum  eo  domum  fuam  introienf .  fuper 
eaf  fupplex  orauit .  fanitatique  reftituit.  Ineadem 
itaque  manfione  aptiffimvm  repperit  locum .  inqua 
honozificum  conflruxit  monafterium .  quod  ufque 
hodie  dolum  nuncupantur.  Vbi  plurima  infignia 
uirtutum  miracula  fecit  /  atque  per  prouinciaf  °'  multa 
monafteria  conftruxit.  Hif  namque  diebus  comef 
commotuf .  externuf  feuuf  et  incaufluf  omnibuf  bri- 
tanniif  preerat  /  qui  ionam  britannozum  indigenam 
comitem  occiderat  .  filiumque  eiuf  indualum  regi 
Hildeberto  et  regin^  incaptiuitate  cuflodiendum  tra- 
diderat.  Quo  audito  .  fanctuf  famfon  miferi^  eozum 
condoluit .  et  adregem  hildebertum  feftinanter  per- 
rexit  /  cupienf  uidualum  captiuitate  redimere  .  et 
populum  externo  iudice  libergfe.  Jngrediente  beato 
famfone  regif  palatium .  quendam  comitem  ibi  rep- 
perit energuminum  .  quern  benedicto  oleo  in  facie  et 
pectore  perunxit  /  et  fic  dediabolo  liberauit.  Rex  au- 
tem  cum  hec  audiffet .  &  quod  pro  nidualo  fibi  fup- 


22 


SAINT    SAMSON.  [7. 


plicare  ueniffet .  inito  cum  fuif  obtimatibus  confilio  / 
beatum  famfonem  digno  cum  honoze  fufcepit .  et 
fecvm  prandendum  impetrauit.  Regina  uero  cum. 
nidualvm  uindlum  infua  captiuitate  teneret .  et  eum 
dimittere  nollet  .  beatum  famfonem  precibus  eius 
obfiflendo.  uerbisque  contumeliofif  concrepando.  ir- 
ritauit  /  et  ut  eum  perderet .  mo2tiferum  fibi  poculum 
preparauit.  Cumque  rex  et  beatuf  archiepiscopuf 
adepulandum  cpnfediffent .  &  omnef  qui  aderant  de 
eiufaduentu  gratulaffent  /  regina  infligante  diabolo 
inuitro  uenenum  uino  mifcuit  .  &  beato  famfoni 
"^  fldbibendum  per  fuum  miniflrvm  optulit.  Turn  ille 
diuinituf  nimirum  infpiratuf  /  uitro  fignum  crucif 
impofuit .  uitrum  autem  in  quattuoz  partef  crepuit .  & 
effufo  fuper  manutenentif  ueneno .  cunctis  intuentibus 
ufque  adoffa  corrofa  est  cutif  &  caro.  Tunc  beatuf 
famfon  ait.  Non  efl  conuenienf  hoc  poculum  adbi- 
bendum.  Turbato  itaque  rege .  cunctifque  admiranti- 
bus  /  beatuf  famfoN  manum  lefi  confignauit  .  & 
pxintegro  reflaurauit.  Poflquam  pranfiffent .  beatus 
famfon  rege  concedente  adlocum  ubi  iudualuf  ferua- 
batyr  feftinauit  /  cui  obuiain  regina  equum  furibun- 
dum  ut  eum  pgrimeret  /  deftinauit.  Quem  mox 
eledluf  cum  cruce  confignauit .  fuaque  fella  fuper- 
pofita  confcendit.  tamque  mitem  proceffit.  quafi  ipfum 
rex  C9li  fub  fuo  mili^fe  domuerat.  Adhuc  etiam 
induratum  cozde  ferocem  fibi  obuiam  leonem  cum 
cuflodibus  ut  eum  inuaderet .  direxit .  fed  electum 
dei  dextera  protexit .  &  ueluti  conto  leo  percijffuf  / 
fe  in  fugam  conuertit.     Beatuf  uero  famfoN  afpiqi^nf 


8J  SAINT    SAMSON.  23 

poft  eum  .  ait.  Jmpero  tibi  innomine  ihesu  christi  .•' 
ne  cuiquam  ampliuf  noceaf .  fed  ut  uelociter  per  eaf. 
Qui  ftatim  faltum  danf  precipitem  exfpirauit.  Videnf 
autem  rex  tanta  mirabilia  infancto  dei  /  iudualum 
catenif  addu6lum  ^'  donauit  ei.  :]S.egina  quoque  cvm 
fuif  fautoribus  eius  pedibus  proflrata .  ueniam  poflu- 
lauit  afancto.  Quo  facto  .*'  omnef  pergratiam  dei 
compagati .  nimiumque  letificati  /  rex  ait  beato  Sam- 
foni.  Eft  ferpenf  inhac  prouincia .  cirivm  quoque 
habitantef .  graui  afHigenf  peftilentia  /  et  quia  te 
uidemus  uirtutibus  fulgere  .  rogamus  ut  nof  digneris 
abeo  liberare.  Gui  fanctuf  SamfoN  dixit.  Inuenite 
dudlorem  itinerif  /  et  in  dei  uirtute  expellam  eum 
partibus  uestrif.  Jtaque  ductoze  inuento  .•'  duobus 
fecum  fratribus  affumptif.  ceterifque  cum  iudualo 
inpalatio  relidlif  /  uiam  carpebat  fubito  /  confidenf 
et  exultanf  femper  indomino.  Gumque  adantrum 
ubi  ferpenf  inerat  perueniffet  /  ibique  flexif  genibus 
dominum  exoraffet .  ferpentem  per  collum  arripuit .  et 
extraxit .  &  ultra  flumen  quod  Sigona  uocatur  natare. 
&  ibi  fub  quodam  lapide  manere  precepit .  quern 
paulopoft  folo  fermone  inmari  demerfit.  Jneodem 
namque  loco  monafterium  conftruxit .  &  ineo  fratres 
christo  feruitvrof  collocauit.  i)eniq.ue  rex  hilde- 
bertuf  protam  magnif  uirtutibuf  beatum  famfonem 
plurimum  adamauit .  fibique  ingentia  gratanter  dona 
tribuenf .  in  auro  fcilicet  et  argento  .  inuafif  pretiolif. 
inprediif .  et  inpoffeffionibus  plurimif  .-^  fe  fuif  ora- 
tionibus  commendauit.  ^°  Accepto  fecum  itaque  iu- 
dualo lefiam  angiamque  adiit .  ibique  exercitum  con- 


24  SAINT    SAMSON.  [8* 

gregauit .  et  cum  eo  inbritanniam  rediit.  :6eato  igitur 
Samfone  ieiunante  et  orante  /  atque  uidualo  cum 
exercitu  contra  commozum  preliante  .  iudualuf  fancti 
precibus  hoftem  uno  ictu  proftrauit .  et  exinde  ipfe 
et  generationif  eius  fucefforef  fuper  britanniam  domi- 
nium tenuit.  jXLox  autem  iudualuf  afuif  ouanter  fuf- 
ceptvs .  &  inducem  totius  britanni^  electuf  /  feipfum 
cum  cunctif  adfe  pertinentibus  beato  Samfoni  man- 
cipauit  .  &  orationibus  eius  deuote  commendauit. 
Gratiaf  agat  dux  redemptoai .  exultat  populuf  com- 
miffuf  tanto  paftozi.  Vnde  principatuf  totius  britan- 
ni^  apud  dolvm  iufte  conftare  uidetur  ufque  hodie. 
12am  quantaf  uirtutef  per  eum  dominuf  ultra  citraque 
mare  fecerit .  quantumque  doctrinaclaruit .  nullius 
fcriptozif  uel  doctozif  eloquentia  comprehendit.  Per- 
fectuf  itaque  uita  et  ^tate .  cunctifque  adornatus  uir- 
tutibus  /  acri  mozbo  cozreptus .  indole  monafterio 
circumflente  clero  .  cozpus  feculo  animam  reddidit 
celo.  Gleruf  fanctum  co2pus  cumunguentif  fepeliebat. 
ipfoque  audiente  celeftif  exercitus  animam  cumymnif 
et  laudibus  adchristum  deducebat.  Signum  autem 
beatitudinif  eius  apud  nof  habemus  .  inhif  fcilicet 
miraculis  que  cotidie  pereum  facit  deuf  adlaudem  et 
gloriam  nominif  eius.  Qui  cum  deo  patre  et  fpiritu 
fancto  uiuit  et  regnat  deuf  per  infinita  fecula  fecu- 
lozum.     Amen. 

FiNIT  AMEN. 


8 J  DESCRIPTION    OF    ROME.  25 


M 


Vruf  roman^  ciuitatif  habet  turref  .ccc.  Lxij. 
Caftellaref  turref  .  xlvui)  .  Pinnaculi .  vT. 
Dcccc.  Port^.  Pofterul^.v.  Jncircuitu  muri  funt. 
XXI].  miliaria  .  excepto  tranf  tiberim  .  et  excepta  ciui- 
tate  Leoniana.  Principalef  ^cclesi^  rom^.  Bafilica 
faluatorif .  patriarchalif  inlateranenfi  palatio  .  maior 
omnibus.  Bafilica  fancti  Petri .  apostoli.  Bafilica 
fancti  Pauli  apostoli.  Bafilica  fanct^  Mari^  maiozif. 
Bafilica  fancti  Laurentij  extra  murof.  Tituli  cardi- 
nalium  prefbiterozum  Sancti  Pauli.  Sanct^  Sauin^. 
Sanct^  Prifc^.  Sancti  Sixti.  Sancti  Nerei.  etAchillei. 
Sancti  Marcelli.  Sanct^  Balbin^.  Sanct^  Sufann^. 
Sancte  Mari^  maiorif.  Sanct^  Eufebij.  Sancte  Luci^ 
inardea. '  Sancti  Vitalif  Sanct02.um  apo.stolo2.um. 
Sancti  Cleme.ntif.  Sanct^  Potentian^.  Sancti  Ciriaci. 
inthermif  Sa.nc.t02.um  Marcellini  et  Petri .  hierusal.em. 
Jflo2um  titulo2.um  cardinalef  debent  miffaf  celebrare 
incapella  fancti  Laurentij  inpalatio. 

The  remaining  14.  lines  of  this  column  are  blank. 
-^ 


26  ELEUTHERIUS,    ETC.  [8, 

Leutheriuf  natione  grecuf .  expatre  habundio. 
deoppido  nicopoli .  fedit  annof  .  xv .  menfef 
.VI.  dief  quinque.  Fuit  autem  temporibus  antoni^  et 
commodi .  ufque  adpaternum  et  braduam.  Hie  ac- 
cepit  epistolam  a  Lucio  britannio  rege  ut  christianuf 
efficeretur  per  eiuf  mandatum.  Hie  eonftituit  ut 
nulla  cafualif  repudiaretur  aehristianif .  maxime  fideli 
quod  deuf  creauit .  et  tamen  rationalef  funt.  Hie 
feeit  ordinationef  tref  per  menfem  deeembrif  pref- 
biterof  .xii.  diaeonof  .via.  episcopof  per  diuerfa  loca 
.XV.  &  etiam  fepultus  eft  iuxta  eorpufbeati  Petri,  in 
nauatieauum.  06laua  kalendis  .  iunij .  et  ceffauit  ep- 
iscopatus  dief  .xvj. 

HNNO  incarnationif  dominie^  dueentefimo .  o6l- 
ATY^  ogefimo  fexto .  dioclitianus  inoriente .  Maximi- 
anus  hereulius  inoceidente  uaftari  ^cclesiaf  afifligi. 
interficique  christianof .  deeimo  post  neronem  loco 
preceperunt.  Qu^  perfeeutio  omnibus  fere  anteaftif 
atque  immanio2  fuit.  Nam  per  .x.  annof  ineendiif 
^cclesiarum,  profcriptionibus  innoeentum  martirum 
ineeffabiliter  a6ta  est.  Denique  etiam  britanniam 
turn  plurima  eonfeffionif  deo  deuote  gloria  fuUimauit. 
Siqvidem  inea  paffuf  eft  fanetuf  Albanuf  dequo 
prefbiter  fortunatus  inlaude  uirginum  eum  beatum 
martirum  quidem  toto  orbe  uenirent  ad  deum. 
mentionem  faeeret  Ait.  Albanum  egregium  feeunda 
britannia  profert.  Paffique  funt  iulius  et  aaron 
eum  martirum  eopia  apud  ciuitatem  legionum  fupra 
huife  fitam.  " 


Fold  out 


I 


in 


9J  URBAN  &  ROBERT  OF  GLOUCESTER,  27 


,1 


Hiiii 

I   II 


imBf 


Anno  ab  incapnatione  domini.M.  c.  xx.  vj.lfuit  hec 
concojidia  facta  inter  Vrbajnum  episcopum  landa- 
uensem  .  et  Robertum  confulem  Gldecej-tjvie  de 
omnibus  calumnij;-  quaf  jdem  /  episcopuj-  habebat 
aduerj-uf  predictuml  confulem  et  j-uof  hominej-  in 
/^lif/et  de  illij-  tejipij-  quaj-  ab  episcopo  felnon  co- 
^nofcebant  tenepe.  Idem  conjul  concej-pt  episcopo 
unum  molendinum  quod  pillelmuf  de  kajidi  fecit  et 
terpam  eidem^  molendino  pertinentem  et  unam  pij-- 
cajiiam  in  Eley  per  tranj-uerj-um  ipsiuj-  flumini)-/et  .c. 
acraj-  terjve  in  majiefco  deinter  Taf  et/Eley .  ad  aji- 
andum  uel  ad  pratum .  et  ita  quod  caput /eajiundem 
.Centum,  acrajium  incipiat  iuxta  dominicam.|  teraam 
ipsius  episcopi .  et  continuatim  in  longum  exten- 
dantur  et  communam  pasturam  cum  hominibus 
conMis  et  in  nemopibus  conjulis  excepto  kybop/ 
materiem  ad  opus  ecclesie  de  landauo  .  et  ipsius  » 
episcopi  et  clericopum  j-uopum  et  omnium  hominum 
delfeudo  ecclesie.  et  paifponem  et  paftupam./  pal- 
enf  ej"  episcopi  cum  palenjibus  conj-ulibus  et  nojpianni 
et  anglici  episcopi  cum  nopmannis /et  anjlicif  conj-uli- 
bus  extra  kybo2  et  Capellam  /de  ftuntaf  et  decimam 
ipsius  uille  et  terpam  quam  comej"  eidem  capelle 
donat .  unde  I  facerdoj'  cum  decima  posfit  uiuere  ita 
quod  paqaochiani  ad  natale  christi  et  pafca  et  pente- 
CQSten  .  uifitent  matpem  ^cclesiam  de  landauo .  et 
de  eadem  uilla  cozpopa  defunctopum  fepentur  hu- 
pianda  ad  eandem  matpem  ecclesiam .  et  propter 
hec  predicta  que  conful  episcopo  donat  ^*  et  concedit.-' 
pemittit    ipse    episcopus  et   quietaf    clamat    cpnj-uli 


28       AGREEMENT    BETWEEN    URBAN        [9* 

omnej-  calumpniaf  quaf  habebat  aduerfuj-  eum  et 
aduerj-uj-  hominej-  yuoy  de  omnibus  terj-if  illis  quaj- 
ad  feudum  conj-ulis  aduocabant.  Etfi  aliquij-  homi- 
num  conjulis  j-ua  fponte  fanus  .uel.  infijxmus  uoluerit 
pecojnoj'cere  fe  terpam  ecclesie .  tenepe  et  ye  uelle 
earn  jieddere  ecclesie  et  episcopo  et  hoc  cojiam  cpn- 
j-ule  uel  cojiam  fuo  uicecomite  uel  prepoj"ito  de  kajvdi. 
jiecognouerit  y  concedit  conj-ul  quod  ipsam  terpam 
ecclesie .  et  episcopo  jxeddat.  Et  episcopus  fie  yui 
molendini  defubtus  ponte  episcopi  excluj-am  admen- 
fupabit  quod  iteji  j-emper  peruium  j-it  nisi  incjiemento 
aque  uel  fluctu  majiiy  impediatur  Et  comej"  faciet 
dej-tjiui  exclufam  molendini  fui  de  eley.  Et  hominej" 
comitij"  et  quilibet  alij  uendant .  et  emant  cybum  et 
potum  /  apud  landauum  .  et  ibi  illof  edant  et  bibant 
et  nihil  inde  poztent  tempope  pejxjxe.  Et  omnes 
hominef  de  feudo  episcopi  habeant  quelibet  com- 
mertia  apud  landauum .  ad  uendendum  et  emendum 
omnibus  tempozibus  pacis.  Et  iudicia  ferjii  pozta- 
buntur  apud  landauum .  et  foyya.  iudicialis  aque  fiet 
in  terp.a  episcopi  propinquiopi  caftello  de  kapdi.  Et 
j-i  aliquij-  hominum  episcopi  calumpniabitur  hdminem 
cgnfulis  uel  hominem  baponum  fuopum  de  aliqua  pe 
unde  duellum  fiepi  debeat  ipsopum  cupij's  dabuntur 
uadimonia  et  tractabuntur  iudicia  .  et  in  caj-tello  de 
kapdi  duellum  fiat.  Et  fiquifquam  homo  calumpnia- 
bitur hominem  episcopi  de  pe  unde  duellum  fiepi 
debeat  uadimonia  in  cupia  episcopi  dabuntur .  et 
iudicia  fient  et  ipsum  duellum  3=  in  caj"tello  de  kaipdi 
fient  et  ibi  habeat  episcopus   eandem  pectitudinem 


Fold  out 


9.]       AND    ROBERT    OF    GLOUCESTER.       29 

de  illo  duello  quam  habepet  fifieret  apud  landauum. 
Et  fi  duellum  agitur  inter  yoloy  homines  episcopi. 
in  eius  cupia  de  landauo  tractetur  et  fiat.  Et  ipse 
episcopus  habeat  yuoy  propriof  palenj-ef  in  j-uo  bpeui 
fcjviptoj-  per  uij-ionem  et  tej-timonium  vicecomitif 
conj-ulis  et  extramittaNtur  et  ipse  vicecomef  conjulis 
habeat  yuum  contrafcriptum  de  ipsif  palenfibus.  Et 
episcopus  habeat  contrafcriptum  de  palenj-ibus  con- 
.j-ulis  )-imiliter.  Et  conjul  clamat  quietaf  episcopo  et 
hominibus  de  feudo  j-uo  denapioj*  et  omnej-  con- 
j-uetudines  quaf  aduerfuf  eof  calumpniabatur.  Hec 
ccNcopdia  facta  fuit  in  prefentia  regif  Henfici. 
Hi]")-  teftibus  Willelmo  Cantuajiiensi .  ajichiepiscopo. 
et  GaufRido.  Rotomagenfi  apchiepiscopo .  et  Will- 
elmo pintoniensi .  episcopo .  et  Rogero  j-ajiej-bejiienf i 
episcopo  .  et  Rannulfo .  Dvnelmenji  episcopo  .  et 
Johanne  Luxonienj-i  episcopo .  et  Oino  ebpoicenj-i 
episcopo .  et  GaufRido .  cancellapio  .  et  Dauid  pege 
j"cotie  .  et  rotpocho  coMite  .  depertico  .  et  Rogero 
coMite  .  de  papepic  .  et  Bpientio  .  filio  .  coMitis  .  et 
roberto .  doilli .  et  milone  de  ^loecestria  .  et  edpapdo 
de  fafefbepijf  et  Waltero  filio  Ricapdi .  et  paGano. 
filio .  iohannij-  et  Richardo .  de  aquila .  et  Roberto .  de 
figillo  .  et  vchtredo  archidiacono .  de  landauo.  et  yfaac 
capellano  episcopi .  et  Radolfo .  vicecomite .  de  kaf di. 
et  paGano .  de  turbertiuilla .  et  Rodberto .  filio .  fogeri. 
et  picardo  .  de  .  sancto  .  Quintino  .  et  Maupicio  .  de 
lundoniis .  et  Odone  popo  .  et  Gaufrido.  de  maifi  apud 
podeflioke.  Et  .R.  comcs  huius  capte  contrafcriptum. 
hafeet.     Testibus .  eifdeM 36 


30  BULLS    OF   HONORIUS    II.  [\0, 


[Onoriuf  episcopus  feruuf  feruozum  del.  Venera- 
bili  fratri  .V.  landauenfi  episcopo  .  falutem  et  apos- 
tolicam,  benedictionem.  Winebalduf  debaeluna  .  ter- 
rain de  Cairlion  monachif  demonte  acuto  pro  anim^ 
fu^  remedio  dare  difpofuit.  Jdeoque  fraternitati  tu^ 
mandamus .  quatenys.  ipfam  terram  prefatif  monachif 
faluo  tu^  ^cclesi^  iure  concedaf.  Datum  Laterani. 
Kalendis .  Julii. 

Ini  Onoriuf  episcopuf  feruuf  feruo2um  dei.  Venerabili 
fratri  .V.  landauenfi  episcopo .  falutem  et  apostolicam 
benedidlionem.  Venienf  adnostram  prefentiam  Vuil- 
lelmus  archidiaconuf  fancti  dauid  aduerfum  innostro 
confpe6lu  querelam  depofuit .  quia  ^cclesiam  quan- 
dam  quam  ei  concefferaf .  et  fcripti  tui  pagina  prout 
afferit  confirmaueraf .  iniufle  abftulerif  Vnde  frater- 
nitati tu^  per  prefentiam  fcripta  mandamuf .  quatenuf 
ecclesiam  ipfi  reftituaf .  aut  inde  fibi  iuftitiam  faciaf 
Datum  .  Laterani  .mi.  Kalendis  .  Maii. 

TAe  remaining  ten  lines  of  this  column  are  blank. 
-^ 

37 

bONORIUS  E^ISCOPlJS  S  E  RV- 
uf  feruorum  dei .  uenerabili  fratri  Vrbano 
landauenfi  ^cclesi^  episcopo  .  eiufque  fuccefforibus 
canonice  promouendif  inperpetuvm. 
lineminenti  apostolic^  fedif  fpecula  difponente 
domino    confl;ituti .  exiniundlo    nobif   officio    fratres 


Fold  out 


^0,]        ADDRESSED    TO    BP.   URBAN.  31 

nostrof  episcopof  debemus  diligere  .  &  ^cclesiif 
fibi  ad  eo  commiffif .  fuam  iuftitiam  conferuare. 
Proinde  karissime  indomino  frater  Vrbane  episcope 
tuif  rationabilibus  poftulationibus  annuentef .  beati 
Petri .  fanctozumque  confefforum  Dubricii .  Teliaui. 
Oudocei .  landauenfem  ^cclesiam  cui  deo  auctore 
prelidef.  in  apostolic^  fedif  tutela  excipimuf.  J^'erpre-. 
fentif  igitur  priuilegii  paginam  apostolica  auctoritate 
ftatuimuf.  ut  ^cclesia  uestra  cum  fua  dignitate  ab 
omni  fecularif  feruitii  grauamine  libera  maneat  & 
quieta.  Quecunque  uero  conceffione  pontificum. 
liberalitate  principum  .  oblatione  fidelium  .  uel  aliif 
modif  ad  eandem  ^cclesiam  iufte  &  canonice  per  tin- 
ere  nofcuntur .  ei  firma  inpofterum  et  integra  confer- 
uentur.  ^nquibus  h^c  propriif  nominibus  duximuf 
exprimenda.  Landauiam  fcilicet  cum  territorio  fuo.  ^c- 
clesiam  elidon.  ^cclesiam  fancti  Hilarii.  fancti  nifien. 
fancti  teliaui  demerthirmimor.  ^^  fancti  teliaui  delann 
geruall .  fancti  petri .  fancti  ilduti  .  uillam  lann  gat- 
gualatir  cum  ecclesia  fancti  ciuiu .  uillam  fancti  tauauc 
cum  ^cclesia.  uillam  henriu  cum  ^cclesia.  uillam  mertyr 
teudiric  cum  ^cclesiif .  uillanj  fancti  Oudocei  cum 
^cclesia ,  uillam  fancti  nuuien  cum  ecclesia .  uillam 
tanafan  cum  ^cclesia  .  uillam  lann  cum  cum  ^cclesiif. 
uillam  lannguern  cinuc  cum  ^cclesia  •  uillam  merthir 
dincat  cum  ^cclesia.  Lanngarth .  fajncti  teliaui  deporth 
halauc  .  fancti  teiliaui  decrifmic  .  ^cclesiam  fancti 
cletauci .  ^cclesiam  fancti  fulbiu .  uillan  penn  iuei 
cum  ^cclesia .  uillam  fancti  teliaui  detalipont  .  lann- 
helicon .  lann  mihag^el  maur ,  uillam  cairduicil  cum 


32  BULL    OF   HONORIUS    II.  [^0* 

^cclesia .  ecclesiam  fancti  catoci .  lann  coit .  talponef- 
cop  .  lann  gunhoill .  riu  brein .  cair  caflell .  penn  i 
prifc  .  tref  meibion  ourdeuein  .  tref  main  .  tref 
meibion  guichtrit.  tref  rita.  lann  dineul  cum  ^cclesia. 
iftrat  elei .  tref  ginhill .  tref  laur  .  tref  crintorth .  tref 
miluc  .  earn  elfin  .  merthir  onbrit .  inif  marchan  cum 
molendino  .  &  maritimif  infra  taf  et  elei .  inif  brat- 
guen.  tref  gillie,  inif  peithan.  Lann  diluU.  pennonn. 
lann  fanfreit .  tref  meibion  ambrus .  ecclesiam  penn- 
tirch  .  merthir  cimliuer .  merthir  buceil .  duodecim 
acraf  quaf  willelmus  decantolo  per  uim.^^  poffederat. 
et  tandem  uestr^  reddidit  ^cclesi^.  Lann  gemei. 
Lann  cingualan .  cilciuhin .  pozth  tulon .  penn  iuei. 
lanndotei .  culalan  .  crucguernen  .  guocof.  nant  ba- 
raen  .  gulich  .  luin  Elidon  .  tref  bledgur  mab  achef. 
tref  bledgint  .  henriugunma  .  merthir  ilan  .  lann 
meir  penn  rof.  lann  dipallai  .  porth  ifceuin .  lann 
mihagel  liclit .  tref  iridiouen  .  tnou  mur .  uillam  lann 
cinmarch  .  cum  prato  et  coretibus  fuif  fuper  guai.  et 
terram  infra  caflellguent .  penn  celli  guenuc .  ceftill 
dinan .  cum  filua  et  prato  et  maritimif.  et  guorinid 
penichen  .  guonliuiuc  .  diu  guent .  euiaf .  iftratour ' 
cum  decimif .  oblationibus  .  fepulturif .  territoziis .  re- 
fugiif .  et  libera  communione  earum.  Qu^cunque  pre- 
terea  infuturum  largiente  deo  iuftif  modif  poterit 
adipifci .  quieta  ei  femper  et  illibata  per  maneant. 
jDecernimus  ergo  ut  nulli  omnino  hominvm  liceat 
predictam  ecclesiam  temere  per  turbare  .  aut  eiuf 
poffeffionef  auferre .  uel  ablataf  retinere .  minuere. 
uel  temerariif  uexationibus  fatigare.    ^ed  omnia  ei 


;0J       ADDRESSED    TO   BP.    URBAN. 


33 


cum  parrochi^  finibuf  Integra  conferuentur  ,  tarn  tuif 
quam  clericozum  et  pauperum  ufibuf  profutura. 
^qua  igitur  infuturum  ^°  ecclesiaftica  fecularifue  per- 
fona  banc  nostr^  conftitutionis  paginam  fcienf  contra 
earn  temere  uenire  temptauerit .  fecundo  tertioue 
commonita .  finon  fatiffactione  congrua  emendauerit. 
poteftatif .  honorifque  fui  dignitate  careat .  reamque 
fe  diuino  iudicio  exiftere  deperpetrata  iniquitate 
cognofcat .  et  afacratiffimo  cozpore  ac  fanguine  dei 
&  domini  redemptorif  nostri  ibesu  christi  aliena  fiat, 
atque  in  extreme  exartiine  diftridl^  ultioni  fubiaceat. 
jTundlif  autem  eidem  ^cclesi^  iufta  feruantibus  fit 
pax  domini  nostri  ihe.su  christi.  Quatenus  et  hie 
frudlum  bon^  adlionif  per  cipiant .  et  apud  difl:rictum 
iudicem  premia  ^tern^  pacif  inueniant.     Amen. 


difxf  Cfii(a>yuC 


Xu] .  Kalendis  maii.  Indictione  .  vi.  incarnationis 
dominie^  anno.M.  c  .x°xviii.  Pontificatuf  autem  domni 
Honozii  fecundi  Pape  anno  quarto.  ^^ 

c 


34  BULL    OF   HONORIUS    II.  [U* 

I JONozius  episcopuf  feruuf  feruozum  dei .  uene- 

K  I  rabilibuf  fratribus  Willelmo  cantuarienfi  archi- 
episcppo  apoftolic^  fedif  legato .  et  episcopif  per 
angliam  conftitutif  falutem  et  appstolicam  benedicti- 
onem.  1|rater  noster  Vrbanus  landauenfif  episcopus 
adfedif  apostolice  clementiam  uenienf .  fe  inconuentu 
et  ante  uestram  prefentiam  fuper  episcopis  BeRnardo 
fancti  Devi  .  et  Ricardo  herfo2tenfi  deparrochia 
epifcopatuf  fui  ab  eif  detenta  querelam  depofuiffe 
afferuit.  Ceterum  fratres  ipfi  nullum  eide  querimonia 
fua  refponfum  reddentef .  ordine  tranfpofito  .  eandem 
fuper  aliif  ceperunt  impetere.  Quod  tarn  facrozum 
ftatvtif  canonum  .  quam  legalibus  fanctionibus  obui- 
um  effe  non  extat  ambiguum.  iNiudicio  namque 
et  uniuf  difceptatione  negotii .  reuf  nifi  per  excepti- 
onem  actoz  effici  nequaquam  poteft.  ^pfe  uero  ordi- 
nem  iudicii  poftulanf .  ut  priuf  dehif  qu^  obiecerat 
fibi  rationabiliter  refponfum  daretur.  atua  difcretione 
frateR  archiepiscope  qui  proiudice  refidebaf  expetiit. 
Quia  uero  quod  optabat  optinere  non  potuit .  mag- 
num fibi  grauamen  fentienf  irrogari.  :Romanam 
audientiam  qu^  oppreffif  commune  fuffragium  eft 
appellauit .  et  pr^nominatof  episcopof.  B .  R.  ut  in 
nostra  prefentia  mediante  quadragefima  *'  fuif  re- 
fponderent  querimoniif  inuitauit.  Verum  ipfe  nobif- 
cum  aliquandiu  moratuf  eft .  inuitati  uero  prefixo 
termino  nee  uenerunt  .  nee  refponfalef  miferunt. 
Nof  igitur  excommuni  fratrum  npstrozum  episcopo- 
2um  et  eardinalium  deliberatione  audita  fuper  hoc 
duozum   teftium    affertione  .  eum  deparrochia  tiiide 


UJ  BULLS    OF   HONORIUS   II.  35 

conqueftio  fuerat  uidelicet.  Ergin .  Iftratiu ,  GuhiR. 
cetgueli .  cantref  bichan .  falua  iuflitia  ^cclesiarum 
herfbztenfif  et  fancti  Deuvi  inueftiuimus.  Terminum 
uero  tarn  Vrbano  landauenfi  episcopo .  quam.  B.  R. 
episcppif  mediantem  quadragefimam  ftatuimus .  et 
tunc  utraque  parf  expofitis  fuif  innostra  prefentia  rati- 
onibus  quod  iufti^  ratio  dictauerit  optinebit.  Interim 
aiitem  precipimus  ut  frateR  .V.  parrochiam  illam 
dequa  difceptatio  fuerat .  integre  quiete .  et  abfque 
alicuius  contradictione  optineat.  Tu  ergo  frateR 
archiepiscope  fupradictof  episcopof  .B.  et  R.  parro- 
chiam ipfam  occupare  .  aut  peruadere .  uel  per  fe  uel 
ofificialef  fuof  nullo  modo  permittat.  Datum  Laterani. 
xii].    Kalendis         Mail 

bONORI.U..S  episcopus  feruuf  feruoaum  dei. 
karissimo  inchristo  filio  Henrico  illuftri  an- 
glo2.um  regi .  falutem  et  apostolicam  benedictionem. 
FrateR  noster  Vrbanvs  landauenfif  episcopuf  adapos- 
tolic^  fedif  clementiam  fe  inconfpectu.  Willelmi  Kan- 
tuarienfif  archiepiscopi.  grauatum  fuiffe  afferuit.  Cum 
enim  deparrochia  fua  ab  episcopif .  uidelicet  BeR- 
nardo  *^  fancti  deuui .  et  Ricardo  herfoztenfi  detenta. 
iuftitiam  quereret  optinere  non  potuit.  ^deoque  ro- 
manam  audientiam  qu^  oppreffif  commune  fuffragium 
eft  /  appellauit .  et  terminum  eif  preteritam  median- 
tem quadragefimam  ut  innostra  prefentia  depredicta 
parrochia  quod  ratio  dictaret  fibi  facerent  indixit. 
Ipfi  uero  uenire  contempnentef .  nee  etiam  refpon- 

c  2 


36  BULLS    OF   HONORIUS    II.  [\h 

falef  miferunt.  !f  of  ergo  habito  fratrum  nostrozum 
confilio .  denominatum  .  V.  episcopum  deparrochia 
unde  caufatio  fuerat .  falua  iuftitia  ^cclesiarum  fancti 
Devvi .  et  herfoztenfis  inueftiuimus  .  futuram  median- 
tern  quadragefimam  utrifque  ftatuentef .  ut  tunc  utra- 
que  parf  noftro  confpectui  prefentata  quod  iuftum 
fuerit  ualeat  optinere.  I[fua  igitur  nobilitaf  ipfum 
fratrem .  V.  episcopum  habeat  commendatvm .  nee 
deparrochia  de  qua  eum  inueftiuimuf .  nee  de  aliif 
fibi  iniuriam  permittaf .  fed  eum  proreuerentia  beati 
Petri  et  nostra  manuteneaf.  i)atum  Laterani.  .xnj. 
Kalendis    Maij. 

bONORIVS  episcopus  feruuf  feruozum  dei. 
Clericif  et  laicif  per  parrochiaf  ergic .  iftrat 
iv  .  Guhir.  cetgueli .  cantre  bichan  .  conflitutif.  fal- 
utem  et  apostolicam  benedictionem.  1|rateR  noster 
Vrbanvs  landauenfif  episcopuf  Bernardvm  fancti 
Devvi .  et  RicaRdum  herfo2tenfem  episcopof  ut  pre- 
terita  mediante  quadragefima  fuper  parrochiif  per 
nominatif  adnostram  refponfuri  uenirent  prefentiam 
inuitauit.  Ipfi  uero  nee  uenerunt .  nee  refponfalef 
fuof miferunt.  **  Nof  autem  exdeliberato  fratrum 
nostroz  epi.scopo;J.um  et  eardinalium  Confilio .  fupra- 
dictum  Vrbanum  .  landauenfem  episcopum  depre- 
fatif  parrochiif  inueftiuimuf.  Termihum  uero  tarn 
.  B  .  et  R  .  quam .  V.  episcopif  proxihiam  mediantem 
quadragefimam  prefiximuf .  utraque  parf  nostro 
confpectui  prefentata .  quod  iufliti^  ratio  dictaue- 
rit .  ualeat  optinere.     Jdeoque  uobis  mandando  pre 


112.]  BULLS    OF   HONORIUS   II.  37 

cipimuf.  quatenuf  fratri  nostro .  V.  landauenfi  obedi- 
entiam  et  reuerentiam  deferatif.  Datum  Laterani 
•XU).  Kalendis .  maij. 

HONORIUS  episcopuf  feruuf  feruo2um  dei. 
Dilectif  filiif.  Monachif.  Capellanif.  Canonicif, 
Waltero  filio  Ricardi .  Briano  filio  comitif .  Pagano 
filio  iohannif .  Miloni  degloefceftria  .  Batrun  filio 
Willelmi.  Winbaldo  debadlon.  Rotberto  decandof. 
Ricardo  filio  puntii .  Roberto  filio  martini .  Roberto 
filio  rogieri .  Mouritio  filio  Willelmi  delundriif .  et 
ceterif  perlandauenfem  episcopatum  nobilibus  falu- 
tem  et  apostolicam  benedictionem.  ^[ama  referente 
comperimus  .  quod  matrem  .  uestram  landauenfem 
^cclesiam  contra  honorem  et  falutem  animarum  ues- 
trarum  aufij  temerario  expoliare .  et  eam  adnichilare 
prefumitif.  Vnde  paterno  affefto  compatientef .  uni- 
uerfitati  uestr^  per  prefentia  fcripta  mandamuf  atque 
precipimuf .  ut  quicquid  interrif .  decimif .  oblationi- 
bus  .  fepulturif.  et  ceterif  bonif.  eidem  ^cclesi^  .  aut 
aliis  deipfiuf  parrochia  ^cclesiif  iniufte  *^  tulifhif  et  de- 
tinetif .  abfque  mora  reftituatif  ^i  enim  reprehen- 
dendi  funt  filii .  qui  matrem  carnalem  inhonorant .  & 
ei  iniuriam  inferunt  /  multomagif  qui  fpiritualem 
moleftant .  et  bona  eius  uiolenter  deripiunt.  ^t  quod 
flagifiofum  efl  et  christiano  nomini  inimicum .  ueni- 
entef  adfanctozum  limina  et  ^cclesiarum  dedicationef 
depredari .  afitligere .  et  die  etiam  mercationif  uenien- 
tium  et  redeuntium  .  bona  auferre  .  &  quofdam  inter- 
ficere  .  ferali  more  non  erubefcetif.   ^a  propter  uobis 


38  BULLS    OF   HONORIUS    II.  [\2, 

precipimus .  quatenuf  atantif  flagitiif  omnimodif  de- 
fiftatif .  et  preceptif  uenerabilius  fratrif  nostri  Vrbani 
episcopi  humiliter  pareatif.  Quod  fi  contemptoref 
extiteritif .  canonicam  quam  ipfe  inuof  promulgabit 
fententiam  .  auctore  deo  confirmabimuf.  i)atum  La- 
terani .  Xii)  .  Kalendis  .  Maij. 

hONORIVS  episcopus  feruuf  feruo2um  dei. 
Dilectif  filiif  clero  et  populo  landauenfi  falu- 
tem  et  apostolicam  benedictionem.  Venientem  ad 
apostolic^  fedif  clementiam .  uenerabilem  fratrem 
nostrum.  Vrbanvm  episcopum  uestrum  debita  cari- 
tate  recipimus.  Ipfum  itaque  cum  gratia  nostra  et 
litterarvm  nostrarum  profequutione  aduof  remitten- 
tef  uniuerfitati  uestr^  mandamuf.  Quatenus  eundem 
fratrem  nostrum ,  Vrbanvm.  episcopum  benigne  re- 
cipiatif .  et  ei  tanquam  proprio  paftori .  et  animarum 
uestrarum  cuftodi  obedientiam  et  reuerentiam  ** 
humiliter  deferatif.  et  uelut  christi  uicario  pareatil. 
Adrecuperandaf  igitur  poffeffionef  et  bona  landau- 
enfif  ^cclesi^  qu^  diftracta  funt .  unanimiter  uti  boni 
filij  prebeatif  confilium  et  auxilium.  Datum  Laterani 
.xmi.  Kalendis.     Maij, 

HONORIUS  episcopus  feruuf  feruozum  dei. 
Venerabili  fratri,  W.  cantuarienfi  archiepis- 
copo  apostolic^  fedif  legato  falutem  et  apostolicam 
benedictionem.  ^xiniunfla  nobif  adomino  .  ^cclesi^ 
dei  cura .  et  prouidentia .  fmgulif  fuam  debemuf  iu- 
flitiam  conferuare .  ut  controuerfia  qu^  inter  fratrem 


\2.']  BULLS    OF   HONORIUS    IL  39 

nostrum  Vrbanvm  landauenfem  episcopum  et  ^ccle- 
siam  fancti  Devvi .  et  herfortenfem  agitata  eft .  iuxta 
rationif  et  iuftiti^  tramitem  terminetur .  proximam 
mediantem  quadragefimam  terminum  indiximuf.  "^e 
igitur  prediftuf  frater  noster  .V.  episcopuf  aliquid 
inueniendo  adnof.  aut  inaliif  rebus  incommodum  uel 
detrimentum  fuftineat .  fraternitatif  tu^  follicitudo  pro- 
uideat.     Datum  Laterani  .  Nonis  Octobris. 

I JONORIUS   episcopus  feruuf  feruozum  dei. 

_|  I  Dilecto  filio  Henrico  illuflri  anglo2um  regi 
falutem  et  apgstolicam  benedictionem.  Vt  liberiuf  et 
fine  querela  ferui  dei .  ualeant  diuinif  uacare  obfe- 
quiif  controuerfi^  intgr  fratrem  nostrum  Vrbanvm 
landauenfem  episcopum  et  ^cclesiaf  Devvi .  et  her- 
fortenfem agitate  terminum.  proximam  mediantem 
quadragefimam  indiximus.  Quo  circa  nobilitati  tu§ 
mandamus  .  quatenuf  eidem  .  V.  episcopo  nullum  *' 
inueniendo  adnof  aut  rebus  fuif  impedimentum  aut 
incommodum  facias  neque  abaliif  inferri  permittaf. 
Datum    Laterani  .    Nonis    Octobris.. 

hONORIVS  episcop.us  feruuf  feruozum  dei. 
"Venerabili  fratri  Vrbano  .  landauenfi  epis- 
copo .  falutem  et  apo.stolicam  benediftionem.  Ad 
hoc  infancta  matre  catholica  et  uniuerfali  romana  ^c- 
clesia .  qu^  iuftiti^  fedef  eft  abauctore  omnium  bono- 
2vm  deo  cognofcimuf  conflitutof.  ut  fuam  ^cclesiif 
omnibuf  iuftitiam  conferuem.us. .  &  fiquid  perperam 


40  BULL   OF   HONORIUS   II.  [\2. 

geftum  esse  nouerimuf.  rationif  confilio  adrectitu- 
dinif  tramitem  reducamuf.  Quatenuf  et  qu^  cozri-' 
genda  funt .  ordine  iudiciario  coarigantur ,  &  qu^  redle 
ftatuta  nofcuntur ,  infui  uigorif  robore  perfeu^rent. 
£roinde  uenerabilif  frateR  Vrbane  .  landauenfif  epis- 
cope  anno  preterite  ad  apoftolic^  fedif  clementiam 
uenienf,  te  aduerfuf  episcopof.  Bernardum  fancti 
Devvi  et  Ricardvm  herfortenfem  inprefentia  fratrum 
nostrozum.  Willelmi  cantuarienfif  archiepiscopi  apos- 
tolic^  fedif  legati .  &  episcopozum  angli^  deparrochia 
epifcopatuf  tui  abeif  detenta.  querelam  depofuiffe 
afferuifti.  Ceterum  quia  tibi  grauamen  fentiebaf 
inferri  eof  proxima  tunc  mediante  quadragefima  ut 
adnostram  uenirent  prefentiam  tuif  refponfuri  queri- 
moniif  inuitafti.  Jpfi  uero  prefixo  termino  nee  ue- 
nerunt .  nee  ref*^ponfalef  miferunt.  Vnde  communi- 
cato  fratrum  nostro2.um  confilio  .  duo2.um  teflium 
affertione  fufcepta  te  deparrochia  unde  conqueftio* 
fuerat .  inueftiuimus .  falua  tamen  iuflitia  ^cclesiarum 
herfo2tenfif  et  fancti  Devvi.  Terminum  uero  dedi. 
et  illif  proximam  tunc  futuram  mediantem  quadra- 
gefimam  ftatuimus .  ut  pleniuf  cognita  ueritate  atque 
difcuffa .  fuam  unicuique  iuftitiam  feruaremuf  Porro 
ipfi .  nee  etiam  illo  termino  uenerunt .  nee  perfonaf 
qu^  eaufam  fuam  agerent  adnostram  prefentiam  di- 
rexerunt.  Tu  autem  frateR  Vrbane  ftatuto  termino 
paratus  cum  teftibus  nostro  te  eonftitui  pr^fentafti. 
Jit  nof  inuitatof  aliquandiu  expectantef .  fex  teftium 
iuramenta  fufcepimuf  Quorum  duo  uidelicet  quidam 
prefbiter  Sapienf  et  Maiuf  laicuf  iurauerunt  parro- 


\3j  BULLS    OF    HONORIUS   II.  41 

chiam  illam  dequa  controuerfia  agitabatur .  fcilicet 
Guher  .  Cedgueli .  Cantrebachan.  Eftrat  iu  .  Ergin. 
infra  landauenfif  epifcopatuf  terminof  contineri.  Scili- 
cet inter  fluuiof  Tyui  et  Gui .  et  fe  uidiffe  Ervaldvm 
episcopum  antecefforem  tuum  pep  quadraginta  annos 
eandem  parrochiam  quiete .  et  abfque  interruptione 
canonica  tenuiffe.  Alii  uera  quattuoz  uidelicet  Rob- 
ertuf  et  lohannef  prefbiteri.  Gulfreduf  et  Adam 
diaconi  iurauerunt  patref  fuof .  qui  "*'  propter  fenium 
adfedem  apostolicam  uenire  non  poterant .  hoc  idem 
iuraffe .  et  ut  innostra  iurarent  prefentia  precepiffe. 
!]|of  igitur  excommuni  frat;rum  nostrozum  episcopoz- 
um  et  cardinalium  deliberatione  prenominatam  par- 
rochiam abfque  inquietatione  ^cclesiarum  herfoztenfif 
et  fancti  Dewi  .  uel  alicuius  alteriuf  tibi  et  fucceffozi- 
bus  tuif  perpetuo  iure  habendam  poffidendamque 
cenfuimuf. 

■f  ^go    HoNoriuf  catholic^  ^cclesi^  episcopuf. 
Datum  Laterani  .u.   Nonis.  Aprilif.    Jndictione. 
VI).  Anno  incarnatignis  dom,Inic9.  u.  t,  5&;  viu).  Ponti- 
ficatuf  autem  domni  Honozii  PaPe  fecundi  anno  .v. 


;f 


HONoRius  Episcopus  Serws  SERVozum  dei. 
Venerabili  fratri  Vrbano  landauenfi  episcopo. 
eiufque  fuccefforibus  canonice  fubftituendif  in  Per- 
Petuum. 

In  eminenti  apostolic^  fedif  fpecula  difponente 
domino  conftituti  .  exiniuncto  nobif  officio  fratres 
nostrof  episcopof  debemuf  diligere  .  et  ^cclesiif  adeo 
commiffif  fuam  iuftitiam  conferuare.     Proinde  karis- 


42       THE    DIOCESE    OF   LLANN   DAY.     [13, 

sime .  indomino  frater  Vrbane  episcope  tuif  rati- 
onabilibus  poftulationibus  annuehtef.  beati  Petri. 
fanct02umque  confefforum  .  Dubricii .  Teliawi .  Ou- 
docei .  Landauenfem  ^cclesiam .  cui  deo  auctore  pre- 
fidef.  in  apostolic^  fedif  tutelam  excepimuf.  Ser 
prefentif  igitur  priuilegii  paginam  ^°  apostolica  aucto- 
ritate  ftatuimuf .  ut  ecclesia  uestra  cum  fua  dignitate 
ab  omni  fecularif  feruitii  grauamine  libera  maneat  et 
quieta.  Qu^cunque  uero  conceflione  pontificum. 
liberalitate  principum  .  oblatione  fidelium .  uel  aliif 
modif  adeandem  ^cclesiam  iufte.  et  canonice  per- 
tinere  nofcuntur .  ei  firma  inpofterum .  et  integra 
conferuentur .  Jnquibus  h^c  propriif  nominibus  duxi- 
muf  exprimenda.  Landauiam  fcilice't  cum  territorio 
fuo  et  parrochia .  uidelicet  Cantrebachan .  Chedueli. 
Guoher .  Eftrateu .  Ercincg .  Guorinid .  Penn  echenn. 
Gunliuiuc  .  Diuent .  Euiaf .  Eftrateur.  Finef  autem 
landauenfif  episcopatuf  hi  effe  dicuntur.  Ab  hoftio 
tyui  inmare .  furfum  ufque  iblain.  Deinde  adpen- 
douluinhelic  adblain  huifc .  admynid  du .  adblain  turc. 
ufque  taui  furfum .  ufque  cingleif.  Deinde  halunguer- 
nen .  adblain  peurdin  .  deorfum  .  ufque  ned .  furfum 
ufque  meldou.  adgauannauc  ad  deriemreif.  adcech- 
enclifti  .  adblainfrutiguidon.  ufque  tafmaur .  ufque 
ychimer.  Surfum  riticambren  .  adhaldu .  dinant  craf- 
nant.  arhit  ufque  hufc.  trui  huifc  dichilidrif.  diraltluit. 
dilech  bichlit .  ipinnmarch  .  diguornoid  .  diritnant.  di 
banner  .  dinmarchtan  .  dioligabr  .  dibronncateirneu- 
eni .  di  ^'  licat  guerinou .  diguarthaf  buch  .  dirmincul. 
dirpridell .  di  halruua.  di  main  i  bard,  nant  ibard  nihit 


™^p 


ttmtnfryVi'i  tthx  hm^aumfif 
tin  emwi^Cidiam  cUAm . 

ikon  (um  cd^  ftr  cyutii^ 

itw  cum  ecct^ .  tt^ii^tfun^ 
t^ewteiaami  cccmf.tviiU 


tyt«fc.a)«tbtra6littm(>5#tT(nH 

itcltr.Ttvf  in4tOttm  .Ti»p^i 
ViU4tttt4it,  cintttAXt.ami 

n  tmvf^cum  decmm- ^y^'^^^ 
$epiAamf.  termani(vSa 

torn  tnltttww  fv4xm.jt^ 
ctwe  <J©  tttftf  tnd4tf  |>d« 


*;-*'?si 


rf''**!^^ 


13«]     THE    DIOCESE    OF    LLANN    DAY.        43 

ufque  dour .  ni  hit  ufque  guozmui .  nihit  ufque 
hiblain.  jOeinde  adcairrein  adblain  taratyr.  per 
longitudinem  ufque  guy .  et  per  longitudinem  flu- 
minif  gui .  admare  hafren  .  deinde  ad  hoftivm  flumi- 
nif  tywi  ubi  landauenfif  episcopatuf  parrochia  incipit. 
Gonfirmamus  etiam  uobis  ^cclesiam  elidon.  ^cclesiam 
fancti  Hilarii .  fancti  Tuflien .  fancti  teliawi  demerthir 
mymo2.  fancti  Teliauui  delanguergualt.  Sancti  Petri, 
fancti  iLduti .  "uillam  lanncatgualatir  .  cum  ecclesia 
fancti  cyiiiu .  uillam  fancti  tauauc .  cum  ecclesia. 
uillam  henriu  cum  ecclesia .  uillam  merthir  theo- 
derici  .  cum  ecclesiif ,  uillam  fancti  oudoeci  cum 
ecclesia  .  uillam  fancti  nuuien  cum  ecclesia .  uillam 
tanafan  cum  ecclesia  .  uillam  lann  gum  cum  ecclesiif. 
Villam  lannguerncynuc  cum  ecclesia  .  uillam  merthir 
dincat  cum  ecclesia.  Lann  garth  fancti  teliawi  de 
pozthalauc  .  fancti  Teliawi  criffmic .  ^cclesiam  fancti 
clitauci  cum  pertinentiif  fuif .  ecclesiam  fancti  Sulbiu 
cum  pertinentiif  fuif.  Villam  penniuei  cum  ecclesia 
fua.  Villam  fancti  teliauui  detalipont .  lann  helicon, 
lann  mihaggel  maur .  Villam  cairduicil .  cum  '"  ^ccle- 
sia.  ecclesiam  fancti  catoci.  lann  coit.  talpon  efcop. 
lann  guonhoill .  Riu  brein  .  cair  caflell  .  penniprifc. 
Tref  mebion  ourdeuein.  Tref  main .  tref  meibion 
uchrit .  tref  rita .  tref  din  I  neul  cum  ecclesia.  Eftrat 
elei .  tref  gynhil  .  Tref  laur.  Tref  cyrinto2d .  Tremi- 
luc.  earn  elfin,  merthir onbrit .  Ynif  marchan  .  cum 
molendino  et  maritimif .  infra  taf  et  elei .  Ynif  brat-, 
guen  .  Trem  gyllicj  .  Ynif  peithan  .  Lann  tylull. 
penn  onn  .  Lann   Sanbregit .  Tre  meibion   ambruf. 


44       THE    DIOCESE    OF   LLANN    DAY.     [U* 

!f  cclesiam  penn  tyrch  .  Merthircibliuer  .  Merthir  bu- 
ceil .  duodecim  acraf  quaf  Willelmuf  decantelou 
landauenfi  ecclesi^  reddidit .  Lanngemei .  Lann  Cin- 
gualan  .  Cilciuhinn  .  Po2thtulon  .  Penniuei .  Lann 
dotei .  Culalann  .  Cruc  guernen  .  Guocob .  Nant 
baraen .  Gulich .  Luin  Elidon .  Tref  bledjur  mab 
achef.  tref  bledgint.  Henriu  gunua.  Merthir  ilan, 
Lannmeir  penn  rof.  Lann  di  pallai.  Forth  ifceuin. 
Lann  mihagel  Hclit .  Tref  iridiouen  .  Tnoumup .  Vil- 
1am  Ian  cinmarc .  cum  prato  fuper  gui  et  coretibuf 
fuif .  &  terra  infra  caftell  guent .  Penn  ceUiguenhuc. 
Ceftilldinan  .  cum  filua  .  et  prato  .  et  maritimif .  cum 
decimif.  oblationibus.  Sepulturif.  teri"itoriif  refugiif. 
et  Hbera  communione  earvm.  Quicunque  preterea 
infuturo  prefata  ^cclesia  largiente  deo  iuflif  modif 
poterit  adipifci  .■'  "  quieta  ei  femper  et  ilHbata  per- 
maneaST.  Decernimuf  ergo  ut  nulli  omnino  ho- 
minum  Hceat  eandem  ^cclesiam  temere  perturbare. 
aut  eiuf  poffeffionef  auferre .  uel  ablataf  retinere. 
minvere .  uel  temerariif  uexationibus  fatigare.  fed 
omnia  ei  cum  parrochi^  finibus  Integra  eonferuentur. 
tarn  tuif  quam  cleric02um.  et  pauperum  ufibuf  pro 
futura.  _piqua  igitur  inpofterum  ^cclesiaftica  fecular- 
ifque  hanc  nostr^  conflitutionif  paginam  fcienf  contra 
eam  temere  uenire  temptauerit .  fecundo  .  tertioue 
commonita.  finon  fatiffactione  congrua  emendauerit. 
poteftatif .  honozifue  fui  dignitate  careat .  reamque 
fe  diuino  iudicio  exiftere  deperpetrata  iniquitate 
cognofcat .  et  afacratiffimo  corpore  et  fanguine  dei 
et   domini   redemptozif    nostri   ihesu   christi   aliena 


w 


BULLS    OF   HONORIUS   II. 


45 


fiat .  atque  inextremo  examine  diflrict^  ultioni  fub- 
iaceat.  Cun6lif  autem  eidem  loco  iufta  feruantibus. 
fiat  pax  domini  nostri  ihesu  christi.  Quatenus  et  hie 
fructvm  bon^  a6lionif  percipiant .  et  apud  diftriftum 
iudicem    premia   ^tern^    pacif    inueniant.       Amen. 


Datum  Laterani  permanum  Aimerici 
fanct^  Romany  ^cclesi^  diaconi .  Cardinales  .  et  Can- 
cellarii .  Nonis  aprilis  .  Indictione.vij.anno  incarna- 
tionis  dominie^,  m.  c.  XX.  Viiii.  Pontificatus  autem 
domni  Honorii  Pape  fecundi  Anno  .v. 

IjONORIUS  Episcopus  feruuf  feruorvm  dei. 
%^\  Venerabili  fratri  .  W .  cantuarienfi  archi- 
episcopo.  apostolic^  fedif  legato  falutem  et  apostol- 
icam  benedictionem  .  Fratribuf  nostris  Bernardo 
iancti  Dewi .  et  Ricardo  herfortenfi  episcopif .  medi- 
antem  quadragefimam  terminum  ftatuimuf  ut  ad 
nostram    uenirent    prefentiam .    et    fiquid   aduerfiaf 


46  BULLS    OF   HONORIUS    IL  [U» 

Vrbanvm  landauenfem  episcopum  deparrochia  unde 
controuerfia  inter  eof  agitata  fuerat .  fe  habere  con- 
fiderent .  quod  dictaret  iuftitia  optinerent .  Jpfi  uero 
nee  uenerunt .  nee  que  proeif  agerent  perfonaf  mi- 
ferunt.  Nof  ergo  communicato  fratrum  npstrozum 
epifeopozum  et  confilio .  teftium  quof  fratea  npsteR 
Vrbanvs  produxerat  iuramenta  fufcepimus .  que 
taftif  facrofanetif  euangeliif  firmauerunt  illaf  quinque 
plebef .  uidelieet  Guoher  .  Chedueli .  Cantrebachan. 
Eftrateu  .  Erchin  .  infra  landauenfif  episcopatuf 
terminof  eontineri .  fcilicet  inter  fluuiof  Gui  et  Tyui. 
et  fe  uidiffe  Herwaldum  episcopum  antecefforem 
Vrbani  .  per  .xl.  annof  eafdem  plebef  quiete .  et 
abfque  uUa  interruptione  canonica  tenuiffe.  Jdeoque 
exeanonica  cenfura  ^^  nof  ei  et  fuecefforibus  fuif  pr^- 
nominatam  parrochiam  perpetuo  habendam  adiudi- 
cauimuf.  Fhde  fraternitati  tu^  rogando  mandamus, 
quatenuf  quod  iudicatum  efl  afancta  romana  ^cclesia 
faciaf  obferuari  .  et  depredictif  quinque  plebibus  nul- 
1am  ei  patiarif  iniuriam  irrogari.  Datum.  Laterani 
.ij.  Nonis.  aprilis. 

bONORIVS  epifcopus  feruuf  feruo2um  dei. 
Venerabili  HenRico  Anglozum  regi  faluteto 
et  appstolicam  benedictionem.  '^ratribus  nostrif 
Bernardo  fancti  Dewi .  &  Ricardo  herfo2tenfi  epis- 
cppif .  mediantem  quadragefimam  terminum  ftatui- 
muf .  ut  adnostram  uenirent  prefentiam .  et  liquid 
aduerfuf  Vrbanvm  landauenfem  episcopum  depar- 
rochia unde  controuerfia  inter  eof  agitata  fuerat.  fe 


H^J  BULLS    OF    HONORIUS   II.  47 

habere  confiderent .  quod  dictaret  iuftitia  optinerent. 
I^pfi  vero  nee  uenerunt  nee  que  pro  eif  agerent 
miferunt.  !f  of  ergo  eommunicato  fratrum  n0.str02.um 
ep,i.sc.Qpo2.um  et  cardinalium  confilio  /  teftium  q.uof 
frateR  no.s.te.R  Vrbanvs  produxerat  iuramenta  fufcepi- 
m.us .  que  ta<5lif  facrofa.n.e.tif  euangeliif  firmauerunt 
illaf  quinque  plebef .  uidelicet .  Guher  .  Cetgueli. 
Cantrebachan .  Eftrateu .  Ergic.  infra  Landauenfif 
episcopatuf  terminof  eontineri .  feilicet  fluuiof .  Gvy 
et  Tyui .  et  fe  uidiffe  hejijualdvitn  epi.s.cop.u.m  an.tecef- 
fozem  .V.  per  .xL.  annof  eafdem  '^  plebef  quiete .  et 
abfque  uUa  interruptione  eanoniea  tenuiffe.  Jdeoq.ue 
exeanoniea  cenfura  nof  ei  et  fucceffozibus  fuif .  pre- 
no.m.i,natam  parroehiam  perpetuo  habendam  adiudi- 
cauim.us..  Vnde  fraternitati  tu^  rogando  mandam.us. 
quaten.us.  quod  iudicatum  e.s.t  afan.e.ta  romana  ^cclesia 
faciaf  obferuari .  &  depredictif  q.uinque  plebibus 
nullam  ei  patiarif  iniuria.m  irrogari.  Datum  Laterani 
.ij.  Noni.s.   Aprilis. 

HONORivs  epi.sc.op.us  feruuf  feruozum  dei .  Di- 
leetif  filijf.  elero  .  pop.u.lo  perparrochiaf  Guhir. 
Cetgueli .  Cantrebichan  .  Yflrateu  .  Ercyeg  confli- 
tuto .  falutem  et  apgstolicam  benedic.tio.nem..  "^of 
exeanoniea  eenfura  uenerabili  fratfi  no.stro  Vrbano 
Landauenfi  episcopo  e.t  fueeeffozib.us  eiuf  predietaf 
quinque  plebef  dequibus  interipfum  et  Bernardum 
faneti  Dewi .  e.t  Ricardum  herfo2tenfem  epifcopof 
contentio  fieret .  perpetuo  habendaf  adiudicauimuf. 
Jdeoque  uniuerfitati   uestr^   mandando   precipimuf. 


48  AN   EXHORTATION  [^5. 

quatenus  ei  tanquam  proprio  paftoai .  &  animarum 
uestrarum  cuftodi .  obedientiam  .  et  reuerentiam  hu- 
militer  deferatif.  i)at.um..  Laterani  .i).  Nonis  Apeilis. 

The  remaining  8  lines  of  this  column  are  blank.  57 
■* 

Exortatio  lohannif  prefbiteri  cardina- 

lif  et  iegati  romanf  §cclesi§  fimul  et  perdonatio  abeo 
data  omnibus  auxiliatoriif  landauenfem  f cclefiam. 
._ 

■  RA  TER    IoHannes    Samcte     Rovaaxi^ 

H~~H   ^cclesi^  prefbiter  cardinalif  et  legatuf  fidel- 

■  ibus    omnibus   per   agliam  et  Waliam   confti- 
J     tutif  falutem  et  benedictionem.    y^d  landauien- 

fem  ^cclesiam  exdebito  nostr^  legationif  accedentef. 
&  paUpgrtate  oppreffam.  et  bonif  fuif  ac  poffeffion- 
ibus  expoliatam  inuenimuf.  Veruntamen  uenerabilif 
frater  noster  Vrbanvs  eiusdem  loci  episcopuf  ^ccle- 
siam  ipfam  re^dificare  afundamentif  incepit.  iQuod 
fine  elemofinarum  uestrarum  auxiliif  non  poterit  con- 
fumare.  !]|ogamuf  itaque  uniuerfitatem  uestram .  et 
remiffionem  uobis  iniungimuf  peccatozum .  ut  locum 
ipfiim  beneficiif  uestrif  et  elemofinif  iuuare  et  fiif- 
tentare  uelitif.  !l|of  quoque  inbeneficium  uof  et 
orationef  matrif  nostr^  roman^  ^cclesi^  fufcipimuf. 
indulgentiam  cantuarienfef  archiepiscppi  fecerunt. 
apostolica  auctoritate  firmantef.  ^freterea  dehab- 
undantia  fedif  apostolic^  .xin).  uobis  dief  deuestra 
remittimuf  penitentia  .  obedientef  uof  monitif  nostrif. 
gratia  diuina  cuftodiat. 

Three  lines  and  a  half  are  left  blank.  58 


t5j  A    COUNCIL    OF   LONDON.  49 

I 

Svminonitio  Willelmi  cantuarienfif 

Varchiepifcopi. 
Villelmuf  cantuarienfif  archiepiscopuf.  Vr- 
bano  landauenfi  episcopo  falutem.  Litterif 
iflif  tibi  notum  facere  uolumus  .  quod 
lohannes  ^cclesi^  romarl^  prefbiter  cardinalif  atque 
legatuf  legif  ordinatione  .  npstraque  coniuentia  con- 
cilium celebrare  difpofuit .  lundoni^  innatiuitate  be- 
at^  femper  uirginif  Mari^ .  ]^ropterea  precipimuf  ut 
inprefato  termino  in  eodem  loco  nobif  occurraf .  cum 
archidiaconibus  et  abbatibus  et  prioribus  tu^  dyo- 
cefiof.  ad  definiendum  fuper  negotiif  ^cclesiafticif. 
et  adinfo2mandum  feu  cozrigendum  .  qu^  informanda 
uel  docenda  feu  corrigenda  docuerit  fententia  conuo- 
cationif  nostr^. 

Capitula  Lundonienfif  concilii   cele- 

brata  per  yohannem  [presbijterum  cardinalem 
legatum  romane  ecclesif  inprefentia  [Wil]lelmi 
cantuarienfif  archiepiscopi  et  omnium  comprpuin- 
ciali[um]  episcoporum.  Inquorum  [presen]tia  Vr- 
banuf  [Lanjdauenfif  episcppuf  [ualde]  oppreffuf 
grau[atio]ne .  illata  fibi  [ab  episcopis]  herfordif  et 
fanct[l  Dauid]  appellauit  co[ntra  eos]  ad  maiore.m 
au[dien]tiam  et  fubfugium  [Romajni  concilii  et 
a|  |et  terminura  prp[ximum]  illiuf  anni  qu[adra-] 
gefim§  medif  [uijdelicet. 

SANCTORVM  patrum  ueftigiif  inherentef. 
quemquam  in^cclesia  perpecuniam  ordinari 
auctozitate  appstolica  prohibemus.  Jnterdici- 
muf  etiam  ut  procrifmate  .  pro  oleo .  probaptifmate. 
prQp^nitentia  prouifitatione  infirmozum.  feu  unctione. 


50  A    COUNCIL    OF    LONDON.  [^5* 

pro  communione  co2po2if  christi  .  pro  fepultura 
nullum  omnino  pretium  exigatur.  ^tatuimuf  preterea 
et  apostolica  auct02itate  decernimuf .  ut  inconfecra- 
tionibus  episcopozum  uel  abbatum  benedictionibus. 
feu  indedicationibus  ^cclesiarum .  non  cappa .  non 
tapet^  .  non  manutergium .  nonbacinia  .  et  nichil- 
omnino  per  ufolentiam  nifi  fponte  oblatum  fuerit.  ^s 
penituf  exigatur.  NuUuf  abbaf .  nulluf  prior .  nulluf 
omnino  monachuf  uel  clericuf  ^cclesiam  fiue  decimam. 
feu  quelibet  beneficia  ^cclesiaftica  dedono  laici 
fine  proprii  episcopi  auctozitate  et  affenfu  fufcipiat. 
Quod  fi  prefumptum  fuerit  .  irrita  erit  donatio 
huiufcemodi  .  et  ipfe  canonic^  ultioni  fubiacebit., 
Sanximus  preterea  nequif  ^cclesiam  fibi  fiue  preben- 
dam  paterna  uendicet  hereditate .  aut  fuccefforem 
fibi  inaliquo  ^cclesiaftico  conftituat  beneficio.  Quod 
fi  prefumptum.  fuerit  .  nuUaf  uiref  habere  permitti- 
mus  .  dicentef  cum  pfalmifta.  Deuf  meuf  pone  illof 
ut  rotam  .  qui  dixerunt  .  hereditate  poffideamus 
fanctuarium  dei.  Aditientef  quoque  ftatuimuf  ut 
clerici  qui  ^cclesiaf  feu  beneficia  habent  ecclesiarum. 
et  ordinari  quo  liberiuf  uiuant  fubterfugiunt .  cum 
abepiscopif  inuitati  fuerint  fi  adordinef  promoueri 
contempferint .  ^cclesiif  fimul  et  beneficiif  eo2.um  pri- 
uentur.  Nulluf  indecanum  .  nulluf  inpriozem  .  nifi 
prefbiter  .  nulluf  inarchidiaconum  .  nifi  diaconuf  pro-, 
moueatur.  Nulluf  inprefbitemm.  nulluf  indiaconum. 
nifi  adcertu.m  titulum  ordinetur.  Qui  uero  abfolute 
fuerit  ordinatus  .  fumpta  careat  dignitate.  Nulluf 
abbaf.  nulluf  omnino  clericuf  .uel  laicuf  quemquam 


^6,]  A    COUNCIL    OF    LONDON.  51 

per  episcopum  in  ^cclesia  ozdinatum  abfque  proprii 
^"episcopj  iudicio  prefumat  eicere.  Qui  autem  fecuf 
facere  prefumpferit  /  excommunicatiorii  fubiaceat. 
Nulluf  episcopozum  alteriuf  parrochianum  ordininare 
aut  iudicare  prefumat .  unufquifque  enim  fuo  doimino 
flat  aut  cadit .  nee  tenetur  aliquif  fententia  ante  fuo 
iudice  prolata.  Nemo  excomunicatum  alteriuf  pre- 
fumat incommunionem  fufcipere.  Quod  qui  fcienter 
fecerit .  et  ipfe  communione  careat  Christiana.  Pre- 
cipimus  etiam  ne  uni  perfon^  in^cclesia  archidia- 
conatus  .  aut  diuerfi  tribuantur  honoref.  Prefbiterif. 
diaconibus  .  fubdiaconibus  .  canonicif  uxozum  .  con- 
cubinarum .  et  omnium  omnino  feminarum  contu- 
bernia  auctozitate  appstolica  inhibemus  .  preter  ma- 
trem  aut  fororem .  uel  amitam .  fiue  illaf  mulieref 
qu^  omnino  careant  fufpitione.  Qui  autem  decreti 
uiolator  extiterit  .  confeffuf  uel  conui6luf .  ruinam 
proprii  ozdinif  patiatur.  Vfuram  et  turpe  lucrum 
clericif  omnino  prohibemus.  Qui  uero  fuper  omne 
tali  confeffuf  fuerit .  aut  conui6luf .  agradu  proprio 
deiciatur .  Soztilogof.  Ariolof .  et  auguria  queque 
fectantef .  eifque  confentientef  excomunicari  pre- 
cipimuf .  perpetuaque  notamus  infamia.  Jnter  con- 
fanguineof  feu  affinitate  propinquof.  ufque  adfeptimam 
generationem  matrimonia  *'  contrahi  prohibemus.  Si 
qui  uero  taliter  coniun6li  fuerint  .-^  feparentur.  Jn- 
terdicimuf  etiam  ut  uiri  propriaf  uxoref  deconfan- 
guinitate  impetentef .  et  teftef  quof  adducunt  non 
fufcipiantur .  fed  prifca  patrum  inomnibus  feruetur 
audlozitas. 
D  2 


52  BP.   URBAN'S    JOURNEYS.  [16. 

De  primo  itinere  Landauenfif  episcopi  Yrbani 

Mpoft  factam  appellationem. 
ILLefimo  centefimo  uigefimo  octauo  in- 
carnationif  dominie^  anno  .  Vrbanvs 
landauenfif  episcopus  romam  requifiuit  cum  clericif 
fuif .  inuitatif  episcopif  Bernardo  minvenfi  episcgpo. 
et  Ricardo  herfoztenfi  cum  facta  ab  eo  appellatione 
inpleno  concilio .  facta  lundoni^  prefente  Willelmo  # 
cantuarienfi**  archiepiscopo*  .  et  audita  fua  queri- 
monia  abbeato  Honozio  papa  .  et  aromano  conuentu. 
rediit  faifituf  deparrochia .  Guhir .  Cetgueli .  Cantre 
bican.  et  Ercycg.  et  ita  inueftituf  permanum  apostoli- 
cam .  et  data  fibi  in  monimento  inueftitur^  baculo 
'  fuo .  et  cum  datif  litterif  archiepiscopo  .  W.  regi 
Henrico .  et  parrochianif  fimul  et  priuilegio. 

IDe  fecundo  itinere  Landauensis  episcopi .  Y. 
N  fequenti  anno  predict^  memori^  Vrbanvs 
landauenfif  episcopuf  fummonituf  abeato  Hon- 
02io  apoftolic^  fedif  apgstolico  cum  priuilegiif 
fuif  et  antiquiffimif  kartif  cum  clericif  et 
laicif  afifirmantibus  iuflam  inueftituram  depredictif 
contra  ^cclesiaf  herfordi^  et  minuenfif  iuit  romam 
contra  ftatutum  terminum  mediam  quadragefimam 
^''uidelicet .  &  quia  episcopi  illarum  ecclesiarvm  nee 
uengrunt .  nee  refponfalef  fuof  miferunt .  iudicio 
archiepi.scopo2,um  .  episcopo2um  .  et  cardinalium  ro- 
man^  ^cclesie .  predict^  quinque  plebef  adiudicat^ 
funt  Vrbano  episcopo  landauenfi .  et  omnibus  fuccef- 
fozibus  fuif  habend^  inperpetuo  .  et  cum  datif  fibi 
litterif  archiepiscopo .   regi .  et    parrochianif .  infra 


^6J  BULLS    OF    HONORIUS   11.  53 

pofitif .  fimulque  karta  difceptionif  et  priuilegio  cum 
gratia  et  permifericprdiam  apostolic^  dignitatif  pre- 
diftuf  uir  reuerfuf  eft  incolumif  cum  fuif  hif  munituf 
ad  ^cclesiam  fuam  cum  gaudio. 

T[_J[  ONORIVf  episcopuf .  feruuf  feruozum  dei .  Ve- 
InL  nerabili  fratri .  Vrbano  .  Landauenfi  episcopo. 
Salutem .  et  apostolicam  benedictignem.  Winebal- 
duf  debaeluna .  terram  decarlione  monchif  demonte 
acuto  pro  anime  fue  remedio  dare  difpofuit.  Jdeoque 
fraternitatj  tu^  mandamus  .  quatenus  ipfam  terram 
prefatif  monachif  faluo  tu^  ^cclesi^  iure  concedaf. 
Datum .  Laterani.  .xvj.     Kalendis.      Julij. 

Jf^^onorius .  episcopuf  feruus  feruozum  dei  .Venerabili 
fratri  .V.  landauensi  episcopo  falutem  et  apostolicam 
benedictionem.  Poft  tuum  anobis  difceffum  uene- 
rabilis  frater  noster .  B.  episcopuf  fancti  dauid .  ad 
nostram  prefentiam  uenienf  litteraf  afratribus  nostrif 
G.  cantuarienfi  archiepiscopo  .  et  aliif  angli^  episcopif. 
Arege .  et  quibusdam  baronibus  inquibus  continebatuz 
cpntrouerfia  que  interte  .  et  wilfridum  predeceffozem 
eius  determinif  parrochialibus  olim  agitata  est  per 
quadraginta  .vii].  teftef  .xx.iu].  uidelicet  de  tua  par- 
rochia .  et  uiginti  quatuoz ,  de  fua  fuiffe  decifam 
prefentauit.  Duo  etiam  de  illis  xxiiTj.  qui  fe  hec 
iuraffe  afferebant .  et  aliof  qui  fe  hoc  uidiffe  et  audiffe 
dicebant .  Ante  nostrum  et  fratrum  nostrozum  con- 
fpectum  produxit.  Vnde  ualde  mirati  fumus  uerum 
ne  mutare  aliquid  leuiter  uideremur  .  quam  abeif 
dictum  est  diligenter  attendimus  .  et   ut    ueritatem 


54  BULL    OF   INNOCENT    II.  [IG* 

plenius  nofceremus  fratrum  n0s.trp2.um  epi.s.copo2.um. 
et  cardinalium  confilio  .  feftiuitatem  beati  luce  proximi 
futuzi  Anni .  terminum  tibi  et  prefato .  B.  episcopo 
prefixim.us.  .  Eapropter  tibi  ma.n.dando  precipimus. 
q.u.aten.us.  occafione  remota  predicto  termino  c.um  i.n- 
ftrum.e.n.tif  que  anobis  habuifti .  et  ratio.n.ib.us.  q.u.af 
habef  ad  no.stram  prefe.n.tiam  fibi  ueniaf  refpo.nfur.us.. 
vt  ueritate  plene  comperte  fua  cuique  i.us.titia  .confer- 
uet.u.2 .  et  pacem  utraq.ue  ^ccl^.sia  patrante  domino 
confequatur.  Ad  hec  de  pago  Ewiaf  et  terra  talabont 
de  quibus  i.n,ter  uof  olim  agebatu2  con.te.n.tio  nichil- 
omin.us.  ueniaf  refpondere  paratus.  Datum .  Laterani. 
.V.  Kale,ndi.s..     Maij.  «3 

liNnocentiuf  episcopus  feruuf  feruo2.um  dei .  vniuerfif 
uenerabilib.us.  fratribus  archiepiscopif.  episcopif.  ab- 
batibus  .  baronibus  .  clericif .  &  leicif  dei  fidelibus 
perregnum  anglo2.um  .  co.nftitutif  /  falute.m  et  apo.sto- 
licam  benedidlionem.  Placuit  ei  q.ui  abeterno  cuncta 
difponit  me  licet  i.ndignum  &  i.n,utile.m  feruum  afancte 
roman^  ^celesi^  regimen  per  electionem  fratrum 
no.s.tro2.um  Willelmi  predeflini.  Matthei  Albanenfif. 
lohannif  hoftienfif  Chun  fabienfif .  et  episcopozum 
catholico2um  cardinalium  euocare.  Et  quo.n.iam  me 
imparem  et  ad  tarn  glorioftim  opus  minus  fufficientem 
credebam  /  q.uantum  potui  refliti.  Sed  i.niun6la  mihi 
ex  parte  dei  et  eccle.s.i5  et  fratrum  no.stro2.u.m  obedi- 
entia  /  cgnfifuf  de  fuftentatione  diuine  gratie  obediui. 
Poftmodum  uero  petruf  leonif  quod  a  longif  retro  tem- 
po2ibus  me.n.te  conceperat  /  per  fratrum  et  parentum 


^6.]  BULLS    OF    INNOCENT    11.  55 

fuo2.um  potentiam  .  et  aliozum  laiGOzum  uiolentiam  / 
rubbeam  cappam  fibi  affumpfit .  et  fic  matrem  Ro- 
manam  ^cclesiam  per  ecclesiafticarum  rerum  de|lapi- 
dationem .  et  efFufionem  fanguinis  nititur  occupare. 
Nemo  ergo  uof  inanibus  et  fallacibus  uerbis  feducat. 
nemo  firmitatem  uestram  abunitate  ^cclesi^  diuidat. 
Antichristus  enim  infinem  mundi  ecclesiam  dei  durif 
oppreffionibus  infeftare  labozat.  Nauif  fiquidem  beati 
petri  inqua  christus  fedet  inundatione  fluctuum  ali- 
quando  concutitur .  uerum  christo  earn  gubernante 
mergi  nonpoteft.  ^*  Quod  fi  nuntius  antichristi  aliud 
uobis  perfuadere  conatus  fuerit  /  procul  abiectis 
ipfius  delationibus  tanquam  columne  immobilef  in 
fide  beati  petri  et  amoze .  &  reuerentia  fancte  matrif 
^cclesi^  immobiliter  perfiflatif.  Nof  autem  prefatum 
petrum  leonif  tarn  de  communi  predictozum  episcopo- 
2um  et  catholicozum  cardinalium  confilio  et  uolun- 
tate  quam  etiam  aliozum  episcopozum  qui  de  diuerfif 
mundi  partibus  congregati  fuerant  /  defiderio  prima 
die  dominica  menfif  martij  excommunicantef/fathane 
ininteritum  carnif  tradidimusut  fpiritus  indie  domini 
faluuf  fiat.   Datum .  apud .  palladium  .v.  Nonis .  Martii. 

JiNNocENTivs  episcopus  feruozum  dei  feruuf. 
Dile6lif  filiif  Clero  et  populo  perparrochiaf  Goher 
Chedueli .  Cantrebachan  .  Eftrateu  .  Eirgin  .  confti- 
tutif.  Salutem  et  apostolicam.  benedictionem.  Quem- 
admodum  predeceffoz  noster  felicif  memozie.  PaPa. 
HoNORius .  uobis  perfcripta  fua  mandauit  ut  ue- 
nerabili  fratri  nostro  Vrbano  Landauenfi  episcopo 


56  BULLS    OF   INNOCENT    II.  [\7. 

obediretif.  ita  et  nof .  quoque  uobis  mandamus  ut 
ei  tanquam  patri .  et  episcopo  uestro .  obedientiam 
et  reuerentiam  humiliter  deferatif.  Datum,  apud. 
Palladium,    v.     Kalendis .     Martij. 

JInnocentivs  Episcopus  feruuf  feruozum  dei. 
Venerabili  fratri  bernardo  de  fancto .  dauid .  falutem 
et  apostolicam  benedictionem  .  Venerabilis  frater 
noster  .V.  Landauienfif  episcopus  pro  obtinenda 
iusticia  ^cclesi^  fue  bif  cum  multa  ^= .  fatigatione 
ad  fedem  apostolicam  peruenit.  Poflmodum  uero  a 
predeceffoze  nostro  felicif  memozie  papa.  Honorio. 
ut  proxima  feftiuitate  fancti  luce .  ad  fedem  aposto- 
licam de  parrochialibus  terminif  tibi  refponfurus 
ueniat  euocatuf  eft.  Verum  ficut  ipfe  perlitteraf  et 
nuntiof .  fignificauit  egritudine  .  feneftute  .  et  inopia 
ualde  grauatus  eft .  ideoque  prefato  termino  fe  non 
poffe  uenire  afferuit.  Nof  igitur  ei  compaffe  indu- 
ciaf  ei  romam  ueniendi  ab  hac  media  quadragefima 
ufque  ad  .ii].  annof  habito  fratrum  ngstrozum  cgnfilio 
indulfimus.  Eo.  igitur.  termino  delanteliau  maur  cum 
pertinentiif  fuif .  et  de  lanteliau  pimpfeint  kaircaiau 
penntiwin .  et  delanteliau  pennllitgart .  et  delanteliau 
kilredin.en  emelinn.et  delanyffan  cum  pertinentiif  fuif 
et  debrodlan  .  et  delanwozfrit  que  omnia  iurif  landau- 
enfif  ecclesie  ficut  ipfe  afferit  episcopus  effe  uidentur 
ante  nostram  prefentiam  ueniaf  refpondere  paratus. 

Unnocentius  episcopus  feruuf  feruozum  dei. 
karissimo   inchristo  filio .  H  .  illuftri  anglozum  regi 


XZJi  BULLS    OF   INNOCENT  II.  57 

falutem  et  apostolicam  benedictionem.  Hono2  dei 
eft  et  faluf  populi  fi  principes  quibus  funt  iura  regni 
adeo  commiffa  ^cclesiaf  diligant .  et  ab  iniuriif  9c- 
clesiaf  perfonaf  defendant.  Nobilitatem  igitur  tuam 
rogamus  et  exho2tamur  indomino  .  quatinus  venera- 
bilem  fratrem  nostrum  .V.  Landauenfem  episcopum 
manuteneaf .  nee  ipfi  nee  ^eclesi^  fibi  commiffe  in- 
iuriam  aut  grauamen  ^*  inferri  permittaf.  Datur. 
ianue.   .i],     idus .     Augufti. 

JiNNoeentius  episcopus  feruus  feruozum  dei  .  Vene- 
rabili  fratri .  W  .  eantuariensi  arehiepiscopo  falutem 
(St  apostolicam  benedictionem.  Equitati  et  iuftici^ 
conuenire  eognofcitur  ut  quod  aprelatif  fuif  honozari 
et  benigne  traetari  defiderat .  fubiectif  fuif  nullum 
grauamen  nuUam  iniuriam  contra  rationem  irrogare 
contendat.  Frater  fiquidem  noster  .V.  Landauenfif 
episcopuf  aduerfum  te  conqueritur .  quod  quibusdam 
parrochianif  fuif  deurceneuelde  inquof  ipfe  ana- 
thematif  fententiam  promulgauerat .  ab  herefozdenfi 
^eclesia  communieari  permittif.  Propterea  quendam 
prioaem  fuum  fibi  familiarius  adherentem  qui  ad  ep- 
iscopatum  herefozdenfem  prout  idem  episcopus  afferit 
impudenter  anhelat .  in  eadem  eeclesia  qu^  fuif  ex- 
communicatif  communieat .  episcopum  oadinare  eon- 
arif.  Ideoque  fraternitati  tue  per  prefentia  feripta 
mandamuf .  ut  nullam  ei  iniuriam  uel  moleftiam  in- 
feraf  nee  parrochianif  fuif  ab  ipfo  excomnmnicatif 
communicef  uel  abfoluaf.  nee  elericum  fuum  eo  in- 
uito  per  maneas.     Datur   ianue.    .i).   iduf.    Augufti. 


58 


BULL    OF   INNOCENT    II. 


[U. 


.V.  Venerabili  landauenfi  episcopo  frater  Johannef 
fancte  romane  ^cclesi^  presbiter  cardinalis  falutem  et 
ozationem.  Quod  pro  cauf  uestra  dominuf'  papa .  regi 
anglozum  ^'  nichil  fcripfit .  hoc  est  quia  fauozem  eius 
ad  plenum  non  dum  obtinuit.  Neque  nuntium  epis- 
copi  fancti  dauid  domino  pape  .  locutus  est .  nee  de 
fua  caufa  mentionem  aliquatenus  fecit.  Vtile  con- 
filium  uestrum  est '.  ut  inparrochia  uestra  remanentef 
ad  nof  hiif  diebus  non  accedatif .  donee  certius  aliquid 
de  domino  papa  et  rege  audieritif. 


REGORiys  fancte  romane  ecclesie  diaeonuf  car- 
dinalis .V.  Landauenfi  uenerabili  dei  gratia  episcopo 
falutem  et  benedictionem  ualere.  Scire  uestram  uolu- 
mus .  amicitiam  quoniam  non  minimum  pro  uobif  iam 
laborauimus .  et  Uestram  ficut  boni  amici  caufam  fieut 
manutenuimus .  modif  omnibus  quibus  poffumus  man- 
utenemus  .  et  inantea  faciemus.  Vof  itaque  mihi  uti 
uestro  karissimo  amico  plurimum  indigenti  fubuenite. 
ut  quando  ad  uestraf  deuenerimuf  partef  uel  per  uof. 
uel  per  uestrum  legatum  fie  nobif  feruiatif  quatinus 
nostrum  femper  retinere  feruitium  poffitif .  Vale. 

llNNocentius  episcopuf.  feruuf  feruozum  dei  /  Vene- 
rabili fratri .  VRbano .  Landauenfi  episcopuf  .-^  falu- 
tem .  et  apostolicam  benedictionem .  Defiderium  nost- 
rum est .  ^cclesiif  dei  paeem  tribiiere  .  et  fiqua  inter 
eaf  controuerfia  est  ozdine  iudiciario  terminare  .  Quia 
igitur  inter  te .  et  fratrem  nostrum.  B.  episcopum. 
Sancti  dauid.  De  iure  parrochiarum  Goher  .  chedueli. 


17,]  BULLS    OF    INNOCENT    II.  59 

cantrebachan  .  Iftrateu  .  et  heuiaf  con^^trouerfia  agita- 
tu2  .  fraternitati  tu^  mandando  precipimus  ,  quatenus 
proxima  beati  Luce  feftiuitate  nostra  te  confpectui 
reprefentef .  eidem  fratri  npstro.  B .  episcopo.  tarn  de 
prefatif  parrochiis .  quam  deuilla  talebont  omni  oc- 
cafione  fe  pofita  refpondere  paratus.  Datum .  Pirerij 
.V.  idus  .  maij. 

liNNocentius  episcopus  feruuf 
feruo2um  dei .  Venerabili  fratri .  Vrbano  .  landauensi 
episcopo  falutem  et  apostolicam  benedictionem.  Quem- 
admodum  tua  nouit  dileftio  fratribus  nostrif .  Vrbano. 
landauensi .  et  .  B  .  fancti  dauid  episcopif  procontro- 
uerfia  que  inter  eof  agituz  proximam  beati  luce  fefti- 
uitatem  terminum  conftituirnus.  Ceterum  idem  frater 
noster .  Vrbanus .  episcopuf  directif  ad  nof  nuntiif 
aduerfuf  Rabel  camerariunj  de  tancaruilla  queftus  est 
quod  eum  depoffeffione  uille  Sancti  Teliawi  de  lan- 
merwalt  uiolenter  eiecit.  Quo  circa  foUicitudini  uestr^ 
mandamus  quatenus  inuenta  opoztunitate  fuper  hoc 
karissimum  filium  nostrum.  H.  regem  adeaf.  ut 
landauenfi  ^cclesi^  non  patiat.u2;i.niuriam  irrogozi  fed 
fua  ei  faciat  iura  reftitui.  Datum  .  Compendij .  vi). 
Kalendis .  lunij. 

liNNocentius  .  episcopuf  feruuf  feruo2um  dei .  karissi- 
mo  in  christo  filio .  Henrico .  illuflri  angIo2.um  regi. 
falutem  .  et  apostolicam  benedictionem .  Hono2  dei 
gst  et  faluf  populi .  fi  principef  quibus  funt  iura  regni  a 
deo  commiffa  ^cclesiaf  diligant.  et  abiniuriif  ecclefi- 
afticaf  perfonaf  defendant .   Nobilitatem  igitur  tuam 


6o 


BULLS    OF   INNOCENT   II. 


[^8. 


rogamus .  et  exhoztamur  iridomino .  quatenus  uene- 
rabilem  fratrem  nostrum .  Vrbanum  landauenfem 
episcopum  manuteneaf .  nee  ipfi  nee  ^celesi^  fibi  eom- 
^'miffe  iniuriam .  aut  grauamen  inferri  permittaf. 
Datum  .  Janue  .ij.  idus  .  Augusti. 

liNNoeentius.  episcopuf  feruuf  feruozum  dei .  Vene- 
rabilibus  fratribus  .  W.  Cantuarienfi  arehiepiscopo. . 
eiusque  fuffraganeif  episcopif  falutem  .  et  apostolicam 
benedictionem .  Venerabilis  frater  noster .  Vrbanus, 
landauenfif  episcopus  .  qui  modo  ad  nostram  deuote 
uenit  prefentiam  ftudiofi  de  mo2e  paftorif .  pro  utilitate 
^eelesi^  fibi  eommiffe .  quamuif  etas  et  egritudo  re- 
fifterent .  plurimum  eognofeitur  labozaffe.  Verun- 
tamen  irifpeeto  eo  .  quod  ei  de  parrochialibus  terminif 
d predeeeffoze  nostro  fancte  reeozdationif.  papa,  hon- 
orio .  iudieatum  est  quia  utriusque  ecclesi^  iusticiam 
plenius  eognofcere  defideramus .  adhibito  fratrum 
nostrozum  eonfilio  niehil  innouauimuf .  per  prefentia 
igitur  feripta  fraternitati  uestre  rogando  mandamus, 
quatenus  ipfum  ut  pote  religiofum  uirum  honozetif 
ae  diligatif .  et  ne  interim  deparroehia  ilia .  fuper 
quam  .  B .  de  fajieto .  dauid  .  aduerfuf  eum  egnqueritur 
aliquam  imminutionem  fuftineat .  fed  inpaee  pof- 
fideat .  et  quiete  prudentia  uestre  difereeionif  efficiat. 
Ad  hec  niehilominus  dileetionem  tuam  frater  archi- 
episcope  deprecamur .  quatenuf  procaritate  beati  petri 
et  nostra  clericif  fuif.  Vftredo  archidiacono  .  et  yfidc 
bonam  uoluntatem  tuam  .  et  gratiam  reddaf.  Datum, 
apud  fanctum  quintinum  .1].  idus  .  Martij. 


\SJ\  BULLS    OF    INNOCENT    II.  6 1 

INNocentius.  episcopuf  feruuf  feruo2um  dei .  Vene- 
rabili  fratri .  B.  episcopo  .  fancti  Dewj  falutem. 
et   apostolicam  '°  benedictionem.     Vt  pax  ecclesijf 
tribuatm .  &  fua  cuique  iusticia  c0n.feruet.u2 .  proxi- 
mam  beati  luce  feftiuitatem  tibi  &  uenerabili  fratri 
nQ.stro  .  Vrbano  Landauenfi  episcopo  terminum  con- 
ftitvimuf.  Q.UO  utrifq.ue  confpectui  no.stro  prefentatif  / 
controuerfia  que  de  parrochialibus  terminif  inter  uof 
agitat.u.2  /  finiret.u2.     Uerum  poftea  ipfe  litterif  fuif 
&  nuntijf  nobis  fignificauit  archidiaconof  tuof  eum 
de    pofffeffione    parrochiarum    de    q.uib.us    aduerfuf 
eum  q.ueft.us.  ef .  uiolenter  eieciffe.     Ne  igitur  ei  litif 
extendende  occafio  prebeatu2  .•'  per  prefentia  fcripta 
tibi  mandam.us. .  quatenuf  in  pofffeffione  parrochiarum 
abfq.ue  moleflatio.ne  reducaf    Vt  poffeffo2  confl;itut.us 
prefixo  termino  ualeat  tibi  iudiciaFio  i'jdicario  iure 
refpo.ndere.    Datum .  compendij  .Vij.  Joys  Aprilis, 
ilNNocentius  episcopuf  feruuf  feruo2.urn  d.ei .  uene- 
rabili   fratri    Bernardo    defancto   dauid   falutem. .  et 
apQ.stolicam.  benedi6lionem  .  Venerabili.s.  frateR  ngster 
Vrbanus  landauenfif  episcopuf  pro  optinenda  iuftitia 
^cclesi^   fu^    bif  cum    multa    fatigatione  ad    fedem 
apostolicam  peruenit.     Poftmodum  uero  apredecef- 
fore  nostrl  felicif  memori^  papa  honorig  ut  proxima 
fefliuitate  fancti  Luc^  ad  fedem  apo.stolicam.  depar- 
rochialibus  terminif  tibi  refponfurus  ueniat  euocatus 
e.s.t.     Verum  ficut  ipfe  per  litteraf  et  nuntiof  fignifi- 
''cauit  egritudine .  fenedlute  .  &  inopia    ualde  grau- 
atus  eft  .  ideoque  prefato  termino  fe  non  poffe  uenire 
afferuit.,     Nof  igitur  ei  compaffi  indutiaf  ei.us.  roma.m 


62  BULLS    OF   INNOCENT    II.  [\8. 

ueniendi .  ab  hac  media  quadragefima .  ufque  ad  .111. 
annof  habito  fratrum  nostrozum  conlilio  indulfimus. 
Eo  igitur  termino  delannteliau  maur .  cum  perti- 
nentiif  fuif .  et  delannteliau  pimfeint  caircaiau .  et 
delann  teliau  mainaur  cum  pertinentiif  fuif.  et  de 
lann  toulidauc  ig  cair  mirdin  .  et  delann  teliau  penn- 
tuin  .  et  delann  teliau  pennlitgarth  .  et  delann  teliaui 
cilretin  inemblin  .  et  delann  ifann  cum  pertinentiif 
fuif .  et  de  brodlann  .  et  delann  gurfrit .  qu^  omnia 
iurif  landauenfif  ^cclesi^  ficut  ipfe  afferit  episcgpuf 
effe  uidentur .  ante  nostram  prefentiam  ueniaf  re- 
fpondere  paratus. 

ilNNocentius  episcopuf  feruuf  feruo2um  dei .  Vene- 
rabili  fratri  Vrbano  Landauenfi  episcopo  falutem. 
et  apostplicam  benedictionem.  Quemadmodum  per 
alia  tibi  fcripta  mandauimiis  /  ita  ftaternitati  tu^  ite- 
rate mandamus  quatinus  indominica  qua  legitur 
Ego  fum  pafto2  bonuf .  adprefentiatn  uenerabilium 
fratrum.  W.  cantuarienfif .  T.  eboracenfif.  ^'^  H. 
rotomagenfif .  archiepi.sc0p02.um  accedaf.  et  allega- 
tionef  tuaf  eif  abfq,ue  tepidatione  aliqua  diligenter 
exponaf.  Nof  fiquidem  caufam  tuam  illif  difcutien- 
da.m  commiffim.us .  et  nobis  referuauim.us.  terminan- 
dam.  Non  igitur  fupgr  hoc  difcretio  tua  moueatur. 
q.uoniam  te  in  eccle.s.i9  tu^  iuftitia  patern^  prouifionif. 
intuitu  au6lore  domino  manutfenere  curabimuf.  et 
iure  fuo  earn  priuari .  nullatenus  permittem,us..  Datum 
Helioci  idibus  februarii. 

llNNocenti.u..s  episc.op.uf.  feruuf  'feruo2um  dei.  Ven- 
erabili  fratri .  Vrbano  •  landauenfi  epi.scopo  falutem. 


19*]  BULLS    OF   INNOCENT    II.  6 


o 


et  apostolicam  benedictignem.  Defiderium  nostrum 
eft  ecclesiis  dei  pacem  tribuere .  et  fiqua  inter 
eaf  controuerfia  eft  ordine  iudiciario  terminare.  Quia 
igitur  inter  te .  et  fratrem  nostrum  .  B .  episcopum 
fancti  Dauid  de  iure  parrachiarum .  Guhir .  Cet- 
gueli .  Cantrebichann  .  Stratyu  .  Euiaf .  controuerfia 
agitatur .  ftaternitati  tu^  mandando  precipimus  qua- 
tenus  proxima  beati  Luc^  feftiuitate .  nostro  te  con- 
fpeftui  reprefentef  eidem  fratri  nostro .  B.  episcopo. 
tam  deprefatif  parrochiif .  quam  deuilla  Talipont .  om- 
ni  occafione  fepofita  refpondere  paratus.  Datum. 
Pireti  .v.  ydus  .  Maij. 

liNNocentius  episcopuf .  feruuf  feruozum  dei .  Ven- 
erabili  fratri .  Vrbano  •  landauenli  episcopo  .  falu- 
tem  et  ap[osto]licam  benedictignem.  Herfo2tenfif 
ecclesia  proprio  uiduata  paftore  .  Robertum .  priorem 
delantoene  religiofum  et  litteratum  prout  fertur  uirum 
unanimi  uoto  et  communi  affenfu  uti  "  accepimus 
ficut  in  episcopum  et  paftorem  eligit.  Sed  quoniam 
ad  tam  facrum  opus  .  et  animarum  faluti  neceffarium 
idone^  perfon^  exquirend^  funt  diligentius  et  tra- 
hend^ .  per  apostolica  fcripta  fraternitati  tu§  man- 
dando precipimus .  quatenus  prefatvm .  R.  herfortenii 
ecclesi^  libere  adregimen  ipfius  concedaf  Et  ut  idem 
electoribus  fuif  prebeat  affenfum  .-^  fibi  iniungaf  Ad 
hec  .-^  qugniam  ficut  adauref  ngstraf  perlatum  est .  R. 
herfo2tenfif  episcopuf  aduerfuf  quern  deparrochialibus 
terminif  conquerebarif .  antequam  romam  ueniref 
rebus  humanif  exemptuf  eft  /  precipimus  tibi .  ut 
p[r5]fat9  herfo2tenfi  ecclesi^  quemadmodum  uiuente. 


64 


BULLS    OF   INNOCENT    II. 


[^9* 


Ricardo .  episcopo  tenuerat .  parrochiam  fuam  refti- 
tuaf .  et  ufque  dum  episcopus  ibidem  confecretur  / 
abfque  inquietatione  tenere  permittaf.     Poftmodum 
uero  controuerfia  qu^  inter  uof  eft  /  ordine  iudiciario 
decidatur.     Non  eft  enim  confentaneum  rationi .  ut 
fi  episcopus  adiudicium   uocatus .  mo2te   pr^uentus 
est  /  eius  occafione  ^cclesia  aliquid  fuftineat    detri- 
mentum.   Datum  .  carnoti  .Xvi.  Kalendis .  Februarij. 
LJinnocentius]  episcopus  .  feruuf  feruo2.um  dei .  Ven- 
erabilibuf  fratribus  .  W.  cantuarienfi    archiepiscopg. 
eiusque  fufFraganeif  episcopif  falutem  et  apostolicam 
benedictionem  .  Venerabilis  frater  noster  .  V.  landau- 
enfif  episcopus   qui   modo  adnpstram  deuote  uenit 
prefentiam  ftudiofi  demoze  paftorif  pro  utilitate  eccle- 
si^  fibi  commiff^.  quamuif  ^taf  et  egritudo  refifterent. 
plurimum    Gognofcitur    laboraffe.      Veruntamen    in- 
fpecto  eo  quod  ei   deparrochialibus    terminif  apre- 
deceffore  ngstro  fanct^  recoz''*dationif  papa  Honorio. 
iudicatum  est .  quia  utriufque  ecclesi^  iuftitiam  plen- 
ius,  cognofcere  defideramus .  adhibito  fratrura  nost- 
rozum  confilio  ni  |  nouauimus.      Per  prefentia  igitur 
fcripta .  fraternitati  uestr^  rogando  mandamus  .  qua- 
tenus  ipfum  utpote  religiofum  uirum  honoretif .  ac 
diligatif .  et  ne  interim  deparrochia  ilia  fuper  qua .  B. 
defancto  dauid  aduerfuf  eum  conqueritur .  aliquam 
immunitionem    fuftineat .   fed   inpace    poffideat .  et 
quiete  prudentia  uestr^  difcretionif  efficiat.     Ad  hec 
nichilominus  dilectionem  tuam  fratCR  archiepiscope 
deprecamus .  quatenus    pro   caritate   beati    Petri   et 
nostra  clericif  fuif .  Vchtredo  archidiacono  et  Jfaac 


J'i 


19*]  BULLS    OF    HONORIUS    II.  65 

bonam  uoluntatem  tuam  et  gratiam  reddaf.  Datum 
apud  faEctum  Quintinum  .ij-  idvs  .  Martii. 
llNNocentius  episcopuf  feruuf  feruozum  dei .  Ve- 
nerabili  fratri .  W.  cantuarienfi  episcppo  .  apostolic^ 
fedif  legato  falutem .  et  apostolicam  benedictionem. 
Fratrem  nostrum  .  V.  landauenfem  episcopum  incau- 
fa  fua  que  intua  et  aliozum  prefentia  debet  traftari 
tarn  fuo2um  clericozum .  quam  et  aliozum  amicozum 
egere  confilio  et  auxilio  non  excitat  ambiguum  .  Pro- 
inde  dileftioni  tu^  per  apostolica  fcripta  mandamus, 
quatenus  clericof  eiuf  donee  caufa  fine  debito  ter- 
minetur  .  inpace  dimittaf  .  et  ire  adiudicivm  non 
compellaf.     Datum  .  Valenti^  .  Nonis   martij. 

The  remaining  three  lines  of  this  column  are  blank. 

75 


-** 


JiNNocentius  episcopus  feruuf  feruozum.  dei .  Vene- 
rabili  fratri.  Vrbano.  Landauenfi  episcppo.  falutem. 
et  apostolicam.  benedi.ctio.n.em .  Religiofo2.um.  anim.us. 
quietem  poftulat  .  quoniam  dum  indiuerfa  rapitur 
ad  contem.platio.n.if  req.u.iem  pertingere  no.n  ualebit. 
Expedit  igitur  frater  karissime  ut  cuius  iurif  fint 
parrochialef  tei'mini .  fuper  q.u.ibus  inter  te .  et  B. 
episcopum  fa.ncti .  dauid  .  co,n.trouerfia  e.st  plene  cog- 
nofcaf.  Ad  co.ncilium  itaque  quod  Remif  prpxima 
feftiuitate  beati  luce  preftante  domino  celebraturi 
fumuf .  omni  occafione  fepofita  ueniaf .  prefato  ep- 
iscppo de  parrochialibus  terminif .  refponfurus.  Vt 
quid  iurif  ecclesi?  tu^  fit :'  fapientium  et  religiofo2.um 


66 


BULLS    OF    HONORIUS    II. 


[119* 


uiro2.um  iudicio  decidatuz .  et  demum  ueritate  com- 
perta .  pax  &  tranquillitaf  landauenfi  ^cclesi^  diuina 
fuffragante  gratia  tribuatuz.  Satiuf  enim  eft  eandem 
litem  fine  multa  fatigatione  in  Remenfi  concilio 
di#rimi  /  quam  Rome  multif  expanfif  et  labozibus 
terminari.     Datum.  Altifi  odozi  .i).  |duf  Augusti. 

llNNocentius .  episcopus  feruuf  feruozum.  dei.  Ve- 
nerabili  fratri .  v.  Landauenfi  episcopo .  falutem  et 
apostolicam  benedictionem .  Ut  lif  et  controuerfia 
que  inter  te .  et  fratrem  nostrum .  B.  episcopum 
fancti .  dauid .  de  parrochialibus  terminif  agitatuz 
finem  acciperet .  et  utraque  ^cclesia  de  c^tero  con- 
quiefceret .  feftiuitatem  beati  luce  quo  ad  nostram 
ueniref  prefentiam .  eidem  episcopo  de  fiaa  querimonia 
refponfiarus .  tibi  terminum  conftituimus.  Predictus 
'^  autem  frater  noster .  B.  episcopuf.  clericozum  et 
laicozum  caterua  ftipatus  /  eodem  termino  nostro  fe 
confpe6lui  optulit .  Agere  preparatus  .  Veruntamen 
cozporali  egritudine  detentum  npn  poffe  uenire .  tref 
facramentalef  qui  atua  parte  fuerant  delegati .  tactif 
facro  fanctif  euuangeliis  firmauerunt.  Nof  igitur 
utriufque  ^cclesi^  inopie  et  labozibus  prouidentef  .-^ 
negfotium  hoc  uenerabilibus  fratribus  nostrif.  G. 
cantuarienfi.  T.  ebozacenfi.  et  Hugoni.  Rotomagenfi. 
Archiepiscopif.  in  regno  Anglie  per  tractandum  com- 
mifimuf .  Placet  autem  nobis  ut  fi  fieri  poteft  inter 
te  .  et  prefatum  .  bernardum .  episcopum  .  per  eozum 
confilium  et  deliberationem .  pax  et  concozdia  refozmet- 
ur.  Precipiendo  ergo  tibi  mandamus,  ut  pmni  occafione 


\%]  BULLS    OF    HONORIUS    II.  67 

fe  pofita .  et  abfque  apellatione .  proxima  dominica 
que  legituz .  ego  fum  pafto2  bonuf  cum  litterif .  &  pri- 
uilegio  predeceffozif  nostri  felicif  memozie .  pape. 
Honorii .  et  aliif  inftrumentif .  Ac  fuperftitibus  tefti- 
bus  quof  ante  ipfiuf  prefentia  produxifti .  eifdem  te 
fratribus  reprefentef.  Quatenus  ipfi  &  tuaf .  et  pre- 
dicti  fratribus  nostri .  B.  episcopi  rationef  audire  .  et 
plenius  intelligere .  et  quod  preceperint .  nobis  ua- 
leant  intimare.  Quod  fi  fubter  fugerif  et  te  prefentare. 
et  agere  contempferif .  cauendum  est  ne  dampnum 
de  abfentia  tua  fuftineaf.  illumque  poffeffozem .  et 
te  petitoaem  conflituamus.  Datum.  Trecis  .xi. 
Kalendis  Decembris. 

llNNocentius  .  episcopus .  feruuf  feruozum  dei .  Ve- 
nerabili  fratri .  Vrbano .  Landauenfi  episcopo  .  falu- 
tem .  et  apostolicam  benedictionem .  Quemadmodum 
per  alia  tibi  fcripta  mandauimus  .  ita  fraternitati  tu^ 

***************** 

T&ere  is  a  lacuna  in  the  MS.  here.     The  remainder  is  in  an  earlier  hand. 

77 
*• 


E  2 


Deprimo  ftatu  landauenfif  § cclesif .  Et 
uita  archiepiscopi  Dvbricii. 

/^NNO  AB   INCARNATIONE  domini. 
h^^      CLVI.    Luciuf  britannorum  rex  adeleu- 
/       M     therium    duodecimum    apostolic^    fedif 
JL       J^  papam  legatof  fuof  fcilicet  Eluanum  & 
Meduuinum  mifit .  implorant  ut  iuxta  eiuf  ammo- 
nitionem  christianuf  fieret .  quod  ab  eo  impetrauit. 
Nam  gratiaf  agenf  deo  fuo  q.upd  ilia  genf  aprimo 
regionif  inhabitatoae  bruto  gentilif  fuerat .  tarn  ar- 
denter  adfidem  christi  feftinabat .  confilio  feniozum 
urbif  rom^  placuit  eofdem  legatof  baptizari .  &  ca- 
tholica  fide  fufcepta  ordinari  .    ELuanum  inepiscop- 
um  .     Meduuinum   autem  indo6lorem.     Et  propter 
eloquentiam    &    fcientiajtn    quam    infacrif  habebaiT 
fcripturif.  predicatoref  adLucium  inbritanniam  reuerfi 
funt .  quo2um  fancta  predicatione  Luciuf .  &  totius 
britanni^  primatef  baptifmum  fufceperunt .  &  fecun- 
dum  iuffum  beati  ELeutherij  pap^  ^cclesiafticum  or- 
dinem  conftuit  episcopof  ordinauit .  &  bene  uiuendi 
no2mam  docuit.     Quam  Christian^  religionif  fidem. 
fine  aliqua  praui  dogmatif  macula  finceram  conferua- 
uerunt .  ufque  dum  pelagiana  h^refif  orta  efl;.     Ad 
quam  confiitandam .  fanctus  Germanuf  episcopuf  & 
Lupuf  agalli^  antiftibus  adbritannof  miffi  funt.  Sepe 
tamen   antemiffif  legatif  abritannis  '*  adeof  implo- 
rantibus  auxilium  contra  tam  execrabile  periculum 
quia  prau^  doctrin^  hereticozum  non  ad  quiefcebant. 


20J     THE    CHURCH    OF    LLANN    DAY.        69 

neque  tamen  confundere  ualebant.  Poftquam  pre 
dicti  fenioref  pelagianam  herefim  extirpauerant. 
episcopof  inpluribus  locif  britanni^  inful^  confe- 
crauerunt.  Super  omnef  autem  britannof  dextralif 
partif  britanni^  beatum  Dubricivm.  fummum  dodlo- 
rem  arege  &  abomni  parrochia  eledlum .  archiepis- 
copum  confecrauerunt.  Hac  dignitate  ei  aGermano 
&  Lupo  data .  conftitueruiT  ei  epifcopalem  fedem 
conceffu  Mourici  regif .  principum  cleri  &  populi. 
apud  podum  Lanntam.  inhonore  fancti  Petri  apostoli 
fundatam.  &  cum  finibus  iflif  A  Henriu  gunua  ufque 
adriu  finion  .  &  agungleif  ufque  ad  mare  totum  infra 
taf  &  elei  cum  pifcibus  &  coretibus  fuif  omnibus  .  & 
cum  omni  fua  dignitate  &  libere  abomni  regali  & 
feculari  feruitio.  nifi  tantum  oratione  cotidiana  & 
^cclesiaftico  feruitio  proanima  illius .  &  animabus 
parentum  fuo2um  regum  &  principum  britanni^ .  & 
omnium  fidelium  defun6lo2.um.  &  cum  ifto  priuilegio. 
fme  confule .  fine  proconfule .  fine  conuentu  intus 
nee  extra .  fine  expeditione .  fine  uigilanda  regione 
intuf  nee  extra .  &  cum  libera  communione  totiuf 
epifcopatuf  ineolif.  in  campo  &  in  filuif.  inaqua  " 
&  inpafcuif .  &  cum  tota  fua  curia  infe  plenaria  libera 
&  Integra  ut  regia.  &  cum  fuo  refugio  non  ad  finitum 
tempus  fed  fine  termino  .  ideft  quandiu  uoluerit  pro- 
fuguf  maneat  tutuf  fub  eius  afylo .  &  cum  datif  corpo- 
ribus  &  commendatif  regum  totiuf  parrochi^  Landa- 
ui^  inperpetuo.  Parrochiam  uero  quineentaf  tribuf 
finuf  fabrin^  Ercic  &  Anercyc  amoehrof  fuper  ripam 
Guy  ufque  adinfulam  Teithi .  &  propter  fanctitatem 


70  THE    FIRST    STATE    OF    THE  [20* 

fuam  &  predicationem  preclaram  beati  paftorif  & 
regalem  parentelam  fuam  pluref  ^cclesi^  cum  fuif 
dotibus  .  decimif .  oblationibus  .  fepulturis  .  territoriif 
&  libera  communione  earum  date  funt  fibi  ^cclesi^ 
Landaui^  &  fuccefforibus  fuif  omnibus  aregibus  & 
principibus  totiuf  regni  dextralis  britanni^  &  cum 
predi6la  dignitate.  Statutum  est  enim  appstolica 
auctoritate  iftiuf  ^cclesi^  priuilegium  ut  cum  fua 
dignitate  abomni  fecularif  feruitii  grauamine  libera 
inpofterum  maneat .  &  quieta.  Quecunque  uero 
conceffione  pontificum  .  liberalitate  principum  .  obla- 
tione  fidelium .  uel  aliif  iuftif  modif  eidem  pertine- 
bufT  ei  firma  inpoflerum  &  Integra  conferuentur. 
Quecunque  preterea  infuturum  largiente  deo  iufte 
atque  cationice  poterit  adipifci .  quieta  ei  femper 
&  illibata  permaneant.  Decretum  que  (est)  ut  nuUi 
omnino  *°  hominum  liceat  prediftam  ^cclesiam  teme- 
re  perturbare .  aut  eius  poffeffionef  auferre .  uel  ab- 
lataf  retinere  .  minuere  .  uel  tpmerariif  uexationibus 
fatigare .  &  omnia  ei  cum  parrochi^  finibuf  conferu- 
entur. Siqua  igitur  infuturum.  ecclesiaflica  fecularif- 
ue  perfona  contra  banc  temere  uenire  temptauerit. 
fecundo  tertioue  commonita .  fi  nonfatiffactione  con- 
grua  emendauerit  poteftatif  honorifque  fui  dignitate 
careat .  reamque  fe  diuino  iudicio  exiflere  .  deperpe- 
trata  iniquitate  cognofcat .  &  afacratiffimo  corpora 
ac  fanguine  dei  &  domini  redemptozif  nostri  ihesu 
christi  aliena  fiat .  atque  inextremo  examine  diflridl^ 
ultioni  fubiaceat.  Cun6lii  autem  eidem  ^cclesi^'ita 
feruantibus .  fiat  pax  domini  nostri  ihesu  christi .  qua- 


2^]  CHURCH    OF    LLANN    DAY.  71 

tinuf  &  hie  fruftum  bone  adlionif  percipiant .  &  apud 
di6lum  iudicem  premia  ^tern^  pacif  inueniant. 

EOST  h^c  furrexit  rex  circuenf  totum  terri- 
torium  .  &  portanf  euangelium  indorfo  cum 
icif  ferentibus  crucef  inmanibus  fimul  &  re- 
liquiaf .  &  afperfa  aqua  benedifta  fimul  cum  puluere 
pauimenti  ^cclesi^  inomnibus  finibus  territorii  per- 
ambulauit  per  totum  data  benedi6lione  omnibus  con- 
feruaturif  elemofinam  cum  omni  predicta  dignitate 
priuilegij  &  refugii  .  maledidlione  autem  uiolaturif 
inmagno  aut  inmodico  ut  predi6lum  est. 

Videnf  autem  fanctuf  Dubriciuf  largifluam  pot- 
entum  manum  erga  fibi  *'  commiffam  ^cclesiam 
partituf  eft  difcipulof .  mittenf  quofdam  difcipulo2um 
fuo2um  per  ecclesiaf  fibi  dataf .  &  quibufdam  fundauit 
ecclesiaf  &  episcopof  per  dextralem  britanniam  co- 
adunatoref  fibi  ordinatif  parrochiif  fuif  confecrauit 
Danielem  inepiscopum  bancorenfi  ciuitate  &  pluref 
aliof  abbatef  &  preftiiterof  cum  inferioribus  ordinibus 
Ildutum  inabbatem  apud  podum  uocatum  ab  eodem 
Lannildut. 

LOCuf  mocrofi  fuper  ripam  Guy  quem  priori 
tempore  beatuf  uir  Dubricius  priuf  inhabitau- 
erat  dono  &  conceffione  Mourici  regis  &  principum 
datuf  eft  ecclesi^  Landaui^  &  paftoribus  fuif  inper- 
petuo .  &  ut  ille  prior  locuf  pofteriori  femper  feruiret 
cum  omni  fuo  territorio  &  omni  libertate  libere  ab 
omni  regali  feruitio  inperpetuo. 


72 


DYBRICIYS      AR- 


[2h 


Lann  Cuftenhinngarthbenni  inercicg. 

Sciendum  eft  nobis  quod  Peipiau  rex  filiuf  erb. 
largitufeftmainaur  garth  benni  ufque  adpalu- 
dem  nigrum  inter  filuam  &  campum  &  aquam 
&  iaculum  conftantini  regif  focri  fui  tranf  Guy 
amnem  deo  &  Dubricio  archiepiscopo  fedif  landaui^. 
&  iunapeio  confobrino  fuo  proanima  fua  &  profcrip- 
tione  nominif  fui  inlibro  uit^  cum  oinni  fua  libertate 
fine  uUo  fenfu  terreno  &  principatu  paruo  &  modi- 
^''co  nifi  deo  &  fancto  Dubricio  feruientibus  ^cclesi^ 
Landaui^  inperpetuo  tenuitque  peipiau  grafium  fuper 
manum  Dubricii  fancti  ut  domuf  orationif  &  peniten- 
tly .  atque  epifcopalif  locus  in^ternum  fieret  episcopif 
landaui^  .  &  in  teftimonio  .  relidlif  ibi  tribus  difcipu- 
lif  fuif  ^cclesiam  illam  confecrauit.  Declericif  teftef 
funt  inpririio  Dubriciuf.  Arguiftil .  Vbeluiu.  louann. 
lunapiuf.  Conuran  .  goruan.  Delaicif  uero  Peipiau 
rex  teftif .  Cuftenhin  .  guourir .  dihiruc  .  Condiuill. 
guidgol .  clem .  Quicunque  cuftodierit  banc  elemofi- 
nam  deo  datam.  cuftodiat  ilium  deuf.  qui  autem  non 
feruauerit .  deftruat  ilium  deuf. 


EDe  Lann  Cerniu. 
OTU.M  fit  omnibus  christianif  quod  peip- 
iau rex  dedit  Lann  Cerniu  cum  uncia  agri 
&  dubricio  &  ecclesi^  landaui^ .  &  omnibus 
fibi  feruiturif  cum  omni  fua  libertate  fine  ullo  cenfu 
ulli  homini  terreno  nifi  dubricio  fancto  &  fibi  fuc- 
cedentibus  inepifcopali  fede  landaui^  inperpetuo. 
Finif  eiuf  or  nant  dylicat  nant  yreguic.  Onant  ireg- 


2\J  CHIEPISCOPVS.  73 

uic .  cehit  inant .  dirheith  tirrud  ini  perued .  ircoit 
behit  pan  a  nir  halmelen .  ynhiaun  behet  pan  cuid 
inloft  irinif.  O  loft  irinif  hit  bronn  iralt.  Teftef  funt 
Elgiftil .  lunabui .  Cenguarui .  merchuit.  De  laicif 
uero  Peipiau  rex  .  ColP^bJu  centiuit .  Seruaturif  fiat 
benedidlio .  Violaturif  autem  excommunicatio.  Amen. 

Delann  lunabui. 

REX  peipiau  humili  corde  contrituf  &  fuorum 
.  facinorum  memor  fuam  uitam  uertenf  inmel- 
iuf  pro  commertio  regni  c^leftif  podum  Junabui  cum 
uncia  agri  dedit  Dubricio  fancto  &  fibi  fuccedentibus 
inecclesia  Landaui^  cum  omni  fua  libertate  fine  uUo 
cenfij  homini  terreno  nifi  fancto  Dubricio  &  ecclesi^ 
Landaui^.  Finif  autem  huiuf  agri  eft .  or  rit  diuch 
ilan  .  dirguoiret  huch  irguduit  dir  bronn  ir  alt .  recte 
truf  ircecg .  ufque  dum  defcendit  guar  irhennrit .  iffid 
arifrut .  inircoit  maur .  per  filuam  re6le  diguartham 
campull .  Orcampull  refte  ufque  Gu^,  Declericif 
teftef  funt  Arguiftil .  iunabui  prefbiter .  cinguarui. 
cimmeired  .  ludnou .  elharnn.  Delaicif  Peipiau  teftif. 
cinuin  .  Colt .  arcon  .  guobrir  .  guodcon  .  cintimit. 
cingint  .  Fiat  pax  feruaturif .  Violaturif  autem 
maledi6lio.     Amen. 

SDe  Cvm  Barrvc. 
ciAnt  omnef  quod  dup    filii  pepiav    Cinuin 
uidelicet  &   guidci  dederunt  tref  unciaf  agri 
cum  barruc  fancto  dubricio  &  omnibus  fibi  fucce- 
dentibus inecclesia  Landaui^  inperpetuo  cum  omni 


74  DYBRICIVS      AR-  \22. 

libertate  fine  ullo  cenfu  homini  terreno  nifi  fancto 
^''  Dubricio  &  fia^  famili^  &  fuif  fequacibus  &  cum 
omni  communione  data  circumcirca  .  incampo  & 
in  aquif  infilua  &  inpafcuif.  Finif  huiuf  agri  eft  a 
ualle  ufque  adlech .  longitude  latitude  delech  ufque 
ad  petram  crita.  Teftef  fuper  hoc  padlum  declericif 
Arguiftil .  iunabui .  cinguarui  Elheiarun  ,  cimmareia. 
Delaicif  teftef .  guoidci  &  cinuin  .  collbiu .  &  arcon. 
Qui  infacrato  ifto  peccauerint .  execrentur. 

Delann  Bocha. 

Sciendum  eft  nobis  quod  dederunt  britcon  &  iliuc 
lann  mocha  pro  animabus  fiiif  cum  omni  fua 
libertate  incampo  &  infilua  inpafcuif  &  inaquif  dep 
&  fancto  Petro  apostolo  &  archiepiscopo  Dubricio 
archimonafterii  landauie .  &  fuif  omnibus  fucceffor- 
ibus  inperpetuo  uerbo  &  confenfu  mourici  regif  fimul 
cum  dono  filiozum  Guoleiduc .  Caratauc  uidelicet  & 
cincu  .  fine  principatu  &  poteftate  alicuius  fuper  earn, 
nifi  episcopozum  Landaui^.  Quicunque  ab  ecclesia 
Landaui^  &  apaftozibus  eiuf  earri  feparauerit .  per- 
petuo  anathemate  feriatur.  Finif  iftiuf  podi  eft  de 
foffa  ad  caftell  merych .  exhinc  tendit  aduallem  lembi 
ufque  aduallem  cilcirch  re6le  tendit  inlongitudinem 
uallif  ufque  adbaudur .  deinde  inlongitudine  uallif 
eclin  ufque  ad  caput  filuf  .  deinde  medium  filu^  ufque 
adcaput  nan  pedecon  .  &  inhit  dirtnou  guinn  ufque 
aduadem  rufum  fata  tinnu  ^=  hue  dirauallen  hendreb 
iouoniu  deinde  exit  adrubum  faliculum  &  deftendit 
inprimam  foffam  ubi  inceptuf  eft  finif  agri  iftiuf  podij. 


22»]  C  H  I  E  P I  S  C  O  P  V  S  .  75 

Teftef  funt  declericif.  Num  .  fimon  .  fciblon  .  araun. 
blainrit.  iudon.  loubiu.  guoren.  cinguan.  &  multi  alij 
teftef  qui  hie  non  nominantur.  De  laicif  britton  &  iluic. 
gloiu  .  biuonui .  lilli .  cimuireg.  Coram  illif  omnibus 
pofuerunt  hanc  dotem  fuper  quattuor  euangelia  inper- 
petuo  fine  herede  nifi  ecclesia  landaui^  &  benedicentef 
omnef  uno  ore  omnibus  feruaturif  hanc  elemofinam. 
maledicentef  autem  communiter  hif  qui'  iftud  podum 
cum  fua  tellure  &  finibus  iftif  ab  ecclesia  Landauia 
feparauerint.  donee  ademendationem  uenerint.  Amen. 

De  Cil  Hal. 

VIDenf  erb  rex  Guenti  &  ercic  quod  caduea 
effet  ambitio  huiuf  mundi  &  poteftaf .  accepit 
unam  tellurem  de  propria  fua  hereditate  nomine  Cil 
hal.  &  dubritio  archiepiscopo  archimonafterii  landa- 
ui^  &  fuif  fuceefforibuf  cum  deuotione  dedit  .  cum 
om.ni  fua  libertate  &  comunione  ineampo  &  inpafcuif. 
infilua  &  in  aquif .  fine  uUo  herede  nifi  inucluntntc 
inuoluntate  episcopi  landauie  &  poteftate  fine  uUo 
cenfu  uUi  homini  terreno  magno  uel  modico.  Rex 
prediilus  mifit  manum  fuper  quattuoz  euangelia 
tenente  beato  dubricio  cum  predicta  tellure.  Finif 
illiuf  apalude  ^*  magno  ufque  adarganhell.  benedicenf 
pofterif  fuif  qui  feruauerint  iftam  donationem  .  qui 
autem  uiolauerint  &  ab  ecclesia  Landaui^  feparau- 
erint .  maledicentur  &  inignem  ^ternum  mittentur. 
Declericif  teftef  funt  archiepiscopuf  dubriciuf .  el- 
hearn  .  iudner  .  guordoeui .  guernabui.  Delaicif  uero 
rex  erb  .  pepiau  .  gurtauan  .  mabon  .  eondiuill. 


76  DVBRIC^IYS      AR-  [22, 

TiR  CONLOC. 

Confirmanf  fcripturam  dicentem  Date  &  dabitur 
uobis .  Rex  pepiau  filiuf  erb  dedit  pro  falute 
aniin^  fu^  &  proremuneratione  futuri  premii .  quat- 
tuor  unciaf  agri  Conloc  fuper  ripam  gui  infra  infulam 
ebrdil  ufque  Cumbarruc  ynif  ftratdour  fine  ullo  cenfu 
homini  terreno  nifi  landaui^  archi- 

episcopo  dubricio  &  fuif  fuccefforibus  inperpetuo. 
Declericif  teftef  funt  dubriciuf  archiepiscopuf .  ar- 
guiftil  .  uuelbiu  .  louan  .  lunapiuf .  conuran  .  guruan. 
Delaicif  uero  pepiau  &  filii  eiiis  cinufl  &  guidci .  & 
heredef  conloc .  congual  &  multi  alii  demelioribus 
totiuf  regni .  Qui  inhoc  dono  facrilegium  fecerint  / 
execrentur.     Amen. 

R  Forth  Tvlon. 

Egnante  merchguino  filio  gliuif.  immola- 
^  uit  guorduc  filiam  Tuam  dulon  uirginem 
archiepiscopo  dubricio  landauenfif  ecclesi^  quam 
confecrauit  monialem  .  datif  fibi  quattuoz  modiif  agri 
infempiterna  confecra^'tione  fine  ullo  cenfu  homini 
terreno  nifi  deo  &  archiepiscopo  landaui^  .  &  cum 
omni  dignitate  fua  &  libertate  &  communione  tota 
regionif  guhiri  incampo  &  infiluif .  inaqua  &  inpaf-  - 
cuif.  Teftante  archiepiscopo  dubricio  &  prefente  cum 
clericif  fuif  Vbeluiuo  .  merchguino  .  Cuelino.  De 
laicif  uero  Merchguinuf  rex  .  matauc  .  garu.  Lugobi. 
Luuaet .  &  alij  innumerabilef.  Teftef  funt  fa6la  male- 
didlione  ab  omni  ore  &  excommunicatione  omnibus 


22.']  C  H  I  E  P  I  S  C  O  P  V  S  .  77 

hif  quicunque  illam  terram  ab  ecclesia  landaui^  & 
apaftoribus  illiuf  abillo  infuturo  feparauerint.  Amen. 
Data  autem  benedictione  feruaturif. 

De  Penn  Alvn. 

"^^yoE  filiuf  arthur  implenf  apgstolici  mandatum 
I  ^  dicentef  Date  &  dabitur  uobif.  Et  alibi 
'•^dicitur.  Manuf  porrigenf  non  erit  indigenf .  dedit 
pro  commercio  regni  c^leftif  inprimo  tempore  terram 
Pennalun  cum  fuo  territorio  fine  uUo  cenfu  homini 
terreno  nifi  dec  &  archiepiscopo  Dubricio  &  Lan- 
daui^  inhonore  fancti  petri  fundat^  &  omnibus  fibi 
fuccedentibus  .  &  Lann  maur  fuper  ripam  tyui .  cum 
duobus  territoriif  fuif  ubi  conuerfatuf  est  Teiliauf 
alumnuf  fancti  Dubricii  &  difcipuluf .  &  territorium 
aquilentium  fuper  ripam  Tarn  fluminif .  mittenf  noe 
manum  fuper  quatuo2  euangelia  &  commendanf  in 
manu  archiepiscopi  Dubricij  banc  elemofinam  inper- 
petuo  '^  cum  omni  refugio  fuo  .  &  cum  omni  libertate 
fua  incampo  &  in  filuif  inaqua  &  inpafcuif .  fub  per- 
petuo  anathemate  quicunque  ab  ilia  die  inantea  fep- 
araret  ab  ecclesia  landaui^  terraf  prediftaf  &  cum 
fua  dignitate.  Amen.  Delaicif  noe  foluf  teftif  eft 
cum  innumerabili  copia  hominum.  Declericif  uero 
archiepiscopuf  dubriciuf.  arguiftil .  ubelbiu  .  louann. 
iunabui .  conbran  .  guoruan  .  elhearn  .  iudnou  .  gur- 
docui .  guernabui.  Fiat  pax  indiebus  fuif  &  habun- 
dantia  rerum  firmaturif  donum .  &  filij  eo2.um  orphani. 
&  uxoref  eorum  uidu^ .  uiolaturif  iftud  deo  comen- 
datum.  Amen.      Finif  territorii  ecclesi^  aquilenfium. 


78  LIFE    OF    ST.   DUBRICIUS.  [25* 

Maliduc  guern  iduon  intaf.  tranf  iminid  inhiaun 
ipenn  nant  eilon ,  nant  eilon  nihit  di  cehir .  O  cehir 
iuinid  dinant  bachlatron  maliduc  nant  bachlatron  iui- 
nid  .  intrauf  digirchu  blain  nant  duuin  .  maliduc  nant 
duuin  ditaf .  oapernant  duuin  maliduc  taf  dirguairet 
diaper  guern  iduon .  ubi  incepit.  Finif  territorii  Lann 
Teiliau  maur.  Yfinnaun  ida.  ypenn  yglafpuU .  artyui. 
arpenn  arall  nir  hytyr  melin.  Or  hytyr  melin  hit  yn 
euyrdil.  Euirdil  nihit  bet  indubleif.  Odugleif  hit 
icimer.  Ycimer  ynniaun  bet  inant  luit.  Onant  luit 
icecyn  meryrc.  O  cecin  meirch  nihit  bet  icruc  petill 
bechan.  O  dina  hit  ^'  irhebauc  mein.  Orhebauc 
mein  yndugleif  bifgueiliauc.  O  dugleif  bif  gueiliauc 
bet  nant  ireilin.  O  nant  ireilin  bet  ichruc  cuft.  O  cruc 
cuft  icruc  corn  cam.  O  dina  bet  imblain  ifceuiauc. 
ifceuiauc  nihit  bet  arueithini  iniaun  irhen  alt.  O 
dina  icil  ir  adar  ilicat  tauern  iniaun  ibiftill  deui  nihit 
bet  igueithtineuur.  O  gueithtineuur  dirgairet  bet 
inletuer  cell  artyui. 

Six  lines  are  left  blank  in  the  MS.  here. 


[Le6liones  de  vita  fancti  Dubzicij.] 

QVIDAM  rex  fuit  ercychi  regionif  Pepiau 
nomine  clauorauc  uocatuf .  britannice.  La- 
tine  uero  fpumofuf  qui  fuper  inimicof  fuof 
iuit  inexpeditionem .  &  inde  redienf  precepit  fili^  fu^ 
Ebrdil  ut  ablueret  fibi  caput .  quod  cum  conaretur 
percepit  exipfiuf  grauitate  fuiffe  pregnantem.  Vnde 
rex    iratuf    iuffit    illam    includi    inutre    quodatn    & 


23j  LIFE    OF    ST.    DUBRICIUS.  79 

precipitari  influuium  .  ut  quocunque  forf  uoluiff&. 
deferetur.  Quod  econtrario  euenit .  nam  quotienf 
ponebatur  influmine .  totienf  adminiftrante  deo  im- 
pellebatur  adripam.  I  nde  pater  indignanf  quam  non 
potuit  fub'°mergere  flu6lib.us.  deftinauit  igne  comburi. 
Preparatur  itaque  roguf  inquem  filia  uiua  intruditur. 
Mane  autem  facto  miffif  legatif  apatre  fcitum  fiquid 
offium  nate  refiduum  foret .  tenente.m  filium  ingremio 
quern  pepererat  adfaxum  quod  ibidem  pofitum  eft 
inteftimonium  mire  natiuitatif  pueri.  Locuf  autem 
auulgo  matle  apellatuf  est .  eo  qugd  ineo  natuf  fuiffet 
beatuf  homo.  Hoc  audi  to  apatre  .  iuffit  adduci  filifim 
cumfilio.  Et  poftquam  adeum  pgruenerunt .  materno 
affectu  ut  folet  fieri,  amplexatuf  eft.  &  eum  deofculanf. 
exinftabilitate  infanti^  faciem  aui  palpitabat  &  of.  nee 
fine  diuino  nutu.  Nam  excontaftu  manuum  infantif 
ab  incurabili  mozbo  quo  laborabat  curatuf  eft.  Spu- 
mam  enim  abore  inceffanter  emittebat .  quam  duo 
clientef  fine  alicuius  hor^  interuallo  uix  extergere 
poterant  manutergiif.  Qui  poftquam  fe  curatum  tactu 
infantif  cognouit .  gauifuf  eft  nimium  ut  aliquif  pofi- 
tuf  innaufragio  cum  peruenerit  ad  portum .  &  in 
primo  ut  leo  rugienf .  poftea  uerfuf  eft  inagnum .  & 
fuper  omnef  natof  &  nepotef  cepit  diligere  infantem. 
&  deloco  illo  matle  fcilicet .  mat  bonus  .  le  locus, 
inde  Matle .  hoc  eft  bonuf  locuf  Fecit  ilium  her- 
editarium  cum  tota  infula  .  fumpto  fibi  nomine 
9'amatre  ebrdil  .  ideft  inif  ebrdil .  qu^  ab  aliif  uo- 
catur  maif  mail  lochou.  Et  ab  ilia  hora  creuit  in 
^tate .  &  intempore  fcienti^  miffuf  adftudium  litter- 


8o  LIFE    OF    ST.    DUBRICIUS.  [23* 

arum  hilarif  cum  magna  deuotione.  Et  quamuif 
puer  ^tate .  uir  maturuf  ftatim  cum  magna  prudentia 
&  fcienti^  eloquentia .  &  poftquam  uir  effe6luf  eft. 
corpore  ^tate  &  fapientia .  creuit  illius  fama  cum 
utriusque  legif  noui  &  ueterif  peritia  pertotam  bri- 
tanniam  .  ita  quod  exomni  parte  totiuf  britanni^  fco- 
laref  ueniebant .  non  tantum  rudef .  fed  etiam  uiri 
fapientef  &  doctbref  adeum  ftudendi  caufa  conflue- 
bant.  Jnprimif  fanctus  Teiliauf.  Samfon  difcipuluf 
fuuf.  Vbeluiuf.  Merchguinuf.  Elguoreduf.  Gunui- 
nuf.  Congual.  Arthbodu.  Congur.  Arguiftil.  lu- 
nabui.  Conbran.  Guoruan .  Elheharn.  ludnou.  Guor- 
docui.  Guernabui  .  Louan.  Aidan.  Cinuarch.  Et 
cum  hif  mille  clericof  pgr  feptem  annos  continuof 
inpodo  hennlann  fuper  ripam  Gui  inftudio  litterarum 
diuin^  fapientie  &  human^  retenuit .  exemplum  eif 
prebenf  infemet  ipfo  religiof^  uit^  &  caritatif  per- 
fe6l^.  Et  per  aliud  fpatium  innatiuitatif  fu^  folio  hoc 
eft  inif  ebrdil  eligenf  locum  unum  inangulo  illiuf 
inful^  opportunum  filua  &  pifcibus  ^^  fuper  ripam 
Gui  cum  fuif  innumerabilibus  difcipulif  manfit  per 
pluref  annof  regendo  ftudium  .  nomen  loco  imponenf 
Mochrof.  Moch  ideft  porci .  rof  hoc  eft  locuf.  Moch^ 
rof  britannico  fermone  locuf  porcozum  interpretatur, 
Merito  locuf  porco2um  quia  precedente  no6le  appar- 
uit  ei  angeluf  perfomnium  dicenf  ei.  locum  quern  pro- 
pofuifti  &  elegifti  incraftino  uide  ut  circuaf  pertotum 
&  ubicunque  inuenerif  fuem  albi  colorif  cubantem 
cum  fuif  porcellif .  ibi  funda  &  conde  innomine  * 
fanct^    trinitatif    habitaculum    fimul    &    oraculum. 


24J  LIFE    OF    ST.    DUBRICIUS.  8i 

Homo  dei  excitatuf  afomno  memo2  angelici  pre- 
cepti  ut  folito  ftatim  locum  cum  fuif  difcipulif  cir- 
cuiuit .  &  ut  uox  angelica  ei  promiferat .  fuf  albi 
colorif  cum  fuif  porcellif  deloco  iflo  ante  illof  pro- 
filuit .  &  ibi  profecto  oraculum  fimul  &  habitaculum 
fundauit  &  circumfcriplit .  &  ibi  perpluref  annof  re- 
gulariter  uixit .  predicanf  &  docenf  clerum  &  popu- 
lum .  radiante  eiuf  doctrina  pertotam  britanniam  ut 
lucerna  fuper  candelabrum  fine  aliqua  praui  dogmatif 
macula  fmceram  fidem  tota  genf  britannica  conferu- 
auit.  (^um  beatuf  uir  clareret  indoftrina  largita  fibi 
nobili  parentela  fimul  &  patenti  facundia  creuit  in 
patria  eiuf  uirtuf .  creuit  populo  paradifi  introituf 
Cum  labor  crefcebat  incorpore  .•'  pluf  gau'^debat  pro 
tanto  onere  .  expectanf  retribiitionem  inatrio  celeftif 
patri^.  Sanabantur  egroti  eiuf  manuf  impofitione. 
curabantur  amultiplici  egrotatione  .  &  ut  quiddam 
demultif  enarrem  .  uir  beat^  memori^  Dubriciuf  uifi- 
tauit  locum  beati  llduti  tempore  quadragefimali .  ut 
qu^  emendanda  corrigeret  .  feruanda  confolidaret. 
Ibidem  enim  multi  conuerfabantur  fanctiffimi  uiri. 
multi  quodam  liuore  decepti.  Inter  quof  frater  Sam- 
fon  morabatur  filiuf  Amon  qui  meruit  abeodem 
predicto  patre  die  fu^  ordinationif  apud  fedem  epif- 
copalem  diaconatuf  primo  .  prefbiteratuf  fecundo. 
pontificatuf  tertio  .  ut  alba  columba  incapite  fuo  de- 
fcenderet  qu^  uifa  fuit  abeato  archiepiscopo  &  ab 
abbate  llduto  fpatio  ordinationif  fu^.  Domuf  beati 
llduti  diuifa  inter  fratref .  diuifjque  ref  ^cclesiaftic^ 
prout     unicuique     opuf    erat  .    diuifaque    mifteria 


82 


LIFE    OF    ST.    DUBRICIUS. 


[24. 


fratribuf  .  obedientia  quidem  cellarii  conceffa  eft 
aprelatoribus  fuif  beato  Samfoni .  qui  die  ac  nocte 
adfufficientiam  feruiebat  clero  .  uerumetiam  placebat 
communi  populo.  Quadam  die  cum  omnia  pocula 
erogauerat  hofpitibus  euacuatif  cellarii  uafif  omni- 
bus .  &  obtantam  l^titiam  aduentuf  domini  Dubricij 
&  famili^  fue  propalatum  eft  cuidam  inui'Menti  quod 
cellariuf  fundituf  deuaftauerat  potuf .  nam  ipfe  idem 
potituf  fuerat  eadem  obedientia .  &  ablata  fibi  inui- 
debat  fratri  Samfoni  pro  fua  manu  largiflua.  Audito 
fibi  congregationif  murmuratione .  uenit  adfanctum 
Dubricium  erubefcenf  protanto  murmure  .  denuntia^f 
omnia  ordine .  dicenf.  O  pater  fancte .  Oflof  patri^ 
michi  fuccurre.  Audita  prece  fanctuf  dubriciuf  pre- 
catuf  deum  ut  deanguftia  quam  Samfon  patiebatur 
eum  liberaret  .  inftigatuf  paterno  pectore  intrauit 
cellarium  comite  Samfone  .  &  ut  dicitur.  Mirabilif 
deuf  infanctif  fuif.  mira  relatione  eleuauit  manum 
cum  impofita  benediftione .  &  data  ilia .  ftatim  ex 
integro  fuperhabundant  uafa  ueluti  eadem  hora 
fuiffent  liquoribus  exfolito  impleta  .  &  euacuato 
liuore  inuidi^  funt  reintegrata .  &  qu^  tributa  funt 
largiendo  .  redacta  funt  precibus  remunerando. 

GONfugientibus  populif  exfolito  ad  beatum  ui- 
rum  dubricium  .  &  recuperantibus  fanitatem 
animarum  &  cozporum  .  aduenit  quidam  potenf  uir 
regali  profapia  procreatuf  Guidgentiuai  oranf  &  flexif 
genibus  ut  filiam  fuam  Arganhell  nomine  captam 
ademonio  liberaret .  qu^  in  tantum  uexabatur  quod 
uix  funibus  cum  ligatif  manibus  poterat  retineri  quin 


24>]  LIFE    OF    ST.    DUBRICIUS.  83 

mergeretur  flumine  '^  quin  comburetur  igne  .  quin 
confumeret  omnia  fibi  adherentia  dentibus  O  quam 
clarum  deo  feruire .  qui  cuncta  tenet  infuo  moder- 
amine  &  refrenat  adfuum  uelle.  Audita  prece  priuf 
pater  orauit  addominum  .  &  effufif  lacrimif  procidenf 
interram  deprecatuf  eft  deum  ut  interceffione  beati 
petri  ap0st.0l02.um  principif  omniumq.ue  fanctozum 
fuccurreret  languenti.  Qu^  inproximo  prefentia 
patrif  fui  &  parentum  fuo2um  ruptif  funibus  fine 
macula  euacuato  maligno  fpiri.tu  cum  recuperata  fani- 
tate  &  plenaria  fcientia  recepit  exintegro  priftinam 
fanitatem  &  inomn.ib.us.  melioratam  qu^ftatim  recog- 
nouit  fuam  fragilitatem  .  inflata  fancto  fpiritu  poftpof- 
uit  fecul.um  .  &  feruato  pudore  uirginitatif  permanenf 
fub  refugio  fancti  uiri .  uitanj  duxit  inmeliuf  &  finiuit. 

Videnf  beatuf  uir  uita.m  fuam  non  fufficientem 
fibi  ipli  &  pop.u.lo .  infirmitatibus  quibufdam 
&  fenio  fatigatuf  laboriofum  opuf  epifcopii  dereli- 
q.uit .  &  heremitalem  uita.m.  cum  pluribus  fanctif  uirif 
&  difcipulis  fuif  labore  manuum  fuarum  uiuenti- 
bus  ininfula  Enli  multif  annif  folitarie  uixit .  & 
uitam  gloriofe  finiuit .  qu^  more  britannico  uocatur  & 
antiquituf  &  inprouerbio  roma  britanni^  propter  lon- 
ginq.uitatem  &  periculofum  tranfitum  marif  inextre- 
mitate  regni  fita  .  &  ^  propter  fanctitatem  loci  & 
honeftatem  .  fanftitatem  /  cum  .xx.  milia  fanctozum 
ibi  iaceant  corpora  confeffo2.um.  tam  .  quam  martirum. 
Honeftate.in  /  cum  fit  circundata  undiq.ue  mari  & 
eminenti  promuntozio  orientali  plaga .  occidental! 
uero  plana  &  fertili  gleba .  humida  fonte  dulcifluo 

F  2 


84  LIFE    OF    ST.    DUBRICIUS.  [25. 

&  partim  maritima .  &  delfinif  copiofa .  qu^  omni 
caret  ferpente  &  omni  rana .  &  inqua  nulluf  fratrum 
inea  conuerfantium  iunior  quidem  morte  preoccupatur. 
cum  fenior  fuperftet  hac  prefenti  uita. 

■  it  quoniam  uenerabantur  indigent  coaporaliter. 
&  habebant  &  patrem  eundem  fuperftitef  apud  deum 
interpell'ant  intercefforem  .  &  apud  omnium  fancto- 
2.um  illiuf  inful^  &  totiuf  patri^  defenforem.  Pauca 
miracula  quidem  demultif  fcripto  commendata  funt. 
quippe  cum  fuerint  aut  ignibus  hoftium  exufta.  aut 
exilij  ciuium  claffe  longiuf  deportata.  Quod  uero 
poftmodum  inueftigatum  eft  &  adquifitum  moni- 
mentif  feniorum  .  &  antiquiffimif  fcriptif  litterarum 
quo  loco  fepultuf  eft  infra  fepulturam  fanctozum 
uiro2um  Enli .  quoue  fitu  firmiter  humatuf  eft .  &  aquo 
&  qualiter  quorumque  principum  tempore  apoftolici 
imperatorif .  archiepiscopi  cantuarienfif .  episcopi  ban- 
cornenfif .  inde  adlandauiam  tranflatus  est .  fcripto  & 
memori^  commendamus  ;  ^^  \f^empore  Calixti  pape. 
Henrici  romanorum  imperatozif*  Radulfi  cantuarien- 
fif archiepiscopi.  Henrici  agglorum  regif .  DAuid 
bancorenfif  episcopi.     V^bani  landauenfif  episcopi. 

SEXcentefimo  duodecimo  anno  incarnationif 
dominie^  fanctus  Dubricius  landauenfif  9c- 
clesi^  episcopuf .  o6laua  decima  kalendif  decembrif 
migrauit  addominum.  Millefimo  uero  centefimo  ui- 
gefimo  biffextilique  anno  nonis  mai .  &  in  .vi.  feria 
tranflatuf  est  abinfula  Enli .  &  ab  Vrbano  eiusdem 
^cclesi^  episcopo  uerbo  &  confenfu  Radulfi  cantuari- 


25.]  LIFE    OF    ST.    DUBRICIUS.  85 

enfif  ecclesi^  metropolitani .  &  affenfu  Dauid  bancor- 
enfis  ecclesi^  pontificif .  &inprefentia  fimul  &  Grifidi 
regif  guenedoci^.  &  totius  cleri  &populi  collaudatione. 
&  decima  kalendif  iunii  menfif  die  dominica  receptus 
est  infuam  ecclesiam  landauiam  cum  proceffione  facta, 
preuia  fancta  cruce  cum  reliquiarum  copia.  Et  in 
cuiuf  aduentu  fit  pluuia  copiofa  multum  populo  ne- 
ceffaria.  Nam  non  pluerat  odlo  feptimanaf  aut  eo 
ampliuf  pertotam  parrochiam  gulatmorcanenfem .  nee 
etiam  ftillauerat  gutta .  Quarta  nonif  eiufdem  menfif 
&  inquarta  feria  idem  predi6luf  episcopuf  uir  bon^ 
memori^  &  pofl  laborem  .  &  pre  tan  to  fibi  &  ecclesi^ 
fu^  gaudio  adepto  pro'^tahto  patrono.  Et  facto  ieiunio 
&  oratione  facta .  aduocauit  canonicof  fuof  fratrem 
Efni  decanum  eiusdem  ecclesi^  &  uirum  caftimoni^ 
&  fumm^  prudenti^ .  Capellanumque  fuum  Jfaac 
nomine  uirum  magn^  aftuti^  &  ualenti^.  Et  ap- 
pofitif  ad  terram  facrif  reliquiif  beati  Dubricii .  & 
locatif  adunum  ut  preparentur  &  feparato  puluere 
aqua  lauarentur  protanto  itinere  .  &  miffif  propriif 
fuif  mapibus  adreuerentiam  tanti  thefauri .  &  toti  | 
patri^  intria  baccinia  ante  altare  petri  apgstoli  & 
fanctozum  confeffoaum  Dubricii .  Teiliaui .  Oudocei. 
ftatim  tactu  facrarum  reliquiarum  ebulliuit  aqua  un- 
dique  miro  ac  ueluti  miffo  grandi  calido  &  rubeo 
lapide.  Non  tantum  pro  ebullione  multimoda  per 
totum  baccinium  mirabantur  fliupefacti .  uerum  etiam 
tantam  aquam  nimium  calefactam  fentiebant .  Nee 
parua  hora  aut  fpatio  momenti .  fed  etiam  quandiu 
alternatim    mouebantur    abillif    communiter   in  aqua 


86 


LIFE    OF    ST.   DUBRICIUS. 


[25, 


tandiu  ufque  adfinem  ablutionif  crefcebat  calo2  In 
aqua  .  non  tantum  uifuf  &  tactus  fentiebant  miracu- 
lum  .  immo  audituf  audientef  calorif .  &  humidi  foni- 
tum  &  tumultum.  Hif  uifif  auditif  &  ta6lif .  ut  eft 
Mirabilif  deuf  infanctif  fuif .  Accepit  episcppuf  unum 
OS  debrachio  .  &  traftanf  prenimio  ^  gaudio  remifit 
inaquam  .  &  miffum  adfundiim  aqu^  .  mouit  fe  in 
fundo  per  fpatium  nullo  fe  mouente  nifi  diuino  tuta- 
mine  pernimiam  horam.  Quod  cum  uidiffet  foluf  in 
primif  aduocauit  decanum  fjbi  adherentem  ut  uideret 
offif  &  aqu^  motionem  fimul  &;  qapellanum  .  &  re- 
ferunt  gratef  deo  ut  in  ore  duorijm  aut  trium  fit 
omne  teftimonium  protanto  miraculo .  Quibus  uifif 
adlaudem  &  exaltationem  ^cclesi^  dei  pofit^  funt 
reliqui^  fancti  Dubricii  intumbam  adhoc  aptam .  & 
inantiquo  monafterio  ante  fanct^  Mari§  altare  uerfuf 
aquilonalem  plagam .  &  predidluf  antiftef  uir  bon^ 
memori^  uidenf  loci  paruitatem  inlongitudine  .xxvui. 
pedum,  inlatitudine  .xv.  altitudine  .xx,  &  curn  duabus 
alif  exutraque  parte  admodum  paru^  quantitatif  & 
altitudinif  &  cum  porticu  ,xi).  pedum  longitudinif .  & 
latitudinif  rotund^  molif .  Confilio  Radulfi  cantuarien- 
fif  ^cclesie  archiepiscopi ,  ^  totiuf  cleri  &  populi 
eiufdem  .  cepit  monafterium  maiuf  conftrui  inhonore 
Petri  apostoli  &  fanctozum  confefforum  Dubricii. 
Teiliaui .  Oudocei .  Millefimo  .  centefimo  .  uigefimo 
anno.xvu].  kalendis  maii  menfif.  &  inquarta  feria 
paffionif .  &  acceptif  fibi  &  ^cclesi^  fue  hif  litterif 
domini  archiepiscopi  cum  data  benedidlione  &  per- 
donatione  '°°  omnibus  auxiliaturif  inceptum  opus. 


26.]     THE    CHURCH    OF    LLANN    DAY.        87 

RADVLFVS  dei  gratia  cantuarienfif  archi- 
episcopuf.  omnibus  ^cclesi^  filiif  francif  & 
anglif  atque  gualenfibus  .  &  cuiufcunque  fint  natio- 
nif  hominibus  falutem  &  benedidlionem  dei  &  fuam. 
Rogamuf  karitatem  uestram  ut  oculif  mifericordi^ 
refpicere  uelitif  indigentiam  landauenfif  ^cclesie. 
Confifi  &  enim  deuestrarum  elemofinarum  auxilio. 
eandem  ecclesiam  edificare  difpofuimuf .  ut  ibidem 
populuf  dei  conuenire  poffit  adaudiendum  uerbum 
domini .  Quicunque  igitur  adedificationem  predict^ 
^cclesi^  aliquid  defuo  impertiri  pro  karitate  dei  uolu- 
erit .  fciat  fe  nostrarum  orationum  atque  benefactozum 
effe  participem.  Sed  &  de  onere  penitentie  fu^  quod 
fibi  afuif  confefforibus  impofitum  eft  /  quartam  partem 
ei  de  mifericordia  dei  &  poteftate  nostri  minifterii 
confifi  relaxamuf. 

Requisitio  vrbani  Landavensis  ecclesie   episcopi 

V''  versvs  calixtvm  papam  apud  Remis. 
ENerabili  Calixto  apostolico.  &  totius 
christianitatif  fummo  patrono  .  Vrbanuf 
landauenfif  ^cclesi^  episcopuf  fidele  feruitium  & 
orationef  debitaf  Ecclesia  dei  nostraque  fub  deo 
&  uobis  uestre  mifericordie  &  pietati  banc  dirigit 
epistolam .  &  fuppliciter  rogat  ut  profummo  rege 
christo  eam  precipiatif  diligenter  uobif  recitari .  & 
auobif  mifericorditer  exaudiri.  Atempore  antiquoz- 
um  patrum  dilec'°'tiffime  pater  &  domine  ficut  cyro- 
grafum  fancti  patroni  nostri  Teiliaui  teftatur  hec 
^cclesia  predi6la  priuf  fundata  in  honore  fancti  Petri 
apostoli  aliarum  omnium  ^cclesiarum  guali^  femper 


88 


BP.  URBAN  &  CALIXTUS   II. 


[26. 


magiftra    extitit    indignitate   &   inomni    priuilegio. 
donee  tandem  perfeditionef .  &  tot  bellozum  flagitia. 
&   inueterato   anteceffore   meo    HerWoldo   &   inde 
debilitato  .  ^cclesia  cepit  debilitari  .  &  fere  uiduata 
paftore  .  &  annichilata   indigenarum    crudelitate  .  & . 
inuafione  fuperuenientif  gentif  normannic^.     Semper 
tamen  religiofi  uiri  adferuiendum  inea  heferunt .  tum 
propter  anglozum  uicinia  aquibus  inecclesiaftico  qui- 
dem  minifterio  nichil  difcrepabant .  quia  apud  eofdem 
fuerant  tam  nutriti  quam  eruditi.     Tum  etiam  quod 
abantiquif  temporibus  ideft  atempore  Eleutherij  pap^ 
fedif  roman^  epifcopus  illiuf  loci .  &  poll  aduentum 
Auguftini  inbritanniam  infulam  dorobernenfif  ^cclesi^ 
metropolitani  eiufdem  archiepiscopo  fimul  &  regi  an- 
glo2um  femper  fuerat  fubdituf  &  peromnia  obedienf. 
Nouiffime  autem  Willelmo  rege  regnante .  maxima 
cleri  parte  iam  deleta  .xxui].  tamen  canonicif  ^cclesia 
fuerat  munita.    Quorum  inprefenti  nulli  preter  duof 
inea  remanent .  &  indominio  ^cclesi^  quattuor  carruc§ 
&  quattuor  libr^ .  nee  tantum  interritoziif  '°^  ablatif. 
Nunc  ecclesia   defolata  .  &  difpoliata  /  uerumetiam 
indeeimif  ablatif  fibi  &  omnibus  clericif  totiuf  epif- 
copatuf .  tam   laicali    poteflate .  quam    monaehorum 
inuafione.  quam  etiam  fratrum  ngstrozum  episcoporum 
Herfordi^  uidelicet .  &  fancti  Deui  territorii  fimul  & 
parrochie  grandi  inuafione.    Nunc  precor  uof  ut  pat- 
rem  uelut  inermif  armatum .  &  debilif  fortem,  quatinuf 
^cclesie  noflre  uobis  commiffe  fuccurratif .  Vt  qui  uof 
fecit .  ipfe  uof  manuteneat .  &  poft  laborif  terminum. 
perducat  uof  adperhenne  folacium.     Amen. 


26J  COUNCIL    OF    RHEIMS.  89 

MILLefimo.  centefimo.  nono  decimo  anno 
incarnationif  domini  Concilium  Remenfe 
a  Calixto  papa .  &  prefente  Lodguino  franci^  rege 
cum  prefentibus  centum  baculif  quinquief  tam  archi- 
episcopozum  &  episcopoaum .  quam  etiam  abbatum 
cum  innumerabili  copia  clericoaum  &  laicorum  in- 
ceptum  eft  .xiij.  kalendis  menfif  nouembrif .  finitum 
uero  .ni].  kalendis  eiufdem  nouembrif.  cui  interfuit 
VRbanuf  landauenfif  ^cclesi^  episcopuf .  &  renouato 
priuilegio  ecclesi^  ipfiuf  cum  omni  dignitate  fua  datum 
fibi  fuit  priuilegium  illud  figillatum  cum  litterif  aliif 
falutatoziif  archiepiscopo  regi  populo.  '°^ 

CALIXTUS  EPISCOPUS  SERVUS  SER- 
VOrum  dei  uenerabili  fratri  Vrbano  Landauen- 
fif ^cclesi^  episcopo  .  eiufque  fuccefforibus  canonice 
fubftituendif  inperpetuo .  Pi^  poftulatio  uoluntatif 
effeftu  debet  profequente  compleri .  quatenuf  &  de- 
uotionif  finceritaf  laudabiliter  enitefcat .  &  utilitaf 
poftulata  uiref  indubitanter  affumat .  Quia  igitur 
dile6lio  tua  adfedif  apostolic^  portum  confugieiif .  eiuf 
tuitionem  .  deuotione  debita  requifiuit .  nof  fupplica- 
tioni  tue  clementer  annuimuf .  &  beati  Petri .  fancto- 
2.umque  confeffozum  Dubricij  .  Teliaui .  Oudocei. 
landauenfem  ecclesiam  .  cui  deo  auctore  prefidef  in 
apostolic^  fedif  tutelam  excipimuf  Per  prefentif 
igitur  priuilegij  paginam  apgstolica  auftoritate  ftatui- 
muf .  ut  ecclesia  uestra  cum  fua  dignitate  abomni 
fecularis  feruitij  grauamine  libera  maneat  &  quieta. 
Quecunque  u^tro  conceffione  pontificum  .  liberalitate 


90        THE    DIOCESE    OF    LLANN    DAY.     [26. 


principum  .  oblatione  fidelium  .  uel  alijf  iuftif  modif 
adeandem    nofcuntur   ^cclesiam   pertinere ,  ei  firma 
inpofterum  &  Integra  conferuentur.       Jnquibus  h^c 
propriif  duximus  nominibus  annotanda.     Landauiam 
fcilicet  cum  territorio  fuo.    Ecclesiam  Elidon.  Eccles- 
iam  fan6li  ^°*  Ylarij  .  Sancti  nifien  .  Sancti  Teiliaui 
de  merthir  myuor  .  Sancti  Teiliaui  de  lann  mergualt. 
Lann    Jldut .    Lann  Pet^r .  Culalann.   Lann  Cyn- 
gualan .  Lann  Teiliau  portulon.  Lan  Teiliau  talypont. 
Lann    Gemei .    Lann    Dodei .    Cilcyuhinn .    Cruch 
guernen .  Villam    Lann    Catgualatyr    cum    ecclesia 
fancti  Cyuiu .  Villam  fancti  Tyuauc .  cum  ^cclesia. 
Villam  henriu  cum  ^cclesia .  Villam  Merthir  Teudiric 
cum  ecclesijf .  Villam  fancti  Oudocei  cum  ecclesia. 
Villam  fancti  Nu|uien  cum  ecclesia .  Villam  Tynyfan 
cum  ecclesia.    Villam  lann  Cdm  cum  ecclesiif.  Villam 
Lannguern  Cynuc  cum  ecclesia .  Villam.  merthirdincat 
cum  ecclesia .    Lanngarth  .   Sancti  Teiliaui    deporth 
halauc  .  Sancti  Teiliaui  decreffinic  .  Ecclesiam  fancti 
Cletauci .    Ecclesiam  fancti   Sulbiu .   Villam  penuei 
cum  ecclesia .  Lan  helicon  .  Lann   Mihacgel  maur. 
Villam  cairduicil .  cum  ecclesia.  Ecclesiam  fancti  Cat- 
oci.  Lann  coit.  Talpontefcop.  Languonhoill.  Riubreinn. 
Caircaflell .    Penniprifc  .    Trefmeibion  .   our  |  deuein. 
Tref  main  .  Tref  mebion  guichtrit .  Tref  rita  .  Lann 
diniuil  cum  ecclesia .  &  cum  decimif .  oblationibus. 
fepulturif .  territoriif .  refugiif .  &  libera  cornmunione 
earum  .  Qu^cunque  preterea  infuturum  largiente  dec 
iufte  atque  canonice  poterit  adipifci .  quieta  ei  femper 
&  illibata  permaneant .  Decernimuf  ergo .  ut   nuUi 


27.] 


BULL    OF    CALIXTUS    II. 


91 


omnino  hominum  liceat  predi6lam  '"^  ^cclesiam  te- 
mere  perturbare .  aut  eius  poffeffionef  auferre .  uel 
ablataf  retinere  .  minuere .  uel  temerariif  uexationibus 
fatigare .  fed  omnia  ei  cum  parrochi^  finibus  Integra 
conferuentur .  tarn  tuif.  quam  clericozum  &  pauperum 
ufibus  profutura .  Siqua  igitur  infuturum  ^cclesiaftica 
fecularifque  perfona  banc  nostr^  conftitutionif  pagi- 
nam  fcienf .  contra  eam  temere  uenire  temptauerit  / 
fecundo.  tertioue  commonita,  finon  fatiffaftione  con- 
grua  emendauerit .  poteftatif  honorifque  fui  dignitate 
careat .  reamque  fe  diuino  iudicio  exiftere  deperpe- 
trata  iniquitate  cognofcat .  &  afacratiffimo  corpore 
ac  fanguine  dei  &  domini  redemptorif  nostri  ihesu 
christi  aliena  fiat .  atqug  in  extreme  examine  diftrift^ 
ultioni  fubiaceat.  Cunftif  autem  eidem  ^cclesi^  iufta 
feruantibus  .  fit  pax  domini  nostri  ihesu  christi .  qua- 
tenuf  &  hie  firu6lum.  bon^  aftionif  percipiant .  &  apud 
diflum  iudicem  premia  ^tern^  pacif  inueniant.  Amen. 


lOfi 


92 


BULLS    OF  CALIXTUS    II. 


[27. 


DAtum  Sueffioni .  per  manum  Grifogoni  fanct^ 
roman^  ^cclesi^  diaconi  Cardinalif  ac  biblio- 
thecarij  .xvi|.  kalendis  nouembrif.  fndi6lione  .xil), 
Jncarnationif  dominie^  anno  millefimo .  centefimo 
.xviii).  Pontificatuf  autem  domni  Calixti .  fecundi 
pap^ .  Anno  PRimo. 

CALIXTUS  episcopuf  feruuf  feruozum  dei. 
karissimo  inchristo  filio  Henrico  illuftri  & 
gloriofo  anglo2,um  regi .  falutem  &  apostolicam  beni- 
uolentiam .  Venientem  adnof  uenerabilem  fratrem 
nostrum  Vrbanum  landauenfem  episcopum  uirum  uti 
accepimuf  honeftum  ac  religiofum  benigne  fufcepimuf. 
&  Landauenfif  ^cclesi^  tribulationibus  affedlione  de- 
bita  compaffi  fumuf.  Eum  itaque  adte  cum  litterif 
prefentibus  dirigentef .  nobilitatem  tuam  rogamuf  & 
obfecramus  in  domino .  ut  eum  pro  beati  Petri  reuer- 
entia  &  amore  nostro  ficut  regiam  maieftatem  condecet 
honorare .  &  ei  commiffam  ^cclesiam  fecundum  datam 
fibi  adomino  facultatem  defendere  ftudeaf  adiuuare. 
quatenuf  adeo  &  abeato  Petro  retributionem  .  &  de 
peccatif  tuif  remiffionem  &  indulgentiam  confequarif. 
Datum  Remif  .xi.  Kalendis  .  Nouembris. 

CALIXTUS  episcopif  feruuf  feruoaum  dei. 
Venerabili  fratri .  Radulfo  cantuarienfi  archi- 
episcopo  .  falutem  &  apostolicam  beniuolentiam. 
Siciit  fratrum  quam  plenius  id  nouerunt  '°'  fuggef- 
tione  cognouimus.  Landauenfif  ecclesia  ita  bonif  fuif 
&  perepifcopof  &  perlaicof  exp.oliata  eft  .  ut  redadla 
pene  innichilum  uideatur .  Rogamuf  itaque  follicitu- 


27.]  BULLS    OF   CALIXTUS   II. 


93 


dinem  tuam  &  precipimus  ut  ei  fuper  iif  qui  bona  eiuf 
detinent .  iuftitiam  faciaf .  &  precipuq  fuper  episcopo 
fancti  Deui .  &  fuper  episcopo  Herfordi^  .  qui  iniufle 
terraf  &  parochiaf  eiufdem  dicuntur  ^cclesi^  obtinere. 
Datum  Sueffioni  .xvii.  Kalendis  novembris. 

CALIXTVS  Episcopuf  feruuf  feruozum  dei. 
Dile6lif  filiif .  monachif.  capellanif.  canonicis. 
Waltero  filio  Ricardi .  Briano  filio  comitif .  Willelmo 
filio  badrun .  Roberto  decandof .  Gefrido  debroi. 
Pagano  filio  iohannis  .  Bernardo  denouo  mercato. 
Guinbaldo  debadalon  .  Rogerio  deberkele .  Guillelmo 
uicecomiti  decairti.  Guillelmo  filio  rogerii  derenni.  > 
Roberto  filio  rogerii .  Roberto  cum  tortif  manibus  & 
ceterif  perlandauenfem  epifcopatum  nobilibus.  falutem 
&  appstolicam  beniuolentiam .  Matrif  uestr^  landa- 
uenfif  ^cclesi^  adnof  querela  peruenit  .  pro  eo  quod 
peruof  bonif  fuif  expoliata .  &  fere  innichilum  redafta 
fit .  Vnde  nof  affe6lione  debita  condolentef .  prefentef 
aduof  litteraf  deftinamuf .  monentef  ac  precipientef. 
ut  terraf .  decimaf .  oblationef .  fepulturas  .  &  bona 
cetera  .  qu^  aut  eidem  ^cclesi^  aut  aliif  deipfiuf  paro- 
chia  ^cclesiif  '°^  nequiter  abftuliftif  &  detinetif .  fepo- 
fita  dilatione  reddatif.  Iniquum  eft  enim  ut  filii  matrem 
lacerent .  &  illiuf  bona  diripiant ,  quam  omnino  tueri. 
&  defuif  debuerant  facultatibus  adiuuare .  Sane  fi 
npstrif  monitif  obedire .  &  prediftam  matrem  uestram 
curaueritif  adiuuare  .  Omnipotentif  dei.  &  beati  Petri. 
&  nostram  poteritif  gratiam  optinere .  Alio  quin  nof 
preftante  deo  in  uof  tanquam  incontemptoref  &  facri- 


94 


BULLS    OF    CALIXTUS    II. 


[28. 


legii  reof .  fententiam  quam  uenerabilis  frater  noster 
Vrbanuf  episcopuf  uester  canonica  ^quitate  protu- 
lerit  confirmamufi  Datum  Sueffioni  .Xvn.  Kalendis. 
Nouerrlbris. 

CALIXTVS  episcopuf  feruuf  feruozum  dei. 
Dilectif  filiif.  clericif.  monachif  &  laicif  inlan- 
dauenfif  ecclesi^  parochia  conflitiltif .  falutem  & 
apostolicam  beniiiolentiam.  Venientem  adnof  uenera- 
bilem  fratrem  nostrum  Vrbanum  episcopum  uestrum 
benigne  fufcepimuf.  &  oppreffionem  uestr^  ^cclesi^ 
audientef .  debita  ei  affe6lione  compaffi  fumuf.  Siqui- 
dem  infmuauit  nobis  .  matrem  uestram  landauenfem 
^cclesiam  ufqueadeo  monachozum  quorundam .  cleri- 
co2.um .  nee  non  8c  laicozum  inuafionibus  &  rapinif 
attritam .  ut  inea  episcopuf  manere  uix  poffit .  Quod 
profe6lo  &  nobif  graue  eft .  &  aduestrozum  fpedlat 
periculum  animo2um  .  Vestram  itaque  uniuerfitatem 
litterif  prefentibus  uifitantef.  monemuf  atque  precipi- 
muf  ut  eundem  fratrem  nQstrum  affectione  debita 
diligatif .  &  debitam  ei  '°'  tanquam  patri  &  paflozi 
ueflro  reuerentiam  &  obedientiam  impendatif 
^orro  commiffam  fibi  ^cclesiam  matrem  ueflram  ficut 
boni  filii  acjiuuare .  &  ablataf  ei  poffeffionef  &  bona 
recuperare  .  fecundum  datam  uobif  a  domino  faculta- 
tem  uiriliter  ftudeatif.  Aliif  quoque  ^cclesiif  landa- 
uenflf  parochi^  debita  perfoluentef .  releuationif  & 
reflaurationif  eif  manum  apponere  procuretif.  Per 
hoc  enim  &  omnipotentif  dei  benediftionem  &  gratiam 
&  remiffionem  uestrozum  confequimini  peccat02um. 
Datum  Sueffioni  .xvl).  Kalendis  Novembris. 


28,]  THE    COUNCIL    OF    RHEIMS. 


95 


PapA  SecunDus  Calixtus  iNcon- 

Qcilio  remenfi. 
VE   fanctozum  patrum  fanftionibuf  depraui- 
^tatif  fimoniaca   flabilita   funt  /  nof  quoque 
fpintuf  fancti  iudicio  &  audloritate  fedif  apostolic^ 
confirmamus. 

Siquif  uero  uendiderit  aut  emerit .  uel  perfe  .  uel 
perfummiffam  quamlib&  perfonam  epifco- 
patum  .  abbatiam  .  decanatum  .  prefbiteratum. 
archidiaconatum  .  prepofituram  .  prebendam  .  altaria. 
uelqu^libet  ^cclesiaftica  beneficia .  promotionef .  ordi- 
nationef .  confecrationef  .  ^cclesiarum  dedicationef. 
clericalem  tonfuram .  fedef  inchoro .  aut  qu^libet 
ecclesiaflica  beneficia  .  &  uendenf  &  emenf  dignitatif 
&  officii  fui .  ac  beneficii  periculo  fubiacebit .  Quod 
nifi  refipuerit  /  anatherrtatif  mucrone  percuffuf  ab 
ecclesia  dei  quam  lefit .  modif  omnibuf  abfcidatur.  ^^ 

Gpifcopatuum  .  abbatiarum  inueftituraf  permanuf 
laicaf  fieri  penituf  prohibemuf.  Quicunque 
igitur  laico2.um  deincepf  inueftiri  prefumpferit  / 
anathematif  ultioni   fubiaceat .  Porro  qui  inueftituf 
fuerit .  honore  quo  inueftituf  eft .  abfque  ulla  recu- 
perationif  fpe  omni  modif  careat. 

Vniuerfaf  ^cclesiarum  poffeffionef  qu^  liberalitate 
regum  .  largitione  principum  .  uel  obla- 
tione  quozumlibet  fidelium  eif  conceff^  funt.  '  '" 
inconcuffaf  inperpetuum  &  immolataf  permanere 
difcernimus .  Quod  fiquif  eaf  abftulerit .  inuaferit. 
aut  poteftate  tirannica  detinuerit  /  iuxta  illud  beati 
Simachi  capitulum  anathemate  feriatur. 


m 


96  THE    COUNCIL    OF    RHEIMS.  [28. 

T^^VLLuf  episcopuf .  nulluf  prefbiter.  nulluf  om- 
J  nino  de  clero  ecclesiafticaf  dignitatef. 

uel    beneficia  cuilibet   quafi    iure  h^reditario 
derelinquat .   Illud  etiam  addicientef  precipimuf .  ut 
probaptifmatif  crifmatif  olei  facri  &  fepultur^  accep- 
tione .  &  infirmo2.um.  uifitatione .  uel  undlione .  nullum 
omnino  pretium  exigatur.  ^ 

PRefbiterif .  diaconibus  .  fubdiaconibus  .  concubin- 
arum  &  uxorum  contubernia  prozfuf  inter- 
dicimus  .  Siqui  autem  huiufmodi  reperti  fuerint. 
&  ecclesiafticif  priuentur  officiif  &  beneficiif .  fane  fi 
neque  fic  immunditiam  fuam  correxerint .  communi- 
one  careant  Christiana. 


DEVita  Sancti  Teiliavi  Landauenlif 

S^cclesi?  archiepifcopi. 
Anctus  iste  Fratres  Karissimi  ab 
infantia  dei  cultor  extitit.  Nee  mirum.  cum  ante 
infantiam  eum  futurum  fibi  feruum  deuf  predeftinaffet. 
Predeftinauit  quern  elegit .  elegit  quern  dilexit  /  dilec- 
tumque  uer^  confeffionif  palma  coronauit.  Militauit 
itaque  uir  dei  deo  .  orationibus  infiftendo  .  omniaque 
qu^  poffidebat  indigentibus  erogando.  Quid  ampliuf  ? 
Sex  opera  mifericordi^  diligenter  exequtuf.  Nun- 
quam  dei  famulus  ab  ^cclesiafticif  uacabat  inftitutif. 
Omnia  fua  faciebat  non  fua .  &  qu§  non  erant  fua  / 
faciebat  fua.  Nichil  enim  feliqui  fibi  defuo  relinquenf. 
bene  caduca  pro  ^ternif  cambiebat .  O  quantuf  & 
qualif  mercator  qui  fua  deo  dabat  /  ut  abeo  cent- 
uplum  acciperet .  O  commercium  pretiofum  .  O  ufura 
laudabilif  /  O  fenuf  fine  crimine  .  O  lucrum  fine  repr^- 
henfione .  Lucremur  igitur  fie  nofmetipfof  fratref  / 
ut  lucrum  non  perdat  feneratoref.  Oquant^  fapienti^ 
&  fcienti^  uirum .  qui  fua  aliif  diflribuebat  ut  ditef- 
eeret  /  feipfum  macerabat  ut  aliof  impinguefeeret. 
Aliorum  miferebatur.  ut  mifericordiam  eonfequeretur. 
Talia  equidem  eonftat  faneti  uiri  fuiffe  rudimenta  / 
inquibus  perfeue^^'rabat  fine  intermiffione  ufque  in 
eonfummationem  uit^ .  Egregiuf  igitur  confeffor 
fuit  /  qui  preter  uirtutef  quid  confiteretur  non  habuit. 
Quippe .  bonuf  ininfantia .  iniuuentute  melior .  in 
fenedlute  optimus.   Sed  ne  tanti  uiri  genuf  taeeatur. 

G 


98  LIFE    OF    ST.    TEILO.  [2% 

quafi  nefcitum  .-'  exnobilibus  ilium  parentibus  fcimuf 
fuiffe  ortum.  ut  carnis  nobilitaf  honeftaret  eum 
inter  homines .  qui  iam  animi  nobilitate  apud  deum 
erat  acceptabilif.  Poft  incrementum  autem  ^tatif 
uirtutum  &  fapienti^  /  congruo  nomine  ELios  a 
fapientibus  nuncupatuf  eft .  ELiof  autem  grece  / 
Latine  fol  interpretatur .  Fulgebat  enim  ut  fol 
eiuf  doftrina .  fidelium  illuftrando  do<5lrinam.  Sed 
illiterati?  hominibus  extremum  uocabuli  corrupte 
proferentibus .  adoleuit  quod  non  Eliof .  fed  ELiud 
appellatuf  eft.  A  fancto  autem  dubricio  archiprefule 
cuiuf  proximuf  fucceffor  extitit .  legimuf  ilium  in 
pueritia  infanctif  fcripturif  fuiffe  eruditum  /  donee 
eum  tandem  uidit  tant^  indolif  puertim  .  ut  non  folum 
ilium  crederet  feipfo  infcientia  non  effe  inferiorem  / 
fed  fpiritu  fancto  cooperante  fcripturarum  nodof 
meliuf  perfe  .  quam  aliquo  fibi  magiftrante  exped- 
iebat.  Quo  uifo  /  fanctuf  Dubriciuf  qui  hue  ufque 
fuerat  fuuf  preeept02 .  quique  iam  intelligebat .  fe  non 
poffe  fibi  magiftrari  /  uoluit  ut  fibi  fueeederet  in 
magifterio .  cum  eum  "'  excederet  do6lrina  &  inge- 
nio.  Sed  tanta  gratia  eum  eomittabatur .  tantufque 
eum  ftudii  faer^  lectionif  feruor  ineendebat  /  ut  ille 
qui  iam  aliif  magiftrari  poterat .  &  adhue  magiftrum 
querebat.  Turn  quia  fub  alteriuf  mallebat  effe  dif- 
eiplina .  quam  diffolute  uiuere  /  tum  etiam  quia 
mifterivm  &  fubtilitatef  feripturarum  uolebat  intel- 
ligere.  Sed  non  more  ftulto2um  philofofozum  ut  aliof 
eonfunderet  /  immo  ut  heretieozum  erroref  eonfun- 
dere    poffet .     Confudit    itaque    multozum    herefef. 


29.]  LIFE    OF    ST.    TEILO. 


99 


multozumque  correxit  erroref.  Plufque  fimpliciter  & 
catholic^  tarn**  argumentando  profuit  fidelibus  / 
quam  fuif  fubtilibus  argurtientif  feciffet  unquam  aliquif 
philbfophuf.  Illi  enim  uiam  querentef .  femper  deui- 
abant  /  ille  uero  uiam  ueritatif  nunquam  preteribat. 
fed  per  earn  gradienf  quafi  lucerna  preeunte  [nullo] 
eum  impediente  /  adeum  qui  eft  uerum  lumen 
tendebat.  Quippe .  per  eum  gradiebatur  qui  eft  uia. 
&  ab  eo  docebatur  qui  eft  fapientia .  Deinde  audita 
fibi  Poulini  cuiufdam  fapientif  uifi  fama.  eum  adiuit  / 
&  apud  eundem  aliquandiu  moratuf.  fiqua  eum 
fcripturarum  fecreta  priuf  laterent  /  conferendo  ad 
inuicem  .  omnia  fane  expofita  intelligebant.  Ibique 
fanctum  Dauid  perfeftiffim^  uit^  hominem  fibi 
affo"*ciauit.  Quof  tanta  coniunxit  dilectio  .  &  fpirituf 
fancti  gratia .  quod  iriagendif  rebuf .  idem  uelle  & 
idem  nolle  effet  ambobus .  Ecce  fratref  karissimi 
qualiter  deuf  fanctof  fuof  adunat  interrif .''  quof 
futurof  eligit  ciuef  inc^lif  Elegit  duof.  ut  perduof 
eligeret  pluref.  O  beata  duoaum  uita  /  per  quam 
multorum  anim^  habuerunt  refrigeria. 

IN  iLLORum  autem  fanctozum  diebus  .  quidam 
populi  defcithia  qui  fiue  api6lif  ueftibus .  fiue 
propter  oculozum  ftigmata  pi6li  dicebantur  / 
innumera  claffe  adbrit[tanniam  deuenerunt .  & 
capti  amore  terr^  potiund^  propter  bonarum  rerum 
copiam  qua  fuper  omnef  infulaf  tunc  temporif  polle- 
bat  /  magif  fraude  quam  uiribus  britannof  inuaferunt. 
&  in  eof  miram  tirannidem  adtempuf  exercuerunt. 

G  2 


lOO 


LIFE    OF    ST.    TEILO. 


[29* 


Nee  mirum  iftam  fuperari  abilla/  nam  picta  genf 
erat  fubdola .  &  multif  confliftionibus  terra  &  mari 
exercitata  /  ifta  autem  quamuif  uiribus  corporif  effet 
predita .  tamen  fimplex  &  pacifica .  &  quia  non  dum 
effet  aquoquam  temptata  .  quafi  bellandi  nefcia  .-^ 
leuiuf  fubiugari  potuit.  Siquif  autem  inde  pleniuf 
fcire  defiderat  /  inhifhoria  Gild^  britannozum  hiftorio- 
grafi  repperiet.  Cunque  quidam  illiuf  nefarie  gentif 
princepf  trucidando  miferof  incolaf  &  comburendo 
edef  &  templa  fanctozum  anaualibus  appulerant. 
ufque  minuenfem  ciuitatem  proceffiffet  /  ibi  conftitit. 
ibique  fuum  "^  palatium  conflruxit.  Qui  uidenf  fancti 
Teliaui .  Dauid  .  aliorumque  feruo2um  dei  qui  cum 
illif  ibidem  degebant  uite  probitatem  /  ficut  prauorum 
femper  confuetudo  eft  bonif  inuidere  .  non  folum  illif 
inuidebat  /  fed  etiam  quia  illof  tam  attentof  in  dei 
feruitio  uideret .  multa  eif  opprobria  fepe  dicebat .  ut 
fie  eof  achristo  fepararet.  Sed  quia  minif  &  uerbis 
turpibus  quod  uolebat  efficere  non  potuit  .  multif 
machinationibus  eof  temptare  conatuf .  uidit  fe  nullo 
modo  commodiuf .  quam  permuliebref  blanditiaf  illud 
efficere  poffe.  Precepit  itaque  mulieri  fu^  ut  adfanc- 
tof  fuaf  pedifequaf  dirigeret .  &  fanctozum  fenfibus  fe 
offerrent.  ut  fatuif  motibus  fui  corporif.  &  meretriciif 
blandimentif  fa.nct02.urr1  mentef  afancto  propolito 
conarent.ur  peruertere.  Que  dum  domine  fu^  exe- 
quendo  mandata  fe  quafi  infanaf  effe  fimularent  / 
infan^  fact^  funt.  Quippe .  q.u.ia  ficut  dicitur.  Qui 
infordib.us  eft  /  dignum  e.s.t  ut  magif  fordefcat.  Quo 
uifo  /  predictuf  perfequtoz .  &  tota  domuf  fua  per 


29-]  LIFE    OF    ST.    TEILO.  lOl 

gratiam  feruoaum  dei  catholicam  fidem  fufceperunt. 
&  ab  eifdem  inchristi  nomine  baptizati  funt.  Bea- 
tuf  itaque  fuit  qui  fcienter  perfequebatur  iuftof .  ut 
nefcienter  iufluf  efficeretur.  Sanctof  temptabat  /  ut 
fanctuf  fieret .  Litigabat  cum  hominibus  /  ut  cum 
deo  reconciliaretur.  Defpiciebat  humilef /ut  humili- 
tatem  diligeret.  Poflquam  uero  deuf  illaf  im"^pudicaf 
mulieref  tali  immedicabili  opprobrio  deturpauit  / 
eofdeni  fanctof  peraliud  opuf  mirabile  &  dignum 
memoratu  decorauit.  Nam  cum  beatuf  TeLiauf  & 
Maidocuf  inatrio  monafterij  non  figmenta  poetarum 
nee  ueterum  hifhoriaf .  immo  ieremi^  prophete  lamen- 
tationef .  ut  amore  celeftif  patri^  magif  accenderen- 
tur  /  fuperuenit  quidam  famuluf .  dicenf  ligna  deeffe 
quibuf  c^na  fratrum  preparari  poffet.  I  Hi  autem  hoc 
egre  ferentef .  non  quia  inobfequio  fratrum  pigrita- 
rent  /  fed  quia  ad  preparandam  confratrum  cenam 
tempeftiue  defilua  non  poffent  reuerti .  nimia  feflina- 
tione  perrexerunt  adnemora.  Quibus  grauiter  follici- 
tantibus  qualiter  cito  redirent  .  &  qualiter  tantum 
ligno2um  poffent  deferre  quod  in  multof  dief  fufficere 
poffet  ad  opuf  preparandozum  /  quatinus  poftea  facr^ 
lectioni  &  orationibus  diutiuf  poffent  infiftere .  duo 
biiugef  cerui  manfuetiffimi  occurrerunt .  &  colla  pre- 
bentef  adfubiugandum  /  dei  nutu  feruitium  prebue- 
runt.  Quafi  dicerent .  Deuf  uidenf  quare  folliciti  fitif. 
exuit  nobif  ferocitatem  nostram .  &  fecit  nof  manfueta 
pecora .  ut  laborem  quem  uof  initif  fubeamus.  Qui- 
bus fubiugatif  /  laudabant  dominum  dicentef.  Bene- 
diftuf  deus  &  pater  domini  nostri  ihg,s.u  christi  qui 


102 


LIFE    OF    ST.   TEILO. 


[30. 


mifericorditer  feruof  fuof  profratribus  refpexit  labor- 
-antef .  faciendo  manfueta  pecora  deferif  filuarum  / 
qu^  "'  nostri  laborif  farcinam  fuftinereiT.  Cunque 
fancti  honerato  plauftro  domum  redirent ,  non  fe- 
cundum  hominum  confuetudinem  honeratof  ceruof 
ftimulabant  ut  citiuf  incedereiT  /  immo  illof  alonge 
precedebant .  cerui  uero  nullo  cogente  fequebantur. 
Et  ne  ampliuf  eorum  oratio  interrumperetur  pro 
huiusmodi  nggotio  ^dem  fere  multo  tempore  poft  / 
deo  ififtimulante  ligna  eif  amminiftrabant .  &  ea  qu^ 
fanGtoaum  ufui  neceffaria  forent .  Quif  dubitat  igitur 
talef  fuiffe  fanctof  proquibus  deuf  miniftrare  cogebat 
ceruof  ?  Alij  quidem  feraf  occidere  poffunt .  fed  ita 
manfuere  non  poffunt.  Appropinquantibus  autem 
illif  adlocum  fuum .  omnef  illiuf  loci  incol^  occur- 
rerunt  eif  dicentef.  O  domini  fratref  quam  manifefte 
hodie  illuftrati  eftif  diuina  gratia ,  quibus  irrationa, 
bilef  fer^  famulantur.  Nof  uero  infelicef  /  qui  fanctif 
non  obediuimuf .  donee  per  bruta  anin;alia  monemur 
ob^dire.  Jnterea  fanctuf  Dauid  exienf  de  tabernaculo 
fuo  .  ante  hoftium  tabernaculi  librum  nefcienter 
derelidlum  afratribus  /  inuenit  apertum  .  Si  quamyif 
uehementiffime  plueret  /  apluuia  prorfuf  immunem, 
Quod  admiranf .  ait ,  Mirabilif  deuf  infanctif  fuif. 
^  fanctuf  inomnibus  operibus  fuif.  Continuo  quia 
bonum  non  fuffocari  fed  femper  "^  dilatari  debet  y' 
aduocauit  fenioref  populi  ut  uidentef  magnalia  dei, 
uouerunt  domino  precef  &  uota  .-^  &  ut  propalaret 
fanctitatem  fratrum  fuozum  hominibus .  quia  deuf 
liberauerat  librum  eozurn  ab  imbribuf. 


30j  LIFE    OF    ST.    TEILO.  103 

bl  ut  magif  magifque  peruirtutem  christi 
florerent  miraculif  /  ficut  deuf  ifrahelitico 
populo  fitienti  aquam  depetra  manare  fecit  /  fic 
fanctif  fitientibus  nouof  fontef  iuffit  oriri .  &  ut 
aueteribus  illiuf  loci  incolif  accepimus  .  deillif  fonti- 
bus  potantef  non  aquam  fed  uinum  protam  dulci 
fapore  potauiffe  afferebant.  Hif  mirificif  operibus 
qu^  diuina  uirtuf  operabatur  proillif  r'  infra  curriculum 
tempozif  ut  boni  meriti  celebrabantur  ubique.  Deuf 
autem  uidenf  eof  tot  decoratof  effe  uirtutibus  / 
iudicauit  eof  promouendof  effe  ex^cclesiafticif  digni- 
tatibus.  Mifit  enim  angelum  fuum  adfanctof  qui 
nuntiaret  eundum  eif  effe  adfanctam  ciuitatem  ierufa- 
lem  /  ut  ibi  fu^  militi^  donatiua  recipe^ent.  Sancti 
uero  Teliauf  uidelicet  &  Dauid  deo  fuo  per  omnia 
obedientef  non  funt  auf^  refiflere  diuino  nutui .  fed 
Paternum  uirum  deo  carum  fibi  affotiantef/  tref 
intrinitatif  nomine  iniunftum  fibi  iter  inceperunt. 
fed  non  ut  multi  peregrinozum  faciunt  multa  adunata 
pecunia  .  immo  fine  baculo  &  pera  /  fperantef  potiuf 
inillum  qui  dat  iumentif  efcam  ipforum  &  pullif 
coruo2.um  inuocantibuf  eum.  "^  Nee  fruftra  fperan- 
tef/ deuf  enim  per  fidelef  fuof  cun6la  eif  neceffaria 
miniftrabat  intempore .  Jlluftrati  fiquidem  erant  luce 
c^leflif  grati^  ita  ut  eozurn  aduentuf  cundlif  effet 
acceptabilif .  prefentia  fanitatem  preberet  infirmif. 
Reliquerunt  itaque  perdiuerfaf  prouinciaf  fu^  fanct- 
itatif  ueftigia  cun6lo2.u.m  fibi  obuiantium  alleuiando 
doloref .  fi  inchristi  nomine  infirmitatif  fu^  rogarent 
medelam .  &  ineiufdem  uirtute  fperarent  recuperare 


I04 


LIFE    OF    ST.    TEILO. 


[30, 


poffe  fanitatem,  Cunque  perfecutdzef  inuia  obfifter- 
ent  .-^  non  tantum  fpolia  illif  pacifice  concedebant. 
fed  fiquid  pred^  ipfi  immemozef  relinquerent  .-^ 
predatoribus  hilari  uultu  porrigebant.  J  Hi  autem 
uidentef  fanctoaum  bonam  fimplicitatem  .  ueniam 
fupplicando  commifforum  /  non  tantum  reddebant 
eif  fua  .  fed  eof  conducebant  ufque  dum  peruenirent 
adtuta.  Sic  deignotif  fiebaiT  noti .  &  perfecutozibus 
fummi  efiiciebantur  amici.  Confummato  tandem  tanti 
itinerif  curfu  /  ierofolimam  peruenerunt.  Ouibus 
ciuitatem  introeuntibus  /  occurrit  eif  omnif  populuf 
pfallendo  incanticif  &  ymnif  fuper  aduentu  eozum. 
&  ita  cum  celebri  pompa  condu6li  funt  intemplum 
domini.  Qui  quamuif  tanto  itinere  defatigati  fuiffent  / 
non  mollia  ftrata  quefierunt  ubi  quiefcerent  .  fed 
innudo  templi  pauimento  proftrati .  triduo  precef 
fuaf  continuauerunt .  adeo  c^leftia  contemplan"°tef. 
quod  terrenozum  penituf  effent  immemoref.  Jnterea 
totuf  cleruf  attente  expectabat  qui  fanctozum  quam 
fedem  oratione  finita  fibi  eligerent  /  ut  in  ele6lione 
fedium  notarent  ficut  celitus  per  angelum  premoniti 
fuerant .  quern  illozum  ceterif  prelatum  conftituerent. 
Erant  enim  intemplo  abantiquif  temporibus  tref 
cathedre  fenioribus  conflitut^  .  du^  diuerfif  metallif 
&  miro  artificio  fabricate .  tertia  cedrina .  nichil 
ornati  habenf  extrinfecus  .  preter  hoc  quod  natura 
dederat.  Quam  humilem  /  humilif  Eliud  elegit  fibi 
infedem  .  pretiofioref  concedenf  fratribus  propter 
reuerentiam.  Quo  uifo  /  omnef  illi  qui  aderant  ceci- 
derunt  infacief  fuaf .  ante  fanctum   ELiud .  dicentef. 


31.]  LIFE    OF    ST.    TEILO.  105 

Salue  fancte  dei  Teliaue .  &  concede  ut  ualeant 
nobis  tu^  precef  apud  dominum  /  quia  hodie  pluf 
ceterif  fublimatuf  ef  confratribus  tuif .  refidenf  in  fade 
domini  nostri  ihesu  christi  inqua  patribus  nostrif 
predicabat  regnum  dei.  Sanctuf  uero  hoc  audienf  / 
cum  magno  ftupore  furrexit .  &  proftrauit  fe  inter  ram 
dicenf.  Beatuf  uir  qui  non  abiit  inconfilio  impiozum. 
&  inuia  peccatozum  non  ftetit .  &  incathedra  pefti- 
lenti^  non  fedit.  Et  benedidluf  faluat02  qui  fibi  fedem 
fieri  elegit  deligno  /  qui  per  lignum  fuccurrere  uoluit 
pereunti  mundo.  Sic  humilif  humiliter  adorabat 
cathedram .  immo  cathedr^  fefforem  /  eoquod  crea- 
tura  confiderat  increatorif  "'  fedem.  Vnde  contigit. 
quod  eum  rogauerunt  quatinuf  adinftructionem  uirtu- 
tum  parabolam  eif  diceret  dechristo  .  ut  ficut  ilium 
imitatuf  fuerat  incathedra  refidendo  .-^  eum  imitaretur 
inpredicando.  Qui  uidenf  amorem  diuini  uerbi  fla- 
grare  incordibus  eo2um .  miro  modo  follicitabatur. 
non  quod  nefciret  quid  doceret  /  fed  dubitabat  quod 
rogauerant  qualiter  eif  expediret .  cum  lingu^  eorum 
penituf  experf  fuiffet.  Jncepit  tamen  fanctuf  facraf 
fcripturaf  exponere.  ut  fatiffaceret  fupplicanti  populo.-' 
ita  ut  unufquifque  circunftantium  audirent  ilium  fua 
lingua  loquentem.  Omnef  autem  qui  eum  audiebant 
predicantem  /  tanta  dulcedine  fermonif  illius  funt 
affedli  .  quod  in  quantum  eum  diutiuf  audirent.-^ 
magif  magifque  ilium  audire  defiderarent.  Sed 
tandem  poftquam  refe6li  funt  uniuerfi  faporifera 
illiuf  do6lrina .  ne  predicandi  officium  uideretur 
prefumere  fi  foluf  predicaffet  /  ait  populo.    Audite 


io6  LIFE    OF    ST.    TEILO.  [3^ 

iam  afratribus  meif  uerba  uit^ .  qui  me  perfedlioref 
funt  inuita  /  &  diligentioref  indoctrina.  Surrexerunt 
itaque  farictuf  Dauid .  &  humillimuf  dei  feruus 
Paternuf.  &  predicauerunt  populo  in  domino  con- 
fidentef/'qui  dicit  '"  Cum  ueneritif  ante  regef  & 
prefidef  nolite  cogitare  quomodo  aut  quid  loquamini. 
dabitur  enim  uobif  in  ilia  hora  quid  loquamini.  Sic 
fancti  alterna  fua  predicatione .  quafi  diuerfif  ferculif 
audientium-  mentef  reficiebant .  ut  fiqui  eozum  priuf 
infide  uacillarent  /  fanct^  trinitatif  fidem  per  gratiam 
predicationif  fanctogum  perfedliffime  tenerent.  Poll 
h§c  .  ficut  nuntiatum  fuerat  perangelum  /  abuniuerfa 
plebe  ele6li .  fullim&ti  funt  pontificali  dignitate  Teliauf 
uice  Petri .  Dauid  nice  Jacobi.  &  quafi  inteftimonium. 
grati^  quam  ibi  domino  largiente  fufceperant  /  data 
funt  eif  tria  munera  pretiofa  prout  unicuique  compe- 
tebat.  Paterno  baculuf  &  choralif  cappa  pretiofiffimo 
ferico  contexta .  eoquod  ilium  egregium  cantorem 
uidebafT.  Sancto  autem  Dauid  altare  mirificum  / 
nulli  bene  notum .  dequa  materia  fuerit  compofituim. 
Nee  abre  tale  quid  ei  datum  eft .  nam  iocundiuf 
ceterif  celebrabat.  Nouiffime  autem  beato  pontifici 
Teliauo  .  non  extremum  tamen  donozum  acceffit 
cimbalum  .  magif  famofum  quam  fit  magnum  /  magif 
pretiofum  quam  pulchrum  .  quia  dulci  fono  uidetur 
excellere  omne  organum.  Periurof  dampnat .  infirmof 
curat .  &  quod  magif  uidetur  mirabile  .-'  fmgulif  hozif 
nullo  mouente  fonabat .  donee  peccato  hpminum  pre- 
pediente  quin  illud  pollutif  manibuf  "^  temere  tra6l- 
abant  /  a  tarn  dulci  obfequio  ceffauit.    Nee  ineongrue 


3U]  LIFE    OF    ST.    TEILO.  107 

tali  munere  donatuf  eft /quia  ficut  cimbalum  detorpore 
fompnij  &  inerti^  hominef  inuitat  ad  ^cclesiam .  fic 
claruf  pontifex  Teliauf  christi  preco  factuf/  incef- 
fanter  predicando  inuitabat  adc^lum.  Hif  gloaiofif 
donati  muneribus  .  utrinque  benedictione  accepta/ 
cum  fumma  profpgritate  reuerfi  funt  inregionem 
fuam  .  fanctufque  Teliauf  ^cclesi^  Landaui^  cui  con 
fecratuf  eft ,  curam  paftoralem  accepit  cum  tota 
parrochia  fibi  adiacente  qu^  fuerat  Dubrici)  antecef- 
fozif  fui.  Inqua  non  diu  commorari  potuit  propter 
peftilentiam  qu^  fere  totam  gentem  deleuerat.  Peftif 
autem  ilia  flaua  uocabatur .  eo  quod  flauof  &  exanguef 
efificiebat  uniuerfof  quos  perfequebatur.  Qu^  incol- 
umpna  aquof^  nubif  apparebat  hominibus  unum 
caput  uerrenf  perterram  /  aliud  rurfum  trahenf  per 
aerem  .  &  difcurrenf  per  totam  regionem  admodum 
imbrif  difcurrentif  perima  conuallium.  Quecunque 
autem  animantia  fuo  peftifero  afflatu  attingeret .  aut 
ilico  moriebantur  /  aut  egrotabant  inmortem.  Si  quif 
uero  medelani  conaretur  adhibere  egrotanti .  non 
tantqm  medicamiija  non  habebant  fuum  efifedlum  y 
fedetiam  medicanten^  cum  egroto  atra  luef  trahebat 
adinteritum .  Traxit  enim  Mailconvm  "♦  regem 
Gueijedoti^  deleuit  &  patriam  fuam .  &  intantum 
incanduit  pr^difta  cladef .  &  per  totam  illam  gentem 
quod  patriam  pene  reddidit  defgrtam.  Jnterea  dum 
ifta  pgcfecutio  feuiret  .  non  tantum  inhominibus. 
fed  etiam  inferif  &  inreptilibus  /  fanctuf  TeHaus 
inieiunio  &  plan6lu  clamabat  ad  "dominum  dicenf. 
Parpe  dgmine  parce  populo  tuo .  qui  non  uif  moztem 


io8  LIFE    OF    ST.    TEILO.  [52. 

peccatorif .  fed  uitam .  &  ne  def  hereditatem  tuam 
inperditionem  .  Deinde  ira  dei  adtempuf  paccata 
oratione  eius  aliorumque  fanct02.um  .  celituf  am- 
monitus  eft  cum  hif  qui  refidui  fuerant  degente. 
receffit  inlonginquaf  regionef.  «Quo2um  quidam 
perrexerunt  inhiberniam  .  pluref  uero  ducente  eo 
infranciam .  donee  deuf  eif  innueret  reditum  in 
patriam  .  Et  factum  eft  ita  dicente  'angelo  & . 
iubente  ^^  fanctum  Teliaum .  Surge  &  uade  ultra 
mare  .  &  congrega  reliquiaf  gentis  tu^  ut  te  fequantur 
donee  deuf  mifericordia  plenuf .  refpicienf  miferiam 
gentif  &  te  famulum  dei  laborantem  progente  pre- 
cibus  &  oratione  concefferit .  femota  perfecutione 
eif  &  uobif  deexilio  reuerti .  &  ab  omni  huiufmodi 
periculo  inperpetuum  liberari.  Et  iterum  .ait  angeluf 
Perge .  nichil  hefitanf .  comittetur  enim  angeluf 
domini  tecum  eundo  &  redeundo  &  reducet  te  cum 
tuif  fequacibus  iterum  adtuam  regionem  cum  prof- 
peritate.  Surrexit  igitur  "=  fanctuf  Teliauf .  adducenf 
fecum  quofdam  fuffraganof  episcopof  fuof .  &  cetero-  ■ 
rum  ordinum  uirof  cum  utriusque  fexuf  hominibus 
uirif  &  mulieribus .  Et  deuenit  primituf  adcornu- 
bienfem  regionem..  &  bene  fufceptuf  eft  a  Gerennio 
rege  illiuf  patri^ .  &  traftauit  ilium  &  fuum  populum 
cum  omni  honore.  Et  inillo  interuallo  hofpita|li|tatif 
eius  /  rex  Gerennius  allocutuf  eft  familiariter  fanctum 
Teliaum  episcopum  dicerf  ei.  Pater  &  domine  rogo 
&  uolo  ut  meam  confeffionem  accipiaf .  &  fif  meuf 
confesfor  indomino  .  Et  pontifex  confentieisf  accepit 
confeffionem  fuam .  &  promifit  illi  dicenf  cum  fiducia. 


32,]  LIFE    OF    ST.    TEILO.  109 

non  uifurum  fe  mortem  nifi  priuf  acciperet  C02puf 
domini  quod  ipfe  confecraffet .  Et  inde  hif  peraftif 
perrexit  fanctuf  cum  fuif  comitibus  adarmoricaf 
gentes.  &  bene  continuo  fufceptuf  eft  ab  eis.  Audiente 
Samfone  dolenfif  ecclesi^  archiepiscopo  aduentum 
confratris  fui  inpatriam  /  occurrit  ei  cum  gaudio. 
Nam  de  una  regione  procreati  fuerant .  &  uniuf 
lingu^  uiri .  &  fimul  cum  beato  Dubricio  archiprefule 
edofti .  &  cuiuf  manus  impofitione  fanctuf  Samfon 
confecratuf  eft  in  epifcopium.  Vt  inuita  fua  teftatur.' 
Rogauitque  fanctum  Teliaum  ut  cum  illo  habitaffet. 
&  adquieuit  ei .  &  cum  eo  commoratuf  eft  multo  tem- 
pore .  &  ibi  reliquit  quedam  patrocinia  fu§  fanctitatif 
ideft  fontem  fa^^nifluum  Cai  nomine .  quern  ipfe 
meruit  adomino  diriuare.  Et  inter  cetera  fanitatum 
quaf  infirmi  deillo  impetrant  indei  nomine  &  Teliaui  / 
unum  inclitum  miraculum  permanet  inibi  ufque  hodie. 
Nam  naut^  iUius  gentif  armoric^  propter  uentum 
confuetum  adnauef  illozum  ut  indirigium  nauigare 
poffint  adredlum  iter  /  ubi  uelint .  confuetum,  habent 
ilium  faluificum  fontem  purgare .  &  fepiuf  ac  fepiuf 
perinteruentum  fancti  pontificif  dominuf  largitur  pre- 
cariutn  illorum  ideft  uentum  aduelum  nauigii .  ut 
cum  gaudio  gradiantur  perequorevm  iter  ubi  fibi 
uelle  uideatur.  Et  aliud  patrocinium  fui  teftimonii 
ibi  reliquit.  Ipfe  enim  &  predi6luf  fanctuf  Samfon 
plantauerunt  magnum,  nemus  arboreti  fruftiferi.  quafi 
adtria  miliaria,  ideft  adol  ufque  adcai .  &  decorantur 
ipfa  nemora  exeozum  nomine  ufque  inhodiernum 
diem  .    Vocantur  enim  arboreta  Teliaui  &  Samfonif 


no  LIFE    OF    ST.    TEILO.  [32. 

Et  exillo  tempoze  &  deincepf  epifcopatuf  dolenfif 
decoratur  &  celebratur  fubteftimonio  omnium  armo- 
rico2.um  brittonum .  ob  conuerfationem  &  reuerentiam 
fancti  Teliaui.  jNterea  dum  h^c  agerentur  &  tra6l- 
arentur.  contigit  quod  christus  per  mifericordiam  fuam 
preciperet .  ut  ilia  predidla  luef  qu^  flaua  dicebatur 
exiret  &  euanefceret  debritannia  infula  tota.  Quo 
audito  /  fidelif  du6lo2  Teliauf  "'  in  modicum  exhil- 
aratuf .  &  fancto  fpiritu  fummonitus ,  &  ab  utrifque 
miffif  legatif  infranciam  .  &  ultra  alpef  initaliam .  & 
quocunque  cognitunj.  fibi  erat  eof  aufugiffe  .  recollegit 
compatriotaf  diligenter  inunum .  ut  omnef  extinfta 
peftilentia  cum  data  pace  per  omnia  redirent  adpro- 
pria.  Preparauit  igitur  nauef  tref  maximaf  adpopuli 
turbaf  tranfituraf.  Peruenit  fanctuf  uir  flentibus  & 
lugentibus  obtanti  patrif  difceffum  ad  maritimum 
portum.  Et  dum  uentum  expedlaret  profperum 
ad^quorale  nauigium .  ecce  rex  terr^  Budic  nomine 
obuiam  illi  uenit  cum  magno  exercitu  armoricozum. 
Et  ftatim  ipfe  rex  &  totuf  fuuf  exercituf  genua  flex- 
erunt  ante  eum.  Et  interroganf  quidnam  hoc  effet. 
refpondit  ei  rex.  Ad  hoc  genua  fleximuf .  ut  prome 
&  promea  patria  deum  rogef  propter  peftilentiam 
quam  modo  fuftinemus.  Nam  ingenf  uipera  appar- 
uit  nuper  inmea  patria  .  qu^  tertiam  partem  regni 
mei  pene  deleuit.  Et  continuo  fanctuf  pontifex 
hefitanf .  timuit  illo  ire.  Ferebantur  enim  horribilia 
deilla  beftia.  Et  fubito  apparuit  ei  angeluf  domini. 
&  confortanf  eum  ait  illi.     Ne  timeaf  exire  cum  illif  | 

aderit  autem  tibi  uirtuf  christi  qu^  illam  uiperam  fub 


33.]  LIFE    OF    ST.    TEILO.  in 

tuif  manibus  confum& .  "^  &  propter  te  ipfe  redemp- 
tor  ac  faluator  faluet  ac  liberet  iftam  totam  patriam. 
Et  fequenf  euangelicum  confilium .  fanctuf  preful 
aufuf  eft  adire  ilium  draconem  uolucrem  ac  pennatum. 
Et  ftatim  c^lituf  infpiratus  accepit  orarium  fuum  .  & 
de  eo  cinxit  ac  ligauit  eiuf  collum  .  &  pr^cepit  illi 
per  dominicum  preceptum  ut  ilium  fequeretur  ufque 
admare .  &  fua  uenena  ac  nefaria  flammina  ceffaret 
emittere.  Et  denuo  peftifera  beftia  fecundum  pre- 
ceptum pontificif  mitif  ac  lenis  effedla .  nee  pennam 
leuauit  adterrendum .  nee  dentem  nudauit  ad  ftriden- 
dum .  nee  linguam  erexit  ademittendum  igneum 
flatum.  Et  ftatim  piuf  facerdof  deduxit  illam  ad 
mare  .  trahenf  poft  fe  monftrum  enorme  per  orarium 
fuum  ligatum.  Et  continuo  illud  in  medio  tethif  ad 
magnum  fecopulum  .  irinomine  domini  irretiuit.  Et 
h^c  uidentef  armorici  /  confilium  inierunt  cum  Sam- 
fone  pontifiee .  &  dixerunt  ei.  Pater  fancte  fit  tibi 
cur^  denobif.  Nam  fi  nof  reliquerit  ifte  homo  dei 
ueniet  iterum  ifte  ferpenf .  &  deuaftabit  nof  &  patriam 
nostram.  Placeat  igitur  tibi  ilium  nobifcum  retinere. 
&  hoc  rogate  precarie  ut  adquiefeat  nobifcum  com- 
manere  ne  pereamuf  exifta  clade.  Et  hoc  audienf 
piuf  pater  quod  tale  eonfilivm  inierant .  pontifex 
Samfon  &  rex  budie  cum  populo  fuo .  ut  ilium  "'  cum 
eif  adtempuf  precibus  retinerent  graue  tulit .  &  in 
femetipfo  ftatuit  adhuiufmodi  conuentum  &  confilium 
illif  non  adquiefeere.  Et  eece  angeluf  domini  inilla 
nocte  apparuit  illi  eonfortanf  eum  &  dicenf  ei.  Ne 
dubitef  cum  illif  commanere .  perte  enim  erit  refugium 


112  LIFE    OF    ST.    TEILO.  [33* 

&  patri^  auxilium  .  &  hoc  erit  tibi  fignum  quod  adte 
adeo  miffuf  fum .  Craf  &enini  mane  adte  uenient 
rex  &  pontifex  prediftuf  cum  magna  frequentia  populi 
fui.  Et  te  rogantef  fuppliciter  &  obnixe  tibi  efferent 
epifcopalem  curam  .  &  priuilegium  totiuf  gentif  armo- 
ric^.  Et  eif  adquiefcenf  fecundum  meum  oraculum 
accepturuf  quod  abeif  tibi  oblatum  fuerit  adtempuf. 
interim  conueni&  genf  tua  undique  adhuc  difperfa 
&  dicaf  illif.  Manebo  uobifcum  quandiu  deo  placue- 
rit .  expedlanf  totiuf  gentif  me^  exulat^  conuentum. 
Et  iterum  angeluf .  Ecce  tibi  aliud  fignum  per  me 
adeo  erit  monftratum.  Nam  die  craftina  obuiam  tibi 
habebif  pontificem  &  regem  cum  frequentia  multi 
populi  ut  te  deducant  honorifice  &  cum  gloria  ad 
epifcopalem.  fedem.  Et  cum  ipfi  fluduerint  offere 
precipuum  caballum  defuif  equif  tibi  ad  fedendum. 
non  confentiaf  ut  ilium  abeif  omnino  fufcipiaf. 
Habebif  enim  continuo  ad  diuin^  licenti^  teflimonium 
fonipedem  pre'^°cipuum  per  me  tibi  adeo  miffum.  Et 
ilium  afcendenf  ouanter  &  licenter  ibif  cum  eif  ad 
dolenfem  epifcopatum  tibi  adtempus  adeo  preparatum 
&  predeftinatum.  Jgitur  h^c  omnia  impleta  fuerunt 
die  poflera  ficut  angelica  promiferant  affamina.  Nam 
rex  &  pontifex  cum  multitudine  populo2um  obuiaue- 
runt  ei  ut  ilium  deducerent  cum  condigno  honore 
ad  epifcopatum  dolenfem  ut  fublimarent  ilium  inpon- 
tificalem  fedem.  Et  ecce  fubito  ficut  celepf  nuntiuf 
predixerat .  offerentibus  illif  precipuum  equum  defuif. 
&  illo  interim  rennuente  abillif  accipere  .  iuxta  eum 
apparuit  pulcherrimuf  fonipef  adeo  fibi  miffuf.     Et 


fry 


33»]  LIFE    OF    ST.    TEILO.  113 

fuper  eum  afcendenf .  uenit  cum  eif  ufque  indol  & 
ficut  illi  adeb  fuerat  iuffum  .  adquieuit  cum  eif  com- 
manere  ufque  ad  prefinitum  tempus  iterum  adeo 
patre.  Et  inillo  articulo  temporif.  uocauit  adfe 
regem  Budicum  .  &  multa  benediftione  benedicenf 
eum  .  prebuit  ei  predi6lum  caballum  .  &  coram  omni 
populo  fanctuf  Teliauf  episcopuf  rogauit  deum  & 
imprecatus  eft  fuppliciter  ut  militef  armorici  fortioref 
fierent  inequitando  omnibus  gentibus.  Et  inde 
patriam  fuam  tuerentur .  &  uiftoriofe  fe  deinimicis 
fuif  ulcifcerentur.  Et  illud  priuilegium  quod  fanctuf 
Teliauf  impetrauit  adeo  fibi  collatum  ufque  hodie 
permanet  inibi .  fecundum  teflimonia  &  commentaria 
'3' omnium  illiuf  patrie  feniozum.  Sunt  enim  armorici 
ampliuf  uidloriofi  inequitando  feptief  quam  ut  effent 
peditef.  Jnterea  dum  h^c  agerentur  fanctuf  Teliauf 
episcopuf  quadam  die  uocauit  adfe  familiam  fuam 
hoc  eft  plebem  fu^  patri^ .  &  conferenf  cum  eif 
affabiliter  adultimum  intulit  eif  Scitif  filioli  mei 
quia  noster  rex  Gerenniuf  inmagno  dolore  aggra- 
uatur .  &  angelo  michi  prenuntiante  credo  ilium 
exiturum  inhac  infirmitate  de  feculo.  Nam  cum 
ueniebam  adiftam  patriam  tranfienf  perterram  fuam 
ilium  uifitaui .  &  me  meofque  quibusdam  diebus 
hofpitando  fecum  honorifice  fufcepit.  Et  pepigi  illi 
promittenf  indomino  non  uifurum  fe  mo2tem .  nee 
fuum  ultimum  diem  donee  corpuf  domini  ame  fuf- 
ciperet.  &  fic  demundo  exiret.  Preparate  igitur 
nobif  nostram  nauim  .  ut  per  diuinam  licentiam  diu 
nobis  defiderabilem  .  &  diuinituf  promiffam  poffimuf 


H 


114  LIFE    OF    ST.    TEILO.  [33* 

repatriare  -  adnatiuam  patriam.  Preparata  itaque 
magna  barca  peradlifque  feptem  annif  ac  feptem 
menfibus  quof  fanctuf  Teliauf  duxerat  inarmoricozum 
patria  intrauit  ineam  cum  multif  doftoribus  &  qui- 
bufdam  aliif  epifcopif .  dequibuf  genf  brittannorum 
defanctitate  poft  peftilentiam  recrearetur.  Et  tunc 
precepit  fuif  dicenf.  Tollite  nobifcum  hunc  far'^'^co- 
fagum  ut  ineum  corpuf  Gerennij  condetur.  Et 
admirantef  dixerunt .  quia  non  poterant  pr^mag- 
nitudine  eiuf  hoc  preceptum  implere.  Vix  enim 
inquiunt  decem  iuga  bourn  poterant  eum  defuo  loco 
fubmouere .  Et  precepit  illif  indomino  confidenf. 
&  oratione  episcopozum  fuorujrn  fimul  &  populi  ut 
mitteretur  inmare  ante  proram  nauif .  &  gubernante 
deo  mitteretur  adripam  fine  remo .  &  ita  factum 
eft.  Nauigantibus  illif  in  medio  marif  obuiauit  eif 
altera  nauif.  &  conuenientef  naut^  utriusque  nauif 
collocuti  funt  adinuicem.  dicente  episcopo  aGerennio 
miffo  quod  rex  moriebatur .  e;xpe6lanf  tamen  fancti 
Teliaui  aduentum  &  conuentionem.  Et  inde  pariter 
nauigantef  applicuerunt  inportum  uocatum  din  gerein. 
Et  ecce  continuo  lapif  pr^didluf  miffuf  inmare  inter 
duaf  nauef  applicanf  apparuit .  &  fecundum  fidem 
fancti  paftorif  christus  gloriam  fu^  maieftatif  mani- 
feftauit.  Sanctuf  Teiliauf  peruenienf  adregem .  inuenit 
eum  adhuc  uiuentem .  &  accepto  corpoae  domini 
demanu  illiuf  letuf  migrauit  addominum .  &  diligenter 
abeato  confeffore  fuo  corpuf  inhumatum  eft  inpre-  , 
diftum  farcofagum  .  &  deo  commendatvm.  Poft  h^c 
fanctuf  uir  repetiuit  fedem  fuam  epifcopalem  .  com- 


3^*]  LIFE    OF    ST.    TEILO.  115 

mittante  eum  cleri  &  populi  copia  &  habitauit  ibi 
ufque  inconfummationem  uit^  prin'^cipatum  tenenf 
fuper  omnef  ^cclesiaf  totiuf  dextralif  brittanni^ 
fecundym  traditionem  patrum  qui  eum  hierofolime 
confecrauerant  ficut  predic^um  eft.  Sed  genf  citiffime 
creuit  quamuif  depaucif  inmagnam  multitudinem  .  & 
hoc  nimirum  fiebat .  quia  iam  obedienf  facta  eft  ad 
omne  fancti  ediftum.  Sic  fancta  ^cclesia  qu^  multo 
tempoze  fuerat  difperfa  .  interueniente  Teliauo  fanct- 
ozum  fanctiffimo  fuit  exaltata .  adquem  conuenerunt 
difcipuli  qui  fuerant  beati  Dvbricij  .  lunapeiuf. 
Gurmaet .  Cynmur  .  Toulidauc  .  luhil .  fidelif.  Hif- 
mael .  Tyf  hei .  Oudoceuf .  &  multi  alii  difcipuli  ut 
eum  moribus  &  do6lrina  imitarentur.  Dequibuf 
hifmaelem  confecrauit  inepiscopum .  mittenf  ilium 
adconfulendam  ^cclesiam  minuenfem  &  iam  uiduatam 
paftore.  Nam  fanctuf  Dauid  ad  dominum  migra- 
uerat .  &  multof  aliof  eiufdem  ordinif  uirof  fimiliter 
fublimauit  inepifcopium .  mitte^f  illof  per  patriam. 
diuidenfque  parrochiaf  fibi  adopportunitatem  cleri 
&  populi.  Nuncqu^  fcripto  cognouimuf  fa6la  per 
eum  miracula  ea  litterif  &  memorie  commendamus. 
Nam  tacendo  dei  &  fanctozurn  uirtutem  grauiter 
delinquimus  .  predicando  uero  congaudemuf.  Habe- 
bat  quidem  tref  fummariof.  &  nullo  ducente  eof 
ibant  adfiluam  :  onerati  alignato'^'triif  fuif  rediebant 
fimili  modo  fine  aliquo  ducente  .  &  fie  feruiebant 
fratribus  cotidie.  Dicunt  enim  ilium  refufcitaffe 
mortuum  fuper  fluuium  Couin  nomine  diftinnic. 
Dicuntque  paraliticum  in^cclesia  Radh  .  coram  omni 

H  2 


Il6  LIFE    OF    ST.    TEILO.  [34* 

populo  abeo  fanatum  die  dominica .  &  quocunque 
dolore  egrotabantur  infirmi .  curabantur  eiuf  manuf 
impofitione.  I  Hi  uero  qui  aliquam  iniuriam  fibi 
faciebant  aut  ilico  moriebantur .  ut  femina  temeraria 
qu^  ineo  peccauit  coram  omni  populo  liquefacta  eft. 
Quidam  etiam  reguluf  Guaidan  nomine  uiolauit  re- 
fugium  illiuf  inquadam  fua  ^cclesia  Lanteliau  bechan 
uulgaliter  uocata .  unde  frangendo  bachatuf  eft .  & 
ftatim  uiliter  ineiufdem  cimiterio  amifit  fpiritvm. 
Recognofcentef  autem  culpam  protinuf  eiuf  precibus 
recuperabant  falutem  &  ueniam. 

TN  no6le  autem  depofitionif  eiuf  magna  diffentio 
orta  eft  intgr  tref  clerof  trium  ecclesiarum  illiuf. 
fmgulif  pretendentibus  fuaf  auftoritatef  &  priui- 
legia  de  halpendo  corpore.  Vna  quidem  ob  fepulturam 
patrum  fuoEum  .  &  hereditarium  iuf  Pennalun  uide- 
licet .  fecunda  ob  conuerfationem  fuam  &  folitariam 
uitam  quam  inibi  duxit  per  tempus  fuper  ripam 
Tyui .  &  quod  ibi  uitam  gloriofe  finierat.  Tertia 
uero  landauia .  ob  fedem  epifcopalem  .  ob  eiuf  priui- 
legia .  &  dignitatef .  ob  confecrationef  &  obedientiam. 
obtotius  '35  parrochi^  concordem  uocem  .  &  fancti 
Dubricij  per  omnia  &  aliorum  patrum  priorem  ftatum 
&  conftitutionem.  Sed  tandem  confilio  difcretorum 
hominum  adquiefcentef  .  infifterunt  ieiunio  & 
orationibus  .  ut  fummuf  arbiter  christus  qui  eft  uera 
au6loritaf .  &  fanctozum  priuilegium .  ^  euidenti  figno 
innuerest  cui  illoz.um  fancti  fanctum  corpuf  digniuf 
effet  committendum.     Mane  autem  facto .-'  quidam. 


3iJ  LIFE    OF    ST.    TEILO.  117 

fenior  refpicienf  ubi  erat  corpuf .  clamauit  uoce 
magna  dicenf.  Exaudita  eft  fratres  mei  oratio  nostra 
adomino .  qui  neminem  priuat  promerito.  Surgite 
&  refpicite  que  facta  funt  amediatore  dei  &  hominum 
christo  /  ut  nostra  diffentio  fedaretur .  &  ut  inbeati 
confefforif  Teliaui  uita .  fic  &  ineiuf  mo2te  fierent 
miracula.  Ecce  enim  uident  ibi  tria  corpora  quibus 
par  erat  quantitaf  inco2pore  .  idem  decoz  infacie. 
quid  ampliuf  innuUo  difcrepantia .  habebant  totiuf 
compaginif  liniamenta.  Sic  fedata  pace  finguli  cum 
fuo  corpore  remeauerunt  ad  fua  .  &  diuerfa  inillif 
diuerflf  locif  cum  fumma  reuerentia  fepelierunt. 
Miraculif  quidem  quam  pluribus  cognitum  eft  omni 
populo  &  monimentif  antiquoaum  feniozum  indubi- 
tanter  Landauie  efle  allatvm.  Ad  cuiuf  ftimmi 
pontificif  tumbam  frequentiffime  abomnibus  fuif 
languoribus  curantur  infirmi  .  '^e  cecif  illuftrando 
uifum .  &  furdif  largiendo  auditum.  Hec  &  hif 
plura  fratres  karissimi  operata  eft  diuina  uirtus  pro 
fanctiffimo  confeffore  Teliauo.  Quare  tanti  uiri  feft- 
iuitatem  cum  toto  mentif  affedlu  celebrate .  ^cclesiam 
frequentate .  &  fecundum  uniufcuiufque  facultatem 
deuestra  fubftantia  pauperibus  erogate .  ineiuf  nomine 
qui  magna  accipit  pro  paruif .  &  parua  pro  magnif. 
ficut  accepit  calicem  aqu^  frigid^  demuliere  famari- 
tana.  Ac  fi  dediffet  auri  mille  talenta  /  ut  eum 
imitando  inbonif  operibus  mereamini  cum  eodem 
gloriari  infupernif  fedibus  .  Adiuuante  domino  nostro 
ihesv  christo  .  qui  femper  uiuit  &  regnat  infecula 
feculorum         A    3 — C    E     N  . 


Il8        THE    PRIVILEGE    OF    TEILO    &       [35» 

IN  cuiuf  uita  creuit  ^cclesia  Landauia  profanctitate 
fua  tarn  moribuf  quam  doftrina .  in^cclefiif 
&  territoriif  fibi  datif  cum  omni  libertate  fua 
dignitate  &  priuilegio  aregibus  contemporaneif  fuif 
Teudiric  filio  teithpall.  I  don  filio  ynyr  guent. 
Gurcant  maur .  Mailcun  .  Aircol  lauhir .  Catgucaun 
tredicil .  Rein  .  &  amultif  aliif  regibus  &  principibus 
dextralif  britanni^  .  &  ita  ^cclefiif  nominandif .  cum 
fuif  terrif  &  dotibus  cum  finibus  fubfcriptif  & 
teftantibuf  legitimif  uirif 


|Riuilegium  fancti  Teliaui  eft  &  ecclesi^  fu^ 
landaui^.  datum  fibi  &  omnibus  fucceffor- 
ibus  fuif  inperpetuo .  aregibus  iftif  &  princip- 
ibus brittanni^  confirmatum  apostolica  auctoz- 
itate  cum  omnibus  legibus  fuif  in  fe  plenariif  fibi  & 
terrif  fuif  libera  ab  omni  regali  feruitio  .  fine  confule. 
fine  proconfule  .  fine  conuentu  intuf  nee  extra .  fine 
expeditione .  fine  uigilanda  regione .  &  cum  omni 
iuftitia  fua  .  Defure  et  furto  .  Derapina  .  dehomicidio. 
de  arfione  .  derixa  .  defanguine  .  derefugio  uiolato 
ubique  interra  fancti .  de  affaltu  u,iarum  et  extra  uiaf. 
de  faciendo  iudicio  et  patiendo .  de  omni  populo 
fancti  teliaui  incuria  landauie .  de  communione  aqu^ 
&  herb^  .  campi  et  filu^  populo  ecclefi^  fan6li  teliaui 
cum  mercato  et  moneta  in  landauia .  cun\  applicatione 
nauium  ubique  per  terraf  fancti  teliaui  libera  pro 
regibuf  et  omnibus  nifi  ecclesi^  landaui^  et  episcopif 
eiuf    Deopprobrio  &  omni  iniuria  quod  rex  morcan- 


35.]     THE    CHURCH    OF    LLANN   DAY.      119 

hue  et  fui  hominef  fecerint  epifcopo  fancti  teliaui  et 
fuif  hominibus  idem  rex  morcanhuc .  et  fui  hominef 
reftum  faciant  episcopo  et  fuif  hominibus.  •  &  indi- 
cium patiantur  incuria  Landaui^  .  '^^  Omnif  lex  qu^ 
fuerit  regaU  /  omnif  etiam  et  incuria  plenarie  epif- 
copali  landauenfi. 

STatutum  eft  enim  apostoHca  au6loritate  iftiuf 
^cclesi^  priuilegium  ut  cum  fua  dignitate  ab 
omni  fecularif  feruitij  grauamine  Hbera  inpofterum 
maneat  &  quieta.  Quecunque  uero  conceffione  pon- 
tificum  .  Hberalitate  principum  .  oblatione  fidelium. 
uel  aliif  iuftif  modif  eidem  pertinebunt .  ei  firma  in 
pofterum  &  integra  conferuentur.  Quecunque  pre- 
terea  infuturum  largiente  deo  iufte  atque  canonice 
poterit  adipifci .  quieta  ei  femper  et  illibata  permane- 
ant.  Decretum  namque  eft  ut  nulH  omnino  hominum 
liceat  predictam  ^cclesiam  temere  perturbare .  aut 
eiuf  poffeffionef  auferre .  uel  ablataf  retinere .  minuere. 
uel  temerariis  uexationibus  fatigare .  &  omnia  ei  cum 
parrochi^  finibus  conferuentur.  Siqua  igitur  infutu- 
rum ^cclesiaflica  fecularifue  perfona  contra  hanc 
temere  uenire  temptauerit .  fecundo  tertioue  com- 
monita .  fi  non  fatiffa6lione  congrua  emendauerit. 
poteftatif  honorifque  fui  dignitate  careat  .  reamque 
fe  diuino  iudicio  exiftere .  deperpetrata  iniquitate 
cognofcat .  &  afacratiffimo  corpore  ac  fanguine  dei 
et  domini  redemptozis  nostri  ihesu  christi  aliena  fiat, 
atque  In  '^9  extremo  examine  diftrict^  ultioni  fub- 
iaceat.   Cunftif  autem  eidem  ecclesie  ita  feruantibus. 


I20    THE   PRIVILEGE   OF   TEILO,    ETC.    [35. 

fiat  pax  domini  nostri  ihesu  christi .  quatinuf  &  hie 
fru6lum  bon^  aftionif  perciptant .  et  apud  diflridlum 

Liudicem  premia  ^tern^  pacif  inueniant. 
ymma  ycymreith  habryein  |  eccluyf  Teliau 
i  olanntaf  arodef  breenhined  hinn  hatouyffo- 
cion  cymry  yntrycy^uidaul  dy  eccluyf  teliau  hac  dir 
efcip  oil  gueti  ef  amcytarnedic  oaudurdaut  papou 
rumein  yholl  cyfreith  didi  hac  dy  thir .  hac  di  dair. 
ryd  o  pop  guafanaith  breennin  bydaul .  heb  mair. 
heb  cyghellaur .  heb  c^hoith  .  dadlma  ymeun  gulat 
hac  nydieithyr .  heb  luyd .  heb  gauayl  .  heb  guylma 
ycyfreith  idi  ynhollaul .  oleityr  olatrat .  otreif .  odyn- 
nyorn .  ocynluyn  hac  olofc.  oamryfon  canguayt 
ahebguayt .  f  diru^  haycamcul  yndi  didi  yn  hollaul. 
odorri  naud  ynnlann  hac  yndieythyr  lann  .  orachot 
ynn  luhyn  hac  dieith^^r  luhyn .  ocyrch  ypopmyn- 
nic  artir  teliau  .  hay  guir  .  hay  braut  dy  lytu  yrecluyf 
ygundy  teliau  ynnlan|taf.  hac  ny  lyf.  dufyr  ha 
guell .  hac  choyt  ha  mayf  ^ncyfrytin  dy  lytu  teliau. 
cyfnofut  habath"'°oriayth  ynn  lanntaf  hac  aperua 
ardir  teliau  dyr  loggou  adifcynno  nythir  ypopmynnic 
yt  uoy.  ryd  rac  brennin  aracpaup  namyn  dy  teliau 
a*yeccluyf  lantam.  ha  dy  efcyp .  harmefyl  harfarhayt 
harcam  .  har  ennuet  agunech  brennhin  morcannhuc 
hay  gur  ha^^  guaf  dy  efcop  teliau  hac  dygur  hac  dy 
guaf .  dyuot  brennhin  mozcannhuc  ygundy  teliau 
ynlann  taf .  dygunethur  guir  ha  cyfreith  .  hadiguadef 
braut  diam  y  cam  adiconher  dy  efcop  teliau  ha  dy 
gur  ha  dyguaf .  ythir  hay  dayr  dy  luyd  .  dy  uuner. 


'm 


-s'l 


pjt.*     V 


«-^  v»  Cvwtmo  pcAtnmc  diltrurp  ufet^ 
^>^i  fubtdoswi  Cfinmf duct  adf 

I     .  fvcimA.J'cf-mrady  ba^brvcmr 
<tf  b«mAittcd1bini|'^afoxj)rfr<)- 

tf-fttiti? '  iH|#£^4r^^'^  ^^ 
idi  (Jam  rf d  cj#|giui"atiaafcb 
brtenninh^aiii-hebttiMT. 

SmAfrndin^  lav  i  ac ttrilic^ 
ut  <^Ut^^l^»tRrr.  otmf.  odjfn 


J 


ifnvAan 


rf ^  Ta<:  bmitti^tra<ipAui>  m 

brennhtn  mat^B^^uc  hc^ 
hAcd^6^.dfuo^brvnvhifviai 
caft>  j  6nctf>ur  (^iwr  Acffrc? 

*  (;iir  V>ac|rqitar.^thir  tiaf  «3<ifT 
Bytu^-  ^juiiner-i^i^iiiAjrl.ltt- 
|Ji)|>  df^rctd^  2i\xo  4f  btmtimtTKtt- 
cannVicj^ljf  ^b<>r  i)(ljf'nhi>ll 
Uul^^cop  ceUau  tijl^fynwu .  ^ 

Cp-lm/  pUnrriJi^if.  ^jnti  ben 
dt^^  W  ef  bar  pLutc^4rf!«^' 

C^t^O' *  (il-^4«^.  -£— -t« — ^.._ 
TtiM-f  &•'»»  ^)n\0  ^l^^rC  ;.'u-Ai-nrtw^^l^t' 

f,ut  W  fcfT''^^  f  'f trill 


111  X'mi'HfW 


Km.-^i^'' 


36,]         TEILIAVS    ARCHIEPISCOPVS.  121 

digauayl .  ha  pop  cyfreith  auo  dy  brennin  mozcann- 
huc  yn  lyf .  oubot  oil  ynhollaul  dyefcop  teliau  nylyf 
yntou .  haybot  ynemelldicetic  hae  yn  yfcumunetic 
yr  neb  aitorro  hac  aydimanuo  ybryeint  hunn  .  hac  ef 
hay  plant  guety  ef .  Hynn  bendicetic  hac  ef  hay  plant 
ay  enrydedocao  ybreint  hunn  hac  ay  cat***.    jSn^^en. 

The  remaining  ten  lines  are  filled  in  by  a  late  hq,nd.  See  Notes. 

-*^ 

141 

IDE  Lann  Garth. 
Don  rex  filiuf  yn;^^  guent .  pro  commertio  ^tern^ 
patri^  unam  de  domibus  fuif  Lann  garth  uidelicet 
cum  omni  territorio  fuo  qu^  apriori  tempore 
fuerat  fancti  Dubricii  archiepiscopi  immolauit  cum 
omni  fua  libertate  .  &  cum  refugio  ^cclesi^  fancti  petri 
deLandauia  archiepiscopo  Teliauo  .  &  omnibus  fuc- 
cefforibus  fuif  fine  ullo  cenfu  terreno  magno  uel 
modico  .  nifi  deo  &  ^cclesi^  landaui^ .  &  cum  tota 
communione  intuf  uel  extra  incampo  &  infiluif .  in 
aqua  &  inpafcuif .  &  rex  circuenf  totum  territorium 
&  portanf  euangelium  indorfo  cum  clericif  ferentibuf 
crucef  inmanibus  et  afperfa  aqua  benedifta  fimul  cum 
puluere  pauimenti  ^cclesi^  et  fepulchri  inomnibus 
finibus  perambulauit  pertotum .  fa6la  malediflione 
et  excommunicatione  abomnibus  uno  ore  illif  fpecia- 
liter  quicunque  locum  iftum  cum  fuo  territorio  et 
finibus  iftif  fubfcriptif  ab  ^cclesia  Landauia  et  a 
pafto2ibus  illiuf  ineternum  feparauerit  ,  data  autem 
benedidlione  feruaturif  inpace.  Declericif  teflef  funt. 
Teliauf    archiepiscopuf  .    Arguifhil .    Elguoret .    Con- 


122  TEILIAVS    ARCHIEPISCOPVS.  [36* 

guarui.  Conbran.  ludon.  guordocui.  gurmoi.  gurhal. 
Delaicif  rex  ludon.  t.  morguid.  merchion.  freudubur. 
erbic  .  guinabui.  Finif  iftiuf  podi  eft  .  Clougur  per 
uiam  magnam  ufque  adcumulum  frutmur.  "*^  acumulo 
frutmur  redle  dir  fof.  ufque  adpetram  inquattuor 
confinibus  .  orlech  cihitan  dital  ircecyn .  behet  tal  ir 
fof.  openn  ifof.  ufque  adfontem  nigrum,  afonte  per 
filuam  diclour  eminuf  tal  ifof  cihitan  clouuric  diclour. 


I 


Lann  Maur.  id  est  Lann  Teliau 
pozth   halauc. 

DEM  rex  Jdon  largituf  eft  inelemofina  proanima 
fua  et  animabuf  parentum  fuorum  regum  et  prin- 
cipum  deo  et  fancto  petro  et  archiepiscopo 
Teliauo .  &  omnibus,  fuccedentibus  fibi  in^cclesia 
Landaui^  Lann  maur  id  eft  lann  Teliau  po2t|halauc. 
ubi  biuan  cum  quattuor  fociif  fuif  iacet .  cum  omni 
territorio  fuo  &  omni  dignitate  et  refugio  et  cum 
tota  libertate  et  omni  communione  incolif  in  campo 
et  infiluif.  inaqua  et  inpafcuif .  &  cum  finibus  iftif 
fubfcriptif .  et  atteftantibus  legitimif  uirif .  clericif  et 
laicif .  &  ita  fme  ullo  cenfu  magno  uel  modico  ulli 
homini  terreno  nifi  paftoribus  ^cclesi^  Landaui^ 
inperpetuo.  Declericis  teftef  funt  Teliauf  archi- 
episcopuf .  Arguiftil  .  Elguoret  .  Conguarui.  De 
laicif  .  Hon  rex  .  Morguid  .  merchion  .  guinabui. 
Data  benediftione  feruaturif  elemofinam  inquieta 
pace .  uiolaturif  autem  ab  omni  ore  maledi6lione  fub 
anathemate ,  &  cum  finibus  iftif .  O  blain  cubi .  truf 
mailuannon  .  diblain  diufrut .  Arhit  diuprut  dirguairet 


36 J         TEILIAVS    ARCHIEPISCOPYS.  123 

bet  gebenni  trio  diaper  nantmaur.  maliduc  nantmaup. 
diuinid  betiblain  .  inifcijvitmauji .  trufifcirit  diblain 
mo2'«(Juc .  arhit  morduc  dirguairet  trui  icoit .  dir 
iulen .  ar  hit  inant  moaduc  bet  geuenni .  geuenni 
dirguairet  betirit .  lechauc  .  orrit  dirlechluit  ni  cruc 
bracd  diguern  idrution .  di  luch  icrecion .  dicubi. 
maliduc  cubi  diuinid  .  betiblain  ubi  incepit. 

7"^  Lann  Teiliau  Crefflnych. 
EMpore  predi6li  regif  I  don  uenerunt 
faxonef  inregionem  fuam  depredari .  et 
ipfe  cum  fuo  exercitu  fecutus  eft  illof. 
et  inula  fua  uenit  ad  fanctum  Teliaum  manent- 
em  tunc  temporif  cum  fuif  clericif  apud  podum 
fuum  langarth .  et  deprecatuf  eft  ilium  nimium  & 
omnef  clericof  fuof  ut  proillo  et  toto  exercitu  fuo 
deum  deprecaretur .  Et  uenit  fanctuf  Teliauf  cum 
eo  ufque  admontem  unvm  inmedio  Criffinic  prope 
trodi .  ftanf  et  oranf  deum  omnipotentem  ut  populo 
fuo  depredato  fuccurreret .  et  exaudita  prece  fua .  et 
adepto  magno  gaudio .  uerfif  hoftibus  infugam .  re- 
uerfuf  eft  rex  capta  preda  .  &  tunc  tref  modiof  terre 
circa  cumulum  ilium  fancto  Teliauo  et  ecclesi^  landaui^ 
cum  omni  communione  fua  incolif  incampo  et  infiluif. 
inaquif  et  in  pafcuif  Ita  excommunicatione  fa6la  ab 
omnibus  communiter  illif .  quicunque  abilla  die  inantea 
fepararent  ab  ^cclesia  Landaui^ .  et  exalia  parte  facta 
abfolutione  illif  feruaturif  banc  elemofmam  in  pace, 
^inif  oaper  ciuerdiued  icaruan  .  ciuerdiued  nihit  bet 
aper  guaech  .  oaperguaech  irgubep  bichan  .  nihit  bet 


124         TEILIAVS    ARCHIEPISCOPVS.         [37* 

penn  claud  "•♦  etern  n;y^hit .  betfof  cinahi .  nihit  bet 
aper  grenin  .  grenin  nihit  bet  inlicat  grenin  .  O  licat 
grenin  intraufynniaun  icarn  gunftan.  O  carngunftan 
icaftellmei.  O  caftell  mei.  diaper  caruan.  iciuerdiued. 
Dat^  funt  1(19  ecclefi^  cum  fuif  dotibus  et  territoriif 
omnibus  &  omni  dignitate  fua  et  priuilegio .  libertate 
et  refugio  et  omni  communione  incolif.  incampo  et  in 
filuif .  inaqua  et  inpafcuif.  et  aregibus  predidlif.  fancto 
Teliauo  et  omnibus  episcopif  landauenfif  ^cclesi^.  data 
malediftione  uiolaturif.  benedi6lione  autem  fiat  pax 
indiebuf  eo2um.  &  habundantia  pacif  hie  et  inperpetuo. 
jLyAnn  Teliau  nant  Seru.  uilla  tantum  incantref  maur 
fuper  ripam  cothi.  Lann  Teliau  garth  teuir  uilla  tan- 
tvm  fuper  ripam  cothi .  Lann  Teliau  bechan  indifrin 
teiui  uilla  tantum.  Lann  teliau  tref  icerniu  .  Lann 
Toulidauc  icair.  Lann  teliau  aper  Couin .  Lann  teliau 
penntyuinn  .  Lann  teliau  luin  gaidan  uilla  tantum  in 
euelfre.  I  pennbro.  Lanrath.  halann  cronnguern  cum 
tribuf  territoriif  amrath.     Finif  illozum  ofrut  gurcant 
hit  glann  rath  .  Xrem  earn,  uilla  tantum  fine  ^cclesia 
Laithti  teliau  fuper  ripam  ritec  .  uilla  tantum  iuxta 
pennalun.      Menechi    arglan  ritec    iuxta    pennalun. 
Pull  arda  iuxta  mainaur  pir .  uilla"  tantum  .     Luin 
teliau  .  uilla  tantum  .   Eccluif  gunniau  ubi  natuf  "^^  eft 
fanctuf  Teliauf .  Porth  medgen  .  uilla  tantum  .  Porth 
manach  mainaur  inamithieil.    Din  guennham  in  Ion- 
ion  .  uilla  tantum  .   Lann  teliau  litgarth  indou  cledif. 
mainaur  .     Lann    teliau    cilretin  .    inemlin.      Inrof 
Lann  iffan  mainaur  .   B^odlan  .   Lanngurfrit.  Lann 
ceffic  intalacharn .  cum  centum  acrif  terre  et  quinque. 


37 J         TEILIAVS    ARCHIEPISCOPVS.  125 

MAinaur  brunuf  &  telichclouman. 
Tref    canuf. 

REX  demetic^  regionif  Margetud  filiuf  Rein 
commotuf  furore  nimio  et  crudelitate  occidit 
gufrir  hominem  fancti  Teliaui  inrefugio  dei  &  illiuf 
manentem  ante  altare  illiuf.  poftmodum  requifita  ab 
eo  penitentia  cum  data  fibi  uenia  ob  emendationem 
ab  eo  promiffam  in  ieiunio  .  oratione .  et  elemofina 
largituf  eft  cum  promiffa  in  omni  emendatione  fua 
deo  fanctoque  Teliauo  &  ^cclesi^  landaui^  omnibus 
pafloribuf  illiuf  inperpetuo  mainaur  brunuf  cum  ^c- 
clesia  et  pifcibus  et  filuif .  fimul  et  Telichclouman. 
fimulque  etiam  Trem  canuf.  liberaf  illaf  terraf  ab 
omni  regali  feruitio .  &  ita  cum  omni  dignitate  fua  et 
priuilegio  fancti  Teliaui  illif  conceffo  inomnibus. 
cum  peruia  communione  incolif .  incampo  et  infiluif 
inaqua  et  inpafcuif .  inperpetuo .  data  maledidlione 
uiolaturis  .  be.nedi6lione  autem  conferuaturif.  ^^^ 

T  Ref    earn .    Laith    ti    Teiliau. 
M  E  N  E  c  H  I. 

REgnante  Aircol  lauhir  filio  tryfun  rege  demetic^ 
regionif  contigit  cum  uice  fua  curiam  fuam 
apud  lifcaftell  caput  totiuf  demetic^  regionif  teneret. 
ita  quod  omni  no6le  cum  difpenfatoref  regif  uice 
m#tua  regi  feruirent  incibo  &  potu  fuadente  diabolo 
prenimia  copia  liquorif  quod  femper  unuf  demilitibus 
aut  defamilia  regif,  occideretur.  Quod  cum  rex  foli- 
tum  uidiffet  homicidium  .  cognouit  quod  nullo  modo 
diffolutum  poffet  fieri  nifi  elemofinif  et  ieiuniif  et  or- 


126         TEILIAVS    ARCHIEPISCOPVS.         [37. 

atione  fan.ct02.um  fafta  ieiunio  et  oratione.  Mandauit 
rex  propter  fanctum  Teliaum  conuerfantem  tunc  apud 
pennalun  podum  fuum  ut  cito  ad  eum  ueniret  ut  fibi 
et  curi^  fu^  benedixiffet  ne  tarn  folitum  homicidium 
ampliuf  incuria  fua  eueniffet.  Et  poftquam  fanctuf 
Teliauf  ad  ilium  uenit .  fibi  benedixit  &  curi^  fu^  et 
duof  difcipulof  fuof.  louil  &  fidelif  mifit  ut  curi^ 
feruirent  diuidendo  cibum  et  potum  omnibus  ad 
menfuram  et  fufificientiam  &  gratia  fpirituf  fajncti 
q.u.od  nullum  ilia  n,o6le  factum  eft  homicidium .  nee 
poft  infua  curia  ut  folitum.  Cognofcenf  rex  q.uod  per 
orationem  fancti  Teliaui  euacuatum  eft  illud  pericu- 
lum.  Dedit  fancto  Teliauo  depropria  hereditate  fua 
tref  uillaf.  id  eft  tref  earn.  Finif  '"'  ouinyd  garthon 
diblain  nant  brat  yr^uairet  hit  in  ritec.  Exalia  parte 
ouinid  garthon  hit  naiT  yclauorion  bet  inritec. 
Laith  ty  teliau  o  earn  baclan  dieilmeiniaue  bet  in 
ritec.  Menechi .  otref  eithinauc  dinant  hirotguidou 
bet  inritec.  Exalia  parte  otonou  pencenn  diblain 
nant  eaftell  cerran  bet  inritec .  cum  omni  fua  libertate 
incampo  et  inaquif  infilua  et  inpafcuif .  intuf  et  extra 
fine  ullo  cenfu  ullo  homini  terreno  ni.s.i  deo  et  archi- 
epi.sc.opo  Teliauo  et  ecclesi^  &  fuccefforibus  illiuf 
inperpetuo  .  teftantibuf  rege  Aircol  cum  fuif  principi- 
bus.  Declericif  fanctuf  Teliauf  teftif.  louil .  fidelif 
difcipuluf  fuuf .  fafta  benedidtione  abomnibus  uno 
ore  illif  abilla  die  feruaturif  inantea  inpace  hanc 
elemofinam  inperpetuo.  Qui  aute.m  ab  eccle.s.ia  lan- 
daui^  fepara|rauerint  .-'feparentur  indie  iudicii  ut  edi 
ab  agnif.     Amen. 


I 


37 J         TEILIAVS    ARCHIEPISCOPYS.  127 

QCiL  tutuc.&  pennclecir. 
Vadam  die  contigit  quod  porci  uniuf  hominif 
^depennalun  intrauerunt  infegetef  uniuf  diuitif 
nomine  Tutuc  .  qui  cum  hoc  dampnum  uidiffet .  que- 
fiuit  fubulcum  ut  uindidlam  ineum  facer& .  &  non 
inuenit  eui;n  donee  ad  locum  pennalun  peruenit .  et 
ibi  fubulcum  inuenit .  &  uolenf  eum  feriri  cum  lancea. 
interueniente  infante  quodam  "*'  nomine  Typhei 
nepote  fancti  Teliaui  &  fe  fubulco  defendente  in- 
fantem  .  crudelif  uir  perforauit  lancea  et  mortuuf  efl, 
&  poftea  penitenf  feciffe  ueniam  quefiuit  apud  fanctum 
Teliaum  .  &  femetipfum  fibi  uerbo  et  confenfu  regif 
Aircol  cum  duabus  uillif  fuif  Ciltutuc  &  penclecir' 
dedit  cum  magna  deuotione  inperpetua  feruitute  .  & 
cum  tota  fua  progenie  .  et  ^cclesi^  landaui^  &  paflor- 
ibus  illiuf  inperpetuo .  cum  fua  omni  libertate  fine 
aliquo  cenfu  ulli  homini  terreno  nifi  deo  et  ecclesi^ 
landaui^.  Declericif  teflif  eft  archiepiscopuf  Teliauf 
cum  fuif  difcipulif .  louguil  et  fidelif  Delaicif  uero  rex 
Aircol .  Liuathru  .  Letclit .  Ina  .  rec  douid.  Finif 
eft  ocaftell  cerran  dinant  torr  icair  bet  hi  locnhty, 
Exalia  parte .  o  nant  caftell  carran  bet  in  ritec. 

Mainaurmathru  et  cenarth  maur. 

F'^Vit  uir  Cynguaiu  nomine  de  doucledij? .  natuf 
^  nobili  parentela  fed  egenuf  et  uxoratuf 
qui  infantum  utebatur  uxore  fua  quod  fingulif 
annis  fingulum  procreauit  natum  .  quo  magif 
gaudere  debebant.  eo  ampliuf  triftabantur  ob  penuriam 
et  frequentem  partum  .  adeo  tant^  fimplicitatif  quod 


128  TEILIAVS    ARCHIEPISCOPVS.  [38* 

inde  requifierunt  confilium  apud  fanctum  Teliaum 
detanta  copia  filio2um  et  inopia .  et  inantea  quidue 
agendum.  Beatuf  Teliayf  audita  fibi  hac  tarn  querula 
requifitione  dixit.  Nullam  aliam  caufam  "*'  uobif 
uideo  ad  euitandam  prolif  fecunditatem  .  nifi  ut  acarn- 
alitate  ambo  abftineatif.  Quo  audito  .-'  perceperunt 
fibi  hoc  confilium  effe  faluberrimum  .  &  per  .vn.  annof 
abftinuerunt.  Qui  cum  ita  effent  ueluti  indefperatione 
femper  inantea  prolif  fimul  peccato  fuo  ***nuerunt. 
concepit  mulier  et  peperit  .vij.  filiof .  &  ita  paganof 
portauerunt  eof  uerfuf  fanctum  Teliaum  .  &  dicentef 
malo  omine  recepimus  confilium  fancti  Teliaui .  male 
etiam  fumuf  honerati.  Nof  quidem  eof  fubmergamus 
inaqua .  aut  etiam  fibi  commendamus  .  accepta  fibi 
eo2um  cura .  Tranfeunte  autem  euentu  fancto  Teliauo 
peruiam  fuam .  inuenit  patrem  illozum  in  rytfinetic 
fuper  Taf  flumen  filiof  fuof  fuadente  diabolo  mer- 
gentem  fingillatim  influmine  propter  inopiam  fuam 
et  paupertatem.  Videnf  fanctuf  xeliauf  tam  execra- 
bile  opuf .  accepit  eof  fingulof  femiuiuof .  &  baptizauit 
eof  innomine  patrif  et  filii  et  fpirituf  fancti  cum  gra- 
tiarum  aftione.  Ablatif  filiif  .vi].  patri  funefto  .-^  uir 
magn^  pietatif  nutriuit  eof .  et  ad  fludium  litterarum 
mifit  quof  in  podo  fuo  lannteliau  dimifit.  abaliif  quidem 
fumpto  loco  nomine  Lanndyfrguyr .  eo  quod  nullo 
alio  ui6lu  uiuebant  obreligiofam  fuam  uitam  .  nifi 
aquatilibus  pifcibus .  et  adnumeri  eorum  fufficientiam. 
vi).  cotidie  fuper  faxum  unum  fumpto  fibi  nomine,  id 
eft  Lech  '^°  meneich  intaf  flumine  adeo  fibi  miffif.  & 
iterum.    Ideo  uocati  funt  dufuyrguyr  eoquod  inuenti 


38.] 


ARCHBISHOP    TEILO. 


129 


funt  in  aqua .  &  peraquam  euafi .  et  deaquaticif 
pifcibus  procurati.  Dybrguyr  ideft  aquatici  britannico 
fermone  .  ideft  aquatici  uiri.  Quadam  uice  fanctuf 
Teliauf  ad  eof  uenit  defideranf  eo2um  conuerfationem 
uifitare  frequentem  hofpitatus  eft  cum  illif  ut  cum  dif- 
cipulif.  et  infolito  unuf  defratribus  iuit  adaquam  prop- 
ter pifcef  qui  .vi).  adnumerum  fratrum  inuenit  fuper 
predidlum  faxum.  &  unum  maiorem  illif  .vi).  o61;auum. 
quof  omnef  domum  adduxit .  &  inde  mirati  funt  frat- 
res  ut  dicitur  .  mirabilif  deus  infanctif  fuif.  Qui  bene 
cognouerunt  quod  propter  aduenientem  hofpitem 
fanctum  Teliaum  patronum  fuum  et  magiftrvm  creator 
omnium  pifcef  multiplicaffet.  Et  poftquam  dief  et  tem- 
pera religiofe  diu  inloco  illo  duxerunt.&alio  multo  tem- 
pore cum  beato  Dubricio  conuerfati  funt.  Mifit  eof  ad 
alium  locum  fuum  qui  uocatur  Marthru  inpepitiauc.  & 
ibi  uocati  funt  feith  feint  mathru.  Et  poftquam  ibi  per 
aliud  fpatium  morati  funt .  inde  uenerunt  ad  Cenard 
maur  ubi  morati  ufque  ad  finem  obituf  fui .  &  totam 
terram  illozum  mathru  et  cenarthmaur  fancto  patrono 
fuo  Teliauo  et  magiftro  &  ecclesi^  landaui^  et  paftor- 
ibiis  fuif  omnibus  inperpetuo  dederunt  uerbo  &  con- 
fenfu  regif  aircol  et  principum  ^^'  fuozum  quibus  ipfe 
terraf  illaf  dederat  propter  fanctitatem  eorum  infempi- 
terna  confecratione  fme  ullo  cenfu  ulli  homini  terreno 
nifi  deo  &  fratribus  illif  et  fancto  Teliauo  cum  omni  fua 
libertate  incampo  et  infiluif  in  aqua  ej  inpafcuif  Fa6la 
excommunicatione  ab  omnibus  uno  ore  feparaturififtaf 
terraf  abarchimonafterio  landaui^  et  apaftoribus  illiuf 
inperpetuo.  Benedi6lione  autem  feruaturif.  Amen. 
I 


iNcipit  uita  beati  Ovdocei,  Lan- 

f  dauensis  Archiepiscopi. 

VIT  uir  BuDic  riliuf  Cybrdan  natuf  de 
^  Cornugallia.  qui  indemeticam  regionem  tem- 
pore Aircollauhir  regif  eiufdem  regni  uenit 
cum  fua  claffe  expulfuf  patria  fua.  Qui  cum 
moraretur  inpatria .  accepit  fibi  uxorem  Anau|ued 
nomine  filiam  Enfic .  mater  autem  illiuf  Guenhaf 
filiam  Liuonui .  de  qua  anaumed  nati  funt  fibi  Ismael 
et  Tyfei  martir  iacenf  inpennalun.  Qui  cum  mora- 
retur inpatria  .  miffif  legatif  adeum  denatiua  fua 
regione  cornugallia  ut  fine  mora  cum  tota  fua 
familia  et  auxilio  brittanno2um  ad  recipiendum  reg- 
num  armozic^  gentif  ueniret  defundlo  rege  eozum 
ilium  uolebant  recipere  natum  de  regali  progenie. 
Facto  abillif  confilio  uno  ore .  audita  legatione  et 
accepta .  afifeftuofe  accepit  uxozem  fuam  pregnantem 
cum  tota  familia  fua  "^^  &  claffe  applicuit  inpatria. 
et  regnauit  pertotam  armoricam  terram.  Et  in 
tempore  fuo  tandiu  durantem  ufque  ad  alpef.  Et 
uxor  eiuf  peperit  filium  nomine  Oudoceum  .  quem 
pofl  tempuf  maturitatif  mifit  adftudium  litterarum 
ficut  promiferat  fancto  Teliauo  antea  inbritannia 
quod  fi  filium  haberet .  ilium  deo  commendaret. 
ficut  commendauerat  ambof  fratref  fuof  quof  pre- 
diximuf.  Et  fanctuf  Oudoceuf  abinfantia  cepit 
ditari  fcientia  et  eloquentia  intantum  quod  fuof 
contemporaneof  et  fimul  confociof  excellebatm  oribuf 


390  LIFE    OF    ST.   OUDOCEUS.  131 

et  fanctitate.  Et  poft  immenfum  tempuf  uenit  flaua 
peftif  per  maiorem  brittanniam.  Flaua  quidem 
uocabatur .  eo  quod  flauof  et  exfanguef  efificiebat 
uniuerfof  quof  perfequebatur.  qu^  incolumpna  aquofe 
nubif  apparebat  hominibus  .  unum  caput  uerrenf  per 
terrain  .  aliud  furfum  trahenf  peraerem .  &  difcurrenf 
per  totam  regionem  admodum  ymbrif  difcurrentif  per 
ima  conuallium.  Quecunque  autem  animantia  fuo 
peftifero  afflatu  attingeret .  aut  ilico  moriebantur. 
aut  egrotabantur  inmortem.  Siquif  uero  medelam 
conaretur  adhibere  egrotanti.  non  tan  turn  medicamina 
non  habeba^  fuum  effedlum  /  fed  etiam  medicantem 
cum  egroto  atra  luef  trahebat  ad  interitum.  Et  poft 
immenfum  tempuf  fedata  eft  oratione  fandli '"  Teliaui 
et  fa.ncto2um  brittanni^.  Et  antequam  omnino  extir- 
paretur .  uenit  diuina  uox  adfanctum  Teliaum  ut  cum 
fuif  clericif  et  populo  iret  cornugalliam  qu^  poftea 
uocata  cerniu  budic .  et  ibi  inuenit  nepotem  fuum 
Oudoceum  uirum  preclarum  et  manfuetum  et  utriuf- 
que  legif  peritum  .  ut  candelam  fuper  candelabrum. 
Et  post  tempuf  fue  conuerfationif .  fanctuf  Teliauf 
archiepiscopuf  landauie  ecclesie  fancti  Petri  apostoli 
rediit  adnatale  folum  cum  fuo  nepote  ilium  commit- 
tante  .  qui  tantum  creuit  in  bonitate  &  fcientia  quod 
fibi  eledlione  cleri  et  pppulil  &  populi  fuccedit  in 
epifcopatu  landauenfif  ecclesi^  eledlione  cleri  Merc- 
guini  et  Elgoreti  et  Gunnuini  magiftri  &  trium 
abbatum  .  Catgen  abbatif  llduti .  Concenn  abbatif 
Catmaili .  Cetnig  abbatif  Docguinni .  Laicorum  regif 
Mourici  et  filiozum  Athruif  et  idnerth  .  Guidgen  et 

I  2 


132  LIFE    OF    ST.    OUDOCEUS.  [39* 

cetiau  brocmail .  Gendoc  .  Louhonerd  .  Catgualatyr. 
&  omnium  principum  totiuf  parrochi^ .  Miffuf  eft 
fanctuf  Oudoceuf  cum  clericif  fuif  predidlif  merchui 
et  Elguoret  et  gunnbiu  cum  legatif  trium  abbatum  et 
regif  et  principum  ad  doroborenfem  ciuitatem  ad 
beatum  archiepiscopum  ubi  facratuf  eft  ecclesie  lan- 
daui^  inhonore  fancti  Petri  fundate.  Rex  mouricuf 
cum  duobus  filiif  fuif  &  uxore  fua  Onbrauf  filia 
gurcanti  magni  et  tribus  abbatibus  '^^  trium  cenobit- 
arum  .  et  cum  omnibus  principibus  regni  fui  et  tota  - 
familia  fanctozum  Dubricii  et  teliaui  ecclesi^  landa- 
uenfif  fufcepit  eum  cum  gaudio  .  danf  et  confirmanf 
idem  priuilegium  datum  antea  fancto  dubricio  fancto- 
que  teliauo  et  fuif  fuccedentibus  cum  omni  dignitate 
fua  et  libertate .  &  circuerunt  omnef  cum  rege .  quat- 
tuor  euangelia  inmanu  fua  tenente .  &  fancte  ecclesi^ 
quafi  dotem  confirmante  .  fancta  cruce  precedente .  et 
fancto  cho20  fequente  cum  fummo  paftore  pfallente. 
Fiat  pax  inuirtute  tua  -.  et  abundantia  inturribus  tuif. 
Gloria  et  diuiti^  indomo  eius  .  et  iuftitia  eiuf  manet 
in  feculum  feculi .  &  cum  afperfione  aqu^  benedi6le 
per  totum  confinium .  &  confirmando  idem  priuilegium 
datum  antea  fancto  dubricio  .  id  eft  fine  confule .  fine 
procbnfule .  fine  conuentii .  intuf  nee  extra .  fine 
expeditione .  fine  uigilanda  regione  infra  nee  extra. 
&  cum  tota  curia  fua  plenaria .  &  libera  et  integra 
ut  regia .  et  cum  fuo  refugio  non  adtempuf .  fed  fine 
termino .  quandiu  uoluerit  profuguf.  maneat  tutuf 
fine  protegente  clipeo  humano  fub  eiuf  afylo .  &  cum 
datif    corporibus   et  commendatif    regum    dextralif 


39.]  LIFE    OF    ST.    OUDOCEUS.  133 

brittannie .  landaui^  inperpetuo .  &  ficut  romana 
ecclesia  excedit  dignitatem  omnium  ecclesiarum 
catholic^  fidei  /  ita  ecclesia  ilia  landauia  excedat 
omnef  ^cclesiaf  '"  totiuf  dextralif  brittannie  indig- 
nitate  et  inpriuilegio  et  inexcellentia .  &  cum  tota 
communione  peruia  incolif.  et  habitaturif  incampo 
et  inaquif .  infilua  et  inpafcuif .  &  cum  finibus  iftif. 
aGungleif  infra  taf  et  Elei .  totum  territorium  ufque 
ad  mare .  &  perdief  et  tempora  totam  parrochiam 
amochrof  ufque  adinfulam  Teithi  inpace  tenuit. 
donee' rex  Catguocaun  quadam  uice  fuadente  diabolo 
uulnerauit  unum  de  clericif  Oudocei  episcopi .  &  ita 
furgente  fauilla  iniquitatif  motuf  eft  ira  rex .  uolenf 
fanctum  uirum  cum  fua  familia  expellere  depatria 
fua  ultra  Tyui .  &  fanctuf  Oudoceuf  reliquit  patriam 
illiuf  fub  malediftione .  &  ab  illo  tempoae  remanfit 
parrochia  diuidente  T^ui  duof  epifcopatuf  ficut  diui- 
debat  duo  regna  .  Mourici  exifta  parte  .  Catgucauni 
ex  alia.  j='oft  interuallum  rex  Catgucaun  ueniam 
requirens .  penituit  fe  feciffe  quod  fecerat  erga 
fanctum  Oudoceum  et  familiam  fuarn .  mifit  propter 
ilium  et  reddidit  ei  terraf  ecclesi^  landaui^.  Pennalun 
uidelicet  et  Lannteiliau  maur.  et  landyfuyrguyr  que 
priuf  fuerant  archiepiscopi  Dubricii .  &  atempore 
regif  Nouy  filij  Arthur  .  et  omnef  ecclefiaf  cum  terrif 
fuif  qu^  antea  fuerant  fancti  Teiliaui .  &  ita  cum  omni 
fua  dignitate  et  priuilegio  et  perpetua  '=^  libertate .  & 
intempore  fuo  uenerunt  tribulationef .  et  uaftationef 
faxonum  indextralem  britanniam.  &  maxime  inconfi- 
nium  episcopatus  fui .  intantum  quod  ui  fuperuenientif 


134  LIFE    OF    ST.    OUDOCEUS.  [40, 

gentif  faxonic^  parrochiam  fuam  amochrof  fupra 
ripam  Guy  exilla  parte  ufque  ad  riuulum  Dor .  exifta 
parte  et  ufque  ad  Gurmuy .  &  ad  hoftium  Taratyr 
in  Guy  flumine  .  &  fa6lif  hif  uaftationibus  exutraque 
parte  fuper  parrochiam  epi.scopatuf .  H^c  eft  diuifio. 
0  aper  Tyui  nyhyt .  hyt  aper  pyfcotvc .  yntyui .  O 
pyfcotuc  hyt  teirguernen  buell .  Oteirguernen  buell 
y  uynyd  nyhyt  dy  caftell  teirtut .  ideft  cantref  bychan. 
ha  cantref  felif .  ha  buell .  O  caftell  teirtut  iuynyd 
nyhyt  dydouluyn  helyc .  O  douluyn  helyc  yblayn 
uyfc .  hyt  ymynyd  du  .  Y  mynyd  du  ny  hyt  hyt  blain 
turch .  Turch  nyhyt  yguair&  hyt  Tauuy .  Tauuy 
nyhyt  hyt  cingleif.  Cingleif  nyh;f^t  bet  yblayn.  O 
blayn  cygleif  yall  unguernenn  .  O  all  unguerh|nenn 
hyt  blayn  peurdin  .  Opeurdin  hyt  pandifcynn  yn  ned. 
Ned  iuinyd  hyt  melltou.  Melltou  nyhyt  yuynyd  hyt 
hepftur.  Hepftur  yuynyd  dyguyragon.  Guyragon 
hyt  yblayn  .  Oyblain  hyt  gauanhauc  .  O  gauanauc 
bet  deri  emreif .  O  deri  emreifycecin  clyfty  .  Cecycin 
clyfti  nyhyt  bet  blain  frut  ;^guidon  .  aryhyt  bet  taf 
maur.  Taf  maur  yguayret  hyt  cymer .  Ocymer 
iuynyd  arhyt  taf  bechan  .  Taf bechan  '"  nyhyt  bet 
ryt  ycambrenn  .  Orft  ycamprenn  hyt  hal  du .  Or 
hal  du  dyr  hir  cemyn  .  d;^  nant  crafnant  hyt  crafnell 
bet  pandifcynn  fn  uyfc  .  Truy  uyfc  dycilydrif .  dyr 
all  luyt .  dy  lech  bychlyt  dy  cecyn  ypennypyn|march 
diguornoyd  d^^rytnant .  dy  hanher  din  march  lythan. 
dyol  ygabr  dybron  cateir  neueni .  dylatguerinou. 
dyguarthafbuch  .  dyr  uyncul .  dyr  brydell .  dy  hal 
ruma .  dy  main  ybard  ynlycat  nant  ybard.  nant  ybard 


40j  WFE    OF    ST.    OUDOCEUS.  135 

nihyt  yrguayret  hyt  pandyfcin  yndour.  dour  nyhyt 
yguairet  hyt  pandyfcynn  yguormuy .  guormuy  n^ 
hyt  iuynyd  hyt  yblayn .  O  blayn  guormuy  dicayr 
rein .  O  cayr  rein  dyblayn  taratyr .  taratyr  nyhyt 
youayret  hyt  pandifcynn  yguy .  Guy  ny  hyt .  hyt 
pandifcynn  ynn  Hafren .  Hafren  nyhyt  can  ynyf 
Echni  bet  aper  Tyui. 

SANCTUS  Oudoceuf  poft  tempuf  fue  maturitatif 
uifitati*  abeo  limini**  fancti  Petri  cum  accepto 
fibi  priuilegio  fanctozum  Dubricii  et  teiliaui  apostolica 
dignitate.  &  confirmato  inperpetuo  pofterif  fuif .  loca 
fanctozum  defideranf  uifitare  cum  fua  deuotione  re- 
quifiuit  locum  fancti  Dauid  ob  uenerationem  illiuf 
&  memoriam  cotidianam  inorationibus  &  quod  fibi 
placuit  de  facrif  reliquiif  fumpfit  cum  magna  reuela- 
tione .  &  fecum  attulit .  &  deloco  fuo  proprio  Lan 
Teliaumaur  fumpfit  fecum  dereHquiis  '=°  difcipuloaum 
fancti  teliaui  matruelif  fui .  &  fimul  pofuit  inarcam 
ad  hoc  conuenientem.  Et  ita  cum  tranfibat  per 
episcopatum  fuum  uerfuf  ecclesiam  fuam  landauiam 
peruiam  pennalt  inCetgueli .  famiHa  fua  ferente 
reliquiaf  honorifice  preuia  fancta  cruce  et  pfallente 
pfalmof  cum  laudibus .  aduenerunt  quidam  derupibus 
pennalt .  malum  animum  habentef  erga  fanctum 
uirum.  &  dicentef.  Nunquid  clerici  ifti  honerati  auro 
et  argento  et  ut  fie  dicamuf  thefauro  fanctozum 
Deui  et  Teliaui  demanibus  nostrif  euadant  ?  immo 
capientur .  &  ablatif  illif  omnibus  rebuf  fuif  ditemur 
multo   pondere    metalli    auri    et   argenti .  et   liuore 


136  LIFE    OF   ST,    OUDOCEUS.  [40* 

inuidi^  preoccupati  .  &  nimia  cupiditate  repleti 
adheferunt  cum  nimio  furore  portantibuf.  arcam 
portabilem .  et  ita  extenfif  manibuf  et  tenentibus 
lanceaf  uerfuf  fanctum  uirum  et  familiam  oculi  eo2.um 
qui  infantum  uirum  et  familiam  peccauerunt  uifum 
amiferunt .  et  brachia  adfanguinem  iuftozum  effun- 
dendum  prompta.  riguerunt  quod  ad  fe  refledlere 
non  ualebant .  neque  inantea  ullo  modo  extendere 
poterant.  Videnf  fanctuf  Oudoceuf  mortem  et 
orbitatem  peccantium  cepit  **orare  deum  flexif 
genibus  pro  peccantibus .  implenf  diuinum  manda- 
tum  .  et  dicenf .  nolo  mortem  peccatorif .  fed  uitam. 
&  exalia  parte .  orbatif  illif  requirentibus  ueniam 
et  recognofcentibus  culpam  .  et  audita  '='  oratione 
fancti .  uifum  recuperauerunt .  &  fenfum  reflauratum 
fenfibus  refumpferunt .  et  obedientiam  perpetuam 
beato  uiro  et  fuccefforibuf  eiuf  et  ecclesie  landaui^ 
et  uitam  fuam  melioratam  cum  accepta  penitentia  et 
iun6la  fibi  admodum  culpe  inieiunio  et  oratione  et 
elemofma  promiferunt.  Beatuf  Oudoceuf  pofl  labor- 
em  fuum  fitienf  magif  folituf  aquam  bibere  quam 
alium  liquorem .  peruenit  ad  fontem  inualle  landaui^. 
ngn  multum  abecclesia  remotum  .  ut  biberet .  inuenit 
feminaf  lauantes  butirum  admorempatri^ .  et  miffif 
legatif  fuif  et  difcipulif  ut  fibi  uaf  accomodaffent .  ut 
inde  eorum  paftoz  potaret.  Que  hironice  ut  fili^ 
iniquitatif  dixerunt.  Nullum  aliud  uaf  preter  hoc 
quod  manibuf  tenemuf .  butirum  uidelicet  habemuf. 
&  accepto  fibi .  et  formato  admodum  tintinabuli .  uir 
beat§  memozi^  leuauit  manum  ut  inde  biberet .  et 


40j  LIFE    OF    ST.    OUDOCEUS.  137 

potauit .  &  intali  fozma  remanfit  aureum  uidelicet. 

In  tantum  quod   uidentibus    apparet   esse  fundituf 

exauro    puriffimo .  qu9    uirtute    dei    abillo    die   in 

|v         ecclesia  landauie  obmemoriam  beati  uiri  honorifice 

|l  referuatur .  &  languentibus  tadlum  ut  dicitur  tribuitur 

p;         faluf.  Enniaun  rex  gleuiffic  cum  inrupibus  et  infaltibus 

'^Guy  fluminif  ut  folituf  uenabatur  ceruum  .  miratuf 

f  eft  nimium  quomodo  et  qualiter  faciebat  curfum  ilium 

I  fequentibus  canibus  cum  clamore  tubarum  et  uenato- 

2um  ftrepitu  perima  conuallium.  diuino  nutu  preuidente 

%         et  cuftodiente  ilium  pertotum  donee  faltum  perduxit 

adpallium    fancti    Oudocei .  &   ibi    iacenf  requieuit 

anhelanf  et  tutuf .  at  fi  poft  naufragium  qui  perue- 

nerit   ad   portum .  aut  poft  triftitiam  qui  uenit  ad 

I'        gaudium  .  remotif  uenatoribus  alonge  et  refidentibus 

fimul   et   canibus  mutif  et  ftupefaftif.  &  quoniam 

priuf  fequebantur  inimicum  .  nunc  ftupefadli  genibus 

flexif  ad  dominum  refpexerunt  ilium  ut  proximum. 

et  amicum.       Pallium    quidem    beati    Oudocei   uiri 

perfefte  ^tatif  et  moderate  maturitatif  feruientif  deo 

prope  flumen  Guy  fupra  riuulum  Caletan .  remoto  afe 

interim  pallio  fuper  quern  cubabat .  ceruuf  refugium 

fibi   &  firma   foluf  refpexit    beftiam    mitem   quam 

domauerat  diuina  uirtus  .  &  regem  enniaun  et  uena- 

toref  cum  ftuporfe  nimio  et  flexif  genibus  et  ad  c^lum 

furfum    leuatif    manibus    ueniam   requirentef    cum 

magna    deuotione   ac    ueluti    quoddam    peregiflent 

facinuf  apud  deum  &  fanctum  Oudoceum.     Inprimif 

fibi  clamauit  rex  ceruum  quietum  et  pacificum  .  poftea 

totum  territorium  quod  perdiem  integrum,  circuerat 


138  LIFE    OF    ST.    OUDOCEUS.  [4^« 

fequenf  uefligium .  largitus  est  deo  et  fanctif  Dubricio. 
Teliauo  et  Oudoceo  episcopo  .  et  omnibus  episcopif 
landaui^  inperpetuo .  predi6lo  ueftigio  '^'  diuidente 
per  montef  et  riuulof  &  rupef  territoriif  ecclesi^  in 
^ternum.  Beatuf  ille  fanctuf  poft  datam  fibi  tellurem 
cum  finibus  fuif .  &  fumpto  fibi  nomine  Lann  Enniaun 
creuit  inuirtutibus  .  &  ibi  fundauit  locum  fimul  et 
oraculum  oportunum  locum  pifcofum  et  mellifluum 
et  folitarium .  &  laboranf  fimul  cum  familia  fua  reli6lo 
afe  honere  paftoralif  cure  Landaui^  non  quia  non 
fufficiebat  populo .  fed  quia  non  fatagebat  fibiipfi 
populo  .  immo  poftpofita  paftorali  cura  folitarie 
uiuere  defiderabat  deo.     Et  aduocatif  adfe  fratribus  j 

duxit  uitam  communem  annif  pluribus  uitam  fanctam 
uitam  claram  uitam  dedie  indiem  melioratam .  &  quot- 
quot  adfe  ueniebant  obconfilium  .  tot  renouabantur 
per  paternum  fubfidium.  Nee  ullatenuf  parcebant 
labori.  immo  undique  concurrebant  plebei.  ut  fumma 
fibi  leni  atque  graui  fententia  ad  fufificientiam  et 
tollerantiam  patienter  ut  folitam  recuperaretur  faniuf 
prefidium  apud  pium  do6lorem  tam  uidu^if  quam 
orbatif.  tam  magnif  quam  pufillif  defiderabilem. 
qui  clarebat  infpecie  clarebat  inuirtute .  corufcabat 
dodlrina .  eminebat  nobilitate.  Qui  cum  uacabat 
orationi  intermixt^  fletibus  et  fingultui .  aduenit 
quidam  defratribus  dicenf.  O  patpr  pie  egredere 
ut  uideaf  lignea  qu^  tuif  '^°  edificiif  parata  funt. 
Queque  ut  uidit .  ecce  uir  bonuf  &  iuftuf  &  totiuf 
brittanni^  hiftoriographuf  Gildaf  fapienf  ut  inhiftoriif 
nominatur .  qui  eo  tempore  conuerfabatur  in  infula 


4M  LIFE    OF    ST.    OUDOCEUS.  139 

EchnI  ducenf  anchoritalem  uitam  .  tranfibat  perme- 
dium  flumen  nauicula  cum  predidlif  lignif.  ac  uelut 
fua  portabat .  qu^  etiam  inmedia  filua  fine  aliquo 
poffeffore  inuenerat .  &  multum  aconijerfatione  ho- 
minum  fequeftrata.  Cum  beatuf  Oudoceuf  expertuf 
fuerat .  aduocauit  fratrem  ut  fibi  lignea  edificia  fua 
terre  proi|ceret .  aut  fraterno  more  condonationem 
deillicita  fraude  apud  deum  &  hominem  fupplex  im- 
petraffet.  '  Oblita  fua  admonitione  &  euacuata  prece 
nauiuncula  tranfmit .  &  uelud  quadam  indignatione 
frater  Oudoceuf  accepit  fecurim .  nonquia  feriret. 
fed  ut  uirtuf  dei  per  ilium  ufque  inperpetuum  in 
creatura  dei  appareret .  fecurif  defcendit  in  lapidem 
integrum  .  &  per  medium  diuifuf  est  induobus .  Ac 
fi  artificio  manufafto  diuideretur  funditus.  Nee  ulli 
hominum  peruiam  illam  euitandi  lapidef  funt .  quin 
femper  prope  ripam  fluminif  Guy  miro  i6tu  uideantur 
incifi  &  immobilef.  Pauca  quidem  miracula  illiuf 
fancti  uiri  &  beat^  memorie  de  multif  fcripto  com- 
mendata  funt .  quippe  cum  fuerint  aut  ignibuf  exufta, 
aut  exilij  ciuium  claffe  '^^  longiuf  deportata.  Quod 
uero  poflmodum  inueftigatum  eft  .  et  adquifitum 
monimentif  feniorum  .  &  antiquiffimif  fcriptif  litter- 
arum  memori^  et  fcripto  commendatum  eft .  &  per- 
acta  uita  illiuf  fancta  et  gloriofa  cum  adquifitif  fibi 
et  ^cclesi^  fu^  Landaui^  multif  terrif .  indomino 
requieuit  .VI.   Nonaf  iulij. 


I40        OVDOCEVS    ARCHIEPISCOPVS.        [4^ 

Cilciuhinn  et  .vi.  modiof  terrf 
T^y       conuoi  et  lanngemei. 

^^  OTandum  eft  nobif  quod  Mouric  rex  mor- 
1  1  canhuc  filiuf  Teudiric  &  uxor  eiuf  Onbrauft 
I  filia  Gurcanti  magni  dederunt  tref  modiof  terr^ 
Cilcyuhynn .  &  .vi.  modiof  terre  Conuoy.  ideft  Lann 
Gemei  fimul  et  Ian  Teliau  talypont  qu^  antea  illiuf 
fuerat  reddiderunt  deo  et  Oudoceo  episcopo  fanctif- 
que  antecefforibus  fuif  Teliauo  Dubricio.  omnibusque 
fuccedentibuf  fibi  inecclesia  Landaui^  proanimabus 
fuif  et  parentum  fuo2um  libere  abomni  regali  feruitio 
cum  omni  fua  dignitate  et  libertate  refugio  et  libera 
communione  incolif  habitantibuf  et  habitaturif.  in 
campo  et  infiluif.  inaqua  et  inpafcuif.  inperpetua 
confecratione .  Delaicif  teftef  funt .  Muricuf  rex. 
uxor  eiuf  Onbrauft  filii  fui  Athruif  et  Idnerth. 
condaj? .  Louheithi .  catgual .  catleu  .  riacat .  conbri- 
nun  .  merthyr .  gurcon.  Declericif .  Oudoceuf  fummuf 
episcopuf  lacob  abbaf  fancti  Catoci  cum  fuif  feniori- 
bus  .  Catgen  abbaf  fancti  Ilduti .  '^^  cum  fua  familia. 
Eutigirn  abbaf  Docguinni  .  Conbran .  Conueon. 
Conguare .  Maiuc  do6lor  .  gunbiu  magifter .  &  cum 
finibus  iftif.  Finif  lann  Gemei  adorfo  montif  diui- 
dente  filuam  et  campum  inmare  et  ufque  adoculum 
diugurach  malyduc  dirguairet  betymor.  Finif  lan- 
teliav  talypont.  Oaper  morcleif  dyguailaut  lannerch 
Onnuiu .  truf  cum  Onnuiu  dyr  guyth  lunguyd  dycam- 
guili .  truy  camguili  dyr  hitir  melin  .  Or  hytir  melin 
hyn  hiaun  di  Luchur  exalia  parte  .  Arhit  luchuc 
dyuinyd  bet  camfrut .  arhit  camjrrut  inparte  ecclesi^ 


42 J         OVDOCEYS    ARCHIEPISCOPVS         141 

bet  iblain  .  dyalt  minchei  arhyt  iralt  di  dubleif .  truy 
dubleiffou  bet  dinaf  cynlyuan  .  arhit  yrochyr  bet  ar 
cyueyr  blain  Cynbran.  arhit  cinbran  eithap  bet  lychur 

REX  Teudiric  cum  effet  inregno  fuo  tenenf 
pacem  cum  populo  et  iuftitiam .  poftpofuit 
temporalem  poteflatem  pereterna  .  ita  quod  regnum 
fuum  commendauit  filio  fuo  Mourico .  et  uitam 
heremitalem  inrupibus  Dindyrn  cepit  ducere.  Qui 
cum  effet  inuita  ilia .  ceperunt  faxonef  terram  fuam 
inuadere  fuper  filium  fuum  Mouricum  .  &  ita  nifi 
ipfe  foluf  adhuc  eif  fuccurreret .  quod  omnino  filiuf 
fuuf  ab  extraneif  exhereditaretur.  Dequo  teudiric 
dicebant  cum  regnum  fuum  teneret  .  quod  nun- 
quam  ui6luf  abhoflibus  fuerat .  fed  femper  ui6lo2. 
&  ita  uifa  facie  fua  inacie  bello2.um .  ftatim  hoftef 
uertebantur  infugam .  &  angeluf  domini  ei  *  dixit 
no6le  precedente .  "^^  uade  incraftino  iriauxilium 
populo  dei  contra  inimicof  ecclesi^  christi .  &  hoftef 
uertent  faciem  infugam  ufque  pull  brochuail .  &  tu 
armatuf  inacie  belli  fla .  et  uifa  facie  tua  ut  folita  et 
cognita  inibunt  infugam.  Et  poftea  ufque  ad  .xxx. 
annof  non  audebunt  intempore  filii  tui  adire  patriam. 
&  erunt  indigent  et  hereditarii  inquieta  pace .  & 
tu  tamen  uulneraberif  una  plaga  inryt  tindyrn  .  et 
morierif  inpace  poft  triduum  .  &  ita  mane  furgenf 
cum  adueniente  exercitu  filij  fui  Murici  equm  fuum 
afcendit .  &  iuit  cum  illif  letuf  angelico  iuffu .  & 
armatuf  ftetit  inacie  belli  fupra  ripam  Guy  prope 
uadum  tindirn .  &  uifa  facie  fua  ftatim  dorfum  uerte- 


142        OYDOCEVS    ARCHIEPISCOPYS.        [^2. 

runt .    &   inierunt    fugam .    &  tamen  unuf  ex  illif 
proiecit  lanceam .  et  ilium  uulnerauit   lancea   ficut 
predi6lum  ei  fuerat .  &  inde  gauifuf  eft  .  ac  fi  hofte 
ui6"to   capta   preda.      Poftquam    mouricuffiliuf  fuuf 
reuerfuf  eft  cum  ui6loria  capta  preda  /  dixit  patri  ut 
cum  eo  uenir&.     Et  dixit  ita  .  nolo  hinc    recedere 
donee  dominuf  meuf  ihesus  christus  hinc  me  ferat 
ad  locum  meum  defiderabilem  ubi  difpofui  iacere  poft 
mortem .  ininfula  uidelicet  echni .  &  mane  diluculo 
affunt  duo  cerui  fubiugati.  et  cum  plauftro  fuo  parati 
ante  hofpitium  .  Et  uir  dei  cognofcenf  quod  exparte 
dei  effent  miffi  afcendit  feretrum .  &  ubicunque  re- 
quiefcebant  ibi  fontef  emanabant  '^^  donee  ad  locum 
unum  uenerunt  iuxta  pratum  unum  uerfuf  Sauernam. 
Et    poftquam  ad  locum   ilium    uenerunt  .    ibi    fonf 
emanauit    lucidiffimuf .    et    feretrum    fuum    totum 
dirupit  .   et    ftatim    fpiritum   deo   commendauit .  & 
precepit  ceruis  ut  difcederent .  et  ibi  foluf  remanfit. 
&  poft  fpatium  emifit  fpiritum.     Audita  morte  patrif 
afilio    Mourico .    fecit    ibi    oraculum   et    cimiterium 
afancto    Oudoceo    episcopo    benedi6lum .    &    totum 
territorium  proanima  patrif  dedit  episcopo  Oudoceo 
et  ecclesi^  landaui^  et  paftoribus  eiuf  infempiterna 
confecratione  fine  ullo  cenfu  ullo    homini  terreno. 
nifi    fancto    Oudoceo   et   ecclesi^  landaui^.       Finif 
Oaper   pull    Muric   furfum    yrpuU .    yrlech    lybiau. 
orpull  yrlech  bet  blain  dyr  ardir  yr  ardir  nyhyt  bet 
fynnaun  elichguid  furfum  arhit  yrnant  dy  finnaun 
cruc  leuyrn.     O  finnaun  cruc  leuyrn  eminuf  dygenou 
nant   byuguan .    nant    biuguan    yny   hit  bet   pullou 


42.]  OYDOCEVS    EPISCOPYS.  143 

rinion  dyr  dou  pull.  Or  dou  pull  hynyaun  dyr- 
guayret  dyr  cam .  orcarn  dirguairet  dirfoff  indorfo 
montif.  orfoff  uerfuf  orientem  yntrauf  truf  blain 
pant  nant  ruifc  arhyt  yclaud  aryhit  bet  otyn  Lunbiu. 
Or  otyn  dyrguairet  hyt  yclaud  bet  cam  perth  yronn 
dyr  guayret  dyr  macyrou  dyrpull .  ar  hyt  ypull 
dyaper  pull  neuynn  yGuy.  Ar  hyt  Guy  hahafrenn 
can  ychoretov  haidifcynua  yloggou  betaper  muric. 
'^'Quicunque  cuftodierit  banc  elemofinam .  cuftodiat 
ilium  deuf.  Qui  autem  abecclesia  landaui^  fepara- 
uerit  /  anathema  fit .     Amen. 

ECCLESIA     GYRVID. 

FBOST  intelluallum  rex  idem  Mouricuf  uerbo 
et  confenfii  heredif  Liliau  fimul  cum  dono 
illiuf  dedit  ^cclesiam  Guruid  cum  fua  tellure 
deo  et  fanctif  Dubricio  et  Teliauo  &  ecclesi^ 
landauie .  et  prefenti  Oudoceo  &  fuif  fuccefforibus 
inperpetuo  cum  omni  dignitate  fua  et  libertate .  et 
tota  communione  incampo  et  infiluif .  inaquif  et  in 
pafcuif .  fine  ullo  cenfia  ulli  homini  terreno  nifi  deo 
et  fancto  Petro  &  ecclesi^  landaui^  &  fuif  paftoribus. 
fubperpetuo  anathemate.  Quicunque  eam  abecclesia 
landaui§  feparauerit.  Delaicif  tefl;if  eft  Mouricuf 
Conuelin  .  tutir  .  loubran  .  abrgen  .  Anuin  .  unhu. 
Conbroin.  catleu.  briauail.  guinoc.  mathuf.  conuonoc. 
Declericif.  Oudoceuf  episcopuf  .  lacob  abbaf  catoci. 
Catgen  abbaf  ilduti .  eutigirn  abbaf  docunni.  ,  Finif 
autem  huiuf  agri  efl: .  apalude  nigro  ufque  adfedem 
cetiau  .  &  ahefcenn  iudie  ufque  ad  arboref  foton. 


144  OVDOCEVS    EPISCOPVS.  [42* 

Lann  cingualafl  et  lann  arthbodu. 

SLann  conuur .  et  lann  pencreic. 
Ciendum  eft  fane  quod  Oudoceuf  episcopuf 
fuum  proprium  adquifmit  agrum  .  idej-t 
podum  Cyn'^^gualan .  Agrum  quidem  fancti  Dubricii 
inpatria  Guhyr .  quern  fanctuf  Oudoceuf  atempore 
mortalitatif .  ideft  ydylyt  melen  .  perdiderat  ufque 
adtempuf  ad|temp.us  Athruif  filij  mourici.  Poft  uero 
contentionem  magnam  inter  Oudoceum  episcopum 
et  abbatem  ilduti  biuon  quidicebat  fuum  effe  agrum. 
Infine  uero  iudicio  iudicatuf  eft  ager  prediftuf  oudo- 
ceo  episcopo  et  altari  landauie  inperpetua  hereditate. 
Cella  quidem  Cyngualan  cum  fua  tota  tellure .  & 
cella  arthuodu  .  conguriqjae  &  penncreic  .  Et  fanctuf 
Oudoceuf  accepit  demanu  Athruif.  gurcanti  magni 
nepotif  tref  cellulaf  predi6laf  inperpetua  confecratione. 
&  cum  omni  dignitate  &  tota  communione  incampo 
et  infiluif  inaqua  et  inpafcuif .  &  fubperpetuo  anathe- 
mate  .  quicunque  illaf  prediftaf  ^cclesiaf  amonafterio 
Landaui9  feparauerit.  Qui  autem  cuftodierit  y  cuf- 
todiet  ilium  deus.  Amen.  Declericif  teftef  funt. 
Oudoceuf  episcopuf.  catgen.  biuan.  cum  fua  familia. 
lacob  abbaf  altarif  fancti  Catoci .  Eutigirn  abbaf 
Docunni  cum  fuif  clericif..  Delaicif  rex  Mouricuf 
fuper  filium  fuum  Athruif .  Conuonuc  .  guallonir. 
morcenou .  Eithin  .  Conuetu  .  gueithgen  broch- 
maili  filiuf .  gindoc  .  matuc  .  arthcumanu  .  Oguhyr. 
gurdilic  .  gurguiftil .  arguiret .  abel .  cum  preflDiter- 
if  Conhail  .    Conhibrit  .   gueithgno  .        Finif  Lann 


.] 


fb 


43.]  OVDOCEYS    EPISCOPVS  i45 

Cyngualan  infra  duaf  foffaf  admare  malyduc  irdiu 
foff  dyr  mynyd  arhyt  yrcecyN  '^»  fin  Lann  Gemei. 


MLann  Merguall. 
ORCant  rex  morcannhuc  filiuf  athruif 
clamauit  quietam  in  die  natalif  domini. 
&  prooblatione  fua  ecclesiam  c^ngur  trofgardi  qu^ 
fuerat  antea  fancti  Teliaui  fimul  et  reddidit  fummo 
pontifici  oudoceo  fanctifque  Teliauo  Dubricio  .  om- 
nibus paftoribus  landaui^  inperpetuo.  &  cum  omni 
territorio  fuo  et  finibus  fuif  fimulcum  mergualdo 
illiuf  ecclesi^  principe  fub  episcQpo .  &  totam  liber- 
tatem  dedit  ^cclesi^  &  territorio  illiuf  et  dominantibuf 
et  inhabitaturif  incolif  inperpetuo .  &  fine  confule  et 
proconfule  et  cum  refugio  .  &  fine  expeditone  infra 
regionem  nee  extra .  nee  aduigilandam  die  nee  nodle. 
&  cum  omni  communione  incolif  incampo  et  infiluif 
IN  aqua  et  inpafcuif.  Declericif  teftef  funt  Oudoceuf 
episcopuf .  Sulgen  abbaf  nafT  carban  .  Saturn  abbaf 
Dochou  .  Gurhaual  abbaf  Lannildut .  Guencat  prin- 
cepf  lann  cynuur.  Delaicif  mo2cant  rex  .  Guedguen. 
briauail  .  lunet  .  guidnerth  filiuf  gullonar.  Qui 
cuflodierit  cuflodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  non 
feruauerit  anathema  fit.  Amen. 
Finif  illiuf  Oaper  finnaun  canthed  ynymor  arhyt 
irpant  dyuynyd  dyr  p^llou  dycarn  cymlyr  dymain 
dyaftur  dycecin  yr  mynyd  truf  yrmynid  "'°  dyguoun 
brechmil  dyblain  yr  hytyr .  orhytyr  dyrnant .  arhyt 
yrnant  bet  dubleif .  dubleif  bet  ryt  ideueit.  oryt  dy 

K 


146  OUDOCEVS    EPISCOPVS.  [43* 

nant  bychan .  arhyty  nant  ad  finiftram  dipenn  Luhin 
latron.  orluhinn  dinant  aryhit  bet  ymor  hafreN. 

Lann    Cozf. 

SCIANT  omnef  christiani  quod  aguftuf  rex  brech- 
einniauc  &  filii  fui  elilud  et  riuallaun  propter 
deum  et  amicitiam  carnalem  dederunt  Oudoceo 
Lann  corf  episcppo  et  fuif  omnibus  fuccefforibus  in 
ecclesia  petri  apostoli  et  fanctoiunj  Dubricii  &  teliaui 
delandauia  &  cum  corpozibiif  fuif  adfepulturam  fuam 
inelemofina  &  cum  fuif  pifcibus  &  coretibus  anguil- 
larum  .  &  cum  toto  territorio  fuo  .  &  inmodum  dotif 
inperpetuo.  &  cum  fua  tota  libertate  incampo  & 
infiluif .  inaqua  &  inpafcuif .  &  cum  fuo  refugio  et 
etiam  priuilegio  fine  confule  fine  proconfule  fine 
expeditione  infra  regionem  nee  extra  fimili  modo. 
Declericif  teftef  funt  Oudoceuf  episcppuf .  Sedoc  teftif 
Conbran  .  Conocan  .  conueon  .  conlec  filiuf  conluip. 
bran .  conbau  .  conlouern .  gellan  .  Atgar .  guengarth. 
Delaicif .  Aguft  rex  cum  filiif  fuif  Elguid  &  rigua- 
Uaun  cum  aliif.  Quicunque  cuftodierit .  cuftodiat 
ilium  deuf.  Qui  autem  ab  ecclesia  landaui^  fepara- 
uerit  /  feparetur  aconfortio  angelozjinj.  Amen.  Finif 
illiuf  eft  Oaper  finnaun  doudecfeint  ynlinn  Syuadon. 
arhyt  '^'  yrguuer  dyuinyd  bet  lycat  yrfinnaun  dypenn 
claud  lyuarch  hen  arhyt  irclaud  betpandyj"cynnyn 
Lyj?ni  aryhit  dirguairet  bet  ypenlbrynn  eital .  ad 
finiftram  truf  dipen  I  ybryn  diblain  nant  tauel.  arhyt 
yrnant  bet  lyfni .  Lyfni  ynyhit  bet  y  lynn  .  arhyt 
yrlynn  betoper  finnaun  ydoudecfeint .  ubi  incepit. 


43*]  OUDOCEYS    EPISCOPYS.  147 

Riu  graenauc.  Nant  AuaN  Villa 

-]^    y«-  guerberth. 

I^'  loURICVS  rex  et  Cynuetu  conuenerunt  infimul 
j^  JiL  landaui^ .  &  prefente  Oudoceo  episcopo 
iurauerunt  antepofitif  reliquiif  fa.n.cto2.um  ut  firmam 
pacem  inter  fe  tenerent.  Fadla  iuratione .  poll  in- 
teruallum  occidit  rex  Mouricuf  dolo  Cynuetu .  & 
poftea  episcopuf  Oudoceuf  conuocauit  omnef  clericof 
fuof  ab  hoftio  taratyr  ynGuy  ufque  adtyui  cum  tribus 
abbatibus  fuif .  Concen  abbate  carbani  uallif .  Catgen 
abbate  Ilduti .  Sulgen  abbate  docguinni .  &  plena 
finodo  excommunicauit  regem  Mouricum  propter 
homicidium  abeo  perpetratum ,  &  propter  pa6lum 
fadlum  prefentia  fui .  et  fuper  altare  petri  apostoli .  & 
fanct02um  Dubricii  et  teliaui  tranfgreffum ,  &  ita 
inclinando  crucef  adterram  fimul  &  patriam  dimifit 
fine  baptifmo  et  communione  Christiana  maledixit 
regem  cum  progenie  confirmante  fmodo  &  dicente. 
Fiant  dief  eius  pauci .  &  fiant  filii  eiuf  orphani .  & 
uxor  eiuf  uidua  .  &  remanfit  rex  cum  '''^  tota  regione 
fua  fpatio  duozum  annozum  .  &  eo  ampliuf  fub  eadem 
excommunicatione.  Poll  h^c  rex  non  potuit  tandiu 
durantem  excommunicationem  tantam  ampliuf  fufti- 
nere  uidenf  perditionem  anime  fu^  et  dampnationem 
regni  ueniam  requilluit  apud  fanctum  Oudoceum  lan- 
daui^ .  &  elifulif  lacrimis  cum  inclinato  capite .  & 
coram  tribuf  abbatibus  Oudoceuf  episcopuf  impofuit 
ei  iugvm  penitenti^  admodum  qualitatif  &  quantitatif. 
commendanf  ei  ut  tribus  modis  emendaret  apud  deum 
&  ecclssiam  landaui^  uidelicet  ieiunio .  et  oratione. 

K  2 


148  OVDOCEVS   EPISCOPVS.  [44* 

et  elemofinif.  Rex  Mouricuf  accepto  iugo  penitenti^ 
dedit  quattuor  uillaf  pro  redemptione  anim^  fu^  & 
pro  anima  Cynuetu  ecclesi^  Landaui^ .  &  inmanu. 
Oudocei  episcopi  &  omnibus  fuif  fuccefforibus  cum 
tota  fua  libertate  &  ab  omni  feruitio  liberaf  inperpetuo. 
&  cum  tota  communione  per  patriam  fuam  manentibus 
inhif  terrif .  incampo  et  infilua  .  inpafcuif  &  in  aqua. 
.1.  Riugraenauc  .i].  NantauaN.  .11].  eft  inqua  occifuf 
eft  Cynuetu  ultra  Nadauan  .ul).  tranfnadauan  ubi 
filiuf  regif  mechatuf  eft .  Apalude  Elleti  ufque  nad- 
auan. ideft  uilla  Gurberdh  .  deillif  quattuor  .xxn?). 
modii  terrarum. 

Declericif  teftef  funt .  Oudoceuf  episcopuf .  Concen 
abbaf  carbani  uallif .  Catgen  abbaf  llduti .  Sulgen 
abbaf  docunni .  Conbran  .  Sedoc  .  Cynuur .  Cetcu. 
Lyggeffauc.  gunguare^  Delaicif.  Mouric  rex  cum 
filio  fuo  frioc  et  nepote  morcant  filio  Athruif  '"  Cun- 
bluf .  briaiiail .  gendic  .  guedgen  .  guengarth.  Qui 
cuftodierit .  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  fepar- 
auerit  ab  ecclesia  landaui^ .  anathema  fit.  Finif 
Riugraenauc  anadauan  ducente  foffa  per  longitudinem 
furfum  adrufum  lacum  intritiio  montif. 


MVilLa  Gvilbiv. 
ORCant  rex  filiuf  athruif  dedit  uillam  Guilbiu 
.  cum  hereditario  fuo  Gurhytyr  pro  anima 
fua  et  anima  Mourici  aui  fui  filij  teudiric  Oudoceo 
episcopo  &  ecclesie  landaui^  et  fuif  paftoribus  inper- 
petuo fine  ullo   cenfu   homini   terreno  &  cum   fua 


44J  OVDOCEVS    EPISCOPVS.  149 

llbertate .  &  tota  communione.  Declericif  teftef 
funt  Oudoceuf  episcopuf.  Concen  abbaf  carbani 
uallif .  Colbrit  abbaf  ilduti .  Confur  .  trycan  .  berth- 
guin  .  catguare.  Delaicif  Morcant  rex  .  guinan 
filiuf  llud  .  iudic  filiuf  cetuur  .  iunet  filiuf  letric  .  gin- 
doc  .  guaidnerth  filiuf  guallonir .  brocuail .  rihoithil. 
guengarth.  Finem  eiusdenj  agri  fupradiximuf .  afine 
illiuf  uill^  inqua  occidit  Mouric  c^nuetu  ufque  ad 
cumulum  lapidum .  &  ufque  ad  cumulum  alium  .  & 
poflea  ufque  innau|dauan.  Qui  cuftodierit .  cuftodiat 
ilium  deuf.  Qui  autem  fepararauerit  abecclesia  lan- 
dauie.  Anathema  fit.     A  MEN. 

Podum  liuheff  in  eluail. 

QORcant  rex  dedit  Oudoceo  episeopo  inelemo- 
fma  podum  Liuhefi  &  ''*  landaui^  &  fuif 
omnibus  fuccefforibuf  inperpetuo  firje  ullo  cenfu  ulli 
homini  terrene .  &  cum  fua  tota  libertate  in  campo 
et  infiluif  inaqua  &  inpafcuis  -  ^  fuper  fepulchrum 
mourici  regif  iacentif  landauj^  auj  fui  coram  idoneif 
teflibus.  Declericif  Oudoceuf  episcopuf  teflif  eft. 
Concen  abbaf  carbani  uallif .  Colbrit  abbaf  ilduti. 
ludhurb  abbaf  doeunni .  guencat  prineepf  aluni 
capitif .  Sedoc  .  guorceniu  .  Conoc  .  conbran  .  cle- 
menf .  conueon  .  cetiu  .  faturn  prineepf  Taui  urbif. 
Delaicif.  Morcant  rex.  briauail  filiuf  Itimarch. 
gindoc  filiuf  ifael .  iunet  filiuf  letric .  guaidnerth 
filiuf  guallonir .  guidgen  filius  brochuail.  Qui  cuf- 
todierit .  benedicetur .  Qui  autem  feparauerit  ab 
ecclesia  landauif .  anathema  fit.      Amen. 


ISO  OVDOCEVS    EPISCOPVS.  [44* 

MPoRTh  Caffecc. 
OVRICUS  rex  fimul  &  iudic  filius  nud  dede- 
.  runt  agrum  porthcaffec  deo  &  ecclesie 
landauie  &  fanctif  dubricio  &  teliauo  &  inmanu  epis- 
copi  Oudocei  &  fuif  omnibus  fuccefforibus  inperpetuo. 
cum  fua  tota  libertate .  &  cum  duobus  coretibus  fuif, 
&  communione  incampo  et  infiluif  inaqua  &  inpafcuif 
Declericif  teftef  funt .  Oudoceuf  episcopuf .  bertguin. 
gurbiu  .  iaco.  Delaicif .  Morcant  rex  .  iudic  heredi- 
tariuf  filiuf  nud  .  Eluoid  .  morclaf.  dallon  filiuf  guoid- 
gar .  Eliud  filiuf  guerith.  Qui  cuflo'"dierit  cuftodiat 
ilium  deuf  Qui  autem  abecclesid  Landaui^  et  a 
paftoribus  illiuf  feparauerit .  anathema  fit.     Amen. 

STir  hiernin  et  tir  retoc. 
CIANT  Katholici  uiri  quod  iudic  rex  filiuf  nud 
&  cinan  filiuf  cinuedu  ambo  regef  dederunt 
duofagrof .  agrum  redoc .  &  agrum  hiernin  profalute 
animarum  fuarum  fummo  episcopo  et  fanctif  Dubricio 
et  Teliauo  &  omnibus  paftoribus  ecclesi^  landaui^ 
inperpetua  confecratione  cum  omrii  fua  libertate 
incampo  et  infiluif.  inaqua  et  inpafcuif.  fine  ullo 
cenfu  ulli  homini  terreno  nifi  ecclesie  landaui^. 
Declericif  teftef  funt .  primuf  Oudoceuf  episcopus. 
Cunbran.  cunueon .  cunuaretprcisbiter.  gurceniupresbit- 
er.  Delaicif  iudic  &  cinan  regef.  Elgued.  atoc.  milgen. 
haiuoen  .  hirel .  conuoet .  cinuoc  .  protec  .  aerthirn. 
loudoce.  Quicunque  cuftodierit.  cuftodiat  ilium  deuf 
Qui  autem  nonferuauerit.  fiat  fub  perpetuo  anathe- 
rnate  donee  ad  emendationem  uenerit.     Amen. 


44.J  OVDOCEYS    EPISCOPYS.  151 

Coupalua  pennipozth .  Villa  gregurii 
id   est   uilla  filiozum  .v.   ourdeuiST 

t— ^  fuper  ripam  Tarn. 

ACTVM  eft  quod  Oudoceuj-  episcopuj-  ac- 
^  cepit  uillam  Greguri  qu^  ''*  dicitur  coupalua 
fuper  ripam  taf .  ideft  penn  yporth  aguedgueno 
brochmaili  filio  cum  fuo  to  to  agro .  ideft  cum 
tribus  modiif  terrarum  proanima  fua  &  commercio 
regni  c^leftif  cum  omni  fua  libertate  &  tota  com- 
munione  fine  uUo  cenfu  homini  terreno  nifi  ecclesi^ 
landaui^.  Declericif  teftef  funt.  episcopuf  Oudoceuf 
Concen  abbaf  carbani  uallif .  Colbrit  abbaf  ilduti. 
ludhubr  abbaf  docunni.  Delaicif.  Rex  foluf .  Guid- 
gen  cum  fuif  Qui  cuftodierit .  cuftodiat  ilium  deus. 
Qui  autem  feruauerit .  benedidluf  fit.     Amen. 

S  Villa   Lath. 

CIENDVM  eft  omnibus,  indextrali  britannia 
habitantibus  quod  Morcant  rex  athruif  filiuf 
procommertio  regni  celeftif  dedit  uillam  Lath  landaui^ 
ecclesi^  fancti  Petri  fanctozum  Dubricii  &  teliaui 
beato  episcopo  Oudoceo  &  fuif  fuccefforibus  omnibus 
cum  fua  tota  libertate  fine  ullo  cenfu  homini  terreno. 
nifi  ecclesi^  landaui^.  Declericif  teftef  funt .  beatus 
episcppuf  Oudoceuf .  Concen  abbaf  carbani  uallif. 
Colbrit  abbaf  ilduti .  Sulgen  abbaf  docguinni  cum 
familia  eo2.um.  Delaicif  uero  .  Morcant  rex  .  guono- 
catui  princepf  aluni  capitif .  Sadoc  presbiter .  gur- 
ceneu   faber .  briauail   filiuj-  luuarch .  gendoc   filiuf 


152  OVDOCEVS    EPISCOPVS.  [45, 

ifmael .  lunet .  rioidyl.  Qui  feparauerit  hanc  elemo- 
finam  ab  ecclesia  landaui^  .  deftruat  ilium  deuf. 
Qui  autem  feruauerit  /  benedidluf  fit.     Amen.        ,„ 


*«- 


INfinuandum  eft  quod  fanctuf  Oudoceuf  cum  fua 
congregatione  &  ConceN  abbaf  fancti.  Catoci. 
&  Sulgen  abbaf  Docunni .  &  Congen  abbaf 
Ilduti  cum  omni  fua  congregatione,  &  Morcant 
rex  &  Frioc  patruuf  fuuf  uenerunt  omnef  adpodum 
fancti  Ilduti ,  &  ambo  mo2cant  rex  &  frioc  prefenti- 
bus  illif  omnibus,  fuper  altare  fancti  Ilduti  antepofitis 
fanctif  reliquiif  iurauerunt  ita  ut  fimul  firmam  pacem 
inter  fe  fine  dolo  tenerent.  Et  ita  tali  conuentione 
ut  fl  unuf  alterum  occideret .  aut  ei  dolum  inferret. 
nullo  fe  alio  modo  redimeret  agro  nee  argento .  fed 
regnum  fuum  quietum  clamaret .  &  uitam  fuam  totam 
duceret  inperegrinationem.  Poft  multum  uero  tem- 
porif  fuadente  diabolo .  occidit  rex  morcant  frioc 
patruum  fuum  dolo  .  &  eo  occifo  .  uenit  rex  Morcant 
ad  Oudoceum  episcopum  ueniam  requirenf  deperiurio 
facto  fimul  cum  homicidio  perpetrato  ad^cclesiam 
Landauiam.  Et  audita  eiuf  petitione  .  mandauit 
episcopuf  Oudoceuf  propter  abbatef  trium  congre- 
gationum  fuarum.  Concen  abbatem  Catoci .  fulgen 
abbatem  docunni .  Congen  abbatem  ilduti  cum  fuif 
clericif  congregatif  inunum  In  fancta  finodo  omnibus, 
ab  hoftio  Taratyr  ''^  yg  guy  ufque  abhoftium  tyui. 
Et  uenit  rex  cum  fenioribus  morcannuc  obuiam  illif 
adpodum  carbani  uallif  &  adrecipiendum  iudicium 


^5J  OYDOCEYS    EPISCOPVS.  153 

demalefacto  fuo  cum  fumma  fatiffaftione .  &  plena 

finoduf  prefentia  Oudocei  episcopi  iu-     _ 

,.       .,  ,  ,  .,  ,        ^        .  '  SiNODVS. 

dicauit    propter    orbitatem    regni    ne 

fieret  fine  protegente  clipeo  domini  naturalif  peregri- 

nationem  illiuf  ieiuniif  et  orationibus  et  elemofinif 

redimere  fimul  cum  homicidio  periurium  expurgare. 

Et  rex.Morcant  affenfu  feniorum  morcanhuc  pofuit 

manum  fuam  fuper  quattuor  euangelia  &  reliquiaf 

fanctozum  tenente  ilia  fancto  Oudoceo .  &  promittit 

inprimif  fe  emendaturum  depredi6lo  facinore  ficut 

predidlum  eft  ieiunio  et  oratione  &  elemofina.     Et 

infuper  promittit  fe  nunquam  tale  quid  ampliuf  fa6l- 

urvm.  &  fe  inomnibus  regalem  iuftitiam  mifericorditer 

adlurum .  iundla  ei  penitentia  admodum  facino2.um 

&  ad  illiuf  qualitatem  &  quantitatem  potentiam .  & 

data  fibi  communione  Christiana  .  ablata  priuf  fibi  ab 

episcopo  Oudoceo  clamauit  tref  congregationef  catoci. 

llduti .  docunni .  liberaf  ab  omni  regali  feruitio  deo 

&  fanctif  Teliauo   Dubricio  .  Oudoceo  .  &  omnibus 

fuccefforibus  fuif .  &  ita  cum  omni  fua  dignitate  et 

priuilegio    fanctOEum    Dubricii    Teliaui    inperpetua 

confecratione  ^cclesi^  Landauie .  &  utrem  mellif  et 

lebetem  ferream .  qu^  ^cclefia  '"  fancti  llduti  regi 

debebat  reddere  quietam  rex  Morcan  clamauit  fine 

fine .  &   uouit   deo   et   oudoceo   in   prefenti   finodo 

nunquam  inantea  inaliquo  dpminari  intribus  congre- 

gationibus  nee  inearum  poffeffionibus  .  nee  in  refugiif 

uiolandif ,  neque  glebam  unam  fcienf  unquam  abla- 

turuf  ui  aut  aliquo  malo  ingenio  defuif  territoriif  & 

ita  liberaf  fine  uUo  cenfu  ulli  homini  terreno  magno 


154  OYDOCEVS    EPISCOPYS.  [45* 

uel  modico.  data  malediftione  uiolaturif.  benediftione 
autem  conferuaturif  inpace.  Declericif  teftef  funt. 
Oudoceuf  episcopuf.  Concen  abbaf  carbani  uallif. 
Sulgen  abbaf  docunni .  Congen  abbaf  ilduti .  cum  fuif 
clericif  conuoge.  gurcenou.  coilbrit.  conoc.  fulgen.  con- 
bran.  Delaicif.  Morcan  rex.  guidgen.  gindoc.  iuthel. 
iunet.  iurthir.  iudic.  iudguallon.  cum  magna  copia  cler- 
ico2.um  et  laico2um  .  tam  finodo  quam  extra  finodum. 

/^  Lann  Guruaet. 

^^L  VGUST  rex  becheiniaun  &  filii  eiuf  eliud  et 

^      J^riuallaun  reddiderunt  deo  et  fanctif  Teliauo 

et  Dubricio  &  inmanu  oudocei  fummi  episcopi .  & 

omnibus  episcopif  landaui^  inperpetua  confecratione. 

Lannguruaet  .   qu^   antea   fuerat    inprimo   tempore 

fanctozum  Dubricii  et  Teliaui  cum  omni  fuo  territorio. 

&  ita  fine  ullo  cenfu  ulli  homini  terreno  magno  uel 

'^°modico  nifi  ecclesi^  landaui^ .  &  cum  refugio  fuo 

&  omni  dignitate  fancto2um  Dubricii  et  Teliaui .  et 

priuilegio .  &   tota  communione    incolif  inperpetuo. 

incampo    et    infiluif .  inaqua    &    inpafcuif .  &    cum 

finibus  fuif,  data  maledictione  uiolaturif.  benediftione 

autem  feruaturif     Declericif  teflef  funt .    Oudoceuf 

episcopuf .  fedoc .  conbran  .  Conocan  .  conueon  .  con- 

lec  .   bran  .  Conlouern  .  gellan  .  atgar  .  guengarth. 

Delaicif  uero  Augufl  rex  .  filii  eiuf  eliud  et  riuallauN 

cum  multif  aliif.     Finif  illiuf  eft .  blain  ethrim  arhit 

ircecin    iuinid    nihit   dicarn    erchan .  orcarn   erchan 

dir  henford  iford  nihit  bet  porth  idorcluit  hit  cecin 

nihit  bet  blain  nant  dincat  inant  nihit  betpan  dif- 


46.]  BISHOP    OUDOCEUS,  155 

cinn  innant  cilieni .  cilieni  nihit  dirguairet  betianper 
nant  irhen  nihit  beticruc  hifbernn  .  ocruc  hifbernn 
cecin  iminid  nihit  bet  imon  |  croif  guerion  dirguairet 
bet  iguoun  teirfin  dinant  cenou  .  nant  cenov  nihit 
bet  arcilieni .  ciHeni  nihit  bet  inaper  ipoft  du  .  poftdu 
nihit  bet  ar  cloutac .  cloutac  nihit  betiblain  dir  guern 
trauf  iminid  nihit  bet  brinn  bucelid  irbrinn  nihit 
betiblain  mauan.  oblain  mauan  iminid  nihit  betiblain 
ethrim  ubi  incepit. 

MLanN  Cynoyrill. 
ORCANT  rex  athruif  j?iHuf  pro  anima  frioc 
rilio  mourici  quern  ipfe  occidit .  &  pro 
redemp'^'tione  anime  fu^  accepto  iugo  penitenti^ 
inieiunio  et  elemofina  &  oratione  dedit  fusrnmo 
Oudoceo  episcopo  Lann  Cincirill  &  agrum  Cynfall. 
&  ecclesii^  Landaui^  et  fanctif  Dubricio  et  TeHauo 
cum  fua  tota  libertate  et  tota  communione  incampo 
et  infiluif .  inaqua  et  inpafcuif .  omnibus  habitantibus 
inperpetuo.  Declericifteftef  funt.  Oudoceufepiscopuf. 
Concen  abbaf  carbani  uallif .  Congen  abbaf  ilduti. 
Sulgen  abbaf  Docguinni.  Maioc.  fulgen.  colbrit.  De 
laicif.  Morcant  rex.  Grucinan.  guedgen.  Elcu.  petyr. 
rihedl .  famuel .  titgual .  bleidcu .  citoc .  guelbiu.  Qui 
cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf,  Qui  autem  ab 
ecclgsia  Landaui^  feparauerit  /  anathema  fit.  Amen. 
Finif  ifliuf  agri .  Cepetic  trican .  hoc  eft  auado  rufo 
fuper  rudlan  Elei  dehinc  furfum  eregione  perfiluam 
fuper  cliuium  filu^  ufque  adcruc  cynfall  fcoti .  Exin 
foffa   diqidente   furfum   Supra    montem   perlongitu- 


156  BISHOP    OUDOCEUS.  [46. 

dinem  foffe  ufque  adfontem .  defonte  deorfvm  per 
fpatium  ufque  adcapud  claudtrycan  inualle  foffa 
ducente  ufque  ad  montem  defcendente  deorfum 
perfoffam  perlongitudinem  adtalpon  brinan  aduiam 
latam .  perlongitudinem  ui§  foffa  ducente  ad  Elei. 

LAnn   Oudocui. 

QORCANT  rex  gleuiffic  procommertio  regni 
celeftif  cum  magna  deuotiohe  humili  et 
contrito  '^^  corde  reddidit  Oudoceo  episcopo  et 
fanctif  Dubricio  et  teliauo   &  ecclesi^   Landaui^  in 

,  ,  .i.  lannoudocui . , 

honore  fancti  petri  fundat^ .  Lannenniaun  .  cum  fua 
tota  digitate  et  cum  tota  libertate  &  tota  commu- 
nione  infilua  &  incampif.  inaqua  et  inpafcuif.  & 
cum  quattuor  fuif  gurgitibus  .  et  cum  coretibus  & 
filuif  &  fine  aliquo  cenfu  ulli  homini  terreno  nifi  deo 
&  ecclesie  landauie  inperpetuo .  &  cum  refugio  fuo 

■*  >  i         J.  c?         .^  inmari 

&  uelut  infulam  undique  liberam  pofitam  infalp. 
Declericif  teflef  funt.  Qudoceuf  episcopuf.  Sulgen 
abbaf  carbani  uallif.  Gurthauar  abbaf  ilduti .  Saturn 
abbaf  docguirini .  Conbran  .  berthguin.  Dalaicif. 
Morcant  rex  .  eifeft .  conuiu  .  ihuc  .  iudic .  guengarth, 
biuan  .  iunet .  ceriau  .  rihedl.  Finif  iftius  podi  eyt. 
orciuilchi  dilech  oudoucui  dicribiralt  irtu  guartha 
nihit  dir  rit  hit  caletan .  cemn  nihit  hetguailaut 
iguoun  dihannlher  irminid .  dir  rudpull .  ufque  adylui. 
&  deinde  aguenfrut  ufque  adtrylec  bechan.  Qui 
cuflodierit  cuflodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  abecclesia 
landaui^  et  apafloribus  illiuf  feparauerit.  anathema 
fit.     Amen. 


^6,1  OVDOCEVS    EPISCOPVS.  157 

IEcclesia  EliDon  et  Gucoi?. 
VDhail  rex.  athruif  filiuf.  equitaisf  quadam  die 
pertellurem  Guocob  titubante  equo  fuo  cecidit 
adterram .  &  refurgenf  fanuf  gratiaf  egit  deo. 
&  refpexit  uerfuf  ^cclesiam  ElidoN  '^^  dixit  eleuatif 
manibus  addeum.  J  flam  ecclesiam  quam  uideo  cum 
fua  tota  tellure .  &  uillam  Guocoj?  inqua  fto  commen- 
do  deo  omnipotenti  qui  me  fanum  fecit  depericulo. 
Et  aduocato  adeum  Oudoceo  episcopo  cum  tribus 
abbatibus  Concen  abbate  carbani  uallif.  Colbrit 
abbate  ilduti .  ludhubr  abbate  docunni.  Declericif 
teflef  funt .  Trychan  .  fatuc  .  cinbran  .  Cinuchan. 
Conguean  .  Conlec  .  Oran .  Conuan  .  &  Oudoceo  ep- 
iscopo et  omnibus  fuccefforibus  fuif  inperpetuo  in 
ecclesia  landaui^  fanctozum  petri  &  dubricii  et 
teliaui .  &  cum  fua  tota  libertate  et  omni  commu- 
nione  habitantibus  &  habitaturif  perenniter  interrif 
iftif  incampo  &  infilui? .  inaqua  &  inpafcuif .  ubique 
pertotam  regionem  gleuiffic.  Delaicif  testef  funt. 
Ithail  rex .  brochmail .  gellan .  adgar .  guncar.  Finif 
illarum  uillarum  est|  Orpant  nefhaf  dilicatgurrimi. 
Ogurrimi  hinniaun  genou  pant  ciu  iuinid  nihit  hit 
guartha  iralt  dirclaud .  claud  nihit  intrauf  truf  iford 
iclaud  nihit  trui  i  coit  iguairet  irpant  arhit  iclaud 
dircarn  .  claud  nihit  irfinnaun .  orfinnaun  dirclaud. 
claud  nihit  dirfinnaun  arall .  orfinnaun  ar  hit  ifoff 
iuinid  trui  icoit .  dirminid  arirall  arhit  foff .  foff  nihit 
irpant .  pant  nihit  iuinid  truf  iford  maur  arhit  iclaud 
truf  imi'^-^nid  iniaun  iblain  pant  gulich  .  dihen  lotre 
elidon  iblain  ipant.  ipant  iguairet  per  medium  uallif 


158  OVDOCEVS   EPISCOPUS.  [^Z, 

dirfinnaun  Heat  gulich.  gulich  irguairet  arihit  hi  iciueir 
pouifua  deuui  ipenn  i  earn,  ynif  teireru  ipartharall  ir 
nant.  nant  iguairet  arihit  hit  ni  aper  iguorrimi.  guor- 
rimi  ni  hit  furfum  hitpennguociueir  ipant  ubi  incepit 
finif.  Quieunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui 
autem  abeeelesia  landaui^  fepafauerit  .-^  anathema  fit. 

Emricozua  inguent  if  coit  fuper 

Iripam  guy. 
VDhail  rex  morcanti  filiuf .  &  filii  eiuf  Fernuail 
atque  mouric  dederunt  tref  uneiaf  agri  pleni 
nauigationif  guy  fluminif  ideft .  Emricorua .  & 
gurdoeiuf  hereditariuf  filiuf  catdem  fimul  cum  eif  deo 
&  fanctif  Dubrieio  et  teliauo  &  oudoeeo .  et  omnibus 
fiiif  fiiccefforibus  ecelesi^  landaui^  inperpetuo  cum 
omni  libertate  fiia  et  coretibus  fuif  omnibus  .  et  cum 
tota  communione  incampo  et  infiluif  inaqua  et  inpaf- 
cuif.  Declerieif  teftef  funt.  Episcopuf  Oudoceuf. 
Daganuf  abbaf  carbani  uallif.  Eluoid  abbaf  llduti. 
Saturn  abbaf  docunni.  Delaicif  Ithail  rex  et  filii 
eius  fernuail  et  Mouric .  gabran .  Elfin .  guinan. 
mabfu  .  guallonor  .  guruodu  .  nud  .  arcon  ,  tutnerth. 
etelie  .  datlon  .  Conocan.  Quieunque  cuftodierit  cuf- 
todiat ilium  deuf  Qui  autem  ab  ecclesia  landaui^ 
fepauerit  .-^  anathema  fit.  Finif  illius  eft.  Vallif  annue 
fupeji  '^=  ripam  Guy .  finif  lanncinuarch  ex  alia  parte 
pant  annue  diuinidbetpennfoff  inhipantdiuiniddirpant 
arall  arifcuid  uerfuf  orientem  diguairet  bet  irallt  dir 
finnaunarhit  iguuerbetguy.  arhit  guy  diuinid  cum  coret- 
ibus fuif  bet  pant  annue  fuper  ripam  guy  ubi  incepit. 


47 J  OYDOCEVS    EPISCOPUS.  159 

ILann  EmRd.il. 
thail  rex  immolauit  deo  &  fanctif  Dubricio  et 
Teliauo  .  &  inmanu  oudocei  fummi  episcopi  et 
omnibus  fuccefforibus  fuif  inecclesia  landaui^. 
Lann  efrdil  inbrehef  cum  omni  territorio  fuo  et 
omni  libertate  fua .  &  tota  communione  incolif  in 
campo.  &  infiluif.  inaqua  et  inpafcuif.  &  cum  finibus 
fuif .  et  atteftantibus  bonif  hominibus  .  data  maledic- 
tione  uiolaturif .  benedi6lione  autem  conferuaturif  in 
pace  inecclesia  landaui^.  Finif  illiuf  eft.  Oritimain 
arilgui  arhit  irnant  maliduc  diuinid .  bet  iblain  bet  allt 
ircicbran  diblain  nant  irhebauc  arihit  bet  pan  difcinn 
hi  guefrduur  maliduc  dirgUairet  bet  ilgui .  maliduc 
ilgui  dirguairet  bet  rit  irmain  arylgui  ubi  incepit. 

BLanN  Menechi. 
Rochmail  filiuf  guidgentiuai  uillam  meneich 
cum  .VI.  modiif  agri  immolauit*  deo  et 
fanctif  Dubricio  et  Teliauo  .  et  inmanu  Oudocei 
''^episcopi  et  fuif  omnibus  fuccefforibus  inecclesia 
landaui^  pro  anima  fua  &  in  elemolina .  et  cum  fua 
tota  libertate  et  omni  communione  incampo  &  in 
filuif  inaqua  et  inpafcuif.  Finif  illiuf  uille  efl .  uilla 
Giurgii  exaltero  latere  quam  dederat  brochmail  idem 
antea  fimili  modo  oudoceo  episcppo.  Finif  iflius 
uill^  eft .  ideft  meneich  hoc  eft  ad  aquilonem  tref 
irgillic^ .  id  eft  trey  ircil  antiquo  nomine .  &  idem 
brochuail  iterum  dedit  oudoceo  episcopo  inuno  die 
tref  modiof  agri  |nuc  bacan  deo  et  oudoceo 

episcopo   cum   fuo   territorio.       Finif  auia   magna 


l6o  VBELYiY    EPISCOPUS.  [4^* 

qu^  ducit  qu^  ducit  aporta  halan  ufque  adriu  finion 
extendente  permarginem  monticuli  ufque  adriu 
tinuiu .  id  eft  henriu.  Iterum  per  circuitum  ufque 
aduiam  magnam .  qu§  ducit  adriu  finion.  Declericif 
teftef  funt .  episcopuf  Oudoceuf .  Concen  abbaf  car- 
bani  uallif .  Colbrit  abbaf  ilduti  .  ludhubr  abbaf 
docguinni.  Delaicif  brochmail  cum  fuif.  Qui 
cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  ab 
ecclgsia  landaui^  feparauerit .  anathema  fit. 

J\  LanN  Sulbiv. 

^^^^Nimaduertendum  eft  quod  rex  Mouricuf 
^^  jk».  dedit  proredemptione  anim^  fue  deo  & 
fanctif  Dubricio  &  teliauo  podum  LannSuIuiu  cum 
fua  tota  tellure  &  in  '*'  manu  Vueluiu  episcopi 
&  omnibys  fuccefforibus  fuif  inperpetuo  cum  fua 
tota  libertate  &  tota  communione  incampo  &  in 
filuif.  inaqua  &  inpafcuif  fine  ullo  cenfu  homini 
terreno  nifi  deo  &  ecclesi^  landaui§  fanctif  teliaui  & 
dubricij.  Declericif  teftef  funt.  Vueluiu  episcopuf. 
Cu  abbaf.  lohannefque  cum  clericif  fuif  Delaicif 
rex  mouricuf.  Cinuin.  Eicon.  Quicunque  cuftidierit. 
cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  fepararauerit  abec- 
clesia  landaui^  et  apaftoribuf  illiuf.  anathema  fit. 
Amen.  Finif  illiuf  eft.  opennclaud  ifmael  arnant 
igallef  iclaud  nihit  trui  icoit  betimaif .  dilicat  finna|- 
naun  guualon .  guualon  nihit  bet  nant  greitiaul. 
arihit  bet  mingui .  mingui  nihit  bet  aper  nant  igallef. 
nant  igallef  nihit  bet  pennclaud  ifmael  ubi  incepit. 


47*]  VBELYIV    EPISCOPVS.  i6l 

SB  O  L  G  R  O  S. 
CIENDVM  eft  fane  omnibus  indextera  parte 
brittannie  habitantibus  quod  Guruodiuf  rex 
ercycg  habita  fibi  ui6loria  indie  belli  fuper  faxonlcam 
gentem  et  gratiaf  agenf  dec  et  precibus  Vueluiui 
episcopi  et  clericozum  illiuf  dedit  fibi  inelemofina 
&  fuif  omnibus  fuccefforibus  fub  refugio  fanctozum 
Dubricii  et  teliaui  inperpetuo  .  agrum  nomine  bolgrof 
fuper  ripam  guy  eminuf  mochros  '*^  id  eft  menfuram 
trium  unciarum.  Et  data  elemofina  inmodum  dotif 
Vueluiu  episcopuf  cum  fuif  clericif  circuiuit  totam 
terrcun  per  confinium  .  fpargenf  aquam  benedidlam 
fancta  cruce  antecedente  cum  fanctif  reliquiif  et 
prefente  rege  cum  fuif  atteftantibus  inmedio  fundauit 
ecclesiam  inhonore  fanct^  trinitatif  et  fancti  petri. 
et  fancto2.um  DubrLcij  &  teliaui .  &  ita  totum  agrum 
liberatum  abomni  fifcali  tributo  commendauit  deo  et 
episcopo  prefenti  et  fuccefforibus  omnibus  Landaui^. 
&  cum  omni  tota  communione  incampo  et  infiluif  in 
aqua  &  inpafcuif  Declericif  teftef  funt .  episcopuf 
Vuelbiu .  meilic  le6lor  filiuf  merchuiu .  deui  filiuf 
circan  facerdotif .  uuelauc  filiuf  guozdbrit  equonimi. 
gurdauau  filiuf  leliau.  Delaicif .  guruodu .  &  eruic 
filiuf  eius  .  guorbur  filiuf  eifeft  .  Elionor  filiuf  gurbud. 
leuhaiam  filiuf  loumic.  Circan  filius  famauelis.  con- 
hoe  filiuf  louri .  congual  filiuf  catguc.  Qui  cuftodierit. 
cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  feparauerit  abec- 
clgsia  landaui^  .  anathema  fit.     Amen. 

w 


l62 


AIDAN    EPISCOPUS. 


[48, 


@L  anN  Guozboe. 
VORuodu  rex  ercycg  regionif  dedit  alterum 
agrum  .  id  eft  unciam  agri  procommercio 
regni  celeftif  deo  et  fancto  Dubricio  et  fu^  congre- 
gationi .  et  ecclesie  fue  dextralif  brittannie  inful^. 
&  inmanu  Vuelbiu  episcopi  et  omnibus  fuccefforibus 
fuif  intraturif  inperpetuo .  &  cum  tota  liber'^'tate  et 
omni  communione  incampo  &  infiluif  inaqua  et  in 
pafcuif .  &  circuenf  agrum  antecedente  fancta  cruce 
cum  fanctif  reliquiif  et  cum  afpergine  aque  benedift^ 
inmedio  fundauit  locum  inhonore  fancte  trinitatif. 
et  ibi  guo2uoe  facerdotem  fuum  pofuit .  &  fibi  locum 
commendauit  feruiendum  ad  utilitatem  ecclesi^  per- 
manfurum.  Declericif  teftef  funt.  Vueluiu  episcopuf. 
deui  fummuf  facerdof  filius  circan  .  meilic  ledlor 
filiuf  merchuiu .  guruol  facerdof  filiuf  merchion. 
Delaicis .  Guruodu  rex  ercicg  et  eruic  filiuf  eiuf 
guebrgur  filiuf  eifeft .  morheb  filiuf  moriud .  crican 
filiuf  famuel .  cuelin  filiuf  iacob .  Elifail  filiuf  gurdaual. 
lunet  filiuf  iumail.  Quicunque  cuftodierit .  cufto- 
diat  ilium  deuf  Qui  autem  abecclesia  landauie 
feparauerit  /  excommunicetur. 


SM  A  F  V  R  N  . 
CIENdum  eft  quod  Cinuin  rex  filiuf  pepiau 
dedit  deo  et  fanctif  Dubricio  et  teliauo 
Mafurn .  &  inmanu  Aidan  episcopi  inperpetila  con- 
fecratione  pro  redemptione  anim^  fu^  &  falute .  & 
omnibus  episcopif  landauie  in  perpetuo .  cum  fua 
tota   libertate  &  tota  communione   fine   ullo   cenfu 


If-!. 


48.]  ELGISTIL    EPISCOPUS.  163 

homini  terreno  magno  uel  modico  incampo  et  infiluif 
inaqua  et  inpafcuif.  ''°  Declericif  teftef  funt.  episcppuf 
Aidan  .  guenopoui .  Lilli .  gurguarui .  guern  .  eloc. 
iudnerth.  Delaicif .  CinuiN  rex  et  guidci  frater  eius 
filij  peipiau  clauorauc .  coluiu  et  Aircot .  cintuiT. 
Quicunque  cuftodierit  /  benedidlus  fit  adeo.  Qui 
autem  feparauerit  ab^cclesia  landaui^  et  apaftoribuf 
eiuf/  excommunicetur.  Finif  illiuf  eft  mafurn  di 
guar  alt  rudlan  dour. 

CCVM  Barrvg. 
iNVin  rex  &  guidci  frater  fuuf  reddiderunt  deo 
et  Elgifto  episcopo  tref  unciaf  agri  Cumbarruc. 
cum  fua  tota  libertate  &  omni  communione  incampo 
et  infiluif  inaqua  &  in  pafcuif .  quaf  inpriori  tempore 
accepit  fanctuf  dubriciuf  archiepiscopuf  dextralif  bri- 
tannie  &  fedif  landaui^  apeibiau  rege  ercicg  cum  fiia 
tota  libertate.  Declericif  teftef  funt .  Elgiftuf  episcop- 
uf .  iunabui .  cinguariu  .  Elhearn.  Delaicif .  cinuin  & 
guidci  frater  eiuf.  colluiu.  aircol.  cintiuit.  Quicunque 
cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  abecclesia 
landaui^  et  apaftoribus  eius  feparauerit  y  anathema  fit. 

IvNAPEivs    Ep is  copy  s  . 

SLann  Loudeu  in  ercycg. 
CIENdum  eft  quod  Gurcant  rex  ercicg  filiuf 
Cinuin    dedit    iunapeio    episcopo    &    fanctif 
Dubricio  &  teliauo   et  ecclesi^  landaui^  &  omnibus 
paftoribus  eiuf  inperpetuo  podum  '''  Loudeu  cum 

L  2 


1 64  lYNAPEIVS    EPISCOPUS.  [48* 

tribuf  unciif  agri .  &  cum  fua  tota  libertate  fine  ullo 
cenfu  homini  terreno  magno  uel  modico  nifi  ecclesi^ 
landaui^  et  episcopif  eiuf .  &  cum  tota  communione 
incampo  et  infiluis  inaqua  et  inpafcuif.  Declericif 
teftef  funt .  lunapeiuf  episcopuf .  Comereg  |  mochrof, 
ludnou  abbaf  bolcrof .  helhearn  abbaf  lannguorboe. 
guordoce  abbaf  lanndeui .  bithen  princepf  lanndou- 
garth  .  guenuor  abbaf  lann  garth  benni .  &  alumnuf 
eiuf  gurguare.  Delaicif.  gurcant  rex  et  filii  eiuf 
morcant  et  caratauc  .  gubruc  .  guruthon  filiuf  mabon. 
gurtauau  filiuf  leliau .  guidcon  filiuf  gurhauar .  conuc. 
guorguol  filiuf  clemuif  Quicunque  cuftodierit  cuf- 
todiat  ilium  deuf  Qui  autem  abecclesia  landauie 
feparauerit .  anathejna  fit. 

RLann  BudgualaN 
EX  Gurcant  cinuin  filiuf  fedenf  fuper  fepulchrum 
^  patrif  fui  &  proanima  illiuf  dedit  deo  &  fanctif 
Dubricio  et  teliauo  &  inmanu  lunapei  episcopi  podum 
fancti  budgualan .  cum  duabiis  unciif .  &  media  uncia 
incircuitu  podi .  &  cum  tota  libertate  fine  aliquo  cenfu 
magno  uel  modico  ulli  homini  terreno  nifi  ^cclesi^ 
fa.ncto2.um  Dubricii  ''°  &  teliaui  delanndauia  et  in 
perpetuo.  Declericif  teftef  funt .  iunapeiuf  episcopuf. 
comereg  abbaf  mochrof .  ludnou  abbaf  bolgrof. 
guordocui  abbaf  lann  deui .  anauoc  magifter  .  bithen 
princepf  lanndougarth .  guernabui  pirincepf  garth- 
benni .  et  alumnuf  eiuf  gurguare.  Delaicif.  Gurcant 
rex  .  uebrerfel  filiuf  eifeft .  gtiozdoi  filiuf  mabon .  gur- 
tauaui  filiuf  leliau  .  gurcon   filiuf  gurgauarn  ,  conoc 


r 


%■ 


49J  COMEREGIVS    EPISCOPUS.  165 

filiuf  condiuil.  Finif  illiuf  eft .  A  uado  felinam 
fuper  tranfuerfum   ufque    influmine    magno 

iuxta  riuulum  circhan  incircuitu  fluminif  guy .  totuf 
anguluf  datuf  eft  deo  &  dubricio  et  iunapeio  episcopo. 
Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui 
autem  abecclesia  landauie:  feparauerit  et  apaftoribus 
eius  .  anathema  fit. 

Lann  Cinmarch  .  et  Lann  Deui.  et  Lann 

iunabui.  et  lann  gurboe.  et  podum  mafurn  .  et 

Slann  calcuch.  et  lann  Cernlv. 
CIAT  cleruf  et  populuf  dextralif  britanni^  quod 
athruif  rex  Guenti  regionif  dedit  deo  et  fanctif 
Dubricio  et  Teliauo  &.  inmanu  Comegerii  episcopi 
^cclesiam  Cynmarchi  difcipuli  Dubricii  fancti  cum 
toto  territorio  fuo.  ideft  manaur  tnoumur.  &  lann  deui. 
&  Lann  iunabui .  &  lannguoruoe .  incampo  malochu. 
&  podum  mafurn  .  &  lann  calcuch  ,  &  lann  Cerniu 
cum  ftiatota  terra  fine  aliquo  herede  nifi  aduoluntatem 
episcopozum  landaui^  '''  &  cum  fua  tota  libertate 
&  tota  communione  incampo  et  infiluif .  inaqua  et 
inpafcuif  inperpetuo.  Et  rex  Athruif  circuenf  terri- 
t02i|torium  totum  ingiro  fuo  fparfo  puluere  fepulchri 
fancti  Cinuarchi  difcipuli  fancti  Dubricij  per  totum 
confinium  antecedente  fancta  cruce  cum  afpigrgine 
aqu^  benedift^ .  &  prefente  episcopo  Comeregio 
cum  fuo  clero  folus  rex  portabat  euangelium  indorfo. 
confirmanf  elemofmam  factam  pro  anima  patrif  fui 
mourici  inperpetuo  .  &  data  fibi  benediftione  fimul 
&  abfolutione  facta  commendauit  femetipfum  anima 


i66  ARGVISTIL    EPISCOPYS.  [49» 

et  corpore  prefenti  episcopo  et  fuif  fuccefforibuf  in 
ecclesia  landauie.  Declericif  teftes  funt .  Comeregiuf 
episcopuf .  ludon  abbaf  bolgrof .  Elhearn  abbaf  lann 
Guruoe  .  gurdocoe  abbaf  lanndeui .  guernapui  gurit- 
penni .  guruarui  lann  enniaun  .  bithen  lann  ceuid. 
Delaicif  rex  athruif.  gruediau .  gurguol  cum  agro 
fuo  .  catrgueidan  .  iudguallaun  .  morgon.  Quicunque 
cuftodierit.  cuftodiat  illuni  deuf.  Qui  autem  ab 
ecclesia  landaui^  feparauerit  /  Anathema  fit.  Finif 
efl  mainaur  tnoumur .  afiffura  uallif  annuc  inguy. 
furfum  longitudine  uallif  ad  foffam  inualle .  foffa 
cuflodiente  iuxta  uiam  latam  per  longitudinem  ad 
pull  mburic .  furfum  diuidente  pull  ''■'  mouric  dir 
pant  maur  nant  catguiflil  arihit  iuinid  diol  huch 
dirtaranpull  dir  taijc  ad  cumulum  iriuenn  trui 

ir   coit   dirguairet   dirclaud  ari    hit   bet   iguy  cann 
ichoretou  dirguairet  bet  pant  anhuc  ubi  incepit. 

SL  anN  Coit. 
cienf  Idon  rex  fe  effe  corruptilif  natur^  & 
putride  &  memor  facinorum  fuozurii  fa6luf 
efl  amator  mandatorum  dei .  ut  tranfafta  uita  pre- 
fente  peruenir&  ad  gaudia  paradifi  .  &  ita  quadam 
die  cum  effet  inter  principef  fuof  dixit.  Immolo 
deo  et  fancto  petro  et  fanctif  Dubricio  et  teliauo .  & 
prefenti  Arguiftlo  pontifici  &  omnibus  fuccefforibus 
fuif  inecclesia  landauie  inperpetuo.  Lanncoit  cum 
tribus  unciif  agri .  &  cum  omni  fua  libertate  infilua  et 
inaquif  incampo  et  inpafcuif .  &  cum  Ancipitre  fme 
ullo    cenfu   magno   uel   modico  ulli  homini    terreno 


490  GVRYAN    EPISCOPYS.  167 

nifi  ecclesie  landauie  &  paftoribus  eiuf  inperpetuo. 
Declericif  teftef  fun t .  Arguiftil  episcopuf.  Conan. 
Elguaret  .  adguen  .  conuran.  Delaicif .  I  don  rex. 
gurhai .  iouaN  .  biuoc  .  biuan  .  gurgal .  guinaN.  Qui- 
cunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem 
ab  ecclesia  landaui^  feparauerit .  anathema  fit. 

Lann   Mihacghgel   trejrceriav 
''=    In   Brechenniauc. 

REGES  Teudur  filiuf  reiN.  &  elgiftil  filiuf 
,  auguft  regef  brecheniauc  iurauerunt  fuper 
altare  fancti  Dubricii  per  fancta  fancto2um  antepofitif 
facrif  uoluminibus  et  reliquiif  quod  nulluf  alteri 
infidiaffet .  &  quod  firmam  pacem  interfe  tenerent 
fine  dolo  .  &  prefente  Guruanno  episcopo  cum  cleri- 
cif  fiiif .  &  tali  pa6lo  infiaper  quod  fi  unuf  alteri 
dolum  faceret  /  totam  fuam  hereditatem  quietam 
clamaret .  &  iret  inperegrinationem  ,  uiduato  regno 
fiio  et  manfijruf  femper  exilio.  Poft  h^c  diaboluf 
qui  patrem  nostrum  adam  primum  parentem  nostrum 
fiibdola  admonitione  fua  proiecit  deparadifo  .  ideft 
defede  deliciarum  cum  pace  quieta.  Ille  idem  fecit 
fraude  fua  quod  teudur  rex  rupta  pace  occidit  Elgift 
filium  Auguft  .  utrumque  facienf  homicidium  fimul 
et  periurium.  Quo  facto  et  audito .  epifcopuf  GuruaN 
fimul  cum  clero  fuo  homicidam  fimul  et  periurum 
excommunicauit .  denudando  altaria  dei  &  profter- 
nendo  crucef  ad  terram  fimul  et  reliquiaf  fanctozum. 
&  ablata  fibi  tota  communione  christianozum.  Poft 
heg  uidenf  rex  Teudur  pati  non  poffe  maledidlionem 


1 68  GVODLOIV.  EPISCOPUS.  [50, 

&  iuftiti^  rigorem .  quefiuit  ueniam  compu6lo  corde 
cum  effufif  la^'^crimif.  &  impofito  fibi  iugo  penitently 
admodum  qualitatis  et  quantitatif  ne  terra  fua  def- 
poliata  fieret  carenf  principe  confilio  fratrum  totiuf 
parrochi^  ilium  fecit  remanere  inregno  emendaturum 
inomnibus  fuum  fceluf  elemofma  et  oratione  et 
ieiunio.  Rex  teudur  inprimif  offert  deo  data  fibi , 
tanta  remiffione  &  fancto  Dubricio  &  guruanno 
prefenti  et  fuif  omnibus  fuccefforibus  inecclesia 
landauie  &  fanctoaum  Dubricii  et  teliaui  Lann 
Mihacel  trei?  ceriau  cum  fua  tota  terra  et  cum  omni 
fua  libertate  &  tota  communione  incampo  et  infiluif 
inaqua  et  inpafcuif  fine  ullo  cenfu  homini  terrene 
nifi  ecclesi^  Landauie  &  paftoribus  eiuf  Declericif 
teftef  funt .  Guruann  episcopuf .  Eluid .  Cuan .  Concu. 
Delaicif .  Teudur  rex .  Conurit  filius  Concolen. 
Petran  .  Eluiu.  bacuc.  Quicunque  cuftodierit.  benedi- 
cetur.  Qui  autem  abecclesia  landaui^  feparauerit. 
anathema  fit.  Amen.  Finif  illiuf  eft  deuia  magna 
qu^  eft  ab  auftro  per  fpineum  fubum  inde  ufque 
ad  riuulum  tauguel .  qui  eft  abaquilone .  inde  per 
riuulum  orientem  uerfuf  ufque  ad  fontem  ceneian. 
poftea  afonte  ceneian  perficcam  uallem  qu^  ducit 
furfum  ufqug  ad  predidlam  uiam  magnam .  iterum 
qu^  eft  ab  auftro  ubi  incepit. 


197 


S  Villa  hirpaiT. 

CIENDVM   eft    quod   Cuchein   filius   Gloiu 
dedit  uillam  uallif  cum  tribuf  modiif  fuif  deo 
&  fanctif  Dubricio  et  Teliauo  &  inmanu  Guodloiu 


50»J  GRECIELIS    EPISCOPUS.  169 

episcopi .  &  guingualum  cum  fua  progenie  feruiturum 
ecclesi?  landaui^  &  paftoribus  eiuf  inperpetuo  .  cum 
tota  libertate  fua  incampo  &  in  aquif  infilua  et  in 
pafcuif.  Declericif  teftef  funt .  Guidlouiuf  episcopuf. 
Auner .  fcituc  .  Edilfred  .  Conan  .  ludguoret .  leui. 
guingual.  gurcinnijr .  dofran.  Delaicif .  Cuchein  filiuf 
gloiu  .  dofngarth  .  reu  .  gurdocui .  Eudeat .  abraham. 
Quicunque  cuftodierit .  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui 
autem  abecclesia  landaui^  feparauerit :  excommuni- 
cetur.       Amen. 

DE  D  I  L  B  I  V  E  P  I  S  C  O  P  U  S  . 
EDIT  quoque  Gurcant  partem  agri  tranf 
uiam  pro  anima  fua  deo  et  fancto  Dubricio 
&  inmanu  hediluiu  episcopi  &  omnibus  fuccefforibus 
eiuf  in  ecclesia  landaui^  inperpetuo  .  cum  fua  tota 
libertate.  Et  bonuf  dedit  alium  agrum  defua  uncia 
ficut  dedit  gurcafT.  Declericif  teftef  funt .  Hedilbiu 
episcopuf.  cum  clericif  fuif  Delaicif.  gurcant.  bonuf. 
cuchein  .  Eicon.  Quicunque  cuftodierit .  cuftodiat 
Hum  deuf.  Qui  autem  abecclesia  landaui^  fepa- 
rauerit .  anathema  fit.      Amen- 

m^T   CiLPedec   in   Ercicg.^gg 

^k^  OTandum  eft  omnibus  christianif  indextrali 
i  ^  parte  brittanni^  habitantibus .  &  maxime 
jj  infra  guy  et  Tyui  cognitum  quod  fauu  filiuf  ben- 
iamin  dedit  ^cclesiam  Cilpedec  cum  agro  fuo  circa 
fe  pro  anima  fua  deo  et  fancto  Dubricio  &  inmanu 
Grecielif  episcopi  fine  ullo  cenfu  homini  terreno  .  & 


■1 


170 


GRECIELIS    EPISCOPVS. 


[5a 


liberam  ab  omni  debito  habitantibus  inea  et  habi- 
taturif  inperpetuo .  &  omnibus  fuccefforibus  fuif 
inecclesia  fanctozum  dubricii  et  teliaui .  &  ita  clamauit 
earn  quietam  abomni  re  fauu  fimul  et  gedeon  uerbo 
Mourici  regif  qui  iuffit  omnibus  refoluere  ^cclesiaf 
infua  regione  omnef  iuxta  legem  dei  ampliuf  per- 
manfuraf.  Declericif  teftef  funt .  grecielif  episcopuf. 
nud  le6lo2  .  CanaN  .  guoruoe  .  apif .  conguoret .  por- 
tur .  loguanaul .  iudiu.  .  merchioN  .  iudon  .  ioubiu. 
Delaicif  uero  .  rex  mouricuf .  fauu  et  filiuf  enniaun. 
et  gedeaun  .  concum  .  guincum  .  cinum  .  bonuf .  nir. 
aircol.  Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf. 
Qui  autem  uiolauerit  anathema  fit. 


RCvM  MovRic  in  ercicg. 
ESOLuit  quoque  Guinncum  ^cclesiam  Cum 
mouric  uerbo  mourici  regif  et  imperio .  & 
reddidit  eam  deo  et  fancto  dubricio  &  inmanu 
^''grecielif  episcopi  liberam  cum  fua  tellure  abomni 
fifcali  tribute.  Finif  illiuf  ariuulo  iguern  ufque  ad 
cliuium .  &  augmentum  tranf  uiam  dedit  morgen 
deuilla  fua  fimili  modo  liberum  abomni  re  .  &  iterum 
uerbo  et  confenfu  regif  mourici  cum  omni  commu- 
nione  inaqua  et  infiluif  incampo  &  inpafcuif.  De 
clericif  teftef  funt.  grecielif  episcopuf,  nud  le6lor. 
Conan  .  guruoe  .  apif .  conguaret .  portur  .  loguonaul. 
iudio  .  merchion  .  iudon  .  ioubiu.  Delaicif  rexmou- 
ricus  .  guincum  .  conuin  .  bonuf.  nir.  aircol.  Quicun- 
que cuftodierit  .-^  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem 
abecclesia  landauie  feparauerit  y  anathema  fit.  Amen. 


50.]  GRECIELIS    EPISCOPVS.  171 

'T'l^""'OTUM  fit  quod  Gulferi  &  cinuin  et  nir  filii 
^L  gurcan .  &  bonuf  cum  filiif  fuif  dederunt 
w  ^  agrum  indeferto  fuper  ripam  meinbui  cum 
J  duobus  modiif  fuif  fine  uUo  cenfu  homini  terreno  nifi 
ecclesie  landaui^  et  paftoribus  eiuf  deo  &  fanctif  dub- 
ricio  et  teliauo  et  grecieli  episcopo  et  omnibus  fuccef- 
foribus  fuif  iN  ecclesia  petri  apostoli  et  fa.nct02.um 
Dubricii  et  teliaui  landauie .  &  cum  tota  communione 
incampo  et  infiluif .  inaqua  et  inpafcuif .  inperpetuo. 
'°°  Declericif  teflef  funt.  Grecielif  epi.scop.uf .  nud. 
cinan.  iudon.  loubu.  guordoc.  riceneu.  Condiuit.  De 
laicif.  gulferi.  Cinuinon.  nir  filii  gurcaiT.  bonuf.  Calan- 
can.  guruan  .  rubunren  .  lilli .  guinalan.  morhed.  coll. 
Quicunq.ue  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf  Qui 
autem  abeccle.s.ia  landaui^  feparauerit  /  anathema  fit. 

•Vi.  §cclesie.  i.  Lann  budgualan  in 
hoftio  crican  fuper  guy.  11.  merthir 
cynfall.  111.  lannmocha.  1111.  lann  typall- 
ai.  V.  Lanndiniul.  vi.  mafurn.  vii.  Mab  le. 

SCIANT  om.nef  christiani  q.uod  britcon  hail  filiuf 
deuon  immolauit  .vi.  ^ccle.siaf  inuna  die  deo 
et  fancto  Dubricio  pro  falute  anime  fu^  et  inmanu 
grecielif  episcopi  et  omnibus  fuccefforib.u.s.  fuif  in 
ecclesia  fan.ct02.um.  Dubricii  et  teliaui .  &  cum  fua 
tota  libertate  et  omni  communione  incampo  et 
infiluif  IN  aqua  et  inpafcuif.  &  cum  fuif  territoriif 
om.nibus..  Inprimif  ^ccle.sia  .  ideft  9ccle.s.ia  lannbud- 
gualan .  inhoflio  circan  qu^  dudum  fuerat  fa.nc.ti 
dubricii  &  Methirchinfall  cum  om.n.i  tellure  fua .  id 


172         BRITCON    HAIL'S    SACRIFICE.         [5^, 

est  tribus  modiif  terr^ .  &  agrum  quern  dedit  iudhail 
et  augmentum  preterea  quam  biuon  dederat  huic 
^cclesi^  .  &  Lann  Bocha  dederunt  fimul  britcon  et 
iliuc  deo  &  fanctif  dubricio  et  teliauo  et  grecieli 
episcopo  landaui^  et  omnibus  paftozibus  illiuf  in 
perpetuo  cum  toto  agro  fuo  et  tota  °°'  libertate  et 
finibus  iftif  fubfcriptif .  &  uerbo  mourici  regif  liberam 
ab  omni  feruitio.  Declericif  teftef  funt.  Greciel 
episcopuf .  nud  .  fimon  .  ifciplan  .  araun  .  blainrit. 
iudon  .  ioubiu  .  gurou  ,  cincuan.  Delaicif .  Mouricus 
rex  .  britcon .  et  iliuc .  gloiu  .  biuonui .  lilli .  cimuireg. 
Finif  illiuf  eft.  Jncipit  afoffa  ufque  adcaftell  meirch. 
Exhinc  tendit  aduallem  lembi  ufque  aduallem 
cilcirch .  refte  inlongitvdine  uallif  ufque  baudur. 
deinde  in  longitudine  eilin  ufque  ad  caput  filue .  de- 
inde  permedium  filu^  tendit  ufque  adcaput  nant 
pedecou  .  deinde  dirtnouguinn  ufque  adrufum  uad- 
um.  fata  tinnu  hue  diraballenn  henntreiguonui 

deinde  adrubum  defalicibus  defcendit  inprimam 
foffam  ubi  inceptuf  finif  eft.  Quicunque  cuftodierit. 
benedicetur.  Qui  autem  abecclesia  landaui^  fepa- 
rauerit  /  excomunicetur.  Ecclesiam  Tipallai .  et  ec- 
clesiam  Diniul  atque  Mafurn  .  et  ecclesiam  Mable 
habenf  vi .  modiof  cum  filua  et  campo.  Finif  illiuf 
eft  .  Orglafguern  dir  dubnnant  du  .  dehinc  pertranf- 
uerfum  inter  flumen  iacob  et  brinn  cornou .  iterum 
perfiluam  dehinc  defcendit  inmanach  riuulo  .  refte 
dirhalannauc  redle  perfiluam  dironcir  bet  irfinnaun 
eithaf.  fraxina  cuftodiente  tendit  recte  inter  duo 
caftella  ad  longam  '°'  infulam  iftius  donee  defcendit 


ii/'i, 
FiV 


5Uj  GRECIELIS    EPISCOPUS.  173 

in  riuulo  trodi.  Finif  lanntipallai .  Licat  arganhell 
artrauf  ir  coit  arhit  iclaud  diluch  ireilin  hit  irpant 
nihit  diceftill  meirch  iniaun  dicil  fotul  trauf  imaif 
arhit  iclaud  bet  duuir  indair  arhit  ipant  trui  icoit 
bet  licat  argannel .  ubi  incepit.  Finif  Lann  Cinfall. 
Cirn  cinfall  italirfoff  arhit  irfoff  dilicat  finnaun  efrdil 
iguuer  nihit  bet  mingui .  mingui  nihit  bet  pull  rud 
diuinid  bet  tal  irbrinn  diguairet  dilech  forch  diaper 
gefiat .  gefiat  nihit  dital  iraithnauc  ad  dexteram  irall. 
maliduc  iclaud  bet  cirn  cinfall  ubi  incepit.  Finif 
lann  diniul .  Mouric  digenou  pant  pull  penhic  per 
medium  maliduc  irpant  diuinid  betiford  maur  dipull 
iceth  iuxta  uiam  magnaiji  orpull  dirguairet  maliduc 
irpant  trefguid  ad  dexteram  dircarn  dirford .  arhit 
irford  cilliuen  nihit  trui  icoit .  arhit  iford  bet  Mouric 
inhifich  pull  .  maliduc  mouric  diuinid  arihit  bet 
genou  pafT  pull  pennic  ubi  incepit.  Finif  mafurn 
Diguarr  alt  rudlaN         dour. 

IL  A  N  N  Cum. 
Nfinuandum  eyt  quod  cinuehN  refoluit  immo- 
lauitque  lann  Ciim  cum  fuo  agro  .  id  est  tribus 
modiif  ^°3  terre  deo  et  fancto  Dubricio  et  teliauo 
et  Grecieli  episcopo  &  omnibus  fuccesforibus  eiuf 
inecclesia  landaui^  in  perpetuo  pro  anima  fua  cum  fua 
tota  libertate  et  tota  communione  incampo  et  infiluif 
inaqua  &  in  pafcuif  fine  ullo  cenfu  homini  terreno  nifi 
ecclesi^  landauie  et  paflozibuf  eiuf.  Declericif  teftef 
funt .  Grecielif  episcopuf .  conguaf .  nud  .  balcaf. 
mid.  feitir.  idnerth .  clutif.  guozou.     Delaicif.  Gin- 


174 


BERTHGYINVS    EPISCOPUS. 


[51. 


uelin  .  gloiu  .  iudnov  .  gurci .  gefci.  Qui  cuflodierit 
cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  abecclesia  landaui^ 
feparauerit  .-^  anathema  fit.  Finif  illiuf  eft.  Oaper 
nant  bif  imich  maliduc  bif  diminid  arihit  betimblain 
betiford  orford  dirard  arhitirard  uerfus  occafum 
betcecin  iralt  or  dirguairet  bet  rit  yronnenn  arnant 
broueni  arihit  bet  nant  foff  plulum  arhit  diuinid 
iftrathafren .  orblain  beticecin  arhit  irceciN  betirford 
dirard  arhit  irard  bet  licat  irfinnaun  arhit  dirguairet 
bet  ibic  maliduc  bic  dirguairet  oper  bif  ubi  incepit. 

MAINerch  jriliuj-  miljrrit .  et  guiner  jriliuj-  iacuan 
dederunt  agrum  trium  modiozum  deo  et  du- 
bricio  fimul  et  teliauo  et  grecieli  episcopo  &  omnibus 
fuccefforibus  fuif  inecclesla  landaui^  inperpetuo  fuper 
ripam  '^*  amhyr  fluminif .  &  liberum  ab  omni  tributo 
paruo  et  magno.  Finif  illiuf  eft .  uadum  pallan  ad 
foffam  .  foffa  ducente  ad  cumulum  glaf .  et  acumulo 
eregione  ufque  ad  amyr  flumen  cum  parte  illiuf  agri 
defilua  mamilet.  Declericif  teftef  funt.  Grecielif 
episcopuf .  Canan  .  nud  .  iouanaul .  diffaith  .  Ebin. 
ioubiu  .  iudon  .  gejrci .  cian.  Delaicif .  Mainerch. 
guinier  .  canna .  ciuann  .  iacann  .  guodnij- .  Lemenic. 
Qui  cuftodierit .  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  ab 
ecclesia  landaui^  fepauerit  .-^  anathema  fit.     Amen. 

Secclesia   y  ft  rat   hajrreN. 
CIENDUM  eft  quod  dedit  Morcant  filiuf 
athruif   ^cclesiam    iftrat    hafren    cum    uncia 
agri  deo  &  fanctif  Dubricio  et  teliauo .  &  inmanu 


M 

Im 

f\, 


52J  BERTHGYINVS    EPISCOPVS.  175 

berthguini  episcopi  et  omnibus  fuccefforibus  eiuf  in 
ecclesia  landaui^.  Finif  illiuf  eft ,  afilua  ufque  ad 
mare,  et  ufque  adpodum  ceuid.  &  cum  fua  tota  liber- 
tate  in  campo  et  infiluif  inaqua  et  inpafcuif.  Finif 
oguarthai?  luin  ili  ufque  admare .  et  agkfguern  behet 
louern.  Declericif  teftef  funt .  berthguinuf  episcopuj-. 
Samuel  magifter .  trycan.  Delaicif  Morcant  rex. 
iudhail .  biuhearn  .  conuin  riliuj-  hiubilin  .  bace .  gur- 
uithon  jriliuj-  Eicon.  ,Quicunq.ue  cuflodierit  cuflodiat 
ilium  deuj.  Qui  autem  abecclesia  landaui^  fepar- 
auerit  .•'  anathema  fit.  Poftea  ithail  rex  filiuf 
morcant  ablata  predifta  ^cclgsia  cum  fua  tellure 
'"^  ^cclesi^  Landaui^  &  paftori  fuo  berihguino  qua- 
dam  ui  et  laicali  iNuafione  reddidit  eidem  berthguino 
episcopo  ej;  fuccefforibus  eiuf  inperpetuo  .  totam  cum 
predicta  libertate  et  cum  prediftif  finibus  &  omnibus 
coretibus  UNdique  et  prediftif  atteflantibus. 

SCIENDUM  eft  nobis  quod  dedit  lliaf  podum 
quattuor  modio2,um  agri  circa  fe  ,cum  omni 
cenfu  fuo  magno  uel  modico  deo  et  dubricio .  & 
teliauo .  &  berthguino  episcopo .  &  omnibus  fuif 
fuccefforibus  ^cclesi^  landaui^  inperpetuo.  Facta  eft 
ifta  elemofina  inaper  Mynuy  uerbo  et  confenfu  ithail 
patrif  et  j?ilio2.urn  fernuail  &  mouric  &  cum  omni 
fua  libertate  et  omni  communione  incampo  et  infiluis 
inaqua  et  inpafcuif .  &  tribus  abbatibus  atteftantibuj". 
Dagan  abbate  carbani  uallif .  Saturn  abbate  docunni. 
Eluoed  abbate  ilduti .  Trican  leftoze.  Delaicif  teftef 
funt.  ludhael  rex  cum  filiif  fernuail  et  mouric  .  lliaf. 


176  BERTHGYINYS    EPISCOPVS.  [52* 

Elcun.  mabfu.  iudnerth.  filiuf  iudgualon.dounerth 
jriliuj-  iudic  .  ceriau  .  iudnoe.  Quicunque  cuftodierit 
benedicetur.     Qui  autem  uiolauerit  /  maledicetur, 

S  Villa    Convc. 

CIENDUM  eft  quod  Conuiliuf  jriliuf  Gurceniu 
uerbo  morcanti  &  rilii  eiuf  ithail  dedit  uillam 
°°*inqua  fepulcrum  eft  Gurai ,  ideft  uillam  Conuc  deo 
et  tribus  fanctif  Dubricio  .  Teliauo  et  Oudoceo  cum 
fua  tota  libertate  et  tota  communione  incampo  et 
inaquif  infilua  et  inpafcuif.  Et  berthguino  episcopo 
et  episcopif  omnibus  landaui^  inperpetuo .  &  cum 
data  elemofina .  precepit  co2mil  jrilio  ftio  conuc  et 
filiif  ftiif  ageneratione  ingeneratione  ut  femper  fer- 
uirent  altari  landaui§  depredicto  agro.  Finif  illiuf 
Auertice  montif  gurai  ufque  adamnem  Euenhi. 
Latitudo  autem  afoffa  magna  ufque  ad  foflam  contra 
mare.  Declericif  teftef  funt .  berthguinuf  episcopuj-. 
Sulgen  abbaj-  carbani  uallif .  Saturn  abbaf  Doc- 
guinni .  Gurhaual  abbaf  ilduti.  Delaicif .  Morcant 
rex  et  jriliuj-  eiuf  ithail .  conuil .  iunet .  condiuit. 
cuncuman  .  mabfu  .  gurhitir  .  famuel .  iudic  .  gued- 
nerth  pratep  morcanti.  Quicunque  cuftodierit  cuf- 
todiat  ilium  deuf.  Qui  autem  abecclesia  Landaui^ 
feparauerit  .-^  anathema  fit.      Amen. 

RAger  helic.  &  ager  tencu. 
EGES  CLotri  et  ludguallauN  antepofitif  euangeliij* 
^  facrif  &  reliquiij"  fuper  altare  ^cclesi^  Garth 
benni  coram  episcopo  berthguino  fimul  cum  clero 


W'-: 


520  BERTHGVINVS    EPISCOPYS.  177 

iurauerunt  ut  fimul  inter  fe  firmam  pacem  tenerent 
fine  dolo  et  dampno  inomnibus .  &  tali  pacto  quifquif 
illozum  rumperet  /  totum  regnum  fuum  quietum 
clamaret .  pergenf  inperegrinationem  ufque  adirinem 
'"'inexilio  nee  poffet  redimere  fe  .  neque  regnum  auro 
nee  argento.  Poft  interuallum,  oeeidit  rex  Clotri 
rupta  paee  fua  iudguallaun  .  utrumque  faeienf  homi- 
cidium  &  periurium  fraude  fubdola.  Audito  tarn 
grandi  faeinore  et  uiolata  pace .  furrexit  episcopuf 
&  fecit  conuenire  adfaeram  finodum 
landaui^  omnef  clerieof  totiuf  par- 
rochi^  abhoftio  Taratyr  fuper  Guy  ufque  adripam 
Tyui .  &  plena  finodo  exeommunicauit  regem  cum 
fua  progenie  fimul  &  regnum .  denudando  altaria 
dei  et  deponendo  crucef  adterram .  &  dimifit 
patriam  fine  baptifmo  et  eommunione.  Poft  h^c 
rex  non  potuit  pati  tantam  exconimunicationem. 
quefiuit  ueniam  cum  magna  deuotione  .  &  aduocauit 
episcopum  berthguinum  cum  tribuf  abbatibus  fuif 
Sulgen  abbate  carbani  uallif .  Saturn  abbate  Docun- 
ni .  Gurhaual  abbate  llduti .  ut  uenirent  obuiam  ei 
ad^cclesiam  Garthbenni .  .  ut  ficut  eam  uiolauerat. 
et  eius  refugium  farfenf  homicidium  &  periurium. 
Exalia  parte  faceret  eafti  emundatajtn  fufferenf  diui- 
num  iudicium  cum  emendatione  tam  corpore  quam 
anima  cum  ieiunio  &  oratione  et  elemofina.  Qui 
postquam  conuenerunt  adecclesiam  Gartbenni  iudi- 
I  R;  cauerunt  ilium  tranfgr^fforem  mandatozum  dei .  ut 
quod  promiferat  iurando  et  fimul  uouerat .  facramento 
"^faceret  fine  aliquo  obftaculo .  &  obtemperanf  deo 

M 


»v 


P*/. 


W, 


178 


BERTHGVINVS    EPISCOPVS. 


[53. 


et  mandatif  dei  &  episcopi .  reliquit  patriam  et  iuit 
inperegrinationem.  Et  poft  multum  temporif  rediit 
adpatriam  fuam  .  et  quefiuit  ueniam  apud  episcopum 
per  morcant  regem  intercefforem  fuum  .  &  audita 
eiuf  prece  dimifit  eum  inpatria  emendaturum  fe  in 
omnibus  et  fadlurum  condignam  iuftitiam  .  &  accepto 
fibi  iugo  penitenti^  inomnibus  immolauit  deo  et 
fanctif  Dubricio .  Teliauo  Oudoceo  et  berthguino 
episcopo .  et  omnibus  fibi  fiiccedentibus  inecclesia 
landaui^  agrum  helic  cum  tribus  unciis  agri. 

&  agrum  Tencu  cum  duabuf  unciif  agri  cum  omni 
libertate  fua  &  tota  communione  peruia  incolif  in 
campo  et  infiluif  inaqua  et  inpafcui9.  Declericif 
teflef .  Berthguinuf  episcopuj-  cum  tribus  abbatibus 
fuif  predidlif.  Delaicif .  Clotri .  morcant .  iaco .  gued- 
nerth  .  Elioc .  gurgauarn .  comereg  .  cuguaret .  catem. 
conuiu .  lourone .  moadoc .  biuhearn  mab  ibleid. 
Qui  cuftodierit  cuflodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  ab 
ecclesia  landauie  feparauerit  /  anathema  fit.    Amen. 

CONbluf  filiuj-  Jaco  immolauit  agrum  trium 
modio2.um  fiapgr  ripam  Guy  pro  anima  fiia 
deo  et  fanctif  Dubricio.  Teliau.  Oudoceo  et  berthguino 
episcopo  landaui^-SomnibuspaftoribMilliufin^ternum 
=°9  Declericif  tefteffunt .  Berthguinuf  episcopuf  gur- 
ciueith  .  conuoe  .  iouan  y'lliuy  meilic .  rioual .  confur. 
&  hoc  factum  eft  inecclesia  garthbenni.  Delaicif 
Conbluf.  conon.  guoithgual.  guorcon.  guefinut.  Qui- 
cunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  ab 
ecclesia  landaui^  feparauerit  /  anathema  fit.  Amen. 


ff  f--  i|w 


53.]  BERTHGVINVS    EPISCOPVS.  179 

S         Villa    Strat. 
CIENDUM   eft  quod  Elfin  dedit  uillam  Strat 
hancr  proanima  fua  deo  et  fanctif  dubricio. 
teliauo  et   Oudoceo  &  omnibus  paftoribus   ^cclesi^ 
landaui^  cum  tota  fua  libertate  inperpetuo. 

Villa    Gvinnonvi. 

Thail  rex  et  iudon  hereditariuf  filiuf  ceriau  immo- 
lauerunt  uillam  Guinnoui  iuxta  paludem  mourici 
deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo  et 
berthguino  episcopo  et  omnibus  fuccefforibus  fuif 
inecclesia  landaui^  cum  fua  tota  libertate  incampo 
et  infiluif  In  aqua  et  inpafcuif .  inperpetuo.  Declericif 
teftef  funt  berthguinuf  episcopuf .  guruodu  .  tutnerth. 
etelic  .  candau  .  iudonail  Delaicif  luthail  rex  .  Iudon 
&  ceteri.  Quicunqug  cuflodierit .  benedidluf  fit. 
Qui  autem  abecclesia  landaui^  feparauerit  .-^  male- 
di6luf  lit.       A  M  E  N. 

ICfM  Cerrvc. 
VThail  rex  filiuf  morcanti .  &  filii  eiuf  Fernuail 
et  mouric  immolauerunt  tref  unciaf  agri  pleni 
inmedio  "°  Cumcerruc  id  eft  uillam  qu^  yuit 
guroc  deo  et  fanctif  Dubricio  teliauo  &  Oudoceo 
et  berthguino  episcopo  et  omnibus  fuccefforibus  fuif 
Landaui^  &  cum  tota  fua  libertate  et  omni  commu- 
nione  incampo  et  infiluif  in  aqua  et  inpafcuif  Decle- 
ricif teflef  funt .  berthguinuf  episcopuf .  Danoc  abbaf 
carbani  uallif .  Eluod    abbaf  ilduti .  abbaf 

docguinni.    Delaicif.  Ithail  rex  et  filii  eius  fernuail 

M  2 


i8o 


BERTHGVINVS    EPISCOPVS. 


[53, 


et  mouric .  mabfu  .  Elfin  .  iuthnerth .  j?ili,uf  iudguellon. 
deunerth  iriliuf  iudic  .  Cuii  jriliuj-  iudaltcan  .  Agemar- 
han  .  iudane.  Qui  cuftodierit .  cuftodiat  ilium  deuf. 
Qvi  autem  abecclesia  landauie  feparauerit.  anathema 
fit.       Amen. 


•I 


iNguent  uch  coit  Apermenei  iuxta  frut 

F^mur  fin  mainaur  LanN  Garth. 
■  OST  h^c  iuthail  rex  commendauit  pro 
anima  fua  aper  Menei  deo  &  fanctif  dub- 
ricio  teliau  et  oudoceo  qu^  priuf  fuerat  data 
fibi  amorcanto  rege  et  berthguino  episcopo  et 
omnibus  fuccefforibus  fuif  landaui^  cum  fua  tota 
libertate  et  omni  communione  incampo  et  infiluif 
inaqua  et  inpafcuis.  Declericif  teftef  funt .  berth- 
guinuf  episcopuf .  gnouan  abbaf  altarif  Catoci .  et 
fomre  abbaf  ilduti .  abbaf  docunni.     Delaicif 

iudhail  rex  cum  j?iliif  fuif  mouric  et  fernuail .  gafraN 
hereditariuf .  elfin  filiuf  guidgeN  .  gurcant .  guallonir. 
iudnerth  .  mabfu  .  iudic ,  guellerion  .  ceri .  cunuoz. 
gleu  .  guruodu  .  gurdoc  .  Arthuo  .  ""■  conocan  .  conet. 
Quicunque  cuftodierit .  benedicetur.  Qui  autem  ab 
ecclesia  Landaui^  feparauerit .  excommunicetur. 

SLann    CatgualatyR. 
CI  TOTE  Karissimi  fratres  quod  intempore  ou- 
docei  episcopi  diabolica  admonitione  occidit 
Guidnerth  fratrem  fuum  merchion  caufa  contentionif 
regni .  &  perpetrate  homicidio  .-^  fratricida  excommu- 


53J 


BERTHGVINVS    EPISCOPVS. 


i8i 


SiNODVS. 


nicatuf  eft  abeato  Oudoceo.  et  afinodo  fimul  congregata 
ab  hoftio  Guy  ufque  adhoftium  tyui 
landaui^ .  &  ita  remanfit  depofitif 
crucibus  adterram  fimul  &  cimbalif  uerfif  tribus 
annif  fubeadem  excommunicatione .  &  extoto  fine 
aliqua  christianozum  communione.  Finitis  tribus 
annif .  requifiuit  ueniam  apud  beatum  oudoceum .  & 
data  ei  uenia  /  mifit  eum  inperegrinationem  ufque 
adarchiepiscopum  dolenfem  incoznugalliam  propter 
ueteranam  amicitiam  &  cognitionem  quam  fancti 
patref  habuerant  antecefforef  fui  interfe  fanctuf 
Teliauf  uidelicet  et  fanctuf  Samfon  archiepiscopuf 
primuf  dolenfis  ciuitatif.  Et  propter  aliam  caufam 
eo  quod  ipfe  Guidnerth  et  brittonef  &  archiepiscopuf 
illiuf  terr^  effent  unius  lingu^  et  uniuf  nationif  quam- 
uis  diuiderentur  fpatio  terrarum  .  &  tanto  meliuf 
poterat  renuntiare  fceluf  fuum  .  &  indulgentiam  re- 
quirere  cognito  fuo  fermone.  Poft  hec  data  fibi 
remiffione  cum  figillatis  ''"  litterif  rediit  ante  caput 
anni  ad  patriam  et  ad  beatum  Oudoceum  .  &  quia 
nondum  fecerat  annum  quern  promiferat  inexulatu 
neque  finierat .  noluit  ilium  abfoluere .  fed.  potiuf 
ineadem  fieret  excommunicatione  .  non  feruato  abeo 
primo  iugo  penitenti^ .  manente  eo  in  eadem  pre- 
uaricatione  et  excommunicatione .  Ante  finem  anni 
fanctuf  Oudoceuf  famofiffim^  uite  episcopuf  landaui^ 
tranfiuit  ad  dominum.  Cui  fucceffit  berthguinuf 
landaui^ .  quem  morcant  rex  fimul  &  guednerth  re- 
quifierunt  apud  landauiam  cum  multif  fenioribus 
morcannuc  uno  ore  deprecantef  episcopum  .  uidentef 


I32 


BERTHGVINVS    EPISCOPVS. 


[54. 


crucef  adhuc  depofitaf  adterram  fimvl  et  reliquiaf 
cum  cimbalif  fuper  Guednerth  ut  ueniam  daret 
guednerth  fratricide .  &  ut  folueret  excommunicati- 
onem  eleuando  crucef  de  terra  et  reliquiaf  fa.n.ct02.um. 
;^oft  h^c  guednerth  promittenf  emendationem  uit^ 
fu9  ampliuf  inieiunio  et  oratione  et  elemofma  fufif 
lacrimif  cum  magna  deuotione  abfolutuf  est  de 
episcopo  .  &  iunfta  fibi  penitentia  plenaria  admodum 
culp^.  Poftmodum  guidnerth  memor  diuni  fermonif. 
ficut  aqua  extinguit  ignem  .  ita  elemofma  peccatum. 
donauit  deo  et  fanctif  dubricio  teliau  et  oudoceo  .  et 
inmanu  berthguini  episcopi  et  omnibus  fuccefforibus 
fuif  ^cclesi^  landaui^  Lann  Catgualatyr  cum  omni 
fua  tellure  cum  filua  et  cum  maritimif  et  cum  omni 
fua  libertate  fine  ullo  cenfu  honuni  terreno  nifi 
ecclesi^  landauie  et  paftozibus  eiuf  °''  &  cum  refugio 
fuo  inperpetuo.  Declericif  teflef  funt  Berthguinuf 
episcopuf .  gunuiule<!;l;o2 .  confur .  conguarui .  torchan. 
Delaicif  Morcant  rex .  guednerth .  iudic  iriliuj-  Nud. 
iacob  fiHuf  mabfu  .  guengarth  .  elioc  .  gabran  .  elfin, 
famuel.  Quicunque  cuflodierit  benediftuf  fit.  Qui 
autem  uiolauerit  :'  maledifhuf  fit.  Amen.  Finif 
illius  eyt .  Aper  nant  alun  inicoaj-  maliduc  inant 
diuinid  betiblain.  Oiblain  truf  icecn  iniaun  flatim 
diblaiN  irfichnant  in  alia  parte  ircecyN  maliduc  ir 
fichnant  dirguairet  bet  irpant  inicoit .  maliduc  irfich- 
nant addexteram  nihit  dirguairet  bet  crib  iralt  emil 
ceflill  dinan  .  maliduc  cecyn  crib  iralt  arihit  diriu 
merchiau .  arhit  ir  riu  dirguairet  bet  licat  iglible. 
igulible  inihit  diguairet  het  icozf .  trui  icorj-  iniaun 


h 


m 


54.] 


BERTHGVINVS    EPISCOPVS. 


183 


di  circhu  hentrej?  merchitir .  ozhentref  dirmarulinniou 
uerfuf  occafum  arhit  cecyn  chethin  trui  ircorf  bet 
,  lontre  tunbulch  .  or  lontre  tunbulch  iniaun  trui  ircoaj- 
bet  aper  nant  alun  ubi  incepit. 

-«^  -y  Ecclesia  Tytiuc  fuper  ripam  guy 

l^y  OTANDUM  ej-t  quod   dedit   iudhail   podium 

I  ^H        1.1.  ecd'aj  tituuc  fc'i.  . 

4  ^  nennlann  fuper  npam  guy  cum  agro  quat- 
1  tuo2  modio2um  circa  fe  deo  et  fanctif  dubricio 
teliauo  &  oudoceo  et  inmanu  berthguini  episcopi 
et  omnibus  fuccefforibus  eiuf  in^cclesia  landaldaui^ 
cum  tota '  libertate  fua  et  omni  "^^  communione  in 
campo  et  inaquif.  infilua  et  inpafcuij- .  et  cum 
coretibus  fuis  fine  ullo  cenfu  homini  terreno  nifi 
ecclesi^  landaui^  et  paftoribus  eiuf.  &  rex  ithail  et 
mouric  filiuj-  eiuf  commendauerunt  elemofinam  iflam 
fanctif  prediftis  prpanima  athruif  filij  inperpetua  con- 
fecratione.  Finif  illius  podi  est  inter  duof  riuulof 
irgudinn  ufque  guy  vlumen.  Declericif  tefhef  funt 
berthguinuf  episcopus  I  dillug  .  morheb  .  conguare. 
Delaicif  Iudhail  rex  teflif .  iunet.  guincon.  iudguoret. 
melguaf .  catgueithen  .  gurdoc.  Quicunque  cuftodi- 
erit  cuftodiat  illvm  deuf  Qui  autem  ab  ecclesia 
landaui^  feparauerit  /  anathema  fit.      Amen. 


RC     E     M     E     I     S  . 
OTRI   dedit  proanima   fua  uerbo  et  confenfu 
morcant  regif  agrum  Cemeif  inhoflio  humri 
riuuli  depropria  hereditate  fua  cum   duabus  unciij- 
agri  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  et  Oudoceo  et 


■?jf*i 


184 


BERTHGYINVS    EPISCOPVS. 


[54. 


inmanu  berthguini  episcopi  cum  fua  tota  libertate 
in  perpetuo .  fine  ullo  cenfu  homini  terreno  nifi  ec- 
clesi^  landaui^  et  paftoribus  eius.  Declericif  teftef 
funt .  berthguinus  episcopuj" .  Sulgen  abbaj-  catoci. 
Saturn  abbaf  docunni.  gurhaual  abbaj-  ilduti.  Delaicij" 
morcant  rex  .  clodri .  iaco  .  guaidnerth  .  Eleoc  .  gur- 
gauarn  .  ciuaret .  catem .  louronui .  mordoc  .  biuhearn 
mab  ibleid.  Poll  longum  tempus  refoluit  ouleu 
captiuitatem  iWmy  agri  depoteftate  laici .  &  "'  red- 
didit deo  et  dubricio .  teliauo  et  oudoceo  liberatum 
abomni  laicali  inuafione  grecieli  episcopo  proanima 
fua .  &  poft  interuallum  temporif  refoluit  iterum  fau 
totam  captiuitatem  illiufagri  et  laicalem  inuafionem. 
&  liberatum  reddidit  inmanv  cerentiri  episcopi 
landaui^  et  cum  predidlis  duabus  unciif  agri  inter 
filuam  &  campum  et  aquam.  Quicunque  cuftodierit 
benedidluf  fit.  Qui  autem  uiolauerit  /  anathema 
fit.  Amen.  Finif  illiuf  eft .  Aper  humir  inuij-c 
maliduc  betiblain  ,  huifc  arihit  betaper  nant  bichan 
maliduc  diuinid  dirbron  iralt  addexteram  dir  ard  triri 
irdouciuiu  arhit  irard  nihit  nybron  irallt  di  circhu 
blain  nant  humir  ,  idest  nant  merthir  ubi  incepit. 


I     V     P     B     I     Y 

VI  Den  J-  mabfu  prefentem  uitam  caducam  effe 
et  corruptibilem  emit  uitam  incorruptibilem 
pro  corruptibili.  Elemofinam  facienf  deum  recognouit 
dando  uillam  luduiu  proanima  fua  fuper  altare  fancto- 
2.um.  dubricii  teliaui  et  oudocei  &  in  manu  berthguini 
episcopi  cum  fua  tota  libertate  et  omni  communione 


54J  BERTHGVINVS    EPISCOPYS.  185 

incampo  etinaquif  infilua  et  In  pafcuif  &  omnibus 
fuccefforibus  fuif  inperpetuo.  Declericif  tefhef  funt. 
berthguinuf  episcopuf.  torchan.  conirur.  conguare.  ili. 
Delaicif  uero  mabfu  .  guordoc  .  riatar  .  condouaN. 
"^  oudem  .  heuel .  iudnerth  .  mabfu  filiuj-  guobeith. 
cunhearn.  cuncum.  bledrif.  Fafta  hac  donatione  con- 
firmauit  itemm  mabfu  elemofinam  fuam  firmam  effe 
et  non  uaticillatam.  Et  fecit  berthguino  episcopo  et 
famili^  landaui^  conuiuium  bene  preordinatum  inme- 
dio  ercycg.  &  congregatif  melioribus  hominibus  totiuf 
ercicg .  commendauit  uillam  prediftam  berthguino 
episcopo  &  fuccefforibus  fuif  inperpetuo .  liberatam 
abomni  fifcali  tribute.  Quicunque  cuflodierit  be- 
nedicetur.  Qui  autem  uiolauerit  maledicetur.  Amen. 

SGVRMARCH. 
CIENDUM  ej-t  quod  emit  riataj?  unciam  agri 
Guruarch  ariliif  Clodri  gueidcui  conuin  pro 
.XX  .ui].  |&  faxonica  muliere  et  gladio  pretiofo  &  equo 
ualente  uerbo  iudhaili  regif  et  confenfu  et  prefentia 
iuthaili  regif  et  nobilium  fenio2.um  ercycg  duo  fratres 
predicti  gueidcui  et  conuin  clamauerunt  terram  illam 
quietam  abomni  re  mittentef  manuf  fuaf  inmanu 
berthguini  episcopi  ut  nunquam  terram  illam  clama- 
rent .  neque  pofleritaf  eorum  accepto  fibi  pretio  ut 
diximuf  Poll  h^c  dedit  riataj?  prefentibus  duobus 
irratribus  predidlif  et  prefente  rege  iudhailo  terram 
Gurmarch  deo  et  fanctij-  dubricio .  teliauo  et  oudoceo 
et  inmanu  berthguini  episcopi  et  omnibus  fuccef- 
foribuf  fuif  inecclesia  landauif  cum  fua  tota  libertate 


^Ifp 


1 86  BERTHGVINVS    EPISCOPUS.  [55. 

fine  ullo  ceiifu  magno  uel  "^  modico  ulli  homini 
terreno  nifi  ecclesi^  landaui^  et  paftoribus  eiuf. 
Declericif  teftef  funt.  Berthguinus  episcopuf.  tur- 
chan  .  guenoc  .  gurceuid  .  Eli.  Delaicif .  ludhail  rex. 
riatam  .  gueidci .  et  cinuin  fratref  cinuor .  gurdem. 
iudbiu  .  gurceneu  .  pafcen.  Quicunque  cuftodierit 
cuflodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  abecclesia  landaui^ 
[arripjuerit .  anathema  fit.       Amen. 

V  Villa    Nis. 

IDendum  eft  fane  quod  accepit  lliaf  filiuf 
morglaf  unciam  agri  plenam  uillam  Nif 
inpretio  fratrif  fui  catgen  nomine  quem  occiderat 
conuor  filiuf  iacob.  Poftea  dedit  conuOr  depropria 
fua  hereditate .  &  cum  fua  tota  libertate .  et  pro 
anima  illiuf  catguen  quem  occiderat .  &  cum  dono 
iliaf  fratre  occifi  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  et 
oudoceo  et  inmanu  berthguini  episcopi  et  omnibus 
fuif  fuccefforibus  in  ^cclesia  landaui^  inperpetuo. 
Declericif  teftef  funt  berthguinuf  episcopuf .  guenoc 
canguaret .  gurcueith.  Delaicif  tref  fratref  giftlerh 
et  meruin  &  duo  filii  fratrif  eiuf .  mabfu  filiuf  guo- 
beith  .  teuduf  filiuf  conbluf.  cleifguith.  dibro.  ludat. 
gurguin.  Quic|  cuftodierit .  benediftuf  fit.  Qui 
uiolauerit  maledi6luf  fit.       Amen.  „8 

ILiAf  pro  anima  fua  et  pro  fcriptione  nominif  fui 
inlibro  uit^  dedit  podium  inmedio  aper 

myngui  cum  agro  quattuoz  modiozum  circa  fe 
uerbo   iudhaili    regif    filio2umque   eiuf    fernuail    et 


55J  BERTHGVINYS    EPISCOPVS.  187 

mouric  &  cum  omni  cenfu  amagno  ufque  admodi- 
cum  fanctif  dubricio  Teliauo  et  Oudoceo  .  et  inmanu 
berthguini  episcopi  &  omnibus  fuccefforibus  fuif  in 
ecclesia  landaui^  &  cum  omni  fua  libertate  et  tota 
communione  incampo  et  infiluif  inaqua  &  inpafcuif. 
Declericif  teftef  funt .  berthguinuf  episcopuf .  turchan. 
Dagan  abbaf  caruani  uallif.  Elguoid  abbaf  ilduti. 
Saturn  abbaj-  docunni.  Delaicif .  ludhail  rex  .  fernr 
uail  &  mouric  filij  eiuf .  iliaf .  elfin .  mabfu  .  iudnerth. 
riliuj-  iudguallaun  .  duinerth  filiuj"  iudic  .  ceriau. 
guoruodu  .  conhae  .  iudnoe.  Quicunque  cuftodierit 
cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem,  ab  ecclesia  landaui^ 
feparauerit  /  anathema  fit.      Amen. 


f  Lann    Tyssoi. 

■  REVidendum  eft  nobif  quod  Conhae  de 
■^  propria  fiia  hereditate  dedit  podum  fancti 
Tifoi  alumni  fancti  dubricii  quod  fiierat  eiusdem 
dubricij  abantiquo  tempore  pro  redemptione 
anim^  fiie  deo  &  fancto  petro  apostolo  &  fanctif 
dubricio  teliauo  et  oudoceo  &  inmanu  bertguinj 
episcopi  et  omnibus  fuccefforibus  eius.  "'  in  ecclesia 
landauie .  et  cum  tota  fua  libertate  incampo  et  infiluif 
inaqua  et  inpafcuif.  &  cum  omni  filua  fua  libera  cum 
glandine  &  ancipitre  infilua  manente  fineullo  cenfu 
magno  uel  modico  ulli  homini  terreno  nifi  ecclesi^ 
landauie  et  feruientibus  fuif  Declericif  teftef  funt. 
berthguinuf  episcopuf  .  turchan  .  conpr  .  famuel- 
deui.   morhep.        Delaicif.   iudhail    rex.   conhage. 


1 88  BERTHGVINVS    EPISCOPVS.  [55* 

gabran  .  mabfu  .  ceriau  .  ludnerdh  .  guruodu.  Qui- 
cunque  cuftodierit  benedicetur.  Qui  autem  uiolauerit 
excomunicetur.  Amen.  Finif  illiuf  est .  inter  filuam 
et  campum  &  infra  riuulum  elgui  et  pill.  &  inalia 
parte  Oilgui  bet  pill  uerfuf  orientem  oaper  ceninuc 
in  ilgui  arhit  ceninuc  diuinid  bet  aper  ifinnaun.  arhit 
ifinnaun  betiblain  .  orblain  arhit  irpant  dirguairet  bet 
pill .  arhit  pill  bet  nant  murn  arhit  mum  bet  iblain. 
bet  cair  enuin  .  Oemil  ircair  tollcoit  bet  blain  luch 
cinahi .  maliduc  dir  guairet  bet  main  cinahi  bet  ilgui. 
arhit  ilgui  bet  aper  cennic|huc  ubi  incepit. 

ePENN  HELLEI. 
LFiN  largituj"  eft  inelemofma  deo  et  fanctif 
dubricio  teliauo  et  oudoceo .  &  berthguino 
episcopo  &  omnibus  fuccefforibus  fuif  inecclesia 
landaui^  agrum  Pennhellei  in  medio  fergunhid  cum 
omni  "°  fua  libertate  &  tota  communione  incampo 
et  infiluif  in  aqua  &  In  pafcuif.  Declericif  teftef  funt 
berthguinuf  episcopuf.  confur  prefbiter .  conguarui. 
tirchan  .  ili .  deui.  Delaicif .  elirin  .  elcu  .  congueith- 
en  .  conuin  .  eref .  dubron  .  morguid.  Quicunque 
cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  abecclesia 
landaui^  feparauerit  /  anathema  fit.     Amen. 

STVLL     COIT. 
CIATIS   quod  eljrin  dedit  agrum  eftrat  agcr. 
ideft  tollcoit  pro  anima  fua  cum  fex  modiif 
terr^  deo  &  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo  & 
berthguino   episcopo   &  omnibus  fuccefforibus  fuif 


56 J  BERTGVINVS    EPISCOPVS.  189 

inecclesia  landaui^  inperpetuo  .  cum  tota  fua  libertate 
&  omni  communione  uerbo  iudhali  regif  et  confenfu. 
Declericif  teftef  funt .  berthguinuf  episcopuf .  gunn- 
uiu  ledlor.  confur .  conguaret.  De  laicif.  concar. 
guorhoidil.  aironbrit .  conficc  .  guorbuth  .  hinbiu. 
Finif  ab  oculo  fontif  tollcoit  ufque  adfoffam  paludif 
incapite .  et  aboccidente  per  tranfuerfum  ufque  ad 
petram  iacinthinum  uallo  ducente  ufque  adpetram 
onnbrit.  Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf. 
Qui  autem  uiolauerit .  anathema  fit.     Amen. 

Machynys. 
|OST  Obitum  Guinan  tenuit  Gurcan  regionem 
patrif  fui  fimul  et  nouercam  inceftuofe 
propter  "'  quam  excommunicatuf  eft  abertguino 
episcopo  &  aplena  finodo  congregata  inunum 
landaui^  ab  hoftio  taratyr  ufque  ad  hoftium  tyui. 
&  fa6la  excommunicatione  &  depofitif  crucibus  ad 
terram  cum  fanctis  reliquiif .  &  uerfif  cimbalif  requi- 
fiuit  ueniam  et  refolutionem  dimifa  nouerca  cum 
fatiffa6lione  perregem  iudhailum  intercefforem  fuum. 
&  data  ei  uenia  cum  emendatione  uit^  ieiunio  et  ora- 
tione  et  elemofma  dedit  terram  machinif  agrum  fex 
modiorum  deo  et  petro  apostolo  et  fanctif  dubricio 
teliauo  &  oudoceo  et  episcopo  berthguino  et  omnibus 
fuccefforibus  fuif  inecclesia  landaui^  inperpetuo  cum 
tota  fua  libertate  &  omni  communione  incampo  et 
inaquif .  infilua  et  inpafcuif .  &  ita  quod  ipfe  iurauit 
nunquam  retracturuf  banc  elemofmam  .  &  ita  fuper 
altare  fancti  petri  apostoli  et  fanctozum  dubricii  teliaui. 


I90  BERTGYINYS    EPISCOPVS.  [56* 

Oudocei .  landaui^  .  &  facta  fibi  excommunicatione. 
Quicunque  delinea  fua  aut  dealia  origine  ab  ecclesia 
landaui^  feparauerit .  &  recepit  uxorem  propriam 
filiam  elfiN.  Declericif  teftef  funt  berthguinus 
episcopuf  .  confur  .  conguarui  .  turchan.  Delaicif 
ludhail  rex.  gurcan.  gabran.  elj?in.  elguarui.  Quicun- 
que cuflodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  ab 
ecclesia  landaui^  feparauerit  /  anathema  fit.    Amen. 


322 


D  Villa  Bertvs. 
EMonftrandum  eft  nobif  karissimi  fratres 
quod  iudhail  rex  prefente  mourico  coram 
fenioribus  gleuifficg  dedit  uillam  bertuf  proanima  fua 
deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo  deuioque 
infempiterna  confecratione  fine  ullo  cenfu  magno  uel 
modico  ulli  homini  terreno  nifi  ecclesi^  landaui^  et 
berthguino  episcopo  et  fuccefforibus  eiuf  inperpetuo. 
Declericif.  teftef  funt.  berthguinuf  episcopuf.  conuo2. 
guelerion  .  guruodu  .  heinij? .  eudem  .  morheb  abbaf 
podii  deui .  daniel .  elhauaid  .  gurcu.  Delaicif.  Ithail 
rex  et  mouric  filiuf  eius.  Quicunque  cuftodierit  cufto- 
diat ilium  deuf    Qui  autem  uiolauerit  .-^anathema  fit. 

CM  A  E  R  V  N  , 
ONuiliuj-  gurceniu  filiuf  emit  agrum  idest 
uillam  inqua  fepulchrum  eft  Gurai  amorcan- 
to  rege  et  ajrilio  eiuj-  iudhail .  &  abuxore  eiuf 
Ricceneth.  et  empta  uilla  ilia  uerbo  regif  et  confenfu 
largituj-  eft  illam  inelemofina  deo  &  fanctij-  dubricio 
teliauo  et  oudoceo  &  berthguino  episcopo  et  omnibus 


'  II  'j 


56 J  BERTHGYINYS    EPISCOPVS.  191 

fuccefforibus  fuif  in^cclesia  landaui^  inperpetuo .  cum 
tota  fua  libertate .  &  cum  filua  et  maritimif .  et  cum 
omni  communione  inaqua  et  infiluif .  in  campo  et 
inpafcuij-.  Declericif  teftef  fuiT  .  "^  berthguinuj- 
episcopuj.  Sulgen  abbas  carbani  uallif .  Saturn  abbaj- 
docunni .  guorhauarn  abbaf  ilduti.  Delaicif  morcant 
rex  .  iudhail  jrilius  eiuj- .  conuiliuf  .  iunet .  conteuit. 
mabfu  .  gurhitir  .  fauuil .  iudic .  cenguri  filius  gabran. 
gaidnerth  riliuj-  morcanti  i?rater.  Quicunque  cufto- 
dierit  benedicetur.  Qui  autem  uiolauerit.  maledicetur. 
Fin  imain  brith  dir  claud .  bet  ipillou  bichein  .  di 
dibleif .  dirdraufguern  .  arihit  bet  y  penniguern  du 
diluch  edilbiv  arhit  iciaud  bet  imor. 

1G  VENNO  *  NOE. 
VDon  ffiliuj-  ceriau  emit  uillam  GueNnonoe  iuxta 
paludem  mourici  aiudhailo  rege  gleuifficg  & 
apiliif  eiuf  fernuail  et  mourico  et  rotri  ineterna 
emptione  pro  .xx.  11!  equif  indomitif.  Et  empta 
uilla  ilia  qu^  priuf  fuerat  fancti  dubricii  aprimo  tem- 
pore largituf  eft  eam  liberam  abomni  tributo  fine 
aliquo  feruitio  magno  uel  modico  .  &  cum  tota  liber- 
tate fua  et  omni  communione  deo  et  fanctif  dubricio 
teliauo  et  oudoceo  et  berthguino  episcopo  .  &  omni- 
bus fuccefforibus  fuif  landaui^  inperpetuo.  Declericif 
testef  funt .  berthguinuf  episcopuj- .  guoruodu  .  tut- 
nerth  .  etelic  .  condiuiu  .  iudne.  Delaicif  iudhail  rex 
&  pilii  eiuy .  "*  Arthuail .  mouric .  rotri.  rif.  ludon. 
Quicunque  cuftodierit  .  cuj-todiat  ilium  deuj.  Qui 
autem  abecclesia  landaui^  feparauerit .  anathema  fit. 


192  BERTHGVINVS    EPISCOPYS.  [57, 

Cvm  Barruc.Cenubia  colcvch. 

SLann  C  E  R  N  I  V  . 
CIENDUM  eft  quod  euenerunt  magn^  tribula- 
tionef  &  uaftationef  intempore  telpaldi  & 
ithaili  regum  brittanni^  &  a  faxonica  gente  infidel- 
iffima.  &  maxime  inconfinibus  britanni^  &  angli^ 
uerfuf  herfordiam  intantum  quod  britanni^  totum 
confinium  fere  deletum  eft .  &  multum  extra  conrinia 
exutraque  parte  aggli^  &  brittanni^  .  &  circa  flumen 
guy  maxime  propter  bella  et  fepe  fa6la  diurna  et 
no6lurna  inter  utrafque.  Poft  tempuf  fedata  pace 
reftituta  eft  ui  fua  et  fortitudine  terra  fua  quamuif 
deleta  et  inhabitata  raro  homine  &  rara  pefte  cuique 
britanno  inillif  partibus  perpetrato  federe .  &  rex 
iudhail  omnibus  fuperftitibuj-  reddidit  patrimonia. 
quamuif  per  fpatium  defolata.  &  berthguino  episcopo 
fua  loca  reddidit  per  omnia.  &  fanctif  dubricio  teliauo 
et  oudoceo.  &  omnibus  episcopif  landaui^  inperpetuo. 
&  ficut  meliuf  fuerant  tempore  Dubricij  archiepiscopi 
dextralif  brittanni^.  &  cum  tota  fua  libertate  .  &  cum 
omni  communione  incampo  et  infiluif.  inaqua  et 
inpafcuif.  &  .xT.  ''"^  numero  in  propria  parrochia 
fua  inprimif.  Cumbarruc  cum  tribus  unciif.  idest 
Cenubia.  Colcuch  cum  tribus  unciif  agri.  Cenubiaco2- 
nubium.  idest  Lann  Cerniu  fuper  ripam  dour .  Podum 
MapurN.  Lann  Guoruoe.  Lann  lunabui.  Lann  Deui. 
Mochrof.  Lann  EbrdiL  Bolgrof.  Lann  Loudeu. 
Lann  Garan. 

*- 


t:    tv 


57*]  KING    CLITAUC.  193 

REX  Clitauc  filiuf  Clitguin  cum  effet  inregno 
fuo  tenenf  pacem  &  rigorem  iuftiti^  .  fa6luf  eft 
martir  uirtute  et  meritif  et  corona  celeftif  glori^  cum 
palma  carnalif  caftimoni^  quedam  uirgo  nata  cuius- 
dam  potentif  adamauit  ilium  dicenf  requirentibus  fe 
nuUi  nuptura  nifi  uiro  preclaro  Clitauco  .  Audito 
puell^  refponfo  et  omnibus  abnegante  ut  folito  .  qui- 
dam  defodalibus  regif.  claufo  fibi  utero  uirginif  iNflatuf 
maligno  fpiritu  et  fpiritu  ardorif  muliebrif.  et  accipienf 
fundamentum  afece  temeritatif  et  luxuri^  liuore. 
Quadam  die  inuenatu  occidit  regem  clitauc  inno- 
centem  uelut  pium  agnum  iuxta  flumen  mingui 
expedlantem  uenatozum  conuentum  .  &  tamen  uerba 
facri  eloquii  cum  fumma  deuotione  premeditantem. 
Defun6lo  eo  familiares  uiri&compatriot^  et  nobiliffim^ 
parent^  popularef  iun6lif  bobuf  feretrif  ceperunt  cor- 
puf  deloco  auferre  "°  &  uadum  myngui  tranfire .  &  in 
alia  parte  fluminif  ceperunt  iugaboum  dirumpi .  & 
bouef  ftare  adeo  quod  nunquam  deloco  illo  prenimia 
corporif  grauedine  poterant  cozpus  mouere  .  quamuif 
fepe  ligatif  tozquibus  &  funibus  tamen  ruptif  in- 
numerabilibus  .  ac  fi  igneuf  obfiftabat  globus  ita 
nunquam.  bouef  mouebant  greffuf.  quamuif  multiplex 
aderat  ftimulus.  Et  uidentibus  omnibus  et  admir- 
antibus  remanfit  corpuf  inloco  fibi  preparato  diuinituf. 
Et  populuf  ftatim  propter  uitam  preclaram  quam 
infancto  uiro  preuiderat  et  fanctitatem  et  finem  duflum 
adcoronam  martirii.  &  poft  finem  mirabilem  leuitatem 
corporif  infecundo  grauitatem  nimiam  et  immobilem 
laudef  retulit  deo .  &  uiifa  columpna  ignif  infequenti 

N 


194  LYBIAU    AND    GURVAN.  [5Z. 

no6le  detumulo  poll  fepulturam  placabilem  deo.  Et 
ftatim  confilio  episcopi  landaui^  .  et  cleri .  fundatum 
eft  ibi  oraculum  et  benedi6lum  afpergine  aqu^  in 
honore  martirif  Clitauci  .  &  abilla  die  cepit  locuj- 
probeato  martife  uenerari.  Quadam  die  uenerunt 
duo  uiri  delannerch  glaf  inter  fe  irati .  &  dixerunt. 
Concordemur  et  tendamuf  ad  Matle  ^cclesiam  fancti 
Dubricij.  &  fimul  iuremuf  fuper  altare  illiuj-.  ut  oblito 
inuidi^  liu6re  .  immo  iun6lo  federe  femper  amodo 
fimus  firmiter  amici  infraterna  pace.  ''^^  Qui  cum  in 
uia  effent  tendentef  adpropofitum  iter  .  dixit  unuf  ad 
alterum  .  Pergamuf  ad  locum  iftvm  martirif  uidelicet 
Clitauc  .  &  ad  fepulcrum  illiuf  adbreuiato  itinere 
nostro  et  remanente  propofito  .  &  fuper  illiuf  tumu- 
lum  concordemur  .  &  confirmaturi  firmandam  pacem 
amodo  inter  nof  perpetuam.  Et  confirmato  federe 
unuf  in  reditu  rupta  pace  et  uiolata  fide  occidit  alter- 
um fraude .  immo  fenletipfum  .  ut  dicitur.  Quicunque 
alium  molitur  ledere  .  primum  .  Ipfum  fe  iaculo  per- 
cutiet  proprio.  Et  ftatim  facto  homicidio .  et  ut  fic 
dicam  fimul  cum  periurio  femetipfum  propria  lancea 
perforauit  in  utero  plaga  ducente  eum  adinteritum. 
focium  dico  perdu6lum  adperenne  gaudium. 
j^'oft  interuallum  temporif  .  uenerunt  duo  fratref 
Lybiau  &  guruann  .  &  fororiuf  illorum  cinUur  de 
regione  pennichenn  relinquentef  patriam  propter 
inimicitiam .  &  exalia  parte  eligentef  et  dilcentef 
heremitalem  uitam  et  folitariam  ad  locum  ubi  pofitum 
eft  corpuf  beati  martyrif  Clitauci  fuper  ripam  myngui 
ineuiaj" .  &  ibi  uitam  fuam  duxerunt .  &  ecclesiatn 


58.]  BERTGVINVS    EPISCOPUS.  195 

melioratam  confilio  episcopi  landaui^  et  adiutorio 
fundauerunt .  &  dato  fibi  "'^  toto  territorio  exutraque 
parte  myngui  arege  morcannuc  pennbargaut  infem- 
piterna  confecratione  &  fine  ullo  cenfu  ulli  homini 
terreno  .  &  cum  omni  coijimunione  data  habitantibus 
et  habitaturif  territorium  ecclesi^  incampo  et  infiluif. 
inaqua  et  inpafcuif .  finem  fuum  duxerunt .  &  duo 
fratref  caftam  duxerunt  uitam  .  fororiuf  uero  quinque 
procreauit  filiof .  unde  femper  territozivm  remanfit  quin- 
partitum  fratribuf  &  femper  pofterif  et  fuperftitibuf. 

IMerthir  Clitauc. 
VDhail  filiuj-  morcant  rex  gleuifficg  uerbo  filiorum 
eiuf  fernuail  &  mouric  et  hereditario2um  con- 
fenfu  iudhail  et  freudur  immolauit  deo  et  fanctif 
Dubricio  teliauo  et  oudoceo  &  clitauco  martiri  & 
berthguino  episcopo  et  omnibus  episcopif  landaui^ 
totum  territorium  merthirclitauc  ficut  meliuf  fuit  data 
martiri  Clitauco .  &  tribus  heremitif  Libiau  .  Guruan. 
Cinuur .  primif  habitatoribus  et  cultoribus  illiuf  loci 
poll  martirium  clitauci  martirif.  &  cum  fua  tota 
libertate  et  omni  communione  data  incolif  et  habita- 
turif incampo  &  infiluif  inaqua  et  inpafcuif.  &  fine 
ullo  cenfu  magno  uel  modico  ulli  homini  terreno  nifi 
ecclesi^  landauif  &  paftoribus  inperpetuo .  &  quafi 
infulam  pofitam  infalo  liberam  ab  omni  feruitio  &  fine 
herede  nifi  "'  aduoluntatem  et  adutilitatem  episcopi 
landaui^  et  canonicorum  eiusdem  ecclesi^ .  et  cum 
dato  refugio  aduoluntatem  profugi  fine  termino  quan- 
diu  permanere  uoluerit  tutuf  remaneat  fub  eiuf  afilo. 

N  2 


\fj*«f 


196 . 


BERTHGVINYS    EPISCOPYS. 


[58, 


ac  fi  effet  inlandaui^  patrocinio.  Declericis  teftef  funt 
berthguinuf  episcopuf.  Dagan  abbaf  caruani  uallif. 
Elgoid  abbaf  llduti .  Saturn  abbaf  docunni .  louan. 
guorcuiidh.  heliguid.  lli.  Delaicif.  iudhail  rex  filii  eiuj- 
fernuail  et  mouric.  iudhail  et  freudur  hereditarij.  Elfin, 
mabfu.  conuc.  gaudbiu  .  gundon.  eudom.  guaidnerth. 
Quicunque  cufltodierit.  cuftodiat  ilium  deuf  Qui  autem 
ab  ecclesia  landaui^  feparauerit.  anathema  fit.  Amen. 
Finif  illiuj-  eft  Lapif  iniguoun  breith  .  icecin  inihit 
diriu  icurum  .  dirmain  icecin  iralt  arhit  cecin  diuinid 
bet  imein  arciueir  nant  trineint  diguairet  arihit  bet 
in  elchon  arihit  diguairet  bet  ynyf  alarun  iniguartha 
dirmain  tillauc  dir  cruc .  dir  cruc  arall .  dimynui. 
mynugui  truio  diaper  nant  cum .  cinreith  nant  inihit 
bet  minid  ferdun  diariralt  minid  ferdun .  nihit  dir  luch 
ferdun  iminid  inihit  bet  blain  hilin  .  hilin  inihit  bet 
mingui .  mingui  nihit  diguairet  bet  aper  finhaun  bift 
bet  iblain .  oi  blain  ircecin  iniaun  iuinid  dicir'3°chu 
irguoun  breith  arcecin  iminid  bet  imain  ubi  incepit. 

IVdhail  jriliuj-  edeluirth  quidam  potenf  uir  inEugiaf 
uenienf  comite  fibi  uxore  dominica  die  adaudi- 
endum  feruitium  diuinum  ad  fanctum  Clitauc 
monituf  eft  diabolica  fuggeftione  et  ftimulo 
luxuri^  cum  muliere  fua  inprato  uno  fuper  ripam 
mingui  concumbere .  &  ita  quod  ineodem  concubitu 
uolenf  perpetrate  peccato  feparari  nullo  modo  potuit 
fegregari  immo  iunftuf  uxori  remanfit  infeparabilif. 
&  clamauit  uoce  magna .  et  dixit  fodalibus  fuif  Jte 
ad  fepulchrum  martirif  clitauci  et  ponite  ex  mea 
parte  fuper  fanctum  altare  clitauci  pratum  iftud  mea 


58J 


BERTHGVINVS    EPISCOPYS. 


197 


W  f 


ui  iniufte  fibi  ablatum ,  &  mittentef  manuf  uestraj- 
inuadimonium  ueluti  data  dote .  &  fimul  iunftaf.  ' 
fuperpofitif  quattudz  euangeliif  antepofitif.  &  ita 
liberam  clamando  .  et  quietam  abomni  laicali  feruitio 
amodo  nifi  tantum  oratione  cotidiana  et  miffa  ame 
falute  clericif  ecclesi^  ut  deum  prome  orent  intentiue 
ut  interceffione  martiris  &  eozum  oratione  ab  hac 
intolerabili  peccato  fimul  et  horribili  ligamine  deli- 
berer  feftine.  Et  ftatim  facta  elemofina  fimul  et 
reddita  cum  promiffa  emendatione  uit^  fu^  inantea 
inieiunio  et  oratione  et  elemofina  feggregatuf  eft  ab 
infefta  coniun6lione  coram  omni  populo .  ''^'  laudef 
deo  et  gratiaf  referenf  de  tam  grata  deliberatione.  & 
quod  priuf  fecerat  perlegatof  fuof .  hoc  idem  fanuf 
fecit  perfemetipfum  .  miffif  manibus  propriif  fuper 
altare  martirif  .  &  confirmando  antepofitif  facrif 
euangeliif  &  uerbo  regum  morcanhuc  et  confilio 
principum  fine  aliqua  calumpnia  liberum  fanctif 
dubricio  teliauo  et  Oudoceo  et  martiri  Clitauco  .  et 
omnibus  episcopif  landaui^  inperpetuo.  Filij  cin- 
bleidiou  immolauerunt  lechluit  martiri  clitauco  & 
ecclesi^  landaui^.  Finif  lechou  lition.  Mingui  exuna 
parte  &  infra  duof  riuulof  Finif  Lennic  infra 
Myngui .  &  mingui  bet  oucimer  .  lech  eneurif  exalia 
parte  uerfuf  aquilonalem  plagam. 

e        Villa     ell  con. 
RBIC  piliuf  eljrin  profcriptione  nominif  fui 
inlibro   uit^  largituf  eft  inelemofina  deo   et 
petro  apostolo  et  fanctif  dubricio  teliauo  &  oudoceo. 


198  TRICAN    EPISCOPVS.  [58, 

et  inmanu  Trichani  episcopi  landaui^  &  omnibus 
paftoribus  fuif  inperpetuo  uillam  Ellcon  fuper  dubleif 
cum  fua  tota  libertate  fine  ullo  cenfij  magno  uel 
modico  ulli  homini  terreno  nifi  ecclesi^  landaui^ 
inperpetua  confecratione.  Declericif  teftef  fuiT. 
Trichanuf  episcopuf.  Catguaret  prefbiter .  confur. 
gurhaual.  Delaicif.  Erbic .  filiuf  elrin .  conglaf. 
marchan.  Quicunque  cuftodierit  benediftus  fit. 
^^"Qui  autem  ab  ecclesia  landaui^  feparauerit,  ui 
aliqua  aut  la,icali  inuafione  fiibdola .  anathema  fit. 
donee  uenerit  ademendationem.     Amen. 

F-^  Villa  CathoueN. 
Boft  h^c  data  uilla  ellcun  .  pofita  fuper  dubleif 
deo  et  fanctif  ut  prediximuf  idem  Erbic 
tribuit  deo .  dubricio .  teliauo  et  Oudoceo  & 
inmanu  Trichani  episcopi  uillam  Cathouen  filii 
hindec  cum  omni  cenfu  fuo  &  tota  libertate  fua 
quandiu  lapif  fuerit  fuper  lapidem.  Declericif  teftef ' 
funt .  Trichanuf  episcopuf .  Catguaret  prefbiter. 
Confur .  gurhaual.  Delaicif.  erbic .  cobreidian .  feitir. 
deui .  Cloibiu.  Quicunque  cuftodierit  benedicetur. 
Qui  autem  ab  ecclesia  landaui^  feparauerit  /  eradi- 
cetur  fundituf  cum  progenie.     Amen. 

eTiR         DiMVNER. 
Videndum  eft  quod  fernuail  largituf  eft  terram 
unci^  agri  qu^  uocatur  tirdimuner  circa  Ion- 
gum  lignum  coram  fenioribus  guenti  &  Ercicg  propter 
malum  quod  fecerat  generatio  eiuf  incemeif  deo  et 


59J 


TRICHANVS    EPISCOPYS. 


199 


I'. 


m 


fanctif  dubricio  teliauo  et  Oudoceo  &  inmanu  trichani 
episcopi  &  omn.ibi}.s  episcopif  landaui^  inperpetuo. 
&  cum  fua  tota  libertate.  Declericif  teflef  funt. 
Trichanuf  episcopuf .  lli .  iouan  .  guorcueith .  conboe. 
Elecuid  .  guoron  .  guorhabui.  Delaicif ,  fernuail. 
conmor  .  cinuelin  ,  Amann  ,  heinii? .  i?ili.uj-  coiifcuit. 
Quicunque  cuftodierit  "^^  cuftodiat  ilium  dguf.  Qui 
autem  ab  ecclesia  Landaui^  feparauerit ,  anathema 
fit.     Amen. 

Merthir   Teemed. 

Rat  RES  karissimi  fciatif  quad  brii  filiuf 
ludbiu  dedit  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo 
et  oudoceo .  &  inmanu  Tricani  episcopi .  & 
omnibus  episcopif  landaui^  podum  merthir 
teemed  cum  dimidia  uncia  agri  circa  fe  pmanima 
fua  fine  uUo  cenfu  homini  terreno  uerbo  et  cqnfenfu 
duorum  filio2um  riderch  .  ceretic  gt  iudic  fimul  et 
conceffione  generationif  fu^  inperpetuo.  Declericif 
teftef  funt.  Tricanuf  episcopuf.  congant  prgfbiter. 
confur  .  guorabui .  Cofoc  ,  iouan  .  gulecet.  Delaicif 
bledbiu  .  congaet .  filiuf  congueithe  .  biuc .  conhorget. 
letan.  Quicunque  cuftodierit  benediftuf  fit.  Qui 
autem  uiolauerit  malediftuf  fit.     Amen. 

REcclesJLA  TRylec  Lann  MainuoN. 
EFERAMVS  gratiaf  deo  quod  rex  feriiuail  com- 
^  punftuf  corde  &  animo  largituf  eft  inelemofina 
fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo  &  inmanu  trichani 
episcopi  &  omnibus  episcopif  landaui^  infempiterna 


200  TRICHANYS    EPISCOPVS.  [59, 

confecratione  ecclesiam  Trilecc  cum  tribus  modiif 
terr^  &  cum  tota  libertate  ut  infulam  in  falo .  &  ita 
rex  fernuail  tenenf  curiam  fuam  inmedio  cemeif  in 
hoftio  humir  clamauit  earn  quietam  '^*  ab  omni 
feruitio  nifi  tantum  oaatione.  Declericif  teftef  funt. 
Trichanus  episcopuf .  lli .  iauan  .  cueith  ,  conmoi. 
helicguid  .  guoron  .  guorabui .  hilin.  Delaicif .  fern- 
uail .  conmur  .  eudolan  .  conan .  heinii?  filiuf  conj-cuit. 
Poft  multum  uero  temporif  refoluit  mouricuf  filiuf 
Arthuail  banc  ecclesiam  alaicali  poteftate  coram  filiif 
fuif  brochuail  et  fernuail  &  reddidit  earn  liberam 
fanctif  &  ecclesie  landaui^ .  &  cerennhiro  episcopo 
eiufdem  ecclesi^  inperpetuo.  Teftef  funt  declericif 
cerennhir  episcopuf .  nud  .  tuthed  .  talan  .  erchan. 
fiaun.  Delaicif .  mouric  rex  cum  jriliif ,  fuif .  broch- 
uail .  et  fernuail .  famfon  .  dunguallaun  .  morbran. 
tutmab .  merchbiu.  Quicunque  cuflodierit  cuftodiat 
ilium  deuj-.  Qui  autem  ab  ecclesia  landaui^  fepara- 
uerit .  anathema  fit.  Finif  infra  duo  flumina .  aghiti 
maur  .  &  aghiti  bichan. 

Hen     Lenhic 

ILann  Gvern  in  Ercicg. 
Ntuendum  eft  nobif  quod  catuuth  filiuf  coffro 
agrum  trium  modiorum .  ideft  quartam  partem 
unci^  agri  immolauit  deo .  idest  ecclesiam  henn- 
lennic  fuper  ripam  amyr .  idest  lannguern  uerbo 
&  confenfu  fernuail  regif  inperpetua  confecratione 
crucif  christi  &  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo.  & 
inmanu  trichani  episcopi  &  omnibus  "^^  paftoribur 


590  TRICAN    EPISCOPVS,  20i 

landaui^  fine  fine  cvm  fua  libertate  et  cum  omni 
communione  incampo  et  infiluif  inaqua  &  inpafcuif. 
Declericif  teftef  funt  Trichanuf  episcopuf.  catguoret. 
iouhan  .  confur  .  gurhae  .  reu  .  tanet  prefbiter.  De 
laicif  uero  fernuail  rex .  catuud .  ifaac .  conbrefel. 
Finif  illiuf  eft  inter  amyr  et  uiam  iacinthinam  latitude 
eiuf  et  longitude  ufque  ad  foffam  fenem.  Quicunque 
cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  ab  eccle- 
sia  landau'i^  feparauerit  /  anathema  fit.     A  iv^  e  n  . 

Gvrthebiriuc  Lanngunguarui 

Cfuper  Trodi. 
ONuur  jriliuf  iacoi  emit  ecclesiam  gurthebiriuc 
cum  uncia  agri  et  femiuncia  circa  fe  afernuailo 
rege  pilio  iudhaili  pro  equo  optimo  inpretio  .xn. 
uaccarum  et  ancipitre  inpretio  .xu.  uaccarum  cum 
cane  ualente  qui  occidebat  auef  cum  ancipitre  in 
pretio  trium  uaccarum .  &  altervm  equm  inpretio 
trium  uaccarum .  &  ita  emptam  liberam  abomni 
feruitio  uerbo  regif  fernuail  largituf  eft  eam  deo  et 
petro  apostolo  et  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo 
&  inmanu  trichani  episcppi  &  omnibus  episcopif 
landauie  inperpetuo  cum  tota  fua  libertate  &  omni 
communione  fine  ullo  cenfu  homini  terreno  nisi 
ecclesi^  landaui^  et  paftoribus  eiuf.  ^^^  Declericif 
teftef  funt .  trichan  episcopuf  .  guorcaed  .  Eli .  con- 
uoe  .  dilluc.  Delaicif .  fernuail  rex  .  conuur  .  meruin. 
Elian  .  britcun  .  eliaf .  conuin  jriliuf  tenci.  Quicunque 
cyftodierit .  benediftuf  fit.  Qui  autem  uiolauerit. 
malediftuf  fit.     Amen. 


202  TRICAN    EPISCOPVS.  [60* 

Finif  illiuf  eft  irford  artrodi .  arhit  irford  maur  di 
uinid  bet  ir  onnenn .  oronnenn  truf  irford  iniaijn  dir 
ifpidatenn  iruch  irdou  tir  dilicat  cum  cetguinn  arihit 
betiirord.  truf  iford  bet  inant  imeneich  arihit  bet  trodi. 
maliduc  trodi  diuinid  bet  ir  rit  artrodi  ubi  incepit. 

C  Villa  Ellgnov  Jnguozinid. 
ONuc  piliuf  Conuil  emit  uillam  breican  aiud- 
hailo  rege  morcanti  jrilio  qu^  alio  nomine 
uocatur  uilla  ellgnou  produobuf  equif  uno  inpretio 
o6lo  uaccarum  altero  inpretio  trium  uaccarum  & 
gladio  inpretio  .  xi).  uaccarum  &  cornu  inpretio .  x. 
uaccarum  .  &  altero  inpretio  .  xni].  uaccarum  .  et  ita 
emptam  liberatam  abomni  feruitio  uerbo  iudhaili 
regif  &  confenfu  largituf  ej"t  eam  inelemofma  deo  & 
fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo  &  inmanu  tirchani 
episcopi  landaui^.  &  omnibus  fuccefforibus  eiuf  inper- 
petuo .  &  cum  tota  fua  libertate  incampo  &  infiluif. 
inaqua  et  inpafcuif.  Finif  illiuf  eyt  auilla  guoidhearn 
°2'longitudine  eiuf  aduillam  congint .  latitudine  eiuf 
auilla  conlipan  ufque  uillam  marchleu.  Declericif 
teftef  funt .  Trichanuf ,  episcopuf .  catguoret .  cobrei- 
dan  .  deuui .  guorhaual .  coffoc  .  iauan  .  feitir  .  guor- 
haboe  .  Hilin  .  guarlonir.  Delaicif .  iudhail  rex  et 
pilii  eiuf  mouric  et  fernuail  et  rotri .  conuc .  derbiu. 
et  elgnou  heref .  freudur .  Eloc .  ferguan .  mozleu. 
concuan  .  deui .  gellan  .  morcleif .  lunbiu .  bonuf .  nir. 
erbic.  Quicunque  cuj-todierit  cuftodiat  ilium  deuj-. 
Qui  autem  abecclesia  landaui^  feparauerit .  anathe- 
ma fit.     Amen. 


60.]  TRICHANVS    EPISCOPVS.  203 

Villa   Tancuoz.  Villa   Deui. 

B  Villa   iliman. 

Ricon  j?iliuf  guincon  emit  agrum  trium  un- 
ciarum  .  idest  uillam  uidelicet  tancuor  rilij 
condu  .  &  uillam  deui .  rilii  iuft .  &  uillam  iliman 
rilij  famfon  afernuailo  et  ariliif  eiuf  mourico  et  gur- 
cant  pro .  vii.  equif  inpretio .  xxvm.  uaccarum  .  & 
ueftimento  toto  uniuf  hominif  inpretio.  xun.  uaccarum. 
et  gladio  inpretio  ,  xii.  uaccarum  .  &  ancipitre  in 
pretio  .  VI.  uaccarum  .  cum  quattuor  canibus  inpretio 
xuu.  uaccarum .  &  cum  tota  fua  libertate  quietaf 
abomni  feruitio  liberauit  eaf  proanima  fua  uerbo  regif 
fernuaili  &  confenfu  deo  &  faiictij-  dubricio  teliauo  et 
oudoceo  .  et  inmanu  tirchani  episcopi .  &  omnibuf 
episcopif  landaui^  inperpetuo .  cum  omni  "^^  fua 
communione  incampo  &  infiluif  inaqua  &  inpafcuif 
Declericif  teftef  funt  trichanuf  episcopuf .  guorcuheith. 
conuoi .  morcouanu .  dincat .  accipe.  Delaicif .  fernuail 
&  filii  fui  mouric  et  guorcant .  conmor  .  meruin .  cron 
jjiliuf  morciuanv  .  clotuc .  guoruone .  ilbri  yiliuy  iunet. 
morcu.deui.  Quicunque  cuftodieritcuftodiat  ilium  deuf 
Quiautemabecclesialandaui^feparaueritreuf  fit.  Amen 

MT  V  R  I  O  N  . 
ATOC  yiliuy  guinan  emit  unciam  agri  qu^ 
uqcatur  turion  afernuailo  jrilio  iudhaili  pre- 
fentibus  filiif  fuif  mourico  et  gurcanto  pro  ancipitre 
inpretio  .  xu.  uaccarum  &  produobus  equif  inpretio. 
VI.  uaccarvm  &  cornu  inpretio  .  vi.  unciarum  argenti. 
&  fcripulum  inpretio  xu.  uaccarum  .  &  linea  coccinea. 


204  TRICHANVS    EPISCOPVS.  [60, 

&  ita  emptam  ab  omni  feruitio  quietam  .  largituf  eft 
illam  pro  falute  anim^  fu^  uerbo  et  confenfu  regif  et 
filiorum  eiuj-  mourici  et  gurcanti  deo  et  fanctif  du- 
bricio  teliauo  et  oudoceo  &  inmanu  tirchani  episcopi 
&  omnibus  episcopif  landaui^  inperpetuo.  Declericif 
teftef  fifnt.  Trichanuf  episcopuf.  catgueithen  prefbiter. 
Delaicij-  rernuail  rex  &  filii  eiuf  mouric  et  guorcant. 
matoc.  haarnbiu.  guorcu.  riuoret  J7iliuf  anaugen.  Qui- 
cunque  cuftodierit  ^^9  cuftodiat  ilium  deuj".  Qui  autem 
ab  ecclesia  landaui^  feparauerit.  anathema  fit.  Amen. 

SStrat  El6i. 
CIENDUM  eft  quod  Cors  filiuf  Gabran  immolauit 
quattuor  modiof  terr^  StratElei  pro  commer- 
cio  regni  celeftif  deo  &  fanctif  Dubricio  teliauo  et 
oudoceo  &  inmanv  Trichani  episcopi  &  omnibus 
episcopif  landaui^  inperpetuo  cum  omni  fua  libertate. 
&  quietam  abomni  feruitio  .  &  cum  tota  communiane 
incampo  et  infiluif  inaqua  et  inpafcuif .  &  cum  omni- 
bus pifcibus  fuif  uerbo  et  confenfu  regum  mourici  & 
Rif  filio2um  iudhail  regif  gleuifficg.  Declericif  teftef 
funt .  Tirchanus  episcopuf.  catguoret .  cobreigen. 
Delaicis  mouric  rex  et  prater  eiuf  rif .  corf .  gabran. 
erbic  .  brochuail .  guallonir  .  bledud.  Finif  illiuf  eft 
inlatitudine  ortonou .  cinfcuit  bihet  Elei. 

S  Villa  procliuii .  i.  trey  irifceiauc. 
CIENDUM  ej-t  quod  Conuil  gurgeni  riliuf  cum 
p-ilio  fuo .  Gurniuet  emerunt  uillam  pro  I  cliuii 
iuxta  nadauan  aiudhailo  rege  gleuifficg  filio  morcant 


60»]  TRICAN    EPISCOPVS.  205 

pro  duobus  equif  inpretio .  via.  uaccarum  et  tuba 
inpretio .  xxiu).  uaccarum  .  &  pallio  dato  regin^  in 
pretio  fex  unciarum  cum  equo  inpretio  quattuo2 
unciarvm.  ''■°  &  emptam  illam  ut  prediximuf  uerbo 
regif  &  confenfu  immolauerurit  eam  adhonorem 
fepultur^  fu9  liberam  ab  omni  feruitio  deo  &  fanctif 
dubricio  teliauo  et  Oudoceo  &  inmanu  trichani  ep- 
iscopi  et  omnibus  epi.scopij-  landaui^  inperpetuo .  & 
cum  omni  communione  incampo  et  infiluif  in  aqua 
et  inpafcuif.  Declericif  teftef  funt .  Tricanuf  ep- 
iscopuf .  catguoret .  cobreiden .  deui .  gurhaual .  iauan. 
gurpoi .  feitir .  trecor .  cain  .  cum  tribus  abbatibus 
Sulgeno  abbate  caruani  uallif.  Saturno  abbate 
docunni .  gurhaual  abbate  ilduti.  Delaicif.  ludhail 
rex  I  freudur  .  eluc  .  guinuc  .  morleu  .  deui .  filiuf  con- 
glif  pefbiu  .  gellan  .  guodon  .  lunbiu  .  bonuf.  erbic. 
ellgleu .  derbiv.  Quicunque  cuftodierit  benedidlus 
fit.     Qui  autem  uiolauerit  maledidluf  fit. 

eLANN  Helicon. 
Livid  et  Conone  et  guoidcen  &  erdtibiu  filii 
euguen  dederunt  ecclesiam  cum  caftello  agri 
circa  eam  liberam  abomni  feruitio  laicali  uerbo  et 
confenfii  brochuaili  regif.  &  tradidit  eam  quietam 
abomni  calumpnia  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  et 
oudoceo .  et  inmanu  tirchani  episcppi .  et  omnibus 
episcppif  landaui^  inperpetuo.  Et  tirchanuf  episcopuf 
congregatif  tribus  abbatibus  &  atteftantibus  inunum 
&  omnibus  clericif  totiuf  parrochi^  abhoftio  taratyr 
fuper   ripam  guy   ufque  adhoftium  tyui .  &  coram 


2o6  CATGYARET    EPISCOPVS.  [6h 

'♦'omnibus  fuper  quattuor  euangelia  firmata  elemolina 
benedixit  eifimul  cum  fobole .  &  iun6la  fibi  penitentia 
deomni  facinore  abfolutum  eum  apeccatorum  forde. 
Declericis  teftef  funt .  Tirchanuf  episcopuf ,  Sulgen 
abbas  caruani  uallif.  Saturn  abbaf  docguinni .  Guor- 
haual  abbaf  ilduti.  Delaicif  brochuail  rex .  deuui. 
trahearn .  confur .  &  circuita  ilia  antecedente  fancta 
cruce  cum  cimbalif  fonantibus  et  afpergine  aqu^  be- 
nedift^  cum  facrif  euangeliif  prefentibus  per  totum 
confinium  dixit  episcopuf.  Quicunque  cuftodierit 
cuftodiat  ilium  d.euf .  Qui  autem  ab  ecclesia  landaui^ 
feparauerit  anathema  fit. 

eE  L  V  O   G  V  S     EPLSCQPUS. 
LUOGUS   episcopuf  fequitur  Turchanum 
episcopum  .  tempore   mourici  |  rif .    fernmail. 
rotri .  filiorum  regif  gleuifficg. 

Ecclesia   Mamovric   id  eft   Lann 

SV  U  I  E  N. 
CIENDUM  efl  omnibus  christianif  quod  Gabran 
filiuf  cors  immolauit  proanima  fua  inelemofina 
deo  &  petro  apostolo  &  fanctif  dubricio  teliauo  et 
Oudoceo  &  inrrtanu  catguareti  episcopi  &  omnibus 
episcopif  landaui^  inpefpetuo  ecclesiam  mamouric 
idest  lannuuien  cum  .  vi  .  modiif  terr^  circa  fe  .  & 
cum  omni  fua  '^^  libertate  &  tota  communione  in 
campo  &  infiluif  inaqua  &  in  pafcuif.  fine  ullo 
cenfu  ulli  homini  terreno  magno  uel  modico  nifi 
ecclesi§  landaui^  &  paftoribus  eiuf  in^ternum  uerbo 


6h]  CATGVARET    EPISCOPVS.  207 

et  confenfu  regif  Gurgauarn  filii  fernuail.  Declericif 
teftef  funt .  Catguoret  episcopuj- .  cibreithan  .  con- 
moe  .  haerngen  .  gurabui .  lunbrit .  riual .  guerngalui. 
iauan .  guallonir.  Delaicif .  Gurgauarn  rex  filiuf 
fernuail .  cozs  .  ceheic  .  iliaf .  tenbiu  .  glefni .  elldoc. 
Quicunque  cuftodierit  benedidluf  fit.  Qui  autem 
uiolauerit .  malediftuf  fit.  Amen. 
Finif  illiuf  efl .  orfordmaur  diblain  irbetguof .  arhit 
irbetguof.  ar  hitipant  dirguaifet  bet  cehir .  dirguairet 
bet  aper  irguuer  i  ari  hit  diuinid  uerfuf  orientem 
dilicat  iguuer  inmedio  inifceih  .  olicat  iguuer  diuinid 
dircoit .  trui  icoit  bet  diariralt .  oralt  dirguairet  dinant 
cein  .  arihit  bet  pennarciueir  uerfuf  auflrum  bar  lech 
melen  diariralt  orlech  arhit  ircecin  bet  irmainti .  or 
mainti  diguairet  dirpant  di  nant  fulcein  .  fulcein  arihit 
bet  cehir.  trui  Cehir  dibronn  iniaun  diralt  iuinid  uerfuf 
aquilonem  diguuer  licat  laguernnuC  arihit  iniaun 
diuinid  bet  irauallen  .  oraballenn  dirluhin  "^^  maur. 
arhit  iluin  uerfuf  orientem  dimeffur  pritguenn .  o 
meffur  pritguenn  arhitiford  maur  diuinid  bet  penn- 
arciueir hapennibetguef  inparte  de|xera  ubi  incepit. 

F  Brynn  lyguni  et  mathenni. 
ERNUAIL  jriliuf  iudhail  dedit  uxori  fu^ 
H  ceincair  inmodum  dotif  cum  heredibus  fuif 
Grin  nomine  filio  morciuanv  &  omnibus 
pecudibus  fuif  domeflicif  &  campeftribus 
brinnluguni  &  cum  tribuf  modiif  terr^  mathenni. 
mufluir  mur  cum  omni  fua  libertate.  Qu^  ppstquam 
accepit  adomino  fuo   rege  predifto  terraf  iftaf  cum 


2o8  CATGVARET    EPISCOPVS.  [6^ 

fuif  omnibus  finibus  et  habitatozibus  fimul  cum  fua 
prole  inperpetuo  dixit  &  uerbo  regif  &  confenfu 
fimul  et  donatione  immolo  deo  et  fancto  petro 
&  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo  &  inmanu 
catguoreti  episcopi  &  omnibus  episcopif  landaui^ 
inperpetuo  cum  fua  tota  dignitate  et  libertate  & 
omni  communione  in  campo  &  infiluif  in  aqua  &  in 
pafcuif.  Declericif  teflef  funt .  Catguoret  episcop- 
uf .  Delaicif.  Fernmail  rex  filiuj-  iudhail 

&  uxor  eiuf  ceincair  .  Elioc  .  Aidan  .  Cinfic  .  guorciu- 
eith  .  gualluc  .  giduc  piliuj-  dimelL 

F  M     A     T     H     E     N     N     I.  ,,, 

■OST  hec  ablata  ilia  tellure  &  quadam  laicali 
ui  et  poteftate  ab  ecclesia  landauie  & 
acatguareto  episcopo  calumpniata  fepe  reddidit 
eam  ecclesiam  mathenni  cum  tribuf  modiif 
terr^  morcimrif  pro  anima  fua  ne  fieret  particepf 
excommunicationif  fadl^  fibi  &  omnibus  ecclesiam , 
illam  cum  fua  tellure  habiturif  nifi  per  gratiam  et 
conceffionem  catguareti  episcopi  &  omnium  episcop- 
ozurn  landaui^  uerbo  athruifi  regif  et  teftimonio  cum 
fuif  atteflantibus  morcimbrif .  moreb .  morglaf.  Qui- 
cunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  ab 
ecclesia  landaui^  feparauerit  /  anathema  fit.  Amen. 
Finif  illiuf  eft  olicat  idiuguinid  arhit  guuer  bet  henn- 
pont.  ar  hithenpont  dirguairet  betguilca.  guilca  arihit 
diuinid  bet  pennarciueir  irpant  inparte  dextera  arhit  ir 
pant  uerfuf  occafum  bet  penn  arciueir  armein  adinant 
arhit  irpant  dirguairet  bet  licat  irdiuguinid  ubi  incepit. 


62.]  CATGYARET    EPISCOPYS.  209 

T^-y  G  Y  I  NN  A. 

^^  OTUM  fit  omnibus,  christianif  quod  rif  filiuf 
i  ^  iudhail  rex  gleuifficg  immolauit  deo  fimul 
I  cum  domnguaret  hereditario  tref  modiof  agri  guin- 
na  &  fanctij-  dubricio  teliauo  &  oudoceo  &  inmanu 
catguareti  episcopi  et  omnivm  "'^^  epifcopo2.um  landaui^ 
cum  fua  tota  libertate  &  omni  cosnmunione  incampo 
&  infiluif  inaqua  &  in  pafcuif.  Declericif  teftef  funt. 
catguoret  eplscopuf ,  fulgen  .  rubon  .  conul .  mabon. 
Delaicif  rif  rex.  guoidnerth.  merchion.  merchir  I  meic. 
Quicunque  cuftodierit.  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem 
ab  ecclesia  landaui^  feparauerit.  anathema  fit.  Amen. 

CL  O  Y  H  A  I. 
ONVElin  filiuf  conuc  emit  agrum  Louhai  trium 
modiorum  arege  rotri  filio  iudhail  produobus 
equif  pretiofif  et  duobuf  ueflimentif.  &  emptum 
ilium  liberum  abomni  fifcali  tributo  immolauit  eum 
uerbo  regif  deo  &  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo 
&  inmanu  catguareti  episcopi  &  omnibus  episcopif 
landaui^  inperpetuo  cum  tota  fua  libertate  &  omni 
communione  incampo  et  infiluis  inaqua  et  inpafcuif. 
Declericif  teflef  funt .  catguoret  episcopuf .  famfon. 
tetmic.  guoidel.  guraboi.  gurhaual.  dubric.  Delaicif 
rotri .  conuelin  ,  pafcenn  .  Aidan  .  faith  .  lunguid. 
mailcon.  Quicunque  cuftodierit  benedidluf  fit.  Qui 
Autem  uiolauerit  ■  malediftus  fit.  Finif  illiuj"  eft 
aper  catfrut  in  guy  arihit  diuinid  bet  penn  ^■'*  ar 
ciueir  hadrech  din  dirn  dir  allt  diuinid  didrec  din 
dirn .  odrec  din  dirn  diguairet  di  guy .  maliduc  guy 


m 


2IO  CATGVARET    EPISCOPVS.  [62« 

arihit  cum  coretibus  fuif  bet  aper  catfrut.  ubi  incepit. 

J\  Cair    Riov. 

^^%  Thruif  rex  filiuj-  fernuail  immolauit  cariou 
A  j^  cum  uncia  agri  deo  &  fanctif  Dubricio 
teliauo  et  oudoceo  &  inmanu  catguareti  episcopi  & 
omnibus  episcopif  landauie  cum  fua  tota  libertate 
inperpetuo .  &  leubrit  hereditariuf  accepit  agrum 
acatguafeto  episcopo  &  alandaui^  clero  datvruf  eif 
omni  anno  fex  modiof  ceruifi^  cum  omni  fuo  debito 
in  pane  &  incarne  &  cum  fextario  mellif  &  aduolun- 
tatem  episcopi  quandiu  fibi  placeret  &  fuo  capitulo 
quietam  abillo  clamabat  &  aprole  fua  inperpetuo. 
Declericif  teftef  funt .  catguoret  episcopuj- .  leubrit. 
glodiuiu  .  cinuin .  dubric .  guinarun.  Delaicif  Athruis 
rex  filiuf  fernuail .  loubrit .  riaual .  ferir  .  guerabne. 
collan  .  Cinin.  Finif  illiuf  est  interdiftin  et  liminan. 
ufque  uallem  manochi .  deualle  morcant  ufque  ad 
fontem  baraliuen  .  cliuo  ducente  adriuulum  penlucan 
dir  pull  rud  dulin  ducente  ufque  diftin.     Quicunque 

cuftodierit  benediftuf  fit  / 

247 

CDiN  BirrioN. 
INUELIN  riliuj-  conuc  immolauit  deo  & 
fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo  &  inmanu 
catguareti  episcopi  &  omnibus  episcopif  landaui^ 
dinbirrion  uerbo  et  confenfu  regif  rotri  filiuf  iudhail 
cum  tribuf  modiif  terr^  &  cum  fua  tota  libertate  & 
omni  communione  incampo  et  infiluif  in  aqua  &  in 
pafcuif  Declericif  teflef  funt.  Catguaret  episcopuf. 
guodel  .  lulic  .  guorapui. 


62»]  CATGVARET    EPISCOPVS.  211 

RGVERITVC. 
IS  rex  filiuf  iudhail  largitus  eft  uillam  gueruduc 
cum  IX  .  modiif  terr^  prpfalute  anime  fu^  deo 
et  fanctif  dubricio  teliauo  &  oudoceo  &  inmanu 
catguareti  episcopi  &  omnium  episcopozum  landaui^ 
inperpetuo  cum  fua  tota  libertate  fine  ullo  cenfu 
magno  uel  modico  ulli  homini  terreno  nisi  ecclesi^ 
landaui^  et  paftoribus  eius .  &  fecit  ilium  agrum 
refugium .  habitantibus  &  habitaturif  &  requifiturif 
quacunque  decaufa  gaudii  aut  letiti^  fine  fine.  De 
clericif  teftef  funt .  Catguaret  episcopuf .  famfon. 
gurtri .  guengale  .  teican  .  unguft .  gloiubiu  .  feitir. 
guodel .  riaual .  luling  .  dubric.  Delaicif  rif  rex. 
gurniuet .  conbrefel ,  dauan .  iacob  .  conuit.  "^^  conbiu. 
guobeith .  gurdaual .  glefni .  elmare  .  pafcent .  collbiu. 
Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui 
autem  abecclesia  landaui^  feparauerit .  anathema  fit. 

CMerthirmachef. 
ORS  filiuf  erbic  compunctus  cozde  et  animo  .  & 
requirenf  ueniam  deamiffif  fuif  apud  deum 
per  interceffionem  fanctozum  dubricii  teliaui  et  oudo- 
cei  apud  landauiam  .  &  acatguareto  episcopo  eiufdem 
ecclesi^  indulgentiam  et  remiffionem  peccatorum 
fuo2um  dixit.  Ofifero  deo  &  fanctif  dubricio  teliauo 
et  oudoceo  &  inmanu  catguareti  episcopi  et  omnibus 
episcppif  landaui^  ^cclesiam  merthirmachef  cum  tri- 
bus  modiif  terr^  circa  fe .  &  cum  fua  tota  libertate 
&  omni  communione  incampo  et  infiluif  in  aqua  & 
inpafcuif,  fine   ullo   cenfu   magno   uel   modico  ulli 

o  2 


212  CERENHIR    EPISCOPVS.  [63, 

homini  terreno  nifi  ecclesi^  landaui^  et  paftoribus 
eiuf  inperpetuo .  concedente  &  affirmante  gurgauarno 
rege  filio  fernmail.  Declericif  teftef  funt .  Catguaret 
episcopuf .  conbreidian  .  maftrut .  conuoe  .  lunbrit. 
riaual .  iauan  .  guallonir.  Delaicif ,  cors  .  coheic. 
iliaf .  tenbiu  .  glefni .  elldoc.  Quicunque  cuftodierit 
benedidlus  fit.     Qui  autem  uiolauerit .  maledi6luffit. 

Merthirbuceil .  merthirmimoz. 

C=«Et  Tir  collov. 
OGNITVM  fit  omnibus  christianis  regibus  et 
principibus  et  catholicif  uirif  utriufque  ordinif 
clericalif  tarn  leicalif  indextera  parte  britanni^  maxime 
habitantibus  quod  galluN  filiuf  cidrich  motuf  ira  et 
furore  furrexit  contra  dominum  fuum  eleuato  fuo 
capite  houel  uidelicet  regem  gleuifficg  fllium  rif  rupta 
fua  pace  .  &  uoluit  ei  auferre  terrain  Ian  tiuei  ui  fua 
&  fortitudine.  &  audita  lite  et  contentione  inter  regem 
&  principem  per  totam  regionem  hortatuf  eft  Cerenhir 
episcopuf  landauie  eof  concordari  fadla  pace .  &  ei 
obtemperantef  Audita  prece  uenerunt  ad  landauiam 
cum  magno  milite  &  fuper  altare  fanc.t02um  dubricii 
teliaui  &  oudocei  antepofitif  facrif  euangeliif  iuraue- 
runt  pacein  ampliuf  fine  aliqua  fraude .  &  infidiif 
prefentibus  tribus  abbatibus  Elifael  abbate  catoci. 
elifed  abbate  ilduti .  abbate  docunni .  ci|uaret. 

leftore  .  guerngen  .  ruid  .  esne .  pafcen  .  Prefentibus 
laicif .  mor  .  merchitir  .  iudcant .  einbrefel. 
Poft  hec  rex  houel  rupta  fua  pace  facienf  utrumque 
homicidium  fimul  et  periurium  occidit  gallcun  per 


63 J  CERENHIR    EPISCOPUS.  213 

dolum .  &   occifo   eo   congregauit   episcopus   totam 
finodum  apud  landauiam  .  congregatif     ^  , 

inunum  clericu  totiul  parrocni^  abhoi- 
''5°tio  taratir  inguy  ufque  adhoftivm  tiui .  omnibus  & 
una  uoce  depofitif  crucibus  adterram  &  uerfis  cimbalif 
fimul  cum  reliquiif  fanctozum  ablatif  altari  &  proieftif 
interram  excommunicauit  regem  auferenf  ei  totam 
christianozum  communionem  &  ineadem  excommu- 
nicatione  manfit  fere  per  annum  integrum.  Poft 
hec  rex  non  fuftinenf  tantam  excommunicationem 
meritif  fuif  exigentibus  quefiuit  ueniam  apud  land- 
auiam nudif  pedibus  gum  effufif  lacrimif .  &  data 
uenia  ei  cum  iun6la  penitentia  publica  homicidij 
fimul  et  adulterii  confilio  patruelif  fui  mourici  pro- 
mittenf  emendationem  tam  anim^  quam  corporif 
ampliuf  inieiunio  &  oratione  &  elemofma  largituf  eft 
deo  &  fanctif  duBricio  teliauo  et  oudoceo  &  inmanu 
Cerenhir  episcopi  &  omnibus  episcopif  landaui^  in 
perpetuo  coram  predi6lif .  &;  atteftantibus  illif  omni- 
bus Merthir  buceil .  &  merthir  Miuo2  cum  quattuor 
jnodiif  terre  circa  fe  &  femimodium  tirCollou  cum 
fua  tota  libertate  fine  ullo  cenfu  ulli  homini  terreno 
nifi  ecclesi^  landaui^  et  paftoribus  eiuf  &  tota  com- 
munione  incampo  &  infiluif  inaqua  et  inpafcuif. 
Quicunque  cuftodierit  benediftus  fit.  °5'  Qui  autem 
uiolauerit  maledi6l.us  fit.  Amen.  Finif  Merthir 
Miuor  Opennarciueir  aperfinnaun  uanon  areuenhi 
truirgueirclaud  arhitirfoff  betircruc  .  02  cruc  dir- 
guairet  dirmeininiaun  diOcmur  dipull  ilech  orpull 
iniaun  digenou  irpant .  arhit  irpant  dipull  icoljmet 


214  CERENHIR    EPISCOPYS.  [63* 

diclaud  ipenn  iralt  arhit  irclaud  dir  fichpuU  dirhitir 
iniaun  dir  claud  .  iclaud  nihit  dipant  tref  faturn  ipant 
diguairet  bet  pant  tir  cinbif  dircreic  uerfus  orientem 
arhit  iclaud  dirpull  arhit  iclaud  dirpant  inihit  iniaun 
digueli  banadil  guailaut  ilinn  arocmur .  ocuur  nihit 
di  guairet  bet  cimer  euenhi  nihit  diuenid  bet  aper 
finriaun  uanon. 

R  Villa    Gulible. 

EGnante  mourico  rege  gleuifficg  filio  iudhail 
^conuenerunt  ili  filiuf  conbluf  fimul  &  camauc 
admonafterium  landaui^  .  &  prefente  Cerenhiro 
episcopo  cum  fuo  clero  firmauerunt  pacem  fuam 
deleta  &  oblita  ueterana  inimicitia  iurantef  ambo 
fuper  altare  petri  apostoli  &  fanc.t02.um  dubricii  teliaui 
oudocei  antepofitif  facrif  euangeliif  &  fan6lo2.um 
reliquiif.  Poft  interuallum  ille  qui  ftabat  prefentia 
dei  cum  gaudio  incelefti  paradifo  .  gt  perfemetipfum 
prefumendo  ''^'^  dicenf  ponam  fedem  meajm  inaquilone 
&  ero  fimilif  altiffimo .  &  cadenf  inuidi^  liuore  & 
fuperbi^  traxit  fecum  defummo  throno  partem  ad 
barathrum  deconfentientibus  fibi  immundif  fpiritibus 
partem  mifit  inaera .  81  qui  adam  protoparente.m 
no.s.tr.um  fadlum  uerbo  dei  eternum  et  fanctum  ej 
pofitum  infede  deliciarum  cum  fumma  felicitate  &, 
gaudio  decepit  fraude  fua  fubdola  &  proie6luni 
deparadifo  cum  uxore  egente.m  et  triftem  amiffo  fuo 
gaudio  ille  idem  antiquuf  hoftif  ftimulo  inuidi^  fu9 
adhuc  remanente  .  &  inprole  fecit  predidlif  difcordari 
rupta  pace  fua  intantum  q.u.od  ili  membrum  antichristi 


64»]  CERENHIR    EPISCOPVS.  215 

occidit  Camauc  infidiofe  utrumque  facien/homicidium 
fimul  et  periurium.  Poft  h^c  audita  fama  nequiti^  & 
impietatif  pertotum  regnum  episcopuf  Cerenhir  adun- 
auit  totum  clervm  totiuf  parrochi^  infra  taratir  fuper 
ripam  guy  et  hoflium  tiui  apud  landaui-  . 
am.  &  confilio  totiuf  finodi  abftulit  predic- 
to  ili  homicide  et  periuro  depofitif  crucibus  adterram 
fimul  et  reliquiif  fanctozum  cum  cimbalif  totam  christ- 
iano2.um  communionem  &  participationem  .  &  ita  per 
aliquantulum  temporif  manlit  excommunicatuf .  &  ui 
et  rigore  iuftiti^  compulfuf  non  ualenf  ampliuf  fuflinere 
farcinam  nequiti^  &  °^'  facinuf  requifiuit  ueniam  effufif 
lacrimif  cum  nudif  pedibuf  apud  episcopum  Cerenhir 
&  inlandauia  &  data  fibi  uenia  penitentia .  &  ad 
modum  utriufque  culp^  homicidii  &  adulterii  fimul 
&  excommunicationif  ftanf  inmedio  ecclesi^  promifit 
emendaturuf  fe  inomnibus  ieiunio  &  oratione  & 
elemofina  &  uerbo  mourici  regif  &  confenfu  largituf 
efb  deo  profalute  anim^  fu^  &  fanctif  dubricio  teliauo 
et  Oudoceo  &  in  manu  Cerenhir  episcopi  &  omnibus 
episcopif  landauie  inperpetuo  uillam  Guliple  minorem 
cum  fua  tota  libertate  &  omni  communione  incampo 
&  infiluif  in  aqua  &  inpafcuif  Declericif  teftef  funt. 
Cerenhir  episcopus  .  Elifael  abbate  catoci .  elifed 
abbate   ilduti .  abbate   docunni .  nud  .   iud- 

nerth  .  conbluf.  guernonoe .  &  filii  eiuf  Gurdoc. 
ioubiu.  catguaret.  gloiu.  caratauc.  Delaicif.  Mouric. 
ili .  alexander  .  ili  filiuf  manachan  .  guorfrit .  Albrit. 
Quicunque  cuflodierit .  cuflodiat  ilium  deus.  Qui 
autem  ab  ecclesia  landaui^  feparauerit .  anathema  fit. 


2i6  CERENHIR   EPISCOPUS.  [64* 

CLANn  CULAN. 
INVIN  riliuf  gurcant  immolauit  deo  &  fanctif 
dubricio  Teliauo  &  Oudoceo  &  Cerenhiro 
episcopo  &  omnibus  episcopif  landaui^  inperpetuo 
Lannculan  cum  omni  agro  °5*  fuo  &  cum  tribus 
modiif  terr^  idest  dimidium  femiunci^  agri .  uerbo 
&  confenfu  brochmail  regif  filii  mouric  cum  fua  tota 
libertate  fine  ullo  cenfu  ulli  homini  terreno  nifi 
ecclesi^  landaui^  &  paftoribus  eiuf  infempiternum  & 
cum  refugio  fuo  manentibuf  &  manfurif  &  requifiturif 
pro  aliqua  caufa  facinorif  ecclesiam  illam  &  totam 
fuam  tellurem .  &  quandiu  profuguf  uoluerit  fine 
termino  in  pace  quieta  &  cum  omni  communione 
incampo  et  infiluif  inaqua  et  inpafcuis.  Declericif 
teftef  funt .  cerenhir  episcopuf .  nouif .  nud .  conan. 
catguoret.  feitir.  guoretrif.  cinbluf.  iudnerd.  heinij?. 
Delaicif  uero  .  brochuail  j?iliuj-  mouric  .  gifllerth.  iud- 
guallaun.  ili.  aircol.  elifei.  Quicunque  cuftodierit  bene- 
dicetur.    Qui  autem  uiolauerit  maledicetur.    Amen. 

"TV"  Villa  PenN  Onn.  Et  Sant  Tylull. 

^^^Guod    jriliuf    iouaj?   uenit   quadam   die   ad 
^      j^_hoftium  ecclesie  fanctozum  dubricij  teliaui 
Oudocei .  delandauia.     Et  fafto  litigio  ir^  mixto  inter  .:| 

utramque  familiam  illiuf  et  episcopi.  &  ita  cum  furore  f| 

nimio  uenit  ao  hoftium  ecclesi^  .  &  iaftif  lapidibus 
inhoftium  ecclesi^  uerfuf  eft  infugam  fubanathemate. 
&  proemendatione  "^^  culp^  fu^  fimul  &  famili^. 
Post  dief  paucof  requifiuit  ueniam  &  fafta  fibi  ab- 
folutione   recognofcenti   culpam   tranfgreffionif  cum 


I 


I  64/1  PATER    EPISCOPUS.  217 

y 

i,  nimio  merore  immolauit  deo  &  uerbo  mourici  regif 

i  morcannuc  uillam  penn  onn  cum  ecclesia  fua  lann 

fi  tilull  &  cum  tribus  modiif  terre  &  cum  fex  modiif 

tritici .  &  fanctif  confeffozibus  dubrlcio  teliau  oudoceo 
&  cerenhiro  episcopo  &  omnibus  episcopif  landauie. 
||;;  &  cum  refugio  fuo .  &  cum  tota  fua  libertate  liber- 

am  ab  omni  regali  feruitio  nifi  tantvm  oratione .  & 
cum  data  communione  incolif  incampo  &  infiluif  in 
aqua  et  inpafcuif.     Declericif  teftef  funt.    Cerenhir 
m  episcopuf.  nud.  tuthed  .  feitir  .  iudnerdh  .  guoretriH 

bleinguid .    dfbran.       Delaicif    uero    mouricuf    rex. 
V    '  auguod  .  iudnerth  .  jriliuf  eiuf  et  frater  eiuf  briauail. 

orytur .    iudcant .    merchbiu  .    illtut .    blainrit .    ruid. 
conleu.     Finif  illiuf  eyt ,  deualle  brachan  perlongi- 
tudinem  lat^  ui^  ufque  adfontem .  defonte  uia  lata 
|;  ducente   ufque   uadum    dubleif  aboccidentali    parte 

denant  brachan  perlongitudinem  foff^  foffa  ducente 
re6le  ufque  adaliam  foffam  longitudine  illiuf  ufque 
riu  guorgued .    or   riu   eregione   ufque   penniclaud. 
■r  longitudine  "^^  irclaud  diranguairet  beticecin  orcecin 

;  bet  ibrinn  hinn  hitian  bet  dubleif. 


N 


Nobis  Episcopus. 

OBIS    episcopuj"    nonuf  decimuf. 


Ecclesia  mainuon  id  est  uilla  guicon. 

NOVGUI  rex  filiuf  guriat  uaftauit  arcoit  milium 
diffaith  in  podo  mainuon  in  medio  trilec 
podo  fan.ct02.urr1  dubricii  teliaui  et  oudocei  per 
iram  fuam  et  furore   nimio .    &  uiolato   fan.ct02um 


2i8  PATER    EPISCOPYS.  [65* 

refugio  episcopuf  pater   congregauit   clericof  totiuf 
parrochi^    infra    taratir   &    tiui    propter  fa6lam   uim 
facrilegij.     Et  audienf  nogui  rex  aduentum  episcopi 
&   conuentum   finodum    negotio    facrilegii    fafta   & 
uiolati  rcFugii  ueniam  requifiuit  apud  patrem  episcop- 
um  et  totam  finodum  in  ecclesia  mainuon .  &  redditif 
rebus  ecclesi?  omnibus  cum  fatiffactione  .   &   cum 
lacrimarum    effufione    pronuf  cadenf  interram  .    & 
data  fibi  uenia  et  iundla  penitentia  largituf  eft  in 
elemofma  deo  &  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo 
et   patri   episcopo    et    omnibus    episcopif   landaui^ 
uillam   guidcon    cum  toto  fuo   territozio  idest  cum 
tribus    modiif  terre  ,  &  cum   tota  fua   libertate  & 
omni  communione  incampo  et  infiluif  inaqua  &  in 
pafcuif.     Declericif  teftef  fui  Pater  episcopuj- .  diffaith 
le6lo3.  dimin  facerdof.  congual  equonimuf .  leumarch 
filiuf  tuta.  ofulj?  rilius  cinuelin.    Delaicif  Nougui  rex. 
°"  guoraul    filiuf    brechiaul .  Edilhirth    filiuf    edrit. 
mailferu   jriliuf  duta.     Quicunque  cuftodierit  cuflo- 
diat   ilium   deuf.       Qui   autem   ab  ecclesia   landaui^ 
feparauerit  anathema  fit.     Amen. 

Ter ritorium    lann    bedeui. 

I\  S     I     N     O     D     V     S     . 

/■^^NNO  .  Dcccc.  L.  V.  indiftione  .  xu) .  anatiui- 
i^  _^^  tate  domini  hoc  nefarium  opuf  fa6lum 
eft.  |Ndiebuf  enim  nogui  filiif  guriat .  atque  patrif 
episcopi  fedif  epifcopalif  famofiffime  qu^  ad  ripam 
taui  fluminif  pofita  efl.  Quadam  die  tempore  meffif 
quidam  diaconuf  nomine  ili  j?iliuf  beli  quern  inuno 


*" 
«. 


65.]  PATER    EPISCOPVS.  219 

eodemque  anno  ordinauerat  episcopuf  tranfienf  per 
fegetef  obuiauit  ei  quidam  rufticuf  nomine  merchitir 
filiuf  iuduc  .  uituperando  dicenf  ait.  Quid  tibi  timid- 
iffime  et  armif.  Dum  uerbif  uituperationif  coUoque- 
bantur.  irruit  merchitir  ineum  extendenf  manum 
adgladium  eiuf .  gladio  euaginato  fuccidit  digitum 
illiuf  diaconi .  diriuante  autem  fanguine  eiuf .  ait 
adeum.  Reuerte  adme  ut  ligaf  digitum  meum. 
Conuertenf  autem  ad  eum  §t  liganf  digitum  eiuf. 
iugulauit  eum  diaconuf .  et  ftatim  defundluf  eft.  Ipfe 
autem  diaconuf  uertenf  fe  infugam  declinauit  ad 
ecclesiam  fa,nct02.um  iarmen  et  febric .  refugium  in- 
quirenf.  Dum  autem  aguntur .  nuntiatum  eft  amicif 
defu's^nfti.  Poftea  congregati  funt  amicorum  eiuf 
multi .  &  conati  funt  frangere  ecclesiam  inqua  erat 
diaconuf.  Tunc  affuit  famofiffimuf  ille  uir  bledcuirit 
filiuf  enniaun .  qui  prohibuit  eof  ne  ecclesiam  fran- 
gerent .  quod  fceluf  erat  di6lu.  Nouiffime  uero 
affuerunt .  vi ,  uiri  defamilia  nogui.  Quorum  autem 
funt  nomina  birtulr .  &  britilm  frater  eiuf  budat .  & 
biguan  filiuf  eiuf.  &  alii  duo  fratref  filii  cinnilic. 
guodcun .  et  alia .  ftatim  uenientef  irruerunt  inec- 
clesiam.  &  occiderunt  diaconum  ante  altare  fanctorum 
fceluf  di6lu  refperfo  fanguine  inaltari  et  inparietibus 
ecclesie.  Hif  malif  pera6lif  nuntiatum  eft  episcopo 
qui  tunc  morabatur  apud  houel  britannicum  regem 
inregione  brachani.  Jpfe  ftatim  ut  audiuit .  tranf- 
mifit  nuntiof  admonafteria  omnium  prouinciarum 
totiuf  parrochi^  infra  hoftium  taratir  igguy  ufque 
adripam  tiugui.     Quarum  obedienti^   fubiedlf  funt 


220  PATER   EPISCOPVS.  [65* 

ecclesi^  landaul^  et  fanctif  eiufdem  dubricij  .  teliaui, 
Oudocei.  et  patri  episcopo.  &  omnibus  episcopif  fucce- 
dentibus  inperpetuo .  ut  congregarentur  facerdotef 
diaconi .  &  omnef  graduf  ecclesiaftici .  &  inunum 
conuenirent.  Audiente  quoque  nougui  cum  optima- 
tibus  fuif  totiuf  ^cclesie  malediftionem  °^'  irruentem 
infe  et  defcendentem  fuper  eum  .  non  audenf  tale 
ponduf  maledi6lionif  fuftinere .  inito  confilio  cum 
doctiffimif  regionif  fu9  &  legatif  tranfmiffif  appellauit 
episcopum  ad  fe.  Poflea  uero  obuiauerunt  fibi  nogui 
et  episcopuf  cum  optimatibus  fuif  inguentonia  urbe. 
&  ex  confilio  omnium  doftorum  utriufque  partif  dati 
funt  illi .  VI .  uiri  crudelef  inmanu  episcopi.  Adducti 
funt  admonafterium  fancji  teliaui  illif  facientibus 
fex  menfef  inferreif  carceribus.  Nogui  iterum  poftu- 
lauit  ut  adducerentur  uiri  illi  adfupradiftum  mon- 
aflerium  inquo  occiderant  diaconum  .  &  illic  diuinum 
iudicium  accipererjt.  Sinodo  quoque  iudicante  diffi- 
nitum  efl  ut  unufquifque  eorum  fuum  agrum  fuamque 
totam  fubflantiam  iNfuper  et  pretium  anim^  fu^  hoc 
feptem  libraf  argenti  redderet  ecclesi^  quam  macu- 
lauerat.  Sed  hoc  pretereundum  non  eft  quod  ante 
iudicium  redadli  funt  uiri  illi  idguallaun  filiuf  moriud 
&  guinan  .  iunathan  .  et  guelfird  tref  filii  ceretic  .  & 
totuf  agar  generationif  guoruot  cum  campo  &  fontibus 
cum  filuif  et  ancipitribus  cum  omni  cenfu  qui  antea 
dabatur  regi  inmanu  episcopi .  &  inpotef'^^tate  ec- 
clesi^  fancti  teliaui.  Determinatis  hif  omnibus  diuino 
iudicio  furrexit  episcopuf  inmedio  .  &  omnef  flererunt 
iuxta    eum    tenentif  euangelium  .    &   ait   adnogui. 


66»]  PATER    EPISCOPYS.  221 

Pone  manum  tuam  fuper  hoc  euangelium .  &  extendit 
nogui  manum  fuper  euangelium  diceisf.  Sit  h^c 
terra  cum  incolif  fuif  infempiterna  confecratione  deo 
&  fanctis  dubricio  teliauo  &  oudoceo  &  patri  episcopo 
&  omnibus  episcopif  landaui^  libera  abomni  laicali 
feruitio  nifi  tantvm  oratio'ne  cotidiana  inperpetuo. 
De  clericif  teftef  funt  Pater  episcopuf .  diuin  facerdof. 
diffaith  lector .  enim  &  marchi  filii  catgen .  luguach 
&  bruin  filii  duta .  arcoit .  conblufl  &  guinan  .  brein 
riliuf  guoreu.  Delaicif .  nogui  rex  .  giftlerth  .  iuor. 
cinuarch  .  ili .  bledruif.  Quicunque  cuftodierit  cufto- 
diat  ilium  deuf.  Qui  autem  abecclesia  landaui^ 
feparauerit.  anathema  fit.  Amen.  Finif  lann  Ved- 
eui .  iclaud  nipant  fin  lannuedeui  hafin  tonou  mur 
idest  pibhenn  eholch  arhit  ipant  diuinid  ditorrirallt 
diclaud  trof  I  tref .  arhit  irclaud  frut  iguern .  truf  i 
frut  dirfof  difinnaun  diguinid  aruen  .  arhit  irnant. 
arhit  nant  gunof .  maliduc  ipant  bet  tralucg  teuduf  dir 
claud  arihit  trui  ircoit.  arhit  irclaud  bet  ipant.  pibenn 
eholch  ubi  incepit.  Glin  mannou  et  rof  ireithin  ha 
^^'  cilcoit  bet  acghiti  ha  fincilcatan  pertinent  territorio 
lannuedeui  &  ecclgsii^  landaui^  ,et  paftozibus  eiuf. 

BCairNoNQV. 
LEDRVIS  filiuf  guollguinn  iacenf  inegritu- 
dine  ducente  eum  admortem  inhonore  fepul- 
tur§  fij^  largituf  efl  cairnonui  cum  uncia  agri  &  dimidia 
uncie ,  ideft  dimidiam  partem  totiuf  agri  cairnonui 
deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  &  oudoceo  et  patri 
episcopo  &  omnibus  episcopis  landaui^  inperpetuo 


22  2  BISHOP    GULBRIT.  [66* 

cum  fua  tota  libertate  &  cum  coretibus  fuif  fine  ullo 
cenfu  homini  terreno  nifi  ecclesi?  landaui^  habitan- 
tibus  incolif  &  habitaturif  data  communione  incampo 
&  infiluif  inaqua  &  in  pafcuif  uerbo  &  confenfu 
nougui  regif.  Declericif  teftef  funt.  Pater  episcopus. 
guorgonui  filiuf  guruetu .  abbaf  guentoni^  urbif. 
diuin  facef  dof .  diffaith  le6lor  .  aircoit  le6lo2  .  marchi 
filiuf  catgen .  abbaf  ecclesi^  fancti  micaelif .  loumarch 
&  bruiN  filij  duta.  Delaicif  uero  nogui  rex  .  Bledruif 
tenenf  euangelium  firmando  donum  fuum  .  bledcuurit 
&  riderch  filii  enniaun.  Quicunque  cuftodierit  bened- 
iftuffit    Qui  autem  uiolauerit  maledictuf  fit.    Amen. 


1     ..^ 


TremicarN    Pont. 

OVMARCH  filiuf  catguocaun  depredatuf  efb 
aperguenfrut  '^^  &  cepit  eicolf  filium  cinhor 
cum  omnibus  rebus  fuif  fuppelle6libuf  &  beftiif 
domefticif  et  campeftribus  &  fa6la  ilia  iniquitate  cum 
nimia  ira  et  furore  interritorio  fancto2um  dubricii 
teliaui  oudocei .  &  refugio  mandauit  episcopuf  gulbrit 
clericof  ecclesiaftici  ordinif  deomni  parrochia  infra 
hoflium  taratir  fuper  ripam  gui  &  ripam  tiui  apud 
lannoudocui.  &  audita  congregatione  fimul  et  adunata 
pro  tanta  tranfgreffione  .  loumarch  requifiuit  ueniam. 
inclinanf  fe  adterram  flexif  genibuf  et  effufif  lacrimif 
coram  eplscopo  &  coram  antepofitif  facrif  reliquiif 
crucibus  et  cimbalif  offerenf  fe  paffurum  &  acceptu- 
rum  recosnofcendo  deli6lum  canonicam   ^ .        , 

.  ^   „  .  J.  .         ,  .         ^,.    Smodus. 

fententiam  &  ludicmm.     Inito  connlio 

cum  finodo  &  cum  quibufdam  parrochi^  optimif  uirif 


66 J  GYLFRIT    EPISCOPVS.  223 

laicalif  ordinif  &catholice  fidei  condonauit  ei  episcopuf. 
redditif  fibi  et  fuif  omnibus,  rebus  fu^  uaftationif.  data 
fibi  remiffione  &  iundla  penitentia  modum  culp^ .  & 
poft  datam  ueniam.  Loumarch  largitus  eft  inelemofina 
uillam  trejricarn  pont  cum  tribes  modiif  tefl*^  deo  & 
fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoced  &  inmanu  gul]7ridi 
episcopi  &  omnibus  episcopif  landaui^  inperpetuo 
cum  tota  fua  libertate  &  cum  omni  communiojne  '^^ 
incampo  &  infiluif  inaqua  et  I  pafcuif .  uerbo  &  con- 
fenfu  catell  regif  guenti  filii  afthmail.  De  clericif 
teftef  funt.  Gulpriduf  episcopuf.  diuin  facerdof.  diuun- 
guallaun  abbaf  lann  enniaun.  idest  lannoudocui.  diffaith 
le6lor .  aircoit  dodloz .  heinij?  filiuf  catgen .  loumarch 
filiuf  duta.  Delaicif.  catell  rex  filiuf  arthuail.  loumarch. 
cinuelin .  filiuf  branud  .  eugein  filiuf  auod  .  gulijre 
filiuf  elcu .  morceniu  filiuf  dull .  edrit  filiuf  citbrefel. 
Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deiij-.  Qui  autem 
abecclesia  landaui^  feparauerit  anathema  fit.   Amen. 

F^  Villa    Segan. 

BATens  fit  omnibus  christum  colentibus 
maxime  indextrali  parte  britanni^  habitan- 
tibus  quod  affer  filiuf  marchiud  occidit  dolo 
gulagguin .  propter  quod  homicidium  emen- 
dandum  apud  deum  &  hominef.  Inita  pace  exutro- 
que  pariete  parentel^ .  largitus.  eft  inelemofina  pro 
anima  defunfti  affe  fimul  &  pater  fuuf  marchiud 
uillam  fegan  cum  nouem  modiif  agri  deo  &  petro 
apQ.s.tolo  &  fanctif  dubricio  teliauo  et  Oudoceo  & 
inmanu  gulpridi  episcopi  &  om.nibuf  epbcopif  Ian- 


2  24  GVLFRIT    EPISCOPVS.  [67* 

daui^  inperpetuo.  Catello  rege  filio  arthuail .  iub-  '^* 
ente  &  concedente  fine  ullo  cenfu  magno  uel  modico 
ulli  homini  terreno  nifi  ecclesi^  landaui^  &  paftoribuf 
eiuf  cum  fua  tota  libertate  &  omni  communione 
incampo  et  Infiluif  inaqua  &  inpafcuif.  Declericif 
tefteffunt.  Gulj?ritepi.scop.uf.  diuin  prefbiter .  diffaith 
ledlor .  cingual .  heinii?.  tutnerth.  Delaicif  uero.  catell 
rex  filiuf  arthuail .  marchiud  filiuj"  bledgur .  &  affer 
filiuf  eiuf  homicida  .  merchiaun  .  edrit .  drim .  conuin. 
Quicunque  cuflodierit .  benedicetur.  Qui  autem 
uiolauerit .  maledicetur.  Finif  illiuf  eft .  auado  dubleif 
uia  magna  cuftodiente  ufque  petram  magnam.  uia  lata 
cuftodiente  &  erigente  tranf  uiam  ufque  adputevm 
dotei .  aputeo  dotei  adfoffam  erigit .  foffa  cuftodiente 
permedium  gronn^  ufque  tumulum  guian.  foffa  cuftodi- 
ente &re6le  tendente  adlapidem  longum.alapide  longo 
ad  paludem  nigrum  ufque  dum  defcendit  indugleif 

Tre]7    ret    iuxta 

Cmerthir  miuoz  inmarcan. 
ATGuocaun  rex  filiuj-  Ouein  immolauit  pro 
anima  fua  &  animabus  patrif  &  omnium 
parentvm  fuorum  uillam  ret  cum  tribus  modiif  terr^ 
deo  &  fanctif  dubricio  teliauo  &  oudoceo  &  gulprido 
episcopo  &  omnibus  episcopif  landauie.  &  cum  tota  fua 
libertate  &  data  communione  incolif  illiuj-  terre  incampo 
et  infiluif.  "^^  inaqua  &  inpafcuif.  &  fine  ullo  cenfu 
ulli  homini  terreno  nifi  ecclefi^  landaui^  &  paftoribus 
eiuf  inperpetuo.  Declericif  tefteffunt.  Gulfrit  epis- 
copuf.  diffaith  fcript02 .  enim .  cingual .  diuin  facerdof. 


67 J  NVD    EPISCOPYS.  225 

tutnerth  .  riuelgur .  aircol .  dunna.  Delaicis  uero  cat- 
gucaun  rex .  riguallaun  .  elftan  .  marchi .  cutulr .  etrit. 
march  .  Aidan  facerdof .  draincun  le6lor.  Finif  illiuf 
eft  longitudine  amerthir  gliuif  ufque  ad  amnem  ocmur. 
latitudine  autem  atir  icair  ufque  aduillam  oufreu. 
Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuj".  Qui  aut- 
em abecclesia  landaiiie  feparauerit  anathema  fit.  amen. 

Demerthir    i^N    et    aajion. 

|/^VLj?ert.  hegoi.  arguiftil.  irilii  beli  &  familia 
V-/  illorum  litigauerunt  priuf  uerbif  ut  difcitur 
deminimif  maiora  crefcunt .  postea  pughauerunt  cum 
familia  nud  episcopi  landaui^  manentif  tunc  temporif 
apud  lanhgarth .  &  fa6lo  federe  interutrofque  requi- 
fierunt  uiri  predidli  ueniam  proincepta  iniuria  ab 
eorum  parte  .  &  per  acta  nimia  crudelitate  .  &  iundla 
eif  penitentia  admddum  culp^  dixerunt .  immolamuf 
et  bono  animo  reddimuf  deo  et  fa.nctij-  dubricio 
teliauo  et  oudoceo  totum  territoaium  fanctozum  mar- 
tirum  iulij  et  aaron  quod  priuf  "^^  fuerat  fancti  dubricii 
inpriori  tempore .  &  nud  episcopo  &  omnibus  pre- 
fulibus  landaui^  &  cum  tota  fua  libertate  &  liberam 
abomni  feruitio  regali .  &  cum  tota  fua  dignitate  & 
priuilegio  et  refugio  &  quafi  infulam  liberam  infalo. 
et  abomjrii  laicali  feruitio  nifi  tantum  oratione  cotidi- 
ana .  &  femper  fedef  episcopi  fingularif  et  perhennif 
landaui^.  &  data  incolif  tota  communione  incampo  & 
infiluif  inaqua  et  inpafcuif .  &  cum  coretibus  fuif  filuif 
et  maritimif  Declericif  teftef  funt .  Nud  episcopuf. 
tuted  .  guerngen  .  guretrif .  iudguoret .  fed  .  elguoid. 


226  NVD    EPISCOPUS.  [6?* 

Delaicif  Mouric .  filij  eiuf  brochuail  et  fernuail. 
heardur  .  celetir  .  caiaun  .  emrif .  breichiaul .  clotuc. 
ruguallaun.  Data  benedi6lione  conferuaturif  elemo- 
finam  iftam  .  inferuitio  ecclesi^  landaui^  .  fa6lo  autem 
anathemate  feparaturif  ab  ecclesia  landaui^  8i  apaftori- 
bus  eiuf.  Finif  illiu]-  eft .  penn  irclaud .  ar  uif  c  maliduc 
irclaud  arihit  dibronn  irall  arhit  irclaud  bet  blain  nant 
merthir  .  idest  amir .  oiblain  dirpant  diuinid  bet  blain 
nant  lechou .  m'aliduc  lechou  dirguairet  bet  genou 
pant  arparth  dehou .  afhit  irpant  diuinid  bet  iblain 
dirclaud  arihit  uerfuf  occafum  di  diuf'^^'cuid  irallt .  di 
blain  nant  bed  iralltudion  arhit  irnant  bet  uifc.  Vifc 
arihit  cum  coretibus  fuif  bet  penniclaud  ubi  incepit. 

F^  Cair    Dvicil. 

■ATER  &  filiuf  &  fpirituf  fanctuf  tref  inperfon- 
if.  unuf  indeitate  &  fubftantia  infpirauit  per 
gratiam  ipfmf  &  caufa  falutif  fue  creatur^  fa6le 
adimaginem  et  adlimilitudinem  fui  cor  lapideum 
engiftil  cuiufdam  diuitif  iacentif  ininfirmitate  &  pon- 
dere  peccatozuiji .  &  conuerfuf  engiftil  addominum 
accepta  fibi  remiffione  peccatorum  deepiscopo  nud. 
per  interceffionem  lanctozum  dubricii .  'teliaui  &  oud- 
ocei  largituf  eft  inelemofina  caftellum  dinduicil .  idest 
cairduicil .  cum  ecclesia  fua  &  tribuf  modiif  terr^  per 
circuitvm  arcif  fupra  montem  et  infra  montem .  & 
cum  fuif  omnibus  finibus  undique  &  cum  tota  fua 
libertate  &  omni  communione  incampo  et  infiluif  in 
aqua  et  inpafcuif .  uerbo  et  confenfu  hiuel  regif  filii  ris. 
Declericif  teftef  funt  Nud  episcopuf.  bleinguid.  ruid. 


68J  NVD    EPISCOPYS.  227 

guinalau.  gurgarheru.  Delaicif  uero  hiuel  rex.  engifl. 
fauian  .  birran  .  auallguid.  Quicunque  cuflodierit 
benedicetur.     Qui  autem  uiolauerit .  maledicetur. 


e 


=''  Villa    eliav. 

LlAV  filiuf  acheru  immolauit  agrum  uniuf 
modii  profcriptione  nominif  fui  inlibro  uit^ 
deo  et  fanctif  dubricio  teliau  et  oudoceo  et  Nud 
episcopo  &  omnibus  episcopif  landaui^  inperpetuo. 
&  cum  fua  tota  libertate  fine  ullo  cenfu  ulli  homini 
terreno  nifi  ecclesie  landaui^  &  pafhoribus  eitif.  De 
clericif  teftef  funt .  Nud  episcopuC.  iudnerth .  guoidci. 
blainrit .  fciplan.  Delaicif .  hiuel  rex  .  eliau  .  iudic. 
Lilli .  ciuguerth  .  breichiaul.  Finif  illiuf  eft  .  uallif 
leprofo2um  aualle  ufque  adfontem  cincarui .  redle  uia 
ducente  dehinc  ufque  adtorrentem  iterum  territorio  de- 
clinante  percircuitum  ad  eurldem  uallem  leprofo2Um. 
Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem 
ab  ecclesia  landaui^  feparauerit'  /  anathema  fit  Amen. 

E  C  C  L  ESI  A     D I  N  C  A  T  . 

T^VTMAP  compundluf  corde.  et  animo 
implendo  domini  preceptvm  dicentif.  Date 
&  dabitur  uobif  pro  commiercio  regni  c^- 
leftif  donauit  ecclesiam  Dincat  cum  tribus  modi  if 
terr^  deo  et  petro  apostolo  et  fanctif  dubricio  teliauo 
et  Oudoceo  et  Nud  episcopo  &  omnibus  paftoribus 
landaui^  &  pro  anima  patrif  fui  Poul  cum  fua  "^  tota 
libertate  &  omni  communione  inicampo  et  infiluif 
inaqua  &  inpafcuif.    &   uerbo   regif  hiuel    filii  rif. 

p  2 


228  NYD    EPISCOPVS.  [68, 

Declericif  teftef  funt .  Nud  episcopuf.  tutet.  banugar 
facerdof.  iudnerth.  eggoid.  Delaicif.  Hiuguel  rex.  tut- 
mab.  morci.  guidcimarch.  dunna.  guanar.  Quicunque 
cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  abec- 
clesia  landaui^  feparauerit .  anathema  lit.  Amen. 
Finif  illiuf  eft .  aper  camfrut  introdi  maliduc  diuinid 
betifoff  ad  dexteram  arhitirfoff  artrauf  dir  nant  arihit 
diguairet  bet  licat  finnaun  icleuion  truf  ifoff  ha  truf 
icecin  bet  inant  ibuch .  arhit  inant  betifoff  adfmiftram 
dicirchu  trodi  .  inant  bichan  arihit  bet  trodi .  dirit 
iguein  artrodi .  trui  trodi  arhit  irfoff  diuinid  arhit  inant 
betiblain .  oiblain  truf  icecin  diblain  nant  arall  mali- 
duc inant  arihit  di  aper  henglaj" .  henglaf  arihit  bet 
trodi  diuinid  bet  aper  camfrut  ubi  incepit. 

CJgcclgsiA  GueithiriN. 
ORS  et  moriud  donauerunt  ^cclesjam  gueith- 
irin  cum  agro  trium  modiorum  circa  fe.  Et 
poft  interuallum  largituf  eft  co2s  perfemetipfum  aliof 
trefmodiof  terr^  fupra  uiam  iuxta  alium  agrum  fupra- 
didlum  ='''°  cum  filua  fua  et  placitif  fuif .  &  cum  omni 
fua  libertate  &  uerbo  regif  hiuel  deo  gt  fandlif  dubricio 
teliauo  et  oudoceo  &  Nud  episcopo  et  omnibus 
episcopif  landaui^  infempiternum  fine  ullo  cenfu  ulli 
homini  terreno  nifi  ecclesi^  landauie .  &  proanima 
regif  femper  data  libera  &  quieta  ab  omni  tributo  et 
feruitio  laicali.  Declericif  teftef  funt .  Nud  episcopuf. 
elifed .  abbaf  ilduti .  iudnerth .  gurdoc .  elguoid.  De 
laicis  .  hiuel  rex  .  merchiaun  .  guinan  .  filiuf  moruiu. 
Quicunque   cuftodierit   benediftuf  fit.       Qui  autem 


w. 


68»]  NYD    EPISCOPVS.  229 

uiolauerit  /  maledidluf  fit.  Finif  Oaper  pull  lyfann 
introdi  arhit  guuer  ipull  iniaun  beti  blain .  Orblain 
iniaun  truf  icecin  bet  cinluin .  cinluin  inihit  diuinid 
betinfin  tref  petir  ini  pant  addexteram .  arhit  irpant 
betircarn  litan  diarir  allt .  orcarnlitan  ad  dexteram 
iniaun  dirguairet  bet  rit  ir  euic  aratguedauc .  or  rit 
iniaun  truf  icecin  addexteram .  bet  licat  coluin.  coluin 
inihit  dirguair&  bet  iluin  .  orluin  beticruc ,  or  cruc 
arhit  irluin  bet  trodi .  dir  rit .  or  rit  maliduc  trodi  dir 
guairet  bet  pull  lifan  ubi  incepit. 

f-^  Penncreic  inercig  fupei;  gui. 
^  O  S  T  multum  temporif  lar'^^'gituf  eyt  hiuel  rex 
piliuf  rif  penncreic  proanima  fua  gt  animabuf 
parentum  fuo2um  &  amicorum  cum  tota  fua 
tellure  &  omni  libertate  &  quietam  ab  omni  feruitio 
laicali  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo  et 
nud  episcopo  &  omnibus  episcopif  landauie  inper- 
petuo.  Declericif  teftef  funt .  Nud  episcopus .  heinij?. 
Elguoid.  iohiu.  Delaicif  hiuel  rex.  mouric.  merchiaun. 
Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf  Qui  autem 
ab  ecclesia  landaui^  feparauerit  anathema  fit. 

YSTRAT     HAFREN. 

foST  interuallum  temporif,  rex  hiuel  j?iliuf 
ris  reddidit  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo 
et  oudoceo  inmanu  Nud  episcopi  et  omnibus 
episcopif  landaui^  inperpetuo  ecclesiam  Strat 
happren  cum  finibus  fuif  o  guarthaj?  luin  ili  ufque 
admare .  &  aglafguern  behet  longuern .  ablatam  fibi 


230  NYD    EPISCOPVS.  [68* 

pertempuf  laicali  inuafione .  &  Ita  quietam  abomni 
feruitio  et  calumpnia  ficut  meliuf  fuit  tempore  mor- 
canti  regif  gleuifficg  filii  athruif  contemporanei  berth- 
guini  episcopi  landaui^.  Declericif  teftef  funt .  Nud 
episcopuj- .  elifed  .  abbaf  ilduti .  iudnerth  .  merchuiu. 
bledcvjurit.  Delaicif  rex  hiuel ,  merchiaun .  gurbodu. 
gurci .  talan  clericuf  et  heref.  '^'''^  Qujcunque  cuftodierit 
benedidlus  fit,     Qui  autem  uiolauerit  malediftus  fit. 

@:^cci.eSia  Riv. 
VORAI  iriliuf  iudic  reddidit  deo  &  fanctif 
dubricio  teliauo'  et  oudoceo  ecclesiam  riu 
cum  tribus  modiif  terr^  circa  fe  que  priuf  fuerat 
inpriori  tempore  fancti  dubricii  dextralif  britanni^ 
archiepiscopi .  &  nud  episcopo  &  omnibuf  episcopif 
landaui^  inperpetuo  .  &  cum  tota  libertate  fine  ullo 
cenfu  magno  uel  modico .  ulli  homini  terreno  nifi 
ecclesi^  landaui^  gt  pafloribuf  eiuf  infempiternum. 
cum  omni  communione  incampo  et  infiluis  inaqua 
&  inpafcuif.  Declericif  teftef  funt .  episcopuf  Nud. 
elifed  abbaf  ilduti.  iudnerth.  Delaicif  hiuel  rex.  mer- 
chiaun. Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf 
Qui  autem  abecclesia  landaui^feparauerit.  anathemafit. 


I    ncio 


Villa    Bra^vc  . 

OTVM  fit  omnibus  incolif  dextralif  britannie 

7 

quod  abraham  tribuit  deo  et  fanctif  dub- 
ricio teliauo  et  Oudoceo  &  inmanu  nud  episcopi 
&  omnibus  fuccefforibus  fuif  inecclesia  landauie  in 
perpetuo .  uillam  branuc  cum  duobus  modiif  terre. 


Fold  out 


^1 


\ 


\ 


69»]  CIMEILLIAVC    EPISCOPVS.  231 

&  cum  fua  tota  libertate  fine  ullo  cenfu  ulli  homini 
terreno  nifi  ecclesi^  landaui^  et  paftoribus  eiuf .  & 
cum  ea  dedit  campum  monacho2um  .  °"  iuxta  meffef 
oper  humir .  &  cum  aratrif  fuif  inoper  humir.  De 
clericif  teftef  funt  Nud  episcopuf .  Conan .  iudnerth 
equonimuf .  Lutinn  dehennlann  titiuc .  Concum  de 
lannfuluc .  mailferu  delann  timoi .  eithin  degarth 
benni.  Delaicif  hiuel  rex  filius  ris .  abraham  .  ci- 
uarheru .  falomon  .  cenpit .  cenbrefel .  idguallon. 
guorhitir  .  iudnerth  filiuf  auagon  .  meic.  Quicunque 
cuftodierit  cuftodiat  illvm  deuf.  Qui  autem  abec- 
clesia  landaui^  feparauerit .  anathema  fit. 

Lann  meiripenn   Rds. 

BROchmail  riliuf  mouric  dedit  proanima  fua 
eccleslam  fanct^  mari^  deo  et  fanctif  du- 
bricio  teHauo  et  oudoceo  cum  tribus  modiif  agri 
circa  fe  quam  priuf  immolauerat  fiH^  fu^  uirginitatif 
caflimonie .  &  inmoniaH  uelamine  perfedl^  .  &  ibi 
habitaret  ducenf  uitam  fuam  ufque  admortem .  qu^ 
decepta  diaboHca  amrhonitione  &  fuggeftione  fedu6la 
eft  opprimente  earn  etgar  fiUo  leui .  &  concepta 
inceftuofe  peperit  filium  .  per  cuius  partum  dedudla 
eft  adinteritvm.  Poft  h^c  fafta  eft  contentio  de 
ecclesia  ilia  et  eiuf  territorio  inter  brochuail  & 
episcopum  ciuelliauc .  congregatif  omnibus  clericif 
&  omnibus  fapientibus  qui  erant  atyui  °'*  ufque  guy. 
ut  iudicarent  inter  episcopum  et  brocuail .  &  uero 
iudicio  clerico2um  totiuf  finodi  ^cclesia  predifta  cum 
tota  tellure  dirationata  episcopo  Ciueilliauc  &  f  cclesi? 


232  CIMEILLIAVC    EPISCOPVS.  [69* 

landaui^  inperpetuo  .  &  facto  iudicio  exutraque 
pariete  conceffo  /  dixit  brocuail.  Immolo  deo  .  et 
iurando  confirmo  banc  ^cclesiarn  cum  fua,  tota 
tellure  et  tota  libertate  deo  et  fanctif  prediftif  & 
omnibus  episcopif  landauie  inperpetuo  fine  ullo  cenfu 
ulli  homini  terreno  nifi  paftozibus  landaui^ .  &  cum 
tota  communione  incampo  et  infiluis  .  inaqua  et 
inpafcuif .  Declericif  teftef  funt .  cimeilliauc  episcopuf. 
catger  leftor .  pafcenn .  guoreu .  nemeit .  auagon.  De 
laicif.  brochuail.  caratguit.  maildun.  duinerth.gualchen. 
eudiuf.  Quicunque  cuftodierit  benedi6luf  fit.  Qui 
autem  abecclesia  landaui^  fepararauerit  maledidtuf  fit, 

NTiR  CYNIR. 
VD  filiuj-  gurcinnij?  tribuit  pro  falute  anim^ 
fij^  agrum  Cinir  deo  et  fanctif  dubricio 
Jteliauo.  Oudoceo .  &  inmanu  Ciueilliauc  pontiviqif 
&  omnibus  episcopif  landaui^  cum  tota  fua  libertate 
&  omni  communione  incampo  et  infiluif  inaqua  & 
inpafcuif  uerbo  et  confenfu  broch^^smail  filii  mouric. 
Declericif  teflef  funt .  episcopuf  Cimeilliauc  .  catgen. 
gualluc .  guoreu .  morcimrif .  duagan.  Delaicif .  broc- 
mail  .  hegui  .  caratguinn  .  eliuc  .  cinncenn  .  leui. 
Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui 
autem  abecqlesia  landaui^  feparauerit  anathema  fit. 

eTRE  )7     L  I  L  I. 
ISET  ^rfimuf  immolauit   tj-ei?    ili    cum   tribus 
modiif  terr^  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  et 
oudoceo  .  &  inmanu  cimelliauc  episcopi  et  omnibus 


1'-^ 


69.]  CIMEILLIAVC    EPISCOPYS.  233 

paftoribus  landauie  uerbo  et  confenfu  brochmail  cum 
fua  totalibertate  &  omni  communione  incampo  et 
infiluif  inaqua  &  inpaj-cuif.  Declericif  testef  funt 
ciueilliauc  episcopuf .  catgen  .  auagon.  Delaicif 
brochmail .  hegui .  caratguinn.  Quicunque  cuftodierit 
benedi6luf  fit.     Qui  autem  uiolauerit .  malediftuf  fit. 

Tre|7    peren.  id    ert    LanN 

Smihacgel  maur. 
Ciendum  eft  quod  difcordia  fafta  ej-t  inter 
utramque  familiam  ciueilliauc  episcopi  & 
brochuail  rilii  mouric  apud  landauiam  .  &  fa(5la 
iniuria  &  incepta  afamilia  brochuaili  .-^  motuf  ej-t 
episcopus  .  &  congregauit  ^'^  omnef  clericof  ufque 
adinferioref  graduf  Miffif  legatif  pertotam  parro- 
chiam  infra  hoftium  taratir  in  gui  ufque  adhoftium 
tiui .  &  adunatif  illif  uoluit  brochuailum  et  totam 
familiam  fuam  fibi  foziffadlam  et  deo  exofam  propter 
fuam  nequitiam  et  iniuriam  excommunicare  coram 
omni  populo  in  plena  finodo.  Et  audienf  brochuail 
tantam  fummotionem  fuper  fe  .-^  quefiuit  ueniam  et 
indulgentiam  apud  landauiam.  Nee  aliter  habere 
potuit  nifi  fufferret  canonicum  iudicium  .  &  difcuffo 
iudicio  .-^  iudicatum  ej-t  episcopo  pretium  faciei  fu^ 
longitudine  et  latitudine  inpuro  auro  cum  emenda- 
tione  facienda  famili^  fue  ad  condignum  honorem 
fuum  et  nobilitatem  parentel^  fu^ .  &  rex  brochuail 
iudicium  fufferre  non  potuit .  &  alio  modo  aurum 
redemit  largiendo  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  & 
oudoceo .  &  inmanu  cimeilliauc  episcopi  uillam  trej? 


234  CIVEILLIAVC    EPISCOPVS.  [70. 

Peren  cum  fex  modiif  terr^  &  omnibus  episcopij- 
landaui^  inperpetuo  .  &  cum  tota  fua  libertate  & 
omni  communione .  in  campo  et  infiluif  inaqua  et 
inpafcuij-.  Declericif  teftef  funt.  ciuelliauc  episcopuj-. 
catgen  .  gualluc .  pafcenn .  auaggon .  morcimrif.  De 
laicif .  brochuail  rex .  conan  .  gurcant .  caratguin.  nud. 
Quicunque  cufto°"dierit  cuflodiat  ilium  deuf.  Qui 
autem  abecclesia  landaui^  feparauerit .-'  anathema  fit. 
Amen. 

Finif  illiuj-  eft  ariu  timuil  ufque  adjroffam .  deinde 
aduiam  que  uadit  demerthirgerein  &  uadit  ad  alteram 
uiam  que  ducit  adcarneu  .  deinde  ariu  celli  cintur  uia 
cuftodiente  ad  collem  .  ualle  cliduan  tota  redle 

pergit  perillum  ufque  aduiam  qu^  uenit  afant  ilien. 
Finif  perenn  inmaritima  &  uadit  apoll  icaith  ufque 
adfabrinvm.  &  aburbe  .  xn  .  iugerozum  ufque  adpoU 
erbin  .  dimidiam  partem  illiuf  terre  hit  bet  trep 
perenn  duobuf  iugerif  diuidentibus 

YscviT    Cyst. 

BROchuail  jriliuj-  mouric  pro  anima  fua  et  anima 
patrif  fui  reddidit  yfcuit  cyyt  cum  tribus 
modiif  terr^  .  &  cum  coretibus  fuif  infabrina 
&  in  mouric .  exutraque  parte  ripp^  deo  et  petro 
apostolo  &  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo .  & 
inmanu  cimeilliauc  episcopi .  &  omnibus  episcopif 
landaui^ .  et  cum  tota  fua  libertate  &  omni  com- 
munione data  incolif  et  habitaturif  terram  illam  fine 
fine  pertotam  regionem  guenti  in  campo  et  infiluis 
inaqua  et  inpafcuif .  &  cum  nauium  libera  applica- 


70,]  CIVEILLIAVC    EPISCOPVS.  235 

tione  In  hoftio  pullmouric .  &  cum  nauibus  anpradlif 
intoto  conirinio  '''^  illiuf  terr^  et  marif .  et  inomnibus 
rebuf  applicatif  fine  ullo  cenfu  uUi  homini  terreno 
nifi  paftoribus  landaui^  inperpetuo.  Declericif  teftef 
funt.  Cimeilliauc  episcppuf.  Catgen  .  Aceru .  tuteth. 
guinda.  Delaicif .  brochmail  rex .  branud .  iliud. 
cinuin  .  nud  .  liugui.  Quicunque  cuftodierit  benedi- 
cetur.     Qui  autem  uiolauerit  /  maledicetur.     Amen. 

M  Villa    Ctuiv. 

ARCH  piliuf  pepiau  largituf  eft  et  reddidit 
profalute  anirn^  fue  uillam  cyuiu  agrvm 
trium  modiorum .  et  membrum  deterritorio  merthir 
teudiric  iun6la  fibi  penitentia  &  data  uenia  dehomi- 
cidio  quod  fecerat  deconfobrino  fuo  uidelicet  bortuli? 
nomine  deo  et  fanctif  dubricio  teliau  et  oudoceo  et 
episcopo  cimeilliauc  et  omnibus  episcopif  landaui^. 
et  cvm  omni  fua  libertate  incampo  et  infiluif  inaqua  et 
inpafcuij".  Declericif  teftef  funt .  Cimeilliauc  episcopuf. 
catgen.  filiuf  bleinguid.  guinda.  congual.  branud,  De 
laicif  brocmail  rex.  caranguin.  cuchein.  dull.  Auguod. 
Qvicunque  cuftodierit.  cuftodiat  ilium  deuj-.  Qui  autem 
abecclesia  landaui^  feparauerit  .-^anathema  fit.  Amen. 

Caftell   confcuit   &   eccluis 

B'"  Santbreit    infimul. 
ROchmail  riliuj-  mouric  immolauit  duaf 
ecclesiaf .     &    reddidit    pro    redemptione 
anim^  fue  ecclesiam   caftell  confcuit  .   &  ecclesiam 
brigid^  cum  .  vi .  modiif  terr^  ambaf  deo  et  fanctif 


236  CIMEILLIAVC    EPISCOPVS.  [ZO* 

dubricio  teliauo  et  oudoceo .  '&  inmanu  cimeilliauc 
episcopi  &  omnibus  episcopif  landaui^ .  &  cum  tota 
libertate  &  omni  communione  data  incolif  incampo 
et  infiluif  in  aqua  et  inpafcuif .  &  cum  libera  appli- 
catione  nauium  in  hofhio  Taroci .  &  cum  coretibus 
fuif  omnibus  fme  ullo  cenfu  ulli  homini  terreno 
nifi  ^cclesi^  landaui^  gt  paftoribus  eiuf  inperpetuo. 
Declericif  teftef  funt  Ciuelliauc  episcopuf.  catgen. 
aceru .  tuteh .  guinda.  Delaicif  brochmail  rex .  bran- 
iud .  iliud .  cinuin  .  nud .  legui .  hefmunt.  Quicunque 
cuftodierit  fit  abfolutuf  apeccatoaum  forde.  Qui  autem 
abecclesia  landauie  feparauerit  /anathema  fit.  Amen. 
Finif  illarum  eft .  aper  taroci  maliduc  taroci  arihit 
betipant .  maliduc  irpant  per  medium  diuinid  beti 
blain  dircruc  infin  trej?  peren  .  ad  dexteram  dircruc 
arall .  orcruc  dircarnou  fin  tref  peren  orcarn  dicilid 
diguairet  bet  imor .  arhit  imo2  barren  cum  coretibus 
fiiif  et  anfraftibus  nauium  .  cum  applicatione  libera 
''^°  inhoftio  taroci  ubi  incepit. 


Sciendum  eft  quod  hiugel  rex  filius  Ris  largituf 
eft  inelemofina  ermint  &  catharuc  piliof  cremic. 

deo  &  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo  &  episcopo  1; 

Cimeilliauc  .  et  omnibus  episcopif  landaui^  cum  fuif  ;| 

omnibus  rebus  inperpetuo  &  cum  omni  fua  libertate.  ||| 

et  pro  anima  uxorif  fu^  Leucu  .  et  animabus  filiozum  'M 

fuo2.um  yuein  et  arthuail  et  filiorum  ermithridh  et  < 

nej-t .  et  cum  fua  tota  progenie  infempiterna  feruitute  ;] 

ecclesie  landauie.     Declericif  teftef  funt .  ciuelliauc  '.) 
episcopuf .  affer .  tuthed  .  bleinguid  .  iudnerth.      De 


7^]  LIBIAV   EPISCOPVS.  237 

laicif  uero  hiugel  rex  .  merchiaun  .  gucaun.  Quicun- 
que  cuftodierit  fit  abfolutuf  apeccatorum  forde.  Qui 
autem  uiolauerit  anathema  fit.     Amen. 

JM  Villa    Birran. 

^■^^  RTHmail  rex  immolauit  pro  falute  anim^ 
I^  ^^  fue  uillam  cair  birran  cum  quattuoz 
modiif  agri  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  gt  oudoceo 
et  Cemeilliauco  episcopo  &  omnibus  prefulibus 
landauie  liberam  abomni  regali  feruitio .  et  fine  ullo 
cenfu  magno  uel  modico  ulli  homini  terreno  nifi 
^cclesi^  landaui^  et  paftoribuj-  eiuf  inperpetuo .  & 
data  incolif  communione  incampo  et  infiluif  inaqua 
et  inpafcuif.  Finij-  illiuf  eft  oguozlurch  iudgual  ufque 
adfrut  elhaith  .  hac  obrenan  picet  in  "^^  Data 

benedi6lione  omnibuf  feruaturif  hanc  donationem 
inferuitio  landauenfif  ecclesi^.  Separaturif  autem 
fub  perpetuo  anathemate.  Declericif  testef  funt. 
cimeilliauc  episcopuf .  guinda  .  tuteth  .  iudnerth.  De 
laicif .  arthmail  rex  |  gouur .  merchiaun  .  teuduf .  bra- 
nud .  loudoc. 

J3  cccc.  x°x.  vii.  anno  cimeilliauc  episcopuf  landaui^ 
migrauit  addominuM. 

Villa  tref  ceriav  id  est  Lann 

Nmihachgel  meibion  gratlauN. 
OTVM  fit  omnibus  indextera  plaga  britanni^ 
T  habitantibus  quod  fadla  eft  contentio  magna 

J  inter  libiau  episcopum  landaui^  et  teudur  regem 
brecheniauc  filium  elifed .  propter  hoc  quod  teudur 


238  LIBIAY    EPISCOPVS.  [7h 

rex  dimifit  episcopum  fe  unum  inmonafterio  fuo  Lan 
Cors .  ablato  fibi  conuiuio  fuo  ui  et  fortitudine .  & 
fafta  fibi  tarn  grandi  inuafione  furrexit  episcopuf  in 
craftino  cum  tota  familia  fua .  &  reliquit  regem  fub 
malediftione  &  perpetuo  anathemate .  &  congregatif 
omnibus  clericif  totiuf  parrochi^  infra  hoftium  taratir 
ingui .  et  hoftium  tigui  pofit^  .  &  inplena  finodo  apud 
landauiam  fecit  regem  anathematizare .  &  relatum 
eft  regi  et  episcopo  dauid  Lunberth  nomine  defadlo 
anathemate.  Et  poft  ''^^  interuallum  temporif  miffif 
legatif  ad  episcopum  Libiau .  &  recepta  legatione. 
conuenerunt  infimul  inmonafterio  Lann  cozf.  Et 
iudicatum  eft  episcopo  Libiau  pretium  totiuf  famili^ 
fu^  ut  redderet  fibi  quinquief  famili^  quidem  qu^ 
tunc  temporif  fuerat  cum  episcopo  quando  ablatum 
fuit  fibi  ui  conuiuium  fuum .  &  pretium  eiufdem  ep- 
iscopi  ut  redderetur  fibi  feptief  hoc  eft .  ccccccc 
mancufaf  inauro  puro.  Teudur  rex  uidenf  iudicium 
fufferre  non  poffe  per  intercefforem  fuum  episcopum 
Lunberth  quefiuit  ueniam  cum  accepta  penitentia 
offerenf  uillam  tref  ceriau .  deo  et  fanctif  dubricio 
teliau  et  oudoceo  gt  Libiau  episcopo .  &  omnibus 
episcopif  landaui^  inperpetuo.  Data  fibi  uenia  ac- 
cepit  episcopuf  libiau  terram  illam  cum  fua  tota 
libertate  fine  ullo  cenfu  ulli  homini  terreno  nifi 
ecclesi^  landauie  et  paftoribus  eiuf  inperpetuo.  & 
cum  tota  communione  incampo  et  in  filuif  in  aqua 
et  inpafcuif.  Finif  illiuf  eft  deuia  magna  qu^  eft 
abauftro  per  fpinium  rubum .  inde  ufque  adriuulum  i 

taugeiel  qui  eft  abaquilone  inde  perriuulum  orientem 


•:. 


7h]  LIBIAY   EPISCOPVS.  239 

uerfuf  ufque  ad  fontem  cheneian .  poftea  afonte 
cheneian  per  ficcam  uallem  qu^  ducit  furfum  ufque 
adpredictam  uiam  magnam  iterum  qu^  eft  abauftro. 
Declericif  teftef  funt .  Libiau  episcopus  .  Lunberth 
episcopus .  =83  eneurif  prefbiter.  Diuin  prefbiter. 
marchiud .  cherenir .  reuelgur .  diffaith  .  henip .  redun. 
canatan  .  comic.  Delaicis  .  teudur  rex  .  mo2  .  fulbrit. 
elftan  .  bran  .  feruf .  abel .  dauin,  Quicunque  cufto- 
dierit  cuftodiat  ilium  deuj.  Qui  autem  ab  ^cclesia 
landaui^  feparauerit .  anathema  fit.     Amen. 

SPenN  ibei  inrosulgeN. 
CIENduM  eft  nobif  quod  grifud  rex  filiuf 
yugein  largitus  eft  inelemofina  quattuo2  modi- 
of  agri  pennibei .  &  infempiterna  confecratione  deo 
et  fandlis  dubricio  teliauo  et  oudoceo  &  libiauo 
episcopo  &  omnibus  episcopif  landaui^  liberam  ut 
infulam  inmedio  marif  fine  ullo  cenfu  ulli  homini 
terreno  nifi  paftoribus  landaui^  et  clero  eiufdem  .  & 
propter  emendationem  uit^  fuf  .  &  propter  tref  pre- 
uaricationef  quaf  fecerat  contra  deum  et  fanctof. 
primo  tenendo  idmab  filium  idcant  inmonafterio 
fancti  cinguali  ecclesi^  fanctorum  dubricij  teliaui  et 
oudocei .  &  uiolando  refugium .  fecundo  uaftando 
ciuarheru  filium  crafhaiou  inmonafterio  fancti  cin- 
uuri .  id  eft  lannberugall  tertio  uendendo  portum 
dulon  ecclesiam  fancti  dubricij  aprimo  tempore  fine 
licentia  episcopi  quibusdam  hominibuf .  "^^  &  emen- 
datif  hif  tribus  preuaricationibus  commendauit  pre- 
didlam  tellurem  profalute  anime  fu^  ut  predi6lum 


nl 


240 


GVCAVNVS    EPISCOPVS. 


[72. 


eft.  Finlf  illiuf  eft  In  longitudine  auertice  montif 
ufque  adriuulum  mithri.  Latitude  autem  eiuf  a,dimidio 
filu^  qu^  eft  ab  oriente  ufque  ad  agrum  cinguali  qui 
eft  ad  occafum  cum  duobus  agrif  meinporth.  Quorum 
finif  eft  amari  inlongitudine  ufque  adpetram  iacintham. 
latitudine  autem  afoffa  oriehtali  ufque  agrum  filiorum 
grucauc  cum  heredibus  fuif  boduc  atque  eimin  .  & 
cum  uno  modio  agri  qui  eft  iuxta  telich.  Finif  illiuf 
amari  ufque  portum  capr^ .  &  ita  inter  duaf  foffaf 
per  longitudinem  ufque  adpetram  iacintam.  Declericif 
teftef  funt .  libiau  episcopuf .  cerennhir  .  equonimuf 
Dibin  preftjiter .  diffaith  fcriptor .  enim .  marchi. 
guithrit  .  loumarch  .  guainint  .  cinon.  Delaicif 
Grifud  filiuf  higueid  .  bleinbiu  .  beli .  grucinan .  mail- 
brigit  facerdof .  elci  le6lor .  euilaun  .  branud  .  marchi. 
conan.  Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuj-. 
Qui  autem  ab  ecclesia  landaui^  feparauerit  /  anathe- 
ma fit.     Amen. 

Jjcccc.  XX.  IX.  Libiau  episcopuf  migrauit  ad  domin- 
um  .  &  ordinationif  fu^  anno  tertio.  ^3 

T  ■  ORG  ANT  hen  filiuf  yugein  rex  morcannuc 
X.  JL  contemporaneuf  Etgari  regif  anglorum. 
reddidit  eiufdem  ammonitione  &  dunftani  dorobo- 
renfif  ecclesi^  arciepiscopi  exhortatione  et  commen- 
datiif  litterif.  Gucauno  episcopo  landaui^  omnia 
territoria  eiufdem  ecclesi^  &  cum  omni  fua  dignitate 
et  priuilegio  .  &  ficut  meliuf  fuit  tempore  fanctorum 
dubricij  teliaui  oudocei  predecefforum  fuozum  liberaf 
ab  omni   feruitio   pertotam   gualiam .  non   tarn  per 


?2»j  GVCAVNVS    EPISCOPVS.  241 

regnum  morcanti  regif  regnantif  per  feptem  regionef 
infra  hoftium  guy  et  hoftium  tyui  quam  pej;  regnum 
hiuel  dd  filii*  cattell  regnantif  pertotam  gualiam. 
&  iftaf  nominatim  ^cclgsiaj"  cum  fuif  territoriif  omni- 
bus .  ec-clesiaj-  Machumur  uidelicet  Lann  Liuit  et 
lann  uannar .  et  lann  guoronoi .  et  lann  tituil .  & 
lann  Mihacgel  cruc  cornou.  et  Ian  mihacgel  ipull. 
et  lann  gunnhoill .  et  lann  niffien .  et  lann  guern 
tiuauc .  et  multaf  aliaf  et  uerbo  filiozum  fuozum 
iguein  .  id^uallaun  .  cattell .  cinuin  .  et  omnium  opti- 
matum  totiuf  regni  morcannuc  .  et  prefentibus  clericif 
fuif  innumerabilibus.  Finif  lann  Liuit  machumur. 
lecha  exuha  parte  occidental!  dirpant  diguairet  ar  ihit 
bet  liman  ,  maliduc  liman  diuinid  bet  ipant .  maliduc 
ipant  artrauf  adhif  guaiffap  liguallaun  ""^^  fiiliuf  tut- 
bulch  .  arhit  irnant  trui  irpant  betiblain .  dinant  arall. 
maliyduc  arihit  bet  pann  difcinn  inlecha.  maliduc  lecha 
dirguairet  betgenou  irpant  Acuid  inliman  ubi  incepit. 
Finif  lann  uannar  demachumur .  Oapernant  diflir 
haliman .  nant  diftir  diuinid  bet  ipant  maliduc  ipant 
bet  inant  bichan .  maliduc  dirguairet  bet  liman .  liuan 
ari  hit  bet  diftir  ubi  incepix. 

Finif  lann  Guoronoi.  Mingui  ex  una  parte  dicirchu 
irpant  inhi  cecin  uerfuf  occafum  inparte  aquilonali 
^cclesi^ .  orpant  dirguairet  dilicat  finnaun  dioci .  arhit 
iguuer  bet  nant  catlan.  catlan  inihit  bet  aper  periron. 
catlan  nihit  bet  mingui .  mingui  nihit  diuinid  bet 
penn  arciueir  arpant  in  icecin  ubi  incepit  armingui. 
Finif  lann  tituill .  ifoff  inparte  dextrali  maliduc  di 
guairet  bet  trodi .  arhit  ifoff  diuinid  diall  ar  hit  cecyn 


m  '?s 


242 


BISHOP    GYCAYN.  [72, 


crib  irall  betipenn  irall  dirfoff .  arhit  irfoff  bet  nant 
meneich .  nant  meneich  nihit  bet  trodi .  trodi  diguai- 
ret  betpenn  irfoff  ubi  incepit.     Finif  lann  mihacgel 
cruc  co2nou.  igueirclaud  arihit  inauflro  bet  guuer 
trui  irgueirclaud  arhit  irguuer  diguairet  bet  hodni. 
hodni  diuinid  bet  aper  ifinnaun  bechaN  "^^  maliduc 
iguuer  diuinid  dilicat .  oilicat  truf  irall  iniaun  .  dirgul 
iret  betiguoun  irgueirclaud  ubi  incepit.     Finif  lann 
mihacgel  ipuU  cecin  irall  inicreic  arparth  guUeugin 
dir  eccluif  bet  mouric    di   penn  irinif  adhuchti  ha 
penn  irall  adifti.     Finif  lann  niffien  openn  iriu  inif 
teireru   arglan   ilgui .  ilgui   nihit   diuinid   bet   nant 
cichmann .  nant    cichman    nihit   bet    iblain .  Oiblain 
diluin  helic  diblain  aghiti  maur  ari  hit  diguairet  bet 
irguoun .  inparth    gulleuin   dirmainti   iniaun   diblain 
acgiti  bechan .  oiblain  diuinid  diall  hilguid  trui  ircoit 
dir  riu  .  arhit  irriu  .  ibron  ir  all  adff  ireccluif  niffien. 
arihit   diguairet  inif  teireru  bet    ilgui .  ubi  incepit. 
Finif  lannguern  timauc  dubleif  digenou  irfoff  I  ciu 
arhihit  diuinid  dir  alt  dir  carnfin .  penncelli  guennuc 
ar  hit  irfoff  uerfuf  orientem  bet  panndifcinn  diguairet 
ipenn  celli  guennuc  inirpant.  arhit  irpant  arhit  irclaud 
uerfuf'  auftrUm  diguairet  bet  licat  irfinnaun.    Oilicat 
diuinid  uerfuf  02ientem  arhit  irguuer .  irallt  diuinid 
dicirchu  bronn  irallt  dirminid  arhit  irguuer  bet  imain. 
ormain  iniaun  truf  ir  minid  dirguoun  dirguliple.  °'' 
iperued  irguoun  .  arhit  irguliple  "uerfuf  aquilonalem 
plagam  dirfoff  maur   icecyn  irminid  maliduc  irfoff 
diguairet    dirford    maur    truf   iford    arhit    ifoff   bet 
guenuin    meirch   arihit    diuinid   dir    coit    betiblain. 


73J  MERCHIAVN'S    GRANT.  243 

Oiblain  uerfuf  occafum  intrauf  truf  ircoit  didubleif. 
maliduc  dubleif  diguairet  bet  penn  irfoff  ubi  incepit. 

f^ERPETVALITER  REGNANTI  domino 
nostro  ihe§u  christo  honor  lauf  et  perhennif 
doxa  perinfinita  fecula.  Ego  nierchiaun  filiuf 
riderch.  post  plurima  delifta  immenfaque  crimi- 
na  adte  qui  eft  fonf  indulgertti^  largifluuf  afFe6luofif 
nifibuf  immo  lacrimofif  plan6libus  penitentialiter  fup- 
pliciterque  nimia  auiditate  deuf  meuf  reuerti  defidero. 
hec  iugiter  recolenf  quod  petruf  amariffime  fleuit  et 
ueniam  perpetrauit.  Pauluf  conuerfuf  confeftim 
apostolus .  latro  credidit  paradifum  coluit.  Inclitif 
igitur  confefforibus  dubricio  teliauo  oudoceo  et 
gucauno  epifcopo  utrifque  gemmif  decorato.  Sapi- 
entia  uidelicet  fanctarum  fcripturarum  diuin^  et 
human^ .  et  regali  nobilitate  parentel^  fimul  cum 
dignitate  pontificalif  cathedr^  abbati  totiuf  dignitatif 
^cclesie  fancti  CAtoci  Lann  Caruani^  fimul  et  here- 
ditario  iure  .  Hof  duof  fratres  ''^^  Guftin  et  ebba  cum 
fua  paterna  hereditate  et  cum  captura  pifcium  ut 
merear  beata  tranquillitate  adipifci  perhenne  gaudium 
tribuo  pro  animabus  coniugif  me^  et  parentum 
meorum  riderch  et  acgarat  cum  fua  tota  libertate. 
et  fine  ullo  cenfu  ulli  homini  terreno  nifi  ecclesi^ 
landaui^  et  paftoribus  eiuf  inperpetuo  &  cum  Hbera 
communione  incampo  et  infiluif  in  aqua  et  inpafcuif. 
Declericif  teftes  funt .  Gucaunuf  episcopuf .  Eidejr 
leftor  urbif  guenti .  bledgur  .  gulbrit .  catgen  .  gurci. 
duna.  Delaicif  uero .  Arthmail  rex  filiuf  nougui .  con- 
Q  2 


244 


GVCAYNVS    EPISCOPVS. 


[73- 


cedenf  hanc  elemofinam  inperpetuo.  Merchiaunetfiliuf 
eiuf  gurcant .  gurci  filiuf  gurcimanu .  malcant.  gunda. 
Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem 
ab  ecclesia  landaui^  feparauerit  anathema  fit.   Amen. 

Lann  mihacgel  lichrit .  &  uilla 
-j^  ftifilot. 

P^k  RTHMAIL  rex  guenti  filiuf  nougui  occidit 
I^  j^  fi"atrem  fiium  elifed  immo  femetipfum. 
ut  eft  metrice  di<?tum.  Quicunque  aJium  molitur 
ledere  primum.  Ipfiam  fe  iaculo  percutiet  proprio .  & 
fa6lo  tam  execrabili  homicidio  et  humano  generi  exofo. 
episcopuf  Gucaunuf  miffif  legatif  pertotam  parrochiam 
°'°  fibi  fiibditam  et  obtemperantem  ecclesi^  fii^  Lan- 
daui^ .  propter  clericof  omjief  demaioribuf  gradibuf 
ufque  adinferioref  graduf  ut  fimul  eonuenirent  apud 
landauiam .  &  congregatif  illif  omnibuf  de  fine  ad 
finem  ut  prediximuf.  affirmante  tota 
finodo  fecit  regem  anathematizare .  & 
ablata  fibi  tota  christianozum  communitate.  Et 
audito  fibi  facto  anathemate  requifiuit  ueniam  lacrim- 
abili  deuotione  apud  landauiam .  &  iniun6la  fibi 
penitentia  de  fratricidio  perpetrate .  largituf  eft  in 
elemofina  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo 
et  gucauno  episcppo .  &  omnibus  prefulibus  landaui^ 
in  perpetuo.  Lann  Mihacgel  lichrit  cum  tercia 
parte  prati.  Finif  illiuf  eft .  or  rit  artaroqi  arhit 
irpont  meiniauc  trui  irgueirclaud  digenou  inant  arhit 
igupant  iuinid  dirallt .  arhit  irall  uerfuf  aquilonem 
arhit  irallt .  nihit  bet  ipenn  arciueir  hagenou  irpant 


SiNODVS 


1       1 


73*]  GVCAVNVS    EPISCOPYS.  245 

uerfuf  occidentem  dilicat  irguuer  ni  pant .  arhit  irpant 
betpanndifcinn  intaroci .  taroci  nihit  bet  nirit  ubi 
incepit.  Et  quattuoz  modiof  uill^  ftifilat .  limite 
feruante  apoU  hir  |  guidhuc  ufque  adpull  higuarach 
perlongitudinem .  &  afraxino  ftifilat  ufque  adtref 
guafcar .  inla'^'titudine .  &  cum  fua  tota  libertate 
et  omni  communione  data  incolif  incampo  et  infiluif 
in  aqua  et  inpafcuif .  et  fine  ullo  cenfu  uUi  homini 
terreno  nifi  ecclesi^  landa,ui9  et  paftoribys  inperpetuo. 
i)eclericif  teftef  funt .  Gucaunuf  episcopuf.  Eidejr 
leftor  urbif  guenti .  bledgur  equonimus .  eutigirn 
preftjiter .  catgen  filiuf  diffaith .  gurci  filiuf  marchi. 
gorui  filiuf  breint.  Delaicif  Arthmail  filiuf  nogui. 
Nogui  filiuf  guriat.  merchiaun  filius  riderch.  brichmar. 
gurci  filius  gurcimanu .  duo  filii  albrit  figrit  et  hiueid. 
Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuj-.  Qui 
autem  ab  ecclesia  feparauerit  Anathema  fit.     Amen. 

L  Villa    Sevan. 

AVR  et  riliuf  eiuf  deheueiST  compundli  corde 
et  animo .  &  data  fibi  penitentia  pro  homicidio 
abeif  perpetrato .  merchi  uidelicet  largiti  funt  inele- 
mofina  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo  et 
gucauno  episcopo  et  omnibus  prefulibus  landaui^ 
uillam  feuan  cum  tribus  modiif  terr^  uerbo  et  con- 
fenfu  idguallaun  regif  filij  morcant  cum  fua  tota 
libertate .  &  fine  ullo  cenfu  ulli  homini  terreno  nifi 
ecclesi^  et  paftozibuf  eiuf  inperpetuo.  Declericif  ''''' 
teftef  funt .  Gucaunuf  episcopus .  diffaith  le6lor. 
hergualt .  fed   fcriptor  .  hiueid  .  marchiud  .  eutigirn 


246  THE  GRANT  OF  LANN  GURONOI.  [74. 

facerdof .  run .  guenerbiu  cocuf.  De  laicif .  idguallaun 
rex .  aircol .  drich.  Quicunque  cuftodierit  benedidluf 
fit.     Quiautem  uiolauerit  maledidluf  fit.     Amen. 

Dcccc .  Is .  XXX.  n.  incarnationif  domini  anno. 
Gucaunuf  episcopuf  landaui^ .  confecratuf 
ametropolitano  dunftano  doroborenfif  f  cclesie  archi- 
episcopo .  data  fibi  uirga  paftorali  inregali  curia 
afummo  rege  anglorum  .^tgaro  prefentibus  fiiffra- 
ganeif  fiiif  episcopif  angli^ .  birthelmo  episcopo. 
alrpuoldo  episcopo ,  ^delpuoldo  episcopo .  Ofpaldo 
uuicorni^  episcopo ,  &  prefentibys  abbatibus  yElirrico 
abbate.  JEyyuic^  abbate ,  et  aflantibus  ducibus 
.^Ijrhere  duce.  .^Ijrhea  duce.  ^dej-tan  duce  cum 
multif  aliif  clericif  et  laicif.  Pofl  datam  fibi  appstoli- 
cam  dignitatem  migrauit  ad  dominum. 

MMarchluid    episcppus. 
ARCHLtJID    episcopuf    landauie .    tempore 
filiorum  morcant .  ouein  .  idguallaun .  catell. 
cinmin. 

TAe  remaining  six  lines  of  this  column  were  left  Hank. 

"rlfr 293 

iCiendum  eft  quod  quattuo2  alumni  ILL  id  eft 
ELmoiN.  nud.  melguaf.  arguiftil.  immolauerunt 
Lannguronoi  cum  modio  agri  et  femimodio  pro 
animabus  fuif  deo  et  fanctif  confeffozibus  dubricio. 
Teliauo .  et  Oudoceo  uerbo  et  confenfu  regif  mo2- 
canhuc  rif  uidelicet  filii  oueiN  fimul  et  donatione  eiuf 
inperpetua  oblatione .  et  fine  ullo  cenfu  ulli  homini 
terreno  nifi  episcopo  landaui^ .  et  inmanu  eiufdem 


Z4*]  THE    SEVEN    CANTREDS  247 

episcppi  Bledri  nomine .  et  cum  omni  communione 
incolif  inaqua  &  inpafcuif .  incampo  et  infiluif.  De 
clericif  teftef  funt .  Bledri  episcopus  .  lofeb  prefbiter 
et  decanuf  landaui^  .  Eli .  friauc  .  Auguinn.  Delaicif 
uero  teftef.  Rif  filiuf  oueiN  rex .  gurcant  filiuf 
merchiaun  .  bledgur  filius  ceretic  .  edilm  filius 
teuduf.  merchiaun  filius  arthbleid.  CanaN  filius 
iacouan .  &  cum  data  benedi61;ione  omnibus  feruanti- 
bus  &  feruaturif  banc  elemofinam  cum  omni  dignitate 
fua  et  libertate  in  ^cclesia  landaui^ .  maledictione 
autem  cum  perpetuo  anathemate  uiolaturif  aut  abla- 
turif  laicali  ui .  aut  aliqua  tirannica  poteftate  ampliuf 
ab  §cclesia  landauie  et  apaftozibus  eiuf  Amen. 
"'♦  Finif  illiuf  eft.  Oryt  ycerr  bet  cecyn  bet  finnaun 
guaidan .  02  finnaun  hit  y  cecgyn  bet  targuuf .  truy 
targuuf  hit  dou  ceuiou  ynntrauf  bet  finnaun  he 
collenn  .  ynn  trauf  bet  celli  rudanhint .  hieuen  bet 
taruuf  Otaruuf  bet  tref  gloyiud  hit  ieueN  bet 
minugui .  idest  teir  eru  iff  rit  deueit. 

1[  Jiftud  hie  fcriptum  est  proeo  .•^quod  carta  iHa  in  qua 
fcriptum  erat  pre  nimia  uetuftitate  fere  tabefacta  est. 
I  ciant  omnef  christiani .  quod  Septem  funt  cantref 
in  dominio  mozgannuc .  et  in  episcopatu  fuo 
fimiliter  ecclesie  fcilicet  landauie  :  Primuf  quidem 
cantref  eft .  bican.  Secundus  uero  cantref  /  eft. 
guyr  /  et  caedweli .-'  et  carn|waliaun:  Terciuf  uero 
cantref  est.  wurhinit;  Quartus  cantref.  Penychen; 
Quintuf  cantref.  gunlyuch  /  et  edelyvon  ;  Sextuf 
cantref .  wenyfcoyt ;    Septimuf  cantref  wenthuccoyt. 


248  OF    MORGANNUC.  [7^, 

et  Yflradyw  et  ewyaf/qui  ambo  uocantur  femper. 
dew .  wur  laweyf .  went  hue  coyt .  de  went  hue  eoyt 
funt  /et  infuper  hoe  ergyn  .  et  anergyn  .  ficut  in  ifto 
gref  teliau  /  reperitur .  per  totum  finem  mozgannuc 
per  circuitum:  Jnfuper  autem  feitote  quod  in  uno 
tempore  fuerujnt  Edgar .  Rex  tocius  britannie :  et 
huwel  da  /  et  Mo2gan  hen ;  et  ifti  duo  tamen  erant 
fubieeti  regi  edgaro;  Mozgan  hen  optinuit  quoque  tune 
tempozif  totum  Mo?gannue  .  in  paee  et  quiete  ;  Set 
huwel  da  uoluit  auferre  huie  yftradiv  et  ewyaf /tune 
tempozif  fi  poffet ,  quo  audito  rex  edgarus  aduoeauit 
huwel  da .  et  mo2gan  hen  /  et  filium  fuum  eiuf 
huweyn  /  ad  curiam  fuam ;  et  ibi  in  pleno  coneilio 
rex  edgaruf  tractauit  de  litigatione  ambozum ;  et 
repertum  eft  iufto  iudieio  curie  regif  edgari  /  quod 
huwel  da  nequiter  egiffet  contra  mo2gan  hen .  ""^  et 
filium  fuum  huweyn.  Et  depulfuf  eft  huwel .  da  ab 
hif  duabus  terrif .  fcilieet .  Jftradiu  .  et  evwiaf .  in 
perpetuum .  fine  recuperatione.  Et  Poftea  Rex 
Edgarus .  dedit  et  conceffit  huweno .  filio  Mo2gan 
hen.  illaf  duaf  terraf.  videlicet  jftradiu  et  ewiaf. 
nominatim.  in  episcopatu  landavensi.  conftitutaf.  ficuti 
fuam  propriam  hereditatem.  et  illaf  easdem  duaf  terraf 
fibi  et  heredibus  fuif  per  eartam  fuam  fine  calumpnia 
alieuiuf  terreni  hominif  cgnfirmauit.  Communi  uero 
affenfu  et  teftimonio  omnium  Archiepiscopo2um  epis- 
c.opo2.um  et  abbatum  comitum  et  baronum  .  toeiuf 
anglie .  et  Wallie  .  factum  eft  .  et  quod  maledietus  es- 
set  a  deo  patre  /  qui  illaf  duaf  terraf  a  dominio  M02- 
gannue.  et  parrochialandavensi  /  umquam  fepararet. 


7b.]     MOURIC  RESTORES  VILLA  ELCU     249 

Et  quod  iterum  benedictus  fo2et  a  domino  ihesu 
christo  /  qui  hoc  obferuaret .  et  a  cuncto  populo 
christiano .  Amodo  et  ufque  in  fempitepnum  .  Amen. 
Jnfuper  fcitote  quod  carta  ilia  que  illo  die  facta  fuit 
et  fcripta  cozam  rege  edgaro  in  pleno  confcilio  fuo  / 
in  ecclesiam  landauenfem  depofita  eft.     Valete. 

TAe  remaining  12  lines  of  this  column  are  blank, 

* 296 


'j\  /rr©  "Vi^IG  rex  gulatmorcant  filiuf  hiuel  red- 
KsIA.  didit  deo  &  fanctif  dubricio .  Teliauo .  et 
Oudoceo  .  et  iofeph  episcopo  .  et  omnibus  prefu- 
libus  landaui§  uillam  elcu  .  ablatam  ^cclesi^  landaui^ 
quadam  laicali  inuafione  .  &  cum  fua  tota  libertate 
fine  ullo  cenfu  ulli  homini  terreno  nifi  ^cclefi^ 
landaui^  et  paftozibus  eiuf  inperpetuo  .  &  data  com- 
munione  incolif  incampo  et  inaquif .  infilua  &  in 
pafcuif .  &  cum  uno  modio  et  femimodio  terr^. 
J^inif  illiuf  eft .  alata  uia  ufque  aderucglaf .  &  atrep 
marchan  ufque  adiguern.  i)eclericif  teftef  funt. 
iofeph  episcopuf ,  Ruid  facerdof.  bleinguid.  tecguaret 
facerdof  docunni.  ;DeIaicif .  Mouric  rex  .  teudur. 
Diffaith .  etrit.  I^ui  autem  ab  ecclesla  landauie 
feparauerit  .-^  anathema  fit. 

Eight  lines  left  blank  hete, 
* 


F^milia  etguini  regif  guenti  jrilii  guriat  Htigauit 
cum  famiha  bledri .  episcopi  landaui§  .  intantum 
quod  episcopuf  foluf  Htigio  inter'^'^jruit  mixto  furore 


■'"'?»1 


250  BLEDRI    EPISCOPVS.  [Z5. 

nimio  et  fanguine  exutraque  parte  .  &  uolenf  fedare. 

ftanf  inter  utramque  aciem  aquodam  fcelerato  uiro 

famili^   regif  uulneratuf  eft .   &  effufo  fanguine  et 

fequeftrato  litigio  .  uenit  episcopuf  adlandauiam  .  & 

mifit  legatof  fuof  per  omnef  ecclesiaf  totiuf  parrochi^ 

infra  hoftium  taratir  fuper  ripam  guy .  &  hoftium 

tiugui    pofit^ .    &    adunatif   omnibus    clericif  facri 

ordinif  apud  landauiam  inplena  finodo      ^  , 

^  ,  .  _       SiNOdUS. 

fecit  regem  anathematizare  cum  tota 

familia  fua .  &  reliquit  patriam  guenti  fubmaledic- 
tione  &  fine  baptifmo.  &  ablata  fibi  tota  christianorum 
communione.  Et  poftquam  rex  etguin  audiuit 
tantam  fuper  fe  fubmotionem .  et  fadlam  fibi  & 
patri^  fu^  tam  execrabili  excommunicatione  quefmit 
ueniam  cum  tota  familia  fua  et  malefadloribus 
omnibus,  apud  landauiam .  &  inplena  finodo  inquan- 
tum  adfemetipfum  pertinebat  defafla  iniuria  accepit 
indulgentiam  et  remiffionem  peccatorum  addudlif 
crudelibuf  uirif  ante  pedef  episcopi  et  fibi  liberatif 
adfuftinendum  iudicium  cum  uenia .  &  iun6la  eif 
penitentia .  et  facta  remiffione  cum  data  uenia  Etguin 
rex  non  aliter  credenf  fe  purgatvm  acrimine  nifi 
ieiunio  et  oratione  et  elemofina  largituf  eft  deo  et 
fanctis  dubricio  teliauo  et  Oudoceo  et  bled'^'^ri  epis- 
copo .  et  pro  effufione  fanguinif  fui  uillam  iunuhic 
cum  tribuf  modiif  terr^.  &  cum  totalibertate  fine 
ullo  cenfu  ulli  homini  terreno  nifi  ecclesi^  landaui^ 
et  paftoribuf  eiuf  inperpetuo .  et  cum  omni  com- 
munione data  incolif  incampo  et  infiluif  inaqua  et 
inpafcuif     Jfinif  illiuf  eft    opyll    cinguid ,  bet   nant 


-   ¥.''■ 


750 


BLEDRI    EPISCOPVS. 


25^ 


louhelic  nihit  bet  pill.  Declericif  teftef  funt  bedri 
episcopuf .  gurcant .  cimelliauc  .  iouann.  i)elaicis 
etguin  rex .  ellgualt .  gurhi .  etern.  Quicunque 
cuflodierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  ab 
ecclesia  landaui^  feparauerit .  anathema  fit.  ^inif 
nant  igoir  exuna  parte  .  exalia  parte  nant  iguolchetua 
betipill  dironnenn  uerfuf  orientem .  Oronnenn  iniaun 
dirguairet  dirnant  iguolchetua  maliduc  bet  pill. 
Oronnenn  inparte  alia  diblain  iguuer  maliduc  di 
guairet  bet  nant  igob  bet  pill. 


mi' 


PenN    GELLI     GUENNHVCC 

Riuxta  LisguerN. 
0TRI  et  ^riirud  regef  guenti  jrilii  elifed 
\  immolauerunt  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo 
et  oudoceo  et  bledri  episcopo  et  omnibus  pontificibus 
landaui^  proanimabus  parentum  fuozum  terram  penn 
celli  guenhuc  cum  fua  tota  libertate .  &  data  com- 
munione  incolif  incampo  et  infiluif  inaqua  et  inpafcuif. 
et  fine  °''  ullo  cenfu  ulli  homini  terreno  nifi  ecclesi? 
landaui^  et  pafloribus  eiuf  inperpetuo.  Finif  illiuf 
eft  orduur  pill  perdimidiam  partem  linei  uallif  ufque 
adfalicej-  hir  helicluin  beticelli .  deinde  ualle  ducente 
ufque  carnguenn. 

Declericif  teftef  funt  bledri  episcopuj .  dinguallaun. 
riuguallaun. 

Delaicif.    rotri    et   grifiud   pilii    elifed    &    morbiu. 
gurcinnir  .  gurci .  &  factuM  eft  tempore  f 
Qvicunque    cuftodierit    benedidluf   fit.     Qui  autem 
uiolauerit  maledictuf  fit.     Amen. 


252  lOSEPH    EPISCOPVS.  p5» 

Finif  henlenic  cinauc  arpill .  oper  guinnic  ipill 
maliduc  gunnic  diuinid  betipridpull .  orpridpull  dicecn 
irallt  pin  tir  lanngunn|hoill  maliduc  cecn  irallt  uerfuf 
occafum  nihit  bet  pill,  maliduc  pill  dirguairet  bet 
gunnic  ubi  incepit. 

Dcccc.  Lx.  xxiii.  anno  eledlione  fafta  regum  * 
morcannuc  .  Ouein  uidelicet  et  idguallaun.  cat- 
ell  et  cinuin  filiorum  morcant  hen  |  rotri  .  et  grij7ud 
piliozum  elij-ed  et  totiuf  cleri  et  populi  morcannuc 
infra  hortium  taratir  ingui  &  hoftium  tiui  pofiti .  & 
dato  fibi  baculo  inregali  curia  afummo  rege  anglozum 
Adelredo .  &  ametrapolitano  doroberenfif  ecclefi^ 
Albrico  archiepiscopo  bledri  episcopuf  Ian3°°daui9 
confecratuf  eft  .  &  millefimo  vigefimo  fecundo  anno 
incarnationif  domini  ordinationif  fu^  autem  trigefimo 
nono  anno  migrauit  ad  dominum. 

Millefimo  vigefimo  fecundo  anno  incarnationif 
domini  confecratuf  eft  iofeph  episcopuf 
landaui^  cantuari^  ametropolitano  dorobernenfif 
ecclesi^  ^Inod  arcm^^scopo  inkalendif  o6lobrif 
et  inprimo  anno  cicli  decennouenalif .  uerbo  regif 
anglorum  Cnvt  .  &  dato  fibi  baculo  incuria  illiuf 
eledlione  populi  et  cleri  landaui^ .  &  regum  britanni^ 
regif  uidelicet  riderch  regnantif  per  totam  gualiam 
tunc  tempore .  &  hiuel  fubreguli  regis  morcannuc 
infra  hoftium  taratir  ingui  et  hoftium  tiui  regantif. 
&  uigefimo  quarto  ordinationij*  fu^  anno  inula  fancti 
petri  apostoli  apud  aguftan  migrauit  ad  dominum.  5| 


76.]  lOSEPH    EPISCOPVS.  253 

PIDERCH  filiuf  ieftin  rex  mo2cannuc  immo 
^  totiuf  gualie  excepta  tantum  infula  euoni^ 
quam  iacob  jriliuf  idgual  per  fe  tenebat .  Riderch 
dico  uirum  pacificum  et  manfuetum  omnibus,  totiuf 
regni  tarn  clericif  quam  laicif  uiduif  et  orphanif  iura 
fua  et  hereditatef  diuina  lege  et  humana  concedentem. 
&  maxime  ecclesie  dei  et  gubernatoribus  eiuf 
episcopif  uidelicet .  ^"^  &  omnibuf  deinferioribus 
gradibuf.  Jncuiuf  tempore  nulla  defolatio  inmontibuf 
nee  IN  piano  nifi  tantum  tribuf  uillif  per  totam 
gualiam  infolitario .  landaui^  quidem  et  fanctif  eius 
dubricio  teliauo  et  oudoceo .  &  iofeph  episcopo 
eiufdem  conceffit  ecclesiaj"  fuaf  fuaf  et  earum  teri- 
tozia  per  omnia  per  omnia  in  pace  quieta  tenenda. 
&  cum  fua  dignitate .  &  omni  priuiLegio  confoli- 
data .  et  libertate  tota  data  incolis  &  habitaturif  et 
communione  p^ruia  incampo  et  inaquif  inaqua  & 
inpafcuij- .  &  obuenerationem  katholic^  fidei  iure 
iurando  .  et  manum  mittendo  prefente  iofeph 
episcopo  et  confirmante  fuper  quattuor  euangelia 
antepofitif  facrif  reliquiis .  &  ita  ut  nunquam  glebam 
unam  fcienf  ablaturuf  eft  aliqua  ui  laicali  aut  tir- 
annico  furore  .  aut  malo  ingenio  .  aut  fraude  fdbdola 
deterritoriif  landaui^  .  &  cum  toto  priuilegio  dato 
fibi  atempore  fanctozum  dubricii  teliaui  oudocei .  hoc 
eft  fine  ullo  cenfu  magno  uel  modico  ulli  homini 
terreno  nifi  tantum  oratione  cotidiana  et  ecclefiaftico 
feruitio  diurno .  fine  confule  fine  proconfule  fine 
conuentu  infra  patriam  nee  extra .  fine  uigilia  intuf 
nee  extra  .  fine  expeditione  ^°'  &  cum  omni  dignitate 


254  lOSEPH     EPISCOPVS.  [76* 

curi^  fu^  plenaria  &  ut  fie  dicam  inomnibus  ut  regia. 
&  uouenf  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  oudoceo. 
&  inmanu  iofeph  episcopi .  confolidanf  et  promittenf 
omnibus  fuccefforibus  fuif  inpgrpetuo  ut  nunquam 
dominaretur  inaliquare  ecclesiaflica  ut  eiuf  poffeffioni- 
buf  nee  etiam  refugium  uiolaturuf  immo  eonferuaturuf 
inomnibus  &  eonceffo  eodem  refugio  territoriif 
omnibus  eiufdem  .  &  eonfirmato  ab  eo  tali  quale  fuit 
fancti  dubricij  inpriori  tempore  uidelieet  quandiu 
uoluerit  profuguf  landaui^  et  eo2u.m  omnium  ubi 
^eclesiarum  fibi  fubditarum  maneat  tutuf  fine  pro- 
tegente  elipeo  nifi  diuino  &  faLijctorum  proteftione 
in  eiuf  afylo  et  fine  termino .  non  tantum  per  diocefim 
fuam  diuidente  tyugui  oeeidentali  plaga  .  Guy 
uero  inhoftio  taratyr  in  parte  orientali  fequeftrante 
angliam.  uerum  etiam  infra  epifeopatum  fancti  dauid 
pertotam  demeticam  regionem  .  &  cantrer  maur. 
et  brecheniauc  .  et  eluail .  &  deomnibus  fubfcriptif 
ueftita  fuit  eeclesia  landaui^  fimul  et  episcopuf  iofeph 
pace  quieta  &  tranquilla  tempore  regnantif  riderch 
pertotam  gualiam .  &  ammonitione  ^Inod  archi- 
episcopi  cantuarienfi  fimul  cum  litterif  commendatiij" 
Cnut  regnantif  angliam.  IN  Cantrej?  maUR. 
.l.T  ann  Teliau  maur.  eum  ^°^  fuif  duobuf territoriif 
11.  Lann  teliau  nant  feru.  m.  Lann  teliav  garth- 
teuir.  1111.  Lann  teliau  mainaur  brunuf.  v.  Lann 
teliau  bechan  indiprin  teiui.  IN  Cantrejr  guar- 
tha.  VI.  Lannteliau  lanndibrguir  mainaur.  Vll. 
Lannteliav  trejrieerniu.  Vll].  Lanntoulidauc  icair. 
IX.   Lann  teliau  aper  coguin.     x,  Lannteliau  penn 


Fold  out 


76.] 


JOSEPH    EPISCOPUS. 


255 


tiuinn.  XI.  Lann  teliau  luin  guaidan  .  uilla  tantum 
ineueljrre.  iNPenbro.  XI].  Lann  rath.  Xll].  & 
Lann  cronnguern  cum  tribuf  territoriif  amrath. 
Finis  illarum  ofrut  gurcant  hitglan  rath.  Xlll]. 
Trei?  earn  uilla  tantuntum  fine  ^cclesia.  XV.  Laith 
ti  teliau  fuper  ripam  ritec  .  uillam  tantum  iuxta  penn 
alunn.  XVI.  Menechi  arglann  ritec  iuxta  pen  alun. 
XVI] .  Pull  arda  iuxta  mainaur  pir .  uilla  tantum. 
XVll].  Luin  teliau.  uilla  tantum.  XIX.  Eccluif 
guiniau  ubi  natuf  eft  fanctuf  teliauf.  XX.  Forth 
medgen  uilla  tantum.  XXI.  Porthmanach  mainaur 
inamithieil.  XXll.  Din  guennhaj?  inlonion  uilla 
tantum.  XXll].  Lannteliau  litgarth  .  infindoucledij? 
hachemeif.  rrtainaur.  XXlll].  Lannteliau  cil  retin. 
inemlinn.  IN  r6s.  XXV  Lann  iffan .  mainaur. 
XXVI.  Bronnlann.  XX VI.  Lanngurjrrit.  3°4  xxvil. 
Telich  clouuan  .  inpenbro.  XXU]ll.  Ciltutuc. 
XXVlll]  Penn  clecir.  InpepitiauC.  Mainaur 
mathru.  XXX.  Cenarth  maur.  IN  brecua. 
XXXI  Lannguruaet  mainaur.    Incantref  felim. 

Lann  coit  .  xxxii.     Incantrej?  talacharn. 

Lannco2s  .  XXXlll.  |  XXXlll].  Lann  mihacgel 
meibioN  gratlaun.  XXXU.  Lann  idoudec  feith. 
In  elmaiL  Lann  meilic  halygueff.  XXXVl. 
XXXVll.     Lann  '  teliau  iciliou  idrifrinn   machagui. 


Penniprifc    trej?   eiliau  infegenid. 
Lanntiuauc   inpennicheN. 

|0VRIC  rex  gulatmorcant  filiuf  hiuel  firmauit 
pacem    cum    Etguino   jrilio    guriat    rege 


M 


256  lOSEPH    EPISCOPYS.  [77. 

guenifcoit  ambo  iurantef  fuper  reliquiaj-  fanctoaum 
antepofitif  facrif  euangeliif  ut  fimul  tenerent  contra 
brachaniof  infraterna  pace  .  et  contra  omnej-  inimicof 
fuoj-  anglof  uidelicet  ex  una  parte .  dextralef  britannof 
ultra  montanof  exalia  parte  prefente  episcopo  landaui^ 
lofeph.  &  prefentibuf  pluribuj-  demelioribu)-  regni. 
&  fafta  iuratione  et  conjrirmato  fjdere .  poll  inter- 
uallum  mouricus  rex  potiuf  periurii  particepf .  rupta 
pace  fua  &  inmanu  episcopi  confolidata.  cepit 
etguinum  &  incarcerem  fuum  miffum  abflulit  ei 
regnum  fimul  et  lumen  oculo2um .  ducente  ilium 
orbitate  adinteritum.  ^os  Et  poftquam  audiuit  epis- 
copus  uiolatum  feduj" .  maledixit  regem  Iniquum  et 
malepafloref  et  confiliariof  prpfafto  periurio'et  homi- 
cidio.  Aduocatif  omnibus  clericif  totiuf  parrochi^ 
infra  hoftium  taratir  inguy  et  hoftium  tyui .  apud 
landauiam  et  confirmantibuf  fententiam  canonicam. 
Rex  nequam  uiden)-  dampnationem  fuam  .  et  tantam 
excommunicationem  fufferre  non  poffe  requifiuit 
ueniam  apud  landauiam  et  apud  deum  per  inter- 
ceffionem  fanctozum  dubricij  teliaui  et  oudocei  et 
iofeph  episcopi .  &  data  fibi  uenia  fimul  cum  iun6la 
penitentia  largituf  &yt  inelemofina  deo  et  fanctif 
dubricio  teliauo  et  oudoceo  et  iofeph  episcopo  et 
omnibu?.  prefulibus  landauie  uillam  penn  iprifc  idejt 
dirrinn  anouid  cum  fua  tota  libertate .  et  data  omni 
communione  incolif  incampo  et  infiluif  inaqua  et 
inpaj-cuif .  &  fine  ullo  feruitio  ulli  homini  terreno 
nifi  ecclesie  landaui^  et  paftoribus  eiuf  inperpetuo. 
Et  alteram  uillam  trej?  eliau  infeghenid .  idest  uilla 


77,] 


lOSEPH    EPISCOPVS. 


257 


jriliorum  quichtrit  agrum  trium  modiozum.  Et  lann 
tiuauc  agrum  trium  modiorum  cum  omni  fua  libertate 
et  tota  communione  ut  prediftum  eft.  Declericif 
testej-  funt.  lofeph  episcopux .  ruid  facerdof .  cim- 
eilli3°^auc  equonimuf  jriliuf  bledgur .  iofeph  facerdof 
ilduti.  Delaicif  mouricuf  rex  et  hiugel  pater  fuuf. 
cincenn  jriliuf  guebric .  breint  luguim.  Finif  diprin 
annouid  eft  ofinnaun  derguift  hit  irallt  nihit  bet  riu 
tiuuil  dipull  iriulenn  dircarn  luit  erigenf  furfum  penn 
arciueir  cruc  ri  dir  cair  bet  annouid  ni  hit  bet 
ibudinn.  Finij-  trej?  eliau  orguoun  betimor  longitu- 
dine  otrej?  licotuc  bet  trej?  tecan  latitudine.  Finif 
lanntiuauc  latitude  eiuf  inter  corricou .  longitudo 
eiuf  ufque  ad  longum  lap  idem.  Quicunque  cufto- 
dierit  cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  ab  ecclesia . 
landauie  feparauerit  .-^  Anathema  fit.     Amen. 


SRiv  Brein. 
CIENDUM  eft  quod  riuguallaun  filiuf  ruN 
pugnauit  cum  episcopo  iofeph  et  familia  illiuf 
et  unum  deiramiliaribuf  episcopi  amicum  perforauit 
lancea.  &  expulfuf  aregione  tota  fimul  &  fequeftratuf 
atota  christianozum  communione  per  fuam  nequitiam 
tandem  inito  ir^dere  cum  episcopo  &  parentibus 
eiuf  accepit  penitentiam  deforiffa6lo .  &  fafta  libi 
abfolutione  cum  concordia  perpetrata  et  habita  cum 
uulnerati  parentela  largituf  est  3°?  uerbo  regif  hiugel 
&  filii  eiuf  mourici  hereditariam  fuam  terram  Riubrein 
cum  fua  tota  libertate  &  cum  tertia  parte  filu^  J^nif 
peithan  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo. 


258  lOSEPH    EPISCOPVS.  [77* 

&  iofeph  episcopo  &  omnibus  prefulibuf  landaui^ 
inperpetuo .  &  cum  omni  communione  fua  data 
incolif  incampo  et  infiluif  in  aqua  et  inpafcuif.  & 
fine  ullo  feruitio  ulli  homini  terreno  nifi  ecclesi^ 
landaui^  et  paftoribus  eiuf.  Finif  illiuf  eft .  Orit 
litan  arannouid  ni  hit  bet  iriftleidiauc  dipull  otin 
cincenn  dir  cruc  glaj"  dirford  litan  hit  ifof  nihit 
betiguoun  guenn  inihit  bet  lain  ina. 
Declericif  teftef  funt .  iofeph  episcopuf  Ruid  prefbiter 
fancti  teliaui.  Sed  prefbiter  fancti  catoci .  Tecguaret 
facerdof  fancti  docunni.  Delaicis  uero  hiugel  rex  et 
filiuf  eiuf  mouric  .  run  filiuf  ceitimor .  cincenn  filiuf 
huefric.  Quicunque  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deus. 
Qui  autem  abecclesia  landauie  feparauerit  anathema 
fit.  Amen.  Finif  illiuf  filu§  eft  cum  ilia  filua 
qu^  pertinet  di  inif  bratguenn  oaper  gungleif  intar. 
maliduc  arihit  diuinid  beti  blain .  Oiblain  truffo 
diblain  inant  du  .  arhit  inant  du  dir  ^°^  guaret  betpan 
difcinn  inidair  cin  circhu  tar .  Odina  ditajr  arhit  tai? 
cum  pifcibus  dirguairet  bet  aper  gungleif  ubi  incepit. 

@Trej?  gynnhill. 
VRCANT  filiu)-  ithail  immolauit  proanima 
fua  uillam  trep  ginhill  deo  et  fanctif  dubricio 
teliauo  et  oudoceo  et  iofeph  episcopo  .  et  omnibuf 
prefulibus  landauie  .  &  cum  fua  tota  libertate  &  data 
communione  incolif  in  campo  et  infiluif  inaqua  & 
inpafcuif.  &  fine  ullo  cenfu  ulli  homini  terreno  nifi 
ecclesi?  landaui^  &  paftoribuf  eiuf  inperpetuo.  Finif 
illiuf  eft.  Oelei  uia  cuftodiente  ufque  adabrenan.  eri- 


ml 


78J  JOSEPH    EPISCOPVS.  259 

genf  furfum  tranfuerfum  ufque  dum  defcendit  inelei. 
Declericif  teftef  funt .  iofeph  episcopus .  Ruid  fa- 
cerdof .  cimeilliauc  .  benedi6luf.  Delaicif .  gurcant 
filiuf  ithail .  cincenn  filiuf  caratauc  .  atrit  filiuf  elpin 
Quicunque  cuflodierit .  benediftuf  fit.  Qui  autem 
uiolauerit .  maledidluf  fit.     Amen. 

MTrej?  GulycH. 
0  V  R I C  rex  gulatmorcant  filiuf  hiugel  iratuf 
eft  cuidam  potenti  fuo  uiro .  &  uenit  cum 
furore  nimio  ad  landauiam  frangendo  refugium 
fanctorum  dubricii  teliaui  et  oudocei .  &  accepit  ab 
hoftio  ecclesi^  uxorem  illiuf  uiri  nomine  SeifiU .  & 
inprefentia  episcopi  iofeph  3°9  &  uiolato  refugio 
fanctorum .  &  uulnerato  quodam  defamilia  episcopi. 
et  ablata,  uxore  &ui  et  fortitudine  mandauit  pontifex 
per  ecclesiaf  totiuf  parrochi^  adiacentif  ecclesi^ 
landaui^  ab  hoftio  taratir  fuper  ripam  gui  ufque 
adripam  tigui .  &  adunatif  omnibus  clericif  demaiozi 
gradu  ufque  adinferiorem  .  &  in  plena  fmodo  anathe- 
matizauit  regem  potiuf  iniqum  mandatozum  dei 
tranfgreffozem  .  &  fa6lo  anathemate  .  et  per  patriam 
dilatato .  rex  requifiuit  ueniam  apud  landauiam. 
inprimif  offerenf  fe  redditurum  raptam  uxorem. 
et  uulneratum  uirum  familiarem  episcopi  paccare 
muneribus  cum  refugii  plena  reintegratione .  & 
iunfta  fibi  penitentia  cum  data  uenia  admodum  culp^ 
reddidit  uillam  trei?  gulich  cum  tribuf  modiis  terr^ 
deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo  qu^  antea 
fuerat  illorum  .  et  atempore  iudhail  regif  morcannuc 

R  2 


26o  lOSEPH    EPISCOPVS.  [78. 

filii  athruif  contemporanei  oudocei  episcopi ,  &  cum 
fua  tota  libertate  et  data  communione  incampo  et 
infiluif  in  aqua  et  inpafcuif.  Declericif  teftef  funt. 
lofeph  episcopuf .  mid  facerdof.  iofeph  facerdoj-. 
Delaicif  mouricuf  rex  caratauc  filiuf  gulbrit .  feifill  3'° 
filiuj-  gifllerth  .  teudur  filius  idguin.  Finif  illiuj-  eft; 
orpoguifma  dircrucc  dir  lech  in  hit  ifoff  di  earn  gifl- 
lerth hit  ifoff.  dicarn  guocoi?  hit i earn  dirnant  hit  inant 
digurimmi .  gurimmi  inihit  hit  gulieh  .  gulich  nihit 
iuinid  cann  teireru  irynif  rac  pouifma  deui.  Quicun^ 
que  cuflodierit  cufhodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  ab 
^cclesia  landaui^  fepdrauerit  anathema  fit.     Amen. 

M Villa  j"Ratjius  ruRSjR.  nadauan. 
OVRICUS  rex  propredicta  preuaricatione 
.  immolauit  deo  et  fanctif  prediftif .  et  ecclesi^ 
landaui^  et  pafloribus  eiuf  inperpetuo .  uillam  fratruf. 
&  cum  tota  fua  libertate  &  data  communione .  et 
atteftantibuf  predi6lif  clericif  et  laicif.  &  infupef 
quattuoz  libraf  argqnti  episcopo  iofeph .  &  multa 
dona  canonicif  fuif .  et  femper  fe  promifit  obedientem 
9cclefi§  &  omnibus  fuif  tefritoriif  rectvm  auxiliatorem 
et  fidum  defenfoi'enl .  &  benedixit  filiif  fuif  catguocaun 
et  rif  ut  firmiter  tenelrent  commendationem  fiiam  et 
elemofmam  inpace  quieta .  &  omnibus  fuif  pofleribus 
nepotibus  pronepotibus .  &  omnibuf  fu^  generationif. 
&  male^^dixit  exalia  parte  omnibus  fuperflitibuf  fuif 
quicunque  illorum  elemofmam  predi6lam  ab  ecclesia 
landauie  ui  et  laicali  iNuafione  aut  fiibdola  fraude 
ampliuf  feparauerint.     Amen.     Finif  illiuf  efl .  ebir- 


?8J  JOSEPH    EPISGOPVS.  261 

thun .  deinde  dircarn .  orcarn  dirclaud .  di  ard  irallt 
diufcuid  irallt  nihit  diaricelli  arhit  bet  ipenlipenn 
diguairet  inhiaun  uerfuf  occafum  dirford  maur  .  trus 
iford  dipenniclaud  iniaun  nihit.  arhit  iclaud  dirnant 
diguairet  bet  nadauan .  arihit  bet  aper  epyrthun  nihit 
betiford  maur  nihit  bet  irit  ubi  incepit. 

CHennriu  in  Lebiriid. 
ARATAVC  jriliuf  Riuallaun  unuf  decomitibus 
mourici  regif  morcanhuc  fregit  refugium  fanct- 
02um  dubricii  teliaui  &  oudocei .  &  incomitatu  mourici 
regif  et  uerbo  auferendo  uxozem  feifill  ui  et  foztitudine 
abhoftio  ecclesi^  ut  prediximuf  recolenf  quod  male- 
fecerat.  nee  aliter  poffe  faluari  et  liberari  ab  ira  et 
maledidlione  episcopi  iofeph  nifi  per  ieiunium  et 
orationem  et  elemofmam  cepit  lacrimari  et  ueniam 
requirere  apud  landaui^  prefulem  .  &  iunfta  fibi 
penitentia  admodum  facrilegii  uerbo  et  confenfu 
catguca^^un  regif  guenti  largituf  eft  inelemofina  deo 
et  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo  et  iofeph  epis- 
copo  et  omnibus  prefulibus  landaui^  inperpetuo. 
Lannpetyr  inhennriu .  &  cum  tota  fua  libertate .  et 
fine  ullo  cenfu  uUi  homini  terreno  nifi  ecclesi^  lan- 
dauie  .  &  cum  data  communione  incampo  et  infiluif 
inaqua  &  inpafcuif.  Declericif  teftef  funt .  iofeph 
episcopuf .  bleinguid  .  gueiluirth  .  filiuf  albrit.  De 
laicif  catgucaun  rex .  grifud  filiuf  eli .  nir  filius 
iudguallaun .  abraham  filiuj"  enniaun .  caratauc  et 
riuguallaun  filii  gulfrit  .  iouai?  filiuj-  riuallaun.  Finif 
illiuf  eft .  dubleif .  deinde  dinant  igall  nihit  betiblain 


262  lOSEPH   EPISCOPYS.  [7% 

oblain  irallt  coit  guent  cecyn  irallt  nihit  diuinid  bet 
pennarciueir  lannmihacgel  dirfozdmaur  iuinid  trui 
ycoit.  arhit  crib  irallt.  o  crib  irallt  iniaun  diguairet 
dilicat  nant  marchnant  march  arihit  bet  dyfleif. 

Villa   carnou    id    est   uilla    crucov 

Mleuirn .  et  uilla  crucou  mozcan. 
ERchiaun  riliuj-  Riderch  cum  jrilio  yuo 
gurcant  dederunt  proredemptione  regni 
celeftif  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  &  oudoceo  et 
iofeph  episcopo  et  omnibuf  prefulibus  landaui^  uillam 
carnou  cum  duobus  modiif  terr^ .  &  uillam  crucou 
leuguirn  cum  ^'3  tribus  modiif  terr^ .  &  cum  tota  fua 
libertate  .  &  fine  ullo  feruitio  uUi  homini  terreno  nifi 
ecclesi^  landaui^  et  paftozibuf  eiuf  inperpetuo .  & 
data  communione  incolif  incampo  et  infiluif  inaqua 
et  inpafcuif .  uerbo  et  confenfu  regif. 
Declericif  teftef  funt .  episcopuf  iofeb .  Nobif  prefbi- 
ter .  gurcant  filiuf  dunna.  Delaicif  Merchiaun  et 
filius  eiuf  gurcant .  gurcinnij?  filiuj-  gurci .  giftrerth 
riliuf  gallcun.  Ouicunque  cuflodierit  benedictus  fit. 
Qui  autem  uiolauerit .  maledidluf  fit.  Amen. 
Finif  crucou  morcant .  rit  aruaith  armouric  arhit  ir 
fozd  betdiar  irallt  ad  dexteram  iniaun  di  lin  dir  luhinn 
maur  truf  ifozd  diroff.  arhit  irfofl"  diuinid  digarth 
bacat  dirluhinn  exalia  parte  garth  bacat  diguartha 
nant  hela  arhint  ipaiT  nant  ela  dirmain  dirford  dir 
fofl"  arhit  irfoff  betpull  mouric  diguairet  guerf  trui  i 
pull  di  brinn  icafj-ec  dipenniguern.  iuainaur  dirfoff  ari 
hit  diguairet  betpull  mouric  arhit  aruaith  ubi  incepit. 


79J  lOSEPH    EPISCOPUS.  263 

Lann   fant   breit   inmainaur 

Cc  r  u  c  m  ar  c. 
ATGuallaun  jriliuf  Guriat  intermixtif  quibufdam 
uerbif  cum  quodam  homine  ^'^  riderch  nomine 
filii  beli .  &  incuria  episcopi  lofeph  apud  landauiam 
&  inprefentia  illiuf  percuffit  cum  pugno  donee  fluxit 
fanguif  denaribuf .  &  retentum  fecit  episcopuf  eum. 
&  incarcerem  miffum  prefentibus  parentib.us  fuis 
patre  fuo  guriat  uidelicet  &  gurcano  filio  ithail  con- 
fobrino  fuo  cum  multif  aliif  aflantibus .  &  carceratuf 
recognouit  malefa6lum  fuum  .  &  requifiuit  ueniam 
per  intercefforef  apud  episcopum  .  offerenf  fanctif 
dubricio  teliauo  et  oudoceo  et  episcopo  iofeph. 
ecclesiam  fanct^  Brigid§  &  cum  tribus  modiij-  terr§. 
&  cum  finibus  fubfcriptif  et  concordiam  condignam 
homini  episcopi.  &  inito  confilio  cum  canonicif  ec- 
clefi^ .  &  cum  probif  hominibus  landaui^  accepit 
episcopuf  ecclesiam  illam  cum  fuo  agro  et  cum  tota 
fua  libertate .  &  data  communione  incolif  in  campo  et 
infiluif  inaqua  et  inpafcuis .  &  uerbo  patrif  fui  guriat. 
et  conceffione  mourici  regif  morcanhuc  .  et  perpetua 
donatione  confirmata .  &  miffa  fuper  altare  fanctozum 
dubricii  teliaui  et  oudocei.  Declericif  teftef  funt 
episcopuf  iofeph  .  ruid  facerdof .  cimeilliauc  equoni- 
muj-.  Delaicif .  gureant  piliuj-  ithail .  guriat  et  piliuf 
eiuf  Catguallaun  .  diffaith .  teudur.  Finij-  illiuf  eft. 
latitudine  ^'^  onantbrachan  bet  glefmf.  longitudine 
ofinnaun  liff  bet  cimer  irdounant  brachan.  Quicun- 
que  cuftodierit  cuftodiat  ilium  deuf  Qui  autem  ab 
ecclesia  landauie  feparauerit  .-^  anathema  fit.  Amen. 


264  lOSEPH    EPISCOPUS.  [7% 

SCecin  penn  rof  arguy. 
EISILL  piliuf  giftlerth  immolauit  deo  et  fanctij- 
dubricio  teliauo  oudoceo  et  iofeph  episcopo  et 
omnibus  landaui^  et  ecclesi^  cinfall  cecin  penn  rof 
uerbo  grifud  filii  riderch  inperpetuo .  fuper  ripam 
mingui  exalia  parte  lanncinrall.  Finif  illius  eft 
openn  arciueir  aperfinnaun  emrdil  trui  mingui  cecin 
penn  rof  arihit  ad  dexteram  dicirchu  penn  gueirclaud 
audi  arihit  dirguairet  bet  mingui .  mingui  nihit  bet 
aper  finnaun  errdil  ubi  incepit.  Declericif  teftef  funt. 
iofeph  episcopuf .  ruid  prefbiter  landaui^  .  cimeilHauc 
equonimuf .  clemenf  prefbiter  lann  cinjjall.  Delaicip 
grifud  rex  morcanhuc .  piliuf  riderch .  feifill  rihuf 
giftlerth .  audi  et  guilftan  fiHi  figilm  heredita|tarii. 
branud  guoy  et  gunguaf  filiuf  eiuj- .  idmab  delan 
cinnpall  prepofituf  episcopi .  riderch  et  feifill  i?ilii 
eiuid  delann  mocha.  3,6 

R Cecin  pennipelli  iuxta  lannbocha. 
lUGUALLAVN  riliuj"  tutbulch  uenit  quadam  die 
^  motuf  ira  &  furore  comite  fibi  fua  familia  ad 
lann  Mocha .  &  depredatuf  eft  populum  illiuf  ecclesi^ 
&  cum  preda  uenienf  fequentibus  ilium  reliquiif 
ecclesi^  cum  clamore  magno  et  gemitu  cecidit  in 
fontem  oir  ftupefadluf  nimium  uidenf  pifcem  grandem 
infonte  pro  quo  equuf  illiuf  faliuit  unde  proieftuf  eft 
feffor  deequo  adterram .  &  frafto  brachio  fuo  femi- 
uiuuf  aduocauit  familiam .  &  quietam  clamauit  pre- 
dam .  &  inillo  loco  largituf  eft  fan6lif  dubricio  teliauo 
et  oudoceo  et  iofeph  episcopo  et  omnibus  episcopif 


80j  BISHOP    HERWALD.  265 

landaui^  terram  fuam  hereditariam .  cecin  penn 
icgelli .  fine  ullo  cenfu  uUi  homini  terreno  nifi  ec- 
clesi^  landaui^  et  paftoribus  eiuf  in  perpetuo.  Finif 
illiuf  eft  licat  finnaun  Oir  diguairet  arhit  iguuer  beti 
pridpull  diguairet  digenou  irpant  iparthguocled  arhit 
irpant  diuinid  dir  j?ord  maur .  arhit  irford  part  gulleuin 
bet  finnaun  Oir  ubi  incepit.  Declericif  teftef  fiant. 
iofeph  episcopuf .  Ruid  prefbiter .  cimeilliauc  canonici 
landaui^  .  Elcu  prefbiter  lannmocha.  Delacif  uero  / 
Riderch  rex  filiuf  giftin  .  riuguallaun.  ^'^  Bynuf  fiHuf 
merchbiu  .  marchiud  fiUuf  ioude  hereditarii .  gucaun. 
feifill  filiuf  elcu  de  lann  mocha  .  gloiu  filiuf  fermarch. 
euud  filiuf  gloiu  .  brechiaul  filiuf  guallauc  .  nud  filiuf 
morgen .  tutleu .  bledgur  burr.  Quicunque  cuflodierit 
cuftodiat  ilium  deuf.  Qui  autem  ab  ecclesia  landaui^ 
feparauerit  /  anathema  fit.     Amen. 

Deconfecratione  Hervvaldi  episcopi. 

F^RESTANTE  totiuf  creatur^  uifibilif  & 
W  inuifibilif  auctore  atque  gubernatore.  quem 
unum  fubflantialiter  .  trinumque  perfonaliter 
infe  &  perfe  fubfiflere  credimuf  &  confitemur 
uniuerfif  orthodoxy  fidei  cultoribus  uniuerfalem  uit^ 
prefentif  profperitatem  .  &  eternalem  immoztalitatif 
felicitatem.  ^Jotum  fit  beniuole  prudently  legen- 
tium  hoc  didlamen  ac  intelligentium  quod  c^leftif 
pafloz  ouilif  christus  dominuf.  cuiuf  prouidentia 
atque  difpenfatione  totum  corpuf  ecclefi^  terreftrif 
regitur  ac  difponitur.  humilem  permanuf  impofitionem 
iofeph    episcopi    landaui^    confecratum    facerdotem 


266  HERVVALDYS    EPISCOPVS.  [80, 

HERWALDVM .  &  inter  anglof  non  modico  tempore 
commozantem  .  &  tam  coram  ipfif  quam  coram  fu^ 
ideft  britannic^  gen^'^tif  poteftatibus  gratia  et 
moribus  prefulgentem  adfacerdotalem  dignitatem 
feliciter  landauenfif  §cclesi^  ei.us  largiflua  miferatione 
clementer  elegerit.  Cuiuf  unanimif  ele6lio  abinuicto 
rege  Grifido  monarchia  britonum  prepollente .  & 
aMourico  filio  houel  confentientibuf  prefulibus  ac 
facerdotibus  itque  do6loribus  omnibus  terr^  primo- 
ribus  ac  magnatibus .  &  confirmata  honorabiliter 
illiuf  confecratio  afummo  archiepifcopo  Cynifi .  & 
abaliif  anglie  plurimif  epifcopif  canonice  confummata 
eft .  fub  cuiuf  manu  atque  norma  ipfe  fuorum  more 
precefforum  episcopuf  exftitit  prefente  domino  gloriofo 
anglifaxonum  bafilio  Eaduuardo.  cundlifque  pontifici- 
buf  &  abbatibus  necnon  archidiaconibus  cum  omnibus 
ecclesi?  ordinibus  atque  fapientibuf  hoc  ratum  esse 
firmiter  ac  ftabiliter  adiudicantibus  pariterque  bene- 
dicentibus  inilla  famofa  fynodo  qu^  Lundonie  fadla 
eft  inebdomada  pentecoftef  Anno .  M"".  L"°.  ix"".  ab  in- 
carnatione  domini  nostri  ihesu  christi .  Inquo  deincepf 
omnium  fapientium  confilio  huiufcemodi  decretum 
prolatum  atque  confolidatum  eft.  ut  fiquif  rex  uel  dux 
aut  fatrapa  fme  princeps  ^'9  uel  quicunque  prepotenf 
huic  pontifici  uel  eiuf  fuccefforibuf  aut  loco  cui  preeffe 
et  prodeffe  miffuf  eft  fuccurrendo  ac  benefaciendo  hoc 
pa6lum  benedictionum  obferuauerit .  et  adimpleuerit. 
corpore  limul  et  fpiritu  conferuetur  inpace  .  et  quiete 
fanctorum  omnium  infecula  feculorum.     Amen. 


80J  HERVVALDVS    EPISCOPVS.  267 

F-^  HenN  Riv  GuNNua. 
Ami  LI  A  Catgucauni  regif  morcannuc  filii 
'  Mourici  indie  natiuitatif  domini  uifitauit  lan- 
dauiam  bono  affedlu .  et  ut  dicitur  deuirga  aaron 
uerfa  indraconem  animus  illiuf  famili^  tarduf 
adfpeiandum  bonum .  uelox  adfaciendum  malum. 
&  ditatuf  prenimio  gaudio  tant^  feftiuitatif .  cepit 
baccare  copia  potationif  fequeftrata  difcretione  fobri- 
etatif  intantum  quod  imperfefti  uiri  amiffa  ui  fcienti^ 
et  pietatif .  deuaftauerunt  unvm  familiarem  et  nepo- 
tem  Hergualdi  episcopi  berthutif  nomine  uirum 
iuftum  et  medicum  totiuf  patrie .  &  fa6la  tam  execra- 
bili  inuafione .  &  fubala  fa.nct02.urn  dubricii  teliaui 
Oudocei .  &  afilo  mifit  epi.s.c.opu.f  legatof  fuof  per 
omnef  ecclesiaf  totiuf  fu^  dioce|of  obtemperantef  fibi 
infra  ho^'°itium  taratir  fuper  ripam  Gui  &  ripam  tj'ui 
ut  fimul  conuenirent  clerici  maiorif  dignitatif  ele6ti 
tam  quam  inferiorif  apud  landauiam.  &  in  plena  finodo 
depofitif  crucibuf  cum  fa.nctif  reliquiif  adterram  .  & 
uerfif  cimbalif  fimul .  &  claufo  hoftio  ^cclesie  cum 
ftipatif  fpinif .  &  ita  carentif  feruitio  et  paftore  re- 
manfit  diebuf  et  no6libuf .  fafto  anathemate  famili^ 
regif .  &  fequeftrat^  atota  ortodoxe  fidei  forte .  & 
audita  tanta  fubmotione  et  dilatata  perpatriam  magno 
ftrepitu  &  murmure .  cepit  rex  lacrimari  pro  damp- 
natione  famili^  fu^ .  defideratif  potiuf  pacem  cum 
fuo  paftore  quam  participationem  perpetrate  iniuri^. 
Aduocatif  omnibus  comitibus  fuif  requifiuit  ueniam 
apud  landauiam  lacrimabili  deuotione  fimul  &  familia 
fegregata   achristianorum   confortio .  &  audita   eiuf 


268  HERVVALDUS    EPISCOPUS.  [8\. 

prece .  &  data  fibi  uenia  fimul  &  famili^  iundla  cum 
penitentia  canonic^ .  dixit  rex  pofitif  manibus  fuif 
fuper  altare  petri  apostoli  et  fanctorum  confefforum 
dubricii  teliaui  &  oudocei .  &  coram  utroque  populo 
clericali  et  laicali  Confirmo  hanc  elemofinam.  tribuenf 
deo  Henriugunua  uidelicet  et  fanctif  predi6lis.  & 
episcopo  heruualdo  et  omnibus  ^"  pontificibuf  lan- 
daui^  infempiterna  confecratione  liberam  abomni 
feruitio  feculari  &  regali .  &  cum  data  communione 
incolif  incampo  et  infiluif  inaqua  &  inpafcuif.  De 
clericif  teftef  funt .  H ergualduf  epifcopus .  Moruarch 
et  merchuiu  canonici .  Gulbrit  et  tutnerth  et  felif. 
lofeph  le6lor  catoci.  Aidan  prefbiter  catoci.  catguaret 
prefbiter  fancti  docunni.  Delaicif .  Catgucaun  rex 
&  frater  eiuf  Rif .  rotri  filiuf  iaco .  caratauc  filiuf 
gulbrit .  cinnhor  filiuf  richrit .  eithin  filiuf  elfin, 
guabeith  filiuf  elcu  .  teudur  filiuf  laur.  Fa6lo  anathe- 
mate  feparaturif  hanc  elemofinam  ab  ecclesia  lan- 
daui^  &  apafloribuf  eiuf.  Data  autem  benediftione 
feruaturif  &  confirmaturif  inquieta  pace  Amen. 
Finif  illiuf  eft  penniguoun  ipenn  ifof  inihit  beti 
ford  di  crib  ir  allt  icelli  cecin  icelli  inihit  bet  pandif- 
cinn  diguairet  dirpuU  ibronn  emil  igueirclaud  uerfus 
orientem  arhit  iclaud  nipant  truf  iford  iuinid  trui 
ipant  di  genou  iriu  arcrib  iralt  inhenn  tref  gucaun 
diguairet  trui  icoit  bet  inant .  inant  arihit  bet  irhelic- 
luin  .  deinde  iparth  cled  dir  cruc  dir  cruc  arall  iniaun 
3"'  trufiford  dipenncelli  gulible  diguorlurch  iudgual. 
guorlurch  nihit  dircarn  dircruc  dircarn  arhit  iford  maur 
o  maif  igueirclaud  inhit  penn  igueirclaud  ubi  incepit. 


Shi  KING    GRIFITH'S    GRANT.  269 

F^  Privilegivm. 

PAter  &filiuf  et  fpirituf  fanctuf  tref  inperfonif. 
unuf  in  deitate  &  effentia  creator  et  gubernatoz 
totiuf  creatur^  uifibilif  et  inuifibilif .  &  fuper 
omnia  formauit  hominem  adimaginem  et  ad  limilitu- 
dinem  fuam  diuideNf  fingula  prout  uult .  &  cui  omnia 
feruiunt  inprefentiarum .  quibufdam  tribuenf  regna 
&  poteftatef .  quibufdam  modicaf  paupertatef  cum 
feptiformi  dono  fapienti^  et  intelleftuf  confilij  et 
fbrtitudinif  fcienti^  et  pietatif  et  timorif.  Jnfpirauit 
C02  lapideum  ingruente  quadam  infirmitate  corporif. 
Grifudi  regif  britanni^  .  &  ut  fie  dicam  totiuf  guali^ 
define  adfinem  &  calefadlum  fancti  fpirituf  feruoze. 
Videnf  igitur  rex  quod  poteftaf  eiuf  ficut  flof  foeni 
et  caro  ut  cinif  conatuf  efl  protranfitoria  fubftantia 
conquirere  regnum  floridum  fine  caffura .  &  celefte 
gaudium  fine  merore  et  triflitia .  femota  omni  ^^ 
penuria .  femetipfum  tribuenf  fub  iugo  penitenti^  .  & 
penitenf  feciffe  qu^  fecerat  contra  diuina  precepta 
promifit  fe  emendaturum  ieiunio  &  oratione  et 
elemofina  cum  diuerfif  metallif  pretiofif .  largitif  abillo 
deo  egenif  uiduif  &  orphanif .  &  non  degeneraisf 
apredecefforum  nobilitate  pietate  et  largitate.  immo 
imitanf  et  precellenf  rigore  et  fortitudine.  tum  contra 
barbarof  anglof  exuna  parte  femper  fugitiuof  uifa 
facie  fua  inacie  belli .  tum  contra  hibernienfef  occi- 
dentalef  &  femper  fugacef.  turn  contra  indigenaf 
folito  more  bellicofaf .  tum  contra  danaof  marinof. 
tum  contra  infularum  orcadum  habitatoref.  &  femper 
uerfif  dorfif  infugam.  &   firmato   f^dere   adlibitum 


270  HERVVALDVS    EPISCOPVS.  [8\, 

fuum  pacifiicatof .  clamauit  territoria  omnia  landaui^ 
ecclesi^  petri  apostoli  &  fanctorum  confefforum 
dubricii  teliaui  et  oudocei  deomni  parrochia  eiusdem 
abhoftio  taratir  fuper  ripam  gui  ufque  adripam 
tiugui .  &  infuper  terraf  eiufdem  lann  teliaumaur 
uidelicet  &  pen  alun  cum  multif  aliif  ^cclesiif  & 
telluribus  fuif  omnibus .  &  cum  3="*  illif  inbrecheniauc 
pluribuf  ut  incirografo  demonftratur .  qu^  habentur 
extra  diocefim  inepifcopatu  fancti  Deuui .  &  cum 
tota  priuilegio  ut  meliuf  fuit  tempore  predecefforum 
fuorum  quieta  et  tranquilla  abomni  regali  feruitio 
nifi  tantum  oratione  cotidiana  pro  animabus  regum 
&  principum  britanni^ .  &  firmata  miffif  manibus 
fuper  quattuoz  euangelia .  &  inmanu  HeRuualdi 
episcopi  confolidata  .  &  coram  omni  populo  fuo  indie 
natiuitatif  domini  apud  yftum  guy .  &  oblata  uilla 
pennrof  inmanu  episcopi .  &  omnibuf  prefulibus  lan- 
daui^  inperpetuo.  Declericif  teflef  funt  Heruualduf 
episcopuf .  mormarch  .  merchbiu  .  tutnerth  canonici 
landaui^.  Benediftuf  lecflor.  louanaul.  nouif.  elinui. 
cinon  .  iudhail  preftiteri  tathiu .  Abraham  archidia- 
conuf  guenti.  Delaicif .  rex  Grifud  .  margetud  filiuf 
eiuf .  caratauc  filiuf  riguallaun  .  byrguith  .  Iudhail 
filiuf  teuduf .  eidniuet  fuedlid  .  berdicguent .  Cara- 
tauc filiuf  gulbrit .  &  cum  data  communione  omnibus 
incolif  terrarum  ^cclesi^  pertotum  regnum  fuum 
incampo  et  infiluif  inaqua  et  inpafcuif. 

One  line  left  blank  at  bottom  of  col.  32^,  and  two  at  the  beginning  of  col.  323. 
*• 


82j        hervvaldvs  episcopvs.        271 

@  ^'5 Villa    milvg. 

ISTINUS  filiuf  gurcant  mifit  familiam  fuam 
ad  landauiam  inflatam  maligno  fpiritu .  de 
cuiuf  collegio    quidam    nequam    nomine    Turguert 
comitante  ilium  et  preduce  quodam  iuuene  nepote 
giftin   enniaun    nomine .  &    inftigante    illof    fpiritu 
libidinif  oblito  figno  fanct^  crucif .  &  uiolato  refugio 
fub  afilo   fanctorum    dubricii    teliaui   et   oudocei    et 
heruualdi    episcopi   rapuerunt   uirginem    de    fubala 
^cclesi^  aufugentem  infra  taxum  et  ecclesiam  .  &  ita 
raptam   &    deuirginatam   puellam    nomine   ourdilat 
filia  cingual .  duxerunt .  &  ineadem  hora  ut  dicitur. 
Mirabilif  deuf  infanctif  fuis    qua   iuuenif  predidluf 
c^pit  eam  ut  diximuf .  bachatuf  eft .  &  tota  uita  fua 
irrita  et  opprobrio  plena  .  &  fadla  tali  inuafione .  & 
uiolato  refugio  /  maledixit  episcopuf  Giflinum  fimul 
et  malefadloref .  ablata  eif  tota  christianorum  com- 
munione  inomnibus.  Etpoftquam  Giflinuf  recognouit 
malefeciffe  erga  deum  et  paftorem  fuum  requifmit 
ueniam  lacrimabili  deuotione  apud  episcopum  fuum. 
&  data  fibi  uenia  cum  ^"^  iun6la  penitentia .  &  reddita 
rapina  cum  fa6la  concordia .  immolauit  giflin  uillam 
miluc  deo  et  fanctif  dubricio  teliauo  et  oudoceo  et 
heruualdo  episcopo  .  &  omnibus  paftoribus  landaui^. 
&  cum  tota  fua  libertate  incampo  et  inliluif  in  aqua 
et  inpafcuif .  &  fine  ullo  cenfu  uUi  homini  terreno 
nifi   ^cclesi^  landaui^ .  &  liberam   inperpetuo.      De 
clericif  teftef  funt  Heruualduf  episcopuf .  mormarch 
presbiter  .  merchuiu  prefbiter  .  tutnerth.     Lijrrif  filiuf 
episcopi .  archidiaconus   &   magifler   fancti   Catoci. 


272  HERVVALDVS    EPISCOPYS.  [82, 

lonas  prefbiter  .  Aidan  prefbiter  fancti  catoci .  Gurci 
prefbiter  fancti  catdci .  Gurcinnii?  prefbiter  fancti 
ilduti .  lohannef  prefbiter  fancti  docunni.  Delaicif 
Giflinuf  filiuf  gurcant .  Caratauc  filiuf  gulbrit .  Selij? 
filiuf  cinno2.  Elpin  filiuf  diffaith  .  Mouric  filiuf  guronui. 
Rif  filiuf  brochmail .  Cydrich  filiuf  edrit .  Mei  jpiliuf 
epifcopi.  Fa6la  abfolutione  omnibuf  feruaturif  banc 
elemofinam  intranquilla  pace  &  inferuitio  landaui^. 
Separaturif  autem  abecclesia  landaui^  fafto  fibi  a  | 
petuo  anathemate.  Amen.  Finif  illiuf  eft  Cecyn 
irallt  ipenn  iclaud  td  hd  tdl  arhit  bronn  iralt  ad  .  ui). 
dexteram  ^^^  dir  cruc  .  ofcruc  iniaun  ipenn  icelli  dir 
claud  .  iclaud  nihit  diguairet  betiford  trufifoad  iniaun 
betimain  .  ormain  diperued  lin  igleiniou  inelei  elei 
diuinid  bet  iflau  rit  imain  melin  .  Oelei  diuinid  dirriv 
arhit  irriu  nihit  trui  icoit  diarirallt  diufcuid  icoit  nihit 
betpenniclaud  trui  ircoit  arhit  iclaud  bet  elei  truf  Elei 
dirclaud .  Claud  nihit  dirfozd  dirclaud  iuinid  dirbronN 
irallt  ubi  incepit. 

CT  RE  F  Rita. 
ARATOCVS  rex  morcannuc  mifit  familiam 
fuam  ad  lann  mocha  terram  fanctozum  dubricii , 
teliaui  et  oudocei  et  heruualdi  episcopi .  &  coNuiuium 
episcopi  fa6lum  et  preparatum  prandium  inuito  hofpite 
riderch  filio  eguid  fumpfit  et  confummatum  uiolenter 
pernoftando  remanfit  inundata  et  inebrieta  uiolenti 
liquore .  &  poft  tantam  inuafionem  fa6lam .  mifit 
episcopuf  legatof  fuof  regi  ut  fibi  emendaret  fimul. 
&  familia  illiuf  faftam  iniuriam  .  &  audita  legatione 


82,]  HERYYALDVS    EPISCOPVS.  273 

fimul  et  accepta  /  recognouit  culpam .  &  penitens 
requifiuit  ueniam  apud  landauiam .  &  iunfta  fibi 
3='penitentia  fimul  et  famili^  admodum  perpetrate 
culp5  largituf  eft  inelemofina  deo  et  fanctis  dubricio 
teliauo  et  oudoceo .  &  heruualdo  episcopo  et  omnibuf 
prefulibus  landauie  inperpetuo .  uillam  trey  rita  in 
edelicion  iuxta  merthirtecmed  cum  tota  fua  libertate 
incampo  et  In  filuif  in  aqua  et  inpafcuif .  &  data  omni 
communione  incolif.  Declericif  teftef  funt  hepuual| 
uualduf  episcopus .  Lipjiicuf  filiuf  fuus .  mormarch 
prefbiter  fancti  teliaui .  merchbiu  prefbiter  .  Aidan 
prefbiter  fancti  catoci .  lofeph  do6lor  catoci .  Gurci 
prefbiter  fancti  catoci .  benedi6luf  prefbiter  baffalec. 
Delaicif .  Caratauc  rex  .  caratauc  filiuf  gulbrit .  cara- 
tauc  filiuf  riuguallaun  .  mouric  filiuf  guronui  |  louan 
et  feifill  filii  arthan .  Mei  filiuf  episcopi .  berdicguent. 
ibirr(fuith  .  iudhail  filiuj-  teuduf  .  Caratauc  filiuf 
giftlerth  .  elinui .  filiuf  idnerth  .  ieftin  filiuf  gurcant. 
felij?  filiuj-  cinno2.  Fa6la  benediftione  feruaturif 
hanc  elemofinam  cum  tranquilla  pace  inferuitio 
landaui^.  Data  autem  maledidlione  cum  perpetuo 
anathemate  .  feparaturif  ui  autem  fubdola  fraude  ab 
^cclefia  landaui^.     Amen. 

One  line  is  left  blank  at  the  bottom  of  column  328,  and  nine  lines  at 
the  beginning  of  column  ^sg. 


274        hervvaldvs  episcopys.        [83* 

3^9 De    yilla    Gunhvcc    in 

cgvartha  gym. 
ARATAVC  filiuf  riuguallaun  inegritudine 
pofitus .  &  propter  falutem  anim^  fu^  memor 
facinorum  fuorum  &  maxime  defratre  fuo  Cinon 
nomine  occifo  aquodam  de  fuif  fodalibus  et  diabolica 
ammonitione  et  fuggeflione .  &  infua  prefentia .  & 
perfui  caufam  inmaiori  parte  .  &  propter  hoc  feptief. 
iun6la  fibi  penitentia  admodum  culp^ .  limina  fancti 
petri  adiuit .  fcienfnon  aliter  faluus  fieri  nifi  ieiunio 
et  oratione  et  elemofina .  largituf  eft  deo  &  fanctif 
dubricio  teliau  et  odoceo .  &  quattuor  fanctif  de 
lannciim  .  Mirgint .  Cinficc  .  Huui .  et  Eruen  .  & 
Heruualdo  episcopo  et  omnibus  episcopis  landaui^ 
inperpetuo  uillam  gunnuc  depropria  fua  hereditate 
inguarthapcum  .  et  cum  fua  libertate  .  &  data  com- 
munione  incolif  et  habitaturif  ineternum  .  ^^°  incampo 
et  infiluij-  inaqua  et  inpafcuif .  &  uerbo  comitif  heji- 
fordi^  &  domini  guenti  Rogerii  filij  Willelmi  filii 
Oft^erni .  et  intempoze  Willelmi  patrif  regif  anglo2um 
et  guali^.  Declericif  teftef  funt  Hepuualduf  episcopuf 
landaui^  .  Abraham  archidiaconuf  guenti .  Lijrricuf  fi- 
liuf  episcopi  archidiaconuf  gulat  morcant  et  magifter 
fancti  catoci .  delanncaruan .  Elinui  monachus  de 
lanncum .  iouan  prefbiter  de  merthirteudiric .  Eduli? 
prefbiter  delannuedeui  .  iouan  prefbiter  riliuf  run 
decairguent.  Delaicif.  caratauc  filiuf  riguallaun. 
mouricuf  filiuf  enniaun  .  elinui  filiuf  idnerth  .  ithail 
filiuj-  teuduj" .  guaffuith  .  berdicguent .  nouif  filiuf 
laur .  hueil  et  iouann  filij  eidniuet.     Finif  illiuf  eft 


Fold  out 


83J 


CHURCHES    IN   ERGING. 


275 


OnaiT  broeni  hit  irpant  inoriente  adfoffam  qu^  iuxta 
uiam  tendit  ufque  nant  march  .  arhit  nant  march 
ufque  nant  broeni  ubi  incepit.  Quicunque  cuftodierit 
hanc  elemofinam  inecclefia  landaui^  benedicetur  ab 
omni  plebe .  et  abfoluatur  apeccatozum  forde.  Qui 
autem  ab  ^cclesia  landaui^  feparauerit  ingenio  aut 
quadam  laicaH  inuafione  /  anathema  fit .  donee  ad 
emendationem  uenerit.     Amen.  „, 


DE  terra  ercycg .  Lann  tydiuc .  Lann  meir  caftell 
mingui .  Lann  tiuinauc  .  Lann  martin  .  Lann 
cuflenhin .  Lann  fanfreit .  Lann  tiuoi .  Lann  budgual. 
Lann  fuluc  .  Hennlann  dibric  .  et  lann  tehau  inuno 
cimiterio .  Lann  mihacgel  cil  luch .  Lann  petyr .  Lann 
hunapui .  Lann  guern  teHau  ha  dibric  .  Lann  deui 
rof  cerion  .  Lann  degui  cilpedec  .  Lann  cruc  .  Lan 
cein .  Cum  mouruc  .  Lann  fantguainerth  .  Lann  cin- 
auc .  Lann  mihacgel  fupra  mingui .  Lann  ridol .  Lann 
cinuil .  Lann  loudeu .  Lann  celinni .  Lann  tifauuc. 
Tempore  etguardi  regif  angli^ .  et  grifudi  regif 
guali^  confecrauit  hergualduf  episcopuf  hennlann 
dibric  &  lannteliau  inuno  cimiterio .  et  ordinauit 
enniaun  filium  cincenn  inprefbiterum  .  heredibus  per- 
fiftentibus  territorii  illarum  ^cclesiarum  fub  episcopo 
hergualdo  .  moridic  filio  cini .  morbran  filio  audi .  et 
fratre  fuo  cinhi .  et  marcguein  filio  elcu  .  et  potin  qui 
fermam  cum  episcopi  debito  reddiderunt  episcopo. 
&  mortuo  enniaun  prefbitero .  iofeph  filium  fuum 
ordinauit  infacerdotem.  Tempore  etguardi  regif 
confecrauit  lann  tiuoi .  et  inea  ordinauit  iofeph  filium 

s  2 


2  76  CHURCHES    IN    ERGING.  [83* 

brein .  et  fub  titulo  lann  fuluc  infacerdotem.  Tempore 
haraldi  regif  confecrauit  fimili  modo  lannfanbregit. 
&  inea  ordinauit  guollguinn  infacerdotem. .  &  poll 
ilium  33=  filium  fuum  iouann.  Tempore  haraldi  regif 
confecrauit  lannpetir  fubherede  cidrich  filii  gunncu 
et  catgen  et  filiif  eius  gunna  et  eutut .  et  filiif  eiuf 
merchiaun  et  cuflennhin.  et  predicto  guolguinn  facer- 
doti  curam  ^cclesi^  commendauit.  Tempore  uuillelmi 
regif .  et  uuillelmi  comitif  et  uualteri  delaci .  et  raul 
debernai  .  uicecomitif  herfordi^  antequam  caflellum 
demingui  factum  est .  confecrauit  lanntidiuc .  et  rif 
inprefbiterum  ordinauit .  et  mortuo  illo  /  filiof  fuof 
guriul  et  du|inerth  ordinauit.  Tempore  uuillelmi 
confecrauit  fimili  modo  lann  fan tguainerth  .  &  inea 
cinon  filium  gucaun  in  facerdotem .  ordinauit .  &  post 
ilium  guaffauG  ordinauit  .  et  rif  ordinauit  postea. 
Tempoze  uuillelmi  confecrauit  lannguern  .  et  inea 
ordinauit  gulcet  filium  affer  inprefbiterum .  &  post 
ilium  fimeon.  Tempore  uuillelmi  confecrauit  cilpedec. 
et  morcenoui  inprefbitervm  ordinauit .  et  mortuo 
illo  /  filium  fuum  enniaun  ordinauit .  tempore  catgen 
du .  et  rif  filij  moridic.  Tempore  uuillelmi  confecrauit 
ingarthbenni  lanncufthennin  .  &  arguiftil  filium  figrit 
ordinauit  inprefbiterum .  &  post  ilium  filium  fuum 
cinon .  et  merchiaun  poflea  tempore  teuduf  filii 
marchi .  et  greir  filii  figrit .  et  guabeith .  et  glefni. 
et  cinbran  .  &  antea  confecrauit  lann  idoudecfeST  in 
eodem  cimiterio  tempore  haraldi  regif.  Tempore 
uuillelmi  regif  confecrauit  lann  deugui  rof  cerion. 
et  inea  ordinauit  cinan  filium  gritiau  fub  heredibus 


8^.] 


CHURCHES    IN   ERGING. 


277 


eli  fluch  .  glefni  filii  iouan  .  filii  guolicet.  Tempore 
333  uuillelmi  confecrauit  lannmihacgel  cilluch.  fub 
heredibus  ceheic  et  melguaf .  &  inprefbiterum  ordi- 
nauit  felii? .  et  post  ilium  hodliu.  Tempore  uuillelmi 
confecrauit  lannguern ,  &  inprefbiterum  ordinauit 
audi  filium  acheff .  et  gulcet  fdium  affer .  et  postea 
femion  fub  heredibus  cuftennhinn  filio  catgen  .  iouan 
filio  hecgni  filii  affer .  filii  affennan.  Tempore  uuillel- 
mi regif  confecrauit  lanncinitir .  lann  icruc .  et  inea 
ordinauit  aircol  inprefbiterum .  et  post  ilium  filium 
fuum  enniaun.  Tempoze  uuillelmi  regis  confecrauit 
cdm  mouruc  .  et  inea  ordinauit  pater  turch  infacer- 
dotem .  &  cinmin  post  ilium  fub  herede  helia  filio 
morbrann.  Tempore  uuillelmi  regif  confecrauit 
Ian  garann  .  et  inea  ordinauerat  iofeph  episcopuf  lan- 
daui^  idmab  inprefbiterum .  et  tunc  post  ilium 
hergualdus  ordinauit  tecguaret  filium  gueir  inpref- 
biterum .  et  post  ilium  Cynhi  filium  eius .  et  intempore 
regif  etguardi .  alia  uice  confecrauerat  ligneam  ec- 
clesiam .  ibidem  fubheredibus  ceheic  filio  elcu .  cinon 
filio  iduab .  felim  coitgur  filio  drich  .  teuduf .  guidir. 
InJannfuluc  ordinauit  iacob  filium  amhyr.  In  lann 
marthin  ordinauit  morbfu  inprefbiterum .  &  post 
ilium  filium  fuum  gunna.  Tempore  uuillelmi  regif 
confecrauit  lann  guenn .  aperhumur  fub  heredibus 
teuduf  filio  marchci .  et  catgucaun  filio  drutguaf .  et 
inea  ordinauit  iacob  .  et  post  ilium  elgar.  Tempoze 
uuillelmi  regif  et  comitif  uuillelmi .  et  uualteri  delaci. 
et  raul  debernhai  uicecomitif  herfozdi^ .  factum  est 
caftellum  demingui .  et  dedit  comef  uuillelmus  me- 


278        CHURCHES    IN    ERGING,    AND        [84* 

dietatem  caftelli  tribuf  "4  baronibus  fuif .  Hunfrai. 
et  ofberno .  et  uuillelmo  fcriptori .  et  eo  mortuo  / 
fucceffit  ei  rogierius  comef .  et  pertraditionem  captuf 
eft  arege  cum  fuif  traditoribus  .  illi  tref  cum  multif 
aliif  exhereditati  funt.  Poft  h§c  datum  eft  caftellum 
gueithenauc.  et  intempore  illius.  hergualduf  episcopus 
confecrauit  ecclesiam  decaftello  mingui .  cui  interfuit 
caratocus  rex  .  &  postquam  monachuf  effedluf  est  / 
fucceffit  ei  randulf  de  coliuil .  et  defundlo  eo  /  fucceffit 
ei  uuillelmus  filiuf  batrun.  Terra  ercycg  que  iftaf 
^cclesiaf  infe  continet .  femper  fubiecta  fuit  ^cclesie 
landaui^  inomni  epifcopali  fubie6lione  .  et  intempore 
fancto2,um  qui  prius  episcopatuf  per  britanniam  con- 
ftituerunt .  ufque  ad  tempus  hergualdi  episcopi .  & 
idem  hergualdus  faifituf  fuit  ilia  parrochia  inomni 
epifcopali  fubiectione  .  infinodo  .  inchrifmate  .  in 
confecratione  .  inordinatione  .  et  tempore  regum 
anglie  etguardi  et  tiaraldi .  uuillelmi .  regum  guali^. 
grifudi  filii  liuelin  .  grifudi  filii  riderch  .  caratoci 
fratrif  eius-  et  rif  fimiliter.  necnon  caratoci  filii  grifud. 
et  riderch  filii  caratauc  .  qui  duo  regef  fuerunt  in 
tempore  uuillelmi  regif .  &  ita  fine  aliqua  calumpnia. 
donee  per  infirmitatem  fuam  et  difcordiam  fuit  abeo 
elongata .  &  abilla  die  femper  fuper  calumpniam .  et 
iniufte  ab  |  abecclesia  herfordi^  retenta. 
Quando  rex  uuillelmus  conquifiuit  angliam  /  tenebat 
hergualdus  episcopuf  epifcopatum  landauenfif  ^cclesi^ 
aboftio  "5  guy  ufque  ad  flumen  tygui .  cum  omni  epis- 
copali  dignitate  et  fubiectione.  I  ncuiuf  tempore  reg- 
nabat  Catgucaun  filiuf  mourici  regif  ingllatmorcant 


84 J       BETWEEN    TAWE    AND    TYWY.       279 


ufque  aduadum  trunci  fuper  tyuui .   Caratocuf  uero 
rex  regnabat  inyftratyu.  guent  uchcoit.  gunnlyuiuc. 
Riderch  uero  ineuyaf .  et  guent  ifcoit.     Qui  regef 
prenominati .  feruierunt  regi  uuillelmo  .  et  intempore 
illius  fuerunt  defundli.     Quoz.um  terraf  predictaf  cum 
parrochia  ercycg  tenuit  hergualdus  episcopuf  inepis- 
copali  fubieftione .  &  incuiuf  temp02e  fandef  prefbiter 
celebrabat  in^cclesia  Ian  hardneu .  post  ilium  daniel 
filius  fuuf.   In  lanncadauc  celebrabat  fulurit  presbiter. 
post  ilium .  elud.    Jnpennbre  .  catmoz  filiuf  mo2 .  post 
ilium  gurhi  filiuf  fiUi  doctorif  delanniltut .  postea  Sed. 
Jn  lann  elli  /  umel  presbiter  .  postea  uchtrit .  postea 
lonaf.  guafduiu  postea.  postea  aidaN.     Jnlann  Cin- 
ith  /  byuci .   filiuf  idguinn  .  postea   cuelinn  .  postea 
iaco   coch .  postea   albrit .  inqua   ^cclesia   ozdinauit 
heruualdus  episcopuf  caratocum  uirum  fanctum  et 
religiofum   inmonachum.     Jnlanngeuelach  /    aggeru 
presbiter  .  post  ilium  clidno.      Jnlann  ethrim  /  guidir 
prefbiter.     Jnlann  diuailauc  .  auaffei.    Quaf  predictaf 
^cclesiaf  confeci-auit  heruualduf   episcopus  fimul  et 
clericof  predidlof  ordinauit .  &  inpago  guhir  et  cet- 
gueli  et  cantref  bichan  dominatus  eft  rex  catgucaun 
per  multof  annof  ufque  admortem.    Vnde  obfidef  ac- 
"^cepit .  cetimoz  torrauc  .  affer  mab   riderch  .  garui. 
felim  mab  uuel .  guollguinn  mab  limarch  .  mab  ath- 
rem,     Auel  mab  triflan  .  gulbrit  mab  marchan  .  mo2 
mab  ceretic.      Jniftratyu  confecrauit  ^cclesiam  fancti 
michaelis  .  et  ecclesiam  lann  cetguinn  et  lannpetyr. 
et  merthir  iffiu.  &  curam  eccleslarum  illarum  commen- 
dauit  matgueith  et  ifaac  post  ilium,  et  beato  presbitero 


28o    DEATH    OF   BP.  HERWALD,  ETC.    [8^* 

quof  ipfe  episcopuf  ozdinauerat  inpresbiterof .  et  quof 
tenuit  inomni  episcopali  fubiedlione  tempore  uuillelmi 
regif .  et  comitif  uuillelmi .  et  uualteri  delaci. 

T[_jT  ERWalduf  landaui§  episcopus.  Millefimo. 

JinL  Centefimo.  Quartoincarnationif  dominie^  anno. 
Quadragefimo  uero  octauo  confecrationif  fue  anno,  fub 
rege  Henrico,  et  Anfelmo  cantuarienfi  archiepiscopo. 
pridie  nonif  martii  migrauit  ad  dominum  .  &  ceffauit 
episcopatuf  quattuoa  annif  cum  quinque  menfibus 
et  .vii.  diebus.  Et  Millefimo  Centefimo.  vii.  incarna- 
tionif  domjnic^  anno  fub  eifdem  principibus  abeodem 
metropolitano  .  et  trigefimo  fecundo .  ^tatif  fu^  anno, 
tertio  idus  menfif  augusti  Vrbanus  landauenfif  ^cclesi^ 
archidiaconus  confecratus  est  inepiscopum .  cantuari^. 
prefentibus  episcopif  anglie.  Girardo  ebordci  metro- 
politano .  Mauritio  lundunienfi .  Windulfo  rofenfi. 
Radulfo  .  ciceftrenfi  .  Roberto  linconienfi  .  Roberto 
ceftrenfi .  Herberto  no2uuice.nfi  .  Radulfo  dunolmenfi. 
lohanni  bathonienfi.  Et  ineodem  die  fimul  . 


85.] 


28l 


2lp|)cnbix  t. 


■•*- 


Omnipotens  fempiterne  deus  qui  de  beato  coapoze 
Sancti  Thelyai  confefforis  tui  atque  pontificis  tria 
C02p02a  confecrafti .  et  per  illud  miraculum  pacem  et 
concozdiam  inter  inimicos  refozmafti .  cpncede  pro- 
picius  per  eius  fuffragia  pietatis  tue  misericordiam 
confequamur  .  per  dominum  nostrum  etc. 


landauen.  in  tantum  quod  poteft  femel  in  anno  quando 
voluerit  per  fe  vel  eius  deputatos  decanatim  vel 
ecclesiatim  vifitare  ac  de  criminibus  et  exceffibus 
clericorum  et  laicorum  ad  ecclesiaftici  fori  cognicionem 
fpectantem  inquirere  necnon  criminofos  et  in  min- 
oribus  criminibus  delinquentes  videlicet  pro  Ipro  non 
reparacione  ecclesiazum  et  ornamentozum  pro  fornic- 
acione  ac  adulterio  cum  hijs  fimilibus  debite  corrigere 
et  punire.  Jnductiones  concedere  et  facere  tefta- 
menta  probare  adminiftraciones  committere  de  bonis 
inteftatorum  /  Ac  in  causis  matrimonialibus  causis 
divorcij  et  diffamacionis  procedere  ac  eafdem  fine 
debito  teaminare  maiora  tamen  crimina  ac  caufas. 
videlicet  causam  herefis  reatum  periurij  causam 
depriuacionis  inftitucionis  et  deftitucionis  cum  talibus 
causis  maiorem  indaginem  requirentibus .  episcopo 
debet  refferre  q(ui)a  dicituz  oculus  episcppi  /  Cuius 
quidem  Jurifd(iction)is  et  vifitacionis  racione  .  dictus 


282  APPENDIX    I.  [85* 

archidiaconus  landauensis  de  confuetudine  prefcripta 
debet  anuatim  habere  et  percipere  de  qualibet  eccle- 
sia  infradicte  diocesis  nomine  procuracionis  certam 
fummam  pecunle  expreffam  inquibufdam  ***»**« 
***jf*  prope  finem  huius  libri  infertis  *****3f****** 
inductione  nomine  feodj  x.  *****x******  folidos  e 
quatuoz  denarios. 

[IT  Jtem  ecclesia  de  Kilg02]rock  in  decanatu  de 
vlke  iux[ta  ^a^^^^i^n^^  de]vauden  cum  fuis  juribus 
vniuerfis  fpectat  et  pertinet  ad  archiaconatum  lan- 
dauensem  que  taxatuz  ad  xlv)  solidos  inj  denarios. 
IFJtem  ecclesia  de  Womdye  in  decanatu  de  nether- 
went  cum  omnibus  decimis  et  pertinentiis  vniuerfis 
fpectat  ad  dictum  archidiaconatum  landauensem  ac 
eftimatuz  ad  fummam  communitez  v  libras.  per  annum. 
HJtem  ecclesia  de  tynderna  fuper  ripam  de  guye 
cum  decimis  fuis  ac  juribus  vniuerfis  fpectat  ad 
archidiaconatum  de  landaphe  que  taxatuz  ad  x 
marcas  aliquando. 

IT  J  tern  ecclesia  de  lanvihangell  kennan  alias  dicitur 
lanihangell  tormeneth  jacens  fubter  montem  ibidem 
cum  certis  terris  ac  omnibus  fuis  decimis  dicte 
ecclesie  pertinentibus  .  spectat  etiam  ad  archidiaco- 
natum landauensem  predictum  et  valet  communiter 
tres  libras  per  annum.  "S 

IT  Jtem  q4  archidiaconus  landauensis.  habet  ecclesiam 
de  lankadawadr'  cum  decimis  et  alijs  pertinentiis  suis 
omnibus,  cum  xi]  acris  terre  arabilis  et  ni]  acri.s.  prati 
cum  dimidio  .  i)  curtilagiorum  .c.gn.tinenci.u..m.  tria  quar- 
teria  vnius  acre  .  u)  Meffuagia  tenencium  pro  quibus 
soluuntur  videlicet  pro  vno  edificato  xx.  denarii .  et 
pro  vno  no.n.  edificato  xx.  de.n.arii .  et  pro  tercio  no.n. 
edificato  .xi]  de.n.arii.  et  sunt  ibidem  duo  gardina..que 
omnia  sim.ul  iuncta  taxantur  ad  decimam  ad  ui)  li,bra.s. 


85J  APPENDIX    I.  283 

IT  Ttem   hahet   ecclesiam   de   lanafch'  ofmundi   cum 

'  *'■'         *  

quodam  cotagio  et  vno  orreo  contiguo  et  vno  alio 
orreo  maiore  magis  remoto  et  xv)  acris  terre  arabilis 
et  vna  acra  prati .  que  omnia  vna  cum  decimis  ipsius 
ecclesie  taxantur  ad  decimam  ad  xx.  solidos. 
II }  tern  habet  ecclesiam  de  sancto  lythano  que  eft 
auxilium  dignitatis  ipsius  archidiaconi  cum  xxxi)  acris 
terre  arabilis  et  duabus  acris  prati  et  taxantur  prouen- 
tus  ipsius  ecclesie  cum  decimis  et  terris  predictis  et 
alijs  spiritualibus  ipsius  ad  C.  solidos  ad  decimam 
cum  quodam  manfo  exili  et  vno  orroo  .  ibidem .  et  vj 
denarios  argenti  pro  quodam  crofto  iacente  in  parte 
boriali  ipsius  Manfi  etc. 

1[Jtem  habet  ecclesiam  de  Marthelmaur'  cum  xij 
acris  terre  arabilis  et  vna  acra  prati  et  duobus 
Cotagijs  et  decimis  et  aliis  prouentibus  spiritualibus 
taxatis  ad  decimam  ad  Cxii)  solidos  ui]  denarios. 
ITJtem  habet  apud  landauiam  xvij  acras  terre  arabilis 
et  IX  acras  prati  et  redditus  affise  xv.s  vj  d. 
ITJtem  ratione  iurifdictionis  in  prouentibus  incertis  et 
ratione  Curie  qui  quidem  prouentus  taxantur  ad 
decimam  ad  xxxvi)  solidos. 

ITJtem  percipit  porcionem  inecclesia  de  Neweton. 
nwftayfch'  hoc  modo .  eft  enim  eadem  ecclesia 
taxata  in  vniuerfo  ad  C.  solidos  cum  porcione  archi- 
diaconi in  eadem.  Jnde  porcio  Rerum  taxatarum 
1x1]  solidi .  VJ  .  denarii .  et  porcio  archidiaconi  xxxv 
(solidi)  vj  denarii.  Et  sic  decima  porcio  eft  vj  solidi 
11)  denarii  et  decima  archidiaconi  ii)  soHdi  ix  denarii. 
Hdiuifio  autem  iftius  ecclesie  fit  hoc  modo  efto  quod 
omnes  prouentus  dicte  ecclesie  essent  diuiffi  in  octo 
partibus  equalibus  tunc  Rector  percepit  quinque 
partes  de  dictis  vii]  partibus  .  et  archidiaconus  tres 
partes  refiduas  de  dictis  viij  partibus-  "' 


284  APPENDIX    I.  [85* 

Jn.ec  beneficia  collata  funt  Landauensi  Ecclesie  per 
Henricum  .  landauensem  .  episcopuM. 

Ecclesja  de  Ian  Cum.     Cvm  pertinenciis, 

De  ecclesia   de  Rokeuile  Singulif  annif  ad   Pafca 

dimidiam .  Marcam 
De  Molendino  de  canef  ad  pafca  /  dimidiam.  Marcam. 
De  Pola  de  Merthirmouoz  ad  uefl;'  ablueda  .  11.  folidi. 

in  feflo  fan^ti  Micaelis. 
Oblacionem  prouenientem  jn  die  fancti  teliawj.  ad 

lumeN.     Ecclesie. 
Oblacionef  quarurtdam  monaljum  fingulif  annif  pro 

patronatu  episcopi  ad  lumen  ecclesie  fimiliter. 
Decimaf  prouenientef  de  Malendino  de  ebbot  per 

dominum  bowel .  de  kairleon. 

Hee  funt  eftimaciones  eccle.sia2.um.  commune  landa- 
uensi in  deconatu  de  Bergeueny.  Ecclesia  de 
lantelyo  po2thaloc  .  yiii.  Libre  et .  vj.  folidi. 
vni.  de.n.arii  .  de  q.u.ib.u.s  capitulum  landauense 
percipit.  ni.  libras.  et  v).  folido.s..  et  vui.  den.ario.s.. 

Ecclesia  de  lantelyo  creffeny .  xii.  libre. 

Ecclesia  beati  Caddoci  de  penrof .  nn.  libre. 

Ecclesia  de  landinegat .  vni.  libre. 

Ecclesia  de  lanhart .  vni.  libre. 

Jn  decanatu  de  Vfca. 

Ecclesia  de  lanchouian  .  nn.  libre  .  et .  x.  folidi. 
Jn  decanatu  i.n.ferio2if  Wencie. 

Ecclesia  de  Martharne .  xn.  libre .  cum  capellis. 

EccLesia  de  fancto  kynemarcho  .  xiii.  folidi  e.t .  1111.  d'. 

Ecclesia  de  langefton  .  xx.  folidi. 

Ecclesia  fancti  Hillarii .  v.  libre.  [landauensis. 

He    fu.nt    eftimacionef   pre.benda2.um.   Ecclesie 

Prebenda  Magiftri  Hugonif .  xl.  folidi. 

Prebenda  Magiftri  Radulfi  de  Nouo  caftro  .  1111.  folidi. 


85,] 


APPENDIX    I. 


285 


Prebenda 

Prebenda 

Prebenda 

Prebenda 

Prebenda 

Prebenda 

Prebenda 

Prebenda 

Prebenda 

Prebenda 

Prebenda 

Prebend 

Prebenda 

Prebenda 


Magiftri  Henrici .  vii.  libre. 
Galfridi  de  Nouo  burgo .  v.  libre. 
Magiftri  Petri .  [xx.  denarii] 
Cancelarii .  [xxxv.  solidi.] 


340. 1. 28. 
Archidiaconi  in  folidum  .  xn.  libre. 
precentozif.  [xxxv j. J  solidi-  et  [vni.]  denarii. 
Mathie  .  ui  libre  .  et  x.  folidi. 
Albrici .  nn.  libre. 
Philippi  de  beenfingt' .  v.  libre. 
Magiftri  Radulfi  de  Nectone  .  xxmi.  solidi. 
Thefauri  ni  libre. 


Summa  taxationis  commune  xxx.  libre.  xv.  solidi 
Summa  taxationis  prebendazumxxv].  libre.  ij.  solidi 
lU)  denarii  et  notandum  quod  ecclesie  de  pen- 
deiilin  et  Lanedern  .  non  funt  in  ifta  taxatione. 

^'^°  Nomina  reguM  britaNNjE 

Rex  edelbrictuf  adeptuf  eft  regnuM  anglorvM .  et 
regnauit  annif  .v?-  et  huius  fegif  tempore  uenit 
A.  in  angliam .  et  ipsuM  ad  fidem  conuertit. 

Poft  hunc  regnauit  ethelredus  annif  quinque. 

Poft .  hunc  regnauit  elfredus  annis  xx.ix.  et  hie 
primus  regnauit  pertotam  agliam. 

Poftea  edwardus  regnauit  annis  .  xxx. 

Ethelftan  regnauit  xvn.  annis. 

Sanctuf  admundus  annis  vi.  et  Menfibus  vi. 

Elreduf  regnauit  xun.  annis  .  et  vi.  Menfibus 

Edwinus  regnauit  v.  annis. 

Edgaruf  regnauit  xvi  annis  .  ifte  expulit  clericof  de 
fede  wigornie  .  et  conftituit  Monacof 

Sanctuf  edwardus.  regnauit  li,  annis. 


286  APPENDIX    I.  [86* 

Eilred  regnauit  xxxvi  annis  .  et  vi.  Menfibus 
Eadmundus  ferreuM  latus  regnauit .  vi.  Menfibus. 
Canutuf  regnauit  xvin.  annis. 
Haraldus  regnauit  ini.  annis  .  et  vi.  Menfibus 
Hardecanutus  u.  annis  et  vi.  Menfibus 
Edwardus  regnauit  xxni  annis  et  plus. 
Haraldus  regnauit  xl  ebdomadaf 
Willelmuf  de  Normannia  .  xxu.  annis. 
Willelmuf  Junioz  xni.  annis  et  viii.  ebdoMadif 
Henricus  regnauit  xxxv.  annis  .  et .  un.  Menfibus 
Stephanus  regnauit  xix.  annis  .  et  v.  ebdomadis 
Henricus   filius    Matilde   Jmperatricif  xni.   annis   et 

(*«****  Henricum)  filium  fuum  et  Jtem  pater 

fiau.s  post  eum  regnauit  vu.  annis. 
Ricardus  regnauit  ix.  annif  et  fie  perventum  est  ad 

***«xjf*******re 


•*-■ 


341      *****************)(:*!(;* 

[inintejritum  carnif  tradidimuf  ut  fpiritus  indie  domini 
faluuf  fiat.    Data  apud  palladiu[m  .v.  Nonis  .  Martii.] 

[IJnnocentiuf  episcopus  feruozum  dei  feruuf. 
Dile6lif  filiif  Clero  et  populo  perparrochiaf  Goher. 
Chedueli .  Cantrebachan  .  Eilrateu  .  Eirgin  .  confti- 
tutif.  Salutem  et  apgstolicam.  benedictionem.  Quem- 
admodum  predeceffoz  noster  felicif  memozie  .  PaPa. 
Honorius .  uobis  perfcripta  fua  mandauit  ut  ue- 
nerabili  fratri  nostro  Vrbano  landauenfi  episcopo 
obediretif.  ita  et  nof .  quoque  uobis  mandamuf .  ut 
ei  tanquam  patri .  et  episcopo  uestro .  obedientiam 
et  reuerentiam  humiliter  deferatif.  Datum,  apud 
Palladium,    v.    kalendis,     Martij. 

J  nnocentius  episcopus  feruus  feruozum  dei. 
Venerabili  fratri  bernardo.  de  fancto  dauid.  falutem 


h 


86J  APPENDIX    I.  287 

et  apostolicam  benediftionem  .  Venerabilis  frater 
ngster  .V.  landauenfif  episcopus  pro  obtinenda 
iustitia  ecclesi^  fu^  bif  cum  multa  fatigatione 
ad  fedem  apostolicam  peruenit.  Poftmodum  uero  a 
predeceffore  nostro  felicif  memo2ie  papa .  Honorio. 
ut  proxima  feftiuitate  fancti  luce,  ad  fedem  aposto- 
licam de  parrochialibus  terminif  tibi  refponfurus 
ueniat  euocatus  eft.  Verum  licut  ipfe  perlitteraf  et 
nuntiof .  fignificauit  egritudine  .  fenedlute  .  et  inopia 
ualde  grauatus  eft .  ideoque  prefato  termino  fe  non 
poffe  uenire  afferuit.  Nof  igitur  ei  compaffi  indu- 
ciaf  ei  romam  ueniendi  ab  hac  media  quadragefima 
ufque  ad  iq.  annof .  habito  fratrum  n0.str02.um  confilio 
indulfim.us.  Eo  igi.t.ur  termino  delanteliau  maur.  cum 
p.ertinentiif  fuif .  et  de  lanteliau  pimpfeint  kaircaiau. 
et  delanteliau  mainaur  brunuif  cum  pertinentijf  fuif. 
et  de  lanteuledauc  in  ggair  uyrdin  .  et  de  lanteliau 
penn  tiwin .  e.t  delanteliau  pe.n.n  llitgart .  et  de  lan- 
teliau kilredin .  en  emeli.nn .  et  de  Ian  yffan  .  cum 
pertinentiif  fuif.  et  de  brodla.ri .  et  delan  Wozfrit  que 
omnia  iurif  landauenfif  eccle.s.ie  ficut  ipfe  afferit 
epi.sc.Qpuf  effe  uidentur  ante  ngstram  prefentiam 
ueniaf  refpondere  paratus. 

Jnnocentiuf  epi.s.c.opu.f  feruuf  feruo2.u.m.  dei. 
karissimo  inchri.s.to  filio .  H  .  illuftri  anglo2.um.  regi 
falutem  et  apostolicam  benedictignem.  Hono2  dei 
est  et  faluf  populi  fi  principef  q.u.ib.us  funt  iura  regni 
adeo  commiffa  ^cclesiaf  diligant .  et  ab  iniuriif  eccle- 
.siaf  perfonaf  defendant.  Nobilitatem  [igitu]r  [tujam 
rogamus  et  exhortam.u.r  indomino .  q.uatin.u.s.  uenera- 
bilem  fratrem  ng.s.t.rum  .V.  Landauenfem  epi.sc.opum 
manuteneaf .  nee  ipfi  nee  ^ccltsi^  fibi  commiff^  in- 
iuriam  aut  grauamen  inferre  permittaf.  Datur 
ianu^     .u.     id.us     Augufti. 


288  APPENDIX    I.  [86* 

J  nnocentius  episcopuf  feruus  feruozum   dei  Vene- 
rabili  fratri .  W .  cantuariensi  archiepiscopo  falutem 
et  apostolicam  benedictionem.      Equitati  et   iuftiti^ 
conuenire  cognofcitur  ut  quod  aprglatif  fuif  honorari 
et  benigne  tractari  defiderat .  fubiedlif  fuif  nullum 
grauamen  nullam  iniuriam  contra  rationem  irrogare 
contendat.      Frater  fiquidem  nostgr  .V.  landauenfif 
episgopjaf  aduerfum  te  conqueritur .  quod  quibufdam 
parrochianif    fuif    deurceneuelde    inquof   ipfe    ana- 
thematif  fententiam  promulgauerat .  abherefozdenfi 
aecclesia  communicari  permittif.  Propterea  que[ndam] 
priorem  fuum  fibi  familiarius  adherentem  qui  ad  epis- 
copatum  herefordenfem  [prout  idem  episcopus  afjferit 
impudenter    anhelat .  Ineadem  ecclesia  que  fuif  ex- 
coramunic[atis  communicat]  episcopum  ordinare  con- 
arif.     Jdeoque  fraternitati  tu^  per  prefentia  fcri[pta 
mandamus]  ut  nullam  ei  iniurianj.  uel  moleftiam  in- 
feraf .  nee  parrochia[nis  suis  ab  ipso  excom]municatif 
communicef  uel  abfoluaf .  nee  Glerjeum  fuum  eo  in- 
uito  pro  mone[as.]     Datur  ianue .  i].  idus  Augusti. 
.V.  Venerabili  landauenfi  episcopo    frater    Johannef 
[sanete  Romane  ecelesi^]  presbiter  cardinalis  falutem 
et  orationem.    Quod  pro  caufa  nostra  dominuf  papa 
*regi  anglo2um,  nichil  fcripfit.  [hoc  est  quia  favorem] 
eiuf  ad  plenum  non  dum  obtinuit.     Necque  nuntium 
episcopi  faneti  dauid  domno  pape  locutuf  est .  nee  de 
fu[a  caufa  mentio]nem  aliquatenus  fecit.    Vtile  con- 
filium  uestrum  est .  ut  inparroehia  uestra  remanentef 
adnof  hiif  diebus  non  acce[datis .  donee]  certius  ali- 
quid  de  domino  papa  et  rege  audieritif.     Gregozius 
fancte     romane     eeelesie    diaconuf    eardina[li.s   .V. 
Landavensi]  uenerabili  dei  gratia  episcopo  falutem 
et  benedictionem.  ualere.      Scire  uestrum  uolumus. 
amieitiam.  quoni[am  non  minimum  pro]  uobis  iam 


86«J  APPENDIX   I.  289 

labozauimus .  et  uestram  ficut  boni  amici  caufam  ficut 
manutenuimus .  modif  o[mnibus  quibus  possumus] 
manutenemus  .  et  inantea  faciemus.  Vof  itaque  mihi 
uti  uestro  karissimo  amico  plurimum  in..digen[ti  sub- 
venite]  ut  quando  ad  uestraf  deuenerimus  partef  uel 
per  uof .  uel  per  uestrum  legatum  fic  nobis  feruiatif 
quatinus  retinere  feruitium  poffitif .  Vale. 

^'''[Eleutherius  na]tione  grecuf.  expatre  habundio 
deoppido  nicopo[li .  sedit  annos]  .  xv.  menfef .  vi. 
dief.  V.  Fuit  autem  temporibus  antonie  et  cortimodi 
[usque  ad]  paternum  et  braduam.  Hie  accepit 
epiftolam  alucio  britannio  reg[e  u]t  christianus  effi- 
ceretur  .  per  eiuf  mandatutii.  Hie  eonftituit  ut  nulla 
cafualif  repudiaretur  aGhristianif .  maxime  fideli 
quod  deuf  ereauit .  et  tamen  rationale[s]  funt.  Hie 
feeit  ozdinationef  tref  per  menfem  deeembrif .  prefbi- 
terof.  xn.  diaeonof.  v[ni.J  episcopof  perdiuerfa  loea. 
XV.  et  etiam  fepultus  est  iuxta  cozpus  beati  petri  in 
nauaticauum .  Oetaua  kalendis  iunii  .  et  ceffauit 
episcopatuf  dief.  xvi. 

Subinnoeentio  papa  fuit  pelagius.  et  pelagiana  herefif. 

MeHiorandumquod  dieSabbati  infeftoSancti  Stephani 
prothomartiris  quod  efl  in  craftino  Natalis  dgmini. 
Anno  domini  m.  ccc.  xxxrf.  venerunt  Willelmus  Mayloc 
et  vxor  sua  Stsa  ad  eeclesiam  Landauensem  et 
eonquefti  sunt  Magistro  Ricardo  de  halton  tunc 
Thefaurario  Landauensi  quare  die  Natalis  proximo 
preeedenti  non  habuerunt  miffam  fuam  in  Capella 
sua  vltra  Taf  ubi  domieilium  eo2,um  fituatur .  ficut 
folebant  habere  annuatim  videlicet .  in  fefto  Natalis 
domini  et  in  fefto  pafche  tanquam  de  iure  suo  ab 


290  APPENDIX    I.  [86* 

antique  fibi  conceffo  —  per  episcopum  et  Capitulum 
Landauense  per  bona  munimenta  que  dixerunt   se 
habere  de  humsmodi  iure  sibi  conceffo  pro  quibufdam 
terris  quas  anteceffores  eo2.um  dederunt   quondam 
ecclesie  Landauensi  ut  ipsi  dixerunt  —  Qui  quidem 
niagisterRicardusthefauranuspredictufnullanihabe^ 
noticiam  de  tali  priuilegio  seruicij  sibi  ut  dixerunt 
conceffo  .  timens  etiam  verifimiliter  ne  pretextu  talis 
confuetudinis  forte  per  gratiam  specialem  aliq.u02.um 
vicariorum  seruiencium    in  choro  primo  vfitate .  in 
seruitutem    redigeretur    oneratam  predicte    ecclesie 
Landaue.nsi,s  /   ita.    taliter    refpondit .   dicens.       Ex 
quo  afferitis  eccle.sia.m  Landaue.n.sem.  obligari  vob.i.s 
ad  tale   seruicium  ut  premittituz  annuatim  in  fefto 
s.c.ili.cet    Natalis    domini    et    pafche .  et  per    Muni- 
me.n.ta  bona  que  dicitis  vos  inde  habere  ^  ego  dico 
vobis  tanq.u.am.  Minim.u.s.  de  Capitulo  quod  veniatis 
in  fefho   apo.s.tolo2um   petri   et   pauli    proximo   n.un.c 
fut.u2o  coram.  .   Episcopo  et  Capitulo  Landauensi  et 
oflendatis    Munime.nta   vestra   q.ue   pretenditis   vos 
habere  in  hac  parte  .  q.ue  si  talia  fuerint  /  gaudere 
poteritis  priuilegio  ve.s.tro  fine    impedime.n.to ,  q.uod 
fi  tu.nc  no.n.  veneritis  nee   Munimenta  vestra  inde 
oftenderitis  /  dictum    seruicium.   ab  ecclesia    Landa- 
uensi vobis  fieri  ab  illo  tempore  nunquam  vendicetif 
in  futuru.m.     Q.ui  q.uidem  Willelm.us  Mayloc  et  vxor 
sua  tali  refponfo  reputantes  se  bene  contentos .  ac 
sicut  dictus  thefaurari.us  prius  ordinauit  se  facere  et  in 
bona  fide  tenere  promiffa  sua  afferentes  j  ad  propria 
redierunt.     Veniente  igitur  feflo  apo.s.tolo2u.m  petri 
[et   pau]li    proximo    tu.nc   seq.uenti  /  nee    hucufq.u.e 
venerunt .  nee  aliq.ua  Munimenta  de  h.u.ius.modi  iure 
suo ut  afferebant  ****¥=¥,  [in  hac]  parte  monftrarunt. 
* 


8?.]  APPENDIX   I.  291 

3«0m(nibus  sanct§  matr)if  ecclesie  filiis  prefentef 
Litteraf  infpecturif  uel  auditurif  Willdmus  dei  gratia 
Landauensis  Episcopus  et  ei********sf  eternam  in 
domino  falutem.  Religionem  inmaculatam  in  monafh- 
erio  deGoldcliue  flo2e(ntem)  *^«*****f  oculis  intuentef 
ac  benigno  fauoze  profequentef  priori  et  conuentui 
eiufdem  monaft(erii  ecclesiam  de)  poztreueftun  cum 
pertinentiif  fuif  in  qua  Juf  patronatus  optinere  dinof- 
cuntuz  conceffimus  in  ufuf  propr(ios  ten)endam.  Saluif 
tamen  competenti  vicaria  .  dignitate  ac  indempnitate 
ecclesie  Landauenfif  in  (perpetuum  tam)  in  Jure 
episcopali  quam  Archidiaconali.  Jnfuper  referuantef 
ecclesie  de  magoz  decem  folidof  ^f*xxx***  (qu)of  de 
*  dicta  ecclesia  de  Poztreueflun  Annuatim   percipere 

confueuit.  Jn  cuius  rei  teftimonium  prefenti  fc(ripto 
figilla)  nostra  appofuimus.  Datum  Landauie  Anno 
domini. M.  cc.  xl.  quinto  die  apostolorum  petri  et  pauli. 

V(niuersis  ecclesi^  fideli)bus  prefens  scriptum  uifuris 
uel  audituris.W. diuina  miferatione  Landauensis Epis- 
copus  et  eiufdem  Loci  capi(itulum)  salutem (in domino) 
Nouerit  vniuerfitas  nostra  nos  dediffe  conceffiffe  et 
hac  prefenti  carta  confirmaffe .  Roberto  de  ft****** 
(pro)  homagio  et  seruitio  fuo  totam  terram  nostram 
pertinentem  ad  Ecclesiam  de  Runeftun  que  apellatuz 
sladfozlang  cum  to  to  bofco  et  eiufdem  bofci  territozio 
fito  iuxta  predictam  terram.  uersus  occidentem  inter 
terram  .W.  de  dernefozd  et  prefatam  terram  que 
dicitur  skadfozlang .  et  vnam  acram  terre  que  iacet 
in  campo  qui  uocatuz  le  Menede  inter  terram  .W.  de 
sancto  petro  .  et  terram.  ade  daniel .  q.ue  se  extendit 
uers.us.  partem  bozealem  fuper  regiam  uia.m  qua  ituz 
de  kric  uers.u.s  ftruguU  .  et  unam  dimidiam  acram  prati 
que  iacet  inter  pratu.m  .N.  de  runeftun  et  pratum  .W. 

T  2 


294 


APPENDIX    I.  [8Z. 


r-i  ^  •  ''*La  Newlonde 

Gloucestria. 

Johanries  Episcopus  Landauensis  summonitus  fuitad 

refpondendum  domino  Regideplacitoq.uod(permittat) 

ipsum  prefentare  ydoneam  perfonam  ad  Ecclesiam 

de  la  Newelonde/ que  vacat  (et  ad  suam)  spectat  dona- 

cionem  et  cetera.     Et  vnde  Nicholaus  de  Warewyk 

qui  sequitur  pro  domino  Reg(e  dicit)  quod  dominus 

Henricus  Rex  pater  domini  Regis  nunc  ad  predictam 

Ecclesiam  prefentauit  tempore  (pacis  quen)dam  Jo- 

hannem  de   Londgniis   Clericum  suum  qui  ad  pre- 

fentacionem  suam  fuit  admiffus  infti  (tutus)  in  eadem 

per  cuius  refignacionem  predicta  Ecclesia  modo  vacat 

et  ea  racione  ad  ipsum  Reg(em  perti)net  prefentare  ad 

Ecclesiam  predictam  .  vnde  dicit  quod  dominus  Rex 

per  hoc  quod  predic.t(us  Episcopus)  eum  iniufte  impe- 

dit  prefentare  et  cetera .  deterioratus  est  et  dampnum 

habet  ad  (valentiam)  ^**  .libras.et  hoc  paratus  est 

uerificare  pro  Rege  et  cetera. 

Et  Episcopus  per  attoznatum  suum  venit  ad  defenden- 
dam  vim  et  iniuriam  quando  etc .  Et  dicit  quod  ad 
dominum  Regem  non  pertinet  prefentare  ad  Eccle- 
siam predictam  quia  dicit  quod  idem  dominus  Rex 
nunc  dedit  conceffit  et  Carta  sua  confirmauit  cuidam 
Willelmo  de  Brewes  quondam  Episcopo  Landauensi 
predeceffozi  suo  /  aduocacionem  Ecclesie  predicte  de 
la  Newelonde  habendam  et  tenendajtn .  eidem  Ep- 
iscopo et  succeffozibus  suis  Episcopis  eiusdem  loci  / 
cum  iuribus  libertatibus  et  omnibus  aliis  ad  predictam 
Ecclesiam  spectantibus  imperpetuum.  Et  profert 
Cartam  domini  Regis  /  que  hoc  idem  teflatur  /  cuius 
datum  est  apud  Cantuariam  decimo  die  Maij  .  anno 
Regni  sui .  xui']'!'  Et  dicit  quod  ipsemet  post  con- 
fectionem    dicte    Carte    pretextu    eiusdem.    eadem 


87j  APPENDIX    I.  295 

Ecclesia  vacante  per  mo2tem  predict!  Johannis  de 
Londoniis  ad  predictam  Ecclesiam  prefentauit  tem- 
pore pacis  /  tempore  eiusdem  domini  Regis  quendam 
Willelmum  de  Monemuta  Clericum  suum  qui  ad 
prefentacionem  suam  fuit  admiffus  ****  (inflitu)tus. 

Et  predictus  Nicholaus  qui  sequitur  etcetera,  non 
potest  hoc  dedicere.  Jdeo  predictus  (episcopus  eat 
inde)  sine  die  et  cetera. 

De  termino  Michaelis  .xxxi).  Rotulo  .v)° 

Memorandum  quod  Walterus  de  Boneuyle  executoz 
teftamenti  Dauid  le  Grand  def(unc)ti  venit  coram 
Baronibus  et  recognouit  quod  recepit  de  Episcopo 
Landauensi .  xvj,  lj.bra.s  xix  solidos  quas  idem  Epis- 
copus per  breve  Regis  leuauit  de  bonif  Ecclesiasticis 
Dauid  le  Grant  de  Ecc(lesia)  sua  sancti  Geo2gii  in 
Episcopatu  supradicto.  Jnuenitur  in  Rotulo  placi- 
tozum  de  termino  sancti  Hillarii  Anno  .xxxu]. 

Jn  villa  Wintonienfi  Willelmus  Exonienfis  .'  Reinel- 
mus  Herfozdenfis  Rogierius.  Salefberienfis  confecrati 
funt  in  episcopos. 

Nos  auctoritate  archidiaconi   Cantuarlensis  in   hac 

parte  nobis  commiffa  vos  reuerendum  patrem  domi- 

num  Nicholaum  in  prefentem  ecclesiam  Landauensem 

in  episcopum  admittimus. 

Et  vos  [quojque  prefatum  patrem  eadem  auctoritate 

inftallamus  .  et  locum  in  choro  affignamus. 

Vos  [quojque  prenominatum  patrem  prefentis  ecclesie 

diofefanum  introni5am,us. 

Et  vos  [quo]q,ue  prefatum  patrem  in  domo  nostra 

capitulari  ad  in    fratrem  et  canonicum   admittimus 

et  vobis  principalem  locum  affignamus. 


296  APPENDIX   I.  [88, 

3*5  ffo2ma  iuramenti  EpiscpEi  Landauensis  die  jntro- 
ni3ac.ionis  fue  quod  quidem  iuramentum  preftabit 
inprimo  ingreffu  fuo  antequam  ingrediatur  Cimit- 
erium  videlicet  ad  oram  scale  Occidentalis  fub 
bac  fo2ma  verbozum. 

Ggo  .  N.  permiffione  diuina  Episcppus  Landauen- 
sis :'  ecclesiam  Landauenfem  .  iura  et  libertates 
eiufdem  vniuerfas  prout  sciuero  et  potero  iuxta  vires 
meas  contra  quofcunque  moztalef  quociens  opus 
fuerit  /  manutenebo  pariter  et  defendam.  lAc  etiam 
confuetudines  laudabilef  et  ftatuta  dicte  ecclesie  lan- 
dauensis editas  et  appzobatas  ab  antique  et  hactenus 
vfitatas  tarn  circa  ftatum  eiufdem  .  quam  etiam  Cano- 
nico2um  ceterozumque  Miniftro2um  eius  quantum  in 
me  eft  /  inuiolabiliter  obferuabo.  Sicut  me  deus 
adiuuet  et  hec  sancta  dei  euangelia. 

ffozma   iuramenti   Episcopi    quod   faciet    in   domo 

Capitulari  quando  admittetur  in  Canonicum  et  in 

fratrem  fiet  hoc  modo. 

Ggo.  N.  licet  Episcopus  Landauensis  in  eo  tamen 
quod  Canonicus  ecclesie  Landauensis.  /  fideliter 
promitto  quod  quantum  in  me  eft  /  inuiolabiliter 
obferuabo  omnes  confuetudines  laudabiles  ecclesie 
landauensis  per  Episcopum  et  Capitulum  appzobatas. 
necnon  statuta  fuper  ftatu  eiufdem  ecclesie  facta  et 
facienda  /  Sicut  deus  me  adiuuet  et  hec  sancta  dei 
euangelia. 

IJtem  quod  confilia  fpecialia  et  secreta  ecclesie  lan- 
dauensis et  Capituli  .-^  ad  eo2.um  dampnum  nemini 
reuelabo. 

t  J  tern  quod  fidele  confilium  et  opem  ad  manutenen- 
dum  et  suftentandum  omnes  libertates  ecclesie  Ian- 


88J  APPENDIX    I.  297 

dauensis  .  et  omnia  bona  temporalia  et  fplritualia  ad 
eandem  ecclesiam  spectancia .  prout  comode  potero  .-^ 
pzeftabo  pariter  et  impendam. 

ffo2ma  Turamenti  obedientie  quam  faciei  Canonicus 

Episcopo   quando  per    Episcopum    in    Canonicum 

admiffus  eft. 

Ggo  .  N.  Canonicus  landauenfis  promitto  domino. 
N.  Episcopo  Landauenfi  et  succeffozibus  fuis 
et  Officialibus  eo2um  obedientiam  canonicam  et  (reu-) 
erenciam  debitam  .  et  quod  ftatuta  fua  fuper  ftatu 
ecclesie  Landauensis  et  Miniftrozum  eius  rite  edita 
et  edenda  .•'  pro  poffibilitate  mea  firmiter  obferuabo. 
Jura  etiam  fua  et  ecclesie  sue  landauensis  defendam .  et 
in  eozum  defenfione  y  eidem  fideliter  affiftam  .  ffidem 
alienam  fidei  sue  non  pzeferam  .  neq  inimicis  feu  ad- 
uerfariis  fuis  fauebo  .  Sic  me  deus  adiuuet  et  sancta 
dei  euangelia. 

ffo2ma   juramenti  Canonici  qu,od  faciei  in  capitulo. 

Ordinatum  eft  ab  antiquo  per  Episcopum  et 
Capitulum  quod  quilibet  Canonicus  poftquam 
admiffus  fuerit  in  Canonicum  .  in  proxima  congrega- 
cione  vel  tractatu  in  qua  vel  in  quo  ip.sum  in  Capitulo 
cpntigerit  intereffe  .-^  iuret  tactis  facrofanctis  dei  euan- 
geliis  quod  inuiolabiliter  et  fideliter  quantum  in  se 
eft  /  obferuabit  omnes  confuetudines  landauensis 
ecclesie  per  Episcopum  et  Capitulum  appzobatas  et 
ftatuta  fuper  ftatu  ecclesie  et  Miniftrozum  facta  et 
facienda  *  ITJtem  quod  confilia  specialia  et  secreta 
landauensis  ecclesie  Episcopi  et  Capituli  .-^  ad  damp- 
num  eozum  .-^  nemini  reuelabit.  3^6 

II J  tern  quod  fidele  cgnfilium  et  opem  quatenus  ipse 
poterit  /  preftabit  ad  manutenendum  et  suftentandum 


298  APPENDIX    I.  [88, 

omnes  libertates  ecclesie  landauensis  .  et  omnia  bona 
temporalia  et  fpirltualia  ad  ecclesiam  landauensem 
fpectancia  quando  fuerit  per  Episcopum  et  Capitulum 
interpellatus  siue  per  Capitulum  sede  vacante. 
IF} tern  quod  quilibet  Canonicus  teneatur  dare  vel 
relinquere  poft  moztern  de  bonis  fuis  vnam  capam 
chozalem  iuxta  confuetudinem  ecclesie  precii  quinque 
Marcazum  .  vel  quinque  Marcas  ad  oznamenta  vel  ad 
fabricam  if  sius  ecclesie  iuxta  ozdinacionem  et  arbit- 
rium  Episcopi  et  Capituli.  /  Jta  quod  fi  non  dederit 
huiusmodi  capam  viuus  y'  teneatur  reddere  quinque 
Marcas  vt  predictum  eft  vel  defunctus. 

Hec   fubfcripta   fuerunt  ftatuta  edita  et   confirm- 

ata  per  dominum  Willelmum  de  Brewys  quondam 

Episcopum  landauensem  et  Capitulum,  fuper  ftatu 

Canonicozum   refidencium   bt  non   refidencium    et 

de    habitu    et   veftura    eo2.undem.     Anno    domini.  ^ 

Millesimo.  CC.lxxv.  [tempore  Willelmi  de  Brewys.] 

De  refidencia  Canonicozum  ftatutum  est  scilicet 
quod  illi  dicuntur  refidentes  /  qui  in  propriis 
perfonis  refident  in  ecclesia  landauensi.  Jta  quod 
primam  refidenciam  facientes  /  perfonaliter  et  con- 
tinue per  .  xu]  .  septimanas  integraf  refideant  - 
lEt  decetero  id  est  poft  primam  refidenciam  fie  ut 
premittitur  completam  /  refidere  poflit  Canonicus 
huiusmodi  infra  annum  per .  nj.  Menfes  fcilicet  per 
.xij  .  septimanas  continue  vel  interpolatim  iuxta 
libitum,  sue  voluntatis.  Jta  quod  .  xij.  septimanas 
plenarie  compleat  infra  annum  5  1  Annus  autem  quo- 
ad refidentes  in  ecclesia  landauensi .  incipit  femper 
in  fefto  apostolozum  petri  [et]  pauli  id  est  ipso 
die    apgs,tolo2.um  .  et   terminatur   annus    huiusmodi.  I 

in  vigilia  eo2.undem./  | 


89.]  APPENDIX   I.  299 

ITQuicunque  autem  Canonicus  ecclesie  landauensis 
alio  modo  quam  vt  predictum  eft  abfens  fuerit 
ab  ecclesia .  pro  non  refidente  penitus  habeatur. 
Et  de  parua  Communa  Canonicozum  vijam  Marcam 
tantum  vt  Canonicus  non  refidens  recipiat .  dum 
tamen  femel  a  tempore  quo  fuerit  admiffus  in 
Canonicum  prius  vifitauerit  perfonaliter  ecclesiam 
landauensem  .  excepSo  tamen  et  exempto  ftip(endi)o 
vicarii  sui  in  ecclesia  memorata.  sHJtem' statu  turn 
est  quod  quilibet  Canonicus  refidens  /  in  menfura 
decenti  veftibus  vtatur  maxime  in  ecclesia  et  cozam 
fuo  prelato .  et  in  conuentibus  clericozum  et  in 
publico .  vt  sic  Clericus  alaico  difcerni  poffit.  /  }ta 
quod  Canonici  qui  funt  preftjiteri  capis  claufis  et 
fupertunicis  claufis  vtantur.  HEt  Archidiaconus  et 
alii  in  dignitate  conftituti .  et  habentef  curam  ani- 
mazum  /  vtantur  etiam  claufis  capis  vel  fiapertunicis. 
nisi  fozte  causa  itineris  vel  alia  causa  probabili 
honeftam  aliam  ve(stem  i)nduere  voluerint  et  poztare. 
ITQui  autem  in  alio  habitu  vt  fiapertunica  aperta  ante, 
seu  alias  inozdinato  et  fiipra  mediam  tibiam  curto 
inueniatur.habitum  ilium  amittat  et  vicariis  tribuatur. 

Hec  fubfcripta  ftatuta  edita  fueruijtt  fuper  statu 
Canonicozum  refidencium  vel  non  refidencium 
tempore  domini  Tohannis  de  Monemuta  Episcopi 
landauensis  videlicet  in  fefto  apostolozum  petri 
et  pauli.  Anno  domini  Millesimo.  CCC  xxu].  et 
per  dictum  Episcopum  et  Capitulum  in  dicto  fefto 
promulgata  et  co.nfir.m[ata.]  347 

Ouantum  ad  refidenciam  Canonicozum  in  ecclesia 
landauensi  .•'  ozdinatum  eft  per  dominum  Johan- 
ne(m  de)  Monemuta  Episcopum  Landauensem  et  Cap- 
itulum eiufdem  in  fefto  apostolozum  Petri  (et)  Pauli 


300  APPENDIX    I.  [89* 

anno  domini .  m.  ccc.  xvu).  quod  Canonicus  qui  per. 
u].  Menfes  refidenciajm,  fecerit  in  ecclesia  Landauensi 
continue  vel  interpolatim  .  itaquod  prima  refidencia 
vel  fuper  iHa  continuitate  refidencie  habita  gracia 
fpeciali  que  ex  caufis  euidentibus  neceffariis  et 
Canonicis  emergentibus  habet  cpncedi  /  in  fefto 
apgstolo2.um  Petri  et  Pauli  tunc  fequenti  /  plenam 
recipiat  diftribucionem  cum  ceteris  Canonicis  diui- 
dendozum.  sIfEt  fi  contingat  quod  Canonicus  faciendo 
refidenciam  poft  sex  ebdomadas  humsmodi  refidencie 
factas  .  ita  quod  se  a  loco  non  amouerit .  fed  se  et  sua 
ozdinauerit  et  difpofuerit  ad  refidenciam  faciendam 
continue  moziatur  /  plenam  diftribucionem  recipiat 
cum  ceteris  Canonicis  diuidendozum  ==  lEt  fi  ante 
sex  ebdomadas  refidencie  completas  decefferit  / 
recipiat  cum  ceteris  Canonicis  iuxta  ratam  pozcionis 
refidencie  per  se  facte.  sITEt  fi  Canonicus  partem 
refidencie  inceperit  et  ante  plenam  refidenciam 
completam  (ab)  ecclesia  landauensi  recefferit  alibi 
mozaturus  ad  tempus .  et  sic  ante  finitam  refidenciam 
decefferit  .-^  quod  pro  rata  pozcionis  refidencie  per 
ipsum  facte  .  pozcionem  cum  ceteris  Canonicis 
recipiat  diuidendozum. 

Tempore  Johannis  de  Eglefclif  hec  fueriint  edita. 

Jn  fefto  apostolozum  petri  et  pauli  anno  domini 
.M.  ccc.  xxvj?  quantum  ad  refidenciam  Canonico- 
zum  r'  per  fifratrem  Johannem  de  Eglefclif  de 
ozdine  predicatozum  tunc  Episcopum  landauensem  et 
Capitulum  eiusdem .  declaratum  eft .  quod  Canonicus 
qui  fecerit  primam  refidenciam  cgntinuam  .  videlicet 
per  .  xii).  ebdomadas  plenane  completas  .-^  decetero 
non  teneatur  refidere  nifi  per .  ii]  .  Menfes  vfualef. 
scilicet   per .  xij.   ebdomadas   ficut   vfitatum   eft   ab 


89*]  APPENDIX    I.  301 

antique-  IF  J  tern  fi  Canonicus  h(abens)  firmam  de- 
cedat  post  fructus  autumpnales  receptos  /  gaudeat 
et  habeat  mo2tuus.     Et  eius  nomine  executozes  sui 
I;  comodum  habeant  dicte  firme  vfque  ad  feftum  apostol- 

(o2um)  petri  et  pauli  proximum  sequens  5  lEt  fi  poft 
feftum  dicto2um  apo.stolo2um  in  quo  f(esto)an(ni  firm)- 
ario2.um  et  firmazum  incipiunt  in  ecclesia  landauensi 
ante  recepcionem  fructuum  autumpnalium  decefferit. 
ex  tunc  licebit  Capitulo  de  ilia  fii:ma  difponere  et 
02dinare .  et  defiinctus  vel  execut02es  fui  responde- 
bunt  Capitulo  de  po2cione  recepta  per  ipsum  pro 
tempore  quo  earn  tenuit  poft  feftum  apo.stolo2um 
petri  et  pauli  /  vfque  ad  tempus  mo2tis  fue*  1  Jtem 
02dinatum  eft  in  dicto  fefto  quod  Canonici  firmas 
habentes  eccle.sia2um  Capitulo  landauensi  app2opri- 
ata2.um  .  durante  sua  firma .  teneantur  Cancellos  et 
Grangias  firme  sue  de  bonis  Capituli  congrue  suften- 
tare  et  emendare.  }ta  tamen  quod  primo  /  quilibet 
firmarius  huiusmodi  de  qualibet  lib2a  ta(xata)  huius- 
modi  ecclesie  firme  quam  tenet  fcdni  taxaccfii  ad 
firmam  /  fecundum  taxacionem  decime  nunc  current- 
is  /  duodecim  denarios  soluet  de  suo.  et  refiduum 
sumptuum  appone.ndo2um.  circa  (re)paracionem  huius- 
modi. de  bonis  Capituli  super  compoto  Can0n.ic02.um 
in  fefto  beat02.u.m.  ap(o.stolo2.u.m.)  Petri  et  Pauli  proxi- 
mo tunc  sequenti  /  sibi  plenarie  debeat  allocari. 

3*^  Tempore  ffratris  Tohannis  Pafchal  (de  or)dine 
Carmelita2um  Ep.is.c.Qp.i  landauensis  fuerunt  sub- 
fcr(ip)ta  p.romulgata  edita  et  prolata .  v.id.e.l.i..c.et. 

iemo2andum   quod   die    Martis   proxima    poft 

domi.n.icam  qua  cantatur  ofticium  Quafi  iiJQdo 

geniti.  .  Anno  m.  ccc.  luif.  in  plena  sy(n)odo  celeb2ata 

per  venerabilem  pat2em  fifratrem  Joha.nn.em^Pafchal 


(D 


302  APPENDIX   I.  [89* 

de  ozdine  Carmelitaaum  tunc JEpiscopuni^Landau- 
ensem  .  idem  venerabilis  pater  in  ipsa  eadem  ecclesia 
de  confeniu  et  affenfu  tocius  Cleri  Episcopatus  sui 
tunc  ibidem  congregati/  quandam  oadinacionem  et 
ftatutum  cum  sententia  excommunicacionis  annexa 
inter  multa  alia  que  inibi  fiebant .  pfe  in  fcriptis  pro- 
tulit  sub  hac  fozma. 

Jn  dei  nomine  amen.  Nos  ffrater  Johannes  per- 
miffione  diuina  Episcopus  Landauensis  de  confilio 
et  confenfu  tocius  Cleri  ngstri .  ftatuimus  et  ozdina- 
mus  .  quod  omnes  et  singuli  qui  domos  /  terras  / 
pzata  /  pafcua  seu  loca  alia  quecunque  temporalia  vel 
fpiritualia  ad  ecclesiam  nostram  landauensem  /  seu 
aliam  quamcunque  ecclesiam  ngstre  dyocesis  spect- 
ancia  /  propriis  auctozitatibus  inuadunt  vel  occupant, 
seu  ea  aliquo  tempore  ab  ipsis  ecclesiis  seu  ipsazum 
Miniftris  vfque  ad  certum  tempus  cgnducentes  /  vel  ad 
firmam  seu  preca(cio,nem)  recipientes:  ea  ultra  termin- 
um  per  ip.sa2.um  ecclesiazum  Miniftros  eis  in  contractu 
h.uiusm.odi  affigna(tum)  :  preter  v.el  contra  voluntatem 
dicto2.um  Minillro2.um  tenere  /  occupare  /  seu  fozmam 
dicti  c.o.n.tract.us.  concelare  necnon  reddit.us.  /  penfiones/ 
seu  iura  aliaquecu.nq.u.eea2.undem  ecclesiazum  ufurpare 
subtrahere  /  interuertere  /  vel  alias  ip.s.is  ecclesiis 
iniurias  seu  grauamina  circa  ea  inferre  /  temere 
prefumu.nt  :/  Nee  aliq.u.i  h.ui.usm.pdi  temerariis  pre- 
fumpt02ibus  i.n..  hiis  auxilium  preftant  c.g.nfilium  vel 
fauo2em..  Et  q.u.i  bona  furtiua  de  q.uocu.n.que  solo 
ecclesiaftico  no.stre  dyoce.si.s.  surrepta  scienter  emant 
vel  r[ec]epta.n.t  .•^ip.so  fac.to  maiozis  exco.m.muri.ic.acig.n..is 
sententia  auctoritate  prefentis  synodi  i.nuoluantur. 
Quozum  abfoluciojnem  nobi.s.  fpecialiter  referuam.us 
*- 


90.] 


APPENDIX    I. 


303 


349ffubfcripta  sunt  nomina  Epi.sc.op.02um  q.ui  (fuerunt) 

in  ecclesia  Landauensi  a  prima  fund.(acio)ne  eiufdem. 

videlicet. 

(San)ctus  Dubrici.us  arch.iepi.s.copus.    [a°  CCCC  xlvij-] 
(San)ctus  Thelyaus. 


Sanctus  Odocheus. 

Vbeluiuus  j 

Aidanus. 

Elgyftil. 

Lunapeius. 

Gomergwyn,us.. 

Arguyftyl. 

Go2uannus. 

Gwydlonius. 

Edylbiuus. 

Grecielus. 

Berthgwynus. 

Trichanus. 

Eluogus. 

Cathgwareth. 


Cerenhyr. 

Nobis. 

Pater. 

Gulfridus. 

Nuth. 

Cymell(ia)uch'. 

Libya(u). 

Gowganus. 

Marcilyud. 

Blethery. 

Jofeph 

Herwaldus.^.[A°  1049.  J 

Vrbanus. 

Hicthred.u.s.. 

Nicholaus._[A°.  1148.] 


Willelmus  de  Salfo  Marifco [A°.  1183.] 

Henricus  prioz  de  Bergeueny. 
Willelm.us  prio2  de  Goldcliuia™„,[i2i8] 


Helyas  de  Radenoze. 
3s°Willelm.us  de  Burgo 
Johannes  de  la  Ware — 
Willelmus  de  Radenoze. 
Willelmus  de  Brewys — 
Johannes  de  Monemuta 


[1234] 

[1240] 

,[i  264  abbas  de  Margan] 

,[1266.] 

,,[1269.] 

.[1296.] 


ffrater  Johannes  de  Eglef  clif  pre.dicato2.  .,__[i323.J 
ffrater  Johannes  Pafchal.     Carmelita.     [1344.] 


ffrater    Rogerius    Cradoc    Mino2 
domini  1371.  vel  1370] 


[tranflatus   anno 


304  APPENDIX    I.  [90, 

ffrater  Thomas  Ruffhonk  predicat02.  [sacre  theologie 

docto2] 
fifrater  Willelmus    Botofham    ordinis    predicatozum. 

[sacre  theologie  doctoz] 
ffrater  Edmundus  de  Burgo  Monachus   Monasterii 

de  Burgo  [sacre  theologie  doct02] 

Tidemannus  Abbas  de  bello  loco 

Magifter  Andreas  Baret .  vtriufque  iuris  doctoz 

ffrater  Johannes  Bozchul.     Predicato2 
ffrater  Thomas  Peuerel.     Carmelita 
ffrater  Johannes  la  Zouche  facre  theologie  docto2. 
ozdinis  Mino2.um. 

ffizater  Johannes  Wellys  ozdinis  Mino2um  sac2e  theo- 
logie docto2 

Nichoiaus  Affheby  quondam  prio2  Monasterii  Weft- 
monasteriensis  (confecratus  1441) 

Johannes  Houden  predicato2  Sacre  theologie  docto2 
Johannes  Smyth  doct02  Theologie 

Johannes  Marfhall  doct02  theologie  quondam  focius 
collegij  de  Merton'  Oxon' .  [confecratus  anno 
domini  1479] 

Johannes  yngylby  02di.nis  caztufienfis  ac  quondam 
prio2  de  fheyn 

Milo  S  alley  02din.is  fancti  benedicti  quondam  Elmo- 
funa2ius  monafterij  abendonensis  et  ibidem  pro- 
feffus  ac  poftea  abbas  de  eynefham 

Geo2gius  de  Atigua  proffeffo2  theologie  02dinis  pre- 
dicatorum 


90J 


APPENDIX    I, 


305 


Robe2tus  holgate  docto?  facze  theologie  ac  magiftez 
ozdinis  fancti  gilibezti  et  poflea  prefidens  confiHj 
2egij  in  plaga  boziali  anglie  inftallat(us)  fuit  in 
episcopum  landauensem  in  vigilia  fancte  t(rini)- 
tatis  An(no).  m.  ccccc.  xxxvfj 

35'  Anthonius  Kechyn  facze  theologie  docto2  ac  quon- 
dam de  eynefham  abbas  (pofsefsionem  dictse 
fedis  adeptus  est  in  vigilia  sanctae  trinitatis  anno 
domini  1545  in  perfona  Johannes  AP  Harrij 
legum  Doctoris  cancellarij  fui ,  etc. 

Hugo  Johannes  in  legibus  baccalaureus 

Willelmus  Blethyn  in  legibus  baccalaureus.  Archi- 
diaconus  Brechon  episcopus  Landauensis  qui 
per  willelmum  Thomas  avunculum  fuum  in 
eadem.2°9.  Aprilis  Anno  domini  1575  .  regnique 
regine  nogtre  Elizabethe  .ly.  installatus  etc./ 

Geruasius  Babington  Theologie  Do6lor. 
Willelmus  Morganus  Theologie  doctor.    Consecratus 
20  Julij  .1595. 

Francifcus  Godwyn  facre  Theologie  Do6lor  con- 
secratus Nov:  22.  1 60 1. 

Georgius  Carleton  facre  Theologie  Do6lor .  con- 
secratus 

Theophilus  *  Feild  facre  Theologiae  Dodlor .  con- 
fecratus  Octob.  7.  1619° 


u 


3o6  APPENDIX    I.  [91* 

35=  ffozma  ]uramenti  EpiscpRi  landau.ensis  fecundum 
confuetudinem  ecclesle  in  primo  ingreffu  fuo  ad 
02am  fcale  occidentalif  ciraiterii  die  Tntronizacionif 

fue. 

Ggo  .  J .  de  .  :6  .  permiffione  diuina  Episcopus 
Landauensis  /  ecclesiam  landauensem  iura  et 
libertatef  eiufdem  vniuerfaf .  prout  sciuero  et  potero 
iuxta  viref  meaf  contra  quofcunque  moztalef  quocienf 
opus  fuerit  manutenebo  pariter  et  defendam/Ac  etiam 
cgnfuetudinef  laudabilef  et  ftatuta  dicte  ecclesie  lan- 
dauensis editaf  et  appzobataf  ab  antiquo  et  hactenus 
vfitataf  tarn  circa  ftatum  eiufdem  /  quam  etiam 
Can0.nic02.um  /  cetero2umq.ue  miniftro2.u.m  eius  q.uan- 
tum  in  me  eft  /  i.nuiolabiliter  obferuabo  /  sicut  me 
de.us  adiuuet  et  hec  sancta  dei  euangelia. 

ffo2ma   Turamenti  eiusdem  vt   Canonici   in  dome 
capitulari  preftandi. 

Ggo  .  J .  de .  S  .  licet  permiffione  di.u.ina  Epi.s.- 
cppuf  landaue.nsi.s.  in  eo  tam.e.n.  q.uod  Canonicus 
eccle.s.ie  Landa.ue.n.s.i.s.  fideliter  promitto  q.u.o.d.  quantu.m. 
i.n  me  eft  /inuiolabiliter  obferuabo  omnef  co.n.fuetudi- 
nef  laudabilef  ecclesie  landa.ue.ns.is.  per  Episcopum  et 
Capitulum  app2obataf.  necno.n.  ftatuta  fuper  ftatu 
eiufdem  ecclesie  facta  et  facienda  ficut  me  deus 
adiuuet  et  hec  sa.nc.ta  dei  euangelia. 
sif  Jtem  q.uod  confilia  fpecialia  et  secreta  eccle.s.ie 
landauensis  et  Capi.t.uli  /  ad  dampnum  eo2.u.m  nemini 
reuelabos  IF  Jtem  quod  fidele  .confilium  e.t  opem  ad 
manutenendum  e.t  sufte,ntandum  om.n.ef  libertatef  ec- 
cle.s.ie landaue.n.,si.s .  et  om.nia  bona  temporalia  e.t 
fplritualia  ad  eandem  fpectancia  prout  comode  potero 
preftabo  pariter  et  impendam. 


9^*]  APPENDIX    I.  307 

ffozma  juramenti  Canonici    quod   faciei   Episcopo 
landauensi  In  admiffione  fua  prima. 

Ggo.  H.  Canonicus  landauensis.  promitto  domino. 
J.  dei  gratia  Episcopo  landauensi.  et  succeffoai- 
bus  fuis  /  necnon  eoaum  Officialibus  obedientiam  et 
reuerenciam  debitam  .  et  quod  ftatuta  fua  fuper  statu 
ecclesie  landauensis  et  Miniftrozum  eiufdem  pro 
poffibilitate  mea  fideliter  obferuabo  facta  et  facienda 
*1  Jura  etiam  fua  et  ecclesie  fue  defendam  .  et  in 
eo2um  defenfione  /  eidem  fideliter  affiftam. 
sUffidem  alienam  fidei  fue  non  pzeferam./  1  Nee 
inimicif  feu  aduerfariis  fuis  fauebo  .-'  fie  me  deus 
adiuuet  et  hec  fancta  dei  euangelia. 

ffozma  juramenti  Canonici  quod  faciei  iij.  capitulo. 

Ordinatum  efl;  per  communem  affenfum  Episcopi 
et  Capituli .  quod  quilibet  Canonicus  poftquam 
admittitur  in  Canonicum  .-^in  proxima  congregacione 
uel  tractatu  in  qua  uel  in  quo  ipsum  intereffe  con- 
tigerit  in  Capitulo  /  iuret  tactif  facrofanctis  dei 
euangelijf .  quod  obferuabit  quantum  in  fe  eft  .•'omnef 
confuetudinef  landauensis  ecclesie  per  Episcopum  et 
Capitulum  appzobataf .  et  ftatuta  fuper  ftatu  ecclesie 
landauensis  facta  pariter  et  facienda. 
-IT  |tem  quod  confilia  fpecialia  et  fecreta  laridauensis 
ecclesie  /  Episcopi  et  Capituli  ad  dampnum  eozurn  .•' 
nemini  reuelabit  si  Jtem  quod  fidele  confilium  et  opem 
quatenus  ipse  poterit  /  preftabit  ad  manutenendum 
et  fuftentandum  omnef  libertatef  ecclesie  landauensis. 
et  omnia  bona  temporalia  et  fpiritualia  ad  ecclesiam 
landauensern  fpectancia  quando  fuerit  per  Episcopum 
et  Capitulum  interpellatij.s  .  fiue  per  Capitulum  fede 
vacante. 
u  2 


o 


08  APPENDIX    I.  [9t 


sir  Jtem  quod  quilibet  Canonicus  teneatur  dare  uel 
relinquere  de  bonif  fuis  vnam  Capam  choaalem  pzecij 
quinque  Marca2um  .  vel  quinque  Marcaf  ad  ozna- 
menta  uel  ad  fabricam  ipsius  ecclesie  fecundum  ozdi- 
nacionem  et  arbitrium  Episcopi  et  Capituli.  Jta  quod 
fi  non  dederit  huiusmodi  Capam  viuus  /  teneatur  vt 
predictum  eft  reddere  quinque  Marcaf  vel  defunctus. 

Quedam  ftatuta  edita  et  confirmata  per  dominum 
Willelmum  de  Brewyf  quondam  Episcopum  landa- 
uensem  et  Capitulum  fuper  ftatu  Canonicozum 
refidencium  et  non  refidencium  et  de  habitu  et 
ueftura    eozundem.    Anno  domini .  M .  cc .  xlv'°. 

De  refidencia  Canonicozum  ftatutum  eft  fcilicet 
quod  illi  dicuntur  refidentef  /  qui  in  propzia  per- 
fona  refident  sIT  Jta  videlicet  quod  primam  refidenciain 
facientef  .■'  perfonaliter  et  continue  per  .xu].  feptima- 
na9  continuaf  et  integraf  5=ef  refideant  ^If  Et  decetero 
3"  fcilicet  poft  primam  refidenciam  ficut  premittitur 
completam  /  refidere  potest  Canonicus  huiusmodi  in 
anno  per  tref  menfef  fcilicet  per  .xi).  septimanaf 
continue  uel  interpolatim  iuxta  libitum  fue  uolun- 
tatif.  Jta  quod  .xij.  septimanaf  plenarie  compleat 
infra  annum  =11  Annus  autem  in  ecclesia  landauensi 
quantum  ad  refidentef  huiusmodi  /  incipit  femper  in 
fefto  apostolozum  petri  et  pauli  idest  ipso  die  apos- 
tolozum  sir  Pzeterea  qui  causa  ftudij  fcolaf  in  partibuf 
tranfmarinis  adire  voluerint .  licencia  petita  a  Capi- 
tulo  /  licite  fcolaf  exerceant  per  quinquennium  .  et 
tunc  pro  refidentibus  habeantur .  dum  tamen  priuf 
vnam  faltem  refidenciam  in  ecclesia  landauensi 
jFc'ant  fecerint  perfonalem.  I  Et  hoc  concedetur  fibi 
femel  in  uita  fua  =11  Quandocumque  vera  alio  modo 
quam  pzedictum  est  fuerit .  abfenf  ab  ecclesia  /  pro 


9M  APPENDIX    I,  309 

non  refidente  penitus  habeatur./  Et  tunc  de  com- 
muna  vnam  Marcam  tantum  ut  non  refidenf  recipiat. 
dum  tamen  femel  vifitauerit  perfonaliter  ecclesiam 
landauensem  poftquam  fibi  collata  fuerit  prebenda  in 
eadem  .  excepto  tamen  et  exempto  ftipendio  vicarii 
in  ecclesia  antedicta./  Et  de  refiduo  fue  commune  / 
cedat  medietaf  in  vfus  Canonicozum  refidencium  .  et 
alia  medietaf  ad  oznamenta  uel  ad  fabzicam  eccle- 
sie  applicetur.  =■!  Statutum  est  etiam  quod  quilibet 
Canonicus  refidenf  /  in  menfura  decenti  ueftef  habeat. 
maxime  in  ecclesia  et  cozam  prelato  fuo .  et  in  con- 
uentibus  clericozum  et  in  publico  .  /  Vt  fic  clericus 
a  laico  difcerni  poffit ./  Jta  quod  Canonici  qui  funt 
prefbiteri  y  capa  claufa  vtantur  /  Et  archidiaconus 
et  alij  in  dignitatibus  conftituti  et  habentef  curam 
animazum  /  deferant  capaf  claufaf .  nifi  fozte  causa 
itineris  .  uel  alia  causa  probabili  /  honeftam  aliam 
ueflem  gerere  voluerint./  Qui  autem  in  alio  habitu. 
ut  fupertunica  aperta  ante  .  feu  aliaf  inozdinato  et 
fupra  mediam  tib  tibiam  curto  inueniatur  /  habitum 
ilium  amittat  et  vicariis  tribuatur. 

Alia  ftatuta  edita  fupgr  ftatu  Canonicozum  refi- 
dencium vel  non  refidencium.  tempore  domini  Jo- 
hannif  de  Monemuta  nuper  Episcopi  landauensis. 
videlicet  infefto  apostolozuin  petri  et  pauli.  Anno 
domini .  M.  ccc .  xviii  .  et  per  dictum  Episcopum 
et  Capitulum  confirmata 

Ouantum  ad  refidenciam  Canonicozum  in  ecclesia 
landauensi  /  ozdinatum  eft  per  dominum  Jo- 
hannem  de  Monemuta  u  Episcopum  landauensem.  et 
Capitulum  eiufdem  i.n  feflo  apo.s..toloz.um  petri  et 
pauli.  Anno  do,mi.ni .  m.  ccc.  xvii).  q.u.o.d  Cano.n.icuf 
qui  per  tref  menfef  refidenciam  fecerit  i.n  ecclesia  Ian- 


3IO 


APPENDIX    I.  [92, 


dauensi  continue  uel  interpolatim.  /  Jta  quod  prima 
refidencia  fit  continua .  uel  fupra  ilia  continuitate  re- 
fidencie    habita    gratia .  que    ex    causif  euidentibus 
necessariis  et  canonicis  emergentibus  habet  concedi  / 
in  fefto  apo.stolo2.um  plenam  recipiet  diftribucio.n.em 
cum  ceteris  Cano.n,icif  diuidendo2um  =1  Et  fi  .c.o.ntingat 
q.u.od  Cano.nic.us  facie.ri.do  refidenciam  poft  fex  ebdo- 
madaf  dicte  refidencie  fac.tas  .  ita  q.uod  fe  a  loco  no.n. 
amouerit .  fe.d  fe  et  fua  oadinauerit  ad  refidenciam 
faciendam  co.n.tinue  moziatur  /  plenam  nichilominus 
diflribucio.n.em    recipiat   cum  ceteris   Cano.n.icif  refi- 
dentibus  diuidendoz.um  =11  Et  fi  ante  fex  ebdomadaf 
co.mpletaf  decefcerit  /  recipiat  cum  ceteris  Cano.n.icif 
iux,ta  ratam  po2cio.n.is  refidencie  per  fe  facte  ^1  Et  fi 
Cano.n.icus  partem  refidencie  inceperit.  et  ante  plenam. 
refidenciam.  .completam  ab  eccle.sia  landauensi  recef- 
ferit  alibi  mo2aturu.s.  ad  te.mp.u.s  .  et  fie  ante  finitam 
refidenciam  decefferit  /  q.uod  pro  rata  p02cio.nis  refi- 
dencie   per   ip.s..um    facte  .    po2cio.r1.em    cu.m    ceteris 
Cano.nicif  refidentibus  recipiat  diuidendo2.um. 

Declaracio  quo2u.nda.m  ftatut02um  facta  .et  c.o.nfir- 
mata  per  ffratrem  Joliannem  de  Eglefclif  nup.e.r 
EpiscoRum  landauensem  et  Cap.i.tu.lu.m.  in  fefto  apos- 
t.pl02u.m  petri  et  pauli .  Anno  dommi .  M.  ccc.  xxv]'°. 

Jtem  i.n  fefl;o  apo.stolo2.u..in  petri  et  pauli  Anno 
domini .  m.  ccc.  xxv)°.  q.uantum  ad  refidenciam 
Can0.nic02.um  /  per  ffratrem  Johannem  de  Eglefclyf 
dei  gratia  Epi.s.copum  landa.ue.nsem  et  Capitu.l.um  eiuf- 
dem  /  declaratum  '54  efi; .  q.uo.d.  Cano.nicus  q.ui  fecerit 
primam  refidencia.m  c.o.ri.tinuam.  vi.d.elice.t  per.  xu).  eb- 
domadaf plenarie  completaf  .•'  decetero  no.n  teneatur 
refidere  nifi  per  tref  menfef  vfualef  fcili.cet  per  .xi]. 
ebdomadaf.  ficut  vfitatum  eft  ab  antiquo.  =1  Jtem  fi 


92J 


APPENDIX    I. 


;ii 


Canonicus  habenf  firmam  decedatpoft  fructus  autump- 
nalef  receptof .  gaudeat  et  habeat  mo2tuus .  et  eius 
nomine  ipsius  executozef  comodum  dicte  firme  ufqiie 
ad  feftum  apo.s.tolo2.um  petri  et  pauli  proximum  fe- 
quens  =1  Et  fi  poft  feftum  dic.t02.um  apo.s.tolo2.um  petri 
et  pauli  in  quo  feflo  anni  firma2.um  incipiunt  in  eccle.sia 
landaue.n.si  an.te  recepcio,nem  fr,uctuum  autumpnalium 
decefferit  /  licebit  Capitulo  de  ilia  firma  02dinare  .  et 
defu.n.ct.us.  respondebit  Capi.tulo  de  p02c,ione  recepta 
per  ip.s.um  pro  tempore  q.uo  earn  retinuit  poft  feftu.m 
apQ.stolo2um  petri  e.t  pauli  .•'  ufq.ue  ad  temp.us  mo2tif 
fue.  A  Jtem  02dinatum  eft  in  dicto  fefto .  q.uo.d  Cano- 
nici  firmaf  eccle.sia2.um  habentef  Capitulo  landau.e.ns.i 
app2opriata2um  durante  fua  firma  /  tenentur  Can- 
cellof  et  grangiaf  de  bonif  Capituli  c.o.n.grue  fuftentare 
et  emendare.  }ta  tamen  q.uod  primo  y  q.uilibet 
ffirmari.us.  de  qualibet  lib2a  cuiuflibet  ecclesie  q.u.am 
tenet  ad  firmam  .  fec.u.n.d.u.m  taxacio.nem  decime  n.unc 
currentif /duodecim  denar.io.s  foluet  de  fuo  .  et  re- 
fiduum .''  de  bonif  Capkuli  fuper  co.mpoto  Cano,n..i- 
co2u.m.  in  fefto  apo.stolo2,u.m  petri  et  pauli  proxi.mo 
;t.u.nc  fequenti  fibi  debet  allocari  y 


No.mina  epi.s.c.o.po2.u.m.  qui  fuerunt  in  ecc.le..s.ia  cathe- 
.drali  land.a.u.e.n.s.i  a  prima  fundacione  eiufdem  ,co.n- 

fequenter  et  fucceffiue. 
Prim.us.  epi.s.c.opus  in  ecclesia  landauensi  /  fuit  Sa.n.c.tus 


Dub2ici.us. 
ij"^  Sanctus  Theliaus. 
u)"^  Sanctus  Odoceus. 
lni"^  Vbeluiuus. 
v"^.  Aidanus. 
vf\  Elgiftil. 
VI]"'.  Lunapeyus. 


vll]"^  Gomeregwyus. 
lx"^  Arguyftil. 
x"^  Go2uann.u.s. 
x]"^  Gwydlonius. 
xij"^  Edilbiuus. 
xn]"\  Grecielus. 
xnl]"^  Berthgwynus. 


312 


APPENDIX    I.  [92* 


XV"'.  Trichanus.  xxiii)"".  Libiauch 

xvj"^  Eluogua.  xxv"^  Gowganus. 

XVI)"'.  Catgwaret.  xxvj"'.  Marchiliud 

xvnf\  Cerenhyr.  xxvij"'.  Blethery. 

xix"'.  Nobis.  xxviij"'.  Jofeph. 

xx"'.  Pater.  xxix"'.  Herwaldus. 

XX]"'.  Gulfridus.  xxx"'.  Vrbanus. 

XXI)"'.  Nuth.  XXX)"'.  Huchredus. 

xxu]"'.  Cymelliauch.  xxxi)"'.  Nicholaus. 

xxxu)"'.  Windmus  de  falfo  Marifco. 
xxxiii)"'.  Henricus  quondam  prio2  de  Bergeueny. 
xxxv"'.  WiHelmus  quondam  p2io2  de  Goldclif. 
XXXV)"'.  Helyaf  de  Radenoze. 

xxxvi)"'.  Willelmus  de  Burgo.  [Mo2gan. 

xxxvn)"'.  Johannes  de  la  Ware  quondam  abbaf  de 
xxxix"'.  Willelmus  de  Radenoze. 
xl"'.  Willelmus  de  Brewys. 

xl)"'.  Johannes  de  Monemuta.  [dicat02.um. 

xli)"'  ffrater    Johannes  de    Eglefclif  de    ozdine  pre- 
xlii]"'ffrater  Johannes  pafchal  de  02dine  Carmelita2.um.. 

xlni)"'  ffrater  Rogerius  cradoc  de  02dine  Miri.o2um 
xlv"'  ffrater  Thomas  Rufchok  de  02di.ne  predicat02um 
xlvj"'  ffrater  Winelmus    Bodliftiam  de    02di.ne   pre- 
dicat02.um  [fancti  Benedicti 

xlvi)"'    Edmundus    de    Bury    Monachus    de   02din.e 
xlvii)  Andreas  Baret  fecretarius  docto2  legum 
xlix"' Tidmannus  Monachus  (abbas  de  bello  loco.) 
1  ffrater  Johannes  Burgh ull  de  02dine  predicat02.um. 
1)"'  ffrater  Thomas  de  02din.e  Carmelita2.um 

li)"'  ffrater  J.  Zoche  de  ordine  Mino2um 
hi)"'  ffrater  J  Wellys  ordinis  Minorum 


92J  APPENDIX   I.  313 

355  Nomina  Ep.is.cop.02.u.m  qui  fuerunt  in  Ecclesia  Lan- 
dauensi.  a  tempore  prime  fundacionis  eiufdem. 

Fet  arembzer  ke  en  le  tens  de  ces  .  xl.  Euefkef 
auant  nome3 .  en  tens  de  bretons  .  en  tens  de 
Engleys/  en  tens  de  No2man3  /cunt  lef  seignurages 
de  Glomo2gan  en  la  garde  de  la  Tempozaute  de 
landaf .  vacant  le  see  /  san3  nule  Jnterrupcion/  puf 
ke  la  Eglyfe  de  landaf  full  primef  funde  si  E  feft  a 
fauer  kele  fuft  funde  en  tens  Lucius  ky  fuft  Rey  de 
tote  Britayne  la  Grande.  E  en  tens  le  Rey  Meuric 
ky  donkef  reygna  en  Mo2gannok  e  en  tote  SU3  Wales. 
E  aueyt  pleynement  fa  regaute  en  fa  terre  /  auxi 
auant  com  le  Rey  de  Britayne  en  la  fue  .  fauue  kil 
tynt  sa  terre  del  Rey  de  Britaygne  .  e  homage  luy 
deueyt .  e  fon  homme  fu.  E  ces  heirs  ky  de  luy 
iffyrent  efleient  auxi  Reys  nome3  en  lur  terres  .  e 
aueient  mefme  la  Regaute. 

Fet  a  rememb2er  ke  le  Euefke  Herwald  de 
landaf  fuft  feft  Euefke  en  le  tens  le  Rey  seynt 
Edward  .  e  fu  sacree  del  Erceuefke  Cynice  a  la  fefte 
de  la  pentecofte  en  vn  solempne  parlement  e  general 
a  Londres.  Lan  del  Jncarnacion  noftre  seignur.M.  lix. 
«ir  E  celuy  herewald  suruefquy  le  Rey  Edward/ 
le  Rey  Harold/  le  Rey  Willame  le  Baftard.  e  le  Rey 
Willame  le  Rous.  E  morrut  le  quart  an  del  co20une- 
ment  le  Rey  Henry  le  primer/  en  lan  del  Jncarnacion 
nostre  seignur  .m.  cui).  E  le  Centime  an  de  fon  age/ 
en  tenf  Anfelme  Erceuefke  de  Canterbury  le  .ij.  jour 
deuant  la  None  de  Mars.  sIT  E  le  Conte  Robert  de 
Glouceftre  ki  a  donkes  fuft  Seignur  de  Glomo2gan 
de  part  fa  femme  ke  fuft  la  fille  Robert  le  63  heem  / 
aueit  la  garde  de  la  Temporaute  de  landaf  en  tote 
cele  vacacion/  com  apo2tenant  a  fa  seignurie  de 
Glomo2gan .  e  dura  la  vacacion  .nij.  an3 .  v.  Meys. 


314  APPENDIX    I.  [93. 

e .  vij.  jours .  f^  E  fon  profcheyn  succeffour  full  le 
Euefke  vrban  ky  full  sacree  a  Canterbury  del  Euafks 
Erceuefke  Anfelm  la  .uj.  Jdes.  de  Auft.  Anno  domini 
M.  cvu)°.  e  en  tens  le  Rey  Henry  auant  dit. 

Derechef  voyda  la  Eglyfe  de  landaf  en  tenf  le 
Conte  Robert  auant  dit  par  la  mo2t  le  Euefke 
Vrban  ky  mo2ufl  a  Rome  pleidant  e  fiwant  le  dreit 
de  fa  Eglife  .  dont  le  auant  dit  Conte  Robert  auoit 
la  garde  de  la  Temporaute  de  landaf  vacant  le  fee 
iekef  a  la  venue  Huftrid  fon  profcheyn  succeffour. 

Derechef  voyda  la  Eglyfe  de  landaf  par  la  mo2t 
le  Euefke  Huftrud  dont  le  Conte  Willame 
de  Glouceftre  fi^  e  heir  le  auant  dit  Robert  aueit  la 
garde  de  la  Temporaute  de  landaf.  vacant  le  See. 
iekef  a  la  venue  Nichole  fon  profcheyn  succeffour .  e 
mo2ufl  huftrud  /  Ian  del  Jncarnacion  .  m.  c.  xlvu]. 

Derechef  voyda  la  Eglife  de  landaf  par  la  mo2t 
le  Euefke  Nicole  Ian  del  Jncarnacion  .  m.  c. 
Ixxxnj.  dont  le  Conte  Willame  auoyt  la  garde  de  la 
Temporaute  de  landaf.  e  mo2uft  le  Conte  WiHame 
mefme  eel  an.  E  le  profcheyn  fucceffour  Nichole  / 
fuft  le  Euefke  Willame  de  feyr  sau3  Marreys. 

Derechef  voyda  la  Eglyfe  de  landaf  par  la  mo2t 
Willame  de  sauj  Marreys  y  dont  le  Conte 
Johan  de  Mo2teyn  frere  le  Rey  Richard  aueit  la 
garde  de  la  Temporaute  de  landaf  com  apo2tenant  a 
fa  feignurie  de  Glomo2gan  la  quele  il  aueit  par 
Jfabele  fa  femme  fille  lauant  dit  Willame  le  Conte 
de  Glouceftre .  e  tynt  la  garde  ^'^  iekef  a  la  venue 
Henry  de  Bergeueny  fon  profcheyn  fucceffour  le 
auant  dit  Willame .  le  quel  Henry  fuft  fet  Euefke 
en  tens  le  Rey  Richard.  sIF  E  donkef  ni  aueit  il  nul 
Chanoygne/  ne  nule  prouendre  en  le  glyfe  de  landaf. 


93J  APPENDIX    I.  315 

Mes  en  fon  tens  fift  il  lef.  xui|.  pzouendref  *1E  celuy 
Henry  veefquy  iekef  au  tens  le  Rey  Henry  le 
Secunde  piere  le  Rey  Edward  le  bon.  /  E  mo2uft 
cely  Eueike  Henry  le  .  i].  an  del  cozonement  le  Rey 
auant  dit/  en  Ian  del  Jncarnacion .  m.  cc.  xvnj.  le  iour 
de  .ui).  Seyntj  co2one3. 

Apzef  la  mo2t  le  auant  dit  Eueflce  Henry/  Gilbert 
de  Clare  Conte  de  Glouceftre  le  ael  /  aueit  la 
garde  de  la  temporaute  de  landaf  vacant  le  see  com 
apo2tenant  a  fa  seignurie  de  Glomo2gan  .  e  la  tynt 
iekef  a  la  venue  le  Euefke  Willame  de  Goldcliue 
fon  profcheyn  succeffour .  a  ky  il  rendy  par  fa  meyn 
la  temporaute. 

Derechef  Ian  del  Jncarnacion  .  m.  cc.  xxix.  e  Ian 
del  co2onement  le  Re^  Henry .  xnj.  la  quinte 
kalendes  de  ffeuerer  .-^voida  le  Eglyfe  de  landaf  par 
la  mo2t  le  Euefke  Willame  auant  dit.  E.  Gilbert 
de  Clare  aueit  la  garde  de  la  temporaute  de  landaf  e 
mo2uft  seify  verf  le  fyn  de  cele  vacacion  .  par  vnt 
Richard  de  Clare  63  e  heir  mefmes  celuy  Gilebert 
chey  en  la  garde  nostre  Seignur  le  Rey  Henry  piere. 
le  Rey  Edward.  /  E  en  aueit  la  garde  de  luy  e  de  totef 
ces  terref  pur  ceo  qil  fufl  deden3  eage.  A  E  fet  a  fauer 
que  Gilebert  de  Clare  mo2ufl:  Ian  del  Jncarnacion. 
M.  cc.  XXX.  e  Ian  del  co2onement  Henry,  xiij.  Apzef 
ky  mo2t :'  fuft  vn  Euefke  de  landaf  Elys  par  noun 
profcheyn  succeffour  le  Euefke  Willame  auant  nome. 

Derechef  voida  le  Eglyfe  de  landaf  par  la  mo2t 
mefme  celuy  Elys  .-^  lendemein  de  la  feint 
Johan  ante  poztam  latinam  Ian  del  Jncarnacion. 
M.  cc.  xl.  Ian  del  cozonement  le  Rey  Henry  xxni)./E 
pur  ceo  ky  Gilebert  le  Marefchald  Conte  de  penbrok 
aueit  la  garde  de  Glomozgan  de  lece  le  Rey  pur  del 


3i6  APPENDIX    I.  [93* 

seon  douant/  iekes  al  eage  del  heir  /  aueit  ouek  ceo 
la  garde  de  la  temporaute  de  landaf  com  apoztenant 
a  fa  seignurie  de  Glamozgan  sll  E  tynt  la  tempozaute 
vacant  le  se  iekef  a  tant  kil  rendy  a  Richard  de  Clare 
seifine  de  ces  terres  de  Glomozgan  enfemblement  cue 
la  temporaute  de  landaf  iekef  a  la  venue  Willame-  de 
Bourk  profcheyn  succeffour  le  Eueflce  Elys  auant 
dit .  a  ki  Willame  de  Bourk  /  mefme  celuy  Richard 
rendi  la  seifme  de  la  temporaute  de  landaf  par  fa 
meyn  demeygne. 

Derechef  voida  la  Egleyfe  de  landaf  par  la  mozt 
mefme  celuy  Willame  de  Bourk  /  le  iour  de 
Seint  Barnabe  le  apoflle.  Ian  del  Jncarnacion  .m.  cc.  hij. 
e  Ian  del  cozonement  le  Rey  Henry  .xxxvi].  par  quey 
le  auant  dit  Richard  de  Clare  aueit  la  garde  de  la 
temporaute  de  Landaf  vacant  le  see  /  iekef  a  tant  kil 
le  rendy  a  [ohan  la  Warre  son  pzofcheyn  succeffour. 

Derechef  voida  le  Eglyfe  de  landaf  par  la  mozt 
mefme  celuy  Johan  de  la  Warre  /  lendemeyn 
de  la  fefte  seint  piere  e  seint  poul .  Ian  del  Jncarna- 
cion .  M.  cc.  .Iv].  e  Ian  del  cozonement  le  Rey  Henry 
.xl.  par  quey  le  auant  Richard  de  Clare  aueit  la  garde 
de  la  temporaute  de  landaf  vacant  le  see  .-^  iekef  a 
tant  kil  le  rendy  a  Willame  de  Radenore  profcheyn 
succeffour  le  auant  dift  Johan  de  la  Warre.  35^ 

Derechef  voida  le  Eglife  de  landaf  par  la  mozt 
mefme  celuy  Willame  de  Radenoze  .  le .  uj. 
iour  apzef  la  Thiphaine .  Ian  del  Jncarnacion.  M.cc.lxv. 
e  Ian  del  cozonement  le  Rey  Henry .  xlix.  par  quey 
le  dift  Gilbert  de  Clare  .  Conte  de  Glouceflre  aueit 
la  garde  de  la  temporaute  de  landaf  vacant  le  see. 
iekef  atant  kil  le  rendy  al  Euefke  Willame  de  Breufee 
fon  profcheyn  succeffour. 


93J  APPENDIX   I.  317 

Derechef  voida  le  Egleife  de  landaf  par  la  mo2t 
mefme  celuy  Willame  de  Breufee  le  profcheyn 
Mardy  deuant  le  Annunciacion  .  Ian  del  Jncarnacion 
.M.  cc.  Ixxxvi].  e  Ian  del  cozonement  nostre  seign.ur  le 
Rey  Edward  le  primer  apaef  la  Conquefte.  .par 

quey  Gilbert  de  Clare  Conte  de  Glouceftre  auan  aueit 
la  garde  de  la  temporaute  de  landaf  vacant  le  see. 
dekef  a  la  venue  Johan  de  Monemuwe  ki  fufl  pro- 
fcheyn succeffour  lauant  dit .  W.  de  Breufee. 

Poftea  Johannes  de  Monemuta  Confecratus  fuit 
in  Episcopum  landauensem  japud  Cantuariam 
.ni]  .  Jdus  fifebruarii.  Anno  domini.  m.  cc.  1xxxxv)'°. 
et  obiit  apud  landaf  feria  quinta  pofl  Octavas 
pafche  Anno  domini.  M.  ccc.  xxiij. 

Poftea  ffrater  Johannef  de  Eglefclif  de  ozdine 
pre.dicat02.um  confecratus  in  Curia  romana  / 
venit  ad  dyocesim  fuam  landauie  i.n.  vigilia  sancte 
trinitatis  Anno  domini .  m.  ccc°.  xxiij. —  IT  Et  obiit 
apud  lankadwaladur.  vi.d.eli.cet .  ij.  die  Menfis  Januarii. 
Anno  domini .  m.  ccc°.  x1v]'°.  Et  fepultus  eft  in  ec- 
cle.s.ia  ffratrum  predicat02.um  de  kerdyf. 

Poftea  ffrater  Johannes  pafchal  de  ozdine  Montis 
sancte  Marie  de  Carmelo  .  confecratus  in 
Episcopum  in  Curia  romana.  tempore  pape  Cleme.nti.s. 
.vj.  Anno  domini.  m.  ccc  xlinj.  .caffataq.u.e  electione 
facta  de  domino  Johanne  de  Couentre  Archid.ia.c.o.n.o 
landauensi  per  referuacio.n.em  factam  in  Curia  romana 
de  Episcopatu  landaue.ns.i  vacaturo  per  mo2tem 
fupradicti  ffratris  Johannis  de  Eglefclif.''  prenomi.na- 
tus  ffrater  Johannef  pafchal  Epi.s..c.opus  landa.u.e.nsi.s 
veniens  de  Curia  ro.m.ana  i.n  Angliam  admiffus.  eft 
"  ab  Archiepiscopo  Cant.u.arie.nsi  videlicet .  u].  Nonis 
Junii  Anno  domini .  m.  ccc.  xlvlj.     1  Et  obiit  apud. 


3i8  APPENDIX   I.  [94* 

3s8.£)e  procuracionibus  annuls  debitis  domino  Epis- 
cQpo  Landauensi .  qui  pro  tempore  fuerit. 

B^^jt^g  e^ujen^y  ^ 

PRocuraciones  seu  annuus  cenfus  debitus^ofnino 
Episcopo  Landauensi  de  antiqua  confuetudine 
legitime  prefcripta  de  quibusdam  ecclesijs  in  de- 
canatu  de  Bergeueny  .  videlicet. 

De  ecclesia  de  Bergeueny , .xxvj.^-  vnj/- 

De  vicaria  de  Bergeueny „_ ™-.xu].'-  ni).^- 

De  ecclesia  de  Grofemond.,_™„_ xu].^-  nij/- 

De  ecclesia  de  Skenefryth xuj  •*•  ni].'*- 

De  procurat02e  de  lyra.  pro  ecclesia  de  languwan.  x^- 
1  Summa  .  Ixvj'-  vuj.'^- 

Vfk\ 

L/Rocuraciones  debite  domino  Episcopo  in  Decanatu. 
■''      de  Viik' .  videlicet. 


De  ecclesia  de  Vfk' ™„„,™ 

XXV]  °-  Vll).^ 

De  ecclesia  de  Troia ^ 

xu).^-  mj  ^- 

IT  Summa .  xl.^- 

I^  tji  e  r_W^irU 

TJrocuraciones  debite  domino  Episcopo  in  Decanatu 
■''     de  Neth  Went .  videlicet. 

De  ecclesia  de  Goldclif. [ „.xiij^-  nij'^- 

De  christi  ecclesia .xu]^-  lU]"'- 

De  ecclesia  de  Langefton ,, vj"-  vu]**' 

De  ecclesia  sancte  Brigide x^- 

De  ecclesia  de  Wondy vij^- 

De  ecclesia  de  Roge3ate luj^- 


PROCURACIONES. 


De  ecclesia  de  Caldekote 

De  ecclesia  de  Po2thfcuwet 
De  ecclesia  de  Kayrwent. 
De  ecclesia  de  Noua  villa, 
De  ecclesia  de  Strugull'. .,, 
H  Summa 


Cv] 


S.  jjjjd. 


319 

.xii)^-  mj''- 

.VIl)^- 
,.X11J^-  111)''- 

.111)^- 
.xiij^-  uij''- 


N  JJ«^p  O  2  t  ^ 

PRocuracionef  annue  debite  domino  Episcopo  in 
Decanatu  de  Nouo  burgo. 

De  ecclesia  Sancti  Gunley  de  Nouo  burgo. .„.xiij^-  iiij'^- 

De  ecclesia  de  Baffelek. , „ ^ „,.xu]'-  iiij''- 

De  ecclesia  de  Rempny ^,.xii)^-  iiij'*- 

1  Summa .  xl.^' 

TjRocuraciones  annue  debite  domino  Episcopo  in 
Decanatu  de .  Landaf. 

De  ecclesia  beate  Marie  de  kerdyf.,,™,  „,.,, xu)^-  mj'^' 

De  ecclesia  sancti  Andree „ xii)^-  iii)''- 

35'De  ecclesia  de  sancto  fifagano...„„ ,„ xnj'-  inj''- 

De  ecclesia  de  Penmark.  ^ xuj'-  iiij'^- 

De  ecclesia  de  Lancaruan xiij^-  uij''- 

t  Summa  .  Ixvj^-  viij'^- 

T)Rocuraciones  annue  debite  domino^Episcopo  in 
•*■      Decanatu  de  Gronnyth'. 

De  ecclesia  de  Lanyltwyt „,.,.xxv)=-  viij'*- 

De  ecclesia  de  Lanblethyan. 


De  ecclesia  de  sancto  Donato. 


xii)°-   UlJ" 

XllJ^'    lllj'' 


xiij^- 

iuj"^- 

XU]^- 

lUj''- 

Xll]^- 

iiij''- 

xiij*- 

iiij"^- 

320  APPENDIX    I.  [94* 

De  ecclesia  de  Ewenny 

De  ecclesia  de  Kenefeg _ ,„. 

De  ecclesia  de  sancta  Tathana.,„ 

De  ecclesia  de  Markeros.„™,™„™,^„_^, 
H  Summa  .  Cvj'-  viij."*- 

IT  Summa  totalis  procuracionum  per  dyocesim 
•     xx3''-v)^ni)'^- 

Oynodalia  seu  Cathedratica  debita  annuatim  in  de- 
^^  canatu  de  Bergeueny.  videlicet  due  partes  domino 
Episcopo  /  Et  tercia  pars  domino  Archidiacotjo. 

De  ecclesia  de  Skenefryth. xv*^- 

De  ecclesia  de  Lanwytheryn _,^.  xv"^- 

De  ecclesia  de  Lancaddoc  Kellenny ,.  v/- 

De  ecclesia  de  Landewy  Ruthery , vi)''- 

De  ecclesia  sancti  Michaelis   Kiftoznew .„.  v.^- 

De  ecclesia  de  Eftomlowern v.**' 

De  ecclesia  de  Langywan.,,,,™ xv*^- 

De  ecclesia  de  Landewy  skyret _^ _„.  xv"^- 

De  ecclesia  de  Lancaddoc  auel ™„^.  xv'*' 

De  ecclesia  de  Wonewareflowe ^ xv**- 

De  ecclesia  de  Lanwaynarth .  xv'*- 

De  ecclesia  de  sancta  Helena ^ vij^' 

De  ecclesia  de  Lanfoyft.,,,,,,^,^,,™ xv*^- 

De  ecclesia  de  sancto  Machuto.,,,„^,„„„,,,„,„,,,,,,,,,,„,,^,  xv"*' 

De  ecclesia  de  Grofemond..,...,.^.^,,,,,,^,,,,,,,,,,^^^ xv*^- 

De  ecclesia  de  Culcudyn xv"^- 

De  ecclesia  de  Lancaddoc  iuxtavfk' xv*^- 

De  ecclesia  de  Brangwayn.  „„,^„,„,„,.,^„,_„,,_ ,.  xv"^- 

De  ecclesia  de  Rokeuylo .^.^ .„^.  xv^- 

De  ecclesia  sancti  Michaelis  iuxta  vlk'._„„ xv**- 


95J  .SYNOD  ALIA.  321 

De  ecclesia  de  Lancaddoc  Penros.,,,^ xv*'- 

De  ecclesia  de  sancta  Brigida xv""- 

De  prioze  de  Bergeueny  pro  ecclesijs  de 

bergeueny  et  alijs mj=-  j"*- 

De  vicaria  de  Bergeueny.,,,,,,,,,^.,.,™,,.,™.^^™^^^^.    v?- 

2^°De  ecclesia  de  Lanmouoz xv?- 

De  ecclesia  de  Mamheilad xv*^ 

De  ecclesia  de  Treuedyn xv"'- 

De  ecclesia  de  Coytre xv**- 

IT  Summa  .  xxxiiif  • 

Vfk' 

Cjynodalia  seu  Cathedratica  debita  annuatim  in  De- 
^^  canatu  de  Vfk' .  videlicet  due  partes  domino 
Episcopp  y  Et  tercia  pars  domino  Archidiacono. 

De  ecclesijs .  de  Vfk'.  Lampaddoc  .  Troflre. 

Kilgoygan  et  Ragelan.,,™ 

De  ecclesia  de  Cumcaruan., xv"*- 

De  ecclesia  de  Kemmeys xv^- 

De  ecclesia  de  Lanlouel.™™™,™^,,.™™.,.™,,.™..^.  xv*^- 

De  ecclesia  de  Landegeueth' xv**- 

De  ecclesia  de  Kilgozroc xv**- 

&  _  / 

De  ecclesia  de  Lantriffan xv**- 

De  ecclesia  de  Lanyffan xv"^- 

De  ecclesia  de  Tredenauk -. „^ xv*"- 

De  ecclesia  de  Treygruk xv**- 

De  ecclesia  de  Warneftny.,,.,.,,,.,.,,..,.,™..,.,,.,^^^.-^ — . .  xv*^- 

De  ecclesia  de  Landiffoy.,..,. xv"^- 

De  ecclesia  de  Noua  villa  lupi.._„„s,„„..,.„™.-.„„^™„,.  xv*^- 

De  ecclesia  de  Lamyhangel xv''- 

De  ecclesia  de  Penclaw.,.,.™,,.,,.-..™,..,-.™™™.,^^ ^^.  xv^- 

De  ecclesijs  de  Trillek  et  Pennalth — xv"*- 

1  Summa  .  xxv)^-  u]*^ 


.vij=-  v)"*- 


322  APPENDIX    I.  [95» 

Oynodalia  seu  Cathedratica  debita  annuatim  in 
^^  decanatu  de  Nether  Went,  videlicet  due  partes  do- 
mino Episcopo  /  Et  tercia  pars  domino  Archidiacono. 

De  ecclesia  de  Kaerlyon ii]^-  ix^- 

De  ecclesia  de  Goldclyf. „,.„^.  xv"^- 

De  christi  ecclesia  cum  Capellis.^ nj^-  ix''- 

De  ecclesia  de  ffraxino ,™,™ xv**- 

^    De  ecclesia  de  Wydefton._„,_™____™___„.  xv'^- 

^    De  ecclesia  de  Po2treuefton...„„; xv*^- 

De  ecclesia  de  Langefton..,,.,,,.,.,™, xv'^- 

De  ecclesia  de  Magor ,™„,,,„ ,^.  xv**- 

De  ecclesia  de  Lanwaryn ,™^ __.  xv"*- 

De  ecclesia  de  Lanmartyn,,™: .™^.  xv''- 

De  ecclesia  de  Penho xv'^- 

^   De  ecclesia  de  Lanmaucheys.™„, xv"'- 

De  ecclesia  de  sancta  Brigida..^, xv**- 

De  ecclesia  de  Wondy..,„j xv**- 

De  ecclesia  de  Lamyhangel..™^ xv'^- 

J     *'De  ecclesia  de  Yueton xv^ 

De  ecclesia  de  Roge3ate xv**- 

De  ecclesia  de  Caldekote.._____, ^ xv"*- 

■^   De  ecclesia  de  Deuftowe xv^- 

De  ecclesia  de  Kaerwent ,™^™ ,.  xv"*- 

'^  De  ecclesia  de  Dynan .^ xv"*- 

•■  De  ecclesia  de  Lanueyr xv"^- 

De  ecclesia  de  Neweton .^ ij=-  v)*^- 

^  De  ecclesia  de  Eodeton.^ ,,  xv"^' 

^  De  ecclesia  de  sancto  Aruyno xv"*- 

De  ecclesia  de  Po2thcaffes: ,,.„.^„...^„ .  xv^- 

■^  De  ecclesia  de  Parua  Tynterna.^._____,.___„.  xv"*- 
De  ecclesia  de  StruguU' __.  xv^ 


95J  .SYNOD  ALIA.  323 

"^  De  ecclesia  de  sancto  Audoeno xv^- 

De  ecclesia  de  sancto  Petro.  .  xv**' 

^De  ecclesia  de  Pulmeuric xv"^" 

'^  De  ecclesia  de  sancto  Wozmeto.,,^ xv^- 

De  ecclesia  de  Poztfcuwet : xv^- 

De  ecclesia  de  Sudebrok xv"*- 

De  ecclesia  de  Wylde  cryk, xv**- 

De  ecclesia  de  Marthergeryn xv"*- 

T  Sumsrria ,  1*^-  **''• 

wynodalia^  sgujCathedratica  debita  annuatim  in  de- 
^^  canatu  de  Nouo  burgo.  videlicet  due  partes  domi- 
no .  Episcopo  /  et  tercia  pars  domino  Archidiacono. 

De  ecclesia  de  Nouo  Burgo .  ij^-  j"*- 

De  ecclesia  de  Baffelec nj'- 

De  ecclesia  de  sancto  Melano ij*-  j.*-  vel  .xx)^- 

De  ecclesia  de  Rempny ij^-  f- 

De  ecclesia  de  Merffeld xv'^- 

De  ecclesia  de  Mauche^n vilj"'- 

De  ecclesia  sancti  Michaelis vnf- 

De  ecclesia  de  Menethiftelan vuj''- 

De  ecclesia  de  Bedewas viij"'- 

IT  Summa .  xii)'-  ij^- 

Landaf 

Cf  ynodalia  seu  Cathedratica  debita  annuatim  in  de- 
^^  canatu  de  Landaf.  videlicet  due  partes  domino 
Episcopo  /  et  tercia  pars  domino  Archidiacono. 

De  ecclesia  de  Cumkydy xvlj''- 

X  2 


324 


APPENDIX   I.  [96, 


De  ecclesia  de  Sancto  Nicholao i)''  v^- 

De  ecclesia  de  Lanryryd ij^'  v"^- 

De  ecclesia  de  Boneuyleflon ™„™.„.„.  xvi)^- 

De  ecclesia  de  Sully . _ — lii'-  v''- 

^^''De  ecclesia  de  Landouche ij'-  v** 

De  ecclesia  de  Lantriffan xij"*- 

De  ecclesia  de  sancto  ffagano ,..,.,,.,„.^,.„^.  xxuj''- 

De  ecclesia  de  sancto  Andrea ij^- 

De  ecclesia  de  Wenfo „ ,„_ ij^-  v^- 

De  ecclesia  de  Penmark.__ „ v"*- 

De  ecclesia  de  Lanilthern ,™™_.™™.,™.      vj*^- 

De  ecclesia  de  Lanhary.™,^ xij*^- 

De  ecclesia  de  Kilchigayr ^.     vij"*- 

De  ecclesia  de  La  Thawe „™,™„„.    xi)^- 

De  ecclesia  de  §05  Wanwol xv'^- 

De  ecclesia  de  Petrefton._ ,™,^„ , „_.  i)=-  v"*- 

De  ecclesia  de  Pennarth' _™, ,.  ij^-  v"*- 

De  ecclesia  de  Micheleftowe _^ ij^-  v^- 

De  ecclesia  de  Caddokeftoil ™^™, ij'-  v**- 

De  ecclesia  de  Britton..__„ ,™™^....™™ .^ .  i)'- 

De  ecclesia  de  Martheldeuan .™..,™™.    xi]"*- 

De  ecclesia  de  Cogan.___„ _,.    xij^- 

De  ecclesia  de  Merthyr vij"^- 

De  ecclesia  de  Barry ,„™ xvij'^' 

De  ecclesia  de  Beganefton.,,,,™,.,^ ^.    vif- 

De  ecclesia  Sancti  Michaelis  fuper  Eleye.- xvij''' 

De  ecclesia  de  sancto  Geoagic; xvi)"^- 

De  ecclesia  de  Po2thkyry.,„^ ij=-  v"^- 

De  ecclesia  de  Ruthery.^,™,„,„.„,_„^ vi]*^- 

De  ecclesia  de  Lan  karuan.^^,„,„,„.,„„„,,,,_,__„__.      v"*- 

De  ecclesia  de  Radur ^.    xi)''- 

De  ecclesia  de  Pentirch'. ,.™^,.^„™_™ xij"* 

1  Summa  .  P-  j''- 


'1^1 


96,]  .SYNOD  ALIA.  325 

OynodaHa^seu  Cathedratica  debita  annuatim  in  de- 
^^  ^^^^^^.^^^.^Tonytji^^j^licet  due  partes  domino 
Episcopo  /  et  tercia  pars  domino  Archidiacono. 

De  ecclesia  de  Sancta  Tathana ij'- 

De  ecclesia  de  fflemyngeflon xx)**- 

De  ecclesia  beate  Marie  fupra  Montem..,^ _.  i)=-  v''- 

De  ecclesia  de  Landowe._ xx)''- 

De  ecclesia  de  Lanblethyan ,™,_„^ ij'-  v"^- 

De  ecclesia  de  Egluf  p2uwys.^„.„„ xvj"^- 

De  ecclesia  de  Lanmays „.,™_ „,.„™™„ xvij*^- 

De  ecclesia  de  Laniltwyt., xx)**- 

De  ecclesia  de  Lamyhangel..,„ ^ xxj"*- 

De  ecclesia  de  Lando3we xx)*^- 

De  ecclesia  de  sancto  Donate.^ .„ xxj''- 

De  ecclesia  de  Markeros..,,,,,™,,^ „™„^ „,.    xx]"^' 

De  ecclesia  sancte  Brigide  Maiozis. ^..^ xvi)**' 

^^^De  ecclesia  de  Colewinefton xxj*^- 

De  ecclesia  de  Sancta  Julitta ™™„™    xvj''- 

De  ecclesia  de  Penthlyn ^,„_ xnj"^* 

De  ecclesia  de  Langan ,,,„™„^„ xuj''- 

De  ecclesia  de  Coyt  churche ij^- 

De  ecclesia  de  Coyt;y'f. .„™,,„..,^ _.^„,_,.  uj'- 

De  ecclesia  sancte  Brigide  Minozis xnj"*- 

De  ecclesia  de  Landyuoddok x.*!" 

De  ecclesia  de  Nouo  Caftro nj^' 

De  ecclesia  de  Kilthykarn ,^^^ xxi)''' 

■^  De  Abbate  de  Mo2gan  pro  ecclesia  que  fuit  in]       g. 
veteri  Cimiterio  de  Langewy.  J 

De  ecclesia  de  Caddokeftoii. v**- 

De  ecclesia  de  Kilthibebul .      v''- 

De  ecclesia  de  Neeth., v^- 


326 


APPENDIX   I. 


[96, 


vij^ob'. 


^  De  eccjesia  de  Bridefton. 
De  ecclesia  de  Abbona. 
De  ecclesia  de  Langunyth 
De  ecclesia  de  Kenefeg. 
De  ecclesia  de  Noua  villa. 

IT  Summa  xlviij^-  vii)'*  ob'. 
1  Summa  totalis  Synodalium  xj  J^ij^j"^-  6. 
ITEt  fic  eft  p02cio  Episcopi  quo  ad  duas  partes.-^ vi]'''x.)^' 
HEt   po2cio  Archidiacgnj   quoad    terciam 
partem  -^ 


Ixxv^ob'. 


Nomiria  prebendarum  in  ecclesia 
landauensL 

Qemo2andum  de  numgro  Canonicozum  seu  pre 
bendazum  in  ecclesia  Landauensi. 

Domini  Episcopi  vt  tamen  Canonici. 
Precento2is..„„^ ,,_ 


Thefaurarii.>^_,„,_„,.__ .„,„ 

Sancte  Crucis 

Sancti  Andree 

De  kayr. 

Magistri  Roberti  de  Baxby 

Domini  Henrici  de  Edeneftowe. 

Dignitas.  Archidiaconalis 

Wchicorr.b.  lancomb. 

Warthcomb 
Cancellarii.^ 
Sancti  Dubricij. 
Sancti  Nicholai. 


lHo2.um  stalla/  de- 
figruiri  debent  per 
vicarios  sacerdotes. 

xni)  sunt  canonici 


ir^02um.  stalla/  de- 

feruiri    debent   per 

jvkarios.  dyaconos. 

TH^ZMm^aUay^eferuiri  debent 

per  vicarios  subdyaconos. 


■•«- 


364 


ti 


•^e^  «t.C4*A^v-ui»-^, .--^a?*?  I  * 


%] 


APPENDIX    I. 


327 


EaJendarejeu^^gHlrum  de  decima  colligenda  ad  opus 
dgojini^^pe .  vel  domini  Regis  anglie  de  singulis 
ecclesijs  per  dyocesim  landauensem  conftitutis .  quazum 
taxacio  excedit  summam  sex  Marcazum  ,  videlicet. 


Bergeueny 

Fzioz  de  Bergeueny  pro  fpiritualifcus 

et  temporalibus 

Abbas  de  Mans  pro  temporalibus 

Abbaf  de  dora  pro  affartis  mobili- 

bus  et  immobilibus. 
Ecclesia  de  Skenefrith'., 
Abbaf  de  gratia  dei  pro  Hiobilibus 

et  immobilibus :^_ 

Pripz  de  Monemuta  pro  fpiritualibus 

et  temporalibus-  ~«™ 

Procuratoz  de  lyra .  pro  spiritualibus 

et  temporalibus. 

Ecc'ia  de  Lamyhangel.  eftomlowern. 
Ecc'ia  de  Lanwytheryn.  ..._„, 
Ecc'ia  de  Lanueyrculcudyn. 

Ecc'ia  de  Lanwaynarth 

Ecc'ia  de  Lancaddoc  iuxta  vfk'. . 
Vicaria  de  Skenefryth. 
Vicaria  de  Grofemond., 
Vicaria  de  Bergeueny.^ 
Prio2  de  Tutteley., 
Abbaf  de  Talila3hau. 
Prioziffa  de  Acozneburye , 
Prio2  de  Maiozi  Maluernia. 

^  Summa  .  xvi)|'-  nf 


.Decima 

.Medietaf 

jntegra. 

decime. 

£      s 

d 

£ 

s 

d 

4  13 

5 

2 

6 

8* 

0  10 

H 

0 

5 

4i 

3     2 

3i 

I 

II 

li 

0  13 

4 

0 

6 

8 

0  19 

10 

0 

9 

II 

I     2 

6i 

0 

II 

3i 

I     I 

10 

0 

10 

II 

0  II 

0 

0 

5 

6 

0  12 

0 

0 

6 

0 

0  10 

8 

0 

5 

4 

0  13 

4 

0 

6 

8 

0  13 

4 

0 

6 

8 

0  13 

4 

0 

6 

8 

0  10 

0 

0 

5 

0, 

0     8 

8 

0 

4 

4 

0    5 

0 

0 

2 

6 

0    0 

2h 

0 

0 

li 

0    0 

Ij 

0 

0 

of 

0    0 

9 

0 

0 

4k 

328 


APPENDIX   I. 


Vfk' 


Decima 
jntegra. 

s  d 

i6  n 


o 

o 

12 

O 

lO 

6 

lO 

4 


Prioziffa  de  vfk'  pro  .s'.  et  t'.___ 

Prio2  de  Lantony  iuxta  Gloucestriam 

videlicet  pro  ecc'ia  de  Lantriffan^. 

Ecc'ia  de  Troia  cum  Capellano 

Ecc'ia  de  Landefoy. 

Ecc'ia  de  Woluefnewtoii. 

Ecc'ia  de  Kemmeys. 

Ecc'ia  de  Treygruk. 

Ecc'ia  de  Tredenauk, 

ffratres  de  Everbechyn.  pro  s'.  et.  t'.  o 

1[  Summa  ;  x]'!'-  iij'^- 

Prio2  Struguir.  pro  spiritualibus  et 

temporalibus ™™ 3 

Jdem  pro  tercia  parte  ecclesie  de 

Martherne „.  o  lo 

Abbaf  de  Tynterna  pro  mob',  et  t'.  lo  17 

Jdem  pro  ecclesia  de  Magor 2   13 

Prioz  de  s'.  Kynmarco.  pro.s'.  et  t' i 

Prio2  de  Goldclyf .  pro  s'.  t'.  et  mo.  1 3 

Abbaf  de  Malmefbury.  .,„,„„,., 

Abbaf  de  Kaerlyon  pro  mo.  et  t'.  „. 
3^5  Prioz  de  Lanthony  pro  ecclesia  de 

Caldekote  cum  temporalibus 

Ecc'ia  de  Lanmartyn. 
Ecc'ia  de  Penho.. 
Ecc'ia  de  sancta  Brigida. 
Ecc'ia  de  Wondy. 

Ecc'ia  de  Koge3ate 

Ecc'ia  de  Po2tfcuwet.„ 


o 
o 
o 
o 
o 
8 
o 

Hi 


16     9 


16 
8 
I 

9 


o 

4 

I 
I 
o 

0  16 

1  6 
o  12 
o  16 


14 

o 

16 


5 
o 
o 
o 
8 
o 
o 


[97* 

Medietaf 
.decime. 

£      s        d 

I   18     3i 


0  10 

1  o 
o    6 

O    10 

o    5 
o  13 

o    5 
o    2 


5 
8 

6 

18 


6  14 
o  o 
2     4 

o  17 
o  10 
o  8 
o  8 
o  13 
o 
o 


o 
o 
o 
o 
o 

4 
o 

03 


I     18      4^ 


6 
8 


4 
4 
8 

o\ 

8 
9 

2a 
O 
O 
O 

4 
o 

o 


9?.] 


APPENDIX   I. 


329 


[Nether    Went.] 

Ecc'ia  de  Lanmajweys. 
Ecc'ia  de  Schirreuef  newton. 

Ecc'ia  de  Kaerwent., 

Vicaria  de  Magor.^^,™,,™,^, 
Vicaria  de  christi  ecc'ia.  .,™™^„ 

Pzioz  de  ffarley.^, 

1  Summa  .  !.'*'•  v) 


.Decima 
jntegra. 


o 
o 
2 
b 
o 
o 


16 
16 

13 

10 

16 

o 


VU)" 


Newpi^^t^ 

Ecc'ia  de  Nouo  burgo  cum  capella.   i  o 
Abbas  sancti  Augustini  briftoU'.  pro 
ecc'ijs  de  Rempny  Petrefmor .  et 

Sancto  Melano  cum  Mobilibus._  3  2 

Ecc'ia  de  Merffeld._™„ o  10 

Prioz  de  Malo  paffu.  pro  fpiritualibus 

et  temporalibus „ _.  o  12 

Ecc'ia  sancti  Michaelis — ™™__™_  o  10 

Abbas  de  Keynefham  pro  mobilibus.  o  16 

Summa.  v)."'-  xi'-  U)"^- 


d 

o 


4 
8 

o 
6 


8 

6 

o 

10 


Episcopus  Landauensis  pro  tempor- 
alibus cum  ecc'ia  de  baffelec. 11  *     *{ 

Capitulum  Landauense  pro  .s'.  et  t'.  10  13     9 
Archidiaconus  Landauensis  pro.s'.et 

.t'.  cum  pozcione  ecc'ie  de  Newton   2     i 

Precentoz  landauensis.  pro .  s'.  et.  t'.  o  11 

Thefaurarius  land,  pro  s'.  et  .t' o  14 

Cancellarius  land,  pro  .s'.  et  t' o  10 

Pzebenda  sancti  Andree._™™™,_  o  6 

Prebenda  de  Kayr  cum  capella o  14 


4 
6 

8 


Medietaf 
decime. 

o  8 
8 
6 

5 
8 


I 
o 
o 
o 
o 
o 


d 

o 
o 
8 

4 
o 

3 


o  10    o 


I    II 

054 


t3 


063 
050 

o    8     5 


5  10    9| 
5     6  \o\ 


o 

5 
7 
5 
3 
7 


24 


330 


APPENDIX   I. 


[Landaf.] 

Prebenda  Henrici  de  Edeneftowe 
pro  spiritualibus  et  temporalibus 
Prebenda  Robert!  de  baxby 
Prebenda  de  Lancomb, 
Prebenda  de  Warthcomb. 
Prebenda  sancte  Crucis. 
Prebenda  sancti  Dubricij. 
Ecc'ia  de  Lanririd. 
Ecc'ia  de  Petrefton  cum  capella. 
Ecc'ia  de  sancto  Geo2gio. 
3^^ Ecc'ia  de  fancto  ffagano, 

(Ecc'ia  d)e  Penmark 

(Ecc'ia  d)e  sancto  Nicholao. 

E(cc'ia  de  La)ncaruan 

Abbaf  Glouc'pro  Manerio  deTreigof. 

Ecc'ia  de  Sully.. ^ 

Ecc'ia  de  Wenfo, 

Ecc'ia  de  Kerdyf. 

Ecc'ia  de  Cogan, 

Ecc'ia  de  Sancto  Andrea, 

Ecc'ia  de  Lantriffan  cum  Capella, 

Ecc'ia  de  Boneuyleftoii 

Ecc'ia  de  Merthyr, 

Summa .  xlvii].'*'  v^'  v)*^- 

Prio2  de  Ewenny .  pro  sp'ual'  et  .t'. 
Abbaf  de  Teukesbury  pro  ecclesijs 

de     Lanyltwyt    et     Lanblethian 

cum  temporalibus. 
Ecc'ia  de  Coyt  churche.. 
Ecc'ia  de  Coytyf. 


Decima 
jntegra. 

d 


II 
lO 

14 
15 

o 

o 

10 

13 

o 
6 
12 
6 
o 

9 
o 
o 
I 

5 
6 
8 

13 
10 


o 
2 

7 
2 

7 
o 

4 
o 
8 
o 
8 
o 
2 
o 
o 
o 

4 
8 
o 

4 
o 


446 


2 
o 
o 


o 
o 
o 


08. 

Medietaf 
decime. 

£      s        d 


5 
7 
7 
o 
o 

5 
6 


o 

o 

o 

o 

o 

o 

o 

o  10 

o  13 

o  16 

o  13 

O    10 

o  14 
o  10 

0  10 

1  o 

O       2 

0  13     4 

1  4    o 

068 
050 


o 
I 

9h 
I 

3h 
o 
8 
o 

4 
o 

4 
o 

7 
o 
o 
6 
8 


3  I  o 
o  10  o 
o  10    o 


98J 


APPENDIX   I. 


331 


[Gronyth.] 

Ecc'ia  de  Penthlyn.. 
Ecc'ia  de  Landowe. 
Ecc'ia  de  Lamyhangel. 
Ecc'ia  de  sancta  Tathana., 
Ecc'ia  de  Lanmays. 
Ecc'ia  de  sancto  Donate. 
Ecc'ia  de  Markeros.. 
Ecc'ia  de  Langan., 
Ecc'ia  beate  Marie  fupra  montem. 
Abbas  de  Neth'  pro  ecc'ijs  de  Kilthy- 
karn.  Caddokeftoii  et  Kilthibebul 
Ecc'ia  de  Eglyf  pzuwys.^ 
Vicaria  de  Laniltwyt.^ 
Vicariade  (Lan)blethyan. 

Summa  .  xxi).'"'.  liif  •  vj**- 

Kejoefe^ 

Ecc'ia  de  Abbona  cum  Capella.^ i  o 

Ecc'ia  de  Langunyth ^  o  13 

Ecc'ia  d(e  N)eeth..„_„,^ ^ o  10 

Ecc'ia  de  Newetoii.__ „  o  6 

Ecc'ia  de  Kenefeg ,  i  o 

Ecc'ia  de  Nouo  Caftro i  12 

Vicaria  de  Caddokefton o  10 

Vicaria  de  Kenefeg ^  o  10 

Vicaria  de  Nouo  Caftro o  10 

Abbas  de  Mo2gan  pro  .mo.  et  .i'mo.  24  6 

Abbaf  de  Neth  pro .  mo',  et  i'mo.'_20  18 

IT  Summa  .  xl).'"'-  xv).'-  ix*^ 


o 

4 
o 

3 
o 
o 
o 
o 
o 
8 
6 


.Decima 
Integra. 

£      s         d 

0  13     4 
0  13     4 

Medietaf 
decime. 

£        s           d 

068 
068 

0  10 

0 

0 

5    0 

I     6 
I     6 
I     6 

8 
8 
8 

0 
0 
0 

13     4 
13    4 
13     4 

I     0 

0 

0 

10     0 

0  10 

0 

0 

5    0 

0  10 

0 

0 

5    0 

0     9 

4 

0 

4    8 

0  10 

0 

0 

5     0 

0  12 

0 

0 

6    0 

0  10 

0 

0 

5     0 

o  10 
o  6 
o  5 
o  3 
o  10 
o  16 
o  5 
o     5 


o 

12 
10 


5 
3 
9 


1  Summa  totalis  decime  tocius  Episcopatus.  4£1L™£. 
1[  Summa  medietatis  decimejugmdjcte^ ;^io8  14 


o 
8 
o 

I* 

o 

o 

o 

o 

o 

4 
3i 


8 


332  APPENDIX   I.  [98* 

'^'  Qua  beneficia  ecclesiaftica  fpectant 

ad  collacionem   Episcopi  landauensis 

******  ******, 

ffiemo2andum  de  quibufdam  beneficijs  ecclesi- 
aflicis  mere  pertinentibus  et  fpectantibus  ad 
collacionem  domini  Episcopi  landauensis  abfque  con- 
fenfu  Capituli  sui  landauensis  uel  confilio  aliqualiter 
requirendo .  videlicet. 

st  Omnes  dignitatef  et  prebende  in  ecclesia  landauen- 
si  cum  et  quociens  vacauerint  sede  plena, 
sif  Jtem  Cantaria  perpetua  Capellani  celebrantis  Miffam 
beate  virginis  in  ecclesia  landauensi  quociens  vaca- 
uerit.  /  Qui  quidem  Capellanus  quicumque  fuerit  / 
eft  et  erit  etiam  perpetuatus  quasi  Rect02  cuiusdam 
exilis  ecclesie.  videlicet  de  beganeftoii/  curam.  gerenf 
animazum  parochiano3um  illius  parochie./  Et  idem  td 
etiam  Capellanus  sequi  debet  cho2um  in  ecclesia 
landauensi  ad  ho2af  eanonicaf  nocturnas  pariterque 
diurnas  in  habitu  decenti  /  prout  ceteri  vicarij  faciunt 
in  eadem.  /  Cuius  quidem  Capellani  suftentacio  / 
confiftit  in  certis  terris/  pratis/  tenementis./  redditibus  ^ 
et  decimis  dicte  Cantarie  loco  tituli  antiquitus  appli- 
catis  pariter  et  collatis. 

st  Jtem  Cantaria  perpetua  vnius  Capellani  o2dinati 
ad  celebrandum  continue  in  ecclesia  landauensi  pro 
anima  domini  Willelmi  de  Brewys  quondam  Episcopi  | 

landauensis  predeceffo2.um  et  succeffo2um  eiufdem.  ' 
Qui  etiam  Capellanus  sequetur  chorum  in  habitu 
cantando  et  legendo  ficut  ceteri  Capellani  perpetui 
faciunt  in  eodem./  Cuius  quidem  suftentacio.*^  con- 
fiftit in  certis  terris  et  pratis  per  dictum  dominum 
Willelmum   de    Brewys   tempore  fuo  perquifitis  et 


98*]  APPENDIX   I.  333 

dicte  Cantarie  per  confirmacionem  Capituli  applicatis 
loco  tituli  et  suftentacionis  Capellani  perpetuo  cele- 
braturi  pro  animabus  pontificum  predictozum. 
sH  J  tern  Cantaria  perpetua  vnius  Capellani  chorum 
fequentis  in  habitu  et  continue  celebrantis  in  ecclesia 
landauensi  pro  animabus  Regum  Anglie .  et  Episcop- 
02.um  landauensium  preteritozum  fimul  et  futurozum. 
3*7  Qui  quidem  Capellanus  recipiet  ab  Episcopo  lan- 
dauensi qui  pro  tempore  fuerit  ***  M areas  argenti 
pro  suftenta(cione)  fua  de  tgrris  et  emoIum(enti)s  ** 
***  et  aliazum  rezujrn  quas  dominus  Episcopus  per- 
cipit  de  ecclesia  et  Manerio  fuo  apud  le  Newelond 
in  foaefta  de  Dene. 

=1[  Jtem  dominuf  Episcopus  pgr  se  ipsum  prefentabit 
ad  perpetuam  vicariam  ecclesie  de  la  Newelond 
predicte  quociens  vacauerit  sede  plena .  que  quidem 
ecclesia  /  exillit  infra  limites  dyocesis  Herfozdejisis. 
sif  }tem  dominus  Episcopus  landauensis  per  se  ipsum 
conferet  vicariam  perpetuam  ecclesie  de  baffelec 
quocienf  vacauerit .  ratione  firme  sue  perpetue  quam 
habet,  in  eadem  ecclesia  de  Abbate  et  Conuentu 
Monafterii  beate  Marie  Glaftonlensis. 
sir  Jtem  dominus  Episcopus  landauensis  per  se  ipsum 
pzefentabit  ad  ecclesiam  seu  rectoziam  ecclesie  que 
vocatur/  Byffchopefton  in  Goweria  exnunc  in  dyocesi 
Meneuensi  /  quociens  vacauerit  fede  plena. 
*1  Jtem  Memorandum  quod  dominus  Episcopus  Lan- 
dauensis qui  pro  tempore  fuerit  /  soluet  annuatim 
vicariis  ecclesie  landauensis  .v.  solidos  de  Cofris  fuis 
pro  obitu  Elye  quondam  Episcopi  landauensis  sole- 
mpniter  celebrando  in  ecclesia  Landauensi. 
sir  Jtem  idem  dominus  Episcopus  landauensis  soluet 
annuatim   Miniftris  ecclesie   landauensis   pro   obitu 


334  APPENDIX   I.  [98* 

domini  Johannis  de  Monemuta  quondam  Episcopi 
landauensis  quater  per  annum  folempniter  cele- 
brando  /  duas  Marcas. 

sir  Et  dimidiam  Marcam  (de  p)ane  pauperibus  diftri- 
buendo  die  quo  obiit  idem  Johannes  de  Monemuta. 
¥3  /  Et  hoc  de  emolumentis  terra2um.  ecclesie  de  la 
Newelond  in  fozefta  de  Dene. 

sir  Jtem  idem  dominus  Episcopus  (La)ndauensis. 
foluet  annuatim  dictis  vicariis  .ij.  solidgs.  videlicet  pro 
obitu  domini  Henrici  quondam  Comitis  Lancaftrie 
in  ecclesia  landauensi  folemp[niter]  celebrando. 
videlicet  pro  qilodam  hofpicio  londonie  quod  dictus 
dominus  Episcopus  landauensis  habet  ibidem,  ex  dono 
dicti  Comitis  vt  patet  per  Munimenta  inde  confecta 

^ 


TAere  is  nothing  to  indicate  whaher  the  MS.  endt  here  or  not.     The  last  word 

ends  exactly  with  the  end  of  the  last  line  of  the  folio  and,  if  nothing  is  missing, 

the  coincidence  is  remarkable. 


335 


2lppcnbtx  it. 


MARGINALIA. 


PAGE 

LINE 

I 

2 

28 

3 

lo 

i6 

4 

26 

8 

13 

9 

9 

9 

21 

lO 

10 

28 

II 

3 

6 

IX 

3° 

12 

19 

13 


14 
'i6 

'3 

22 

i8 

28 

19 

9 
19 

11 

20 

21 

19 

17 

22 

24 

8 

23 

S 

23 
4 

17 
7 

"de  Elgaro  heremiticaw  vita»z  in  hibemia  dxicente:  Cui  accessit 

CarodoGus."  V.  Wr.  at  top  of  columns  1-2. 
"  Carotocus  quisqais  doctor."  V. 

"  q«omodo  angeli  Elgaro  ministrawt."  V.  [col.  4. 

"(r)eferu«t  angeli,  q«od  vita  Tpresens  et  futura.''  V.  Wr.  at  top  of 
"qaomodo  aqujie  Elgaro  ministrant. "  &  p.  5,  1.  12,  "de  morte 
"  Ammonis  vifio  de  filio  fuo  iumfone."  V.  [Elgari."  V." 

"  Sawfon  .5.  annos  natus  ab  Iltuto  edoctus  coetaneos  fuperauit."  V. 
"  pafseres  in  horreuw  congregauit."  V. 
"scilicet  altiffiodore«fi!i  q«i  'herefim  pelagiana»«  cuw?  doctoribaj 

brita«ie  dubricio.     Teliao  et  dauid  felicito'  extiwxit."    B.  .s. 

altijflodoren/'  is  wr.  over  the  word  discipu^Lxs  in  the  text  and  the 

rest  lengthwise  down  the  inside  margin. 
"  Sa»«fon  vocem  audiuit  de  q»estio«e"    V. 
"  Quoraodo  fa»«fon  fanauit  herewtom  qaem  Jlider  momordit."  V. 
"]Itutus  Sawfoneffj  in  dyaconatus  ordinew?  co«fecrauit  dubricio 

diuina.  celebrawte./"  V.  Wr.  at  top  of  col.  14. 
"  famfon  venenu?«  bibit  et  ei  no«  «nocuit  "  V. 
"nota  aquaw  et  oleu»»  benedixit"  C  "q«ibus  facerdotem  liber- 

auit  a  demone  dilaceratuwj  q«i  prius  venenuw?  ei  p^^arafset 

ne  in  abbatew  post  JltutuOT  eligeretur./"    V. 
"  Quomodo  famfon  Theomacawz  imperauit  quae  diaconu»«  femimor- 

taam  proftrauerat,  quern  refufcitauit."  V.     At  top  of  col.  17. 
"  Qaomodtf  Sawjfon  pafte  segrota«te  liberat  reU«-fus  ".     V. 
"  HabrinuOT  flume»  nota.  et  q«ere  an  illad  iam  Sabrinuw  vocetur  / 

Walice  en«OT  .  Hafren.  vocat«?-. "  C.   At  foot  of  col.  20. 
"  Nota  recefluOT   fo«cti  fawzpfonis  ad  armoricuare  reg««m  vlt?"a 

mare."  C. 
abrinum  mare.  "Nota  habrinuOT  mare  /  Wa/j'ce  hafren  mor."  C. 
"  Vnus  deus  adora»dus  ".     V.  [At  top  of  col.  24. 

"  mortuum  puerum  rediuiuit  "  V.  ' 

"  Nota  ydola  iuste  deftructa  per  christamet  fanctuw?  fampfone»z 

famaluOT  aus  "  C.     At  foot  of  col.  24. 
"  Q«omodo  ferpe»tem  necauit "    V. 
"Gedian  iufsu  fawfonis  monasteriuOT  const[r]uxit."  V. 
' '  lep?-ofa»i  fanauit  demoniacam  liberauz't  "  V. 
"  Nota  bene  de  ArchiepiscopaivL  dolenH/ei  Sancto  Sampfone  Archi- 

episcopo  dolenfi."  C.     At  top  of  columns  27-8.  [V. 

"  famfon  rege»j  hildebertuw  afsefsit  vt  nidualuw  captiuuw  liberaret" 
"  ArchiepwfO/»s  doleniis  et  nota  infra  quomodo  fanct».r  Theliaaj 

fuzt  etiam  a.ichieTpiscopus  dolenfis"  C. 
"nidualuffj  captiuuw  liberauit  fawfon  .  tundem  penitenczam  egit 

regem  quae  malif»»»»*fe  enm  p^^deret."  V.     At  top  of  col.  29. 
"  de  ferpewte  a  famfo«e  rogatu  regis  destmctu."  V. 
"  nidualus  dux  brita«nise  constitutus./"  V. 


336 


APPENDIX    II. 


PAGE 

LINE 

26 

19 

28 

27 

8 

16 

28 

20 

29 

31 

26 

28 

29 

32 

16 

17 

19 

20 

34 

I 

37 

15 

39 

17 

44 

10 

48 

4 

SS 

23 

56 

9 

27 

S7 

18 

58 

22 

60 

23 

61 

3 

24 

28 

63 

17 

64 

9 

18 

30 

65 

3 

14 

67 

18 

68 

I 

23 

24 

25 

69 

6 

10 

20 

"  de  morte  faOTfonis  Archiepwci7/i  dolenfis  "V.  ^  [of  col.  32. 

lesionum.  "  at  kayrlyon  vpon  vfke.  iux^a  Isindauiam  "  C.  At  foot 

"  kardi  idesi  kardiuia"  B  "icilicei  kerdyf "  ?  E.  Also  p.  28, 11.  7_&  21. 

"  Noto  bene  fupra  pro  arborib«j  ac  m«?-emijs  ad  ediUcacionem 
ecckfie  Landa«e»f/r  .•'^^  ad  opaJ  Episcopi  haniiauensis  et 
clericorum  inorum  et  omnium  hominum  de  feodo  Ecclarie  Lan- 
Aauensis  ex  a«tiqaa  laudaiSili  confaet-adins  ac  etiam  ex  debito, 
nota  bene."  B.  Wr.  at  foot  of  cols.  33-34. 

"  Noto  la»dauuOT  id  est  landauiaOT"  B. 


B.  At  foot  of  cols. 
33-34.  Folios  "44- 
46"  are  missing. 


"  Iftud  meli«J  est  fcnptura  ire  fine  )   j-^^    g_» 
"  iftiaj  quatemi,  videatar  bene        ) 

merthir  'dincat.  "  ^  dynftow."  ?  D. 

"  bettws  clidda  "  ?  D. 

uillam  sancti  '  teliaui.  "  '  yn  gower"  ?  D. 

merthir  ilan.  "  .■.  ylan  "  F. 

porth  isceuin.  "portfkywet"  D. 

lann  cinmarch.  "feint  kyKmark  "  D. 

castellguent.   "  Caftle-Guent. "     In  a  modem  hand. 

"  Wharton^'  Angl.  sac.  V.  2.  p.  674."  R.D.  I  at  top  of 

"  de  epwfo/o  fffiKCti  de6i."  C.  )    col.  41. 

"  Noto  expoliatores  ecclarie  laxiAauensis  excommunicatos."  C. 

"  Noto  {emper  bene  de  fancto  vrbano  landauensi  episcopo"  C. 

Villam  Ian  cinmarc.  ' '  kynmarci. "  E. 

"  No/o  bene  ««clufio«e?»  tociaj  opens  rf  obfenia"  C.  Wr.  on  space 

left  blank  on  col.  56. 
This  bull  is  numbered  "  3  ".  and  the  bull  following  "  4  "- 
"hizc  eadem  Uiera.  pastes,  habttur  2'  .  fo"  C.  At  foot  of  col.  64. 
This  bull  is  numbered  "  l,"  and  the  bull  following  "2." 
"  No^a  vrchi«veld  de  et  in  episcopAu  laxiAatiensi"  C. 
This  bull  is  numbered  "5,"  and  those  which  follow  "  6,  7,  8,  9, 

10,  II  "  successively,  in  the  order  in  which  they  are  printed. 
"Note  optima"  C. 

"  Sarerte  vrbane  ora  pro  nobis"  ?  B.     At  top  of  col.  70 
"  Noto  quomodo  papa  honoriaj-  fu«t  p?-edeceffor  ]nnocencii  huius."  B. 
"  Noto  maltas  ecclwias  fancti  teliai  ab  eccl«ia  Cathedrali  fancti 

teliai  iraufte  ablatas  ac  detentas  etcj"  B. 
"  Note  pHorcOT  de  Lantony  "  C.  At  foot  of  col.  72. 
"  ]nnoce»ciaj  "  C.  This  bull  is  numbered  "  15." 
"Nota  contra  episcopura  Herfordhenfem  e^  pl«J  inqaire  alias  "  C. 
.•.clericis.  ".'.  id  est  yxbaxa  ]3.nAauensis  episcopi"  C.  [tively. 

This  bull  is  numbered  "  12  "  and  those  following  "  13,  14,"  respec- 
"  Cont^o  'Episcopal  Herfordie  et  Dewi  ac  alios  malefactores  ecclarie 

\^3.nAauensis  Nota  bene  req»ificro»em  vrbani  L,a,Ddavensis  epis- 

copi.  apud  CalixtuOT  Papa»«.  fo.  53.  parte  pnma.   Nota  et  bene 

note"  C.  Wr.  partly  on  the  space  left  blank  at  foot  of  col.  74- 

Folio  "53  "=fol.  26.  =  cols.  101-4. 
"  Note  hie  no»  fequita?- "   H.  At  foot  of  col.  76. 
"  3  foha  dedciunt "    At  top  of  cols.  75-6  in  a  xvil  century  hand 
"  V.  Wharton  Angl.  Sac.  Vol.  2.  p.  667  "-  R.D. 
"herefis  pellagiana  regnau/t  Aimo  incamationis  dffmini    .CCCC. 

xlvi]  "  I.     At  foot  of  col.  77. 
"sanctusgermaaus"  C.  "altiffiodorenfis"  B.  (=of  Auxerre)   [gallie. 
"  tricaffine  ciuitatM  episcopus  "I.  ( =  of  Troyes).  Wr.  over  Lupus  a 
"  ArchiepjVcu^am  Landa««»fe»«  scilicet  vt  inf?-3  patebit  Et  sz'c  vt 

yidetUT  fait  fimal  Archiepwca/us  la«daue»fM  et  ciuitatw  legio- 

nuOT  iupet  fluaiam  oika»«  fite  /nota  bene."    C.^ 
Lanntam'  "'  lantaf "  and  1.  11,  "  Limites  twritorpi]  de  landaf."  D. 
"Angl.  Sac.  p. 668."  R.D.  &  "limites  diocesis antiquiores"  (1.  28),  D. 


MARGINALIA. 


337 


PAGE 

LINE 

69 

29 

70 

2 

16 

18 

71 

18 

71 

22 

72 

s 

7S 

12 

23 

77 

4 

12 

18 

21 

78 

7 

22 

23 

23 

27 

29 

79 

5 

20 

28 

80 

I 

9 

18 

23 

27 

81 

3 

II 

14 

82 

4 

22 

24 

83 

8 

84 

II 

84 

23 

26 

8S 

13 

IS 

86 

4 

26 

"  No^'a  hk  Erging  et  anergyng  i«f«z  diocefiw  Landa«««fe»? ''.    C. 

"  Noto  regalcOT  parewtelaw?  faticti  dubncij  lawdaueKfw  q«ond«m 
Archipj-ifulw.  metropoUta«i  toci«j  dextrolw  magne  brita»ie  pn- 
matzV  /  ac  apoj&lice  fedw  legati  i»  ciuitate  metropolitana  la«da- 
uenfi  del"    C. 

"  Noto  bcK?  contra  violatores  pnuiIegior«OT  eccl«rie  hmdaMeniis"  ?  D. 

"  Note  fupra  tiw-ribilew  tentenciam  contra  qKofdam  domi»os  Anglie 
q«i  poffeffio«es  ecclejie  \iZxAaumsis  abftuleru»t  retine«t 
minuuKt  ve\  temfiyarijs  vexac20«ib«j  fatiga»t  dictuw  Landa- 
»^«fe  doffzmiam  e/c"  C^.     At  foot  of  col.  80. 

"  No&  hk  o^omoda  fanct«j  telia»;  coni^craaA  danielew  \n  Epif- 
copura  bancore»fi  ciui&te  Et  quomodo  ciuitas  bancore«fw  erat 
f«b  archiepifcopatu  \and.auensi.  ac  etiam  'E^iscopus  bancore«fis. 
fab  archiepjjco/atu  landaaOTfi  fuit  ^  note  bene  "  B.  At  top 
of  cols.  8i-2.     "  Teliaus  "  is  evidently  a  mistake  for  Dubricius, 

"Mochros  super  Wy."  D. 

"tranf.  Wy".  D.     And  1.  7,  "Angl.  sac.  p.  669"  R.D. 

"Rex  WeKcie  et  Erchyng  "  D.     And  p.  76, 1.  S,  "  ripa  wy."  D. 

"  In  Goweer  "or"  In  Gweer  "  D.  [fuit"  P^ 

"  penalvn  iuxte  tenby  Vi5i  terchxm  corpus  sancti  Thelyai  fepultuwe 

Lannlmaur.  "lanteilo  mawr"    C*.     And  1.  15,  "  ripa  taf "    D. 

"  Note  bene  hoc  lataj  et  -precox  vt  predicta  Unc  et  dominia.  ilerum 
reuifrtantar  Episcopatui  Landa»«»fi  p^-out  prius  fuerunt"  B". 

"Note  fnpra  ad  manuwz  maledictionem  dominoraw?  et  B.Tioium  qui 
abftuleru«t  aliq«as  tenras  feu  dom««ia  ab  epifcopatu  Landauie 
e/ pr«cipue  peKnal6n  rf  lan»teilo  ma6r"   ?B.    Atfoot  of  coL  88. 

"  la«teilo  razur  v6i  corp«y  fa«cri  Thelyai  {epultnm  fuit"  P^. 

"  Lectiones  de  vita  tancti  Dubricij,"  L. 

"Rexerchywg."    D. 

"  S-apradictus  Rex  Erchyng,  pepiau  /  no»«i»e  /fuit  paXer  Sancti 
Dubricij  ^  proat  haietur  in  cronicw  ap«d  collegium  de  war- 
wyke,  Et  inpra  nome»  dicti  Regj'j  patHs  fancti  dubricij  prius 
recte  scribebatar  a«tiq«a  manu,  et  quidam  novellay  voluit 
corrig^ye  .*'  vt  fupra  fed  fcripturaws  antiquaw  corrupit  et  male 
fecit."    C".  At  foot  of  cols.  89-90.     See  Pal.  Notes. 

"Eurdila'"V.  ?    A  ^  erased  over  the  a. 

"  rex  pepiau  iufsit  filiam  eius  Eurdila  in  aqua  mergi "  V. 

"deinde  iufsit  earn  co»«buri/"  V. 

Lectio  "  .1)""  is  marked  as  beginning  vfith  Qui  &c.        [cols.  91-2. 

"ynys  evrddyl"  P'  "  dedit  filiaa  matri  dubritij  "  V.     At  top  of 

"  qualis  puer  dubritius  ''  and  1.  3,  "  qualis  vir  "    V. 

"  de  discipulis  dubritij  "  and  1.  15,  "  de  loco  qao  docuit "  V. 

Lectio  "  .  n)°.  "  marked  as  beginning  with  Et. 

"  ap»d  mochros  docuit "  V. 

"  de  iufsu  angelico  de  fue  inveniendo  "  V. 

"  fus  albi  coloris  est  inve«tus  vbi  oracalum  (vel)  habitac«lum  fecit 

Lectio  ".  ui)"."  marked  as  beginning  with  Cum.    [dubritius./"  V. 

"  qaomodo  dubritius  multos  curauit  etc  "j  V.    At  top  of  col.  93. 

Lectio  "  .V? ''  marked  as  beginning  with  Qteadam. 

"  de  vafis  evacuatis  iteruw  repletis./"  V. 

Lectio  ".vj""  marked  as  beginning  with  Confagientibtcs. 

"  dubritius  captam  a  demonio  liberauit."  V. 

"  in  infula  Enli  mortuus  eft  dubricius"    V. 

Lectio  ".vn)"."  marked  as  beginning  vrith  Sexcentesimo. 

"Hota  hie  de  obitu  fa»cti  dubricij  et  tranttucione  eiufdew"  C.    At 

"  Note  bene  hoc  folium  "  B^    At  top  of  col.  98.     [foot  of  col.  97. 

"  Efni  decanus  landauensis  vt  verfo  folio  apparet"     V. 

Lectio  ".ixf  "  marked  as  beginning  with  Bis.       [conftructa  fiiit  "I 

"  MillefiOTO  ce«tefo»o  vigefiOTO  anno  uero  ecckiia  la»dauen«i  maius 


338 


APPENDIX    II. 


PAGE 

87 

LINE 
I 

17 

27 

30 

88 

II 

16 

23 

90 

3 
5 

92 

27 

94 

20 

95 

I 

27 

96 

13 

97 

I 
I 

3 

12 

99 
100 

3 
II 

lOI 

12 

103 
104 

22 
25 

105 
106 

21 

14 
24 

25 
25 

,  I  R.  D. 


At  foot  of  col.  100. 


"  Indulgencia  hendactonhus  conceffa"  B.  Wr.  over  Radulfus 
&'c.,  on  col.  100,  1.  2.  Jndulgencia  is  wr.  over  an  erasure. 

"No^3  bene  req«ific«o«em  vrbani  landaz/fiKfuV  ep2V(!/>i  contra 
episcopos  herfordie  et  dewi  Cue  meneuie,  etc  "  C.  "  et  m«ltos 
monachos  opp«ffores  iKvafores  et  raptores  ecckjie  caihedralis 
handaveniis  "   B.     At  foot  of  col.  100. 

"v.  Usserij  Primord.  p.  85." 

"e  Wharton  Angl.  Sac.  V.  2'.  p.  673.' 

"  Nota  pluraet  maiora  hijs  .  fo.  68.  posiea.  [=fol.  39,  cols.  153-6]." 
B.  Wr.  at  top  of  col.  102. 

"  Anno  doz«i«i  C.1.V)."     I.     y^x.  avex  Eleutherij papce. 

"  Scilicet  raio."     I.     Wr.  over  Willelmo  rege. 

"'Nota  monachora»i  iKvafionem. "  B'  "  glafto«ie  glowceftHe 
tewxburie  «^  alior«OT«fc."  ?C  "  Goldcliuie  «i!  alior«»« "    ?B. 

"  Dominia  ecc/me  quedzm  »**  peiionatus  specificata."    D. 

"Teritoriuzre  Aicitur  q«od  maxime  teratur  ]t«m  teritoriuw  dicitur 
q«3fi  tauritoriu»«  /  ideft.  tritu?«  bobus  et  aratro. "  I. 

"  No^a  epifcopos  expoliatores  scilicet  episcopos  fancti  dewi  et  epis- 
copum.  herfordie .  vide  per  totum.  eorum  iniufticiasi"     C. 

"Nota  bene  et  applica  oppreiToribaj  landauie  prins  /  Episcopis 
scilicet  menevenfi  et  herfordensi/. "     C.     At  foot  of  col.  108. 

"  pfflpa  fec«»d«f  Calixt«j  jn  concilio  remenfi .  Millefimo  centefimo. 
decimo  nono.  Anno  .  i^camaczOKif  domini  .  111 .  kaUndif 
nouembrif."    In  a  XIII  century  hd.    At  foot  of  cols.  109-110. 

"  Nota  bene  pro  ecclesia  cathedral  landauenii  /  pro  po&Sionibus 
fuis  ablatz'j  ac  iterum.  recuperandzV  et  reflitue»dw.       C*. 

"No/ofup?'a  bona»«  exhortac«one»«  pro  dioceffanis  Landaue«fibaj. 
vt  ecckriam  Landaue«fe»J  matrezw  eorum  iuut  boni  filij  ad- 
iuue«t  ablatas-q««  ei  poffeffiones  et  bona  recuperare  iecunduta 
daiam  eis  a  domino  facultatem  viriliter  fludeaKt,  per  hoc  enim 
et  omnipotentis  dei  henedictionem  et  giatiam  et  remiffionem 
iaoium  conkquentur  peccatorum  vt  (npra,  vide  alias  latius  (?)" 
C°.     At  foot  of  cols.  109-HO. 

"v.  Wharton  Angl.  Sac.  Vol.  2.  p.  662."  R.D.  Attopof  col.  ill. 

"  Nota  de  vita  Sancti  Theliai  Landauewfis  ecclejie  Archiepiscapi  vt 
in  Rubrita  fupmus  patet  qui  etiam  fiiit  Axchiepiscopus  Ebora- 
ce«fis  «/ Archiepjiiro/«s  Dolenfis  vt  alias  patebit"  C.  At  foot 
of  cols.  111-21 

"  'Lectio  .]' ".  The  Lectiones  in  this  life  have  been  marked  differ- 
ently at  different  times  by  later  hands. 

"Ifte  etiam  fanctilTimwi  telia«f  fuzt  de  parewtela  regali  cuius 
auu«calus  erat  fanct«j  dauid  Archiep«Vfo/us  mene«««fis,  post 
cuius  inorteOT.*'  fanct«j  telia»j  yfmaelew  coniecramt  in  epif- 
copu»«  menevenfem  fuccefforew?  in  mediatum  dicti  dauid  archi- 
episcopi  axmnculi  iancti  teliai  vt  pr«dictu»»  est,"  C. 

"Angl. Sac.  p.  663."    R.D. 

"Vique  minuenfem  ciuitate^;.  ]fta  est  vera  et  antiqua  \iteta,  ficut 
patet  .4'°,  fo.  postea  ad  manuwz .  egifto-  caueat  corrector.  Q»e 
ciuitas  ia?«  meneuenfis  vocat«?-."     I^.   At  foot  of  col.  144. 

"  legerent."     In  a  XIII  century  hand  :  marked  to  follow  historias. 

"Angl.  Sac.  p.  664."     R.D. 

"  Nota  fup^-fl  quod  cathedra  cedrina  in  qua  fedebat  Sffl«c^«s  The- 
lia«i  lerofolimis  fuit  cathedra  in  qua  fedit  deus  nostei  ihesus 
christus  p?-«dicans  iudeis  regnuw  dei/"  I^.   At  foot  of  col.  120. 

"  per  ehdomadas."     In  a  xiil  centuiy  hand. 

Ergo  fanctai  teliaaj  maior  episcopus  dauid  fujt"    ?  C. 

"Nota  hie  de  campana  £ancti  theliaij"    C*. 

"  virtutes campane  fancti- theliai  "    ?  C"*. 

"Angl.  Sac.  p.  665."     R.D. 


MARGINALIA. 


339 


PAGE 
107 


108 


114 


"S 


116 


117 
118 


"9 


131 

133 


LINE 
23 


28 


120 

4 

123 

8 

124 

9 

20 

125 

3 

128 

4 

25 

29 

129 

16 

130 

I 

"Q«ere  e/  vide  qMot«i?quosfufFraganeosEp2>fo/os  .-^  h3i5ueru«t  Archi- 
episcopi  Landa«c«fef  fob  fe.  q^za  omnes  episcopos  fub  dext^-ali 
britareia  ^OKtentos  vt  patet  ex  nor  fancti  Teliai  graffo,  landauentis 
aichiepiscopi  vide  tupra  fo.  48.  [=fol.  21,  cols.  81 — 4.]  "  B.  At 
foot  of  col.  123.  Apparently  "quia"  is  a  clerical  error  for  "qaere." 

"Vide  hie  q«aUV«r  ipjo  habuit  fufiraganeos"  C*.  At  foot  of  col.  124. 

"De  Epwco/o  bangorewfi  quomoSo  fufiragane«i  Sancti  Teliai  de 
alijs  q«ere."     B.     At  foot  of  col.  124. 

' '  Ecce  hie  quomodo  fanct«f  Telia«j  fuit  archiepiscopus  dolewfis, 
quanquam  hie  episcopaXus  'appellet«?-,  quia  ap«d  del  erat  fedes 
archiep«j«/alis  vt  prius  hie  \iabetur  ma«ifefte,"    ?  B. 

"  Ver  hoc  tnim  apparet  quod  Lanteilova6r  ewet  in  'Episcofata  Lan- 
daue«fi,  fic«t  et  malte  alie  eccle^ie  t«mtoria  ac  do;»z»ia,  que 
iam  iniuste  alienata  f«Kt  vt  videtur  Ex  iflo  fancto  graSo 
fanctiffim  teliai,"  B'.     At  foot  of  col.  131. 

' '  No/a  quod  fanct«i  telia«J  habitauz't  in  fede  fua  episcofaW  yfque  in 
coninmraationem  vite  ^  c^omodo  ergo  mortu«j  est  ap«d  lanteilo 
ma6r  ?  Vt  alias  dictu»«  est,  'Rectoria  (?)  de  lla«nteilova6r  fuj't  pro 
tempore  de.  et  in  Ep?>e<7^atu  Landa»c«fi  et  adhuc  esse  debars/ 
vt  IK  hoc  facro  graffo  pa/«/ manifefte, "  PC.  At  foot  of  col.  132. 

"Ecclefia  minuenfis  /  iedrmnc  yocaXur  ecclefia  meneuenfis.  etc." 
?  I".     At  foot  of  col.  133. 

"Noto  hie  quomodo  Sanct«i  Telia«j  plares  coniecrauit  episcapos. 
per  tegnum  bnta»nie.  mitte«s  illos  per  patnaw  diuide«s  que 
pffljTOchias  siii  ad  oportanitatem  cleri  et  popali  etc'    Noto." 

"  swVjVe/ Uandeilo  va6r  vbi  moriebatM?- «;."     ?I*.  [C 

"No/a  optime  hoe  latKj  pro  episcopo  landauensi  et  digKitate  fua 
qKi  duduff?  principatu»z  tenebat  fuper  omnes  eccWias  tociaj 
dextrolis  bntawnie,  Vide  pl«ra  fupra  /  ac  etiam  fo.  53  [=fol.  26, 
cols.  loi— 4]  «i?fo.  68"  [=fol.  39.  cols.  153—6.]  C2.    At  foot 

"Angl.  Sac.  p.  666."     R.D.  ,  [of  col.  134. 

"Nota  hene  hoc  lat»j  pro  priuilegio  Et  note  fo.  105.  [=fol.  76, 
col.  302]  quomodo  Ecclefia  iaxidauensis  est  omni  pnuilegio 
et  libertate  conioM&ata .  nee  etiazra  refugiuw?  violandaw  :>  imo 
in  omnibus  conferaandum  Vide  ibidem  bene"    B*. 

"  [Ec]ce  bene  omnia  Yu2c  time»da  et  t?-eme«da  qaaa  m«lti  facie»tes 
contra  \uec  cotidie  da»zpna«tMr  "     C^. 

"  Note  pHuilegia  in  walica."     C. 

"  [Lla]ntiho  [Cre]ire»ny"    D. 

' '  note  vbi  nat«i  est  Sancius  Tileaus  (sic). "  D.   At  foot  of  col.  144. 

Trem  cam.     "  trefgam"  P. 

Demetice  regionis.     "  Suthwallie"    D. 

"  Note  hie  de  feptem  fiatnhus  fanctzi  in  vna  die  natis  ac  per 
fanctiffiOTam  teliauzn  a  morte  fehcite?- liberate."    B=.    At  foot 

"landyf6rwir  infuthwalia."     P.  [of  col.  148. 

Lech  meneich.     "  lati«e  lata  pet^-a  monachor»OT."    M. 

"Mathru  in  pepydia6c."    P. 

"  ]fte  fanct«i  Odotheai  Landaiie^Ki  qaondam  terci«j  archiepzVeo- 
pus  /  Mt  filial  Reg2>  annoricor«OT  comugallie  fiue  pame 
britaKnie  /  et  tait  nepos  {ancti  Teliai  qaondam  landauenBs 
fecuKdi  archiep/jeo/i ,  natus  ex.  forore  fancti  teliai  nomine 
Anauued  feu  anaumed  ^  et  rex  pate?-  fu«.r  vocahatur .  Budic  . 
vt  iupra  patet."     C.     At  foot  of  cols.  151 — 2. 

flaua  pestis.     "  Wa/j'ce  .  y  vail  velen. "     ?  C. 

"fifo.  53  [=fol.  26,  cols.  loi — 4]  hoe  pnus  habeiur  et  plus  / 
scilicet  quod  Eccleria  "Landauensis.  aiiaium  omnium  'Ecclesiaium 
Wallie  lemper  magiftra  extitit  in  dignitete  et  in  omni  pnuilegio. 
donee  tandem  per  fediciowes  etc."    C=.     At  foot  of  col.  154. 

"  Antiqui  limites  dyocesis"  ;  1.  17,  "postmbres  limites"    D. 

"  Recup«mcJO  rHiSxcum  quaruKdaw  "     D. 


Y    2 


340 


APPENDIX    II. 


PAGE 

LINE 

133 

6 

134 

6 

6 

25 

13s 

* 

16 

21 

136 

29 

138 

29 

140 

3 

6 

141 

4 

8 

17 

19 

142 

14 

25 

27 

143 

8 

8 

23  ( 

144 

6 

7 

I4S 

3 

19 

146 

4 

23 

147 

10 

149 

13 

18 

149 

ISO 

"SI 

I 

"52 

4 

153 

2 

iSS 

26 

156 

6 

II 

IS7 

20 

"  limites  dyocesis  pofteHores  specificati. "    D .  Wr.  after  diuisia. 

"Tuy";  "vfc",  (1.  II);  "neth",  (1.  16);  "Taf  maur",  (1.  21) ; 
and  "Tafvaghan"(l.  22.)    D. 

"  No/fl  pn«i  Yimites  pnores  diocefis  Landa«eK«>  .-^  ex  caufa  et 
hie  poft«nores  liwi'tes  epuco/at«j  Lando»««Kj  ex-primuntur  in 
Walica."    C.     At  foot  of  col.  156. 

"vlk";  p.  135,1.  I,  "dowr";  1.  35  "taratir";  1.  40  "  wy."  D. 

"  Legenda  de  vita  fa»cri  Odothei  "  B'  "  q«ondam  landauewfjj 
Archiepiscopi,"    C=.     Wr.  at  top  of  cols.  157-8. 

"  Noto  de  loco  fuo  proprio  Lan  Teliau  maur,  et  locucjo  fit  de 
fancto  Odocheo  [ar]chiEpwco/io  I,andaue«fi  /  Quomodo  ergoisim 
alienntur  lan  teliau  maur  /  ab  episcoj^tn  La[ndauensi]  vellem 
cognofcere  ./  libenter"     C.     At  foot  of  cols.  157-8. 

"No^ahi<ri«ketweli."     C^. 

"  No^a  hie  de  ca?Kpana  facta  de  butiro''     B^. 

"  Sanctus  Gildas  hiftoriog?'aph«j  toci«j  britarenie  ei  anachorita"  ?  B. 

"  M««nc  fihW  teudric. "     F. 

"  Vide;«?-  quod  est  prope  116chwr."     C*. 

' '  Martherne."    D.    Written  as  a  heading  for  what  follows. 

"  Tintarn  mm  app«llat«?-  vt  videtur"     C^. 

"  ]fte  maurici«j  Rex  morgaKn6c,  Alius  fancti  Teudrici  Reg«V  ac 
martirw  y  fuit  vnus  fundator  Ecclsne  cathedrahi  Archimonaf- 
tsnalis  feu  met?-opolitane  LandaueKfjj  {uper  Ripam  Taf  /  vt  i« 
hoc  Sacro  fancti  Teliai  graffo  fparCm  i»tue»tibMj  patebit"   C^. 

pall  irt>cAu3.il.     "Brockewere."    O.    and  1.  24,  "iam  tintarn."  C^. 

"AKf/«ce  feuarne."  &  1.  22  "hoc  erf  t«nritoriu»«deMatharne."  C^. 

"  Noto  hu»c  finew  o  aber"     C^.     "pul  Muryc."     D. 

bet.  "  vet"  C.     The  same  gloss  at  I.  30,  and  p.  143,  1. 4. 

"  vet  aber  meuruc."    C.  [foot  of  col.  166. 

"  cum  applicac«o«e  nauiu»«  vfq««  ad  portuw  mauricij."    C.     At 

"  Noto  hu»c  ordiKem  de  laicis  et  de  clericiV     C. 

Gfuhyr.     "  Gower"    D. 

y  dylyt  melen.     "  i(/ erf  y  vail  velen"    C. 

' '  Morga«t  Rex  morga«n6c  ffilius  Athruis  et  Athruis  fuit  filiai 
Mauricij  regis,  Maurici«j  v«ro  fili»^  fuit  beati  teudrici 
martirjf."     C".     Wr.  on  space  left  blank  by  or.  scribe. 

"  Nota  hie  abbate»z  llarenvUdut  va6r"   C^.  [nawc."     C 

"  Rex  de  brechyn(na6c)"    D.    And  1.  19,  "Aguftaj  Rex  brechi- 

' '  vide  an  Yusc  aq«a  vocetur ).\inn  ynys  yvavon  vbi  itaientur  tK-  mofte 
fattyfte  bremys"     C^. 

"cambnce,  llan«  karvan"     C^.     Also  p.  148,  1.  14. 

"  Noto  iw  Eluel  rf  quere. ''     C^.     Wr.  after  the  rubric. 

"  Q«ere  vbi  iacet"  "q««afu«dator  erf  LandawfiKfir  ATchiepiscofatus 
«<c.  Et  ib!(/em  fepaltaj  honorifice  fuit,"  ?B^.  The -piscopatus 
has  been  altered  later  into  "-piscopaXis  eccl«jie". 

' '  Reu«?'ende  Y^piscope  nota  bene  hoc  lat»^  pro  poffeffionibai  tuis 
amilfis  et  cum  maximis  anathematibaj  contra  i»imicos  tuos 
i«iufte  vfurpa»tcj  et  aliena«tes  ^  et  nota  hnnc  facruw  iiirum 
per  totum  quia  vt  fpero  per  christum  fmg«la  contra  te  i»iufte 
alienata  i»«pet?-abis.      ?  C.    At  foot  of  cols.  173-4. 

"  Note  hi^  de  gabalua  (pr^pe)  tre  oda."     ?  C. 

"Note  hif  de  abbatibaj- bene"  C.  "v.  Monast.  Angl.  Vol.  i.  p. 
546."     R.D.     On  the  blank  space  at  the  top  of  col.  177. 

"  Note  bene  om»es  Synodos  huius  fancti  libri  qaarazw  hiBC  yidetm 
pnma"     C^.     At  foot  of  col.  1 78. 

"  Eley  erf  buKda"  D.     uado  rufo'.  "  mo^fo  Redyng'"    P. 

"  Note  fupra  de  Llanndocuith."    ?L.     At  foot  of  col.  iSl. 

"  Note  bene  de  Landocuith  iuxte  ti»tarn"     ?L. 

"  bunda  iomini]  de  iancta  lithano"    P. 


MARGINALIA. 


341 


PAGB 

LINE 

158 

25 

IS9 

3 

10 

160 

27 

161 

4 

9 

10 

14 

i6s 

14 

166 

10 

167 

10 

168 

II 

169 

25 

170 

14 

173 

I 

176 

IS 

177 

13 

180 

23 

181 

9 

9 

183 

17 

184 

18 

18S 

10 

186 

27 

188 

24 

190 

22 

192 

26 

193 

II 

194 

7 

29 

I9S 

II 

12 

17 

196 

2 

14 

20 

197 

20 

22 

200 

.  I 

203 

15 

204 

13 

209 

27 

212 

IS 

Z13 

20 

29 

214 

6 

2IS 

5 

lanncinuarch.     "  id  est  Sancii  kyraaaxci."    P. 

"  Nota  iupra  ad  manuw  /  oudoceuw  fummuw  'Episcopum  Landau- 
enkm,  ergo  oudoce«j  fuj't  Avchiepiscopus  'La.nda.uends,  Et  hie 
fuit  te?xi«J  Aicidepisco^s   'La.udauensis"     ?  B.       At  foot   of 

"  bu«da  Uann  eurdyl."     P.  [cols.  185-6. 

mingui.     ' '  Mo«raouth  esi  bunda"    D 

"Rex  Erchyng."   D.    Also.at  p.  162, 1.  2,  and  p.  163, 11.  i6and  24. 

guy  eminus  mochros.     "  Wy.  prope  mochros."    D. 

' '  Nota  vncia  eft  duodecima  pars  affis  Jn  affe  continent«r  certe 
partes  certis  nomimhns  decliunate  et  affignate  As  dicit«r 
quicquid  in  duodecim  partes  poiest  diuidi  ei  quelibet  earum 
vncia  dicitan  Vncia  fextuns  [sic)  fextans  quadrans  triens 
quiens  femis  feptuns  bes  dodrans  deiuns  {sic)  dextrans  (sic)."  Q. 

"Kinmarc."     Also  "Kynmarc"  1.  23.     ?D. 

"Noia  bene  de  fancto  kynmarcho  fancti  dubrid]  difcipalo"  C 
"  cuius  eccle^iam  cum  toto  territorio  cvim  fua  tota  terra  Athruis 
rex  dedit  comerigio  landauie  episcopo  et  fuccefsoribus  fuis 
inp«?-petuo /. "    A.     At  foot  of  col.  192. 

"  Wy"  ;  and  1.  13,  "  pulmoric."     D. 

"  Reges  de  brechenoc."    D. 

"  Uann  Mihangel  in  brecheinauc"    P. 

"  Wy  et  Tuy"  ;  and  1.  26,  "  Cilpedec  in  Erching"     D. 

"  Cum  meuric  in  ergyng"     P 

"  nota  hie  limites  Urrzxum  de  ergyng  cum  \i\  ecclmjs  "     P. 

"  EweKny  .  nota  pro  bunda."    D. 

"  Noto  quomodo  Kpiscopus  \3x1Aauensis  excoz»»?«»icauit  regew?. 
coKuocata  fancta  Synodo  La«dauie."  C^.  At  foot  of  cols.  207-8. 

"  lancadwalladre."     D. 

"arf,4iep«V^ff/«s  dolenfis  Cornwayle.''    D.     See  Pal.  Notes. 

"  Note  hie  de  aichiepiscojio  dolenfi,  vbi  etiam  Telia«i  Archi- 
episcopus  per  tempora.  quedam  haiMtauit  /  etc"    B^.    At  foot 

"  Note  has  bu«das."   D.  &  1.  26,  "  Morgan"   F.        [of  col.  211. 

"  humer  riuula^.  hufc  .  est  vna  bu»da."     D. 

".  Erching .  note  bu«da»«."  D.  &  1. 26;  "  Note  buK(&»«  de  Ergyng" 

myngui.  "Myn6y.note."     P. 

TvllCoit.  "morfobella  aqua."     P. 

"  note  de  Maerun  in  mora  de  wenll6c" 

"  note  de  x)  ecclsrijs  a.pud  Erging"    P. 

"  martiriu»2  regis  Clitauci."    And  1.  21, 

"  Matle  v^i  est  ecclesie  sancti  dubncij." 

"  I  ripa  Mi«wy  |  Euias"    D. 

"  mcrtAir  clitauc."    In  an  early  hand. 

gleuiflicg'.  "we«thloc'."    D. 

"  Pnuilegiu»«  Berthgwini  EpzVo/i  l.a.n.dauensis"    C".     At  foot  of 

caruani'  uallis  .  "  AK^/zce  Lancarvan'."    ?  C.  [col.  228. 

raynugi.  "  Monnwy."    and  "  Mi»wy  itcniw "     (1.  I7)-     D. 

"Judhael."    Also  p.  209,  I.  2,  "  Rys  filius  Judhael."    F. 

"Nota  si  potes"   "-has  bu«das"  (1.  22)    "e  nomine  sancti" 

Mingui.  "myndy"     T.  [!•  ZS-     D. 

Trilecc .  "  trylec  "  .  and  Ercicg.  "  Erging"  (1.  22).     P. 

"Note  dona  eccWie  de  LandafP'    C='.     At  foot  of  col.  237. 

"StratEley"    D. 

"Gw7"P.  and"Rys"(p.  211, 1.  2.)    F. 

houel.  "hoel."     D. 

merthir  Minor .  "  Nukc  yocatur  Merthyr  mawr''     In  a  late  hd. 

ocmur  .  "  Ocmpr."     ?  L. 

' '  Eweny  est  bu«da  vna"    D. 

"  Nota  bene  banc  Synoduwz  contra  malefactorem  :'  vade  et  tu  fac 
Rmilitei  /  cum  necesse  fueHt"    C.     At  foot  of  col.  252. 


[P- 
P.     Or  wr.  "Moerun." 


"  Mirac»l»m.'' 
D. 


D. 


342 


APPENDIX    II. 


PAGE 

LINE 

2l6 

12 

219 

19 

zS 

220 

II 

222 

11 

223 

27 

225 

t 
18 

19 

19 

23 

226 

II 

229 

230 


234 


23s 

236 

237 
238 


"  Note  bene  pnmlegmm.  fine  termino"     C. 

"  menda  .  vide  fo  :  100."  (=  fol.  72,  cols.  285-8).     ?  V. 

"  "E^^iscopus,  tunc  fuit  cuot  rege  de  breth[i]noc"-      D. 

guentonia  urbe  .  "  Caer  went"     D. 

"  VI Ota  continue  pro  cnG.odientibus  ei  contra  violatores"    C^. 

"  Note  et  petro  apostolo  /  quia  ecclesia  caXhedralis  handauenHs  / 

in  honore  iancti  petri  apostoloium  pnncipis  fundata  est."    C. 
"  note  de  aqua  de  Ocmur.  pro  bunda."     D. 

"  de  martiritei'  Julio  et  aaro»."     C*.  _     Jhaie^'    C. 

"  Querztur  heae  hoc  terntorium  Landa«e»fe   quia  iam  id  no« 
' '  ecclmam   T^lij   «'  aaron   occupat   prior    Gooldcliuie .  vide    si 

loquitur  hie  de  ilia  eccl«wa"     D.     At  foot  of  col.  265. 
' '  Vide  an  ifli  fi«t  Juliai  et  aaron  qui  martirizati  eraKt  f«b  diocli^j'ano 

et  Toaximiano  in  vrbe  legio«ani  iuper  Ruuium  ofcam  tempore 

quo  fanctus  albanai  in  loegHa  martirizat«j  fuit,"    C. 
"  Queratur  hene  hoc  totura  terntorium  eccXesie  i.andauends  cum 

fuis  coretib«j  filuis  et  maritimjs  /  quia  iam  vt  yidetur  ablatum 

est  ab  ecclesia  "LanAauensi"     C^. 
' '  Vide  pnus  quia  videtur  quod  prior  goldcliuie  fic«t  et  alij  pHores 

et  abbates  oppreffores  i«vafores  et  raptores  eccl«jie  cathedraUs 

L.andauenfis  earn  fere    deflruxeru»t,    de    q«a  lame«tabihVer 


qwidam  metrifta  fie  cecinit,  /  En  fua  fuKt  fig«a  /  ruit  vrbs'  vix 
•  Erging"     P. 


p«fule  digna,^'  B.  "  Landauia'  scilicet."  C^   At  foot  of  col.  266. 


240 

21 

241 

I 

243 

3 

3 

18 

244 

il 

246 

10 

247 
248 

19 

I 

253 

I 

I 

254 

\t 

Note  continue.  benedictJOKes  cuftodie^tibai  /  maledictzoKes  vero 
et  anathemata  maxima  kparantihus  feu  ab  ecclesia  Landauie 
aliena«tib«i  feu  violantib«5"     C.     At  foot  of  cols.  271-2. 

"  note  quod  Tref  Peren  de  qua  fit  meKcio  hie  supra,  et  Yfcuyt  Cyft 
de  qua  fit  me«czo  in  proximo  columno  seq«««te  et  villa  C3ruyu 
Aequa  fit  me»czo  in  tercio  columno  scquente  abuttaKt  quafi 
simul .  et  sunt  circa  Martherne .  vt  patet  ex  iiteia  si  b«n« 
inipiciantur  .  et  Cailel  confcuit  de  qao  ha^et«r  i«  quarto 
columno  sequente  iacet  prope  pr«d«'c&s  villas  vt  patet  ex  bu»dis 
eius  positis  ibi  in  liteia"    D.    At  foot  of  col.  276. 

"  poitus  de  puUmoryc."     D. 

"  MembruOT  de  tdrritorio  i/laitAeme."     D. 

"  port«i  taroci"     D. 

brecheniauc.     "  Brethinoc."     D. 

"  de  coKuiuio  episcopi  per  vim  ablato  et  co[nqluefto."     ?  D. 

"  Note  bene  fupra  de  Monafterio  Episcopi  LandauewKj  Uangors 
appellato,   in   Brechliina6c  vel  iuxte  brechhina6c"    C". 

"  Note  bene  "  C.  "  1nt«r  iflu»«  Morcant  hen .  et  howel  da  fuit 
pi^rfea  diffenceo  que  sopita  fuit  p«r  Edgaruw  regew  anglor«»« 
vt  patet  tercio  fo/«o  sequente  .  et  note  prp  limitib«J  diocesis" 

"  [v]i| .  SK«t  regiones  in  Morcawnoc."     D.  [D. 

hiuel  da  .  "  howel .  da."     D. 

"  Lancaruan."  Late.  On  blank  space  between  third  and  fourth  line. 

' '  Abbacia  Sancti  Cadoci  ap«d  lanncaruan  facta  fuit"     D. 

rex  guenti .  "  Rex  wencie."    D. 

"  Note  bene  Synodawz  apad  'Landaviam  et  regem  ihidem  anathe- 
matizatum  /  et  dona  regz>  postea!'     C.     At  toot  of  col.  290. 

' '  Note  de  of waldo  wygornie  episcopo  et  quo  tempore  floruit/"   ?  B. 

minugui .  "Mynnwy."     D.      "gorenyth."  (1.  27).     F. 

"note  bOT«  hie  Euyas  de  episcopatu  La«<iaue«fi  et  prius  idem 
hai5et«r. "     ?  B. 

"  Wharton  Angl.  Sac.     Vol.  2.  p.  669."    R.D. 

"  PriuilegiuzB "     D.     "  Jofeph  EpzVw/i  landa«fi»f«y'     C. 

"  tuy  in  occide«ta/z  plaga  dioccm  /  wy  .  in  oiientali  plaga. "      D. 

brecheniauc.  "brethynoc."    D. 


J 


MARGINALIA. 


343 


PAGE 

LINE 

255 

5 

10 

258 

5 

12 

16 

22 

29 

259 

7 

19 

19 

260 

9 

10 

261 

7 

262 

27 

264 

4 

19 

265 

I 

S 

266 

I 

IS 

267 

2 

II 

16 

268 

7 

269 

I 

270 

2 

5 

272 

24 

275 

8 

12 

13 

19 

275 

24 

29 

276 

17 

277 

2 

30 

30 

278 

7 

10 

26 

26 

279 

6 

"Uayth,  ty  Teliau"    B». 

"  nota  vbi  nat«j  ej^  Sanct«j  theliaus .  jdem  h.ab%tur  fo.  65  .  [=36, 

cqIs.  141-4]  prius  .  vide."  ?  C. 
"bundeterre."    and  "  bunde  silue."  (1.  15.)    D. 
"feyghenyth"     ?  P. 
' '  Gu«gleys  supei  Taf. "    D. 
"  Gurgan  pnte  Justin. "    In  a  xvi  century  hand. 
"  |Eleye"    D.    Also  page  259,  1.  i. 
"golywch"    P. 

"  Noto  bene  Synodaw  predictaw  /  cam  emeKda  fequente/"  C. 
"  Noto  bene  q«indecim  Synqdos  fanctas  la.uius  fawcti  libri 
gulich.  "  dyf&yn  golych"     P.  [nota«das."     C. 

pouifma  .  "  po6yfua  dewi."    Altered  into  "  pwyfua  dewi"    P. 
"  Henriw  in  Wencia."     P. 
"pulMuric"    D.     Also  1.  29. 
"  Penros  super  lipam  Mi«wy."     D. 
"  Riwalla6n  filius"    T.     Wt.  over  first  two  words, 
"penygelli"    T.    Wr.  over/c«»  jVgelli. 
"  tuargogledd"     T.     Wr.  over  "^iparth  quelled". 
' '  note  hie  bene  quod  herwald«i  episcopus  erat  de  genere  ei  oacione 

britonuOT .  Et  fuit  episcopus  hmdauends  tempore  iancti  Edwardi 

regis  et  conie^oxis"    ?C.     At  foot  of  col.  317. 
"  Nota  fup?-a  de  gloriofo  Rege  Anglifaxonu/w  Bafilio  Eadwardo  / 

fancto  co»feffore"    B.    At  foot  of  col.  318. 
"  Note  vindicabileOT  iententiaxa  illatam  contra  regem  et  fuaw 

familiam."     P. 
"  Note  herwaldi  'Episcopi  L,a.iidauensis  et  britawnici"    C. 
"  note  bene  termvaam-  episcopzXus  landauensis  Et  note  bene  factuw 

ho^   communicandum    ac    memor«e    fumme    comme>tda.ndum 

contra  tyrawnos  ac  malefac^ares  eccl«iie"  C.  At  foot  of  col.  320. 
"  Note  fupra  de  'Ejpiscopo  herwaldo .  et  quod  s«c  {cnhiiur  nota 

.*♦»"    C.     At  foot  of  col.  320. 
"  Wharton  Angl.  Sac.  V.  2.  p.  670."    R.D. 

"  Herwaldi  Episcopi  'Landauensis  per  gryffiduOT  pHncipew?  n(ote)." 
"  Confirmacio  priuilegj'i."    E.  [C. 

' '  prandhxm  episcopi  vi  confnmptam  et  comzweftuOT  per  alios"    I). 
"  Erchynfeld"  D.   "quondam  \n  episcop&tv.  'La.ndauenCi,  vide  bene 

e/nota"    C.     At  top  of  col.  3^1. 
' '  villa  fancti  dubricij .  Villa  fancti  Theliai  /  note  bene"     C. 
cilluch."gillwc"  P.    "Note  Etguardiii^isrf  Edwardi"  (1.  19).   B. 
",  Nota  gnffiiduOT  regew  wallie"     C.  [80,  cols.  317-320]. 

"Note  f«b  episcopo  herwaldo  sic  fupra  fcnbi^ar  fo.  109."  [=fol. 
"  note  coniecracionem  huius  ecclesie  per  episcopum  'Landaueniem 

herwaldu»«  etc"    C. 
"  p?-«dict«i  scilicet  herwald«j  ^piscopyis  landauensis"  C. 
"  scilicet  pr«dict«j  herwald«J  episcopus  Landaue^ftV     C. 
"  id  est  innnmovith.  vt  videtur."    ?  C.     yfr.  over  de  mingui  &c. 
"  Q«od  t«»c  fuz't  {in)  episcopatn  (Lan)da««»fi .  tempore  herwaldi 

et  Jofeph  Episcopotum  Landauie  |  (Mon)emuta  et  postea  caft- 

elluw  eius  etc"    C.     At  foot  of  col.  333. 
"id  est  de  mu«moth  "  wr.  over  mingui  with  "vt  videtur  Cue 

monemute  "  wr.  in  margin.     C. 
"  Note  optima»«  notaw  et  memone  comvaendandam  etc"    ?  C 
"  Wille/m«s  c»«q««ftor."     C. 
"  Vide  hie  q«is  fuit  episcopus  Landauensis  tempore  v/illelmi  con- 

que&oris  anglie  etc  j"    ?  C.     "hergualdus  fuit  episcopus  tunc 

"Landauie."    ?  B.     At  foot  of  col.  334. 
'ercycg .  "  hie  'Erchynfeld. "  "  Ian  cattwc  "  (1.  9) ;  "  penbre"  (1. 10); 

"Ian  elli"  (1. 12) ;  "langynydd"  (1. 13) ;  "langyvelach."  (1. 17).  D 


344 


MARGINALIA. 


PAGE 
280 

LIKE 

8 

13 

284 
28s 
289 
290 

19 

2 
6 

8 
34 

303 

17 

22 

313 

I 

9 

314 

29 

33 

7 

30 

315 

17 
20 

317 

5 
33 

321 
324 

327 
329 

I 
33 

S 
29 
18 

330 

II 

"note  hie  de  obitu  herwaldi  e  quo  episcopaXus  ceffauat  iii)  annis. 
V.  men&hus .  vi)  iiebus  "    ?  D. 

"  Vrban«j  archidiacon«i  landauemis  in  'Episcofura  Landauensem 
coniecraiur  j  et  immediate  ante  ipfu»«  ceffa«zt  episcojl>aXus  iii). 
awnis  .v.  me«fib«j  et  vij .  dieba^"    ?  C.    At  foot  of  col.  280. 

"  Hk  defu«t  nefcio  quantum.     C.     Following  iimul  at  the  end  of 

"  Hif  exultet."     In  a  XIII  century  hand.  [col.  280. 

"  male  fecit  q«i  ifta  rafit  feu  iflas  t«n:as  p?-«beKdas  (a)bolevit "  .  C. 

"  ho.;  ha^etM?-  fupra  32°.  fo."  (=  fol.  8,  col.  32.)    C. 

"  Pater  nofter  qui  ef  in  celis  fcantificetur  (sic)  nomen  tuum  Ad- 
veniat  regnu»«  tuum."    At  foot  of  col.  342. 

"herwaldaj'  erat  brito  patet  sapraiolio  109.  [=fol.  80,  col.  317] 
parte  prima."  D  with  "  hie  incipiebant  anglici  rege[s]  "  C. 
wr.  above,  and  "mortuus  48  conUcratio  fua"  wr.  under  late. 

"de  q«ibus  xiiifi"' prehendis  conilitut[tis  prira]uOT  per  henricum 
Episcopuia  i,a.ndauensem  q«ondam  priorem  de  bergeue[ny 
scriptum  est]  li«gua  gallica  et  fic  tot  p«bende  hie  adhuc"    C. 

' '  Note  infit-a  de  Roberto  le  fiz  heem  Seignai*'  de  glamorgan  in 
cuius  tempore  'EpiscopaXus  'La.ndauensis  difcipat«j  et  quaH 
deft;ruct«j  fuit,  igitur  iam  fiat  eme»da  candigaa,  quia  infeinus 
co«ti««e  pl«res  pj-op^e?- hoc  deuorat, "     B.    At  top  of  col.  355. 

"  Videa^a?-  b«nc  graffus  beati  teliai  de  taliu»«  i»iuftor«z»  grauif- 
{imis  anathematib«J  etc."     B.     At  top  of  col.  355- 

"  Note  hie  de  luc/o  prima  tocius  magne  brita»ie  cAristia.no  rege  / 
ac  landaue«fz.r  ecclejie  fuKdatore."     B. 

' '  Robc?-te  Erie  of  glowcestr«  "  S. 

"  Note  dnrationem  vacawris  episcopaius  "     B. 

"  Note  bene  quomodo  vrban  Rome  morebat«?-  ibi  placita«s  et 
laborans  pro  iurib«j  ecclesie  fue  Landa«««fw  etc."     B. 

]fte  Henric«j  de  bergeveny  y  coKftituit  xni| .  prebendas  in  ecclesia, 
cathei/roli  'La.ndauensi  ^  et  tot  adhuc  deberewt  effe  ."^  quarum 
.xm)""".  p^-flbendaraTO  Ucundum  ftatuta  noftra  /  octo  defemiri 
deb(ent)  per  vicarios  facerdotes,  Qaatuor  vero  per  vicarios , 
diaconos,  Et  alie  due  pyebende  defemiri  debent  per  vicarios 
fabdiaconos,  Qai  faciant  xn[ii]  vicarios  seruientes  (?)  .  xmfi" 
prehendis  /  feu  xniiF.'""  canonicis  p^T-bendarijs  vt  premifluzw 
eft«;fc."    B.     At  foot  of  col.  356. 

"  GylbeHe  de  Clare."     B.     Also  p.  317,  1.  6. 

"  Rychard  de  Clare."     B.     Also  p.  316,  11.  4  and  15. 

"  Edwardai  Primal."  and  "  Tempore  Edwardi  p?7mi"  (1. 13)  .  B. 

Et  obiit  apud.  "  Landaf  et  sepultai  est  in  capella  beate  marie 
ihidem  fab  lapide  marmoreo  "  B. 

"  Spectat  eccWie  C3.thedrali  iandauie"    U. 

"  lanedernen„,„v„^^,>.^„„~x^v)4  "     V. 

"  Ecciesia  de   Jeolefton„„,„^., ,„,xvu]4"  V.    Between  11.  5-6. 

"  lanthoii  ,^„^,^^vi)*  ob'   ||  PHor  de  la»thon ,,^u]''- ob' q?  "  V 

"  Abbas  sa«cri  Augustini  brift<;//  pro  manmo  de  Pennarth  xix^' 
ob'   II   ixs-  v|d-  q^  "     V.     Between  11.  18  and  19. 

"*»»»  ep'm  toK»»«»«»»»  pro  temp'  et  sp.'  vna  cnm  firma.  de  haSelec 
x'i'  xms  vd  o  q'.  Wr.  at  foot  of  col.  365.  There  is  also  what 
looks  like  a  copy  of  this  written  under  it,  but  both  entries  are 
faint  and  difficult  to  read. 

J.G.E. 


"x^K^r" 


345 


Palccograpf^tcal  Hotcs. 


Contractions. 

Cp.= compare;  Aii.^ different;  iid.  =  Mnd;  \.=line;  \i.=  later;  or.  =  original, 

originally;  p.  =  page;  wr.  =  written. 

N.B.  — The  Notes  refer  to  the  letters  or  words  italicised. 


plana.     Wr.  Ir.  over  an  erasure. 

dexti?ralis.     The  contraction  mark  is  late. 

CONFESSO^IS.     The  MS.  character=2. 

conf/agrauit.     Altered  from  r. 

iancie.     The  contraction  mark  is  late. 

una.     The  a  is  accented. 

Columia  :  1.  28,  scifum.     Wr.  over  erasures. 

uirtutu»2.     The  m  should  be  underdotted. 

**.     "fcif"  erased. 

p^-icepit.    Contraction  mark  Ir. 

construrtum.     Altered  from  r. 

"  ac  "  left  out.     Read  "  ac  peripsum  pariter"  &c. 

ceptum.     The  upper  half  of  c  has  disappeared,  owing  to  a  hole  in 

the  vellum.     See  note,  p.  16,  1.  20. 
fiiera/.    Wr.  Ir.  over  an  erasure.    Originally  fuera«;. 
euacuauera^  /     Wr.  Ir.  over  an  erasure. 
spiritK.     MS.  reads  n. 
oibatem.    Wr.  over  an  erasure, 
pmtissimi.     The  er  should  be  underdotted. 
flfemoraretur.     Inserted  by  a  different  hand. 
Ite  in  pace  hodie  reuersuri.     In  paler  ink. 

quissiui.     A  cedilla  erased,  [MS. 

diabo/o.  Wr,  late  over  an  erasure,  which  has  made  a  hole  in  the 
preparaAim  adamauit.    Wr.  over  erasures. 

ozdinare  :  p.  18, 1.  7,  coluwbam:  1.  23,  resistms.  Wr.  over  erasures. 
obtfim^«rans.  e  &  per  are  wr.  in  dif.  ink  over  an  erasure,  and  the  a 
terras.     In  dif.  ink  over  an  erasure.  [is  altered. 

deo  :  1.  14,  tra«iy^rtauit  :  1.  23  puen     Wr.  over  erasures. 
nomen.  "nom"  in  MS.     Read  nomine,  which  is  wr.  above  line  Ir. 
illuscercente.     Altered  from  ». 

usque  hodie  fluere :  p.  21,  1.  18,  namque.     ?  By  a  dif.  hd. 
comity.     Altered  Ir.  into  0,  without  erasing  contraction  mark. 
««dual»m.     The  ni  here,   as  well  as  on  p.  23,  1.  4,  are  altered 

into  iu  or  ui :  the  v  is  wr.  over  an  erased  0. 
ubi.     In  different  ink  above  line. 

««dualus.    More  like  ajdualus,  as  also  on  p.  23,  1.  29,  etc. 
a.Aductam.    The  first  half  of  d  is  an  unaltered  c,  while  the  second 

part  and  the  letter  u  are  wr.  over  an  erasure. 
sahito.    The  /  is  altered  from  0,  and  the  0  is  wr.  over  an  erasure. 
-hertas.     The  contraction  mark  is  later. 
j«dualo.     Here,  and  on  p.  24,  lines  3,  and  6,  the  form  of  the 

letters  is  neutral,  and  we  could  read  ui  equally  well. 


PACE 

LINE 

2 

3 

3 

20 

6 

2 

10 

17 

II 

3 

9 

12 

22 

12 

18 

19 

23 

13 

4 

14 

8 

IS 

3 

9 

II 

IS 

18 

24 

30 

16 

7 

20 

27 

17 

28 

24 

28 

19 

13 

29 

20 

II 

28 

21 

22 

4 

21 

21 

23 

S 

16 

25 

29 

346 


PAL^OGRAPHICAL    NOTES. 


PAGE 
24 

25 
26 


27 


28 


29 


30 
31 

32 

33 

34 

35 


37 
38 
39 


40 


41 
42 


43 
45 
46 


LINE 

23 

2 

18 

24 
I 


19 
24 

4 
14 
7 
9 
10 
II 
i6 
19 
22 

28 

II 
20 

24 


2 
2 

9 
12 

13 
17 
22 
26 

4 
18 

6 
II 
20 

25 

27 
I 

9 
10 
21 
22 
18 
10 
21 
21 

26 
14 
23 
15 
19 


£ue.    The  ?  has  a  cedilla  in  the  MS.  &  in  1.  26,  the  stop  after 
VI = Six  thousand.  [  "  seculorum  "  looks  late, 

"  diuturnio2"-     Inserted  by  a  XV  century  hd.  on  space  left  blank 

on  col.  31,  and  marked  to  come  after  anteactis. 
beatum.     Corrected  by  a  xv  century  hd.  into  ' '  beatozum". 
See  facsimile.    The  first  line  was  wr.  or.  across  the  MS.  page, 

and  the  second  line  about  two-thirds  across.    What  are  now 

line  I  of  col.  34,  and  1.  2,  of  col.  33,  are  palimpsest.     Lines 

20,  21,  of  col.  34,  have  been  retraced. 
.c— centum.     There  is  apparently  a  faint  contraction  mark  over 
pairaonem.     Altered  from  r.  [the  c. 

posn't.    Altered  from  n  or  ri, 
ue/.    Altered  from    ?  t. 

quilibet.     Altered  from  ue  and  the  i  after  1  is  in  dif.  ink. 
habeat.     Altered  from  e.    Or.  wr.  Ke=habere.     The  contraction 
quietas.     Altered  from  0.  [mark  is  still  left, 

.^ominibus.     Wr.  over  an  erasure, 
eas.     Altered  by  partial  erasure. 
After  "Rannulfo  "  there  is  apparently  a  faint  stop, 
rot?-ocho.     Altered  from     ?  h. 
saresberiis.    The  r  is  altered.     Read  r. 
•noro.     Altered  by  partial  erasure  into  roro. 
prese»tiam.    Altered  Ir.  from  r. 

xallam.     In  different  ink.  [accented  the  u. 

lann  c«m.    The  hd.  which  inserted  the  second  cum  above  line  has 
ci»2liuer.    The  scribe  bungled  here.    He  first  wrote  cia  then  added. 

a  linib  which  is  something  between  i  and  /. 
Two  lines  are  left  blank  in  the  MS.  at  the  end  of  col.  40. 
-rabilabjis.     Rubbed  nearly  away, 
frat^-zbus  j  and  herfortensi  (1.  8)      Wr.  over  erasures. 
dequa.     Wr.  over  an  erasure. 
fe*uel.     There  is  an  erasure  here, 
permitta^.     Altered  into/ 
apostolicam.     The  c  should  not  be  underdotted. 
»zatrem.     A  limb  has  been  erased  partially  before  the  m. 
dedications/;     Later.     ?  wr.  over  an  erasure, 
exifjteritis.     There  is  a  faint  contraction  mark  over  ti. 
/areatif.     Altered.     The  f  was  beheaded  in  the  printing  machine, 
maliis.     Altered  from  «  or  «  by  erasure, 
apostolicam.     Altered  from     ?  li. 

Octo'b.    In  the  MS.  each  letter  increases  in  size  towards  the  end, 
bonorMn.     Wr.  over  an  erasure  by  dif.  hd.  [especially  the  B. 

perperam.    The  e  is  accented,  e  sic. 
rectitu-    Hyphen  broken  in  the  printing  machine. 
ca»tuariensis.    Altered  from    ?  r. 
apostoli« :  1.  11,  tu/.     Wr.  over  erasures, 
qaadra-.     Altered  from  ?  a. 
uerita/^.    Wr.  over  an  erasure, 
t.     The  cross  is  in  the  margin.     ?  later. 
liberalitate.     Wr.  over  an  erasure, 
toui.    Altered  Ir.  from_j'. 
hal :  1.  24,  -encUsti :  1.  25,  ychimer,  hald«,  nant.     The  vowels 

a,  i,  i,  a,  u,  a,  are  accented,  possibly  by  original  scribe, 
hu/c.    Wr.  over  an  erasure. 
ecclesiVs  :  &  1.  22,  coit.     Altered. 
seruOTvm.     Altered  from  «. 
suis.     Wr.  over  an  erasure  in  blacker  ink. 
obseruan' :  &  1.  22,  episcopus.     Wr.  over  erasures. 


"1 


PAL^OGRAPHICAL    NOTES. 


347 


AGE 

LINE 

46 

29 

48 

I 

6 

20 

49 

I 

16 

49 
SO 


51 

52 


S3 

54 
55 
56 


58 


59 


60 

61 
62 
63 


65 

66 
67 


69 


20 

20 

8 

16 

18 
24 
19 

3 

8 

9 
12 
16 
25 

9 
20 

9 
18 

17 
24 
29 

3 

3 

14 

I 

13 
17 
21 

IS 
16 

30 

23 

6 

15 
21 

27 
30 
24 
29 

4 

9 

27 

5 
2 

4 

14 
7 


Wr.  over  erasures  in  smaller  characters  by  a  dif.  hand. 


j«ter  :  &  p.  47,  1.  13,  s«fcessoribus.     Wr.  over  erasures. 
p«/?ori.     Wr.  over  an  erasure. 
£xortatlo.     Patched  with  yellow, 
iniungjimus.     Altered  by  erasure. 

Aimmonitio  :  &  1.  16,  Capitula.     Patched  with  yellow . 
to  26.    The  Rubric  heading  here  is  wr.  mostly  down  the  outside 
margin  whose  edge  has  either  worn  away  or  been  clipped 
slightly.     The  end  of  each  line  is  thus  gone,  and  much  of  the 
writing  is  faint  and  hardly  legible.     StjU,  all  but  one  word,  or 
part  of  a  word,  has  been  made  out  :  [ualde]  alone  is  doubtful. 
-ciali[ain}.     MS.  reads  -ciliaj- 
-omm.     In  quomm.     MS.  character =2. 
exigatwc.     Wr.  over  an  erasure. 

/Hi.    Wr,  Ir.  over  an  erasure  ;  also  the  third  limb  of  the  m  pre- 
ceding, and  the  i  following  this  word  have  been  "  touched  up"- 
pennitti»«us.     Altered'  apparently  from  0. 

contem^serint.     The  p  has  an  abnormal  contraction  mark  which 
c/ericus.     Altered  from  r,  [might  stand  for  ^ro,  per  or  par. 

ceattfimo  j 
prefente 

Willelmo  cantuariensz  archiepiscopo.   Altered  over  erasures  of  -um, 
et.     Should  be  underdotted.  '  [-*'»)  and  -m. 

itinere  Landauensis  episcopi  .  v.     Wr.  on  inside  margin, 
uenwunt.     Or.  wr.  uenmnt. 
anime.     Altered  from  0. 
jue.     The  g  has  a  cedilla  in  the  MS. 

pairante.    MS.  has  contraction  mark  over  an  as  well  as  over  the  ^V. 
etiam.     Wr.  partially  over  an  erased  e. 
asser«;t.     More  like  in  in  the  MS. 

^e  :  &  p.  57,  1.  17,  con^eritur.     The  q  has  a  cedilla  in  the  MS. 
permaneas.     Corrected  in  a  xv  century  hand  into  piomoueas. 
Cauf.     Sic  in  MS.     Read  "  caufa". 
dominu/''     Altered  from  i'  or  possibly  r. 
pro  nobis  iawi.     Wr.  over  an  erasure. 

/strateu.     Wr.  over  an  erasure,  and  prolonged  upward  by  a  Ir.  hd. 
gue.     The  g  here  &  on  p.  61,  1.  8,  has  a  cedilla  in  the  MS. 
^um.    Abnormally  formed  :  more  like  e  than  i. 
irrogori.     Sic  in  MS.     Altered  late  into  a. 
htfnorio.     Read  "honorio." 
utriusque.     MS.  reads  "utriusjque" 
sSfemit.     Wr.  over  an  erasure, 
corn^^imus.     Sic  in  MS.    Altered. 

Cantrebic,4ann.     Stra^u.    Above  line  and  apparently  late. 
ap[M^]licam.     The  usual  mark  of  contraction  is  wanting, 
diligentms.    Altered  by  erasure,  and  the  mark  of  contraction  for 
aduers«s.     More  like  ii  in  the  MS.  [us  looks  later. 

p[re]fate.     The  mark  of  contraction  is  wanting. 
interim.     More  like  un  in  the  MS. 
deprecamuj.     A  misprint  for  "  deprecamur". 
apojfolice:  &  1.  S,  aposiolicam.   The  mark  of  contraction  is  wanting 
am^iguum.     Altered  from  p.  [in  both  cases, 

parrochiali^s.     Altered  from  li. 
di*rimi.     Wr.  over  an  erasure. 
gae.     The  g  has  a  cedilla  in  the  MS. 
ak'if.     Over  the  i  there  is  the  usual  contraction  for  -us.     The 

scribe  added  "-if"  without  cancelling  the  -us. 
episcopus  should  be  followed  by  a  stop,  "  episcopus. "    Sic. 
ami-.     Or.  scribe  placed  the  usual  mark  of  contraction  over  the 
c,  but  a  late  bungler  has  needlessly  added  an  o\. 


348 


PAL^OGRAPHICAL    NOTES. 


PAGE 

69 
70 


72 
73 


74 


75 
76 

77 
78 


79 


80 


81 


82 


83 


84 


10 
II 

14 
21 

25 
10 

5 
7 
6 

IS 
4 
18 
22 
23 
27 


II 

8s  I  18 


LINE 

13     amnibus.    o  and  first  limb  of  m  are  wr.  over  an  erasure. 
7     Statu^am.    Wr.  over  an  erasure. 
16     ^a^  (est).     Later.     ?  Wr.  over  an  erasure. 
24     honoris^a«.     Wr.  over  an  erasure.     ?  later. 
29     ultion?*.     An  erasure  after  the  i. 
27      ulR     Wr.  over  an  erasure. 
2     nir.     "  nif  "  Sic  in  the  MS. 

1 1     fancto.     Altered  from  ?  ?-,  &  1.  20,  cimmeired.     ?  cimmen'ed. 
21      Between  cinuin  and  Colt  there  is  more  than  the  usual  space,  and 
the  stops  both  before  and  after  Colt  are  close  to  it,  and  look 
guoidci.     There  is  a  faint  stop  after  "guoidci."     Sic.  [late 

Bocha.     Read  "  BochA". 
ilj'ac.     Neutral  forms,     cf.  il«?c,  p.  75,  1.  3.     In  neither  case  can 

one,  with  any  certainty,  decide  between  ui  and  iu. 
/fetro.    Wr.  over  an  erasure.     ?  later. 

anathewate  :  &  1.  23,  aduaXlem.      Blotched,  probably  owing  to 
eclin.   Not  well  formed.   ?  altered  Ir.  from  c.    [having  been  wetted. 
em««dationem.     The  en  should  be  underdotted. 
gai.     Altered  late  into  6. 

nisi Words  erased. 

dicentes.     A  misprint  for  "  dicentis." 

Ta.m.     Altered  Ir.  by  slight  erasure  into  Taui. 

iuil»id.     Irregularly  formed. 

bet  igueithtineuur.     The  stop  after  r  is  now  a  hole  in  the  MS. 

[Lectiones  de  vita  sancti  Dubrkii.^     In  a  xv.  century  hand, 

Pe/iau.     Altered  late  into  b.  &  1.  25,  spamosus.    Altered. 

eiJrdil.     Altered  late  into  «. 

ossmm*].     Possibly  altered  by  partial  erasure  from  a.      There  is 

also  an  erasure  at  the  end.     ?  wr.  or.  ' '  oiTuum. " 
After  "  foret "  there  is  an  "  omission  mark,"  and  in  margin  "  eam 

i«ueneru»t "  are  given,  in  hd.  D,  as  the  words  omitted, 
/epererat.    Contraction  mark  for  er  erased, 
amplexatus  est  infantem.     Wr.  above  line  in  a  xv.  cy.  hand. 
er°  ram.     Wr.  Ir.  over  an  erasure, 
bonuj.    Contraction  mark  (twice) =»i. 
e^rdil .    Altered  late  into  a.     Also  on  p.  80, 1,  19. 
l«chou.     Altered  by  partial  erasure  into  "l^chra." 
Zouan.     ?  /ouan.     Between  L  ox  I  and  /  it  is  occasionally  most 

difficult  to  distinguish. 
ret«iuit.     Altered  by  a  late  hd.  into  i.       [and  may  be  accidental, 
solra.     The  i  has  a  punctum  delens  in  the  MS.,  but  it  looks  late 
circaas.     An  e  inserted  late  above  ua,  thus  reading  circueas. 
totMOT.     Wr.  over  an  erasure. 
emenda»da.     Altered  late  from  a. 

spatio  I  toto.     Inserted  on  space  between  the  cols,  by  a  late  hd. 
misteria.     Sic  in  MS.     Read  m[m]isteria. 
-habundaw^.     Altered  and  inked  over  later. 
ilexif  geaAya%.     Partially  erased  by  (?)  wetting  and  rubbing. 
nomine.     Erased  but  still  faintly  visible,  with        ~ 
Aentibus.    Wr.  late  over  an  erasure.  [margin  in  a  xv.  cy.  hd. 

melioratam  *.    Erasure.    ?  &=. 

finiuit.  **  Erasure  of  a  later  insertion.  [printing  machine, 

dulcifluo     Should  be  followed  by  a  stop ,  which  was  broken  in  the 
Initial  big  capital  E  is  faint  from  being  erasured  and  altered  by  a 

late  hand  into  an  ordinary  capital  E. 
commendatd  fa«t.     Altered  Ir.  from  "  commendataw  rft.''    The 

a  has  been  altered  into  a,  and  the  m  and  e  have  been  erased. 
Quod.     Altered  later  from  Quo.     &  1.  19,  pape.     Half  erased. 
reAquiis.     Altered.     &  1.  20,  lauarentur.     Altered  from  ». 


14 
14 
2S 
28 

29 
13 

16 
18 

27 

27 
20 
28 

30 
20 

27 
28 

2 
12 
IS 
30 

S 


PAL^OGRAPHICAL    NOTES. 


349 


PAGE 

LINE 

86 

28 

87 

17 

88 

18 

25 

89 

3 

7 

12 

90 

19 

26 

92 

6 

23 

93 

4 

S 

94 

22 

26 

97 

10 

19 

98 

8 

20 

22 

99 

2 

6 

100 

6 

23 

lOI 

12 

26 

102 

4 

s 

14 

104 

3 

22 

106 

29 

107 

24 

108 

4 

9 

109 

19 

III 

14 

IS 

16 

112 

10 

114 

II 

26 

"S 

8 

24 

116 

4 

27 

28 

118 

II 

119 

10 

120 

4 

6 

7 

8 

9 

fu?.     The  e  has  a  faint  cedilla  in  the  MS. 

&  18.     These  two  lines  are  in  a  dif.  hd.  but  hardly  Ir. 

duo/".     Altered  late  from  i  or  /,  by  adding  the  curved  top. 

Deui*.    A  (?  late)  d  erased. 

prefente.     The  re  should  not  be  underdotted. 

eft.     In  a  bolder,  later  hand. 

regi  populo.  et  inserted  Ir.  above  line,  thus  reading  "  regi  et  populo. '' 

So«c/i.     Mark  of  contraction  omitted  in  MS. 

di«iuil.     Altered  from  ?  o. 

Puimo.     "  PRimos  "  in  MS.     See  facsimile. 

episcop^.     Sic  in  MS.     Read  "  episcopal/". " 

obtinere.     Altered  late  from  n  by  erasing  its  first  limb. 

•     ■      \  The  /  and  m  should  not  be  underdotted. 

co;nmissam.  \ 

re/euationis,     Wr.  late  over  an  erasure. 

Sex.     Half  erased  Vfith  "  Septem  "  wr.  late  in  margin.      [perda»t. 

perdat.     Contraction  mark  placed  late  over  the  a,  thus  reading 

doctrinsim.     A  late  hand  has  inserted  "  p«ct02a  "  over  doctr- 

magistraii in.     The  i  is  ?  Ir. ,  and  the  in  ?  retraced. 

comittabatur.     Perhaps  a  contraction  mark  has  been  erased  over  0. 

tam«*.     ?  en  erased. 

[nulto.}    In  late  hd.  on  space  between  the  cols.,  and  another  n'Uo 

in  hand  V  on  inside  margin. 
le»ius.     Slightly  altd.  by  erasure  from  «. 
ye«sibus.    Or.  reading  doubtful.  ?  "  «ifibus"    Cp.  Quo  viso  (11.  29- 

30).  Erased  and  altered  more  than  once.  No  trace  oife  left. 
"  legcrent "  is  inserted  on  inside  margin,  and  marked  to  come  after 
dicere«t.     Half  erased.  [historias. 

^onerato.  )  The  h  in  both  cases  has  been  partially  erased,  and 
Aoneratos.  \  inked  over  in  parts  later.  [line  and  ce  in  margin, 
manfuere.  Corrected  later  into  manfueflcelre,  the  s  being  above 
Or.  wr.  "pde"=pnde.    The  '  has  been  erased  and  an' wr. 

over  it,  which  also  has  been  erased  in  its  turn  with  piede  wr.  in 

margin.     The  cedilla  under  the  final  e  has  also  been  erased. 

"  PRI,  pro/riz,  antiquos  dixisse  auctor  est  Festus. " — Du  Cange. 
constituermt.     Altered  later  from  ?  a. 
qui».     Erased  in  MS.     Or.  letter  doubtful, 
patriam.     The  r  should  be  underdotted. 
eft.     A  late  hd.  has  drawn  a  line  through  this  word. 
"*.    In  later  hand.     L.  25,  hospita|/j|tates.    Late  on  inside  margin. 
dirigium\     Crossed  out  and  directum  wr.  on  outside  margin  by  a 
morme.     Apparently  wr.  originally  morme.      [slightly  later  hand, 
tif/his.    Faint.    L.  16,  scfopulum.    A  hybrid  form,  neither  c  nor  r. 
irretzait*.     Faint  and  partially  retraced.     ?  irret««it. 
exu/ate.     Altered  late  from  i.     Or.  wr.  apparently  "exj'&te." 
eum.     In  blacker  ink.     ?  different  hand. 

fum.    Altered  :  first  half  of  or.  letter  erased.    L.  28,  eft.    Altered, 
fanctj.     Probably  late. 

deli»quimus.     A  misprint  for  "  deliquimus. "  [late  hand. 

hitecfaciebant  "aut  diu  cauciabantui  "  is  inserted  above  line  by  a 
*.    There  is  an  unusual  space  here  but  possibly  only  a  late  ^S"  has 
innuere»t.    The  bar  through  the  «  is  probably  late,     [been  erased. 
Three  lines  and  a  half  are  left  blank  in  MS.  at  end  of  col.  136. 
Quecunq««.     The  ue  should  be  under-dotted, 
bryein*.     A  t  added  by  a  late  hand.     Cp.  p.  121,  1.  4. 
dy  ,  .  .  .  ,4ac'dir.     Erased.     The  '  is  late  and  makes  no  sense. 
papffu  I  ruzwein.     Altered  to  e  and  u  respectively. 
diii  hac.     Erased  with  ac  wr.  over  hac. 
pa^.     Altered  into  b.    Also  1.  16. 


35° 


PAL^OGRAPHICAL    NOTES. 


PAGK 

LINE 

120 

II 

II 

13 

\l 

17 
18 

18 

21 

22 

23 

23 

23 

24 

24 

25 

27 

121 

2 

3 

4 

4 
6 

6 

7 

122 

2 

123 

2 

124 

10 

125 

25 

127 
128 

II 
9 

129 
130 

20 
28 

131 

II 

25 

132 

24 

30 

133 

3 
28 

134 

30 

13s 

7 

9 

12 

136 

10 

^ac.     Erased.     Also  lines  13,  15. 

guylmo.  The  third  limb  of  m  and  the  a  have  been  erased,  and  an 
a  wr.  ovet  erasure,  thus  apparently  reading  gayhta. 

azwrlyson.     There  is  a  faint  contraction  mark  over  the  a,  and  a 

^ayt.     Erasfed.  [late  m  has  been  erased  after  it. 

ynn  luhyn  hac.  Erased  with  jadi  hi  hun  ac  ny  wr.  over  erasure. 
The  or.  writing  is  read  with  the  utmost  difficulty  even  in  very 

gujV.     Erased  and  altered  late  into  guj^.  [favourable  light. 

Ian.     Has  a  late  contraction  mark  over  it. 

^ac  .  .  .  .  hs..    Erased.    L.  19,  guell.   A  t  added  by  a  late  hand. 

loggou.    Altered  late  into  Ci 

namjy«.     The  «  is  erased.     Altered  late  into  namj/«|  y. 

a*y.     Altered  late  over  erasure  into  ?  <;.    Or.  letter  was  probably  (^. 

lantam.     Partially  erased  and  altered  intoyC 

dy.    Erased  and  very  faint. 

ennuet.     Sic  in  MS.     ?  ennz'uet. 

gunec,4.  The  second  limb  of  h  is  erased  and  possibly  another 
letter  also  after  the  h.     The  alteration  attempted  seems  to  have 

dy  escop.     Erased.  [been  intended  for  gune«/. 

dy  ^unethur  guir  hz.  cyfreith  hz.     Erased. 

hol/laul.     A  late  /  added  at  end  of  line,  thus  reading  ' '  hol//laul. " 

ynemelldicetic.      Erased. 

yr  neb  ajtorro.     r  erased,     i  in  Ir.  hd.  above  line. 

dimonuo.     Altered  by  partial  erasure  into  "dimznuo." 

cat***.    Or.  letters  erased  with  t6o  wr.  over  erasure. 

Amen.  The  fount  used  has  no  small  capitals.  Perhaps  here  we 
should  print  AMEN. 

The  text  appended  is  in  the  hand  of  the  bungler  who  has  disfigured 
and  partially  destroyed  one  of  the  most  interesting  pages  of 
early  Welsh  : — Nota  quod  Sancii  teliai  m^pa  excommunicn- 
cionis  Senieniia.  quam  obtinuit  in  curia  Roma;2iz  .  contra 
in6afores  libertatu?»  et  pnuilegio2«»«  ecckne  cathedralis  land- 
auensis .  in  die  eiufdon  more  solito  anno  domiDice  jncarnacz'o»is 
1410  fuit  lecta  et  promulgata/  Et  infra  breue  die^um  spaciu»z 
poflea  vii'"  p»^bne  de  tranfgrefforibKj  h«/««Tno(/i.  Inftigaciowe 
diabolica  vexate  in  demenciuwj  fiiriofitate  cecideru»t  et  eoium 
vita  durate  sic  p«rfeueraueru«t. 

•t.     Sic  in  MS.  =  ?  testibus.     L.  6,  lech.     A  hybrid  form. 

diuiraid.     Altered  form  0,  as  also  in  1.  7. 

yfat.  The  top  of  they  is  erased  and  i  altered  from  e,  with  ferua- 
turis  wr.  above  line  by  the  same  hand  as  at  foot  of  col.  140. 

m*tua.     Or.  letter  erased  and  its  modern  substitute  is  illegible. 

postea.     Modem.     ?  wr.  over  an  erasure.  [?  m»tua. 

»»»nuerunt.  Altered  late  over  an  erasure  into  d=an.  The  or. 
letters  are  illegible,  but  faint  traces  suggest  conifznuerunt  or 

ma^hru.     Altered  from  r.     Cp.  1.  l6.  [con«'nuerunt. 

excellebatm  oribus.     Printer's  error  for  "excellebat  moribus." 

e^rotanti.     Altered  late  from  0. 

&  pop«li.     MS.  has  "  &  popl'i  "  with  puncta  delentia. 

cormentu.  Blurred  and  possibly  retraced. 

Cffmmendatio.     Has  contraction  mark  over  it  in  MS. 

excedot.     Altered  by  partial  erasure  into  i. 

et  »astationes.     Wr.  over  erasures. 

naKt.     The  contraction  mark  looks  late. 

After  the  word  ' '  Tyui  "  there  is  an  erasure  of  what  appears  to  have 
been  a  "  heading  "  (in  a  late  hand)  beginning  with  '  Vita'. 

uisitati*  ab  eo  limini*  ».     Erasures.     ?  uisitatij  ab  eo  Xxxmmbus. 

sua  deuotione.     Corrected  later  into  "summa"  on  inside  margin 

**orare.     Letters  erased.     ?  2«K/lorare. 


PAL^OGRAPHICAL    NOTES. 


^51 


PAGE 

LINE 

137 

24 

>3S 

10 

139 

23 

141 

16 

17 

142 

6 

II 

22 

25 

143 

26 

144 

21 

146 

I 

8 

24 

147 

17 

148 

15 

iSS 

I 

157 

14 

159 

8 

17 

160 

18 

168 

4 

169 

20 

172 

30 

173 

II 

180 

6 

181 

9 

182 

9 

18s 

26 

186 

8 

190 

17 

191 

II 

II 

16 

19 

193 

27 

194 

19 

196 

25 

197 

26 

200 

6 

204 

II 

213 

26 

216 

25 

217 

5 

14 

218 

28 

226 

12 

229 

I 

7 

23 

232 

10 

232 

26 

domauerat.     Altered  from  0. 

Sonera.     Erased.     L.  21,  uiduzs.     Altered  by  erasure  from  «. 

monimentis.     Altered  late  from  ?  u. 

ei  *dixit.     Erasure.     ?"£."  =  coredixit. 

«octe.     Wr.  over  an  erasure  by  late  hand. 

Kolo.    Erased  in  MS.  with  "  iVolo  "  in  hand  C  on  inside  margin. 

u/r.  MS.  reads  "ur"  ;  altered  by  late  hd.  into  uir. 

e/iscope.     The/  should  not  be  underdotted. 

Fmis.     MS.  reads  "  Fnis". 

Declericir.  Apparently  in  a  dif.  hand. 

Amm.     The  underdots  were  broken  in  the  printing  machine. 

ar Lnhin.     Blurred  ;  ?  retraced, 

sanctor«>«.     The  um  should  noi  be  underdotted. 

gKuer.     Altered  late  into  0. 

ch^stiana.     The  r  should  noi  be  underdotted. 

cyn«ur.     The  character  printed  u  is  peculiar  and  doubtful. 

betia«per.     A  printer's  error  for  "beti«aper." 

in,  and  guairet  (1.  24).     By  a  later  hand. 

attestantibus.     Altered  from  e. 

immolawjt*.     Altered  from  "  immolantiir"- 

For  "landauie  Sanctis"  read  "landauie  et  Sanctis". 

Opposite  this  line  on  inside  margin  the  rubric  "  Spnodus]"  escaped 

notice  owing  to  the  word  being  covered  by  a  piece  of  vellum 

put  on  to  strengthen  the  folio  in  binding. 
•Hum.     Read  «llum.     The  i  was  broken  in  the  printing  machine, 
iilius.     Over  the  second  i  there  is  the  usual  contraction  mark  for  & 

thus  reading  ifthius.    The  final  contraction =«j  elsewhere  in 

this  MS.  but  perhaps  it  should  be  equated  differently  here, 
pen^ic,  &  p.  174, 1. 21,  Mainerch.  Altered  from  n  Sec  respectively, 
uch*.     Apparently  a  c  erased. 

cornugalUam  has  "  britania  rainot."  wr.  over  it  by  a  xv  century  hd. 
diuni.     Sic  in  MS.     Read  "  diuaii". 
predictis    Should,  perhaps,  be  followed  by  a  stop. 
arrip\ueni.      In  a  late  hand  on  a  blank  left  by  the  scribe ; 

' '  sepayaxiexit"  is  the  usual  word. 
De  clericis .  testes  sunt.     Remove  the  stop  after  clericus. 
Fin.     Altered  by  late  hand  into  Finw. 
Imain.     Sic  in  MS.    The  contraction  mark,  however,  is  altered. 

From  imain  to  the  end  of  1.  13  is  by  a  different  hand, 
gleuissicg.     Has".?.  ^7«^»//6c"  wr. overit  by  a  late  hd.  .i.  =  idest. 
apnmo.    There  is  here  an  ink  smudge  which  looks  late. 
u«ro.     "  uro  "  in  MS.     Altered  late  into  uiro. 
ledere .  primum.     The  stop  after  Mere  is  probably  accidental  and 
concuwbere.    The  contraction  mark  is  late.      [should  be  omitted. 
ELiCON.     Faint. 

«auan.     The  i  is  boggled  and  the  a  altered  from  0. 
el6i.     The  accent  put  over  the  E  is  probably  intended  as  a  dot 

over  the  i  though  its  base  points  to  the  E. 
Merthir.    Probably  wr.  over  an  erasure. 
3J0 .     Sic  in  MS.     Read  "ai/." 
e/iscopis.     The  first/  should  not  be  under-dotted, 
brachial.     Blurred  j  first  limb  of  n  is  very  indistinct, 
tempore  :  &  p.  219,  1.  7,  zllius.     Wr.  over  erasures. 
be</.     Altered  from  t,  possibly  later, 
apar.     The  er  should  be  underdotted. 

zmaun.   The  first  letter  in  MS.  is  more  like  « than  ».    See  facsimile. 
inte?-uallum.     Wr.  Ir.  over  an  erasure. 
du2»erth.     Wr.  Ir.  over  an  erasure. 
Substitute  "r"  for  "f"  in  tref  ili. 


352 


PAL^OGRAPHICAL    NOTES. 


236 
238 


240 
241 
243 

246 
247 

248 

249 

251 

253 

254 
255 


256 
257 


259 
260 
261 
262 
263 


264 
266 

268 


271 
272 

274 
276 

277 
280 


LINE 
19 
II 

17 
29 

27 

3 
7 

I 

9 
19 
20 


tarpci.     Altered  by  erasures  from  ?  a. 

leg\aitofie.     conttenerunt,    &c.,  to  ZtSiau  preUum\   (1.    13).      Wr. 

lengthwise  down  outside  margin  by  or.  scribe. 
A  stop  broken  in  the  printing  machine  at  the  end  of  the  line.  Read 
spin/um.     Altered  late  into  «.  [".  ccccccc." 

sanctomm.     A  misprint  for  2. 
filii*.     Altered  by  erasure  from  '■'  filiuf." 
qui  est.     A  late  hand  has  put  puncta  delentia  under  est,  and  wr.  ts 

over  it.     Read  est  and  note  the  Welsh  construction, 
guenerbiu  cocus.   A  stop  has  been  erased  between  these  two  words, 
binhelmo.     Altered  from  /. 

deue«V.     Wr.  over  an  erasure.     Or.  wr.   ?"deue»^." 
Izstud.     Sic  in  MS.      Page  247,   1.  20,  to  p.  249,  1.  6,  are  in  a 
xiii.  century  hand.      The  punctuation  of  these  pages  has  been 
tampered  with  ;    the  original  punctuation  has   been   followed 
OTncilio.     The  c  should  be  underdotted.  [as  far  as  possible. 

et.    The  et  should  not  be  underdotted. 
parrochiffl.     Altered  from  e. 

cu«cto.     Wr.  cu/rto  in  MS.  and  the  ic  altered  Ir.  into  n. 
tum  familia.     Altered  from  f. 
Lwguern.     Altered  later  into  LoKguern. 
b/edri.     Altered  from  c.     Note  b«dri  1.  i,  above. 
priuiZegio.     Wr.  over  an  erasure  ;  ?  later, 
fraude.     Altered  later  from  /. 
Xeiui.     Wr.  over  an  erasure  in  blacker  ink. 
tan|tu»ftim.     Altered  from  m.     Read  tantum. 
XXXII.  and  xxxm.  (1.  22)  are  placed  after  the  words  on  the  inside 

margin  ;  also  xxxvi.  (line  24)  after  the  word  "meilic|". 
gratlaun.     Altered  from  /. 
/niquum.     Completely  erased  in  MS. 
/acerdos.     Wr.  over  an  erasure. 

gu^bric.     It  is  difiScult  to  decide  whether  this  letter  should  be  read 
c  ot  e;  if  it  was  or.  c  it  was  once  altered  to  e  and  then, 
apparently,  altered  back  again  by  partial  erasure  to  c.  Cp.  "rius" 
A  stop,  at  end  of  line,  broken  in  the  printing  machine.  [1.  13. 

gist/erth.     Altered  from  r,  or  vice  versa, 
gu/frit.     Altered  from  r. 
ford.     Wr.  over  an  erasure, 
crucmafc.      This  contraction  is  not  used  elsewhere  in  this  MS. 

?  crucmarc^a»,  or  crucm>-achan.     Cp.  Marchan  &  Brachan. 
nantb?^chan.     Altered  from  a  partially  erased  /. 
e«Wd.     Neutrally  formed  letters  which  might  be  read  iiii,  but  not 
uu  as  on  p.   265,  1.    13,  where  however  we  should,  perhaps, 
read  e»u'd. 
facerdotalem  dignitatem  feliciter  landauensis  ecclesie  eitts.      Wr. 

(?  over  erasure)  in  a  dif.  hand. 
summo  archiepiscopo  Cynisi .  <5r=  abaliis  anglie  plurimis  episcopis 

canonice  consummata  est.     In  a  different  hand. 
teudu>-.    Altered  into  "f "  ;  ?  later, 
ded.     Not  quite  normal  in  form. 
guorlu?-ch.     Altered  from  c  apparently. 

in  Sanctis  sais.  In  the  MS.  s«m  is  represented  by  " .  f ."  which 
bety'ord.  Wr.  over  an  erasure,  [stands  iox-scilicet  everywhere  else, 
inebrifta.  Altered  later  into  what  resembles  0  rather  than  a.  Read 
e^ritutudine.     Altered  late  from  ».  ["inebriata." 

ordinaait uuil/elmi.     The«isan  «inMS.,  and/islate. 

heredibuj.     The  s  should  be  underdotted. 
lanngwern.     The  a  is  an  «  in  MS. 
secundo.     Wr.  over  an  erasure. 


PALvEOGRAPHICAL  NOTES. 


353 


PAGE 
281 


282 


13 

22 

23 
24 


o   ^3 
283    I 


23 
24 
27 

29 
30 
31 

33 


iniwicos.     ini«icos  in  MS. 

misericordiam.     Mr  Haddan  reads  ueniam  ! 

»*♦**.  The  beginning  of  the  statement  of  the  duties  of  the 
Archdeacon  of  Llann  DSv,  written  on  a  piece  of  vellum  (or 
paper),  was  originally  pasted  over  the  Postcommunio  (11.  1-6). 
This  piece  got  detached,  and  is  now  lost.  Mr  Haddan's  state- 
ment that  "  the  first  words  were  erased  "  "  to  make  room  for  " 
the  Postcommunio  is  inexplicable,  as  is  also  his  opinion  that 
the  Postcommunio  was  written  later  than  the  rest  of  the  folio. 
See  ^n-^.  Cambrensis,  1868,  Third  Series,  Vol.  xiv,  p.  319. 

to  the  end  of  page  283.  The  whole  of  this  text  has  been  inked 
over  by  a  later  hand,  with  the  result  that  portions  of  the  text 
are  difficult  to  read,  as  may  be  inferred  from  the  extraordinary 
misreadings  in  the  few  passages  printed  by  Mr  Haddan. 

eiuj.  The  one  who  retraced  this  folio  has  altered  the  s  into  the 
contraction  mark  for  us,  thus  reading  emus.  Mr  Haddan 
reads  suum. 

decanatim  vel  ecclesiatim.  This  reading  was  suggested  by  Mr. 
Macray.  Mr  Haddan  reads  discretum  et  ecclesiasticum ; 
"  discretum  et "  is  hopelessly  impossible. 

spectant^»?.     Sic  in  MS.     Mr.  Haddan  reads  "  spectant2^«,r". 

causam  heresis  rea^m  periurii.  c  in  MS.  Mr.  Madan  suggested  t. 
Mr.  H.  reads  causam  hereseos  mendacii  (?)  &c. 

deprjaacionis.    Mr.  H.  reads  ' '  dep«^ation«s". 

indffl^inem.  The  first  half  only  of  the  a  has  been  retraced,  thus 
altering  it  into  a  later  form  of  e.  The  g  has  not  been  retraced, 
and  is  very  faint.    Mr.  Morfill  suggested  "  indaginem."   Mr.  H. 

p?-isscripta.     Mr.  H.  xesM  postscript :  \^ves,  jurisdictionem  \ 

anuatim.     Mr.  H.  reads  annates. 

ecclesia  infradicte.     Mr.  H.  reads  ecclesiarum  infradictarum. 

procurBLdonis.  Partly  erased,  but  several  friends  independently 
agreed  with  this  reading.     Mr.  H.  gives  visitationis. 

certam  summam  pecunie  expressam  inquibusdam.     Mr.  H.  reads 
et  etiam  summas  rations  expensarum  impensas  I  [infra. 

prope  finera  huius  libri  insertis.    Mr.  H.  leads  perpetuis  hujus  libri 

inductione  nomine  feodi  x  ^ .  Mr.  H.  reads  jurisdictionis  nomine 
solidos  X. 

The  lacunae  in  lines  4-9  are  caused  by  the  piece  of  vellum  (or 
paper),   originally  pasted  over  a  hole  in  the  folio,  having  got 

jpectat.     A  misprint  for  "  fpectat."  [detached  and  been  lost. 

os««»«di.  The  MS.  has  one  limb  too  few  for  mun,  and  there  is  a 
contraction  mark  (thick  over  the  s  and)  extending  in  a  thin  line 
over  the  whole  word. 

auxSi&sym..  Faint  and  bisected  by  a  split  in  the  vellum.  The  ex- 
pansion -ilium  is  possibly  mistaken,  and  the  word  following  it, 
dignitatis,  is  wr.  over  an  erasure. 

deciOTam.     The  contraction  mark  is  over  final  "  m.'' 

orroo  in  MS.  Perhaps  we  should  also  read  orroo  in  lines  2  and  3 
above.     (=horreo). 

q»2.  There  is  a  contraction  mark  (?  later)  over  the  ui,  which  may 
be  also  read  »«,  thus  reading  q«3m. 

Neweton.     A  misprint  for  Neweton. 

eaim.     There  is  over  the  ".n."  the  same  contraction  mark  as  over 

et.     The  «/ should  not  be  underdotted.  [the  q«2  in  1.  21. 

Archidiaconi.     The  a  should  be  underdotted. 

hoc  ma&o.    The  c  is  like  <r,  and  the  third  limb  of  m  is  worn  away. 

diuissj.     Altered  later  into  ?  diuissa. 

3x€sA&iaconus.  Probably  the  underdots  should  be  placed  differently: 
2LX<iyidiaconMS  (sic). 


354 


PAL^OGRAPHICAL    NOTES. 


PAGE 
284 

LINE 
6 

7 
17 
18 

19 

20 

22 

23 

25 

27 
28 

28s 

29 
30 
32 

I 
2 

3 

4 

S-7 

- 

8 

8 

9 

10 

II 

12 

12 

13 
14 

IS 

17 

18 

22 

286 

7 

13 
14 
16 

288 

18 
10 

27 

canet'.   Mr  Phillimore  thinks  this  stands  for  csLnnetan,  now  Canton, 

uest' ablueda.     Fiohahly  for  "  nestimenta  ahlnenda." .        [Cardiff. 

z/iii  .  .  .  .  V].     Erased,  then  altered  into  «iii  ....  iij. 

Tnii.     Erased  then  altered  into  «iii. 

v/.  solidos  .  et  »iii  denarios.     Erased. 

xii.     Erased,  then  altered  into  vi.     And  1.  21,  iiii.     Erased. 

jdii.     Erased  ;  and  altered  into  ?iii. 

zAn.     Erased  ;  and  altered  into  iii;'. 

iiii  lib'  x  solid'.     Erased  and  altered  into  "ii  lib'  v  solid'." 

xii.     Erased,  then  altered  into  ot. 

xiii  solid'  et  .iiii  d'.    Erased  and  altered  into  "wi  solid'et  zdii.d'." 

XX.     Erased. 

v.  Hi.     Erased,  and  ' '  sol'  "  inserted  after  the  /  thus  left. 

x/.    Partially  erased  and  altered  into  xx.   And  1.  33,  «Vii.    Erased. 

vii.  lid'.     Erased,  and  "  Ixx .  s'  "  inserted  beyond  the  erasure. 

V.  Iii'.     Erased,  and  the  /  altered  into  "  Z.  sal'  " 

[xx.  denarii\.  Wr.  over  ah  erasure  :  'cnarii  should  be  underdotted. 
Though  one  can  no  longer  decipher  the  original  entry  there  is 
evidence  for  thinking  that  the  original  sum  has  been  reduced 
by  more  than  half,  probably  by  three-fourths. 

\xxxv,  sor\.  Wr.  over  an  erasure,  soV  is  probably  in  the  original 
hand  and  should  be  outside  the  bracket.  Original  entry  was 
probably  "  iii  lib'  x  soV." — the  letters  lib',  x  are  still  legible. 

Three  lines  here  have  been  very  successfully  erased ;  the  first 
word  alone  in  each  line  can  be  read. 

Lines  8-18  form  lines  28-38  of  col.  340,  i.e.  they  foUow  in  the  MS. 
"  Nomina  regum  Britannie,"  p.  285^  1.  19,  to  p.  286,  1.  16. 

xd.     Altered  and  erased  into  vi. 

\xxxv;"\  soV.  et  [»ui].  The  xxxvj  are  Wr.  Over  an  erasure  ;  the  j  is 
a  misprint  for  "  f "  ;  and  the  v  is  an  altered  i.  Original  entry 
was  probably  "iii  lib'.  xiitfoV.  etitit.tt." 

iii  lib',  et  x  sol'.     Erased,  and  xxxv  wr.  over  erasure. 

iiii.     Erased.  [resembles  ^  joined  to  the  b. 

Prebend  (sic) .  .   .  .  de  beensingt'.      The  e  is  doubtful,  and  more 

■V.  Mb'.    Erased,  and  "  soV"  added  after  the  /  thus  left. 

xmwii.     Erased. 

Thesauri  (sic)  iii  lib'.  Erased  all  but  the  /  before  which  an  x  was 
inserted  and  sol'  after  the  /,  thus  reading  xl  sot.  Then  an  L 
was  inserted  before  the  ±,  the  base  of  the  L  passing  through 
the  X,  and  thus  reading  either  L,  or  Lx  soP.  It  is  impossible 
to  decipher  the  original  amount,  but  iv  or  vi  lib'  would  be  more 
correct  than  iii  lib'  as  printed  in  the  text. 

Lines  15-18  are  in  the  handwriting  of  the  one  who  has  cut  down 
the  payments  by  one  half. 

jiij.  A  misprint  for  "  u];"  There  is  in  the  MS.  a  hole  which  in 
bad  light  looks  like  an  i. 

pendeiilin  .  Sic  in  MS.    =  ?  pendeulwin. 

A.  There  is  a  hole  in  the  MS.  here  and  the  upper  half  of  the  letter  is 
gone.  Read  Augustinus,  but  as  Mr.  R.  L.  Poole  has  pointed  out, 
the  Edelbrictus  of  the  text  is  confiised  with  ^Ethelbert  of  Kent 

ebdomadas.    The  a  has  a  contraction  mark  over  it.    Note  the  Accu- 

»*••  .  There  is  a  hole  in  the  MS.  here.  [sative  here  and  cp.  1. 9. 

suuj.     The  contraction  mark  is  that  for  -as  thus  reading  sixaus. 

ad  »«*»?-e.  There  is  a  hole  in  the  MS.  here,  and  the  r  is  doubtful. 
One  would  naturally  expect  ad  nostra  iempora,  but  that 
evidently  was  not  the  MS.  reading.  [to  p.  58,  1.  21. 

to  p.  289, 1.  7.    The  text  here  is  a  repetition  of  that  on  p.  55, 1.  21, 

herefordensi  (also  1.  13).  This  spelling  is  unusual,  but  note  that 
fecit.    Wr.  in  margin.  [it  agrees  with  that  on  page  57. 


ipr 


PALiEOGRAPHICAL    NOTES. 


355 


PAGE 
289 

290 


291 


27 

I 

II 

13 
13 
16 

2S 

34 


292 


293 


294 


29s 


298 


299 


S 

7 

9 
20 
22 

28 
IS 
19 

25 

26 

S 
22 

27 

30 

31 

I 


6 
18 
31 

7 
13 
13 
18 

25 

4 

18 
18 
16 


to  1.  20.    This  text  is  a  repetition  of  that  on  p.  26,  11.  I- 13. 

die  Natalis.     Cp.  "  in  nocte  natalis." 

— .    Dash  made  over  an  erasure. 

rei^igeretur  oneratam.     The  vellum  is  split  here  along  the  middle 

of  the  writing  which  is  somewhat  faint.  The  italicised  letters 
asseritis.  Wr.  over  an  erasure,  [were  suggested  by  Mr  Stevenson. 
odHgaxi.  The  first  part  of  the  Word  is  on  a  detached  bit  of  the 
que.    Altered.  [page  found  loose  in  the  binding. 

vendiceiis.     Wr.  over  an  erasure. 
About  One-fifth  of  col.  342  is  left  blank  at  the  bottom,  where  the 

first  words  of  the  Pater  nosier  have  been  scribbled. 
Col.  343  was  found  in  a  very  dilapidated  condition  and  consisted 

of  a  large  number  of  loose  fragments  which  had  to  be  pieced 

together.     Unfortunately  many  frs^^ments  are  still  missing,  and 

the  readings  within  brackets  (  )  should  be  treated  as  so  many 

suggestions, 
et  eit»»»»*» .     If  it  were  not  for  a  loose  fragment  which  evidently 

fits  somewhere  here  one  would  fill  the  lacuna  with  "  et  ei{ttsdem 

loci  capitnlwm),"  but  the  loci  is  certainly  wrong. 
»*»«    The  same  loose  fragment  makes  all  the  readings  suggested 

for  this  lacuna  impossible, 
portreuestun.     The  contraction  mark  is  the  usual  one  for  er,  but 

the  spelling  on  p.  322, 1. 10,  has  been  followed  here  and  in  1. 14. 
tenea&axa.     Mr  Stevenson  suggests  convertendsxa. 
capi(itulum);     A  compositor's  error  for  "  capi(tulum)." 
ft*«»»».      This  place  may  be   "ftanton"  as   suggested  by  Mr. 

Phillimore.     It  cannot  be  "  Runeftun,"  and  there  is  no  letter 

in  it  which  comes  below  the  line,  like  "g"  or  "p"  for  example, 
s^adforlan^.     The  k  cannot  be  read  /  as  in  1.  25.     The  g  is  altered 

from  d  or  vice  versa. 
*»».»arc'.     One  would  expect  here  so  many  "  maxQas,"  .but  the 

fragment  still  left  of  the'  letter  before  arc'  is  utterly  unlike  m. 
dictum  (contra  omnes).     Suggested  by  Mr  Stevenson. 
Borde.     ?  Berde. 

T**» .     The  first  letter  of  this  name  may  be  H  or  N. 
et.    Should  not  be  underdotted.  [be  underdotted, 

teftimo«zum.    The  n  should  be  underdotted,  but  the  i  should  not 
Stoil.     The  k  at  the  end  of  words  both  here  and  elsewhere  has 

a  "  flourish  "  as  if  marking  a  contraction.    Read  Stok'. 
Top.     The  T'is  irregularly  formed  and  somewhat  resembles  a  G. 
alijj.     The  i  has  been  erased. 
La  Newlonde.     The  upper  half  of  the  letters  are  torn  away.     For 

La  Newlonde  read  "  La  NeWelonde". 
(permittat) ;   (et  ad  suam)  1.  6 ;  (pacis)  1.  10 ;  (valentiam)  1.  18. 

There  is  no  trace  of  these  words  in  the  MS.,  but  the  set  phrases 

in  which  they  occur  are  well  known,  as  pointed  out  to  me  by 
Warewy,^.     Read  Warewyk'.  [Mr.  Stevenson. 

Ijbras.     Read  ",  Ijbras." 
Car^m.     Car^am  in  MS. 

(episcopus  eat  inde);     Suggested  by  Mr  Stevenson. 
"  xix  "    Should  have  a  stop  before  it  and  probably  after  it. 
quas.     Sic  in  MS; 
WUlelmus.     "  Will'en. "  in  MS. 
yaoque.     "  q5  "  in  MS.     Also  11.  27  and  29. 
sede  vacante.     A  slightly  later  hd.  has  inserted  over  these  words 

"plena  vel "  thus  reading  " se&s plena  vel  vacante." 
Ixxv^?    Wr.  Ir.  in  black  ink  over  an  erasure. 
|tempore  Willelmi  de  Brewys.l    Wr.  in  margin. 
conjlituti,  and  verfsw  mduere  (1.  19).    Very  faint  in  the  MS. 


Z    2 


356 


PAL^OGRAPHICAL    NOTES. 


PAGE 
299 


300 


302 


303 


305 


LINE 
20 
20 
30 

I 
I 

6 


307 

13 

2 

9 

308 

14 

S 

9 

19 

26 

309 

9 

310 

29 

312 

I 

313 

30 

2 

18 

20 

314 

25 

I 

3'l 
316 

I 

5 

Qai.    The  «  should  be  underdotted. 

supeitamca  aperia,  and  inueniatur  (1.  22.)    Very  faint  in  the  MS. 
Q.   The  inside  margin  of  the  vellum,  containing  the  initial  letters 

of  the  first  three  lines,  is  torn  away  and  missing. 
Ca»onicus.     A  hole  in  the  vellum,  but  parts  of  C  and  n  are  left. 

"  Tempore  JohfflK«is  de  Monemuta  "  in  rubric  on  outside  margin. 

an{m  firm)a.rioium.  Suggested  by  Mr  Stevenson.  There  is  a  hole 
burnt  in  the  MS.  here.  [a  guess. 

ta.(xaia).     The  contraction  mark  is  illegible,  so  that  -xaia  is  merely 

debeai.     The  de  is  torn  away  and  the  upper  half  of  at  is  burnt  out. 

The  rubric  heading  here  is  very  faint  in  the  MS.  and  must  be 
treated  as  tentative. 

preca.{cionem).     There  is  a  hole  burnt  in  the  MS.  here. 

assiga3.\tam ;  \formz.ra  (1.  21) ;  I  quecuna^&  (1.  23)  ecclesiis  (1.  24) ; 
\aliqui  (1.  26) ;  \faturexa  (1.  28) ;  |  scienter  (1.  29) ;  pre[/J«<?> 
(1.  31).  These,  being  all  at  the  beginning  of  lines,  are  very 
faint  in  the  MS.  and  were  read  conjointly  with  Mr  Stevenson. 

receptant,  and  inuo/uantur  (1.  31).     A  hole  burnt  in  the  MS. 

The  rubric  heading  is  faint,  and  read  with  difficulty. 

The  dates  and  entries  vidthin  square  brackets  on  this  and  subse- 
quent pages  are  later  additions  by  different  hands. 

Odoirheus ;  Cymelliauch  (1.  Ii);  Marrilyud  (1.  14);  Tri^hanus 
(1.  18).     The  c  in  these  four  instances  cannot  be  distinguished 

10^9.     A  misprint  for  "  1059."  [from  a  <. 

The  date  "  1106"  after  Vrbanus  has  been  obscured  by  later  writing. 

HzVAredus.      This    can    be    read    equally    well   H««rhredus   or 

1264.     Altered  into  ?  1254.  [H«?liredus. 

1266.     Altered  Ir.  from  ?  1256. 

1269.     A  misprint  for  "  1265." 

gilb  crossed  out  before  "giliberti." 

installat(us).    Read  installatu(s). 

"possessionem"  to  "1545"  (1.  9)  should  be  within  square 
brackets,  and  from  "  in  persona  "  to  the  end  should  be  within 
another  pair  of  square  brackets. 

Lanrfauensis.     Or.  wr.  Lanuen',  then  altered. 

The  whole  of  this  rubric  heading  is  faint,  and  "in  zdmissiont  sua. 
prima. "  so  much  so  as  to  be  little  better  than  a  guess. 

et.     Should  not  be  underdotted. 

The  rubric  heading  is  very  faint. 

The  rubric  heading  is  very  faint. 

E/iscopum.     The  first  /  should  not  be  underdotted. 

potest.  One  would  expect  possit  here,  but  the  contraction  mark 
is  that  used  for  potest. 

"  de  ca«ra  ftudii.'M  t        t,  ■  ..  -j 

"devefturo."         j- In  rubric  on  outside  margin. 

"Nomina,  episcopoxum  ecclfjie  landauewm  a  pHma  fundac20«e 

eiufdem  fucceffiue."     In  rubric  at  top  of  col.  354. 
Trifhanus  &   Libiauch ;    MarAiliud  (1.  3)  ;    Huchredus  (I.  8) ; 

Cymelliauch  (1.  9).     The  <:'s  are  ^'s  in  the  MS. 
Lines  30  and  31  have  been  retraced  and  "  /.  Zoche "  has  been 
"a  tempore,"  &c.   At  the  top  of  col.  356.     [altd.  into  "</e  Zoche." 
"  Herwald«i. "    Wr.  on  outside  margin  in  black  ink  by  ?  or.  scribe. 
C^ice.      0  in  MS.,  but  as  Mr  Phillimore  pointed  out  we  must 

read  C.     See  page  266,  1.  11. 
coro«nement.    Might  also  be  read  coro»nement. 
Vrban«j  ;  Huthredaj  (1.  5)  ;  Nicolaaj  (1.  11)  ;  Will«/OT«s  de  falfo 

Marifco  (1.  17)  ;  HenricMi  (1.  23).     Wr.   on  outside  margin 
fi/Z.     Altered.  [in  black  ink  by  ?  or.  scribe, 

oue.     Sic  in  MS.     Read  "ouek." 


PAL^OGRAPHICAL    NOTES. 


357 


PAGE 

LINE 

316 

26 

317 

13 

318 

3 

' 

4 

12 

13 

22 

319 

24 

320 

7 

H 

17 

30 

321 

3 

322 

27 

326 

2 

6 

II 

2T 

327 
329 

330 

331 
332 

333 


"  No»2iKa  episcopoTum  qui  fuer««t  in  eccksia  landauensi  a  tempore 
pHme  fimdac«o«if  ei«jdem."    In  rubric  at  top  of  col.  357. 

octaras.     The  w  is  a  3  in  the  MS. 

The  names  of  the  Deaneries  are  all  written  on  the  margin  in  the 

dehiius.     Erased,  then  altered  into  "  dehiti/."  [MS. 

/yra.     More  like  /5yra  in  MS. 

lxvi=-    Altered  in  paler  ink  into  "  lxxv]= " 

'SjletA  Went.  It  is  not  easy  to  say  whether  the  A  has  a  contraction 
mark  or  not.     Read  "  Nether  Went." 

The  heading  Prqcuraciones  is  wr.  "  Frocura.ciones  "  in  the  MS. 

debite.     Altered  in  red  ink  from  0. 

v)=.     Altered  later  into  x\r\K 

de.     MS.  reads  "dde." 

v.d-    Altered  later  into  xv.^'. 

Rokeuylo.  The  vellum  being  rough  here  the  letter  is  doubtful, 
but  looks  in  good  light  more  like  e  than  0.     Read  "  Rokeuyle. " 

^erg' ^erg".     The  B  looks  more  like  W,  and  the  6  is  like 

a  V,  but  presumably  Bergeueny  is  meant  in  both  instances. 

tf.  v;*-    Erased,  then  altered  into  "  xv^-" 

A^bona.     Partially  erased. 

xhnif.  viif-  Wr.  later  over  erasures.    And  1.  7,    ti\\^-    Erased. 

and  12.     The  rubric  is  wr.  at  top  of  col.  363. 

"xiii)  sunt  canonici."    On  outside  margin. 

s«u.     The  scribe  writes  "  sen  "  rather  than  "  siue  "  when  he  writes 

^xacio.     The  t  is  burnt  out.  [the  word  in  full. 

x»U)s.     Apparently  ynwf.  originally. 

Ztzndaf.     Completely  worn  away. 

*  ♦ .  The  amount  of  the  shillings  and  pence  have  been  com- 
pletely erased.  Half  the  Tithe  is  given  as  Cx?'  iy;?:  ob.'  q?  there- 
fore we  should  read  ;^II  Is  7^d  for  the  whole. 

11^-    In  the  later  hand  which  has  inserted  the  amounts  of  the  halves 
of  the  Tithes  of  Bergeueny  as  "  Summa.  vn],^>-  xi'-  vi*-"  ;  of 
Vfk  as  "Samma.  Cxs.  i''-  o'.";  of  Nether  Went  as  "  Summa 
XXV.  'J-  ui^''  mi"*.  "  ;  of  Newport  as  "  Summa  .  lxxv.=.  vui.'^."  ; 
'.xxiii.  'i.  xui].  =.  o'.";  of  Gronyth  as  "Summa 
of  Kenefeg  as  "  Surama..  xxv.'J'  xvii]^'  nil",  o'." 
Altered  later  into  "xlvij"'  vm=  ].*." 


of  Landaf  as 
xi'J.  1]^  n^^.' 

xxij.  V.     Original  sum  erased  and  this  sum  wr.  over  erasure. 

v.h     ^P         Parfiollw    *irQCf»rl     TjnfTi    **  li  I'-'"    cnKctitnfpH     Iflfpr    in    f 


and  "  ob  "  added  after  the  pence. 
s„»   ♦,»«.     ?  "m(«?-e  abjfque  fo«fenfu."    Part  of  the  writing  is 

gone,  owing  to  a  hole  in  the  vellum,  and  the  rest  is  not  distinct. 
J.     There  is  a  hole  in  the  vellum  here,  and  also  at  11.  10  and  11, 

and  p.  334,  11.  4  and  8. 

J.G.E. 


358 


7lpp<^nbxx  tit. 


— *- — 

VARIANT   READINGS   FROM   THE    BRITISH 
MUSEUM  MS.  COTTON  VESP.  A.  XIV. 


•*— 


p. 
68 

L. 

I 

4 

69 

7 
20 

7 
10 

II 

12 

13 

20 

22 

28 

29 

70 

30 

4 

16 

20 

71 

29 
10 
22 
26 

72 

2 

3 
4 

10 

13 
16 

17 

18 

73 

29 

I 
I 

4 
5 

14 
IS 
16 

Landauenfi/   Reads  'landauenC. 

[i.e.  For  'landauenfif  in  our  text, 
Vesf.A.xiVie&ds  'landauenfi'. 
The  reader  must  remember  the 
words  italicised  as  a  formula  to 
be  supplied  by  himself  through- 
out these  varjant  readings.] 

CLVi.  Reads  'c.L.vi.  KL'  Decem- 
Brif.  with,  'xvlll.'  inserted 
above  line  after  DUBRICII  (1. 2). 

imploranA  Reads  'imploranj'. 

confluit.  Reads  'conftjAiit.' 

ei.     Inserted  in  margin. 

podum.     Glossed  fagum. 

a  Henriu*  gunua.    Reads  '  ariu- 

riu.     Glossed  cliuum.      [gunj'a ', 

coretibus.  Glossed.  Jiiscariis. 

nee.     Reads  '  et  '- 

Omits  '  incolis '. 

quincentas.    Reads  '  quingentas' . 

sinus  sabrine  Ercic  &"  Anercyc. 
Reads  'fabarie  erting.  et  anertyc'. 

Teithi.     Reads  '  Theiti.' 

earum.     Reads  'earum'. 

que  (est).     Reads  '  est  itaque '. 

&=.     Reads  'led'. 

ita.     Altered  Ir.  into  '  ijla '. 

Reads  'autem  incujfa  uiplaturis.' 

Reads  '  mohcrofi '.  [aret.' 

Reads  '  posteriora  sfemper  seru- 

Reads  'Pepiau'.  Also  11.  11  & 
23  ;  &  73,  1.  20. 

Reads  '  garth  /enni '. 

Or.  written  'nigram' ;  then  altered 
into  nigram. 

Reads  '  servientibusya^ '. 

etemum.     Reads  'fempiternum' . 

/oua»n.     Reads  '  Loua,un  ' 

/unapius.  Reads  'Zunapius'   Also 
on  p.  73,  11.  4,  &  10 

Custewhin.     Reads  'Custehin '. 

Onant.     Reads  'oMant'. 

cehjt.     Reads  '  ceh«t '. 

dir;4eith.     Reads  '  direith  '- 

Elgisti/.     Reads  '  Elgisti '. 

Collb««.     Reads  '  Colb«r. 

or.     Reads  '  0  '  with  2  erased. 

dirguoiret.     Reads  '  dirguoriet '. 

henwrit.issirf.   Reads  'henrit  iffU', 


73 


74 


75 


76 


cimmej'red.    /udnou,    elhar««. 

Reads  'cimerred.  /udnou.   el- 

har?3> '. 
'  cinuin.  Colt,  arcon  '.  Reads  cin- 

«uin.  Clot.  Arcom'. 
Omits  'guodcon'- 
cingint.   Reads  'cinguit»?"-giut'. 
sexMSiuris.  Reads 'ferua»/«i»/". 
pepiav.     Reads  'pei'piau '. 
Reads  'sequacibusy^cfiJ^M'ius  &' 
Omits   •  adlech.   longitudo  lati- 

tudo  delech  usque '. 
cinguarM«...    ciVwmareia.     Reads 

'Cinguar?» C»»mareia'. 

testes.  ^ViinAa..   Reads 'weraGuid- 

ci'. 
eyiecrentur.     Reads  '  exequentwr 

maledictionets.  '- 
Omits  'archi-'. 

uidelicet.     Reads  'Jili/et'  (sic), 
merych le»«bi.   Reads 

'meyrch le«bi'. 

cilcirc^.     Reads  'cilcirc'. 
Reads  '  in  longitudinew? '. 
tnou  guinn.     Reads  '  tno»gui« '. 
adua^em  ruf»m.       Reads  'ad 

ua//em  rviini'. 
Reads  '  diraualle/w '. 
exit.  Reads  '  exiit '. 
Omits  '  agri  istius '. 
blaznrit Io»biu.      Reads 

'blanrit....  lobiu'. 
gloiu cimmVe^.  Reads 'glo»J 

C\TD.\irget'. 

Reads  '  heTieiictiones '. 
Reads  '  Landauie '. 
guo?-docui.     Reads  '  guozdocui '. 
gurta«a».    Reads  '  Gv.it3.rian  or 

GuitaKa«  '- 
Reads  '  pepiauc '. 
Reads  '  ebredil '  &  'ftarat  dour  '- 
Reads  '  nisi  archimonastexio  lan- 

davie.' 
Reads  '  arguftil.  raelbiu '. 
filii.     Reads  '  fili«/'. 
Omits,  'hoc' ;  and  'amen'  in  1. 14. 
merc^guinus.  Reads  'merguinus' 
Reads  ''Liuia.et'  which  is  a  proba- 
ble reading  of  our  text  also. 


MS.   COTT.   VESP.   A.  XIV. 


359 


2 

H 
IS 

20 

23 
24 

25 

25 

I 
2 
3 
4 


II 

;3 

IS 
IS 

i6 

17 
i8 


23 
24 
27 

4 


^0 


separaueri«t.   Reads  feparauerit '. 

Reads  '  alum/nuf '. 

Omits  '  ripam ' 

inantea.     Reads  '  et  deinceps '. 
uero.     Reads  '  antem  '. 

uhelhiu.  Io«ann.  Reads  'Yhelai. 
Jo^ann '. 

g«oman.     Reads  'goruan'. 

Omits  'elheam.  vudnou.  gurdpfui', 

2minid.     Reads  'minid'. 

ceAir  (twice).     Reads  '  cejr '. 

Oniits  '  maliduc  nant  bachlatron ', 

Omits  dul  'uin.  maliduc  nant  duuin 
di  taf.  oaper  nant  duuin  mali- 
diu  tafdirgtiairet  di  aper'  Iguern, 

Tealiau.     Reads  '  Teliau ' 

Yfinnaun  ida  .  ypenn  y  glafpuU. 
Reads  '  Yfin  auon .  ida  ipene 
glafpnlV 

Or  hytyr.     Reads  '  OrtAir  '■ 

du^leis.     Reads  'du^g-leis'. 

ynniaun  bet  inan^  iKj't.  Reads 
'  inniaun;  bet  inan  Hut '. 

meirch.     Reads  'meirch^'. 

bisgue/lauc  (twice).  Reads  '  bisj 
gueliauc  '- 

corn  cam.     Reads  '  corcam '. 

iicem3.-ac  (twice).  Reads  'isc/4- 
euiauc '. 

exueithiniiniaun irhen  alt.  Reads 
'  ar  uentium  inaunir  en  alt '. 

iHJdW.     Reads 'i&ftiir. 

O  giieit;4tineuur  dirgairet.  Reads 
'Qi  zgueit  tin  euur  dirgaaret '. 

The  riibric  headings  of  our  text 
on  p.  72,  11.  I  &  22;  p.  73, 
11.  7  &  24;  p.  74.  1:  10;  P-7S- 
1.  II;  p.  76,  U.  I  &  15;  and 
p.  77,  1,  4,  are  omitted  in 
Vesp.  A.  XIV  but  here,  in  place 
of  the  late  heading  of  our  text, 
Vesp.  A.  XIV  has  the  following 
rubric : — 

'  ]ncip«V  Vita  fa»cri  Dubritii 
Architpiscopn.  Urbis  legionuw. 
xvm.  kl'  Dec '. 

Omits  'fuit'. 

uocatus.     Reads  '  uoczVatuf '. 

Ebrdil.     Reads  'eurdil'. 

quam  non.  Reads  't^twd  illam 
mon '. 

Reads  foret.  '  inuenenmt  earn  in- 
colamexafiliusque  quern  in  medio 
pire  pepererat  iuxta/axum  qaod 
ididem  inte/iimonium.  natiuita- 
tis  pueri  pofitum  est.  ingremio 
ienentem .  uejiilms  tUi\is  atgue 
capillif  ab  omni  compuftione 
iliefif.  Locus  &c.  This 


80 


81 


82 


83 


13 


expanded  text  is  apparently 
in  a  different  hand  and,  in 
order  to  get  it  all  into  the 
space  left  by  the  original  scribe 
the  lines  are  longer,  spreading 
into  both  margins, 
materno.  Read  'waterno'  origi- 
nally but  the  m.  has  been 
altered  into  p. 
infantie.     Reads 'infantie»?' but 

the  m  is  faint,  if  not  erased, 
poterant.     Reads  '  pot«erant  '- 

Reads  '  &  qui  in '. 
bonuj.  Reads  'bonum'.  See  Pal. 
Notes. 

ebrdil . . .  ei5>-dil.  Reads  '  e«rdil 
....  e.rb&\'. 

Teiliaus.     Reads  '  Teliauus '. 

Vbeluiuf.  Merchguinuf.  Reads 
'  Vbeliuuf.  Merchiguinuf '. 

Art;4bodu.     Reads  '  Artbodv '. 

I^nab^<^....  Gaoruan Gua-c&o- 

cui.     Reads  'Junab«« Gor- 
uan.... Curdocui'. 

Xoiian,   Reads  ybuan '.  See  Pal. 

Reads  '  continuo '-  [Notes. 

hen»lann.     Reads  'henflann'. 

fobo /^oc| ei/-dil.    Reads  fol»o 

'  id\ eriJdil' 

filua.     Reads  '  Clu^' 

Read  'precedents'  or.,  but  the 
e  has  been  altd.  into  i. 

Reads  'fom/num' &  omits  'quern! . 

aide  ut  circuas.  Reads  '  uade  et 
circuf* '. 

Homo  dei.  Glossed  '  Dubriti«/. 

ijlo.     Reads  '  eode '. 

Ojnits  '  ut  lucerna '. 

nobili.     Reads  '  nobilito;f« '. 

Reads  ■  ilftiti '  &  1.  28,  'iltutdo' 

mifteria.     Reads  'mim'fteria'. 

Reads  cuidam  '  pex  inuidiaax 
Jam/oneai  cellerarium  funditus 
confuvapfijjfe'  potus,  &c. 

potitus.     Reads  '  aw^spotitus '- 

Auditoy7i52.  Reads  'Audits  fam- 
fon.' 

Reads  '  -catus  est  deum  ut  de ' 

■ama  relati»««  eleua«zV  manuzw. 
Reads  'miru»«  relati?  eleua/a 
manu  beatu/pxtjul '  cum  &c. 

Omits  '  &"  data  ilia '. , 

impleta.     Reads  '?-«pleta'. 

Reads  're<flntegrata'. 

Omits  'precibus'. 

Reads  '  Guidguetiuai '. 

dentibus.     Reads  'dents'. 

Tpater.     Reads 'paftif. 

feruatfl.     Reads  'feruata'. 


36o 


APPENDIX   III. 


p. 

L. 

83 

18 

23 

26 

27 

28 

29 

84 

4 

S 

6 

7 

7 

II 

IS 

16 

17 

iS 

20 

24 

26 

28 

85 

I 

2 

4 

8 

Reads  '  episcopi '. 
britannie.     Reads  '  brittannice '. 
OmitJ  ' fanctitatem '. 
ibi.     Reads  'inibi'. 
HoneftaUm.    Reads  'Via  qnideia. 
infula.'  Wr.  over  an  erasure  Ir. 
Reads  '  promontorio '. 
fenior  fuper/iet.     Reads  'iupei- 

est  et '. 
indigene.     Reads  'digene'. 
Reads  '  (upeiMtem  &= '  apud  &c. 
Reads  '  interpellantew '. 
Reads  apud  '  omne^  fanctq/"'- 
exili/.     Reads  'exilio'. 
/itu  firmiter  humatus  est.    Reads 

'fit.  inde  pqftea  tian/latVLS '. 
Reads  '  apoftoliciq«« '. 
Omits  ' cantuariensis.  episcopi  ban- 

cornensis '. 
translatus  est  scripto  dr=  memorie 

commendamus.  Reads  'aduec- 

tus  scripto  memorie  commen- 

daazmus'.  ['  awglorum '. 

Reads    '  et  Henrici '  &  in  1.  21, 
Reads  'octauo  decima  kalendaf '. 
bisjextilif »e.     Reads'  bifextili '. 
&  consensu.    Reads  '  et  <:o«ceffu', 

with  '  et  p«>-cepto '  as  a  gloss, 
ecclesie.   Reads  'archiepwta/ie^'. 
Reads  '  Grif«di  regis  gumedo/ie'. 
Reads  '  e?  decimo  kalendaf. 

die  dominie ',  with  'affenfu'  as 

a  gloss  over  '  decimo '. 
aut  eo  &c.    Reads  'adeo  amplius 

antea  pertotam,'  &c. 


p. 

L. 

8s 

10 

14 

;t 

19 

21 

23 

24 

25 

26 

27 

86 

29 

1 

2 

6 

8 

9 

12 

17 

19 

20 

21 

27 
28 

29 

30 

Reads  '  Quarta  etiam  nonis'. 
facta.     Reads  finita. 
Reads  '  fratrem  tcilicet  Esni '. 
ad  terram.     Reads  folo. 
Reads  'preparentur  p^-o  tanto  in- 

tinere  &  separato'. 
toti|.     Reads  '  toci«j '. 
Reads    'Teliaui.  Odocei '    also 

p.  86,  1  26. 
tactu  sacrarum  reliquiarum.  Reads 

'  intinctif  facrif  rliquiif '. 
Reads  '  miro  moo'o  ac  ueluti  im- 

miffo '. 
ebuUione.     Reads  'ebulli«'one.' 
etiam.     Reads  ' et''. 
Reads  '  fed  tarn  etiam  diu  '. 
to«diu.     Reads  '  q«am  diu '. 
uisuj  &  tactuj.     Reads  '  uifu  & 

tactu '. 
Omits  'tractans'. 
Omits  'per  spatium ' 
Reads  '  per  una»«  horam '. 
fit.     Reads  'Jlet ',  with  '»»»eftiii ' 

in  margin. 
Reads  '  aquilonarem  partem'  with 

puncta  delentia  under  '  parte/w' 

&  '  plagaw  '  vrr.  over  it. 
Reads  '  in  latitudine .  xii. ' 
alif.     Reads  'alii'f.' 
Reads  'cum  porticu  .xv.  pedum'. 
Reads  '  Kalendos '. 
Omits  '  passionis  &  '. 
per-.     Erased. 
Reads    '  omnibus    auxiliantibay 

ad  inceptum  opus.  Valete ; ' 


-*-- 


T^en  follows  the  Life  of  St.  David. 
^ 


97 


Reads  'Incipit  vita  ^anct\ 
Teliavi  Ep/5'COPi.    a  Ma- 

.i.Btephano 

GISTRO  GaLFRIDO  FrATRE 

Vrbani  LaWdavensis  ec- 
clbs/e  ep/5c0/'i  dictata.' 

OTomaque.     The  -que  is  erased. 

Reads  'et'  o  ufura.  N.B.  The 
word  'et'  has  been  frequently 
inserted  in  the  'Vespasian' 
text,  and  often  erased  after- 
wards. To  note  these  occur- 
ences would  serve  no  useful 
purpose  ;  they  are  therefore 
ignored. 

scimus.     Reads  '  credimwj-  '- 

Reads  ',4eliof '.  Also  1.  10  'Aehof. 
sed  ^eliud ' 


98 

8 

24 

99 

2 

6 

9 

16 

21 

lOO 

10 

II 

13 

doctrinam.     Reads  corda. 

&.     Reads  '  etiam  '. 

tam»».  Reads  'tarn en';  see  P. Notes. 

'nullo'  is   in  the  text  of  MS. 
Vespasian  A.  14.   .pj 

Deinde.  Reads  iJEATUS 
theliaws'  which  begins  a  fresh 
paragraph. 

Reads  'in  agendis dr'fwna^etidif 
rebus ' 

Reads  '  refrigeria.  /«  ijlo^um 
autem '  without  a  fresh  para- 
graph. 

Reads  'naualibus  u^i  a/pulerant'. 

minuewfem.   Reads  'myn|uerfem'. 

Telia,ui .  Dauid.  Reads  '  dauid. 
&  eliud' 


MS.   COTT.   VESP.   A.  XIV. 


361 


14 
17 
23 
23 

28 
7 


10 
10 

13 

18 
20 
22 


23 
24 
27 

9 
12 

14 
24 

27 
28 
28 


107 


103 


104 
105 


106 


107 


Omits  'ibidem'. 
Reads  '  oiprobria  '- 
pedifequaf.    Reads  'pediffequaf. 
jenfibus.    Reads  'uijibus'.     See 

Pal.  Notes. 
Omits  '  quia '. 
Postquam  aewdeus  jV/ar  iw^WeVaj. 

Reads   '  x  oftquam  deuf  pre- 

rf«V?a/"mulieref '  &c.,  and  begins 

a  fresli  paragraph. 
meraoiatu.     Reads  '  memorjfl  '. 
Teliauf.     Reads  '  eliud '.     Also 

p.  103,1.  IS;  p.  107, 11.  3 & 28. 
Reads  '  accenderentur  difcuter- 

ent  .•/  fuperuenit'  &c. 
Reads  '  reuerti.  zvm  nimia '  &c. 
Omits  '  cito ', 
Reads  'cihozum'  in  margin,  which 

is  marked  to  follow  'preparan- 

dorum '. 
Reads  '  inslstere.  ei/  duo '. 
occurre?7<nt,  Reads  'occurreiJont 
nobis.  Altered  byerasureinto'nof. 
edem.     Reads  '•^^dem'. 
'  talef '  has  '  uere '  wr.  over  it. 
manfuere.     Reads  'manfue/^«re'. 
arfmiranf.     Altered  from    '  am- 

miranf '. 
uide«to.     Reads  '  uider««/ '. 
uouer«nt.     Reads  '  ei  uouerent ' 
6=  ut.     Reads  'etut' ;  the  '  e( ' 

is    erSsed    and    'ut"  altered 

into  '  ac '. 
lUeraxLeraX.    Reads  y«r«auerat ', 
Reads  '  eorum  illefum  ab  imbri- 

bus'. 
Reads  '  infra  paiwim  curriculum' 
boni.    Reads  '  dene '.     There  is  a 

fresh  paragraph  after  'ubique'. 
Deus  auteni  uidens  eos  tot.  Reads 

\/ idenf  deuf  fanotoi  fuof '  tot. 
Om\\s  ex,  ,-r-^ 
Reads        JiLrant  intempio'  &c. 

A  fresh  paragraph  begins  here. 
fuiJlimatus.  •  Reads  '  fu/limatuf '- 
conKderat.     Altered  into  e. 
rorum.     Reads  '  «7/orum '. 
Omits  'Teliauf  uice  Petri.  Dauid\^ 

nice  Jacobi.' 
Teliaus.     Reads  '  Theliawo  ' 
dulci.     Reads  'dulci='. 
qui«.     Reads  'qui', 
sompniy.     Reads  'fompni'. 
Reads  '  predicando  fubiectof  in- 

uitabat  ad  celum.'  followed  by 

a  fresh  paragraph.         ^ 
His  gloriosis.      Reads  '  \^a7tcti 

dei  fupradictif  donati  &c. 


iq8 


"S 


116 


116 


117 


Omits  '  ianctusque  Teliaus  <Sr=c. 
to  I  -foriffuV.  (1.  10.) 

potuiV.     Reads  'potuer»K<'. 

'aquofe'  is  omitted  in  the  text 
but  it  has  been  inserted  in  the 
margin  by  what  appears  to  be 
the  same  hand  that  wrote  col. 
339  of  Liber  Land.  (=p.  1284, 

n.  I -14). 

yurfum.     Reads  'furfum.' 

Omits  '  Traxil  enim  &'c 

to  defertam  (1.  26). 

'perfecutio'  has  ' peftif  wr.  over 
it  in  the  same  hand  as  '  aquose ' 
(1.  14  supra). 

paccata.     Reads  'pacata '. 

ammonitus.     Reads  '  a^monitus '. 

Omits  'Quorum  &'c to 

infranciam  (I.  7)- 

Reads  '  Et  factum  ^ft.  Deuf  au- 
tew  cuiuf  mifen'cordia  plena 
funt  univerfa  non  tantu»2  gentif 
refpicienf  miferiazw  quantnm 
refpiciebat  (anctuu  pro  gente 
laborantem  /  conceffit  eif  de 
exilio  reuerti.  &  ab  ei«jmodi 
periculo  inperpetuuw  liberari. 
Qua  conceftione  fidelif  ductor 
Eliud  non  modicum  ex^ilara- 
tuf.  reliquiaf  gentif  diligent«r 
recolligenf  y  natale  [fol.  55b.] 
folum  iepetiv.il' &>  Aabi/auii  ibi 
&c  as  on  page  llS,  1.   I. 

N.B.  Page  108.  11.  9  &  10  are 
omitted;  11.  11-15  S-re  para- 
phrased as  well  as  page  no, 
11.  7  &  8 ;  otherwise  the  text 
from  p.  108,  1.  8,  to  p.  115, 
I.  I,  is  omitted. 

dextrali/hxittSiDxae.  Reads  'occi- 
dentalis  britannie  '. 

Tehauo.  Reads  'Theliawo' 
which  is  patched  with  red,  and 
also  on  p.  117,  1.  20. 

Omits  'adquemconuenerant  Sfc. 

....  to  &'  ueniam'  on  p. 

116,  1.  II. 

Omits    'Vna  quidem  &'c to 

....  &'  conjlitutionem.'  (1.  24.) 

arfquiescentes.  in^^srunt.  Reads 
'  acquiefcentes.  inyXzVerunt '. 

«.Vesp.  A.  14  had  'ut'  here,  but 
it  has  been  erased. 

Reads  '  innueret ' 

face.     Reads  'lite  /' 

Omits  '  Miraculis  &'c to   . 

allatvm.'  (1.  15). 

Omits   ' frequentate  Ss'c to. 

pauperibus  '  (1.  23. ) 


362 


MS.  COTT.  VESP.  A.  XIY. 


P. 

L. 

117 

27 

29 

31 

193 

193 

IS 

17 

22 

27 

28 

194 

4 

s 

8 

II 

23 

26 

28 

30 

30 

I9S 

3 

5 

6 

6 

II 

Reads  '  imitando  etiam  in  bonif '. 
Omits  'semper'. 
Explicit  Vita   Venerabilis 
confessoRls  THELIAWJ. 

J'jcipit  Vita  fancti  clitauci  Regis. 
etu'  .III.  Non'.  Noue»«bns 

nohiMSaneparente.  Reads  'nobilif- 
(ani  propinqui '. 

&.     Altered  into  'ied'. 

oHifuzbat.    Altd.  into  '  oWiR^re '. 

uiro  /?-«uiderat.     Reads  '  uiderat 

Omits  '  ad'.  [uiro'. 

honors.     Reads  'honori/"'. 

Afier  'pro  beato  martire  uenerari 
tAe  text  on  p.  196,  1,  20,  to  p. 
197, 1. 25,  both  inclusive,  follows. 

oblito.     Reads  'oblita'. 

u»a.     Reads  '  u«a  '. 

focium.     Reads  '  focii '. 

Reads  '  pennichera  '- 

Omits  'uitam'. 

ine«ias.     Reads  'inewiaf, 

'religiofawz'  is  marked,  in  margin, 
to  follow  'uitam  fuam'. 

penndargaut.  Reads  'pennargaut'. 

Omits  '  haUtantibus  et '. 

habit«Hf.     Reads  'habitowif '. 

incampo.     Reads  '  incampj/". ' 

Omits  'Merthir  Clitauc'  and  the 
text  follows,  without  a  fresh 
paragraph,  in  a  different  hand 
which  is  not  unlike  the  inser- 
tion va.  Liber  Land' .  eols,  294- 
29s.  (  =  P.  247,  1.  20,  to  249, 
1.  6). 


P. 

L. 

195 

13 

14 

IS 

IS 

18 

196 

3 

3 

4 
6 

9 

10 

10 

12 

12 

13 

14 
16 

2Q 

197 

8 

II 

12 

14 

17 

20 

21 

2S 

heredi^arwmm.  Altered  and  par- 
tially erased  into  '  heredium '. 

'immolauit'  has  '.i.  obtulit'  wr. 

Omits  '  teliauo '  [over  it. 

Oudoceo.     Reads  '  oudoceco '. 

Libiau.     Reads  '  Libnau '. 

Ilduti.     Reads  'IlAit*'. 

doniKni.     Reads  'dogu«ni'. 

guorcuiidh.     Reads  '  Gorgiiith '. 

exAom.     Reads  '  eudo«K  ' 

Omits  '  inihit  diriu  i  curum.  dir- 
main  icecin '. 

arhit  cecin.     Reads  'arith  ceci^'. 

diuiniif.  The  d  here,  and  in  11. 
15-16,  is  an  altered  t. 

diguairet.     Reads  '  diguaireth '. 

iniguarAa.     Reads  '  iniguarcha'. 

main ara/I.    Reads  'm«in... 

...  arad.'  [tnW. 

myn»gui  truio.    Reads  '  minjgui 

Omits  the  second  '  hilin '. 

Reads  '  ludhail edelzwrth '. 

deli:  de  erased  here  &  in  1.  13. 

i^eads  '  fegregatuf '. 

«w»iunctione.    Reads  '  eaufa  iunc- 
tione',  with  a  line  through  cau/a. 

Oinits  'fanuf. 

Reads  '  morc^anhu? ', 

cinileidiou.     Reads  'cinlleidiou'. 

timmolauerunt.  '+  .1.  obtul[er- 
unt] '  in  margin. 

After  'uerfuf  aquilonalem  pla- 
gam. '  follows  '  Quadam  die 
uenerunt '  &c.  as  on  p.  ig4, 
l,S,  top.igd,  I.  Jsg^ 

J.G.E. 


363 


2lpp(tnbxx  it). 


■^le- 


A  TRANSLATION   OF   THOSE    BOUNDARIES 
WHICH  ARE  DEFINED  IN  WELSH. 


Pag^e  /p,  I.  14.  Llan  DaV,  with  its  territory  and  juris- 
diction, to  wit,  Cantre  Bychan,  Kidwely,  Gower,  Ystrad 
Yw,  Erging,  Guorini^,  Pen  Yclien,  Guynlloog,  the  two 
Guents,  Ewias,  and  Valley  Dore. 

The  boundaries  of  the  episcopate: — From  the  estuary  of  the 
Towy  upwards  to  its  head,  thence  to  Penndoulwyn  Helig,  to 
the  source  of  the  Usk,  to  Myny^  Du,  to  the  source  of  the 
Twrch,  right  on  to  the  Taw^,  along  it  upwards  to  Cynics. 
Thence  to  Hal  un  Guernen,  to  the  source  of  the  Pur(5in, 
downwards  to  the  Ne^,  upwards  to  the  Mellt^,  eastwards  to 
Gavannog,  to  Deri  Emris,  to  Cecen  Clisti,  to  the  source  of 
Ffrwd  y  Wy^on,  right  on  to  theTav  Vawr,as  far  as  theCymer. 
Upwards  to  Rhyd  y  Cambren,  to  Hal  Du,  to  the  Crav- 
nant  brook,  along  it  to  the  Usk,  across  the  Usk  to  Cil  Idris, 
to  Allt  Lwyd,  to  Lech  Bichlit  on  Pinnmarch,  to  Guornoid, 
to  Rhyd-nant,  to  the  middle  of  Din  Marchtan,  to  the  Goat 
path,  to  the  breast  of  Cader  Neveni,  to  the  spring  of  the 
Grwyn^,  to  Guartha  Bwch,  to  the  Vincul,  to  the  PriJell,  to 
Hal  Ruva,  to  the  Stone  of  the  '^zx^,  along  the  Bar^  brook 
right  to  the  Dore,  along  it  right  to  the  Worm,  along  it  right 
to  its  source.  Thence  to  Caer  Rein,  to  the  source  of  the 
Taratyr,  along  it  to  the  Wye,  and  along  the  river  Wye  to 
the  Severn  Sea,  thence  to  the  estuary  of  the  Towy  where 
the  jurisdiction  of  the  episcopate  of  Llan  Dav  began. 

For  a  more  precise  definition  of  the  boundaries  see  p.  ij/j.. 

Page  72, 1.  29.  LanN  CernIU.  Its  boundary: — From  the 
Nant  to  the  spring  of  Nant  yr  Ewic.  From  Nant  yr  Ewic, 
the  length  of  the  brook,  to  the  Heith-tir  Rhu5,  [to   the 


364  APPENDIX    IV. 

wood'\  at  its  centre  ;  the  wood  till  it  reaches  to  the  Hal 
Melen,  straight  on  till  it  descends  at  Llost  yr  Ynys.  From 
Llost  yr  Ynys  to  the  breast  of  the  Allt. 

Page  73, 1.  14.  Lann  Junabui  =  ?  Bredwardine,  Her. 
The  boundary  of  this  land  is: — From  the  ford  above  Ilan', 
downwards  above  the  honeysuckle  to  the  breast  of  the  Allt, 
straight  over  the  Cecg  till  it  descends  above  the  old  ford 
that  is  on  the  stream  iii  the  great  wood,  through  the  wood 
straight  on  to  Guartha  CambwU.  From  the  Cambwll 
straight  on  to  the  Wye. 

Page  77, 1.  2g.  Llann  Ddowror,  Carm.  The  boundary 
of  the  land  of  the  Church  of  the  Water-men.  Along  the 
Guern  Idvon  on  the  Tav,  upwards  over  the  mountain 
straight  to  the  head  of  Nant  Eilon.  Along  Nant  Eilon  to 
the  Ceir.  From  the  Ceir  upwards  to  Nant  Bachladron; 
along  Nant  Bachladron  upwards  across  country  making 
for  the  head  of  Nant  Dwvin.  Along  Nant  Dwvin  to  the 
Tav.  From  Aber  Nant  Dwvin  along  the  T^v  downwards 
to  Aber  Guern  Idvon,  where  the  boundary  began. 

Page  78,  I.  6.  Llann  Deilo  Vowr,  Carm.  The 
boundary  of  the  land  of  Llann  Deilo  Vowr.  To  Ffynnon 
Ida,  to  the  head  of  the  Glasbwll  on  the  Towy,  and 
the  other  end  at  the  Hytir  Melyn.  From  the  Hytir 
Melyn  as  far  as  the  Nant  ErcJil^  Along  the  Nant  Er^il 
to  the  Diwlas.  Along  the  Diwlas  till  its  confluence  ?  with 
Nant  Ddu.  From  the  confluence  straight  on  along  the 
Diwlas  to  Nant  Lwyd.  From  Nant  Lwyd  to  Cecin  Meirch, 
cp.  Llwyn  Meirch:  From  Cecin  Meirch  along  as  far  as  Crug 
Petill  Bechan.  From  there  to  the  Hebog-Vein.  From 
the  Hebog-Vein  to  Diwlas  Bisweilog.  From  Diwlas  Bis- 
weilog  to  Nant  yr  Eilin  as  far  as  in  Crug  Cust.  From  Crug 
Cust  to  Crug  Corn  Cam.  From  there  as  far  as  the  source 
of  the  Isceviog.  Along  the  Isceviog  as  far  as  on  the 
Meithini,  straight  to  the  Hen  Allt.  From  there  to  Cil  ir 
Adar,  cp.  Rhiw  V  Adar  &c.,  to  the  spring  of  the  Tavern, 
straight  to  Pistill  Dewi,  and  along  it  as  far  as  Guaith 
Dinevor.  From  Guaith  Dinevor  downwards  as  far  as 
Letuer  Cell  on  the  Towy. 

Page  120, 1.  4..  These  are  the  rights  and  privileges  of  the 
church  of  Teilo  of  Llan  Div,  which  these  kings  and  princes 

'  Perhaps  llan  should  be  read,  i  Ian = Me  church. 

'  This  boundary  up  to  Nant  ErSil,  a  tributary  of  the  Diwlas,  I  cannot 
trace.    Apparently  it  follows  the  Towy  up  some  distance  towards  Aber  Marlfcs. 


THE    BOUNDARIES.  365 

of  Wales  granted  for  ever  to  the  church  of  Teilo  and  to  all 
the  bishops  after  him,  confirmed  by  the  authority  of  the 
popes  of  Rome  :  To  it  all  its  rights  and  its  lands  and  its 
territories,  free  from  every  service  to  any  secular  king, 
exempt  from  steward  and  chancellor,  and  public  court 
within  or  without  its  lordship,  from  hosting  and  from 
seizure,  and  from  watch  and  ward  :  Its  rights  to  it  fully  in 
respect  of  thief,  of  theft,  of  rapine,  and  of  homicide,  of  con- 
spiracy and  of  arson,  of  brawHng  with  or  without  bloodshed  : 
To  it  wholly  the  fines  and  penalties  therein,  in  respect  of 
violation  of  sanctuary  within  or  without  the  enclosure,  of 
waylaying  within  or  without  a  forest,  of  assault  in  any  place 
whatsoever  on  the  land  of  Teilo  ;  both  its  right  and  judg- 
ment in  respect  of  the  community  of  the  church  in  the 
Gwndy  of  Teilo  at  Llan  Div  and  in  his  court ;  with  water 
and  herbage,  wood  and  field  in  common  to  the  community 
of  Teilo  ;  with  market  and  mint  at  Llan  Div,  and  a  har- 
bourage on  the  land  of  Teilo  for  ships  which  may  touch  on 
his  land  wheresoever  it  may  be,  free  in  respect  of  king  or 
any  other  except  Teilo,  and  the  church  of  Llan  Div,  and 
its  bishops  :  And  in  respect  of  any  disgrace,  insult,  wrong, 
or  injury  which  the  King  of  Morgannwg,  his  man,  or  his 
vassal  may  do  unto  Teilo,  his  man,  or  his  vassal,  the  King 
of  Morgannwg  shall  come  to  the  Gwndy  of  Teilo  at  Llan 
Div  to  do  justice  and  right,  and  to  undergo  judgment  for 
the  wrong  done  linto  bishop  Teilo,  his  man,  or  his  vassal : 
To  it  its  lands  and  its  territories  exempt  from  hosting,  from 
burdens,  from  seizure  :  And  all  the  rights  which  belong  to 
the  King  of  Morgannwg  in  his  court  shall  belong  fully  to 
bishop  Teilo  in  his  court  likewise :  and  whosoever  shall 
violate  or  diminish  this  privilege  shall  be  accursed  and 
excommunicated,  both  he  and  his  children  after  him.  He 
shall  be  blessed,  both  he  and  his  children,  who  shall  respect 
this  privilege  and  keep  it.     Amens. 

Page  122, 1. 3.  Llann  Arth,  Mon.  The  boundary  of  the 
place  is : — The  Clawr  along  the  high  road  as  far  as  the 
mound  of  Ffrwd  Mur.  From  the  mound  of  Ffrwd  Mur 
straight  to  the  ditch,  as  far  as  the  stone  at  the  four 
boundaries.  From  the  stone  as  far  as  to  the  end  of  the 
Cecyn,  as  far  as  the  head  of  the  ditch.  From  the  head  of 
the  ditch  right  on  to  the  black  well,  cp.  Black  House,  and 

3  I  have  to  thank  the  Rev.  C.  Plummer,  of  Corpus  Christi  College,  Oxon, 
for  revising  this  translation  of  Teilo's  Privikgium. 


366  APPENDIX    IV. 

Llaca  Du.  From  the  well  through  the  wood  to  the  Clawr, 
near  the  head  of  the  ditch,  as  far  as  the  Clouric,  the  Little 
Clawr,  to  the  Clawr. 

Page  122,  I  28.  Llan  Tiljo  Pertholey,  Mon.  From 
the  source  of  the  Cubi  over  Mail  Vanon,  now  Pen  y  Vdl, 
to  the  source  of  the  DiwfFrwd,  7Pwll  Blan-awe.  Along  the 
Diwffrwd  downwards  as  far  as  the  Gevenni.  Upwards  along 
the  Gevenni  to  Aber  Nant  Vawr.  Along  Nant  Vawr  up- 
wards to  its  source  on  the  Skirrid  Vawr.  Over  Skirrid 
Vawr  to  the  source  of  the  Morduc.  Along  the  Morduc 
downwards  through  the  wood  to  the  Julen.  Along  the 
brook,  Morduc,  as  far  as  the  Gevenni.  Along  the  Gevenni 
downwards  as  far  as  Rhyd  Lechog,  the  stony  ford.  From 
the  Rhyd  to  the  Llech  Lwyd  in  the  Crug  Bracd,  to  Guern  i 
Drudjon,  to  Llwch  y  Cregjon,  to  Cubi.  Along  the  Cubi 
upwards  to  its  source  where  the  boundary  began. 

Page  I2J,  L  28.  Llan  Tiljo  Crosseny,  Mon.  The 
boundary  : — Along  the  Civerdiwe^  from  its  influx  into  the 
Carvan  as  far  as  the  influx  of  the  Guaech.  From  Aber 
Guaech  to  the  Gwver  Bychan,  along  it  to  Pen  Claw5  Edern ; 
along  it  to  the  ditch  of  Cinahi ;  along  it  as  far  as  the  influx 
of  the  Grenin.  Along  the  Grenin  to  the  spring  of  the 
Grenin.  From  the  spring  of  the  Grenin  across  straight  to 
Carn  Gwnstan.  From  Carn  Gwnstan  to  Castell  Mai.  From 
Castell  Mai  to  the  influx  of  the  Carvan  into  the  Civerdiwe^. 

Page  126,  L  14..     Trev-Garn,  Pern.     The  boundary  : — ' 
From  Garthon  Hill  to  the  source  of  Nant  Brat,  downwards 
till  it  falls  into  the  Ritec.     On  the  other  side  :  from  Garthon 
Hill  to  Nant  y  Clavorjon  as  far  as  into  the  Ritec. 

Page  126, 1.  17.  LAlTH-tY  Teilo,  Pern.  From  Carn 
Baglan  to  the  Cil  Meinog,  along  it  till  it  falls  into  the  Ritec. 

Page  126, 1. 18.  Menechi,  Pern.  From  Ixt  Eithinog  to 
the  brook  of  the  Rhodwi^e,  as  far  as  into  the  Ritec.  On  the 
other  side  :  from  the  Tonou  Penncenn  to  the  source  of 
Nant  Castell  Cerran,  as  far  as  into  the  Ritec. 

Page  127,  L  20.  CiL  TUTUC  and  Penn  Clecir,  Pern. 
The  boundary  is  :  From  Castell  Cerran  to  Nant  Torr  y 
Gar,  as  far  as  to  the  Locnhty.  On  the  other  side :  from 
Nant  Castell  Carran  as  far  as  into  the  Ritec. 


THE     BOUNDARIES.  367 

PO'ge  I 3 4-,  I.  6.  The  boundary^  of  the  episcopate  of  Llann 
Ddv  in  the  time  of  Oudoceus : — Along  the  Towy  from  its 
estuary  to  the  influx  of  the  Pyscottwr  into  the  Towy.  From 
the  Pyscottwr  to  Teir  Guernen  Buell.  From  Teir  Guernen 
Buell  upwards  along  to  Castell  Teir-Tut,  the  Castle  of  the 
Three-Districts,  to  wit,  Cantre  Bychan,  and  Cantr^  Seliv, 
and  Buell.  From  Castell  Teir-Tut,  Trecastle,  Breconshire, 
upwards  along  to  Doulwyn  Helic,  alias  Pendoulwyn^.  From 
Doulwyn  Helic, '  Weun  Ddu,'  to  the  source  of  the  Usk,  to 
Myny^  Du,  the  Black  Mountain,  Carmarthenshire.  Along 
Myny5  Du  to  the  source  of  the  Twrch.  Along  the  whole 
length  of  the  Twrch  downwards  as  far  as  the  Tawe.  Along 
the  Taw^  upwards  aa  far  as  the  Cynles.  Along  the  Cynles 
to  its  source.  From  the  source  of  the  Cynics  to  Hal  un 
Guernen,  the  Moor  of  one  Alder.  From  Hal  un  Guernen, 
the  Drum,  to  the  source  of  the  Pur(Sin.  From  the  source 
of  the  Purlin  till  it  falls  into  the  Ne^.  Along  the  Ne^ 
downward^  as  far  as  the  influx  of  the  Mellt^.  Along 
the  Mellt^  upwards  as  far  as  the  Hepstwr?.  The  Hepstwr 
upwards  to  Gurangon.  The  Gurangon  to  its  source  ;  from 
its  source  to  Gavannog,  cp.  Tre-bannog  in  Penderyn.  From 
Gavannog  as  far  as  Deri  Emrys,  cp.  Nanty  Deri.  From 
Deri  Emrys  to  Cecin  Clysty,  ?  MynyS  y  Gldg  in  Penderyn. 
Along  Cecin  Clysti  to  the  source  of  Ffrwd  y  Wy^on  ;  along 
it  as  far  as  Tiv  Vawr.  The  Tav  Vawr  downwards  as  far 
as  Cymer,  i.e.  the  ^confluence'  below  Ceven  C6d  Cymer.  From 
Cymer  upwards  along  the  T^v  Vechan.  Along  the  Tiv 
Vechan  as  far  as  Rhyd  y  Cambren,  cp.  Rhiw  Gambren,  near 
Pont  SticciU.  From  Rhyd  y  Cambren  to  Hal  Du,  the 
Black  Moor,  at  or  near  the  head  of  the  Rumney  river ;  cp. 
Pwlle  Duon  &  Ceven  Pwlle  Duon.  From  Hal  Du  to  the 
Hir  Geven,  the  long  ridge,  to  the  Cravnant  brook,  Crawnon. 

■t  This  boundary  is  well  defined  except  between  Aber  Pyscottwr  and  the 
source  of  the  Usk.  Between  the  source  of  the  Gurangon  and  that  of  Ffrwd  y 
WySon  is  also  difficult;  owing  to  change  of  names.  Approximately,  the  boundary 
between  the  head  of  the  Usk  and  Hal  Du  is  the  same  as  the  present  boundary 
between  the  counties  of  Carmarthen  and  Glamorgan,  and  between  Glamorgan 
and  Brecknock  as  far  as  the  head  of  the  Rumney  river. 

5  Jones,  in  his  History  of  Breconshire,  mentions  this  Pendoulwyn  (cp.  p.  42) 
when  defining  the  boundaries  of  that  county.  Mr.  Phillimqre  thinks  the  place 
is  the  same  as  Weun  Ddu. 

'  upwards  in  the  text. 

'  Hepstwr,  i.e.  Hesp-Swr,  is  not  the  Hepste,  which  would  be  Hepstou  in 
our  text,  but  the  brook  now  called  variously  Sych-ryd,  -nant,  -bant. 


368  APPENDIX    lY. 

Along  the  Crawnon^  till  it  falls  into  the  Usk.  Across 
the  Usk  to  Cil  Idris,  ?  near  Cil  Wych,  to  the  Allt  Lwyd, 
?  Graig  Lwyd,  to  Lech  Bychlyt,  'a  stone '  on  MynyS  Buck- 
land,  to  the  Cecyn  on  Penn  y  Pynmarch,  ?  Ceven  Moel,  to 
Guornoid,  ?  the  ridge  of  MynyS  Treed,  to  Rhydnant,  to  the 
middle  of  Din  Marchlythan,  Castell  Dinas,  to  01  y  Gabr, 
the  Goats  track,  to  the  breast  of  Cader  Neveni,  ?  Nevein, 
to  l[ic]at  Guerinou,  the  spring  of  Grwyne  Vawr,  to  Guartha'  ■ 
Bwch,  to  the  Vincul,  Bwlch  y  Vingul,  to  the  Bry^ell,  to 
Hal  Ruma,  }  Cussop  'Moor,'  to  the  stone  of  the  Bar^  at 
the  spring  of  Nant  y  Bar5.  Along  Nant  y  Bar^  down- 
wards till  it  falls  into  the  Dour,  Dore.  Along  the  Dour 
downwards  till  it  falls  into  the  Guormwy,  the  Worm. 
Along  the  Guormwy  upwards  to  its  source.  From  the 
source  of  the  Guormwy  to  Caer  Rein,  Acombury  Camp. 
From  Caer  Rein  to  the  source  of  the  Taratyr".  Along 
the  whole  length  of  the  Taratyr  downwards  till  it  falls  into 
the  Wye,  S.S.E.  of  Dindor  Court.  Along  the  Wye  till  it 
falls  into  the  Severn.  Along  the  Severn  Sea  by  the  Island 
of  Echni  as  far  as  the  estuary  of  the  Towy. 

Page  14.0,  /.  2^.  Lann  Gemei  vel  Terra  Convoi, 
?  Gower.  The  boundary :  From  the  ridge  of  the  Hill,  which 
divides  the  wood  and  the  plain,  into  the  sea,  and  from 
the  same  ridge  right  to  the  spring  of  the  Diwgurach  ; 
along  the  Diwgurach  downwards  as  far  as  into  the  sea. 

Page  14.0,  L  25.  LAN  Deilo  Tal  y  Bont,  Carm.  From 
the  influx  of  the  Marias  to  the  bottom  of  Llannerch 
Onnvyw.  Across  Cwm  Onnvyw  to  the  'guyth  lunguyd,' 
to  the  Cam-Guili.  Across  the  Cam-Guili  to  the  Hytir 
Melyn.  From  the  Hytir  Melyn  straight  on  to  the  Llwchwr 
on  the  other  side.  Along  the  Llwchwr  upwards  as  far  as 
Camffrwd.  Along  the  Camffrwd,  on  the  church  side  of 
Llwchwr,  to  its  source,  to  Allt  Minchei,  Ceven  Drum. 
Along  the  Allt  to  Dules.  Through  the  Dul^s-gj  as  far  as 
Dinas  Cynllyvan.      Along  the  side  as  far  as  opposite  the 

8  Cravnell,  Carvanell,  the  brook  north  of  the  Crawnon,  in  the  text,  but 
this  is  clearly  a  mistake,  as  the  boundary  '  across  the  Usk '  shows,    cp.  p.  42. 

9  '  Guartha  Bwch '  may  mean  the  head  of  the  Bwch  brook,  a  meaning 
that  would  suit  admirably  here,  or  it  may  indicate  a  place  or  district  in  that 
neighbourhood. 

"This  brook-name  survives  apparently  in  the  name  '  Tarh  Mill,'  N.E. 
of  Acombury,  Her. 


THE     BOUNDARIES.  369 


source  of  the  Cynvran.     Along  the  further  Cynvran  as  far 
as  the  Llwchwr. 

Page  142,1.  23.  Mathern,  ilf(7«.  The  boundary:  From 
the  mouth  of  the  Pool  Merrick  brook  upwards  to  the  pool, 
to  Lybiaw's  stone.  From  the  pool  to  the  stone,  to  the  head 
of  the  higher  ground,  along  the  higher  ground  to  the  well 
of  Elichguid,  upwards  along  the  brook  to  the  well  of  Crug 
Llewyrn.  From  the  well  of  Crug  Llewyrn  near  to  the 
mouth  of  Nant  Bywguan.  Along  Nant  Biwguan  as  far  as 
the  pools  of  Rhinion,  to  the  two  pools.  From  the  two 
pools  straight  downwards  to  the  Carn.  From  the  Cam 
downwards  to  the  ditch  on  the  ridge  of  the  mountain. 
From  the  ditch  towards  the  east  transversely  across  the 
head  of  the  pant  of  Nant  Ruisc.  Along  the  dyke  as  far  as 
Lunbiw's  Kiln.  From  the  Kiln  downwards  along  the  dyke 
as  far  as  the  Carn  of  Perth  yr  Onn,  downwards  to  the 
ruins,  to  the  pool.  Along  the  pool  to  the  mouth  of  the 
Hunger  Pill  on  the  Wye.  Along  the  Wye  and  the  Severn, 
with  its  wears  and  its  landing-place  for  ships,  as  far  as  the 
mouth  of  the  Merrick  brook. 

Page  144, 1.  2g.  The  boundary  of  Lann  Cyngualan, 
?  in  Gower.  Between  the  two  ditches  towards  the  sea 
and  upwards  along  the  two  ditches  to  the  mountain  along 
the  Cecin,  the  boundary  of  Llan  Genvdi. 

Page  14.5,1.24^  Llan  [Deilo] Verwallt  =  Bishopston, 
Gower.  Its  boundary  :  From  the  influx  of  Canthed's  well 
into  the  sea  at  Caswell  Bay,  along  the  pant  upwards  to  the 
pools,  to  Carn  Cymlyr,  to  Maen  Diastur  to  the  Cecin  of  the 
hill,  over  the  hill  to  the  moor  of  Brechmil,  to  the  head  of 
the  Hytyr.  From  the  hytyr  to  the  brook.  Along  the 
brook  as  far  as  the  Dubleis,  the  Black  Pill.  The  Black  Pill 
as  far  as  Rhyd  y  Deveid.  From  Rhyd  y  Deveid  to  the 
little  brook  ;  along  the  brook  towards  the  left  to  Penn 
Llwyn  Lladron,  the  head  of  the  thieved  forest.  From  the 
forest  to  the  brook,  along  it  into  the  Severn  Sea. 

Page  146,  L  22.  Lann  Gors,  Brec.  Its  boundary  is  : 
From  the  Aber  of  the  Well  of  the  Twelve  Saints  on  lake 
Syva^on  along  the  Gwver  upwards  to  its  spring,  to  the 
head  of  Llywarch  Hen's  dyke ;  along  the  dyke  till  it 
descends  into  the  Llyvni,  along  it  downwards  as  far  as  Penn 
Bryn  Eital,  towards  the  left  across  to  the  hill-top,  to  the 

'A  A 


370  APPENDIX    IV. 

source  of  the  Tawel  brook.  Along  the  brook  as  far  as  the 
Llyvni.  Along  the  Llyvni  to  the  Lake.  Along  the  Lake 
as  far  as  the  Aber  of  the  Well  of  the  Twelve  Saints,  where 
the  boundary  began. 

Page  154.,  I.  26.  Lann  Guruaet  =  Ll.  Deilo'r  Van, 
Brec.  Its  boundary  is  :  From  the  source  of  the  Ethrim" 
along  the  Cecin  upwards  to  Cam  Erchan,  cp.  Bryny  Gam. 
From  Carn  Erchan  to  the  old  road,  along  the  road  as 
far  as  Forth  y  Dorclwyd,  to  the  Cecin.  Along  the  Cecin 
to  the  source  of  Nant  Dincat.  Along  Nant  Dincat  till  it 
falls  into  the  Cilieni  brook.  Along  the  Cilieni  as  far  as  the 
influx  of  Nant  yr  H6n.  Along  Nant  yr  H^n  to  Crug 
Hisbernn.  From  Crug  Hisbernn  along  the  Cecin  of  the 
mountain  as  far  as  the  foot  of  Croes  Guerion,  downwards 
as  far  as  the  moor  of  the  three  boundaries,  to  Nant  Cen^. 
Along  Nant  Cen^  as  far  as  the  Cilieni.  Along  the  Cilieni 
as  far  as  the  influx  of  Post  Du.  Along  the  Post  Du  as  far 
as  the  Cleudach."  Along  the  Cleudach  to  its  source,  to  the 
Guern  across  the  mountain,  along  it  as  far  as  the  Shepherds' 
Hill.  Along  the  hill  to  the  source  of  the  Mawen."  From 
the  source  of  the  Mawen  along  the  mountain  to  the  source 
of  the  Ethrim  where  the  boundary  began. 

Page  156,  I.  22.  L.  Oudocui  =  Ll.  Dogo,  Mon.  The 
boundary  of  this  place  is  :  From  the  Civilchi  to  the  Stone 
of  Oudocui,  to  the  ridge  of  the  AUt  on  the  upper  side, 
along  it  to  the  ford,  as  far  as  the  Cledon.  Along  the  ridge 
as  far  as  the  bottom  of  the  Weun,  to  the  middle  of  the 
mountain,  to  the  Red  Pool,  right  to  the  Olway.  Thence 
from^i  Trilech  Vechan'*  right  to  the  White  brook. 

Page  i^y,  I.  20.  Ec.  Elidon  &  Guocov,  now  St. 
Lythan'S  &  Wenvo,  Glam.  The  boundary  of  these 
villages  is  :    From  the  pant  nearest  to  the  spring  of  the 

"  Unless  we  substitute  Mawen  for  Ethrim,  and  vice  versa,  we  cannot 
follow  this  boundary.     Both  brooks  flow  into  the  Cilieni 

"  Mr.  Phillimore  has  heard  this  brook  pronounced  Cleudach  by  people 
living  on  its  banks,  but  here  as  usual  the  Ordnance  map  misleads  us  with 
the  mis-spelling  Clydach. 

'3  If  we  read  '  &  deinde  a  trylech  bechan  usque  ad  guenfrut '  we  get  an 
intelligible  boundary  ;  but  deinde  as  it  stands  in  the  text  is  impossible. 

'4  Trilech  Vechan,  a  village  or  suburb,  lies  immediately  South  of  Trilech 
or,  in  the  modem  corrupt  form,  Trdleck.  Trilech =Tri-llech= the  Three 
stones,  called  the  Druidical  stones.     Llech  in  modem  Welsh  is  feminine. 


THE     BOUNDARIES.  371 

Gwrrimi,  Little  Rumney.  From  the  Gwrrimi  straight  to  the 
mouth  of  Pant  Ciu,  along  it  upwards  as  far  as  the  top  of 
the  hill,  to  the  dyke.  Along  the  dyke  transversely  across 
the  road.  Along  the  dyke  through  the  wood  downwards 
to  the  pant,  along  the  dyke  to  the  Carn.  Along  the  dyke 
to  the  well.  From  the  well  to  the  dyke.  Along  the  dyke 
to  the  other  well.  From  the  well  along  the  ditch  upwards 
through  the  wood  to  the  hill  above  (?)  the  Allt,  along  the 
ditch.  Along  the  ditch  to  the  pant.  Along  the  pant 
upwards  across  the  high  road,  along  the  dyke  over  the  hill 
straight  to  the  top  of  Pant  Golych,  now  Dyffryn  Golych,  to 
Hen  Lotr^  Eli^on,  at  the  head  of  the  pant.  The  pant 
downwards  through  the  middle  of  the  valley  to  the  spring 
of  the  Golych.  The  Golych  downwards  along  it  to  the 
place  opposite  Powisva  Dewi,  at  the  top  of  the  Garn. 
Ynys  Teir-erw  on  the  other  side  of  the  brook.  Along  the 
brook  downwards  as  far  as  its  influx  into  the  Guorrimi. 
Along  the  Guorrimi  upwards  as  far  as  the  place  over 
against  the  pant  where  the  boundary  began. 

Page  158,  I.  2/{..  Emricorva,  now  Chepstow.  Its 
boundary  is  :  The  valley  of  Annwg  on  the  banks  of  the 
Wye.  The  boundary  of  Llan  Cynvarch  =  St.  Kinmark 
is  :  From  the  other  side  of  Pant  Annwg  upwards  to  the 
head  of  the  ditch  in  the  pant,  upwards  to  the  other  pant 
on  the  shoulder  towards  the  east,  downwards  as  far  as  the 
Allt  to  the  well,  ?  Dropping  well,  along  its  Gwver  as  far  as 
the  Wye.  Along  the  Wye  upwards  with  its  wears  as  far 
as  Pant  Annwg  on  the  banks  of  the  Wye  where  the  boundary 
began.     Cp.p.  166. 

Page  i5g,L  10.  Lann  Emrdil  =  Ll.  Erddil,  N.N.E. 
of  LI.  Denny,  Mon.  Its  boundary  is  :  From  Rhyd  y  Maen 
on  the  Olway  along  the  brook  as  it  leads  upwards  as  far  as 
its  source,  as  far  as  Allt  y  Cigvran,  the  Raven's  height,  to 
the  source  of  the  Hebog  brook,  along  it  till  it  falls  into  the 
Guevr<Swvr,  now  GuenSwr,  as  it  leads  downwards  as  far  as 
the  Olway.  Along  the  Olway  downwards  as  far  as  Rhyd 
y  Maen  on  the  Olway,  where  the  boundary  began. 

Page  160,  I.  24..  Lann  Sulbiu  =  Ll.  Silow,  Her.  Its 
boundary  is  :  From  the  head  of  Ismael's  dyke  on  Nant  y 
Gall6s,  along  the  dyke  through  the  wood  to  the  open,  to 
the  spring  of  the  Gwvalon.  Along  the  Gwvalon  as  far  as 
Nant  Greitol,  along  it  to  the  Monnow.    Along  the  Monnow 

A  A  2 


T^Tl  APPENDIX    lY. 

as  far  as  the  influx  of  Nant  y  Gall6s.  Along  Nant  y 
Gall^s  as  far  as  the  head  of  Ismael's  dyke,  where  the 
boundary  began. 

Page  i66,  L  g.  St.  Kinmark,  N.  of  Chepstow.  The 
boundary  is  the  Manor  of  Tnoumur,  Chepstow,  from  the 
fissure  of  the  valley  of  Annwg  on  the  Wye  upwards  along 
the  valley  to  the  ditch  in  the  valley,  following  the  ditch 
near  the  high  road  throughout  its  length  to  the  Pool  Merrick. 
Upwards  with  Pool  Merrick  for  a  boundary  to  the  Pant 
Mawr,  along  Nant  Catguistil  upwards  to  the  Sow's  track, 
to  the  Taran-bwll,  to  the  -tog,  to  the  mound  of  the 

Yew-tree,  through  the  wood  downwards  to  the  dyke,  along 
it  to  the  Wye,  with  its  wears  downwards  as  far  as  Pant 
Annwg,  where  the  boundary  began. 

Page  1^2, 1.  2/1^  Ec.  MablS:  =  Ll.  Vabley,  Mon.  Its 
boundary  is :  From  the  Glaswern  to  the  Dyvnant  Du,  the 
deep  black  brook.  Thence  transversely  between  Jacob's 
river  and  Brynn  Corn6.  Again  through  the  wood  from 
there  it  descends  to  the  Manach  rivulet.  In  a  straight  line 
to  the  Halannog;  straight  on  through  the  wood  to  the  Oncir 
as  far  as  the  filrther  well.  With  the  Ashwood  for  a  guide 
it  goes  in  a  straight  line  between  two  castles  to  the  long 
island  of  until  it  falls  into  the  river  Trothy. 

Page  I  If 3  I.  I.  Lann  Tipallai,  ?  The  Parsonage  Farm, 
W.  of  St.  Maughan.  The  spring  of  Arganhell  across  the 
wood  along  the  dyke  to  Llwch  yr  Eilin  as  far  as  the  pant, 
along  it  to  Cestill  Meirch,  straight  on  to  Cil  Fotul,  across 
the  plain  along  the  dyke  as  far  as  'duuir  in  dair ',  along  the 
pant  through  the  wood  up  to  the  spring  of  Argannel  where 
the  boundary  began. 

Page  173',  I.  5.  Lann  Cinvall.  The  boundary  of  Ll. 
Gynvil,  Mon.  Cirn  Cinvall,  ?  The  Buckholt,  to  the  head  of 
the  ditch,  along  the  ditch  to  the  spring  of  Evrdil  's  well, 
along  its  Gwver  as  far  as  the  Monnow.  Along  the  Monnow 
as  far  as  PwU  Rhu5,  ?  Red  pool,  upwards  as  far  as  the  end  of 
the  hill,  downwards  to  Llech  Fforch,  to  Aber  Geviat.  Along 
the  Geviat  to  the  end  of  the  Aithnog,  to  the  right  of  the 
Allt,  as  the  dyke  leads  to  Cirn  Cinvall,  where  the  boundary 
began. 

Page  113, 1 10.  Lann  Diniul  of  which  Ll.  Ddeiniol, 
the  Welsh  name  of  ITTON,  Mon.,  is  possibly  the  modem  form. 


THE     BOUNDARIES.  373 

The  Mouric,  the  Pool  Merrick,  to  the  mouth  of  Pant  Pwll 
Pennic,  through  the  middle  as  the  pant  leads  upwards  to 
the  high  road,  to  Pwll  Iceth  close  to  the  high  road.  From 
the  Pwll  downwards  as  it  leads  into  the  pant,  Trevgui(5  to 
the  right,  to  the  Garn,  to  the  road.  Along  the  road,  along 
the  Cilliuen  through  the  wood.  Along  the  road  as  far  as 
as  the  Mouric  at  the  Sychbwll,  Dry  pool.  Along  the  Mouric 
as  it  leads  upwards  as  far  as  the  mouth  of  Pant  Pwll  Pennic, 
where  the  boundary  began. 

Page  173,  L  ly.  The  boundary  of  Mavurn.  To  the  top 
of  Allt  Rhu^lan  Dour. 

Page  174,  Lj.  Lann  Cwm  =  Ll.  Gwm,  Mon.  Its  boundary 
is  :  From  Aber  Nant  Bis  on  the  Bic  as  the  Bis  leads  upwards 
throughout  its  length  as  far  as  its  source,  to  the  road.  Fron^ 
the  road  to  the  PixS.  Along  the  Ar5  towards  the  west  as 
far  as  the  Cecin  of  the  Allt.  From  the  Allt  down^yards  as 
far  as  Rhyd  yr  Onnen,  Ash-ford,  on  Nant  Broveni,  along  it 
as  far  as  Nant  Ffos  Pluum,  along  it  upwards  to  Ystrad 
Havren.  Ffom  the  top  of  Ystrad  Havren  as  far  as  the 
Cecin,  along  the  Cecin  as  far  as  the  road,  to  the  Ar5,  along 
the  Ar5  as  far  as  the  spring  of  the  well,  along  it  downwards 
till  it  falls  into  Bic.  Along  Bic  downwards  to  Aber  Bis, 
where  the  boundary  began. 

Page  17s,  /.  2.  Ec.  YsTRAT  Havren.  Its  boundary  is  : 
From  the  wood  right  on  to  the  sea,  and  right  on  to  the 

place  of  Ceuid The  boundary  of  the  uncia 

of  land:  From  the  top  of  the  wood  of  Ili  right  on  to  the 
sea,  and  from  Glaswern  as  far  as  Louerh. 

Page  182,  /.  22.  Lann  Catgualatyr,  now  BiSHTON, 
Mon.  Its  boundary  is :  From  Aber  Nant  Alun  into  the 
marsh  as  the  brook  leads  upwards  to  its  source.  From  its 
source  over  the  Cecn  straight  on  at  once  to  the  top  of 
Sychnant,  Drybrook,  on  another  part  of  the  Cecin.  Along 
the  Sychnant  downwards  as  far  as  the  pant  in  ,the  wood. 
Along  the  Sychnant  towards  the  right  as  it  leads  down- 
wards as  far  as  the  ridge  of  the  Allt  near  Cestill  Dinan, 
?  Bishton  Castle.  Along  the  Cecin  of  the  ridge  of  the  Allt 
to  Rhiw  Merchiau.  Along  the  Rhiw,  slope,  downwards  as 
far  as  the  spring  of  the  Glyble.  Along  the  Gulybl^  down- 
wards as  far  as  the  marsh.  Through  the  marsh  straight 
making  for  Hendre  Merchitir.     From  the  Hendr^  to  the 


374  APPENDIX    IV. 

Dead  Pools,  westwards  along  the  Cecin  of  Cethin  through 
the  marsh  as  far  as  Lontr^  Tunbwlch.  From  the  Lontr^ 
of  Tunbwlch  straight  through  the  marsh  as  far  as  Aber 
Nant  Alun,  where  the  boundary  began. 

Page  184.,  1. 18.  Cemeis  Inferior,  Mon.  Its  boundary 
is  :  From  Aber  Humir  on  the  Usk  along  the  Humir  to  its 
source.  Along  the  Usk  as  far  as  Aber  Nant  Vychan  as  it 
leads  upwards  to  the  breast  of  the  Allt  towards  the  right 
to  the  Ar5  through  the  Dou  Civiw.  Along  the  Ar^  through- 
out its  length  to  the  breast  of  the  Allt,  making  for  the 
source  of  Nant  Humir,  that  is  Nant  Merthyr,  where  the 
boundary  began. 

Page  188, 1.  Lann  Tyssoi  =  Ll.  Soy,  Mon.  Its  boundary 
is :  Between  the  wood  and  the  plain,  and  between  the 
Olway  rivulet  and  the  Pill.  And  on  the  other  side.  From 
the  Olway  as  far  as  the  Pill  towards  the  east.  From  Aber 
Ceninuc  on  the  Olway  along  the  Ceninuc  upwards  as  far 
as  the  influx  of  the  Ffynnon.  Along  the  Ffynnon  to  its 
source.  From  the  source  along  the  pant  downwards  as  far 
as  the  Pill.  Along  the  Pill  as  far  as  Nant  Murn,  along  the 
Murn  as  far  as  its  source,  as  far  as  Caer  Enwin.  From 
Tollcoit  near  the  Gaer  as  far  as  the  head  of  Llwch  Cinahi, 
as  it  leads  downwards  as  far  as  Maen  Cinahi,  as  far  as  the 
Olway.  Along  the  Olway  as  far  as  Aber  Ceninnuc,  where 
the  boundary  began. 

Page  igi,  I.  11.  Maerun  =  Marshfield,  Mon.  The 
boundary:  The  Maen  Brith  to  the  dyke  as  far  as  the  Pillou 
Bychein,  to  the  Divleis,  to  the  Drawsguern  ;  along  it  as  far 
as  Penn  y  Wern  Ddu,  to  Llwch  Edilbiu,  along  the  dyke  to 
the  sea. 

Page  196,1.9.  Merthir  Clitauc  =  Clodock, //■^r.  Its 
boundary  is  :  The  stone  in  the  Weun  Vraith  on  the  Cecin, 
N.  end  of  Hatteral  Hill,  along  it  to  Rhiw  Gwrw,  to  the 
stone  on  the  Cecin  of  the  Allt,  along  the  Cecin,  the  ridge  of 
the  Brec.  Black  Mountain,  upwards  as  far  as  the  stones  op- 
posite to  Nant  Trineint,  the  Turnant,  along  it  downwards 
as  far  as  into  the  Olchon,  along  it,  the  Olchon,  downwards 
as  far  as  Ynys  Alarun  at  its  top  end,  to  the  Maen  Tyllog  to 
the  Crug,  to  the  other  Crug,  to  the  Monnow,  across  the 
Monnow  to  Aber  Nant  Cwm  Cinreith,  the  Nant  throughout 


THE     BOUNDARIES,  375 

its  length  as  far  MynyS  Fer^un's  above  the  Allt,  along 
Myny5  Ferfun,  to  the  Loch  of  Fer^un,  along  the  mountain 
to  the  source  of  the  Hilin,  along  the  Hilin  as  far  as  the 
Monnow.  Along  the  Monnow  downwards  as  far  as  Aber 
Ffynnon  Bist,  along-  Ffynnon  Bist  as  far  as  its  source.  From 
its  source  to  the  Cecin  straight  upwards  making  for  the 
Weun  Vraith  on  the  Cecin  of  the  mountain,  as  far  as  the 
stone,  where  the  boundary  began. 

Page  202  1. 1.  Ec.  GURTHEBIRIUC,  i.e.  L.  GUNGUARUI  = 
WONWARROWSTOW,  now  WONASTOW,  Man.  Its  boundary- 
is  :  The  '  ford'* '  on  the  Trothy.  Along  the  high  road  up- 
wards as  far  as  the  Ash-tree.  From  the  Ash-tree  across  the 
road,  straight  to  the  Thornbush  between  the  two  lands,  to 
the  spring  of  Cwm  Cedwin,  along  it  as  far  as  the  road, 
across  the  road  as  far  as  Nant  y  Meneich,  the  Monks'  brook, 
^long  it  as  far  as  the  Trothy.  Along  the  Trothy  upwards 
as  far  as  the  ford  on  the  Trothy,  where  the  boundary  began. 

Page  207.,  I.  8.  Ec.  Mamouric  ^  Lann  Uvien,  now  ?  Ll. 
GOVEN,  Mon.  Its  boundary  is  :  From  the  high  road  to  the 
source  of  the  Betguos.  Along  the  Betguos,  along  the  pant 
downwards  as  far  as  the  Ceir,  downwards  as  far  as  the  influx 
of  the  Gwver.  Along  it  upwards  towards  the  east  to  the 
spring  of  the  Gwver  in  the  middle  of  Ynys  Cein.  From  the 
spring  of  the  Gwver  upwards  to  the  wood.  Through  the 
wood  till  you  are  above  the  Allt.  From  the  Allt  downwards 
to  Nant  Cein.  Along  it  as  far  as  opposite,  in  a  southerly 
direction,  to  the  Llech  Velen  above  the  Allt.  From  the 
Llech  along  the  Cecin  as  far  as  the  Maen-dy,  stone-house. 
From  the  Maen-dy  downwards  to  the  pant,  to  Nant  Sulcein. 
Along  the  Sulcein  as  far  as  the  Ceir.  Through  the  Ceir  to 
the  breast,  straight  to  the  Allt  upwards  towards  the  north 
to  the  Gwver  of  the  spring  of  Laguernnuc,  along  it  straight 
upwards  to  the  Apple-tree.  From  the  Apple-tree  to  the 
great  wood.  Along  the  wood  towards  the  east  to  Messur 
Pridwen.  From  Messur  Pridwen  along  the  high  road  up- 
wards as  far  as  opposite  to  the  head  of  the  Betgues  on  the 
right  side,  where  the  boundary  began. 

«  MynyS  Fer5un=FerSun's  Hill,  which  in  English  has  been  transformed 
into  Money  Farthing  Hill,  and  an  antiquarian  has  suggested  that  "some  small 
coins  "  were  found  on  it  ! 

^  The  Welsh _^rS  is  probably  borrowed  from  English,  and  here  we  seem 
to  have  it  used  in  the  sense  of  ford,  passage,  rather  than  in  the  sense  of  road. 
At  the  end  of  this  boundary  rit  is  used  as  a  synonym  of  'ford.' 


376  APPENDIX    IV, 


Page  208  I.  25.  Mathenni^Ll.  Denny,  Mon.  Its 
boundary  is  :  From  the  spring  of  the  Diuguini5,  DywenyS, 
along  the  Gwver  as  far  as  the  Henbont.  Along  the  Henbont 
downwards  as  far  as  the  Wilca.  Along  the  Wilca  upwards 
as  far  as  opposite  to  the  pant  on  the  right  side.  Along 
the  pant  towards  the  west  as  far  as  opposite  to  the  stones, 
to  the  Nant,  along  the  pant  downwards  to  the  spring  of  the 
DywenyS,  where  the  boundary  began. 

Page  209 1.  26.  LOUHAI,  now  TiNTERN  Parva,  Mon.  Its 
boundary  is :  The  mouth  of  the  Cat'?  Brook  on  the  Wye, 
along  it  upwards  till  opposite  to  Dree  Din-dirn,  to  the  Allt 
upwards  to  Dree  Din-dim.  From  Dree  Din-dirn  downwards 
to  the  Wye.  Along  the  Wye  with  its  wears  as  far  as  the 
mouth  of  the  Cat  Brook  where  the  boundary  began. 

Page  213, 1.  26.  The  boundary  of  Merthi^  MiV0R== 
Merthyr  Mawr,  Glam.  From  opposite  to  the  mouth  of 
Ffynnon  Vannon,  on  the  Ewenny,  through  the  meadow  along 
the  ditch  to  the  Crug.  From  the  Crag  downwards  to  the 
stones,  straight  to  the  Ogmor,  to  PwU  y  Uech.  From  the 
Pwll  straight  to  the  mouth  of  the  pant  ;  along  the  pant  to 
the  Pwll  in  the  Colimet,  to  the  dyke  on  the  top  of  the  Allt. 
Along  the  dyke  to  the  Sychbwll,  to  the  Hitir,  straight  to 
the  dyke.  Along  the  dyke  to  the  pant  of  Tre  Sadwrn  ;  the 
pant  downwards  as  far  as  the  pant  of  Tir  Cinbis,  to  the 
rock  towards  the  east.  Along  the  dyke  to  the  Pwll,  along 
the  dyke  to  the  pant,  along  it  straight  to  the  broom-bed  at 
the  end  of  the  lake  (?)  on  the  Ogmor.  Along  the  Ogmor 
downwards  as  far  as  the  confluence  of  the  Ewenny,  along 
it  upwards  as  far  as  Aber  Ffynnon  Vanon. 

Page  2^17, 1.  14..  St.  Tvlull  =  ?  St.  y  Nyl,  St.  Bride's 
Super  Ely.  Its  boundary  is  :  From  the  valley  of  Brachan 
along  the  high  road  as  far  as  the  spring ;  from  the  spring 
following  the  high  road  as  far  as  the  ford  on  the  Dulas. 
On  the  west  side  of  Nant  Brachan  along  the  ditch,  follow- 
ing it  straight  to  the  other  ditch,  along  it  as  far  as  Rhiw 
Guorgued.  From  the  Rhiw  in  a  straight  line  to  the  head 
of  the  dyke.  Along  the  dyke  to  the  ascent  as  far  as  the 
Cecin.  From  the  Cecin  as  far  aS  Brynn  Hinn'^  Hitian 
as  far  as  Dulas. 

'7  Ca;-frut=Cad-ffrwd=^a«/if-stream,  and  has  nothing  to  do  with  the 
English  word  '  Cat.'    ' 

»'  Hinn=?inn  =  ynn,  plural  of  onn,  ash-trees. 


-"■" 


THE     BOUNDARIES.  377 

Page  221, 1.  I  J.  The  boundary  of  Lann  Vedeui,  now 
Penterry,  Mon.  The  dyke  in  the  pant,  the  boundary  of 
L.  Vedeui  and  the  boundary  of  Tonou  Mur,  that  is  Pibhenn 
Eholch.  Along  the  pant  upwards  to  the  foot  of  the  Allt, 
to  the  dyke  of  Trostr^.  Along  the  dyke  to  Ffrwd  Iguern. 
Across  the  Ffrwd  to  the  ditch,  to  the  well  of  Dyweny^ 
Aruen,  along  its  Nant.  Along  Nant  Gwnos,  along  the  pant 
as  far  as  Trallwng  Tewdws  to  the  dyke,  along  it  through 
the  wood,  along  the  dyke  as  far  as  the  pant  of  Pibenn 
Eholch,  where  the  boundary  began.  Glin  Mannou,  cp.  The 
Glyn  Wood,  and  Rhos  yr  Eithin,  the  gorze  moor,  and  Cilcoit 
as  far  as  Anghidy  and  the  boundary  of  Cil  Catan  belong 
to  the  land  of  Llan  Vedeui,  &c. 

Page  226,  I.  6.  Merthir  Julii  &  Aaron,  now  St. 
Julien's,  near  Chepstow.  Its  boundary  is :  The  head  of  the 
dyke  on  the  Usk,  along  the  dyke  to  the  breast  of  the 
hill,  along  the  dyke  to  the  source  of  Nant  Merthyr,  that  is 
Amir.  From  its  source  to  the  pant,  upwards  as  far  as 
the  source  of  Nant  Llech^.  Along  the  Lleche  downwards 
as  fg,r  as  the  mouth  of  the  pant  on  the  right  side,  Along 
the  pant  upwards  as  far  as  its  head,  to  the  dyke,  along  it 
towards  the  West  to  the  shoulder  of  the  Allt,  to  the 
source  of  Nant  Be^  yr  Alltudjon,  along  the  Nant  to  the 
Usk.  Along  the  Usk  with  its  wears  as  far  as  the  head  of 
the  dyke  where  the  boundary  began. 

Page  228,  I.  6.  Ec.  DiNCAT  =  Dingestow,  Mon.  Its 
boundary  is  :  Aber  Camffrwd  on  the  Trothy  as  it  leads 
upwards  as  far  as  the  ditch,  to  the  right  along  the  ditch 
transversely  to  the  Nant,  along  it  downwards  as  far  as  the 
spring  of  Ffynnon  y  Clevjon,  the  well  of  the  sick,  across  the 
ditch  and  across  the  Cecin  as  far  as  Nant  y  Bwch.  Along 
the  Nant  as  far  as  the  ditch  to  the  left,  making  for  the 
Trothy.  Along  the  little  brook  to  the  Trothy,  to  Rhyd 
Iguein,  Owen's  ford,  on  the  Trothy.  Across  the  Trothy, 
along  the  ditch  upwards,  along  the  Nant  to  its  source. 
From  its  source  over  the  Cecin  to  the  source  of  another 
Nant,  along  the  Nant  throughout  its  length  to  Aber 
Henlas.  Along  the  Henlas  as  far  as  the  Trothy,  upwards 
as  far  as  Aber  Camffrwd,  where  the  boundary  began. 

Page  22(^,  I.  I.  Ec.  Gueithirin=Ll.  Vetherin,  Mon. 
From  Aber  Pwll  Lyfann  on  the  Trothy,  along  the 
Gwver  of  the  Pwll  straight  to  its  source.     From  the  source 


378  APPENDIX    IV. 

straight  over  the  Cecin  as  far  as  the  Cinluin.  Along  the 
Cinluin  upwards  as  far  as  the  boundary  of  Trev  Pedyr  in 
the  pant  to  the  right.  Along  the  pant  as  far  as  the  Garn 
Lydan  above  the  Allt,  the  Arwellt.  From  the  Garn 
Lydan,  to  the  right,  straight  down  as  far  as  Rhyd  yr  Ewig, 
the  hind!s  ford,  on  the  Atgue^og.  From  the  ford  straight 
over  the  Cecin' to  the  right  as  far  as  the  spring  of  Colwyn. 
Along  the  Colwyn  downwards  as  far  as  the  wood.  From, 
the  wood  to  the  Crug.  From  the  Crug  along  the  wood  as 
far  as  Trothy,  to  the  ford.  From  the  ford,  as  the  Trothy 
leads  downwards,  as  far  as  Pwll  Lifan,  where  the  boundary 
began. 

Page  236, 1. 13.  Castell  Conscuit  &  Eg.  Sant  Breit, 
now  Caldicot  Castle  &  Church,  Mon.  Their  bound- 
ary is:  Aper  Taroci,  Caldicot  Pill,  as  the  Troggy  leads 
along  upwards  as  far  as  the  pant.  As  the  pant  leads 
through  the  middle  upwards  to  its  top,  to  the  Crug  in  the 
boundary  of  Trev  Peren.  To  the  right  to  the  other  Crug. 
From  the  Crug  to  the  boundary  cairns  of  Trev  Peren. 
From  cairn  to  cairn  downwards  to  the  sea.  Along  the 
Severn  Sea  with  its  wears  and  windings  with  a  free 
mooring  for  ships'^  at  the  mouth  of  the  Troggy  where  the 
boundary  began. 

Page  231, 1 13.  Villa  Cair  Birran.  Its  boundary  is  : 
from  Guorlwrch  Idwal  to  Ffrwd  Elhaith.  And  from 
Brenan=°  Picet 

Page  24.1,  I.  12.  The  boundary  of  Lann  Liuit  =  Ll, 
Llwyd,  N.E.  of  LI.  Vannar,  Mon.  The  Llecha,  on  the  West 
side  to  the  pant,  downwards  along  it  to  the  Lumon.  Along 
the  Lumon  upwards  as  far  as  the  pant.  Along  the  pant 
transversely  below  Guaissav  Liwallon,  ?  B-hiwallon,  the 
son  of  Tudvwlch.  Along  the  Nant  through  the  pant  to  its 
source,  to  another  Nant.  Along  it  till  it  falls  into  the 
Llecha.  Along  the  Llecha  downwards  to  the  mouth  of  the 
pant  the  water  of  which  falls  into  the  Lumon,  where  the 
boundary  began. 

Page  24.1, 1,  ig.  The  boundary  of  Ll.  Vannar,^'  Mon. 
From    the   confluence   of  the  brooks   Distir  and  Lumon, 

"9  It  is  assumed  that  namum  is  misplaced  in  the  text,  that  it  should  follow 
applicatione  rather  than  anfractibus. 

=°?Obrenan.     Cp.  Abrenan. 

=■  This  is  now  corrupted  by  the  local  antiquary  into  Ll.  Vaenor  I 


THE    BOUNDARIES.  379 

along  the  Distir,  now  Dishter,  upwards  as  far  as  the  pant, 
along  the  pant  as  far  as  the  little  Nant  as  it  leads  down- 
wards to  Lumon.  Along  the  Lumon  till  its  confluence 
with  the  Distir,  where  the  boundary'  began. 

Page  241, 1.  23.  The  boundary  of  Lann  Guoronoi,  now 
?  RoCKFIELD,  Man.  The  Monnow,  on  one  side,  making 
for  the  pant  in  the  Cecin  towards  the  west  on  the  north 
side  of  the  church.  From  the  pant  downwards  to  the 
spring  of  Ffynnon  Dioci.  Along  the  Gwver  to  Nant  Catlan. 
Along  the  Catlan,  as  far  as  Aber  Periron,  along  the  Catlan  as 
far  as  the  Monnow.  Along  the  Monnow  upwards  as  far 
as  opposite  to  the  pant  in  the  Cecin,  where  the  boundary 
began  on  the  Monnow. 

Page  2/j.i,  I.  2g.  The  boundary  of  Lann  TiTUiLL,  now 
Llwyn  Deri,  Mon.  The  ditch,  on  the  right  side,  as  it 
leads  downwards  to  the  Trothy.  Along  the  ditch  upwards 
to  the  Allt,  along  the  Cecin  of  the  ridge  of  the  Allt  as  far 
as  the  head  of  the  Allt,  to  the  ditch.  Along  the  ditch 
to  Nant  Meneich,  Monachty  brook.  Along  Nant  Meneich 
to  the  Trothy.  Along  the  Trothy  downwards  as  far  as  the 
head  of  the  ditch,  where  the  boundary  began. 

Page  24^,  1. 3.  The  boundary  of  Ll.  MlHANGEL  Cruc 
CORNi:,  Man.  Along  the  meadow,  on  the  south  side,  as 
far  as  the  Gwver.  Through  the  meadow  along  the  Gwver 
downwards  as  far  the  Hodni,  HonSi.  Up  the  Hodni  as  far 
as  Aber  Ffynnon  Vechan.  Along  the  Gwver  upwards  to  its 
spring.  From  its  spring  over  the  Allt  in  a  straight  line 
downwards  as  far  as  the  Weun  to  the  meadow,  where  the 
boundary  began. 

Page  242, 1,  p.  The  boundary  of  LANN  MlHANGEL  I 
PWLL.  The  Cecin  of  the  Allt  on  the  Graig,  on  the 
western  side  of  the  church,  as  far  as  the  Mouric,  to  one 
end  of  the  Ynys  above  t/ie  church,  and  the  other  end 
below  it. 

Page  24.2, 1.  II.  The  boundary  of  LANN  NlSSlEN=  Ll. 
ISHEN,  Mon.  From  the  top  of  the  Rhiw  of  Ynys  Teir-erw 
on  the  bank  of  the  Olway.  Along  the  Olway  upward  as 
far  as  Nant  Cichmann.  Along  Nant  Cichmann  to  its 
source.     From  its  source  to  the  willow-wood,  1  Hygga,  to 


38o  APPENDIX    IV. 

the  source  of  Anghidy  Vawr.  Along  it  downwards  as  far 
as  the  Weun  on  the  west  side  of  the  Maen-dy,  stone-house, 
straight  to  the  source  of  the  Anghidy  Vechan.  From 
its  source  upwards  to  the  Allt  of  Hilgui^,  through  the 
wood  to  the  Rhiw.  Along  the  Rhiw  to  the  breast  of 
the  Allt  below  the  church  of  Nissien.  Along  it  down  Ynys 
Teir-erw  as  far  as  the  Olway,  where  the  boundary  began. 

Page  2^,  I.  ig.  The  boundary  of  Lann  Guern 
TlMAUC^'',  Mon.  The  Dubleis  to  the  mouth  of  the  ditch 
of  Ciu.  Along  it  upwards  to  the  Allt,  to  the  boundary 
cairn  of  Penn  Gelli  Guennuc,  along  the  ditch  towards 
the  east  till  it  descends  downwards  at  Penn  Gelli  Guennuc 
into  the  pant.  Along  the  pant,  along  the  ditch,  towards 
the  south,  downwards  as  far  as  the  spring  of  the  Ffynnon. 
From  its  spring  upwards,  towards  the  east,  along  the 
Gwver  to  the  Allt,  upwards  making  for  the  breast  of  the 
Allt  of  the  hill,  along  the  Gwver  as  far  as  the  stone. 
From  the  stone  straight  over  the  mountain  to  the  Weun, 
to  the  Gulybl^  in  the  centre  of  the  Weun.  Along  the 
Gulybl^  towards  the  northern  part  of  the  great  ditch  on  the 
Cecin  of  the  hill  as  the  ditch  leads  downwards  to  the  high 
road,  across  the  road  along  the  ditch  as  far  as  the  Guenwyn 
Meirch,  along  it  upwards  to  the  wood  to  its  source.  From 
its  source  towards  the  west  transversely  through  the  wood 
to  the  Dubleis.  Along  the  Dubleis  dbwnwards  as  far  as 
the  end  of  the  ditch  where  the  boundary  began. 

Page  244, 1.  25.  Lann  Mihangel  Lichrit,  somewhere 
on  the  Troggy,  Mon.  Its  boundary  is :  From  the  ford  on 
the  Troggy  along  the  Pont  Meinog  through  the  meadow 
to  the  mouth  of  the  Nant,=  ?  valley,  along  the  Gupant,  little 
pant,  upwards  to  the  Allt.  Along  the  Allt  towards  the 
north,  along  the  Allt  throughout  its  length  as  far  as 
opposite  to  the  mouth  of  the  pant  towards  the  west,  to  the 
spring  of  the  Gwver  in  the  pant.  Along  the  pant  till 
its  water  falls  into  the  Troggy.  Along  the  Troggy  as  far 
as  far  as  the  ford,  where  the  boundary  began. 

==  There  is  a  Gulible  in  the  boundary  of  Bishton,  and  if  Lis  Guern  (p. 251) 
is  the  same  as  Liswery  it  would  seem  that  L.  Guern  Timauc  must  be  equated 
with  LI.  Wem,  Mon.,  which  is  on  a  Dubleis.  On  the  other  hand  if  Henlenic 
Cinauc=Ll.  Gunnoclc,  Pen  Celli  Guennhucc  (p.  251)  would  seem  to  be  Wolves 
Newton  (cp.  Villa  Gunnhucc  in  Guartha  Cum,  p.  272),  or  some  place  near  it, 
and  L.  Guern  Timauc  would  be  Guernesney,  perhaps.  Unfortunately  there  is 
a  Pill  near  Liswery  as  well  as  near  Guernesney,  but  Nant  y  Gelli  I  have  found 
only  near  Wolves  Newton. 


THE     BOUNDARIES.  381 


Page  247,  I.  14..  Lann  GuroNOI,  cp.  Guoronoi  p.  241. 
Its  boundary  is :  From  Rhyd  y  Cerr  as  far  as  the  Cecyn, 
as  far  as  the  well  of  Guai^an.  From  the  well  along  the 
Cecgyn  as  far  as  the  Targuus.  Through  the  Targuus  as  far 
as  the  Dou  Ceviou,  transversely  as  far  as  the  well  of  the 
hazel,  transversely  as  far  as  the  Gelli  of  Ru^an  Hint, 
leuen  as  far  as  the  Taruus.  From  the  Taruus  as  far  as 
Tr^  Gloyiud  as  far  as  leuen,  as  far  as  the  Monnow,  that  is, 
Teir-erw  below  Rhyt  Deveit. 

Page  250, 1. 30.  Villa  Junuhic=3,  with  three  modii  of 
land.  Its  boundary  is :  From  Pill  Cinguid  as  far  as  Nant 
Louhelic,  along  it  as  far  as, the  Pill. 

The  boundary :  Nant  y  Gov  on  one  side ;  on  the  other 
side  Nant  y  Golchetva  as  far  as  the  Pill,  to  the  ash-tree 
towards  the  east.  From  the  ash-tree  straight  downwards 
to  the  Nant  y  Golchetva^*;  along  it  as  far  as  the  Pill.  From 
the  ash-tree,  on  the  other  side,  as  far  as  the  Gwver  as  it 
leads  downwards  to  Nant  y  Govj  to  the  Pill. 

Page  251, 1.  20.  Penn  Celli  Guennuc^  now  ?  Wolves 
Newton,  Mon.  Its  boundary  is :  The  Gor^wr  (?)  of  the  Pill 
along  the  middle  of  the  line  of  the  valley  as  far  as  the 
willows.  The  willow-wood  as  far  as  the  Gelli'^'' ;  thence 
following  the  valley  as  far  as  Carnwen. 

Page  252,  I.  I.  The  boundary  of  Henlenic  ClNAUC= 
Ll.  Gunnock,  now  in  ruins,  Mon.,  on  the  Pill.  Aber  Guinnic 
on  the  Pill  along  the  Gwnnic  upwards  as  far  as  the  Pri^bwll. 
From  the  Pri(5bwll  to  the  Cecn  of  the  Allt,  which  is  the 
boundary  of  the  land  of  Lann  Gwnnhoill,  as  the  cecn  of 
the  Allt,  leads  towards  the  west  (?  east),  along  it  as  far 
as  the  Pill.  Along  the  Pill  downwards  as  far  as  Aber 
Gwnnic,  where  the  boundary  began. 

Page  256, 1.  25.  Villa  Penn  i  prisc,  that  is  Difrin 
Anovid,  Glam.  Page  257,  /.  7.  The  boundary  of  Dyffryn 
Annovy^,  now  ?  Cwm  NovyS,  is  :  From  the  well  of  Derguist 
as  far  as  the  Allt,  along  it  as  far  Rhiw  Tiuuil,  to  Pwll  yr 
Julenn,  to  the  Garn  Lwyd,  leading  upwards  opposite  to  the 

=3  Apparently  this  place  is  Undy,  Mon.  Possibly  Junahic  is  a  mistake  for 
Junwhic,  older  Junntic  or,  perhaps,  Gunntic. 

=4  According  to  Wakeman  the  stream  which  flows  by  Penhow,  St.  Bride's 
&  Magor  to  the  sea  is  called  Olchva,  or  Olva,  which  I  venture  to  identify  with 
the  Golchetva  of  the  text.   In  the  Ordnance  Map  it  is  named  the  "Old  brook  "! 


382  APPENDIX    IV. 

Crug  ri,  to  the  Gaer  as  far  as  thd  AnnovyS,  along  it  as 
far  as  Bu^inn. 

Page  2S7, 1.  II.  Trev  Eliau= Villa  filiorum  QuiCH-i 
TRIT,  now  ?  Roatk,  Glam.  The  boundary  of  Trev  Eliaii : 
From  the  Weun,  cp.  Peny  Weun,  as  far  as  the  sea  in  length; 
from  Tre  Ligotuc  as  far  as  Tr6  Tegan  in  width. 

Page  258, 1.  5.  Rhiw  Brein,  somewhere  between  Castell 
Cock  &■  Castell  Morgraig,  Glam.  Its  boundary  is :  From 
the  Rhyd  Lydan  on  the  AnnovyS,  along  it  as  far  as  the 
Istleidog,  to  the  Pwll  of  Cincenn's  kiln,  to  the  Crug  Glas,  to 
the  high  road  as  far  as  the  ditch,  along  it  as  far  as  Weun 
Wen,  along  it  as  far  as  the  forest  of  Ina. 

Page  258,  I  15.  Ynys  Peithan,  now  ?  Forest  Cas- 
tell COCH,  Glam.  The  boundary  of  this  forest,  together 
with  the  forest  which  belongs  to  Ynys  Bradwen,  is: 
From  Aber  Gwngleis,  now  Ton  Guynles,  on  the  Tclv  as  the 
Guynles  leads  upwards  to  its  source.  From  its  source 
across  to  the  source  of  Nant  Ddu.  Along  the  Nant  Ddu 
downwards  till  it  falls  into  the  ground  before  reaching  the 
Tiv.  From  that  place  to  the  Tiv,  along  the  T^v,  with 
its  fish,  downwards  as  far  as  Aber  Gwngleis,  where  the 
boundary  began. 

Page  260,  I.  6.  Trev  Gulych,  now  St.  Lythan's,  or 
some  place  between  it  and  the  Golych  river,  Glam,.  Its 
boundary  is  :  From  the  Powisva,  resting  place,  to  the  Crug, 
to  the  stone,  along  the  ditch  to  Carn  Gistlerth,  along  the 
ditch  to  Carn  Guocov,  ?  Gam,  near  Wenvo  Castle,  along 
the  Garn  to  the  Nant,  along  the  Nant  to  the  Gwrimmi  = 
Little  Rumney.  Along  the  Gwrimmi  as  far  as  the  Golych. 
Along  the  Golych  upwards  Teir-erw  yr  Ynys  in  front  of 
Powisva  Dewi. 

Page  260, 1  2g.  ViLLA  Fratrus,  now  Aberthyn,  N.E. 
of  Cowbridge,  Glam.  Its  boundary  is  :  Ebirthun,  thence  to 
the  Garn  ;  from  the  Garn  to  the  dyke,  to  the  ar5  of  the  AUt, 
to  the  shoulder  of  the  Allt,  along  it  above  y  Gelli,  along  it 
as  far  as  its  end,  downwards  straight  towards  the  west  to 
the  high  road.  Across  the  road  to  the  head  of  the  dyke, 
straight  along  it.  Along  the  dyke  to  the  brook,  as  far  as 
the  Na^awan.  Along  it  to  Aber  Ebyrthun,  along  it  to  the 
high  road,  along  it  to  the  ford,  where  the  boundary  began. 


THE     BOUNDARIES.  383 

Page  261,  I.  28.  Lann  Petvr  in  Hennriu  =  Ll. 
Beder,  now  in  ruins,  Mon.  Its  boundary  is  :  The  Dubleis, 
thence  to  Nant  y  Gall,  along  it  to  its  source.  From  the 
head  of  the  AUt  in  Went  Wood,  along  the  Cecyn  of  the 
Allt  upwards  till  opposite  to  St.  Michael's  church,  Kemeis 
Inferior,  to  the  high  road,  upwards  through  the  wood  along 
the  ridge  of  the  Allt.  From  the  ridge  of  the  Allt  straight 
downwards  to  the  spring  of  Nant  March.  Along  Nant 
March  as  far  as  the  Dyvleis. 

Page  262,  I.  22.  The  boundary  of  Villa  CrucOU  Mor- 
CANT.  The  ford  of  the  Arvaith  on  the  Mouric,  along  the  road 
till  above  the  Allt  to  the  right,  straight  to  a  lake,  to  the 
great  wood,  across  the  road  to  the  ditch.  Along  the  ditch 
upwards  to  Garth  Bacat,  to  the  wood  on  the  other  side  of 
Garth  Bacat,  to  the  top  of  Nant  Hela,  along  the  pant  of 
Nant  Ela  to  the  stone,  to  the  road,  to  the  ditch,  along  the 
ditch  to  Pool  Merrick,  downwards  a  while  along  the  Pool 
to  Bryn  y  Gasseg,  to  Pen  y  Wern.  The  Manor  to  the 
ditch,  along  it  downwards  as  far  as  Pool  Merrick,  along 
the  Arvaith,  where  the  boundary  began. 

Page  263,  L  26.  Lann  Sant  Breit  =  St.  Bride's 
super  Ely,  Glam.  Its  boundary  is :  In  width  from  Nant 
Brachan  as  far  as  Glesius,  Glasswg.  In  length  from  Ffynnon 
Liss  as  far  as  the  confluence  of  the  two  brooks  of 
Brachan. 

Page  264,  L  6.  Cecin  Penn  Ros  =  ?  Perthyr,  Mon 
Its  boundary  is :  From  opposite  Aber  Ffynnon  Emrdil  across 
the  Monnow.  Along  Cecin  Pen  Rhos  to  the  right,  making 
for  the  head  of  the  meadow  of  Audi,  along  it  downwards  as 
far  as  the  Monnow.  Along  the  Monnow  as  far  as  Aber 
Ffynnon  Emrdil  where  the  boundary  began. 

Page  265,  Lj.  Cecin  Penn  i  Celli,  near  St.  Maughan, 
Mon.  Its  boundary  is  :  The  spring  of  Ffynnon  Oer  down- 
wards along  the  Gwver  as  far  as  the  Pri^bwll,  downwards  to 
the  mouth  of  the  pant  on  the  north  side.  Along  the  pant 
upwards  to  the  high  road.  Along  the  west  side  of  the  road 
as  far  as  Ffynnon  Oer,  the  cold  well,  where  the  boundary 
began. 

Page  268,  L  20.  Henn  Riu  Gunnva.  Its  boundary 
is :  The  head  of  the  Weun  at  the  head  of  the  ditch,  along 
it  to  the  road,  to  the  ridge  of  the  Allt  in  (or  at)  the  Gelli. 


384  APPENDIX    IV. 


Along  Cecn  of  the  Gelli  downwards  till  it  descends  to  the 
Pwll  near  the  edge  of  the  meadow  towards  the  east.  Along 
the  dyke  in  the  pant  across  the  road  upwards,  along  the 
pant  to  the  mouth  of  the  Rhiw  on  the  ridge  of  the  Allt  as 
far  as  Hendr^  Gwgawn,  downwards  through  the  wood  as  far 
as  the  brook.  Along  the  brook  as  far  as  the  willow-wood. 
Thence  on  the  north  side  to  the  Crug,  to  the  other  Crug 
straight  across  the  road,  to  Penn  Gelli  Gulybl^,  to  Guorlwrch 
Idwal.  Along  the  Guorlwrch  to  the  Garn,  to  the  Crug,  to 
the  Garn  along  the  high  road,  from  the  plain  of  the  meadow 
as  far  as  the  head  of  the  nleadow,  where  the  boundary 
began. 

Page  2^2, 1.  10.  Villa  Miluc,  ?  opposite  Garth  Mailwg, 
Glam.  Its  boundary  is  :  The  Cecyn  of  the  Allt  at  the  head 
of  the  dyke  towards  its  other  endj  along  the  breast  of  the 
hill  towards =5  the  right,  to  the  Crug.  From  the  Crug 
straight  to  Penn  y  Gelli,  to  the  dyke.  Along  the  dyke 
downwards  as  far  as  the  road,  across  the  road  straight  on  to 
the  stone.  From  the  stone  to  the  centre  of  Llyn  y 
Gleiniou  on  the  Ely.  The  Ely  upwards  as  far  as  below 
Rhyd  y  Maen  Melyn.  From  the  Ely  upwards  to  the  Rhiw, 
along  the  Rhiw  through  the  wood  above  the  Allt,  to  the 
shoulder  of  the  wood,  along  it  as  far  as  the  head  of  the 
dyke,  through  the  wood  along  the  dyke  as  far  as  the  Ely 
across  the  Ely  to  the  dyke.  Along  the  dyke  to  the  road,  to 
the  dyke  upward  to  the  breast  of  the  Allt,  where  the 
boundary  began. 

Page  ^7^,  /.  JO.  Villa  Gunnuc  =  ?  BEiLlfe,  LI.  Gwm, 
Mon.  Its  boundary  is  :  From  Nant  Broeni  as  far  as  the  pant 
the  east  side  to  the  ditch  which,  near  the  road,  makes  for 
Nant  March.  Along  Nant  March  right  to  Nant  Broeni, 
where  the  boundary  began. 

=5  What  the  meaning  of  the  '  ni] '  in  the  text  may  be  is  not  apparent ;  perhaps 
something  is  omitted. 


385 


3  n  b  (^  X 


— * — 

TAe  following  entries  are  in  alphabetical  order  with  few  exceptions  ;  but  note  that 
when  a  consonant  is  doubled  it  is  treated  as  a  single  consonant  in  the  sequence  of  letters. 

The  spelling  of  the  text  has  been  followed  with  the  exception  that  medial  f  and  u 
have  been  changed  into  v  when  their  sound  corresponds  with  the  sound  of  y.  Old  Welsh 
b  and  m  often  =  v,  hence  it  happens  that  medially  b  =  f=m  =  u  =  v,  as  for  example 
Ebrdil,  Eirdil,  Erardil  or  Knrdil  —  Eyrdil.  When  the  text  adheres  to  one  way  of 
spelling  the  same  name,  it  is  indexed  under  that  form  alone.  Were  Ehrdil  the  only  form 
in  the  text  it  would  not  be  found  under  Emrdil  or  Evrdil.     Medial  gu  often  =  u. 

The  vowelf  a,  e,  i,  o,  a,  y,  are  apt  to  interchange  in  a  puzzling  and,  occasionally, 
in  an  inexplicable  way.  The  reader  should  not  consider  that  he  has  exhausted  the 
references  till  he  has  looked  for  a  name  under  all  the  vowels  in  turn  :  for  example  the 
same  name  may  be  spelt  Csm-,  Ctn-,  Cm-,  Con-,  Can-,  Cjn- ;  cross  references  are 
given  in  all  cases  where  the  identifications  have  been  discovered.  The  y  has  been 
changed  into  ifor  the  most  part. 

In  the  MS.  the  utmost  liberty  is  taken  with  the  letter  H,  after  the  fashion  df 
Glamorgan.  A  name  beginning  with  any  of  the  vowels  may  be  indexed  under  H,  and 
those  that  should  begin  with  an  H  may  be  entered  under  one  of  the  vowels. 

D  and  T  are  apt  to  interchange  medially  and  finally,  and  sometimes  initially. 

The  following  are  the  chief  abbreviations  used  in  this  Index : — 


ab.  =  abbas 
altd.  =  altered 
ard.  =  archidiaconus 
arep.  =  archiepiscopus 
B.  =  Beat-us,  -a 

c.  =  clericus 
can.  =  canonicus 
cp.   =  compare 
cp.  n.  I.  =  compare  next  line 

d.  =  diaconus 
disc.  =  discipulus 


doc.  =  doctor 

Dub.  =  Dubricius 

ec.  =  ecclesia 

ep.  =  episcopus 

f.  =  filius 

fin.  —  finnaun 

E.  =  Lann 

1.  =  laicus 

lee.  =  lector 

Ir.  =  later 

M.  =  Mihangel 

For  further  explanations  of  the  Index  the  reader  must  refer  to  the  Preface. 


More.  =Morcannuc 
nr.  =  near 
p.  =  pater 
pbr.  =  presbiter 
preb.  =  prebenda 
r.  =   rex 
riv.  =  rivulus 
S.  =  Sanct-us,  -a 
sac.  =  sacerdos 
T.  =  Teliaus 
V.  =  villa 


Aaron,  26  ;  225  ;  342 ;  see  Merthir  J.  &  A. 
Aaron,  de  virga,  267. 
Ab — .     See  Av-. 

Abbas  in  patria  Scothorum,  16-17. 
Abbas.    See  Carbani  Vallis,  Docunni,  Ilduti, 
GuentonieUrbis,  L.  Oudocui,  S.  Michaelis. 
Abdinago,  6. 
Abel,  1.,  144  :  239. 

Abendoniense  Monast.,  304.         Abingdon. 
Abbona,  ec,  326  ;  331 ;  357.     Aber  Avon. 
Abraham,  1.,  169  :  230-1. 
Abraham  f.  Enniaun,  1.,  261. 
Abraham  archid.  Guenti,  270,  4. 
Abrenan,  258  ;  see  Brinan,  &  Picet. 
Abrgen,  1.,  143. 

BB 


Abrinum  mare,  19 ;  335  ;  see  Sabrinum. 

Accipe,  c,  203. 

Aceru,  c,  235-6.    Cp.  Acheru,  &  Aggeru. 

Acgarat  uxor  Riderch,  243.  [380. 

Acghiti,  221 ;  Aghiti  maur,  200;  242;  377  ; 

Acgiti  bechan,  242  ;  Aghiti  bichan,  200. 

Acheru  p.  Eliau,  227. 

Aches  p.  Audi,  277  :  p.  Bledgur,  32  j  44. 

Achilles,  S.,  25. 

Acomeburye,  priorissa,  327.       Acombury, 

Ada  Daniel,  291.  [Her. 

Adam,  diac,  41. 

Adam,  primus  parens,  167  ;  214. 

Adelredus  summus  r.  Ang. ,  252. 

ASelwuoldus,  ep.,  246. 


386 


INDEX 


Adgar,  1.,  157. 

Adguen;  c,  167. 

Admundus,  S.,  285. 

M — .  see  E— . 

/ESestan,  dux,  246. 

^Ifricus,  abbas,  246. 

iElfhea,  dux,  246. 

^Ifher,  dux,  246. 

/Elgarus,  novitius,  1-5;  335;  dentes  illius,  5. 

yElnod,  arep.,  252,  4. 

Aerthirn,  1.,  150. 

jEswuicg,  abbas,  246. 

iEthelberl  of  Kent,  354. 

iEtgarus  summus  r.  Anglorum,  246-9. 

Affrella  uxor  Umbrafelis,  6  ;  14. 

Ag — .   See  Ac — ,  Ang — ,  &  Aug — . 

Agcr,  Estrat,  =  TolICoit,  188-9.   Cp.  Hancr. 

Agemarhan,  1.,  180. 

ager,  169  ;  171-6,  8  ;  183,  6,  9  ;  190,  2,  8  ; 
200,  I,  3,  S;  210,  I,  6;  220,  I,  7,  8;  235, 
7,  9 ;  246.  See  Cemeis,  Cinguali,  Cinir, 
Cinvall,  Conloc,  Esfrat  Agcr,  Grucauc, 
Guilbiu,  Guinna,Gurmarch,  Helic,  Hiernin, 
Louhai,  Meinporth,  Pen  Hellei,  Forth 
Cassec,  Retoc,  Tencu,  Tir,  Villa. 

Aggeru,  pbr.  279.     Cp.  Aceru. 

Aggligena,  l.  English. 

Agustan,  252. 

Aidan  disc.  Dub.,  80;  ep.,  162*3;  3°3;  3"- 

Aidan,  1.,  208-9:  sac,  225. 

Aidan,  pbr. ,  268  ;  272-3,  9. 

Aimericus,  diac,  45. 

Aircoit.    See  Arcoit. 

Aircol  j/e/ Aircot,  1.,   163  :  170  ;  216  :  246. 

Aircol,  pbr.,  277  ;  p.  Enniaun,  277. 

Aircol  Lau  hir,  118  ;  f.  Tryfun,  r.  Demet., 

Aironbrit,  1.,  189.  [125-130. 

Aithnauc,  Tal  ir,  173  ;  372. 

Alarun,  Ynys,  1 96;  374.    'Twixt  Olckon&' 

Albanensis,  54.  of  Albano.  [Mynwy. 

Albanus,  S.,  26  ^  342. 

Albricus,  arep.,  252. 

Albrici,  prebenda,  285. 

Albrit,  1.,  215. 

Albrit,  pbr.,  279. 

Albrit  p.  Gueiluirth,  261 ;  p.  Hiueid  &  Sigrit, 

Alexander  de  Men.,  ard.,  293.  [245. 

Alexander,  1.,  215. 

Alfwuoldus,  ep.,  246. 

All  vel  AUt.  See  Minchei,  Penn  Alt,  Rudlan. 

Alia  f.  Cinnilic  de  fam.  Nogui,  219. 

Alpes,  no:  130. 

Altisiodorum,  66 ;  -ensis,  335-6.     Auxerre. 

Allt  ir  Cicbran,  159. 

Alt  I-uit,  42 ;  All,  134 ;  363,  7. 

AUtudion,  nant  bed  ir,  226  ;  377. 

Alun,  aper  nant,  182-3  ;  373-4. 

Aluni  capitis,  149  ;  151  ;  see  Fenn  Alun. 

Amann,  I.,  199. 


Ambrns,  Trev  Meibion,  32  ;  43. 

Amhyr  p.  Jacob,  277. 

Amir  vel  Humir  ml  Huinri=Nant  Merthir, 
183-4 ;  226  ;  374. 

Amir,  77.^;  200-7;  226;  377;  Oper  Humir, 
231;  277;  Humer,  341.   The  Camber,  Her. 

Amithieil,  124 ;  255. 

Ammon,6-8;p.Samsonis,l2-l7;  21;  81;  335. 

Amrath,  124 ;  255.  Amroth,  Fem. 

Anaugen  p.  Kiuoret,  204. 

Anauoc,  magister,  c,  164. 

Anauved  filia  Ensic,  uxor  Budic,  130  ;  3$g. 

ancipiter,  166  ;  187  ;  201,  3  ;  220. 

Andrea,  ec,  de  S.,  319;  324;  330;  preb- 
enda, 326,  9.  St.  Andrew's,  Glam. 

Anercyc,69;  jj-i';  -gyn,  248;  -gyng,337;  358. 

Ang-.    See  Ac-,  Ag-,  &  Aug-. 

Angia,  23.  .  Anj'ou. 

Angli,  35,  9;  46;  54,  6-9;  84,  7.  8;  92;  240, 
6  ;  252,  4,  6  ;  266  ;  274  ;  285,  7,  8;  3421 
Barbari,  269  ;  Angli-  Saxones,  266;  343  ; 
Saxones,  123  ;  133  ;  141  ;  343;  Saxonica 
gens,  134;  i6l;  192;  mulier,  185;  Eng- 
levs    ^  I  ^. 

Anglia,  34 ;  4°.  S ;  53;  66;  192;  246,  g; 
254;  266;  275,  7,  8;  280,  5;  30s;  317; 
327  ;  333.  7  ;  343  ;  352  ;  Agglia,  192  ; 
Loegria,  342.  England. 

Anglicus,  27  ;  341,  4  ;  Aggligena,  7. 

Anna  uxor  Amon,  6-8  ;  14  ;   19. 

Annovid,  dif.,  256-8;  381 ;  see  Penn  i  Prise. 

Anselm-us,  arep.,  280  ;  313-4. 

Antonia,  26;289  =  MarcusAureliusAntoninus. 

antrum  serpentis,  20  :  23. 

Annuc,  Vallis  w/ Pant,  158;  166;  371-2. 

Anuin,!.,  143. 

Aper.  See  Alun,  Bechan,  Bichan,  Bis,  Bist, 
Catfrut,  Ceninuc,  Cinreith,  Ciuerdiued, 
Cogum,  Cum,  Distir,  Evrdil,  Geviat,  Gre- 
nin,  Guaech,  Guinnic,  Gungleis,  Guver, 
Henglas,  Humir,  Livann,  Maur,  Mingui, 
Muric,  Nevynn,  Feriron,  Fiscotuc,  Taroci, 
Vanon. 

Aper  Camfrut,  228.  On  the  Trothy. 

Aper  Coguin  j)«/ Couin,  124;  254.      Carm. 

Aper  Epirthun,  260-1 ;  382.  Aberthin,  N.E. 

Aper  Humur,  277.  [of  Cowbridge. 

Aper  Guenfrut,  222.  Whitebrook,  Mon. 

Aper  Menei,  180.  Mon. 

Aper  Mynuy,  175;  Myngui,  186.  Monmouth. 

Apis,  c,  170. 

Aquilentium  territorium,  77 ;  jceL.Dibrgwyr. 

Aquila,  29.  ?  VAigle,  Normandy. 

Aquilo,  7  ;  159  ;  168;  207;  214;  238;  244. 

Aquilonalis  plaga,  86 ;  197  ;  247-2. 

Araun,  c,  75  ;  172. 

Arcoit  f.  Dissaith,  217  ;  t.,  221  ;  Air-,  lec., 
222 ;  doc. ,  223 ;  Aircol,  225.     Cf.  Aircoit. 

Arcon,  1.,  73-4  :  158  ;  Arcom,  358. 


INDEX 


387 


Atdea,  25. 

Arganhell,  75  ;  licat,  ijs  i  372- 

Arganliell  filia  Guidgentivai,  82-3. 

argentum,  260. 

Arguiret,  1.,  144. 

Arguistil,  c,  72-4,  6,  7;  disc.  Dub.,  80; 

121-2;  ep.,  166-7;  303  ;  3II-  QJ.ElgistU. 
Arguistil  alumnus  Ili,  246. 
Arguistil  f.  Beli,  225. 
Arguistil  f.  Sigrit,  pbr.,  276. 
Aiguistil  p.  Cinon,  276. 
Armoricae  terrae,  18  ;  112,^;  130. 
Armoricus,   335  ;  Armorici,  no,  i,  3,  4; 

339;  A.  Brittones,  no;  Armorica  gens, 

10^;  112;  131  ;  i«  Brittani. 
Arthan  p.  Jouan  &  Seisill,  273. 
Arthbleid  p.  Merchiaun,  247.  [bodu. 

Arthbodu  disc.  Dub. ,  80 ;  359 ;  ;e£  L.  Arth- 
;  Arthcumanu,  1.,  144. 
Arthwjail  f.  Nougui,  r.  Guenti,  237  ;  243-5. 
Arthvail  p.  Catell,  223-4  ;  Mouric,  200i 
(Arthur  p.  Noe  vel  Nouy,  77  ;  133. 
Arthvail  f.  Hiugel,  236. 
Arthvail  f.  Judhail,  191.     /«  line  ij  of  the 

same  page  the  text  reads  FetavaiU 
Arthvo,  1.,  180. 

Aruyno,  ec.  de  S.,  322.     St.  ArOan'si  Mon. 
Arvaith,  Rit,  262  ;  382-3. 
Arven,  finnaun  diguinid,  221 ;  377- 
arx  /Etride  vel  ^ihri  vel  JEtri,  15. 
Assennan  p.  Asser  &c.,  277. 
Asser,  c,,  236. 
Asser  f.  Marchiud,  Lj  223-4. 
Asser  mab  Riderch,  279. 
Asser  p.  Gulcet,  276-7  ;  p.  Hecgni,  277. 
Assheby,  Nicholaus,  ep.,  304. 
:~'Atgar,  c,  146;  154. 
Atguedauc,  229 ;  378. 
!Al£rein  p.  Limarch,  279. . 
Athruis  f.  Fernvail,  r.,  208 ;  210. 
Athruis  f.  Ithail,  183. 
Athruis  f.  Mouricij  131-2;  140,  4;  r.  Guenti, 

165-6  ;  340,  I ;  p.  Morcant,  14S,  8;  15  Ij 

5  ;  174  ;  180  ;  230. 
Athruis  p.  Judhail,  260. 
Atigua,  304.  In  ZaragoZa^  Spain. 

Atoc,  1.,  150. 

atra  lues,  131  ;  see  Flava  pestis. 
Atrit  f.  Elfin,  1.,  255. 
Auan,  Nant.     See  Nadauan. 
Audi  f.  Achessj  pbr. ,  277. 
Audi  f.  Sigilm,  1.,  264 ;  p.  Morbran,  275. 
Audi,  gueirclaud,  264  ;  383. 
Audoeno,  ec,  de  S.,  323.    "i  Mounton,  Mon. 
Auel  mab  Tristan,  279. 
Auferreum  vel  Austeium  mare,  19.      Aust- 

ferry  across  the  Severn  Sea. 
Auguinn,  c,  247.  [sl?- 

Auguod  f.  Jouav,  1.,  2.16-1 ;  ^35  >  P-  Judnerth, 

B  B    2 


August  r.  Brech.,  154;  Agust-us,  146;  340; 
p.  Eliud  &  Riuallaun,  146;  154;  Elgistil, 
Augustinus,  S.,  88  ;  285  ;  354.  [167. 

Augustini,  BristoU,  ab.  Si,  329  ;  344. 
Auner,  c,  169. 
Auod  p.  Eugein,  1.,  223. 
aurum  purum,  233,  8. 
Auster,   168  ;  207  ;  238-9 ;  242. 
Avagon  wfi/Avaggon,  c,  232-4;  p.  Judnerth, 
Avallen,  74';  172;  207;  358;  375.      [231. 
Avallguid,  1.,  227. 
Avassei,  279. 

Babington,  Gervasius,  ep.,  305. 

Bacan,  nuc,  159. 

Bacat,  Garth,  262 ;  383. 

Bace,  1.,  175. 

Bachlatron,  nant,  78 ;  359  ;  364. 

Baclan,  Cam,  126  ;  366. 

Bacuc,  1.,  168. 

Bad-.    See  Bat-. 

Badalon,  93;  Badlon,  37;  Baeluna,  30;  53. 

Balbina,  S.,  25. 

Balcas,  c,  173. 

banadil,  gueli,  214 ;  broom-bed,  376. 

Bancorensis,  3,  5 ;  71-3  J  8^-S !  337,  9  5  3(>o- 

Banugar,  sac,  228.  [of  Bangor,  Cam. 

Baraen,  nant,  32  ;  44  ;  cf.  L.  Paran,  Carta 

de  Glam.  vol.  i,  p.  2/.      Nant  Bran  vel  L. 
Baraliuen,  fons,  210.     \Pran,  St.  Ljrthan's. 
barathrum,  214. 
Bard,  nant  i,  43  ;  134 ;  363,  8. 
Bard,  main  i,  42  ;  134 ;  363,  8. 
Baret,  Andreas,  ep.,  304;  312. 
BamabC)  Seint,  316. 

Batryj  ec.  de,  324.  Glam. 

Bassalec,  273;  ec.  de,  319;  323, 9;  333,  344. 
Bathoniensis,  280.  of  Bath. 

Batrun  p.  Willelmi,  93  ;  278 ;  f.,  37. 
Baudur,  74  ;  1 72. 
Baxby,  Robertas  de,  326  ;  330. 
Beatus,  pbr.,  279. 
Bechan,  aper  i  finnaun,  242. 
Bechan,  Cmc  Petill,  78 ;  364. 
Becheiniaun,  154  ;  see  Brecheniauc. 
Bed  ir  Alltudion,  nant,  226. 
Bedeviras,  ec.  de,  323.  Bedwas,  Mon. 

Beensingt',  285.     "i  Bensington,  nr.  Oxford. 
Beganeston,  ec,  324;  332.  'i Beggan,Q>\aia. 
Beli,  1.,  240. 
Beli  p.  Arguistil,  Gulfert,  &  Hegoi,  225 ;  Ili, 

218  :  p.  Riderch,  263. 
Bello  loco,  de,  304;  312.    Beaulieu,  Hanti. 
Benedictus,  c  259 ;  lee.  270 ;  pbr.  Bas.,  273. 
Beniamin  p.  Favu,  169-170. 
Berdic  Guent,  1.,  270,  3,  4. 
Bergeveny,  284;  303;  312,  4,  5,  8 ;  320; 

344;  ec.de,  318;  320-1;  prior  de,  321,  7; 

357;  vie.  de,  318;  321,  7-  ■^i'''  Gepenny. 


388 


INDEX 


Berkele,  Rogerius  de,  93. 

Bernai,  Raul  de,  276-7. 

Bernardus,  ep.  S.  David,  34-6;  40,  5-7;  52- 

67  ;  88 ;  93  ;  286,  8. 
Bernardus  de  Novo  Mercato,  93. 
Berthguin,  t.,  149  ;  150,  6. 
Berthguinus,  ep.,  1 74-197  5  230;  303;  311  ; 

34.1 ;  Berhguinus,  175. 
Berthutis,  medicus,  267. 
Bertus,  villa,  190. 
Betgues  vel  Betguos,  207 ;  375- 
Bette,  Johannes,  293. 
Bettws  Clidda,  336.    See  Facsimile  p.  31. 
Bic,  174  ;  373. 

Bichan.   See  Bechan,  Cantrev,  Nant,  Pillou. 
Bichlit,  Lech,  42;  134;  363,  7.    Buckland, 
Biguan  f.  Budat  de  fam.  Nogui,  219.     [Brec. 
Binus  f.  Merchbiu,  1.,  265. 
Birran,  1.,  227. 
Birran.     See  Cair  Birran. 
Birguith,  1.,  270;  see  Ibirrfuith  &  Cleisguith. 
Birthelmus,  ep.,  246 ;  352. 
Birtulf  de  fam.  Nogui,  219  ;  cp.  Bortulf. 
Bis,  vel  aper  nant  Bis,  1 74 ;  373,  5. 
Bist,  aper  fin.,  ig6i 
Bisschopeston,  333.     See  L.  Merguall. 
Bithenprin.  L.  dou  Garth,  164;  L.Ceuid,  166. 
Biuan,  1.,  156.     See  Biguan. 
Biuan  ab.  Ilduti,  144. 

Biuan  (de  L.  T.  P.  Halauc),  122  ;  167  ;  -on, 
Biuc,  1.,  199.  [172. 

Biuci  f.  Idguin,  279. 
Biuguan,  nant,  142  ;  369. 
Biuoc,  1.,  167. 
Biuonui,  1.,  75;  172. 
Biuheam,  175  ;  mab  Ibleid,   178 ;  184. 
Blainrit,  c,  75  ;  358:  172;  227. 
Blainrit,  1.,  217. 
Bledbiu,  1.,  199. 

Bledcuirit  f.  Enniaun,  219;  -cuurit,  I.,  222. 
Bledcuurit,  c,  230. 
Bledgint,  Trev,  32  ;  44. 
Bledgur,  c,  243  ;  equonimus,  245. 
Bledgur  Burr,  1. ,  265. 
Bledgur  f.  Ceretic,  1.,  247. 
Bledgur  mab  Aches,  Trev,  32  ;  44. 
Bledgurp.Cimeilliauc,257;  p.  Marchiud,224. 
Bledri,  ep.,  247-252  ;  352  ;  Blethery,  303 ; 

312  ;  familia  sua,  249. 
Bledris,  1.,  185. 

Bledruis  f.  GuoUguinn,  I.,  221-2. 
Bledud,  1.,  204. 
Bleinbiu,  1.,  240. 

Bleidcu,  1.,  155.  [Catgen,  235. 

Bleinguid,  c,  217  ;  226  ;  236  :  249  ;  261 ;  p. 
Blethyn,  Willelmus,  ep.,  305. 
Bodlisham,  W.,  ep.,  312  ;  Botosham,  304. 
Boduc  heres  Grucauc,  240. 
[Boia],  princeps,  100. 


Bolg-ros,  ager,  161 ;  192 ;  abbatia,  164,  6. 

Belly-moor,  Madley,  Her. 
Bonevyle,  Walterus  de,  295. 
Bonvyleston,  ec.  de,  324  ;  330.  Glam. 

Bonus,  1.,  169-171  ;  202,  5. 
Horde,  Robertus,  292  ;  355. 
Borealis,  293  ;  305. 
Bortulf,  235  ;  cp.  Birtulf. 
Bourk,  William  de.  316, 
Bracd,  cruc,  123  ;  366. 
Brachan,  nant  vel  dounant,  263  ;  352  ;  383. 
Brachan,  vallis  vel  nant,  217  ;  351 ;  376. 
Brachani,  regio,  219.     See  Brecheniauc. 
Brachanii,  256. 
Bradua,  26  ;  289. 
Bran,  c,  146  ;  154. 
Bran,  1. ,  239. 

Brangwayn,  ec.  de,  320.      Bryngwyn,  Mon. 
Branuc,  villa,  230. 
Branud,  c,  235  :  p.  Cinvelin,  223. 
Branud,  1.,  235,  7  ;  240  ;  -iud,  236  :  264. 
Bratguenn,  Inis,  32  ;  43  ;  258  ;  382. 
Brat,  nant,  126  ;  366.  S.  Pem. 

Brecheniauc,  rj-^ ;  167;  237;  254;  270;  Bre- 

chinawc,  340,  i ;  Brethinoc,  342 ;  regio 

Brachani,  219.   Brecknockshire  excluding 

Cantrev  Buell. 
Brechiaul f. Guallauc,  1.,  265:  p.Guoraul,2i8. 
Brechmil,  guoun,  145  ;  369.  ' 

Brechon,  305.  Brecon. 

Brecva  [a  mistake  for  Brecheniauc],  255. 
Brehes,  1 59.     A  district  which  includes  LI. 

ErSil,  LI.  Denny,  Mon. 
Breican  vel  EUgnou,  villa,  202.     ?  *Breigan, 

LI.  Sannor  ;  see  Jolo  MSS.  p.  375. 
Breichiaul,  1.,  226-7. 
Brein.     See  Riu  Brein. 
Brein  f.   Guoreu,  c,  221. 
Brein  p.  Joseph,  275-6. 
Breint,  1.,  257. 
Breint  p.  Gorui,  245. 
Breint  Luguim,  1. ,  257  ;  see  Luguim. 
Breit,  ec.  Sant,  235  ;  378. 
Bremys,  The  moste  fattyste,  340. 
Brenan.     See  Abrenan,  &  Picet. 
Bretons,  313.     See  Britanni. 
Brev\res.    See  Willelmus  de  Brewys. 
Brevpys,  John  de,  ep. ,  306. 
Brianus  f.  Comitis,  37  ;  93. 
Briayal,  1.,  143,  5,  8;  f.  Luwzarch,  149;  151. 
Briaval  ?  f.  Jouav,  1.,  217. 
Brichraar,  1.,  245. 

Bricon  f.  Guincon,  203  ;  cp  Britc«n. 
Brideston,  ec.de,  326.   LI.  Sawyl  or  Britton 
Brientius  f.  Rogerii,  29.  [Ferry,  Glam. 

Brigide,  ec,  263.  See  Breit,  6^  L.  Sant  Breit. 
Brigide,  ec.  S.,  318;  322;  328.    St.  Bride's, 

Nether  Went.  {Major,  Glam. 

Brigide  Maioris,  ec.  S.,  325.  St.  Brides 


i 


INDEX 


389 


^  BrigideMmoris,ec.  S.,325.  Si.  Bride's  Minor. 
Brigida,  ec. deS.,  321.  LI. Sant FfrH,M.on. 
Brii  f.  Judbiu,  199. 
Brinn  Bucelid,  155  ;  370. 
Brinn  Cornou,  172  ;  372. 
Brinn  hinn  hitian,  217  ;  376. 
Brinn  i  Cassec,  262  ;  383. 
Brinn  Luguni,  207. 

Brinan,  Talpon,  156  ;  cp.  Abrenan,  &  Picet. 
Bristol!,  ab.  S.  Augustini,  329 ;  344. 
Britannia,  26  ;   99  ;   285  ;    354 ;   tota,  68  ; 

1385248;   340;    Insula,  69  ;   88;    IIO; 

162  ;    Maior,    131 ;    Magna,   337  ;    344  ; 

Britayne  la  Grande,  313.  Britain. 

Britannia,  ?  68 ;  69 ;  ii8  =  Cymry  120;  130; 

igz;  230;  252;  270;  ?  278;  ?  335;  339; 

less  extensive  than  the  whole  of  Gualia,  269 ; 

tota,  80-1  ;  Dextralis,  3;  70-1;    115,  8; 

132-3-;  151;  162,  3,  S,  9;  192;  230;  339  ; 
i      Occidentalis,  6-7;  361  ;  in  dextera  parte 

Britannie,  161 ;  212;  z^y;  dextralis  pars, 

69;  169;  223;  ««  Gualia.   Deheubarth  = 

S.  Wales,  i.e.  the  country  W.  of  the  Wye. 
Britannia,   19  ;  21 ;  24  ;  335  ;  Parva,  339  ; 

Minor,  351.  Brittany. 

Britanni,  68 ;  99-100  ;  B.  gens,  18.  Britons. 
Britanni,  88;  130 ;  dextrales,  256 ;  dex.  partis, 

69  ;    Britannica  gens,  81  ;    112-4  >    '92  ; 

266  ;   Brittones.   181 ;  266 ;   343  ;    Brito, 
,      344 ;  Bretons,  313.  Brythons. 

jlBrittani,  18;  21;  jee  Armoricus.     Bretons. 
^Britannicus,  78 ;    343  ;    mos.   I  ;   83  ;   rex, 

219  ;  senno,  80  ;  129  ;  Britannum  foedus, 

192 ;  Britannius,  26 ;  289 ;  360.  Brythonic. 
Britannie  Roma,  i  ;  83.  i.e.  Bardsey. 

Britcon,  74;  Britton,  1.,  75. 
Britcon  Hail  f.  Deuon,  171-2  ;  -cun,  201. 
Britilra  de  fam.  Nogui,  219. 
Britton,  ec.  de,  324.  Burton,  Glam. 

Brochmail  p.  Ris,  272. 
Brochuail  f.  Mouric,  1.,  200,  4  ;  216  ;  226  ; 

23/,  ^,  3 ;  r. ,  234-6 ;  205-6  ;  filia  sua,  231 . 
Brocuail,  1.,  132;  149;  Brochmail,  157;  160; 

f.  Guidgentivai,  159. 
Brochuail  p.    Guedgen  vel  Gueithgen  vel 
'      Guidgen,  144,  9  ;  151,  4  ;  cp.  I.  b. 
Brochuail,  pull,  141;  =Brockwere,  340.  N. 

E.  of  Tintern  Parva. 
Brodlann,  56  ;  62  ;   124  ;  287  ;  Bronnlann, 
Broi,  Gefridus  de,  93.  [255. 

Broveni,  nant,  174;  373;  Broeni,  275;  383. 
Bruin  f.  Duta,  c,  221-2. 
Brunus.     See  Mainaur  B. 
Brutus,  68. 

Buceil&  Bucelid.  See  Brinn  B. ,  &  Merthir  B. 
Buch,  Guarthav,  42  ;  134  ;  363,  7. 
Buch,  nant  y,  228  ;  377. 
Budat  de  fam.  Nogui,  219  ;  p.  Biguan,  219. 
Budgualan,  S.,  164.    See  L.  Budgualan. 


Budic,  r.,  110-3;  f.  Cy&dan,  130 ;  339;  p. 

Ismael,  Oudoceus,  &  Tyfei,  130. 
Budinn,  257  ;  381. 

Buell,  cantrev,  134  ;  367.  Brec. 

Buell,  teir  Guernen,  134;  367. 
Buffard,  Richard,  293. 
Burr,  epithet  of  Bledgur,  265. 
Burgo,  Willelmus  de,  303;  312. 
BurghuU  otf/Borchul,  J.,  ep.,  304  ;  312. 
Bury,  Edmund  de,  312  ;  de  Burgo,  304. 

Caddoci,  ec.  B.,  284;  see  L.  C.  de  P. 

Caddokeston,  ec.  de,  324;  331.     Nr.  Barry. 

Caddokeston,  ec.  de,  325  ;  331.   Nr.  Neath. 

Caedweli,  Commote,  247  ;  see  Cetgueli. 

Caer.     See  Cair. 

Cai,  fons  sanifluus,  109.  near  Dol. 

Caiaun,  1.,  226. 

Cain,  c. ,  205  ;  see  Cian. 

Cair,  257  ;  381. 

Cair,  nant  Torr  i,  127  ;  366  ;  see  Torr. 

Cair,  prebenda  de,  326, 9.   Caereu,  LI.  Dav. 

Cair,  tir  i,  225.   S.W.  of  Tythegston,  Glam. 

Cair  Birran,  villa,  237  ;  378. 

Cair  Caiau,  56  ;  62  ;  287.     In  Caio,  Carm. 

Cair  Castell,  32 :  43 ;  90.    ?  Gelli  Gar,  Glam. 

Cair  Di  vel  Kar  Di,  27-8  ;    Cair  Ti,   93  ; 

Kerdyv,  317  ;  ec.  de,  319;  330;  Kardivia, 

336.  Cardiff. 

Cair  Duicil,  villa  &  ec,  31 ;  43 ;  90;  vel  Din 
Cair  Enuin,  188  ;  374.  [Duicil  226. 

Cair  Guent,   274 ;   ec.  de  K.  Went,  319 ; 

322,  8  ;  342 ;  Guentonia   Urbs,  220,  2  ; 

Guenti  urbs,  243.  Mon. 

Cair  Lion,  30;  S3'  K.  Leon,  284;  ec,  322, 

8 ;  Kayrlyon-upon-Uske,  336 ;  ci  vitas  legio- 

num,  26  ;  336 ;  urbs  legionum,  342  ;  359. 
Cair  Mirdin,  62;  287;  Cair,  124;  254. 
Cair  Nonov  vel  Nonui,  221.  [Hill. 

Cair  Rein,  43;  135;  363,  8.  Camp,  Acornbury 
Cair  Riou  vel  Cariou,  210.      'Chapel Farm,' 

LI.  Vannar,  Mon. 
Calancan,  1.,  171. 

Caldecote,  292 ;  ec.  de,  319  ;  322,  8.  Mon. 
Caletan,  137;  156;  370.  Mon. 

Calixtus  II,  84,  7,  9  ;  91-5  ;  336,  8. 
Camauc,  214;  slain  by  Hi,  21$. 
Cam  Frut,  140  ;  368  ;  377.    See  Aper  C.  F. 
Cam  Guili,  140 ;  368.  A  trib.  of  the  Llwchwr, 
Cambrica,  340.  [Carm. 

campana,  338  ;  340.   See  Cimbalum  S.  T. 
Campull,  73  ;  363. 

Campus.   See  Mais,  Malochu,  Monachorum. 
Can-.     See  Cin-  &  Con-. 
Canan,  c,  170,  4  ;  Cinan,  17 1 ;  see  Conan. 
Canan  f.  Jacouan,  1.,  247. 
Canatan,  c,  239. 

Cancellarii,  prebenda,  285  ;  326,  9. 
Canna,  1.,  174. 


390 


INDEX 


Candau, c,  179;  Condiuiu,  igi.  Cp.  Condav. 

Candos,  Robert  de,  37  ;  93. 

Canet',  molend.  de,  284=  Canton,  354. 

Canterbury,  313-4.     See  Cantuaria. 

Canthed,  fin.,  145 ;  369.    Caswell  Bay  Well. 

Cantolo,  de,  32  ;  Cantelou,  44. 

Cantre  Bachan,  41-2,  6,  7;  SS.  9;  286;  Bi- 

chan,  35-6 ;  47  ;  J^ ;  63 ;  134 ;  ■^^7;  ^79; 

347  ;   363,  7.        The  ancient  commotes  of 

Hirvryn,  Pervei   &'  Iscennen,  now  the 

hundreds  of  Pervei  &=  Iscennen,  Carm. 
Cantrev  Maur,  124 ;  254.     The  hundreds  of 

Caio,  Cathinog  &•  part  of  that  of  Elvet 

(see  Bruts,  p.  410),  Carm. 
Cantrev.  See  Guartha,  Guent  is  Coit,  Guent 

uch  Coit,  Gunlyuch,  Guorinid,  Pen  Ichen, 

Selim,  Talacharn. 
Cantrevi=Plebes,  46-7  ;  52  ;  parrochia,  52. 

5.  8,  9 ;  63  ;  regiones,  76,  8. 
Cantuaria,  252;  280;  294;  3l_y,  4,  7;  see 

Doroberensis. 
Cantuariensis,  29;  34,  5,  8;  40,  S,  8,  9;  52, 

3,   7  ;  60,   2,  4-6  ;  84-7  ;  92  ;  254  ;  280, 

8;  295;  317;  346-7;  360.    of  Canterbury. 
Canus,  Trev,  125. 

Canutus,  r.,  286.  [310- 1  ;  332. 

Capitulum  Landavense,  290-25296-300,  6-9; 
Car.    See  Cave  Di,  C.  Lion,  C.  Riou. 
Caratguinn,  1.,  232-4  ;  Caranguin,  235. 
Caratguid,  1.,  232.      Cp.  I.  b. 
Caratauc  f.  Gistlerth,  1.,  273. 
Caratauc  f.  Grifud,  278 ;  ?  279. 
Caratauc  f.  Gulbrit,  1.,  260-1,  8  ;  270,  2,  3. 
Caratauc  f.  Guernonoe,  c,  215. 
Caratauc  f.  Guoleiduc,  74. 
Caratauc  f.  Gurcant,  1.,  164. 
Caratauc  f.  Riderch,  278. 
Caratauc  f.  Riguallaun,  261 ;  270,  3,  4. 
Caratauc  p.  Cilicenn,  259  :  p.  Riderch,  278. 
Caratocus,  magister,  2  54  ;  335. 
Caratocus,  r. ,  278  ;  monachus,  278-9. 
Caratocus  r.  Morcannuc,  272-3,  8. 
Carbani  vallis,  abbatia,  147-9;  lSl-8;  160; 
175-9;  187;  191,  6;  205-6;  NantCarban, 
145  ;  corrupted  into  Lann  Carvan,  243  ; 
340,  I ;  see  ec.  Catoci  vel  Catmaili. 
Cardinalium  Presbiterorum,  tituli,  25. 
Carleton,  George,  ep.,  305. 
Carmelitarum,  ordo,  302. 
Cam.    See  Baclan,  Cimlyr,  Elfin,   Erchan, 
Fin,  Gistlerth,  Guenn,  Gunstan,  Guocov, 
Litan,  Luit,  Perth  yr  Onn,  Trevgarn. 
Cam,  143  ;  157-8  ;  173  ;  260,  I,  8.     [Glam. 
Cam  Luit,  257  ;  381.     N.  olf  Cwm  NovyS, 
Carneu,  234.  ?  Carry  Hill,  Mon. 

Carnou,  Villa,  262  ;  see  Leuirn. 
Carnou  fin  Trev  Peren,  236. 
Carnguenn,  251 ;  381. 
Carnotum,  64.  Chartres. 


Carnwaliaun,  commote,  247.  Carm. 

Carvan,  123 ;  366 ;  aper,  124.   See  Carbani, 

Cum  C,  &  Lann  C. 
Cassec.    See  Brinn  i  C.  Ss'  Porth  C. 
Castell.    See  Cair  Di,  Cerran,  Din  Duicil, 
Conscuit,      Guent,     Lis     Castell,    Mei, 
Meirch,  Mingui,  Teirtut. 
Castella,  duo,  172  ;  see  Cestill. 
Castrum,  293.  t  Caereu. 

Catdem  p.  Gurdocius,  158.     Cp.  Catem. 
Cateir  Neveni,  42  ;  134;  363,  7. 
Catell  f.  Arthmail,  r.  Guenti,  223-4. 
Cattell  f.  Morcant  Hen,  241,  6;  252  ;  pater 

Hywel  Da,  241. 
Catem,  1.,  178;  184.    Cp.  Catdem. 
Catfnit,209-io;  376.  Catbrook,  TintemParva. 
Catgen,  276;  p.  Gunna,  &  Eutut,  276 :  p. 

Custennhinn,  277. 
Catgen  ab.  Ilduti,  131-2;  140,  3,  4,  7,  8. 
Catgen,  c,  232-6;  Catger,  lee,  232  ;  f.  Blein- 
Catgen  Du,  276.  [guid,  235. 

Catgen  f.  Dissaith,  c,  243,  5. 
Catgen  vel  Catguen  f.  Morglas,  186. 
Catgen  p.  Enim  vel Heiniv&  Marchi,  221-4. 
Catgual,  1.,  140. 
Catgualatyr,  1.,  132. 
Catguallaun  f.   Guriat,  1. ,  263. 
Catguare,  c,  149 ;  cp.  Gunguare,  148. 
Catguaret,  pbr.,  198;  Catguoret,  u.,  201,  2, 
4,  5 ;  ep.,  206-212;  312 ;  Cathgwareth,  303. 
Catguaret  f.  Guernonoe,  c,  215,  6. 
Catguaret  pbr.  S.  Docunni,  268. 
Catgueithen,  1.,  183;  cp.  Con-,  188. 
Catgueithen,  pbr.,  204. 
Catguistil,  nant,  166  ;  372. 
Catguc  p.  Congual,  161.  ^ 
Catgucaun,  r.,  118  ;  Catguocaun,  133. 
Catgucaun  f.  Drutguas,  277.  [278-9. 

Catguocaun  f.  Mouric,  r.  More,  260-/,  7!  8 ; 
Catguocaun  f.  Ouein,  r.,  224-5 ;  p.  Loumarch, 
Catharuc  f.  Cremic,  236.  [222. 

Cathouen  f.  Hindec,  198. 
Cathouen,  Villa,  198. 
Catlan,  nant,  241  ;  379. 
Catleu,  1.,  140,  3. 
Catmaili,  abbatia,  131-2.  =Catoci  or  Carbani 

Vallis.       See  Cambro  Brit.  Saints,  p.  25. 
Catmor  f.  Mor,  279. 
Catoci,  ec.  S.,  32  ;  43;  90;  abbatia,  140,  3, 

4;    152-j;    180,4;   212,5;    243;   258; 

268  ;  272-4  ;  apud  L.  Carvan.  243  ;  342  ; 

274  ;  Catmaili,  131-2  ;  see  Carbani  Vallis. 
Catrgueidan,  1.,  166. 
Catuud  vel  Catuuth  f.  Coffro,  200- 1. 
Kechyn,  Anihony,  ep.,  305. 
Cecin,  78;  134;  145;  154-5;  174;  182-3; 

196  ;  207  ;  217  ;  228-9  ;  241,  2,  7 ;  264 ; 

368  ;  cecyn,  122  ;  262  ;  272  ;  cecn,  182  ; 

252  ;  cecg,  73  ;  364  ;  cecn  icelli,  268. 


INDEX, 


391 


Carm. 


Somerset. 


Cecin  Clisti,  ^;  134;  363,  7. 

Cecin  ir  alt,  174. 

Cecin  Meirch  vel  Meryrch,  78. 

Cecin  Penn  i  Celli,  264-j'. 

Cecin  Penn  Ros,  264 ;  383. 

Ceheic,  1.,  207 ;  Coheic,  212. 

Ceheic  f.  Elcu,  277. 

Cehir,  78  ;  359 ;  364. 

Cehir,  207  ;  375. 

Cein,  Inis  &  nant,  207  ;  375. 

Ceincair  uxor  Fernvail,  207-8. 

Kfeynesham,  ab.  de,  329. 

Ceitimor  p.  Run,  258.      Cp.  Cetimor. 

Cellerarius  nepos  Elduti,  11-12. 

Celetir,  1.,  326. 

Celli,  268 ;  383.     See  Cecin,  Penn  i  Celli. 

Celli  Cintur,  Riu,  234 

Celli  Rudan  Hint,  247  ;  380. 

Cemeis,  Cantrev,  255.  Pem. 

Gwxaslnferior,  183-4;  198;  200;  374;  382. 

Kemmeis  Commander^ ec.de,32l,8.       Men. 

Cemn,  156.     See  Hir  Cemyn. 

Cen-.    See  Cin-,  Con-. 

Kennan,  282  ;  see  L.  Vihangel  Tor  Meneth. 

Cenou,  nant,  155  ;  370. 

Cenarth  Maur,  127,  9  ;  255.  Carm. 

Cenbresel,  1.,  231 ;  see  Conbressel. 

Kenefeg,  ec.,  320,  6  ;  331  ;  vie,  331.   Glam. 

Ceneian,  fons,  168  ;  Cheneian,  239. 

Cenguri  f.  Gabran,  1.,  191. 

Ceninuc,  &  aper  C,  188;  374. 

Cenpit,  1.,  231. 

Centimit,  -iuit,  1.,  73.     See  Condiuit. 

Cenubia=?  Coenobia.     See  Cum  Barruc. 

Cenubia  Cornubium.    See  L.  Cerniu. 

Cepetic  Trican=Vadum  rufum,  155  ;  = 
Redyng,  340. 

Kerdyv,  317,  9  ;  330  ;  see  Cair  Di. 

Cerenhir,  c,  s^g  ;  equonimus,  240. 

Cerentir-us, ep. ,  184;  -MiiSOo  ;  212-7;  3035 

Ceretic  f.  Riderch,  199.  [312. 

Ceretic  p.  Guelfird,  Guinan,  &  Junathan,  220 ; 
p.  Bledgur,  247  ;  p.  Mor,  279. 

Ceri,  1.,  180.  [179  ;  191. 

Ceriau,  1.,  156;  176,  9;  180,  7-8  ;  p.  Judon, 

Ceriau,  trev,  167-8  ;  vil.,  237-8  ;   see  L.  M. 

Cerion,  Ros,  275-6.  [meib.  Gratlaun. 

Cerniu.    See  L.  T.  trev  i-Cerniu. 

Cerniu  Budic= Cornugallia,  131.  Camouaille. 

Cerran,  Castell  w«/Nant  Castell,  126-7  >  366. 
Cf.  Carswell  on  the  Ritec,  Pem. 

cervus  Oudocei,  137 ;  142;  immanis,  4;  cervi 
duo,  142  ;  mansuetissimi,  101-2. 

Cestill  Dinan,  32  ;  44  ;  182.    See  Castella. 

Cestrensis,  280.  of  Chester. 

Cetcu,  c,  148. 

Cetgueli,  35-6  ;  47  ;  52  ;  ^3  ;  I3S  >  279  5 
Ced-,  41;  Ched-,  42,  6;  55,  8;  286;  Com- 
mote Caedweli,  247  ;  Ketweli,  340 ;  363. 


Cetguin.     See  Cum  Cetguin. 

Cethin  vel  C/4ethin,  183  ;  374. 

Cetiau,  1.,  132  ;  sedes,  143. 

Cetimor  Torrauc,  279.     Cp.  Ceitimor. 

Cetiu,  c,  149. 

Cetnig  ab.  Docguinni,  131-2. 

Cetvur  p.  Judic,  149  ;  154. 

Ceuid,  podum,  175;  L.  Ceuid,  166;  373. 

Ch  =  C  in  Cef^en  Clisti,  Chemeis,  Cheneian, 
Cherenir,  Chethin,  Chetueli,  Chil  Idris, 
Chimer,  Chinvall.     See  Ce-.  Ci-. 

Christi,  ec,  318 ;  322  ;  vie,  329.   Christ  Ch., 

Chun  Sabiensis,  /54.  [Mon. 

Cian,  i;.,  174  ;  cp.  Cain,  205  ;  Cuan,  168. 

Kibius,  William,  292. 

Kibor,  27.  The  district  round  Cardiff. 

Cibrdan  p.  Budic,  130. 

Cibreithan,  c,  207  ;  see  Cobreidan. 

Cicbran,  allt  ir,  159;  371. 

Cicestrensis,  280.  of  Chichester. 

Cichman«,  nant,  242  ;  379. 

Cidrich  f.  Edrit,  272. 

Cidrich  f.  Gunncu,  276. 

Cidrich  p.  Galkun,  212. 

Cil  Catan,  221 ;  377. 

Cil  Circh,  vallis,  74;  172  ;  358. 

Cil  Ciuhin,  32  ;  44  ;  90  ;  140. 

Cil  Coit,  221  ;  377. 

Cil  Fotul,  173  ;  373. 

Kil  Gorrock,  ec.  de,  282;  321;  Cum  Cerruc 
= villa  Guroc,  179.        Kil-gwrruig,  Mon. 

Kil  Goygan,  ec.  de,  321.  ?near  Usk. 

CilPIal,  75.  '  Pencoyd\\\et. 

Cil  Idris,  42  ;  134  ;  363,  8. 

Cil  ir  adar,  78  ;  364. 

Cil  Luch,  27s,  7  ;  Gillwc,  343.  Gillow,  Her. 

Cil  Meiniauc,  126  ;  366. 

Cil  Pedec,  169  ;  275-6  ;  341.   ICilpeckjUei. 

Cil  Retin,  56  ;  62  ;  124  ;  255  ;  287.  Carm. 
&  Pem.  [Tenby. 

Cil  Tutuc,  127 ;  255  ;  366.    Somewhere  near 

Kilchi  Gayr,  ec.  de,  324.    Gelli  Gdr,  Glam. 

Kikh i  Bebul,  ec.  de.,  325-;  331.    Kily  Bebill. 

Kilthy  Karn,  ec,  de,  325  ;  331.  Gelli  Gai-n, 
N.  of  Llangan,  Glam. 

Cilieni,  nant,  155  ;  370.      In  N.W.  Brecon- 

Ciliou.     See  L.T.  i-Ciliou.  [shire. 

Cilliuen,  forS,  173  ;  373. 

Cimbalum  S.  Teliavi,  106-7.  See  campana. 

cimiterium,  296. 

Cime/Uiauc,  c,  251,  9  ;  f.  Bledgur,  equoni- 
mus, 257  ;  263-4  ;  canonicus,  265. 

Cimeilliauc  vel  Ciuelliauc,  ep.,  231-7;  _yoj  ; 

3^^  ■>  3SS- 
Cimer,  42  ;  134 ;  3^3  5  7  =  78  5  214  ;  263. 
Cimliver.     See  Merthir  C. 
Cimlyr,  Cam,  145  ;  369. 
Cimmeired  vel  Cimmareia,c. ,  73-4 ;  348 ;  j/if, 
Cimry,  120.    See  Britannia. 


392 


INDEX 


Cimuireg,  laicus,  7S  ;  172  ;  358. 

Cin-.    See  Con-,  Cun-. 

Cinahi,  Fos,  124  ;  366. 

Cinahi,  Luch  &  Main,  188  ;  374. 

Cinan  f.  Cinvedu,  r.,  150. 

Cinan  f.  Gritiau,  276. 

Cinauc ;  see  Ilenlennic. 

Cinbis,  tir,  214  ;  376  ;  cp.  Cinblus. 

Cinblus,  c,  216;  see  Conblus. 

Cinbleidiou,  Filii,  197  ;  362. 

Cinbran,  276  :  see  Conbran. 

Cinbran,  riv.,  141 ;  369. 

Cincarui,  fons,  227. 

Cincen.    See  Concen,  &  Pull  O.  C. 

Cinncenn,  1.,  232. 

Cincenn  f.  Caratauc,  259. 

Cincenn  f.  Guebric  vel  Huevric,  257-8. 

Cincenn  p.  Enniaun,  275. 

Cincu  f.  Guoleiduc,  74.     Cp.  Concu. 

Cincuan,  c,  172  ;  Concuan,  202. 

Cinfic,  1.,  208  ;  cp.  Conficc. 

Cinficc  de  L.  Cum,  S.,  274. 

Cinluin,  229  ;  378. 

Cingint,  I.,  73  ;  358  ;  cp.  Congint. 

Cingleis,  42  ;  134  ;  aper,  258  ;  363,  7. 

Cinguaiu  de  Oou  Clediv,  127-8. 

Cingual,  c. ,  224 ;  see  Congual. 

Cinguali,  monast.  S. ,  239  ;  agar,  240.      Cp. 

L.  Cingualan  in  Gower. 
Cingual  p.  Ourdilat,  271. 
Cinguan,  c. ,  75  ;  cp.  Cincuan.  [Con-. 

Cinguarui,  c,  7^-4  ;  -in,  358  ;  -iu ;  163  ;  see 
Cinguid,  pill,  250. 

Cingur  Trosgardi,  ec,  145;  j««  L.  Mergua?t. 
Cinhi  f.  Tecguaret,  pbr.,  277. 
Cinhi  frater  Morbran,  275. 
Cini  p.  Moridic,  275. 
Cinin,  1.,  210. 
Cinir,  ager  vel  tir,  232. 

.  Cinisis,  arep.,  266  ;  352 ;  Cynice,  313  ;  356. 
Cinluin,  229  ;  378. 
Cinlyvan,  Dinas,  141  ;  368. 
Cinmin.     See  Cinuin  f.  M.  H. 
Cinmin,  sac.  Cum  Mouric,  277. 
Cinnhor  f.  Richrit,  268. 
Cinhor  p.  Eicolf,  222  :  p.  Seliv,  272-3. 
Cinnilic  p.  Alia  &  Guodcun,  219. 
Cinmarchus  we/Kynmark  ;  see  L.  Cinmarch. 
Cinmur  disc.  Dubricii  &  Teliaui,   115.     See 

Cinuuri,  Congur,  &  Convur. 
Cinon,  c,  240  :  pbr.,  270. 
Cinon  f.  Arguistil,  pbr.,  276. 
Cinon  f.  Gucaun,  sac,  276. 
Cinon  f.  Idvab,  277. 
Cinon  f.  ?  Riuguallaun,  274. 
Cinreith,  Nant  Cum,  196. 
Cinscuit,  Tonou,  204  ;  cp.  Conscuit. 
Cintur,  Riu  Celli,  234. 
Cintunt  vel  Cintiuit,  1.,  163  ;  cp.  Condiuit. 


Cinuc,  villa  &  ec.    See  L.  Guern  Cinuc. 
Cinuchan,  c,  157  ;  see  Conocan. 
Cinuin,  c,  210.   See  Conuin. 
Cinuin,  1.,  224;  235-6.     Cp.  n.  I. 
Cinuin  f.  Gurcant,  1.,  171 ;  216;  Cinum  vel 

Conuin,  170;  Cinuinon,  171. 
Cinuin  f.  Morcant  Hen,  241,  6;  252. 
Cinuin  f.  Pepiau,  1.,  73-4 ;  160,  2,  3  ;  348  ; 

p.  Gurcant,  163-4. 
Cinust  [?  Cinuz«]  f.  Pepiau,  76. 
Cinuur  herem.,  194-S;  filii,  195;  see  Convur. 
Cinuuri,  monast.  S.,  239  ;  see  L.  Mjrgualt. 
Cinvall.     See  L.  Cinvall,  &  Cirn  C. 
Cinyall,  ager,  155  ;  Cruc  C.  Scoti,  155. 
Cinvall,  Cecin  Pen  Ros,  ec,  264.   ?  Perthyr. 
Cinvarch,  1.,  221. 

Cinvarchus  disc  Dubricii,  80  ;  165  ;  341. 
Cinvelin,  1.,  143  ;  173-4  ;  199. 
Cinvelin  f.  Branud,  1.,  223. 
Cinvelin  f.  Conuc,  1.  209-10;  ?p.  Osulf,  218. 
Cinvetu,  147-9;  P-  Cinan,   150 ;  c,  144. 
Cinvoc,  1.,  150. 

Cinvor,  1.,  186.     See  Con-  &  Cunvor. 
Circan  &«/ Crican  f.  Samuelis,  1.,  161-2. 
Circan  sac,  p.  Deui,  161-2. 
Circhan,  riv.,  165  ;  Crican  »<•/ Circan,  171. 
Ciriacus  in  thermis,  S. ,  25. 
Cirn  Cinvall,  173  ;  373. 
cirografum,  87  ;  270. 
Citbresel  p.  Edrit,  223,  5  ;  cp.  Conbresel. 
Citoc,  1.,  155. 

Ciu,  pant  157  ;  371  ;  fos,  242  ;  380. 
Ciuann,  1.,  174.      Cp.  Cian. 
Ciuaret,  1.,  184  :  lee,  212. 
Ciuguerth,  1.,  227. 

Civarheru,  1.,  231  ;  f.  Crashaiou,  239. 
Civelliauc.     See  Cimeilliauc 
Civerdiued,  123-4 ;  366. 
Civilchi,  156  ;  370. 
Civiu,    ec.    S.,   31  ;   43  ;   90 ;   Villa,   235  ; 

342.     At  or  near  Biskton,  Mon. 
Clare,  Gilbert  de,  315-7. 
Clare,  Richard  de,  315-6. 
Claud.    See  Etern,  Ismael,  Penn  C,  Trican. 
Clavorauc,  epithet  of  Pepiau,  78. 
Clavorion.  See  Nant  y  C.,  &  Leprosorum  V. 
Clecir,  Penn,  127  ;  255. 
cled,  parth,  268 ;  see  guocled. 
Cleisguith,  1.,  186.     Cp.  Ibirrfuith. 
Clem,  1.,  72. 
Clemens,  c,  149. 
Clemens  VI,  317. 
Clemens  pbr.  L.  Cinvall,  264. 
Clemens,  S.,  25. 

Clemuis  p.  Guorguol,  164.  Clemens. 

Clevion,  licat  finnaun  i,  228  ;  377. 
Clidno,  pbr. ,  279. 

Clidvan,  vallis,  234.  [Her. 

Clitauci,  ec   S.,  j/  ;  43  ;  90;  194-7.  Clodock, 


INDEX 


393 


CHtauc  f.  Clitguin,  r.  &  martir.,  193-7 ;  341 ; 

Clitguin  p.  Clitauc,  193.  [362. 

Clivium,  155  ;   170;  210;  jif«  Riu. 

Cloibiu,  1.,  198.     Cp.  Gloiubiu. 

Clotri.r.,  176-8;  184;  p.  Conuin &  Gueidcui, 

Clotuc,  1.,  203  ;  226.  [185,  6,  8. 

:  Clougur  to/ Clour,  122;  365-6.  Clawr,  Mon. 

Clouuiic,  122  ;  366. 

Clouman.     See  Telich  Clouman. 

Cloutac,  155  ;  370. 

Clutis,  c,  173. 

Knaythus,  J.,  292. 

Cnut,  r.  Ang.,  252,  4. 

,  Cobreidan,  -den,  -gen,  202,  4,  5 ;  Cibrei- 
than,  c,  ^07  ;  Conbreidian,  212. 

Cobreidian,  1.,  198. 

cocus.    See  Guenerbiu, 

Coffro  p.  Catuuth,  200. 

Cogan,  ec.  de,  324  ;  330. 

■  Coguin  vel  Couin.     See  Aper  C. 
Coheic,  1.,  212 ;  Ceheic,  207. 

Coit  Guent,  262  ;  382.  [chunk. 

Coyt  Churche,  325 ;  330.    LI.  Grallo  or  Coy- 

Coitgur.     See  Selim  C. 

Coytre,  ec.  de,  321. 

Coytyf,  ec.  de,  325  ;  330.  Coyty. 

Colbrit,  t.,  iS4-i  ;  ab.  Ilduti,  149;  151,  7  ; 

Colcuch,  192  ;  see  L.  Calcuch.  [160. 

Coll,  1.,  171. 

CoUan,  1.,  210. 

CoUbiu,  1.,  20;  73-4;  J5(?;  CoUuiu,  163. 

CoUbiu,  I.,  211. 

■  CoUenn,  finnaun  he,  247. 
Colimet,  213 ;  376. 
columba,  11 ;  18  ;  81. 
CoUou,  tir,  212-213. 

Colt,  1,73;  348;  Clot,  3S8. 

Coluin,  229 ;  Colwin,  378. 

Colivil,  Randulf  de,  278. 

Colewineston',  ec.  de,  325.  Glam. 

Comereg,  1.,  178. 

Comereg  ab.  Mochros,  164 ;  ep. ,  i6j-6 ;  341 ; 

Gomergwynus,  303 ;  311, 
Comes  energuminos,  21. 
Comes  p.  Briani,  37  ;  93. 
Comic,  c,  239. 

Commodus,  imp.  Rome,  26  ;  289. 
Commotus,  comes,  21 ;  -orus,  26. 
Compendium,  59  ;  61.  Compiigne. 

Con-.    See  Can-,  Cen-,  Cin-,  Cun-,  &  Cyn-. 
Conan,  c,  167,9. 

Conan,c.,i7o;2i6;23i;Canan,i7o,4;Cinan, 
Conan,  1.,  200;  234;  240.  [171. 

Conbau,  c,  146. 
Coni5iu,  1.,  211  ;  see  Conviu. 
Conblus,  c,  215  ;  Cin-,  216  ;  p.  Hi,  214-5. 
Conblus,l.,  148;  f.  Jaco,  178;  p.  Teudus,  186. 
Conblust,  c,  221 ;  see  Conblus. 
Conboe,  c. ,  199  ;  see  Convoe. 


Conbran.     See  Conzran. 
Conbreidian,  c,  212  ;  see  Cobreidan. 
Conbresel,l.,20l ;  211 ;  Centoesel,23i ;  Ein- 

bresel,  212.     CJD.Citbresel. 
Conbrinun,  1.,  140 ;  Conbroin,  143. 
Concar,  1.,  189. 
Concen.  See  Cincen. 
Concen  ab.  Carbani  Vallis,  147-9;  151,  4.  5; 

157;  l6o;  Catmaili,  131-2;  S.  Catoci,  152. 
Conchor,  I. 

Concilium  Lundonie,  49  ;  52. 
Concilium  Remis,  65  ;  Remense,  66,  89 ;  95. 
Concilium  Romanum,  49. 
Concolen  p.  Conurit,  168.        =  Conchulain. 
Concu,  c,  168;  cp.  Cincu,  &  Condu. 
Concuan,  1.,  202  ;  cp.  Cincuan. 
Concum,  1.,  170  ;  Cuncum,  185. 
Concum  de  L.  Suluc,  c,  231. 
Condav,  1.,  140  ;  cp.  Candav. 
Condiuill,  1.,  72,  S;  Cintimit  &  Centiuit,  73  ; 

p.  Conoc,  165. 
Condiuit,  1.,  176;  Conteuit,  191. 
Condiuit,   0.,  171. 
Condiviu,  c,  191. 

Condu  p.  Tancvor,  203  ;  cp.  Concu. 
Condovan,  1.,  185. 
Conet,  1.,  180. 
Conficc,  1.,  189;  cp.  Cinfic. 
confinesBrit:&AnglieversusHerfordiam,l92. 
Congaet  f.  Congueilhe,  1.,  199. 
Congant,  pbr.,  199. 
Congen  ab.  Ilduti,  152,  4,  5. 
Congint,  villa,  202  ;  cp.  Cingint. 
Cciiglas,  1.,  198. 
Conglts  p.  Deui,  205. 
Congual,  1.,  76.     See  Cingual. 
Congu^  disc.  Dubricii,  80. 
Congual  equonimus,  c,  218  ;  224;  235. 
Congual  f.  Catguc,  1.,  l6l. 
Conguare,  u.,  140 ;  183, 5 ;  cp.  Conguaret,  -ui. 
Conguaret,  c,  iTo;  186,  9;  cp.  Cunuaret. 
Conguarui,  t.,  I2I-2;  182,8;  l90;f««Cin-. 
Conguas,  c,  173. 
Congueithen,  1.,  188 ;  -gueithe  p.  Congaet, 

199 ;  <:p-  Catgueithen,  183. 
Congur  disc.  Dub.,  80 ;  cp.  Cingur  T. 
Conhae  z/^/Conhage,  1.,  187  ;  cp.  Conhoe. 
Conhail,  pbr.,  144. 
Conhibrit,  pbr.,  144. 
Conhoe  f.  Louri,  1.,  161  :  cp.  Conhae. 
Conhorget,  1.,  199. 
Conlec  f.  Conluip,  u.,  146;  154,  7. 
Conleu,  1.,  217. 

Conlipan,  villa,  202.  [Her. 

Conloc,  tir  vel  ager,  76.    ?  '  Eaton  Bishop,' 
Conlouern,  c,  146;  154.     ii^  Conuc. 
Conluip  p.  Conlec,  146. 
Conmor,  1.,  199  ;  203  ;  see  Convor. 
Conoc,  c,  149  ;  IS4-     ^"  Conuc. 


394  INDEX. 

Conocan,  c,  146  ;  154  ;  Cinuchan,  157.  Cors,  2z8.     Cp.  n.  I. 

Conocan,  1.,  158;  180.  Cors  f.  Erbic,  211  ;  212. 

Conon,  1.,  178.  Cors  f.  Gabran,  1.,  204,  7. 

Conone  f.  Euguen,  205.  Cors  p.  Gabran,  206. 

Conscuit,  Castell,  235  ;  342 ;  378.  Costoc,  c,  199 ;  202. 

Conscuit  p.  Heiniv,  199-200.  Cothi,  flumen,  124.  Carm. 

Constantinus  socer  Pepiau,  72 ;  i««  Custenhin.  Coventre,  317.  Coventry. 

Conteuit,  1.,  191  ;  see  Condiuit.  Couin,  flumen,  115;  aper,  124;  254.   Carm. 

Conuan,  c,  157  ;  cp.  Cinguan,  75.  CoupalvaPeniporth,  =  V,Greguri,  =  V.quin- 

Conuc,  1.,  196;  f.  Conuil,  202;  p.  Convelin,      quefiliorumOurdeufnt,  151 ;  Gabalva ^ro/e 

209-10.  [Glam.       TreOda,  340;  IT/.  Giurgii.     near  LI.  DIv. 

Conuc,  Villa,  176.  ?  Cnwc,  St.  Bride's  Major,  Cradoc,  Rogerius,  ep.,  303  ;  312. 

Conuc  f.  Condiuil,  1.,  164-5  ;  Conoc,  164.  Crashaiou  p.  Civarheru,  239. 

Conueon,  c,  140,  6,  9 ;  154;  Conguean,  IS7;  Cravnant,  42;  134;  363,  7;  C?-aa/«u«,  368. 

Cunueon,  150.  Cravnell,  134  ;  j6(?.     Carvanell  brook,  ^vec. 

Conuil-ius  f.  Gurceniu,  1.,  176 ;  1 90-1 ;  f.  Gur-  Crecion,  Luch  i,  123  ;  366. 

geni,  204  ;  p.  Coi^uc,  202 ;  Gumiuet,  204.  Cremic  p.  Catharuc  &  Ermint,  236. 

Conuin.    See  Cinuin.  Cresseny,  Cressinic,  &c.   See  L.  T.  Crissinic. 

Conuin,  1.,  224 ;  Cinuin,  235-6.  Kric,  291.  ?  Crick,  Men. 

Conuin  f.  Clodri,  1.,  185,  6,  8.  Crican.     See  Circan  f.  S. 

Conuin  f.  Hiubilin,  1.,  175.  Crican,  riv.,  171  ;  see  Circhan. 

Conuin  f.  Tend,  1.,  201.  Crin  vel  Cxon  f.  Morcivanu,  1.,  203,  7. 

Conuit,  1.,  211.  Crintorth,  trev,  32  ;  Cyrintord,  43. 

Conul,  c,  209.  Crita,  petra,  74. 

Conuoge,  c,  154.  Crois  Guerion,  155  ;  370. 

Conuonoc,  -uc,  1.,  143-4.  Cruc.  6'ee  Bracd,  Cinvall,  Com  Cam,  Cornou, 
Conurit  f.  Concolen,  1.,  i68.  Cumulus,  Cust,  Cinvall,    Gueriien,   His- 

Convelin,  1.,  143  ;  see  Cinvelin.  bernn,  Lann  i,  Leuguirn,  Mainaur  CM., 

Convetu,  1.,  144,  7-9  ;  p.  Cinan,  150.  Petill  Bechan. 

Conviu,  1.,  156  ;  178  ;  -biu,  2ii.  cruc,  213  ;  229 ;  236  ;  260,  8  ;  272. 

Convoe,  c,  178;  201 ;  212  ;  -boe,  199;  -moe,  Cruc  Glas,  249  :  258  ;  381. 

207  ;  -moi,  200  ;  -voi,  203.  cruc  ri,  257  ;  381. 

Convoi,  terra.    See  L.  Gemei.  Crucis,  preb.  S.,  326,  9. 

Convoet,  1.,  150.  Crucou.     5«  Leuguirn  &  Morcant. 

Convor  f.  Jacob,  186;  -vur,  1.,  201,  6 ;  -wzur,  Cu abbas,  c,  160. 

200;  -mot,  199;  203;  Cunvor,  180  ;  Cin-  Cuan,  c,  168;  cp.  Cian,  174;  Cain,  205. 

vor,  186.  Cubi,  122-3;  366.  Plows  through  A.  G^enny. 

Convur,  c,  14.?,  9;  178;   182,  5,  7-9  ;  190  ;  Cuchein  f.  Gloiu,  1.,  168-9  !  '  235. 

198,  9  ;  201,  6  ;  pbr.,  188  ;  Convor,  190  ;  Cueith,  c,  200  ;  probably—  Guorcuath.  q.v. 

cp.  Cinuur,  Cinmur.  Cuelin-us,  c,  76  :  pbr. ,  279. 

Convran,  c,  72,  6;   167;  -bran,  77;  disc.  Cuelinf.  Jacob,  1.,  162. 

Dub.,  80;  Conbran,  c,  122  :   140,  6,  8,  Cuguaret,  1.,  178.      Cp.  Conguaret. 

9;  154,  6;  Cinbran,  157;  Cunbran,  150;  Cuii  f.  Judaltcan,  1.,  180. 

pbr.,  276.  Cul  Cudyn,  ec.  de,  320  ;  see  L.  Veir  C.  C. 

coretibus,  150,  6,  8  ;  183  ;  210 ;  221,  5,  6  ;  Culalann,  32  ;  44  ;  90.     ?  Croes  Gwla,  S.  of 

234,   6 ;  =  piscariis,  358.    A  Latinised  form        Lampha,  Glam:  c/.Z/.^«7o»,  St.Axvan's. 

of  Old  Welsh  Coiet,  pi.  Coreti= Wears.  Cum  Cinreith,  nant,  196;  374. 

Cormil  (  =  Conuil),  176.  Cum  Barruc,  73;  163;  in  f'alley  Dore,  y6 ; 
Corn  Cam,  Cruc,  78 ;  359;  364.  =Cenubia,  192. 

Cornou,  Brinn,  172.  Cum  Carvan,  ec.  de,  321.  Men. 

Cornqu,  Cruc,  241-2  ;  seel..  M.  Cruc-cornou.  Cum  Cetguinn,  202  ;  375. 

cornu,  202-3.  Cum  Cerruc = V .  Guroc,  1 79 ;  see  Kil  Gorrock. 

Cornubiensis,  regio,  108.  Cornwall.  Cum  Kydy,  ec.  de,  323.      Nr.  Forth  Kerry. 

Cornugallia  =  Cerniu  Budic,    130-1  ;   181  ;  Cum  Mour«c,  ec,  170;  275,  7;  341.   ' Mor- 

Cornwayle,  341.    Cornouaille  in  Brittany.        raston.  Little  Dewchurch,'  Her. 

corpus  z'«/ tria  corpora  Teliaui,  1 16-7.  Cumulus,  122;  149;  166;  ice  Cruc. 

Corricou,  257.  .'  Corrwg  Vowr  Cumulus  Glas,  174  ;  see  Cruc  Glas. 

<5^  Corrwg  Vach,  Glam.  Cumulus  lapidum,  149. 

cors,  182-3.  Cun-.    See  Cin-,  Con-. 


INDEX 


395 


Cunblus,  1.,  148  ;  see  Cin-  &  Conblus. 

Cuncum,  1.,  185  ;  Concum,  170, 

Cuncuman,  176  ;  j«?  Cuncum. 

Cunhearn,  1.,  185. 

Cunuaret,  pbr.,  150;  j««  Gunguaret. 

Cunueon,  1 50  ;  see  Conueon. 

Cust,  Cruc,  78  ;  364. 

Custenhin,  1.,  72;  358;  je^  Constantinus. 

Custennhinn  f.  Catgen,  277. 

Custenhinn  f.  Eutut,  276. 

Cunvor,  1.,  180  ;  see  Cin-  &  Convar. 

Curia  Romana,  317. 

Curum.  See  Riu  i  Curum. 

Cutulf,  1.,  225. 

Cy-.    See  Ci-,  Co-,  Cu-. 

Dagan-us  ab.  Carbani  Vallis,  158;  175;  187; 
196 ;  Uanoc,  179. 

Dallonf.  Guoidgar,  1.,  150;  cp.  Datlon. 

Danai  marini,  269. 

Daniel,  Ada,  291. 

Daniel,  c.,  190. 

Daniel  ep.  Bancor.,  3  ;  71  ;  337- 

Daniel  f.  Sandev,  279. 

Danoc  ab.  C.  Vallis,  179.     See  Dagan, 

Datlon,  1.,  158  ;  cp.  Dallon. 

Dauan,  1.,  211 ;  cp.  Dauin  &  Deuon. 

Dauin,  1.,  239  ;  cp.  Dauan  &  Deuon. 

David,  Sanctus,  30,  4;  99-106;  115  ;  335,  8; 
360-1  ;  Deui,  115  ;  Deuius,  190. 

David,  ep'atus  Sancti,  49;  S3-4;  58-66;  135; 
238;  254;  286,  8;  Deu«i,  35;  270;  Devvi, 
36;  39-41;  Deui,  88;  93;  790;  349;  Devi, 
34  ;  De6i,  336  ;  Dewi,  45-7  ;  61  ;  338  ; 
Monast.,  loi.     Ty  Ddewi  ox  St.  David's. 

David  ep.  Bancor. ,  5  ;  84-5. 

David  le  Gran^^,  295. 

David  rex  Scotie,  29. 

Deheueint  f.  Laur,  245. 

Demetica regio,  125;  130;  2S4;=Suthw?Jlie, 

Demoniaca  filia,  21.  [339- 

Dene,  foresta  de,  333-4. 

Derbiu,  1.,  202,  5. 

Derguist,  fin.,  257  ;  381. 

Deri  Emreis,  42  ;  134 ;  363,  7. 

Derneford,  291-2. 

Deui,  Pistill,  78  ;  359.     See  David. 

Deui,  1.,  198;  202-3;  206;  f.  Conglis,  205. 

Deui,  c,  187-8  ;  205  ;  Deuui,  202. 

Deui,  podum,  190.     Cp.  L.  Deui. 

Deui,  Poguisma,  158;  260. 

Deui,  villa,  203. 

Deui  f.  Circan,  sum.  sac,  161-2. 

Deui  f.  Just,  203. 

Deunerth,  180 ;  f«?  Dounerth. 

Deuon  p.  Britcon  Hail,  171. 

Deustowe,  ec.  de,  322.         Dewstow,  Mon. 

Devauden',  282.  Mon. 

Deveit.    See  Rit  i  Deveit. 


Devunsira,  I.  Devonshire. 

Dextralis.     See  Britannia. 

Diaconus,  13-14 ;  219-220. 

Diastur,  main,  145  ;  369. 

Dibin,  pbr.,  240  ;  see  Diuin. 

Dibleis,  191.   See  Dubleis. 

Dibran,  c,  217  :  cp.  Dovran,  169. 

Dibrguyr,  129;  Duvuyrguyr,  128.     [Guern. 

Diiric,  275-7  ;  see  Dubric,  Hennlann,  &  L. 

Dibro,  l.,i86. 

Dilyt  melen,  y,  144 ;  340 ;  see  Flava. 

Dihiruc,  1.,  72. 

Dilluc,  c,  183  ;  201. 

Dimell  p.  Giduc,  208. 

Dimin,  sac,  218  I'see  Diuin. 

Dimuner,  tir,  198. 

Din  Birrion,  210. 

Din  Dim,  141  ;  209  ;  376 ;  see  Tinterna. 

Din  Duicil,  castellum,  226  ;  see  Cair  Duicil. 

Din  Gerein,  portus,  1 14.        Gerrans,  Corn. 

Din  Guenhav,  124  ;  255.    Nr.  Pemb.  Dock. 

Din  Marchtan,  42;  363;  Marchlythan,  134; 

Dinan,  Cestill,  32;  44;  182;  373.  [368. 

Dynan,  ec.  de,  322.  Dinham,  Mon. 

Dinas  cynlyvan,  141. 

Dincat,  c,  203. 

Dincat,  ec,  227  ;  377  ;  see  Merthir  D. 

Dincat,  nant,  154 ;  370. 

Dinneul,  trev,  43  ;  see  L.  Dineul. 

Dinguallaun,  c,  251.     Cp.  Diuun-,  Dun-. 

Dinodus,  17. 

Dynstow  =  Merthir  Dincat,  336. 

Dioci,  finnaun,  241 ;  379. 

Dioclitianus,  26  ;  342. 

Dissaith,  c,  174. 

Dissaith,  I.,  249  ;  263. 

Dissaith,  lee,  218  ;  221-4;  c.,  239;  scriptor, 
224  ;  240  ;  p.  Arcoit,  217  ;  Catgen,  245. 

Dissaith  p.  Elfin,  272. 

Distinnic  (raised  from  the  dead),  115. 

Distir,  nant,  241 ;  378;  Distin,2l0.  Dishter, 

Diu  Frut,  122  ;  366.  [Mon. 

Diu  Guent,  32 ;  Diuent,  42.   Guent  Uwch  Sf 

Diuguinid  =  *DywenyS,  208 ;  376.    [Is  Coit. 

Diu  Gurach,  140  ;  368. 

Diuin,  sac,  218;  221-4;  ptr.,  224;  239-^^0. 

Diuunguallaunab.L.Enniaun,223.?=D«»«n-. 

Docunni,  abbatia,  131;  140,  3,4,  7-9;  151-4; 
157.  8  ;  17s.  7,  8;  180,  4.  7;  191 ;  205; 
212,  5;  249;  258;  268;  272;  Docgumni, 
151,  5,  6;  160;  176;  9;  206;  362;  con- 
gregatio,  153  ;  Dochou,  145.  Glam. 

Docunni,  —  abbas,  212,  5. 

Doillis,  29.  [of  Brittany. 

Dol,  109;  113;  339;  Dolus,  21;  24.    N.E. 

Dolensis,  109;  110,2;  181;  335,6,8,9;  341. 

Domnguaiet  hereditarius,  209. 

Douato,  ec.  de  S.,  319;  3zS;  33i-  ^t-  Donafs, 

Dor,  riv.,  134;  see  Dour.  [Glam. 


396 


INDEX 


Dora,  ahbatia  de,  327.       Abbey  Dore,  Her. 

Doroborensis,  ec,  132  ;  240,  6  ;  252  ;  -ber- 
nensis,  88 ;  252 ;  see  Cantuar.  Canterbury. 

Dotei,  puteus,  224 ;  cp  L.  Dotei. 

Dou  Ceviou,  247  ;  380. 

Dou  Civiu,   184  ;  374.     Cp.  Civiu. 

Dou  Clediv,  1 24, 7 ;  225.    CanM  Dou  GleSii), 
now  corrupted  into  Dun-Gled-dy,  Pem. 

dou  luyn  helyc,  134;  367.  *Weun  Su,  Brec. 

dou  nant  Brachan,  263. 

dou  pull,  143. 

Doudec  Seint,  fin.,  146;  369-370;  L.  idou- 
dec  Seith,  255. 

Dounerth  f.  Judic,   176 ;    Deunerth,    180  ; 
Duinerth,  187. 

Dour,  43  ;  135  ;  163  ;  173  ;  192;  Dor,  134; 
Dowr,  340;  363,  8  ;  373.    TAe  /?ore,Hei. 
Dovngarth,  I.,  169. 
Dovran,  c,  169 ;  cp.  Bibran,  217. 
draco  volucer  &  pennatus,  III. 
Draincun  lector,  1.,  225. 
Drausguern,  191 ;  374. 
Prec;4  Din  Dim,  209  ;  376. 
Drich,  1.,  246  :  p.  Selim  Coitgiir,  277. 
Drim,  1.,  224. 

Drutguas  p.  Catgucaun,  277. 
Du,  nant,  258  ;  Dubnant  du,  172. 
Duagan,  c,  232. 

Dibleis,  191  ;  374.      Nr.  Marshfield,  Mon. 
Dubleis  vel  Dugleis,  78  ;  359  ;  364. 
Dubleis,  141  ;  Dubleisou,  141 ;  368. 
Dubleis,  145  ;  the  Black  Pill,  369. 
Dubleis,  217  ;  224  ;  376. 
Dubleis,  198. 

Dubleis  ve/  Dugleis,  224.  [Mon. 

Dubleis,  242-3;  261;  Dyvleis,  262;  380-2. 
Dubleis,  vadum,  217  ;  224. 
Duglfeis  bisgueiliauc,  78  ;  359  ;  364. 
Dubnant  Du,  172  ;  Nant  Du,  258;  372. 
Dubric,  c,  209-211  ;  see  Dibric. 
Dubricius,  arep.  vel  S.,  3  ;  5-8  ;  II;  14-19; 
31 ;  42  ;  68-86,  9  ;  98  ;  107,  9  ;  115,  6  ; 
121,  9;  132,  3,  5,  8;  140,  3-7;  150-274; 

303;  311;  335.  7;  341.3;  358-9- 
Dubricii,  ec.  S.,  194:  239:  preb.,326;  330. 
Dubron,  1.,  188. 
duellum,  28  ;  29. 
Duicil.    See  Cair  vel  Din  Duicil. 
Duinerth,  1.,  232  ;  351. 
Duinerth  f.  Judic,  1.,  187;  Deu-,  180;  Dou-, 
Duinerth  f.  Ris,  pbr.  L.  Tidiuc,  276.     [176. 
Dull,  1.,  23s  :  p.  Morceniu,  223. 
Dulin,  pull  rud,  210. 
Dulon  filia  Guorduc,  76. 
Dun«a,  c,  225  ;  243. 
Dunna,  1.,  228  ;  p.  Gurcant,  262. 
Dunguallaun,  1.,  200.     Cp.  Dinguallaun. 
Dunrfroensis,  29  ;  280.  Of  Durham. 

Dunstanus,  arep.,  240,  6. 


,    Duta  p.  Bruin,  221.  2  ;    Louniarch,  218  ; 
221-3  ;  Mailseni,  218  ;  see  Tuta. 
Duuin,  nant,  78  ;  359  ;  364. 
duuir  indair,  173  :  2^8. 
duur  Pill,  251 ;  ?  Orduur  P. 
Duvuyrguyr,  128  ;  Dybrguyr,  129. 

Eadmundus  ferreum  latus,  286. 

Ebba,  243. 

Ebbot,  molendinum  de,  284.  Ebbwy. 

Ebirthun,  260 ;  aper  Epyrthun,  261  ;  382. 

Eboracensis,  62 ;  66 ;  338 ;  Ebroicensis,  29; 

Eboracus,  280.  York. 

E^rdil  filia  Pepiau,  78-9;  348;  3SS-g;  Eur- 

dila,  337;  see  Evrdil,  L.  Ebrdil,  &  Matle. 
Ebrdil,  guver  finnaun,  173. 
Ebrdil,  insula  vel  Inis,  76,  9;  80;  S37  >= 

Mais  Mail  Lochou,  79. 
ecclesia  vel  eccluis.    See  Breit,  Cil,  Conscuit, 

Dubritii,    Egles-,    Gueithirin,    Gunniau, 

Jarmen,  Lann,  Mable,  Matle,  Mathenni, 

Merthir,  Riu,  Teliau,  Trilec. 
Echni,  Inys,  135,  9;  142;  368. 
Eclin,  vallis,  74 ;  348 ;  see  Eilin. 
Ed-,  see  Et-. 

Edelbrictus,  1.,  285  ;  354. 
Edelicion,  Commote,  273  ;  Edelyvon,  247. 
Edeluirth  p.  Judhail,  196  ;  362. 
Edenstowe,  preb.  Henrici  de,  326 ;  330 ;  28s. 
Edgar,  r.  totius  B.,  240,  8,  9 ;  285  ;  342. 
Edguardus,  i.  Anglie,  275  ;  7  ;  see  Edw-. 
Edilbiu,  ep.,  169  ;  191  ;  -biuus,  303  ;  311. 
Edilbiu,  Luch,  191  ;  374. 
Edilfired,  c,  169. 
Edilhirth  f.  Edrit,  1.,  218. 
Edilm  f.  Teudus,  247. 
Edrit  f.  Citbresel,  223-5  5  ?  249. 
Edrit  p.  Cydrich,  272  ;  p.  Edilhirth,  217. 
Edulf  pbr.  L.  Vedeui,  274. 
Edward  I,  315,  7  ;  344. 
Edwardus  the  Elder,  285. 
Edwardus,  S.,  285;  313. 
Edwardus  (Confessor),  275,  7,  8;  286;  Ead- 

uuardus,  bas.  Ang.-Sax.,  266;  343. 
Edwardus  de  Saresberiis,  29. 
Edward  le  Bon,  315. 

Edwinus,  1.,  285.  Eadwig. 

Eglesclif,  ec.  de.     See  Gold  Clif. 
Eglus  Pruwys,  325  ;  331.      Eglws  Brewis, 
Eggoid,  c,  228.     Cp.  Hegoi.  [Glam. 

Eguic,  nant  ir,  72  ;  363  ;  Rit  ir  Euic,  229. 
Eguid  p.  Riderch,  272  ;  see  Eiuid,  Euud. 
Eholch,  pant  Pibhenn,  221. 
Eicolf  f.  Cinhor,  222. 

Eidev  lee.  urbis  Guenti,  243,  5  ;  cp.  Eudem. 
Eidniuet,  1.,  270;  p.  Hiuer&  Jouan,  274. 
Eifest,  1.,  156;   p.  Guorbur  vel  Guebrgur, 

161-2  ;  Vebrersel,  164. 
Eiliau,  tref,  255  ;  see  Eliau. 


INDEX. 


397 


Ellin,  172;  Luch  ir,  173;  Vallis  Eclin,  74; 

Eilin,  nant  ir,  78  ;  364.  [372. 

Eilon,  nant,  78  ;  364. 

Eilred,  r.,  286.  jSthelred. 

Eimin  heres  Grucauc,  240.     Cp.  Heiniv. 

Einbresel,  1.,  212  ;  see  Conbresel. 

Eirgin.    See  Ergin. 

Eiset  Yrsimus,  232. 

Eital,  Pen  Brynn,  146  ;  369. 

Eithav,  fin.,  172,  4. 

Eithin,  1.,  144. 

Eithin  de  Garth  Benni,  u.,  231. 

Eithin  f.  Elfin,  1.,  268. 

Eithin,  Ros  ir,  221. 

Eithinauc,  Trev,  126  ;  366. 

Eithin  f.  Elfin,  1.,  268. 

Eiuidp.Riderch&  Seisin,  264;  352;  i^^Eguid. 

E1-.     See  I1-. 

Ela  vel  Hela,  nant,  262. 

Elchon,  196 ;  374.      Olchon  brook,  Mynwy. 

Elci  lector,  1.,  240. 

Eicon,  1.,  160,  9. 

EUcon  vel  EUcun,  villa,  197-8.  Men. 

Elcu,  1.,  155  ;  188  ;  Elcun,  176  ;  Eicon  p^ 

Guruithon,  175. 
Elcu  pbr.  L.  Mocha,  265 ;  p.  Seisill,  265. 
Elcu  p.  Gulfire,  223  ;  p.  Guabeith,  268  ;  p. 

Marcguein,  275  ;  p.  Ceheic,  277. 
Elcu,  villa,  249.  ?  Nr.  LI.  Div. 

EUdoc,  1.,  207;  212. 
Eldutus  abbas,  II  ;  \<);  see  Ildutus. 
Elei,  riv.,  27-8;  32;  43;  69;  133;  156;  204; 

258-9;  272;  351;  Eleye,  324;  340  ;  343- 

See  Rudlan  E.,  384.     Lai  or  Ely,  Glam. 
Elei,  27  ;  28  ;  Istrat  32 ;  Estrat  43  ;   Strat 

204 ;  341.  Tri  Lai  or  Ely,  LI.  Dav. 

Eleoc,  1.,  184.     Cp.  Eloc. 
Eley  Esmor,  293. 

Elecuid,  c,  199;  Helicguid,  196;  200;  cp. 
■  Elleti,  palus,  148.  [Elichguid. 

Eleutherius  XII,  26  ;  68  ;  88  ;  289  ;  338. 
EUgualt,  1.,  251 ;  see  Hergualt. 
Elfin,  c,  174:  1.,  158. 
Elfin  f.  Dissaith,  1.,  272. 
Elfin  f.  Guidgen,  1.,  179  ;  180,  2,  7,  8 ;  190, 

6;  p.  uxoris  Gurcant,  190;  Erbic,  197-8. 
Elfin  p.  Atrit,  259 ;  p.  Eithin,  268. 
Elfin,  Cam,  32  ;  43. 

Elfredus,  r.,  285.  ^■El/red. 

Elgar.    See  .lElgarus. 
Elgar  de  L.  Guenn,  277. 
Elgist-il  f.  August,  r.  Brech.,  167. 
Elgistil,  c,  73  ;   358  ;   -us,  ep.,  163  ;  303  ; 

311.     Cp.  Arguistil. 
Ellgleu,  1.,  205. 
Elgnou,  heres,  1.,  202. 
Ellgnou,  villa,  202.     See  Breican. 
Elguarui,  1.,  190. 
E^i,  riv.,  188 ;  see  Ilgui. 


Elguid.   See  Ehud  f.  Augusti. 

Elguoid,  c,  225,  8,  9. 

Elguoidab.  Ilduti,  187;  Elgoid,  196;  Eluoid, 

158  ;  -oed,  175  ;  -od,  179. 
Elguored-us  disc.  Dub.,  80  ;  -et,  c,  121-2  ; 

132  ;  Elgoretus,  131  ;  Elguaret,  167. 
Elhaith,  frut,  237  ;  378. 
Elharnn,  c. ,  73 ;  -heiarun,  74 ;  -hearn,  75, 

7;  359;  i63>  6;  Elheharn  disc.  Dub.,  80; 

Helhearn  ab.  L.  Guorboe,  164,  6. 
Elhavaid,  c,  190. 
Eli,  c,  186;  201  :  247.     See  Hi. 
Eh  p.  Grifiid,  261. 
Elian,  1.,  201.     Cp.  Helia'. 
Elias,  1.,  201  ;  see  Ilias. 
Eliau  f.  Acheru,  227. 
Eliau,  villa,  227. 

Eliau  in  Seghenid,  Trev,  255-7.    See  Uchtrit. 
Elichguid,  fin.,  142  ;  369  ;  see  Helicguid. 
Elidon,  ec,  31 ;  44 ;  90  ;  157  ;  S.  Lythani, 

283  ;  340  ;  370.  St.  Lytharis,  Glam. 

Elidon,  Hen  Lotre,  157  ;  371. 
Elidon,  Luin,  32 ;  44. 
Eli  fluch,  277. 

Elinui,  pbr.,  270;  monachusde  L.  Cum, 274. 
Elinui  f.  Idnerth,  1.,  273-4. 
Elioc  I.,  178;  182,  4;  ?2o8;  Eloc,  202; 

Eluc,  205  ;   cp.  Eliuc. 
EUonor  f.  Gurbud,  1.,  161. 
Elios,  98  ;  see  Eliud. 
Elisabeth,  6. 
EUzabethe,  regina,  305. 
Elisael  ab.Catoci,  212,  5. 
Elisail  f.  Gurdaval,  1.,  162. 
Elised  ab.  Ilduti,  212,  5  ;  228 ;  230. 
Elised  f.  Nougui,  244. 
Elised  p.Teudur,237:  p.Grifiid&Rotri,25i-2. 
Elisei,  1.,  216. 

Eliuc,  1.,  232  ;  cp.  Elioc  &  Iliud. 
Eliud,  98  ;  104 ;  Elios,  98  ;  360,  I.     Teilo. 
Eliud  f.  A«gusti,  146;  154;  Elguid,  1.,  146  ; 

?  Elgued  &  Eluoid,  150.    Cp.  n.  I. 
Eliud  f.  Guerith,  1.,  150. 
Eliuid  f.  Euguen,  205. 
Elmail,  255  ;  see  Elvail. 
Elmare,  1.,  211. 
Elmoin  alumnus  Ih,  246. 
Eloc,  c,  163. 

Eloc,  1.,  202  ;  Eluc,  205  ;  see  Ehoc. 
Elredus,  r.,  285.  Eadred. 

Elstan,  1.,  225;  239. 
Eltutus,  S.,  II  ;,  see  Ildutus. 
Elud,  pbr.,  279. 
Eluid,  c,  168.    Cp.  Elguid. 
Eluoid,  1.,  150  ;  see  Elguid,  &  cp.  Elguoid. 
Elvail,  149;  254-5;  Elvel,340-  S.Radnorshire. 
Elvanus,  ep.,  68. 
Elviu,  1.,  168. 
Elvogus,  ep.,  206  ;  303  ;  312. 


398 


INDEX 


Elye,  episcopus  Landavensis,  333. 

Elys,  eveske,  315-6. 

Em-.  See  Eb-,  Ev-. 

Emlinn,  124;  255;  Emblin,  62  ;  Emelinn, 

56  ;  287.     Carm.  &  Pern. 
Emrdil,  Aper  Finnaun,  264 ;  383.  Cp.  Ebrdil. 
Emreis.     See  Deri  Emreis. 
Emris,  1. ,  226. 

Emricorva,  158  ;  371.  Chepstow,  Mon. 

Eneuris,  pbr.,  239. 
Eneuris,  Lech,  197. 

Engist,  1.,  227;  -il,  226;  cp.  Elgist,  -il. 
Engleys,  313  ;  see  Angli. 
Enim.     See  Heiniv,  &  cp.  Eimin. 
Enli,  ins.,  1-5  ;  Inis,  83-4;  337.      Bardsey. 
Enniaun  f.  Aircol,  pbr.,  277. 
Enniaun  f.  Cincenn,  pbr.,  275. 
Enniaun  f.  Favu,  1.,  170. 
Enniaun,  filius  (?  Gedeon),  1.,  170. 
Enniaun  f.  Morcenoui,  pbr.  C.  Pedec,  276. 
Enniaun  nepos  Gistin,  271. 
Enniaun  r.  Gleuissic,  137. 
Enniaun,  p.  Bledcuurit  &  Riderch,  219 ;  222 : 

Abraham,  26 1 ;  Mouricus,  274 ;  Joseph,  275. 
Ensic  p.  Anauwed,  130. 
Eodeton,  ec.  de,  322.  Itton,  Mon. 

equonimus.    See  Bledgur,  Cerenhir,  Cime«l- 

liauc,  Congual,  Guordbrit,  Judnerth. 
Equus,  202,  3,  S)  9 ;  furibundus,  22  ;  indomi- 

tus,  191 ;  optimus,  201. 
Erb  r.  Guenti  &  Ercic,  75;  p.  Peipiau,  72,  6. 
Erbic,  1.,  122. 

Erb'ic  f.  Elfin,  1.,  197-8  ;  202,  4,  5;  p.  Cors, 
Erbin,  Poll,  234.  [21 1. 

Erchan,  c,  200. 
Erchan,  Carn,  154;  370. 
Erdtibiu  f.  Euguen,  205. 
Eras,  1.,  188. 
Ergin,  35 ;  41 ;  248 ;  Eirgin,  SS  5  286 ;  Erchin, 

46;  Ercic,  69;  755358;  Ercicg,  72;  161- 

3,  9  ;   170 ;  185  ;  198  ;  200 ;  Ercig,  229  ; 

Ercincg,42;  Ercycg,  47  ;  52;  161;  185; 

275.  8,  9  ;  Ercychi,  78  ;  Ergic,  36  ;  47  ; 

Erging,  337;  341-2  ;  363  ;  Erchyng,  337  ; 

341,  3 ;  Erchynfeld,  343 ;  see  Urcenevelde. 
Erigit,  fossa,  224. 
Ermint  f.  Cremic,  236. 
Ermithridh  PconjuxNest  aut  filiaHiugel;236j 
Erualdus,  ep.,  41  ;  see  Hergualdus. 
Eruen  S.  de  L.  Cum,  274. 
Eruic  f.  Gurvodu,  1.,  161 -2. 
Esne,  u.,  212. 

Esni  decanus  Land.,  85-6  ;  337  ;  366. , 
Estom  Lowern,  ec,  320,  7  ;  see  L.M.E;L. 
Estrat ;  see  Istrat. 
EstratAgcr,  ager,  =Toll  Coit,  188-9  =  Bella 

Aqua,  341 ;  Strat  Hancr,  1 79.  Twll-cSd,  or 
Etelic,  c,  179;  191.  [Fairwaier,  LI.  Dav. 
Etelic,  1.,  158. 


Etem,  1.,  251.     See  L.  E.,  &  Pen.  Claud  E. 

Etgar  f.  Leui,  231. 

Etgar  r.  Anglorum,  240. 

Etguardus.     See  Edwardus  Confessor. 

Etguid  p.  Riderch,  272. 

Etguin  f.  Guriat,  r.  Guenti,  249-257,  5  ;  r. 

Gueniscoit,  255-6 ;  familia,  249-250. 
Ethelredusji-.,  285.  ySthelred. 

Ethelstan,  r.,  285.  Mthelstan. 

Ethrim,  154-5  ;  370.  Brec. 

Etrit,  225;,  249;  see  Edrit. 
Eudeat,  1.,  169. 

Eudemi  c,  190  ;  cp.  Eidev,  &  Eudom. 
Eudius,  1.,  232. 
Eudolan,  1.,  200. 

Eudom,  I.,  196 ;  sbz:  cp.  Oudem,  1.,  185. 
Euenhi,  amnis,  176;  213-4;  341;  375. 
Eugein  f.  Auod,  I.,  223.  [cen,  205. 

Euguen  p.  Conone,  Eliuid,  Erdtibiu&  Guoid- 
Euias,  32;  42;  63;  194;  248;  279;  341-2; 

Eugias,  196  ;   Euwias,  248  ;   Ewias,  54 ; 

362,  3  ;  248  ;  Evwias,  248  ;  Heuias,  59. 
Euic.     See  Rit  ir,  &  Nant  ir  Eguic. 
Eurdila',  337  ;  see  Ebrdil. 
Eusebius,  S.,  25. 
Eutigim,  pbr.,  245  ;  sac,  245-6. 
Eutigirn  ab.  Docguinni,  140,  3,  4. 
Eutut  f.  Catgen,  276 ;   pater  Merchiaun  & 

Custennhin,  276. 
Euud  f.  Gloiu,  265  ;  cp.  Eguid  vel  Eiuid. 
Evelvre,  124;  255.  Pem. 

Everbechyn,  fratres  de,  328. 
Evilaun,  1.,  240. 

Evonie,  insula,  253.  Anghsea. 

Euirdil,  78  ;  364.  The  ErUl,  Carm. 

Evrdil,  finnaun,   173  ;  372.     See  Ebrdil. 
Ewrdil,  aper  fin.,  264.     See  Emrdil. 
Ewenny,  ec.  de,  320 ;  prior  de,  330.  Glam. 
Exoniensis,  295.  of  Exeter, 

Eynesham,  304,  5.  Nr.  Oxford. 

Fagano,  ec  de  S.,  319  ;  324  ;  330.     Glam. 

Farley, prior:,  329.    Monkton-Farley,  Wilts. 

Fau,  184;  Favu  f.  Ben.,  169-170; p.  Enniaun, 

Febric.     See  Jarmen.  [I70- 

Feild,  Theophilus;  ep.,  305. 

femina  temeraria,  116. 

Ferdun,Luch&Minid,  196;  375.  nr.Clodock, 

Fermarch  p.  Gloiuj  265.  [Her. 

Fernwail  f.  Mouric,  I.,  200 ;  226. 

Fernvail  f.  Judhail,  158  ;  175,  9 ;  180,  6, 
7  ;  191;  5,  6,  8  ;  r.,  199-208  ;  p.  Athruis, 
210;  Gurcant& Mouric, 203-4;  Gurgavam, 
207  ;  212. 

Fidelis  disc.  D.  &T.,  115;  126;  c,  126-7. 

Finnaun.  See  Bist,  Canthed,  Clevion,  CoUen, 
Derguist,  Dioci,  Doudec  Seint,  Eithav, 
Elichguid,  Fans,  Evrdil,  Guvalon,  Guaidan, 
Ida,  Leuiin,  Liss. 


INDEX. 


Si'' 


399 


Finnaun,  158  ;  188  ;  374.  Fans. 

Finnaun  Bechan,  242  ;  379. 
Finnaun  diguinid  Arven,  221. 
FinnaunVanon,  aper,2l3-4;  376;  c/.  Mail  V. 
Finnaun  Oir,  264,  5  ;  383. 
Finion.  See  Riu  Finion. 
Fit?  Heem,  Robert  le,  313. 
Flava  pestilentia,  107  ;  1 10,  4  ;  lues,  lO'/  ; 
131 ;  110 ;  pestis,  107  ;  131 ;  y  Dylyt  Me- 
len,  144  ;  340 ;  y  Vail  Velen,  339  ;  340. 
Flemyngeston,  ec.  de,  325.    Flimston,  Glam. 
flumen,  quoddam,  20 ;  magnum,  165. 
Fomre  ab.  Ilduti,  180. 
Fons,  103;  109;  142;  156;  217;  220;  264. 
Fons  Baraliuen,  210.     Perhaps  a  well  in  a 
field  now  called  Croft  Hir,  near  Nant  farm- 
house.     This  well  is  resorted  to  by  people 
for  wishing  and  is   said  to   have  seven 
springs.—].  A.  Bradney. 
Fons  Cheneian,  168;  239. 
Fons  Cincarui,  227. 

Fons  in  Enli,  2  ;  83. 

Fons  in  heremo,  16. 

Fons  in  valle  Land.,  136. 

Fons  iuxta  Sabrinum,  16  ;  7  143. 

Fons  Niger,  122  ;  365. 

Fons  sacer,  7. 

Forch,  Lech,  173  ;  372. 

ford,  IS4  ;  173-4  ;  zoz  ;  261,  8  ;  see  via. 

ford  litan,  258  ;  see  via  lata. 

fordmaur,  157;  173;  202,  7;  242;  261,  S,  8; 

Fortunatus,  pbr. ,  26.  [see  via  magna. 

Fos,  122;  143;  IS7,  8;  173;  213;  221,  8; 
241-3  ;  260,  2,  8. 

Fossa,  74;  lSS-6;  166;  172,  4,  6;  189;  217; 
224;  234;  240;  27s;  iudicialis  aque,  28  ! 
magna,  176  ;  senis,  201  ;  due,  145  ;  217. 

Fos  Cinahi,  124, 

Foss  Ciu,  242. 

Fos  Maur,  242. 

Foss  Pluum.     See  Nant  Foss  Pluumi 

Foton,  arbores,  143. 

Franci,  87. 

Francia,  89  ;  108 ;  1 10  :  Gallia,  68. 

Frater  quidam,  16. 

Fratrus  super  Nadauan,  Villa,  260  ;  382. 

Fraxina,  172. 

Fraxinus  Stiiilat,  245. 

Fraxino,  ec.  de,  322.  Nash,  Men. 

Freudur  hereditarius  ?  Mourici  f.  Morcant, 
1.,  I9S-6;  202,  S- 

Freudubur,  1.,  122. 

Friauc,  c,  247. 

Frioc  f.  Mouric,  1.,  148;  152,  5. 

Frut  Elhaith,  237. 

Frut  Gurcant,  124 ;  255. 

Frut  Iguern,  221. 

Frut  Mur,  180;  365.  -fVaoi/,  a  trib.  of  the  Usk. 

Frut  Mur,  cumulus,  122. 


Frut  i  Guidon,  42;  134;  363,  7.     A  trib.  of 
Fuedlid,  1.,  270.  \T&v  Vowr. 

Fuith.  See  Byrguith,  Cleisguith,  Guasfuith 
&  Ibirrfuith. 

Gabr,  ol  y,  ^  ;  134  ;  363  ;  367. 

Gabran.  1.,  158;  180,2,8;  190;  p.  Cenguri, 

191  ;  p.  Cors,  204. 
Gabran   f.   Cors   (  ?  a  mistake  for   Cors  f. 

Gabran.      Note  that  Cors  signs  the  gift, 

and  cp.  204),  206  ;  ?  1. ,  204. 
Gaidan.     See  h.  T.  Luin  Guaidan. 
Gaidnerth  f.  Morcanti,  frater,  1.,   191  ;  see 
Gall  &  Galles.   See  Nant.  [Guidnerth. 

Galloin  f.  Cidrich,  212  :  p.  Gist?-erth,  262. 
Galfridus,  i.e.  Stephanus,  360. 
Gallia,  68  ;  336  ;  see  Francia. 
Gallica  lingua,  344. 
Galfridi  de  Novo  Burgo,  preb.,  285. 
Garth  Bacat,  262 ;  cp.  Bacan. 
Garth  Benni,  72;  164;  176-8;  231;  276; 

358  ;  m.  72  ;   Gurit  Penni,  166  ;  see  L. 
Garth  Tevir,  124  ;  254.      [Custenhin  G.  B. 
Garthon,  minid,  126  ;  366. 
Garu,  1.,  76. 
Gurui,  279. 
Gaudbiu,  1.,  196. 

Gaufridus,  cancellarius,  29  :  de  Maisi,  29. 
Gaufridus  arep.  Rotomagensis,  29. 
Gavannauc,  42 ;  134  ;  363,  7. 
Gedeaun,  -eon  (  ?  f.  Enniaun),  1.,  170. 
Gedianus,  comes,  ig-20  ;  335. 
Gefci,  c,  174:  1.,  174. 
Gefridus  de  Broi,  93. 
Gellan,  c,  146  ;  154. 
Gellan,  1.,  157  ;  202,  S  :  ^f-  CoUan,  210. 
Gelli,  251  ;  381 ;  see  Penn  C.  G. 
Gendic,  1.,  148;  -doc,  132;  151;  j««Gindoc. 
Georgius  de  Atigua,  304. 
Georgii,  ec,  S.,  295 ;  324;  330.    Si.  George's, 
Gerebard,  Richeman,  293.  "        [Glam. 

Gerein.    See  Merthir  G. 
Gerennius  r.  Cornubie,  io8;  II3"4- 
Germanus,  S.,  lo;  17;  ep.,  68-9;  336. 
Gevenni,  isj;  366.     Flows  by  A.  Gevenny. 
Geviat  vel  Aper  Geviat,  173  ;  372. 
Giduc  f.  Dimell,  1.,  208. 
Gilbert  de  Clare  conte  de  Glouc,  315-7 ;  344. 
Gilebert  le  Mareschald ,  conte  de  Penbrok,  315. 
Gildas,  100  ;  138  ;  340. 
Gillie  ;  see  Trev  Irgillicg. 
Gindocf.  Ismael,l.,  144,  9;  154;  Gendic  148; 

Gendoc,  132  ;  15 1-2. 
Ginhill,  Trev,  32  !  ■«  5  258. 
Girardus  metrop.  Ebor.,  280. 
Gistinp.  Riderch,  265.    6'««Gustin  &Jestin. 
Gistinus  f.  Gurcant,  271-2;  Jestin,  273. 
Gistlerh,  tres  fratres,  186  ;  cp.  line  5. 
Gistlerth,  1.,  216 ;  221. 


400 


INDEX 


Gist/erth  f.  Gallcun,  262  :  p.  Seisill,  260,  4  ; 

352  ;  p.  Caratauc,  273. 
Gistlerth,  Cam,  260 ;  382.    ?  Gam  Hill,  nr. 

St.  Andrew's,  Glam. 
Giurgii,  villa,  159;  cp.  Greguri. 
gladius,  202,  3. 

Glamorgan,  313-6  ;  344.     See  Morcannuc. 
Glann  Rath,  124.  Pem. 

glando,  187. 

GlaspuU,  78';  359;  364. 
Glasguern,   172  :   175  ;  229  ;  372-3. 
Glastoniense  Monast.,  333  ;  Glastonie,  338. 
Gleiniou,  Lin  i,  272  ;  384. 
Glesius,  263;  383.  The  Glasswg,  Glam. 

Glesni,  1.,  207  ;  211-2. 
Glesni,  276 ;  f.  Jouan,  277. 
Gleu,  1.,  180. 
Gleuissicg,  137  ;  156-7  ;  190,  1,  5,6;  204-6, 

9  ;  212,  4  ;  230  ;  glossed  Wenthloc,  341 ; 

351.     Approximately  the  district  between 

the  Icfwer  courses  of  the  Usk  and  the  Tmvy. 
Glible,  licat,  182  :  Guliple,  242  :  268. 
Glin  Mannou,  221. 
Gliuis.     See  Merthir  G. 
Gliuis  p.  Merchguinus,  76. 
Glodiuiu,  ,c.,  210;  cp.  Gloiubiu  &  Cloibiu. 
Gloecestria,  27  ;  29  ;  37 ;  Glouc-,  294;  313 ; 

314;  328;  Gloucestre,  313-7;  Glowcestrie, 

338  ;  344  ;  ab.  Glouc,  330. 
Gloiu,  1.,  75;  172,  n;3S8;  p.  Cuchein,  169. 
Gloiu  f.  Fermarch,  1. ,  265  ;  p.  Euud,  265. 
Gloiu  f.  Guernonoe,  c,  215. 
Gloiubiu,  c,  211;  cp.  Glodiuiu  &  Cloibiu. 
Gloucestre,  313-7  ;  see  Gloecestria. 
Gloyiud,  trev,  247  ;  381. 
Gnouan  ab.  altaris  Catoci,  180. 
Go-,  see  Guo-  &  Gu-. 
Gob  vel  Gov,  nant  i,  251  ;  381. 
Godwyn,  Francis,  ep.,  305. 
Goher.    See  Guhir. 
Gold-clif,  ec.  de,  318  ;  322,  8  ;  -clivia,  303 ; 

312,  5  ;  338  ;  342  ;  monasterium  de,  291 ; 

Eglesclif,  300,  3  ;  310,  2,  7.  Mon. 

Golych.    See  Gulich. 
Gomergwynus,  303  ;  31Z ;  see  Coriiereg. 
Gorui  f.  Breint,  c,  245. 
Gorvan,  t.,  72;  see  Gurvan. 
Gouur,  1.,  237. 

Gower  vel  Govperia.     See  Guhir. 
Graenauc.    See  Riu  Graenauc. 
Grani/,  David  le,  295. 

Gratia  Dei,  ahbas  de,  327.    Grace  Dieu,  Mon. 
Gratlaun.     See  L.  M.  meib.  Gratlaun. 
Greciel-is,  ep.,  169-174;  184;  303;  311. 
Grecus,  26 ;  289. 

Gregorius,  diac.  Cardinalis,  58  ;  288. 
Greguri,  villa,  =  Coupalva,  l^l ;  cp.  Giurgii. 
Greir  f.  Sigrit,  276. 
Greit,  confessor,  3. 


Greitiaul,  nant,  160;  371. 

Grenin,  124;  366. 

Grifid-us  f.  Elised,  r.  Guenti,  251-2. 

Grifudus  r.  Guenedotie,  5  ;  <?J' ;  .y6o. 

Grifud  f.  Eli,  261. 

Grifud  f.  Eliud,  252. 

Grifud  f.  Higueid,  1.,  240 ;  see  G.  £  Y. 

Grifudus  f.  Liuelin,  i-.  Gualie,  275,  8 ;  343. 

Grifiid-us  f.  Riderch,  1.  More,  264 ;  r.  Brit., 

266,  9 ;  270,  S ;  pater  Caratocus,  278-9 ; 

Margetud,  270. 
Grifud  f.  Yugein,  r.,  232;  f.  Higueid,  240. 
Grisogonus,  d.  Cardinalis,  92. 
Gritiau  p.  Cinan,  276. 
gronna,  224. 

Gronyth  =  Gorenyth  ;  see  Guorinid. 
Grosemond,  ec. de,  318;  320;  vie, 327.  Mon. 
Grucauc,  ager  filiorum,  240. 
Grucinan,  1.,  155  :  240. 
Gruediau,  I.,  166. 
Guabeith  f.  Elcu,  1.,  268;  ?Z76. 
Guaech,  aper,  123 ;  366. 
Guai,  32 ;  see  Gui. 

Guaidan,  fin.,  247 :  see  L.  T.  Luin  Guaidan. 
Guaidan,  regulus,  116. 
Guaidnerth.     See  Guidnerth. 
Guainarth ;  see  L.  Sant  Guainarth. 
Guainint,  c,  240. 
Guaissav  Liguallaun,  241;  378. 
Guallauc  p.  Brechiaul,  265. 
Gualchen,  1.,  232. 

Gualenses,  87 ;  Wal-,  27;  29 ;  Indigeius,  88. 
Gualia,  2  ;  87 ;   240,  I ;  252-4  ;  269 ;  274, 

S,  8;   Walia,  48;   248;   339;   343;  in 

Walis,  29 ;  see  Britannia. 
Guallonir,  c,  144;  207;  212;  Guarlonir,  202. 
Guallonir,  1.,  180  ;  204;  Guallonor,  158. 
Guallonir  p.  Guaidnerth,  149;  GuUonar,  145. 
Gualluc,  c,  232,  4, 
Gualluc,  1.,  208. 
Guanar,  1.,  228. 
Guar  alt  Rudlan,  163. 
Guartha,  Cantrev,  254. 
Guarthav  Buch.     See  Buch.  [Mon. 

Guarthav  Cum,  274;  preb. ,  326.  LI.  Gwmlsa, 
Guascar,  trev,  245. 
Guasduiu,  pbr.  L.  EUi,  279. 
Guasfuith,  274  ;  see  Ibirrfuith. 
Guassar,  1.,  228. 
Guassauc,  sac,  276. 
Gubruc,  I.,  164. 
Guber  bichan,  123. 
Gucaun,  Henn  trev,  268. 
Gucaun,  1.,  237  ;  265  ;  p.  Cinon,  276. 
Gucaunus,  ep.,  240-6;  Gowganus,  303;  312. 
Guebric  vel  Hue&ic  p.  Cincenn,  257-8;  352. 
Guebrgur.    See  Guorbur. 
Guedgen,  -guenus.     See  Guidgen. 
Guednerth  frater  Morcanti.    See  Guidnerth. 


INDEX 


401 


Gueidci  we/ Gueidcui  f.  Clodri,  185-6. 

Gueiluirth  f.  Albrit,  c,  261. 

Gueir  p.  Tecguaret,  277. 

Gueith  Tinevur,  78. 

Gueithenauc,  the  founder  of  Monmouth 

Priory,  278. 
Gueithgen  f.  B.,  144  ;  see  Guidgen. 
Gueithgno,  pbr.,  144. 

Gueithirin,  ec,  228 ;  377  ;  see  L.  Wytheryn. 
Guelbiu,  1.,  155.     Cp.  Guilbiu. 
Guelerion,  c,  190. 
Guellerion,  1.,  180. 
Guelfird  f.  Ceretic,  220. 
gueli  banadil,  214. 
Guendat  princeps  L.  Cynuur,  c. ,  145 ;  Aluni 

Capitis,  149;  Guonocatui,  1.,  151. 
Guenedotia,  2 ;  5 ;  85 ;  107 ;  360.    GuyneS, 
Guenerbiu,  cocus,  t. ,  246  ;  352. 
Guenfrut,  156  ;  370  ;  see  Apei  G. 
Guengale,  c,  211. 
Guengarth,  c,  146  ;  154. 
Guengarth,  1.,  148-9;  156;  182. 
Guenhav  filia  Liuonui,  130.    Cp.  n;  I. 
Guennham  in  Lonion,  Din,  124  ;  255. 
Gwenll6c,  341  ;  351  ;  see  Gunliviuc. 
Guennonoe,  villa,  191 ;  see  Guinnonui. 
Guenoc,  c,  186. 

Guenopoui,  c,  163;  j^e  Guernabui. 
Guent,  75;  165;   198;   223;  234;  243-5; 

249-252,  5 ;  262  ;  270,  4 ;  see  Wencia. 
Guent  is  Coit,  158;  sjd;  279  ;  Cant.,  247; 

see  Nether  Went,  &  Wencia  inferior. 
Guent  uch  Coit,  180;  248  ;  279  ;  Cant.,  247. 
Guent,  Diu,  32 ;   Diuent,  42  ;  The    Two 

Guents,  363. 
Guent,    Castell,  32  ;    44  ;    Castle   Guent, 

336.  '  Cos  Went  or  Chepstow  Castle. 

Guentonia  urbs,  220  ;  abbatia  G.  urbis,  222 ; 

lee.  Guenti  urbis,  243 ;  =  Caer  Went,  342. 
Guennuc,  Penn  Celli,   32  ;  44 ;   242  ;  25 1  ; 

274 ;  [?  =  Guentuc].        ?  Wolves  Newton. 
Guenuin  Meirch,  242  ;  380. 
Guenvor  ab.  L.  G.  Benni,  164. 
Guerabne,  1.,  210:  ?=Guemabe  ;  cp,  Guem- 
Guerinou,  licat,  42  ;  134  ;  363,  7.      [abui; 
Guerion,  crois,  155. 
Guerith  p.  Eliud,  150. 
Guern,  c,  163. 
Guern.     See  Penn  i  Guern. 
Guern  i  Drution,  123  ;  366. 
Guern  Jdvon,  &  Aper,  78  ;  364. 
Guernen,  Cruc,  32 ;  44  ;  Cruch,  90. 
Guernen  Buell,  Teir,  134. 
Guernen,  Halun,  42;  363;  All un,  134;  367. 
Guemabui,  c,  75,  7;  disc.  Dub.,  80 ;  princeps 

Garth  Benni,  164  ;  Guemapui  Gurit  Pen- 

ni,  166  ;'  cp.  Guenopoui,  163. 
Guerngalui,  c,  207  ;  Guerngale,  211. 
Guemgen,  c,  212  ;  225. 

CO 


Guemouoe,  c,  215  ;  p.  Catgtiaret,  Gloiu, 

Gurdoc,  &  Jovbin,  215.      Cp.  Guoruone. 
GuerWuc,  villa,  211. 
Guesinit,  1.,  178. 
Guevrduvr,  159  ;  371. 
Gufrir,  125 ;  ?=Gurfrit. 
Guhir,  35-6;  47;  52  ;  63  ;  76;  144;  279; 

Guher,4i,7;  Guoher,42,  6;  Goher,55,  8; 

286  ;  Goweria,  333;  Gower,  336,  7;  340; 

363;  regio  Guhiri,  76;  Guyr,247. 
Gui,  41,  3,  4,  6,  7  ;  69;  71-3,  6  ;  80;  134, 

S.  7,  9;  141,  3,  7;  152.  8;  161,  5,  6,  9; 

171,  7.  8  ;   181,  3  ;   192  ;  205,  9 ;   213, 

5,  9;  222,  9;  231,  3,  8;  241;  250,  2,  4, 

6,  9;  267;  270,  8;  282;  Guai,  32;  Gwy, 
341  ;  Wy,  337  ;  340-2,  8 ;  Wye.  363,  4, 
8,  9  ;  371,  2,  6. 

Guy,  Ystum,  270. 

Guian,  tumulus,  224. 

Guichtrit.    See  Uchtrit. 

Guidci  f.  Pepiau,  73;  1.,  7#,  6;  163;  348;  358. 

Guidcimarch,  1.,  228. 

Guirfcon,  villa,  217-8;  see  Trilec  L.  Mainvon. 

Guidcon  f.  Gurhavar,  164. 

Guidgen,  1.,  131;  151,  4;  f.  Brochvail,  149; 
Guedgen,  145,  8;  155;  Guedguenus,  151. 

Gueithgen,  144  ;  p.  Elfin,  179;  180;  190. 

Guidgentivai,  82;  3S9;  p.  Brochmail,  159. 

Guidgol,  1.,  72. 

Guidir,  277  ;  pbr.,  279.  [168. 

Guidlovius,  ep. ,  169  ;  303 ;  311 ;  Guodloiu, 

Guidnerth  f.  GuUonar,  145  ;  180-1 ;  Guaid- 
nerth  f.  Guallonir,  149;  184;  196;  Gued- 
nerth,  178;  181-2;  frater  Morcanti,  176; 

Guidon.   See  Frut  i  Guidon,  \_see  Gaidnerth. 

Guilbiu,  villa,  148-9.  ?  Nr.  LI.  Sannor. 

Guilca,  208  ;  375.  Mon. 

Guillelmus.    See  Willelmus. 

Guillelmus,  arep.,  53;  66;  see  Willelmus  C. 

Guillelmus  f.  Rogerii  de  Renni,  93. 

Guilstan  f.  Sigilm,  1.,  264. 

Guinna,  ager,  209. 

Guinabui,  1.,  122. 

Guinalan,  1.,  171. 

Guinalau,  t.,  227. 

Guinan,  c,  221  ;  see  Guinan,  f.  Ceretic. 

Guinan,  1.,  158  :  167. 

Guinan  f.  Ceretic,  220;    ?c.,  221. 

Guinan  f.  Ilud,  1.,  149  ;    ?  1.,  158. 

Guinan  f.  Morviu,  1.,  228. 

Guinan  (p.  Gurcan),  189;  p.  Matoc,  203. 

Guinarun,  c,  210. 

Guinbaldus.    See  Winbaldus. 

Guincon,  1.,  i83;p.  Bricon,203.  C^. Guidcon. 

Guincum,  1.,  170. 

Guinda,  c,  235-7. 

Guiner,  -ier  f.  Jacuan,  174. 

Guingualum,  169  ;  Guingual,  c,  169. 

Guinna,  ager,  209.  ?  LI.  Wynny,  Mon. 


402 


INDEX. 


Guiniau,  eccluis,  255  ;  see  Gunniau. 
Guinnic  vel  Gunnic,  Oper,  252  ;  381. 
Guinoc,  1. ,  143  ;  Guinuc,  205. 
Guinnonui,    villa,   179 ;    Guennonoe,   191. 

The  ruins  of  this  chapel  exist  in  a  brake 

between  PwllMeurig  Village  andMounton. 
Guithrit,  c. ,  240.  [Wakeman,  p.  12. 

Gulagguin,  slain  by  Asser,  223. 
Gulat  Morcant,  249  ;  255-260 ;  274,  8 ;  see 

Morcannuc. 
Gulatmorcanensis  parrochia,  85. 
Gulbrit,  c,  243  ;  268. 
Gulbrit  vel  Gulfrit,  ep. ,  222-4. 
Gulbrit  mab  Marchan,  279. 
Gulbrit  p.  Caratauc,  260,  i,  8  ;  270,  2,  3  ; 

Gulfrit  p.  Riuguallaun,  261. 
Gulcet  f.  Asser,  pbr.,  276-7. 
Gnlecet,  c,  199  ;  cp.  Guolicet. 
Gulferi  f.  Gurcan,  1.,  171. 
Gulfert  f.  Beli,  225. 
Gulfre  f.  EIcu,  1.,  223. 
Gulfredus,  diaconus,  41. 
Gulfria?-us,  ep.,  222-4  >  303  ;  312. 
Gulich,  ec,  32;  44;  Trev,  259;  Golywch, 

343  ;  382  ;  see  Elidon. 
Gulich,  licat,  158;  260;  371;  382.     [Glam. 
Gulich,  pant,  157  ;  371.       Dyffryn  Golych, 
Gulible,  Penn  Celli,  268. 
Guliple,  242  ;  licat  Glible,  i8z ;  268 ;  373  ; 
Guliple  Minor,  villa,  214-5.  [380. 

GuUeugin,  242  J  -lleuin,  242;  265.         West. 
GuUonar,  145  ;  see  Guallonir  p.  G. 
Gunna  f.  Catgen,  276. 
Gunna  f.  Morbiu,  pbr.,  277. 
Gunniiu.     See  Gunuinus. 
Guncar,  1.,  157. 
Gunncu  p.  Cidrich,  276. 
Gunda,  1.,  244. 

Gundon,  1.,  196.  [382. 

Gungleis,  trib.ofthe  T&v,  69;  133;  258;  343; 
Gunguare,  u.,  148;  Cunuaret,  pbr.,  150;  Cat- 

guare,  c,  149.  Cp.  Conguaret. 
Gunguas  f.  Branud  Guov,  1. ,  264. 
Gunniau,  ec,  124;  Guiniau,  255.   }  Penal-ly 

Church,  Pem.,  see  pp.  116, 1.  16;  126, 1. 3. 
Gunnic  oe/ Guinnic,  Oper,  252;  381. 
Gunley,  ec.  S.,  319.       St.  f^oo/oi,  Newport. 
Gunliviuc,  32;  42 ;  279  ;  Cant.  Gunlyuch, 

247  ;  GwenI16c,  351  ;  363.       Guynllwg. 
Gunos,  nant,  221  ;  377. 
Gunstan,  Cam,  124  ;  366. 
Gunnuc,  Villa,  274 ;  384.    ?  'Beilieu,'  Mon. 
Gunuinus  disc.  Dubticii,  80;  magister,  131 ; 

Gunnbiu,  132;  140;  Gunviu,  lee,  182,  9. 
Guunva,  Hen  Riu,  32 ;  44  ;  69  ;  267-8. 
Guo-.     See  Go-,  &  Gu-. 
Guobeith  1.,  211  :  p.  Mabsu,  185-6. 
Guobrir,  1.,  73. 
Guocled,  265  ;  343. 


Guocov,  ec,  32  ;  ^  ;   villa  Guocoi,  157  ; 

Wenvo,  324  ;  330  ;  370.  Glam. 

Guocov,  Cam, 260;  382.  near  Wenvo  Castle. 
Guodcon,  1.,  73;  3sS. 
Guodcun  f.  Cinnilic  de  fam.  Nogui,  219. 
Guodel  c,  210-21 1  ;  see  Guoidel. 
Guodnir,  1.,  174. 

Guodloiu,  ep.,  168;  see  Guidlovius. 
Guodon,  1.,  205. 
Guoidcen  f.  Euguen,  205. 
Guoidci,  c,  227. 

Guoidci,  1.,  74 ;  348  ;  358  ;  see  Guidci  f.  P. 
Guoidel  vel  Guodel,  c,  209-211. 
Guoidgar  p.  Dallon,  150. 
Guoidheam,  villa,  202. 
Guoidnerth,  1.,  2og.    See  Guidnerth. 
Guoithgual,  1.,  178. 
Guolchetva,  nant  i,  251  ;  381. 
Guoleiduc  p.  Caratauc  &  Cincu,  74. 
Guollguinn,  sac,  276.  Cp.  n.  I. 

GuoUguinn  mab  Athrem,  279. 
Guollguinn  mab  Limarch,  279. 
Guollguinn  p.  Bledruis,  221. 
Guolicet  p.  Jouan,  277. 
Guonliviuc,  32 ;  see  Gunliviuc. 
Guonocatui  prin.  Aluni  Capitis,  1.,  151  ;  see 
Guor-.  see  Gur-.  [Guencat. 

Guorabui,  c,  200  ;  -apui  210  ;  Guorhaboe, 

202;  -habui,  199;  Gurabui,  207;  Guraboi, 

209;  Gurpoi,  205. 
Guorai  f.  Judic,  230.     Cp.  Gurai. 
Guoraul  f.  Brechiaul,  1.,  218. 
Guorbur  f.  Eifest,  1.,  161 ;  Guebrgur,  162. 
Guorbuth,  I.,  189.  v 

Guorcaed,  >,.,  201.     Cp.  Guorciueith. 
Guorceniu,  c,  149  ;  see  Gurceniu. 
Guorciueith,  1.,  208. 
Guorcuiidh,  c,  196  ;  -cueith,  199  ;  -cuheith, 

203;  Gurciueith,  178;  -cueith,  186;  -ceuid, 

186;  Guorguith,  362;  Cueith,  200. 
Guordbrit  equonimus,  p.  Uvelauc,  l6l. 
Guordoc,  c,  171.     Cp.  Gurdoc 
Guordocui,  c,  75,  7;  358-9;  122;  disc.  Dub., 

80;  -doce  ab.  L.  Deui,  164  ;  -docoe,  166. 
Guordoi  f.  Mabon,  1.,  164. 
Guorduc  p.  Dulon,  76.     Cp.  Guordoc. 
Guoren,  c,  75  ;  see  Gurvan. 
Guoretris,  c,  216-7  ;  Guretris,  225. 
Guoreu,  c,  232.     Cp.  Guorou. 
Guoreu  p.  Brein,  221. 
Guorfrit,  1.,  215. 

Guorgonui  f.  Gurvetu,  abbas,  222. 
Guorgued.     See  Riu  Guorgued. 
Guorguol  f.  Clemuis,  1.,  164, 6, 7.  Cp.  Gurvol. 
Guorhaboe,  c,  202;  see  Guorabui. 
Guorhaval,  c,  202, 5.     Qs.  Gurhaval. 
Guorhavam  ab.  Ilduti,  191;  see  Gurhaval. 
Guorhitir,  1.,  231.     Cp.  Gurhitir. 
Guorhoidil,  1.,  189. 


INDEX 


403 


Guorinid,  32;  42;  202;  312;  363;  Cant. 

Wurhinit,  247;  Gorenyth,  342;  Gronyth, 

dec,  319;  325;  330;  3S7.  GormyS, 

now  corrupted  into  Groneath. 
Guorlurchjudgual,  237;  268;  352;  378;  383. 
Guormui,  43 ;  134,  j-;  the  Worm,  363,  8. 
Guomoid,  42  ;  134;  363,  7. 
Guoron,  c,  199-200  ;  cp.  n.  I. 
Guorou,  c,  173  ;  Gurou,  172;  see  Guoreu. 
Guoruone,  1.,  203;  cp.  Guemonoe. 
Guoruot,  generatio,  220. 
Guorvoe,  sac,  162  :  c,  170. 
Giioun,  156;  242. 
Guoun  breith,  196 ;  374-5. 
Guoun  guenn,  258  ;  382. 
Guoun  Teir  Fin,  155. 
Guourir,  1.,  72. 

Guov,  epithet  of  Branud,264.  ? = Gov, «'.«.  faber. 
Gupant,  244. 
Giir-.  See  Guor-. 
Gurach,  Diu,  140. 

Gurai,  sepulchrum,  176;  190 ;  mons,  176. 
Gurberth,  villa,  i47  =  Nadavan,  148. 
Gurbiu,  c,  150. 
,  Gurbodu,  1.,  230. 
Gurbud  p.  Elionor,  161. 
Gurcant,  c,  251. 

Gurcant,  1.,  234  :  180  ;  p.   Cinuin,  216. 
Gurcant,  Frut,  124 ;  255. 
Gurcant  f.  Cinuin,  r.  Ercicg,  163, 4,  9;  p.  Car- 

atauc&Morcant,  164;  p.  Cinuin,  Galferi  & 
Gurcant  f.  Dunna,  c,  262.  [Nir,  171. 

Gurcant  f.  Fernvail,  1.,  203-^. 
Gurcan  f. Guinan,  189;  1.,  190;  Gurcant,  180. 
Gurcant  f.  Ithail,  258;  I.,  259;  263;  p.  Gistin 

vel  Jestin,  271-3;  w^/ Justin,  343. 
Gurcant  f.  Merchiaun,  1.,  244,  7 ;  262. 
Gurcant Maur, r.,  Ii8;l.,  I40,^;p. Onbraust, 
Gurceneu,  faber,  IJI  j  186.  [132;  140- 

Gurceniu,  pbr.,  150;    Gurcenou,  c,  154; 

Guorceniu,  149;  p.  Conuil,  176  ;'  190-1. 
Gurceuid,  -ciueith.     See  Guorcuiidh. 
Gurci,  I.,  174;  230. 
Gurci  f.  Gurcimanu,  1.,  244-5;  251. 
Gurci  f.  Marchi,  c,  243,  5.  1 

Gurci  p.  Gurcinniv,  262. 
Gurci  pbr.  S.  Catoci,  272-3., 
Gurcimanu  p.  Gurci,  244-5  >  251. 
Gurcinniv,  c,  169  :  pbr.  S.  Ilduti,  272. 
Gurcinniv,  1.,  251  ;  f.  Gurci,  262. 
Gurcinniv  p.  Nud,  232. 
Gurcu,  c,  190. 

Gurcon,  I.,  140;  Guorcon,  178;  Guoreu, 204. 
Gurcon  f.  Gurgavarn,  164. 
Gurdaval,  1.,  211. 
Gurdaval  p.  Elisail,  162. 
Gurdavau  f.  Leliau,  c,  161  ;  see  Gurtavau. 
Gurdem,  1.,  186. 
Gurdilic,  1.,  144. 

CO    2 


Gurdoc,  c,  228.     Cp.  Guordoc. 

Gurdoc,  1.,  180,  3,/. 

Gurdoc  f.  Guemonoe,  c,  215  ;  228. 

Gurdocius  f.  Catdem,  158. 

Gurdocui,  1.,  169.     Cp.  Guordocui. 

Guretris,  c,  225  ;  Guoretris,  216-7. 

Gurgal,  1.,  166-7  ;  Guorguol  f.  Clemuis,  164. 

Gurgarheru,  c,  227. 

Gurgavam,l.,i78;i84;f.Femuail,r.,207;2i2. 

Gurgavarn  p.  Gurcon,  164. 

Gurgeni  p.  Conuil,  204 ;  see  Gurceniu. 

gurgites  quattuor,  156. 

Gurguare  alumnus  Guenvor  &  Guernabui, 
c,  164.    Cp.  n.  I.  [166. 

Gurguarui.c,  163;  Guruaruide  L.  Eimiaun, 

Gurguin,  1.,  186. 

Gurguistil,  c,  144. 

Gurguistil,  1.,  144. 

Gurhae,  c,  201.  i         ^ 

Gurhai,  1.,  167.    1   ^"Gurai. 

Gurhal,  c,  122. 

Gurhaval,  c,  205;  ?209. 

Gurhaval  ab.  Ilduti, /^j';  176-8;  184;  igS; 
205-6  ;  Gurthavar,  156  ;  Guorhavam,  191. 

Gurhavar  p.  Guidcon,  164. 

Gurhi,  1.,  251. 

Gurhi  de  Pennbre,  f.  Silli,  279. 

Gurhitir,  hered.  Morcant,  148  ;  1.,  176 ;  191. 

Guriat  p.  Nougui,  217-222  ;  245  ;  Etguinus, 
249 ;  250,  5,  6  ;  p.  Catguallaun,  &  1. ,  263. 

Gurrimi,  157-i';  n.  Gurimmi,  260;  371;  382. 
Parva  Remni,  *Camb.   Brit.  Saints,  p.  45. 

Gurit  Penni  (  =  Garth  Benni),  164. 

Guriul  f.  Ris,  pbr.  L.  Tidiuc,  276. 

Gurmaet  disc.  Dubricii  &  Teliaui,  115. 

Gurmarch,  ager,  185. 

Gurmoi,  c,  122  ;  cp.  n.  I. 

Gurmui,  134;  see  Guormui. 

Gumiuet  f.  Conuil,  204  ;  1.,  211. 

Guroc.     See  Cum  Cerruc  &  KU  Gorrock. 

GuronUi  p.  Mouric,  272-3. 

Gurou,  c,  172-J.    Cp.  Guoron  &  Guoreu. 

Gurpoi,  c ,  205  ;  see  Guorabui. 

Gurtavan,  1.,  H;  3SS;  Gurtavau  f.  Leliau, 
161  ;  Gurtavau  vel  Gurtavaui,  164. 

Gurthavar.   See  Gurhaval. 

Gurthebiriuc,  201  ;  375 ;  see  L.  Gunguarui. 

Gurtri,  c,  211. 

Guruithon  f.  Eicon,  175. 

Guruid,  ec,  143;  cp.  Wormeto.     'i Howick. 

Guruthon  f.  Mabon,  1.,  164. 

Gurvan,  u.,  76  ;  Gorvan,  72  ;  Guoren,  75  ; 
Guorvan,77;  358-9;  disc  Dub. ,  80 ;  Gur- 
van, ep.,  167-8;  Gorvannus,  303;  311. 

Gurvan,  1.,  171. 

Gurvann  heremita,  I94-S. 

Gurvetu  p.  Guorgonui,  222. 

Gurvodiusr.  Ercycg,  161-2;  p.  Eruic,  161-2. 

Gurvodu,  c,  179;  190;  Guorvodu,  191. 


404 


INDEX 


Gurvodu  1.,  158  ;  180,  7,  8. 
Giurvol  f.  Merchion,  sac,  162;  cp.  Guorguol. 
Gustin,  243.     Cp.  Gistin. 
Guvalon,  finnaun,  160;  371. 
Guver=:anll,  146;  158;  173;  207,  85241, 
2,  5  ;  251 ;  26s;  351  ;  369;  aper  ir,  207. 
Guver  Bichan,  123  ;  366. 
Guy  &  Guye.    See  Gui. 
Guyrangon,  134;  367. 
Guyth  Lunguyd,  140;  368. 

Haarnbiu,  I.,  204. 

Habrinum,  16  ;  355  ;  see  Havren. 

Habundius  p.  Eleutherii,  26. 

Haerngen,  c,  207. 

Haiuoen,  1.,  150. 

Halannauc,  172;  372. 

HalDu,  42;  134;  363.  7- 

Hal  Melen,  73  ;  364. 

Hal  Ruva,  42 ;  Ruma,  134;  363,  7. 

Hal  un  Guernen,  42  ;  363 ;  All,  134;  367; 

Halan.     See  Porta  H. 

Halton,  289  ;  290,  3. 

Hancr,  villa  Strat,  179;  see  Estrat  Agcr. 

Haraldus,  i.,  286,  1.  4.       Harold  Harefoot. 

Haraldus,  r.,  276,  8  ;  286, 1.  7;  Harold,  313. 

Hardecanutus,  1.,  286.  Hartha  Cnut. 

Havren  oe/ Mor  Havren,  76;  43;  135;  143, 
6;  23^,  6;  355  ;  Habrinum,  16;  Sabrina, 
-um  mare,  234  ;  Saverna,  142  =  Sevarne, 
340  ;  Severn  Sea,  363,  8,  9';  378. 

Havren.     See  Istrat  Havren. 

Heardur,  1.,  226. 

Hebauc  Mein,  78  ;  364. 

Hebauc,  nant  ir,  159  >  37'- 

Hecgni  p.  Jouan,  277. 

Hedilbiu,  ep.,  169.     ^w  Edilbiu. 

Hegoif.Beli,22S;  Hegui,l.,232-3.  Q>.Eggoid. 

Heinivz/e/EnimjC, 1905216;  229 5 f. Catgen, 
221,  3,  4  5  240  5  Henip,  239  5  cp.  Eimin. 

Heiniv  f.  Conscuit,  h,  199-200. 

Heith  tir  rud,  73  5  363-4. 

Hela  vel  Ela,  nant,  262  j  383. 

Hellei,  Penn,  188. 

Helhearn.  See  Elharnn, 

Helena,  ec.  de,  S.,  320.        LI.  Elen,  Mon. 

Helia'  f.  Morbrann,  277  5  cp.  Elian. 

Helic,  ager,  176,  8. 

Helic,  Luin,  242  :  Helicluin,  251  i  2681 

Helicguid,  c,  196  5  200 ;  Elecuid,  I99.  Set 
Elichguid. 

Helioci,  62.  =  ^elioci  =  Beaujeu,  M£con> 
See  Haddan  &  Stubbs'  Councils^  p.  343. 

Heliseus,  14.         '  Elisha. 

Helyas  de  Radenore,  ep.,  303;  312. 

Hen  alt,  785  364. 

Hen  ford,  154.     See  ford. 

Henglas,  228;  377. 

Henip,  c,  2395  ^(V  Heiniv. 


Hennlann  Dibric  &  Lann  Teliau  in  uno 
cimiterio,  275.  Hentland,  Her. 

Hennlann  Titiuc,  805  183;  231 ;  L.  Tidiuc 
275-6  5  359.  *Dixton  olim  Dukeston,  Mon. 

Henlennic,  200.    Lenniston,  L.  Warn,  Her. 

Henlenic  Cinauc,  252  5  381.    LI.  Gunnock, 

Hennpont,  208  5  376.         [Wolves  Newton. 

Henricus  I,  29  ;  35,  9  ;  46  ;  52.  3.  6,  8,  9  ; 
845925280,  6,  7,  85  313,4. 

Henricus  II,  f.  Matilde,  286  5  315. 

Henricus  (f.  Henrici  II),  286. 

Henricus  III,  p.  Edwardi  I.,  294  5  315-6. 

Henricus  comes  Lancastrie,  334. 

Henricus  de  Caldicote,  292. 

Henricus,  ep.  Land.,  olim  prior  de  Beige- 
veny,  284  5  303  ;  3I2,  4.  5  5  344- 

Henricus  imperator  Romanorum,  84. 

Henrici  de  Edenstowej  preb.,^^5  3265  330. 

Hennrit,  guar  ir,  73, 

Henriu  Gunva,  32  5  44  5  69  ;  267-8  5  358  5 
383  5  =Riu  Tinviu,  160. 

Henriu  vil.  &  ec,  31 5  43  ;  90  5  in  Lebinid, 
261  5  343.     N.  E.  of  L.  Devaud,  Mon. 

Henntrev  Gucaun,  268  5  383. 

Henntre  Iguonui,  172;  Jouoniu,  74. 

Hentrev  Merchitir,  183  ;  373. 

Hepstur,  134 ;  367. 

Herbertus  Noruuicensis,  280. 
Herfortensis,  34-6,  9  5  40,  i,  5,  6,  7;  52,  75 

63  5  288;  295  5  333,  6,  85  346  5  354. 
Herfordia,  495  52  5  885  935  1925  274,  6,  7, 

8  5  336,  8  5  ec  Herfordie,  278. 
Hergualdus,  ep^,  4/,  6,  75  6s;  88;  265-280; 
303  5  312-J ;  343-4  5  356;  p.  Lifrici,  271  ; 
273  5  Mei,  272-3. 
Hergualt,  c. ,  245. 
Hescenn  Judie,  143. 
Ilesmunt,  1.,  236. 
Heuel,  1.,  185. 

Hibernia,  I  ;  ij  ;  165  108  5  292  ;  335. 
Hibemienses  Occidentales,  269. 
Hiernin,  tir  oe/ager,  150. 
Higueid  p.  Grifud,  240 ;  =  ?  Yugein,  239. 
Hilarii,  ec.  S.,  31 ;  43;  905  284;  St.  Hilary, 
Hildebertus,  r.,  21-3  ;  335.  [Glam. 

Hilguid,  all,  242  ;  380. 
HiUn,  c,  200,  2. 
Hilin,  brook,  196  5  375. 
Hinn  Hitian,  Brinn,  217. 
Hinbiu,  1.,  189. 
Hindec  mater  Cathouen,  198. 
Hir  Cemyn,  134 ;  367. 
Hirel,  1.,  150. 

Hirpant,  Villa,  =  Villa  Vallis,  168. 
Hisbernn,  Cruc,  155  5  370. 
Hismael.    See  Ismael. 
Hitir  Melin,  78  ;  364. 
Hitir  Melin,  140  ;  368. 
Hiubilin  p.  Conuin,  175. 


INDEX 


405 


i" 


Hiueid  filius  Albrit,  1.,  245.    Cp.  Higueid. 

Hiuel  Da  f.  Cattell,  241,  8;  Howel  Da,  342. 

Hiuel  f.  Ris,r.,  226-231,6;  Hiugel,  228 ;  236, 
7  ;  Houel  r.  Gleuissicg,  212-3;  '"  regione 
Brachani,  219  ;  Hoel,  341 ;  p.  Arthvail  & 

Hiuel  subregulus  More,  252.     [Yuein,  236. 

Hiugel,  1.,  257-8;  p.  Mouric,  249;  255-9;  z66. 

Hockeday,  292.  The  second  Tuesday  after 
Easter :  it  commemorated  the  expulsion  of 
the  Danes  in  the  time  of  ^thelred. 

Hodliu,  pbr.,  277. 

Hodni,  242;  HonSi,  379. 

Holgate,  Robert,  ep.,  305. 

Honorius  II,  30-47;  52-6;  60,  l,  4,  6;  286; 
287  ;  336  ;  347. 

Hostiensis,  54.  of  Ostia. 

Houden,  Johannes,  ep. ,  304. 

Houel.    See  Heuel,  Hiuel,  Hiugel,  Hueil  & 

Howel  de  Kair  Leon,  284.  [Huwel, 

Huchtredus.     See  Uchtredus. 

Huebric  vel  Guebric  p.  Cincenn,  257-8. 

Hueil  f.  Eidnivet,  1. ,  274. 

Hugo  Rotomagensis,  arep. ,  62,  6. 

Hugonis,  prebenda  Magistri,  284. 

Huisc,26;  42;  184;  Husc,42;  341,  6;  see  Uisc. 

Humir,  Oper,  231  ;  zfj.    See  Amir. 

Hunfrai,  Bare,  278. 

Hustrid,  -ud,  eveske,  314;  see  Uehtrit. 

Huui  S.  de  L.  Cum,  274. 

Huwel  Da,  248  ;  see  Hiuel. 

Huweyn  f.  Morgan  Hen,  248 1  see  Iguein, 

Jacann,  1.,  174.     JVe  Jacuan. 

iacinth2«a  petra,  189;  240;  via,  201. 

Jaco,  c,  150. 

Jaco,  1.,  178  ;  184;  p.  Conblus,  178;  Convor, 

186  ;  20J  ;  Jacob  f.  Mabsu,  182. 
Jaco  Coch,  pbr. ,  279. 
Jaco  p.  Rotri,  268. 
Jacob,  flumen,  172  ;  372. 
Jacob,  1.,  211. 

Jacob  ab.  S.  Catoci,  140,  3,  4. 
Jacob  de  L.  Guenn,  277. 
Jacob  f.  Amhyr,  277- 
Jacob  f.  Idgual,  253. 
Jacobus  frater  D'ni,  17;  S.,  106  ;  361. 
Jacouan  p.  Conan,  247. 
Jacob  p.  Cuelin,  162. 
Jacuan  p.  Guiner,  174.     See  Jacann. 
jaculus  Constantini  regis,  72. 
Janua,  57  ;  60  ;  287-8.  Genoa. 

Jarmen  &  Febric,  ec.  S. ,  219.     ?  St.  Arvan's. 
Jauan,  c,  200,  2,  5,  7;  212;  351.  iW^Jouan. 
Ibirrfiiith,  1.,  273;  Byrguith,  270.  i'eeFuith. 
Ibleid  p.  Biuhearn,  178  ;  184. 
Id-,   i'se  Ith- &  Jlid-. 
?Ida,  fin.,  78:^^-9;  364. 
Idcant  p.  Idmab,  239. 
Idgual  p.  Jacob,  253. 


Idguallaun  f.  Morcant  Hen,  r.,  241,  5,  6  ; 

252  ;  p.   Nir,  261. 
Idguallon  f.  Moriud,  220;  1.,  231. 
Idguallon  p.  Judnerth,  176  ;  t8o. 
Idguin  p.  Teudur,  260 ;  Byuci,  279. 
Idmab  de  L.  Cinvall,  264 ;  pbr.  L.  Garan, 
Idmab  f.  Idcant,  239.  [277. 

Idnerth,  c,  173  ;  j^e  Judnerth. 
Idnerth  f.  Mourici,  1.,  131-2  ;  140. 
Idnerth  p.  Elinui,  273-4. 
Idon  f.  Ynyr  Guent,  n8;  121  ;  rex,  122-3  ; 

166-7  ;  Judon,  122. 
Idvab  p.  Cinon,  277.     Cp.  Idwab. 
Jeoleston,  344.  LI.  Illtud  or  listen. ,  Gower. 
Jerosolima,    104;   338;  Hierosolima,  115; 

Jerusalem,  2S ;  103. 
Jestin  f.  Gurcant,  1. ,  273 ;  see  Gistin-us. 
Jestin  vel  Gistin  p.  Riderch,  253 ;  265. 
Jeuen,  247  ;  380-1. 

Iguein.     See  Rit,  Eugein,  Ouein,  Yuein. 
Iguein f.  Morcant  Hen,24i;  Ouein, 246; 252; 

Huweyn,  248 ;  p,  Ris,  246-7.    See  Yuein. 
Iguern,  249. 

Iguern,  Frut,  221  ;  377  ;  ?  262. 
Iguern,  riv.,  170. 
Ihuc,  1.,  156.     Cp.  Iliuc  &  Hind. 
Han,  73  ;  see  footnote,  364. 
Han.     See  Merthir  Han. 
Hbri  f.  Junet,  1.,  203. 
Ildutus  abbas,  disc.  Germani,  7-13  ;   disc.^ 

Dub.,  71  ;  Elifutus,   II  ;    19  ;    335  ;   duo 

nepotes  Elduti,  11. 
Ilduti,  abbatia,  71  ;  81  ;  131  ;ii40,  3,  4,  jr, 

7-9;  151-8;  160;  175-180,  4,  7;  191,  6; 

205-6;  212,  5;  228;  230;  257;  272;  359; 

362  ;  ec.  S.,  31  ;  43  ;  IS3  ;  L-  Hdut,  90 ; 

locus  &  domus  B.  I.,  81.     Lantwit  Major. 
Ilgui,  159;  188;  242;  Ylui,  156;  Elgui,  188; 

370-1,  4,  9;  380.  The  Olway,  Mon. 

Hi,  246 ;  Eli,  c,  247. 

Hi,  c,  185,  8  ;  196,  9 ;  200;  Eli,  186;  201. 
Hi  f.  Beli,  d.,  218-220. 
Hi  f.  Conblus,  1.,  214-6;  ?22i. 
Hi  f.  Manachan,  1.,  215. 
Hi,  Luin,  175  ;  229;  373  ;  see  Lili. 
Hi  j/e/ Lili,  Trev,  232;  351. 
Ilias,  1.,  175;  f.  Morglas,  186-7  ;  Z07;  212; 
ilider,  lo-li.  [Elias,  201. 

Ilien,  Sant,  234.  .''  St.  Julian's,  Mon. 

Iliman  f.  Samson,  203. 
Himan,  villa,  203. 

Iliuc,  1.,  74;  Huic,  75 ;  348  :  172.    Cp.  Ihuc. 
Iliud,  1.,  235-6  ;  cp.  Eliuc,  232. 
Illtut,  1.,  217.     i^se  Ildutus. 
Hud  p.  Guinan,  149.    Cp.  Ihuc. 
Ina,  1.,  127. 

Ina,  Luin,  258 ;  cp.  Ida. 
Indualus;  j«Judualus. 
Ingylby,  Johannes,  ep.,  304. 


4o6 


INDEX. 


Inis.     See  Alarun,  Bratguen,  Cein,  Ebrdil, 

Enli,  Insula,  Echni,  Marchan,  Peithan, 
Inis,  lost  ir,  73.  [Teir-Erw. 

Innocentius  II,  54-67  ;  286-9  5  336. 
Insula,  12;  16;  172;  iee  Britannia,  Ebrdil, 

Echni,  Enli,  Inis,  Teithi. 
insula  in  Salo,  quasi,  156;  195;  2CX];  225;  239. 
Johannes,  c,  160. 

Johannes,  Hugo,  ep.,  305.  Hugkjones. 

Johannes  ap  Harii,  305. 
Johannes  Bathoniensis,  280. 
Johannes  de  Couentre,  ard.,  317. 
Johannes  de  Egles  Clif,  300,  3 ;  3 10,  2,  7. 
Johannes  de  Hibemia,  292-3. 
Johan  de  la  Ware,  303 ;  312,  6. 
Johannes  de  Londoniis,  294-5. 
Johannes  de  Middleton,  293. 
Johannes  de  Monemuta,  ep. ,  294,  9 ;  303, 

9 ;  312,  7 ;  334 ;  356- 
Johan  de  Morteyn,  Conte,  314. 
Johannes  f.  Roberti,  292. 
Johannes  Hostiensis,  54. 
Johannes  Li!xo»iensis,  ep. ,  29. 
Johannes  Paschal,  301-3;  312,  7. 
Johannes  p.  Pagani,  29  ;  37  ;  93. 
Johannes  pbr.  Cardinalis,  48,  9 ;  58  ;  288. 
Johannes  pbr. ,  41  ;  S.  Docunni,  272. 
Johiu,  c,  229. 

Jonas,  comes  Brit,  parve,  21. 
Jonas,  pbr.,  272;  de  L.  EUi,  279. 
Joseb,  pbr.  &  decanus,  247  ;  Joseph,  ep., 

249-265;  303;  312;  342., 
Joseph,  sac.  Ilduti,  257,  9  \  260,  2  ;  lee.  S. 

Catoci,  268  ;  doctor,  273. 
Joseph  f.  Brein,  275-6. 
Joseph f.'Enniaun,  sac,  275. 
Jouann,  c,  72,  6,  7;  Louan  disc.  Dub.,  80; 
Jouann,  t.,  251.  [358-9- 

Jouan,  1.,  167. 
Jouan  f.  Arthan,  1.,  273. 
Jouann  f.  Eidniuet,  1. ,  274. 
Jouann  f.  Guollguinn,  276. 
Jouan  f.  Hecgni  f.  Asser  f.  Assenan,  277. 
Jouan f. Meilic,  c,  178;  196,9;  ?Jouhan,  201; 
Jouav  f.  Riuallaun,  1.,  261.  [jee  Jauan. 

Jouan  f.  Run,  pbr.,  274. 
Jouan  f.  Guolicet  p.  Glesni,  277. 
Jouan  pbr.  Mer.  Teudiric,  274. 
JouanauljC,  i74;Zoguanaul,  170:  pbr., 270. 
Jouav  p.  Auguod  &  Briaval,  216-7. 
Joubiu,  c,  75  :  170-2,  4;  J^*;  Joubu,  171. 
Joubiu  f.  Guernonoe,  c,  215. 
Joude  p.  Marchiud,  265. 
louil  ■vel  louguil  disc.  T.,  126-7  5  luhil  disc. 

Dub.  &T.,  115.  t  Louil. 

Jouoniu,  74 ;  Iguonui,  172 ;  see  Hentrev. 
Ircil  vel  IrciUicg  ;  see  Trev  Ircillicg. 
Irgudin,  riv.,  183. 
Irhen,  nant,  155.  (?  Nant  ir  Hen.) 


Iridiouen,  Trev,  32  ;  44. 

Isaac,  capellanus,  29 ;  60,  4  ;  85-  6. 

Isaac,  1.,  201  :  pbr.,  279. 

Isabele  fille  W.  le  conte  de  Glouc,  314. 

Isael.     See  Ismael. 

Isceiauc,  trev  ir,  =  villa  Proclivii,  204. 

Isceviauc,  78;  359;  364.  AJ«'o,  LI.  DeiloVowr. 

Isciplan,  c,  172;  Sciplan,  227;  see  Sciplon. 

Iscirit  Maur,  123  ;  366  ;  Skyret,  320. 

Iscuit  Cyst,  234  ;  342. 

Ismael  disc.  Dub.  &  T. ,  iiS ',  ep.  Menevensis, 

Ismael  f.  Budic,  130.  [338-9. 

Ismael  p.  G/ndoc,  149  ;  151-2,  4. 

Ismael,  Fenn  Claud,  160. 

Ispidatenn,  202;  Whitethorn,  375. 

Israheliticus  populus,  103. 

Issiu,  Merthir,  279.  Partrishow,  Brec. 

Istleidiauc,  258;  381. 

Istrat.     See  Estrat,  &  Elei. 

Istrat  Gui,  270.  [341. 

Istrat  ji^/ Strat  Ha vren,  ec,  174-5;  ^^9>  373! 

Istrat  Havren,  174  ;  373. 

Istrat  lu,  35-6 ;  248 ;  279 ;  Eu,  59 ;  347 ;  Estrat 

Eu,  42,  6,  7;  55;  286;  lu,  41;  StratYu, 

63 ;  Ystrad  Yw,  363.     The  Hundred  of 

Crickhowel,  at  least  approximately,  Brec. 
Istrat  Our,  32 ;  Estrat  Eur,  42 ;  Istrat  Dour, 

76 ;  358  ;  Valley  Dore,  363.  Her. 

Italia,  no. 

Ithail  p.  Gurcant,  258-9 ;  263.    5««Judhail. 
Judaltcan  p.  Cuii,  180. 
Judane,  1.,  180.     Cp.  Judonai. 
JudiJiu,  1.,  186  ;  p.  Brii,  199.  [Her. 

Judbiu,  villa,  184-5.  1*  ireaddow,  Peterstow, 
Judcant,  1.,  212,  7. 
Judgual.     See  Guorlurch. 
Judguallaun,  1.,  1S4;  r.,  176,  7;  p.Judnerth\ 

176 ;  180,  7. 
Judguallaun,  1.,  166:  216. 
Judguallaun  p.  Nir,  261. 
Judguoret,  c,  169  :  225. 
Judguoret,  1.,  183. 

Judhail,  hereditarius  ?  Fernvail,  195-6. 
Judhail,  pbr.,  270. 

Judhail  f.  Athruis,  r.,  157;  259-260;  ?  196. 
Judhail  f.  Edeluirth,  196-7. 
Judhail  vel  Ithail  f.  Morcant,  rex.,  158,  9; 

172.  .5.  6,  g;  180,  3,  5-7,  9;  r.  Gleuifficg, 

190-2,  5,  6;  202,  4,  5,  6;  Judhael,  341 ;  p. 

Fernvail  et  Mouric,  158;    175,  9;   180; 

2OZ-2,  6,  7,  8;  214;  Ris  &  Rotri,  191 ;  20^; 

206,  9  ;  2/7  ;  341. 
Judhail  vel  Ithail  f.  Teudus,  1.,  270,  3,  4. 
Judhurbj-hubrab.  Docunni,  149;  151,7;  160. 
Judic,  c,  191. 
Judic,  1.,  154,  6;  176;  180;  191  :  227  ;  p. 

Dounerth,  176;  180,  I;  p.  Merchitir, 2ig ; 
Judic  f.Cetvur,  1.,  149.  [p.  Guorai,  230. 
Judic  f.  Nud,  t.,  150;  182. 


INDEX. 


407 


Judic  f.  Riderch,  199. 
judicia  ferii,  28  ;  see  fossa. 
Judiu  we/ Judio,  c,  170. 
Judne,  c,  191 ;  see  Judonai. 
Judner,  c,  75  ;  Judjierth,  163. 
Judnerth,  c,  215;  227,  8;  230,  6,  7  ;  equo- 
nimus,  231  ;  Jud-nerd,  216  ;  -nerdh,  217. 
Judnerth  f.  Auguod,  1.,  217. 
Judnerth  f.  Avagon,  1.,  231. 
Judnerth  f.Judgual&n,  1.,  176;  180,  5,  7,  8. 
Judnoe,  1.,  176;-  187  ;  Judnou,  174. 
Judnou,  c,  73;  77;  359;  disc.  Dub.,  80; 
ab.  Bolgros,  164;  Judon,  u.,  75;  122;  ab. 
Judnov,  1.,  174.  [Bolgros,  166. 

Judon,  c,  170-2,  4.     See  Judnou. 
Judon,  r.,  122;  see  Idon. 
Judon  f.  Ceriau,  1.,  179  ;  191. 

Judonai,  c,  179;  Judne,  191.    Cp.  Judane. 

Judualus,  Ind-,  Nid-,  vel  Uidualus,  f.  Jonas, 
dux  Brit,  parve,  21-4 ;  335  ;  345. 

luhil  disc  Dub.  &  Tel,  115  ;  see  louil. 

Juenn,  166 ;  372. 

Julen,  123 ;  366. 

Julenn,  Pull  ir,  257  ;  381. 

Julitta,  ec.  de  S. ,  325  Llan  Hid,  Glam. 

Julius,  26  ;   22^  ;   342  ;   377  ;   see   Merthir 

Jumail  p.  lunet,  162.  [Jun  &  A. 

Junabui  we/ Junapeius,  pbr.,  72-4,  6-7;  disc. 
Dub.,  80;  j^9;  disc.  Dub.  &  Tel.,  Ilj;  ep., 
163-5 ;  Lunapeius,  303 ;  3" 5  SS^-    See\j. 

Junathan  f.  Ceretic,  220.  [Junabui. 

Junet,  1.,  145;  152,  4,  6;  176;  183;  191; 
f.  Letric,  149  ;  p.  Ilbri,  203. 

lunet  f.  Jumail,  1.,  162. 

Junuhic,  villa,  250;  381.  ?  Undy,  Mon. 

Jurthir,  1.,  154. 

Just  p.  Deui,  203. 

Juthel,  1.,  154;  cp.  Juthail  we/ Ithael. 

Juthnerth.     See  Judnerth. 

Iveton,  ec.  de,  322.  Ifton,  Mon. 

Ivor,  1.,  221. 

La.  ^ee  Nasch  Osmundi,  &  Thawe. 

Laci,  Walter  de,  276-7  ;   280. 

Lacus  rufus,  148. 

Laguernauc,  207  ;  375. 

Laithti  Teliau,  124-6  ;  2SS  ;  343  ;  3^6. 

Lam-.    See  Lann  M. 

Lam  Paddoc,  321.  Llam  Badock,  Mon. 

Lann.  See  Cil,  Ecclesia,  Ecclus,  -uis,  Mer- 
thir, Nant  ml  Vallis,  Trev  vel  Villa. 

L.  Arthbodu,  144;  [80.]  In  Gower. 

L.  Bedeui,  218  ;  221 ;  2^4.    Pmterry,  Mon. 

L.  Berguall,  239 ;  see  L.  Mergualt. 

L.  Blethian,  319;  325;  330;  vie.  331.  Glam. 

L.  Bocha.     See  L.  Mocha. 

L.  Budgual,  -an,  164;  171 ;  275;  podum  S. 
Budgualan,  164.         BaHingham,  Her. 

L.  Cadauc,  279;  L.  Cattwc,  343.        Carm. 


L.  Caddoc  Auel, 320.  LI.  GattockVibonAvel. 
L.  Caddoc  iuxta  Usk,  320,  7.  Mon. 

L.  Caddoc  Kelleny,  320.  =  ?  LI.  G.  Lennig 
of  the  Myvyrian  list,  now  1  LI.  G.Lingoed. 
Kelleny =?  ffenlennic,  but  cp.  L.  Celinni. 
L.  Caddoc  de  Penros,  284 ;  321.    Pen  RhSs. 
L.  Calcuch,  165 ;  Colcuch,  192.  ^ 

L.  Carvan,  243 ;  274 ;  3 1 9 ;  324 ;  330 ;  340, 2 ; 
see  Carbani  V. ,  &  ec.  Catoci.        Glam. 
L.  Catgualatyr,  31  ;  43  ;  90 ;  180,  2;  282; 
317  ;  341 ;  373.  Bishton,  Mon. 

L.  Cein,  275.  Kent-church,  Her. 

L.  Celinni,  275. 

L.  Cerniu,  72;  165;  363;  =Cenubia  Cornu- 
bium,  192.        ?  The  site  of  Abbey  Dore. 
L.  Ceffic,  124.  Kiffig,  Carm. 

L.  Cetguinn  in  Istrat  Yu,  279.  Brec. 

L.  Ceuid,  166.    See  Ceuid. 
L.  Chovian,  284.  LI.  Goven,  Mon. 

L.  Cinauc,  275.  LI.  Gunnock  on  the  Giman, 
L.  Cincyrill,  155.  [Her. 

L.  Cingualan,  32  ;  44  ;  90 ;  144-5  ;  369- 
L.  Cinith,  279.  LI.  GenyS,  Gower. 

L.  Cinitir,  L.  i  Cruc,  275 ;  277.    Kender-ch. 
L.  Cinmarch,  vil.,  32;  44;  ,158;  165;  284; 
=  St.  Kinmark  [Chepstow],  336  ;  341  ; 
371-2 ;  prior  de  S.  Kynmarcho,  328. 
L.  Cinuur  Trosgardi,  14S ;  239  ;  L.  Conuur 
we/cella  Conguri,  144;  see  L.  Merguall. 
L.  Cinvall,  173;  264;  MerthirC,  171;  372. 
L.  Cinvil,  275.  LI.  Gynvyl,  Mon. 

L.  Coit,  32  ;  43  ;  90 ;  166 ;  cp.  n.  I. 
L.  Coit,  255.  Brec. 

L.  Cors,  146;  238;  255;  369;  monasterium, 
238;  342.  L.  Gors,  Brec. 

L.  Cronnguern,  124 ;  255.    Cronware,  Pern. 
L.  Cruc,  27s  ;  see  L.  Cinitir. 
L.  -Culan,  216  ;   L.  Guwan,  318  ;  320. 

LI.  Giwa  vel  LI.  Gua,  Mon. 
L.  Cum,  31;  43;  90;  173;  274;  284;  373; 
preb.  de  L.  Comb,  326  ;  330.        Mon. 
L.  CustenhinG.Benni,  72;  275-6.  6'ee  Garth 
Benni.     *  Welsh  Bicknor,  Mon.  &  Her. 
L.  Dav,l20;  313-7;  Tam,  69  &  120;  Daphe, 
282;  dec,  319:  323.9;  336;  Landaff, 
341,  4.     See  ec.  Petri,  &  ec.  Teliaui. 
L.  Degeveth,  321  ;  see  Merthir  Teemed. 
L.  Degui  Cilpedec,  275.     See  Cil  Pedec. 
L.  Deui,  164-6;  192; 790.  Dew-church,'\^e,x. 
L.  Deui  Ros  Cerion,  275  ;    Deugui,   276. 
Much  Dew-church,  Her.  [Mon. 

L.  Deviry  Ruthery,  320.  LI.  Ddewi  Rhylerch, 
L.  Dewy  Skyret,  320.      LI.  Ddewi  Skirrid. 
L.  Di-.     See  L.  Ti-. 
L.  Dinegat,  284  ;  see  Merthir  Dingat. 
L.  Diniul,  171-3  ;   372;  PDineul,  32;  43; 
Diniuil,  90  ;  349.  ?  LI  Ddeiniol. 

L.  Divailauc,  279.  LI.  Dyveilog,  Carm. 

L.  Dyvoddok,  325.        LI.  Dyvodwg,  Glam. 


4o8 


INDEX 


L.  Dyv«yrguyr,  128;  133;  L.T.  L.Dibrguir, 
254;  L.  Dyfwrwir339;  Territorium  Aq- 
uilentium,77,8;  364.  Ll.Ddowror,C2x\a. 

L.  Douche,  324.  Llandough  super  Ely. 

L.  Dougarth,  164.  ?  Ganerew,  or  Whit- 
church, under  the  *  Doward  Hills,  Her. 

L.  Dojwe,32S.  Ll.Dough super  Thaw,G\xm. 

L.  Dowe,  325  ;  331 .  Llandaw,  Glam. 

L.  Dotei,  ^2;  44;  ^o;  cp.  puteus  Dotei,  224. 

L.  Ebrdil,  192.    See  L.  Evrdil,  &  Matle.  , 

L.  Edern,  285  ;  Edernen,  344.  Glam. 

L.  EUi,  279 ;  343.  Carm. 

L.  Enniaun.    See  L.  Oudocui.  [Glam. 

L.  Ethrim,  279.       Ethrim^  on  the  Clydach, 

L.  Ewrdil,  159 ;  LI.  Eurdil,  341 ;  371.  LI. 
ErUl,  LI.  Denny,  Men. 

L.  Foyst,  320.  Men. 

L.  Gan,  325  ;  330.  Glam. 

L.  Garan,  192  ;  277,  Her. 

L.  Garth,  31;  43;  90;  121,  3;  180;  225; 
Lanhart,  284 ;  365.     Llan  Arth,  Mon. 

L.  Garth Benni,  1^4;  see'L.  Custenhin  G.B. 

L.  Gemei  (read  L.  Genvei),  32 ;  44 ;  90  ; 
140,  S  ;  terra  Convoi,  140 ;  368-9. 

L.  Geruall  vel  Guergualt.    See  L.  Mergualt. 

L.  Gevelach,  279  ;  343.  Glam. 

L.  Gewy,  325.  LI.  Geviyi,  Laleston. 

L.  Guenn  Aper  Humur,  277 ;  see  L.  Guem. 

L.  Guem,  200;  276-7;  352;  Tel.  ha  Dibric, 

275  ;  344.  Llan  Warn,  Her. 

"~l)!~Guern  Cinuc,  31  ;    43  ;    90  ;    Henlenic 

Cinauc;  252,  381.  LI.  Gunnock,  in  ruins. 

L.  Guem  Ti»«auc,  241-2 ;  380. 

L.  Gunyth,326;  331;  343.  LI.  GunwydjCavm. 

L.  Gunguami  vel  Gurthebiriuc,  201 ;  =  Won- 
warestowe,  320 ;  375.    Wonastow,  Mon. 

L.  Guonhoill,  43  ;  90  ;  Gunnhoill,  32 ;  241 ; 
252;  381.  [Her. 

L.  Guorioe,  162,  4,  ^,  6 ;  192.    *Garway, 

L.  Guoronoi,  241,  6;  378.  }  Rockfield,  Mon. 

L.  Gurfrit,  62;  124;  255;  Worfrit,  56;  287. 

L.  Guraaet,  154;  255;  370.  Brec. 

L.  Guwan,  318;  Gywan,  320;  see'L.  Gulan. 

L.  Hardneu,  279.  LI.  Arthney,  Carm. 

L.  Hary,  324.  Glam. 

L.  Helicon,  31  ;  43  J  90 ;  205. 

L.  Hunapui,  275.  Llan-d-inabo,  Her. 

L.  i  Cruc,  277 ;  see  L.  Cinitir. 

L.  i  Doudec  Seith,  255.   Nr.  LI.  Gors,  Brec. 

L.  i  Doudec  Sent  in  cimiterio  L.  Custhennin 
in  Garth  Benni,  276.  Her. 

L.  Ildut,  31;  43;  71;  90;  I4S;  279;  Iltwyt, 
319;  325;  330;  ■"<=;,  331;  LI.  VUdut 
vawr,  340;  je«  Ilduti.     Lantwit  Major. 

L.  Ilthem,  324.  LI.  Iltern,  Glam. 

L.  Issan,  321 ;  see  L.  Nissien. 

L.  Issan,  56  ;  62  ;  124 ;  255  ;  287.  ?  *St. 
JshmaeVs,  Rhos,  Pem. 

L.  Junabui,  73;  165;  192;  364.  * Bredwardine. 


L.  Liuit,  241;  378.  LI.  Lliwyd,  LI.  Vannar. 
L.  Loudeu,  163  ;  192;  275.  L.  Loudy,  Her. 
L.  Louel,  321.  LI.  Llowel,  Mon. 

L.  Mainvon,  199;  2i7;i««TrilecL.Mainvon. 
L.  Martin,  275,  7.  Marstim,  Her. 

L.  Martin  in  Nether  Went,  322,  8.       Mon. 
L.  Maucheys.  See  Merthir  Maches. 
L.  Maur,  77 ;  337  =  L.  T.  Maur. 
L.  Maur.     See  L.  T.  Forth  Halauc. 
L.  Mays,  325  ;  331.  Llan  Maes,  Glam.        ' 

L.  Meilic  ha  Lyguess,255.  Llowes  Ch.,  Rad. 
L,  Meir  C.  Mingui,  275.  St.  Mary's,  Mon. 
L.  Meir  i-Penn  Ros,  [cp.  Cecin  P.  Ros,  264], 

32;  44;  231.  'i  St.  Mary's,  Monmouth. 
L.  Menechi,     vel     Villa      Meneich,     159. 

?  Monachdy,  Gabalva,  LI.  Dav. 
L,  Mergualt,    £g  ;     90  ;     Merguall  =  ec. 

Cyngur  Trosgardi  vel  L.  Cynuur,  145 ; 

cella    Conguri    vel   Conuur,    144 ;    L. 

Berugall = monasterium  S .  Cinuuri,  239 ; 

L.  T.  de  L.  Geruall,  31  ;    Guergualt, 

43;  Bysschopeston,    333;  369.        LI. 

Deilo  Verwallt  or  Bishopston,  Gower. 
Lanii  Mihacgel.    See  Michaelis. 
L.  Mihangel,  325;  331.  LI.  V.PontVdn.  Gla. 
L.  Mihacgel,  2625382.  Xemeis Jnferior,M.ori.  ■ 
L.  Mihacgel  Cil  Luch,  275,  7.    St.  MichaeVs 

Church,  near  Gillow,  Her. 
L,  M.  Cruc  Cornou,  241  -2 ;  Kilcornew,  320 ; 

379.  LI.  V.  Crucorney,  Mon. 

L.  M.  Estom  Lowern,  320,  7.  Mon. 

L.  M.  i pull, 241-2; 379.  'iPoolMeyrick,Mon. 
L.  M.  iuxta  Usk,  320.  LI.  V.  Govion. 

L.  M.  Liclit,  32  ;    44 ;    Lichrit,  244  ;   380. 

?  Earlswood  Chapel,  Mon. 
L.  M.  Maur,  31;  43;  9o;=trev  Peren,  233; 

234,    6  ;    322  ;   342.        LI.  Vihangel, 

near  Rogiet,  Mon. 
L.  M.  m.  Gratlaun.    See  L.  M.  Trev  Ceriau. 
L.  M.  supra  Mingui,  275.        Garway,  Her. 
,  L.  M.  Trev  Ceriau,   167-8 ;  238 ;  =  L.  M. 

meibion  Gratlaun,  237-8;  255;  341;  352. 

?  *Ll.  Vihangel  Tal  y  Llyn,  Brec. 
L.  M.  Tor  Meneth  alias  Kennan,  282 ;  321. 
L.  Mocha,  74;   171-2;   264-5;   272;  348; 

Machuti,  ec,  S.,  320.  St.  MaugharCs, 
L.  Movor,  321.  Llanover,  Mon.  [Mon. 
L.  Nissien,  241-2;  LI.  Vssan,  321 ;  379;  see 

Tinysan.  LI.  Ishen,  Mon. 

L.  Oudocui  vel  L.  Enniaun,  138;  156;  166  ; 

222,  3 ;  ec.  &  vil.  S.  Oudocei,  31 ;  43  ; 

90 ;    L.   Docuith    iuxta  Tintarn,    340 ; 

370 ;  abbatia,  223.  LI.  Dogo,  Mon.      .    . 

L.  Penn  Creic,  144.  ?  Pen-mdn,  Gower. 
L.  Petyr  in  Henriu,  261-2  ;  382.  Mon. 

L.  Petir,  275-6.  Peterstow,  Her. 

L.  Petyr,  90 ;  ec.  S.  Petri,  32  ;  43. 
L.  Petyr,  279.     L.  Bedr,  YstradYw,  Brec. 
L.  Rath,  115;  124;  255.        Amroth,  Pem. 


INDEX. 


409 


u 


L.  Rldol,  275.  LI.  Rotkal,  Her. 

L.  Ririd,  324 ;  330.         LI.  Trithid,  Glam. 
L.  SanBreit.  ^cc  Brigida  &  Eccluis.   [Glam. 
L.  San  Freit  vd  Bregit,  32  ;  43  5  263  ;  383. 
L.  SanFreitj'«/Bregit,27S-6.  Bridstow,ilei. 
L.  Sant  Guainerth,  275-7.    Si.  Weonard's. 
L.  Sulbiu,  31;  43;  90;  160;  371.  LI.  Sil-lo, 
L.  Suluc,  231;  275-7.   Sellack,  Her.     [Her. 
L.  Tam,  69  ;  120  ;  336  ;  see  L.  D^v. 
L.  Teliau,  128;  see'h.  Dyv«yrguyr. 
L.  Telifiu,  275  ;  see  Hennlann  Dibric. 
L.  T.  Aper  Couin,  124  ;  254.  Cam. 

L.  T.  Bechan,  ec,  116.  ?i/.  D.  Abfr  Cowin. 
L.  T.  Bechan  in  difrin  Teiui,  Villa,  1245254. 
L.  T.  Cilretin,   56;    62;   124;   2555287. 

Kilrhedin,  Carm.  &  Pern. 
L.  T.  Cressinych,  123  ;  Cresseny,  284 ;   de 

Crissinic,  ^7;  43;  9°;  339;  3^6- 
L.  T.  de  L.  Geruall.     See  L.  Mergualt, 
L.  T.  Garth  Tevir,  124;  254.   'BronDeilo,' 

Caio,  Carm. 
L.  T.  i-Ciliou,  255.    LI.  Deilo  Graban,  Rad. 
L.  T.  L.  Dibrguir,  254;  see  L.  Dyvuyrguyr. 
L.  T.  Litgarth,  124;  255  ;  L.T.  Penn  Litgart, 

56 ;  6^ ;  287.  LI.  Deilo  Llwydarth,  Pem. 
L.  T.  LuinGuaidan,  124;  255;  jc^Guaidan. 

Llwyn  Gwaian,  LI.  Ddewi  Velvre,  Pem. 
T.  Mainaur,  62.    Cp.  n.  I. 
T.  Mainaur  Brunus,  I62;  125,  254;  28J. 

LI.  Deilo  Rwnws,  LI.  Egwad,  Carm. 
T.  Maur,  56;  62;  77,  8;  [116];  133,  5; 

254;  270 ;  287;  337 ;  339 ;  340 ;  364- 

T.  Merthir  Mimor.  See  Merthir  Mimor. 
T.  Nant  Seru,  124  ;  254.  Carm. 

T.  Penn  Llitgart.     See  L.  T^  Litgart. 
T.   Penn  Tiuin,  ^6  ;    62  ;    124  ;    254-5  ; 

287  ;  see  Penn  Tiuin.  [Caio,  Carm. 

T.  Pimp  Seint,  56  ;  62  ;  287.  Pymsent, 
T.  Porth  Halauc,  =  L.  Maur,  31;  43;  90; 

122;  284;  337;  366.     LI.  T.  Pertholey. 
T.   Por'  Tnlon,  90.      ?  Caswell  Chapel, 

Bishopston,  Gower. 
T.  Tal  i  Pont,  villa,  31  ;  43  ;  90  ;  14°  ; 

336.  North  of  Llwchwr,  Glam. 
T.  Trevi-Cemiu,  124;  254.     'i*Crinow. 
Tidiuc,  275-6  ;  see  Hennlann  Tidiuc. 
TiluU,  J2;   43;  217;   Sant  TiluU,  216; 

376.   ?  St.  y  Nill,  St.  Bride's  super  Ely. 
Timoi,  231  ;  Tiuoi,  275.  Foy,  Her. 

Tipallai,  32;  44;  171-3;  372.  'iParsonage 
Tisauuc,  275.  [Farm,  St  Maughan's. 
Tissoi,  187;  321,  8;  374-  LI.  Soy,  Mon. 
Tituill,  241 ;  378.  Llwyn  Deri,  Mon. 
TiUei  212  ;  see  Tifhei.  Lamphey,  Glam. 
Tiuinauc,  275.  ?  Whitchurch,  Her. 

Tivauc  in  Penn  Ichen,  255,  7.  Glam. 
Toene,  63;  prior  deL.  Tony,  336;  ?344. 

Llan-t-hSny—Nant  Hodni,  Men. 
Tony  iuxta  Glouc,  prior  de,  328. 


LI.  Trissen,  Mon. 

LI.  Trissan,  Glam. 

Now  corrupted  into 


L. 
L. 

L. 

L. 
L. 
L. 

L. 

L. 

I' 
L. 


L.  ToulidauC,   in   Carmarthen,   62  ;    124  ; 

254 ;  287. 
L.  Trissan,  321,  8. 
L.  Trissan,  324  ;  330. 
L.  Vannar,  241. 

LI.  Vaenoi !  Mon 
L.  Vedeui,  221  ;  274  ;  377  ;  see  L.  Bedeui. 
L.  Veir,  322.  LI.  Veir  Discoed,  Mon. 

L.  Veir  Cul  Cudyn,  327  ;  ec.  Culcudyn,  320. 
"L.  Uuien  =  Mamouric,  206  ;   vil.  &  ec.  S. 

Nuuien,  31;  43;  90;  375. 
L.  Waryn,  322.  LI.  Wern,  Mon. 

L.  Waynarth,  320,  7.      LI.  Wenarth,  Mon. 
L.  Worfrit,  56  ;  287  ;  see  L.  Gurfrit. 
L.  Wytheryn,  320, 7;  ec.  Gueithirin,  228;  377. 
Lancastria,  334. 
Landavensis,  27;  30-1;  34-49;  52-68;  76; 

84.  7,  8,  9;  92-4.  7;  119;  124;  130-2; 

248-9;  266;  278;  281-311;  313,  7,  8; 

326, 9;  332-344;  3,47;  35°.  6,  7.  8;  360. 

N,B. — Landav&xisa  is  hardly  used  in 
hand  A  except  in  the  rubrics;  for  Land- 
auensem  on  p.  27,  read  Landwi. 

Land.  Archidiaconus,  326, 9;  archidiaconatus, 
282  ;  prebenda,  285. 

Land.  Cancellarius,  326,  9. 

Land.  Capitulum,  326,  9. 

Land.  Episcopus,  326,  9 ;  330,  3. 

Land.  Prebenda,  z8^  ;  326,  9  ;  330. 

Land.  Precentor,  326,  9. 

Land.  Thesaurarius,  326,  9. 

Landavia,  5;  31;  42;  70-7;  84-5;  90;  107 
116-278;  283;  291,  3;  317;  336,  8 
341,  2,  4  ;  358  ;  Landavaj,  27-9  ;  336 
L.  Tam,  350;  Landaf,  313-7;  344;  357 
decanatus  de,  319  ;  323;  Landaff,  341 
LI.  Div,  353 ;  363-7 ;  see  ec.  S.  Petri 
&  Teliaui. 

Land.Monast.,z7;i44;2i4;Archi-,  74-5;  129. 

Lannerch  Glas,  194. 

Lannerch  Onnviu,  140  ;  368. 

Langeston,  ec,  284;  318;  322.  Mon. 

Lanhart,  284  ;  see  L.  Garth. 

Lapis,  196. 

Lapis  longus,  224.  ?  *Langston,  Mon. 

Lateranense  palatium,  25.  At  Rome. 

Lateranum,  30  ;  35-9 ;  41  ;  45-8  ;  53-4.   „ 

Lath,  Villa,  151. 

Lau  Hir,  epithet  of  Mtcol,  118;  125-9. 

Laur,  245 ;  p.  Deheueint,  245 ;  Teudur,  268  ; 

Laur,  Trev,  32  ;  43.  [Nouis,  274. 

Laurentii,  basilica  &  capella  S.,  25. 

Lebes  ietxeus,  153. 

Lebinid,  261.    A  Commote  in  Guent  is  Coet. 

Leph.  see  Bichlyt,  Eneuris,  Forch,  Libiau, 
Meneich,  Oudoucui.     Cp.  n.l. 

Lech,  74;  260;  petra,  122;  saxum,  128. 

Lech  Luit,  123  ;  197  ;  366. 

Lech  Melen,  207  ;  375- 


4IO 


INDEX 


Lecha,  241  ;  378. 

Lechou,  nant  &  pant,  226  ;  377. 

Lechou  Lition  vel  Lech  Luit,  197. 

Legionum  civitas,  26  ;  336. 

Legui,  I.,  236. 

Leliau  p.  Gurdavau,  161  ;  -tavau-i,  164. 

Lembi,  vallis,  74  ;  172  ;  358. 

Lemenic,  L,  174. 

Lennic,  probably  a  diminutive  of  Llann,  197. 

?  Alltyr  Ynys,  S.  of  Clodock. 
Leo  ferox,  22. 

Leoniana  civitas,  25.  The  Leonine  city,  Rome. 
Leonis,  Petrus,  54-5-  Anacletas  II. 

Leprosa  uxor,  21. 

Leprosorum,  Vallis,  227 ;  cp.  Clavorion. 
Lesia,  23.  Lisieux,  Normandy. 

Letan,  1.,  199. 

Letclit,  1.,  127.     Cp.  Lichrit. 
Letric  p.  Junet,  149  ;  152,  4. 
Letuer  Cell,  78  ;  364. 
Leubrit,  t.,  210.     Cp.  Loubrit. 
Leucu  uxor  Hiugel,  236. 
Leuhaiarn  f.  Loumic,  1.,  161. 
Leui,  c,  169.  [Efgar,  231. 

Leui,  1.,  232  ;  Legui,  235;  Liugui,  236 ;  p. 
Leuguirn,  Villa  Crucou,= Villa  Carnou,  262. 
Leuyrn,  Fin.  Cruc,  142  ;  369  ;  cp.  Louern. 
Leumarch,  218  ;  see  Loumarch. 
Libiau,  ep.,  237-240;  303  ;  312;  362. 
Libiau  hereraita,  194-5. 
Libiau,  Lech,  142  ;  369. 
Librarius,  quidam,  7. 
Lichrit,  244;  Liclit,  32;  44;  i««L.M.  Lichrit, 

&  'Bhyi's Lectures  on  Welsh  Philology,  p.367. 
Licotuc,  Trev,  257  ;  381. 
Lifann.     See  Pull  L.,  &  cp.  Liman. 
Lifricus  vel  Lifris  f.  Herwaldi,  ard.,  271,  3-4. 
Lignea  ecclesia,  277.  \—Leofric. 

Lignum  longum,  198. 

Liguallaun  i.  Tutbulch,  241 ;  see  Riguallaun. 
Liguallaun.    See  Guaisav  L. 
Liguess.     See  L.  Meilic  ha  Liguess. 
Lilli,  c,  163. 

Lilli,  1.,  75  :  171-2  ;  227  ;  cp.  Hi. 
Lili  vel  Ili,  TreV,  232. 
Lilian  heres  Mourici,  143. 
Liman  w/Liuan,  241  ;  378;  Liminan,  210 ; 

cp.  Lifann.      A  trib.  of  tke  Trothy,  Men. 
Limarch  mab  Athrem,  p.  GuoUguin,  279. 
Linn,  214. 

Lin  i  Gleiniou,  272  ;  384. 
Linn  Syvadon,  146.        LI.  Gors  Pool,  Brec. 
Linniou,  Maru,  183. 
linea  coccinea,  203. 
Liss,  finnaun,  263  ;  383. 
Lis  Castell,  caput  totius  Demetice,  &c.,  125. 
Lis  Guern,  251  ;  352.  Mon. 

Linconiensis,  280.  of  Lincoln. 

Litan,  Cam,  229  ;  378. 


Litgarth in Dou Clediv,  124;  255. 1  See'L.T. 

Llitgarth,  Penn,  56  ;  62  ;  287.     J'  Litgarth. 

Lithani,  ec.  S.,  283  ;  340 ;  see  Elidon. 

Liuelin  p.  Grifudi,  278. 

Liugui,  1.,  235  ;  see  Leui. 

Liuhess  in  Elvail,  149;  Lyguess,255.  Llowes, 

Livathru,  1.,  127.  [Rad. 

Livonui  p.  Guenhav,  130. 

Locnhty,  127  ;  366. 

Lodguinus  r.  Francie,  89. 

Loegria,  342  ;  see  Anglia. 

Loguanaul,  c,  170.     Clearly  a  scribal  error 

for  loguanaul ;  see  Jouanaul. 
Londonii.    See  Lundonii. 
Longuern,  229  ;  see  Louern, 
Lonion,  124 ;  255.        Lanion,  Pem.  Dock. 
Lontre  Tunbulch,  183  ;  374. 
Lotre  Elidon,  Hen,  157  ;  371. 
Louan  disc.  Dub.  80  ;  probably  a  misreading 

for  Jouan,  348  ;  3^8,  g. 
Loubran,  1.,  143. 
Loubrit  vel  Leubrit,  1.,  210 
Loudeu,  163.     See  L.  Loudeu. 
Loudoc,  1.,  237. 
Loudoce,  1.,  150. 

Louern,  175  ;  373;  Lo«guem,  229. 
Louhai,  ager,  209 ;  376.  Tintern  Parva,  Mon. 
Louheithi,  1.,  140. 
Louhelic,  nant,  250-1  ;  381. 
Louhonerd,  1.,  132. 
Loumarch  f.  Catguocaun,  222-3. 
Loumarch  f.  Duta,  c,  218;  227-3  ;  240. 
Loumic  p.  Leuhaiarn,  161. 
Louri  p.  Conhoe,  161. 
Lourone,  1.,  178  ;  -onui,  184. 
Luca,  B.,  54,  6,  9;  61,  3.  5.  6;  fest.,  287. 
Luch.    See  Cinahi,  Crecion,  EiUn,  Ferdun. 
Lucia,  S.,  25. 
Luchur,  -uc,  140 ;  Lychur,  141  ;  Llwchwr, 

340 ;  368-9.  Between  Carm.  &  Glam. 

Lucius,  r.,  26  ;  68-9  ;  289  ;  313  ;  344. 
Ludat,  1.,  186. 

Lues,  atra  107  ;  131 ;  flava,  no ;  see  Flava. 
Lugobi,  1.,  76. 

Luguach  f.  Duta,  c,  221 ;  see  Loumarch. 
Luguim,  257;  1  epithet  ofhxaxA;  cp.  n.  I. 
Luguni,  Brinn,  207.       ?  Raglan,  W. ,  p.  14. 
Luin,  229.    See  Elidon,  Gaidan,  HeUc,  111, 

Ina,    L.  T.  Luin  Guaidan,  Maur,  Teliau. 
Luin  Teliau,  124;  255.    Tre-Uwyn,  Tenby. 
Luit.    See  Alt,  Cam,  Lech,  &  Nant. 
Lulic  vel  LuUng,  c,  210-211. 
Lumarch  jie/ Luuarch  p.  Briavail,  149;  151. 
Lunapeius.     See  Junabui. 
Lunberth,  ep.  Sc'i  David,  238-9. 
Lunbiu,  1.,  202,  5. 
Lunbiu,  Otyn,  143  ;  369. 
Lunbrit,  c,  207  ;  212  ;  cp.  Lunberth. 
Lundoniensis,  49  ;  280. 


INDEX 


411 


Lundomi,  29  ;   294-5  5  334 ;  Lundrii,  37  ; 

Londres,  313;  Lundonia,  49;  52;  266. 
Lunguid,  1.,  209. 
Lupus,  68-9 ;  336. 
Lutinn  de  Hennlann  T.,  c,  231. 
Luuaet  [?  Liuiaet],  1.,  76  ;  jj'.J. 
Luuarch.     See  Lumarch,  &  Lyuarch. 
Luxoniensis=LexoOTensis,  29.      of  Lisieux. 
Lyggessauc,  c,  148. 

Lyra,procur.  de,3i8;  327;  357.  InNormandy. 
Lyuarch  Hen,  Pen  Clawd,  146  ;  369. 
Lyvni,  146;  369-370.  Brec. 

Mable,  171;  ec.  172;  372.  LI.  Vapley,  Mon. 
Mabon,  c,  209. 

Mabon,  1.,  75  ;  p.  Guordoi  &  Gurution,  164. 
Mabsu,  1.,  158;  176,  9;  180,  4,  5,  7,  8;  191; 

196  ;  P-  Jacob,  182,  4. 
Mabsu  f.  Guobeith,  1.,  185-6. 
Machagui,  difrin,  255.  Bachcewy,  Rad. 

Maches,  Merthir,  211  ;  L.  Maucheys,  322; 

Majweys,  329.  LI.  Vackes,  Mon. 

Machumur  =  ?  Ma-Chumur,  241. 
Machuto,  ec.  de  S.,  320.     See  L.  Mocha. 
Machynys,  terra.  189.     There  is  a  Machynys 
macyrou,  149.       \nr.  Llanelly  Docks,  Carm. 
Maerun,  190;  341;  374;  Mersfield,  323,  9. 
Magor,  ec,  291  ;  322,  8_;  vie,  329.     Mon. 
Maidocus,  101.     Cp.  Maioc. 
Mail  Lochou,  Mais.   See  Matle. 
Mail  Vannon,  122 ;  Pen  y  Val,  366. 
Mailbrigit  sac,  1.,  240. 
Mailcon,  1.,  209. 

Mailconus  r.  Guenedotie,  107 ;  Mailcun,  118. 
Maildun,  1.,  232. 
Mailoc,  Willelmus,  289-290,  2. 
Mailseni  de  L.  Timoi,  c,  231. 
Mailseru  f.  Duta,  1.,  217. 
Main,  196.     See  Trev  Main. 
Main  Brith,  191  ;  374. 
Main  Cinahi,  188. 
Main  Dyastur,  145;  369. 
Main  i  Bard,  42  ;  134. 
Main  Tillauc,  196  ;  374. 
Mainaur.     See  Garth  Benni,  L.  Garth,  L. 

Gurvaet,  L.  Issan,  L.  T.  Mainaur  Brunus, 

L.  T.  L.  Dibrguir,  L.  T.  Litgarth.  [Freit. 
Mainaur  Cruc  Marc',  263  ;  352 ;  see  L.  S. 
Mainaur  Mathru,    127  ;   255  ;   Marthru  in 

Pepitiauc,   129 ;    339 ;   350 ;    seith  Seint 

Mathru,  129.  ,  Mathry,  Pem. 

Mainaur  Pir,  124  ;  255.  Maenor  Btr, 

now  corrupted  into  Manorbeer,  Pem. 
Mainaur  Tnoumur,  165-6.  Chepstow. 

Mainerch  f.  Milfrit,  I.,  174  ;  351. 
Mainti,  207  ;  242.  [L.M. 

Mainvon=Villa  Guidcon,  217-8 ;  see  Trilech 
Maioc,  c,  155;  Maiuc,  doc,  140;  cp.  Matuc. 
Mais  Mail  Lochou.     See  Matle. 


Maisi,  Gaufridus  de,  29. 

Maius,  laicus,  40. 

Malcant,  1.,  244. 

Malo  Passu,  prior  de,  329.      Malpas,  Mon. 

Malmesbury,  ab.  de,  328.  Wilts. 

Malochu,  campus,  165.      Cp.  Mais  Mail  L. 

Malvernia,  prior  de  Maiori,  327.  Gt.  Malvern. 

Mamheilad,  ec.  de,  321.      Mamhilad  Mon. 

Mamilet,  silva,  174.  Her. 

Mamouric,  ec,  =  L.  Uuien,  206;  375. 

Manach,  riv.,  172  ;  372. 

Manachan  p.  Hi,  215-6. 

Manochi,  vallis,  210. 

Mannou,  Glin,  221  ;  377. 

Mans,  Abbas'  de,  327.         le  Mans,  France. 

Marcan,  224 :  see  Morgan.     Margam,  Glam. 

Marcellinus  &  Petrus,  SS.,  25. 

Marcellus,  S.,  25. 

March,  1.,  225  ;  f.  Pepiau,  235. 

March,  nant,  262  ;  382  ;  275  ;  384. 

Marcguein  f.  Elcu,  275. 

Marchan,  1.,  198  :  p.  Gulbrit,  279. 

Marchan,  Inis,  32 ;  43.     ?  Canton,  Cardiff. 

Marchan,  Trev,  249 ;  352. 

Marchi,  1.,  225;  240;  Morci,  228;  f^.Merchi. 

Marchi  f.  Catgen,  c,  221  ;  240  ;  ab.,  222. 

Marchri  p.  Gurci,  245  ;  p.  Teudus,  276-7. 

Marchiud,  c,  239  ;  245. 

Marchiud  f.  Bledgur,  223;  1.,  224;  p.  Asser, 

Marchiud  f.  Joude,  265.  [223-4. 

Marchleu,  villa,  202. 

Marchluid,ep.,246;  Marchiliud,joj;  3I2;356. 

Margetud  f,  Grifud,  1.,  270.  MeredyZ. 

Margetud  f.  Rein,  125. 

Marie  Maioris,  basilica,  25. 

Marie,  altare  S.,  86.    In  L.  Dav  Cathedral. 

Marie,  ec.  S.,  231  ;  see  L.  Meir  Pen  Ros. 

Marie deKerdyv, ec, 319.  St.Mary's, Cardiff. 

Marie  supra  Montem,  ec.  B.,  325,  331.    St. 

Mary  Hill,  Glam. 
Marie,  Glastoniense  Monast.  B.,  333.    Som. 
Marisco,  de  Salso:  see  Saus  Marreys. 
Markeros,  ec.  de,  320,  5  ;  331.      Marcross, 
Marshall,  Johannes,  304.  [Glam. 

Marthel  Deuan,  ec.  de,324.  Merthir  Dovan, 
Marthel  Maur  ;  283.  See  Merthir  Mimor. 
Marther  Geiyn.     See  Merthir  Gerein. 
Martherne.     See  Merthir  Teudiric. 
Martinus  p.  Roberti,  37. 
Maru  Linniou,  183  ;  374. 
Mason,  Robertus  le,  293. 
Mastrut,  c,  212. 
Matauc,  1.,  76;  lOI. 
Matoc  f.  Guinan,  203  ;  1.,  204. 
Matuc,  1.,  144-     Cp.  Maioc 
Matgueith,  pbr.,  279. 
Mathenni  Mustuir  Mur,  ec,  207-8;  376. 
Mattheus  Albanensis,  54. 
Mathise,  preb.,  285. 


412 


INDEX . 


Mathru  vel  Marthru.     See  Mainaur  Mathru.  Merchiaun  f.  Eutut,  276. 

Mathus,  1.,  143.  Merchiaun  f.  Riderch,  1.,  237;  243-5  5  262; 
Matilda  imperatrix,  286.  conjux  ejus,  243 ;  p.  Gurcant,  244,  7 ;  262. 

Matle,  79  ;  194 ;  341  ;  =  Mais  Mail  Lochou,  Merchion,  c,  170. 

79;  348;  =  Inis  Ebrdil,  79  ;  80;  337;  cp.  Merchion,  1.,  122;  p.  Gurvol,  162. 

campus  Malochu,  165.  Madley,  Her.  Merchion,  1.,  209.      Cp.  Merchiaun. 

Matoc  &  Matuc.    See  under  Matauc.  Merchion,  frater  Guidnerth,  180. 

Maucheyn,  ec.  de,  323.  Macken,  Mon.  Merchir,  I. ,  209.     Cp.  n.  I. 

Maur.     See  Mur,  Marthel,  Merthir,  L.  T.  Merchitir,  1.,  212:  f.  Judic,  219. 


Merchitir,  Hentrev,  183. 
Merchui.     See  Merchguinus. 
Merchuit,  c,  73. 
Merchviu,  c,  230  ;  cp.  Merchbiu. 


Maur,  aper  Nant,  123. 

Maur,  Cantref,  124;  154.   See^r«/j,p.4lo. 

Maur,  Luhinn,  207  ;  262. 

Mauricius  de  Lundoniis,  29  ;  280. 

Mauan,  155;  370.  The  Mawen,  Brec.    Merchviu  p.  Meilic,'l6i-2. 

Mavurn,  162,  3,  5;  171-3;  192;  373;  podum,    Mergualdus,  princeps,  145. 

165.    Somewhere  on  the  Dore,  Her.  Mersfeld,  ec.  de,  323,  9.     See  *Maerun. 

Maximianus  Herculius,  26  ;  34^.  Mervin,  1.,  186  ;  201,  3. 

Meduinus,  legatus  &  doctor,  68.  Messur  Pritguenn,  207. 

Mei  f.  Herualdi,  1.,  272-3.  Merthyr,  1.,  140. 

Mei,  Castell,  124;  366.  Merthyr,  ec.  de,  324;  330.  Merthir  Tydvil. 

Meic,  1.,  209  ;  231.  Merthir,  Nant,  184 ;  226  ;  see  Amir. 

Meilic  f.  Merchviu,  lee,  161.2;  p.  Jouan,  178.    Merthir  Buceil,  32  ;  44  ;  212-3.     Somewhere 

'"'        '         near  Merthir  Mawr,  Glam. 
Merthir  Ciiliver,  32  ;  44  ;  346. 
Merthir  Cmvall.     See  L.  Cinvall.     [Clitauc. 
Merthir  Clitauc,  194-7;  34i;  362;  374.    See 
Merthir  Dincat,  31 ;  43;  90;  227  ;  Dynstow, 
336  ;  L.  Dinegat,  284.     Dingestow,  Mon. 
Merthir  Gerein,  234 ;  Marther  Geryn,  323. 
"  This  chapel  stood  near  the  Upper  Grange 
Farm  House,  in  the  parish  of  Magor,  its 
rem,ains    have    not  been    removed    many 
years''    Wakeman,  p.  16  ;  1853. 
Merthir  Gliuis,  225.  Clivis,  Newton  Nottage. 
Merthir  Ilan,  32;  44;  336.  Eglws Jlan,G\sm. 
Merthir  Issiu,  279.  Parlrisho^u,  Brec. 

Merthir  Jun  [=  juli-us]  &  Aaron,  225.      St. 
,  Julian's,  Caerleon,  Mon. 
Merthir    Maches,    ec,  211;   L.   Maucheys, 
322  ;  Majweys,  329.         LI.  Vaches,  Mon. 
Merthir  Mmiax,  31  ;  43  ;  90  ;  212-j  ;  224  ; 
351 ;  Movor,  284;  Marthel  Maur,  283;  = 
Merthyr  Mawr,  341 ;  376.  Glam. 

Merthir  Onbrit,  32  ;  43  ;  cp.  Petra  Onbrit, 
189.    Somewhere  near  Fairwater,  L.  Div. 


Meinbui,  ripa,  171 

Mein,  208  ;  213. 

Mein  Hebauc,  78. 

Mein  Forth,  duo  agri,  240. 

Meiniauc,  Pont,  244. 

Meirch  z/f/  Merych,  Castell,  74;  172;  Cestill, 
173  ;  372.    t  Newcastle,  St.  Maughan's. 

Meirch  vel  Meryrc,  cecin,  78  ;  364. 

Meirch,  Guenuin,  242. 

Meithiwi,  78 ;  359 ;  364.         MiUvi,  Carm. 

Melano,  ec.  de  S. ,  323,  9.    St.  Melon's,  Mon. 

Melen.     See  Flava  &  Hal  M. 

Melen,  Lech,  207. 

Melguas,  I.,  183  :  277. 

Melguas  alumnus  Hi,  246. 

Melltou,  42  ;  134 ;  the  Mellti,  363,  7. 

Menechi,  124-6  ;  255  ;  366. 

Menechi,  villa.     See  L.  Meneich. 

Menede,  le,  291. 

Menei.     See  Aper  Menei. 

Meneich  in  Carm.  Tdv,  Lech,  128  ;  33^. 

Meneich,  nant  i,  202  ;  242 ;  375,  9. 

Meneich,  villa,  1 59  ;  jei;  L.  Menechi.  ^ 

Meneth  Istelan,  ec.  de,  323.  MynyS  Islwyn,  Merthir  Teemed,  199 ;  273 ;  Z.  Degveth,  321. 
Menevensis,  333,  8  :  see  Mindensis.  [Mon.  Merthir  Teudiric  vel  Theoderici,  31;  43  ; 
Menevia,  338.  St.  David's,  Pem.        90  ;  [142]  ;  235  ;  274  ;  S.  Teudric,  340 ; 

Merchviu,  can.,  268  ;  270 ;  pbr.,  271-3.  ec.  Martherne,  284  ;  292  ;  328  ;  340,   2  ; 

Merchbiu,  I.,  200;  217.     Cp.  Merchviu.  369;  Matharne,  340.  Mat  hem,  Mon. 

Merchbiu  p.  Bynus,  265.  Merton  College,  Oxford,  304. 

Merchguinus,  c,  76  ;  disc.  Dub. ,  80 ;  131;    Meruin,  &duofiliifratriseuis,  186;  1.,  201,3. 
Merchui,  132 ;  358-5;,  Methiana  regio,  6.  Meath,  Ireland. 

Merchgumus  f.  Ghuis,  r.,  76.  Meuric,  rey,  313  ;  see  Mouric. 

Merchi,  245  ;  cp.  Marchi.  Michaelis,  ec.  S.    See  Lann  Mihacgel. 

Merchiau.    5«<f  Rm  Merchiau».  Michaelis,  ec.  S.,  222.  [Mon 

Merchiaun,  1.,  224,  8,  9;  230,  7.  Michaelis,  ec.S.,  323, 9.  Michaelston  Vedwy, 

Merchiaun,  pbr.,  276.  Michaelis  festum  Sancti,  284;  293;  termi- 

Merchiaun  f.  Arthbleid,  1.,  247.  nus,  295. 


INDEX 


413 


Michaelis  in  Istrat  Yu,  ec.  S.,  279.  LI.  Vi- 
hangel  Cwm  Du,  Brec.     Cp.  L.M.T.  i.  C. 

Michaelis  Kilcornew.     See  L.  M.  Cruc  C. 

Michaelis  super  Eleye,  ec.  S.,  324.     Glam. 

Michelestowe,  ec.de,  324.  Michaelston  le  Pit, 

Middleton  J.  de,  293.  [Glam. 

Milfrit  p.  Mainerch,  174. 

Milgen,  1.,  150. 

Milo  de  Gloecestria,  29;  37. 

Miluc,  trev,  32;  43;  villa,  271 ;  383.  Pro- 
bably near  Garth  Mailwg  on  the  Ely,  Glam. 

Mimor.    See  Merthir  Mimor. 

Minchei,  alt,  141 ;  368. = ?  Minechi  =  Meneich. 

Mincul,  42  ;  134  ;  363,  8. 

Mingui,  160;  173;  193-7;  241,  7;  264; 
275;  34I)  3;  Minugui,  196;  PMeinbui, 
171  ;  Mynwy,  341-2;  Monnwy,  341  ;  371 ; 
Monnow,  362  ;  372,  4,  5,  9 ;  380,  3. 

Mingui,  Aper,  //j' ;  186.  Monmouth. 

Mingui,  Castellz/«/Castellumde,  275-7  ;  ec, 
278;  Munmowth,  34J.  Monmouth  Castle, 

Mingui,  Vadum,  193. 

Minyd  Du,  42  ;  134  ;  363,  7. 

Minid  Ferdun,  196;  375.  nearClodock,  Hen 

Minuensis,  ec,  52;  115;  338,  9;  civitas, 
100 ;  Menevensis,  333,  8,  9.   St.  David's, 

Mirgint,  S.  de  L.  Cum,  274.  [Pern. 

Misac,  6. 

Mithri,  riv.,  240. 

Moch-ros,  69;  71580;  133:4;  161;  192; 
337  ;  341  i  358  ;  abbatia,  164 ;  Swine- 
moor,  or  Moccas,  Her. 

Molendinum,  27 ;  28.  See  Canet',  Ebbot, 
Eley,  Marchan. 

Monachorum,  Campus,  231. 

Monasterium.  See  Cinguali,  Cinuuri,  Dol, 
Elduti,  Glastoniense,  GoldcliVe,  Jarmen, 
Lann  Berguall,  L.  Cors,  Landavense, 
Teliaui ;  cp.  Mustuir  Mur. 

Monasterium,  14  ;  in  Hibernia,  16 ;  in 
quadam  insula,  12-16;  prope  antrum  ser- 
pentis,  20:  23. 

Monasteria  omnium  provinciarum,  &c.,  219. 

Monemuta,  293,  5,  9  ;  303,  9  ;  312.  7 ;  334  ; 
343 )  356 ;  prior  de,  327  ;  Monemuwe, 
317  ;  Monmouth,  341,  3. 

Monte  acuto,  de,  30;  53.  Montacute,  Som., 
not  'BrynBiga'=Vs^;  cp.  ICil  Vigan. 

Mor,  1.,  212  ;  239. 

Mor  mab  Ceretic,  279  :  p.  Catmor,  279. 

Morbiu,  1.,  251. 

Morbiu,  pbr. ,  277 ;  p.  Gunna,  277. 

Motbran  1.,  2cx). 

Morbran  f.  Audi,  275  ;  p.  Helia',  277. 

Morcant  f.  Athruis,  r.  More,  145 ;  148-9 ; 
150-5;  r.  Gleuissic,  156;  174-6,8;  180-4; 
190-1  ;  230  ;  340-/  ;  p.  Judhail,  158  ; 
^7St  '5,  9;  195;  202;  Gaidnerth,  191. 

Morcant  f.  Gurcant,  1.,  164. 


Morcant  Hen  f.  Yugein,  r.  totius  More, 
240,  8 ;  r.  vu  regiones  infra  ostium  Gui 
&  Tyui,  241  ;  342  ;  p.  Cattell,  Cinuin, 
Idguallaun  &  Oueia,  241,  5,  6,  i';  sjs-^. 

Morcant,  Villa  Crucou,  262  ;  382. 

Morcant,  Vallis,  210. 

Morcannuc,  118-121  ;  14J ;  152-3;  181; 
195,  7  ;  217  ;  240,  1,  6,  7,  8  ;  252,  3,  9  ; 
261,  3,  4>  7;  272;  313  ;  340,  2  ;  365,  5  ; 
seith  cantrev,  247;  vij  regiones  Morcannoc, 
342.  JVot  co-extensive  with  the  modern 
county  0/' Glamorgan, 

Morcannuc,  reges,  =  ?Pennbargaut  &  Judhail, 

Morcannuc,  rex,  =  Mouric  f.  H.,  252.     [197. 

Morceniu  f.  Dull,  223. 

Morcenou,  1.,  144. 

Morcenoui,  pbr.,  276;  p.  Enniaun,  276. 

Morci,  1. ,  228  ;  ««  Marchi. 

Morcimbris,  c,  232,  4. 

Morcimbris,  208  ;  terra,  208. 

Morclas,  I.,  150 ;  p.  Catgen  &  Ilias,  186-7. 

Morcleis,  1.,  202. 

Morcleis,  Aper,  140;  368. 

Morcouanu,  c,  203  ;  Morciuanu  p.  Crin  vel 

Morcu  1.,  203.  [Cron,  203,  7. 

Moirdoc,  1.,  178;  184. 

Morduc,  nant,  123  ;  366. 

Moreb,  208.     See  Morhed. 

Morgan,  ab.  de,  325 ;  331 ;  341  ;  see  Marcan. 

Morgan,  Willjam,  ep.,  305. 

Morgen,  170;  p.  Nud,  265.  Morjen. 

Morglas,  208. 

Morgon,  1.,  166. 

Morguid,  1.,  122;  188. 

Morhed,  c. ,  1 83 ;  Morhep,  1 87 ;  ab.  podii  Deui, 

Morheb  f.Moriud,  1.,  162.  [190. 

Morhed,  171. 

Moridic  f.  Cini,  275  ;  p.  Ris,  276. 

Moriud,228 :  p.  Morheb,  162;  p.  Idguallaun, 

Morleu,  1.,  202,  5.  [220. 

Mor»«arch,  can.,  268  ;  270  ;  pbr.,  271,  3. 

Morteyn,  Johan  de,  314. 

Morviu  p.  Guinan,  228  ;  cp.  Morbiu. 

Mouric  f.  Arthvail  {='i  Judh2iiV),  r.,  200. 

Mouricus  f.  Enniaun,  1.,  274. 

Mouric-us  f.  Fernvail,  1.,  203-4. 

Mouricus  f.  Guronui,  1.,  272-3. 

Mouric  f.  Hiugel,  257  ;  r.  G.  Morcant,  249 ; 
255-261,  3,  6  ;  p.  Catguocaun,  260-1,  7  ; 
278  ;  Ris,  260,  8. 

Mouric  f.  Judhail,  158  ;  r.,  170,  2,  S,  9 ;  180; 
183, 7;  190, 1,5,^;  202;  ?226;  r.  Gleuissicg, 
204,  6;  213-5;  r.  More,  217;  p.  Brochuail 
&  Fernvail,  200  ;  216 ;  226 ;  231-4. 

Mouricus,  r.,  69;  71,  4;  160;  f.  Teudiric, 
r.  More,  131-3  ;  140-4.  7.  8,  9 !  15°.  5  ; 
340  ;  p.  Athruis  &  Idnerth,  131-2  ;  140  ; 
i6s ;  Comereg,  165;  Frioc,  148;  155; 
sepulchrum  Mourici,  149. 


414 


INDEX 


Mouric,  rivulus,  173  ;  242 ;  262.     See  Pull 

Mouric  &  Palus  Mouric. 
Muric,  Aper,  142-3  ;  Portus  Mauricij,  340 ; 

Aber  Meuric,  340;  369.     The  mouth  of  the 

Mouric  below  St.  Pierre,  Mon. 
Mouritius  f.  W.  de  Lundriis,  37. 
Movor,  284 ;  see  Merthir  Mimor. 
Mur.    See  Tonou  vel  Tnou. 
Mur,  Cumulus  &  Frut,  122  ;   1 80. 
murus  Rom.  civitatis,  25. 
Mustuir  Mur,  207  ;  see  Mathenni. 
Mum,  nant,  188;  374. 

Nadauan,  147-9  j  204;  260-1;  382;= Villa 
Gurberdh,  148.  Ll.Sannor  or  Thaw,G\3X!v. 

Nant.  See  AUtudion,  Alun,  Amir,  Bachlatron, 
Baraen,  Bard,  Bed,  Biuguan,  Brachan,  Brat, 
Broveni,  Buch,  Catguistil,  Catlan,  Cenou, 
Castell  Cerran,Cichman,  Cilieni,Cravnant, 
Cum  Cinreith,Dincat,  Distir,Duvin,Eguic, 
Eilin,  Eilon,  Gob,  Greitaul,  Gunos,  Guol- 
chetva,  Gurrimi,  Hebauc,  Hela,  Humir, 
Lechou,  Louhelic,  Lan,  March,  Meneich, 
Merthir,  Morduc,  Mum,  Pedecon,  -ou, 
Rotguidou,  Ruisc,  Seru,  Tauel,  Torr  i 
Calr,  Trineint,  Vallis. 

Nant,  142,  5,  6  ;  158-9  ;  228  ;  241,  4. 

Nant  Bichan,  146  ;  184  ;  228  ;  241  ;  aper, 
184  ;  242 ;   374. 

Nant  Du,  258  ;  382. 

Nant  Foss  Pluum,  174 ;  373. 

Nant  Maur,  123  ;  366. 

Nant  Luit,  78  ;  359  ;  364. 

Nant  y  Clavorion,  126 ;  366.     near  Tenby. 

Nant  i  Gall,  261  ;  382. 

Nant  i  Galles,  160  ;  371-2. 

Nant  yr  Hen,  155  ;  370. 

Nasch  Osmundi,  la-,  283 ;  353.  INash,  Mon. 

Naudauan,  149  ;  see  Nadauan. 

Navatica»um,  26 ;  289. 

Nectone,  Radulfus  de,  285. 

Ned,  42  ;  134  ;  Neth,  340 ;  363,  7.       Nel. 

Neth,  ab.  de,  331  ;  ec.  de  Neeth,  325  ;  331. 

Nemeit,  c,  232. 

Nereus,  S.,  25. 

Nero,  26. 

Nest,  ?  uxor  aut  soror  Ermithridh,  236. 

Nether  Went,  dec,  282  ;  318  ;  322,  8;  357. 

Neuynn,  Aper  Pull,  143.     Hunger Pill,M.axi. 

IJeveni,  Cateir,  42  ;  134 ;  363,  8. 

Newelonde,  ec.  la,  294;  333-4;  355.   Glouc. 

Newport,  dec,  319  ;  323,  9 ;  357.         Mon. 

Newton,  ec.  de,  322 ;  see  Schirreues  Newton. 

Neweton,  ?329;  330;  N.  Nwstaysch',  283; 
ec.  Nova  Villa,  326 ;  353 ;  Merthir  Gliuis, 
225.  Newton  Nottage,  Glam. 

Nicholaus,  can.,307;ep.,295-7;  303;  312,  .#; 

Nicholaus  de  Runestun,  291-2.  [SS^- 

Nicholaus  de  Warewyk,  294-5. 


Nicholao,  ec.  de  S.,  324:  330;  prebenda, 

326;  330.  St.  Nicholas,  Glam. 

Nicopolis,  26  ;  289.  In  Thracia. 

Nidualus.     See  Judualus. 
Nir,  1.,  170;  202;  f.  Gurcan,  171. 
Nir  f.  Jiidguallaun,  1.,  261. 
Nis,  Villa,  186. 

Nisien.    See  L.  Nissien.  [Glam. 

Nisien,  ec.  S. ,  3 1 ;  90 ;  Tussien,  43.  LI.  Ishen, 
Nobis,  ep.,  217  ;  303  ;  312 ;  see  Nouis. 
Nobis,  pbr.,  262;  Nouis,  270. 
Noe  vel  Nouy  f.  Arthur,  1„  77 ;  133. 
Nogui  vel  Nougni f.  Guriat,  r.,  217-222 ;  245; 

p.  Aithmail,  243,  5 ;  ?  Elised,  244. 
Nogui,  sex  viri  de  familia,  219-220. 
Normanni,  27;  -ica  gens,  88 ;  Normanz,  313. 
Normania,  286.  Normandy. 

Norwicensis,  280.  of  Norwich. 

Nouis,  c,  216  ;  see  Nobis. 
Nouis  f.  Laur,  1.,  274. 
Nova  Villa,  ec.  de,  319 ;  see  Schirreves  N. 
Nova  Villa.     See  Newton  N.  vel  Merthir  G. 
Nova  Villa  Lupi,  321  ;  see  Wolves  N. 
Novo  Burgo,  dec.  &  ec.  de,  319 ;  323,  9 ; 

prebenda,  285.  Newport,  Mon. 

Novo  Castro,  ec.  de,  325;  331 ;  vie.  de,  331 ; 

?284.  Newcastle,  Bridgend. 

Novo  Mercato,  de,  93.  of  Newmarch. 

Nud,  c,  170-4;  200;  215-7;  ep.,  225-231; 

Nuth,  303  ;  312. 
Nud,  1.,  158  ;  p.  Judic,  150  ;  182. 
Nud  alumnus  Hi,  246. 
Nud  f.  Gurcinniv,  232  ;  1.,  234-6. 
Nud  f.  Morgen,  1.,  265. 
Num,  c,  75. 
Nuvien,  v.  &  ec.  S.,  31 ;  43 ;  90 ;  see  L.Uvien. 

Obrenan.     See  Abrenan  &  Picet. 

Ocmur,  amnis,  213-4 ;  225  ;  342 ;  376 ;  Oc- 

mor,  341.  Ogmor  yA  Ogwr,  Glzm. 

Odo  Soro,  29  ;  346.  Odo  Le  Soore. 

Odo/heus,  joj;  339;  y\p;3S6;  wOudoceus. 
Oguhyr,  144.  [?=  o  Gnhyr  =from  Gower]. 
Oinus  Ebroicensis,  ep.,  29. 
01  Huch,  166  ;  Sow's  track,  372. 
01  i  Gabr,  42  ;  134  ;  Goat's  track,  363,  8. 
Onbraust  filia  Gurcanti  M.,  uxor  Mourici  f. 

Teudiric,  132 ;  140. 
Onbrit,  petra,  189  ;  see  Merthir  O. 
Oncir,  172  ;  372. 
Onnenn,  202  ;  375. 
Onnenn,  251. 

Onviu,  Lannerch  &  Cum,  140  ;  368. 
Oper,  173;  231;  242.  An  older  form  of K-^t. 
Oraculum  Clitauci,  194;  see  Merthir  Clitauc. 
Oran,  c,  157. 

Orcadum  Insularum  habitatores,  269. 
Ordo  Carmelitarum,  &c.,  304;  317. 
Oriens  rivulus,  238. 


INDEX 


415 


Orduur  Pill,  251 ;  381. 

Orytur,  1.,  217. 

Osbernus,  Baro,  278  ;  p.  Willelmi,  274. 

Oska,  336  ;  342  ;  see  tfske. 

Osmundi,  laNasch',  283;  353.  'i  Nash,  Mon. 

Osulf  f.  Cinvelin,  2i8. 

Oswaldus  ep.  Wicornie,  246  ;  342 

Otin  Cincenn,  258. 

Oudem,  c,  igo. 

Oudem,  1.,  185  ;  cp.  Eudem. 

Oudoceus,  ep.  vel  S.,  31 ;  42;  8j,  6,  9;  115  ; 

130-160;  176-274;  303;  311;  339;  340; 

341  ;  362,  7 ;  disc.  Dubritii  &  Teleliaui, 

IIS  ;  f-  Budic,  130. 
Oudocei,  ec.  &  vil.  S.,  31 ;  43 ;  90 ;  see  L. 
Oudoucui,  Lech,  156 ;  370.  [Oudocui. 

Ouein.     See  Eugein,  Iguein,  &  Yuein. 
Ouein  p.  Catgucaun,  224. 
Oufreu,  villa,  225.      This  must  have  been  on 
Ouleu,  184.  \Newton  Burrows, Q\xa\. 

Ourdeuein,  Trev  meib.,  32;  43;  90;  Villa 

filiorum  v.  Ourdeuint,  151  ;  see  Coupalva. 
Ourdilat  iilia  Cingual,  271. 

Paganus  de  TubertiviUa,  27. 

Paganus  f.  Johannis,  29 ;  37  ;  93. 

Palladium =Palatium,  SS-6;  286.     at  Rome, 

Pallan,  vadum,  174. 

pallium,  205. 

Palus  EUeti,  148. 

Palus  Mourici,  179;  191. 

Palus  Magnus,  75. 

Palus  Niger,  72. 

Palus  Nigra,  143  ;  224. 

Pant,  14s,  7;  158;  173;  182,  8;  208;  213; 

214 ;  221,  6,  9  ;  236 ;  241  ;  265,  8  ;  275  ; 

see  Annuc,  Hirpant,  Pull  Penhic. 
Pant  Maur,  166  ;  372. 
Paraliticus,  115. 
Pascenn,  c,  212  ;  232-4. 
Pascenn,  1.,  186  ;  209  ;  Pascent,  211. 
Paschal,  J.  ep.,  301-3 ;  312,  7. 
passeres  albi,  9  ;  335. 
Pater,  ep.,  218-222;  ?277;  303;  312. 
Paternus,  3  ;  26 ;  103-6 ;  289.      St.  Padarn. 
Patria  Scothorum,  IJ  ;  in  Hibernia,  16. 
Paulus,  S.,  33  ;  45  ;  91 ;  243.     See  Petri. 
Pauli,  basilica  S.,  25. 
Pedecon,  nant,  74;  Pedecou,  172. 
Peithan,  Inis,  32  ;  43 ;  257-8  ;  382. 
Pelagiana  heresis,  68-9  ;  289 ;  335,  6. 
Pelagius,  289. 

Penn  Alt  in  Cetgueli,  135.  Carm. 

Penn  Alth,  ec.  de,  321.         Pen  Allt,  Mon. 
Penn  Alun,  77;  116;  124,  6,  7;  130,  3;  149; 

255 ;    270 ;    iuxta    Tenby,    337 ;    Aluni 

Capitis,  149;  151.  Penal-ly,  Vem. 

Penn  Arth,  ec.  de,  324 ;  344.  •    Nr.  Cardiff. 
Penn  Bre,  279 ;  343.  Pern  Brl,  Carm. 


Penn  Celli  Guennuc,  32;  44;  242;  251  ; 

380-1.     ?  Wolves  Newton,  or  thereabouts. 
Penn  Celli  Gulible,  268 ;  383. 
Pen  Claw,  ec.  de,  321.  Mon. 

Penn  Claud  Etern,  124 ;  366. 
Penn  Claud  Ismael,  160  ;  371-2. 
Penn  Claud  Lyuarch,  146. 
Penn  Clecir,  villa,  127;  255:366.  near  Tenby. 
Penn  Creic,  229.         N.  of  Goodrich,  Her. 
Penn  Hellei,  agar  in  medio  Sergunhid,  188. 
Pen  Ho,  ec.  de,  322,  8.  Mon. 

Penn  Ichen,  32;  194;  255;  363;  Echen, 

42 ;  Cantrev,  247 ;  362.  See  Bruts,  p.  412. 
Penn  i  Cam,  158. 

Penn  i  Celli,  272.  [383. 

Penn  i-Celli,  Cecin,  264 ;  icgelli,  265  ;  343  ; 
Penn  i  Claud,  217  ;  226. 
Penn  i  Guern,  262  ;  383  ;  cp.  Iguern. 
Penn  i  Guern  Du,  191 ;  374 ;  ?  Guern  Du. 
Penn  i  guoun,  268. 
Penn  i  Prise,  32  ;  43  ;  90  ;  255  ;  villa  P.  = 

Difrin  Anovid,  256-7  ;  381. 
Penn  i  Porth,  151 ;  see  Coupalva. 
Penn  i  Vei,  31 ;   43  ;   90. 
Penn  i  Vei,  32 ;  44 ;  90 ;  in  Rosulgen,  a^g. 
Penn  Llitgart.  See  L.  T.  Litgart.     [Gower. 
Penn  Luhin  Latron,  146;  369.  IClineWood, 
Penn  Onn,  32  ;  43 ;  cp.  n.  I. 
Penn  Onn,  Villa,  216-7  ;  J««  L.  TiluU. 
Pen  Ros,  284 ;  321.     Mon. 
Penn  Ros,  32  ;  44 ;  231 ;  Cecin,  264;  super 

sripam  Minwy,  343. 
Perm  Ros,  Villa,  270. 

Penn  Tirch,  ec,  32  ;  44 ;  324.  Glam. 

Penn  Tiuin,  56;  124;  254-5;  287;  Tuin,  62. 

*Pendine,  Carm. 
Pennbargaut  r.  Morcannuc,  195  ;  362;  ?I97. 
Pennbro,  124;  255.  Cantri  Penvro. 

Penbrok,  315. 
Penncenn.     See  Tonou  P. 
Pendeulain,  ec,  285.        Pendoylan,  Glam. 
Penndouluin  Helic,  42 ;  134 ;  363,  7. 
Pennic,  pant  &  pull,  173  ;  351. 
Penlucan,  riv.,  210. 

Penmark,  ec.  de,  319 ;  324 ;  330.        Glam. 
Pentecostes,  27. 

Penthlyn,  ec.  de.,  325 ;  331.    PenlHn,G\3.m. 
Pepiau  vel  Peipiau  Clavorauc,  r.,  72-6,  8 ; 

337 ;  348  Ji'.^'S';  p.Cinuin,73;  162-3;  Cinust, 

76 ;  Guidci,  73,  6 ;  163  :  p.  March,  235. 
Pepitiauc,  129  ;  255.       Dew€s  Land,  Pem. 
Peren»,  Trev,  233,  4,  6;   342;   378;  cp. 

Pemen  Cross  ;  see  L.  M.  Maur. 
Periron,  aper,  241 ;  379- 
Perticus,  29.  Perche. 

Perth  yr  Onn,  Cam,  143  ;  369. 
Pesbiu,  1.,  205. 

Pestilentia ;  Pestis  rara,  192  ;  see  Flava. 
Petill  Bechan,  Cruc,  78  ;  364. 


4i6 


INDEX 


Petir,  Trev,  229  ;  378. 

petra.     See  Lech. 

petra  iacinthinum,  189 ;  iacintha,  240. 

petra  magna,  224. 

petra  Onnbrit,  189  ;  cp.  Merthir  Onbrit. 

Petran,  I.,  168. 

Petresmor,  ec.  de,  329.  IPeterston,  Guynll^g. 

Petrestone,   ec.   de,   324;   330.      Peterston 

super  Ely  or  LI.  Beder  Vro,  Glam. 
Petrus,  Sanctus,  26  ;  33  ;  45  ;  60,  4  ;  83  ; 

91;  106;  122;  143;  187;  9;  197;  201,  6; 

223,  7 ;  234 ;  243 ;  252 ;  289  ;  342 ;  361. 
Petri&Pauli,fest.,29i,3;298-30i;3o8;  311,6. 
Petri,  basilica  S.,  25  ;  ?36  ;  55  ;  74 ;  92-3. 
Petri,  ec.  S.,  31;  42;  69;  70,  7;  85-9;  121; 

131,  2,  5;  146-7;  151,  6,  7;  161,  6;  171; 

189;  208;  214;  268;  270,  4;  291.  =Z/. 

D&v  Cathedral. 
Petri,  Prebenda  magistri,  285. 
Petrus  Leonis,  54-5.  =  Anacletus  II. 

Petri,  ec.  S. ,  32  ;  43  ;  see\j.  Pedyr. 
Petro,  ec.  de  S.,  2gi-z;  323.  St.Pierre,  Mon. 
Petyr,  1.,  155. 
Peurdin,  42  ;  134  ;  363,  7. 
Peverel,  Thos.,  ep.,  304  ;  312. 
Phillipi  de  Beensingt',  prebenda,  285. 
Pibhenn  Eholch,  221  ;  see  Tonou  Mur,  377. 
Picet,  ?  Obrenan  or  0  Brenan,  237 ;  378 ;  see 
Picti,  99;  Picta  gens,  100.  [Abrenan. 

Pill,  riv.,  188;  251-2;  374;  3S1;  f««Orduur. 
Pill  Cinguid,  250-1 ;  381. 
Pillou  Bicliein,  191  ;  374. 
Pimp-Seint.     See  L.  T.  Pimp  Seint. 
Pinnmarch,  42  ;  134  ;  363,  7. 
Pir.     See  Mainaur  Pir. 
Pirerium,  59;  Piretum,  63.  Periers. 

See  Haddan  and  Stubbs'  Councils,  p.  340^ 
Pirns,  abbas,  12;  13  ;  15. 
piscaria,  27  ;  see  coreti-bus. 
Piscotuc,  aper,  134 ;  Pyscottwr,  367. 
Pistill  Deui,  78  ;  364. 
Pluum.     See  Nant  Fos  Pluum. 
podum,  69;  71-5;  80;  122,  3,  6,  8;  149; 

152,  6  ;  160,  3-5  ;    17s  ;    186-7  ;    190,  2, 

9 ;  217  ;  podium,  74 ;   see  Carbani  Vallis, 

Ceuid,  Deui,  Hennlann,  Ilduti,  L.  Bud- 

gualan,    L.    Sulbiu,     Liuhess,    Loudeu, 

Mainvon,     Mavurn,     Merthir    Teemed, 

Oudocui,  Tisoi. 
Poguisma  Deuui,  138 ;  260 ;  343 ;  371 ;  382. 
Poll,  234  ;  245  ;  see  P«ll. 
Pont  Meiniauc,  244 ;  380. 
Pont  Trev  i  Cam,  222-3. 
Porta  Halan,  160. 

Porth  Casse^,  ager,  150;  ec,  322.  Mon. 
Forth  Halauc,  31 ;  43;  90;  122;  284;  Pertholey, 
Porth iDorcluit,  154;  370.  [Mon. 

Porth  Isceuin,  32  ;  44  ;  336  ;  Porth  Scuwet, 

319  ;  323,  8  ;  336.  Portskewet,  Mon. 


Porth  Kyry,  ec.  de,  324.  Porth-JCerry,G]a,m. 
Porth  Manach  Mainaur,  124;  255.  Mouncton. 
Porth  Medgen,  v.,  124;  255.  1  Ckeriton,7em. 
Porth  Scuwet ;  see  Porth  Isceuin. 
Porth  Tulon,  32  ;  44;  76  ;  90 ;  Dulon,  239 ; 

see  L.  T.  P.  Tulon.     On   Caswell  Bay. 
Portreveston,  ec.  de,  291 ;  322;  355.  Portoivn, 

See    Lewis's    Topographical    Dictionary 
Portur,  c,  170.  [under  Witston. 

Portus  Capre,  240. 
Post  Du,  15s  ;  370. 
Potentiana,  S.,  25. 
Potin,  275. 
Poul  p.  Tutmap,  227. 
Poulinus,  99.  ^ 

Pouisma.     See  Poguisma  Deui. 
Prebendarum  nomina,  284-5  >  326,  9 ;  330. 
Precentoris,  prebenda,  285,  326,  9. 
Pre</estinus=Pre«estinus,  54.      ofPrceneste. 
pretium  anime=septem  libre  argenti,  220. 
Presbiter  quidam,  16-17. 
Pridell,  42  ;  134 ;  363,  7.      , 
PridpuU,  252  ;  381  ;  265  ;  383. 
Princeps  quidam  [=Boia],  100. 
Prisca,  S.,  25. 

Pritguenn,  messur,  207  ;  375. 
Proclivii,  villa,  =  Trev  ir  Isceiauc,  204. 
Protec,  1.,  150. 
Pruwys.     See  Eglus  Pruwys. 
Puella,  in  love  with  Clitauc,  193. 
Puer  quidam,  19-20. 
Pull,  142,  3  ;  214 ;  229  ;  241-2  ;  258. 
Pull  Arda,  124  ;  255. 
Pull  Brochuail.     See  Brochuail. 
Pall  Erbin,  234. 
P«ll  i  Caith,  234. 
Pull  Iceth,  173  ;  373. 
Pull  i-Colimet,  213  ;  376. 
Pull  h\  Guarach,  245.      Cp.  'Pwlly  reuch,' 

nr.  Earlswood  Chapel,  Mon. 
Pull  i 'Lech,  213;  376. 
Pull  ha  Guidhuc,  245. 
Pull  ir  Julenn,  257  ;  381 
Pull  Lifann,  229  ;  377-8. 
Pull  Mouric,  142-3 ;  166 ;  173  ;  234 ;  242  ; 

262.    Pul  Mflryc,  340,  1,2,3;  369;  372; 

382-3.  The  lower  course  of  the  Pool-Meyrick. 
Pul  Meuric,  ec.  de,  323.  Pool-Meyrick,  Mon. 
Pull  Neuynn,  143 ;  369.    Hunger  Pill,  Mon. 
Pull  Otin  Cincenn,  258  ;  381. 
Pull  Pennic,  173  ;  373. 
Pull  Rud,  173  ;  372. 
Pull  Rud  Duhn,  210. 
PuUou  Rinion,  142-3  ;  369. 
Pyllou,  145.     Altd.  Ir.  in  MS.  into  PylMu. 
Piintius  p.  Ricardi,  37. 


Quichtrit.    See  Uchtrit. 
Quintinus,  S.,  29  ;  60,  5. 


St.  Quentin. 


INDEX. 


417 


Rabel,  camerarium  de  Tancarvilla,  S9- 
Radenore,  303  ;  312, 6.  Radnor. 

Radh,  ec,  115  ;  see  L.  Rath. 
Radolfus  vicecomes  de  Kar  Di,  29. 
Radultus,  arep.  Cantuar.,  5  ;  84-7  ;  92  ;  338. 
Radulfiis  Cicestrensis,  280. 
Radulf  de  Colivil,  278. 
Radulfi  de  Nectone,  prebenda,  285. 
Radulfi  de  Novo  Castro,  prebenda,  284. 
Radulfiis    DunoUnensis,   280  ;     Rannulfus 

Dunelmensis,  29  ;  346. 
Radur,  ec.  de,  324.  Radyr,  Glam. 

Ragelan,  ec.  de,  321.  Raglan,  Mon. 

Rath,  Glan,  124 ;  255  :  see  Radh. 
Raul  de  Bernai,  vicecomes  Her.,  276-7. 
Rec  Dovid,  12"].=  Theodore  vel  Deus-dedit. 
Redun,  c,  239. 
Redyng.     See  Vadum  Rufum. 
Regina  Hildeberti,  21-3. 
Rein,  118;  p.  Margetud,  125. 
Rein  p.  Teudur,  167-8. 
Reinelmus  Herfordensis,  295. 
Remensis,  65  ;  89 ;  95  ;  338.         of  Rheims. 
Remis,  65  ;  87 ;  92.  at  Rheims. 

Rempny,  ec.  de,  319  ;  323,  9.  Rumney. 

Renni,  de,  93. 
Reotri  nepos  Conohor,  r.,  i. 
Ret,  Villa.     See  Trev  Ret. 
Retoc,  ager  vel  tir,  1 50. 
Reu,  c,  201. 
Reu,  1.,  169. 
Revelgur,  c,  239. 
Riacat,  1.,  140. 
Riatav,  1.,  185-6. 

Riaval,  c,  211-2  ;  Rioval,  178 ;  Riual,  207. 
Riaval,  1.,  210. 
Ricardus  I.,  286,  3 14. 
Richardus  de  Aquila,  29. 
Ricardus  de  Halton,  289-290,  3. 
Ricardus  de  S.  Quintino,  29. 
Ricardus  de  Stok',  293. 
Ricardus  f.  Puntii,  37.  [93. 

Ricardus  Her.,  34-6;  40,  5-7;  52;  63-4;  88; 
Ricardus  p.  Walteri,  29  ;  37  ;  93. 
Ricenneth,  uxor  ?  Ithail  f.  Morcant,  190. 
Riceneu,  c,  170. 
Richard  de  Clare,  315-6 ;  344. 
Richeman  Gerebard,  293. 
Richrit  p.  Cinnhor,  268. 
Riderch  f.  Beli,  263. 
Riderch  f.  Caratauc,  r.,  278-9. 
Riderch  f.  Eiuid,  264 ;  f.  Eguid,  272. 
Riderch  f.  Enniaun,  L,  222. 
Riderch  f.  Jestin,  r.  More,  253  ;    i.  totius 

Gualie,  252-4 ;  26s ;  p.  Grifud,  264,  6, 

9  ;  270,  5,  8  ;  Caratocus  &  Ris,  278. 
Riderch  p.  Ceretic  &  Judic,  199 ;  p.  Merch- 

iaun,  243,  5 ;  262 ;  p.  Asser,  279. 
Riguallaun,  1.,  225-6. 

D  D 


Riuguallaun  f.  Tutbulch,  1.,  241 ;  264-5  5  343- 

Riuguallaun  f.  Run,  257. 

Riguallaunp.  Caratauc,  261 ;  270, 3, 4  ;Cinon, 

Riguallaun  f.  A«gusti,  146;  154.  [274. 

Riuguallaun,  c.,251. 

Riuguallaun  f.  Gulfrit,  1.,  261 ;  p.  Jouav,  261. 

Rihoithil,  1.,  i49;Rioidyl,  l52;Rihedl,  155-6. 

Rioval.  See  Riaval. 

Ris,  sac,  276  ;  pbr.,  276. 

Ris  f.  Brochmail,  1.,  272. 

Ris  f.Judhail,l.,  191;  r.  Gleuissicg,  204,  6,9; 

21 1 ;  341 ;  p.  Hiuel,  212 ;  226  ;  231,  6. 
Ris  f.  Moridic,  276. 
Ris  f.  Mouric,  260  ;  268. 
Ris  f.  Ouein,  r.  More,  246-7. 
Ris  f.  ?  Riderch,  278. 

Ris  pbr.  L.  Tidiuc,  p.  Guriul&Duinerth,  276. 
Ris  sac.  L.  S.  Guainerth,  276. 
Rit.   See  Vadum. 
Rit  ar  Taroci,  244-5. 
Rit  Arvaith,  262. 

Rit  Deveit,  247;  352;  381.   On  the  Monnovi. 
Rit  Iguein,  228  ;  Owen's  Ford,  377. 
Rit  Lechauc,  123  ;  366. 
Rit  Litan,  258  ;  381. 
Rit  Nant,  42  ;  134  ;  363,  7. 
Rit  Sinetic,  128. 
Rit  Tindym.  See  Tindim. 
Rit  i  Cambren,  42  ;  134  ;  363,  7. 
Rit  i  Cerr,  247  ;  380. 

Rit  i  Deveit,  145 ;  369.     On  the  Black  Pill 
*Wi;-l,ClineWood,Gower.  Ll.  Reynolds. 
RitiMain,  IS9;37I.    near  Ll.  Denny,  Mon. 
Rit  i  Main  Melin,  272  ;  384. 
Rit  ir  Euic,  229  ;  378. 
Rit  ir  Onnen,  174 ;  373. 
Rita,  ^•^e  Trev  Rita. 
Ritec,  124,  6,  7  ;  25s  ;  366. 
Riu,  ec,  230. 

Riu  Brein,  32  ;  43  ;  9°  5  257  ;  3SI. 
Riu  Celli  Cintur,  234. 
Riu  Finion,  69  ;  160. 

Riu  Graenauc,  147-8.  nr.  Ll.  Sannor,  Glam. 
Riu  Guorgued,  217  ;  376.  „,.     „ 

Riu  i  Curum,  196  ;  362 ;  374-     -^/im  Gwrw. 
Riu  Merchiau,  182  ;  373. 
Riu  Timuil,  234.     Cp.  Diniuil. 
Riu  Tiuuil,  257  ;  381. 
Riu  Tinviu=Hen  Riu,  160. 
Riual,  i;.,  207  ;  see  Riaval. 
Riuallaun.    See  under  Riguallaun. 
Riuoret  f.  Anau8;en,  1.,  204. 
Rivelgur,  c,  225. 
Rivulus.     See  Nant. 
Robertus  Cestrensis,  280. 
Robertus  consul  Gloecestne,  27-29 ;  conte, 

313-4 ;  Erie,  344- 
Robertus  cum  tortis  manibus,  93. 
Robertus  de  Candos,  J7  ;  93- 


4i8 


INDEX 


Robertus  de  S.  Petro,  p.  Johannis,  292. 
Robertas  de  Sigillo,  29. 

Robertus  de  St ,  291 ';  355. 

Robertus  f.  Martini,  37. 

Robertus  f.  Rogerii,  29  ;  37  ;  93. 

Robertus  le  Fij  heem,  313  ;  344. 

Robertus  Linconiensis,  280. 

Robert  le  Mason,  293. 

Robertus  p.  Johannis,  292. 

Robertus,  pbr.,  41. 

Roberti  de  Baxby,  preb.,  326;  330. 

Robertus  prior  [57]  de  Lantoene,  63 ;  ep.,  63. 

Rofensis,  280.  of  Rochester. 

Rogerus  comes  de  Warewic,  p.  Brientii,  29. 

Rogerus  comes  Herefordie,  274 ;  ?  278. 

Rogerus  de  Berkele,  93. 

Rogerus  de  Rennl  p.  Guillelmi,  93. 

Rogerus  f.  Will'i  f.  Osberni,  comes  Her.  & 

dominus  Guenti,  274. 
Rogerus  p.  Roberti,  29  ;  _J7 ;  93  ;  280. 
Rog«er!us  Saresberiensis,  ep.,  29  ;  295. 
Roge3ate,ec.de,3i8;  322,  8.  Iioggiet,Mon. 
Rokevile, ec.de.,  284;  Rokevilo,  320;  357. 

Rockfield,  Mon. 
Roma,  IS  ;  25  ;  52,  6  ;  61,  3,  6,  8 ;  287  ; 

314  ;  344  ;  365  ;  Rom.  civitas,  25. 
Roma  Britannic  =  Enli,  i ;  83.   i.e.  Bardsey. 
Romana,  25  ;  34,  5,  9  ;  45-9 ;  52,  4,  S,  8 ; 

88  ;  92  ;  133  ;  288  ;  317  ;  350. 
Romani,  84.  [Councils. 

Roro  =  Soro,  29 ;  346.     See  H.  &  Stubbs 
Ros,  124  ;  255.      A  hundred  of  Pembroke. 
Ros  Cerion,  275-6  ;  see  LI.  Deui  R.  C. 
Ros  ir  Eithin,  221 ;  377. 
Rosulgen,  239.  ?  Rhos  Silt,  Gower. 

Rotguidou,  nant  hi,  126;  366. 
Rotomagensis,  29  ;  62,  6.  of  Rouen. 

Rotri.    See  Reotri. 
Rotri  f.  Elised,  r.  Guenti,  251-2. 
Rotri  f.  Jaco,  1.,  268. 

Rotri,  183;  f.Judhail,  191:202, 6  ;r.,  209;  210. 
Rotrochus  comes  de  Pertico,  29  ;  346. 
Rubon,  c,  209. 
Rubunren,  1.,  171. 
Rudan  Hint,  Celli,  247  ;  380. 
Rud-puU,  156  ;  370. 
Rudlan,  Guaralt,  163  ;  173  ;  373. 
Rudlan  Elei,  155. 

Rufini,  vallis,  358  ;  see  Vadum  Rufum. 
Rufus  Lacus,  148, 

Ruguallaun,  1.,  226;  i«c  Riguallaun. 
Ruid, i;.,  173  :  212;  226:  sac,  249;  257,  9; 

260,  3;  pbr.  S.  Teliau,  258;  Land.,  264-5. 
Ruid,  1.,  217. 
Ruisc,  nant,  143  ;  369. 
Ruwein,  120;  349;  j«e  Roma.       Rhuvein. 
Run,  c. ,  246 

Run  de  Cair  Guent,  p.  Jouan,  274. 
Run  f.  Ceitimor,  1.,  258. 


Run  p.  Riuguallaun,  257. 
Runestun,  eel  de,  291-2;  355.  Runston,  Mon. 
Russhonk,  T.,  ep.,  304  ;  Ruschok,  312. 
Ruthery,  ec.  de,  324.  Rudry,  Glam. 

Ryt.    See  Rit  &  Vadum. 

Sabiensis,  54, 

Sabrina,  234  ;  -um  mare,  335  ;  see  Havren. 

Sabrine  Sinus,  69,  358.  Severn  Sea. 

Sacerdos,  nepos  Elduti,  11-12. 

Sadoc  pbr.,  1.,  151 ;  cp.  Satuc. 

Sadum,  Trev,  214. 

Saith,  1.,  209. 

Sa/esberiensis,  29 ;  295;  346.     of  Salisbury. 

Salley,  Milo,  ep.,  304. 

salices,  172  ;  251 :  saliculum,  74;  see  Helic. 

Salomon,  1.,  231. 

Salvatoris  basilica,  25. 

Sampson,  Philippus,  293. 

Samson,  c,  209  ;  211. 

Samson,  1.,  200  :  p.  Iliman,  203. 

Sa»2son,  Sanctus,  6-24;  80-2;  109  ;  11 1-2  ; 

181;  335,  6;  359;  cellerarius,  14-15;  82; 

abbas,  15-17;  ep.,  17-18;  81;  arep.,  22; 

81  ;  disc.  Dub.,  80  ;  d.,  81 ;.  pbr.,  81. 
Samuel  magister,  c,  175  ;  187. 
Samuel,  1.,  155;  176;  182,  7;  Sauuil,  igo. 
Samuel  p.  Circan,  161 ;  Crican,  162. 
Sandev,  pbr. ,  279 ;  p.  Daniel,  279. 
Sant  Breit,  ec,  235  ;  see  L.  San  Freit. 
Sant  Ilien,  243. 
Sapiens,  pbr.,  40. 

Saresberia,  29.     Salisbury.  [Sadoc 

Satuc,  c,  157 ;  Sedoc,  146,  8,  9  ;  154;  cp. 
Saturn  ab.    Dochou,    145  ;    princeps  Tavi 

urbis,  149.     Compare  next  line. 
Saturn  ab.  Docguinni,  156,  8 ;  175-8,  [9]  ; 

184,  7  ;  191,  6  ;  205-6 ;  ab.  Ilduti,  187. 
Sauian,  1.,  227. 
Sauuil,  1.,  191  ;  see  Samuel. 
Saverna,  142  ;  =  Sevarne,  340;  J«  Havren. 
Savina,  S.,  25. 
Saxones,  123, 133;  141 ;  Saxonica gens,  134; 

161  ;  jcc  Angli.  [312;  356. 

Saus  Marreys,  314  ;  de  Salso  Maiisco,  303 ; 
Schirreves  Newton,  ec.  de,  329  ;  Neweton, 

322.  Shire  Newton,  Mon. 

Sciblon,  c,  75. 

Sciplan,  c,  227  ;  Isciplan,  172. 
Scithia,  99. 
Scituc,  c,  169. 
Scotia,  29. 

Scothi  peritissimi,  15-16. 
Scoti,  cruc  Cinvail,  155.     Cp.  Guoidel. 
scripulum,  203. 

Bed,  c,  225  ;   scriptor,  245 ;  pbr.,  258. 
Sed  de  Penn  Bre,  279. 
Sedoc, c,  146,  8,  9;  154;  see  Satuc,  &  Saduc. 
Segan,  villa,  223  ;  cp.  Seuan. 


INDEX, 


419 


Seghemd,  255-6  ;  Seyghenyth,  343  ;  ?  Ser-  Strat.     See  Elei,  Estrat  &  Istrat. 

gunhid,  188.           Sengkenyi,  the  district  Strugull,  291  ;  ec.  de,  319  ;  322 ;  prior  de 

between  the  Tav  and  the  Rumney,  extend-  328.                                             Chepstma. 

ing  from  the  head  of  the  Rumney  and  the  Stuntav,    capella  de,   2"].  =Ystum    T&v  = 

confittenceofthe  Tdvs  to  the  sea :  seep,  sjj,  Whitchurch  in  Jesus  Coll.  MS.  CXII 

Seisill,  uxor  ejus,  259  ;  261.                [/.  11.  Sudebrok,  ec.  de,  323.         Sudbrook,  Mon. 


Seisin  f.  Arthan,  273. 

Seisill  f.  Eiuid,  1.,  264. 

Seisill  f.  Elcu,  1.,  265. 

Seisill  f.  Gistlerth,  1.,  260,  4  ;  ?  259 ;  261 

SeithSeint  Mathru=Dyuyrguyr,  129. 

Seitir,  c,  173 ;  202,  5  ;  211,  6,  7. 

Seitir,  1.,  198. 

SeliOT,  Cantrev,  134;  255  ;  367. 

Seli»«  Coitgur  f.  Drich,  277. 

Selim  mab  Uuel,  279. 

Seliv,  c.,  268  ;  pbr.,  277. 

Seliv  f.  Cinnor,  1.,  272-3. 

Selina«,  vadum,  165. 

Serguan,  1.,  202. 


see  Seghenid  &  C.-B.  SS.,       340. 


Sergunhid,  I 

Serir,  1.,  210. 

serpens,  2  ;  14 ;  20 ;  23  ;  84 ;  333. 

Seru  Nant,  124  ;  254. 

Serus,  1.,  239. 

Seuan,  villa,  245  ;  cp.  Segan. 

Sheyn,  304. 

Siaun,  c,  200. 

Sich-nant,  182 ;  373. 

Sicca  Vallis,  168  ;  239. 

Sich-puU,  173;  214;  373,  6. 

Sidrac,  6. 

Sigilm  p.  Audi  &  Guilstan,  264. 

Sigillo,  Robertus  de,  29. 

Sigona,  flumen,  23.  =Seguana= Seine. 

Sigrit  f.  Albrit,  1.,  245. 

Sigrit  p.  Arguistil,  276 ;  p.  Greir,  276. 

Silli  doc.  de  L.  Ildut,  279  ;  p.  Gurhi,  279. 

Simachus,  Beatus,  95. 

Simeon  vel  Semion,  pbr.,  276-7. 

Simon,  c,  75  ;  172. 

Sinodus,   147;   153;   [168];  177;  181,  9; 
213,  S;  217;  220-2;  231,  3,  8;  244;  250, 
6,  9;  266,  7;  301  ;  340;  351;  414. 
Sixtus,  Sanctus,  25.  [Runston. 

Skadforlan^/we/Sladforlan^,  291 ;  355  ;  'nr.' 
Skenefryth,  ec.  de,  318  ;  320,  7  ;  vie,  327. 

Shenfrith=*yms  GynwreiS,  Mon. 
Skyret,  320.  Mon. 

Smyth,  Johannes,  ep.,  304. 
Soro,  29  ;  346  ;  see  Odo  Sorff. 
specus  Samsonis,  16  ;  spelunca,  17. 
spineus  rubus,  168  ;  238. 
Spumosus  =  Clavorauc,  epithet  of  Pepiau. 
St.».«.*,  291  ;  355. 
Stephanus,  r.,  286. 
Stephani,  festum  Sancti,  289  :  360. 
Stifilat,  Villa,  244-5. 
Stok',  293 ;  355. 

D  D    2 


Suessioni,  92-4.  at  Soissons. 

Sulbiu,  ec.  S.,  31  ;  43  ;  90;  see  L.  Sulbiu. 

Sulbrit,  1.,  239.     Cp.  Sulurit. 

Sulcein,  nant,  207  ;  375. 

Sulgen,  c,  IS4-5  :  cp.n.l.  Suljen. 

Sulgen  ab.  Carbani  Vallis  vel  Nant  C,  145 ; 
156;  176-8;  191;  205-6,  9;  ab.  Catoci, 
184 ;  ab.  Docguinni,  147-8  ;  151,  2,  4,  5. 

Sully,  ec.  de,  324  ;  330.  Glam. 

Sulurit,  pbr.,  279.      Cp.  Sulbrit. 

sus  albi  coloris,  80-1  ;  337. 

Susanna,  Sancta,  25. 

Suth-walia,  339 ;  Suj  Wales,  313. 
[p.  22   Syvadon,  Linn,  146;  369;  llyn  ynys  y  vavon. 


Llan  Gors  Pool,  Brec. 


Taav,  293  ;  Tam,  151  ;  348,  Tiv,  27 ;  32  ; 
43  ;  69  ;  133;  258  ;  289  ;  337  ;  340,  3  ; 
382 ;  Tavus,  218. 

Tiv  Bechan,  134  ;  367  ;  Vaghan,  340. 

T4v  Maur,  42  ;  134  ;  340  ;  363,  7. 

Tavi  Urbs,  149.  ?  LI.  Dav. 

Tam,  in  Carmarthenshire,  77  ;  Tdv,  78  ; 
128  ;  359  ;  364- 

Tal  i  Lajhau,  ab.  de,  327.  TalyLlychi,  Carm. 

Tal  i  pont,  31  ;  43  ;  90  ;  140 ;  368 ;  Villa, 
Sg  ;  63  ;  terra  Tal  a  bont,  54 ;  see  L.  T. 

Tal  ir  Aithnauc,  173.  [Tal  i  pont. 

Tal  ir  Brinn,  173. 

Talacharn,  124.  The  com.  ofLaugharn,  Carm. 

Talacharn,  Cantrev,  255.  A  mistake  for 
Trahaiarn=  Talgarth,  Brec. 

Talan,  c,  200  ;  230. 

Talpon  Brinan,  156. 

Talpon?  Escop,  32;  43 ;  90.  ILlys  Tal y Bont ; 

cp.  Pont  Ysbig(  =  Esgib),  on  the  Grwyni  Vawr. 

Tanasan.     See  Tinysan. 

Tancarvilla,  59.  Normandy. 

Tancvor  f.  Condu,  203. 

Tancvor,  Villa,  203. 

Tanet,  pbr.,  201. 

TaranpuU,  166  ;  372. 

Taratir,  43  ;  134-5  ;  147  ;  189  ;  205  ;  213, 
5,  8,  9  ;  222 ;  340 ;  ar  Gui,  252,  9 ;  in 
Gui,  152  ;  233,  8  ;  252,  6  ;  super  ripam 
Gui,  222 ;  250,  4 ;  267  ;  278  ;  super  Guy, 
177;  270;  363,  8.  '  The  name  is  preserved, 
apparently,  in  Tar'j  Mill,  Dindor,  Her. 

Targuus  ot/ Taruus,  247;  380-1. 

Taroci,  236  ;  244-5  I  342  ;  352  ;  378 ;  380. 
The  Troggy  ending  in  Caldicot  Pill,  Mon. 

Tathiu,  270.  [Glam. 

Tathana,  ec.  de  S.,  320,  5 ;  331.  St.Athan's, 


420 


INDEX. 


Tauel,  nant,  146  ;  Tauguel,  rivulus,  168  ; 
Taugeiel,  238 ;  369. 

Taui,  42  ;  Tauuy,  134;  346;  Tawfe,  363,  7. 

Taui  urbs,  &  Tavus.     See  Taav. 

Tavauc,  villa  &  ec.  S.,  31 ;  43 ;  Tyvauc,  90. 
If  Tavaui:  is  a  mistake  for  Tavau^  the 
church  is,  probably,  LI.  Davaud,  Mon. 

Tavern,  licat,  78  ;  364. 

Tecan,  Trev,  257  ;  381. 

Tecguaret  sac.  Docunni,  249  ;  258. 

Tecguaretf.  Gueir,  pbr.,  277;  p.  Cynhi,277. 

Teemed  ;  sec  Merthir  T. 

Teican,  c.,  211. 

Teir  Eru,  Ynis,  158  ;  260  ;  371  ;  382. 

Teir  Eru,  247  ;  Inis,  242  ;  379-381. 

Teir-tut,  Castell,  134;  Trecastle,  367.  Brec. 

Teithi,  insula,  69  ;  133  ;  Theiti,  358. 

Teithpall  p.  Teudiric,  118. 

Teivi,  difrin,  124 ;  254 ;  332, 

Teliaus  vel  Teliauus,ubi  natus  est,  124;  255 ; 
[c/.p.  116, 1.  16,  &p.  126,1.3];  alumnus& 
disc.  Dubritii,  77;  801;  98;  ep.  vel  S., 
31  ;  42;  85-9;  97-129;  130-2,  S,  8;  140, 
3-7;  150-274;  281;  303;  311;  335-9; 
343;  3SOj  9)  360-2  ;  see  Gunniau,  Henn- 
lann,  Laithti,  Lann  T.,  Luin  Teliau. 

Teliaui,  ec,  S.,  120  ;  220 ;  258  ;  273;  364- 
5.  LI.  Ddv. 

Teliaui,  cimbalum,  106-7  5  campana,  338 ; 
corpora  tria,  WJ ;  corpus  tertium,  337; 
dies,  284 ;  discipuli,  US;  cyrografum,  87 ; 
gref,  248  ;  graffum,  339  ;  344 ;  Gundy, 
120  ;  365  ;  pratum,  293  ;  privilegium, 
1 1 8- 1 21  ;  villa,  343. 

Telich,  ager,  240.  In  Gower. 

Telich  Clouman,  125 ;  Clouuan,  255.  Tach- 
loian,  near  LI.  Deilo  Vowr,  Carm. 

Telpaldus  r.  Brittannie,  192. 

Tenbiu,  1.,  207  ;  212. 

Tenby,  337.  Pem. 

Tenci  p.  Conuin,  20l. 

Tencu,  ager,  176,  8. 

Terra.     See  Morcimbris,  Riubrein,  Tir. 

Tetmic,  t.,  209. 

Teudiric.     See  Merthir  Teudiric. 

Teudiric  f.  Teithpall,  r.,  118  ;  141-2  ;  p. 
Mourici,  140,  8  ;  Teudric,  340. 

Teudur  f.  Elised,  r.  Brecheiyauc,  237-9. 

Teudur  f.  Idguin,  1.,  260  ;  ?  249  &  263. 

Teudur  f.  Laur,  268  ;  352. 

Teudur  f.  Rein,  i.  Brecheniauc,  167-8. 

Teudus.     See  Tralucg  Teudus,  221. 

Teudus,  1.,  237  ;  277. 

Teudus  f.  Conblus,  1.,  186. 

Teudus  f.  Marchi,  276  ;  Marchci,  277. 

Teudus  p.  Edilra,  247 ;  p.  Judhail,  270,  3,  4. 

Teukesbury,  ab.  de,  330  ;  Tewxburie,  338. 

Thawe,  ec.  de  La,  324.  LI.  Sannor,  Glam. 

Theomaca  ursuta  &  cornuta,  13  ;  335. 


Thesaurarii  Land.,  prebenda,  285  ;  326,  9. 

Thiphaine,  316.  Epiphany. 

Thomas,  WiUelmus,  305. 

T[hurstan]  Eborac.  arep,,  62  ;  66. 

Tiber,  25. 

Tidemannus  ab.  de  Bello  loco,  304  ;  312. 

Tifhei f.  Budic,  disc.  Dub.  & T.,  1 15 ;  Tiphel 
neposS.  T.,  127;  martir,i3o;  cp.'L.  Tiuei. 

TiluU,  Sant,  216  ;  376  ;  see  L.  Tilull. 

Tileaus,  339  ;  see  Teliaus. 

Ti?«auc  vel  Tivauc.     See  L.  Guern  Tivauc. 

Timuil,  &  Tiuuil.     See  Riu  T. 

Tinevur,  Gueith,  78  ;  348  ;  359  ;  364. 

Tindim,  vadum  vel  Rit,  141  ;  see  Din  Dim. 

Tinysan,  vil.  &  exi.,  90  ;  Tanasan,  31  ;  43. 
'i*Penallt,  Mon.  See  Inquisitio  post  mor- 
tem, 35  Edward  I,  No.  47,  Part  I. 

Tinterna,  ec,  282  ;  ab.  de,  328  ;  Din  Dim, 
141  ;  Tintarn,  340.  Tintem,  Mon. 

Tinterna  Parva,  ?  282  ;  322  ;  see  Louhai. 

Tinnu  hue,  74  ;  172. 

tintinabulum  butiri,  136  ;  campana,  340. 

Tinviu.     See  Riu  Tinviu. 

Tipallai.     See  L.  Tipallai. 

Tir.  See  Ager,  Cair,  Cinir,  Cinbis,  Collou, 
Conloc,  Dimuner,  Hiernin,  Retoc,  Terra. 

Tirchan,  c,  188 ;  190 ;  ep.,  202-5  5  ^^  Trichan. 

Tisoi,  pedum  S.,  187  ;  see  L.  Tissoi. 

Titgual,  1.,  155. 

Titiuc.    See  Hennlann  T. 

Tivauc.     See  Tavauc,  &  L.  Tivauc. 

Tiugui  vel  Tiui.     See  Tyui. 

Tnou  Guinn,  74  ;  172;  358. 

Tnou  Mur,  32;  44;  maenaur,  165-6;  372; 
377  ;  see  Pibhenn  Eholch,  221.    Chepstow. 

Tonou  Cinscuit,  204. 

Tonou  Pencenn,  126 ;  366. 

Toll  Coit,  188-9  ;  341 ;  see  Estiat  Ager. 

Toll  Coit,  188  ;  374. 

Top,  WiUelmus,  293  ;  355. 

Torr  i  Cair,  nant,  127  j  366.  Cp.  East  &> 
West  T&vc  farms  on  the  Ritec,  a  little  east 

torrens,  227.        [of  St.  Florence,  Pembroke. 

Tormeneth,  282.  Torr  y  MynyZ,  Mon. 

Torchan,  c,  182,  5  ;  see  Trichan. 

Toulidauc  disc.  D.  &  T. ,  1 1 5 ;  ^e«  L.  Toulidauc. 

Traheam,  1.,  206. 

Tralucg  Teudus,  221  ;  377. 

Trausguern,  191. 

Trecis,  67.  at  Troyes. 

Trecor,  c,  205. 

Tredicil,  r.,  n8;  cp.  Duicil. 

Trev.  ife Ambms,  Bledgint,  Bledgur,  Canus, 
Ceriau,  Crintorth,  Dineul,  Eithinauc, 
Eliau,  Ginhill,  Glojriud,  Golych,  Guascar, 
Guichtrit,  Ili,  Isceiauc,  Iridiouen,  Lann, 
Laur,  Licotuc,  Lilli,  Marchan,  Miluc, 
Ourdeuein,  Peren,  Petir,  Sadvrm,  Tecan, 
Uchtrit,  Villa. 


INDEX, 


421 


Tredenauk,  ec.  cle,32i,8.  Tredunnock,  Mon. 
Tre  Oda,  340.  In  Whitchurch,  Glam. 

Tre  y  gov,  manerium  de,  320  ;  330.  Treguff, 

LI.  Caivan,  Glam. 
Tre  y  Gruk,  ec.  de,  321,  8.  LI.  Gibby,  Mon. 
TreOT-Carn,  124  ;   Trev-Carn,  125-6  ;   25s  ; 
Trev-garn  339  ;  366.  Pem. 

Trev-Guid,  173  ;  373.  [Mon. 

Trev  i  Cam  pont,  222-3.  Nr.  Aber  Cam, 
Trev  i  Cemiu,  124  ;  254  ;  see  L.  T.  Trev  i  C. 
Trev  Ircillicg   vel  Ircil,    159 ;    Gillie,  32  ; 

Trem  Gillicg,  43. 
Trev-Main,  32 ;  43 ;  90.  ?  Tremten,  Bridgend. 
Trev  Ret,  224.    Cp.  Retis  on  Lantwit  Stone. 
Trev  Rita,  32 ;  43 ;  90 ;  272.   nr.  LI.  DegveS. 
Trevedyn,  ec,  321.  Trevethin,  Mon. 

Trican,  c,  149  ;   17S  ;  Trichan,  157  ;  Tor- 
chan,  182,  S  ;  Turchan,  186-7 !  ep.,  206 ; 
190;  Tirchan,  188;  Trican  !>«/ Trichanus, 
ep.,  198-206;  303;  312;  356 ;  Tirchanus, 
Trican,  Claud,  156.  See  Cepetic  T.     [202-6. 
Tricassina  civitas,  336.  Troyes. 

Tricurrius,  19.  *  Treger=  Trigg,  Com. 
Trifun  p.  Aircol  Lau  Hir,  125. 
Trilecc  L.  Mainvon,  199  ;  200  ;  341  ;= Villa 
Guidcon   217.     TrellecKs  Grange,  Mon. 
Wakeman,  p.  13,  says  that  Kil  Withan 
is  an  alias  of  this  Manor. 
Trilec  Bechan,  156  ;  370. 
Trillek,  321. 

Trilec,  in  medio  podo,  2 1 7. 
Trineint,  196  ;  374.  Turnant  brook,  Olchon. 
Tristan  p.  Auel,  279. 

Trodi,  riv.,  123  ;  173  ;  201-2  ;  2-28-9;  241-2; 
372,  5,  7-9.  The  Trothy,  Mon; 

Troia,  ec.  de,  318 ;  328.    Mitchel  Troy,  Mon. 
Trosgardi.     See  L.  Merguall. 
Trostre,  ec.  de,  321  ;  377.     Trostrl,  Mon. 
Trostrev,  claud,  221. 
Trunci  super  Tyuui,  vadum,;  279. 
tuba,  205. 

Tull  Coit ;  see  Toll  Coit. 
Tulon  ;  see  Dulon  &,  Forth  Tulon. 
Tunbulch,  Lontre,  183  ;  374- 
Turbertivilla.     See  Paganus. 
Turch,  riv.,  42;  134  i  Twrch,  363,  7. 
Turch,  sac,  277.  . 

Turchan,  c,  186-7;  190;  ep.,  206;  w^Tncan. 
Turguert,  271. 
Turion,  203. 
Tussien,  43  ;  see  Nisien. 
Tuta  p.  Loumarch,  218  ;  see  Duta. 
Tutbulch  p.  Liguallaun,  241  ;  378;  Riuguall- 
aun,  264-5.  ,    „  o 

Tuthed,  c,  200 ;  217  ;  236 ;  Tutet,  225,  8 ; 

Tuteth,  235,  7  ;  Tuteh,  236. 
Tutir,  1.,  143- 
Tutleu,  1.,  265. 
Tutma/  1.,  200  ;  f.  Poul,  227-8. 


Tutnerth,  c,  179;  191;  224-5:  268;  270-1. 

Tutnerth,  1.,  158. 

Tutteley,  prior  de,  327.  Dudky,  Wor. 

Tutuc,  127  ;  see  Cil  Tutuc 

Tyui,  41,  2,  6,  7  ;  77-8  ;  116  ;  133-5;  H?; 

152;  169;  177;  181,9;  205;  231;  241; 

256;  267;  350;  Tiui,  213,  5,  8;  222;  233; 

252  ;  Tigui,  238  ;  259  ;  278;  Tiugui,  219; 

250,  4 ;  270 ;  Tyuui,  279  ;  Tywi,  43 ;  aper 

Tyui,  134-5 ;  Tuy,  340-2;  Towy,  363, 4, 7,8. 

Ubelbiu  ;  see  Uvelbiu. 

Uchtredus,  ard.,  29,  60,  4 ;  Hichtredus,  ep 

303;  356;  Huchtredus,  312;  Hustrud,  314. 
Uchtrit  de  L.  Elli,  pbr.,  279. 
Uchftit,  trevmeib.,  43  ;  Guichtrit,  32;  go; 

villa  filiorum  Quichtrit,  257,  =  Trev  Eliau 

in  Seghenid,  255-7  ;  S^l- 
Uisc,  134  ;  184  ;  226;  Huisc,  26  ;  42  ;  184 

Husc,  42 ;  341  ;  Use,  340 ;  Oska,  336 

342;  Uske,  282;  320;  357;  Usk,  363,  7,  8 
Uisc,  Nant  r,  143.  [374,  7 

Umbrafeles,  6  ;  monachus,  14  ;  ab.,  16. 
U»«el,  pbr.,  279. 
Ungust,  c,  211, 
Unhu,  1.,  143. 
Urbanus,  ep.,  5;  27;  30-67;  84-8;  280,  6, 

8;  303;  3i2>  4;  336.  8;  344;  3S6;  360. 
urbs  XII  iugerorum,  234. 
Urcenevelde,  57 ;  288;  336.  Archenfield,  Her. 
Uscaj  dec.  de,  284;  Uske,  282;  Usk,  318; 

321 ;  ec.  de,  318 ;  321 ;  priorissa  de,  328. 
Usserii  Primordia,  338. 
Uu-.    See^-. 
Uvel  p.  Selim,  279. 
Uvelauc  f.  Guordbrit,  c,  161. 
Uvelwiu,  c. ,  72,  6,  7 ;  160-2 ;  358;  Ubelvivus, 

76;  161;  303;  311;  Ubelvius  disc.  Dub., 

80  ;  3Sg  ;  Ubelviu  ep.,  160-1. 

vacce,  201-3,  5- 

Vadum.  See  Cepedic,  Mingui,  Pallan,  Rit, 
Selinan,  Trunci. 

Vadum  Dubleis,  217  ;  224. 

Vadum  Rufum,  74;  172;  3SS. 

Vadum  Ru£iim,iSS=Redyng,340;  «c Cepe- 
tic Trican. 

Valentia,  65.  Valence. 

Vail  Velen,  y,  339-34°  J  ■?««  Flava. 

Vallis.  See  Annuc,  Brachan,  Cilcirch,  Chd- 
van,  Eclin  vel  Eilin,  Hirpant,  Lembi, 
Manochi,  Morcant,  Nant,  Pant. 

Vallis,  Villa,  168  ;  see  Hirpant. 

Vallis  leprosorum,  227. 

Vanon.    See  Finnaun  V.,  &  Mail  V. 

vas  butiri,  136-7. 

Vebrersel  f.  Eifest,  164. 

venenum,  11  ;  22. 

vestimentum  totum  unius  homims,  203,  9. 


422 


INDEX, 


u! 


y^C<rW. 


"i-.'-'n — 


via,  169  ;  170  ;  201  ;  227  ;  234  ;  see  ford. 

via  iacinthina,  201  ;  see  petra.       [ford  litan. 

via  lata,  156;   166;  217;   224;   249;  see 

via  magna,  122;  159;  160,  8;  173;  224; 
238-9  ;  see  ford  maur. 

Villa.  See  Ager,  Bertus,  Breican,  Branuc, 
Cair  Birran,  Cair  Duicil,  Camou,  Civiu, 
Congint,  Conlipan,  Conuc,'  Deui,  EUcon, 
Ellgjou,  Eliau,  Fratrus,  Greguri,  Guerituc, 
Guilbiu,  Guinnonui,  Gulich,  Guoidhearn, 
Guroc,  Henriu,  Iliman,  Judbiu,  L.  Cat- 
gualatir,  L.  Cinmarch,  L.  Cum,  L.  Guern 
Cinuc,  L.  T.  Tal  i  pent,  Lath,  Leuirn, 
Llan,  Marchleu,  Merthir  Dincat,  Merthir 
Teudiric,  Morcan,  Morgen,  Nis,  Nuuien, 
Oudocei,  Ourdeuint,  Penn  i  Vei,  Penn 
Onn,  Proclivii,  Segan,  Seuan,  Stifilat, 
Stuntaf,  Tanasan,  Tancvor,  Tavauc,  Trev, 
Trev  Peren,  Trev  Ret,  Vallis. 

Villa  in  qua  Cynvetu  occisus,  148,  9. 

Villa  in  qua  sepulchrum  est  Gurai,  176;  190. 

Villa  trans  Nadauan,  148. 

Vincul,  42  ;  134  ;  363,  8. 

vipera  ingens,  1 10. 

virga  argentea,  7. 

viri  duo  de  Lannerch  Glas,  194. 

Vitalis,  S.,  25. 

Walenses,  27  ;  29  ;  see  Gualensls. 
Walis,  27.     See  Suth  &  Suz  Wales. 
Walia,  48  ;  248 ;  339  ;  343  ;  see  Gualia. 
Walica,  335,  9  ;  340. 
Walterus  de  Bonevile,  295. 
Walterus  de  Laci,  276-7  ;  280. 
Walterus  f.  Ricardi,  29  ;  37  ;  93. 
Ware  vel  Warre.     See  Johannes  de  la  W. 
Warewic,  29  ;  294-5  5  337  ;  3SS- 
Warnestny,  ec.  de,  321.     Owemesney,  Mon. 
Warthacomb,  preb.  de,  326 ;  330.  LI.  Qwm, 
Watekyn,  Isabella,  293.  [Mon. 

Wellys,  Johannes,  ep.,  304;  312. 
Wencia,  337  ;  342  ;  see  Guent. 
Wencie  inferioris,  dec.,  284;  Cant.  Wenys- 

coyt,  247.  Nether  Went. 

Went-huc-coyt,  Cant.,  247.  Upper  Gwent. 
Wenllwcz/fi/Wenthloc,  341 ;  see  Guinliuiuc. 
Westmonasteriensis,  304.  Westminster. 

Wharton's  Anglia  Sacra,  336,  8  ;  342,  3. 
Wenvo,  ec.  de,  324  ;  330  ;  see  Guocov. 
Wideston,  ec.  de,  322.  Witston,  Mon. 

Wigornia,  2^  ;  285  ;  342.  Worcester. 

Wilde  Cryk,  ec.  de,  323.        Wilcrkk,  Mon. 
Wilfridus  ep.  S.  David,  53. 
Willame  ;  see  Willelmus. 
Willame  de  Bourk,  316.  [Comes. 

Willame  de  Glouc,  Conte,  314 ;  see  Will. 
Willelmus ;  see  Guillelmus. 
Willelmus,  274-280  ;   de  Normannia,  286  ; 

le  Bastard,  313;  conquestor,  343. 


Willelmus,  r.,  88;  Junior,  286;  Rufus,338; 

le  Rous,  313. 
Willelmus,  ard.  S.  David,  30. 
Willelmus  Cantuar.,  29;  34,  5,  8;  40,  J,  8, 

9;  S2.  3>  7;  60.  2.  4.  S.  <5j  288;  347. 
Willelmus  comes,  276-8  ;  280  ;  J14. 
Willelmus  de  Brewys,  294,  8;  303,  8;  312, 

6,  7  ;  332 ;  355- 

Willelmus,  de  Burgo,  ep.,  303 ;  312. 

Willelmus  de  Cantolo,  32  ;  Cantelou,  44. 

Willelmus  de  Derneford,  291-2. 

Willelmus  de  Goldclivia,  ep.,  303  ;  312,  5. 

Willelmus  de  Kar  Di,  27;  Guillelmus,  vice- 
comes  de  Cair  Ti,  93. 

Willelmus  de  Lundriis  p.  Mouritii,  37. 

Willelmus  de  Monemuta,  295. 

Willelmus  de  Radenore,  303  ;  312,  d.     ' 

Willelmus  de  S.  Petro,  292. 

Willelmus  de  Salso  Marisco,  ep.,  303 ;  312,^; 

Willelmus  Exoniensis,  295  ;  355.  [356. 

Willehnus  f.  Barfrun,  ?  37  ;  93  ;  278. 

Willelmus  f.  Osbemi,  p.  Rogerii,  274. 

Willelmus  Land,  ep.,  291. 

Willelmus  Predestini,  54. 

Willelmus  scriptor,  Baro,  278. 

Willelmus  Top,  293. 

Willelmus  Wintoniensis,  29. 

Winbaldus  de  Badlon,  37 ;  Winebaldus  de 
Baeluna,  30;  53;  Guinbaldus  de  Badalon, 

Windulfus  Rofensis,  280.  [93. 

Wintoniensis  29;  villa  W.,  295.  Winchester. 

Wodestoke,  29.  Woodstock,  Oxon. 

Wolves  Newton,  328;  Nova  Villa  Lupi,32l. 

Wondy,  ec,  2&;  318;  322,  8.    Umfy,Mon. 

Wonvfarestowe.     See  L.  Gunguarui. 

Wormeto,  ec.  de  S.,  323.  *Howick,  Itton. 
[Vide  Dugdale's^iworfjVtfB,  sub  Tintema.] 

Wurhinit.     See  Guorinid. 

Wy,  337  ;  341 ;  see  Uisc. 

v.    See-^. 

YUarii,  ec.  S.,  90  ;  see  Hillarii. 

Ynis  ;  see  Inis. 

Ynyr  Guent  p.  Idon,  118  ;  121-3. 

Yscuit  Cyst,  234  ;  342.  At  the  mouth  of  the 
Pool-Meyrick,  Mon. 

Ysaac ;  see  Isaac. 

Ystrat,  see  Istrat. 

Ystum.     See  Gui,  &  Stuntav. 

Yuein  f.  Hiugel  236 ;  Yugein  =  Higueid,  240 ; 
p.  Grifud,  239  ;  Morcant  Hen,  240 ;  252 ; 
see  Iguein. 

503  Wanwol,  ec.  de,  324.  MS.  Vitell.  C.  10, 
reads  Thowenwerwel.  Cp.  Wun/alin  Clax]ii's 
Carta .. .  de  Glam.  p.  100,  and  High  Anvolle 
(which  is  not  '  Highlight'^  in  The  Land  of 
Morgan,  p.  144. 

Zoche  vel  Zouche,  J.  la,  ep.,  304;  312;  356. 


Cist  of  Subscribers 


PATRONS'  EDITION 

Bute,TheMost  Noble  the  Marquess  of,  K.T.,  Cardiff  Castle,  /^copies. 

Aberdare,  The  Right  Hon.  Lord,  DyfFryn,  Mountain  Ash. 

Bangor,  the  Right  Rev.  the  Lord  Bishop  of,  The  Palace,  Bangor. 

Conybeare,  F.  C,  Esq.,  M.A.,  Norham  Gardens,  Oxford. 

Cymmrodorion,  The  Hon.  Society  of,  London. 

Davies-Cooke,  P.B.,  Esq.,  Gwysaney,  Mold.    ,(2  copies.) 

Edwards,  Rev.  Llewelyn,  M.A.,  Ardwyn'School,  Aberystwyth. 

Edwards,  Owen,  Esq.,  M.A.,  Fellow  of  Lincoln  College,  Oxford. 

Emrys-Jones,  A.,  Esq. ,  M.  D. ,  Bryn  Derw,  Fallowfield,  Manchester. 

Evans,  Christmas,  Esq.,  Penrheol,  Merthyr. 

Evans,  E.  Vincent,  Esq.,  27  Alwyne  Road,  N. 

Evans,  Rev.  O.,  M.A.,  Warden,  Collegiate  School,  Llandovery. 

Ffoulkes,  His  Honour  Judge  Wynne,  Old  Northgate  House, 

Griffiths,  John,  Esq.,  M.A.,  Jesus  College,  Oxford.       [Chester. 

Hughes,  T.  H.  R.,  Esq.,  Neuadd  Vowr,  Llanwnen. 

Hughes,  Rev.  W.  Hawker,  M.A.,  Jesus  College,  Oxford. 

Jesus  College  Library,  The,  Oxford. 

Jones,  Major,  E.  R.,  M.P.,  Llanelly. 

Jones,  John,  Esq.,  Central  Buildings,  Llandudno. 
[  Jones,  Rev.  Michael  D.,  Principal,  Independent  College,  y  Bala. 

Lewis,  David,  Esq.,  Recorder  of  Swansea. 

Lewis,  Sir  William  Thomas,  The  Mardy,  Aberdare. 

Llanover,  The  Right  Hon.  Lady,  Llanover,  S.  Wales. 
_.  Llewellyn,  Sir  John  T.  D.,  Bart,  Penllergir,  Swansea. 

I;  Lloyd,  E.  O.  V.,  Esq.,  M.A.,  Berth,  Ruthin. 

Lloyd,  J.  E.,  Esq.,  M.A.,  Univ.  Coll.,  Bangor.  [of  Oxford. 

Morfill,  W.  R.,  Esq.,  M.A.,  Reader  in  Russian  in  the  University 

Morgan,  Lt.-Colonel  W.  L.,  The  Mirador,  Swansea. 

Morris  T.  E.,  Esq.,  B.A.,  Ll.B.,  Portmadoc. 

Nutt,  Alfred,  Esq.,  270  Strand,  London. 

Owen  E.  Humphrey,  Esq.,  F.S.A.,  Ty  Coch,  nr.  Carnarvon. 

Phillips,  James  M.,  Esq.,  M.D.,  J.P.,  Bank  House,  Cardigan. 

Powel,  Thomas,  Esq.,  M.A.,  Prof,  of  Welsh,  Univ.  Coll.,  Cardiff. 

Powis,  The  Right  Hon.  the  Earl  of,  Powis  Castle,  Welshpool. 

Pryce-Jones,-Sir  Pryce,  M.P.,  Dolerw,  Newtown,  Montgomery. 

Puleston,  Sir  J.  H.,  4  Whitehall  Yard,  S.W. 
■  Rendel  Stuart,  Esq.,  M.P.,  i  Cariton  Gardens,  S.W. 

l|  Reynolds,  Llywarch,  Esq.,  B.A.,  Merthyr  Tydvil. 

Y  Roberts,  F.  Esq.,  Mauldeth  Road,  Fallowfield,  Manchester. 

Roberts, T.F., Esq.,  M.A.,  Principal, Univ.  College,  Aberystwyth. 

Roberts,  Mrs.  L.  H.,  8  Willow  Bridge  Road,  N.  [Abergwili. 

St.  David's,  The  Right  Rev.  the  Lord  Bishop  of.  The  Palace, 

Stokes,  Whitley,  Esq.,  D.C.L.,  15  GrenviUe  Place,  S.W. 

Thomas,  A.  Garrod,  Esq.,  M.D.,  Clytha  Park,  Newport,  Mon. 

Thomas,  Charles,  Esq.,  J.P.,  Pitch  and  Pay,  Stoke  Bishop. 

Thomas,  G.  Ap,  Esq.,  M.D.,  Union  Street,  Oldham. 

Thomas,  J.  Glyn,  Esq.,  Plas  Isa,  Llangennech,  Carmarthenshire. 

Thomas,  Rev.  T.  Llewelyn,  M.A.,  Jesus  College,  Oxford. 

Warren,  T.  Herbert,  Esq.,  President,  Magdalen  College,  Oxford. 

West,  Lt. -Colonel  the  Hon.  W.  E.  Sackville,  Lime  Grove,  Bangor. 


424  LIST  OF  SUBSCRIBERS. 


Williams,  David,  Esq.,  HenstafF Court,  Merthyr  Tydvil. 
WilliamSjHis  Honour  Judge  Gwilym,Miskin  Manor,Glam.  3  copies. 
Williams,  John,  Esq.,  M.D.,  63  Brook  Street,  Grosvenor  Sq.,  W. 
Williams,  Rev.  Robert,  B.  A.,  Prof,  of  Welsh,  St.  David's  College. 
Williams,  T.  W.,  Esq.,  B.A.,  Flax  Burton,  Somerset. 
Williams,  William,  Esq.,  M.  A.,  H.M.  Chief  I.  of  Schools  for  Wales, 
Wynne,  W.  R.  M.,  Esq.,  Peniarth,  Towyn,  Merioneth.  [Aberyswyth. 

LIBRARY  EDITION 

Bute,  The  Most  Noblethe  Marquess  of,  K.T.,  Cardiff  Castle.  2  copies. 
Bosanquet,  S.  Courthope,  Esq.,  Dingestow  Court,  Monmouth. 
Allen,  The  Very  Rev.  James,  Cathedral  Close,  St.  David's. 
Allen,  Edward  G.,  Esq.,  28  Henrietta  Street,  W.C. 
Atkinson,  Robert,  Esq.,  Ll.D.,  Prof,  of  Sanskrit,  Trinity  College, 
Boston  Free  Public  Library,  The,  Boston,  Mass.,  U.S.A.  [Dublin. 
Bowen,  Alfred  E.,  Esq.,  Town  Hall,  Pontypool. 
Burrell,  J.  Esq.,  13  St.  Bartholomew  Road,  N.W. 
Cardiff  Free  Library,  The.  [Cardiganshire. 

Davies-Evans,  Colonel  Herbert,  Highmead,  Lord  Lieutenant  of 
Dulau  &  Co.,  Messrs.,  37  Soho  Square,  W. 
Edwards,  Frank,  Esq.,  M.P.,  The  Cottage,  Knighton,  Radnor. 
Edwards,  Rev.  T.  C,  M.A.,  D.D.,  Principal,  CM.  College,  y  Bala. 
Evans,  Stephen,  Esq.,  J. P.,  27  Chancery  Lane,  W.C. 
Exeter  College  Library,  The,  Oxford. 

Griffiths,  George,  Esq.,  Glendower,  24  Fitzjohn's  Avenue,  N.W. 
Guildhall  Library,  The,  London,  E.G. 
Harvard  College  Library,  The,  Cambridge,  Mass.,  U.S.A. 
Hilles-Johnes,    Lt. -General   Sir    James,    K.C.B.,    Dolaucothy. 
Haines,  W.,  Esq.,  y  Bryn,  near  Aber  Gavenny. 
Hughes,  Alfred"^.,  Esq., M.B.,  Lecturer  on  Anatomy,  Edinburgh. 
James,  Arthur  Perkins,  Esq.,  Brynheulog,  Treharris. 
James,  C.  Russell,  Esq.,  Courtland  House,  Merthyr  Tydvil. 
James,  Frank,  Esq.,  Garth  Newydd,  Merthyr  Tydvil. 
James,  WiUiam,  Esq.,  B.A.,  Brynhyfryd,  Llandyssul. 
Jones,  D.  Brynmor,  Esq.,  M.P.,  The  Lawn,  Woodchester,  Glouc. 
Jones,  Evan  Parry,  Esq.,  J. P.,  Cefnfaes,  Festiniog. 
Jones,  J.  M.,  Esq.,  M.A.,  Prof,  of  Welsh,  Univ.  Col.,  Bangor. 
Jones,  Robert,  Esq.,  Caradoc  Villas,  Rhyl. 
Jones,  Thomas,  Esq.,  B.A.,  H.M. S.I.  of  Schools,  Aberystwyth. 
Kenyon,  The  Hon.  George  T.,  M.P.,  Llanerch  Panna,  Ellesmere. 
Lewis,  Rev.  Canon  D.,  M.A.,  The  Vicarage,  St.  David's. 
Lewis,  Rev.  H.  Elvet,  Llanelly,  S.  Wales. 
Lewis,  Lieut. -Colonel  David  Rees,  Merthyr  Tydvil. 
Lincoln's  Inn,  The  Honourable  Society  of,  London,  W.C. 
Lloyd-Philipps,  F.  L.,  Esq.,  M.A.,  Pentyparc,  Clarbeston,  R.S.O. 
Merton  College  Library,  The,  Oxford. 
Macmillan  &  Bowes,  Messrs.,  Cambridge. 
Morgan,  Sir  Walter,  24  Sackville  Street,  Piccadilly. 
Morris,  Lewis,  Esq.,  M.A.,  J. P.,  Penbryn,  Carmarthen. 
Napier,  Arthur  S.,  Esq.,  B.Sc,  M.A.,  Ph.D.,  Merton  Professor 
of  English  Language  and  Literature  in  the  University  of 
Newcastle-upon-Tyne  Free  Library,  The.  [Oxford. 

Owen,  D.  C.  Lloyd,  Esq.,  M.D.,  51  Newhall  St.,  Birmingham. 
Owen,  Edward,  Esq.,  India  Office,  Whitehall,  S.W. 
Owen,  Henry,  Esq.,  B.C.L.,  Withybush,  Haverfordwest. 


LIST  OF  SUBSCRIBERS.  425 


Owen,  Isambard,  Esq.,  M.D.,  M.A.,  40  Curzon  Street,  Mayfair. 

Owen,  The  Rev.  John,  M.A.,  Principal,  St.  David's  College. 

Parkins,  W.  Trevor,  Esq.,  Glasfryn,  Gresford,  Wrexham. 

Phillimore,  Egerton,  Esq.,  London. 

Phillips,  Rev.  T.  Lloyd,  M.A.,  The  Abbey  School,  Beckenham. 

Plummer,  Rev.  Charles,  M.A.,  Corpus  Christi  College,  Oxford. 

Pope,  Samuel,  Esq.,  Q.C.,  Havod  y  Bryn,  Llanbedr,  Merioneth. 

Powell,  F.  York,  Esq.,  M.A.,  Christ  Church,  Oxford. 

Pritchard,  Lewis  J.,  Esq.,  Inland  Revenue,  Somerset  House. 

Queen's  College  Library,  The,  Oxford. 

Rees,  D.,  Esq.,  East  London,  South  Africa. 

Roberts,  Lewis  J.,  Esq.,  B.A.,  St.  David's  College,  Lampeter. 

Roberts,  Robert,  Esq.,  M.R.C.S.,  J. P.,  Isallt,  Blaenau  Festiniog. 

Roberts,  T.  D.,  Esq.,  M.LC.E.,  PenraJlt,  Newport,  Mon. 

Roberts,  Thomas,  Esq.,  Civil  Engineer,  Portmadoc. 

Roberts,  Sir  William,  M.D.,  F.R.S.,  8  Manchester  Sqjiare,  W. 

Royal  Institution  ofS.  Wales,  TTie,  Swansea. 

Swansea  Public  Library,  The. 

Sydney  Free  Library,  The,  New  South  Wales. 

Thomas,  T.  W.,  Esq.,  M.R.C.S.,  Ty'n  y  Wern,  Pontypridd. 

Wilkins,  Charles,  Esq.,  Ph.D.,  Springfield,  Merthyr  Tydvil. 

WilUams,  Arthur  J.,  Esq.,  M.P.,  Coed  y  Mwstwr,  Bridgend. 

Williams,  Richard,  Esq.,  M.D.,  82, Rodney  Street,  Liverpool. 

Williams,  T.,  Esq.,  J. P.,  Llewesog,  Denbigh;  &  Birkenhead. 

Williams,  W.  Prichard,  Esq.,  Cae'r  Onnen,  Upper  Bangor. 

Williams- Wynn,  Sir  Watkin,  Bart.,  Wynnstay,  Rhuabon. 

University  College  of  Wales  Library,  The,  Aberystwyth. 

University  College  Library,  The,  Bangor, 

STUDENTS'  EDITION. 

Aberayron  Public  Library,  The. 

Adams,  Rev.  David,  B.A.,  Bethesda. 

Allen,  J.  Romilly,  Esq.,  F.S.A.,  20  Bloomsbury  Sq.,  W.C. 

Anwyl,  E.,  Esq.,  B.A.,  Prof,  of  Welsh,  Univ.  Coll. ,  Aberystwyth. 

Asher  &  Co.,  Messrs.,  13  Bedford  Street,  W.C.     (2  copies.) 

Arnold,  E.  V..,  Esq.,  M.A.,  Prof,  of  Latin,  Univ.  Coll.,  Bangor. 

Barnes,  James  R.,  Esq.,  The  Quinta,  Chirk,  Ruabon. 

Bevan,  Rev.  W.  L.,  Hay,  R.S.O.,  Canon  of  St.  David's. 

Bibliothlque  Vniversitaire,  a  Rennes. 

Browne,  J.  W.,  Esq.,  M.B.,  7  Norland  Place,  Holland  Park,  W. 

Calvinistic  Methodist  College  Library,  The,  y  Bala. 

Cambridge  University  Library,  The.    ' 

Christ  Church  Library,  The,  Oxford. 

Corpus  Christi  College  Library,  The,  Oxford. 

Cowell,  E.  B.,  Esq.,  M.A.,  Professor  of  Sanskrit,  Cambridge. 

Daniell,  Alfred,  Esq.,  Ll.B.,  D.Sc,  Advocate,  Edinburgh. 

David,  R.,  Esq.,  Treharris,  Glamorgan. 

Davies,  Ivan  T.,  Esq.,  Llanuwchllyn,  y  Bala. 

Davies,  J.  H.,/Esq.,  Cwrt  Mowr,  &  Lincoln  College,  Oxford. 

Davies,  Thomas,  Esq.,  Compton  House,  Aberayron. 

Davies,  W.  Cadwaladr,  Esq.,  Barrister-at-Law,  14  Gordon  Place. 

Davies,  Rev.  J.  E.,  M.A.,  23  Belitha  Villas,  Barnsbury,  N. 

Davies,  Rev.  John  Evan,  M.A.,  Rector  of  Llangelymn,  Merioneth. 

Deighton,  Bell,  and  Co.,  Messrs.,  Cambridge. 

Duncan,  John,  Esq.,  South  Wales  Daily  News,  Cardift. 


426  LIST  OF  SUBSCRIBERS. 

Edinburgh  University  Library,  The. 

Edmondes,  The  Ven.  Archdeacon,  The  Vicarage,  Warren,  Pern. 

Edwards,  Frank,  Esq.,  M.P.,  The  Cottage,  Knighton,  Radnor. 

Edwards,  Rev.  David  Charles,  M.A.,  20  Church  Street,  Merthyr. 

Edwards,  Edward,  Esq.,  M. A.,  University  College,  Aberystwyth. 

Edwards,  Rev.  Prof.  Ellis,  M.A.,  C.  M.  College,  y  Bala. 

Edwards,  John,  Esq.,  100  Bolton  Road,  Pendleton,  Manchester. 

Edwards,  J.  M.,  Esq.,  Llanuwchllyn,  &  Jesus  College,  Oxford. 

Edwards,  Owen  M.,  Esq.,  M.A.,  Llanuwchllyn,  y  Bala. 

Edwards,  Rev.  Thomas,  M.A.,  Brynheulog,  Bedwas,  Caerphilly. 

Edwards,  W.,  Esq.,  M.  A.,  H.M.  I.  of  Schools,  The  Court,  Merthyr 

Ellis,  Thomas  E.,  Esq.,  B.A.,  M.P.,  Cynlas,  Merioneth.     [Tydvil. 

Evans,  E.,  Esq.,  Brynteg,  Arthur  Street,  Llanelly. 

Evans,  The  Rev.  Canon  D.  Silvan,  B.D.,  Llanwrin  Rectory. 

Evans,  Rev.  D.  D.,  B.D.,  The  Vicarage,  Pencarreg. 

Evans,  Franklen  G.,  Esq.,  J. P.,  Llwynarthan,  Castleton,  Cardiff. 

Evans,  J.  G.,  Master  S.  S.  Talley  Abbey,  Sarnau,  Llandyssul. 

Evans,  Rev.  J.  Young,  M.A.,  Trevecca  College,  Breconshire. 

Evans,  Titus,  Esq.,  Post  Office,  Llanwnen,  Cardiganshire. 

Fisher,  Rev.  J.,  Bryn  Villas,  Newtown,  Montgomeryshire. 

Gaidoz,  M.  Henri,  22  Rue  Servandoni,  Paris. 

Grevel  &  Co.,  Messrs.,  33  King  Street,  Covent  Garden,  W.C.  .!,    .!. 

Griffith,  Ellis  J.,  Esq.,  LI.  B.,  3  (North)  King's  Bench  Walk,  Temple.  *     i 

Griffiths,  E.  F. ,  Esq. ,  Barrister-at-Law,  Bryn  Eithin,  Dinas  Powis,  »     \ 

Griffith,  John,  Esq.,  256  High  Street,  Bangor.  [Cardiff.  4.    u 

Griffiths,  Rev.  J.  Pugh,  B.A.,  The  Vicarage,  Aberdare. 
Gwynoro-Davis,  J.,  C.  M.  Minister,  Barmouth. 
Hartland,  E.  Sidney,  Esq.,  Barnwood  Court,  Gloucester. 
Howell,  W.  Tudor,  Esq.,  B.C.L.,  4  King's  Bench  Walk,  Temple, 
Hughes,  T.  R.,  Esq.,  N.  and  S.  Wales  Bank,  Liverpool.      [E.G. 
Ingram,  J.  R.,  Esq.,  32  High  Street,  Cardiff. 
Jackson,  Richard,  Esq.,  16  Commercial  Street,  Leeds. 
James,  Rev.  Thomas,  M.A.,  The  Grammar  School,  Llandyssul. 
Jenkins,  Edward,  Esq.,  Gwalia  House,  Llandrindod  Wells. 
Jenkins,  W. ,  Esq. ,  23  Great  Darkgate  Street,  Aberystwyth. 
Jenkins,  Rees,  Esq.,  Bron  y  Deri,  Glyncorrwg. 
Jesus  College  Library,  The,  Oxford. 

Jones,  Rev.  Prof.  D.  E.,  M.A.,  Presbyterian  College,  Carmarthen. 
Jones,  Edm.  J.,  Esq.,  The  Forest,  Pont  Ned  Vechan,  Glyn  Neath. 
Jones,  G.  G.,  Esq.,  B.A.,  Lewis's  Endowed  School,  GeUi  Gaer. 
Jones,  Rev.  G.  Hartwell,  M.A.,  Nutfield  Rectory,  Redhill. 
Jones,  Henry,  Esq.,  94  Watergate  Flags,  Chester. 
Jones,  Rev.  J.  Puleston,  B.A.,  Bangor. 
Jones,  L.  D.,  Esq.,  The  Board  School,  Garth,  Bangor. 
Jones,  Rev.  Owen,  B.A.,  Llan  San  Ffraid,  Oswestry. 
Jones,  Rev.  R.  J.,  M.A.,  Vron  Jestin  Cottage,  Aberdare. 
Jones,  T.,  Esq.,  M.B.,  F.R.C.S.,  Neuburgh,  Victoria  Park,  Man- 
Jones,  T.  Roberts,  Esq.,  22  Old  Bailey,  E.G.  [chester. 
Jones,  William,  Esq.,  Belmont  House,  Hay,  Breconshire. 
Jones,  Rev.  W.  Jenkyn,  10  Rue  Mescloaguen,  Quimper,  Finistire. 
Jones,  W.  Lewis,  Esq.,  M.A.,  Univ.  College,  Bangor. 
Kirberger  &  Kesper,  Amsterdam. 

Jubainville,  M.  d'Arbois  de,  84  Boulvarde  Montparnasse,  Paris. 
Kegan  Paul,  Trench,  Triibner  and  Co.,  Messrs.,  London. 
Ker,  W.  P.,  Esq.,  M.A.',  Prof,  of  English,  Univ.  College,  London. 
Levi,  Rev.  Thomas,  Aberystwyth. 


LIST  OF  SUBSCRIBERS.  427 

Lewis,  The  Very  Rev.  Evan,  The  Deanery,  Bangor. 

Lewis,  Heni'y,  Esq.,  Belmont,  Bangor. 

Lindsay,  W.  M.,  Esq.,  M.A.,  Fellow  of  Jesus  College,  Oxford. 

Liverpool  Free  Public  Library,  The. 

Lloyd,  Howel  W.,  Esq.,  M.A.,  56  Abingdon  Villas,  Kensington. 

Longmans,  Green  &  Co.,  Messrs.,  Paternoster  Row,  E.C. 

Loth,  M.  Joseph,  Prof,  in  the  Univ.  of  Rennes,  74  Route  de  Redon. 

Mackinnon,  Donald,  Esq.,  M.A.,  Prof,  of  Keltic  Lit.,  Edinburgh. 

Matthews,  J.  Hobson,  Esq.,  ^4  Stacey  Road,  Roath,  CardiiF. 

Manchester  Free  Reference  Library,  The. 

Meyer,  Kuno,  Esq.,  Ph.  D.,  University  College,  Liverpool. 

Mills,  R.  M.,  Esq.,  15  Alexander  Road,  Upper  Holloway,  N. 

Morgan,  Owen,  Esq.,  Morien,  Ashgrove,  Treforest. 

Morice,  Rev.  Thomas  R.,  M.A.,  Jesus  College,  Oxford. 

Morris,  John  H.,  Esq.,  London. 

Morris,  Rev.  R.  E.,  B.A.,  5  Heathcote  Street,  Mecklenburgh  Sq. 

Morris,  Rev.  Silas,  M.A.,  The  College,  Llangollen. 

Nem  York  State  Library,  The,  Albany,  New  York. 

Newell,  Rev.  E.  J.,  M.A.,  The  College,  Porthcawl,  Glam. 

Oriel  College  Library,  The,  Oxford. 

Owen,  Arthur,  Esq.,  Wellington  House,  Clevedon.         ' 

Owen,  Rev.  O.  G.,  Alavon,  Ysgoldy,  nr.  Carnarvon. 

Owen,   Rev.  R.  Trevor,  M.A.,  F.S.A.,  Llangedwyn  Vicarage, 

Parry,  D.  C,  Esq.,  Merchant,  Llanelly.  [Oswestry. 

Phillips,  R.  W.,  Esq.,  B.A.,  B.Sc,  University  College,  Bangor. 

Powel,  Joshua,  Esq.,  M.R.C.S.,  Adpar,  Newcastle  Emlyn. 

Price,  Emyr  Owen,  Esq.,  M.B.,  Bangor. 

Prichard,  Thomas,  Esq.,  Llwydiarth  Esgob,  Llanerchymedd. 

Prickard,  A.  O.,  Esq.,  M.A.,  New  College,  Oxford. 

Pugh,  J.  W.,  Esq.,  M.R.C.S.,  3  Upper  Rock  Gardens,  Brighton. 

Randell,  Rev.  Thomas,  M.A.,  B.D.,  Bede  College,  Durham. 

Rees,  Rev.  E.  G.,  Abergorlech,  Carmarthenshire. 

Rees,  Rev.  L.  A.,  Caerphilly,  Cardiff. 

Rees,  Rev.  Professor  T.,  B.A.,  Independent  College,  Bangor. 

Roberts,  Rev.  W.  David,  M.A.,  Llanidloes. 

Reichel,  H.  R.,  Esq.,  M.A.,  Principal,  Univ.  College,  Bangor. 

Rogers,  J.  E.,  Esq.,  Abermeurig,  Talsarn,  S.  Wales. 

Rogers,  Rev.  T.  P.,  B.A.,  Llan  Vihangel  Torr  y  Mynydd. 

Rowlands,  William,  Esq.,  M.D.,  Ebenezer,  nr.  Carnarvon. 

Rowlands,  W.  Bowen,  Esq.,  Q.C.,  33,  Belsize  Park,  N.W. 

St.  David's  College  Library,  The,  Lampeter. 

Sayce,  Rev.  Professor  A."H.,.M.A.,  Queen's  College,  Oxford. 

Simpkin,  Marshall  and  Co.,  Messrs.,  London. 

Spurrell  Walter,  Esq.,  King  Street,  Carmarthen. 

Stevenson,  W.  H.,  Esq.,  Record  Office,  London. 

Stokes,  Whitley,  Esq.,  D.C.L.,  15  Grenville  Place,  S.W. 

Story,  J.  A.,  Esq.,  B.A.,  St.  Joseph  School,  Cardiff. 

Strachan,J.,Esq.,M.A.,Prof.  ofGreek,Owen'sColl., Manchester. 

Taylor  Lnstitution,  The,  Oxford. 

Thomas,  Miss,  Pencerrig,  Builth. 

Thomas,  A.  E.,  Esq.,  B.A.,  Merton  College,  Oxford. 

Thomas,  D.  Lleuver,  Esq.,  B.A.,  2  Brick  Court,  Temple,  E.C. 

Thomas,  The  Venerable  Archdeacon,  M.A.,  F.S.A.,  Meivod. 

Thomas,  E.,  Esq.,  Cochfarf,  282  Bute  Street,  Cardiff. 

Thomas,  Howel,  Esq.,  Local  Government  Board,  Whitehall,  S.W. 

Thomas,  J.,  Esq.,  Pencerdd  Gwalia,  53  Welbeck  Street,  W. 


428  LIST  OF  SUBSCRIBERS. 


Thomas,  Rev.  W.  Morris,  Ty  Gwalia,  Caerleon. 

Tout,  T.  F.,"Esq.,  M.A.,  Prof,  of  History,  Owen's  College. 

Training  College,  The,  Carmarthen. 

Trinity  College  Library,  The,  Cambridge. 

Trinity  College  Library,  The,  Dublin. 

Vaughan,  Prof.  C.  E.,  M.A.,  University  College,  Cardiff. 

Vivian,  Sir  H.  Hussey,  Bart.,  M.P.,  Singleton,  Swansea. 

Warren,  Rev.  F.  Ed.,  M.  A.,  Bardwell  Recjory,  Bury  St. Edmunds. 

Watkin,  William,  Esq.,  Muriau,  Criccieth. 

Williams,  Rev.  Garnons,  M.A.,  Abercamlais,  Prebendary  of  St. 

Williams,  Rev.  Prof.  Hugh,  C.  M.  College,  y  Bala.         [David's. 

Williams,  J.  Henry,  Esq.,  M.R.C.S.,  Morriston,  Glam. 

Williams,  Llewelyn,  Esq.,  B.A.,  Evening  Star,  Swansea. 

Williams,  W.  J.,  Somerset  House,  W.C. 

Williams,  W.  T.,  Esq.,  Church  Street,  Beaumaris. 

Williams  &  Norgate,  Messrs.,  14  Henrietta  Street,  Covent  Garden. 

Windisch,  Ernest,  Esq.,  Ph.D.,  Prof,  of  Sanskrit,  Leipzig. 

Woodall,  Edward,  Esq.,  Wingthorpe,  Oswestry. 

Wrexham  Free  Library,  The. 

University  College  Library,  The,  Cardiff. 

Zimmer,  H.,  Esq.,  Ph.D.,  Professor  of  Sanskrit,  Greifswald. 

Zupitza,  Julius,  Esq.,  Ph.D.,  Prof,  of  English  Philology,  Berlin. 

§ttb0mb*r0  \a  tk«  Jame0  ^nireto  (Earbftt  JfttmotiaJl  Jfttttb 

The  Most  Noble  The  Marquess  of  Bute,  K.T. 

William  Floyd,  Esq.,  Arundel  Street,  Strand,  London. 

John  Stuart  Corbett,  Esq.,  Cogan  Pill,  Cardiff. 

David  Lewis,  Esq.,  Recorder  of  Swansea. 

John  Stuart  Corbett,  junr.,  Esq.,  Pwll  y  Pant. 

E.  W.  M.  Corbett,  Esq.,  Pwll  y  Pant. 

James  Lewis,  Esq.,  Plas-draw,  Aberdare. 

E.  P.  Martin,  Esq.,  Dowlais. 

Sir  Wm.  Thomas  Lewis,  The  Mardy,  Aberdare. 

The  Very  Rev.  Dean  Vaughan,  Llandaff. 

T.  W.  Lewis,  Esq.,  Cardiff. 

A.  Thackeray,  Esq.,  Cathedral  Road,  Cardiff. 

C.  T.  Vachell,  Esq.,  M.D.,  Charles  Street,  Cardiff. 
T.  Foster  Brown,  Esq.,  The  Parade,  Cardiff.' 

W.  T.  Rees,  Esq.,  Maesffynnon,  Aberdare. 

Evan  Lewis,  Esq.,  Llandaff. 

R.  E.  Spencer,  Esq.,  Llandaff. 

T.  H.  Stephens,  Esq.,  St.  Andrews  Place,  Cardiff. 

A.  Lawrence,  Esq.,  Cathedral  Road,  Cardiff. 

D.  T.  Alexander,  Esq.,  Dinas  Powis,  Cardiff. 
G.  F.  Insole,  Esq.,  Fairwater,  Cardiff. 

H.  E.  Lambe,  Esq.,  Rugby. 

R.  Y.  Evans,  Esq.,  Park  Place,  Cardiff. 

J.  G.  Thomas,  Esq. 

Fleming  G.  Thomas,  Esq.,  Penarth. 

H.  Paine,  Esq.,  M.D.,  Newport  Road,  Cardiff. 

Rev.  E.  Owen,  M.A.,  Llandaff. 

H.  F.  Lynch  Blasse,  Esq.,  Conway  Road,  Cardiff. 

C.  Evans,  Esq.,  Park  Place,  Cardiff. 

J.  E.  Williams,  Esq.,  Llandaff. 

W.  B.  Watkins,  Esq.,  Llandaff  Place.  -i « 

The  Rev.  G.  Arthur  Jones,  Cardiff.    -  * 


ERRATA. 

P.    xliv.       For  vacce,  read  vacccB. 
Pp.  65-67.  For  HONORius  II,  read  innocent  ii. 
P.    372.       For  '  Manor,'  read  '  Mainor.' 
P.    377.       For  gorze,  read  gorse. 


j)K^ 


A-e*^ 


^^ 


FRAfiliX  DOES  NOT 


iinici«6