D. Magni Ausonii Opuscula : adiecta est tabula

AVSONIVS.

cod. Vossiani m. f. n r .

'$*0$&i&$:.

.,.-,. ■■ ■,.,.:,■■ ■' •, •'■'•! *.-■ .

^nuAn A^us^i aahxbdi
£ _-^*m-cVtYO ,j MAtfo r«^«

yW^wat _i _, , _-%o c^i|jn_xUV! Si^ w -'
SP^iateOWV^f V^ a<<^ co v-.nC-V-rt

,i___t_| «<•■■■»_'.■

;wcfj>tL|t. .

)__in cei_*~qn _-.__. .

■■■«:■»■■■ |. 1 " ■■ ■ I

y^jS^^cs^f ?v» a<«^fw -to offe vo _n _tf em &

Lc .'"'■'
-,-_.. ____.,,. . r . . f <s_^>n<0<<*i\v>o

I ^ Jv ' I '■■'■'_

Cj<^_n__n-fo o oc« _»ft_tn _w_wo

.V""" i

'•£ :_ tn tv» _*n © «Tu.r> o i

^isVwvf U iJ-Cuwimw ©n vn___it'f <_c--?5V

to_f©-*6rr. uOca "Ktbvf __>-. _-\o_|_k-<>i

j«|afm6culccu .

i0V<ea cciccn^- qt«^-*6_.<: im_v» __t. ,
^_-_-Mven" _niW n ;Wu*«<MlH*tttf
^jo « al cc-«u*Scvf Y a f«6nu< «>-fcu

^ % ©4va<6NV"^P : ;

Il-»W\ne.-_nv<

%ta^w?P«Ai6*n<

5V , *n.<_--

CHn a«kuJ^««Wi

C»ttfte£ ©H»_-C--m<W_-© J«xU u&ccvn

f \

£+4t<&uJ--'_HX-oV-
tvf
"■Mi

6 WCO M-l CO ?l CK&lgf f[

j -;n«n <•}<„<,

«4^ O" <__x»2«> *^« "H*.

i

'«taev* ecn co<<
■"■'■■■' '•*. r

T ,

lc «.' Mutf c <*& *> <# cc^fci^-«Sc»f <2t> uIcvvim
|f jje «_-_ <5f6\& vcn cc £*n «JrcV «yp cw^ ..

ivf< atj *> $6r& -vyv»

n

Cp OCWJf cwf — 4 ~ — -

n -ro _5>_--i«__ca-m 6A1&.

W tef&a c£wo«nd v

■knKJ^nwt * - a
Q utV-i&n __&iv--Y

,. U\^<_M-_^_--_*n5

&+__»¥■ itfiiv ccY-f crafeiu

~«\ \

Ci ce-n.-i_i_<_-Vnn< InVvv .
Vy^jcm-^to-fitvvo

isa/-v«<$M_rt6f

. V

jj^cw £w«rM o ctf ccv cru

\\X&\

ttC\Uo^Tl

J3 tV, e "pif \n"b '<5ccw u «x
C^iScciXwn ^ctttWcti^.
Ccev^» ^t*i»fcvnvc»a

^cn^ic«^iMnwwcttciv»<Scvn6rv\\< , f «JtoaceuW va«j^itxop ov><

>cn cWnt c<Sf obtAif

( Aw av< «W^dm ©"iVca<v
ya«^ctxop d\><wna\<a

J'yoCc^vwoc«x*^«^T^vctWwT^w^ ,,.._..._.

| x SaC5^<mocW<o«^4viTO4.^^l<<<3rM^tc^ . tvaAC-io^a

^^AwCLav^lniycS^vn^^f^ci^^owXvAMn^ (owwcw

T

6tmvun&*&:{ 6>V <ff

S..<^j&u*6'1><»<4i<Srt-t <5m
5 V^v a < cec V w ^° ^

w^v a
« "^ oe <*nn«^-<S{vtc.aa<;

Tsf's^fii VnttUA-evotf

■jBn^sjFnnr -.** • r ~"^t- . . ■

Xt»>m<X«»i^av«xc8enw<?m

^<$4t^toA«tfcnvo

C &c asj-wcnVi ancn» f orcf»
& . " \

P \ ecronv c«S«a a<Sc\v<x
"p u.n ssgc^sxojn -W <xv_f : c
4 W\lcVn a-f «**n <5luv»
x«'«j^c>^<x*e«cV.a- «Sm
w A\\ <^*?-' m *«- ccvc a n>
]VaMv^«-av<fnan«<><i«v<xvi

1 \ V

Y>)x-n<<xv\u ce «**» V'» <*v o

pv-at>t\?t <^ctncnu«Vt>

f V. I „ 3 \^
bicccCt «--l'vor-i <seO-cVi"f

Gtcvnc-V-. &v-cV«,

T I I

£_c1>_-_Vt t^cio_c<j--_n_d^v4^

p _f> c_vn <ttr__w a tai

S«»<V.<l<l(f^'iM('-'

iUCt_}U.»<_ S«ft«-Vt5

?

,1

A_'«t1W__|iF

l>tlt-_n

;'■

MON VMENTA

GERMANIAE

HISTORICA

INDE AB ANNO CHRISTI QVINGENTESIMO

VSQVE AD ANNVM MILLESIMVM

ET QVINGENTESIMVM

EDIDIT

SOCIETAS APERIENDIS FONTIBVS
RERVM GERMANICARVM MEDII AEVI

AVCTORVM ANTIQVISSIMORVM TOMI V PARS POSTERIOR

D. MAGNI AVSONII OPVSCVLA

BEROLINI

APVD WEIDMANNOS

MDCCCLXXXIII

tyuaxAj M^-OjrruxA^ » \Q.opvu/u

I). MAGNI AVSONII

OPVSCVLA

RECENSVIT

CAROLVS SCHENKL

ADIECTA EST TABVLA

BEROLINI

APVD WEIDMANNOS

MDCCCLXXXIII

Ausonh vitam bievitei enanaturo mihi ante omnia quibus usus sit ille nomimbus
exponendum esse videtui nam quamquam eum nominatum esse Decimum Mag-
num Ausonium optimorum confiimatur hbiorum fide, tamen mendis, quae sant m
codicibus recentioribus , ea res obscurata est atque in dubium vocata gravissimos
igitur testes babemus codicem S Gralli 899 et Bruxellensem 5370 , in quibus haec
leguntur 'Decimi Magni Ausonii Mosella' 1 ), atque eadem nomina quamquam piimum
leviter conuptum exhibet liber Paiismus 8500, in quo qumquies (VIIII, XX E XXIII
in insciiptione . XVIIII et in inscnptione et in subsciiptione) 2 ) haec inveniuntm ad-
iecta 'Decii Magni Ausonii' cum Paiisino autem consentit codex Vossianus Q 107,
qui in caimine de urbibus nobilibus (XVIIII) eandem habet inscnptionem denique
alteium nomen seivatum est vn codice Magliabecchiano 16, 29, in quo haec legitur
insciiptio 'Quod compertum est ex libio magm Ausonn poete sequitm' nihil autem
tiibuendum est eis codicibus , m quibus Paeomus dicitur Ausomus , veluti Escona-
lensi III S 25 eiusque fiatii gemello, ex quo fluxit editio piinceps quod nomen
inde oitum esse recte suspicati sunt Vinetus (p 6 i K) , Barthius (Adv VI 259) ,

De Aubonn vita

1) adde lnsonptiones Caesaruni (XXI) ni Laurentianis LXIIII 9, LXXXVIIIIint 8, Neapohtano IIII C 25,
Glasgoviensr V 3, 11, mscriptionem eglogae de ainbigmtate ehgendae vitae (XXVIIII) m Guelfeibytano (Gud
145) et Marciano (lat cl XII cod 69) titulus, quem m piaedio Iosephi Cassiam effossum amicus quidani
mdicavit Scaligero (lect Aus II 23), DEC AVSON COS OLYMPIADE LXXXIII, qum a falsano conflctus
sit, dubitan non potest (cf Brandes Aus quaest spec pnm Brunsvigae MDCCCLXXVI p 8) Ausomi
nomen , quamquam Latmum sonat, Galhcae tamen onginis esse videtur, cf Zeuss, Gr celt 2 734, Diefen-
bach, Celtica II 1, 313, Bacmeister, Alemanmsche Wanderungen I 36

2) numeris quibus httera non est adiecta signiflcavi Ausonu opuscula eo ordme , quo m hac editione
digesta sunt, epistularum numens E, epigrammatum e, eorum, quae appendice contmentur, A adscnpsi

VI PROOEMIVM

Boeckingius (in Mosellae ed alt p 61), quod libiaiii ea, quae de patie suo medendi
pentissimo ipse lettulerat Ausonius (XI 2 11, XV 3, 13 sq ) , temeie transtulerunt
m Ausonium filium cuius rei luculenta sunt testimoma msciiptio codicis Peiusini
J 102 ('Ausonii burdigalae Sassatis medici ac poetae') atque ea, quae in Giatiaium
actionis fionte leguntm m libns quibusdam Paeonii autem in codice Vaticano 3152
conuptum est in Ponponii, in libiis, quibus exceipta continentur ex caiminum Auso-
nianoium corpoie codicibus recentionbus tiadito, veluti Marciano (lat cl XII cod 8)
et Guelfeibytanis , in Theonh, quod sine dubio natum est ex coniectuia, qua Teonii
pio Peonii piave sciiptum conigeie conatus est libraiius, denique si Baitbio fidem
habeie licet (ad Stat Theb III 436) , in hbio quodam , in quo ineiant Foitunati
Ausoniique quaedam, in Piaeonii unde lam patet non habere quo commendetui
Biandesii coniectuiam (p 12), qua is et Paeonii et Theonii ex Aeonii oita esse
suspicatus est, quod nomen ab Aemilia Aeonia matie poetam eodem modo accepisse
putabat quo Magni cognomen ab Aemilio Magno Arborio avunculo 3 )

Natus est Ausonius Burdigalae ex patie Iulio Ausonio et matie Aemilia Aeonia
(III 7, XVIIII 129, XV 3 4) quo autem anno in lucem editus sit, cum certa de-
smt indicia, coniectura tantum statui potest, ea tamen ita compaiata, ut eis, quae poeta
ipse de se tiadidit, confirmetur recte vero qui de ea re disputaveiunt piocedendum
esse censuerunt in hac quaestione expedienda ab Iulio Ausomo patre, quippe de cuius
vita accuiatius nos edocueiit ipse filius (XI 2, XV 3) lam quo anno is moitem
obient, facile mtellegitur ex eis, quae Decimus dixit in Epicedio in patrem (XI 2)
v 41 sq

maximus ad summum columen pervenit honorum ,
praefectus Gallis et Libyae et Latio

ac paulo post v 45 sq

huius ego et natum et geneium pio consule vidi
consul ut lpse foiet, spes mihi certa fuit

functus igitm eo tempoie iam eiat Decimus piaefectura Italiae et Afiicae, fungebatur
tum Galliaium piaefectuia, quam gessit annis ccclxxviii et ccclxxviiii (cf VIII 8,
22 , cod Theod VIII 5 , 35) , proconsules facti erant Afncae piovmciae Hespenus,
Decimi filras, qui eam administravit annis ccclxxvi et ccclxxvii (cf cod Theod
XV 7, 3, XVI 5, 4, I 15, 8 VIII 5, 34), et Thalassius , Decimi genei , qui anno
ccclxxviii Hespeno successit in Afncae administratione (cf cod Theod XI 36, 23 —
25 , 30 , 37) , denique nondum consulatum adeptus erat Decimus , sed iam certa eiat
spes fore ut mox ad illud honoium fastigium eveheretur (cf Biandes p 15, eph
gymn Austr XXXII 326 sqq ) quod cum factum sit anno ccclxxviiii 4 ) , patet Iu-
lium Ausonium ante hunc annum atque intia anni ipsius antecedentis fines diem su-
piemum obiisse quot autem annos natus pater ex vita excesserit, cognoscitur ex
duobus filii caiminum locis XV 3, 4 'undecies binas vixit olympiadas' et XI 2, 61,

3) cf Peiper Ann phil suppl XI 197, defondit comeoturam suaui Brandes Aim phil 1881 p 77 bqq

4) cf chronica Cassiodoru et Prospen edita ab Momniseno in Actis soc htt sax VIII 649 , 672 et
Marcelhm chromcon rn Mignu patr lat LI 917

PROOEMIVM VTI

ubi eum senem annoium nonaginta moituum esse tiaditui quoium alteio certus mihi
videtur definiri annoium numerus, in alteio lotundus qui dicitui inesse quamquam
obloquitur Brandesius (p 16) et duplici confiimare studet latione alteii loco maiorem
vim tnbuendam esse at neque id, quod piiore posuit loco, argumentum ad persua-
dendum aptum esse videtui, quo maiorem fidem habendam esse contendit Epicedii
utpote patiis imagini subsciipti veibis , neque alterum ex universa Parentalium seiie
depiomptum, in qua maioies natu eos, qui iuniores moitem obieiunt, loco feie pio-
cedant (cf XV 1 1 , 1 sq ) nonne enim , etsi Iulium omnium , quos in Parentalibus
commemoiavit Decimus, maximum natu fuisse colligitur ex eis, quae XV 3, 1 sq
legimus 'quem ponere piimum, etsi cunctetui filius, ordo iubet', ea, quae XV 6, 23
de Arboiio avo Decimus tradidit 'tu novies denos vitam cum duxeiis annos', eodem
modo dicta esse possunt quo llla 'nonaginta annos' XI 2, 61 de Iulio Ausonio'' quam-
quam igitm nolim premere verba 'undecies binas olympiadas' (egressus enim fortasse
est Iulius hunc numeium vel mensibus aliquot vel toto adeo anno) , tamen num ver-
bis 'nonaginta annos' certus numeius significatus sit, magno opere dubito quae
cum ita sint, efficitur Iulium Ausomum, qui anno ccclxxviii obiit senex annorum
fere duodenonagmta, natum esse anno fere cclxxxx

Iam veio in epistula prima, qua patrem de filio a se suscepto ceitiorem facit,
Ausonius v 1 3 sq. suppaiis se aetatis patii esse dicit ac fratns vicem habere posse
quibus veibis quamquam , ld quod facile excusabis in poeta , sme dubio veritatem
ipsam egiessus est, tamen non inepta neque absona tibi haec videbuntur, si ea me-
moiia repetieris, quae XI 2, 61 sq de patie nonagenario Decimus lettulit, unde lam
intellegas , quantus fuerit vigor , quanta iuventa in illo eo tempore quo filio auctus
est Decimus sed si hoc loco poetarum moie rem in maius extulit Ausonius, tamen
facile ciedemus ei neganti tantum mter se et patrem mtercessisse aetatis spatium,
quanto patium plerumque et filiorum aetates dirimi soleant (cf v 15 sq ) unde su-
spicaii licet Iulium adulescentulum Aemiliam Aeoniam in matnmomum duxisse, annos
natum fere undeviginti quo ex matrimonio cum non Decimus piimus ortus sit, sed
Aemilia Melania soror eum praecesserit uno consule maior (cf XV 31, 4), annus, quo
lucem aspexit, Ausonius fuisse videtui trecentesimus decimus

Cui rationi ea conveniunt, quae de Aemilio Magno Arboiio avunculo rettulit Au-
sonius XV 5, 9 sq , se lactantem, puerum, luvenemque virumque ab illo summa cuia
educatum atque mstitutum esse reliquit autem Arborius Tolosam ac Constantmopolim
migravit, ut Caesaris cuiusdam (Constantem eum fuisse, Constantini Magni filinm,
non sine magna ven specie coniecit Biandesius p 20), studia regeiet'(XV 5, 15
XVI 17, 13 sqq ) , anno feie cccxxx quo tempore cum viginti fere annos natus
esset Decimus, lecte se viium potuit dicere, piaeseitim cum non a veii similitndine
abhorreat eum iam tum matiimomo secum mnxisse Attusiam Lucanam Sabinam 5 )

5) cf Panllim PeUaei carm euch v 176 sqq , ubi is se annos natum viginti uxorem duxisse narrat
— Professorum Buidigalensium commemorationem post a ccclxxxv conscriptam esse ex eo mteHegitnr, quod
XVI 6, 37 sq supphcium de Priscilhams sumptum sigmflcatur (cf II Kichter Das westrormsche Eeich, p 635),
ldemque opnsculum cum Parentahbns arto vinoulo contunctnm esse Ausomus lpse mdicat (XVI 1, 1) si tgitur
Parentaha a ccclxxxiiii composita sunt, Sabina, quae anms tnginta set ante quam Parentaha scnpsit Auso-

VIII "" PROOEMIVM

Iuie igitui in giatiarum actione de consulatu, quae dicta est Treveiis raense
Augusto anni ccclxxviiii apud impeiatoiem Ghatianum, se utpote septuaginta fere
annos natum lam senectute confectum diceie potuit Ausonius (VIII 5, 17, 6, 12,
18, 20) atque m Protreptico ad nepotulum suum misso qui uno feie anno post con-
scriptus est, <de senii molestns conqueri (XIII 1, 13, 2, 35)

Iulius Ausonius Cossione Vasatum onundus ex familia si non lllustii, tamen ho-
nesta (III 5 XI 2, 4 VIII 8, 3) , cum Buidigalam se contulisset, et medendi pe-
litia et sapientia morumque integiitate tantam sibi famam conciliavit, ut non solum
adsciiberetui in senatum Burdigalensem , sed etiam in cuiiam Eomanam et senatum
adlegeietur atque praefecti Illyrico nomine ornaretui 6 ) (XI 2, 5 sq 52, XV 3, 9 sqq )
pecuniae non cupidus modicas tantum, sed quae sibi suisque sufficerent opes com-
paiavit (XI 2, 7 XII 2, 9) uxorem duxit Aemiham Aeoniam Aquis Tarbellicis na-
tam. Caecilu Argicii Aiboiii, nobilissimi intei Haeduos vin, filiam, qui cum Victoiini
et Tetricorum temporibus ommbus bonis amissis in Aquitaniam se recepisset, ibi m
Taibella civitate matumonio secum mnxerat Aemiliam Coiintbiam Mauram, non foi-
tunae muneribus, sed pudicitia ac severitate oinatam (XV 6, 7 sqq ,7,5 sqq )

His igitui ortus paientibus Decimus non tam matiis quam aviae euia educatus
est, quae, cum avus astrologiae gnaius sideiibus nataliciis animadveisis et notatis
magnam de pueio spem concepisset , summa in ea le usus est diligentia ita , ut dis-
ciphnae austeiitatem eis, quibus aetas pueiilis gaudet, blanditiis sapientei temperaiet
(XV 6, 17 sqq , 7, 9 sq ) adiuvabant autem eam sumptusque de suis etsi angustis
lebus praebebant Aemilia Hilaria mateiteia et Iulia Cataphionia amita, virgmes de-
votae, atque Aemilia Diyadia mateiteia, quae summo pueium amore amplexae quasi
materna cuia fovebant (XV 8, 11 sq , 28, 5 sq , 27, 9 sqq ) iam cum ex feminarum
tutela exiisset , litteris Latims institutus est a Macrino gi ammatico (XVI 11, 1 2 sq ) ,
Graecis a Eomulo, Coiinthio, Menestheo, lta tamen ut in Graecis paium proficeiet,
id quod ipse testatui mgenn sui tarditatem accusans (XVI 9, 1 sqq , 9 sqq ) plun-
mum autem debuit Aemilii Magni Aiboni avunculi cuiae, qui eum lam puerulum,
cum m avi domo educaretur, mformavit ac non multo post Tolosae cathedram nanc-
tus eo vocavit, ut ipse eum dicendi praeceptis institueiet, patna quasi caritate pue-
lum complexus ita, ut cum ipse liberis careiet, hunc sibi sufficere dictitaret, atque
ex ingenii scintillulijs , quae iam tum in illo emicabant , magno eum decori suis futu-
lum esse auguratus (XV 5, 19sqq)

Postquam igitur decem fere annos Tolosae, quam altiicem suam vocat (XVIIII 98),
in avunculi disciplina transegit Ausonius, eo ipso anno, quo Aiboiius Constantinopohm
migravit', in patiiam reveisus ad ea, quae iam Aiborio duce coluerat, studia ora-
toiia incubuit, magistiis in ea le usus Luciolo rhetore (XVI 4, 1) et Tibeiio Victoie
Mineivio oiatoie (XVI 2, 11) quae studia cum pei aliquot annos continuavisset,

mus ex vita excesserat annos daodetnginta nata (XV 11,8 25) , m lucem edita est a cccxvim quam si
qmndecim annos natam Ausonio nupsisse statuimus, is tum lam aetatis annum vicesimum quaitum egressus
erat, ld quod horum temporum consuetudim minus convemre videtur sed mhil obstat, quo minus mter
Parentalia et Professornm Burdigalensmm commemorationem aliquot annos mtercessisse pntemns
6) qnem honorcm eum a Valentimano I accepisse snspicor

PROOEMIVM IX

Aiboiii secutus exemplum giammaticam coepit piofiteii Burdigalae (III 18) , quam
cathediam, cum lhetoncae docendae munus ad eum delata esset, Acilio Glabiiom
luniori tiadidit (XVI 25, 5 sq ) simul quamquam lanus sed non sine laude in cau-
sis foiensibus veisatus esse videtur (III 17, E XII 28) cum igitur per tiiginta annos
docendi functus esset munere atque m ea le non tenuem quidem gloiiam , sed modi-
cum sane sibi quaestum compaiavisset (III 21 sqq , E XII 28 sq ), ab impeiatore Va-
lentiniano, ut Giatiam filn mgemum moresque foimaiet, electus est id quod factum
esse adpaiet intei annos ccclxiii, quo lmperatoi cieatus est Valentimanus , et
ccclxviii, quo Ausonius imperatoiem eiusque fihum, qui iam anno ante Augu-
stus declaiatus eiat, in expeditione Alamannica comitatus est (XVIII 2, 422, XXVI
1, 12, E IIII 1 81) veii simile tamen est Ausonium lam ante annum ccclxvii
accitum esse (cf VIIII 25) quod autem hoc munere omatus est, id non tam ad
famam, quam sibi docendo compaiaveiat , sed ad gloiiam carmimbus paitam refeien-
dum esse videtur 7 ), nisi forte in ea le momenti cuiusdam Arboin, quem Constantis
studia lexisse supra diximas , fuit memona ceteium Ausonius ipse se in Giatiano
instituendo pnmum giammatici, demde lhetoiis locum obtmuisse testatui (III 25 sqq )

Functus autem est eo muneie Ausonius ita, ut Giatiani indolem sane egregiam
optimis excoleiet aitibus atque ad omne honestum conformaiet ac si Gratianus ho-
nonfice mtei impeiatores eius saecuh memoratur, id sine dubio magna ex paite
debetui Ausonio quamquam non negaverim Gratiano alio etiam opus fuisse mstitu-
toie, qui mollem eius ammum firmaret obduiaietque ac, ne obnoxms fieiet ahoium
voluntati, quam maxime caveret sed id non Ausonii fuisse utpote hominis placidi,
lenis , a rebus pubhcis remoti atque in umbiaculo veisaii soliti facile intellegitui
fecit tamen quod potuit ac certe ad eius potissimum disciphnam leferendum est, quod
alumnus eius pioptei vitae sanctimoniam , animi benigmtatem , mansuetudmem , cle-
mentiam et ab aequalibus piaedicabatui, veluti ab Ammiano Marcellino (XXXI 10, 18),
et ab huius aetatis scirptonbus eximiis effeitui laudibus 8 )

Ac gratos sane Valentiniam Giatianique in se animos expeitus est Ausonius et-
enim a Valentiniano comes factus est ac non multo post, cum lam Giatianus Augustus
cieatus esset, quaestoi sacii palatn (VIII 2, 19 sq , 18, 24, E XVIII 3) demde
Valentmiano mortuo, qui obiit a d xv kal Decembres anni ccclxxv, praefecturam
Italiae et Afiicae ad Ausomum detulit Giatianus a ut videtur ccclxxvi (XI 2, 42)
et paulo post a ccclxxviii piaefecturam Galliarum (XI 2, 42, VIII 2, 9 20, 8, 22),
denique eodem anno exeunte consulem designavit piaeceptoiem giatus discipulus, quo
m magistratu ille collegam habuit Q Clodium Heimogemanum Olybiium, prior ipse
consul nuneupatus (III 37 VIII 3, 4 , 9, 16, 12, 2 13, XIII 2, 93, cf Cassiod
chion ed Mommsen Act soc htt sax VIII 649, Marcell chion 917) adde quod
multi m filium eius geneiumque collati sunt honOies nam Hespenus fihus, postquam

7) nam Valentimanus quamquam atiox homo et tmoulentus, tamen non abhorrebat ab artmm elegan-
tiouim cultu carmmumque studio atque m convivns et recitabat quae ipse composnerat carmina Indicra et
andiebat benigne ab alns facta (cf XXVIII 1, 10 sqq , H Richter , Das westiomisrhe Reich 274)

8) cf H Richter 295 sqq , A Bnse Paulin Ton Nola und seine Zeit I 72

AvSONIVS Tk

X PROOEMIVM

a ccclxxv vicarius Macedoniae fuit, anno insequenti proconsul Afncae factus est et
tnbus annis post praefectus praet Italiae, denique eodem anno patn, quem tum Gal-
liarum praefectura functum esse supra diximus, collega additus (VIII 2, 9 21) , ut
eum in hac provmcia administranda sua adiuvaret opera 9 ) Thalassius autem , Au-
soniigener, Hesperio , cum is per duos annos Afncae curam gessisset, in proconsii-
latu successit.

Sed non diu post consulatum piospeia illa, quam gratae discipuli debebat volun-
tati, fortuna usus est Ausonius nam quattuor annis post Giatianus aimis opibusque
exutus a Maximo Lugduni mteremptus est quam calamitatem vehementissime do-
luisse Ausonium atque miquissimo tuhsse animo hommis nefarii dominationem facile
mtellegas tamen ex caiminibus Ausonh quae fuent lerum condicio temporibus illis
non colligitur, nisi quod ex epistula II comperimus eum a ccclxxxiii cum Hesperio
Tieveris fuisse ibique filio Maximi ut videtur iussu piofecto aliquamdiu lemansisse
tandem a. ccclxxxviii Theodosius bello persecutus est Maximum, quem devictum
Aquileiam compulit inclusumque oppido repentino lmpetu capto ad supplicium dedit
quam ob rem Aquileiam celebrat Ausonius (XVIIII 67 sqq ) , quod laeta spectatnx
tanti triumphi pumvit Ausonio Rutupinum marte latronem

Eo tempore Ausonius iam duodeoctogmta annos natus lenuntiaveiat negotiis
publicis atque ad otium confugeiat, quo Burdigalae, m nido senectae (XVIII 2, 449),
fiuebatur, dum aut in oppido ipso commorabatur aut m piaediis, et in Lucaniaco
(E V 36, E XXII i, 8, 2, 43, e 30, 7 , Paulin carm X 256) «) et in eis r quae
eiant in Novaio pago (E XXV 95, cf E VIII 3 , E XI 23 , E XII 5, E XIIII2,
E XV 11), et in villula, quam a patre acceperat (XII 2) 11 ). neque Theodosius,
quamquam pluiimi eum aestimavit, id quod testatus est epistula ad Ausonium scripta
(I) , id agebat , ut senem spectatum satis et iam rude donatum iterum antiquo in-
cluderet ludo

Hoc igitur otio post Theodosii victoriam per aliquot certe annos usus est Auso-
nius, ld quod ex htteiarum commercio, quod eo tempore cum Pontio Meiopio Anicio
Paulmo habuit, intellegitur is enim natus Burdigalae a cccliii ex familia senatona,
quae et nobilitate et opibus florebat, magistro usus est Ausonio, qui eximia pueri indole
cognita eum iam amicitia, quae mter utnusque parentes inteicedebat, sibi comunctum
summo amplexus est amore unde etiam in palatium sacrum evocatus non destitit
ommbus modis iuvaie adulescentem ac, quamquam Paulinus lam natalium splendore
commendabatur Gratiano, tamen sua quoque cura effecisse videtur, ut is per smgulos
honorum gradus celeritei ad summum fastigium, consulatum, quo lam ante annum
ccclxxviiii functus est (E XX 3) 12 ), ascenderet sed non ea erat Paulini mens , ut

9) ad praefecturam Galliarum ab Ausonio admmistratam referenda sunt quae m Symmachi ad Auso-
mum epistuhs I 42, 2, 31, 3 leguntur, unde patet Ausomum ld munus tamquam lmparem tanto onen te-
rendo brevi deposuisse

10) videtur ld praedmm ab Attusio Lucano Tahsio, Ausonn socero, vel ab Attusia Lucana Sabina, eius
uxore, nomen accepisse situm fuisse ld comecit Fr Ducaeus (adn rn Pauhn epist XI) ad simstram Du-
ranu ln mare delabentis npam, ubi nunc est pagus Lugagnac

11) cf Paulin carm X 242 cumque Maioralici tua prodigis otia thermis

12) cf A Buse I 360

PROOEMIVM XI

vitae pubhcae strepitu delectaretur quam ob lem in summa digmtate collocatus ta-
men non multo post civilibus lenuntiavit officiis ac Burdigalam se contuht, ut vitam
quietam ageiet doctiinae studiis penitus deditam ciescebat autem in dies sacioium
Christianorum in animo eius aidoi lta, ut lam sacio lustiatus fonte se a coetu homi-
numque ftequentia in solitudinem lecipeie constitueret secessit lgitur cum Therasia
uxore a ccclxxxx Barcinonem, ubi per quattuor annos commoratus eam vitae agen-
dae rationem amplexus est, ut in rerum divinarum contemplatione atque hominum
pauperum miseriis leniendis omnem poneiet operam 13 ) aegre veio tulit Ausonius se
mcundissima amici caiissimi consuetudine privatum esse atque aegiius etiam id, quod
ne saepius quidem compellatus litteris Paulinus rescripsit atque amicitiae vinculum
diiupisse videbatur

Sed hac occasione utar, ut quae inter mutuas Ausonii et Paulini epistulas ra-
tiones intercedant explicem qua de re cum dissentiam ex paite ab eis, quae Ebeitus
I 287 sqq. disseimt, paulo longioie disputatione opus esse videtur ac primum in-
quirendum est, quibus Ausonii litteris Paulinus caimme decimo responderit ties enim
ab amico se accepisse dicit epistulas v 7 sq , quarum una sine dubio ea fuit, quae
in hac editione est vicesima quarta , id quod lam ex eo intellegitm , quod Pauhnus
verbo primo 'Quarta' huius epistulae initium designat adde quod inter se respon-
dent apud Paulinum v 5 'salutifero libello' et apud Ausonium v 4 'salutigeris h-
bellis' sed quo modo quaeso queii potuit Paulinus de Ausonii, qui tres ad eum
misisset epistulas, cessatione °> non igitur tamquam Paulmi ipsius verba accipiendi
sunt versus sex inde a primo in huius epistula, sed potius Ausonii blande amicum
obiurgantis, quamquam hi versus non ab Ausonio ipso profecti sunt, sed a Paulino
lta concinnati, ut eis non singula veiba, sed sententiam eorum, quae legerat in Au-
sonii epistula, redderet post versum sextum autem fortasse quaedam interciderunt,
cum quae secuntur cum his versibus vix bene consociari possint iam quod Paulinus
paulo post (v 9 sqq ) dicit Ausonium subamara quaedam et aspeia dulcibus blandis-
que miscuisse, id quam maxime cadit in epistulam illam Ausonianam denique Pau-
linus -apeite his veisibus 104 (156 sqq , 191), 106, 108, 109 sqq , 162 (196), 163 (197),
203, 223 sq hos significat in Ausonii epistula versus 72, 49, 52 sqq , 73, 71, 69, 51,
57 sqq unde iam quin Paulinus epistulam XXIIII quam maxime ante oculos ha-
bueiit, omnmo dubitari non potest altenus epistulae Ausonianae unum est in hoc
carmine vestigium, dico versum 192, quo designantur ea, quae in epistulae XXIII
v 31 de Therasia facete quidem, sed ita ut aculeos lmpingeret Ausonius dixeiat
teitiae quae eo tempore ad Paulinum missa etiam nunc extat epistulae XXV nulla in
hoc carmme est significatio nam quae intercedit mter v 232 sq et epistulae Auso-
nianae v. 88 sq similitudo (cf Peiper 326) eo explicatur, quod Ausonius m hac epi-
stula Paulini carmen respexit id quod facile mtellegitur eis, quae Ausonius dixit
vv 87 sqq , cum Paulini caiminis vv 221 sqq collatis quae si recte disputata sunt,
veiba Ausonii (E XXIIII 1) 'Quarta tibi haec notos detexit epistula questus' lta

13) of. A Buse I 153 sqq , Ebert. Allgemeine Geschichte der Litteratur des Mittelalters im Ahend-
Jande I 284 sqq

b*

XII PEOOEMIVM

exphcanda sunt , ut statuamus ex epistulis Ausonii unam non in Paulmi venisse ma-
nus, alteiam , quam ille acceperat, tempoium iniuiia nobis ereptam esse ac viden-
tui singulae epistulae lta mtei se excepisse , ut duas , de quibus modo locuti sumus,
sequeietur XXIII, hanc XXIIII num autem in eis, quae ad nos non perveneiunt, ea
scripta fuennt, quae apud Paulinum leguntui v 103 (cf Peiper 326), ego quidem
dubito , nihil ahud enim his verbis continetur nisi eorum, quae m carmims initio dicta
sunt, repetitio neque quicquam luciamui ex epistulae XXIII m codice Vossiano 111
inscriptione , in qua lllud 'subinde' sine dubio haustum est ex piimo huius epistulae
veibo 'Pioxima' sed iam accedamus ad alteiam Paulini epistulam (carmenXI), qua
eum lespondisse Ausonii epistulae, quae in hac editione est vicesima quinta, intei
omnes constat nam vv 4, 30, 32, 34, 39 sq designantur veiba, quibus in epistulae
suae initio usus est Ausomus, atque in primis llla ab equis iugahbus desumpta simi-
htudo has lgitur Ausonii et Paulini epistulas Ebertus et Peiperus ante ceteras, de
quibus modo locuti sumus, compositas esse statuunt sed num tu putas Ausonium
statim m amicum cessantem tam acerbis dictis invectum esse, quorum duiitatem Pau-
linus, dum amico respondet, tam giavrtei conqueritur (v 5) 14 ) et quo quaeso loco
in llla Ausomi epistula significatur inteimissum esse ab amico litterarum commercium"'
at certe pnusquam Ausonius discussum esse diceret amicitiae vinculum , debebat Ie-
nioribus uti verbis , queielas iaceie de diutuino amici silentio, blande obiurgaie ces-
santem, quae omnia in epistulis XXIII et XXIIII mveniuntur, in XXV ne veibo qui-
dem commemoiantur adde quod nec in Paulmi lesponso ulla extat cessationis ex-
cusatio, nam quae leguntur in vv 2 sq placitamque latebiis desidiam exprobras',
ea spectant vitam, quam tum Paulinus agebat ab hominum coetu remotam atque ab
negotiis publicis litteiarumque studiis alienam, et eis, quae antecedunt, 'Continuata
meae duiare silentia linguae te numquam tacito memoias' nihil nisi querelarum, quas
m pnoribus litteris Ausonius fuderat, inest significatio certe non m hac, sed in altera
epistula Paulinus de ea, quam amplexus erat, vitae ratione exposuit ac quibus cau-
sis adductus esset, ut hanc praeferret, explicavit quae cum ita sint, statuendum
est Ausonium, cum post quattuor litteras ad amicum cessantem missas accepisset tan-
dem responsum, quod carmine X continetui, nequaquam eo laetatum esse, sed aegei-
lime adeo tuhsse amici, qui ad pristinam vitam se rediturum esse piaefiacte negaret,
recusationem speiaverat enim suavi litteiarum commercio instituto se Paulino per-
suasuium esse, ut Hispania lelicta Burdigalam ad suos leverteretur qua spe de-
lectus, cum illum m sententia sua vitaeque consiho peiseverare intellexisset , iam
foitioribus lemediis utendum esse ratus scripsit epistulam vicesimam quintam, qua se
praecisurum esse amicitiam minatus est, nisi mutato consilio domum rediisset Pau-
linus seque amicis suis reddidisset cui epistulae, quam a minando orsus Ausonius
paulatim ad summam amoris et desiderii significationem traduxit, cum Paulinus re-
spondisset carmine XI, m quo ut summa eius in Ausonium pietas elucet, ita stabilis

14) Ausonmui, cum m epistulae XXIII v 3 dixit ' blanda obiurgatio', respexisse epistulam XXV, quod
Peiperus p 327 opmatur, ab omni veri specie abhorret ld quod iam ex eo, quod Paulmus de hac epistula
tulit, ludicjo facile mtellegitur,

PEOOEMIVM XIII

m pioposito peimansio , Ausomus onim amici lecupeiandi spe abiecta a litteris ad
enm dandis abstinuisse videtui

Iam cum Paulinus a ccclxxxviiii atque ut videtui ante aestatem 15 ) huius anni
in Hispaniam secessent, caimen X aestate anm ccclxxxxiii sciiptum est atque eo-
dem anno, antequam in Barcinonensi civitate presbyteratus ei oblatus est die, quo
sollemma Chiisti natalicia celebrata sunt 16 ), carmen XI itaque ad hums anni exi-
tum Ausonium vitam produxisse ceito scimus, sed quo tempore mortem obieiit, plane
lgnoramus

Haec igitui de vita Ausonii quo facilius autem intellegeietur, qua necessitudme
et cognati et adfines , quoium is in Parentalibus mentionem fecit , cum illo coniuncti
fmssent, in hac, quae sequitur, tabula singula eoium nomina adscnpsi ita, ut simul
cognationis et adfinitatis gradus in eis digeiendis lationem habeiem

15) Paulin earm X 1 Quarta redit duns haec lam messonbus aestas, ct Buse 140, Ebeit 285 quod
si v 103 dicit Paulmus 'Defore me patnis tota trieteride terns', Ausonn verba rn epistula, quae mter-
cidit, signiflcare videtur

16) cf Buse *192

XIV

PEOOEMIVM

e 3
.£_ <o
.5 <_

£»

■_>

§*^>_0
5 _C <M

«o fl 4>

s S *-•

— t» +a

» 3 «

|s

e « t-
~ Soo

a s

i . .-

■3 ^ a -> __

2 BO.,

I § p t>
^|*

H.

l

r-T0 C

M (M r^ »0

OQ >-' "

b S 2* _-

GQ <D _, <M

fci % 2 S u

| „,"__.£". <d
8 | n i; h
§ 1<M % |

3 "§ J> 5 «

_ 43 -T<M

-^ _ -p >>

a

_

S.

I § S

_5 f-j GN

2 se; m

W £ O w j

5 s>_* ^ .

a s » 5 2

g _ _. s*

Pl -. M

S <M~i_5~>_-'

■E _ (M <M

SB. I H

H CO <M _

_> >_— — •

p CO rc-T P<

4

_. "i-

XX

S OJ l -r-i

-S -. «J >-^ <^ r-t

1 »^H sh

« *3

§2

-__ a

=o

t2 SP "!

X

«3 9

S<! § r.

«O rfl ^.

e 2_

! -
> a +3 m

1 rg G <N

: » §!>

e ot>
g<M

§l>

2 e"

ar;

a
a
o

2 8"

1 s s

§ 1 1 « s

2fla«r-

, •- » H

o -r^ i

~ ?« ^

S ^ -S.
2 *£

tSH . CO

H M
> «4

<D >•

«) '„
-lO .

>o co <

r<3

o -

«c

;— 1 CO

12

So
O— '

**■ £

rV «3

te; g

2 n

as'

s s

rVg

^jCOj—

hH r.

<?5 P^ P4

t- r^

S <m"cT

Ph_,<N

■^™ H

lfll> O

uO

I— I d HO

■ s°°

ci cjh

"3 !3

B <C

e6 H

H S t>

2 •— '

Lj jj «j ■-•

^ og.
e 8

?!

§ 3

s

lt>

„ s<s>

s e<M

— 1 o<

>£

X~#-

y>. </>

— "^ 4 QD

: s £ > p

a g
g s

o «

a _

r- 0J>

g ll

ca "^ ' (3
u -

co
Si>

0D

"CQ

22 s-

o

« B r,-

° - P" ^, J-H

i-H -'.t r-' —

3 rg p 02 ■«-* 00 {

rSO

»2

+a HK

o ifi) _.
- cl _, o^

I a !>s

<-T_.^' T ~ H
2 Oi oo

^3 <D ^<J ^

iaS „<m

_ eS _

3 <£ n r —

> rrt "S «> ^>

_ P-4

s"s

S 8 1 "<M

§ lis-

c^" I

I a .«^

•5 m B >■

J S fStxf
Oh <r>

~<<N

B

■3
s
s^

r- LO

C) <M

>
1

2 J<m

_ »8t>

*%X

<D « <D w"ocT

S»°a« rt "3

Ohj_ 2 « uH flj

• - a ,, kB|<!

ax ^ a Z> ^

•D ^ 1 > t*I (D f

Kn *<S W <H r-H

bC

.- rt <L> , — -T^

_ « g rO - rS

Pl» g 3S_rO

C! ^* r.O (U <^

O ^" <« O S O

«o «g » ft

e a <«

..... " % _

S.s g « | S a §

- !?>o<S„"«ra

S +^ M _^<^

«fl»<i JHe3

<0 Jaq --■ ""' -

0*

a-2

p

<D -
=3 P

5 <s _

■" t_ _ -<3 <^3

a<2 g g g g g"S

■S i gg.3 S-g

B m ■< s £3 «* &s

w 0^^ h ® cD m d
E3 O (_ XS O _ j c !

^ s-3 a« c S °

- <• O) P « H <*rrt
&0 p cr>"^! -O r.

p g S c 3 S <d c

<s t-

<«

_t

I3SI =, _'- CB »

l-0"l||Sr2

g s » s^^St.» §
&g s S s sh I

^, _ Fh m p4 _j

OT

3 -g °<o 2

§„„ - _ "3 _

M>

o ™ - 3 2

Ba>_°flS3^9g

f « p g § p, _ - g
!gg!ga-sg,*2

Oj«r?flP<_° S C

SSsScWSgc
p< — g,s ffl <p 2 rS 2

. .Bfl_H_9rS8

2s| l, ».go

p.SSS-3_.°3

O ~-o t3 S 2 « '"" a

<_S- : l_ M o

SllSllali

-> _ e« S- _ _

- 5 ^« »_ ^8 |

Es | m S « -_ ~

g o o
_ «_ r. rr

^s

c_P^

— r_ _■_ Qjr-j

s s § s g

s
p a

a

— '+ 3 __jH_3t— !■*.__

^ustssaii

___-t J ____ a3 «r- — 'CuJ O

h _ H 2_^_« a 2
r*. _ cd « M» _ S
_-.^a_O<-0-S->iO

- 3 g g a-g^

Ph _ rf S ° N

^„5 zX^t ox
s ai & s^s s s

2 * 3 S_<n"S « g

rH ,„ .. . (^ M, £ _

00 S ,
«u — < j_

a „

3 p
_> ~

p

tH P <-

P. -T

r.
W « ■ CD S "S <D <_

.» o s s I _^ «
S-° a &<f g s&3

<"<»2r.'-'> a <- S r.
p ,33 M

_ a o § « 2 P

m ■— 3 O P i— - — - <a> r_
■*. rt ^3 O- 1 O^C-. -JS fl

PROOEMIVM XV

II

Quibus tempon-
bus Ausonu car-
imnascnptasint

His quae modo de vita Ausonn exposui, ut ceitum disputatiom , quam mox in-busYusonTicar
stituam, fundamentum substruatm , bievem de temporibus, quibus singula opuscula ab
Ausomo consciipta sunt, disseitationem subnectam qua in le quam lubnca via saepe
mihi mgrediendum sit, non ignoio, nam quamquam m libellis Ausonii nonnullis non
desunt satis certa tempoium indicia, tamen in aliis les est plane inceita, m aliis du-
bia et quae coniectuiis tantum quodam modo constitui possit sed ut brevitati con-
sulam , lam hanc tibi caimmum , de quoium tempoiibus aut ceiti aliquid aut quod
saltem veii speciem habeat statui potest, tabulam proponam ita, ut simul quae ad
lem confiimandam necessana esse videntur adiciam 1 )

circa annum cccxxxx scnpta est epistula I ad patrem de suscepto fiho , ante Sabmae mortein
epigrammata XVII, XVIII, XXV, XXVI, XXVII

ante a ccclxvii composita esse videtur Ephemens (IIII) , nam qum Ausomus Versibus pascha-
hbus (VIIII) lmitatus sit orationem, quae est rn Ephemende (3), ego qui-
dem non dubito (cf Vers pasch vv 1 7 12 14 sq 16 20 21 31 cum
his oratioms vv 27 38 35 33 sq (.78 ) 9 48 16 80) atque mtima qua-
dam necessitudme mter se conmncta esse haec carmina lam mtellexit
Ebertus I 287 adn 32)

non multo post a ccclxvii scripti sunt Versus paschales (VIIII) , cf v 25 , hoc enim anno
a d viiii kal Septembres Gratianus Augustus declaiatus est

a ccclxviii vel msequenti scripta est epistula ad Theonem (cf vv 1 et 81, unde mtellegitur
mihtantes' m v 81 non habere, quo oifendamur), eodem fere tempore ut
videtur m expeditione mihtari (cf XXVI 1, 12) Cento nuptialis rassu lm-
peratons Valentimam (XXVIII 1, 7 sqq ) concmnatus est, praefatio autem
ad Paulum ahquot anms post ('quondam' 9) conscnpta 3 ) ldem fortasse
de Gripho (XXVI) hcet statuere ad eundem annum refeienda sunt epi-
grammata IIII et V, quibus victona de Alamannis reportata celebratur

a ccclxx compositus est Mosella (XVIII 2) , qua de le vide quae Boeckingius exposuit ed
alt p 97*), atque eodem fere tempore scnpta sunt caimma m Bissulae ho-
norem (XXV), sed ahquot anms post edita et ad Paulum missa

a ccclxxi adscnbenda est epistula ad Probum (XVI) , nam v 20 diserte Gratiam et Probi
consulatus sigmficatur

1) cf Brandes Ann philol 1881 p 60 sq

2) num hac re subsidium quoddam paretur comecturae, quam dubitanter proposui, m mstriptione Ver-
suum pasehalium lllud 'proco' in 'ex tempore' mutandum esse, videant aln quod si premendus est v 67
oratioms, Ephemens prums Ausonu carminibus adnumeranda est

3) Ausomus rn hac praefatione lta loquitur de Valentmiano , ut eum tum lam non m vivis fuisse su-
spicari liceat accedit quod Valentimanus XXVIII 1, 8 sanctus vocatur unde praefationem lllam post a
ccclxxv scnptam esse adparet (cf Brandes p 60 adn 1)

4) unum obstat Boeckmgu comecturae, dico lllud 'nati' m v 450, quod m Ven * mutatum est m 'na-
tus' nam si recte se habet 'nati', ld nulla alia ratione exphcan potest, nisi ut statuamus Ausonmm hoc
verbo et Gratianum et Valentmianum mniorem sigmflcavisse certe ea, quam Boeckingius proposuit, huius
loci explicatio reicienda est at quid quaeso lmpedit, quominus putemus Ausonium Valentmiano nato, ut
blandiretur lmperaton ae quasi divinaret se ut Gratiani lta Valentimani quoque curam suscepturum esse,
mentionem eius ln carmen lam absolutum ac pertectum lntuhsse ceterum quamquam Ausomus cum Gra-
tiano Treveris versatus est, cum 'promgati vemt laurea belli' (XVIII 2, 425) , tamen ante cum alumno suo
lmperatorem comitatus m castris commoran potuit (cf E XVII 1 8 sqq ) haec addidi propter ea, qnae Voel-
kerus Symb Bonn p 450 disputavit

XVI PROOEMIVM

ante a ccclxxv scripta est epistula ad Vrsulum (XVIII, cf v 3), mter hunc annum et
ccclxxxiii epigrammata , quibus Gratiam laudes continentur, I III VII
et e VI m Valentmianum pueium a ccclxxi natum

ad a ccclxxviiii, quo consulatum gessit Ausomus, refeiendae sunt Precationes (VI et VII) et
Gratiarum actio (VIII) eidem anno vel ei, qui praecessit, adscnbendum est
Epicedium m patrem (XI 2, cf v 46), a ccclxxviiii carmen de herediolo
(XII, cf piaef ) 5 ) — eodem anno vel ccclxxx scnpta est epistula XVII,
qua Ausonms Symmachi htteris Capua ad se datis (I 31) respondit nam
Symmachi epistula ad ld tempus referenda est, quo Ausomus praefecturam
Galharum deposuerat (cf Symm 131, p 17, 15 S * ergo tah negotio expende
otium tuum') lam conferas Symmachi epistulam (III 6), qua llle Iuliano,
qui eum de fratris moite per litteras consolatus erat, respondit obnt au-
tem Celsinus Titianus, Symmachi frater, sub finem anm ccclxxx qua m
epistula cum aperte imitatus sit Symmachus (p 71, 32) verba, quae m Au-
sonn epistula (XVII 1) leguntui 'quam delenifica et quam suada facundia',
ea, quae de tempoie, quo scnpta est epistula XVII, dixi, satis confirmantur

a fere ccclxxx scnptus est Protrepticus IXIII) , cf Brandes 1 c p 60 adn 2,

mter a ccclxxx et ccclxxxiii praefatio ad lectorem (III), cf v 34 et 37,

a ccclxxxii epigramma de fastis (XXII) tertium pnmum ad Hespenum Ausomus misit
anno ccclxxviiii (cf 9) , postea (a ccclxxxiii) m Hesperu locum Gie-
gom substituit nomen (cf Brandes 1 c p 61 adn 3),

a ccclxxxiii lam devicto, sed mcertum utrum etiamtum vivo an xam occiso Gratiano epistula
II (ef Brandes 1 c p 68 adn 10),

post a ccclxxxv, ld quod lam supra diximus, Professorum Burdigalensium commemoiatio
(XVI) Paientaha autem et Epitaphia (XV etXVII), etsi ea quodam vm-
culo cum carmine lllo coniunxit Ausonms (cf XVI 1,1, XVII 1), non
eodem anno orta esse, sed longiore quodam tempons mtervallo a Prof
Burd commemoratione distare videntur,

post a ccclxxxviii carmen quod mscnbitur Ordo urbmm nobihum (XVIIII, cf vv 68 sqq )
et epistula ad Theodosrum (II) 6 )

a ccclxxxx Genethhacon ad nepotem (XIIII) composuit Ausomus (cf Brandes 1 c p 60
adn 2) et ad Latmum Drepamum Pacatum pioconsulem misit Ludum
septem sapientum (XX) et Technopaegmon (XXVII 1) sed num haec
carmina eo demum anno conscnpta smt, dubitaie hcet certe Techno-
paegmon non solum Pacato, sed etiam Paulmo dedicatum est (XXVII 2)
qui cum lam a ccclxxxviiii m Hispamam secessent, haud facile credas
Ausonmm uno anno post, cum Pauhnus mtermisso htteraium commeicio
animum ac cogitationes suas ab eius modi lebus avocasset, ad eum car-
men lllud misisse , cum piaesertim m epistula, quam praefixit, earum re-
mm, de quibus tum httens ad amicum missis querebatur, ne verbo qm-

5) Ausomum etiam post annum, quo oonsulatum gessit,_ se consulem dicere potuisse apertum est quam
ob rem ex eo , quod se consulem nominat m libello ahquo, mimme colhgi potest lllum ad lpsum annum
cccxxxvmi referendum esse ld quod pertinet ad epistulas VI (cf v 1) , XIII (cf v 1) , quod earmen ti-
tulus epistulae quartae decimae esse videtur, XV (cf v 30), XX (cf vv 3 sqq ) ac conflrmatur ea res, si
quid video, epistulis XIIII et XII, quae eodem fere tempore conscnptae (cf XIIII 2, XII 5) haud paucis
annis distant ab Ausomi consulatu nam quo modo Gratiano imperante ea scnbere potuent Ausomus , quae
leguntur m epistula duodemma (dico versus lllos 32 sqq , quibus et suas et Pauh fortunas descnbit) , ego
quidem non mtellego at potuit certe pobt Gratiam cladem facultatibus suis haud leviter adtntis accedit
snmmae senectutis m vv 31 sqq commemoratio

6) hoc carmen et epistulam Theodosii (I) fortasse post a ccolxxxxiiii , qno anno Eugemo devicto Va-
lentimani mnioris caedem ultus est Theodosius, conscnpta esse suspicatus est Brandesius 1 c p 61 adn 4
qnamquam m eo, quod Ausomus Theodosmm patrem Romanum appellavit fll 21), certum huius tempons
non mest lndicrum nam hoc nomine etiam post victonam de Maximo reportatam ornare potuit Ausomus
Theodosium ac multo veri simihus est hunc lam post poenas a Maximo repetitas hononflcas lllas ad Gratiam
praeceptorem et amicum htteias rmsisse

PKOOEMIVM XVII

dem rnentio fiat quain ob rem veii similhmum est Technopaegmon lam
ahquot anms ante conditum ao Pauhni nomme omatum a ccclxxxx Pa-
cato dedicatum esse (cf Brandes 1 c p 62 adn 5)

mter a ccclxxxx et ccclxxxxiii scnptae sunt epistulae XXIII et XXIIII

a ccclxxxxiii epistula XXV

III

Ausonii opuscula quantis laudibus ab aequalibus eius omata sint, facile, si vel q.uah™s e aut' e "

, . postenonbus

obiter libellos ab eo consciiptos peilustravens , mtelleges nam etsi , ut eiat eius scuptonbus

x l j o Ausomi eiusque

aetatis mos , saepissime detiaxit de libiis suis, id non aliam ob causam fecit, nisi fc 1 ™ 1 ™ c ™ e in t
ut ea re quam maximas ahoium laudationes provocaret ac scimus Valentinianum et
Giatianum magni aestimavisse Ausonii poemata, Theodosius in epistula ad Ausonium
missa eum , ut sibi carmina sua legenda mittat , flagitat ac magis etiam se eum ad-
mnaii dicit quam Augustum summos aetatis suae poetas iam quid dicam de Sym-
macho, viro si quis alius ea aetate htterato^ quantis ille laudibus extollit Ausonii
ingenium , artem , eloquentiam ' non enim dubitat Ausonium cum Maione et Tullio
confene (epist I 14, 5, 31 , 1) ldentidemque orat, ut quae nova condident eaimina
secum commumcet vel adeo librum aliquem sibi dedicet (epist I 1 8 , p 1 2, 7 S ,
31, 2 et 3) Symmacbo adde Paulmum, qui in prooemio poematis de regibus Au-
somi mgenium summis extulit laudibus (E XVIIII 32 sqq ) atque in altera epistula
ad Ausonium missa (c XI 38 sq ) lllum eodem modo quo Symmachus cum Marone et
Tullio contuht his usus veibis ' vix Tullius et Maro tecum sustmeant aequale mgum '
atque ut Symmachus et Pauhnus multis locis flosculos ex Ausonii libellis dehbatos
in usum suum conveiterunt , ita Claudianum et Rutilium Namatianum Ausonii poe-
mata lectitavisse ac locis quibusdam imitatos esse constat sed m hanc rem accuia-
tius inqunant alii, ego locos eius modi, qui mihi horum poetaium caimina legenti
occuireiunt, in commentariis et in indice primo sigmficavi denique hoc loco com-
memoiandi sunt Sidonius Apollinans, qui Ausonium, popularem suum, summis poetis
adscribeie non dubitavit (cf epist IIII 14 ad Polemium 'nam tuoium pueritiae con-
paratus non solum Cornelios oiatores, sed Ausonios quoque poetas vinceie potes') ac
compluribus locis Ausonii carmina imitando expressit , Ennodius , cuius in epistulis et
caimimbus ceita quaedam eius imitahoms mvemuntur vestigia, Fulgentius, de quo
mfia accuratius disputabitur l )

Saecuhs pioximis nemmem, qui Ausomi mentionem fecerit, compertum habemus
piaetei giammaticum, qui hbium de dubiis nominibus (cf Keil Giamm lat V 571 sqq )
conscnpsit hunc hbrum non ante saeculum septimum medium oitum esse ex eo
colhgitur, quod pp 582 19 588, 14 589, 30 593, 5 loci quidam Isidon et Venantii 2 )

1) Sidonn, Ennodu, Fulgentn locos ln eommentarus et indice pnmo commemoiavi ceterum non dn-
bito, qmn si quis aecuratvus Sidonn epistulas et caimina mspexent, pluies eins modi locos mventuius sit

2) nulla ego rn Venantn caimimbus lmitatioms Ansonn leppen ve^tigia sed ut diligentius in eam
tem mqunatui, quam maxime opus esse videtnr

Avsonivs C

XVIII PROOEMIVM

commemoiantur ac Gallum fuisse giammaticum lllum non sme veri specie conieoit
Peiperus 1 c p 297 is lgitui Ausonh exemplo usus est eo, quod nunc habemus,
ahquanto integriore , tres enim versus (pp 579, 3 582, 27 589, 6) ex carmmibus
Ausonianis adtulit, qm in codicibus nostris non leguntui unde iam pro certo haben-
dum est his temporibus in Gallia m quadam curia canomcoium vel monasteno m-
tegrum opusculorum Ausonianoium exemplai fuisse 3 )

IIII

qmbus°opuscuia Duo sunt codicum genera, quibus Ausonii opuscula ad nostiam memoriam pei-

tinentm veneiunt utroque non omnes Ausonu libelli eontinentur, sed exceipta ex corpore
amphoie atque m piions genens codicibus omnibus eadem opuscula leguntur, al-
terum genus quos continet hbellos in compluribus codicibus exhibet dispersos. unde
lam patet ommbus demum , quae singuh codices propna ac peculiana habent , m
unum congregatis corpus Ausonianum quodam modo restitui posse

3) conferas quae de hac le uberius disputavit Peiperus 1 c quae apud Suidam I 866 B de Ausonio
leguntur Auadvto? aocptaxT)? Y £ YP ac P < "'= ^twroXa? xat aXXa Ttvd Ttpo? NcWvov aut eius, quo Suidas usus est
auctore , aut Suidae lpsius culpa foede sunt corrupta mhil aliud erum his subesse videtur msi Aiia a -j
i-K Tcpo? [IlauXTvov] NtuXavov xal aXXa ttvd unde iam adparet eum, qui haec conscnpsit, m primis epistu-
larum XXIII XXIIII XXV rationem habuisse

Interciderunt lgitur ex opuseulis Ausomams carmina quaedam et fasti, quos tamen m corpus opus-
culorum receptos esse haud veri simile est hic locus monere videtur , ut de lapide ad Lupiacum (Loupiac)
rn loco sexaginta fere miha passuum a Burdigala distante a mdccclxviii effosso mentionem faciam quo loco
olim villam fmsse marmoris frustis , columms , paviroentis tessellatis lbi repertis comprobatur (cf Acad de
Bordeaux, Compte rendu des seances, a 1868—1869, 20 Aout, 12 et 26 Nov 1868, 27 Mai 1869, Comptes-
rendus de 1'acad des insci VII N S Iul et Sept , Rev epigr du midi de la France N 2) leguntur au-
tem rn lapide lllo haec

^K

quae m dextra parte adposm frustula post a 1869 rn eodem loco effossa sunt alterum fortasse cum eis,
quae m v 6 leguntur, lta coniungi potest , ut CVNDAE efflciatur , alterum , quod m summo lapide positum
fuisse videtur, num ad hunc titulum pertineat, dubitari potest R Dezeimeris, qui rn actis academiae Bur-
digalensis de hoc lapide disputavit, rn loco lllo ad Lupiacum sito, cum eius natura ae condicio magno opere
cum eis convemat, quae Ausomus XII 2, 21 sqq rettuht, villulam poetae fuisse suspicatur, Lucamacum au-
tem apud vicum, qui nunc Samt-Georges de Montagne vocatur exornavisse autem Ausomum villam suam
lmagimbus propinquorum et amicorum eisque versus subscripsisse (cf XI 1, 8) unde lam suspicari licere
hunc titulum ad Leontu Lascivi (cf vv 1 et 8 , XVI 8) lmagmem pertmere monometns anapaesticis con-
scriptum, quos deinde Ausomum ln strophae sapplncae formam redegisse haec lgitur Dezeimeris ac titulum
ad Leontium Lascivum referendum esse satis probabile est, ceterae autem coniecturae quam mflrmo nitantur
fundamento, lpse vides neque ex hoc fiagmento de sententia vel forma carmims certi quicquam constitui
potest

PROOEMIVM XIX

In pnoie codicum geneie, quod litteia w sigmncavi, hi hbelh nque lioc oidine gL™ S »
leguntur

epigrammata 1, 2 (desunt v 1—5), 3 (deest v 6), 4, 6, 7, [epit XVII 30], 8, 41, [de fastis XXII
1, 3, 4], 5, 9, 10, 11, [epit XVII 34], 12—25, 28, 29, 31—35, [epit XVII
31], 26, 27, 36, 37, 39, 40,42—44, 46—48, [epit XVII 35], [epit XVII 29],
50 '(desunt w 3—6), 51-63, 64 (deestv 6), 65—71, 74—79, 45, 80-95, 38,
96, 97, 30, 98—106

Versus pasehales (VIIII)

epistulae VIII X XI (post verba 'semel eiubescerem', cf v 16, msertum est ex Bissula cai-
men ' Ad lectoiem hums hbelh' XXV 3), XVIIII, XVIII, XXI, XXII,
XV, XVI, XII, XIII, XIIII

monosticha de aerumms Hercuhs (XXXIII)

Caesares (XXI 1,2, 53—76)

epigiamma 107

Eglogarum hbelh (V) carmen undecimum

epigrammata 108 — 114

Giatiarum actio (VIII)

Technopaegmon (XXVII 2—11, 13), Gnphus (XXVI), Cento nuptiahs (XXVIII)

epistulae IIII (desunt vv 69 et 87) et XX

Precatio matutma (oratio m Ephemende IIII 3), desunt vv 8—16

Epicedion (XI 2, omissa est praefatio, desunt vv 13—16, 19—26, 29—34, 39 et 40, 43)

Protrepticus (XIII, m praefatione omissa sunt verba 'est mdicaturo' v 5, 'm his ut'
v 7, 'ut graciles ut' v 19, m cod Vossiano Q 107 praeterea 'vmcto
pectore) '

Cupido ciuciatus (XXIIII, deest v 25)

Bissula (XXV), carmine lllo ad lectorem excepto, quod epistulae undecimae mseitum esse su-
pra diximus

Hic lgitur opusculorum singulorum in omnibus, qui huius generis sunt, codicibus
est ordo ac condicio epigrammata quaedam male cum aliis coniuncta, aha epistulas-
que quasdam hbraiiorum socordia aut temeritate in duas vel plures adeo paites dis-
cissa esse non est quod accuratius hoc loco exponam, cum de his rebus satis dictum
sit m commentanis atque in aliis codicibus alia eius modi vitia inveniantur

Quod si tabulam, quam modo proposuimus, peilustiaveris , inesse m hac opuscu-
lorum seiie rasti ordims, quo olim disposita eiant, vestigia intelleges, sed hunc
ordinem ab eo, qui hos libellos ex amplioie opusculorum Ausonianorum eorpoie de-
cerptos m floiilegii modum composuit, multis locis turbatum esse id quod vel ex
epigrammatum hbio male disposito et dilacerato, ex epistuhs temere coniectis neque
m unum consociatis colligitur quod autem dixi hac sylloge excerpta ex corpore
ampliore contmeri, id confirmatur eo , quod in llla Oratio sola legitur ex Ephemende
deprompta nam Orationem iam ante consciiptam Ephemeiidi multis annis post com-
positae insertam esse, ld quod suspicatus est Brandesius p 73, minimam habet ven
speciem lmmo multo veii simihus est piecationem lllam ex Ephemeride deceiptam
esse eodem modo, quo caimen illud cum Paulini oratione coniunctum in Paiismo 7588
legitur adde quod Biandesn comectuiae obstat inscriptio Orationis m co 'Precatio
matutma' (m Cantabngiensi, cf p XXIX, 'Oratio matutma'), nam illud 'matutina',
nisi id caimen ex Ephemende depromptum esse statuas, explicaii non potest

Sed iam nos ad singulos hbros descnbendos convertamus , in quibus piincipem q ^Titanus
locum tenent Leidensis et Maghabecchianus codex Leidensis, Vossianus Q 107,
quondam Voss lat 191 sciiptus saeculo XV, chaitaceus est, foimae quadiatae mi-

XX PROOEMIVM

nons, fohorum LXXXVIII ita dispositorum , ut qumiones qumque excipiat quaternio,
hunc duo qumiones sequantur, agmen denique claudat semo quinionis piimi fohum
piimum, quo continebantur epigrammata e 1, 2 (vv 6 — 8) 3 4 6 7, epit XVII 30,
1 — 3, inteicidit sed codice integro etiamtum usus est Vinetus, ld quod ex sciiptuiis,
quas enotavit llle e 3, 3 'grandis', 5 'miiantur', e 4, 7 'fractos] stiatos' intellegitui
f 2 — 57 v contmentur Ausonii opuscula eodem, quem supra descripsimus, oidine, nisi
quod e 54 omissum est et post e 92 repetitum e 4 1 , lta tamen ut in v 3 eadem
fere, quae in codice Vossiano 111, legantur ' hec sihi constat ' m Protreptico (XIII 2)
post v 45 alter insertus est noviciae onginis 'Perlege quodcunque est memorabile ut
tibi prosit' post E XIIII haec leguntui 'Fmit epistolarum liber', quae subscriptio
quoque in Vatt 1611 et 3152, Vibmate 649, Magliabecchiano VII 8, 315, Laurentiano
LI 1 3 legitur , ita tamen , ut ' primus ' addatur tituli paucis tantum epigrammatis
(94 38 96 30 98 — 114) altera manu, quae eiusdem fere fuit aetatis, adiecti sunt, in
ceteris desunt verba G-iaeca, quae hbrarius omiserat spatiis mdicatis , manus tertia,
quae ahquanto recentior esse videtur x ) , ex parte, ut spatium suppetebat, supplevit, id
quod facile cognosces, si f 4 V inspexeiis, cuius m margine lmo adscriptum est e 31
non vero supplevit e 32 et 90 et, quo loco spatium lelictum non erat, epistulae XIIII
vv 25 — 30 excerptis Ausonianis librarius fohis undecim vacuis lelictis f 68 r — 88 v
adieceiat 'C Calphurnii caimen bucolicum', non multo post autem foliis illis va-
cuis lta usus est, ut quae in alio codice 2 ) reppeierat carmma Ausomana, dico epi-
stulam XXIIII (f 58 r — 59 v med ) et excerpta ex poemate de urbibus nobilibus (XVIIII)
(f 60 r — 62 r ), adiungeret. quibus in describendis htterarum formas, quae erant in co-
dice illo satis antiquo litteiis Langobaidicis exarato, quodam modo imitan conatus
est (cf Peipei 198) denique in f 62 r — 63 v epistulas XII et XIII, quibus spatium
non leliquerat, adscnpsit

Hunc codicem eundem esse ac hbium Ioannis Tihi , quo m editione sua adoi-
nanda usus est Vinetus, ex eo quod scnpturae codicis Tihani cum Vossiano quam
maxime conspirant, suspicatus est Tollius nec, quin vera sit haec comectuia, dubi-
tare hcet nam si quae discrepantia invenitui , ea mde oita est, quod Vinetus aut
neglegentius enotavit Tiliani scripturas , veluti XXII 1 10, quo loco in Tihano se
legisse testatur 'explicet', in Vossiano est 'apphcet', aut cum editionum veterum lectio-
nibus confudit, veluti in mscriptione E XVIIII ' poematouis ' legi in Tiliano dicit, quod
sine dubio operamm mendo oitum est ex 'poemation', at in Vossiano est 'poemat
'poemation' in editionibus quibusdam legitur ex Veneta alteia receptum acceperat
autem hunc librum Vinetus a Ioanne Tilio (Du Tillet) , qui episcopus fuit Biionensis,
post Meldensis ac Ios Scaligerum etiam codice illo usum esse eis edocemur, quae
leguntur m editione Commehana, quam curavit Scaliger, Heidelbergae a mdlxxxviii
m lucem emissa 'Omnia ex duobus antiquis et pluribus novis exemplaribus recog-

1) ad epigramma LV hac manu adscnpta sunt Anth Pal XVI 162 et carmen epigrammati 160 ad-
mnctum

2) fortasse epistula XXIIII et excerpta ex poemate de urbibus nobihbus ex diversis codicibns profecta
sunt, cf Peiper, 199 et ea, qnae mfra (p XLl de codice Eustorgiano exposuimus

PROOEMIVM XXI

nita quoium veteium exemplanum alteium Io Tihi Engohsmensis , alteium Steph
Chaipmi Lugdunensis fuit' 3 )

Tiliano adiungamus alterum et ipsum magnae auctontatis hbium, dico codicem, tiuaimt e i\ e 2i)

(M)

qui nunc m bybliotheca Maghabecchiana, quae est Floientiae, seivatur, numens
I 6, 29 msignitus, ohm fuit monasteni divi Maici 524 4 ) membranaceus est, foimae
maximae, foliorum 142, ohm 160, ld quod colhgitur ex eis, quae m f l r leguntui
'289 Carte cLx', saeculo XIIII ut videtur medio scuptus dispositus est hic libei
ita, ut post fohum unum piaefixum quiniones duodecim excipiant quatermo unus,
quiniones duo , quorum altei finitur hoc Technopaegnii veisu 'Cinta man tellus
creat Ypociatem Co' (XXVII 11, 6), denique folium unum, m quo Bissula (XXV)
legitui , carmme ultimo, distichon dico ad pictoiem, omisso continentui hoc codice
f l 1 — 116 v Ennodii opuscula, f 117 et 118 Ausonn Caesaies (XXI 1, 2, 1 — 80),
qui ex alio fluxerunt codice, denique post tria foha vacua (119 — 121) Ausonii opus-
cula eodem quem supra sigmficavimus ordine f 122 — 142 mtercideiunt lgitur Tech-
nopaegnii veisus mde a XXVII 11 , 6 et quae secuntur caimma usque ad Bissulam,
piaeterea qumionis undecimi quattuoi foha ultima exscissa sunt ita, ut lam En-
nodii opuscula his finiantui verbis 'Ille nec legem patitur sepulcn nec mala vite'
(p 405, 16 sq H ) et quaternionis , qui eum excipit, tria inde a primo ita , ut nunc
f 117, m quo Caesaies scriptos esse diximus, primum locum obtineat quibus in
folns post Ennodii quaedam Mosellam et epistulam Symmachi (XVIII 1) scripta fuisse
ex eis, quae mox expositun sumus, intellegetur in f 1 22 r haec leguntui 'Quodcom-
peitum est ex libio magni Ausonu poete sequitur', et f 142 v ' De hoc opere corrupto ut
plunmum nil ultenus reperi (m 2 leppen) et ldeo exphcit', quibus manu saeculi XVI haec
adiecta sunt - Opus corruptum est et desunt multa fragmenta Te[x£iacpap£fMtororjxu>afi.s '
(htteiae ultimae plane obscurae) veiba Giaeca in hoc codice leguntui omma, deest e 83.

Dolendum piofecto esset huius codicis et vetustions et boni paitem mteihsse, nisi „ U s LiTa 6 "/)"
piaesto esset alter, quo haec lactiua quodam modo compensetur, dico Laurentianum,
pl LI c XIII (cf Bandmi II 151), membi , Mediceorum msigmbus m fronte ornatum,
formae maximae, foll 201 qui liber a quo et quo anno scriptus sit, mtellegitur ex
eis , quae subsciiptiom ex Maghabecchiano repetitae adiecta sunt ' Alexander Verra-
zanus mcccclxxxx' contmentm hoc hbro f 1 — 150 Martianus Capella, f 151 sqq
Ausonn Mosella, veisu ultimo omisso (mscnbitur 'Incipit fragmentum Ausonn poetae',
subscuptum 'Explicit Moysella Ausonii'), epistula Symmachi (XVIII 1), Caesares
(XXI 1 , 2, 1 — 80) , denique Ausonii opuscula verba G-raeca omissa sunt spatiis m-
dicatis is lgitm codex descnptus est ex Magliabecchiano etiamtum integio, ld quod
facile mtellegrtur vel subscnptione vel foho aliquo collatis unde mm patet maxime
commendan eam comecturam, quam supia pioposui, m Magliabecchiano ohm ante
Caesares Mosellam et Symmachi epistulam fuisse ac confiimatui ea les codice Hai- llisfm" 11 " 1 ' 1 *'
leiano 2578, chait , formae quadiatae maions, foll 301, saec XV exeunte scripto

3) cf C O Axt, Quaestiones Ausomanae, Lipsiae 1873 p 12

4) cf Montfaticon bibl 424 D m folio praeflxo haec leguntur 'Iste hber est conuentus sc mane de
florentia ordims praedicatorum <juem huic a cosmo de medicis'.

XXII PROOEMIVM

cuius libn quamquam accuratam habeo descnptionem ab Hemico filio confectam, ta-
men quae continentui eo quam brevissime mdicabo post vana opera, ex quibus
'Calphurnn bucohca' (cum rerum indice f 25 r — 57 r ) commemoro 5 ), secuntui f 169—
\1T indices rerum et verborum ad Ausomum, f 177 v — 182 mdex carminum Auso-
nianorum, cuius m fine haec sunt adiecta 'Finiunt ea Ausonii fragmenta, quae m-
uid x a cuncta corrodens uetustas ad manus meas uenire peimisit', f 183 v — 248 v Ausomi
opuscula (inscnpta 'Ausomi paeonii poetae disertissimi epigiammatum liber primus
dimidiatus Prohemium', subscnptum 'Hec sunt ea ausonii fragmenta quae sunt
sciipta in codicibus lmpressis quibus apposui alia quedam eiusdem quae leguntur m
uetusto codice ex bibhotheca diui marci florentiae') , f 249—260 Mosella, Symmachi
epistula, Caesares (XXI 1, 2, 1—80), quibus addidit librarius ea quae supia scnpserat
'Fmiunt peimisit' repetita et adscripsit 'opus imperfectum', denique f 261 sqq

Probae Faltoniae Cento et Gregoiu Tifeini poetae illustns opuscula lam ex hac
descriptione et scnpturis , quas ex Harleiano m commentarhs ad Cratiarum actionem
pioposui, facile mtellegitur excerpta Ausoniana descripta esse ex editione principe
sed in margine haud raro lectiones litteris 'al ' significatae invemuntur, quae feie
omnes ex eodem Magliabecchiano depiomptae sunt, ex quo Mosellam, Symmachi epi-
stulam, Caesares se descripsisse hbraiius ipse indicavit veium apographum Har-
leianum in his opusculis nequaquam bonitate pai est Laurentiano, multae emm in
Mosella et Caesanbus sunt lacunae, quas inde ortas esse adparet, quod hbiaiius
haud versatus in codicibus legendis Magliabecchiani scripturam, quamquam nullas ea
legenti difficultates parat, non mtellexit

Hoc loco simul de quattuor exponam codicibus, quibus ex Ausomi Caesaiibus
monosticha et tetiastichorum vv 1—81 contmentur , dico Lauientianos duos 64, 9 t
saec XIIII, in quo leguntui Sidonii Apollinaris carmina, 89, mf 8, Neapolitanum
musei publ CXXV (Ianelh, IIIIC25), denique Grlasgoviensem mus Hunter V 3, 11,
qui saeculo qumto decimo exarati (m Laurent 89 , inf 8 adscnptum est ' &£<£ 8o£c
3 Ianuarh 1457', in Neapolitano '&«> §o£a xi Martii 1466') Suetonii Caesares con-
tment insciiptiones hae sunt in Laurentianis 'Sydonii uersus in prmcipio libn
Isti uersus al leguntur Decimi Magni Ausomi Musellae' (m Laur. 64, 9 verba 'in
piincipio Musellae' manu altera adiecta sunt) , m Neapohtano 'Sydonh ueisus

m pnncrpio hbii ahi dnt Decimi Magni Ausonii Musellae', in Glasgoviensi demque
'Suetonii uersus in pimcipio libri aliter leguntur Decimi magm Ausonii musillae'
hi igitur libn, de quibus post accuratius exponam, ex eodem exemplaii, quo Caesaies
in Maghabecchiano, profecti sunt

Vossianum, Magliabecchianum, Laurentianos 51, 13 64, 9 lpse excussi, ex Har-
leiano Gratiarum actionem contulit I H Nolte, quaedam enotavit Hemicus fihus, qui
simul Neapolitanum et Glasgoviensem inspexit, Laurentiani 89, inf 8 collationem
H Vitellii debeo beneficio

Iam ad ceteros huius generis codices, qui omnes saeculi qumti decrmi sunt, enu-
merandos ac breviter describendos adgrediar. sunt autem hi

5) cf Baehrens Poet lat min III 65 :

PKOOEMIVM XXIII

codex Patavinus, qui extat m ecclesiae cathediahs Patavinae bybhotheca, chait , byM ecci T cath

' ^ C 64 (p)

formae maximae, foll 33, insignitus numeio C 64 duo in boc libro consociati sunt
codices, quos olim disiunctos fuisse ex eis, quae I P Thomasinus Bibl Pat f 8
col 2 et Iustus Fontaninus Hist lit Aquilei 1 I c III p 49 rettulerunt, intellegitur
atque alteio, qui nunc complectitur f 1 — 6, continentur Maximiani elegiae, quae in-
scnbuntui 'Maximiani poetae illustiis opusculum de eius Vita et Senectute', alteio,
f. V — 26 r , Ausonii opuscula , quae secuntur paginae undecim vacuae excerptis illis
neque insciiptio ulla adiecta est (manu demum recentioris aetatis in f 7 r adscnptum
est 'Ausonius' alteraque manu 'Opera') neque subscriptio quamquam autem hic
liber ex duobus codicibus consociatus est, tamen, qum uterque ab eodem libiario
scriptus sit, omnino dubitan non potest ad eundem teste Morellio, qui indicem
huius bybliothecae confecit, lefeiendi sunt codices C 74 75 77, D 43 ac hbios
C 74 et 75 exaiavisse Petrum Baroccium intellegitur ex eis, quae ille in fine eorum
adscnpsit ' ego petrus baroccius patntius uenetus incoepi absolui', adiectis simul

dieium, quibus usus eiat m his libris conscribendis , numeris et in codice 74 anno,
qui fuit mcccclxviiii natus is Venetiis a mccccxxxxi episcopus creatus est Be-
lunensis a mcccclxviiii, deinde Patavinus a mcccclxxxxvii , quo munere cum
per vigmti feie annos egregie functus esset, obiit a mdvii meunte (cf P Bembi
Ilist Ven 1 VII) descnpsit hunc codicem accuiatissime F Coiradmi, piofessoi
Patavinus, atque m usum meum contulit verba Graeca, quae in hoc codice le-
guntur omnia, et Gratiarum actionem praeterea Th Mommsen sciipturas in epi-
grammatis aliquot, in Precatione matutma, denique in epistulis IIII XVI XXII
enotavit

codex Perusinus bybliothecae publicae J 102 (n 15922), chart , foimae oblongae , j°i 2 °™ lims
foll 143 fuit ohm, ld quod ex mscnptione m f l r intellegitur , monastem S Petri
Perusmi, signatus numero 124 quam rem insuper sua manu testatus est Simon
Franciscus, notanus monasterii sancti Petri, cui is liber obvenerat ex testamento
Francisci Maturantii continentur eo f l r — 52 r Ausonii opuscula, quorum in fronte
haec sciipta sunt 'Ausonii buidigalae Sassatis Medici ac poetae praeceptoris Gia-
tiani Imperatoiis Epigrammata et Epistolae non nullae incipiunt', in fine 'tsXoo aov xa>
&su> otco vsav ioxoo tivoc (vsavtaxoo xivoc in ias manu alia , deletum est sine dubio scri-
bae nomen) Ttspooaivoo ypacpsVroc sv xj f ooixsvria — Finiunt ea Ausonii Fragmenta
quae muida cuncta conodens uetustas ad manus nostras uemre permisit' Ausonium
excipiunt Prudentius, Serenus Sammonicus, alia m margine manu eadem nonnum-
quam coniecturae adspeisae sunt post f 5 intercidit unum fohum, quo continebantui
e XVIIII vv 4—12, e XX— XXIII, XXIIII vv 1—10, in e 2 v 5 'Est iocus in
nostns, sunt seiia multa libellis' manu lecentiori adiectus est veiba Giaeca hoc
codice contmentur omnia accuiate eum descripsit G Loewe et piaeter Graeca con-
tulit Giatiarum actionem

codex Regius bybliothecae musei Biitannici, Kings-Ms 31, membr. , foll 52 Xs Bnt" 8 '

Kings-Ms

contmentur eo sola Ausomi opuscula m fionte hbn haec leguntur Ausonn Poetae n m
Diseitissimi Libei Foeliciter Incipit', m fine 'AO|A Hyadie. Die xxn Maitii 1475
Complem' ex Graecis desunt E XII vv 30-45, E XIII, E XIIII 25— 33 de-

XXIV PROOEMIVSS

scripsit hunc codicem I H Nolte atque epigrammata quaedam et Gratiarum actionem
contulit Graeca examinavit E M Thompson
c °mens S is flfbn codex Ashburnhamensis , membr , formae quadratae, foll 56 fuit quondam in

1732)

amplo codicum thesamo, quem famosus ille Libnus possedit, signatus num 1732
qui codices magno pietio coempti in bybliothecam Ashburnhamensem illati sunt unde
autem Librius hunc codicem comparaveiit haud difficile colligitui etenim in Maffei
libro, quem llle mscripsit ' Indice delh libii, che si ritiovano nella raccolta del nobil
sgr Giulio Saibante, patnzio Veronese', Veronae a mdccxxxiiii in lucem edito p 191
inter alios libros manu scriptos commemoiatur Ausonii codex, quem Maffeus his vei-
bis descripsit 'Ausonii fiagmenta omnia, quae ad nos pervenere, membr saec XIIII
formae quaitae' cum igitur libii Saibantim a mdcccxxxxiii Paiisiis auctione pu-
bhce constituta veniennt ita, ut codices quidam in bybhothecam musei Britannici
mfeirentur 6 ) , maior autem pais in Libm, de quo supia diximus, manus pervemret,
lam inde suspicari hcet codicem Saibantinum et Ashbuinhamensem, qui et ipse mem-
bianaceus est ac formae quadratae, unum eundemque esse ac confiimatur haec res
eo, quod m Ashburnhamensi Ausomams haec sunt subscripta 'Explicmnt ea Ausonn
fragmenta, quae inuida cuncta corrodens uetustas ad manus nostias ueniie permisit'
verba Graeca, quae in hoc codice omiseiat librarius spatiis mdicatis, suppleta sunt
manu altera paulo recentiore subscriptiom illi, quam supra commemoravi, manu
saec XVI adiecta sunt excerpta eadem ex carmine de uibibus nobilibus (XVIIII) , quae
in Tiliano leguntur desciiptionem huius codicis eo tempore, quo iam maior huius
editionis pars typis expressa eiat, mecum communicavit Aem Baehrens intercedente
L Mendelssohnio, qui simul sciiptuias quasdam ex Gratiarum actione et epistula XII
enotavit, unde iam pro ceito adfirmaie licet Ashburnhamensem ex editione principe
descnptum non esse

3152™) Vaticanus 3152, chart , formae oblongae, foll 81 contmentur hoc codice f 1 —
18 Titi Calphurnii Siculi caimen bucohcum, 19 — 22 Cehi Cipnani episcopi caithagi-
nensis versus (carmma V et VI H ) , 23 — 25 Lactantii Firmiani de ortu et obitu Foe-
mcis carmen elegantissimum , demque post qumque folia vacua (26 — 30) f 31 — 81
excerpta ex Ausonio (msciibuntui 'Ausomi Ponponii Liber Primus mcipit felicitei '
subscnptum post ultimum Bissulae carmen (XXV 7) 'Explicit hber ausonii protreptici
Pom') 7 ) ex Graecis omissa sunt E XII 14— 45, E XIII, E XIIII 25— 33 manus
altera bono codice qualis est Maghabecchianus usa in margine adiecit titulos et scrip-
turas nonnullas atque m textu lpso quaedam conexit maioiem huius libn paitem ipse
contuli, locos quosdam inspexit G Meyncke

a i6ii n £) Vaticanus 1611, chart t formae quadiatae minons, foll 220 msunt Propertius,

Tibullus, denique f 151 sqq Ausonn opuscula (inscnbuntui ' Ausonii poetae um con-
sularis epigiammatum et aepistolarum fiagmenta', m fine subscnptio adiecta non est) ,
quibus manus lecentior epitaphia quaedam, Angeli, Aemihi, Porch adscripsit Graeca
omissa sunt spatiis relictis in e 4 omissi sunt vv 7 et 8 , deest e 83 , non desunt

6) cf Mon Germ St Langob p 41 adn 2

7) quae Peiperns 201 de epigrammatis 13, 30, 43, 60, Caes (XXI) 2, 53 — 76 ormssis dicit falsa sunt

PEOOEMIVM XXV

e 108 et caimen XVII 35 (ef Peipei 202) ceteium tuibatus est epigrammatum oido
folhs quibusdam transpositis, quod vitium ipse libianus in maigmibus foll 151% 1 54%
155 v correxit lpse contuli

codex Vibmas 649, membi , formae maximae, foll 176 contmentur eo f 1 — 70 1 m («)' mas
Stath Silvae, 71 — 1 23 1 Ausonii opuscula , quoium in fronte haec leguntui 'Ausonii
Poetae Libei primus incipit', in fine non est subscriptio, denique f 123 v Sidonius
Apollinans Graeca desunt spatiis plerumque indicatis inspexit A Mau 8 ) Vibinati
iam adiungam fiatres eius gemellos duos, dico Baibennum 1472 (VIIII 19), membr , «ra fnni""T

(6)

foimae oblongae maioiis, nitidissime scriptum, quo sola excerpta ex Ausonio contmentur
(in folio primo haec scnpta sunt 'Ausonii Peonii poetae disertissimi Epigiammaton hbei
piimus', m fine non est subsciiptio, lpse inspexi) et Maghabecchianum alterum VII chianufvn T,~

315 (wi)

8, 315, membi , foimae oblongae maioiis, foll 135 insunt f 1 — 60 1 Ausonii opuscula
hac insciiptione adiecta 'Caii Solii Sidonn Apollinaris Panagincoium hber incipit',
60 1 — 62 r index m carmina Ausonii manu saec XVII confectus et mscriptus ' C Solii
Sidonii Apollmaiis Panagincorum Index', denique f 63 et 64 1 vacuis relictis f 64 v
index in Sidonium eadem manu exaratus et sic msciiptus 'Index Poematum Ausonii'
et f 65 1 sqq Ausonii opuscula his in fronte adiectis 'Ausonii Poetae Liber Foeli-
citei Ineipit' ipse quaedam ex eo contuli, alia excussit H Morf, nunc professoi
Beinensis hi igitui codiees cum Vibmate ita conspirant, ut facile appaieat omnes
ex eodem hbio descriptos esse

codex Lauientianus pl XXXIII c XVIIII , chart , formae oblongae, foll 60, n ns xxxm ui~
sola Ausonii opuscula contmet titulos libianus omisit omnes spatiis indicatis minio
postea supplendos , eodem modo Giaeea omissa sunt desunt e 78 83 , e 4 vv 7
et 8, e 22 vv 5 et 6, e 68 vv 7 et 8 is qui hunc codicem conscnpsit vetustum
sciibendi genus adfectavit, pluiimis enim locis 'quom', 'quoi' quaeque sunt similia
mtulit simulque meptissimis commentis textum inquinavit ipse contuli hunc librum,
locos quosdam a me logatus lteium mspexit H Vitelli 9 )

8) praetei hos codices et Vrbmatem lat 45 (p XIJII) et Regmenses, de quibus post dicemns, rn by-
bhotheca Vaticana ommno non reppen Ausomana, msi quod ln Vaticams 1909 1911 3683, qui omnes sunt
saec XVI , leguntur monosticha de Caesanbns

9) hunc codicem contuhsse Nicolaum (non Damelem, ld quod opinatur Peiperus p 203) Hemsmm exem-
plari editioms Charpimanae , quo rn ea re usus est, edocemnr qnod exemplar nunc m bybliotheea Leidensi
extat, numeris 758 F 11 signatum contuht autem Hemsius epigrammatum partem maximam, demde cum
mtellexisset Laurentianum nullius ommno pretn esse , hbri totius excutiendi consihum abiecit quod autem
Peiperus dicit Heinsium epigrammata festmanter contulisse, ld collatione llla accuratius peilustrata nequaquam
comprobatur linmo bene plerumque eum offiuo suo functum esse adflrmo nam si e d0 deesse dixit, ld facile
exphcatur eo, quod ld carmen m codd oi nonum demum mde ab ultimo, quod est ante Versns paschales,
locum obtinet neque e 25 et 45, sed mscriptiones tantum eorum deesse sigmficavit denique his locis,
quos notavit Peiperus 1 c adn 21, Heinsium recte codicis scnpturas mdicavisse testor lta, ut non meis
solum, sed etiam H Vitelln ocuhs fidem habeam e 27, 3 ' dissimulabo ', e 54, 3 'Hos', quod quidem extat
m codice, sed tam ambigue scnptum, ut facile 'Nos', quod legit llle, ehcias, 60,2 'abstulit', 62, 1 'Hacdum

vesperas' (sed non ammadvertit Heinsms senptum fuisse 'Necdum' ldque m alt mutatum ln 'acdum'
et II adiectum esse) , 69, 4 'auspicium', 70 1 'extremo', 71, 6 ' missu', 87, 1 'castus' quamquam non
nego nonnumquam erravisse Hemsium , veluti 1, 8, ubi Iegitur '*umnosque' httera c erasa, ex quo fecit
llle 'vinnosque' sed de Hemsn 111 codicibus conferendis fide ac dihgentia haec sufflciant — hoc loco repe-
tam ld, quod Pohtianus m Miscellaneorum capite XXXVIIII tradidit, m bybhotheca sancti spivitus Florentiae
lpsius aetate servatum esse Ansonii codicem a Ioanne Bocatio exaratum

Avsoniv» (J

XXVI PROOEMIVM.

editio pnn«eps jj. g c0( jj c ^ ug j am adiungam editionem pnncipem , quae prodiit Venetiis a

mcccclxxii, curata a Baitholomaeo Girardino 10 ) contmentur ea f 1 r — 5 V praefa-
tiuncula ac tabula eorum, quae ln hoc libro leguntur, f 6 r — 49 r Ausomi opuscula,
f 50 r — 56 T 'Publii Ouidii Nasonis poetae Consolatio ad Liuiam Augustam de morte
Drasii', f 57 r — 68 r 'Probae Centonae Clanss feminae excerptum e Maronis carmini-
bus ad testimomum uetens nouique testamenti opusculum', f 68 r — 83 1 ' 'Titi Calphur-
nii poetae Sicuh bucohcum carmen', denique f 84 r — 99 r 'Publii Graegorii Tifeim
poetae illustris caimina' Ausonii carmma ln tabula mscnbuntur 'Ausonii Peonii
poetae lepidiss atque festiui epigrammatSW dimidiatus liber', f 6 r 'Ausonii peonii
poetae diseitissimi epigrammatwv hber primus' f 49 v haec subscripta sunt 'Ex-
pliciunt ea Ausonii fragmenta Quae inuidia (m tabula f 3 V , ubi haec eadem leguntur,
lmpressum est 'inuida') cuncta corrodens ad manus nostias uenire permisit xsXoc
B G ' Giaeca extant in hac editione, nisi quod in E XII verba quaedam atque ea-
dem sunt omissa quae in Tiliano post e 92 repetitum est e 41 eodem modo, quo
in Tihano, denique post XIII 2, 45 ldem qui m Tiliano veisus legitui 'Perlege quod-
cunque est memorabile ut tibi prosit' ipse contuh

c °i* m°sK e te) Cum editione pimcipe conspirat quam maxime codex Escorialensis III S 25,
membr , formae oblongae, foll 85, cuius in folio pnmo haec scnpta sunt 'D D A Ro-
mae die Iu a 1625' continentur eo sola Ausonn opuscula, quorum in fronte haec le-
guntur 'Ausonii peonn poete disertissimi libei pnmus incipit', in fme eadem quae in
editione piincipe est subscnptio tanta autem inter hunc libium et editionem illam
mtercedit similitudo u ), ut facile suspicari possis eum ex Veneta descnptum esse sed
adveisatui ld, quod post e 92 non legitur e 41 repetitum, accedunt sciipturae quae-
dam discrepantes in Gratiaium actione unde iam colhgitui hunc codicem et Vene-
tam ex eodem hbro fluxisse Giaeca desunt omnia spatiis quae sufficiunt relictvs
descripsit hunc hbrum accuiate et quasdam sciipturas enotavit Adalbeito et Ottone
Kellens intercedentibus Hermannus Knust, Gratiarum actionem contuht G Loewe

Restat, ut de duobus hbns bievitei mentionem faciam, dico Ravennatem 134
H 2, ex duobus codicibus consociatum, quoium altero piaeter alios hbellos Ausonii
opuscula et Publii Gregorii Tiferni carmina continentur, ex editione Veneta descnp-
tum (inspexit eum a me rogatus C de Holzinger) et Valentianum, qui Valentiae
extat in bybliotheca publica, numero 146 msignitus saeculi XV eum esse G Loewe
me edocuit catalogo codicum Valentianorum , qui in bybliotheca publica Matritensi
extat, inspecto

C toium S "ptuii- Coipus lllud opusculorum Ausonianorum , quod in codicibus eo legitur, iam sae-

nus 18275 (p3)

culo teitio decimo delectu facto in epitomen coactum esse edocemui codice Pansmo,
numero 18275 signato, saec XIII, membr , formae oblongae, foll 56 insunt piaeter
alia, veluti Fulgentium et Martialis Xenia 12 ) , f 55 r — 56 r exceipta ex Ausonio, quae

10; accuratius hanc editionem descripsit Peiperus 195

11) post XIII 2, 45 ldem qui m Veneta versus legitur

12) accuratius descnpsit hunc libruin Peiperus 275 carmen quod legitur f 56 a 'Cerulaquae piper'
Martialis est, XIII 5

PKOOEMIVM XXVII

secuntur exceipta ex Maitiahs epigiammatis (14, 8 vv 5 sq , 9, 15 vv 11 sq , 18,
19, 23, 26 vv 1 sq , IIII 12, III 88, 89, 134, 1—8, 37, 56, 57 vv 1 sq , III 79,
80, 85, 86 vv lsq , 165, 73, 91, 110, 112 II 9, 12 , 25, 40 vv 1 sq , 7 sq , 87 ,
III 1 — 3) flonlegium Ausomanum , quod inscnbitur 'In Ausomo', haec continet
e 7, e 8, vv 7 sq (adscnptum 'contia nimis elatos'), e 9, 11, epit XVII 34, e 12,
18, 21, 34, epit XVII 31, vv 7—10, epit XVII 29, vv 1 sq , e 68, 45, 82—86, 93—95,
E XIIII 23 sq , 'monostica de erumnis Heiculis' (XXXIII), monosticha de Caesanbus
(XXI 1), Protreptici (XIII 2) vv 1—7 26—28, Precationis matutinae (IIII 3) vv 59
— 78 et 58, 'monostica de tempoiibus' (V 11) conspirant haec excerpta plerumque cum
Magliabecchiano contulit ea A Schoene, codicem diligentissime desciipsit A Kunz

Pansino quattuor addo codices, m quibus simihs inest caimmum delectus, lta in
sciiptuns consentientes , ut eos ex exemplari, quod cognatione quadam coniunctum
erat cum Magliabecchiano et Regio, fluxisse intellegas quamquam non idem omni-
bus pretium statuendum est, nam meliores sunt sme dubio Gudianus et Barbennus
duobus leliquis, Barberinus autem supeiat Gudianum, qui si non eodem modo ut le-
liqui tamen certe mendis haud paucis est inquinatus sunt autem hi

cod Barberinus 815 (VIIII 4), chait , foimae quadiatae, ex duobus codicibus tli (vmunH
consociatus, contmentur enim eo f 1 — 10 Statii Thebaidos libri V saec XIIII scripti,
f 19* — 30 r exceipta ex Ausomo manu saec XVI exaiata hoc oidine Cento nuptiahs
(XXVIII), Bissula (XXV 1, 2, 4—7), Gnphus (XXVI), e 1, 2 vv 6—8, 3, 4, 6, 7,
epit XVII 30, e 8, epigr de fastis XXII 1, 3, 4, e 5, 9, 11, 12, 16—19, epit XVII
34, e 41 40, 42—44, 46—48, 51, 34, 52, 53—63, 30, 10, 102, 100, 101, 98, 99,
103 — 106, 67, 68, 21, 30, 93, 45, 80, 82 conspirat pleiumque cum Maghabecchiano

Guelferbytani duo, Augustanus 10, 9 et Gudianus 145, chaitacei, foimae aS^Yo™^)
quadtatae, saec XV, altei foll 58, alter foll 11 eadem utroque excerpta ex Ausonio " "' ° W
contmentur e 4, 6, 7, epit XVII 30, e 8, 41, de fastis XXI 1, e 9, 10, epit XVII
34, e 12, 18, 19, 39, 51, 52, 65—67, 78, 81, 21, 82—84, 88, E X, Bissulae (XXV)
caimina 6 et 7, Cupido ciuciatus (XXIIII), Cento nuptialis (XXVIII) Augustanus, qui
piaeter Ausoniana Martiahs epigrammata quaedam et Piiapea et poetaium lecentiorum
Italorum poemata vernacula contmet, Ausoniana exhibet f 36 r — 46 v , sic insciipta
'Ausonij Theomh ex opere fragmentum', in f ultimo eadem, quae m hbii Voiauensis
n 111 saec XIII florilegio (cf Wattenbach N A II 403, Melet Vind II 299) f 51 1
leguntui, scripta sunt epigrammata, 86 et 85, ita, ut alteri 'Ausonius', alteii 'Idern'
piaefixum sit in Gudiano, qui sola excerpta exhibet, haec inscriptio extat 'Hec
sunt caimina quae repenuntur de omni opere Ausonij Theomj', in fine haee sub-
sciiptio 'Explicit Am Iadr<? VIIIP kl Augusti 1445 ego Baptista dedus Feltren
dum cancellanus essem M r capitan Iadre transscripsi' m f ll r m alt scnpta est
egloga de ambiguitate vitae ehgendae (XXVHII) conspirant hi codices pleiumque
cum Regio (cf Biandes Quaest Aus 9, adn 6, Peiper 276)

cod S Marci App cl XII cod 8, chait , formae oblongae , saec XV exeunte ipp Vxlfs
sciiptus exhibet mter alia f 93 r — 99 1 excerpta ex Ausonio , sic inscnpta ' Ausonii (,u)
Theomi poete prestantissimi caimina ex omni opere suo defloiati' • e 4, epit XVII
30, e 8, 41 , de fastis XXII 1, e. 9, 10, epit XVII 34, e 12, 6, 18, 19, 39, 51,

d*

XXVIII PROOBMIVM

52, 66, 7, 65, 67, 80, 81, 78, 21, 82, 83, 84, 88, Bissulae (XXVj cainnna 6 et 7,
e 40, E X, exceipta ex praefatione Centonis nuptialis (XXVIII 1), e 85, 86, 53,
55, 80, 100 — 102, 71, 103, lO^, 104, 106, 45 sciiptmae consentiunt cum eis, quae
in Guelferbytanis leguntur, quamquam multis mendis mquinatae sunt ac nonnumquam
temere immutatae quattuor hos codices ipse contuli 13 )

Iam si quaeris, quae sit singulorum quos modo recensui librorum condicio at-
que auctoritas, id pro certo constitui potest eos, quamquam ex uno eodemque codice
non lta antiquo (eaedem enim in omnibus inveniuntur lacunae, veluti in Precatione,
Epicedio, Protreptici praefatione, Cupidme ciuciato, cf v 25, e 50) 14 ) fluxeiunt,
tamen hoc ordine collocandos esse primum sibi sine dubio vindicat locum Ti-
lianus, quamquam non est hber mendis atque adeo hbianoium commentis temeie
illatis hunc igitur potissimum in sciiptura constituenda ducem sequamui oportet

13) hoc loco breviter commemorabo codices quosdam , ln quibus singula Ausonn carmma leguntnr ex
hbris, qui ad hoc genus referendi sunt, desumpta Bernensem 211 saec XV exeuntis, qui i 155 r exhibet
e 10 'Echo ad pictorem' (consentit cum Magliabecchiano et Regxo, cf v 8 ' Si quam') , Monacensem cl
7471 saec XV vel XVI, cuius ln f 62» legitur XVII 29 'Ausomus de Cynico diogene', Ambrosianum
E 74 sup , cuius m mtegumento lpso haeo adscnpsit manus saec XVI potius quam XV e 56 et 57 m
unum carmen comuncta ('in Buculam Myroms') , e 9 vv 1 — 4 7 et 8 ('m uxorem moecham zelotypam'),
e 21 ('ldem ln avarum'), Barbennum 2127 (VIII 42), saec XVI, qm f 226 r habet 'Ausomi uersus supra
duodecim Caesares', (XXII), f 307» e 85 et 86, f 318 V V11 (mscnptum 'Ausonn Peomi'), denique Lau-
rentianum LXXXI 42, saec XVI, in quo f 42 r haec extant sic mscripta 'Ausoim poete uenustissmu
epigrammata' e 56, 40, 4 vv 1 — 4 (v 4 ' armiieros ') , 7 (v 1 'uulnus', non 'letum', v 2 'habent' non
'agunt'), f 48 v e 39 ('Epigramma ausonn poetae'), 17 ('Idem', v 4 'Tauta sibi est nostra'), e 52 (v 1
'Ueneiem uidit Saturma Pallas', 2 'Et certemus', 3 ' quid me temeraria sperms', 4 'tempoie mermis eram'),
e 21 (v 2 'deponit', m mg. 'deposuit'), unde quanta fuent hbranorum hcentia et tementas , facile mtel-
legitur Bernensem contulit G Rettig, Monacensem C Halm, Ambrosianum Th Mommsen, ceteros lpse m-
spexi

Ex codicibus lmpressis fluxerunt
Ambiosianus Ambrosianus P 83 sup chart , saec XVI, in quo mter varia Marulli, Pohtiam, Strozzn, Cam-

P 83 sup ((») puu quaedam Ausonn leguntur hac mscnptione 'Ausomo' adiecta e 11, 41 10, 20, 28, 32, 42,

43, 47, 48, 50, 54—58, A V 27— 29, e 59—63, 67, 70, 30, 98—101, A V 2, 21, 22, 8, 23, 25,
e 25—27, carmen de urbibns nobihbus (XVIIII), e 22, 23, 3, 7, epit XVII 30, 34, 31, 35, e 12,
36, 53, 80, 81, E XVIII 14 — 24 descnptus est ex eduione Aldina
P&mums 8284 Parisinus 8284, ohm Telleriano-Remensis 168, membr , saec XVI, foll 25 continentur eo

'* i l r — 19» Martiahs epigrammata quaedam, f 20 r — 24 r excerpta ex Ausonio XXVIII 3 (mde av 7),

e 8, 9, 10, epit XVII 34, e 12, 13, 16, 18, 21, 36, 50, 53, 55, 56, 81, 80, 85, 86, 100, 101,
A V 34, 5, 6, 14, 9 secuntur oarmina quaedam poetarum Gallorum , quae Francisci primr , Galliae
regis, aetate conscnpta sunt ex eodem quo Ambrosianus fonte fluxisse videtur utrumque lpse
excussi

Basiliensis F VIIII 62, ehart , saec XVI, quo contmentur excerpta ex varns scnptonbus Lati-

nis et Graecis f 50 — 60 leguntur Ausomana descnptum eum esse ex editione Basihensi suspicatus

est L Sieberus, byhhothecae Basihensis praefectus, ld quod, oum todicem lpsum mspexissem a Siebero

summa cum hherahtate ad me transmissum , facile mtellexi , m pnmis ex eo , quod E X 41 legitur

xa^£V07r>.ta, quae scnptura m Basihensi sola invemtur

his adiungam oratioms rn Ephemende (IIII 3) exemplana m tnbus codicibus Ambrosiano F 36 sup _chart

saec XVI f 81 r , Vratislaviensi IIII F 36 chart saec XV f 102, Reginensi 29 chart saec XVI f 261 v

quae apographa omma ex hbro lmpresso (cf v 58 'huic') fluxerunt sed non eadem res est m Marciano

App cl XIIII 230, chart , saec XVI (hunc codicem constituit I Morelhus singuhs hbellis m unum

corpus consociatis a mdcclxxxi) , ubi f l r oratio legitur nam v 41 llle cum Laurentiano LI,*"T3 exhibet

'aera', 47 'mixteque', 79 'nec' cum T Ambrosianum et Marcianum lpse contuh, Regmensem G Meyncke,

Vratislaviensem M Hertz excusserunt

14) cum m E VIII ultmxus versus excidisset, hbrarms quidam lacunam explevit versu E XV 37 accito,
lta tamen, ut 'parvola' m ' vel vola' mutaret qm versus nunc m ommbu» hbris, qm sunt genens «, legitur

PKOOEMIVM XXIX

secundum locum tenet Maghabecchianus ; quocum aita necessrtudine coniunctus est
Regius qui codices quamquam piopna habent ac peculiana quaedam bona, tamen
mfenoies sunt Tihano ceten mixtum quoddam sciipturae genus exhibent ita, ut
modo cum Tiliano, modo cum Maghabecchiano faciant ad Tihanum propius acce-
dunt, ut lam siglis quae supia pioposui utar, p 2 eE Ashbuinhamensis , lehquos blmpuvv 2
ex communi fonte piofectos esse eo, quod eaedem in ommbus extant laeunae (veluti,
ut unum exemplum pioponam, m Giatiaium actionis cap I w 4 — 7 verba 'verum
ago' omissasunt), facile colhgitur horum lgitui in le ciitica perexiguus est usus
Diximus codices w omnes ex uno eodemque libro non ita antiquo deiivatos esse bybi a Siw ie Kk
quae les satis compiobatui eis, quae lam de codice Cantabrigiensi bybl univ Kk
V 34 (2076) exponemus membianaceus is est, formae quadratae maioiis, foll 47, sae-
culi noni vel decimi descriptus est accuratius ln catalogo mss univ Cant III 703 sqq
(cf Mus Rhen I 135 [F Ritschelii opusc III 840 sq ] , M Hauptii opusc II 27,
0. Ribbeckii App Verg p 35, Munionis Aetnae edit p 29, Zangemeistei Sitzungsb
der Wiener Akad LXXXIIII 550) continet f 1 r — 3 V Orationem (IIII 3) et f 3 V — -6 V
haec Technopaegnii (XXVII) capita 9, vv 19 sqq , 10, 11, 13, 3, 4 (omissa prae-
fatiuncula) , 5 — 8 9 vv 1 — 18 quod si scnptuias hmus libri cum eis, quae in co le-
guntm , contulens , facile mtelleges Cantabrigiensem ad idem codicum genus referen-
dum esse sed quam misere conupti smt codices w , ex eo cognoscitui , quod m C
versus aliquot leguntur m w omissi, veluti IIII 3, 8 — 15, XXVII 7, 4, 9, 15 et 23 15 ) ,
11, 12 , 13, 8, adde quod C locis quibusdam easdem scnpturas, quas Vossianus 111
piaebet, servavit in cetens depiavatas, veluti IIII 3, 51 'archams', XXVII 3, 3 'fimta',
10, 1 'flore paium', 11, 13 'quid', 13, 1 'qui', 7 'an latii', et XXVII 13 inscrip-
tionem ' Grammaticomestix' in co omissam quamquam etiam C sua eaque haud levia
habet vitia, veluti IIII 3, 6 'contiaque', 34 'mfecit', XXVII 4, 13 'piohibet lex'
(cf Peiper 284 adn 155) magno opeie autem conspirat C cum Magliabecchiano,
ld quod concedes his sciiptuns mspectis IIII 3, 41 'aeia', XXVII 3, 1 'fois',
5 (inscr ) 'Demembns', 8 (mscr ) 'Decibis', 9, 4 'peiiunum', 26 'secus', 10 (inscr )
'De vere', 13, 2 'nequam quoque' (nequaquam T) , adde mscriptionem ' de gentibus'
ante 9, 19 sed maxime certe memorabiles sunt dupiices m C scriptuiae nam ver-
sus IIII 3, 84 bis legitur m C ' Consona quem celebiat modulato caimine plebes'
(quae est scnptura codicum w) et ' Consona quem celebiant modulati carmmea Dauid'
(quae est hbn Vossiani 111 lectio) , ldem valet de versu XXVII 9, 24 ' Vellera de-
pectit nemoralia vestifluus Ser', quem quamquam cum Vossiano 111 suo loco exlnbet
C, tamen cum w praebet post 10, 5 alteram eius foimam 'Iam pelago volitat mei-
catoi vestifluus Sei ' adde quod m C 9, 22 'feius' ('seivus' w) legitur supra scnpto
'1 pellax' (sic Voss 111) et 10, 3 'passma' (sic w) supia adiecto '1 fusuia' (sic

ors

Voss 111) , cf 7, 3 'consi ' unde lam adparet eum, qui hunc librum scnpsit, aut
ceite eum, qui haec carmma exceipsit, exemplai similhmum codici Vossiano 111 ad
manus habuisse contuht hunc codicem Mommseno mteicedente C Liebermann

15) qui versus ln C hoc modo exhibetur 'Audaces Licu nullo tamen m pretio Car.' et sic puto eui:
m archet^po codicum C et a> olim scriptum fuisse

XXX PROOEMIVM

His , quae modo de codicibus w exposuimus, lam de editiombus vetenbus quae
pnncipem secutae sunt, pauca adiciamus de qmbus cum accuratius disputavent
Peipeius 206 sqq , non meum esse videtur quae ille de his hbns rettuht hoc loco

e *eB™Meciiota- repeteie ac primo loco commemoranda est nobis editio Mediolanensis, quae a
mcccclxxxx in lucem prodiit ab Iul Aem Feiiano curata quo m libro ultimo ea-
dem ex caimme de urbibus nobilibus (XVIIII) excerpta, quae in Tiliano , leguntur,
a Geoigio Merula, Ferrarii piaeceptore, in bybliotheca divi Eustorgii lb ) mdagata (cf
praef ) memorabilis certe est Tiliam et Eustorgiani consensus, qua de re exposuit
Peiperus 213 sqq tamen num idem sit Tilianus atque Eustorgianus , dubitare licet,
cum piaesertim in Tiliano epistula XXIIII legatur, quae m ed Mediolanensi non re-
peiitur quae cum lta sint, potius is, qui Tilianum exaravit, E XII, cuius scriptura
m editione Mediolanensi consphat cum Tiliano, et excerpta ex carmine de uibibus
nobihbus ex Eustorgiano descnpsisse videtur deinde bievitei exponatur necesse est
Vene Yr» J 3 6 ) de editione Veneta, quae a mcccclxxxxvi in lucem emissa est, ab H Avantio ad-
ornata in huius enim libri fine leguntur epigrammata XVIII (A V 1 — 18), quae a
Francisco Nmcisio, qui Cathaiinae, Cypii legmae, fmt a secietis, Mediolani repeita
Bartholomaeus Meiula cum Avantio communicaverat haec igitur carmina, quae
Nurcisius tamquam Ausoniana Merulae tradidit, nihil ad Ausonium peiiinere tam cer-
tis argumentis demonstravit Peiperus 226 sqq , ut ne verbum quidem addere liceat ,
novicia sunt, unum (e 1 ) fortasse antiquum, ex lapide descnptum ceterum nisi fraus
subest Nurcisii vel Meiulae, statuendum est Nuicisium haec epigrammata a poeta
lecenti conscnpta in codice quodam post exceipta ex Ausonio reppeiisse atque ea le

pumenuiw deceptum pro Ausonianis habuisse tertio loco editioms ab Thadaeo Vgoleto cura-
tae, quae prodiit Parmae a mcccclxxxxviiii , mentionem faciam quo in hbro pii-
mum edita sunt Ludus septem sapientum (XX) , Ordo urbium nobihum mtegei (XVIIII) ,
ex codice Tristani Chalci desumpta, Periochae (A I), quas se ab Antomo Bemerio
accepisse dicit Vgoletus, Mosella (deest versus ultimus) , caimen Anth lat 263 R
(A V 34), E XXIIII, Sententiae septem sapientum (A III 1, 2) , Tetiasticha impe-
latoium (XXI 2, 1 — 52, 77 sqq ) , carmen Anth lat 679 R, denique m hbio ultimo
epigrammata qumdecim (A V 1 9 — 33) Ludum, Catalogum, Periochas ex Paiismo 8500
fluxisse scripturae consensu edocemur, Mosellam et Caes tetrast vv 1 — 52, 77 — 80
descripsit Vgoletus ex Laurentiano LI 13, tetrast vv 81 sqq ex libro Pansino 4887
simillimo, Sententias septem sapientum ex Lauientiano XXXVII 25, denique E XXIIII
ex Laurentiano XXIII 20 epigiammata illa, quorum septem (19 — 25) e bybliotheca
Geoigii Alexandnm emanasse dicit 17 ), ab Ausonio aliena esse evicit Peiperus 1 c
sed si de Nurcisii vel B Merulae fraude adhuc suspicio, m Vgoleto iam ceita les est
etenim non dubitavit llle epigrammata Anth lat 263 et 679 ad Ausonium leferre,
etsi alterum nulla pioisus, alteium ea tantum latione coniunctum erat cum Ausonio,
quod Vgoletus eum carmen de quattuor anni temporibus conscripsisse sciebat, simili
modo Sententias septem sapientum (A III 1) nulla alia de causa Ausonio adtribuit

16) qtiae imt Mediolam m fratrmn Dormmcanorum monasterio

17) ' quae feruntur emanas&e e bibhotheca G Alexandnni '

PB.OOEMIVM XXXI

nisi quod eum Ludum composuisse compererat sed accedunt aha ac graviora argu-
menta. non enim pudebat Vgoletum commenta sua mepta atque mficeta pio Auso-
nianis venditaie sic Sententiis septem sapientum adiunxit epigiamma (A III 2) pes-
sime a se ex Graeco tianslatum, e 50, quod lmpeifectum esse recte mtellexerat, ex-
plevit quattuoi versibus adiectis, atque idem fecit in e 87, quod non esse integrum
latus ltem quattuor addidit versus ex carmme Anth Pal XI 254 petitos, denique in
Cupidine cruciato XXIIII 2 post v. 24, ubi desideraii quaedam cognoverat, unum ver-
sum mseruit ad Ovidn exemplar confictum quam ob rem quin epigrammata illa at-
que etiam ea, quae feruntur emanasse e bybhotheca G Alexandnni, ab Vgoleto
ipso profecta sint, equidem non dubito id quod piaeter ea comprobatur Anici Probmi
m titulo epigrammatis A V 20 commemoratione , nomen enim illud finxit Vgoletus
memoi eorum, quae legerat apud Claudianum , quem ipse quattuor annis ante edi-
deiat, et chromcis fortasse de Ausonii in consulatu collega edoctus haec igitur de
Vgoleti fraude sufficiant

quaito loco descnbam editionem Venetam a mdvii in lucem emissam, qua Jr™^ 1507
H Avantius alteiam Ausonii recensionem exhibmt hoc in libro primum editae sunt
Theodosn ad Ausonium et Ausonii ad Theodosium epistulae (I , II) , Pythagoiicon
(XXVIIII), Genethliacon (XIIII), E XVII, XXIII, XXV, denique epigramma de ma-
tre Augusti (A V 35) atque epigramma illud unde petient Avantius, ego quidem
lgnoro videtur fragmentum carmmis cumsdam esse, quo nisi fallor Livia celebrabatur ,
sed frustia Ovidium et Consolationem , quae ad eum falso refertur, evolvi id tarnen
ceitum est ab Ausonio hos versus profectos non esse cetera praeter Pythagoricon
Avantius desumpsit ex apographo Parisini 8500, Pythagoiicon ex Guelferbytano al-
tero (Gud 145) , in epistula XXV autem piaeter Parisinum adhibuit alterum codicem,
Vossiano 111 similhmum, nam ex tali demum lacunas, quae sunt m P, vv 53, 79,
89—92, expleie potuit (cf. Peiper 342)

huic editioni adiungam Ascensianam ab Hieionymo Aleandio cmatam") ca-JJSo* 16 " 1 "
stigatus est in hoc libio Mosella atque ultimo versu adiecto in mtegrum lestitutus, qua
m re usus est Aleander codice ' e bibliotheca divi victoiis in subuibano pansiis eruto' «)
ex eodem codice edidit eglogam de iosis (A II) atque Ausonio adtnbuit ceterum
hbrum lllum, si scripturas eius in caimme de losis inspexeiis, neque rta antiquum
neque bonum fuisse facile mtelleges

Iuntmam, quae quamquam eodem anno quo Aldina in publicum emissa est, ta- ("«
men pnor illa lucem adspexisse videtur nam si Mosellam excepeiis , m ceteiis car-
minibus editionis utriusque non est consensus quam ob lem statuendum est Avan-
tium, cum Aldmam parabat, Iuntinam in Mosella emendando m auxihum vocasse
ld quod facile mtellegitm his scnpturis, quae in utraque editione leguntur, inspectis
11 'Nouomagum', 185 'feiunt', 210 'Veseui', 224 'rediget', 261 'Cuique', 289
'chalcedonio', 312 'quadro cui in', 324 'Villa', 336 'nutantia', 345 'hic', 'affoiet',
360 'allabere', 407 'Britanos', 461 'Saxona', 465 'Tagum' videtur autem is, qui

Iuntina 1517

Ivmt )

18) usus sum ea editione, qnae prodnt Parisns a mdxiii

19) vide quae de ha<, re p XXXVI m excursu de apographis codieis Lugdunensis exposuiuius

XXXII PROOEMIVM

in Iuntina Mosellam lecensuit, librum similem Rhenaugiensi (cf 312) ad manus ha-
buisse 20 )
>ma, (Aid) denique Aldinam a mdxvii ab H Avantio cuiatam, de qua vide quae Peiperus
212 exposuit

Alteium genus

c vo\ C sTnus°iii Sed iam ad alterum genus codicum veniamus qua in le tiactanda primum de

codice Vossiano fol 111, qui nunc Lugduni Batavoium m bybliotheca universitatis
servatui, agamus necesse est 21 ) membianaceus is est, formae maximae, foliorum 40,
saeculo VIIII meunte scriptura langobaidica exaratus novem ohm constabat qua-
ternionibus, id quod ex siglis in ff 8 S , 16 v , 24 v , 32 v , 40 v ultimis adscnptis cogno-
scitur, nunc, cum quatemiones quattuoi priores excideimt, qumque tantum restant
in quateimone sexto, qui nunc est alter, quartum excissum est folium, quo contine-
bantur XVI 17 — 23, quod fohum eo tempore, quo paiata est editio Lugdunensis, cum
toto coipore comunetum suum locum obtinebat singulae pagmae columnas habent
bmas versuum XXXII, nisi qiiod in f 10 v quattuor, in f 1l r ties sunt columnae
tituh minio sunt picti continentur autem hoc codice

f 1 Ausomi ad lectoiem, Syagnum, Theodosium praefatioues (III, II), pnma mscnbitm
'f Abhmc Ausomi Opuscula Ausomus Lecton Salutem

l v Ephemens (IIII)

3> 4 Eglogarum libelh (V) caimma 1—10, 1 2 — 1 6

4^ Monosticha de aerumms Hercuhs (XVIIII)

4? Eglogarum hbelli carmma 17—19

4v Precationes Ausomi consuhs designati (VI et VII)

5v Parentaha (XV)

9 r Professorum Burdigalensmm commemoratio (XVI)

12i Epitaphia (XVII 1—34), post XVII 29 mserta sunt epigrammata 49 et 50

14 1 Ausomus Drepamo (XXIII)

14^ Pythagoncon, De viro bono, Nal /at ou U^a^opi^, De aetatibus Hesiodion (XXVIIII

—XXXII), De latione hbrae, De ratione puerpern matun (XXXIII, XXXIIII)

15i D e Herediolo (XII)

lG r Versus paschales, Oratio consnhs Ausomi Epicedion m patrem (VIIII — XI)

17' Ordo urbium nobihum (XVIIII)

18v Technopaegmon (XXVII)

20v Ludus septem sapientum (XX)

22i Caesares (XXI)

23v de fastis (XXII 1 et 2)

23v Onphus (XXVI)

25r Symmachus Ausomo (epist I 31), Ausonms Symmacho (E XVII), Symmachus Ausomo

(epist I 25)

26i epistulae VIII, VIIII, IIII— VI, III, I, II

28v Genethhacon, Protrepticus (XIIII, XIII)

30i ep i S tulae XXIIII, XXV, XXIII

20) non lgitui recte se habent quae Peiperus p 218 sqq disputavit

21) descnpsit hunc librum pretiosissimum Montfaucon bibl bibll man 1680 n 2546, cf catal bibl
publ Lugd 376, L Mueller Ann phil 1866, 394 (mus Rhen XVIIII 114 sqq), A Riese Anth Lat II
praef XVI sqq , C O Axt Quaest Auson 3 sqq , H I Muellei m piogr gymn Fndenci-Weiderani Bero-
lmeusis 1866, 24, Peiper I c 256 sqq sed accuratissimam eius descriptionem dedit A Holder schedis,
quae codici nunc praehxae sunt, conscnptis ipse his hunc hbrum contuh, praeterea HoldPri collatione usus
sum, quam ille hberalissime mecum oommumcavit

PEOOEMIVM XXXIII

32r Pauhm epistulae ad Ausonium (c XI 1—48 M , c X vv 103—331, 1—102)

34r Oratio Pauhm (c IIII M )

35i epigrammata 35, 8, 9, 71, 72, 73, 40, 44, 41, 47, 48, 42, 43, 21, 84—89, 95, 68

36» Paulmi ad Gestidmm et Nicetam epistulae (cc I, II, XVII M ) •.

37 carmma quaedam Anthologiae latmae 648 — 657 c R

Conectus est hic libei manibus duabus, altera antiquioie, altera recentiore qua-
lum llla non solum smgulas htteras vel syllabas lmmutavit scnptuia antiqua pleium-
que eiasa, sed etiam locos evanidos lefinxit ac nonnumquam suis scnptuns lllatis ob-
levit ita, ut manus antiquae vestigia omnino obiueientur cuius lei luculentum ex-
emplum habes versus epitaphn Achillis (XVII 5) 3 et 4, qui lam nullo pacto m mte-
gium restitui possunt alterum exemplum est v 22 m Ephemeridis caimine alteio
(IIII2), quem talem, quahs manu alteia scnptus est, ab Ausonio piofectum esse haud
veii simile est teitia manus leviores feie scriptmas mtulit, sic, ubi n pei compen-
dium exaiatum est, hanc htteiam supra adiecit, veluti 'ca^cro', et compendio q s , si
ld vim habet pronominis 'quae', supra vocalem a adscnpsit 22 )

Fuit autem is codex ohm m bybhotheca monasteni oidinis S Benedicti, m Bai-
barae msula siti, quae est m Aiaie flumme apud Lugdunum oppidum, hoc tempoie
Ile-Baibe dicta atque lbi hunc hbrum Sannazanus (Actius Smceius) lam ante
annum mdii mspexit 23 ) qui non totum descnpsit libium, sed quosdam ex eo de-

22) de scnptura Vossiam non est quod post L Muellerum et Pevperum accuratvus disseram quam ob
rem breviter tantum eas res , quae gravissimae esse videntur enarrabo scnptum legitur plerumque ' mici '
(rarius 'mihi'), 'nicil' (et ' nihil ') , saepius cs pro x, veluti 'ancsia', l omissum est m 'Spama, ste, stud,
stinc' et quae sunt simiha, g nonnumquam positum pro i , veluti 'gaceo, geiuma' contra i pro g, veluti
'lenuisse, quinquetems (qumqueiems) ', frequentissime u pro b, veluti ' reuoluuihs, nouihtas, uerua, uellum,
siui (cf V 1, 8, XX 185, e 41,3), nouis (XVI 2, 38, e 35, 15)', quae plerumque manus altera correxit,
contra b pro u, veluti 'abus, octabus, mbe, brebis', lta tamen ut haud raro m htterae b capite hneola trans-
versa ad dextram paululum adsurgens manu ut videtur tertia adiecta mvematur pro 'cum, cur' leguntur saepe
'quum (qum), quur', 'quoquat' (VI 15, XXVII 13, 4) pro 'coquat', contia ' hcor' (V 17, 13, 'hquor' XXVII
8, 12), 'locor' (IIII5, 4, XV 7, 12, 'loquor' B VIIII 42), 'condam' (IIIIl, 13, XV 4, 8 al , 'quondam' XVI 2, 3
et 25 al ), 'cotiens' (II 16, IIII 7, 12, XV 1, 2, plerumque 'quotiens'), 'obhcos' (IIII 7, 34, 'obhqua' V 1, 4,
XXXV 17, 'aequos' XV 26, 1)' littera h saepissime aut neglecta est a hbrano, veluti 'abeo, abito, uius',
sed plerumque manu altera adiuncta, aut temere adscnpta, veluti ' honus, honeratus, hortus (ortus) ' lns adde
ae et oe pro ae et oe scripta, virgula manu alteia adiecta, j) saepissime pro 'per' scriptum, quod mde a 1 26 l
demum sohto compendio sigmflcatur , i longum non solum m pnmis , sed etiam medns vocabulis adhibitum
httera m plerumque hoe compendio — • mdicatur , veluti 'mcubunt', sed mde a f 27 mteidum ld compen-
dium vim habet htterae u (veluti 'tegut'), quae etiam altero siglo -1 scnbitur (veluti 'nuc') quod si littera
l omissa additur manu prima aut loco altenus htterae falso scnptae restituitur, ea plerumque turculae flguram
habet lta , ut simihs sit litterae y ceteium ut scripturam tibi lpsi hceat ocuhs cognoscere , ln fronte huius
hbri tabulam habes adiectam , m qua fohum ll 1 (continentur eo XVI 8, 16 — 11, 56) photographiae quae
dicitur ope depictum est

23) nam Pontanus, qui mense Augusto anm mdiii obnt, schedas, quas Sannazanus e Galha secum Nea-
pohm rettulerat, cum lpse Neapoh versaretur, perlustravit , cf M Haupt m Gratu editione p XXII de
eis, quae Sannazarius rn Galha mvenit, conferas P Summontu, cui ille quos congesserat thesauros ni lucem
emittendos tradiderat, ad F Pudencum, patricium Neapolitanum, epistulam (Pontam opp a Summontio edita
Ven ap Ald 1518, vol II 102% Haupt XXIII, Addiziom copiose di Lionaido Nicodemo alla bibl Napo-
letana del dott N Toppi m Napoh 1683 p 31 col 1) ' Advexit (Sannazarms) nuper ex Haeduorum usque
flnibus atque e Turombus dona quaedam mirum m modum placitura litteratis viris , Martiahs , Ausonn et
Sohni codices, novae atque mcognitae emendatioms tamque a nostris diversos, ut hos certo ac legitimo partu
natos , rehquos vero hceat spurios existimare' — anno demum mdlviii Lugdum apud Ioannem Tornaesium
prodnt editio a Stephano Charpino vel potius a R Constantino curata , qua quae m Vossiano leguntur Auso-
niana omnia m lucem piolata sunt mnum autem est m hoc hbro epigramma legi de Didoue (A V 36)
carmim de Niobe (XVII 28) admnctum, quod unde petiennt editores, lgnoramus certe ld neque ln Vossiano
in-vemtur neque ommno antiquum est, sed a novicio quodam poeta compositum

AvbOM\S Q

XXXIV PROOEMIVM

cerpsit flosculos ac simul scripturas, quibus opusculis, quae in editionibus eius aetatis
nianca ac corrupta circumferebantur, emendandis subsidium pararetur, enotavit haec
igitur exceipta ille secum in Italiam rettuht
P ha cod vmdo- Duo extant Sannazarii exceiptorum apographa inter quae priorem locum obtinet

bonensis 3261 r ° r r

codex Vmdobonensis 3261 / cp 335, chart , foll 81, saec XVI continentur hoc
libro, quem post Endlicherum accuratius desciipsit Peiperus 345 sqq

f l r Pontam ad Smcerum epistula (cf Gratu editionem a M Hauptio curatam XXIII), f 3
Ausonn lumons carmen Lugduni mventum (III 1—8, 13—18, 23—38, II 9—12, XV 4,
3—6, 10, 5 et 6, 9 et 10, XVI 2, 31—34, 4, 11 et 12, 21, 7—14, 25, 9 et 10, 26, 7
— 10, quod commentum sane mirum non lpsi Sannazano tnbuendum est, sed eorum
stultitiae, qui schedulis eius male usi flosculos ab eo decerptos" temere m unum cor-
pus comunxerunt) , XVII 15 et 29, e 49, 50, Pythagoncon (XXVIIII), De herediolo
(XII), excerpta ex caimine de urbibus nobihbus XVIIII 167 et 168, 28—33, 73—80,
Oratio Pauhm Episcopi (IIH 3) «), E XXIIII, XXV 1—102, XXIII, Pauhni ad Auso-
mum epistulae (c XI M 1—48, X 20—102), excerpta ex Ludo septem sapientum XX
76 et 77, 91—128, 137, 139, 141, 143, 152, 158, 160, 228, 138, 140, 142, 144, 155, 159,
161, f 20 v 'Quo ordme Ausomi carmma disposita smt m codice vetusto lugdunensi
qm ab Actio Smcero mventus est m Arans msula' quo m mdice is, qui lllum com-
posuit, ordmem excerptorum a Sannazano confectorum secutus est, lta tamen ut haud
pauca scheduhs male dispositis turbaret, f 22* 'Quae aut emendanda aut ahter scnpta
mvemantui quam m rmpressis' hoc m capite is, qui ld conscnpsit, diversas ab lm-
piessis scnpturas enotare vohusse videtur 25 ) nec tamen ld consihum perfecit solas
enim quae sunt m Technopaegmo (XXVII) eius modi lectiones protuht quamquam
hoc negotio male sedulus functus est modo emm Lugdunensis, modo altenus genens
hbrorum, quod httera <o sigmficavi, vel editionum scnpturas enotavit aut adposuit
usus autem erat Sannazarms praeter Lugdunensem etiam Leidensi Q 33, ld quod ex his

o Inditijs

scnptuns supra positis mtellegitur XXVII 4, 7 mutuum (mutuo Leid), 9, 12 Ibicus

pngna

(Inditus Leid), 15 picna (pugna Leid ), cf Peiper 347, f 23*sqq leguntur XXVII 12,
13 et 1 ex Lugdunensi descnpta, locus ex Donati vita Vergihi (Schol Bern ed Hagen
p 739 'Nisus agncohs'), 'Epitaphmm Archeh Incerto Authore', Piaefatio Aviani

'Avienus Theodosio', Ausonn ep 71 ('In aho ltem codice m eadem bybhotheca muento
sic habetur') 2 »), carmen Eugemi de httens mventis (cf Eiese A L II praef XXXVI,
mscnbitui 'Ibidem'), Ausoim de duodecim sigms (V 9), quod et lpsum ex aho codice
est depromptum 27 ) demque fohis ahquot vacuis mtenectis secuntur f 43 sqq Ovidu
Haheuticon, Nemesiam Cynegeticon , Ovidu epist ex Ponto IIII 10, 33 sq , Gratu Cy-
negeticon

Iam ex his, quae modo disputavimus, colligitur codicem ab ipso Sannazario con-

scriptum non esse atque haec res confirmatur eis, quae Hauptius in praefatione ad

Gratium p XXV sqq exposuit unde iam patet inscriptionem quae est in folio prae-

fixo ' Ausonii , Ovidij , Nemesiani et Gratti fragmenta, Actii Sincen manu scripta ' ab

eo, qui Sannazarii schedas descripsit, profectam esse ex eis, quae in eodem folio

ultimo adiecta sunt, ' Martirani et doctorum Amicorum ', colligitur eum, qui hunc hbrum

possedit, Conolanum Martiranum fuisse, qui episcopus S Maici Venetiis obiit a mdlvii

ffindn^Man- Alterum apographum in Hieronymi Aleandri manus pervenit, qui a mdxvi Pa-

angelus Acciu- ..._,. „ ii.

sms nsus m Itaham reversus per xxi fere annos bybliothecam munere functus est in
aedibus Vaticanis quod apographum unde acceperit , ignoramus (cf Peiper 350) ,
ab Aleandro autem ea, quae ex codice Lugdunensi enotavit in Diatribis Romae

24) Paulim et Ausomi orationitras propter lnitiorum similitudmem temere confusis

25) id quod mtellegitur ex his verbis m capitis llhus mitio positis Et primo In monosyllatns '

26) conspirat xs liber cum Lugdunensi

27) scnptura non consentit cum Lugdunensi, cf v 11

PEOOEMIVM XXXV

mdxxiiii in lucem emissis, se accepisse tesiatur Mariangelus Accursius etemm
p 75, ubi de Precatione matutina (IIII 3) verba facit, haec dicit 'In particula
tamen manu scnpti exemplans, quam penes Hieionymum Aleandrum esse testati
sumus, Paulinus Episcopus, non Ausonius eius author inscribitur' ac paulo ante, ad
quem locum ipse p 75 revocat legentes, p 58 haec leguntur ' Ceteium m perveteii
codicis fragmento, qui penes Hieronymum Aleandrum est, non ea solum inveni-
mus , verum etiam desideratam hactenus in isdem monosyllabis praefatiunculam '

(XXVII 1) tertius, quo Aleandn mentio fit, locus extat p 110 'Pleraque igitui
opuscula, quae Virgilio conspnatione omnium ascnbuntur, epigramma videhcet de
Aetatibus animahum, Vir bonus, Est et non Ausonii lusus esse, non Vngilh

fiagmenta quaedam Longobardorum quandoque characteribus fidem faciunt quorum
inspiciendi, sed et mvulgandi publicandique mihi facultatem fecit Hieionymus idem
Aleander', quo ex loco adparet in Sannazani schedis etiam de aetate et scriptura
Lugdunensis quaedam tradita fuisse

Quae Accursius ex schedis ab Aleandro secum communicatis protuht cum ex-
ceiptis Vindobonensibus ita consentiunt , ut ex communi fonte utrumque apographum
fluxisse facile intellegatui leguntur enim apud eum carmen lllud insulsum, quod in
excerptis Vindobonensibus primum locum obtmet, quamquam Ausonii iunioris nomine
non addito et omissis vv II 9 — 12, quos aut non invemt in schedis aut ut ineptos
seclusit, et cetera piaeter XVII 29, Pythagoricon (XXVHII) , e 49 et 50, quae aut
neglecta sunt ab eo aut ln schedis non extabant ceterum modo Accursh modo
Vindobonense apographum accuratius enotatas habet Lugdunensis scnpturas, unde
quo modo depravatae sint Sannazarii schedulae ab eis, qui illas descripserunt , co-
gnoscitur lmmutavisse autem Accmsmm ipsum huc llluc exemplans, quo utebatur,
scnpturam ex eis, quae de altero Aleandn schedaium apographo exponemus, adparebit 28 )

Continetur id apographum exemplari editionis Iuntinae, quod, cum Eomae pu- iSj?™
blico praeconi subiectum esset, in Tiuebnen, bibliopolae Argentoratensis , atque inde
m meas manus peivenit adiecta sunt huic exemplari folia aliquot chartacea, quo-

28) Accursius saepius praeter Lugdunensem exemplana manu scripta vetusta commemoravit et ex eis
scnpturas quasdam protuht atque usum esse eum Laurentiano 33, 19 mde adparet, quod in hrs sonpturis
sunt quaedam, quae ln hbro lllo solo leguntur, veluti e 4, 2 'laeto', XXVI 1, 17 ' condemnatioms ' , aliae
veluti supplementum lllud XXVIII 2, 42 'qualisque videri' non solum ln Laurentiano, sed etiam m alns
libris lnvemuntur praeter Laurentianum etiam excerptorum codicem talem , quales sunt Guelferbytani , ad-
hibuisse videtur Accursius, conferas XXVIII 1, 31 'turtuns', XXIIII 2, 73 'luoentibus', quod etiam facih
comectura Accursium restituere potuisse non nego, est ln Guelferbytano pnore, 'pervemt' XXVI 1, 9 est in
Barberino 815 quamquam ne mmiam fldem tnbuamus Accursio, quam maxime cavendum est nam scnptura
' ad arces ', quam ad E XVIIII 34 protuht verbis ' vetus lectio ' adiectis , est m Veneta a 1494 quod si
ad e 3, 6, qui versus mtercidit m hbris , dicit rn vetustionbus qmbusdam exemplaribus alterum haben m-
dicatum sibi esse ' Quaentur et falht lumma plaga recens', veibo 'alterum' eum , qui m Veneta a 1507
legitur ' Quas ferat a celen vulnere dextra valens ', sigmflcans, ea re magna de eius flde suspicio movetur ac
confirmatur ea his, quae de e 2 rettuht cmus cum in 10 tantum vv 6 — 8 legerentur, Avantms ln Veneta
a. 1507 hunc adiecit 'Nostra simul certant vanis epigrammata nugis ', Accursius vero haec adnotavit 'In se-
cundo epigrammate diu versus hic desideratus creditur Est iocus m nostns, sunt sena multa libelhs'
utrumque lgitur versum ab Accursio conflctum esse suspicari hcet m penochis apographo codicis Parisim
8500 usus est accuratiore eo , quod accepit Vgoletus a Berneno , sed a docto homme hinc lllmc correcto
quamquam num omnes, quas protuht Accursius, scnpturae re vera m lllo fuennt, dubitare hcet magnam
emm veri speciem habet Accursium etiam eas, quas lpse exeogitaverat, comecturas pro codicis scnptuns ven-
ditavisse (cr Peiper 352 sq )

XXXVI PROOEMIVM

ium novem exhibent excerpta ex libio Lugdunensi, m f 24 sq legitm manu alteia
exaiatum poema, quod msciibitur 'Luciani carmina heroica m amoie' leguntui au-
tem excerpta illa, quibus praemittuntui verba 'Ex antiquo codice' hoc oidine Au-
sonii iunioiis caimen (titulo non adiecto, post III 38 secuntui vv II 9 — 12), De viro
bono, iro&ayoptxr, a£t'«>aic, Nat xat ou, iro&apptxov, De Aetatib Hesiodeion, caimen de
herediolo, Eiusdem Ausomi Rosae, Technopaegnii praefatio ad Pacatum, quam se-
quitur disputatio de capitum singuloium m hoc carmine ordine, numens quibus
distincta sunt capita in Lugdunensi enotatis, denique Technopaegmi caimen XII et
XIII sciipturae maximam paitem congruunt cum Accuisianis, sunt tamen quaedam,
quae cum exceiptis m hbro Vindobonensi consentiant iam ex his patet hoc apogia-
phum ex Aleandri schedis fluxisse cuius rei alteium idque luculentum profene pos-
sum argumentum etenim Accmsius p 110 paulo post ea, quae supra exscirpsimus,
lta pergit ' Quid quod vel opusculum, cui titulus Rosae quodque supia dictis iunctim
legitur 29 ), ex quibusdam exemplaribus Ausonii, non Maronis perhibetur' quibus cum
veibis lam ea conferas, quae in nostro exemplan post carmen de iosis leguntur 'Vt
ciedam ausonianam et non maronianam esse de Rosis elegeiam facit non modo ve-
tustus codex e bibliotheca divi victoris (cf Montfaucon bibl bibl 1369) m suburbano
paiisiis erutus, m quo Ausonianae mosellae statim subditur hoc de rosis stSoMiov,
verum etiam vocabula aliqua huic operi inseita ausomo maxime peculiana, quae Vei-
giho, imo crediderim etiam vergiliano seculo ignota, ut est illud quadrua et Antici-
pare' 80 ) quae tu a quo putabis profecta esse nisi ab rpso Aleandro^" nec tamen hunc
sua manu quae extant m exemplan Iuntino sciipsisse puto, sed ahum quemdam ex
Aleandii schedis haec in Iuntinam tianstulisse

Sed lam post longum sane de apogiaphis Lugdunensis excursum ad hunc codicem
lpsum leveitamui , ut quae sit eius fides et auctontas mquiiatur etenim A Riesius
statuit (Anth Lat II praef XVIII) syllogen in hoc codice exhiben vel ab lpso
Ausonio factam vel saltem ad eius voluntatem concmnatam hanc sententiam com-
probavit Peipeius (273) lta, ut opusculoium singulorum in hoc libro dispositionem
aptissimam atque lpso scnptore dignissimam esse diceret 31 ) nec dissentit a Riesio
Biandesius nisi quod corpus opusculorum, quod Vossiano continetur, non ab Au-
sonio lpso, sed ab alio homine (Hespenum ld fecisse suspicatui) constitutum esse
existimat (Ann phil 1881, 65 sqq ) quam rem ut confirmet, nos ad msciiptionem
epistulae II reicit (p 62), quae haec est 'Incipit pater ad filium qu v m tempoiibus
tnannicis ipse trebens remansisset et fihus ad patrem (a patre Scal ) profectus esset
hoc incoatum neque inpletum sic de litterariis (lituranis Scal ) scnptum' addere poteiat
inscriptionem carmims de herediolo (XII) 'Qum de palatio post multos annos hono-

29) dicit editionem Parismam , m qua H Aleander hoo carmen mter Ausomana recepit his verbis
adiectis 'Ausonn Rosae, quae perperam Marom adscriptae ex flde vetusti codicis autori assignantur '

30) ceterum nequaquam ea re probatur carmen de rosis ab Ausonio compositum esse nihil aliud enim
narrat Aleander nisi m quodam hbro, ld quod scnptuns eius edocemur, nee lta antiquo nec bono Ausonn
WoseHam earmen de rosis excepisse, sed Ausonn nomine m titulo non adiecto neque vero is color et sermo
est huius carmims, ut ab Ansomo profectum esse videatur

31) 'Der Vossianus zeigt sich als eine authentische Ausgabe , auoh die Disposition lm gan-
zen macht den Emdruck der Wahrheit und Unverfalschtheit',

PROOEMIVM XXXVII

latissunus qmppe lam consul ledisset ad patnam uillulam quam patei liqueiat intio-
gressus his uersibus lusit luciano (Lucihano Scal ) stilo ' ac ceite manifestum est
ex veibis ' de htuianis' et teitia quae dicitur persona, qua is, qui haec conscnpsit,
utitur, ea non ab Ausonio lpso, sed ab aho quodam, qui Ausonn schedas composuit,
piofecta esse (cf V 17 XXII 1) haec igitur qum recte statueiit Biandesms, non dubito
et caimma quaedam ab Ausonio in schedis lehcta esse nondum peifecta atque expolita
ldem ostendit dittogiaphia m caimme piofessorum XXIII mdicata (p 63) nam tetra-
sticha llla vv 5 — 8 et 9 — 12, ld quod ex verbis 'quod ius pontificum' in utnusque
mitio positis intellegitur , nullo pacto m eodem caimme se excipere poterant lmmo
statuendum est poetam, cum unum m carmme pangendo conscnpsisset, postea alteium
in maigme adiecisse, ut sibi m caimine hmando unius altermsve ehgendi facultas
esset sed quamquam adsentior Biandesio , nohm tamen de Hespeno cogitaie , qui,
si lpse schedas a patre relictas collegisset ac disposuisset , ceite non his verbis usus
esset, sed accuratius et distinctius res mdicavisset immo hae insciiptiones mihi ab
homine, qui etsi quodam cognationis vel familiaiitatis vmculo cum Ausomo coniunctus
eiat, tamen aetate paulo longms distabat, profectae esse videntur et si Vossianum,
id quod egiegns eius scnptuns confiimatui, ex fonte puiissimo fluxisse contendo,
tamen nequaquam opusculorum smgulorum m eo dispositionem totam ad eum, qui hoc
coipus concmnavit, lefeiendam esse existrmo, sed hoc etiam libio nihil ahud contmeri
censeo msi excerpta eaque in scholae ahcuius usum confecta quam lem lam giavis-
simis opmor aigumentis compiobabo

Ac pnmum, quod piofeiam, argumentum mde petam, quod in Ausoniams, quae Itm ^ lll0pdh "
leguntui m Vossiano , unum esse carmen ostendam Ausonio omnmo mdignum et po-
stenoii demum aetati tiibuendum , dico carmen decimum , oiationem Ausonii consuhs
veisibus lhopahcis conscnptam quod caimen quamquam nunc a Peipeio et Biandesio
genuinum esse putatur, tamen eoium malo sententiae accedere, qui id ab Ausonio
plane abiudicaveiunt pnmus igitur hoc de carmme illo tuht iudicium Scaligei, quem
secuti postea editores ld ex opuscuhs Ausomanis eiecerunt Heinsius cum pnmum
legit hoc caimen , suo more id emendare conatus est i2 ) , sed quo minus totum eodem
modo tiactaret, deterritus esse videtur immam, quae non paucis locis m eo conspicitur,
baibane adde quod L Muellerus de le metr p 462 caimen lllud foedum et bai-
barum diceie non dubitavit et piofecto, etsi fortasse contigent feliciori cuidam m-
gemo tales coriuptelas sanare, quales msunt m vv 33 et 34, tamen non absterget is
soides illas atque llluviem, quae ceite non extrinsecus illatae, sed omnmo nativae
sunt non enim loqui , sed balbutne videtur poeta m hoc caimine , si modo qui tah
ometui nomme eum dignum esse censes atque ut concedam dandum esse aliquid
avtificiosae caimmis conformatiom , tamen tanta in eo est obscuntas, tam absurdum
ac contoitum dicendi genus, ut a simphci llla et nitida, qua utitur Ausonius, oratione
muum quantum abhoireat denique ut fuent Ausonms vocabuloium novatoi , tamen
m hoc eaimme , etsi quae est eius compositio quodam modo ad vocabula novanda
poeta piovocabatui , nimia conspicitur m ea re solleitia atque adeo tementas, ut

32) m exemplan editioms Lugdunensis, ouius supra mentionem feci, cf adn 9

XXXVIII PEOOEMIVM

omittam quaedam vocabula non Ausonii, sed posterions cuiusdam hominis aetatem
redoleie quae autem leguntui m Epicedii praefatiuncula (XI 1, 2), ea certe non
mmore ime referri possunt ad Versus paschales quam ad orationem versibus rhopali-
cis compositam

Et quis credat apto loco positum esse ln hoc corpore carmen de aeiumnis
Herculis (XXXIII) Eglogarum libro , quo carmina de anno , mensibus , diebus , side-
ribus et quae sunt similia continentur, insertum, cum praesertim in alus codicibus,
de quibus mox exposituii sumus, multo aptius coniunctum sit cum carminibus de viro
bono, NAI KAI 01 , Hesiodio (XXX — XXXII) 33 ) , quis credat nativum suum locum tenere
carmina XXVI, XHII, Xni temere illata in epistulas^ atque ut concedas Paulmi ad
Ausonium epistulas in corpus Ausonianum lecipiendas fuisse ita , ut cum Ausonii ad
Paulinum epistuhs coniungerentur , quid facias oratione Paulini post epistulas Pauhni,
sed ante Ausonii epigrammata collocata'? concedo equidem hanc carminum dispositio-
nem homini inepto tribui posse at haec comectuia infiimo satis nititur fundamento
ac, msi certis aigumentis comprobetur, vereoi ut veri speciem habere videatur

Sed si forte his argumentis a me prolatis nihil tribuis, iam mecum inquiras, quod
fuerit eius, qui hoc corpus confecit, m ea re mstituenda consilium cur quaeso ille
ea tantum , quae nunc leguntur in Vossiano, opuscula recepit ? cur aha omisit eodem
certe loco habenda aut maioiis etiam aestimanda^ quam lem lta explicat Brandesius,
ut corpore lllo, quod Vossianus exhibet, spicilegium quoddam contineri dicat, carmina
ab Ausonio post annum ccclxxxiii condita quod spicilegium eo consilio institutum
esse, ut corpori alteri opusculoium, quod ab Ausonio confectum erat, tamquam sup-
plementum adderetur codicibus co autem nobis traditam esse syllogen caimmum,
quae ante annum ccclxxxiii conscripta erant, ab homine quodam familiaritate cum
Ausonio coniuncto concmnatam (p 76) qua in disputatione quaedam msunt egregie
inventa, de qmbus post exponemus, sed ad sententiam de hbri Vossiani origine
confirmandam ea mihi minime apta esse videtur nonne enim in hbns co Oratio
legitur ex Ephemeiide deprompta, quae praeter hoc carmen Vossiano solo exhi-
betur'? ac quis fidem habebit Brandesii coniecturae supra commemoratae , qua Ora-
tionem antea conscriptam post ab Ausomo Ephemeridi inseitam esse statuit (p 73) ?
adde quod et in codicibus to et m Vossiano alia etiam msunt carmma, veluti VIIII,
XI, XIII, XXVI, XXVII, XXXIII, E IIII, epigrammata quaedam, quod in Vossiano
et excerptis ex corpoie illo, cui tamquam spicilegium additam esse syllogen lllam
in Vossiano Brandesius dicit, veluti in Sangallensi 899, eadem carmina leguntur, dico
XXX, XXXI, XXXII, XXXIII cur igitur quaeso is, qui spicilegium composuit, re-
petiit haec carmina ex corpore lllo, quod ei ad manus fuisse supra diximus'?

Iam vero reputes animo nihil inesse in sylloge llla, quae Vossiano exhibetur,

33) versus 11 sqq carmims huius olim ab eo secludendos ac fragmentum alterius carmmis esse suspi-
catus sum ea re m primis motus , quod hi versus Vossiano solo exhibentur , ln ceteris autem codicibus non
leguntur (cf Sitzungsber der Wiener Akad der "Wiss XXXXIII 68) atque hanc sententiam adsensu suo
comprobavit Peiperus (p 308 adn 194) sed lam mihi res minus certa esse videtur nam, etsi hi versus
cum eis, qui antecedunt, non satis apte comuncti sunt, tamen lam non negem vmculum quoddam mter hos
et lllos mtercedere ac facile sane flen potuit, ut hi versus ob eam reoi m ceteris libris omitterentur

PEOOEMIVM XXXIX

quod, ut Quintiliani utar verbis, pueris nolis interpretari 34 ) , ita ut is, qui hoc coipus
confecit, legem illam, qua summam puero deberi reverentiam statuitur, diligenter ob-
servasse videatur, etsi in Ausonianis haud pauca sunt, quae huic legi quam maxime
adversentur, priore codicum genere nobis tradita reputes porro deesse in Vossiano,
si pauca quaedam verba excipias, Graeca omnia quae res non tam casui cuidam,
sed consilio tiibuenda esse videtur haec argumenta si iam in unum collecta tibi
proposueiis, nonne mecum consenties statuente non tale, quod sibi mente finxerunt
homines docti, corpus inesse in Vossiano, sed, id quod iam ante dixi, florilegium ex
opusculis Ausonianis in scholae alicuius usum concinnatum qua re certe non im-
pedimur, quo minus putemus eum, qui hoc florilegium confecit, optimo codice, a quo-
dam cognato vel propinquo Ausonii conscripto , usum ac plerumque etiam ordinem,
quo singula opuscula in codice illo disposita erant, secutum esse, ita tamen, ut quae-
dam m hac re lmmutaiet atque aliis caiminibus omissis, aliis transpositis turbas ex-
citaret nec video, quid obstet, quominus m monasterio illo, quod in Baibarae insula
Carolus Magnus condiderat, florilegium, quod complectebatur excerpta ex Ausonio ad-
iectis simul quibusdam Symmachi Paulinique epistulis et carminibus Paulini, Petronii,
Claudiani aliorumque confectum esse putemus, quo scholae, quae ibi florebat, discipuli 35 )
uterentur quae autem in Vossiani quatemionibus nunc deperditis scripta fueiint,
num forte Sidonii Apollinaiis quaedam, quem ut Ausonium inter poetas Gallos merito
summo opere colebant eius aetatis homines, iam altis ei rei tenebris offusis nos latet

Carmen vero illud rhopalicum aut iam antea in opuscula Ausoniana receptum
erat aut demum, cum florilegium illud concinnaretur, adiectum est ac certe non casu
factum est, ut id carmen, quod et lpsum paschale est, post Versus paschales insere-
retur neque abhorret a veri specie eum, qui hoc carmen condidit, quamquam apeita
lmitationis non msunt vestigia, Ausonii poemate, ut illud componeret, excitatum esse
quomodo autem factum sit, ut carmen inter Ausoniana reciperetur, facile explicetur,
si statuamus id ab Ausonio quodam compositum esse et commemoratur in epistula
Hilarii papae (X, ed Thiel I 148) a cccclxiiii ad episcopos provinciae Viennensis,
Lugdunensis, Narbonensis primae et secundae, Alpinae missa Ausonius episcopus,
quem nepotem Ausonii nepotis fuisse haud inepte suspicatus est Peiperus 319 certe
huic aetati talique homini magis convenit carmen illud inficetum quam Ausonio poetae

Sed iam Vossiano misso ad eum, qui m hoc genere secundum post Vossianum sibi smo (^ 1511 ""
vindicat locum, librum veniamus, dico Parisinum 8500, membr , formae maximae,
foll 105, saeculo XIIII exaiatum contmentur hoc codice, quem accuratius descripsit
Peiperus 221 sqq , praeter alia f 14' Epistola Decii Magni Ausomi ad Drepannium
proconsulem de ludo septem sapientum (XX) , 16 r Periochae (A I) nulla omnmo m-
sciiptione adiecta, 20 v Paulini ad Ausomum epistulae, 22 v Decii Magm Ausonu ad
Paulinum epistulae XXIII, XXV, XXIIII, 24 1 Symmachi ad Ausonium epistula I 31,

34) nam lllud m adulteram epigramma , dico nonum , non eius modi est , ut ld pueris proponere ma-
gistn christiam verecundarentur certe ne ln editione quidem, quae rn Delphim usum parata est, ld carmen
m appendicem relegatum videmus

35) quamquam non is sum, qui negem hoc flonlegium ante ld tempus concinnari potmsse ac fortasse
illud lam saeculo qmnto vel sexto m scholae alicmus cathedrahs vel monastenahs usum confectum erat

XL - PROOEMIVM

Ausonii ad Symmachum epist (XVII), Symmachi ad Ausonmm epist I 25, 25 1 epi-
stula Theodosn Augusti (I), responsio Ausonn ad Theodosmm (II), Griphus (XXVI),
26 r e 35 , quod ln epigrammatum delectu m Vossiano piimo loco collocatum est
('eiusdem TtpoaoTcotaic/ ln chartam') , Piotiepticus (XIII), Genethliacon (XIIII) , egloga
de ambiguitate vitae ehgendae (XXVIIII), 28 r Versus pascales Decii Magm Ausonn
(VIIII), 29 r Decii Magni Ausonn cathalogus uihium nobilium (XVIIII) hunc codicem
eundem esse ac libium Tnstani Chalci, a quo se Ludum et Catalogum urbium nobi-
lium accepisse dicit Vgoletus, et scnptuiae docet consensus et ipse Chalcus testatur
(Hist patr 1 II ad a 379 ap Griaev Thes ant It II 139) , qui se ex vetusto co-
dice, ex Ticinensi vicecomitum bybliotheca piolato, decem et octo absoluta Vrbium
epigiammata edidisse gloriatui unde simul compenmus hunc librum ohm m bybho-
theca, quae erat in castello Ticinensi ib ) , seivatum esse ex eodem codice, m quo
solo leguntur, Penochas a Berneno descriptas accepit Vgoletus atque apographo lllius
usus est Avantius rn eis, quae editioni alten a 1507 a se adomatae adiecit, caiminibus
et epistuhs 37 ) ceteium Pansinum et Vossianum ex communi fonte fluxisse scriptmae
in utroque consensus ostendit infeiior tamen Vossiano est Pansinus , quamquam sua
piopria ac peculana bona habet nam et compluiibus locis geimanas praebet scnp-
tuias et lacunas aliquot, quae sunt m Vossiano, explet veisibus, qui m hoc librarioium
socordia mterciderunt , servatis Ausoniana in hoc codice contuleiunt I Zechmeister
et A Schoene
graus Ex eodem codice, quo Pansmus, manavit Eustorgianus, cuius supia (p XXX)

mentionem fecimus ld quod facile mtelleges his scnptuns , quae utnque communes

36) cf Delisle Le Cabmet des manuscripts de la bibl lmp I 125 sqq , III 347 hunc codicem signi-
flcare videtm Matthaeus Bossius m epistula ad Angelum Pohtianum Veronae sexto kal Martias a MccccLxxxx.ru
scnpta (cf Famihares et secundae M Bossi epistulae, Mantuae mcccclxxxxviii f 43 v ), rn qua se trans Alpes
Florentiam Angelo misisse dicit Ausomum diu expetitum nam quae m hac epistula leguntur ' eundem vero
ex notatione mdice ad hbn caput apposita mancum et truncum plensque locis offendes plus quam caeteros
et cum his quae Ausonn sunt leges quoque nonnulla mteriecta atque imtnixta Prudentn, ut consociatum sis
habiturus utramque disiecta per membra Ausomum atque Prudenimm' cadunt in PariSinum, ln quo f 26 v —
29 1 Ausonn et Prudentn carmma rnter se mixta exhibeantur sed non convemunt ea, quae Bossius paulo
ante narrat de codice lUo , veternosum eum diceus , ut vix legi possit , atramento subcroceo Longobardoque
charactere conscriptum , carie tmeaque obesum unde suspicari hceat Bossmm hbrum , ex quo descnptus est
Parismus, possedisse scnptara merovmgica exaiatum (cf Peiper 223)

Hailennus 2613 37j ex Parismo fluxit Harleianus 2613, chart , formae quadratae, foll 44, saee XV ab homine non m-

docto scriptus, qui m scnbendo haud pauca menda exemplans , quo utebatur, correxit, m ea re aut V ipso
, aut simih hbro usus accurate hunc liDium descnpsit Peiperus 224 ego non solum destriptionem habeo,
quam confecit Henncus fihus , sed etiam Ludum a Thompsono collatum Avantio hunc codicem ad manus
non fuisse non tam ex eo colhgitur , quod ln Haileiano Paulmi epistulae I vv 167 — 284 non leguntur , ex-
tant rn Avantn editione (nam mterciderunt hi versus eodem modo quo E XXV 123 sqq et E XXIIII
fohis depeiditis) , quam quod Avantius pro certis quae sunt ln Harleiano emendatiombus piavas Pansim ex-

Haileianus 25OT ], ltet scn pt U ias ltem ex Pansmo manavit Harleianus 2599, chait , formae quadiatae , foll 136, rn i 84 v
haec leguntur 'kal Marcij 1471 veronae Mihi Stephanus de novomonte scripsi', ln foho praenxo ' Libei Hie-
ronymi Acalctrans' (f 136 v 'Liber hierommi Acalttranji') eontinentui eo post Ciceroms de officiis hbros,
excerpta ex Lactantio, Probae Faltomae centones f 98 v , Iuvenci prooemium, mscriptum ' Ver&us deeimi magm
Ausonn' (quod m Veneta a 1507 legitur his adiectis ' Ausonn carmen lmperfectum ') , demque post Prudentn
carmina quaedam Versus pascales (VIIII) et Protreptici (XIII 2) vv 1 — 13 Ausomana contulerunt Thooipson
et Henricus fihns hunc hbrum ex Parisino descnptum esse scnpturae m utroque consensu tomprobatur
Avantium ex hoe codice Iuvenei piooemium tamquam ab Ansomo profectum editiom a se a mdvii adornatae
mseruisse intellexit Peiperus (279)

PROOEMIVM XLI

snnt, inspectis 28 'gestis', 33 'perlabitur', 34 'omnigenus', 73 'prode'al. sed quam-
quam Parisinus in universum melior est Eustorgiano, tamen et hic nonnumquam con-
tia Parisinum cum Vossiano genuinas praebet scripturas, veluti 30 'in mediae', 78
'Romani' al , adde quod in Eustorgiano legitur v 41 in Parisino omissus 38 ).

Ex Paiisino fluxerunt exemplaria carminis Pythagoriei (XXVIIII) in Marciano
lat cl XII 69 (cf G Goetz Ann phil 1878,768) et Guelferbytano altero (Gud 145)
quae les vel ex eo mtellegitur, quod in utroque libro eadem, quae in Parisino, huius
caimmis appendix invenitur ac Maicianus diligentius desciiptus est ex Paiisino, Guel-
ferbytanus , quanta fuerit hbraiiorum in eius modi exceiptis immutandis hcentia ac
temeritas, luculenter ostendit

Vossiano et Paiisino duos adiungam codices ex eodem, quo illi, archetypo pio-
fectos

Leidensem, Vossianum Q 33, de quo vide quae exposuerunt H Keilius Gramm J™»*<™ Q ^
lat III 389 sqq , Riesius Anth lat II piaef 26 sq in tertia huius libii parte , quae
scnpta est saeculo X, f 112 v — 113 v haec leguntur Technopaegnii (XXVII) capita
1, 3 — 9. conspirat pleiumque cum V, ita tamen, ut eum ex Vossiano non fluxisse
colligatur ceterum memoiando dignum est, quod in V quaedam libri Q scripturae
manu altera illatae inter versus adiectae sunt, veluti 4, 1 'subtexo' V, 'subtexto' Q
et Magl [M], 6, 8 'iex' VnfiQ, 9, 20 'uictus ' V, 'uicturus' Q contulit hunc librum
G du Rieu

Parisinum 2772, saec X— XI, quem descripsit Riesius Anth lat II praef 10 J^mmim
in quo f 76 r leguntur Technopaegnii capita 3, 4 (vv 9 — 13), 5, hac inscriptione ad-
iecta 'Incipit techopegnii tes tus', f 107 v caimen de signis et mensibus xn (V 9) ex
alio fonte depromptum consentit feie cum utioque Vossiano nec tamen ex alteiutio
profectus est (cf Peiper 282 sqq ) hunc librum excussit A Schoene

Haud mirandum est ex carminibus Ausonianis in piimis Orationem (IIII 3) et
epistulas ad Paulinum scriptas clerieorum monachorumque oculos mentesque in se con-
vertisse nam cum Paulinus in sanctoium numerum lelatus in ecclesiis maxima reli-
gione coleretur, in Ausonium etiam eius religionis aliquid redundabat, praesertim cum
oiatio illa, inter quam et Paulini precationem necessitudinem quandam intercedere
neminem latebat, summum eius sacrorum christianorum studium prodere videretur
sive igitur Paulini caimina quaedam lam antiquitus cum Ausonianis coniuncta erant
sive postea in ea illata sunt — nam haec les, si quando, Paulini demum operibus
iusta ratione editis ad liquidum perduci poterit — , id quidem ceitum est, ut in Vossiano
et Paiisino Ausonii opusculis Paulini carmina quaedam adiecta leguntur, ita in non-

38) memorabihs est scripturae rn v 82 mter Vossianum et Parismum Eustorgianumque discrepantia
quo ln versu hi praebent 'Ementa', llle 'Hispalis' ac Vossiano quin germana scnptura tradita sit, dubi-
tare non licet (cf 84 et Strab III 141), 'Ementa' autem propter ea, quae m \ 3 leguntur 'aequoreus quam
praeterlabitur amms', quidam mtulisse videtur, Anam hoo loco sigmflcan ratus (E. XXV 74), cum Ausomus
de Baete locutus esset (Strab III 142)

Avsonits f

XLII

PEOOEMIVM

nullis Paulini codicibus Ausonii orationem et ad Paulinum epistulas inveniri tres
autem sunt potissimum eius modi libri

Pansmus 7558 Parisinus 7558, saec VIIII, cuius descriptionem ab E Duemmlero confectam
vide in N Aich IIII 299 sqq leguntur in hoc libio f 90 r 'Incipit Oratio Sci Paulmi',
90 T 'Incipit Oratio Sci Ausoni', 92 v 'Incipit Ausoni ad Pauliu' (E XXIIII), 94 r 'Item
Ausoni ad Paulinu' (E XXIII), 94 v 'Ausonio Paulinus' (c XI), 96 r 'Ausonio Paulinus'
(c X 103— 331), 101 v 'AdPaulinum Ausonius' (E XXV 103—132), 102 r 'AusonioPau-
linus' (c XI— 18), 102 v 'Ausonio Paulinus' (c X 19— 102)

Pansums 2122 Puteaneus, Parisinus 2122, saec X extant in eo inde a f 90 1 — 92 r 'Incipiunt
uersus Ausoni ad Paulinum' (E XXIIII), 'Ausonio Paulinus' (c X 19 — 102), 'Ineip
Ausoni ad Paulinum' (E XXIII), 'Ausonio Paulinus' (c XI), 'Item Ausoni ad Pau-
linum' (E XXV), 'Ausonio Paulinus' (c X 103—331)
B io703|5 n (sj Bruxellensis 10703/5, saec XII in quo inde a f 138 v eadem, quae in Putea-
neo, quocum quam maxime conspirat, exhibentur E XXIIII insciibitur 'Incipiunt
uersus Ausonii ad Paulinum' , E XXIII 'Incipiunt Ausonii ad Paulinum', E XXV
nullum lemma adiectum est 39 ) Parisinum ipse contuli, Puteaneum et Biuxellensem
excussit A Schoene

Qui libri cum locis quibusdam longe diversas a Vossiano et Parisino (P) lectiones
praebeant et alii in aliis versus omissi sint, non ab re alienum esse puto, ut fiimum
disputationis de eorum fide ac ratione, quae inter eos et VP intercedit, ftmdamentum
iaciatur, hac tabula scripturae disciepantiam illustiare

V P

II

n$

E XXIII v 3

tuam . uoeem

tuas

musas

25

demde

deinde

dum (resolutus /?)

27 sq

om

om n (m mg mf add m 2 )

33

altor auctor

auctor

altor

E XXIIII 12

Hyblaeis apibus saepes

Sommferumque

canit saepis depasta su-

depasta susurrat

surium

14

10
21 et 42

47

E XXV

5
b— 19

Cumque suis loqmtur
tremulum coma pinea uentis

Dmdyma Garganco

om P

orn V

Solatur nostras echo
lesecuta loquellas

om VP

Atque arguta suis loquitur coma pinea
uentis

Dmdymaque Idaeo

Solatur tacitas de-

fixo m pectore

curas

1—103 om

Solatur nostras et ore
secuta loquelas

om , tn (5 post v 5 haec le-

guntur 'Adtamen hec llli

sedis ** sentencia mouit'

(del m?)

39) hunc librum eundem esse ae (Jandavensem, quem Pulmannus ln editione sua Antveipiae a mdlxviii
m lucetn emissa commemoravit, scnpturae consensu demonstratur

PROOEMIVM

XLIIl

V P

n

nfi

20

Discutitur Paulme tamen
nec culpa duorum

Discutimus set tu tantum
reus, ast ego semper [om

v 21)

24

Vnum deficiente pan per-
ferre sodalem

Deficiente alio solum per-
ferre lugalem

31—33

om VP

■

53

om P

34 — 62 et 67 — 122 om.

63—66

om VP

91 sq

om P

109

rhamnusia

mens altera

123

Et quando lste meas mpellet (lmpleuit H)
nuntms aures

En ent ut nostras hic nun-
cius excitet aures

128

om P

130

Totum occursantis popuh
agmen

praeuertitui

Praeuertit cunctos ut te
amplectatur amicos

Quam tabulam si perlustraveris, vix puto cum Peipero (328) de duplici recensione
epistulae XXV cogitabis, quarum una VPII, alteia it(i exhibeatur immo patet scrip-
turam in nfl lacunis deformatam ac temere interpolatam esse quis enim persuadebit
sibi tali epistula, qualis in sr/? legitur, Ausonium Paulini litteris respondisse ac post
ex epistula illa exili sane, in qua singulae sententiae haud bene inter se cohaerent,
alteiam ampliorem atque ut ita dicam omnibus numeris absolutam fecissC? nam quod
de sententiis male inter se conexis et aptis dixi, id, ut alia omittam , vel eo compro-
batur, quod vv 63 — 66 nullo pacto explicari possunt quos versus si mecum post
v 62 collocaveiis verbo 'inpie' in 'inpia' mutato, iam intelleges omnia praeclare
consentire non enim Paulinum impium dicit Ausonius, sed deam Rhamnusiam, quae
in amicos summa pietate coniunctos tanta saevitia grassetur amicitiaeque vinculum,
quo illi contmentur, rumpere non verecundetur , id quod vel ex verbis 'te suadente'
(v 65) apparet, quae quomodo ad Paulinum referri possint, non video si vero haec
lecte disputata esse concesseris, ceteris librorum TZVr/? scripturis nihil tribues, prae-
sertim cum JI et tt/J, qui XXIII 3, XXIIII 12, 14, 16 conspirant, aliis locis veluti
XXIII 33, XXIIII 68, XXV 109, 123, 130 quam maxime dissentiant ac quanta fuerit
hbrariorum in oiatione immutanda temeiitas, ex v 68 epist XXIIII cognoscitur, quem
in JT talem legi supra diximus 'Solatur tacitas defixo in pectore curas', vel ex eo, quod
E XXIII 3 'tuam uocem' inepte mutatum est in 'tuas . . musas' nec puto quis-
quam, si scripturas versus 12 epist XXIIII in VP et Hitfi inspexerit, uter versus ab
Ausonio profectus sit, dubitabit nam librorum VP scriptura consentit cum versibus
Vergilii (Egl I 53 sqq ) , quem Ausonius ut sescentis aliis hoc quoque loco imi-
tatus est, codicum JTtt/? autem lectio a monacho profecta est, qui apes Hyblaeas
eadem latione exterminavit , qua in JT E. XXV 109 'rhamnusia' in 'mens altera'
mutatum est

In Oratione autem JT cum V conspirat quam maxime, in primis in scriptura ver-
suum 1 et 84, nisi quod in altero pro 'Consona' 'Mistica' praebet cui scripturae
certe non ineptae ne quid tiibuas, ea, quae supra exposuimus, prohibent

XLIV PEOOEMIVM

Nihil igitur impedit, quo minus et VP et Il7t(}, quos libros arta inter se necessi-
tudine coniunetos esse adparet, ex communi fonte fluxisse statuamus

Cum n{i consentiunt codices saeculi XV, quibus continetur E XXIIII, Laurentia-
nus XXIII 20 (f 135 r ), Pansinus 9548 (f 120 v ), cod bybl Leopold. Strozz 18,
Vibinas lat. 45, quibus accedunt Vat lat 524 saec XVI et, de quo supra diximus,
liber Tilianus f 58 r . ac ceteri, quos litteia a significabo, inter se plane congruunt,
dissentit paululum Tilianus quae les ut intellegatur, has quaeso conferas scripturas
4 'et sciibens' H§a , 'rescnbens' nT, 10 'redit et' Hit$ , 'reboat' a, '(sermo redit
nemorum uocalis imago) resultat' T, 28 'obnoxium' n§a, 'obnixum' JTT, 42 'nec' a,
'et' HitfiT. Laurentianum ipse contuli, ceteros I Zechmeister inspexit

Diximus supra Vossiano fiorilegium contineri m scholae alicuius usum concinna-
tum nunc de altera eius modi anthologia nobis exponendum est, quae quando confecta
sit, etsi demonstrari non potest, id tamen certum exploiatumque habemus eam iam
saeculo octavo extitisse verum non uno codice omnia, quae olim florilegio illo con-
tinebantur, carmina nobis tradita sunt, sed dispersa nunc ea leguntur in libris com-
pluiibus, iam accuratius describendis (cf Peiper. 298 sqq ) sunt autem hi
cod ' 8 mfci) co< ^ ® G-alli 899 saec X, de quo vide quae exposuerunt Scherrer cat 315,
Duemmler Mitth der Zuericher ant. Ges XII 5, N Arch IIII 106 sqq , 276 sqq
ahique leguntur in hoc libro p 2 Symmachi epistula I 14 (XVIII 1), 3 'De
Pythagoricis diffinitionibus naikeoy' (XXXI), 4 'De aetatibus animantium Hesidion'
(XXXII), 22 'Incipiunt excerpta de opusculis Decimi Magni Ausonii Mosella' (XVIII 2),
45 'Monastica de aerumnis Heiculis' (XXXIII), 47 'De institutione uiri boni' (XXX),
48 e 68*o).
i0 L 5 B 369|7MBJ cod Bruxellensis 5369/73, membr , formae quadratae, foll. 144, saec XII (cf
Bull de 1'Acad. de Biux X 2, 82 sqq , Bull de la Commiss royale d'hist I Ser.
T VII 261 sqq ) contmet f 1— 71 v Ovidii Fastos, 72 r — 79 v Ausonii Mosellam (cuius
eadem est inscriptio, quae m libro S Galli), 79 v Symmachi epistulam I 14, 80 r — 82 v
Caesares (XXI), 82 v 'Monostica de emmnis Herculis', e 2 (inscr 'Commendatio
codicis'), 82 v sqq 'G-esta Tancredi regis' hunc codicem eundem esse ac Gemblacen-
sem, quo usus est Pulmannus, praeter scripturae consensum docent haec in lpso tegu-
mento adiecta 'Provenant de 1'abbaye de Gembla '
C 4887 In r gH?to- cod Parisinus 4887, membr , saec. XII exhibet inter vaiios sciiptoium poeta-
Antenodwenses rumque christianorum libros f. 74 v Caesares, 75 r 'Heicuhs monosticha de erupnis',
75 v 'De institutione uhi boni', 'De pitagoricis diffimtionibus NAyknwy', 'De aetatibus
animantium hHCywaytoN' ex hoc codice desciipti sunt Augustobonensis 887 (olim
Clarom Q 33), saec XII f 161 r et Autesiodorensis 85, saec XII, fol altero quatern
XIIII, atque ex hoc alter Autesiodorensis 67 saec XIII, f antepenult quos omnes

4Q) ldem carmen, quod ln epigrammatum delectu m V ultimum locum tenet, legitur m cod S Galli
397 saec VIIII, f 19? ac Laurentiams 90 sup 25 saec XIII, f 90^ et 33, 31 saec XIIII, f 36* (sub-
scriptum est 'Finit', continetur hoc codice praeterea f 36^ carmen XXXII), quorum scnpturae consentiunt
cum 6 hbrum S Galh 397 mspexit 13 Arbenz, Laurentianos lpse contuh

PKOOEMIVM XLV

litteia W significavi — Librum S Gralli, Braxellensem , Parisinum ipse contuli, ce-
teros excussit C Graux, heu morte immatura litteris amicisque eieptus

His, quos modo commemoiavi, codicibus accedunt exemplar Mosellae et Caesarum
(XXI 1 et 2, 1 — 80), quod nunc continetur Lauientiano LI 13 et olim, id quod supia
(p XXI) demonstravi, fuit in Magliabecchiano I 6, 29 (M), in quo nunc f 117 r — 118 v
tantum Caesares leguntur, deinde Caesamm (XXI 1 et 2, 1 — 81) exemplaiia in Lau-
rentiano 64, 9 saec XIIII, Laur 89 inf 8, Neapolitam mus publ CXXV (IIIIC25),
Glasgoviensi mus Hunter V 3, 11, qui libii omnes sunt saec XV, liber monasterii
divi Victoris, quod fuit in Parisioium suburbio, quo codice praeter Mosellam et Rosas
sine dubio etiam carmina de viro bono et de NAI KAI OT continebantur , Mellicensis
saec XI (cf Melet Vmdob I 64 sqq ) , in quo ante Culicem , Diras , Copam , Rosas
f 221 v Caesares (XXI 1 et 2, v 1 sq ) et f 222 1 caimen 'de xn uiitutibus Herculis'
leguntur 41 ), denique libii, quibus Vergilii Iuvenahs ludi libellus tiaditus est, carmina
de viro bono et de NAI KAI OT exhibentes

Sed ut iam de smgulis, quae hoc florilegium complectitur , carminibus accuratius
exponamus, Mosella praeter hos, de quibus modo mentionem fecimus, libros legitur
in Reginensi 1650, membr , foll 111, saec X 42 ), f 39 v — 40 r (extant in eo tantum
vv 1 — 180) et Rhenaugiensi , nunc Turicensi bybl. univ LXII, membr , formae
quadratae, foll 285, saec XII, f 283— 285 4S ) primum autem in Mosella recensendo
locum obtinet G, qui tanto opere etiam Bruxellensem etsi proximum bonitate superat,
ut eum tamquam ceitissimum ducem nos sequi oporteat quamquam non omnino de-
sunt loci, ubi ceteris libris obtemperandum est, veluti, ut unum proponam exemplum,
v 93 'melioris', quod legitur in G, vitiosum est, ex v 95 ortum aut ex Verg Aen
TTTT 221 desumptum , ld quod Lucani loco (1 400) , qui Ausonio ante oculos versatus
est, egregie confirmatur contra neglegentissime scripti sunt Reginensis, qui propius
ceteris ad G accedit, Laurentianus LI 13, quem ex eodem quo Bruxellensis fonte
fluxisse iisdem, quae sunt in utioque in- Symmachi epistula, lacunis ostenditur,
Rhenaugiensis , non solum eis, quae libiaiiorum socoidiae tribuenda sunt, vitiis, sed
etiam plunbus quam B commentis temere illatis deformatus (cf v 13 'reserabat',
20 'villis' ('saxis' B), 51 'miramur', 77 'meatus', 87 'cibaria', 102 'mense.' nl )
hos igitui libros et Bruxellensem ex eodem exemplari piofectos esse scriptuiae con-
sensus edocet (cf 60 'fluenti', 93 'maions', Reg 'maiores', 178 'igneus') ceteium
Pulmannum, qui piaeter Gemblacensem C Coinelh Gualthen Mosellam, librum anti-
quum, se adhibuisse dicit, non codice ipso usum esse, sed scnpturis ex Sangallensi
excerptis, quas Comelius Gualtheius Wouters a comite Hermanno Nuenario acce-

41) hber Petavianus, ex cmo Hemsius ln exemplan Imgdunensi sonpturas ahcjuot m Caesarum mono-
stichis enotavrt, praeter hoc carmen Vergiln Catalepta contmebat quem non eundem esse ac Pansinum 7927,
ld quod suspicatus est Peiperus 302, edocuit me A Schoene, negans m Parismo Caesares messe

42) Reginensis haec oomplectitur f 1 — 10 v commentanos in Orosium, ll 1 — 39'' excerpta ex Prisciano,
39v — 40 r fragmentum Mosellae mscnptione non adiecta, 40 v fragmenta glossarn, 41 r — 104 (hic alter codex
est) Macrobn Sat. I — III, 105 — 111 (tertms hic codex) fragmenta mterpretatioms latmae Vetens Testamenti
— Mosellam rn noc libro contulit A Mau, m Rhenaugiensi lpse excussi

43) Rhenaugiensi haec contmentur f 1 — 283 Prndentms, 283 — 285 Mosella, 285 Prooemium super XII
lapides.

XLVI PROOEMIVM

perat, lecte intellexit Peiperus 217 quae res confirmatur his lectiombus a Pul-
manno in margine editionis suae adiectis 192 'propulit', 359 'gelbis', 365 'draho-
num', 389 'quod', 452 'munera' aliis locis, veluti 198 'confudit' ('confundit' G),
367 'mollis arauus' ('mole sarauus' G) , erravit Pulmannus in scripturis indicandis
Woutersii excerptis cum eis, quae ipse ex Gemblacensi enotaverat, confusis Eimen-
ricus autem monachus, qui anno fere dcccl vitam S Galli componere instituit atque
in epistula ad Grimoldum archicapellanum scripta u ) , in primis in epigrammate, quod
ultimo loco legitur, complures Mosellae versus in usum suum convertit (cf H E.
Bonnell Philol VIII 440 sqq., M Haupt Opusc III 358), utrum librum codici G si-
milem an alium, qui cum ceteiis faciebat, habuerit, cum in eis, quibus in opusculo
suo concinnando usus est, versibus gravior scripturae discrepantia non mveniatnr, iam
non diiudicare licet 45 )

Eis, quae modo de Mosellae libris disputavimus , quaedam de Caesaribus ad-
iungamus cuius carminis quae nunc supersunt omnia 46 ) praeter VBW continet
Keginensis 1283 [2), ex diversis plane particulis consociatus, in ff 112 v et H3 r manu
saec XII scripta (insci 'Incipit epla Ausonii ad Hesperium filium', 'Ausonii' add
m alt , sed eiusdem aetatis, quae in textu quoque menda quaedam correxit).
contulerunt haec folia A Mau et G Studemund libri BW2 autem, ut cum V con-
spirant, id quod scnpturis collatis facile intellegitur , ita artiore vinculo inter se con-
iuncti sunt, ex eodem exemplari corrupto lacunisque deformato profecti eaedem enim
in omnibus lacunae inveniuntur (cf 1 , 28 , 30 , 2 , 23 , quo in versu B2 omittunt
verba 'et crimina passus', in W haec verba temere mutata sunt in 'et certa potestas')
et sciiptuiae a Vossiano discrepantes , veluti 2, 81 'sceleiis' ('sceptris' V), qua le
simul comprobatur eos ex V piofectos non esse latius autem serpentis corruptelae
specimina in piimis in B depiehenduntur, id quod his scripturis inspectis elucet 1, 33
'expendit', 37 /de morte', 2, 1 'more', 12 'oie', 22 'imperii', 29 'teneri', 35 'eiit'
om , 38 'cejsar fueiis', 49 'geminos', 91 'carens' cum W2 conspirat cod Parisinus
9347 ('liber S Remigii Eem uol IIII'), saec VIIII, qui post Iuvenci, Sedulii aliorum-
que carmina et Q Sereni Sammonici librum medicinalem f 57 monosticha exhibet m-
scriptione non adiecta, quae excipiunt Aratoris Historia apostolica et Venantii Fortunati
libri XI (cf Leonis piaef VII), cum Bruxellensi vero, quamquam locis quibusdam cum
W2 facit, Magliabecch 16, 29, in quo f 117 r monosticha et ex tetrastichis veisus 1 —
80 inesse supra (p XXI) diximus qua in re in piimis memorabiles sunt hi loci 1 , 8

44) cf Ermenrici epistola ad Grmioldum archicapellanum ex cod S Galh 265 edidit E Duemmler
Hal Sax 1873 et Ebert II 181 sqq

45) ne quis ex Boeckingu adnotatione ad v 68 comciat Heinsium veteri quodam Mosellae libro usum
esse, scito Heinsium rn exemplari Lugdunensi 'Lota vel Mo' scnpsisse, ltaque aut 'Lota' aut 'Mota' propo-
suisse, utrumque absurde

46) utrum in Caesaribus , qm nnnc desinunt m tetrastichorum carmine XXffll medio , quaedam lnter-
ciderint an Ausonius taedio adfectus aut morte lmpeditus opus abruperit, quis quaeso nunc dnudicet 9 quod
m V post v 98 duorum versuum spatio relicto legitur 'Conclusio', ld fortasse ita explican potest, ut sta-
tuamus ohm 'Deest' vel 'Desideratur Conclusio' scnptum fuisse, nam et mscnptiones et subscnptiones ln V
haud raro depravatas ac mutilatas esse mamfestum est n autem versus , quos se legisse dicit Dousa ln ve-
teri codice (cf huius editxonis p 119), qum noviciae sint onginis, dubitan non potest.

PROOEMIVM XLVII

'regnat' om M, s v legitur in B, 2, 38 'fueris cesar' M, 'ce_sar fueris' B, cf 2,
23 40. 43. 49 al huius igitur libri apographo, Laur LI 13, in Caesaiibus edendis
usus est Vgoletus, ita tamen, ut altero libro, qui similhmus erat W (cf 2, 81 'cele-
ris' W Ug ) , adhibito quaedam corrigeret et versus duodeviginti in Ml omissos ad-
iceret ex libro aita necessitudine cum B coniuncto fluxerunt monosticha in Thua-
neo, nunc Paiis. 8069, saec XI, f 127, cuius libri accuratam desciiptionem dedit
Riesius Anth lat II praef 14 sqq , et Petaviano ab N Heinsio collato (cf. Ribbeck
App Verg p 30) , monosticha tetrastichorumque versus 1 et 2 in Mellicensi , de
quo supra diximus eaedem enim in utroque sunt lacunae (cf 1, 28, 30), eaedem
scriptuiae , quamquam menda quaedam, quae sunt in B, in his non inveniuntur, veluti
33 'expendit', 37 'de morte' atque eiusdem familiae sunt Montispessulanus schol
med. H 4 saec XII et Biuxellensis 10021 saec XIIII exeuntis, quorum in foliis
ultimis monoshcha adiuncta sunt Sidonii Apollinaris carminibus, Bernensis 285 ('ex
libris Bongarsii') saec XII, in quo ea f 96 v post eiusdem carmina leguntui hos
eodices ex eodem exemplan manavisse sciipturae consensus ostendit, cf 1, 32 'ca-
preis' ('capis' Bern ) , 33 'curia', 35 'propriorum pertulit enses', 36 'senex proprio
prostratur othoni', denique huc refeiendi sunt Parisinus 5801 saec. XII f 122 v47 ),
in quibus monosticha Suetonii Caesaies secuntur, Parisinus 2782 saec XII f 103 1 et
Lauientianus 45, 26, saec XII f 114 v , in quibus ea cum Sidonii Apollinaris car-
minibus coniuncta inveniuntur hi libri consentiunt in eo, quod v 33 suo loco omis-
sus in capitis de obitu imperatorum initio positus est ita immutatus 'Exegit poenas
de cesare curia molhs', disciepant tamen in singulis ita, ut Paiisini cum Thuaneo et
Mellicensi faciant, Laurentianus ad Montepessulanum eiusque sodales propius accedat
Lacunas, quas in libris praeter V extare supra diximus, homo quidam suo maite
expleie adgressus est id quod iam ante saeculum undecimum factum esse inde col-
ligitur, quod in Thuaneum haec commenta eiusdem fere saeculi, quo liber ille con-
scriptus est, manu illata sunt is igitur codice Parisinis 2782, 5801, Laurentiano 45,
26 simillimo usus post v 27 hunc inseruit 'Ostensus terris titus est breuitate bienni'
et, eum in capitis de obitu imperatorum fronte iam versum 'Exegit poenas de cesaie
curia mollis' repperisset, Gai mentionem desiderans post v 32 haec intulit 'Ter de-
cies periit repetito uulnere gaius', denique post v 25, quo loco unum versum deesse
ceteris monostichorum capitibus collatis patet, hunc versum adiecit inepte confictum
'Interitus dignos uita properante probiosa' eadem, quae in Thuaneo manu altera
addita sunt, dico versus illos 'Ostensus bienni', 'Exegit mollis', 'Ter

gaius', 'Interitus . probrosa' leguntur in Parisino 5802, saec XIII, f 68 v , nisi
quod loco versus 'Ostensus bienni' in eo libio hoc commentum invenitur 'Heu tite
monstiauit teriis te uita biennis ' quem versum alteii adiunctum simul cum tribus reli-
quis exhibent Parisinus 6116, saec XII, f 122 v (inscr ' Sidonii uersus ') , Laurentianus
66, 39, saec XII, f 163 r , Bernensis 104 ('ex librisPetriDanielis') saec. XIIII, f 131 r «),

47) m Par 5801 tantuni monosticha de obitu lmperatoium et praefatio ad Hesperium (vv 1 — 5) leguntur.

48) ln his libns omnibus Ausonn versus Suetomi Caesaribus adiuncti sunt rn Laur 64, 8 saec XIII
f. 72' (mscr. 'Sydonn uersus'), ln quo et ip&o carmen de Caesanbns Suetonn librum seqmtur, quattuor tan-
tuoi ex versibus llhs leguntur, deest enim versus 'Interitus probrosa'

XLVIII FROOEMIVM

denique codex membranaceus, cuius sciiptuias Heinsius in margine exemplaris Lugdu-
nensis enotavit ceteium in his libiis omnibus eodem modo, quo in Mellicensi, praeter
monosticha tetrastichorum versus 1 ('sequentes' Mell , 'secutos' cet ) et 2 leguntur.

His igitur praemissis de quattuor illis codicibus iam antea (p XXII) comme-
moratis exponam, quibus monosticha et tetrastichorum versus 1 — 81 continentur, dico
Laurentianos 64, 9 f 1I2 V , 89 inf 8 f 112% Neapolitanum mus publ CXXV, Glas-
goviensem mus Hunter V 3, 11 quos omnes ex eodem exemplari profectos esse
totius scriptuiae consensus ostendit adde quod eadem in omnibus est inscriptio, nisi
quod in G-lasgoviensi non 'Sydonii', sed 'Suetonii' legitur hi igitur libri, quos lit-
tera X significabo, ex duabus partibus confecti sunt inter se diversis nam mono-
sticha et tetrastiehorum versus 1 et 2 deprompta sunt ex codice libro Laurentiano
66, 39 eiusque sodalibus simillimo, id quod vel eo comprobatur, quod quinque illi
versus novicn in ommbus leguntur (unus Grlasgoviensis alterum de Tito versum in
mg m alt adiectum habet) accedit, quod et hi et illi libri in tetrastichorum versu
primo eandem scnptuiam 'secutos' exhibent ceteri versus, tetr 3 — 81, descripti
sunt ex codice, qui cum Magliabecchiano (f 117 r ) quam maxime conspirabat quae
res ut certis aigumentis confiimetur, has quaeso inspicias sciipturas 2, 14 'gesserat'
X ('gessit' om 'in' M), 38 'fueris' XM, 41 'cominus usu' XM, 55 'sibi' X (om M
lacuna indicata, 'uiri' adsciipsit manus saec XV), 59 'parte', 'patrem' XM — co-
dices Parisinos contulit A Schoene, Montepessulani scripturas Seeckii, Bruxellensis
C L Ruelensii, praefecti bybliothecae, debeo liberalitati, ceteros libros praeter Lauren-
tianum 89 inf 8, Neapolitanum, Grlasgoviensem, de quibus dixi p XXII, ipse excussi.

Quodsi hanc de codicibus, in quibus Caesares leguntur, disputationem perlustra-
veiis, adsentieris mihi puto neganti impedire quicquam, quo minus hos libros omnes
ex uno eodemque exemplari fluxisse putemus atque idem statuendum esset de
libiis io, in quibus praeter monosticha tetrastichorum vv 53 — 76 leguntur 49 ) , nisi
unum obstaret, dico inscriptionem illam carminis teitii decimi tetiastichoium 'Nerva
tetrarcha (tetrarca)', quae in VBW2 legitur hanc igitur Brandesius Ann phil 1881,
72 ex ' tetrasticha ' ortam esse ratus suspicatus est Ausonium, cum post monosticha
composita ceterorum post Domitianum imperatorum vitas moresque tetrastichis enar-
rare constituisset , carmina XIII — XVIII composuisse, deinde opere interrupto post
multos annos ad eam rem rediisse ac tum carminibus I — XII et XVIIII — XXIIII con-
scriptis schedam, in qua carmina XIII — XVIII hac inscriptione ' Tetrasticha ' adiecta
legebantur, mterposuisse quae coniectura subtiliter sane excogitata est nec quae
sit alia eius rei explicandae ratio video nam quominus coniciamus librarium, ut
feie fieri solebat, in margine titulum huic capiti piaefixum repetiisse, id impedit,
quod haec mscriptio in ipso carmine, quod in co tetrastichorum primum locum ob-
tinet, invenitur.

49) nam conspirant plerumque cum V, quamquahi quaedam mvemuntur m eis serpentis coriuptelae
grassantisque hbranorum temeritatis vestigia, veluti 1, 40 'a morte' o> , 'orbis amor' V, 2, 63 'sociansque
mrum documenta daturum' a>, 'cui lunctus ent documenta daturus' V, quo loco 'ent' recte se habet, nam
si nobis mente flngimus Ausomum quasi monstrantem lmperatorum lmagines , non mepte llle dicere potuit
'cm lunctus ent', Antonim Pn vitam moresque carmme, quod sequebatur, enarraturus

PROOEMIVM XLIX

In caiminibus XXX (De viro bono) et XXXI (NAI KAI OY) G et W pleium-
que consentiunt ita, ut, quin ad communem fontem ledeant, ommno dubitari non
possit atque ex eodem fonte fluxeiunt codices, quibus Vergilii qui dicitur Iuvenalis
ludi libellus continetur (eos hoc loco littera Z significabo) ld quod iam ex inscrip-
tione carminis XXX ('De institutione uiri boni' GWZ, 'De uiro bono pytagorice aTioacic'
V) et scriptuns quibusdam, veluti XXXI v 18 'conuenit' ('non' om ) intellegitur
maior autem codicum Z cum W quam cum G est cognatio quam lem ut confiimem,
te leicio ad v 18 carminis XXX in G omissum, m WZ servatum ne vero ex W
hos libros profectos esse opinemur, praeter quasdam scriptuiae disciepantias ld po-
tissimum obstat, quod inter eos sunt codices quidam satis vetusti, in primis Bembinus
saec VIIII exaratus hoc igitur certe saeculo lam flonlegio illo, de quo supra dixi-
mus, discerpto ac poematis illis cum Vergihi quae dicuntur carminibus minoribus con-
iunctis constitutus erat liber ille Iuvenalis ludi (cf Ribbeck App Veig 24), quam-
quam patet nihil obstare, quo minus id iam ante hunc termmum factum esse statua-
mus sed etsi arto cum GW coniuncti vinculo, tamen longe infeiiores his sunt libii
Z, non paucis scnptuiae vitiis mquinati (cf XXX 12 'subter' VGW, 'subtus' Z,
13 om Z, 14 'declinans' VGW, 'declmatis' vel '.declinat' Z) haec igitur de libris Z,
de quibus accuratius exponere non huius loci esse puto libris GI-Fautem, quam-
quam differunt nonnumquam a Vossiano, non alteiam horum caiminum recensionem
contineri, sed eandem omnibus originem esse totius scripturae consensus ostendit
(cf Peiper 305) — in commentarhs codicum Z scripturas a Ribbeckio, Riesio,
Klemio (mus Rhen XXIIII 607 sqq ) prolatas exhibui, adiunxi lectiones Paiisini 17177
(cf Baehrens Poet lat min II 10), quas enotavit A Schoene, Vossiani Q 33 saec X
f 132 r , quem contulit G du Rieu, Vindobonensis 2521 saec XII f 142 r , quem lpse
excussi, denique pauca ex Harleianis 2534, saec XIII, f 127 r , 3963, saec XV, f 249 v
ab Henrico fiho mspectis

His pauca addam de Hesiodio (XXXII) et de carmine, quo Hercuhs labores
enumerantur (XXXIII) atque Hesiodion in ceteris praeter Vossianum libris ex eodem
exemplan piofectum esse vel mde mtellegitur, quod m eis v 11 sqq non leguntur hos
lgitur versus is, qui flonlegium lllud concmnavit, cum ab hoc carmine alienos esse
existimaret, omisit adde quod et ex msciiptione et ex scnptura veisus 10 ('secieta')
summa hbrorum GW, Valencenensis 393, Helmstadiensis 332 smnhtudo conspicitur
nec tamen inter eos et V ullum, quod quidem ahcuius momenti sit, discrimen inter-
cedit m carmme de Hercule VGBW ceteiique, quos m commentams enumeravi, non
dissentiunt nisi m rebus levissimis atque idem valet de codd w nam si m Tihano
quaedam inveniuntui scnptuiae disciepantes, veluti 1 'labons' (ldem m Pai 18275
et detenonbus quibusdam extat), 5 'ceitamine', 6 'threitio', ld nullam habet vim,
cum m Maghabecchiano his locis eadem quae in VGBW legantui 80 )

50) ln Hesiodio praeter Valencenenses adhibui Laurentianum 33, 31, Rehdigeranum S I 6, 17, Helm-
stadiensem 332, nunc Guelferbytanum, denique Arundelianum mus Bnt 133 (Rehdigeranum contuht benigne
M Hertz , Helmstadiensem O de Heinemann , Aruudelianum H Mueller-Struebing) , ln carmine de Herculis
aerumms Einsidlenses 326 et 302, Bernensem 250, Monacensem 14836 a G Meiero, bybhothecae liinsidlensis
praefecto, G Rettigio, A Holdero excussos

AVSONIVS g.

L PEOOEMIVM

Carmina II et VIIII Eglogarum libelli [V) iam saeculo octavo in kalendaria re-
cepta fuisse hbiis eiusmodi, qui adhuc supersunt, edocemur qua le factum est, ut
Ausonii nominis m codicibus praeter V nullum vestigium invematur accedit Bedae
testimonium, qui in libn de temporum ratione c XVI carmen VIIII adtulit his ver-
bis adiectis 'sicut quidam veterum versibus exphcavit heioicis', unde colhgi potest
eum scnptoris nomen lam non compertum habuisse quanta autem fuent hommum,
qui talia poematia m usum suum deprompserunt , licentia, m earmine II vel maxime
cognoscitur quod carmen m ommbus piaeter V hbris turpiter defoimatum legitur
veisu ultimo deperdito, quae lacuna paitim altero novicio 'Imbrifei ast mensis tum-
que decembei adest', paitim (in Duilacensi) veisu duodecimo caimims 394 Anth lat
expleta est adde quod v 9 soli Leidensis (Scal 38) et Oxoniensis coll S Ioann
Bapt XVII praeter Vossianum geimanam scripturam 'opimat' servaverunt cetens
'uegetat' vel 'uegitat' exhibentibus 51 ) meliorem soitem expertum est carmen VIIII,
quod non solum , si levissimas quasdam les excipias , mtactum mansit si non m om-
mbus, at tamen m nonnullis ld genus hbns, sed etiam in quibusdam v 11 veiam
scnptuiam 'nouembrem' ostendit quodsi hoc carmen m Vmdobonensis 3261 f 26 v
legitur ex alio libio, ld quod ex scnptuia versus undecimi colhgitur, non ex Vossiano
depromptum, hac tamen inscriptione adiecta 'Ausonij de duodecim signis', non mde
sequitui Sannazanum Ausonn nomen m codice lllo mvemsse , sed potius statuendum
est eum , cum id caimen in V legisset , huic apogiapho Ausonii nomen adiecisse —
codicum , quos m commentains commemoiavi , lectiones aut Riese in Anth lat edi-
tione protuht aut Ellis , Holder , Meyncke , Nolte , du Bieu , Schmitz , Schoene enota-
verunt

In epigiammate 68 , quod m VGco legitur , G consentit cum V (cf v 8) , quam-
quam scnptura m G locis quibusdam (cf v 3 et 5) deformata est eodem modo cum
V conspirat Vmdobonensis 3261 f. 26 r m epigiammate 71 , quod Sannazaiius se ex
libro eiusdem bybhothecae, in quo Vossianum mvenit, descripsisse testatur his addo
Pansinum (Thuaneum) 8071, m quo f 10 r leguntui epigiammata 89 et 88, quae
utrum ex w an ex altero carminum Ausomanorum coipore fluxennt, inceitum est, et
Riccardianum 907 saec XVI, qui (fuit olim Bartholomaei Fontnj f 182 r caimen XVII
28 et f 183 r e 21 exhibet, ex V ut videtui piofecta
(mu S E B?iT) Restat, ut brevitei codicis Regii (mus Biit ) 15 B XVIIII saec VIIII vel X

15 B XVIIII

W mentionem faciam , quem librum accuratius descnpseiunt Zangemeisterus Sitzungsber
der Wien Akad LXXXIIII 513 sqq et Baehrensius mus Rhen XXXI 93 sqq le-
guntur in eo f 83 v 'Versus de singulis mensibus' (V 2), f 99 r 'Veisus de diogene'
(XVII 29, e 49 et 50 m unum comuncta) , f. 1 02 v ' Mentio duodecim uersuum pre-

51) de carmimbus, quibuscuin haec egloga ln codicibus comuncta est, vide quae disputavit Baehiensius
mus Khen XXXI 97 sq , Poet lat min I 202 sq num autem llle lecte suspicetur in hac sylloga quin-
tum etiam Eglogarum carmen fuisse, ld quod mde colhgit, quod cainnnis Anth lat 394 mscnptio 'Itemuer-
sus de numero dierum singulorum mensium ' simihs est ei, quae est eglogae qumtae ( ' Quoteni dies sunt men-
suum singulorum') , in carmme autem illo de mensibus, non de dierum rn singuhs mensibus numero agitur,
unde lam mtercidisse ante id carmen eglogam quintam statuit, me dubitare fateor certe ut praeter ea quae
Vossianus exhibet, alia de smguhs mensibus carmina hbris tradita sunt, lta etiam plura de dierum numero
rn smguhs mensibus poemata antiquitus extitisse non a ven specie abhorret

PROOEMIVM LI

um

cipuaium uiitutum Herculis siue epyoAoyos- lpsius' (XXXIII) in carmine V 2 veisum
lllum 'Imbiifer ast mensis tumque decembei adest' exhibet, in cetens cum V con-
spirat, lta tamen, ut lam hbranoium commenta m eum lllata deprehendantur (ef e
50, 1) contulit hunc hbium I H Nolte 52 )

Ceterum utrum caimma XVn 29, e 49, 50, 71 m floiilegio, quod nunc disper-
sum m GBWZ legitur, fuermt an ex eodem quo illud aichetypo derivati smt iam non
diiudicaie licet

Quodsi ea, quae modo exposuimus, leputavens, intelleges nullam omnino causam
subesse, cur florilegium illud ex aho atque eo, unde ongmem suam traxit Vossianus,
exemplan fluxisse statuamus conspirant enim hi libri omnes in lebus giavioribus ,
quae autem sciiptuiae disciepantiae sunt, eae hbrains potius tnbuendae esse videntur
quam ex altera recensioue manavisse

Periochae solo codice Parisino 8500 nobis traditae sunt, in quo f 16 r — 20 v in-
ter Ludum et Paulmi ad Ausonium epistulas leguntur, nulla tamen mscriptione ad-
iecta nihil igitur ex ea re, quod Ludum secuntur, ad sententiam, qua volgo ab
Ausonio eas profectas esse statuebant, comprobandam ledundare facile intellegitur,
praesertim cum Ausonii opuscula non semper continua serie se m hoc libro excipiant, ve-
luti inter carmen XXVIIII et Versus paschales f 27 mseiti sunt versus ahquot Prudentii
(Apoth 782 sqq ) sed memorabile piofecto est, quod in peiiocha altenus libii Ihadis
versus tertius 'Caelestes hommumque genus supeiabile cmis' conspnat cum eo, qui
est epistulae XVIIII qumtus ' Iam volucres hominumque genus superabile curis ' iam
cum Ausonius saepius veisus suos m ahis carminibus lepetat 53 ), inde foitasse colhgas
hunc libellum ad eum referendum esse, sed multo veri simihor mihi alia comectura
esse videtui etenim ut Ausonius E XVIIII 1 sqq Senecae in ludi de morte Claudii
c 2 veisus imitatus est, lta Fulgentius Myth I 616 sqq S hunc Ausonii locum imi-
tando expressit adde quod ille eodem loco ea, quae Ausomus XXVIII 4, 8 de Sul-
piciae opusculo dixit, diserte significat lam cum dicendi genus m Penochis ad id,
quo Fulgentms usus est, potius quam ad Ausonianum accedat et in Paiisino ante
Ausonn Ludum f 3 T — 14 r Mythologiarum hbri a Fulgentio conscnpti legantur, malim
cum Peipero 314 eum hbellum huic tnbueie sed ut accuratius m eam lem inquna-
mus, non hmus loci esse videtui

Quo facihus autem, quibus libns smgula Ausonii opuscula tradita smt, intellega-
tur, quamquam ld sighs codicum m maigme adiectis sigmficavi, tamen tabulam, qua
ea les lllustiatur, adiungam

52) Cum codice Regio conspirat quam maxime Trefencus, qui est ln bybhotheca urbica, signatus nu-
mero 1464, saec XI quo de hbro egit P Langen ln symb philol Bonnens m honorem F Ritscheln col-
lecta p 263 leguntur m eius f 116 r rarmina XVII 29, e 49 et 50 ipse contuh

53} cf III 35 sq et XI 2, 41 sq , V 2, 9 et 9, 9 , VI 7 et VII 1, XV 4, 3 sq et 18, 4 al

LII

PROOEMIVM

B Bruxell 5370, C Cantabng Kk V 34, G hber S Galh 899, X Laur LI 13, P Par 8500,
n Par 7558, B cod Eegius (mus Bnt ) 15 B XVIIII, T Tossianus Q 107, V Vossianus 111,
A codd , quibus Eglogarum libn carmina 2 et 9 contmentur, W Par 4887, la pnoris generis codd
praeter C, Z libn, rn quibus Vergiln 'Iuvenahs ludi libellus' legitur

I (Tbeodosn epist ) P

II (Auson ad Theod ) VP

III (Auson ad lectorem et Syagr ) V
IIII (Ephemens) V

3 nc<o

V (Eglogarum liber) 1—10, 12— 19 V

11 0)

2 BX

9 X
VI, VII (Precationes Aus cons des ) V
VIII (Grat actio) o)
VIIII (Vers pasch ) VPto

X (Orat cons aus ) V

XI (Epicedium) V(o

XII (De Herediolo) V

XIII (Protrepticus) VPm
XII II (Genethhacon) VP

XV, XVI (Parent , Prof Burd Comm ) V

XVII (Epitaphia) 1—34 V

29—31, 34, 35 m
29 B

XVIII 1 (Symm epist I 14) GBX cod Symm

2 (Mosella) GBX, Bhenaug LXU, Vat 1650
XVHII (Ord urb nob ) VPT

XX (Ludus) VP

XXI (Caesares) VBW Begmensii 1283

1 et 2, 1—81 • Laurr 64, 9 , 89 inf 8, Neap

125, Glasgov V 3, 11
1 et 2, 1—80 Magl I 6, 29 (f U7 r )
1 et 2, 53—76 a>
1 et 2, 1 sq Melhc , Parr 5802, 61 16,

Laurr 64, 8, 66, 39, Bem 104,

cod. Hemsu
1 Parr 8069, 9347 aln

XXII (De Fastis) 1 et 2 V

1, 3, 4 0)

XXIII (Ad Drepamum) V

XXIIII (Cupido), XXV (Bissula) o>

XXVI (Griphus) VP<o

XXVII (Technopaegmon) 1 et 3—13 V
2—11 et 13 ft)

1 e« 3—9 Voss Q 33

3—11 «t 13 C

3, 4 (ot 9—13), 5 Par 2772

XXVIII (Cento) <o
XXVIIII (Pythagoncon) P

XXX (De viro bono) VGWZ

XXXI (NAI KAI OT) VGWZ

XXXII (Hesiodion) VGW

XXXIII (De Hercuhs aerumnis) VGWB
XXXIIII (De rat hbrae) V

XXXV (De rat mat puerp ) V

I— III V
IIII Vo)
V, VI, VII V
VIII Vm
VIIII V
X— XVI o)
XVII VP cocld Syrnm
XVIII— XXII o)

XXIII— XXV VPII, Bruxell 10704
Par 2122

XXIIII T
1 — 71, 74 — 114 (o
8, 9, 21, 35, 40—44, 47—50, 68, 71—73, 84

—89, 95 V

2 B

35 P

49 et 50

68 G

I (Periochae)

R

Postquam codices enumeravimus ae descripsimus, iam quae latio inter Vossianum
et libios to l ) mtercedat m eis carminibus, quae in utroque codicum genere leguntur,
explicemus necesse est atque excerpta ex amphore opusculoium Ausomanorum cor-
pore et V et w contineri supra comprobare studuimus verum tamen haec excerpta
in utroque libioium genere non ex eodem archetypo profecta sunt, sed lam antiquitus
duas opusculoium Ausonianorum syllogas extitisse putandum est, unam sive ab

1) hoc siglo non solum ceteros prions genens hbros , sed etiam Cantabngiensera (C) , ubi non diserte
commemoratur, complector

PROOEMIVM LIII

Ausomo ipso sive ab alio homine lllo etiamtum vivente concmnatam 2 ) , alteiam post
Ausonn moitem a quodam, qui aut cognatione aut familiantate quadam cum lllo con-
lunctus erat, confectam, ld quod lecte statuisse videtui Brandesius Ann phil 1881,
76, cuius disputationem eis, quae mox exponam, tamquam fundamentum subiciam

Maximi in ea le explicanda est momenti insciiptio carmmis primi de Fastis
(XXII 1), quae in Mkv 2 b 2 gg 2 legitur 'Consulan libro subiciendi quem ego ex cunctis
consulibus unum coegi giegono ex pief ' ex qua intellegvtur Ausomum Fastoium
librum ad Giegonum hoc caimine adiecto misisse sed ldem caimen m V insciibitui
'Ausonius Hespeno fiho sal ', unde patet Hesperio quoque a patre hoc opusculum
dono datum esse eodem carmme ornatum plane eadem res est in Teclmopaegmo
(XXVII) nam huic caimini piaefixa est epistula in 10 ad Paulinum, in V ad Paca-
tum scripta primum lgitui Paulmo, deinde Pacato id carmen Ausonius dicavit 3 )

2) Ausomum opuscula sua ad amicos misisse additis simul epistuhs vel carmimbus, quibus hbellos suos
lllis commendaret, ex opuscuhs lpsis ac Symmachi epistuhs I 14, 5 et 31, 2 mtellegitur neque tamen ex
eo , quod opuscula cum amicis solis commumcare videtur et E XVII 29 de volgato quodam se mvito libello
quentur, colligas eum hbros suos pubhco usui non destinavisse lmmo m his nihil aliud conspicitur msi
quae erat eius aetatis nimia adfectatio ac blanda tergiversatio adde quod Ausomus lpse saepius lecturos
adloqmtur (cf III, quod carmen ad syllogen opusculorum ad Syagnum missam pertmet, XI 1, 4, XV 1, 2,
2, 15, XVII 1, XX 7, XXV 3) quam ob rem nequaquam a vero abhorret lam Ausomum lpsum syllogen
opusculorum m pubhcum emisisse certe lpse carmma quaedam in unum corpus comunxit, veluti Versus pa-
schales vel , sa versus rhopahcos germanos esse putas , hos et Epicedion , Parentaha , Prof Burd commemora-
tionem , Epitaphia atque e 2 et e 35 referuntur ad syllogas epigrammatum, epistula ad Pacatum (XXIII)
scripta pertinet ad corpus eglogarum , nam eis , quae ln vv 5 et 7 leguntur , non epigrammata , sed taha
carmina , qualia sunt Cupido vel Gnphus, sigmficantur (cf XXIIII 1, 6, XXVI 1, 1 et 11, XXVII 4, 1)
adde quod m Xgg^E haec extat Cupidims crueiati (XXIIII 1) mscnptio 'Incipit aeglogarum Ausomus Gre-
gorio fiho', qua mdicatur ln altero corpore (a>) eglogarum hbium constitutum fuisse atque lpse Ausonius
Cupidmem eglogam nominat , m V carmen ad Pacatum secuntur carmina XXVIIII — XXXII, XXXIIII,
XXXV, ex quibus c XXVIIII m P mscnptum est 'egloga de ambiguitate uite ehgende', XXX — XXXII
eglogae appellantur m suhscriptiombus codicum GW hbiorumque quorundam, qmbus Vergihi Iuvenahs ludi
hbellus contmetur (cf Peiper 309j unde lam mihi recte colhgere videor Ausomum carmma quaedam m
unum hbium, qui 'Eglogarum' mscnptus erat, comunxisse atque hunc ad Pacatum misisse (cf Peiper 274)
quamquam obloquitur Brandesius p 64 atque ex colore carminis , qnod ad Pacatum scriptum est , et Catulh
loco , quo usus est Ausomus , evincere studet prooemium lllud ad syllogen epigrammatum referendum
esse sed, id quod lam supra diximus, non epigrammata verbis 'quisquihas meptiasque' sigmflcantur et
Catulh loco eodem modo usus est Ausonius ln praefatione Gnphi (XXVI 1, 4) neque vero Brandesu con-
lectura conflrmatur Pacati m e 35, 9 commemoratione, de qua mox exponemus nam si re vera epigramma-
tum syllogen ad Pacatum misit Ausomus hoc epigrammate praeflxo, quid quaeso ei opus erat rn eadem re
altero prooemio 9 — quodsi imperator Theodosius Ausonium rogat, ut sibi scnpta sua lmpertiat, id nequa-
quam lta accipiendum est , ut statuamus eo tempore syllogen opusculorum Ausonn non extitisse nihil ahud
emm agebat llle hac epistula, msi ut sem de patna optime merito mstum honorem tnbueret atque ipse
fatetm se ohm Ausonn scnpta lectitavisse et syllogen opusculorum Ausonn a fere ccclxxxiii concinnatam
esse mox docebimus ceterum quae Th Birtius nuper ln libro, quem mscnpsit 'Das antike Buchwesen', de
ratione, quam Ausonms in carmmibus componendis atque edendis secutus est, disputavit (p 101 sq , 156,
304) , vereor ut proban possint certe neque ex praefatiuncula Epitaphiorum colhgi potest ea hoc consilio
Prof Burd commemoratiom adiecta esse, ut quod restabat vacuum m volumine expleretur, neque ullatn
ven speciem habet m opusculo de Bissula compluria epigrammata mtercidisse neque demque recte temptatur
epigrammatis 2 ln Bruxellensi mscriptio ' Commendatio codicis ' nam et volumina et codices ea aetate m
■isu fuisse docet Symmachi (III 11, 4) locus ab lpso Birtio adlatus ac, si apud Ausonium ut apud Symma-
chum plerumque volumma commemorantur , m ea re uterque veterum scnptorum exempla magis quam suae
aetatis usum respexisse videtur

3) quod XXVII 4, 10 non solum m V, sed etiam rn a> 'Pacato' legitur, ld eodem modo quo duphces
scnpturae m Cantabngiensi exphcatur mmirum hbrarius quidam, qm altenus genens codice usus est, super
'Pauhno' adscnpserat 'Paeato', quod postea ab altero Paulim liomine expulso receptum est

LIV

PEOOEMIVM

tertmm huius lei exemplum piaebet e 35, cuius in veisu nono haec leguntur m VP
'Irascor Pioculo', ln to ' Agat iiascor', in quibus 'Pacato lrascor' latere scite ammad-
veitit Tollius, quamquam ea les ut in coniectura posita ceita exploiataque habeii non
potest, quaitum mscnptio llla tetrastichoium de Caesaribus carmims tertii decimi m
VBW et Reginensi, de qua supra (p XLVIII) diximus

Iam si tabulam m capite alteio hums piooemn propositam perlustravens , mtel-
leges m excerptis codicis Vossiani compluna messe carmma (veluti II, XIIII, XVI,
XVIIII, E XXIII — XXV) , quae annum ccclxxxiii excedant, nullum m 10, quod hunc
terminum egredi ceitis argumentis piobari possit unde iam statuere hcet syllogen,
ex qua exceipta sunt opuscula, quae libris 10 continentur, hoc feie anno concinnatam
esse nam quod in hoc coipore legitur caimen de Fastis ad Griegoiium missum qum
ad hunc annum vel eum, qui antecedebat, leferendum sit, dubitan non potest

Ad haec argumenta sane gravissima accedit scripturae in V et 10 discrepantia,
quae quanta sit, ex hoc indice, quo si non omnes, at ceite qui maxime memorabiles
sunt loci contmentui, facile intellegitur

(.0

IIII 3, 1 Omnipotens quem mente colo pater unice
rerum
8 — 16 omissi
35 aetas [cod II)
80 Chnste (cf VIIII 31)
84 Consona quem celebrat modulato canmne
plebes (m C post h v eadem quae m V
leguntur Consona carnnnea Dauid)

XI, 2 *28 uera si qua fuit

38 natos tns numero genui
13—16, 19 — 26, 29—34, 39 et 40, 43 omissi
XIII 2, 30 molhs
XVII 30, 1 et odore perlue nardo

6 Fehx seu memim srae mhil memim
31, 1 Lucms una quidem gemmis sed
34, 5 compleuit muma uitae

6 Iam meritis anus est et adhuc

XXI 2, 63 sociansque uirum documenta daturum

64 Assumpti

XXII 1, 8 congessit

9 Exemplo confide meo sic

10 Apphcet

XXVI 2, 29 Iussaque quateims suspendit

45 fucat

50 hnea

55 Qui medius

57 peieunte

XXVII 3, 5 sortita mces

4, 10 labor hic

6, 1 comugibus

12 mtet

9, 6 Et funata oestro tranat mare cimmenum
bos

12 mndex

15 om

17 post 22 0), post 24 C

Ommpotens solo mentis mihi cognite culte

ohm
Nate

Consona quem celebrant modulati carmma
Dauid

ueram si scienm

natos quattuoi edidimus

fallax

bene olente et ungume nardi

Seu memimsse putes omma siue mhil

Vna quidem gemims fulget set

quis non accuset m lsta

Aetatis mentis anus est

cui mnctus erit documenta daturus

Adsciti

digessit

Exemplum lam patns habes ut

Adgreget

Iussa quatei ternis affixit

comit

regula

Vt tns sic

pergente

obitura uicem

ludus

coniugns

manet

Threicium hbycum fieta cimenumque se-

cat uos
mdex

PEOOEMIVM

LV

} pellax

22 seruus <o, ferus C

23 Audaces licn nullo tamen m pietio Car C,

om o)

24 Vellera depecti nemoraha uestifluus Sei

C, om (o , post 10, 5 m C(o haec leguntur
Iam pelago uolitat meicatoi uestifluus
ser
26 Nota et paiuorum cunis muhebre scehis
stnx
10, 1 flonferum

i iasuia

3 passura (o (passura C)
11, 12 oro u>, legitur m C

13, 3 post v 19 Et quod nonnumquam praesu-
mit laetificum gau

4 om (o, legitur in C, ubi coquit

5 sqq Scire uehm catalepta legens quid sig-

mficet tau
Et quod germano mixtum male letifeium

mm C, om ui
Impenum htem uenerem cui una notet

res
Sitne peregnm uox nommis an latn sil
Lmtnbus rn geminis constratus ponto sit

an pons

E IIII 69 om o)

70 Anticiramque bibas

87 om uj

94 potes ostolo

101 Totam uacunam

1 04 lauerna

E VIII 14 Vale ualeie si uoles me uel nola

e 35, 8 uerum

9 Agat lrascoi

e 41, 3 omma rufi

e 68, 3 In proprium ut ledeant tela retoita ca-

put (manu T)

e 71, 1 e populo egrum

e 95, 1 alma ghceras

12 Phedra et ehssa tibi dent laqueum aut

gladium

13 Precrpitem pelago uel leucados ehge m-

pem

pellax

Fallaces hgures nullo situs m pretio car

Velleia depectit nemoiaha uestifluus sei

Nota caledonns nunbus muhebre decns

stnx
floripaium

fusuia

Enmus ut memorat leplea te laetificum

gau
coquat
Dic quid sigmfieent catalepta maronis m

his al
Celtarum posuit seqmtur non lucidius tau

Impenum htem uenerem cur saepe notat

res
Estne peregrmi uox nominis an latn sil
Et quo germano mixtum male letiferum

mm
Lmtnbus m gemims constratus ponto sit

an pons

t
Antieipesque uiuum

potens teo

Tortam uel agnam

taberna

Nuganvm ueteies cnm sale relhquias

bene ais

Irascoi Proculo

hec siui constant

Auctorem ut feriant tela retorta suum

gaium ohm

ecce diseros

Quod sibi suaserunt phedra et ehssa da-

bunt
Quod canace philhsque et fastidiata pha-

onis

Has scripturas si perlustraveris, facile intelleges codices a> foedissimis librarioium
commentis deformatos esse etenim id quod lam supia diximus, epistulae VIII ver-
sus ultimus, qui mteicideiat, temere suppletns est veisu ex aha epistula desumpto,
XVII 31, \ lllud 'Lucius' sine dubio piofectum est ex lemmate, quo lllato veibum
'fulget' expulsum est, apeite falsum est, quod legitur XI 2, 38 'natos tns numeio
genui', plane ineptae sciipturae XXI 2, 63, XXVI 2, 50 55, XXVII 6, 1 et 12, 9, 12,
e 71, 1, 95, 1, quas qui Ausonio tnbuat, mente destitutus esse videatur ac nonne
is, qm versus XVII 30, 6, 34, 5 sq , e 95, 12 et 13 compegit, stultum se fmsse
hominem ostendit, balbutientem potius quam loquentem f quid enim quaeso sibi vo-

LVI PROOEMIVM

hmt ista 'Felix, seu memini sive nihil memini' et ut optime se habent 34, 6 'Ae-
tatis mentis anus est', ita sensu omnmo cassa sunt 'Iam meritis anus est et adhuc'
adde quod quanta fueiit libraiioium temeritas in scriptura immutanda, ex XXVII 9,
23 colligitur, in quo versu veiba 'Fallaces ligures situs' in C depiavata sunt in

'Audaces hcii tamen' sed de aliis etiam seripturis codicum co , quibus piimo

obtutu non offendaris, quam maxime dubitan potest etenim IIII 3, 84 quae leguntur
in V Ausonio sine dubio dignissima sunt , minus autem placent ea , quae libri w ex-
hibent, ac fortasse ea les, quod 'modulati' non intellegebatur, homini cuidam ansam
dedit ad hunc versum temere immutandum XXVII 13, 5 offendit 'catalepta' Ma-
ronis nomine non adiecto, quod V praebet, et v 3 verba 'quod nonnumquam piae-
sumit' non Ausonii, sed libiarh manum prodere videntur mirum profecto est, quod
XXVII 9, 24 in co extat, ' Iam pelago volitat mercator vestifluus Ser ' primum enim
quis quaeso umquam audivit de Serum navigatiombus ? (cf Fiiedlaender Darst aus
d Sitt Eoms II 5 61 sq ) deinde id , quod proprium ae peculiare est Serum , desi-
deratur in hoc versu, commemoiatur in scriptura Vossiani ac si re vera, ld quod
mtellegitur ex versu XXVII 13, 5, qualis in V extat, Ausonius in carmme Vergihano
legit 'al', quis quaeso existimet eum lllud 'al' ln priore recensione silentio transhsse'?
certe in ea non 'tau, mm, spin', sed 'tau, min, sil' eodem modo quo in alteia com-
memorantui sed turbatum esse iam antiquitus hoc loco a libranis ostendit veisus
septimus temeie in eorum, quae Vergilius luserat, commemorationem intrusus (cf
Peiper 285 sqq ) 4 )

Vides pauca restare, quae le veia Ausonio tiibui possmt atque ex his etiam,
si eadem trutina omnia exammare velis, veieor ut nonnulla hoc expenmento compio-
bentur sed, ne longus sim, iam huic disputationi finem imponam, praesertim cum,
etsi evmcatur diveisas in libris co scnptuias, quae ex alteia lecensione profectae esse
videntur, non ad Ausonium refeiendas, sed onmes libiaiiorum lubidme ac licentia
ortas esse 5 ), vis aigumentorum, quae supra pioposuimus, non infrmgatm

Quodsi haec recte disputavi , statuendum est duas antiquitus opusculorum Auso-
manoium syllogas extitisse quaium ex altera fluxeiunt excerpta, quae codicibus co
conrinentui, ex alteia profecta sunt excerpta m Vossiano et Pansino, florilegium illud,
quod nunc dispeisum in hbio S Galh, Bruxellensi, Parisino 4887 aliisque hbris in-
venitur, Technopaegnh capita quaedam in Leidensi et Pansino, Oratio et epistulae
XXIII— XXV in codicibus Paulinianis, de quibus supra exposuimus , denique Eglo-
gaium caimina duo atque epigrammata quaedam haec igitur de codicibus sufficiant ,
cetera, si quis veht, ex Peipen libio petat, docto hercle ac labonoso, quem saepius
laudavimus

4) quod IIII 3, 1 legitur in a> 'quem mente colo, pater nmce rerum' utrum Paulmi lmitatione ' om-
mpotens rerum gemtor' conflrmetur an ex hoc Paulini versu ongmeui duxerit, ln mterto rehnquo

5) ne veraus quidem XXII 1, 9 ' Exemplo conflde meo sic protmus et te' lta comparatus est, ut eo
tamquam argumento utans nam ut concedo Ausomum, cum ld carmen ad Gregonum mittere constituisset, ea,
quae ad Hespenum scnpserat, lmmutare potuisse, lta nihil lmpedit, quo minus statuamus Ausomum Gregonum
eodem modo quo Hespenum adlocutum esse ' exemplum lam patns habes, ut protinus et te' , ei XXIIII 1, 10

PEOOEMIVM LVII

VI

Iam de ratione, quam in hac editione adomanda secutus sum, exposituro mihi
primum , quo oidine opuscula Ausonii digesserim , explicandum esse videtui ac diu
me haesitavisse fateor, quem modum m ea re amplecteier nam neque ordo, quem
in editione Parisina incohatum Scaliger et Tollius constituerant , servari poterat, ne-
que ea ratio mihi piohanda esse videbatui , ut syllogis , quae in w et V leguntur,
piaemissis florilegium illud, quod GBW aliisque continetur, adieeiem quis enim
quaeso tulisset eadem catmina his edita eaque illis , quae in w extare supia demon-
stiavi, sciipturae vitiis inquinata'? quis non gravatus esset, si legisset opuscula hac
sene, qualis est in w et V, proposita^ quod si fecissem, non corpus integrum, sed
male disiecti membia poetae habuisses quae cum etiam atque etiam dehberavissem,
tutissimum mihi visum est Vossiani vestigiis insistentem eum, qui aliqua ceite ex
parte aptus esse videretur, ordinem constitueie, ita tamen, ut, si les plane incevta
esset, a lecepto ordme non lecedeiem qua in le piobe sciebam me m varias re-
prehensiones incuisuium esse , sed leprehendant per me licet, dummodo aliquid, quod
reprehensioni omnino obnoxium non sit, proponant

Piimo igitur loco Parisinum secutus Theodosii epistulam posui, cui subiunxi carmen
ab Ausonio ad hunc missum, secuntur praefatio ad lectoiem et Syagrium, Ephemeris,
Eglogarum liber, cui inserui ex w caimen de mensibus et quattuor anni temporibus,
Piecationes Ausonii consulis designati, quibus cum Vineto adiunxi Grratiarum actionem.
hanc excipiunt Versus paschales, caimen rhopalicum, quod quamquam ab Ausonio alie-
num esse puto, tamen eo loco, quem tenet m V, movere nolui, Epicedium , de heie-
diolo, Piotiepticus, Genethliacon natn Protrepticum et Grenethliacon in V male inter
epistulas collocata esse nemo non videt, postposui autem Genethliacon Piotieptico hbu
Paiisini m ea le auctontatem secutus his carmmibus addidi Tarentalia, Prof Burd
commemoratibnem, Epitaphia, quibus ultimo loco ex <o carmen de Grlaucia adiunxi 1 ),
Mosellam, Ordinem urbium nobilium, Ludum, Caesares, epigrammata de Fastis iam
cum persuasissem mihi carmen ad Diepanium '(XXIII) ad syllogen eglogaium lefe-
rendum esse (cf p LIII) , huic caimini adieci Cupidinem, Bissulam, Gnphum,
Technopaegnion, Centonem , Pythagoiicon , De vno bono, NAI KAI OT, Hesiodion,
Monosticha de aerumnis Herculis, quod poematium rn libiis GW ante eglogam de viro
bono legitui, in V male Eglogarum libello insertum est, carmina de latione hbiae et de
latione puerperii maturi epistulas eodem oidine, quo in editionibus Tollii et Souchaei
leguntur, exhibui — nam qua serie sese olim excepeimt, iam nemmem explicaturum
esse persuasum habeo — , nisi quod epistulas XXV et XXIIII sedes suas mutare iussi,
qua de le in capite piimo huius piooemii exposui ultimo loco collocavi Vossianum
in ea re secutus Epigiammaton hbium, in quo eundem feie, qui est m codicibus w,
oidmem tenui, lta tamen, ut epigrammata quaedam ab aliis, quibus eadem aigu-

1) Ausomus heroum epitaphns, quae ex Aristotelis Peplo deprompserat, tamquam appendicem alia eius
modi carmina ¥aru argumenti adiunxit

A\ bONI\ S u

LVIII

PROOEMIVM

menta tractantur, disiuncta transponerem et ea, quae in Vossiano solo leguntur, id
genus caimina insererem 2 )

Ex Symmachi epistulis unam (I 14) recepi, quam iam in archetypo fuisse libro-
rum GB testimonio confirmaii videtur, ab Ausonio carmim de Mosella adiectam, eis,
quae in Vossiano et Parisino extant, I 25 et 31, omissis , item omisi Paulini ad Au-
sonium epistulas , et Vossiano et Parisino traditas , Paulini orationem , quae in Vos-
siano solo legitui non vero negem iam antiquitus has Symmachi epistulas et haec
Paulini carmma rn corpore lllo, ex quo excerpta in Vossiano et Parisino fluxerant,
fuisse nam facile fien potuit, ut is, qui hanc syllogen concinnavit, libellos illos inter
chartas ab Ausonio relictas inventos huic syllogae adiceret id qnod de Symmachi
epistulis eo ven similius esse videtur, quod, si eas ex mtegro Symmachi epistularum
corpore depromptas esse statuimus, hand facile intellegitur, cur hae potissimum electae
sint aliis, quae illas et reium gravitate et dicendi ornatu longe superant, neglectis

In appendicem reieci Peiiochas, eglogam de losis nascentibus, Septem sapientum
sententias, Catonis de musis veisus, denique epigiammata novicia a Baitholomaeo
Merula ahisque falso Ausonio tributa

Sed quo facihus, quae rn opusculorum singulorum dispositione inter hanc et Sou-
chaei editionem ratio intercedat, cognoscatui, hanc tabulam adponam

ed Souchaei

ed nostra

od

1

e

1

29

2

e

3

30

3

e

4

31

4

e

5

32

5

e

6

33

6

e

7

34

7

A

V 35

35

8

e

8

36

9

e

2

37

10

e

9

38

11

e

10

39

12

e

11

40

13

e

12

41

14

e

13

42

15

e

14

43

16

e

15

44

17

e

16

45

18

e

17

46

19

e

18

47

20

e

19

48

21

e

20

49

22

A

V 11

50

23

e

21

51

24

e

22

52

25

e

23

53

26

e

24

54

27

e

28

55

28

e

29

56

ed nostra

ed Souchaei ed nostra

e 31

57

e

55

e 30

58

e

56

e 32

59

e

57

e 33

60

e

58

e 34

61

A

V 27

e 35

62

A

V 28

XVII 31

63

A

V 29

e 26

64

e

59

e 25

65

e

60

e 27

66

e

61

e 36

67

e

62

e 37

68

e

63

e 38

69

e

64

e 52

70

e

65

A V 7

71

e

67

e 40

72

e

68

e 41

73

e

69

e 42

74

70

e 43

75

e

71

e 44

76

e

72

e 45

77

e

80

e 46

78

e

81

e 47

79

e

82

e 48

80

e

83

e 49

81

e

84

e 50

82

e

85

e 53

83

e

86

e 54

84

e

87

2) Ausomuni enim 111 epigrammaton hbro ea carmina , quibus easdem vel similes res tractaverat, mter
se conmnxisse potius quam disiunxisse disertis lemmatum testimonns, veluti 111 e XXV, XXVI, XXVII
evinoitnr

PROOEMIVM

li:

ed Souchaei

ed

nostia

ed Souchaei

ed nostra

ed

Souchaei

ed

nostra

85

A

V

30

149

XXII 4

365

(Hesioc

, ed

86

e

88

150

XXII 3

XVIII)

XXXII

87

e

89

151—157 (Epheme-

366

(De aei

Herc ,

88

e

90

ns)

IIII

ed XVIIII)

XXXIII

89

e.

91

158 — 189 (Parenta-

367

(De musis, ed

90

e

93

lia)

XV

XX)

A

IIII

91

e

94

190—216 (Prof Burd

368

(Eglog

1)

XXXIIII

92

e

95

Comm )

XVI

369

(Eglog

2)

XXXV

93

e

96

217—244 (Epit 1—

370

(Eglog

3)

omissum

94

e

97

27)

XVII 1—28

371

(Eglog

4)

V

8

95

e

98

245 (Epit 28)

e 51

372

(Eglog

5)

V

1

96

e

99

246 (Epit 29)

A V 26

373

(Eglog

6)

V

18

97

e

101

247 (Epit 30)

A V 36

374

(Eglog

7)

V

19

98

e

101

248 (Epit 31)

XVII 29

375

(Eglog

8)

V

11

99

e

102

249 (Epit 32)

XVII 34

376

(Eglog

9)

V

2

100

e

10E

250 (Epit 33)

XVII 35

377

(Eglog

10)

V

3

101

e

104

V

251 (Epit 34)

A V 33

378

(Eglog

11)

V

5

102

e

10E

252 (Epit 35)

XVII 32

379

(Eglog

12)

V

4

103

e

lOt

253 (Epit 36)

XVII 30

380

(Eglog

13)

V

6

104

A

V

31

254 (Epit 37)

XVII 33

381

(Eglog

14)

V

7

105

A

V

32

255 (Epit 38)

A V 1

382

(Eglog

15)

V 9

106

A

V

8

256—284 (Caesares)

XXI

583

(Eglog

16)

V

17

107

A

T

34

285—298 (Ordo urb

384

(Eglog

17)

V

10

108

e

107

nob )

XVIIII

385

(Eglog

18)

V

16

109—114

10S

—113

299 — 308 (Ludus

386

(Eglog

19)

V

12

115

A

V

19

sept sap )

XX

387

(Eglog

20)

V

13

116

A

V

16

309—316 (Sept sap

388

(Eglog

21)

V

14

117

A

V

4

sent )

A III

389

(Eglog

22)

V

15

118

A

V

2

317 (Vers pasch ,

390

E

I

119

e

39

ed I)

VIIII

391

E

II

120

e

66

318—319 (Epieed ,

392

E

III

121

A

V

13-

ed II)

XI

393

E

IIII

122

A

V

20

320 (De herediolo,

394

E

V

123

e

74

ed III)

XII

395

E

VI

124

e

75

321—322 (Protrept ,

396

E

VII

125

e

76

ed IIIl)

XIII

397

E

VIII

126

e

77

323 (Genethl , ed V)

XIIII

398

E

VIIII

127

e

78

324—325 (Cupid

399

E

X

128

e

79

cruc , ed VI)

XXIIII

400

E

XI

129

A

V

21

326—331 (Bissula,

401

E

XII

130

A

V

22

ed YII)

XXV

402

E

XIII

131

e

92

332—333 (Precatio-

403

E

XIIII

132

A

V

5

nes , ed VIII,

404

E

XV

133

A

V

6

VIIII)

VI, VII

405-

-406

E

XVI

134

A

V

14

334 (Mosella, ed X)

XVIII 2

407

E

XVII

135

A

V

23

335—336 (Gnphus,

408

E

XVIII

136

A

V

15

ed XI)

XXVI

409

E

XVIIII

137

A

V

3

337—349 (Technop ,

410

E

XX

138

e

73

ed XII)

XXVII

411-

-413

E

XXI

139

A

V

24

350—360 (Ceuto, ed

414-

-415

E

XXII

140

A

V

17

XIII)

XXVIII

416

E

XXIII

141

A

V

25

361 (De rosis, ed

417

E

XXV

142

A

V

9

XIIII)

A II

418

E

XXIIII

143

A

V

10

362 (Pythag , ed

419

VIII

144

A

V

12

XV)

XXVIIII

420-

-468

A

I

145

A

V

18

363 (De viro bono,

469

II

146

e

114

ed XVI)

XXX

470

_ praefatiun-
culae tres

III

147 (de Fastis)

XXII

1

364 (NAI KAI OT,

471

XXIII

148

XXII

2

ed XVII)

XXXI

h*

LX PROOEMIVM

In discrepanti codicum lectione enotanda non tam bievitati studebam quam ld
agebam, ut ea, quae in hoc prooemio bieviter disserueram, lpsis librorum testimomis
ante oculos positis confirmaientui et, quae rationes intei smgulos codices mtercede-
rent, accuratius cognosci posset quam ob rem ex libiis, qui ad alterum codicum
genus peitinent, praetei levissimas quasdam res exhibui scnpturas mtegias, ex eis,
qui sunt prioris generis, codicis T lectiones omnes, codicis M feie omnes, codicis l,
ubi defit M, pleiasque corruptelis foedioribus omissis, ceterorum selectas proposui
sed ut horum etiam libiorum, qui Tiliano et Magliabecchiano inferiores sunt, notitia
paullo accuiatior comparan posset, adnotationibus ad Giatiarumactionem uberioiem
scripturae delectum mseiui piaeterea non ab le ahenum esse duxi textus volgans,
qui m editione Tolhana nititur, lectiones lta commemoraie, ut simul unde quaeque
onginem tiaxissent mdicaietui qua re quas lationes veteies editoies atque m pnmis
Iosephus Iustus Scaliger, quem postenoies plerumque secuti sunt, in Ausonio recen-
sendo atque emendando amplexi sint, iam facih negotio qmvis intelleget

Orthographiae codicum eam, quae sufficere videbatur, in commentanis dedi noti-
tiam itaque omisi les levissimas veluti 'e ae', 'ci ti', praeterea ex libri V sciip-
tuns tales, quales sunt 'mici, mcil, uellum (bellum), abus (auus), abeo (habeo), abito',
quas scriptuias tum demum, si quod momentum in eis inesse videbatur, commemoravi.
,eandem lationem m his scnptuns vitiosis manu altera coirectis amplexus sum , veluti
si 'mici' m 'mihi', 'abus' in 'auus', 'abeo' in 'habeo' mutata sunt, vel m littens
manu altera illatis, veluti 'ca n cio' ('n' m 2 }, 'q s ' ('a' m 2 ) nam si omnes eiusmodi
res proposuissem , mutili mole onerassem adpaiatum ac taedmm paiassem legentibus
ceterum de his scriptuns abunde me dixisse puto et m prooemio (p XXXIII adn 22)
et m indice teitio

In coniectuns, sive eae ab aliis propositae eiant sive a me profectae, in ver-
borum ordinem lecipiendis paicior fui raro igitui m oratione constituenda eas ad-
hibui, plerumque m adnotatione commemoravi quid quod nonnullas ab aliis prolatas
sciens neglexi, ita tamen, ut locos quosdam, qui mihi immento in suspicionem vocari
videbantur, bievi m mdice teitio mterpretatione adiecta defendeiem 3 ) ceterum quanto

3) de locis quibusdam Ausomams novissimis temponbus disputaverunt C Axt Quaest Auson Lip&.
1873, p 20 sqq , Ae Baehrens Ann phil 1876, 151 sqq , G Brandes Quaest Auson Brunsvig 1876,
p 32sqq (Act soc phil Lips Y 319), Ann phil 115, 861, 119, 318 sqq , 123, 63 sqq , R Dezeimens
Lecons nouvelles et remarques sur le texte de divers auteurs Buid 1876, p 74 sqq , Corrections d'Ausone
Rev crit 1879, p 127 , Compt rend des seances de 1'Acad des mscr 1879 (llt — sept ) , Corrections et
remarques sur le texte de divers auteurs Burdig 1880, p 7 sqq , Etudes sui le Querolus Burd 1881, p 9 sqq ,
G GfoeU Phil XXXIIII 295, M Haupt Opusc III 459 sq , 503, 581, 620, E Mehler Mnem VI 411 sq ,
M Mertens Quaest Auson Lips 1880, p 34 sqq , H I Mueller Symb ad emend script lat Berol 1876,
p 24, H Speck Quaest Auson Vratislaviae 1874, p 49, E Vnger Phil XXXIII 616, XXXIIII 136,
Ann phil. 1876, 648, H Wexl Rev phil I 197 quibus adde ea quae rpse disputavi Melet. Vmdob II
p 275, Ephem gymn Austr 1880 p 735, 895, 1881 p 16, 102, 176, 260, 330, 737

Comecturas Heinsianas, quae ln Adversarus a P Burmanno editxs non leguntur , me ex exemplari edi-
tionis Lugdunensis, de quo p XXV dvxi, hausisse scito huius enim hbri m margine Heinsius praeter lec-
tiones ex Vossiano 111, Laurentiano 33, 19 alnsque codicibus excerptas ea, quae ad Ausomum emendandum
lpse contulerat, adscnpsit quorum aha sunt iuttiha ac leieienda, aha luculenta et vere splendida quas
passim commemoravi Iani Dousae comecturas, eas petn ex altero eiusdem editioms exemplan, quod ohm fuit
P Burmanm , nunc emptione ln meas manus pervemt notas ni huius margine , quibus scripturae ex Vos-

PROOEMIVM LXI

opeie m sciiptma constituenda atque emendanda Theodori Mommseni mdicio et
consilio adiutus sim, ut ego giatissimo cum animo agnosco, lta hic libei lpse testatui
haud paucis egiegie ab illo mventis ornatus nec mmus honorifice commemoiandi
sunt mihi collegae optimi ac doctissimi, Guilelmus Haitel, qui quae speciminibus
typographicis peilustratis adnotavit atque m his perbonas locorum quoiundam emen-
dationes benigne m meum usum contulit, et Otto Hirschfeld, qui de lebus geo-
giaphicis et epigiaphicis consultus de eis, quae ad Ausonium lllustiandum requin
videbantur, summa qua est humanitate me edocuit his igitur et viris doctissimis,
qui me in hoc hbio eonficiendo sive libelhs subministratis sive codicibus mdicatis,
tiansmissis, collatis adiuverunt, N Anziani, G Biandes, D Detlefsen, R De-
zeimens, de Heinemann, G du Rieu, C L Ruelens, Seeck, qui, ut
Symmachi editione, quam nunc cuiat, uterer, benigne concessit, ceteiisque, quos iam
m hoc prooemio nommavi, ea qua decet obseivantia quam maximas gratias ago

siano 111 petitae multa quae ad lllustrandum, pauea quae ad emendandum Ausomum pertinent, contmentur,
ad Ianum Dousam reierendas esse ipse Burmannus sua manu rn folio adiecto testatus est minoris etiam
momenti sunt ea, quae ln margine editioms Genevensis a mdxiic m lucem emissae (extat rn bybhotheca
Guelferbytana numero 348 Gud msigmta) adscripsit Claudius Salmasius nam ex comectuns, quas proposuit,
hae tantum quas commemorarem dignae esse videbantur XV 25, 3 'matri', XXVIII 1, 5 'naucum', e 107,
17 'mcesto' denique mspexi cod Scaliger N 60 B bybhothecae Leidensis, cuius in ff 69 — 71 addenda ad
lectiones Ausomanas a Scahgero conscnpta leguntur nihil tamen ex eis, quod quidem ahcuius momenti esset,
ad Ausonn opuscula emendanda peti potuit novissime B Dezeimens ln libello , quem mscripsit ' A propos
d'un manuscnt d'Ausone', Burdigalae a 1883 rn lucem emisso, editionis Aldinae, quam lpse possidet, men-
tionem fecit cuius in margimbus cum praeter scnpturas codicis Vossiam coniecturae ahquot adiectae legan-
tur, has ut commendabiles proposuit E XIIII 23 'lmmensis', A V 2, 4 'laesa', quod comecit Hemsius,
A V 9, 2 'uxorem abigere' sf»d neque 'immensis' fern potest neque 'abigere' eum, qm carmen A V 9
composmt, scripsisse probabile est

In indice primo conflciendo praeter Vmeti , Scahgen , Tolln , Eloridi , Souchaei commentanos , praeter
Speckn hbellum, ln quo de Ausonu studns Vergiliams agitur, demque praeter ea, quae Kellerus et Holderus
ln editione, Horatu, Dillenburgerus m eph gymn Berol 1868, p 323 sqq , Kellerus ni Epilegomems Hora-
tianis collegeiunt, adlnbm Antonn Zingerhngu hbrum 'Zu spateren lat Dichtem' I p 27 sqq et M Hertzn
Anal ad carm Hor hist cap IIII, ln mdice tertio praeter Raehsu hbellum 'De re metrica Ausonu' Berol
1868 usus sum A Meuren disputatione de D Magni Ausonu genere dicendi Monastem 1873 m lucem emissa

Vmdobonae m Maio a MDCCCLXXXIII

Carolus Schenkl.

INDEX LIBRORVM.

Pnus codicum genus

T Tilianus, Vossianus Q 107 (prooem XIX)
M Maghabeechianus I 6, 29 (piooem XXI)
% Laurentianus LI 13, Magliabecchiani apographum (prooem XXI)

e Esconalensis III S 25

k cod Eegms mus Brit (Kmgs-Ms 31)

l Laurentianus XXXIII 19
m Magliabecchianus VII 8, 315

p Patavinus C 64

p 2 Perusmus J 102

u Vrbinas 649

v Vaticanus 1611

«2 Vaticanus 3152

fti hi libn omnes (simulque, nisi diserte commemorati stint, codiees excerptoruml
/ detenores, m primis quos accuratius collatos habui, /muvv 2

6 2 Barbennus 815

detenores (prooem XXII sqq )

g Augustanus 10, 9

g 2 Gudianus 145

/A, cod S Marci App cl XII 8

j>3 Pansmus 18275

a Ambrosianns P 83 sup ^

fc2 Harleianus 2578

oodices excerptorum (prooem XXVI sq )

p* Pansinus 8284

apographa hbrorum lmpressorum (prooem XXI et XXVIIIj

Cantabngiensis 2076 (univ Kk V 34) (prooem XXIX)

E ed pnnceps Ven 1472 (prooem XXVI)
Med Mediolanensis 1490

Ven 2 Veneta 1494

Ven 3 Veneta 1496
Ug ed Vgoleti 1499

Ven 4 Veneta 1507 *> prooem XXX sq

Par Pansina 1513
Iunt Iuntma 1517

Ald Aldina 1517
Basil Basiliensis 1523

Alterum codicum genus

V Vossianus 111 (prooem XXXII)
P Pansinus 8500 (prooem XXXIX)
h Harleianus 2613 1

h* Harlemnus 2599 } Pa " Sim ap ° graplla (pr0 ° em
Q Vossianus Q 33 (prooem XLI)
O Pansinus 2772 (prooem XLI)

XL)

LXIV INDEX LIBRORVM

n Pansinus 7558 (prooem XLII)
§ Bruxellensis 10704 (piooem XLII)
/T Pansinus 2122 (prooem XLII)
G cod S Galh 899 (prooem XLIV)
B Biuxellensis 5370 (prooein XLIV)
R cod Regius mus But 15 B XVIIII, quo continentur V 2, XVII 29, XXXIII, e 49

50 (prooem L)
W cod Parismus 4887 eiusque apographa (prooem XLIV)
Lugd ed Lugdunensis 1558
Seal Soaliger
Vm Vmetus
Amstelod ed Amstelodamensis 1750

De ceteris codicibus vide quae initio capitum IIII 5, V 2 et 9, XVIII, XXI, XXVIIII
—XXXIII, E XVII, XXIIII exposui

* sigmficat httei am erasam , uncis obliquis verba vel htteras ex coniectura addita
mdicavi, rectis ea verba, quae ut m textum illata secludenda videbantur

in Vossiani 111 scnpturis a manu altera profectis sigmficandis ita versatus sum, ut
htteras supra scriptas , adiectas , ilhtas distinguerem , veluti 'condi c iam (de m 2 ) ' indicat
de supta m alt scnptum esse, 'condideiam (de add m 1 ) 1 de m eadem hnea m alt ad-
tectum , ' condideram (de m 2 ) ' de m alt illatum in antiquam scripturam tam non con-
spicuam

D. MAGNI AVSONII

OPVSCVLA.

I. EPISTVLA THEODOSI AVGVSTL

Amoi meus qui in te est et admhatio mgenii atque eiuditioms tuae, quae multo (P)
maxima sunt, fecit, parens iueundissime , ut moiem piincipibus alns solitum seque-
stiarem famiharemque seimonem autogiaphum ad te tiansmitterem, postulans pio iuie
non equidem regio , sed llhus piivatae mtei nos cantatis , ne fiaudari me sciiptorum
■s tuorum lectione patiaris. quae ohm mihi cognita et lam per tempus oblita lmsum
desidero, non solum ut quae sunt nota lecolantui, sed etiam ut ea, quae fama celebn
adiecta memoiantui , accipiam quae tu de promptuano sciimoium tuoium , qui me
amas, hbens mpeities, secutus exempla auctorum optimorum, quibus par esse meiuisti
qui Octaviano Augusto leium potienti ceitatim opeia sua tiadebant, nullo fine in eins
10 honoiem multa condentes qui lllos haut sciam an aequahter atque ego te admiiatus
sit certe non amphus diligebat vale parens

II. D0MIN0 MEO ET OMOTVM THE0D0SI0 AVGVSTO

AVSOMVS TVVS.

Agncolam si flava Ceres daie semina tenae, 46')

G-radivus mbeat si capere aima ducem , (v?)

solvere de poitu classem Neptunus mermem

fidere tam fas est quam dubitare nefas ,
r » insanum quamvis hiemet maie ciudaque tellus

seminibus bello nec satis apta manus
nil dubites auctoie bono mortaha quaeiunt

consihum ceitus lussa capesse dei
sciibeie me Augustus mbet et mea caimina poscit,
io paene logans blando vis latet lmperio

non habeo ingemum Caesar sed iussit habebo

cur me posse negem, posse quod llle pntaf
invalidas vires ipse excitat et iuvat idem,

qui mbet obsequium sufficit esse meum
t5 non tutum lenuisse deo laudata pudons

saepe mora est, quotiens contia parem dubites

II 5 Hor Sat II 2, 17 atium hiemat mare 8 Veig Aen I 77 mssa capessere

I Incipit epistola Theodosi Augusti P, Theodosius Augustus Ausomo Parenti salutem Ven 4 volgo
2 locundissime P sohtus P, solitum Ven 4 4 qmdem Ven 4 volgo 6 desydero P reco-
lam Par volgo etiam om Ven * volgo 7 promtuano scrmeorum P 8 Iperties P, lmpartiare
Ven 4 , lmpertiare Scal volgo 10 haud Ven 4 adquae P, ac Ven * volgo 11 scit P, sit Ven *

II Teudosio a Ausomus V, Responsiua Ausomi ad Theodosium Augustum IJtea Domino meo et ommum
Theodosium Augusto Ausomus tuus P, Ausonins Theodosio Augusto Ven 4 1 Agncola V (Agricol m 2
m ras ) 2 giadiu v s V (m 2 m tat, ) 4 nephas P 5 frudaq s * V 6 abta V 7 nicil V
(ci eras ) bonu V 9 et m ea P 10 mx P 11 mgenio P, ld genu Ven 4 mssit
V (t in tas m 2 ) 13 exitat V 14 esse V Ven * lpse P 15 totum P remuisse Fm l
16 coliens V dimtes V

Avsonhs i

AVSONII

quin etiam non iussa parant erumpere dudum
carmina quis nolit Caesaris esse hber,
ne ferat indignum vatem centumque lituras ,
20 mutandas semper deteiiore nota^

tu modo te iussisse, pater Romane, memento
inque meis culpis da tibi tu veniam

III. AVSONIVS LECTOEI SAL.

Ausonius genitor nobis, ego nomine eodem 470

qui sim, qua secta stirpe lare et patria, (V)

adscripsi, ut nosses, bone vir, quicumque fuisses,

et notum memori me coleres animo
5 Vasates.patria est patri gens Haedua matri

de patre, Tarbellis set genetrix ab Aquis
ipse ego Burdigalae genitus divisa per urbes

quattuor antiquas stirpis origo meae
hinc late fusa est cognatio nomina multis
to ex nostia, ut placitum, ducta domo veniant

deiivata aliis , nobis ab stemmate primo

et non cognati, sed genetiva placent
set redeo ad seiiem genitor studuit medicinae ,

disciplinarum quae dedit una deum
15 nos ad giamtnaticen studium convertimus et mox

rhetorices etiam quod satis attigimus
nec fora non celebrata mihi, set cura docendi

cultioi et nomen grammatici merm ,
non tam grande quidem, quo gloiia nostra subiiet
20 Aemilium aut Scaurum Berytiumve Probum,

sed quo nostrates, Aquitanica nomina, multos

conlatus, set noh subditus aspicerem
exactisque dehinc per trina decennia fastis

deseiui doctoi municipalem operam
25 aurea et Augusti palatia iussus adire

Augustam subolem grammaticus docui,
mox etiam rhetor nec enim fiducia nobis

vana aut non solidi gloria mdicii

19 sq Marf I 3, 9 sed tu ne totiens domini patiare lituras 21 Verg Aen VIIII 449 pater Ro-

manus Aen VI 851 Romane memento 22 Plin N H praef 4 hanc lgitur tibi mputabis et in nostra

culpa tibi ignosces

III 13 Paulhn Pell carm. euch 113 sed redeo ad senem

17 parum P 20 mu*tandas V 21 uixisse P 22 Exphcit P

III Abhinc Auson 11 opusc T la Ausonms lecton salute V, Ausomus Syagno suo S Scal volgo 2 quam

secta VmX 3 fuissem Scal volgo 6 teruellus V corr Scal 8 mee Vm 1 10 ut V s v

12 gemtiba V (i pr ex e) 15 et mox add Vrrfi 16 et mox retonces V s a tis V (a m 2 )

18 nimen V (l ex o m 2 ) 20 beritique V, Berytiumque Lugd volgo, Berytiumve Toll , an et Scaurum

Berytiumque (cf XVI 16, 12, 21, 7)* 21 aquitanaque V, Aquitamca ed vetui Frutert 22 et

non V, set non Vin , non et Scal volgo 24 *adserui V corr Brandes 26 angus**tam V

27 retor V 28 una V corr Lugd

3

EPHEMERIS (IIII)

cedo tamen fuerint fama potioie magistii,

dum nulli fuent discipulus melior
Alcides Atlantis et Aeacides Chiionis,

paene Iove iste satus, filius ille Iovis,
Thessaliam Thebasque suos habueie penates

at meus hic toto regnat in oibe suo
35 cuius ego comes et quaestor et culmen honorum.

praefectus Gallis et Libyae et Latio,
et piior indeptus fasces Latiamque curulem,

consul collega posteiiore fui
hic ego Ausonius sed tu ne temne, quod ultio
40 pationum nostris te paio caiminibus

AVSONIVS SYAGRIO

Pectons ut nostri sedem colis, alme Syagii,
communemque habitas altei ego Ausonium

sic etiam nostro praefatus habebere libro,
differat ut nihilo, sit tuus anne meus

IIII. EPHEMEEIS

ID EST TOTIVS DIEI NEGOTIVM

Mane lam claium leseiat fenestias, 151

ram strepit nidis vigilax hhundo (V)

tu velut primam mediamque noctem,
Parmeno, dormis

5 dormiunt glires hiemem peiennem,
sed cibo parcunt tibi causa somni,
multa quod potas mmiaque caedis
mole saginam.

mde nec flexas sonus intrat ames
10 et locum mentis sopoi altus uiget
nec coiuscantis oculos lacessunt
fulgura lucis

IIII 1. 1 Pers III 1 sq lam clarum mane fenestras mtrat 3 Hor Carm I 25, 7 sq nootes

Lydia, dormis 5 Mart XIII 59, 1 tota mihi dormitur hiems 7 Plaut Mostell I 1, 62 (65) sagi-

nam caedite (Symm I 7, 2 caedundae saginae) 10 Hor Carm I 24, 5 perpetuus sopor urguet

ce

31 chiroms V (ce rrfi) 32 sat*s V (l eras ) 33 thebas*que V 35 ego et Hemsius

36 praefectis V corr Lugd lybiae V post v 40 IM mai Ausomus Suagrio V 43 abe be re

V (be m 2 ) 44 micilo VmX

IIII 1. Incipit ephe me ns id est toti v s diei negotiu V 4 (et 20) parmino V 5 perennem

V (m eras ) 7 tendis V, caedis Toll 12 solis Markland

1*

AVSONII

annuam quondam iuveui quietem ,
noctis et lucis vicibus manentem,
15 fabulae fingunt, cui Luna somnos
continuarit

suige, nugator laceiande virgis,
suige, ne longus tibi somnus, unde
non times, detui lape membia molli,
20 Paimeno, lecto

fois et haec somnum tibi cantilena
Sapphico suadet modulata versu
Lesbiae depelle modum quietis ,
acei lambe

2. PARECBASIS

Puei , eia , surge et calceos nec liba ciusti mellei 152

et linteam da sindonem foculumque vivi caespitis (V)

da, quidquid est, amictui vanis relmquo altanbus

quod iam parasti, ut piodeam ib deus precandus est mihi

da roie fontano abluam ac filius summi dei,

manus et os et lumina maiestas umus modi,

pateatque fac sacrarium sociata sacio spiiitu

nullo paiatu extiinsecus et ecce lam vota ordior

pia veiba, vota innoxia 20 et cogitatio numinis

lei divinae copia est praesentiam sentit pavens —

nec tus cremandum postulo pavetne quicquam spes , fides ?

3. ORATIO

Ommpotens , solo mentis mihi cognite cultu , 1 53

lgnorate mahs et nulh ignote pioium (vcn<o)

piincipio extremoque carens , antiquioi aevo ,
quod fuit aut vemet cums foimamque modumque

17 sqq Hor Carm III 11, 37 sqq surge surge, ne longus tibi somnus, unde non tmies, detur

2. 11 Tibull I 7, 53 sq tibi dem turis honores, hbem et Mopsopio duleia mella favo 13 Hor Carm I
19, 13 vrvum caespitem

3. 1 Pauhn 4, 1 Ommpotens gemtor rerum

13 conda V 22 safrlco V 23 lesbn V, Lesbiae Scal modu hl m V (lu m 2 )

2. It pareobasis a saffloo (a m 2 ) addimetru V (in mg m 2 Mtr lambicoquaternano , m mg imo irfi Que
mei causa fuerit) 5 fonteno V (corr mi) 6 hos V 13 caespitis V (a eras ) 16 hac V
(h del m 2 ) 18 spintui V, spintu Vm 22 in mg m alt m ras V (m 1 d(b?) tb(b»)o )
qicquam V spes susp , nisi forte plura etiam immutavit corrector

3. Oratio V, Oratio matutma Ausonn ad deum ommpoten em C, Incipit oratio scl Ausoni II, Item
mcipit praecatio matutina ad omnipotentem deum X, Preoatio matutma ad ommpotentem deum TpvE et
Ambrot F 36 sup f 81 r («), Precatio ad nepotem mu, Ausonn poettj oratio matutma Marc App cl XIIII 230
f 1' (a), Decu Magm Ausonu precatio matutina ad ommpotentem deum Vrahslaviensis IIII F 36 f 102 (w),
Ad deum omnipotentem precatio Reginensis 29 f 261" (r) , vv 58 — 78 in p 3 , v 58 m mg adicnptum oratio
1 OrBTipts V solo mentis mihi cognite (og m 2 ) cultu (culto H) VU, quem mente colo pater unice re-
rum Ca) (rex T)

EPHEMERIS (IIII)

5 nec mens conplecti poteiit nec lingua piofan
ceineie quem solus coiamque audire iubentem
fas habet et patnam pioptei consideie dextiam
lpse oprfex reium, lebus causa lpse cieandis,
ipse dei veibum, veibum deus, anticipatoi

10 mundi, quem factuius erat geneiatus in illo
tempoie, quo tempus nondum fuit editus ante
quam iubar et rutilus caelum inlustraiet Eous
quo sine nil actum, per quem facta omnia cuius
rn caelo solium, cui subdita teira sedenti

15 et mare et obscurae chaos msupeiabile noctis
miequies, cuncta ipse movens, vegetator vneitum
non genito genitoie deus , qui fiaude supeibi
offensus populi gentes in legna vocavit,
stirpis adoptivae meliore piopage colendus

2u ceinere quem licuit proavis , quo numine viso
et patrem vidisse datum contagia nostra
qui tulit et din passus ludibria leti
esse lter aeternae docuit remeabile vitae
nec solam lemeare animam, sed corpore toto

25 caelestes mtrare plagas et inane sepulcii
aicanum vacuis adopeitum linquere teriis

Nate patiis summi nostroque salutifer aevo,
virtutes patiias genitoi cui tradidit omnes,
nil ex mvidia retinens plenusque datorum ,

30 pande viam piecibus patriasque haec peifer ad auies
Da, pater, mvictam contia omnia ciimina mentem
vipereumque nefas nocituri averte venem
sit satis, antiquam serpens quod peididit Evam
deceptumque adiunxit Adam nos sera nepotum

ib semma, veridicis olim praedicta prophetis,
vitemus laqueos, quos letifer inphcat anguis
pande viam, quae me post vmcula corporis aegn
in sublime ferat, puri qua lactea caeli

5 Paulin 33, 1 6 quae nec niens humana capit nec lmgua profari 9 Ev Ioann 1,1 13 Ev Ioann 1,3

14 Ev Matth 5, 34 sq neque per caelum, quia thronus dei est, neque per teirain , qma scabellum est pe-
dum eius 18 Paul ad Rom 9, 9 sqq 19 lbid 11, 17 sq 20 sq Ev Ioann 14, 9 qui videt

me, videt et patrem 31 Paullin Pell carm euch 602 da piecor mtrepidam contra omnia tristia mentem

5 complecti (completi T) Cm 6 contraque C 7 propius T dexteram C ov 8 — 16 (mcl )

om (o 8 causa lpe C 9 uerbum ante deus om 77 antecipator C (e m i mut ) 1 1 tempore V

(m 2 in ras ) editur V, ed*itus 77, aeditus C 12 lllustraret C 13 s ln e (m m 2 ) nil actum V

(ml ac m 2 in ras ) 14 sedenti E 77 15 cahos V post noctis in 77irequies erai 16 cunctis 77

17 gemtore gemtore T 18 regno 77 19 styrpis II adobtiu^ V (b m 2 m ras ) 20 nomme T,

nomme l 21 datum V (datur m 2 ) 22 dira pasuus H (u pr in s mut m 2 ) laeti HX, loeti C

23 i*ter V (n eras ) iter] et H uita H m vv 24 — 29 ultvnas scnptura evanida m V refecto est m 2

24 solum U 25 mtrareplagas V (rep m 2 in ras ) sepulchn HCTX 26 archanam C
28 oms HT, omms /, omnes cet 29 nihil H 30 haec om H defer T at V (d m 2 )
32 que om H auertere ueni H aueste C 33 antiquus Bolt (cf Apoc XII 9 serpens antiquus)
prodidit HCcd aeu v am V, aeuam C 34 adiuncsit V, mfecit C separare potu H nepo-
tam T (um corr ) 35 ueredicis 77 olim V, aetas HCo> profetis V 36 loetifer C,
laetifer TX, leo fer 77 lmplicat HCai 37 qua Cw 38 ferat V, fera 77, ferar Tmu, feram cet.

AVSONII

semita ventosae supeiat vaga nubila lunae,

40 qua proceres abieie pii quaque mtegei ohm
laptus quadriiugo penetrat super aera curiu
Elias et sohdo cum corpoie praevius Enoch

Da, pater, aeterni speratam luminis auiam,
si lapides non iuio deos unumque verendi

45 suspiciens altare sacri libamina vitae
intemerata feio si te dominique deique
unigenae cognosco patrem mixtumque duobus,
qui super aequoreas volitabat spintus undas
da, genitor, veniam cruciataque pectora purga,

50 si te non pecudum fibiis, non sangume fuso
quaero nec arcanis numen coniecto sub extis
si scelere abstineo errori obnoxhts et si
opto magis quam fido bonus purusque probaii
confessam dignare animam , si membra caduca

55 execror et tacitum si paemtet altaque sensus
foimido excruciat tormentaque seia gehennae
anticipat patituique suos mens saucia maneS
da, pater, haec nostio fieri lata vota precatu
nil metuam cupiamque nihil satis hoc rear esse ,

6o _ quod satis est nil tuipe velim nec causa pudoris
sim mihi non faciam cuiquam, quae tempore eodem
nolim facta mihi nec vero cnmine laedar,
nec maculer dubio paulum distare videtur
suspectus vereque leus male posse facultas

05 nulla sit et bene posse adsit tranquilla potestas
sim teniu victu atque habitu, sim carus amicis
et sempei genitor sme volnere nommis huius
non ammo doleam, non coipoie cuncta quietis
fungantur membia officiis, nec saucius ulhs

7o partibus amissum quicquam desideret usus

48 Genes I 1, 2 et spintus dei ferebatur super aquas 57 Verg Aen VI 743 quisque suos pati-

mur manis 59 sqq Mait X 47, 3 sqq Pauhn 4, 8 sqq 64 sq Paulin 4, 6 sq mihi male velle

faeultas nulla sit ac bene posse adsit tranquilla potestas

39 nebiila C uentose, superat V (se^ sup m 2 in ra* ) uaga uentos lumina lunae 77 lumina

Lugd (m mg ) Scal volgo 40 quam proceres V (res in ras m 2 ) pio ceris abiero 77 quaq s

V (a m 2 ) 41 orn T aera VCXa, aerae 77 , aethera cet 42 HElias V (H m 2 ), aehas 77,

ehas v, hehas cet , Heha L Mueller enoc 77, aenohc C 43 spiratam V aeterms paera-

tam 77 numinis T auream C, auram X (ho rrfi), aram T 44 lnro 77, mre C 45 sacre^

TaawE 47 unigene C patrem C (t eras ) mixteque Ta, mixtumque eet , missumque Graeoms

49 cruciatque 77 pecctora C 50 pecodum V frebris 77 51 arc ams V (h m 2 ), arcams 77,

archams C, ne carnis X, nec carnis cet exitis 77 52 scelen T, scilere 77 (corr ml) ab s tineo 77

(s post add ) erronque Aceursius (ex vet cod ) et si V (m 2 in ras ) 53 obto P77 quan 77

probproban Vml 55 exse c ror V (c s v m 2 ) 77 poemtet T 56 sere hennae 77, ge enne V (h m 2 )

57 anticipant-F, anticipiat 77 58 hoc TX, huic Eawr 59 rera 77 bl sit 77 non V, nec cet

64 mala V 65 et] at Graevius volgo 66 adque V amicus 77 67 uolnere X, uulnere cet

nominis huius V (s h m 2 m ras ) 68 ammae X cuncta V (c alt del ) 69 suacius 77,

sauci v s C (v post add ) 70 pastibus C (corr m\) a d missum V (d m 2 )

EPHEMERIS (IIII) 7

pace fruar, securus agam, miracula terrae

nulla putem suprema diei cum veneiit hora ,

nec timeat mortem bene conscia vita nec optet

purus ab occultis cum te mdulgente videbor,
75 omnia despiciam, fueiit cum sola voluptas

iudicium speraie tuum quod dum sua diffeit

tempora cunctaturque dies, piocul exige saevum

insidiatoiem blandis erroribus anguem

haec pia , sed maesto tiepidantia vota reatu ,
80 nate, aput aeteinum placabilis adseie patrem,

salvatoi , deus ac dominus , mens , gloria , verbum ,

filius , ex vero verus , de lumine lumen ,

aeterno cum patie manens, in saecula legnans,

consona quem celebrant modulati carmina David
S5 et lesponsmis feiit aeia vocibus Amen

4. EGRESSIO

Satis precum datum deo valeque, quod fit mutuum 154

quamvis satis numquam <a) leis quod cum per horas quattuor (V)

fiat piecatu nummis ....

habitum forensem da, puer inclinet ad meridiem,

dicendum amicis est have o monendus est iam Sosias

5. LOCVS INVITATIONIS

Tempus vocandis namque amicis appetit 155

ne nos vel illi demoremur piandium , (V)

propeie per aedes cune vicinas, puei
scis ipse, qui sint iamque dum loquoi, ledi
5 quinque advocavi sex enim eonvivium
cum lege iustum, si supei, convicium est
abiit relicti nos sumus cum Sosia

11 Tibnll I 1, 59 snprema mihi cum venerit hora 73 Mart X 47, 13 summum nec metnas diem

nee optes 84 sq Pauhn 6, 22 sq , 17, 113 sqq

5« 5 sq Iul Cap Ver. 5, 1 cum sit notissimum dictum de numero convrvarum septem eonvivium,
novem vero convicium

71 fraias 77 72 diei cii V (qu m 2 ), diei cum 77, di cum C, dij cum %p%, dijs cum T (i exa m 1 ,

m mg dijs), dehinc ubi <f, mihi cum cet volgo 73 ob*tet V 74 ocultis cu V (qu m 2 ) 75 dispi-

oiam V (de m 2 ^ 77 cti V (q T u m 2 ) uolutas V 77 cuntaturque V, cunctanturque CX exi-

ges aeuum 77, exi m e (m post add ) seuum C scaeuo T, saeuo X 79 sed] nec Tff reatu V (u m 2

m ras ) 80 nate K77, chnste cet aput V, apud cef asse 77 assere Cco 81 saluator

mens T 82 uerbo 77 uerum <o 83 patere C (corr m 2 ) 84 mistica quem 77 mo-

dolati 77 consona (consonat T) quem celebrat modulato carmine plebes C(o (m C hunc versum excipit

altet consona quem celebrant rnodulati carmmea Dauid) 85 aethera <r d(r/]v pv, om. mu

EXpL C, fimt precatio matutina X, hec Decius Magnus Ausonms dixit r

4. in mg m 2 mtro labico quateinano V 1 praecun V 2 et 3 numquam rei numini Oronov
volgo 2 reis V, a reis Axt 3 precatus Baehrens 4 aditum V (b m 2 ) 5 habe V (m rec
m mg aue) 6 ualdeque V (d eras 1 post 7 interadisse quaedam intellexit Vin sol cum Bondamus

5. m m</ m 2 It senanum V 2 ilh s V (s m 2 ) 3 curre** ui cl nas V (ci m 2 ) 4 laq " m locor
V (dura m 2 )

AVSONII

6. LOCVS OKDINANDI COQVI

Sosia, prandendum est quaitam iam totus in hoiam 156

sol calet ad qumtam flectitur umbia notam (V)

an vegeto madeant condita opsonia gustu

(fallere namque solent) , experiundo pioba

concute ferventes palmis Yolventibus ollas,
tmge celer digitos iure calente tuos,

vibranti lambat quos umida lingua lecursu

7.

quadrupedum et volucium vel cum tenena marinis 157

monstra admiscentur, donec puigantibus euns (V)

difflatae liquidum tenuentur in aeia nubes

nunc fora, nunc lites, lati modo pompa theatii
"> visitur et tuimas equitum caedesque lationum

peipetior lacerat nostios fera belua vultus

aut in sanguinea gladio grassamur haiena

per maie navifragum gradior pedes et freta cursu

tiansiho et subitis volito super aera pinnis
io mfandas etiam veneies incestaque noctis

dedecoia et tiagicos patimui pei somnia coetus

perfugium tamen est, quotiens portenta sopoium

solvit lupta pudore quies et imagine foeda

libera mens vigilat totum bene conscia lectum
11 peitiactat secuia manus piobiosa recedit

culpa tori et profugi vanescunt crimma somni

cerno triumphantes intei me plaudeie luisum

inter captivos trahoi exaimatus Alanos

templa deum sanctasque foies palatiaque auiea
20 specto et Sanano videoi discumbere m ostio

et mox fumosis conviva accumbo popmis

Divinum peihibent vatem sub fiondibus ulmi

7. 11 Soph Oed Tyr 981 sq ('>) 20 Verg Georg II 506 Sarrano dormiat ostro Aen I 700 stra-

toque super discumbitur ostro 22 sq Verg Aen VI 283 sq ulmus opaca mgens, quam sedem Somnia

volgo vana tenere ferunt folusque sub ommbus haerent

6. quoqui V 3 uegito V obsonia V 5 uol v entibus V (v m 2 ) 6 ting v e V
7 labant V (n eras ) recursus V, recursu Scal Hic minus abet flnem cause supens et mitium
sequentis ephemens V m mg m 2 , folmm intercidit in codice archetypo

7. 4 lati V (i m 2 ) teatn V 7 crassamui arena V 8 maie V (r m 2 m rai ) 11 gra-
dieos V (tragicos m 2 ) 12 cotiens V 14 cons c ia V (c m 2 ) 15 secedit V (corr m 2 ) J6 pro-
fugi V (i m 2 in ras ) man v scuii V (mim v squii »n 2 ), minuiscunt Scal volgo, manaseunt Peiper, vanes-
cunt Qoetz 17 cerno*tnufantes V 18 traor V 20 uideor V (r add m 2 ) 22 pen*bent V
fontibus V, frondibus Lugd

EPHEMEEIS (IIII) EGLOGAEVM LIBEE (V)

vana ignavoium simulacia locasse soporum

et gemmas numero poitas quae fomice ebumo

21 sempei fallaces glomeiat super aeia foimas
alteia, quae veios emittit comea visus
quod si de dubiis conceditui optio nobis,
deesse fidem laetis melius quam vana timeii
ecce ego lam mahm falli nam , dum modo sempei

<>o histia vanescant, potius caiuisse fiuendis

quam trepidaie mahs satis est bene, si metus absit
sunt et qui fletus et gaudia contraveisum
comectent vanoque trahant eventa lelatu
ite per obhquos caeli, mala somnia, mundos,

35 mrequieta vagi qua difflant nubila nimbi,
lunaies habitate polos quid nostia subitis
limma et angusti tenebrosa cubiha tecti'?
me sinite ignavas placidum tiaduceie noctes,
dum redeat loseo mihi Lucifer aureus ortu

40 quod si me nullis vexatum nocte figuris
mollis tianquillo peimulsent aeie somnus,
hunc lucum , nostio vmdis qui fiondet in agio
ulmeus, excubiis habitandum dedico vestiis

V. EGLOGAEVM <LIBER>.

1. DE NOMINIBVS SEPTEM DIERVM

Nomina, quae septem veitentibus apta diebus 372

annus habet, totidem eirantes feceie planetae CH

quos indefessa volvens vertigine mundus
signoium obliqua iubet in statione vagau
r > piimum supiemumque diem radiatus habet Sol
pioxima fiaternae succedit Luna coronae
tertius adsequitui Titama lumma Mavois.
Meicuiius quarti sibi vmdicat astra diei
inlustrant quintam Iovis auiea sidera zonam
10 sexta salutigeium sequitui Venus alma paientem
cuncta supergiediens Satuini septima lux est
octavum instauiat levolubilis orbita Solem

24 sq Verg Aen VI 893 sqq sunt geminae Somni portae , quarum altera fertur comea, qua vens fa-
cilis datur exitus umbns , altera candenti perfecta nitens elephanto , sed falsa ad caelum mittnnt msomma
manes 42 Catull fr 3 B hunc lucum tibi dedico

28 d e esse V (e m 2 ) 29 malhm (1 alt nfi, l nfi m ras ) falli (l nfi m ras ) V 31 si** V

32 controuersorum V, controversa Scal volgo, eontraversum ego 34 oblicos V 37 lnmina Vmt

38 jgnauas V (lg m ra« m 2 ) 41 somnos V, somnus Lugd 42 lucii V (- m-) 43 rlnit V m 2

V 1. Incpt eglogaj- de nomimbns septe diet V 6 lnnae V (e eras )

Avsonivs 2

10 AVSONII

2. MONOSTICHA DE MENSIBVS

Primus Eomanas ordiris, Iane, kalendas 376

Februa vicmo mense Numa instituit (VR)

Martius antiqm primordia piotulit anni

fetiferum Apiilem vindicat alma Venus
maiorum dictus patrum de nomine Maius

Iunius aetatis pioximus est titulo
nomine Caesareo Quintilem Iulius auget

Augustus nomen Caesareum sequitur
autumnum , Pomona , tuum Septembei opimat

tiiticeo October faenore ditat agios
sidera praecipitas pelago, intempeste November

tu genialem hiemem, feste December, agis

3. ITEM DISTICHA

Iane nove, primo qui das tua nomina mensi, 377

Iane bifrons, spectas tempora bina simul (V)

post superum cultus vicino Februa mense

dat Numa cognatis manibus mfenas
Maitius et generis Romani piaesul et anm

piima dabas Latiis tempoia consulibus
Aeneadum genetiix vicino nomen Apiili

dat Venus est Maiti namque Aphrodita comes

12 Verg Georg I 302 genialis hiemps 3« 7 Lucr I 1 Aeneadum genetnx (cf e 34, 2)

2. cf Riese A L 639 C = Caroliruhensis 167 %aec VIIU f 13" D = Durlacensw 36 F senp-
tus a DCCCL, f 38 v — 49" F = Valencenensis 330 (bis) saec X f 76" H = Harleianus 3091 saec X
f 139 v K == Colomensis 186 f 119 r saec VIIII — X L = Leidensis Scal 38 saec XI— XII f 16
O = Oxomensis coll S Ioann Bapt XVII saec XI f 16 P = Paris 7886 saec Vllll—X f 36'
P 2 = Pans 5443 saec VIIII f 146 v V = Vrbinas 290 saec X—XI f 32' V 2 = v oss qua » t 81
*aec VII II f 91 v X = Reginens 123 saec XI f 28 v a = cod S Oalh 251 saec VII II f 16'
o2 = cod S Galh 397 saec VIIII f 34" M = Meermanmanus saec XI — Monostica de mensibus V,
Monostica D, De mensibus anm L, nullum lemma CV 2 et P, in quo Arati que, uidentur adscnptum, Versus
(Versos X, Item uersus V) de singulis mensibus R cet 1 primas O romanis H ordinis K,
ordinis X 2 febroa PLV%, februo P 2 , febna H mense (bis) R numina U 3 anti-
qm#* V anni protulit anni K 4 fetiferum V (ferum m ras m 2 ), fec X, foet cet apre-
lem FX uendicat R (e) LO 5 dictis X 6 estatis LO titulns O 7 nomm e V (e m 2 )
caesarea PV%, cessareo C mnius R, lulias P 2 auget om V augustus adornat O (om Iulius)
8 aug C, agustus R, ausgustus K caesarium L sequitur] auget seqmtnr H 9 autunu V,
autunnum R, autunum V, autumnus DF pomana HKo 2 , poma na CJJM, pom na X, nam poma PP%RV%
pomane tuus F, pomisque suum L, pomis natnm 0, poma maturus D tu F(tuumm 2 ), tuum K (u alt
ex ti »), tum V (corr m 1 ) septembre CDFKP^aa^M, septimbre X opimat V (o) LO, uegitat F,
uegetat DH, uegitet P, gitat P 2 , uigetit K, uegitat cet 10 triticeo V, inticco P, triceo F, triticio <r 2
octuber V, october L, octember C, obtimber 7 2 , octimber cet fenore VOXa, fe^nore P, foenore cet
dictat R agros] egeno X 11 sydera PV 2 praecipites X p>lago CX mtemp*este V
(t eras), mtempsta R, mtempesta CDFHKP^VV^aa 2 , mtempestate O (om pelago) noueuer V (nobe-
ber m 2 ), nouenber V, nouembns 12 tu agis V (in quo m 1 est lemem), unde december amat te
geniahs hiemps D (A L 394, 12), lmbnfer (ymbnfer FKVM) ast (- C, tast F 2 , Vmbraferae P 2 ) mensis
tumqne december (decimber X) adest cet

3. diticba V 2 spectans Lugd volgo 8 afrodicta V

EGLOGARVM LIBER (V) 1 1

Maia dea an maior, Mai, te feceiit aetas,
10 ambigo sed mensi est auctoi uteique bonus

Iumus hunc sequitur duphci celebiandus honoie,

seu nomen Iuno sive Iuventa dedit
mde Dionaeo piaefulgens Iulius astio

aestatis mediae tempora ceita tenet
15 Augustus sequitui cognatum a Caesaie nomen,

ordme sic anni pioximus , ut generis
nectuntui post hos numeiumque ex ordine signant

September, Bacchi muneie piaela rigans,
et qui sementis per tempoia faenore laetus
20 October cupidi spem fovet agiicolae,

quique salo meigens sollemnia signa November

piaecipitat, caelo mox leditura suo
concludens numeium gemalia festa Decembei

fimt, ut a biuma mox novus annus eat

4. DE TRIBVS MENSTRVIS MENSVVM

Bis senas anno leparat Lucina kalendas, 379

et totidem medias dat cuneie Iuppiter ldus, ( v )

nonarumque diem faciunt infia octo secundi
haec sunt Bomano tantum tna nomina mensi ,
ceteia per numeros sunt cognomenta dierum

5. QVOTENI DIES SINT MENSVVM SINGVLORVM

Inplent tricenas per singula menstrua luces 378

Iunius Apiilisque et cum Septembre November ( v )

unum ter denis cumulatius adde diebus

per septem menses, Iani Martisque kalendis

et quas Maius agit, quas Iulius Augustusque

et quas Octobei positusque in fine December.

unus eiit tantum duodetiiginta dieium,

quem Numa piaeposito voluit succedeie Iano

sic tei centenis decies accedeie senos

quadiantemque et quinque dies sibi conputat annus

3. 13 Verg Ecl VIIII 47 ecce Dionaei processit Caesans astrum 20 Veig Georg I 47 sq

9 maia V, Max Lugd , Maium Heinsius 11 dupphci V 12 sibe lumenta V (lubenta m 2 )

18 bacci V 19 fenore V 20 octuber V 24 annu s V (s nfi)

4. mensuum V (u pr in ras ) , mensium Lugd volgo 3 mfra] mtra Mommsen 4 ro-
mana V (corr nfi) 5 numero s V (s m 2 )

5. d^Miit V (l et s m 2 ) mensium Lugd volgo 3 terrenis> V (corr nfi) 5 agit q v a s V
(s m 2 ) 6 octuber V 10 quadratemq v em V (aorr m 2 )

1 2 AVSONII

6. QVO MENSE QVOTAE NONAE VEL IDVS SINT

At nonas modo quarta apeiit, modo sexta refeit lux 380

sexta lefert Mai Octobris Maitisque recursu (V)

et qui solstitio sua tempora Iulius infeit
cetera pars mensum quartis est piaedita nonis
omnes vero idus octava luce recurrunt

1. QVOTAE KALENDAE SINT MENSVVM SINGVLORVM

Post ldus, quas quisque suas habet ordine mensis, 381

diveisae numeio redeunt vaiiante kalendae, (V)

dum rursumque iteiumque vocantur,

ut tandem optati piocedant tempoiis ortus
5 tei senis unoque die genialia festa

poingit ut Ianum aicessat nova biuma moiantem

hoc numero mensisque Numae redit autumnique

pnncipium referens Bacchi September alumnus

Iulius et Maius positusque ln fine Decembei
10 Octoberque die revocatur tardius uno

inde die redeunt minus uno, quattuor ultra,

quos numero adiciam, Sextilis, Iunius atque

Apnlis, post quos paenultima meta November

tei quinis unoque die, Iunonie Mavors,
15 ut ledeas referasque exordia piima, cieris

hoc numeio ad plenum veitens repaiabitur annus

8. RATIO DIERVM ANNI VERTENTIS

Nonaginta dies et quattuor ac medium Sol 371

conficit, a tropico in tiopicum dum permeat astrum, (V)

octipedem rn Cancrum Phiyxeo ab Anete pergens
hoc spatio aestivi pulsusque et meta diei
semidiemque duosque dies deciesque novenos
a Cancro in Chelas aequatae tempora noctis
atque dii cursu peragit Sol aureus altero,
autumni aestatisque simul confinia miscens

6« 1 at F (t tn ras m 2 ) 2 mau (1 pr in 1 longam mut m 2 ) oetubns V 3 sol*stitio

V (1 eras ) mens*u V (u eras )

7. mensium Lugd volgo l ordine V 2 kalende^ V (de m 2 in ra* ) 3 iterum que V
(litt duar spatium) lacunam, quae volgo post lterumque statuitur, explevit Lugd his verbis expleto mense,
Oronov sequenti a mense, mihi contra post dum quaedam videntur excidisse , vertente anno supplet Mommsen
4 obtati V, oblati Lugd volgo ortu V, ortus Oronov 6 bru™a V (u in ras rrfi, virgula supra u
del m add m 2 ) 8 bacci* V (s eras ) 10 octuberq* V (corr m 2 ) 11 rediunt V 12 ad-
que V 13 moeta nober V (nooember m 2 )

8. 1 hac V 3 cacrum V (a m 2 ) Inxeo V - 4 meta V (m^ta m 2 ) 6 c h elas V (h m 2 )
7 adque V 8 simul V (i add m 2 )

15

E(?LOGARVM LIBER (Vj 13

unde autumnales transcuirens ordine menses
10 ad tropicum peigit signum gelidi Capiicorni,
octo dies dec.es octonis msupei addens
quadiantemque diei, quinto qui piotinus anno
mense Numae extiemo nomen capit embolimaei
mde ad Agenoiei festinans cornua Taun ,
scandit Lanigen tropicum Sol aureus astrum,
nonaginta dies decreto fine cohercens
hic tibi circus erit sempei vertentibus annis
ter centum ac senis decies et quinque diebus

9. IN QVO MENSE QVOD SIGNVM SIT AD CVRSVM SOLIS

Pnncipium Iani sancit tropicus Capiicornus 382

mense Numae in medio solidi stat sidus Aquaii (V)

piocedunt duphces m Maitia tempoia Pisces
lespicis Apules, Aries Phryxee, kalendas
5 Maius Agenorei miratur cornua Taun
Iumus aequatos caelo videt ire Laconas
solstitio ardentis Cancn feit Iulius astrum
Augustum mensem Leo fervidus igne peruixt
sidere, Virgo, tuo Bacchum September opimat
i« aequat et October sementis tempore Libiam

Scorpios hibernum praeceps iubet ire Novembrem
terminat Arquitenens medio sua signa Decembii

10 capncorm* V 12 dn Lugd volgo 13 embohsmei V (virgulam et 1 alt add nfi) 14 age -

noiei V (i m 2 ) 17 circu s V (s m 2 ), circlus Baehrens 18 hac V df 01 es V (e et ci m 2 )

9. cf A L 640 B D = Durlacensis 36 F f 39'— 50' F = Valencenensis 330 f 28 et 77"
L = Laurentmnus 121 clTi saec VUII P = Paris 2772 saec X f 107 v B = Beginensis 438 saec X
Bl = Begmensis 1723 saec XII f 62". V = Vrimat 290 f 33" b = Bernens 417 saec VIIIl f 27'
62 = Bernens 441 saec X q> = Vindolonens 3261 f. 26" M = Meermanmanus — In quo mense etc
V, It uersus de xn signis F (77") ab F f 28 vix discrepans , Ausomi de duodeeim signis gj , De sigms et
mensibus xn P, Ite uers' de duodecim msibus eum suis signis U, Versus de duodecim mensibus M, Qui-
dam ueterum Beda de temporum ratione 16, nullum lemma DF[f 28)LRR%bi vv 4 — 12 ante 1 — 3 FPbM Beda
1 sanccit X>, sanxit B% porcus B, tropmcus b capncornius 6 2 2 mens U m del Buecheler

sole distat D, sol distat U sydus Rtcp sol distat sidere edd. aquarn DBWb 3 om F

dupphces V marceo B, marcia b 2 , martio U tempore PBU 4 respices L aprehs F

aprilis I7J2 prhixeae V (rht m ras m 2 ), fnxee DFPBWb*, fnxeae LBb s kalendis U 5 age-

noregi 6 2 , ageneroi B 2 6 hic v legitur in cod Colomensi 211 (Darmstad 2180 saec VIIII) 'huic ergo

mensi (Iumo) geminorum signa asscnbuntur unde poeta Iumus aequatas etc ' lacones 5 2 7 soh-

stitio V, solastitio 5, soltitio P, solsticia D, solsticio BWV* cantn P, cantro L (corr m 1 ) mhas

L (corr m') austrum UM 8 agustum b perure' 6 2 9 om BW sidera M

tuum V baccum VP, bachum FLUb, bacum B 2 september D (p m 2 m ras ) 10 octuber V,

octymber P, octimber DLRUbW semtis F, sementem 5 temporae L 11 scorpios V, seor-

bius b, scorpius cet , scorpion Lugd volgo lbernum V, hibernam LB, hibernus Toll volgo pre-

cepis U, praeces i 2 nobeber V, nouenber U, nouemfe L, nouimbre P, nouembr 6, nouembrem cet ,

November volgo 12 arquitenens V, architenens PBB^b, arcitenens cet media £6 2 deceinb L,

decor B 2 , deci*ber U

14 AVSONIl

10. A SOLSTITIO IN AEQVINOCTIVM KATIO

Sol profectus a tepoio veris aequmoctio 384

post semidiem postque totos nonagmta et quattuor (V)

fervidis flagrans habenis pulsum aestivutn conficit
mde autunmus noctis horas librans aequo lumine
octo et octoginta goeiis et supei trihorio

inde floiidum reflexis ver levisit oieis
additis ad hos pnoies goeros gemmis orbibus.

11. DE MENSIBVS ET QVATTVOR ANNI TEMPORIBVS

Aeternos menses et tempoia quattuor anni 375

quattuor lsta tibi subiecta monosticha dicent (<°)

Maitius, Apiilis, Maius sunt tempoia veris
Iulius , Augustus nec non et Iumus aestas
5 Septembii, Octobii autumnat totoque Novembri
biumales Ianus, Febiuanus atque December

12. DE LVSTRALIBVS AGONIBVS

Quattuor antiquos celebiavit Achaia ludos 386

caelicolum duo sunt et duo festa hominum (V)

sacia Iovis Phoebique, Palaemonis Aichemoiique,
seita quibus pinus, malus, oliva, apium

13. DE LOCIS AGONVM

Piima Iovi magno celebiantur Olympia Pisae 387

Pamasus Clano sacravit Pythia Phoebo (V)

Isthmia Poituno bimans dicat alta Connthos
Aichemori Nemeaea colunt funebria Thebae

12. 1 sqq Anth Pal VIIII 357 (dolaitoTov, Plan 'Apy(ou)

Tlaaapl? eiotv dfihvei dv f EXXd8a, Tsaaape? ipot,

oi Suo lisv &V7)TU)V , oi 060 o' dftavaTrav
Zr)V<k , Af]ToiSao , IlaXaipiovoi , Ap)reu.6poio

d&Xa 8s tSiv xotlvoc , LifjXa, aeXiva, tcltus

13. 3 Hor Caini I 7, 2 bimansve Connthi, cf Ovid Med. V 407 biman Corintho

cursu

10. sohstitio V 1 teporo V (cursu m rec , v. 3 cursum pro pulsum Oronovius et Cfraevius)
2 quatuor V 3 ex s tibu V (s m 2 ) 5 triono V post v 5 lacunam signtficavit Scal , duos inter-
cidisse versus suspieor 8 reflexit V, reflexis Canter 9 goeres V, goeros Vm

11. I)e mensibus et quatuor (q or T) anni temponbus (paitibus miw 2 ) T/ , De temponbus Mp s

1 et ternos Tp 3 quattuor Ivv 2 , quatuor cet 2 quattuoi Ivv 2 , quatuor cet monostica* T

(s eras ) , monostica cet 4 et T (s v minio) 5 octubn p s autumnus Lugd volgo

nou

decembn T

12. agombus V 1 quat*uor V (t eras ) acaia V 3 ph°ebiq s V (0 m 2 )

13. 1 celebratur V corr Lugd olrpia V 2 parnassus V claro V corr Lugd
pytia phebo V 3 dicata V, dicat alta Scal dicat Acroconnthos Vm , dicat acta Cormthi Toll volgo
4 nemeae V corr Scal thaebae V

EGLOGARVM LIBEE (V) 15

14. DE AVCTORIBVS AGONVM

Primus Olympiaeae saciavit festa coionae 388

Iuppiter Aigivi stadia ad longissima cuci ( v )

pioximus Alcides Nemeae saciavit honorem
Isthmia Neptuno data sunt et Pythia Phoebo

15. QVOD IDEM QVI SACRI AGONES SVNT ET FVNEBRES LVDI HABEANTVR

Haec quoque tempoiibus quinquennia sacia notandis 189 (388, 4)

ancipiti cultu divoium hommumque sepulcii (388, 6)

Tanlahdae Pelopi maestum dicat Elis honoiem, ( y )

Archemoii Nemeaea colunt quinquennia Thebae ,
5 Isthmia defuncto celebrata Palaemone notum ,
Pythia placando Delphi statuere draconi

16. DE FERIIS ROMANIS

Nunc et Apollineos Tiberina per ostia ludos 385

et Megalesiacae matns opeita loquar > v )

Vulcanique dies, autumni exoidia primi,

Quinquatrusque deae Pallados expediam
5 et medias idus Mai Augustique recuisu,

quas sibi Mercurius quasque Diana dicat
matronae quae sacra colant pro laude viioium ,

Mavortis pnmi cum rediere dies

festa Capiotinis memoiabo celebria nonis,

io cum stola mationis dempta tegit famulas

quattuoi illa etiam discietis partibus anni

solstitia et luces nocte dieque paies
nec Regifugium pulsis ex urbe tyiannis

laetum Romanis fas reticere diem
15 visne Opis ante sacrum vel Saturnaha dicam

festaque servorum, cum famulantur eii,
et numquam ceitis ledeuntia festa diebus,

compita per vicos cum sua quisque colit,
aut duphcem cultum , quem Neptunalia dicunt
20 et quem de Conso consiliisque vocant?

14. 1 olympwcae V (y ex a) 3 nemeaea V (ea an ca incertum) cori Lugd pott v 3 m V
legilur carminis sequentis v Z, quem suo leposui loco 4 lsthnma V pithia phaebo V poit
v 4 legitur carminis sequentis v 2, quem in illum transtuh locum

15. funebre V 1 et 2 cf caimen quod antecedit 1 quinquema V 2 sepultis V,
sepulen ego 3 hehs V 4 arcemon nemeae V corr Scal 5 lsthimia V 6 pitia V
delfl V

16. feris V 5 maii (i pr longum) agustiq s V 9 caprotm^is V (i m 2 ) 10 demta V
teget V volgo, tegit Heinsms 11 quatuor V anms V, anm Lugd 15 opes V, Opis Vm
16 heri V 19 dupphcem V

t6 AVSONII

festa haec , navigns aut quae celebrata quadrigis ,

iungunt Eomanos finitimosque duces?
adiciam cultus peregrinaque sacra deorum,

natalem Herculeum vel latis Isiacae
25 nec non lascivi Floralia laeta theatri,

quae spectare volunt, qui voluisse negant
nunc etiam veteies celebrantur Equiriia ludi

pnma haec Eomanus nomina circus habet
et Dionysiacos Latio cognomine ludos
30 Eoma colit, Liber, quae tibi vota dicat

aediles etiam plebi aedilesque curules

sacra sigillorum nomine dicta colunt
et gladiatores funebiia proelia notum

decertasse foro nunc sibi harena suos
i5 vindicat, extremo qui iam sub fine Decembns

falcigeium placant sangume Caeligenam

17. QVINTI CICEEONIS HI VEESVS EO PERTINENT, VT QVOD SIGNVM QVO
TEMPORE INLVSTEE SIT, NOVEEIMVS QVOD SVPEEIVS QVOQVE NOSTEIS

VEESIBVS EXPEDITVE

Flumina verna cient obscuro lumine Pisces 383

curriculumque Aiies aequat noctisque dieique, i v )

cornua quem condunt florum praenuntia Taun
aridaque aestatis Gemini primordia pandunt
5 longaque iam minuit praeclaius lumina Cancei
languificosque Leo proflat feius ore calores
post modium quatiens Virgo fugat orta vapoiem
autumm reserat portas aequatque diurna
tempoia noctuinis dispenso sideie Libra

io ecfetos ramos denudat flamma Nepai

pigra Sagittipotens iaculatur frigora teriis
bruma gelu glacians iubar est spirans Capricorni ,
quam sequitur nebulas rorans liquor altus Aquan
tanta supra ciicaque vigent f umi lumina mundi

15 at dextra laevaque ciet lota fulgida Solis

mobile curnculum et Lunae simulacia feruntur

24 siacae V corr Lugd 25 t eatri V (h m 2 ) 29 dionisiaeos V 30 sibi V, tibi ego,

Hevnsvum qui quis tibi vota dicant seripserat secutus 31 aedilis etiam pleui V (b m 2 ) pleben etiam

Vm volgo 33 preha V 34 arena V (h m 2 ) 36 sanguinem V (m del m 2 )

17. cf Riese A L 642 lemma m V 1 flamma Wakefield 2 dnque Lugd volgo 3 oo-

munt V, condunt Scal 6 laguiflc T sq, V corr Pithoeui 7 modi°um V (c m 2 ), modieum volgo

10 et fetos V, eifetos Pithoeus, ecfetos Riese dinudat V 11 pigra* V 12 mbare exspirat

lanus Helvehus, mbare spirans Scal , lubare spirat volgo , fortasse lubare lt spirans eapricormi V

13 quem Heinsius licor V, poit hunc versum excidisse quaedam comcio 14 mgent umi V, vigent

ubi Scal volgo, nrgentur Bueeheler flumina V, lumina Bueehelei 15 ad deitera V corr Lugd

EGLOGARVM LIBER (V) PRECATIO (VI) 17

squama sub aetheiio conspectu torta Draconis
eminet hunc mfra fulgentes Arceia septem
magna quatit stellas, quam seivans seius in alta
20 conditm oceani npa cum luce Bootes

18. HIC VERSVS SINE AVCTORE EST QVO DIE QVID DEMI DE CORPORE

OPORTEAT

Vngues Mercuiio, baibam Iove, Cypride ciines 373

19. HOC SIC REFELLENDVM

Meicurius fuitis probat ungues sempei acutos 374

aiticulisque aciem non sinit imminui. ( F >

barba Iovi, ciinis Veneri decor ergo necesse est,

ut nohnt demi, quo sibi uterque placent
5 Mavois imbeibos et calvos Luna adamasti

non piohibent comi tum caput atque genas
Sol et Satuinus nil obstant unguibus eigo

non placitum divis tolle monostichium

VI. PKECATIO (AVSONII) CONSVLIS DESIGNATI PRIDIE

KAL. IAN. FASCIBVS SVMPTIS.

*

Iane, vent novus anne , veni lenovate veni, Sol, 332 (Edvii vm)
consuhs Ausonii Latiam visure cuiulem ( y )

ecquid ab Augusta nunc maiestate secundum
quod miieris habes ? Roma illa domusque Quhini
i et toga puipurei rutilans piaetexta senati
hoc capite aeternis signat sua tempora fastis
anne, bonis coepte auspiciis, da veie salubn
apiicas ventoium animas, da loscida Cancio

VI 8 Verg Georg I 100 umida solstitia atque hieraes orate seienas, agrieolae

Qui secuntui vv 11 — 20 fragmentum sunt carmims nullo vinculo cum Q Ciceroms versibut, comunch
17 aeterno V, arctoo Scal , aetherio Heinsius 18 mter V, mfra Buecheler fulgentem sideia Scal

volgo 19 stellas V, stellas Canter 20 conditor ripas hootis V corr Canter

18. cnpnde V (corr m 2 )

19. 1 furti V, furtis Toll, furto ed Ianssoniana a 1629 volgo 4 nollent V, nolint Toll
placet Lugd volgo 5 mauors V (auors m 2 in ras ) miberuos V, lmberbes m 2 volgo 6 proi-
bent V coun V (o m 2 ) adque V 7 nihil Scal volgo nngibus V 8 monosthi-
cium V coir Lugd

VI Preeatio (Ausonn add Vin ) oonsolis designati pnde (corr Lugd ) k la fascibus sumtis V 3 et-

quid V corr Scal nun V, nunc Scal 6 capvte] apice fteinsms 7 cepte V

Avsonivs 3-

18 AVSONII

solstitia et gelidum Boream Septembnbus hons

10 mordeat autumna fiigus subtile pruina
et tenuata modis cesset mediociibus aestas
sementem notus umificet, sit biuma nivahs,
dum pater antiqui renovatur Maitius anni
spiret odorato florum nova gratia Maio,

15 Iulius et segetes coquat et mare tetnperet euiis,
Sirius ardentem non augeat igne Leonem,
discolor arboreos variet Pomona sapores,
mitiget autumnus, quod matuiavent aestas,
et gemalis hiemps parta sibi dote fiuatur

20 pacem mundus agat nec turbida sidera legnent
nulla tuos , Gradive , offendat stella penates ,
quae non aequa tibi, non Cynthia, non celei Arcas,
finitimus terris, non tu, Satuine, supremo
ultime chcuitu procul a Pyroente lemotus

25 tranquillum properabis iter vos comminus ite,
stella salutigerL Iovis et Cythereie Vesper
non umquam hospitibus facilis Cyllenius absit

Iane , veni novus anne , vem renovate veni Sol
hostibus edomitis, qua Francia mixta Suebis

■*o ceitat ad obsequium^ Latiis ut militet armis ,

qua vaga Sauromates sibi lunxerat agmma Chuni
quaque Cetes sochs Histrum adsultabat Alams
(hoc mihi praepetibus Victoria nuntiat alis),
iam venit Augustus, nostros ut comat honoies,

•* 5 officio exornans , quos participare cupisset

Iane, vem novus anne, veni renovate veni Sol
aurea venturo, Sol, porrige gaudia lano
fascibus Ausonii succedet Ca*esar in annum,
quintam Romulei praetextam habiturus honoiis

40 ecce ubi se cumulat mea purpuia (mitibus audi
aunbus hoc, Nemesis) , post me dignatur onri
Augustus consul plus quam conferie videtur
me sibi qui iussit nostros praecedere fasces

Iane, veni novus anne, veni renovate veni Sol

45 coge secuturos bis sena per ostia menses
tu tropicum solido da cedere, ruisus et illum
terga daie, ut duplex tropico varietur ab astro

9 Hor Epist I 16, 16 Peptembnbus horis 12 Verg Georg I 230 19 Verg Georg 1 302

geniahs hiemps

9 egehdum Toll 10 autumnas prmnas V, autumna pruma Heinsius, autumms prninis

Peiper 11 mons Wakefield 12 "umiflcet V (h m?) bruma. V 15 quoquat V 16 ign&-

leonem V (t del , 1 ex n) 19 hiemps V (p del m 2 ) "~ 22 chmtia V 23 notu V, non tu Lugd

25 coinus V 26 chithereie V 27 non*umqua V (n eras adsit V, absit Peiper 31 iu n xe-

rat V n rt&) cunis V, Chuni Vm Sauromatae Ohunus Toll, an sua lunx agmina Chunis'

32 getis V, Getes Vin 36 i*ane V (n eras ) 39 praetexta V (x ex o ') 45 secuturos V

46 ut V, tu Lugd sohs da Lugd , soh da Scal volgo ruris V, rursus Scal 47 tega V,

terga Lugd tropicus Seal volgo

PKECATIONES (VI VII) GBATIARVM ACTIO (VIIIi 19

et quatei a temis piopeiet mutatio sigms
aestivos inpelle dies brumamque moiantem
50 noctibus acceleret promissus Caesaris annus.

illum ego si cernam, tum terque quateique beatus,
tunc ero bis consul, tunc tangam vertice caelum

VII. ITEM PEECATIO KAL. IANVAEIIS.

Anne, bonis coepte auspichs, felicia cernis 333 (Edyii vmi)

consulis Ausonii piimordia piome coruscam, ( F )

Sol aeterne, caput solitoque inlustiioi almo

lumine purpureum lubar exere lucis eoae
5 anne, pater reium, quas Iam mense bifrontis

volvis m hibernum glaciali fine Decembrem,

anne, veni et festum veteii novus adice Ianum

sollemnes pervade vias bis senaque mundo

curncula aequatis varians per tempora signis
praecipitem aeteina perfer vertigine cursum,

sic prono raptate polo, contraria Phoebus

ut momenta ferat servata parte dierum

et novus hibemo leparet sua lumina pulsu

menstrua tei decies redeunt dum comua Lunae,
5 exoitus obitusque manu volvente rotabis,

legitimum Phoebi cohibens per signa meatum

VIII. GEATIAEVM ACTIO DICTA D0MIN0 GEATIANO

AVGVSTO.

I 1 Ago tibi giatias, imperator Auguste si possem, etiam referrem sed nec tua 419
fortuna desideiat lemunerandi vicem nec nostra suggerit lestituendi facultatem pnva- ^
torum ista copia est inter se esse munificos tua beneficia ut maiestate praecellunt

51 Verg. Aen I 94 terque quaterque beati 52 Hor Carm I 1, 36 fenam sidera vertice

VII 5 Verg Aen VII 180 Ianique bifrontis

VIII I 1 Claud Mam giat act lul d 32 lstud sancta divinitas omen avertat , ut tu a quoquam
moitahum expectes vicem benencn ' verum tamen quod solum vel accipere potest lsta lortuna

48 hac V (h del m 2 ), a Scal mutua V (mutatia m 2 ), mutatio Scal 50 adceleret promyssus V

(y ex s/ 51 qu Qtarq beatus* V 52 uertice^lu V (ce m 2 )

VII It precatio kl lanuarns V 1 cepte a v specns f *htia V 6 december V, decembrem Lugd
7 vetens Lugd volgo aspice Iani Lugd volgo 8 so lemnes V (1 rrfi) 12 et V, ut Scal
15 uo^bente V (1 m 2 , b ex 1 m 2 ) 16 f^bi V co h ibens V meatu V, meatum Lugd

VIII Ausonn Burdigalis (Burdigalae p 2 ) Vassatis medici poetae ac praeceptons (Vassatis praecep-
toris om v) grarum actio ad Gratianum lmperatorem pro consulatu Tpp%vh?eE , Incipit gratiarum actio dicta
domino Gratiano Augusto sub (leg ab , suo ab Bartel) Ausonio V C pref pret & consu! ordifi M, Au-
sonn poet§ V C pfecti p & consulis oratio dno Gratiao felicissimo Imp Aug gratiarum actio k, m Imuv 2
non est lemma % — Imuv I 1 mi pr T (lmpr m 2 ) refferrem T

3*

20 " AVSONII

ita niutuum non leposcunt 2 quod solum igitur nostiae opis est, gratias ago veium
lta, ut apud deum fien amat, sentiendo copiosius quam loquendo atque non in sacra- 5
rio modo lmpenalis oraculi, qui locus horrore tranqmllo et pavore venerabih raio
eundem animum praestat et vultum , sed usquequaque gratias ago , tum tacens , tum
loquens, tum in coetu hominum, tum ipse mecum, et cum voce patui, et cum medi-
tatione secessi, omni loco actu habitu et tempore nec mirum, si ego teiminum non
statuo tam giata profitendi, cum tu finem facere nescias honorandi 3 quis enim locus 10
est aut dies, qui non me huius aut similis gratulationis admoneaf admoneat autem'?
o mertiam significationis ignavae ' quis , inquam , locus est , qui non beneficiis tuis
agitet et inflammet^ nullus, mquam , imperator Auguste, quin admirandam speciem
tuae veneratioms mcutiat non palatium , quod tu , cum terribile acceperis , amabile
praestitisti, non forum et basihcae olim negotiis pjena, nunc votis pro tua salute sus- 1 5
ceptis (nam de sua cui non te impeiante seeuritas^), non cuiia, honorificis modo laeta
decietis, olim sollicitis maesta querimoniis, non publicum, in quo occuisus gaudentium
plurimorum nemmem patitur solum giatulaii, non domus commune secretum 4 lectus
ipse ad quietem datus beneficiorum tuorum reputatione tranquillior somnus abolitor
omnium imagines tuas offert ista autem sedes honoris, sella cuiulis, gloriosa pompis 20
lmpeiialis officii, in cuius me fastigio ex qua mediocritate posuisti, quotiens a me
cogitatur, vincor magnitudine et redigor ad silentium, non oneratus beneficiis, sed
oppressus ades enim locis omnibus, 5 nec lam miramui licentiam poetaium, qui
omnia deo plena dixeiunt spem supeias, cupienda praevenis, vota piaecuriis, quae-
que animi nostri celeiitas divini instar affectat, beneficiis praeeuntibus anteceditui : 25
praestare tibi est quam nobis optare velocius

II 6 Ago igitur gratias, optime imperator, ac si quis hunc sermonem meum isdem
veibis tam saepe lepetitum inopiae loquentis assignat, experiatur hoc idem prosequi.
sed nihil poterit proferre facundius 7 aguntur enim gratiae non propter maiestatis
ambitum neque sine argumentis impeiatori fortissimo testis est uno pacatus ln anno et
Danuvn limes et Eheni liberalissimo ostentat hoc dives exercitus indulgentissimo 5
docet securitas eirons humam consultissimo piobat hoc tali principe Oriens ordina-
tus piissimo huius veio laudis locupletissimum testimonium est pater divinis honon-
bus consecratus, instar filii ad lmperium fiatei adscitus , a contumelia belli patiuus
vindicatus, ad praefecturae collegium fihus cum patie coniunctus, ad consulatum prae-
ceptoi evectus 8 possum ire per omnes appellationes tuas , quas olim virtus dedit, 10
quas pioxime fortuna concessit, quas adhuc indulgentia divina meditatur, vocaie Gei-

16 Plin pan 94 non secuntatem oramus . simplex votum est, salus pnncipis Gic Cat

IIII 1, 2 non curia non lectus ad quietem datus 24 Verg -Ecl III 60 Iovis omnia plena

4 uerum 7 ago om p%v 2 6 modo Mk, loco TjPeE et ft 2 (m mg al modo) 7 eudem TM

uultum tui sed T tacitus Mkp^v^, tacens h? (m mg tacitus) cet 8 cetu TM 10 giata v,

grate Toll volgo 12 mertia T lgnauiae TmttD 2 13 et add pu 2 (et Accursms), om cet

lmperator] mi pr T {sic semper) 15 plene M (et /i 2 m mg ) uotis Tmuv 2 , uotis uotis cet , votis

votisque Ug volgo, otns votisque Haupt 17 sohcitis moesta T gaudentum T 18 comune M

lentus T 20 refert mu, affert cet , offert Toll lpsa '■exemplar vetus' Accursms volgo 22 et

om Delph mgratus codd , oneratus ego (cf XIII 2, 97) 23 hcentiam om T 24 uota A 2

(m mg nota) eE, nota cet quaeque] q, M 25 dminum a> volgo, divum Ven 4 , divini Bake, Haupt

II. 1 nunc Velph hnsdem T, hisdem Mko, lsdem u 2 , nsdem cet 2 persequi v* volgo 3 sed

/» 2 (m mg al et) eE, et cet 4 nec eE et ft 2 (m mg al neque) volgo T ano T, anno cet 5 danuun

Mkv 2 , danubu cet reno M 6 jticipe M 7 huius] hi' M conplectissimum T 9 a d M

(d m 2 ) conuictus M (sic 21 umcta) 10 ellectus T, electus cet , evectus Acidahus pos^em

AcidaUus volgo tna dedit T 11 uoco p, uoca cet , vocarem Acidalius volgo, vocare ego

GRATIARVM ACTIO (VIII) 21

mamcum deditione gentilmm , Alamannicum tiaductione captoium, vmcendo et lgno-
scendo Sarmaticum, 9 conecteie omnia meiita vhtutis et cognomma felicitatis sed
alia est ista materia et suo paiata secreto , cum placueiit signanter et breviter omnia

15 quae novimus mdicare neque persequi, ut qui teirarum orbem unius tabulae ambitu
circumsciibunt ahquanto detiimento magnitudinis , nullo dispendio veritatis 10 nunc
autem, quod diei hums propimm, de consulatu gratias agam sed procuriunt et aliae
dignitates atque in vocem gratulationis eiumpunt ac se prius debeie profitentur 11 tot
gradus nomine comitis propter tua inciementa congesti ex tuo merito te ac patre

20 principibus quaestuia communis et tui tantum praefectura beneficii, quae et ipsa non
vult vice simphci gratulari, libeialius divisa quam mncta, cum teneamus duo integium,
neutei desiderat separatum

III 12 Sed illa, ut paulo ante promisi, habebunt sui muneris peculiare secretum
consulatus hic meus orat atque obsecrat, ut obnoxiam tibi uni sinas fieri ems dignita-
tem, quem omnibus praetulisti quot qmdem et ipse sibi invenit gradus' 13 cum
claiissimo viio collega meo honore coniunctus, nuncupatione praelatus consul ego, im-
5 peratoi Auguste, munere tuo non passus saepta neque campum, non suffragia, non
puncta, non loculos, qui non piensaveiim manus nec salutantram confusus occursu aut
sua amicis nomma non leddideiim aut ahena imposuenm qui tiibus non circumivi,
centurias non adulavi, voeatis classibus non intremui, nihil cum sequestre deposui,
cum distnbutore nil pepigi Komanus populus, Martius campus, equester ordo, rostra,

10 ovilia, senatus, cuiia, unus mihi omnia Gratianus 14 iure meo, Auguste maxime,
adfiimare possum, incolumi omnium gratia, qui ad hunc honorem diversa umquam
vntute venerunt venturique sunt (suus enim cuique animus , suum meritum sibique
mens conscia est), iuie, inquam, meo adfirmare possum me mihi videri a ceteiis esse
secretum 15 sunt quos votorum excruciat inanitas non optavi quos exercet ambi-

15 tus non petivi qui assiduitate expnmunt non coegi qui offeruntur occasione non
affui quos mvat opulentia obstat temporum disciphna non emi nec possum con-
tinentiam lactare non habui unum praestaie temptavi, et hoc lpsum quasi meum
vmdicare non possum in tua enim positum est opmione, si meiui

IIII 16 Fecisti autem et facies alios quoque consules, piissime Gratiane, sed non
et causa pari, viros gloriae militaris (habent enim tecum ut semper laboris ita digni-
tatis plerumque consoitium, virtutis quam honoiis antiquiore collegio), viros nobilitatis
antiquae (dantur enim multa nominibus et est stemma pio merito), vhos fide inclitos

5 et offichs probatos, quorum me etiamsi non secerno numero, tamen quod ad honoris
viam pertinet ratrone dispertio 17 quaitum hunc gradum novi beneficii tu, Auguste,
constituis differre tibi ipsi, quo alter ornetur, bona animi tui ad alienam referre

III 5 Claud Mam grat act Iul d 19

12 alemamcum TeE et ft 2 (m mg al alamamcum), alamannicum Mmu, alamanicum cet tradicione Mk

ld connecterem m, conectere ego foehcitatis T (semper) 15 nec h?eE volgo 16 aliquando

Delph 20 beneficus T

III 1 sui muneris om T 2 obnoxium T digmtate T 3 qnod a>, quot Toll lnvemt] runc-

xit Haupt 6 pressauerim T, prehensauei a m h 2 (in mg al pssau'im) , pssauenm Mk salutantum M,

cum salutantium Ven 3, consalutantium Vin oolgo 1 aut] ut M eircmui T 8 voeatis] luie

vocatis Graevius volgo, cf 9, 19 scribendum esse oidetur disposui 9 dmbitore Par. volgo pe-

pegi T 10 Gratianus om T 11 adfirmare M, affirmare cet possum om T 13 affir-

mare m 14 excruciat M cruciat A 2 (vnmg al excruciat) cet volgo 15 afferuntur T 17 tem-

tam M 18 mdicare Tk, uendicare cet oppimone M

IIII 1 autem] aut T faeiles M quoque ahos M 4 emm om T roma a>, stemma

Heinsms, Haupt inclytos T 5 etsi pmuh^eE volgo 6 bn offl T tui Toll volgo 7 de-

ferre w (detrabere p, etrahere m 2 m ras), auferre Graevius volgo, differre Mommsen

22 AVSONII

praestantiam eruditionemque naturae , quam deo et patn et tibi debes , ad altenus
efficaciam giatius retorqueie quam verius tua haec verba sunt a te mihi sciipta
'solveie te quod debeas et adhuc debere quod solveris' o mentis aureae dictum 10
bratteatum, 18 o de pectore candidissimo lactei sermonis alimoniam 1 quisquamne
tam paicus est in ostentatione beneficii'? quisquam pondus gratiae suae vim meriti
profitetui aliem"? quisquam denique quod mdulget, quasi ab obnoxio deferatur, pretium
mavolt vocaie quam donum? 19 certent huic sententiae veteres illi et Homerici ora-
tores, subtilis deducta oiatione Menelaus et instar profundae grandinis ductoi Itha- is
censius et melleo delibutus eloquio lam tertiae Nestor aetatis sed neque ille con-
cinmus eloquetui , qui se Laconica bievitate collegit, nec ille contortius, qui cum
sensibus veiba glomeravit, nec iste dulcius, cuius lenis oratio mulcendo potius quam
extorquendo persuasit 20 solvere te dicis quod debeas et debiturum esse, cum
solveiis Auguste iuvenis, caeh tibi et humani (geneiis) rector hoc tnbuat, ut prae- 20
latus antiquis, quos etiam elegantia sententiae istius antecessisti, vincas propria sin-
gulorum in Menelao regiam dignationem, in Vhxe prudentiam, in Nestore senectutem

V 21 Subiciet aliquis 'ista equidem adeptus es, sed effare quo meiito''' quid
me oneras sciscitatoi ? lationem fehcitatis nemo reddit deus et qm deo proximus
tacito munera dispeitit arbitrio et beneficiorum suorum indignatus per homines stare
mdicium, mavolt de subditis dedisse miraculum 22 'quo', inquis, 'mento^' ego
nullum scio, nisi quod tu, piissime imperator, debere te dicis et hoc 'debere' latissime 5
peitmet, sive hoc eruditionis tuae faenus existimas, sive sine faenore glonam libera-
litatis affectas, sive te pondere conceptae sponsionis exoneras, seu fidei commissum
patns exsolvis, seu magnanimitate caelesti ostentatione suppressa dei munus imitaris

23 debeie te dicis cui^ quando'' quo nomine'' lege syngiapham, nomina creditorem,
accepti et expensi tabulae confeiantur. videbis aho summae istius transire rationem 10
tibi coepit deus debere pro nobis 24. quid autem mihi debes, gratissime imperator 1 ?
patitur enim humanitas tua, ut praeter regias virtutes privata appellatione lauderis
quid tu mihi debes' et contra quid non ego tibi debeo 1 ? anne quod docui^ hoc ego
possum veiius retorqueie, dignum me habitum , qui doceiem, tot facundia doctnna-
que praestantes inclinata in me dignatione praeteritos, ut esset quem tu matuia iam 15
aetate succinctum per omnes honorum gradus festinata bonitate proveheres, timeie
ut videieris, ne in me vita deficeiet, dum tibi adhuc ahquid quod deberes piaestare
superesset

VI 25 Negat Cicero consularis ultra se habeie quod cupiat ego autem lam con-
sul et senex adhuc aviditatem meam fatebor te videre saepms in hoc magistratu,

IIII 14 II III 213 sqq imTpoyidhrp . ou§' cJcpap- apzoen /]? 15 lbid 222 ercea vicpaSeaaiv ioi-

aoxo. ^eifiepi^aiv 16 II I 249 sqq 22 II III 215 r) xctt fhu ucxepos ?jev , lbid 216 ra>Xupvr)Tts

'Oouaaeu?, II I 250 sq

VI 1 Cic pro Planc 25, 60 honorum populi fims est consulatus

8 erudictionemque M (semper) 9 eihcaciam gratius TMkp 2 , giatiam rectius ft 2 (in mg al eifica-

ciam, al gratius) cet , gratiam gratius Delph 10 debeas TMkp 2 , debebas ft 2 , debebas eet 11 brac-

theatum M, bracteatum cet 12 pondus om. T 13 ab om Tp^muv 2 14 mavult co 15 yta-

censius T, ytacensius M 16 concimus T 17 nec TMkp 2 , neque fi 2 (in mg. al nec) cet volgo

consensibus T 18 fortasse llle mulcedo M 19 debeas Tkp%Hve, debe as p (b m 2 ), debebas

cet volgo 20 genens add h 2 eE, om cet 21 etiam post Tincas transtuht Acidahus lstius

om. T accesisti T 22 regina T

V 1 equidem Mkp^vlfleE, quidem p (in mg eqmdem) cet 2 scisitator T 4 mauolt Mk, mauult cet
5 pnssime p T 6 foedus T foenore T 9 dici cm 9 quo mo' qfi est lege simgraphum T
syngrafam M 11 debere deus T 12 enim om T 13 quod tu T quod non TM
ego (post hoc) om T • 16 snccintum M proueheris T timore M (et ft 2 in mg )

VI 2 meam lam IfieE volgo

GRATIAEVM ACTIO (VIII) 23

G-ratiane, desidero, ut et sex Val. Coinni et septem C Marh et cognommis tui Au-
gusti tredeeim consulatus unus aequiperes 26. pluies tibi potest aetas tua et foituna
5 praestare, verum ego m numeio paicior, quia tu in muneie hberalior lpsum enim
te saepms hoc honore defraudas, ut et ahis laigiaris 27 scis enim, imperatoi doc-
tissime (rursum emm utai laude privata) , scis , inquam , septem ac decem Domitiam
consulatus, quos llle invidia alios provehendi continuando consermt, ita m eius avi-
ditate deiisos , ut haec eum pagina fastorum suorum , immo fastidioi um fecerit in-

io solentem nec potueiit praestare felicem 28 quod si piincipi honons lstms temperata
et quae vocatur aurea debet esse mediociitas , quid privati status hominibus , quid
aequanimis, quid iam senibus eiga se oportet esse moderaminis^ 29 ego quidem,
quod ad honores meos peitinet, et vota saturavi tu tamen, lmperator optime, tu
piissime, tu, quem non fatigat libeialitas, msi quando cessavit, tu, mquam, indulgen-

15 tissime Cratiane, ut ad benefaciendum subito es necopmus ingemo, adhuc aliquid,
quod hoc nomme mihi praestetur, mvenies sic intellexere omnes, sic nobis oidinem
ipse fecisti , sic amicus deo es, ut a te lam impetiatum sit, quod optatui , a quo et
quod nondum optamus adipiscimur

VII 30 Et ruisum aliquis adiciet aut sermone Mbere aut cogitatione libeiius
'nonne olim et apud veteres multi eiusdem modi doctores fuerunt^ an tu solus praeceptor
Augusti'?' immo ego cum multis coniunctus officio, sed cum paucissimis secretus ex-
emplo 31 nolo Constantini temporum taxare collegas Caesaies docebantur supe-
5 nora contingam dives Seneca nec tamen consul arguetur rectius quam praedicabitur
non erudisse mdolem Neronis, sed armasse saevitiam Quintilianus consulaiia pei
Clementem ornamenta sortitus honestamenta nominis potius videtui quam msignia
potestatis habuisse quo modo Titianus magister, sed gloiiosus ille, mumcipalem
scholam apud Visontionem Lugdunumque variando non aetate equidem, sed vilitate

10 consenuit' 32 unica mihi [et] amplectenda est Frontonis rmitatio, quem tamen Augusti
magistium sic consulatus ornavit, ut praefectura non cmgeret sed consulatus llle cuius
modi? ordinano suffectus, bimenstn spatio interpositus, m sexta anm paite consumptus,
quaeiendum ut reliquerit tantus oiator, quibus consulibus gesserit consulatum 33 ecce
aliud quod aliquis opponat in tanti ergo te oratoiis fastigium gloiiosus attollis'?

15 cui talia requirenti respondebo brevitei non ego me contendo Frontoni, sed Antonino
praefero Grratianum 34 celebrant equidem sollemnes lstos dies omnes ubique urbes,
quae sub legibus agunt, et Roma de more et Constantmopolis de imitatione <et) An-
tiochia pro luxu et Carthago discincta et donum flummis Alexandiia, sed Treven
principis beneficio et mox cum ipso auctore beneficii loca inter se distant, vota con-

8 Phn pan 58 eontinuis consulatibus 11 Hor Carm II 10, 5 auream mediocritatem

VII 18 Verg Aen VIII 724 diseinctos Afros Sil II 56 di&cincti Libyes

3 marciane T coruini ual M Q M 4 aequipares M tibi plnres Vg volgo

aetas et fortuna tua p%v%eE et Jfi (m mg ai etas tua) volgo 7 ac] atque M 8 alios T, alteros cet volgo

9 cum M, eum A 2 (m mg al cum) lmo M 11 qui (ante privati) TM, qui p (d m 2 ), quid cet

12 iam] etiam T ergo T 14 ut mquam T 15 subdito T 16 muemes muemes TMkpvhPeE,

muemes cet , mvenis Toll volgo

VII 1 at (vel sed) Acidalms volgo adiciat Delph , obiciet Acidalius 2 eius modi muv 2 Vg

volgo 3 lmo M 4 taxare mu, taxabe cet 6 set T sreuieiam T quintillianus M

8 et post modo add Toll volgo ticianus TM 9 seolam TM equidem TMpp^kv, quidem cet

volgo 10 mihi et <o, et del Par 11 sic] si M praefecturam T 12 bimenstn pH,

bimestn cet 14 te ergo Tl attolis M 15 frontoms w, frontom h 2 (in mg al frontoms) Vg

16 quidem Vg volgo solennes T, solemnes M 17 et ante Antiocma om o> volgo, add Toll

anthwehia M 18 cartago M distincta <o, discmcta Ven 3 donum TMpp^v, domum h 2 (in my

al donum) cet domus Ven 3 volgo

24 AVSONII

sentiunt 35 unus in ore omnium Gratianus, potestate imperator, virtute victor, Au- 20
gustus sanetitate, pontifex religione, indulgentia pater, aetate fihus, pietate utiumque

VIII 36 Non possum fidei causa ostendere imagines maiorum meorum (ut ait apud
Sallustium Marius) nec deductum ab heroibus genus (vel) adeo deorum stemma rephcare,
nec lgnotas opes et patrimonia sparsa sub regnis, sed ea, quae nota sunt, diceie potius
quam praedicaie, patiiam non obscuram, familiam non paemtendam, domum innocen-
tem, innocentiam non coactam, angustas opes, verum tamen libns et httens dilatatas 5
frugalitatem sine sordibus, ingenium liberale, animum non mlibeialem, victum vesti-
tum supellectilem munda, non splendida, veteribus ut illis consuhbus (excepta quae
tum erant bellicarum conlatione virtutum) si quis me conferre dignetur, seponat opu-
lentiam, non derogaturus industnam 37 veium quoniam gratns agendis lamdudum
succumbo materiae, tu orationi meae, Gratiane, succede, 38 tu, Giatiane, qui hoc 10
nomen sic per fortunam adeptus es, ut nemo veiius ambitione quaesierit neque enim
iustius Metellus cognomento Pius patie revocato, qui esset lmpius exulante, aut veiius
Sulla Felix, qui felicior ante quam vocaretur, quam tu Gratianus, cui et hoc no-
men est et illa Metelli Sullaeque cognomina 39 tu, inquam, Gratiane, qui hoc non
singulis factis, sed perpetua grate agendi benigmtate meruisti, cui, nisi ab avo de- 15
ductum esset, ab omnibus adderetui, tu ipse tibi, mquam, pro me giatiam refer, tu
tuaeque virtutes bonitas , qua in omnes piolixus es , perpetuus in me pietas , qua
orbem tuum temperas, quam m ulciscendo patruo probas, tuendo in fratre cumulas,
ornando in praeceptoie multiphcas 40 agat giatias clementia, quam humano genen
inpertis liberahtas, qua ditas omnes fortitudo, qua vincis, et mens ista aurea, quam 2»
de commum deo plus quam unus hausisti agant et pio me gratias voces-omnium
Galliarum, quarum praefecto hanc honorificentiam detuhsti ultra progiedior et, hoc
quia debere te dicis, agat, quae optime agere potest, vox ista, quam docm

VIIII 41. Iamdudum autem quam grati ammi, tam sermoms exigui (ut supra dic-
tum est) succumbo mateiiae neque adhuc llla peistiinxi, quae ne mfantissimus qui-
dem, nisi ldem impiissimus, emmentia per famam et ommum gaudiis testata suppli-
meret quae supia vires dicendi meas posita cunctor attingeie, aut mgiati cnmme
aiguendus aut temerarii professione culpandus, tamen , alterum cum subeundum sit, 5
audaciam quam malevolentiam malo lepiehendi 42 tu, Auguste veneiabilis, distiictus
maximo bello, adsultantibus tot milibus baibaroium, quot Danuvii ora praetexitur,
comitia consulatus mei armatus exerces tnbuta ista, quod m urbe Sirmio geruntur,
an [ut], quod in procinctu, centariata dicentui 4 ? an ut quondam pontificalia vocabuntui
sme aibitno multitudims saceidotum tractata collegio'? sic potius, sic vocentur, quae tu, 10

VIII 1 Sall bell Iug 85, 29 non possum fldei causa lmagmes neque tnumphos aut consulatus maio-
rum meorum ostentare 12 Plin pan 88 pietate Metelh 13 Plin N H VII 137 unus hominum

ad hoc aevi Fehcis sibi cognomen adsermt L Sulla et quibus fehcitatis mduetus aigumentis? . fn-

turo tempore mfehx , cf Sall bell Iug 95, 4 fehcissumo ommum ante civilem victoriam 20 Verg

Aen VI 726 sqq mens agitat molem

VIII 2 sallustium p, salustmm cet ad io volgo, aut Baehrent, vel adeo ego 4 poemtendam T

5 httens Tt, hcteris M (sic saepius, ut micto), hberis cet volgo 6 mhberalem M, lll cet 8 tii
tum T erat m, erant Ald belcarum T (in mg pu belhcarum) fe, belhcarum Mp 2 , belhanum ft 2 (m mg
belhcarum), belharum eE, balearnm cet 10 subcumbo MpHE succede" giatiane" T 12 lustus M
13 silla TM 14 scillaeque T, sillaeque M Ib hommibus M 18 quamque Vg volgo
20 lmpertis Tpv, Ipartis M, lmpartis eet 21 unus] ullus Par volgo uoees om M

VIIII 1 tamen M 2 subcumbo MeE 3 supnmeret M 4 camme M 5 themeram M

6 mahvolentiam <o destnctus Tpp^eE et W (in mg dist ), detnctus Mk, distncto cet 7 adsultan-
tibus M, ass cet rmlhbus TMpv quot T, quibus cet danunn M, dannbn cet 8 syr-
mio MmueE 9 an ut quod TMkpp^eE, an quao cet , an quod Par procmtu M ut quondam]
utique Mommsen 10 uocetui JWp 2

GRATIARVM ACTIO (VIII) 25

pontifex maximus deo partieipatus habuisti 43 non est mgenii mei , piissime impe-
latoi , talia comminisci verba sunt litteramm tuarum, qmbus apud me auctoritatem
summi nummis et tuae voluntatis amplificas sic enim loquens ' cum de consulibus
m annum cieandis solus mecum volutarem, ut me nosti, [atque] ut faceie debui, ut velle
15 te scivi, consilium meum ad deum rettuli eius auctontati obsecutus te consulem de-
signavi et declaravi et priorem nuncupavi' 44 cuius oiationis oido lucidior'? quae
doctrina tam diligens propiiis comitioium veibis loqui nec vocabuhs moiis antiqui
nomina peregiina miscere^ valete modo classes populi et urbanarum tribuum piae-
logativae et centuriae iure vocatae quae comitia pleniora umquam fuerunt quam
20 quibus praestitit deus consilium, imperator obsequium?

X 45 Et nunc ego, piissime impeiatoi , ne fastigium auditoiii sacri dictorum tuo-
rum timidus interpres offendam, divinitatis tuae piope cum piaculo verba transcurro
46. 'cum de consulibus', inquis, ' in annum creandis ' eiudita vox et cuia sollemnis 1
' (solus) mecum volutarem ' o profundi altitudo secreti ' habes ergo consiliatorem et non
5 metuis proditorem ' ut me nosti ' quid familianus ? ' ut facere debui ' quid constantius ?
' ut velle te scivi' 47 quid dici blandius potesf ' consihum meum ad deum rettuh' et
quemadmodum solus, cui praesto est tam giande consihum'? an plemus cum senatu,
cum equestri ordine , cum plebe Eomana , cum exercitu tuo et provinciis omnibus de-
liberasses i ' consilium meum ad deum rettuh ' 48 non ut, credo, novum sumeres, sed
10 ut sanctius fieret, quod volebas. 'eius auctoritati obsecutus' scilicet, ut in conseciando
patre, in ulciscendo patruo, in cooptando fratie fecisti. 49. ' te consulem designavi et
declaravi et priorem nuncupavi' quis haec veiba te docuif ego tam propria et tam
latina nescivi ' designavi et declaravi et nuncupavi ' non fit hoc temere, habet moras
suas dispertitis giadibus tam matura cunctatio 50 has ego htteras tuas si in omni-
15 bus pilis atque porticibus, unde de plano legi possint, instar edicti pendere manda-
vero, nonne tot statuis honoiabor, quot fuerint paginae libellorum''

XI 51 Sed ad blandiora festino ab hac emm litteiarum ad me datarum paite
digiessus, eo quoque descendisti, ut quaeieres, qualis ad me trabea mitteretur omne
largitionum tuarum ministerium solhcitudme fatigasti non eigo supra consulatum
mihi est adhibita per te cura tam dihgens , pro me cura tam fehx^ in Illynco arma
5 quatmntur . 52 tu mea causa per Gallias civihum decoium mdumenta dispensas, lo-
ricatus de toga mea tractas, in procinctu et cum maxime dimicaturus palmatae vestis
meae ornamenta disponis feliciter et bono omme namque lste habitus ut in pace
consulis est, sic m victoiia tiiumphantis parum est, si qualis ad me tiabea mittatur
intenoges . te coram promi lubes 53 nec satis habes, ut largitionum ministn ex moie
10 fungantur ehgis ipse de multis et, cum elegens , muneia tua verborum honoie pro-
sequeris 'palmatam', inquis, 'tibi misi, in qua divus Constantius parens nostei in-
textus est' me beatum, cuius insignibus tahs cuia praestatui haec plane, haec est

12 q. apud T 13 et ut tuae h* {ut del ) eE, et -nm tuae Toll volgo 14 creandis om T

atque del Toll et uelle TMkp 2 , ut uelle 7i 2 (tn mg al et) cet 15 deum] dommum T ret-

tuh lv' 2 , retuli cet 19 reuocatae <u, uocatae mg ed Pulmanmanae 20 coscihum M

g

X 1 fastidmm T, fastidmm cet , fastigmm Ven 3 2 prope (j>|>e , an propere ">) M, propne fc, prolem 7*2
(m mg al prope) cet 3 solenms T, solemms M i solus add Ald (erudita uox et cum solus mecum Ven 4 )
altitudo M (o ex i) secreti] consilu T et non et non T 6 nosti me T ut me nosti,
ut facere debui, ut uelle te sciui quid famihanus'' qmd constantms'' quid dici blandius potest' %pv 2 h?eE
6 rettuh v, retuli cet 7 eoncilium T et ft 2 m mg 9 rettuh Iv, retuli cet sumeres M 13 ht ht T
14 dispartltis kp%v 2 h2eE 16 nonne T

XI 1 prate M 4 llhrico TM 5 dequorum M 6 proeintu M vestis susp Acidaho
11 constantius Tkp 2 , constantmus cet 12 tahs uestis T praestatur ^TMkpp 2 , praestetur h 2 eE,
me praestetur om yv 1

Avsonivs 4

26 AVSONII

picta ut dicitur vestis non magis auro suo quam tuis veibis 54 sed multo plura
sunt m eius omatu, quae per te mstructus intellego geminum quippe rn uno habitu
ladiat nomen Augusti Constantius in argumento vestis intexitur, Gratianus in mu- 15
neris bonore sentitur

XII 55 Accessit tam inpenso beneficio tuo pondus quorundam sciscitatione cumu-
latum interrogatus, quem priorem decerneres consulem, nec dubitandum esse dixisti
tu et qui tecum boni sunt dubitare non poterant sed tamen ad hoc dictum erexe-
rant animos, qui libenter claiissimum vhum collegam meum, quem praesentem habe-
bat occasio, praelatum credidissent fatigantes tamen quod intellexerant requirebant 5
56 hic tu, sicut mihi renuntiatum est, noto illo pudore tuo paulisper haesisti, non
rationis ambiguus, sed eoium dubitationem vultu et rubore condemnans, qui studium
suum interpretationis errore palpabant demde ilico subdidisti 'quid de duobus con-
sulibus designatis quaeritis, quis ordo sit nuncupationis ? anne alius quam quem prae-
fectura constituit?' 5t o felicem veiecundiam tuam, cui ista popularis ratio tam pru- io
denter occunit' scisti aliud, Gratiane, quod diceres, sed propter quorundam vere-
cundiam diceie noluisti scopulosus hic mihi locus est et propter eam, quam num-
quam appetivi, gloriam lecusandus cum piior renuntiatus sim, satis est tuum tenere
iudicium mterpretes valete meiitorum 58 neque autem ego, sacratissime imperator,

in tenui beneficio giadum nuncupationis amplector non est haec gloria lgnota Cice- 15
roni ' praetorem me ', inquit, ' populus Romanus primum fecit, consulem piiorem ' ex
ipsa eius sententia intellegitur commendabilius ei viden (uni) quam pluribus esse prae-
positum nulla enim est equidem contumeha secundi, sed in duobus gloria magna
praelati

XIII 59 Alexandri Macedonis hoc fertur cum legisset illos versus Homeiicos,
quibus Hectore provocante de novem ducibus, qui omnes pugnaie cupiebant, unum
deligi placeret sortis eventu, trepida ubi conceptione votorum Iovem optimum maxi-
mum totus precatur exercitus ; ut Aiacem vel Tydei filium aut lpsum regem ditium
Mycenarum sortiri patiatur Agamemnonem, 'occideiem', mquit, 'illum qui me tertium 5
nominasset' 60 o magnanimitatem fortissimi viri' nominari inter novem tertius recu-
sabat, ubi certe pluribus' antecelleret quam subesset quanta hic veiecundia giava-
retui posteiioi de duobus*? est emm in hoc numero arduae plena dignationis electio
cum universis mortalibus duo qui fiant consules praeferuntur , qui alten piaeponitur
non uni, sed omnibus antefertui 61 expectare nunc aures praesentium scio et emi- 10
nere in omnium vultu intellego, quod desideiio concipiatui animorum existimant
enim, cum ea, quae ad grates agendas pertinebant, summatim tenuioie filo sicut di-
citur deducta libaverim, aliqua me etiam de maiestatis tuae laudibus debeie pei-

XII 16 Cic m Pis 1, 2 me praetorem pnmum populus Romanus famebat 3 me
versa civitas priorem consulem declaravit

XIII 4 II VII 179 sq 12 Hor Ep II 1, 225 tenui deducta poemata fllo

1
14 mtelligo o) (semper) 15 geminat T (in mg 1 radiat) constantius TMkp^, constantinus cet

XII 1 mpenso M, lmpenso cet siscitatione T 2 mterogatus TM 7 lobore T (corr m 1 )
condempnans M 8 llhco m 9 alms Me alram cet E 10 pdenter T 11 quorumdam M
12 scrupulosus Ven * volgo (ef Cic div in Q Caec 11, 36) 14 mtepetres M 15 num Vg volgo
17 uni om <oE, add Med 18 enim orn Mynfl quidem Ven 4 volgo rn om eE, ex Med volgo

XIII 1 homencos nersus omnes praeter Tkp et volgo 2 de om h% (s v add m l ) eE, e Med volgo
3 contentione T 4 tidei TM 5 micenarum TM sortiri E, soititi e, sorti cet agameno-
nem M 11 qmd Acidahus volgo concipiatur Tpl, concipiat fe, concipiantur p (n alt del m 2 ) cet
12 et ore a>, tenuiore Ven 8 sicut w, flt h%eE, ut Med volgo

GRATIARVM ACTIO (VIII) 27

stiingeie 62 quamquam me istam dixenm seposuisse mateiiam et in tempus aliud

15 leseivare, nihilominus tamen , ut nunc aliqua contingam , nutu et prope murmure co-
hortantui itaque faciam quando cogunt volentem sed maioiibus separatis tenuioia
memoiabo, nulla spe ad plenum exequendi, sed universi ut intellegant eorum, quae
in te praedicanda sunt, a me poscendam esse notitiam, ab alus dignitatem nec ex-
cellentia, sed cotidiana tractabo

XIIII 63 Nullum tu umquam diem ab adulescentia tua nisi adorato dei numine
et reus voti et ilico absolutus egisti, lautis manibus, mente pura, inmaculabili con-
scientia et, quod m paucis est, cogitatione sinceia 64 cuius autem umquam egressus
auspicatior fuit aut incessus modestior aut habitudo cohibitior aut familiaris habitus
5 condecentioi aut mihtaiis accinctior 9 in exercendo corpoie quis cursum tam pemicitei
mcitavif quis palaestiam tam lubricus expedivif? quis saltum in tam sublime collegit'?
nemo adductius mcula contorsit, nemo spicula crebrius iecit aut ceitius destinata per-
cussit 65 mirabamur poetam, qui infrenos dixerat Numidas, et alterum, qui lta col-
legerat, ut diceiet in equitando verbera et piaecepta esse fugae et praecepta sistendi

io obscurum hoc nobis legentibus erat intelleximus te videntes, cum idem arcum in-
tenderes et habenas remitteres aut equum segnius euntem verbere concitares vel eo-
dem verbere intempeiantiam coherceres qui te visi sunt haec docuisse, non faciunt
immo qui visi sunt docuisse, nunc discunt 66 in cibis autem cuius sacerdotis ab-
stinentior caenmonia'? in vino cuius senis mensa frugalioi' operto conclavis tui non

15 sanctior aia Vestalis, non pontificis cubile castius nec pulvinar flaminis tam pudicum
67 in officiis amicorum non dico paria leddis antevenis et, quotiens in obsequendo
praecedimus, eiubescis pudoie tam obnoxio, quam in nobis esse deberet ab impera-
tore praeventis in illa veio sede, ut ex more loquimur, consistorii, ut ego sentio,
sacrani tui, nullus umquam superiorum aut dicenda pensius cogitavit aut consultius

20 cogitata disposuit aut disposita maturius expedivit

XV 68 Et aliqua de oratoriis virtutibus tuis diceiem, nisi vereier mihi gratificari
non enim Sulpicius acrioi in contionibus nec maioris Gracchi commendabilior modestia
fuit nec patris tui gravioi auctoritas qui tenor vocis , cum incitata pronuntias ' quae
inflexio, cum lemissa' quae temperatio, cum utraque dispensas' quis oratorum laeta
5 iucundius, facunda cultius, pugnantia densius, densata glomeratms aut dixit aut, quod
est libeiius, cogitavit"? 69 vellem, si leium natuia pateretur, Xenophon Attice , in
aevum nostrum venires , tu qui ad Cyri virtutes exequendas votum potius quam hi-
storiam commodasti, cum diceies, non qualis esset, sed qualis esse deberet. si nunc

XIIII 8 Verg Aen IIII 41 Numidae mfreni

XV 2 Cic de or II 21, 88 oratione celen et concitata verbis effervescentibus 7 Cic ad

F I 1, 8 Cyius llle a Xenophonte non ad historiae fidem scnptus, sed ad efflgiem lusti lmpern

16 tenuora M 18 m te x v % ln * er TMkp^, mter lus p (ius m 2 ), mtus A 2 &E volgo 19 quoti-

diana Tpp^^E

XIIII 1 adolescentia ta 2 Ulico a> immaculabili T 4 habitus famihans M 5 con-

decentior TkpVfteE, decentior cet 6 expedmntur M collegitur M 8 mfrenes M (Verg Aen

X 750) 11 seguius T 12 lmtemperantiam T (corr m 1 ) haec M, om lmuv%, hoc cet volgo

ne

docuisse, haec Mommsen 13 lmo M 15 no pulumar T flamis M pudicum no T

16 pna M reddi a>, reddis Acidahus 17 praeuenimus M (et h 2 in mg ) 18 praeuenti M

XV 1 tuis mrtutibus M uerrerer M 2 sulpicius p, sulpitms cet conmendabihor e

OSIUS

4 mflexo M 5 locundius TM facundia M glomeratius T, glomerosius M (et Tfi vn, mg ),

glomerantms l, glomeratius cet 6 liberum m, hberius Acidahw actice T 7 cm T

hystonam M 8 comodasti T

4*

28 AVSONII

in tempoia lsta procederes, in nostro Gratiano cerneres, quod in Cyro tuo non videras,
sed optabas 70 atque ista omnia, quae punctis quibusdam acuminata signavi, si facun- 1 o
dia pro voluntate suppeteret, quamquam non copiosus exequerer, ubeitatem stilo rerum
magnitudme suggeiente sed nec huius diei nec huius ista materiae qui dicturi estis
laudes principis nostn, habetis velut seminanum, unde orationum vestrarum iugera
compleatis ego ista perstrinxi atque, ut sciunt omnes, possum videii famihaiis no-
titiae secietus interpres domestica istaec non tam praedicare quam prodere atque 15
ut ista dixi de cognitis mihi atque intra aulam familiaribus, possem et fons celebrata
memorare, nisi omnia omnes et separatim sibi quisque novisset 71 possem pan
brevitate dicere (qua) superiora emendatissimi vhi est pigenda non facere at tu
numquam paenitenda fecisti et semper veniam paenitentibus obtulisti pulchrum est
indulgere timentibus sed tu perpetuae bonitatis edictis occurnsti omnibus, ne timerent 20
magnificum laigiri honores tu honoratos et liberalitate ditasti laudabile est impera-
torem faciles interpellantibus praebere aditus nec de occupatione causaii tu confirmas
adire cunctantes et iam querimoniis explicatis, ne quid adhuc sileatur, interrogas

XVI 72. Celebre fuit Titi Caesaiis dictum, perdidisse se diem, quo nihil boni
fecerat sed celebre fuit, quia Vespasiani successor dixerat, cuius nimia parsimonia
et austeritas vix ferenda miram fecerat filii lenitatem. tu Valentmiano genitus, cuius
alta bonitas, praesens comitas, tempeiata severitas fuit, parto et condito optimo rei
publicae statu, mtellegis posse te esse lenissimum sine dispendio disciplinae neque 5
vero unum aliquod bonum uno die praestas . sed mdulgentias singulares per singula
horarum momenta multiphcas 73 vel illud unum cuius modi est de condonatis re-
siduis tributorum quod tu quam cumulata bonitate fecisti ' quis umquam imperatorum
hoc provinciis suis aut uberiore indulgentia dedit aut certiore secuiitate prospexit aut
prudentia consultiore munivit? fecerat et Traianus olim, sed partibus retentis non ha- 10
bebat tantam oblectationem concessi debiti portio, quanta suberat amaritudo servati.
et Antoninus indulserat, sed imperii, non beneficii successor invidit, qui ex documentis
tabulisque [populi] condonata repetivit tu argumenta omnia flagitandi publicitus ar-
dere mssisti 74 videre in suis quaeque foiis omnes civitates conflagrationeni salu-
bris incendii ardebant stirpes fraudmm veteium, ardebant seminaria futurarum. iam 15
se cum pulveie favilla miscuerat, iam nubibus fumus (se) involverat et adhuc obnoxii
in paginis conciematis ductus apicum et sestertiorum notas coniventi adoratione cer-
nebant , quod meminerant lectum legi posse et tum verentes quid te , imperator
Auguste , mdulgentius ? quid potest esse consultius °> quae bona praestas , efficis , ne
caduca sint quae mala adimis, prospicis ne possint esse recidiva 75 haec piovin- 20
cialibus indulgentiae bona quid illa nostro oidini, quid illa militibus^ Antoninorum

9 ciro T 10 quae w, quasi Vg , quae quasi Tott volgo 11 suppeteret et Acidalius volgo

12 nec (post diei) T (in quo nec | nec) muhZeE, neque cet^ dicitun M 16 celebritate T 18 qua

orn o), add Acidahus pingenda M, poenitenda Par volgo 19 poemtenda et poemtentibus T

21 magmflcum est Velph honoratos T (s ex r) 23 sileatu" M mterogas TM

XVI 1 nil M 2 uespaxiani T, uespesiani Afj> 2 mmia om T 3 ferenda M ualentiano

TlppZ 4 optimo Tp 2 , optime v (e ex o) , optimae cet rei p T, rei pu M 5 leuissimum M 6 sm-

gulares Tp 2 , seculares cet 8 unquam TM 9 suit M 10 tyrayanus M 1 2 mdulxerat M 13 popuh

om M, populis Mommsen, ati populo' repetunt M 14 conflagitionem M 15 stupes M fraudum

ImuvhPeE (om d 2 ) volgo semma Tp 2 jt> 2 16 seaddidi, mvolaverat Mommsen 17 sextertiorum TM

conuiuantia 3 roe T, cum muantia (uiuatia k) de (S k) ratione kp 2 eE et ft 2 (m mg al luuacia), cum uiuacia
(uiuatia l, u^auatia v) de ratione cet , oum titubantia et trepidatione Scal volgo, conmuenti de ratione Toll, oum
titubanti adoratione Haupt, ceu mtegrata adaeratione Vnger, conturbanti adaeratione Baehrens, conmenti adora-
tione ego conebant M 18 legi possetetueteres T, legi posse3 z ueteres Mk, legi posse et ueteres cet ,

et verentes Ald , etiam verentes Acidalms, etiam tunc verentes Toll volgo, posse metuentes Baehrens, et tum ve-
rentes ego 20 lecidua T, recidiua &A 2 (uterque m mg redmiua) eE, rediuiua cet 21 nostro] uro M

GRATIARVM ACTIO (VIII) 29

comitas fuit et iam ante Germanicoium <in> cohorte amicoium et legionibus familiaiis
humanitas sed ego nolo benevolentiam tuam aliorum collatione piaecellere abundant
m te ea bonitatis et vhtutis exempla, quae sequi cupiat ventuia posteritas et, si le-
25 rum natura pateretm, adscribi sibi voluisset antiquitas

XVII Necesse est tamen ahqmd comparaii, ut possit intellegi bona nostia quo
praestent 76 aegiotantes amicos Tiaianus visere solebat hactenus m eo comitas prae-
dicanda est tu et viseie solitus et mederi praebes ministros, instiuis cibos, fomenta
dispensas, sumptum adicis medelarum, consolaris adfectos, levalescentibus gratularis

5 in quot vias de una eius humanitate progrederis ' 77 legionibus universis, ut in com-
muni marte evenit, si quid adversi acciderat, vidi te circumire tentoria, 'satin salvae'
quaeiere, tractare vulnera sauciorum et, ut salutiferae apponerentur medelae atque
ut non cessaretur, instare vidi quosdam fastidientes cibum te commendante sump-
sisse audivi confiimantia ad salutem <te> verba profaii, occurrere te desideriis singu-

io lorum huius sarcmas mulis aulicis vehere , his specialia mmenta praebere , illis mi-
nisteiia perditorum instaurare lixarum aliorum egestatem tolerare sumptu, horum
nuditatem velare vestitu omnia agere indefesse et benigne, pietate maxima, ostenta-
tione nulla, omnia praebere aegris, nihil exprobraie sanatis 78 inde cunctis salute
nostra canor factus meruisti, ut haberes amicos obnoxios, promptos, devotos, fideles,

15 in aevum omne mansuros, quales caritas potius quam fortuna conciliat

XVIII 79 Concludam demceps orationem meam, piissime Auguste, seimonis ma-
gis fine quam gratiae namque illa perpetua est et spatio non transmeabili terminum
calcis ignorat flexu tamen parvo nec a te procul convertar ad deum 80 Aeterne
omnium genitor, ipse non genite, opifex et causa mundi, piincipio antiquioi, fine diu-

5 turnior, qui templa tibi et aras penetialibus initiatorum mentibus condidisti, tu Gra-
tiano, humanarum rerum domino, eius modi semma nostn amoiis inolesti, ut nihil in
digressu segnior factus meminisset relicti, illustiaret absentem, praesentibus antefenet,
deinde quia interesse piimordiis digmtatis pei locorum intervalla non poterat, ad sollem-
mtatem condendi honoris occurreret, beneficiis ne deesset officium 81 quae emm

10 umquam memoiia transcursum tantae celentatis vel m audacibus Graecoium fabulis
commenta esf? Pegasus volucer actus a Lycia non ultra Ciliciam peimeavit Cyllarus
atque Aiion intei Argos Nemeamque senuerunt ipsi Castoium equi, quod longissimum
iter est, non nisi mutato vectore transcununt 82 tu, Gratiane, tot Romani impeni
hmites, tot flumina et lacus, tot veterum intersaepta regnorum ab usque Thracia per

15 totum, quam longum est, latus Illyrici, Venetiam Liguriamque et Galliam veterem,
insuperabiha Raetiae, Rheni f accolas, Sequanorum invia, porrecta Germaniae celeriore

XVIII 3 Plm pan 94 5 Paul ad Cor I 3, 16 (6, 19, II 6, 16) 10 Iuv X 174 sq et

quidquid Graeraa mendax audet m histona 11 Inc pan Constant d (VII) 8 quis enim te Cyllarus

aut Anon posset enpere

22 mde ra, ante ego cohorte <o, cohorti Par , m cohorte ego 23 bnuolentiam T (i del ),

benwolentiam cet percellere Toll volgo habundant TM 24 sequi] siqua M 25 asscnbi Tp%

XVII 2 trayanus M _ 4 affectos T 5 quod M 6 marte M tetona satiri M 9 te
addidi pfari TMlcpl, profan cet occurrente M, occurrere cet , occurrere te ego singlorum T
11 tollerare M 13 exprob r are T 14 jntos M 15 chantas T caritas non fortuna Par volgo

XVIII 1 sermonif T 2 nanque T 3 Eterne T 5 fortasse rn penetralibus 6 humarum T

ri T molesti Mk 7 et relicti Tp^eE, et om cet 8 dein Mpp 2 heE mteroe M solemmtatem M,

solenmtatem T 10 memona (memona TjAj2) umquam (unquam Tp 2 ) memona w, memona unquam Toll volgo,

pu lter
umquam memona ego 11 cyhcia T 12 nemeaeamq, T scauerunt M 13 mter T, lter p (i m 2

in ras ), mter cet 14 tracia M 15 longus est locus w, longum est latus Qraevms lllinci TM

16 rhetiae T, rethie M accolis M, accolas cet , aquosa Acidalms volgo , fortasse acclivia mxuria M

30 AVSONII

transcursu, quam est properatio nostii seimonis, evolvis , nulla lequie oth, ne somni
quidem aut cibi munere liberali, ut Gallias tuas inopinatus lllusties, ut consulem
tuum , quamvis desideratus , anticipes , ut illam ipsam , quae auras praecedere solet
famam facias tardiorem hoc senectuti meae, hoc honori a te datum 83 supremus 20
ille impeiii et consiliorum tuorum deus conscius et arbiter et auctor indulsit, ut sel-
lam curulem, cuius sedem fiequenter ornabis, ut praetextam meam puipurae tuae luce
fucatam, ut trabeam non magis auio suo quam munere tuo splendidam, quae ab Illy-
lico seimonis dignitas honestavit, apud Gallias lllustrioia praestares, quaestorem ut
tuum, praefectum ut tuo praetoiio, consulem tuum et, quod adhuc cunctis meis nomi- 25
nibus anteponis, piaeceptorem tuum, quem pia voce declaraveras, iusta ratione prae-
tuleras, libeiali largitate ditaveras, Augustae dignationis officiis consecrares

YIIII. VERSVS PASCHALES fPEOCO DICTI.

Sancta salutiferi redeunt sollemnia Christi 317 (Edyii i)

et devota pii celebrant ieiunia mystae (VPm)

at nos aeteinum cohibentes pectore cultum

intemeratoium vim continuamus honorum
5 annua cura sacris, iugis reverentia nobis

Magne pater rerum, cui terra et pontus et aer

tartaraque et picti servit plaga lactea caeli,

noxia quem scelerum plebis tremit almaque russum

concelebiat votis animarum turba piarum
10 tu bievis hunc aevi cursum celeremque caducae

finem animae redimis aeteinae munere vitae

tu mites legum monitus sacrosque prophetas

humano impertis generi servasque nepotes ,

deceptum miseratus Adam, quem capta venenis
ib implicuit socium blandis erroribus Eva

tu veibum, pater alme, tuum, natumque deumque,

concedis terns totum similemque paremque,

ex vero verum vivaque ab origine vivum

llle tuis doctus monitis hoc addidit unum,
20 ut super aequoreas nabat qui sphitus undas

VIIII 20 Gen, II, 2 et spmtus dei ferebatur super aquas

17 transuersu cursu M semmi M 18 moppinatus M 20 dati M 22 currulem M

23 fugatam T, fugatam p rabeam M illrrico TM 24 lllustrauit onestauit T gallia T

25 adh° T Finit gratiarum actio T et (add apud gratianum) v, Fimt gratiarum actio de consulatu apud

Gratianum Augustum MpE

VIIII Versus pascales procodictfi V (Proclo dicti Seal , Probo dicti Hemsms, pro coss dicti Brandes, pro
Caesare vel Caesaribus Hartel , fortasse ex tempore dicti) , Incipiunt uersus pascales Decn Magni Ausomi P,
Incip uersus Dec Mag Ausomi Z» 3 , Incipiunt pasquales M, Incipiunt uersus pascales TE, De sanct m °' so-
lenmtate pasce v, Ausomus de sanctissima pasce solemmtate mu 1 sollempma P, solempma M, solen-

ma T 2 celebrat V mistae VTM 3 ad V (t m 2 ) cwbentes VP 5 sacn V

6 ponthns P 1 picta V latea P 8 pleb' P, plebis VlfiM, plebls T, plebes cet russu V,

rursum cet 10 celebreque V 11 donas codd , redimis ego 12 mites V (t ex d m 2 ), mitis T

13 humo no P lmpartis TM, rmpertit P, mpartis E seruasseque P, sceuasque T, seuasque M

14 quem blanda T 15 aeua V (a alt ex e), euua Ph 3 17 ooncedit P

VERSVS PASCHALES (VIIII) ORATIO (X)

31

25

3

pigra inmortali vegetaret membia lavacio,
tiina fides auctoie uno, spes ceita salutis
hunc numerum iunctis virtutibus amplectenti
tale et terrenis specimen spectatui in oiis
Augustus genitor, geminum sator Augustorum,
qui fratrem natumque pio conplexus utrumque
numme, paititur regnum neque dividit unum ,
omnia solus habens atque omnia dilargitus
hos igxtur nobis trina pietate vigentes
rectores teirae placidos caelique ministros,
Christe, aput aeternum placabilis adsere patiem

X. 0RATI0 CONSVLIS AVSONII VEESIBVS KHOPALIOIS.

10

15

20

Spes

deus,

aeteinae

stationis

conciliator ,

si

castis

precibus

veniales

invigilamus ,

his ,

pater ,

oratis

placabilis

adstipulare

da ,

Christe ,

specimen

cognoscier

inreprehensum

rex

bone,

cultorum

famulantum

vivificator ,

cum

patre

maiestas

altissima

non generato ,

da

trinum

columen

paraclito

consociante ,

ut

longum

celebns

devotio

contmuetur

ad

temet

pioperant

vigilatum

convenienter

nox

lucem

revehet

funahbus

anteferendam ,

nox

lumen

panens

ciedentibus

indubitatum ,

nox

flammis

operum

meditatrix

sidereorum

tu

mensis

diiimis

ieiunia

relligiosa ,

tu

bona

piomittens

i surgentia

concelebraris

da,

rector,

modicos

affaiier

omnipotentem

fons

tuus

emundat

recieatu

iustificatos ,

dans

mentem

oblitam

positorum

flagitiorum ,

dans

agnos

niveos

splendescere

purificatos ,

ut

nova

Iordanis

ablutio

sanctificavit ,

cum

sua

dignati

tmgentia

promerueiunt

lux

verbo

inducto

peccantibus

auxihatrix

et

Chnstus

legimen

elementis

inrequietis

feit

undam

medici

baptismatis

intemeratam ,

(V)

23 ampleotenti VPh? et l (m 2 ), aniplectendi cet 24 Vale T

"oris V (h m 2 ) 25 sator orn T augustoque P 26 complexus PA 3 o>

nec P

28 omi solus P

adque V

dilargitus V (itus m 3 )
assere P, assere u)

29 nos
i miunt

21 1 mortah P, immortali h?ui
specime P

27 nomine VPlfi

nobis
in 1 trina T 30 terra P 31 criste V aput V, apud cet

uersus pascales P, Versus pascales flmunt T (in mg mvn ) Mh 3

X ropalicis V 3 pat*er V plauilis V (corr rrfi) 4 cognoscere V corr Hemsius

5 famulu tu V corr Lugd 6 mgenerato V, non generato Heinsms 7 parachto V (y super i)

9 uigilatu V (-tu corr ) convementes Lugd 11 lum en V (m en m 2 in ras ) 15 effaner V,

affaner ego 16 i tts tiflca!j? s V (tos m 2 ) con' Lugd 20 dignatu V, dignati ego ting T entia V

21 induc*ta V, mducto Heinsms 22 Xristus regime* V 23 babtismatis V mtemerati V eorr

Heinsius

32

25

30

35

ut

noxam

auferret

mortalibus

extenuatam

crux

poenae

extremum

properatast

inmaculato ,

ut

vitam

amissam

renovaret

mortificatus

quis

digne

domino

praeconia

continuabit ,

tot

reium

titulis

obnoxius

immodicaium'?

an

terra

humano

locupletat

conmemoratu ,

quem

vocum

resonat

modulatus

angelicarum^

dans

aulam

Stephano

pretiosam

dilapidato ,

dans

claves

superas

cathedralis

incohatoii ,

quin

Paulum

infestum

copularis

adglomeratu

fit

doctor

populi

lapidantum

constimulator ,

ut

latro

confessor

paradisum

participavit

sic,

credo ,

adnectens

durissima

clarificandis

nos

seros

famulos

adciesceie

perpetieris

sub

tali

edoctos

antistite

relligionis

da

sensum

solida

stabilitum

credulitate ,

fac

iungar

numero

ledjvivo

glorificatus ,

ad

caelum

invitans

consortia

terrigenarum ,

spes

deus,

aeternae

statioms

conciliator.

XI. EPICEDION IN PATEEM.

1. PRAEFATIO

Pos deum semper patrem colui secundamque reverentiam genitori meo debui. 318 (Edyii II)
sequitur ergo hanc summi dei venerationem . epicedion patris mei titulus a Graecis ^
auctoiibus, defunctorum honoii dicatus, non ambitiosus , sed religiosus quem com-
mendo lectori meo, sive is filius est seu pater sive utrumque neque ut laudet exigo,
set ut amet postulo neque vero nunc patrem meum laudo, quod llle non eget et 5
ego functum oblectatione viventium oneiare non debeo neque dico nisi quod agno-
scunt, qui parti aetatis eius interfuerunt falsum me autem moite [eius] obita dicere
et verum tacere eiusdem piaculi existimo imagini ipsius hi versus subscripti sunt
neque minus in opusoulorum meorum seriem relati alia omnia mea displicent mihi,
hoc relegisse amo io

25 properata V, properata est Heinsms 26 a*missam V (d eras ) 27 dfie V, domino Hemsius

praeoonio contmuauit V corr Scal 29 loc*upletat V (1 eras ) comemorari V (ri m 2 ), commemo-

ratu Lugd 31 et 32 das? 31 stefano V pretiose V, pretiosam ego 32 cathedrah V,

tu

cathedrahs ego mcoaton V, mchoatori Lugd 33 fortasse copulabas adglomerat V, adglomeratis

Lugd 35 paradysum V (y ex i m 2 ) 36 spurcissima Hemsius 38 tah* V antistite V (1 m 2 )

40 gloridicatus V (corr m 2 ) 41 ternginarum V (e m 2 )

XI 1. Incipit ephicedion rn patre piefatio m prosa V, Ausomus lectori suo s d add Lugd volgo
1 pos* V (t m 2 ) 5 set V (d m 2 ) 6 honerare V 1 eius delevi ut temere repetitum obi a V

(ta m 2 m loco evamdo) 8 hi* V (l vel s eras ) 9 meorum om ed Toll volgo 10 hos Lugd

volgo uale add Lugd volgo

EPICEDION IN PA.TREM (XI) 33

2.

Nomen ego Ausonius , non ultimus aite medendi 319 (Edyii 11)

et, mea si nosses tempoia, primus eiam [Vco)

vicinas uibes colui patriaque domoque ,

Vasates patria , sed lare Burdigalam
5 curia me duplex et uterque senatus habebat

muneiis exsortem , nomine participem
non opulens nec egens, parcus sine sordibus egi

victum habitum moies semper eadem habui
seimone mpiomptus Latio , verum Attica lingua
10 suffecit culti vocibus eloquh

optuli opem cunctis poscentibus artis memptae

officiumque meum cum pietate fuit
iudicium de me studui praestare bonoium

ipse mihi numquam, iudice me, placui
15 officia in multos diverso debita cultu

personis meritis tempore distnbui.
litibus abstinui non auxi, non minui rem

mdice me nullus , set neque teste peiit
invidi numquam cupere atque ambire refugi
20 miare aut falsum diceie par habui

factio me sibi non, non coniuiatio iunxit

sincero colui foedere amicitias
felicem scivi, non qui quod vellet haberet,

set qm per fatum non data non cupeiet
25 non occuisatoi , non garrulus , obvia cernens,

valvis et velo condita non adii
famam, quae posset vitam laceiare bonoium,

non finxi et, veram si scieiam, tacui
na procul, spes vana procul, procul anxia cuia
so inque bonis hominum gaudia falsa procul

vitati coetus eiuratique tumultus

et semper fictae principum amicitiae
deliquisse nihil numquam laudem esse putavi

atque bonos mores legibus antetuli
35 iiasci piomptus properavi condere motum

atque mihi poenas pro levitate dedi

2. 32 Hor Carm II 1, 4 gravesque prmcipum amicitias 34 Hor Carm III 24, 35

2. Inupit epicedion rn patrem % , Incipit epicedion Ausomus (Ausomus om E) m patrem de uita
sua TE, De uita sua et conditione muv 1 Nomine Ven*, cf Verg Aen 111 614 infimus T

2 si quaens T 4 uassates TX v 6 nnte 5 V sed mendum signis // et / corr 6 exortem

T%E 7 opulens] locuples yE et u 2 (m mg opulens) egi V (m? vn ras 1 9 mprotus V, lm-

pron p tiis T, lmpromptus cet actica T 11 optuli VIE, obtuli cet mepte V (- «ras ), m-

eptae 10, memptae E 13—16 om co 18 set (d m2) q (eras ) neque V sed eo teste

fmt T 19—26 om w 19 adque V (t m 2 ) 21 nononcoiuratio V (- et nonco m? m rat, )

24 set V 'd m?), sed 10 26 ed V (t m 2 ) 28 ueiam si scierim V volgo uera si qxia fmt ta

scieram ego 29—34 om co 29 u a na V (a pr m"- •>) 31 uitati* V 34 adque V (t m"-)

35 et 36 om V

Avsosivs k

34 AVSONII

coniugium per lustra novem sine ciimine, concors

unum habui natos quattuor edidimus
prima obiit lactans at qui fuit ultimus aevi,
40 pubertate rudi non rudis interiit

maximus ad summum columen peivenit honorum,

praefectus Gallis et Libyae et Latio,
tranquillus, clemens, oculis, voce, ore serenus,

m genitoie suo mente animoque pater
45 huius ego et natum et generum pro consule vidi

consul ut ipse foiet, spes mihi certa fuit
matronale decus possedit filia , cuius

egregia et nuptae laus erat et viduae
quae nati generique et progeneri simul omnium
50 multiplici inlustres vidit honore domos

ipse nec affectans nec detrectator honorum

praefectus magni nuncupor Illyrici
haec me foitunae larga indulgentia suasit

numine adorato vitae obitum petere,
55 ne fortunatae spatium mviolabile vitae

fatali moisu stringeiet ulla dies
optinui auditaeque pieces spem vota timorem

sopitus placido fine relinquo aliis
inter maerentes , sed non ego maestus , amicos
60 dispositis lacui funens arbitrns

nonaginta annos baculo sine, corpore toto

exegi, cunctis integer officiis
haec quicumque leges, non aspernabeie fari

talis vita tibi, qualia vota mihi

XII. DE HEKEDI0L0.

1. PRAEFATIO

Cum de palatio post multos annos honoratissimus quippe iam consul redisset ad(F)
patiiam, villulam quam pater hquerat introgressus his versibus lusit Luciliano stilo

37 consors m 38 natos tns numero genm to gnatos volgo 39 et 40 om a> 39 lac-

tens Lugd volgo ad V (t nfi) 41 columen VX, culmen cet (culmen summum T) 42 hbiae V,

lybiae TX 43 om ta (lacuna in TlmuE ngnificata) ore V (s v m*) 44 cf epist I 13 sqq

47 possidet T (possedit corr ) 48 aegregia V 49 pro gne tns T, progeneretn X ofns T

50 lllustres w 51 detrectator VTE, detractator cet 52 hyllynci V (n s v m -), llbrici T 53 haec]

nec T furtunae V (corr m 2 ) suasit V (sit in ras m?) 54 hitum T, habitum A/E, abitum Med volgo ,

fortasse mitem obitum 56 fatili V (a m 2 ) admorsu w volgo (admorsus tangeret X) 57 optinm TX,

obtinm cet timon TX 58 so*pitus V (s eras ) flnem V (m eras ) T 59 moerentes X

moestus TX amicus V (corr m 2 ) 60 tacui V 61 anms T torpore T 63 qmcun-

qne TX 64 uota V, noua T, nota E, noue cet Fmit epicedion m patrem V, Fimt epycedion X

XII Incipt de erediolo praefatio m prosa V 1. 1 qu V 2 rehquerat Lugd volgo lu-

ciano V, Lucihano Scal (cf L Mueller Lucil p 298, test 40, adde v l Petron 4)

DE HEREDIOLO (XIH 35

2.

Salve, heiediolum , maiorum legna meoium, (Edyii m)

quod pioavus, quod avus, quod patei excoluit,
quod mihi iam senioi pioperata moite leliquit

eheu nolueram tam cito posse frui 1
5 iusta quidem senes patn succedeie, veium

esse simul dominos giatioi oido piis
nunc lahoi et cura mea sunt sola ante voluptas

partibus m nostris, ceteia patris erant
paivum heiediolum, fateor set nulla fuit res
i o parva umquam aequanimis , adde etiam unanimis

ex animo lem staie aequum puto, non animum ex le

cuncta cupit Croesus , Diogenes nihilum
spargit Anstippus mediis m Syitibus aurum

aurea non satis est Lydia tota Midae
15 cui nullus finis cupiendi, est nullus habendi

ille opibus modus est, quem statuas animo
veium ager iste meus quantus sit, nosce etiam me

noveris et nons te quoque , si potis es
quamquam difficile est se noscere Fvw&i asaotov
20 quam propere legimus, tam cito neclegimus

agii bis centum colo lugeia, vinea centum

iugeiibus colitur prataque dimidio
silva supra duplum, quam prata et vinea et arvum

cultor agii nobis nec superest nec abest
25 fons pioptei puteusque brevis , tum puius et amnis

naviger hic refluus me vehit ac levehit
conduntur fructus geminum mihi semper in annum

cui non longa penus, huic quoque prompta fames
haec mihi nec procul urbe sita est nec piorsus ad urbem,
30 ne patiar tuibas utque bonis potiar

et quotiens mutaie locum fastidia cogunt, *

tianseo et alteinis luie vel uibe fiuor

XII 2. 1 Verg Ecl I 69 mea regna videns 13 Hor Sat II 3, 100 Anstippus qui seiYOs

pioicere aurum m media mssit Libya 15 Hor Epist I 16, 65 sqq 17 Hor Epist I 16, 1 sqq

25 Hor Epist I 16, 12 sq , cf Iuv III 226 26 Paull Pell carm euch 45 sq 31 Ter Eun
V 5 1 sqq (971 sqq )

2. Ausonii -sillula Lugd %olgo 1 erediorum V (1 rrfi) 3 reliquid V, rehnquit volgo, leli-

quit Vind 3261 Toll 4 heeu V, heheu volgo 7 curae apographa volgo 9 erediolum V

10 parua V 11 restare V (corr m 2 ) 12 chroesus diogemsmhilum V (s mhilum in ras m 2 ) 13 sir-

tibus V 14 hdia V mid*ae V (l eras ) 17 'ste V (l m 2 ) quatus V nosceutetiame V,

ut del Lugd 19 gnoti sea v to V 22 dimidiu V corr Toll 26 namger V 28 prota

famis V 29 mihi non Lugd volgo 31 fatidia V, fastidia apographa 32 rure V (r alt m 1

in ras

36 AVSONIl

XIII. LIBER PROTREPTICVS AD NEPOTEM.

1. AVSONIVS HESPERIO FILIO

Libellum, quem ad nepotulum meum, sorous tuae filium, instar protreptici luseram, 321
ventums ipse praemisi legendum hoc enim malui quam ipse recitare, esset ut tibi ' **'
censuia libeiior, quae duabus causis impediri solet quod aures nostras audita velocius
quam lecta praeteieunt et quod sinceritas iudicandi piaesentia lecitantis oneratui
nunc tibi^ utiumque integrum est, quia et legenti hbera mora est et iudicaturo non 5
obstat nostii verecundia set heus tu, fili dulcissime, habeo quod admoneam si qua
tibi in his versiculis videbuntui (nam vereor, ut multa sint) fucatius concmnata quam
veiius et plus coloris quam suci habere, ipse sciens fluere permisi, venustula ut essent
magis quam forticula, instar virginum, quas matres student demissis umeris esse,
vincto pectore, ut graciles sient nosti cetera superest igitur, ut dicas quid moiaiis io
iudicationem meam de eo, quod ipse pronuntias esse mendosum'? dicam scilicet me
huiusmodi versibus fons eiubescere, set intra nos minus verecundaii namque ego
haec annis illius magis quam meis sciipsi aut foitasse et meis 81? itatSs? ot -fepovxs?
ad summam valeat austeiitas tua mihi cum infante latio est vale, fili dulcissime.

2. AD NEPOTEM AVSONIVM

Sunt etiam musis sua ludicra mixta camenis 322 (Edyii ini)

otia sunt, mellite nepos, nec semper aceibi
exercet pueros vox imperiosa magistri ,
set requie stfldiique vices rata tempora servant
5 et satis est puero memoii legisse hbenter

et cessare hcet Grraio schola nomine dicta est,

XIII 1. 9 Ter Eun II 3, 22 (313) sq quas matres student demissis (dimissis Donat et Eagraph )
umens esse, vmcto peetore, ut graciles sient

XIII 1. Incpt hber etc V, Incipit epistola ad Espermm fihutn P, Incipit (om muv) protrepticus Auso-
mus Hespeno fiho suo (suo om X) to 1 quem om T meum om T pretreptici V, TtpOTpeTtTui P

2 promisi a> liaec TX 3 hbonor P aures] res T 4 qua V oculos lecta Mommsen

et] eo T honeratur V 5 est quia ludicaturo om w legenti tibi Scal volgo 6 sed Pio

eus tl V (v m 2 ) adremoneam P 7 m his ut om ot is V (h m 2 ) multu T

tuca v tius V, fuca cuius T concinata P 8 habere quam suci P succi T flere P eet T

9 ferticila P dimissis V (i pr m^vnras) PX umens V (h m 2 ), humens Pm 10 umcto

ut om T ut graciles ut om X%E [post peetore addito esse) uicto V, mncto PvE, lunceo Imu

sint P dicas T (lcas m 1 in ras ) 12 modi om P sed P set ego om w naqua V

13 scribsi V meis (spatmm sex fere htterarum) TaiCITaiaECOITEpOHaECE V, mei si AICTTAIAECOI-

TEPONTEC P, meis dicas pTTAIAECDITEPONTEC f 2 , meis dicas cum lacuna cet , meis dicas nXioeooiTspovxec
E 14 sumam ualeat V (at m 2 m ras ) auctoritas ed Toll volgo mstante X, lstana T

ratio est om VP Explicit epl'a P

2. Ad nepotem Ausomum V, Incipit TCpoTpeirTraos ad Ausomum nepotem P, Ad nepotem Ausomu'. X
et TE (in quibus add de studio puenli), Ausomus nepoti suo v, Decimi Magm Ausonu ad Censormm Mag-
num Ausonmm nepotem suum h? (cf inscnptionem Genethhaci [ KIIII^ in P) , nullum lemma Imu , Melhto
nepoti ausomus p 3 1 ludicra P camoems T 2 nepus Ph? 3 pueros om V 4 sed

Pcu requies codd corr Toll 5 lebenter V (corr m 2 ) 6 cessaret P grato a> scola

VPT, sola X nomina V est V (m 2 m loco evanido), est om l

LIBER PROTREPTICVS AD NEPOTEM (XIII) 37

msta laboiiferis tribuantui ut otia musis

quo magis alternum certus suceedere ludum

disce libens longum delenituia laborem
10 inteivalla damus studium puerile fatiscit,

laeta nisi austeris varientur, festa profestis

disce libens tetrici nec praeceptoris habenas

detestere, nepos numquam hornda forma magistri

ille liceftnstis senio nec voce serenus
15 aspeia contiactae mimtetur migia fiontis,

numquam inmanis erit , placida suetudine vultus

quoi semel mbueiit rugas nutncis amabit,

qui lefugit matiem pappos aviasque trementes

antefeiunt patribus seri, nova cura, nepotes
20 sic neque Peliaden terrebat Chiron Achillem

Thessalico permixtus equo nec pinifer Atlans

Amphitryoniadem puerum, set blandus uterque

mitibus adloquiis teneros mulcebat alumnos

tu quoque ne metuas, quamvis schola verbere multo
25 mcrepet et truculenta senex gerat ora magister

degeneres animos timor arguit at tibi consta

intrepidus, nec te clamor plagaeque sonantes

nec matntinis agitet formido sub horis

quod sceptrum vibrat ferulae, quod multa supellex
30 virgea, quod fallax scuticam praetexit aluta,

quod fervent tiepido subsellia vestra tumultu,

pompa loci et vani fucatur scaena timoiis

haec olim genitoique tuus genetiixque secuti

secuiam placido mihi permulsere senectam
35 tusenium, quodcumque superlabentibus annis

fata dabunt, qui nomen avi geris, indole pnma

2. 19 Verg Georg II 58 sens nepotibus Aen III 505 cura nepotes 20 sqq Stat Silv II

1, 88 sqq tenero sic blandus Achilh semifer Haemonium vmcebat Pelea Chiron . sed caro Phoemx haere-
bat alumno 21 Verg Aen IIII 248 sq 26 Verg Aen IIII 13 degeneies anvmos timor arguit

29 Mart X 62, 10 ferulaeque tnstes, sceptra paedagogorum 30 Verg Georg I 165 virgea supellex

7 laberiferis X otia V (o ex u m 2 ) 8 quod V 9 ludum j> 3 (longum m 2 ) dehni-

tura V, dehmitura P, delamtura X 10—12 om V 10 fatescit Pft 3 11 prophetis T

13 destere T, detistere X nepus Pft 3 ornda V, ornda P m hoe versu desinit ft 3 his additis

explt' grypus 15 aspere Xp B mmetur T gurgia V (i m 2 ), mrgi P 16 lmmams m

placita suetudine VP, placet (placeat T) assuetudine (adsuetudme X) a>p 8 , placida (placita volgo) assuetndme Barth
volgo 17 qui codd , quoi Mommsen imbuent Pm nugas T 18 trementem P 19 nep°te& V

(o m 2 ) 20 pelhaden X, belhadem T, pehden (-em mu) %E achillea chyron eo volgo Pehden Chiron

teuebat Achillem Scal 21 tessahco V, thesahco P pmifer' P atlSs V, athlans PX, atlas cet

volgo 22 anfltriomade V, amphitnomaden (-em T) PT, amphytnomadem X sed Pia blandis

V (v m 2 ) 23 aloquus P, alloquns co tenens P 24 scola PT 25 et] et m P tro-

culenta P senel V (x m 2 ) ferox ferat T 26 ad V (t m 2 ) costat V, constet P

27 mtrepidus V (i alt m 2 ) 28 om T nec] m VP aglt et V (agit m 2 ), agit et p 3 (qui desimt m

hoc versu), agit P [om et) 29 suppellex V (p pr del m 2 ) PX 30 quod] pro P fallax] molhs o)

sc^ticam V (o m 2 ) alluta P, alutta T 31 iira X 32 et] etl T, fortasse est fugatur V,

fugiatur (o volgo scena codd 33 tus V (corr m 2 ) genetnx VI, gemtnx cet s e qu v ti V

(e et v m 2 ) 34 permulcere TX senettam P 35 quodqumque V (c m 2 ), quodcunque TX

36 ceris T

38 AVSONII

prime nepos , vel re vel spe mihi porge fruendum.
nunc ego te puerum, mox in mvenalibus annis,
iamque virum cernam , si fors lta iusseiit aut si

40 invidia est, sperabo tamen, nec vota fatiscent,
ut patris utque mei non inmemor ardua semper
praemia musarum cupias facundus et olim
hac gradiare via, qua nos praecessimus et cui
proconsul genitoi , piaefectus avunculus instant

45 perlege, quodcumque est memorabile pnma monebo
conditor Ihados et amabilis orsa Menandii
evolvenda tibi tu flexu et acumme vocis
innumeros numeros doctis accentibus effei
adfectusque inpone legens distinctio sensum

50 auget et ignavis dant intervalla vigorem

ecquando lsta meae contingent dona senectae^
quando oblita mihi tot carmina totque per aevum
conexa historiae , soccos aulaeaque regum
et melicos lyricosque modos profando novabis

55 obductosque seni facies puerascere sensus^
te praeeunte, nepos, modulata poemata Flacci
altisonumque iterum fas est didicisse Maionem
tu quoque, qui Latium lecto sermone, Terenti,
comis et adstricto percums pulpita socco ,

6o ad nova vix memorem diveibia coge senectam
iam facinus , Catilina , tuum Lepidique tumultum ,
ab Lepido et Catulo iam res et tempoia Romae
orsus bis senos seriem conecto pei annos
lam lego civili mixtum mavoite duellum,

6 5 movit quod socio Sertoiius exul Hibero

nec rudis haec avus admoneo, set mille docendo

40 Iuv XI 180 conditor Ihados Stat Silv II 1, 114 facundi orsa Menandn 48 Gell N A

I 24, 3 et numeri mnuraen simul omnes conlacnmarunt 52 Verg Ecl VIIII 53 nunc oblita mihi tot

carmma 57 Iuv XI 180 sq Maroms altisom caimina 58 Cic ln Limone ap Suet vit Tei

R p 34 tu quoque, qui solus lecto sermone, Terenti quiddam come loquens 59 Hor Epist II 1 ,

174 quam non adstricto percurrat pulpita socco 62 Sall Hist fr I 1 D Res populi Romani M Le-

pido Q Catulo consulibus ac deinde mihtiae et domi gestas conposui

37 nepus P bel spe V perge VP fruend' P 38 ln om P muenahbus V (h s v m*) P,

luuembus T, luuemhbus cet oolgo 39 om P ums T fonta luxent V (corr »i 2 ), forsan (n ex m m 1 )

u^xeris T, foisan mssens X, fors lta lussent %E aut si V (in ras m 2 ) 40 aut si muidia V (aut si del m 2 )
muidie P spabo P, spectabo X fatiscent V (e m 2 ) 41 mmemor V (o ex u m 2 ), lmmemor Pm

"42 capias TE 43 ac P qu*a V (l eras ) tui P 44 prefectus genitor proconsul T

v 45 m T f. 53' ult scnptus, in f 53" primo perlege quodctinque est memorabile ut tibi prosit , eadem leguntur
m E (et ut Ven 4 ) 45 quodcunque TX p P, pnva Scal volgo 46 lhades P menand' P

47 et uoluenda X flexu V, tu flexu Pa>, flexu vel (flexuque et) L Mueller 48 acentibus T hoc

(hec X) fer to (i e ecfer) 49 affectusque lmpone Pw 50 ignaDit V (ignauia m 2 ) 51 et quando V,

equando P, hec (haec) quando <o 53 connexa Pio storiae V (hi m 2 ) histo P 54 mohoes P,

medicos T lmcosque V, logicosque T, loncosque X% profado V, profanda P, peifando T, praefando

X%E volgo 55 obdittosque P facias T puerescere V%E 56 et (te m 2 ) pr^eunt V

nepus P flactis P 57 lterum edidicisse P (om fas) 58 leto P tarterenti T 59 astncto

codd percuris P 60 deuerbia Pa> sententia P vv 62 et 63 post 65 VP, in P om v 64

63 connecto Po> 64 leg l o V (i m 2 ) 66 crudis P hoc P%E volgo sed Poj

LIBER PROTREPTICVS AD NEPOTEM (XIII) 39

ingenia expeitus multos lactantibus annis

lpse alui gremioque fovens et murmura solvens

eripui teneium blandis nutricibus aevom
70 mox pueros molli monitu et formidine leni

pellexi, ut mites peteient per acerba profectus,

caipturi dulcem fiuctum ladicis amarae

idem vesticipes motu iam puberis aevi

ad mores aitesque bonas fandique vigorem
t> produxi, quamquam imperium ceivice negarent

ferre nec insertis praeberent oia lupatis

ardua tempenes, duia experientia, larus

eventus, longo leium spectatus ab usu,

ut regat indocilem mitis censura luventam
so quae toleiata mihi, donec lam aerumna iuvaiet

leniretque usu bona consuetudo laborem,

donec ad Augustae pia munera disciplinae

accirer vaiioque accmgerer auctus honoie,

aurea cum paiere mihi palatia mssum
85 absistat Nemesis, feiat et fortuna locantem

piaesedi impeno, dum praetextatus m ostro

et sceptro et solio praefert sibi iura magistri

maioresque putat nostros Augustus honores

quos mox sublimi maturus protulit auctu,
90 quaestor ut Augustis patn natoque crearer,

ut piaefecturam duplicem sellamque curulem,

ut trabeam pictamque togam, mea praemia, consul

induerem fastisque meis praelatus haberer

his ego quaesivi meiitum quam grande nepoti
95 consul avus lumenque tuae praeluceo vitae

quamvis et patiio iamdudum nomine claius

posses ornatus, posses oneiatus haberi

accessit tamen ex nobis honor inclitus hunc tu

effice, ne sit onus, per te ut conixus in altum
100 conscendas speresque tuos, te consule, fasces

68 Stat Silv II 1, 104 mutas etiam nunc murmure voces 72 Aphthon progymn 23 Sp 'Iaoxpa-

TTjs T?jc 7rat8eias tyjv pl£cN Tcupav £<pr\, -{kv/LzXi he tous vapitoii; (Pnsc Praeexere 432, 12 K ) Diomed I
310, 3 K Marcus Porcms Cato dixit htterarum radices amaras esse, fructus locundiores 75 Verg Georg

III 207 sq negabunt duns parere lupatis 81 auctoi panegyi Max et Const d (VI) 11 quam-

vis emm magnum laborem consnetudo non sentit

67 letantibus T 68 albi V (corr m 2 ), ahum P 69 erupui V (corr m 1 ), erepui P blandi

V aeuum Pu> 70 leui PT% 71 pellex ire mites P 72 capturi w 73 uestigiis V (g ex c m 2 ,
is m 2 m ras , tn mg m 1 uestirapes) uestipes modum lam puberes P 74 mortes V (t eras ) 75 quan-
quam X 77 teperies V (te m 2 m ras ) 80 iam] me P 81 usu V, usum cet , usu Toll labo-
rum Pw 82 ad] ab T 83 *uano q V (q % m 2 ) 84 patere a> michi P pallacia T
85 absitat T forar P 86 praecedi V (corr m') astro P, austro T, haustro X 87 septro

V (corr nfi) pref ert P (om sibi), sibi praefeit Pai volgo 89 quod V 90 augustus VTE et X m l
92 Utrabeam V 93 mduerer TE volgo mei P abererer V (eorr m 2 ) 94 is P
quaesibiuientum V (m& m 2 ) 7^1 grande P 95 preluceo* V(xeras), praeluceat P 96 quanuis T

97 possessor natus VT, possesso ornatus P honoratus V, ornatus PX, honoratus TyE, oneratus Par

98 incl'tus P, inclytus w lnnc P 99 conmxus o> 100 consendas P seperesque V
(v m 2 ) fastes P Exphcit protrepticos P

40 AVSONII

XIIII. GENETHLIACON AD AVSONIYM NEPOTEM.

Carmina prima tibi cum iam puerilibus annis 323 (Edyii v)

traderet adsidui permulcens cura magistri (VP)

inbueretque novas aures sensusque sequaces,
ut respondendas docdi quoque murmure voces
5 emendata rudi proferret lingua palato,

addidimus nil triste senes, ne cura monendi
laederet aut dulces gustus vitiaret amaris
at modo, cum motu vigeas iam puberis aevi,
fortiaque a teneris possis secernere et ipse
io admomtor morumque tibi fandique videri,

accipe non praecepta equidem, set vota precantis
et gratantis avi festum ad sollemne nepotis

adnuit, ut reducem fatorum ab fine senectam

sospes agam festumque diem dubitataque cernam
15 sidera, deposito prope conclamatus m aevo

hoc, mellite nepos, duplicato faenore paitum

natali accedente tuo, munusque salutis

plenius hoc nostrae, quod iam tibi pubeiis aevi

crescit honos mvenemque senex iam cerno nepotem
20 sexta tibi haec primo remeat tiieteris ab anno,

Septembres notis referens natalibus idus

idus alma dies, geniis quoque culta deorum

Sextiles Hecate Latoma vindicat idus,

Mercurius Maias, superorum adiunctus honoii,
25 Octobres olim genitus Maro dedicat idus

ldus saepe colas bis senis mensibus omnes ,

Ausonii quicumque mei celebraveiis idus
vale nepos dulcissime

XIIII 4 Stat Silv II 1, 104 rautas etiamnunc miirmnre vores 5 Verg Geoig III 388 hngua

palato 14 Stat Silv 14,3 dutiitataque sidera cernit 24 sqq Mart XII 67 Maiae Meicunum

creastis ldus Augustis redit ldibus Diana Octobres Maro consecravit ldus idus saepe colas et has et lllas,
qui magm celebras Maronis ldus

XIITI Ausomus (A ex S m 2 ) auus Ansonio nepoti V, Incip ei'de Deciim Mag Ausonn Genethliaticos
ad eu cm Ausonium nepotem P, Incipit eiusdem Decimi M Ausomi Genethliacos ad Ausomum nepotem Ven *,
Genethliacon ad (eundem add Lugd ) Ausomum nepotem Luyd volgo 1 praemia P 2 assidui P

permulgens P 3 miueretque V (n m 2 ) nobis V 5 .pferret V, perferret P 6 mobendi V

(corr m 2 ), mouendi P, monendi Ven 4 7 ledere P dulcis VP 8 ad V (t m 2 ) ammo

cum P 9 possisquecernere V 11 praeceptl» V (a m 2 ) quidem VP volgo sed P

12 et VP, qui Ven 4 , qum Scal volgo sollempne P post v 12 quaedam exadisse mtellexit Toll

13 adnmt V, annuit P, adnmto Scal volgo ad V, ab P 14 dici P 15 sidora P con-
clauatus P 16 molhte nepus P 17 taliacedetetuoto V 19 senes V certo P 20 re-
maneat P a n no V (n pr m 2 ) 21 nostis P, fortasse votis 22 genus P 23 hecte V
24 maius V supenoruin adiuctus P 25 octobre solum P maie P maroidus dedicat V
( add m 2 ) 26 semper P colas V (as m ras ) 27 qmcunque P celebrandis P
28 Vale nepos dulcissime V, om P Exphcit genethliaticos P

PARENTALIA (XV) 41

XV. PAEENTALIA.

1. PRAEFATIO IN PROSA

Scio veisicuhs meis evenue, ut fastidiose legantui quippe sic mentum est eoium 158
sed quosdam solet commendaie matena et ahquotiens fortasse lectorem solum lemma ^
sollicitat tituli, ut festivitate peisuasus et meptiam fene contentus sit hoc opusculum
nec mateiia amoenum est nec appellatione iucundum habet maestam leligionem, qua
5 caioium meoium obitus tnsti affectione commemoro titulus hbelh est Paientalia
antiquae appellationis hic dies et lam mde ab Numa cognatoium mfeiiis institutus
nec quicquam sanctius habet leveientia superstitum quam ut amissos veneiabihter
lecordetui

2. ITEM PRAEFATIO VERSIBVS ADNOTATA

Nomma carorum iam condita funeie msto, 159

fleta prius lacnmis, nunc memoiabo modis ,
nuda, sme ornatu fandique caientia cultu

sufficit mfeins exeqmahs honos
* nema funeieis satis officiosa querellis

annua ne tacita muneia piaetereas,
quae Numa cognatis sollemma dedicat umbns,

ut giadus aut mortis postulat aut genens
hoc satis et tumulis, satis et tellmis egenis
10 voce ciere animas funens instar habet

gaudent conpositi cineres sua nomma dici

fiontibus hoc sciiptis et monumenta iubent
ille etiam , maesti cui defuit urna sepulcri ,

nomine tei dicto paene sepultus ent
15 at tu , qmcumque es, lectoi , qui fata meorum

dignans maestis conmemoiaie elegis,
mconcussa tuae peicunas tempora vitae

et praetei iustum funeia nulla fleas

3. IVLIVS AVSONIVS PATER

Pnmus m his pater Ausonius, quem poneie pnmum, 160 (i)

etsi cunctetui filius, oido iubet
cuia dei, placidae functus quod honoie senectae

undecies binas vixit olympiadas

XV 2. b Verg Aen V 53 sq anmia vota tamen sollemmsque ordine pompas exeqnerer

XV 1. Ineipit parentaha fehciter piefatio rn pros" 1 V^ 2 ahqotiens V (q ex c m 2 ) 7 re-

uerentia, V

2. 2 nun V (c m 2 ) 6 ne* V (c erai ) tacitns V tacita Brrmde* 8 nt genens V
corr Lugd 9 timnhs V

3. 2 cuntetm V 4 olimpiadas V

Avsonivs g

42 AVSONII

5 omma quae voluit qui piospera vidit, eidem,
optavit quidquid, contigit ut voluit
non quia fatoium mmia mdulgentia, sed quod

tam moderata llh vota fueie viro
quem sua contendit septem sapientibus aetas ,
1 o quorum doctnnam monbus excoluit ,

viveret ut potius^ quam diceret aite sophorum ,

quamquam et facundo non rudis mgemo
piaeditus et vitas hominum ratione medendi
porrigere et fatis amphficare moras
15 inde et perfuncto manet haec leveientia vitae,
aetas nostra llli quod dedit hunc titulum
ut nullum Ausonius , quem sectaietui , habebat ,
sic nullum, qui se nunc lmitetur, habet

4. AEMILIA AEONIA MATER

Proxima tu, genetiix Aeonia, sanguine nnxto 161 (ii)

Tarbellae matns patris et Haeduici
mongeiae uxons vntus cui contigit -omnis ,

fama pudicitiae lamficaeque manus
5 comugnque fides et natos cuia legendi

et giavitas comis laetaque seiietas
aeternum placidos manes conplexa manti,

vi va toium (ut) quondam , functa fove tumulum

5. AEMILIVS MAGNVS ARBORIVS AVVNCVLVS

Culta mihi est pietas patie piimum et matie vocatis 162 (iii)

diceris (id re fit) teitius Arbonus
quem pnmum memoiaie nefas mihi patre secundo ,

luisum non primum poneie paene nefas
5 tempenes adhibenda

ante ahos, quamquam patie secundus eiit
tu fiatei genetiicis et unanimis geniton

et mihi, quoi fueris quod pater et genetiix
qui me lactantem pueium mvenemque virumque
10 artibus omasti, quas didicisse iuvat

4. 4 Tibull II 1, 10 lamficam mannm

5. 10 Ovid A A I 428 mgenuas diditisse ravet artes

5 properauit V (corr m 2 ) et ldem V, eidem Toll 6 obtamt V quidquid V [<• m 2 )

13 providus Qronov, nm forte post v 12 mtercidisse quaedam statuendum est 15 peifun c tae V (c m 2 ),

perfuncto Brandes fortasse vita

4. 2 aeducn V, Aeduici Scal volgo, Haeduici Pithoeut 8 torum (o ex a m 2 ) condam V ut
add Mertens

d

5. 1 tum V, et Lugd 2 dicere set (d m 2 ) rea fit V, diceris sene Lugd , dicens (ld re fit) ego,
dicere sed res fert Hartel 5 adibenda V (deinde lacuna) igitur memorabere pnmus supplemt Toll
6 a patre Dousa ens Toll 7 gemtons V, gemtori Gronov 8 qui V, quoi ego fueias
Baehrens 9 lactentem Lugd volgo

PARENTALIA (XV) 43

te sibi Palladiae antetulit toga docta Tolosae,

te Narbonensis Gallia piaeposmt,
oinasti cuius Latio sermone tiibunal

et foia Hibeioium quaeque Novem popuhs
1 5 hmc tenus Euiopam fama crescente peiito

Constantmopolis rhetore te viguit
tu per mille modos, per mille oracula fandi

doctus , facundus , tu celer atque memor
tu , postquam primis placui tibi traditus annis ,
20 dixisti nato me satis esse tibi

me tibi, me patnbus clarum decus esse professus

dictasti fatis veiba notanda meis.
ergo vale Elysiam soititus , avuncule , sedem

haec tibi de musis carmina hbo tuis

6. CAECILIVS ARGICIVS ARBORIVS AVVS

Officiosa pium ne desere, pagina, munus tei (ini)

mateinum post hos commemoremus avum
Aibonum , Haeduico ductum de stemmate nomen ,

conplexum multas nobilitate domus,
5 qua Lugdunensis piovincia quaque potentes

Haedues Alpino quaque Vienna rago
invida set nimium generique opibusque superbis

aerumna incubuit namque avus et gemtor
pioscnpti, regnum cum Victormus haberet
io fvictor et in Tetricos leccidit impenum

tum piofugum in terns , per quas erumpit Atunus

Tarbellique furoi perstrepit Oceani,
giassantis dudum Fortunae tela paventem

paupens Aemiliae condicio inplicuit
15 mox tenuis multo quaesita pecunia nisu

solamen fesso , non et opes tribuit.
tu caeli numeros et conscia sidera fati

callebas , studium dissimulanter agens
non lgnota tibi nostrae quoque formula vitae,
20 signatis quam tu condideias tabuhs,

piodita non umquam, sed matns cura letexit,

sedula quod timidi cura tegebat avi

11 Mart VIIII 99, 3 Palladiae Tolosae 22 Stat Theb XI 619 dictavit fatis

6. 17 Verg Aen IIII 519 et conscia fati sidera (Maml Astr I 1)

1 4 lberorum V (h m 2 ) 1 5 trans Europam Brandes, tenus eunpurn ego ohm, sed nihil mutandum ,

cf ind s v Buropa perita Brandes 16 r etoie V (h m 2 , t ex corr m 2 ) 18 tu V oolgo,

tu Graevius 23 e r go V (r m 2 ) h ehsiam (h m 2 ) sertitus V 24 demushis V (h del mi)

6. Agrycius Mommsen 5 potens V (corr m 2 ) 6 haednges V (haeduaes m 2 ) a pmo V

(1 m 2 ) "i set V (d m 2 ) 9 quu V 10 victor corruptum, fortasse quo victo m recidit V

13 grassantes V corr Lugd 17 fatis V corr Lugd 19 igno**ta V 21 non V (n alt m 2

m ras ) matris V corr Scal 22 quo V, quam Lugd volgo, quod Toll tegebatui V corr Lugd

6*

44 AVSONII

tu novies denos vitam cum duxeris annos,

expertus Foitis tela cavenda deae,
25 amissum flesti post tnna decenma natum

saucius hoc laevo lumine cassus eras
dicebas sed te solacia longa fovere ,

quod mea praecipuus fata maneret honos
et modo conciliis animarum mixte piioium
.io fata tui certe nota nepotis habes

sentis, quod quaestor, quod te praefectus et ldem

consul honorifico munere conmemoro

7. AEMILIA CORINTHIA MAVRA AVIA

Aemiliam nunc fare aviam, pia cura nepotis, 164 (V)

comunx praedicto quae fuit Arboiio
nomen huic ioculare datum cute fusca quod olim

aequales inter Maura vocata fuit
sed non atra animo , qui claiior esset olore

et non calcata qui nive candidior
haec non delicus ignosceie piompta pudendis

ad perpendiculum seque suosque habuit
haec me praeieptum cunis et ab ubere matiis

blanda sub austens inbuit imperiis
tranquillos aviae cineres praestate quieti

aeteinum manes , si pia veiba loquor.

8. AEMILIA HILARIA MATERTERA VIRGO DEVOTA

Tuque gradu geneiis materteia, sed vice matris 165 (VI)

affectu nati conmemoranda pio,
Aemilia, in cunis Hilaii cognomen adepta,

quod laeta et pueri comis ad effigiem,
5 leddebas verum non dissimulanter ephebum ,

moie virum medicis artibus expenens
feminei sexus odium tibi semper et mde

cievit devotae virgmitatis amor,

31 Sidon Apoll XXIII 2, 94 praefectus, consul et ldem

7. 6 Ovid ex Pont II 5, 38 et non calcata eandidiora nive 9 Veig Georg III 187 ab ubere

matris

23 quu V 24 fortis V volgo, Fortis Graevius, nisi cum expertus comungendum est fortis dae

V, Deae Lugd 25 ftetu V, flesti Seal post] per Brandes , sed post est adoerbium natum V

(n ex m n&) 26 ocl&uo V, ac laevo Lipsms, hoc leto Brandes, hoc laevo ego (cf Qumt 1 O VI

prooem 6 alterum ex duoous eruit lumen), atque uno Toll volgo cassus* V (s ult m? in ras 3 htt )

29 mixta V, miste Vin piorum (volgo) vel piarum Vin

7. Conntia V 2 coniux V 7 piomta V 9 hae mae V corr Lugd 10 mperiis V
12 locor V

8. Ilana V deuota V (e m 2 m ras ) 6 llan V 5 epebu V 8 de*uot<? V (t «t
videtur eras )

PARENTALIA (XV) 45

quae tibi septenos novies est culta pei annos

quique aevi fims, lpse pudicitiae
haec , quia uti matei monitis et amore fovebas ,

supremis reddo fihus exequiis

9. CL CONTENTVS ET IVLIVS CALLIPPIO PATRVI

Et patruos, elegea, meos lemimsceie cantu 166 (Vii)

Contentum, tellus quem Rutupina tegit.
magna cui et vanae quaesita pecuma sortis

heredis nullo nomine tuta perit
5 raptus enim laetis et adhuc florentibus annis

tians mare et ignans fratnbus oppetiit
Iulius in longam produxit fata senectam,

affectus damnis innumerabilibus ,
qui comis blandusque et mensa commodus uncta
10 heredes solo nomme nos habuit

ambo pii , vultu similes , ioca seria mixti ,

aevi fortunam non habuere parem
discieti quamquam tumulis et honore lacetis,

commune hoc verbi munus habete vale

10. ATTVSIVS LVCANVS TALISIVS SOCER

Qui proceies veteremque volet celebrare senatum 167 (vni)

claraque ab exortu stemmata Burdigalae,
teque tuumque genus memoiet, Lucane Talisi,

moiibus omasti qui veteres pioavos
5 pulcher honoie oiis , tianquillo pectore , comis ,

facundo quivis maioi ab ingenio
venatu et ruris cultu victusque nitore

omne aevum peragens, publica despiciens
nosci mtei primos cupiens, piior esse lecusans ,
io ipse tuo vivens segregus arbitrio

optabas tu me generum floiente luventa

optare hoc tantum , non et habere datum
vota piobant supen meiitisque faventia sanctis

mplent fata, vin quod volueie boni

9. 5 Stat Silv III 5, 23 florentibus annis

10. 11 Hor Epist II 3, 115 florente mventa

9 qua V, quae Lugd nobisesset V (nobies est corr m 2 ) 10 pudi cl ti^ V (ci m 2 , § ex e m 2 )

11 ut V, uti Lugd 12 suppremis V

9. Calippio V 1 paruos V con Lugd cattis V corr Lugd 2 contemtu V ruptu-
pmna V 4 beredis V (h m 2 ) 5 ad h uc V (h m?) 10 *Eredes V (h eras ) 12 h abu e re V
(h et e m 2 )

10. 5 pulcer V 6 ciuis V, quovis Brandes, quivis vel cuivis Baehrens 11 obtabas V 12 ob-
tare V

46 AVSONII

et nunc perpetui sentis sub honore sepulcri,
quam reveiens natae quamque tui maneam

caelebs namque genei haec nunc pia munera solvo
nam et caelebs numquam desinam et esse gener

11. ATTVSIA LVCANA SABINA VXOR

Hactenus ut caros, lta iusto funere fletos 168 (vini)

functa piis cecinit nenia nostia modis
nunc, dolor atque ciuces nec contrectabile fulmen ,

comugis eieptae mors memoranda mihi.
5 nobilis a proavis et ongine clara senatus,

moribus usque bonis claia Sabina magis,
te iuvenis pnmis luxi deceptus in annis

perque novem caelebs te fleo olympiadas
nec licet obductum senio sopire dolorem
10 sempei crudescit nam mihi poena recens

admittunt alii solacia tempoiis aegri

haec gravioia facit vulnera longa dies<
toiqueo deceptos ego vita caelibe canos,

quoque magis solus, hoc mage maestus ago
15 volnus alit, quod muta domus silet et torus alget,

quod mala non cuiquam, non bona participo
maereo, si coniunx alii bona, maereo contra,

si mala ad exemplum tu mihi sempei ades
tu mihi crux ab utiaque vems, sive est mala, quod tu
20 dissimilis fueris, seu bona, quod simihs

non ego opes cassas et inania gaudia plango,

sed iuvems mveni quod mihi rapta viro
laeta , pudica , gravis , genus mclita et inclita forma ,

et dolor atque decus conmgis Ausonn
25 quae modo septenos quater lnpletma Decembres,

liquisti natos, pignera nostra, duos
llla favore dei, sicut tua vota fuerunt,

florent, optatis accumulata bonis
et precor, ut vigeant tandemque supeistite utroque
do nuntiet hoc cineri nostia favilla tuo

11. 3 Qumt I VI Prooem 5 msanabilem dolorem , 6 maximos cruciatus, 10 tanti fulminis
7 Verg Aen IIII 17 postquam primus amor deceptam morte fefelht 9 Verg Aen X 64 obductum

dolorem 15 Stat Silv II 1, 67 muta domus stat 24 Verg Aen X 507 o dolor atque decus

25 Hor Epist I 20, 27 me quater undenos sciat mplevisse Decembres

16 leferens V corr Lugd 17 nimc haec Lugd uolgo 18 celeps V desinet V, desi-

nam et Heinsius , an desmam ego '

11. 2 cecinit V (t ex a ut videtur m 2 ) 3 adque V 5 cla V, clara Lugd 6 morib 8 V (s m 2 )

7 luxu V, lun Vin deceptus* V (q eras ) 8 celeps V olimpiadas V 10 plaga Heimius,

paene Mommsen, cf ind s v poena 13 can v s V, canos Lugd 17 mere contra V (re° m unius

htterae ras m%) 24 adque V 26 pignora oolgo 28 obtatis V

PARENTALIA (XV) 47

12. AVSONIVS PARVVLVS FILIVS

Non ego te mfletum memon fiaudabo queiella, 169 (X)

pnmus, nate, meo nomme dicte puer
muimura quem pnmis meditantem absolvere veibis,

mdohs at plenae planximus exequiis
tu giemio m pioavi funus commune locatus ,

mvidiam tumuh ne paterere tui

13. PASTOR NEPOS EX FILIO

Tu quoque maturos, puer mmature, doloies no (XI)

erumpis , maesti luctus aceibus avi ,
Pastor care nepos, spes cuius ceita fuit les,

Hespeni patns tertia progenies,
nomine, quod casus dederat, quia fistula pnmum

pastoiale melos concmuit gemto
seio mtellectum vitae bievis argumentum ,

spnitus afflatis quod fugit e calamis
occidis emissae percussus pondeie testae ,

abiecit tecto quam manus aitificis
non fuit artificis manus baec manus llla ciuenti

certa fuit fati, suppositura reum
heu , quae vota mihi , quae rumpis gaudia Pastoi '

illa meum petnt tegula missa caput
dignioi o, nostrae gemeies qm fata senectae

et queieiere meas maestus ad exequias'

14. IVLIA DRYADIA SOROR

Si qua fuit viitus, cupeiet quam femma piudens 171 (xii)

esse suam , soror hae Dryadia emmuit
qum etiam multas habuit quas sexus habeie

foitioi optaret nobihtasque viium
docta satis vitamque colu famamque tuen ,

docta bonos moies ipsa suosque docens

12. 3 (f XIII 2, 68, xmi 4

13. 3 Qmnt I VI Prooem 10 lam certos ac deformatos fructns ostenderat 14 c/ schol
Ovid Ib 302 E

14. 5 Verg Aeu VIII 409 sqq cm tolerare colo vitam lmpositnm , castum ut servare cu-
bile comugis possit

12. 4 et pene V, et plene Lugd , et plenae Dousa, at vel ut plenae Toll exeqmis V (i alt ex s)

13. 2 mrupis V, en rumpis Heinsms, erumpis ego , an maturo dolore lnrumpis'* 8 inflatis
Heinsius 10 qua V (- m 2 ) 11 artiflcima V (artiflcis m 2 ) hec* est V lest expunxit m 2 )
12 suppositma V 16 ex sequias V

14. Driadia V 2 driadia non (dnadiana m 2 , m3 deinde non del ) rmt V, Dryadia enituit Oronov
volgo, Dr eminuit ego , an hanc Dr emenut, quod comeeit Hemsvus, cf 30, 3, XVI 22, 27 4 ob-
taret V 5 colo V (o alt ev n m 2 )

48 AVSONII

et verum vita cui carius unaque cura

nosse deum et fratrem dihgere ante alios

coniuge adhuc mvenis caruit, sed seria vitam
10 moribus austeras aequrperavit anus

pioduxit celibem per sena decenma vitam
inque domo ac lecto, quo pater, oppetiit

15. AVITIANVS FRATER

Avitianum, Musa, germanum meum 172 (xni)

dona querella funebri
mmoi iste natu me, sed mgenio prioi

artes paternas mbibit
5 verum mventae flore laeto perfrui

aevique supia puberis
exire metas vetuit infesta Atropos ,

heu quem dolorem sociis '
(heu) quanta vitae decora, quam multum spei,
10 germane pubes, desens ,

germane cainis lege et oitu sangumis ,

amore paene fihus

16. VAL LATINVS EVROMIVS GENER

genens clari decus, o mihi funus acerbum, 173 (xuii)

Euromi, e iuvenum lecte cohoite gener,
occidis in primae laptus mihi floie iuventae,

lactantis nati vix bene note pater
tu proceium de stirpe satus , praegressus et lpsos

unde genus clarae nobilitatis erat,
ore decens, bonus ingenio, facundus et omni

dexteritate vigens piaecipuusque fide
hoc piaefectmae sedes, hoc Illyns ora

praeside te experta est fiscus et ipse cliens
nil aevi brevitate tamen tibi laudis ademptum

mdole maturus, funere acerbus obis

14. 8 ev loann 17, 3 Ioann epist I 5, 20
16. 3 Sil It XVI 405 pnmaevae flore luventae

9 ad h uc F(hm 2 ) 10 a eqmperauit V (a m 2 ) 11 eelerem V, celebem L Mueller 12 hac V
(h del m 2 ) tecto V, lecto Heirmus

15. Abitianus V (in mg m ant metro lambico Pnmus uersus senanus , alter qui sequitur quater-
narms) 4 artis V (e m 2 ) 7 mfestatiopos V 8 heu add Oronov verba quem dolorem
socns (saucns Scal volgo), quae post spei v 9 leguntur m V, huc tranilulit Gronov 9 quem cultum V,
quam multum Graevius 11 hortu V (h del m 2 )

16. Euronms V 2 lecteque V 4 lactentis Lugd volqo 9 sedis V (corr m 2 )
lllms V (ex llhs) 10 cluens V, chens Lugd 11 ade p tum V (p m 2 j

PARENTALIA iXV) 49

17. POMPONIVS MAXIMVS ADFINIS

Et te geimanum non sangume, sed vice fratns, 174 (XV)

Maxime, devmctum nema nostia canet
conmnx namque meae tu consociate soron

aevi fiuge tui destituis viduam
5 non domus hoc tantum sensit tua , sensit acei bum

saucia pio casum cuna Buidigalae,
te pnmoie vigens, te deficiente relabens

mque Valentxnum te monente cadens
heu quare nato, qui fruge et flore nepotum
io eieptus nohis , Maxime, non frueris^

set fiuens , divma habitat si poitio manes

quaeque futuia ohm gaudia nosse ( datui
longioi hic etiam laetorum fiuctus habetui ,

anticipasse diu , quae modo participas

18. VERIA LICERIA VXOR ARBORII SORORIS FILII

Tu quoque sive nuius mihi nomine vel vice natae, 175 (xvi)

Vena, supiemi carmen honons habe
cuius si probitas, si forma et fama fidesque

mongeiae uxoris lanificaeque manus
5 nunc laudanda foient , procul et de manibus imis

accersenda esset vox proavi Eusehn
qm quoniam functo lam pndem conditus aevo ,

transcnpsit partes m mea verba suas
accipe funeieas, neptis defleta, querellas,
i » coniunx Arboni commemoianda mei ,

cui paiva ingentis luctus solacia lmquens

destitms natos, quo magis exciucias
at tibi dilecti ne desit cura maiiti ,

luncta cohs thalamo nunc monumenta tuo
15 hic, ubi pnmus hymen , sedes lbi maesta sepulcn

nupta magis dici quam tumulata potes

18. 4 Tibull II 1, 10 lamhcam manum , cf XV 4, 4 11 Verg Aen XI 62 sq solacia

luctus exigua mgentis

17. PomP V 2 canent V, canet Seal 7 mgen s V (s n»2) 9 qui a V (a nfi), cnr (qur)
Toll volgo 11 set V (d rrfi)

18. 1 uel nuius V, sive nurus Peiper, vel nuims Scal volgo 4 T xons V (v m 2 ) 6 arces-
senda volgo uxor est V, esset vox Vm , foret vox Mommsen 7 fu n cto V (n m-) 1 1 mge-
nitis V, mgentis Lugd 12 nato V, nato» Heinsms, natum Lugd , an natam, cf Sulp Sev vit Mart
19, 1 sq 13 hac V (at m 2 ) 14 talamo V 15 sedis V, sede» Lugd

Avsonivs 7

50 AVSONII

19. POMPONIVS MAXIMVS HERCVLANVS SORORIS FILIVS

Nec Herculanum genitum geimana mea 176 (xvii)

modulamme nenia tristi

tacitum sme honoie lelmquat,

supei mdole cuius adulti
5 magnae bona copia laudis

verum memorare magis quam

functum laudaie decebit

decus hoc matnsque meumque

m tempoie pubens aevi
10 vis percuht mvida fati

eheu, quem, Maxime, fiuctum,

facunde et musice et acei ,

mentem bonus , ingenio ingens ,

volucer pede , corpore pulchei ,
15 lingua catus, ore canoius •

cape muneia tiistia paientum,

laciimabihs oisa queiellae,

quae funereo modulatu

tibi maestus avunculus offert

20. FL SANCTVS MARITVS PVDENTILLAE QVAE SOROR SABINAE MEAE

Qui ioca laetitiamque cohs, qui tiistia damnas 177 (xvni)

nec metuis quemquam nec metuendus agis,
qui nullum msidiis captas nec lite lacessis,

sed rastam et clemens vitam agis (et> sapiens
5 tranquillos manes supremaque mitia Sancti

01 e pio et verbis adveneraie bonis ,
militiam nullo qui turbine sedulus egit,

piaeside laetatus quo Rutupinus agei ,
octoginta annos cuius tianqmlla senectus
10 nullo mutavit deteriore die

ergo precare favens, ut quaha tempora vitae,

taha et ad manes otia Sanctus agat

20. 7 Ovid Am III 15, 6 non modo militiae tnrbine factus eques

19. PomP Max Erculanus V 1 erculanu V Kec [Herculanum] germana gemtnm mea Mommsen
9 pu ens V (b m 2 ) 11 §ae V (ee m?), eheu Scal 13 mente V, mentem Oronov 14 pul-
cer V 15 facetns V, catus Scal 16 munus tnste Scal volgo 17 orsquerelle V corr Scal
18 fnneieo* (o m 2 ) modulatus ore V, funereo modnlatu ego, funereum modulatus Scal volgo 19 me-
tus V, moestns Lugd auungulus V

20. Prudetille V (= quondam, cf C I L III p 1186) SORORIS Mommsen (cf 21, 11)
MEAE] me, V 2 quenqua V 4 msta V, mstam Canter et add Scal 5 mittia V,
mitia Scal 6 pno V corr Lugd 7 mihtiae Hetnsms qm V (s v m 2 ) 8 quor T m
tupmus V corr Lugd

PARENTALIA (XV] 51

21. NAMIA PVDENTILLA ADFINIS

Tuque Pudentillaru veibis adfaie supremis , 178 (xvnii)

quae famae cuiam, quae piobitatis habes
nobihs haec frugi pioba laeta pudica decoia,

coniugium Sancti lugitei haec babuit
inviolata tuens castae praeconia vitae

rexit opes piopnas, otia agente vno
non ldeo exprobrans aut fionte obducta manto ,

quod legeiet totam femma sola domum
heu nimium iuvenis, sed laeta supeistite nato

atque viro, patiens fata suprema obiit,
unanimis nostiae et quondam geimana Sabinae

et mihi moffenso nomine dicta soioi
nunc etiam manes placidos pia cuia letractat

atque Pudentillam fantis honoie colit

22. LVCANVS TALISIVS V C ADFINIS

Nec lam tu, matiis spes unica , ephebe Tahsi , 179 (XX)

consobnne meus , inmemoratus eris
ereptus pnmis aevi fiorentis in annis*

iam tamen et coniunx , iam piopeiate patei
festmasse putes fatum , ne funus aceibum

diceiet hoc genitor, tam cito factus avus

23. ATTVSIA LVCANA TALISIA f ERMINVSCIVS REGVLVS ADFINIS

Notitia exilis nobis, Attusia, tecum 180 (xxi)

cumque tuo plane comuge nulla fuit
veium tu nostiae soror es germana Sabmae,

adfinis quoque <tu) , Regule , nomen habes
5 soihtos igitui tam cara vocabula nobis

stnngamus maesti caimmis obsequio
quamvis Santomca piocul m telluie iacentes

pervemt ad manes exequialis honoi

21. 4 a bmt V (a m2) 6 obes V (p m 2 ) 8 generet V, gereret Lugd volgo, legeret Toll
9 superstitite V corr Lugd 10 adque V potiens Hemsms 11 conda V 13 retractet V
mrr Lugd 14 adque V fantis V (n ex corr ')

22. cura flln V, v c adtims Mommsen , Attusu Lucam fUius Toll , eorum fllius Brandet, cf Ann
phil CXVIIII 318 sq 1 tatu matns V, iam tu matris Bolt, lam tu metris Toll volgo, tantae matns
Brandes ephoebe talis- V corr Lugd 2 meis V Toll volgo, meus Bolt, Brandes 3 pnmus
V, primis Lugd 5 acerbus V (_ eras ) 6 duceret Lugd volgo factu V

23. Thalisia Ermin v s V 2 qumq s V 4 tu add Lugd 7 san c tomca V 8 ex-
sequialis V

7*

52 AVSONII

2i. SEVERVS CENSOR IVLIANVS CONSOCER

Desinite, o veteres, Calpurnia nomina, Frugi isi (xxii)

ut propnum hoc vestrae gentis habere decus
nec solus semper censor Cato nec sibi solus

iustus Aristides his placeant tituhs
5 nam sapiens quicumque fuit verumque fidemque

qui coluit, comitem se tibi, Censor, agat
tu gravis et comis cum mstitiaque remissus,

austeiis doctus xungere temperiem
tu non adscito tibi me nec sanguine iuncto
10 optasti nostras consociare domos

nempe aliqua in nobis morum simulacra tuorum

effigies nostri praebuit ingenii
aut lam Foitunae sic se vertigo rotabat,

ut pondus fatis tam bona vota darent
15 si quid aput manes sentis , fovet hoc tibi mentem ,

quod fieri optaras, id voluisse deum

25. PAVLINVS ET DRYADIA FILI PAVLINI ET MEGENTIRAE SORORIS

FILIAE

Qui nomen vultumque patris, Paulme, gerebas, 182 (xxni)

amissi specimen qui genitoris eias
piopter quem luctus miserae decedere matns

coepeiat, offeriet cum tua forma patiem,
5 redderet et mores et moiibus adderet illud ,

Paulinus caruit quo pater, eloquium
enpens laetis et pubescentibus annis

ciudaque adhuc matns pectora sollicitas
flemus enim raptam thalami de sede soiorem ,
io heu non maturo funeie, Diyadiam

flemus , ego in primis , qui matns avunculus ac vos

natorum tamquam dihgo piogeniem
illa manus mter genetricis et oscula patris

occidit, Hispana tu legione procul
1 5 quam tener et primo , nove flos , decerpens aevo ,

nondum purpureas cmctus, ephebe, genas 1

7 Stat Theb I 571 et pubescentibus annis 15 Veig Aen VIIII 435

24. consors V, consocer Mommsen 1 o V (s v m 2 ) 4 anstidis V con Lugd 7 co-
rnes V, comis Lugd 9 sanc T ine mngo V (corr m 2 ) 10 obtatis V, optasti Lugd 11 aliqua V
13 furtune V 15 qua V, qmd Lugd 16 obtar.is V uuluisse V

25. Diadria V Filia V, Filiae Scal 3 decede re V (re m 2 ) 4 cepeiat oiifeit V (corr
m 2 ) 5 lllum V (corr m?) 6 ca*ruit V 8 ad h uc V (h m 2 )
11 auuncul v s ac uos V (v m 2 , acuos m *auos corr ) et vos volgo
volgo, tu Heinsius 15 decerp s ens V 16 purfureas (p ex r alt m 2 ) cinctu s

10 h eu V

dnadiam V

14 lspana V

tu V, tum

cinctu s (s m 2 )

(>p ebe V

PARENTALIA (XV) 53

quattuoi edideiat tunc facta puerpeia paitus

funera set tumulis lam gemmata dedit
sit satis hoc, Pauline patei divisio facta est
20 debetui matri ceteia piogenies

26. PAVLINVS SORORIS GENER

Qui laetum ingemum, mores qui diligit aequos isa (xxmi)

quique fidem sancta cum pietate colit,
Paulim manes mecum veneratus amicis

mioiet lacnmis, annua hba ferens
aequaevus , Pauline , mihi natamque sorons

indeptus thalamo sic mihi paene genei
stnpis Aquitanae mater tibi nam geniton

Cossio Vasatum, municipale genus
scnnia praefecti meritus, rationibus mde

praepositus Libycis praemia opima capis
nam correctuiae tibi Tariaco Hibera tiibunal

praebuit, adfectans esse clienta tibi
tu socrum pio matre colens adfinis haben

non poteias, nati cum fruereie loco
mter concoides vixisti fidus amicos,

duodeviginti functus olympiadas

27. AEMILIA DRYADIA MATERTERA

Te quoque Dryadiam mateiteiam, 184 (XXV)

flebilibus modulis,
germana gemtus, piope filius,

01 e pio veneror,
5 quam thalamo taedisque iugahbus

invida mois rapuit
mutavitque torum feretii vice

exequiahs honoi
discebas in me, materteia,
10 mater uti fieres

unde modo hoc maestum tibi defeio

filius officium

19 epigr Burdigalae repertum C I G 6791 (Kaibel 675) Aetdiava AoimXA?]? BtouuaTO/ou evftaSe xetre,
qi ijejjepiaxat PpetfT), Ca>6v ratpt, ftarepov auxfj , adde Anth Pal VII 464 fAvrmaTpou), 465 ( HpaxXetxou)
27. 2 Hor Carm II 9, 9 ftebihbus modis

17 edMerat V nunc V, tuno ego

26. 2 scam V (m eras ) 3 amicus V (corr m 2 ) 6 adeptus V, mdeptus Scal talamo V
8 cossi V (0 m 2 ) 10 huyras V (y corr ex 1) 11 lbeia V (h m 2 ) 12 adfectans V (corr m 2 )
14 true re re V (re m 2 ) 16 fun°tus (c m 2 j ohmpiadas V

27. 1 tu V, te Lugd dnadia V 5 talamo V 7 mutabitq s V (mi)

54 AVSONII

28. IVLIA CATAPHRONIA AMITA

Quin et funereis amitam inpeitire queiellis, ■ i85 (xxvi)

Musa , Cataphioniam ,
innuba devotae quae vngmitatis amorem

parcaque anus coluit
et mihi quod potuit , quamvis de paupeie summa ,

mater uti adtnbuit
eigo commemoiata have maestumque vocata

pio genetiice vale

29. IVLIA VENERIA AMITA

Et amita Veneria properiter obiit , 1 8b (xxvii)

cui brevia melea modifica lecino

cmis , uti placidula (ea) supera viguit ,

loca tacita celenpes adeat Erebi

30. IVLIA IDALIA CONSOBRINA

Parva etiam fuit Idalia, 187 (xxvni)

nomme praedita quae Paphiae

et speciem meiuit Veneris

quae genita est mihi paene soior

filia nam fuit haec amitae,

quam celebrat sub honore pio

nenia caimine funereo

31. AEMILIA MELANIA SOROR

Aemiha (et), vix nota mihi soror, accipe questus, 188 (xxvmi)

debent quos cinen maesta elegea tuo
comunxit nostras aequaeva mfantia cunas,

uno quamvis tu consule maioi eias

28. 3 Veig Aeri XI 583 sq virgimtatis amoiem colit

29. 1 Diomed A G III v> 513 P (I 513 K) Proceleumaticum metrum est quale fecit Serenus 'ani-
mula miserula propenter abnt' (Seren fr 11, cf L Mueller Cl Rut Nam de red p 46)

28. Catafroma V 2 catairoma V 3 deuoteque V corr Seal 7 abe V, have Baehse,
ef Verg Aen XI 97 sq , Catull 101, 10, mscnpt Orell 2663 4732 4734, Visconti Opp var I 106

29. 1 benena V 2 mela V, melea L Mueller 3 ut placidulus opta mgeat V, uti placi-
dula supera vigeat Scal volgo, uti placidula supera ea laceat Axt, uti placidula ea supera viguit ego 4 cele-
npes et adeat loca tacita ereui (erebi m 2 ) V corr Scal

30. consubrma V 3 speciem V, specie Brandes, sed nil mutandum, cf 14, 2
81. 1 et add Hartel, hos Lugd mix V 2 elegaea V (a pr del m 2 )

PARENTALIA (XV) PROFESSORES (XVI) 55

invida set nimium Lachesis properata peiegit
tempoia et ad manes funera aceiba dedit

praemissa eigo vale manesque veiere paientum
qui maioie aevo quique mmoie venit

32. POMPONIA VRBICA CONSOCRVS VXOR IVLIANI CENSORIS

Vt generis clan, veterum sic femina moium 189 (XXX)

Vibica, Censons nobilitata toio ,
mgemtis pollens virtutibus auctaque et ilhs ,

quas docuit coniunx , quas patei et genetiix
5 quas habuit Tanaquil quas Pythagorea Theano,

quaeque sine exemplo m vice functa viii
et tibi (si) fatum sic peimutaie dedisset,

viveiet hoc nostio tempore Censor adhuc
set neque tu viduo longum cruciata sub aevo
10 protmus optato fine secuta vnum

annua nunc maestis fenmus tibi iusta querelhs ,

cum geneio et natis consocei Ausomus

XVI. C0MMEM0KATI0 PBOFESSOKVM

BVRDIGALENSIVM
1. PRAEFATIO

Vos etiam, quos nulla mihi cognatio iunxit, 19»

set fama et caiae relhgio patnae ( v )

et studium in hbris et sedula cura docendi ,
commemoiabo viros moite obita celebies

fois eiit, ut nostios manes sic adserat ohm ,
exemplo cupiet qui pius esse meo

2. TIBERIVS VICTOR MINERVIVS ORATOR

Primus Burdigalae columen dicere, Mmeivi, 191 (i)

alter lhetoncae Quintiliane togae
inlustres quondam quo praeceptore fuerunt

Constantmopolis , Roma, dehmc patna,

XVI 2. 2 Mart II 90, 2 gloria Romanae, Quintiliane, togae

5 lacesis V 8 q v mq s V corr Lugd

32. Popama V 4 comx V 5 phithagorea V (h pr ex b rra' 2 ) 6 exemplo est Lvgd

volgo nece V, vice ego 7 si add Lugd 8 ad uc V (h m 2 ) 9 biduo V 10 ob-

tato V seq v uta V fortasse virnm es Finiunt parentala V (m ant in mg }

XVI Incipt commemoratio etc V 1. 2 religio V

2. Minenbms V 2 rethoace V

56 AVSONII

s non equideni certans cum maiestate duarum,
solo set potior nomme, quod patna
adserat usque hcet Fabium Calagurris alumnum,

non sit Burdigalae dum cathedra mfenor
mille foio dedit hic iuvenes, bis mille senatus
i» adiecit numero purpureisque togis,

me quoque set quoniam multa est piaetexta, silebo

teque canam de te, non ab honore meo
sive panegyiicis placeat contendere hbiis,
in Panathenaicis tu numeiandus ens
i r > seu libeat fictas ludorum evolvere htes,
ancipitem palmam Quintilianus habet
dicendi toirens tibi copia , quae tamen aurum

non etiam luteam volveiet inluviem
et Demosthemcum , quod tei primum llle vocavit
20 in te sic viguit, cedat ut ipse tibi

anne et divmi bona natuiaha dom

adiciam , memon quam fuens ammo ,
audita ut vel lecta semel ceu fixa teneies
auiibus et hbns esset ut una fides ?
25 vidimus et quondam tabulae certamme longo
omnes qui fuerant (te) enumeiasse bolos,
alternis vicibus quos piaecipitante lotatu

fundunt excisi per cava buxa giadus,
narrantem fido per smgula puncta recursu
30 quae data, per longas quae revocata moras

nullo felle tibi mens hvida, tum sale multo

hngua dicax blandis et sine hte iocis
mensa nitens, quam non censona regula culpet
nec noht Frugi Piso vocaie suam,
35 nonnumquam pollens natahbus et dape festa,
non tamen angustas ut tenuaret opes
quamquam heiedis egens, bis sex qumquennia functus,

fletus es a nobis, ut pater et mvenis
et nunc, sive aliquid post fata extrema supeifit,
40 vivis adhuc, aevi, quod peiiit, meminens

sive nihil superest nec habent longa otia sensus,
* tu tibi vixisti nos tua fama iuvat

11 cf Stat Theb VII 210 13 Stat Silv 13, 101 seu tibi Pindancis ammus contendeie plectns

18 Hor Sat I 4, 11 cum flueret lutulentus 19 ef Cic Brut 38, 142, de or III 56, 213, Or 17, 56,
Quint I O XI 3, 6 31 Hor Sat I 10, 3 sale multo

7 fauiu V (b m2) 9 haec Lugd volgo 1 3 panegmcos libros V volgo, corr Toll 1 9 te

V, ter Lugd 20 caedat V 23 aut V, ut Jjugd 26 enumerasse V, te numeras&e Baehrens,

te enumeiasse Brandes 27 quo V, quos Lugd 33 culpat V eorr Scal 36 agustas V, an-

gustas Lugd 37 taqua V corr Toll 39 supersit Lugd volgo

PROFESSORES (XVI) 57

3. LATINVS ALCIMVS ALETHIVS RHETOR

Nec me nepotes imph silenth 192 (II)

reum eiebunt, Alcime,
mmusque dignum, non et oblitum feient

tuae mmistium memonae,
•> opponit unum quem viris pnoribus

aetas lecentis tempons,
palmae forensis et camenarum decus,

exemplai unum m litteris,
quas aut Athenis docta colmt Giaecia
io aut Roma pei Latium colit

moresne faboi et tenoiem legulae

ad usque vitae terminum^
quod laude claius, quod paratus litteiis

omnem refugisti ambitum'?
15 te nemo gravioi ve) fuit comis magis

aut hberahs indigis ,
danda salute, si forum res posceret,

studio docendi, si scholam
vivent per omnem posteiorum memoiiam
2o quos tu saciasti

et Iulianum tu magis famae dabis

quam sceptia, quae tenuit brevi
Sallustio plus confeient hbri tui

quam consulatus addidit
25 morum tuoium decons et facundiae

foimam dedisti filus
lgnosce, nostn laesus obsequio stih

amons hoc cnmen tui est,
quod digna nequiens piomere officium colo,
30 miunose sedulus

quiesce placidus et caduci coipons

damnum lepende gloria

4. LVCIOLVS RHETOR

Rbetoia Luciolum condiscipulum atque magistrum 19^ (iii)

collegamque dehinc , nenia maesta , refei ,
facundum doctumque vnum, seu lege metioium

condita seu piosis solveiet oisa modis

4. 4 Stat Silv I 4, 28 sq seu plana solutis cum struis orsa modis

3. Alcuius V corr Lugd rethoi V (m mg m 3 metro labico) b recentis V (e alt in ras m 2 )
11 fauor V 18 si V (1 m 2 ) 20 bacratae famae das V Ihbrario sme dubio ad vetsum, qui sequitui,
aberrante), sacrae famae dabas Goropius volgo, sanasti (fortasse littens) ego 23 salustio V
30 seduhs V corr Lugd 31 eorpon*s V

4. retor V 1 retoia V cudiscipnlo V coir Vin adque V 2 refert V corr Lugd
i solueied V, fortasse volveret

Avsokiv» 8

AVSONII

5 eiipuit patri Lachesis quem funeie aceibo

lmquentem natos sexui utioque duos
nequaquam mentis cuius respondent heres ,

ohscuios quamvis nunc tua fama mvet
mitis amice, honus frater, fidissime coniunx,
10 nate pius, genitor — paemtet, ut fueris

comis convivis, numquam mclamare chentes,

ad famulos numquam tnstia verba loqui
ut placidos moies, tranquillos sic cole manes

et cape ab Ausonio munus , amice , vale

5. ATTIVS PATERA PATER RHETOR

Aetate quamquam vicens dictos pnus , 194 (ini)

Pateia, fandi nobilis
tamen quod aevo floiuisti pioximo

mvenisque te vidi senem,
r > honoie maestae non caiebis neniae ,

doctor potentum lhetoiuni
tu Baiocassi stirpe druidarum satus,

si fama non falht fidem,
Belem saciatum ducis e templo genus
10 et mde vobis nomma

tibi Pateiae sic mmistios nuncupant

Apollinaies mystici
fiatii patnque nomen a Phoebo datum

natoque de Delphis tuo
i r > doctrina nulh tanta m 1II0 tempoie

cuisusque tot fandi et lotae
memor, diseitus, lucida facundia,

canore, cultu praeditus,
salibus modestus felle nullo perhtis,
20 vini cibique abstemius,

laetus , pudicus , pulchei m senio quoque , ut

aqudae senectus aut equi

5. 16 Sidon Apoll VIIII 15, 49 Marorus rotae 19 Ovid Trisr II 565 sahbus suffusis felle

5 patriae Scal lacesis V 6 sexu m Pulmannus 7 eres V 9 mittis V con-

iux V 10 poemtet V

5« rethor V [m mg m ant metro lambico maior senario minor quaternario) 1 doctos V, dit-

tos Graevms 5 maeste V (e alt add m 2 J 6 rethorum V 7 bagocassi V, Barocassis Vin

volgo, Baiocassi ego 8 fama V 11 si V, sic Lugd 12 apollinans mistici V 13 tatn V

eorr Lugd 14 natoquae V 16 rotandi et rota V corr Scal 17 disertis V (v m 2 ) 18 ca-

rere cultu V corr Lugd 19 modestis Scal perhtus Lugd volgo 21 ut V (m 2 m ras )

22 »*aquil§ V, quoque aquilae ut L Mueller

PROFESSORES (XVI) 59

6. ATTIVS TIRO DELPHIDIVS RHETOR

Facunde , docte , lingua et mgenio celei , 195 (V)

iocis amoene , Delphidi ,
subtextus esto flebili thieno patris,

laudi ut subibas aemulus
5 tu paene ab lpsis oisus mcunabulis

dei poeta nobilis,
seitum coionae piaefeiens Olympiae,

puei celebrasti Iovem
mox inde cursim moie tonentis fieti
io epos ligasti metiicum,

ut nullus aeque lege liber caiminum

oiationem texeiet
celebrata vaiie cuius eloquentia

domi fonsque clarmt ,
15 seu tu cohortis piaesulem piaetoiiae

provinciarum aut iudices
coleies, tuendis additus ^clientibus

famae et salutis sauciis
fehx, quietis si maneres htteris,
20 opus Camenaium colens ,

nec odia magnis concitata litibus

aimaiet ultor lmpetus,
nec mquieto tempons tyrannici

palatio te adtolleres
25 dum spem remotam sempei aicessis tibi,

fastidiosus obviae ,
tuumque mavis esse quam fati bonum ,

desiderasti plunma ,
vagus per omnes dignitatum formulas
30 meiitusque plura quam geiens

unde insecuto ciimmum motu giavi

donatus aeiumnis patns,
mox inde lhetoi , nec docendi peitmax,

curam fefelhsti patrum
35 minus maloium muneie expeitus dei,

medio quod aevi laptus es,
euoie quod non deviantis filiae

poenaque laesus comugis

6. 9 Verg Aen X 603 torrentis aquae

6. Atticub (cori Scal ) Tiro Delfidius lethor V (in mg nfi metro ut supra) 1 lmgue. V, hngua

et Pithoeui 2 delfidi V 3 treno V 4 amulus V (corr rrfi) 7 olipiae V 9 ore V,

moie Lugd 10 legasti V corr Pithoeas 11 aeq sa V (a m^), aequa Lugd uolgo 12 oiatione

V corr Scal 15 praetorlae V 17 coleris V corr Scal cluentis V corr Pulmannus 18 fama

V famae Lugd aut Qronov 19 qmetus si maneres, httens Mertens, si quid mutandum, coniciam
si mmaneies 23 tiranmci V 26 obmae V (ui m ras ) 33 retor V 35 munera V corr
8cal 37 flhi V, flliae Scal. 38 poeneque V corr Scal

60

AVSONII

7. ALETHIO MINERVIO FILIO RHETORI.

10

flos iuvenum,
spes laeta patris ,
nec eerta tuae
data res patiiae,
lhetor Alethi
tu primaevis
doctoi in annis
tempore, quo te
disceie adultum
non tuipe foret,
praetextate
iam genitori
conlatus eras
ille superbae
moenia Romae
fama et meiitis

inclitus auxit
tu Buidigalae
laetus patnae
postque Paterae
clara eohortis
vexilla regens
et praeceptoi
maior utroque,
non sine morsu
gravis mvidiae
cuncta habmsti
commoda fati,
non mansuns
ornate bonis
omma praecox
fortuna tibi

196 (VI)

7. rethon V (m mg m ant ruetiu adomu hyppoiidicuni
carmen in V scnptum est binis eolumms hoc ordine
col 1

col l b

15

20

col 2

25

flos mbenu

1

Spes leta patris

2

Ne certa tua

3

Data res patriae

i

Ehetor alethi

5

Maior utroquae

24

Ttt burdigalae

18

Laetus patriae

19

Clara cohortis

21

Vrxilla regens

22

Cucta ab Y isti

07

Tu primeuis

6

Doctor ln anxs

7

Teropore q v o te

8

Discere adultQ

9

No turpe for&

10

Praetextate

11

Ia gemtori

12

Conlat v s eras

13

Ille superue

14

Moenia romae

15

Fama & mentis

10

Comoda fati

28

Postq s petera

20

Et preceptox

23

Puluere ln aeuo

38

Deseruisti

39

idicum &

i tremicu spo huj

i di

Vota tuorum

40

Non mansuns

29

30

Ornate bonis

30

Omia precox

31

Fortuna tibi

32

Dedit & rap v it

33

Solstitiahs

34

35

Velut herba sol&

35

Ostentatus

3b

Raptusq s sim v l

37

No sme morsu

25

col 2 h

Inclitus auxit

17

4

Grauis muidiae

26

Et retoncam

41

Floris ad T lti

42

Fruge carente

43

Et conubio

44

45

Nobili soeens

45

Sme pace patris

46

Et diuitias

47

Vtri v sq s domus

48

Sine herede tuo

49

50

Qua fatiloq v o

50

Dicte profatu

51

Versus orati

52

Nil est ab oni

5J

Parte beatfi

54

duc (an duo'') colop

aptum ordinem praeeunte ex parte Scahgero rcbtitmt Tolt , quem recentiores secuti sunt editora , nist quod is
o 23 huius editionis Et praeceptor male insenut post t> 7 atque kaud recte post v 22 verba Post Nazarium
mtercidisse su>>picatus tn v 20, quem his verbis adiunxit, Pateram scnpsit v 3 ne V, nec Lugd tua

V, tuae Lugd 20 petera V, Paterae ego uixilla V corr Lugd

PROFESSOBES (XVI) 61

dedit et rapuit et conubium

solstitiahs 45 nobile soceris

35 velut heiba solet, sine pace patns

ostentatus et divitias

laptusque simul, utriusque domus

pubere in aevo sme heiede tuo

deseruisti 50 quam fatiloquo

40 vota tuoium dicte profatu

et lhetoricam veisus Horati

floiis adulti nihil est ab omni

fiuge carentem paite beatum

8. LEONTIVS GRAMMATICVS COGNOMENTO LASCIVVS

Qm cohs laetos hilaiosque mores, 197 (vii)

qui dies festos ioca vota ludum ,
annuum functi memora Leonti
nomine threnum

5 iste Lascivus patiens vocari
nomen indignum probitate vitae
abnuit numquam, quia gratum ad auies
esset amicas

litteris tantum titulum adsecutus ,
io quantus exili satis est cathedrae,
posset inseitus numero ut viden
grammaticorum

tu meae sempei socius iuventae,
pluiibus quamvis cumulatus anms ,
15 nunc quoque in nostris recales medullis ,
blande Leonti '

et iuvat tristi celebiaie cuia
flebilem cantum memoiis querellae,
munus ingiatum tibi debitumque
20 caimine nostio

7. 34 Plaut Pseud I 1 , 38 sq quasi solstitialis herba paulisper fui repente exortus sum, repentino
ocoidi 36 Verg Aen VI 869 ostendent terns hunc tantum fata 53 sq Hor Carm II 16, 27 sq
mhil est ab omm parte beatum

8. 5 Hor Carm I 2, 43 sq patiens \ocari Caesans ultor 18 Hor Carm III 11, 51 sq memo-
rem querellam

38 puluere V corr Lugd 44 conubio V corr Seal 45 nobih V corr Scal socen

Scal volgo 53 nil est ab omni V, ml ex omni Heinsius nil est omni L Mueller, nihil est ab omm

Vm , quod tuetur M Hertz Anal Hor 1111 15 adn 1

8. Beat v s V [m mg m 2 metro safflco) , Lascivus Oraevius 3 annu V, annuum Lugd 4 trhe-

num V 5 ^ste V (i m 2 ) 13 maee V 14 cumulatis V corr. Lugd

62 AVSONII

9. GRAMMATICIS GRAECIS BVRDIGALENSIBVS

Romulum post hos prius an Coiinthi, 198 (vni)

anne Speichei pariterque nati
Atticas musas memorem Menesthei
grammaticorum "f

5 sedulum cunctis studium docendi,
fructus, exilis tenuisque sermo ,
set quia nostio docueie m aevo
commemorandi

teitius horum mihi non magister
, 10 ceten pnmis docuere m annis,

ne forem vocum nidis aut loquendi ,

set sine cultu (

obstitit nostrae quia credo mentis
tardioi sensus neque disciphms
15 appulit Graecis pueiihs aevi
noxius eiror

vos levis caespes tegat et sepulcii
tecta defendant cineres opeitos
ac meae vocis titulus supiemum
20 leddat honoiem

10. IVCVNDO GRAMMATICO BVRDIGALENSI FRATRI LEONTI

Et te, quem cathedram temeie usurpasse locuntm 199 (vim)

nomen grammatici nec meiuisse putant,
voce cieho tamen , simplex , bone , amice , sodahs ,
Iucunde, hoc lpso care magis studio,
5 quod , quamvis impai , nomen tam nobile amasti ,
et mentos inter commemorande viios

9. 1 Hor Carm I 12, 33 Romulum post hos prius an quietum

9. Gramaticis Grecis Burdigalansibus V (m ant metro safhco) 6 exwlis V (I eras ) 10 in]
me Hartel 12 fructu Baehrens 14 nequae V 15 puaenhs V (a del m 2 ) 17 sepulchri V
18 saepta Heinsms 19 at Toll oolgo suppiemum V

10. grafnnl Buidegalesi* V (s eras ) 5 quauis V (u alt ex q) 6 ementob V corr Scal
comemorade V (e alt ex l nfi)

PROFESSORES (XVI)

m

11. GRAMMATICIS LATINIS BVRDIGALENSIBVS PHILOLOGIS, (MACRINO,
SVCVRONI, CONCORDIO, PHOEBICIO,) AMMONIO, ANASTASIO GRAMMATICO

PICTAVIORVM

Nunc ut quemque mihi
flebihs officii
lelligiosus honoi
suggeret, expediam
qui, quamvis humih
stirpe loco ac mento,
mgeniis hommum
Burdigalae rudibus
mtrotuleie tamen
grammatices studium
sit Macrmus m his

2l)

(huic mea pimcipio
credita puenties)
et libertma
Sucuro piogeme ,
sobnus et pueioium
utilis mgeniis ,
et tu, Concordi,
qui profugus patna
mutasti stenlem
uibe alia cathediam
nec reticebo senem

200 (X)

11. Macrmo Sucurom Coneordio Phoebicio om V (add Scal ,
m ant metrum qui supra pentemimere , in mg dextr aha manu
cum scriptum est hoc carmen in V eolumnis duabus hoc ordvne
col 1 Nunc ut quemque mici 1

Flebihs officii 2 jo

Religios v s honoB 1

Suggeret expedia 4 col 2

5 Quin quauis humili 5

Stirpe loco hac mento 6

Ingenus hominii 7 35

B v rdigalae rudife 8

Vtilis lngenns 77

10 Et tu concordi 18

Qui profug v s patna 79

M v tasti stehlem 20 4

Vrbe aha cathedra 21

Nec leticeuo sene 22

1 5 Nfiie phoebiciu 23

Qui beleni aedit v s 24

Introtulere tame 9 45

Gramatices studiu 10

Sit matrin v s rn his 11

20 huic mea pricipio 12

Credita puerities 13

Nil opis lnde tuht 25 -io

Set tame ut placitum 26

Stirpe satus drndu 21

25 Genitis aremoncae 28

B v rdigale cathedra 29

Nati og obtinuit 30 55

Permaneat senes 31

turbatum versuum ordinem Scahgeium ex parte seculus reshtuere conalus est Toll, qiu m editione, quam curavit,
versus hoc ordine descripsit (numeri sunt huius edittoms) 1 — 6 9 10 7 8 31 11 16 77 12 13 22 — 30
18 — 21 14 75 36 31 42—53 38 — 41 54 55 32 — 34 56 57 TolUum secuh sunt editores recentwres,
ego eum, quem ab Ausonio profectum esse mihi persuasi, oidinem restitui suspicatus post v 34 inlercidisse ver-
siculum, in quo Ammonu, quem ne temere confundas cum Anastano caveas, facta erat mentio v 5 quin

V corr Scal 10 grammaticae Scal volgo 11 matnnus V (in mg c) 15 piogemem V, pro-

gemes Scal volgo, piogeme L Mueller 16 puerum vel parvuin L Mueller 20 ste 1 llem V \m mg n)

, sed hoc ordine Marc Phoeb

Conc Suc ) ,

It lambicum

&

catale< ti-

Rehgiosii &enim

32

Commemorare

33

Gramaticu. patne

34

Qui r v dibus pueris

36

Prima elementa dauat

37

Et liuertina

14

Sucuro piogemem

15

Sobnus et puerorum

16

Doctnna exiguus

38

Moribus mplacidis

39

Proinde ut erat meritii

40

Fama abuit tenuem

41

Perdidit m semo

53

Set tamen hunc nostei

54

Comemorauit homis

55

Pictomceq s dedit

48

Pante et anastasio

42

Fleuile musa melum

43

Et memora tenuem

44

Nema giamaticum

45

Burdigale hunc genitii

46

Transtuht ambitio

47

Pau^ lbi et tenuem

49

Victii abitiiq s colens

50

Gloriola exilem

57

Et patriae et cathedrae

■y>

Ne pariter tumulus

56

Nomen et ossa tegat

r u

64

AVSONII

nomine Phoebicium,
qui Beleni aedituus

25 ml opis inde tuht,

set tamen, ut placitum,
stirpe satus druidum
gentis Aremoricae ,
Burdigalae cathedram

ao nati opera obtinuit
permaneat seiies
lelligiosum etenim
commemorare (meae)
grammaticum patriae

35 (Ammonium ,)

qui rudibus pueris
prima elementa dabat,
doctrina exiguus,
moribus inplacidis

40 proinde ut erat mentum ,

famam habuit tenuem
pange et Anastasio
flebile, Musa, melum
et memora tenuem,
nenia, giammaticum
Burdigalae hunc genitum
transtuht ambitio
Pictonicaeque dedit
pauper lbi et tenuem
victum habitumque colens
gloiiolam exilem
et patriae et cathediae
perdidit in senio
set tamen hunc noster,
commemoravit honos,
ne paritei tumulus
nomen et ossa tegat

12. HERCVLANO, SORORIS FILIO, GRAMMATICO BVRDIGALENSI

Herculane, qui profectus gremio de nostro et schola 201 (Xi)

spem magis quam (lem) fiuendam praebuisti avunculo,
particeps scholae et cathedrae paene successor meae ,
lubricae nisi te luventae praecipitem flexus daret,
5 Pythagoiei non tenentem tramitis rectam viam
esto placidus et quietis mambus sedem fove,
lam mihi cognata dudum mter memoratus nomina

13. THALASSIO GRAMMATICO LATINO BVRDIGALENSI

Officium nomenque tuum , pnmaeve Thalassi ,

parvulus audivi vix etiam memim,
qua forma aut mento fueris, qua stirpe paientum

aetas nil de te postenor celebrat
5 giammaticum mvenem tantum te fama feiebat,

tum quoque tam tenuis, quam modo nulla manet
set quicumque tamen, nostro quia doctor in aevo

vixisti, hoc nostium munus habeto, vale

202 (XII)

13. 3 Verg Aen III 94 stirpe parentum

24 aeditus V, aedituus Lugd 27 drndu V corr Lugd 28 gemtis V, gentis Lugd 30 oper

V, opera Lugd 33 rneae add Lugd post v 34 haec sunt scripta in V m alterms columnae initio

Ammonio Anastasio gramatico Pictauioru et mxta in mg m ant metrum qui supra 37 dauat V (da-

bas m 2 volgo) 39 lmplacidus Toll 42 pante V (corr m 2 ) 49 im] ubi Lugd volgo

12. Enulano V granim Burdl V 2 rem add Scal 3 scole V 5 pitagorei V
b placid*s V (i eras ) fouae V

13. Talasso V, Thalassio Toll gfmco V B T idigal V 1 thalassae V, Thalassi Toll
4 nihil V, nil Scal 5 te tantum volgo 8 haveto V (abeto m 2 )

PROFESSORES (XVI) 65

14. CITARIO SICVLO SYRACVSANO GRAMMATICO BVRDIGALENSI GRAECO

Et, Citari dilecte, mihi memorabere, dignus 203 xni)

grammaticos inter qui celebiere bonos
esset Anstarclii tibi gloria Zenodotique,

Giaios antiquus si sequeretur bonos
5 carmmibus , quae prima tuis sunt condita in annis ,

concedit Cei musa Simonidei
urbe satus Sicula nostram peregimus adisti,

excultam studiis quam prope leddideras
coniugium nanctus cito nobilis et locupletis,
io invidia fati non genitor moreris

at nos defunctum memori celebramus honore ,

fovimus ut vivum munere amicitiae.

15. CENSORIO ATTICO AGRICIO RHETORI

Eloquh meiito piimis aequande, fuisti, 204 (xmi)

Agiici, positus posteiiore loco,
aevo qui quoniam genitus functusque lecenti ,

dilatus nobis, non et omissus eras
5 quocumque m numero, tristi memorabere threno

unus honos tumuli, serus et ante datus
tam generis tibi celsus apex quam gloria fandi,

gloria Athenaei cognita sede loci
Nazario et claro quondam delata Paterae
io egregie multos excoluit iuvenes.

coniuge nunc natisque supeistitibus geneioque

maiorum manes et monumenta foves.

16. NEPOTIANO GRAMMATICO EIDEM RHETORI.

Facete, comis, animo iuvenali senex, 205 ixv)

cui felle nullo, melle multo mens madens
aevum per omne nil amarum miscuit,
medella nostii, Nepotiane, pectoiis
5 tam seriorum quam iocorum particeps,
taciturne , Amyclas qui silendo viceris ,
te fabulantem non Vlixes linqueiet,
hquit canentes qui melodas viigines

16. 6 Verg Aen X 564 tacitis Amyclis

14. Siracusano gramatico Burdigal Creco V 1 cipari delecte V {corr. m 2 ) 2 c&Iare V,
celebrere Lugd 4 grauior V, Graiorum Ooropms volgo, Graios ego antiq T s V 5 suit V
(n m 2 ) 6 ceu V, Cei Scal 8 propere dederas Mommsen 9 nactus V (ac ex uc, ut videtur m 2 )
10 muidia V eorr Lugd 11 ad V (t m 2 )

15. Agrycio Mommsen reton V 2 Agnce positus hic Lugd , Agrici hic positus Scal volgo
postenori V 8 athen*ei V (n ex m, l eras ) post v 8 fortasse mtercidit dishchon 10 egre-
giae V qui excoluit Vin

16. gramfii fld retori V 2 felli V [corr m 2 ) 4 nostri medella Vin , medulla nostri Hemsius
6 amiclas V 8 hquid V

Atsonits 9

6f> AVSONII

piobe et pudice, parce, fiugi, abstemie
10 facunde, nulli rhetoium cedens stilo,

et disputatoi ad Cleanthen stoicum ,

Scaurum Probumque coide callens intimo

et Epirote Cinea memor magis

sodalis et convictor, hospes iugiter,
15 parum quod hospes, mentis agitatoi meae

consilia nullus mente tam puia dedit

vel altiore conditu texit data

honore gesti praesidatus inclitus,

decies novenas functus annorum vices ,
20 duos lelinquens liberos, moitem oppetis,

dolore multo tam tuorum quam meo

17. AEMILIVS MAGNVS ARBORIVS RHETOR TOLOSAE

Inter cognatos iam fietus , avuncule , manes , 206 (xvi)

mter lhetoficos nunc memoiandus ens
illud opus pietas, istud reveienda virorum

nomina pio patiiae lelligione habeant
5 bis meritum duplici celebremus honore paientem

Aiborium, Aiborio patre et avo Argicio
stemma tibi patiis Haeduicum, Tarbelhca Mauiae

matris ongo fuit ambo genus procerum
nobilis et dotata uxor, domus et schola, cultae
io piincipum amicitiae contigerunt iuveni,

dum Constantini fraties opulenta Tolosa

exilii specie sepositos cohibet
Byzanti mde aicem Thiessaeque Piopontidis urbem

Constantmopolim fama tui pepulit
15 ilHc dives opum doctoqne lbi Caesaie honoius

occumbis patiibus , Magne , superstitibus
in patiiam set te sedem ac monumenta tuorum

principis Augusti restituit pietas
hic renovat causam lacnmis et flebile munus
20 annuus ingiata relhgione dies

18. EXVPERIVS RHETOR TOLOSAE

Exuperi, memoiande mihi, facunde sine aite, 207 (xvii)

incessu gravis et verbis ingentibus, oie

pulcher et ad summam motuque habituque venusto

copia cui fandi longe pulcherrima, quam si

13 Plin N H VII 24, 88

17. 10 Hor Carm II 1, 4 prmcipum amicitias 15 Verg Aen I 14, II 22 dives opum

9 prole V, probe Lugd abstemiae V (corr rrfi) 10 r b etorum V (h rrfi) 11 Stoicon

Luqd xolgo 15 ma&* V (a del m?) 20 morte V corr Scal

17. 6 Arsicio[7], Argicio Scal , Agrjcio Mommsen, cf XV 6 7 Hedm [f], Aeduici Scal volgo,

Haeduicum Mommsen 17 sed [¥] 19 hinc [F], hic ego, nunc Brandes

PROFESSOEES (XVI) 67

5 auditu tenus accipeies, deflata placeiet,

discussam scires solidi nihil edeie sensus

Palladiae piimum toga te veneiata Tolosae

mox pepulit levitate paii Naibo inde recepit.

lllic Dalmatio gemtos, fatalia legum
10 nomma, tum pueios giandi meicede docendi

foimasti lhetor metam piope puberis aevi,

Caesareum qui mox indepti nomen, honorem

praesidis Hispanumque tibi tribuere tubunal

decedens placidos moies tianquillaque vitae
15 tempoia piaedives fimsti sede Cadurca

set patriae te iura vocant et oiigo paientum ,

Burdigalae ut ruisum nomen de lhetore reddas

19. MAECELLO MARCELLI FILIO ORAMMATICO NARBONENSI

Nec te Marcello genitum, Maicelle, silebo, 208 (xvm)

aspera quem genetiix urbe, domo pepulit.
set foituna potens cito leddidit omnia et auxit

amissam pnmum Narbo dedit patiiam
s nobilis hie hospes Claientius indole motus

egregia natam coniugio adtiibuit.
mox schola et auditor multus praetextaque pubes

grammatici nomen divitiasque dedit
set numquam iugem cuisum foituna secundat,
10 piaeseitim piavi nancta vnum ingenii

verum oneianda mihi non sunt, memoranda lecepi

fata sat est dictum cuncta perisse simul,
non tamen et nomen, quo te non fraudo, receptum

inter giammaticos praetenuis meriti.

20. SEDATVS RHETOR TOLOSANVS

Relligio est, tacitum si te, Sedate, lelmquam, 209 (xvini)

quamvis docendi munus indepte (es) foris.
commums patria est tecum mihi soite potentis

fati Tolosam nanctus es sedem scholae
5 illic coniugium natique opulensque senectus

et fama, magno qualis est par lhetoii
quamvis externa tamen a regione leducit

tcpatiia et civem moite obita lepetit
cumque vagantem opeiam divisae mpendeiis urbi,
10 arbitrium de te sumit oiigo suum

20. 1 Verg Aen VI 841 quis te tacitum relmcmat

18. 5 accepent [7] corr Scal 6 scins[7] corr Scal 7 togatae [7], toga te Goethhals lbsed[7J

19. 1 genitus [7], gemtum Dousa 2 gemtrix [7] 3 et 9 sed [V] 3 et omma [7],
omnia et Pulmannus 6 egregiam [7] corr Heinsms 10 nacta [7] 11 honoranda [V] corr Scal

20. 2 indepte [7], mdepte es Scal , indeptnm Dousa 4 nactus [7] 6 qnalis est par
magno [7] corr Scal 9 vacantem [7] corr Scal lmpendens [7]

9*

68 AVSONII

et tua nunc suboles moreni sectata paientis
Narbonem ac Romam nobilitat studhs

set
fama, velit noht, Buidigalam refeiet

21. STAPHYLIVS RHETOR CIVIS AVSCIVS

Hactenus observata mihi lex commemoiandi 210 (XX)

cives, sive domi seu docuere foiis
externum set fas coniungeie civibus unum

te, Staphyh, genitum stirpe Novem popuhs
5 tu mihi, quod gemtor, quod avunculus, unus utrumque

alter ut Ausonius , alter ut Arborius
giammatice ad Scaurum atque Probum, promptissime lhetor

historiam callens Livii et Herodoti
omnis doctnnae ratio tibi cognita, quantam
10 condit sescentis Vairo volumimbus

aurea mens, vox suada tibi tum seimo quietus

nec cunctator erat nec properante sono
pulchra senecta, nitens habitus, procul na dolusque

et placidae vitae congrua meta fuit

22. CRISPVS ET VRBICVS GRAMMATICI LATINI ET GRAECI

Tu quoque in aevum, Crispe, futuium 211 (xxi,

maesti venies commemoratus
munere thieni

qui piimaevos fandique ludes
5 elementorum prima docebas
signa novorum,

creditus olim ferveie meio,

ut Vergihi Flaccique iocis

aemula ferres

10 et tibi Latiis posthabite orsis,
Vrbice, Crais celebiis, cannen
nunc I Xsy aow

21. 14 Ovid Am II 10, 38 convemens vitae mors fuit lsta tuae

11 est Scal volgo soboles [V] morem secuta \V\ , moremque secuta Scal volgo , morem

sectata Vm 13 sed veht noht lamae Burdigalam referat [V] corr Scal

21. Stafilus [V], Staphyhus Scal 3 sed [V] 4 Staflh [V] corr Scal 7 giammaticae
[V], corr Scal 10 sexcentis [V] 12 eras [V\, erat apographa Vossiant properator eiat apo-
grapha 1 3 dohisqne] dol Vind 3261 (in paqina ultima) , unde dolorque Peiper, dolusque cetera apoorapha
14 flms [F], vitae Graevius

22. 2 moestis[V] 8 Virgilu [V] locis [V], iocis Hemstus 11 sq camoerus IXefsiara [V],
carmen sic IXeMaro Scal volgo, carmen nunc I Xe-j' aara ego (nam ^o<u scnpsisse Ausonium haud probabile est)

PEOFESSOEES (XVI) 69

nam tu Ciispo coniuncte tuo
prosa solebas et versa loqui
15 impete eodem,

priscos ut (tiis) heroas olim
carmine Homeii commemoratos
fando referres,

dulcem in paucis ut Plistheniden
20 et torrentis ceu Dulichii
ninguida dicta

et mellitae nectare vocis
dulcia fatu veiba canentem
Nestora legem

25 Ambo loqui faciles, ambo omnia carmina docti.
callentes mython plasmata et historiam
libeii et ambo genus, sed quos meruisse deceiet
nascier, ut cluerent patiibus mgenuis.

23. VICTORIO SVBDOCTORI SIVE PEOSCHOLO

Victoii studiose, memor, celer, ignoratis 212 (xxii)

adsidue in libris nec nisi opeita legens,
exesas tineis opicasque evolveie chartas

maior quam piomptis cura tibi in studiis
o [quod ius pontificum, quae foedera, stemma quod ohm

ante Numam fueiat sacrifici Curibus,
quod Castor cunctis de legibus ambiguis, quod

coniugis e hbris edideiat Rhodope ]
quod ius pontificum, veterum quae scita Quintum,
10 quae consulfa patium, quid Diaco quidve Solon

sanxent et Locris dederit quae iura Zaleucus,

sub Iove quae Minos , quid Themis ante Iovem

22. 19 11 III 214 itaupa [jiv, dXXd p-aXa XiyecDS 20 sq ibid 222 srea vicpaosaaiv eoi/oxa yei-

pepiiflaiv 22 sq 11 I 248 sq tjBushtj; Xifut IluXiajv i-{Opf]xi\i , toj /.ai dtaro fXcucs3Y]s usXitos f\'j-

/ttov peev au8/j

13 namque [V~\, nam Scal 14 versu [V\ volgo, versa Heinsms (cf Appul Flor 18 p 91 Oud

' ae tam et prorsa et vorsa facundia veneratus sum', unde fortasse ethoc loco prorsa vorsa restituendum)

16 pnscos et heroas [F], priscos ut et heroes Vm volgo, pnscos ut tns heroas ego 17 cum memoratos

[V] corr Scal 20 Dulichi [V\ corr Scal 26 mvthoplasmata [V\ eorr Scal 27 fortasse 1l-

berti ambo doceret [V\ corr Scal 28 nasci [V], nancisci Scal rolgo, nascier Pulmannus et Douia,

bic nasci Heinsius paribus lngemis [V\ corr Scal

23. Victonno [V], Victono Scal 1 Victorme [V], Victon Scal 2 assidue [V] 6 sa-

crifiuj [V], sacnflcis Scal volgo 1 ambiguis, quot Mommsen 9 — 12 in mg adscnptos esse Brande*

statuit ab Auaonio eo consiho , ut postea inter vv 5 — 8 et 9 — 12, quibus eaedem res , sed paullo aliter tractan-
tur, eligendi sibi esset potestas ego vv 9 — 12 ab Ausomo praelatos esse puto 9 veterumqi.e [V] corr Scal

70 AVSONII

nota tibi potius quam Tullius et Maro noshi

et quidquid Latia conditur histona
15 fois lstos etiam tibi lectio longa dedisset,

supremum Lacbesis m celerasset iter
exili nostrae fucatus honoie cathedrae

hbato tenuis nomine giammatici,
longinquis posthac fRomae defunctus in oris,
20 ad quas de Siculo litore transieias

sed modo nobilium memoratus in agmine gaude,

pervenit ad manes si pia cura tuos

2_. DYNAMIO BVRDIGALENSI QVI IN HISPANIA DOCVIT ET OBIIT

Set neque te maesta, Dynami, fraudabo querella, 213 (xxni)

mumcipem patiiae causidicumque meae,
crimine adulteiii quem saucia fama fugavit,

parvula quem latebns fovit Ilerda sms
quem locupletavit coniunx Hispana latentem

namque ibi mutato nomine rhetor eias,
rhetor Flavmi cognomine dissimulatus ,

ne posset profugum piodeie culpa suum
reddideiat quamvis patiiae te sera voluntas,
10 mox lesidem ruisum tiaxit Ileida domus

qualiscumque tuae fueiit fuga famaque vitae,

mngeris antiqua tu mihi amicitia
officiumque meum, sensus si manibus ullus,

accipe iam veium morte obita, Dynami
15 diveisis quamvis iaceas defunctus in oris,

commemorat maestis te pia cuia elegis

25. ACILIO GLABRIONI GRAMMATICO IVN BVRDIGALENSI

Doctrmae vitaeque paii brevitate 'caducum , 214 (XXini)

Glabrio, te maestis commemorabo elegis,
stemmate nobilium deductum nomen avoium,

Glabiio fAquilmi, Daidana progenies
5 tu quondam puero conpai mihi, discipulus mox

meque dehinc facto rhetoie grammaticus
inque foro tutela reis et cultor in agns,

digne, diu paitis qui fruerere bonis,

14 quicquid [V] 18 tenuiter [F], tenuis Scal , tenui Vm 19 Romae eorruptum, fortasse Troiae

20 atque [7], ad quas Scal littore [F]

24. Dinamio V Hl Spama (Hi m 2 ) V 1 dinami V 4 hilerda V 5 hl &pana V
(hi »«2, _ eras ) 1 r h etor V (h rrfi) 9 se ra V (se m 2 ) uoluptas V, voluntas Baehrens
10 h ilerda V (h rrfi) domus] domo Toll 11 fuaerit V (a del m 2 ) 12 amicitia V (corr, m 2 )
14 uerus V volgo, verum ego, serus Hemsms dinami V 16 cur elegis V (a m 2 )

25. Atilxo V, Acilio Scal giamm V Burdegan V 3 Timen e V (e rrfi) Acihm Heinsius
5 q T ondam V (q v ex c m 2 ) discipulos V, discipulus Lugd , discipulo Scal volgo 6 meq s V, me
Scal volgo x h etore V (h m 2 )

PKOFESSOKES (XVI) 71

commode laete Tbemgne abstemie, tam bone dandis
10 semper consiliis, quam tacitume datis,

tam decus omne tuis quam mox dolor, omnia aceibo

funeie praereptus, Grlabrio, destituis,
uxoie et natis, genitoie et matre lehctis,
eheu quam multis peidite nominibus '
1 5 flete diu nobis , numquam satis , accipe aceibum ,
Glabiio, in aetemum commemoiate vale

26. CORONIS

Quos legis a pnma deductos menide libii, 215 (XXV;

doctores patiiae scito fuisse meae
grammatici in studio vel rhetoris aut m utioque,

quos memoiasse mihi moite obita satis est
5 viventum mlecebia est laudatio nomma tantum

voce ciere suis sufficiet tumuhs
ergo, qui nostrae legis otia tiistia chartae,

eloquium ne tu quaeie set officium,
quo claris doctisque viiis pia cuia paientat,
io dum decoia egiegiae commeminit patiiae

27. POETA

Valete, manes inclitorum lhetorum, 216 ixxvi ;

valete, doctoies probi,
histoiia si quos vel poeticus stilus

foiumve fecit nobiles
5 medicae vel artis dogma vel Platonicum

dedit peienni gloiiae
et si qua functis cuia viventum placet

iuvatque honor superstitum,
accipite maestum carminis cultum mei
io textum queiella flebili

sedem sepulcn servet lmmotus cinis,

memoria vivat nommum,
dum remeat illud iudicis dono dei

commune cum dis saeculum

25. 11 Verg Ecl V 34 tu decus omne tuis

26. 1 maenide V 3 r^etons V (h m 2 ) 5 uibenciu V, viventum Sral 6 sufflcit V
(corr m 2 ) 8 tu ne Scal volgo set V (d m 3 ) 10 decor V, decora Scal

27. 1 rethorum V 4 forumq s V, forumve Oraevms 5 medic^** V (ae eras } artes
Domsu 7 cunctis V, functis Dousa 9 accipe V corr Pulmannus 11 sepulchn V, sepulchns
Lugd volgo 13 lllut V (d m 2 ) 14 dis V (m mg m rec dis) Fimt V (m 2 »)

72 AVSONII

XVII. EPITAPHIA.

1. AVSONIVS LEOTOEI SVO SAL

Ad rem peitinere existimavi, ut vel vanum opusculum materiae congruentis ab- 217
solverem et hbello, qui commemorationem habet eorum, qui vel peregrini (Burdigalae ' '
vel) Burdigalenses peregre docuerunt, Epitaphia subnecterem, scilicet titulos sepul-
crales heroum, qui belio Troico interfuerunt quae antiqua cum aput philologum
quendam repperissem, latino sermone conveiti, non ut inservirent ordini persequendi, 5
set ut cohaererent libeie nec aberrarent.

2. AGAMEMNONI.

Rex regum Atiides, fratemae coniugis ultor, 213 (i)

oppetii manibus coniugis ipse meae
quid piodest Helenes raptum punisse dolentem,

vindicem adulterii cum Clytemestra necef

3. MENELAO

Fehx Menelae, deum cui debita sedes 219 (ii)

decretumque piis manibus Elysium ,
Tyndareo dilecte gener, dilecte Tonanti,

coniugii vindex, ultor adulterii,
5 aeterno pollens aevo aeternaque iuventa

nec leti passus tempora nec senu.

4. AIACI

Aiacis tumulo pariter tegor obiuta Virtus, 220 (iii)

mlaciimans bustis funeris ipsa mei,

XVII 2. Anstotehs Pepli c 1 B 'Etti 'AYafiiyvovos, *etf>ivou Iv Mu/ti^vat?
Aeuaaet? 'ATpetoeo) 'AYa(«i(i.vovo«, o> £eve, tujaPov,

8; 9dv' uir' AtYta&ou xouXopivT)? dXo^ou (cf c 2)
1 Cic ad fam VIIII 14, 2 Agamemnom, regum regi

3. Pepl 3 'Eti! MeveXdou

"OXpto;, u) MevlXae, au t' d&dvaTO? *ai dY^pm;
£v (Ai/tdptuv vfjaots, fa|Ji.Ppe Ato? fxs-faXou

4. Pepl 7 'Ent AtavTO? tou TeXafuovtou

"A8' t-ffo d TXdfttuv 'Ap£Ta rcapd T«36e xd&T]fiai
AlavToc T^ftPuj xetpopiva TtXo/dftous,

ftuftov &/si f«YdXq) [iepXTjoiva, etrep 'Ayatot?
d SoAotppwv 'ArcaTa xpeaaov Iftou Tte/ptxat

XVII Epitaphia om. V 1. salutem V (Epistola add m ree , Prosa m mg m 2 ) 2 Bui-

digalae vel qui add Vin , Burdigalensesve Burdigalae vel add Mommsen 3 burdigalensis V (e m 2 )

ephitaphia V sepulch r ales V (r m 2 ) 4 aput V (d m 2 ) 5 mseruirem V, mservirent Lugd

ordinis V, ordmi Scal 6 cohererem aberrarem V corr Lugd

2. 4 chtemestera V corr Souchay

3. 1 menele V (le, m 2 ) 2 ma°mbus V (e m 2 ) 5 aeterna V [corr m 2 )

4. 1 aiaois V iiac m 2 m ras ) timulo V (v m 2 j

EPITAPHIA (XVII) 73

incomptas lacerata comas, quod piavus Atiides

cedere me structis compulit insidiis
lam dabo purpureum claio de sanguine florem,

testantem gemitu cnmina iudich

5. ACHILLI

Non una Aeaciden tellus habet ossa teguntur 221 (iiii)

htore Sigeo, cnmen Lansa ciemavit
pars tumuli
orbe set in toto

6. VLIXI

Conditur hoc tumulo Laeita natus Vlixes 222 (V)

perlege Odyssean omnia nosse volens

7. DIOMEDI

Conditur hic genitoie bono mehor Diomedes, 223 (vi)

crimen ob uxons pulsus dotalibus Argis
Argyripam clarosve vhis qui condidit Arpos,
claiioi uibe nova patriae quam sede vetusta

8. ANTILOCHO

Consiliis belloque bonus, quae copula rara est, 224 (Viii

carus et Atrideis, caius et Aeacideis,
praemia virtutis simul et pietatis adeptus,

servato Antilochus Nestore patre obii
non hic ordo ■fuit set iustius ille superstes ,

Troia capi sine quo peifida non poteiat

6. Pepl 12 'EttI 'Oouaalrac, xetf/ivou ev TuppTjvta

'Av£pa tov 7toX6pif)Tiv ItA ySovt TijSe 9av6vTa,
*Xeiv6raTov ^vtjtojv, TU|j.po4 £5tea%iaaev

7. Pepl 14 'Eiti AtOfJif]5oue, xetf/ivou ev t^j 6f> tuvuf» tp v/jaip

Aivtjtov TrdvTeaatv eVty-Jovtotc AiOfjtYjSrjv
Yfi' iepd Aariyei vfjaoc ofjtajvufJUT]
1 Hor Carm I 15, 28 Tydides melior patre 3 Verg Aen XI 246 ille urbem Argyripam condebat,

250 Arpos

8. Pepl 11 'Eirt 'AvTtXoyou, /.etjxevou ev Tpotrj

Mvfju' dpeTfjc uiou tou NiaTopoc, 'AvTtXoyoto,
Sc ddvev £v Tpot/j puadtjjevoc iraTepa

3 liixo tas V (s et — super a m 2 ) 4 mstru°tis V (c m 2 ), structis Lugd 6 gemitu V (u m 2 )

5. Ac llli V 2 larissa V 3 post tumuh scriptura pnstina detrtta haec mlevit m 2 sent-

p& cpu&l(lus vel ius)di v ctu&classelem 4 post toto eadem manus in loco detrito haec fere adscnpsit

man ima(t>eJ mmnnl)o v mso ssae s lmesc
r

6. V (Versus?) Vhxis epitaflo add V 1 conditor V (? m 2 ), conditus Lugd volgo ulixis V
2 odissia V i^i alt ex e m 2 ), Odyssean Scal

7. 1 conditor V (v m 2 j diomedis V corr Lugd 2 agns V, Argis Toll 3 argiripam V
clarosque V, clarosve ego et Hartel 4 qua V, quam Lugd

8. 4 patrae V (corr m 2 ) 5 suprestes V (corr m 2 )

Avsonivs 1

74 AVSONII

9. NESTORI

Hoc tegor in tumulo , quarti iam piodigus aevi, 225 (vni)

Nestor, consiho clarus et eloquio
obiecit sese cuius pro morte peremptus

filius et nati vulnere vivo pater
eheu cur fatis disponere sic placet aevum,

tam longum ut nobis, tam bieve ut Antilocho '

10. PYRRHO

Orbe tegor medio , maior virtute pateina, 226 (vmi)

quod puei en legis Pyirhus opima tuli
impius ante aras quem fiaude peiemit Orestes

quid mirum, caesa iam genetrice furens

11. EVRYALO

Nec me non dignum titulo Pleuionia ciedit, 227 (X)

cui commums eiat cum Diomede domus
et Sthenelo, Euryalum nam teitius hoc ego regnum

possedi, de quo nunc satis est tumulus

12. GVNEO

Gunea pontus habet, tumulus sine corpore nomen 228 (xi)

fama homines inter, caelum ammus repetit
cuncta elementa duci tanto commune sepulcrum

quae ' caelum et tellus et mare et 01 a virum

13. PROTESILAO

Fatale adscriptum nomen miln Piotesilao 229 (Xii)

nam pnmus Danaum bello obii Phrygio ,

9. Pepl 10 'Fjixi NesTopo: yetpii/ou Iv IluXt»

NeaTopa tov IluXitHV ii^-i\xopa. (j8e ftavdvTa

-ffj yaTeyet (3ouX}j tplpTOTOv ^(Jit&lcov (cf c 9)
1 Hor Carm I 12, 37 sq ammaeqiie magnae prodigum

10. 3 bq Verg Aen III 331 sq scelertim furns agitatus Orestes obtruncat ad aras

11. Pepl 35 'EtcI 2i}ev£Xou xal EuputjtXou, y.etuevt«v £v "Ap^et

'ApY£t04 SftlveXo; Ka7tav?)io{ <«8e Tl&artTat
T6u.pt», Aat to6"OU itXYjStov EupuaXoc

12. Pepl 32 'Eicl rouvltoj

2f)p.a t6 u.ev FouvfjO; 6pqt;, ^uy^tj 8e ftavdvToi
dep' ii bfotf) 1^7), otujia oe rd^Toc eyet
4 Enmus apud Cic Tusc I 15, 34 per ora virum

9. 2 aeloqmo V

10. Pirro V 2 et V, en Momrmen pirrus V 3 orestis V corr Lugd

11. Eurialo V 3 eunalo et stheneulo V, et Sthenelo, Euryalum ego

12. Cjneo V, Guneo Palmannus 1 cinea V, Gunea Palmannus
18. 2 phrigio V

EPITAPHIA XVII) 75

audaci mgiessus Sigeia htora saltu,

captus pellacis Laitiadae insidiis
5 qui, ne Tioianae piemeiet pede htoia tenae,

ipse super piopiium desiluit clipeum
qiud queior 7 hoc letum iam tum mea fata canebant,

tale mihi nomen cum pater inposuit

14. DEIPHOBO

Pioditus ad poenam sceleiatae fiaude Lacaenae 230 (xni>

et deformato coipore Deiphobus
non habeo tumulum, nisi quem mihi voce vocantis

et pius Aeneas et Maio conposuit

15. HECTORI

Hectoiis hic tumulus, cum quo sua Tioia sepulta est m (Xini)

conduntur paiiter, qui peiieie simul

16. ASTYANACTI

Flos Asiae tantaque unus de gente supeistes, 232 (XV)

parvulus, Aigivis set lam de patie timendus,
hic laceo Astyanax, Scaeis deiectus ab altis
pio dolor' Iliaci Neptunm moema muii
-5~ viderunt aliquid ciudehus Hectoie tracto

17. SARPEDONI

Saipedon Lycius genitus Iove numine patns 233 (Xvi)

speiabam caelum, set tegoi hoc tumulo,
sanguineis fletus lacnmis pio fenea fata '

en patitur luctum qui piohibeie potest

13. 4 Verg Aen II 90 pellaci» Vhxi

14. I Verg Aen VI 511 scelus emtiale Lacaenae 2 ibid 494 sq lauiatum coipore toto Dei
phobnm 3 lbid 505 sq tuinulum nianein constitui et magna mams ter voce vocavr

15. 1 Sen Tro 128 sq summusque dies Hectons idem patriaeque fuit

16. 2 Sen Tro 7b7 o Danaum timor 4 sq lbid 784 sq flebihu» ahquid Hectori» magni nece
mun videbunt 5 Stat Achill I 6 Hectore tracto

17. 3 II XVI 459 sq afjj axolaaaj 51 'kaSa? /.axi fvizt Ipa£e itai5a cpiXoj tijjiojv

4 laertiade V, Lartiadae L Mueller 6 desiduit V, desihit Lugd volgo 7 faneuat l (tanc-

bant m 2 ) 8 qu V mlhl

14. 1 pena V lacaene V (laceiifj m 2 ) 3 que uoce uocantia V (inihi m 2 ) corr Lugd
4 et#*pi v s V (in era* < aenaeus V (u m a co>> m 2 )

15. Haecton V

16. Astianacti V 1 suprestes V (corr m 2 ) 3 gaceo V (i m 2 ) astunax V 5 ah-
quod V, aliquid Lugd hae^ctore V

17. SARPEDONI V (post NI t}\, sed ead m del ) 1 licius V 4 et V tolyo en Qraeviui
proibere pote#st V

10*

76 AVSONII

18. NASTI ET AMPHIMACHO.

Nastes Amphimachusque , Nomionis inclita proles , 234 (xvii)

ductores quondam , pulvis et umbra sumus

19. TROILO

Hectore prostiato nec dis nec viribus aequis 235 (xvni)

congressus saevo Troilus Aeacidae,
laptatus bigis fratns coniungor honori ,

cuius ob exemplum nec mihi poena gravis

20. POLYDORO

Cede procul myrtumque istam fuge nescius hospes 236 (xvmi)

teloium seges est sanguine adulta meo
confixus iaculis et ab ipsa caede sepultus ,

condor in hoc tumulo bis Polydorus ego
> scit pius Aeneas et tu, lex lmpie, quod me

Thracia poena premit, Troia cura tegit

21. EVPHEMO.

Euphemum Ciconum ductorem Troia tellus 237 (XX)

condidit hastati Martis ad effigiem
nec satis est titulum saxo mcidisse sepulcn

insuper et fiontem mole onerant statuae
5 ocius ista ruunt, quae sic cumulata locantur

maior ubi est cultus , magna luina subest

22. HIPPOTHOO ET PYLEO IN HORTO SEPVLTIS

Hippothoum Pyleumque tenet gremio infima tellus 238 (XXI)

caulibus et malvis terga superna virent
nec vexat cineres horti cultura quietos ,

dum parcente manu molle holus excohtur

18. 1 II II 871 NastiQi 'A[/.<pfu.a)(6? te, No;juovos d-jXaa Ts<va 2 Hor Carm IIII 7, 16 pulvis
et uuibra sumus

19. 1 sq Verg Aen V 809 sq Pehdae congressum nec dis nec viribus aeqms , cf Verg
Aen I 474 mfehx puer atque mpar congressus Achilh 3 lbid I 475 sqq , cf II 272 raptatut. bigis

20. 1 Verg Aen III 44 heu fuge crudehs terras, fuge htus avarum nam Polydorus ego lbid 23
densis hastihbus horrida myrtus 2 lbid 45 sq hic conflxum ferrea texit telorum seges et lacuhs mcre-
vit acutis

18. 1 Nastie V, Nastes Lugd 2 doctores V, ductores Pulmannus condam V

19. 2 o V (lac 3 Utt ), saevo Vin

20. Pohdoro V 1 mirtuq s stu V ne s cius V (s m 2 ) 4 pohaorus V 5 aeneas V
ma^ V 6 tnracia V corr Lugd troiaq 4 V, Troia Vin

21. Eufemo V 1 Eufemum V 2 hastati artis V (m mg T martis) 5 ocius V (c ex t)

22. Pileo V 1 imflaell s V (corr rrfi) 4 manu V (- eras )

EPITAPHIA (XVII) 77

23. ENNOMO ET CHROMIO

Ennomus hic Chromiusque iacent, quis Mysia regnum, 239 (XXH)

quis patei Alcinous Oceanusque atavus
nobilitas quid tanta mvat^ quo clanus lstis

est genus, hoc moitis condicio gravior

24. PRIAMO

Hic Pnami non est tumulus nec condor in ista 240 (xxni)

sede caput Danai deripuere meum
ast ego cum laceium sine nomine funus haherem ,

confugi ad cmeies Hectoreos genitor
lllic et natos Troiamque Asiamque sepultam

inveni et nostrum quidquid ubique lacet

25. ITEM PRIAMO

Qui tumulum Priami quaerit, legat Hectoiis ante 241 (xxmi)

ille meus, nato quem prius lpse dedi
Hectons et patiis simul est commune sepulcrum,

amborum quoniam iuncta ruina fuit

26. HECVBAE

Quae regina fui, quae claro nata Dymante, 242 (xxv)

quae Piiami coniunx , Hectora quae genui
hic Hecuba iniectis perii supeiobmta saxis,

set rabie linguae me tamen ulta prius
fidite ne regnis et prole et stirpe parentum,

qmcumque hoc nostrum CHMA KTNOC legitis

27. POLYXENAE

Troas Achilleo comuncta Polyxena busto 243 (xxvi)

malueram nullo caespite functa tegi
non bene discordes tumulos miscetis Achivi

hoc violare magis quam sepehre fuit

24. 2 sq Verg Aen II 558 avolsumque urneris caput et sine nornine corpus
26. 5 Sen Tro 1 quicumque regno hdit Verg Aen III 94 stirpe parentum

23. Crormoni V 1 cromiusque V misia V 2 alcino v s V (o del m 2 ), Alcinus Lugd
volgo 3 stis V

24. 1 'sta V (i rrfl) 2 dinpueie V corr Wakefield 3 ast V (s m 2 in ras ) 5 natus
V, natum Lugd , natos Scal

25. 3 haectoris V

26. 1 dimante V 2 comu"x V (n m 2 ) 4 ulta V (a ex r rr&) 5 stirparentum V corr
Lugd 6 kyuoc V

27. Pohxene V 1 pohxena V 2 cespite V 3 imscaetis V (a del rrfi) hachiui V (h del rrfi)

78 A\SONII

28. DE NIOBE IN SIPYLO MONTE IVXTA FONTEM SEPVLTA

Thebarum regina fui, Sipyleia cautes 244 (xxvii)

quae modo sum laesi numma Letoidum (V)

bis septem natis genetnx laeta atque superba

tot duxi mater funera quot genui
5 nec satis hoc divis duro ciicumdata saxo

amisi humani corporis effigiem
sed dolor obstructis quamquam vitahbus haeret

perpetuasque ngat fonte pio lacrimas
pro facinus' tantaene animis caelestibus irae 4 '
io duiat adhuc luctus matris, imago perit

29. IN DIOGENIS CYNICI SEPVLCKO, IN QVO PRO TITVLO CANIS

SIGNVM EST

Dic, cams, hic cuius tuniulus"? Cams At canis hic quis^ 1 248 (xxxi)
Diogenes Obnt 7 Non obiit, set abit (vr<o)

Diogenes, cui peia penus, cui dolia sedes,
ad manes abut? Cerberus mde vetat
5 At quonam*? Clari flagrat qua stella Leonis
additus est iustae nunc canis Eiigonae

30. IN TVMVLO HOMINIS FELICIS

Sparge meio cineies bene olentis et ungume nardi, 253 (xxxvi)

hospes , et adde rosis balsama pnniceis ( v<o)

28. 9 Verg Aen 111 tantaene ammis caelestibus irae?

29. Anth Pal VII 04 (do-nXov)

EtTte, /t6ov, tivo; dvSpo; lcfscsTtb; OTju-a cpuXdaoet; ,
Tou /tuvo; AXXd t(c rjv oijTOi dvr)p 6 «tutov ,
Ato-ysv/j; Fsvo; zinl StvtuTtei; l 0; tc'9o. .j^ct,
Kat [>dXa vjv §e tlavtbv dciTspa; otxov sy/st
3 Anth Pal VII b5 (AvTtTcdxpou), 3 sq iu u.ia Tt; TCTjpa, [Jtta otTcXoi; , si; d|j ' scpotTa O/ttTCouv

30. 1 Stat SiIt I 2, 21 floribus lnnurneris et olenti spargere mmbo

28. Sipilo V nuttum lemma o = Biccm dianus 907 saec XVI f 182' 1 sipileia V
cautis V, cautes o Lugd 2 nomina V, numma o (m 2 j Scal laetoidu V, Latoidum o Lugd volgo
3 adqtie V 4 quod V (t m 2 ) 7 set V (d m 2 j obstructis V (i ex u) 10 ad h uc V \h m 2 )

29. lemma m V (in quo cinici sepulchro), In dyogems cimci -sepulcio pro titulo canis signum est ME,
In diogenis cymci sepulchrum rn quo erat sculptus cams (super quod erat cams sculptus v , super quo erat
cams D 2 ) muvv% , Versus de Diogene B (hoc lemma ita m mg dextro ncriptum est per smgulas htteras , ut
simul eorum quae secuntur epigrammatum XXXXVIIII et L efficiat tilulum), Epitaphium Diogems t = Irevencus
1464 saec XI f 116 r , Ausomus de Cymco diogene x = Monacens cl 7471 taee XV f 62" nullum

lemma T et p 3 (m quo vo 1 et 2) 1 hic cams M at] hoc Bt hic quis V (qmt m 2 ), mquit Bx<o,

n sed

mquam x 2 diogeses V (n m 2 ) sed xiax, ast B abnt codd , abit Accursms 3 par u a V (u m 2 ;,

parua Btm, pauca x, pera Ven 4 4 mde] lre Ven * volgo 5 et quomam VBr, quonam igitur oi* oolgo, at

quonam Toll flagiat tlari x flagrat lam VB, flagrat qua (ox, flagrantia x b est nnbi Bt engonem B

30. tumulum o) 1 bene olente (h m 2 ) et u n gume (n m 2 ) nardi V, et odoro perlue naido w
olentiB Toll

EPITAPHIA (XVII)

7<l

peipetuum mihi vei agit inlacrimabilis urna
et eommutavi saeeula, non obii

nnlla miln veteris peiierunt gaudia vitae,
seu meminisse putes omnia sive nihil

10

31.

Vna quidem , gemims fulget set dissita punctis

littera praenomen sic nota sola facit
post M incisum est puto sic non tota videtur

dissiluit saxi fiagmme laesus apex
nec quisquam Manus seu Maicius anne Metellus

hic laceat, certis noverit indicns
truncatis convulsa lacent elementa figuiis,

omnia confusis mtenere notis
mnemur periisse homines^ monumenta fatiscunt

mors etiam saxis nominibusque venit

(epigr ) 35
IVm)

32. IVSSV AVGVSTI EQVO ADMIRABILI

Phosphore, clamosi spatiosa per aequora circi

septenas solitus victor obire vias,
inproperanter agens piimos a carcere cursus,

foitis piaegressis ut potereris equis
(promptum et veloces eiat anticipare quadrigas,

victoies etiam vincere laus potior)
hunc titulum vani solacia sume sepulcri

et gradere Elysios praepes ad alipedes
Pegasus hmc dexter currat tibi, laevus Arion

funis eat, quaitum det tibi Castor equum

252 (XXXV
(V

31. 9 sq Luc Contempl 23 s f (cf Cic ad fam IIII 5, 4 Rutil Namat I 413 sq )

6 felix seu meuiini siue mhil memim o>

31. De nomme cuiusdam Lucn sculpto (Lutn sculto v 2 , senpto mu) m marmore (marmoreo lapide u 2 )
muv^E volgo, De nomine Lncn msculpti v, nullum lemma VTM, v 7 — lOinp 3 , viderat Ausonius fragmentum
huius modi D M L V atque ha* htteras fortasse in (•arminn huiw fronte senpserat 1 Lucius una quidem
geminis sed (si T) w volgo 2 sic L volgo fecit V 3 M om V, w me M sic ivi volgo

4 desiluit Baehrens 5 quisq s V marcns Vio, Marms Gronov martius codd post v 6
spatium m T 7 troncatis T latent Baehrens 8 nomma Oraevius 9 munumenta V
(corr m 2 fat e scut V (e m 2 ) 10 saxis* V

32. Eqno adm iu= Aug Scal volgo 1 p r osp ere V (r m 2 , h del ) corr Vin pauosa V
(panosa s o m rec ), spaciosa Luqd 2 septena V corr Lugd S cercere V (a m 2 ) 4 aequis V

5 protu V post v 6 quaedam excidisse suspicatur Mommsen 8 eh sl os V 9 delter V (x m 2 '
hanon V (h eras ) 10 funise ad V fise m ras ), funalis Vin volgo, funi sed Salmasius, fane is eat
Vnger, fortasse fune eat ac

80 AVSONII

33. DE SEPVLCRO VACVO

Me sibi et uxori et natis commune sepulcrum 254 (xxxvri)

constituit seras Carus ad exequias (?)

iamque diu monumenta vacant, sitque ista querella
longior et veniat ordine quisque suo,
5 nascendi qui lege datus , placidumque per aevum
condatur, natu qui prior, ille prior

U. IN TVMVLVM SEDECENNIS MATRONAE

Omnia quae longo vitae cupiuntur m aevo, 249 (xxxii)

ante quater plenum consumpsit Anicia lustrum (Vo>)

infans lactavit, pubes et virgo adolevit,
nupsit , concepit , peperit , iam mater obivit
5 quis mortem accuset, quis non accuset m ista 4 ?
aetatis mentis anus est, aetate puella

35. DE GLAVCIA INMATVRA MORTE PRAEVENTO

Laeta bis octono tibi iam sub consule pubes 250 (xxxni)

cingebat teneras, Glaucia adulte, genas ( w )

et iam desieras puer anne puella viden,

cum piopeiata dies abstulit omne decus
i sed neque functorum socius miscebere volgo

nec metues Stygios flebilis umbia lacus,
verum aut Peisephonae Cinyreius ibis Adonis

aut Iovis Elysii tu Catamitus eris

33. Anth Pal VII 228 (doesnoTOv)

AuTtp xat teAeeoai Yuvatxi ts tU[*[3ov ioE^e-,
'AvBpoTirov ourra 8 1 ouSevo? eiut Tdcpos
o8t«j xat uetvat[U noXuv )rp^vov ei 8' apa xrd Set,
oei-aiorjv Iv eu.ot tou? TipOTepou? itpoTepou?
35. 1 Stat Silv IIII 1, 1 Laeta bis octonis 2 Stat Silv II 1 Mart VI 28, 4

33. sepulohro V, Sepulchrum Can vacuum Scal volgo 2 exseqmas V 3 sta V 4 ve-
nxant Heinstus

34. lemma in V, Epitaphium Amtie M, Epytaphyu Amcie m Ausomo p 3 , Epitaphium Anicie (Ani-
tiae vE) puelle mortug muvv 2 E, nullum lemma T, Sedecenm matronae volgo 2 consumsit V an-
nitia T, anitia MlvE 3 adolemt T (ol ex d) 5 sta V accuset compleuit muma (munera l [m 2 ]
mu et k, ubi tn mg muma) mtae rop 3 6 ram meritis anus est et adhuc m flm v t V (v m 2 ) , epi-
tabia add m 2

35. lmmatura %, inm E, nullum lemma MT, Glauciae etc Scal volgo 1 octeno T 2 gla-
cia T 5 uolgo ME, uulgo cet 6 stigios M unda Tl 7 cimre (cincte T) uisibus MT,
emire (cmyre m 2 in mg v%) uisibis (msibis v , msibus t> 2 ) cet , cinarems (Cinyreius Scal ) lbis E Scal
8 hehsii T

EPITAPHIA (XVII) MOSELLA (XVIII) 81

XVIII. M08ELLA.

1. SYMMACHVS AVSONIO

Petis a me litteras longiores est hoc in nos ven amoris indicium sed ego qnisymm Epist
sim paupeitini ingenii mei conscius, Laconicae malo studeie brevitati quam multhugis L^U 5 ' s
pagmis mfantiae meae maciem publicare nec miium, si eloquii nostii vena tenuata est,
quam dudum neque ullius poematis tui neque pedestrium volummum lectione mvisti
5 unde igitur seimonis mei laigam poscis usuiam, qui nihil htterati faenoiis credidisti "?
vohtat tuus Mosella per manus sinusque multorum divinis a te veisibus conseciatus,
sed tantum nostra oia praelabitur cur me istius libelh, quaeso, exoitem esse voluisti 9
aut afxooaoTspos tibi videbar, qui iudicare non possem, aut certe malignus, qui laudare
nescirem ltaque vel mgenio meo pluiimum vel monbus deiogasti et tamen contra

io inteidictum tuum vix ad lllius opens aicana perveni velim taceie quid sentiam,
velim lusto de te silentio vindican sed admiiatio scnptorum sensum fiangit iniuriae
novi ego istum fluvium, cum aeteinorum principum iam pridem signa comitarer, parem
multis, lmparem maximis hunc tu mihi mpioviso claroium versuum dignitate Aegyp-
tio Melone maioiem, fngidiorem Scythico Tanai clanoremque hoc nostro populan [Tiben]

15 reddidisti nequaquam tibi crederem de Mosellae ortu ac meatu magna narranti, nisi
certo scirem, quod nec in poemate mentiaris unde illa ammcoium piscium examina rep-
pensti quam nominibus vana tam coloiibus, ut magnitudine distantia sic sapore, quae
tu pigmentis istius carmims supra naturae dona fucasti'' atqui in tuis mensis saepe
versatus cum pleraque alia, quae tunc m praetorio erant esui obiecta, mirarei , num-

20 quam hoc genus piscium deprehendi quando tibi hi pisces m libro nati sunt, qui in
ferculis non fueiunt? locaii me putas atque agere nugas"? lta dh me probabilem

XVIII 1. r = liber Giphann a Scioppio commemoratus, (i 1 ) = Scioppn editio, ubi discrepat ab altera lu-
reti, F = ftorilegium, quo continentur excerpta ex Symmachi epistuhs, JJ = cod Divionensis S Benigm a lureto
commemoratus , (II) = pnor lureti editio, V? = Vattcanus Palat 1576 saec XI, 9 = cod Fuldenns ab Scwppto
excussus — cod Vmdobonensis lat 358 (lli E) saec XVI, quo f 45" continentur haec epistula et Moiella,
descnptus est ex editione Ugoleti conspirat haee editio cum X, cuius scripturis, ubi discrepant ab Ugoleh lechone,

iis locis, quibus Ugoleti scripturae non sunt diterte commemoratae, astenscum adieci Inevpit epistola symmachi ad

aufaomum
ausomum O (in quo eusebium) B, Simmacus Ausomo Salutem X, Symmachus Ausonio (U), s ausonio F, om. V 2
1 longiores htteras F ln nostn (nostn m ras B) amons OBX qui sim GH, qui sum BX volgo,

quis rn V 2 , quasi rF 2 mei ingemi volgo, mei om H laconie X* mallo G multimgis O (s v

1 multis nugis) , multiuagis B 3 pagine^ G mfacie X* meae om volgo nec ni X nostn] mei B

ede
4 neque (ante ullius)] nec X potestrium X (ede m 2 ) muasti F 5 unde credidrsti om BX

longam volgo qui] cui O 7 ora nostra F praeterlabitur (C&) me quaeso lstras hbelh F

8 amusos V 2 F volgo dnudicare V^F(H) volgo possim G 9 utique Suse uel moribus

plunmum F et] egi V 2 , ego Wouweren volgo 10 vix] mox volgo archana BX* reti-

cere volgo quod BXF 11 de te lusto volgo ammiratio B franget il* 12 ego] enim

volgo pnncipium X*V^ signa lanpridem Q, lampndem signa cet comitarer B (comita in ras )

13 nunc X volgo tu mihi om volgo improuiso BX, lmprouisa V 14 nilo GBXFF, melone V 2 , cf Aus

epist 1111 75 fngidiorem post Tanai H scythio QB, scytico V 2 , scitico X* thanai X* uro B

ph B, populi X, Popu Ro Ug , pupulari (19) tiben GX, tyberi B, fucino cet volgo, del Iuretus

15 reddisti G mosollae O, musellae (T9), moselleo (II) magna] multa F m GBX, msi certo cet

lb amicorum (ammcorum & v) V 2 , ammcorum B(T)F, amnes X, amnis Ug agmina B repensti BX

17 qua X uariatam G (tmras), uanata BXV 2 F distanti G sapere X* 18 tu om volgo

lstius] huius B atqum GBX 1 9 praetio O, pcio B, precio X, praetono V 2 HF(r) essui subiecta G

20 hoc] lstud F dependi G quando] quo modo Hartel tibi post libro volgo hu B

nati sunt rn hbro F 21 non] nec X locari X* putes BX me deus 0, dn me V 2 , d»

me B dns probabilem o me X, dn amabilem me F (om probabilem), me dns probabilem volgo

Avsomvs 1 X

82 AVSONII

praestent, ut ego hoc tuum carmen libris Maronis adiungo sed iam desinam mei
oblitus doloris inhaerere laudibus tuis, ne hoc quoque ad gloiiam tuam trahas, quod
te miramur offensi spaigas hcet volumina tua et me semper excipias, fruemur tamen .
tuo opere sed aliorum benignitate vale 25

2. MOSELLA

Transieram celeiem nebuloso flumme Navam 334 (Edyii X)

addita miratus veteri nova moenia Vingo, {GBX)

aequavit Latias ubi quondam Gallia Cannas,

infletaeque iacent inopes super aiva catervae
5 unde itei ingiediens nemorosa per avia solum

et nulla humani spectans vestigia cultus

praetereo arentem sitientibus undique terris

Dumnissum liguasque perenni fonte Tabernas

arvaque Samomatum nuper metata colonis,
10 et tandem primis Belgarum conspicor oris

Noiomagum, divi castra mclita Constantim

punor hic campis aer Phoebusque seieno

lumine purpureum reserat iam sudus Olympum,

nec iam consertis per mutua vincula ramis
15 quaeritur exclusum vindi cahgine caelum,

sed liquidum iubar et rutilam visentibus aethram

libera peispicui non invidet auia diei

in speciem tum me patriae cultumque nitentis

Burdigalae blando pepulerunt omnia visu
20 culmina villarum pendentibus edita ripis

et viiides baccho colles et amoena fluenta

subterlabentis tacito rumore Mosellae

Salve amnis laudate agris, laudate colonis,

dignata impeiio debent cui moenia Belgae,

XVIII 2. 4 v erg Aen XI 372 sq nos ammae viles , mhumata mfletaque tnrba, sternamur campis,
VI 325 mops mhumataque turba est 12 sq Verg Aen VI 640 sq largioT hic campos aether et lumme

vestit purpureo 15 Verg Aen XI 187 caligine caelum

22 piestet G, pstet B, praestat X*, praestent V^F, praestem volgo hoc om volgo adiungam

V 2 23 tnis laudibus mhaerere JS quoque] qmdem F trahaas X, trahatur F, accedat volgo

24 miramur te X offensis V 2 (in quo alt s expunctum) F{r&) tua om volgo 25 vale otn B

2« Incipiunt excerpta de opusculis Pecimi Magm Ausonn Mosella OB, Incipit fragmentum Ausomi poe-
tae X, Mosella Ausonn mn lllnstris et consularis mcipit Vg nullum, lemma m Z — eod Bhenaugienst LXII
saec XII [f 39") et X » Reginensi 1650 saee X {f 39 v ), qm desimt in versu 180 de Ugoleti ediUone et cod
Vmdobonensi cf quae p 81 adnotavi 1 nebuloso X (o alt ex e) flumne 6, lumine Scal volgo, flamine

Mommsen nauem X 2 m^ma Z mto X, muro Ug , uico cet , Vinco Minola, Vmgo Mommsen

i mflecteque X et chromcon Coloniense 36 b sinopes G (s pr del m 2 ) X, mop e s X (e m 2 ) caterues X

7 utique X 8 dumnissam Z, dummsum X, dummxumque X* nguas sepenni X 9 comitata X

10 gelbarum B hons XZ 11 noiomagium G (l alt eras), nogomagum X, Nivomagum Ug volgo

divi castra] climcast X [cum spatio 3 htt ), chmeast Ug {cum spatio 5 htt ) 12 campus B aer campis Z

ph^busque BX* 13 lamsidus G reserabat sydus Z olympum G (y ex l) Z Ug , olimphum X

14 per B [in mg m) 15 et clusum X 16 aetrham X (et ex corr ) 17 noniuidet G, non muidat X

aula Z 18 m mai litt in G cum codd , tum Boeckmg mtentes B, mtentes XZX* 19 bur-

degalq B, rudigale X* 20 npis] saxis B, mlhs Z 21 bacho BZ am^na B, amena ZX*

22 subter labentis B, subterlabentes X tacto X 23 salue mai litt m GB 24 m§ma Z

MOSELLA (XVIII) 83

25 amnis odorifero iuga vitea consite baccho,

consite gramineas amnis vindissime ripas '

naviger ut pelagus, devexas pronus in undas

ut fluvius, vitreoque lacus lmitate profundo,

et livos trepido potis aequiperare meatu,
30 et liquido gelidos fontes praecelleie potu

omnia solus habes, quae fons, quae rivus et amnis

et lacus et bivio refluus manamine pontus

tu placidis praelapsus aquis nec murmura venti

ulla nec occulh pateiis luctamma saxi
35 non spirante vado rapidos properare meatus

cogeris, extantes medio non aequore terras

interceptus habes, lusti ne demat honorem

nominis, exclusum si dividat msula flumen

tu duplices sortite vias et cum amne secundo
40 defluis, ut celeies feiiant vada concita remi,

et cum per ripas nusquam cessante remulco

intendunt collo mulorum vincula nautae,

ipse tuos quotiens mirans ln amne recursus

legitimosque putas prope segnius ire meatus'
45 tu neque limigenis ripam praetexeiis ulvis

nec piger inmundo perfundis htora caeno

sicca rn primores peigunt vestigia lymphas

I nunc et Phrygiis sola levia consere crustis

tendens marmoreum laqueata per atria campum
50 ast ego despectis quae census opesque dederunt

natuiae miiabor opus, non cura nepotum

laetaque iactuns ubi luxuiiatui egestas

hic solidae sternunt umentia litora harenae,

nec retinent memoies vestigia pressa figuras

29 Hor Carm II 3, 12 lympha fugax trepidare rrvo 35 Verg Aen X 291 qua vada non spirant

(cod Med ) 42 Verg Aen II 236 sq. vincula collo mtendunt (cf Hor Sat 15, 18) 48 Ovid

Epist XVI 57 i nunc et Phrygiae

25 odonferi Z iugi' G, guga X consiste X bacho BZ 26 grammineas X

27 diuexas Z, deuexus BX 28 ut] et Z fluui T| ? X (v rrfi) lmitante B 29 nuas X* po#tes G

(n eras ), potes cet , potis Gronov aequiparare Z 30 gelitos X 31 riuus lanthis X 32 bi-

uiore fluius X munirmne codd Boeckmg, manamme Gronov 33 praelaxus X, prolapsus Vg volgo

X

murmure X 34 occulta X patris X* sacei Z 35 sperante BZX, speranti X, superante Par

oolgo reparare BZ, preparare X, remeare X meatos X 36 om X 38 msula Z (su m ras.)

39 sortire X* 40 defluis Z (i ex u) cereres remis X 41 per om X nuscam X

c

remuleo Z 42 colla G, collo X (o alt in ras m 2 ) malorum codd volgo, mulorum Scheffer (cf

Hor Sat I 5, 18) 43 recursum X 44 putas X (a ex o) segnius X (e ex i), segnis X

45 tu mai litt in G hmigeris Z, legenis X, lagaeis TJg ul*"#is Z (i ex a), ulnis X* 46 lm-

mundo GBX perfundit X littora GZX, htora X (o ex e) coeno GX, cejro X, e^no cet

47 lmpnmores G m primo respergunt BZ, l pnmo respergit X uertigia lynphas X sed sicca

m pnmo adspergit u 1 Par , sicca sed m prima adspergis u 1 Lugd volgo 48 fngus GZ, phrigus

BX, fngus X* 49 masmorum X laquea#ta Z atia X 50 ege X* dispectis G,

despectus X 51 miramur Z, marabor X* 52 luxuria G, luxunantur B, luxonatur X egestas

X (a ex i) 53 sternant X umt a 6", humentia cet, littora GXZX 54 renuent X

fuguras G

11*

84 AVSONII

55 spectans vitreo per levia teiga profundo,

secreti nihil amms habens utque almus -apeito
panditur intuitu liquidis optentibus aer
nec placidi prohibent oculos per inania venti,
sic demersa procul durante per intima visu

60 cernimus arcanique patet penetrale profundi,

cum vada lene meant liquidaium et lapsus aquarum
prodit caerulea dispeisas luce figuras
quod sulcata levi crispatur harena meatu,
mclihata tremunt viiidi quod gramma fundo,

65 usque sub ingenms agitatae fontibus herbae
vibrantes patiuntur aquas, lucetque latetque
calculus et viridem distinguit glarea muscum
tota Caledoniis talis pictura Britannis,
cum virides algas et rubra corallia nudat

70 aestus et albentes, concharum germina, bacas,
dehcias bommum , locupletibus atque sub undis
adsimulant nostros lmitata monilia cultus
haud aliter placidae subter vada laeta Mosellae
detegit admixtos non concolor herba lapillos

75 Intentos tamen usque oculos erroie fatigant

mterludentes , examina lubnca, pisces
sed neque tot species obliquatosque natatus,
quaeque per adversum succedunt agmina flumen,
nominaque et cunctos numerosae stiipis alumnos

so edere fas aut ille smit, cui cura secundae
sortis et aequorei cessit tutela tndentis
tu mihi flumineis habitatrix Nais m oris
squamigeii gregis ede choros hquidoque sub alveo
dissere caeiuleo fluitantes amne catervas

59 sq Claudian de rapt Pros II 116 sq (lmaque perspicui prodit secreta prolundi) 77 sq Verg

Georg II 103 sq sed neque quam mulUe speoies, nec nomma quae sint, est numerus 80 sq Verg Aen

II 779 fas aut llle sinit Lnc Phars IIII 110 sq sic sorte secunda aequorei rector facias, TSfeptune, tndentis

55 mteo B, uitre X 56 sed reti X mchil habes Z almis X 57 mtitu X

optutibus QB obtutibus cet , obtentibus anonym m annal Heidelb 1822 p 400 58 oculos Q (o alt

ex i) 59 dimersa Z 60 archamque QBZX, arcamque X Vg profundi Q, fluenti cet volgo,

ftuentis Vg 61 cum*uada B (u alt ex n) maneant Q lipidarum X est X 62 c§-

rulea* B (s eras ) flgura X 63 crispatur Q (a ex u m 2 ) harene^ X meatus B

64 uiri X 65 utque Lugd volgo mgenis X 66 la etque G lucoque latosque X

67 uandem glare X distingunt X* miscum Q 68 tota mai litt vn QB, nota Barth

oolgo .caledonus X* talis picta ora Boeclmg, tah specie ora Speck *bntannis Q, bntantus X*

69 rubsa X 70 concarum QX* 71 dehciasque XZ, dehtiasque X locupletibus atque] locuple-

tibusque BX, locupletibus X, locupletibus usque Vg , locupletes quaeque lunt , locupletum quaeque Toll volgo
72 assimulant Q (u m l corr ), assimilant BZX mmitata X momalia X, moruha X* 73 pla-

cido X* 74 ammixtos QB est color X 75 erro refaciant X 76 mter ludentes BZX

exagmma X*, examina Jsea Z ludibnca piscis Q 77 sed mat htt in G meatus Z, na a tus X

78 succendunt X 79 nominaquae Q (a pr in ras ) ZX et om QXX 80 aederes aut X

haud Z volgo, haut Boecking lura Q volgo sedere X 81 sortis G (1 ex e) cessiti il*

82 horis B, horis Z ln ons] smons X 83 siquamigen X* alneo X 84 celuleo X,

ceruleos X, ceruleas Vg fluitantibus BXX cateruis B, carteruas X

MOSELLA (XVIII) 85

85 Squameus herbosas capito inter lucet haienas

viseere praetenero, fartim congestus aristis,

nec duiaturus post bina tnhoria mensis

purpuieisque salar stellatus tergora guttis,

et nullo spmae nocituius acumme rhedo ,
90 effugiensque oculos celeii levis umbra natatu

tuque per obliqui fauces vexate Saravi,

qua bis tema fiemunt scopulosis ostia pilis,

cum defluxisti famae maioiis in amnem,

liberioi laxos exerces, barbe, natatus
<»5 tu mehor peioie aevo, tibi contigit omni

spirantum ex numeio non inlaudata senectus

nec te puniceo rutilantem viscere, salmo,

tiansierim , latae cuius vaga verbera caudae

gurgite de medio summas refeiuntur in undas,
100 occultus placido cum proditur aequore pulsus

tu loncato squamosus pectore , frontem

lubricus et dubiae facturus fercula cenae ,

tempora longarum fers incorrupte morarum,

praesignis maculis capitis, cui prodiga nutat
io5 alvus opimatoque fluens abdomine venter

quaeque per Illyricum, per stagna binominis Histn

spumaium mdiciis caperis, mustela, natantum ,

in nostrum subvecta fretum, ne lata Mosellae

flumma tam celebri defrudaientur alumno
no quis te naturae pinxit color' atia superne

puncta notant tergum, qua lutea circuit lris,

lubnca caeruleus perducit tergora fucus

corpons ad medium fartim pinguescis, at lllinc

usque sub extremam squalet cutis arida caudam
115 nec te, delicias mensarum, perca, silebo,

amnigenos mter pisces dignande maiinis,

85 Ovid Hal 118 herbosa harena 88 Ovid Met V 461 vams stellatus corpora guttis

89 Ovid Hal 130 et spina nocuus non gobius ulla 93 Luc Phars I 400 famae maioris in amnem

98 Ovid Hal 13 verbere caudae 99 Verg Georg IIII 524 guigite cum medio 102 Ter Phorm

II 2, 28 (342) sqq cena dubia, cf Hor Sat II 2, 77 106 Ovid ex P 18, 11 binomims Histn

85 squameus mai htt in B capito-G (o ex e) X (a ex 1) arenas X 86 uiscera X

congestus G (us ex is), egestus X hanstis Z 87 neo Z cibana Z, tnona X, thiona X

88 purpureusque BZ, purpureasque X, puipurisque Ug 89 raedo X, thedo X 90 celen] hominum Z

natatu G (a alt ex u) 91 fauces Z (s v) uexate G (e alt ex ae), uecate BX sauan B

92 qualis B bis G (b ex h) ten na X hostia B (h eras ) Z 93 mehoris G (ex v 95

aut ex Verg Aen IIII 221) Boeckmg, maiores X 94 saxos X, sacros Vg barbe G (e ex ae)

95 um Z 96 spirantem G (v supra e) Ug lllaudata BZ 97 almo X 98 trans^enm G

99 surgite de X, surgit et e Ug 100 oceultus G (u alt ex ai), occultas Z aequo repulsus GX

101 locncato G (c pr eras ), loicato X* fionte Z 102 dubie % (e ex o) forcula X* (e ex o m 2 )

c§n§ GX, coenae X, mense^ Z 103 longuarum X mcorrupta morarum (a ex o) B 106 lllincum

GZ, lllipicum X bmominis B (nominis m ras ) rstri Z 107 mcidns X mustella X

natatu Z 109 defrudarentur X, defraudarentur cet 110 flnxit Z ata X 111 cuncta nota nt

X quae Toll volgo yns BZ 112 focus X, sucus B 113 fartim om B (sed post pmguescis

spatium litt fere 5) X, fastim X pinguescis G (guescis m ras ) , pingescis X, pinguescit Z llhnt X

114 sub] ad Ug 115 nec moi, htt m GB perta B, parca X* sibebo X 116 ammgeros Z

86 AVSONII

solus puniceis facilis contendere mullis

nam neque gustus mers, solidoque in corpore partes

segmentis coeunt, sed dissociantur aristis

J20 hic etiam Latio risus praenomine cultor
stagnorum, querulis vis infestissima lanis,
lucius, obscuras ulva caenoque lacunas
obsidet hic nullos mensarum lectus ad usus
fervet fumosis olido nidore popinis

125 quis non et virides, volgi solacia, tmcas

norit et albumos, piaedam puenlibus hamis,
stridentesque focis , opsonia plebis , alausas ,
teque mter species geminas neutrumque et utrumque,
qui nec dum salmo nec iam salar, ambiguusque

130 amborum medio saiio mtercepte sub aevo'

tu quoque flumineas inter memorande cohortes,
gobio, non geminis maior sine pollice palmis,
praepinguis, teies, ovipara congestior alvo,
propexique iubas imitatus , gobio , barbi

iJ5 nunc, pecus aequoreum, celebrabere, magne silure,
quem velut Actaeo perductum teigora olivo
amnicolam delphina reor sic per freta magnum
laberis et longi vix corporis agmina solvis
aut brevibus deprensa vadis aut fluminis ulvis

140 at cum tranquillos molins in amne meatus ,
te virides lipae , te caeiula turba natantum ,
te hquidae mirantur aquae diffunditur alveo
aestus et extremi procmrunt margine fluctus
talis Atlantiaco quondam balaena piofundo

145 cum vento motuve suo telluris ad oras

pelhtur, exclusum fundit mare, magnaque surgunt

124 Hor Sat II 4, 62 mmundis fervent popinis 128 Lucr V 839 136 Verg Georg

IIII 416 (cf Mos 112) 137 Verg Georg III 28 magnumque fiuentem 138 Verg Georg III 423

agmma caudae solvontur 139 Claudian m Eutrop II 430 lam brevibus deprensa vadis 145 Ovid

Met III 597 telluris ad oras 146 sq Verg Aen III 196 sq magnaque surgunt aequora

117 pimeeis X est tendere X multis X, in ulhs X* 118 namque GXX, namque^ Z nam

neq, B (neq, in ras ), namque et Ug sohd^que Z 119 secmentis OX 120 mc mai htt in B,

hmc X 121 ramis X* (n m 2 ) 122 cenoque XZ, coenoque X 123 hinc X nullus X letus

Z, latus X 124 eruet X ohdo G (h ex u) mtore X propinus X 125 quis mai

htt m GB uolgi X, uulgi cet solacia Z (c m t tnut m 1 ) X, solatia OBX 126 puenbus

amis X 127 obsonia OBXZ obsenia pleo X 128 gemmas species X utrunque B et (om et) X*

129 qui] qu§ X necam X 130 sano X (o ex e), fano Iunt volgo mtercepto X 131 flumi-

neis O memorante X*, fortasse memorare 132 go*bio O, gobio mat litt in B, gbbio X gemi-

ms maioi O, maior geminis cet volgo pohce X 134 prospexique XZ, prospexitque X* -lubas

post gobio X* (corr m 2 in mg ) lmitans Lachmann Boeckmg barba B 135 nunc mai litt in

O, hunc X* celebrare BX* sulure X 136 uelud X perductum Q (c ex r) ohua X

137 delflna BZ 138 ms X corpora X soh X 139 defensa codd volgo, deprensa Lach-

mann (ef v l Claudian in Eutrop II 430) ulh X 140 aut XX volgo tranquillo Christ

mollins X m amne] magnae X 141 npae O (iinras) 142 dit aquae O 144 tahs mai

htt in O adlanhaco GX, athlanciaco Z, adantiaco X* condam X ballena OXX profunda X

145 s|o X horas Z 146 pehtur X surgunt] fundit X

MOSELLA (XVIII) 87

aequora vicinique timent decrescere montes.

hic tamen, hic nostrae mitis balaena Mosellae

exitio piocul est magnusque honor additus amni
150 Iam liquidas spectasse vias et lubrica pisces

agmina multiplicesque satis numerasse catervas

inducant aliam spectacula vitea pompam

sollicitentque vagos baccheia munera visus,

qua subhmis apex longo super ardua tractu
155 et mpes et aprica lugi flexusque sinusque

vitibus adsurgunt naturahque theatro

Gauranum sic alma iugum vindemia vestit

et Ehodopen proprioque nitent Pangaea Lyaeo

sic viret Ismarius super aequora Thracia colhs ,
i6o sic mea flaventem pingunt vineta Garumnam

summis quippe iugis tendentis in ultima clivi '

conseritur vindi fluvialis margo Lyaeo,

laeta operum plebes festinantesque coloni

vertice nunc summo propeiant, nunc deiuge dorso,
165 certantes stolidis clamonbus inde viator

riparum subiecta terens, hmc navita labens

piobia canunt seris cultoribus adstrepit ollis

et rupes et silva tremens et concavus amnis
Nec solos homines delectat scaena locorum
170 hic ego et agrestes Satyros et glauca tuentes

Naidas extremis credam concuirere ripis,

capripedes agitat cum laeta protervia Panas

insultantque vadis trepidasque sub amne soiores

148 Stat Achil) I 462 decrescere montem 157 Symmaeh Epist I 8 ubi cormger Lyaeus operit

superna Gaun, Stat Silv III 1, 147 speetat et Icario nemorosus palmite Gaurus 158 Verg Georg IIII

461 sq 159 Verg Georg II 37 sq luvat Ismara Baccho conserere 165 sqq Hor Sat I 7, 29 sqq

expressa arbusto regent convitia , durus vindemiator et mvictus , cui saepe viator cessisset magna conpellans
voce cuculum 170 sqq Stat Silv II 2, 100 sqq saepe per autumnum lam pubestente Lyaeo conscen-

dit scopulos noctisque occulta sub umbra palmite maturo rorantia lumina tersit Nereis et dulces rapuit de
collibus uvas saepe et vicino sparsa est vindemia fluctu et Satyri cecidere vadis , udamque per undas Do-
rida montam cupierunt prendere Panes

148 mitissima X* (corr m 2 ) ballena OBX, balla X mossollae X 149 magnusque Z

Boecking, magnoque cet volgo honore X additui BX Boeckiny ulh amm Z 150 lam

e e uitea

mai litt vn GZ pisces 6 151 numeras sacatur uas G enumerasse (om que) B 152 uitae

, idua

G ponpam X 153 bachaia B, bacheia Z, bachea X*, bacc e X 154 agmina Z 155 aprica

O (p ex b), apica X , flexusq' Q (q' ex u), flexuque X smque X, sinuque Vg 156 assurgunt

BZX 157 almo X iieotit Z (n ex u) 158 rodopen Z, hrodopen X, rhodopem X pangea

GZ, pagea X, panchea BX lieo BZ, ly e X* (e m 2 ) 159 uret X lsman X* tracia GZ, t h facia

B, tratia X 160 fluentem G Vg garonnam G, garunnam BX 161 chui B (chu m ras )

162 uiridi* B (s eras ), uinde X lieo BZ margalia eo X 163 plaebes X* que X* (s v m 2 )

164 uerticem X* nunc] nun X dei mge Z (m 2 dedimge , m mg m 1 deiuge) doso X*

165 om X mde B (m ex nn) 166 nparum X (corr ex ripam) tenens G hic X
nauita O (uit ex ut) lambens X* 167 canunt sens] serunt X astrepit BZX 168 rupes]
rubens X 169 nec mai htt m. GB hommum G (li ex b) cet , hommes Ven 4 scena codd
170 ego] et ego Z ego ad agrestes (es ex os) satiros X glaca X* 171 nudas B, naidis X,
Naiadas Vg concurrere O (r alt m ras ) 172 cappedes Z, captpede X sagittat X pro-
teru'a Q, prouia X panos Z 173 uadis O (s v ), uadas X que (post tiepidas) om X

88 AVSONII

_ terrent, indocili pulsantes verbere fluctum

175 saepe etiam mediis furata e collibus uvas
inter Oreiadas Panope fluvialis amicas
fugit lascivos , paganica numina , Faunos
dicitur et medio cum sol stetit aureus orbe ,
ad commune fretum Satyros vitreasque sorores

i8o consortes celebrare choros, cum praebuit hoias
secretas hominum coetu flagrantior aestus
tunc msultantes sua per freta ludere Nymphas
et Satyros mersare vadis rudibusque natandi
per medias exire manus, dum lubiica falsi

18 5 membra petunt liquidosque fovent pro corpore fluctus
Sed non haec spectata ulh nec cognita visu
fas mihi sit pro parte loqui secreta tegatur
et commissa suis Iateat reverentia rivis
illa fruenda palam species, cum glaucus opaco

190 respondet colli fluvius, fiondere videntur
fluminei latices et palmite consitus amnis
quis coloi ille vadis , seras cum propulit umbias
Hespeius et vindi peifudit monte Mosellam 1
tota natant crispis iuga motibus et tiemit absens

195 pampinus et vitreis vindemia turget in undis
adnumeiat viiides derisus navita vites,
navita caudiceo fluitans super aequoia lembo,
per medium , qua sese amni confundit imago
collis et umbiarum confinia conserit amnis

200 Haec quoque quam dulces celebrant spectacula pompas ,

lemipedes medio ceitant cum flumine lembi
et varios ineunt flexus vuidesque pei oias
stiingunt attonsis pubentia germina pratis'
puppibus et proris alacres gestire magistros

177 Ovid Epist IIII 171 montanaque nurmna Panes Verg Georg I 10 piaesentia numma Fau/n

189 sqq Stat Silv I 3, 17 sqq nemora alta citatis mcubuere vadis, fallax responsat lmago frondibus et
longas eadem fugit unda per umbras 201 sqq Ermennci epigr 75 sqq remipedes medio cui certant

flumine lembi et vanos meunt flexus vindesque per oras stnngunt attonsis pubentia germma pratis

174 torrent X lnlocui X* ftuctns Z 175 saepe mai htt m G s e p& lam X (corr m 2 )

furatQ Z, furate XX (omnes om e) 176 oreadas codd corr Par panape Z 177 sugit X* pa-

ganica B (c ex t) Z (g ex i) funos Jt* 178 dicitur rnai Mt m G cume Z aureus 6 Boeckmg,

lgneus cet volgo (Verg Geotg II II 426 Aen VIII 97) 179 ut codd , ad Gronov satiros X

lo
181 cetas B, ce^tu Z 182 et cum msultantes X* (m om Vg ) 183 rapidusque B natanti X*

184 cum B 185 specunt X liqmdosque X (s s v m 2 ) 186 sed mai htt in GZ 187 fas Z

parte G (a ex o) •secreta G (r m ras ) tegantur ZX 188 riuis G (l pr in ras ) 189 fuenda X

conclaueus X opaco G (a ex u) 191 constitit X 192 quis mai litt in G protuht B

volgo, propulit Z (p alt ex t) um 'as Z (undas corr ) 193 profundit X, perfundit cet , perfudit Toll

moselam G 194 montibus B (n eras ) , Z (n exp ) 195 terget X* 196 admunerat G,

annumerat BZ Vg , anumerat X vindes] uites G densus] de riuis B 197 cadiceo X* flui-

tas X* (a ex a nfi) 198 confudit BZX* 200 haec mai htt in GB 202 oras G (o ex h),

horas B (h post add ) ZX* 203 gramma Boecking paratis G (a pi eras ) 204 pupibus ZX

alicris X, alacris B Vg gestire B

MOSELLA (XVIII) 89

205 impubemque manum super ammca terga vagantem

dum spectat

transiie diem , sua seiia ludo

posthabet excludit veteres nova giatia cuias

tales Cumano despectat in aequore ludos

Liber, sulphuiei dum per mga consita Grauri
210 perque vaporifen graditur vineta Vesevi,

cum Venus Actiacis Augusti laeta triumphis

ludere lascivos fera proelia iussit Amores,

qualia Nihacae classes Latiaeque tnremes

subter Apollineae gesserunt Leucados arces,
215 aut Pompeiani Mylasena pericula belli

Euboicae referunt per Averna sonantia cumbae

mnocuos ratium pulsus pugnasque iocantes

naumachiae Siculo quales spectante Peloro

caeruleus vindi reparat sub rmagine pontus ,
220 non aliam speciem petulantibus addit ephebis

pubertasque amnisque et picti lostra phaseli

hos Hypeiionio cum sol perfudent aestu,

reddit nautales vitieo sub gurgite formas

et redigit pandas inversi corpoiis umbras
225 utque agiles motus dextra laevaque frequentant,

et commutatis alternant pondeia remis,

unda refert ahos, simulacra umentia, nautas

lpsa suo gaudet simulamine nautica pubes ,

fallaces fluvio mirata ledire figuias
230 sicuti compositos ostentatura capillos

candentem late speculi exploiantis honorem

205 Verg Aen VII 382 mpubesque manus 206 Verg Ecl VII 17 posthabui tamen lllorum mea

sena ludo 211 sq Hor Epist I 18, 61 sqq partitur lyntres exercitus, Actia pugna te duce per pueros

hostih more refertur, adversarius est frater, lacus Hadna (cf Verg Aen VIII 675) Stat Silv III 1, 150 et
Lucnna Venus, cf Symmach Epist I 8 simul mnatat choreis Amathusium remdens Dione 216 Verg

Aen III 442 Averna sonantia silvis 223 sqq Ermenr epigr 78 sqq reddis nautales vitreo sub gurgite

formas et redigis pandas lnversi corpons umbras utque agiles motus dextra levaque frequentent et commu-
tatis alternent pondera remis , unda refert alios , simulaera humentia, nautas lpsa suo gaudet simulamme
nautica pubes fallaces fluvio mirata redire figuras

206 excidisse post spectat humi versus particulam alteram et imtium msequentis mtellexit Boeckmg, qui haec
supplevit vmdis qua surgit npa, colonus, non sentit spectant Z senea Z 207 excludxt B (x ex c),

excludet X 208 tales mai htt in G 209 sulphurei G (p ex s) cum codd , dum ego per om G

210 perquae G fortasse Vesaevi 211 actiacis X (c alt ex t m 2 , -tis Vg ) 212 lascuuos Q

preha B, pha ZX 213 miliacae X 214 artes X 215 mylesana 6 (a m 2 ) , milasena B (mila

tn ras ) ZX, missena Ug 21b sona n tia Q cymbe BX, cimbe. Z TJg 217 pulsos X lo-

cantes Q 218 syculo B spectata codd , spectante Lugd 219 pontes Q (ntes in ras ) 220 non

mai htt in Q aham rn Vg ephoebis Q Vg , ejphebis X 221 puppi ertasque X, puppi ar-

tasqne Vg amms codd , ammsque Barth faselh X 222 ypenonio Z §stn B (u m ras m 2 )

223 nauta#*les Q 224 rednt BX ubas X* 225 atque Z frequentant B (in ras),

freq e ntant Z (e m 2 ) 227 refer* G simulachra B (s ex b) ^umentia Q, humentia BZ,

humentms X* nautas G (n ex corr ) 228 suos J? similamme B, simulagmine 'X* 230 sic

mai litt in Q sic ubi codd , sicuti Speck 231 explorantis Q (is ex es), expectantis X

Avsonivs j 2

90 AVSONII

cum primum caiae nutrix admovit alumnae,
laeta ignoiato fruitur virguncula ludo
germanaeque putat foimam spectare puellae

235 oscula fulgenti dat non referenda metallo

aut fixas praetemptat acus aut frontis ad oram
vibratos captat digitis extendere crines
talis ad umbrarum ludibria nautica pubes
ambiguis fruitur veri falsique figuris

240 Iam vero accessus faciles qua ripa ministrat,

scrutatur toto populatrix turba profundo
heu male defensos penetrali flumine pisces
hic medio procul amne trahens umentia lina
nodosis decepta plagis examina verrit

24 5 ast hic, tranquillo qua labitur agmine flumen,
ducit corticeis fluitantia retia signis
ille autem scopulis deiectas pronus in undas,
mclinat lentae convexa cacumina virgae ,
inductos escis iaciens letalibus hamos

250 quos ignara doli postquam vaga turba natantum
lictibus invasit patulaeque per mtima fauces
sera occultati senserunt vulnera fem,
dum trepidant, subit indicium cnspoque tremori
vibrantis saetae nutans consentit haiundo

255 nec mora et excussam stridenti verbere piaedam
dexter m obliquum raptat puer excipit ictum
spiritus, ut tiactis quondam per inane flagellis
aura crepat motoque adsibilat aere ventus
exultant udae super arida saxa rapinae

26o luciferique pavent letalia tela diei

quoique sub amne suo mansit vigor, aere nostro
segnis anhelatis vitam consumit in auris
iam piger invalido vibratur corpore plausus,

237 Verg Aen XII 99 crmes -vibratos 243 Veig Georg I 142 alta petens pelagoqne alius tia-

hit umida hna 245 Verg Aen II 782 leni fluit agmine Thybris (Enn Ann 177 V leni fluit agmme

flumen) 255 Stat Achill I 27 nec mora et 260 Lucr I 147 (II 60 III 92 VI 40) lucida tela diei

232 ammouxt B (m ras ) 233 uirgungula Z 234 putant X* spectate X (r ex t alt nfi)

Vg 236 ftxas G (s post add ) praetendat X acus] auis B horam GBZ 237 libia-

tos Z, vibratis volgo cap at G, * captat B, coeptat Ald volgo 240 lam mai htt in G, nam X

facihs BZX 241 populatur B 242 heu G (e ex i) defensus G volgo piscis G volgo

243 am"e G umentV G, humentia cet 244 exagmina X* uertit G, ueriet X 245 hi X*

246 fena signis X 247 aut X* deiectas G, subiectas eet 248 lnclma* G conexa GBZ,

coilexa X, convexa Vm 249 mdutos BZ volgo, mclytos X, lmphcitos TJg aescis G, §scis BZ

loetahbus G, l^tahbus BZ, letabihs X \mos G, hamis X* 250 lgnota X p'qua GZ (pos-

quam'), ef 277 251 fa T cis G 253 mclytum X tremo X, tremendo Vg 254 uibrantes G

(e m l corr ) setae GBX consensit Z arundo X* 255 praedas X* 256 dextra X,

dextera Vg volgo raptat Z (s v ) 257 spc Z fractis codd , tractis ego 258 motuque G

adsibilat Z (1 ex b) 259 exultant mai litt m G u*d§ G (l eras ), undae X 260 loetalia G,

l^taha BZ 261 quique GZX, qu^que B, cuique lunt , quoique ego 262 anhelantis B volgo

consu**it Z (ps eras. , m s v. m 2 ) 263 mualidouibratur G (ou m ra* ) plausus B (s pr ex c)

MOSELLA (XVIII) 91

toipida supremos patitur iam cauda tremoies,
265 nec coeunt rictus, haustas sed hiatibus auias

leddit mortifeios expirans branchia flatus

sic, ubi fabriles exercet spiiitus ignes,

accipit alterno cohibetque foramine ventos

lanea fagineis alludens paima caverms
270 vidi egomet quosdam leti sub fine tiementes

collegisse animas mox in sublime citatos

cernua subiectum praeceps dare corpora in amnem ,

despeiatarnm potientes rursus aquaium

quos lmpos damni pner ineonsultus ab alto
275 impetit et stolido captat prensaie natatu

sic Anthedonius Boeotia per freta Glaucus

gramina gustatu postquam exitialia Ciices

expertus carptas monbundis piscibus herbas

sumpsit, Carpathmm subiit novus accola pontum
280 ille hamis et rete potens, scrutator operti

Nereos, aequoream solitus convenere Tethyn,

inter captivas fluitavit praedo catervas

talia despectant longo per caerula tractu

pendentes saxis mstanti culmine villae,
28 5 quas medius dirimit sinuosis flexibus errans

amnis et alternas comunt praetoiia ripas

Quis modo Sestiacum pelagus, Nepheleidos Helles

aequor, Abydeni freta quis miretur ephebi^

quis Chalcedonio constratum ab litore pontum,
290 regis opus magni, mediis euiipus ubi undis

Europaeque Asiaeque vetat concurrere terias?

non hic dira fieti rabies, non saeva furentum

proelia caurorum licet hic commercia linguae

mngere et alterno seimonem texere pulsu

279 Ovid Met XIII 903 alti novus mcola ponti 286 Stat Silv I 3, 25 alternas servant prae-

toria ripas 287 sq Stat Silv. I 3, 27 sq Sestiaoos nunc fama sinus pelagusque natatuni lactet et au-

daci mnctos delphinas ephebo 290 Hor Epist II 3, 65 regis opus 290 sq Stat Achill I 409 sq

292 sqq Stat Silv I 3, 29 sqq hic aeterna quies , nullis hic lura procelhs , numquam fervor aquis datur
hic transmittere visus et vooes et paene manus 293 Ovid Tnst III 11, 9 (V 7, 61, 10, 35) com-

mercia hnguae 294 Verg Georg IIII 49 concava pulsu saxa sonant

264 suhremos B 266 brancia GZ Vg , brantia BX 267 sic tibi B 268 alterno* B

(s eras ) 269 sio ubi lanea Z paiua B, paiana X* (m ex an m?) 270 uidi mai litt m G

loeti G, Igti BZX* 272 dare X (d ex cl) omne_ BX* in mg sup f 76 r cod B haec leguntur

nonne uides quam praua s mn 274 lmpios G 275 lmpedit A sohdo B, stalido X*

pnsare Z, pensare X* 276 sic mai htt m G boetia GBZX* dirces codd , circes Vg

277 p'quam Z 278 monbundus X 279 carpahum Z acola X*, mcola Schrader 281 ne-

reus B conuertere BZX tethin GZ, thetim B, theu X, tethim Vg 282 pr^da B 283 ta-

ha mai hlt in G cemla B (c^ m ras ) 284 mstantes Z tullae X* 285 quos BZX

exi n

fluctihus Z (exi m 2) 286 ammis G alternans X contra X, comit Vg alter {lac 8 litt )

petrona B 287 quis mai litt in G nephelgides X* 288 abhydem X* miratur X

ephoehi G Vg 289 calchedomo G, calcedomo BZX httore ZX 290 magnum codd , Magni

Freher 292 non mai litt m G seua B (m ras ) 293 praella BZ Vg chaurorum G,
caucrorum X* 294 plausu Z Boecking, lusii TJeinsms

12*

92 AVSONII

295 blanda salutiferas permiscent litora voces ,

et voces et paene manus lesonantia utrimque
verba refert mediis concuriens fluctibus echo

Quis potis mnumeros cultusque babitusque retexens
pandere tectonicas per singula praedia formas''

loo non hoc spernat opus dortynius aliger, aedis
conditoi Euboicae, casus quem fingere in auio
conantem Icanos patrii pepulere dolores
non Philo Cecropius, non qui laudatus ab hoste
clara Syracosii traxit ceitamma belh

305 forsan et msignes hominumque operumque laboies
hic habuit decimo celebrata volumine Marcei
hebdomas, hic clari viguere Menecratis artes
atque Ephesi spectata manus vel in arce Minervae
Ictinus, magico cui noctua perhta fuco

3io allicit omne genus volucres peiimitque tuendo
conditor hic forsan fueiit Ptolomaidos aulae
Dinochares, quadro cuii in fastigia cono
surgit et ipsa suas consumit pyiamis umbias,
iussus ob incesti qui quondam foedus amoris

315 Arsinoen Pharii suspendit m aere templi
spirat enim tecti testudme coius achates
afflatamque trahit ferrato crine puellam
hos ergo aut horum similes est credere dignum
Belgarum in teriis scaenas posuisse domoium ,

320 molitos celsas, fluvii decoramina, villas
haec est nativi sublimis m aggere saxi,
haec procurrentis fundata crepidine ripae,
haec refugit captumque smu sibi vindicat amnem
illa tenens collem, qui plurimus imminet amni,

325 usurpat faciles per culta, per aspera visus
utque suis fruitur felix speculatio terris

298 Verg Georg I 52 cultusque habitnsque looorum 301 sq Verg Aen VI 32 sq bis conatus erat

casns effingere rn auro, bis patriae cecidere manus 304 Verg Aen X 146 certamina belh 314 sqq Plin

N H XXXIIII 148 324 Verg Aen I 419 collem qui plunmus urbi lmminet

295 littora ZX 296 poene B utrifique G (m m 2 ), utrmque BZ, utruque X 297 con-

currit BZX eccho X* 298 qms mai htt in G, qui Par volgo po,test X* 299 theotomcas Z

300 non mai Utt m B sper n at Z gortimus OBX, gertinius Z ' Idis B 301 fri n gere Z

302 lacanos O, ycanos Z 303 laudatur ZX hocte B 304 syracusn OB, siracusn Z, siracusu

X (-sil m 2 }, Syracosn Par 306 uolumina ZX* margei OB (cf C I L I 1014 Margei, ex lapicidae

errore v 1013), mar (rel abscissis) Z, mergei X, Marci Pulmannus volgo 307 hebdomadas B, ebdomadas

X, ebdomas Vg , hebdomas Vindobon (as ex adas) menecratos codd corr Scal 308 vel] tibi X

rn arce] marce X* 309 bictmus O, hictinus BZX 'cui 'magico Z noctia Z faco X, foco Vg

311 conditor mai litt xn G hmc O ptolomaido O, Ptolemaidos Par volgo 312 quadra cm O

quadre cui B, quadro cui Z volgo, cedro (om cui) X, quadro oun Toll, cui quadrata Boecking, quadrata cui
Peiper chono Z (o pr ex u), conor A 313 lpse X suos Z 314 ab X fedus Z 315 pha-

r

rns Z 316 chorus OBX, totns Z, corus Lugd 317 afflictamque Par volgo thahit O se-

rato B, ferato X* 318 hos mai litt m G 319 scenas codd 320 decoramine BX 321 est] stat

Markland natura codd (quod fortaise defendi potest), nativi Lugd 322 procurrentes X 323 uen-

dicat Z 324 ulla tenus X amni B (amn m ras ) 326 atqne Z felix G, diues cet volgo

MOSELLA (XVIII) 93

quin etiam riguis humili pede condita pratis

conpensat celsi bona naturalia montis

sublimique minans inumpit in aetheia tecto,
300 ostentans altam Pharos ut Memphitica turrim

huic propnum est clausos consaepto gurgite pisces

apricas scopulorum mter captare novales,

haec summis innixa iugis labentia subter

flumma despectu iam caligante tuetur
335 atria quid memorem vhidantibus adsita pratis

innumerisque super nitentia tecta columnis

quid quae fluminea substructa crepidine fumant

balnea, ferventi cum Mulcibei haustus operto

volvit anhelatas tectoria per cava flammas,
340 inclusum glomerans aestu expiiante vaporem^

vidi ego defessos multo sudore lavacri

fastidisse lacus et frigora piscinarum ,

ut vivis fiueientur aquis, mox amne refotos

plaudenti gelidum flumen pepuhsse natatu
345 quod si Cumanis huc afforet hospes ab oiis,

crederet Euboicas simulacia exilia Baias

his donasse locis tantum cultusque nitorque

allicit et nullum parit oblectatio luxum

Sed mihi qui tandem finis tua glauca fiuenta
350 dicere dignandumque mari memorare Mosellam,

innumen quod te diversa per ostia late

incurrunt amnes*? quamquam differre meatus

possent, sed celeiant m te consumere nomen

namque et Promeae Nemesaeque admta meatu
*55 Sura tuas propeiat non degener ire sub undas,

Sura interceptis tibi gratificata fluentis

nobilius permixta tuo sub nomine, quam si

ignoranda patri confunderet ostia Ponto

te rapidus Celbis, te marmoie claius Erubiis
360 festinant famuhs quam piimum adlambere lymphis

337 sqq Stat Silv I 3 , 43 sqq an quae graminea suscepta crepidme fumant balnea et lmpositum n-
pis algentibus lgnem 9 quaque vaponfens lunctus fornacibus amms ndet anhelanles vicino flumine Nymphas'
342 Hor Epist I 3, 11 fastidire lacus 345 Stat Silv I 5, 60 nec si Baiams veniat novus hospes at>

ons 349 Verg Aen VI 327 rauca fluenta

327 qum mai htt in Q nriguis B p r atis Q 328 conpensat Z, compensat eet

329 lrrupit BX aethere BZX 330 aliam B, alta X* faros QBX mphitica turri* Z (s eras )

33 1 est Q (s v ) om Z, est susp ooncepto B, consepto cet 332 captate X 333 lugis lnmxa

X* 335 atna mai htt in QB alsita G" (d m^), assita Z 336 colonis % 337 subducta i.

338 aperto X 339 flamas Z 341 lauachn B 342 flumma B 343 refotes X*

cumanis
345 quod mai htt vn G cu anis Q hons Z 346 simulac ra B 347 tantus codd ,

tantum Mommsen 349 sed mai litt m QB 350 memorasse (om que) X Mosella Boecking

351 hostia G, hostia B (in quo h eras ) Z 352 quanqua QZX* 353 m te] uite_ X 354 nan-

que QBZ pio*ne§ Q, pronee BZ, pronea est X, et aquis Promae Bergk (Jahrb des Ver v Alt im

Bheinl LVJl 15) adducta X 357 nobilibus BX quasi X* 358 confundere* X (t m*)

hostia Z 359 gelbis Q volgo, belgis BZX, Celbis Scal erubrus BX volgo 360 adlabere G,

allabere Z, alabere X, allambere B

94 AVSONII

nobilibus Celbis celebiatur piscibus , ille
praecipiti torquens cerealia saxa rotatu
stridentesque trahens per levia marmora serras
audit perpetuos ripa ex utraque tumultus

36 5 praetereo exilem Lesuram tenuemque Drahonum,
nec fastiditos Salmonae usurpo fluores
naviger undisona dudum me mole Saravus
tota veste vocat, longum qui distuht amnem,
fessa sub Augustis ut volveret ostia muiis

«o nec minor hoc tacitum qui per sola pinguia labens
stiingit frugifeias felix Alisontia npas
mille alii, prout quemque suus magis impetus urget,
esse tui cupiunt tantus properantibus undis
ambitus aut mores quod si tibi, dia Mosella

S7 5 Smyrna suum vatem vel Mantua clara dedisset,
cederet Iliacis Simois memoratus in oiis
nec piaefene suos auderet Thybris honores
da veniam , da , Roma potens ' pulsa , oro , facessat
invidia et Latiae Nemesis non cognita linguae

«0 imperii sedem Romae tenuere parentes

Salve, magne parens frugumque virumque, Mosella
te clari pioceres, te bello exercita puhes,
aemula te Latiae decorat facundia linguae
quin etiam moies et laetum fronte serena

385 ingenium natura tuis concessit alumnis

nec sola antiquos ostentat Eoma Catones, ,
aut unus tantum iusti spectator et aequi
pollet Aiistides veteresque illustrat Athenas

Veium ego quid laxis nimium spatiatus habems

aoo victus amore tui praeconia detero' conde, _
Musa, chelyn, pulsis extremo carmine netis
tempus eiit, cum me studiis lgnobihs oti

363 Plm N H XXXVI 158 368 Verg Aen VIII 712 tota veste vocantem 372 Ovid Met I

580 moxque amnes aln qui qua tuht lmpetus lllos 381 Verg Georg II 173 sq salve, magna parens fru-

gum, Saturma tellus, magna virum 383 Ovid Tnst IIII 4, 5 patriae facundia hnguae 390 Hor

Carm 1 6, 12 laudes tuas deterere 392 Verg Georg. IIII 564 studns florentem ignobihs oti

361 celsis codd , Celbis Scal celebratus GBX volgo {quod fortasse defendi potest) 362 precepit

X* (e alt ex l rrfi) 365 trachorum B, drabonum Z, draconum X 366 salmone QBX 367 nauiger

mai htt in O molhs arauus BZX 368 vocat]lo(a£ Vg , locat X 369 feSta Z augusta X

hostia ZX 370 non X tacitam X 371 frug lf eras O (lf rrfi) foelix X ahsentia Z

372 cumcjue O, quenque BZ, quemque X, quaeque Vg suus an suis mcertum Z 373 tantus B

.. (us ex u) 374 mores] mole^ Vg volgo tibi si Vg 375 smirna ZX* 376 yliacis Z

symois BZ hons Z 377 tybris QB, tibris ZX 378 da Eoma] mihi roma BZX volgo

potens X (o ex e m tee ) ora Z, hora X* facessa B post v 379 quaedam excidisse videntui

380 Romaeque tuere Par volgo, Romae tueaie Boeckmg paientis Boeckvng 381 salue mai litt in

QB fngumque mosellam X 383 faecundia X* 384 seuera BX volgo 388 lllustrat om

X, ueteres qui clarat Vg 389 uerum mai litt vn Q quod QX 390 post amore lacuna in

membrana B (in mg tuo) tuo X 391 muschelim X* chelim B, chehn Z neos Q, netis

tis
B, necis X, neruis Z, nervis volyo 392 otn B, oia X

MOSELLA (XVIII) 95

mulcentem ciuas seniique apiica foventem

materiae commendet honos cum facta viiitim
395 Belgaium patriosque canam, decora inclita, moies,

mollia subtili nebunt mihi caimma filo

Pierides tenuique aptas subtemine telas

peicunent dabitur nostris quoque purpura fusis

qms mihi tum non dictus erit"? memorabo quietos
400 agiicolas, legumque catos fandique potentes,

praesidium sublime reis quos curia summos

municipum vidit proceres propriumque senatum

quos piaetextati celebris facundia ludi

contulit ad veteris praecoma Quintiliani
405 quique suas rexere urbes purumque tnbunal

sanguine et innocuas illustravere secures

aut Italum populos aquilonigenasque Britannos

praefecturarum titulo tenuere secundo

quique caput rerum Romam, populumque patresque,
410 tantum non primo rexit sub nomine, quamvis

par fuerit primis — festinet solvere tandem

errorem Fortuna suum libataque supplens

praemia iam veri fastigia reddat honons

nobilibus lepetenda nepotibus at modo coeptum
415 detexatur opus dilata et laude virorum,

dicamus laeto per rura virentia tractu

felicem fluvium Rhenique sacremus in undas

Caeruleos nunc, Rhene, sinus hyaloque virentem

pande peplum spatiumque novi metare fluenti,
420 fraternis cumulandus aquis nec praemia in undis

sola, sed Augustae veniens quod moenibus urbis

395 Stat Achill I 775 decora mchta 396 sqq Ermenr epist v 51 sqq molha Pyerydes subtih

carmrna filo non nebunt, dommi veste mtente mihi, Castahdes nec percurrent subtemine telas fusis namque
meis purpura sed dabitur Hor Epist II 1, 225 tenui deducta poemata fllo 397 sq Verg Aen VII 14

tenuis percurrens pectme telas (cf Georg I 294) 401 Hor Carm II 1, 13 msigne maestis praesidmm reis

405 sqq Verg Aen VI 661 sqq 407 Eimenr epigr 56 quam laudet populus hmc usque Bntannos

409 Verg Aen IIII 682 populumque patresque 418 Ermenr 61 Caeruleos hinc, Rhene, sinus Verg

Georg HII 335 hyah colore 420 Ermenr 63 fraterms cumulandus aquis

393 serjique Q (n,i in ras ), senuque X* 394 commendet] comfiioos X* (o alt mut. in d m 2 , v m 2 )

uirum X (que add m 2 ), uirorum Ug 395 cana Z mclyta more s X* (s m 2 ) 396 michi Z

397 pyendes Z tenuique captas X*, tenui captas XJg subtegmme X volgo 398 fustis X, fastis

Vg 399 qms mai htt in Q tc Z, tn X* memerabo Q , memorabo Z (bo m ras )

401 regis X 402 mumcipu* Q 403 protextati Q, praetex*ati Z 404 ueteres Z 405 re-

texere Q tnbunal 67 (un m ras ) 406 mnocuos X* 407 om X aquilogenasque G

408 perfecturarum X 409 romam om B popuhque codd corr Lugd 411 praefuent Qronov

volgo festinat codd , corr Boecking 412 hbitaque QZ 413 reddlt Z (e eras ), reddet Lugd

volgo honoies B (corr mi) Z (corr m 2 ) X 414 ad modo BZX ceptum Z 415 dete-

statur BZX et] est X 417 flumum Q (m ex nt) r h emque Z undis BZX volgo

418 — 420 post 445 X 418 ceroleos mai htt m G hialoque Z, haloque X 419 pando fc?

cumulandis X* (v m 2 ) 421 anguste X* uenies B

96 AVSONII

spectavit iunctos natique patrisque triumphos ,
hostibus exactis Nicium super et Lupodunum
et fontem Latiis ignotum annalibus Histri

425 haec profligati vemt modo laurea belli

hinc alias aliasque feret vos pergite iuncti
et mare purpuieum gemino propellite tiactu
neu vereare minor, pulchemme Ehene, viden
mvidiae nihil hospes habet potiere perenni

430 nomine tu fratrem famae securus adopta
dives aquis, dives Nymphis, laigitor utnque
alveus extendet geminis divoitia npis
communesque vias diversa per ostia fundet
accedent vires, quas Francia quasque Chamaves

435 Germanique tremant tunc verus habebere limes
accedet tanto geminum tibi nomen ab amni,
cumque unus de fonte fluas , dicere bicornis

Haec ego , Vivisca ducens ab origine gentem ,
Belgarum hospitns non per nova foedera notus,

i4o Ausonius, nomen Latium, patnaque domoque
Grallorum extremos mter celsamque Pyrenen ,
temperat ingenuos qua laeta Aquitanica mores,
audax exigua fide concino fas mihi sacrum
perstnnxisse amnem tenui libamine Musae

44> nec laudem affecto, veniam peto sunt tibi multi,
alme amnis, sacros qui sollicltare fluores
Aonidum totamque solent hamhe Agamppen
ast ego. quanta mei dedeiit-se vena hquoiis,
Burdigalam cum me in patriam nidumque senectae

450 Augustus pater et nati, mea maxima cura,
fascibus Ausoniis decoratum et honore curuli
mittent , emeritae post muneia disciplinae ,
latius arctoi praeconia persequar amnis

430 Ermenr 58 tempore qui longo salvus sit carus adopto 431 Verg Aen VIIII 26 dives ecum,

dives 433 Ermenr 62 communesque vias diversa per arva relaxas 434 sq Eimenr 64 sq acce-

dent vires, quas Francia quasque Chamaves Germamque tremant 436 Ermenr 67 accedet tanto gemi-

num tibi nomen ab amm 437 Ermenr 66 cumque unus de fonte fluas, dicere bicorms Verg Aen VIII

727 Rhenusque bicorms 438 sqq Verg Georg IIII 560 sqq haec canebam . Vergilium

audaxque luventa lbid III 122 deducat ongine gentem (cf 473 ab origine gentem) 449 Phn Epist

VI 10, 1 senectutis suae mdulurn 450 Verg Aen I 678 mea maxima cura

422 uinctos X nanque X* tiiumphos B {s eras ) 423 nigium codd , Nicium Rhenanut,

super est X luponudum codd corr Bhenanus , fortasse ad Lupodunum, quod coniecit Mommsen 424 la-

tus X hystri Z 426 hinc mai htt in G, mox cet volgo refer e t Z 427 gemino B

(o ex a) prope litora 6 tactu Z 428 heu X* 429 nichil Z, ml Lugd volgo

431 nymphis 6 (l m ras ) 432 extendit Vg 433 hostia G, hostia cet 436 amne Z,

anni X 437 uno Vg 438 uiuifica codd corr Scal 439 hospitus X (corr m^) non]

nunc % volgo f^dera Z notos X 440 latius codd corr Ven * 441 pyrenem G

442 aquitama BZ Vg , eqmtama X 445 uemam* Z t Z (in ras ) 447 agamppem G, aga-

nippe B 448 ast mai Utt m G tanta X 449 burgundigalam G (gun eras ) nudum-

que it 450 a v gustus G natus Ven * volgo 452 tempoia BZX volgo

MOSELLA (XVIII) 97

addam uibes tacito quas subterlaberis alveo,
455 moeniaque antiquis te piospectantia muiis

addam praesidns dubiarum condita lerum,

sed modo secuns non castra, sed horiea Belgis

addam fehces npa ex utiaque colonos

teque mter medios hommumque boumque laboies
460 stringentem npas et pinguia culta secantem

non tibi se Ligei antefeiet, non Axona piaeceps,

Matrona non, Gralhs Belgisque mtersita fims,

Santonico refluus non lpse Caiantonus aestu

concedet gelido Duiani de monte volutus
4 65 amnis et aunferum postponet Gallia Tamen

msanumque luens pei saxa lotantia late

m mare puipureum, dominae tamen ante Mosellae

numme adorato, Tarbellicus lbit Atuirus

Cormger externas celebiande Mosella per oras,
470 nec solis celebiande locis, ubi fonte supiemo

exeiis auratum taurmae frontis honorem,

quave tiahis placidos sinuosa per arva meatus

vel qua Geimanis sub poitibus ostia solvis

si quis honos tenui volet aspnare camenae ,
475 peidere si quis m his dignabitur otia musis,

lbis in ora hominum laetoque fovebeie cantu

te fontes vivique lacus te caerula noscent

flumina, te veteies, pagorum glona, luci

te Diuna, te sparsis mceita Druentia npis
4 80 Alpimque colent fluvii, duplicemque per urbem

qui meat et Dextrae Rhodanus dat nomina lipae

te stagnis ego caeruleis magnumque sonoris

amnibus, aequoreae te commendabo Caiumnae

455 Verg Georg II 157 flummaque antiquos supter labentia muros 459 Verg Georg I 118 ho-

minumque boumque labores 460 Verg Aen VIII 63 stnngentem npas et pinguia culta secantem

466 Verg Aen X 362 saxa rotantia late 467 Verg Georg IIII 373 ni mare purpureum 469 Verg

Aen VIII 76 sq celebrabere cormger 471 Verg Georg IIII 371 et gemma auratus taunno cor-

nua voltu 476 Hor Epist I 3, 9 Komana venturus rn ora 477 Verg Georg II 469 vivi-

que lacus 482 sq Verg Aen XII 139 stagms flumimbusque sonons

vv 454 sq in mg m 1 X 454 tanto qui X subterlaben s X* 455 moe°maque X, menia-

que Z antiquis X (o del ) 457 non] nunc X horea X 461 non mai litt m G

anxona B, anxona Z 462 Gallos Belgasque anonym apud Pulmannum volgo flnes codd , flms

Puhnannus 463 santomcus 6, xantomco X* profluus codd corr Lugd 464 concedes Scal

volgo duraui X 465 postponat X tandem X, Tarnem Lugd volgo 468 nomme codd

corr Lugd tarbellus X*, tarbelhus cet , Tarbellicus Accursius atuinus Z lbi aturrus X

(o «as *) 469 cormger mai Utt in 6 celebranda QX mosella p oras B (m ras ), moselle

per horas Z 470 celebrande 6 (e corr ), celebranda X superno O 471 taunnthes Z

472 quaque codd , quave Boecking placido X* 473 portubus Basihensis volgo hostia Z

(h eras ) soluis Z (s pr in ras ) 474 ualet Z 475 si quis* (om m his) B 479 dnma B

480 a pinique Z 483 om X garonnae 6, garunn§ BZ Explic Decimi Magm Ausonn Mo-

sella 67, Expl Mosella B, Exphcit Moysella Ausonn X Deflcit reliquum Mosellae XJg , in codice Vindo-

bonensi, de quo supra diximus , manu alia (forta*se Conradi Celtis) haec sunt adscnpta Eius carmmis ulti-
mus nersns is est Amuibus equoree te commendabo Garumn^

Avsonivs ^ 13

98 AVSONII

XVIIII. ORDO VEBIVM NOBILIVM.

Pnma urbes mter, divum domus, aurea Roma (ij 285

(VP)

Constantinopoli adsurgit Caithago prioii, (ii) 286

non toto eessura gradu, quia tertia dici
fastidit, non ausa locum speiare secundum,
5 qui fuat ambarum vetus kanc opulentia praefert,
hanc fortuna lecens fuit haec, subit ista novisque 5
excellens meiitis veterem praestringit honoiem
et Constantino concedere cogit Elissam
accusat Carthago deos iam plena pudons,
10 nunc quoque si cedat, Romam vix passa priorem

conponat vestros fortuna antiqua tumores io

ite pares, tandem memores, quod numine divum
angustas mutastis opes et nomma tu cum
Byzantina Lygos, tu Pumca Byrsa fuisti

i5 Tertia Phoebeae lauri domus Antiochia, (ni) 287

vellet Alexandn si quaita colonia poni

ambarum locus unus et has furor ambationis

in ceitamen agit vitiorum turbida vulgo

utraque, et amentis populi male sana tumultu 5

20 haec Nilo munita quod est penitusque repostis

insmuata locis, fecunda et tuta superbit

illa, quod infidis opponitm aemula Persis

et vos ite pares Macetumque adtollite nomen

magnus Alexander te condidit illa Seleucum io

25 nuncupat, ingenuum cuius fuit ancora signum,

XVIIII 6 Veig Aen II 325 fuit Uram 12 Ovitl Fast VI 99 lte pares Verg Aen V 56

(VI 368) numine divom 14 Verg Aen I 367 20 Verg Aen VI 59 pemtusque repostas

XVIII Incvpit ordo urhium nobihum V, Decn Magm cathalogus urbium nobilmm de Roma Con-
stantmop et Cartag P, Decius Magnus Ausomus in cathalogo urbium nobilmm T (quocum comentit Med )
Decn Magni Ausonn catalogus urbmm nobihum Vg In T hi leguntur vv atque hoc ordme 86 — 91 12 —
14 46—63 92—97 35—45 27—34 73—80 107—109 116—127 129 130 135—141 143—145 167
168 1 i roma V (in mg m ant ), de Roma Constantmopoh et Carthagine Vg mtedni V (u in

ras »n 2 l 2 n constanti iii nopolis et cartago V (in mg m ant ) constanti**nopoli V (h eras )

cartago V 3 quia] qui V 5 fuit codd volgo, fuat Barth apulen P 6 subnt P

nouis _

nobq s V (noms m 2 ) 7 perstrmxit P Vg 8 elyssam P 9 acusat P dcs P

10 nunc] huic Heinsms 12 de carthagme et constantinopoli T quo V numine V (a pr

mutas tis

m ras wi 2 , n m 2 , hmine m 1 ut videtur) 13 angustas*** V (tis eras , tis s v add m ant), augu-

stas mutastis P (in quo onustatis) T quum V huzantma V, bicantina P, Bizantina T Vg hgos

V, hcos P Vg , hces at (ah Med ) tu T bursa P, birsa T 15 iiii anthiotia v et alexandna V

hn m mg ant ), de antiochia et alexandna P Vg phebee P antiochio P 16 alexandre P,

Alexandne Vg si] se V 19 aet V 21 secunda VP tuta] tu P foecunda situque

Vg 22 pressis V 23 in acetumque P, macedumque Vg attolhte P Vg 25 mgenitum
P mgemtus avus Vg anchora P Ug

ORDO VRBIVM NOBILIVM (XVIIII) „ 99

quahs musta solet generis nota certa per onmem
nam subolis senem nativa cucumt lmago

Armipotens dudum celebran Galha gestit (iin) 288

Trevericaeque uibis sohum, quae proxima Kheno
30 pacis ut in mediae gremio secuia quiescit,
imperh vnes quod alit, quod vestit et armat
lata per extentum procununt moenia collem 5

largus tianquillo praelabitur amne Mosella,
longmqua omnigenae vectans conmercia terrae

35 Et Mediolani mira omnia, copia rerum, (V) 289

innumeiae cultaeque domus, facunda viroium

ingenia et mores laeti, tum duplice muro

amplificata loci species popuhque voluptas ,

circus , et mclusi moles cuneata theatn , 5

40 templa Palatinaeque arces opulensque moneta

et regio Herculei celebns sub honore lavacri

cunctaque marmoreis ornata penstyla signis

moeniaque in valli formam circumdata limbo

omnia quae magnis operum velut aemula formis io
45 excellunt nec mncta premit vicinia Romae

Nec Capuam fpelago cultuque penuque potentem, (vi) 290

dehciis opibus famaque priore silebo,

fortuna variante vices , quae freta secundis

nescivit seivare modum nunc subdita Eomae
50 aemula, nunc fidei memor, ante mfida, senatum 5

sperneret an coleret dubitans, speraie curules

Campanis ausa auspiciis unoque suorum

consule, ut impenum divisi adtolleret orbis

quin etiam rerum dommam Latnque parentem
55 adpetiit bello, ducibus non freta togatis, 10

26 Verg Georg III 158 contmuoque notas et noraina gentis murunt 39 Verg Aen V 064 cuneos-

que theatn 49 Verg Aen X 501 sq nescia servare modum, rebus sublata secundis 50 Hor

Epod 16, 5 aemula nec virtus Capuae

26 cera V 27 sobolis P Ug cucurit ymago P 28 vi treuens V (m mg m ant ),

de treueri PT Ug (Med add septimo loco eam ponit) gestis PT Ug 29 reno P 30 m

om P me diae V (me m 2 ) secura P (cur m ras m 2 ) 31 mperii P lmpernque uiros Ug

32 procumt V, procur P (m mg m 2 procurrunt) 33 perlabitur PT Ug 34 tn mg inf mi V

ommgenus PT Ug nectas T commertia T Ug 35 vn Et mediolanum V (in mg m ant ), de

mediolano PT Ug mediolanum P 37 et mores laeti VP, antiqui mores cet cum P dup-

plice V 38 amphcata P 39 mclusi V (i alt add m 2 ) 40 arces V (m mg m 2 ul domus),

ua

arcens P 41 om P labauacn V (fmt labacn) 42 fstyla V, penstula P, penstila T

43 circundataque P limuo V (m mg m 2 al lubro), lybo T, labro Scal volgo 45 excollunt P

luta V 46 vin capua V (m mg m ant ) , de capua PT Ug pelagoj largo Hemsius , agrorum temp-

tabam, post v d6 fortasse unus excidit versus cultu T Ug poenuque T 47 famaque fama T

(alt fama del ) silobo P, solebo T (corr m 1 ) 48 uaria V 49 nescit V 50 nunc] non

T, num Ug , tunc Scal volgo at V, aut cet , anne Scal volgo, ante Heinsvus mnda V (a m

ras m 2 ) 51 han V collet P dubitat T currules T 52 buorum cosule T

53 diuisit V atoleret P, attolleret T Ug 55 ad*petnt V, appetnt cet non] nunc T

13*

100 AVSONIl

Hanmbahs lmata aimis deceptaque in hostis
servitium demens specie tiansivit enh
mox ut in occasum vitns communihus acti
coniuerunt Poeni luxu, Campania fasto,
60 (heu numquam stabilem sortita superbia sedem') 15
llla potens opibusque valens, Roma altera quondam,
comeie quae panbus potuit fastigia coms,
octavum leiecta locum vix paene tuetui

Non erat lste locus mento tamen aucta recenti (vii) 291

65 nona mtei claras Aquileia ciebens uibes,

Itala ad Ulyiicos obiecta colonia montes,

moenibus et portu celebemma sed magis lllud

eminet, extremo quod te sub tempore legit, 5

solveiet exacto cui sera piacula lustio
70 Maximus , armigen quondam sub nomme hxa

felix, quae tanti spectatnx laeta timmphi

punisti Ausonio Rutupinum Maite latronem

Pande, duplex Arelate, tuos blanda hospita poitus, (Viii) 292

Gallula Roma Arelas, quam Naibo Martius et quam

75 accolit Alpmis opulenta Vienna colonis,
piaecipitis Rhodani sic mtercisa fluentis,
ut mediam facias navah ponte plateam , 5

per quem Romani conmercia suscipis orbis
nec cohibes populosque ahos et moenia ditas

8 Galha quis fruitui giemioque Aquitamca lato

Clara mihi post has memoiabeie , nomen Hiberum , (vmi) 293

Hispahs, aequoreus quam piaeterlabitur anmis,
submittit cui tota suos Hispania fasces
Coiduba non , non aice potens tibi Tairaco ceitat
85 quaeque sinu pelagi lactat se Biacaia dives ">

73 cf Claud Rut Nam I 155

5b anmbahs T 57 transire V henh codd 58 hoccassu uitns V (is in ras umus htterae m 2 )

comumbus P 59 coruerent V, corruerunt P, quo ruerent T, coiruerent Vg festo V (in mg al

fasto) cet , fastu Lipsms volgo 60 nunquam P Vg supbia V 61 lra T condam P

64 vnii aquileia V [m mg m ant ), de aquilegia P, De Aquileia Vg orat P ste V tu P

rece* 1 V (e m ant in ras , ti add m ant ) 65 alulle ia V (aquile m 2 ) 66 Itala] lsta P Vg

lllyncos V (y ex l m 2 ) Vg , llluncos P 67 lllut V, om P Vg 68 e*mmet V 69 soluit P,

soluent Vg sera V, lusta cet (cf XXI 1, 41) volgo lustro V, bello cet 70 lixae codd , hxa Suse

71 tnhumphi V 73 x arelas V (tn mg m ant), de uienna P Vg , de ailetensi urbe T prode PT Vg

arelate roma om PT Vg Arelas tutos Heinaius blada V (a alt m 2 m ras ) por us V

(p ex c vel t corr et tus add m 2 ) 74 narrbo V (b corr ex o'), nabo P marcius V 75 opu-

lenta coloma T (colonia del ) 76 rodam T mtercissa P 78 Eomani] rerum P comercia V,

comertia T, comercia Vg 79 coibes V ahs T 80 fluitur T acquitamca P, aquitama Vg

volgo 81 xi hispahs V (in mg m ant ), de tarrachonm P, De Emerita et Taracone Vg cara V,

cura P, lure Vg , clara Toll hos VP nume V hibernum P 82 hispahs V, ementa cet

paterlabitur V 83 sumittit V tota V (o ex u) hl spama V (hi m 2 ) 84 xn cordoba

xiii tarraco V (in mg m ant ) non non] hinc non V, alterum non om Vg tarracho P, Taraco Vg

85 xiiii bracara V (in mg m ant ) brachara P Vg dues P

ORDO VRBIVM NOBILIVM (XVIIII) 101

Nunc et tenigenis patnbus memoremus Athenas, (X) 294

Pallados et Consi quondam certammis aicem,
pacifeiae piimum cui contigit aibor olivae,
Attica facundae cuius meia glona hnguae,
90 unde pei Ioniae populos et nomen Achaeum 5

veisa Griaia manus centum se effudit in mbes

Quis Catinam sileat, quis quadiuplices Syiacusas^ (XI) 295

hanc ambustorum fiatium pietate celebrem,
lllam conplexam mnacula fontis et amms,
95 qua maris Ionii subter vada salsa meantes

consociant dulces placita sibi sede hquores, 5

incoriuptarum miscentes.oscula aquarum

Non umquam altncem nostii reticebo Tolosam, (xn) 296

coctilibus muiis quam cncuit ambitus mgens
100 perque latus pulchro praelabitur amne Garumna,

mnumens cultam populis, confima propter

nmguida Pyrenes et pinea Cebennarum, 5

mter Aquitanas gentes et nomen Hiberum

quae modo quadruplices ex se cum effudent urbes ,
105 non ulla exhaustae sentit dispendia plebis,

quos genuit cunctos giemio conplexa colonos

Nec tu , Maitie Narbo , silebere , nomme cuius (xni) 297

fusa per inmensum quondam provincia regnum
optmuit multos dommandi iure colonos
no msinuant qua se Giais Allobroges ons

excluduntque Italos Alpina cacumina fines . 5

qua Pyienaicis nivibus dirimuntur Hiberi
qua rapitur piaeceps Ehodanus genitoie Lemanno
mteiiusque piemunt Aquitanica rura Cebennae

Verg Aen VIII 116 paciferaeque olivae 95 Verg Aen V 158

86 xv athena V (in mg m ant ), de athems cet troiugems T 87 palados P cossi P

Vg , cessi T 90 pai P 9t grana V se flunt P, se fudit T Vq 92 xvi catina xvn si-

racusae V (m mg m ant ) , de tathma (cathima P) et syiacusis (Bica add P) eet cathima P, cathmam

T Vg quis] aut T qdrup^ocs siracusas P 94 complexam T Vg miracula P pon-

tis T omnis T 95 qua V hionn V 96 cum sotiant T, consociat Vg placida T

sibi] suiit P 97 mcorruptaium V (a ex o) 98 xvni tolosa V (in mg m ant ), de tholosa P Vg

uqua V (qu m ras m 2 , _ _ add m 2 ) ultncem V (eori m 2 ) tholosam P Vg 99 cocti-

hus V quos P Vg 100 pulcro VP perlahitur P Vg anne P ga*runa V(veras),

garmna P 102 pirenes P, Pyrhenes Vg caebennarum V, quod fortasse retinendum, Gebennarum

Vg 104 ex s equfi V (s nfi) urbis V 105 exaustae VP 107 xvini narbo V (m mg m

ant ), de narbona cet marcie VP numine V 108 immensum T Vg quondam] o P

109 optmuit P, obtinuit cet 110 msmuant 116 fuit om T 110 <C esse cauis V, q sese

caius P, qua sese grans Vg , qua se graiis Ald , qua se Sequams Scal (Secanis Vvn ) volgo, qua Sequanicis
(rectius Sequanicis se) Hemsius allobrogis oris V, allobrogessons P 111 italis P ltalosalpia V

(osalpi n m ras m 2 ) fenes V 112 pirenacis P Pyrenaeis Vg 113 om P Vg rodanus

V 114 acquitamca P gebenne P Vg

102

AVSONII

ii5 usque in Teutosagos paganaque nomma Belcas,

totum Narbo fuit tu Gallia prima togati 10

nommis attollis Latio proconsule fasces
quid memoiem poitusque tuos montesque lacusque,
quid populos vano discrimme vestis et oris^

120 quodque tibi Pano quondam de marmore templum

tantae mohs erat, quantam non sperneret ohm ib

Tarquinius Catulusque iterum postremus et ille ,
aurea qui statuit capitoh culmina, Caesar 5 ?
te maris Eoi merces et Hiberica ditant

125 aequora, te classes Libyci Siculique profundi

et quidquid vario per flumma, per freta cursu 20

advehitur, toto tibi navigat orbe cataplus

130

135

Impia lamdudum condemno silentia, quod te,
o patna, insignem Baccho fluviisque vinsque,
moribus ingemisque hominum procerumque senatu,
non intei pnmas memorem, quasi conscius urbis
exiguae inmeritas dubitem contingere laudes 5

non pudor hinc nobis nec enim mihi barbaia Rheni
ora nec arctoo domus est glacialis m Haemo
Buidigala est natale solum, clementia caeli
mitis ubi et riguae larga indulgentia tenae,
ver longum brumaeque novo cum sole tepentes 10

(XIIII) 298

120 Ovid ex Ponto IIII 8, 31 de Pario templum marmore Veig Aen IIII 457 (VI 69) de mar-

raore templum 121 Verg Aen I 33 tantae molis erat 123 Sil It III 623 aurea Tarpeia ponet

capitoha rupe 127 Mart XII 74, 1 dum tibi Nihaous portat crystalla cataplus, cf Marcell de med 67

et quicquid confert medicis Lagaea cataplus 137 Hor Carm II 6, 17 sq ver ubi longum tepidasque

praebet Iuppiter brumas Verg Georg I 288 cum sole novo

115 Tectosagos volgo panaque P, pana quae Vg pnmaevo nomme Par volgo belcos P,

Belgas Vg , Volcas voigo v 116 inde a tu ei 117 sic scnpU sunt in T tu m Gallia togati nommis pnma

(cet om ), deinde post versus unius spatium 118 quis memoret portus tuos et montes et lacus 118 sq quis

memoret quis codd corr Brandes fontesque Hemsius 119 uirio P, uanos T 120 om T

uario condam P, quondam uano Vg volgo vv 121 — 127 sic scrtph sunt m T cuins tanta moles erat quantam

non sperneret ohm | tarquinus (tarqumius Med ) et getulus et lterum miles ce^sar | qm capitoha culmina aurea
statuit | te mans onentahs et lben merces ditant | te classes libici (lybici Med ) et sinih (siculi Med ) pro-
fundi | et quicqmd uario cursn per flumma et per freta | aduehitur toto tibi orbe nauigat 121 tanta P

122 ge tu lusque V, getulusque PT Vg , Catulusque Lugd lter P 123 capitolu V, capitoha PT Vg ,

124 col P hibenca V, hiberiori P 125 libici sucidique P 126 qmcquid PT Vg 127 ad-

ueitur V xaTa'ir?.ous Lugd volgo 128 xx burdigala V (in mg m ant ), de burdegala ex qua fuit

autor iste ausomus P, De Burdegala ex qua fuit Ausomus Vg , de burdegali urbe T 128 om T

condemno* V (s eras ) vv 129 et 130 sie scnpti sunt in T o patna te msignem dico vms monbus

mgenns hommum | et procerum senatu umo et aquis 129 patna V bacco V, bacho P flui y s-

que V (y m 2 ) 130 mgenisque V senatum V 131—134 om T 131 in ter V (ter m%)

cosius orbis V 132 exigue munenco P Vg (om dubitem Arctoo) 134 mhemo V, lmmo P,

m lmo Vg vv -1 35 — 145 sic scnpti sunt m T burdegalia est mihi natale solum | ubi mitis est caeh

clementia | et lrriguae terrae mdulgentia laiga | uer enim longum et bruma lbi breuis est | subter quoque luga
trondea feruent fluenta | lmitata mannos meatus | quadra etiam lbi murorum species | sic altis tumbus ar-
dua | ut sumitates (summitantes Med ) mtrent nubes aereas (aerias Med ) | latas habet plateas et lespondentes^
mdirecta compzta portas | per medium autem urbis fontani | flumims alueum 135 burdegale P Vg

ast Hemsius 137 138 uer longum brumaeque breuis uiga irondea subt (subsunt Vg volgo) P Vg volgo

OEDO VRBIVM NOBILIVM (XVIIII) 103

aestifluique amnes, quoium iuga vitea subter

feivent aequoreos imitata fluenta meatus.
140 quadrua muioium species, sic turnbus altis

ardua, ut aenas intrent fastigia nubes

distinctas interne vias miiere, domorum 15

dispositum et latas nomen servaie plateas,

tum lespondentes directa m compita poitas
145 pei mediumque urbis fontani fluminis alveum

quem pater Oceamis refluo cum impleveiit aestu,

adlabi totum spectabis classibus aequoi 20

quid memorem Pano contectum marmore fontem

Euripi fervere freto'? quanta unda profundi'
150 quantus m amne tumoi ' quanto rmt agmine praeceps

maiginis extenti bis sena per ostia cursu,

mnumeios populi non umquam exhaustus ad usus ' 25

hunc cuperes, rex Mede, tuis contmgere castris,

flumina consumpto quoin defeeere meatu,
155 huius fontis aquas peregiinas ferre pei urbes,

unum prae cunctis solitus potare Choaspen

salve, fons ignote ortu, sacei, alme, perennis, 30

vitree, glauce, profunde, sonore, inlimis, opace

salve, urbis genius, medico potabihs haustu,
100 Divona Celtarum Imgua, fons addite divis

non Aponus potu, vitrea non luce Nemausus

puiior, aequoreo non plenior amne Timavus 35

hic labor extremus celebres collegeiit urbes

utque caput numeri Roma inclita, sic capite isto
165 Burdigala ancipiti confirmet vertice sedem

haee patiia est patrias sed Roma supervenit omnes

diligo Burdigalam, Romam colo civis m hac sum, 40

consul m ambabus cunae hic, ibi sella curulis

146 Paull Pell carm. euch 44 sqq (qui h l. simul XII 26 respexisse videtur) 147 Verg Aen

X 269 totumque adlabi elassibus aequor 150 Verg Georg I 322 agmen aquarum 157 Verg Aen

VIII 301 salve decus addite divis (Claud CaTm mm XXVI 67) 162 Verg Aen I 244 sq

138 estiflmtq s V, aestifluique Vin 139 Imitata P 141 aereas PT Vg 142 om P Vg

distmcte V, distmctas Seal mirere** V (r pr m 2 ex s, miserere, ut videtur, m 1 ) 143 dispositu

et Vg placeas P 145 ahceum P vv 146—166 om T 146 quum V 148 contectam P

149 euripe V feruoe P umbra V, unda P Vg 150 om V (nm forle is versus olvm m

mg inf erat scriptus, ubi versus nune erasi vncerta quaedam extant vestigia) pces P 151 margme

Vg volgo contenti P Vg volgo hostia cursus P Vg , ostia cursus volgo 152 om P Vg

exaustns V 153 rex re medeti' P comungere Vg volgo 154 comsupto V quii V, quem

P Vg volgo, quom ego 156 per cunctas codd volgo, corr Heinsvas portare codd volgo, potare

Hemsius coaspen P, Choaspem Lugd volgo 158 sone P ilhmis P Vg 159 urbi 8 V

(s m 2 ») austu P 160 Dmona Vg addice P diues V (e in y mut ), diuus P

161 potui V nemeausns V 162 tymauus P 163 colle ge nt V (ge m 2 ) 164 sto V

165 uurdigala V, Burdegala Vg 166 patria sed V omnis V vv 167 et 168 in T sic sunt

scripti Idem Ausomus (deinde versus unvus spatium) diligo burdegalam romam colo cmis m llla | s (scihcet s v )
burdegala consul m ambabus (om cunae curuhs) 167 ciuis m llla P Vg 168 mic V

Exphcit Decn Magnn Ausonn lllustnssimi uiri cathalogus urbium nobihum P, Decn magni Ausonu Catalogus
Vrbiu nobihu flnit Vg

104 AVSONII

XX. LVDYS SEPTEM SAPIENTVM.

AVSONIVS CONSVL DREPANIO PROCONS SAL

Ignoscenda istaec an cognoscenda rearis, (i) 299

adtento, Drepani, peilege mdicio (VP)

aequanimus fiam te iudice, sive legenda,

sive tegenda putes caimma, quae dedimus
5 nam primum est meruisse tuum, Pacate, favoiem 5

proxima defensi cura pudoiis erit
possum ego censuram lectons ferie seven

et possum modica laude placeie mihi
novit equus plausae sonitum cervicis amare,
10 novit et intrepidus veibera lenta pati 10

Maeonio qualem cultum quaesivit Homero

censoi Anstarchus normaque Zenodoti'
pone obelos igitui , primorum stigmata vatum

palmas, non culpas esse putabo meas
15 et comecta magis quam condemnata vocabo, 15

adponet docti quae mihi hma vin
interea aibitrn subiturus pondeia tanti ,

optabo , ut placeam si minus , ut lateam

PROLOGVS

Septem sapientes, nomen quibus istud dedit (ii) 300

20 superior aetas nec secuta sustulit,

hodie in orchestram palliati prodeunt

quid erubescis tu togate Romule,

scaenam quod mtroibunt tam clan vin^ 5

nobis pudendum hoc, non et Atticis quoque,
20 quibus theatrum cuiiae piaebet vicem

XX 1 Appulems Apol 65 ldque eos arbitror non tam ignoscendi quam cognoscendi causa desiderare,
cf Ter Heaut I 2, 6 (218) 9 Verg Georg III 186 plausae somtum eerviras amare 10 Verg

Georg III 208 veibera lenta pati

XX Ausomus Consul Drepamo piocos st aid V (cos s+ aid inras), Epistola Decn Magm Ausonn ad
Drepamum proconsulem de ludo septem sapientum IJica Ph, Decimi Magni Ausonn ad Drepamum Pacatum
proconsulem De Ludo septem sapientum Vg 1 sta*ca V (e eras , staq v a m 2 ), isthet P, lsthaec h Vg

2 attento Ph Vg 8 laude V (s v m^) micm P 9 a mare V (a m 2 ) 12 aristarcus V

nOTmamque P 13 primorum stemma (om uatum condemnata) uocabo V punorum steata

(stemmata ft) Ph, punorum stigmata Vg , spunorum stigmata Ven 4 volgo 15 correcta Ph Vg 16 ap-

ponet Ph Vg michi P 17 suhitu P (m ree m mg rus) pondere V (a m 2 ) 18 ohtabo

V (eorr m 2 ) si] sin Par volgo laceam Vg , taceam Ven * volgo 1 9 ^stut V (1 et d m 2 )

20 secuta nec P 21 hodie queq3 P, hodieque cet corr Pithoeus orcistram V, hortis tam Ph Vg

22 rumule V 23 scenam P Vg lntrorrunt 'V 24 haec Vg non om V »

■i(l

LVDVS SEPTEM SAPIENTVM (XX) 105

nostris negotis sua loca sovtito data

campus comitiis, ut conscriptis curia,

forum atque rostra separat ius civium 10

una est Athenis atque m omni Graecia

ad consulendum publici sedes loci,

quam in uibe nostra sero luxus condidit

aedilis ohm scaenam tabulatam dabat

subito excitatam nulla mole saxea it

Murena sic et Gallius nota eloquar
35 postquam potentes nec verentes sumptuum

nomen peienne crediderunt , si semel

constructa moles saxeo fundamine

in omne tempus conderet lndis locum 20

cuneata crevit haec theatri inmanitas
40 Pompems hanc et Balbus et Caesar dedit

Octavianus, concertantes sumptibus

sed quid ego istaec'? non hac <de> causa huc prodii,

ut expedirem, quis theatra, quis forum, 25

quis condidisset pnvas paites moenium
45 set ut verendos disque laudatos viros

piaegrederer ac docerem quid vellent sibi

pionuntiare suas solent sententias,

quas quisque iam piudentium anteverterit 30

scitis profecto, quae sint set si memoria
50 rebus vetustis cludit, veniet ludius

edissertator harum, quas teneo minus

LVDIVS

Delphis Solonem sciipse fama est Atticum (ni) 301

rvt«9i osaurov, quod Latinum est Nosce te
multi hoc Lacoms esse Chilonis putant
55 Spartane Chilon, sit tuum necne ambigunt,

quod intiofertui "Opa reAot; jxaxpou [3ioo, 5

finem intueii longae vitae qm lubes
multi hoc Solonem dixe Croeso existimant

26 negotus V Vg , regocns P, negotis h 27 oonscnbtis V 28 adque V (t m 2 ) rostras

V separatis codd volgo, separat ius Scal 29 adque V (t m 2 ) omm] omina V 30 sedis V
32 scenam P 33 ex c itata V (c m 2 , ta m 2 m ras ) 34 sit P galhus V (iu m ras m 2 ) 35 suptuum

V (corr m 2 ) 36 peiemne P 37 molis VP llg 38 panderet Mommsen 39 teatn P
immamtas V Vg 40 ponpeius P cesa 1 V (r m 2 ) 41 ho c tauianus V (h del rtfi) suptibus

V (con m 2 ) 42 ego quid Scal volgo x staec V (1 m 2 ), lstet P de om codd , add Mertens
43 teatra V 44 condississet V (corr -m 2 ) , condidisse P pnuas V (m m 2 ) , pnmas P Vg
45 set V (d m 2 ), sed cet dnsque P Vg 46 praegrederer V (r ult m 2 m ras ) agere codd ,
ac docerem ego, ac referrem Toll volgo 47 sententias] seminas P 48 qnas] quas si V quis-
quam V Ph, quisque Vg , quisque lam Peiper prudentum codd , prouidentium Ven * volgo, pruden-
tium Peiper 49 profecto V (f m 2 in ras ) sed Ph Vg 50 claudit Ph Vg ludus V
51 et dissertator V, edessertator P, edesserator h, edissertator Vg , edisserator Ald volgo harum V (h ex n
m 2 ) — lud^us V (1 m 2 ), ludus P 52 delfis P scnbsisse V, scnpsisse Vg , scnbis et P, scripse h
Ven * anticnm VP 53 gnothi V (h del m 2 ) P S3auton P 54 lacones V (c m 2 m ras ),
lacon P 56 fortasse ln ore fertnr tsXo? opav Vg 57 intu" V (n m 2 , m exp m 2 , ut videtur)
qm V, quo cet volgo, cf v 66, 70 58 solono P dixisse V oreso P ex s tim an t V

AvbONIVS |4"

7

106 AVSONII

et Pittacum dixisse fama est Lesbium
60 rtyvcoaxs xatpdv tempus ut nons, iubet

set xaipo? iste tempestivum tempus est io

Bias Prieneus dixit 01 irAstoTot xaxot,
quod est Latinum Plures hominum sunt mah
set inperitos scito quos dixit malos
6 5 MsXsty) to -rrav est Periandn Corinthii,

meditationi inesse totum qui putat is

"Apiaxov [xsrpov esse dixit Lmdius

Cleobulus, hoc est Optimus cunctis modus

Thales (set) 'E-cyua rcapot 8' onra piotuht,

spondere qui nos, noxa quia piaesto est, vetat

hoc nos moneie faeneratis non placet 20

dixi recedam legifer venit Solon

SOLOft

De moie Graeco piodeo in scaenam Solon, (mj 302

septem sapientum fama cui palmam dedit
7) set fama non est iudicii seventas

neque me esse piimum (nec) veio lmum existimo,

aequalitas quod ordinem nescit pati 5

lecte olim ineptum Delphicus suasit deus

quaeientem, quisnam piimus sapientum foiet,
80 ut m orbe tereti nomina serta incideiet ,

ne pnmus esset, ne vel imus quispiam

eoium e medio piodeo gyro Solon , 10

ut quod dixisse Cioeso legi existimor,

ld omms hominum secta sibi dictum putet
85 Graece coactum [est] "Opa riXoc (xaxpoo |3t'oo

quod longius fit, si Latine edisseias

Spectare vitae iubeo cunctos teimmum 15

pioinde miseios aut beatos dicere

59 pittaium V (c 6 v wi 2 ) fama P 60 gisnosce (c ex s m 2 ) ceron V, gignoscere ceron P, Yv<6ftet

%aioo-i K, /.aioo-i y-i&%i XJg nori V 61 sed Ph Vg caeros V, caros P ternpestiunu V

est tempus Ug 62 prienus V, prinens P oeplistoecacoe V (-coael P 63 hommes Delpli

64 set V (d m 2 ) , sed cet lmpentos Ph Vg 65 penandri est codd corr ego, Penandn hoc {rectius

ld) est Mertens 66 meditationem esse codd , meditatiom inesse ego (cf 216), esse meditationem Accur-

sius, meditatioms esse Hetnstus, meditationem posse Peiper, meditatxonem is esse Mertens 67 dicit codd ,

dixit Scal hdius V, lycdms P, lycdius h, Lindms Vg 68 cleobolus Vh, cleoboilus P corr Vg

obtimus V [corr m 2 ) 69 tah a les V [corr m 2 ) set add Peiper engyea VP Thales lyy&a irapesiri

8' &Tf\ Scal volgo 70 quia V, que P, quod h Vg volgo presest V, praesto est cet , praesest Scal volgo

71 funeratis V, fenoratis P, foeneratis h Vg 72 dixere quidam codd corr Scal legwfer V (i*f in

ras ) 73 de] e P scaena V, scenam P salon P 75 sed Ph Vg 76 uerum (vestrum

Vg ) unum codd , nec vero lmnm ego, nec vel lmum Hartel, verum horum unum Mommsen, vestrum aut lmum
Scal , horum nec lmum Toll volgo 77 Aaequahtas V 78 hohm V (h del m 2 ) delflcus P ait

codd , mssit Scal volgo, suasit ego Hemsmm, qui mepto suasit quaerenti comecerat, tecutus 79 sa-

pientium h for#& V 80 normnu sertum V, nomium sertum Ph, nomen msertum Vg , nomina

eorum Scal volgo, nomina serta ego 82 prodio P ciro V, giro P 83 disisse V (corr m 2 )

crhoes V (o m 2 ), chryso P, chroeso h 84 ad os P omnes h 85 coaetnm est codd , est del

Scal telosinat P (cet om ), teXo? opcw Vg machro V 86 dixeras V, disseras P 88 dicier

codd , dicere Scal

LVDVS SEPTEM SAPIENTVM (XX) 107

evita, quod sunt sempei ancipiti statu
9 id adeo sic est si queam, paucis loquar

lex, an tyiannus, Lydiae Croesus fuit

his m beahs, dives msanum m modum, 20

lateiibus auieis templa qui divis dabat

is me evocavit venio dicto oboediens,
95 mehoie ut uti rege possint Lydii

logat, beatum piodam, si quem noverim

Tellena dico, civem non ignobilem 25

pro patria pugnans lste vitam abiecerat

despexit ahum quaent mnm Aglaum
100 fines agelli proprn numquam excesserat

at ille ridens quo dein me ponis loco,

beatus orbe toto qui solus vocoi ? 30

spectandum dico terminum vitae pnus,

tum ludicandum , si manet felicitas
105 dictum moleste Croesus accepit ego

relmquo legem bellum llle m Persas paiat

piofectus, victus, vmctus, regi deditus as

at ilico aptant funeris ipsum instai sui,

qua flamma totum se pei ambitum dabat
110 volvens m altum fumidos aestu globos

ac paene seio Croesus mgenti sono,

vere vates, mquit, Solon, Solon. 40

clamore magno ter Solonem nuncupat

qua voce Cyrus motus extmgui mbet
115 gyrum per omnem et destrui ardentem pyram

et conmodum profusus lmbei nubibus

repressit ignem Croesus ad legem lhco 45

mmistroium per ducitur lectam manum

93 Herod I 50 Luc Char 11 97 Her I 30 Luc Char 10 99 sq Val Max VII 1, 2

termmos agelh sui numquam excesserat

89 euenta Ph Vg an#*cipisti (ti eras ) statum V 9) tirannus V lidig V, hodie P

chroesus V, chiesus P, chroesus h 92 his m beatus V, is beatus cet corr Scal msanus P

94 his V ueni codd , uemo Ven * obediens codd 95 regem P 96 qu**em V (id eras )

97 tellana V, tellena P, tillena h, Telena Vg , Telana volgo 98 a ste V (1 m 2 ) obiecerat V (a ex a) cet

corr Graevius 99 despexit V mueni codd volgo, mnui Heinsius 100 flnes qui Scal volgo

propru is Peiper nunquam h Vg 101 ad V (t m 2 ), ait h demde codd , dem Seal ponit P

104 foelicitas h 105 ch r ysus V, chnesus P accepi Peth (in quo t post add ) , accepit at Vin volgo

107 deditus V (edi rrfi in ras ) 108 at*illecaptaus V (aposttadd rrfi), at llle captus cet volgo, at lllico

aptant Scal funeris (om ipsnm) Vh, ipse funeris P Vg , funens lpse Ven 4 volgo at llico aptant

funens lpsum mstar sui ego, volgo Vmeto auctore et ante et post v 108 lacunam statuunt 109 qua V,

qui cet , quin Scal volgo fama Ph Vg se per] semper V 110 aestu] artu P, aer Vg

111 hac V, at P Vg chnsus V, ohreisus P, chiysus h shono V (h del m 2 ) 112 mquid V

(t m 2 ) 114 quia P 115 girum VP homnem V (h del ) deitrui V (s m 2 ) arden-

tem V (d ex c ') 116 coniodu V, commodum h Vg 117 chrysus V, chreysus P, chry e sus h

lllico h Vg 118 per mimstrorum codd , mimstrorum per ego, per admimstrum Pulmannus, per admim-

stram Bartel deductus lectam per mimstrorum manum Scal volgo, mimstrorum perducitur lecta manu

Toll, mimstenorum ducitur lecta manu Heinsius

14*

108 AVSONII

intenogatus, quem Solonem diceiet

120 et quam ciendi causam haberet nominis,
seriem per omnem cuncta regi edisserit
miseratur ille vimque fortunae videns 50

laudat Solonem, Croesum (iam) in amicis habet
vinctumque pedicis aureis secum iubet

)25 reliquum quod esset vitae totum degere
ego duorum legum testimonio

laudatus et probatus ambobus fui 55

quodque uni dictum est, quisque sibi dictum putet
ego lam peregi, qua de causa huc prodii

iio venit ecce Chilon vos valete et plaudite.

CHILON.

Lumbi sedendo', oculi spectando dolent, (v; 303

manendo Solonem, quoad sese lecipiat

hui quam pauca ' diu locuntur Attici

unam trecentis versibus sententiam
ub tandem peregit meque respectans abit 5

Spartanus ego sum Chilon , qui nunc prodeo

brevitate nota, qua Lacones utimur,

commendo nostrum Tvuitk asaotov, Nosce te,

quod in columna iam tenetur Delphica
140 labor molestus iste fructi est optimi, 10

quid ferre possis, quidve non, dmosceie

noctu diuque, quae geras, quae gesseris,

ad usque puncti tenuis mstar quaereie

officia cuncta, pudor, honor, constantia
145 m hoc et illa spreta nobis glona 15

dixi valete memores plausum non moror

CLEOBVLVS

Cleobulus ego sum, paivae civis msulae, (vi) 304

magnae sed auctor, qua cluo, sententiae,

131 Plaut Men V 3, 6 (882)

119 mterroga V, mterrogatur P qvn P, quae m Ug 120 sciendi Ph 121 homnem V

cunctam Vh 122 miseratus h uimquem V, uim q h 123 crysum V, chrysum P, ehrysum h

ln codd volffo, lam m ego, hinc m Hemsius 124 om V peditis P 125 relwquu V (n eras )

126 ergo Hemsius duorum c regum V (e regum ») testimonia P 129 qua adhuc de causa h

130 uale P -131 mi oculi Ug , ocuhque Ven 4 volgo [Bitichl in versu Plaut in editwne mi oculi, m Nov exc

Plaut p 72 sedendod, Fleckeisen et oculi) 132 quoad ad P sese V (e pr m 2 ) 133 huic V, hus

P, hique (om quam) Ug , hm h Lugd quam pauoa quam dm (om hui) Ven*, hui quam pauca quam

diu Scal (qui Mud hui extra versum locum habere voluit) volgo loquntur V 135 abnt codd , abit

Scal 136 Chilo Scal volgo 137 quam P usi (usu P) sunt codd , utimur Turnebus 138 aou-

tov Ug 140 fructi V (v m 2 ) ast Heinsms 141 dignoscere Par volgo 142 quAe V (A

in ras m 2 ) 143 m s tar V (s irfi) 145 spraeta V — Cleobolus codd 147 cleobftlus V (o s v m 2 ),

cleobus Ph 148 qua eleuo V, quam duo P, quam cluo Ug , qua cluo h Par , qui cluo Heinsius

LVDVS SEPTEM SAPIENTVM (XX) 109

'Apioiov jiSTpov quem dixisse existimant
150 inteipietaie tu, qui oichestrae pioximus

giadibus propinqms in quattuoidecim sedes 5

'Apiairov [istpov an sit Optimus modus,

dic annuisti giatiam habeo peisequar

per ordinem iam dixit ex isto loco
155 Afer poeta vestei Vt ne quid nimis,

et noster quidam MyjSsv ayav huc pertmet 10

uterque sensus , Italus seu Dorius

fandi, tacendi, somni, vigiliae est modus,

beneficioium , gratiarum, iniuriae,
ibo studii, laborum vita m omni quidquid est,

istum requnit optimae pausae modum 15

dixi lecedam sit modus venit Thales

THALES

Milesms sum Thales, aquam qui piincipem (vii) 305

rebus creandis dixi, ut vates Pmdaius

165 dedeie piscatoies extractum mari

namque hi iubente Delio me legeiant,

quod llle munus hoc sapienti miserat 5

ego lecusans non lecepi et reddidi

feiendum ad ahos, quos piiores crederem
170 dem per omnes septem sapientes vnos

missum ac remissum rursus ad me deferunt

ego leceptum conseciavi Apollini 10

nam si sapientem dehgi Phoebus mbet ,

non hommem quemquam, set deum credi decet
175 is lgitui ego sum causa set in scaenam fuit

mihi piodeundi, quae duobus ante me,

adsertoi ut sententiae fierem meae 15

155 Ter Andr I 1, 34 (61) 164 Pmd Olymp I 1

149 ariston V (s m 2 in ra* ) extimant P 150 orchistre V (h del m 2 ) P maximus P Vg

151 quatuordecnn Ph Vg 152 obtimus V (corr m 2 ) 153 annuis' 1 V (ti m 2 ), adnuisti Vg

154 porro ordmem anonymus in exemplan Vratislavienn , cf Peiper 267 lam dixi V, dixit P, lam

dixit h dixisse ex lsto loco afer poeta uidetur Vg , poeta dixe lsthoc loco Afer videtur vester Scal

volgo 155 affer* V (t m 2 ), affer P 156 noster] uester P mednaga V (d ex t m 2 ) 157 >ta-

lus P 158 somni mcinus modus Vh, uicinus modus somiu P Vg , somm vigihae est modus Toll

160 homm (h del m 2 ) quidqmd V (c m 2 ) 161 'stu V (1 m 2 ) 162 dipi P ut sit Ven * volgo

thahs V 163 Thales sum Scal volgo pnncipem V (1 pr in ras ) 164 uatis V pmdarus

V (n ex 1 oel 0), pyndarus P post v 164 interadit versus , lacunam sic explevit Scal cuique olim russu

Apolhnis tnpodem aureum 167 llle om Ph Vg 168 recepi V (e alt ex 1 m 2 ), recipi P et]

sed Vg , at Lugd volgo 170 homnes V (h del m 2 ) 171 hac V (h del m 2 ), at P referant V

(referunt ») , deferunt Pft Vg , referunt volgo 172 apollom V [corr m 2 ) , apolim P (cf e 95, 7 , v

Bitscheln Opusc 11 493 et Plaut Men 871) 173 si] his P, is Vg diligi hominem om V

diligit plebus P, delegi Phoebus Vg 174 quenquam h sed Pft Vg 175 his V lgitur]

qui P Vg set V (d m 2 ), sed eet scenam VP 176 michi P si recte se habet duobus,

Thaletis persona ante Cleobulum est collocanda et v 162 pro Thales scribendum Bias, an tribus quoqne resti-
tuendum ' 177 assertor Pft Vg. m e ae V (e m 2 ), me P

110 AVSONII

ea displicebit , non tamem prudentibus ,

quos docuit usus et peritos reddidit
i8o (en) 'EfYua Tiapa 8' ata Giaece dicimus

Latmum est Sponde, noxa (set) praesto tibi est

pei mille possum curreie exempla, ut piobem 20

praedes vadesque paemtudmis reos

sed nolo nominatim quemquam dicere
18 5 sibi quisque vestrum dicat et secum putet,

spondeie quantis damno fuerit et malo

gratum hoc officmm maneat, ambobus tamen 25

pars plaudite ergo , pars offensi explodite

BIAS

Bias Prieneus (sum) dixi Ot irAeToToi xaxot (vni) 396

190 Latme dictum suspicoi Pluies mali

dixisse nollem ventas odium pant

malos sed mperitos dixi et barbaros ,

qui ius et aequum (et) sacios moies neclegunt 5

nam populus iste , quo theatium cingitur,
195 totus bonoium est hostium tellus habet,

dixisse quos me creditis, pluies malos

sed nemo quisquani tam malus mdex fuat ,

qum lam bonorum paitibus se copulet 10

sive ille vere bonus est seu dici studet,
200 lam fugit lllud nomen invisum mah

abeo valete et plaudite , plures boni

PITTACVS

Mitylena (ego) oitus Pittacus sum Lesbius, (vmi) 307

rtyvtooxs xatpov qui docui sententiam
sed lste xatpd? , tempus ut nons , monet
205 et esse xatpov tempestivum quod vocant

191 Ter Andr I 1, 41 (68)

180 en addidi, nos Scal et Petper engia V paradita P ecoe codd , Graece Peiper nos e-fvtia

^apeuTi 8' aTr) dicimus Scal volgo 181 noxa praesto tibi est codd , noxa set praesto tibi Peiper, noxia est

praesto tibi Scal volgo 182 possem VPh, possum Vg 183 pemtudims VP, poemtudinis h Vg

184 quenquam Vg quenquam nominatim h Ven*volgo 185 quisquam Ph ueium Vh 187 gra-

dum P, ratum Heinsius manet codd , maneat Ven 4 188 ergos P offensi V (i et msequens

ex m ras m 2 ) explodite V (mfra excludite) Vg , exprodite P et h (r m 1 mut ) , explaudite Ven 4

volgo — Bias Pneneus codd 189 p 6 rieneus V (e m 2 ) sum add Scal , quod Peiper , an qui'

oeplnstoeacae V, oeplistoecacoe P 191 dixit (om nollem malos) V parat P 192 lm-

pentos h Vg 193 ius V (m ras m 2 ) et (eras ) equii V, equum (om et) cet et ante sacros

add Ven* mores 11 V (q s add m 2 ) neclegunt V (negl- m 2 ), neghgunt cet 194 l ste V (i m 2 )

195 beatorum Vg 196 credite P Vg 197 qui s quam V (s m 2 ) rlat V, fueiat P 198 qui

non amborum codd , qui non bonorum Ven * volgo , quin i»m bonorum Heinsms 1 99 est V (s v m 2 )

200 lilum codd volgo, lllud Toll 201 pluris V — Pjttacus P 202 mitilena V, mithylena P Vg ,

an Mytilena praeferendum 9 ortus V, ortus cet , oriundus Ven 4 volgo, ego ortus Mertens, en ortus

Heinsius 203 dinosce V (d m 2 m ras ) , ginosce P caeron VP, Y^("ft^t /.ottpov h docui VPh, dixit

Vg , dixi Lugd volgo 204 'ste V (l m 2 ) caeios V, caios P 205 caeron V, ceron P uocat P

LVDVS SEPPEM SAPIENTVM (XX) 111

Romana sic est vox Venito m tempore s

vester quoque (itidem) comicus Terentius
lerum omnium esse pnmum tempus autumat,
ad Antiphilam quom venerat seivus Diomo
210 nullo inpeditam, tempons seivans vicem

reputate cuncti, quotiens offensam mcidat, 10

spectata cui non fuerit opportunitas

tempus me abire, molestus ne sim plaudite

PERIANDER

Ephyia creatus huc Peiiandei prodeo, (X) 308

215 MsXsTV) to Ttav qui dixi et <hoc> dictum probo,

meditationi messe totum, quod [iecte] geras

is quippe solus rei gerendae est efficax,

meditatui omne qui pnus negotium 5

adversa lerum vel secunda praedicat
220 meditanda cunctis comicus Teientius

locare sedes, bellum gerere aut ponere

magnas modicasque les, etiam parvas quoque

ageie volentem semper meditan decet 10

nam segniores omnes m coeptis novis ,
225 meditatio si lei geiendae defuit

ml est, quod ampliorem cuiam postulet,

quam cogitare, quid gerendum sit dehinc

incogitantes fois, non consihum regit is

sed ego me ad partes iam recipio plaudite
230 meditammique , ut [vestram] lem curetis publicam

206 Tei Andi IIII 4, 19 (758) vem 111 tempore 208 Ter Heaut II 3, 123 sq (364 sq ) 111 tempore

ad eam veni, quod rerum ommumst pnmum 209 Ter Heaut II 3, 34 (275) 219 sq Ter Phorm II

1, 11 sq (241 sq ) quam ob rem omnis, cum secundae res sunt maxume, tum maxume meditari secum oportet

206 uenit V, ueiu cet , venito Toll 207 S1C comicus V (sic m 2 ), comicus cet , ille comicus Lugd

volgo, ltidem comicus ego 208 rex omnem P primum esse Ven 4 volgo 209 a*d V an-

thiphilam V, antiphylam P quo eodd , quom anonymui m exempl Vrahil , cf Peiper 267 dromo V

(r m 2 ), dnmo P, dnmon h 210 lpeditum P, lmpeditam h Vg 211 reputati Vh, reputatiue P

quot' P, quotus hg 212 oporfnmtas VP 213 abne V fh m 2 ) ne si (sci P, sim h, om Vg volgo)

molestus codd , molestus ne sim ego — Periander lin mg m 2 Hic est Periander llle amicus Arionis fldicims,
ouius fabulam scnpsit Herodotus) P 214 ephira V penander (plnader V, e m 2 j huc (hoc P) codd , huc

Penander Ven * 215 et codd , qw Lugd , et qui Vin {vel et sic) volgo, et hoc ego 216 meditationem

esse codd , meditatiom messe ego (cf 1 66) meditationem ld esse Accurnui volqo, meditatioms esse Heinstus
totum quod (quidem P) recte (recte del in Fm', om Vg ) geias codd , quod recte geras Heinsius 217 his V (h

del m 2 ) gerenda 6 V (e m 2 ) 220 medicanda P tererentius V (r pr ex t m 2 ), teirentius P 222 mag-

nus P 223 medioari P 224 homnes V mceptis codd 225 ge re ndae V (re m 2 ) 226 111-

chil P, nihil h Vg 227 quod h volgo, qui Vg 229 patres V 230 meditamim Vh, meditari P Vg ,

meditati Par volgo, meditamimque Heinsius uestram rem codd volgo, uestram del Heinsms plublicam V

Exphcit ludus vii sapientum P, Fimtur ludus vn sapientum h, Finit ludus septem sapientum Vg In P haec
sunt adiecta Incipiunt eornndem nomina atque sententie ut qui relegere plnra de lpsis scripta fastidiunt, maioTe
conpendio subieita cognoscant pnmus solon athemensis ait J$ca teXoj opa uct/pou piou hoc e Fmem respice
longe uite Chilon spartanus ait -j^io^i ceciuTov hoc e«t Nosoe te ipsum Cleobulus Ligdius ait [xeTpov apioTOv
hoc est Modus optimus Thales Milesius ait efiua Trapa S 1 CTa hoc est Vadimomo ade noxa Bias pneneus
ait ot TcXeiSTOi -/a/oi hoc e plures mah Pitthacus myteleneus ait zaupov fveu&t hoc ^ Tempus agnosce
Penander Connthius ait iitkexq to rav hoc e Meditatio totum sicut a poeta legimus usurpatum, modus
omnibus utile rebus (cf Plaut Poen I, 2, 29 [235]) Expliciunt nomina et sententiae septem sapientum 1$

112 AVSONII

XXI. CAESAKES.

1. AVSONIVS HESPERIO FILIO S D

Caesareos proceres, m quorum legna secundis 256

consulibus dudum Romana potentia cessit, (VBWm)

accipe bis senos sua quemque monosticha signant,
quorum per plenam seriem Suetonius olim
5 nomina les gestas vitamque obitumque peregit 5

MONOSTICHA DE ORDINE IMPERATORVM

Piimus regalem patefecit Iulius aulam 257

Caesai et Augusto nomen transcnpsit et arcem

privignus post hunc legnat Nero Claudius, a quo

caesar, cognomen Caligae cui castra dedeiunt
10 Clandius hinc potitur legno post quem Nero saevus 5
. ultimus Aeneadum post hunc tres, nec tubus annis

Galba senex, fiustra socio confisus inerti,

mollis Otho, infami per luxum degener aevo,

nec regno dignus necmoite Vitellius ut vir
15 his decimus fatoque accitus Vespasianus 10

et Titus impeiii felix brevitate secutus

frater, quem calvum dixit sua Roma Neronem

XXI 1. 17 Iuv IIII 39 cnm calvo serviret Roma Neroni

XXI 2 = Regznensn 1283 (f 112 et 113) M 2 = altera Caesarum in M reeensio f 117' — 1 18 v P 2
= Petaviamis ab Heinsio collatus a, /3, y, tf, e, £ = Parismi 2782, 5801, 5802, 6116, 8069, 9347 rj, », i, x,
fi = Laurentiani 45, 26, 64, 8, 64, 9, 66, 39 89 inf 8 v = Bruxellensis 10021 £ = Melhcensis (cf
Melet Vindob I 66) o et n = Bernenses 104 et 285 q = Montispessulanus schol med H 4 a = Neapo-
htanus mus publ CXXV (IIII C 25) x = cod quidam membr ab Heinsio collaius <p = Qlasgoviensis mus
Hunter V 3, 11 — cod ifiacp = X ■ — Caesarum quae nunc supersunt continentur omnia VBW2, mono-
sticha et ex tetrastichis vv 53—76 od, monost et ex tetr vv 1 — 81 X, monost et ex tetr vv 1 et 2 ySHx^oz,
ceteris, quos supra commemoravi, et j> 3 sola monosticha in recentissimis quibusdam , qui sola exhibent mono-
sticha, veluti cod mus Bnt add Ms 12009 saec XV f 157", omisti sunt vv l — 5, quibus Hespenum ad-
loquitur Auionius — m /J leguntur vv 30 — 41, 1 — 5, in v 1—22, 31 — 36, 23 — 27, 29, 37 — 41, m q post
v 17 leguntur vv 39 — 41 — 1 Asonius mesperio fllio sct V, Ausomus Hespeno tiho sal T et (sal om )
Mp%, Incipit epfa ad Hespenum fllium 2 (in quo ante ad Ausonn s v m ant ) W (m rec in mg Ausonn),
Incipiunt (om v) uersus de XII (pnmis add f ) lmperatorum Romanorum ev£ , Sydonn uersus (m saec XV adscr
m principio libn Isti uersus at leguntur Decimi Magni Ausonn MuselleJ i, Sjdonn nersus m pnncipio e q s
fx, Sydonn uersus m pnncipio iibn Aln dnt Deeimi e q s tf, Suetonn uersus m pnncipio hbn aliter leguntur
Decimi magni Ausonn musillae op, Sidonu (Sydonu &) uersus &&, Veisus Suetonn (m mg m saec XIIII in
quibusdam libris est Sidonu sed non (ita?) utrobique est error uersus enim sunt ausonn y, om Bafi&xonqMZ
— 3 monostica VB W2e£, monasticba Jtf 2 , monastica X sig n at V (n m 2 ) 4 perplexam W post

v 5 Monastica de ordine lmperiorum V, Explicit epla mcipiunt monastica (monosticba W) de ordine lmperatorum
(impenorum W) W2, Monostica de ordme lmperatorum o>, Versus de nomimbus duodeeim cesarum Jkf 2 , om cet
6 dnlius V (corr m 2 ; 7 a v gusto V (v m 2 ) transcnbsit V 8 regnat B (s v ), om JW 2 9 cesar e

(gaius s v m 2 ), gaius atj&ixonq, caius ySfxdxcp volgo cognomen 2 (ag ex cog m 2 ) claustra aerjvSn et

q (1 castra s v ) 10 scaeuus T 11 tres] rex 2 (m 2 tn ras ) nec V (m 2 s v ), post tribus M%

12 seneS V (x m 2 ) mherti WMpS 13 oto T mfamis £ (m quo s eras ) ydS-xXM de-

neger Bfhv aeui yde&xX 15 aocitur yd-qX uespassianus 2 (semper) et pnore s eras f 16 et

e (at m 2 ) sequtus V, sequutus W, securus T 17 fratrem Ve, erat Jtf 2

CAESARES (XXIj 113

DE AETATE IMPERII EORVM MONOSTICHA

Iulius , ut perhibent , divus trieteiide regnat 528

Augustus post lustia decem sex pioiogat annos
20 et ter septems geminos Neio Claudius addit

tertia finit hiems giassantia tempoia Gai

Claudius hebdomadam duplicem trahit et Nero dirus 5

tantundem, summae consul sed defuit unus

Galba senex, Otho lascive et famose Vitelh,
25 tertia vos Latio legnantes nesciit aestas,

lmplet fatalem decadam sibi Vespasianus io

ter dominante Tito cingit nova laurea Ianum
quindecies saevis potitui tum fratei habenis

DE OBITV SINGVLORVM MONOSTICHA

3o Iulius inteiiit Caesai giassante senatu 529

addidit Augustum divis matura senectus

seia senex Capieis exul Neio fata peiegit

expetiit poenas de Caesare Chaeiea molhs

Claudius ambiguo conclusit fata veneno 5

35 matncida Neio propiii vim peitulit ensis

25 Verg Aen I 265 tertia dum Latio regnantem vident aestas

D e etate lmpern eorum mono s tica V) Item monostica de ejate lmpem eorum BW, ]t monastica de
aetate lmperatoru 2, Monostica de aetate lmperatorum m imperio T, De etate lmpem monostica Mp%, De tem-
pore lmpern eorum JW 2 , De longitudine regm eorum yderj&xv£onqX, om cet 18 per lbent V (b. m 2 ),

penbent M tnederide W, tnetende B (t all mras), tnatende T 19 sex] ex TMp^ 21 flnit

hiemps W (m ras ) hiems 2 (m in ras ), hiemps M 2 , hyems T, hyemps M transsantia V (s alt del ),

crassantia Tp$M 2 gai 2 (corr ex regi m 2 ) cai Tp 3 , grai e (r del m 2 ) P 2 , gran £ (aii m 2 m ras )

22 ebdomadam VB W2M 2 Mp^Cv^ «t s (dem ex dam), ebdomam T, hebdomadem vel ebdomadem cet duplicem]

blnam ar/nq, om vp s dirus 2 (r m ras ), dmus f, durus rj et] at T 23 tandundem T

summ a e V uefuit V (corr m 2 ) 24 galbo V (corr nfi) senef V (x m 2 ) oto T las-

siue V (s alt m c mut m 2 , e in ras ), lasciua T et om VBW2M 2 P 2 cap 3 v$T formose P^ayde&xvl-onqTcp

et i (a 8 v m 2 ) et /uo (a s v m 1 ) 25 regnates T nesciat 2 (at ex et m 1 ) WM 2 , nesciet o)P 2 ef et f (et

ex at m 1 ), uestnt ar/vnq etas V3o, aetas B et W (aestas corr ), ae s tas exff 26 lacunam significavi, in

ydxoxX et e (m 2 ) hic v legilur Interitus dignos vita propeiante probrosa, in editiones mde ab Vgoleto receptus
27 decadam VBWcop^M 2 , decadem cet uespaxianus T 28 extat in V(op s , om BW2M^P 2 a^v^nq et

s (m 1 ), Ostensus terns titus est breuitate bienni s (m 2 ), Heu tite monstrauit terris te uita bienms y, comuneti
leguntur hi vv in d&xotX (m cp versus alter m mg scnptus est m 2 ) 29 sce^uis T, saevus volgo tum 2

(ex dum) Heinsius, dum cet — It de obitum smgulorum monasthicha V, De obitu smgulorum monostica Mp%, Item
(om T) monostica (monastica 2) de obitu singulorum BW2T, De flnibus eorum (eorumdem f) ycfrj&xvgonqX,
De mortibus eorum sJU 2 volgo, om cet 30 om BW2M 2 P^v^ et e (m 1 ), Exegit poenas de cesare cuna

mollis apycfrj&yonqrX et e (m 2 ) crassante VT 32 sera om T seneS V (x m 2 ) Caprers] m

campis 2', campis B2 (cuius in mg al codex capereis) ai (m quo s v m 2 capreas) ^nq, capis e (a del m 2 )
ex s ul V (s m 2 ), ex uulnere W 33 om afirjnq, Ter decies (denis X) perut repetito uulnere gaius s (m 2

in totius uersus rasura) yS&xotX expendit B, exegit Ven 4 volgo Caesare] Gaio L Mueller

cuna V 34 coneludit T 35 propru vim] propnum P 2 £ et s (m 1 ) propnorum pertulit (per-

cuht r/) enses arjvnq, propno se percuht ense i t u (quorum m mc/ al proprn uim pertuht ensis) (lydO-xoGTcp
et e (m 2 ) ens*is V

Avsonivs j 5

114 AVSONII

Galba senex periit, saevo prostratus Othone
mox Otho famosus, clara set morte potitus
prodiga succedunt perimendi sceptra Vitelli
laudatum imperium, mors lenis Vespasiano 10

40 at Titus, orbis amor, rapitur florentibus annis
sera gravem perimunt, set iusta piacula fratrem

2. TETKASTICHA

Nunc et praedictos et regni sorte sequentes 260

expediam, series quos tenet imperii (vbw)

incipiam ab divo percurramque ordine cunctos,
novi Romanae quos memor historiae

IVLIVS CAESAR

Imperium, binis fuerat sollemne quod olim (i) 261

consulibus, Caesar Iulius optmuit
set breve ius regni, sola trieteride gestum

percuht armatae factio saeva togae

OCTAVIVS AVGVSTVS

Vltoi successorque dehinc Octavius, idem (H) 262

10 Caesar et Augusti nomine nobilior

longaeva et numquam dubns violata potestas
in tenis positum leddidit esse deum

TIBERIVS NERO.

Praenomen Tibeii nanctus Nero prima iuventae (iii) 263

tempora laudato gessit in imperio
frustra dehinc solo Caprearum clausus in antro

quae prodit vitiis, credit operta locis

36 scquo T propno prostratur ai\vn othoni (otom T) a>p3 37 set V de B, sed cet

potitur BW2M2pyeomX 38 uitelln B 39 la v datum V (m m 2 ) 40 ad 2 1 m» orbis amor]

a morte m 41 graues W (eorr m 1 ), trucem ed Amstelod volgo perhimunt 2 set V, sed eet.

lusta 2 (s ex x)

2. Fimut monastioa Ipcpnt tetrasti cha #** V, Finmnt monostica (monastica 2fiarp, monosticha W)
Incipiunt tetrastica (-cha W) BW2[idcp, om M^ySd-ixior 1 more B, sortes 2 (s alt eras ) se-

cutos ySd-orX, securos x 2 expedant V (eorr rrfi), expenam rf 4 hl stonae Ffhim 2 ), hystonae 2

Iulius Cesar B (ut cet Mulos in mg ), Iuhus Caesar fiCq), om ut cet titulos M%, Finiunt monastica In-
cipiunt tetrastica (post versus unius ras ) i (in quo inde av 3 incipit m laec XV) 5 solemne 2 (ml) X,

sollempne W, solempne M2 6 optmuit 2 (b ex p) B W, obtmmt cet 7 set V, sed cet tnae-

tende 2 (a del m 2 ), triatende X, tnedende IV 8 armaetae V (e pr del m 2 ) OctauT Aug 2,

Octamanus Caesar Augustus X 10 et] at Toll volgo augustus BM^X nunquam BX

12 credidit codd , reddidit L\ Mueller esse] ore B Tybenus BWia 13 tybem BW,

tyben ifid nactus V, nactus cet 14 gesserat ifxd, rexerat ep m om M^X inperio V

15 fructa 2 (mi) 16 prode uicus M 2 , pro demctus tp, prode uitus tpo

CAESARES (XXI) 1 15

CAESAR CALIGVLA

Post hunc castrensi cahgae cognomine caesar uiii) 264

successit saevo saevioi mgenio,
caedibus mcestisque dehinc maculosus et omni
20 cnmme pollutum qui superavit avum.

CLAVDIVS

Claudius miisae pnvato m tempore vitae, (V) 265

m regno specimen prodidit ingenn
libertina tamen, nuptarum et crimma passus

non faciendo nocens, set patiendo fuit.

NERO

2s Aeneadum generis qui sextus et ultimus heres, (vi) 266

polluit et clausit Iulia sacra Nero
nomma quot pietas, tot habet quoque ciimina vitae
disce ex Tranquillo set meminisse piget

CALBA

Spe frustrate senex, privatus sceptra mereri (vii) 267

30 visus es, imperio proditus infeiior

fama tibi mehor mveni set iustior ordo est
conplacuisse dehmc, displicuisse prius

OTHO

Aemula polluto gestuius sceptra Neroni (vni) 2b8

obruitur celeri raptus Otho exitio
35 fine tamen laudandus erit , qui moite decora
hoc solum fecit nobile, quod periit

2. 17 Suet Cal 9 Cahgulae tognomen castrensi ioco traxit 25 cf l,ucret I 1 (adde Auson

V 3, 7 et epigr 34, 2) 29 sq Tac Hist I 49 roaior prrvato -nsus dum privatus fuit et ommum con-

sensu capax lmpeni, nisi lmperasset

Caesar Calhcula W, Caesar Caliga 2, C Cahgula (Cahcula a) Xvolgo 17 hos (hoc q>) X castrensis

codd , castrensi ego Caesar] Gaius L Mueller 19 sedibus X mcertisque M*X Claudius]

Caesar add VBW Ug volgo, Dvuus Cesar add 2 21 mrisae V2, lrrisae cet pnu*ato 2 (om m)

22 prodit 2 (m 1 ) lmperu B 23 et cnmwa passus V, certa potestas W, otn B2M%X 24 set

V, sed cet Nero Saeuus 2 25 hQres B et 2 (m quo post add ) 26 luhas 2 27 quod

V et 2 (m') crimma] nomma X 28 tranquilo W set V, sed a, et B2Mhp(p, me W, quae

Ven^volgo Sergius Galba Vg , Servius Galba volgo 29 Sepe V (eorr m 2 ), spe W, spem cet volgo

tenen B 30 es] et V proditur 2 31 set V, sed cet msti 01 V (or nfi) 32 con-

placmsse V, complacuisse cet M Otho Ug volgo 34 obru*i*tw V 35 ent qui] qui (deinde

lac quattuor fere litt ) B

15*

116 AVSONII

VITELLIVS

Vita excois, mors foeda tibi, nec digne Vitelli, (vnii) 269

qui fieies Caesar sic sibi fata placent
umbra tamen brevis imperii, quia praemia regni
40 saepe indignus adit, non nisi dignus habet

VESPASIANVS

Quaerendi adtentus, moderato commodus usu, (X) 270

auget nec repnmit Vespasianus opes
olim qui dubiam privato in tempore famam,

rarum aliis, princeps transtuht in melius.

TITVS

45 Fehx imperio, felix brevitate regendi, (xi) 271

expers civilis sanguims, orbis amor,
unum dixisti moriens te ciimen habere
set nulli de te nec tibi credidimus

DOMITIANVS

Hactenus edideias dominos, gens Flavia, iustos (Xii) 272

50 cur duo quae dederant, tertius eiipuif?

vix tanti est habuisse illos, quia dona bonorum
sunt bievia, aeternum quae nocuere dolent

NERVA

Proximus extincto moderatur sceptra tyranno (Xin) 273

Nerva seuex, pnnceps nomme, mente parens (VBWo)

55 nulla viro suboles miitatur adoptio prolem,
qua legisse iuvat quem genuisse velit

Vitellus W, A Vitelhus Vg volgo 37 uita sors WSM 2 , uite sors V (q ex e m 2 ), uitl sors i/j,,

mtae sors Bacp, vvtae ut sors Oronov volgo, Yita excors ego feda V (e ex e m 2 ) BHWi 38 ce^sar

fuens B, fuens caesar M%X 39 premi a V (q ex e et a m 2 ) 40 agit B, ait SM^X D Vespasianus

TJg volgo 41 querendo B at*tentus V, adtentus W, mtentus S, attentus cet modorato V

(e ex o alt m 2 ) • commus M 2 X post v 4 1 unus in V erasus est versus Nuqr^ det uml d

ec ln tis 42 Vespas^anus V (1 m 2 ) 43 m om M 2 flammam BM 2 X 44 paia V,

par cet , rarum Oronov Titus Vespasianus Vg volgo 45 liupenum W gerendi B 48 set

V, sed cet nos codd , non Ven * volgo, nec Mommsen credimus 2 (m 1 ) M 2 49 hacten**us V

geminos BM 2 X Nerua tetrarcha (tetrarca 2) VWE , a tetrasti B , Nerua X , De cesaribus post

tranquillum Nerua (neiuam T) ta 53 moderatus BM%X tiranno VTMM 2 54 paren*s V,

parans 2 (m 1 ) 55 uiro om M 2 (lac ind , m saec XV adscr uiri) , quidem alt Caes exemplar in

h, sibi X suboles V, soboles cet 56 quam codd , qua ego, quem L Mueller luuet a> volgo

quam codd , quem ego lenuisse V (g ex l m 2 )

CAESAKES (XXI) 117

TRAIANVS

Adgieditur legimen vindi Traianus in aevo, (xuii) 274

belh laude piior, cetera patiis habens
hie quoque piole caiens sociat sibi sorte legendi,
60 quem fateare bonum, diffiteare parem

HADRIANVS

Aehus hmc subiit medus praesignis in actis (XV) 275

prmcrpia et finem fama notat gravior
oibus et hic, cui iunctus erit documenta daturus,

adsciti quantum praemineant genitis

ANTONINVS PIVS

65 Antoninus abhinc legimen capit ille vocatu (xvi) 276

consultisque Pius,* nomen habens meiiti
filius huic fato nullus, set lege suorum
a patiia sumpsit, qui legeret patriam

M ANTONINVS

Post Maico tutela datur, qui scita Platonis (xvii) 277

flexit ad lmperium, patre Pio melior
successore suo moiiens , set piincipe pravo ,

hoc solo patnae, quod genuit, nocuit

COMMODVS

Commodus msequitui pugnis maculosus harenae, (xvni) 278

Thraecidico pimceps bella movens gladio,
eliso tandem peisolvens guttuie poenas,

criminibus fassus matns adulterium

Traianus lmperator T 57 adgreditur V2M et q> (d add m 2 ) , agreditur M 2 , aggreditur cet

umde V (eorr m 2 ), umdi om 2 traganus V [corr m 2 ) 58 la v de prior V (v m 2 , p m 2 )

cetera] oia T 59 sorte] parte M 2 X legenda X 60 diffateare W patrem M 2 (corr m 2 )

X Adrianus VBSW, Hadnanus (Adnanus fj.<p) Ehus X, Hadnanus M, De Adnano lmperatore T, Ae-

lius Hadnanus Vg volgo 61 acetis 2 (e del ) 63 orbxs BT hinc BM 2 cm mnctus ent

V (m quo lunctas) W et 2 (i in lunctus m 2 j, cui uinctus erit (erat ia, om [A,(p) BM^X, sociansque uirum m,
sociatque virum Ven * volgo daturum ft> volgo 64 asciti BX, assciti W, ld sciti ¥ 2 , adsumpti M,

assumpti T% Antonmus Pius lmperator T 66 meritis V (s eras ) X 67 set V, sed cet

68 sum p sit V (p m 2 ) regere* V (t m 2 ) patnam om T 69 quaesita TM 70 foehx T,

serus M% 71 pravo] s^uo B 72 patn^ B (patri eras ) Commodus lmperator T, Commodus

Antomnus X 73 arene BWTMX, harene cet 74 threcidf°quo V (co m 2 ), threcidico T (h ex r) ,

trecidico WM 75 guture 2 76 falsis B, falsus W

118 AVSONII

HELVIVS PERTINAX

Helvi, iudicio et consulto lecte senati, (xvini) 279

princeps decretis piodite, non studiis (vbw)

quod doluit male fida cohois, errore probato,
8o curia quod castris cesserat lmpeiio

DIDIVS IVLIANVS

Di bene, quod sceleris Didius non gaudet opimis (XX) 280

et cito periuro piaemia adempta seni
tuque, Severe pater, titulum ne hoiresce novantis.

non rapit lmpenum vis tua, sed recipit

SEVERVS PERTINAX

8 5 Impiger egelido movet aima Severus ab Histro, (xxi) 281

ut pariicidae legna adimat Didio
Punica origo ilh, set qui virtute probaret
non obstare locum , cum valet ingenium

BASSIANVS ANTONINVS SIVE CARACALLA

'10

Dissimilis virtute patri et multo magis illi, (xxii) 282

cuius adoptivo nomme te perlubes ,
fiatris morte nocens , punitus fine cruento ,

inrisu populi tu, Caracalla, magis

OPILIVS MACRINVS

Principis hinc custos sumptum pro Caesare ferrum (xxni) 283

vertit in auctorem caede Macrmus meis
»5 mox cum piole mit gravibus pulsaie querellis
cesset perfidiam quae patitur, meruit

Hehuius V, Helius (om Pertinax) X 77 hehui V senati V (senatis m 2 ) W, senatus cet

volgo 79 malefida 2 (a alt ex e) qubhors V (co m 2 ) Iuhanus om X (add q> m 2 ) 81 dn

BX, dic W sceptns V, scelens BSX, celeris W, spolus Lugd volgo non] quod B opimis

2 (s add m 2 ) 85 hystro B, lstro W 87 set V, sed cet 88 obsta re V (re m 2 ), ob strare 2

Bassianus Antomus (Antonmus 2) sme Caracalla V2W, Bassian antonius B sive om TJg volgo 90 per-

ribes V 91 fratri V carens B 92 irnsu BW tu] tu 2 (1 tu m 2 s v ) 93 hic eodd ,

hinc Lugd custus V (corr m 2 ) 94 » mers V, lnhers W 95 mox V (x ex s m 2 ) que-

lehs B2W 96 perrldia* V (m eras ) qui B

CAESARES (XXI) DE FASTIS (XXII) 119

ANTONINVS HELIOGABALVS

Tune etiam Augustae sedis penetralia foedas, xxviii (284)

Antoninorum nomina falsa gerens^

XXII.

1. AVSONIVS HESPERIO FILIO SAL

(CONSVLARI LIBRO SVBICIENDI QVEM EGO EX CVNCTIS CONSVLIBVS
VNVM COEGI GREGORIO EX PRAEF )

Ignota aeternae ne sint tibi tempora Romae, 147

regibus et patrum ducta sub impenis , (Va>)

digessi fastos et nomina praepetis aevi,

sparsa iaeent Latiam si qua per histoiiam
s sit tuus hic fructus, vigilatas accrpe noctes

obsequitur studio nostra lucerna tuo
tu quoque venturos per longum consere Ianos,

ut mea digessit pagina praeteritos
exemplum lam patris habes, ut piotinus et te
10 adgreget Ausoniis purpura consuhbus

2. SVPPVTATIO AB VRBE CONDITA IN CONSVLATVM NOSTRVM

Annis undecies centum comunge quaternos , 1 48

undecies unumque super, trieteiida necte {V)

haec erit aeternae senes ab origme Roinae

Antomus Heliogabolus V, Antomnus Hehogaballus B 97 tuno B sedes V f^das BW

In V post 98 duorum versuum spahum vacuum est rehctum, deinde legitur Conclusio (cf, XXII, 1) 'v c (his
httens significare solet librum V) hoc distichum addit Quo numquam neque turpe magis neque fedius ullum
Monstrum Romano sedit in lmperio' Dousa Tetrastica expl B, Fininnt detrasti R, Finiunt tetrasticha W

XXII 1 et 2 in V, 1, 3, 4 in to 1. Conclusio Ausonms Espeno Filio Sal V, om u) Con-

sulan subitiendi & cunctis ex praef M, eadem fere k et « 2 (m mg ) b 2 gg^/j., In hbro quem de

fastis composuerat ad Gregonum muE et pv 2 (in qmbus add ex pfect ), De fastis compositis ad Gregonum v,
nullum lemma T 3 praepetis VTkg et /j. (m 2 ), perpetis cet volgo 8 congessit ao volgo 9 ex-

emplo conflde meo sic protmus to 10 applicet w

2. 2 undenos unumque Reland Fast Coni p 464, unamque Seal , undenos unamque Baehrens

120 AVSONII

3. IN FINE EIVSDEM LIBRI ADDITI

Hactenus adscripsi fastos si fors volet, ultra 150

adiciam si non, qui legis, adicies (<o)

sciie cupis, qui sim? titulum, qui quartus ab lmo est,
quaere leges nomen consulis Ausonii

4. DE EODEM

Vrbis ab aeternae deductam rege Quirino 149

annorum seriem cum, Procule, accipies, M

mille annos centumque et bis fluxisse novenos
consulis Ausonii nomen ad usque leges

fors erit, ut, lustrum cum se cumulavent lstis,
confectam Proculus signet olympiadem

XXIII. AVSOMVS DREPANIO FILIO.

'Cui dono lepidum novum libellum^' 471

Veronensis ait poeta quondam [V)

inventoque dedit statim Nepoti.

at nos inlepidum, rudem libellum,
5 burras quisquilias ineptiasque,

credemus gremio cui fovendum?

inveni, tiepidae silete nugae,

nec doctum minus et magis benignum ,

quam quem Gallia praebuit Catullo
10 hoc nullus mibi carior meoium,

qnem pluiis faciunt novem sorores

quam cunctos ahos, Marone dempto

Pacatum haut dubie, poeta, dicis^

lpse est intrepide volate, veisus,
15 et nidum in gremio fovete tuto

XXII 3. 3 Mart XI 8, 13 scire cupis nomen

XXIII 1 Catull I 1 sqq Quoi dono lepidum novum hbellum Corneh , tibi 14 sq Mart
11 aethenas cupis vohtare per auras sed poteras tutior esse domi, cf Mart III 2, 6

3. Additum in flne fastorum v, In flne eiusdem libn additi M cet , nullum lemma T 2 addi-
ciam addicies T

4. De eodem Mk, De eodem fastornm libro cet , nullum lemrna T, De eodem ad Proculum Med volgo
2 aceipias M 6 olympiadam Mlmupvv^, cf XXI 1, 22 et 27

XXIII Ausonius Drepamo Filio V (m mg m 2 metrum faleucmm endecasillauii), Ausonms Latino
Pacato Drepanio fllio Scal volgo 2 ueronessis V poetam V (m del m 2 ) 4 rude V, rudem

Pulmannus 11 plunmis V pluns Lugd 12 maronae V (a alt del m 2 ) demto V 15 nndu V,

nidum Scal

DE FASTIS (XXII) AD DREPANIVM (XXIII) CVPIDO CRVCIATVS (XXIIII) 121

hic vos diligeie, liic volet tueii
lgnoscenda teget, piobata tiadet
post hunc iudicium tiniete nullum vale

(EGLOGARVM LIBER).
XXIIII. CVPIDO CKVCIATVS.

1. AVSONIVS GKEGORIO FILIO SAL

En umquam vidisti nebulam pictam in paiiete'' vidisti utique et memimsti Tie- 324
veris quippe m tnclinio Zoih fucata est pictuia haec Cupidmem ciuci affigunt muhe- ' w '
res amatnces , non lstae de nostro saeculo , quae sponte peccant, sed lllae heioicae,
quae sibi lgnoscunt et plectunt deum , quaium partem m lugentibus campis Maio

5 noster enumeiat hanc ego imagmem specie et aigumento miiatus sum demde
mnandi stuporem tianstuli ad meptiam poetandi mihi piaeter lemma nihil placet
sed commendo tibi eirorem meum naevos nostios et cicatrices amamus nec soli
nostro vitio peccasse contenti affectamus , ut amentur veium quid ego huic eglogae
studiose patiocinoi ? ceitus sum , quodcumque meum sciens , amabis quod magis

10 speio quam ut laudes vale ac dilige paientem

2. CVPIDO CRVCIATVS

Aeris in campis, memorat quos musa Maionis, 325 (Edyii vi)

myrteus amentes ubi lucus opacat amantes ,
orgia ducebant heroides et sua quaeque ,
ut quondam occiderant, leti aigumenta geiebant,
r > enantes silva m magna et sub luce mahgna
mtei haiundineasque comas giavidumque papaver
et tacitos sine labe lacus, sine muimure nvos

XXIIII 1. 1 Plaut Menaeeh I 2, 34 (143) num quam (en umquam Bnx) tu vidisti tabulam pictam
ln panete 4 Verg Aen VI 440 sq

2. 1 Verg Aen VI 887 aeris ln campis 2 Verg Aen VI 443 murtea (murtea M, myrtea R)

circum silva tegit 5 Verg Aen VI 451 errabat silva ln magna 270 sub luce maltgna 7 Hor

Epist I 10, 21 cum murmure rivum

16 uo s dihgere V (s irfi, di ex de m 1 )

XXIIII 1. Ineipit aeglogarum Ausomus Gregono fllio X, Ausomus Gregono flho sal T, Gregono
flho (Gregono suo mu) s p d muv, Incipit aeglogarum liber Ausomus Gregorio flho salutem E, Incipit
(Ausomus add g) eglogarum ad Gregorium fllium (suum add g 2 ) g (m quo m 2 add m qua cupido crucia-
tur) g 2 1 en unquam Tvlg%, en umquam g, en nunquam an X, an unquam muE tabulam Vm

alu, cf E XVH 9 treuiris o> 2 Aeoh Ald volgo 3 lstae] haec Par , hae volgo 5 deinde]

denique X%E 6 praeter mug, promptus T, propter cet lemma TX 8 vitio] mdicio X aeglogae X

9 quodcunque T (n ex m) X meum|meum T 10 specto Barth volgo ac (et T) dilige paren-

tem to, om Vg volgo

2. Cupido cruciatus Xgg 2 , Ausomi egloga rn qua Cupido cruciatui (cruciatur Cupido muv) cet , Cupido
cruci afflxus Lugd volgo 1 qnos /, quo cet platoms TXv 2 rmrtheus T, mirteus X

amantes ubi T (e m 2 ) optat amates T (a ex a) 4 laeti T 6 amancmasque Heinsms (Verg

Aen 1 693)

Avsonivs 1 Q

122 AVSONII

quoium per ripas nebuloso lumine marcent
fleti, olim legum et puerorum nomina, flores
10 mirator Narcissus et Oebalides Hyacinthus
et Ciocus auncomans et munce pictus Adonis
et tragico scnptus gemitu Salamimus Aeas
omnia quae laciimis et amonbus anxia maestis
(15) mrsus m amissum revocant heroidas aevum
15 (14) exercent memoies obita lam morte dolores
fulmineos Semele decepta puerpera paitus
deflet et ambustos lacerans per inania crines
ventilat ignavum simulati fulguns lgnem
niita dona querens , sexu gavisa viiih ,
2o maeret in antiquam Caenis revocata figuram

vulnera siccat adhuc Procris Cephalique cruentam
diligit et peicussa manum fert fumida testae
lumina Sestiaca praeceps de turie puella
et de nimboso saltum Leucate minatur

2 5

Harmoniae cultus Enphyle maesta recusat,
mfelix nato nec fortunata marito
tota quoque aenae Mmoia fabula Cretae
picturaium instar tenui sub lmagine vibrat

30 Pasiphae nivei sequitui vestigia tauri 4
licia feit glomerata manu deserta Ariadne
lespicit abiectas desperans Phaedia tabellas
haec laqueum gerit, haec vanae simulacia coronae
Daedahae pudet hanc latebras subusse luvencae

35 praereptas queritur per inania gaudia noctes
Laudamia duas, vivi functique manti
paite truces alia stiictis mucionibus omnes
et Thisbe et Canace et Sidonis horiet Elissa

9 Verg Ecl III 106 sq mscripti normna regum flores 11 Verg Aen VIIII 614 picta croco et

fnlgenti rnurice vestis 16 Stat Silv 111,97 deceptaque funera matns 19 sq Verg Aen VI448sq

lt comes et mvems quondam , nunc femma Caeneus rursus et ln veterem fato revoluta (revocata R) flguram
24 Verg Aen III 274 Leucatae mmbosa cacutmna montis 26 Verg Aen VI 445 maestamque Eri-

phylen 30 Verg Ecl VI 46 Pasiphaen mvei solatur amore luvenci 37 Verg Aen II 449 stnctis

mucronibus imas 38 Verg Aen VI 450

9 fletiodum T fleta Baehrens, at ef Appul Met VII 27 10 narcisus T (s pr ex o), narcis-

sum X lacynthus T, jacintus X 12 gemitus (gen- T) alamimus (alamius X) TX 13 lachrymis

X moestis TX 14 et 15 inverso ordvne m ai, transposui ego 14 rursum X 15 dolons

Toll volgo 17 defelet T ambustas o>, ambustos ego, cf XVIII 2, 337 lacera TX, latera cet ,

lacerans Scal curas g (nnn mut ) muv, cunas cet , crmes ego 18 fulgnris Xgg^, fulmims cel volgo,

cf E XXI 2 5 20 coenis X 22 uestem (del m 1 ) testem T teste (teste) eet , testa ed Toll volgo

23 sestiqca T (q del jn 1 ), sextiaca X 24 nimboso T (s ex o), nymboso X leuchate T post v 24 ex-

cidit versus , quo fortasse Slatium (Silv V 3, 155) imitatus erat Ausonms, lacunam explevit Vg hoc versu
mascula Lesbiacis Sappho peritura sagittii (rf Hor Epist I 19, 28) , quem genuinum habuerunt posterwres

26 hermione cultas X henphilles T, eryphiles X, enphiles (her-) %, eiyphile g (heri- g 2 ) moesta TX

27 mfoehx TX 28 aereo T 30 pasyphe X 31 deserta T (sert ex sr) 32 adiectas T
fedra X 33 coronae] flgnrae T 34 muente X 36 landomia T, laodamia X 37 crncis T
38 tysbe X sydonis TX elyssa T

CVPIDO CRVCIATVS (XXIIII) 123

conmgis haec, haec patiis et haec geiit hospitis ensem
40 enat et lpsa, olim qualis per Latmia saxa

Endymioneos sohta affectaie sopoies

cum face et astiigero diademate Luna bicoims

centum aliae veterum recolentes vulneia amorum

dulcibus et maestis lefovent tormenta queiellis
45 quas inter medias furvae caligmis umbram

dispulit mconsultus Amor stridentibus ahs

agnovere omnes pueium memonque recuisu

communem senseie >eum, quamquam umida circum

nubila et auratis fulgentia cingula bullis
r >o et pharetiam et rutilae fuscaient lampados ignem

agnoscunt tamen et vanum vibrare vigorem

occipiunt hostemque unum loca non sua nactum ,

cum pigros ageret densa sub nocte volatus,

facta nube premunt trepidantem et cassa parantem
55 suffugia m coetum mediae tiaxere catervae

eligitur maesto myrtus notissima luco,

invidiosa deum poenis ciuciaveiat illic

spreta olim memoiem Venens Pioserpma Adomm

huius in excelso suspensum stipite Amorem
60 devinctum post terga manus substrictaque plantis

vmcula maerentem nullo moderamme poenae

afficiunt leus est sine cnmine , mdice nullo

accusatur Amor se quisque absolvere gestit,

tiansfeiat ut proprias ahena m crimina culpas
6 5 cunctae expiobiantes tolerati insigma leti

expedmnt haec aima putant, haec ultio dulcis ,

ut quo quaeque peiit studeat punire doloie

haec laqueum tenet, haec speciem mucronis inanem

ingerit, llla cavos amnes lupemque fragosam
70 msanique metum pelagi et sme fluctibus aequor.

nonnullae flammas quatiunt trepidaeque mmantur

stndentes nullo lgne faces rescmdit adultum

Myrrha uterum lacrimis lucentibus mque paventem

46 Verg Aen I 397 stndentibus alis 48 Verg Aen II 605 sq umida eircum nubem

49 Verg Aen VIIII 359 sq aurea bullis cingula , cf Prudent Psych 475 54 Verg Aen XII 254 facta

nube premunt 60 Verg Aen II 57 manus post terga revinctum (cf Aen XI 81)

39 et] at Markland 40 lathmia T 41 endimioneos TX oblita T aspectare Baehrens

42 dyademate (om Luna) X 43 ueteres T 44 moestis TX qrelis TX 45 calhginis T

48 quanquam /L humida (o 49 auratas bullas u>, corr Scnverms 50 rutilem T

fugarent a>, fuscarent Ug 51 lgnoscunt T 54 foeta T 55 cetum T, certum X 56 moe»to

TX myrthus T 58 nuenens T (n pr del , s ex corr ) adoni TXgg 2 , adonim vE 59 sty-

pite X (y m 2 ) 61 moerentem TX 62 afflgunt Scriverms Sarth volgo 63 accusator T, accu-

satus cet , corr Baehrens quisquam soluere T 64 tranferat X 66 putarma T (put del )

67 dolorem TX, dolore g% 71 trepidaeque T, trepidoque eet volgo 73 myrra utrum X, myrt

(lac sex htt ) T lucentibus g Accursius , uigentibus l cod Accursu , lugentibus cet volgo paur

(del m\) pauorem T, parentem X

16*

124 AVSONII

gemmea fletiferi laculatm sucina tiunci

75 quaedam ignoscentum specie ludibria tantum
sola volunt, stilus ut tenuis sub acumme puncti
eliciat tenerum, de quo rosa nata, cruorem
aut pubi admoveant petulantia lumina lychm
lpsa etiam simih genetnx obnoxia culpae

80 alma Venus tantos penetrat secuia tumultus
nec circumvento properans suffiagia nato
tenoiem mgeminat stimulisque accendit amans
ancipites furias natique m crimma confeit
dedecus lpsa suum, quod vincula caeca manti

8 5 depienso Mavorte tulit, quod pube pudenda
Hellespontiaci ridetur forma Pnapi,
quod ciudelis Eryx, quod semivii Hermaphroditus
nec satis in veibis loseo Venus aurea serto
maeientem pulsat pueium et gravioia paventem

90 olli purpureum mulcato corpoie lorem

sutihs expressit crebio losa verbere, quae iam
tincta piius tiaxit lutilum magis lgnea fucum
mde truces cecideie minae vindictaque maioi
crimine visa suo , Venerem factura nocentem

95 ipsae mtercedunt heioides et sua quaeque
funera crudeli malunt adscribere fato
tum grates pia mater agit cessisse dolentes
et condonatas pueio dimittere culpas
talia nocturnis olli simulacra figuris
100 exercent tiepidam casso teriore quietem

quae postquam multa perpessus nocte Cupido
effugit, pulsa tandem caligine somni
evolat ad superos portaque evadit ebuina

82 Verg Aen VII 578 terrorem lugemmat XI 337 stiniulisque agitabat amans 86 Veig Georg

IIII 111 Hellespontiaci Priapi 87 Verg Aen V 402 yi Mart VIIII 93, 5 sutiiis rosa

103 Verg Aen VI 898 portaque emittit eburna

74 flectifen T laculantur succina T 75 lgnoscentes T 77 tenere T quo oin T

78 pabi T (corr mX) hc m T 79 genetnx IgE, gemtricis A, genitnx cet 81 circunuento T

85 depnso T, deprehenso X 87 herix T (h del ), crux X, eryx m«, enx cet hermofroditus T

88 hec T 89 moerentem X pulsat pulsat T (alt pulsat del ) 91 subtihs T 92 tmcta

(lac quinque htt ) traxit T ruticlum X 93 om T 96 adscribere XE, ascnbere cet

99 olim o), olli ego 102 pulsi TX, pulsa cet calligine fumi T Fimt cupido cruciatus X

CVPIDO CRVCIATVS (XXIIII) BISSVLA (XXV) 125

XXV. BISSVLA.

1. AVSONIVS PAVLO SVO S D

Pervmcis tamen et opeita musaium meaium, quae mitiorum velabat obscuntas, ^26
quamquam non piofanus, mumpis, Paule canssime quamvis enim te non eius vulgi («)
existimem, quod Horatius arcet mgiessu, tamen sua cuique sacia, neque ldem Ceieri
quod Libero, etiam sub nsdem cultonbus poematia, quae rn alumnam meam luseiam,
5 rudia et incohata ad domesticae solacium cantilenae, cum sine metu [et] aicana secuntate
fruerentui , piofem ad lucem caligantia coegisti verecundiae meae scihcet spolium
concupisti, aut, quantum tibi m me miis esset, ab invito mdicari ne tu Alexandn
Macedonis peivicaciam supeigiessus, qui, fatalis iugi loia cum solvere non posset,
abscidit et Pythiae specum , quo die fas non eiat pateie , penetiavit uteie lgitur ut
io tuis, pan mie, sed fiducia dispaii quippe tua possunt populum non timere, meis
etiam mtia me erubesco vale.

2. PRAEFATIO

Vt voluisti, Paule, cunctos Bissulae veisus habes,

lusimus quos m Suebae giatiam vngunculae ,

otium magis foventes quam studentes glonae

tu molestus flagitator lege molesta carmma

tibi, quod intiisti, exedendum est sic vetus verbum mbet,

compedes , quas ipse fecit , lpsus ut gestet faber

3. AD LECTOREM HVIVS LIBELLI

Carmmis mcompti tenuem lectuie hbellum 327

pone supeicilium
sena contractis expende poemata rugis

nos Thymelen sequimur

XXV 1. 3 Hor Carm III 1, 1 Odi profanum vulgus et arceo

2. 5 Ter Phorm II 2, 4 (318) tute hoc mtristi tibi omne est exedendum

3. 1 Priap 1, 1 sq Oaimims mcompti lusus lectuie procaces pone supercilium (ct Mart 14, 1 sq ]
4 Mart 14, 5 sq qua Thymelen spectas densoremque Latmum, illa fronte precor carmiua nostra legas

XXV 1. Incipit Bissula Ausomus Paulo suo sal dicit TE, Paulo suo s p d muu, nullum lemma
M 1 tamen] tandem Accursius volgo mea T 2 prophanus T erumpis T canssime]

feime M mlunlgi T (ml del m 1 ) 3 extimem Af oratius M arce T sacrarum ldem M

neque] nec E volgo 4 hnsdem M 5 mcohacta T (mcoata corr m 1 ) lncoata M solatium T

metu et arcana o>, et del Scal 6 proferre TE volgo, profem cet scihcet (compendw s scnptum) om T

7 muto ludican T 8 macedomci M 9 pythu T (i alt ex e) quod dic M fas non erat

(ent M) ut, fas erat E, nefas erat V en * oolgo 11 etiam om M uale add <o, om E volgo

2. Prefacium M, Prefacium (Prefatio mu) de uersibus Bissule, quos ad Paulum miserat T% 2 suebe
M, sueuae T% 4 molestaa M

3. Ad lectorem huius hbelli (huius hbelli om x) T%E, nullum lemma M 1 mculti ME te-
nuere M (corr m 2 ) 3 poemate M 4 thymelam M, tymelem T

126 AVSONII

5 Bissula in hoc schedio cantabitui utque Cratmus
admoneo ante bibas
leiunis nil scnbo meum post pocula si quis

legeiit, hic sapiet
sed magis hic sapiet, si doimiet et putet lsta
10 somnia missa sibi

4. VBI NATA SIT BISSVLA ET QVO MODO IN MANVS DOMINI VENERIT

Bissula, tians gelidum stirpe et laie piosata Rhenum, 328

conscia nascentis Bissula Danuvii,
capta manu, sed missa manu dominatui in eius

deliciis, cuius bellica piaeda fuit
5 matre caiens , nutncis egens , nescit (tamen) erae

lmpenum
foitunae ac patriae quae nulla obprobria sensit ,

llico inexperto libera servitio,
sic Latiis mutata bonis , Germana maneiet
10 ut facies, oculos caerula, flava comas

ambiguam modo lingua facit , modo forma puellam

haec Rheno genitam praedicat, haec Latio

5. DE EADEM

Delicium , blanditiae , ludus , amor , voluptas , 329

baibaia, sed quae Latias vincis alumna pupas,
Bissula, nomen teneiae lusticulum puellae ,
horridulum non solitis, sed dommo venustum

6. AD PICTOREM DE BISSVLAE IMAGINE

Bissula nec ceris nec fuco lmitabilis ullo 330

naturale decus fictae non commodat arti

5 Hor Epist I 19, 1 sqq Prisco si credis, Maecenas docte, Oratino, nulla placere dm nec vivere car-
mma possunt, quae scnbuntur aquae potoribus (quem dativum commodi esse opinatus est Ausomus)
4. 2 Lucan I 20 et gens si qua lacet nascenti conscia Nilo
6. et 7. of Anacreontic 16 et 17 B 6. 1 Anacr 16, 8 5 lbid 23 Verg Aen XII 68 sq

5 sedio T, scedio cet aut erasinus codd , utque Cratmus B Dezeimeris, scnpturam traditam tuetur

M Hertz Anal ad carm Hor hist IIII 16, 2 6 ammoneo M 7 leiunus T 9 et] nt Heinsms

4. lemma in TE, om cet D Ausonn Bissula Vbi nata sit et Lugd volgo 1 tran-
gelidu T prosatha renurn T 3 manus sed M 5 nutncis T (tr ex corr ) nescit ere (here y
nesciuit herae E) lmpenum ta , lacuna m Tt> significata , nescivit herai lmpenum Vg volgo, nescivit henle
lmpenum Scal , nescit tamen eiae impenum scnpn 7 obrobia tu T (tu del m 1 ) 8 llhco a>
12 r h eno T

5. De eadem bissula laudans eam T (m mg mimo) E, De eadem bissula v, De bissula mu, nuUum
lemma M 1 blande T amor atque uoluptas T 2 sed om T alunna T post v 2
minio de eadem T 3 tefie T (m mg nrej, terre Mlm, terrae cet , tenerae Ven.* 4 solitis M
(i pr ex u)

6. De bissulae (bissula et mu) lmagme ad pictorem ^ 1 ne ceris M mutabilis T 2 comodat T

BISSVLA (XXV) GRIPHVS (XXVI) 127

sandyx et ceinssa alias simulate puellas

temperiem hanc vultus nescit manus ergo age, pictor,

pumceas confunde rosas et lilia misce,

qmque ent ex lllis coloi aeiis, ipse sit ons

7. AD EVNDEM

Pingeie si nostiam , pictoi , meditaiis alumnam , 331

aemula Cecropias ais lmitetur apes

XXVI. (MPHVS.

1. AVSONIVS SYMMACHO

Latebat mter nugas meas libellus ignobilis utinamque latuisset neque indicio suo 335
tamquam soiex penret hunc ego cum velut gallinaceus Euclionis situ chaitei pul- ( FJ0< °)
veris eiuissem, excussum lelegi atque ut avidus faeneiator inpiobum nummum malui
occupaie quam condeie dein cogitans mecum, non illud Catullianum ' Cui dono lepi-

5 dum novum libellum', set ajiooooTepov et veiius ' Cm dono mlepidum, ludem hbellum',
non diu quaesivi tu emm occurnsti , quem ego , si mihi potestas sit ex omnibus
deligendi, unum semper elegerim misi ltaque ad te haec fiivola genis Sicuhs vaniora,
ut cum agis mhil, haee legas et, ne nihil agas, defendas lgitui iste nugator hbellus,
lam diu secreta quidem, sed vulgi lectione laceiatus, peivemet tandem m manus tuas

10 quem tu aut ut Aesculapius ledintegrabis ad vitam aut ut Plato mvante Vulcano
liberabis mfamia , si pervemie non debet ad famam fuit autem meptiolae huius lsta

7. 2 Verg Georg IIII 177 Cecropias

XXVI 1. 1 Catull 1 , 3 namque tu solebas meas esse ahquid putare nugas Ter Eun V 6, 23

(1024) egomet meo mdicio miser quasi sorex hodie pern 2 Plaut Aulul III 4, 6 sqq (457 sqq ) [Eu-

cho] condigne etiam meus me mtus gallus gallinaceus , qui erat anui pecuhans , perdidit paenissume ubi
erat haec defossa, occepit lbi scalpumre ungulis oircumcirca 4 Catull 1, 1 Qnoi dono lepidum novum

hbellum 7 sqq imitatus est eompluribus loeis Symphosius m prologo

3 sandux T et /j, (-ix m 2 ), sandus M, sandix %E cerusa T stimulate T 6 quodque T

7« Ad pictorem de bissnla pingenda (pingenda om muo) TmuvE , Ad pictorem de eadem y,, carmen

om M, Ad eundem Toll

XXVI 1. Ausonius Summaco [minio, Prosa add atr nigro) V, Epistola Ausonn ad Symmacum P,

Incip Crippus de ternario nuo Ausonius Simaco sal (Symmacho Salutem E) TE, Ausomus Symaco s p d v,

nullum lemma Xmu 1 la&ebat V (corr m 2 ), latebit P lgnobihs *#* V (erasum esse videtur

uti vn v ult ) utmamque V (utinam m 2 in ras ) 2 tanquam X sorex V (m 2 m v ult

in loco evanido, deinde ras 7 litt , eras penret vn v ult ) sorix P (e ex l m 2 ) quu V (c m 2 )

I
uelutc (c del ) calhnSceus (e pr del ) uedioms situ T (in mg } galhna ceu saeuae dionis situ) eue-

dionis XlvE, om mu stu V cartei V, charte P, carthei Ti. puluens V (s nfi m ras )

3 adque V fenerator VP, foenerator TX lmprobum Pm nfim** V (m m 2 in ras ), numu T

4 ** deinco|gitans V (deinc et t in ras m 2 , o et gi m mg add m 2 ) lllut V (d m 2 ) catuhanu
VP done lepi**da V (o el pi m 2 ) 5 lelibellum T (le del ) set V (d m 2 ), sed cet amor-
cotheron T, au-oisoTspov X et uerius hbellum non om VP lllepidum T/ 7 dehgi VP,
dihgendi X elegonm P misi V (m m 2 ) ltaque] ergo T ad te hec V, hec P (om ad te), ad te w
volgo fnbola V (b ex g m 2 ) gerrhis P, gerchis X Sicuhs . mhil om VP 8 haec] hoc T
ne ml X 'ste V (l m 2 ) 9 fulgi P lacoratus P 10 ut aescolapius V, et escohpius P
11 debeat P, &% T autem] tam P huius (m 2 m ras ) ] sta (l add m 2 ) materia* V

128 AVSONII

materia in expeditione, quod temptis, ut scis, licentiae militaris est, super mensam
meam facta est invitatio, non llla de Kubrh convivio, ut Giaeco more biberetur, set
llla de Flacci egloga, m qua propter mediam noctem et novam lunam et Murenae
auguratum temos ter cyathos attomtus petit vates hunc locum de temario numeio 15
ilico nostia illa poetica scabies coepit excalpere, cuius moibi quoniam facile contagmm
est, utinam ad te quoque prurigo conmigiet et fuco tuae emendationis adiecto in-
pingas sphongiam , quae inperfectum opus eqm male spumantis absolvat ac ne me
nescias glonosum , coeptos mter piandendum versiculos ante cenae tempus absolvi
hoc est, dum bibo et paulo ante quam bibeiem sit ergo examen pro matena et tem- 20
pore set tu quoque hoc ipsum paulo hilarior et dilutior lege namque iniurium est
de poeta male sobrio lectorem abstemium radicare neque me falht foie ahquem, qui
hunc locum nostrum acutis naiibus et caperata fionte condemnet negetque me omma,
quae ad ternanum et novenarium numeros peitinent, attigisse quem ego verum di-
cere fatebor, iuste negabo quippe si bonus est, quae omisi, non oblita mihi, sed 25
piaeteiita existimet dehinc quahscumque est, cogitet secum, quam multa de his non
lepperisset, si lpse quaesisset sciat etiam me neque omnibus erutis usum et quibusdam
oblatis abusum quam multa enim de temaiio sciens neclego tempoia et personas,
genera et giadus, novem natuialia metra cum tnmetiis, totam grammaticam et musi-
cam librosque medicinae , tei maximum Heimen et amatoiem piimum philosophiae ao
Varronisque numeios, et quidqmd piofanum vulgus ignorat postiemo, quod facile est,
cum lpse multa invenent, conpaiet se atque me, occupatum cum otioso, pransum cum
abstemio , iocum et ludum meum , diligentiam et calumniam suam alms enim alio
pluia invemre potest , nemo omma quod si alicui et obscurus videbor , aput eum
me sic tuebeie pumum eiusmodi epyllia, nisi vel obscura smt, nihil futuia deinde 35

13 Cic Verr Act II 1, 26 (66) Rubnus lstius comites mvitat mature vemunt discumbitui flt

sermo mtei eos et mvitatio, ut Graeco more biberetur hortatur hospes poscunt maionbus poculis celebra-
tur omnium sermone laetitiaque convivium 14 Hor Carm III 19, 9 sqq da lunae propere novae, da

noctis mediae, da, puer, auguris Murenae tribns aut novem miscentor cyathis pocula commodis qui Musas
amat mpares, ternos ter cyathos attomtus petet vates 18 Phn N H XXXV 104 hoc exemplo eius

similis et Nealcen successus spumae equi simihter spongea mpacta secutus dicitur 23 Hor Sat I 3,

29 sq acutis nanbus 31 Hor Carm III 1, 1 profanum vulgus

13 fuit facta 6 T llla T (a ex l) de ludibm TX ut Graeco more om T biberom

T, hberetur X set V (d wi 2 ), sed cet 14 fVci V (1 et c m 2 ) aegloga X 15 tertiatos

V cyatos P, cythos X peti* V (t m 2 ), petn T, peti X uatis VP 16 *il#ico V (1 pr
m 2 , 1 post 1 erat ), llhco PTX scabies V (s pr rrfi m ras ) exculpe P, exculpere m 17 a te P
commigret Via fugo P lmpingas Po> 18 sphongiam V (h del m 2 ), sphongeam P, spongeam X,
spongiam eet lmperfectum u> absoluas T ac ne me gloriosum neges u> 19 ceptos PT
pendendum P uersusiculos T ante c ene V (nte in ras 4 htt , c m 2 ) tene P, caenae T,
coenae X absoluet P 20 martena V (r pr eras ) 21 set V (d m 2 ), sed eet tu V (rrfl
s v), ut P paulo V (lo m ras ) hrlarior a dihicior X nam T, nanque X 22 qui foite
T (forte del ) 23 caperrata P caprata X negetque V (g ex c m 2 ) 2t nonuernarm numeros*

V (corr m 2 ) attigisse V (e m ras ) 25 ne*cabo V (corr m 2 ) si V (m 2 m ras ), om P
obmisi X set V (d m 2 ), sed cet 26 qualiscunque 10 27 reperisset PTX etiam]
etiam quae Ty, etque^ X neque] que V, nec E volgo eruditis VP, eratis X 28 quare P
neglego P, neglexit X, neglexi T/ volgo et personas genera om P 30 hbroque V medici
nostn maximum P medicinos TX tnmaximum V herme P umatorem P flnlo-
sophie V 31 quicquid P<o prophanum PTE non lgnorat Par volgo postremo se
om V 32 cum] tu P conparet P, comparet cet atque] scitque V (soit m 2 , sci m ras )
33 ab*stemio V (s eras ) meam suum T enim] cui P 34 et om T aput V (d m 2 ),
apud cet 35 me om V pillia V, epiha T, epyha X mchil P

GRIPHVS (XXVI) 129

numerorum natuiam non esse scirpum, ut sine nodo sint postremo si etiam tibi ob-
scurus fuero, cui nihil neque non lectum est neque non mtellectum, tum veio ego
beatus, quod affectavi, adsequai, me ut lequuas, me ut desideres, de me cogites vale

2. GRIPHVS TERNARII NVMERI

Ter bibe vel totiens temos sic mystica lex est 336 (Edyii xij

vel tria potanti vel ter tria multiplicauti ,

inpanbus novies temis contexere coebum

iuiis ldem tribus est, quod ter tiibus, omnia m istis
5 foima hommis coepti plenique exactio paitus

quique novem novies fati tenet ultima finis

tris Ope progemti fiatres, tns oidine partae,

Vesta, Ceres et Iuno, secus muliebre, soiores

mde trisulca Iovis sunt fulmma, Cerbeius mde,
10 inde tiidens tiiplexque Helenae cum fiatnbus ovum

tei nova Nestoieos implevit purpura fusos

et totiens trino comix vivacior aevo

quam novies temi glomerantem saecula tiactus

vincunt aenpedes ter terno Nestoie cervi
15 tris quorum aetates superat Phoebeius oscen,

quem novies senioi Gangeticus anteit ales,

ales cinnameo ladiatus tempora nido

teigemma est Hecate, tiia virginis oia Dianae,

tris Charites, tria fata, triplex vox, trina elementa
20 tiis in Tnnacna Snedones, omnia teina,

tns volucies, tris semideae, tris semipuellae

ter tnbus ad palmam iussae ceitare Camems ,

oie, manu, flatu* buxo, fide, voce canentes

2. 1 Hor Carm III 19, 11 sq tribus aut novem miscentor cyathis pocula oommodis 14 Verg

Aen VI 802 aenpedem ceivam (ef Servium ad h 1 Charis IIII (I 279, 7 K ) Diomed II (I 442, 22 K )
Pompei V 298, 6 K) 15 Ovid Met II 545 ales Phoebeius 18 Verg Aen IIII 511 terge-

mnamque Hecaten, tna virginis ora Dianae 19 Appul de mundo 38 sed tna fata sunt

36 sirpum T u sme P sint] sit T si etiam] sed etiam si P, sed lam X 37 m-

chil P non lectum] lectum P, neglectum m lectu est tum nero V (om neque non mtellectum, m

mg non mtellectum) vero om T 38 assequar PT ut ante desideres om a> volgo

2. Gripus ternarn numeri V, frieipit gripus ternarn numeri P, Finit Cripus X, Crippus ternani numeri
quod bibat (hbat T) ter TvE , nullum lemma mu 1 tociens m'os P mistica VPT, mixtica X

2 potfati P 3 inpan**bus V, lmpanbus <o term*s V contere P cobum P, coelum %

(in mg uel cibum) T 4 x stis V (l m 2 ) 5 coepit V, cepit P, coepti vel cepti ta 6 quaeque T

7 parcae V (an partae ?, p m 2 ex f ») Pw, partae Parrhasiw 8 decus VP, sexu X muliebres°ro-

res V (ebres rrfi in ras ) 9 101,1 Pm fulminaceiberus V (macer m% m ras ) 10 mde] mter P

helenes a> ovum] oum V (expunxit m 2 , m mg heoum m 2 ) oim P 12 terno Toll volgo 13 scla

V, secula P 14 aerpides P trmo P ternoestore V 15 phoebeiusoscn V (b ex u m 2 ,

soscn in loco evanido m 2 ) plebeius P oscm P 16 gnangeticus P 17 cynnameo T

**mdo V 18 ha^cate V (h del ), echate PX dia na , V (na supra na* m 2 j 19 tres PT

cantes V, canthes X trma] terna T el'a P 20 tres P trmacna V (cr m 2 in ras ),

fnachia P syrenes T, sirenes X, Kr]Xrid6ves M Sehmidt mus Rhen XX 299 omina V, omnia X

(in mg uel omma) cet tna P, tnna w (tnne T) , fortasse ternae, cf v 38 22 ceita*re V

(erasum esse videtur t) camoems X

Avsonivs «w

130 AVSONII

tns sophiae partes, tria Punica bella, tnmenstres

25 annorura caehque vices noctisque per umbram
teigemini vigiles ter clara mstantis Eoi
signa canit serus depienso Maite satelles
et qm conceptus triplicatae vespeie noctis,
iussa quater ternis adfixit opima tropaeis

30 et lynci vates numeio sunt Mnemosynarum ,
tris solas quondam tenuit quas dextera Phoebi
set Citheion totiens temas ex aere sacravit
lelligione patrum, qm sex sprevisse timebant
trina Tarentmo celebrata trinoctia ludo ,

35 qualia bis genito Thebis tiieterica Baccho

tris piimas thiaecum pugnas tiibus ordme belhs
Iuniadae patiio mferias miseie sepulcio
llla etiam thalamos per tiina aenigmata quaerens ,
qui bipes et quadiupes foret et tnpes, omnia solus,

40 tenuit Aomam, volucns , leo, viigo, tnformis

Sphinx, volucns pmnis , pedibus feia, fronte puella
tiina in Tarpeio fulgent consoitia templo
humana efficiunt habitacula tergenus aites -
paiietibus qui saxa locat, qui culmme tigna,

45 et qui supremo comit tectona cultu

hinc Bromii quadrantal et hinc Sicana medimna
hoc trihus, haec gemmis tiibus explicat usus agendi
in physicis tria pnma , deus , mundus , data forma
tngenus omnigenum , genitor , genetiix , generatum

50 pei timas species tngonoium regula currit,
aequilatus vel ciuie pan vel m ommbus inpai
tns coit m paites numerus perfectus, ut ldem
congiege tei teino per ter tiia dissoluatur

35 Verg Aen IIII 302 trieterica Baecho

24 soph'ie pres P pumta P 25 uias uices T (uias del ) noctique V 27 depenso VP,

depnso T, deprehenso X inat' P 28 vespere] tnppere P 29 lussa V (i m 2 ) adfixi V

(i* m 2 ), affixit P lussaque quaterms suspendit to pigma V tropheis Pa> 30 lirici V,

linriei X mnemosinarum V (m pr in ras m 2 , m mg m 2 mnemosinarum), mnemosynarum P, nemosmarum

co, Mneinomdarum Heinsvus 31 solis %x Accursn cod vet phebi P 32 set V (d nfi), sed

cet citeron VP, cytheron % haere V (corr m 2 ) 33 rehgione Pm qui sex praebmsse V,

quis expuisse P, quis expreuisse TX cort Pulmannus timebat V (at ex as m 2 ) 34 Terentmo Par

volgo trmoctiaj noctia V, t'noctia P 35 quahs (typogr err ) Delph tnetenco V, tnetnca P, tria-

tenca TX baco P 36 pnma P pheacu V, phecum P, thiacum T, threcum X ordmem belh P

selhs o) volgo 37 patn <a sepulchro X 38 llle m« Par volgo terna T quaeror P

39 qudrupes T fore P, foret om X 40 uolucres P 41 spmx X pmms V (pennis m 2 ) P,

pennis <o pedisbus V feras P 42 terna T fugent P, florent T forlasse templa, cf Phn

N H VII 143, XXVIII 15 43 artis VP, arces TE, artes X/ 44 panectibus P quae (ter) Seal

volgo locant « 45 cormt] fucat w 46 hic bromu V sicanae^dina V (m m 2 , ±- pr eras)

47 hoc] haec X haec] hoc PT volgo tnbus om X usi fagendi P 48 phisicis VPT

49 tnsgenus Pto, tergenus Lugd volgo genitnx Pio 50 regula] linea to 51 aeqnahtas V,

equalatus PX, equilater T, aeqmlatus % m om T nominis (nomimbus Iv, ldem nomimbus mu) %%

(om rn Xlv, vel ln mu) lmpar Pio 52 cohit T 53 congreg&etterno V, congregeteterno P,

cum grege tei terno (trmo E) <oE, congrege ter trino Scal volgo

GEIPHVS (XXVI) 131

tns primus par, lmpar habet mediumque sed ipse
55 ut tris, sic qumque et septem quoque dividit umis,

et numeio m toto positus sub acumine centn

distinguit solidos coebo peigente tnentes,

aequipaies dinmens paites ex mpaie terno

et paiibus tiiplex medium, cum quattuor et sex
60 bisque quateinorum secernitur omphalos ldem

ius tiiplex, tabulae quod tei sanxere quaternae

sacium, pnvatum et popuh commune quod usquam est

mteidictoium tnnum genus unde repulsus

vi fuero aut utiubi fuent quorumve bonoium
6 5 tiiplex libertas capitisque minutio tiiplex

trinum dicendi genus est subhme , modestum ,

et tenui filo. tnplex quoque foima medendi,

cui logos aut methodos cuique expenentia nomen

et medicina tnplex servaie, cavere, meden
70 tris oiatoium cultus regnata colosso

quem Rhodos, Actaeae quem dilexistis Athenae

et quem de scaenis tetnca ad subsellia tiaxit

piosa Asiae, in causis numeios lmitata choroium

Orpheos hmc tnpodes, qma sunt tiia terra, aqua, flamma
75 tnplex sidenbus positus, distantia, foima

et modus et genetux moduloium musica tnplex

mixta libns , secreta astns , vulgata theatns

Maitia Roma tiiplex equitatu, plebe, senatu

hoc numero tribus et sacio de monte tnbuni
8o tris equitum turmae , tiia nomina nobilioium

nomma sunt chordis tna , sunt tna nomina mensi

Geiyones triphces, triplex conpago Chimaeiae

Scylla tnplex , conmissa tribus cane , virgine , pisce

Goigones Harpyiaeque et Eimyes agmme terno
85 et tris fatidicae, nomen commune, Sibyllae,

quarum tergemini , fatalia carmina hbn ,

67 Hor Epist II 1, 225 68 Marcell de med 6 quod logos aut methodos simplexque empmca

pangit 80 Verg Aen V 560 tres equitum turmae

54 lmpar om P < 55 qui medius qumque m lnisP 57 quoebo V, cebo P, coelo T, cibo X

pergente V, pergentes P, pereunte o> 58 lmpare Pa> 59 nn P, quatuor T 61 mx

V (s m 2 ) 64 -vi] ut V aut utrubi o 2 , utiuui V, autrubi P, autrabi T, aut utrobi cet 65 cap-

iphylo
tisque P 67 filo X quoque triplex (v 69) om P 68 que VX, que T%, quoi Scal

longos V (n del m 2 ), leges X 71 actea V, actore X 72 post 73 X 72 et qua discernens V

(n s v m 2 ) P scems T, scoenis X sub s ellia V (s m 2 ) 73 asiei V cororum PX

74 orpheus V<o smtria P flamme vel flamme w 75 sydenbus P distaii P 76 ge-

netnx VI, gemtrix eet 77 astnx theatnx P 79 hoc] haet X tnbum] tnbium P

80 t v rmeae V (corr m 2 ) 81 cordi s V, cordis TX v 82 in mg vnf V 82 genones Pw

tnplex Par volgo compago w cimere P 83 scylla V (m 2 in ras 8 htt ), sjlla P tn-

plex V (ex m 2 in rat 4 htt ) commissa a> 84 gorgone 8 V (s m 2 ) harphahcae quaeeterms (u

t n ras , t ex g m 2 ) a°mine V (c m 2 , a m a mut j arpahceque et enni P, arpiaeque et ennes TX,

harpyieque et ermyies E fortasse Harpalycaeque tcribendum , nam eodem modo quo v 20 Sirenes Siredones,

ter

a 30 Musas Mnemosynas, Ausonms Harpyias Harpalycas vocare potuit 85 tres P, tri X tn T co-

mune PT sibillae VP, sybillae X 86 cnmma to

17*

132 AVSONII

quos ter quinorum servat cultura viroium .
tei bibe tris numerus super omnia, tiis deus unus.
hic quoque ne ludus numeio transcuirat inerti,
90 ter decies ternos habeat deciesque novenos

XXVII. TECHNOPAEGNION.

1. AVSONIVS PACATO PROCONSVLI

Scio mihi aput alios pro laboris modulo laudem non posse procedere. quam 337
tamen si tu indulseris , ut ait Afianius in Thaide ' maiorem laudem quam laborem ( ( ™f XII)
mvenero' quae lecturus es, monosyllaba sunt, quasi quaedam puncta sermonum in
quibus nullus facundiae locus est, sensuum nulla conceptio, propositio, redditio, con-
clasio aliaque sophistica, quae in uno versu esse non possunt, set cohaeient ita, ut s
circuh catenarum separati et simul ludicrum opusculum texui, ordiri maiuscula soli-
tus sed m tenui labor, at non tenuis glona, si piobantur tu facies, ut smt aliquid
nam sine te monosyllaba erunt vel si quid minus m quibus ego, quod ad usum
peitinet, lusi quod ad molestiam, laboravi libello Technopaegnn nomen dedi, ne
aut ludum laboranti aut artem crederes defuisse ludenti 10

2. (AVSONIVS PAVLINO).

Misi ad te Technopaegnion , ineitis otii mei inutile opusculum veisiculi sunt 338
monosyllabis coepti et monosyllabis terminati nec hic modo stetit scrupea difficultas, fft,)
sed aecessit ad miseriam concinnandi, ut idem monosyllabon, quod esset finis extremi
veisus, principium fieret msequentis dic ergo o mora et o poena' rem vanam quippe
curavi exigua est et fastiditur inconexa est et implicatur cam sit ahquid, vel nihili s
deprehenditur laboravi tamen, ut haberet aut histoncon quippiam aut dialecticon
nam poeticam vel sophisticam levitatem necessitas observationis exclusit ad summam

XXVII 1. 2 Afran Thaid fr 2 (v 334) R 7 Verg Georg IIII 6

87 quorum T ter] tar P vv 88 et 89 m mg inf V 88 tris] res, V, ter P bibet

P tns V, tres P, ter m volgo 89 mherti T 90 deciesve Toll nouenes P

XVII In Q insunt capita 1, 3—9, in C capita XI hoc ordine 9 (vv 19 sqq), 10 11 13 3 4

(praefatmncula omissa), 5, 6, 7, 8, 9 (vv 1 — 18), m 3, 4 (praefatiuncula omissa), 5, in a> 2 11 13

denique in V omnia praeter caput alterum

Praefatio Techopegmi Ausonius Pacato pioconsuh V Ausomus Pacato proconsuh Q — cod Vossianus
Q 33 f 112" saec X 1. 1 apud Q precedere V 2 thaidem VQ, Thaide Scal 3 m-

uenio VQ corr Scal monosillaba V 5 aliave Hartel sophystica Q uno V (u m ras m?)

set V (d m 2 ), sed Q cohaerentia ut Q 6 separati] si paruii Q munuscula Q 7 set V

(d nfi), sed Q laborat tenuis non Q 8 monosilbaba V 9 techope g nu V (g m?), tethopegmi Q

10 rem V (artem m 2 ) uale add Q volgo

2. De monosyllabis opus TE, De monosyllabis muvv^, nullum lemma M, Pauhno suo add Vg , Au-
somus Paulmo suo Lugd 1 techno paegmon T, cechnopaogion M 2 steti modo T 3 conci-

tandi (o, cogitandi Ven * volgo, concinnandi ego monosyllabum Par volgo 4 et o mora, o poena

Lugd volgo poema T 5 lneonnexa m est T, om M% volgo nihih uel w, vel om l,

vel mhih Scal 6 dialeticon (dyal- M) TM, didacticon Vin

10

TECHNOPAEGNION (XXVII) 133

non est quod mireiis, sed paucis Iitteiis additis, est cuius miserearis neque aemulaii
velis et si huc quoque descendeiis, maioiem molestiam capias ingemi et facundiae
detnmento, quam oblectationem imitationis affectu

3. VERSVS MONOSYLLABIS ET COEPTI ET FINITI , ITA VT A FINE VERSVS

AD PRINCIPIVM RECVRRATVR

Res hominum fragiles alit et legit et perimit fors, 339

fors dubia aeternumque labans, quam blanda fovet spes, (vqoco>)
spes nullo finita aevo, cui teiminus est mors,

mors avida, mferna mergit caligme quam nox,

5 nox obitura vicem, remeaverit aurea cum lux,

lux dono concessa deum, cui praevius est Sol,

Sol, cui nec fuito in Venens latet aimipotens Mars,

Mars nullo de patre satus , quem Thiaessa colit gens,
gens infrena vnum, quibus m scelus omne luit . fas,

10 fas hommem mactare sacns ferus iste loci mos,

mos ferus audacis populi, quem nulla tenet lex,

lex, naturah quam condidit lmpeno ius,

ius gemtum pietate hommum, ius ceita dei mens,

mens, quae caelesti sensu ligat emeiitum coi,

1 5 coi vegetum mundi instar habens , animae vigoi ac vis,
vis tamen hic nulla est tantum est iocus ac nihili res

4. VERSVS MONOSYLLABIS TERMINATI EXORDIO LIBERO

PRAEFATIO

Vt in vetere pioverbio est 'sequitur vaia vibiam', similium nugaium subtexo nequi- 340
tiam et hi veisicuh monosyllabis teiminantur, exoidio tamen hbero , quamquam fine ( V Q<°)
legitimo sed laboiavi, ut quantum eius possent aput aures indulgentissimas, absurda

3. 2 Tibull II 6, 19 sq credula vitam spes fovet

10 vale add Scal volgo

3. Finit pfac Incip Tetnopegnn text' Q Incipit techopegnn tes tus O = Paris 2772 f 79 r saee
X—Xl, Versus monosyllabis (i pro y VM, monosyllabi C) et (om VTaE volgo) coepti et flmti (cepti CM et
T, qui om et finiti) lta ut (et add M) a flne uersus ad prmcipium recurratur (recurrant V volgo, recurrat
CTv) VCTMvE, deett lemma m mu 1 faciles T ahter C (om et), alit T (t ex o) egit Q,
regit et om O sors TjE 2 sors T%E dubita C que V (s v m 2 ) om Q quam]
quia Q 3 flne aeuo M, sme flne aeuo T%E termini O 4 lnferm QT mergi ne qua
nox. m 5 nox sortita uices Cm aura quu V 6 dona Q dm c v i V (m c v i m 2
tn ras ) 7 ne T m om Par volgo lacet C 8 tressa VMl, tnessa O, thressa cet
aht O 9 mfesta C, mfema O 10 2 ste V (i m 2 ) mox V (coir m 2 ) 1 1 mox V (corr m 2 )
12 mperio V 14 lmgat C cor cor T (pr cor del ) 15 uegetam O animae om T
mgoret V (ret m 2 vn ras ) Q, uigor O, uigor ac cet 16 tantum] uerum Cm volgo est om O locosa-
nihih V, lccora nihih Q, mco et nihih O, iocus et nilhil C, iocus et mhili (nichil M) ta ac ego, et volgo

4. Ite praefatio monosyllabarum (-sill- V) tantum (tan V s v m 2 ) rn flne positarum V (ubi iii ante
Vt) Q (monosjllaborum positorum Scal volgo), Versus monosyltis terminati Exordium T, Versus mono-
syllabis terminati exordio (ordine m) libero muv, Prefacio quantum ad haec monosyllaborum genera E, nullum
lemma M, praefatmnculam om CO 1 uertere V, ueten Q prouerbio] uerbo m volgo est V
(s v m 2 ) sequitur uara bibiam V, uaia bibiam sequitur Q, sequitur uarai (narai M) ubi lam m
subtex^o V (1 m 2 ), subtexto QM, subtexo cet 2 et m uersicuh s V (s m 2 ) monosillabis V e\-
ordi V (o m 2 ) 3 eius om m possent VQ, posset uiden m cod Accursu, posset volgo, pote Oronov
apud Qm

134

AVSONII

concmerent, msulsa resiperent, hiuica congruerent, denique habeient et amaia dulce-
dmem et mepta venerem et aspeia levitatem quae quidem omma, quoniam in- 5
suavis mateiia devenustat, lectio benigna concihet tu quoque mihi tua ciede secuiior,
quippe melioia, ut, quod pei adagioneni coepimus, pioveibio fimamus et ' mutuum muh
scalpant '

Aemula dis, natuiae rmitatiix, ommpaiens ais, (VQOCa>)

Pacato ut studeat ludus meus , esto open dux

arta, inamoena licet nec congrua carminibus lex,

mdice sub tanto fandi tamen accipiet ius

quippe et lidiculis data glona, m piohibet fois

5. DE MEMBRIS

Indicat in pueiis septennia prima novus dens,

pubentes annos robustioi anticipat vox

mvicta et ventis et solibus est hommum fions

eduium nervi cum viscere consociant os

palpitat inrequies , vegetum , teies , acre , calens coi ,

unde vigent sensus , dominatnx quos vegetat mens ,

atque in verba lefert modulata lege loquax os
quam validum est, hominis quota poitio, caeiuleum fel'

quam tenue et molem quantam fert coipoieam crus'

pondeie sub quanto nostrum moderatur rter pes'

341

(VQOCa>)

6. DE INCONEXIS

Saepe m coniugiis fit noxia, si nimia est,
sexus uteique potens, set praevalet lmpeiio
qui recte faciet, non qm dommatui ent
vexat amicitias et foedeia dissociat

dos

342

mas

(VQCa>)

rex

hs

5. 1 Sol 27, 1 sq B itaTz fxev &-ir$oz Itbv Iti VTjTttos ep^o? oBovtojv cptSaa? i/.ftdXkei TrpwTov 4v Itct'
Itesiv Gell N A III 10, 12 dentes ait (Varro) cadere annis septimis 2 Plm N H XI 270
vox roboratur a xiiii annis

6. 3 Hor Epist I 1, 59 sq at puen ludentes 'rex eris' aiunt, ' si recte facies'

4 respirent TAf hiulea haberent om VQ et haberent amara M amaram T%E

5 mepta VQ, inamenam vel mamenam a>, mamoena Lugd volgo asperam a> lemtatem VQ 6 ma-

thena Q coeihet V (cih m 2 in ras ) 7 quippe om Q nt] sed ut a> per om T agio-

nem Q et om m mutuo Q 8 scabant m volgo, quod forlaise praeferendum Ite prefatio

earum monosillabarum uersus V (m mg iiii) , Item prefatio uersibus Q et (add mi) O, Praetacio quantum
ad haec monosylrorum gna T/, Prefacio M, Veisus monosyllabis terminati exordio libero E, nullum lemma C
9 dus T^E lmitatris O 10 expectes cum Mommseno mteat ludus] labor hic Cw est OC

11 a*rta V (u eras ), arte QO, arcta T/E mamoena QOE, mamena cet cogrua QT 12 fando

VQO 13 fors] lex C

5. De membris (menbris OM) V (ubi v ante De) QOCM, bommum add T%E 2 antieip*at V (i eras )
3 verba muicta hommum bis sunt scripta, sed repetita deleta m 2 V mfecta C 4 et durum
VQO cosociant V (o ex u m 2 ), consociat O cys Q (c ex o per ras ), os O, os C 5 et re-
quies O) terr^ sacre Q 6 uiget T quis Q uegatat V 7 adque V loqu a x V
(a m 2 ) 8 homim sunt quota porta O 9 quanta crus V (s m 2 m ras ) 10 ponde O

6. De mconexis V (ubi yi ante De) C, De mconnexis a>, De conexis Q, Inconnexa Lugd volgo
1 comugibus Cio dos] uox V (sed m 2 m loco evamdo) Q 2 sed QC<o mpeno V 3 qui*
(ante recte) V (s eras ) 4 foedera] sotia Q dissociat V (a ex e m 2 )

TECHNOPAEGNION 'XXVII' 135

5 incipe qmdquid agas, pro toto est piima opeiis pars

msinuat caelo disque msent emeiitos laus

et disciplinis confeita est et vitiis mbs

uibibus m tutis munitior urbibus est aix

amo magnus honos, aun pretram tamen est aes

10 longa dies opeiosa vho, sed temperies nox,

qua caret Aethiopum plaga, pervigil, mi - equies gens.

semper ubi aeterna vertigine clara manet lux

7. DE DIS

Sunt et caelicolum monosyllaba piima deum Fas , 343
qnae Themis est Grais, post hanc Ehea, quae Latiis Ops, (VQCa>)

tum Iovis et Consi germanus , Taitareus Dis ,

et soior et coniunx fiatns, regina deum , Vis,

5 et qui quadniugo cunu pater invehitui Sol ,

quique tiuces belli motus ciet armipotens Mais,

quem numquam pietas, numquam bona sollicitat Pax

nec cultoi nemorum reticebere, Maenalide Pan,

nec genius domuum , Larunda progenitus Lai ,

10 flummibusque Italis piaepollens sulphureus Nai ,

quaeque piat divum penuna , nocticolor Styx ,

vehvolique mans constratoi leuconotos Libs ,

et numquam in dubiis hominem bona destituens Spes

8. DE CIBIS

Nec nostios reticebo cibos, quos piiscus habet
mntamentum qmbus additui aequoreum
communis peconque ohm cibus atque homini
ante equidem campis quam spicea suppeteret

5 Hor Epist I 2, 40 dimidium facti qui coepit habet incipe (cf epigr 84)

7. 4 Verg Aen VII 432 caelestum vis magna mbet 9 Appul de deo Socr XV 152

Aen VII 517 sulpurea (sulphurea bc) Nar albus aqua , Phn N H III 109 (Nar) sulpureis aquis

Aen I 224 mare vehvolum

mos,

344

sal

[VQCto)

■lans ,

frux

7 152

10 Verg

aquis

12 Verg

5 quicquid QCia (»n T quicqmsc) opprima T (op del ) 6 dnsque T%E 8 om C

arx] rex V (m 2 m loco evanido) Q, ars M 10 uins Q tempenls C 11 etiopum p la*ga V

(p m 2 ) plaga plaga T (alt del ) lrreqmes T 12 manet VQ, clarat Imu (om claia), nitet cet

(in T "claia mtet uertigine) volgo

7. vn De di*s V (l m 2 ), De dns Q, De dies C (dns corr), De dis M, De monosyllabis deorum T%E
1 celicole Q (e alt ex corr ) monosillaba VM 2 themis tenis est Q hac C g r ais V
(r m 2 ), grahis Q r^a V, rea QC Latus] latus -e C obs V 3 tunc C cou-

OPS

sors VQ, consi C (ors m 2 ) tartanus V (l ex e), thartareus Q 4 om o> Et soror V (add m 2 )

5 qui V (l m 2 in rws ) quidrnugo V (coir m 2 ) 6 trucis VQ curet Q 7 bona om VQ

"solicitat bona T 8 memorum V 9 genAis dom u u V (t ro 2 j, geixus hoc domuum (homuium /) o>

10 ytahs M sulphureus V (h ex b m 2 ), sulphureas C NaT] nas C 11 pias C peiuria

VQ stix CM 12 uehquohque V, uehcolique Q leucotonos Q% vbs Q, lybs T 13 ho-

mmum codd , hominem Dousa distituens VQ

8. De cibis V (ubi vin ante De) QCM, nostris add cet 1 quo priscus V (us ex a m 2 ) habet]
abos Q 2 lmtamentum QCTM aequoreus CTM 3 pe co nque V (co m 2 ), peconsque TM
olim communis pecori cibus Vg volgo adque V 4 equidem] etiam Q spioea om T

tev&

sup&*#** V (ter& m 2 )

136

AVSONII

10

mox adoi atque adoiis de polline pultificum fai ,

instiuxit mensas quo quondam Romulidum plebs

hinc cibus , hinc potus , cum dilueretnr aqua puls

est mtei fruges morsu piper aequiperans git,

et Pelusiaco de semine plana , teres lens ,

et duplici defensa putamine quinquegenus nux,
quodque cibo et potu placitum, Iabor acer apum, mel

naturae liquor iste novae, cui summa natat faex

15

9. DE HISTORIIS

Solamen tibi, Phoebe, novum dedit Oebahus flos

floie aho reus est Naicissi moite sacer fons

caedis Adoneae mala gloria fulmmeus sus

penurum Lapitham Iunonia ludificat nubs

ludit et Aeaciden Painasia Delphicolae sois

Thiaeicium Libycum fieta Cimmenumque secat bos

non sine Hamadiyadis fato cadit arborea trabs

quo geneiata Venus, Saturnia desecuit falx

sicca inter rupes Scythicas stetit alitibus ciux

unde Prometheo de corpore sanguineus ios

aspargit cautes et diia aconita creat cos

Ibycus ut periit, index fuit altivolans gius

Aeacidae ad tumulum mactata est Andromachae glos

carcere m Aigivo Philopoemena lenta adiit mors

teitia opima dedit spohatus Aiemoiicus lars

sera venenato potu abstulit Hannibalem nex

res Asiae quantas leto dedit mmeritas fraus'

ultrix flagravit de rupibus Euboicis fax

345
(VQCm)

8. 5 Plin N H XVIII 83 pulte autem, non pane vixisse longo tempore Romanos mamfestum, quo-
niam et pulmentaria hodieqne dicitur 9 Verg Georg I 228 nec Pelusiacae euiam aspernabere lentis

9. 3 Ovid Fast II 232 aper fulmineo ore, cf Art am II 374 11 Plin N H XXVII
10 nascitur m nudis cautibus quas aconas nommant et ldeo aconrtum ahqm dixere, hanc aliqui ratio-
nem nomims attulere, ahi, quomam vis eadem esset in morte quae cotibus m fern acie deteienda statim-
que admota velocitas sentiretur 15 Verg Aen VI 859

5 ador V (a m ras ) dpollme T (om de) pultificiu V 6 ramuhdum Q 8 fruiges

C equiparans M volgo 9 peluslaco V 10 dupphci V quiq s tems V, quinquegems Q

9. vmi De historns V, De hystorns M, De fabulis et histoms mu i fhoebe V, foebe Q

2 est] et VQ narciss y V (y m 2 ), narcisi T more C 3 flumineus V (corr m 2 ) 4 pe*iu-

ru V (r eran ), pennum Q, penunum CM lapitam VM, laphitam C iunom a V (a m 2 ) ludifica Q

5 aeacide V, eaciden Q, aeacidem cet sors] mors C 6 thericiu V, threicium cet libicum

VQ cimermque V, cymericumque Q uos V, Ros Q et furiata (funata M) oestro tranat mare

cymmerium (cimmenum M, cymenum T) bos Cco 7 amadryadis T, amadriadis QCM facto Q

8 quod VQ 9 saeua Cco sciticas VQ, scythias C, scithicas M 11 spargit Q, aspergit Co>

acotina VQ , conita C pro cos m C ras 12 lbicus VCio , mditus Q umdex Cio volgo

13 andromace V v \5 ante 14 C 14 philopoemen alanta C 15 om 10 picna V, pugna

Q dedit V (s v m 2 ) 16 saera C uenetto V (na m 2 ) anmbalem VC, ambalem Q

v 11 ante 25 C, post 22 co 17 leto QT, loeto C mmerita CM, lmmentas T%E 18 ult r ix (V

m 2 , ultis m 1 ) flagrani V (t m 2 ) aeuoicis V, aeboicis Q

TECHNOPAEGNION (XXVII) 137

stat Iovis ad cyathum, geneiat quem Daidamus Tros

20 praepetibus pinms super aera veetus homo Cres

intulit incestam tibi vim, Philomela, ferus Thrax

baibaius est Lydus , pellax Gteta, femmeus Phryx

fallaces Ligures nullo^ situs in pietio Car

velleia depectit nemoialia vestifluus Ser

25 nota in portentis Thebana tncorporibus Sphinx

nota Caledomis nunbus, muliebie secus, stnx

10. DE VERE PRIMO

Annus ab exoitu cum floiiparum reseiat ver, 346

cuncta vigent nemus omne viiet mtet auricomum rus (VC<o)

et fusuia umbias ladieitus exigitm stirps

non denso ad tenam lapsu glomeiata fluit mx

5 floium spnat odoi , Libani ceu montis honoi tus

11. PER INTERROGATIONEM ET RESPONSIONEM

Quis subit in poenam capitali iudicio^
quid si lis fuent nummaiia , quis dabitur 9
quis mirmilloni contenditui aeqmmanus?
mtei virtutes quod nomen Meicmio^
5 turibula et paterae, quae tertia vasa deum'?
cincta maii quaenam tellus cieat Hippocratem?
giex magis an legnum Minoida sollicitaf
quid piaetei nubem Phaeacibus inpositum^

vas

347

piaes

(VCco)

thraex

fur

lanx

Cos

grex

mons

22 Plaut Bacch II 1, 13 (121) liem quani, o Lyde, es barbarus Ceta in Phormione Terentiana, Phryx
fortasse in Leucadia Turpiliana (cf fr 2, v 102 R ) 23 Verg Aen XI 701 haut Ligurum extremus,

dum fallere fata sinebant, cf Cic pro Flacc 27, 65 Zen III 59 24 Verg Georg II 121 velleraque

ut folns depectant tenuia Seres 26 Stat Theb I 597 sqq

11. 8 Hom Odyss VIII 562 XIII 163

ante v 19 Incipiunt monosyfta Ausonu de gentibus C, De gentibus M, De qmbusdam fabuhs T%E
19 raatum V, cyatum Q genera V (a ex u m 2 ), genera Q quem aera om VQ 20 pennis Cta

rus ~ .

uictus V (s del m 2 , rus m 2 ), tneturus Q chres V (m 2 corr ex cheres) Q 21 vim] u V, ut Q

mcestam C, mgestam M, mcoestam T phylomena M, philomena T%E trax CM 22 ly-

i pellax
dus V (y ex i m 2 , l s v m 2 ), lidius Q pellax VQ, lerus C, seruus ia, bellax Toll volgo foe-

mmeus T frix VQCT, fax M 23 om <a Audaces licn nullo tamen m pretio car C

24 om (o depecti C, sed post 10, 5 m C(o hic legitur versus Iam pelago uolitat mercator uestifluus ser

25 thebam atncorponbus Q 26 caledonns (-nus Q) nunbus VQ, et paruorum cums Cm decus VQ,
secus CM, scelus cet , pecus Floridus volgo

10. x De uere primo V, De ueie CM, De commoditate quae tempore ueris habetur TE, De commo-

ditate uens cet 1 flonparum V, flore parum C, floriferum <o 2 uiret] uiget T nitet om V

tfusura
3 passura C, passura <o radicatus V (corr m 2 ) exentur Mommsen stlps T, stnps M (infta in mg

sm stjrps) 4 labsu V ruit M 5 sperat V (corr ?n 2 ) thus T

11. xi ante Per V responsione V (- add m 2 ) 1 poena V 2 si] cum Cto 3 mir-
miloni T, mimiloni C thrax V (thrux m 2 ), threx C, thres <o 4 uirtute quid M 5 thunbula
T, turnbula M paterne C (n del ) 6 cmta M quaenam om M ippocratem VC, ypo-
cratem M con mu, cho E, co cet , Cos Par 7 sohcitat T 8 pha^cibus V (c del m\ t m 2 ,
pha in ras ) lmposttum w

Avsohivs | Q

138

AVSONII

10

15

dic cessante cibo somno quis opimior est^ 1 glis.

tergora dic clipeis accommoda quae faciat? glus

sponte ablativi casus quis rectus erif spons

quadrupes oscmibus quis iungitur auspichs' mus

quid fluitat pelago, quod non natat in fluvio 1 ? pix

bissenas partes quis continet aequipares'? as

tertia defuerit si poitio, quid reliquum^ bes

12. DE LITTERIS MONOSYLLABIS GRAECIS AC LATINIS

10

20

25

Dux elementorum studiis viget in Latiis

et suprema notis adscribitur Argolicis

eta quod Aeolidum quodque (Sl) valet, hoc Latiare

piaesto, quod E Latium semper breve Doiica vox

hoc teieti argutoque sono negat Attica gens

UL) quod et O Graecum conpensat Romula vox

litteia sum iotae similis, vox plena iubens

Cecropiis ignota notis ferale sonans

Pythagorae bivium ramis pateo ambiguis

vocibus in Grais numquam ultima conspicior

zeta iacens, si surgat, erit nota, quae legitur

Maeandium flexusque vagos imitata vagor

dividuum betae monosyllabon Italicum

non formam, at vocem deltae gero Romuleum

hostilis quae foima iugi est, hanc efficiet

Ausonium si pe scnbas, ero Cecropium

et rho quod Giaecum , mutabitur in Latium

malus ut antemnam fert vertice, sic ego sum

spiiitus hic, flatu tenuissima vivificans,

haec tribus in Latio tantum addita nominibus ,

praevaluit post quam gammae vice functa prius

atque alium pio se titulum leplicata dedit,

ansis cincta duabus erit cum iota, leges

in Latio numeius denaiius Aigolicum

haec gruis effigies Palamedica porrigituv

coppa fui quondam Boeotia, nunc Latium

furca tricoinigera specie, paene ultima sum

12 Plin N H VIII 221 13 Phn N H II 224

12. 10 Qaint I XII 10, 31 20 Ter Manr 797 sqq (VI 349 K )

A,
W

E

e

o

I

V
Y
M
N
2
B
D

n

p,

p

T

H
K,

C
G
O.
X

<D

Q
Y.

348
(V)

9 glux V, glix X (s m 2 ) 10 clypeis X, olipeisq T (q del ) accomoda V 11 qui V

12 om a> auspicn C 13 quis <a 15 bes om V (add m 2 ), bis C, bos X

12. xii De etc V monnosillabis V (n pr del rrfi) 2 argolrjcns V 3 HTA V 61

add Peiper, e Turnebus volgo latiar V corr Pulmannus, Latiale Floridus volgo 5 egat V corr

Scal « Scal volgo 6 eo y V, et O Vin 8 «aec r op**is V (r m 2 ) ferah resonans V corr Scal

9 pythagora V, corr Accursius 13 beate V, betae Accursius monosillabo V (1 alt ex b) 14 aut

V, at Pulmannus ro muleum V (ro m 2 ) 15 mgi* V 17 greco V corr Pulmannus 18 ante-

nam V 20 addit V, addita Vind 3261 Lipsius 21 postquam volgo 22 adque V titulo

V (- eras ), ahum titulum Vind 3261, aham titulo Lipsius, qui etiam alium titulum propo-

suit, volgo C V, G Pevper Mertens, Q Turnebus volgo 23 ansi V corr Pulmannus 25 corucis

V, gruis Accursius 26 cappa V, coppa Peiper Merlens fuit Lugd volgo b°etia V (o m 2 )

K V, Q Peiper Mertens

TECHNOPAEONION (XXVII) 139

13. GBAMMATICOMASTIX

En logodaedaha stnde modo, qui ninnum tiux 349
fnvola condemnas, nequam (quia) cum pietio est meis. (vc<a)

Ennius ut memorat, lepleat te laetificum gau

livida mens hommum concietum felle coquat pus

5 dic, quid sigmficent Catalepta Maioms"? m his al

Celtarum posuit, sequitur non lucidius tau

estne peiegnni vox nominis an Latii sil

et quod geimano mixtum male letifeium mm 9

lmpenum, litem, veneiem, cur una notat les^

io lyntribus in geminis constiatus ponto sit an pons 9

Bucolico saepes dixit Maio, cur Ciceio saeps 4 ?

vox solita et cunctis notissima, si memores lac

cur condemnatur, latio magis ut faciat lacf?

an , Libyae ferale malum , sit Bomula vox seps ">

15 si bonus est insons, contraiius et reus est sons''

dives opum cur nomen habet Iove de Stygio dis^

unde Eudinus ait ' divum domus altisonum cael">

et cuius de moie, quod adstruit 'endo suam do'?

aut de fionde loquens, cur dicit 'populea fruns"?

20 sed quo piogredior^ quae fims, quis modus et calx 1 ?

mdulge , Pacate , bonus , doctus , facilis vir
totum opus hoc spaisum, cimis velut Antiphilae, pax

13. 3 Enn Ann 451 V 5 s>qq Verg Oat 2, 2 B tau Galhcum, mm et spm ut male llhsit

(scriptura vncerta, cf Baehrens Poet lat mm II 43 sqq ) 8 cf Quint VIII 3, 29 germanum Cimber

occidit 11 Verg Ecl I 53 17 Enn Ann 561 18 Enn Ann 562 19 Enn Ann 563

22 Ter Heaut II 3, 49 sq (290 sq ) (de Antiphila) capillus passus prohxus circum caput reiectus neclegen-
ter, pax

13. Gramaticomastex xm V, Grammaticomestix C, om a> 1 e V volgo, et Ca>, en ego logoa-

daedalia V, loco dedahas C, loghodebaha T, logodacdaha X ride C, strides Toll volgo quid a>

2 condemnans VT nequam V, nequaquam T volgo, nequam quoque cet , nequam quia ego , an nequiquam,

qttod proiat Mommsen 9 est om T mes V, merx cet , mers Mertens v 3 post v 19 hac forma et quod

nonnumquam praesumit (nonnunquam praesummit X) laetiflcum gau Ceo replea V, replet Pulmannus volgo,

repleat ego 4 om <o quoquat V, coquit C 5 scire uelim catalecta (catalepta TXE\ legens quid signi-

flcet (significetur T) tau (v 6 omisso) Cto catalecta volgo qui secuntur vv 7, 8, 9 in V hoc ordine

leguntur 9, 7, 8 et sic volgo, in C hoc 8, 9, 7, m u> v 8 omisso v 7 sequitur versum 9 , aptutn restitui ordvnem
praeeunte ex parte Scahgero 7 sitne Ca> peregni V (corr m 2 ) an latn VC, anni TB, antn X,

tria

an tu cet 8 quo V 9 una] saepe V uenerem C notet Cm volgo 10 hntnbus codd

an] am V, a T 11 buccohco T sepes T, saepe X maro V (a ex o) seps codd 12 s y me-

mores V (y m 2 ) 13 condemnatur V, condamnetur T, condemnetur cet volgo u V (u in ras m 2 , t m 2 )

14 hbiae VC, lybiae T, hbere X 16 Iove] curue T, cuiue X stigio VX, stytio C Dis volgo

18 addidit V 19 auddefrode V (efro m 2 in ras ) fros V, frus T volgo (cf Ribbeck ad Verg Qeorg II

372, Prolegg 420) dicat Cw 20 praegredior V 21 pauline Ca> 22 m mg m* T

crinis uutchtiphile C pax] quid V (qmd m 2 tn ras ») Fxniunt monosytta T, Finis (Fxnit E) de

monosyllabis vE

18*

140 AVSONII

XXVIII. OENTO NVPTIALIS.

1. AVSONIVS PAVLO SAL

Perlege hoc etiam , si opeiae est , frivolum et nulhus pretii opusculum , quod nec 350
labor excudit nec cuia limavit, sme ingenii acumine et moiae maturitate centonem M
vocant, qui primi hac concinnatione luserunt solae memoiiae negotium sparsa colli-
gere et integrare laceiata, quod ridere magis quam laudaie possis pro quo, si pei
Sigillaria in auctione veniiet, neque Afranius naucum daiet neque ciccum suum Plautus 5
offerret piget equidem Vergiliani carmmis dignitatem tam ioculaii dehonestasse ma-
teria. sed quid facerem^ iussum erat, quodque potentissimum imperandi genus, logabat
qui iubeie poterat sanctus impeiatoi Valentinianus, vir meo iudicio eruditus, nuptias
quondam eiusmodi ludo descnpseiat, aptis equidem versibus et compositione festiva
experhi deinde volens, quantum nostra contentione praecelleret , simile nos de eodem 10
concinnare praecepit quam sciupulosum hoc mihi fuerit, intellege neque antefeni
volebam neque posthaberi, cum aliorum quoque iudicio detegenda esset adulatio inepta,
si cederem , insolentia , si ut aemulus eminerem suscepi igitur simihs lecusanti felici-
terque et obnoxius giatiam tenui nec victor offendi hoc tum die uno et addita lucu-
bratione properatum modo intei htmarios meos cum repperissem, tanta mihi candons tui 15
et amons fiducia est, ut severitati tuae nec ridenda subtraherem accipe igitur opus-
culum de inconexis continuum , de diversis unum , de seriis ludicrum , de alieno nostrum,
ne in saciis et fabulis aut Thyonianum miieris aut Vnbium , illum de Dionyso, hunc
de Hippolyto leformatum et si pateris, ut doceam docendus ipse, cento quid sit ab-
solvam variis de locis sensibusque diveisis quaedam carminis structura sohdatur, in 20
unum versum ut coeant aut caesi duo aut unus et sequens (medius) cum medio nam
duos iunctim locare ineptum est et tres una seiie merae nugae diffinduntur autem per
caesuias omnes, quas lecipit veisus heroicus, convehire ut possit aut penthemimeiis
cum leliquo anapaestico aut trochaice cum posteiiore segmento aut septem semipedes
cum anapaestico chorico aut post dactylum atque semipedem quidquid restat 25

hexametro, simile ut dicas ludicio, quod Graeci ooTofi.aj(iov vocavere ossicula ea
sunt ad summam quattuordecim figuras geometncas habent sunt enim aequilateia

XXVIII 1. 5 Afran fr mc XXIIII (431) R Plaui Rud II 7, 22 (580) ciccura non mter-

duim , cf eundem apud Varr de 1 1 VII 91 ciccum non mterduo 19 Hor Ep I 17, 3 docendus adhuc

XXVIII Incipit Cento Nuptiahs <o (add Ausonu V gy 2 , uiri clanssimi Ausonii 6 2 ) s p d

vv 2 , Paulo suo s p d mu 1. 4 per om T 5 Aframus Plautus om Imuv et v 2 , ubi in mg sunt

adscnpta nauci m volgo, naucum Salmasms, Bibbeck neque cacum T, nec cicum Xb 2 y 2 E et v 2 (m my ),

nec sticum g Med , nec stichum Par 6 equidem] emm Tgy 2 E volgo uirgiham o> 7 est potentissi-

mum TE volgo, potentissimum est b 2 gg 2 , est orn cet 8 sanctus] S o) qui ante nuptias add E volgo

9 equidem] etiam X festma gg 2 xE 11 mtellige m 13 foehciterque TX 14 tu me uno

(o, die uno E volgo, tum die uno Mommsen 15 conpenssem T, repperissem XV 2 , repenssem cet 17 m-

conexis gg 2 , mconnexis cet de (om v 2 , s v scnptum in v m 2 ) diuersis Imuvv 2 Med , de dimsis gg 2 ,

sed diuersis Tlb 2 E nostrum] meum U 2 gg 2 18 et] aut T thiomanum % dyonisio TX

untur
19 hyppolito TX 21 medius add Mommsen 22 tres 6 2 Med , res cet difflndf T (r del ),

diffunditur Med volgo 23 uersus X (s v m 2 ) penthemimeres T (e ult ex l) 24 anapaesto

gg 2 E volgo anapestico|chorico aut T 25 lacunam mdicavit Birt (ad hist hex lat symb p 8), qui

eam his explevit verbis parvulum mitium cum toto quicquid TX 26 exametro TX simile

uocauere T in mg «n 1 uocauere TE, uocauerunt cet stomachion T, sthomachion vv 2 E, stommaticon

(scomm- m) mu, cTcofioaHov l, estomachion X, oatofxfyio^ b 2 , ostomachion g 2 Ald , ostoniachon g, 6axofj.axio)V

Salmasius volgo, cf v l m Ennodn Carm II 133 (Hartel) ossicla Salmasms volgo 27 quatuor-

decim T, XIIII X

CENTO NVPTIALIS (XXVIII) 141

vel triquetra extentis lineis, vel rectis angulis vel obhquis laoaxsAvj ipsi vel laoTrAeopa
vocant, op&oYwvta quoque et axaX7)va harum veiticularum variis coagmentis simulan-

30 tur species mille formarum helephantus belua aut aper bestia, anser volans et mh-
millo in armis, subsidens venator et latians canis, quin et turiis et cantharus etalia
huiusmodi innumeiabihum figuiarum, quae alius alio scientius vaiiegant sed peritorum
concinnatio miiaculum est, impeiitoium iunctuia lidiculum quo praedicto scies, quod
ego posteiioies imitatus sum hoc ergo centonis opusculum ut ille ludus tractatur,

35 paii modo sensus diveisi ut congruant, adoptiva quae sunt ut cognata videantur, aliena
ne inteiluceant, arcessita ne vim redarguant, densa ne supra modum protuberent,
hiulca ne pateant quae si omnia ita tibi videbuntui , ut piaeceptum est, dices me
composuisse centonem et, quia sub lmpeiatore meo tum merui, procedere mihi intei
fiequentes stipendmm iubebis sin aliter, aeie diiutum facies, ut cumulo carminis in

40 fiscum suum redacto ledeant versus, unde venerunt vale

PRAEFATIO

Accipite haec animis laetasque adveitite mentes, 351 (Edyii xiii)

ambo animis, ambo insignes praestantibus aimis,

ambo floientes , | genus msupeiabile bello

tuque piior | (nam te maioribus 11 e per altum

auspiciis manifesta fides) , | quo iustioi alter

nec pietate fuit nec bello maior et armis ,

tuque pueique tuus, | magnae spes altera Romae,

flos veterum virtusque virum , | mea maxima cura ,

nomine avum leferens, animo manibusque paientem

non miussa cano | sua cuique exorsa laboiem

foitunamque feient ] mihi lussa capesseie fas est

CENA NVPTIALIS

Expectata dies aderat | dignisque hymenaeis 352

matres atque vhi, | iuvenes ante oia paientum

convemunt stiatoque super discumbitui ostro

dant famuli mambus | lymphas onerantque camstiis

2. 1 A V 304 2 A XI 291 3 E 7, 4 A IIII 40 4 A VI 834 III 374 5 A III 375

I 544 6 A I 545 7 A IIII 94 XII 168 8 A VIII 500 I 678 9 A XII 348 10 E 6, 9

A X 111 11 A X 112 I 77 12 A V 104 XI 355 13 A VI 306 G IIII 477 (mvenes)

14 A I 700 15 A I 701 VIII 180

28 lineis uel X, lineis aut cet volgo frontis w, reetis Ven * post obliquis add ld est XbHmu,

ortum ex 1 sequenti isochele T, sosoele X rpsi del Scal volgo sopleura m, lsopleura Vg

29 vocant del Scal volgo orthogona T et] vel Scal volgo vertibularum Scal volgo 30 he-

lephantis X (v m 2 ), elephantus b 2 gE, helephantus cet bellua T mirmilo T 31 turtuns ggl,

Accursms ex libro ms volgo cantarus w, canthaius Par 32 modi om T eiusmodi %gg%

uarugant T 34 postenorem w corr Toll 35 ahenum m corr Ven * 36 mterluceat Tb^gg 2

arcessita TXE, accersita cet volgo 37 est om Delph 38 mecum b 2 gg 2 , metum cet , meo tum

Ald volgo

2. Praefatium Xb 2 g 2 , Praefacium super cento nuptiale T%, Praefacio gE 3 forentes T 11 ca-

pescere TE — c^na 5 2 , cena g%mu, coena cet 13 luuenes 11116 ^ Lugd volgo 15 hmphas T

142 AVSONII

dona laboratae Cerens | pingmsque ferinae
viscera tosta ferunt | seiies longissima rerum
alituum pecudumque genus | capreaeque sequaces
non absunt illic | neque oves haedique petulci

20 et genus aequoreum, | dammae cervique fugaces
ante oculos interque manus sunt | mitia poma
postquam exempta fames et amor compressus edendi,
crateras magnos statuunt | Bacchumque ministrant
sacia canunt , | plaudunt choieas et carmina dicunt

25 nec non Thraeicius longa cum veste sacerdos
obloquitui numens septem discrimina vocum
at paite ex alia | biforem dat tibia cantum
omnibus una quies opeium | cunctique relictis
consuigunt mensis, per | limina laeta fiequentes

30 discurrunt vanantque vices, | populusque patresque,
mationae, pueii, | vocemque per ampla volutant
atna dependent lychm laquearibus aureis

DESCPJPTIO EGREDIENTIS SPONSAE

Tandem progreditur | Venens iustissima cma, 353

lam matura viio , iam plenis nubilis anms ,
35 virginis os habitumque gerens, | cm plmimus ignem

subiecit rubor et calefacta per ora cucurnt,

intentos volvens oculos , | untque videndo

illam omnis tectis agusque effusa iuventus

tuibaque miratur matrum | vestigia pnmi
40 alba pedis , j dedeiatque comam diffundere ventis

feit picturatas auri subtemine vestes ,

ornatus Argivae Helenae I qualisque videri

caehcolis et quanta solet | Venus auiea contia,

tahs erat species, | talem se laeta feiebat
45 ad soceros | solioque alte submxa resedit

16 A. VIII 181 I 215 17 A. VIII 180 I 641 18 A VIII 27 G II 374 19 G II 471

G IIII10 (neque) 20 G III 243, 539 21 A XI 311 E 1, 80 22 A VIII 184 23 A 1724

VIII 181 24 A II 239 VI 644 25 et 26 A VI 645 et 646 27 A X 362 VIIII 618

28 G IIII 184 A VIII 109 29 A VIII 110 I 707 30 A VIIII 164, 192 31 A XI 476

(puenque) I 725 32 A I 72b (lychni JPJfE) 33 A IIII 136 X 132 34 A VII 53 35 A I 315

XII 65 (cui MB) 36 A XII 66 37 A VII 251 G III 215 38 A VII 812 39 A. VII 813

V 566 40 A V 567 I 319 41 A III 483 (subtegmine GM, in quo g del.) 42 A I 650
II 591 43 A II 592 X 16 44 A VI 208 I 503 45 A II 457 I 506

16 pmguesque X 19 llhnc T, llhs Lugd volgo neque] nec E volgo aues <o corr Lugd

20 dame X 27 tybia X 32 hchm 1 37 uolucns X 41 et <o, fert Lugd sub-

tegmine <u 42 qualisque videri j Aceursms ex cod , om cet

CENTO NVPTIALIS (XXVHI) 143

DESCRIPTIO EGREDIEMTS SPONSI.

At parte ex alia | foribus sese intulit altis 354

ora puer prima signans intonsa iuyenta,

pictus acu chlamydem | auratam, quam plurima circum

purpuia maeandro duplici Meliboea cucurrit,
50 et tunicam, molli mater quam neveiat auro

os umerosque deo similis | lumenque iuventae

qualis, ubi oceani peifusus Lucifer unda,

extulit os sacium caelo | sic oia feiebat,

sic oculos, | cursuque amens ad limina tendit.
55 illum tuibat amor figitque in viigine vultus

oscula hbavit | dextiamque amplexus inhaesit

OBLATIO MVNERVM

Incedunt pueii pariterque ante ora parentum 355

dona ferunt, | pallam signis auroque ligentem,

muneia poitantes, aurique eborisque talenta
eo et sellam | et pictum croceo velamen acantho,

mgens argentum mensis | colloque monile

bacatum et duplicem gemmis auroque coronam

olh serva datur | gemmique sub ubere nati

quattuor hic iuvenes, totidem | innuptaeque puellae
5 omnibus in morem tonsa coma | pectore summo

flexihs obtoifi per collum chculus auri

EPITHALAMIVM VTRIQVE

Tum studio effusae matres | ad limina ducunt 350

at chorus aequalis | pueii innuptaeque puellae

versibus incomptis ludunt | et carmina dicunt

'o digno coniuncta vho , | gratissima coniunx,

sis felix, | piimos Lucinae expeita labores

et mater cape Maeonii carchesia Bacchi,

46 A X 362 XI 36 47 A VIIII 181 48 A VIIII 582 V 250 49 A V 251 50 A X 818

51 A I 589 et 590 52 A VIII 589 53 A VIII 591 III 490 54 A III 490 II 321

55 A XII 70 (vultus MR) 56 A I 256 VIII 124 57 A V 553 58 A V 101 I 648

59 A XI 333 (portantes M) 60 A XI 334 I 711 (orn Servius) 61 A I 640 et 654

62 A I 655 63 A V 284 et 285 64 A X 518 II 238 65 A V 556 et 558 66 A

V 559 67 A XII 131 X 117 68 G IIII 460 A VI 307 69 G II 386 A VI 644
70 E 8, 32 A X 607 71 A I 330 G IIII 340 72 G IIII 380

48 clamidem T 49 mehbaea T 52 occeam T (c pr del ) 56 adhaesit T 60 achanto

T, acanto X 62 baccatum T, bachatum X 63 uberl T 64 quatuor T hinc Ald , huic

i dona manu
Scal volgo 67 effuso X 70 comux X »71 jfoehx T% 72 meonn T, sacra manu X,

meonn cet

144 AVSONII

spaige, maiite, nuces, [ cinge haec altaria yitta,
flos veterum virtusque virum | tibi ducitur uxor,
omnes ut tecum meritis pro talibus annos
exigat et pulchra faciat te prole parentem
foitunati ambo, | si quid pia numina possunt,
vivite fehces | dixeiunt 'cunite' fusis
concordes stabili fatoium numine Parcae'

INGRESSVS IN CVBICVLVM

8o Postquam est in thalami pendentia pumice tecta 357

perventum , | licito tandem seimone fiuuntur

congiessi mngunt dextias | stiatisque reponunt

at Cytherea novas aites | et pronuba Iuno

sollicitat suadetque ignota lacesseie bella
8 5 llle ubi complexu | molli fovet, inde repente

accepit solitam flammam lectumque iugalem

'o virgo, nova mi facies , | giatissima eoniunx ,

venisti tandem , mea sola et sei a voluptas

o dulcis coniunx, non haec sine numine divum
90 proveniunt |.placitone etiam pugnabis amoii'?'

talia dicentem iamdudum aversa tuetur

cunctaturque metu telumque instare tremiscit

spemque metumque intei | funditque has ore loquellas

'pei te, per, qui te talem genuere, parentes,
95 o foimose puer, | noctem non amplius unam

hanc tu, oro, solaie mopem et | miseieie precantis

succidimus non lingua valet, non corpore notae

sufficiunt vires, nec vox aut veiba secuntur'

llle autem 'causas nequiquam nectis inanes',
ioo praecipitatque moras omnes | solvitque pudorem

73 E 8, 30 et 64 74 A VIII 500 E 8, 29 75 A I 74 (omnis MB) 76 A I 75

77 A VIIII 446 IIII 382 78 A III 493 E 4, 46 79 E 4, 47 80 G IIII 374 81 G IIII 375

A VIII 468 82 A VIII 467 IIII 392 83 A I 657 IIII 166 84 A XI 254 85 A I 715

VIII 388 (llle repente) 86 A VIII 389 IIII 496 87 A VI 104 X 607 88 A VI 687

VII 581 (sola et sera MR) 89 A II 777 (divum M) 90 A XII 428 IIII 38 91 A IIII 362

(lamdudum yabc) 92 A XII 916 (telumque MB, tremiscit M) 93 A I 218 V 842 (loquellas)

94 A X 597 95 E 2, 17 (formosae P) A I 683 96 A VIIII 290 (hanc c) X 598 97 A XII

911 98 A XII 912 (seqmmtur M) 99 A VIIII 219 (nequiquam PMR, inanes P) 100 A XII
699 (omms PMB) IIII 55

75 omnis b 2 g 2 77 mea carmina X (cf Aen VIIII 4,46) 79 talia s Concordes T 82 post

dextras duo excidisse videntur hemisticlua , nisi forte stratisque residunt (A VIII 467) scripsit Ausonius

83 citherea T 84 solicitat T 85 atque <o, mde ego (cf A VIII 238) post v 86 excidisse vide-

tur versus, fortasse talu. tnm breviter super aspiciens sic fatur ad aurem (A X 251 V 547) 87 coniux X

88 sera et sola b'*gg 2 (ut cod Palat ) 89 comux X 91 aduersa TX, auersa cet 93 loquellas

99 2 , querelas mu (ut detenorum ex Vergilianis pauci et Donati exemplar), loquelas cet 98 sequuntur a>
99 nequi c quam b 2 , nequicquam cet 100 omnis Tb-gg^, omnes cet

CENTO NVPTIALIS (XXVIII) 145

3. PARECBASIS

Hactenus castis auribus audiendum mysteiium nuptiale ambitu loquendi et cir- 358
cuitione velavi. verum quoniam et fescennmos amat celebritas nuptialis veiboiumque
petulantiam notus veteie mstituto ludus admittit, cetera quoque cubiculi et lectuli
opeita piodentur, ab eodem auctoie collecta, ut bis eiubescamus, qui et Vergilium
5 faciamus impudentem vos, si placet, hic lam legendi modum ponite cetera cmiosis
lelinquite

IMMINVTIO

Postquam congressi | sola sub nocte per umbram 359

et mentem Venus lpsa dedit, | nova proelia temptant

tollit se anectum | conantem plurima fiustra
10 occupat os faciemque, [ pedem pede fervidus uiget

peifidus alta petens | lamum, qui veste latebat,

sanguineis ebuli bacis mmioque rubentem

nudato capite | et pedibus per mutua nexis,

monstrum honendum, mforme, ingens, cui lumen ademptum,
15 eripit a femine et tiepidanti feividus instat

est m secessu, tenuis | quo semita ducit,

ignea rima micans | exhalat opaca mephitim

nulli fas casto sceleratum msisteie limen

hic specus hoirendum | talis sese halitus atris
20 faucibus effundens | naies contmgit odore

huc iuvenis nota fertur regione viarum

et super meumbens | nodis et coitiee ciudo

intoiquet summis adnixus viribus hastam

haesit vngineumque alte bibit acta cruorem
25 msonueie cavae gemitumque dedere cavernae

llla manu moiiens telum trahit, ossa sed inter

altius ad vivum peisedit | vulnere mucio

ter sese attollens cubitoque mnixa levavit,

tei levoluta toro est [ manet lmpertemtus llle
30 nec moia nec requies | clavumque affixus et haeiens

3. 7 A XI 631 (tertia sed postquam congiessi) VI 268 8 G III 267 A III 240 9 A X 892

VIIII 398 10 A X 699 XII 748 11 A VII 362 VI 406 12 E 10, 27 13 A XII 312

VII 66 14 A III 658 15 A X 788 (femme PMR, femore m x Prucianus) 16 A I 159 XI 524

17 A VIII 392 VII 84 18 A VI 563 19 A VII 568 VI 240 20 A VI 241 VII 480

(nares R) 21 A XI 530 22 A V 858 VIIII 743 23 A VIIII 744 24 A XI 804

25 A II 53 26 A XI 816 27 G III 442 (vivum MR) A XI 817 28 A IIII 690 (adnixa PM,

mnixa m) 29 A IIII 691 X 770 (inperterntus PMR) 30 G III 110 A V 852 (clavum P*M

(corr ) R, affixus c J l

3. 1 oastis] erectis X ad audiendum X mistenum TX 2 fescemnos m 3 quo-

que] quoque operta T 4 mrgilium w 5 facimus Delph 8 plia X tentant TX 9 ar-

reptum X 15 foemme X, femore cet 17 exalat T 19 ahtus TX 21 hmc T

29 thoro TX 30 adflxus &V et T

Atsonivs 1 9

146 AVSONII

nusquam amittebat oculosque sub astra tenebat
ltque reditque viam totiens | uteroque recusso
transadigit costas | et pectine pulsat eburno
lamque feie spatio extremo fessique sub lpsam
finem adventabant | tum cieber anhelitus aitus
andaque ora quatit, sador fluit undique rivis,
labitur exsanguis, destillat ab mguine virus

Contentus esto , Paule mi ; 360

lasciva, Paule, pagina
ridere , nil ultra expeto

sed cunt legeris, adesto mihi adveisum eos, qui, ut Iuvenalis ait, 'Cuiios simulant et
Bacchanaha vivunt', ne fortasse moies meos spectent de caimme 'lasciva est nobis 5
pagma, vita pioba', ut Phmus dicit memmerint autem, quippe eruditi, piobissimo
viro Plmio in poematns lasciviam, in monbus constitisse censmam, piuuie opusculum
Sulpiciae , fiontem caperaie , esse Appuleium m vita philosophum , m epigiammatis
amatorem , in praeceptis omnibus extaie Tullh seventatem, m epistuhs ad Caeielliam
subesse petulantiam, Platoms Symposion composita in ephebos epyllia contmeie nam 10
qmd Anniani Fescenninos , quid antiquissimi poetae Laevii Erotopaegnion libros lo-
quai ? quid Euenum , quem Menandei sapientem vocavit > qmd lpsum Menandium "•>
quid comicos omnes^ quibus seveia vita est et laeta mateiia quid etiam Maionem
Paithenien dictum causa pudoiis^ qui m octavo Aeneidos, cum desciiberet coituin Veneris
atque Vulcam, cioxpoaefxvtav decentei immiscuit quid*? m teitio Geoigicorum de sum- 15
missis m giegem mantis nonne obscenam sigmficationem honesta veiboium tians-
latione velavif et si quid in nostio ioco ahquoium hommum seventas vestita con-
demnat, de Veigilio aicessitum sciat lgitui cui hic ludus nostei non placet, ne lege-
lit , aut cum legent obhviscatui , aut non obhtus lgnoscat etenim fabula de nuptiis
est et veht noht aliter haec sacia non constant 20

31 A V 853 32 A VI 122 II 52 33 A XII 276 VI 647 (lam peotine codd Verg , et

pectine schol Persu) 34 A V 327 35 A V 328 et 199 36 A V 200 37 A XI 818

(exsangms PMR) G III 281 (destillat PMR t

4. 4 Iuvenal II 3 5 Mart I 4, 8 (ef Phn Epist IIII 14, 5, Catull 16, 5 sqq , Ovid Tnst II

354) 8 Fulgentms Mythol I p 616 S hac etenim adludente et Plautim Saureae dommatus obdormit et

Sulpicillae Ausomanae loquacitas deperit Sallustianaeque Sempromae, quamvis praesens sit Catilma, melos ean-
tandi raucescit 14 Verg Aen VIII 404 sqq

31 ammitebat T 36 arndaque T 37 exsanguis Tg^, exanguis cet destillat b%g 2 E, distillat eet

4. I o paule T 2 o paule ta, o del Lugd 3 expecto Tgg 2 5 forte Scal volgo

6 proba] probata X probissimo] probatissimo E volgo 7 poematis Xyb 2 g volgo 8 sulpitiue T

(1 ex p), sulpvtnue X, sulpitiest l, sulpitiem vv%, sulpitiae l 2 mu, simplicme gg 2 , sulpitn nec E apuleium T

9 Tulhi add X, om cet volgo , in b^ggl poit extare esllac 10 fere liit an Ciceioms supplendum ? episto-

lis <o 10 simposion T epillia a>, edyllia Par volgo 11 fescenmos TX 12 euuenum T%

ii ii

13 nita seuera T maionem parthemen X, uirgilmm parthemen b 2 gg 2 , parthenien cet , Partheniam Scal volgo

14 rn T, om cet volyo vn T 15 oda^poaejjwiav b 2 vv 2 E om cet lacuna mdicata 18 un-
giho co accersitum b 2 g2%E

CENTO NVPTIALIS (XXVIII) PYTHAGOEICON (XXVIIII)

147

XXVIIII. EX GEAECO PYTIIAGORICON DE AMBIGVITATE

ELIGENME VITAE.

15

20

Quod vitae sectabor iter, si plena tumultu
sunt fora, si curis domus anxia, si peiegrinos
cura domus sequitui, meicantem si nova semper
damna manent, cessare vetat si tuipis egestas,
si vexat laboi agricolam # mare naufragus honoi
mfamat, poenaeque giaves in caehbe vita
et gravioi cautis custodia vana maritis,
sanguineum si Martis opus , si turpia luci a
faenons et velox inopes usuia tiucidat^
omne aevum curae, cunctis sua displicet aetas
sensus abest paivis lactantibus et pueiorum
dura mdimenta et iuvenum temeiaria pubes
afflictat fortuna viros per bella , per aequor ,
nasque insidiasque catenatosque labores
mutandos semper giavioribus ipsa senectus
expectata diu votisque optata maligms
obicit mnumeris coipus lacerabile moibis
spernimus m commune omnes praesentia quosdam
constat nolle deos fien Iutuina leclamat
'quo vitam dedit aeternam? cur moitis adempta est
condicio ' ~> sic Caucasea sub rupe Prometheus
testatui Satiunigenam nec nomme cessat
mcusaie Iovem, data sit quod vita peienms

362 (Edvll XV)

(VP)

XXVIIII Arith Pal VIIII 359 (IIo<j£iBnr7rou , oi 8e KptfxrjTo; tou Auvt/tou)

IIoiTJV TIJ fStOTOlO ToifiTQ TpffJoV , eiv dyopijj (".eV

vei/tea /tat jakfnnX 7tpT)i;ie; &1 6e 66fj.ot;
cppovTi8e; ev 8' afpoTi xaptaTojv aXt; ev Se ftaXasc^j

Tappos eVt £e(vrj; 6', rjv (tev eyrj; ti, 8eo;
ifjv 8' aTcopij;, dvtrjpov eyet; -fdfiov oii/t dpteptfivo;

faaeai oti -fafiest; tffi, eV epTjf».6Tepo;
T£wa irovot, rTipoiat; dVat; fiio; ai veoTTjTe;

acppovec, ctt TroXtat 8' fpTraAtv d8pavee;
rjv d'pa toiv Stsaotv evo; atpecrtc, <j t6 revecsftai
(j.Tj8eroT' rj to iravetv auTt/a Ti/CTOftevov
4 Aen VI 276 tuipis Egebtas 12 Verg Aen XI 157 dura rudtmenta 14 Verg Aen VII 326

lraeque msidiaeque Mart I 15, 7 carenatique labores 20 sq Verg Aen XII 879 sq [verba Iutumae]

quo vitam dedit aeternam? cur mortis adempta est condicio' >

XXVIIII lemma m V (ubi Pytagoncon) Incipit egloga eiusde de ambigmtate uite elegende mx

gcnm poeantis bicto eo driame tnbon (t e IToiav Tt; ptoToto 8pdu ijt Tpifiov) x jt qs uxte percurrat uiam
P, Decimi Magni Ausonn uersus v = Maraanus lat cl XII cod 69, Decimi Magm Ausonu egloga de am-
bigmtate mtae ehgendae mcipit o 2 , Aitsonn ecloga Ven * (de vita humana add Par ) 1 uicte P

2 curis] ciuis v axia V 3 sequitur] querttui P si noba V (lnob »n 2 m ras ) 4 si om P

5 agnc T la V naufragis Pg 2 orroR V, error P 8 si ante Martis om o 2 9 fenoris V (s rrfi) Pv,

f^noris g 2 11 lactentibus g 2 Ven * volgo 13 bella] mare ij 2 14 lras ej 2 Ven 4 volgo cathe-

natosque Pvq 2 Ven * 15 multandos V 16 om P obtata V 17 mn u is v

18 — 23 om V 18 spermbus P 21 condictio P 23 wausare P, mcursare p 2 perhennis g 2

19*

148 AVSONII

respice et ad cultus animi sic nempe pudicum

25 peididit Hippolytum non felix cura pudoris
e contra mlecebns maculosam degeie vitam
quem iuvat, aspiciat poenas et ciimina regum,
Tereos mcesti vel mollis Sardanapalli
peifidiam vitare monent tria Punica bella ,

30 set prohibet servare fidem deleta Saguntos
vive et amicitias semper cole ciimen ob istud
Pythagoreoium periit schola docta sophorum
hoc metuens igitur nullas cole crimen ob istud
Timon Palladiis olim lapidatus Athenis

3b dissidet ambiguis semper mens obvia votis
nec voluisse hommi satis est optata recusat
esse in honoie placet mox paenitet ac, dominaii
ut possit, servire volet ldem auctus honoie
invidiae obicitur peinox est cura disertis,

40 set rudis omata vitae caiet esto patronus,
et defende leos set gratia rara clientis
esto chens gravis impeihs persona patroni
exeicent hunc vota patium mox aspera curis
sollicitudo subit contemnitur orba senectus

45 et captatoris praeda est heredis egenus
vitam parcus agas avidi lacerabere fama
et largitorem gravius censura notabit
cuncta tibi adversis contraria casibus eigo

25 Paullin Pell carm euch 233 non iehx cuia laboris 35 Paulhn Pell cartn euch 278 saepius

et proprns certans mens obvia votis

25 lppolitum V, hipolytum P, hyppolytum v, lpoliturn g 2 non foehx] mfehx P 26 e cotra V,

at contra cet volgo lllecebns Pg 2 Ven * digere P, ducere g 2 Yen 4 volgo 27 quom v uiuat P

aspice et ad penas Pv (in quo poenasl g 2 Ven 4 28 thereos V (h ex e), tereo P inc**esti V (es eras )

sardanappalh g 2 29 uitare g 2 (ui ex mu) mon&t ti rla V (ti rla m 2 in ras ) 30 set V, sed cet

sagithos V, saguuntos P, sagunthos vg 2 31 lstut V 32 pitagoreorum Vg 2 , pytagoreoium P, pit o-

gareorum v scola Vg 2 , schala P docto P 33 metuens] metu nos (om lgitur) P cnme 11 V

(n m 2 ) stut V 34 pallidns V 35 obia V 36 obtata VP recusant Pvg 2 Ven *

37 penit&a v dominan V, penitet et dominan Pvg 2 Ven 4 , paemtet ac scripsi 38 possmt seruire uolunt

codd corr Toll 39 lmuidiae V desertis P 40 et 41 set V, sed cet 42 impern Ven *

volgo 44 contemtur P, aut corruptum est contemmtur aut quod ven similius est post subit duo interci-

derunt hemistichia, quibus eorum qui libens florent misera sors significabatur 45 captatatons P, captoris

g 2 eredis etgen v s V 47 notauit V, notabis P at Oraevms Delph 48 sibi Gronov volgo

50 aut natum V, natum aut cet volgo In Pvg 2 post v 50 haec sunt adiecta

Haec quidem pythagonca est apophasis Nec tamen mcassum fas est nos credere natos ,

secundum tale quod subiectum est distichon Auctorem uite, si mstum credimus esse ,

TcpoVta iaev [i/f] cpuvat h dwftpcnitotsw apiaTov, 10 Vita alia est nobis llh uiuendo paranda ,

SsuTEpov 8tti TOc/toTa TiuXa? 'Atoao Trep^aat Cum quo post istam possimus uiuere uitam

5 Contra sed altenus sectator dogmatis lsta f Illaque stygias properent descendere ad umbras,

Quod doceat reprobans subdita disce legens Pythagoreorum stohdum qui dogma secuti

Ergo nihil quoniam uita est quod amemus ln lsta Non nasci sese quam natos uiuere mahnt

1 — 4 om g 2 , vv 1 sq m v m mg simstro scripti evamdi sunt ita, ut haec tantum legi possmt Pytha-
gorea apoph r asis disticon , m mg dextro latina adiecta est vv 3 sq interpretatw (cf 6 Goetz Ann

phdol CXVII 768) poetagonca apofasis P 3 TtpuVtov Peiper, tcoivtcdv (ctpx^ Stob Flor CXX 4

aln) (jiev [»-?) cpiivat £7ttyJ}ov(oi<Jiv Theogn 425 cpotvat P aveptoTtototv P 4 Seurpov P ciTt v

epivTa 8 ' 8-itojc; euxtaTa Theogn 427 TroXa t Sao P, TcuXaoa8ao v Tcoprjoat P, TOpaaat v 6 quod P,

quid vg 2 7 nil gfl 8 m casum P 9 autorem P 10 nobis est g 2 12 illaque P, llli autem

vg 2 , llh eqmdem Peiper, an llh ast lam? stigias Pg 2 13 pitagoreorum Pg 2 , pithagoreorum v

quid P 14 sese] esse P malhnt P, malunt vg 2 Fims g 2

DE VIRO BONO nrOArOPIKH AIIO<I>ACIC (XXX) 149

optima Graiorum sententia, quippe homini aiunt
50 non nasci esse bonum aut natum cito moite potiri

XXX. DE VIEO BONO. EYOArOPIKH AII0$ACIC.

Vn bonus et sapiens, qualem vix repperit unum 363 (Edyii xvi, a
mihbus e cunctis hominum consultus Apollo, L 644 ) (VGW)

mdex ipse sui, totum se exploiat ad unguem
quid pioceres vanique levis quid opmio volgi

5 securus, mundi instar habens, teres atque rotundus,
exteinae ne quid labis per levia sidat
ille, dies quam longus ent sub siden cancii
quantaque nox tiopico se porrigit m capricorno,
cogitat et iusto tiutinae se examme pendit ,
10 ne quid hiet, ne qmd protuberet, angulus aequis
partibus ut coeat, nil ut deliret amussis,
sit solidum quodcumque subest, nec inama subtei
mdicet admotus digitis pellentibus ictus,

50 Theogn 425 et 427 7taMT<oN (Aev (jyj epuvat lra)(9ov[oiaiv aptatov cpuvxa o' orau? eSxiaxa ra»Xa«

Aioao Ttepvjaat, cf Berglui comm et Anal Alex I p 22 Cic Tusc I 48, 114 non nasci homim longe
optimum esse, proximum autem quam primum mori

XXX 1 Hor Epist I 16, 73 (I 7, 22, 16, 32 Mart IIII 5, 1) Vir bonus et sapiens 3 Hor

Sat I 5, 32 sq ad unguem factus homo 4 Hor Carm I 26, 5 sq quod Tindaten terreat, unice securus

5 sq Hor Sat II 7, 86 sq fortis et m se lpso totns, teres atque rotundus, externi ne quid valeat per leve
morari 9 Hor Epist II 1 , 29 sq Romam pensantur eadem scnptores trutina Pers Sat I 6 sq examenve

lmprobum m llla castiges tiutma 12 Pers Sat V 24 sq pulsa, dignoscere cautus quid solidum crepet

XXX A = Augustanus (Trevericus) 998 saec XI, cf Naekium in Val Catonis edit p 356 sqq B =
Bembinus (Vaticanus 3252) saec VII II f 11 s = Basihensis F III 3 saec XV H = Helmstadiensis 332 saec
XV f 61 r l = Vossianus 96 saec XV Pl = Paris 8093 saec X f 7 2 r P 2 = Petavianus P3 = Parts 17177
saec XI f 103" Y = Thuaneus (Pans 8069) saec XI f 120 F 2 = Vossianus 81 saec XIIII cp = Vmdobonens
2521 saec XII f 142' X = Pans 7927 saec X f 7" cf Ribbecku App Verg p 24 sqq et Baehrensu Poet lat
min II 8 sqq DE VIRO BONO PVTAGORICE aTIOaCIC V (Pythagonca acroasis Scal , IluaaYoptx-r) a-t.p6aat«
volgo, Pythagonce apophasis Peiper), De mstitutione uin boni G, Incipmnt de mstitutione (ras 3 litt ) uiri boni
W, Publn Virgiln Maronis (P V M YX), Versicuh De Est Et Non Fimunt (Versiculi add B) Eiusdem (Publu
add B) De Institutione Vm boni (inchoant add AYX) ABYX, De Est Et Non P V Maronis Finit Eiusdem
De Viro Bono Incip Pl, P Vergiln Maroms de mstitutione uiri bom uersus meipiunt P2, Incipiunt uers
Virgiln de mstitutione um bom P3, S VI BON» ~j SA LI IN V%, Versus de mstitutione uiri bom (p, Opus
lnchtissimi Maronis de uiro sapienti {, P Virgiln Maronis Vir bonus £, nullum lemma in H et Harl 2534, 3963,
quorum alter conspirat cum VH, alter cum H 1 bonus B (u ex o) sap J ens B (\m ant ), prndens Hs

quam H (qualem rrfi) leppont A ullum £ 2 et unctis A, e multis Ald volgo ***consultus B

(con eras , u alt ex o) 3 fui P 1 unguem V (u pr ex a m 2 ) 4 preceres A uarnque Par

7936 saec XI III, lanique l levis] lues V, leues l vanique ferat Bembus volgo quid leno procax

opmio H epinio V uolgi V (v m 2 ), uulgi cet post v 4 excidisse versum statuit Bibbeck , sed fortasse

post proceres tnteicidit huius versus pars altera atque mitium vnsequentis 5 serus P 3 hnt H adq s V

at Pl, que 7 2 rotundas BPl, rotundis P 2 6 labns B (m 2 labis) P^YX, f^cis <p deuia WH

fldat BPip^YX, sydat l, sudat H 7 lllae X dies l, diem cet quem BP1P%YX erat P3

8 que om l nox longo VH m capncornu ABPIP^X, m campicornu Y 9 cogitat (tig m 2 ) V

tutnnae V ex*anime A, exanime Y pendet P3, pensat e 10 ne quid hmc aut hinc o?

hietnequise proturberet ABP^YX, proturbet et Par 7936 et Vinddb 3224, gturbet et VI, conturbet H

aequus W 11 q v oeat V, cheat Pl, coheat l, coceat YX ut nil F 2 deleret B am T sis V,

amuscis H (corr m 2 ), amusgis F 2 , amisis l, amissis W 12 quocunque G subes l ne mania H,

lanua G subter VGWl, subtus cet volgo subest quicquam nec mane cp 13 om B (m mg m

rec ) AIPIPZPZV^YX mdicet e admet B, admotos H pollentibus B hictus V

150 AVSONII

non piius in dulcem declinans lnmina somnum,
15 omnia quam longi leputaveiit acta diei

quae praeteigiessus, quid gestum in tempoie, quid non ?
cui isti facto decus afuit aut ratio illr?
quid mihi praeteritum^ cur haec sententia sedit,
quam mehus mutare fuif miseiatus egentem
20 cur aliquem fiacta persensi mente dolorem'?

quid volui , quod nolle bonum foret^ utile honesto
cur malns antetuli^ num dicto aut denique voltu
peistrictus quisquam^ cui me natura magis quam
disciplina tiahit^ sic dicta et facta pei omnia
25 mgrediens ortoque a vespere cuncta revolvens
offensus pravis dat palmam et praemia rectis

XXXI. NAI KAI 0Y HYeATOPIKON.

Est et Non cuncti monosyllaba nota frequentant 364 (Edyii xvn,

his demptis nil est, hominum quod sermo volutet A ]jgw)

14 sqq Xpuoa er-q 40 sqq urfi' liitvov (jtaAaitotatv sV 6'[ju.aai rpo<j8e£aa$jai , itptv Tffiv qfjiepivuW Ip-ftnv
tpU £*a<3Tov erceXftetv rf\ irapepirjv , ti 8' Ipeija, ti uot Seov ou* ereXetjijY], cf Hor Sat I 3, 133 sq
— Verg Aen IIII 184 nec dulci derlmat lumraa somno 24 sqq Xpuoa litr) 43 sq ap£du.evoj V dizb

Trpt&TOU ETte|t9t /tat [/.eTeiteiTa oetXd fiev exTrpTjfas iTrreXTjoaeo, ^pi^axd 8e T^prou

XXXI 1 cf ea quae m codice Roitendorfia.no Livu (Ms Qron fol 1) tcripta sunt m folio ulhmo
manu saec XII dic, duo quae totas moveant monosyllaba htes° est, non dic dno quae sanctam rumpunt
(rumpant L Mueller) pronomina pacem' meum tuum dic, duo quae faeiunt (faciant Mueller) pronomina no-
mma cunctis' ego tu (Ann phil LXXXXIII 867)

14 nec V 2 deelmans VOW, dechnatis JB {inlt ex u) APiP^YX, detuiet l, dechnat cet volgo nuia l

15 reputant W ha(ta V, apta P 2 T\ 16 quae V 2 , quid l, quo cet , qua Schierms ad carm aur

41, sed mm a Vineto commemorata est haec scnptura praetergressus quod quod O tempora A

17 om W quur V 2 sti V, lsta V 2 asit B, aflt P^YX, arfuit HF%, adtmt l ra [pm tio) A

18 om O mithi W sedit om l 19 quid G, qm £ mutasse l egenum V 2 l 20 quur
V 2 facta l ,psensi VY 21 qui s uoluit Y, uolu A quid nolle YX (m quibus molle)
£pip3\Vs, quid uelle opJ bonum et J feret V (e pr exo 9 ), furet BPlFX, fmt P 2 honestu <y
22 eur mala sepe tuli tp qnur V 2 malus] magis l non HIV 2 XW dictu fl (corr m 2 ) , dato J
at l uoltn V, uultu cerj facto V 2 23 perstnctis B (ubi per) PiP 2 V 2 YX, penstnctis A, perscnptus l
quicquam A, qtq' H fortuna V 2 magisq> V 2 24 trait VW dic (om ta) A aut facta £
omne P3 sic dicta per omnia facta l, sic facta per omnia uersans H, et sta per omma uersus V 2 25 mgie-
diensque B (que del m ant ), egrediens H hortoqne B, ortuque Hl ad l ad uesperum W
cuncta] c v nc V ingrediens semper ortnque et uespere uoluens <f> 26 offensis P 2 det VABPiP 2 Pt YcpX W
palmam] pena H rectis] uictis l (mstis teste Burmanno) Explu de mstitutione uin bom O, Explic aegloga
super scripta P3, Exphcit egloga supra scnpta W, Fimt Carinen De Viro Bono P V M Pi, P V M eglbg ffil A

XXXI A = Augustanus (Trevencus 998) B = Bembinus (Vahcanus 3252) f 11 D = Durlacensis 36
saec VJIII — X f 18', in quo est post Prisciani periegesm s — Basileensis F III, 3 H = Helmstadiensis 332
f 61' 1 = Vossianu* 96 Pl = Pans 8093 f 72 r P 2 = Petavianus P3 = Pans 17177 f 103" R =
Beginensis Heinsu (Voss Q 33 saec Xf 132') S = Paris 13026 (ohm Sangerm 1188) saec VIIII f 84"
Y = Thuaneus (Paus 8069) f 119' V 2 = Vossianu« 81 V 3 = Vossianus Q 86 saec VIIIIf91" X = Paris
7927 f 7' cf Ribbecku et Baehrensu hbros s c NAV KAy Oy piTAGORICON V, Incipit de Pythagoneis

nai e o i

difflnitionibus NAIKGOy O, Incipit de pitagoncis difflnitiombus NAy KHO>y W, Pubhi Virgiln Maronis Copa
Finit Versicuh Eiusde Maronis (Maronis om AYX) De Est Et Non Ineipiunt (Incip B, Incipit A) ABYX P Vir-
gilu Maronis Copa Finit De Est Et Non Eiusde Vers Incipinnt Pi, Virgihi Maronis Versus de Est et Non mcipn
P 2 , Fimt moretum Tifg maroli Incipiunt uers emsde vng de 6ST 7 N N ^ 3 > MARO VIRGILII DE E ET NON
E LI 1N V 2 , P Virgiln Maroms Est & non est e, Virgihus de est et non l, VERSVS PRISCIANI ELOQVEN-
TISSIMI DE EST ET NON R et 'vetus Uber secundae notae membranaceus' Toll, Pnsciam de EST ET NON Voit
n 15 (catal p 386, cf Naeke l c ), De duabus monosillabis est et non P Virgilu mcipit Harl 3963, qui con-
sentit cum H, nullum lemma in DSV&H Harl 2534, qui conspirat fere cum V 2 1 cunctis W monosyfta S,

monosillaba VODWX, monosillabe A, monosilba H frequenter W, frequentat A 2 post 4 transposmt

Ribbeck 2 hys H detis V nil VGl, nichil W, mhil cet volgo mchil ~ ominum Y, hommum

nihil est V 2 quod Hls, 3. V 2 , quo cet uolutat Pl, uolu P 2

NAI KAI OT niBArOPIKON (XXXI) 151

omnia in his et ab his sunt omnia, sive negoti

sive oti quicquam est , seu turbida sive quieta
5 alteiutio, paiitei nonnumquam, saepe seoisis

obsistunt stadiis , ut moies mgeniumque ,

ut faciles vel difficiles contentio nancta est

si consentitui , moia nulla intervenit ' est est'

sm controversum , dissensio subiciet 'non'
10 hinc fora dissultant clamonbus, hmc fmiosi

mrgia sunt cnci , cuneati hinc lata theatn

seditio, et tales agitat quoque cuiia htes

comugia et nati cum patribus ista quietis

veiba seiunt studiis salva pietate loquentes
15 hmc etiam placidis schola consona disciphnis

dogmaticas agitat ceitamine lites

hmc omnis ceitat dialectica tuiba sophorum

est nunc lux est eigo dies? non convemt istuc

nam facibus multis aut fulgenbus quotiens lux
20 est noctuma homini , non est lux ista diei

est et non igitur, quotiens lucem esse fatendum est,

set non esse diem mille hinc certamina suigunt,

hmc pauci

, multi quoque talia conmeditantes

23 Pers Sat III 81 sqq murraura cum secnm et rabiosa silentia rodunt atque exporrecto trutinantur
-verba labello aegroti "vetens meditantes somnia

3 hys H et om DR, nt (, uel Leidensii alter Burmanni omma om ABP^P 2 sue 8

negoti' VP3RSV3W, i.aegotu D 4 otn VDRV>>, ocn P^WH, tot.. S qu.tquam H (om est) seu] sme

V (corr m 1 *j l et unut Leid turbae Hl V 2 volgo quietis codd volgo, quieta Rtbbeek, quamquam fortasse

defendi poteit quietis 5 non om X nonnumquam ADP3RV 2 Wle, non umquain (unquam P 2 YH) cet

seorsum DRHIV 2 , seorsus e post 5 add alter rn alterius decertat (de certa (, decepta V 2 ), uoce notandis

(noiidis H, nota V 2 ) HIV 2 6 absistunt W, abbistant l studus studioies DR Leid alter Burmanni (duo

Vossiani tesle Bondamio) et mores l 7 uel l volgo, et cet , ut Bondamms faciles B (e m ant

corr m i) AGP^YXWHV 2 e, facilis cet difflciles B (e m ant corr m i) AYXHV 2 e, difflcules P\ dinulis 8,

diflciles G, difflcihs cet comptentio l (corr m 2 ) nata VDPlRSV 3 , nancta OP 3 , nacta H, nacta cet

8 sic D (c expunxit m 2 ) V contitur P 2 nulla mora l, nulla om V 2 lnterueniens est DR

l sia

alterum est om DRSV$ est e P 1 9 si GHIV 2 , m VDRSV* controuersum B (\ sia m rec ) ,

contra uersum P l P 2 YX, controuersi3 V 2 L, contrauersim e dissessio V, dissenso O, dessentio B (diss m

ant ), dissentio P 1 , desenso S, discuasio l, coutentio W subiiciet Bl, subbiciet G, subicio V 2 vv 13,

14, 10— 12 Buecheler 10 h**mc X (weras) foras D, foio SV* distultant YX, dissultant P 1

(soll eras ), disultat H hic V 2 V% 11 laeta codd (laetatZ), tanta Ribbeck, lata ego teathn B,

teatn AOV 3 , teatro D, theatro R 12 seddicio H agitet H *detes P 3 (corr lites) 13 — 16 om

H 13 om l sta V 14 ueibera l studn V 3 , studia l piaetate D loquentis DR W

15 placitis P 2 l volgo schola VHe, cola iS, stola A, scola cet 16 docmaticas D, docnaticas R, dagmati-

cas S agittat V s placito ABP l P 2 P3YX, placido D (d ex t), laeto Oothanus A 869, saec XV, placid R

placido cet volgo, lento Ribbeck, lacunam significavi 17 omnes G, oms H, oinnx V 2 certant H

dialetica 6 Y, dyalectica H, dyaletiea l turbas tr, tuba V 2 18 estne dies est eigo dies codd , est lux estne

dies ergo e Vind 3230 Ald volgo, lux est estne dies ergo Ribbeck, si lux est, est ergo dies Riese, est en (nunc
Mommsen) lux, est ergo dies ego non om GPIP^YXW (m W lacuna 3 litt ), nu B (s b m rec), nam e

stic V, lstic B, istic AGDPlRSYXW, lsta P3VZ, istud l, illud H 19 at l *aut W (hauf) fulgen-

bus VG, fulgoribus cet , fulgunbus volgo quoties SV% 20 nocturno D hominu W sta V,

ita G 21 et om l igm H, gi l quoties P^SV^, om l eZt S, e»t om ABP l P 2 P%YXW

22 set V, seo V*, sed cet mile H hanc P« certamm S 23 hic VGP3SV 3 W, limc ceteri

pauci et Hl, pauci cet , rauci Ribbeck, fatui Buecheler , lacunam indicavi inulti multi quoque S, multi qui

Bibbeck comed tantes V(im 2 ), coine S, comme F 3 , commemorantur DR, comeditantes V 2 , commeditantes cet

152 AVSONII

muimuie concluso rabiosa silentia rodunt
25 quahs vita hominum, duo quam monosyllaba versant'

XXXII. DE AETATIBVS ANIMANTIVM. HESIODION.

Ter binos deciesque novem super exit in annos 365 (Edyii xvm,

iusta senescentum quos implet vita virorum A L 647 )

hos novies superat vivendo garrula cornix, ' '

et quater egreditur cornicis saecula cervus
5 alipedem cervum ter vincit corvus, et lllum
multiphcat novies Phoenix, repaiabihs ales
quem nos perpetuo decies praevertimus aevo,
Nymphae Hamadryades, quarum longissima vita est
haec cohibet finis vivacia fata ammantum
io ceteia secreti novit deus arbiter aevi

tempora quae Stilbon volvat, quae saecula Phaenon,
quos Pyrois habeat, quos Iuppitei igne benigno

XXXII Hesiod fragm 163 F

'Evv&x toi £<uet f&ieas Aou£pu£oi xoptuvr]
dtv8p<ov y^IP^ttov Datpo? Se Te TeTpav.<$ptnvos
TpeT? 8' Doicpouc b vopat; Y 7 lP°' <5 ' t£Tat aurap 6 cpoivti;
Ivvea tous x<5pa<tac; 8£*a 6' ^[>etc; tou? <jotvi/ta<;,
vificfat sknrA6,tau.oi , /toupat A164 aift6v_oto
cf Phn N H VII 153

24 conclusa fl(amo mwt m 2 ), concluse BP l P a S, conclusae F 3 rodent t? 25 quam] q> V 2 ,

a.

cu J, dum V 2 monosillaba V (b ex u m 2 ), monosy llla <3, monosytla 8, monosrocaba X, monosilliba "IV

(a m 2 ) uersant om S, uersant < G, seruant l Exphcit egloga scrip O, Exphcit egloga supra scripta

W, De Est Et Non P V Maroms Fimt P 1

XXXII S = Valencenenus 393 saec VIIJI f 137' s = Valencenensis 145 saec XII (ex quo ed
Mangeartus in catalogo bybl p 130) L = Laur 33, 31 saec XIIIl f 36^ Q = Rehdigeranus S I 6,
17, saec XV f 126" <r = Arundelianus mus Bnt 133, «aec XV f 100" % = Helmstadiensis 332
saec XV f 108' De aetatibus Hesiodion V, Incipit de tjtatibus ammantium hesidion G, Inupit de eta-

hesiodion

tibus animantium hHCyCOAyCDN W, Incipit de aetatibus ammantium hesiod (margine cum fine tituh avulso)
S, Hesiodus de aetatibus ammantum s, De etatibus ammantom Hesidion t, De Etatibus Aiantium L, De etatibus
ammalium ex Hesiodo (Hesiodion volgo) oa volgo \ in s v m rec centu et bis denos piotenditur sepe

per annos 2 raxta WLr, msta (s v m rec longa) O senex centum W (x m s mut ) quos lm-

uen

plet (s v m rec perdurans) mplet L 3 ui**do V (de eras , uen m 2 ) gairula 8 (r alt ex 1)

4 saecula (s v m rec tepora) 5 uinxit V 6 multiphcat (s v m rec exsupeiat) O phemx

WsLo, phenis t reaparabihs G alaes Q 7 quem nos (s v m icc quam uos) O, -quam nos

Accursius, quam vos edd vett , quem vos volgo praeuertimus G (supra mus m rec tis), peruertimus t,

peruertit o, praevertitis volyo 8 niphe V, nimphae SsL amadriades VSLot, amadryades sq

mmphea amadryades W (a post q eras , a alt m 2 ) 9 coibet VL, cohibent qo hi cohibent edd volgo

flnis Vsx, flnes G (corr m rec ) SLqc volgo animatu o 10 ca^tera V, cetera <S secreta GSWt

vv 11 — 17 m V solo leguntur II q* stilo muoluat V corr Accursius p aeton V (h m 1 ut videtur ,

t ex n m 2 ), Phaenon Scal 12 pirois V quod V, quo« Accursius, quot Burmannus

NAI KAI OT nTOArOPIKON (XXX) DE AETATIBVS ANIMANTIVM (XXXII) 1 53

circuitus, quali pioperet Venus alma lecursu,
qui Phoeben, quanti maneant Titana laboies,
15 donec consumpto, magnus qui dicitur, anno
rursus in anticum veniant vaga sidera cursum,
quaha disposita steterant ab oiigine mundi

XXXIII. MONOSTICHA DE AERVMNIS HEECVLIS.

Pnma Cleonaei tolerata aeiumna leonis 366 (Edyii xvmi,

pioxima Lemaeam ferro et face contudit hydiam ^J^JLI 1 ',

„ , . . . (VGBRWoj)

mox Liymantheum vis teitia perculit aprum
aenpedis quaito tulit auiea cornua ceivi
5 Stymphahdas pepulit volucres discnmine qumto
Thraeiciam sexto spoliavit Amazona balteo

XXXIII Anth Pal XVI 92 dSf)Xov 'HpcuXlous d»Xot

npaiTa fiev ev Nep^eij [Jptapov iCttTercecpve Xeovxa
oeorepov ev Aepv^ ftoXuauyevov (iWeaev 88pav
To Tpirov auV eitt Tot? 'Epup-dvfttov eVrave ■nanpov
^poso^eptov 1'Xacpov \ie.za. TaoT' rJYP £USe TeTapTov
7te;jvitTov 8' opvtftas 2T0jj.cpaX18ac; et;e&iait;ev
£>ctov 'AtiaCovtSo? ^opuae £(o<ST?jpa cpaetvov
ipSoiiov AoYetou TtoXX^nv xoTtpov ^ey.d&fjpe"
6'y§oov ey- Kp^TTjSe Ttupijtvoov fjXaae Taupov
e't'vaTOv i/. 0p{)y.fj? Aio(jv/]6eos fiyaYev ^mtoui
r^putjvou Se^aTov {J6a« iftaYev ef; 'Epuftetirjt;
Kep^epov evBe^aTov *uv' dv^]Y a "f ev ^S 'AtSao
6oj8£y.aTov e/tijiMGaev e? 'EXXdSa vjiucsea pv/jXa
ef XVI 93 4 Verg Aen VI 802 aeripedem cervam

13 arma V (I m 2 j 15 consuto V, consumpto Accursms 17 dispositi V, dispositu vel disposita

Buecheler steterunt Baehrens Finit egloga sup scr G post v 10

XXXIII 8 = Pans 13026 (olim Sangerm 1188) saec VIIII — X f 84 r V 2 = Vossianus Q 86
saec VIIII a et a? = Einsidlenses 326 (cf Mommsen, mus Bhen VIIII 296 sqq ) saec X f 89* et 302
saec XI p 2 6 = Bernensis 250 saec X f ll v c = Melhcensis f 222 1 d = Monacensis 14836
[Emmeran B 6) saec XI f 124". Monostica (Monastica Ga) de aerumms herculis (erumnis erculis V) VGaa 2 ,
De erunis hercuhs B, Hercuhs mcrpiunt monosticha de erupnis W, Mentio duodecim uersuum prejcipuarum

uirtutu Hercuhs siue ePy©A<j>yON rpsius B, Incipiut monostica de xn erunis Hercuhs T et (om xn) p%,
Incipiunt monestica de erumnis Hercuhs xn M, De labonbus Hercuhs u, Labores Hercuhs m», Ausonn mo-
nostichum de xn erumms Hercuhs E, De xn uvrtutibus Hereulis c, Duodecim Hercuhs erumn^ quas uictor
sustmmt Euristeo (u ex n) mbente Iunonis pce d, nullum lemma SV% 1 cleonei V (e pr ex ej, cleomei

B, deonei SV 2 , dionei c, chonei d tollerata S, tolenata V 2 erumpna W laboris T%p&

2 leraneam V, lerneae R (r ex n), lerneae SV 2 cotudit V, contuht M lra V, ydram BBWMp^ad,

ldra V 2 , hydra S, hydrnm b 3 enmanteu. VWBM, henmanteum B, erymanteum a, erymantheum Gb,

enmantheum cet uis c (s m 2 ) 4 aenpidis fia 2 , aenpedes S, aeiepedis c, aeraspedis V 2 cer-

uum B 5 stimphahdas VRSV 2 TMp*c certamme T 6 thereicia V, threitio T, treiciam V 2 MpS,

treitiam R, threeiam S, th r eioia c spohauit d (o ex a), expohamt SV 2 balte S, balteum R, bal-

teo V 2 (a ex e), baltheo TMaa 2 cd

Avsonivs 20

154 AVSONII

septima in Augei stabulis inpensa laboris
octava expulso numeratur adoria tauro
in Diomedeis victona nona quadiigis
10 Geryone extmcto decimam dat Hiberia palmam
undecimo mala Hespeiidum destricta triumpbo
Cerberus extremi suprema est meta laboiis

XXXIIII. DE KATIOKE LIBKAE.

Miraris quicumque manere ingentia mundi 368 (Egiog i)

coipora, sublimi caeli circumdata gyro, ( v )

et tantae nullam moli intercedere labem ,

accipe quod mirere magis tenuissima tantis
5 principia et nostros non admittentia visus

paivarum serie constant conexa atomorum ,

set solidum in paivis nullique secabde segmen

unde vigoi viresque manent aeternaque rerum

mobilitas nulloque umquam superabilis aevo
io divims humana licet conponere sic est

as solidus, quoniam bis sex de partibus aequis

constat et in minimis paiibus tamen una manet vis

nam si quid numero minuatur, summa vacillat

convulsaeque luunt labefacto corpore partes,
15 ut, medium si quis vellat de fornice saxum,

incumbunt cui cuncta, simul devexa sequentur

cetera communemque trahent a vertice lapsum.

non aliter libra est si defuit uncia, totus

non erit as nomenque deunx lam cassus habebit
20 nec dextans letinet nomen sextante remoto

et dodrans quadrante carens auctore carebit

divulsusque tiiens piohibet persistere bessem

12 PauUm Pell carm euch 328 tolerati meta laboris

XXXIIII. 10 Verg Georg IIII 176 si parva licet componere magms

7 septimam B tn om cd augeis VGBSV 2 Waa 2 volgo, mageis p 3 , aurei c, glauceis d, augaei 6,

augei B<o tabulis p s a lmpensa GBWTpZ%ab labores c, labore d 8 octa V (ba m 2 )

numerantur B adauria B, adorea #E6 volgo 9 diomedeis V (i alt ex i longa), diomedns SV 2 ,

diomedei B non a V (a m 2 ) 10 gerione VGTMa 2 , geiryone W, cerione JBF 2 deci#*mam c

hybena WTp 9 a 2 , yberia S, yberena R (re eras ) 11 espendu V, hisperidum S, spidu. V 2 de-

stricta VV 2 b, destracta S, distracta a, distincta cd, districta cet tribufo V, tnumphis B 12 extiemi

V 2 (l exa,), extrem S, et saeuus a subpma V, suppma c, supprema BWSd, suppremi o Fimunt

monostica supra scnpta W

XXXIIII 2 giro V 7 set V (d m 2 ) 8 uires uirg°que V (lres mrg° in ras ) eorr Canter

13 uacillet V corr Lugd 16 imcubut V 19 entas V (t del m 2 ) dunx V con Lugd

20 destas V 21 sat T s V, carens Gronov, scnptura incerta, temptabam resecto 22 proibet V

MONOSTICHA DE AERVMNIS HERCVLIS (XXXIII) DE RATIONE LIBRAE (XXXIIII) 155

iam qumcunx tibi nullus ent, si fpiama revellas.
et semis, cui semis erit peieuntibus assis

25 paitibus^ et cuius librae pais septima septunx'?
hbra lgitur, totum si nulla in paite vacillet
ponderis et numeii morumque operumque et aquarum
hbra nee est modulus, quem non hoc nomine signes
telluris, medio quae pendet in aeie, libia est

30 et solis lunaeque vias sua libia coheicet
libia dii somnique paies deteiminat horas,
libra Caledomos sine litore continet aestus
tu quoque ceita mane morum mihi libia meoium

XXXV. DE RATIONE PVERPERII MATVRL

Omnia, quae vario reium metimur in actu, 369 (Egiog ii)

astrorum dominatus agit teirenaque tantum ^

membra homini , e supeiis fortuna et spintus auris ,

septeno moderanda choio set piaesidet ollis
5 sortitus regimen nitidae Sol aureus aethrae

nec sola in nobis moderatur tempora vitae,

dum breve solliciti spatium producimus aevi

creditur occultosque satus et tempora vitae

matemo ducenda uteio foimaie videndo
io et nondum exortae leges conponere vitae

namque ubi conceptus genitali insedeiit alvo,

haut dubium solem cuicumque msistere signo

qui cum vicini stationem ceperit astii,

contiguos nullum transfundit lumen m ortus
15 ast ubi conversis post menstrua tempora habenis

scandit puipuieo iam tertia sidera curru,

obliqua exilem demittit linea lucem,

29 Ovid Met. I 12 sq nec oircumfuso pendebat m aere tellus ponderibus librata suis 31 Verg

Georg I 208 hbra die sommque pares ubi fecerit horas 32 Tac Agi 10 septentnonaha eius nullis

contra terns vasto atque aperto man pulsantur

XXXV 1 Cens de die nat 8, 2 ante omnia lgitui dicunt actum vitamque nostram stellis tam vagis
quam statis esse subiectam earumque vario multiphcique cursu genus humanum gubernari 12 sq Cens

8, 4 lgitur quo tempore partus coneipitur sol m aliquo signo sit necesse est 6 sol ergo cum ln proxi-

mum signum transcendit, locum lllum conceptioms aut mbecillo videt conspectu aut etiam nec conspicit
17 Cens 8, 6 at cum m tertio est signo . , tunc pnmum lllum locum unde profectus est videre dicitur,
sed valde obliquo et mvalido lumine

23 qumq T s V , quincunx Lugd si prama V, si prima Lugd volgo, septena Gronov 24 cui]

qni F Hultsch rebellas V 29 ljbra V (y ex a) 30 coercet V 31 die volgo

XXXV 2 terraenaque V (a pr del m 2 ) 4 septeno V (o ex a m 2 ) 6 sol V corr Toll

1 aeui V 8 occultosquae satos V corr Scal 10 exorate V corr Scal 11 albo V, arvo

Graevius (Verg Georg III 136) volgo 12 aut V (h m 2 ) 14 contiguos V (g ex n m 2 ) 15 con-

uersis F(i&ku) 16 purpureo V(oexum 2 ) 17 obhquae V, obliqua Lugd dimittit V, demittit Floridus

20*

156 AVSONII

adspirans tenues per ineitia pondera motus
quarta in sede viget pnmi indulgentia Solis

20 suadet et infusus teneros coalescere fetus
fulgor tetragono aspectu vitale coruscat
claium et lene micans, quintique (e) cardme sigui
incutit attonitam vegetato infante parentem
nam sexto vis nulla loco, quia nulla tuendi

25 aequati lateris signatui legula Phoebo

ast ubi signiferae media in regione cohortis
septimus accepit limes rutilantia flammis
lecto castra situ, turgentis foedera partus
iam plena sub luce videt, nec fulgura parci

30 luminis intendens toto fovet igne coronae
hinc illud, quod legitimos Lucina labores
praevenit et gravidos sentit subripere nixus
ante expectatum festina puerpeia votum
quod nisi, septeno cum lumina fudit ab astro,

35 impulent tardi claustra obluctantia partus ,
posteiioi nequeat, possit piior an quia sexto
aemulus octavi conspectus inutilis astii
nescit conpariles laterum formaie figuras'?
set nono incumbens signo cunctantia matrum

40 vota levat, trigono vires sociante sequenti
at si difficilis trahit Ihthyia letrorsum ,
tetragono absolvet dubiaram vincla morarum

24 Cens 8, 10 ceterum a looo sexto conspectus omm caret efflcientia eius enim linea nulhus poly-
goni efflcit latus 27 Cens 8, 10 at a septimo zodio . plemssimus potentissimusque conspectus quos-

dam lam maturos mfantes educit, qui septemmestres appellantur, quia septimo mense nascuntur 34 sqq

Cens 8, 11 at si mtra hoe spatium maturescere uteius non potuent, octavo mense non editur (ab octavo
enim signo ut a sexto lnefficax visus) sed vel nono mense vel decimo 41 sq Cens 8, 12 sol enim a

nono zodio particulam conceptioms mrsum conspicit Ao.ro. TpiY<uvov et a decimo xo.ro. rErpd-jmio^ , qui con-
spectus, ut supra lam dictum est, perquam sunt efficaces

19 fortasse prima 20 mfusos V, mfusus Scal 21 tetngono V corr Scal aspectus V corr

Vm 22 quintiq s V, quinti qui Scal volgo, quintique e ego, quintique m Vm , quintique a Heinsius

25 phebo V 26 sigmfer . cohortes V corr Scal 28 federa V 29 plcna (e m 2 ) sub luce

(sub luc m ras m 2 ) V 31 lllut V 32 subrepere Lugd volgo 34 quu V 35 tardi V

(d ex t) 36 neq s at V (q m 2 xn ras ) 37 aemulus oc taui V (lus oc ta m 2 in ras ) 40 ums V

41 ad V hihthisiderar v rsu V, Ihthyia retrorsum Hemsms partum (partus Floridus) trahit llithyia

Toll volgo

DE RATIONE PVERPEBII MATVRI (XXXV) EPISTVLAE (I) 157

EPISTVLAE.

I AVSONIVS AD PATREM DE SVSCEPTO FILIO

Credideiam nil posse meis affectibus addi, 390

quo, veneiande patei , diligeiere magis {V )

accessit (grates supeiis medioque nepoti,

bina dedit nostns qui iuga nominibus)
5 accessit titulus, tua quo leverentia crescat, (9)

quo doceam natum , quid sit amare patrem (10)
ipse nepos te fecit avum, mihi filius idem

et tibi ego hoc nato nos sumus ambo paties
nec iam sola mihi pietas mea suadet amorem
10 nomine te gemini iam genitoiis amo

quippe tibi aequatus videoi, quia parvulus isto

nomme honoiatum me quoque nobilitat
dein aetas quia nostia eadem nam subparis aevi

sum tibi ego et possum fratris habere vicem
15 nec tantum nostris spatium interponitur annis,

quanta solent alios tempora dividere
vidi ego natales fiatrum distare tot anms,

quot nostros aevum nomina non onerant
pulchra iuventa tibi senium sic iungit, ut aevum
20 quod piius est maneat, qnod modo ut incipiat

et placuisse leoi geminis aetatibus, ut se

non festinato tempoie utraque daiet,
lenitei haec flueret, haec non piopeiata vennet,

matuiam fiugem flore manente ferens
25 annos me nescire tuos, pater optime, testor

totque putare tuos, quot reor esse meos
nesciat hos natus numeret pioperantioi heres,

testamenta magis quam pia vota fovens

exemploque docens pravo iuvenescere natos,

30 ut nolint patres se quoque habeie senes

veium ego pnmaevo genitus genitore fateboi

subpans haec aevi tempoia giata mihi
debeo quod natus, suadet pia cura nepotis

addendum patii, quo veneiemui avum

I suscep V 2 quod V, quo Lugd dihgerere V (re alt m 2 m ras ) 3 gratis super his

V corr Gronov 4 bina V (b m 2 in ras ) 5 et 6 qui leguntur post 8 huc transtuht Brandes

6 quod V, qmd Pulmannus 10 gemino Gronov 11 quia V, quod Scal volgo lste V (l post

add ), lsto Vin 12 honorato Toll 13 honaetas V, atque aetas Lugd volgo, paene aetas Gronov, dein

aetas ego subpatns V corr Lugd 14 abare V corr Lugd 16 tempora V (a, in ras , e ante ras ,

ut vxd) 18 quod V, quot Lugd lionerant V (b. del m 2 ) 19 pulcra V 21 gemmims V (m

pr del m 2 ) 22 utraque V 25 me V (e m 2 m ras ) obtime V 26 meos tuos Lugd

volgo quod V, quot Lugd. 27 hoc V, hos Oronov properatior (a ex a corr ) «jres V

30 nollint V (1 pr del m 2 ) 32 subpatns V corr Lugd

158 AVSONII

35 tu quoque, mi genitor, geminata vocabula gaude,
nati primaevi nomine factus avus
exiguum quod avus faveant pia numina divum

deque nepote suo fiat avus proavus
largius et poterunt producere fata senectam
40 set xata vota leor, quae moderata, magis

II PATER AD FILIVM CVM TEMPORIBVS TYRANNICIS IPSE TREVERIS

REMANSISSET ET FILIVS A PATRE PROFECTVS ESSET HOC INCOHATVM

NEQVE INPLETVM SIC DE LITVRARIIS SCRIPTVM

Debeo et hanc nostris, fili dulcissime, curis 391

histonam quamquam titulo non digna sereno W

anxia maestarum fueiit querimonia rerum

lam super egelidae stagnantia teiga Mosellae
5 piotulerat te, nate, ratis maestique parentis

oscula et amplexus discieverat invidus amnis

solus ego et quamvis coetu celebiatus amico

solus eram , profugaeque dabam pia vota caiinae

solus, adhuc te, nate, videns, celerisque remulci
10 culpabam propeios adverso flumme cursus

quis fuit ille dies 1 ? non annus longior ille est,

Attica quem docti collegit cura Metonis

desertus vacuis solisque exerceor oris

nunc ego pubentes salicum deverbero fiondes,
15 giamineos nunc frango toros viridesque per ulvas

lubiica substratis vestigia libio lapillis

sic lux prima abiit, sic alteia meta diei,

sic geminas altema rotat vertigo tenebias,

sic alias, totusque mihi sic annus abibit,
20 restituant donec tua me tibi fata parentem

hac ego condicione licet vel morte paciscar,

dum decores suprema patris tu, nate, superstes

III AVSONIVS HESPERIO S D

Qualis Picenae populator tuidus olivae 392

clunes opimat cereas [V)

vel qui lucentes rapuit de vitibus uvas,
pendetque nexus retibus,

II 15 Verg Ecl VIII 87 viridi m ulva Mart II 59, 3 frange toros [cf IIII 8, 6)
III 1 Mart VIIII 55, 1 si mihi Pioena turdus palleret oliva [cf XIII 5, 1)

35 genite V corr Lugd. 37 abuus V nonria V [ied o ex corr ), numina Lugd 38 flat
V (i m 2 m ras )

II Incipit pater . . qu v m tiranmcis ad patrem (a patre Scal ) in [ lncoatu (mcoat m 2 m

ras ) litterarns (hturarns Scal ) scnptum V 3 ancsia (x ex c m 2 ) me*arum V (st m 2 ) 5 rates V

9 ad uc V (h fortasse nfi) 12 medoms V corr Pithoeus 13 ans V, oris Pithoeus 15 mndisque V

20 mea te mihi vota parenti Qronov 21 h^c V, hac Toll 22 decore V (e alt m 2 vn ras 2 htt ,
ut videtur, es)

EPISTVLAE (I— IIII) 159

b quae vespertinis fluitant nebulosa sub hoiis
vel mane tenta roscido
tales hibemis ad te de saepibus, lpsos

capi volentes, misimus
bis denos tot enim crepero sub lucis eoae
10 piaeceps volatus mtuht

tum , quas vicinae suggessit praeda lacunae ,

anates maiitas iunxmras ,
lemipedes , lato populantes caerula lostro
et crure mbras Pumco,
15 nicoloi vano pinxit quas pluma colore
collum columbis aemulas
defiudata meae non sunt haec feicula mensae
vescente te fiuimur magis
vale bene, ut valeam

IIII AVSONIVS THEOHI

Ausonius, cuius feiulam nunc sceptia veientui , 393

paganum Medulis iubeo salvere Theonem (Vw)

quid geris, extremis positus telluiis in oiis,

cultor haienaium vates^ cui htus aiandum
5 Oceani finem iuxta solemque cadentem ,

vilis haiundineis cohibet quem pergula tectis

et tingit piceo lacrimosa colonica fumo

quid rerum Musaeque gerunt et cantor Apollo"?

Musae non Helicone satae nec fonte cabalh,
10 set quae facundo de pectoie Clementmi

mspiiant vacuos aliena mente poetas

luie quidem nam quis malit sua caimina dici,

qui te secuio possit proscmdere risu^

haec quoque ne nostrum possint uigeie pudorem ,
15 tu recita et veie poterunt tua dicta videri

quam tamen exerces Meduloium in litore vitam^

meicatusne agitas, leviore nomismate captans,

13 sq Ovid Am II 6, 22 rubro Pumoa rostra croco

IIII 2 Hor Epist. 110, 1 salvere mbemus 3 et 8 Hor Epist I 3, 1 sqq 6 sqq 4 Verg

Aen IIII 212 cui litus aiandum 5 Verg Aen IIII 480 oceam flnem luxta solemque cadentem

7 Hor Sat I 5, 80 lacnmoso non sine fumo 8 Hor Epist II 3, 407 et cantor Apollo

III 11 lacunee^ V 12 anetes Vcorr Lugd mantas (a alt mras m 2 ) luncximus V 15 pi n xit

V (n m 2 ) puma V, pluma O Canter 17 debrudata V coir Vin hoc Tjugd volgo 19 vale V

IIII Ausonius Theom VX , add sa} pl dicit T, salutem E, Theom suo s v , Theoni s p d mu
2 e medulis <o theonem V (th ex & m 2 ) 4 arenarum V (h m 2 ) littus TX 5 occeani T

(c pr del) 6 \rundineis V (hm 2 ), arundineis X co h ibet V (h m 2 ) percula V 1 tinguit

VT% lachrymosa A coloma T 9 elicone V 10 sed u> fecundo Ven * volgo dementim X

i 2 quid (del ) quis T 14 urg T ere V 16 medullorum V (1 yr del nfi) X httore TX 17 mer-

catusme V lebiora V nomismata V (v m 2 ), nomismate l, numismate cet captans V (p ex b)

160 AVSONII

insanis quod mox pretiis giavis auctio vendaf
albentis sevi globulos et pmgma cerae

20 pondera Naiyciamque picem scissamque papyium
fumantesque olidum, paganica lumina, taedas^
an maiora gerens tota regione vagantes
persequeiis fuies, qui te postrema timentes
in paitem praedamque vocenf tu mitis et osoi

25 sanguinis humani condonas crimina nummis
erroiemque vocas pietiumque inponis abactis
bubus et in partem sceleium de iudice tiansis'?
an cum fiatre vagos dumeta per avia cervos
ciicumdas maculis et multa indagine pinnae'?

30 aut spumantis apri cuisum clamoiibus urges
subsidisque feio 4 ? moneo tamen, usque recuses
stiingeie fulmineo venabula comminus hosti
exemplum de fratre time , qui veste reducta
ostentat foedas piope tuipia membra lacunas

35 perfossasque nates vicino podice nudat
inde ostentator volitat, mirentur ut ipsum
Gedippa Visinusque suus piolesque Iovmi
Tauiinusque , ipsum piiscis heroibus aequans,
qualis in Olenio victor Calydonius apio

40 aut Erymantheo pubes fuit Attica monstio
set tu parce fens venatibus et fuge nota
ciimina silvarum, ne sis Cinyieia pioles
accedasque iterum Veneri ploiandus Adonis
sic certe crinem flavus niveusque lacertos

45 caesaiiem rutilam per candida colla refundis
pectoie sic tenero, plana sic iunceus alvo,
per teietes feminum gyros smasque mtentes
descendis , talos a vertice pulcher ad imos
qualis floiicoma quondam populator in Henna

20 Verg Georg II 438 Naryciaeque picis 29 Verg Aen XII 750 cervom foxmidme pm-

nae 30 Verg Aen I 324 ant spnmantxs apri cnrsum clamore prementem 32 Ovid Art am II

374 (Fast II 232; fulmmeo ore , cf. XXVII 9, 3 45 Verg Georg. IIII 337 caesanem effnsae m-

tidam per candida colla [cf Stat Theb V 220) 46 Ter Eun II 3, 25 (316) reddunt curatura mn-

ceam, cf Prudent Pensteph III 132 48 Hor Bpist II 2, 4 talos a vertice pulcher ad lmos

18 grauis om V actio V 19 albentes V sebi V, sceui T pmgu'a V (l m 2 )

20 nanciamque VT, nantiamque cet sissamque X papirum V (p pr. ex u) X 22 terres V

24 tumidis TX 25 cnmina V, praemia tu 26 erroremqueque T lmponis m 27 bobus

T% volgo 28 perbia V 29 circumdas muE, circundas cet oculis V pennae T 32 comi-

nus TX 33 usr ei uncta V, ueste reducta u>, veste revincta Vin , veste recincta Heinsms 35 nate

V 36 hostentator V (h del m?) 37 leiuni l 38 neruibus V, errombus l 39 ca-

hdonius Vk 40 au^tenmantheo V (t m 2 ) erimantheo X a tica V (t m?), actica X 41 sed

o) pace V 42 cinereia Vlvv 2 , oynereia TX cymreia u 2 m mg 44 cnne T, trine; X m-

ueosque codd corr Ven * 45 oesana V (e m?) 46 wnc us ln aluo V (t et rn m 2 ), uincens aluo TX,

lunceus aluo cet 47 foemmum X giros V 48 descendis V (e pr ex l m 2 ) pulcer V

49 etVa V (h m 2 ), ethna X, aethna l, aetna cet volgo, Enna Accuisiua [cf Meinekium ad Mosch III 123
et v l Claud de rapt Pros III 85)

EPISTVLAE (IIII) 161

50 virgmeas inter choieas Deoida raptarn
sustuht emersus Stygiis fornacibus Orcus.
an , quia venatus ob tanta pencula vitas ,
piscandi traheiis studio'? nam tota supellex
Dumnitoni tales sohta est ostendere gazas,
55 nodosas pestes animantum Nermorum
et iacula et fundas et nomina vilica lini
colaque et msutos tenenis veimibus hamos
his opibus confise tumes domus onmis abundat
litoieis dives spoliis referuntur ab unda
60 corroco , letalis trygon mollesque platessae ,
uientes thynni et male tecti spma ligati
nec duiatuii post bina tiihoria corvi
an te carmmibus iuvat mcestare canoias
Mnemosynes natas , aut tris aut octo soroies 9
es et quoniam huc ventum, si vis agnosceie, quid sit
intei doctrmam deridendasque camenas ,
accipe congestas , mystena frivola , nugas ,
quas tamen explicitis nequeas deprendere chaitis,
scillitae decies nisi coi purgeiis aceto
70 Anticyramve bibas, Samii Lucumonis acumen
Aut adsit inteipies tuus,
aenigmatum qui cognitor
fuit meorum, cum tibi
Cadmi nigellas fihas,
75 Melonis albam paginam

notasque fuivae sepiae
Grnidiosque nodos prodidit
nunc adsit et certe, modo
piaesul cieatus littens,
so enucleabit protinus,

quod mihtantes sciibimus

56 Verg Georg I 141 sqq 57 Verg Georg II 242 colaque

50 eoreas VX 51 emersus*stigns V 53 tra eris V (h m 2 ) 54 dummtoni V, dumno-

tini a> tale T 55 uestes codd volgo, pestes Gronov nereinoruni V 56 nomma belhcam

u>, nomma belhca lini Dezeimens 57 collaque TX mdutos Toll volgo 58 conflsettumes V

ommjjbundat V (a et s m 2 ) habundat T (h del ) 59 littoreis T, litorns X 60 corroq s V

(corr m 2 ), corrocho T, corrhoco XvE, corrogo cet letahsque o> tngon VT platese. V, pla-

tesse TE, platese cet 61 tmni V, tmi T, thinni A,~thynm E hgari V (in mg yj, hgatri T

(m mg l galatn), iigati X, legatn E, elegati Par volgo 62 uina triona curbi V (curui m 2 ) 63 co-

ronas u> 64 mmemosines V, mnemosmes TX tres V 65 agnoscere VXvE, cognoscere Tmu volgo

67 mistena VT 68 dependeie V, depndere T, dephendere X cart\s V, caithis T 69 om o>

scilhto V, scilhte Scal , scilhtae Baehrens sicorp T s geris V, non si purgens volgo, m cor purgens Baeh-

r«ra«, nisi cor puigeris ego 70 anticipesque uiuum V (t m 2 , in mg m 2 anticipetque tu m), antichiram-

que (anticiramque) bibas <o Anticjramve bibas Baehrens, anticipesque tuo Dousa volgo llucumoms V

(1 alt erasum) 72 emgmatum q s V 75 pagmam codd , flham Accursius (' ex cod ms ') volgo

77 crudosque T, cardiosque X, cmdiosque vE 78 certo Baehrens 79 hteris T 80 promp-

tius la 81 velitantes Baehrens, velhcantes Mommsen

Avsoniys 2 1

162 AVSONII

Notos fingo tibi poeta versus,
quos scis hendecasyllabos vocari ,
set nescis moduhs tiibus moveri

8 5 lstos conposuit Pbalaecus olim,
qm penthemrmeren habent prioiem
et post semipedem duos iambos
sunt quos hexametn creant levolsi,
ut penthemimeres piioi locetur,

90 tum quod bucolice tome relinquit
sunt et quos generat puella Sappho,
quos piimus regit hippius secundus,
ut cludat choiiambon antibacchus
set iam non poteiis , Theon , doceri ,

95 nec fas est mihi, regio magistro,
plebeiam numeios docere pulpam
verum piotmus ede quod lequiro
nil quaeio, nisi quod libns tenetur
et quod non opicae tegunt papyri
100 quas si solvens , o poeta, nugas,
totam trado tibi simul Vacunam,
nec iam post metues ubique dictum
'hic est ille Theon poeta falsus,
honoium mala caiminum Laverna'

V AVSONIVS THEONI

Ausonius salve caro mihi dico Theoni, 394

versibus expediens quod volo quodve queior (V)

tertia fissipedes lenovavit Luna iuvencas,

ut fugitas nostram , dulcis amice , domum
5 nonagmta dies sme te , carissime , traxi

huc adde aestivos hoc mihi paene duplum est
vis novies denos dicam deciesque novenos

isse dies^ anni portio quaita abiit

sexaginta hoias super et duo milia centum

10 te sine consumpsi, quo sine et hora gravis

83 endecasyllabos V (y ex u m 2 ), endecasyllabos T/ 84 sed m 85 composuit w p^aleu-

cius V (h m 2 ) 86 pentemimeren V, penthimemeren T, penthemimeren X 87 om (o 88 hexa-

metri mu, exametn cet rebolsi V, revulsi cet 89 pentemimeres V, pent lmemeres T, penthemi-

mers % prius X 90 quo V bucolicet TX tome] me X, pome cet 91 sapho T 92 quo

T pnmos <o rpptus V, hyppius T 93 cludat VX, claudat cet coriambon V anti-

baccus V, antibacus X, antibrachus T 94 sed o> poteris teo V, potes ostolo <a (potes, o stolo

quas si

fortasse praeferendum) , potis es Theon Toll volgo 99 papin VX 100 quasi T (corr m l ), quasi X

101 tortam V simul et agnam V vv 99 — 101 m T rsipetitt , pnores cancellis min pictis inclusi

atque in mg sin Va, m dextro cat scnptum 103 hic V (h m 2 )

latina

lauerna T, lauerna cet

teon V 104 taberna V volgo,

V 1 teoni V 2 expenens V, expediens Heinsms

quero V, queror Lugd ' 3 reno-

babit V 4 amihe V (c m^) 7 bis V, vis fyn 9 h oras V

(h m 2 ) 10 consumsi V ora

V (h m«)

EPISTVLAE (IIII— VI) 163

milia bis nongenta iubet dimensio legum

adnnmerata leos per tot obhe dies
lam potui Romam pedes ire pedesque reverti,

ex quo te dmmunt milia pauca mihi
15 scnpea Dummtoni tanti est habitatio vati^

Pauliacos tanti non mihi villa foret
an quia per tabulam digito pangente notatam

debita summa mihi est, ne repetamus, abes?
bis septem rutilos, regale nomisma, Philippos,
20 ne tanti fuennt, perdere malo, Theon,

lmplicitum quam te nostns mterne medullis

defore tam longi temporis m spatio
eigo aut praedictos lam nunc rescribe Danos

et ledime, ut mora sit libera desidiae,
25 aut alios a me totidem dabo, dummodo cari

conspicer oia vin, paupens usque licet
puppe citus propera sinuosaque hntea veh

pande Medulhni te feret aura noti
expositum subtei paradas lectoque lacentem,
30 corporis ut tanti non moveatur onus

unus Dummtoni te litoie perferet aestus

Condatem ad poitum , si modo depropeies
mque vicem veli, quotiens tibi flamina cessant,

remipedem lubeas protinus ire latem
35 mvenies praesto subiuncta petorrita muhs

villa Lucani mox potiens aco
lescisso disce (en) conponere nomme veisum

Lucih vatis sic lmitator ens

VI AVSONIVS CONSVL VATEM RESALVTO THEONEM

Aurea mala, Theon, set plumbea carmma mittis 395

unius massae quis putet has species'' (V)

V 19 Hor Epist II 1, 234 regale nomisma Phihppos, cf epist XVIII 5

VI 1 Verg Ecl III 71 aurea mala decem misi, cf Anth lat 218, 1 R aurea mala mihi, dulcis
mea Marcia, mittis

11 nonaginta V corr Pithoeus demensio V 12 ouire V corr Pithoeus 15 domnotoms V

(o alt ex i) 16 Pauhacus Scal volgo 17 tabula (a ex a m 2 ) medica pugna V, tabulam medico

pugnante Lugd volgo , tabulam digito pugnante (idem quod repugnante) Toll , tabulam digito pangente ego
18 suma V (corr m 2 ) 20 nec V volgo, ne Pithoeus teon V 23 aud V (t m 2 ) tarios V corr

Pithoeus 25 abos a me totadiem V corr Pithoeus 28 ora Bip 31 unusadonnotom V (5aom ! ,

inmg m 2 hic s liquescit) littore j)fer e t V (e m 2 ) 33 uenti V volgo, Teli Heinsius t T a Vvolgo,

sua Hemsius, tibi ego 35 petonta V 36 post aco in V ras 5 fere litt , tn mg m 2 lucaniaco

37 disoe V, disces Heinsius volgo, disce en cum eodem scripsi 38 lucilu V corr Toll lmitatorreris

V (or m 2 )

VI Eidem Theom Scal , qui titulum pro prvmo huius carminis versu acceptt, volgo — Theo** V

21*

164 AVSONII

unum nomen utnsque, set est discrimen utiisque,
poma ut mala voces, carmina vero mala
5 vale beatis nomen a divis Theon

metoche set ista saepe currentem mdicat

VII AVSONIVS THEONI, CVM EI TRIGINTA OSTREA, GRANDIA QVIDEM,

SET TAM PAVCA MISISSET

1.

Expectaveiam, ut rescribeies ad ea, quae dudum iocularitei luseram de cessatione 396
tua valde impia et mea efflagitatione , cuius rei munus recipiocum quoniam m me ' '
colendo fastidisti, inventa mter tmeas epistula veteie, quam de ostieis et musculis
affectata obscuntate condideram , quae adulescens temere fuderam , iam senioi re-
tiactavi set in eundem modum instaurata est satnica et ndicula coucmnatio, saltem 5
ut nunc respondeas notissimae cantilenae, qui illam noviciam silentio condemnasti

2.

Ostrea Baianis certantia, quae Medulorum
dulcibus in stagnis reflui mans aestus opimat,
accepi, dilecte Theon, numeiabile munus
verum quot fuerint, subiecta monosticha signant
5 quot tei luctatus cum pollice conputat mdex
Geryones quot erant, decies si multiphcentur
ter quot erant Phrygii numerata decennia belli
aut ltei ut solidi mensis tenet lgnicomus Sol
cornibus a primis quot habet vaga Cynthia noctes

io smgula percurnt Titan quot signa diebus

quotque anms subhmis agit sua saecula Phaenon
quot numero annorum Vestahs virgo ministrat
Dardaniusque nepos legno quot protulit annos
Pnamidae quot erant, si bis dem retrahantur

15 bisque viros numeres, qui fata Amphrysia servant
quot genuit fetus ^.lbana sub ihcibus sus

VII 2. 1 Mait X 37, 11 ostrea Baianis 13 Veig Aen IIII 163 Dardamusque nepos 14 Verg

Aen II 503 quinquagmta illi thalami, spes certa nepoturo 16 Verg Aen VIII 43 (III 390) inventa sub

lhcibus sus

3 utriusque V, utnsque Toll utn*»que V, utnsque Toll 5 in mg m 2 lambicum V

beatus V, beatis Hemsius 6 in mg m 2 idem V metod v s V, metoche Auratus set (d m 2 ) *sta

(i m 2 ) V currente V corr Scal

ei

VII lemma in V (Teoni et (ei m 2 ) ostrae (corr m 2 ) set tamen Mommsen 1. 1 ea V

(a ex a) 3 epistola ueterem V (m eras ) 4 condi d,> i2 V (de m 2 ) 5 euidem V (corr m 2 )
6 notissimae corruptum esse videtur expectes vetustissimae

2. 1 hostrea V 3 teon V 4 quod V (et sic duodecies usque ad v 18), quot Lugd mono-

stica V 6 geriones V 7 pngn V 8 ter ut eolidi V, lter ut solidi Heinsius 9 cmtia V

11 fe^ton V, Phaenon Scal 14 retraantur V ante v 15 unus v videtur excidisse 15 uisque
V (bis m rec ) amphrisia V (p ex f)

EPISTVLAE (VI VII) 165

et quot sunt asses, ubi nonaginta trientes,
vel quot habet mnctos Vasatica raeda caballos
Quod si figuras fabuhs adumbiatas
20 numeiumque doctis involutum ambagibus

jgnoiat alto mens obesa viscere ,
numeiare saltim moie vulgi ut novens,
m se retortas explicabo summulas
Tei denas puto quinquiesve senas
25 vel bis quinque , dehinc decem decemque,

vel senas quatei et bis adde teinas
septenis quatei adde (iam) unam et unam
(29) aut ter quattuor adde bis novenis

(28) duc binas decies semelque denas

30 octonas quater, hinc duae recedant

bmas tei decies, semel quatemas
et sex adde novem vel octo septem,
aut septem geminis bis octo iunge,
aut ne sim tibi plunbus molestus,
35 tngmta numeio fueie cunctae

Iunctus limicolis musculus ostreis
pnmo conposuit fercula prandio,
gratus deliciis nobihum cibus
et sumpti modicus paupenbus focis
40 non hic navifrago quaentur aequore ,
ut crescat pietium grande pericuhs ,
set primore vado post lefugum mare
algoso legitui htore concolor
nam testae duphcis conditm in specu,
45 quae ferventis aquae fota vaporibus
carnem lacteoli viscens indicat

Set damnosa nimis panditur area
fac campum leplices, Musa, papynum
nec lam fissipedis per calami vias
50 grassetur Gnidiae sulcus haiundims,
pmgens andulae subdita pagmae
Cadmi filiolis atncolonbus
aut cunctis paritei versibus oblmat
fuivam lacticoloi sphongia sepiam
55 paicamus vitio Dumnitonae domus,
ne sit charta mihi canoi ostreis

18 reda V 19 in mg m 2 metrum lambicum V, chohambo de mdustna usus esse videtur Ausomus

Theonem temptaturus 21 albo Hemsms 24 m mg m 2 metrum falebum V quinquiesque V

corr Toll 25 de mc V (h m 2 ) 27 adde V, addito Hemsius volgo, adde lam ego unum et

unum V, unam et unam Toll vv 28 et 29, qui inverso ordine leguntur m V, transposui 29 uina

V (b m 2 } corr Lugd 30 octoms V volgo, octonas Toll 32 a te V, adde Lugd 33 uis V, bis

Lugd post 35 et 46 m V unius versus est spatium 36 m mg m 2 metrum asclepiadeum V

41 U crescat V 45 qui V, quae Lugd 48 rephce V corr Goropius papirum V (papinum m 2 )

50 arundims V 53 cu n ctis V (n m 2 ) 54 fuluam V (u ex b m 2 ), furvam Vin s^piam V

55 dumnotm^ V 56 carta V

166 AVSONII

VIII AVSOMVS AXIO PAVLO RHETOEI SAL

Tandem eluctati retinacula blanda morarum 397

Burdigalae molles liquimus mlecebras (v<o)

Santonicamque urbem vicino accessimus agro

quod tibi si gratum est, optime Paule, proba
5 comipedes rapiant mposta petonita mulae,

vel cisio truugi, si placet, insilias,
vel celeiem mannum vel ruptum terga veiaedum

conscendas, propere dummodo iam vemas,
mstantis levocant quia nos sollemma pascbae
10 hbera nec nobis est moia desidiae

perfei m excursu vel teriuga milia epodon

vel falsas lites, quas schola vestra serit
nobiscum mvenies nullas, quia liquimus lstic

nugaium veteres cum sale lelliquias

VHII AVSONIVS PAVLO

Ostrea nobihum cenis sumptuque nepotum 398

cognita diversoque maiis depiensa profundo, (V)

aut refugis nudata vadis aut scrupea subter
antra et munceis scopulorum mersa lacunis,
5 quae vindis muscus, quae decolor alga recondit,
quae testis concieta suis ceu saxa cohaerent,
quae mutata loco, pmgui mox consita hmo
nutiit secretus conclusae uhginis umor,
enumerare mbes , vetus mihi Paule sodalis ,
10 adsuefacte meis ioculan carmine nugis

adgrediar, quamvis curam non lsta senilem

sollicitent frugique vho dignanda putentur

nam mihi non Sahare epulum , non cuia dapahs ,

VIIII 13 Hor Carm I 37, 2 sqq nunc Saharibus ornare pulvinar deorum tempus erat dapibus

VIII lemma m V (retori sal~) , Ausomus Paulo M, Incipit hber eplarum Ausomus Paulo sai T,
Liber epistolarum mcipit Paulmo suo S P D (Ausomus Paulino suo mu) cet , Ausonn Peonu poetae di-
sertissimi epistolarum liber Ausomus Paulo salutem E 2 liquimus V lllecebras u) 3 sconi-

camque V, sanctomcamque m, santomcamque E 4 signatu V obtime V 5 raptant Delph

lmposta o) jjtornta V, petorita T 7 ceremannu v m V (v m 2 ) uerendum T 9 solenma T,

solempma M pasc § V (h m 2 ), pascae u> 11 perter m cursu V mili a epondon V (a m 2 ),

milie podon xo 12 qua T scola VTM 13 lnuemas V multas V (nullas m recentiss ) w,

nullas Ven * qui aliqui mustxo TM, quia liquimus eio (legimus eia mu) %E 14 relli#quias V

(n eras ) m <o loco v 14 haec leguntur Vale ualere si uoles me uel uola (epiit XV 37)

VHII Item Ausonms Paulo V 1 host r ea V (r m 2 ) 2 diuersaque V corr Scal de-

fensa V volgo, deprensa Heinsms, cf XVlll 2, 139 5 decor V (de m 2 ) volgo, decolor Dousa 6 co-

erent V (h m 2 ) 7 consta V, consita Scal , condita Lugd volgo 8 conclus^» V (% m 2 m ras )

humor V 11 lsta* V (m eras ) 13 soliare V, saliare Lugd rura V, cena Lugd volgo, cura

Mommsen et Hartel dapilis V, dapahs Lugd

EPISTVLAE (VIII VIIII) 167

qualem Penelopae nebulonum mensa procorum
15 Aleinoique habuit nitidae cutis uncta mventus

enumerabo tamen famam testesque secutus

pro studiis hominum semper diversa probantum

set mihi piae cunctis dulcissima, quae Meduloium

educat oceanus, quae, Bmdigalensia nomen,
20 usque ad Caesaieas tuht admhatio mensas,

non laudata minus nostri quam gloiia vini

haec mtei cunctas palmam meruere prioiem

omnibus ex longo cedentibus , ista et opimi

visceiis et nivei dulcique tenerrima suco
25 miscent aequoieum tenui sale tincta saporem

proxima smt quamvis, set longe pioxima multo

ex intervallo , quae Massiliensia , portum

quae Naibo ad Veneiis nutiit, cultuque carentia

Hellespontiaci quae piotegit aequor Abydi,
so vel quae Baianis pendent fluitantia palis,

Santonico quae tecta salo, quae nota f Genonis,

aut Eborae mixtus pelago quae piotegit amnis,

ut multo iaceant algarum obducta recessu ,

aspeia quae testis, set dulcia, carnis opimae
35 sunt et Aiemorici qui laudent ostrea ponti ,

et quae Pictonici legit accola litoiis, et quae

mira Caledonius nonnumquam detegit aestus

accedunt quae fama recens Byzantia subter

litora et msana generata Propontidis acta
40 Piomoti celebrata ducis de nomine laudat

haec tibi non vates, non historicus neque toto

orbe vagus conviva loquor, set tiadita multis ,

ut solitum , quotiens dextiae invitatio mensae

sollicitat lenem comi sermone Lyaeum
45 haec non per vulgum mihi cognita perque popinas,

aut parasitorum collegia Plautinorum ,

set festos quia saepe dies paitim ipse meorum

excolui mque vicem conviva vocatus adivi,

14 sq Hor Epist I 2 , 28 sq sponsi Penelopae nebulones Aleinoique m cute curanda plus aequo ope-
rata mventus 15 Hor Epist I 4, 15 nitidum bene curata cute 26 Verg Aen V 320 proximus

huic, longo sed proximus mtervallo 29 Verg Georg 1207 (Georg IIIIlll, Catull fr 3) 46 Hor

Sat I 2, 1 Ambubaiarum collegia (cf Epist II 1, 173)

15 alicmoique V 18 ditissima V, dulcissima ego, mitissima Oronov volgo medullorum V corr

Lugd 19 edocat V corr Lugd 21 quam V (m evamdum) 22 cunctas] cunctos Mommsen

25 ticta V (corr m 2 ) 26 qu^urs V volgo, quamvis Heinsius 27 portu V, portum Vin 28 ca-

rentia V (i m 2 »), carentis Vm volgo 29 abidi V 30 pahs] pilis Scal (cf Verg Aen VUII711)

volgo 31 scomco V (m 2 in mg sanctom) Genoms suspectum , fortasse Salonis (cf Phn N H

XXXI 1 60), de quibus cogitavit Mommsen, sed res plane incerta 32 ebore V (e pr ex ej, Eborum Scal

volgo q s ua V 34 et V volgo, sed Toll farris opime V volgo, earms opimae Vin , farns

opimo Toll, fortasse fams opima, cf ind i v opimus 37 mersa Hemsms culedomus V 38 ui-

zantia V (b m 2 ) 39 msana et V, et msana Lugd 41 uatis V, vates Lugd hl stoncus V

(hi m 2 ) 44 heum V (e ex e) 46 collecta V (t m g mut m 2 , l supra t «ra< ) corr Pulmannus

47 ipsa memorum V corr Lugd

168 AVSONII

natalis si forte fuit sollemnis amico
50 coniugioque dapes aut sacra repotia patrum,
audivi meminique bonos laudaie frequentes

X INVITATIO AD PAVLVM

Si qua fides falsis umquam est adhibenda poetis 399

nec plasma semper adlinunt, (<*>)

Paule , Camenarum celeberrime Castaliarum

alumne quondam, nunc pater
5 aut avus aut proavis antiquior, ut fuit olim

Taitesiorum regulus,
intemerata tibi maneant promissa memento

Phoebus iubet veium loqui
etsi Pierias patitur lirare sorores,
10 numquam ipse torquet aoXaxa

te quoque ne pigeat consponsi foederis et iam

citus veni remo aut lota,
aequoiis undosi qua multiphcata recuisu

Gaiumna pontum provocat,
15 aut lteiataium qua glaiea tiita viarum

feit militarem ad Blaviam
nos etenim piimis sanctum post pascha diebus

avemus agrum viseie
nam populi coetus et compita sordida lixis
20 fastidientes cernimus

angustas fervere vias et congrege volgo

nomen plateas peideie
turbida congestis lefeiitui vocibus echo

'tene, feri, duc, da, cave',
25 sus lutulenta fugit, rabidus canis impete saevo

et impaies plaustro bo^es
nec piodest penetrale domus et operta subne

per tecta clamores meant
haec et quae possunt placidos offendeie mores
30 cogunt lelinqui moenia,

49 sq Hor Sat II 2, 60 sq repotia natalesve aliosve dierum festos

X 2 Paull Pell carm eucb 73 plasmata Homeri 5 Sil Ital III 397 rex proavis fnit humam

ditissimus aevi 25 sq Hor Bpist II 2, 74 sq tristia robustis luctantur fnnera planstns, hac rabiosa

fugit canis, hac lutnlenta ruit sus

50 reportia V corr Lugd 51 bono V, bonos Heinsius et Oronov

X Imitatio ad paulwum M 1 unquam ME, nunquam (numquam T) cet 3 camoenaium T

5 proauus <o, proavis Ven * 6 regulorum T 10 nunquam T auhaca mu, aulica cet , aulaca

Lugd 11 prgea T conspensi per hoc edens et iam M 12 rome M 14 carunna M

potum T 17 sanctum T (u ex a) pasca <a 21 feruor T cumgrege TvE uolgo

ME, uulgo cet 23 ecclio T 25 scaeuo T 28 per saepta Accursiu?

EPISTVLAE (VIIII— XI) 169

dulcia secreti lepetantur ut otia mris,

nugis amica ac seiiis ,
tempoia disponas ubi tu tua msque tuum sit,

ut nil agas vel quod voles
35 ad quae si propeias, tota cum meice tuarum

vem camenarum citus
dactylicos elegos, chonambum carmen, epodos,

socci et cothurni musicam
carpentis impone tuis nam tota supellex
40 vatum piorum chartea est

nobiscum invenies xarsvavTta, si hbet uti

non npoTxa, sed Graeca fide

XI KESCRIPTVM PAVLO SVO

Veisus meos utili et conscio sibi pudore celatos caimine tuo et sermone prae- 400
missis dum putas elici, repiessisti nam qui ipse facundus et musicus editionis alienae ^
piolectat audaciam, consiho quo suadet exterret tegat oportet auditoi doctnnam
suam, qui volet ad dicendum sollicitare tiepidantem nec ementa adversum tnunculos
5 aima concutiat veteiana calliditas sensit hoc Venus de pulchntudinis palma diu
ambiguo amphata mdicio pudenter enim ut apud patrem velata ceitaverat nec
deterrebat aemulas ornatus aequahs at postquam m pastons examen deducta est hs
dearum, quahs emerserat maii aut cum Maite conveneiat, et constemavit arbitrum et
contendentium certamen oppressit eigo nisi Dehrus tuus rn re tenui non tenuiter

10 laboiatus opuscula mea, quae piomi studueias, retaidasset, lamdudum ego ut palmes
audacioi m hibemas adhuc auias lmpiobum geimen egissem, penculum mdicii gravis
inconsulta festmatione subiturus denique Bisonum, quem ftolleno in existimo pro-
prie a philologis appellatum, addeie, ut mbebas, recenti versuum tuoium lectione
non ausus, ea, quae tibi iam cuisim fueiant lecitata, transmisi etemm hoc po-

15 poscisti atque id ego malui, tu ut tua culpa ad eundem lapidem bis offendeies, ego
autem quaecumque fortuna esset semel eiubescerem vide, mi Paule, quam meptum

35 sq Hor Carm IIII 12, 21 sq ad quae si properas gaudia, cum tua velox meroe veni 38 Hor

Epist II 3, 80 hunc socci cepere pedem grandesque cothurni 42 Plaut Asm I 3, 47 (199) cetera

quae (nos) volumus uti Graeca mercamui fide

XI 3 Sid Apoll XXIII 1, 11 suades scribere, sed faois tacere 9 Verg Georg IIII 6 rn tenui

labor at tenuis non glona

32 amena TM, amoena cet volgo, amica et Heinnus, amica ac ego 33 tu] tm [vel tuaj T (hlt

ult del ) 36 camoenarum T 37 dactilicos T, dactilos M coryambum T et pedes M

38 cotumi M 40 cartha T, cartea M 41 katenantia T, catenancia M, catenoplia (katenopha Ven *)

volgo, /ocTewma scripsi 42 poena (poema M) sed w, irpot/a sed Weil

XI Rescriptum Paulo (Pauhno mu) »uo (suo om M) <o, Ausomus Paulo S Lugd volgo 2 qm]

que M edictiom T, editiom cet , editioms Gronov 3 quae lectat T que M 5 pulcn-

tudims TM 6 nec T, neque cet 7 deterebat T 8 marti TM, mari cet prosternauit

habitum T 12 pissonem T, pisonem cet , dissonum E volgo , Bisonum Hartel tolleno in T,

tolle nomen cet , Colonomon Ven * volgo, Ke/oX/vTjfjtsvo^ temptabam, Tollenonem Hartel, significatur sine du-
bw epistula duodecima 13 adcreui <o, addere ego, ad te mittere Oronov volgo lubeas M

14 fuerat M transmitti Par , transmitto Scal volgo 15 poposisti T 10 quaecunque T

post erubescerem in a> sequitur carmen XXV 3, quod excipiunt haec ad Paulum snum (sic T/, om M) uide
mi Paule e q s

AVSONIT3 22

170 AVSONII

lacessieris, in verbis rudem, in eloquendo hiulcum, a propositis discrepantem, in ver-
sibus concinnationis expertem, in cavillando nec natura venustum nec arte conditum
diluti sahs, fellis ignavi, nec de mimo planipedem nec de comoediis histnonem ac
nisi haec a nobis missa lpse lecturus esses, etiam de pronuntiatione ndeies nunc 20
commodiore fato sunt, quod hcet apud nos genuina, aput te erunt adoptiva

Vinum cum biiugo parabo plaustro
primo tempore Santonos vehendum,
ovum tum quoque passeris marini,
25 qttod nunc promus ait procul lelictum

m fundo patnae Bigerntanae

XII AY20NI02 nATAQI

' EXXaStxrc [asto^ov [louovj? Latiaeque camenae , 401

v A£iov Auoovtoc seimone adludo bilingui (<")

Musae, quid facimus'? ti xsvatotv scp' sXittotv auxtu?

ludimus acppaSfyotv sv r[[xaTi -prjpaoxovTsc ,
5 HavTovtxoTc campototv , otcou xpuoc aijsvov sotiv ,

eiramus gelidoTpotj.spol xat fngdo7toir|Tai ,

IlispKwv teneroirAoxafj.cov &spairovTsc ineites

iravTa 8' s^st iraysToc ts pedum xal xpouo[t6c 68ovtu)v ,

{raXTctoprj quia nulla itsXst ^tovtoSst x to P'fl >
10 et duplicant fngus ^XP** carmina fj-YjTtowvTsc

apx6|J-svoc 8' apa [irjvt vs(j> 'Iavou ts calendatc

piimitias Ilaulcp nostiae TOfj-tpiofxsv aotSrjc

Mvyj[xoouvyjc xpYj8s[AVox6[j-ou TtoXucantica Tsxva ,

svvsa veibosae xptvvooTscpavot ts puellae ,
15 svfr' oqs [j.ot itoXurisa sttyj, xoup<o8sa [toXiTirjv ,

24 PLaut Pers II 2, 17 (199) mannus passer (cf Fest 222, 16)

17 me loquendo hyulcum M 18 nec om E volgo mvenustum Ven 4 volgo 19 salis et

E volgo mimo T comedns TME, comedis cet , comoedis volgo hystnonem M 21 sunt

om M aput T, apud cet erunt] essent T 22 plaustro parabo co, parabo plaustro Vg

23 sanctonos T 24 tu <o, tum Heinsms 26 begentanae w corr Scal

XII lemma TMpp 2 kv 2 E m k desunt vv 31 — 45, in ■v 2 vv 14 — 45, in Imuv tolum deest carmen

1 pteToyov T (i ex /.) , fteTe/ov p, pext/mi lunt volgo 2 'A£t\{> Scal volgo alludo Tpp 2 E

3 eic' iXTciatv Par volgo aur<o<; Lugd volgo 4 -ii.uaTi T, ?ju.att J ««* '"O^ YtpaaxovTS? T

5 Cantomkoto M xau.Tcotciv <o, campotatv ToM otci T, otcoc cet , &Tcrj ToZi volgo, otcou eoo

a|yaNECTiN Mpp^kv^, om T, dtaiieTOV esTtv <Sca/I volgo, oJc.wfo eanv Pejpcr 6 fngdopoete pv 2 , fngido-

poete (-ttj T) cet , ngidoque poetae Ven *, ngidique poetae ScaJ ijoZoo, frigdOTCOtvjTai eao 7 tsvsvotcXo-

Tcau-tnv 2 1 , TepevoTcXoy.au.tuv itfed tioJoo 8 kpoycmoc t> 2 fc, kpotcMoo M, xptocu-oc p, -/tpuocu.o p 2 , xpuoa T,

-/puu.<k <Scai uoioo ooojvtojv T (corr m') 9 mXet T Med , Ookiy cet , om E, TceXet Par

xioHcupH M (cet om ) 10 dopphcant T, duphcat j¥ iprjxpa T 11 MHNiHEcotaHOyTEcalendes Mpp^kv^,

u.-/]viv e&ta TE (cet om ) 12 nostre (-e TM) a>, nostro Scal volgo TceM<I><»u.eoaot/.ec M, Tceu-Jjtu

u.eoAoiAec p , Tceu.<pco ueXoSefas p 2 , TtepKJJtoueoAoiaec u 2 , Tteu.o<ou.oXotAes k, Tceu.<l)cn u.eXoet8e« T, Tcepd/co fj-e-
XoetSe? E, Tc£u.<p<n u-eXtTjSeT? Scal volgo, Tt£u.<p<»u.ev dotSfj? ego 13 TtoXycantica M, TCoXuxaNTica kv%

TcoXuxXHttaa pp% TCoXuxXHTtva TE, itoXomclita <ScaJ volgo in v 13 desvmt v% 14 ennea Mk, aenea

TpjPE piNNOCTeOaNorce Mp, tStvoaTecpdivot Te p 2 , ptvvotaTetpavot Te k, /ptvvocetpavot Te TE 15 eXea-

TeMoy M, ev9a Te jj.ot Tpp 2 E, eXeaTep-ot k, evft' t^ye u.ot Scal TtoXYnsae eicyc M, TcoXunts^ Itci p, tco-

X6xtae eTct (t ex u) p 2 , TCoXxRisae eTcic k, TtoXu(Jac 4 litt )siti TjB, evft' a'Ye fj.ot toXutcs6st' Itcy) ScaJ ijolgro

EPISTVLAE (XI XII) 171

frontibus otxsTspai? Trcsptvov praeferte triumphum

6[xa? yap xaXsto xatvo? Aiovooottoiyjtyj?

IlaoXip s<paptx6aaatTS [xs|xtyixsvoj3apfiapov (povjv

oo yap jxoi &su.i? sotiv m hac regione jxsvovn
20 'A|tov ab nostiis siriSsosa stvs xaixYjvat?

xsTvo; sjxol iravwov \i.£zoyoi , qui seria nostra ,

qui ioca TravToSa-ir-fl novit tractaie TraXaiaTpYj

xat vov sepositus [xova^tp svl rure Kpsj3svvoo,

aaTacpoX(p ivt X^PV' habet dofxaXysa Xsa^Yjv,
25 oots cptXot? sTapot? nec mensae accommodus ulli,

oTTt a&sXlivooi? aeger ao[X|xs[xcpsTo fxo6aat<;

iam satis, «i> cptXs IlaoXs, ttovojv aTtsirstpvj&vjp-sv

sv ts forip causat? ts xat ingratatat xa&sSpat?

pyjTopixoT? ludotat xat sttXsto ooSsv bvstap
30 aXX' y]8yj xstvo? jxsv aira? iuvenalio? tSpio?

ixxsj(OTat [isXscuv , TpojxspY) Xa(3s [3Xs[X[xa senectus

xat mmus in sumptum SaTrava? levis arca ministiat

oot' ap' sjs.1 airaXap-vo? avYjp xooataTwSsa lucrov

x^stvtxo? oots yspwv ap' Taov xspatCotxsvo? voov
35 aequanimus quod si fueris et TtavTa mal' soSstv

maluens , Xyj&yj tcovoo saasTat ttjSs irsvstYj?

xsTvo 8s TrayxaXXtaTov , ut omnibus undique musis

aov cptaXrj vmoque, stswv aovoiraovt txooauSv,

&o[xoo axYj/s[xsvoo solacia blanda requiras
4 hic erit et fructus AyjjxyJtspo; ayXaoxapTcoo ,

XII 40 cf Hymn Hom IIII 4 AT)[XT)Tpo<; dfXaoxdpKOU , Orph hymn prooem 6 AT)u.f)TT)p x'

dfXaoTK.apize

16 utxETEpato T (a ez o) tnumphum] libellum Ven 2 i)oJjro 17 YMaTapkaMscocaicocTi)fOHyeo-

iiOHTHC M, uixaTapxoXeojsAisocTi^oNYooTioHTHC pp 2 , uu.aTapAM£osalsocTi^oNU(!oixoNTis k, u\>axap(lac 8 litt )
Ct/ov (cet om ) TE, 6[xas ydp -xaXlro y.aivo<; AtovoooTtoirjTT];; ego 18 EcpapjxoccaTE Jtf, Ecpapu-ocaTE pp 2 ,

ccpap|xo£taTE k, £cpapu.oCaTE TE, ecpapu.6C£T£ Par , ecpapuoCTjTE Scal volgo, etpapu.6aaaiTe ego u.eu tyu.£VO-

[Sapov Mpp 2 k, u.eu.ivuevo (om (Japov) TE corr Peiper 19 out' ap T ecx m Mk, Ictiv m pT,

isTt in p 2 20 eNe M, etve Tp/c, e?ve E, eivvai p 2 , esse Scal volgo 2 1 Aaivoa T 23 u.ova/u> 2'

kpeBeNNoy Mpp 2 k, y.pe{jeNNOv T, ypepevvov E, y.pepevvrov Par , Kpepevvtp Scal volgo 24 aaaep6Xo T

26 otia 6eX5iHooicAeTepcyMM£NcpeoT M, 6Tia9eX|ivooisaeceKcyXX u.eu.cpeo p, oriaft£Xl;tvooie;S£T£<tioo|x (x£[xcp£0 j> 2 ,
6Tia&eX|tvooi?AecentYMMeNcpeoT k, otti d&eXi;ivooia(Zac 6 J«(t )u.eu,cpeo T£ aeger auu.u.£[x^£To (<m ouvEu.eu.cpeTO 9 )
e</o, atVt auveuev cparo Scal volgo moicaic M, uotaicp 2 27 itovou aJiETte/tpirjftifjuev T 28 cpoptu

T mgrata ej lkaeHXilaic M , mgrata eo iy.a9ir)apaia pp 2 , mgrata eci/.aflHMpato k , mgrata es lAaGHapcxici

TE, lngratatcjt xaftieSpats Scal 29 XouSoiot (O, ludotst Toll, in v 29 desinit k 30 /taivoc; T

rtac M, artao Tpp 2 k, aTtao B muenah ociapoc il/, muenali osApoc pp 2 , muenah <»o tSpcoo TE 31 Tpo-

u.£po T (corr m 1 ) Xeto pecti ilf, Xeitapcrti p (in marg XuTtpaT£), XuTtpa T£ p 2 , j3Xeu.u.a T (om XocPe), Xa^E-

pX£u.a E 32 AaTtac Mpp 2 E, AaTttvac T JM<e<? , 8aTtdva« Par 33 oti -ydp Pulmannus volgo aTt-

XaMHoc M koiXiOT<uA£aXoycpoHMoH Jl/, y.o>atCTcoA£t£ALVCKON MON p , y.ou8U Ttu Se y 2 (ceteris omissis),

om TE, /CouaioxojBea lucrov ego 34 out£J outo Ven 4 , outr' 6 PuJmannMs iioJ<;o ap) C0Hk£paXzeTe-

MOtN M, apyceoNy.epaaZ£T£Notx y, dpuo£ov /epatCeT£ voii-v p 2 , om TE, ap' 'toov y£paiC6uevo<; votjv ego 35 si

qua lueris Vg volgo eTTtaNTaMeXoAeiN Jlf, eo ita^Ta [xeXwSetv (utjXojSeiv T) cet , £<; TtdvTa jxdX' eSSen

Scal volgo, et TtaVTa mal' eSSeiv ego 36 £Tt£Tat T tceviy)? TE X-tj&yj oe tcovou eoet' -ijSe tce-

vtTj? Scat volgo 37 -/.aivoa T mensis ScaJ ■«oigo 38 cyNcptayiaeqf£voqYE M, Ouv cptdXq 8e qu<j

voque (voque om TJS cum lacunae signo) pTE, ev cpidA.T) Se qucj uo que p 2 , ouv cptdX{) vinoque e<;o te<uh

ilfpp 2 , om TE (cum lacunae signo), £T£<ov ego, an £TE<i) , MotcroN M, txouodro T, u.o6<;aov E ouv

cptdXr) /) ouv SeTtat ouvoTtdovt (xouoerov /Scai uoiao 39 o^del )ay.T)^eu.evou T solatia w 40 acaA.0-

kapjtoy M, d7aXoy.apTtou pp 2 , d-yXao/.dpiix TE

22*

172 AVSONII

sv&a aos? &aXspol itoXo)(av8sa pocula t', sv&a
xtpvav , ei xe Oe'Xoi; , vsxrap vinoio bonow
ambo igitur nostrae irapa&eAj-ofAsv otia vitae ,
dum les et aetas et sororum

45 v7][i.aTa Tropcpopea irXsxsxai

XIII AY20NI02 nATAQI

c P(Ofj,ai'u)v OTraTO? apsTaAoyep rfik ttoitjt^, 402

Aoaovio? IlaoXtj) EueoSs cpiAoo? ?Sseiv (<»)

(XIIII)

Aequoream liqui te piopter, amice, Grarumnam , 403

te propter campos mcolo Santomcos M

congiessus igitur nostios pete si tibi cuia,

quae mihi, conspectu iam potieie meo
5 sed tantum adpropera , quantum pote corpore et aevo

ut salvum videam , sat cito te video
si post infaustas vigor integiatus habenas

et rediit membris mm sua mobihtas,
si liguam laetis recolis Pimpleida Musis ,
10 lam vates et non flagnfer Automedon,

pelle soporifen senium nubemque veterm

atque alacn mediam carpe vigore viam
sed cisium aut pigium cautus conscende veiaedum

non tibi sit laedae, non amor acns equi
15 canthens moneo male nota petorrita vites

nec celeres mulas ipse Metiscus agas
sic tibi smt Musae faciles , meditatio prompta

et memor, et liquidi mel fluat eloqun

il Odyss VIII 475 sq voVcou dpYtoooVTO? uos, ftaXeprj o' rjv d[j.cpU dXotcpi) 44 Hor Carm II

3, 15 sq dum res et aetas et sororum flla trium patiuntui atra

XIIII 10 Verg Aen II 476 sq equorum agitatoi Achilhs armiger Automedon 16 Verg Aen

XII 469 sq

41 evQa ou eoXa peot T, cot siSop eot Scal volgo pocyA.aeNeX M, pocula e v vfta p, pocula ev&a

p 2 TE, pocula !}evTt Scal volgo , pocula t ' ev&a ego 42 ketpHaH M ai xe Pulmannus volgo

oyinoio BoHyto Mp, oivoto pWjto p 2 , outvoto pMvoto T (m quo ante ootvoto legitur oo m 1 del ) E, uinoto bonoto

Toll 43 7capaQeXa?opiev M, TcapaQeoa^ofAev p, TcapaeSdlotiev p 2 , TcapaXXd|of> ev TE, TcapaXe|oti.ev Scal volgo,

Tcapa9eX?ofAev ego 45 TcopcpypraH M, 7topcpupecov pp 2 , Ttopcpupeoc; T (oa ex a) , Tcopcpupeco E, Ttopcpipea

Scal txaekeTax M, TtXeAeTat T (ai ex e), TtXI>covTai Scal volgo

XIII auoovtos Tta6Xco TE , nullum lemma Mpp%, in cetens totum deest carmen, hoc carmen titulum
epistulae quae sequitur esse probabihter conieat Hartel 1 prafiecov T apeTaXoraHae M, apsxaXoywrfis

pp%, apeTaXoycov Te T, dpeTaXoycov 6e E tohth M, tcotqtt] p

XIIII Ad amicum ut quam primum ad se uemat TvE, om cet , Ad eundem Paulum Lugd volgo
5 tamen Delph appropera M% 9 si riguam] hnguam M pipeleida TMv, pipeleia l, pipleia

mu, pipleida E (cf Hesych s v IltTcXeiai), corr Par 10 flagrifera T aytomeAcdn Mpp^E, om

T, autumedon cet 13 uerendum T 14 sit] sic M rhede^ T, rede M 15 canthen T,

euten M, eutheri v, eucheri mu, cauteri E corr Oronov petohta T, pertornta M 17 facjhs TM

pronta M

EPISTVLAE (XII— XV) 173

sie, qui venalis tam longa aetate Crebennus
20 non habet emptorem, sit tibi pro pretio

attamen ut citius venias leviusque vehaie,

histonam , mimos , caimma lmque domi
giande onus in musis tot saecula condita chaitis,
quae sua vix toleiant tempora, uostia gravant
25 nobiscum invenies ercswv TcoXo[jtop<psa TcXvjfrov,
ypap.fi.aTtxuW ts tcXoxoc? xal XoyoSatSaXtYjv ,
SoxtoXov yjptpov xat aot6oTcoXu>v ^opfap^ov ,

aov ©aXtrj? xu>[Mp aopjxaTa Tepi]>tX°P Y K >
ouwxStxov re /ttvatSov, ttovtxov a[AtpoTspu>&ev ,
30 po&pov IlivSaptxtov svvojxov soeTrtyjv,

siXi7ro8vjV axaCovTa xat od axaCoVTa TptfxsTpov ,

oxtu) @ooxo8t'8oo, svvsa 'HpoSoToo ,
pyjToptxuiv (ti) &eap.a, aocpuiv iptxoSea cpoXa,

TtavTa p.aX oaa' e&sXet? , xat tcXsov , at xs &eXot?
35 hoc tibi de nostris oiaTcaaTixov oifeio libris
vale valeie si voles me, iam veni

XV AVSONIVS TETEADIO SAL

qui venustos ubeii facundia 404

sales opimas , Tetradi , M

cavesque, ne sit tiistis et dulci carens

amara coneinnatio :
5 qui felle carmen atque melle tempeians

toipere musas non sinis
pariterque fucas quaeque gustu ignava sunt

et quae sapoie tristia
rudes camenas qui Suessae praevenis
i o aevoque cedis , non stilo

cur me piopinquum Santonorum moembus

dechnas , ut Lucas boves
ohm resumpto praefeioces proeho

fugit iuventus Romula^

XV 12 cf Varro 1 1 VII 39

19 quern o> (g. T) , qui Ven * 22 numos T 23 honus M cartois T, cartis M

25—35 om T Iniwv fyikon om klmuvv^ 27 HpaxoN Mpp 2 E corr Vvn, XotcoXoj

M, XoiootcoXco pE, XoiSotcoXo p 2 , doiooiroXov Vvn, volgo, dotooTcoXcov ego 28 -/comoj Mpp^, yjtam E,

te yoptp Scal volgo 32 okTtoHpoAoy ('HpoSoTou pp" 1 ) Eraea TotkyAtaoy (9ou-/.u8iBou pp 1 ) Mpp 2 corr E

33 pHTop\AON OeaMa M, prjTopt/ov &af)u.a pp^E (cf v l Theocr 156), p7]T0pt/.rov Tt 9iau.a ego, prjTopt-tov te
trsau.a aocowv t' Hartel, {nrjTopixoiv {rauoasTa Scal volgo 34 eQXotc M , e&sXott pp 2 E, e&eXet? ego

H/e9eXete M, 7)/.e{reXet4 j>p 2 , dtaetreXoii E, o'txe fteXot? Scal 35 aTcacruoN Mpp 2 kvv 2 E , aicaft/ov f

(aOTca(3Tt/ov hbns om u) corr Par Fmit eplarum hber T, Finit epistolarum hber primus (pnmus

liber epistolarum v) Mmuv

XV salutem om M, Tetradio suo s (s p d v, salutem m) muv 3 nescit TM, ne sit /E

9 camoenas T 11 santomorum T 13 pho T, preho Jlf

174 AVSONII

15 non (ut) tigiis te, non leonis impetu,
amore sed caro expeto
videre alumni gestio voltus mei

et indole optata frui
invitus olim devoravi absentiae
20 necessitatem pristinae,

quondam docendi munere adstrictum gravi

Iculisma cum te absconderet,
et invidebam devio ac solo loco
opus camenarum tegi
25 at nunc frequentes atque claios nec piocul
cum floreas inter viros
tibique nostras ventus amas deferat

auresque sermo verbeiet,
cur me supino pectoiis fastu tumens
30 spernis poetam consulem,

tuique amantem teque mirantem ac tua

desiderantem carmina
oblitus alto neglegis fastidio^
plectendus exemplo tuo ,
35 ni stabilis aevo pectons nostri fides
quamquam recusantes amet
vale valere si voles me , pervola
cum scrinio et musis tuis

XVI AVSONIVS PROBO PRAEFECTO PRAETORIO SAL

1.

Oblata pei antiquarios mora scio piomissi mei giatiam expectatione consumptam, 405
Piobe, vir optime rn secundis tamen habeo non fefellisse apologos Titiam et Ne- (<B)
potis chronica, quasi alios apologos (nam et lpsa instar sunt fabularum) ad nobilitatem
tuam misi, gaudens atque etiam glonans foie aliquid quod ad institutionem tuorum
seduhtatis meae studio conferatur hbello tamen apologoium antetuli paucos epodos, s
studio m te obseivantiae meae impudentissimo, paucos quidem, ut ego loquax ludico
verum tu, cum legeiis, etiam nimium multos putabis adiuro benevolentiam tuam,
verecundiae meae testem, eos mihi subita persuasione fluxisse nam quis hos diu
cogitaret^ quod sane ipsi per se probabunt fois fuat, ut si mihi vita suppetet, ah-

15 Hor Carm I 23, 9 sq atqui non ego te tigns ut aspera Gaetulusve leo frangere peisequor
XVI 1. 8 Stat Silv I Praef 7 subito calore fluxerunt 9 ibid 20 quamquam timeo, ne

verum lstuo versus quoque lpsi de se probent

15 ut om 10, add E tygns T 17 uultus T 19 abscentiae T 21 adstnctu TM

22 lculis nacti T%E, ecuhsna cum M, Icuhsma cum Scal abscondentur T 24 opes Gronov volgo

camoenarum T 25 nos l, non cet E, nunc Ven * 29 suppmo M pectore T 30 consule T

31 teque amantem T 33 negligis « fastigio Evolgo 37 ad me peruola cum rescnpto T 38 scnnto M

XVI 1. Ausonms Probo praefecto praetono (pret preF M) sal (orn M ) a> 1 consumpta TMv

2 appologos T (item v 3) ticiam M 3 cronica TM 4 msi TE 5 appologorum T epodes M

6 lmpudentissimos o>, lmpudentissimo ego 7 bemuolentiam Tmu, benevolentiam cet 8 hoc Lugd

volgo 9 fuerat T suppeteret T

EPISTVLAE (XV XVI)

175

10 quid rerum tuarum, quamvis incultus expoliam quod tu etsi lectum non probes,
scnptum boni consules cumque ego lmitatus sim vesaniam Choerili, tu ignoscas
magnammitate Alexandn hi lgitur mterim, ut Plautus ait, eiunt antelogium fabula-
rum , gairuh et deceptores , qui compositi ad honoimcentiae obseqmum , ad aunum
convicium concurieiunt vale ac me dilige

2.

Perge, o libelle, Siimium

et dic eio meo ac tuo

have atque salve plunmum 25

quis iste sit nobis erus ,
5 nescis, libelle? an, cum scias,

hbenter audis quod iuvat"?

possem absolute dicere,

sed dulcius circumloquar 30

diuque fando perfruar
10 hunc dico , qui lingua potens

minorem Atiidam praeterit

orando pauca et musica

qui giandines Vhxei 35

et melhfluentem Nestoia
15 concinnat ore Tulln

qui solus exceptis tiibus

eris erorum primus est

praetorioque maximus 40

dico hunc senati praesulem,
20 praefectum eundem et consulem

nam consul aeternum cluet

collega Augusti consulis,

columen curulis Romulae
primum in secundis fascibus
nam primus e cunctis eiit
consul secundus principi
geneii hic superstes auieo
satoique prohs aureae
convincit Asciaeum senem
non esse saeclum ferreum
qui vincit aevi iniunam
stirpis novator Ammae
paiibusque comit infulis
Aniciorum stemmata
Probum loquor, scis optime,
quem nemo fando dixerit,
qui non pnus laudavent.
peige , libelle , et utere
felicitate intermina
quin et lequire, si sinet
tenoie fari obnoxio
'age, vera pioles Romuli,
effare causam nominis
utrumne mores hoc tui

406

11 Hor Epist II 1, 232 sq
2. 30 Hesiod Opp 176

12 Plaut Men prol 13 hoc (fabulae) argumento antelogium fuit

11 consulas muE volgo sum T cenh T, chenh M 12 ut plautus ait lntenm TE volgo

antilogium <o, antelogium Muretus 13 garuli T 14 et TE, ac cet post dihge legebatur volgo

Ad librum ut eat ad Probum ab Vgoleto adiectum

2. 1 o T (s v m 2 j 2 heio T atq, T (q, del m 2 ) 3 aue co 4 herus T 7 possum Toll

volgo 9 piofruar T praefando fruar Baehrens 10 petens M 13 quid M 14 et om Scal

volgo mellefiuente T (mellifluente et m 2 ), et mellifluentem cet et E (ubi melleifl-) nestora T 15 con-

cinnatorem <a, concmnat ore Ven * tulhi co, et tullium Ven 4 concinnatorem et Tullium Par volgo

17 ens erorum T (h m 2 ) eroum M est om M 20 eundem Mlv, eumdem cet cluet TM et p

(in mg ), elucet T (s v mvnio) p cet E 22 collega TM, collegam cet E volgo 24 secundi T [ex

sech m 2 ) M et p (in mg ), sede p cet , secunde E, secundis Med 26 pnncipis T (s del m 2 ) 28 polis M

29 convicit Vg volgo astreum M% 30 esse saeclum] esedu T (s v m 2 esse seclum), essedum cet

umcit
quin et saeclum ferreum Ven 3 , qui (quoi Toll volgo) saeculum omne feireum Ven * 31 mata (mncit m 2 )

aeui T, umci ta eui M, uincit aeui cet miuria M 32 Amniae ego, ammiae pE, animae mu,

ammie cet , anmae Ven * volgo , cf C I L VI 17 5d Aniciae Faltomae Probae Aramos Pincios Amciosque
decoranti 33 colit T 34 anmtiorum T (s v Atticiorum m 2 ) ME, anitiorum p, ammitiorum cet.,

Amciorum Scal post v 34 in M legitur v 41, sed signo ~, quo eum post 40 collocandum esse vndi-

utrum
44 utrumne] ut me T (corr mmio)

catur, adiecto

176

AVSONII

5

70

nomen dedere an nomen hoc

secuta morum regula'?

an ille venturi sciens

mundi supremus arbiter,

qualem creavit moribus , so

iussit vocari nomine'?'

nomen datum praeconiis

vitaeque testimonio

libelle fehx, quem sinu

vir tantus evolvet suo 8 5

nec occupaii tempora

grato queretur otio.

quem mille (tum) vocis modis

leni aut susurro impertiet

cuique vigiles luminum 90

vacare dignahunt corae

quem mente et aure consciis

quibusdam omissis peileget

quaecumque fortuna est tibi ,

perge, hbelle, et utere <>o

fehcitate intermina

dic me valeie et viveie ,

dic viveie ex voto pio,

sanctis precantem vocibus,

ut quem curuhs proxima 100

collegio nati dedit,

hunc rmsus Augustus piioi

suis perennet fascibus

subnecte et illud lenitei

'apologos en misit tibi 10 5

ab usque Rheni hmite

Ausomus, nomen Italum,

praeceptor Augusti tui,

Aesopiam tnmetriam ,

quam vertit exili stilo

pedestre concinnans opus

fandi Titianus artifex

ut hinc avi ac patiis decus,

mixto resuigens sanguine ,

Probiano(que) atque Anicio,

ut quondam m Albae moembus

supremus Aenea satus

Silvios Iulis miscuit,

sic iste , qm natus tibi ,

fios flosculorum Romuli ,

nutiicis mter lemmata

lallique somniferos modos

suescat peritus fabuhs

simul iocari et discere'

(et) adde votum , quod pio

concepimus lei deo

'ut genitoi Augustus dedit

collegio nati Piobum ,

sic Gratianus hunc novum

stirpi futurae copulet'

lata sunt futura , quae loquor

sic merita(que) et fatum lubent

sed lam ut loquatur Iuhus,

fandi modum mvita accipe

volucnpes dimetiia

haveque dicto dic vale

45 dede T 54 mvolvet Toll volgo 55 ne T (corr m 2 ) M, neu p 57 ille T

tnm om (O , adieci ego , cum Ven * volgo uocis e modis p , uocis mo T 58 leni om T

Ipartiet E 59 cuique T (que add m 2 ), que om cet 60 uacare T (a pr ex o m 2 ) coree M,

coree^ T, choree cet E, corae lac Constantinus 62 / ormssis T (in mg m 1 ) pelleget TME, perleget cet

63 quecunque est foituna T 69 curuli TM, curulis cet E 72 perhemnet M 74 em T (en m 2 )

77 sui T (tui m 2 ) M, tui cet E 78 tnmentnam M 80 pedestre T, pede cet E 81 ticianus

M% 82 hic w, hinc Mommsen ac] atque Tlmu 83 refulgens Ven 4 volgo 84 Probiano

(O Probianoque ac Amcio Seal volgo, Probianoque atque Anicio Vm 87 mhus o>, Iulns Ven *,

Iuhs Scal 88 tui T, tuus cet , tibi Toll, an tibi esf 90 lemnata T (m m 2 ), leminata M, lem-

mata cet 91 lalique somferos T 92 peritis TMpE volgo, pentus cet 93 simul et locari T

wcali M discere TMp (m mg ), ludere p cet E 94 et om u>, add p (in mg ) Ven 4 for-

tasse pie, quamquam etiatn de pium vel pn cogitan potest 101 que addidi, om a> sic merita sic

fatum Ven 4 volgo lubet Par volgo 102 sed] sic T 104 uolucnpen T (n ex s m 2 ) di-

metna T (a ex a m 2 ) 105 aueque u> post uale add flmt M

EPISTVLAE (XVI XVII) 177

XVII AVSONIVS SYMMACHO

Modo intellego, quam mellea les sit oiatio, quam delenifica et quam suada facun-, 40 mm E
dia peisuasisti mihi, quod epistulae meae aput Capuam tibi ledditae concinnatio 1 32 (26) S)
inhumana non esset, set hoc non diutius, quam dum epistulam tuam legi, quae me ' 7P '
blanditiis inhiantem tuis velut suco nectaus delibuta perducit ubi vero chartulam
5 pono et me ipsum interrogo, tum absinthium meum resipit et circumlita melle tuo
pocula depiehendo si veio, id quod saepe facio, ad epistulam tuam redii, ruisus
mlicior et rursum ille suavissimus, ille floridus tui sermonis adflatus deposita lectione
vanescit et testimonii pondus piohibet inesse dulcedini hoc me velut aerius biatteae
fucus aut picta nebula non longius qnam dum videtur oblectat, chamaeleontis bestiolae

io vice, quae de subiectis sumit colorem aliud sentio ex epistula tua, aliud ex con-
scientia mea et tu me audes facundissimorum hommum laude dignari^ tu, inquam,
mihi ista, qm te ultia emendationem ommum piotulisti'? aut quisquam ita nitet, ut
conpaiatus tibi non soideat? quis lta Aesopi venustatem, quis sophisticas Isocratis
conclusiones ? quis ita ad enthymemata Demosthenis aut opulentiam Tullianam aut

15 piopiietatem nostri Maronis accedat^ quis ita affectet singula, ut tu imples omnia^
quid enim aliud es quam ex omni bonaium artium ingenio collecta perfectio'? haec,
domme mi fih Symmache , non vereor , ne m te blandius dieta videantui esse quam
verius et expertus es fidem meam mentis atque dictoium, dum m comitatu degimus
ambo aevo dispau , ubi tu veteus militiae praemia tiro meruisti , ego tirocmium lam

20 veteranus exeicui m comitatu tibi veius fui, nedum me peiegie existimes conposita
fabulari in comitatu , inquam , qui frontes hominum aperit, mentes tegit, tibi me et
parentem et amicum et, si quid utroque canus est, carioiem fuisse sensisti set

XVII 1 Symm Epist III 6, 1 ne tua quidem delemflca et suada facundia 2 Ennod Epist II

19 (p 61, 7 H ) ut alucinatioms nostiae concinnatio non inhumana videatur, cf V 1 (124, 5 H ) mhumana
concinnatione 12 Ennod Epist II 19 (60, 5 H ) qui te ultra emendationem omnium protuhsti 21 Cic

pro Planc 6, 16 tabella, quae frontes apent hommum, mentes tegit

XVII 77 = cod Divionensis S Benigni, a lureto commemoratus T 72 = Vatic Palat 1576 s XI
F = codd quibu* contmentur excerpta ex epistuhs F = Giphanu cod commemoratus a Scioppio =
cod Fuldensis, quo usus est Scioppius Ausonnis STmaco V, Responsio Ausonn ad Symmacnm J$ Ausomus
Symmacho P, Ausomus Symm F, om V 2 1 mtelhgo P dehmfica* V (corr m 2 ) P et om F

iacund^a V (l m 2 ) 2 epistol^ V, epistole P, epistolae V 2 (uoi semper o) aput V (d m 2 ), apud cet

reddita concinatio P 3 humana V set V (d m 2 ), sed cet ^pistola tua V (corr m 2 ) epistolam P

4 rn la em V (h m 2 ) ducit Ven 4 volgo ubi enim V volgo, ubi no P, tibi uero V^F cartolam V

(v m 2 ), cartulam PF 2 5 absintmm V, abscynthium P regpicio F 6 depreendo V id] quod P

7 mhcior V (in mg m 2 mhcior persuadeor), llhcior P m hcio retrorsum llle V 2 (r@), ilhcior retrorsum Ule F
fiondissimus Scal volgo afflatus P, affatus F 8 euanescit F pro h ibet V (h m 2 ) brattee V,

bractee P, bractea V%F 9 non] nondum F 2 cameleontis VV^F bestiole, V (b ex u et q ex e m 2 ),

uestiolQ F 2 10 uite qua quae P ahut V (d m 2 ) epistola V (^p-) , exempla (om ex) P ahut

V (d m 2 ) 11 laudem P 12 lstr V 2 commendationem Vin volgo hominum V volgo

quisquamne V volgo, ut quisquam P, aut qmsquam V%F, haut quisquam Schottus 13 conpa ra tus V (ra

m 2 ) lta ad Aesopi F volgo ysopi V (y ex § m 2 ) qms ad sophisticas F volgo sop h isti-

cas V(hm 2 ) socratis VF, ysocratis P 14 conclusioms V 2 lta om VP volgo entimemata

VP, enthimemata V 2 P demostems VV 2 F, demosthenes P ut opulentiam T 72 15 uestn U

accedatur P lta** V affectat V%F volgo 16 en^m (i m 2 ) ahut V, i ahud P es] ex P

peifecta P 17 dne V (omi * v m 2 ) simac b e V (I ex i m 2 , h add m 2 ) 18 adque V, que P

cum m F commitatu V, conmitatu P egimus P 19 ebo V (ml) premi V (corr m 2 )

tyro PF 2 tyrocimum PF 2 lam om P 20 peregrem V volgo 21 legit V lbi me VP

volyo, me tibi F 2 F et parente et amico <P 22 quit V sensi set V (d m 2 ), sed cet

Avsonivs 23

178 AVSONII

abeamus ab his, ne ista haec conmemoratio ad illam Sosiae formidinem videatur ac-
cedeie lllud, quod paene piaeteni, qua adfectatione addidisti, ut ad te didascahcum
aliquod opusculum aut sermonem protrepticum mitterem'? ego te docebo docendus ad- 25
huc, si essem ld aetatis, ut discerem^ aut ego te vegetum atque alacrem conmonebo 9
eadem opera et Musas hoitabor, ut canant, et maiia, ut effluant, et auras, ut vigeant,
et ignes, ut caleant, admonebo et, si quid invitis quoque nobis natuia fit, superfluus
mstigator agitabo sat est unius enons, quod aliquid meorum me paemtente vulga-
tum est, quod bona foituna m manus amicorum mcidit nam si contra [id] evemsset, 30
nec ta mihi persuaderes placeie me posse haec ad htteras tuas responsa sint cetera,
quae noscere aves, conpendi faciam sic quoque iam longa est epistula Iulianum
tamen famiharem domus vestiae, si quid de nobis peicontandum arbitrans , allego
simul admoneo, ut, cum causam adventus eius agnoveris, luves studium, quod ex parte
fovisti vale 35

XVIII AD VRSVLVM GRAMMATICVM TREVERORVM, CVI STRENAS KALENDIS
IANVARIIS AB IMPERATORE NON DATAS REDDI FECIMVS

Primus mcundi fuat hic tibi fructus honons, 408

Augustae faustum munus habere manus
proximus ex longo gradus est, quaestons amici

curam pro strenis excubuisse tuis
ergo inteiceptos, legale nomisma, Phihppos

accipe tot numero, quot duo Geryones
quot terni biiuges demptoque tnente Camenae

quotque super terram sidera zodiaci
quot commissa vins Romana Albanaque fata

quotque doces horis quotque domi resides
ostia quot pro parte aperit stndentia ciicus

excepto , medium quod patet ad stadium
quot pedibus gradiuntur apes et versus Homeri

quotque hons pelagus profluit aut refluit

(01)

23 Ter Andr I 1, 16 (43) 25 Hor Epist I 17, 3 disce docendus adhuc 27 Ennod Epist

I 2 (4, 8 sq H ) hac flducia provocassem ventos ad flandum, ad cursum ftumma, Faustum meum ad facundiam
XVIII 5 Hor Epist II 1, 234 acceptos regale nomisma Philippos (cf Auson E. V 19)

23 h is V (h m 2 ) haec om P lsthaec volgo tomemoratio V (co m 2 ), commemoratio F 2

24 lllut V (d m 2 ) quod] quoque quod F volgo adfectatione V, affectatione P7 2 , affectione Oelemus,

Pulmannus volgo 25 %t V [a m 2 ) protrepiticum P ad h ue V (h m 2 ) 26 ld om P uege-

tatum F adque V (t m 2 ) commoneho VV 2 27 ut canant] u canant P mare ut effluat V*F

28 et [ante si)] ut P, aut Ald volgo nobis quoque F 2 sit V%F 29 agitator mstigaho H

satis V^F ahqut P) V (ld s v m 2 ) pemten te V (te m 2 ) 30 si contra ld ebemsset V (u ex b m 2 ),

sit contra ld uemsset P id om codd Symmach , fortasse ld contra 31 tu om F persua-

dere 8 V (s m 2 ) caetera V 2 32 noscere] nos V h abes K(h«i 2 ), habes cet volgo, ares Vm

conpendicfaciam V compendn V 2 epistola V 33 tamen V (m v ult , initio v rns tamen

eras ), tamen om Lugd volgo nostrae volgo tamen post quid add Lugd volgo per-

cunctand' P post arbitrans add si F 2 , tibi F 34 cognouens F 2 mbes V (mX)

XVIII lemma TMvE (Treuirorum ai cuius a>, cui Lugd fecimus M, fecit cet volgo), om mu

1 locundi M, mdundi T foret a», fuit Ven * volgo, fuat Toll 4 cura TM, curam cet prostems T

5 mperceptos Heinsius nomisma M, numisma cet 6 genones co 7 denteque M ca-

moene T 8 que om M zoadici M 9 facta T 10 que bi* om M 11 hostia T

EPISTVLAE (XVII— XVIIII) 179

is protuht in scaenam quot dramata fabellarum,

Arcadiae medio qui lacet m giemio
vel quot mnctuias geometrica foima favoium

consent extremis omnibus et medns
quot telios piimus numeius solusque piobatur,
20 quot par atque lmpai partibus aequipeiat,

bis temos et ter bmos qui conserit unus,

qui solus totidem congeminatus habet
quot faciunt mncti subterque supraque locati,

qui numeiant Hyadas Pleiadasque simul

25

Visule collega nobihs Harmomo,
Harmomo, quem Claranus, quem Scaurus et Asper,

quem sibi confenet Varro prioique Crates,
quique sacn lacerum collegit corpus Homen,
30 quique notas spums versibus apposuit

Cecropiae commune decus Latiaeque Camenae,

solus qui Chium miscet et Amineum vale

XVIIII AVSONIVS PONTIO PAVLINO CVM ILLE MISISSET POEMATIVM
VERSIBVS PLVRIMIS DE REGIBVS EX TRANQVILLO COLLECTIS

Condideiat lam solis equos Tartesia Calpe 409

stndebatque fieto Titan insignis Hibero ("»)

lam succedentes quatiebat Luna mvencas,
vinceret ut tenebras radiis velut aemula fiatns
5 lam volucres hommumque genus superabile cuiis
mulcebant placidi tranquilla obhvia somni
transieiant Idus , medius suprema December
tempora venturo pioperabat iungere Iano
et nonas decimas ab se nox longa Kalendas
10 lugiter accin celebranda ad festa iubebat

Nescis, puto, quid velim tot versibus diceie medius fidius neque lpse bene m-
tellego tamen suspicor iam prima nox erat ante diem nonum decimum Kal Ian ,

27 Mart X 21, 1 sq quae vix mtellegat lpse Modestus et vix Claranus 32 Hor Sat I 10, 24

ut Chio nota si commixta Falerni est

XVIIII 1 sqq Sen lud de morte Claud 2, Fulgent Myth I p 616 sqq S 2 Iuv Sat XIIII

279 sq sed longe Calpe relicta audiet Herculeo stndentem gurgite solem

15 protmus M sce^nam v, scena T, scenam cet dramata M, dramata v, dragmata cet 16 ar-

chadiae TM 17 for a T 18 et] aut T 19 ehos TM, telios cet , teleos Accursms , fort qui telios,

an probatus * 20 atque] aut M aeqmparat M 21 qi (= quia) T, quia /23 23 que post

subter om TE 24 numerat haiadas M post v 24 m T (ubi in mg m 1 deest) et % unius v est

spatium, nullum in M 27 daranus u>, Claranus Ven 4 28 grates o>, Crates Vg i\ camoeng T

32 ammmeum u> uale add M, om cet volgo

XVIIII lemma <o (Ausomo M post Paulmo add rlho Delph cet om mississet poematu T)

1 equos om M cartasia T, tartasia cet , tartesia E 2 lnchnis Heinsius (cf Ovid Met XI 257)

10 acin T mbebat] uocabat T post v 10 ad eundem Pontium Pauhnnm T (m mg ) E 11 ego

bene T, lpse bene M%E, bene lpse Delph mtelhgo <o 12 erat om T Kal Ian T, Kal

Ian T M, om %, Kalendarum Ianuariarum E volgo

23 *

180 AVSONII

cum redditae sunt mihi litterae tuae oppido quam litteratae his longe iucundissimum
poema subdideras , quod de tribus Suetonii libris , quos ille de regibus dedit , in epi-
tomen coegisti, tanta elegantia, solus ut mihi videare adsecutus, quod contia leium u
naturam est, brevitas ut obscura non esset in his versibus ego lsta cognovi

Europamque Asiamque, duo vel maxima terrae

membra, quibus Libyam dubie Sallustius addit

Europae adiunctam , possit cum tertia dici ,
20 regnatas multis, quos fama obhtterat et quos

barbara Eomanae non tradunt nomina linguae,

Illibanum Numidamque Avehm Parthumque Vononem

et Caranum, Pellaea dedit qui nomina regum,

quique magos docuit mysteria vana Nechepsos,
25 et qui regnavit sine nomine moxque Sesostris

Haec tu quam perite et concinne, quam modulate et dulciter, ita iuxta naturam
Romanoium accentuum enuntiasti, ut tamen veris et primigenis vocibus sua fastigia
non penrent iam quid de eloquentia dicam^ liquido adiurare possum nullum tibi ad
poeticam facundiam Romanae iuventutis aequan ceite ita mihi videris si erro,
pater sum , fei me et noli exigere ludicium obstante pietate veium ego cum pie 30
diligam, sincere ac severe iudico affice me, oro, tali munere frequenter, quo et oblector
et honoror accessit tibi ad aitem poeticam mellea adulatio quid enim aliud agunt

audax Icario qui fecit nomina ponto ,

et qui Chalcidicas moderate enavit ad arces,

nisi ut tu vegetam et sublimem alacritatem tuam temeritatem voces, me veio et con- 35
sultum et quem filius debeat imitari, salutaii prudentia praeditum dicas ? quod equidem
contra est nam tu summa sic appetis, ut non decidas senectus mea satis habet, si
consistat haec ad te breviter et ilico vespeiis illius secuto mane dictavi ita enim
tabellarius tuus, ut epistulam refeiret, instabat nam si mihi otium fuerit, oblectabile
negotium erit ad te prolixms delnare, te ut eliciam, mihi ut satisfaciam vale 40

16 Hor Epist II 3, 25 sq brevis esse laboro, obscurus flo 17 Stat Achill I 410 Europamque

Asiamque 18 Sall bell Iug 17, 3 m divisione orbis terrae plerique ln parte tertia Africam posuere,

pauci tantummodo Asiam et Europam esse, set Africam ln Europa 33 Ovid Tnst I 1, 90 Icarus Ica-

rns nomina fecit aquis Hor Carm IIII 2, 3 sq vitreo daturus nomina ponto 34 Verg Aen VI 16 sq

lter . enavit ad arctos Chalcidicaque . super astitit arce 37 sqq Laber mc 4 E (128 sq ) sum-

mum ad gradum cum clantatis veneris, consistes aegre, nictu citius decidas

13 oppido om T locundissiaium TM 14 de post llle om M%E quo de tnbus

dedit epitomen Reifferscheid Suet rel p 315 15 assequutus T 16 cognovi] collegi T 18 ly-

biam TM 19 posset T 20 oblicterat T, obhterat M 22 uonouem M 24 mi-

steria TM mechepsi T nethepsi v, nechepsi cet E, Nechepsus Vin , Necepsus volgo, Nechepsos scnpsi

25 moxque sesostris T, mox sesoostris cet E volgo 27 acentuum T ueris ac %E volgo pn-

migenus Par volgo, fortasse recte 28 dicam si quid M 29 uiden ta, videris Ven 4 30 ego

om E volgo 31 ac] et T 32 rn artem Delph melea T 33 ycario M 34 calci-

dicas TAf arthos M, arctos cet , 'uetus lectio ad arces' Accursius 35 tu om mu, ut et Par

volgo subhmem et uegetam T thementatem M, emeritatem T (loco htterae mmio addendae re-

hcto) me uoces T (me expunxit et me post uoces s v add rubncator) 36 mutan M 38 ll-

lico o) sequuto T 39 epistolam o»

EPISTVLAE (XVIIII— XXI) 181

XX AVSONIVS PAVLINO

Paulino Ausonius metrum sic suasit, ut esses 410

tu pnor et nomen piaegrederere meum M

quamquam et fastoium titulo prior et tua Eomae

piaeeessit nostrum sella curulis ebur
5 et , quae iamdudum tibi palma poetica pollet ,

lemmsco ornata est, quo mea palma caret
longaevae tantum superamus bonore senectae

quid refeif? comix non ideo ante cycnum
nec quia mille annos vivit Gangeticus ales,
i o vmcit centum oculos , regie pave , tuos

cedimus mgenio, quantum praecedimus aevo

adsuigit musae nostia camena tuae
vive vale et totidem venturos consere lanos ,

quot tuus aut noster conseruere patres

XXI AVSONIVS PAVLINO

1.

Quanto me affecit beneficio non delata equidem sed suscepta querimonia mea, 411
Pauline fih ' veritus displicuisse oleum quod miseras , munus iterasti addito etiam (<°)
Barcmonensis munae condimento cumulatius praestitisti scis autem me id nomen
muriae, quod in usu vulgi est, nec solere nee posse dicere , cum scientissimi veterum
5 et Graeca vocabula fastidientes Latmum in gari appellatione non habeant sed ego,
quocumque nomine liquor lste sociorum vocatur,

lam patinas implebo meas , ut paicior ille 412

maiorum mensis applaria sucus mundet

Quid autem tam amabile tamque hospitale, quam quod tu, (ut) me participes, deli-
io cias tuas m ipsa piimitiarum novitate defrudas'? o melle dulcior , o Gratiarum venu-
state festivior, o ab omnibus patrio stnngende complexu' sed haee atque aha huius-
modi doeumenta hberalis animi ahquis fortasse (lmitabitui) et aliquando, quamvis rarus

XX 12 Verg Ecl VI 66 utque Tiro Phoebi chorus adsurrexent omnis

XXI 1. 6 Mart XIII 102 Garuni sociorum Phn N H XXXI 94 sociorum ld appellatur

XX lemma X sal pl dirat add TE, s p d muv volgo 3 quanquam X 6 lenhisco T
8 nun T cignurn TX 10 pauo X%E 12 assurgit T camoena X 13 congere w.
consere Oronov

XXI letnma M suo sal pl d add T, suo sal di E volgo Paulmo suo s p d muv
1. 1 delate^ T, delate M, delata %E quidem M^E, om T, equidem ego mea quenmoma T
2 ueritas M lberasti M 3 haranonensis M 4 scientis sum T (scientissumi 9 ) 5 fasti-
dientis T rn gari M Ven *, lgnari T, uulgan yE 6 post nomme add loquens E, loquar Ven 4
volgo liquor iste] hquorum te T vale post Yocatur add Ven 4 t>o^o 7 ptior T, pacior M
8 appalaria T (p pr ex d vel 1), apalaria M%, applaria Seal succus m 9 quod m, quid Par
autem] aut T hospitaDile T ut om a>, add E, dum add Hartel 10 defrudas T, defraudas
cet gratiarum M, gratia T, gratiae cet volgo 11 omnibus] homxmbus M%E haec] hoe T
12 ahquis] alicui Toll volgo lmitabitui addidi rarms Lugd volgo

182 AVSONII

lllud de epistularum tuarum eruditione, de poematis iucunditate, de inventione et con-
cinnatione, luro omnia nulli umquam lmitabile futurum, etsi fateatur lmitandum de
quo opusculo, ut iubes, faciam exquisitim univeisa limabo et quamvis per te manus 15
summa contigent, caelum superfluae expohtioms adhibebo, magis ut tibi paieam, quam
ut perfectis ahquid adiciam interea tamen, ne sine corollaiio poetico tabellanus tuus
rediiet, paucis lambicis praeludendum putavi, dum illud, quod a me beioico metro
desideras, incohatui isti tamen, lta te et Hespeimm salvos habeam, quod spatio lucu-
biatiunculae umus etfusi, quamquam hoc lpsi de se probabunt, tamen nihil diligentiae 20
ultenons habuerunt vale

2.

Iambe Parthis et Cydonum spiculis , 413

iambe pmnis alitum velocior,

Padi ruentis lmpetu torientior,

magna sonorae giandims vi densior,
5 flammis coiusci fulguns vibratior,

iam nunc per auias Persei talanbus

petasoque ditis Aicados vectus vola

si veia fama est, Hippocrene, quam pedis

pulsu citatam cornipes fudit fiemens,
10 tu fonte in lpso procreatus Pegasi ,

primus novorum metra mnxisti pedum

nsque Musis concmentibus novem

caedem in draconis concitasti Delium

fei hanc salutem piaepes et volucnpes
15 Paulini ad usque moenia, Ebromagum loquoi ,

et piotmus, lam si resumptis viribus

alacri refecti corporis motu viget,

salvere iussum mox reposce mutuum

nihil moieris iamque, dum loquor, redi,
20 lmitatus illum stirpis auctosem tuae ,

triphci fuientem qui Chimaeram mcendio

supervolavit tutus lgne proximo

dic (te) valere , dic salvere te lubet

20 Stat Silv I praef 19 sq quaedam et ln singuhs diebus effusa, quamquam timeo, ne verum lstuc
\ersus quoque lpsi de se probent

2. 1 Verg Ecl X 59 Partho torquere Cydoma cornu spicula

13 epistolarum m locunditate TM continuatione M%E volgo 14 numquam T 15 ex-

quisitius M%E volgo 17 corelano M 19 mchoatur T, mcoatur M quod spacium T, quo spa-

tio M, quod spatio cet , quod del Gronov 20 effusi umus T hqc TE

2. Ad lamburn (lambicum v) carmen suum T (m mg mmio) muvE, om M 1 partis T syno-

dum Iv, sinodum cet , cydonum Ven * 2 pinms ME, penms cet 4 magnu TM, magna cet vi

densior] mdensior T 5 fulgons M, fulmims cet , cf XXIIII 2, 18 7 archado (h del ) uectius T,

archados uetus M, areados uectus cet 8 hyppocrme M peduis M 12 hicque T, hic M, hic qmd

cet , hic quodque E, lhco Par , llhcque Scal volgo, nsque Hartel 15 hebro mag T, hebro magnum

M, hebromanum cet., Hebromagum Scal volgo 18 salue reuisum T — 21 chymeram T 22 to-

tus io, tutus E 23 te addidi, et add E, om m saluere io, avere Ven 3 volgo

EPISTVLAE (XXI XXII) 183

amicus et vicmus et fautoi tuus,
25 honoris auctor, altoi mgeni tui

dic et niagister, dic paiens, dic omnia

blanda atque sancta cantatis nomma

haveque dicto dic vale actutum et ledi

quod si rogabit, quid super sciiptis novis
30 maturus aevi nec rudis diiudicem ,

nescire dices, sed paratum lam fore

heroicoium versuum plenum essedum

cui subiugabo de molarum ambagibus,

qui machmah saxa volvunt pondeie ,
a tripedes caballos terga ruptos veibere ,

his ut vehantur tres sodales nuntii.

fors et rogabit, quos sodales dixeris

simul venne dic, trinodem dactylum

vidi paratum crucianti cantheno :
40 spondeus llli lentipes ibat comes,

paribus moratui qui locis cursum meum ,

mihique similis , semper adversus tamen ,

nec par nec lmpar, qui trochaeus dicitur

haec fare cuisim nec moratus pervola,
45 ahquid leportans intenm munuscuh

de largitate musici promptaru

XXII AVSONIVS PAVLINO

1.

Multas et frequentes mihi gratiae tuae causas et occasio subinde nata concmnat 414
et naturae tuae facihtas benigna concihat, Pauline fih nam quia nihil poscente me ' M '
abnuis, magis acuis procaciam quam retundis, ut nunc quoque ln causa Philoms pro-
cuiatons quondam mei expeiieie, qui apud Ebromagum conditis mercibus, quas per
5 agios diveisos coemit, concesso ab homimbus tms usus hospitio, mmature perichtatui
expelli quod nisi mdulsens rogante me , ut et mora habitandi ad commodum suum
uta,tur et nauso ahave qua navi usque ad oppidum praebita frugis ahquantum nostrae
advehi possit, Lucaniacus ut inopia hbeietur mature tota llla famiha hominis litterati
non ad Tullii fiumentaiiam , sed ad Cuicuhonem Plauti pertinebit hoc quo facilius
10 lmpetrarem aut quo maiorem vererens molestiam, si negares , concmnatam lambis

30 Verg Aen V 73 aevi maturus 39 Plaut Capt 1111 2, 34 (814) qui advehuntur quadrupe-

danti crucianti cantherio

25 alter M mgenn <o 27 chantatis T 28 aveque m et actutum m, actutum et L Mueller,

an et delendum? 32 esedum M 35 ruptes M 36 nuncn M 38 dactilum TM

41 suu meu T 46 promtarn M, fortaase promptuarn scribendum est ut trisylldbum pronuntiandum

XXII Ausomus Paulino M, suo add E, sa} pl dic T, s p d muv 1. 1 causas om T

nata om T concmnate <o (concinnatione l), concinnat et Ven* 2 hlij M 3 fllonis TM

4 hehromag T, hehromagum cet volgo 5 omnibus T lmature M, mmature E, lmmature cet

7 qua] quavis E volgo navi usque] nauimq, T opidu T ahquantulum %E volgo 8 de-

uehi M 9 cuhonem TMvE, cuhoconem l, circulionem m, curcuhonem u 10 uereris Tlmu, uerre-

ns ME, uererens v lambi TM, lambis cet

184 AVSONII

signatamque ad te epistulam misi , ne subomatum diceres tabellarium , si ad te sine
signi fide veniiet signavi autem non, ut Plautus ait, 'per ceram et lignum htteras-
que mterpretes ', sed per poeticum characterem, (ut> magis notam mustam quam signum
impressum mdicares.

2.

Philon , meis qui vihcatus praediis , 415

ut ipse vult , smTpoTTO? ,
(nam gloriosum Griaeculus nomen putat,

quod sermo fucat Donus)
5 suis querellis adserit nostras preces,

quas ipse lentus prosequor
videbis ipsum, qualis adstet commmus,

imago fortunae suae,
canus, comosus, hispidus, trux, atribux,
io Terentianus Phormio,

horrens capillis ut marinus aspeiis

echinus aut versus mei
hic saepe falsus messibus vegrandibus

nomen perosus vilici
15 semente sera sive multum praecoqua,

et siderali inscitia,
caelum lacessens seque culpae subtrahens

reos peregit caehtes
non cultor instans , non arator gnaruris
20 promusque quam condus magis ,

terram infidelem nec feiacem ciiminans

negotiaii maluit
mercatur <in) quoquo foio venahum

mutatus ad Graecam fidem,

XXII 1. 12 Plaut Pseud I 1, 40 (42)

2. 7 sq Ovid Tnst. III 8, 36 astat fortunae forma legenda meae 9 Appul Ilor 13 trux

hispidus 10 Oic pro Caec 10,27 nec minus niger quam Ule Terentianus est Phormio 11 sq Hor

Epod 5, 27 sq horret eapilhs ut marinus aspens echmus aut Laurens aper 20 Plaut Pseud II 2, 14

(608) condus promus procurator peni 23 sq Plaut Asm I 3, 47 (199) cetera quae (nos) volumus uti

Graeca mercamur flde

11 epla T, epistolam cet 12 hg T, hgnum cet , linum Ven * volgo (hnum codd Plauti, Muretus

lignum) 13 caracterem m magis nota minus tamquam (tanquam T) a>, magis notavimus tamquam

Ven * volgo, magis notum ut tamquam Toll, ut magis notam mustam quam Mommsen

2. 1 uilhcatus T l phis T (I del ) 2 iTctTpoTto? m T add m? (in mg mX seu quod mauolt) ,

ETTtTpoojCH M, iTttTpcncv l, iTttTpooocjj v, om mu, lniTposH E 4 dori e us l, Doncus volgo 5 quere-

i acerbus
hs o> assent T 7 commmus IE, cominus cet 9 atribux TMvE, atnbux l, atnbus mu, cf

ind s v atnbux, attubus Scal volgo (cf gloss Philox p 25, 12 atubus ^ikdXoi, H°Y7°?> unde P atet
atubus idem esse atque ovruras) 11 horres T 12 echinus T 14 uilhci T 15 prequojj-na

T, pquoqua Mmu, praecoqua IvE, praecoqm Baehrens . 17 coelum lacescens T 18 coehtes T

19 gnarus M 20 promus M (om que) codus M 23 mercaturque T, mercatur quo Jl%,

mercatur rem quoquo Par , mercatur * quoquo Scal volgo, mercatur m quoquo Vm maluit mercator

ln quoquo etc Mommsen feiro M 24 mutatus ego, mutatur a>, mutuatur Ven 3 volgo flden T

EPISTVLAE (XXII) 185

25 sapiensque supra Graeciae septem viios
octavus accessit sophos
et nunc paiavit tiiticum vesco sale

novusque pollet emporus
adit inquilinos, luia, vicos , oppida
30 soli et sali conmeicio

acatis, phaselis, lyntiibus, stlattis, late

Tainim et Gaiumnam peimeat
ac lucia damnis, damna mutans fraudibus
se ditat et me pauperat
35 is nunc ad usque vectus Ebiomagum tuam
sedem locavit meicibus ,

ut inde nauso devehat ^

nostros in usus , ut lefert
hunc eigo paucis ne graveris hospitem

io adlatus ut mox navis auxilio tuae

ad usque portus oppidi
lam iam Perusina, lam Saguntina fame

Lucaniacum liberet
hoc si lmpetratum munus abs te accepero ,
45 pnor coleie quam Ceres

Triptolemon ohm , sive Epimeniden vocant ,

aut Tulhanum Buzygem
tuo locabopostfeiendos nummi

nam munus hoc fiet tuum

26 Hor Sat II 3, 296 sapientum octavus 30 Panhn XXIIII 222 exul soli et hospes sah Sid

Apoll Epist VIII 9, 22 assuetum ante salo solum timere 42 Lucan I 41 Pemsma fames 47 Cic

de off III 13, 54 quod Athems execratiombus pubhcis (Valckenaer Buzygis Buzygus?) sanctum est Phn
N H VII 199 bovem et aratrum Buzyges Athemensis (mvemt), ut alu Tnptolemus

25 sapienque M 27 easco w, vesco Bentley 29 opida T 30 comertio T, commercio M

31 fasehs M hntnbus co stlatis E volgo 33 damus T 35 hebromagum w post 36 duos

versus interciditse suspicor , contra deesse qmcquam negat Mommsen, volgo umus po«t 36, altenus post 37 no-
tatur defectus 37 fortasse devehatur triticum 39 mtercidit alter huius strophae versus , lacuna signi-

ficatur in T 40 adiutus w volgo, adlatus ego, adveetus Baehrens 41 opidi T 42 per esama

saguntina fame T, pares samia sagutma fame M, peresam lam Saguntma fame E Perusma et Ven 4

volgo, Perusma vel Toll, Perusma lam Baehrens 46 medem (meden Mpmu) quem <a, Epimemdem

A Schott (cf Heiych s v BooCufT)?, schol 11 XVIII 483, Serv Verg Qeorg I 21) , vide Hawptu Opusc
III 504 sqq 47 Bulhanum vel Buhanum 7 Vossius volgo buzirem T, buzizen cet , buzygen Ald

48 nommi o>, nummi Baehrens

24

186 AVSONII

XXIII AD EVNDEM PONTIVM PAVLINVM EPISTOLA SVBINDE SCRIPTA

Pioxima quae nostrae fuerat queiimonia chartae 416

ciedideram, quod te, Pauline, inflectere posset (VPiTfjn)

eliceretque tuam blanda obiurgatio vocem

set tu iuiatis velut alta silentia sacris
& devotus teneas, perstas in lege tacendi

non licet^ anne pudet, si quis tibi iure paterno

vivat amicus adhuc maneasque obnoxius heres'

ignavos agitet talis timoi at tibi nullus

sit metus et moiem missae acceptaeque salutis
to audacter letine vel si tibi proditor instat,

aut quaesitoris giavior censuia timetur,

occurre ingenio, quo saepe occulta teguntur

Thraeicii quondam quam saeva licentia regis

fecerat elinguem , per licia texta querellas
15 edidit et tacitis mandavit ciimina telis

et pudibunda suos malo commisit amores

virgo nec erubuit tacituro conscia pomo

depiessis sciobibus vitium regale ministei

credidit idque diu texit fidissima tellus
20 inspirata dehinc vento cantavit harundo

lacte incide notas aiescens charta tenebit

semper inaspicuas , prodentur scripta favillis

vel Lacedaemoniam scytalen imitare , libelh

segmina Pergamei teieti ciicumdata ligno
25 perpetuo inscribens veisu, qui deinde solutus

non respondentes sparso dabit ordine foimas ,

donec consimilis ligni replicetur in orbem

innumeias possum celandi ostendere formas

et clandestinas veterum reseraie loquellas
30 si prodi, Pauline, times nostraeque veieris

XXIII It ad eunde . scripta (a corr ) V, Epistola Decn Magni Ausonn ad Paulinum ]J!ca P,

Item Ausoni ad Paulinu 77, Fimunt ad Ausomum Incipiunt Ausonn ad Pauhnum fJ , Incip Ausom ad
Pauhnum n, Ausomus Paulino Lugd volgo 1 nostiae om fJ (add in mg m 1 ) charte^ V (h

del m 2 ), caithae 77, carte /3, carte^ n (m 2 charti) 3 ehcereque tuam flanda P tuas mu-

sas HfJn 4 sed PHn tui n (m 1 ) uelud fJ 5 duotus 77 teneat perstans P

7 aduc V eres V (h m 2 ), eies P, eris /3, aens n 8 ac VP 9 memorem n (om sit) /3

10 audaciter fJn retme* V uel sibi 77 11 aut sit ons 77, atquisitons n censurat

emitur n 12 saepae oecult^ 77 tegentur /3 13 thxeicn Vn, trheicii 77, trehicn /3

seuahscentia n 14 feceret n elinguem 77 (e pr ex u) texa jS querelas Pftrc Ven 4 ,

quae*nllas 77 15 mandaui n tehs 77 (h ex a) 16 pundibunda 77 17 tacitura P, taoiturno /3

19 atque fJn fedissima 77, fldelissima fin 20 cantabit (v m 2 ) arundo (h m 2 ) V 21 mcides

P, mcido (3 carta VPUn manebit /3 22 maspicuis V, m auspicuis P Ven *, inas*picuas /3

fauilli 77, fauillas jin 23 lacedemoma P Ven *, lecedemoina 77 scitalen VP, cythalen n, scar-

thalene 77 lmitare] mittare 77 24 segemma 77 jga^ei V (a m 1 , m m 2 ), pargamei P, perga-

meo 77 terreti 77, tereci n circundata P 25 perpetuos* 77 inscribe s V (s m 2 ) du

resolutus fj, dum solutus n solutis 77 26 ordinem P 27 sq om 77, in n in mg mf m 2

adieeii consimiles /3 oibis P Ven * 28 sq leguntur in cod Bernensi 330 (saec X) f 38"

col 2 (ubi celandae et loquelas) 29 loquelas PHfJn 30 prodn P

EPISTVLAE (XXIII XXIIII) 187

ciimen amicitiae, Tanaquil tua nesciat istud
tu contemne alios nec dedignaie paientem
adfan verbis ego sum tuus altor et ille
piaeceptoi piimus, piimus largitor honoium,
35 pnmus m Aonidum qui te collegia duxi

XXIIII CVM PONTIVS PAVLINVS IVNIOR QVAETIS IAM LITTERIS NON
RESPONDISSET, SIC AD EVM SCRIPTVM EST

Quaita tibi haec notos detexit epistula questus, 418 (xxv)

Pauline, et blando residem sermone lacessit (VPnpnT)

officium set nulla pium mihi pagina reddit,

fausta salutigeris adscribens orsa libellis
5 unde istam meruit non felix charta repulsam,

spernit tam longo cessatio quam tua fastu^

hostis ab hoste tamen per barbaia verba salutem

aceipit et Salve medris intervenit armis

respondent et saxa homini et percussus ab antiis
10 sermo redit, redit et nemorum vocalis imago

litoiei clamant scopuli, dant muimura livi,

Hyblaeis apibus saepes depasta susurrat

est et harundineis modulatio musica lipis

cumque suis loquitur tremulum coma pinea ventis
15 incubuit foliis quotiens levis eurus acutis,

Dindyma Gaigarico lespondent cantica luco

XXIII 31 Iuv VI 566 Tanaqml tua, cf Sid Apoll V 7 Tanaquil sua

XXIIII 7 Ovid Epist IIII 6 mspicit acceptas hostis ab hoste notas 9 Cic pro Arch 8, 19 saxa

et bolitudines voci respondent 12 Verg Ecl I 53 sqq saepes Hyblaeis apibus florem depasta sahcti

saepe levi somnum suadebit mire susurro

31 tua V (s v m 2 ) nesci a t V (a m 2 ) stut V (lstud rrfi), lstud II (s m ras ) 33 affari VP

auctor PH 34 pnmus ueterum V, primus (om ueterum) P Ven 4 , primus primus II(Sn largitus

horum n 35 ao*mdum LT (d eras ) colligia P uale fehx optatissime add (1

XXIIII lemma m V (ubi q 7 m) , Incipit alia eiusdem ad eundem J# P, Incipit Ausoni ad Pau*hu H (l eras ),
Incipiunt uersus Ausomi (Ausoni n) ad paulmum $n , Ausonii ad Paulmum uersus egregu cod Pans 9548
saec XV f 120 v = Q et Laurent 2J, 20 saec XV f 135' = <S, m quo adscr epistola 31111, nullum lemma T
Cum Laurentiano conspirant cod bybl Leopold Strozz 18 saec XV, Urbin lat 45 saee XV, in quo hoc
lemma legitur Epistola Sanctx Seueri monachi ad Pauhnum episcopum egregus uersibus contexta, ubi lpsum pro-
uocamt ad scnbendum, denique Vat lat 524 saec XVI Ausonms Pauhno suo Salutem Ug volgo — ■ 1 motus H
(corr m 2 ) direxvt Ug epistola codd 2 paulm 6 ** V (e m 2 ) et om P 3 set V (d m 2 )

p, sed cet mici piu V (rr el r add m 2 ) redidit H 4 asscnbens P, et scribens Hpocr Ug , rescn-

bens nT hbelT P 5 charta T Ug , cartha n, carta cet repulsa p 6 longa VH

tua quam cessacio /3 tua] tita LT faustu P, faustu Ug , fasto H 7 hostis V (os in ras ),

nostis H salut' P 9 et om {SnqaT Ug j>cu s sus V (s m 2 ) 10 redit et] reboat q<S Ug

sermo redit nemorum uocalis lmago resultat T memorum /?, non moru n uocis n ymago P

11 httorei nQ<sT Ug clamanaut II 12 Vbleis V (1 m 2 } sepes P sommferumque (senu-

ferumque T, m l corr sommferumque , in nig m 1 Siomm) oamt sepis (saepis Hq) depasta susurrum LT§nQaT
Ug 13 arundmeis /3, arundmeis cet modula P, modolatio U 14 atque arguta (argutu H)

sms loquitur coma pinea uentis (uent in ras T) HfinQaT Ug 15 mcuibuit P quoties P

euns P acu tis V (fortasse intev u et t ahquid eras ) 16 dindima V, dyndima P Ug. dm-

dymaque (dmdimaque /S, dmdima quae na) ldeo (ydeo q) respondent cantica luco HpnQaT Ug luto P

24*

188 AVSONII

nil mutum natuia dedit non aens ales
quadrupedesve silent, habet et sua sibila seipens
et pecus aequoieum tenui vice vocis anhelat

20 cymbala dant flictu sonitum, dant pulpita saltu
icta pedum , tentis reboant cava tympana tergis ,
Isiacos agitant Mareotica sistia tumultus ,
nec Dodonaei cessat tmnitus aeni,
in numerum quotiens radiis feiientibus lctae

25 lespondent dociles modulato veibeie pelves
te velut Oebaliis babites tacitumus Anryclis
aut tua Sigalion Aegyptius oscula signet,
obnixum, Pauline, taces agnosco pudorem,
quod vitium fovet lpsa suum cessatio iugis

io dumque pudet tacmsse diu, placet officioium
non servare vices et amant longa otia culpam
quis prohibet Salve atque Vale brevitate parata
scnbeie felicesque notas mandaie libellis^
non ego longinquos ut texat pagma veisus

35 postulo multiplicique oneret sermone tabellas
una fuit tantum, qua respondere Lacones
littera, et nato regi placueie negantes
est etenim comis brevitas sic fama renatum
Pythagoram docuisse refeit cum multa loquaces

40 ambiguis seierent verbis, contra omnia solum
est lespondebat vel non o certa loquendi
legula' nam brevius nihil est nec plenius lstis ,
quae fiimata probant aut infiimata relidunt
nemo silens placuit, multi bievitate loquendi

20 Verg Aen VIIII 667 dant somtum flictu galeae 26 Verg Aen X 564 tacitis iegnav,t Amy-

clis 36 sq Plut itepl dio} eayiac, 21

18 quadxupedesue V (u alt ex a m 2 ) 19 petus P anelat VP, an h ellat q 20 cimbala Vo

dant post somtum H flict' P, flictuo fi, flictum Vg somta P 21 om P lcte V (a m 2 ) , lacta

(3qo T, tacta Vg tenti II, tenuis n tiinpana V, tympana <S (p ex d), tymphana n 22 lsaccosque

H, lsacosque n, lsiacosque PqoT, Ihacosque Vg mareomca V tumultis H 23 timtus P,

tynmtus q §m V (q e corr mX, m mg m 2 aem), om H, aeni cet , ahem Vg volgo 24 quotieb T

25 respondet n docies U moderato II{SnqaT Vg volgo uerbeie p (ex puluere) 26 ue-

lud /3 ocbalus P, aoebahis /?, oebalus o amichs VII, amydis P, amoed'S [jo, amoeclis nq, amyclis Vg

27 ngalion P egipti T s V (v m 2 ), egiptius qO, aegypcius /S, aegiptius PT 28 obnexum P, ob-

noxium §nga Vg pauliiie tacis cognosco § 31 ama V (t m 2 ) uitia V (o ex ui m 2 )

culpa JU, cu^pam /S (1 m 2 ) amat culpa (vel amant culpae) Brandes 32 pro lbet V

(h m 2 ) uitate (om bre) /S 33 fehcisque {tnoa Vg 34 no egologiq v os V (o egologiq T os m 2 tn

rasura 15 vel 16 litt ) ego] nego P 35 multique a oneres Scal volgo sermone V

(n ex m), sermones P 36 lacunaes H m T m mg ou s 37 htera V, lvtoia /S (corr rn 2 )

lrator /3 (corr m«) negantis n 38 etemm] emm T comes P, om T (in mg comis m 1 )

brevitas] ore suauitas H breuitas T (t m ras ) fame 77 senatum V (ut videtur) II

39 pitagora V, pytagoram P, posthagoram H, phitagoram p, phytagoram n, pithagoram q potmsse H

euu (corr m 2 ) multa (a m 2 ex o) V loquaces] oiria solum II 40 ambigni p soluunt /3

41 est] et Pn Vg rendebat P cepta V (r ex p m 2 ) 42 om P nam] nam plem T

(pleni del ) nec £<r Vg., et cet 44 sil& V (n m 2 ), silono P multa T

EPISTVLAE (XXIIII) 189

45 verum ego quo stulte dudum spatiosa loeutus

piovehor'? ut diveisa sibi vicinaque culpa est'

multa loquens et cuncta silens non ambo placemus

nec possum reticeie , iugum quod libera numquam

feit pietas nec amat blandis posponere veium
50 veitisti Pauhne tuos dulcissime mores

Vasconis hoc saltus et ninguida Pyrenaei

hospitia et nostii facit hoc oblivio caeli

inprecer ex meiito quid non tibi, Hibeiia tellus^

te populent Poeni, te perfidus Hannibal uiat,
55 te belli sedem lepetat Sertonus exul.

eigo meum patriaeque decus columenque senati

Bilbilis aut haerens scopulis Calaguriis habebit

aut quae deiectis iuga per scruposa ruinis

arida torrentem Sicoijm despectat Ileida^
6o hic trabeam, Pauline, tuam Latiamque cuiulem

constituis patriosque istic sepelibis honores'?

quis tamen ista tibi tam longa silentia suasit"?

impius ut nullos hic vocem vertat in usus,

gaudia non lllum vegetent , non dulcia vatum
65 carmina, non blandae modulatio flexa querellae,

non feia, non illum pecudes, non mulceat ales ,

non quae pastorum nemorahbus abdita lucis

solatur nostias echo resecuta loquellas

tristis, egens, deserta colat tacitusque pererret
70 Alpini convexa iugi, ceu dicitur olim

mentis mops coetus hominum et vestigia vitans

48 Catull 68, 1 non possum leticeio 56 Plaut Cas III 2, 6 (432), Epid II 2, 5 (189) senati

columen 71 sq Cic Tusc III 26, 63 qui miser ln campis maerens errabat Aleis, lpse suum coi edens,

hominum vestigia vitans

45 ergo U quod V (d rn? ut vid ) ego quo] quod ego quod P stulto P, stultae n

loqu v t v s V, loqutus j? 46 pioueor V, prouear q, prouehar aT Vg dispersa V, diuersas (om sibi) P

od
culpa II (a ex e) 47 om V 48 qui V (od m 2 ), que P, (J /! nunquam PqtfT Vg 49 fere P,

. dis

fent JJ (1 eras ) pos ponere V (t m 2 ), postponere P, quodpofi re n (dis m 2 ), deponere UftQaT Vg

50 pauhne II (U ex corr ) 51 uascones P, uasconei (om hoc) II, uasconus T et niguida U, enin-

guida q, emmguida <r Vg pirenei V, peienei U, pyrinei n, prinnei /? 52 hospiciam U (m eras )

latus P, faciet n 53 impiecei Q(fT Vg ex] et /?T mento V (oen m 2 , ut vid ) hibeia

pn, Iberica Par volgo telhs U 54 populi pemte /3 P?ni 00 anmbal VII, hanibal a

56 culmenque (-memque a) qa Vg senatus V (s post add , expunxit m 2 ), senatus npa Vg , saenati U

57 bilbihs PT, byrbihs pa Vg , birbihs cet haut P cahgorns P, calagorns Uq« Vg , *calagons (1
(s eras ) habebat P, habebt U 58 atque n ruga Qa Vg 59 arnda QaT curren-
tem T seconm U, secunm {SnQa Vg h^lerda V (1 m 2 ) 60 corulem V (v m 2 ), curulce H
61 patnesque P x stic V (1 m 2 ), lsta IlQa Vg sepehbin p<r Vg 62 lste VPUpT tibi f ta V
tan q suasis T (corr m 1 ) 63 lmpios et n nullus Uj} uertit a (corr m 2 ) 64 ue-
getet P, ueietent /? uarum P 65 blandis n quaenll<j U, querelae pna 66 ales] aer T
67 qu<j V (s v m 2 ) nomorahbus P, nemorabihbus n abdida II, a*dita jS (d eras ) lustns
T 68 etho P resequ v ta V solatur tacitas deflxo m pectore curas U nostra secore se-
cuta /?, nostias et ore secuta n, nostias ore secuta Qa, nostras echo ore secuta Vg solatus (corr m 1 )
nostias (lac 6 litt ) secuta T loquelas PfinaT 69 colas U (0 ex u) 70 alpims conexa (con-
nexa P) lugis VP mgi om n 71 om T mobs II, lmops <r cetus VPpQa Vg
uertigia P uitas qo Vg

190 AVSONII

avia perlustiasse vagus loca Bellerophontes

haec piecor , hanc vocem , Boeotia numina , Musae

accipite et Latiis vatem levocate camenis

XXV AD EVNDEM CVM ILLE AD ALIA MAGIS RESPONDERET NEQVE
SE VENTVRVM POLLICERETVR

Discutrmus, Pauline, iugum, quod nota fovebat 417 (xxmi)

tempenes, leve quod positu et toleiabile iunctis (VPirsn)

tiactabat panbus concordia mitis habenis

quod per tam longam seuem volventibus annis
5 fabula non umquam , numquam queiimonia movit,

nulla queiella loco pepulit, non lra nec erroi ,

nec quae conpositis male suadae credula causis

concmnat ven similes suspicio culpas

tam placidum, tam mite ragum, quod utiique parentes
io ad semum nostii tiaxeie ab ongine vitae

mpositumque phs heiedibus usque maneie

optarunt , dum longa dies dissolveret aevum

et mansit, dum laeta fides nec cura laboiat

officn servare vices, set sponte feruntur
15 mcustoditum sibi contmuantia cursum

hoc tam mite iugum docih ceivice subnent

Martis equi stabuloque feri Diomedis abacti

et qui mutatis lgnoti Sohs habems

fulmineum Phaethonta Pado mersere mgales
20 discutimus, Pauhne, tamen nec culpa duoium

73 Verg Aen IIII 611 aecipite haec mentuinque inalis adveitite numen et nostias audite preces
XXV 4 Verg Aen I 234 volventibus annis 17 Verg Georg III 91 Martis equi

72 auia lustra uagus (om loca) T perlustrans seuagus n loca H (1 ex c) bellorofontes V

(l m 2 ), bellorofontes P, bellerofontis JTSn, bellorofontis qo (-phontis Ug), bellerophontis T 73 hanc]

bat P boeotia V, boetia (boecia 3) cet numma V, nomma cet 74 reuocatey U ca-

moenis, Ug Finit aepistola ad Pauhnum V, Finit U, Vale felix optatissime S, Meropio Paulmo T

XXV Incpt alia ad eudem cum respondere e q s V, Aha epl'a eiusdem ad eundem P, Item

Ausom ad Paulinum n, om /?, Ausomus Paulino S Lugd volgo 1 pa v line V (v m 2 ) *iugum /3

nota VP Ven *, ceita fin fouebat* § 2 tempenes om /9 (m mg mi) positu V, positum P

Ven *, possit /? et om /S uenerabile VP Ven *, tollerabile /3 umctis it 4 redeun-

tibus Sn armis P 5 om VP Ven * mouit n, uisa est 8 (del m 2 et in mg add rnouit)

s ae
post v 5 in fi at tamen hec llli sedis** sentencia mouit (del m 2 ) vv 6 — 19 om Sn 6 q rella

V (ae m 2 ), querela P Ven * 7 neque (om quae) P conpositus V, compositis P Ven * ma-

lesuade VP oolgo, malesuada et Sannazanus, Hemsiui 8 concmat P similis VP volgo su-

spicia V (corr m 2 ), suspitio P 9 placitum V, placite P, placidum Ven * uterque VP Ven 4 ,

utnque Graevms manere V, parentes P 10 nostrum P Ven 4 volgo 11 lmpositum-

que P h eredibus V (h m 2 ), heredibusque P (om usque) maneie obtarut V 12 obtarunt V

Ven*, optare P dissoluere* V (t m 2 ) aevi Heinsms 14 sed P 15 curium P Ven *

16 mitte P docile V 17 abacta P 18 multatis P lgnotis V abems P 19 phe-

tonta V, fetonta P, laethonta Ven * 20 discutitur VP Ven * volgo 20 sq discutimus set (sed n)

tu tantum reus ast ego semper /3«

EPISTVLAE (XXIIII XXV) 191

lsta, set unius tantum tua namque ego semper
contenta ceivice feiam consoite laborum
destituoi nec tam promptum gestata duobus
unum deficiente pari peifene sodalem
25 non ammus viresque labant, sed miqua ferendo
condicio est oneri, cum munus utiumque lelicto
ingimt acceduntque alienae pondera libiae
sic pais aegia hominis tiahit ad contagia sanum
corpus et exigui quamvis disciimine membri
30 tota per innumeros aitus conpago vacillat
obruai usque tamen, veteiis ne desit amici
me durante fides memorique ut fixa sub aevo
lestituant piofugum — solacia cassa — sodalem
quantum oblectamen populi, quae vota bonorum 38
3b sperato fraudata bono^ gratantia cuncti

verba loquebantur iam nomina nostra paiabant 40
inserere antiquis aevi melioiis amicis

cedebat Pylades, Phrygh quoque gloiia Nisi

lam minoi et piomissa obiens vadimonia Damon
40 nos documenta magis felicia, qualia magnus

Scipio longaevique dedit sapientia Laeli 45

nos studiis animisque isdem miiacula cunctis ,

hoc maiora, paies fuimus quod dispaie in aevo

ocius illa iugi fatalis solveie lora
4 5 Pellaeum potuisse ducem reoi , abdita opertis

piincipiis et utioque caput celantia nodo 50

giande aliquod veibum nimirum diximus, ut se

infenet nimiis vindex Rhamnusia votis

Aisacidae ut quondam legis non laeta triumphis
bo grandia veiba piemens ultrix dea Medica belli

sisteie Ceciopidum in teriis monumenta paranti 55

obstitit et Griaio iam iam figenda tiopaeo

ultio etiam victis Nemesis stetit Attica Peisis

quae tibi Romulidas pioceres vexare libido esf?

22 Verg Georg III 536 contenta eervice 41 Hor Sat II 1, 72 virtus Seipiadae et mitis sapien-

tia Laeli 47 Verg Aen X 547 dixerat llle ahquid magnum

21 sed P 22 *****contenta /? 23 distituor P tam] lam Heinsius promtum V

gesta P Ven *, testata fin 24 defitienti P deficiente (om nnum) aho solum perferre lugalem (-le /?) ftn

25 lauant n sed Pn non animos uiresque*** leuatur set imi{a*ferendo [S 26 condictio P,

conditio n oneris P Ven 4 , honen £ cum (q um V) pondus VP volgo, cum munus 0, commums n

reh c to V (c m 2 ) 27 ahaena /J 28 hommes P trait V saxum n 29 membri] uerbi

n 30 compago f) vv 31 — 33 om VP 33 fortasse restituat solatia n casta ed Toll

volgo post 33 m ftn secuntur vv b3 — 66, quos in locum illum transpotui, om VP vv 34 — 62 et

66—122 om $n 35 sperata V cucti V 36 loquebatur V 37 amici V 38 pilades V,

plyades P phngu VP Nisi] nis V 40 docimenta VP 41 lebi V (corr n&), celi P, laeln

Ven * 42 ammysque V (y m ras , fortasse m 2 ) hisdem P cuctis V 43 maiore V

47 dnximus VP, corr Par ut se] iste P 48 mdex P 49 trramfls V 50 premiens P

dea Medica] dementica P, dementia Ven * 51 cecrepidurn P pareti V, parent P, paranti Par

52 tingenda P Ven 4 volgo 53 om P 54 romohdas P

60

192 AVSONII

55 in Medos Aiabasque tuos per nubila et atrum
perge chaos Romana piocul tibi nomina sunto
illic quaere alios oppugnatuia sodales,
livor ubi iste tuus ferrugineumque venenum
opportuna tuis inimicat pectora fucis

co Paulmum Ausomumque, viios quos sacia Quiiini

purpuia et auratus tiabeae velavit amictus, cs

non decet insidiis peregiinae cedere divae 66

inpia, Phithoo disiungeie Thesea posses 34

Euiyalumque suo socium secernere Niso

65 te suadente fugam Pylades hquisset Oresten

nec custodisset Siculus vadimonia Damon 3 7

quid queior eoique insectoi ciimma monstri^ 67

occidui me npa Tagi , me Punica laedit
Baicino, me bimaiis iuga ninguida Pyienaei

70 moenibus et patiio forsan quoque vestis et ons 7 8

quemque suo longe diiimat provincia tractu vo

tians montes solemque alium, tians flumma et urbes
et quod tenaium caelique extenditur intei
Emeiitensis Anae lataeque fluenta Grarumnae

75 quod si inteivalli spatium toleiabile limes

poneiet exiguus (quamvis longa omnia credant, 75

qui simul esse volunt) , faceret tamen ipsa propinquos
cuia locos , mediis lungens distantia verbis 77

Santonus ut sibi Buidigalam, mox iungit Aginnum

8 llla sibi et populos Aquitanica ruia colentes,
utque duplex Aielas Alpinae tecta Viennae
Naibonemque pari spatio sibi conseiit et mox
quinquiplicem socias tibi, Maitie Naibo , Tolosam
hoc mihi si spatium vicmis moembus esset,

8 5 tunc ego te ut nostns aptum conplecterei ulnis
adflaretque tuas aures nostiae aura loquellae

61 Stat Aehill II 35 velavit amictu (ef Silv II 1, 132) 63 sqq Mart VII 24, 3 sq te fin-

gente nefas Pyladen odisset Orestes, Thesea Pmthoi destituisset amor, ef Ovid Xrist I 5, 19 sqq , 9, 27 sqq

55 medios P orahasque V a n trum* F (n m', p eras ), camtrum P (om et), atrum Ven 4

56 parge P caos V, chacis P 58 feiugennumque P 59 oportuna VP immica P

facis P 60 quini P 61 purpure P (om et) 63 mpii /?, lmpie n, mpia ego penthoo ft

dnungere n possis [In, posses Oraevms 65 Orestem volgo 67 quit V (d m 2 ) eo iq'° V,

eroique P 68 pu n ica V (n m 2 ) 69 barcilo P bamans P pnenei VP 70 lacunam

et ante et post hune versum sigmftcavi , volgo Flondo auctore , qui e patrus (sic tam Lugd ) formam icnpsit,
post 78 collocatum menibus P e patrio P Ven 4 foris an P qoque V 71 quem-

que VP Ven *, quaeque Toll volgo, cumque Heinsius su§ (sue P) longo VP, suo longo Ven 4 , suo longe

Toll dirirmt Toll volgo 72 monte s V (s m 2 ) flumin a et v rbes V (in mg & urbes)

73 que om P 74 ementen**s V (si eras), ementens P, Ementen (om. Anae) Ven * gaiunne, V

75 mteruallis P Ven * volgo lites limes P 76 creda N t V (n fort m 2 ), cadat P (om omnia), cre-

dat Ven * 78 cara V locis V, locus P Ven *, locos Lugd 79 sa N ctoms V (n m 2 ), sanctones

P, Sanctonos Ven 4 , Sanctonus Lugd buTdegalam P Agmnum om P 83 quinq v iplicem V

Ven 4 , quinquipohcem P, quinquuphcem Pai , quincuphcem Ald volgo 85 actu V, aptum P, artum

Oudendorp 86 affiareque P aure loquele P

EPISTVLAE (XXV) 193

nunc tibi trans Alpes et marmoream Pyrenen

Caesareae Augustae domus (est) , Tyrrhenica propter

Tariaco et ostrifeio super addita Barcmo ponto
oo me iuga Burdigalae, trino me flumina coetu

secemunt turbis popularibus otiaque inter

vitiferi exeicent colles laetumque colonis

uber agii, tum prata virentia, tum nemus umbiis

mobilibus celebiique fiequens ecclesia vico ,
95 totque mea in Novaro sibi proxima piaedia pago

dispositis totum vicibus variata per annum ,

egehdae ut tepeant hiemes rabidosque per aestus
, adspiient tenues fngus subtile Aqmlones

te sine set nullus grata vice piovenit annus
100 ver pluvium sine flore fugit, canis aestifei ardet,

nulla autumnales variat Pomona sapores

effusaque hiemem contristat Aquarius unda

agnoscisne tuam, Ponti dulcissime, culpam 9

nam mihi ceita fides nec conmutabilis umquam
105 Paulini illius veteris leverentia durat

quaeque meoque tuoque fuit concoidia patri

si tendi facilis cuiquam fuit aicus Vlixei

aut praeter dominum vibiabilis ornus Achilli ,

nos quoque tam longo Rhamnusia foedere solvet
no set cui tam maesto seio tristia carmina versu

et non in melioia animus se vota pi - opinquat^

sit procul lste metus certa est fiducia nobis,

si genitor natusque dei pia verba voventum

accipiat, nostio reddi te posse piecatu,
ii5 ne sparsam raptamque domum lacerataque centum

per dominos veteiis Paulini regna fleamus

90 sq Hor Carm I 1, 30 sqq me gelidum nemus secernunt populo 93 Verg Aen VII 262

uber agri 97 Hor Epist I 10, 15 est ubi plus tepeant hiemes 99 Hor Carm I 4, 1 grata vice

100 Verg Georg II 353 cams aestifer 102 Hoi Sat I 1, 36 mversum contnstat Aquanus annum

(ef Geim Arat 285) 107 Odyss XXI 91 sqq 108 II XVI 141 sqq 116 Verg Ecl I 69

87 pirennem V 88 ag v st§ V, anguste P est om. VP, add Vm trenmca V, tyremca P

Ven 4 89 tarracon P (om et ostnfero lae ind ) perabdita (om su) baicina P 90 meiuga VP,

tenuga Ven * volgo burdigala P (om tnno me lae ind ) c§tu V, cetu P Ven * 91 et 92 om P

lac md 93 agri] agitur P 94 celenque P Ven * eclesia V (m mg m 2 xpiane) 95 tota-

que P nobaro V (m\) , novero Ven * volgo 96 dipositi V (m 1 ) , dispositi P Ven *, dispositis Lugd

97 agehte^ V, et gelide P, egehdae Ven * hi e mes V (e m 2 ) 98 eqmlones P (corr m 1 ) 99 sed P

101 sopores V (po ex op m 2 ut videtur) 102 aquarius V (u alt m 2 ) ante v 103 in V unius ver-

sus est spatium, in quo haec leguntw Ausomus Pauhno Ad Pauhnum Ausomus H 103 agnos cls ne

V (cis m 2 ), agnoscesne P Ven * poti YS V (vs m 2 ) 104 commutabihs JI unquam P 105 ue-

teres P Ven * 106 meo P (om que) quaeque meo atque tuo fuerat Ven * volgo 107 cuiquam

facilis II uhxi PH Ven * 108 umbrabihs P Achillei Toll volgo 109 rhamnusiam P,

mens altera II federe VP, federe H 110 sed PU maestero H (a ex corr ), mesto secundo P

tnstia* V 111 ammos P Ven* et cur non (et non iam') meliora animo se vota propinquant

Aceursms fortasse recte 113 uouentum U, uolentum VP volgo 114 pr^catu V (e corr ), praecatu II

115 spansam P 116 dominus U ueteres P Ven *

Avsomvs 25

194 AVSONIl

teque vagum toto quam longa Hispania tractu
inmemorem yeterum peregrinis fidere amicis
accurre , o nostrum decus , o mea maxima cura ,

120 votis ominibusque bonis precibusque vocatus,

adpropera, dum tu iuvenis, dum nostra senectus
servat inexbaustum tibi gratificata vigorem.
ecquando iste meas inpellet nuntius ames?
ecce tuus Paulinus adest iam nmguida linquit

125 oppida Hiberorum, Tarbellica lam tenet arva
Ebromagi iam tecta subit, iam praedia fiatris
vicina ingreditur, iam labitur amne secundo
iamque in conspectu est, iam prora obvertitur amm
ingressusque sui celebrata per ostia portus

130 totum occursantis populi piaevertitur agmen
et sua praeteriens iam iam tua limina pulsat
credimus^ an qui amant ipsi sibi somnia fingunf

(EPIGRAMMATON LIBEE.)

Phoebe potens numeiis, praeses Tritonia bellis, l

tu quoque ab aerio praepes Victoiia lapsu, M

come serenatam duplici diademate frontem,

serta ferens, quae dona togae, quae praemia pugnae

bellandi fandique potens Augustus honorem

bis meret , ut gemmet titulos , qui proelia Musis

119 Verg Georg II 40 Aen I 678 120 Hor Carm IIII 5, 13 votis omwibusque et precibus

vocat 123 Verg Aen VII 437 (VIII 582) nuntms auris 128 Verg Aen VI 3 obvertunt pelago

proras 132 Verg Eel VIII 108 credimus? an qui amant lpsi sibi somma fingunf

117 x spania V (li m 2 ) 118 lmmemorem P 119 adcurre II accurre onbrm V (accurre on

m 2 m ras ) 120 om^nibusque V (l m 2 , m mg m 2 ict auspicns), ommbusque P, homimbusque II

precibusque V (§ m 2 ), praecibusque U 121 appropera P 122 mex austum V (h m 2 ), inexaustum

PH 123 et quando codd , ecquando Ven 4 "ste V (l m 2 ) mpellet V, lmpellet P, lmpleuit H,

lmplebit Brandes (cf Verg Aen XI 896) en erit ut nostras hic nuntms excitet aures (in 124 linquid

U$ 125 oppido § h iberorum V (h m 2 ) terbelhca Vn, fbelhca P, tbelhca /S 126 hebr*o-

magi V (fortasse e eras , r m 2 in ras , m mg m 2 c; ebromagi), hebromagi P volgo fatris V (r m 2 )

127 mreditur II sec*undo V 128 om P cospecutu V (u pr del ) aduertitur n

anm V (a ex a m 2 ), omni {> 129 colebrat P, caelebrata n hostia V Ven 4 , hospita P, hos pi ta £

portur 77, partus n (corr m 2 ) 130 occursantes P praeuertit cunctos ut te amplectatur amicos fin

131 supra eteriens P suam n lam alterum om n 132 a N V (n m 2 ) omia P, oma n

(m 2 soma) Fmit epl'a P uale felix optatissime add (i

I nullum lemma w De Augusto Pulmannus volgo 1 praeses M 2 post praepes eras

numeris M 5 prelia M

EPISTVLAE (XXV) EPIGKAMMATA (I— III) 195

temperat et Geticum modeiatur Apolline Martem

aima inter Chunosque tiuces furtoque nocentes

Sauromatas, quantum cessat de tempore belli,
10 indulget Claiiis tantum inter castia Camenis

vix posuit volucres stridentia tela sagittas:

Musarum ad calamos fertur manus, otia nescit

et commutata meditatur haiundine caimen

sed carmen non molle modis, bella horrida Maitis
15 Odrysn Thiaessaeque viiaginis aima letractat

exulta, Aeacide, celebians vate superbo

rursum Romanusque tibi contmgit Homerus

II COMMENDATIO CODICIS

Est quod mane legas, est et quod vespere laetis 9

seria miscuimus , tempeiie ut placeant ,Bw )

non unus vitae coloi est nec carminis unus

lector habet tempus pagina quaeque suum
hoc mitiata Venus probat, hoc galeata Minerva,

Stoicus has partes, has Epicurus amat.
salva mihi veteium maneat dum legula morum ,

plaudat peimissis sobiia Musa iocis.

III.

Cedere quae lato nescit feia saucia feno 2

armatique uiget tela cruenta viii, M

quam grandis parvo patitur sub vulneie mortem
et solam leti vim probat esse manum '

mnantur casusque novos subitasque luinas

I 7 Verg Aen III 35 13 Verg Ecl VI 8 meditabor harundme musam 14 Verg Aen.

prooem 4 horrentia Martis

III 1 Verg Aen IIII 131 lato venabula ferro

10 mdulge M datns M, dacns kl(m%)v , latns t> 2 (m2 clatiis) cet E, Clarns Scal et Vm (' ex
libris') 13 arundine M 15 odrisn M thresseque M, th r esseque v 2 , thesseque cet , thraessae-
que E

11 totum extat in B f 82", m m tres tantum verius ulhmi, carmini priori admncii, quibus Avantius m
Ven * hunc praeposmt Nostra simul certant uarus epigrammata nugis, Accursius hunc volgo receptum Est 10-
cus in nostns, sunt seria multa libelhs lemma B, De suis poematis Ven * volgo 2 tempore B,
temperie Hartel 5 mirata B, mitrata ego 6 epycurus M amat B, habet v% (inmg agit), agit
cet volgo 8 plaudat B, laudat kl(m l )u, laudet Ml(m?), lndat cet volgo Exphcit B

III nullum lemma a> De fera a Caesare lnterfecta Ven * volgo 1 cedere l (in quo r post c

eras ) Ven 4 , credere cet 3 grandis T, grandes cet volgo patitur paruo M mortes w volgo,

mortem Flondus 6 deest m o> lac partvm vndic , m Ven * legitur quas ferat a celen uulnere dextra

ualens , volgatum quaentur et fallit lumma plaga recens m vetustioribus quibusdam exemplanbus legi refert
Accursius

25*

196 AVSONII

nec contenta ictos letaliter ire per artus
coniungit mortes una sagitta duas

plurima communi pereunt si fulminis ictu,
haec quoque de caelo vulnera missa putes

IIII AD FONTEM DANVVII IVSSV VALENTINIANI AVG

Illyricis regnator aquis, tibi, Nile, secundus , 3

Danuvius laetum profero fonte caput i<°)

salvere Augustos iubeo, natumque patremque,

armifens alui quos ego Pannoniis
5 nuntius Euxino iam nunc volo currere ponto,

ut sciat hoc superum cura secunda Valens,
caede fuga flammis stratos periisse Suebos

nec Rhenum Gallis limitis esse loco
quod si lege maiis refluus mihi cmreiet amnis,
io huc possem victos inde refeire Gothos

V <ITEM>

Danuvius penitis caput occultatus in oris 4

totus sub vestra iam dicione fluo M

qua gehdum fontem mediis effundo Suebis,

imperiis gravidas qua seco Pannonias
et qua dives aquis Scyfhico solvo ostia ponto

omnia sub vestrum flumina mitto iugum
Augusto dabitm sed proxima palma Valenti

inveniet fontes hic quoque, Nile, tuos

VI VALENTINIANO IVNIORI IN SIGNVM MARMOREVM

Nunc te marmoieum pro sumptu fecimus at cum 5

Augustus frater lemeaverit, aureus esto M

IIII 1 Ennod Carm I 5, 27 (de Pado) regnator Ligurum fluviorum maximus llle

V 4 Verg Aen IIII 229 gravidam lmpems

VI Verg Ecl VII 35 sq nuno te marmoreum pro tempore fecimus at tu, si fetura gregem supple-
verit, aureus esto

9 sic co, si Basil

IIII lemma M%, Danubius Augg alloquitur Scal volgo 1 hillms M secundis M

2 danuuius Mkpv 2 , danubius cet 4 armifens Mk el u 2 corr , armiferos cet Laur 81,42 (m quo vv 1 — 4)

6 superum Mk, supens cet 7 fractos T suebos Mk et u 2 corr , sueuos cet 10 posse M

V. Ad fontem Danuuu iussu Valentini Aug Mk, De fonte Danubn (Danuuu p) iussu Valentim (Va-
lentiniani v, Valenti a m v 2 ) Aug (Augusti) %, nullum lemma T, Idem eosdem alloquitur Scal volgo
1 danuuius TMkp, danubius cet pemtus a>, pemtis Par 2 dictione M 3 suebis TM et v 1

(corr ), suevis cet 5 hostio T, ostia M, hostia cet

VI lemma Mk et 6 2 («n quo Valentiano, om lumori) et gg^ (wi quibus Valentmiano imperaton) , In
signum marmoreum Valentmiani fi, Sub Valentini (Valentiam v volgo, Valentimam Par ) lumons signo mai-
moreo cet volgo

EPIGRAMMATA (III— VIIII) 197

VII PICTVKAE SVBDITI VBI LEO VNA SAGITTA A ORATIANO OCCISVS EST.

Quod leo tam tenui patitur sub harundine letum, 6

non viies ferii, sed feiientis agunt (»)

VIII EXHORTATIO AD MODESTIAM

Fama est fictilibus cenasse Agathoclea regem 8

atque abacum Samio saepe oneiasse luto, ( Vm )

feicula gemmatis cum poneret honida vasis

et misceret opes pauperiemque simul
5 quaerenti causam respondit 'rex ego qui sum

Sicaniae, figulo sum genitore satus'
fortunam reverenter habe, quicumque repente

dives ab exili progrediere loco

VHII IN f EVMPINAM ADVLTERAM

Toxica zelotypo dedit uxor moecha manto 10

nec satis ad mortem credidit esse datum. ( Vta )

miscuit argenti letalia pondera vivi,

cogeret ut celerem vis geminata necem
5 dividat haec si quis, faciunt discreta venenum

antidotum sumet, qui sociata bibet
ergo inter sese dum noxia pocula certant.

cessit letalis noxa salutiferae

VIII. Plut apophth reg et lmp s v Agathoeles 1 , ld ixepi tou eoutov £iratveTv «IveTticpSovux; 13
Codex Lindenbrogn 7 (cf Caee Balb. ed Woelffun p 14) Oaecilius Balbus hb IIII de nug Philosophoi
Agathocles rex dicere solitus, auro tanquam flctilibus et flctilibus tanquam auro utendum est [cf Sen Epist
15,6 magnus llle est , qui fictilibus sic utxtur quemadmodum argento nec llle minor est , qui sic argento
utitur quemadmodum flctihbus] longe enim praestantius est monbus splendescere quam rebus cum emm
ln vasis flctihbus caenasset, quaerentibus causam huius dixisse fertur Rex ego cum sim Siciliae, flgulo
sum gemtore satus Fortunam reverenter habe, qmcunque repente Dives ab exih progrediere domo con-
siderans emm humilem ortum suum vasis flctihbus contentus erat Ioann Sarisb Pol. V 17 Sic auro tan-
quam fictihbus, flctihbus quasi auro utatur atqui longe praestantius est moribus splendere quam

rebus, nee rerum unquam specie lllustrabitur, quem suae turpitudinis macula dehonestat Fictilibus coenasse
ferunt Agathoclea regem Atque abacum Samio saepe onerasse luto , Fercula gemmatis cum poneret aurea va-
sis Et misceret opes pauperiemque simul Quaerenti causam respondit Rex ego qui sum Sicihae domo

VIIII Plin N H XXVII 5

VII. lemma MkE et « 2 in mg. m 2 (a Gratiano ante una fc , post una E volgo) , De leone una tantum
sagitta a Gratiano oeeiso cet , nullum lemma p 9

VIU Exbortatio (Exortatio VMv 2 ) ad modestiam VM% praeter v, vn quo est De rege Agathocle modesto,
nullum lemma T 1 agathoclea V (e ex &) caenasse T cod Lmdenbrogu 2 honerasse V

3 fercula] poeula T ornda V, aurea <o I Sansb Pol V, 17 5 quaerenticausam V (ic in ras. m 2 ,

m 1 ut videtur ec) cum sim cod Lmd 6 sicamae V (ic m 2 m ras ), sicihae cod Lind I Sansb

l c v 7 sq in p s (adscnptum contra nimis elatos) loco] domo cod Lmd 1 Sarisb l e

VIII lemma in V (Eunapiam Scal , Ennpulam i e Euryp>lam Peiper, an Eunpinam * cf Schneidew
ad Diog 111 39 , veneflcam Hartel) De uxore quae dedit manto toxica (toxica manto g) gg 2 (t, De

moeoha qui dedit uenenum uxori 6 2 , De uxore quae uoluit uirum ueneno necare #, nullum lemma TMp$
1 zelotipo VT, celotipo M (zel- m 2 ) moeccha T, casta p s 2 morte V (corr m 2 ) 6 sumit T,

snmet M bibit T 8 la^tahs V, mortahs I noxia Mp 3

198 AVSONII

protinus et vacuos alvi petiere recessus,
10 lubrica deiectis qua via nota cibis

quam pia cuia deum 1 piodest ciudelior uxor
et, cum fata volunt, bina venena iuvant

X IN EOHO PICTAM

Vane, quid affectas faciem mihi ponere, pictor, n

ignotamque ocuhs sollicitaie deam? (*»)

aens et hnguae sum filia, matei inanis

indicii, vocem quae sine mente gero
5 extremos pereunte modos a fine reducens

ludificata sequor verba aliena meis
auribus in vestris habito penetrabilis echo

et si vis similem pingeie, pinge sonum

XI IN SIMVLACRVM OCCASIONIS ET PAENITENTIAE

Cuius opus^ Phidiae, qui signum Pallados, eius, 12

quique Iovem fecit, teitia palma ego sum M

sum dea quae lara et paucis Occasio nota

Quid lotulae insistis'? Staie loco nequeo
5 Quid talaiia habes*? Volucris sum Mercurius quae

fortunare solet , tardo ego , cum volui
Crine tegis faciem'? Cognosci nolo Sed heus tu

occipiti calvo es? Ne tenear fugiens
Quae tibi iuncta comes^ Dicat tibi Dic rogo quae sis
1 Sum dea , cui nomen nec Cicero ipse dedit

sum dea, quae facti non factique exigo poenas ,

nempe ut paeniteat sic Metanoea vocor
Tu modo dic , quid agat tecum Quandoque volavi ,

haec manet hanc retinent quos ego praeteni

XI Anth Pal XVI 275 (IlocjeiQiTCTtou ei? a.-jaX[i.a tou Katpou)

T15 Ttoftev 6 TcXdcsTrjc;, St-/Cuc6vios Ouvotia §tj ti?,

A6aiiTTto« Su Be tis , Kaipos o TcavBaitdTiop
Titcts 6' Itc' d<cpa fMprpcac;, 'Ael Tpo^ato Tt Se Tapsou?

Tcoaalv e^eis Stcpuei"<; , iTCTaci' UTtrjvltuoc;
Xetpt Be BecjtTep^ tJ cpepetc; ijupov , 'AvSpcScot oetYfia ,

&i a/.]x'"i Ttdarjc; diJuTepoc; TeXeftco
H 64 xoiitj ti ott' o<kv , 'YTtavTidaavTt Xafieaftat

Nrj Ata, TaijoTciftev 5' eU Tt cpaXaxpd TteXet ,
T6v ydp drcac; TCTrivoTat TcapaftpelavTd f»e rcoaatv

o5ti« 18-' ttieipcuv BpdijeTai lloTct&ev
Touve/ 5 ■zsjyixrii ce StercXaaev , Etvexev upltov,

|etve xat Iv icpo96pots &rjjce BtSasxaXtTjv

9 ahi T recessus V (r ex s m 2 )

X In eclio pictam Mk et t> 2 (m rng m~), In pictorem qui uolebat pingere deam eccho y, nullum lemma T,
In pictorem deae Ecchus Ven *, Echo ad pictorem Bernensis 211 f 155' Scal volgo 4 rudicii T
7 eccho T 8 et si T (vn quo et simjlem) %, si quam M Bern et k (in mg i et si) , quam (m mg et)
si b~, at si Ven *, tu si Hartel

XI In simulacrum occasioms et pemtentiae Mkl~p~, De simulacro occasioms et pemtentiae %, nullum
lemma T 3 tu p 3 Is v m 1 al su) 5 quod MT, quid eet , quo Baehrens 6 fortuna co, fortunate E,
fortunaie Ven 3 tardo T Par , trado cet 11 et non facti <a, non factique E paenas T 12 me-
thomonea T 13 quandoque T et X (que s v m~), quando Mkmpuv 2 , nam quando Iv, si quando E volgo

EPIGRAMMATA (VIIII— XIIII) 199

tu quoque dum logitas dum peicontando moraiis,
elapsam dices me tibi de manibus

XII AD GALLAM

Dicebam tibi, Galla, senescimus effugit aetas 13

uteie vere tuo casta puella anus est (o>)

sprevisti obiepsit non intellecta senectus

nec levocare potes qui periere dies
nunc piget et queieris, quod non aut ista voluntas

tunc fmt aut non est nunc ea foima tibi
da tamen amplexus obhtaque gaudia iunge,

da fruar etsi non quod volo, quod volui

XIII DE LEPORE CAPTO A CANE MARINO

Tiinacrii quondam currentem in litoiis oia u

ante canes leporem caeruleus lapuit (01)

at lepus 'in me omnis teirae pelagique lapina est
forsitan et caeli, si canis astra tenet'

XIIII <IN PERGAMVM)

Tam segnjs scriptor quam lentus Pergame cuisor 15

fugisti et piimo captus es m stadio (w)

eigo notas sciipto tolerasti Pergame voltu
et quas neglexit dexteia frons patitur

XII Anth Pal V 21 'Poucpivou

OuA iktfOV, IIpoSlXYl, ' -fT]pdcUO[Jt£V', OU TtpoecpcUVOUV

' ijlouctv ■zayiwz al StaXuatcptXot ',
vuv pux(8e? %ol %o\% jroX.iT) aoX arotja paxcoSes,

%a\ OTopta Tac. TtpoTepa? ou*eY fyov ydpiTac
cf 12 (Toucp(vou), 3 sq , Mait IIII 38, Ennod Carm II 97, 4 2 Appul apol 9 (403, 5) tuum ver

3 Iuv VIIII 129 obrepit non mtellecta senectus 5 sq Ter Hec II, 17 sq (74 sq ) cur non aut istaec

mihi aetas et forma est aut tibi haee sententia

XIII Anth Pal VIIII 18 repu-avtxou Kataapo?

E/C xuvos eiAe xucov u.e t£ to ?lvov, eic i\j.z 0rjpe<;

uypot m\ 7te£ot ftuftov eyouatv Iva
aiftepa Aotirov lyotTe, Xayoi, (JaTov dXXd cpo£Sout».ai,
oupavl %a\ au cp£peis dcropdevTa <ciiva
ef 17 (tou auTou), 3 sq auTt-xa fdp puv etvdXtoc; fjdp4>a« Ttve6fj.aT0j tupcpdvtaev

15 percontando ti 2 , percuntando Mmup 3 , percunctando cet 16 dices om p s , disces Heinsms

XII Ad Gallam puellam wm senescentem % volgo, In Gallam fc, Ad Gallam o 2 , Ad Gallam anum gg^,
nullum lemma TMpS 1 pos t senescimus add ambo j>3 2 rene a>, vere Ald 3 oppressit fj.
[in mg obrepsit) b%gg2 5 uoluptas Tp% 6 tum Mhp%^ggi f tunc cet

XIII lemma %, nullum lemma TM 1 httons TM 2 an canes M, an« canes i> 2 3 an
lepus lmae T 4 forsitan T (n ea; m) coeh T

XIIII Carmma XllII et XV coniuncta in o> disiunxit Scal De Pergamo scriptore (seruo add mu)

fugitiuo qui captus fuerat (eiat ■uu 2 ) x volgo , nullum lemma TM 3 notas om T uultu T/

4 quam T

200 AVSONII

XV <ITEM>.

Pergame non recte poenitus fronte subisti 16

supplicium, lentae quod merueie manus. («>)

at tu, qui dominus, peccantia membra coherce
iniustum falsos excruciare reos
5 aut inscnbe istam, quae non volt scribere, dextiam,
aut profugos ferii pondere necte pedes

XVI

Canus rogabat Laidis noctem Myron 17

tulit lepulsam protinus («>)

causamque sensit et caput fuligine

fucavit4tra candidum
5 idemque voltu, crine non idem Myron

orabat oratum piius
sed llla foimam cum capillo comparans

similemque, non ipsum rata,
fortasse et lpsum, sed volens ludo frui,
10 sic est adoita callidum

'inepte quid me quod recusavi iogas s>

patii negavi iam tuo'

XVII AD VXOREM

Laidas et Glyceras, lascivae nomina famae, 18

coniunx m nostro carmine cum legeret, M

ludeie me dixit falsoque in amore iocan
tanta illi nostia est de piobitate fides

XVIII AD EANDEM

Vxor vivamus ut viximus et teneamus 19

nomina , quae piimo sumpsimus in thalamo (»)

nec feiat ulla dies, ut commutemur in aevo ,
quin tibi sim iuvenis tuque puella mihi

XVI Ael Spart vit Hadr 20, 8 lam hoc patri tuo negavi

XV In eundem Pergamum Scal volgo 1 penrtus TM, punitus cet , poenitus Baehrens 3 men-
bra M coherces T 4 excrueiare TME et v* (m quo ex m ras m 2 ), est ciuciare eet 5 non
om T uult T%

XVI De Myrone qui Laidis (Thaidis p 2 ) noctem rogauerat /, Seni M, In Mironem canum poscentem
noctem Laydis seni 6 2 , nullum lemma T, De Myrone et Laide Scal volgo 1 CIAnus T (I mimo, C
add m 2 ) laydis T miron M 3 sensit T (s alt m 2 ex t) fulhgine T 5 uultu T# miron M

XVII Ad uxorem 6 2 , De nxoris opinione v, De opimone quam de lllo habebat (habueiat t> 2 ) eius uxor
mpuv*, nullum lemma TM Laur 81, 42, De se et uxore Scal volgo 1 Thaidas Hemsms [cf Mart XI III
187, 2) ghceras TM uxor T, comunx cet Laur 81, 42

XVIII Ad uxorem MpSggfy, A.& eandeni 5 2 , Ad uxorem suam quod debeat uiuere et oblectan %, nul-
lum lemma T, Ad uxorem suam Scal volgo 1 ut T, quod ce« volgo, ceu Bemsius 3 commutetur T,

mur

commutentur Mb 2 gg?, commutent jx, commutemur pZ%E

EPIGEAMMATA (XV— XX) 201

Nestore sim quamvis piovectior aemulaque annis

vincas Cumanam tu quoque Deiphoben,
nos ignoremus quid sit matura senectus

scire aevi meritum, non numeraie decet

XVIIII IN ANVM EBRIOSAM

Qui primus, Meroe, nomen tibi condidit, ille 20

Thesidae nomen condidit Hippolyto M

nam divinare est nomen componere, quod sit

foitunae et morum vel necis indicium
Piotesilae, tibi nomen sic fata dederunt,

victima quod Troiae prima futurus eras
Idmona quod vatem, medicum quod Iapyga dicunt,

discendas artes nomina praeveniunt
et tu sic, Meroe, non quod sis atra coloie,

ut quae Niliaca nascitur in Meroe,
infusum sed quod vinum non diluis undis,

potare immixtum sueta meiumque meium

XX EX GRAECO.

Me lapidem quondam Persae advexere, tropaeum 21

ut fierem bello nunc ego sum Nemesis H

ac sicut Giaecis victoribus asto tropaeum,
punio sic Persas vanilocos nemesis

XVIIII 1 Appul Met I 7 ad quandani cauponam Meroen 7 Verg Aen XII 391 Phoeho ante ahos

dilectus Iapyx Iasides

XX Anth Pal XVI 263 aoYjXov eis Nejj.ectv

Ilpiv f>£ Xt&ov Ilepaai 6eop' qYayov, ocppa Tporcaiov

OT^aovTat NUa? ei[/t oe vuv Nepteat.;

a(Acpoxlpot? 8' faT-rj^a, xal 'EXX-fjveaat TpoTtatov

vfotai /at Ilepoai; tou iroXlptov) vefjeais

5 annos TMpSl^, annis cet 6 deyphohen T (y ex 1), deiphehen itfp 3 8 meritum] mcertum

ed Toll volgo

XVIIII lemma in M In Meroen (Meroem) anum ebnosam # volgo nullum lemma T 1 cui

M 2 hyppohto T, hypolito M 3 ram T componere] cui ponere Barth 4 et om

Scal volgo vel] et T 5 prothesilae T facta M 7 medicum T (u ex a) i&pyga

m«, lapiga cet , Iapida Ven * volgo 11 mondilius T (in mg m 2 pu non diluis) 12 mmixtum vl,

lnmistnm i> 2

XX Ex Greco M, Ex (De u 2 ) greco traductum de statua Nemesis %, nullum lemma T, Nemesis e
Graeco Scal volyo 1 trophaeum o> 2 et 4 nemensis M 3 ac] at E volgo tropeum M,

trophaeum cet. 4 uaniloquos T/

Avsonivs 26

202 AVSONII

XXI. EX GRAECO

Qui laqueum collo nectebat, reppeiit aurum 23

thesauiique loco deposuit laqueum (o>)

at qui condiderat, postquam non repperit aurum,
aptavit collo quem reperit laqueum

XXII DE THRASYBVLO LACEDAEMONIO

Excipis adverso quod pectoie volnera septem, 24

arma super veheris quod, Thrasybule, tua, [«>)

non dolor hic patris, Pitanae sed gloria maior

rarum tam pulchro funere posse frui
quem postquam maesto socii posuere feretro,

talia magnanimus edidit orsa pater
'flete alios natus lacrimis non indiget ullis,

et meus et talis et Lacedaemonius '

XXHI EX GRAECO

Mater Lacaena clipeo obarmans filium 25

'cum hoc', inquit, 'aut in hoc redi' (<»)

XXIIII IN DIVITEM DEGENEREM

Quidam superbus opibus et fastu tumens 26

tantumque verbis nobilis (<»)

spernit vigentis clara saecli nomvna,
antiqua captans stemmata,

XXI Anth Pal VIIII 44 IIXaTtuvos tou \x.zf£kou

Xpuoov dvrjp eupcbv IXtTte $p6yo*i auTap 6 ypuaov
8v Xiitev ouy_ eupcbv r)<\>ev 8v eupe Pp<^X 0V
ef 45 (Et<xtuXXiou <J>Xdiacou)

XXII Anth Pal , VII 229 (Atoaxouptoou)

Tc/ IltTava 0paau{3ouAo« eV daittSo; •ijXu&ev dtTtvou;,
^TtTa Ttpo; 'Apfeitov TpaiifjtaTa oe?otjx£vo?,

oeiocvu? dvTia 7tavTa tov aJjjtaToevTa V 6 TtplafSu?
TtatS' iitl Ttup/tatJ|V T6vvty_os eute Tt&eis

' SetXot ocXat£a&coaav iyia hi ai, tIxvov, aBa^pu?
ftdiiw, tov xat i\xbt %oX AaxeoaifAoviov'
cf Plut Apophth Lac var 48

XXIII Plut Apophth Lacaen mcert 15

XXI De eo qui thesaurum reppent cum se laqueo uellet suspendere V, Ex Greco MpZgglfi, Ex Greco
traductum de casu quodam %, Qm se uolebat suspendeie reppent aurum o 2 , nullum lemma T, Biccaid 907
f 183 r 1 et 3 repent T 4 reppent Vg 2 (p pr eraso) Mp^, repperit Biccard

XXII De Trasibullo Lacedaemomo et Pitano pre v, De Thrasybulo Lacedaemomo qui fortissime dimi-
cans occubuerat (occubuit E) det cet , nullum lemma TM, De Thrasyoulo Lacedaemomo Scal 1 uul-
nera T% 2 superuehens M thiasibule M, trasibulle T 3 hic om T pitai M, pitam cet ,
pitanae Vg 4 pulcro T 5 moesto T 8 et talis T

XXIII Ex Greco M, Ex Greco traductum de quadam matre magnamma (traductum et quadam om v)
X, nullum lemma T, De Lacaena matre Scal volgo 1 lacaeno w, Lacaena Par

XXIIII In degenerem diuitem mecho gemtum M, In diuitem degenerem gemtum moecho (moecho
gen E\ %E, nullum lemma T, In divitem quendam Scal volgo 1 statu T 3 uigentis Iv, ngentis

cet 4 scemata M

EPIGRAMMATA (XXI— XXVIII) 203

5 Maitem Remumque et conditoiem Romulum
piivos paientes nuncupans
hos ille Serum veste contexi iubet,

hos caelat argento giavi,
ceiis murens ianuarum limina
10 et atriorum pegmata

ciedo quod illi nec pater ceitus fuit
et mater est vere lupa

XXV VERSVS IN VESTE CONTEXTI

Laudet Achaemenias orientis glona telas, 37

molle aurum pallis, Giaecia, texe tuis, M

non minus Ausoniam celebiet dum fama Sabinam,
parcentem magnis sumptibus, arte paiem.

XXVI ITEM

Sive probas Tyrio textam subtemine vestem , 36

seu placet inscnpti commoditas tituli, M

ipsius hoc dominae concinnat utrumque venustas
has geminas artes una Sabina coht

XXVII ITEM

Licia qui texunt et carmina, carmina Musis, 38

licia contiibuunt, casta Mineiva, tibi H

ast ego rem sociam non dissociabo Sabina,
versibus mscripsi quae mea texta meis

XXVIII ANTISTHENIS CYNICI IMAGINI SVBDITI

Inventoi piimus cynices ego 'quae ratio istaee' 27

Alcides multo dicitui esse prior'. (<")

Alcida quondam fueiam doctoie secundus

nunc ego sum cymces primus et ille deus

XXV— XXVII cf Anth Lat 703—705

XXVI 1 Tibull IIII 1, 121 fulgentem Tyno subtemme vestem (Verg Aen III 483), A L 705, 1

tegi
5 remusque T 6 priuos T, primos cet volgo 7 contexit T 8 coelat T 9 cerisim urens T

XXV Versus ln ueste contexti (contesti M) M% , De Sabma textriee Vg , nullum lemma T, De
eadem Sabma Lugd volgo 1 achamemas T 3 auxomam M 4 parentem T

XXVI Item M, Versus de Sabina textnee et carmina faciente %, nullum lemma T, De Sabma uxore
Graevius volgo 1 subtegmme 10 3 contmuat M

XXVII Item M (corr Idem), De eadem Sabina % volgo, nullum lemma T

XXVIII lemma M/, nullum T, Diogems cynici lmagim subditi Ven *, Autisthenes Oynicus philoso-
phus Scal volgo 1 cimces TM 4 cymces T (y ex i), cinices M

26*

204 AVSONII

XXVIIII (ITEM)

Discipulus melior nulli meliorve magistei 28

3i? apsTTJv auvip7j xat xovuajv aocptvjv (<»)

dicere me verum novit qui novit utrumque
xat &sov 'AAxsiotjv xat xova Aioysv7jv

XXX MIXOBARBARON LIBERI PATRIS SIGNO MARMOREO IN VILLA
NOSTRA OMNIVM DEORVM ARGVMENTA HABENTI

Ogygia me Bacchum vocat 30

Osirin Aegyptos putat (<«)

mystae Phanacem nominant
Dionyson Indi existimant,
5 Romana sacra Libeium,
Arabica gens Adoneum,
Lucaniacus Pantheum

XXXI (ITEM)

AtyoTTTOD fjiv 'Ootpt? syto , [aootcov 8s <I>avax7]s, 29

Baxj^o? £vt Cwolaiv ; |vt tpOttxsvotoiv 'AScovso? , (<»)

icopoYSVYj? , Stxipu)?, TtTavoAsTVj? , Atovooo?

XXXII IN CORYDONEM MARMOREVM

At£ )(t'(xapo? itvjpTj irottxyjv papSoo^o? IXaiYj 31

st? Xt&o? ix TtavTwv Xito? sycu KopoSwv (<°)

XXXIII IN SIMVLACRVM SAPPHONIS

Lesbia Pieriis Sappho soror addita Musis 32

„ sT(a' ivdtTYj Xoptxcov , 'AovfScov Ssxixtyj (*>)

XXXIII Anth Pal VIIII 50b (II) (fcrovos)

'Evvea zai Motiaas cpaolv xwe? ti>« 6X1^(000)4
•/jvtSe xat Saitijxb AeafJoftev /) Bexan)

XXVIIII Coniunctum cum antecedenti m (in M D Ittt tiocts discipulus mmio picta), semnctum et m-
scriptum De eodem Ald , Idem Scal volgo 1 nulh mehor mehoiue T 3 nouit uerum E volgo

XXX lemma T(m 2 )Mmuv 2 E (Mixobarbarum T, Mixobarbarom v 2 , Mihobarbum E, Myhobarbum Vg , M>o-
barbum Turnebus volgo habentis T volgo) , Nomina Liberi patris apud diuersas nationes v 1 ogigie TM,
ogygie %, Ogygia Lugd bacum M uocant TM 2 osirma Tmuv 2 , osynm Ml, osirim vE, Osmn Ven *
aegyptios T, egiptos M, aegyptos %, Aegyptus Ven * volgo putant M 3 myste T (y m 2 ex 1) , Mysi <? I
Vosnus volgo Phanacen Lugd volgo nommant] uocant T 4 diomsion T, diomson M 6 gens
om M Aedoneum Lugd lcf Plaut Men I 2, 35 (144), Catull 29, S) 7 luchamacus T m
M carmen columms duabus scnptum est ita, ut m altera vv 1, 3, 5, 7, m altera 2, 4, 6 legantur

XXXI De Baccho T (ubi hoc carmen in f 4 V ult adscnptum est m 2 ) , Libero patri pp 2 vv 2 E volgo,
nullum lemma Mmu, Qraeca om Imuv 1 Ai-jUmiwj <o, AifUTnrou Ven * jjiev om T (aocujv
Ven 2 volgo cpavaxYjV TMv 2 E 2 tpjhjiivoi? 'Ai6o)V£U« Ald. volgo 3 Aiovuaaoj Lugd volgo

XXXII lemma 1» pp^vv 2 E (m M adscnptum m saec XVI, Oondonem omnes) , nullum lemma cet ,
carmen om Tlmuv 1 skaii] om v 2 , IXXyjv p 2 (m 2 doXX^js) 2 a/jtoo Mv 2 E, oEXutos p, dJXvjftos p 2
(m 2 <xXr)fti)z) , aiiTO? Ald , XtTO? Par

XXXIII In simulacrum Sapphus (Sapphionis M, Saphois v 2 ) Mpp 2 vv 2 E volgo, nullum lemma Tmu, Oraeca
om muv. 1 sapho T 2 embnaih M, e£ uivTOt T, st uivTr) E, eiu.' e v aTT) p, eiu.' evdrn pV
M>NlA(ON M, 6ovt8o>v pp 2

EPIGRAMMATA (XXVIIII— XXXVI) 205

XXXIIII DEAE VENERI

Orta salo, suscepta salo, patre edita Caelo, 33

Aeneadum genetnx, Hc habito alnaa Venus (<°)

XXXV AD LIBELLVM SVVM

Si tineas caiiemque pati te, chaita, necesse est, 34

incipe veisiculis ante peiiie meis (vp<»)

'malo', inquis, 'tineis' sapis, aerumnose hbelle,

perfungi mavis quod leviore malo
5 ast ego damnosae nolo otia peidere Musae,

iactuiam somni quae parit atque olei
'utilius dormire fuit quam perdere somnum

atque oleum' bene ais causa sed ista mihi est
lrascoi Proculo , cuius facundia tanta est ,
io quantus honos scripsit plurima quae cohibet

hunc studeo ulcisci et prompta est ultio vati.

qui sua non edit carmina , nostra legat
huius in arbitrio est, seu te iuvenescere cedro

seu iubeat duiis vermibus esse cibum
15 huic ego, quod nobis superest ignobilis oti,

deputo, sive legat quae dabo sive tegat

XXXVI

Hanc volo quae non volt, illam quae volt ego nolo 39

vmceie volt animos, non satiare Venus. (<»)

XXXIIII 2 Lucr I 1 Aeneadum genetnx

XXXV 15 Verg Qeoig IIII 564 lgnobihs oti

XXXVI Anth Pal' XII 200 (2t P g(t(ovo«)

Mtoff) oo<3Ttep[X7)Trra ytXvjfj.a-ca xat (xa^i|Xt68eis
(pajva? xat a&evapf,v i/. X £ P°4 aVn&eaiv

*at [xtjv xat t6v ot eoriv Iv oVptalaiv e69o fteXovTa
xai Ttape^oVTa yiiip 06 Ttavu 8-?) Tt SeXoj

dXXa tov ex to6ttov apnpotv pteaov, otov Ixetvov
tov xat \t/r) irape^etv ei86ra xotl Tzapiyeil
cf V 42 (Toutptvou) Mart I 57 (V 83) 1 Mart VIIII 32, 1 Hanc volo

XXXIIII lemrna m pv, Deae Venens muv% volgo, Inscriptio temph Venens o 2 , Epytaphyum Venens p 3 ,
nullum lemma TME 1 oita M (m mg m l nata) solo T patre 11116 M (que m 2 ) 2 genetrix

b 2 l, gemtrrx eet

XXXV It epigrammata Ausonn de diuersis rebus V, Eiusdem TrpocoTOisia m chartam P, Ad hbellum
suum quod potius ueht tinias (tinea mu, tineam E) uel cariem muv 2 E, Ad hbellum an tineas an cariem maht
v, nullum lemma TM, Ad hbellum suum de Proculo Scal volgo 1 tinias TM charta V (harta m 2 m
ras , h del m?), carta (om te) P, chana T, caria M neeesse V (n m 2 ) 3 mallo VP tmns TM
erumpnose M, erunnose T 4 quod V, g? T, qui cet volgo 5 Adst V (d del m 2 ) dampnose P
uolo T 7 pdere V 8 adque V (t m 2 ) bene ais VP, uerum <o mihi est V (m 2 m loco eva-
nido) 9 lrascor proculo VP, agat lrascor co (Pacato latere in agat comecit Toll) cumsfacundiatantaest
V (m 2 in ras ambitus mmoris) 10 honor T quecohibet V (m 2 in loco evanido , ue in ras ) choibet P
1 1 hunc V, hinc cet studio T et prota 4 V ( et q add m 2 ) pronta M et lam prompta
Peiper est haec ultio E volgo 13 te om T cedro VP%, cedros M, cedros T 14 mueat P
1 5 ego T (s v ) superest] superet P, prodest T otn V (1 alt add m 2 ) , ocn P, oci o> Explicit

7tp040TOlOta P

XXXVI De puella quam amabat (ametu) 01, Qualem ueht amicam Vm tolgo 1 uolt M, uult cet
quia Mvv* et l (mtj uolt Mv 2 , uult cet 2 uolt M et v% (0 ex u), uult cet sociare M

206 AVSONH

oblatas sperno illecebras, detiecto negatas

nec satiare animum nec cruciare volo
5 nec bis cincta Diana placet nec nuda Cytheie

illa voluptatis nil habet, haec nimium
callida sed mediae Veneris mihi venditet aitem

femina , quae iungat quod volo nolo vocant

XXXVII DE DVOBVS FRATRIBVS

Xp7jaToc 'AxtvSovoc auToaSsAcpsot, oiVrpa 8s Tsxva , 40

moribus ambo malis nomina falsa gerunt M

ou8' outoc 5(p7)OTOc y ou8' outoc axtvSovoc laTiv
una potest ambos litteia corrigere
5 at xsv Xp^aToc syrQ Tcap' aSsAcpou 'AvtvSuvou aXcpa,
xivSuvoc hic fiet, fiater a^pvjaToc eiit

XXXVIII (ITEM)

Germani fratres sunt Chrestos, Acindynos alter 41

falsum nomen utiique, sed ut verum sit utiique, M

alpha suum Chresto det Acindynos, ipse sine alpha
permaneat verum nomen uteique geret

XXXVIIII QVODDAM QVASI AENIGMA DE TRIBVS INCESTIS

'Tris uno in lecto stuprum duo perpetiuntur 119

et duo committunt quattuor esse reor' (<°)

falleris extremis da singula crimina et illum
bis numeia medium, qui facit et patitur

4 Mart I 57, 4 nec volo quod cruciat nec volo quod satiat 7 lbid 3 lllud quod medium est

XXXVIIII Anth Pal XI 225 (IxpdTwioi)

'H vXiii) Ttdaytrizaz iy&i 86o xai 86o Sp&VTas,

o8e au Soxsts Tuavxas Tsaaapa? eiai 8s Tpet«
tjv 8s Tco&ift, tcc&c touto , tov sv (j.saaq> Sk dptft(j.st,
xotvd Tcpos d|j.cpoTlpoo? spya saXeuojjevov
1 sq Anth Pal XII 210 (ETpaTtnvo?), 1 sq

3 detracto mu 4 sociare T 5 cmta M cithere M 7 calida M uendicet TE,

uendit et cet 8 foemina T cui mngar Oraevms volgo uolcant T (1 del ), uocant Mmuv 2 ,

uocans Iv, vocet Ven * volgo

XXXVII Epigramma de duobus fratiibus v, De duobus fratnbus E (add. quorum unus (lacuna) [g
v 2 ] alter (laeuna) uocabatur muv 2 ), nullum lemma TM, De Chresto et Acindyno fratnbus Scal volgo 1 et 5
^p-qaTo? T, Xp^aTO? Lugd duTaSeXcpeoi T, ayAXeacpeot M, duTaSeXcpeot p 2 E, AynaAeA$eoi v 2 , auToi
d8sXcpeot Lugd , siaiv dSeXcpeoi Scal volgo, auToa8eXcpeoi Peiper 3 y' °dd T, om cet 4 Jictera M
5 iyj) T, eAxhc Mv 2 , eayjqa p 2 Tcep dSeXcpeov dxivSuvov dXcpa T, TtAPAKiNAyMONON (-rcapaotuvStvov p 2 ,
Ttapau.tv86vov E) aX*a Mv 2 p 2 E, Tcap' dxtvSuvou aXcpa a8eXcpou Par IXifj xai 'Aa(v8ovos d>cp' drcoXlaaij)
Ald volgo, iy-Q Ttap' dSeXcpou 'Axtv86vou dXcpa ego

XXXVIII De Chresto (c h resto T) et Acmdmo (Acidino T) qmbus male fuerat (fuerat male T) nomen
lmpositum T (m 2 ) muv 2 E , De fratribus quibus male lmpositum erat nomen v , nullum lemma M, De nsdem
Lugd volgo, pnus distiehon ab Ausomo dbiudicavit Seal 1 crestos T accindmus T, acmdinos M
2 uterque sed T 3 crestos T accindmos T, acmdinos Jtf

XXXVIIII. Jemma in %, Locus de tnbus fi , Iocositas de tribus m uno dormientibus gg 2 , nullum
lemma^TMb 2 , De tribus mcestis Lugd volgo 1 tres E volgo 2 quatuor T 3 carmina T

lllum T (u ex a) 4 numeres Par volgo

EPIGRAMMATA (XXXVI— XXXXIII) 207

XXXX DE PHILOMVSO GRAMMATICO

Emptis quod libris tibi bybliotheca referta est, 44

doctum et grammaticum te, Philomuse, putas (Vo>)

boc geneie et choidas et plectia et barbita conde
omnia meicatus cias citharoedus eiis

XXXXI IN STATVAM RVFI

Rhetoris haec Rufi statua est nil verius lpsa est 45

ipsa adeo lingnam non habet et cerebium (Vu>)

et liget et surda est et non videt haec sibi constant
unum dissimile est mollior ille fuit

XXXXII IN RVFI IMAGINEM

Elmguem quis te dicentis imagine pinxit? 46

dic mihi, Rufe taces? nil tibi tam simile est (Vu>)

XXXXIH IDEM

Haec Rufi tabula est nil verius lpse ubi Rufus? 47

'm cathedia' quid agit? 'hoc quod et in tabula' (Vo>)

XXXX Luc adv md 1 o'tet pev fap £v itatSeia m\ auTO? elvat Tt? So^etv onouS^ ouvtovoujjevos toi
•naXXtGTa tSv ptpXtrov , cf 19 4 Mart III 4, 8 cum citharoedus ent

XXXXI Anth Pal XI 143 (Aou-uXXiou), v 6 'Poucpo? 6 Ypa[A(JiaTOt<k
XXXXII Anth Pal XVI 318 (tSfovjXov) Eis eU6w pVjTopo? acpuou?
Tis ese tov ou XaXeovTa Tuirtp p^Tfjpo? iypafye ,
aiYa?, 06 XaXeet?, ouoev ofxotorepov
cf XI 151 (a'oY i Xov)

XXXXIII Mait XI 102, 4 quam silet rn cera vultus et m tatrala

XXXX lemma m V, Ad Philomusum mdoctum v, Ad Philomusum qui arbitrabatur se doctum cum
mhil sraret muv^E, In philomusum grammaticum librosum &2, nullum lemma TM, Ad Philomusum grammati-
cum Scal volgo 1 bl bhotheca V, bibhoteca o> 2 phylomuse T 3 cordas VM codis V

(is atr nigmore, fortasse m ras ), cade T, condes Peiper 4 hoc die mercator % (t>2 in mg m.2 et iu omma

mercatus, fi in mg al hoc die) cit h aroedus V (h m?), cytharoedus T, citharedus M

XXXXI In statuam eiusdem rhet V, In statuam (Rufi add ftg volgo) rhetons semiuin et ehnguis (rhe-
torzs post ehnguis mu) M^gg^, nullum lemma T m T bis scnptum carmen f V et 11' (alt rec =

2*2) 1 RRhetons TT2 ( m T h s v m 2 ), rectons M ruffl TT* statu*a V (t m 2 ) lpse T,

ipse MWEgl et u 2 ( e ex a) est om E 2 lpsa pvWg, ipse cet 3 ndet T 2 » (nget corr )

est T (s v m 2 ) hec sibi constant FT 2 , omma Rufi (Ruffi T) cet volgo

XXXXII Idem V, De Ruffo picto v, In picturam m qua erat depicta ymago ruffl muv%, In Rufi lma-
ginem & 2 , nullum lemma TM, In tabula (-lam Par volgo) ubi erat picta imago Rufi (Ruffi E) rhetons E
volgo 2 ruffe T

XXXXIII Idem V, conmnctum cum antecedenti a>, Ad eandem tabulam Ven *, De eadem tabula Par
volgo 1 ruffi T nenus M ruffus T

208 AVSONII

XXXXUII DE RVFO EHETORE

Reminisco Rufus dixit in versu suo 48

cor ergo veisus , immo Rufus non habet (*'">)

XXXXV. (ITEM)

Qui reminisco putat se dicere posse Latine , 49

hic ubi co scnptum est, faceret cor, si cor haberet (">)

XXXXVI <ITEM)

Rufus vocatus rhetor olim ad nuptias, 50

celebii ut fit m convivio , («•)

giammaticae ut artis se peritum ostenderet,
haec vota dixit nuptiis

'et masculim et femmini gignite
geneiisque neutn filios'

XXXXVII. IN RVFI IMAGINEM

'Ore pulchro et ore muto scire vis quae sirn' 1 ? volo 51

'imago Rufi lhetoris Pictavici' (^)

diceiet set ipse vellem lhetor hoc mi 'non potest'
cur^ 'ipse rhetor est imago imagmis'

XXXXVI Anth Pal VIIII 489 (IlaXXaoa') •

rpa[A[/.attxoO ftuYaTVjp fT£*ev cptXtkrjTt pvysiaa
TtaiBiov dpaevntdv, &T]Xuit6v, ouSeTepov
XXXXVII Anth Pal XI 145 (oo7)Xov)

Efocibv 1] 2I?3tou p.eXeT<jt, SeisTOc §e cuoTtcj
eiVtuv <jv jWjTtup, 6 hi pTjTrop eJrdvo? ei/ccuv
cf XI 151 (eiSeSTCOTOv)

'PfjTopo? a6' eUt&v 6 oe prjTtop pfytopo? eiui&v
-/at ra&s , ou XaXeet ou§ev 6u-ot6Tepov

XXXXIIII De Rufo retore V, De Ruffo qui dixerat reminisoo quod non est latinum %, De eodem
Ruffo E volgo, In Rufum lgnarum grammatice 6 2 , nullum lemma TM 1 ruffus T 2 ergo 1$ uer-

sus T lmo M ruffus T

XXXXV De his qm dicunt rennmsco (quod add v 2 ) non est latinum muv%E, De Ruffo qm dixerat
remimsco v, nullum lemma TMp^/xb^ 2 hic om T6 2 diceret Tfi, fateret eet , legeret Lugd volgo

XXXXVI De uerbis quibus usus est Ruffus grammaticus malus /, In Rufum rhetorem 6 2 , De uerbis
erasdem Ruffl E, nullum lemma T, De eodem Rufo Lugd volgo 1 ruffus T 2 ut flt m T, ut flt

cet , flt ut E volgo 4 nota M

XXXXVII Idem V, De imagine Ruffl (Rufl co 2 ) rhetons elingms (Pitamci pro ehngms o 2 ) #& 2 ,
nullum lemma TM, Imago Rufl rhetons Vin volgo 1 pnlero VT 2 ymago M ruffl T

pithauici rhetons T, retoris pictauice V 3 dicere V, dicerem T set V (d m?), sed cet llle

(o uellem om T, uolens V 4 ymago ymagims M

EPIGRAMMATA (XXXXnil— L) 209

XXXXVIII SVB RVFI STATVA

'Rhetoiis haec Rufi statua est"? si saxea, Rufi 52

' cur id ais"? semper saxeus ipse fuit (^»)

XXXXVIIII DE DIOGENE

Peia polenta tribon baculus scyphus, aita supellex 53

ista fuit Cynici set putat hanc mmiam (7fl)

namque cavis mambus ceinens potare bubulcum

'cur, scyphe, te', dixit, 'gesto supervacuum "?

L ITEM

Effigiem, rex Croese, tuam, ditissime legum, 54

vidit aput manes Diogenes cynicus (VBm)

'nil', inquit ibi , 'Cioese, tuum supeiant mihi cuncta
nudus eram sic sum, nil habui hoc habeo'

rex ait 'haud egui, cum tu, mendice, carebas
omnibus at careo"? si modo non egeo'

XXXXVIII Anth Pal XVI 317 (IlaXXaoaj

Kcucpov dvauSov 6pcov tov riootov, et Xi9o? ior[,
Af^Xte, [i.avTe6ou, tU tivo? IotI Xtftos
XXXXVIIII Anth Pal VII 66 ('OvIotou)

BdxTpov aoX Trfjpy) %a\ BtTcXdov eipta oocpoTo
Atoflveus, ptoTou cpdpTOs 6 /toucpoTaTos
L Anth Pal VIIII 145 (doeoTCOTOv)

'EXScbv ei? di8f]v, 8xe 6t) oocpov rjvuoe yTJpa?,

AioyIvy)? 6 xucnv Kpotoov totuv ly^ 01 )
xai OTpc&oa? 6 ^lpcv t6 Tpi(3c&viov i^Hi eVetvou,
tou tcoXuv k/. TTOTatiou Y_pua6v dcpuaoafiivou,
etTcev 'Iptoi xai vuv TcXetcov totcos oooa ydp ei/ov
TcdvTa cpepto auv sttot KpoTae, au 8' ou8ev &X eii

XXXXVIII Idem V, De eadem Ruffi (Rufi volgo) statua (saxea add v) vE volgo, Sud Ruffl statua
6 2 , nullum lemma TMmuv^ (cum antecedenti comunctum M) 1 ruffl (bis) T 2 cur V (q v ur m 2 )

llle T52

XXXXVIIII xxvim Item Diogems V, de B cf epit (XVII) 29, nullum lemma t = Treveneus 1464
saee XI f 116 r , De Diogene Cynico philosopho Scal volgo 1 pare VB, pan t, pera Lugd tribo

V, trifon B, tryphon t sciphus 7, cibus Br arcta uolc/o suppella* V (x m 2 ) 2 ista V (1 m 2 )

cimci set V, cynicis et B% h^c nimia Br 3 nanque t Dobulcuru B 4 sciphe 7, suete t

cursum & dixit B

L xxx Idem 7, De efflgie regis Croesi /E, nullum lemma r — Trevencus 1464 saee XI f 116 r , M
(m quo conmnctum est cum epit (XVII) 29, quod videas de B) T, De Croeso et eodem Diogene Scal volgo
Totum carmen legitur tn VB, in (o tantum v 1 sq , m Vgoleti editwne, quam ceteri secuti sunt edttores, versui
alteri haec sunt adiecta

Constitit utque procul, solito maiore cachinno
Concussus dixit Quid tibi divitiae
5 Nunc prosunt, Tegum rex ditissime, cum sis
Sicut ego solus , me quoque pauperior
Nam quaecumque habm , mecum fero , cum nihil lpse
Ex tantis tecum Croese , feras opibus
v 3 cf luv III 110 7 Anth Pal VIIII 145, 5 sq

1 rex serse B, rex xerxe t crese TM 2 apud Stio dyogenes % cinieus Vta 3 mquid

tibi croese tuu superat 7, mquit cuio tua sat superant B, mqmt xerxe tua superant t, mquit lbi, Croese, tuum
superant ego 5 haut B mendace B 6 et TBt, at ego et Hartel, en Baehrens si 7, sic B,

sed t, sit Mommsen

Avsonivs 27

210 AVSONII

LI IN SIGNVM MARMOKEVM NIOBES.

Vivebam sum facta silex, quae deinde polita 245 (Epit 28)

Praxiteli manibus vivo iterum Niobe («)

reddidit artificis manus omma, sed sine sensu
hunc ego, cum laesi numina, non habui

LII

Armatam vidit Venerem Lacedaemone Pallas 42

'nunc certemus', ait, 'mdice vel Paride' (<o)

cui Venns ' aimatam tu me , temeraria , temnis ,
quae quo te vici tempore nuda fui"'

LIII

Lais anus Veneri speculum dico dignum habeat se 55

aeterna aeteinum foima ministerium (<o)

at mihi nullus m hoc usus, quia cernere talem
qualis sum nolo, qualis eiam nequeo

Lmi

Istos, tergemino nasci quos cernis ab ovo, 56

patiibus ambiguis et matribus adsere natos (<«)

hos genmt Nemesis, sed Leda puerpera fovit
Tyndareus pater his et Iuppiter hic putat, hic scit

LI Antli Pal XVI 129 (a'ST)Xov) Ei« ifaK^a Ni^tjs

'Ex CtoTJ? fie 9eol Teu|av X$ov i% Se X(0oto
JtoTjV npa^ixeXTj? Ip.raXtv eipfdaam
LII Anth Pal XVI 174 (dSlcsitOTov) Ei? ttjv hi SitdpTT] IvoitXov 'AtppoStTrjv
IlaXXa? toLv Kuftlpetav evojtXov eentev (Sousa

'Kuitpt, ftlXeis oOTto? &f xpicuv Ipyj5u.e8-a',
/| o' ditaXov feXdaaoa ' xi piot od/to« dvT(ov a'tpetv,
et YupiVT) vtxio, ■K&i oTav oitXa Xdfito ' ,
LIII Anth Pa) VI 1 (IIXdTcovoc;)

'H oofkpov -(ekdaaaa /taft' 'EXXdSos, tj hot' IpaoTtav

lotiov eitl itpo96pots AaU eyouoa vltov,
t^ IlacplTj to xdToitTpov, litet toEtj ftev opaoftat
06 f. IJMXto, olq 3' rjv itdpo? ov> Suvapta'

LI lemma vE, add et ex eo repercussum (-us M) Mmuv\ De Niobe gg 2 fi, nullum lemma T (m mg
m 2 praxitehs) 6 2 1 qua Mmuvv* et jM(m%2 2 praxiteh M et fi(mi)b%gg2, praxitehs eet volgo

LII De Pallade uolente certare armis cum Venere %, De Pallade b 2 gg 2 fi, nullum lemma TM, De Pal-
lade et Venere armata Scal volgo

LIII De Laide dicante (Veneri add vv%E) speculum suum %, Lais dicans Veneri speculum suum
Seal volgo, In anum 6 2 , nullum lemma TMfi 4 sim T

LIIII. De ymagine Venens sculpta mm> 2 , De Oastore Polluce et Helena Med volgo, nullum lemma MvEb^,
carmen om T 2 adseueratos M, adseneratos 6 2 , asseveratos cet , assere natos Ven * 4 tmdareus

M et {del m 2 ) hic sit M

EPIGRAMMATA (LI— LVIIj 211

LV

Veia Venus Gnidiam cum vidit Cyprida, dixit 57

vidisti nudam me, puto , Praxitele ( <0 )

'non vidi nec fas, sed feno opus omne polimus
ferrum Giadivi Martis in arbitiio

qualem igitur domino scieiant placuisse Cytheren,
talem fecerunt ferrea caela deam'

LVI IN BVCVLAM MYRONIS

Bucula sum caelo genitoris facta Myionis 58

aerea nec factam me puto, sed genitam N

sic me taurus init, sic proxima bucula mugit,
sic vitulus sitiens ubera nostra petit

miraris quod fallo giegem'' gregis ipse magister
inter pascentes me numeraie solet

LVII. IDEM

Vbera quid pulsas frigentia matris aenae, 59

o vitule, et sucum lactis ab aere petis'' M

hunc quoque piaestarem, si me pro parte parasset
exterioie Myron, interiore deus

LV Anth Pal XVI 162 (d£o7)Xov)

A Kurcpts Tav Kirtptv evl KviStp etrcev iSouaa

'cpeu< tpeu i tcou Y"e-VT)V et8e jas IIpa|tTeXT)S ' ,
160, 5 et 6 (nXdTiuvo?)

IIpai;'TeX7)s oux eiBev d (j.tj ftepii?, dXX' 6 atSTjpo;
l|eaev ot' av "Apr\i TJ&eXe ttjv IlatptTjV
LVI Anth Pal VIIII 726 ('AvTircdTpou StStnviou)

'A {3otk d Ti<CTOus' dxc6 iv.vzlpoz IxcXaae Tav f3ouv
a 8e Muptovo? ^retp ou rXdaev, dXX' fe/tev
1 cf VIIII 713, 1 (d'BT)Xov) BoiBtov ei|xt Muprovo? 3 sq cf VIIII 730 (ATjuTjTpiou Bt&uvou)

"Hv \x iotSij) pioayos, ptux-^seTat r)i 8e fe Taupo?,
fM]aeTat tjv 8e vofie6«, ei« d^eXav IXdaet
4 Mart VI 38, 8 sic vitulus cupit, cf Antli Pal VIIII 721, 1

LV De lmagme Venens scnlpta a Praxitele % volgo, Sub Venens sepulchro uel simulacro 6 2 , nullum
lemma TM, m T m mg inf adscnpsit m rec Anlh Pal XVI 162 et carmen epigrammati 160 admnctum
(v 1 oux ?8ev 6; jjl-Jj &e|MS Iotiv, sed eaTtv del m ead , 2 I|ua' otav) 1 cnidiam TM, gmdiam Iv

4 arbitnum T 5 scierant TM, screram % citheren T

LVI In buculam Myroms MW, In buculam aeream Myronis E volgo, In bucnlam eream factam a
Mirone muv 2 , De bucula facta a Myrone v, nullum lemma T 1 et 3 buccula T 4 sitiens] mu-

giens mu [cf Anth Pal VIIII 721, 1) 5 si T, quod cet

LVII Idem Mb 2 , De eadem bucula Myronis aerea #, De eadem bucula hugd volgo, nullum lemma T
1 ahenae muE ■dolgo 2 o vitule] bucule M sucum 6 2 , succum cet ab aere] habere 6 2 (corr

ab aere) TE petis] cupis T

27*

212 AVSONII

LVIII IDEM

Daedale, cur vana consumis in arte laborem'? 60

me potius clausa subice Pasiphae («)

illecebias verae si vis daie, Daedale, vaccae,
viva tibi species vacca Myronis erit

LVIIII IDEM

Aerea mugitum poterat dare vacca Myronis , ' 64

sed timet artificis deterere ingenium (w)

fingere nam similem vivae quam vivere plus est
nec sunt facta dei mira, sed artificis

LX IDEM

Aerea bos steteram mactata est vacca Minervae, 65

sed dea proflatam tianstuht huc animam («•)

et modo sum duplex, pars aerea, pars animata
haec manus aitificis dicitur, illa deae

LXI IDEM

Quid me, taure, paras specie deceptus inire' ? 66

non sum ego Mmoae machma Pasiphaae («•)

LXII IDEM

Necdum caduco sole, iam sub vespere 67

ageret iuvencas cum domum pastor suas, (w)

suam relinquens me monebat ut suam

LXIII IDEM

Vnam iuvencam pastor foite amiserat 68

numerumque iussus reddere («>)

me defuisse conqueiebatur, sequi
quae noluissem ceteras

LXII 3 cf. Anth Pal. VIIII 731

LVIII Idem Jlfft 2 , Ad Daedalum de eadem bucula (aerea add muv 2 ) muv 2 E volgo, De eadem bucula
ad Daedalum v, nullum lemma T 1 consummis T 2 protmus T cause tnu, clausae E volgo

pasiphe Mv^b 2 , pasipbae cet , Pasiphaae Med volgo 4 uiuat ubi T miroms M

LVIIII Idem Mb 2 , De eadem Myroms bucula % volgo, De eadem Myronis bucula lam habente spintum
E, nullum lemma T 1 mironis M 4 nec] haec T

LX Idem Mb 2 , De eadem (eadem om v) bucula (bucula lam vE) habente spmtum (Myroms add mu) muvE,
nullum lemma Tv%, De eadem buccula Vg , Eadem bucula de se Lugd volgo 2 sed p [del m 2 ) dea pro flatu T

LXI Idem M6 2 , Ad taurum de eadem bucula x , nullum lemma T, Ad taurum eadem bucula Lugd,
volgo 2 pasiphae T, pasiphe M

LXII Idem Mb 2 , De eadem Myroms (Myionis om v) bucula (erea add v 2 ) % volgo, nullum lemma T, in
quo hoc carmen conmnctum cum antecedenti , distinxit rubncator Uneolis interpositis 1 fpe T (aub min»),

spe Mb 2 , sub i> 2 (m mg spe) cet 3 minabat A Loisel volgo

LXIII Idem Mb 2 , De eadem Myronis (Myroms om v Vg. volgo) bucula % volgo , nullum lemma T
2 uisus T 3 defuisseque T (<jue del mimo)

EPIGRAMMATA (LVIII— LXV) 213

LXIIII

Vallebanae (nova res et vix credenda poetis, 69

sed quae de vera piomitur historia) («»)

femineam in speciem convertit masculus ales
pavaque de pavo constitit ante oculos
5 cuncti admiiantur monstrum, sed mollior agna

quid stolidi ad speciem notae novitatis hebetis '

an vos Nasonis carmina non legitis^
Caenida convertit proles Saturnia Consus
io ambiguoque fuit corpore Tiresias

vidit semivirum fons Salmacis Heimaphroditum ,

vidit nubentem Plinius androgynum
nec satis antiquum, quod Campana in Benevento
unus epheborum virgo repente fuit
i5 nolo tamen veteris documenta arcessere famae
ecce ego sum factus femina de puero.

LXV IN MARCVM

Pythagora Euphorbi, reparas qui semina leium 70

corporibusque novis das leduces ammas, (<*)

dic quid erit Marcus iam fata novissima functus,

si redeat vitam mrsus in aeriam
& 'qui Marcus'^ feles nuper pullaiia dictus,

corrupit totum qui puerile secus,
perversae veneris postico volnere fossor,

Lucili vatis f subpilo pullopremus.
'non taurus, non mulus erit, non hippocamelus ,
io non caper aut aries, sed scarabaeus erit'

LXIIII 12 Phn N H VII 36

LXIIII nullum lemma w Quae sexum mutannt Par volgo 1 louares m , locares v (i ex u)

wcares cet , nova res Toll 3 foemineam T 5 sed] si Hemsius 6 om w lac partim ind , deest

T m mg mimo , vn Ven 3 , quam secuti tunt eeten editores, hic v legitur Astitit m tenerum de grege uersa marem
7 quod TM nocte M hetis T, habetis cet , hebetis Par oonsus T (n ex ri) 10 ambiguuque

T (corr m>) thyresias T, tyresias M 11 salmeis T hermofroditum M 12 androgmum

TM 15 arcescere T, accersere x 16 foemina T

LXV Ad Pythagoram de Marco qui dicebatur pullaria % et volgo (om qui d p ), De opimone Pitha-

s

gore et Marci gg 2 fi, nullum lemma TM 1 pictagora Mg et fi (m 1 ) 4 aeream T 5 quid T (s m 2 ),

quis cet , qui Hartel felles T 6 secus Mgg%, secus T (s pr mutavit m g m 2 , sed ea deleta d super-

scnpsit), sexus fj, (decus m 2 ), decus %E 7 uulnere T 8 lucilu ta sub pilo (piho E) m,

subulo Med. volgo , lateine vocabulum Graeeum quale est uupdEXXas, of3dX-n« apud Hesychium 9 pullo (pulo

Tg) premor TMgg"*, pullo premor fi (i et v m 2 ), pullo premon %E, pullopremus ego, pulhpremo L Mueller (cf
IjuciI rel p 284), pulhprema Scal volgo, culopremus Baehrens 9 hyppocamelus T, yppocamelus M

10 scarabarus T

214 AVSONII

LXVI DE CASTORE FELLATORE

Lambere cum vellet medioium membra virorum 120

Castoi nec posset vulgus habere domi, (»)

repperit ut nullum fellator perderet mguen
uxoris coepit lingere membra suae

LXVII SVBSCRIPTA PICTVRAE MVLIERIS IMPVDICAE

Piaeter legitimi genialia foedera coetus 71

lepperit obscenas veneies vitiosa libido, («)

Herculis heredi quam Lemnia suasit egestas,
quam toga facundi scaenis agitavit Afrani
5 et quam Nolanis capitalis luxus inussit
Crispa tamen cunctas exercet corpoie in uno
deglubit, fellat, mohtur pei utramque cavernam,
ne quid inexpeitum frustra moritura relinquat

LXVIH

Abiecta in triviis inhumati glabia iacebat 72

testa hominis, nudum iam cute calvitium (VGw)

fleverunt alii, fletu non motus Achilas

insuper et silicis verbere dissicuit
5 emmus ergo icto rediit lapis ultor ab osse,

auctorisque sui frontem oculosque petit
sic utinam certos manus impia dirigat ictus,

auctorem ut feiiant tela retorta suum.

LXVI 1 Mart II 61, 2 lambebat medios* miproba lingua viros

LXVII 2 Hor Epist I 1, 85 vitiosa hbido 8 Verg Aen IIII 415 ue quid mexpertum irustra

montura rehnquat

LXVIII Anth Pal VIIII 159 (dosoTcoTov)

Kpaviov iv Tptoootct y.aToi)(0[Asvou ti? ssaQ-puiv

eixova tt]v xoivtjv oux sSd.cpuae fiiou,
os|tTepT|V 6' epptijiev eVt y$6va /al Xt&ov Tptev,

y.tocfov (Aev 6ov.sovt', dXka. TcvsoVTa oty.T)c
6<jtsov (!>c ydp £TtXt)$£v, dtf/jXaTO y.at tov dcpsVTa

7r/)ptoasv, Y^uxepoij j3Xsu.u,aTO? opcpavtoat;
y.at TtdXiv sie; diorjv s/toXdCsTO, tt)v iotTjv os
ly.Xaoasv ^etpoW s!5<jT0)rov dcppoo6vTjv
8 Ovid Fast V 42 vertit rn auctores pondera vasta suos

LXVI De Castore fellatore qui suam hngebat uxorem %et g (in mg m 2 ), nullum lemrna Mgg 2 (m quibus
comunctum est hoc carmen cumLXV) T, In Castorem Scal volgo 1 et 4 menbra M 3 reperit T 4 oepit M

LXVII Subscnptum (-ta M, Scriptum mu et t> 2 m 1 ) picturae (picte M, Crispae add Lugd volgo) muheris
lmpudicae (mp- E) M%E, nullum lemma T 1 genitaha <o, gemaha Baehrens (cf Stat Theb III 303)

cetus TM 1 reperit T ueneris T 4 facundis cenis (cems M, coems E) TMb 2 E, facundi cems

(cenis, coenis) % 7 deglutit T

LXVIII De eo qui testa hominis lnimsencoidvter dtssipare uoluit V, De Achilla (Achila t> 2 ), qui dis-
sicuit testam homims sihce %, De testa mortui homims 6 2 , Ahbi G, Item Laur 90 sup 25 If 90 v ) = L,
nullum lemma TM p» cod S Galli 397 (f 19 v ) = G 2 , Laur 33, 31 (f 36 r ) = L 2 , De Achilla qui disse-
cuit caluariam Vg volgo 3 achilas VMb^pS, achilles GG 2 , achillas cet 4 lapidis T discicuit V

(e alt m 2 m ras ), discutnt T, dissecuit E volgo 5 ergo* V et minus M, non minus <?<? 2 , nec mi-

nus LL 2 hicto V (h eras ), lctus T, lctu GG 2 LL 2 , lctor cet 6 anctorique M 7 impena

G (corr miperbia) dirngat T hictus V (h eras ) 8 auctorem ut feriant tela retorta suum

VGQ 2 L, m propnum ut redeant teU retorta caput (manu T) cop 3 , l et £ 2 om vv 7 sq Finit X 2

EPIGRAMMATA (LXVI—LXXI) 215

LXVIIII DE ALCONEM MEDICO

Languenti Maico dixit Diodorus haruspex - 73

ad vitam non plus sex supeiesse dies (»

sed medicus divis fatisque potentior Alcon
falsum convicit ilico haruspicium
5 tiactavitque manum victuri, ni tetigisset
ilico nam Maieo sex peiiere dies

LXX <ITEM>

Alcon hesteino signum Iovis attigit ille 74

quamvis marmoieus vim patitur medici M

ecce hodie iussus transfeni e sede vetusta
effeitur, quamvis sit deus atque lapis

LXXI IN EVNOMVM MEDICVM

Languentem Gaium moriturum dixerat olim 75

Eunomus evasit fati ope , non medici (v<o)

paulo post lpsum videt aut vidisse putavit

pallentem et multa mortis m effigie
5 'quis tu"? 'G-aius', ait 'vivisne' 9 hic ahnmt 'et quid

nunc agis hic' 1 ? 'missu Ditis', ait, 'venio,
ut, qui notitiam lerumque hominumque tenerem,

acciiem medicos' Eunomus obriguit
tum Gaius ' metuas nihil , Eunome dixi ego et omnes
10 nullum qui sapeiet dicere te medicum'

LXVIIII Anth Pal XI 114 (Ntxdpxou)

Ep[/.oY^vifjv tov laTpov 6 daTpoXdyo? AtocpavTO?

etrce tjtcivoui S<»^? Ivvea tATJvas e^etv
xdjteivo? feXdaac, ' ti pev b Kpchos Ivvla tjtrjvtuv',

cpfjai, 'Xeyei, au voet ii.\>£ Se aivTojxd coi',
eiTre xal l/CTetvas txovov TJtpaTo xai AtocpavTos
aXkow aTceXitiCtuv auT6? diteoxdptaev
3 Mart XI 84, 5 VI 70, 6

LXX Anth Pat XI 113 (Nudpxou)

Tou XtiKvou Ato? lyftti 6 <tXtvu6« ^tjiaTo Mdpros
vtai Xtftoc (ov xat Zeus s^epov l/tcplpeTat

LXVIIII De Alcone medico qui aruspicem (har-) uamloquum fecit %, nullum lemma TM, De Alcone
medico et Diodoro haruspice Lugd volgo 1 h aruspex T, aruspex M 4 conuemt T (uicit m 2 )

haruspicium T, aruspicium M 6 llhco T

LXX De signo Iouis tacto ao Alcone medico %, nullum lemma TM, De signo Iouis et Alcone medico
Scal volgo 1 externo MTvv*, extremo l, hesterno muE 2 quanuis T 3 uisus trasferei T

ex aede E volgo 4 effectus T (corr m 2 )

LXXI lemma m V Idem M, De Eunomo qui (quod mu) dixerat aegrum (aegrum om mu) quen-

dam monturum %, nullum lemma T, In aho ltem codice m eadem hybliotheca muento sic hahetur Vmdob
3261 f 26' = A 1 langiientem V (lan m 2 , 1 in ras , m m 2 ), languentum T gaium VA, e populo 10

olim VA, egrum 01 3 aut V (h m ras m 2 ) 5 gaius VAME, caius T (m quo scnptum erat aius)

eet ais uisne T hic VA, hoc 10 annuit M et] at y volgo et qmd om TM

6 nunc] huc TE mssu TE volgo 7 ut qm Amu, utque T, uterque M, ut qma cet volgo

rerum (om que) M 8 adcirem A, acciperem to medicos V (d ex c vel t) 9 gaius VAME

caius cet dixi to, dico V (co m 2 in ras ) A 10 nullu s V (s m 2 ) quis asperet T, quis asper-

tum M dicere] dicet M

216 AVSONII

LXXII IN HOMINEM VOCIS ABSONAE

Latiatus catulorum, hinnitus fingis equorum, 76

caprigenumque pecus lanigerosque greges (V)

balatu adsimulas asinos quoque rudere dicas,

cum vis Arcadicum fingere, Marce, pecus.
gallorum cantus et ovantes gutture coivos

et quidquid vocum belaa et ales habet,
omnia cum simules lta vere, ut ficta negentur,

non potes humanae vocis habere sonum

LXXIII DE AVXILIO GRAMMATICO

Emendata potest quaenam vox esse magistri , 138

nomen qui pioprium cum vitio loquitui^ ( v )

Auxilium te nempe vocas, inscite magister
da rectum casum iam solicismus eiis

LXXIIII IN LIGVRITOREM

Eune quid affectas vendentem Phyllida odores^ 123

diceris hanc mediam lambeie, non moleie. (<■>)

perspice, ne mercis fallant te nomina, vel ne
aere Seplasiae decipiare , cave ,

dum KTCOON KOCTONque putas communis odoiis
et naidum ac sardas esse sapoie pari

LXXV <ITEM)

Diversa infelix et lambit et olfacit Eunus 124

dissimilem olfactum naiis et oiis habet M

LXXVI <ITEM>

Salgama non hoc sunt quod balsama'? cedite odoies 125

nec male olere mihi nec bene olere placet [<»)

LXXII 2 Ovid Met VI 395 lamgerosque greges 5 Verg Geoig I 423 et ovantes gutture corvi

LXXVI 2 Mart II 12, 4 Postume, non bene olet qui bene semper olet

LXXII 1 fugis V, flngis Lugd 4 quu V 6 uelua talis V corr Toll 7 quu V

LXXIII De Ausilio gram m' V corr Scal 3 ausihum V

LXXIIII In hgurntorem M, In Eunum liguntoiem % volgo, nullum lemma T 1 philhda TM

2 dicere T mollere T (1 pr del ) 4 ere M si plasie M%, sic plasie T, seplasiae Med

5 kyecton koctonque M (vn, mg m rec cyston costonque) , chytom choctomque T, cycton coctonque v, citon
(cyton E) ooctonque cet E, custon costonque Med voigo comums M 6 ac Mlvv 2 E, aut mu, et T

LXXV Coniunctum cum antecedenti u>, seiunxit Toll, In eundem Eunum volgo 2 dissimile M

olfatum co

LXXVI. Ad eundem (eundem om v) Eunum quod nolit (qui non uolehat v, quod non ueht v^E)
hene nec male (male nec hene v) olere %E, nullum lemma TM, In eundem Eunum Ven * volgo 1 sal-

gamon hec sunt M 2 nec hene nec male T

EPIGRAMMATA (LXXII— LXXX) 217

LXXVII <ITEM>

AAIC EPUUC et ITTC, XEIPUJN et EPUJC ITTC alter 126

nomina si sciibas , piima elementa adime , (<•>)

ut facias verbum , quod tu facis , Eune magistei
dicere me Latium non decet obpiobiium

LXXVIII <ITEM>

Eune quod uxoiis giavidae putria inguina lambis, 127

festmas glossas non natis tradeie natis («>)

LXXVIIII <ITEM>

Eunus Syriscus, inguinum liguritor, 128

opicus magister (sic eum docet Phyllis) , (o>)

muliebre membrum quadriangulum cernit
triquetio coactu A litteiam ducit
b de valle femorum altrinsecus pares nigas
medmmque, fissi lima qua patet, callem
Y dicit esse nam tiifissihs foima est
cui ipse linguam cum dedit suam, A est
veiamque in ilhs esse 9 notam sentit
10 quid, impeiite, P putas lbi sciiptum,
ubi locari I convemt longum
miselle doctor, OY tibi sit obsceno
tuumque nomen sectilis signet

LXXX AD CRISPAM

Deformem quidam te dicunt, Crispa ego istud 77

nescio mi pulchra es iudice me satis est («)

LXXVII ef Pnap 67

LXXVII Coniunctum cum antecedenti o> [in T saunxit rubricator) , In eundem Eunum qui cunnum
leichei hoc e hngit Ven *, In eundem Eunum volgo 1 ]ays T ltis T, ytis M chyrom T,

chyron M ITYC] et ltis T, et itys M, et om % 2 scnbis E volgo 4 decet] hcet T

obrohium M

LXXVIII Ad Eunum qui uxons suae mguma lamhebat j, Ad Eunum fj, (uirum add gg 2 ), nullum
lenxma TM, carmen om l, In eundem Lugd volgo 1 piia (patna) u>, putria Ven * 2 aestiuas T

glosas T credere T

LXXVIIII In hgumtorem pedagogum M, Ad Eunum (Ad eundem Ven * volgo) paedagogum liguntorem %

volgo, nullum lemma T 1 hgurntor M 2 philhs T (1 alt ex u m 2 ) M 3 quadr^angulum T (1 m 2 ),

tractu
quatriangulum M 4 tnquetroco T (que ex co m 2 ] actu T (tractu m 2 ) a T (del m 2 , m mg m2

Alpha), A cet., A Par , littera A sigmficatur lingua dicit T (corr m 2 ) 5 fermnum Heinsius, for-

tasse recte (cf XXVJII 3, 15) 7 y T (del m 2 , in mg m 2 <b ) Mlmu, Y vv^, Y E roan T (nam m 2 )

8 a T (del m 2 , in mg m 2 A ), A M, A uk 2 E, om lac ind mu 9 significatur sxne dubio ©D

seiitvt notam T 10 rho T (s v P m 2 ) M (s v m rec ), p E, Q (q ) cet 11 lota a>, I Toll

volgo longum om T (solum add m 2 ) 12 missele T oy T (supra O m 2 ), om lac md mu

sit om T obscena M 13 cp T (supra © m 2 ), om lac ind mu, © cet Litterarum singula-

rum formas, quales Ausomum pinxisse ven simile est, videas in Qardihausenu Palaeogr graec tab pnma

LXXX. Ad Crispam quae a quibusdam dicebatur deformis % , nullum lemma TMb 2 , Ad Cnspam Vg
1 Cnspa at ego Par volgo 2 satis es l si pulchra es ludice me, satis est Brandes

Avsovits 28

218 AVSONII

quin etiam cupio, iunctus quia zelus amoii est,
ut videare aliis foeda, decora mihi

LXXXI QVALEM VELIT HABERE AMICAM

Sit mihi talis amica velim, 78

iurgia quae temere incipiat (<*>)

nec studeat quasi casta loqui ,
pulchia procax, petulante manu,
5 veibera quae ferat et legerat
caesaque ad oscula confugiat
nam nisi moribus his fueiit,
casta modesta pudenter agens ,
dicere abominor, uxor erit

LXXXII EX GRAECO

Hoc quod amaie vocant misce aut dissolve, Cupido 79

aut neutrum flammis ure vel uie duos. ' M

LXXXIII EX GEAECO

Aut restingue ignem quo toireoi , alma Dione, 80

aut tiansiie iube vel fac utnmque paiem. (<o)

LXXXIIII EX GRAECO APXH AE TOI HMICY nANTOC

Incipe' dimidium facti est coepisse superfit , 81

dimidium rursum hoc incipe et efficies (Vio)

LXXX 4 Tibull IIII 13, 5 atque utmam posses uni mihi bella videri, disphceas alns
LXXXII Anth. Pal V 68 (Aou,uXXiou, oi 5e IIoX£ti covo? tou IIovtikou)
H to cptXeTv JteptYpacpov , Epws , oXov t) t6 cptXeTc&at
izp6<s%ez, tv ' t) Xuotjc; tov r6$ov t) xepaafl?
LXXXIII. Anth Pal V 88 (Toucptvou)

Ei 5uotv oix tayuaa? 'ictjv cpX6^a , Ttupcpope , /taucat ,
ttjV eVt <taio[J.evT|V t} apeaov t) [xexdftsi
1 Ovid. A. A. III 3 alma Dione

LXXXIIII Luc Somn 3 1 Hor Epist I 2, 40 sq dimidjum facti qui coepit habet sapere aude ,

mcipe

3 qmn] cum T umctus T telus T

LXXXI lemma %, De amica vuigiosa gg^fi, nullum lemma TM 5 regerat v (in mg refeiat)

7 hijs T 8 prudenter M 9 ahhommor M

LXXXII Ex Graeco Mgg^fi (ad Cupidinem add. g m 2 et fi), Ex Graeco tiaductum (traductum om v)
ad Cupidinem %, Cupidini p 3 , nullum lemma T, Ad Cupidinem ex Graeco Scal volgo 1 misce om M

(precor s v m 2 )

LXXXIII Ex Graeco gg 2 fi, Ad Dionen (Dionem muv 2 ) de amore suo muv 2 E volgo , Venen p 3 , nul-
lum lemma T, carmen om Mv 1 restrmge T 2 face Accursms volgo utrumque <o, utnmque

Graevius

LXXXIIII Ex Gieco aPAnETOINNIOlTlAUTOC V, Ex Graeco apx^ 5e toi h M, Ex Graeco % (traduc-
tum ad cupidmem add E), Ex Graeco, dp^T) to /jtitau TravTffe Scal volgo, nullum lemma T 1 supeisit

v> volgo

EPKJRAMMATA (LXXX— LXXXVIII) 219

LXXXV EX OKAECO A XAPIC A BPAAinOTC AXAPIC XAPIC

Giatia quae tarda est ingrata est gratia namque 82

cum fien piopeiat, gratia giata magis i Vt >>)

LXXXVI EX EODEM

Si bene quid facias, facias cito nam cito factum 83

gratum eiit, mgratum gratia tarda facit ( Vta )

LXXXVII EX EODEM.

Deceptae felix casus se miscuit aiti 84

nistrio , saltabat qui Capanea , ruit ( v< °)

LXXXVIII LN DODRALEM

Dodra ex dodrante est sic collige ius aqua vmum 86

sal oleum panis mel piper herba, novem ( Vu >)

LXXXVI Anth Pal X 30 (aorjXov, Plan Aomuavou)

'Qtteiai ydpvzez ^XuxEpt&repai Tjv 8e ppaSuvrj ,
Ttaaa x*P'S w^ (AYjSe Xcyoito xoip 1 ^
LXXXVII Anth Pal XI 254 (AouxtXXtou)

IMvTa y.aft' laTopifjv 6pxo6[xevo<; , £v to (j.£Y taT0V

to>v ^pfaiv TtaptBobv ^vtaaa? iiz-f&kmi
ttjv [/iv Y°tp Ntdflinv 6pxoU|j.svo5, &>z Xtftos larrfc,

f.ox TtoiXiv iov Kartaveu? e|aTttvT)? STtecre<;
dXX' eVt Tfjc KavotxT)? dcpuais, 8ti xal Ejtcpos rjv sot
■ml C&v eirjXftes touto rcap' isTopiTjv

LXXXV Ex. Greco AXAPICAatFTIOyCaXAPICXaPIO V, Ex greco AXAPICABAAXnoTOAXAPIOXAPIC M
et v 2 E (m quibus £ipao6Ttou«), Ex Graeco muvp, nuUum lemma 2'p3, Vorauensis 111 f 51 r , Barber VIII 42
(2127) f 307 b 1 gracia M (tris) namq, e Vorau 2 quQ V properas Vorau

LXXXVI Ex eodem FM/, nullum lemma T/xp^ Vorau Barber (cf e 85), Idem Scal volgo 1 si

bene quid (qmd s v m 2 ) bene quid M nam cito om Mp* 2 est V (er*t m 2 ) facit] redit

T, est j> 3

LXXXVII De eo qm Oabaneum saltans ruit V, Ex eodem v%, nullum lemma cet , In saltatorera m-
eptum Vg. volgo 2 saltauit TE volgo, saltabit l In Ugoleti edihone, quam seeuti sunt ceten edi-

tores, hi vo adiecti swnt

Idem qui nioben saltamt saxeus ut tum
Spectatur ueram crediderit niobem
In Canace uisus multo fehcior lpsa

Quod non hic gladio uiscera dissecuit
v 2 spectator Ven * 4 non et Heinsms

LXXXVIII In dodralem VM, De quadam potione quae flt (de add muv^E) nouem rebus #E, De do-
dra gg 2 (i, nullum lemma T et Parie (Thuaneus) 8071, saec VIIII vel X f 10 r , Dodxalis potio Scal volgo
1 est om, T 2 berba V (corr m 2 )

28*

220 AVSONII

LXXXVIIII IDEM

Dodra vocoi 'quae eausa'"? novem species geio 'quae sunt'^ 87

ius aqua mel vinum panis pipei heiba oleum sal (Vm)

LXXXX IDEM

AoSpa, itoTov xal api&p-dc, sym jj-sAi otvov IXaiov 88

apxov aAac poravijv Ccop-ov oSwp TCTtepi («)

LXXXXI

89

Iuns consulto , cui vivit adultera coniunx,

Papia lex placuit, Iuha displicuit («)

quaeiitis, unde haec sit distantia? semivir lpse

Scantmiam metuens non metuit Titiam

LXXXXII

Inguina quod calido levas tibi dropace, causa est 131

iiritant volsas levia membra lupas (&>)

sed quod et elixo plantaria podice vellis
et teris mcurvas pumice KAaCop.svac ,

causa latet, bimaiem nisi quod patientia morbum
appetit et teigo femina, pube vir es

LXXXXIH IN ZOILVM

Semivir uxoiem duxisti, Zoile, moecham 90

quantus fiet quaestus utrimque domi, (»)

cum dabit uxori molitor tuus et tibi adulter,
quanti deprensi damna pudoris ement

LXXXXII 1 Mart III 74, 1 psilothro faciem levas et dropace calvam (cf X 65, 8) 3 sq Pers

IIII 39 sq hcet haec plantana vellant elixasque nates labefactent foicipe adunca

LXXXVIIII Idem V, De eadem potione v (quae uocatur dodra add muv^E) , nullum lemma MT ct
Pans (Thuaneus) 8071 f 10 r , De eadem Vg volgo 1 causas M 2 herba om T

LXXXX Idem Mv% De eadem dodra p%, De eadem quod dodra potio sit et numerus E, De eadem
dodra potione Vg volgo, carmen om Tlmuv 1 tojtos Par volgo

LXXXXI De mrisconsulto (De uiro consulto muv%) qm uxorem habebat (habebat uxorem mu) adul-
teram % volgo, nullum lemma MTpS 4 scatimam Tmuv 2 EpZ volgo metuit % ticiam Tp3

LXXXXII In eum (Ad quemdam [quendam v 2 E] muv^E, In quendam volgo) qm leuia sibi mguina
faciebat /£ volgo, nullum lemma MT 1 cahdo om. M 2 menbra M 4 mclusas 10, mcusas Scal

volgo, mcurvas ego punice ME clazomenas T, claxomenas cet , cf Eesych s v KXa£o[A£Vioi et

lacobi in Meineku Com Qraec Fragm V 291 6 foemina T

LXXXXIII Ad Zoilum (Zoylon mu, De Zoile v*) qui uxorem moecham duxerat % volgo, nullum lemma
MTb* 1 semmr T moeccham T, mecham M 2 utrumqne Mmu, utnmque v», utnnque cet

4 quantum m volgo, quanto vel quanti Qronov emunt 10 ement Toll

EPIGRAMMATA (LXXXVIIII— LXXXXV) 221

sed modo quae vobis luciosa libido videtur,

iacturam semo mox subeunte feret
incipient operas conducti vendeie moechi,

quos modo munificos lena iuventa tenet

LXXXXIIII DYSEROS

Hanc amo quae me odit, contra hanc quae me amat odi. 91

compone intei nos si potes alma Venus M

'perfacile ld faciam mores mutabo et amores
oderit haee, amet baec' rursus idem patiar

' vis ambas ut ames ' ? si diligat utraque , vellem
'hoc tibi tu piaesta, Marce ut ameris, ama'

LXXXXV <IDEM>

Suasisti, Venus, ecce, duas dyseios ut amaiem 90

odit utraque aliud da modo consilium l y <°)

'vince datis ambas' cupio, verum arta domi res

'pellice promissis' nulla fides inopi
5 'antestaie deos' non fas mihi falleie divos

'pervigila ante foies' nocte capi metuo
'sciibe elegos' nequeo Musarum et Apollinis expeis

'frange fores' poenas iudicii metuo
'stulte, ab amoie moii patens, non vis ob amoiem"*'
10 malo miser dici quam miser atque leus

'suasi quod potui <tu) alios modo consule' dic quos

'quod sibi suaserunt Phaedra et Elissa dabunt,
quod Canace Phylhsque et fastidita Phaoni'

hoc das consilium'? tale datur miseris

LXXXXIIII 6 Mart VI 11, 10 Marce ut ameris, ama

post v 6 m T(rrfi)x altera est msenptw Quod erit exercitium inuenuin lasciuorum (lasciuientium E, om mu)
ln senectute, in l lae indic v 7 sg om 6 2 7 mcipiant MT moeechi T, mechi M

8 mumficos T (u ex o) tenet] dabit T

LXXXXIIII In Marcum M, Ad Marcum j>3, Ad Marcum amicum de discordia quam habet cum puelhs
T(m 2 )i> 2 E (qui habebat discordiam cum puellis mu), De conditione quam habet cum puellis ad Marcum v, Ad
Venerem Suospro? Scal volgo 1 que me M (me m 2 ), e^ (q corr ) me T, quae me cet , quoniam me Ven *

volgo 6 hoc] ut T

LXXXXV Diseros V, comunctum cum anteeedenti o>p s , Item volgo 1 ecce V, alma wp 8 dis-

eros V, glyceras (chceras T) tap3 2 ahut V (d m 2 ) 3 cu*pio V arcta T^ volgo 4 promi sis

V (s m 2 ) fld es V (es m 2 ) 5 attestare V^ volgo, atestare TM, antestare ego nefas (nephas T)

est codd , nec fas E volgo, non fas ego diuo V, duos M 7 sq om M 7 apollonis V (l ex o alt m 2 ) ,

cf XX 172 8 fores V (o ex u m 2 ) mdicis T 9 amore V (a ex o m 2 ) ob amore V, ab

amore <op s 10 mallo V atque V (tque m 2 m ras ) 11 quo V tu add E, om codd

12 phaedra et elissa (elisa T) tibi dent laqueum aut gladium tup3 ellissa V 13 praecipitem pe-

lago (pelagos T) uel leucados (leuchados T) elige rupem top3 philhsque V fastidiata phaonis V

corr Vin

222 AVSONII

LXXXXVI. PVLCHRVM DEI RESPONSVM

Doctus Hylas caestu, Phegeus catus arte palaestiae, 93

clarus Olympiacis et Lycus ln stadiis , (m)

an possent omnes venturo vincere agone,

Ammonem Libyae consuluere deum
5 sed deus, ut sapiens, 'daMtur victona vobis

mdubitata equidem, si caveatis', ait,
'ne quis Hylam caestu, ne quis certamine luctae

Phegea, ne cursu te, Lyce, praetereat'

LXXXXVII

Punica turgentes redimibat zona papillas 94

Hermiones zonae textum elegeon erat (o>)

'qui legis hunc titulum, Paphie tibi mandet ames me
exemploque tuo neminem amare vetes'

LXXXXVIII HYLAE.

Aspice quam blandae necis ambitione fiuatur 95

letifera expenens gaudia, pulcher Hylas («>)

oscula et infestos inter morituius amores
ancipites patitur Naidas Eumenidas

LXXXXVIIII NYMPHIS [QVAE HYLAM MERSERVNT]

Furitis procaces Naides 96

amore saevo et irrito (<o)

ephebus iste flos erit

LXXXXVI Anth Pal XI 163 (AouxtXXtou)

IIpOS TOV [AoivTtV OXujATIOV 'Ov^OljJlOC Tjkft ' 6 TtaXatSTTjS

xal ireVca&Xo? "YXa? xat OTaSteu? MevexXffc ,
Tt? [jeXXet vtxav aUTtuv t6v df&va fteXovTe?

TfVuivat xaxetvo? toi? ispotc IviStbv
'icaVres', Itpij , 'vtxare, ii.6voi (at) Ttj ae napeXftig

xat ae xaTaaTpetyij) xat ae TtapaTpoyaair) '
1 Hor Carm. I 10, 3 sq. catus et decorae more palaestrae

cae

LXXXXVI Dei responsum T (m% Pulchrum dei responsum /, nullum lemma M 1 chilas M

curstu T 2 ohmpiacis M hcus T 3 uircere T 4 amonem T, hammonem x ly-

biae T hbiae M 6 equidem T%, quidem M volgo 8 hce T

LXXXXVII nullum lemma m , coniunctum cum antecedenti mu , De Hermiones zona Par volgo
1 redimebat M 2 elegeion Lugcl volgo post v 2 in T umus versus spatium 3 quis T

LXXXXVIII Hylae Mb*, De HyJa rapto T (m 2 ), De Hyla quam Naiades rapuerunt % ^ ol 9» 2 laeti-

fera T pulcer Af 4 naiadas % volgo

LXXXXVIIII lemma T(m 2 )M/ (Nimphis T), om Z> 2 , Ad Nymphas Narcissum persequentes Toll volgo
1 eritis M naiades T% volgo 2 sc^uo T

EPIGKAMMATA (LXXXXVI— CIIII) 223

C NARCISSO

Si cuperes alium, posses Narcisse potiri 97

nunc tibi amoris adest copia, fructus abest (w)

CI IDEM.

Quid non ex huius foima pateretur amatoi , 98

lpse suam qui sic deperit effigiem («>)

CII ECHO.

Conmoritui, Narcisse, tibi resonabilis Echo, 99

vocfs ad extiemos exanimata modos H

et pereuntis adhuc gemitum lesecuta querellis
ultima nunc etiam veiba loquentis amat

CIII HERMAPHRODITO

Mercurio genitore satus, genetrice Cytheie, 100

nominis ut mixti, sic coiporis Hermaphroditus , («>)

concretus sexu, sed non peifectus utroque,
ambiguae veneris, neutro potiendus amon

CIIII

Salmacis optato concreta est nympha maiito 101

felix viigo, sibi si scit inesse virum (o>)

et tu formosae , iuvenis , permixte puellae ,
bis felix, unum si licet esse duos

C 2 Ovid. Met. III 466 quod oupio mecum est. mopem me copia fecit

CII 1 Ovid Met III 358 resonabilis Echo 3 Ovid Met VIII 863 resecuta rogantem (cf Auson

Epist XXIIII 68 Echo resecuta loquellas)
CIII Anth Pal VIIII 783 (d!8/)Xov)

'AvSpastv 'Epjrrji; eS[*i, Y uval ^ 1 ^s K6Ttpi<; opujfiat,
d^ipoTlprov Se cpspro abp^okA [J.01 toxIiuv

C Narcisso Mb 2 , Ad Narcisum T, De Narcisso (Narciso mu) qui sm lpsius amoie captus erafr % volgo
1 possis T narcise uideri T 2 amores M

CI Idem M, De eodem T (m 2 ) volgo, De Echo dolente propter mortem Narcissi (Narcm mu) %, om p

CII Echo Mb%, De Eccho dolente propter mortem Narcisi T(m 2 )E, om %fi, in quibus coniunctum est
hoc carmen cum antecedenti, In Echo dolentem proptei mortem Narcissi Par volgo 1 commoritur T (m pr

s v mimo) eccho T 3 querelhs E, querehs (0

CIII Hermafrodito M, De Hermophrodito et eius natura T(m 2 )/, De Hermaphrodito E volgo 1 geni-

tnce ft> cithere M 2 hermophioditus T, hermafroditus M 4 potiundus Ven 2 volgo

CIIII De comunctione Salmacis cum Hermophrodito T (in mg m 2 ) % volgo , nullum lemma Mb 2 (m
quibus sieut vn T hoc carmen comunctum esl cum antecedenti) 1 nimpha T 4 scilicet MT

224 AVSONII

CV IN APOLLINEM

Pone aicum, Paean, celeresque leconde sagittas 102

non te virgo fugit, sed tua tela timet («>)

CVI IN DAPHNEN

Invide cur propeias coitex opeiire puellam'? 103

lauiea debetur Phoebo, si vhgo negatur M

CVII IN SCABIOSVM

Thermarum in solio si quis Polygitona vidit 108

ulceia membiorum scabie putiefacta foventem, (<»)

praeposuit cunctis spectacula talia ludis

principio tiemulis gannitibus aera pulsat
5 verbaque lascivos meietncum imitantia coetus

vibrat et obscenae numeios prunginis implet

bracchia deinde lotat velut enthea daemone Maenas

pectus ciura latus ventiem femora mguina suias

teigum colla umeios luteae symplegadis antium,
10 tam diversa locis vaga camificina peierrat,

donec marcentem cahdi fervoie lavacri

blandus letali solvat dulcedine moibus

desectos sic fama viios, ubi cassa libido

femmeos coetus et non sua bella lacessit,
15 inita vexato consumere gaudia lecto,

titillata brevi cum lam sub fine voluptas

fervet et incesto peragit ludibiia morsu

torpida non aliter Polygiton membra resolvit

et, quia debentur suprema piacula vitae,
20 ad Phlegethonteas sese iam praeparat undas

CV. 1 Iuv VI 172 parce precor, Paean, et tu, dea, pone sagittas
CVII 9 Mart XI 99, 5 gemma symplegade culi

CV In Apolhnem M, Ad Apollinem de Daphne (puella add E volgo) fagiente T{rrfi)vB volgo , De
Apolhne et de Daphne puella fugiente muv^ 1 Paean] pennam T

CVI In Daphnem 52, De Daphne tecta cortice T{m?) X , nullum lemma M, Ad cortieem , quo Daphne
tegebatur Lugd volgo Fimunt epigrammata T in mg mmio Ausomi Peonn poetae disertis epi-

grammat&n Liber i Fmit E

CVII In scabiosum M, In scabiosum Polygitonem (Poligytonem T) TmuE velgo, Impoligonum v^, In Po-
lygitonem qm multa scabie uexabatur v 1 ( e t 18) pohgitona M, poligjtona T 2 (et 18) menbrorum

M 3 proposuit T 5 caetus T, cetus M 7 brachia m rotat] uibrat T 8 foemora T

9 humeros <o luctae T simplegadis TM 12 laetak T 14 foemmeos T cetus TM

lacescit T 15 consummere T 16 titilata T 17 ingestu T, mgesto cet eorr Salmasms

18 turpida TM, turpia / volgo, torp^da Baehrens 19 qua M 20 flegetonteas TM preparet T

EPIGRAMMATA (CV— CXIII) 225

CVIII— CXIII <IN SILVIVM)

CVIII

Silvius ille Bonus, qui carmina nostra lacessit, 109

nostia magis meiuit disticha, Bnto bonus (<»)

CVIIII

Silvius hic Bonus est 'qui Silvius"? lste Biitannus uo

'aut Biito hic non est Silvius aut malus est'.

CX

Silvius esse Bonus fertur pariterque Biitannus m

quis credat civem degeneiasse bonum'?

CXI

Nemo bonus Biito est si simplex Silvius esse 112

incipiat, simplex desinat esse bonus

CXII

Silvius hic Bonus est, sed Brito est Silvius idem 113

simphcior res est, credite Brito malus

CXIII

Silvi , Brito Bonus , quamvis homo non bonus esse 1 ] 4

ferris nec (se quit) iungere Brito bono

CVIII — CXIII De quodam Siluio Bono qui erat Bnto et eras carmma lacessebat T (m 3 ) ui> 2 , De (De
quodam volgo) Siluio Bono qm erat Brito (Bntto E) muE volgo, nullum lemma M sex haec m Silvmm epi-
grammaia continua in 01 exarata sunt scnptura , disiunxit Scal

CVIII 1 lacescit T 2 distica TM britto ME (semper)

CVIIII 1 iste bonus (om est) T qm mu, quis cet brittannus M

CX 1 esse] lste Lugd volgo fertur om E lac ind (Britto Ven *) pariterque M, fertur-

que cet volgo bntannos T

CXI 2 desinet % volgo
CXIII 2 fens T se quit Ven 4 , om TM et lae ind %E et homo o>, bono Lugd

Avsomvs 29

226

AVSONII EPIGRAMMATA (CXIIII) FRAGMENTA (I— III)

CXnil IN NOTARIVM

10

15

Puer, notarum praepetum

sollers minister, advola 20

bipatens pugillar expedi,

cui multa fandi copia

punctis peracta singulis

ut una vox absolvitur

evolvo libros uberes 25

instarque densae grandinis

toriente lingua perstrepo.

tibi nec auies ambigunt

nec occupatur pagina

et mota parce dextera 30

volat per aequor cereum

cum maxime nunc proloquor

circumloquentis ambitu,

tu sensa nostri pectons

vix dicta lam ceiis tenes 35

sentire tam velox mihi

vellem dedisset mens mea,
quam praepetis dextrae fuga
tu me loquentem praevenis
quis, quaeso, quis me prodidit^
quis ista iam dixit tibi ,
quae cogitabam dicere^
quae fuita corde in intimo
exercet ales dextera*?
quis ordo rerum tam novus,
veniat in aures ut tuas,
quod lingua nondum absolverif?
doctrina non boc praestitit
nec ulla tam velox manus
celeripedis compendii
natma munus hoc tibi
deusque donum tradidit,
quae loquerer ut scires prius
ldemque velles quod volo

146
(«0)

FKAGMENTA.

1

redite sursum flumina

II.

investigato feire dolos lepori

III

quae tantae tenuere morae rumore sub fomni

CXIIII 29 Mart XIIII 208 currant verba hcet, manus est velocior lllis nondum lingua suum, dex-
tra peregit opus , cf. Prudent Pensteph VIIII 23 sq.

CXIIII In notanum M, Ad notanum m scnbendo uelocissimum T (m 2 ) E, De notario m scnbendo uelocis-
simo X , A d notanum velocissime exmpientein Lugd volgo 1 notanum w, notarum E praeceptum

(prec ) o), piaepetum Ven 3 2 solers M x , solens T 3 pugilar T 5 proiecta T 7 ego

uoluo (0, evolvo Ven* 10 tibique co, tibi Ven 3 12 per te T 16 tu T (s v mmio)

17 uel T, uis M, uix X , ut Toll volgo lacens T 25 m om T 26 exerce tales M, exerces

tales T, exercet ales X 27 rerum ordo M 30 haeo T volgo

I Scnptor de dubus nommibus Gr lat V 579, 3 K 'Flumen genens neutn, ut Ausomus (auronms
M) 'redite (redit - M) rursum (MVL corr Peiper) flumina'

II ibid 5S2, 27 Lepus generis mascuhm, ut Ausomus ' muestigatum fem dolus (MVL corr Haupt) lepon'

III ibid 589, 6 Eumor genens masculim, ut Ausonms 'quae tantae tenuere moiae rumore sub omm' (que
tante te sub omni M), desideratur eiusmodi adiectivum, quo 'rumore' generis mascuhm essecognoscatur, veluti atro

APPEKDIX.

i
PERIOCHAE HOMEEI ILIADIS ET ODYSSIAE.

1. Si Homeium , scriptorem Troici belli eatenus , qua Iliadem suam incipit qna- 420
que finit, percenseamus, orsum ab iracundia Achillis ad sepulturam Hectoris quattuor
et viginti hbros contexuisse monstiabimus haec eius species apparet summam cutem
primi operis intuenti. verum hoc scripturae ipsius tempus Troiano bello non totum,
5 sed paene ultimum fuit. nam si ratio putanda est oppugnationis decennis, nonus fere
annus, idemque prope finem sui, ea negotia continebit, quae ab iniuiia Agamemnonis
ac Bnseidis usurpatione usque ad funus Hectoris digna memoratu (erant non) erit illa
temporum series, quae ab eiusdem belli causis atque oiigine pertinet ad urbis excidium
atque ex eo eveniet, ut ignaris iudicandi et poeticae oeconomiae expertibus, multa

io nobiha ab exordio belli usque ad Achillis iurgium omissa videantur nec minus multa
ab Hectoris funere ad usque deletum Ilium quorum quidem maxima expectatio erat
piopter tam longi certaminis consummationem. sed ut divinum poetam nihil quod
illustie fuerit omisisse appareat atque omnia quae finiri oportuit contigisse, breviter
et in epitomae speciem belli Troici causam oiiginis apparatusque quae(que) annis su-

15 peiioiibus acciderunt retexuimus horum omnium prima oiigo est Paridis iudicium
mter deas, deinde classis contextio, qua idem Paris in Europam navigavit, tum raptio
Helenae, quae opinione veterum bipertita est, quod plerique Helenam iuxta Homericum
plasma ad Troiam deportatam fuisse existimaverunt, nonnulli autem opinati sunt, cum
Alexander cursu deerrasset delatusque ad Aegyptum fuisset, cognita hospitalis foedeiis

20 iniuria, (per) Aegyptium regem, servantissimum iusti virum, Helenam cum iis, quae
una cum eadem fuerant abrepta, Paiidi sublatam expugnato demum Ilio Menelao le-
stitutam.

I Ausonn Penocha ih Homerum et [ex) pnmo Ihados Vg , nullum letnma P 1. 4 hoc m scrip-

turae Vg tempois P 6 negocia contremebit P agamenoms P, Agammenoms TJg 7 erant

Mommsen, non Qronov addiderunt, om P Vg erit P Vg , erunt Ald volgo 9 atqui Toll volgo

poeticae om Vg expertilius P 10 uideatur P 11 hector P 12 consumationem P Vg

nichil P 13 omisse P 14 epithome P appantusque P quae P Vg , quaeque ego

15 reteximus P luditmm P 17 bipartita Vg lusta P 18 extimauenut Vg

19 federis P 20 per add Ven 4 , om P Vg is P 21 arreptaque paridique P Vg , areptam

Paridique Ven *, abreptam Pandique Par , abrepta (arrepta Accursius) Pandi Accursius Lugd. sublata

P Vg , sublatam Ven *

29*

228 AVSONII

PEEIOCHAE ILIADIS

2. Mrjvtv astSs dsa IlrjXrjtaSsu) 'Ax^o? 421
ouXojasvtjV rj (j-opC 'Axaioti; aX-fS eihjxev

Iram, diva, reiei nati Peleos Achillei
pestiferam, quae mille dedit discnmina Achivis
Chryses Apollinis sacerdos ob redimendam filiam cum Agamemnoni supplicasset, 5
contumeliose repulsus deum precatur ultoiem insecuta subinde gravi pestilentia cum
Grraecoram exercitus intenret, cogitur (ab) Achille concilium et ab eodem invitus Calchas
morbi causam conpelhtur indicaie qua cognita Agamemnon concitatur in Achillem
qui peicitus iracundia etiam caedem regis audebat, nisi eum in ultimum furorem
progredi Minerva vetuisset a quo Briseis concubina in locum Chryseidis, quae 10
feddebatur , abducta est inde Thetis mater ad caelum lacrimas et contumeliam filii
miserata proficiscitur quae fiducia defensi quondam cum Aegeone Iovis ultum ire
affectat iniuriam obtestaturque summum deorum , ut Troianos in rebus bellicis superio-
les esse patiatur quibus Iuno compeitis iiacunde adversum coniugem conmovetur
sed gliscens iurgium pei deridiculum ministrante Vulcano simul consilii specie inter- 15
cedente lemtur

II

3. 'AMot [isv pa Osot ts xal avsps? [irjtoxopootal 422
soSov Travvoxtot, Ata 8' oox iys vt^ojaoi; oitvoc

Caelestes hominumque genus supeiabile curis

tranquilla obscuri carpebant munera somni

at non pervigilem nox inrequieta Tonantem 5

leniit inmodicos volventem corde paratus,

caedibus ut Graium laesum ulciscatui Achillem
Iuppiter Agamemnonem somnio monet pioelii faciendi tempus adesse, ne cunctetur
dimicare tum ille ui concilium proceribus advocatis mandatum Iovis et speciem
nocturnae quietis explanat mox in contione multitudine congregata pertemptat militum io
voluntatem utque deposito bello ad sua quisque ledeant cohoitatur iamque omnibus
navigationem adomantibus foeda discessio ab Vlixe cohibetur a quo etiam Theisites
deformis et loquax, m heroum contumehas veiborum licentia promptus, cum acerba
obiurgatione pulsatur ipse Minervae monitu cunctos a piofectione detenet sumpto
deinde cibo armatur exercitus neque setius a Troianis mstructa acies Iiide ita mo- ib

2« Qraeea om Vg Periocha libri pnmi Iliados Vg , ac similia lemmata in ceteris, in P non sunt
lemmata 1 AXIAAHOC P 2 OTAOMENHN P 3 pelleo P 5 ohnses appolinis P

agamenoni P suppheasset et Ug 7 cogitu achille P, cogit Achilles Vg volgo, cogitur ab Achille

scnpsi, cogit tum Achilles Hartel chalchas Vg 8 compelhtur Vg quia P agamenon P

10 chnseidis P quae patn Vg. volgo 11 lachrymas Vg 12 proflscitur P fldutia P

condam P ln Ven 4 volgo 13 affectat scnpsi, affectanti P Vg , affectans ms Accursn volgo

obtestatur (que om } Vg volgo belli Vg volgo superions P 14 commovetur Vg

3. 1 NEN P IIIITOPTCTAI P 2 IUNTXIOI P NHATNOC INNOC P 3 suparabile P

4 carpebat mundi P 5 nox] nos P lrrequieta Vg 6 lmmodicos Vg 8 agamenonem P

somno Vg volgo prela fatiendi P conctetur Vg 10 pertentat Vg 11 quique Vg

volgo cohartatur P 12 nauigatiombus P feda P discesio ab Vlyse Vg thersitis P

13 et m Vg herorum P promtus P 15 secius Vg troianos P

APPENDIX (I PEPJOCHAE) 229

nente pioducitur sequitur enumeratio copiarum viritim, ut per catalogi seriem milites
naves, duces, patriae retexantur

III

4:, Aorap sirsl zoajxyj&sv ajx' ^YSfiovsaaiv sxaaToi. 423

Argivos sua quemque acies in bella secuntur,
dispositi m turmas equitum cuneosque pedestres.
turbida clangentes confundunt agmina Troes
5 Instructum proelio exercitum, priusquam ferirent acies, Priamus spectat e muiis
et monstratu Helenae de viris insignibus edocetur dehinc Menelaus ad singulare cer-
tamen ab Alexandio provocatur, qui frustra Agamemnone dehortante congreditur, facta
inter utrosque populos sponsione et foedere per sacra fiimato sub ea condicione, ut
victorem Helena cum dote sequeretur sed superatus Paris regressusque ad urbem
10 iurgio uxoris excipitur, ab Agamemnone foederis pacta repetuntur

IIII

5. Oi ts dsol Ttap Zvjvi xad7](i£V0i TjfopdwvTo 424

Iuppiter interea cum dis genitalibus una
concilium cogit superum de rebus Acbivis
Iovi placet delere Troiam, ad quod pertinacia Iunonis urgetur cumque id fieii
5 Minerva properaret, discidium foederis conminiscitur et Pandarum sagittandi peritum
astu suadentis adgreditur, ut clam vulneiato Menelao belli causa crudescat quo facto
a Graecis proelium instauratur congressisque exercitibus mutua clade decernitur

6. w Ev&' ao To8st8-fl AiopjSsi IlaXXa? 'A&vjvrj 425

Hic et Tydidem monitum Tritonia Pallas
audaci virtute replet vomit aurea flammas
cassis et undantem clipeus diffulgurat ignem
ipse autumnali clarum micat aemulus astro.
Diomedes auxilio Mineivae strenue proehatur Venus quoque filio subveniie co-
nata vulnere affecta digieditur. Mars etiam fit saucius exceditque bello sequitur
Tlepolemi Saipedonisque congressio , et Tlepolemus Herculis filius certamine victus
occiditur

17 referantur Ald volgo

4. 1 Em P HrEMONECINEkETOI P 4 Troes] reos P 5 pho P fenret P Vg volgo,
fenrent ego, fureret Hartel 7 alex P agameone deortante P 8 federe P condictione
P Vg , conditione Ven * 10 agamenone federis P

5. 1 TEOI P KA0HMENO P 2 Iupiter Vg dns P, dns Vg , cf Enn Ann 119
[Serv Verg Aen VI 764) 4 pertmatia P fl' P 5 dissidrum Vg comminiscitur Vg
sagitandi P 7 plium P

6. 1 TTAIAHAIOMHAEEiriAAAC P 2 titidem P, Tydidis {imtno Tydidae) mentem Wakefield f recte
tritomam P 3 Verg Aen VJll 620 4 clypens Vg defulgurat P Vg , diffulgurat Wakefield
6 mmerua P fllios P 7 affectat P sacius exciditque P 8 treptalemi P tnpta-
lemus P

230 AVSONII

VI

7. Tpuxov S' oto>&yj xat 'Aj/miov cpoXoirt? atV7j 426

Solae deceitant acies sine numine, divum
cessante auxiho sua cuique exorsa laborem
fortunamque ferunt piopiii discnmme fati
Tioianis fortuna mclmatioie pugnantibus (suadet) vates Helenus, ut Minerva pla- 5
cetur lgitui flecuba ab Hectore momta, ut peplum in arcem inferat, peragit vota
cum matiibus Alexander obiuigatus a fiatie pergit in pioelium Glaucus Lycius
Aetolusque Diomedes congiessi ut dimicaient, cum lam certamen oriretur, paterna mter
se hospitia lecordati facta armoium permutatione discedunt

VII

427

8. Qz surcov tcuAswv sijsaaoTo cpatStfjto? ' E/Tcop

Haec ubi dicta dedit, poitis sese extulit Hector

Mmervae Apolhnisque consensu foitissimus Graecoium ab Hectoie provocatur
novem ducibus ad dimicandum paratis pugnaturum diligi placet soitis eventu ab
Aiace Telamonio proelium singulaie conseritur, m quo Hector lapide lctus in suoium 5
se recipit multitudinem peiseverante ceitamme caduceatoi Idaeus inteivemt tum
invicem mistis munenbus pugna sedatur Hector Aiacem gladio, Aiax Hectoiem bal-
teo muneratur mtercessu noctis exeicitus quique m sua discedunt die altero inter-
fectoium humatio procuratur Graecorum etiam navalia fossa ac vallo circumdata
muniuntui io

VIII

9. 'Hu>? [i.sv xpoxoTOTtAo? sxtSvaTO Ttaaav sti' atav 428

Aurora in cioceis fulgebat lutea bigis

Acto deorum concilio Iuppiter pro f parte pionuntiat, sua ut quisque exercitus sorte
decernat, nullus deorum odio m alteros vel favore procedat in Idam montem ipse
digiessus inde Graecos inmisso teirore conterritat, (qui) turpi fuga ad munimenta con-
pulsi fossa et aggeribus sese tuentui . lunonem ac Minervam Graecis auxiliaii volentes
monitis Iovis Iris exterret diremptoque ob noctem certamine victores Troiani m ipso
proelii loco excubias obsidionis mstituunt multisque lgnibus factis per totam noctem
dehberatione consultant

7. 1 OICOEI P $IAOfflC P 2 nomine P, Verg Aen II 777 V 56 VI 368 Z uacm-
que P Vg , sua cuique Accursius (cf Verg Aen X 111 sq ) 5 suadet om P, post Helenus add Vg
volgo 7 plmm clausus lytms etholusque dyomedes P Aetheolusc[ue Vg post discedunt vide-
tur excidisse Hectons cum Andromacha colloqun commemoratw

8. 1 OATAIMOC P 2 Verg Aen VI 628 VII 323 ill VIII 541 3 appolimsctue P
4 dimidicandum gatis P deligi Vg volgo 5 thelamomo P 6 caduceatori cts P 7 mi-
stis Hartel, missis P Vg , datis Aicuraus baltheo P Vg 9 ualle P circundata Vg
10 mmuuntur P

9. 2 Verg Aen VII 26 3 Iupiter Vg parte corruptum pronunciat Vg ut
om Vg 4 alteros uel fauore P ms Accursu, alterius favore Vg 5 unde P Vg , mde ego
grecos P, Graecos Vg lmmisso l'g contentos P Vg , contemtat qui ego unde Graeci
contenti Ven 4 (contemti Par j volgo compulsi Vg 6 tuetur Vg uoles P 7 dinmpta-
que P 8 abscidioms P 9 deliberationem P, de belli ratione Vg volgo, deliberatione ego (cf Cic
Off I 3, 9 consiln capiendi deliberatio)

APPENDIX (I PERIOCHAE) 231

VIIII

10. °Qc oi jxsv Tpwsc cpoAaxotc l)(ov , aikap 'Axatooc 429

Interea vigilum excubiis eohibentui Achivi

Graecis et praeterita dimicatione perculsis et instante conterritis proceres ab Aga-
memnone convocantur quibus rex fugae consilia et appaiatum ordinandae per noctem
navigationis mdicit, Diomede et Nestore dehoitantibus suadente autem Nestoie Aiax
et Vlixes legantur ad Aehillem dona ingentia pollicentes, si desistat irasci (et) sese
auxiliatoiem fessis rebus accommodet sed Achille in iracundia pertinaciter permanente
legati Achivorum re non impetiata irriti reveituntur

11. 'AaXoi |iiv itapa vtjooiv aptoTTJsc Ilava^atcov 430
soSov Ttavvoj^ioi [AaAax(p 8s8fjnr)pivoi oTtvtp

Cetera per naves somno sopita manebat
turba ducum, solum cura anxia vexat Atiiden
5 Vlixes et Diomedes speculatum nocte progressi Dolonem conspicantur, qui et ipse

promissis Hectoris incitatus Graecorum consilia exploratum prodierat, et faten univeisa
conpulsum eodem loco interficiunt. a quo adventum Ehesi Thracum legis edocti
lpsum cum duodecim obtruncant equosque eius piaemium simul et testimonium gras-
sationis abducunt insignes candore et celeiitate, ut nivibus et ventis antecederent

XI

12. 'Htoc sx Xs/stov irap' ayaooo Tt&tovolo 431
Tithoni croceum lmquens Aurora cubile

spargebat ten*as, referens opera atque labores

Ab omnibus Graecis egiegie quidem, sed inpiospere dimicatur quorum proceri-

5 bus vulneratis incognitae multitudini pugna conmittitur qua afflictatione fortunae

Achilles paulisper inflexus Patroclum mittit in praesentia cogniturum qui cum ad-

versi status nuntius leverteietur, Eurypyium contemplatur aegrum ex vulneie fomen-

tisque medicae arris admotis ledintegiat sanitati

XII

13. °Qc o (iiv sv xAiot'i[)oi MsvotTfoo aAxtfJtoc otoc _ 432

Actorides fovet Eurypylum dum vulnere fessum
Res dubiae apud Graecos vel potius afflictae <in) ultimae fortunae statu aguntur
piaestantibus piocerum vulneiatis, cetero exercitu fugato aut formidine perculso Tioiani

10. 2 uigiliii P 3 agamenone P 4 conscilia P 5 deortantibus P nestare P
aias P 6 ulixis P, Vlyxes Vg sese P, et se Vg , et sese ego

11. 1 APTCTHECIIA (cetens omissts) P 5 ulms P, Vlysses [semper fere) Vg 7 compulsum
JJg aduentu P Vg , adventum Mommsen, de adventu Ven.* volgo resi P trachum P
8 lpsum •xii P, lpsum et cum eo Vg (xn add Lugd volgo), ipsum cum duodecim Aceursms 9 ut
et Vg volgo uemt P

12. 1 AEXEODNirAP P 2 Verg Georg I 447, Aen IIII 585 thithom P 3 Verg
Aen IIII 584, XI 183 4 improspere Vg 5 multitudl P committitur Vg qma P
afflictione Vg volgo 6 mfletus Vg m om Vg volgo 1 eunpilum P

13. 1 KAICIH P 0I0C P 2 eunpilum P 3 rex P, Paris Vg , res Accursius m addidi
statm Vg 4 presentantibus P, praestantibus Vg uulneratis P caetero exercitui Vg fuga P

232 AVSONII

navalium munimenta rescindunt vallumque transgressi auguriis iuvantur ex eventu 5
ambiguis itaque et pars muri ab Sarpedone convellitui et ab Hectore ictu lapidis
poita discutitur et in ipsis navalibus pugna consentur

XIII

14. Zso? 8' hcel oov Tpuia? ts xal c ExTopa v/juoi TtsAaaasv 433

Iuppitei admovit Tioas atque Hectoia classi

Neptunus miseiatione conmotus Aigivoium tuendis navibus auxiliator accedit et
usurpata (Calchantis) vatis effigie Aiaces duos in proelium cohoitatur nec minus cete-
lam multitudinem praesentia maiestatis instigat Idomeneus egiegio ceitamine eminet 5
Troiani lam referentes gradum, firmati rursum pei Hectoiem et ingenti cla-

more utrimque ceitatur

XHII

15. Nioropa 8' oox IXa&sv ta^ TtivovTa Ttsp s(jotit)<; 434

Concussit quamvis potantem Nestoia clamor
attonitasque auies pepulit gravitate tumultus
Iuno vinculum Veneiium (cui cesto (nomen) est) mutuata ad Iovem peigitin seces-
sum montis Idae exontatoque Somno , ut illum conmergeret in soporem , . ac 5
dehinc vigilias eius uxoriis labefactat illecebiis cuius ignoiatione Neptunus abutitur
fortunamque Graecorum piomptius auxiliando restituit, Aiace Locio ultra ceteios
pioeliante

XV

16. Aorap STtsl 8ia ts axoXoita? xal xatppov epTjaav 435

Iam vallum fossamque super Troiana mventus
mstiterat, captae minitans incendia classis
Iuppiter somno expergitus videt statum ceitaminis innovatum pellique Troianos,
Graecis opem ferente Neptuno itaque aspere Iunone increpata et minaciter per Iii- 5
dem conterrito (fratre) iubet auxiliatoiem desistere ipse Apollmem recreando adlegat
Hectori monetque pro Phrygibus belli instaurare fortunam tum et Aiax Telamomus
egregie proeliatur (a quo) pluiimis hostium inteifectis conflagratio classis aicetur

6 sarpone P conuelh P plapidis P 7 discititur P, discuditur Vg , discutitur Par

14. 1 Eni P NHTCin (cetens ormssis) P 2 Iupiter Vg admonuit P Troes edit
Amstelod volgo 3 commotus Vg 4 uatis P Vg , Calchantis vatis ego aiacis P plium
cohartatur P 6 flrmatis P, flrmantur Mommsen lacunam indicavi, contrahuntur supplevit Vg volgo
(II XIII 800) 7 urmq3 P

15. 1 nEINONTAEIIEPMPHC P 2 pofatem P, potestatem Vg , potantem Ven * hectora Vg
4 cingulum Hemsius ueneris Vg volgo nomen om P 5 ydae P exontatoque P,
exhortatoque Vg volgo, exoratoque Heinsms ut dum comecet P, ut eum comitteret Vg volgo, ut lllum
conmergeret scnpsi ac dehmc P Vg , ac del Par volgo, malui lacunam indicare 6 uxons Vg
1 caeteros ultra Vg 8 prehante P

16. 1 EniAIXTECkOAOIIACAr P 3 minitas msidia P classi Toll volgo 4 Iupiter Vg ,
6 contemta P Vg fratrem Vg fratre Lugd , om P fratre contemto vel contemtum fratrem
[om et) Accursius appohnem P 7 phngibus P thelamonius P 8 egregie ego, grene P,
strenue Vg volgo pliatnr P a quo supplevi, om P, et ah eodem Vg volgo

APPENDIX (I PEKIOCHAE) 233

XVI

17. "Qc o'i [isv irspl vy)6c luaosX[i.ow u.aj(OVTO 436
Dum face, dum ferro celsam affectare carinam

Tioes et Argolici pergunt defendere leges

Achilles Giaecoium statum iam sub extrema soite miseratur ac tegminibus suis Pa-

5 troclum peimittit armaii qui cum Myimidonum produxisset exercitum constematosque

Tioianos Achilhs specie fefellisset, ruentes supra vallum et invicem officientes caeco

pavore usque ad campi apeita conpelht deinde congressus Sarpedonem peiimit mul-

tisque hostium caesis ipse ab Hectoie mterficitur, prius ab Euphorbo vulneratus

XVII

18. 0u§' sAafr' 'Arpso; utov aprjicpiAov MsvsXaov 437
Actoiidem caesum nec te, Menelae, fefellit

Ciica inteiemptum Patioclum pugna contrahitur , cum diveisi exercitus tenderent,
Graeci, corpus ut defenderent, Tioiam, ut ad ludibrium cadaver eiiperent a Menelao
5 Euphorbus occiditur et ad ostentationem glonosi facmoris Achilhs exuviis Hector aima-
tur Antilochus ad Achillem nuntius cladis acceptae Menelao instante festinat qui
et ipse postea cum Merione intra navalium munimenta se recipit, cum tota moles belli
[Menelao et] Aiacibus mgruisset

XVIII

19. °2c oi ]j.sv (xapvavTo 8su.ac Ttupoc at&ouivoio 438
Dum furit in medio valh vis ignea Martis

Achilles in miserabilem modum Patrocli deflet interitum, quem vi doloris affectum
consolantibus veibis matei alloquitur nec inultum amicum fore pollicens perlaturam
5 sese Vulcani arma piomittit interea et Iris ab Iunone demittitur, cuius instantia
Achilles extra vallum quamquam inermis egreditur conterritisque Troianis super alios
aliis praecipitantibus late fuga et latius formido porrigitur eodemque tempore et Vul-
canus exoratus a Thetide tota nocte, quam longa est, caelestia in gratiam nymphae
arma molitur

XVIIII

20. 'HoJc [asv xpoxoirsitXoc ait' 'QxsavoTo poawv 439
Oceanum interea suigens Aurora leliquit

Achilles aimis caelestibus ope Vulcani et munere matris instruitur dein Giae-
corum primoribus in concilium vocatis nacundiam sub abolitione deponit et promissis

17. 1 ETOEAMOI P 2 affecta P Vg , oppugnare Ven * volgo, affeetare ego 4 achilhs P
miseratur P Vg , miseratur ac Hartel, miseratus ego agmimbus P Vg , armis Ven * volgo, tegmmitms
ego 5 mirmydonum P 6 fefehsset P supra] sut P efflcientes P Vg , offlcientes
Aceursms ceto P 7 compelht Vg 8 lpse ad ab P, ad del Vg

18. 3 cum m diversa ms Accursu volgo coutenderent Vg volgo 4 ut corpus Ven * volgo
et ad Vg arnperent ms Accursu, abripeient Toll 5 euphorbius P 6 antilocus P nun-
cius Vg menelao et axacibus P Vg , Menelao del Ven *, Menelao et del Ald mfante P

19. 2 belh P Vy , valh Hemsius marti P 3 afflictum Floridus 5 >ns P 6 m-
hermis P 7 lata P 8 thethide P nympha P

20. 2 Verg Aen IIII 129 XI 1 3 munere] minerue P 4 sub] suam Gronov volgo

AvbOSIVS 30

234 AVSONII

ab rege muneiibus coram contione ditatur tum militibus cibum capere iussis ipse 5
abstinet infesto demde atque intento exeicitu pergit in proehum

XX

21. °S; oi jxsv itapa VYjOot xopwvtot &u>pr,oooVTO 440

Iamque adeo celsis aimati e navibus ibant
miha quae magnis umquam venere Mycenis
Vt mtegris amborum copiis inter utiosque exercitus pugna conseiitur dein per-
missu Iovis in partes deorum studia dividuntur, cum pro G-raecis Iuno et Minerva de- 5
certaient neque segnius eos Neptunus et Mereuiius et Vulcanus assererent, Troianos
Apollo cum Venere et Diana cum matre , Mars etiam et cum eo Scamander adiuva-
lent tum et Aeneam dis et viribus iniquis cum Achille congressum quamquam studens
Graecis nube circumdatum Neptunus eiipuit

XXI

22. 'AAA' ots 5^ Ttopov t£ov euppsso? itoTafioTo 441
Intulerat fluvio trepidas fuga foeda catervas

Troianis usque ad Scamandri fluminis alveum fuga et terrore compulsis cum lam
longius abeundi spatium non pateiet, in lpso amne, cum flumen exundat, lbi et

duodecim ab Achille Troianoium iuvenes vinciuntur, qui Patfocli inferiis lmmolarentur. s
ipse Vulcanus aidoribus suis vim torrentis exurit tum in campum Achille progresso
passim studia deorum pro sua smgulan parte depugnant Troianorum exercitus instante
victore in moenia uibis inpingitur

XXII

23. Q? o't [isv xaTOt aoTu itscpoCoTs? YjOTS vs(3pot 442
Pulsa metu Phiygios lustiabant agmina muros

Hector singulari certamine cum Achille congreditur, Priamo atque Hecuba, ne
piignet, orantibus, Mmerva e contrario specie Deiphobi, ut dimicet, adhortante Hector
mterfectus et religatus ad currum ter cncum moenia Troiana raptatur deinde lace- &
lum corpus defertur ad naves ultioni Patrocli victoris iracundia ad ulteriora supplicia
leservandum

5 concione dicatur P 6 mfesta P prelium P

21. 1 KOPUMOieiOPHCONTO P 2 armate nubib' P, armati nubibus Vg , armati e navibus Ven *
3 quot Ald (Verg Aen II 331) volgo moecyms P, Mycaenis Vg 4 at Vg volgo permibsa
P p grecis P decedex P, decertarent Vg volgo, an descenderent ' 6 secius Vg volgo
1 dyana P mas P eis Vg volgo 8 et (post tum) om Vg volgo dix' P con-
gressum] cf. Verg Aen I 4,75 9 cireundatum P Vg

22. 1 ETPPETOC P 2 fugas feda P 3 troiam P Vg stamandn P copulsi P,
compulsi Vg. Troiams compulsis Lugd 4 cum] fortasse dum post exundat lacunarn
sigmfieavi lbi et xn miha P, lbi a xn milia Vg , lbi ab Achille xu Par volgo, ibi et xn ab Achille ego
5 mvenum Par volgo uincuntur P Vg , \inciuntur Par imolarentur Vg 6 campo P
7 stu P singuh P 8 mema P impmgitur Vg

23. 4 pugnaret Vg volgo spetie P adortante P 5 relegatus P ter circum sgq ]
cf Verg. Aen I 483 6 ultione Accursms volgo uictons P, et uictoris Lg

APPENDIX (I PERIOCHAE) 235

XXIII

24. "Qc ot fxsv <jtsv<x)(ovto xaTa tttoXiv, auTap \yaiol 443
Tioia vacat lacnmis, ludis Argiva iuventus

Funebres ludi in honorem Patioch fiequentantur, quibus Diomedes equis superat,
lucta et cuisu Vlixes, alioque ahi geneie certationis antistant

XXIIII

25. Aoto 8' aywv, Xaot 8s &oa? eirl v^a? s/aaTot 444
Quisque suas repetunt misso certamme naves

Iuppiter Thetidem mittit ad filium cum mandatis eiusmodi, ut (in) defunctum

saevire desistat fatique hommum <in) exammo hoste veieatur ad sepulturam corpoie

5 restituto eiusdem iussu et Ins cohoitatui (Priamum), ut auro fihum rependat ex-

animum qui Mercuno duce mtei nocturnas hostium piofectus excubias Achilli sup-

plex advolvitui ledemptumque filium mstitio publico et deflet et sepelit

PERIOCHAE ODYSSIAE

26. 'AvSpa [iot svvsirs, Moooa, iroXorpoTrov, oc jxaXa TtoXXa 445
Dic mihi, Musa, virum, captae post moenia Troiae

qui mores hominum multorum vidit et urbes
Minerva in Ithacam Iove ita volente descendit Mentisque Taphiorum ducis sumit
s effigiem, suasura Telemacho, ut ad Nestorem Menelaumque festmet, qui recens domum
legressi certi aliquid de Vhxe novissent tunc et Phemius cithaiista adhibitus con-
vivio procorum inchoat flebilem cantilenam navigationis inpiosperae, quae profectos ab
Ilio Graecos diversis sparsit exihis , quem Penelope degressa chalcidico , argumento
tam miserabilis offensa materiae, ut alia concinat, adhortatui

II

27. 'Hjxos 8' ^ptysvsta tpaVT) poSoSaxToXo? yjw; 446
Oceano extuleiat roseos Aurora mgales

Telemachus Ithacensios proceres cogit ad curiam atque ibi de contumelia domus
et bonorum profligatione conquestus consilia piofectionis exponit, Antinoo resistente,

24. 1 AITAP P 2 lachrymis Vg 4 aliosque P Ug , ahoijue Vin certatioms genere
Flondus Bip antestant Vg volgo

25. 1 ArON P 2 redeunt Vg 3 ut ad P, ad Vg m om P 4 fatique] fata-
que Ald m om P fatique hominum exammum hostem ms Aceursn, cf Verg Aen I 484
5 yris cohartatur (om pnamum) P rependeat Vg 1 lusticio Vg et dolet Flondus Bip
sepelht P Fimunt piocha yliades Incipit ***ocha odissie P, Finit Penocha Iliados Incipit Penocha
Pnmi Libri Odysseae Vg

26. 1 OCMAMIIOMA P 2 et 3 Hor Epist II 3, 141 sq 2 mema P, moema Vg , tempora
Par 4 ithaca P mentonsque P Vg , Mentisque Accursius thapiorum P regis ducis
Vg summit Vg 5 thelemaco (semper) P qm] si Hartel 6 et om Vg phimius P
7 prochorum P lmprosperae Vg 8 sparsos Vg digressa P Vg , degressa Scal 9 offen-
sam P adortatur P

27. 1 HPirENJA P 2 occeano P roseas P Vg , roseos Accursms 3 lbi de ego, lbidem
P, lbidem de Vg condentumeha P

30*

236 AVSONII

qui eum prius, quam mater nuberet, abire prohibebat. qua altercatione diu protiacta 5
concilium dissolutum est Telemachus ad litus piocis ignorantibus pergit astantem
sibi adorans Minervam peregnnationi accommoda parat, hoitante maxime dea, quae
populum lpsumque Telemachum Mentoris simulatione fallebat instructo ergo remigio
et nave deducta Telemachus et Mmerva de portu vespeie instante solverunt

III

28. 'HsXio? 8' avopooas, Xurtov uspr/aXXsa Aijavyjv 447 3
Iam sol Oceano radiatos piompserat ortus

Telemachus Nestorem de patre percunctans nihil novi accipit ab ignorante verum
idem senex sequenti die, cum Pisistrato fiho ut ad Menelaum pergat, hoitatur nec
moia facta consilio nocte quippe ea, quae consecuta est, apud Pheias oppidum 5
hospitio Dioclis deversati die altero Lacaedemonem pervehuntui

IIII

29. (Ot 8' i£ov xoiXrjv AaxsSaijxova xrjxoosaaav) 448
Iamque adeo ventum vahdae Lacedaemonos aices

Telemachum et qui cum eo veneiant Menelaus comiter hospitio accipit lamque
sub vespeia quaedam de Vlixe cognoscunt die veio alteio totum navigationis suae
oidinem Menelaus explanat, quodque in Ogygia insula promissis et lllecebns nymphae 5
Calypsonis Vhxes retineatur, exponit quae quidem Pioteus eidem nariaverat de 61 ae-
coium ducibus requirenti pioci autem postquam de abitu Telemachi conpeierunt,
instiucta deductaque navi vigmti, qui sese legeiant, enavigaverunt ledeunti msidias
mohentes cnea Astenam ergo msulam, quae Ithacam Samumque interiacet, delitescen-
tes occasionem fraudis expectant 10

V

30. ('H<o? 8' sx Asj(su)v uap' a-j-aoou Ti&tovolo) 449
Liqueiat m tepido Tithonum Auroia cubili

Mercunus m Ogygiam msulam devolat, ut Iovis monitis Calypso conteriita Vlixem
patiatur abscedere qui contextu ratis temeie pioperato navigationem solus aggreditui
duodevicesima die tempestate conmota, ex iracundia infestante Neptuno, trabium con- 5
pago dissolvitur quo casu proditus ultimae spei et irntis conatibus natans ab Ino dea

5 qua] quia P 6 littus (semper) Vg 8 remegio P

28. 1 HAIOC AANOPOTCENAI IIEPIkAAAEA P 2 occeano P 3 percunctas senex seg. P, per-
cunctatus Vg , percunctans ego, percontatus Par volgo mchil P 4 ortatur P 5 facto Vg
opidum P 6 diolede P, Diochs Vg uersati P Vg , diversati Gronov altera (om die) Vg volgo

29. Graeca quae exciderunt m penochis hbrorum 1111 — XII, XXII — XXIIII supplevi 2 namque
P Vg , lamque Ven * adeo] adam P ualide a P, vahdae (om a) Vg , validae ad Ven * volgo La-
cedaemona Vg , Lacedaemonis Ven 4 volgo artes P Vg , arces Ven 4 3 saneque Vg volgo 4 al-
tera Vg volgo suae om Vg volgo 5 ogvgya P nimphe calypsom P 6 retineatur P,
remeatur Vg , remoratur Ven 4 , remoretur Gronov volgo queque P, quaeque Vg , quae Jen 4 pro-
theus P manauerat P 7 proti a3 P habitu P Vg , abitu Par conperens P, compererunt
Vg 8 et nauigauef P, navigavere Vg , enavigaverunt Hartel 9 samumque P dihtescentes P

30. 2 tythonum P cubile P Vg , cubili Par 3 calipso contenta P Vg 4 discedere
Vg volgo properat at P, properate Vg , properatae Barth volgo, properato Hemsius 5 duodeui-
cessima P, duodevigesima Vg commota Vg compago lg 6 proditus Mommsen, proditur
-P Vg nando Vg volgo mo dam P

APPENDIX (I PEKIOCHAE) 237

miseiicorde seivatui, quae calanticam capiti suo demptam natanti accommodat cuius
nlle sustentatu ad usque Phaeacum litus evadit

VI

31. ( Qc, o jxsv Iv&a xa&suSs TroXutXac §Toc 'OSoaasuc) 450

Carpebat somnos dudum aerumnosus Vlixes
Vlixes postquam ad Phaeacum litus enaveiat, fatigationem dilmt somno sed cum
virgo Nausicaa, fiha regis Alcinoi, ludum m acta cum aequahbus exerceiet, somno
5 excitatus, ut erat nudus, erupit, folioium oppositu pudenda velatus et cum supplex
genua legiae virginis advolveretur , Mineivae instinctu movit misericoidiam salutarem
impositusque carpento et veste donatus usque ad templum Minervae, quod ante urbem
est, suadente virginis pudore pervehitur lbique famihare sibi numen solita precatione
veneratur.

VII.

32. ( Qc o fj.sv Iv&' -rjpaxo iroAuxXac 8ioc 'OSoaasuc) 451

Oiabat superos dudum Laeitia pioles
Minerva puellae speciem mutuata Vlixem primum in oppidum, mox in domum
regiam ducit cumque Arete uxor Alcinoi et unde vestem haberet et cuias esset et
i qua soite delatus sermone lpsius conpensset, bonum animum habere iussus, suadente
vespera concedit quieti

VIII

33. ('Hjioc 8' ^piysvsta cpavir) poSoSobccoAoc ^uic) 452

Iam caelum rutilat roseis Aurora quadngis
Alcmous navigationis aerumnam summatim ab Vlixe cognoscit exinde iussis pii-
monbus in curiam convenire adventum hospitis et infortunia diutinae iactationis explanat
5 accitoque ad convivium Vlixe citharam iubet pulsaie Demodocum , qui cum de Duiio
equo et de Troico cantaiet excidio, lacnmas Vlixi memona fortunae superioris elicuit
quas cum occultare sedulo conaretur aut vultu dissimulans ant veste deteigens, oculos
in se omnium et maxime regis advertit tum Alcinous causa fletuum cognita, ex
oidine tolerata dissereret, bemgne polhcitus adhoitatur

7 capti P 8 sustentatum P pheatum P

31. 3 pheatum P flgationem P 4 lllia om Vg volgo exercet Vg, sompno P
5 foloriorum P suplex P 6 ad genua Vg volgo mstinctu P ms Aceursu, mstructu Vg
8 lta suadente Vg volgo prouehitur Vg volgo sohta sohta precatione ueneratur P, sohta uenera-
tione precatur Vg volgo

32. 2 Jacertia P 3 puelle speciem mutuata P ms Accursu, m puellae speciem mutata Vg volgo
4 Arete] a rege P altmoi P habere P cui adesset P, cuia (cuias Par ) esset Vg 5 com-
pensset Vg 6 concidit P

33. 5 cytharam P dorio P, dureo Vg volgo 6 excisio Vg lachrymas Vg for-
tune supenon letuit P 7 uultu quas P 8 omnem P cum P Vg , tum Par ut ex ms
Accursu, ut cuncta ex Vg volgo 9 tollerata P bemgne omma Vg volgo pollicitis Vg
adortatur P

238 AVSONII

VIIII

34. (Tvjv 8' aTra[xet[3o[Asvoc Tipoascpyj tco^oiatjtic 'OSoaasoc) 453

Tum vice seimonis fatui Laertius heios

Quattuor isthinc libii de Vhxis enoie contexti sunt namque ab Alcinoo logatus
senem multiplicis erroiis expomt, ut ab Iho profectus primum ad Ciconas delatus sit
atque lllic expugnata Ismaio civitate, multis amissis fugatus abscesseiit utque mde 5
Maleam Laconicae promontonum circumegeiit ac deinde (ad) Lotophagos (venent mox
ad Cyclopum msulam, quae Lotophagis) obiacebat, cum una nave processerit, eaque se-
dulo occultata ipse cum duodecim sociis ln antrum Polyphemi penetraverit qui ciuentis
dapibus expletus , quas caede sociorum eius instiuxerat, vino etiam quod Vlixes in-
gesserat temulentus cum in somnum piocubuisset, ab Vlixe caecatus poenas lnmanitatis 10
exsolvit

X

35. (AioXtvjv 8' sc vtjoov oupixop.s&' sv&c 8' svaisv) 454
Aeoham ventorum agimui patiiamque domumque

Hinc refeit Aeoliam se fuisse pervectum donisque donatum ab Aeolo lege vento-
rum, qui omnibus comiter piaebitis, quo secunor navigaret, ventos etiam dedent utre
conclusos utque cum iam Ithacam piopinquaret, refusus sit in soporem sociique eius 5
opes aliquas (m) scoito esse existimantes dormiente lpso vincla dissolveiint adversisque
flatibus lam ab lpsa patna sint relati mde ut (ad) Antiphaten Laestrygonasque delatus
sit lbi amissis una mmus ceteiis navibus Circeum litus accesseiit lbique veneficio potentis
deae Eurylochus et praemissi cum eo socii ln ferarum oia conveiteiint lpse etiam
similia passurus Meicuno procurante vitaveiit ceteiosque socios ad speciem piistmam 10
redigi vntutis admiratione compulerit

XI

36. (Aotap £tcs{ p' stci v?ja xaxTjX&ojxsv ^8s da^aaaav) 455
At postquam ventum ad naves et htoia ponti

Digressus a Circa Avernum peivenit, qui locus descensus ad manes existimatur
ibi saciis lite peifectis scrobem complet sangume victimaium et circumvolitantibus
animabus nullam smit haustum ciuoiis attingere, nisi, ut Circe monuerat, prius Ti- 5
resias vates inde libasset ibi et heioidas pluiimas videt, quarum enumerationem
multa veterum fabularum venustate contexmt

34. 2 moes hermois fatatur P heres P < 3 quatuor P libns P altinoo P

5 hismaro P 6>mala eum P lacomca P, Lacomcae Vg , Laconiae Par volgo dein Accursms
volgo ad om P Ug , addidit Accursms uenent . lotophagis om P, supplevit Vg 7 ad-
lacebat Vg , adiacet Accursms volgo m P, una Vg 8 cum xn. P poliphemi P cruen-
tis d e ] cf Verg Aen III 618 et 630 9 quod ulnoes P 10 lmmamtatis exoluit Vg

35. 3 peruentum P 4 ab omnibus Vg utros P 5 athacam P, Ithacae Vg volgo

6 apes P sorato esse P, sora inesse Vg , m scorto esse Accursius \ex ' codice non multae fi.dei'), scorto
messe Lugd volgo umcula Vg volgo 1 lam post patria Vg volgo ad, quod om P Vg ,
addidi antifaten P, Antiphatem Ug volgo lertngonasque P 8 circa eum htis P uene-
rltio P 9 eurylocus P conuertent P, conuersi sint Vg , converterint ego 11 uirtutes P

36. 2 nubes P httora Vg 3. Circe Vg volgo deseessus Vg extimatur Vg
4 coplet san P circumuoluntatibus P, circumuohtantibus Vg , circumuolantibus Floridus Bip 5 ani-
bus P circes Vg thaesias P

APPENDIX (I PERIOCHAE) 239

XII

37. (Aorap stoI TtoTajioto Aotsv poov 'Q/savoto) 456

Iamque adeo Oceani liqmdos pede hquerat amnes

Compeitis a Tiiesia vate, quae oportuit sciie, legieditur ad Cncam ab eaque ut

evitet mala ceteia edocetur ut Sirenas piaeteieat, letalem navigantium cantilenam, ut

s Scyllam praeteivehatur et Charybdin freti Siculi famosa poitenta quibus malis non

sine gravi perpessione supeiatis Tiinacriam peivehitur, ubi mcustodita Solis aimenta,

frustia prohibente ipso, ceten socii penuiia cogente dilaniant diiisque piodigiis admissa

boum caede terientur ac mox inde navigantes fulmine ad unum omnes intereunt,

excepto Vlixe, qui fiagmento caiinae cohaeiens et adminiculo eius adiutus ad Ogygiam

io insulam solus enavit

XIII

38. Qq scpaT , oi §' apa tcovts? axr^v s^svovto auoTqj 457

Conticuere omnes mtentique ora tenebant

Enairatis omnibus, quae in multiplici eiroie pertuleiat, a principibus Phaeaciae

viiis donis plunmis honoratur a quibus remigio et necessariis omnibus navis instruitur

5 dormiensque m Ithacam quietissima navigatione devehitur atque illic m portu patrio

cum munenbus univeisis quiescens et omnium ignarus exponitur, Phaeacitras eo doi-

miente remeantibus

XIIII

39. AuTap o sx Aifiivo? Trpoospyj tq ti/£t<vi aTapirov 458

Egreditur portu tenms quo semita ducit

Somno expergitus Vlixes portum et litus patiiae non sine animi constematione

cognoscit admiraturque, ut advectus, ut expositus, ut relictus sit ut cuncta nesciens

5 requirit universa donorum quae postquam incolumia videt, quam potest tutissime oc-

cultat consiliisque a Minerva confirmatus ad servum Eumaeum subuleum simulatus

accedit, naufragi et mendicantis imitatu mteirogatus demde quis esset, ait esse se

Cresium in Aegyptum navigantem Tioiam fuisse delatum Eumaeum tum aifectione

maestissima peragens cogente denique vespera et imbre continuo sagulo amicitur at-

10 que lbidem multa secum volvens tandem concedit quieti

37. 2 oeceani P annes P 3 teresia P Circe Vg 4 mahs ceteris P sy-
renas P Vg 5 scillain P carybdin P, Charybdim Vg 6 trmachriam P ubi et P, ubi
ea Vg , ubi Ven 4 7 socns Vg admissa ad boum P 8 ac P rns Aceursu, at Vg volgo
flumine P 9 fragmento lacerae navis Delph Bip agygyam P

38. 1 E<M P CKOIIHN P 2 Verg Aen II 1 omnes omnes P 3 fetie P
4 a om Vg 5 ythacam P 6 omnem P pmacibus P

39. 1 OAEk P TIIHXEIANATAP P 2 Verg Aen XI 524 3 expergiscitus Vg
4 nesciex P, nesciret Vg volgo, nesciens ego 5 incolumina P 6 servum suum Vg volgo
euheum P 7 lmitatu P se esse Vg volgo 8 cresum P Vg , Cresium Ven * egip-
tum P troia P Vg , Troia Toll volgo eumena P cum P, etiam cum Vg volgo, tum ego
9 pergens P Vg , perurgens Vin volgo, peragens ego et cogente P Vg volgo, et delevi -res-
pere Vg volgo amicetur P 10 mlta P concidit P

240 AVSONII

XV

40. H 8' si? supu)(op-ifjv AaxsSaijj-ova IlaXAac 'A&13VY) 459
(It) Lacedaemomas aices Tiitonia Pallas

Telemachus a Mineiva per sommum conmonetur, domum ut lediiet matuioque
digiessus cubili, a Menelao veniam leversionis exorat qua comiter impetrata regre-
ditui ad navem in poitu Pyho manentem Pisistratoque ad urbem atque ad patrem 5
remisso lpse propere solvit e litore, comite navigationis assumpto Theoelymeno vate
Argivo, uno ex iis quos Melampus Amythaonis erudivit vitatisque insidiatonbus procis
advehitur ln patnam et sociis quidem poitum petere iussis ipse diveiso itinere ad
agrum Eumaeumque proficiscitui

XVI

41. To> 8' aot' sv xkalyfi 'OSuaasuc xal SToc ucpopPoc 460
Commune Eumaeus mapale et divus Vlixes

Telemachus Eumaeum nuntium reditus mittit ad matrem (ipse) Minerva ita volente
(patiem) cognoscit et cum eo deinceps agenda dispomt Penelopa autem cogmto filii
reditu (m) conventum procoium, qua veiecundia sinebat, egieditur increpatisque m- 5
sidiatoribus filii non minus irata quam maesta discedit

XVII

42. 'Hfjwc 8' ^prj-svata cpavrj poSoSaxxuAoc vjwc 461
Iam caelum roseis mtilat Tithonia bigis

Telemachus anxiae matn ordmem peiegrinationis enarrat Vlixes ad oppidum
Eumaeo opitulante peiducitm domum in qua proci epulabantui\ingressus emendicat
cibos miserabiliter ambiendo inde ab Antinoo iniuiiose afficitur. cui Penelopa diras 5
ob mhumanum facmus imprecatur a qua missus Eumaeus est, ut hospes (sic enim
se feiebat) ad eam piovocaretur (qui) tum quidem mvitatus gratiam facit, sed ven-
turum sese ad vespeiam pollicetur

XVIII

43. HA&s 8' stt' ttcwxoc 7ravS7)[i.ioc, 0? vtata aaru 462
Iius adest populi per mendiqabula notus

Mendicante mtra lares pioprios Vlixe alius quoque pan egestate Irus accessit,
popularis Ithacensius, stipes in triviis solitus rogare iurgium ergo inopiae communis

40. 1 EYPIXOPHAAKE&AIMONA P 2 lt supplevd Accursms, at Vg , ad Par , om P artes P
Vg , arces Par 3 sompmum P commonetur Vg maturoque P Vg , matureque Accursms
4 degressus P lpetrata P 5 piho mohentem P pisisstratoque P, Prisistatoque Vg pa-
tnam emisso P Vg , patrem remisso Toll 6 clemono P 7 his P, is Vg 8 aduerso P Vg ,
dxverso Accursius 9 Eumaeumque] meum meumque P

41. 1 OATCCErc P 2 comune cume' P mapalale P Vg , mapale Ven * dirus P,
drvis Vg , divus Ven * 3 cumeum nunc redditus P nuncium Vg ipse om P 4 pa-
trem om P Penelope Vg (lemper) aut P reditu fllii Vg volgo ' 5 m om P pro-
cerum Vg 6 moesta Vg descendit P Vg , discedit Ven *

42. 1 HPffENIA P HOC P 2 titoma P Vg , Tntoma Ven * volgo 4 cumeo oppitu-
lante P 5 cibos] ambos P ambiendos P antino P 6 ob] ab P lprecatur P
7 at cum P, ad cu Vg , ad eam Ven 4 qui add Barth, om P Vg , an is »

43. 1 OKATA P 2 populo Bemsms 3 mendicate P propnos lares Vg volgo pa-
nt P 4 lthacesius P, Ithacesius Vg comunis P

APPENDIX (I PERIOCHAE) 241

5 aemulatione conseiitui , quod ex veibis piocessit ad manus hoitantibus piocis, quo
magis nxa ciudesceiet, piopositoque piaemio capiini ventns omento victor igitur
Vlixes seminecem Iium extra lanuam proicit, lidicula adboitatione conpellans Pe-
nelopa etiam muneia sibi a piocis pio opibus cuiusque confeni singulorum studia ex-
peiiens deposcit quae matuie utpote a cupientibus offeruntur

XVIIII

44. Aurap o sv [ASYap<p uTtsXstTcsTo Stoc 'Oouoasuc 4b3

At parte mteriore domus secretus Vlixes
Vlixes cum Telemacho arma omnia de medio amoliuntur, piocis perniciem
conpaiantes, ne qmcquam mummenti aut teli relmqueretur , qui vel cavere vim vel
5 mferre possent ad Penelopam deinde accitu ipsius pergit lbique, ut Eumaeo dixerat,
Oietensem se esse mentitur Vlixemque apud se hospitio deveisatum conminiscitur
mox cum Euiyclia lpsius nutnx hospitalis officii causa pedes eius elueiet, tactu manus
ammadveitit cicatncem, quam' habebat ex vulnere m Parnaso quondam snis dente
percussus quo argumento alumnum suum esse cognoscit, sed ab eodem, ne quid
10 ultia vel quaerat vel gainat, coercetur

XX

45. [Iamque procos genua amplectens orabat Vlixes] 464

Epulantibus piocis Ctesippus in Vhxem crus bubulum iacit, sed destinatione non

potitur Theoclymenus autem aput Ithacensios divinationis expertae inminens procis

vaticinatur exitium quorum multa cavillatione densus mensa et domo tamquam furio-

5 sus excluditur

XXI

46. T^ 8' ap' sirt cppsot JHjxs &sa yXauxttiTac 'A&Trjv/j 465

Hic mentem dedit Icanae Tritonia Pallas

Vlixes Eumaeo et Philoetio fidei eorum mdustriaeque confisus quis sit revelat.

et postquam facta cogmtio est, caedem piocorum (ex) tempore instrui placet quos

5 Vlixes astu aggieditur, ut ipsum quoque intendendo aicum vires seniles explorare pa-

tiantur. quem uni quondam Vlixi facilem si quis intenderet, habiturus esset praemium,

5 ortantibus P 6 uetns P 7 adoitatione P compellans Vg 8 curusqueque P

44. 1 TIIEAETO P 2 ulnoes P 3 cum] et Floridus Bip arma add Vg , om P
promciem P 4 coparantes P, comparantes Vg quidquam P, quid aut Vg volgo reli-
queretur P 5 ad ln P Vg , m om Ven 4 penelopem P Vg , Penelopen volgo, Penelopam ego
mde Ven * volgo cumeo P 6 certensem P diuersatum Vg commmiscitur Vg
1 euricha P eius Vg volgo 8 animauertit P panaso P, Parnasso Vg 9 qui P
alunnum Vg agnoscit Ven * volgo 10 cariat coercitur P

45. 1 proces P, hic versus ad exemplum eorum, quae Odyss XVII 365 sq leguntur , compositus esse
videtur, Hartel eum ex Odyss XX 178 profectum esse statuit 2 resippus P, Eresippus Vg Ctesippus
Accursius uhxen P, Vlyssem Vg S thecolimenus P, Theoclimeus Vg eorr Ven * a P,
autem Vg apud Vg Ithacenses Vg exparte P Vg , expertae Par , expertus Ald volgo
lmmens Vg 4 camlatione dernsus P tanquam Vg

46. 1 <t>PEC P 3 philotio P, Philaetio Vg , Philoetio Scal conhxus P, conrlssus Vg ,
conflsus Par qui P Vg , quis Scal 4 tempore P volgo, pro tempore Vg , ex tempore ego

Avsonivs _ 31

242 AVSONII

ms Penelopae nnptiarum sed prohibentibus procis, ne id ndieulus et mendicus au-
deiet, quod fiustra iuventus tam electa temptasset, dat Telemachus Vlixi ceteiis ab-
nuentibus experiendi potestatem et hmc nascitur admiiatio prima virtutis, dedecore
suo ceteris erubescentibus , quorum ignaviam senex et mendicus aigueiit 10

XXII

47. (Aurap o -| , 0[AV<oi}7) paxsov toXu|i.7]TIS 'OSuaasu?) 466
Squalentes umeris habitus reiecit Vlixes

Vlixes loco ulteriore capto intendit aicum ommbusque foiibus occlusis, ne qua
pateret effugium, plerosque vino saucios aut novitate rei stupidos aut quidlibet ahud
meditantes conficit cum primum omnium confixisset Antinoum, qui audacia et petu- 5
lantia ceteros superaverat, Eumaeus et Telemachus et Phdoetius sumptis et ipsi armis
egregia in consternatos eaede grassantur iamque omnibus interemptis duobus tantum-
modo paratur, Phemio citharoedo, qui ministeiii causa adhibitus nihil omnino in Vhxis
domo quod contumehosum esset ediderat et Medonti piaecom, cuius modestiae etiam
Telemachus suffragatur at qui cum Telemacho eiant Melanthium famulorum Vlixis 10
unum, qui procorum proterviam semper armaverat, cruciabiliter occidunt puellas inde
duodecim, quae cum procis flagitiose consueverant, suspendio perimunt Vlixes caede
ad plenum perpetrata lgnem adolet mcensoque sulphure domum piaculo purgat.

XXIII

48. (rpyju? 8' st? UTcspcp' avs^asto y.a.Yxo.ka<x>oa) 467
Chalcidicum gressu nutrix superabat anili

Euiyclia nutrix gestae rei nuntia Penelopam de somno excitat quae advenientem
ad se maritum non temere ipsum esse (se) persuadet, (et) quadam cubicuh lege et
genialis lectuli positu sibi tantum et Vlixi cogmto, an ipse sit mantus, exploiat in 5
coetum demde conveniunt totamque noctem mutuo seimone consumunt et hic quidem
elegans rephcatio laborum, quos Vlixes pertuht, mira concmnatione colligitui

XXIIII

49. ('EpfMji; Ss <\ioyac KuXA-yjvio? s^sxaAsiTo) 468
Tartaream vocat in sedem Cyllenius umbras

Procorum ammas recenti et communi caede congestas cateivatim Meicuiius ad
infema conpellit tunc circa Agamemnonem manes heroici congregantur miratique

7 penelope P, Penelopes Vg volgo 8 lecta Vg volgo tetasset Vg 9 pnmaj persona P

10 et P ms Accursu, om Vg

47. 2 squallentes Vg humerib P Vg 3 exclusis P 5 audatia P b Eumaenos
Vg 7 consternantes P 8 phoemio P cythardo P, citharedo Vg mchilo (nihilo Vg )
rmnus P Vg , nirnl ommno Accursms 9 cutumehosum P Medonte Vg um P Vg , praeconi
Accursius 10 suffragatura P, suffragabatur et Ug volgo, suffragatur at ego cumq? P, cum Vg
melantium P 11 procerum Vg protermam P 12 sii P Vg prosis P 13 sul-
phore P

48. 2 superabat superabat P 3 euritia P gestu P nuncia Vg Penelopea Vg ,
Penelopen volgo 4 timere P se addidi , persuadetur coniecit Hartel et post persuadet addidi
gemah lectulis P 5 ulixe P cetum P, coitum Vg 6 sermonem P h P, hic Vg , hinc
Par volgo

49. 2 vocant Vg 3 procerum Vg retenti P comum P 4 compellit Vg
agamenonem P

APPENDIX (I PEKIOCHAE II DE ROSIS) 243

5 lectoium luvenum congregem densitatem uno agmine conmeantum causas inteiitionis
accipiunt tum apud inferos quoque viitus Vlixis et Penelopae pudicitia praedicantur
ab Agamemnone prae ceteiis, cui dispar fuerat m utroque foituna Vlixes ad Laeitem
patiem in agium piofectus inopinato et reditu et reium gestarum lelatu afficit senem
afficitur ab eo cogmtis quas exanclasset aerumnis subinde et paties procorum neces

10 iuvenum pioperant ultum ne consilioque et vi communicatis ante expectatum <in> agro
superveniunt sed eos iam comitatior Vlixes fundit fugatque verum gliscentibus odiis
et maioie seditione aut tumultu spectato ex sententia Iovis in Ithacam Minerva descen-
dit et conciliata utiimque pace studia et motus paitium lerum gestarum abolitione
conponit

II

DE EOSIS NASCENTIBVS.

Ver erat et blando mordentia frigora sensu 361 (Edyii xmi, a l b4t»)

spiiabat croceo mane revecta dies
stiictior Eoos piaecesserat aura mgales

aestifeium suadens anticipaie diem
enabam nguis per quadrua compita in hortis

maturo cupiens me vegetare die
vidi concretas per gramina flexa pruinas

pendere aut holerum stare cacuminibus

II 2 Ovid. Met III 150 croceis invecta lotis Aurora

5 congregem P, gregem Vg , cum grege ms Accursu conmeantem P, comeante Vg , commean-

tem ms Accursn volgo, commeantum Graevms 6 ulix.es P puditicia P 8 moppinatu et P Vg

corr Par , et mopmato Scal. volgo elatu P affet P, affecit Vg , afficvt ego 9 cognita Vg

exantlasset P Vg volgo aerumnas Vg 10 ultu P communicatioms Vg exspectatum P

rn addidi 11 fugato Vg 12 maiores seditiones P Vg corr Ven 4 ythacam P 13 utrum-

que Vg 14 componit Vg Ausonn Penocha Iliados et Odysseae Homeri exphciunt Vg

II A = Augustanus (Trevencus) 998 saec XI B = Bembinus (VaUcanus 3252) saec VIII I f 12'
e = Basihensis F III 3 saec XV H = Helmstadiensis 332 saec XV f 62 v l = Vossianus 96 saec XV. M =
Melhcensis saec. XI f 228 r . P 1 = Pans 8093 saec X f 72" P2 = Petavianus P 8 = cod bybliothecae divi
Victons in Parmorum suburbio, ex quo carmen descnptum est in exemplan Iuntvno, cf prooemu p XXXVI
V = Vossianus81 saec XV Y= Thuanem (Paris 8069) saec XI f 121' X = Pans 7927 saec X f 8'
Z = Vossianus 849 saec XV Par = editw Pansma collatos praeterea habui ab Henrico filio codd Harleianos
2534 (f 127 r ) saec XIII 3963 (f 245) faec XV, Etonensem Bl 4, 12 (f 47") saec XIIII, ipse excussi Vindo-
bonenses 3108 (f 231 r ), 3224 (f 103 v ) saec XV, quos paucis tantum commemoravi locis conspirant cum deterio-
ribus, Vind 3108 cum e P V M (P V Maroms P2, Publu Virgiln B) egloga (ecloga P2, gloga X) [»c de viro
bono] flmt (fin B) eiusdem (Virgiln egloga add B) de rosis nascentibus (uascentibus Y, egloga add A YX, ecloga
P 2 ) mcipit (fehciter mchoat B) ABP^YX, De rosis nascentibus eiusde mcipit P 1 , Incipit egloga uirgiln de rosis
nascentibus M, Publn Virgilu Maronis Rosarum hber mcipit V, Pubhus Maro de uere nouo ad amasia mcipit l, P
Virgiln Maroms Eosae s, Rosetum Z, De Rosis Publn Maroms Virgilu Parthemias Mantuani hbellus fehciter mci-
pit Legas fehx Harl 3963, P Virgiln Maronis Rosettum Incipit fehciter Vind 3224, Sequitur rosa Virgilu
Vind 3108, nullum lemma m H, Harl 2534, Etonensi, Eiusdem Ausonn Rosae P 3 , Ausonn Rosae quae perpe-
ram Maroni adscripte^ ex flde uetusti codicis auctori [sc Ausomo] assignantur Par 1 mordenda A fn-

gore ABP l P%X, fngorae Y morsu e 2 retecta HZ, referta l 3 eohos X, eoas 6, aeoos A Par

processerat l ora H 4 antecipare M 5 quadra l, quadra et HZ competa ABYX, competa Pl

herbis BMP^e, hertis Y, ertis X, ortis HIV 6 uegitare BPiptYX • 8 holerum BMP^YXe, olerum cet

31*

244 AVSONII

caulibus et patulis teretes conludere guttas

10

vidi Paestano gaudere rosaria cultu

exoiiente novo loscida Lucifero
laia piuinosis canebat gemnia frutetis

ad piimi radios inteiitura die
15 ambigeres, raperetne rosis Auroia ruborem

an daret et flores tingeret oita dies
ros unus, color unus et unum mane duorum

sideiis et flons nam domina una Venus
foisan et unus odor sed celsior ille per auras
20 difflatur, spirat proximus iste magis

communis Paphie dea sideris et dea floiis

praecipit unius muricis esse habitum
momentum intererat, quo se nascentia florum

geimina conparibus dividerent spatiis
25 haec viiet angusto foliorum tecta galero,

hanc tenui folio purpura lubra notat,
haec aperit primi fastigia celsa obelisci

mucronem absolvens purpuiei capitis

11 Verg Georg IIII 119 rosaria Paesti, ef. Ennod Carm I 9, 146 25 Anth Lat 84, 3 sqq

prima papillatos ducebat . . corymbos, altera pumceos apiees umbone levabat, tertia non totum calathi pate-
fecerat orbem sic, dum virgineus pudoi exsinuatur amictu, cf Anth Lat 87, 2 sqq

9 caunbus V teretes patuhs AHIVZ conludere ABHMPip^, concludere VYX, conducere l,

colludere cet 10 om ABMP^P^YX et caelestis aquae pondere tunc grauidas (grauidos s) B (m

mg m rec) P%, Vind 3108, Par volgo [et m e mutavit Heinsms, tunc m lam Bibbech, gravidis Hemsius\,
conlra m Paris 7936 saec XIII,' Harl 2534, Etonensi, Vmdob 3224 hic v legitur Nox assueta diu fecerat
lllud ldem, in Z

Nox assueta diu fecerat lllud ldem
Vidi paestano gaudere rosana cultu ,

Et caelestis aquae pondere tunc grauidos ,
denique m HIV Harl 3963

Nox assueta diu fecerat lllud ldem
, Et celestis aq pondere tunc grauidos eat

Vidi pestano gaudere rosaria cultu,
(v 1 asueta H, m quo una Imea post v prvmum vacua relicta , steterat l, ldem] diem V, v 2 gramdas l,
eat om IV Harl , v 3 postano l) , cf Anth Lat. 200, 17 Et micant lacrimae trementes de caduco pon-
dere 11 candere Scnverms 12 om P 1 rosida H (m 1 ) 13 candebat IV ge-

mina P'X frutectis ABMPIP^YX, fructectis H, fruetis l 14 pnmos P$Ve, primu l radios

P 3 (s post add ), radio l rnter aura Y diee M 15 raperet nerosis A, raperet renosis M

aurora] tHc aura B (tuc m rec), tunc aura e, aura P»X 16 tingueiet ABMP^YX 17 robunt Y, rosu-

mus AP*, ros unorum X deorum e 18 nam] est Ze, nam est H una om Y unaq H

19 fosan Y, forsitan (om et) IV set Y, sed cet 20 diffle^B (m mg m rec i difflatur) MPipZYX,

difflo A, difflatur P 3 e Par , diffluit et HVZ, defluit et l spirat Y diffluit exspirat Toll volgo

proximus] forsitan l 21 paphiae B (paphiae) AMP^YX, paphie^ et l, pasithe H de H (ml), sea l

22 praecepit M miricis M abitu X, rosam HZ 23 mtereat H, mterea Z quo H (qui m?)

nascenda A, nectentia Z 24 germine H (m 1 ) companbus BPIP^XZ Par , cum patnbus M, dispanbus

HIP*V dimdit m Z, diuidit rent ut H (rent m2) spadis A 25 nec H flhorum V

galera l 26 hac BMP^YXIV, ac A tenus m B (m mg m rec 1 tenuis) MPt-YX, tenus et AIVZ,

tenui et H, tenui P 3 e Par mtet V 27 pnma B (corr pnmi) AMP^YXe fastidia M oboelisci

YX, obelhsci M, om. Eton , obehsci Harl 2534 (s v rrfi umblici) haec apent primi fastigia celsa (deinde

vacua rehcta linea una) | hec aperit prime florens pludia forme V, haec apent primae fiorens piaeludia formae |
hec aperit primi fastidia celsa obvhsci H, haec apent pnmae florens praeludia Jormae (celens omissis) IZ Harl
3963 28 absoluens A, evolvens Heinsms, an exsolvens'» porpurei M, purpuru l capidis A

APPENDIX (II DE ROSIS) 245

veitice collectos illa exsinuabat aniictus
ao iam meditans foliis se numerare suis

nec mora lidentis calathi patefecit honorem

prodens inclusi semina densa cioci
haec modo, quae toto lutriaverat igne comaium
pallida conlapsis desentur foliis
35 miiabai celerem fogitiva aetate rapinam
et dum nascuntui consenuisse rosas
ecce et defluxit rutili coma punica floiis,

dum loquor, et tellus tecta rubore micat
tot species tantosque ortus variosque novatus
40 una dies aperit , conficit ipsa dies

conqueiimur , Natura, brevis quod giatia

ostentata oculis ihco dona rapis
quam longa una dies, aetas tam longa rosarum,
quas pubescentes iuncta senecta piemit
45 quam modo nascentem rutilus conspexit Eous,
hanc lediens sero vespere vidit anum
sed bene, quod paucis hcet mteiitma diebus

succedens aevum prorogat ipsa suum
collige , virgo , rosas , dum flos novus et nova pubes ,
50 et memor esto aevum sic properaie tuum

45 cf Helvn Cinnae Zmyrnae hagm apud Serv ad Verg Geoig I 288 te matutmus flentem con-
spexit Eous, et flentem paulo vidit post Hesperus ldem 49 sq Anth Lat 84, 9 ne pereant lege mane

rosas • cito virgo senescit

29 colectos A exsinuabat Ale, exundabat HZ, exmuabat cet. 30 numrarare M 31 hec

H, haec Z modo lydentis Z ridentes M calati Hl patefacit A, patefeci X odorem

Z 32 procedens X femina MYX densi Y, dsensa H 33 tot° H (o m 2 ) rutilauera*

H (t m 2 ) lgna P 1 , ige M comatrum M 34 collapsis HIP&Z Par 35 rumam Heinsvus

37 ecce et] quam cito HIVZ et om X, s v M deflusitiutali A nuuh Y, rutuh H

tellus
(m 1 ) X 38 tellus] nullo Z, nulla H (tellus m rec ) tacta P<e rubore P 1 micae A

39 tantos torsos l uariusq. A 40 una] lpsa s comflcit Y, eoflectit X ipsa] una HP S Z volgo

41 lacunam sigruftcavi , florum est add B (m rec ) P^e Par volgo et om est H Harl 3963, talis AVl Harl 2534

Eton Vmd. J224 42 obstentata V, ostenta A occulis Y Uhco AHIP S Par raptis H

44 quas] cum Al V Harl 2534 Vind 3224, est Eton - puhescenti A, pubescenti V Harl 2534 Eton

Vind 3224, pubescendi l uincta Y premit P 3 e Par , breuis cet 45 rutihs B (i pr - ex u)

plYXl et M {ut videtur), rutuh H (m 1 ) conpexit A eos X, euois M, edus A 46 cuidit X,

dixit l unum A 47 set V quod] quid H, que V, qnam IZ 48 succendens A, succedes

V aevuro] et euus H (eorr m rec ) llla IV 49 conhge V uiro B (corr. m rec mrg°)

unus H 50 et] sed H est M Publii Virgilu (P. V APlYX) Maroms (M AYX) (egloga add

BYX) de rosis flnit BP l YX, eiusdem moretum (ammoretum Y, muretum A) mcipit AYX, idem sequitur m BPl

246 AVSONII

III

8EPTEM SAPIEMVM SENTENTIAE SEPTENIS VERSIBVS

EXPLICATAE.
1.

BIAS PRIENEVS

Quaenam summa boni est? mens quae sibi conscia recti i 309

pernicies homini quae maxima' solus homo alter
quis dives"? qui nil cupiet quis pauper^ avarus.

III 1. 1 cf Walterus Burleius de vita et moribus philosophorum s v Bias Interrogatus Bias quid
sit in hac vita optimum ait 'mens sibi bonae reetitudmis conscia' 2 De mor 5 Quid est homim mi-

micissimum'> alter homo Stob FJ II 43 'Avcfyapat? 6 2xu)hjs ipwrqfteis UTtd ttvo? xi l<m ito>i[jiiov dvSptu-
tiois, 'auxoi' l<prj 'eauxois' Plin N H I 7 at hercule hommi pluruma ex homine sunt mala Cic de
off II 5, 16 atque ut magnas utihtates adipiscimur conspiratione hommum atque consensu, sic nulla tam
detestabilis pestis est, quae non homim ab homine nascatur 3 De mor 46 Quis plurimum habet' is

qui minimum cupit (cf 57 Quae est maxima egestas' avaritia) Sen Epist 2, 6 Cui cum paupertate bene
convemt, dives est non qm parum habet, sed qm plus cupit, pauper est poet mc ap Sen Epist 108,
11 Is mmimo eget moitalis, qui mimmum cupit Sen Epist 119, 6 Qui multum habet, plus cupit Stob
Fl XVII 31 Scu/tpaTY)? iporcrfieU urco tivo? mS>« m iiton6 ti; tcXouoto? , ' el t&v dittftufjutiiv ' ftp/) ' £%r\ tcIvyjs '
Caec Balb Mon 12, 8 p 23 Sen Epist 108, 9 Desunt mopiae multa, avaritiae omma (Publ Syr 236 W )

III 1. cf Baehrens Poet lat min III 159 sqq — A = Angehcanus V 3, 22 saec XI f 33 v {cf Melet.
Vmdob II 296) L = Laudianus Misc 87 saec XII f 175 sq P = Pans S Oerm lat 1044 saec XI R =
Pans lat 9344 saec XI f 41" B = Basd B X 35 saec XIII M = Bamberg laec XIII X = Laurent
37, 25 saec XV f 33". V = Vindob 2521 saec XII f 42 r (cf Eph. gymn Austr 1864, 574) V 2 =
Vmdob 3150 saec XIIII f. 777» V« = Vmdob 965 mec XIIII f 133" V* = Vorauensis 111 saec. XII
f 51" m = Monac 14506 saec XII m 2 = Monac 5417 saec XV D = cod in bybhotheca sodd Domi-
mcalium, quae fuit olim Burdigalae, quo eodice usus est Vmetus — In VV 4 m septem, in m 2 sex tantum inde
a pnmo leguntur versus. A contuht G Meyncke , L Henricus Schenkl, B W Zmgerle, m et m 2 C Halm,
XVV 2 V%V 4 ipse excussi, in PBM usus sum Woelfflmi libro ' Pubhli Syri sententiae' {p 149) In codd
ALPRBMXV 2 V^ septenis versibus svngula seplem sapientum superscripta sunt nomma contra in VV* singuli
versus smgulis tnbuuntur sapientibus atque eandem rationem m sequitur , id quod ex mscnptione mtellegitur
itaque Endhcher (cf. eat codd lat bybl Pal p 171) id egisse statuit huius carmims scnptorem, ut in uno-
quoque capite singulas ad singulos sapientes referret sententias cui comecturae id m pnmia videtur obversan,
quod in singulis capvtibus bmae sententiae ultimae artissinto inter se coniunctae sunt vinculo nam qum in
capite sepivmo quoque cum BMV^ duo qui inter ie sunt oppositi versus ultimo loco collocandi sint, equidem
non dubito Septem sapientum (sapientium RV&) sententiae septems uersibus (uerbis B) exphcatae

LPRBMV 2 V 3 Vg (sept uers expl om P, Sententiae septem sapientum Vg ) lubsecuntur m LRV S m
quibus (quis L) aliquid lpsarum (lpsarum aliquid F 3 ) est obseruatum LRV S , tn B ipsorum est obseiuatum,
m Afipse est modus, in V 2 ipsorum est modus, tum p ergunt LRBM V 2 F 3 ut bini ultinn uersus (uersus ultimi
R) per antitheta flmantur, vn V 2 deinceps leguntur haec uirtus uirtus quae etiam per lmmicos tuos non
taces — Nomina septem sapientum qui iuerunt in diebus lochim regis mdee cum quo damel captiuatus est
fueiuntque in tempore seruii prmcipis romanorum A, Hi sunt Phorum sententiae septems uersibus expeditae
quorum pnor bias pneneus sio exorsus est X, Septem sapientes Pytacus mitilenus Solon athemensis Pylion
spartanus Cleobolus lydius Thales mylesius Penander chormtras Byas brieneus Hae sunt sententiae eo-
rumdem m, Versus septem sapientum V, m V 4 m 2 nullum lemma I Bias Prieneus ALPRB , Pittacus

mityleneus MVV 2 , om cet (foedas m nommibus corruptelas non adnotavi) 1 pitagoras mitilenus V,

om V*, v 2 ante v 1 m est ALPRmm 2 , om cet quae sibi V S V 4 X TJg Burl , om LR, sem-

per APBMV 2 , est sibi V quae mens sibi m, quae mens est m 2 2 solon athemensis VV 4

permties Amm 2 homims MV 2 m 2 , hommum AV% Vg 3 plinius spartanus VV* qm diues X

quis (s eras ) nil A cupi et A (t m 2 ), cupit et VM, cupiat D volgo, cupit at Heinsius

APPENDIX (III SEPTEM SAPIENTVM SENTENTIAE) 247

quae dos matronis pulcherrima^ vita pudica
quae casta est? de qua mentiri fama veretur
quod prudentis opus^ cum possit, nolle nocere
quid stulti propnum^ non posse et velle nocere

PITTACVS MITYLENEVS

Loqui ignorabit , qui tacere nesciet n 310

bono proban malo quam multis malis
10 demens superbis invidet felicibus
demens dolorem ridet infelicium
pareto legi, quisque legem sanxeris
plures amicos re secunda comparas
paucos amicos rebus adversis probas

CLEOBVLVS LINDIVS

Quanto plus liceat, tam libeat minus m 311

fortunae invidiast inmeritus miser
felix criminibus non erit hoc diu
ignoscas aliis multa, nihil tibi.

6 Publ S>r 397 Nocere posse et nolle laus amphssima est Menandn mon 638 'Av-rjp Stxatoi;
iam ouy_ 6 (atj dotx&v, dXX' octis AUv.su oovrffisvos |/,y) fSooXetat Caec Balb p 21 et 38 Plato dixit
triumphum mnocentiae solum esse non peccare ubi hceat posse 7 Cic ad Fam III 10, 6 tamen ea

stultitia certe non fuissem, ut aut m obscuro odio apeitas lmmicitias aut, m quo tibi mhil nocerem, summam
ostenderem voluntatem nocendx 8 De mor 132 Qui nescit tacere, nescit et loqui Vme Bell spec mor

1111,4 ' Hiero (Hieronymus W ) Bene loqui nescit, qm tacere non novit ', cf Caec Balb p 86 V Burleius
s v. Pythagoras 'Loqui lgnorat, qui tacere nescit', haud absurde, cum Pythagoras discipulos per quinque
annos silentium habere msserit 9 De mor 8 Non quam multis placeas , sed quahbns stude , cf 36

Maximum ln eo vitium est, qui non mehoribus vult placere, sed plunbus Att Epm 5 Probis probatum
potius quam multis fore Mart Dum de form hon vitae 2, 11 Nec quam multis, sed quahbus placeas,
cogita 13 sq De mor 51 Amicos res secundae optime parant, adversae autem certissime probant

15 Sen Troad 336 Minimum decet hbere cui multum licet W Burlems s v Cleobulus Quanto plus
hceat, tanto hbeat mmus 18 De mor 111 Alten semper lgnoscito, tibi lpsi numquam, cf Caec Balb

Mon I 4 p 18 Publ Syr 165 Plut Cat mai 8 xol ou-fYVcifi^v Itpi) oiBovat Tcacst rot? ajJiapTCiivouoi uXrjv
a&Tou (apophth Cat mai 8)

4 om V* cleobolus hctms VV* matronae V (s v i is) M7 2 volgo 5 thales milesms

VV* est orn B 6 penander cormtbius VV* quod V (s v i 1), quid BMmrrfi prudenti

opus e p cum A sapientis V (s v i prudentis) V*m 2 possis P 7 bias priemcus V, om V*

quod LBXD non] nec A

II Pittaeus mityleneus (mytileneus X) ALPBBX, Bias pneneus MV 2 V$ 8 loqui non heebit B
(non scibit Ribbeck) nesciat P, nescit 7 3 Vg 9 boms V 2 bonos 1 magis uolo probari uno
quam 73 quam uti multis 7 2 10 htc omissum tn fine huius capihs add B superbus XV 3 ,
superbit 7 2 *fehcibus A 11 lnsehtmm X Vg 12 parcito £73, cod Par 4081 Soloni tn-
bmt 'Pati legem quam alten tulens' quisquis XV$ 13 compares PX Vg Erasmus, compara D
Lugd volgo 14 proba XD Vg volgo, probes Erasmus

III Cleobulus hndius cocta (om 73) 15 tam] tanti L (tl 1» ras »n 2 ), tum X, tanto Vg 16 m-
uidiae est B, muidia est cet mmeritus B, m meritis 7 8 , lmmentus cet 17 non] nemo 7 a
hoc] LRV 3 , homo X, om Vg nullus ent diu Ven * volgo

248 AVSONII

parcit quisque mahs, perdere vult bonos
20 maiorum meritis gloiia non datur
> turpis saepe datur fama mmoiibus.

PERIANDER CORINTHIVS.

Numquam discrepat utile ab decoro iiii 312

plus est sollicitus magis beatus
mortem optare malum, timere peius
25 fac sis, ut libeat, quod est necesse
multis terribilis caveto multos
si fortuna iuvat, nihil laboris
si non adiuvat, hoc minus laboris

SOLON ATHENIENSIS

Tum beatam dico vitam, cum peracta fata sunt v 313

30 par pari iugator coniunx quicquid inpar, dissidet.
non erunt honores umquam fortuiti muneris
clam coarguas propinquum, propalam laudaveris

19 De mor 114 Boms nooet qui mahs parcit Publ Syr 55 Pythagoras apud Stob Fl XXXXVI
112 01 (JiT) xoX(jc£ovT£? tou; ocaxou? fiouXovTai d8txsi"a8-at tou? diya&ous (cf 25 laaiou) Sall Cat 52, 12 ne
dum paucis sceleratis parcunt, bonos omms perditum eant Iug 31, 27 ne lgnoscundo mahs bonos perditum
eatis 23 De moi 103 Mihi crede non potes esse dives et felix Sen Epist 14, 18 Nemo solhcito

bono fruitur 24 Publ Syr 212 Mortem timere crudelius est quam mon Sen Contr III 5, 4 Cru-

delius est quam mon semper mortem timere Publ Syr 313 Mon est feliws, antequam mortem mvo-
cet Sen ad Marc 20 Mors de nulhs mehus merita quam de ns , ad quos vemt antequam mvocaretur
25 De mor 6 Libenter feras, quod necesse est Sext Pyth sent 111 Fer quod necesse est 26 De

mor 61 Qui a multis timetur, multos timet Publ Syr 338 Multos timere debet quem multi timent Sen
Epist 105, 4 qui timetur timet. Dec Laber 3 R Necesse est multos timeat quem multi timent (cf Ioann
Saresb Pol VIII 14) Solon apud Ant Mehss serm rcept PaotXera? (Orelh op mor I 162, 19) '0 toXXoi?
<po{kpo« ojv TtoXXous cpojktoftai Vell II 57 de Caesare mori se quam timere velle Plut, Caes 57 dnmv
ii><; PsXtiov eoTN &aS aittSraseTM t) cki itpoo<W6w 30 cod Par 4841 s v Cleobolus Vxorem parem

dicito (ducito Woelfflin) 32 De mor 12 Amicos secreto admone, palam lauda

v 20 ante v 19 X 19 parcit etc ALPRV S eodd Poelmanm et Accurm quisquis X Vg

prodere X Vg bonosj malos BD, om MV 2 20 maior X Vg maior uirtutis M

IIII Epmrius penander X, Penander connthrus cet Vg , om V» 22 nunquam L, nusquam V 2

ab] a MX Vg decore ALRV» 23 sohcitus X Vg 24 malum est LRV S 25 fac sis

LRV S D, fac sic V% fac sicut M, faxis cet volgo 26 mnltos caueto X, timeto multos B 27 nihil

(nichil A, ral LRV S , multum B) labons ALPRB M V%V S , caueto tolh X Vg volgo, nihil labores Baehrens
28 om P si non adiuuat] si fortuna rauat X Vg , si fortuna tonat (premif) Ven * volgo hoc

minus laboris A (qui om hoc) LPRBMV 2 V S , caueto mergi X Vg , hoc mmus labores Baehrens

V Solon athemensis codd (om V s ) 29 tunc (tum A) b d u ALPRBMV*V S cod Poelmanm,

tunc dico beatam uitam X Vg , dico tunc b u D Erasmus volgo peracta cum A fata XD cod.

Poelmanm, facta cet , om B fata cum peracta D Erasmus sint ALRV S XD Vg Erasmus volgo

30 lugator D Lugd , m*gato A (n eras ), lugato cet coniux. PBM(*)L Vg quidqmd PBMC)

mpar P^VZ, lmpar Bilff) cet lmpar est X quod impar est dissidet Vg , dissidet quod im-

par est Erasmus 31 honons ABMV^ unquam X Vg ' fortuti L, fortuitu AV\ fortuita BMV*

32 propalam ALRV S cod Poelmanm, quem palam P Par , palam X Vg , »ed palam BMV% Erasmus

APPENDIX (III SEPTEM SAPIENTVM SENTENTIAE) 249

pulchrius multo paran quam cieari nobilem
ceita si decreta sois est, quid caveie piodent
35 sive sunt incerta cuncta, quid timere convemt^

CHILON LACEDAEMOMVS

Nolo minor me timeat despiciatque maior vi 314

vive memor moitis, item vive memor salutis,
tristia cuncta exsupeias aut animo aut amico
tu bene si quid facias, nec meminisse fas est
40 quae benefacta accipias, peipetuo memento
giata senectus homim, quae paiilis iuventae
llla iuventa est gravior, quae similis senectae

ANACHARSIS SCYTHA

Turpe quid ausurus te sme teste time vn 315

vita pent, meriti gloiia non moritur

quod facturus eris, dicere distuleris

crux est, si metuas, vincere quod nequeas

34 De mor 114 a Si fatum est, quid times quod ceitum est Publ Syr 100 Stultum est timere quod vitan
non potest Sen de rem tort 2, 3 Stultum est timere quod vitare non possis 36 De mor. 78 a Sic vive,

ut nec a supenoribvjs contemnans nec ab mferionbus tiinearis 39 sq Cic Lael 20,71 quae (beneficia) me-

mmisse debet ls, m quem collata sunt, non commemorare qui contulit Sen de ben II 11, 2 qui dedit benefl-
cium taceat Publ Syr. 58 Beneficium qui dedisse se dicit, petit Dem de cor 269 iftn vopuCa) tov pks ei
iraftovTa SeTv fie|jv!ja&7t TtdvTa tov ypovov, t6v oe TtotifjaavTa £U$R>; iraXeXTJo&at, sE Set t6v fiiv y^pTjaTOU, tov
Si |j.tj yu.poii<>tO'j Ttotetv IpYOV dvt}po!>7tou Publ Syr 188 R Accepti numqnam, cito dati oblwiscere Caec
Balb Par 32 p 40 Aeceptum beneflcium aeternae memoriae inhgendum Menandn mon 749 Xdptv XaPtbv
itepvriao xal Sou? iTttXd&ou 43 De mor 59 Nullum magis conscium peccatorum tuorum timueris quam

temet lpsum, ahos emm potes effugere te numquam; cf 108 Cum ahos timuens, tum te lpsum maxime
verere nam sine alns saepe esse potes, sme te numquam Plut apophth Cat mai 9 ptdXtaTa ev<$pu£e SeTv
lUaaTOV auTov alSeTafta' [irfiiva. •jap iaUTOU jj.qhiiioTz X^P^ £ ' vo " Isocr ad Demon 9 MrjSeiroTe fMrjSev
aiay^pov Tiot-fjaa? IXraCe X-rjaetv xat y^P Sv touj aXXous Xd&^?, aauTtjJ ■(£ auvetoif]aet« Caec Balb Par 65,
p 42 Conscientiam [potius] quam famam mtende , famam enim saepe potens fallere, consuentiam numquam
W Burlei s v Anacharsis ' Turpe quid ausurus te sine teste time '

33 pulcnus AL, pulcVs V* est paian P, paran cet 34 est om. P cauen ALPRV S

poterit LRV S 35 siue A (u ex s), que V s sint X Vg oolgo timen ALRV* <

VI Chilon lacedaemonius codd [om V%) 37 ltem vive memor] lmmemor ut sis uiue X Vg , uti
sis memor et Lugd volgo 38 exuperas RX Vg , exsuperans P Ven 4 volgo aut ante amico om V&
39 quid om V*X Vg nec] non X Vg , om A 40 om X Vg 41 homim APX Vg , hominis
cet , homimst Baehrens quae om X Vg similis LRV* luuentute A, muentus LRV
42 luuenta est ALPRV^D, muentus (om est) MV 2 X Vg volgo, senectus (om est) B gratior BMV 2
senecta LR

VII Anacharsis scythes (schita L, scitha RBV 2 codd Poelmanm et Accursn) ALPRBMV 2 , Thales mi-
lesius X Vg volgo, om V s 44 menti ego, mortis codd , vitae Baehrens 45 quid X Vg sustu-
leris X Vg volgo, distulens cet cod Accursu 46 metuis A

Avsonivs 32

250 AVSONII

nil nimium satis hoc, ne sit et hoc mmium
cum vere obiuigas, sic mimice luvas
cum falso laudas, tunc et amice noces

2.

DE SEPTEM SAPIENTIBVS EX GRAECO

Septenis patriam sapientum nomina voces 316

veisibus expediam sua quemque monosticha dicent

Chilo, cui patiens Lacedaemon, noscere se ipsum

Periander, Trepidam moderaie, Corinthius, iram

ex Mitylenaeis , Nimium nil , Pittacus 01 is

Mensuram optimum ait Cleobulus Lindius in re

expectare Solon finem docet, ortus Athenis,

plures esse Bias pravos, quem clara Pnene,

Mileti fugisse Thales vadimoma alumnus

' 2. Anth Pal VIIII 366 (aSirjXov) 1 Anotf%i-f[io.Trj. tujv iizxa. aoaprov

'Ettto aotprav epltu /lar' eiro? -oXtv ouvofjta tpa>vi)v
Msxpov ptev KXeopouXos 6 Atv8to« etjtev aptaTov
XiXrov 8' ev xotX^j AaiteSaip-ovt Fvtu&t aeauTov
8? §e K8ptvirov Ivate Xo)ou *paT£etv IlepiavSpo?
IltTTaitos Ou^ev a-fav, 8? lip fivoz l/. MituX f)vr);
Tepjja 6' 8pav fStoToio SoXojv tepatc ev 'A$M)vat«
Tou? TtXeovas xaAtoue 6e Btas ovrziy /)ve IIptTjveuc
'Eyyutjv "tpeuyetv oe OaXfjs MtX^aioj 7)58a
ef A L 351, 882 (Hyg fab CCXXI) Sid Apoll XV 45

47 post 49 ALPRV S X Vg satis et hoc A, satis est F 2 X fjr volgo ne] nec Zfi 48 uero

AR obiurgias LRV S , obiurges cet uiuas V 2 et X (m- luuas,) Vg 49 om Vg laudas

LR V&X cod Poelmanni, laudes cet sic LR V A X Vg , tunc cet cod Accursu et] ut 73 u0 -

ces V- Finiunt LR

2. De septem sapientibus Ex Graeco Vg , qui primus hoc epigramma protulit 2 cf XXI 1, 3

3 fortasse quem patiens, ut est in v 8, patna est Ven * volgo 6 lyndius Vg hunc versum post

v 2 collocari lubet Accursius '

APPENDIX (IIII DE MVSIS) 251

IIII

CATONIS DE MVSIS VERSVS.

Cho gesta canens transactis tempoia leddit 367 (Edyii xx,a l 664)

dulciloquis calamos Euteipe flatibus mguet

comica lascivo gaudet seimone Thalia

Melpomene tiagico pioclamat maesta boatu

Teipsichore affectus cithans movet imperat auget

plectia gerens Erato saltat pede caimme vultu

signat cuncta manu loquiturque Polymnia gestu

Vraniaf poli motus scrutatur et astra

caimina Calliope libiis heroica mandat

IIII Anth Pal VIIII 504 (aOY|Xov) EU t«S Mousa?

KaXXtouT) aocpl-n-J -^praiSo^ rjupev dotofje;
KXeici) /.aXXiyopou /«Sap-rjc pteXtTjoea p.okizip
EuTiprT) -cpaYfKOio yopou itoXoTjyea cprov-fjv
MeXuofj evT) $vt)toToi ;j.eXtcppo-ia pdpfiiTOV T)Upe
Tep^tyopT) yapieacMi irdpev Teyv-f]u.owc; auXoic;.
Gptvouc; dftavdTrov 'Epaxib TCoXoTepreac; Tjupe
Tepcjnac 6pyT)Srii.oTo noXuitvia Tcdvaocpoc; rfioe
[dpiioviTjv Trdcjifjcjt IIoXu|JVia ocoxev doioat?] "
Oupavir) 716X0-) Tjupe *al oupaviiov yopov dcjTprav
xtDpuiv Tjupe ©dXeta piov <cat /)9ea xeovd
cf 505, Anth Lat 88

IIII cf Baehrens Poet lat min III 243 inter Ausonu carmma ex Iodoei Badu Ascensu recenswne
recepit Vinetus A = Angehcanus V 3, 22 saec XI f 32 v B = Carolmhensis 36 f saec VHII—Xf 19
C = Cantabrigiensis coll S Tnn 4, 11 saec X—Xl f 96 L = Vossianus L Q 33 saec X f 133
G = Sangallensis 899 p 65 P = Pans 7930 saec XI f 204 T = Tuncensis 18 saec VIIII f 118
V = Valentianus 393 saec VIIII f 88 V% = Valentianus 394 saec X f 47 r cod 6 scnpturas ipse enotavi,
A contuht A Mau, BCLPT excusserunt Biese et Baehrens praeter ea collatos habui a G Vitelho Laurent tres
saec XV 39, 17 (f 169 v ), m quo singuh vv eodem quo apud Vinetum leguntur ordme 1, 4, d, 2, 5, 6, 9, 8,
7, 10, 11 , 91 sup 19 (f 27"), m quo hoc ordme se excipiunt 1, 2, 4 3, 7, 5, 6, 8, 9, 10, 11, demque 39, 9
(f 44 l ), vn quo novem sunt vv 1 — 6, 8, 9, 11 ceterum vide quae Burmann A L I 74, Meyer A L
617 sqq , Rieae, Baehrens de versuum smgulorum ordine et scrtptuns in A Mai myth sec e 24 alusque ad-
tulerunt foedas in nominibus corruptelas non adnotavi Versus Catonis de musio uel nomunbus philo-

rum B, Incipiunt uersus Catonis philosophi de nouem musis L, Nomma nouem musarum et uersus earum-
dem D, Nomina musarum T, Musarum nomina V 2 , Versus de vmi musis et nomma earum P, Versus de
nouem musis A, Musarum muenta et nomma Laur 39, 17 Vin , Nomma musarum respice et offlcia Laur
39, 9, nullum lemma GV Laur 91, 19 praemittunt BCLTVV* Oho histonas , Euterpe tibias , Thaha
comoedias, Melpomene tragoedias, Terpsichore psaltermm, Erato geometncam, Polymma rhetoncam, Vrama
astrologiam, Calliope htteras, tum B add Incipmnt uersus 2 dulciloques P, duleiloquos Vin ur-

get ABCGLVVl 4 tragica ABGLT, traica V 5 cythans CGLPT lmpetrat Baehrens

7—9 soli CP, 8, 9, 7 ceten (7, 6, 8, 9 A) 7 loqmtur P loquitur Polyhymnia Vin 8 urani

G Vrama lpsa Vossxanus quidam chartaceus et ed Ven 1484, Vrame oaeli Vin volgo, Vrama arce Baehrerx,

rectius fortasse arte, cf A L 88, 8 Vranie numens scrutatur sidera mundi pohq. PB mo-

tum A

32*

232 AVSONII

10 mentis Apollineae vis has movet undique Musas
in medio residens complectitur omnia Phoebus

V

AVSOMI POETAE EPIGRAMMATA FVTER INVENTA ET AB
ERVDITISSIMO VIRO BARTHOLOMAEO MERVLA PVBLIOATA.

EX SEPVLCHRO LATINAE VIAE

I Non nomen, non quo genitus, non unde, quid aevi 255 (epit 38)
mutus in aeternum sum cmis ossa nihil
nec sum nec fueram genitus, tamen e nihilo sum
mitte nec exprobres singula talis eris

IN DIDONIS IMAGINEM EX GRAECO

II Illa ego sum Dido, vultu quem conspicis hospes ns

assimilata modis pulchiaque mirificis

I Cf titulum apud Scahgerum Lect Auson II 20 (Lactorate 111 Novempopuloma), m quo haec ]ege-
bantur non fvi rvi memini non svm, Anth lat 1514 Meyer Olim non fuimus, nati sumus, unde quieti
nunc sumus ut fuimus

II Anth Pal. XVI 151 (Plan IIII 9, 24 dolsTcoTov) Eis eixdva Atooik

'ApxeTUTcov AtSou? Ipwuoeo?, 0> Sjeve , > euaoet? ,

eixdva SeSTceoitp %dXksi XapvrcopivTjv
toitj xal ysv6u,7)v, dXX' 06 vdov, otov dxo6et?,

hypv Itc' eutfr](j.ot« 8d?av IveY/taptevT)
ouoe fdp AEvetav tcot' eaeSpaxov o66e xpdvotai

Tpodr)? itepdopilvT)? i)Xu8ov e« AiP6t)v,
dXXd pta? tpeuYOuaa 'Iap(3a(u>v 6[j.evat(»v

TCTjJa 7.aTd xpaotT)i; cpdaYavov dpttptTopiov
IliepiSe? , ti (Aot «y vov icp<utX(aaaa8e Mdptuva ,

ota xaft' T)o.eTlpr)? t];e6aaTo Tcap&evtTj? '

11 medioque sedens Baehrens vnter 10 et 11 CP mserunt Diuus apollo nouem musarum nomina

signat, addunt ndem post 11 Cerne superflciem lector panterque medullam (medelam C)

Jn Laur 39, 3 saec XII p 171 legitur hoc rarmen ab medn aevi homine ita immutatum
Cho gesta canens transactis tempora reddit
Dulce melos calamis Euterpe flatque secunda
Tertia Melpomene tragico fert flenda boatu
Quartaque dat ]usum comoedis Thaha fando
5 Rhetoncos profert at quinta Polymma sensus
Sexta canens Erato geometras carmma pangit
Organa Terpsichore fldibus dat septima cunctis
Vrania polos octavo limine scandit
Poemata Calliope perlustrat nona hbellos
2 datque cod, 3 flendo cod 4 comedi^s cod 5 rethoncosque cod b eadem fere

leguntur tn carmine, quod ex Vossiano illo chartaceo protuht Toll p 537 'Erato geometnam' 9 fortasse

libello

V. I 1 aegi Ven 3, egi Vg volgo, aevi scnpsi

II Post graeco add Ug a ' Quattuor ultvma carmtna hums epigrammatvs non habentur in graeco co-
dice ' Iit Didus imaginem Scal volgo 1 illa Ven 3, illo Barth qu^ Ven 3, quam Ven 4 , quem Barth

2 assimulata TJg

APPENDIX (V MERVLAE ET VGOLETI EPIGRAMMATA) 253

talis eram, sed non Maro quam mihi finxit erat meus

vita nec mcestis laesa cupidinibus
a namque nec Aeneas vidit me Troius unquam

nec Lybiam advemt classibus Iliacis,
sed furias fugiens atque arma procacis Hiarbae

servavi , fateoi , morte pudiciham ,
pectore transfixo casto, quod percuht ensis,
10 non furor aut laeso ciudus amore dolor

sic cecidisse iuvat vixi sine vulneie famae

ulta virum positis moenibus oppetii
invida cur ln me stimulasti Musa Maronem ,

fingeret ut nostrae damna pudicitiae''
15 vos magis historicis, lectores, credite de me

quam qui fmta deum concubitusque canunt
f alsidici vates , temerant qui carmme verum

humanisque deos assimilant vitiis

DE MATRIMONIO GRAMMATICT INFAVSTO

III. Arma virumque docens atque arma virumque peritus 137

non duxi uxorem , sed magis arma domum
namque dies totos totasque ex ordine noctes
htibus oppugnat meque meumque larem
5 atque ut perpetuis dotata a Marte duellis
arma in me tolht nec datur ulla quies
lamque repugnanti dedam me, ut denique vitet
iurgia ob hoc solum, iurgia quod fugiam

DE HOMINE PIGRO

IIII Sanus piger febiiente multo est nequior m

potat duplum dapesque duphces devorat

10 Verg Aen V 5 duri magno sed amore dolores polluto 12 Verg Aen IIII 655 sq ulta virum

urbem praeclaram statui, mea moenia vidi (sic Mentel , Menag. alt , Sprot )
III Anth. Pal. VIIII 168 (Plan I 17, 1 IlaXXaSa) Ei« vip lauTou fowtita AvBpo|j.a)(T)V
Mvjvtv ouXo|Asvir)V ya|A£Tr)v 6 xaXa? Y e Y e ^t JY l' >ca >

/m nap<£ ttj? ■ziyyrji fj.fyiBoi dplotptsvos
toptot iyih itoXifMQVi? , e')rcov Bi^oXcdtov dvdf/.rpi ,
t£v_vtjs Ypa[tfJ.aTW?j? * al ia\>.exf]i [ta)(t(Mfj?
IIII Stob Flor XXX 7 Mevavopou 'EraTpeittJvTtov (Mem Fr Com IIII 119 Men 'Eitrep II)
'Apyo? §' uytatvtuv tou itupetTOVTO? itoXu
a&XtiiViepos , ontXdata y°ov safKet [aoJttjv
cf Men Mon 34

4 laeta Ven 3 volgo, laesa Heinsms 9 castos Ven 3 , castus (volgo) vel castum Toll, casto ego

pertuht enses Ven * eorr Toll 10 laesus Ven 3 , laesos Vg a, laeso Par 18 assimulant Vg a

III De mfausto matr gramm Vg volgo 4 oppugnant Ven 3 , oppugnat Vg 5 dotata matre

Ven 3 , dotata a marte Ven * 7 uictus Ven 3 uictum Vg volgo, vitet Hartel 8 mrget Par volgo

254 AVSONII

IN CAECVM ET CLAVDVM

Insidens caeco graditur pede claudus utioque 132

quo caret alteruter sumit ab alterutro
caecus namque pedes claudo gressumque ministrat,

at claudus caeco lumina pro pedibus

ALITER IN CAECVM ET CLAVDVM

VI Ambulat insidens caeco pede captus, utroque 133

atque alterna subit munia debilitas
nam caecus claudo pede commodat, ille vicissim
mutua dat caeco lumina pro pedibus

IN VENEREM ARMATAM

VII Aimatam Pallas Venerem Lacedaemone visens, 43

visne (ut) 'iudicium sic ineamus"? ait
cui Venus airidens 'quid me galeata lacessis?
vmceie si possum nuda, quid aima gerens"?

IN IMAGINEM VENERIS

VIII Emeisam pelagi nuper genitalibus undis 106

Cyprin Apellei cerne labons opus ,

V et VI Anth Pal VIIII 12 (Plan I 4, 2 AerovtSou)

TutpXo? dX?)Te6tnv yraXov TtoSa? •JjlpTaJsv ,

o(j[/.aaiv dXXoTptot? dvTepavtJoptevo?
oipupra 8' f)jjiTeXei!; irp6« Ivo? cpiatv -?)pf/.6a9")f)aav,
TouXXtites dXX-/)Xot? dvTiTcapaa^opievoi
(f 11 et 13 (Plan I 4, 1 et 3)

VII Anth Pal XVI 174 (Plan IIII 12, 22 dSeaitoTov) Ei? Tr,v iv SirapT^ evoitXov 'AcppoStTTjv

IlaXXd? Tav Ku9ipetav IvoitXov eei7tev IZooaa

' KuTtpt , bikeis oStok I? xpiatv ipyopteS-a , '
7) 8 ditaXov yeXdsaaa ' xl ftot adxo; dvTtov a'tpetv ,

el YUpWT} vuto, Trtu? OTav orcXa Xdpto'

VIII Anth Pal XVI 178 (Plan IIII 12, 26 'AvTtirdTpou StStoviou) Ei? ttjv 'Atppoofrrriv dvepyo-
fiivTjv drco ftaXdTTTj?

Tdv dvaSuoftevav drto (taTepoi; dpTi OaXdcaas

Kuitptv, 'AreXXeiou ;ji6y&ov opa ypatploos ,
&S yspl oufjtydpiaaa Std|3poy_ov uSaTt yairav

4x9-Xipet voTept&v dtppov «Tto TtXoxdfJuov
auTai vuv Ipeouatv 'A&rjvai-ir) Te xai "HpTj

' ouxeTt aoi o.opcpa? eic Iptv !py_6(j.£&a'

V Legitur in p* ex Graeco add Vg

VI Idem JJg volgo 3 pes Ven 3 , pede Vg p*

VII 2 ut om Ven 3, add Ven *

VIII In Venerem Anadyomenem Vg (Anadyomenen a volgo)

APPENDIX (V MEEVLAE ET VGOLETI EPIGRAMMATA) 255

ut complexa manu madidos sahs aequore crines
humiduhs spumas stiingit utiaque comis
5 iam tibi nos , Cypii , Iuno inquit , et mnuba Pallas
dedimus et formae praemia defenmus.

ALIVD DE VXORE

VIIII Defoimis uxor cui sit, ancilla elegans, 142

uxoiem habeie , subigere ancillam velit

DE VARIETATE FORTVNAE

X Foituna nunquam sistit in eodem statu 143

semper movetui variat ac mutat vices
et summa rn imum vertit ac versa erigit

DE EODEM EXEMPLVM

XI Thesauro invento qui limina mortis inibat 22

liquit ovans laqueum , quo periturus erat
at qui quod terrae abdiderat non reppent aurum
quem laqueum mvenit nexuit ac pernt

IN PVERVM STELLAM

XII Stella piius vivis fulgebas Lucifei at nunc 144

extmctus cassis lumine Vespei eiis

DE AMISSA PVELLA

XIII Ties fueiant Chantes, sed dum mea Lesbia vixit, 121

quattuor at penit tres numeiantur item

X 2 Hor Carm IIII 7, 3 irmtat -vices 3 lbid I 34, 12 sq \alet lma siimmb mutare (cf I 35, 2)

XI Anth Pal VIIII 44 (Plan I 84, 2 IIXotTujvo? toO (iSfCEXou)

Xpuoov avrjp ejptuv eXme [Jpoyov aUTotp & ypuoov
8v Xtnev oiiy s6p(bv rjdiev 8v rppe {3p6/ov

XII Anth Pal VII 670 (Plan III 6, 29 IIXccTajvoi tou 91X006*900)

, Aar»]p irptv p.ev IXapOTe? £vt CraoTotv 'Euios

vuv 8s davojv XduTtets Eonepo? Iv ^&tjjevot?
cf Diog Laert III 29, Appul Apol 10 p 416

XIII Anth Pal VIIII 515 (KpivaYopou)

Tpet? eio'' at XdptTej ou oe 8y} ptta raic, Tptot TaUTats
Yew/)ib)« , tv' £/<uo at XdptTes XdptTa
cf Anth Pal V 146 (KaXXtpidyou)

5 et 6 om a m folio ultimo 5 1 prae Ven 3 , Cypri Ven *, fortasse Cyprie 6 deperimus Ven 3 ,

dispermms Vg., desenmus Ven * defenmus Toll

VIIII De Vxore Vg , De uxore deformi Par volgo, In deformi uxore p 4

X De Fortunae vanetate Vg volgo 2 et Vg

XI De Vanetate Portunae Vg , ex Graeco add Lugd volgo 4 ac] et Vg volgo

XII stillam Ven 3 , In Stellam Vg 1 stilla Ven 3 , stella Vg visis Ven 3 , superis Vy volgo,
vivis ego

XIII 2 ac Ven 3 , at Vg , ut Ven 4 volgo

256 AVSONII

DE DIVITE ET PAVPERE

XIIII Non est dives opum foelix nec pauper inopsque 134

mfoehx alio nec magis alter eget
dives eget gemmis, Cereali munere pauper

sic cum egeant ambo, pauper egens minus est

IN GRAMMATICVM

XV Foelix grammaticus non est, sed nec fuit unquam 1,36

nec quisquam est foelix nomme giammaticus
sed si quis foelix piaeter fatum extitit et fas,
hic demum excessit giammaticos canonas

EPICVRI OPINIO

XVI Quod est beatum morte et aetemum carens 11 6

nec sibi parit negocium nec alteii

DE INORATIS EX MENANDRO

XVII Ingrato homone terra peius nil cieat 140

vicinus hospes notus ignotus cliens
et si qua genera sunt egena civium,
si quid petenti promptus opis lmpertias,
5 ut misereare, giatia actutum perit

XIIII. 1 Verg Aen. I 14 II 22

XV Anth Pal XI 279 (Plan II 10, 2 AouxtXXiou, m codd quibusdam Stephano teste IlaXXaoa)

Otioek Ypa[i[JCTWcoW BuvaTat tcots etvat,

op-ffjv /at u.fjvtv %a\ )(6Xov eudus i/rov

XVI Cic de nat deor. I 17, 45 vere exposita llla sententia est ab Epicuro, quod beatum aeternum-
que sit, ld nec habeie lpsum negotn quicqnam nec exhibere alten 30, 85 quod beatum et lmmortale est,
id nec habet nec exhibet cuiquam negotvum

XVII Stob Flor App p 31, 11 (Mem IIIl 185, 6) (Mein Fr Com IIII 325, Menandn fr inc
CDLXXII)

Ae\ 8' 6 ooSteis Igtiv ayaptSTov cpucet
#u JjXlrjTat xat T£&Vf)/.ev tj yapt?,
!)v §eou,evo; t6V aSMvaTOV eSetv ecpyj
1 cf Plauti Bacch III 2, 10 (394 K )

XIIII 1 diues (post opum) Ven 3, fehx Peiper 4 sic qum Ven 3, sic cum Vg p*, sed cum
Par volgo

XV 3 sed] at Lugd volgo extitit unquam XJg volgo 4 ts Xjg volgo

XVI 1 quod est beatum? Ven 3, qmd Ug,

XVII 1 homine Ven 3, homone Peiper nihil Ven 3, nil Ven * m l homine terra peius m-
grato creat Vvn volgo 3 et genus Ven 3, ]a genus Ven 4 , omum sunt id genus Oronov volgo, egena
icnpsi 5 aut Ven 3, ut Ven * aut totum Ven 3, at tutum lunt , actutum Scal

APPENDIX (V MERVLAE ET VGOLETI EPIGRAMMATA) 257

EX EODEM.

XVIII Re fiuere ut natus mortalis, dilige set lem 145

tanquam immoitalis. fama est in utioque verenda.

EPIGRAMMATA AVSONII QVAE FERVNTVR EMANASSE E

BIBLIOTHECA GEORGII ALEXANDRINI VIRI DE LINGVA

LATINA BENE MERITI

IN FVRIPPVM

XVIIII Pars te Fmippum vocitat, pars vero Fuiippum, 115

altera producens, altera corripiens
elige utrum malis aut tende aut corripe nomen
conveniet quodvis, fui furiose, tibi

IN FAVSTVLVM STATVRAE BREVIS ANICI PROBINI

XX Faustulus insidens foimicae ut magno elephanto 122

decidit et tenae terga supina dedit
moxque idem ad moitem est mulcatus calcibus eius,
peiditus ut posset vix retinere animam
5 vix tamen est fatus 'quid rides, lmprobe livor,
quod cecidi? cecidit non aliter Phaethon'

XVIII Anth Pal X 26 (Plan I 12, 6 Aooxiavou)

'Q? Te&vTjS;<$u.evo; tiov otov ciya&tov aTioXaue,
ti>S Se {Jiiocs<$[jievos cpetSeo 3tov TtTeoivtov
eaTt 8' dvJjp aocpo? outo?, 8? aticpto xauxa vo-fjoa?
cpet8oi xat SaTtotvTj iierpov icpTjpuooaTO
cf Isorr I 9

XX Anth Pal XI 104 (Plan II 32, 13 AouvctAXioo)

c lTCTce6tov u.uppif)<ct MeveaTpaTO? wz eXecpavTt

Suatiopo? l|aTi(vTj? Stctio? i%STa%f\,
Xavtta&ets 8' &i efye t6 xatptov '3> cpSMve' cpTjatv

' oorto? iTcireitov uiXeTO xat Oae&tov '

XVIII Ex Menandro Vg volgo 1 mens Ven 3 , natus Ven 4 dihgis et Ven 3 , dihge sed

Par 2 fama Ven 3 , mors Vg , sors Ven 4 volgo querenda Ven 3 , uerenda Ven 4

XVIIII 1 uera Vg , uero Par 4 quauis Vg , quodms Par

XX Anci Vg , Anicn Scal 3 mulctatus Vg volgo, mulcatus Heinsms 5 hber Vg., huor

Accursms 6 qui Vg , quod Ven 4 alter Vg , aliter Ven 4

Avsonivs 33

258 AVSONII

IN MEDEAE IMAGINEM.

XXI Medeatn vellet cum pingere Timomachi mens 129

volventem in natos crudum animo facinus ,
lmmanem exhausit lerum in diversa laborem ,
fingeret adfectum matns ut ambiguum
5 ira subest lachrymis , miseiatio non caret lra
alteiutrum videas ut sit rn alterutio
laudo Timomachum, matiem quod pmxit in ense xxn 9

cunctantem prolis sangmne ne maculet 10

cunctantem satis est nam digna est sangume mater
10 natoium, tua non dexteia, Timomache

ALIVD IN EANDEM

XXII Quis te pictorum simulavit, pessima Colchis , 130

in natos crudum volveie mente nefas?
usque adeone sitis pueiorum haunre ciuorem ,
ut ne picta quidem parcere caede velis"?
5 numnam te pellex stimulat, numne alter Iason
alteia vel Glauce sunt tibi causa necis?
quin ne picta quidem es non baibaia namque tui vim
cieta tenax zeli concipit lmmodicam

XXI Anth Pal XVI 136 (Plan IIII 9, 8 AvTicp(Xou) YAc, eixdvo Mi)8e(os rrjv ev 'Peutirj

Tdv oXodv Mif)8etav ot' eypacpe TifJtou.d)(ou X^p ,

JdXtp ttal Texvots dvTtu.£$£>,cou£vav ,
tiupiov dpaTO ttcfy&ov, tv' T)&ea 5tood yapd^ ,

cov t6 fjtev ei; 6pydv veue , t6 6 ' ei« eXeov
djjtcpio 8' eTtX^ptnoev opa tutcov iv ydp dTtetXcj

Sdxpuov , ev 6' IX£ep ftuftos dvaoTpecpeTai
dpocet 8' d fiiXXyjoii; , icpo oocpo? atfta 6e Texvenv

IVpere M/)6etrj xou yept Ttjxoptd^ou

XXII Anth Pal XVI 137 (Plan IIII 9, 9 OiXhtirou) Eis t6 outo (cf epigr XXI)

Tis oou , Kokyli d'fteoite , ouvlypacpev eixovt &upt6v ,

Tt? xal ev eiScuXen fidppapov eipydoaTO ,
dp' aiet Sttipcjs Ppecpecuv cpcWov, •?) tis 'I/jaenv

SetiTepos rj rXauxr) Tts rcdXt oot Ttpocpaots ,
eppe ocat iv xrjpip Tcat8oxTove acuv ydp dpteTpcnv

^Xeuv eis S. fteXets rat ypacpts aiaftdveTat

XXI 4 ad factum Vg , affectum Ven * a 6 alternum Vg , alterutrum Ven < a v 7 et 8,
qui alterius epigrammatis erant 9 et 10, hue transposui 7 ensem Vg , ense Gronov 9 mdigna Vg
Ven * a, nam digna Accursius matre Vg , mater Ven 4 a

XXII In eandem Scal volgo 3 adeo meritis Vg , adeone sitis Ven * 4 puta Vg , picta
Ven * parcerae Vg 5 nun nam Vg , numnam Iunt num Po , numne Ven 4 7
t7o uoioo, es non scripsi tui mens Vg , tui uim LMorf , tumorem Peiper 8 geh Vg , zeli Ac-
cwrsms lmmochcum Peiper vv 9 et 10 m alterum quod antecedit epigramma post v 6 transtuli

sis

APPENDIX (V MEKVLAE ET VGOLETI EPIGRAMMATA)

259

DE PENELOPE

XXIII Intemeiata procis et tot seivata per annos
oscula, vix lpsi cognita Telemacho
hinc mea virginitas facibus tibi lusit adultis
arsit et m vidua pimcrpe veius amor
& saepe ego mentitis tiemui nova femma somnis
lapsaque non merito sunt mihi verba sono
et tamen ignotos sensi expenecta doloies
stiataque tentavi sicca pavente manu
nam tibi anhelanti supiemaque bella moventi
10 paruit mdulgens et sine voce dolor,

dente nihil violare fero, nihil unguibus ausae

foedera nam tacita pace peiegit amor
denique non aviam tremulo clamore vocavi
nec prior obsequio serva cucurrit anus
15 ipsa verecundo tetigi pallore puellas

impositum tenen fassa pudons opus

135

DE FRATRIBVS THEBANIS

XXIIII Nec Stygiis lucis ineunt sua foedera fratres
Oedipodionidae , de misero ah miseri
namque etiam ex uno dum surgunt aggere flammae ,
in diversa sui dissilmnt cineres
5 mfandos mvenes , quos nec discoidia cassos
luce nec m semet lmquit atrox animus
atque utinam et Thebas quissent paitmer lpsas
legnorum et metas ut cinerum nebulas

139

XXHII Anth Pal VII 396 (Plan III 14, 2 Btavopo? BtdovoO)

(Hourooo? Ttatotov O^fJi] Tacfos dXK' 6 Tzmwhrjc,

t6[aPo? Iti Jojvtojv ataftaveTat 7raAs(j.<ov
iteivoos oiix' 'Ai8^5 £8au.d<5GaTO xip 'A^povTt

[AapvaVTai , xeivtov yjh Tacpos df:'makos
xal Ttopt Ttup 'qkz-fen evavTtov h dXeetvol
Ttatoe; , 6™oiu.tjtu)V d<l>oio. ev01 oopotrrov '
2 Stat Theb I 313 Oedipodiomdes VII 216 Oedipodiomdas 3 Stat Theb XII 431 exundant diviso

vertice flammae 4 Ovid Trist V 5, 36 scmditur m paites atra favilla duas 5 Ovid Tnst V 5,

35 lpsa sibi discors Stat Theb XII 448 rogi discordis 8 Ovid Tnst V 5, 31 sensus inest lgitur

nebulis quas exigit lgnis

XXIII ' fragrnentum est et reliquiae lustt poematis' Scal (sme dubio epistulae) 3 luxit Canter

volgo 4 mvidia TJg volgo, m vidua Hemsius 5 foemina a 7 lgnoto a experecta Vg

10 dolor corruptum videtur 11 ml unguibus a 15 lpse a

XXIIII. 3 surgentes Ug , dum surgunt scripsi, ecce pro etiam Peiper (servato surgentes) 4 suos

disiciunt Hartel (servato surgentes) cmeris Lugd volgo 8 metus Vg , metas Ven *

33 *

260

AVSONII

DE DEMOSTHENE

XXV Discere, si cupis, a doctis quam multa licebit
quae nosti, meditando velis inolescere menti
quae didicisti hauddum, discendo adsumere tendas

141

CARMINA A THADAEO VGOLETO AVSONI EPIGRAMMATON

LIBRO INSERTA

DE EODEM TRIMETRVM IAMBICVM

XXVI Habet sepulcium non id mtus moituum,
habet nec ipse moituus bustum supei ,
sibi sed est ipse hic sepulcrum et moituus

246 (epit 29)

DE EADEM

XXVII Eriasti attendens haec iha nostia, iuvence
non manus artificis lac dedit ubenbus

bl

DE EADEM

XXVIII Pasce greges procul hinc, ne quaeso bubulce Myroms
aes veluti spiians cum bobus exagites

62

XXV. 1 Cat. Dist IIII 23, 1 Disce sed a doctis 2 sq Isocr I 18 8. ptev eiriaTaoat, Taura ota-

tpuXaTTe Tat« [leXerat;, 8. oe fxi) [j.e[jidftirptas, npoBXdtj.pave xaXi STuaTTju.ats

XXVI Anth Pal VII 311 [Plan. III 7, 3 'A T a*Kou oy_oXa(JTUou) Ef« Nto^v

Tupifio? outo? JvSov otj/t eyet ve/tpov

6 VexpO? OUTO? EXT04 OU/t lyet ToitpOV ,

dXX' a&Tos auTou vexpo? eoti /tat Tatfoc
cf Eustath. Macr aemgtna r[ ed Hilbeig p 209

XXVII Anth Pal VIIII 721 (Plan IIII 7, 9 'AvTmdrpou ZtoWou)

Mdaye , Tt (jiot XaYOveaat Ttpoaepyeat , TtTtTe oe (ju/a,
d Teyva ptaCots ou/t eveft/jAe ydXa

XXVIII Anth Pal VIIII 715 (Plan IIII 7, 3 'Ava/tpeovTo;)

Bou/toXe, Tav dyeXav irdpptu vefj-e, [r?j t6 Muptuvot
Pototov <j>s ffjTtvouv pouat auve|eXdair]<;

XXV 1 cupias Vg , cupis a Graeve doctus Vg , doctis Par 3 aut dum Vg , haud dum
Par dicendo Vm volgo absumere Vg , adsumere Vm (ex quibusdam codicibus)

XXVI Insertum post epigr 1.1 (quod erat in epitaphus XXV 111), cui mscnptum est In signum mar-
moreum Niobes

XXVII Hoc et duo quae secuntur epigrammata m Vgoleti editione et m cod a conlocata sunt post
epigr LXII, cm msenptum est Ad Daedalum de eadem buccula 1 attentans Hemsius, attundens (tundens)
vel accedens Peiper

XXVIII 2 bubus Par. volgo

APPENDIX (V MERVLAE ET VGOLETI EPIGEAMMATA)

261

DE EADEM

XXVIIII Me vitulus cernens immugiet inuet ln me

taurus amans , pastor cum giege mittet agens

63

DE EODEM

XXX Daphnen et Nioben saltavit simius idem ,
ligneus ut Daphne, saxeus ut Niobe

85

IN DELTAM LASCIVIENTEM CVLTV

XXXI Deha , nos miramur , et est mirabile , quod tam
dissimiles estis tuque sororque tua
haec habitu casto, cum non sit, casta videtur,
tu praetei cultum nil meietricis habes
5 cum casti mores tibi sint, huic cultus honestus,
te tamen et cultus damnat et actus eam

104

AD GALLAM.

XXXII Vado, sed sme me, quia te sine, nec nisi tecum
totus ero, pars cum sim altera, Galla, tm
vado tamen, sed dimidius, vado minoi ipso
dimidio nec me iam locus unus habet
5 nam tecum feie totus ero , quocumque recedam ,
pais veniet mecum quantulacumque mei
separor unus ego, sed partem sumo minorem

ipse mei, tecum pars mea maior abit
si redeam, tibi totus eio pars nulla vacabit,
io quae mox non redeat m tua iuia vale

105

XXVIIII. Anth Pal VIIII 730 (Plan IIII 7, 18 AYjjvfjTptou Btftuvoj^
"Hv jj.' datS-jj \>.6<syps, [/.u^asTcci t)v 81 ft Taiipos,
Py1<jstoci tjv os vof»e6?, et? ay£Xav eXdaet
XXX Anth Pal XI 255 (Plan II 38, 3 naXXaoa)

AdtpvTjV mx NtofiTjv <i)pp]OaTO Msjxtpii 6 otpio;,
d>« |uXtvo« AdcpVTjv , tix; Xifttvo? NioPtjv
XXXII 2 Hor Od II 17, 5 sq a, te meae si partem animae rapit matunor vis, quid moior alteia

XXVIIII 2 (mittet) amans Ug , agens Scal

XXX Conlocatum post epigr LXXXXI

XXXI Carmina XXXI — XXXV inserta post epigr CVI De Deliam Ug , Ad Deham Ven *, In De-
ham scripsi, In duas sorores diversorum morum Par volgo 1 vos Par volgo 3 abitu Ug

XXXII 1 Vado ego Mevnsms

262

AVSONH APPENDIX (V MERVLAE ET VGOLETI EPIGRAMMATA)

EPITAPHIVM CALLICRATEAE

XXXIII Viginti atque novem genetrici Calhcrateae
nulhus sexus mors mihi visa fuit
sed centum et quinque explevi bene messibus annos,
in tremulam baculo non subeunte manum

251 (epit 34)

IN PVERVM FORMOSVM

XXXIIII Dum dubitat natura marem faceretne puellam ,
factus es , o pulcher , paene puella , puer

107

CARMEN AB HIERONYMO AVANCIO EDITVM

DE MATRE AVCVSTI

XXXV Ante omnes alias foelix tamen hoc ego dicor,
sive hominem peperi foemina , sive viium

CARMEN A STEPHANO CHARPINO EDITVM

DIDONI

XXXVI Infelix Dido, nulli bene nupta marito

hoc pereunte fugis, hoc fugiente peiis

247 (epit 30)

XXXIII Anth Pal YII 224 (Plan III 12, 13 doeaTtoTOv)

E'taoai KaAXncpaTSta m\ ivvsa Texva xexouaa
otl8 ' evo? ou5i (^i^? sSpaAojJt/rjv ftavaxov ,
dXX' ixaxov xal ttIvts 8frjvuad[/.ir)v svtauxou? ,
axtTcrovt xpo(j.epdv oux i-mftetaa )(£pa
XXXIIII 1 Hor Sat I 8, 2 mcertus scamnum faceretne Priapum

XXXIII 3 mesibus Vg , messibus Ven 4 4 tremula Vg , tremulam Ven *

XXXIIII Cf Anth lat 263 R 2 natus codd Siesu ABC V ln cod Maghabecch D VIII 3

saec XVI vir doctus haec adscripsit ' allusio est ad Cntiae dictum, de quo Dio Chrysost serm XXI' [I 298,

12 D)

XXXV Legitur hoc carmims cuiusdam fragmentum in ed Veneta a MD VII in lucem emissa f LXXX r
post Sulpmae saturam

XXXVI Legitur in ed Lugdunensi a MDLVIII in lucem emiisa inter epitaphia post epit XXVII

INDICES.

I SCRIPTORVM
s II NOMINVM ET RERVM
III GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, REI METRICAE

I. M)EX SCKIPTOEVM*).

Loci quos aut citavit vel sigmfieavit Ausonms (astenscis adiectis hos notavi) aut lmitatus est
accedunt loci Ausomam, quos postenores scnptores lmitando expresserunt

Aframus*Thaid 2(334 E) XXVII

1, 2

*fr inc 24 (431 E )
XXVIII 1, 5
Agathias scholasticus cf Anth Pal

VII 311
Anacreon cf Anth Pal VIIII 715
Anacreontica ed Eose

16 et 17 XXV 6 et 7
16, 8 et 23 XXV 6, 1 et 5
Anmam Eescenmm XXVIII 4, 11
Anthologia Latina (E )

84, 3 sqq 9 A II 25 sqq ,

49 sq
87, 2 sqq A II 25 sqq
200, 17 A II 10
263 A V 34

286 (praef)8 10 13 sq 16sq
XXVI 1, 11 7 18 sqq
21 sq
703—705 e 25—27
705, 1 e 26, 1
Anthologia Palatma ,

V 12, 3 sq ('Poocptvou) e

12, 3 '

V 21 (Toucpivou) e 12

V 42 (Toucpivou) e 36, 1 sq

V 68 (AouxtXXfou, ot os IloXe-

jjcovoc; tou IIovtiaou) e
82

V 88 (Toucpivou) e 83

VI 1 (IIXdTwvoc;) e 53

VII 64 XVII 29

VII 65 ( 'AvTiitcxTpou) , 3 sq

XVII 29, 3
VII 66 ('Oveotou) e 49
VII 224 (Plan III 12, 13)

A V 33
VII 228 XVII 33
VII 229 (Atooxoupioou) e 22
VII 311 (Plan III 7, 3 'A T a-

8-iou cjyoXaoTixou) A V

26
VII 396 (Plan III 14, 2) (Btd-

vopoc; Btftuvou) A V 24
VII 670 (Plan III 6, 29) (IlXd-

Trovo? tou cptXooocpou) A

V 12

Anthologia Palatma

VIIII 12 (Plan I 4, 2) (Aeco-

vioou) A V 5 et 6
VIIII 17, 3 sq (repuoNntou

Kaioapoc;) e 13, 2
VIIII 18 (Iepfiavtyou Kaioa-

po«) e 1 3
VIIII 44 (Plan I 84, 2) (PtXd-

tcovoc tou ne-fdXov) e

21, A V 11
VIIII 145 e 50
VIIII 159 e 68
VIIII 168 (Plan 1 17, 1) (IlaX-

Xaoa) A V 3
VIIII 357 (Plan 'Apxtou) V 12
VIIII 359 (PioaetoiTtitou, ot oe

KpaTTJTO? tou xuvtrou)

XXVIIII 1 sqq
VIIII 366 A III 2
VIIH 489 (IlaXXaocx') e 46
VIIII 504 A IIII
VIIII 506 (IlXdTc»vo«) e 33
VIIII 515 (Kptvaropou) A V

13
VIIII 713, 1 e 56, 1
VIIII 715 (Plan IIII 7, 3)

('Ava/peovTO«) A V 28
VIIH 721 (Plan IIII 7, 9)

('AvTtrdiTpou Stocnviou)

A V 27, e 56, 4
VIIII 726 ('AvTtTtoiTpou Stotu-

viou) e 56
VIIII 730 (Plan IIII 7, 18)

(AirjiMriTpfou Btftuvou) e

56, 3 sq , A V 29
VIIII 731 (ATjfj/riTpiou Bt»u-

vou) e 62, 3
VIIII 783 e 103
X 26 (Plan I 12, 6) (AoU/tta-

voti) A V 18

X 30 (Plan Aouvtavou) e 86

XI 104 (Plan 1132,13) (Aou-

xiXXiou) A V 20
XI 113 !Ntxa>xou) e 70
XI 114 (Ntxdpxou) e 69
XI 143 (Aou/.tXXiou) e 41
XI 145 151 e 47
XI 163 (Aou^tXXiou) e 96

Anthologia Palatma

XI 225 (STpdTtovo?) e 39
XI 254 (AouxiXXiou) e 87
XI 255 (Plan II 38, 3) (IlaX-
Xaoa) A V 30

XI 279 (Plan II 10, 2) (Aou-

xtXXiou, an naXXaBa')
A V 15

XII 200 (STpdTtovoc;) e 36
XII 210 (ETpdriovoc;) , 1 sq

e 39, 1 sq
XVI 92 XXXIII
XVI 129 e 51
XVI 136 (Plan 11119,8) ('Av-

TtcptXou) A V 21
XVI 137 (Plan IIII 9, 9) (0>t-

XiitTtou) A V 22
XVI 151 (PJan IIII 9, 24)

A V 2
XVI 160 (IIXdTojvoc;), 5 et 6

e 55, 3 sqq
XVI 162 e 55
XVI 174 (Plan IIII 12, 22)

e 52, A V 7
XVI 178 (Plan IIII 12, 26)
('AvTtraxTpou Stoioviou)
A V 8
XVI 263 e 20
XVI 275 (IIooEiohtitou) e 11
XVI 317 (OaXXaSa) e 48
XVI 318 e 42
Antipater Sidonnis ef Anth Pal
VII 65 , VIIII 721 726, XVI 178
Antiphims cf Anth Pal XVI 136
Appulems Met 17 e 19, 1
X 25 e 9
Apol 9 e 12, 2

65 XX 1
Flor I 3 E XXII 2, 9
de deo Socr 15 (152)

XXVII 7, 9
de mundo 38 XXVI 2,

19
epigrammata XXVIII
4, 8
Archias cf Anth Pal VIIII 357
Anstotehs Peplus (ed Bergk)
c 1 2 XVII 2

*) numeris solis sigmftcantur opuscula, littens E, e, A adiectis Epistulae, Epigrammata, Appendix

AVSONIVS QA

266

I INDEX SCRIPTOKVM

Anstotehs Peplus (ed Bergk)
c 3 XVII 3
c 7 XVII 4
c 10 XVII 9
c 11 XVII 8
c. 12 XVII 6
c 14 XVII 7
c 32 XVII 12
c 35 XVII 11
Bianor cf Anth Pal VII 396
Cato apud Diomed I 310, 3 K

XIII 2, 72
Catoms Disticha IIII 23, 1 A V

25 1
Catullus *I 1 XXIII 1 , XXVI 1, 4
I 3 XXVI 1, 1
LXIII 21 E XXIIII 21
LXVIIIb 1 E XXIIII 48
fr 3 B IIII 5, 42
Censorinus de die natali 8, 2, 4,
6, 10, 11, 12 XXXV 1, 12 sqq ,
17, 24, 27, 34 sqq , 41 sq
Cicero M Tulhus de or II 21 88
VIII 15, 2
Brut 38, 142 (de or III 56,
213, Or 17, 56) XVI 2,
19
*in Verr Act II t, 26, 66

XXVI 1, 13
m Verr Act II or ' III (fru-

mentana) E XXII 1, 9
pro Caecm 10, 27 E XXII

2, 10
m Cat IHI 1, 2 VIII 1,

16 sqq
pro Arch 8, 19 E XXIIII 9
*m Pis 1, 2 et3 VIII 12,

16
*pro Planc 6, 16 E XVII

21
*proPlanc 25, 60 VIII 6, 1
ad fam VIIII 14, 2 XVII

2, 1
ad Q F I 1, 8 VIII 15, 7
epistulae ad Caerelham

XXVIII 4, 9
Tusc disp III 26, 63 E

XXIIII 71 sq
de nat deor I 17, 45 A

V 16
de off III 13, 54 E XXII

2, 47
m Limone (ap Suet vit
Ter p 34 R ) XIII 2, 58
loc mc XXVII 13, 11 (saeps)
Cicero Q Tulhus V 17
Cinna (C Helvius) ln Zmyrna ap
Serv Verg Georg I 288 A II
45 sq
Claudianus m Eutrop II 430 XVIII
2, 139
de raptu Pros II 116 sq

XVIII 2, 59 sq
carm min XXVI 67
XVIIII 157
Claudius Kutihus Namatianus I 155

XVIIII 73
Cornehus Nepos , Chromca E XVI

1, 3
Crmagoras cf Anth Pal VIIII 515
Demetnus cf Anth Pal VIIII 730

731
Dioscondes cf Anth Pal VII 229
Enmus Ann 119 V A I 5, 2
177 XVIII 2, 245

Enmus Ann *451 XXVII 13, 3
*561 XXVII 13, 17
*562 XXVII 13, 18
*563 XXVII 13, 19
epigr 1 (Cic Tusc I 15,
34) XVII 12, 4
Ennodius Epist I 2, p 4, 8 sq H
E XVII 27
Epist II 19, p 61, 7 H
(VI p 124, 5), p 60
5 E XVII 2, 12
Carm I 5, 27 e 4, 1

19, 146 A II 11
II 97, 4 e 12, 1
Epigrammata graeca ex lap conl
ed Kaibel 675 (C I G 6791),
XV 25, 19
Ermenncus epist v 51 sqq (p 37
ed Duemmler) XVIII
2, 396 sqq
epigr 56 XVIII 2, 407
58 XVIII 2, 430

61 XVIII 2, 418

62 XVIII 2, 433

63 XVIII 2, 420

64 sq XVIII 2, 434 sq

66 XVIII 2, 437

67 XVHI 2, 43t>

75 sqq XVIII 2, 201

sqq
78 sqq XVIII 2 , 223
sqq
Euenus (Panus mmor (?) , ei$ E5-
vojaov Ipamxtf Artemid Omrocr
14, Arr Epict IIII 9, 6, cf
Bergk P L G * II 271 sqq )
XXVIII 4, 12
Eustathius Macremb aemgm i\ H

A V 26
Florus cf Anth Lat 84 87
Fulgentius Myth I 616 sq S

XXVIII 4, 8, E XVIIII 1 sqq
Gelhus N A 1 24, 3 XIII 2, 48
Germamcus Caesar, ef Anth Pal

VIIII 17 18
Herodotus I 30 XX 97
I 50 XX 93
Hesiodus *Operae et dies 176 E
XVI 2, 30
*fr 163 F XXXII 1—9
Homerus

II *I 247 sqq VIII 4, 16,
XVI 22, 22 sq , E XVI
2, 14
II 871 XVII 18, 1
*III 213 sqq ' VIII 4, 15,

E XVI 2, 11
*III 214 XVI 22, 19
*III 215 VIII 4, 22
*III 216 VIII 4, 22
*III 222 VIII 4, 15, XVI
22, 20 sq ,E XVI 2, 13
*VII 179 sq VIII 13, 4

sq
*XVI 141 sqq E XXV
108
XVI 459 sq XVII 17, 3
Od VIII 475 sq E XII 41
*VIII 562 XXVII 11, 8
*XIII 163 XXVII 11, 8
*XXI91sqq E XXV 107
Horatms

Carm I 1, 30 sqq E XXV
90 sq
I 1, 36 VI 52

Horatms

Carm I 2, 43 sq XVI 8, 5
I 4, 1 E XXV 99
I 6, 12 XVIII 2, 390
17, 2 V 13, 3
I 10, 3 sq e 96, 1
I 12, 33 XVI 9, 1
I 12, 37 sq XVII 9, 1
I 15, 28 XVII 7, 1
I 19, 13 IIII 2, 13
I 23, 9 sq E XV 15
I 24, 5 IIII 1, 10
I 25, 7sq IIIIl,3sq
I 26, 5sqq XXX 4 sq
I 34, 12 A V 10, 3

I 37, 2 E VIIII 13

II 1, 4 XI 2, 32, XVI
17, 10

II 1, 13 XVIII 2, 401
II 3, 12 XVIII 2, 29
II 3, 15 sq E XII 44

sq
II 6, 17 sq XVIIII

137

II 9, 9 XV 27, 2
*II 10, 5 VIII 6, 11
*II 16, 27 sq XVI 7,

53 sq
*II 17, 5 sq A V 32, 2
*III 1, 1 XXV 1,3,

XXVI 1, 31

III 11, 37sqq IIII 1,
17 sqq

III 11, 51 sq XVI 8,
18
*III 19, 9 sqq XXVI

1, 14 sq

III 19, 11 sq XXVI

2, 1

III 24, 35 XI 2, 34
IIII 2, 3 sq E XVIIII

33
IIII 5, 13 E XXV 120
IIII 7, 3 A V 10, 2
*IIII 7, 16 XVII 18, 2
IIIl 12, 21 sq E X
35 sq
Epod 5, 27 sq E XXII 2,
11 sq
16, 5 XVIIII 50
Sat I 1, 36 E XXV 102
I 2, 1 E VIIII 46
14, 11 XVI 2, 18
I 4, 133 sq XXX 14 sq
I 5, 18 XVIII 2, 42
I 5, 32 sq XXX 3
I 5, 80 E IIII 7
I 7, 29sqq XVIII 2, 165

sqq
I 8, 2 A V 34, 1
1 10, 3 XVI 2, 31

I 10, 24 E XVIII 32

II 1, 72 E XXV 41
II 2, 17 II 5

II 2, 60 sq E VIHI 49

sq
II 2, 77 XVIII 2, 102
II 3, 100 XII 2, 13
II 4, 62 XVIII 2, 124
II 7, 86 sq XXX 5 sq
Epist I 1, 59 sq XXVII
6, 3
I 1, 85 e 67, 2
I 2, 28 sq E VIIII

14 sq

I INDEX SCEIPTORVM

267

Horatius

Epist I

2,

40 sq

XXVII b,

5,

e 84,

1

I

3,

1 sqq

E IIII 3

I

3,

6 sqq

E IHI 8

I

3,

9 XVIII 2, 476

I

3,

11 XVIII 2, 342

I

3,

29 XXVI 1, 23

I 4,

15 E

VIIII 15

I

6,

17 sq

XVIII 2,

48

sq

I

10

1 E

IIII 2

I

10

15 E

XXV 97

I

10 ;

21 XXIIII 2, 7

I

16

1 sqq

XII 2, 17

I

16

12 sq

XII 2, 25

I

16,

16 VI 9

I

16,

65 sq

XII 2, 15

I

16,

73 XXX 1

I

17,

3 E

XVII 25

I

18,

61 sqq

XVIII 2,

211 sqq

I

19,

1 sqq

XXV 3,

5 sq

I

20,

27 XV 11, 25

II

1,

29 sq

XXX 9

H

1,

173 E VIIII46

II

1,

174 XIII 2, 59

11

1,

225 VIII 13, 12,

XTIII 2,

396

11

1,

232 sq

E XVI

1,

11

II

1,

234 I

V 19, E

XVIII 5

II

2,

4 E

IIII 48

II

2,
sq

74 sq

E X 25

II

3,
16

25 sq

E XVIIII

II

3,

65 XVIII 2, 290

II

3,

80 E

X 38

II

3,

115 XV 10, 11

II

3,

141 sq

A 126,

2 s

q

II

3,

407 E

IIII 8

Isocrates I 9

A

V 18

I 18

A T 25

, 2sq

Iuvenalis

*II 3 XXVIII 4, 4
IIII 39 XXI 1, 17
VI 172 e 105, 1
VI 566 E XXIII 31
VIIII 129 e 12, 3

X 174 VIII 18, 10

XI 180 sq XIII 2, 46 et 57
XIIII 279 sq E XVIIII 2

Iuvenahs schol XIIII 120 XX 99 sq
Laberms mc 4 (128 sq ) K E

XVIIII 37
Laevu, antiquissimi poetae, Eroto-

paegmon libn XXVIII 4, 11
Leomdas cf Anth Pal VIIII 12
Lucanus I 20 XXV 4, 2

I 41 E XXII 2, 42
I 400 XVIII 2, 93
IIII 110 sq XVIII 2, 80
sq
Lucianus Somn 3 e 84
Char 10 XX 97
11 XX 93
adv md 1 19 e 40
epigr , cf Anth Pal X
26 30
Lucilms *fr CXXVII M e 65, 8
(cf L Mueller p 285)

Lucillius cf Anth Pal V 68, XI

104 143 163 254 279 f>)
Lucretms

II V 3, 7, XXI 2, 25, cf

e 34, 2
I 147 (II 60, III 92, VI 40)
XVIII 2, 260

V 839 XVIII 2, 129
Marcellus de med 6 XXVI 2, 68

67 XVIIII 127
Martialis ed Schneid ed mai
I 3, 9 II 19 sq
I 3, 11 sqq XXIII 14 sq
14, 1 sq XXV 3, 1
14, 5 sq XXV 3, 4
I 4, 8 XXVIII 4, 5 (cf Pli-

nius minor)
I 15, 7 XXVIIII 14

I 57 (V 83), 3 4 e 36, 7 4

II 12, 4 e 76, 2

II 59, 3 (IIII 8, 6) E II 15
II 61, 2 e 66, 1

II 90, 2 XVI 2, 2

III 4, 8 e 40, 4

III 74, 1 (X 65, 8) e 92, 1
IIII 38 e 12, 1

VI 11, 10 e 94, 6
VI 28, 4 XVII 35, 2
VI 38, 8 e 56, 4

VI 70, 6 e 69, 3

VII 24, 3 sq E XXV 63 sqq
VIIII 32, 1 e 36, 1
VHII 55, 1 (XIII 5,1) E III 1
VIIII 93, 5 XXIIII 2, 91
VHII 99, 3 XV 5, 11

X 21, 1 sq E XVIII 27
X 47, 3 sqq 13 IIII 3, 59
sqq 73

X 62, 10 XIII 2, 29

XI 8, 13 XXII 3, 3
XI 84, 5 e 69, 3
XI 99, 5 e 107, 9

XI 102, 4 e 43, 2

XII 74, 1 XVIIII 127

XII 67 XIHI 24 sqq

XIII 59, 1 IIII 1, 5
XIII 102 E XXI 1, 6
XIIII 208 sq e 114, 29

Menandn 'EmTp£7t fr 2, fr mc
472, cf Stobaens
fr mc XXVIII 4, 12
(cf BergkP L G *273)
Nicarchus cf Anth Pal XI 113 114
Onestes cf Anth Pal VII 66
Ovidius

Epist IIII 6 E XXHH 7

IIII 171 XVIII 2, 177
XVI 57 XVIII 2, 48
Am II 6, 22 E III 13 sq

II 10, 38 XVI 21, 14

III 15, 6 XV 20, 7
Ars am I 428 XV 5, 10

II 374 XXVII 9,3,
E IIir32

III 3 e 83, 1
Met I 12 sq XXXIIII 29

I 580 XVIII 2, 372

II 545 XXVI 2, 15

III 150 A II 2
III 358 e 102, 1
III 466 e 100, 2

III 597 XVIII 2, 145

V 407 V 13, 3

V 461 XVIII 2, 88
VI 395 e 72, 2

Ovidms

Met VIII 863 e 102, 3

XIII 903 XVIII 2, 279
Fast II 232 XXVII 9, 3 , E
IIII 32

V 42 c 68, 8

VI 99 XVIIII 12
Tnst 1 1, 90 E XVIIII 33

I 9, 27 sqq E XXV
63 sqq

II 565 XVI 5, 19

III 4, 5 XVIII 2, 383
III 8, 36 E XXII 2,

7 sq
III 11, 9 (V7, 61, 10,
35) XVIII 2, 293

V 5, 31 A. V 24, 8

V 5, 35 A V 24, 5

V 5, 36 A V 24, 4
ex Ponto I 8, 11 XVIII 2,

106
II 5 38 XV 7, 6
IIH 8, 31 XVIIII
120
Hal 13 XVIII 2, 98
118 XVIII 2, 85
130 XVIII 2, 89
Palladas cf Anth Pal VIIII 168

489 {■>), XI 279 ('), XVI 317
Panegyrici latmi

Claud Mam gr a d Iul (XI)
19 VIII 3, 5
32 VIII 1, 1
auct pan Max et Const d

(VI) 11 XIII 2, 81
auct pan Const d (VII) 8
VIII 18, 11 (cf Verg Georg
III 89 sqq )
Pauhnus Nolanus

Carm 4, 1 IIII 3, 1

4, 6 sq IIII 3, 64 sq
4, 8 sqq IIII 3 , 59

sqq
6, 22 sq IIII 3, 84 sq
17, 113 sq IIII 3, 84

sq
24, 222 E XXII 2, 30
33, 16 IIII 3, 5
*poem de regg E XVIIII
17 sqq 33 sq
Paulhnus Pell carm euch
14 VI 9 sqq
16 V 1, 12

44 sqq XVIIII 1 46 , XII 2 , 26
73 E X 2
113 III 13
233 XXVIIII 25
278 XXVIIII 35
297 XVII 26, 5
328 XXXIII 12
602 IIII 3, 31
609 XIII 2, 28
Persms I 6 sq XXX 9

III 1 sq IIII 1, 1

III 81 sqq XXXI 23 sqq

IIII 39 sq e 92, 3

V 24 sq XXX 12
Phihppus cf Anth Pal XVI 137
Pindarus *01ymp II XX 164
Plato Symposion XXVIII 4, 10

epigrammata, cf Anth Pal

VI 1, VIIII 44, XVI 160
Plautus

Asm I 3, 47 (199) E X42,
E XXII 2, 23 sq

34*

268

I INDEX SCEIPTOEVM

Plautus

*Aulul III 4, 6 sqq (457 sqq )

XXVI 1, 2
*Baech II 1, 13 (121) XXVII
9 22
III 2, 10 (394) A V
17, 1
Capt IIII 2, 34 (814) E XXI

2, 39
Cureuho E XXII 1, 9
Men prol *13 E XVI 1, 12
65 IIII 1, 7
I 2, 34 (143) XXIIII

1, 1

*V 3, 6 (882) XX 131
Pers II 2, 17 (199) E XI 24
Pseud I 1 , 38 sq (40 sq )
XVI 7, 35 sqq
*I 1, 40 (42) XXI 1, 12
II 2, 14 (608) E XXII
2, 20
*Rud I 7, 22 (580) (cf Vairo
1 1 VII 91) XXVIII 1, 5
epitaph apud Gell I 24, 3
XIII 2, 48
Phnius maioi N H
praef 4 II 22
II 224 XXVII 11, 13
*VH 36 e 64, 12
VII 88 XVI 16, 13
VII 125 XVIII 2, 308
VII 137 VIII 8, 13
VII 153 XXXII 1—9

VII 199 E XXII 2, 46 sq

VIII 221 XXVII 11, 12
XI 270 XXVII 5, 2
XVIII 83 XXVII 8, 5
XXVII 10 XXVII 9, 11
XXXI 94 E XXI 1, 6
XXXIIII 1 48 XVIII 2, 3 1 4 sqq

XXXV 104 XXVI 1, 18

XXXVI 95 XVIII 2, 308
Phnius mmor

Epist VI 10, 1 XVIII 2, 449
Pan 58 VIII 6, 8
88 VIII 8, 12
94 VIII 1, 16, VIII
18, 3
versus ex Caim XXVIII 4, 5
(qui versus cum sit Martiahs
I 4, 8, Scaliger suspicatus est
Phmum eum a Martiale rou-
tuatum esse sed non abhor-
ret omnino a ven specie Au-
sonium per errorem Martial-
is versum Phmo tnbuisse ,
cf Terentius Heaut H 3, 34
(275) = XX 209, md nom
s v Traianus , demque quae
Bergk P L G * II 273 de
Menandro et Eueno (XXVIII
4, 12) adnotavit)
Plutarchus apophth regg 3 v Aga-
thocles e 8
Lac mc 15,
e 23
nepl iSoXea^ias 21 E
XXIIII 3b sq
Posidippus cf Anth Pal XVI 275
Priapea 1, 1 sq XXV 3, 1 sq

67 e 77 (?)
Prudentius Pensteph VIIII 23 sq
e 114, 29
Psych 475 XXIIII 2,
49

(Pythagoras) Xpooa enf]
40 sqq XXX 14 sq
43 sq XXX 24 sqq
Quintihanus

Inst Or VI prooem 5 .
XV 11, 3
6 XV 11, 3, XV 6, 26
10 XV 11, 3, XV 13, 3
VIII 3, 29 XXVII 13, 8
XI 3, 6 XVI 2, 19
Declamationes XVI 2, 16
Rutaus cf Anth Pal V 12 21

42 88
Sallustms

bell Iug *17, 3 E XVIIII 18
*85, 29 VIII 8, 1 sq
Hist fr I 1 D XIII 2, 61 sq
Scriptores historiae Aug

Ael Spart Hadr 20, 8 e 16,

12-
Iul Cap Ver 5, 1 IIII 5,
5 sq
Seneca lud de morte Claud 2 E
XVIIII 1
Tragoed Troad 1 XVII
26, 5
128 sq XVII 15, 1
767 XVII 16, 2
784 sq XVII 16, 4 sq
Serenus fr 11 M (Diomed I 513

K ) XV 29, 1
Sidomus Apolhnaris

Epist V 7 E XXIII 31

VIII 9, 22 E XXII 2,

30
VIIII 15, 49 XVI 5,

16
XXIII 1, 11 E XI 3
XXIII 2, 94 XV 6, 31
Silius It III 397 E X 5

III 623 XVIIII 123
XVI 405 XV 16, 3
Statius

Silv Ipraef 7 19 sq E XVI
1, 8 9, E XXI 1, 20
I 2, 21 XVII 30, 1
I 3, 17 sqq XVIII 2,

189 sqq
I 3, 25 XVIII 2, 286
I 3, 27 sq XVIII 2,

287 sq
I 3, 29 sqq XVIII 2,

292 sqq
I 3, 43 sqq XVIII 2,

337 sqq
I 3, 101 XVI 2, 13
I 4, 3 XIIII 14
I 4, 28 XVI 4, 4

I 5, 60 XVIII 2, 345

II 1 XVII 35, 2

II 1, 88 sqq XIII 2,

20 sqq
II 1, 97 XXHII 2, 16
II 1, 104 XIII 2, 68,

XIIII 4
II 1, 114 XIII 2, 46
II 1, 132 E XXV 61

II 2, 100 sqq XVIII 2,

170 sqq

III 1, 147 XVIII 2, 157
III 5, 23 XV 9, 5
HII 1, 1 XVII 35, 1

Theb. I 313 (VII 216) A V
24, 2
I 571 XV 25, 7

Statius

Theb I 597 sqq XXVII 9,
26

V 220 E IHI 45

XI 619 XV 5, 22

XII 431 A V 24, 3
XII 448 A V 24, 5

Achill I 6 XVII 16, 5

I 27 XVIII 2, 255
I 409 sq XVIII 2,

290 sq
I 410 E XVIIII 17
I 462 XVIII 2, 147

I 775 XVIII 2, 395

II 35 E XXV 61
Stobaeus Flor XXX 7 (Menandn

'ETtiTpe7r6vT(uv 2) A
V 4
App p 31, 11 (Mein IIII
185, 6) (Menandn fr
mc 472) A V 17
Strato cf Anth Pal XII 200 210
Suetonius de regibus libri tres E
XVIIII (1 ) 1, 14, cf
Reifferscheid Suet rel
p 315 sqq
Caesares XXI 1, 4
Cal 9 XXI 2, 17
Sjmmachus Epist I 7, 2 (p 6, 25
S ) 1111 1, 7
1 8 (p 7 , 3 sq , 10 sq S )

XVIII 2, 157 211
III 6, 1 (p 71, 31 S ) E
XVII l
Symphosius cf Anth lat 286
Tacitus Agr 10 XXXIIII 32

Hist I 49 XXI 2, 29 sq
Terentms

Andr *I 1, 16 (43) E XVII
23
*I 1, 34 (61) XX 155
*I 1, 41 (68) XX 191
IH 4, 19 (758) XX
206
Eun *II 3, 22 sq (313 sq )
XIII 1, 9
II 3, 25 (316) E. IIII
46

V 5, 1 sqq (971 sqq )
XII 2, 31 sq

V 6, 23 (1024) XXVI
1, 1

Ileaut I 2, 6 (218) XX 1
*II 3, 34 (275) XX 209
^falso Dromonem et
Antiphilam posuit
Ausomus pro Syro
et Bacchide, cf II
3, 123 [364])
*II 3, 49 sq (290 sq )

XXVII 13, 22
*II 3, 123 sq (364 sq )
XX 208
Hec I 1, 17 sq (74 sq ) e

12, 5 sq
Phormio XXVII 9, 22

II 2, 4 (318) XXV 2, 5
II 2, 28 sqq (342 sqq )
XVIII 2, 102
Testamentum novum

Ev Matth 5, 34 sq IHI 3, 14
Ev Ioann I, 1 IIII 3, 9
1, 3 IIII 3, 13
14, 9 HII 3, 20
17, 3 XV 14, 8

I INDEX SCRIPTOKVM

269

Testamentum novum

Paul dd Cor I 3, 16 (6, 19,
II 6, 16) VIII 18, 5

Paul ad Rom 9 , 9 sq HII
o 1R

11, 'l7 sq IIII 3, 19
Ioann epist I 5, 20 XV 14, 8
Xestamentum vetus Gen 11,2

IIII 3, 48 , VIIII 20
Theogms 425 427 XXVIIII 50
Tibullus I 1, 59 Hll 3, 72

I 7, 53 sq IIII2, 11 sq

II 1, 10 XV 4, 4, 18, 4
II 6, 19 sq XXVII 3, 2
IIII 1, 121 e 26, 1
IIII 13, 5 e 80, 4

Turpihus Leucad fr 2 (102 R )

XXVII 9, 22 (')
Valenus Max VII 1, 2 XX 99 sq
Varro, Hebdomadum hber primus
XXVI 2, cf M Schrmdt
mus Rhen XX 298
Hebdonaadum hber decimus
XVIII 2, 306 sq (Ritschl
Opusc III 512)
de hng lat VII 39 E XV

12
de prmcipns numerorum (h-
bn VIIII) XXVI 1, 31
(Ritschl Opusc III 442)
apud Gell N A III 10,
12 XXVII 5, 1
Vergihus

Ecl *1 53sqq XXVII 13, 11,
E XXIIII 12
*I 69 XII 2, 1 , E XXV

116
*III 60 VIII 1, 24
III 71 E VI 1
*III 106 sq XXIIII2, 9

V 34 XVI 25, 11

VI 8 e 1, 13

VI 46 XXIIII 2, 30

VI 66 E XX 12

VII 17 XVIII 2, 206 sq

VII 35 sq e 6

VIII 87 E II 15
VIII 108 E XXV 132
VIIII 47 V 3, 13
VIIII 53 XIII 2, 52
X 59 E XXI 2, 1

Georg I 10 XVIII 2, 177
I 47 sq V 3, 20
I 52 XVIII 2, 298
I 100 VI 8
I 118 XVIII 2, 459
I 141 sqq E IIII 56
I 142 XVIII 2, 243
I 165 XIII 2, 30
I 208 XXXIHI 31
I 228 XXVII 8, 9
I 230 VI 12
I 288 XVIIII 137
I 294 XVIII 2, 397 sq
I 302 V2, 12, VI 19
I 322 XVIIII 150
I 423 e 72, 5

I 447 (Aen IIII 585)
A I 12 2

II 37 sq ' XVIII 2,
159

II 40 E XXV 119
II 58 XIII 2, 19
II 103 sq XVIII 2,
77 sqq

Vergihus

Georg II 121 XXVII 9, 24
II 157 XVIII 2, 455
II 173 sq XVIII 2,

381
II 242 E IIII 57
II 336 XXXII 17
II 353 E XXV 100
II 438 E IIII 20
II 469 XVIII 2, 477

II 506 IIII 7, 20

III 28 XVIII 2, 137
III 91 E XXV 17
III 122 XVIII 2, 438
III 158 XVIIII 26
III 186 XX 9

III 187 XV 7, 9
III 207 sq XIII 2,

75 sq
III 208 XX 10
III 210 sqq XXVIII

4, 15
III 388 XIIII 5
III 423 sq XVIII 2,

138
III 473 XVIII 2, 438
III 536 E XXV 22
IIII 6 E XI 9
IIII 49 XVIII 2, 294
IIII 111 XXIIII2, 86
IIII 119 A II 11
HII 176 XXXIIII 10
IIII 177 XXV 7, 2
IIII 335 XVIII 2, 418
IIII 337 E IIII 45
IIII 340 XXXV 31
IIII 371 XVIII 2, 471
IIII 373 XVIII 2, 467
IIII 416 XVIII 2, 136

(112)
IIII 461 sq XVIII 2,

158
IIII 524 XVIII 2, 99
IIII 560 sqq XVII12,

438 sqq
IIH 564 XVIII 2, 392,
e 35, 15
Aen piooem 4 e 1, 14
*I 1 A V 3, 1
I 11 XVII 28, 9
I 14(1122) XVI 17, 15,

A V 14, 1
I 33 XVIIII 121
I 51 A I 35, 2
I 77 II 8
I 94 VI 51
I 224 XXVII 7, 12
I 234 E XXV 4
I 244 sq XVIIII 162
I 265 XXI 1, 25
I 324 E IIII 30
I 367 XVIIII 14
I 397 XXIIII 2, 46
I 419 sq XVIII 2, 324
I 474 XVII 19, 2
I 475 sqq XVII 19, 3 ,

A I 21, 8
I 484 A I 25, 4
I 678 XVIII 2, 450,
E XXV 119

I 700 IIH 7, 20

II 1 A I 13, 38
II 57 XXIIII 2, 60
II 90 XVII 13, 4
II 123 E I 37

Vergihus

Aen II 236 sq XVIII 2, 42
II 272 XVII 19, 3
II 325 XVIIII 6
II 331 A I 21, 3
II 336 XVIIII 12
II 449 XXIIII 2, 37
II 503 E VII 2, 14
II 558 XVII 24, 2 sq
II 605 sq XXHII 2, 48
II 777 (V 56, VI 368)

A I 7, 2
II 779 XVIII 2, 80

II 782 XVIII 2, 245

III 23 XVII 20, 1 sq
III 35 e 1, 7

III 44 XVII 20, 1
III 45 sq XVII 20, 2sq
III 62 sq XVII 20, 5 sq
III 94 XVI 13, 3, XVII

26, 5
III 196 sq XVIII 2,

146 sq
III 274 XXHII 2, 24
III 331 sq XVII 10, 3
III 442 XVIII 2, 216
III 505 XIII 2, 19
III 618 A I 34, 8
III 630 A I 34, 9
IIII 13 XIII 2, 26
IIII 17 XV 11, 7
*IIII 41 VIII 14, 8
IIII 129 (XI 1) A I

20, 2
IIII 131 e 3, 1
IIII 163 E VII 2, 13
IIII 184 XXX 14
IIII 212 E IIII 4
IIII 229 e 5, 4
IIII 248 sq XIII 2, 21
IIII 302 XXVI 2, 35
IIII 313 E X 13
IIII 415 e 67, 8
IIII 457 (VI 69) XVIIII

120
IIII 480 E IIII 5
IIII 511 XXVI 2, 18
IIII 519 sq XV 6, 17
IIII 611 sq E XXIIII

73
IIII 655 sq A V 2, 12
IHI 682 XVIII 2, 409

V 5 A V 2, 10

V 53 sq XV 2, 6

V 73 E XXI 2, 30

V 320 E VIIH 26

V 402 XXIIII 2, 87

V 560 XXVI 2, 80
< V 664 XVIIII 39

V 809 sq XVII 19, lsq
VI 3 E XXV 128

VI 16 sq E XVIIII34
VI 32 sq XVIII 2, 301

sq
VI 59 XVHII 20
VI 140 E X 27
VI 270 XXIIII 2, 5
VI 276 XXVIIII 4
VI 283 sq IIII7, 22 sq
VI 325 XVIII 2, 4
VI 327 XVIII 2, 349
VI 398 E VII 2, 15
*VI 440 sq. XXHII 1, 4
VI 443 XXIIII 2, 2
VI 445 XXIIII 2, 26

270

I INDEX SCKIPTORVM

Vergihus

Aen VI 448 sq XXIIII 2,

19 sq
VI 450 XXTIII 2, 38
VI 451 XXIIII 2, 5
VI 494 sq XVII 14, 2
VI 505 XVII 14, 3
VI 511 XVII 14, 1
VI 628 (VII 323 471 ,

VIII 541) A I 8, 2
VI 640 sq XVIII 2, 12

sq
VI 661 sqq XVIII 2,

405 sqq
VI 726 sqq VIII 8, 20
VI 743 IIII 3, 57
VI 802 XXVI 2, 14,

XXXIII 4
VI 841 XVI 20, 1
VI 851 II 21
VI 859 XXVII 9, 15
VI 869 XVI 7, 37
VI 887 XXIIII 2, 1
VI 893 sqq IIII 7, 24

sq

VI 898 XXIIII 2, 103

VII 14 XVIII 2, 397 sq
VII 26 A I 9, 2

VII 180 VII 5
VII 326 XXVIIII 14
VII 382 XVIII 2, 205
VII 432 XXVII 7, 4
VII 437 (VIII 582) E

XXV 123
VII 517 XXVII 7, 10

VII 578 XXIIII 2, 82

VIII 43 (III 390) E VII
2, 16

VIII 63 XVIII 2, 460
VIII 76 sq XVIII 2, 469
VIII 116 XVIIII 88
VIII 301 XVIIII 157
*VI1I 404 sqq XXVIII

4, 14
VIII 409 sqq XV 14, 5
VIII 620 A I 6, 3
VIII 712 XVIII 2, 368
VIII 724 VIII 7, 18
VIII 727 XVIII 2, 437
VIIII 26 XVIII 2, 431
VIIII 359 sq XXIIII2,

49
VIIII 435 XV 25, 15
VIIII 449 II 21
VIIII 614 XXIIII2, 11
VIIII 667 E XXIIII20
X 64 XV 11, 9
X 111 sq A I 7, 3
X 146 XVIII 2, 304
X 269 XVIIII 147
X 291 XVIII 2, 35
X 362 XVIII 2, 466
X 501 sq XVIIII48sq
X 507 XV 11, 24
X 547 E XXV 47
X 564 XVI 16, 6, E

XXIIII 26
X 603 XVI 6, 9

X 750 XV 23, 7

XI 62 sq XV 18, 11
XI 81 XXIIII 2, 60
XI 157 XXVIIII 12
XI 187 XVIII 2, 15
XI 246 250 XVII 7, 3
XI 337 XXIIII 2, 82

Vergilius

Aen XI 372 XVIII 2, 4
XI 524 A 1 39, 2
XI 583 sq XV 28, 3sq

XI 701 XXVII 9, 23

XII 68 sq XXV 6, 5
XII 99 XVIII 2, 237
XII 139 XVIII 2, 482

sq
XII 254 XXIIII 2, 54
XII 469 sq E XIIII16
XII 476 XXIIII 2, 48
XII 750 E IIII 29
*XII 879 sqq XXVIIII
20 sqq
Catalept *II XXVII 13, 5—8
Versus Vergiham, quibus Ausomus
m Centone Nuptiali (XXVIII)
concmnando usus est (asteriscis
adieetis sigmficatur versus mte-
gros centom msertos esse)
Ecl I 80 2, 21
II 17 2, 95
IIII 46 2, 78
*IIII 47 2, 79

VI 9 2, 10

VII 4 2, 3

VIII 29 2, 74
VIII 30 2, 73
VIII 32 2, 70
VIII 64 2, 73

*X 27 3, 12
Georg II 374 2, 18
II 386 2, 69

II 471 2, 19

III 110 3, 30
III 215 2, 37
III 243 2, 20
III 267 3, 8
III 281 3, 37
III 442 3, 27
III 539 2, 20
IIII 10 2, 19
IIII 184 2, 28
IIII 340 2, 72

*1III 374 2, 80

IIII 375 2, 81
*I1II 380 2, 72

IIII 460 2, 68

IIII 477 2, 13
Aen *I 74 2, 75
*I 75 2, 76

I 77 2, 11

I 159 3, 16

I 215 2, 16

I 218 2, 93

I 256 2, 56

I 315 2, 35

I 319 2, 40

I 330 2, 71

I 503 2, 44

I 506 2, 45

I 544 2, 5
*I 545 2, 6

I 589 2, 51

1 590 2, 51

I 640 2, 61

I 641 2, 17

I 648 2, 58

I 650 2, 42

I 654 2, 61
*I 655 2, 62

I 657 2, 83

I 678 2, 8

I 683 2, 95

Versus Vergiliam

Aen *I 700 2, 14
I 701 2, 15
I 707 2, 29
I 711 2, 60
I 715 2, 85
I 724 2, 23

I 725 2, 31
*I 726 2, 32

II 52 3, 32
*II 53 3, 25

II 238 2, 64
II 239 2, 24
II 321 2, 54
II 457 2, 45
II 591 2, 42

II 592 2, 43
*II 777 2, 89

III 240 3, 8
III 374 2, 4
III 375 2, 5

*III 483 2, 41
III 490 2 53 54
III 493 2, 78

*III 658 3, 14
IIII 38 2, 90
IIII 40 2, 3
IIII 55 2, 100
IIII 94 2, 7
IIII 136 2, 33
IIIl 166 2, 83

*IIII 362 2, 91
IIII 382 2, 77
IIII 392 2, 82
IIII 483 2, 41
IIII 496 2, 86

*IIII 690 3, 28
IIII 691 3, 29

V 101 2, 58

V 104 2, 12

V 199 3, 35
*V 200 3, 36

V 250 2, 48
*V 251 2, 49

V 284 2, 63

V 285 2, 63
*V 304 2, 1
*V 327 3, 34

V 328 3, 35
*V 553 2, 57

V 556 2, 65

V 558 2, 65
*V 559 2, 66

V 566 2, 39

V 567 2, 40

V 842 2, 93

V 852 3, 30
*V 853 3, 31

V 858 3, 22
VI 104 2 87
VI 122 3, 32
VI 208 2, 44
VI 240 3, 19
VI 241 3, 20
VI 268 3, 7
VI 306 2, 13
VI 307 2, 68
VI 406 3, 11

*VI 563 3, 18
VI 644 2, 24 69

*VI 645 2, 25

*VI 646 2, 26
VI 647 3, 33

*VI 687 2, 88
VI 834 2, 4

I INDEX SCRIPTOEVM

271

Versus Vergiham

Aen *VII 53 2

, 34

VII 66 3

, 13

VII 84 3

, 17

VII 251

2, 37

VII 362

3, 11

VII 480

3, 20

VII 568

3, 19

*VII 812

2, 38

VII 813

2, 39

VIII 27

2, 18

VIII 109

2, 28

VIII 110

2, 29

VIII 124

2, 56

VIII 180

2, 15 17

VIII 181

2, 16 23

*VIII 184

2, 22

VIII 388

2, 85

VIII 389

2, 86

VIII 392

3, 17

VIII 467

2, 82

VIII 468

2 81

VIII 500

2, 8 74

VIII 581

2, 88

*VIII 589

2, 52

VIII 591

2, 53

VIIII 164

2, 30

*VIIII 181

2, 47

VIIII 192

2, 30

Versus Vergihani

Versus Vergiliam

Aen *VIIII 219 2,

99

Aen XI 334

2, 60

VIIII 290 2,

96

XI 355

2, 12

VIIII 398 3,

9

XI 476

2, 31

VIIII 446 2,

77

XI 524

3, 16

VIIII 5

82 2,

48

*XI 530

3, 21

VIIII 618 2,

27

XI 631

3, 7

VIIII 743 3,

22

*XI 804

3, 24

*VIIII 744 3,

23

*XI 816

3, 26

X 16

2, 43

XI 817

3, 27

X 111

2, 10

XI 818

3, 37

X 112

2, 11

XII 65

2, 35

X 117

2, 67

*XII 66

2, 36

X 132

2, 33

*XII 70

2, 55

X 362

2, 27

46

XII 131

2, 67

X 518

2, 64

XII 168

2, 7

*X 597

2, 94

XII 276

3, 33

X 598

2, 96

XII 312

3, 13

X 607

2, 70

87

*XII 348

2, 9

X 699

3, 10

XII 428

2, 90

X 770

3, 29

XII 699

2, 100

*X 788

3, 15

XII 748

3, 10

*X 818

2, 50

*XII 911

2, 97

X 892

3, 9

*XII 912

2, 98

XI 36

2, 46

*XII 916

2, 92

XI 254

2, 84

*XI 291

2, 2

Xenophontis Cyri ins

titutio VIII 15,

XI 311

2, 21

6 sq

*XI 333

2, 59

II. INDEX NOMINVM ET REEVM.

(httera 1 adiecta lemmata significantur)

Abydenus ephebus (Leander) XVIII 2 288

Abydus B VIIII 29

accepti et expensi tabulae VIII 5, 10

Achaememae telae e 25, 1

Achaeum nomen XVIIII 90

Achaia V 12, 1

achates corus XVIII 2, 316 (Plin N H XXXIIII 148)

Acmlas e 68, 3

Acmlles XIII 2, 20, XVII 5 (1 ) , E XXV 108, A
I 1, 2 10, 2, 3 7 8, 3, 7, 10, 6 7, 12 6,
17, 4 6, 18, 5 6, 19, 3 6, 20, 3, 21, 8, 22,
5 6 , 23, 3 , 25, 6 , cf Aeacides, Peliades

Acbilleum bustum XVII 27, 1

Achivae res A I 5, 3

Achivi XVII 27, 3, A 12, 4, 10, 2 8

Acihus Glabno lumor, grammaticus Burdigalensis XVI
25, 2 4 12 16

Acindynos e 38, 1 3 , 'A/-iv§uvo? e 37, 1 5

Actaeae Athenae XXVI 2, 71, Actaeum ohvum XVIII
2, 136

Actiaci tnumphi XVIII 2, 211

Actondes (Patroclus) A I 13, 2, 18, 2

Adam IIII 3, 34, VIIII 14

Adonea caedes XXVII 9, 3

Adoneus e 30, 6, Aoraveu? e 31, 2

Adoms XVII 35, 7, XXIIII 2, 11 58 , B IIII 43

Aeacides (Achilles) III 31 , XVII 5, 1 , 19, 2, XXVII
9 13, e 1, 16, (Pyrrhus) XXVII 9, 5, Aeacidae
(Achilles, Aiax, Teucer, Patroclus) XVII 8, 2

Aeas Salamimus XXIIII 2, 12

aedihs XX 32, aediles curules et plebei V 16, 31

Aegaeon A I 2, 12

Aegyptius Nilus XVIII 1, 14, rex A I 1, 20
Aegyptos (Aegyptus) e 30, 2, A I 1, 19, 39, 8,

AfyuTtTo? e 31, 1
Aehus Hadrianus XXI 2, 61
Aemilia Aeoma, Ausonu mater XV 4 (1 ), 1
Aemiha Corwthia Maura, Ausonn avia XV 6, 14 , XV

7, 1 4, XVI 17, 7

Aemiha Hilana, Ausonn matertera XV 8 (1 ), 3
Aermhus Asper, grammaticus III 20 , E XVIII 27
M Aemihus Lepidus, consul a u c dclxxvi XIII

2, 61 sq (cf Sall Hist fr I 1 D )
Aemihus Magnus Arborms, Ausomi avunculus XV

5 (1), 2, XVI 17, 6 16, 21, 6, cf Eusebius
Aeneadae V 3, 7 , XXI 1, 11, 2, 25, e 34, 2
Aeneas XVII 14, 4, 20, 5, E XVI 2, 86, A I 21,

8, A V 2, 5

Aeneis Vergihi XXVIII 4, 14

Aeoha A I 35, 2 3

Aeohdae XXVII 12, 3

Aeolus A I 35, 3

Aeoma cf Aemiha Aeoma

Aesculapius XXVI 1, 10, cf III 14

Aesopia trimetna E XVI 2, 78

Aesopus E XVII 13

aestus mans reciproci E XVIII 14

Aethiopes XXVII 6, 11

Afer cf Terentius

Aframus, togatarum scnptor, e 67, 4 (Quint X 1, 100)

Agamemno, rex Mycenarum VIII 13, 5 , XVII 2 (1 ) ,

A I 1, 5, 2, 5 8, 3, 8, 4, 7 10, 10, 3, 20, 5,

49, 4 7, of Atrides
Agamppe XVIII 2, 447

272

II INDEX NOMINVM ET RERVM

Agathocles, Syracusarum rex e 8, 1

Agenoreus Taurus V 8, 14, 9, 5

Aginnum (Agen) E XXV 79

Aglaus XX 99 (Val Max VII 1, 2, schol Iuv XIIII

120)
Agricius, cf Censorius Atticus Agricius
Aiaces (Locrus et Salammius) A I 14, 4, 18, 8
Aiax Locrus A I 15, 7
Aiax Salamimus VIII 13, 4, XVII 4, 1 , A I 8, 5

7, 10, 5, 16 7, cf Aeas
Alamanmcus VIII 2, 12
Alam mi 7, 18, VI 32
alausa (Alse) XVIII 2, 127
Alba E XVI 2, 85
Albana fata E XVIII 9, Albana sus E VII 2 , 16

(Verg Aen VIII 43, III 390)
alburnus (Weissfisch) XVIII 2, 126
Alcides III 31 , V 14, 3 , e 28, 2 3 , 'AXxeio-ns e

29, 4
Alcimus cf Latinus Alcimus Alethius
Alcmous, Ennomi et Ohromn pater, Oceam flhus XVII

23, 2, rex Phaeacum E VIIII 15, A I 31, 4,

32, 4, 33, 3, 8, 34, 3
Alcon e 69, 3 , 70, 1 (Mart VI 70, 6 , XI 84, 5)
Alectryon XXVI 2, 27
Alethius Minervius, rhetor Burdigalensis, Latini Alcimi

Alethn flhus XVI 7 (1 ), 5
Alexander, Pnami flhus A I 1, 19, 4, 7 , 7, 7 , cf

Pans
Alexander Magnus, Macedomae rex VIII 13, 1 , XVIIII

16 24, XXV 1, 7, E XVI 1, 12 , E XXV 45
Alexandna VIII 7, 18, XVIIII 16
Alisontia (Elz apud Moselkern) XVIII 2, 371
Allobroges XVIIII 110
Alpes E XXV 87
Alpheus XVIIII 94
Alpina cacumina XVIIII 111, Alpinum lugum XV 6,

6, E XXIIII70, Alpim colom XVIIII 75, Alpina

Vienna E XXV 81
Amazon (Hippolyte) XXXIII 6
Amineum (vmum) E XVIII 32
Ammon, Libyae deus e 96, 4

Ammbmus, grammaticus Burdigalensis XVI 1 1 (1 1 , 35 (')
Amma stirps E XVI 2, 32
Amor XXIIII 2, 46 59 63, cf Cupido , Amores XVIII

2, 212
Amphimaehus, Normoms fllius XVII 18, 1
Amphinomus, cf Catmenses fratres
Amphitryomades puer XIII 2, 22
Amphrysia fata E VII 2, 15

Amyclae XVI 16, 6 , E XXIIII 26 (Verg Aen X 564)
Amythaon, Melampodis pater A I 40, 7
Anas Ementensis E XXV 74
Anapias, cf Catmenses fratres
Anastasius (Ammomus Anastasius ">) Burdigalensis,

grammaticus Pictaviornm XVI 11 (1 ), 42
Andromacha, Hectons uxor XXVII 9, 13
Amcia XVII 34, 2

Amcn E XVI 2, 34, Amcius sanguis E XVI 2, 84
Amcius Probinus A V 20 (1 ) , cf Q Clodins Her-

mogemanus Olybrius, S Petronius Probus
Anniam Fescenmm XXVIII 4, 11
Anthedomus Glaucus XVIII 2, 276
Anticyra (helleborus) E IIII 70
Antilochus XVII 8, 4, 9, 6, A I 18, 6
Antinous A I 27, 4, 42, 5, 47, 5
Antiochia VIII 7, 17 , XVIIII 15
Antiphates A I 35, 7
Antiphila XX 209 (Ter Heaut II 3, 123 [364], falso

Bacchidis loco, cf II 3, 34 [275]), XXVII 13, 22

(Ter Heaut H 3, 49 sq [290 sq ])
Antonmi VIII 16, 21 , XXI 2, 98
Antomnus Pius XXI 2, 65 sq 70, cf Bassianus, He-

hogabalus, Marcus

Aonia XXVI 2, 40

Aomdes XVIII 2, 447 , E XXIII 35 , 'AovJoe; e 33, 2

apes sex pedibus mgredientes E XVIII 13

Apelleus labor A V 8, 2

Aphrodita V 3, 8

Apolhnares mimstn XVI 5, 12

Apolhnea Leucas XVIII 2, 214, Apolhnea mens A

IIII 10, Apolhnei ludi V 16, 1
Apollo XX 172, XXX 2, E IIII 8, e 1, 7, 95, 7 ,

A I 2, 5, 8, 3, 16, 6, 21, 7, cf Belenus, De-

lius, Sol
apologi Titiam E XVI 1, 2, 2, 74
Aponus fons XVIIII 161
Appuleius (m epigrammatis) XXVIII 4, 8
Aquae Tarbellae (Dax) III 6
Aquanus (sidus) V 9, 2, 17, 13, E XXV 102
Aquileia, Itala colonia XVIIII 65 sq
Aquihnus (">), Acihi Glabnoms pater XVI 25, 4
Aqmtana stirps XV 26,7, Aquitanae gentes XVIIII 103
Aquitamca XVIII 2, 442, XVIIII 80
Aquitamca nomma III 21, rura XVIIII 114, E XXV 80
Arabes E XXV 55
Arabica gens e 30, 6
Arborius , Iuhae Dryadiae , Ausomi sorons , et Pom-

pomi Maximi fllius XI 2, 49, XV 18, 10, cf Ae-

mihus Magnus Arbonus, Caecilms Argicius Arbonus
Arcadia E XVIII 16
Arcadicum pecus e 72, 4

Arcas (Mercunus) E XXI 2, 7, (stella) VI 22
Archemorus V 12, 3, 13, 4, 15, 4
Archimedes XVIII 2, 303 sq
Arelas XVIII 2, 480, Gallula Roma XVIIII 74, cf

Dextra npa
Arelate XVIIII 73
Aremonea gens XVI 11, 28, Aremoncus lars (Viri-

domarus) XXVII 9, 15, A pontus E VIIII 35
Arete, uxor Alcinoi A I 32, 4
Arethusa XVIIII 94

Arganthomus, Tartesiorum regulus E X 6
Argi VIII 18 12, XVII 7, 2
Argicius (Agncius', Mommsen Agrycius) , Aemiln

Magni Arboru avus XVI 17, 6, cf Caecihus Argi-

cms Arbonus
Argiva Helena XXVIII 2, 42, mventus A I 24, 2
Argivi XVII 16, 2, A I 4, 2, 14, 3
Argivus carcer XXVII 9, 14, circus V 14, 2
Argohcae notae XXVII 12, 2, Argohci reges A I 17, 3

Argohcum X XXVII 12, 24
Argynpa XVII 7, 3
Anadne XXIIII 2, 31
Anes (sidus) V 8, 3 15, 9, 4, 17, 2
Arion (equus) VIII 18, 12
Anstarchus grammaticus XVI 14, 3, XX 12, E XVIII

30
Anstides lustus dictus XV 24, 4, XVIII 2, 388
Aristippus philosophus XII 2, 13
Arpi XVII 7, 3
Arquitenens (sidusj V 9, 12
Arsacida rex E XXV 49
Arsmoe, Ptolemaei Philadelphi soror et uxor XVIII

2, 315
Ascamus E VII 2, 13
Ascraeus senex (Hesiodus) E XVI 2, 29
Asia XVII 16, 1 , 24, 5, XVIII 2, 291 , XXVI 2, 73,

XXVII 9, 17, E XVIIII 17
Asiatica eloquentia XXVI 2, 72 sq
Asper cf Aemilius Asper
Astena msula A I 29, 9
Astyanax XVII 16, 3
Athenae XVI 3, 9, XVIII 2, 388, XVIIII 86, XX

29, XXVI 2, 71, XXVIIII 34, A III 2, 7, arx

Athenarum XVIII 2, 308, XVIIII 87
Athenaei loci sedes XVI 15, 8
Atlantiacum profundum XVIII 2, 144
Atlans HI 31, XIII 2, 21

II INDEX NOMINVM ET REEVM

273

Atndes (Agamemno) XVII 2, 1, A I 11, 4, (Mene-
laus) XVII 4, 3, E XVI 2, 11 (Atr minor) , Atn-
dae (Agamemno et Menelaus) XVII 8, 2

Atropos XV 15, 7

Attica eloquentia XXVI 2, 71, facundia XVIIII 89,
gens XXVII 12,5, lingua XI 2 , 9 , Nemesis E
XXV 53 (cf e 20) , pubes E IIII 40 , Atticae Mu-
sae XVI 9, 3

Atticus Xenophon VIII 15, 6, Solon XX 52, Meton
E II 12, Attici XX 24 133

Attius Patera, rhetor Burdigalensis, Attn Tiroms Del-
phidn pater XVI 5 (1 ), 2 11, 7, 20, 15, 9

Attius Tiro Delphidms , rhetor Burdigalensis , Attn
Paterae fllms XVI 6 (1), 2, cf Euchrotia, Procula

Attusia Lucana Sabma, Ausoim uxor XV 11 (1 ), 6,
20 (1 ), 21, 11, 23, 3, e 25, 3, e 26, 4, e 27, 3

Attusia Lucana Talisia, Sabinae Ausonii uxoris soror

XV 23, 1 3

Attusius Lucanus Tahsius, Ausonn socer XV 10 (1 ), 3
Aturrus fluvms {Adour) XV 6, 11, Tarbellicus XVIII

2, 468

Augeus (Augeas) XXXIII 7

Augusta disciplma XIII 2, 82 , maiestas VI 3 , ma-

nus E XVIII 2 , sedes XXI 2, 97 , suboles III 26 ,

urbs (Treveri) XVIII 2, 421 , Augusti mun = Con-

tionatum (Conz) XVIII 2, 369
Augustus (= sefiaaT6<;) VIII 7, 20, Augustus mensis

ab Augusto dictus V 2, 8, 3, 15, cf Octavianus,

Octavius
Aurora A I 12, 2, 30, 2, of Tithoma
Auscius civis XVI 21 (1 ) [civitas Auscius It Hier 550

= AucJi]
Ausihus cf Auxihus
Ausoma Sabina e 25, 3, Ausonms Mars XVIIII 72,

Ausonium pe XXVII 12, 16 , Ausonn consules XXII

1, 10, fasces XVIII 2, 451

Ausomi (D Magm) avus XII 2, 2, proavus XII 2, 2

Ausonms (Iuhus A ) , D Magni Ausonn pater III 1 ,

XI 2, 1 sqq , XII 2, 5 8, XV 3, 1 sqq- 17, 4, 7 ,

XVI 21, 6 , E I 2 sqq , praefectus Illynti XI 2, 52
Ausonius (D Magnus A ) Gratiam praeceptor III 26,

VIII 2, 9, 5, 13, 7, 2, 18, 26, XIII 2, 82 sqq ,
E XVI 2, 77, E IIII 1, comes III 35, VIII 2,
19, quaestor III 35, VIII 2, 20, 18, 24, XIII 2, 90,
E XVIII 3, praefectus praetono VIII 12, 9, 18, 25
(cf cod Theod VIII 5, 35, Svmm Epist 118 21
26), praefectus Itahae et Africae III 36, praefectus
Galharuin III 36, VIII 2, 9 20, 8, 22, 18, 24, con-
sul VI 2 34 38 sqq 52 , VII 2 , VIII 2,9 17 ,

3, 2 4, 6, 2, 9, 8, 18, 18 25, XI 2, 46, XIII

2, 86 sqq , XVIII 2, 451, XVIIII 168, XX (1 ) ,
XXII 1, 9, 2 (1), 3, 4, 4,4, E VI (1 ) , E XIII 1,
E XX3sq ,E XXV60sq (Symm Epist 120,22),
pnor renuntiatus III 37 , VIII 3, 4 , 12, 2 13 , XIII
2, 93

Ausonms, D Magm Ausonn fllius XV 12 (1 ), 2
Ausomus, D Magni Ausonu nepos, Valern Latim Eu-

romu fllms XIII 1, 1, 2 (1), 2, XIIII (1) 27
Automedon E XIIII 10
Avehs Numida E XVIIII 22
Averna (lacus Aveinus) XVIII 2, 216, Avernus A I

36, 3
Avitianus, D Magni Ausomi frater XI 2, 39 sq , XV

15, 1
Auxihus (Ausihus V, cf Corssen Ausspraehe etc I 2

297) e 73, 3
Axms Paulus, Bigemtanus, rhetor Burdigalensis XXV

1, 2, 2, 1, XXVIII (1), 4, 1 2, E VIII (1), 4,

E VIIII 9, E X 3, E XI 16, E XII 2 12

18 20 27, E XIII 2, E XIIII (1 )
Axona (Aisne) XVIII 2, 461

Baechanaha XXVIII 4, 5

Bacchus V 3, 18, 7, 8, 9, 9, XVIII 2, 21 25, XVIIII
129, XXVI 2, 35, XXVIII 2, 23 72, e 30, 1,

A\ fao> i\ fa

Bax^o? e 31, 2, cf Bromms, Dionysus, Liber,

Thyomanus
Baiae Euboicae XVIII 2, 346

Baiana ostrea E VII 2, 1, Baiam pah E VIIII 30
Baiocassium (Baieux) XVI 5, 7
balaena XVIII 2, 144 148
Balbus cf Cornehus
balnea XVIII 2, 337 sqq (cf Monatssehnft fur rliein -

westf Gesch u Alt III 486 sqq )
barbus (Barbe) XVIII 2, 94 134
Barcrno Pumca E XXV 69 89
Barcinonensis muna E XXI 1, 3
Bassianus Antomnus Caracalla XXI 2, 92
Belcae (Volcae Caes b G VI 24) XVIIII 115
Belenus XVI 5, 9 (13), 11, 24
Belgae XVIII 2, 10 24 319 395 439 457 462
Bellerophontes E XXIIII 72
Beneventus Campana e 64, 13
Berytms Probus III 20

Bias Pneneus XX 62 189, A III 1 sqq , 2, &
Bigemtana patna (le Bigorre) E XI 26
Bilbihs (Birbihs VPn^nga , Bambola) E XXIIII 57

(C I L II 3021—3)
Bisonum, poema Ausonu (E XII) E XI 12 (')
Bissula XXV (1) 2, 1, 3, 5, 4, 1 2, 5, 3, 6, 1,

Sueba virguncula 2, 2 , 4, 2, capta et Ausomo data

4, 3 , ab eo manu nnssa 4,3 8, alumna Ausonu 7, 1 ,

ems dehciae 4, 3 sq (foitasse Bmld, cf Bacmeister

'Alemann "Wanderungen ' I 83, Stark 'die Kose-

namen der Germanen' p 93 sq )
Blavia (Blaye) E X 16
Boeotia coppa XXVII 12, 26, freta XVIII 2, 276,

numma E XXIHI 73
Bootes V 17, 20

Bracara (Braga) XVIIII 85 (C I L II 2570—96)
Briseis A I 1, 7, 2, 10

Britannus e 109, 1, 110, 1, Britanm XVIII 2, 68 407
Bnto e 108, 2, 109, 2 111, 1, 112, 1 2, 113, 1 2
Bromms XXVI 2, 46
bucohce tome E IIII 90
bucolicum Vergihi XXVII 13, 11
Burdigala III 7 , XI 2, 4, XV 10, 2 , 17, 6 , XVI 2, 8 ,

7, 18, 11, 29 46, 18, 17, 20, 14, XVII 1, 2,

XVIII 2, 19 449, XVIIII 135 165 167, E VIII

2, E XXV 79 90
Buxdigalenses XVII 1 , 3 , Burdigalensia ostrea E

VIIII 19
Buzyges E XXII 2, 47
Byrsa Pumca XVIIII 14
Byzantia litora E VIIII 38
Byzantina Lygos XVIIII 14
Byzantmm XVI 17, 13, cf Constantinopohs

Cadmus E IIII 74, E VII 2, 52

Cadurca sedes (caput Cadurcorum Divona, nunc Ca-

hors) XVI 18, 15"
Caecihus Argicius (Agricms'', Mommsen Agrycms?)

Arborius, avus maternus Ausonu XV 6, 3, XVI 17,

6, cf. Eusebms
Q Caecihus Metellus Pius, Q Caecihi Metelh Numi-

dici fllms VIII 8, 12 14
Caehgena V, 16, 36
Caelus e 34, 1

Caems XXIIII 2, 20, e 64, 9
Caerellia XXVIII 4, 9
Caesar cf C Iulius Caesar
Caesarea Augusta E XXV 88
Caesareum nomen V 2, 7 8, XVI 18, 12, Caesareae

mensae E VIIII 20, Caesarei proceres XXI 1, 1
Cams cf Gaius

Calagurns (Calahorra) XVI 2, 7 , E XXIIII 57
Calchas A I 2, 7, 14, 4
Caledonu aestus XXXIIII32, E VIIII37, Caledonn

Britanm XVIII 2, 68 , Caledomae nurus XXVII 9, 26
Calhcratea A V 33, 1

35

274

II INDEX NOMINVM ET KERVM

Calliope A IIII 9

Calhppio cf Iuhus Callippio

Calpe E XVIIII 1

Calpurma nomina XV 24, 1 , L Calpurmus Piso Frugi

XVI 2, 34, Piso Licinianus XXI 1, 12
Calydomus victor (Meleager) E IIII 39
Calypso A I 29, 6 , 30, 3
Camena XVIII 2, 474 , E XII 1 , E XVIII 31 , E

XX 12, Camenae XIII 2, 1, XVI 3, 7 , 6, 20,

XXVI 2, 22, E IIII 66, E X 3 36, E XV 9 ,

E XVIII 7, E XXIIII 74
Campana auspicia XVIIII 52, cf Beneventus
Campama XVIIII 59

Canace XXIIII 2, 38, e 95, 13 (cf e 87 adnot )
Cancer (sidus) V 8, 3 6, 9, 7, 17, 5, VI 8, XXX 7
Cams (sidus) E XXV 100
Cannae XVIII 2, 3
Capaneus e 87, 2
capitis minutio triplex. XXVI 2, 65
capito (Aland) XVIII 2, 85
oapitohum XVIIII 123
Capreae (msula) XXI 1, 32, 2, 15
Capncornus (sidus) V 8, 10, 9, 1, 17, 12, XXX 8
Capiotmae nonae V 16, 9
Capua XVIIII 46, E XVII 2
Car XXVII 9, 23
Caracalla cf Bassianus
Carantonus (Charunte) XVIII 2, 463
Caranus, primus Macedomae rex E XVIIII 23
Carpathius pontus XVIII 2, 279
Carthago VIII 7, 18, XVIIII 2 9
Carus XVII 33, 2
Castaliae Camenae E X 3
Castor, Ledae fllius XVII 32, 10, e 54, Castores =

Aioaxoupoi VIII 18, 12
Castor, histonarum scnptor XVI 23, 7
Castor, fellator e 66, 2
Catamitus XVII 35, 8
Cataphroma cf Iulia Cataphroraa
Catilma XIII 2, 61
Catma XVIIII 92

Catinenses fratres (Amphmomus et Anapias) XVIIII 93
Cato censor XV 24, 3 , Catones antiqui XVIII 2, 386
Catullus XXIII 2 9 , Catulnanum lllud (1,1) XXVI 1, 4
Catulus cf Lutatius
Cauoasea rupes XXVIIII 21
CebennaeXVIIIIllI, Cebennae (Caebermae V) XVIIII

102
Cecropidae E XXV 51
Cecropius Philo XVIII 2, 303, Cecropium P XXVII

12, 16, Cecropia Camena E XVIII 31, Cecropiae

apes XXV 7, 2, notae XXVII 12, 8
Celbis (Kyll) XVIII 2, 359 (Gelbis (?) 361
Celtae XVIIII lbO, XXVII 13, 6
Censor cf Severus Iuhaims Censor
Censonus Atticus AgrTcms (Mommsen Agrycms) , rhe-

tor Burdigalensis XVI 15, 2
cento XXVIII 1, 19 sqq
centunae mre vocatae VIII 9, 19 (cf 3, 8)
Cephalus, Procris mantus XXIIII 2, 21
Cerberus XVII 29, 4, XXVI 2, 9, XXXIII 12
cereale munus A V 14, 3, Cerealia saxa XVIII 2, 362
Ceres II 1, XXV 1, 3, XXVI 2, 8, XXVIII 2, 16,

E XXII 2, 45
tervus (vivax) XXVI 2, 14, XXXII 4 sq
cestus (Venens cingulum) A I 15, 4
Ceus Simomdes XVI 14, 6
Chaerea XXI 1, 33
Chalcedomum litus XVIII 2, 289
Chalcidicae arces E XVIIII 34
chalcidicum A I 26, 8, 48, 2
chamaeleou E XVII 9
chaos IIII 3, 15, E XXV 56
Chantes XXVI 2, 19, A V 13, 1
Charybdis A I 37, 5

Chelae (sidus) V 8, 6

Chersiphron Cnosius XVIII 2, 308 ('spectata liianus',

cf Pkn N H VII 125, XXXVI 95, Timaeus ap

Strab XIIII 640, Vitruv VII praef 12)
Chilon XX 54 55 130 136 , A III 1, 36 sqq , 2, 3

(Chilo)
Chimaera XXVI 2, 82, E XXI 2, 21
Chiron III 31, XIII 2, 20, Xeiprov e 77, 1
Chium (vmum) E XVIII 32
Choaspes XVIIII 156
Choenlus E XVI 1, 11
Chrestos e 38, 1 3 , Xpfja-uos e 37, 1 5
Ohnstus IIII 3, 80, VIIII 1 31 , X 22
Chromius, Alcmoi fihus XVII 23, 1
Chryseis A I 2, 5 10
Chryses A I 2, 5
Chum VI 31, e 1, 8
Cicero cf Tullius
Cicones XVII 21, 1, A I 34, 4
Cihcia VIII 18, 11
Cimmenum fretum XXVII 9, 6
Cmea» Epirotes XVI 16, 13
Cinyreia proles E IIII 42 , Cmyrems Adoms XVII

35 7
Circe XVIII 2, 277 , A I 36, 3 5, 37, 3
Circeum htus A I 35, 8
circus V 16, 28, XVII 32, 1, XXXI 11, circus Me-

diolanensis XVIIII 39 , circi ostia duodecim E XVIII

11, circi Argivi stadia longissima V 14, 2
Citarius Siculus Syracusanus, grammaticus Burdigalen-

sis Graecus XVI 14, 1 (cf Anth lat 393)
Citheron XXVI 2, 32
Claranus grammaticus E XVIII 27
Clarentius, Marcelh grammatici socer XVI 19, 5
Clanus Phoebus V 1 i, 2, Clariae Camenae e 1,10
Claudms lraperator XXI 1, 10 22 34, 2, 21
KXa£o}/.evai e 92, 4
Cleanthes Stoicus XVI 16, 11

Clemens (T Flavms, Domitiam patruelis) VIII 7, 7
Clementmus poeta E IIII 10, cf 71
Cleobulus Lmdius XX 68 147, A III 1, 15 sqq , 2, 6
Cleonaeus leo XXXIII 1
Cho A IIII 1
Q Clodius Hermogemanus Olybrms (Ausonn consuhs

collega) III 38, VIII 3, 4, 12, 4, XIII 2, 93,

(S Petronn Probi fihus) E XVI 2, 88 (')
Clytemestra XVII 2, 4 (Ritschl Opusc II 498)
Cnidia Venus e 55, 1 , Gmdia harundo E VII 2, 50 ,

Gmdii nodi E IIII 77
cohors praetona XVI 6, 15
Colchis (Medea) A V 22, 1
colossus Rhodms XXVI 2, 70
comitia centunata VIII 9, 9, pontiflcaha VIII 9, 9,

tnbuta VIII 9, 8
Commodus XXI 2, 73
Compitaha V 16, 17 sq
Concordius, grammaticus Latmus Burdigalensis XVI

11, 18
Condas portus E V 33 (cf Paul Nol C X 259 Con-

datmus vicus , Condatum medio aevo , luxta Libur-

niam (Libourne) situs, ubi Lila m Duramum mfluit ,

dAnville Not de 1'anc Gaule p 238 , Zeuss Gr

celt 2 998)
consistormm VIII 14, 18
Constantinopohs VIII 7, 17, XV 5, 16, XVI 2, 4,

17, 14, XVIIII 2, cf Byzantmm
Constantinus lmperator VIII 7, 4, XVI 17, 11 18,

XVIII 2, 11
Constantms, Constantmi nlius, Gratiam socer VIII 11,

11 15
Constantaus (lulius), Constantini frater XVI 17, 11
Consualia V 16, 20

Consus V 16, 20, XVIIII 87, XXVII 7, 3, e 64, 9
Contentus (Cl ), Ausonn patruus XV 9, 2
Contionatum cl Augusti muri

II INDEX NOMINVM ET REEVM

275

Corduba XVIIII 84

Connthius Penander XX 65 214 sqq , A III 1,

22 sqq , 2 4
Connthos urbs V 13, 3, cf Ephyra
Corinthus, grammaticus Graecus Burdigalensis XVI 9, 1
Cornelms (L Cornehus Balbus, P f ) XX 40 (theatrum

a se Romae exstructum dedicavit a u dccxxxxi)
L Cornehus Snlla Fehx VIII 8, 13 14
Cornehus Nepos, Catulli amicus , ex Gallia ormndus

XXIII 3 9
cornrx vivax XXVI 2, 12, XXXII 3, E XX 8
eorroco (piscis, nunc creac) E IIII 60
Kopuorav e 32, 2
Corvmus cf Valerms
oorvns (avis, vivax) XXXII 5, (sacer Phoebi) XXVI

2, 15 , (piscis, nunc perlon) E IIII 62
Cos msuJa, Hippocratis patna XXVII 11, 6
Cossio Vasatum (Bazrfs), mumcipium XV 26, 8
Crates Mallotes grammaticus E XVIII 28
Cratmus maior, comoediarum scnptor XXV 3, 5
Crebennus, Axn Pauh fundus ln regione Bigemtana

E XIIII 19, Kps(3e-mc E XII 23
Cres XXVII 9, 20
Cresius A I 39, 8
Creta XXIIII 2, 28
Cietensis A I 44, 6
Cnspa e 67, 6, 80, 1
Crispus, grammaticus Graecns et Latinus Burdigalensis

XVI 22, 1 13
Crocus XXIIII 2, 11 (cf Ovid Met IIII 283)
Croesus XII 2, 12, XX 58 83 91 105 111 117

123, e 50, 1 3 (cf adnot v 8)
Ctesippus A I 45, 2
Cumana Deiphobe e 18, 6 , Cumanum aequor XVIII

2, 208, Cumanae orae XVIII 2, 345
Cnpido XXIIII 1, 2, 2 (1 ), 101 e 82, 1 , cf Amor
Cnrcuho Plauti E XXII 1, 9
Cures XVI 23, 6
Cunatn E XVIII 9

Curn (M' Cunus Dentatus) XXVIII 4, 4
Cyclopum insula A I 34, 7
Cydippa E XXIII 16 sq
Cydones E XXI 2, 1
Cyllarus VIII 18, 11

Cyllemus VI 27 (Mercurn stella) , A I 49, 2
cymce e 28, 1 4 , xovutj oocpic e 29, 2
Cynicus Diogenes e 49, 2, 50, 2
Cynthia VI 22

Cypns V 18, 1 , e 55, 1 , A V 8, 2 5
Cyrus VIII 15, 7 9, XX 114
Cythere e 36, 5, 55, 5, 103, 1
Cytherea XXVIII 2, 83
Cythererus Vesper VI 26

Daedaha mvenca XXIIII 2, 34

Daedalus XVIII 2, 300, XXVII 9, 20, e 58, 1 3

Dalmatius, Constantini trater XVI 17, 11, 18, 9

Dalmatius, Dalmatii Constantim fratris fllius XVI 18, 9

Damon Siculus E XXV 39 66

Danai XVII 13, 2, 24, 2

Danuvms VIII 2, 5, 9, 7, XXV 4, 2, e 4, 2, 5, 1

Daphne e 105, 2, 106, 1, A V 30, 1 2

Dardana progemes XVI 25, 4

Dardanms Tros XXVII 9, 19, nepos E VII 2, 13

Danus (Sapet/oc) E V 23

David III 3, 84

Deiphobe Cumana e 18, 6

Deiphobus XVII 14, 2, A I 23, 4

Deha A V 31, 1

Delirus, poema Pauh E XI 9

Dehus XX 166, E XXI 2, 13

Delphi XVI 5, 14, XX 52

Delphica columna XX 139, Delphicus deus XX 78

Delphicola XXVII 9, 5

Delphidius cf Attius Tiro Delphidius

delphis XVIII 2, 137

ATjufyrnp E XII 40

Demodocus A I 33, 5

Demosthenes E XVII 14, A V 25 (1 )

Demosthemcum (quod ter primum ille vocavit sc Ac-

tio) XVI 2, 19
Deois E IIII 50
deus unus IIII 3, 1 , deus tnnus XXVI 2, 88 , unus

et trmus IIII 2, 15 sqq , 3, 46 sq , VIIII 22, deus

pater IIII 2, 17 28 47, deus flhus IIII 2 16,

3, 17 sq , 46 sq , VIIII 16 , deus spintus IIII 2, 18,

3, 48, VIIII 20, deus (dei) verbum IIII 3, 9,

VIIII 16
Dextra ripa (Arelatis pars) XVIII 2, 481 (mscr apud

Gruter 426, 4 ad dextram Ehodani npam pertmere

videtur)
Diana V 16, 6 (cf Fest p 343 s v Servorum, Pieller

Rom Myth 2 284), XXVI 2, 18, e 36, 5, A I

21, 7, eius dies festus ldibus Sextihbus XIIII 23,

cf Cynthia, Hecate, Luna
dicendi genus trmum XXVI 2, 66
Didius Iuhanus XXI 2, 81 86
Dido A V 2, 1, 36, 1, cf Ehssa
Dmdyma cantica E XXIIII 16
Dmochares XVIII 2, 312 sqq
Diocles A I 28, 6
Diodorus e 69, 1
Diogenes Cymcus XII 2, 12, XVII 29, 2 3, e 49 (1 ) ,

e 50, 2, AiovevTjc e 29, 4
Diomedeae quadngae XXXIII 9
Diomedes VIII 13, 4, XVII 7, 1 , 11, 2, E XXV 17,

A I 6, 2 6, 7, 8, 10, 5, 11, 5, 24, 3
Dionaeum astrnm V 3, 13
Dione e 83, 1
Dionysiaci ludi V 16, 29

Dionysus XXVIII 1, 18, e 30, 4, Atrfvuooc e 31, 3
Dis XXVII 7, 3, 13, 16, e 71, 6
Divona XVIIII 160 , cf Zeuss Gramm celt 2 20 32
Dodonaeum aenum E XXIIII 23
dodra e 88 , 1 , 89 , 1 , S6opa e 90, 1 , dodrahs e

88 (1 )
Dolon A I 11, 5
Domitianus XXI 1, 17 29 41, 2, 49, septies ac de-

cies consul VIII 6 , 7 , capitoln mstaurator XVIIII

123
Dorica vox XXVII 12, 4, Dorms sensus XX 157,

sermo E XXII 2, 4
Draco Athemensis XVI 23, 10
draco (Pythius) V 15, 6, E XXI 2, 13, (sidus) V

17, 17
Drahonus (Droftn) XVIII 2, 365
Drepamus cf Latinus

Dromo (Terentianus) XX 209 (Heaut II 3, 34 [275])
Druentia (Durance) XVIII 2, 479
drmdae XVI 5, 7, 11, 27
Druna (Drdme) XVIII 2, 479
Dryadia, flha Pauhni et Megentirae, quae erat Ausonn

sororis flha XV 25, 10, eius mantus XI 2, 49, cf

Aemiha, Iuha
Duhchius (Vhxes) XVI 22, 20
Dummssus (Densen apud Kirchberg) XVIII 2, 8
Dummtonus E IIII 54 (V), E V 15 (domnotoms V,

o ex i m 2 ) 31 (donnotom V) , Dumnnona domus VII

2, 55 (dumnotme V) ('non procul Pauhaco et m ea-

dem npa smistra Garumnae m Oceanum properantis

est Donissa vicus, Pauhaco minor obscnriorque et Bur-

digalae propior' Vmetus), cf Zeuss Gr celt 2 772
Dnranius (Dordogne) XVIII 2, 464
Durins equus A I 33, 5
Dymas XVII 26, 1
Dynamius, rhetor Burdigalensis XVI 24, 1 14

Ebora E VIIII 32

Ebromagus (apud Bram vel Villerazoni) E XXI 2 15,
E XXII 1, 4, 2, 35, E XXV 126

35*

276

II INDEX NOMINVM ET REEVM

ecclesia E XXV 94

Echo e 10, 7, 102, 1

Ehas IIII 3, 42

Ehs V 15, 3

Elissa (Dido) XVIIII 8, XXIIII 2, 38, e 95, 12

Elysia sedes XV 5, 23, Elysms Iuppiter XVII 35, 8,

Elysu alipedes XVII 32, 8
Elysium XVII 3, 2

Emerita XVIIII 82 (hispahs V, ementa cet )
Ementensis Anas E XXV 74

Endymion IIII 1, 13 , Endymionei sopores XXIIII 2, 41
Enmus Rudinus XXVII 13, 17
Ennomus XVII 23, 1
Enoch IIII 3, 42
Eoi lugales A II 3

Eous IIII 3, 12, XXVI 2, 26, A II 45
Ephesus XVIII 2, 308
Ephyra XX 214
Epicurus e 2, 6, A V 16 (1 )
Epimemdes (Tnptolemus) E XXII 2, 46
Epirotes Cineas XVI 16, 13
Eqmrria (Mamuraha sigmflcantnr) V 16, 27
Erato A IIII 6
Erebus XV 29, 4
Engona XVII 29, 6
Ennyes XXVI 2, 84
Enphyle XXnil 2, 26
Erminuscius Eegulus, Attusiae Lucanae Tahsiae man-

tus XV 23 (1 ), 4
"EpaK e 77, 1

Erotopaegmon hbri Laevn XXVIII 4, 11
Erubns [Buwer) XVIII 2, 359
Erymantheus aper XXXIII 3 , Erymantheum monstrum

E IIII 40
Eryx XXIIII 2, 87
Enboica aedes XVIII 2, 301 (Serv Verg Aen VI 9) ,

Euboicae Baiae XVIII 2, 346, cumbae 216, rupes

XXVII 9, 18
Eucho XXVI 1, 2 (Plaut Aulul III 4, 6sqq [457 sqq ,

465 sqq G ])
Euchrotia, Attn Tiroms Delphidn rhetons uxor XVI

6, 38 (cf Sulp Sev II 48 2 3, 51, 3)
Euenus (Parius, mmor, cuius erant sic, Eomojaov ipm-

Ttxdi Artemid Omrocr I 4 , Arr Epict IIII 9, 6,

cf Bergk P L G * II 271 sqq ) XXVIII 4, 12
Eumaeus A I 39, 6 8, 40, 9, 41, 2 3, 42, 4 6,

44, 5, 46, 3, 47, 6
Eumpina (?) e 9, 6
Eunomus e 71, 2 8 9

Eunns e 74, 1 , 75, 1, 77, 3, 78, 1, 79, 1
Euphemus XVII 21, 1
Euphorbus e 65, 1 , A. I 17, 8, 18, 5
euripus XVIII 2, 290, XVIIII 149
Euromius, cf (Val ) Latinus Euromius
Europa XVIII 2, 291, E XVIIII 17, 19, A I 1, 16,

dioecesis Thraeiae provincia XV 5, 15
Euryalus, Mecistei flhus XVII 11, 3, Opheltae flhus,

Nisi amicus E XXV 64
Eurycha A I 44, 7 , 48, 3
Eurylochus A I 35, 9
Eurypylus A I 12, 7, 13, 2
Eusebius XV 18, 6 (ldem, ut videtur, qui Aemihus

Magnus Arborius, Ausonn avuneulus)
Euterpe A IIII 2
Euxmus pontus e 4, 5
Eva IIII 3, 33 , VIIII 15
ex praef praet XXII (1 )
Exnperius, rhetor Tolosae XVI 18 (1 ), 1

Eabius cf Qumtihanus

Fas XXVII 7, 1

Fata (Parcae) XXVI 2, 19

Eauni XVIII 2, 177

Eaustulus A V 20, 1

favr flgura sexangula E XVIII 17

Februa V 2, 2 , 3, 3

Fehx A V 15, 1

fescenmni XXVIII 3, 2, 4, 11

fllms dei IIII 2, 16, 3, 10 17 27 46 sq , VIIII

16 sq
Flaccus, cf Horatms
Flavia gens XXI 2, 49
Flavinus XVI 24, 7
Flavius cf Olemens, Sanctus
Floraha V 16, 25

Fortuna XV 24, 13, XVIII 2, 412, A V 10 (1 ), 1
Francia VI 29, XVIII 2, 434
Fronto (M Cornehus, Marci Aureln Antomni prae-

ceptor) VIII 7, 10 15
Frugi, Pisonum cognomen XV 24, 1 , XVI 2, 34
frumentana Tulhi E XXII 1, 9
Fiirippus et Funppus A V 19, 1

Gaius e 71, 15 9, Gaius lmperator XXI 1, 9 21

33 2 17
Galba lmperator XXI 1, 12 24 36, 2, 29
Galla e 12, 1 , A V 32 (1 ), 2
Galh XVIII 2, 441 462, e 4, 8
Galha XVIII 2, 465, XVIIII 28, 80, XXIII 9, Gal-

lia vetus VIII 18, 15, Narbonensis XV 5, 12, XVIIII

116, Galhae VIII 8, 22, 11, 5, 18, 18 24, Gal-

hs = Galhis III 36, XI 2, 42 (cf e 4, 8)
Galhus (Q , praetnrae candidatus lndos edidit a u

DCLxxxvirr) XX 34
Gallula Roma (Arelas) XVIIII 74
Gangeticus ales (Phoemx) XXVI 2, 16, E XX 9
Gargancus lucus E XXIIII 16
Garonna XVIII 2, 160 483 (m cod G, cf It Hier ,

quamquam num sic smpserit Ausomus, mento du-

bitari potest) , cf Garumna
garum E XXI 1, 5
Garumna XVIIII 100, E X 14, E XIIII 1 , E XXII

2, 32, E XXV 74, cf Garonna
Ganranum lugum XVIII 2, 157
Gaurus, XVIII 2, 209
Gedippa E IIII 37
Gemim (sidus) V 9, 6, 17, 4
Genom E VIIII 31 (suspectum)
Georgica Vergihi XXVIII 4, 15
Germana facies XXV 4, 9
Germam XVIII 2, 435 473
Germama VIII 18, 16

Germamci (Germamcus Caesar) VIII 16, 22
Germamcus (cognomen) VIII 2, 1 1
Geryon XXXIII 10, Geryones XXVI 2, 82, E VII

2, 6, E XVIII 6
Geta (m Phormione Terentiana) XXVII 9, 22, (Cara-

callae frater) XXI 2, 91
Getes VI 32
Geticus Mars e 1, 7
Glabrio cf Acihus Glabrio
Glauce A V 22, 6
Glaucia XVII 35, 2

Glaucus Anthedomus XVIII 2, 276 , Lycius A I, 7, 7
Glycera e. 17, 1
Gmdia cf Cmdia

gobio (Qrundlmg) XVIII 2, 132 134
Gorgones XXVI 2, 84
Gortynms ahger (Daedalus) XVIII 2, 300
Gothi e 4, 10

Gracchus maior (Tiberms) VIII 15, 2
Gradivus 112, Mars Gradivus e 55, 4, (stella) VI 21
Graeci XXVIII 1, 26, A I 2, 7 , 5, 7, 8, 3 9, 9,

5 6, 10, 3, 11, 6, 12, 4, 13, 3, 15, 7, 16, 5,

17, 4, 18, 4, 20, 3, 21, 5 9, 26, 8, 29, 6,

Graecorum fabulae audaces VIII 18, 10
Graecia XVI 3, 9, XX 29, E XXII 2, 25, e 25, 2
Graeculus E XXII 2, 3
Graecus mos XX 73, bibendi XXVI 1, 13, Graecum

(o et o XXVII 12, 6, Graecumrho lbid 17, Graeca

II INDEX NOMINVM ET RERVM

277

fldes E X 42 , E XXII 2, 24 , Graecae disciphnae
XVI 9, 15
Grai XVI 14, 4, XXVII 7, 2, XXVIIII 49, A I 3, 7
Graium nomen XIII 2, 6 , tiopaenm E XXV 52, Graia
manus XVIIII 91 , Graiae camenae XVI 22, 11, orae
XVIIII 110, voces XXVII 12, 10
Gratianus Funanus, lmperatoris Gratiam avus VIII 8, 15
Gratianns lmperator VIII passim, VIIII26, E XVI 2,
16, e 6, 2, corpore exercitus VIII 14, 5, pentis-
simus sagittandi VIII 14, 7 10, e 1, 11, 3, 7,
equitandi VIII 14, 11, fortis ac bello bonus VIII
2, 4 sqq , e 1,5, Alamannorum victor VIII 2, 5 ,
Alamanmcus VIII 2, 12, eius facundia VIII 4,
14 sqq , e 1, 5, poeticam attingit, carmen epicum
meditatui e 1,5 10, eius pietas m deum VIII
14, 1 sqq , m cognatos VIII 2, 7 sqq , 8, 10 sqq ,
clementia VIII 8, 19 , liberahtas atque indulgentia
VIII 2, 5, 6, 14, 16, 5 sqq , offlciosus m amicos
VIII 14, 16, bemgnus ln milites VIII 17, 2 sqq ,
consultus ac gravis VIII 2, 6, 9, 15, 14, 19, evus
modestia VIII 14, 4, castitas VIII 14, 15, parcus
ln cibis et vino VIII 14, 13 sq , confertur curn Ger-
mamco , Tito , Txaiano , Antomms VIII 16, 1 10
12 21, 17, 2, ab Ausomo mstitutus III 26, VIII
2, 9, 5, 13, 7, 2, 18, 26, XIII 2, 82sqq , XVIII
2, 450, E XVI 2, 77, gratissimus ln Ausomum
magistrum VIII 2, 9, 4, 6 sqq , 5, 11 sqq , 11,
3 sqq , 18, 20 sqq , Ausomum pnorem consulem
nuncupat VIII 12, 2 13, consul cum S Petromo
Probo (a u mcxxiii) XVI 2, 22 70 97
Gregonus ex pratf XXII (1 ) , XXIIII 1 (1 )
Guneus XVII 12, 1

Hadnanus cf Aelius Hadrianus

Haedua gens III 5

Haedues XV 6, 6

Haedmcus pater XV 1,2, Haeduicum stemma patns

XVI 17, 7
Haemus XVIIII 134

Hamadryas XXVII 9, 7, Hamadryades XXXII 8
Hanmbal XVIIII 56 XXVII 9, 16, E XXIIII 54
harena sanguinea IIII 7, 7
Harmoma XXIIII 2, 26

Harmomus, grammaticus Trevirensis E XVIII 26 27
Harpocrates cf Sigahon
Harpyiae XXVI 2, 84
Hebdomadum M Tei entn Varroms liber decimus XVIII

2, 306 sq
Hecate Latoma XIHI 23, tergemma XXVI 2, 18
Hector VIII 13, 2, XVII 15, 1, 16, 5, 19, 1, 25,

1 3, 26, 2, A I 1, 2 7 11, 7, 6, 8, 2 3 5

7, 11, 6, 13, 6, 14, 2 (., 16, 7, 17, 8, 18, 5,

23, 3 4, 25, 1 3
Hectorei cmeres XVII 24, 4
Hecuba XVII 26, 3, A I 7, 6 , 23, 3
Helena (Helene) XVII 2,3, 14, 1, XXVI 2, 10,

XXVIII 2, 42, e 54, A I 1, 17 20 , 4, 6 9
Helenus A I 7, 5
Hehcon E IIII 9

Hehogabalus (Antomnus) XXI 2, 97
'Ellahi-x.il Mouua E XII 1
Helle Nepheleis XVIII 2, 287
Hellespontiaeus Pnapns XXIIII 2, 86, Abydus E

VIIII 29
Helvius Pertmax XXI 2, 77
Henna E IIII 49

Herculanus cf Pompomus Maximus Herculanus
Hercules XXVI 2, 28, e 67, 3 , A I 6, 8 , cf Al-

cides, Amphitryomades , labores eius duodecim XXVI

2, 29, XXXHI (1 )
Herculeus natahs V 16, 24, Herculeum lavacrum Me-

diolam XVIIII 41
Hermaphroditus XXIIII 2, 87, e 61, 11, 103, 2
Hermes ter maxmvus XXVI 1, 30
Hermione e 97, 2

Herodotus XVI 21, 8, HpoSoTO? E XIIII 32

Hesiodus E XVI 2, 29

Hesiodion XXXII (1 )

Hespendes XXXIII 11

Hesperrus, Ausonu flhus XIII 1 (1 ), 6 14, XXII 1 (1 ),
9, E II (1), 1 5 9, E III (1), E XXI 1, 19,
proconsul (Africae) XI 2, 45 , patns m praefectura
Galharum collega VIII 2, 9, XIII 2, 44, Trevens
Burdigalam proflciscitur Maximo lropei ante E II (1 ) ,
tres flhos genuit XV 13, 4

Hesperus XVIII 2, 193

Hiarbas A V 2, 7

Hibena XXXIII 10

Hiberus XIII 2, 65, Hiben XV 5, 14, XVIIII 112,
Hibera Tarraco XV 26, 11, Hibeium fretum E
XVIIII 2, Hiberum nomen XVIIII 81 103

Hilaria cf Aemilia Hilaria

Hilanus XV 8, 3

hippius (pes) E IIII 92

Hippocrates Cous XXVII 11, 6

Hippocrene E XXI 2, 8

Hippolyta, Amazonum regina XXXIII 6

Hippolytus, Theseifllius XXVIII 1, 19, XXVIIII25,
e 19, 2

Hippothous XVII 22, 1

Hispahs XVIIII 82 (cf Emerita)

Hispama XVIIII 83 , E XXV 1 17

Hispanum tnbunal XVI 18, 13, Hispana comunx XVI
24, 5, regio XV 25, 14

Hister VI 32 , XVIII 2, 106 424 , XXI 2, 85 , cf
Danuvras

Homericum plasma A I 1, 17, Homerici oratores VIII
4, 14, versus 13, 1

Homerus XIII 2, 46, XVI 22, 17, XX 11, E XVIII
13 29, e 1, 17, eius patria Smyrna XVIII 2, 375

horae scholis destinatae (sex) E XVIII 10

Horatn E XVIII 9

Horatn modulata poemata XIII 2, 56, ioci XVI 22, 8

Hyacinthus Oebahdes XXIIII 2, 10

Hyades E XVIII 24

Hyblaeae apes E XXIIII 12

Hylas e 96, 1 7 , Hercuhs amores 98, 2 , 99 (1 )

Hypenonius aestus XVIII 2, 222

I longum e 79, 11

Ianus V 2, 1, 3, 1 2, 5, 4 8, 7, 6, 9, 1, VI 1

28 36 37 44, VII 5 7, XXI 1, 28, E XVIIII

8, Iam = anni XXII 1, 7, E XX 13
Iapyx e 19, 7 (cf Verg Aen XII 391)
Iarbas cf Hiarbas
Iason A V 22, 5
Ibycus XXVII 9, 12
Icaria (Penelope) A I 46, 2

Icarius pontus E XVIIII 33 , Icain casus XVIII 2, 302
Ictinus XVIII 2, 309
Iculisma (Angmleme) E XV 22
Ida A I 9, 4, 15, 5
Idaeus caduceator A I 8, 6
Idalia cf Iulia Idalia
Idmon vates e 19, 7
Idomeneus A I 14, 5

Herda XVI 24, 4 10, E XXHII 59 (Hilerda V)
Ihaci mun XVII lb, 4, Ihacae classes A V 2, 6,

orae XVIII 2, 376
Ihas XHI 2, 46, A I 1, 1
Ilram A I 1, 11 21, 26, 8, 34, 4
Ilhbanus E XVIIII 22

Illynci montes XVIIII 66, Illyrioae aquae e 4, 1
Illyncum VIII 11, 4, 18, 15 23, XI 2, 52, XVIII

2, 106
Illyns ora XV 16, 9
Ihthyia XXXV 41
Indi e 30, 4
Ino dea A I 30, 6
mterdictorum tnnum genus XXVI 2, 63

278

II INDEX NOMINVM ET RERVM

Ioma XVIIII 90

Ionram mare XVIIII Ot

Iordanes X 19

Iovinus E IIII 37

Ins A I 3, 15, 9, 7, 16, 5, 19, 5, 25, 5

Irus A I 43, 2 3 7

Isiaca ratis V 16, 24, Isiaei tumultus E XXIIII 22

Ismarms collis XVIII 2, 159

Ismarus civitas A I 34, 5

Isocrates E XVII 13

Isthmia V 13, 3, 14, 4, 15, 5

Itah XVIII 2, 407

Itahcum B XXVII 12, 13

Italus sensus XX 157, Itah flnes XVIIII 111, Itala

coloma XVIIII 66, flumina XXVII 7, 10
Ithaca I 26^ 4, 29, 9, 35, 5, 38, 5, 49, 12
Ithacensn A I 27, 3, 45, 4

Ithaeensius ductor VIII 4, 15 , populans A I 43, 4
Itu? e 77, 1
Iucundus , grammaticus Burdigalensis , Leontii frater

XVI 10, 4
Iuh E XVI 2, 87

Iuha Cataphroma, Ausonn amita XV 28 (1 ), 2
Iuha Dryadia, Ausomi soror XI 2, 47, XV 14, 2,

25 (1)
Iuha Idaha, Ausonn consohrina XV 30 (1 ), 1
Iuha Veneria, Ausonn amita XV 29 (1 ), 1
Iuha lex e 91, 2, Iuha sacra XXI 2, 26
Iuhanus lmperator XVI 3, 21 , famihans domus Sym-

machianae E XVII 32, cf Didius Iuhanus
C Iuhus Caesar XXI 1, 6 18 30, 2, 6
Iuhus Calhppio, patruus Ausonn XV 9, 7
Iuhus Titianus, Maximim ramoris praeceptor VIII 7, 8 ,

eius apologi E XVI 1, 2, 2, 81 102
Iumadae (Marcus et Decimus, D Iunn Bruti flhi)

XXVI 2, 37, cf Val Max n 2, 4, 7
Iunras mensis a Iunone vel Iuventa dictus V 3, 12
Iuno V 3, 12, XXVI 2, 8, XXVIII 2, 83 , A I 2, 14,

5, 4, 9, 6, 15, 4, 16, 5, 19, 5, 21, 5, A V 8, 5,
I Caprotma V 16, 9

Iunomus Mavors V 7, 14, Iunonia nubs XXVII 9, 4
Iuppiter V 4, 2, 12, 3, 13, 1, 14, 2, 19, 3, XVI

6, 8, 23, 12, XVII 17, 1, XXVII 7, 3, 9, 19,
e 54, 4, 70, 1, A I 2, 12, 3, 8 9, 5, 2 4,
9, 3 7, 14, 2, 15, 4, 21, 5, 25, 3, 26, 4, 30, 3,
49,12, I Saturnigena XXVIIII 22, I Elysius XVII
35, 8 , I optimus maximus VIII 13, 3 , Iovis stella
V 1, 9, VI 26, XXXII 12, Iovis dies V 18 , Iovis
tnsulca fulrmna XXVI 2 9 , cf Tonans

ms tnplex XXVI 2, 61
Iuturna XXVIIII 19
Iuventa V 3, 12
Ixion XXVII 9, 4

Lacaena e 23, 1 , = Helena XVII 14, 1
Lacedaemon e 52, 1 , A I 28, 6 , 29, 2 , A III 2, 3 ,

A V 7, 1
La( edaemoma scytale E XXIII 23 , Lacedaemomae ar-

ces A I 40, 2
Lacedaemomus e 22, 8
Lachesis XV 31, 5, XVI 4, 5, 23, 16
Laoo XX 54, Lacones XX 137, E XXIIII 36, =

Gemim V 9, 6
Lacomca A I 34, 6
Lacomea brevitas VIII 4, 17, XVIII 1,2, cf XX

137 , E XXIIII 36
C Laehus (Sapiens) E XXV 41
Laertes XVII 6, 1 , A I 49, 7

Laertius heros A I 34, 2 , Laertia proles A I 32, 2
Laestrygones A I 35, 7
Laevn, poetae antiquissimi Erotopaegmon hbri XXVIII

4, 11
Lais e 16, 1, 17, 1, 53, 1, Aais e 77, 1
Lamger = Anes (sidus) V 8, 15
Laprtha periurus (Ixion) XXVII 9, 4

Lar XXVII 7, 9

Larissa XVII 5, 2

lars Aremoncus (Vmdomarus) XXVII 9, 15

Lartiades (Vhxes) XVII 13, 4

Larunda XXVII 7, 9

Lascivus cf Leontius

Latiare E XXVII 12, 3

Latn XXVII 7, 2

Latinus Alcimus Alethius, rhetor Burdigalensis XVI

3 (1 ) , 2 , histonam tempornm suorum conscnpsit

ibid 19 sqq
Val Latinus Euromius, Ausomi gener XIII 2, 44 f»),

96, XV 16, 2, rationahs, Dalmatiae praeses, prae-

feetus IUyriei XV 16, 9 sq
Latinus Pacatus Drepanius proconsul XX (1)2 5 ,

XXIII 13, XXVII 1 (1), 4, 10, 13, 21, cf adn

ad e 34, 9
Latium III 36, XI 2, 42, XIII 2, 58, XVI 3, 10,

XXI 1, 25, XXV 4, 12, XXVII 12, 20 24, 13, 7,
Latu parens (Roma) XVIIII 54

Latius proconsul XVIIII 117, sermo XI 2, 9, XV 5,
13, Latia Camena E XII 1 , E XVIII 31 , curuhs
III 37, VI 2, E XXIIII 60, histona XVI 23, 14,

XXII 1, 4, hngua XVIII 2, 379 383, Latram cog-
nomen V 16, 29 , nomen XVIII 2, 440 , praenomen
XVIII 2, 120, Latium E, K, P XXVII 12, 4 26

17, Latu annales XVIII 2, 424, consules V 3, 6,
Latiae Camenae E XXIIII 74 , Latiae Cannae XVIII
2, 3, pupae XXV 5, 2, tnremes XVIII 2, 2H,
Latia arma VI 30, bona XXV 4, 9, orsa XVI 22,
10, studia XXVII 12, 1

Latmia saxa XXIIII 2, 40

Latoidae XVII 28, 2

Latoma Hecate XIIII 23

Laudamia XXIIII 2, 36

Laverna E IIII 104

Leda e 54, 3

Lemannus lacus XVIIII 113

Lemnia egestas e 67, 3

Leo (sidus) V 9, 8, 17, 6, VI 16, XVII 29, 5

Leontius, cognomine Lascivns , grammaticus Burdiga-

lensis XVI 8 (1 ), 3 5 16, 10 (1)
Lepidus cf M Aemihus Lepidus
Lernaea hydra XXXIII 2
Lesbia A. V 13, 1
Lesbius Pittacus XX 59 202, Lesbia quies IIII 1, 23,

Sappho e 33, 1
Lesura (Lieier) XVIII 2, 365
Leucas Apolhnea XVIII 2, 214
Leucates mmbosus XXIIII 2, 24
Libanus mons XXVII 10, 5
Liber V 16, 30, XVIII 2, 209, XXV 1, 4, Liber

pater e 30 (1 ), 5
hber consularis Ausonu XXII (1 )
Liberaha V 16, 29
hbertas triplex XXVI 2, 65
Libra (sidus) V 9, 10, 17, 9
Libs leuconotos 'XXVII 7, 12
Libya III 36, XI 2, 42, XXVII 13 14, E XVIIII

18, e 96, 4, A V 2, 6

Libyeum fretum XXVII 9, 6, profundum XVIIII 125,

Libyeae rationes XV 26, 10
Licena cf Veria

P Licinras Murena, praetor a u dclxxxviiii XX 34
Licimus Murena, augur, L Licimi Murenae fihus

XXVI 1, 14 (cf Hor Carm III 19, 11)
hgatus (nunc gats , abiecta est syllaba h, cum articulus

haberetur) E IIII 61
Liger XVIH 2, 461
Ligures XXVII 9, 23
Liguria VIII 18, 15

Lmdius Cleobulus XX 67, A III 1, 15, 2, 6
hquor sociorum E XXI 1, 6
Livius, histonarum scnptor XVI 21, 8
Livor A V 20, 5

II INDEX NOMINVM ET KERVM

279

Locrus Aiax A I 15, 7, Loon XVI 23, 11

Lotophagi A I 34, 6 7

Lucae boves E XV 12

Lucana ct Attusia

Lucamacus E V 36 (m tmesi, a) , E XXII 1, 8,
2, 43 [a], e 30, 7 [§]

Lucanus Tahsius V C , adflms Ausonn XV 22 (1 ), 1 ,
cf Attusius

Lucifer IIII 7, 39, XXVIII 2, 52, A II 12, V 12, 1

Lucilius, saturarum scriptor E V 38 , e 65, 8 (vates) ,
E XV 9 (rudes camenas Suessae) , tmeses a Luciho
admissae E V 37 sq (cf L Mueller de re m 367,
Lucil p 270 sq ) — Lucilianus stilus XII 1, 2,
cf Lucil ed L Mueller p 188 et Petron 4 'ne
me putes lmprobasse schedium Lucihanae (codd eo-
dem modo quo V 'lucianae', msi quod E 'lucimane')
itumilitdtis '

Lucina V 4, 1 , XXVIII 2, 71 , XXXV 31

Luciolus, rhetor Burdigalensis XVI 4, 1

lucius (piscis) XVIII 2, 122

lucumo Samius (Pythagoras) E IIII 70

Lugdunensis provmcia XV fa, 5

Lugdunum VIII 7, 9

Luna IIII 1, 15, V 1, 6, 17, 16, 19, 5, VII 14,
XXIIII 2, 42, E V 3, E XVIIII 3, cf Cynthia,
Phoebe

Lupodunum (Ladenburg m dextra Nicn parte, quod
medio aevo vocabatur Lubodunum) XVIII 2, 423

Q Lutatms Catulus , consul a u dclxxvi XIII 2,
62, capitoln restaurator XVIIII 122

Lyaeus XVIII 2, 158 162, E VIIII 44

Lycia VIII 18, 11

Lycius Sarpedon XVII 17, 1 , Glaucus A I 7, 7

Lycus e 96, 2 8

Lydia XII 2, 14, XX 91

Lydn XX 95

Lydus XXVII 9, 22

Lygos Byzantma XVIIII 14

lyrici poetae (Graeci) novem XXVI 2, 30, e 33, 2

Macedo Alexander Vffl 13, 1 , XXV 1, 8

Macetae XVIIII 23

Macrinus lmperator cf Opilius , grammaticus latmub
Burdigalensis XVI 11, 11

Maeander XXVII 12, 12

Maenalides XXVII 7, 8

Maenas e 107, 7

Maeomus Bacchus XXVIII 2, 72, Homerus XX 11

Magi E XVIIII 24

magnus annus XXXII 15

Magnus cf Aemilius Magnus Arborius

Maia V 3, 9

Maius mensis utrum a Maia dea an a maionbus sit
nominatus V 2, 5, 3, 9 (ct Ovid iast V 73 85)

Malea A I 34, 6

manes V 3, 4, XV 7, 12, 24, 15, XVI 23, 22, 24,
13, XVII 3, 2, lmi XV 18, 5

Mautua XVIII 2, 375

Marcellus, Marcelh grammatici Narbonensis pater XVI
19, 1

Marcellus, Marcelli hlms, grammaticus Narbonensis
XVI 19, 1

Marcius XVII 31, 5

Marcus XVIII 2, 306, cf M Terentius Varro

Marius XVII 31, 5 *

C Manus, septies consnl VIII 6, 3, 8, 2

Maro cf P Vergihus Maro

Mars V 3, 8 (5), 5, 4, b, 2, XVII 21, 2, XXVI
2, 27, XXVII 3, 7. 8, 7, 6, e 24, 5, A I 6, 7,
19, 2, 21, 7, Mars Ausonms XVIIII 72, Geticus
e 1,7, Gradivus e 55, 4, Odrysius e 1, 14,
commums VIII 17, 6, Martis dies V 1, 7, equi
E XXV 17, opus sangumeum XXVIIII 8, stella
V 19, 5, VI 21 (ct Pyrois), cf Gradivus, Mavors

Martius campus VIII 3,9, mensis, prirous anm an-

tiqm V 2, 3, 3, 5, VI 13, Martia Roma XXVI 2, 78,

Martia tempora V 9, 3 , cf Narbo
Massihensia ostrea E VII II 27
Matrona {Marne) XVIII 2, 4b2

Matronaha, quae kalendis Martns celebrabantur V 16, 7
Maura cf Aemiha Coimthia Maura
Mavors V 1, 7, 16, 8, 19, 5, XXIIII 2, 85, civihs

XIII 2, 64
Maxvmus cf Pompomus Maximus et Pompomus Maxi-

mus Hereulanus
Medea A V 21, 1, 22, 1
medendi foima triplex XXVI 2, 67
Medi E XXV 55
Medica dea E XXV 50
medicina tnplex XXVI 2, 69
Mediolanum, m Galha cisalpina XVIIII 35 sqq , San-

tonorum urbs, nunc Saintes, cf Santomca uibs, San-

tonus, Santom
Medon piaeco A I 47, 9

Meduh (Medoc) E IIII 2 16, E VII 2, 1 , E VIIII 18
Medulhnus notns E V 28
Medus rex XVIIII 153
Megalesia V 16, 2
Megalesiaca mater V 16, 2
Megentira, Ausonu sororis fiha , Pauhm comunx XV

25 (1 )
Melampus A I 40, 7
Melania cf Aemilia Melania
Melanthius A I 47, 10
Meleager E IIII 39
Mehboea purpura XXVIII 2, 49
Melo ^Nilus) E IIII 75, cf XVIII 1, 14 (adn )
Melpomene A IIII 4
Memphitica Pharos XVIII 2, 330
Menauder amabilis XIII 2, 46, XXVIII 4, 12 (cf

Bergk P L G * II 273)
Menecrates XVIII 2, 307 (Plm N H XXXVI 34)
Menelaus VIII 4, 15 22, XVI 22, 19, XVII 3, 1,

A I 1, 21, 4, b, 5, fa, 18, 2 4 fa [8], 26, 5,

29, 3 5, 40, 4, ct Atrides
Menestheus, gratnmaticus Graecus Burdigalenbis XVI

9, 3
Mentes, Taphiorum dux A I 26, 4
Mentor A I 27, 8
Mercunus V 19, 1, XXVII 11, 4, e 11, 5, 103, 1,

A I 21, 6, 25, b, 30, 3, 35, 10, 49, 3, Mer-

curn dies V 1, 8, V 18, dies festus ldibus Maiib

V 16, 6, XIIII 24 (C I L I p 393, 15), stella

V 1, 8, VI 22 (cf Stilbon), cf Arcas, Hermes
Menones A I 18, 7

Meroe, anus ebriosa e 19, 1 9, Meroe Niliaoa e 19, 10

Metanoea e 11, 12

Metellus XVII 31, 5, cf Q Caecilius Metellus Pius

Metiscus E XIIII 16

Meton Atheniensis E II 12

Midas XII 2, 14, eius aures E XXIII 18 sqq

Milesms Thales XX 163

Miletus A III 2, 9

Minerva XVIII 2, 308, e 2, 5, 27, 2, 60, 1, A I
2, 10, 3, 14, 5, 5, 6, 6, 7, 5, 8, 3, 9, 6, 21, 5,
23, 4, 26, 4, 27, 7 9, 31, 6 7, 32, 3, 39, 6,
40, 3, 41, 3, 49, 12, cf Pallas, Tritoma

Minervius cf Alethius Mmervius, Tibenus Victor Mi-
nervius

Mmoa Pasiphae e 61, 2

Minoia fabula XXIIII 2, 28

Mmois (Pasiphae) XXVII 11, 7

Mmos XVI 23, 12

mirmillo XXVII 11, 3

Mitylena XX 2(J2

Mitylenaeus A III 1, 8, 2, 5

Mnemosynae = Musae XXVI 2, 30

Mnemosyne E IIII 64, Mv t) jaosuv q E XII 13

280

II INBEX NOMINVM ET EEEVM

Mosella XVIII 1, 15, 2, 22 73 108 148 193 350
374 381 467 469, XVIIII 33, E II 4, Ansomi
poema XVIII 1, 6

Mulciber XVIII 2, 338

mullus (Meerbarbe) XVIII 2, 117

Murena cf Licmius

Musae ohm tres , post novem XXVI 2 , 30 sqq , no-
vem XXIII 11 , E XXI 2, 12, e 33, 2, A IIII,
aut tns aut octo E IIII 64, m Cithaerone et Heh-
cone cultae XXVI 2, 32 , E IIII 9 , E XXIIII 73

musica triplex XXVI 2, 76 sq

mustela (Lamprete) XVIII 2, 107

Mycenae dites VIII 13, 5, magnae A I 21, 3

Mylasena pencula XVIII 2, 215

Myrmidones A I 17, 5

Myron e 16, 1 5, fictor e 56, 1 , 57, 4, 58, 4,
59, 1, A V 27, 2, 28, 1

Myrrha XXIIII 2, 73

Mysia XVII 23, 1

mystae e 30 3 , fi6Trai e 31, 1

Nais XVIII 2, 82, Naides XVIII 2, 171, e 98, 4,

99, 1
Namia Pudentilla, soror Sabinae, Ausonn uxoris XV

20 (1 ) , 21 (1 ), 1 14
Nar XXVII 7, 10
Narbo Martius XVI 18, 8, 19, 4, 20, 12, XVIIII 74

107 116, E VIIII 28, E XXV 82 83
Narbonensis grammaticus XVI 19 (1 )
Narcissus XXIIII 2, 10, XXVII 9, 2, e 100, 1 ,

101, 102, 1
Narycia pix E IIII 20
Naso cf P Ovidius Naso
Nastes XVII 18, 1
Natura A II 41
Nausicaa A I 31, 4
Nava (Nafr XVIII 2, 1
Nazanus, rhetor Buidigalensis XVI 15, 9
Nechepsos E XVIIII 24
Nemausus XVIIIl 161
Nemea V 14, 3 , VIII 18, 12
Nemeaea V 13, 4 , 15, 4, cf 14, 3
Nemesa (Nims) XVIII 2, 354
Nemesis VI 41, XIII 2, 85, XVIII 2, 379, e 54, 3,

Attica E XXV 53, e 20, 2 4
Nepa V 17, 10, cf Scorpios
Nepheleis Helle XVIII 2, 287
Nepos cf Cornelius
Nepbtianus , grammaticus et rhetor Burdigalensis XVI

i6 (i;, 4

Neptunaha V 16, 19

Nereus XVIII 2, 281

Nenm ammantes E IIII 55

Nero ltnperator VIII 7, 6, XXI 1, 10 sq 22 sq 35,

2, 26 33, Nero calvus (Domrtianus) XXI 1, 17,

Nero Claudius (Tlbenus) XXI 1, 8
Nerva lmperator XXI 2 54
Nestor VIII 4, 16 22, XVI 22, 24, XVII 8, 4, 9, 2,

XXVI 2, 14, A I 10, 5, 15, 2, 26, 5, 28, 3
Nestorei fusi XXVI 2, 11
Nicer (Neckar) XVIII 2, 423 (mgrum codd )
Nihaca Meroe e 19, 10, Nihacae classes XVIII 2, 213
Nilus XVIII 1, 14 (cf adn), XVIIII 20, e 4, 1 ,

5 8
Niobe XVII 28 (1 ), e 51 (1), 2, 87 (adn ), A V

26 (1 ), 30, 1 2
Ni»us Phrygms E XXV 38 64
Noiomagus (Neumagen) XVIII 2, 11
Nolani mfames e 67, 5
Nomion XVII 18, 1
notarms e 114
Novem populi (cf Remer ad Borghesn opp VIII 544),

dioecesis Viennensis provmcia (cf Amm Marc XV

11, 14) XV 5, 14, XVI 21, 4

Novarus pagus E XXV 95 ('ultra Carantonum est
propius Angeriacum quam Santonos vicus Les Nou-
hers, qui Novalarn et ecclesia S Petri de Novalams
m Romani pontificis et Santonensis diplomatis Lati-
nis appellatur' Vinetus)

Numa V 2, 2, 3, 4, 5, 8, 7, 7, 8, 13, 9, 2, XV
1, 6, 2, 7, XVI 23, 6

numeriis perfectus XXVI 2, 52 de hoc loco bemgne
ut solet haec ad me scnpsit F Hultsch ' Numerus
perfectus lst die Zehnzahl, welche vor sich m der
Zahlenreihe die drei Gruppen 12 3 — 4 5 6
— 7 8 9 (congrex ter ternus) hat und ln diese
Zahlen sich auflost (dissolvitur), wenn man 10 — 1,

9 — 1 und so fort lm ganzen neunmal (per ter tria)
hildet Der Dichter lasst also, was das Rathselhafte
erhoht, die Zahlenreihe der ersten Dekade gewisser-
massen von ruckwarts durch fortschreitende Sub-
traction entstehen v 54 lst primus (numerus) die
Zahl 1 Sie lst zugleich apxioc (par), Ttepiaao'? (im-
par) und dpTtorepiaso? (medmm) , vgl Theo Smyrn
H p 21, 20 — 22, 10 Dieselbe lst der alleimge
Divisor der Zahlen 3 5 7 , d i der Pnmzahlen
der ersten Dekade Ueber 1 als Divisor der Pnm-
zahlen vgl Theo p 23, 10 19—28 Von v 56
an beginnt die Hauptschwiengkeit Vielleicht meint
der Dichter folgendes Man setze die Zahlen von
1 — 12 (also ist numerus totus soviel als as, das drei-
mal getheilte Ganze) neben einander oder etwa auch
wie die Zahlen auf dem Zifferblatte der Uhr (nur
dass dann 6 oben und 12 unten steht), und 1 ent-
weder m den Kreis m die Mitte ' sub acumine cen-
tn', also lm ersten angenommenen Falle, der mir
deuthcher scheint, so 123456^789

10 11 12 Nun zieht man sub acumine centri die
1 von 7 ab giebt 6, nimmt den tnens von 6
giebt 2 In der ersten Dekade stehen nun (wenn
wir uns 7 weg denken , da sie bereits durch Sub-
traction und Division m 2 verwandelt lst) noch die
ungleichen Zahlen 9 5 3 Zieht man' auch von
einer jeden dieser 1 ab (dmmens ex impare terno),
so erhalt man 8 4 2 Die Zahl 8 lst der emzige
Cubus der ersten Dekade, sie heisst also coebus
schlechthm Nun wurde dieser Cubus genau durch
sohdus (uTepeo?) tnens bezeichnet worden sein (wie
ja l;t[7reoo? ganz gewohnhch die Quadratzahl und
OTepeo? die Cubikzahl bedeutet) , allem der Text be-
sagt die Einheit, der Reihe nach von 9 5 3 ab-
gezogen (aequipares etc ), unterscheidet coebo pergente
die Cubikdnttel, d h wol die Dnitel, welche zum
Cubus fuhren, namhch die Zahl 2 dreimal als Fac-
tor gesetzt oder die Reihe 2 4 (2 X 2) 8 (2 X 4
oder 2x2x2' Mithm lst die Zahlenreihe, wel-
che zum Cubus fuhrt, ahnlich wie oben gewisser-

massen durch Subtractionen 9 — 1, 5 1, 3 — 1

aus den ungeraden Zahlen gebildet woiden, 'wahrend
die rationelle Genesis bei Nikomachos (Cantor Vorles
uber Gesch der Math I 366) von unten nach auf-
warts fuhrt 3 + 5 = 8u sw Nun bleibt noch
coebo pergente zu deuten " Doch sei noch fruher be-
merkt, dass der Satz, welcher das Cubusrathsel ent-
halt und dessen Subjekt durchweg pnmus (numerus)
lst, mit den Worten ex impare terno beendet zu sein
schemt Hier lst also Punct zu setzen Dann fahrt
der Dichter fort et paribus (est) triplex rnedium, d h
die jleichen Zahlen der ersten Dekade , welche auf
zwei folgen, namhch 4 6 8 haben zwischen sich
je die Zahl 2 als Differenz Diese Erklaiung folgt
ausdruckhch, wobei nur omphalos (fiioov) = Diffe-
renz dunkel lst und dunkel sein soll Aber nehmen
wir an, die Worte cum quattuor et sex etc fehlten,
wer wurde dann lm Stande gewesen sein daS vor-
hergehende et paribus tnplex medium zu erklaren">
Was nun v 57 coebo pergente (pereunte to) anbe-
tnfft, so unterscheiden sich die beiden Lesarten wie
die Begnffe 'positiv' und 'negativ' Liest man

II INDEX NOMINVM ET RERVM

281

pereunte , so soll dei Cubus auf lrgend eme Weise
ehmimert werden Doch lst es viel wahrsehemlicher,
dass der Dichter zeigen wollte, wie sich der Cubus
bilde Und da ist es wol moglich, dass er mit per-
gente freihch etwas rathselhaft meinte 'mdem der
Cubus m der Reihe der Zahlen 2 4 6 die Fort-
setzung bildet' Schon und pracis lst der Aus-
druck mcht, aber wie gesagt moglich Hatte man
es mit emem Dichter zu thun, der klar und deut-
hch schreiben will , so wurde die Conjektur coebo
emergente am nachsten hegen'
numerus tehos E XVIII 19 sqq
Numida Avelis E XVIIH 22, Numidae VIII 13, 8
Nymphae XVIII 2, 182 431, Nymphae Hamadryades
XXXII 8

Occasio (Koupoc) e 11, 3

Oceanus XVII 23, 2, pater XVIIII 146

Octavianus Augustus 19, XX 41 (Suet Oct 29) ,

XXI 1, 7 19 31, 2, 10
Octavms = Octavianus XXI 2, 9
Odrysms Mars e 1, 15
Odyssea XVII 6, 2 , Odyssia A 1 26 (1 )
Oebalides Hyaciutlms XXIIII 2, 10
Oebalms flos XXVII 9, 1 , Oebahae Amyclae E

XXIIII 26
Oedipodiomdae A V 24, 2
Ogygia (Thebae) e 30, 1 , msula A 1 29, 5 , 30, 3 ,

37, 9
Olenius aper E IIII 39
ohva a Minerva condita XVIIII 88 , oliva Picena E

III 1
Olympia V 13, 1
Olympia coiona XVI 6, 7
Olympiaca corona V 14, 1 , stadia e 96, 2
Olympus XVIII 2, 13
Opaha V 16, 15

Opihus Macrmus lmperator XXI 2, 94
Ops V 16, 15, XXVI 2, 7, XXVII 7, 2
Orcus E IIII 51
Oieiades XVIII 2, 176
Orestes XVII 10, 3, E XXV 65
Orphei tnpodes XXVI 2, 74
Orpheus XXVIII 2, 25
Osins e 30, 2; "Ostpi? e 31, 1
ostia cnci E XVIII 11

6<5Tou.«xtov XXVIII 1, 26 (ct Ennod Caim II 133)
Otho XXI 1, 13 24 37, 2, 34
P Ovidn Nasonis carmma (Metamorphoses) e 64, 8
ovilia campi Martn VIII 3, 10

Pacatus ci Latinus Pacatus Diepamus

Paean e 105, 1

Paemtentia e 11 (1 )

Paestanus cultus rosarum A II 11

Palaemon V 12, 3, 15, 5

Palamedica (httera) XXVII 12, 25

Palatmae arces XVHIl 40

Palladia Tolosa XV 5, 11, XVI 18, 7 , .Palladiae Athe-

nae XXVIIII 34
Pallas V 16, 4, XVIIII 87, e 52, 1 , A V 7, 1 ,

8, 5, Tritoma P A 1 6, 2 , 40, 2 , 46, 2 , Pallas

Phidiae e 11, 1
Pan XXVII 7, 8, Panes XVIII 2, 172
Panathenaia (oratoies) XVI 2, 14
Pandarus A I 5 5
Pangaea XVIII 2, 158
Pannomae e 4, 4 , 5, 4
Panope XVIII 2, 176
Pantheus e 30, 7

Paphia (Paphie) XV 30, 2, e 97, 3, A II 21
Papia lex e 91, 2
Parcae XXVIII 2, 79
Parentalia XV 1, 5

Avsohivs

Pans e 52, 2, A I 1, 15 16 21, 4, 9, cf Ale-

xander
Panum marmor XVIIII 120 148
Parmeno IIII 1, 4 20
Parnasia sors XXVII 9, 5
Parnasus V 13, 2, A I 44, 8
Parthemes dictus Vergihus XXVIII 4, 14
Parthus Vonones E XVIIII 22
pascha VIIII 1 sq , E VIII 9, E X 17
Pasiphae XXIIII 2, 30 , e 58, 2 , 61 2
Pastoi, Ausonn ex fiho nepos XV 13 (1 ), 3
Patera cf Attius Patera
Patroclus A I 12, 6 , 17, 4 , 18, 2 3 , 19, 3, 22, 5 ,

23, 6, 24, 3, cf Actondes
Pauhacos villa (nunc vicus Paulhac) E V 16 ('apud

Medulos m lpsa Garumnae ripa, novem leucis a Bur-

digala ' Vmetus)
Paulmus, flhus Paulini et Megentirae, Ausonu sorons

flhae XV 25, 1
Pauhnus, Panhni pater, Megentirae comunx XV 25 (1 ),

1 6 19, 26, 3 5
Pauhnus, Pontn Paulmi pater E XXV 105 116
Pauhnus cf Pontius Paulinus
Paulus cf Axius Paulus
Paulus apostolus X 33
Peleus A I 2, 2
Pehades XIII 2, 20
Pellaeus dux E XXV 45 , Pellaea nomma regum E

XVIIII 23
Pelops V 15, 3

Pelorum Siculum XVIII 2, 218
Pelusiacum semen (lentrs) XXVII 8, 9
Penelopa (Penelope) E VIIII 14, A 126, 8, 41, 4,

42, 5, 43, 7, 44, 5, 46, 7, 48, 3, 49, 6, A V

23 (1)
Penthesilea e 1, 15
Peigameus libellus F XXIII 24
Pergamus e 14, 1 3, 15, 1
Penander XX 65 214, A III 1, 22, 2, 4
Peisae XVIIII 22, XX 106, E XXV 53 e 20 1 4
Persephona XVII 35, 7
Perseus E XXI 2, 6
Pertinax ct Helvms, Severus
Perusina fames E XXII 2, 42
S (Anicius) Petromus Probus, praefectus praetorio, con-

sul a p Chi n ccclxxi XVIII 2, 409 sqq , E

XVI (1 ) 2, 16 sqq 35 84 97
Phaeaces XXVII 11, 8, A I 30, 8 , 31, 3 , 38, 6
Phaeacia A I 38, 3
Phaedra XXIIII 2, 32 , e 95, 12
Phaenon XXXII 11, E VII 2, 1 1 , cf Saturnus
Phaethon E XXV 19, A V 20, 6
Phalaecus poeta E IIII 85
Phanaces e 30, 3 , Oavaxrjs e 31, 1
Phaon e 95, 13

Phaios Memphitica XVIII 2, 330
Phegeus e 96, 1 8
Phemius cithansta A I 26, 6 , 47, 8
Pherae A I 28, 5
PMdias e 11, 1
Philoetms A I 46, 3, 47, 6
Phihppus (Pluhppdor) E V 19, E XVIII 5
Philo Cecropras XVIII 2, 303
Philomela XXVII 9, 21 , E XXIII 13
Philomusus e 40, 2
Philon , Ausonn quondam procurator E XXII 1,3,

2, 1
Philopoemen XXVII 9, 14
Phlegethonteae undae e 107, 20
Phoebe XXXII 14
Phoebea lauius XVIIII 15
Phoebeius oscen XXVI 2, 15
Phoebicius, grammaticus latmus Burdigalensis XVI

11, 23

36

282

II INDEX NOMINVM ET RERVM

Phoebus V 12, 3, 13, 2, 14, 4, VII 11 16, XVI
5, 13, XVIII 2, 12, XX 173, XXVI 2, 31, XXVII
9, 1 , E X 8, A IIII 11

Phoemx (avis) XXXII 6 , cf Gangetu us ales

Phormio Terentianus E XXII 2, 10

Phosphorus (equus) XVII 32, 1

Phrygms Nisus E XXV )8 , Phrygium bellum XVII

13, 2, E VII 2, 7, Phiygu muii A I 23, 2, Phry-
giae crustae XVIII 2, 48

Phryx XXVII 9, 22, Phiyges A I 16, 7

Phryxeus Aries V 8, 3

Pbyhis, Eum aimca e 74, 1 , 79, 2, Lycurgi Thia-
cum regis flha e 95, 13

physica XXVI 2 48

Picena oliva E III 1

Pictavicus rhetor e 47, 2

Piotavn (Pictavi Amm Maic XV 11, 13, Poihers)
XVI 11 (1 )

Pictomca XVI 11, 48

Pictomcum htus E VIIII 36

Pienae Musae e 33, 1 , soioies E X 9

Piendes XVIII 2, 397, [lieptoes E XII 7

Pimpleis E XIIII 9

IltvSapuot puft|j.oi E XIIII 30

Pindaros vates XX 164

Pinthous E XXV 63

Pisa V 13, 1

Pisces (sidus) V 9, 3, 17, 1

Pisistratus, Nestons flhus A I 28, 4, 40, 5

Pi&o cf Calpurmus

Pitana e 22, 3

Pittacus XX 59 202, A III 1, 8, 2, 5

platessa (platussa apud Burdigaleuses teste Vineto) E
IIII 60

Plato XXI 2, 69, XXVI 1, 10, eius Symposion
XXVIII 4, 10 — Platomcum dogma XVI 27, 5

Plautim parasiti E VIIII 46

Pleiades E XVIII 24

Pleuroma XVII 11, 1

Phsthemdes XVI 22, 19

Poem XVIIII 59, E XXIIII 54

Pollux e 54

Polydorus XVII 20, 4

Polygiton e 107, 1 18

Polymma A IIII 7

Polyphemus A I 34, 8

Polyxena XVII 27, 1

Pomona V 2, 9, VI 17, E XXV 101

Pompeianum bellum XVIII 2, 215

Cn Pompems Magnus XX 40 (theatrum Romae ex-
struxit a u dclxxxxviiii)

S Pompeius Magnus XVIII 2, 215

Pompoma Vrbica, Ausonii consocrus, Iuliam Cen^oris
uxor XV 32, 2

Pompomus Maximus, adflms Ausonu XV 17, 2 10

Pompomus Maximus Herculanus, Ausonn sorons hhus
XT 19 (1 ), 1 11

Pontius Pauhnus XXVII 2 (I ) , 13 , 21 (cf adn ) ,
E XVIIII (1 ), E XX 1, E XXI 1, 2, 2, 15,
E XXII 1, 2, E XXIII (1)2 30, E XXIIII (1 )
2 28 50 60, E XXV (1)1 20 60 103 124,
eius poema , quod de tribus Suetomi hbris , quos
llle de regibuo dedit, m epitomen coegit E XVIIII

14, versus ex mitio huius poematis Ausonio dedi-
cati E XVIIII 1, 17 sqq 66 sq

Poitunus V 13, 3

praefectura Galhae (Galhaium) III 36, VIII 8, 22,

XI 2, 42, IUyrici XI 2, 52 , XV 16, 9 , Itahae et

Afncae III 3b , XI 2, 42
praefectus praetono VIII 18, 25, E XVI (1 ) , 2, 18
praerogativae tnbuum urbanarum VIII 9, 18
praeses Dalmatiae XV 16, 10, cf XVI 18, 13
praesidatus XVI 16, 18
Piaxiteles e 51,2, 55, 2
Puamidae E VII 2, 14

Pnamus XVII 24, 1 , 25, 1 , 26, 2 , A 14,5, 23, 3 ,

25, 5
Priapus XXIIII 2, 86
Priene A III 2, 8
Pneneus XX 62, 189, A III 1, 1
Probianus atque Anioius sanguis E XVI 2, 84
Piobus Berytius III 20, XVI 16, 12, 21, 7 , cf S

Petromus Probus
Procris XXIIII 2, 21
Procula, Attn Tiroms Delphidn rhetous et Euchiotiae

fllia XVI 6, 37, cf Euchrotia
Proculus, comes onentis a p Ch n ccclxxxii XXII

4, 6, e 35, 9
Promea (Piomaea') (nunc Pruem, media aetate Prumia)

XVIII 2, 354 (codd pioneej, sed in G ante n est

rasura)
Prometheus XXVIIII 21 , Promotheum corpus XXVII

9, 10
Promotus dux E VIIII 40
Propontis Thressa XVI 17, 13, E VIIII 39
proscholus XVI 23 (1 )
Proserpma XXIIII 2, 58
Protesilaus XVII 13, 1 , e 19, 5
Proteus A I 29, 6
proverbia ad eundem lapidem bis offendere E XI 15,

ad usque puncti tenms mstar quaereie XX 143,

compedes quas lpse fecit lpsus ut gestet faber XXV

2, 6, St? itotSe? ot -flpovrec XIII 1, 13, mutuum

muh scalpunt XXVII 4, 7 , nodum m scirpo quae-

rere XXVI 1, 36 , uon coimx ante cycnum E XX 8,

quod mtristi, tibi exedendum est XXV 2, 5 , seqm-

tur vara vibiam XXVII 4, 1
provmcia (Galha Narbonensis) XVIIII 108 , (Hispama)

E XXV 71 , cf Lugdunensis
Ptolomais aula XVIII 2, 311
Pudentilla cf Namia Pudentilla
Pumca Barcmo E XXV 68, Byrsa XVIIII 14, ongo

XXI 2, 87 , Pumca bella tna XXVI 2, 24 , XXVIIII

29
Pylades E XXV 38 65
Pyleus XVII 22, 1
Pyhus portus A I 40, 5

Pyrenaeus E XXIIII 51 , bimans P E XXV 69
Pyrenaicae m\es XVIIII 112

Pyrene XVIII 2, 441, XVIIII 102, E XXV 87
Pyrrhus XVII 10, 2
Pyrois VI 24, XXXII 12
Pythagoras E IIII 70, E XXIIII 39 , e 65, 1, Py-

thagorae httera XXVII 12, 9
Pythagoreus trames XVI 12, 5 , Pythagorea Theano XV

32, 5 , Pythagorei sophi XXVIIII 32
IluSaYopiXT, aVpoaats XXX (1 ) , nu&ayopt-cov val /tat

ou XXXI (1 )
Pythia (n"6»ia) V 13, 2, 14, 4, 15, 6
Pythia (Hu&ta) XXV 1, 9

quadrantal = amphora XXVI 2, 46

qumdecim vin hbns Sibylhms mspiciendis E VII 2, 15

Quinquatrus V 16, 4

Quintihanus VHI 7, 6, XVI 2, 2 7 16, XVIII 2

404, Calagurn onundus XVI 2, 7, eius declama-

tiones XVI 2, 16
Qumtihs V 2, 7
Qmrmus VI 4 , XXII 4, 1 , E XXV 60

Raetia VIII 18, 16
Regifugium V 16, 13
Regulus cf Erminuseius Regulus
Remus e 24, 5

Rhamnusia (dea) E XXV 48 109
Rhea XXVII 7, 2
rhedo (Aalrutte) XVIII 2, 89

Rhenus VIII 2, 5, 18, 16, XVIII 2, 417 418 428,
XVIIII 133, XXV 4, 1 12, E XVI 2, 75 , e 4, 8
Rhesus A I 11, 7

II INDEX NOMINVM ET RERVM

283

Rhodanus XVIII 2, 481, XVIIII 76 113

Rhodn oratores XXVI 2, 71

Rhodope, Castons histonarum scriptoris uxor XVI 23, 8

Rhodope mons XVIII 2, 158

Rhodos XXVI 2, 71

Roma VI 4, VIII 7, 17 (cf 4, 4) , XIII 2, 62 , XVI 2,
4, 3, 10, 7, 15, 20, 12, 23, 19 (?) , XVIII 2, 378
380 386 409, XVIIII 1 10 45 49 164 166
167, XXII 1, 1, 2, 3, E V 13, E XX 3, con-
dita a mcxviii ante Ausonn consulatum XXII 2 4 ,
cf Mommsen Rom Chronologie 2 p 131

Romani V 16, 14

Romamis anmis V 3, 5, circus V 16, 28, mensis V
4, 4, orbis XVIIII 78, populus VIII 3, 9, Romana
mventus E XVIIII 29, hngua E XVIIII 21 , Ro-
manum genus V 3, 5 , lmpenum VIII 18, 13, Ro-
mam accentus E XVIIII 27 , duces V 16, 22, Ro-
manae kalendae V 2, 1 , Romana fata E XVIII 9,
nomina E XXV 56 , sacra e 30, 5

Romuleus honor VI 39, Romulenm D XXVII 12, 14

Romulidae proceres E XXV 54 , Romulidum plebs
XXVII 8, 6

Romulus rex E XVI 2, 42 89 , e 24, 5 , gramma-
ticus graecus Burdigalensis XVI 9, 1

Romulus = Romanus XX 22 , Romula curuhs E XVI
2, 23, wventus E XV 14 , vox XXVII 12, 6

Rubnus, Vems comes XXVI 1, 13 (cf Cic m Verr
act sec I 26, 66)

Rudinus (Ennius) XXVII 13, 17

Rufus, rhetor Pictavicus e 41, 1, 42, 2, 43, 1, 44,
1 2,-45, 46, 1, 47, 2 , 48, 1

Rutupinus ager (Rutupiae, nunc Bichborough apud poi-
tum Sandwich) XV 20, 8, latio (Maximus) XVIIII
72 , Rutupina tellus XV 9, 2

Sabina cf Attusia Luoana Sabina

Sagittipotens V 17, 11

Saguntma fames E XXII 2, 42

Saguntos XXVIIII 30

Salamimus Aeas XXIIII 2, 12

salar (Forelle) XVIII 2, 129

Sallustms [codd Salustius) , histonarum scriptor VIII

8, 2, E XVIIII 18, Fl Sallnstans, consnl a u mcxv

cum luliano Angusto XVI 3, 23
Sahare epulum E VIIII 13
Salmacis e 64, 11, 104, 1
salmo (Salm) XVIII 2, 97 129
Salmona (Salm) XVIII 2, 366
Samius hicumo (Pythagoias) E IIII 70, Samium lu-

tum e 8, 2
Samus (= Same) msula A I 29, 9
Fl Sanctus, Namiae Pudentillae maiitns XV 20 (1 ),

5 12, 21, 4
Santomcus aestus XVIII 2, 463 , Santomca tellus XV

23, 7, urbs (Mediolanum) E VIII 3, Santomci

campi E XIIII 2 , 2avrovi*ot campot E XII 5
Santonus (Mediolanum, nunc Samtes) E XXV 79,

Santoni E XI 23, Santonorum moenia E XV 11
sapientes septem XV 3 , 9 , E XXII 2 , 25 , Ludus

septem sapientum XX , cf A III 1 2
Sapphicus versus IIII 1 , 22
Sappho XXIIII 2, 24, E IIII 91, e 33, 1
Saravus {Saar, la Sarre) XVIII 2, 91 367
Sardanapallus XXVIIII 28
sario (Lachsforelle) XVIII 2, 130
Sarmaticus VIII 2, 13

Sarpedon XVII 17, 1 , A 16, 8, 13, G, 17, 7
Sarranum ostrum IIII 7, 20
Saturnaha V 16, 15

Saturma falx XXVII 9, 8 , pioles (Consus) e 64, 9
Saturmgena XXVIIII 22

Saturnus (stella) V 1, 11 , 19, 7 , VI 23 , ef Phaenon
Satyri XVIII 2, 170 179 183
Sauromata (Saiiromates) , Sanromatae (Sauromates) VI

31, XVIII 2, 9, e 1, 9 (arva Sanromatum XVIII

2, 9 erant ubi nunc sunt viei Sohren, Niedertohren,
Sorsehied, cf Jahrb d Ver f Alt lm Rheml III 171

Scaeae (portae) XVII 16, 3

Scamander A I 21, 7, 22, 3

Scantima lex e 91, 4

Scaurus cf Q Terentius Scaurus

Scipio magnus (P Cornehus Scipio Afr mmor) E
XXV 41

Scorpios (sidus) V 9, 1 1

Scylla XXVI 2, 83, A I 37, 5

scytale Lacedaemoma E XXIII 23

Scythicus pontus e 5, 5 Taiws XVIII 1, 14, Scv-
thicae rupes XXVII 9, 9

Sedatus, rhetor Tolosanus XVI 20 (1), 1 (lapidem
quem ad hunc locum m commentarns depmgi lussit
Vmetns, quo in lapide legitur D M SEDATVS,
male ad hunc grammaticnm rettuht Vinetus)

Seleucidae XVIIII 26 sq

Seleucus (Nicator) XVIIII 24

Semele XXIIII 2, 16

Seneca philosophus VIII 7, 5

Seplasia e 74, 4

Sequam VIII 18, 16

Ser XXVII 9, 24 , Seres e 24 7

Sertonus XIII 2, 65

Sesoostns E XVIIII 25

Sestiaca tmris XXIIII 2 23 , Sestiacum pelagus XVIII

2, 287

Severus Censoi Iulianns, Ausomi consocer XV 24 (1 ),

6, 32 (1 ), 2 8
Sibyllae tres XXVI 2, 85
Sicana medimna XXVI 2, 46
Sicama e 8, 6
Sicoris (Segre) E XXIIII 59
Siculus Damon E XXV 39 66, Sicula urb, (Syra-

cusae) XVI 11, 7, Sicnlum tretum A I 37, 5, li-

tus XVI 23, 20, Pelorum XVIII 2, 218, profun-

dum XVIIII 125
Sidoms Ehssa XXIIII 2, 38
Sigahon = Haipociates E XXIIII 27
Sigeum litus XVII 5, 2, S.ccia l.tora XVII 13, 3
Sigillana V 16, 32, XXVIII 1, 5
siluius (Slor) XVIII 2, 135
Silvn E XVI 2, 87
Silvius Bonus, Brito e 108 — 113
Simois XVIII 2, 376
Sipyleia cautes XVII 28, 1
Sipylus mons XVII 28 (1 )
Sirenes A I 37, 4
Siredones XXVI 2, 20 (K-nXnSd^s? M Schmidt mus

Rhen XX 299) , cf XVI 16, 8
Sirmmm VIII 9, 8 , E XVI 2, 1
Smyrna XVIII 2, 375
sociorum hquor E XXI 1 , 6
Sol V 1, 5 12, 8, 1 7 15, 10, 1 , 17, 15, 19, 7,

VI 1 28 36 44, VII 3, XVIII 2, 222, XXVII

3, 6 7, 7, 5, XXXIIII 30, XXXV 5 19, E VII
2, 8, E XVIIII 1, 1, E XXV 18, A I 28, 2 ,
Sohs aimenta A I 37, 6

Solon XVI 23, 10 , XX 52 72 73 82 112 113 119

123 132, A III 1, 29, 2, 7
Somnus A I 15, 5

sophia tnpertita XXVI 2, 24 (cf Appul de Plat I 3)
Sosia Teientianus E XVII 23
Sosias IIII 4, 9 , 5, 7 , 6, 1
Spartanus Chilon XX 55 136

Spercheus, grammaticus graecus Burdigalensis XVI 9, 2
Spes XXVII 7, 13
Sphmx XXVI 2, 41

spmtus sacer IIII 2, 18, 3, 48, VIIII 20
Staphyhus rhetor Burdigalensis , civis Auscms XVI

21(1), 4
Stella A V 12 (1 ), 1
Sthenelus XVII 11, 3
Stephanus X 31

36*

284

II INDEX NOMINVM ET REEVM

Stilbon XXXII 1 1 , cf Mercurms

stoicus e 2, 6, stoicns Oleanthes XVI 16, 11

Strix XXVII 9, 26

Stygius Iuppiter XXVII 13, 16, Stygu lacus XVII

35, 6, luci A V24, 1, Stygiae fornaces E IIII 51
Stymphalides volucres XXXIII 5
Styx XXVII 7, 11
subdoctor XVI 23 (1 )

Sucuro, gramroaticus latinus Burdigalensis XVI 11, 15
Sueba vrrguncula XXV 2, 2
Suebi VI 29, e 4, 7, 5, 3
C Suetonms Tranquillus XXI 1, 4, 2, 28, E XVIIII

14
Sulla cf Cornelius

Sulpicia, Caleni uxor, poetna XXVIII 4, 8
P Sulpicius Rufus VIII 15, 2
Sura {Sauer, Sour) XVIII 2, 355 356
Syagnus III 41 (post v 40 Suagno V) , consul a p

Chi n ccclxxxi et ccclkxxii
Symmachus (Q Aurehus) XVIII 1 (1 ) , E XVII (1 ),

consul a p Chr n cccxxxxxi
Symposion Platoms XXVIII 4, 10
Syracusae XVI 14, 7
Syracusanus XVI 14 (1 )
Syracusium bellnm XVIII 2, 304
Syrtes XII 2, 13

Tabemae XVIII 2, 8 (cf Jahrb d Ver v Alt lm

Rheinl III 43 sqq , XVIII 21 sqq )
Tagus E XXV 68

Tahsius cf Attusms Lucanus Tahsms
Tanais XVIII 1, 14
Tanaqml XV 32, 5 , E XXIII 31
Tantahdes Pelops V 15, 3
Taphn A I 2b, 4

Tarbella mater XV 4, 2 , Taibellae aquae (Dax) III 6
Tarbelhcus Aturrus XVIII 2, 468 , Tarbelhca ongo XVI

17, 7, arva E XXV 125
Tarentinus ludus XXVI 2, 34
Tarnis (Tarn) XVIII 2, 465
Tarpeium templum XXVI 2, 42
Tarquimus (Priscus) XVIIII 122
Tarraco Hibera XV 26, 11, XVIIII 84 , Tyrrhemca T

E XXV 89
Tartara VIIII 7

Tartareus Dis XXVII 7, 3 , Tartarea sedes 4. I 49, 2
Tartesia Calpe E XVIIII 1
Tartesiorum regulus (Arganthomus) E X 6
Taurmus E IIII 38
Taurus (sidus) V 8, 14, 9, 5, 17 3
Technopaegmon XXVII 1, 9, 2, 1
Telamonms Aiax A I 8, 5 , 1 b, 7
Telemachus A 1 26, 5 , 27, 3 6 8 9 , 28, 3 , 29,

3 7, 40, 3, 41, 3, 42, 3, 44, 3, 46, 8, 47, 6

10, A V 23, 2
telios numerus E XVIII 19
Tellen (TeXXoi Herod I 30) XX 97
Terentianus Phormio E XXII 2, 10
P Terentius Afer XIII 2, 58 sqq , sepultus m Arca-

dia E XVIII 16, sex fabulas scnpsit E XVIII 15
M Terentius Varro E XVIII 28 , sescentis volumim-

bus doctnnam condidit XVI 21, 10, eius Hebdoma-

des XVIII 2, 307, Varroms numeri XXVI 1, 31
Tereus XXVII 9, 21, XXVIIII 28, E XXIII 13
Terpsichore A IHI 5, Tep<I<i)(op-n E xlm 28
Tetradius , grammaticus Iculismensis E XV 22 , eius

saturae ibid 9 sq 32 38
Tetrici (Impp Tetrici Augg , pater et fllins) XV 6, 10
Tethys XVIII 2, 281
Teutosagi XVIIII 115
Thais (Afrann fabula) XXVII 1, 2
Thalassms, Ausonu filiae coniunx alter, proconsul Afri-

cae XI 2, 45 , XIII 2, 44 (')
Thales Milesms XX 69 162 163, A III 2, 9
Thaha A IHI 3, 0aXi7) E XIIII 28

Theano XV 32, 5

theatrum IIII 7, 4, V 16, 25, XX 29 sqq , XXVI

2, 77, XXXI 11, th Mediolanense XVIIII 39
Thebae III 33, V 13, 4, 15, 4, XVII 28, 1 , XXVI

2 35
Thebana Sphinx XXVII 9, 25
Thebam fratres (Oedipodiomdae) A V 24 (1 )
Themis XVI 23, 12 , XXVII 7, 2
Theoclymenus, vates Argivus A I 40, 6 , 45, 3
Theon E IIII 2 94 103, E V 1, 20, E VI 1 5,

E VII 2, 3
Therasia, Pontn Pauhm uxor E XXIII 31
Thersites A I 3, 12
Theseus E XXV 63
Thesides Hippolytus e 19, 2
Thessaha III 33
Thessahcus equus XIII 2, 21
Theodosius lmperalor I (1 ) , II (1 ) 9 11 18 21
Thetis A I 2, 1 I , 19, 8 , 20, 3 , 25, 3
Thisbe XXIIII 2, 38
eou-cuoioj)? E XIIII 32
Thracia VIII 19, 14

Thraeia poena XVII 20, 6, aequora XVIII 2, 159
Thraeicuis sacerdos (Orpheus) XXVIII 2, 25
thraex XXVII 11, 3, thraeces XXVI 2, 36
Thiasybulus Lacedaemomus e 22 (1 ), 2 ~
Thrax (Tereus) XXVII 9, 21 , Thiaces A I 11, 7
Threcidicus gladius XXI 2, 74
Threicius rex (Tereus) E XXIII 13, Threicia Ama-

zon (Hippolyta) XXXIII 6 , Threicium fretum XXVII

9, 6
Thressa gens XXVII 3, 8, Propontis XVI 17, 13,

virago (Penthesilea) e 1, 15
Thybris XVIII 2, 377
Thymele XXV 3, 4
thynnus E 1111 61
Thyomanus XXVIII 1, 18
Tibenna ostia V 16, 1

Tiberms lmperator XXI 1,8 20 32, 2, 13
Tiberius Victor Minervius, orator Burdigalensis XVI

2 (1 ), i
Timavus XVIIII 162

Timomachus A V 21, 1 7 10, A V 22
Timon XXVIIII 34
tinca (Schleihe) XVIII 2, 125
Tiresias e 64 10, A I 37, 3

Titan (Sol) XXXII 14, E VII 2, 10, E XVIIII 2
Tithoma (Aurora) A I 42, 2
Tithonus A I 12, 2 , 30, 2
Tiro ct Attius Delphidms Tiro
Titia lex e 91, 4
Titianus cf luhus Titianus

Titus lmperator VIII 16, 1 , XXI 1, 16 28 40, 2, 45
Tlepolemus A I 6, 8
Tolosa XVI 17 (1 ), 20, 4 , XVIIII 98, opulenta XVI

17, 11, PalladiaXV 5, 1 1 , XVI 18, 7, qmnquiplex

E XXV 83 (cf XVIIII 104)
Tolosanus rhetor XVI 20 (1 )
Tonans XVII 3, 3, A I 3, 5
Traianus imperator VIII 16, 10 (fortasse Traianum cum

Hadnano confudit Ausonius, cf C I L VI 967 et

Mommsen, Ant Rom IP 1, 975 adn 2), 17, 2,

XXI 2, 57
Tianquillus cf Suetomus
Treven VIII 7, 18, XVIII 2, 24 421 , XVIIII 29,

Trevin XXIIII 1, 1 , E XVIII (1 ) (sed Treveri re-

stituendum esse videtur)
Trevenca urbs XVIIII 29
tnbunal correcturae XV 26, 11
tnbuni ohm tres XXVI 2, 79
tribus ohm tres XXVI 2, 79
Tnnacna XXVI 2, 20, A 1 37, 6
Tnnacrium htus e 13, 1
Tnptolemos E XXII 2, 46
Tntoma e 1, 1 , Tr Pallas A I 6, 2 , 40, 2 , 46, 2

II INDEX NOMINVM ET REBVM

285

Troas (Polyxena) XVII 27, 1

Troes A I 4, 4, 14, 2

Troia XVII 8, 6, 15, 1 , 24, 5, A I 1, 18 , 5, 4 ,

24, 2, 26, 2, 39, 8
Troiani A I 2, 13, 3, 15, 7, 5, 9, 7, 13, 4, 14, 6,

16, 4, 17, 6, 18, 4, 19, 6, 21, 6, 22, 3 5 7
Troianus Troiana mventus A I 16, 2 , terra XVII

13, 5, Troianurn bellum A I 1, 4, Troiana moe-

ma A I 23, 5
Troicum bellum XVII 1,4,A II, 1 14, excidium

A I 33, 6
Troilus XVII 19, 2
Troius Aeneas A V 2 , 5 , Troia cura XVII 20 , 6 ,

tellus XVII 21, 1
Tros Dardamus XXVII 9, 19
ti>gon (Stachelroche) E IIII 60
Tulhanus Buzyges E XXII 2, 47 (Cic de off III 13,

54) , Tulhana opulentia E XVII 14
M Tullius Cicero XVI 23, 13, XXVIII 4 9, E XVI

2, 15 , E XVII 14, e 11, 10, praetor pnmus crea-

tus, consul puor VIII 12, 15 sqq
Q Tulhus Cicero V 17 (1 )
Tydeus VIII 13, 4
Tydides A I 6, 2 , cf Diomedes
Tyndareus XVII 3, 3 , e 54, 4
Tynum subtegmen e 26, 1
Tyrrhemca Tarraco E XXV 88

Vlixes VIII 4, 15 22, XVI 16, 7, 22, 20, XVII 6,
1, 13, 4, E XVI 2, 13, E XXV 107, A I 3, 12,
10, b, 11, 5, 24, 4, 26, 6, 28, 3, 29, 4 6, 30, 3,
31, 2 3, 32, 2 3, 33, 3 5 6, 34, 2 3 9 10,
37, 9, 39, 3, 41, 2, 42, 3, 43, 3 7 , 44, 2 3 6,
45, 1 2, 46, 3 5 6 8, 47, 2 3 8 10 12, 48, 5
7, 49, 6 7 11

umbra (Aesche) XVIII 2, 90

Vxbica cf Pompoma Vrbica

Vrbicus, grammaticus Graecus Burdigalensis XVI 22, 1 1

Vrania A IIH 8

Vrsinus E IIII 37

Vrsulus E XVIII (] ) 26

Vacuna E IIII 101

Valens Augustus VIIII 26, E XVI 2, 16, e 4, 6,

5, 7
Valentmianus (I) nnperator VIII 2, 19, 4, 8, 15, 3,

16, 3, VIIII 25, XIII 2, 90, XVII 32 (1 ) (?) ,

XVIII 2, 450, XXVIII 1, 8, E XVI 2, 16 96,

mter deos relatus VIII 2, 7
Valentimanus mnior VIII 2, 8 , e 6 (1 )
Valentinus XV 17, 8
M Valerius Corvinus VIII 6, 3
Valerms cf Val Latinus Euromms
Vallebana e 64, 1 (Valla Ibana m Hispama comme-

moratur m vita Hludowici Mon Germ Scnpt II

614, 7)
Varro cf M Terentuis Varro
Vasates III 5, XI 2, 4, XV 26, 8, of Cossio
Vasatica raeda, sex caballis luncta E VII 2, 18

Vascoms saltus E XXIIII 51

Venena cf Iulia Veneria

Veneris portus (apud promuntunum Venens , nunc
Cabo Creus) E VIIII 28

Venetia VIII 19, 15

Venus V 2, 4, ! 8, 19, 3, XV 30, 3, XVIII 2, 211 ,
XXIIII 2, 58 80 88 94, XXVII 3, 7, 9 8,
XXVIII 2, 33 43 , 3, 8 , 4, 14 , e 2, 5 , 34 (1 ), 2 ,
36, 2 7, 52, 1 3, 55, 1, 65, 7, 94, 2, 95, 1 ,
A I 6, b, 15, 4, 21, 7, A II 18, A V 7, 1 3,
A V 8 (1 ), Veneris dies V 1, 10, stella XXXII
13, cf Aphrodita, Cypns, Cytheie, Cytherea

P Vergihus Maro XIII 2, 57, XVI 22, 8, 23, 13,
XVII 14, 4, XXIII 12, XXIIII 1, 4, 2, 1 , XXVIII
3, 4, 4, 13 18, A V 2, 6 13, natus ldibus Octo-
bnbus XIIII25, proprretas Maroms E XVII 15 —
Vergihanum carinen XXVIII 1, 6

Vena Licena, uxor Arbom , Ausomi sororis fllii XV
18(1), 2

Veronensis poeta (Catullus) XXIII 2

Vesevus XVIII 2, 210

Vespasianus lmperator VIII 16, 2, XXI 1 , 15 27
39, 2, 42

Vesper A V 12, 2, Cythereius VI 26

Vesta XXVI 2, 8

Vestahs ara VIII 14, 15, virgo E VII 2, 12

Victona VI 33, e 1, 2

Victonnus lmperator XV 6, 9

Victonus subdoctor sive proscholus Burd'galensis XVI
23 1

Vienna (Vienne) XV 6, 6, opulenta XVIIII 75, A.1-
pina E XXV 81

Vmgum (codd uico) (Bvngen) XVIII 2, 2

Virbius XXVIII 1, 18

Virgo (sidus) V 9, 9, 17, 7

Viridomarus, Insubrum rex XXVII 9, 15

Virtus XVII 4, 1

Vis XXVII 7, 4 (cf Verg Aen VII 432)

Visontio (cf It A , Bisontium Amm Marc XV 11, 11,
OutcdvcioM Ptol II 9, 21, Besan^n) VIII 7, 9

Vitelhus unperator XXI 1, 11 24 38, 2, 37

Vivisca ongo XVIII 2, 438 (cf uiscr ap Orell 196)

Vonones Parthus E XVHII 22

Vulcanaha V 16, 3

Vulcanus V 16, 3, XXVI 1, 10, XXVIII 4, 15, A
I 2, 15, 19, 5 7, 20, 3, 21, 6, 22, 6

Xenophon VIII 15, 6 sq
Xerxes XVIII 2, 290

Zaleucus XVI 23, 11

Zenodotus XVI 14, 3, XX 12, cf E XVIII 29, quo
de loco v Ulnci Jahrb f wiss Knt 1S36, I 924,
Ritschl Opusc I 10 sq , Zenodotum sigmflcare vo-
luisse Ausomum duobus qui antecedunt locis , qui-
bus Zenodotus cum Aristarcho conumgitur , proba-
bile est

Zoilus e 93, 1

Zoilus pictor XXIIII 1, 2

286

III INDEX GEAMMATICAE, ELOCVTIONIS, REI METRICAE

III. INDEX GEAMMATICAE, ELOCVTIOMS, EEI METKICAE.

astenscis adiectis verba, quae apud Ausomum solum leguntur, sigmficavi

ab XVII 20, 3 ab lpsa caede sepultus XXI 1, 8 a
quo legnat E V 26 aut alios a me totidem dabo
E XII 20 ab nostns iTciSeuea eive *ap/]vai«

ablativus nng Cnca A 136, 3, Epirote XVI 16, 13,
Leucate XXIIII 2, 24, — Septembre V 5, 2 (Sep
tembn, Octobri, Novembri V 11,5, Deeembn V 9,
12), occipiti e 11, 8, deiuge XVIII 2, 164, dup-
plice XVIIII 37 , mpare XXVI 2 , 58 (dispare E
XXV 43), memori III 4, XIII 2, 5, XV 12, 1 ,
XVI 2, 22, 14, 11, XXIIII 2, 47, E XXV 32,
pubeie XVI 7, 39 vetere XXVII 4, 1, XXVIII 3,
3, uben E XV 1 , cf lgnis — plur animabus
A I 36, 5 — cf heteroclita

ablativus loci praepowtione m non adieeta VIII 18, 5
qui templa tibi et aras penetrahbus imtiatorum men-
tibus condidisti (m penetrahbus'*), A I 49j 10 agro
(m agro')

abohtio A I 20, 4 sub abolitione (cf Sen exc contr
V 81)

abolvtor VIII 1, 19 somnus abohtor omnium

abs E XXII 2, 44

absmthium E XVII 5 absinthium meum resipit

absolute E XVI 2, 7 possem absolute dicere

absolvere VIII 14, 2 et reus voti et llico absolutus

abstemms XVI 16, 9, 25 9, XXVI 1, 22, vim cibi-
que abst XVI 5, 20

acatus E XXII 2, 31

accentus XIII 2, 48 mnumeros numeros doctis accen-
tibus eiter E XVIIII 27 mxta naturam Romanorum
accentuum enuntiasti

accmgere XIII 2, 83 vanoque accmgerer anctus honore
VIII 14, 5 cums militaris habitus accinctior

aecitus A I 44, 5 accitu zpsms

accommodus A I 27, 7 peregrmatiom accommoda parat

d./riyi\>.^oc, E XII 39

achates adi XVIII 2, 316 corus achates (mire corus
pro vento vel spintu, achates pro magnete dictum est)

acuminare VIII 15, 10 quae punctis quibusdam acu-
mmata signavi

accusativus sing m en Aeaciden XVII 5, 1, XXVII
9, 5, Antiphaten A I 35, 7, Cleanthen XVI 16, 11,
Hermen XXVI 1 , 30 , Parthemen XXVIII 4, 14,
Peliaden XIII 2, 20 (Achillem XIII 2, 20, A I 3, 7,
Phanacem e 30, 3), Aganippen XVIII 2, 447, Ar-
sinoen XVIII 2, 315, Cytheien e 55, 5, Pyrenen
XVIII 2, 441, E XXV 87 [Circam A I 37, 3,
Penelopam A I 44, 5 , 48, 3] , grammaticen III 1 5
[rhetoncam XVI 7 42], epitomen E XVIIII 14,
penthemimeren E IIII 86 — m on chonambon
E IIII 93, Dionyson e 30, 4, Tnptolemon E XXII
2 , 46 , histoncon quippiam aut dialecticon XXVII
2, 6 — m m Osirin e 30, 2, Cypnn A V 8, 2
[Adomm XXIIII 2, 58] — m a Agathoclea e 8, 1 ,
Amazona XXXIII 6, Hectora XVII 26, 2, A I 14, 2,
Iapyga, Idmona e 19, 7, Nestora XVI 22, 24, E
XVI 2, 14, A I 15, 2 — plur 111 decl in as
Arabas E XXV 55 , Ciconas A I 34 , 4 , heroas
XVI 22, 16, heroidas XXIIII 2, 14, A I 36, 6,
Laconas V 9, 6, Laestrygonas A I 35, 7, Naidas
XVIII 2, 171, e 88, 4, olympiadas XV 26, 16",
Oreiadas XVIII 2, 176, Panas XVIII 2, 172, Si-
lenas A I 37, 4, Troas A I 14, 2. — in is ra-
nssime legitur m V (XXXI 7, E XXV 8) , pauca
eius veshgia m cet

accusatwus adiectivi adverbn loco cum verbo conmnctus
tacitum paemtet IHI 3, 55, maestum vocata XV 28,
7, longum cruciata XV 32, 9, magnum labens XVIII
2, 137, tacitum labens XVIII 2, 370, mmium spa-
tiatus XVIII 2, 389, fumantes ohdum E IIII 21,
loqmtur tremulum E XXIIII 14, obmxum taces E
XXIIII 28, glauca tuentes XVIII 2, 170, cf mag-
num sonorus i q magnum sonans XVIII 2, 482 —
v aeternum

accusativus graecus raro ab Ausonio adhibitus XVIII
2, 101 frontem lubncus , E IIII 44 cnnem flavus
mveusque lacertos , XVII 4 , 3 incomptas lacerata
comas, XVIII 2, 26 amms odorifero uiga vitea con-
site baccho, consite gramineas amnis viridissime n-
pas, XV 9, 1 1 ioca sena mixti

ad XVI 16, 11 disputator ad Cleanthen stoicum

adagio XXVII 4, 7

adducte VIII 14, 7 nemo adductms lacula contorsit

adfectus XIII 2, 49 adfectusque mpone legens

adtlms XV 21 (1 ) (fem Schwagerm)

adflare E XXV 86 adflaretque tuas aures nostra aura
loquellae

adflatus E XVII 7 flondus tui sermoms adflatus

adgregare XXII 1 , 10 ut te adgreget Ausomis pur-
pura consulibus

adiectiva quae desinunt in llis (abilis) saepasirne ab
Ausonio adhibita cf coctihs, conpanlis, sutihs, tri-
flssihs, contrectabihs, lmmaculabihs, lacerabilis, )a-
crimabihs (lnlacnmabihs) , oblectabihs , penetrabihs,
potabihs, remeabilis, reparabihs, resonabihs , revo-
lubilis, secabihs, superabihs (msuperabilis) , trans-
meabihs, vibrabihs, v cruciabiliter

adiectwa composita cf aestifer, flagrifer, fletifer, la-
bonfer, legifer, vaponfer (aurifer XVIII 2, 465, le-
tifer IIII 3, 36 al , odonfer XVIII 2, 25, IIII 3,
27 al , sigmfer XXXV 26, sommfer E XVI 2, 91,
soponfer E XIIII 11; — ■ astnger, falciger, mori-
geius, salutiger, tncormger (naviger XII 2, 26 al ,
squarmger XVIII 2 , 83) — aqmlomgena , Caeh-
gena, Saturmgena, umgena, ammgenus, hmigenus,
ommgenus — ammcola, caehcola, limicola — lae-
tiflcus, languiflcus, laniflcus, modincus, pultiflcus —
atncolor, iricolor, lacticolor, nocticolor — celenpes,
cormpes, flssipes, lentipes, remipes, volucripes —
altivolans, atnbux, auncomans, floncomus, floriparus,
melhfluens, undisonus, vestifmus

adiectiva defectwa cf congrege, sons

adlambere XVIII 2, 360 famuhs adlambere lymphis

adolere A I 47, 13 ignem adolet

adolescere XVII 20, 2 telorum seges est sanguine ad-
ulta meo

*Adoneus XXVII 9, 3 caedis Adoneae

adopertus IIII 3, 26 inane sepulcri arcanum vacuis ad-
opertum hnquere terris

adoptare XVIII 2, 430 fratrem famae securus adopta

adoptivus IIII 3, 19 stirpis adoptivae XXI 2, 90 ad-
optivo nomme XXVIII 1, 35 adoptiva quae sunt ut
cognata videantur E XI 21 quod hcet apud nos ge-
numa, apud te erunt adoptiva

ador XXVII 8, 5 mox ador atque adons de polline
(cf Prisc VI p 237, 7, VIII p 372, 22 H )

adorea XXXIII 8 (adoria codd )

adquepamm in V, veluti IIII 3, 66, XV 11, 3, XXVI
1, 3, m P, veluti I 10

III INDEX GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, REI METRICAE

287

adsibilaie XVIII 2, 258 adsihilat moto aere ventus
adsitus XVIII 2, 335 atna viridantibus adsita pratis
adsultare VIII 9, 7 adsultantibus tot milibus barbaro-

rum VI 32 adsultabat Getes Histrum
adulare VIII 3, 8 centurias non adulavi (cf Claud

Mam grat acl lul d 19, p 260, 5 B )
advenerari XV 20, 6 manes verbis advenerare boms
adverbmm pi o adiectivo , cf olim
adversum {praep ) E XI 4, A 12, 14 (nullo loco ad-

versus)
aequaevus XV 31, 3 aequaeva mfantia XV 26, 5 ae-

quaevus mihi
aequammus VIII b, 12, XII 2, 10, XX 6, E XII 35
*aequilatus XXVI 2, 51, XXVIII 1, 27
aequimanus XXVII 11, 3 quis mirmilloni contenditui

aequimanus ? (ebenburtig im Kampfe)
aequipar XXVI 2, 58, XXVII 11, 14
aequiperare XV 14, 10, XVIII 2, 29, XXVII 8, 8,
c/ VIII 6, 4, E XVIII 20 (ubi aequiparare m M,
sed ex T% aequiperare restituendum)
aequor e 114, 13 aequor cereum
aequoreus XVIIII 82 162 aequoreus amms XVIII 2,
483 , E XIIII 1 aequoreae Garumnae XVIII 2, 81
aequorei tndentis IIII i, 48, VIIII 20 aequoreas
undas XVIII 2, 135, E XXIIII 19 aequoreum pe-
cus XXVII 8, 2 aequoreum sal E VIIII 25 aequo-
reum saporem
aer e 74, 4 ne aere (aura, odore) Seplasiae decipiare
aeripes XXVI 2, 14, XXXIII 4 aeripes cervus (Auso-
nius eam, qua aenpes ex aeripes ortum esse statuerunt
Seroius ad Verg Aen VI 802, Diomedes 1 442, 20 K ,
Chansius I 279, 6, Pompeius, V 298, 5, seeutus est
interpretahonem , non talem , qualem Hesychius dedit
^aAxoTiooas ic^upoTcooa? , cf XXXII 5 ahpedem
cervum et L Mueller d r m p 265)
aenus XXIIII 2, 28 aenae Cretae XVIIII 141 aenas
nubes e 1,2 aerio lapsu E XVII 8 velut aenus
bratteae lucus e 65, 4 vitam aenam
aerumnosus e 35, 3 aerumnose libelle A I 31 , 2

aeiumnosus Vlixes
aestifer E XXV 100 (ams aestifer A II 4 aestife-

rum diem
aeternum adverb XV 7, 12 , XXI 2, 52 , XXVII 3, 2 ,

E XVI 2, 21
afthetatio A I 12, 5 qua afflictatione fortunae
afforet X-VIII 2, 345

agitator XVI 16, 15 mentis agitator meae
*aJ<JXpoae(jw!a XXVIII 4, 15
al XXVII 13, 5
alausa XVIII 2, 127

ales E XXIIII 17 66, e 72, 6, Gangeticus ales XXVI
2, 16 17, E XX 9, reparabms ales XXXII 6 —
ales dextera e 114, 26
algosus E VII 2, 43 algoso htore
alimoma VIII 4, 11 o de pectore candidissimo lactei

sermoms alimoniam
ahpes XVII 32, 8 Elysios ad ahpedes XXXII 5 ah

pedem cervum
alhtterationis usus apud Ausomum frequentissvmus, cf
E I 8 13 24 31 35 36 39 40, E IIII 29
30 35 41 42 44 45 46 51 52 55 63 70
84, adde VIIII 18, XVI 16, 2, XVIIII 60, XXVI
2, 49, E XXIIII 18, e 58, 3 sq eadem in prosa
uius est Ausomus saepissime, veluti VIII 1, 22 one-
ratus oppressus , 8, 5 hbris et httens , 9, 16 sq

doctrma tam diligens , 1 0, 1 5 pihs atque porticibus ,
15, 15 praedicare prodere, 16, 5 dispendio dis-

ciplmae al
altivolans XXVII 9, 12 altivolans grus (cf Enn Ann

84 V)
altor E XXI 2, 25 altor mgeni tui E XXIII 33 al-

toi tuus
altnnsecus e 79, 5 de valle femorutn altrmsecus
amare i q solere VIII 1, 5 ut apud deum fteri amat
amaritudo VIII 16, 11 quanta suberat amantudo servati

amarus XXVII 4, 4 ut haberent amara duloedinem,
cf XIII 2, 72, XIIII 7, XVI 16, 3, E XV 4 —
XXIIII 2, 82 stimuhs amans
ambiguus VIII 12, 7 non ratioms ambiguus XVIII 2,

129 ambiguusque amborum
jmbo XV 9, 11, XVI 17, 8, 22, 25 27, E I 8,
E XXIIII 47, e 37, 2, c/ XVI 22, 25, E XII
43, ambo A V 14, 4
ambuiere XXIIII 2, 17 ambustas cunas XVIIII 93

ambustorum fratrum
amen IIII 3, 85

amicire A I 39, 9 sagulo aimcitur
armctus E XXV 61 quos auratus trabeae velavit amic-
_ tus, cf IIII 2, 3
AminSum E XVIII 32 (ammineum m)
Ammon e 96, 4 hammonem %
ammcola XVIII 2, 137 ammcolam delphina
ammcus XVIII 2, 205 ammea terga
ammgenus XVIII 2, 116 ammgenos pisces
amphare E XI 6 de pulchntudmis palma diu ambi-

guo ampliata mdicio
amphftcare XVIIII 38 dupplice muro amphflcata loci
species VIII 9, 13 quibus (htteris) apud me aucto-
ritatem summi nummis et tuae voluntatis amphflcas
XV 3, 14 fatis amphficare moias
an i q ne, num IIII 6, 3 , XX 152, XXVII 13, 14,
e 96, 3, A I 48, 5, an anne XVI 9, 2, puer

anne puella XVII 35, 3, seu anne XVII 31, 5

anapaestica systemata monometn XVI 7, dvmetri pro-
celeumatici XV 29, dvmetri catalectici XV 19, prae-
positus est trimeter lambicus (dimetri ilh potms pro
tnmetns dactyhcis, quibus anacrusis — praefixa est,
habendi sunt) , dimetri bini cum singuhs monometris
coniuncti XVI 22 in carmine XVI 7 praevalent spon-
dei et dactyh, tanus ipsi anapaesti inveniuntur, dac-
tylus et anapaestus comuneti leguntur in v 45 con-
tra in carmine XV 19 dactyli omnino non sunt ad-
hibiU, praeponderant anapaesti, ranores sunt spondei
dihaeresis legitima est m o 18, m ceteris dihaeresis aut
post alteram anapaesti m sede altera brevitatem vel, si
pes alter spondeus est, post syllabam priorem aut, id
quod ranus est, post pnmam anapaesti in sede tertia
brevitatem denique in dimetns caimmis XVI 22
praevalent dactyh, sed n in duobus solis pedibus, primo
et tertio , adhibiti , et spondei , ranssime usurpantur
anapaesti, dactylum et anapaestum coniunctos habes
m v 10 monometn huius carmmis, qui constant ex
dactyhs et spondeis, nilul differunt a versibus adonns
hiatus bis admissus est (vv 7 et 14)
anhelare E XXIIII 19 tenui vice vocis anhelat (ane-
lat VP) XVIII 2, 262 anhelatis m auns XVIII 2,
339 volvit anhelatas flammas
animabus A I 36, 5
anteferre E XVI 1, 5 libello tamen apologorum ante-

tuh paucos epodos
anteit tnsyllabum XXVI 2, lfa
antelogmm E XVI 1, 12 (Plaut Men prol 13)
*anticipator IIII 3, 9 anticipator mundi
antiquarms i q servus a manu E XVI 1, 1
applar E XXI 1, 8 (appalana T, pp ex dp, apalana Jtf ) ,
cf mus Bhen XXI 111 295 et Bibbeck ad Pacuv fr
inc LXII [Trag Rom fragm 2 p 236]
apex XVIII 2, 154 sublmus apex (montis) XVI 15,
7 tam generis tibi celsus apex XVII 31, 4 dissi-
lmt saxi fragmine laesus apex (httera), cf VIII 16,
17 ductus apicum
avocope gau, cael, do, al, tau, sil min XXVII 13,

3 17 18 5 sqq
apud (m V m pr semper aput) VIII 9, 12 quibus apud

me auctontatem tuae voluntatis ampliftcas

aptus XVIII 2, 397 tenui aptas subtemme telas V 1,
1 nomina quae septem vertentibus apta diebus an-
nus habet E XXV 85 te ut nostns aptum (actum
V) conplecterer urms
apum (apium) XXVII 8, 11

288

III INDEX GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, EEI METKICAE

*aqui!onigena XVIII 2, 407 aquilomgenas Bntannos

arbiter XXXII 10 secreti arbiter aevi, cf E XVI 2,
48 mundi supremus arbiter, VIII 18, 21

arcanum IIII 3, 26 inane sepulcri arcanum

archiloehmm metrum prvmum, quo scnpta sunt carmma
duo XV 28 et XXV 3 versus archilochu minores
purts constant dactyhs sed in carmme XVI 11,
quod nsdem vembus contmuis compositum ert, quin
quies (vv 15 11 20 38) in prima sede invenitur
spondeus, bis (51 et 54) in altera, denique bis (14 et
18) et m prima et in altera de v 16 cf hyper-
metri vernus

area E VII 2, 47 set damnosa nimis panditur area

dpeTaXoYOC E XIII 1

andulus E VII 2, 51 aridulae paginae

asclepiadeum sytfema E VII 2, 36 sqq ad Horatu ex-
emplum compositum , in versu quoque primo est spon-
deus, m medio caesura

a.<sm XVI 22 12, ef adn

aspargeie XXVII 9, 11 aspargit V, aspergit Cco

daTza<STiv.6<i E XIIII 35 hoc tibi de nostns dcitaOTtxov
offero hbns

aspiratio , cf Ammon , anhelare , Chaleedomus, chaos,
character, charta, coherceie, Ebromagus , Hanmbal,
harena, harundo , haruspex, have, helephantus,
Henna, Hiberus, Hister, holus, Ilerda , pulcher,
umentia, umen, umidus, umiflcare, umor

ast XVIII 2, 50 245 448, XXXV 15 26, e 27, 3,
35, 5 (semper in versu primo legitur, vocah aut ht-
tera h subsequentibus , ast hic XVIII 2, 245, ast ubi
XXXV 15 26, cetens locis ast ego)

dsxdtpuXos E XII 24

astnger XXIIII 2, 42 astrigero diademate

asyndeton XVI 19, 2 aspera quem genetnx urbe, domo
pepuht, cf IIII 2 22

*d»eA£tvooc E XII 26

Atlantiaco profundo XVIII 2, 144

atque (cf adque) que atque E XVI 2, 84 (') —

atque postpositum XVIII 2, 7 1 locupletibus atque sub

undis
*atnbux E XXII 2 , 9 aut ab Ausomo ipso ex ater

et buca formatum aut ex poeta comico sumptum , ni-

hih envm est Scaligeri comectura attubus, cf adn
*atricolor E VII 2, 52 Cadmi ftliis atricoloribus
attendere A V 27, 1 attendens haec llia
attestari e 95, 5 attestare deos

aulaeum XIII 2, 53 aulaeaque regum (cf Iuv X 39)
aura E XV 27 tibique nostras ventus auras deferat,

cf E XXV 86
aureus sol V 8, 7 15, XXXV 5, cf XVIII 2, 178,

ubi aureus legitur m G, igneus in BBX
auncomans XXIIII 2, 11 Crocus auncomans
auspicari VIII 14, 4 cmus lngressus auspicatior
aut vel e 82, 2, «ut aut vel e 83, 2,

aut i q vel XXVII 13, 19 al
autographus I 3 famiharem sermonem autographum
autumare XX 208 rerum omnium pnmum esse tempus

autumat
autumnare V 11, 5 autumnat (es herbstet, Phn N H

II 136)
autumnus adi VI 10 mordeat autumms fngus subtile

pruinis ( V autumnas prumas , fortasse autumna

pruma senbendum est)
auxihator A I 10, 7, 14, 3, 16, 6
auxihatrix X 21

b et v cf Danuvius , b et p opsonia (IIII 6, 3, XVIII
2, 127 obsoma codd ), optentibus XVIII 2, 57 (op-
tutibns GB , obt cet ) , optinuit XXI 2 , 6 (BB W,
obt cet ) XVIIII 109 (P, obt cet ), optuh XI 2, 11
( VIE, obt cet )

baculus e 49, 1

*barbus XVIII 2, 94 134

bes XXVII 11, 15, bessem XXXIIII 22

beta, gen betae XXVII 12, 13

*Bigemtanus E XI 26 patnae Bigerntanae

biiugis E XVIII 7 terni bnuges

bnugus E XI 22 bnugo plaustro

bihnguis E XII 2 sermone bihngui

bipatens e 114, 3 bipatens pugillai

bipertitus A I 1 , 17 quae (raptio Helenae) opimone
veterum bipertita est

bipgs XXVI 2, 39

bbbus A V 28, 2

bolus XVI 2, 26 omnes te enumerasse bolos (Piaut
Curc V 2, 13 [611], Bud II 3, 30 [360])

brattea E XVII 8 velut aenus bratteae (sie V, brac-
teae eet ) fucus

bratteatus VIII 4, 11 o mentis aureae dictum brattea-
tum (bracteatum codd )

brevi? syllaba consonanti terminata in arsi pro longa
vn versu heroico III 35 quaestor et, A I 14, 2
Troas atque (in caes semisept ), cf XXXIIII 21 sa-
tus auctore (satus corruptum) — VIIII 11 redimis

- (donas codd ) aeternae, XXVII 9, 12 pernt mdex
(umdex Cco) , e 1 8, 1 vivamus ut (ut T, quod cet ) ,
in pentametri syllaba media XV 8, 10 flnis lpse,
XV 22, 2 meus (meis V) mmemoratus, XVI 21, 6
Ausonius alter, XVII 23, 2 Alcinous Oceanusque,
XVII 33, 4 veniat ordine , e 22 , 6 magnammus
edidit, 8 tahs et, e 69, 4 convioit lhco , m tnmetro
lambico XX 105 accepit ego (m pede qumto) , m
versu sapphico IIII 1, 11 coruscantis oculos. (m arsi
dactyli) , cf h consonantis instar habita

brevn, syllaba vocah terminata m arsi pro longa in versu
heroico XII 7 cura mea (apographa curae, quod re-
stituendum esse videtur) , E V 37 disce conponeie
(disce en cum, Heinsio scripsi) (in caes semiqmn ) ,
in pentametn syllaba media XV 2 , 6 tacita (taci-
tus V) munera , m versu sapphico XVI 9 , 7 set
quia nostro (in arsi pedis alterms)

brevis syllaba in voce ultima ante mutam cum liquida
producta in versu heroico V 3 , 1 nove primo,
XVIIII 91 versa Graia, XXVII 13, 19 populea fruns,
m trimetro tambico XX 201 plaudite plures, ante
st, sp m versu heroico XXVII 13, 1 logodaedaha
stride, XXXII 17 disposita steterant, X 4 Christe
specimen

breves sylldbae m vocabulis quibutdam productae utra-
que (nom smg fem) E I 22, e 95, 2, eadem
(neutr ) XI 2, 8 (L Mueller d r m 356) , Diogenes
XII 2, 12, XVII 29, 2 3, Aioyevy)? e 29, 4, Drya-
dia XV 14, 2, 25, 10, 27, 1, palatia III 25, IIII
7, 19, XIII 2, 84 (cf Mart I 70, 5_, //// 5, 7,
78, 7 al ), matricida XXI 1, 35, parncida XXI 2,
86, quoad XX 132, Eegifugmm V 16, 13 , adde to-
poyev/is e 31, 3 — cf XXVII 12, 4 vox 6

bucohce tome E IIII 90

burra XXIII 5 burras quisqmhas meptiasque

buxum XVI 2, 28 per cava buxa (per phimum)

Byzantmus XVIIII 14 Byzantina Lygos

c et g commutatae Celbis XVIII 2 , 359 (Gelbis G),
cycnum XX 8 (cignum TX) , Nicium XVIII 2, 423
(nigrum codd ) , Vmgo XVIII 2, 2 (uico codd ) , cf
Cnidius
caedere III 1, 7 caedis (teudis V) saginam
cael XXVII 13, 17 (Enn Ann 561 V )
caelebs i q viduus XV 10, 17 18 caelebs gener, cf

11, 8, 11, 13 vita caelibe, v cehbem
*Caeligena V 16, 36 falciferum Caehgenam
caesura m versu heroico frequentissima est lemiquinana,
non raro m voce monosyllaba , veluti III^ 3 , 37
pande viam quae me, V 7, 13 Aprihs post quos,
XI 2, 21 factio me sibi non al frequens quoque eaes
semiseptenana plerumque cum mcmone post arsim
secundam conmncta, veluti II 1 Agncolam si flava
Ceres , IIH 3, 16 mreqmes cuncta lpse movens al
(cf Baehse de re metr Aus p 24) eadem ratione

III INDEX GKAMMATICAE, ELOCVTIONIS, KEI METRICAE

289

semiquinana incisione post arsim secwndarn facta au-
getur, veluh XVIII 2, 1 3 10 11 12 al (Raehse
p 25) caesura aoxo. Tptrov rpayjxXov IIII 3, 53, XXVI
2, 46 al , omnibus loeis cum semiseptenaria coniuncta
— eaes in tnmetro lambico regnat semiquinana,
rarior est semiseptenaria , veluh XX 23 59 1 1 b
al nonnumquam cum semiqmnaria coniuncta est se-
miseptenaria, veluti XX 19 24 31 al in dvmetns
semiquinana usitahor est dihaeresis post priorem di-
podiam , mtercedente nonnumquam ehsione , cf IIII
2, 3 — 9 praeter semiqumariam etiam post tertiam
inciditur syllabam, cf IIII 2, 1 6 12, 13 m car-
mine chohambico (e 79) caesura est semiquvnana
praeter v 5 , in quo post primam et alteram dipo-
diam habes dihaeresim — m versibus sapplucis cae-
sura est post dactyli arsim, uno loco (1111 1, 23)
■post aJteram eius syllabam

calantica A I 30, 7

cahgare XVIII 2, 334 despectu lam caligante XXV
1, 6 profexn ad lucem cahgantia

calvitmm e 68, 2 nudum lam cute calvitiuni

cantherius E XXI 2, 39 crucianti eantheno E XIIII
15 eanthens male nota petorrita

caiitilena IIII 1, 21, E VII 1, 6, A I 26, 7, ad do-
mesticae solacrum eantilenae XXV 1, 5, Sirenas,
letalem navigantium cantilenam A I 37, 4

caperare XXVIII 4 , 8 prunre opusculum Sulpiuae,
frontem caperare XXVI 1, 23 caperata fronte

capitahs XXVII 11, 1 capitah mdicio e 67, 5 capi-
tahs (sensu ambiguo) luxus

(aieei tSchranke) XVII 32, 3 a carcere

carnitlcina c 107, 10 vaga carnificma pereirat

castrensis XXI 2, 17 castrensi cognomine

catalepta (sic VTXE, catalecta cet ) Maronis XXVII
13, 5

catalogus A 13, 16 pei catalogi serieiu

cataplus XVIIII 127 toto tibi navigat orbe oataplus

'«cathediahs X 32

catus XV 19, 15 hngua catus XVIII 2, 400 legum
catos

caudiceus XVIII 2, 197 caudiceo lembo

caubari VIII 15, 22 laudabiie esi mipeiatorem de oc-
cupatione non causan

Cebennae XVllII 114, Cebennae (Caebennae V) XVIIII
102

celehns pro eeleber XVI 22, 11

celeripes XV 29 , 4 cmis loca tacita celenpes adeat
Erebi e 114, 32 celenpedis compendu

cehbem (celerem V) vitam XV 14, 11

/cepcciCeiv E XII 34 xepatCofevo? (de sene, cuws vires
exhaustae iunt)

cereahs XVIII 2, 362 cereaha saxa

cereus E III 2 clunes opimat cereas (cereas per pro-
lepsim dictum) e 114, 13 per aequoi cereum

ceinuus XVIII 2, 272 cernua subiectum praeceps daie
corpora m amnem

Chalcedomus XVIII 2, 289 calchedomo G, calcedomo
cet

chaleidicum (uitEptotov) A I 26, 8, 48, 2

chaos IIII 3, 15 (cahos V), E XXV 56 (caos V)

chaiacter XXII 1, 13 per poeticum eharacterem (ca-
racterem codd )

charta in V E XXIII 1 et (h m^ del ) e 35, 1,
carta E VII 2, 56, E XXIII 21, E XXIIII 5

charteus E X 40 supellex chartea (cartea TM) XXVI
1 , 2 hanc ego cum situ ciiartei (sic P, caitei VTX)
pulvens eruissem

chartula E XVII 4 ubi vero chaitulam (cartolam V v m 2 ,
cartulam PV') meam depono

Chiron (Athilleni) XIII 2, 20

cbohambi e 79, cf E VII 2, 19 — v caesura

chonambici tetrametri catal tta confoimati, ut ternos
chonambos sequantur smgulae dipodiae lamb cat
(rectius sic constituendi JLv <— ^ <_^oo_u--) XXV 5
semper post alterum pedem inciditur
Avsonivs

chonambus adiect E X 37 chonambum carmen
choncus XXVIII 1, 25 cum anapaesto chonco
cinis (de homme mortuo) XV 29, 3
circumire VIII 3, 7, 17, 6, circuire XVIII 2, 111,

XVIIII 99, cf urcuitione XXVIII 3, 1
circumloqm E XVI 2 , 8 sed dulcius circumloqnar

e 114, 15 proloquor cncumloquentis ambitu
citare E XXI 2, 9 quam (Hippocrenen) perhs pulsu

citatam cormpes fudit fremens XVIII 2, 271 mox

m subhme citatos
cithansta A I 26, 6
Citheron XXVI 2, 32

clamosus XVII 62, 1 dainosi circi (cf Mart X53, 1)
clangere A I 4, 4 clangentes Troes (II III - %kiwii

t' i-ion-q t)
clarescere XVI 6, 14 domi forisque claruit
clanflcare X 36 adnectens dunssima clarincandis
KAaCou-evctt e 92, 4 (clazomenas T, claxomenas cet ) ,

cf Mesych s v KAaCo[iivtoi et lacobi m Meineku

Com Oraec Fragm V 291
*Aeivt/.<k E XII 34
ehens XV 16, 10, XVI 6, 17 cluens V, sed XV 26,

12 chenta, XVI 4, 11, XXVIIII 41 sq chens
elienta XV 26, 12 adfectans esse chenta tibr (Tarraco)
cludere i q claudicare XX 50 set si memona rebus

vetustis cludit (sic V, claudit cet )
cluens t q cliens XV 16, 10, XVI b, 17 m V, cf

chens
clueie XX 148 auctor qua cluo sententiae XVI 22, 28

ut cluerent patribus mgenuis E XVI 2, 21 con-

sul aeternum cluet (cf Symm 11,5, 12, Prud

in Symm II 585, Cath VUII 107)
Clytemestra XVII 2, 4 (cf Bitschl Opusc II 498)
Cmdius e 55, 1 (gmdiam tv), Gmdius E IIII 77,

E VII 2, 50 (sic V)
coctihs XVIIII 99 eoctihbus muris (ef Ovid Met

1111 58)
coebus XXVI 2, 3 57, cf goerus
cognomentum V 4, 5 cognomenta dieium VIII 8, 12

Metellus eognomento Pius
cohercere V 8, 16 (V) , VIII 14, 12, e 15, 3 (TM) ,

coercere XXXIIII 30 (V), A I 44, 10 (P)
cohibere VIIH 3 aeternum cohibentes pectore cultum

VIII 14, 4 cuius habitudo cohibitior
colhgere VIII 14, 6 quis saltum rn tam subhmo col-

legit
colomcus E IIII 7 colomca pergula
columen XVI 2, 1 , E XVI 2, 2 i E XXIIII 56 co-

lumen senati (cf Plaut Cas III 2, 6 , Epid II 2,

15 [189])
colus, ablat colu XV 14, 5
comitatior A I 49, 11
commeditan XXXI 23 multi quoque taha commedl-

tantes
*commemoratus (subst ) X 29
comosus E XXII 2, 9 comosus hispidus
eoncihator X 1 42

conclamaie XIIII 15 deposito prope conelamatus ni aevo
condecentioi VIII 14, 5 (sit T, quod praeferendum ,

decentior M)
eonditus XVI 16, 17 nullus altiore conditu texit data

(consiha)
condus E XXII 2, 20 (cf Plaut Pseud II 2 , 14

[608])
conflagratio VIII 16, 14 videre conflagrationem salu-

bris mcendu
congerere XVIII 2, 133 ovipara congestior alvo
congrege ter terno XXVI 2, 53 congrege volgo E X 21

congregem densitatem A I 49, 5
conivere VIII 16, 17 notas comventi adoratione ceine-

bant
conpanhs XXXV 38 nescit conpanles laterum formare

flguias
conpendium E XVII 32 cetera quae noscere aves con-

pendi faciam (cf Plaut Most II, 60)

37

290

III INDEX GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, EEI METRICAE

conplacere XXI 2, 32 conplaomsse dehint, displicuisse

pnus
consihator VIII 10, 4
consistorium VIII 14, 18
consocer XV 32, 12, XV 24 (1 )
*consocrus XV 32 (1 )
*constimulator X 34
*constrator XXVII 7, 12 maris constiator leuconotos

hbs
consummatio A I 1, 12 piopter tam longi certamims

consummationem
contextio classis A I 1, 16
contra II 16
contraversum IIII 7, 32 (controversoruin V, cf Solin

10)
contrectabilis XV 11, 3 nec contrectabile fulmen
tonvertere mtr e 64 , 3 femineam m speciem con-

vertit masculus ales, cf A I 35, 9
convitium IIII 5, 6 sex enim convivmm cum rege iu-

stum, si super, convicmm est E XVI 1, 14 ad

aurium convicium
*cora Uopi), pupilla) E XVI 2, 60 corae lummum

vigiles
coinipes (Pegasus) E XXI 2,9, tormpedes uiulae

E VIII 5
*corroco E IIII 60
**ouawT«68T)« E XII 33
**oupioo7)4 E XII 15
*xprfi£i>vox6[)oz E XII 13
cieperum E III 9 crepero sub lucis eoae (cf Symm

Epist I 13, 2)
*xpivvoor£cpavoi E XII 14
*Kpoua(Aos 6§6vt<dv E XII 8
ciuciabihter A I 47, 11
crudestere XV 11, 10 semper crudestit nam niim poena

recens A I 5, 6 ut belli causa crudescat A I 43,

6 quo magis rixa ciudesceret
trusta XVIII 2, 48 Phrygns sola levia conseie ciustis
crustum IIII 2, 12 hba crusti mellei
cui XV 9, 3 (cui et), XXIII 6, E XVI 2, 59, e 79, 8

(u)] mse) , cf XVIII 2 , 312 , «6; pro cui Toll et

L Mueller d r m 271 tun scnpserunt , ciii IIII 1,

1 5 , XV 29 , 2 m versu sapphico et anapaestts pro-

celeumahcis
cuneatus XXXI 11 cuneati mnc lata theatri seditio

XVIIII 39 mtlusi moles cuneata theatri XX 39 cu-

neata crevit haec theatri lnmamtas
cum coniunctio tertio vel quarto loco IIII 3, 74, V 16,

8, XIIII 1, XVII 2, 4, 13, 8, XVIII 2, 100 172

201 222, XVIIII 146 154, XXVII 3,5, e 8,3,

e 55, 1, e 107 16, quinto loco XV 6, 23, XVIIIl

104, XXVII 12, 23, e 17, 2, cf e 62, 2, XXII

4, 2
tum praepositio abundare videtur E XI 22 sq , E

XVI 2, 56 sq — A I 44, 3 Vhxes cum Telemacho

arma omma de medio amohuntur
*cymce [cynicorum sectaj e 28, 1 4 , cf xuvixr) <3o-

cpia e 29, 2
*Cypns e 55, 1, cf A V 8, 2 5
*Cythere e 36, 5, e 55, 6

dactylici trimetri cat m syll XVI 1 1 , tetrametn cat
tn syll e 81 , hexametn et tnmetn dactyl cat m
syll altemantes XV 28, XXV 3, tetrametn dactyl
acat et trimetn dactyl cat in syll alternantes XV
27 , cf anapaestica systemata , arthiloehum metrum
pnmum

Danuvms, sic ubique M, Danubrus VIII 2, 5 , 9, 7 T

dapahs cura (rara vel rura V) E VIIII 13

Darius (oapEixoc) E V 23

dativus smy IIII decl m u IIII 2, 18 spiritu, plur
I decl m eis XVII 8, 2 Atndeis . Aeacideis

de- (di-) dmudat V 17, JO (denudat scnpsi) , XVII
24, 2 dmpuere V (denpuere Wakefield) , E V 11
demensio V (dimensio scripsi) , A I 6, 4 defulgurat

(diffulgurat Wakefield) A I 26, 8 digressa (degressa
Scal)

de (praep ) XVI 18, 17 Bnrdigalae ut lursum nomen
de rhetore reddas — saepissime pro a XVI 2, 12
teque canam de te, non ab honore meo (cf III 6),
XVII 16, 2 sed lam de patre timendus, XXI 1, 33
exegit poenas de Gaio Cliaerea , XXVII 3, 8 nullo
de patre satus — pro ex XXVIII 1 , 17 de m-
conexis contmuum , XXVIII 4 , 5 ne mores meos
spectent de carmine , XXIIII 1 1 de partibus aequis
constat, cf E I 38, A I 48, 3 — XX 73 de more
Graeco, cf VIII 7, 17 — XXIIII 1, 3 non lstae
de nostro saeculo, E IIII 33 exemplum de iratre
time

deceptor E XVI 1, 13 garruli et deceptores (versus)

decoramen XVIII 2, 320 fluvu decoranuna (cf Sil XVI
269)

dedecor E VIIII 5 de decor (de rrfi) alga (V), reite
Dousa decolor

defectiva adiectiva cf congrege, sons

delensus et deprensus (dephensus) confusa XVIII 2,
139

deflare XVI 18, 5 (copia fandi) deflata plateret

defraudare VIII 6, 6, XVIII 2, 109, E XXI 1, 10,
defrudare E III 17 defrudata (debrudata V) meae
non sunt haec fercula mensae

deglubere e 67, 7 (cf Catull 58, 5)

dehinc XVI 25, 6 , dehmc III 23 , XVI 2, 4 , 4, 2 ,
XX 227, XXI 2,9 19 32, E VII 2, 25, E
XXIII 20, monosyllabum XXI 2, 15 (sed rectius
statuendum est Ausonium m adverbio frustra alteram
cornpuisse)

dem monosyllabum XX 101 , disyllabum dem XX 170

demde duyllabum E XXIII 25 , e 51, 1, e 107, 7

*demgis XVIII 2, 164 deiuge dorso

delemflcus E XVII 1 deleniflca (delimflta Vm 1 ) facun-
dia tua

delemre XIII 2, 9 dehmtura VP, delenitura eet , quod
restituendum

dehcium XXV 5, 1 (cf Mart I 7, 1)

deminutivis frequenter usus est Ausomus , cf aridulus,
chartula, fabella, forticulus, Gallulus, Graeculus, 111-
eptiola , lacteolus , lucubratiuncula , maiustulus , m-
gellus, ossiculurn , placidulus, rusticulus, summula,
venustulus , adde horridulus XXV 5,4, lectulus
XXVIII 3, 3, cf A 148, 5, tnunculus E XI 4,
versiculus e 35, 2 et passim , vnguncula XVIII 2,
233, XXV 2, 2

Demosthemcus XVI 2, 19

depectere_ XXVII 9 24 depectit vellera nemoiaha Ser

deponentia adulavi VIII 3, 8, dignabunt E XVI 2,
60 , remimsco e 44, 1 , e 45, 1 (ab Ausonio no-
tatum) , cf participium

deponere XIIII 15 deposito rn aevo

deproperare E V 32 (Plaut Cas III 6, 17 [617] m
Palatt )

deputare e 35, 1 6 huic ego quod nobis superest lgno-
bihs oti deputo

detrectator honorum XI 2, 51 (qui deprecatur honores)

devenustare XXVII 4, 6 quae quidem omnia quomam
msuavis materia devemistat (cf Symm X 56, Sid
Apoll II 2)

deverberare E II 14 deverbero frondes

deviare XVI 6, 37 deviantis conmgis (c/ Symm VIIII
131)

devota virgo XV 8 (1 ), d virgmitas XV 8, 8, 28, 3

dialecticus XXXI 17 dialectica turba sophorum XXVII
2, 6 dialecticon (didacticon Vm ) quippiam

didascahcum opusculum E XVII 24

dies, gen tnsyllabus diei V 1, 8, 8, 4, XVIII 2, 17,
XXX 15 , XXXI 20 , E II 17 (m hexametro ultimo) ,
disyllabus dieique V 17, 2, diei V 8, 12 (nisi hoc
loco dn scnbendum est) , du V 8, 7 , XXXIIII 31 ,
die A II 14

III INDEX GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, REI METRICAE

291

diffulgurare A I 6, 4 undantem clipeus diffulgurat
ignem

dignari E XVI 2, 60 dignabunt

dihaeresi? dissoluatur XXVI 2 , 53 , Suebi VI 29,
XXV 2, 2, e 4, 7, e 5, 3

dilapidare X 31 Stephano dilapidato

diluere e 19, 11 vmum non diluis undis XXVII 8,
7 oum dilueretur aqua puls E XI 19 diluti sahs
A I 31, 3 fatigationem diluit somno XXVI 1, 21
paulo hilarior et dilutior lege

dimensio legum E V 11

*dimetna volucnpes E XVI 2, 104

DTogenes XII 2, 12, XVII 29, 2 3, e 50, 2, Alo-
lhr\Z e 29, 4

*Dionysiacus V 16, 29 Dionysiacos ludos

*kwjaoKOif)T-i)i E XII 17

diphthongi in thesi ante vocales correptae, cf hiatus

diruere XXVIII 1, 39 aere dirutum (me) facies

dispositus subit XVIIII 143 domorum dispositum

disputator ad Cleanthen stoicum XVI 16, 11

disserere XVII 31, 1 geminis set dissita punctis

dissociare e 27, 3 ast ego rem sociam non dissociabo

dishnctio m versu heroico inter quintum et sextum pe-
dem admissa, veluti IIII 3, 13, 7, 17, XI 2, 47,
XVI 18, 2, XVIII 2, 390, XXVIIII 48, e 48, 1 ,
e 55 , 1 , e 70, 1 al , in pnmis in his versibus,
qui dudbus vocibus monosyllabis terminantur, cf hexa-
metn exitus in vocem monosyllabam

distributor i q dinbitor VIII 3, 9

dixe XX 58

do XXVII 13, 18 endo suam do (Enn Ann 562 V)

*dodia (SoSpa) e 88, 1 , e 80, 1 , e 90, 1

dodrahs (potio) e 88 fl )

dogmaticus XXXI 16 schola dogmaticas agitat lites

dominatrix mens XXVII 5, 6

drama E XVIII 15 quot dramata fabellarum

Dryadia XV 14, 2, 25, 10, 27, 1

dum cum indicaUvo perfecti E XVII 18 et expertus
es fidem meam mentis atque dictorum , dum ln co-
mitatu degimus ambo aevo dispari — quarto loco
positum XVI 2, 8 non sit Burdigalae dum cathedra
infenor

duodetnguita V 5, 7

*dyseros e 94 (1 ) , e 95, 1

Ebromagus E XXV 126 hebromagi VP, ebromagi Vm 2

m mg TI^ti, ceteris lons in codd hebromagus
*edissertator XX 51
efflagitatio E VII 1, 2
egehdus E XXV 97 egelidae ut tepeant hiemes E

II 4 egehdae (i e valde fngidae) Mosellae , cf XXI

2, 85 egehdo ab Histro
eive E XII 20
ego III 35 (cf e 50 ain » 6, i V 32, 7) in hexa-

metro , XX 42 105 136 175 (m tnmetris lambicis) ,

ceteris locis ego — III 39 hic ego Ausomus, e 80,

1 Cnspa ego lstud
elegea (IXeYeia) XV 9, 1

*elegeon (eAe-fetov) e 97, 2, plur XV 31, 2
ehxo podice e 92, 3 (cf Peri IIII 40)
eXitU E XII 3
*embohmaeus dies V 8, 13
emendatio E XVII 12 qui te ultra emendationem om-

mum protuhsti
emendatus XIIII 5 emendata hngua e 73, 1 emen-

data vox VIII 15, 18 emendatissimi viri
emereri cf meren
emporus E XXII 2, 28

endo suam do XXVII 13, 18 (Enn Ann 562 V)
*Endymioneus XXIIII 2, 41
epodos E VIII 11, E X 37

"epylhon, plur epylha XXVI 1, 35, XXVIII 4, 10
equidem et qmdem confusa VIII 7, 9 (equidem M,

quidem T) , E XXI 1 , 1 delata eqmdem (delate

vel delate quidem codd )

ergo XV 28 , 7 , XVI 26 , 7 (in versus imtio) , ergb
V 19, 3, XV 5, 23, 20, 11, 31, 7, XXXI 18,
E XXII 2, 39, E XXIIII 56, e 14, 3, e 44, 2,
adde XXV 6, 4, cf V 19, 7, XVIII 2, 318, XX
188, XXVIIII 48, E V 23, E XVIII 5

erumpere XV 13, 2 erumpis (mrumpis V) maturos do-
lores (nam mrumpere transitive dictum esse ita , ut
idem sit quod facis ut mrumpant' haud veri simile
est nec placet coniectura 'maturo doloie inrumpis')

et secundo loco positum XVII 30 , 1 bene olentis et
unguine nardi, XVIII 2, 61 hquidarum et lapsus
aquarum, XXI 2, 23 nuptarum et cnmina, E XXI
2, 28 actutum et

etemm XX VIII 4, 19, E X 17 (nos etemm) , E
XI 14

excalpere XXVI 1, 16 hunc locum nostra illa poe-

tica scabies coepit excalpere

expergisci A I 16, 4, 39, 3 expergitus (cf Lucil III
56, Lucr III 929, Appul Met II 14)

exspectatus subst A I 49, 10 ante exspectatum

fabella E XVIII 15 quot dramata fabellarum

fabula XXVIII 4, 19 fabula de nuptns est

facihs XVIII 2, 117 solus facihs contendere mulhs

XVI 22, 25 loqm faciles
*falciger V 16, 36 falcigerum Caehgenam
famnlus XVIII 2, 360 famuhs lymphis
fan XV 21, 11 fantis honore
fastus, ablat fasto (festo codd , V m mg al fasto)

XVIIII 59, fastu E XV 29 , E XXHII (> (ubi in

II fasto) , e 24, 1 (ubi in T statu)
fatus (subst ) XVI 22, 23 dulcia fatu verba
feles pullana e 65, 5
femur E IIII 47 femmum, cf XXVIII 3, 15, e

79, 5 '

festus V 2, 12 feste December

fetiferV2,4 fetiferum Apnlem (cf Phn N H VII 33)
fims fem XXVII 13, 20, XXXII 9, masc XII 2, 15 ,

XV 8, 10, XVIII 2, 349, XXVI 2, 6
hscus XV 16, 10 fiscus et ipse chens XXVIII 1, 40

cumulo carmims ln flscum suum redacto
*fissipes E V 3 hssipedes mveneae E VII 2, 49 flssi-

pedis calami
flagitator XXV 2, 4 molestus flagitator (cf Amm Marc

XXVIIII 1, 5)
*flagnfer E XIHI 10
*fletifer XXIIII 2, 74 fletifen trunci
fletus i q flens XXIIII 2, 9 (cf Appul Met VII 27)
floricomus E IIII 49 floricoma Henna
*flonparus XXVII 10, 1 flonparum ver
flosculus E XVI 2, 89 flos flosculoium Romuh
forticulus XIII 1, 8 venustula ut essent magis (car-

mina) quam forticula
fossor e 65, 7 perversae veneris postico vulnere fossor
fraus VIII 16, 15 stirpes fraudium veterum
fnvolus XXVI 1, 7 haec frivola , cf XXVH 13, 2

XXVIII 1 , 1 fnvolum opusculum E IIII 67 my-

stena frivola
fructus, gen fructi XX 140

fiuns XWH 13, 9 populea fruns (Enn Ann 563 V)
frustra XXI 2, 15 (cf Prudent Pensteph 1 13)
frux XXVII 8, 4 (ef Neue / 2 492)
fuat XVIIH 5 (fuit codd ), XX 197 (flat V, fuerat P),

E XVI 1, 9 (fuerat T), E XVIII 1 (foret a>)
fucare e 16,4 caput fuhgine fucavit atra candidum

VIII 18, 23 praetextam meam purpurae tuae luce

fucatam XXIIII 1, 2 fucata est pictura haec E

XV 7 fucas quae gustu lgnava sunt E XXII 2, 4

quod sermo fucat Donus XVI 23, 17 fucatus ho-

nore
*fucate XIII 1, 7 fucatius concmnata
fucus XXV 6, 1 non fuco imitabihs ullo XVIII 2,

112 caeruleus perducit tergora fucus XXIIII 2, 92

traxit rutilum fucum E XVII 9 aerius bratteae fu-

cus XVIII 2, 309 magico perlita fuco XXVI 1, 17

37*

292

III INDEX GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, REI METRICAE

fuco tuae emendatioms adiecto E XXV 59 tuis 1111-

micat pectora fucis
fulgur XXIIII 2, 18 simulati fulguns IIII 1, 12 ful-

gura lucis , cf XXXV 29 fulgura parci luminis

XXXI 19 fulgenbus (VG, fulgonbus cet )
fulmmeus XXIIII 2, 16 tulmmeos partus XXVII 9,

3 fulmmeus sus, cf E IIII 32 fulrmneo hosti E

XXV 19 fulmmeum Phaethonta
functus i q defunctus XI 1, 6, XV 4, 8 , XVI 15 3
iundamen XX 37 saxeo fundamine
funereus XV 2, 5 funereis querelhs, cf 18, 9, 28, 1

XV 30, 7 carmme funereo XV 19, 18 funereo mo-
dulatu (funereo* (o m 2 ) modulatus ore V)

fungi VIII 11, 10 ut largitionum ministn ex moie fun-
gantur IIII 3, 69 cuncta quietis fungantur membra
offlcus, cf XV 3, 3 , 11, 2 , XXVII 12, 21 XV 26,
16 duodevigmti functus olympiadas, tf XVI 2, 37,
16, 19 e 65, 3 lam fata novissima functus XV 18,
7 functo lam pridem conditus ^aevo XV 32, 6 quae-
que sine exemplo m vice iuncta vm

funis i q equus funalis (aetpato? , aetpa<p6po?) XVII
32, 10 (?)

futurum verborum IIII declmationis termmatur sylla-
bis lbo E XXIIII 61 sepehbis {cf Neue 111 449)

galerus A II 25 angusto foliorum tecta galero
*Gallulus XVIIII 74 Gallula Roma Arelas
ganmtus e 107, 4 tremuhs gannitibus [cf luv VI 64)
garum E XXI 1, 5 cum scientissnm veterum et Graeca
vocabula fasttdientes Latinum m gari appellatione non
habeant
Garumna fem XVIII 2, 483, E XIIII 1, E XXV 74,

cf Mosella
gau XXVII 13, 3 laetiflcum gau (Enn Ann 451 V)
gehenna IIII 3, 56

genetivus III 1 1 sq nobis a stemmato pnmo et non
cognati (1 e quae a stemmate pnmo et non cognati
sunt), sed genetiva placent
genetivus sing 1 decl syllabis ai terminatur Nepai
V 17, 10 (qui versus sunt Q Ciceronis) , desinit in
es rhetonces, grammatices III 16, XVI 11, 10 (epi-
tomae A II, 14), Mnemosynes E IIII 64, plur
subst gen masc desmit in um Aeohdum XXVII
12, 3, caehcolum V 12, 2, XXVII 7, 1, Cecropi-
dum E XXV 51, drmdum XVI 11, 27 (drmdaium

XVI 5, 7) , Italum XVIII 2, 407 , Latoidum XVII
28, 2 , Macetum XVIIII 23, Romuhdum XXVII 8,
6, Sauromatum XVIII 2, 9 — smg II decl Mar-
cei XVIII 2, 306 , in tubst , quae exitum habent vn
ius vel mm, desmit plerumque in 11, ranus in 1, ve-
luti Aquari V 9, 2 , By/anti XVI 17, 13, capitoh
XVIIII 123, Duram XVIII 2, 464, Hilari XV 8, 3,
Horati XVI 7, 52, Laeh E XXV 41, Leonti XVI
8, 3 16, Lucih e 65, 8, negoti XXXI 3, oti XVIII
2, 392, XXXI 4, e 35, 15, plur in um Danaum

XVII 13, 2, deum IIII 7, 19, XVII 3, 1, XXIIII
2, 57, XXVII 3, 6, 7, 1 4, 11, 5, e 9, 11 di-
vumXVIIIIl 12, XXVII 7, 11, 13, 17, E 137,
A I 7, 2, geminum VIIII 25, Gramm A I 3, 7,
Italum XVIII 2, 407, superum V 3, 3 , e 4, 6,
A I 5, 3, virum XV 8, 6, 14, 4, XVII 12, 4,

XVIII 2, 381, XXVII 3, 9 , m on XVI 22, 26 mython
— sing III decl Peleos A 12,3, flur apum
XXVII 8, 11, fraudium, cf fraus, mensum, men-
suum, cf mensis, Qumtum XVI 23, 9, mertum
IIII 3, 16, praepetum e 114, 1, precum IIII 4, 1,
superstitum XV 1,7, XVI 27 , 8 — gen plur
adiectworum participiorumque , quae desmunt m ns,
syllaba um termmatur, veluti ammantum XXXII 9,
E IIII 53, furentum XVIII 2, 292, lgnoscentum
XXIIII 2, 75, natantiim XVIII 2, 107 141 250,
probantum E VIIII 17, sapientum XX (1 ) 74, A
III (1 ), senescentum XXXII 2, spirantum XVIII 2,
96, viventum XVI 26, 5, voventum E XXV 113
cf. heterochta

genetnx m V, in TM semper fere genitrix, cf XIII 2,

33, XXIIII 2, 79, XXVI 2, 49 76, e 34, 2 al
gerra XXVI 1 , 7 gerris Sicuhs vamora (cf Paul

Diac s v )
git XXVII 8, 8 morsu piper aequiperans git
glaciare V 17, 12 biuma gelu glacians
glomerate VIII 15, 5 quis densata glomeratius dixit
glos XXVII 9, 13
glossa e 78, 2 (sensu ambiguo)
glus XXVII 11, 10
gnaruns E XXII 2, 19 non arator gnaruns (Plaut

Most I 2, 17 [100], Poen prol 4T>)
goerus V 10, 5 7 (ceteris locis gyrus), cf. coebus
Graeculus E XXII 2, 3
grassatio A I 11, 8
giatari XIIII 12 gratantis avi E XXV 35 gratantia

cuncti verba loquebantur
gratulan 1 q gratias agere VIII 1, 18, 2, 21, sed

volgari sensu VIII 17, 4

h consonantis instar habita post arsim hexametri XV
10, 17 gener haec, E I 23 flueret haec, e 94, 1
contra hanc, post pentametri mediam syllabam XII
2, 28 penus huic, XV 11, 14 solus hoc, A V 36,
2 fugls hoc , post alteram versus sapphici arsim XVI
9, 9 tertius horum — commemorata have XV 28, 7

habitatnx XVIII 2, 82

habitudo VIII 14, 4 cuius habitudo cohibitior

*Haedmcus XV 4, 2, 6, 3

Hanmbal XVIIII 56 aumbahs T XXVII 9, 16 anm-
balen VQC E XXIIII 54 anmbal VH

harena IIII 7, 7 m sanguinea harena (sic V), cf XXI
2, 73 (arena BWTMX, harena cet ) , V 16, 34, E
IIII 4 m V h add m 2 , XVIII 2, 53 63 85 harena
GBBo (85 arena v)

harundo E VII 2, 50 arundims V E XXIII 20 h a-
rundo V (h m 2 ) E XXIIII 13 h arundineis p, arun-
dineis cet e 1, 13 arundine M, cetens locis omnes
harundo

haruspex e 69, 1 \iruspex T, aruspex M, 4 haruspi-
cium T, aiuspicium M

have IIII 4, 5 (habe V), XV 28, 7 (abe V) , E XVI
2, 3 104, E XXI 2, 28 (a\e TM)

hebdomada XXI 1, 22 hebdomadam, hebdomas XVIII
2, 307

helephantus XXVIII 1, 30 helephantus belua

Henna E IIII 49 (etna V, ethna, aethna, aetna cet )

herediolum XII 2, 1 9

heres XVI 7, 49 herede

heterochta genetivi Achilli E XXV 108 (Achillei A
I 2, 3), Vhxei E XVI 2, 13 (Vhxeij , E XXV 107 ,
Praxiteh e 51, 2, Simomde! XVI 14, 16, Sappho-
ms, Calypsoms e 33 (1 ) , A I 29 , 6 , tructi XX
140, senati VI 5 , E XVI 2, 19, E XXIIII 56,
sumpti E VII 2,39, requie XIII 2 , 4 (reqmes
codd ) — ablativi tasto XVIIII 59 (v tastus) ,
impete XVI 22, 15, E X 25 , colu XV 14, 5,
reqme VIII 18, 17

hexametri exitus m vocem monosyllabam V 1 , 5 , 6, 1 ,
8, 1, VI 1 (28 36 44), XI 2, 17, XII 2, 9 17,
XV 13, 3, XVI 20, 13 ('), 23, 7, 25, 5, XXX
23, XXXI 9 19, XXXIIII 12, E VII 2, 8 16,
E X 33, e 11, 5, e 53, 1 , e 89, 2, e 95, 3,
e 97, 3, cf XXVII 3 — 13 — m binas voces mo-
nosyllabas V 1, 11, XII 2, 11, XXI 1, 14, XXII

1, 9, XXV 3, 7, XXVI 2, 1 59, XXVII 3, 5
6 15, 6, 1 (est, dos) 8 9, 11, 9 (est > glis) , 12,
4 6 18 27, 13,2 14 15 20, e 8, 5, e 59, 3,
mterpunctione antecedente III 15, IIII 3, 52, XIII

2, 39 43 98, XV 3, 7, 11, 19, 25, 11, XVI
18, 4, XVII 20, 5, XVIII 2, 357, XVIIII 13
74 128, XXI 1, 8, XXIIII 2, 91, XXX 16,
XXXI 8, XXXIIII 10, E I 21, E 1111 65, E
VIIII 36, E X 11, E. XXV 47 82, e 6, 1,

III INDEX GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, REI METRICAE

293

e 11, 9, e 19, 3, e 54, 4, e. 71, 5, e 74, 3,
e 89, 1 , e 95, 11 — in ternas voees monosylla-
bas XVIIII 167, XXVII 13,5 10, e 11, 7 (sed
heus tu)

hexametn exitus quadrisyllabus V 8, 1 , 9, 1 , XXVI
2,49, XXVIIII 2 11 37, XXX 8, XXXII 9,
E VII 2 1 14, E VHII 18, e 64, 13, cf hexa-
rneln spondaici

hexametn exitus quinquesyllabus IIII 3, 9, V 12, 3,
XVI 21, 1, 24, 7, XVII 13, 1, XVIII 2, 129
404, XVIIII 15 17, XXI 1, 15 27 39, XXIIII

2, 87, XXVI 2, 2 21 30 53 80, XXVIIII 28,
XXXI 6 23, E VII 2, 6, E X 3, e 39, 1,
e 64, 11 , e 65, 9, e 103, 2, cf carmen X

hexametn exitus in pyrrhichium cum spondeo (trochaeo)
II 13, IIII 3, 59 76, 7, 8, VI 22, XIII 2, 26,

XV 8, 1, 11, 15 19, 17, 1, 18, 1, 24, 3 15,

XVI 2, 17 31 35, 4, 13, 17, 9, 23, 13, XVII
9, 5, 11, 3, 29, 1, XVIII 2, 137 194 276 339
414 443 445, XVIIII 67 126, XXI 1, 10 11,22,
XXIIII 2, 3 25 , XXVI 2, 74 88 , XXVII 6, 1 , 12,
18, 13, 2 15 20, E IIII41, E X5 41 , E XIIII

3, E XX3,E XXV 21 125 , e 8, 5, e 11,9,
e 36, 1 , e 54, 4 (ubique antecedit vox monosyl-
laba) , XI 2, 49 progenen simul omnmm , XXI 2,
89 multo magu llli, XXVI 2, 48 mundus data for-
ma, E VIIII 41 historicus neque toto

hexametn spondaici III 31, IIII 7, 32, V 5, 5 , 7, 7,
VIIII 23 25 28, XIII 2, 82, XV 13, 7, XVI 23,
1, XVIII 2, 11 342 452, XVIIII 102, XXXI 15,
E 1111 10, E VIIII 46, E XVIII 15, E XXV
69 (quartam sedem dactylus tenet) , E 1111 55 no-
dosas pestes ammantum Nermorum

hiatus m versibus heroicis in arsi IIII 3 , 52 abstmeo
eiron, XXIIII 2, 38 Canace et, e 35, 11 ulcisci
est, e 95, 11 potui (tu add E) ahos , m thesi, ubi
vocalis longa vel diphthongm ante vocalem compitur
V 8, 3 Phryxeo ab Anete , XXXII 8 Nymphae Ha-
madryades, XV 24 15 legitur in V si qua ln, quod
in Lugd mutatum eit m si quid , sed fortasie si
quae stribendum, cf ego, vn pentametn syllaba me-
dia XV 32, 6 quaeque sine exemplo {est add Lugd )
m , in tnmetns lambicis XX 131 , cf 65 66 206
(adn ) , in phalaecw E VII 2 , 27 adde unam (lam
ante unam inserui) , cf h consonantis instar habita

hiemare II 5 msanum quamvis hiemet mare

hilarus XVI 8, 1 hilaros mores XXVI 1, 21 hilanor

lnppocamelus e 65, 9

histoneus XXVII 2, 6 historicon quippiam

holus XVII 22, 4 (sic V) , holerum A II 8 (stc BMP
TXe, olerum cet )

homoeoteleuton saepissime usurpatum, veluti VIII 1, 10

profitendi honorandi, 14 ternbile amabile,

YHI 8, 9 opulentiam mdustnam , YIII 10, 4

consihatoiem proditorem, XVI 19, 11 oneranda

memoranda , cf lusus m verbis

homone A V 17, 1 (homme Ven 3 )

honestamentum VIII 7, 7 honestamenta nommis potius
videtur quam msigma habuisse

honoriflcentia VIII 8, 22 quarum praefecto hane hono-
nflcentiam detulisti

honorus XVI 17, 15 doetoque lbi Caesare honorus (cf
Stat Theb V 40)

huic XV 7, 3

hjalus XVIII 2, 418 hyaloque virentem (cf Prudent
Pernteph XII 53)

i longum e 79, 1 1

i «I y bybliotheca e 40, 1 (bibliotheca w) , lyntnbus
XXVII 13, 10, E XXII 2, 31 (hntnbus codd )

lambici dimetn 1111 2 4, XXVIII 4, 1—3, E HH
71—81, E XVI 2, e 30, e 99, e 114, cf cae-
sura in pnma sede nonnumquam anapaestus est,
vtluti IIII 2, 1 7 13 18, 4, 4, E IIII 77, E
XVI 2, 23 33 42 84, e 99, 1, 114, 3, in ter-

tia sede IIII 2, 20 , dactylus in pnma sede E XVI
2, 76, spondeus in altera sede IIII 2, 10 17,
XXVIII 4, 2, E XVI 2, 74 76, anapaestus in
nom pr E XVI 2, 81

lambici tnmetn HII 5, XVI 16, XX 19 sqq , E VII
2, 19—23, E XXI 2, e 44, e 02, cf caesura
ad comoediae antiquae morem accedunt tnmetn in
ludo septem sapientum, m quibus spondei, dactyh,
anapaesti in altera et quarta sede haud raro legun-
tur, veluti XX 19 21 23 26 al spondei quingue
se excipientes 107 — tn cetens carmmibus anapae-
stus >n pnma sede IIII 5, 7 , E VII 1, 20 22,
E XXI 2, 7 21 35 41 45 , e 44, 1 , e 62, 2,
in tertia XVI 16, 1 4, spondeus in altera sede XVI
16, 13, m quarta sede E XXI 2, 23 39, quod
carmen hac macula praetermissa profecto elegantxssi-
mum est

lambici trimetn et dimetn alternantes XV 15, XVI 3
5 6 27, E XV, E XXII 2, e 16, e 23, e 24,
e 46, e 63 , tetrametn tambici et tnmetn alternan-
tes e 47 , hexametn dactylici et dimetn tambici al-
ternantes E III et X , hexametn dactyha et inmetn
tambici alternantes XVI 20, 1 — 6

Ianus tnsyllabum V 2, 1 , 5, 8, VI 37 , VII 7, XXI
1, 28, XXII 1, 7, E XVIIII8, E XX 13, eeterii
locis disyllabum (cf E XII 1 1 )

lbi i q tum e 50, 3

ictus mutatio in eiusdem verbi in eodem versu repeli-
tione, cf XVII 34, 6 aetatis aetate, XVIII 2,

431 dives dives, XXXIIII 24 semis semis,

e 11, 11 facti factique, iclu non mutato par-

ticula que verbo repetito adiecta e 19, 12 meium-
que merum

lgmcomus Sol E VII 2, 8 (cf Nemes Cyn 214)

lgnis, abl lgne omnibus locis, veluti V 9, 8, VI 16,
XXIIII 2, 72, XXXII 12, XXXV 30, E XXI 2,
22 — A II 33 quae toto rutilaverat lgne comaium

n contractum in l dis XVI 27, 14, XVII 19, 1 al ,
Gallis III 36 , XI 2 , 42 (cf e 4, 8) , Grais XVI
22, 11 , XVIIII 110, negotis XX 26, canthens E
XIIII 15, ef pnm.geins E XVIHI 27, abit XVII

, 29, 2, XX 135, perit XI 2, 18, XV 9, 4, XVII
28 10, XXIIII 2, 67, ef genetmw

Ilerda E XXIIII 59 (h^lerda V, 1 m%)

lmbeibus V 19, 5 (cf Lucil et Varro ap Non 493,
27 30, Lucil ap Char I 95, 18 sqq K )

*imitatus A I 39, 7 mendicantis imitatu

*immaculabihs VIII 14, 2 lmmaculabih conscientia

imminutio XXVIII 3, 6 (1 )

impar XXVI 2, 54

imperfectum IIII decl in -lbam ledimibat e 97, 1

mipenalis VIII 1, 6 m sacrano lmpenahs oracuh VIII
1, 21 sella curulis, gloriosa pompis lmpenahs offlcn

lmpetus lmpete XVI 22, 15, E X 25

impius lmpnssimus VIII 9, 3

*inaspieuus E XXIII 22 arescens charta tenebit (no-
tas) semper lnaspicuas

lncohaie XXV 1, 5 poematia rudia et lncohata (mco-
hacta T, mcoata M, mcohata %E) E XXII 1, 19
dum lllud mcohatur (mchoatur T, mioatur M, m-
coatur vE) A I 26, 7 mchoat (P)

mcohator X 32 cathedrahs mcohaton

mconexus XXVII 2 , 5 mconexa XXVIII I , 17 de
mconexis continuum

mdago E IIII 29 multa mdagine pinnae

indeclmabilia deelmantur htterarum alphabeli nonnna
gen wtae, betae, deltae, gammae XXVII 12, 7 13
14 21 (cf Neue I 2 576)

mdefesse VIII 17, 12

mdipisci XV 26, 6 natam sorons mdeptus thalamo
XVI 18, 12 Caesareum mdepti nomen XVI 20, 2
quamvis docendi munus mdepte es fons

mdulgentissimus VIII 6 14 lndulgentissime Gratiam,
cf 2, 5

294

III INDEX GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, REI METRICAE

indumentum VIII 11, 5 civilium decorum mdumenta
*ineptiola XXVI 1,11 fuit autem meptiolae huius lsta

materia
mfans VIII 9, 2 mfantissimus
mfimtivt perf act formae breviorii dixe XX 58, scnpse

XX 52
mfinitivus de eo quod fieri solebat XVI 4, 11 sq num-

quam mclamare clientes , ad famulos numquam tri-

stia verba loqui
mfinitivus praesenhs passivi in ler affarier X 15, cog-

noscier X 4 (cognoscere V, corr Heinsms), nascier

XVI 22, 28 (nasci [V], corr Dousa), dicier XX 88

(recte Scahger dicere) , cf partmer A V 24, 7
mlacrimabihs XVII 30, 3 lnlacrimabihs urna (cf Hor

Carm IIII 9, 26)
mmemoratus XV 22, 1 (cf Hor Epist I 19, 33)
lnnumerus XIII 2, 48 mnumeros numeros doctis accen-

tibus effer
molescere VIII 18, 6 tu Gratiano eius modi semma

nostn amons molesti
mponere E VIII 5 mposta petomta muhs
*inproperantei XVII 32, 3
mrequies IIII 3, 16 (deus) XXVII 5, 5 cor XXVII

6, 11 gens
insidens A V 5, 1 , 6, 1 , 20, 1
msmuare XXVII 6 , 6 msinuat caelo emeritos laus

XVIIII 110 msinnant qua se Grais Allobroges ons

XVIIII 21 pemtusqne repostis msinuata locis
mstigator E XVII 29 superfluus mstigator agitabo
lnsuperabihs IIII 3, 15 chaos msuperabile
mtellego V, m MT mtelhgo
mterludere XVIII 2, 76 mterludentes pisces
mterminus E XVI 2, 39 felicitate mtermina
mternS XVIIII 142 , E V 21
mtroferre XVI 11, 9 mtrotulere tamen grammatices stu-

dium XX 56 quod mtrofertur (">)
mvolvere intr VIII 16, 16 lam nubibus fumus mvol-

verat (se post fumus inserui , Mommsen mvolaverat)
loculariter E. VII 1, 1 quae dudum loculanter luseram
lota bisyllabum XXVII 12, 7
itovubs d^foripm^ E XIIII 29 (de lonico maiore et

minore)
lpsus XXV 2, 6 (Neue II 2 202) — lpsius e 26, 3
*iricolor E III 15 lricolor pluma
lris XVIII 2, 111 qua lutea circuit lris
lrrumpere XXV 1, 2 operta musarum mearum lrrum-

pis , cf. erumpere
mcundus XV 1, 4 (V, cf XVI 10 (1 ) 4) E XVIII

1, 1 (mcundi T, mcundi M) VIII 15, 5, E XVIIII

13, E. XXI 1, 13" (locundius , locundissimum , 10-

cunditate TM)
mgalis E XXV 19 mgales (sc equi) A II 3, A I

27, 2 Eoos, roseos mgales
nigis VIIII 5 lugis reverentia E XXIIII 29 cessatio

mgis
mgiter XV 21, 4 XVI 16, 14, E XVIIII 10
mnceus E IIII 46 plana sic mnceus alveo
lunctim XXVIII 1, 22 lunctim locare
mnctura XXVIII 1, 33, E XVIII 17
*Iumades XXVI 2, 37
mrare XVIIII 56 mrata Hanmbahs armis E XXIII 4

mratis sacns
luris consultus e 91, 1

labes (Fall, de aqua) XXIIII 2, 7 tacitos sine labe

lacus
labonfer XIII 2, 7 labonfens musis (cf Stat Theb

VI 25)
*lacerabilis XXVIIII 17 mnumens corpus lacerabile

morbis
lacnmabilis XV 19, 17 lamraabihs orsa querellae
lact XXVII 13, 13 (IVeue /2 / 5 2)
lactare XVII 34, 3 mfans lactavit , pnrt lactans XI 2,

39, XV 5, 9, 16,4, cf XXVIIII 11 XIII 2, 67

lactantibus annis

lacteolus E VII 2, 46 lacteoh viscens

lacteus IIII 3, 38 pun lactea caeli semita, cf VIIII 7
picti plaga lactea caeli VIII 4, 11 lactei sermoms

*lactieolor E VII 2, 54 lacticolor spbongia

laetmcus XXVII 13, 3 laetificum gau (Erm Ann 451 V )

*lalh sommferos modos E XVI 2, 91

languiflcus V 17, 6 languiflcos calores

lamficus XV 4, 4 , 18, 4 lanmcae manus

legifer Solon XX 72 (cf Ovid Am III 10, 41)

lemma XXIIII 1, 6, lemma tituh XV 1, 2 — E XVI
2, \90 'nutricis mter lemmata' (lemnata T, m m 2 ,
lemmata M), ubi lemmata idem est quod carmma vel
cantns atque eo , quod proxime sequitur , ' lalhque
sommferos modos' txplicatur

*lentipes XXI 2, 40 spondeus lentipes

letahter e 3, 7 lctos letaliter per artus

Leucate XXIIII 2, 24 de nimboso Leucate , cf L Muel-
ler d r m 340

*leuconotos hbs XXVII 7, 12

libamen XVIII 2, 444 libamine tenui musae IIII 3,
45 si hbamma vitae mtemerata fero

libertinus XXI 2, 23 hbertma tamen nnptarum et cri-
mina passus

ligare XVI 6, 10 epos hgasti metneum

*hgatns E IIII 61, cf ind nom

hmbus XVIIII 43 moenia circumdata hmbo

*hmicola E VII 2, 36 limicolae ostreae

*hmigenus XVIII 2, 45 hmigems ulvis

*hrare E X 9 etsi Pienas patitur hrare (i q deli-
rare) sorores

httera sic ubique praeter E XXIIII 37, ubi in V/9, et
E IIII 79, ubi in T est htera, in M hinc illmc
hctera, veluti XVII 31, 2

*hturam XXVIII 1, 15 mter lituranos E II (1 ) de
hturarns

htus littus XVIII 2, 46 (GBX), 53 (GBvX), 289 et
295 (BX), E IIII 16 (TX), 59 (T), E V 31 (V)

*logodaedaha XXVII 13, 1 , XoYOOotiSaXiYj E XIIII 26

logos XXVI 2, 68

longae vocales m vocabulorum exitu correptae I) a
contra, frustra II 16, XXI 2, 15, duodetnginta, no-
naginta, octoginta V 5, 7 , 8, 1 16, 10, 5 —
II) e mterne XVIIII 142, E V 21 , fere A V 32,
5 , Leucate (abl ) XXIIII 2, 24 — III) 1 uti XV
29, 3 — IIII) o histrio e 87, 2, homo e 113, 1,
leo XXVI 2, 40, e 7, 1, nemo XVI 3, 15, XX
197, E XVI 2, 36, E XXIIII 44, praedo XVIII
2, 282, sermo XVI 21, 11, XXXI 2, E XXII
2, 4, E XXIIII 10, rf subpilo (corr ) e 65, 8
— Brito e 108, 2, 112, 1 2, 113, 1 2, Cato

XV 24, 3, Draco XVI 23, 10, Glabrio XVI 25,
2 4 12 16, Maro XIIII 25, XVI 23, 13, XVII
14, 4, A V 2, 3, Nero XXI 1, 32, Philo XVIII
2, 303, Varro XVI 21, 10 — Barcino E XXV 89,
NarboXVI 19, 4, XVIIII 107 116, Tarraco XVIIII
84, cf XV 26, 11, E XXV 89 — substantiva m
do formido XIII 2, 28, ordo XII 2, 6, XVII 8, 5,
suetudo XIII 2, 81 — in go imago XVII 28, 10,
ongo III 8, XVI 17, 8, 18, 16, vertigo XV 24, 13,
E II 18, virgo XXVI 2, 40, e 64, 14, 104, 2,
105, 2, 106, 2 — m 10 admiratio E VIIII 20,
adoptio XXI 2, 55, cessatio E XXIIII 6 29, cogi-
tatio IIII 2, 20, cognatio III 9, XVI 1, 1 , con-
luratio XI 2, 21 , contentio XXXI 7, dimensio E
V 1 1 , dissensio XXXI 9, distmcho XIII 2, 49, di-
visio XV 25, 19, factio XI 2, 21 , XXI 2, 8, m-
vitatio E VIIII 43, laudatio XVI 26, 5, lectio XVI
23, 15, meditatio E XIIII 17, mmutio XXVI 2, 65,
modulatio E XXIIII 13, 65, mutatio VI 48, ob-
mrgatio E XXIII 3, oblectatio XVIII 2, 348, ob-
hvio E XXIIII 52, occasio e 11, 3, optio IIII 7,
27 , suspicio E XXV 8 , ultio e 35 , 1 1 (relhgio

XVI 1, 2) — in prima pers sing praes vel fut
act non solum in vocibus bisyllabis, quarum prior

III INDEX GRAMMATICAE ELOCVTIONIS, REI METRICAE

295

est brevis, veluti anio e 94, 1, colo XVIIII 167,
dabo XVII 4, 5 , e 35, 16, lego XIII 2, 64, paro
III 40, puto XVII 31, 3, e 55, 2 , e 56, 2, rogo
e 11, 9, seco e 5,4, volo e 4, 5, e 12, 8,
e 36 , 1 8 , vel m tnsyllabis , quarum pnma tan-
tum est longa , veluti dedico IIII 7, 43 , dihgo XV
25, 12, XVIIII 167, exigo e 11, 11, maereo XV
11, 17, nescio e 80, 2 , profero e 4, 2 , pumo
e 20, 4, torqueo XV„11, 13, sed etiam in bisylla-
bis, quarum prior est longa, veluti adbto e 20, 3,
cemo IIII 7, 17, fallo e 56, 5 , fido IIII 3, 53,
fraudo XVI 19, 13, gesto e 49, 4, luro IIII 3, 44,
libo XV 5, 24, nialo e 95, 10, mitto e 5, 6, nolo
e 11, 7, e 36, 8, e 64, 15, opto IIII 3, 53, in
trisyllabis, quarum prvma et altera longae sunt, ve-
luti aecumbo IIII 7, 21, cognosco IIII 3, 47, con-
demno XVIIII 128, conecto XIII 2, 63, detrecto
e 36, 3, effundo e 5, 3, fraudabo XV 12, 1 , XVI
24, 1, speiabo XIII 2 40, quibus adde parabo E
XI 22, putabo XX 14, memorabo V 16, 9, XV 2,
2, XVIII 2, 399, reticebo XVIIII 98, commen-
dabo XVIII 2, 483, commemorabo XVI 1, 4, 25, 2,
dissociabo e 27, 3, enumerabo E VIIII 16, in abl
gerundu experiundo IIII b, 4, faciendo XXI 2, 24,
fando XVI 22, 18, manendo XX 132, oiando E
XVI 2, 12, patiendo XXI 2, 24, percontaudo e 11,
15 , praefando XIII 2 , 54 , cf sedendo , spectando
XX 131, in imperahvis esto XVI 12, 6, XXVIIII
40 42 (ceteris locis res mcerta), habeto XVI 13, 8,
scito XVI 26,2, XX 64 — cf ambo , ego , ergo,
octo , quando , vero — vocahs longa va thesi ante
vocalem correpta V 8, 3 Phryxeo ab anete

longae voeales m syllabis ultvmis, quae consonis termi-
nantur, correptae ante vocales as Helias IIII 3, 42
(Heha L Mueller d r. m 342) — es Thales XX
163 — on Chiron XIII 2, 20 — par m compo-
sito 'lmpar' XXVI 2, 54 — pes m compositis bi-
pes, quadrupes, tupes XXVI 2, 39, XXVII 11, 12,
celenpes XV 29 4 (lentipes E XXI 2, 40)

longae vocales correptae m lyllabis, quae non sunt fina-
les a Sepldsia e 74, 4, Vespasianus XXI 1, 15
27 39, 2, 42 (<f L Mueller d r m 359), m
nommibus graecis Darios E V 23, Styrophahdas
XXXIII 5, SicSnia e 8, 6 — e m 111 pers plur
perf act contigerunt XVI 17, 10, conruerunt XVIIII
59 , m heres herede XVI 7, 49 (ceteris locis heres) ,
m caelebs (.elibern XV 14, 11 (celerem V, caelebs
XV 10, 17 18), in nommibus graecis Citheron
XXVI 2, 32, Clytemestra XVII 2, 4 — i lpsius
e 26, 3, Aquitameus, Aquitamca III 21, XVIII
2, 442, XVIIII 80 114, E XXV 80 (Aquitanus

XV 26, 7, XVIIII 103), m nomvmbus graecis
Pehades XIII 2, 20, Phidias e 11, 1, solicismus
e 73, 4, cf telios E XVIII 19 — o Nepotianus

XVI 16, 4 , bobus A V 28, 2 , m nominibus graecis
geometnca E XVIII 17, tetragonus, tngonus , tri-
gonurn XXVI 2, 50, XXXV 21 40 42, cf Am-
monius XVI 11, 35 (?) — u Syracusius XVIII
2, 304 (Syracosius Par ) — y Acmdynos e 38,
1 3, 'AxlvSovo? e 37, 1 3 5

loquella XXVIII 2, 93 (ggl, loquela TM) , E XXIII

29 (V, loquela PH^n), E XXIIII 68 (V, loquela

PpnaT), E XXV 86 (V, loquela P)
lubncus VIII 14, 6 quis palaestram tam lubricus ex-

pedwit
lucrum E XII 33 xouaiaxroBea lucron, quod mire ita

dictum est, ac si lucrum generis masculini sit
lucubratiuncula E XXI 1, 19 lucubratiunculae unius

spatio
lupata XIII 2 , 76 nec msertis praeberent ora lupatis

(cf Verg Georg 111 208)
lusus m sigmficatwne E VI 4 poma ut mala voces,

carmina vero mala, cf v 5 sq , ubi nomen Theon a

&eo; et ■9i(ov denvatur, XVIIII 160 Divona, fons

addite divis, e 19, 12 merumque merum, cf ca-
pitahs, glossa, symplegas , adde KXa£opievai e 92, 4,
ubi ef adn
lusus in veibis cf VIII 1, 22 oneratus oppressus

(cf XIII 2 , 97 ornatus oneratus) , VIII 8 , 5

libris et littens , XII 2, 20 quam propere legimus,
tam cito neglegimus, 30 ne patiar turbas utque bo-
nis potiar, XIII 2, 37 vel re vel spe (cf XV 13,
3 spes cmus certa f uit res , XVI 12, 2 spem ma-
gis quam rem) , XVI 16, 2 cui felle nullo, melle
multo mens madens, XXXIIII 7 nulhque secabile
segmen , E XI 9 m re tenui non tenuiter laboia-
tus, E XV 27 sq auras aures, ef E XXV 86,

XX 61 tempestivum tempus, XXIIII 2, 2 amentes
amantes , E XVIIII 13 litterae tuae oppido
quam htteratae , 39 nam si mihi otium fuent, ob-
lectabile negotium erit, E XXII 2, 30 soli et sali
commercio e 27, 3 ast ego lem sociam non disso-
ciabo, e 76, 1 saigama non hoc sunt quod balsama,
e 85, q v

machmalis E XXI 2, 34 machinali saxa pondere

macula E IHI 29 circumdas maculis (i q retibus)

magis i q potius IIII 3, 53 si opto magis quam fido
bonus purusque probari, cf XIII 1, 13, XV 18, 16,
19, 6, XVII 27, 4, XX 15, XXV 2, 3, XXVII 13,
13 al

magni legis (ii.efdl.ou $o.aik£ws) opus XVIII 2, 290

maiusculus XXVII 1, 6 maiuscula ordm

*manamen XVIJI 2, 32 bivio reflnus manamme (mu-
nimme codd ) pontus

mapale A I 41, 2

matricida XXI 1, 35

medela VIII 17, 4 7 (TM ) , medella XVI 16, 4 (V)

*meditatnx X 12

melos pastorale XV 13, 6 melea (|iiX7)) XV 29, 2
melnm XVI 11, 43

*melhfluens E XVI 2, 14 mellifluentem Nestoia

melodus XVI 16, 8 melodas virgines (cf Prud Cath
VIUI 2)

*p£[jitY|j£vofiapfiapo; E XII 18

memmisse meminens XVI 2, 40 (Neue II 2 617)

mendicabulum A I 43, 2 populi per mendicabula notu^

*menis ((/.rjvi?, [XTjvtoitos, lunula) XVI 26, 1 quos le-
gis a prima deductos memde libros

mensis gen plur mensuum V 4 (1 ), 5 (1 ), 7 (1 ) ,
mensum V 6, 4 (mensuti V, u del ), cf Neue i 2 259

mentitus passive A V 23, 5 mentitis somnis

mereri aliqmd i q adsequi XV 30, 3, XVI 22, 27,
cf XV 14, 2

meritum e 18, 8 mentum aevi, cf XVII 34, 6 ae-
tatis mentis

mers i q merx XXVII 13, 2 (mes V, merx cet )

*Metanoea e 11, 12

methodos XXVI 2, 68

ruetoche E VI 6

metrorum quibus Ausomus usus est conspectus I) car-
mma contmuis metris composita versibus heroicis
IIII 3 7, V 1 4—9 11 13—15 17 18, XIII,
XIIII, XVI 18, XVII 5 7 16 34, XVIII- 2,
XVIIII, XXII, XXII 2, XXIIII 2, XXV 6,
XXVI 2, XXVII 3— 13, XXVIII 2 3, XXVIIII—
XXXV, epistulae II, VIIII, XII, XVIIII 1—10
17—25 33 sq , XXI 1, 1 sq , XXIII— XXV, epi-
grammata 1, 6, 31, 45, 54, 67, 78, 89, 103, 106,
107 tnmelris dact cat in syll XVl 11, tetrame-
tris dact cat m syll e 81 — anapaestis, mono-
metris XVI 7, dimetns proceleumaticis XV 29, tn-
metris cat XV 19 — versibus zambicis , dimetris
III 2 4 , XXVIII 4, 1—3 , E XVI 2 , epigr 30, 99,
114, tnmetris IIII 5, XVI 16, XX 19 sqq , E XXI
2, e 44, e 62, scazontibus e 79 — tetrametns tro-
chaicis cat V 10 , XVI 12 , XXV 2 — versibus lo-
gaoedicis phalaecus XXIII , E XI 22 — 26 , versibus

296

III INDEX GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, REI METRICAE

qui constant tnmetns chonambicis, quibus subiunctae
mnt dipodiae lamb eat XXV 5 — II) carmvna
metrii composihs conscnpta versibus alternanhbus
distiehis elegiacis II, III, IIII 6, V 2 3 12 16
19, XI 2, XII 2, XV 2—14 16—18 20—26 31
32, XVI 1 2 4 10 13—15 17 19 21 23—26,
XVII 2— 4 6 8—15 17-33 35, XX 1—18, XXI
2 , XXII 13 4, XXV 4 , epistulae I, V, VIII,
XIII, XIIII, XVIII, XX, epigr 2—5, 7—15, 17—
22, 25—29, 32—37, 39—43, 48—53, 55—61, 64—
66, 68—77, 80, 82—88, 90—98, 100—102, 104,
105, 108 — 113 — hexametns et tnmetris dact cat
in syll alternantibus (stroph archil pr ) XV 28 ,
XXV 3 , tetrametns dact et trimetns dact cat in
syll alternantibus XV 27 — verstbus heroicis et di-
metns tarnb alternantibus E III et X ■ — ■ trvme-
tris et dimetns lamb alterms XV 1 5 , XVI 3 5 6
27, E XV, E XXII 2, epigr, 16, 23, 24, 46, 63,
tetrametns trochaicis et trimetns lambicis altemis e
47 — III) carmina strophis , quibus terrn vel qua-
terni continentur versus , composita strophis , quae
constant ex bmis dvmetris et svnguhs monometns ana-
paesticis XVI 22 — strophis sapphicis IIII 1 , XVI
8 9 — IIII) carmma, quae constant ex smgulis
parhbus metris diversis eonscnptis, sunt liaec E IIII,
in qua versus heroicos (1 — 70) excipiunt dvmetn lamb
(71 — 81) et plialaecu (82 — 104), E VI, in qua post
disticha eleg duo secuntur duo tnmetn lamb , E
VII 2, vn qua post versus heroicos (1 — 18) leguntur
tnmetn tamb (20 — 23), quibus praepositus est chol-
lambus (19), phalaecn (24 — 35), asclepiadei minores
(36 — 56) , E XIIII , cuius in disticho ultimo penta-
metri loco positus est tnmeter lamb , XVI 20, cuius
pars pnor (1 — 6) composita est versibus heroicn et
tnmetns lamb vnter se alternantibus, altera (7 — 14)
quattuor distichis eleq , e 38 , in quo duos versu?
heroicos excvpit distichon eleg — m carmine XV 9,
quod dvmetns anapaest cat conscnptum esae supra
diximus, pnmus versus est trvmcter lamb — denique
carmini XVI 22 admncta sunt disticha eleg duo
(25—28)

mi (mihi) e 47, 3 , e 80, 2

min XXVII 13, 8

mnator XXIIII 2, 10

miscere XV 9, 11 loca sena mixti

*mixobarbaron e 30 (1 ), cf [A£[jUY[/.£Voj3ap(3apot;

moderamen VIII 6, 12 quid lam sembus erga se opor-
tet esse modeiaminis

modicus E VII 2, 39 modicus bunipti

*modificus XV 29, 2 melea modiflca

modulari IIII 3 , 84 consona quem celebrant modu-
lati carmma David (sic VC , consona quem celebrat
modulato carmme plebes CZ)

modnlus XXXIIII 28 nec est modulus XXVII 1 , 1
pro laboris modnlo XXVI 2 , 76 genetnx modulo-
mm musica XV 27, 2 moduhs flebihbus E IIII 84
modulis tribus

molitor e 93, 3 molitor tnus

|j.ovovv_6s E XII 23 fj.ovay<jj (deserto) ii\ ruie Kpe-
pivvou

*monostichium V 19, 8

*monostiehum XXI 1, 3 sua quemque monosticha sig
nant V 11, 2 quattuor ista tibi subiecta monostieha
dicent, cf E VII 2, 4 , A III 2, 2

monosyllabus XXVII 1, 1 8 al

mordere VI 10 mordeat fngus subtile (cf Hor Sat
II 6, 45) A II 1 mordentia fiigora

mongerus XV 4, 3 mongerae uxoris, cf 18, 4

morsus e 107, 17 mgesto peragit ludibna morsn (vo-
luptas) XXVII 8 , 8 morsu pipei aequiperans git
XI 2, 56 ne fortnnatae spatmm mviolabile vitae ta-
tali morsu stnngeret ulla dies

mortiflcare X 26 mortiflcatus

Mosella masc XVIII 2, 350 381 469, XVIIII 33,
fem XVIII 2, 73 148 374, E 114, cf Garumna

*munceus E VIIII 4 ostrea munceis scopulorum mersa
lacunis

nam secundo loco XV 30, 5, e 58, 3, e 69, 6, ter-

tto XV 11, 10, XVIIII 27, quarto A II 18
namque secundo loco IIII b, 4, XV 10, 17, 17, 3,

tertio IIII 5, 1 , V 3, 8
*nausum E XXII 1, 7, 2, 37
*nautalis XVIII 2, 223 nautales formas (nautarum for-

mas)
ne secundo loco XVIII 2, 37, XXX 6, E- XXV 31 ,

tertw leco XV 12, 6, XXII 1,1, XXVI 2, 89,

E IIII 14, quarto loco XV 18, 13 — ndite ne

XVII 26, 5 — ne ne vel XX 81

nebula picta ('nebula' de re vana atque mani) XXIIII

1, 1, E XVII 9
necdum i q nondum e 62, 1
necopmus VIII 6, 15
nemo quisquam XX 197 , cf Plaut Cas V 4 , 29

(Palatt), Ter Eun V 8, 2, Hec 1 1, 10
nemorahs XXVII 9, 24 vellera nemoralia
nescire de rebus i q non valere cum inf coniunctum

XX 77, XXXV 38
nete (v-fj-rn) XVIII 2 , 391 pnlsis extiemo m carmme

netis
nequire nequiens XVI 3, 29
neutn (gen ) e 46, 6, neutro (dat ) e 103, 4 (Neue

11% 253 sqq), cf uterque
mgellus E IIII 74 Cadmi mgellas fllias
nihilum III 44, XII 2, 12, XXVII 3, 16
nimbosus XXIIII 2, 24 de nimboso Leucate (cf Plin

N H XVI 11 109 montibus mmbosis)
mnguidus E XXV 69 luga nmguida Pyrenaei, cf v

124, XVIIII 102, E XXIIII 51 mnguida dicta

XVI 22, 21 (cf Prud Cath V 97)
nivalis VI 12 biuma mvalis (schneereich)

nobilitas E XVI 1,13 apologos Titiani ad nobilitatem
tuam misi

nocticolor XXVII 7, 11 nocticolor Styx (cf Laev ap
Gell XVIIII 7)

nominatwus in a nominum graecorum Aphrodita V
3, 8, Penelopa A I 42, 5 , 43, 7 (Penelope A 1
26, 8) — nommatious m os (on) nomvnum grae-
corum Aegyptos e 30, 2, Cormthos V 13, 3, leu-
conotos XXVII 7, 12, logos, methodos XXVI 2, 68,
omphalos XXVI 2, 60, Pauliacos E V 16, Pmda-
ros XX 164, Rhodos XXVI 2, 71, Saguntos XXVIIII
30, Scorpios V 9, 11, sophos E XXII 2, 26, mixo-
baibaron e 30 (1 )

nonaginta V 8, 1 16

norma Zenodoti XX 12

novatus (subst ) A II 39 vanosque novatus

nubes XXIIII 2, 54 facta nube premunt E XIIII 11
pelle soponferi semum nubemque veterni

nubs XXVII 9, 4 (Neue n 181)

nugator IIII 1, 17, nugator hbellus XXVI 1, S

numeralia distnbutwa num svng posita octono XVII
35, 1, septeno XXXV 4 , terni XXVI 2, 13, terno
(tnno) XXVI 2, 12 14 53 58 84, E XXV 90
— num distributiva pro cardvnalibus bina V 3, 2
(quamquam h l sua vi dictum esse potest), E IIII
62, tnna XXVI 2, 19 34 38 42 — adverbia
num cum card (ord , distr ) coniuncta, veluti tei
centum, ter tna al , cf V 8, 18, XVI 2 , 19 ,

XVII 35, 1, XXVI 2, 2 3 4 6 22, E V 19,
E VII 2, 24 sqq

nuncupatio VIII 3, 4 nuncupatione praelatus consul,
cf 12, 9 et 15

obarmare e 23, 1 obarmans chpeo filmm

obeliscus A II 27 apent (rosa) pnmi fastigia celsa

obehsci
obelus XX 13 pone obelos

III INDEX GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, REI METRICAE

297

obire morte obita XI 1, 7 , XVI 1, 4 , 20, 8, 24, 14,

26, 4, XXIIII 2, 15
*oblectabilis E XVIIII 39 oblectabile negotmm ent
obhtus pasnve XIII 2, 52 obhta mihi tot carmma

XXVI 1, 25 non oblita mibi e 12, 7 obhta gan-

dia mnge
obhquare XVIII 2, 77 obhquatosque natatus
obluctan XXXV 35 claustra obluctantia (cf Stat Sdv

III 1, 20)
*occursator XI 2, 25
octipes V 8, 3 octipedem rn Cancrum (cf Omd Fast

1 313)

octo V 4, 3, S, 11, E IIII 64, E VII 2, 32 33

octoginta V 10, 5

odonfer XVIII 2, 25 odonfero baccho

oeconomia A I 1 9 poeticae oeconomiae expertibus

olim E XXII 2, 46 Tnptolemon olim (t6v itdXai Tpi-

TCToXefiov)
olh XXIIII 2, 90 99 (olim m) , olhs XVIII 2, 167 ,

XXXV 4
olympias XXII 4, 6 olympiadam (M%), cf hebdomas,

decas
ommgenus XXVI 2, 49 tngenus ommgenum
onerare VIII 5, 2 quid me oneras 9 XIII 1, 4 one-

ratur smcentas mdicantis praesentia recitantis , cf

VIII 1, 22 oneratus oppressus, XIII 2, 97 or-

natus oneratus

opicus e 79 , 2 opicus magister XVI 23 , 3 opicas

chartas, cf E IIII 99 opicae papyn
opima sceleris XXI 1, 81 (nam sceptns opimis, quod

est in V, num ferri possit, dubito)
opimare E III 2 tlunes opimat cereas, cf E VII 2,

2 V 2, 9 autumnum September opimat, cf V 9,
9 E XV 2 qui venustos uberi facundia sales opi-
mas XVIII 2, 105 opimato abdomine

opimus E VIII 34 fains opime V (carms opimae scnpsi
cum Vineto , sed si Uatuimus Ausonium eius modi lo-
cis qualis est Verg Aen 11 782 lnter opima virum
deceptum opimus cum genetivo tunxisse, facile addu-
camur, ut farns opima scnbendum esse suspicemur)

oppido E XVIIII 13 htterae tuae oppido quam htteratae

optentus (subst ) XVIII 2, 57 hquidis optentibus (op-
tutibus OB, obtutibus cet )

opulens XI 2, 7 non opulens XVI 20, 5 opulens se-
nectus XVIIII 40 opulens moneta

oraculum VIII 1, 6 m sacrano lmpenahs oracuh

oreae V 10, 6 reflexis oreis

ossiculum XXVIII 1, 26

OOTou-dxtov XXVIII 1, 26

ostreum E VII 1 (1 ) , 2, 1 , E VIIII 2, 1 35 , ostreis
E VII 1, 3, 2, 36 56, ostrea (fem ) E \IIII 2,
22 (?)

ostnfer E XXV 89 ostnfero ponto

oviparus XVIII 2, 133 ovipara alvo

p et ph, cf sphongia

paemtudo XX 183 paemtudims reos (Pacuv 313 B ,

Sid ep VI 9)
pagamcus XVIII 2, 177 pagamca numjna E IIII 21

pagamca lumma
paganus E IIII 2 paganum mbeo salvere Theonem

XVIIII 115 pagana nomina
*Palamedicus XXVII 12, 25

palatia cf breves syllabae m voc quib productae
Palatinae arces XVIIII 40
palpare VIII 12, 8 qui studmm suum niterpretationis

errore palpabant
pappus XIII 2, 18 pappos aviasque trementes
*papynus E VII 2, 48 campnm reprrtes papynum
papyrns E IIII 20 scissamque papyrum E IIII 99

opicae papyn
parada E V 29 subter paradas (cf Sid Apoll VIII 12)
paries XXVI 2, 44 parietibus
parma XVIII 2, 269 cohibetque foramine ventos lanea

fagineis alludens parma caverms

Avsonivs

pamcida XXI 2, 86

participare E XXI 1, 9 ut me participes VIII 9, 11
deo participatus VI 3t quos (honores) participare
cupisset, cf XV 11, 16 (quod mala non cuiquam
participo) , 17, 14

partieipia perfecti veiborum deponentium passiva no-
tione usurpata praefatus III 43 , modulatus IIII 1 ,
22, obhtus XIII 2, 52, XXVI 1, 25, e 12, 7,
functus XV 18, 7, bipertitus A I 1, 17, menti-
tus A V 23, 5 ■ — participium perfecti pro participio
praesentis, cf fletus

pascha, gen paschae E VIII 9 sollemnia paschae E
X 17 sanctum post pascha

paschales versus VIIII \l )

passer E XI 24 ovum passens marini (cf Plaut >Per<<
II 2, 17 [199])

pauperare E XXII 2, 34 se ditat et me pauperat

pausa XX 161 lstum requint optimae pausae modum

pavus = pavo e 64, 4, t>oc pave E XX 10, fem
*pava e 64, 4

pax (intenect) XXVII 13, 22

pedica XX 124 vmctum pedicis aureis

pegma e 24, 10 cens murens atnorum pegmata

Peliades XIII 2, 20

neveiT) E XII 36

penetrabihs echo e 10, 7

penetrahs VIII 18, 5 qui templa tibi et aras (m?) pe-
netrahbus lmtiatorum mentibus condidisti

penitus e 5, 1 penitis in oris

pense VIII 14, 19 nullus dicenda pensms cogi-

tavit

pentametri exitus monosyllabus XII 2, 18, XVI 26, 4,
e 11, 2, e 12, 2, e 80, 2, e 92, 6, e 109,
2, A V 14, 4 — pentameln exitus trisyllabus
II 16 22, III 2 4 10 18 24 26 30 36 , V 2,
6 8, 3, 16, 12, 2 4, 16, 10, XI 2, 8 14 20
24 26 28 42 48 54 58, XII 2, 12 16 26
30 al — ■ pentametn exitus quadnsytlabus III 16
22 28 40 42, V 2, 2 , 3, 4 20, 16, 4 24
36, 19, 2 8, XI 2, 4 6 10 16 34 38 40 52
60 62 XII 2 2 10 20 22 al — pentametn
exitus qumquesyltabus XI 2, 22 32 , XV 3, 4 , 5,
14, 8, 10, 11, 8, XVI 14, 6 12, 17, 16, 21, 4
10, 24, 12, XVII 3, 4, XXII 4, 6, e 9, 8 , e 53,
2 — pentametri exitus septemsyllabus XV 9, 8

pentametn hemistichium prius voce monosyllaba termi-
natur II 4, III 22 , V 12, 2 , XV 14, 2 , 23, 4,
31, 4, XVI 2, 12, 13, 4, 20, 10, 26, 8, XVII
8, 6, 20, 2, E XIIII 10, e 12, 6 8, e 84, 2,
e 94, 2 4, e 101, 2, e 109, 2

peragere A I 39, 9 Eumaeum tum affectione maestis-
sima peragens (pergens P, perurgens Vin )

percontan peicontandum E XVII 33 (percunctandum
P), percunctans A 128, 3 (P), percunctando e 11,
15 (sic T, percuntando M)

perducere XVIII 2, 112 lubrica caeruleus perducit ter-

gora fucus, cf 136
perpes cf praepes

persuadere A I 48, 4 persuadet se (cf Enn inc 4,
Petr 46,4, 62, 2, Tert de <ieturr 21, Fulg Myth
II 5 , III 6) XV 1, 3 ut festivitate peisuasus et in-
eptiam ferre contentus sit
pes XVIII 2, 327 rigms humih pede condita pratis

(villa)
pestis E IIII 55 nodosas pestes (uestes codd ) ani-

mantum Nennorum
phalaeaum systema XXIII, E IIII 82—104, E VII
2, 24 — 35 pnmus pes est spondeus (tambus E IIII
102) alter dactylus aut dihaeresia post dactylum ea-
que pleiumque cum incisione post arsim dactyti con-
mncta XXIII 8 9 10 16, E IIII 92 95 98 104
(E IIII 83 dihaerens est medio m vocabulo hende-
casyllabos) , aut caesura post arsim tertn pedis , bis
inciditur post tertium pedem E IIII 93 97
Phidias e 11, 1

38

298

III. INDEX GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, KEI METRICAE

philologus XVII 1, 4 aput philologum quendam E 51

13 proprie a philologis appellatum
piare XXVII 7, 11 quaeque piat divum periuna
*Pictavicus e 47, 2
*Pictomca XVI 11, 48
pignus XV 11, 26 pignera nostra
pinna IIII 7, 9, XXVI 2, 41 , E IIII 29 (V) , E XXI

2, 2 (ME) , penna XXVII 9, 20 (Cai , pmnis resti-

tuendum)
*placidulus XV 29, 3 uti placidula ea supera viguit
plampes E XI 19 nec de mirao plampedem
plantana e 92, 3 ehxo plantana podice velhs (cf

Pers 1111 39 sq)
planus VIII 10, 15 unde de plano legi possmt
plasma E X 2 nec plasma semper adlinunt (poetae)

XVI 22, 26 callentes mython plasmata A I 1, 18

mxta Homencum plasma
*platessa E IIII 60
plebes XVIII 2, 163, plebis VIIII 8 (sic VM, plebis

T, plebes x ) , plebs XXVII 8, 6 , gen plebi V 16, 31
tcAoxt) E XIIII 26 YpafxfAciTi/iav Te tcAoa<x<;
plurahs, cf uterque
poena i q nostrum Leid XV 11, 10 (saepius ap Se-

necam et Phnium mawrem) , quamquam quod Hein-

nus coniecit plaga recens commendatur Statn loco

Silv V 1, 18
poemtus e 15, 1 (penitus TM)
poetari XXIIII 1, 6 ad ineptian poetandi
*7raXofAOpcp/)« E XIIII 25
pompa IIII 7, 4 lati pompa theatri XIII 2, 32 pompa

loci, ef XVIII 2, 152 200 VIII 1, 20 sella cn-

rulis glonosa pompis imperiahs offlcn
ponto XXVII 13, 10 lyntibrus ln gemims constratus

ponto sit an pons
populatnx turba XVIII 2, 241
porge XIII 2, 37
portus portibus XVIII 2, 473
pos XI 1, 1 (V, post m 2 ) , posponere E XXIIII 49,

posquam XVIII 2, 250 277 (»)
potabilis XVIIII 159 inedico potabilis haustu
potiri XXI 1, 10 29 potitur XVII 32, 4 fortis prae-

gressis ut potereris equis e 103, 4 neutro potien-

dus amorx
praeceps XXIIII 2, 23 Sestiaca praeceps (quae se prae-

cipitavit) de turre puella
praecipere cum acc et inf XXVIII 1, 12 simile nos

de eodem concinnare praecepit , tf A II 22
piaeeoquus E XXII 2, 15 semente multnm praecoqua
praecox fortuna XVI 7, 32
praefatmm XXV 2, XXVIII 2 (m m)
praeire praeeunte XIII 2, 56
praeludere E XXI 1, 18 paucis lambieis praeludendum

putavi (cf Stat Stlv I praef 14)
praepes XXII 1, 3 praepetis (sic VT, perpetis M) aevi
praepontiones postpositae XVII 12, 2 homines mter,

XVIIII 1 urbes mter, E XIIII 1 sq te propter
praepositionum adsimdatio in VPO plerumque pristma

praepositioms consonans servata est, quaedam eius

rei vestigia vn M, rara in T%
praesidatus XVI 16, 18 honore gesti praesidatns m-

chtus
praesul V 3, 5 generis Komani praesul XVI 6, 15 co-

hortis praesulem praetonae E IIII 79 praesul crea-

tus htteris E XVI 2, 19 dico hunc senati prae-

sulem
praetener XVIII 2, 86 viscere praetenero
praetenuis XVI 19, 14 praetenuis menti
precatus HII 3, 58, E XXV 114 nostro precatu IIII

4, 3 precatu numinis
precum IIII 4, 1
primigenus E XVIIII 27 pnmigems vocibus (mn pn-

migems scriptum e*>t pro pnmigemis)
pnmor XV 17, 7 te pnmore vigens E VII 2, 42

primore vado, cf XVIII 2, 47 m pnmores lymphas

privus XX 44 quis condidisset privas partes moenium,
cf e 24, 6

*procacia E XXII 1, 3

profectus XIII 2, 71

profligatio A I 27, 4 de bonoium profligatione

progener XI 2, 49

prolectare E Xl 3 editioms ahenae prolectat audaciam

proloquor e 114, 14 cum maxime nunc proloquor

promptuarium I 7 de promptuario scrimorum tuorum
E XXI 2 , 46 de largitate musici promptaru (nisi
promptuarn scrihendum est quattuor syllabis efferen-
dum, cf puenties)

promus E XI 25 , E XXII 2, 20 (cf condus)

pronomen demonstrativum omissum e 12, 8 fruar etsi
non (eo) quod volo, cf XI 2, 23 — adde XX 100
flnes agelh propm numquam excesserat, ubi Peiper
proprn is

pronomen relativum vel coniunctio 'quod' ab enuntiati
initio remota XV 13, 15 dignior o nostrae gemeres
qui fata senectae, 30, 3 nomine praedita quae, XVI
4, 5 enpuit Lachesis quem funere acerbo, 7 nequa-
quam meritis emus responderit heres , XVII 7, 3
Argyripam clarosve viris qui condidit Arpos, XVIII
2, 314 mssus ob mcesti qui quondam foedus amo-
ris, 480 sq duphcemque per urbem qm meat, XXI
2, 5 lmpermm, bims fuerat sollemne qnod ohm, E.
XVIII 21 bis ternos et ter bmos qui conserit unns,
E XXIIII 6 spermt tam longo cessatio quam tua
fastu, XVII 29, 5 clari flagrat qua stella, XV 3, 3
placidae functus quod honore senectae, XV 13, 8
spintus adflatis quod fugit e calamis, XVIIII 20 haec
INilo mumta quod est, XVIII 2, 04 lnchnata tre-
munt vindi quod gramina fundo passim — cf XVII
29, 1 at cams hic quis

pronominis relativi liberior constructio XXVI 2 43 sqq
tergenus artes panetibus qm saxa locat e q s

propages IIII 3, 19 stirpis adoptivae mehore propage

properare XV 22, 4 properate pater XV 31, 5, XVII
35, 4 properata Lachesis, dies

piopenter XV 29, 1

properus E II 10 properos cursus

proscholus XVI 23 (1 )

proscindere E IIII 13 qui te securo possit proscmdere
risu

proserere XXV 4, 1 prosata

prosus XVI 22, 14 prosa solebas et versa loqui (fort
prorsa [quod tam Pulmannus proposmt] vorsa

scribendum, cf adn )

protervia XVIII 2, 172, A I 47, 11

protrepticus XIII 1, 1 instar protreptici E XVII 25
sermonem protrepticum

protuberare XXVIII 1, 36 densa ne supra modum pro-
tuberent XXX 10 ne quid protuberet

prout monosyllabum XVIII 2, 372 , cf L Mueller de
r m 274

prurire XXVIII 4, 7 prurire opusculum Sulpiciae (cf
Mart I 35, 11)

Tcxepwo? E XII 16 frontibns upexspai? TC-repwov (levem)
praeferte tnumphum

Ptolomais aula XVIII 2, 311 (cf Sid Apoll C V 461)

pubhcitus VIII 16, 13 tu argumenta omma flagitandi
pubhcitus ardere lussisti

puerascere i q repuerascere XIII 2, 55 obductosque
sems facies puerascere sensus

*puenties XVI 11, 13 trisyllabum

pulcher pulcer XV 19, 14, E I 19, IIII 48 (V) ,
XVIIII 100 (VP), e 47, 1 (VT), E XI 5 (TM) ,
e 22, 4 (T), e 98, 2 (M)

pullaria feles e 65, 5

pullopremus e 65, 8 (hucil fr inc 127 v 162 M )

pulpa E IIII 96 plebeiam pulpam (cf Pers II 63)

pulsus E XXI 2, 9 pedis pulsu XVIII 2, 217 m-
nocuos ratium pulsus XVIII 2 , 100 occultus pla-
cido cum proditur aequore pulsus XVIII 2, 294 al-
teino sermonem texere pulsu — i q motus V 8, 4

III INDEX GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, REI METRICAE

299

aestivi pulsus , cf V 10, 3 pulsum aestwum, VII
13 hiberno pulsu

*pultificus XXVII 8, 5 pultificum far

punctum XXIIII 2, 76 sub acumme puncti XVIII 2,
111 puncta notant tergum in scribendo XVII 31, 1,
cf e 114, 5, VIII 15, 10, XXVII 1,3, ad usque
puncti tenuis mstar quaerere XX 143 VIII 3, 6
non passus saepta neque campum , non suffragia,
non puncta

pupa XXV 5, 2 (cf Mart IIII 20, 1 sq )

TTupoYev/).; i q TtopiyEVTjs e 31, 3

pythiambicum systema maius XVI 20, 1 — 6, minus E
III, E X

qu et c in V anticum XXXII 16, locuntur XVI 10, 1,
loquntur XX 133, sequtus, seq T uta XXI 1, 16 (Pse-
quutus), XV 32, 10, secutus E VIIII 16, secuturos
VI 45, resecuta E XXIIII 68 (sic quoque o> e 102,
3) — m P secuntur A I 4, 2 — m TM sequun-
tur XXVIII 2, 98, tn M vamlocos e 20 4 (vamlo-
quos T%) — m V saepissime quum, qum, condam,
cf prooem p XXXIII, in P condam XVIIII 61,
108, 120

quadnangulus e 79, 3

quadruus XVIIIl 140 quadiua murorum species A II
5 quadrua eompita

quamquam cum coniunctivo VIII 13, 14, XIII 2, 75,
XVI 5, 1 , XXIIII 2, 48, XVIII 2, 352, E II 3

quamvis cum indicativo XV 31, 4, XVI 20, 2 7 , 24,
9, e 113, 1 sq — quamvis secundo loco XV 31, 4,

XVI 4, 8, 24, 9 15, tertio loco e 18, 5
quando e 11, 13

que tranaposiium XVIIII 145 per mediumque urbis,
XXIIII 2, 6 inter harundineasque , XXII 2, 2 un-
decies unumque — que et E XVI 2, 101 ,

que atque E XVI 2, 84

querella XXI 2, 95 (V, querela BR W) , XXIIII 2, 44
et E XXII 2, 5 (querela o>) , E XXIII 14 (VI7,
querela Hrzp), E XXIIII 65 (VPH, querela §n<s),
E XXV 6 (V, queielaP), e 102, 3 (E, querelaceJ ),
ceteris locis veluti XV 2, 5 , 12, l al .» V querella

qui (abl ) XX 57, 66, 70 , cf XV 10, 6

quia et quod coniuncta XV 3 , 7 non quia sed

quod , cum conmnctmo XVI 8, 7 quia gratum

ad aures esset amicas, cf e 71, 7, ab enuntiati
iniho remotum XVI 9, 13 obsbtit nostrae quia eredo
mentis tardior sensus

quidqmd tn V quidqmd IIII 2, 3, XV 3, 6 (m yr ) ,

XVII 24, 6, XVIIII 12fa, XX 160 (m pr ) , XXVI

1, 31, XXVII 6, 5, e 72, 6, qmcquid XVI 23,
14, in 1M qmcqmd XXVIII 1, 25, unde tutius «s«e
videtur omnibus locis scnpturatn quidqmd praeferre

qmnquegenus XXVII 8, 10 qmnquegenus nux, cf ter-
genus

qmnqmplex Tolosa E XXV 83

qms i q quibus XVII 23, 1 2, XVIIII 80

quisque pro quaeque XXIIII 2, 63 (Neue II 2 245),
i q quisqms A IIII 1, 12 19

quoad XX 132

quod cf qma, cum indicativo vel conmncttvo pro acc
et vnf XV 6, 31 sentis quod te cominemoio, E
XXIII 2 credideram quod te (querimoma) mflectere
posset, ab enuntiati initw remotum XVIII 2, 64 m-
clinata tremunt viridi quod gramma tundo, cf 351
421 , XV 3, 16 al

quoi XIII 2, 17 fqui codd), XV 5, 8 (qui V), XVIII

2, 261 (qmque 6) , cf XXVI 2, 68 (ubi aut quoi
(codd que) quoique (codd cuique) aut cm
cuique scnbendum est)

quom XVIIII 154 (quu V, quem P) , XX 209 (quo

codd )
quomam plerumque i q quia XV 18, 7, XVI 15, 3 al
quoque XX 24 non et Atticis quoque , cf 111 etiam

parvas quoque

quoquere (coquere) VI 15, XXVII 13, 4 quoquat («n V)
quot numero annorum E VII 2, 12, quod pro quot
saepius m V, cf E VII 2, 4 sqq

radiare VIII 11, 15 radiat nomen Augusti V 1, 5 ra-
diatus Sol XXVI 2, 17 ales radiatus tempora A

1 28, 2 radiatos ortus

raeda E VII 2, 18, E XIIII 14 [codd reda)

ratis E II 5 (rates V, cf Sen Ag 752 , ubi tn E est

rates et Neue 1% 184)
reatus IIII 3, 79 reatu maesto
reboare E XXIIII 21 reboant ca\a tympana
reccidit XV 6, 10 (recidit V)
*recreatus (subil ) X 16

reddere XXI 2, 12 m tems positum reddidit esse deum
redditio i q apodosis XXVII 1, 4
redmtegrare XXVI 1, 10 quem tu redmtegrabis

ad vitam
referre XX 171 referunt V, deferunt P, quod prae-

ferendum
Regifugmm V 16, 13
relatus A I 49, 8 relatu rerum gestarum
remeabilis IIII 3, 23 remeabile lter aeternae vitae
remimsco fab Ausonw notatum) e 44, 1 , e 45, 1
*remipes E III 13 remipedes anates XVIII 2, 201

remipedes lembi, cf E V 34 remipedem ratem (cf

Varr sat Men 489 B )
remulcum E II 9 celeris remulci XVIII 2, 41 nus-

quam cessante remulco
reparabihs XXXII 6 reparabihs ales (de phoenice)
reperi et repperi e 21, 3 sq , reppen XVII 1, 5 (V),

XXVI 1, 27 (VTM repenm P), XXVIII 1, 15 (X),

XXX 1 (V cetenque codd boni), e J>6, 3, e 67, 2

(M, reperi T)
repotia E VIIII 50 sacra repotia patrum
reqme (gen ) XIII 2, 4
rescnbere E V 23, cf Hor Sat II 3, 76
resonabihs Echo e 102, 1
reus E XVI 2, 95 rei deo
leverenter e 8, 7 reverenter habe fortunam
revoiubuis V 1, 12 revolubilis orbita
*rhedo XVIII 2, 89
rorare V 17, 13 nebulas lorans
rota XVI 5, 16 rotae fandi
rotatus XVI 2, 27 , XVIII 2, 362 praecipitante, prae-

cipiti rotatu (cf Stat Achill II 131)
rudere e 72, 3 asmos quoque rudere dicas, cf Pers

III 9
russum (rursnm) VIIII 10 (V, cetens locis rursuin)
rumpere XV 13, 13 quae rumpis gaudia E VIII 7

ruptum terga veiaedum, cf E XXI 2, 35
rusticulus XXV 5, 3 nomen rusticulum (cf Mart X

19, 2)
rutilare A II 33 quae toto rutilaverat lgne comarum

A I 33, 2, 42, 2 eaelum rutilat
rutilus IIII 3, 12 rutilus Eous

s et ss Parnassus V 13, 2 (V, sed Parnasus A I
44, 8 P, Parnasia XXVII 9, 5 V) , Larissa XVII 5,

2 (V;, Narcisus e 100, 1, e 102, 1 m T
sacrare XVIII 2, 417 Rhemque sacremus ln undas

(felicem fluvium) XVI 3, 20 quos tu sacrasti (for-

tasse littens supplendum)
sacranum IIII 2, 7 pateatque fac sacranum VIII 1, 5

m sacrario lmpenalis oracuh, cf VIII 14, 19 sacra-

rn tm
sacratus VIII 12, 14 sacratissime lmperator, cf XXVIII

18
saeps XXVII 13, 11 (Neue 1% 181)
sagina IIII 1 , 7 mmiaque caedis mole sagmam
Sagittipotens V 17, 11 (cf Cic Arat 73)
salar XVIII 2, 88 129 {Sid Apoll II 2)
salgama e 76, 1 salgama non hoc sunt quod balsama'
saltem E VII 1, 5, saltim E VII 2, 23 (V)

38*

300

III INDEX GRAMMATICAE ELOCVTIONIS, BEI METRICAE

salum solum E XXII 2, 30, e 34, 1

salntigeri Iovis VI 26, ef V 1, 10 salutigens hbelhs

E XXIIII 4
salvator (Christus) IIII 3, 81
sanctus XXVIII 1, 8 S(anctus) lmperator Valentimanus,

nisi forte littera S sanctissimus significatur
sapphicum systema IIII 1 , XVI 8 9 caesura est in

hendecasyllabo post dactyh arsim, uno loco (IIII 1,

23) post priorem dactyh thesim
*sano XVIII 2, 130

satmcus E VII 1 , 5 satirica concinnatio
saturare VIII 6, 13 vota saturavi
Saturmgena XXVIIII 22 (cf Sid Apoll C VUII 132)
scabies XXVI 1, 16 hunc locum nostra illa poetica sca-

bies coepit excalpere
scalpeie XXVII 4, 8 (ut) mutuum muh scalpant (sca-

bant u>, cf Varroms sat Men rel ed Biese p 172,

Symm I 31 (p 16, 28 8 ), X 1, Ennod 1 10 (p 19,

23 H))
scarabaeus e 65, 10
scillites E IIII 69 scilhtae acetum (ap Plimum scil-

htes, scilhtiaim, scilhnum acetum, cf N H XX 65

[cf 97 sq ], XXIII 59, XXVI 114, XXX 52, XXXII

135)
sriscitator VIII 5, 2
scopulosus XVIII 2, 92 soopulosis pihs VIII 12, 12

scopulosus hic mihi locus est
scnbere XXIIII 2 , 12 tragico scriptus gemitu • —

scnpse XX 52
scrupeus E VIIII 3 scrupea subter antra XXVII 2,

2 nec hic modo stetit scrupea difficultas
scrupulosus XXVIII 1, 11 quam scrnpulosum hoc rmhi

fuent
scrutator XVIII 2, 280 scrutator operti Nereos
scutica XIII 2, 30 (cf Suet de gramm 9)
secabihs XXXIIII 7 nulhque secabile segmen
secus XXVI 2, 8 XXVII 9, 26, e 65, 6 muhebre,

puerile secus
sed (set plerumque m V, raro in P) secundo oel tertio

loco XV 6, 27, XVI 2, 6, 17, 17, XVII 16, 2,

31, 1 al
*sedecenms XVII 34 (1 )
segmen XXXIIII 7, cf secabihs
*segregus XV 10, 10
semidea XXVI 2, 21
*semidies V 8, 5, 10, 2
semmanum VIII 15, 13 habetis velut Geminanum, unde

orationum vestrarum lugera compleatis VIII 16, 15

semmana futurarum fraudium
semipes (pedis in versu dimidium) XXVIII 1, 24 25,

E IIII 87 (cf Varro ap Oell XVIII 15, 2)
*semipnella XXVI 2, 21
senatus, gen senati VI 5 , XXI 2, 77, E XVI 2, 19,

E XXIIII 56
seorsus XXXI 5 seorsis studus
seps XXVII 13, 14
sepulcrales tituli XVII 1, 3
sequax XIIII 3 sensus sequates (cf Pac pan Theod

d (XII) 15 qnam faciles tibi fuissent sequacesque

discipuh)
serenare e 1, 3 serenatam frontem
senetas XV 4, 6 laeta senetas (cf Sid Apoll VIIII

13 , C XXIII 440)
servantissimus msti A I 1 , 20 (cf Verg Aen II 427)
seu sive V 2, 12, XVII 30, 6, seu aut

XVI 6, 15 sqq , seu anne XVII 31, 5

si postpositum XVI 14, 4, 20, 1, 24, 13, 27, 3
Sicama e 8, 6
siderahs E XXII 2, 16 siderah mscitia (cf Plm N

H VII 160 siderahs scientiae)
Sigahon E XXIIII 27
signanter VIII 2 , 14 cum placuerit signanter et bre-

viter omnia quae novimus mdicare
signifer XXXV 26 sigmferae cohortis (cf Cic de div

11 42, 89 sigmfero rn orbe)

sil XXVII 13, 7

simulamen XVIII 2, 228 lpsa suo gaudet simulamine

nautica pubes (cf Ovid Met X 727)
smcentas XIII 1, 4 quod sineeritas mdicandi praesen-

tia recitantis oneratur
*Sipyleius XVII 28, 1
*Siredones i q Sirenes XXVI 2, 20 (K^oovej M

Schmidt mus Ehen XX 299)
sive seu XV 11, 19 sq , XVI 2, 13 sqq , 21, 2,

XX 199, e 26, 1 sq ■ — sive seu srve

XI 1, 4, XXI 3 sqq — sive vel XV 18, 1

(ex coni , uel uel V)

soliusmus e 73, 4

solstitiahs XVI 7, 35 solstitiahs velut herba solet
solus , gen sing fem solae XXVIII 1, 3 (Neue II 2

255)
*sons XXVII 13, 15 (Neue II 2 85)
sophisticus XXVII 2, 7 sophistacam levitatem XX\II

1, 5 ahaque sophistica E XVII 13 sophistieas Iso-
cratis eonclusiones

sophos XV 3, 11, XXVIIII 32, XXXI 17, E XXII

2, 26 (cf Mart VII 32, 4)
specimen VIIII 24 tale specimen spectatur
spectator XVIII 2, 387 lusti spectator et aequi
specnlatio XVIII 2, 326 utque suis fruitur fehx spe-

culatio terns

sphongia E VII 2, 54 (sic V), XXVI 1, 18 (sic V,
sphongea P, spongea X)

spons XXVII 11, 11 (cf Charis I 49, 16, Neue 1%
488)

stigma XX 13 pnmorum stigmata vatum

stlatta E XXII 2 31

stolo E IIII 94 (m w)

suada (reiSrcu) E XXV 7 conpositis male suadae cie-
dula causis (Enn Ann 309 V )

suadere XX 78 recte ohm ineptum Delphicus suasit
(ait codd ) deus quaerentem ut mcideret,

cf Cic de prov cons 17 42, Appul Met VIIIl 25

suadns XVI 21, 11 vox suada, E XVII 1 suada fa-
cundia

sub e 62, 1 snb vespere , XIII 2, 28 matutims sub
horis, cf E III 5 9 , XVIIII 68 extremo sub tem-
pore, cf XVIII 2, 130, e 107, 16 brevi sub fine,
cf V 16, 35, XVIII 2, 270, XVII 35, 1 bis octono
sub consule — E XXV 32 memori flxa sub aevo
■ — abundat fere XV 30, 6 quam celebrat sub ho-
nore pio, cf 10, 15, XVIIII 41 , XV 32, 9 viduo
longum cruciata sub aevo , XXIIII 2, 29 tenui sub
lmagine vibrat, cf XVIII 2, 219, e 3, 3 quam gran-
dis parvo patitur sub vulnere mortem, cf e 7, 1 ,
XVIII 2, 65 sub mgenuis agitatae fontibus herbae

subdoctor sive proscholus XVI 23 (1 )

subiugare E XXI 2, 33

suboles in V III 26, XVIIII 27 (soboles P), XXI 2,
55 (soboles cet ) et ceite fuit olim XVI 20, 11

subpilo e 65, 8 corruplum, cf Lucil ed L Mueller
fr mc 227, v 162 (p 284) , nihih est quod ex ed
Mediolanensi receptum nunc oulgatur subulo, cf adn

subnpere i q subrepere XXXV 32 (sic V), cf Leonis
md in Ven Fort et Hartelu ind in Ennodmm s r

substantiva adiectivorum more cum adiectwis coniuncta
corus achates XVIII 2, 316, nugator hbellus XXXVI
1, 8, cf deceptor et v XVI 21, 12 — populatnx
turba XVIII 2, 241, muheres amatnces XXIIII 1, 3

substanhva verbalia m 10 frequentissime adhibita ab
Auionio , exempla congesta v longae vocales in vo-
cabulorum exitu correptae

substantiva verbalia in tor fi equentissima apud Auso-
nium, cf abolitor, agitator altor, anticipator, con-
sihator, constrator, deceptor, detrectator, disputator,
distnbutor, edissertator , flagitator , mstigator, mira-
tor , mohtor , nugator , occursator , salvator , sciscita-
tor, scrutator, spectator, vegetator , adde admomtor
XIIII 10, agitator XVI 16, 15, amator XXVI 1,
30, XXVIII 4, 9, arator E XXII 2, 19, cogmtor

III INDEX GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, REI METRICAE

301

E IIII 72, consihator VIII 10, 4, convictor XVI

16, 14, cunctator XVI 21, 12, disputator XVI 16,
11, largitor XVIII 2, 431, E XXIII 34, populator
E IIII 49, proditor VIII 10, 5 al — fem cf ha-
bitatnx, populatnx, adde altrix XVIIII 98, amatnx
XXIIII 1,3, donnnatnx XXVII 5,6, spectatnx
XVIIII 71 — ef anxiliator et in carmine spuno X
conciliatoi , constimulator, incohator, vivificator, au-
xihatnx, meditatnx

subsiantiva verbaha m tns adflatus E XVII 7 , con-
ditus XVI 16, 17, dispositus XVIIII 143, fatus

XVI 22, 23 , optentns XVIII 2, 57 , reatus IIII 3,
79, rotatus XVI 2, 27, XVIII 2, 362, adde no-
vatus A II 39, in e X 33 adglomeratus, 29 com-
memoratus, 30 modulatus, 16recreatus, m penochis
accitus A I 44, 5, expectatus A I 49, 10, lmitatus
A I 39, 7, monstratus A I 4, 6, relatus A I 49, 8,
sustentatus A I 30, 8

subtemen XVIII 2, 397 (G) , subtegmen XXVIII 2, 41 ,

e 26, 1 (o>)
suescere E XVI 2, 92 ut suescat pentus fabuhs

simul locari et discere
suetudo XIII 2, 16 (cf Paullin Pell cann euch 179

281)
sulphur A I 47, 13 (sulphore P)
sulphureus XVIII 2, 209, XXVII 7, 10 (sic codd )
*au\)\>z\)fea^a'i. tivi E XII 26
summula E VII 2, 23
sumptus, gen sumpti E VII 2, 39
superabihs XXXIIII 9 nullo superabihs aevo E XVIIII

5 hommum genus superabile cuns, cf A I 3, 3
superus XV 29, 3 uti placidula ea supera viguit
supremus XV 20, 5 supremaque mitia Sancti ore pio

et verbis advenerare bonis
sustentatus A I 30, 8 cmus sustentatu
sutihs rosa XXIIII 2, 91 (cf Mart Vllll 94, 5)
symplegas e 107, 9 luteae symplegadis antrnm
synaloephe usus est Ausonius ita , ut duas haud raro

m eodem versu admitteret sed tres etiam in uno

eodemque veriu mvemuntur, veluti XV 14, 8 , XVI

17, 6, E XXV 128, atque adeo quattuor XII 2, 10
synaloephe m versu ultimo Latiare E XXVII 12, 3

(m versu heroico) , quoque ut XVI 5 , 21 (in trim
lamb )

synaloephe vocis monosyllahae m arsi II 9 me Augu-
stus, TIII 3, 74 te mdulgente, XIII 2, 99 te ut
conixus, XV 12, 1 te mfletum, XV 16, 10 te ex-
peita, XVI 6, 24 te adtolleres , XVIII 2, 39 cum
amne, XVIII 2, 449 me in patriam , E XXV 85
te ut nostns

synaloephe in voce anapaestica XV 12, 5 tu gremio in,

XVII 22, 1 gremio nifima, XXIIII 2, 70 pelagi et,
XXXV 26 media ni , E IIII 65 et quomam huc,
E XX 8 non ldeo ante, E XXV 2 quod positu et

syncope quae vocatur mposta E VIII 5 , repostis
XVIIII 20, molesti VIII 18, 6, mtristi XXV 2, 5
(Terent Phorm II 2, 4 [318]) , quissent A V 24,
7 , cf infimtivus

■symzesis deesse IIII 7 28, alveo, alveum XVIII 2,
83 142 454, XVIIII 145, aurea IIII 7, 19, bal-
teo XXXIII 6, ariete V 8, 3, ommum omnia XI
2, 49, XXX 24, panetibus XXVI 2, 44, Penan-
dei A III 2, 4, promde XVI 11, 40, Silvios E
XVI 2, 87, tnstia XV 19, 16, adde carentia E
VIIII 28 , suas XX 47 , promptuarn E XXI 2, 46 (?) ,
puenties XVI 11, 13, duodetnginta V 5, 7, duode-
viginti XV 26, 16, cf cui, dem, demde, dehmc,
Ianns, lota, piout

Syracusius XVIII 2, 304 (Syracosn Ven *)

tabulatus XX 32 scaenam tabulatam

tau XXVII 13, 6

*Technopaegmon XXVII (] ) 2, 1

*teetomcus XVIII 2, 299 pandere tectomcas formas

telios numerus E XVIII 19

tenus cum accuiatwo tunctum eique praepotitum XV

5, 15 tenus Europam XVI 18, 5 auditu tenus
teporus V 10, 1 a teporo veris aequinoctio (cf Sid

Apoll VIIII 16)
tergenus XXVI 2 , 43 tergenus artes (tergenus tam-

quam accusativus relatwnts esse videtur) , cf trige-

nus, qumquegenus
teriugus E VIII 11 teuuga miha epodon
tetragonus aspectus XXXV 21 42
*threnus XVI 6, 3 , 8, 4 , 15, 5, 22, 3
*tinca XVIII 2, 125
tmgere HII 6, 6 tmg v e, X 20 ting v entia, E IIII 7

tinguit m V, A II 16 tingueret codd optimi
*TiTavoXeTT)s e 31, 3
titillare e 107, 16 titillata voluptas
tmesis tocose facta ad Luciln imitahonem (cf L Mueller

de r m p 367 , Lucil p 270 sq ) E V 36 villa

Lucani mox potiens aco
toga XV 5, 11 te sibi Palladiae antetuht toga docto

Tolosae (cf XVI 2, 2) e 67, 4 quam toga facundi

scaems agitavit Afram
tome bucohce E IIII 90

*transmeabihs VIII 18, 2 spatio non tiansmeabih
*tnbon (to((j<»v, palhum) e 49, 1
*tricormgex XXVII 12, 27 turca tricormgera specie
triflssihs e 79, 7 nam trihssihs forma est
*tngenus ommgenum XXVI 2, 49 , cf tergenus
tngonum XXVI 2, 50
tngonus aspectus XXXV 40
*tnhonum V 10, 5, XVIII 2, 87, E IIII 62
trnugis E VIII 6 cisio tniugi
tnmetna Aesopia E XVI 2, 78 (cf Sid Apoll VIIII

15, v 6)
trmodis dactylus E XXI 2, 38
tnsulca Iovis fulmma XXVI 2, 9 (cf Varro ap Non

448, 20)
trochaice (adv ) XXVIII 1, 24
trochaiu tetrametn cat V 10, XVI 12, XXV 2, cf

e 47 spondeus pro trochaeo legitur m pnmo pede

V 10, 2 4, in quinto V 10, 2 (nonaginU) 3 4, dac-
tylus in primo XVI 12, 5, XXV 2, 1, in quinto
XVI 12, 4 7, anapaestus in altero V 10, 2, m qumto
XVI 12, 1 dihaeresis semel neglecta XVI 12, 7 iam
mihi cognata dudum mter memoratus nomma

u et o cf lucundus, suboles

u et y cumba XVIII 2, 216 (sie 6, cymb^ vel cimbe
cet ), XXV 6, 3 sandyx (sandux T, sandus M), Eryx
XXIIII 2, 87 (erux m M videtur fuiste)

ubi postpositum XVII 21, 6 , XXVII 6, 12, E XXV
58 , e 43, 1 , XVIII 2, 3 aequavit Latias ubi, cf
52 290, XVIIII 136 clementia caeh mitis ubi,
XXIIII 2, 2 myrteus amentes ubi, E X 33 tem-
pora disponas ubi

ulmeus IIII 7, 43 ulmeus lucus

umentia XVIII 2. 53 O, XVIII 2, 227 243 m G h
s o , ceteri his locis humentia

umeri XIII 1, 9 (V m pr , ceten humen), ceteris lo-
cis m P et (o legitur huraeri

umidus IIII 6, 7 (V), humidus XXIIII 2, 48 (co)

*umiflcare VI 12 sementem notus umiflcet (humiflcet

V m?)

umor E VIIII 8 (humor V)

unammis XV 5, 7 unammis gemtori XV 21, 11 un-

ammis nootrae Sabinae
unammus XII 2, 10

uncta mensa XV 9, 9 (cf. Mart V 44, 7)
undare A I 6, 4 undantem clipeus diffulgurat lgnem
undisonus XVIII 2, 367 undisona mole
undosusE X 1 3 aequons undosi (cf Verg Aen II II 31.3)
unigena IIII 3, 47 dei umgenae
urgere IIII 1, 10, E IIII 30 uiget, urges, sed E IIII

14 urg v ere m V, XVIII 2, 372 urget m G, XXVIII

3, 10, e 3, 2 urget m a>

302

III INDEX GRAMMATICAE, ELOCVTIONIS, REI METRICAE

usque VIII 18, 14, E XVI 2, 75 ab usque E XXI

2, 15, E XXII 2, 35 41 ad usque
ut secundo loco XV 3, 11, XVI 2, 20, 18, 17, e

9, 4, 46, 3, tertio loco XIII 2, 99, XVII 32, 4,

quarto loco XVI 2, 36, 8, 11 , quinto loco XVI 2,

24 al
uterque. dat utroque pro utnque XVI 4, 6, cf neu-

tro, cum plurali conmnctum V 19, 4
utiXV 29, 3
utraque (nom sing fem ) E I 22 , e 95, 2

vaponfer XVIII 2, 210 vaponfen Vesevi (cf Stat Silv
13, 45, III 5, 96)

vara XXVII 4, 1 sequrtur vara vibiara

vanegare XXVIII 1 , 32 quae ahus aho scientius va-
riegaut

vegetator IIII 3, 16

vegetus IIII 6, 3 an vegeto madeant condita opsoma
gustu

venerabihter XV 1, 7 ut armssos venerabihter recor-
detur

veniahs X 2 si castis precibus vemales (i q venia
digni) mvigrlamus

venustulus XIII 1, 8 venustula ut essent magis quam
forticula (cf Plaut Asm I 3, 70 [223])

veraedus E VIII 7, E XIIII 13 (■seredus a>)

verba simpliaa pro compontis claresoere XVI 6, 14 ,
hrare E X 9 , piare XXVII 7,11, puerascere XIII
2, 55, suescere E XVI 2, 92, saepissime hnquere
III 3, 26, XV 11, 26, 18, 11, XVI 4, 6, 16,7,
E XIIH 1 22, E XXV 124, A 112, 2, 30, 2,
A V 11, 2 , 24,6, verta transitiva pro mtransi-
ttvis, cf conveitere, mvohere

verbum substantivum saepisoime omissum, veluti III 39
hic ego Ausomus, IIII 3, 13 actum (est) facta

(sunt), XV 18, 7 conditus (est), V 11, 6 brumales
(sunt), V 12, 4 serta quibus (sunt), XV 32, 10 se-
cuta (es), e 15, 3 qui dormnus (es), VI 22 aequa
(sit), XVI 22, 27 hberti ambo genus (fuerunt), sed
quos meruisse deceret, XVI 2, 17 dicendi torrens
tibi copia (fuit), XV 13, 15 digmor (fuitti), E I 32
grata (esse), IIII 3, b2 facta (esse), XI 2, 64 tahs
vita tibi, quaha vota mrlii al.

versus hypermetri V 8, 7 atque du cursu peragit Sol
aureus altero (altro L Mueller) , E VIIII 28 quae
Narbo ad Venens nutnt, cultuque carentia (Werns-
dorf carentis, sed rectius carentia ut tnsyllabum ef-
fertur) , XVI 11, 16 sobrms et pueroium (puerum
vel parvum L Mueller)

versus intercalans VI 1 28 36 44

versus rhopalici, cf X (1 ) et L Mueller d r m 462

verticula XXVIII 1, 29

vertigo XV 24 , 13 aut lam Fortunae sie se vertigo
rotabat

vescus E XXII 2, 27 vesco (easco u>) sale (cf Lucret
I 326)

vesticeps XIII 2, 73 (cf Gell V 19, 7)

*vestifluus XXVII 9, 24 vestifluus Ser (cf Petron
133*)

vibia cf vara

vibrabilis E XXV 108 vibrabihs ornus

vibrare XXIIII 2, 29 fabula pictnrarum mstai te-

nui sub lmagine vibrat XVIII 2, 237 vibratos (h-
bratos B) crmes (cf Verg Aen XII 100) E XXI
2, 5 flammis corusoi fulmims vibratior

vicis VIII 2, 21 vice smiphci E XXIIII 19 tenui vice

vocis XV 32, 6 quaeque sine exemplo m vioe functa
viri (cf Appul Met X 25)

vigilax IIII 1 , 2 vigilax hirundo

vihean E XXII 2, 1 vilieatus meis praedns

vindis XVIII 2, 26 amms vindissime

viviricator X 5 cultorum tamulantum vivificator

vocabula, quae m Ausonio solo leguntur Adoneus, ae-
quilatus, anticipator, aquilomgena, atnbux, atncolor,
auricomans , barbus, Bigemtanus , Caehgena, con-
socrus , constrator , corroeo, deiugis, dodra, dodrahs,
edissertator, Endymioneus, falciger, flssipes, flagnfer,
fletifer, floriparns, fucate, Gallulus, glomerate, Hae-
duicus, lmmaculabihs , maspicuus, meptiola, mpro-
peranter, mcolor, Iuniades , lacerabihs , lacticolor,
lallus (lallum''), lentipes, hgatus, hmicola, hmige-
nus, lirare, hturam, manamen , melhfluens , modi-
ficus , monostichium , monostichum , munceus , nau-
sum , nautahs, oblectabihs, ocoursator, Palamedicus,
papynus, pava, Piotavicus , Pictomca, plaeidulus,
procacia , puerities , pultincus , qumquegenus, remi-
pes, rhedo , sano, sedecenms, segregus, semidies,
semipuella, Sipyleius, sons, spons, subdoctoi, tinca,
transmeabihs , triflssihs , tnhormm, trnugis, umi-
ficare , vegetator , vestifluus quibus adde ea , quae
in oratwne (X) et in appendice leguntur cathedra-
hs , commemoratus , tonstimulator, meditatrix, re-
creatus (X 32 29 34 12 16), lmitatus A I 39, 7 ,
exontare A I 15, 5, novatus A II 39, Furippus A
V 19, 1 • — vocabula graeca, quae in Ausonio solo le-
guntur afteXi-tvoo? , aitJYpoaeuvia, Atovuco7ronr)TT]s,
668pa -/ooaiaTtuoTjS, /toupioOYj;, -/prjoefJVOAojjos,
/pwoOTecpavo?, -zpouauo?, XovoBatSaXtTj, |j£(JtYpevo-
PapPapos, TcoXuuopcfif)? , rcupoY£VT]i; , auou.eutfecjftat,
TtTavoXeTTjs

vocabula, quae ab Ausomo adhibita raro apud aequales
et inferwris aetatis scnptores leguntur aequammus,
aequimanus , aequipar , alausa , burra, circumloquor,
conpanhs, Demosthenicus , fatus , floricomas , glus,
habitatrix , mconexus , mdefesse, mreqmes, mterlu-
dere, mterne, nmgmdus, proseholus, piotervia, Pto-
lomais, salar, Saturmgena, suetudo , teporus, ter-
mgus, vanegare , volucnpes quibus adde auxiha-
tnx, mcohator, veniahs X 21 32 2, diffulgurare
A I 6, 4, exinuare A II 14

vocabula antiqua atque obsoUta ab Ausonio adhibita
applar, caperare, condus, gnaruris, nubs, paemtudo,
pavus, pemtus (adi ), poetan, propenter secus se-
orsus (adi ) , suada

vocabula graeca, quae m sermonem latinum illata apud
Ausonium solum vel primum leguntur cora, cymce,
Cypris , Cythere, Dionysiacus, drama, dyseros, ele-
geon , embohmaeus , epyllion , leuconotos , logodae-
daha, melodus, menis, Metanoea, methodos, mixo-
barbaron, Sigahon, Siredones, technopaegmon , tec-
tomcus threnos, tribon

vocativi adiectivorum , quae desinunt m ms abstemie
XVI 16, 9, 25, 9, Cythereie VI 26, Iunonie V 7,
14, MaitieXVIIH 107, E XXV 83, regie E XX 10

vocativus pro nominativo XV 6 , 29 et modo concilns
ammarum mixte piorum fata tui certe nota nepotis
habes, cf XVI 7, 11, 20, 2, 21, 7 al , vocatwus
et nommativus alternantes XV 19, 12 sq , 22, 4,
XVI 4, 9, 5, 18, 16, 6, XVIIII 157 sqq al , cf
L Koeppl ' Grammatisches aus Ausomus'' Asciburgi
1879, p 12 sqq

volucnpes E XXI 2, 14 voluonpes dimetna E XVI
2, 104 (cf Sid Apoll VIIIl 15, v 5)

Typis expresserunt Breitkopf et Haertel Lipsienses

ADDENDA ET COEKIGENDA.

p XX v 10 subscnptio illa Finit epistolarnm hber primus etiam m Maghabecchiano I 6, 29 legilur
— XXVI v 28 Ravennati adtungas librum Holkhamiensem CCCXXIIIl saecuh XV, quern pnmus commemo-
ravit R Foerster Philol XXXXll 165 de hoc hbro vvr Mustrissimus Alexander Napier, bybliothecae Holk-
hamiensis praefectus, htteris a me rogatus scripsit codicem esse formae maximae, iplendide exaratum, ex eorum
hbrorum numero , quos Baphael de Marcatelhs , monasteru S Bavoms , quod fuit ad Gandamm, abbas, con-
fin tussit continen eo Ooidn carmina et Ausonu opuscula, ex editione Veneta altera descripta — p 234
(A I 22, 3) lege Troiam conpulsi, cum — 236 (A I 28, 3) percontans scribendum — 247 (A III

post v 7) lege Mitylenaeus — 253 (A V 3) adde ad hoc carmen propius etiam accedere epigramma, quod
ex Philostrati codice Boissonade ad eiusdem Heroica p 638 edidit 'A.yafyiou t) IlaXXaSa Mfjvtv detSe aa&cuv
aoX (jyjviv aeihe hihd&i | o&Xousvrjv -(a^ezh^ T^yiyo arjv 6 TdXa« \ ttov 8' /jptap \>.dyeza\ xat Tcavvu^Yj roXe-
(ilfei, | (o? uapd ttjc pf)Tp6? TtpoUa XafioDaa \i-dyrri \ -rjv §£ &IX<u aiYav %a\ aapvapivn uTcoeUeiv, | oVciTcep
ou [Aayofxat, touS' ive/tev [xdyeTat, cf Anth Oraec ed Iacobs III 747 et 885 — 265 col 1 post v 18
adde Anth lat 218, 1 E VI 1 — 266 col 3 post v 67 adde Hor Sat II 3, 291, E XXII 2, 25 —
267 col 2 post v 36 adde Mart X 37, 11 E VII 2, 1 — 268 col l v 12 lege Mostell prol b2 (65)
IIII 1, 7 et haec post v 15 transpone, simul adde post v 9 Plaut Cas III 2, 6 (432), Epid II 2, 5 (189)
E XXIIII 56 — 268 col 2 post v 60 adde Stat SiW II 1, 67 XV 11, 15 et post v 70 Stat Silv V
1, 18 XV 11, 10, ibid col 3 pott v 4 adde Stat Theb VII 210 XVI 2, 11 — 269 col 2 v 28 scn-
bendum Verg Georg IIII 6 XXVII 1, 7, E XI 9 — 270 col 1 post v 28 adde Verg Aen VII 262
E XXV 93 — ceterum hoc loco addam Ausonmm in oratione, quae legitur m Ephemende (IIII 3), imitatum
esse carmen Tiberiani IIII (cf Baehrem poet Lat min III 267) , id quod et ex toto colore et ex versibus
quibusdam (cf Tib 1 3 28 Or 1 5 58) mtellegitur — 276 col 2 v 57 lege Glaucias ^— 275 col 2
v 2 lege Lansa — 27« col 2 v 33 lege Letoidae XVII 28, 2 et haec post v 48 trampone — 283 col 2
v 1 post XVIII 2, 9 adde ' (cf Iulu Honoru Cosmographiam p 35 B )' et ibid v 26 lege Sesostris —
281 col 2 vv 28 sqq icnbendum Thraecidicus , Thraeciu» , Thraessa et haec post v 23 transponenda —
287 col 2 v 68 adde 'Apollo, gen Apolloms XX 172, e 95, 7 in V, cf Ritschelu Opusc II 493 et
Plaut Men 871 ', simul applar post Apollo repone — 288 col l v 25 post Henna adde herus — 289 col 1
v 28 post caperare adde ' (Plaut Epid V 1, 3 [599])' — 290 col 1 v 12 adde e contra XXVIIII 26 (V,
at contra P) — ibid v 30 adde 'crmis masc XVIII 2, 237, fem XXIIII 2, 17 (»)' — 290 col 2 v 14
adde ' decas acc decadam XXI 1, 27, cf hebdomada' — ibid v 24 scnbendum 'defraudare VIII 6, 6
defrudare E III 17 defrudata mensae, defrudas E XXII 1, 10 (T) , defrudarentur XVIII 2, 109 (X)'

— ibid 28 dele ' dehinc XVI 25, 6' et scnbe 'dehmc III 23, XVI 2, 4, 4, 2, 25, 6' — 292 col 2
post v 48 adde ' herus hen V 16, 16 (V), henh XVIIII 57 (VP), erae XXV 4, 5 (TM, here %E) , ero,
erus, eris erorum E XVI 2, 2 4 17 (M , hero, herus et v 17 m 2 hens herorum T)' — 298 col 2 post
v 22 adde ' maestus e 24, 5 maesto feretro (cf Verg Aen V 48)'

This preservation copy

was created, printed, and bound

at Bridgeport National Bindery, Inc,

in compliance with U.S. copyright law.

The paper used meets the requirements

of ANSI/NISO Z39.48-1992

(Permanence of Paper).

PA

2008

(®