H./V\. 300^^3).
DARA LEABHAR
NAN SGOILEAN GAE'LACH
Air an cumaìl suas le Coniunn Ard-Sheanaidh
Eaglais na h-Alha.
AN I>ARA CLODH-BUALADH.
DUNEIDIN :
AIR A CHLÒDH-BHUALADH
LE UILLEAM BLACKWOOD AGUS A MHK
SEOLANNA.
Feumadh am Fear-teagaisg na leasoin, no na h-earrannan
a leanas, a dheanamh fad no goirid, a rèir mar a chi e iomch-
uidh ; ach air chor air bith cha tèid e seachad air aon diubh
gus an urrainn am foghlumach a leughadh gu pungail.
'Nuair thig am foghlumach gu crìch na tjeas earrainn
air a' cheud taobh-duilleig a leanas, tionndaidh e thairis, (a
rèir mar a ta e air a chomharachadh a mach san leabhar,) gu
taobh-duilleig 16, agus leughaidh e an earrann a tha tòis-
eachadh leis an litir ( A. ) ; agus mur sin sios.
Bithidh e iomchuidh gu'm mìnich am Fear-teagaisg do'n
fhoghlumach brìgh gach focail nach 'eil e a' tuigsinn, agus
mar an ceudna gu'n cleachd e dha na focail a ta aon-fhiUte a
dheanamh d *>ailte, agus na focail a ta dùbailte a dheanamh
aoD-fhiUte. ivlar so, Bhiadh mi na cearcan, Bhiadh mi o'
chearc ; — Tholl e na brògan, ThoU e a' bhròg ; — Fhuair an
laogh bàs, Fhuair na laoigh bàs, &c.
~ I. M'D.
LAURISTON CASTI.E
LI8RARYACCESSI0N
A' CHEUD EARRANN
1. Bhiadh mi na cearcan. Tholl e na bròg-
an leis a' mhinidh. Faic co luath 'sa ruitheas
an seangan. Choinnich mi air an staidhir e.
Tha guth àrd agad. Tarruing t'anail. Fhuair
an laogh bàs. Chaill mi an t-airgiod.
2. Thoir dhomh beagan arain. MilUdh an
reothadh a' pheasair. Bhuail e mi le 'dhorn.
An aithne dhuit co a sgriobh so ? Thig am bàs
air sean agus air òg. Bhris e caol a dhuirn
Tha mi sgìth do'n eallaich. B"* f hearr leam gu'm
b'' urrainn domh snàmh. Leum iad seachad.
3. Meanglain na craoibh beithe. Tha meall
do chrè agam. Am bheil an rathad garbh ?
Falbh air an f hrith-rathad. Tha'n geata far-
suinn. Dh' fhàihnn mo shealladh. Thig air
t'ais le cabhaig. Is ni gràineil bhi goid, agus
ag innseadh bhreugàn. Mharcaich e air asail
— A. Taobh-duiUeig 16.
4. Dh' f halbh e orn tigh. . Chiùrr thu mo
làmh. Bruich a^lfJ^feQÌl: . -Xha adharc chrom
air an damh Chrath am madadh a cheann.
Shuidh an righ air a chaithir. Luidh sinn sios
air an urlar. Dh"* fhalbh an loingeis. Thog
iad an tigh sin le clach agus le aol.
5. Shèid am fear-faire an trompaid. Tha
an là ciùin agus balbh. Am bheil iongan a'
chait geur ? Bun na craoibhe giuthais. Tha
teine againn san t-seòmar. Crom thu fèin sios.
Na sgrìobh air do leabhar. Ruathair leis a'
chaibe. Bhuail e mi leis an t-slait. Dìrich aro
bruthach.
6. Tha e dà bhliadhna dheug a dh' aois
Thèid sluagh maith do nèamh, agus sluagh
olc do ifrinn. Bha sgaineadh sa' bhalla. Bheii
Dia breth air an t-saoghal. Tha am fuaran
domhain. Chaidh an t-eun d'a nead. Tha
ceò dhorch ann. Na saltair sios an t-arbhar.
Teich air falbh. — B. Taohh-duìlleig 16.
7. Tha an leanabh tinn. Ròist an t-eun.
Bhris na caoraich 2l challaid. Tha foinneamh
air do làimh. Feumaidh tu an talamh ar. Tha
na sgadain ro phailt. An caruich mi am bòrd t
Tog ort do'n bhaile. Tilg sios am balla àrd
sin. Chaidh e a dh' iasgach le dubhan agus
le lìon. Tha an talamh cruinn.
8. Lùbaidh e a bhogha. Tha cridhe blàth
aige. Rinn an luch toll sa' chàise. Tha
a' chlann a' deanamh iolaich. Fuinidh i an
taois, agus ni i aran dith. Tha an searrach
bochd. Dh' fhàs na gabhair fiadhaich. Tha
àl mòr aii? a' mhuic. Fadaidh an teine.
9- Na dean breug air son ni air bitli A.n
d' rinn an gobha na tairngean ? Sheinn e sailm.
Ghuil e gu goirt. Na caog do shùil. Chaidh
am fìodh sios leis an t-sruth. Choisinn gach
fear diubh so duais mhòr. Dùin agus glais an
dorus. Am bheil an soitheach làn bainne i
Feudaidh tu so a dheanamh. Ciod a thubhairl
thu ? — C. Taohh-duilleìg 16.
10. Tha an lomradh sin a' sealltuinn ro
mhaith. Na mill an obair ghrinn so. Rinn-
eadh foir Vudaich do shìoda dearg. Chuir e air
a chlaidhe agus a chrios-guailne. Tha an tal-
amh air chrith. An do chuir thu an siol ?
Tha e air chrith leis an fhuachd. An cluinn
thu an crodh ag geumnaich ? Nigh do làmhan
ie siapunn. Tha an tìr còmhnard. Rach
seachad air.
11. Tha eallach throm aig air a dhruim
Thàinig mòran fola o'n lot. Cuir dath uaine
air an t-seòmar. Gabh aon ubhal duit fein,
agus thoir an t-ubhal eile do d' bhràthair
Shuidh e sios 'na aonar, agus ghuil e gu goirt
Tha a' chlann a'' deanamh bolg ri grèin. Rug-
adh sa' bhaile mi. Lùb mi mo ghlùn. An
tèid thu maille rium ?
12. Bha dorus a"* chrò fosgailte, agus fhuair
na daimh a mach. Tha an leanabh 'na chodal.
Seall air itean an eisg. Tha sgiathan mòr aig
an iolair. Na cuir campar ort fèin. Am bheil
e a chòmhnuidh aig taobh na mara ? Reic dc
bhathar Tha an èididh maiseach. DhYhàs
a3
aii t-òganacb dall. Cruinnich an treud do'n
chrò. — D. Taobh-duiUeig 17.
13. Bhleith iad an coirc. Tha seachdnar 'nan
suidhe air a' chloich mhòir. Bhreab an t-each
mo bhràthair. Thoir cKù doDhia,oir is e ughdar
gach maith. Na marbh a' chuilleag, oir cha'n
"■eil i deanamh cron air bith ort. Tliuit duiU-
each nan craobh. Cum do làmhan agus t' eudan
glan. Ismithich dhuitdochkiichaleagadhdhiot.
14. Thuit iad sa' chlais. Thacrìos aig mu'*n
cuairt d''a mheadhon. Mur bearrthu sgiathan
an eoin, leumaidh e air falbh. Ghabh iad
rium gu cairdeil. Leag sinn san uaigh e.
Chaidh a' mhiol-chù ""na dhèigh. Ciod iad na
nithe a rinn e ? Tha na caoraich a' meiHch air
9on nan uan. Dean gach ni a ta ceart, agus
seachainn an t-olc.
15. Ciod i do bharail dheth ? Teich suas ris
a' mhonadh. Am fear nach dìobair a charaid
gheibh e urram. Ghabh e òran. Reub an tar-
uinn a chòta. Tha am poll domhain, agus
tha mòran eisg ann. Thoir an t-shge bheag an
so, agus òlaidh sinn aside. Dean toirni mhòr
chum'*s gu"*n cluinn iad thu. Bhruth thu mo
làmh leis an òrd. — E. Taohh-duiUeig 17.
16. Ma bhitheas e maith, gheibh e gach ni
a''s àill leis. Thèid na nèamha thairis le toirm
mhòir, agus leaghaidh na dùilean le dian-theas.
Na dean fanoid air sluagh maith. Leag a'
ghaoth an tigh. Bha cobhar gheal air aghaidh
an uisge. Chuir iad na mairbh fo'^n talamh.
Thug an t-aiteamh air falbh an sneachda. An
do sgriobh thu do litir ?
17. Thàinig sinn a nuas o'n bheinn, agus
shuidhich sinn ar bùth ann an àite blàth. Cha
ghàir thu ma bhuaileas c thu leis an t-slait.
Gabh comhairle agus falbh romhad. Na stad
gus am bi thu as an t-sealladh. Gabh an
sguabach, agus sguab an sabhul. An duine
truagh, tha brògan a dhìth air. An cluich thu
air a' phioba "^ Troididh e riut gu garg, a
chionn gu'n d' rinn thu so.
18. Cuir biadh air a bheulaobh. Shnàmh
na geoidh sios an amhainn. Chluich na h-uain
am measg nan caorach. Dean cabhag, agus
ihig a m' ionnsuidh. Stiùraidh Dia iadsan a
chuireas an dòchas ann. Thoir dhomh deoch
do'n uisge ma''s e do thoil e. Is toigh le Dia
a' chlann a ni urnuigh ris. Tha e dà shlait air
leud. Am bheil thu cluinntinn ? — F. Taohh'
duilleìg 18.
19- Tha e 'na sheòl gràineil blii ag aithris
an ni sin nach 'eil fior. An do thuit mòran
sneachd ? Choidil thu tuille 's fada. Thug
iad an t-iasg chum na traighe. Thig gaoth
reòtaidh o'n taobh tuath. Thuit sinn air a'
charn chlach, a dh' fhàg an luchd-oibre air an
rathad. 'Nuair a ni thu urnuigh ri Dia, dean
urnuigh ris le d'uile chridhe. Seachainn an
t-olc, agus lean am maith.
^O. Tha an t-achadh peasair fo bhlàth.
Cha'n 'eil peighinn do'n t-saoghal aig. Cha
8
toir e an car à neacb air bith. Chunnaic mi
aishng an raoir. Glan air falbh an salachar
bhàrr a' bhuird. Tha a chionta ro shoiUeir.
Fosgail an uinneig, agus leig a"" ghaoth a steach.
C'àit an do chodail thu an raoir ? Thog mi mo
thigh o chionn iomadh bUadhna. Glac an t-eun,
agus bearr a sgiathan.
21. Chaidh e air seachai'an air an t-shabh.
Is còir dhuinn oirp a thoirt air seirbhis a
dheanamh do Dhia. Chuir a** chnuimh-fhiac-
ail mòran trioblaid orm. Tha mo bhrògan ro
chruaidh agus ro theann : Thug iad an craic-
ionn bhàrr mo shàil. Tha iomadh neach balbh
agus boghar ; is còir dhomh-sa bhi taingeil
nach d"* f hàg Dia mise balbh agus bodhar mar
an ceudna. Chaidh caimein a'm' shùil. — G.
Taohh-duilleìg 18.
22. Tha a"* bheinn àrd agus corrach ; cha
ruig sinn a muUach an dà uair so. Dh^'ith a'
chlann na h-ùbhlan. Shèid e a"* ghall-tromp,
agus rinn e fuaim mhòr. ""Nuair a bha e a'
streapadh ris a"* chraoibh, thuit e agus chiùrr
se e fèin Is còir dhuinn guidhe air Dia gu^'n
seòladh e sinn chum ar dleasdanas. Fhuair e
im agus bainne. Bha e ann an airc nihòir.
Chaidh an aitreabh ri theine, agus cha robh
uisge ann g'^a cur as.
23. Chaidh duine àluinn seachad orm air an
uair. Cha robh truas no iochd "^na chridhe
Bha an damh a chaiU mi breac. Bhàth iad na
cuileanan san uisge. Chuir e beirm air a'
bhraihs agus dh"* oibrich i. Cha robh lochd
no beud ann. Thug e mach an lagh au', agus
dhìt se e. Bha am fear ud bleideil. Theich
an earb do'n choille. Bha a"* chlann bradach,
agus air an aobhar sin bha fuath aig gach
neach dhoibh.
24). Bha a' mhiol-chù bracach. Thog e a
bhratach an àird. Chuir e dàil sa' ghnothuch
gu uair eile. Chunnaic mi an dallag sa'
bhruaich. Bhuain e mòran arbhair an dè.
Chaidh carbad agus ceithir eich seachad. Tha
ceileir binn aig na h-eoin. Spion e an coiUeach.
Bheir duine ni air bith an eiric 'anama. Fhuair
mi faochag. Tha an t-òganach so ""na fhiùran
dìreach agus deas. Bha teasach ghoirt sa
bhaile. — H. Taobh-duìlleig 19-
25. Ghlac geilt e. Tha an gàradh mòr,
agus tha mòran meas ann. Am bheil na glinn
fliuch.? Leum an iahag aig dubhar an f heasgair.
Dh' fhàg e iarmad 'na dhèigh. Thug e ìobairt
seachad. Chaidh an laoch ""na chodhail.
Shuidh i sios agus chum i a sùil air an lear.
Tha am fear so ro leamh orm. Am bheil màg
an leomhain mòrì Dh' fhàs a cheann maol.
Rinn mi malairt ris. Na dean mairneal
Chaidh a mhaoin a sgrios.
26. Dh' èirich e moch sa^ mhaduinn. Chroch
) car tamuill air a mhuineal. Tha do namhaid
an tòir ort. Thig pòiteir fiona gu truaighe.
Chuir iad am priosan e. Choidil iad air ar.
fhraoch. Tha mùing fhada air a' ghearran
Bhuail e peileir air an fhiadh sa' chliaich
10
Dh'innis an seann duine ciod a thacnair da.
Bheuc an leòmhan, agus chrith an talamh.
Chuir e sreth chlach mu'n cuairt do'n tigh.
Tàladh dhachaidh e. Shèid osag ghaoithe air
falbh e.
27. Thug e seachad airgiod air ocar. Tha
nuallan aig an sprèidh. Bha a"* bhean àrd agus
fiadhaich 'na tagradh. Chaill e a neart gu tur,
Thuit uamhas orra air fad. Leum an iolair
gu h-àrd. Ni beartas sgiathan dha fèin agus
siubhlaidh e gu grad air falbh. Na h-ith aran
an ti aig am bheil droch shùil. Ni amadan
tàir air gliocas. Tha'n duine ghc ""na dhuine
laidir. Aom do chridhe ri ghocas, agus
seachainn droch coluadar. — I. T.d. 19-
28. ladsan a dh" f hanas fad aig an fhìon, ni
iad bròn, agus gheibh iad lotan gun aobhar.
Tuitidh am fìrean seachd uairean, agus èiridh e
a rìs, ach tuitidh na h-aingidh ann an olc, agus
cha saorar as iad. Na biodh campar ort ri
droch dhuine, agus na gabh farmad ris. Cha
bhi crioch mhaith aig an droch dhuine, oir gu
h-obann thig a dhòruinn. Na gabh urram
duit fèin ann am fianuis an righ, agus na seas
suas an àite dhaoine mòra. Ma bhios do namh-
aid ocrach thoir biadh dha, oir le so ni thu
maith an èiric uilc.
29. Is e urram dhaoine òga an neart, agus
is e maise sheann daoine an ceann Hath. Na
creacli am bochd a chionn gu bheil e bochd,
agus iia sàruich an truaghan. Na dean suas
n
cairdeas ri drocli dhuine. Is truagh an
duine aig nach "*eil ceannsal air a spiorad ; ach
esan aig am bheil deadh bheusan, thig e gu h-
urram. Is amadan esan a dh' earbas à chridhe
fèin. Ni gach neach tha sanntach deifir gu
bhi saoibhir, ach tha esan a mhàin ghc a ghluais-
eas an eagal an Tighearna. Bheir am fìrean
aire do chùis nani bochd.
30. Dùisgidh duine feargach suas aimhreit.
Tha uile fhocal De fìor-ghlan ; is sgiath e
dhoibhsan a chuireas an dòigh ann. Cealg
agus breugan cuir fada uait, agus trèig iadsan
air nach 'eil eagal Dè. Spionaidh fithich a
ghlinne a mach an t-sùil a ni magadh air athair,
agus tarcuis air màthair. Bheir eagal duine
ribe leis ; ach esan a chuireas a mhuinghin an
Dia, gluaisidh e ann an sìth. Cha bhi tlachd
aig leanabh maith do shlighe nan aingidli, agus
cha ghhaais e maille riu do bhrìgh gu bheil
corruich air Dia riu. — K. T.d. 20.
31. Is fearr dol do thigh a' bhròin na do thigh
na cuirme, oir is e sin crioch nan uile dhaoine,
agus gabhaidh am beò g'a chridhe e. Gabh
comhairle, agus gluais gu subhailceach agus
beusach. Isfean-deadh ainm na mòran beart-
ais. Is còir do gach neach urnuigh a dheanamh
moch agus anmoch. Earb thu fèin ri Dia,
agus cha leig e dìth ort ; tha a f hreasdal caird-
eil a ghnàth 'ga do chumail suas, agus tha a
shùilean an còmhnuidh ag amharc ort; uime
12
sin thoir gràdh dha le fuile chridhe, agus biodh
eagal ort ni olc a dheananih 'na làthair.
32. Aig Dia tha neart agus gliocas ; is leis
esan a mheallar agus esan a mheallas. Cha
tilg Dia air falbh an duine foirfe, agus cha
trèig e an t-ionracan a chaoidh. Thèid ar
.àithean seachad mar longaibh luatha, agus mar
an iolair a' dol air iteig. Bheir Dia fa'near
gach neach a ghluaiseas gu h-amaideach, agu$
bheir e luigheachd dhoibh. Tha dòchas à
craoibh, ma ghearrar sìos i, gu'*m fàs i a rìs ,
ach bheir mac an duine suas an deò, agus c'*ài-
am bheil e .? Rè a làithean uile cràdhar an t-
aingidh, ach cha tig olc air-san a ta aon-fhillte
'na inntinn, agus a ta gluasad a rèir lagha an
Tighearna.— L. T.d. 91
83. Thug e aoidheachd do'n duine bhochd.
Gabh ath-bheachd do d' chaithe-beatha.
Chaidh an leanabh a bhaisteadh. 'Nuair
thual lacob gu'n robh loseph beò dh' ath-
bheothaich a chridhe. Champaich clann Is-
raeil ann am fàsach Shin. Bha an duine a
labhair air tùs sa' chomunn deas-bhriathrach.
Bha aithriche chloinn Israeil 'nan luchd-
gleidhidh sprèidhe. Chuir Maois a làmh 'na
bhroilleach, agus dh"* fhàs i an sin gcal mar
shneachda. Chaidh an sluagh air faontradh
sa' choiUe. Fiosraich thu fèin, agus faic am
bhcil do chridhe treibhdhireach agus aon-
fhiUte. Rinn an righ fòirneart air a shluagh,
afTUS air an aobhar sin dh'fhuathaich iad e.
13
34. Tha an gaisgeach mòr ann am meud,
agus treun ann an neart. Tha an gealbhonn a'
deanamh a nid gu minic ann an tulachainn
thighean. Am bheil e gealltainn gu'n dean e
mar a dh^'orduich thu dha? Giorraichidh craos
làithean mhic an duine. Ghnàthaich do bhràth-
air maith a dheanamh, agus maitheanas a
thoirt dhoibhsan a pheacaich 'na aghaidh.
Gràdhaich do choimhearsnach, agus dean
iochd air an duine f heumach. Bithidh an duine
iochdmhor baigheil r"'a ainmhidh. Na laimhsich
duais an uilc, agus na siubhail air shghe an
aingidh. Chrioslaich an saighdear a chlaidh-
eamh agus a bhiodag air. Tha an leanabh
luaineach agus crosd. Luchdaich an t-each,
agus siubhail leis gu grad. — M. T.d. ^S.
35. Gheibh an t-ionracan luigheachd o'n
Tighearn. Bha a' mhaighdean maiseach ri
amharc oirre. Tha duine miodalach mealltach
^na chridhe. Chuir thu mi-dhreach air an
obair. Thug Dia leir-sgrios air Sodom agus
air Gomorrah. Tha an neamhnuid luaclimhor.
Fhuair do charaid oighreachd le bàs bràthar a
mhàthar. Pairticli do chuid ris a bhochd,
agus ris an f heumach. Cha sàsuichear an cridhe
sanntach. Chaidh an duine fhàgail gu saorsa
a thoile fein. Tha an rathad sleamhuinn. Bha
slabliruidh òir m'a mhuineal. Chuir iad spios-
raidh air. Thig an duine struidheii gu bochd-
ainn. Bha e tiamhaidh agus brònach air son an
14
ni a thachair d'a athair. Cha taitneach leam
an sgeul a chual mi. — N. T.d. 26.
36. Tionndadh ceann an eich ris an leathad.
Cha mhaith an ni dà sheòrsa thomhaisean.
Toinneamh an còrd. Treòraich an dall air a
shlighe air eagal gu'n tuit e san t-slochd. Cha
robh e tuigseach no cairdeil ris an t-sluagh a
thàinig d'a ionnsuidh. Dh" fhàg bàs a mhàthar
tuirseach e. Thoir an aire nach tuishch thu.
Tha e uaibhreach "'na inntinn, agus uime sin
cha toigh le sluagh eile e. Thug e airgiod
dha an uaignidheas. Rinn iad iolach mhòr
'nuair a chosainn iad am blàr. Bu mhithich
dhoibh fois a ghabhail.— O. T.d. 26.
37. Thog am fear-cogaidh suas an claidh-
eamh loinreach, agus an t-sleagh lìomhaidh.
Chuir e suas a namhaid mar bhall-amhairc.
Coimhhon dobhòidean do'^n Tighearna. Cha'n
Vil leigheas air bith air do thinneas ; tha do lot
nimhneach. Is an-aoibhinn dhasan a thogas
baile le fuil, agus a dhaingnicheas caithir le
aingidheachd. Is tàmailteach an ni a rinn e.
Mar chuairt-ghaoith sgapaidh Dia a naimh-
dean. Bha a shoillcireachd mar a' ghrian, agus
o a làimh shruth dearsanna soluis. Sheas e,
agus thomhais e an talamh. Bha bùthanna aig
na buachailhbh ri taobh na h-aimhne. Thàinig
là feirge agus trioblaid orra ; là fàsalachd agus
lèir-sgrios ; là dorchadais agus ogkiidheachd ;
là neul agus tiugh-dhorchadais. — P. T.d. 9H.
38. Shèid an sluagh an trompaid, agus rinn
Ift
iad iolach an aghaidh nam baiheandaingnichte
Nàraichear e airson a dheanadais. Rachaibh
suas chum an t-sleibh, agus thugaibh leibh
fiodh. Bheir am pomgranat agus an crann-
oladh seachad toradh. Shaltair an gaisgeach
air clàbar nan sràidean. Gabh do lorg a'd
Jàimh, agus dìrich am bruthach. Tarruing
criochan an fhearainn. Bha lagh na firinn 'na
bheul, agus cha d' fhuaradh aingidheachd ""na
bhiHbh. Brisidh mi dochuing, agus sgaoilidh
mi as a chèile do chuibhrichean. Caithear
laitnean nan aingidh mar asbhuain làn-thioram.
Ceangail an carbad ris an each ghlas. Leaghar
na sleibhtean, agus sgoiUear na gleannta roimh
theachd an Tighearna.— Q. T.d. 28.
1 I
Aon
11 XI
Aoii-deug
2 II
Dhà
12 XII
Dhà-dheug
8 III
Tri
13 xin
Tri-deug
4 IV
Ceithir
14 XIV
Ceithir-deug
6 V
Cùig
15 XV
Cùig-deug
6 VI
Sè
16 XVI
Sè-deug
7 VII
Seachd
17 XVII
Seachd-deug
8 VIII
Ochd
18 XVII
[ Ochd-deug
9 IX
Naoi
19 XIX
Naoi-deug
10 X
Deich
20 XX
Fichead
16
(A.) Tlia Dia a' faicinn gach ni tha mi
deanamh ; is lèir dha gach smuain tha mi ag
altrum a'm'' chridhe, agus bheir e gu cunntas
mi air son gach focail a thig a mach à m' bheul,
agus gach gnìomh a nithear leam. O gu'n
cumadh Dia fèin a'm' chuimhne nach urrainn
mi ni air bith f holach uaith, — nach ""eil e 'n
comas domh gnìomh air bith a dheanamh nach
faic e, agus nach èirich smuain dìomhair a'm''
chridhe nach aithne dha, agus nach sgriobh e
sìos ann an leabhar a chuimhne.
(B.) Ma chi thu neach air bith a' goid, no ri
mionnaibh, no a' briseadh là na Sàbaid, is còir
dhuit a choluadar a sheachnadh le t' uile
dhìchioll. Na biodh fuath agad da, oir cha''n
'eil e ceart gu'm biodh fuath agad do neach air
bith : Ach nochd le do ghiùlan gu bheil fuath
agad d'a shlighe mar an t-sHghe sin a bheir
duine gu bròn agus truaighe. Cha'n f heud thu
bhi 'g imeachd no a' ciuich maille ri neach mar
so, air eagal gu''n teagaisg e thu bhi dlùth air
co olc ris fein. Ach air an làimh eile, cum
coluadar ris a"" chloinn sin nach Jabhair droch
f hocal, agus nach dean droch ghnìomh ; riusan
air am bheil eagal Dè, agus a ta ùmhal d''a
lagh. Cuiridh iad deadh eisempleir romhad,
agus bheir iad thu gu h-urram agus meas.
(C.) Tha an sean-fhocal ag ràdh, " Inn-
s domh do chompanaich, agus innsidh mise
17
a chaidh earbsadh ris ? Chunnaic mi òigh
mhaiseach a' gabhail seachad ; bha a trusgan
geal mar shneachdadh. (M.) T.d. 43.
31. Shuidhich anrigh pàilliunnan alùchairt-
ean eadar na cuantan. Thuirling teine agus
pronnusg air bailtibh Shodoim agus Ghomo-
rah. Ghabh iad tàmh an teas an là fo na
crannaibh daraich, aguscrithich, agus cuilinn, a
chionn gu'n robh an sgàile taitneach. Bha an
àmhuinn air a teasachadh leis an fhuineadair,
agus thaoisinn fear-oibreachaidh na taoisechun^
aran a dheanamh deas do'n t-sluagh. Tha a
cheathairne ri creach agus ri spùinneadh sa
mhachair. Dh'fhàs ionntagach agus droigh-
ionn suas far am b'àbhuist pailteas feoir agus
arbhair bhi cinneachduinn. Gheibh thu pailt-
eas do'n iteotha ann an claisibh na macharach.
Bheir Dia luigheachd do'n aingidh a rèir
gniomhara a làmh.
32. Bhuin iad na cuileanan o'n leòmhan
bhoirionn. Chaidh roth a' charbaid thairis air.
Bha am moU air fhuadachadh leis an iom-
ghaoith. Tha an fhionain air tiormachadh
suas, agus an crann-fige air seargadh ; tha ani
pomgranat, an crann-pailme fòs, agusan crann-
ubhail, eadhon uile chraobha na macharach
air seargadh. Thàinig an samhradh, agus tha
cluaintean an fhàsaich sC briseadh nios, agus
craobhan na macharach a' teachd fo bhlàth.
Tha na buailtean spreidhe an airc a chionn
nach 'eil ionahradh aca. Rinn iad claidhean
b3
18
mhàthair, agus gu'n robh e ùmhal di anns
gach ni a chuir i fa chomhair. " Smuainich
mi fein sin," ars' an t-òganach, " fhad 's bu
bheò i ; ach a nis, ""nuair tha i marbh tha
iomadh ni a"* teachd a''m"' chuimhne anns an
do ghiùlain mi mi fein gu mi-chiatach d'a
taobh ; agus tha so ""gam fhàgail brònach air
an uair, do bhrìgh nach urrainn domh nis a
leasachadh.
(F.) Bha gille òg ann roimh so a ghabh
mòr-thlachdbhi ckiich le teinne,agus a dhiult an
droch chleachd so a leigeil deth, ged fhuair e
gu tric achmhasan air a shon. Air là àraidh,
'nuair chaidh a mhàthair a mach a cheannach
ni eigin, shoillsich e bioran, agus air dha bhi 'g
iomairt leis, ghlac ""eudach teine, agus las e suas
mu'n cuairt da. Ghlaodh e gu h-àrd air son
còmhnaidh, ach mu'n d'thàinig cabhar d'a ionn-
suidh bha e air a losgadh co mòr "'s gu'n d' f huaìr
e bàsbeagan an dèigh sin. Is còird"'a soclann
òg a theagasg gun bhi cluich le teine; — ni a
ta ""na slieirbhiseach maith, acli "*na dhroch
mhaighstir; agus gun bhi eas-umhal do chomh-
airle ammàthar, ata gabhail mòr chùram mu'n
timchioll.
(G.) Chunnaic mi gu^'n d' thug thu beagan
airgid do'^n duine bhochd chum aran a cheann-
ach d'^a theaghlach. Rinn thu sin gu ro
mhaith. Is còir do gach neach cabliair a
19
dheanamh air an fheumach a rèir a chomais.
Tha e ro chruaidh gu'm biodh neach air bith
a dhìth arain ''nuair tha pailteas agad-sa agus
beagan r'a sheachnadh. Cha bhi Dia reidh
riusan nach dean maith do shluagh eile, agus
nach cuidich leo 'nuair tha iad a dhìth bìdh
agus eudaich. Ach gabhaidh e tlachd dhiubh-
san a nochdas iochd do na bochdaibh, agus
bheir e duais dhoibh, do bhrìgh gu bheil iad
truacant agus seirceil do'n fheumach.
(H.) Tha Dia a" faicinn gach ni tha mi
a' cìeanamh, — tha e a'' cluinntinn gach ni a ta
mi ag ràdh, agus a thuille air sin, is aithne
dha gach smuain a ta a'm' chridhe. Feudaidh
mi mòran fholach o dhaoinibh, ach cha'n urr-
ainn mi ni air bith fhoJach o Dhia. ''Na
shealladh-san tha dorchadas na h-oidhche cho
soilleir ri solus an là. Is lèir dha gach smuain
tha gabhail tàmh a'm' chridhe ; is cuimhne
leis gach focal faoin a labhair mi, agus bheir
e mi gu cunntas air son gach ni a rinn mi o''n
thàinig mi dh'' ionnsuidh an t-saoghail. Air an
aobhar sin is còir dhomh gach ni gràineil a
sheachnadh, agus ghiasad gu cubhaidh anns
gach cùis, air eagal gu'm bi Dia an corruich
rium, agus gu^i sgrios e mi gu siorniidh.
(I.) Cumaidh clann mhaith an làmhan o
gach olc ; bithidh iad ùmhal d'am pàrantaibh ;
theid iad do''n sgoil 'na thrà, agus bheir iad
20
do Chruithear fein, — mar t'Athair nèamhaidh
a ghairm thu gu bith, agus a thug dhuit gach
sochar agus beannachadh tha thu a' sealbhach-
adh. 'S ann uaithe-san a thàinig do shlàinte,
do neart, agus do reusan, — an anail tha thu a'
tarruing, agus an solus tha toirt toil-inntinn
do d'shùilibh, — an Jòn ata'gad bheathachadh,
an t-eudach a ta 'gad chòmhdachadh, agus an
fhardoch a ta 'gad dhion agus a' toirt fasg-
aidh dhuit. 'S esan a dh'orduich dhuit curam
do phàranta, agus caoimhneas do luchd-dàimh,
— gach eòlas a chaidh dheònachadh dhuit
air Dia agus air do Shlànuighear, gach fios a
fhuair thu air do dhleasdnas, agus gach moth-
achadh a ta agad air nithibh spioradail agus
sìorruidh.
Cuimhnich gu bheil siìilean a' Charaid
àluinn agus ghlòrmhoir so an còmhnuidh air an
suidheachadh ort ; gu bheil e ag amharc air
gach gniomh tha thu a' coimhlionadh, air gach
focal tha thu a' labhairt, agus air gach smuain
tha 'g èirigh a''d' chridhe ; agus a thuilleadh
air sin gu''n toir e gu cunntas thu aig là a''
bhreitheanais air son gach aoin diubh so. Uime
sin cuimhnich gu bheil a làthaireachd a ghnàth
mu d' thimchioll. Thigeadh furnuigh moch
agus anmoch gu cos stòl a righ-chaithreach,
Cleachd thu fèin ri bhi "'g amharc air a chumh-
achdagusair a ghliocas ann an obair a"* chruth-
achaidh. Naomhaich a shàbaid, agus coisrig
gach mionaid do d* bheatha d'a sheirbhis. Bi
bheìrear machiadle eoin eile. An toiseach an
t-samhraidh scallaidh i mu'n cuairt di air son
nid a' ghealbhoin, no an uiseig, agus an uair
a gheibh i an nead falamh, beiridh i ubh
innte, agus fàgaidh i an sin e gun tuille
cùram a ghabhail deth. Tha an t-eun do'm
buin an nead sC gur air ; agus 'nuair thig an
t-àl a mach, tha sl chuag òg a' fàs suas, agus
a' cur as do na h-eoin bhig eile, agus air an
dòigh sin a' faotainn na nid, agus cùraim nam
pàranta di fein gu h-iomlan. Le lagh nan lu-
dhach bha a' chuag air a meas neo-ghlan, agus
air an aobhar sin bha e neo-laghail dhoibh
a h-itheadh.
(L.) Bheir am bàs air falbh clann òg co
maith ri seann sluagh ; agus cha*'n 'eil f hios
aig aon cia cho luath 'sa thig crìoch air a làith-
ibh. B'aithne dhomh nighean òg a fhuair bàs
mun robh i dà bhliadhna dheug a dh'aois.
Bha i an còmhnuidh a' ghiasad ann an eagal
an Tighearna. Shuidhich i a dòchas air fir-
eantachd an t-Slànuighir, agus dh'fhàg si i
fèin gu h-iomlan an taice ris. Ghuidh i gu
minic agus gu dùrachdach gu'n gJeidheadh
Dia i o gach olc, agus gu'n stiùradh e 1 le a
spiorad naomh ; gu''n tugadh e gràs agus neart
di gu 'thoil a chur an gniomh, agus aig uair
a bàis gu'n saoradh e i o eagal agus o
eu-dòchas, agus gu'n gabhadh e a h-anam d^^a
ionnsuidh fèin.
22
Fhuair a h-urnuigh eisdeachd ; oir, ag
teachd do'n bhàs am fagus di, cha robh eagal
air bith oirre a thaobh a crannchur siorruidh.
Ghabh i a cead d'a càirdibh, a bha gul agus a'
caoidh air a son, leis na briathraibh so, " Na
guilibh air mo shonsa, mo chàirde gràdhach,
oir ged tha mi ann an trioblaid mhòr a thaobh
mo chui.rp, tha Dia maille rium, agus tha a
spiorad 'gam neartachadh agus 'gam chumail
suas. Cha dìobair e mi 'nuair tha mi triall
tre ghleann sgàile a"* bhàis, agus ged tha a
làmh trom orm air an àm, cha mhair anspairn
agus an cruaidh-ghleachd so ach goirid. Ged
tha^n t-shghe air am bheil mi siubhal da rìreadh
cumhann, tha i air a deanamh rèidh dhomh
tre ghràdh mo Shlànuighir ; agus ged leigear
mo cholainn san duslach, tha fhios agani gu
bheil m'f hear-saoraidh beò, agus ann am f heòil
gu^'m faic mi Dia.""
Sa' bheachd aoibhneach so ghabh i a cead
d'a càirdibh, agus dhùin i a sùilean ann an
codal a"* bhàis, a' guidhe le a briathraibh deir-
eannach gu'n gabhadh Criosd a h-anam da
ionnsuidh fein. O gu'm biodh clann òg uiie
cosmhuil ris an nighean so ; gu'n deanadh iad
urnuigh ri Dia moch agus anmoch, agus gu'm
fàgadh siad iad fein gu h-iomlan air cùram an
Slànuighir. An sin bhiodh am bàs 'na dhol
a mach dhoibh o thrioblaidibh an t-saoghail so,
agus bhiodh aingle naomha a' feitheamh orra
chum an anama a ghiulan gu sonas siorruidh.
(M.) MU STRl LAGHAIL.
A mhic mo rùin, bi dìchiollach san iiiblie
agus san dreuchd a chaidh shonrachadh dhuit
leis an Ti a's àirde. Tog thu fèin o'n duslach
as an deach do dhealbh, agus thoir oidhearp
air beartan cUùiteach a chur an gnìomh Seall
air a' chraoibh a tha sgaoileadh a mach a
meanglain chum nan nèamh ; cha robh innte
air tùs ach freumh mhaoth a bha air a crath-
adh leis a' ghaoith, agus air a luasgadh leis an
doinionn. Amhairc a nis air a h-àirde, agus
fòghlum a bhi dìchiollach anns a' ghairm san
do ghairmeadh thu, chum gu'm fàs thu mòr,
agus gu'n tig thu gu chù agus urram. Tog
thu fèin gu staid àird agus dean dìchioU a bhi
os ceann do chompanaich ann an gUocas, an
subhailceas, agus an deadh-bheusan.
Gidheadh thoir fa'near nach gabh thu farm
ad ris a' mhuinntir a bhios ni"'s cliùitiche agus
ni's urramaiche na thu fein, agus nach bi tnù
aVr chridhe an aghaidh a"* chompanaich a dh""
fhàgas thu sa chò-ruidh. An àite sin bnilich
gu ceart na ceudfaithean a thug Dia dhuit ;
gnàthaich cumhachdan t'^inntinn air nithibh
chùiteach agus ionmholta ; agus dean stri riusan
a mhàin tha gluasad ann an eagal agus ann an
seirbhis an Tighearna. Na cuir ceap-tuishdh
'na rathad-san tha comhstri riut ; na juir grab-
adh air 'nuair tha e buadhachadh ort; ach thoir
oidhearp an còmhnuidh bhi co-ionnan ris ann
an cliù, agus a bhi os a cheann ann an gnìomh-
24
araibh caoimhneis agus seirc ; — ann an òirdh-
eirceas cainnte, agus ann an truacantas cridhe.
Le strì laghail agus urramach tha spiorad an
duine air àrdachadh ; agus ""nuair tha miann a
chridhe subhailceach, èiridh e gu meas san t-
saoghal so, a dh"* ain-deoin gach feall agus
fòirneart a nithear air. Cosmhuil ri ùr-chrann
uaine a ta air a shuidheachadh ri taobh nan
uisgeacha, fàsaidh e suas ann an neart agus
ann an chù ; sgaoilidh e a fhreumhan mu'n
cuairt da, agus ann an àm iomchuidh gìulain-
idh e mòr-thoradh. Mar an iolair anns an
iarmailt togaidh e a shùilean an àird, agus
suidhichidh e iad air cuspairibh glòrmhor.
Cumaidh e eisempleir dheadh-dhaoine an
còmhnuidh 'na bheachd, agus leanaidh e air
an ceumannaibh. Dealbhaidh e nithe mòra,
agus coimhlionaidh e iad. Ni e gairdeachas
ann an oibribh a làmh, agus giùlainear 'ainm
gus na linnibh ri teachd le mòr-chhu agus urr-
am.
Ach air an làimh eile, tha cridhe an duinc
fharmadaich làn domblais agus seirbhe ; tha
iiimh na nathrach a' gabhail còmhnuidh air a
gheangaidh, agus tha soirbheachadh a choimh-
carsnaich 'na chràdh sùla agus 'na dhoilgheas
mntinn dha. IVithidh e a ghnàth ri monmhor
agus duarman, agus an uair a bliios e mi-
thoilichte le Y'lirnnnchur fèin, agus a bhios a
chridhe a' niiannacliadh nithe nach buin da, til-
rridli soirbheacliadh, ac'us loil-inntinn achoimh-
25
earsnaich ann am fìabhrus e. Ithidh fuatli
agus mi-rùn suas 'innidh, agus fàgaidh iad e
gun fhois a là agus a dh'oidhche. Tha e an
dùil gu bheil sluagh eile a dh'easbhuidh seirc,
do bhrìgh nach 'eil mothachadh aige do sheirc
'na chridhe fèin. Cùl-chàinidh e iadsan a
bheir barrachd air, agus bheir e droch bharail
seachad air gach ni tha iad a' deanamh. Air
an aobhar sin bithidh e as eugmhais sonais
agus cliù, agus thig e mu dheireadh gu bochd-
ainn ao;us truaighe.
(N.) Tharruing na h-Eiphitich dealbh na
h-Aìmsìr le tri chinn. An ceud cheann, eadhon
ceann maduidh-alluidh ghionaich, le beul fosg-
aihe, airson na h-Aimsir achaidh seachad; do
bhrìgh gu'n d'ith an Aimsir sin suas cuimhne
gach ni a chaidh dheanamh fo'n ghrèin, agus
nach toir i tuilleadh air ais na làithean agus an
cothrom a mhi-ghnàthaich mac an duine. An
dara ceann, eadhon ceann leòmhain air a chrùn-
adh, air son na h-Aimsir a ta làthair; do bhrìgh
gu bheil uachdaranachd aig an Aimsir sin air na
h-uile ghnìomharaibh, agus gur e deadh bhuil
a thoirt aisde bheir buaidh do"'n duine, agus a
chrùnas e le h-urram agus le glòir. An treas
ceann, eadhon ceann madaidh chealgaich, a'
sodal air son na h-Aimsir ri teachd ; do bhrìgh
gu bheil i a' beathachadh cuid do dhaoinibh le
dòchas mealkach, — g'an luasgadh thairis gu
codal cealgach le a miodal ; agus fadheoidh
26
g'an tarruing gu bochdainn agus truaighe.
Tha na samhkiidhcan so gu soilleir a"* ciallach-
adh nach tig an Aimsir a chaidh seachad tuille
air a h-ais, agus nach faighear gu sìorruidh
greim air sC chothrom a chaidh aon uair a
chall : nach 'eil san Aimsir ri teachd ach
neo-chinnteach, agus nach 'eil san dòchas tha
i ag altrum ach dòchas faoin agus mealltach ;
agus air an aobhar sin gur e dleasdanas
gach neach deadh bhuil a thoirt as an Aimsir
a ta làthair, agus na mionaidean tha iad
a"* sealbhachadh a ghnàthachadh chum leas
an anama, — do bhrìgh nach 'eil còir aca air
mionaid roimh no an dèigh sin, agus " nach
eil obair no innlearhd, eòlas no ghocas san
uaigh chum am bheil iad uile trialL'"
(().) B'urrainn duine diadhaidh àraidh a
ràdh 'nuair a blia e aosda, " Rinn mi seirbhis
do Chriosd o cheann iomadh bhadhna, agus
gu ruige so bhuin e gu caoimhneil rium, agus
cha do leig e uireasbhuidh no dìth orm." Tha
gach ni a ta fo'n ghrein buaiheach do chaoch-
ladh. Ni beartas sgiathan da fein ''nuair nach '
eil diji.l againn ris, agus mar fhaileas no mar
sgàile na h-oidhche siùbhlaidh o gu grad air
falbh. Treigidh cairdean duine e gu minic
na airc agus**na thrioblaid ; ni an saoghal tàir
agus dìmens air an duine bhochd ; ach esan a
chuireas a (Jhòchas ann an Dia, cha'n f hàg agus
cha treig se e a chaoidh.
Am bheil ni air bith ma ta ni''s amadaiche
na bhi suidheachadh ar n-aigne air nithibh
talmhaidh a ta neo-mhaireann 'nan nàdur; nc
ni air bith ni's mealltaiche na bhi 'g iarraidh
ar cuibhrionn am measg nan nithe sin a ta air
an comharachadh le laigsinn agus diomhanas?
Ged shoirbhich an saoghal so leinn car tamuill
bhig, agus ged fhàs sinn mòr ann an saoi-
bhreas, agus ann am maoin, cha'n "'eil gealladh
igainn gu'n sealbhaich sinn iad car aon mhion-
aid ; ach esan a ghluaiseas a reir toil a Shlàn-
uighir, gheibh e sìth cogais san t-saoghal so,
agus crùn a rahaireas gu sìorruidh san t-saogha.
ri teachd.
(P.) Tha cridhe nah-òige cealgach, a ceum-
anna sleamhainn, agus do bhrìgh gu bheil i
a dh' easbhuidh gliocais, tha i ealamh air tuit-
eam ann an iomadh gàbhadh agus cunnart.
Cha chreid sluagh òg nach ""eil iad fein ghc, Pgus
comasach air an ceumanna a stiùradh. Tha
an cridhe aira thogail suas lc dòchas, agus tha
iad a' sealltuinn air gach ni o'n taobhis soiUeire
agus is maisiche 'nam beachd fein. Cha^'n iong-
nadh ma ta ged tha iad gii niinic mearachdach
'nam barail, agus ged tha iad gu minic a' tuit-
eam am buaireadh agus an olc. As eugmhais
Dhè 'na fhear-stiùraidh dhoibh, agus as
eugmhais eòlais air a thoil naoimh agus ghlòr-
mhoir, feumaidh iad bhi air an tonn-luasgadh a
null agus a nall le"*n aignibh neo-shuidhichte.
28
Agus do bhrìgh nach "'eil iad an còrnhnuidh a'
leigeil an taice ris-san a ta a mhàin comasach
air an cumail suas, agus do bhrìgh nach 'eil
toil aca, ann an àrdan an inntinn, bhi ùmhal
dhasan a chruthaich iad, tha e 'gam fàgail
"■nan creich do aineolas agus do dhoille inntinn.
Uime sin is còir do gach òganach guidhe gu
dùrachdach air Dia gu'n tèarnadh se e o gach
barail fhaoin agus chealgaich mu thimchioU a
neirt fèin ; gu'n stiùradh se e air an t-shghe
tha treòrachadh chum sonais shìorruidh, agus
gu''n tugadh e gràs a^s comhfhurtachd dha
ann an là a thrioblaid g'a neartachadh agus g'a
chumail suas.
(Q.) Is còir do gach neach là na sàbaid a
naomhachadh, agus a bhi bunailteach 'na fhrith-
ealadh do'n Eaglais. Gun teagamh tha e fìor
nach 'eil gach neach tha cùramach mu dhol
do'^n Eaglais an còmhnuidh maith ; ach tha e
f ìor mar an ceudna gu bheil iadsan tha fuireach
air an ais o'n Eaglais am bitheanta olc agus mi-
dhiadhaidh. 0^^"*^ 'eil so 'na aobhar iongantais;
oir dh'orduich Dia dhuinn seirbhis a dheanamh
dha 'na thigh-aoraidh, agus ma bhitheas sinn
eas-umhal da sa'' chùis so, bithidh sinn eas-umhal
da anns gach ni eile tha e'g orduchadh dhuinn,
'nuair a thig buaireadh làidir 'nar rathad.
Agus a thuille air sin 'se a' chrioch a ta againn
san amharc, le bhi dol do'n Eaglais, eòlas fhaot-
ainn air ar dleasdanas do Dhia agus dhuinn
29
fèin, chum gu'm bi ar n-inntinn air a daing-
neachadh an aghaidh buairidh agus uilc an
t-saoghail so, agus gu'm bi ar ceurnanna air aii
stiùradh san t-slighe tha treòrachadh a dh'ionn-
suidh beatha. Air an aobhar sin thig a'
mhuinntir tha mi-naomhachadh là na Sàbaid,
agus tha a' diùltadh teachd cruinn an ceann a
chèile gu aoradh a thoirt do Dhia, fadheoidh
gu bochdainn agus lèir-sgrios.
AN DARA EARRANI^.
1. Is duine glic esan a rannsaicheas a mach
cùis. Fhuair e ionmhas fo'n talamh. Bha an
t-airgiod folaichte aig an cùl an duirn. Chuir
e slabhraidh òir m'a mhuineal. Cha'n aìthne
dhomh neach a ghabhas coimeas ris. Bha an
t-òganach innleachdach. Giorraichear làith-
ean nan aingidh air thalamh. Tha am meas
so taitneach do'n t-sùil. Is còir teanga bheum-
nach a sheachnadh. Thàinig an t-uisge nuas
"*na shruthannaibh brais. Bithidh an droch
dhuine air fhuathachadh leis gach neach.
2. Na cronuich neach air bith ann an corr-
uich. Is droch clann iadsan a ni fochaid air an
athair, agus nach toir ùmhlachd d'am màthair.
Ni làmh nan dìchiollach beartach. Chaidh a'
chlann air seacharan leis a' cheò. Oibrichidh na
eS
30
h-eich o mhaduinn gu feasgar. Natreig agus
na diobair am bochd 'nuair tha e ""g iarraidh
còmhnaidh uait. Tha amaideachd ceangailte
ann an cridhe leinibh ; ach fògraidh an t-slat
air falbh e.
3. 0^^""^ àill le amadan dealachadh ri amaid-
eachd. Tha sealladh uaibhreach 'na ghràin-
eileachd ^0'^ Tighearn. Biodh agad meidh-
ean cothromach, agus tomhaisean ceart. Cha'n
'eil an t-amadan a' socrachadh a chridhe air
gHocas. Esan a dhealbhas breugan thig e gu
nàire. Seachainn aimhreit agus iarr sìth.
Treòraichidh shghe an fhìrein a dh' ionnsuidh
beatha. Cha choidil an t-aingidh mur dean
e olc. Tha deadh bheusan ro luachmhor. Na
miannaich cuid do choimhearsnaich. Beartaich
do charbad, agus lean air a thòir. Bha cuid-
eachd mhòr aig a bhanais.
4. Tha fireantachd an àite-còmhnuidh nan
lonracan. Foillsich dhomh brìgh nan nithe
a chuala mi. Cha nàraichear duine fireanach
am feasd. Tha gnothuch cudthromach agam
riut. Coimhlion an ni a gheall thu dhomh.
Ardaichidh ghocas duine. Tha e iriosal ""na
inntinn, agus air an aobhar sin tha e measail.
rha do bhràthair ag èigheach a'd' dhèigh.
Meudaichidh an duine a ta cùraniach a stòras.
Tha an t-òganach sgiamhach. Cha ghluaisear
am firean gu bràth. Cha duine seasmhach
duine breugach. Thig bochdainn agus nàire
airsan a leunas ainmdheachd.
31
5. Nabi aM' chompanach aig luchd fanoid
Tha a' chraobh fallain. Dùisgidh duine fear-
gach suas aimhreit. Atharraich do chos o
thigh do choimhearsnaich. Rinn e gairdeachas
"na chridhe. Ni deadh uachdaran ccartas agus
breitheanas do gach neach. Bha iota mhòr
orm. Shlànuich a' chreuchd, agus dh"* fhàs an
duine làidir. Tha iomadh eascaraid aig mac
an duine. Fuasgail an t-each. Thoir comh-
fhurtachd do'n bhochd, agus nochd tròcair
dhoibhsan a ta an trioblaid. Bi cinnteach gu
bheil an ceartas agad. Sìn dhomh cupan do'n
uisge. Tha na gabhair ag ionahradh air na
cluainibh. Teasairg an duine bochd, agus an
dìlleachdan. Na sàruich neach air bith.
6. Tha an Tighearn gràsmhor agus truac-
ant ; ni e iochd orrasan a chuireas an dòigh
ann. Thig caoimhneas o bhillibh nam fìrean.
Thaan duine a dh' fheuch mi dhuit an so eus-
lainteach. Thog e bùth dha fein, agus ghabh
e còmhnuidh ann. Rannsaich do chridhe gu
minic, agus ma tha smuainte olc a' gabhail
còmhnuidh ann, guidh air Dia gu'n tugadh e
dhuit còmhnadh a spioraid a smachdachadh
truaillidheachd t'aigne, agus "'gad ghleidheadh
o gach gàbhadh a 3^"*^ heudas tachairt duit.
AN lOLAIR.
Am measg eunlaith an adhair cha'n 'eil a
h-aon cho làidir agus cho garg ris an iolair.
Ni 1 a nead ann an sgeiribh àrd-chreagan, fad
32
o àite-còmhnuidh dhaoine ; agus an uair a
bheir i a mac a h-àl, altrumadh i iad le pail-
teas do shithionn. Marbhaidh i cearcan-
fraoich, agus uain, agus air uairibh caoraich
air an son, agus cha leig i dìth ni air bith
orra gus am fàs iad làidir agus comasach gu
solar air an son fèin. Mairidh an iolair beò
gus am bi i dlùth air dà cheud bhadhna.
Tha seòl aice air a cloimh a thilgeil 'nuair tha
i fàs trom agus mall, agus air an dòigh so tha
i ""ga neartachadh fein mar gu'm pilleadh a h-
òige a rìs. 'Se so tha an Salmadair a' ciallach-
adh Viuair tha e 'g ràdh "Gu'n sàsuich maitheas
an Tighearn beul an duine, air chor is gu'n
ath-nuadhaichear "*òige mar òige na h-iolaire."
MU CHREIDIMH ABRAHAIM.
Chum creidimh Abrahaim a dhearbhadh,
dh' orduich Dia dha a mhac Isaac a ghabhail,
agus a thoirt suas mar ìobairt-loisgte ann an
tir Mhoriah. Ged bha gràdh mòr aig Abra-,
ham d''a mhac, agus ged bha e ro-dhoiHch a
làmh a thogail 'na aghaidh, cha do chum so e
o bhi umhal do thoil De. Chaidh e dh"* ionn-
suidh an àite a dh'orduich Dia dha, agus
thug e leis fiodh agus teine chum Isaac a
thoirt suas mar ìobairt-loisgte ; ach an uair a
cheangail e a mhac air an altair, agus a shìn e
mach a làmh g'a mharbhadh, ghlaodh aingeaJ
an Tighearn ris, " Na dean cron air a** ghilie,
oir tha mi fiosiach gu bheil eagal De ort, do
bhrìgh nach do chum thu do mliac, eadhon
t^aon mhac, uamsa.*" Thig iomadh ni ""naì
crannchur san t-saoghal so a cliuireas ar
creidimh gu dearbhadh cruaidh, ach iadsan a
shuidhicheas an dòchas air freasdal Dè, mar
a rinn Abraham, saoraidh e iad anns gach
cruaidh-chàs, agus bheir e air an trioblaidibh,
nach mair ach seallain, oibreachadh fadheoidh
chum maith an anama neò-bhàsmhor.
NA SEILLEINEAN.
Tha tri seòrsa sheilleinean a' gabhail còmh-
nuidh anns gach sgeap ; 'siad sin na seiJl-
einean òga ; na seilleinean dìomhain, agus a'
bhan-righ. Rè an t-samhraidh tha na seill-
einean òga ro-ghnìomhach, a** deanamh suas
chìrean^ agus 'gan lionadh le mil ; ach tha na
seilleincan dìomhain sC fantuinn an còmhnuidh
san sgeap, agus ag òl na meala a ta a"* chuid
eile a' tional. Aig deireadh an t-samhraidh,
'nuair a ta a' chìr-mheala làn, agus an obair
thairis, tha na seilleinean dìomhain air an
tilgeadh a mach le cach o'n sgeap, agus air am
marbhadh, no air am fàgail gu bàsachadh le
fuachd agus le gorta.
Tha ban-righ anns gach sgeap, a' riaghladh
agus a' cumail orduigh am measg nan seillein-
ean. Cha lcum sgeap mur falbh i air an
ceann, agus ma gheibh i bàs fàsaidh iad mall
'nan obair, agus thèid iad ma dheireadh gu
neo-ni. Oibrichidh an seiUein gu dìchiollach
34
air feadh an t-samhraidh chum gu'm bi pailt-
eas aig air feadh a"* gheamhraidh : Agus naeh
còir d'a so gach leisgean a theagasg, gu bheil e
mar f hiachaibh air dìchioU a dheanamh air son
na beatha a ta làthair, "'nuair tha e òg agus
comasach air so a dheanamh ?
AN DILE.
'Nuair a dh'f hàs an cinne-daoine ro aingidh,
bha corruich air Dia riu, agus thubhairt e
gu'n sgriosadh e iad bhàrr aghaidh na talmh-
ainn. Chum so a dheanamh dh"* fhosgail e
tuil-dhorsa nan nèamh agus dhòirt e uisge
a nuas air an talamh, gus an d"* èirich an dìle
ou h-àrd os ceann nam beann. Leis an dìle
so dh"* eug gach uile fheòil a bha gluasad air
an talamn, saor o Noah agus a theaghlach.
Bha iadsan air an tèarnadh san àirc a thog
ad, do bhrìgh gu''n robh gràdh aig Dia
dhoibh ; agus maiUe riu dithis do gach seòrsa
do uile bheathaichibh na talmhainn.
An dèigh do Noah bhi dà fhichead là san
àirc, chuir e mach an columan a dh"* fheuchainn
an do thraogh an dìle; agus co luath "sa
thuig e gu'n robh an talamh tioram, chaidh e
fèin agus a theaghlach a mach as an àirc, agus
thog iad altair do Dhia, agus rinn iad aoradli
dha. Tha an eachdraidh so a"* nochdadh
dhuinn gu''n toir Dia air uairibh na h-aingidh
gu breitheanas san t-saoghal a ta làthair ;
agus aig an àm cheudna gu''m bi a fhreasdal
35
cairdeil mu thimchioll a shluaigh fèin, agus
gu'n glèidli e tearuinte iad, mar a ghlèidh
e Noah, am measg gach tuiteamas tha tachairt
mu"'n cuairt doibh.
MU THIMCHIOLL NAOMI.
Ann an làithibh nam breitheamhna, air bhi
do ghorta mhòr ann an tìr ludea, chaidh
Naomi agus a fear agus a dithis mhac air
chuairt gu tìr Mhoaib. Am feadh a bha iad
a chòmhnuidh san àite sin fhuair teaghlach
Naomi bàs, agus dh"* fhàgadh a' bhean as
eugmhais a dithis mhac agus as eugmhais £
fir. Beagan làithean an dèigh so, chual Naomi
gu'n d'amhairc Diaair a shluagh Israel le aran
a thoirt doibh ; uime sin chaidh i mach as aii
àite san robh i, agus a dà bhan chUamhuin,
Orpah agus Rut, maille rithe, agus dh'imich
iad air an t-sHghe gu dol air ais do thìr ludah.
Ach thubhairt Naomi ri dà bhan chliamh-
uin iad a phiUtinn gu tigh am màthar, dc
bhrìgh gun deach làmh an Tighearn a mach
'na h-aghaidh, agus gu'n d' thàinig sgrios aii
gach ni a shealbhaich i. PhiU Orpah, ach
dhlùth-lean cridhe Rut r'a màthair-chèile, agu3
thubhairt i rithe " Na h-iarr orm t'fhàgail
no piUtinn o bhi 'gad ìeantuinn : oir ge b'e
taobh a thèid thusa, thèid mise ; agus far an
gabh thusa tàmh, gabhaidh mise tàmh : is e
do shluagh-sa mo shluagh-sa, agus do Dhia-sa
mo Dhia-sa. Far am faigh thusa bàs gheibh
S6
niise bàs, agus an sin adhlaicear mi. Gu'n
deanadh an Tighearna mar sin ormsa, agus
tuille mar an ceudna ma chuireas ach am bàs
dealachadh eadar mise agus thusa."
AM FITHEACH.
Tha am fitheach 'na eun làidir agus garg :
'Se is àite-còmhnuidh dha àrd-mhonadh, far am
bheil pailteas do eunlaith agus do sprèidh g'^a
chumail suas. Cosmhuil ris an iolair tha am
fitheach a'' teachd beò air eoin bheaga, air uain,
agus, feadh a' gheamhraidh, air cairbh bheath-
aichean tha faotainn bàis le plàigh, le fuachd,
no le gorta. 'Se an t-sùil a"" cheud ni air am
bheil am fitheach a"* toirt ionnsuidh 'nuair tha
e 'g iarraidh cobhartaich ; agus tha e gu minic
a' dalladh chaorach le a sgiathaibh, agus an sin
a' spìonadh a mach an sùilean, agus ""gam
marbhadh. Bha an cleachd so aig Solamh 'na
bheachd, 'nuair a thubhairt e, " An t-sùii a ni
magadh air athair, agus a ni tarcuis air umh-
lachd d'a mhàthair spìonaidh fithicli a"* ghlinne
mach i, agus ithidh na h-iolairean òga suas i."^
MU BHREUGAIBH.
An ti a ni olc pillidh e air a cheann fèin,
agus esan a thrèigeas an f hirinn, cha toir neach
air bith creideas da. Bha e ""na chleachd aig
òganach a bha "*g ionaitradh treud ""athar sa"*
mhachair bhi 'g eigheadh gu h-àrd gu'n robh
madadh-alluidh am measg nan caorach. Bha
37
e deanamh so air son spòrs da fèin, agus 'nuair
a chruinnicheadh na seirbhisich le cabhaig g'a
jchòmhnadh, dheanadh e fanoid orra do bhrìgh
gu''n do chreid iad e. Air là àraidh thachaire
'gu''n d'thàinig madadh-alluidh, agus gu"*n d'
thug e ionnsuidh air na caoraich ; ach ge do
ghlaodh an t-òganach gu àrd air son cabhair,
agus ge do ruith e dhachaidh dh'ionnsuidh
'athar agus a bhràthar, cha d' thug aon diubh
creideas da. Air an aobhar sin fhuair am
madadh-alluidh a chead caor a mharbhadh,
agus caor eile a ghiulan air falbh as an treud.
Thachair e thuille air sin, 'nuair a bha an
t-òganach a'' ruith air ais a dh'ionnsuidh nan
caorach gu'n do thuit e, agus gu'n do bhris e a
chos. Ghlaodh e ris gach neach a bha gabhail an
rathaid cabhair a dheanamh air ; ach cha d'thug
aon neach creideas da, do bhrìgh gu'n robh e
'na chleachd aig bhì mealladh sluaigh air son
spòrs dha fèin, agus air an aobhar sin sheach-
ainn iad an t-àite san robh e 'na luidhe. Chunn-
aic agus mhothaich e nis an t-olc a thug e aii
fein le 'dhroch sheòl ; agus an uair a bha e ann
an cràdh mòr, agus a' gul gu goirt, thug e
bòid nach cluinneadh neach tuille e a' labhairt
bhreug.
Aig tràth fe^sgair, 'nuair nach robh e teachd
dhachaidh leis an treud, chaidh 'athair a mach
dh' fhaicinn ciod a thachair dha, agus fhuair
se e 'na luidhe aig bun cnoic, agus a chos
briste. Dh'aidich an t-òganach gu'n robh c-
D
S8
ro-dhoilich air son a sheòlanna seachranach,
agus gheall e, nan tugadh 'athair maitheanas da
an aon uair so, nach tigeadh breug tuille a
mach à bheul. Ghiulain 'athair dhachaidli e,
agus thug e maltheanas dha, a chionn gu'n
do ghabh e aithreachas. Ach thubhairt e
ris, Feumaidh tu maitheanas iarruidh o Dhia,
an aghaidh an do pheacaich thu gu mòr, agus
guidhe air gu'n gleidheadh e thu o olc san àm
ri teachd. Rinn an t-ògannach a rèir na h-àithne
so, agus le gràs Dè, agus le giulan ciatach
agus ceart, thug se e fein gu creideas a rìs,
agus bha gràdh aig gach neach dha.
AN TRAILL.
Chaidh òganach, a bha "na thràill aig fear-
fearainn, ann an Innsibh na h-aird-an-iar, air là
àraidh a dh'eisdeachd searmoin,agus air dha fios
fhaotainn mu thimchioll an t-Slànuighir, agus
eifeachd na h-ìobairt a thug e seachad air son
pheacanna sl chinne-daoine, chreid e ann, agus
dh' fhàs e 'na fhior-chriosduidh. Chunnaic a
mhaighstir so ; agus do bhrìgh nach robh tlachd
air bith aig fein do dhiadhachd, dh''orduich e
dha gun bhi tuilleadh a' dol a dh''èisdeachd an
t-searmonaiche. Ach dh'iunnsaich an t-ògan-
ach o'n Bhiobul gu'm b''e a dhleasdanas Dia a
thoileachadh, agus cha''n e duine ; agus uime
sin chunnaic e gu'n robh e mar fhiachaibh air
a mhaighstir a dhiùltadh sa'' chùis so. Chual a
mhaighstir so,agusairdhaant-òganach aghairn)
59
'na làthair, labhair e gu coimheach ris, ag
dh''orduich e a bhualadh le cùig buillibh fichead
Air do'n òganach na buillean fhulang, dh' fheòr-
aich amhaighstir dheth, ag ràdh, *' Ciodis urr»
ainn Criosd a dheanamh air do shon a iiis ?'
" Tha e g'a mo neartachadh gu so a ghiulan le
foighidin," thubhairt an tràill truagh. " Thug-
aibh cùig buille fichead eile dha,'' thubhairt am
maighstir neo-sheirceil r'a sheirbhisich. Chaidh
so a dheanamh : " Agus ciod is urrainn Criosd
a dheanamh air do shon a nis ?'"' dh' f heòraich
an droch dhuine so dheth ? " Tha e 'gam
threòrachadh gu sealltuinn air son duais agus
fois o thrioblaidibh na beatha so an taobh thaL
do'n uaigh,"" ars' an t-ògana<.h bochd. Ad
sin dh"* orduich am maighstir neo-thruacant so
cùig buiUe nchead eile a thoir' da ; agus an
uair a bha e ag eisdeachd rV osnaich agus
r'a acain, agus 'ga fhaicinn a' fàs fann a dhìth
fola, dh' fheòraich e dheth, ag ràdh, " Ciod is
urrainn Criosd a dheanamh air do shon a nis ?"
Fhreagair an t-òganach e gu ciùin agus thubh-
airt e ris, " Tha e 'gam chuideacha^h gu
urnuigh a dheanamh air do shon-sa, agus gu
guidhe gu"'m bitheadh Dia tròcaireach dhuit
air son do pheacanna ;"" agus air dha na focail
so a labhairt fhuair e bàs.
Tha tràiUeileachd 'na ni ro ghràineil, agus a'
dol gu fad an aghaidh còir-bhreith a"* chinne-
daoine. Chruthaich Dia an duine air tùs ann
an staid àrd agus mbheach ; dh' fhàg se e gu
40
saorsa a tlioir feir, agus thug e dha uachdaran-
achd os ceann uile oibre a làmh. Air an
aobhar sin tha gach neach a ta ga thoirt am
braìghdeanas, agus a ta ga dheanamh 'na
thràill d'a thoil fèin, agus ga sgiùrsadh le
buiUibh gach uair a bhios e ann an corr-
uich ris, a^ dol an aghaidh lagh naduir an
duine, agus a"* cruadhachadh a chridhe fèin an
aghaidh seirceileachd agus caoimhneas. A
thuilleadh air sin, tha e gu minic a' mi-ghnàth-
achadh na còire mi-laghail a fhuair e. Tha e
fàgail beatha an t-sluaigh a ta fuidhe searbh,
agus air uairibh g''an sgìùrsadh gu bàs, mar
a rinn maighstir an òganaich air an robh sinn
a' labhairt. Uime sin tha e mar fhiachaibh air
gach neach oidhearp a thoirt, agus dichioll a
(lheanamh,gu crioch a chur air daorsa am measg
a' chinne-daoine.
AN T-OGANACH AN-IOCHDMHOR.
Tha an t-òganach ris an robh thu còmhradh
an dè a' gabhail mòr-thlachd ann an gnìomhar-
aibh borb agus olc. Ni e gach ni is urrainn
da chum inntinn sheirceil agus aignean caoimh-
neil a chràdh. "'Nuair a bhios e ri cluich maiUe
v'a chonipanaich, dealbhaidh e gach ni a ta "*na
chomas chum strì agus aimhreit a dhùsgadh suas
eatorra, agus cha ghabh e fois mur cuir e crìoch
air an cairdeas agus air an spòrs. The e a
ghnàth 2Ì buaireadh agus a^ cur dragha air a'
nihuinntir a's òige na e fein, agus thaegabhail
41
tlachd 'nuair a chi e iad a' dol air seacharaii.
agus a' tuiteam ann an olc. Ni e spìd ait
sluagh bochd, agus tha am bodhar agus an
dall 'nan aobhar spòrs da an còmhnuidh.
A nis, mo leanabh gràdhach, cha'n 'eil mi
ag innseadh so dhuit chum gu'n gabhadh tu
fuath dheth ; oir cha'n 'eil e ceart duinn fuath a
thoirt do neach air bith, eadhon dhasan a ta
gabhail tlachd ann an truaigh muinntir eile.
Ach tha mi a' nochdadh cia cho borb 'sa ta e^
chum gu'n gabhadh tu rabhadh o a dheanada^
agus gu'*n seachnadh tu a choluadar. Uime
sin tha mi guidhe ort fantuinn uaith gus am
maothaich Dia a chridhe gu seirc agus gu giulan
ceart ; agus iarr an còmhnuidh gu'n tugadh an
Tighearn duit fein cridhe maoth agus iochd-
mhor, agus gu'n cumadh e thu o thuiteam am
buaireadh agus an olc. Biodh an gràdh sin
agad nach oibrich olc do neach air bith : Lean
eisempleir an t-Slànuighir, a bha a ghnàth dol
mu'n cuairt sC deanamh maith. Nochd iochd
do'n truaghan agus do'n fheumach, agus bheir
t' Athair gràsmhor nèamhaidh, a chi an uaig-
nidheas, duais dhuit gu follaiseach.
NA SEANGAIN AGUS NA CUILEAGAN.
Ann an oisinn gàraidh tuathanaich bha dùn
slieangan. Air feadh an t-samhraidh bha iad
ro-dhichiollach o mhoch gu h-anmoch, a' tarr-
uing bìdh a dh' ionnsuidh an dùnain. Dlùth
dhoibh bha leabadh phlùrain far am bu ghnàth-
d3
42
ach le àireamh mhòr do chuileagaibh bhi n
ciuich agus ri mire, 'nuairabhi iad ag itealaich
o aon diubh gu h-aon eile. Bha mac aig an
tuathanach a chleachd bhi toirt fa'near giulan
nan creutairean so. Bha iongantas air gu'n
robh dealachadh co mòr eadar an dòigh anns
an robh na seangain agus na cuileagan a' teachd
beò ; agus air dha bhi ro òg agus air bheag
eòlais, labhair e aon là ri 'athair air an dòigh
so, " Am feud creutair air bith bhi cho baoth
ris na seanganaibh so? Rè an là tha lad ag
oibreachadh gu goirt, an àite bhi ri cluich agus
a' gabhail suaimhneis dhoibh fèin mar na
cuileagan, a ta, a rèir coslais, ni's sona na creut-
air air bith eile fo''n ghrein.
Ann an ùine ghoirid an dèigh dha so a labh-
aìrt, dh'fhàs an aimsir fuar. Is gann a bha a'
ghrian a"* dealradh air feadh an là, agus bha
reodha agus fuachd an cois na h-oidhche. Air
do'n òganach cheudna bhi 'g imeachd sa' ghàr-
adh cha'n fhac e aon do na seanganaibh, ach
chunnaic e na cuileagan 'nan luidhe an so agus
an sud, — cuid diubh cheana marbh, agus cuid
eile air ti bhi marbh. Airdha bhi teo-chridh-
each ghabh e truas do na cuileagaibh, agus
dh' f heoraich e ciod bu dol do na seanganaibh
a chunnaic e san àite cheudna. Fhreagair
'athair e, "Tha na cuileagan marbh, dobhrìgh
gu'n robh iad gun chùram, agus nach do
thaisg iad lòn doibh fèin fa chomhair an
fhuachd ; ach tha na seangain, a bha dichioll-
43
ach aii' feadh an t-samhraidh, agus a thaisg
suas lòn doibh fèin fa chomhair airc, beò agus
slàn, agus chi thu iad a rìs co luath 'sa thig
aiteamh agus blàthas.'"*
" A mhic, is còir dhuinn gliocas f hoghlum o
j chleachda nan creutairean so. Ma chaitheas
sinn an t-earrach agus an samhradh ('se sin
aimsir ar n-òige,) ann an cleasaibh faoin, — ma
ruitheas sinn an dèigh chuspairean diomhain,
agus ma leigeas sinn seachad ar n-aimsir gun
deadh bhuil a thoirt aisde, bithidh geamhradh
ar sean aois gun urram agus gun chliu, agus
bithidh crioch ar beatha brònach thar tomhas.
Ach ma ni sinn strì ann an làithibh ar n-òigg
chum eòlas a ghabhail air Dia, agus ionmhas
thasgaidh suas sna nèamhaibh, gheibh sinn sìth
cogais agus dòchas diadhaidh a ghiulaineas suas
sinn'narn-uilethrioblaid; agusfadheoidh bith-
idh àite air ulluchadh dhuinn san ionad ghlòr-
mhor sin far am bheil ar n-Athair nèamhaidh a'
gabhail còmhnuidh ann an sònas siorruidh.""
Thug an t-òganach deadh aire do na mthibh
a thubhairt 'athair ris. Chunnaìc e gu'm bV
""dhleasdanas bhi ri saothair araon aig an tigh
agus san sgoil. Bha tlachd aig bhi leughadh
a leabhair, agus rinn e gu toileach gach ni a
dh'iarr a pharantan air. Air dha bhi a ghnàth
ri saothair laghail agus cheart, cha do thuit e
ann am buaireadh no ann an olc mar a rinn a
chompanaich dhiomhain. Mar a dh' fhàs e
suas ann am meud, mar sin dh'fhàse suas anp
44
an eòlas agus ann an deadh bheusaibh. Agus
tre bheannachadh Dhè, anns an robh e gach
uair a'' cur a dhòchais, agus air son an robh e
gach là ag urnuigh, fhuair e soirbheas agus
meas san t-saoghal so. Bha a làithean fad,
agus crioch a bheatha taitneach.
AN SIONNACH.
Gheibhear an sionnach cha mhòr anns gach
cearn do'n domhain. Buinidh e do^i aon seòrsa
ris a' mhadadh. Tha a dhath donn, a bheul
biorach, a chluasan àrd agus dìreach, agus
'earball fad, dosach, agus breac. Tha an
toll sam bheil e sC gabhail còmhnuidh am bith-
eanta fo'n talamh no ann an sgeiribh chreag.
Cha'n f hàg e a gharadh gu feasgar ; agus an
sin thèid e mach air feadh nan coillteach agus an
fhearainn air son cobhartaich, agus fanaidh e
am muigh gu maduinn. ""Se is biadh dha a'
mhaidheach, an coinean, cearcan agus eunlaith
do gach seòrsa. Ithidh e mar an ceudna
faimh, radain, agus luchaidh ; agus tha e ro
dheigheil air ùbhlaibh agus air gach gnè meas.
Ged tha an sionnach ro dhiùbhalach am
measg eunlaith agus uan, tha e deanamh feum
mòr le bhi cur as do iomadh creutair raillteach
agus gràineil. Ann an Sasunn, agus ann an
iomadh àite eile do''n domhain, tha an sionnach
a' toirt mor-shùgradh agus aighear do luchd-
seilg. Tha na sealgairean a' marcachd "'na
dhèigh, agus ""ga ruagadh le madaibh ; ach is
45
tric a sgìthicheas e na coin, na h-eich, agus na
Sealgairean; agus feudaidh e bith, an dèigh
dhoibh a leantuinn car leth-cheud mìle, gu'n
toir e an car asda m'a dheireadh, — gu'n ruig e
ionad folach èigin, agus gu'n tearuinn e a
bheatha.
Tha an sionnach ro innleachdach chum
breith air a chobhartach, agus chum a naimhd-
ean a sheachnadh. Tha so co aithnichte do
gach neach is gu'n abrar mar ghnàth-fhocal ri
duine carach agus cuilbheartach, " Gu bheil
e co seòlta ris an t-sionnach." ''S iomadh sgeul
a dh"* innsear mu thimchioU an t-sionnaich agus
mu thimchioll nan innleachdan tha e gnàthach-
adh a mhealladh a naimhdean. Bha aon do
na creutairibh so gu tric air a dhlùth-leantuinn
le madaibh, ach chaidh e as a ghnàth le bhi
ruith gu mullach creige corruich, far an robh
àite-tuinidh aige ; agus is minic a thachair e,
'nuair a bha na madaidh an dian-thòir air, gu"'n
deach iad thar a' charraig, agus gu'n do
mharbhadh iad.
Le bhi gabhail beachd air an àite so, fhuair
an luchd seilg a mach mu dheireadh gu'n robh
garadh aig an t-sionnach ann am beul eudain
na carraig, agus gu'n robh e a' greimeachadh
le 'f hiaclaibh ri slait làidir a bha fàs aig taobh a
thuill, agus air an dòigh so ga thilgeadh fèin
a steach ann. Ach tha innleachd an duine ni s
mò na seòltachd an t-sionnaich. Ghearr na
sealgairean an t-slat, agus chum an car a thoirf
46
as an t-sìonnach, dh'fhàg iad i 'na seasamh far
an robh i. An ath-uair a chaidh an sionnach
a ruagadh, ruith e gu bile na carraig mar a b'
abhaist da, — rug e air an t-slat "*na fhiaclaibh,
ach ghèill i roimhe, agus thuit e sios car air
char gu iochdar na carraig, agus air an dòigh
so reubadh 'na bhloighdibh e.
Tha iomradh againn gu minic air an t-sionn-
ach sna sgrioptuiribh. Le tri cheud diubh so
chuir Samson teine ri arbhar nam PhiHsteach
do bhrìgh gu''n d"* rinn iad eucoir air. Ghoir ar
Slànuighear sionnach do Herod a thug an
ceann do Eoin l^aiste, do bhrìgh gu'n robh e
seòlta agus fuileachdach cosmhuil ris an t-
sionnach : Agus tha e 'g iomradh ann an àit
eile m^'a thimchioU fèin, " Gu''n robh tuill aig
na sionnaich agus nid aig eoin an athair, ach
nach robh aig mac an duine àite san cuireadh
e a cheann fmdhe.'" Bha ionad-fasgaidh aig
uile chreutairibh an domhain, 'nuair a bha
esan a chruthaich gach ni, agus a bha a ghnàth
dol mu''n cuairt a' deanamh maith, gun àite san
gabhadh e tàmh.
Mu"'n GHOBHLAN-GHAOITHE.
Tha an gobhlan-gaoithe a'' teachd do'n
dùthaich so aig toiseach an earraich, 'nuair
tha an là a' fàs fad agus an aimsir blàth.
Tha i a' deanamh suas a nid do chrè agus do
iàthaich ; agus tha a nead am bitheanta air a
logail ri cinn thighean, no ann an oisinn nan
47
uìneaga. Siubhlaiilh an gobhlan-gaoithc le
mòr-luathas. Tha i a' glacadh chuileagan
agus bheathaichean beag sgiathach eile, 'nuair
tha i air iteig sna speuraibh, agus leo sin tha
i 'ga beathachadh fèin, agus a' beathachadh a
h-àlaich.
Aig deireadh an fhogharaidh, ''nuair tha an
là a' fàs goirid agus an aimsir fuar, tha na go-
bhlain-ghaoithe a' fàgail na dùthcha so. Beag-
an roimh dhoibh falbh cruinnichidh iad ann
an àireamh mhòr air mullach thighean no
làitean àrda eile, cuiridh iad an cèiU an rùn
d'a chèile, agus air dòigh ro-iongantach ni iad
deas air son an turuis do thìr fad air astar.
Feudaidh sinn gliocas an Uile-chumhachdaich
a thoirt fa'near sa"* chiàis so : 'nuair tha an
geamhradh a' teachd dlùth oirnn tha na
cuileagan a' bàsachadh, agus do bhrìgh gur
ann orra so tha an gobhlan-gaoithe a' tighinn
beò, tha claonadh nadurra g'a treòrachadh a
dh"* ionnsuidh ionaid a ta iomchuidh fa comh-
air. Air dhi an dùthaich so fhàgail, stiùr-
aidh i gu dìreach air an t-shghe dh'ionnsuidh
Africa, far am bheil an aimsir blàth, agus
cuileagan pailt ; agus fanaidh i an sin gus an
tèid an geamhradh seachad, agus gus an tig
blàthas agus teas d'ar n-ionnsuidh-ne le teachd
an earraich.
Tha iomadh ni aithnichte mu thimchioll
nan gobhlan-gaoithe tha feuchainn duinn gu
soilleir ffu bheil comhfhuìanffas aca do thriob-
48
laitlibh a clièìle, agus gu bheil fhios aca ciod
an dòigh air an nochd iad an comh-fhulangas
8o. — Air uair àraidh thuit nead aoin diubh o
oisinn na h-uinneig san do thogadh i. Cha bu
luath a chunnaic a"* chuid eile dhiubh so, na
chruinnich iad cuideachd, agus ann an ùine
ro-ghoirid thog iad nead eile sa' cheart àit anns
an robh a' cheud nead. Air uair eile chaidh
gealbhonn a steach do nead a' ghobhlain-
ghaoithe 'nuair bha i air falbh a' solair lòin di
fein, agus air dhi pilltinn chum a nid, shàs an
gealbhonn oirre, agus cha leigeadh e steach i.
Bha an gobhlan-gaoithe air a feargachadh leis
an ni a chaidh dheanamh oirre, agus air dhi a
chur an ceill do chàch, thàinig iad ann am
mòr-àireamh le crè ^ian guib, dhùin iad suas
an toll a bha san nead, agus dh' fhàg iad an
gealbhonn an sin gu bàsachadh a dhìth bìdh
agus àile.
Sna sgrioptuiribh tha iomradh gu minic air
a dheanamh air a' ghobhlan-ghaoithe. 'Nuair
a mhiannaich Daibhidh còmhnuidh a ghabhail
ann an teampuU Dè, thubhairt e, *' Fhuair
eadhon an gealbhonn tigh, agus an gobhlan-
gaoithe nead dì fein anns an cuireadh i a h-
àlach, eadhon t'altairean-sa, a Thighearna
nan slògh."" Ann an leabhar nan gnàth-
f hocal sgriobh Solamh air an dòigh so ; " Mar
eun air faondradh, mar an gobhlan-gaoithe ag
itcalaich, raar sin cha tig am mallachadh gun
aobhai-.'" Leis na briathraibh so tha Solamh a'
4Q
ciallachadh nach dean mallachadh an namhald
is mi-runaiche tuille cron duinn na ni eun air
faontradh, no an gobhlan-gaoithe ag itealàich
os ar ceann, mur ""eil sinn g"'a thoilltinn le ar
droch dheanadas fèin. Ann am fàidheadaireachd
Isaiah chronuich Dia a shluagh Israel, do
bhrìgh gu'n do thrèig iad e, leis na briath-
raibh so, " Seadh is aithne do'n chorra-bhan
anns an athar a h-àm fein ; agus is aithne do'n
choluman, agus do'n chorra-mhonaidh, agus
do'n ghobhlan-ghaoithe àm an teachd; ach
chsi'n aithne do m"* shluagh-sa breitheanas an
Tighearna.""
30 XXX Deich thar fhichead
40 XL Dà fhichead
50 L Dà fhichead 'sa deich
60 LX Tri fichead
70 Lxx Tri fichead 'sa deich
80 Lxxx Ceithir fìchead
90 xc Ceithir fichead 'sa deich
] 00 c Ceud, na cùig fichead
1000 M Mìle
NA STADAN.
Iaon.
aon dha.
Staid aig I ' I f had 'sa I '
a** chomh- /"'-x bhiodh >«— - "- —
11 i'ì^ V ju l aon dna tn.
aradh so I I tuagradh I ji . • -.i •
J • \ ° J aon dha tri ceithir.
Cuirear an comhara so (.'*) an dèigh ceiste;
agus an comhara so (!) an dèigh nithe a ta
'nan cùis-iongantais.
50
EARRAINNEAN DCTN SGRIOPTUR.
GNATH-FHOCAIL.
Caib I. — 7. Is e eagal an Tighearn tùs an
eòlais : air gliocas agus air teagasg ni amad-
an tàir.
8. A mhic, eisd thusa ri teagasg f athar, agus
na trèig lagh do mhàthar :
9. Oir 'nan coron maise bithidh iad do d'
cheann, agus 'nan slabhruidh do d"* mhuineal.
10. A mhic, ma thàlaidheas pcacaich thu,
na aontaich thusa leo.
Caib. II. — 1. A mhic, ma ghabhas tu mo
bhriathra-sa, agus ma dh"* fholuicheas tu m'-
àitheanta maille riut ;
2. Air chor is gu'n aom thu do chluas ri
gUocas, gu''n leig thu do chridhe air tuigse :
S. Seadh ri eòlas ma dh' èigheas tu, ri
tuigse ma thogas tu suas do ghuth;
4. Ma dh'iarras tu i mar airgiod, agus ma
rannsaicheas tu air a son, mar air son ion-
mhasan folaichte ;
5. An sin tuigidh tu eagal an Tighearna,
agus gheibh thu eòlas Dè :
6. Oir bheir an Tighearn gliocas ; as a
bheul thig eòlas agus tuigse.
7. Tha e tasgaidh suas ghocais fhallain air
51
son nam firean : is sgiath e dhoibhsan a ghluais-
eas gu h-ionraic.
Caib. III. — 1. A mhic, na dìchuimhnich mo
lagh, ach gleidheadh do chridhe m*' àitheanta :
2. Oir làithean buan, agus saoghal fada,
agus sìth bheir iad dhuit.
3. Na trèigeadh tròcair agus firinn thu ;
ceangail iad mu d' mhuineal, sgrìobh iad air
clàr do chridhe.
4. Agus gheibh thu deadh-ghean, agu
tuigse mhaith an sealladh Dhè agus dhaoine.
5. Earb as an Tighearn le d' uile chridho
agus ri d' thuigse fèin na biodh do thaice.
6. Ann ad uile shhghibh aidich e, agi,
seòlaidh esan do cheumanna.
7. Na bi glic a'd' shùihbh fèin ; biodh eagal
an Tighearn ort, agus trèig olc.
Caib. IV. — 1. Cluinnibh a chlann, teagas^^
athar, agus thugaibh an aire chum gu'm faigh
sibh eòlas air tuigse :
2. Oir tha mi toirt dhuitse deadh theagaisg;
na trèigibh-sa mo reachd.
5. Faigh gliocas, faigh tuigse: na dìch-
uimhnich, agus na claon o bhriathraibh mo
bheoil.
6. Na trèig i, agus glèidhidh i thu : gràdh-
aich i, agus coimhididh i thu.
7. Is e gliocas an ni sonruichte ; faigh
52
gliocas, agus maille ri d'' uile fhaghail faigh
tuigse.
8. Ardaich i, agus cuiridh i suas thu ; bheir
i gu h-urram thu, 'nuair a ghabhas tu a'd'
ghlacaibh i.
9. Bheir i do d^ cheann coron maise : Crùn
glòire bheir i seachad duit.
20. A mhic, do m' fhoclaibh thoir aire ; ri
m' bhriathraibh aom do chluas.
21. Na imicheadh iad o do shùilibh : glèidh
iad am meadhon do chridhe.
22. Oir is beatha iad dhoibhsan a gheibh
iad, agus iocshlaint d'^am feoil uile.
23. Leis gach uile dhìchioll glèidh do
chridhe ; oir as sin tha sruthanna na beatha.
24. Cuir uait am beul fìar, agus na bilean
beumnach cuir fada uait.
26. Cothromaich ceumanna do chos, agus
biodh do shlighean uile air an socrachadh.
27. Na tionndaidh chum na làimhe deise,
no clìthe : Carruich do chos o'n olc.
Caib. VI. — 16. Na sè nithe so is fuathach
leis an Tighearn ; seadh tha seachd nithe 'nan
gràineileachd d'a anam :
17. Sealladh àrd, teangadh bhreugach, agus
làmhan a dhòirteas fuil neo-chiontach ;
18. Chridhe a dhealbhas smuaintean aingidh ;
cosan a bhios luath a ruith chum uilc ;
19. Fianuis bhreugach a labhras breugan.
agus esan a thogas aimhreit eadar bhràithiibh.
20. A mhic, coimhìd àithne t''athar, agus na
trèig reachd do mhàthar.
21. Ceangail iad a ghnàth air do chridhe,
daingnich iad mu do mhuineal.
22. 'Nuair a dh' imicheas tu, treòraichidh
lad thu ; '*nuair a choidleas tu, gleidhidh iad
thu; agus an uair a dhùisgeas tu, labhraidh
iad riut.
Caib. VIII. — 1. Nach 'eil gliocas ag èigheach.?
agus nach 'eil tuigse a' cur a mach a gutha .'*
10. Gabhaibh mo theagasg, agns cha'n e
airgiod, agus eòlas thar an òr thaghta.
11. Oir is fearr gUocas na na clachan luach-
mhor ; agus cha''n 'eil na h-uile nithe a dh''
fheudar a mhiannachadh r''an coimhmeas rithe.
13. Is e eagal an Tighearna an t-olcfhuath-
achadh ; uabhar, agus àrdan, agus an droch
shhghe, agus am beul fiar is fuathach leam.
18. Is leamsa comhairle, agus fior ghhocas ;
is leamsa tuigse ; is leamsa neart.
19. Is fearr mo thoradh na òr, eadhon na
òr fior-ghlan; agus mo theachd a steach na
airgiod taghta.
35. Oir esan a gheibh mise, gheibh e beatha
agus gheibh e deadh-ghean o''n Tighearna.
Caib. IX. — 8. Na cronaich fear-fochaid, aii
cagal gu''m fuathaich e thu : cronaich an duine
glic, agus gràdhaichidh e thu.
k3
54
9. Thoir teagasg do'*n duine ghlic, agus
bithidh e ni''s ghce: teagaisg an duine coth-
romach, agus meudaichidh e ann am foghlum
10. Is e eagal an Tighearna toiseach a
ghliocais : agus is e eòlas nithe naomha, tuigse
11. Oir leamsa nithear do làithean lionmhor,
agus cuirear ri bhadhnachaibh do bheatha.
12. Ma bhios tu gHc, bithidh tu ghc dhuit
fein : ach ma bhios tu ri fochaid, is tu fèin a
mhàin a dh'iomchaireas e.
Caib. X. — 4. Ni làmh na leisge bochd ; ach
ni làmh nan dichiollach beartach.
17. Tha esan a choimhdeas foghlum anns
an t-sHghe gu bentlin; ach esan a dhiukas
achmhasan air seacharan.
18. Esan a cheileas fuath le bihbh cealgach,
agus esan a labhras mi-chUu, is amadan e.
20. Mar airgiod taghta tha teangadh an
fhìrein; ach tha cridhe nan aingidh mar ni
nach fiu.
21. Beathaichidh bilean an fhìrein mòran ;
ach eugaidh na h-amadain a dhìth tuigse.
22. Ni beannachadh an Tighearn saoibhir,
agus cha chuir e doilgheas 'na chuideachd.
23. Tha e mar shùgradh do'n amadan olc
a dheanamh ; ach tha gliocas aig fear na tuigse.
30. Cha ghluaisear am firean gu bràth ; ach
cha ghabh na h-aingidh còmhnuidh air an
talamh.
55
Caib. XI. — 18. Oibrichidh ari droch dhuim
obair mhealltach ; ach aige-san a chuireas
fireantachd, bithidh duais chinnteach.
19. Mar so tha fireantachd chum beatha;
ach esan a leanas an t-olc, leanaidh e chum a
bhàis fèin e.
^O. Is gràineileachd do'n Tighearn iadsan
a tha fiar 'nan cridhe; ach is taitneach leis
iadsan a ta ionraic 'nan slighe.
21. Ged iadhadh làmh mu làimh cha bhi
an droch dhuine gun pheanas ; ach saora.
shochd nam firean.
22. Mar fhail òir ann an sròin muice, thl
bean sgiamhach agus i as eugmhais tuigse.
23. Tha miann nam firean a mhàin maith
ach is e dòchas nan aingidh fearg.
Caib. XII. — 17. Esan a labhras an fhìrinn
foillsichidh e ceartas ; ach foillsichidh fianuia
bhreugach cealg.
18. Tha dream ann a labhras mar lotaibli
claidhe ; ach is slàinte teangadh nan daoine
glice.
19. Bithidh bile nafirmn seasmhach gu bràth;
ach cha bhi an teangadh bhreugach ach tiota.
22. Is gràineileachd do'n Tighearn bilean
nam breug ; ach is iad an dream a ni gu
firinneach, a thlachd.
26. Is fearr am firean na a choimhearsnach ;
ach cuiridh slighe nan aingidh air seacharan
iad fèin.
56
28. Ann an slighe na fireantachd tha beatha ;
agus ""na ceum cha''n 'eil bàs.
Caib. XIII. — 1. Eisdidh macgUc ri teasgasg
'athar ; ach cha"'n èisd fear na fochaid ri ach-
mhasan.
5. Is beag air an f hìrean na breugan ; ach
fàsaidh an droch dhuine gràineil, agus nàr-
aichear e.
16. Ni gach duine ciallach a ghnothuch le
h-eòlas ; ach leigidh an t-amadan ris 'am-
aideachd.
18. Bochdainn agus nàire bithidh dhasan a
dhiultas foghlum ; ach an ti aig am bi meas
air achmhasan, gheibh e urram.
19. Is miUs do^n anam am miann a choimh-
Honar ; ach is beag air amadanaibh dealachadh
ris an olc.
20. An ti a shiubhlas le daoinibh glic,
bithidh e ghc; ach sgriosar companach nan
amadan. ,
21. Leanaidh olc peacaich, ach do na
fireanaibh iocar maith.
Caib. XIV. — 12. Tha sHghe ann a chithear
dìreach le duine ; ach is iad a cnoch sHghean
a' bhàis.
16. Bithidh eagal air an duine ghHc, agus
trèigidh e an t-olc ; ach tha an t-amadan borb
agus dana.
22 Nach tèid iadsan air seacharan a dheal-
57
l)has an t-olc? ach bithidh tròcair agus firinn
acasan a dhealbhas am maith.
26. Ann an eagal an Tighearna tha aobhar
earbsaidh làidir ; agus aig a chloinn bithidh
dìdean.
27. Is e eagal an Tighearna tobar na
beatha chum dol as o lìontaibh a' bhàis.
29. An ti a tha mall chum feirge, tha e
pailt ann an tuigse, ach esan a tha dian 'na
spiorad, àrdaichidh e amaideachd.
33. Ann an cridhe an duine thuigsich gabh-
aidh gUocas tàmh ; ach aithnichear an ni a ta
an taobh a stigh nan amadan.
Caib. XV. — 1. PiUidh freagradh mìn corr-
uich ; ach dùisgidh briathra garg fearg.
2. Cuiridh teangadh nan daoine ghc an ceill
eòlas gu ceart ; ach dòirtidh beul nan amadan
a mach amaideachd.
3. Tha sùilean an Tighearn anns gach àit,
ag amharc air na droch dhaoinibh agus air na
deadh dhaoinibh.
4. Is craobh beatha teangadh fhallain ; ach
is briseadh spioraid fiaradh innte.
5. Ni amadan tàir air teagasg 'athar; ach
is ciallach an ti a bheir an aire do achmhasan.
6. Ann an tigh an fhìrein tha mòran ion^
mhais ; ach ann an teachd a stigh an aingidb
tha buaireas.
7. SgaoiUdh cridhe nan daoine glic eòlas;
ach cha dean cridhe nan amadan mar sin.
58
8. Is gràineileachd do"'n Tighearn ìobairt
nan aingidh ; ach is i urnuigh nan ionraic a
thlachd.
Caib. XVI. — S. Thoir t^ oibre thairis do'n
Tighearn, agus daingnichear do smuainte.
4. Rinn an Tighearna gach ni air a shon
fèin, agus mar an ceudna an t-aingidh air son
là an uilc.
5. Is gràineileachd do'n Tighearn gach
neach a ta uaibhreach 'na chridhe ; ged iadh-
adh làmh mu làimh cha bhi e gun pheanas.
6. Tre thròcair agus firinn glanar euceart :
agus tre eagal an Tighearn trèigear an t-olc.
7. An uair a ghabhas an Tighearn tlachd
ann an sHghibh duine, bheir e air a naimhdibh
fèin bhi ann an sìth ris.
8. Is fearr beagan le h-ionracas, na teachd-
a-stigh mòr gun cheartas.
9. Smuainichidh cridhe an duine air a
shHghe; ach is e an Tighearn a stiùireas a
cheumanna.
Caib. XVIII. — 6.Thèid bilean an amadain ann
an aimhreit, agus gairmidh a bheul air builHbh.
7. Is e beul amadain a sgrios, agus is iad
a bhilean ribe 'anama fein.
10. Is tùr làidir ainm an Tighearna : ruith-
idh am fìrean d'a ionnsuidh, agus bithidh e
tèaruinte.
12. Roimh so^rios bithidh cridhe duine
59
uaibhreach, agus roimh urram bithidh irios-
lachd.
13. An ti a bheir freagradh ann an cùis
mu'n cluinn e i, is amaideachd agus nàire
dha e.
1 4. Giulainidh spiorad an duine a laigse ;
ach co is urrainn spiorad briste a ghiulan.
15. Gheibh cridhe an duine chrionna eòlas,
agus iarràidh cluas nan daoine ghce eòlas.
16. Ni tiodhlac duine àite dha, agus bheir
e ''n làthair dhaoine mòra e.
Caib. XIX. — 11. Nituigse duine e mall chum
feirge, agus is e a ghlòir amharc thairis air
eucoir.
15. Bheir leisg air duine tuiteam ann an
i trom-chodal ; agus fuihngidh an t-anam diomh-
i anach ocras.
i 16. An ti a ghleidheas an àithne, gleidhidh
e 'anam fèin ; ach an ti a ni tàir air a shHghibh
I gheibh e bàs.
17. An ti a ghabhas truas do'n bhochd,
I bheir e air iasachd do'n Tighearn ; agus an ni
I a bheir e uaith, iocaidh e dha a rìs.
! 18. Smachdaich do mhac am feadh a ta
! dòchas d''a thaobh, agus na caomhnadh t'anam
i air soii a ghearain.
19. Fuilingidh fear na feirge mòire peanas;
oir ma shaoras tu e, feumaidh tu dheanamh
a rìs.
60
20. Eisd ri comhairle, agus gabh foghlum,
chum gu'm bi thu ghc sCd'' làithibh deireannach.
Caib. XXII. — 17. Aom do chluas agus èisd ri
briathraibh dhaoine ghce, agus socraich do
chridhe air m"* eòlas.
S2. Na creach am bochd a chionn gu bheil
e bochd, agus na sàruich an truaghan anns a
gheata :
23. Oir tagraidh an Tighearn an cùis, agus
milHdh e anam na muinntir a mhilleas iad.
24. Na dean suas cairdeas ris an fheargach,
agus maille ri fear 'na h-àrd-chorruich na imich;
25. Air eagal gu'n iunnsaich thu a shhgh-
ean, agus gu"'m faigh thu ribe do d'anam.
26. Na bi dhiubhsan a bhuaileas an làmhan,
no dhiubhsan a thèid an urras air son fhiach.
28. Na h-atharraich an seann chomhara
crìche a shuidhich faithriche.
Caib. XXIV. — 5. Tha an duine glic 'na dhuine
làidir, agus tha fear an eòlais treun an neart.
9- Is peacadh smuainte na h-amaideachd ;
agus is e fear na fochaid gràin dhaoine.
15. Na dean feall-fholach, a dhroch dhuine,
ag aghaidh àite-còmhnuidh an fhìrein; na
creach 'ionad tàimh.
16. Oir seachd uairean tuitidh am fìrean,
agus èiridh e a rìs ; ach tuitidh na h-aingidh
ann an olc.
17. 'Nuair a thuiteas do namhaid, na bì
61
aoibhneach, agus an uaìr a .huìslicheas e, na
deanadh do chridhe gairdeachas :
18. Air eagal gu'm faic an Tighearn, agus
gu'm bi e olc 'na shùihbh, agus gu'n tionndaidh
e Yhearg uaith.
19. Na bi campar ort mu dhroch dhaoine,
agus na gabh farmad ris na h-aingidh :
20. Oir cha bhi crioch mhaith air an droch
dhuine ; cuirear lòchran nan aingidh as.
Caib. XXV. — 6. Na gabh urram dhuit fein
ann am fianuis an righ, agus na seas ann an
àite dhaoine mòra :
7. Oir is fearr gu"'n abrar ruit, Thig an
nios an so, na gu'n cuirear sios thu am fìanuis
an uachdarain a chunnaic do shùilean.
8. Na gabh a mach gu h-obann gu strì, air
eagal nach bi fios agad ciod a ni thu 'na dhèigh
sin, an uair a bheir do choimhearsnach gu
nàire thu.
9. Tagair do chùis ri d' choimhearsnach,
agus na foillsich rùn-diomhair neach eile :
10. Air eagal gu'n cuir an ti a chluinneai*
gu nàire thu, agus nach atharraichear do
mhasladh.
11. Mar ubhlan òir ann an deaibhaibh air-
gid, tha focal a labhrar gu h-iomchuidh.
21. Ma bhìos do namhaid ocrach, thoir aran
dha r'a itheadh ; agus ma bhios e iotmhor
thoir uisge dha r'a òl .
62
2^. Oir carnaidh tu eibhle teine air a cheann,
agiis bheir an Tighearn luigheachd dhuit.
Caib. XXVIII. — 1. Teichidh an t-aingidh, gun
neach air bith an tòir air ; ach bithidh na h-
ionraic dana mar leòmhan.
4. Molaidh iadsan a thrèigeas an lagh na
h-aingidh ; ach ni iadsan a ghkidheas an lagh
strì riu.
5. Cha tuig droch dhaoine breitheanas ; ach
tuigidh iadsan a dh'' iarras an Tighearn na h-
uile nithe.
6. Is fearr am bochd a dh'imicheas 'na ion-
lacas, na esan a tha fiar 'na shhghibh, ge do
robh e saoibhir.
7. An ti a ghleidheas an lagh, is mac gHc e,
ach esan ata 'na chompanach do luchd-craois,
nàirichidh e ""athair.
22. Ni fear na droch shùile deifir gu bhi
saoibhir ; ach cha'n 'eil f hios aig gu'n tig bochd-
ainn air.
24. An ti a ni reubainn air 'athair, no air a
mhàthair, agus a their, cha'*n 'eil cionta ann, is
companach e do fhear-millidh.
25. An ti aig am bheil cridhe àrdanach,
dùisgidh e strì ; ach esan a dh'earbas as an
Tighearn nithear sultmhor e.
26. An ti a dh'earbas à chridhe fein, is
amadan e ; ach esan a ghUiaiseas gu glic
saorar e.
' C AiB. XXX. — 5. Tha uile f hocal Dè fior-ghlan .
is sgiath e dhoibhsan a chuireas an dòigh ann.
6. Na cuir-sa ni air bith r"'a bhriathraibh, air
eagal gu'n cronuich e thu, agus gu'ni faighear
breugach thu.
7. Dà ni dh'iarr mi ort ; na diùlt iad dhomh
mu"'m faigh mi bàs.
8. Diomhanas agus breugan cuir fad uam ;
na toir dhomh bochdainn no beartas, beathaich
mi le biadh a bhios iomchuidh air mo shon.
9. Air eagal gu'm bi mi làn, agus gu'n àich-
eadh mi thu, agus gu'n abair mi, Cò e an Tigh-
earn? No gu bi mi bochd, agus gu'n goid mi,
agus gu'n toir mi ainm mo Diiè an diomhanas.
10. Na dean casaid air seirbhiseach r'a
mhaighstir, air eagal gu malluich e thu, agus
gu faighear ciontach thu.
17. An t-sùii a ni magadh air athair, agua
a ni tarcuis air ùmhlachd do mhàthair, spion-
aidh fithich a' ghlinne a mach i, agus ithidh na
h-iolairean òga suas i.
SAILM.
Salm VI. — 1. A Thighearn, ann ad chorruich
na cronuich mi, agus ann ad fheirg na smach-
daich mi.
2. Gabh truas diom, a Thignearn, oir tha
mi lag : Slànuich mi, a Thighearn, oir a ta mo
chnàmhan air an cràdh ;
3. Agus a ta m'anam air a chràdh gu mòr ;
ach thusa, a Thighearna, cia fhad ?
64
4. Pill, a Thighearn, fuasgail m'anam : saor
mi air sgàth do thròcair.
5. Oir anns a"* bhàs cha'n 'eil cuimhne ort :
agus anns an uaigh co bheir dhuit chu ?
6. Tha mi sgìth le'm osnaich ; rè na h-
oidhche tha mi cur mo leabaidh air snànih;
le m** dheuraibh uisgicheam m'uruigh.
7. Caithear le dubhachas mo shùil ; fàsaidh
i sean, air son mVascairde gu leir.
8. Imichibh uam sibhse uile a luchd deanamh
na h-euceirt, oir chual an Tighearn guth mo
chaoidh.
9. Chual an Tighearn m'athchuinge; gabh-
aidh an Tighearn ri m'urnuigh.
Salm XXIII.- — 1. Is e an Tighearn mo bhuach-
aill : cha bhi mi ann an dìth.
2. Ann an chiainibh glas bheir e orm luidhe
sìos : làimh ri uisgibh ciùin treòraichidii e mi.
3 Aisgidh e m"' anam ; treòraichidh e mi
air shghibh na fireantachd air sgàth 'ainme fèin.
4. Seadh, ged shiubhail mi tre ghleann sgàile
a** bhàis, cha bhi eagal uilc orm ; oir a ta thusa
maiUe rium : bheir do shlat agus do lorg comh-
fhurtachd dhomh.
5. Deasaichidh tu bòrd fa m' chomhair am
fianuis mo naimhde : dh'ung thu le h-oladh mo
cheann ; tha mo chupan a' cur thairis.
6. Gu cinnteach leanaidh maith agus tròcair
mi uile làithean mo bheatha, agus còmhnuich-
idh mi ann an tigh an Tighearn fad mo làithean
65
Salm lxxxit. — 1. Tha Dia'na sheasamh ann
an coimhthional nan cumhachdach : am mcasg
nan dèe bheir e breth.
2. Cia fhad a bheir sibh breth gu h-eucorach,
agus a ghabhas sibh ri gnùis dhaoine aingidh.'*
3. Deanaibh ceartas do'n bhochd agus do'n
; dìUeachdan ; cumaibh còir ris an truaghan agus
ris an f heumach.
! 4. Teasairgibh am bochd agus an t-ainnis ;
i à làimh nan aingidh saoraibh iad.
5. Cha'n 'eil còlas no tuigse aca; ann an
dorchadas gluaisidh iad : tha uile bhunaitean
na talmhainn air chrith.
6. Thubhairt mi, Is dèe sibh, agus is mic
sibh uile do'^n Ti a's àirde.
7. Ach gheibh sibh bàs mar dhaoine, agus
tuitidh sibh mar aon do na h-uachdaranaibh.
8. Eirich, a Dhè, thoir breth air an talamh ;
oir sealbhaichidh tu na h-uile chinnich mar
oighreachd.
Salm c. — 1. Togaibh iolach ait do'n Tigh-
earn, a thìrean uile.
2. Deanaibh seirbhis do'n Tighearn le h-
aoibhneas, thigibh 'na fhianuis le luath-ghàire.
3. Biodh fios agaibh gur e 'n Tighearn is
Dian ann : is e a rinn sinn, agus cha sinn fèin ;
is sinn a shluagh, agus caoraich ionaltraidh
san.
4. Thigibh a steach 'na gheataibh le buidh-
f3
m
eachas, ''na chùirtibh le moladh ; thugaibh
buidheachas dha, beannaichibh 'ainm.
5. Oir tha'n Tighearn maith; mairidh a
thròcair gu bràth, agus 'fhirinn o hnn gu linn.
Salm ciii. — 1. Beannaich an Tighearn, O m'
anam ; agus moladh gach ni a ta an taobh
stigh dhiom, 'ainm naomh-san.
% Beannaich an Tighearn, O m'anam ; agus
na dìchuimhnich a thiodhlacan uile.
3. 'Se mhaitheas duit do pheacanna gu lèir,
a shlànuicheas V euslaintean uile ;
4. A shaoras do bheatha o sgrios ; a chrùnas
thu le caoimhneas gràidh, agus le caomh-thròc-
airibh.
5. A shàsuicheas do bheul le nithibh maithe,
air chor as gu"*n ath-nuadhaichear t'òige mar
òige na h-iolarach.
6. Ni an Tighearn ceartas agus breitheanas
dhoibhsan uile a tha air an sàruchadh.
7. Dh' fhoiUsich e a shhghean do Mhaois, a
ghniomhara do chloinn Israeil.
8. Is tròcaireach, agus is gràsmhor an Tigh-
earn, mall chum feirge, agus paih ann an
caoimhneas gràidh.
9. Cha chronuich e gu siorruidh, agus cha
ghlèidh e 'fhearg gu bràth.
10. A rèir ar n-eucearta cha d' thug e luigh
eachd dhuinn.
67
Salm ciii. — 13. Mar a ghabhas athairtruas
d'a chloinn, gabhaidh an Tighearn truas diubh-
san d'an eagal e.
1 4. Oir is aithne dha ar dealbh ; is cuimhne
leis gur duslach sinn.
15. An duine, mar fheur tha a làithean, mal
bhlàth namacharach,mar sin fàsaidh e fobhìàth
16. Oir gabhaidh a' ghaoth thairis, agus cha
bhi e ann ; agus cha'n aithnich 'ionad fèin e
ni's mò.
17. Ach a ta tròcair an Tighearn o shiorr
uidheachd orrasan d'an eagal e, agus 'fhìrean-
tachd do chloinn an cloinne ;
18. Dhoibhsan a chumas a choimhcheangal
agus a chuimhnicheas 'àitheanta, chum ai
deanamh.
19. Shocruich an Tighearn a righ-chaithir
anns na nèamhaibh ; agus tha a rioghachd a
riaghladh os ceann nan uile.
20. Beannaichibh an Tighearn, sibhse 'aingle,
treun an neart, a' deanamh 'iarrtuis, 'ag eisd-
eachd ri fuaim 'fhocail.
21. Beannaichibh an Tighearn, a shluagh
uile, sibhse a luchd-frithealaidh a ni a thoil.
22. Beannaichibh an Tighearn, ""oibre uile,
anns gach àit d'a thighearnas: beannaich an
Tighearn, O m'anam !
Salm cvii. — 1. O Thugaibh buidheachas
do'n Tighearn, oir tha e maith, oir gu bràth
mairidh a thròcair.
68
2. Mar so abradh iadsan a shaoradh leis an
Tlghearn, a shaor e o làimh an namhaid.
3. Agus a chruinnìch e as na tìribh o'n
àird an ear, agus o'n àird an iar, o''n àirde
tuath agus o'n àirde deas.
4. Chaidh iad airseacharan anns an fhàsach,
ann an ionad uaigneach ; slighe gu baile tàimh
cha d' fhuair iad.
5. Ocrach agus tartmhor, dh' fhailnich an
anam annta.
6. An sin ghlaodh iad ris an Tighearn 'nan
airc, agus as an teanntachdaibh shaor e iad.
7. Agus threòraich e iad air shhghe cheirt,
chum gu'n rachadh iad gu baile tàimh.
8. O gu moladh daoine Dia air son a
mhaitheìs, agus airson a bhearta iongantach
do chloinn nan daoine !
9. Oir shàsuich e an t-anam ciocrach, agus
lìon e an t-anam ocrach le maith.
Salm cxx. — 1. A'm' èigin ghlaodh mi ris
an Tighearn, agus dh'eisd e rium.
2. A Thighearna, saor m'' anam o bhillibh
nam breug, 0"*^ teangaidh chealgach.
3. Ciod a bheirear dhuit.? agus ciod a
nithear ort, a theangadh chealgach ?
4. Geur shaighde laoich, le eibhlibh do'n
aiteal.
5. Mo thruaighe mi, gu bheil mi air chuairt
ann am Mesech, gu bheil mi a'm' chòmhnuidh
ann am bùthaibh Chedair !
09
6. Is fada ghabh m''anam còmhnuidh leosan
a tnug fuath do shìth.
7. Tha mise air son sìthe, ach an uair a
labhras mi, tha iadsan air son cogaidh.
Salm cxxi. — 1, Togaidh mi nio shùile chuni
nam beann, o'n tig mo chabhair.
2. Thig mo chabhair o'n Tighearn, a rinn
nèamh agus talamh.
3. Cha leig e le d' chois sJeamhnachadh *
cha tuit clò codail no «uain air t'fhear-coimhid.
4. Feuch, cha tuit clò codail no suain aii
fear coimhid Israeil.
5. Is e an Tighearn t' fear-coimhid ; is e an
Tighearn do s^àile air do làimh dheis.
ò. hian ]à cha bhuail a' ghrian thu, no a
ghealach san oidhche.
7. Coimhididh an Tighearn thu o gach olc :
coimhididh e t'anam.
8. Coimhididh an Tighearn do dhol a mach,
agus do theachd a steach, o'n àm so eadhon
gu bràth.
Salm cxxxix. — 1. A Thighearn, rannsaich
thu mi, agus is aithne dhuit mi.
2. Is aithne dhuit mo shuidhe agus m'èirigh ;
tuigidh tu mo smuainte fad as.
3. Chuairtich thu mocheum agusmo luidhe
sios, agus air mo shlighibh gu lèir is fiosrach
thu.
4. Oir feuch, cha''n 'eil focal air mo thean-
70
gaidh, a Thighearn, nach aithne dhuit gu lèir.
5. A'm'' dhèigh agus romham chuairticli tlìu
mi, agus chuir thu do làmh orm.
6. Is ro-iongantach an t-eòlas so air mo
shon : tha e àrd, cha ruig mi air.
7. C'àit an tèid mi o do spiorad ? agus c'àit
an teich mi o do ghnùis ?
8. Ma thèid mi suas do nèamh, tha thu an
sin ; ma ni mi mo leabadh ann an ifrinn, feuch,
tha thu an sin.
9. Ma ghabhas mi sgiatha na maidne, agus
gu còmhnuich mi ann an ionadaibh iomallach
na fairge ;
10. Eadhon an sin stiùraidh do làmh mi,
agus cumaidh do dheas làmh mi.
11. Ma their mi, Gu deimhin folaichidh an
dorchadas mi, bithidh an oidhche fèin mar
sholus mu''n cuairt orm.
NA DEICH AITHEANTAN.
Labhair Dia na briathra so uile, ag ràdh, Is mise
an Tighearna do Dhia, a thug a mach thu à tìr na
h-Eiphit, à tigh na daorsa.
I. Na biodh dèe sam bith eile agad a'm' làthair-sa.
II. Na dean dhuit fèin dealbh snaidhte, no cos-
las sam bith a dh'aon ni, a ta sna nèamhaibh shuas,
no air an talamh shios, no sna h-uisgeachaibh
fuidh 'n talamh. Na crom thu fèin sios doibh,
agus na dean seirbhis doibh : oir mise an Tigh-
earna do Dhia, is Dia eudmhor mi, a' leantuinn
71
lingidheachd nan aithriche air a' chloinn, air an
:;reas, agus air a' cheathramh ginealach dhiubh-
san a dh'f huathaicheas mi ; agus a' nochdadb
tròcair do mhiltibh dhiubhsan a ghràdhaicheas
mi, agus a choimhideas m'kitheantan.
III. Na tabhair ainm an Tighearna do Dhè an
dìomhanas ; oir cha mheas an Tighearna neo-
chiontach esan a bheir 'ainm an dìomhanas.
IV. Cuimhnich là na sàbaid a naomhachadh.
Sè làithean saothraichidh tu, agus ni thu t'obair
uile. Ach air an t-seachdamh là tha sàbaid an
Tighearna do Dhè ; air an là sin na dean obair
sam bith, thu fèin, no do mhac, no do nighean,
d'òglach, no do bhanoglach, no t'ainmhidh, no
do choigreach a ta 'n taobh a stigh do d' gheat-
aibh ; oir ann an sè làithibh rinn an Tighearna
na nèamhan agus an talamh, an fhairge, agus
gach ni a ta annta ; agus ghabh e fois air an
t-seachdamh là : air an aobhar sin bheannaich an
Tighearna là na sàbaid, agus naomhaich se e.
V. Tabhair urram do t'Athair, agus do d' mhàth-
air ; a chum as gu'm bi do làithean buan air an
fhearann a tha'n Tighearna do Dhia a' toirt dhuit.
VI. Na dean mortadh.
VII. Na dean adhaltrannas.
VIII. Na dean gadachd.
IX. Na tabhair fianuis bhrèige an aghaidh do
choimhearsnaich.
X. Na sanntaich tigh do choimhearsnaich ; na
sanntaich bean do choimhearsnaich, no 'òglach,
no 'bhanoglach, no 'dhamh, no 'asal, no aon ni
a's le do choimhearsnach.
72
URNUIGH AN TIGHEARNA.
Ar n-Athair ata air nèamh, Gu naomhaichear
t'ainm. Gu tigeadh do rioghachd. Gu deanar
do thoil air thalamh, mar a nìthear àir nèamh.
Tabhair dhuinn an diugh ar n-aran làthail. Agus
maith dhuinn ar fiacha, mar a mhaitheamaid d'ar
iuchd-fiachaibh. Agus na leig sinn am buaireadh,
ach saor sinn o olc : Oir is leatsa an rioghachd, agus
an cumhachd, agus a' ghlòir, gu siorruidh. Amen.
A' CHREID.
Creideam ann an Dia an t-Athair Uile-
cnumhachdach, Cruithear nèimh agus na talmh-
ainn ; agus ann an losa Criosd, aon mhac-san, ar
Tighearna, neach a ghineadh o'n Spiorad Naomh,
a rugadh leis an Oigh Muire, a dh'fhuiUng fuidh
Phontius Pilat, a cheusadh, a fhuair bàs, agus a
dh'adhlaiceadh, a chaidh sìos do staid nam marbh,
a dh'èirich a rìs o na marbhaibh air an treas là,
a chaidh suas aìr nèamh, agus ata 'na shuidhe
air deas làimh Dhè an Athar Uile-chumhachdaich,
agus as sin a thig a thoirt breith air na beothaibh
agus air na marbhaibh. Creideam anns an Spiorad
naomh, anns an eaglais naoimh choitchinn, ann an
co-chomunn nan naomh,ann an aiseirigh a' chuirp,
igus anns a' bheatha mhaireannaich. Amen.
A' CHRIOCH.
Live Music Archive
Librivox Free Audio
Metropolitan Museum
Cleveland Museum of Art
Internet Arcade
Console Living Room
Books to Borrow
Open Library
TV News
Understanding 9/11