De Alcestide Euripidea: Praemisea est de arte Graecorum scenica brevis expositio

Google

This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct

to make the world's books discoverablc onlinc.

It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct

to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books

are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr.

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc

publishcr to a library and fmally to you.

Usage guidelines

Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken stcps to
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing lcchnical rcstrictions on automatcd qucrying.
Wc also ask that you:

+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for
personal, non-commercial purposes.

+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout thisprojcct and hclping thcm lind
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offer guidance on whether any speciflc usc of
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe.

About Google Book Search

Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb

at |http://books.qooqle.com/|

I

GeSSIeS

Satbatlr College lilitain

iCk!m.i^i4M

DE ALCESTIDE. EUEIPIDEA.

PRAEMISSA EST DE ARTE , GRAECORUM SCENICA

BREVIS EXPOSITIO.

DISSERTATIONEM

SCRIPSIT

E. WILKJtillSr.

BEBOimi 1868.

r

APUD S. CALVARY EIUSQUE SOCIUM.

OBERWASSER-STR. 11.

/

DE ALCESTmrEURIPIDEA.

PRAEMISSA EST DE ARTE GRAECORUM SCENICA

BREVIS EXPOSmO.

DISSERTATIONEM

SCBIPSIT

E. WTLiKJEN.

BESOLIHn 1868.
APUD S. CALVABT EIUSQUE SOCIUM.

OBBRWASSEB-STB. 11.

I

Ge'56.<i65

Satliacl) Sollege lilitacs

iOtm.iiidfi,

DE ALCESTIDE. EURIPIDEA.

PRAEMISSA EST DE ARTE , ORAECORUM SCENICA

BREVIS EXPOSITIO.

DISSERTATIONEM

SCRIPSIT

E. wiXiKJinsr.

BEAOLmi 1868.

I

APUD S. CALVARY EIUSQUE SOdlUM.

OBERWASSER-STR. 11.

^

./

DE ALCESTIDE EUEIPIDEA.

PRAEMISSA EST DE ARTE GRAECORUM SCENICA

BREVIS EXPOSITIO.

DISSERTATIONEM

SCBIPSIT

E. WIIj

BEBOinn 1868.
APUD 8. CALVABT EIUSQUB SOCIUM.

OBBRWA88BK-8TB. II.

DE ALCESTroE EDRIPIDEA.

PRAEMISSA EST DE ARTE GBAECORUM SCEWC
BREVIS EXPOSmO.

/

Alcestis Euripidea cum ab antiquissimis temporibus
yiris doctis^) praebuisset disputandi materiam; nostris
diebus aucta est contentio, siquidem publicato et edito
per G. Dindorfium (ante hos fere XXX annos) me-
morabili scholio Yaticano apparuit, quartum tetralo-
giae locum obtinuisse eam fabulam. Inde alii aliam
viam sunt ingressi: Glum^) dissertatione elegantissima
conatus est ostendere^ non parvam cum fabulis Grae-
corum satyricis Euripidis Alcestin habuisse cognationem:
quam sententiam postquam refragati sunt G. Her-
mann^) et Firnhaber^) mox maiore cum fiducia nec
sine facetiis Kochly^) protulit in medium; ita existi-

1) cf. historiam criticam AlceBtidis fabulae, quam composuit
Buchliolz: de Alcestide Euripidea, p. 2 sq.

2) De Euripidis Alcestide. Berol. 1836. «

3) Dissert. ed. Monk. praem. — Praef. Cyclopis.

4} Censura diss. Glumianae. Zeitschr. ftLr Alt. 1837 p. 417.
5) Literar. hist, Taschenbuch v. R. Prutz 1847.

— 6 —

mans quasi novi cuiusdam artis scenicae generis (quod
quidem quodam modo successerit in locum satyrorum)
princeps habeamus exemplar Alcestin. Speciosam vero
illam coniecturam Bauchenstein^) et Bendixen^) quom
ad obrussam diligenter exegerint; ipsi minus profecere.
Id quod cadit etiam in Buchholzium. Omnes enim
tenentur Aristoteleis de tragoedia placitis: maxime
vero cavendum est ne ilkc quoque ntibem pro Junone
amplectamur. Aristoteles enim et temporis spatio et
animi indole longe distat ab illo quo florebat Grae-
corum tragoedia aevo: tum quamvis ille sit amicuS;
ut eius ipsius verbis utar^ magis amica veritas. Quom
igitur ad philosophi formulam minus possint adaptare
Y.V. D.D. nostram fabulam, modo singularem quan-
dam fabularum speciem effingunt huius causa ingratae
fabulae, modo non liquere causam iudicant. Nec
nostratium philosophorum si excusseris libellos^ in-
venies de rebus illis quae tibi e puro fonte veterum
hausta videantur: mihi certe non satisfacit ista eru-
ditio. Veniam ergo peto atque postulo, quom neglectis
fere V. V. Cel. Cel. opinionibus quae ex Aeschyli
Sophoclis Euripidis Aristophanis carminibus de finibus
artis scenicae mihi ipse persuasi, strictim Vobis expla-
naturus sim. Quis autem neget; illos qui et tempore

6) Die Alceetis des Euripides als besondere Gattung des griech.
Drama. Aarau 1847.

'J) De Alcestide Euripidis. Alton. 185L

— 7 —

praecedant criticos; et-si dis placet-auctoritate in eius-
modi quaestionibus (nam ipsorum eorum res agitur)
primo loco nobis esse audiendos? Repetamus igitur
a capite gravissima quaeque eo pertinentia; ut et fines
cognoscamus et discrimina artis scenicae.

Ac primo quidem hoc monu^rim; ne quom isdem
fere quibus veteres etiam nunc utamur in arte scenica
Yocabulis, illud forte nos fugiat rerum tamen scenica-
rum condicionem longe aliam fuisse illis temporibus
ac nostris. Nos quidem tragoediae vocabulum ita in-
telligimuS; quasi prorsus idem sit ac nostrum Trauer-
spiel, comoediam vero interpretamur Lustspiel atque
ita fere credimus quo modo atrum colorem candidO;
eodem fere tragicum genus oppositum esse comico:
nec non iam Alexandrinorum grammati^orum tempo-
ribus similis quaedam opinio valuisse videtur. Neque
mirandum, nam hoc sexcenties videmuS; temporum
cursu totam rerum condicionem commutari remanen-
tibus tamen propriis pristinae condicionis vocabulis.

Certe quo tempore inventum est rpaY^pSia^: nomeU;
tragoedia nihil ialiud erat nisi dithyrambus satyricus
in honorem Liberi cantatus (cf. Aristot. Poet. c. 4.
1449 a, 10 sq. 19 sqq. § 12. 14.); dein introductis
actoribus, fabulis a Bacchi cultu alienis admissis, sa-
tyris fere reiectis prorsus nova quaedam ars evasit; quae
* paulatim illa ipsa facta est quam nunc vocamus tragi-
cam. Quonam tempore factum sit illud dmaefiv6vea9ai

(Poet. 1. c. 1. 20 aq,), dod quideoi dictum eat: coDatat
antem PfarjDiGhum atqne Aeschylum satis iam exhi-
bnisse iltud asftuov, postea quod putabatnr tragoediae
proprium. Phrynichus quidem quom popnlnm caslig^
turns G}xs7a itdSrj prodidisset poenas dedit publicas:
qnem tamea excepit et arte maior et virtute idem
persecutnrns coDsilium Aeschylns, quem inre tragoe-
diae vocavere patrem. Pia colebat ille mente vatia
Homeri memoriam: ac si humanaa res omnes in Ho-
meri carminibus auspeneaB vides e numiue Jovis,
AeschyluB Jovem Optimum Maximnm et propinqua
Jovis Qumina vindicare ab impetn superatitionis et
augere virtutibus sinceria voluit. Its factum est, ut
non Tzd&oi: quoddam gravins, qno animos spectatorum
retiueret ac percuteret — id qnod Choerilus et fortasse
Thespis spectaverant — introduxiase, venun boc po-
tissimnm egiase videretur in cumponendis fabulis: ut
quaecumque mala vel homiDibus singulis vel genti
cnidam vel populo acciderant, apparerent quaai necea-
sariae certe cuiusdam delicti poenae, quibus demum

-)lutiB in gratiam liceret redire cnm diis iniurias

quentibua. Nec non plurimae et optimae fabulae
hyleae (Persarum quidem fabula mlhi non integra
ur esse servata) eiuamodi gratum exhibent exitum :
at quidem illud Bpdaavu ^aStiv, nd&o': autem ubi
z factum erit, deum deincepa gratia opitulatur *
bus. Deorum autem institia non uno die confici-

— 9 —

tuF; sed annorum saepenumero et saeculorum spatia
reqairlt: quoclrca Aeschylus tres tragoedlas tam arte
conlunxit; ut quasl tres elusdem fabulae actus fierent.
Tertia vero tragoedia slc fere comparata esse solet, ut
nodum lusta laetaque ratione solutum ostendat: exempla
sunt Hypermnestra capitis absoluta^ Orestes, Prome-
ilieus solutus, urbs Thebarum servata. Neque aliter
rem se habulsse oplnor in deperditls fabulls.

Haud satls circumspecte mlhl vldetur de Aeschylo
iudlcasse Sophocles: el xai za diovva notei^ dXk^ odx
el3a><: ye. Nlmirum lUe quidem optlme sibi persuase-
raty cum in ipsa vlta^ tum In arte tragica primo loco
colendum esse animum castum et sincerum et qui nil
nisi bonum pro pulcro haberet: omnes autem quae
«xtinguerent candidum illum et Ingenuum veritatls co-
lorem artis blandltlas pro fuco ac fallaclls esse ha-
bendas. ,

Immlnuta deln magls maglsque prlsca pletate ac
rellgione traglcl quoque po^tae non ampllus summam
artem respiclebant minorlbus rebus maximam navan-
tes curam. Inltium facit Sophocles: qul quom non
deslnat modum ac modestlam suadere^ celebrat tamen
et admlratur naturam homlnls {noXXa ra detva x. r. X.)
plane diverso more ab Aeschylo. Haud ignoro equidem
mutatas temporum condltlones: et quis negaverit ani-
mls altlus penetrantibus vix potuisse satisfacere Aeschy-
leam rerum divlnarum Interpretationem. Homlnes quom

— 10 —

fas sit poenas dare scelerum, impune peccavit Jupiter.
Sophocles ille tSxoXot: qui comiter vivere maluerit qnam
in meditando desudare, non intellectam servasse satis
habuit deorum auctoritatem. Tantum vero abest^ ut
iustae tragoediae habeamus exemplum Oedipum Re-
gem, ut ne Aeschyleum quidem cothurnum aequavisse
poeta dici possit. Licet haud innocentem finxerit ille
Jocastae filium, minime tamen compensavit cum cri-
mine poenam. Vel in optimis fabulis Sophocleis am-
biguus quidam honestatis sensus deprehenditur : Anti-
gonam respice ! Ghorus nescit quid potissimum suadeat,
omnia ruunt ad perniciem : sero tandem adducitur cae-
cus ille senex qui meliora doceat Creontem haud ali-
ter ac deus quidam ex machina. Honestatis autem prae-
cepta divinitus nobis omnibus sunt tradita, nec semper
Tiresias praesto est quem consultemus. Aeschylus quanto
melius rem instituit in AgamemnonC; quom chorus nulla
regii muneris ratione habita libero detestetur ore mac-
tatam a patre filiam tamquam novum atque inauditum
faciiius. Eodem opinor pacto chorus ille Sophocleus
debebat non multa verba facere de generis humani va-
riis virtutibus, sed potius Creontem admonere, ne aeter-
nas humanitatis leges suo imperio arbitrioque postpo-
neret.

Euripides tum exstitit praeco melioris aevi. Is
ad gravissimam iudici rationem res exigens divinas hu-
manasque, non iam potuit in remissa illa temperantia,

— 11 —

quam Sophocles amplexatus erat; acquiescere: sed im-
mineutem reipublicae ruinam eo studuit avertere, ut
expulsis superstitionibus salutari quadam sapientia im-
bueret civium animos. Contigit tamen ei quod fere
semper novarum rerum licet eptimo consilio studiosis:
finem et modum transiit. Nec desiit Aristophanes qui
de re publica secus sentiret^ identidem carpere istam
sapientiam^ quae etiamsi admodum fuit speciosa^ tamen
quom careret firmo religionum nostrarum fundamento,
revera imbecilla erat et vacillans. Poetae illud: „Incidit
in Scyllam dum vult vitare Charybdin" multifariam
dici potest de Euripide.

Dignitatis feminarum specimen haberi voluit Me-
deam: sed id quod effecit monstrum est. Non vitupero
quod mactavit mater infantes: verumtamen adultero si
poena sustinenda erat lasoni, quanto maius supplicium
meruit quae in suam ipsa prolem saeviverit. Quid vero
poeta fecit? Feminarum causam agens mariti perso-
nam turpiter depressit prorsus neglecto innocentium
iure infantium. Sic summum ius summa solet esse in-
iuria nisi suum cuique tribueris. Tragoediam autem
esse eam fabulam vix putO; qua honestatis leges im-
pune ac quasi per ludibrium laedantur.

Nam ut bellum non belli causa; sed quo pax ho-
nesta securaque recuperetur, geri debet: eadem lege
nisi quibus tranquillitas animi maior quaedam compa-
retur; dolores cruciatusque animorum haud debere ar-

— 12 —

bitror excitare poetam tra^cum. Mors nonnunquam
sola relinquitur medela malorum: et tunc qiiidem ad-
mittitur, ut pusillo damuo adfectua homo sempitemam
iDramiam vel aeternum animi supplicium effugere, vel
patriae possit amicisve auxilium ferre. Krrare vero
vehementissime mihi quidem videtur, si quis ex ea re,
quod saepissime mortis nuntios audimus in tragoediis,
velit efficere, vel sitam esse in malis vitae humanae
depingeudiB artem tragicam, vel solacium posse com-
parari ipsis calamitatibus auditia miuus quoddam quam
nobile istud: Solamen miseris socios habuisae malorum.
Talia qui sibi persuaserit, plane confundere nobis
videtur causam instrumentalem cum finali. Equidem
censeo, affectus animorum eo tandem consilio debere
depingif ut pectus spectatorum quom quasi poenas vi-
c.arias dederint personae Bceoicae, llbero quodam im-
pulsu ductum meliora aequatur. Ergo ut dpdaavrt ira-
&£tv, 7za-&6vTi vero /la&eiv illic praescriptum est, sic noi
audientes deceat awdpav auimda^Eiv aufi/iav&dveiv.

Conf. Aristoph. Ean. w. 1008 seq. Totum illud
inler Aescbylum certamen et Euripidem maxime valet
ad veram ipsius antiquitatis de arte acenica cognoscen-

[am opinionem, quae quom abhorreat ab Aristotelis

ilacitis, ita tamen comparala est, ut etiam nostrae re-

giooia poaait prope satisfacere iudicio.

Ut vero tragoediae naturam noii in dolore ac la-

rimis, ita prorsus comoediae vim doq in iocis ac ca-

X

— 13 —

viUatlonibns^ sed in eo consistere, ut iocando verum
rectumque. aperiatur existumo: quare si tragicum de-
ceat poetam exemplis culparum propositis honestati»
praecepta cuivis mortalium communia tradere; comici
contra hoc erit munus, ut cuiuslibet vel populi vel
sexus vel ordinis vel factionis vel disciplinae perversa
studia quom retexerit; ipse praeceptor existat veritatis»
Aristophanis quidem unius integrae servantur comoe-
diae: at est ille re vera ComicuS; honesti discipulus^
decori magister. Cf. Arist, Pac. vv. 736 — 764.

Nimirum illud bonum^ quod non natura nobis om-
nibus traditum dotis cuiusdam instar divinaC; sed men-
tis cogitatione et vitae usu atque experientia compa-
randum nobis et augendum videtur — id fortasse vo-
cabimus decorum. Quod non ut honestum idem sem-
per ubique manebit; sed pro variis vitae humanae con-
dicionibus cumque mutatis temporibus et ipsum muta-
bitur : neque tamen ullo modo repugnare debet honesto^
ne e decoro fiat indecorum ac turpe. Non igitur mira-
bere quom Aristophanes certe nobis mnlta non sat de-
core lusisse videatur, si tamen ille mihi est apia-co^
xa)p.(pdodtddaxaXo(: dv&pwTtwv : siquidem Comici fuit suis
consulere civibus; non saeculis post futuris. Deceptus
quidem est Aristophanes sui temporis amplexus opina-
tiones, nihilo tamen minus proprio xQ}p(pdodtdaaxdXoo
ac sanctissimo est iure usus, quom Socratem ut im-
pium atque insanum criminatus est hominem, Euripi-

— 14 —

dia vero &uaviasitnam facundiam ut nugas quaadam pue-
riles, quae uon tragici poetae faciant officium, acerbis-
sime illn&it.

Quare si paucis comprendero meam de rebus ia-
I tis opinionem, hoc commune esse puto et tn^ici mu-
nuB et Comici poetae, ut non fumum e fulgore, sed e
fumo lucem dare veritatia cogitet: fumi vero similli-
moB esse caecos illos peotoris humaui afifectus, quibus
depingendiB maxime vacant poetae scenici, quia infitia-
bitur? Neque balucinari nobis videatur, si quia ita
rem se habere dicat: tragicum vatem velut verbi di-
Tioi miuistrum alta voce praecepta honestatis tradere
exempliB bouorum morum et malorum ante ocuIob po-
sitis, comicum quasi ludi mi^ietrum flagello Momi de-
bere snscitare vel nugantium animos vel dormitantium
hominum.

QuibuB expositis minus iam erit difficile, saty-
ris quoque quem debeant obtinere assiguare locum.
Welckerus (App. Tril. p. 331) Demetrium ducem se-
quitur, qui satyricam esse dixit JzaiCoaaav rpaj-tfidiaif,
Propius accedit ad verum Tzetzes, qui minime quidem
perspecta tragoediae uatura baud inepte tamen de sa-
tyris ita disputavit: (j^efil xia/i. § 28) aarufitx^^ dk teAo^
Towazoi^ dufislixoK ^aptswrtff/wfc xalhjSCvsiv Tbv ficov.
Nimirum quom argumenta satjrorum fere simillima aint
tragoediarum, ars vero satyrica distet aliquantum a tra-
gica, hoc primum anquiramus: utrum magis conaide-

u„ .,,:,i.^:U^ .>,. ,5. ,.,; v"r- '"; "''''"; '".:

— 15 —

randum sit nobis argumentum fabulae an ars ratioque
poetae? Artem puto. Quare faciem argumenti my-
thici minus curabimus: artis formam pertinere ad co-
micum genus iudicabimus, nec tamen non admodum
magnum interesse discrimen inter comoediam (Aristo-
phaneam) et satyros. Satyri enim (quoad nobis licet
conicere) paene nihil agebant; nisi ut iocis lepore las-
civia detinerent delectarentque multitudinem. Idque
mihi solum videtur satyricae artis proprium, nec dubi-
taverim omnes vel posterioris antiquitatis vel nostra-
tium quas dicunt comoedias eidem assignare comici gene-
ris speciei, cui maneat per me licet cognomen satyrica.
Quomodo autem factum sit^ ut in capripedum locum
Satyroirum paulatim successerit servorum meretricum
parasitorum turba, hoc quidem loco longum est exponere.

lam autem vereor ne summae adrogantiae reus 1
dicar quom non contentus tribus illis vocabulis usitatis \
(tragoedia comoedia satyrica) quartum quoddam com- |
mendaturus sim : nimirum ut satyri non idem re^(>c se- /

cuntur; verum tamen isdem fere quibus comoedia utun- ',

I

tur instrumentis — eadem lege probabile est tragici ,
quoque generis esse speciem^ quae tragico quodam ap- \
paratu instructa finem tragoediae haud ita assequatur. ,'

Cedo exempla! dixerit aliquis. Ego vero vehemen-
ter vereor ne multo maior deprehendatur exemplorum
numerus quam cupias. Nam nisi certis et invictis ho-
nestatis legibus uteris, fieri non potest quin rem afi^ec-

- 16 ~

tam reUnquas vel ipBe videare malonmi undia prope

demereas velut magiae atudiosus ille Goethiaiius. Nam

Oedipus Coloneus quem ad ipsum vitae finem haud

pudet diras imprecari filiis nihil ad boni patris, ne&

Medea ad fidae coniugis o£Gcium valet adumbrandum,

nec Phaedra Buam ctilpam innoceotiB sanguine pueri

ezstinguere cupiens imitanda videtur: atque onmino

hoc etiam ia nostratium poetarum fabuIiB Baepiasime

UBU venit, ut nodus oplime conexuB aut non diaaolva-

tur aut disBecetar vehemeatiuB. Finis autem quom ait

Bumma cuiusque rei et quasi caput, fieri non potest

niim tragoedia ceteriB fortasHe abundans virtutibua quae

n exitu careat iusto gratoque, deterioris esse no-

'ideatur. Eiu3 generis fabolas haud iaepte voca-

patbeticas, quando quidem totae versantur in affec-

humanis depingendis nec salutares edunt ex se

UB honestatis. Eiusque geaeris Tragicos depin-

potueris versibuB Flacci (A. p, v. 32 aeq.):

Aemilium circa ludum faber unua et ungues Ex-

>t et molles imitabitur aere capUlos, Infelix ope-

imma, quia ponere totum Neaciet —

"^GC me fugit vix sufficere quattuor ista quae fe-

I discrimina, sed cuiusque generis artis scenicae

a intelligeadas esse species. Becte enim admoaet

tius (A. p. V. 227), ne descendant satjri (quos

uidem vulgari more adnectit ad tragoediam) ad

uu istam comici generis speciem, cuius exempla

— 17 —

praebent Atellana Bomanorum et mimiis. Qnippe mi-
mographi plebeculae cachinnos captaturi frequenter ho-
nestatem pietatem pudicitiam ludibrio baberC; neque
decorum non dirigere ad usum vitae communem et
vulgarem quandam utilitatem audebant.

Similiter ubi pro virtute vel impotentem lubidinem
vel procacitatem vel impietatem in severiore arte colue-
ris; non tragoediam^ ne patheticam quidem efficies fa-
bulam — sed eiFeminatam et spurcam.

Ubi vero summam artis dignitatem pio animo tue- /
ris, paulo minus te decet morosam istam diligentiam /
in rebus pusillis collocare; qua fortasse critici cupiunt
liberum tuum adstringere ingenium. Nimirum semper
mixtas cum tristibus laetas res hominum vita procreat;
et vehementissimas tempestates mox excipit grata quae-
dam YcdijVT]. Thersites et ipse auget principum Grae- r
corum dignitatem, neque Hercules ille (cf. Herc. Fur.
V. 628 seq.) videtur ioca cum infantibus agens perso-
nae suae deesse gravitati. Imperat quidem ipsa rerum
natura, tragicus ut inprimis sequatur dignitatem; comi-
cus decus leporemque: uterque autem plurimum profi-
ciet; quandocunque maiorem quendam efiectum ars
eius requirit si commutaverit vel cum socco cothumum
vel vice versa — incredibilis enim e novo atque inspe-
rato nascitur voluptas. Nec non legitimus eiusmodi
dolus nominari potest; siquidem e commnni fonte ortum

2

1

— 18 —

rursu3 amat coire utrumque geaus: cuius rei exempla
luculentissima praebet AlcestJa Euripidea.

Nunc quom quaerere velis, cuiuaili fabularum ge^
""-' sit adscrJbenda noatra, tria tibi enmt capita dis-
xtionis distiiiguenda. Primum ipsius /luf^oa consi-
;ibis indolem ac naturam, tum Euripidis exiges fa-
im ad circumspecti modestique iudici ratioaem : de-
iie testimouia veterum huc pertinentia diligenter
uties. —

Et fiSS^ov quidem examiuans, licet nidis materiae
liuo sit simile argumentum, quod ad varios flecti
jit usus: vix infitiabere dignissimam cothurnp jjo-
m es3e fabulam.

Nam quercum ubi caesam videris, non qua fiamma
riatur, sed navibus vel aedibus esstruendis quaesi-

esse materiam censebis: ac si qui fiaSo^ gravia-
d. canere honesti praecepta videatur, haud ita facile
}as poetam veritatis etudiosissimum comoediam ve!
'ricam efTecisse.

Mmo^ autem (cf. Apollod. I. 9, 17. III, 6, 4 Hjg.
iO. 51. Schol. Pind. Nem. p. 424 Bockb) aic eat
iparatus, ut non fidei certamen inter maritum et
rem proponatur, sed potius quantopcre cultus Apol-
i, qiii homines hospitalitatem et liberum doceat amo-
officium, praestet saevis illis Telluris atquo Infero-
1 sacris, luculeDlissimo exemplo demonstretur. Id
d liermanu accuratius^exposuit, (praef. ed. Mouk.

— 19 —

praem. p. XIII. s.) qui tamen nonnulla videtur de suo
admiscuisse minus probabilia.

Admetus hospitis adiutus auxilio ApoIIinis Alcestin
Peliae filiam a plurimis procis petitam ipse domum
deduxerat: mox quom ob neglectum Dianae (sive He-
cates) numen moribundus iaceret, ApoIIo a Parcis im-
petravit, ut alium pro eo mori paterentur.

Alcestidis dein voluntaria morte placati sunt Inferi.

Haec quidem antiquissima /jlu&ou forma fuisse vi-
detur. Nec tamen Herculis persona non satis commode
postea videtur addita^ quom donatam divi hospitis be-
neficio coniugem hospitis Herculis officio recuperet Ad-
metus. — Pheres nil aliud nisi regionem illam Thes-
saliae significat in qua Admetus regnavit. Qui non
ausus pro filio mortem obire illud videtur enuntiatum
confirmare, proximam propinquitatem sanguinis nonnun-
quam infirmiorem apparere sancto quodam amoris ami-
citiaeve vinculo. Quod argumentum inprimis aptum
videtur ad usum poetarum : quos cum deceat (cf. Plat.
de leg. II, 6) populum docerC; ipsius Fortunae victri-
cem extitisse Virtutem, plurimum, opinor, iuverit, in
tali exemplo periclitari, quo felicitas quasi catenis vincta
vestigia virtutis premit. Nec solum ad poetarum, sed
ad tragicorum usum prorsus conformatum esse hunc
fAu{^ov contendo: siquidem e neglecto Dianae numine
capitis periculum nascitur Admeto, tum vero ilH, qui
ne in summo quidem luctu hospitibus deesse est dig-

JT-

— 20 —

natuS; praemium virtutis rediviva redditur uxor. In
eo autem; quod pro ipso mortem obire coniugem ma-

ritus passus est^ minime offendet qui veterum de ca-
pite mulieris cognoverit placita. (Cf. Iph. Aul. v. 1394.
Aristot. Pol. I, 5. Schn.=:12 Bekk. Poet. XV, 3.)

lam Euripidis evolva^us Alcestin sententiam la-
turi de arte poetae. Desiderabis profecto Aeschyleum
cothurnum — licebat nimirum poetae non quasi fortui-
tum aliquem casum (quo semper minus affliguntur
animi) enarrare morbum Admeti, immo fingere nimio
quodam nuptiarum studio correptuni regem sanctissi-
mum Dianae numen neglexisse. Tum Orci persona
non importunas cum Apolline simultates exercere; sed
ad similitudinem quandam accedens Eumenidum iu-
stam sceleris poenam vindicare debebat. Choro vero
suppeditabatur egregia sententiarum materia; si opti-
mus rex Admetus tamen et ipse intemperantiae reus
exstitisset; Alcestis autem (cuius nimio amore occaeca-
tus coniux sollemne sacrum omiserat) amantissimum
maritum optimum regem mulieris causa praematuram
obire mortem dedignaretur. Admeti condicio facile
sic poterat depingi; ut languescens corpore semimortuo
cordatam cohibere coniugem non iam valeret: porro
si patris (quem senili quadam morositate acerbitateque
praeditum et ad priscorum exemplar Bomanorum in
ipsos filios animadvertentium commode fingemus) seve-
ras criminationes aequo tulisset animo; neque in sum-

\.

-- 21 —

niis malis miseriisque ipsius solitudinem excnaasset hos-
piti tum dignissimus erat rex AdmetuS; ad quem dein-
ceps redundaret omnis deorum gratia.

Ex Admeti autem persona pendet totius fabulae
condicio. Quodsi recte contenderent Glum Kdchly alii
prorsus ignavum et abieotum ingenium deprehendi re-
gis Pherarum: tum quidem Euripidis fabula minime
ad tragicum genus referri deberet, quo ei celebrantur
homines, qui quom spreta vulgari consuetudine maiora
sequantur, ne delirantes quidem abiciant nostram ge-
neris humani maiestatem. Atque quamvis multo mino-
rem in Admeti moribns quam oportebat curam coUoca-
verit poeta; hoc recte contendunt Bendixen et Minck-
witz^): nullum exstare vestigium^ quo concludatur con- ■
sulto ab Euripide depressam esse eam personam : quin j
satis apparet ex Apollinis laudibus (v, 10 cf. 6(Tcou yap
duSpbq Sato<: a^u ivuj-j^auov — vv. 601 — 605, 809 al.),
qualem sibi finxerit Euripides Admetum. Qua vero
ratione apte potuerit augeri atque illustrari regis Phe-
raei persona, et W. Goethe in ea fabula quam Deos
heroas et Wielandium inscripsit simulans ille quidem
se Euripidis dicere causam demonstravit; et nosmet
ipsi secundum Aeschyleae artis rationem paucis deli-
neare conati sumus.

i

S) Des Euripides Dramen. TerdeutBcht r. Minckwits. Einleit.
s. Alkestis.

Una tameti prae ceteris notan debet scena, quani
I nequeamiiB excusare : putidam dido illam inter
patrem et filium altercationem.

iDgenium autem poetae ne htc quidem latet: nam
f revera cogitari potest, hominem matuiBse senio patris
iore coniugiB carere. Quam tamen
: imbecillitatem tam iuepte auxit Eu-
ut quem produxit maritus coniugis amore oc-
1 acerrime patri convicietur ac ne poatea qui-
o modo pietas reparetur. Licet quidem coni-
Do vacillasse iam illo tcmpore boni moris con-
lem, nt vix abhorreret ab nau vitae turpissima
i: nec dubitaverim equidem affirmare poetam,
) vilem plebeculae sed quia vert studio abrep-
i;arem vitae veritatem pro pulcro bonoque usur-
captaret gratiam, peccavisse. Habemus igitur
ae Bpeciei specimen clamm istam scenam, quae
ossit facili negotio excludi — commemoratus
lel postea pater PhereB haud vaiet ad totius fa-
onditionem deprimendam.

^eBtidia partes egregie deecriptae (ut saepiBBime
ipparet in mulierum moribus depingendis poeta)
nt quidem quodam niodo alterius personae gra-
, edocent autem non solum Latonae filius, sed
idiasimum habemus poetarum scenicorum inter-
, etiam choras ipsc (cf inprimia nitidissimum
V V. 569 — 605) quemvis sana mente praeditum:

— 23 —

summa suavitate liberalitate faeilitate certe quidem
eum fuisse, cui di hominesque perpetuam amicitiara,
pulcerrima vero coniux vel mortis gratificari volun-
tatem esset dignata. Licet igitur exprobremus domesti-
cas illas rixas nimis exaggeratas, ante Herculis tamen
interventum ne minimam quidem comici generis suspi-
cionem posse indagari profitebimur nec pili faciemus
doctiorum somnia virorum. Istam autem Herculis
personam ita esse comparatam; ut primo obtutu paul-
lum videatur recedere a tragica consuetudiue — quae
res quo modo possit expediri unus quisque ex eis quae
supra iam significavimus (cf. p. 17.) facili negotio di-
vinabit — multo libentius concedemus.

Nam quom hilarior paulo videatur quam gravior
Herculis persona ministro exprobrantis perversam istam
morositatem quae minime valeat ad mortalium aerum-
nas sustinendas: elucet tamen heroici nescio quid ex
ipsa comissantis semidei vociferatione.

Quale vero et quantum intercedat discrimen inter hu-
manam facilemque Herculis doctrinam (cf. v.781 — 802),
cuius simillima canunt praecepta sexcenties Graeci po-
etae et Latini — et satyricam theologiam Cyclopis (cf.
Cycl. 16 seq.) ingenue professi pro love Optimo
Maximo suum se colere ventrem : nemo non videt qui
minus ad vocabulorum quorundam similitudinem quae-
sitam, quam ad aperta sententiarum lumiha et ad di-

— 24 —

etinctum illum orationis tragicae colorem eius modi

qnaestiones exigeudas esse ceuset.

Equidem non dubito quin subscribam BeDtenliae
anni, faaec dicentis (diss. ed. Monk. praem. p. X.):
;itur Hercules, quid mirum, si qua eat aoimi siai-
te, facile persuaderi sibi patitur alienam mulierem
-i? Immo convenienter id monbus suis factt, ut
aguH per orbem terrarum, uniceque pugnas et
i cogitans longe a domesticis curis abhorreat.
i vero quod qui ei miniBter additua est, iutem-
tiorem In cibo potuque capiendo ease oarrat, de
^te viri quidquam detrabit: non enim minus po-
lOres coutinuo etiam inhumaDi sunt: quomquc
leinde foraa egreditur, non ebrlus est, sed paullum
it vino, Dcc stolida atque absurda loquitur, sed
etiam sobrius sentiat, qui inter mortia pericula
agens praescDtia tantum sua ease intelligat. Eaae
eam hilaritatem Don levitatem hominia vani
voluptatibus dediti, mox apparet ubi Alcestitt
uias mortem lugeat Admetus, comperit. Ibi vero
splendidius elucescit magnanimi herois virtus,
emissior ante et socordior esse visua erat. In-
^us enim, quod hospitis, a quo in tanto sit iuctu
tua, pietatem importuno festivae potationis stre-
Bmuneratus sit, nihil non audere quo expiet illud
constituit, rectaque vel ipsis inferis ereptum
em proficiscitur.

V

— 25 —

Quibus Hermanni dictis pauca me addere oportet;
siquidem non omnia tam plane leguntur apud Euripi-
dem, quam iUius verbis concluBeris. Legimus enim
Herculis (v. 524) responsum illud satis mirum: oW
dvTi aou yQ xar&auecu Of^etfiiurju.

Quodsi imminens periculum cognoverat; tum certo
hospitis erat iiico ferre auxilium vel consilia conso-
ciare cum amico-cur autem non prorsus ignarum istius
calamitatis introduxerit poeta; ego non video. Omnia
autem praeter importunos quosdam versiculos (v. 520 ad
530) quom optime quadrent ad Hermannianam illam
Herculis descriptionem ^ facile credam paulisper dor-
mitavisse Euripidem. Quid est^ si moribundam minime
curavit; cur pro mortua properet Hercules vitam peri-
clitari femina? Nostratibus autem viris doctis de Ad-
meti persona litigantibus sane haud contemnendi sunt
isti versiculi : Hercules enim heroum longe fortissimus
ipse minime offendit in eo quod maritus non asper-
natus sit uxoris uti bene officio.

Hercules igitur ille verae nobis exemplum praebet
gravitatis; quae facilis semper apparet et secura. Ni-
mirum ut is; qui quotidie fere contracta fronte assidet;
multo minus quam illi; quibuscum ioca seria perinde
agas, tibi dulcis videbitur amicus — ita prorsus reges
atque heroas tragicos; quibuscum possis conspirare
(i. e. quod supra vocavimus aovdpdv), quam proxime
ad humanam vitae consuetudinem decet accedere.

Quae Herculis hamanitaa quo elegantior evadat,

exodum fabulae pulcerimam excogitaviaae videtur Euri-

pides. Scite heroa Doster hidificatur amicum idem ia

crrntMg referendia fidiaaimo amico et repeteudis poenis

roleutissime dieaioiulaDa.

[llos autem Herculis dolos nou temere damuandos
quasi a tragoediae severitate proraus alienos, iam
nauD (diss. p. XI) intellexerat quamvis aliter ac
tentiens de tragoediae finibus.
^ui de tota fabula tale quid proferre ausua est
p. VIII.): Hercule detracto nihil vigoris, nihil
-is, sed raoUe dumtaxat et debile carmen re-
itur, elegiae potius quam tragoediae speciem ha-
. — At paulo post ille idem ^ita ut ingenium mores-
quales tragoedia requirat, iu aola inventamus Al-
le."

Nonne haec frontibue adversis sibi repuguaut?
ulem spectans tragoediae summam in virili quodam
re, Aleeatin dein cogitana in aola generositate
I eese censet. Illud quod dicit moUe ac flebile
psa quoque Alcestide proficisci concedit: rixam
Q iatam domesticaro (qnam duriorem fortasae vo-
ris quam molliorem) magis etiam respuere videtur.
! tandem reliuquitur norma quaesiverim, ad quam
Imus dirigere iudici uostri ratiouem?
Ego vero (ticet non ita ut Minckwitz et Hartung
pidea omnia laudata velim) non multum a vero

VI

— 27 —

nos aberraturos esse spero^ si totam hanc vindicabi-
mus tragico generi fabulam eis dumtaxat versibus quibus
honestatis leges impune neglectae videntur ad pathe-
ticam speciem detrusis. Desideratur quidem iudici ma-
turitas: redolet tamen urbanam quandam facilitatem
tironis opus poetae, a quo docta est fabula ol. 85, 2.

Reliquum est ut veterum colligamus testimonia. y^^
Legitur autem in hypothesi post notam didascalicam :
To 8k dpafia xcoficxoizipau e](et ttjv xaraaxeoijv, (sunt
autem qui legere malint xazaarpoipij^j.) deinde inferius :
To Sk dpapd' iazc aazupcxwzspov Srt eh ^apav xat ijdovTjv
xaraarpeipei, Tzapa raiv ypaauaTtxiov ix^oD^eTat atx: dy-
oixeta t^c Tpaytx^^ Ttot-fjaeax: 5 re VpeaT7j<: xai ij "AXxtj-.
<Tnc» d)<: ex aup^opa^ peu dp^opeva, ecc eddatuouiau de
xat /apau kij^avza, & iart paXXov xmpipdia^; iydpei^a.

Licet non ab eodera sit profectum grammatico
utrumque iudicium, nobis satyros ad comicum genus
referentibus non disiungenda est quaestio: hoc vero
luce clarius apparet ex illis ix^dkXerat x. r. X, vulgo
tragoediam habitam esse Alcestin. Inde recta deveni-
mus via ad iudicium Glumi (diss. p. 51): „multum
valet hoc argumentum ad explodendam eam, nonnullo-
rum opinionem^ qua poetas antiquos non certasse autu-
mant nisi tetralogiis definita quadam ac certis legibus
adstricta compositione formatis.** —

Nimirum si licuisset ad satyricam fabulae condicio-
nem demonstrandam^ ecquis credat grammaticos illos

luros fuisse graviasimo argumento ex ipsius te-

compositione petendo?

n vero cur nihilo minus prope ad satjroa
iodam statuat e^ise Alcestin, difficillimum est

: siquidem coniparatiB similibus Hcholiastaruin

tis c|uantum tribuere liceat istiusmddi argu-

nibus satia superque edocemur.

bypoth, II. Orest. larsov Ss Sn TrSaa TpayifjSia

I l^et xai rd riXof ix Jtimjc }:ap apyizai xai

I re^eur^ x. r. X.

>\. Or. ad. V. 1686: Touzo ni dprifia ix zpayt-

<6v ix Y&p aapfopatv slz euSapiav xaT^vr^aev.

iv 'Akx^^oTtSt ix aupyopwv sic edypoaavriv xat
I, xat bjioitoi; xai, iv TupoJ Sofox^oux dvayvta-
%Ta t!) Tiiot; p^vtTai xai &7:Xa>(: elnetv zoAia
V ra(f zpaytpSiatz eOpiaxEzai.
argum. cod. Flor, 7S Sk Spapa t^c 'Exd^i;
mpovTOt SpdfiaTO^ to tHoz dni» i:iv^ooz ap)Fav-
^ouaiv sif /a/)a'i'.

ortunati grammatici, qui confidentiBsime uos
icere audeatis iurantes in magistri verba! Re-
ortasse sunt grammatici locum AnBtotelium
, 4.) p. 1453», 12 sqq.: dvdyxi] apa zbv xaXu>^

Mtov pSTa^dkXuv odx iv £'jTa)[iav ix Su^- i

IXXa TodvavTiov if s<hu;(iai; i; duazuyiav. Quae
gumentatio qnouBque insaniae procedat, per-
9x Hecubae exemplo: acilicet quia dirissim^

V

— 29 —

YOti compos facta est mater Poljdori^ comoedia erit
f abula ! Eadem autem lex valebit in Medeam : uam et
illa femina perfidum ulta est maritum. Nec . dubitavit
Glum in thesibus contendere, Antiopam et Bacchas ipsas
vices dramatum satyricorum tenuisse. Quis iam mira-
bitur fuisse olim (cf. Tzetzes nepi xmix. S. 26.) qui vel
Sophoclis Electram eodem referrent: quin amplissimus
existet satyrorum ordo. Nimirum Philoctetes, Tyro, ne
dicam Oedipum Coloueum., porro Alcestis, Bacchae,
Medea Hecuba, lon, Orestes; Helena, Heraclidae, Sup-
plices, Iphigenia utraque et aliae transfugient ad saty-
rorum castra fabulae fortasse plus viginti; Aeschyli vero
ars multum vereor ne tota desiliat ad comoedlae ca-
chinnos. At cur yXauxa<: ^A&ijvai^e^i

Singularis enim de Alcestide vix admittitur quae-
stio — sed aut scholiastas duces secutum plurimas
tragicorum fabulas transcribere te oportebit in comoe-
diarum satyrorumque tabellaS; aut nostra tibi ample-
ctenda est sententia, tertium non datur. Neque inepte
comparavit Bendixen (p« 19) complures locos Aristo-
phaneos (Ach. v. 893; Thesmoph. 194; Av. 1244), qui-
bus eodem plane iure carpitur Alcestis atque aliae
Euripidis tragoediae. Neque absurdum videtur conicere
tetralogiam nostram eo consilio esse conscriptam, ut
tribus fabulis (Alcmeone Telepho Alcestide) celebretur
sanctissima hospitalitatis fides, quibus opponatur tae-
lerrima mensae Thyesteae fama.

— 30 -

iim et gravissimum exatan
ae idem tractaverant argui
lis fabulae tempus tulisaeDt.
lias sex septemve Tersiculi
>ph, fragm, inc. 766 et 821
iD mentem doctorum quc
ati. AliDUH etiam curabim
iaaasque reliqiiias nec, si I
ADtiphanes, comoediam.
! ornDiDo quom a.A summai
us uti intCDtis dos deceat
itj dummodo veritatis stud:
econditisque quaestiunculi;
d: »eat quaedam ars otiaui

V

_ 30 —

Qaartum et graviBaimum exstaret disputationis ca-
le idem tractaverant argumentum Pbrynichi
is fabulae tempus tulissent. Habemus autem
ias sex septemve versiculos (Pbryn, fragm.
<ph. fragm. inc. 766 et 825 N.), quibus non
in mentem doctorum quorundam more ho-
iti. Minua etiam curabimus EnuianaB qitas-
ianasque reliquiaB nec, Bi forte cognominem
^ntiphanes, comoediam.

omnino quom ad summam rem investigan-
118 uti intentis noa deceat (neque erravisse
it, dummodo veritatia studiosi iudiceraur), in
aconditisque quaeatiunculis semper recorda-
i: seat quaedam ars etiam nescieudi.a —

V

ip

This book Bhoiild be retiimed to
the Iiibrary on or before the last date
stamped below.

A flne of flve cents a day is incurred
by retaining it beyond the specifled
time.

Please retum promptly.

:• vr^.;:..;