Full text of "De equitibus atticis ..."

See other formats

This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 

Usage guidelines 

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 

We also ask that you: 

+ Make non-commercial use ofthefiles We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrainfrom automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 

About Google Book Search 

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 



at |http : //books . qooqle . com/ 



GiFT or 

JAME K.SATHER 





'V 



m EQUITIBUS ATTICIS. 



DISSERTATIO INAUGURALIS PHILOLOGICA 

QUAM 

CONSENSU ET AUCTORITATE 
lMPLISSIMI PHILOSOPHOKUM pEDINIS 

IN 

ALMA LETTERARUM UNIVERSITATE 

ALBERTINA 

AD 

SUMMOS IN PHILOSOPHIA HONORES 
RITE CAPESSENDOS 

DIE XXVI. MENSiS APRILIS MDCCCLXXXII 

HORA XII 

ITNA CUM THESIBUS ADIECTIS PUBUCE DEFENDET 

AUCTOR 

QEORQIUS LEJEDNE DIBICHLET 

'^Tprussus. 

ADVEESAEIORUM PAETES SUSOIPIENT: 

ERNESTUS WAGNER, DR. PHIL. 
OSCARIUS CRUEGER, CAND. PHIL. 




REGIMONTII. 

EX OFFICINA HARTUNGIANA. 
MDCCCLXXXII. 



iy^'; 



FRAlSrCTSCO EUEHL 



D. D. D. 



AUCTOR 



r ostquam tot tantique viri res ad equitatum atti- 
cum spectantes vel universas vel ex parte tractaverunt^) 
si ego quoque de hac re disserere mihi proposui, hoc 
ei rei tribuendura est, quod inter eas disputationes, qui- 
bus totae, quae ad equites pertinent, res tractantur, nul- 
lam adhuc inveni, qua toti materiae prorsus satisfactum 
quaeque ita divisa sit, ut singulas partes dilucide 
cognoscas. 

I. 

De munere L-t^torQOifla^, 

Qui cives Athenienses coacti sint, equo stipendia 

facere, non plane constat, sed uno loco Xenophontis veri 

simile est, nuUos nisi locupletiores cives Athenienses in 

ordinem equitum redactos esse. Dicit enim Xenophon 

1) Larchor: Memoires de racadomie des inscriptions XLVIIl, 
p. 83 seqq. 

C. F. Hermann: rrogymnasium ad Aristophanis Equites 
Marburgi 1835 11, De equitibus Atticis. 

Boeckh: Die Staatshaushaltung d. Ath. I^ p. 351 seqq. 

Bake : Mnemosyne VIII (1859), p. 217 seqq. — Scholica hy- 
poranemata V, p. 135 seqq. 

Sauppe: Philologus XV, p. 69 seqq. 

Frohberger: Ed. Lysiae II, p. 4 seqq. III, p. 2 seqq. 

Thumper: De civium Atheniensium muneribus eorumque im- 
munitate p. 80 seqq. 

Koerte: ArchaeoL Zeit. 1880, p. 177 seqq. 

Gilbert: Handb. d. griech. Staatsalterth. I, p. 305 seqq. 

1 

536146 



in eo libello, quem ad instrueiidum magistrum equitum 
scripsit, haec:^) roig (Aev toivvv iTZTzeag d^lov cri ycad^ia- 
TCLvai dei yiaTa tov vofuov Tovg dvvaTcoTaTOvg -^ai yqrifictoi 

ycat acofuaaiv Iq eladyovTa elg di7,aaTrjQiov ij Ttel&ovTa 

xat yaQ Tolg tittov dwaf.dvoig evSvg av eiri a7toaTQO(f>\ 

^l fiij Tovg dvvaTcoTaTOvg jzqcoTOvg avay/M^oig 

fvdde didday,o}v, cog avayyMad-riaovvai fiiv hr^toTQOcpelv, rjv 
firi VTto aovy v.Tallov did ra XQrjiiaTa. 

Nec mirum est, equitatum Atlieniensem e locuple- 
tioribus potissimum civibus compositum esse, quod qui 
•equites stipendia facerent, de sua pecunia equum alere 
debebant, id quod Graeci ht^toTQOfpiav appellabant Quam 
jTtTtoTQOcfiav in numerum keiTovQyuov referendam esse, 
uon translata vocabuli significatione, qua omne stipen- 
•dium militare )^iT0VQyia dici potest,2j sed pretiosum di- 
tiorum civium munus, recte admonet Frohbergerus.^) 
Amplius de munere WtTtoTQOcpiag disserit Thumserus,^) 
•qui ut in numero liturgiarum hoc munus esse ostendat, 
praecipue loco Lvcurgi nititur, qui (adv. Leocr. p. 233 
Eeiske) ita verba facit: Kaitot Tiveg avrcov ovz htt Toh 
Xoyoig vLiag /tQoay.QOvaaaS-ai Lr^xovaiv, dlV r]drj Tal^ 
4XVT0JV }^iT0VQyiaig i^airelad^ai Tovg '/.Qivoiievovg d'§icoaoi- 

OLv ov yaQ ei Tig i7t7tOTeTQ6ffrjy.ev rj y.eyoQr]yr][^t 

?.afi7tQcog r] tcdr aXXcov tcov tooovvcov tl deda^tdvrf/^v, 
a^Log aatL 7ta^ vfxuv tOiavTr^g yaQiTog dlV 

1) Hipparch. I, 9. 

2) Demosthenes. Mid. 165 nUJ aircov ^'yMarog sxcrjv ^niSovs, 
TQirjQrj Ohx a7i6§Qa Tavxr] Ti]v OTQaTeiav, alka ti]v fiev [iniSoaiv^ iv 
XttQiToe; /iieQei ScoQeas naoel/ov n^^ovaav t/; noXei, ov S^o vouos npoa- 
eTaxTev, hvxai&a toTs aojfiaatv avToi keiTovoyeXv i^^iovv. — Lysias 
XIX, 58. nevTi,y.ovTct yaQ ^V/; ioTiv, ooa o naTr]o xai to7s xoi]fjiaai 
y.ai Tco acmaTi tt; noXei i^^iTovQyti . — XXXT, 15 . . . waneo xni 
aXXoi noXkoi tcov no?jTcov avToi ov Svvcfuevoi XetTOVQyelv toTs acouaaiv. 

3) Ed. Lysiae p. 4. 

4) De civiuni Atheniensium munejibus eommque immunitate 
(Vindobonae 1880) p. 80 seqq. 



^U^aXev ?} nQog %riv Tioivifv awrtj^avex t(ov idliov avvei'' 
TtoQTioe; Qiio loco, ut recte ait Thumserus,^) „hoc mu- 
HHS opponitur trierarchiae atque aliis muneribus, quae 
salutis rei publicae causa cives suscipiebant^^ Atque 
Xenophon quoque una cum aliis liturgiis mentionem 
fecit i7t7toTQ(piag:^) Iti di yuai Ttiv nbXiv aia^avoiiai xa 
^ev Tjdr^ GOi TtQooTaTTOvaiv fieyaXa TeXeXv mTtOTQoq^lag 
%e Tial xoQTffflag yxxI yv^vaGiaQxiag yuxl 7tQ0GTaTeiag x. r. i. 
Atque ex alio quodam Xenophontis loco^j satis apparet, 
ditissimos cives de sua pecunia equum alere coactos 
esse. Postquam citius atque facilius equites numerum 
lege praeceptum expleturos esse dixit, si ducenti equites 
'externi conducerentur, ita pergit: elg de Ti^riv TcovtTtTtcov 
vofii^co av dvTolg XQ^lf^^^cc VTtaQ^at ^al TtaQa Tuiv GcpodQa 
aTtexofAeviov fxrj iTtTteveiv^ otl %al o\g ^/^a&ioTriGi ro 
iTtTtr/ov Id-iXovGi TeXeXv aQYVQtov cog firi i7t7teietv, TtaQa 
TtlovGiiov ye advvaTcov di Totg GcofiaGtv oYoftat di Yjai 
TtaQ oQg^avcov tcov dvvaToig oixotg exovTcov, Corruptelam 
esse in verbis otg yLad^ioTriGt to \7t7tt%6v, et qui ediderunt 
et qui alias tractaverunt hunc locum, cognitum habue- 
Tunt, et alias correctiones alii proposuerunt viri docti. 
Eudaeus pro za^/arijcTt ccniecit /a&rptei, h. e. ei quibus 
equo merere officium est, quae coniectura, quamquam a 
dicendi consuetudine Xenophontea non aliena est,^) hoc 
tamen habet suspecti, quod, ut ait Bakius^) „redimendao 
militiae, aut cuiuscuraque demum muneris aut oneris 
exemplum et auctoritatem in tot veteris historiae Athe- 
niensium monumentis, non faciie quisquam allaturus 
est". Bakius igitur, quod antea iam putaverat Curerius, 

1) Ibidem p. 81. 

2) OecoD. n, 6. 

3) Hipparch. IX, 6. 

4) Cyrop. I, 2, 5; Anab. I, 9, 7. 

5) Muemosyne Yin, p. 76. 



spuria habet verba otc ml oig m&ioTriGi. to utTtvKov 
edielovGc Teleiv aqyvqiov cog iiri \7iTceveLv et „7taQf.iLtfilrifja 
eius, qui de suo interpretari et amplificare vellet ea, 
quae Xenophon recte et suo proposito convenienter dixe- 
rat." Hanc Bakii argumentationem Kuehlius his verbis 
probavit:^) „Ich halte es nach dem, was wir sonst von 
der athenischen Verfassung wissen, ebenso wie Bake, 
ftlr unmoglich, wenn nicht ganz schlagende Beweise bei- 
gebracht werden konnen, au eine Stellvertretung in der 
athenischen Armee oder an die gesetzliche Moglichkeit 
eines Loskaufs vom Kriegsdienste zu denken." Atque 
quod Sauppius protulit,^) Ruehlius refellit, Xenophonteni 
hoc loco id proposuisse, quod ipse narraret alibi^) de 
Agesilao, ille enim eis ab equitatu vacare permisit, qui 
ipsi et virum et equum et arma praeberent. Sed una 
mihi in Euehlii ratiocinatione repugnantia esse videtur, 
cum enim vicarios et redimendi facultatem in Athenien- 
sium muneribus fuisse omnino neget, recte tamen Saup- 
pium tria locupletum genera in hoc loco Xenophonteo 
invenisse putat, primum qui corpore valeant, neque vero 
militare velint, deinde qui rebus neque vero corpore va- 
leant, denique pupillos, eumque propterea txxI ante 
TtaQa TtlovGuov inseruisse. Primum illud, quod Saup- 
pius sumit, locupletum genus omnino huc non pertinere, 
contendere posse mihi videor. Nam si conceditur, eis, 
qui corporibus valeant neque vero equites stipendia fa- 
cere velint, pecuniam solvere pro equitando licere, etiam 
hoc non concedi non potest, redimendi facultatem in hoc 
quidem munerum genere Athenis exstitisse, quod ita se 
habere Ruehlius negavit. Omissis verbis inde ab otl 
usque ad iTtTteveiv^ totum ego locum ita intellego: Pe- 
cunia praebebitur ab iis, qui prorsus equitando se ab- 

1) Zeitschr. f. d. oestr. Gymn. 1880, p. 410. 

2) Philologus XV, p. 76. 

3) HeU. ni, 4, 15. Ages. I, 23. 



stinent, nimirum a divitlbus corpore vero impotentibus 
ot ab orbis, quibus opima fortuna est, nam eos non 
modo a munere iTtTtor^iXfiag, sed etiam ab omni mu- 
nerum genere immunes fuisse aliunde constat.i) Quae 
cum ita sint, si tamen quis Budaei coniecturam oi^ 
Y,a^r(AU To ^TtTti/Lov comprobet, eum hunc locum ita in- 
tellegere opus est, ut de lege ferenda loquatur Xenophon, 
qua tamen in re eventus idem fuisse videtur, ac cum 
quarto illius libri, quem de vectigalibus scripsit, capite 
metalla non a singulis civibus sed a tota republica sus- 
€ipienda atque administranda esse, Atheniensibus per- 
suadere conaretur. — Paucis commemorem, quod ad lo- 
cum nostrum sanandum proposuit C. F. Hermannus,^) 
qui cum xa^ijxet illud Budaei a litteris nimis recedere 
existimaret, probante Sauppio,^) leniorem correctionem 
commendavit toX<; yLad^iaraai to r/t7tiyc6v, id quod inter- 
pretatur „iis qui constituerunt eqites, hipparchis nimirum". 
Quamvis ne ego quidem Budaei coniecturam comprobem, 
hoc tamen Hermanni argumentum refutandum esse 
existimo; cum enim magnopere corrupta sint libri Xeno- 
phontei imprimis, quae scripta minora dicuntur, a codi- 
cum manu scriptorum lectione aliquanto longius recedere 
interdum licebit. Deinde nihil ad rem attinet, quis sit, 
qui accipiat illam pecuniam, sed qui pendat. Atque 
etiamsi respicis verbosam Xenophontis elocutionem, tamen 
prorsus inutilia ac supervacanea videntur esse illa verba 
rdig %aiyiaTaGL xo iJtTtiKOv, — Tractanti hunc locum 
inihi liceat, Hermanni sententiam quandam^) oppugnare. 

1) Lysias XXXII, 24. oofavoTs .... ove t] nohe ov fiovov 
nalSai ovxae aTBkeii inoir^Qev , dkla xai tjieiddv Soxifma&coaiv, 
ivtavTov d^T^xev dnaawv t(ov XeiTOVQyuov. Vide Demostli. de 
symm. § 16. 

2) De equitibus atticis p. 26. 

3) Philologus XV, p. 76. Sauppius pro ot< soribendum esse 
putat oVe. 

4) L. 1. p. 24. 



6 

Tantum mihi abesse videtur, ut scripserit haec Xenophon 
immemor, orbos ab omni liturgiarum genere immunes 
fuisse, ut vel sua sponte orbos locupletiores ad exoman- 
dos alendosque equites peregrinos eorumque equos pe- 
cunias esse impensuros speret, vel commutare etiam illam 
legem parum iustam iubeat Athenienses. 

Sed redeat, unde digressa est disputatio, tjuod 
Bakius: „Nec usquam, inquit,i) demonstratur lege teneri 
ditiores in equitatu raereri" et ,4psuni autem iTVTteveiy 
quomodo in liturgiis censeri poterat cum censu coniun- 
ctum, cum equitibus fuiod^bg praeberetur et alTog?'^ hanc 
sententiam Thumserus hisce verbis refellit:^) „Eespicien- 
dum est, quod Bakium ipsum non efifugit, ^sibi quemque 
et equum et reliqua, quibus opus erat, comparasse' (p. 221) 
ac pecuniis illis a civitate concessis aliquanto tantam 
esse adiutum." Atque ipse quod negat Bakius alio loco 
concedere videtur;^) quid enim aliud significant verba: 
„Constat igitur ex lege eos ab hipparcho in equitatum 
legendos fuisse, qui praestarent et opibus et corpore"? 
Nec omnino hoc iiegari potest, si respicis verba illa, 
quae supra e Xenophonte attuli.'*) Atque ex omnibus, 
de quibus adhuc disputavi, locis hoc nostro iure coUi- 
gere poterimus, primum munus iTtTtoTQOcpiag in numero 
liturgiarum fuisse Athenis, et de sua pecunia equum et 
sibi comparare et alere coactos fuisse equites, deinde 
ditissimos cives ad equitandum lectos esse, nimirum ex 
ordinibus equitum et pentacosiomedimnorum. Nam ex 
iis, quae Boeckhius dixit in priore editione libri, cui 
inseribitur: Die Staatshaushaltung der Athener,^) non. id 



1) Mnemosyne VHI, p. 225 = Seholica hypomnemata V, 
110. 

2) De. civ. Ath. miin. p. 82. 

3) Schoi. hyp. V, p. 160. 

4) pag. 2. Hipparch. I, 9. 

5) n, p. 35. 



colligi potest, quod videtur Hennanno,!) pentacosiome- 
dimnos trierarchia aliisque muneribus occupatos ab equi- 
tatu prorsus aKenos fuisse, Boeckhium putasse; nihil 
enim nisi praecipue praetores atque trierarchos illos 
fuisse, inesse in verbis mihi videtur viri illustrissimi ; et 
in altera illius libri editione nonnullos pentacosiomedim- 
nos in numero equitum fuisse, ipse coniecit Boeckhius.^) 
Cui rei optime convenit locus ab Hermanno ex Isaeo^) 
allatus: i^ieidi) yccQ Tqi (Diloy,Tijiiiovi h, /u^V Trig yivai^og^ 
7] Gvv(ir/,€i^ ovx r^v jraidiov ovdev, TtoXef^ov d ovvog ekiv- 
dvveve '/>al iTtTcevg GTqaTevofxevog 'Kal TqtiiqaQXog 7i:ollor/ug 
i/Ttlecov. X- r. L, quo loco eundem civem et iftTtoTQocpiag 
munere et TQiriQaQxl^ag perfunctum esse discimus. 

Respiciendum est, quod iam in medium protulit 
Hermannus, solum atticum non ita idoneum esse equis 
alendis ipsique equitando, exceptis regionibus circum 
Marathona-*) et nescio an circum Eleusina sitis, multosque 
introductos esse equos. Itaque non mirandum est, quod 
tantum fuit pretinm equorum, ut nulli nisi locupletiores 
ci^es Athenienses illos sibi comparare possent. Peiores 
equos nonnunquam tribus minis emi potuisse, apud 
Isaeum legimus.^) Multo plus autem pendere solebant, 
(jui equum emere voluerunt,^) atque duodecim minis 
stetisse bonos equos ad equitandum idoneos, duo docent 
loci Aristophanei,'^) quod illis temporibus permultum 



1) L. 1. p. 13. sqq. 
• 2) I, pag. 367. 

3) De Philoct. hered. c. 5. 

4) Herod. YI, 102 xai ijv /«p 6 Mo^a&cov inni}8banaT0v 
Xtaqiov T^s Axtm7]^ iTiTievaai. 

5) De Dicaeog. hered. 42. Ov ya^ Tidmoxe ttcxrjaa} innov 
Tikeiovo^ a^Mv t) xquov uviav, 

6) Buechsenschuetz : Besitz und Erwerb im griechischen Alter- 
thum p. 216. 

7) Nubes 22 : Tov datdsxa /ivag IlaaCq ; xi ix^i^^f^^t^ Ox enQiafiriv 



8 

fuisse, negare non poterimus, quamquam aequum semper 
pretium fuisse, contendere non fas est, velut etiam inter 
poetam et inter oratorem, qui diversa de hac re me- 
moriae tradiderunt, centum fere. anni intersunt. Atque 
permagnas pecunias equis impensas esse interdum ab 
Atheniensibus, ex eo Xenophontis loco evinci potest, quo 
hipparchum se iuvenes ab insanis atque sumptuosis 
equorum emptionibus arcturum esse, parentibus ostendere 
iubet-, c5g a7toaTQ€ipeig, inquitl) rovg ^ev Ttaidag [avTMv] 
Tcov TtoTvvelcov Te '/,al f4aviy.cov iTtTtcovicov z. t. l, Quae 
cum ita sint, non mirum est, etiam a veteribus scripto- 
ribus locupletissimos ac nobilissimos eos habitos esse, 
qui equos possiderent^) Atque nobiles erant et, ut ita 
dicam, ohyaQyJa inclinare solebant, qui equites stipendia 
fecerunt, quales describuntur in Aristophanis quae '^htTtetg 
inscribitur fabula; et postea fidelissimi triginta virorum 
ministri fuerunt, quod e Lysiae oratione pro Mantitheo 
habita evincitur. 

n. 
De pecuniis publice equitibus tributis. 

Equites publice aliquantum adiutos esse, certamque 
iis pecuniam, qua se instruerent equumque alerent, a 
civitate datam, iam supra comemoravi,3) quam pecu- 
niam oXtov appellatam esse, tituli docent.^) Quam rem 
ita se habere ex hisce et scriptorum et titulorum locis 
cognitum habemus: 



Tov xoTijiOTiav. — 1224 Tcoi' Stobtxa tirctjv, ns t/.a^So avoviievoi Tov 
^pttQOV iTinov. 

1) Hipparch. I, 12. 

2) Aeschyl. Prom. 466: itittovs ayahia tiJs vnsQnXovTov xhS/js. 
— Demosth. de. cor. 320 (p. 331) . . . y.al tiayag xal koMnoos inno^ 
TQO^os^ iyo) S ao&evris. 

3) pag. 6: vide Thumser 1. 1. p. 82. 

4) C. J. A. I, 188; IL 612. - 



9 

Xenoph. Hipparch. I, 19: hxiTr^detov de vitofitf.ivri'' 
e/jEtv^ ovi yjxl ri Ttolig ctvlxerai daTcavtoaa elg rb \7t7tL- 
liov eyyvg TetTaQaKOvra TalavTa tov iviavTOv. 

Demosth. XXIV, 97: dia toivvv tov vofAov tovtov 
dioivieiTai, Ta VLOiva' tol yaq eig Tag e/^ydriaiag %al Tag 
-^valag ycai ttjv ^ovlriv mi Tovg 'iTtitiag avaliaKOfteva 
ovTog iad^ vofiog Ttouov Ttqoaevjtoqela&ai. 

Corp. Inscr. Att. II, 612 e/teidri 01 Tafiiat tc!)[v] 

Tr^g d-eov 0/ erci ^Hyef.ia[yov agy^ovtog^) eTtefxelri&r^aav 
[fteTa t]cl)v htTtaqycov ortiog av o\ \i7tJt\^t\g tov Te aiTOv 
y,Ofiia<jjv[Tat 7t]aQa tov di^fiov xov o(fei}\ofievov] avtoi[(^ 
xai Talla jtai^ra d]tateX[o]vaiv ^tQattovteg T[a a\vfi- 

iftQOVTa, X. T. h 

Equitem unumquemque pace drachmam quotidie a 
civitate accepisse, e titulo quodam^) cognoscimus, quem 
ad equitatum referendum esse, Boeckhius probavit In 
primo versu haec exstant 

..EHinP. AIJ.,.. AKMEllNO^. 
Primam quam legere licet litteram E perperam pro 2 
scriptam esse, Boeckhius putat atque TO Y initio deletas 
esse, ut legendum sit Tovg\ sequentes inde litteras ita 
restituit, ut legat HinP[E]A^J[EJP]AXMHN z. t. L 
Yerba igitur huc spectantia haec sunt: [TOv]g \7t7t[e]ag 
d[€ dQ]axfirjv tov eviavxov a7tb r . . . . /.ai Tovg To^brag 
Tovg Te aaT[ixovg Aai rovg .... TQ]elg b^olovg tov 
evta[v^]ov aTtb ro . . - z. t. L Equitibus igitur drachmam, 
sagittariis tres obolos impensos esse videmus. Quoniam 
quadraginta talenta per singulos annos equitibus tributa 
esse, Xenophon narrat, respiciendum est, quantus Athe- 
nis numerus fuerit equitum, ut videamus, num fides 
adhibenda sit titulo illi. Quod ante Ciisthenem nona- 



1) 01. 120, 1 = 300/299 a. Chr, n. 

2) 0. J. A. I, 79 = C. J. G. I, 80. 



10 

ginta sex equites fuisse legimus,i) auctis deinde a Cli- 
sthene naucrariis in quinquaginta,^) equites exstitisse cen- 
tum, quod deinde in pugna apud Marathona commissa 
equites Atheniensibus omnino non fuisse, ex Herodoto^) 
discimus, quod denique ante bellum Peloponnesiacum 
trecentos fuisse numerum equitum Atheniensium, Ando- 
cides memoriae tradidit,^) haec omnia ad definiendam 
pecuniam nihil attinent, his enim temporibus omnino, 
qui status fuerit equitum, vix potest erui. Sed et Ari- 
stophanis et Xenophontis et Demosthenis aetate mille esse 
eqiiitum numerum lege constitutum videmus,^) quod ut 
ostendam, afferre mihi liceat locos huc spectantes: 

Aristoph. Equit. v. 225: ali^ elalv mTr^g avdQeg 
ayad^ol xlXloi. 

Xenoph. Hipparch. X, 3: (Dij^ta ^eyio [Tavxa] avv Tolg 
&€olg yiai to Ttav i7t7ir/,6v lod^ av tvoIv &aTTOv €/,7tlriQaj~ 
^ijvai elg Tovg xiXiovg \7t7teag y>.al 7toXv Qoov Tolg TtoXi- 
Taig^ ei diay.ooiovg i7t7teag §evovg y,aTaOT7ioaivT0. 

Demosth. XIV, 13: TOTe (f av ccQa, a vvv oib^ed^ y 
Tiiuelg TtQccTTriTaiy ovdeig driTtov tcov Ttai^rtov ^Ekkrivcov 
TriXr/ovTOv ecp avTCi) cpQOvel, ooTig oqcov vf.uv yjliovg fiev 

1) Pollux YIII, 108 vavxoaoia Si exaar?] Sio mnias naQaXxe 
xai ratr ftiav x. r. L — Vide Sclineider ad. Xen. Hipparch. IX, 3. 
— Boeckh. Staatsh. I2, p. 358 sqq. Hermann 1. 1. p. 36 sqq. 

2) Photius S. V. vavxoaQia: O KXeiSr^/uos iv rfj TQijT}, cprfair^ 
ort Kkeia&avovi Sexa (fvXas 7ion,aavros avri roiv reaaaoojv avve^r, 
xai eis TTe^-rtjxovra /utQr, SiarayifVai ' avrovs 8f. ixakovv vavxoaQia^ 
toaTtEQ viv eis ra iyarov /uiQfj Siatoed^ivra xaXovai avuuoQias. 

3} VI, 112. Oi be IJeQaat oQeovres SQOftot intovras Ttaoeaxev- 
a^ovTO cos Se^Ofisvoiy fjiavir^v Se roTai l^&Tjvaioiat ijii^eoov xai Tiay/p 
o^.e&Qir^v OQtovres avrovs okiyovs xai rovrovs SQOfiqj ineiyofiivovs ovre 
iTinov vnaQxovar^s atpt ovre roSevftdrcov, 

4; De pace 5: xai nQohov rore rQtaxoaiovs innels xarearTj- 
adfie&a xai ro^cras TQtaxoaiovs ^xv&as inQtdfie&a. — Idcm narrat 
Aeschines de fals. leg, § 173, vide etiam Thuc. VI. 31, 2 

5) Huic convenit, quod dicit Hesychius s. v. innrjs' avarrjfia. 
nokefttxarv dvSQOJV x'^^'^^ innovs rQetpdvroyv, 



11 

iTtTceag, b^Mrag di ooovg av iO^ilr] rig, vavg di XQia- 
Aoolag, ovx ^^^t xat deriaezai, /nera tovtcov aacpaXiGTaT 
av rjyoviievog oco&rivai. 

Huic numero alius opponendus est, quem dederunt 
Andocides, Thucydides, Suidas, qui mille ducentos ex- 
stitisse equites tradunt,^) quae tamen repugnantia mihi 
cum Schneidero atque Boeckhio ita e medio tollenda esse 
Yidetur, ut ducenti illi sagittarii equestres intellegendi - 
sint, nam ipse Thucydides initio belli Peloponnesiaci 
S,vv iTtyioTo^oTaig mille ducentos equites fuisse Athenien- 
ses narrat, quos iTZTtoTo^oTag mercenarios fuisse recto 
Boeckhius putat,^) nam a ceteris equitibus secernuntur^) 
et inter eos merere a civibus Atheniensibus turpe habe- 
batur.4) — Mille igitur equites et bello Peloponnesiaco- 
et postea usque ad Demosthenis aetatem Athenis fuisse, 
pro vero habere poterimus, quamquam concedendum est^ 
non eundem semper fuisse eorum numerum, quod aperte 
dicit etiam Philochorus apud Hesychium (1. 1.), diaipoqa 
yaq riv iTVTzicov 7th]d^ri ^^^^^ xqovov Lid-rivaioig. 

Quodsi equitem unumquemque drachmam quotidie 
accepisse, supra e titulo coUegimus, impensae equestres 
mille drachmae in diem, circiter sexaginta talenta in 
annum essent, id quod nimium est, cum paene quadra- 
ginta talenta commemoret Xenophon. Etiam in hac re 



1) Andoc. de paco 7: x'^^'» ^^ ^'^* Siaxoaiovs iTTjitng xni 
ro^ojai ToaovTovs iriQOvs y.aT£CTi]Gau6v. — Thuc II, 13, 8: InTcdas 
8^anh(paive Staxociovs xal /*Xtovs ^vv iTiTiOTO^oTats — Suidas S. v, 
iTtneis: ovroi 8e fisTa raira r^s tto^^ojs TiAf^d^vvovai^s eyivovTO 071009 
ToTs y/Ajiois. — Vido Aeschin. fals. leg. 174. 

2) Staatshausli. P, pag. 368. 

3) Xenoph. Memor. III, 3. 1. ov yaQ 8rj rov tiqcotos twv^ 
InTttojv iXaveiv ' xal yag oi InnoTO^OTai tovtov ye aSiovvrai ' nooehtv-^ 
vovai yovv xal tcov InnoQXf^- 

4> Lys. Alcibiad, U, 6. ISvv Se toijtojv ovSiv inoir;aaVf aXH 
iv /uev Tio OTQaToniSco neQtecoQcov avrov ano ndvTcov nooni^XaxiZofdevot^ 
xav ToTs InnoToSoTats Innevovra. 



12 

Boeckhio adstipulor, qui pace non omnes mille equites 
in arrais fuisse coniecit,!) sed circiter sexcentos, quorum 
stipendia circiter triginta quinque talenta efficerent. Hanc 
summam accipere possumus, cum non revTaQayLovva sed 
sYyvg T€rvaQd/.ovTa TaXavva Xenophon dicat. Nescio an 
huc referenda sint Suidae verba, qui de equitibus s. v. 
i7t7re7g — 7iaav de to f.iev TtQciTOv, inquit, i^aAoaioi tov 

aQL^jLlOV.'^) 

Pecunia equitibus partim ex aerario, partim ut 
Boeckhius putat,^) e perpetuis reditibus persoluta est. 
Huc enim spectat titulus (C. I. A. 1, 188), qui rationem 
praefectorum aerarii anni 410 a. Chr. n. continet: 

EtvI TTig ^lavvidog TtQCovrjg TtQvvavevovarjg ^E[li^'rj]vo- 
Taf.uaig ^rtaQedod^rj Kalhudx^if ^yvovaiti)^ (DQaaiTelidr^ 
"^LmQieX, T7t7toig alvog edod^rj Idd^rivaiag no'k[ia\d\og TTT 
XXXHriJJJrFFC, Ni-Jirig PJJJJFIIID .... 

E7ti Trjg Oivrjidog vQivrig 7tQvvav[e\ vovarig ^EllriVO- 



1) Staatshaiish. P p. 353. 

2) Yide scliol. Aristoph. Equ. 627. — In hac re Gilberto ad- 
sentior, qui iu libro nuper edito, cui inscriptum est: Handbuch der 
griechischen Altertliumer (1 pag, 806) huic scholio fidem non ad- 
hibendam esse putat. Nam praeter Suidam, qui ipsis huius schoUi 
usus est verbis, nemo sexcentos equitum numerum lege aliquamdiu 
constitutum esse, in medium protulit. Atque hunc numerum etiani 
ad illa tempora pertinere arbitror, quibus mille fuisse equites Atheni- 
enses videmus. Sed ne iis quidem, quae Andocides atque Aeschinos 
de equitum nuniero tradidenint (vide s. pag. 10 not. 4), fidem ad- 
hibeudam osse, Gilberto concedere non possum; nullis enim aliis 
argumentis nisus haec contendere videtur, nisi quod de longis muris. 
non idem tradiderunt oratoros illi ac Thucydides. Propter hanc rein 
quo iure C. Wachsmuthius in libro, qui inscribitui' : „Die Stadt 
Athen im Alterthum" (I pag. 558 not. 1) „eine erschreckende Un- 
kenntniss dcr heimischen Geschichte oder eine noch erschreckendere 
Freiheit im Arrangement historischer Thatsachen" Andocidi et 
Aeschini crimini det, intellegere non possum, quoniam nullum nisi 
Thucydidem contradicentem habere videntur. 

3) Staatshaush. P pag. 352. 



13 

Tafiilaig TtaQedo&riy IleQr/Xei XolaQyel /,ai aivaQxovGtv 
%7X7coig alTog idod^ TTPHHHHJJ. 

€T€QOv Tolg avtotg ^EkXrivoTaf.iiaig %7t7toig oiTog 
edo&ri TTUHHHH ... 

E7tl TrigL4/,anavTidog TETaQTrig ^tQVTavevovarig^Ellrivo- 
raf.iioig TtaQsdod^r^ neQr/Xei XohxQyel 7,al avvaQxovaiv 
a[i]\Tog %7t7toig ido&rj TTT . . 

^E7tt Trjg l4vTio%idog f/?(J6//Tjs' ^QVTavevovarig .... 
Ttj avTij ri^iQtjc ^EllrivoTafiiaig Oaldvd^ci) [^]\Xco7te/,rid^ev 
/xd avvaQxovaiv aiTOv %7t7toig TTTT 

In quatuor igitur prytauiis ex aerario equitibus pe- 
cunia iiupensa est, ita ut numerarentur 
in prima prytania 3 talenta, 3237 drachmae, semiobolus 
in eadem 91 drachmae 31/2 oboli 

in tertia prytania 2 talenta, 5420 drachmae 
in eadem 2 talenta, 5400 drachmae 

in quarta prytania 3 talenta 
in septima 4 talenta 

efficiuntur 16 talenta, 2145 drachmae, 4 oboli. 
Cetera e publicis reditibus tributa esse equitibus, Boeck- 
hium putare, iam supra dixi. — Foedus Atheniensibus 
Peloponnesiaco bello anno 420 cura Argivis, Mantineen- 
sibus, Eleatis icentibus, sociorum equitibus drachmam 
Aegineticam (alTov) quotidie tribui, si diutius triginta 
diebus iis uti vellent, constitutum est.^) — Hanc pe- 
cuniam domi militiaeque equitibus datam esse vidimus; 
bello praeterea seraper mercedem sive stipendium (/ma- 



1) Thuo. V, 47, 6. . . roTi Si ^orj&oiaip // Trohs y Ttifinovaa 
7iaQe/^tT(o fiixQ^ rcov TQiaxovxa r,fieQO}v alrov, inrjV Sk&ri ds riiV nohv 
rr^v iTiayysiXacav ^orj&eiv xai aTiiovaa tcaTO. ravra, rjv de Tilelova 
(iovhovrai x^ovov rfj arQaria XQV^^^^ V Tiohs r] fiexanefixjjafidvri 8t- 
86r(o aliov ria fiev OTthrrj xai ifiihp xai ro^orrj rQeli o^oXovs ^iyi- 
vaiovs rr,s rjfUQas exaarrjs, rio 5' Innei S^axfiiv Alyivaiav, JVagmen- 
tum tabulae, quae illud foedus continet, inventum est, sed quae ad 
nostram rem pertinent, desuut. Vide Hermes XII p. 368 seqq. 



14 

^bv) additum esse, non tam certo contendere velim, quam 
Boeckhiusi) atque Thumserus,^) nam Hyperidis loco, 
quo ille nisus est, de equitibus in Lemno insula positis 
sermo fit;^) praeterea vocabulum ^ia&og amplius est, 
<juam quod germanice „Lohnutig" appellamus, et quaiu- 
-quam non pro certo habeo, dictum esse hoc loco {.itod^w 
pro airor, hoc tamen non dubitari debet, aixov notionem 
in hoc vocabulo contineri, nam etiam oXtov equitibus 
illis tributum esse, negare non poterimus.*) Locum 
Xenophonteum, quo (.iiad^ov mentio fit:^) dwarol <J' ehl 
TLaTcc xa iv to) vofjni) OTtllaai vmI avev rov airol daTvavav 
rqi (iLa&(i) ETtavayAaCovxegi -^axa xbv vo^iov OTtXitea^ai 
ad mercedem non pertinere, sed referendum esse ad 
yiaraaxaaiv, infra in medium mihi proferendum erit.^) 

Quam yMTaaxaaiv aeque pecuniam esse equitibus 
publice datam, tradidit Harpocratio s. v. yMrdaTaau. 
ylvaiag „ipri(piaaad^ai di Tovg cpvlaQxovg aTveveyyielv zok 
iTtTtevaavTag, iva rac /MTaaTdaeig dva7tqdS,r(ce Ttaq 
^vT^x^vJ"^ toiy.ev aqyvqiov eivai, OTteg oi yMTaaTa^evn: 
\7t7telg ekdiAi^avov e/. tov drnnoaiov eTti tjj y,aTaaTdoeij 
wOTteQ avcbg QrjtcoQ ev Tolg l^r^g V7toarif.taivet . 7taQe^i- 
(paivet TOVTO yMi Ev7toXtg OiXotg' 

ovy eacocpQOvrjaag co TtQea^vTa Tr^v yaTdataaiv 
Tr^vde Xaf.t^dvcov acpvco TtQtv yai jLtad^elv Tr^v l7t7tt/.riv. 
€Ti de aacpeoTeQOv leyetat ev t(^ ^vQcpa/u IlXdTCOvog. 
d^tedidoTO de t6 aQyvQtov V7tb tcov \7t7tevadvTc0Vj ou 



1) Staatshaush. I^ p. 353. 

2) De civ. Atli. iiuin. p. 83. 

3) Pro Lycophr. XIV. vueTs y^Q f^^> ^'^ arSoeg dixaarai^ TTocoror 
fiev (pvXaqyov iyjeioorovr^aare^ eneira eis y^fj/uvov (miaoyfiv xal tjq^oc /wV 
avTO&i dv kxr^ ri&v TiojTiod'' t7i7ta(r/r^x6Tcov fiovos, TTooaxaTefieira ot 
avTO&i Tov TQiTor triavTor ov povkofievos TiolxTa^ arS^as tTzi yefa/.t,i' 

' etaTroaTTetr tov uia&or to7~ iTinevaiv. x. t. ).. 

4) De huius vocabuli significatione vide infra p. 20. 

5) Hipparch. I, 23. 

6) Yide infra p ag. 19. 



15 

avT^ avtctiv eTegoc TUxd^iaTavro ' aTtyTOVv de avro o\ (fvlaQ- 
xoc. — Idem et iisdem fere verbis omisso Eupolidis co- 
moediae nomine, Platone omnino non commemorato, 
Pliotius in lexicoi) et Suidas s. v. y^aTaoTaaig narrave- 
runt. — Harpocratio, quae tradidit de catastasi e Lysiae 
oratione pro Mantitheo habita didicit, quam tamen ne 
male inteliexerit vereor. Res enim haec est: Mantitheus, 
cum sorte in senatum creatus esset, triginta viris impe- 
rium tenentibus eques stipendia fecisse accusatus, quod 
magnopere invisum erat Atheniensibus,^) his verbis se 
defendit (§ 6): ^'ETtUTa 8e £x tov aavidiov Tovg iTtTtev- 
oavTag a/,07telv emi&eg eaTtv ' ev TOVTq) yaQ TtoXlot fjiev 
Ttov ofxoXoyovvToyv iTtTteveiv ovy, evetatv, evtot de twv 
aTtodrif.iovvTiov eyyeyQafifAevot eiaiv. ^EKelvog d^eOTtv eleyxog 
f.ieyiaTog ' e7tet8i\ yaQ xarijA^ere, expYncpiaaad-e Tovg q)V- 
}AQxovg aTteveyMtv Tovg iJtTtevaavTag, Yva Tag -^aTaaTa- 
aetg avajtQa^rjTe rtaQ avtcov, ^Efjte Toivvv ovSeig av 
ajto8ei^etev ovt^ anevex^evTa Ivtb tcov <fvX(XQxcov ovre 
^taQaSoO^evta Toig avvSiyiotg cwTe '/.aTaOTaatv YMTafia" 
lovTa. Reddi pecuniam, quae viaTdaTaatg appeliabatur, ab 
iis, qui sub trigintaviris equites fuissent, populo placuit 
et propterea phylarchi e sua quique tribu indices equi- 
tum illorum curare iussi sunt, cum trigintavirorum 
'Aatdkoyot falsi essent^) Neque in illis phylarchorum 
indicibus nomen suum exstitisse, neque syndicis, qui de 
bonis publicatis iudicaverunt, se traditum, neque xara- 
otaatv rcddidisse profitetur Mantitheus, ut nunquam se 
equitasse ostendat. Dico „reddidisse catastasin" ; nam in 
codice apud Lysiam legitur cyvTe /aTdaTaatv TtaQaXa^ovta^ 
quibus in verbis recte offendit Bakius^) „Quum enim, 

1) Hic locus deest in Naberi editione. 

2) Xen. Hell. III, 1, 4. oi 8^ knsfixpnv rcov ini rcov TQiaxovra 
InnevaavrcoVy vofit^ovrss neQSos ro) Srjuoj ei anoSrjfioTev 9cal evanoXoivro, 

3) Vide Frohberger Ed. Lys. III, p. 2 

4) Mnemos. Vni, p. 223 =z Sehol. hyp. V, p. 147. 



12 

Boeckhio adstipulor, qui pace non oinnes mille equites 
in armis fuisse coniecit,!) sed circiter sexcentos, quorum 
stipendia circiter triginta quinque talenta efficerent. Hano 
summam accipere possumus, cum non TevTaQdytovra sed 
eyyvg TezTaQdAOvia Tdlavva Xenophon dicat. Nescio an 
huc referenda sint Suidae verba, qui de equitibus s. v. 
iTtTvel,; — ijoav de to jniv TtQcoTOV, inquit, e^aAOGioi tov 

aQld^jLtOV.^) 

Pecunia equitibus partim ex aerario, partim ut 
Boeckhius putat,3) e perpetuis reditibus persoluta est. 
Huc enim spectat titulus (C. I. A. 1, 188), qui rationem 
praefectorum aerarii anni 410 a. Chr. n. continet: 

EttI TT^g ^iavvldog TtQCovrig TZQVTavevovarjg ^E[llri\vO' 
Ta{.iiaig ^taQedod^ri KallijLidxqf ^yvovGiq)^ (DQaoiTelldr^ 
^lyiaQiei, utnoig oTvog ido&rj Idd^rivaiag nol[td\d\og TTT 
XXXHHJJJrFFC, Nixrig PJJJJFHID .... 

E7tl vrjg Oivriidog TQtvrig 7tQvvav[E\.vovGrig ^Eklrivo- 



1) Staatshaiish. P p. 353. 

2) Yide schol. Aristoph. Equ. 627. — In hac re Gilberto ad- 
sentior, qui in libro nuper edito, cui inscriptum e^t: Handbuch der 
griechischen Altei*thilmer (I pag, 306) huic scholio fidem non ad- 
hibendam esse putat. Nam praeter Saidam, qui ipsis huius scholii 
usus est verbis, nemo sexcentos equitum numerum lege aliquamdiu 
constitutum esse, in medium protulit. Atque hunc numerum etiam 
ad illa tempora pertinere arbitror, quibus mille fuisse equites Atheni- 
enses videmus. Sed ne iis quidem, quae Andocides atque Aeschinos 
de equitum numero tradiderunt (vide s. pag. 10 not. 4), fidem ad- 
hibeudam esse, Gilberto conccdere non possum; nullis enim aliis 
argumentis nisus haec contendere videtur, nisi quod de longis muris. 
non idem tradiderunt ojatores illi ac Thucydides. Propter hanc rem 
quo iure C. Wachsmuthius in libro, qui inscribitur: „Die Stadt 
Athen im Alterthum" (I pag. 558 not. 1) „eine erschreckende Un- 
kenntniss der heimischen Geschichte oder eine noch erschreckendere 
Freiheit im Arrangement historischer Thatsachen" Andocidi et 
Aeschini crimini det, intellegere non possum, quoniam nullum nisi 
Thucydidem contradicentem habere videntur. 

3) Staatshaush. P pag. 352. 



13 

Tafiiiaig TtaQedo&riy IleQr/Xei XolaQyel ycai oivaQxoiavp 
U7cotg alTog ido&ri rmHHHHJJ. 

ereQOv toXg avvdlg ^EkXYivoTaf.iiaig lL7t7toig airog 
idod-ri TTUHHHH . . • 

E/tl Trigli-^afAavTidog TeTaQTrig 7tQVTavevovarig^EXXrjvo- 
iaf.iioig 7taQe86d^ HeQiydel XokaQyel '/,ai avvaQXOvatv 
o[i]\Tog %7t7toig idod^ri TIT . . 

E7ti Trjg llvTiOxiSog l^86f.irig 7t QVTavevovarjg .... 
T^ avTrj fifiiQijc ^EkkrivoTaf.tiaig Oaldv&q) [l4]\k(07texrid^ev 
y.ai avvaQxovaiv atTov tTt^totg TT^^TT 

In quatuor igitur prytauiis ex aerario equitibus pe- 
cunia impensa est, ita ut numerarentur 
in prima prytania 3 talenta, 3237 drachmae, semiobolus 
in eadem 91 drachmae 31/3 oboli 

in tertia prytania 2 talenta, 5420 drachmae 
in eadem 2 talenta, 5400 drachmae 

in quarta prytania 3 talenta 
in septima 4 talenta 

efficiuntur 16 talenta, 2145 drachmae, 4 oboli. 
Cetera e publicis reditibus tributa esse equitibus, Boeck- 
bium putare, iam supra dixi. — Foedus Atheniensibus 
Peloponnesiaco bello anno 420 cura Argivis, Mantineen- 
sibus, Eleatis icentibus, sociorum equitibus drachmam 
Aegineticam (atTov) quotidie tribui, si diutius triginta 
diebus iis uti vellent, constitutum est.i) — Hanc pe- 
cuniam domi militiaeque equitibus datam esse vidimus; 
bello praeterea semper mercedem sive stipendium (jnia- 

1) Thuo. V, 47, 6. . . To7s 8e fiori&ovaiv /; Tiohe ?) nsfinovaa 
naQEyjiTOi fi^xQt t(ov T^iaxovTa r^fieQoiv aiTOv, inrjv kk&rj es Triv noXiv 
Ti]v inayyeilaaav ^orj&elv xal dniovaa xaTo, t«vt«. ^v $e nXeiova 
^iovXcovTai XQOvov rfj OTQaTta XQV^^^^ V ^okts rj fieTanefixpafievrj Bt- 
Soroj anov tm fiev 6n)dTr} xai xfiiXda xai to^otj] TQels o^oXovs .Aiyt- 
vaiovs TrjS rifUQas exaaTrjs, t(o 5' inneX SQaxfiitV Aiyivaiav, Fragmen- 
tam tabulae, quae illud foedus continet, inventum est, sed quae ad 
nostram rem pertinent, desunt. Vide Hermes XII p. 368 seqq. 



14 

^bv) additum esse, non tam certo contendere velim, quam 
Boeckhiusi) atque ThumBerus,^) nam Hyperidis loco, 
quo ille nisus est, de equitibus in Lemno insula positis 
sermo fit;3) praeterea vocabulum ^co^og amplius est, 
<iuam quod germanice „Lohnutig" appellamus, et quam- 
-quam non pro certo habeo, dictum esse hoc loco ima&ov 
pro oiTOv^ hoc tamen non dubitari debet, oItov notionem 
in hoc vocabulo contineri, nam etiam olvov equitibus 
illis tributum esse, negare non poterimus.*) Locum 
Xenophonteum, quo (.iiod^ov mentio fit:^) dwarot <J' elol 
ycaTcc Ta iv Tqi vofAif) OTtkioai ^al avev tov avToi daTtavav 
T(^ (liod^il) E7tavay%aCovTe<; Y,aTa tov vofjiov OTvXiteoS^ai 
ad mercedem non pertinere, sed referendum esse ad 
yiaTaOTaoiv, infra in medium mihi proferendum erit.^) 

Quam YMTdoTaoiv aeque pecuniam esse equitibus 
publice datam, tradidit Harpocratio s. v. /MTdoTaoig, 
yivoiaq ,,ifjri(pioaod^ai di uovg cpvXdQxovg aTveveyzeiv tov^ 
iTtTvevoavTag, %va Tag /MTaoTdoeig dvayrQd^tjTe TtaQ^ 
dvTcov,^' tor/xv aQyvQiov elvai, OTteQ o/ /aTaovadevTeg 
iTtTteig eXdfAiSavov 6z tov drijuooiov hti Ttj '/.araordoei, 
oioTteQ avcog o qt^tcoq ev Toig e^rjg VTtoorjftaivet . 7taQein- 
(paivec TOVTO /ai Ev7to?.ig Qiloig' 

0V7. iococpQovTfiag co TtQeo^vra rriv KatdoTaoiv 
TYivde ka/.i^dvcjov acpvco TtQiv yiai fia^eXv rriv t7t7tr/,riv, 
eTi 6e oacpeoTeQOv Xiyetai ev rcT) ^vQcpa/u llldtcovog, 
aTtedidoTo de to aQyvQiov v7to tcov htJtevodvTCov, ove 



1) Staatshaush. I^ p. 353. 

2) De civ. Atli. iinin. p. 83. 

3) Pro Lycophr. XIV. vueTe ydo /us, 6) ai'Snfg Sixaarai^ TToarror 
fiev (pvkaQyov iyetQOTOvt^aaTe, tneira eis y^rjfivov iTiTxaoyfiv xal rjQ^a /uiv 
avTO&i Sv bxr^ riov TivJTiod'' tnnaQxiiXor^ov fwvo^, n^oaxars/neiva St 
avro&i rov rQiror iriavrdv ov (iovkofisvos nolirai ar^Qai tnl xs^a/.r]r 

• etanoarrsiv rov fna&or rol^ tnnevatv. x. r. ).. 

4) De huius vocabuli significatione vide infra p. 20. 

5) Hipparch. I, 23. 

6) Yide infra pag. 19. 



15 

avT^ avtwv tTeqoi xad^iatavro ' aTtfjtovv de avto o\ cfvhx^ 
xoi. — Idem et iisdem fere verbis omisso Eupolidis co- 
moediae nomine, Platone omnino non commemorato, 
Pliotius in lexico^) et Suidas s. v. -/^atdataotg narrave- 
runt. — Harpocratio, quae tradidit de catastasi e Lysiae 
oratione pro Mantitheo habita didicit, quam tamen ne 
male inteliexerit vereor. Res enim haec est: Mantitheus, 
cum sorte in senatum creatus esset, triginta viris impe- 
rium tenentibus eques stipendia fecisse accusatus, quod 
magnopere invisum erat Atheniensibus,^) his verbis se 
defendit (§ 6) : ^'ETteita di iz tov oavidlov tovg iTtTteV' 
oavtag a/,07teiv evri&eg eotiv '■ ev tovtq) yaQ TtoXlol fjiev 
tcov biLiokoyovvtcov iTZTveveiv ovk eveioiv, evioi de twv 
a7todrif.iovvtiov eyyeyQa^fievoi elaiv, ^E^eivog d^iattv lleyxog 
filyiatog * e/teidri yaQ TLatrjXd^ete, expri(piaaaS-e tovg q)v- 
)AQXovg artevey/Mv tovg \7t7tevaavtag, Yva tag yiataata- 
oeig ava^tqa^te Ttaq^ avtcov. ^Ef^e toivvv ovdelg av 
aitodei^eiev ovt^ dftevex^ivta vTto tcuv ipvXdQxoJv ovte 
i7taQadod^ivta tdig avvdixoig ovte /.atdataaiv VMta^a- 
Xovta. Reddi pecuniam, quae yLatdataaig appellabatur, ab 
iis, qui sub trigintaviris equites fuissent, populo placuit 
ot propterea phylarchi e sua quique tribu indices equi- 
tum illorum curare iussi suut, cum trigintavirorum 
"/.atdloyoi falsi essent^) Neque in illis phylarchorum 
indicibus nomen suum exstitisse, neque syndicis, qui de 
bonis publicatis iudicaverunt, se traditum, neque xara- 
ataaiv rcddidisse profitetur Mantitheus, ut nunquam se 
equitasse ostendat. Dico „reddidisse catastasin" ; nam in 
codice apud Lysiam legitur ovte mtdataaiv TtaQaXa^ovta^ 
quibus in verbis recte offendit Bakius^) „Quum enim, 

1) Hic locus deest in Naberi editioDO. 

2) Xen, Hell. III, 1, 4. ol 5' inejnyjav r(ov inl rcov rQiaxovra 
iTznevaavTcov, vofii^ovrss xsqSos rco Brjfio} si ano8r}fioXev xai ivanokoivro, 

3) Vide Frohberger Ed. Lys. III, p. 2 

4) Mnemos. Vni, p. 223 = Schol. hyp. V, p. 147. 



16 

inquit, Mantitheus euumerat indicia, e quibus conficiendum 
fuisset, eum non iTtTcevaai per anarchiam, apparet iustuna 
ordinem ab eo servari, ita ut primum dicat oIt' aTc- 
evex&tvra vtvo rtdv (fvlaQxcov . . . tum (wze ^iaqadod^ivra 
Tolg avvdUoig . . . tertium quod subiicit (wve vMTaaTaiv 
TtaQaka^ovta eiusmodi est, ut rem ipsam contineat, non 
sit argumentum, quo ea demonstretur." Postulat Bakius, 
ut tertio loco id posuerit Mantitheus, „quod sequi opor- 
tuisset Syndicorum cognitionem, nempe restitutio ipsius 
'/^aTaazaaetog in aerarium". Atque correxit Bakius locum, 
cum legeret ovTe xaTaaTaaiv -/aTaf^alovTa, et quaerentem 
quid sit TLaTa^alleiv ad Demosthenem (XXIV, 96) dele- 
gavit: . . Tovg tyovTag to, Te leqa nal Ta oaia xqiifxaTa 
i^aTa(iaXkeiv elg to fiovkevTriQiov, ei de ^iri r^r jiovXriP 
avTovg eiaTTQdTTeiv, — Et argumenta Bakii et ipsam con- 
iecturam comprobo et magnopere miror, quod postea 
„re iterum iterumque considerata^' dubitabat, num vere 
coniecerit.i) Primum quod dixit /MTa^dXXeiv usurpari 
de iis, qui pecuniam in aerarium pendant „velut e vecti- 
galibus aut ex devenditis iis, quae publica essent, de iis 
qui publice damnati essent, dici aTrorlaot", ei hoc oppono, 
7iaTa^8<xlleiv id significare, quod germanice dicimus „zah- 
len, bezahlen", deinde etiam de publice damnatis usur- 
patum esse vocabulumilludaDemosthene (XXIV, 83): tt/W' 
£K TOVTCov rjv avay/Ti Toig 6(flovoi to yeyQa(.i(.Uvov r' i/Tiveiv 
YML Tag €)c Tcov v6f.i(jov 7caQ0vaiag Qrifiiag %aTa^dX- 
Xeiv. Quod deinde arbitratur Bakius, phylarchorum de- 
lationem non statim omnes indicasse, a quibus /LaTdaTaaig 
esset repetenda, atque in illis, quorum nomina phylarclii 
detulissent, alios fuisse, qui accepissent, alios qui noa 
accepissent TLaTaaTaaiv^ haec neque firmis argumentis 
nituntur neque omnino ad rem pertinent. Justumargu- 
mentorum ordinem deleremus, neque certum indicium 



1) SchoL hyp. V, p. 162. 



17 

esset, Mantitheum noii equitem fuisse, si verba illa resti- 
tuefemus ovt€ Y^aTdoTaoiv jcaqaXa^ovca, 

Si quaerimus, quid sit illa xaTaarorcric;, hoc e 
Lysiae loco coUigere poterimus, pecuniam iilam fuisse 
equitibus a re publica datam, qua se instruerent atque 
exornarent, postquam delecti et in ordinem redacti essent, 
cui rei yjx&tGTavai nomen esse, e Xenophonte discimus.^) 
Atque ipsa ^/.aTaoTaaig in lexico Segueriano ita defini- 
tur:^) ii vno tti^ ^ovXfig tcov \7t7teiov doKifiaola %aTaOTa- 
oig eleyeTO, Quam doY^t^aoiav non eandem esse atque 
illam, quam Xenophon (Hipparch. III, 9) commemorat, 
alio loco mihi in medium proferendum erit. — » Beiskius 
pecuniaci illam recte, ut mihi videtur, ita interpretatus 
est:^) ^^/.aTdoTaoig manupretium, quod militi recens 
allecto datur ad comparandum nonnulla expeditioni ne- 
cessaria." Quod Larcherus^) atque Boeckhius in priore 
editione^) eaiidem esse illam pecuniam atque eam, quae 
alibi olTog appellatur, arbitrati sunt, Larcheri disputationi 
omnino multam fidem non adhibendam esse, Hermannus 
ostendit, atque Boeckhius in altera editione, se antea 
errasse, ipse confitetur.^) Recte enim Hermannus, nul- 
lam causam esse, ait,*^) cur ab auctioritate veterum gram- 
maticorum discedamus, quae et testimoniis et ipsa voca- 
buli origine confirmetur.^) 

Altera quaestio est, utrum ^aTaoTaoig quam dicunt 
semper tributa sit equitibus an tantum trigintaviris im- 



1) Hipparch. I, 9. rovs ,««V roivvv innias Si^Xor oxx xa- 
&iaTavat del xara rov vofiov. 

2) Bekker: Anecd. graec. I, p. 270. 

3) Or. graec. VI, p. 831. 

4) Memoires de TAcad. des insor. XLVIII, p. 92. 

5) vol. I, p. 269. 

6) vol. I, p. 354. 

7) De equit. att. p. 32. 

8} Vide Scheibe : Die oligarch. Umwfilzung zu Athen p. 145. 

2 



18 

perium tenentibus. Rem ita se habere, ut non nisi sub 
trigintaviris data sit '/MTaoTaaig, Bakius ostendere conatus 
est,i) qui hisce potissimum nititur rebus. „Si perpetui" 
inquit, „moris fuisset, primum quid opus erat peculiari 
psephismate, quo /.aTaataoig repeti iuberetur?" In hac 
re Bakio adsentior, nam cum dicat Harpocratio et, qui 
eum secuti sunt, Photius et Suidas: aytedidozo de ro 
aQyiQiov vjto tvjv htjtevoavtcov, ote avti avtcov tte^i 
y,a&iotavto ' ajtrjtovv 3e oi cfvXaQyoi, quod semel factum 
esse Lysias narrat, semper moris fuisse, arbitrantur 
grammatici, quae etiam Pastoreti opinio erat.^j Omnino 
aliis temporibus /MraoTaoiv non repetitam esse, raihi 
persuasum est, nam, quaerimus, cur tum eam dari opus 
erat? Ne id quidem Hermanno concedo, pecuniam illam 
equitibus non tam donatam, quam commodatam esse ita 
ut, si ante legitimum tempus militiam deseruisseut, eam 
aerario publico restituerent, nam etiam huius rei, quae 
causa fuerit, non satis intellego. Lysiae vero locum, ut 
iam supra dixi, male intellexisse Harpocrationem arbitror. 
Alia, quae Bakius ad defendendam suam sententiam pro- 
tulit, haec sunt: tam odiosum esse putat, pecuniam ab 
equitibus anarchiae repetere, „ut restitutae concordiae 
vehementer adversaretur." Cum enim maior pars locu- 
pletiorum illo tempore vel periisset vel urbe cessisset, 
trigintaviros magnum numerum tenuiorum in equitum 
catalogum referre coactos esse, quibus pecuniam ex 
aerario praestitissent. Quibus argumentis Sauppius in 
Philologi volumine XV haec fere opposuit: primum quod 
ad restitutam concordiam attinet, ipse commemoravit 
Bakius syndicos, quibus quae singuli cives rei publicae 
debebant, repetere officium erat. Deinde si singulare 

1) Mnemos. Vin p. 219 = Schol. liyp. V p. 140. 

2) Histoire de la legislation YII p. 292: Le tresor public 
foumissait aux cavaliei-s de quoi avoir et harnaclier un cheval; 
mais quand ils quittaient le service, ils en restituaient le prix. 



19 

quid esset, non za.^ YMTaoTaoeig sed Tccg leyo^evag xara- 
ovdoeig Lysias dicere debuisse Sauppio videtur, quod 
tamen argumentum nullius fere momenti esse existimo. 
Cum vero in Eupolidis, quae OHol appellatur comoedia, 
cuius versus huc spectantes profert Harpocratio, mentio 
fiat yiaTaoTaoecog^ et Sauppius et antea iam Boeckhius 
constanter datam esse equitibus hanc pecuniam opinati 
sunt, quamquam nec quamdiu vixerit Eupolis, nec quo 
tempore acta sit eius Amici, certe definire licet.i) Sed 
vivi Eupolidis post annum 412 vestigia non exstare 
videntur.2) 

Attamen ycaTaOTaoecog constanter tributae etiam aliud, 
ut mihi videtur, irmum testimonium exstare arbitror. 
Huc enim, ut iam supra dixi,^) Xenophontis verba (Hipp- 
arch. I, 23) referre posse mihi videor: dvvaToi d^ eioi 
xaTce ra iv t(() vbfjHi) OTvXioai xai avev tov avToi danavav 
Tij) II lo 3^(7) eTtavay^aCovTeg ^mTa tov vofxov OTvXiteod^ai, 
Cum vero drachmam quotidie singulis equitibus prae- 
bitam esse viderimus, hoc stipendio quotidie dato equites 
se ipsos atque equos exornasse vel exornare potuisse, 
cogitari non potest, et cum avev tov avToi danavav in- 
strui eos potnisse, Xenophon dicat, verba tc^ /4iod-(i) hoc 
loco non modo stipendium quotidie datum sed omnem 
pecuniam equitibus a republica tributam significare ne- 



1) Quae Wilamowitzius (Obs. crit. in com. graec. p. 47 seqq.) 
protulit, ut actam esse Eupolidis Amicos Dionysiis anni 425 demon- 
straret, quamciuam speciem aliquam veri habent, tamen non tam 
certa sunt, ut fii-mum argumentum praebeant, quo nisus iam ante 
trigintaviros datam esse catastasin, contendere pbssim. Quae Kookius 
coniecit (Com. att. fragm. I p. 33 r, in boc Eupolidis fragmento pro 
T^vde scribondum esse TfjaSe., propterea refutanda mihi videntur esse, 
quod, etiamsi retineamus traditam lectionem, tamen de illa arte 
equestri cogitari potest, „quam Athenienses verbo xekr,Titfitv signi- 
ficabant.** 

2) Meineke Frag. com. graoc. I p. 106. 

3) Pag. 14. 

2* 



20 

cesse est, h. e. et oItov et ytatdaTaaiv, atque Xenophontis 
aetate /.aTaaTaaiv tributam esse equitibus, negare non 
poterimus. Bakio, qui ad probandam contrariam opinio- 
nem hoc loco Xenophonteo usus est et „si yMTaaiaaig, 
inquit,^) usurpata fuisset, hoc postremo quidem loco non 
T(^ fiia&(li^ sed TTJ ytaTaaTaaei eTvavay/xiteiv dixisset'', 
hoc oppono: primum pecunia quotidiana se instruere et 
equos scilicet non poterant equites, deinde verba t<^ 
^ta&iT) hoc loco non pro ttj /jaTaaTaaei usurpata sunt 
a Xenophonte, sed omnino pecunias valent publice datas, 
quibus tamen in pecuniis etiam yiaTaaTaaig continetur. 
Itaque quin non tantum sub trigintaviris, verum etiam 
aliis temporibus equitibus Atheniensibus, ut dixit Reiskius 
,.recens allectis" pecunia sive manupretium, quo se in- 
struerent, datum sit, non dubitari debet. 

III. 
De equitum delectu et de magistratibus equestribus. 

Mille cives xat xqri^aai ymI aco^aai SvvaTcoTaTovg 
electos esse, ut equites mererent, iam supra vidimus. 
Sed aliquot accedere ad illos mille necesse videbatur, ut 
numerus lege praeceptus compleretur. Nam propter 
senectutem alios, alios aliis de causis defecturos esse, 
Xenophon ait^) et semper ita pauciores esse. Quae cum 
ita sint, diuturnum fuisse stipendiura equestre videtur, 
nam aperte Xenophon yriQ^ aTtayoQevovTag commemorat 
atque de equitibus aetate provectioribus etiam alibi 
loquitur,^) quae iTtTtoTQOcplag diuturnitas Hyperidis quo- 

1) Schol. hyp. V p. 161. 

2) Hipparch. I, 2 : . . sl Si firj TiQoaava^riaovTai Innels ueioveg 
aei iaovrai ' avayxt} ya^ rovs fxep yrJQtt anayoqeveiv rovs Se xai allxos 
ixXeineiv. 

3) Tovs ye firjv nQea^vreQovs rbv IleQavxov rQonov ava^aD^- 
a&ai vn alkcov nQoae&iaas, xai rovrovs cofeXrjaais av. (Hipparch.1,17.) 



21 

que loco quodam confirmatur.i) Quare quamquam et 
hipparchorum et senatus annuam fuisse potestatem, atque 
„quotannis ab integro et delectum et probationem equi- 
tum institui oportuisse", Hermanno^) concedendum est, 
novum tamen equitatum ex iis plerumque compositum 
esse necesse est, qui iam antea militaverant. Alternis 
annis eosdem cives ad equitandum lectos esse, id quod 
ad aiias liturgias praestandas fieri solebat,^) non cogi- 
tandum est, cum tov ajtavra xqovov dicat Lycophro apud 
Hyperidem. — Quo iure Sauppius^) ex hisce Aristopha- 
nis versibus^) 

7]V TtoT elgrivrj yivrjzai yml Ttovcov Ttavatof.ied-a 

f.ii] g)d^ov€id^ rif.uv TiOficoaL firid* aTiearleyyiaLievoig 

non quotannis ab integro delectum esse equitatum, con- 

cludere sibi videatur, equidem intellegere uon possum. 

Equites deligere penes hipparchos erat,^) quos duo 

Athenis fuisse et xeiQOTOvitf electos esse legimus,-^) qui- 



1) ProLycophr. XTTT. , , . InnoTQO^pwv Se Starereh^xa <pi orifjKOS 
tov linavra ^oovov naoa Svvatitv xai vneo rr^v ovaiav rr^v ifiavrov. 

2) De equit. pag. 34. 

3) Demosth. XX, 8. . . ivtuvrov SiaXincov ixaarog keirouQyel 
More rb TJutavv iar are).i]i rov xqovov, Yide Hermaiiii 1 1. p. 34. 

4) Philologus XY, pag. 73. 

5) Equit. 582 sqq. 

6) Xen. Hipparch. I, 2: d'eci}v S*iXetoi' ovrcov avapifiaareov 
fjtev aoi tnneae, tcai oncog avankr^oearat 6 xara rov vofiov aQt&uos xai 
OTtcos ro ov inntxcv fir} fietcorai, 

7) Demosth. IV, 26. ovx ixetQorovetre Se iS vficov avrcov 8exa 
ta^taQxovs xai aroarrjyovs xai fvXaQXOvi xai InnaQXOvg Svo ; — 
Aeschin. Ctesiph. 13: , . . as 6 Srjfws eioj&e ;u«()OTO»'eT»' ir aQxat^ 
Qeaiais arQarrjyois xai InnaQXOvs xai ras fiera rovrcov aQxas x. r. X. 

— Schol. Aristoph. Equit. 242 innaQXoi Se 6 2ificov xai 6 Ilavairtos, 

— Pollux VHI, 87. . . . xni arQarrjyovs x^^^QoroveXv i^ anavrcov .... 
Tccci innoQXOvs Svo xai (fvXaQXOvs Sexa xai ra§taQxovs Ssxa .... ibid. 94 : 
^TiaQxot Se Svo i^ anavrcov A&r^i^aicov atQe&evres intfteXovvrat rcoi' 
TioXefuov. Schneiderus (ad U&r,v. ITokir. I, 2) de memoria Pollucis 
locum attuliase videtur, cum sorte illos magistratus creatos esse 



22 

que quinis tribubus praefuisse videntur.^) Hipparchum 
eum tantum creari potuisse, qui militiae equestri idoneus 
esset, Hermanno^) scilicet concedendum erit, cum vero 
ipsum hipparchum iam antea equitem fuisse oportere, 
contenderet, quamquam plerumque rem ita se habuisse 
consentaneum est, lex illa, quam ex Syriano rhetore 
attulit Meursius^), quaque nisus est Hermannus, ad stra- 
tegos tantum spectari videtur, non ad hipparchos; atque 
strategos quoque creatos esse interdum, quin antea 
militassent, hic locus Xenophonteus^) docet: ^ivria&svrj 
de, ecpri, eilovzo tov ovte o^vIIttjv tvco OTQaTevaaixevov 
ev Te ToXg iTtTtevaiv oidev neQi^XeTZTOv TtoiriaavTa, eTtiaTa- 
^evov Te dllo ovdev tj /^jj^ara avlXeyeiv, — Hipparchi 
in insulas nonnullas interdum mittebantur, id quod de 
Lemno insula certe traditum est^) Etiam leges aliquas 
ferre equitatui hipparchis licuisse videtur,^) quae tamen 

contenderet, quem tamen lapsum et G. A. Sauppius et L. Dindorfius 
in editionibus Xenophontis opusculorum corrigere debuerunt. — 
Vide etiam Bekker. Anecd. I, p. 266. 

1) Photius lex. s. v. iTtTTa^x^i ' 8vo riaav, ot to>v Inneon^ 
8ieX6fievoi ras fvXas exdre^os ava nivTe, — Vide Hermann de Equit. 
pag. 20. 

2) De Equit p. 41. 

3) Themis attica I, 11. No/ios rov aar^evTOv firj ar^aTT^yeTv. 

4) Memorab. III, 4. 1. 

5) Hyperid. Lycophr. XIV. . . Hnena eis yirjfAVOv innaQxov xai 
rJQ^a uev avTO&i 8v ^Trj tcjv ndmod' Inna^^rjxoTcov fiovos x. t. X. — 
Demosth. IV, 27. — «^ eis uev ^iijfivov tov na^ vfAiov innaQxo^»^ 
Set nleXv, tojv $ vneQ tcov Trjs nokecos xrrjfidTcov aycovi^Ofisvco-M^ 
Merelaov innaQxeXv, C. Inscr. Att. H, 593: . . ini 8e Arjfivot^ 
aTQ\aTrjy\ovvTOS ^PtkaQxl^ov Ilautvticos, InnaQXOvvTos Se to Sei>\[TeQ<}9^ 
T^eXeaiSrjfiov rov ^Aw^vYov ExaXrj&ev. — Vide etiam C. I. A. 11, 695 
— Meinhold: De rebus Salaminiis pag. 28. — Schoemann: Grie- 
chische Alterth. F, p. 451. U. Koehler: Mitth. d. deutsch. arck. 
Instit. zu Athen I, p. 265; IV. p. 256. 

6) Demosth. XXI, 173. innaQxos Se x^^QOTOvt^&eis XeXvfiavrat, 
To Inntxov vfKm^, TOtovTOvs d^ds v6fJiox% ovs ndXiv avTos e^aovos ij*^ 
ftrj re&eiotivat. 



23 

quo spectaverint, satis eruere non possiinms. Sed quod 
Gilbertus contendit,^) etiam singulos equites probare, 
hipparchis officium fuisse, hoc argumentis omnino carere, 
contra has probationes non nisi penes senatum fuisse, 
infra mihi in medium proferendum erit. Denique ex 
Hyperidis loco modo allato eundem hominem per com- 
plures annos hipparchi munere perfungi potuisse vide- 
mus. Hipparchis igitur ofBcium erat, equites deligere 
atque exercitationibus equestribus praeesse, quae quo- 
modo optime fiant, Xenophon illo libro enarravit, quem 
ad informandum magistrum equitum scripsit, cui libro 
nomen est %t7taQxr/>6g, Sed cum haec difficiliora quam 
pro hisce duobus hominibus viderentur esse rei publicae 
Atheniensium, adiutores iis dati sunt decem phylarchi,^) 
qni centenis praeerant equitibus e singulis tribubus de- 
lectis. Phylarchi etiam e singulis tribubus creati esse 
videntur, si fides adhibenda est PoUuci, qui (VHI, 94) 
ol de cpvlaQXOv dey.a, inquit, elg aTtb cpil^g fxaarijc:, tcov 
iTiTtiojv TtQotaTavrai, -/^ad^aTteQ ol ra^iaQxoc tiov OTtXiTcov.^) 
Titulus sepulcralis (C. I. A. I, 447), in quo inter mor- 
tuos commemoratur etiam phylarchus quidam, ad hanc 
quaestionem solvendam nihil adiuvat^) Ut hipparchi in 

1) Handb. d. griech. Staatsalterth I, p. 307. 

2) Xen. Hipparch. I, 8. dnel 8i xai r; 7i6?j.s xo^^^^iov rjyriGafitvri 
ravra navra rov Xnna^ov fi6vo%» ovra xatsQya^eaSai, nooaaiQelrat fiiv 
avico awe^yovs fvkaQxovs, 

3) Strategos i^ anavrtov creatos esse tradidit Pollux Vlll, 87, 
cui tamen, quod Plutarchus (vit. Cimonis Viil) narravit, opponen- 

dum est: cos Si Kl/iow ftexa ropv avarQarriycav n^oeX&cov 

cn/x atprjxev avrovs aneX&eXv aXX OQxcoaas r^vayxaae xa&Xaai xat xqX- 
t^ai 8exa ovras, ano jpvA^s /uias i'xaarot\ — Vide de hac re: Her- 
mann, Griech. Staatsalt. § 152 not. 3. — Kubicki: De mag. X, 
strateg. a Clisthene instit. p. 38 sqq. — R. Fischer, Quaestionum 
de praetor. att. V et IV, saecul. a. Ch. n. spec. p. 17. 

4) C. J. A. I, 433. = C. J. G. I, 165 exstantibus litteris 
<l> X02 cum Kirchhoffio ^^vi^os legendum eiit, non 

tpvhlQr/Oi, 



24 

expeditionibus sive exercitationibus equestribus quinis, 
ita phylarchi singulis tribubus preeerant.1) Quos Lysias 
(XII, 44) commemorat phylarchos {cpvlaQXovg enim non 
(pQovQaQxovg legendum erit), illi ad equitatum omnino 
non spectant.2) Praeter hipparchos et phylarchos etiam 
decadarchi atque pempadarchi a Xenophonte commemo- 
rantur,^) quos de suo arbitrio ex equitibus eligere phy- 
laichis licebat, qua tamen in re, utrum re vera electi 
sint, an ut eligerentur, postulaverit tantum Xenophon, 
diiudicare non possumus. 

Qui eligendi erant equites, eorum nomina albis ta- 
bulis inscribebantur et publice proponebantur. Quae ta- 
bulae aavideg sive oavidia appellabantur, et quod Hesy- 
chius s. V. oavlg' levKco/^a, inquit, ev (i) al yQacpai 
l4d^riv7]Giv eyQacpowo TtQog Tovg ^/.anovQyovg x. r. L, haec 
non ex omni parte ita se habere mihi videntur, nam 
etiam trigintaviros tabulas tales coUocasse, quibus equi- 
tum nomina inscripta essent, Lysias docet,^) idemque 
Athenis solitum esse fieri, nostro iure colligere poterimus, 
cum etiam Syracusis nomina militum deligendorum hisce 
tabulis inscripta esse, traditum sit.^) In ipsis eligendis 
equitibus quomodo versati sint hipparchi, Xenophon (Hip- 
parch. I, 9) docet: Tovg f^iv zoivvv i7t7tiag d^lov oxi 
nad-iOTavac del nara tov voiliov Tovg dvvaTCOTarovg Y,al 
XQrjf^aOi vmI aciiiaoiv, rj hodyovta elg dr/^aOTtiQiov rj 



1) Vide supra p. 22 not. 1 atquePollucis locum, quem attuli p. 23. 

2) Vide, Rauchenstein ad h. 1. et p. 255 ed. Lys. 

3) Hipparch. II, 2. tovtwv 8^ iyco (ftjfu ^^(it/ra* tiqmtov fiev 
SsxaSa^X^^'^ ovv tj? tcov (pvXoL^mv yvcofiri xaTaoT^oai ix Torv eocfiatpv- 
TOiv TB xai (filoTifiovfievoJv y.al6v ti nouTv xai axoveiv, xai tovtovs ftev 
TiQoaTaTas Set elvai. IV, 9 aya&ov ovv xal tzqos t(^ Sia TzaQayyaXoeot^ 
iSayeiv to dexaSaQXOvs xa&iaTavai. xai toXs 6exa8aQXOtS 7i£fi7iaS(tQxovs 
iv (os iXaxiaTOis ^xaoTOS naQayyeXkri, 

4) XVI, 6, kneiTa 8e ix tov aaviSiov tovs InnevaavTas axo- 
nelv evri&is iariv. x. r. X. Vide Frohberger Ed. Lys. m, p. 2. 

5) Plut. vit. Niciae. 14. 



25 

Tteid^ovra, In ius igitur vocabat hipparchus aut persua- 
dendo comraovebat, quos cives equitatui idoneos esse pu- 
tabat. In hac re ab Hermannoi) dissentio, cui Xeno- 
phontis verba tj eladyovTa eig di^aOTrjQiov iq Ttei&ovra 
„clare ostendere videntur, ad persuasionem ita tantum 

ventum esse, ubi iure agi non posset et diadiTLaaiav 

quae dicebatur institutam esse, ut quicunque ab hippar- 
chis inter equites lectus esset, si quem alium potius 
quam se facultatibus vel alia de causa ei muneri magis 
idoneum esse existimaret, iure cum illo contenderet, sin 
minus, rite et legitime lectus haberetur".^) Recte Saup- 
pius Hermanno opposuit,^) ad iurisdictionem ventum esse, 
ubi non necesse esset, incredibite esse; atque interdum 
non necesse fuisse, e verbis rj Tteid-ovTa videmus. 
Fuit fortasse etiam equitibus illa diadr/Moiay sed 
eos tantum ad illam missos esse cogitandum est, quos 
persuadendo hipparchus ut equitarent, commovere non* 
posset, quique alios magis idoneos esse praetenderent. 
Atque cum pergat Xenophon (§ 10): eyio de oifxai eig 
uev TO dixaOTTiQiov Tovrovg elaayiTeov elvai, ovg jWij 
eladycov av Tig did y^Qdog doy,oiri tovto Ttoielv ' %ai yaQ 
Tolg 7JTT0V dvva^ivoig evdvg av elri aTToaTQOtpriy el fxrj 
Tovg dvvaTcoTdTOvg TtQcoTovg dvayxdCotg,'^) haec verba ita 
intellego, ut e numero eorum, qui equitare recusent, in 
ius vocandos esse eos potissimum, qui maxime valeant, 



1) De Equit. p. 22. 

2) Lex. Segu. ap. Bekkerum Anecd. graec I, p. 236: JiaSi^ 
xaaicL : oi>x ankok naaa Sixrj SiaSixaoia xaXsirai, aX).^ iv ale neQt ripoe 
anifiofir^iriOie iorir, ot(o ngooi]xei fia)J.or, 

3) Philol. XV. p. 71. 

4) Voeabulum fn) a libris manuscriptis omissum restituit 
Camerarius, sed nescio an huic emendationi praerferendum sit, quod 
Curerius coniecit, qui ei&vs oix av eirj soribi voloit. Hermannus 
(1. 1. p. 23) ovSafioiis av eirj anoor^ofi] scribendum esse coniecit at- 
tamen ^r) propterea a librariis omissum esse putavit, „quia opulen- 
tissimis adactis, liberari pauperes videbantur.*^ 



26 

ne minus valentibus excusatio sit, quosque qui non vo- 
cent, corrupti esse videantur, Xenophon dicat. Atque si 
respicio sequentia verba (§ 11) IVt di Yxti ovrcjg av fxoc 
doycei rig veovg f,iev ra iv i/tTrrAy kaimqa laycov elg 
iTtcd-vfxiav Yxxd^LGTavat tov iTtTteveiv, Tovg di TLVQiovg 
avTcov rjTTOv avTiTslvovTag l/ctv, Tade diddaxiov, wg dvay- 
7,aad^riaovTat fiiv iTtTtoTQocpetv tjv f^iij vrto aov, V7t aXkov 
dtd ra xqr^fiaTa, Xenophon nihil dicere mihi videtur, 
nisi conandum esse hipparcho persuadere et adulescen- 
tibus ipsis, ut eqxiites fiant, et parentibus sive tutoribus, 
ne illos equitando arceant, sin recusent, a se vel ab 
alio quodam eos coactum iri, ostendendum; dvay%dtELv 
hoc loco idem significat, quod antea dixerat Xenophon 
elg dtyiaaTrjQtov eladyetv^ quod ad eos tantum referendum 
esse apparet, quibus ut equitarent, persuadere hipparchus 
non potuit. Atque tutores sive parentes (yivQiovg) fa- 
'cillime hipparchum commovere posse, Xenophon ait,i) si 
ab insanis equorum emptionibus se iuvenes prohibiturum 
esse profiteatur. 

Qui equites merere iussi vel omnino equitando se 
abstinebant vel equitatum deseruerunt daTQaTeiag, qui 
ad aliud miiitandi genus transierunt, XLTtoTa^iov accusati 
sunt atque dTtfiiag poenam commiserunt,^) quod ita iam 
a Solone institutum esse traditum est.3) 



1) Hipparch. I, 12: rjv Si inl aov ava^coaiv cog anoGTQtyjeig 
fiiv rove Tialdas [azTiav^ raiv noXvrekcov re xai /uavixcjv iTrTiafvicaf, 
imfieXrjGei $e cos av Tn%v iTtnixoi yiyvoivro, Hoc loco verbum avrcav 
pest naXSae delendum esse, quia non nisi ad veoi, (§ 11) referri possit, 
probavit Ruehlius. Zeitsclir. f. oestr. Gymn. 1880 p. 402. 

2) De hac re optime disseruit Frohberger Ed. Lys. H p. 1 seqq. 

3) Aeschin. Ctesiph. 175: 6 yaQ 2ohov o naXatos vofiod^errje 
iv roTs avroXs inirtfuois (aero 8eXv ivexea&ai rov aarQarevrov xai rov 
Xekotnora rrjv ra^iv xai rov Seilov ofioicDS .... 176: 6 fiev roivvv 
vofio&ertjs rov aarQarevrov xai rov deiXov xai rov hnovra rriv ra^ev 
k*^co rSv neQiQQovrrjQicDV rrjs ayoQas iSeiQyei, xai ovx ia aretpovova&ai 
ovS^ eiauvai eis ra leQa ra SrjftoreX^, Vide Frohborger 1. 1. 



27 

Denique ut, quae dixi, paucis complectar, primum 
hipparchi, quos idoneos esse arbiti^abantur, eligebanti) 
nominaque eorum in medium proferebant, deinde, ubi 
fieri poterat, persuadendo delectos commovebant, ut equi- 
tarent, ubi non poterat, legibus cogebant. 

lY. 
> De equitum probationibus. 

Senatus equites atticos custodiebat eosque ipsos at- 
que equos probabat.^) Quam probationem (doyit^aaiccv) 
duplicem fuisse, iam supra dixi.3) Singuli enim equites, 
priusquam in ordinem redacti sunt atque catastasin ac- 
ceperunt, probationem senatus et ipsi et equi subire de- 
bebant, quare in lexici Segueriani loco supra laudato 
probatio illa -KazdaTaaig appellatur. Alterum doY,ifiaaiag 
genus non ad singulos equites, sed ad totum equitatuni 
pertinebat Qui ddoyJfAaarog inter equites mereret, eum 
capitis diminutionem pati, aTifiov esse, leges iubebant."*) 
Non censoriam hanc equitum probationem, ut apud Ko- 
manos, sed militarem tantum fuisse, recte Hermannns 
admonet,^) sed duo illa probationum genera hoc loco 
confundit, quod iam Sauppius vituperavit.^) Et in hac 

1) Lys. XYI, 13: vtz^ Og&o/Sov^jyv xoT6i?^yu€'vos inneveiv. 

2) Xenoph. Hipparch. 1,8. insl 8e xai rj nohs .... nQoo- 
dra^e de t^ jSovXf^ avveTtt/jiiXea&at rov imtixov x, r. X. vide etiam 
§ 13 — Oecon. IX, 15, vofjUoai oiV iTcektvov .... MOneQ ?; fiovXrj 
t7i7io\'£ xai inneas Soxifia^i. — Harpoerat. s. v. Joxt/uaa&eis ' ^dv^ 
y.ov^yos iv rfj ne^i r^s 8ioix/j<Tea)s y SoxifAaaiai Tcara rov vofiov, ^Tjal, 
yiyvovTai .... Xiyet luivroi iv np avrta Xoyc^ xal inniov Soxifioaiav. — 
Vide Boeckh. Staatshaush. d. Ath. P p, 352. Koerte: Archaeol. 
Zeitung 1880 p. 177 seqq. 

3) Pag 17. 

4) Lysias XIV, 8. . . ori rov vofiov xeXeiiovToa, iav ris a8o~ 
xifiaaTOS innevjj ariftov elvai, x. r. /.. 

5) De equ att. p. 28. 

6) Philologus XV p. 71. 



28 

quoque re Sauppius contradicentem habet Bakium, qui 
(Schol. hyp. V p. 170) „Sed quid esse poterat," inquit, 
„quod in illa priore scilicet dovLii^aaic^ requirere posset 
senatus et diiudicare? Singulorum designatio erat Hip- 
parchi, qui /.ara vof^iov eos in catalogum referebat, qui 
et opibus et corporis viribus maxime valerent, neque 
eius delectus correctio erat penes Senatum, sed penes 
tribunal, unde novimus eum, qui quacumque excusatione 
uti vellet, potuisse eladyeod^aL eig dixaoTriQiov.'' Bakius 
delectum equitum et probationem hoc loco confundere 
mihi videtur, concedendum enim erit, non idem esse de- 
signare equites ac probare sive diiudicare, utrum idonei 
sint equitatui an non. Prior illa douixaaia certe cor- 
rectio erat hipparchorum, qui in eligendis equitibus 
errare poterant, tales ad equitandum designantes cives, 
qiiales postea senatui non videbantur idonei esse. Illud 
elaayea&ai elg diytaavTjQiov, quod Bakius affert, ad eos 
tantum pertinere apparet, quos designasset hipparchus, 
ut equitarent, quique, ut recte ait Bakius, quacunque 
excusatione uti vellent, ut equitando se abstinerent. ^oxi- 
fiaaia senatus ad eos potius referenda est, quos ut equi- 
tes fierent, iam commovit hipparchus sive persuadendo 
sive eladycov elg dixaaTriQiov, qui tamen minus idonei 
interdum iniuria ab hipparcho vocati sunt, vel ipsi equi- 
tatus splendore inducti equitare cupiebant, vel aliis de 
causis equites fieri conabantur. Rem ita se habere, lex 
illa ostendit supra e Lysia ailata edv rig ddo^ifxaarog 
i7t7revri aTifiov eJvai, quam protulit Lysias legem, ut 
Alcibiadem bello anno 395 suscepto ddoycif^aaTov inter 
equites meruisse, quia minus periculosum videretur hoc 
militandi genus, ostenderet. Idemque docent Lysiae verba 
(XVI, 13) eT€Q(ov dva^dvTtov eTti Tovg %7t7tovg ddoY^ifid- 
aTcov TtaQa tov vbfxov, Has probationes non easdem esse 
atque illas totius equitatus doytifiaaiag (e^tidei^eig)^ quas 
Xenophon (Hipparch. IH, 9 seqq.) commemorat et de 



29 

quibus infra mihi decendum erit, res ipsae clare videntur 
mihi ostendere.i) 

De utroque probationum genere Koertius in ephe- 
meridis archaeologicae volumine XXXVIII pag. 177 seqq. 
amplius disseruit. 

Singulnrum equitum equoruraque probationes non 

penes totum senatum, sed penes nonnuUos arbitros ex: 

illo electos fuisse Koertius contendit, quod re ipsa non 

incredibile est, quamquam certo scire non possumus, 

utrura arbitri illi de suo arbitrio, qui idonei sint equi- 

tatui homines atque equi, decernere potuerint, an si quid 

dubium fiierit, toti senatui renuntiaverint. Quorum arbi- 

trorum quantus fuerit numerus, non satis disceptari licet, 

nam rQir^qonouov comparatio, qui singuli e singulis phy- 

lis creabantur,2) ad definiendum numerum nihil adiuvat. 

Pateram quandam prope ad oppidum, cui nomen est 

Orvieto, inventam Koertius 1. 1. tractavit,^) in qua quae 

expressa snnt ad equitum atticorum do/uf.iaolav referenda 

esse probavit. Duo enim barbatos homines videmus 

sceptra ferentes, quibus tres iuvenes equos inspiciendos 

admovent. Quartum quem videmus iuvenem baculum 

manibus tenentem, hipparchum esse, Koertius opinatur, 

neque quid ei opponam habeo. Quod Gilbertus barbatos 

iJlos homines hipparchos, iuvenem phvlarchnm fuisse ar- 

bitratur,4) hoc ei rei tribuendum est, quod equos probare 

1) Magnopere miror, <iuo(l etiam Frohbergerus, qui optime 
res ad Alcibiadis accusationem spectantes enaravit, duplicem tamen 
HoycitJLCLGiav non cogitandam esse putat (Ed. Lys. n pag. 5 not. 59). 

2) Aeschin. Ctesiph 30. rovro St yiyveTat^ oTav, cjaneQ vvv, 
eTiiTnx^V T« TaXs ifv^Mis, i] TnfQOvs t^e.Qya^tad^ai /; TQirjQen vav7rr]~ 
yeXaS-cLi. Yide Boeckh. Staatshaush. I p. 351. ~ Koerte 1. 1. 

3) Negligenter factam esse imaginem illius paterae et homi- 
nu.in equorumque corpora docent et equorum incessus, quem geVma- 
Jiice ,,Pass" dicimus, quo de incessu vide: Schlieben, Die Pferde des 
Altertliums. p. 182. — Koei-te 1. 1. 

4) Handb. d. griech. Staatsalterth. I p. 307. 



30 

ac, si minus viderentur idonei, excludere non senatus sed 
hipparchorum officium fuisse existimat; perperam vero ut 
mihi videtur; neque enim Xenophontisi) neque Photii^) 
quos attulit loci hipparchorum probationes clare osten- 
dunt. Apud Xenophontem iuvenis i^r/ra^//^ studens 
Socrati quaerenti nihil nisi se curam equis adhibiturum 
esse respondet: xat ^teiQaaofiai, inquit, tcov hiTtcov el^ 
To dvvaTOv €7tifji€l€&ai, atque Photius a^tol^yovTcov av- 
Tovg (sc. ijtitovg) tcov aTQatrffcov dixit. de hipparchis hoc 
loco omnino non locutus est. Ac si respicimus, quae 
alio loco aperte dixit Xenophon (Hipparch. 1,13): roi^c 
y€ f.iriv ovTag htjtiag i] ^ovlij av iiot Sotm 7tQO€L7tovaa 
wg TO koiTtov d€r\a€i diTtXaaia i7t7taU€ad-ai yMt (x)g tov 
fAti dvvdfX€vov %7t7tov dyioXovd-clv dTtodoytijnda^Cj i7tiT€lvai 

av TQ€(f€lV T€ afA€lVOV /Jxl eTtlfA^Xcla^ai fldllov TCOV ITtTtCOV . 

/,al Tovg ^iaiovg dyad-ov f,ioi dor/€i eJvai 7tQ0QQr]drjvac OTt 
d^todoKiiiaa&rjaovtai, equorum quoque probationem atque 
exclusionem pones senatum fuisse, negare non poterimus, 
praesertim cum exercitationum quoque equestrium cura 
apud illum fuisse videamus, quod quidem in verbis cog: 
To loiJtbv d€^)a€i diTtldaia ut^taC^a&ai inesse mihi videtur. 
Equi ad equitandum non satis apti excludebantur, 
atque ne denuo ab equitibus emerentur, maxillis signum 
rotundum inurebatur, cui nomen est TQvai7t7tiov sive 
TQvai7t7t€iov?) Quod attinet ad equos ut ita dicam re- 

1) Memor. III, 3, 4 seqq. Elav ovr, efr; 6 ^cox^arrjg, 7iaQ~ 
h'/m'Tai Goi rovg iTiTtove ol /uiv ovrco xaxoTtoSae rj xaxoaxBlels rj aaO^e- 
veXi, oi Se ovrcoe arQOfOve, axsre uij Svvaa&ai axoXov&elv, oi Se ovrco^ 
avayojyovSj ware ur) /uevsiv 07ccn> av av rdtfie, oi Se ovrco Xaxriora^ 
v.are fii] ra^ai Svvarov elvai, ri ooi rov ininMOv o^ekos earai; 37 TTciTg 
Svvrjaai roiovrc&v r^yov^isvos ayad^ov ri Tioiijaai, x r. X. 

2) Lex. 8. V. iTiTtorooxoe * ro r^vaijimov Sui ro rols Sia yi;- 
()rts kkrcrvxco&elatv 'iTTnois ^xrvnova&ai rQoyov anokeym>xcav avrove rcor^ 
ar^.arrjycjv. 

3) Hesychius S. v. Tovainmov ' rov yaQaxrrj^ rov ano r^^ 
fiovkije ir raT? Soxtuaaiais roie aSvvcirois xal rerQvuevoie innois eni-- 



31 

calcitrantes (laKTiCovTag), quosXenophon (Hipparch. 1, 15. 
Memor. III, 3, 4) commemorat, hos in equitiim recensi- 
onibus a senatu exclusos esse arbitror, cum Tovg ev 
iTtTtaGlaig kaviTiLovTag htTxovg dicat Xenophon, h. e. in 
equitum exercitationibus reluctantes, de quibus iudicium 
non penes illos arbitros sed penes totum senatum videtur 
fuisse. Quo de genere probationum Lycurgus locutus 
sit,i) disceptari non possumus. 

De recensionibus, quos habebat senatus, quae sci- 
mus, non ita multa sunt. Loca quibus fieri solebant, 
Xenophon commemorat Academiam, Lyceum, Phalerum, 
Hippodromum.2) Quoniam Hippodromus in Phalero situs 
sit aut verba vmI Ta (DaXriqol delenda esse aut sequens 



pakkofAsvov, iva /ir^xtri GTfMTevcJvrai, t6 nakniov ixaXow Tt^vGiTzmov . 
TQOxos Se T]v o ini^akkofitvos yaoaxTT^Q t^ yt^a&co tcjv inncov. Itein 
e(xuos propter vetustatem non iam idoneos significatos esse, vide 
PoUux VII, 186 : to uavToi ToXg anTjy^svxoai rcov inncov ini^aJlofis- 
vov arifielov TQvoinneiov iicakeiro. Photius 1. 1. — Hesychius S. V. 
*'f7inov TQOxos ' T04g yeyrfQaxociv innois i%aQaTTOv ini ttjv yva&ov arj- 
fieXov TQOXov ay/ifia exov * ixaXeXTO Se xai TQvainniov. Suidas S. V. 
"innoj ' innto yrjQaaxovTi ra fielova xvxX ini^alXe ' ini tcov $ia yrj- 
pae Seoftevcov QaaTcovrje tivos xai avana^Xrjs. Etym. magn. Tqv- 
amneiov ' "Eyxavfia innov yeyrjQaxoTOS ini tjJs yvd&ov TQoycp ofioiov. 
OvTcos Evnohs P7]toqix7], Eustathius Od. S, 762. . .. . ^ >««t« M- 
Xiov Jiowavov TQvainneiov tct QaavXkdScos, eyxavfia innov yeyr^QaxoTOS 
ini Ttjs yvd&ov ouoiov tqoxco x. t, X. Zenobius IV, 41: ,]'lnnc^ yri- 
QaaxovTi Trt fieiova xvxA' ini/SaXXe ' TaiWT]s ftafivriTac KQd^rjs 6 xcofu- 
xos 2afcioiS. TaTTCTai Se ini tcov Sid yrJQas QqaTcot^s Seofievcov tivos 
xal avanavXriS. EiQTjTac 8e ano aTQaTuoTixcZv inncov ols yrjQdaxovaiv 
ini^aXXov x6 xaXovuevo%> TQvainniov ' eCTi $e tovto oiStjqovs TQOxi- 
axos olovei Srjftoatos cos ;^«(Mwrr»}() TQOxiaxos ov ixnvQOvvTes ine^aXov 
ToXs aiayoai tcov Xnncov. Vide Schneider adXenophontisHipparch.1,13. 

1) Apud Harpocrationem s v. Soxifiaa&eis, vide sapra p. 27 not. 2. 

2) Hipparch. III, 1. Tcov Se' ye firjv avTco tJStj fiiXeiv SeX tco 
innaQXco .... ^rt Se xai TaXXa oaa kntdetxvvvai SeX t^ noXei oncos 
rj SvvaTOv xdXLaTa iniSei^et t« re iv ^AxaSrjfuici xai rd iv ^vxeicp 
xai Ttt 0aXriQoX xai t« iv Tcp InnoSQOuoy. 



32 

za/, Koertius existimat.^) Loeum Xenophonteum remedii 
egere, Koertio concedo, atque cum in depertissimis Xeno- 
phontis libris sanandis minus scrupulosi interdura esse possi- 
mus, quod iam supra vidimus, quodque omnino constat, cum- 
que, quod etiam Koertius in medium protulit, in sequente 
singulorum locorum descriptione Phaleri non mentionem 
faciat Xenophon, verba illa xat xa 0akr]Qol cum Koertii 
delenda esse arbitror, praesertim cum, si verba illa re- 
tineremus deleremusque sequens xat, hippodromum alio 
loco in Phalero sito opponeret Xenophon, quod ncn 
cogitandum est. Itaque Sauppio, qui alteram Koertio 
correctionem praeposuit,^) quia lenior sit, adsentiri non 
possum. 

De ipsis recensionibus Xenophon (Hipparch III, 9) 
tv yt liiiv Taic: doy,if4aoiaic:, inquit, ^ ^iv ra^ig eiqriTaiy 
in€x^^ rjg av '/,dlhoTa iTt/vaCoivro. Cum de ordine doMjjia- 
ouov nusquam antea Xenophon ipse locutus sit, haec 
verba ita mihi intelligenda esse videntur, ut ordinem 
illum lege constitutum esse, Xenophon dicat. Sequenti- 
bus verbis intellectu non ita facillimis Xenophon, quem 
modum optime hipparchus sequatur, in medium profert,^) 
quo tamen loco non praecepta lege constituta enarrare, 
sed sua ipsius proposita commendare mihi videtur. Equi- 
tum turmae coram senatu eo ordine optime se movere^ 
ait Xenophon, ut toto ordine curvis lineis vel circulo 
quodam proficiscente ei, qui exteriore versu coliocati 



3) L. 1. p. 177. Errat Sauppius, cum (Goett. gel. Anz. 1881 
p. 1486) Koertium verba xai ra iv tm InTioSpoufo delere volu- 
isse dicat. 

2) Goett. gel. Anz. 1881. p. 1486. 

3) in, 9: rjv (^ 6 TjyovfievoSf rjtmep exrj Svvarop innov, iv tc^ 
e^w&BV aei arix^o TieQi^ioriraij ovrog «vtos fuv aei raify eXq, xai o£ 
avv avrm k^^cad^ev yivofuvox naXiv av ra^v eXcoaiv, ofare i, /uev pox^Xri 
aei ro ra/y eXawofjim^ov d^edaerat, ol Si inTioi ovk ansQovatv iv ficQec 
avanavofievoi. 



33 

essent, citius equos intendere deberent, qui intra positi, 
lentius veherentur; hipparcho vero validum equum ha- 
benti semper cum exterioribus equitibus equitandum 
esse. Deinde quomodo in singulis locis recensionibus 
destinatis optime versarentur equites, Xenophon enarravit; 
in hippodromo avd-iTt^taolav commendavit ita, ut diflfuge- 
rent et rursus obviam veherentur quinae phylae,^) ac si 
in Academia per declive equitarent, ne ipsi deicerentur 
neve caderent equi, equitibus cavendum esse.2) 

Denique ne in hoc quidem probationum genere 
artis monumentum deesse videtur. Cum Koertio^) mihi 
anaglyphum quoddam,**) in quo equitem unum quatuor 
ceteris praevenhentem videmus, ad doyu/naalav pertinere 
videtur, atque equitem illum praevehentem hipparchum 
esse arbitror, propter muneris administrationem corona- 
tum.^) Quod R Schoenius htTciTcbv aycova in hoc 
anaglypho descriptum esse arbitratur,^) ipse equitum or- 
dinem, quo unus quasi dux a ceteris seiunctus est, tali 
pompae non convenire confitetur. 



1) Ibid. § 10. 11. . . . xaXov S^ tTTei al ^v/mI tv t/^ avd^m^ 
Tiaaia tftvyovai re aAXt])MS . y.ai Siioxovai raytojs^ oxav ol \'7T7iaQX,oi 
TlytmTai raTs TTtrre ^vlaXi, ^xare^oas Sie/Mvvew rai ^vXas i^i a/J.i^Xiov. 

X, T, L 

2) § 14: orav yt fxi^v iv no bTiixf^oro} iv ^xaSf^fieiq iTTTieveiv 
Sar^; t%oJ rdSe TiaQatviaai ' eig fniv lo ut] aTioxQorea&ai TTOre tcjv 
Ytithov vnriovi dvaneTrrajxorai iXavveiVy eli Si ro ut] Trinreiv rovs 
tTTTTOVi vTiolafi^dveiv iv raXs arQOfaU, 

3) Archaeol. Zeit. 1880, p. 181. 

4) Schone: Grioch. Reliefs Nro. 79. tab. XVII. 

5) Hipparchos vel phylarchos coronatos esse interdum ab 
eqaitibus docet Hyperides Lycophr. XIII, 21. seqq. iarefpdvojfmi 
K* VJto re rcav inTiiotv Trd^Toiv av^Qayad^ias tvexa xai vno rcov 
av%'ttQxovrojv, Etiani praefecti aeraiii Minervae anno 300/299 ab 
equitibus coronati sunt; vide C. I. A. II, 612. 

6) Griech. Reliefs p. 43. 

3 



34 



De pompis panathenaicis. 

Interfuisse equites pompis panathenaicis et scripto- 
rum et artis veteris raonumenta clare ostendunt. De 
hac re brevius disserere raihi liceat, cum iis quae Adol- 
fus Michaelis atque C. Wachsmnth protulerunt,^) nova 
addere vix possim. Parthenonis reliquias, quae fati ve- 
nia nobis servatae sunt, inter alias res ad ferias pana- 
thenaicas spectantes etiam equituni turraas expressas 
continere, notissimum est; quas reliquias Adolfus Michae- 
lis libro, cui inscriptum est : „Der Parthenon" optime et 
descripsit et expressit, quera ad librum, qui accuratiorem 
huius rei scientiaro sibi comparere student, delegem. — 
Quod inter equitum pompas praeter equites pari armatu 
exornatos^) etiam variis vestibus indutos^) videmus, hos 
non equitatui Atheniensi tribuendos, sed homines privatos 
equitatum sequentes intellegendos esse, Michaelis docuit.4) 
Quod attinet ad scriptorum testimonia primum Xeno- 
phontem audiamus, qui (Hipparch. UI, 1.) Tcovde ys f^riv, 
inquit, avrq) rjcJij fieleiv del Ttji iTtTtaQyji) ' tvqcjtov fiiv 
OTtwg xalluQriaet Tolg d^eolg V7teQ tov htTtiKOv, aTteiTa 
OTtcog Tag ^tojUTtag iv TaXg eoQTolg d^tod^eaTovg Ttoiriaet 
X. T. L — Pompas et diis et spectatoribus gratissimas 
fore Xenophon arbitratur,^) si quotquot deorum fana ac 



1) Michaelis : Der Partheuon p. 215 seqq. et p. 331. C. Wachs- 
muth: Die Stadt Athen im AltertJium p. 285 seqq. 

2) Michaelis tab. 10. 

3) ibidem tab. 13. 

4) ibidem pag. 216. 

5) Hipparch. III, 2. Tas /uiv ovv nounns olijiai au xal toTs 
&eoig xsxaQiafievortarae xal rois d'eaTaZs elvai, ei oooiv ieoa xai aycik- 
fjutta kv rfj ayoQa iari ravra a^afievoi ano rcov 'EofKov xvxXco 
nsQl rr/v ayoQov xai ra ieQa neQieXavvoiev rifMovres rove d^eovs .... 
EneiSav Ss nahv nQOS roXs 'EQfJuits ye'vcovra& neQieXrjXaxQres, ivxevd^ev 
xaXov fioi 8oxeX elvai xara €pvkas els raxos avidvai rov^ innovs /usx^ 
rov Ekevaiviov. 



35 

signa in foro sint, illa equites a Mercurialibus exorsi 
statuis in honorem deorum circumequitent. Ubi circum- 
vecti rursus ad Mercurialia pervenerint, tum si tributim 
celerius equi usque ad Eleusinium incitentur, Xeno- 
phonti pulcrum.videtur. Equites ipsius pompae panathe- 
thenaicae non cogitasse Xenophontem, A. Mommsenus 
existimat (Heortologie p. 191^, cum sine dubio tarde 
pompa illa se moverit, sed viam pomparum ostendere 
Xenophontem. Mihi tamen res ita se habere videtur, 
ut si viam cognoscamus ex hoc loco Xenophonteo, ipse 
Xenophon quoque pompas illas panathenaicas cogitare 
debuerit; neque enim citius se movisse equites Xeno- 
phon ait, sed pulcrum sibi videri, si celerius equos in- 
tenderent. — Quibus in pompis quomodo optime ver- 
sarentur equites, sequentibus inde verbis Xenophon pro- 
tulit in medium ac de equis ad tales pompas idoneis 
fusius disseruit libri, qui inscribitur yreQl i7t7tr/.fjg^ ca- 
pite XI. 

Cetera scriptorum veterum testimonia, quae iam ex 
parto Michaelis contulit (pag. 331), hoc loco afferre mihi 
liceat: 

Demosth. IV, 26: Ovk ix^iQOTovelTe di i^ vf.iiov 
avrcjv deyux Ta^Lagxovg y.al GrqaTrffovg yuxl cpvXaqxovg 
nal iTtTtdQxovg dvo; tL ovv ovtol 7toiovGiv; itXry ivog 
avdQog, ov av €/,7t€fixpYiT£ 87tt Tov Ttolsfxov, 01 koiTtol 

Zag 7t0f47tdg 7t€f^7tOVGlV Vfxiv fi€Td TCOV l€Q07t0U0V, 

Demosth. XXl, 171. *^Yfi€Xg ya^, co avdQ€g ^^d^ri" 
vaioi^ €X€iQOTOvrjGaT€ TOVTOV T^ijg HaQakov Tafiiav^ ovTa 
ToiovTOv olog cgtl /,al 7tdlcv %7t7taQxov ox^lGd^aL did 
Tijg dyoQag Tatg 7t0fX7talg ov dvvdju^vov. 

Theophr. Char. 21. ... y,al 7tofX7t€vGag [de] fi^Ta 
T&v i7t7t€cov ra fxev alla ^tdvra . dovvai T(p 7taidi a7t€- 
v€fAMv oYviad^, dva^all6fi€vog di d-olfidrioy ev TOig fxvcoifji 
xara rijr dyoQav 7t€QL7taT€iv. 

Athenaeus IV, 64. TavTa d^ aycovadg ^rdyovog 

3* 



36 

S^€Of,io&€Triv avTOv '/£CTaaTriae. To7g de Ilavad-r^vaioii; 
%7t7taQxoc; oiv r/^iov tOTtiae Ti^og TOig ^E^iiiaig ^QiaTayogtf 

(.1€T€C0q6t€Q0V TcZv ^Eq(1(x)V, 

Plut. Vit. Phoc. 37. ^Hv d' ti^iiQa fxrjvog Mov- 
vvxuovog ivaTTi ItvI dey.a, y.al Tvt JcX Tr^v 7ro/Li7vriv /cifi- 
7tovT€g 01 i7i7r€ig 7caQ€^€aav, x. t, L 

Hesych. s. v. hr^r ag' , . . xai ai d^vaiai di ai 
7r€Qi Tcov i7r7ri(jjv i7rLT€Xovf.i€vai hr^radeg iliyovTO, viai 
ri €lg Ttjv d-vaiav la/^i^avo/nivrj ^ovg \7r7rag, 

Suidas s. v. ^brndg' o^€v yxxi Tag &vaiag 

ag avToi 7rifX7roi€v TOig 7rof.i7ralg i'/AXovv \7r7ra8ag, 

Platonis locum,i) quem Hermannus attulit^) non 
pompae exemplum esse videtur sed certaminis equestris 
(\7r7ri'A,oZ ay(jL)vog)y quod verba afuXkcof.i€voi Tolg iW/roig 
ostendunt, quo de certamine, cum ad equitatum ipsum 
non pertineat, mihi non disserendum est. 

Denique Mommseno adsentior, qui non modo in 
maioribus verum etiam in minoribus Panathenaeis factas 
esse illas equitum pompas pro vero habet,^) cum etiam 
pace semper praesto fuerit Atheniensibus equitatus, ac 
novae impensae vix enasci potuerint. 

VI. 

Cetera de quibus disserere mihi proposui, cum bre- 
viora sint, uno capite complecti liceat. — 

Praeter eqaites ipsos etiam sagittarii equestres 
Athenis exstitisse iam snpra vidimas, quos ducentos 
fuisse e Thucydidis loco supra laudato^) discimus. Sa- 

1) De repubhca I, 1. Kai 6 ASelfiavTO^j Aod /e, /; 8' o^^ ov<^* 
laxe OTi kauTidi eOTai TXQOi tanioav a(f 'iTinoiv t/" d^eto^ Atf^ ittttojv; 
}]t^ S^ iyoj ' y.aivor ye tovto. kauTxdSuL kXOVTes StaScoaovaiv, akXr]- 
lovi amkkdjuevoi roT» rrr.Tois," ; t^ TXiOi ktyei^ x. t. /. 

2) I)e equit. att. pag. 19, not. 51. 

3) Heortologio pag. 17(). 
, 4) pag. 1,1. 



37 

gittarii illi non cives Athenienses sed peregrini videntur 
fuisse, plerique Scythae, nam inter eos merere turpe vi- 
debatur civibus Atheniensibus.i) Talem iTr/roro^oTijv 
barbaro vestitu indutum in illa patera equitum proba- 
tionem continente expressnm videmus, quam Koertius 
1. 1. tractavit. — Praeterea Xenophon TtQodQOfxovg atque, 
quod idem videtur esse, jtQoodovg commemorat,^) qui 
tamen utrum ex ipsis equitibus electi sint an non, dis- 
ceptari non possumus. Prodromi circum hipparchos et 
phylarchos equitasse atque ab his, ubi necesse eratf prae- 
missi esse videntur.^; 

Civitatum in societatem recipiendarum foedera 
equites interdum iureiurando affirmasse, qiiod recte ad- 
monuit Gilbertus,^) ex hisce titulis psephismata continen- 
tibus videmus: 

C. I. A. II, 49. 

0iXo'/lric ^ii[ €yQaf4f4dTev€v] \ [€]7ti ^ IjtTtoda- 

(,ia[vTog (XQyovTog eni r^g .... idog S^ev]xeQag 7tQVTav[dag 

jj OLXo/Jkrig £2 ] ! iyQafAfjareve edo[§e xfj ^ovlfj vjxi 

rcT) dfj(xio]t KQ[ir]\i]og el/te ' neQi ov le[yovaiv sv rfj 
^ovlfj 01 7t[Q]e(j(i[ei\g] raiv KeQyLVQalcJv y£ci r[ixiv 14imxq- 
vdviov yM]i rcov Ke(pa[X]Xrivcov eTtaiveaac fjiev r[o!vg jtQe- 

ofieig '/,, r, X yiai d7todotva[L rovg OQ'/,ovg ra]7g 

7r6Xe[aL] ! ralg if/ovaaLg rriv fiovXrjv [xat rovg aTQarrffOvg(?) 
xai r[ov]g L7t7teag /ai rovg avfjfLdy .... 

Mittheil. d. deutsch. archaeol. Instit. zu Athen II, 
p. 201, edente Ulrico Koehler: 



1) pag. 11, not. 4. 

2) Hipparch. I, 25 ei rovi aufi ae nQoSQOfiovs noafii]' 

aa&s fjitv oTtXoie cos xakhara x, r, L IV, 5: 7]v ^' iv imxivSvvq) ihtv- 
vrjTd 7io\^i (fQovifWv inTia^ov nco ro/v 7iQo68(ov a)JMvs noooBovg Bu^ 
Qevrtofiavovs TiQOrjyeta&at. 

3) Yide supra pag. 11, not. 3. 

4) Handb. d. griech. Staatsalterth. I, i>. 309. 



38 

• Qeoi 

^EtzI Nixocpriiiiov aQxovTog 
Gv/jfjaxicc Lid^vaiiov xat 
QexTaXwv eig xov del XQOvov, 

^'Edo^ev T[ri]i[^]ovkij y,a[l] t(i> dri/i(i) x. t, X 

Ofioaac di l^&rj^vaiov f.iiv Tovg OTQ\[aTri]yovg xat t[ijv] 
fiovXriv %at Tovg iTtJtaQXOvg y,al Tovg i7t7ii{a]g Tovde 

TOV OQ^OV, 

Ibidem pag. 212, edento eodem. 

• • • • [o]^6(ya[t] di Ad^vaiiov /iiv [T]ovg aTQaTrjyo[ig 
xat Tri\v ^ovlrjv Kal Tovg i]7t7tiag, ^EQeTQiicov di T[ov\g 
aTQaTrffovg y,al T^rjv ^ovKriv Y.ai To[i?g i7r]7r[6|ag xai Tag 
aXXag] aQyag, x. t. X, 

Nec de equitum equorumque armatu nec de rebus 
tacticis spectantibusve ad bellum hoc loco raihi dicendum 
est, quas res amplius tractaverunt Ruestowius atque 
Koechlyus (Gesch. d. griesch. Kriegswesens p. 134 sqq.) 
Nec quomodo equis consuluerint Athenienses, in medium 
proferam, cum praesertim, quae de hac re scire licet, 
paene omnia in uno Xenophontis libello logamus, quem 
7teQi i7t7tivirig scripsit, pauca praeterea primo Hipparchici 
capite; hoc tamen reticere nolo, inter Xenophontis prae- 
cepta permulta exstare, quae nostra quoque aetate qui 
equos alant observare soleant, quo de Lituaniae pro- 
vinciae nostrae htTto^oToio filius iudicium vindicare 
posse mihi videor. 

Atque alia quoque Xenophontis praecepta paucis 
attingam. Cognitum habuisse Xenophontem, quod mi- 
litis fuerit, optimumque ipsum fuisse militem, quis 
est quin sciat; at quicunque Hipparchicum perlegit, ei 
paene incredibile videatur, hominem rei militaris peritis- 
simum tam multa scripsisse, quae ab omni disciplina 
miiitari prorsus abhorreant,i) quae ut ostendam locos 



1) Vide Wilamowitz Philol. Unters. I, pag* 24. 



39 

nonnuUos afferam: „Minoribus natu, inquit,i) ut ipsi 
equis insilire discant, persuadendum est; aetate jprovec- 
tioribus, si, ut more pers|co ab aliis in equos subl6v6n- 
tur, consuefeceris, haud parum profueris. ^'O^ttjg ye f^rlv, 
pergit (§ 18), iv TtfxvTodanoig x^Q^^^^S tTioxoi oi i^Ttfjg 
dwriaovTaL elvai, rb jwcV Ttmva i^dyeiv (lii TtoXejxov ovtog 
lacog oxXriQOv ' avyAxxleaavra di XQ'^ ^<^^? iTtTtiag avfx^ov- 
levaat avTolg fielsTaVj xat OTav elg xwqav ikavvcoai Y,di 
OTav aHo ai 7toi, i%^i^aCovTag tcjv odcov xat Taxv ildv^ 
vovTag iv TOTtoig TtavTodaTtoXg. tovto ydq cocpeXel /liv 
TtaqaTtXriauog rr/J i^dyeiv, oylov d^ovx Ofiouog TtaQexei, 

Atque sexto capite postquam, quomodo oboedientiam 
et benevolentiam sibi compararet hipparchus enarravit, 
ita pergit (§ 4): ^'H/.iaTa d^av zaTacpQOvdiev aQxovtog 
ibg fiiv avveXovTi eiTtelv, el ojtoaa i^/^lvoig TtaQaivoirj, 
avTog Tavra (HItiov i/£ivcov cpaivoiTO Ttoielv . aQ^dfxevov 
ovv del djto tov ava^aiveiv i^tl Tovg XrtJtovg Ttdvta Ta 
iv iTtTtr/y fieXetdv, oitcog OQCoat tov aQXOvta dvvdfxevov 
iTtl Tov %7t7tov TdcfQOvg aacpaXiog TteQav "/xxi Teixta VTteQ- 
ay^iZetv ^ai d/t^ ox^cov %aTaiQeiv y^ai dKOvviKeiv rmvcog 
7tdvTa yaQ TavTa 7tQ0'/,b7tTeL ti elg Tb fxri xaTaqiQOvela&at 
X. T. L — Quae cum ita sint curaque ut Wilamowitzio 
ita mihi quoque, bono animo Hipparchicum scripsisse 
Xenophontem, persuasum sit, equitum Atheniensium 
statum certe Xenophontis aetate miserrimum fuisse, ne- 
gare non poterimus; nec mirum est, si quod iam supra 
vidimus, solum afticum ad equitandum non ita idoneum 
fuisse, respicimus. Qualis non dico atticus sed omnino 
graecus equitatus fuerit, ex hoc Anabaseos loco (III, 2, 
18) discere possumus: ei de Tig vficov ddvfiei otc rifxlv fxiv 
ovyi elaiv i7t7teig, Tolg di TtoXefxiotg TtoXkoi TtdQeiaiv, ivd^v- 
fit^&riTe oTi oi fivQiOi i7t7tetg qvdiv aXXo ij fxvQioi elatv 
avx^QC07toi • tVro fxiv yaQ %7t7tov iv ftdxj] oideig 7tco7toTe 



1) Hippaxch. I, 17. 



40 

ovre drix^dg ovre Xa/jciGd^elg aTtid^avev, ol di avdgeg 
elalv oi Ttoiovvreg o, tl av ev Tolg jnayaig yiyvriTai, otmovv 
Tcov iTtTtewv Ttolv fiJLielg e/r' aacpaXeaTegov oxryLiaTog eainev " 
ol iJ€V yag erp^ iTtTtcov y^tfAavTai cpofiovfjevoi ovx riiitag 
(xovov aXka 7,al to yjaTaTteaeiv , . . . evt faovci) itQoe- 
Xovaiv 01 \7t7teXg fijjag ' cpevyeiv avToig aatfaleaTegov 
eaTiv 7] riinlv. Neque equitatus auctoiitas permagna 
Athenis videtur fuisse; totum equitatum senatum custo- 
diisse, supra protuli; atque oratores quosdam perpetuo 
in senatu res ad equitatum spectantes tuitos esse, Xeno- 
phon dixit vel, ut ita fieret, postulavit.i) Et quamquam 
Eoertio^) non concedendum erit, omnia quae poscat 
Xenophon, nunquam fere facta esse, tamen cum omnino 
talia postulari potuerint, ncn ita optime equitatus res 
sese habuisse videmus. 



1) Xen. Hipparch. l^ 8 . . . . iv Si rf, jSov/.f sxeir ^^TO^ai 
imrr^Seiovs, ottoh IhyovTes cpo^coai re rovs iTtneaSy ^elrCovei ya^ av 
ehv fopovuevoi, xaraTi^avvojot re riyv pov).r}v, tjp ri Jiaoa yaiQOv 
yjaXenaivri, 

2) Arch. Zoit. 1880 p. 178. 



Theses. 

1. Xenophon non, ut voluit Kruegerus, anno 444 
sed circiter anno 430 a. Chr. n. natus est. 

2. In versu Horatiano (Epist. I, 14, 43). 
„Optat ephippia bos, piger optat arare caballus" 

verbum „piger" ad „caballus "non ad „bos" referendum est. 

3. Lysias aptus est, qui cum discipulis gymnasi- 
orum a praeceptoribus maxime tractetur. 



Yita. 

Gustavus Ludovicus Georgius Lejeune Dirichlet 
natus sum a. d. XII Cal. Octobr. 1858 in vico, cui nomen 
est Bretschkehmen, prope ad oppidulum quod,est Darkeh- 
men, patre Waltario, matre Anna de gente Sachsiana, quibus 
adhuc vivis gaudeo. Fidei addictus sum evangelicae, 
Gymnasium frequentavi inde ab auctumno anni 1867 
Eegiomonti Collegium Fridericianum, quod tum floruit 
auspiciis G. H. Wagneri directoris humanissimi ac libe- 
ralissimi. Vere anni 1877 maturitatis testimonium ad- 
eptus, Lipsias me contuli ac per annura philologiae studui. 
Deinde per annum Bonnae moratus, vere anni 1879 
Eegiomontum reverti, ubi per quinque semestria philo- 
logiae studium exsecutus sum ac per tria semestria pro- 
seminarii, per duo seminarii philologici, per quinque semi- 
narii historici sodalis fui. Scholas frequentavi Lipsiis: 
Biedermanni, O. Ourtii, Langii, Lipsii, de Noo^^den, Rib- 
beckii, Springeri. Bonnae: Bemaysii f, Buecheleri, 
Eikule, Schaeferi, Useneri. Eegiomonti: Friedlaenderi, 
lordani, Ludzaichii, Rmhlii, WaUeri, quibus omnibus 
sed maxime Frandsco Ruehl gratias habeo quam maxi- 
mas propter benevolentiam mihi praebitam. 

A. d. in Id. Mart. 1882 examen rigorosum absolvi. 



■;r-;"^; 



Gaylord Eros. 



■ -. r 






. •>' 



.-^ ::, 



1 ....^" 






' "^ :-■/'?!*'<'' 

-/i!-'''/-?/?-- 



^Mwz 



1* - ' * . 




^ ■'•■:UoH;'>Ti-: \ 


■ri^^-ffpt- 




. . '.•f." ■'!;.''/■' ' !: 




•W- '•' ■< -j'."'' " 


!•'' 


',. '//..';■':'■'/! 




^ . .•« ' '"''. !.! 


"'"i 


[•:;:•;■*::■•:■. 


...? <: 


!■,',::;;?..'•:•:• 




• '' ',!""'' ' •! 


" ! nf 


: ':^">:;"': •'- 


''5'i 


■ vl;'*:''i^ 


•.'4*1 


! /.:!■''''•:•'' 




i- •;;:;':'•;;;, 








i-lii i 




4 '.>••' - .'•'- 1 




s' ' ;.'. '/••>■'• 1 


''li"33l! 




■ i ■jj'. .'-•',« 




f -..>•- 








'■:;;;^;i:* 


■' ','■';, 




:' 4 


,,,;;!,: .>;4? 


' ' ''*'f 


/?^'.'\iM' 


'•'•1 





UNIVERSITY 0¥ CALIFORNIA LIBRARY 



'''/>'■'•' //
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "De equitibus atticis ..."

See other formats
