Skip to main content

Full text of "De Euripide [microform]"

See other formats


A. 


lASTER  NEGATIVE 

NO.  93-81309-18 


MICROFILMED  1993 
COLUMBIA  UNIVERSITY  LIBRARIES/NEW  YORK 


as  part  of  the  .      r.    •    *» 

"Foundations  of  Western  Civilization  Preservation  Project 


Funded  by  the 
NATIONAL  ENDOWMENT  FOR  THE  HUMANITIES 


Reproductions  may  not  be  made  without  permission  from 

Columbia  University  Library 


COPYRIGHT  STATEMENT 


The  Copyright  law  of  the  United  States  -  Title  17,  United 
The  copyng  _  ^^^^^^^^  ^^^  ^g^ing  of  photocopies  or 

othe    pproductions  of  copyrighted  material. 

Unde  certain  conditions  specified  in  Jhe  law,  Nbj^ries  and 
ves  are  authorized  to  ^urnish  a  photocopy  o  other 
!■  ft -^n.  One  of  these  specified  conditions  is  that  the 
tocopv  0'  other  reproduction  is  not  to  be   used  Tor  any 
irDcseot'         an  private  study,  scholarship,o^^^ 

search."  If  a  user  makes  a  request  for,  ?r 'ater  useS\f ._ 
er  or  reproduction  for  Purposes  m  excess  of  tair 
use,   inai  u^er  may  be  Nable  for  Copyright  infringemeni. 

Tu.  Institution  reserves  the  right  fo  r£"se  fö  accept  a 


ks^  i   ^- 


,  Order  if,  in  its  judgement,  fulfillment  of  the  order 
Id  involve  violation  of  the  Copyright  law. 


A  UTHOR: 


lEWSKI,  FRAN 


TITLE: 


DE  EU 


IDE] 


'^LA  CE: 


flu.      «i- 


DA  TE: 

18 


I 


*•      *. 


"%., 


COLUMBIA  UNIVERSITY  LIBRARIES 
PRESERVATKDN  DEPARTMENT 

BIBLIOGRAPHIC  MICROFORM  TARGET 


Master  Negative  # 


Original  Material  as  Filmed  -  Existing  Bibliographie  Record 


Restrictions  OTiNXJse: 


■y—ii^jiii       I   i„im  ,jM^»iii"ljpii'  .  I  I    .     ... <.■■■! 


I   >    I  I  I  H  »■W»^PM"»PP<HP 


Z4 


nV/iniewski,^  Franz,   1802-1874.  j 

fDo  Euripide^«       Monaßterll  Gueetphalormn,   ex 
tjTJographia  Acaderiioa  Asohendorffiana,    ^ISSl^* 
31  p.        26  X  20  Offit 

Index  leoticnuEi  «««   In  Academia   ♦,♦  Monasteri- 


Z6 

i   V.2 


enai   .••" 

.g          Anothor  copy. 

. 

^h^u-i^;^  ^f  ^^^J,j,f^.,^ 

'   -u   ■ 

TECHNICAL  MICROFORM  DATA 

FILM     SIZE:____S_ ^^ REDUCTION     RATIO:_X4^. 

IMAGE  PLACEMENT:    LA   (üX     IB     ÜB 

DATE     FILMED: il_2:l_l3__     INITIALS__2^t^k'K^_ 

FILMED  BY:    RESEARCH  PUBLIC ATIONS.  INC  WOODBRIDGE.  CT 


c 


\ 


Association  for  Information  and  Image  IManagement 

1100  Wayne  Avenue,  Suite  1100 
Silver  Spring,  Maryland  20910 

301/587-8202 


Centimeter 

1         2         3 


im 


iiiiii 


TTT 


Inches 


hu 


mim 


4 

null 


8 


TTT 


llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll 

M  I  I  I  I  I     I     I  I  I  I  I  M  M  I 


1.0 


LI 


1.25 


10       11       12       13 

[M|miliiiiliiiiliiiiliiiili 


1^^      2.8 

2.5 

1^ 

^  IIIIH 

1*3 

2.2 

kibu 

2.0 

1.8 

1.4 

1.6 

TTT 


14       15    mm 

liiUUlUilUU 


MflNUFnCTURED    TO   fillM   STflNDARDS 
BY  APPLIED   IMflGEp    INC. 


'  1  *■ 


JN  o  -  6  ^ 


INDEX    LECTIONÜM 


A  ü  SP  I  C I I S 


AUGUSTISSIMI  AC  POTENTISSIMI  REGIS 


FRIDEBICI  »Ulf  ELMI  lY. 


IN 


A€AD12]fIIA 

THEOLOeiGA  ET  PHILOSOPHICA  MONASTERIENSI 


PER  MENSES  HIBERNOS   A.  MDCCCLX  -  LXI. 

INDE  A  DIE  XV.  MENSIS  OCTOBRIS 
PUBLICE  PRIYATIMQÜE  HABENDARÜI. 


-tT    ^'^i^f(\> 


^T:  I 


<^^-^^' 


^?- 


W$^\<»  ,       r  v-a»^-^. 


MONASTERn  GUESTPHALORUM 

EX  TYPOGRAPHIA  ACADEMICA  ASCHENDOKFFIANA, 


nHKJttii  tfw^"- "-  ■''*■  ^"■a^JataniiiM^iA  ..iIVm  jwaAfai 


s 


CD 

«C 

Ü. 

CO 


Auetoritate 


RECTORIS   ET  SEHTATIJS 

C  i  V  i  b  u  s    S.    D. 

FRANC.     WINIEWSKI,    Dr. 

•  Litter.  antiq,  Prof.  P.  0. 

^  .am  in  superioris  scholarum  academicarum  indicis  prooemio  ab- 
solvendam  reliquimus  partem  commentationis  de  Euripidis  res  ad 
extremam  hominis  sortem  speclantes  tractandi  ratione,  ea,  quum 
peraclis,  quae  ad  vulgares  de  Orco  fabulas  sententiasque  perlineant, 
in  ipsiiis  iam  poetae  persiiasione  versatura  sit,  inilium  capiat  necesse 
est  n  sepulturae  hoiiure  ( t  re\ereniia  mortuis  debita.  Quae  res  etiamsi 
a  diiübus  aliis  celeberrimis  tragicis  non  omiiino  abest,  imniu  m  So-^ 
phoclis  Anligona  vel  siimmam  ampleclilur  iabulae,  Euripides  tarnen 
in  praedicanda  illa  tarn  mulius  ac  fere  iiiniius  est,  ut  consilium  poetae 
in  ea  facile  deprehendas  et,  inulla  iride  ad  cognoscejidaiii  temporis 
illius  antiquilatem  proficias,  de^niqiie  in  causis  et  radonibu?  disscren- 
dis  iam  hie  poelam  intelligas  a  demente  Alexandr.  -)  iure  rar  ^m 
f^^ig  oxr^vfig  ifiloooqov  appellatum.     Rem  exempla  suppeditabunt. 


*)  Strom.  V,  10.  S-  71,  p.  688  P. 


1    ^ 


CO 


Jf:\ 


Polvdori,  infelicis  Heciibae  ülii,  a  Polymesture  irucidali  et  m 
mare  proiecti  umbra  corpus  in  ura  iacens  desererc  proliibita  conque- 
ritur.  qiiod  sibi  nee  sepulcrum  nee  laerimae  contigerinl  (^Ilec.  28) 
et  exorato  a  diis  inferis  sepulturae  honore  (ib.  191  matrem  somnio 
exeilat  (ib.  54),  ut  ab  erroribus  reqiiiescat.  Achilles  siio  in  tumuio 
Graecis  apparens  Polyxenam  sibi  immolandam  exposcit  (ibid.  37). 
Parandis  et  conliciendis  bis  diiobus  morluorum  honoribus  tola  fere 
fabula  Hecuba  continetur.  Atque  hoc  poscere  iustiliam,  poscere  ci- 
vitatis salutem  multis  verbis  exponit  Ulysses  0^-  ^t)0  sq.): 

oiVAWV  T(>()'  aiaxQüv.  d  ßh'.iorTi  luv  (fiho 
XQuo/utoß-'^  tml  d'  amaii,  uri  xquj^luoO'  tri ; 

(Ib.  308)  et 

noz^Qa   iiayovfxi-ff .  }j  (fi?,oy.iv//iGo/[ibV, 
Tov  y.ax&avüvB^  oQcürTtg  ov  Tiuwueroy; 
xal  ui]y  t\uoiye  'Cwvtl  jiuv  xaf/  r^atQav^ 
y.d  oahQ    t/oiuiy  nävT    ar  aQXoivTOjg  e/or 
rvußor  dt  ßovÄoiurjy  av  uhovatvoy 
rör  fucr  oQüoS^ai'  dia   any.oov  yaQ  q  ya.Qtg. 
(ib.  312  sq.)     Polyxena   in   Achillis   tumuio   generöse  vita    defuncta 
honoratur  ab  adstantibus  Graecis,  aliis  folia  ei  iniicientibus,  aliis  trun- 
cis  pineis  rogum  exstruentibus,  compellante  alio  alium  otiosum: 

ov  ntnlov  oviJt  xcüuov  Iv  ybQolv  l'yiDV ; 
ovx  tl  TL  Swocov  rfj  n^Qioo    tvxaQcVcp 
ipvyrjv  z    agiöTT] ; 
(ib.  565  sq.).     Quibus   tarnen   ut  rudis  plebeculae    animi  documentis 
spretis   misera   mater   Hecuba   filiae   sibi   cadaver  exposcit,    ut  vase 
^  aqua    marina   inipleto   lavel    ac  deinde    expoiiat   (wg   nalda   Iovtqok; 


j    \ 


xolg  navvardtoig  s^fjr  —  lovam  nQo&dJfjial  x\  ib.  606),  ornamentis 
a  captivis  mulieribus  adscitis,  si  quae  Graecos  celantes  ex  pristina 
dumorum  upulentia  servaverint  (ib.  610).  Omk!  contra  praecipuo 
Polyniestoris  sceleri  tribiiitiir  ab  Ilecubn,  quod  sceleste  et  invitis  diis 
inferis  pariter  ac  superis  Polydorum  insepultuni  in  mare  proieceri! 
(ib.  773).  In  Phoenissis  Eteocles  Creonli  niaiidat,  ne  fraler  Poly- 
nices  Tliebana  in  terra  sepelialur  (776j,  qiiippe  patriae  liostis  (1630), 
uegante  tarnen  Anligona  iussa  sequi  (1657  sq.),  quippe  arcere  mor- 
tuos  sepultura  nihil  sit  nisi  in  mortuos  superbire  (1663),  atque  pre- 
cato  Polynice  morienle,  ut  tantilliim  sibi  conlingat  ierrae  patriae 
morluo(1446).  .llenoeceum  contra,  qui  voluntariam  pro  |i:ilria  !uor- 
lera  obierat,  locasle  mater  lolura  et  expositiira  iiulucitur: 

xolg  yaQ  S-avoiöi  /Qfj  xcv  ov  xtäyrjy.öia 
xniag  öidöyia  x^öyioy  tvoeßtty  x9wy, 
(ibid.  1320). 

Aqua  perenni  ex  fönte  hausta  {nriyaXog  yjQvnp~)  et  coma  dccisa 
in  domus  porta  apposita  et  pectoris  ictus  Signa  sunt  recens  in  domo 
aliqua  mortui  (Alcesl.  98  sq.),  coma  decisa  et  ^es{is  pulla  signa 
planctus  et  Iristitiae  caris  morluis  sacrao  (ibid  216).  Atque  bis 
ipsis  (y.ovQcj  ^vQiyyti  xal  ue?.aiLimnhp  oro?.ff)  plangere  Alcestidem 
Admetus  onines  Tbessalos  iubet  totum  per  annum.  et  vel  equorum  qui 
quadrigis  quique  singulis  equis  vehunlur  mandat  dccidere  lubam,  et 
tibiariim  lyraeque  sonos  per  idem  tempus  siiere  (^oeh'jrag  d'wdtx 
ixn/.f]Qoviiityag,  -)  ot-  yc/Q  rtv  aX).oy  cpUxFQoy  Mxpio  vexQoy  \xoi(T , 
oiiT  afitlyoy    tlg  ^ixt^  ibid.  439  sq.).     ElFertur   mortua,    dum  chorus 

*)  Mortuüs  lugero  apud  Lacedaemonios  duodecira  per  dies,  Argis  et  Athenis  unius  mensis 
spatium,  alibi  non  ultra  quatuor  quinqueve  nienses  moris  erat.  V.  C.  F.  Hermann i  Antiquit. 
Gr.  prlv.  §.  39  fm. 


6 


alternatim  paeanem  canere  iubetiir  (rw  '/Miuj&tv  aonövdw  S-tw ,  ib. 
437 J,  servoruiii  manibus  elevala  ad  senulcrum  et  rogum  (023),  co- 
mitanle  palre  cum  servis  ornainenta  sepulcralia  ferenlihus  (vtzQwv 
ayälaciTa ,  ib.  628).  Caroriim  aulem  mortuorum  lumulus  quaiiluin 
valuerit,  egregie  moiistraiit  chori  vota  ac  preces  (ib.  1007).  Alcesti- 
dis  sepulcriiin  iie  valeat  instar  tumiili  viilgariiim  deruiiclorum^  sed 
pari  cum  diis  honore  frnatur  viatorumqiie  veneratione,  iit  si  quis  se- 
mitam  ad  illud  duccntem  ingressus  fueril,  haoc  dicat:  ,Jsta  pro  con- 
iuge  mortua  luinc  beala  est  diva  {^aa'AaiQa  daljLiwr^ •  vale,  venera- 
bilis  anima.  nobisque  fave  (tv  dt  dolr^g).^* 

Orestes  exul  Tauris  mortem  oppetiturus  amiciim  Pyladem  per 
dextram  obsecrat,  ut  patria  in  terra  tumulum  sibi  struat  et  monu- 
iiienlum  imponat,  alque  soror  Electra  comam  et  lacrimas  sepulcro  suo 
devoveal  (Iph.  T.  6S3). 

Helena,  ut  ex  Aegypto  in  patriam  aufugiat,  Menelanm  mari 
moriuum  undisque  abreptum  fingens,  cum  lioc  ipso  dolum  machinata 
Theoclymeno  persuadet,  ut  sese  navi  altum  petere  ibique  ornamenla 
sepulcralia  in  bunorem  defuncli  mnrili  undis  proiicere  sinat  (Hei. 
1062);  sie  poscere  Graecorum  morem,  si  quis  mari  mortuus  esset, 
sie  mari  mortuos  sepeliri,  qualenus  res  familiaris  cuique  suppedilet: 
scilicet  ut  sacrificium  caeso  animali  diis  inferis  olFeratur,  tum  lectus 
vacuus  et  arma  neuen  lloresque  terrae  pulclierrimi  praesto  sint,  at- 
que  baec  omnia  in  altum  devecta  procul  a  terra  in  mare  deiiciantur, 
ne  undae  cadaver  eiiciant  (ib.  1252 — 71).  Quibus  expositis  Mene- 
laus  addil:  iy  tvötßn  yoiv^  vo^iiua  /tif]  y.h'nTtiv  vty.QOJV,  Eratque 
boc  genus  y.tvov  rd'Afov  et  rov  xtyoracfny  (ib.   1057,  1060,  1546}. 

In  lunestis  belli  Troici  evenlibus  Cassandra  (^Troad.  37b)  recen- 
set,    quod  qui  Graecorum  ad  Troiara  ceciderint  ov  naXSaq  tldov ,  ov 


SauaQtoi    tv    /tQoly  |  mnkoig  avvearaXTjaav ,  h  Serj]  ^i  yfj   y.HVTai, 
dum!  aulem  superslites  anaidsg—  ovS^  jiQbg  räcpovg  |Va^^  ogng  aizoTg 
alua  yf  iJcvQrjaeTai.  (i^^.  384),  et  mulieriim  Troianarum  cborus  luo-et, 
maritos  mortuos  insepnitos  illotosque  errare  (oJ  cf^og,  cJ  tzool   iuoi,\ 
ov  ^ty  (f&laeyog  aXalyng  \a&a7irog,  ayvijQog:    ib.   1073),     Sod   nilii! 
pulchrius    cogitari    potest,    quod    buc    pertineal,    quam  illa  descriptio 
*   sepulturae   Astyanactis,   Hectoris   filii,    quem    (urri   deiecium    Graeci 
Troia  capta  occiderant,  exeunte  lab.  Troad.  inde  a  v.  1110.     Aller- 
lur  eins  cadaver  misere  laceratum  et  Talthybius,  Graecorum  praeco, 
matrem  eius  Andromacbam  cum  Neoptolemo  nuntiat  iam  abiisse  (tt«- 
ZQay  T  ayaartyovaay  y.al  rov  "ExzoQog  rvpßoy  TTQogsyytnovoay :  1121], 
traditque  ex  eius  mandato  Hectoris  scutum,    in  quo  pro  cedrino  lo- 
culo,  pro  marmoreis  parietibus  filius  componatur  Astyanax  et  Hecubae 
bracbiis  vesle  ferali  amictus,   coronisque,    quales  praesens  permillat 
condicio,   ornatus  sepeliatur,   cui  a  se   iam  Scamandri  aquis  loto    et 
vulnerum  squalore  purgato  ipse  Talthybius  tumulum  erigere  in  eoque 
lanceam   deiigere   vult.      Sequitur   iam   Hecubae   ad   opus  mandalura 
accedentis  oratio,   eximiis    affectibus    plana    et  pulcberrimis,  quae  in 
antiqua  tragoedia  iegunlur,  annumeranda,  Astyanactis  et  scutiHecto- 
rei  visu  excitata,  cuius  haec  quidem  digna  sunt,  quae  bic  ailerantur: 

(v  noUd  yüjLiJiovg  l'xßaXoy  (flloy  oxöi.ia, 
oloilag,  t\pEvooj  ^i  ^  oz   igmnzüjy  ntjiAovg^ 
(X    f.tfiztQ^  rivdag,  ^  noXvy  aoi,  ßooi(Jv/wy 
nXoy.auoy  xt^ov^uaL     ... 

(vs.  1170  sq.).  Iam  exornalum  Pbrygiis  vestibus  cadaver  et  in  scuto 
Hectoris  corona  cincio  depositum  (1210)  inter  planclus  proprios  et 
chori  terrae  tradi  Hecuba  iubet  O/h  yaQ,  oh  du  ye,  vt<,UQwy  oziqr^ 


.^ 


8 

1236),  aequo  animo  ferens  sepulluram  paiiperem  et  o  reo-io  apparalu 
et  dijjiütate  aiienam.     Mortuurum  enim  talia  noii  Interesse: 

do'/AÜ  (^t  Tolg  &avovoi  öiacptQtiv  ß^cz/v, 
d  jtXovguov  Tig  rtv^nai  xitQiauarcoy. 
y.EVov  ät  yavQCDLi    toil  rwr  'Ccuyzujy  loJt. 

(ib.  1236  sq.)  -) 

Orestes  in  patriam  redux  ex  Eleclra,  fralrem  nondum  agnoscente, 
quaeril,  utrum  pater  misere  mortims  sepulcri  compos  sit  factiis,  illa- 
que  respondet:  P/.vqobv  itq  l'y.vQOtv  ty,ßlri&Hg  Souidv  (Elecir.  287), 
atque  in  praesentium  malorum  recensii  potissimum  nnmerat,  quod 
JyautjLirovog  Jt  rvußog  rjTiLw.oiuyog,]  ov  muiioTe  yoag,  oiSt  xkuva 
avQalvr.g  \  tlaßt ,  nvQa  öi  x^Q^^^  ayla'iOLWTcov  {\h,  321  sq.).  Ni- 
hilominus  eadem  traditum  sibi  cadaver  Aegistbi  invisissimi  negat  feris 
aiit  avihus  esse  rapinam  proiiciendum  (ib.  900  sq.),  sed  suadenti 
illud  Oresti  respondet;  vty.QOvg  ißQitnv  urj  ut  zig  (p&öno  ßalr]  (\\). 
906),    ei    matriiii    modo    occisam   veste  tegit   {ipllav  rs  y,ov  q)ilav\ 

♦)  Similem    sententiani   Euripidcs  protiiiit  m   perd.  fab.  Polyidi  fragm.  12  (Nr.  638  Wag.): 

dvd-QtaTCüiV  de  fxacvovxac  (fQevf^, 

daTzdvas  orav  S-avovai  nefxncaat  xevd^, 
quo  fragmento  sicuti  proxime  ibidem  praecedenti 

ixdxtiv  yuQ  ol'xu)  aöv  rod*  ixßaii]  reXog 
nescio  quis  debortatus  esse  videtur  Miiioem,  ne  tantum  sumptum  in  filii  Glauci  sepulcnim 
impendat,  quippe  cuius  mortuo  nullus  sit  usus.  Cf.  Wagner  1.  c.  et  Matth.  in  collect. 
Eurip.  fragm.  Atque  sepulcnira  quidem  Glauci  Minoera  non  modo  satis  ampluin  et  magni- 
ficum  cxstruxisse,  sed  id  ipsum  quovis  appaiatu  regio  exornasse,  intelligitur  eiusdem  fab. 
fragm.  9  et  10  (Nr.  635  et  636  W.)  et  locis  ibi  a  AA'agnero  allatis.  Ceterum  Minoem. 
cum  filium  sepulcro  coiidi  iuberet,  ne  tibiis  caneretur  interdixisse  tesfatur  Plut.  de  sanit. 
praecept.  19  (p.  132  F.).  Cf.  Sueton.  Tib.  70,  qui  Tiberium  narrat,  quo  primum  die,  post 
excossum  Au^usti ,  curiam  intrasset,  quasi  pietati  simul  ac  religioni  satisfacturura,  Minois 
exemplo,  thuie  quidem  ac  vino,  verum  sine  tibicine  supplicasse,  ut  illum  olim  in  morte  filii. 


9 

qxxQsa  ad  ya^ipißaXXofxtv:  ib.   1228  et  1231);  illum  denique  Dioscuri, 
extrema  Tabula  apparentes,  ab  Argivis  sepullum  iri  praediciint.  Cly- 
taemneslram  a  Menelao  et  Helena  mox  reversuris  (ib.  1277  et  1279). 
Imprimis    vero    in    hac    mortuorum    sepuiturae    lege    ac   debito 
Supplicnm  fabula  Iota  vcrsatiir.    Eteiiim  iacenlibus  ad  Tbebas  in- 
sepultis    Septem   Argivorum    ducibus,    eonim   matres    et  lilii  Adrasto 
duce  supplices  ad  Cereris  et  Proserpinae  templum  Eleusinium  coiifiigiiini 
Tbcsei  auxiliiiin  contra  Tbebanos  implorantes,  qui  moiinorum  cadavern 
petentibus   denegarint,    id(jue  vouiu    dTi';oyTtg  ütdjv  (Suppl.    19).  ra 
ydQ  (f&iTwy,  cborus  ait ,  miseram  insepultorum  sortem   luifubji  can- 
tico  conquerens,  roTg  oQioai  y.6oaog  (ib.  77J.     Atque  Aoihra,  Thesei 
mater,   lilium    pro    suppiicibus  deorum  primum  admonei  (nQü^xa  jiäy 
ta  tcvy  &Hdy  |  oy.om7y  ythvw^  /Lirj  ocpahjg  chiaaoag'  \  ocpcdet  ya()  iy 
lovTiu  iiöycp,  TaXX  ev  cpQoywv:  ib.  299  sq.),  eumquo  adhorlaiur,  ut 
Thebanorum   violentiam    {^cxydQag   ßialovg    zcd    yaTtiQyoyrag    vry.Qovg 
Iräcpov  TS  fioiQag  y.al  yitQio aar wy  Xa/ßv  |  —   rd/niiia    tt  näarjg 
avyx^ovrag    "EXladog}'-^^    coerceat    eosque    ad    iuste    agendum 
cogat  (ib.  306  sq.).     Et  chorus    eiusmodi  pium   conamen   puklicrri- 
mum  nrbium  decus  et  sempiterna  gratia  diguum  i\\c\{  {^yaXov  d"  ayaj^ 
^a  Tiühoiy,  ti'Otßf]g  Tiorog^l  ya.Qiv  x    l'yn  rav  egain  ib.  371),  atque 
Minervae  urbem,  iustitia  et  humanitate  clarara  advocat,  ne  leges  hu- 
mauas    vioiari    patiatur  (rc^wvg  ßgorcöy  /u?)  /iuai'yHV^  ib.  370  J.     Re 
cumperta  Theseus   praeconi,    qui  Tbebis  advenerat,   senleutiam  snam 
exp«)uit,  velle  se  mortuos  sepelire,  loy  IJaytU/jywy  r6^Lwy  |  om^mr 
(ib.   526,    cf.    673J;    Tbebani   satis   haberent,    quod    e<Tregie    contra 
Argivos  pugiiahsent,  ilfis  mortuis  turpe  esse,  si  iure  suo  privarentur, 

*)  Cf.   praeconis  Atheniensis   ad   Thebanos    vcrba:    ^'xo;^/,    v,xpovs  fura  f  ^diimt  ^elorrft, 
T  6v  Ilavelkrjvwv  v  6  ßov  oaiCovres  ib.  672  sq. 


10 


erffo  Ttiehani  ne  impediant.  qiiominiis  morlui  in  terra  condantiir.  Sed 
causam  eliam,  cur  ita  iigeüduiu  sit  addit,  ita  ut  philosophuin  rursus 
poetam  airnoscas.     Sic  enim  Theseus  (ib.  531  Si{.): 

Eaaar    rjdrj  yf  y.aXvifS^fivai  rr/Qovg, 
oS^tv  ()'   ty.aaTov  h  to  aa,a    aq-ixtro, 
hTMV^f  an f]l&t ,  Tcvtv  ii a  /utv  TiQog   aid  t  Qa, 
TD  acj  na  (T   eg  yrjv'  ot'n  ya.Q  y.r/.i}\nt^a 
TjiitrfQoy  avTo ,  nlriv  hoixrjaai  ßiov, 
y.anhna  r;;?'  d-Qtipaoay  avzo  du  laßtlv. 
Memorabilis  prufeclo  seiileiitia,  quod  qiiideiii  tra«-oediam  aüiiiel, 
et  de  qua,  utpole  ex  iiilima  poelae  persuasione  profecla,  inlVa  pliira 
erunt  diceudcu  honio  (juuni  duahus  [)artibus  conslel,  auinio  et  corpore,  et 
illo  quidcm  aethereae,  hoc  terrestris  naturae,  morte  has  partes  dissolvi, 
adeo(iue  corpus  terrae  reddatur  necesse  esse,  unde  proveiierit :  non  nostri 
enim  iuris  esse  nisi  quamdiu  vivamus    animusque  cum  eo  couiunctus 
sit.     Allert  et  aliam,  ex  civili  sapieulia  pclitam  causam,  cur  moriuis, 
qui  hello  quidem  cecideriut,  sepultura  ac  bonos  debeatur: 

naoi]g  ^EXlä^og  yoiroy  foc^f, 
fi  Toig  OävovTag  roacploag,  dv  ynfjv  layßv^ 
azäifovg  zig  tin'  dtillav  yaQ  tlgcfcQEiV 
tolg  aAyiaoLöLV,  oviog  ijv  zt&f  röjiwg. 
(ib.  538).    Itaque  toti  Graeciae  damno  futurum,  si  hello  mortui  sepul- 
tura   arceaiitur:   fortibus    enim    iude    ignaviam    exstituram.      Insepulti 
enim  ex  vuluari  opinione  aditu   iul'erorum  areebantur,  praeterea  ipso 
sepulturae  honore  merita  factorum  gloria ,    magnum    mortis  solaliuni. 
contiuebatur.     Tum  vero  irae  post  mortem  continualae    vanitatem  ex 
mutabili  et  caduca  morlalium  forluna  demonstrat: 

f}/A\  a^  aazaioi,  yvwxf-  zavd-Qwnwv  y.ayd' 
7iäXaL0i.iad^   ijuiLu  i  ßlog,  dcvyotOL  dt 


11 


fib.  549 


ol  ßiv  tax,  ol  S'  ugav&ig,  ol  d'  ijdi]  ßQoicvv. 

TQVcpa  if  6  datuMv'  ~  yvcvTag  ovr  x^ewv  räch, 

aiJixovutrovg  te  jutr^ia,  jiiij  S^vitw  (pt^eir, 

adrAhlv  dt  roiavfP.  ola  afj  ßXaxpai  nahy. 

557).     Denique  monet  Tbebanos,  ne  sibi  pietatem  exercere 

volenti  {rolg  &üovaiv  eimßnv)  resi>tant.    Veterem  enim  istam  esse 

deorum  Icgcin  { )'6uog  naXaiog  dai^oy(or')  ^    quae  ne  obsolescat,   sibi 

et  Pandionis  urbi  esse  commissnm.    Tum  vicloria  de  Tbebanis  repor- 

tala  advectisque  ei  luo-ubri  carniine  a  choro  consalutatis  cadaveribus 

Theseus  Capaneo,  cuius  virtutem,  frngalilatem  et  (emperantiam  zidrastus 

iaudibus   extulerat   (800  sq.),   ut   sacro    mortuo  (h()6v  wg  rtyQor']^ 

q:iippe  lovis  fulmiue  caeso,  singulare  sepulcrum  dari  iuhet,  reliquos 

omnes  uno  rogo  imponi  (935  sq.).      lam  cadavera  dum  apportantur, 

matres    sorlcm    r^iam    depk)rant,    qnibus    nulla    filiorum    domestica  in 

posterum    monumeuta    rcstf^it  nisi  comae  decisae  {jidv&iuoL  yovQal) 

H  crinium  coronae,  libaliones  {Xoißai  rs  rtyiwv  cp&tjutywv^  et  can- 

luguhres  cum  lacrimis  continuo  peclus  irrigantibus  (972  sq.). 

Denique  quanta   fuerit  legis    de   mortuorum    sepultura  sanctitas. 

quanla  vel  apud  deos  reverentia,  in  il  eracli  d  ar  u  in   fabulae  parle 

extrema  poetapersecutus  est,  qua  simul  ut  praecedeiiti  illa  Athenien- 

sium  hac  in  re  humanilatem  pietatemque  celebravit.  Etenim  Eurystheus 

quuui  Herculis  posteros,   qui  cum  Alcmena,   Hyllo    et  lolao  ducibus, 

in  Alticam  confugerant,  Alheniensium  civitatem  bollo  petisset,  com- 

misso  proelio  ab  lolao  vivus  capilur  (Heracl.  851)  atfjue  ad  Alcmenam 

ducitur,  quae  veteri  odio  incensa  nü  cilius  agil,  quam   ut  bestem  sibi 

invisissimum  miserrima  morte  perdat  (954:  dsl  as  yarfiapHy  y.ny.iLg. 

{/ML   y^ßartlg   anavxa'    /(j/^r    yaQ    ovy    o.nai    \&yrioy.Eiv   ot,   nokXa 

nrjuar  tSHQyaaiitvov),   Illicitum  hoc  deciarat  Atheniensium  praeco  et 

2  ^ 


f» 


lu 


12 

contra  voliintatem  Atticac  reniira.  Nefas  enim  esse  occidere  eiim. 
quem  viviim  pugiia  ceperint  (^oix  ovriv  uv  ye  L.wvff  tXwaiv  Iv  .ua//; 
\y,cd6v  'Aiavtlv:  960).  Tarnen  Alcmena  sibi  non  temperaturam  se  esse 
profitelur,  quin  eum  occidat  et  iustam  poenam  ab  eo  exigat  (to  S" 
IqYov  ToiT  hiol  neTZQä^ezm:  975).  lam  Eurystheus ,  ratione  sua 
atrendi  contra  Herculem  eiusque  filios  ex  lunonis  instigatione  com- 
probata,  contendit:  quum  in  pugna  non  sit  oecisus ,  quamvis  volens, 
ex  Graecorum  lege  piaculum  in  se  contracturum  esse,  qui  sese  occiderit 
(oi)/  cr/yög  tlui  riß  xrarovrt  y.ax&avibv:  1006);  ceterum  mortem  se 
non  aeo-re  laturum.  Admonente  choro,  Atheniensibus  civibus  con- 
stante,  ut  urbi  obediat,  quae  Eurystbeum  dimissiini  esse  velit,  Alcmena 
in  occidendi  qiiidem  consilio  perseverat,  sed  morluum  Atheniensibus 
reddere  vult  (to  ya.Q  owa  oiy,  amort-ao)  yßovl'  \ovTog  dt  dwau 
TTjy  ör/.riv  &avwy  f-f-wl:  1019  sq.)^  ^ic  destinatam  iam  videns  mor- 
tem Eurystbeus  compertum  Apollinis  oraculum  Atheniensibus  patefacit: 
mortuum  se  Athenienses  sepulturos  esse,  ubi  destinalum  sit  (ov  to 
^wQOiuor^^  Pallenae  ante  porlas  Minervac,  idque  magno  Athenien- 
sibus bono  ,  detrimento  Heraclidis: 

y.al  aol  *^0  /'^'^^  evvovg  y.al  nohi  own\QU)g 

jLitToiyog  atl  XBtüouai  yara  yßovcg, 

rotg  rcJ^Jg  "''''"'0  ^  ly.yovoioi  TmXniia/raiog, 

oxav  aölwai  ötvQo  ovv  jio'/jS  yjQt, 

yaQiv  TiQodövrtg  rr^nJe'  zoioviwv  itvinv 

nQoiarrfit. 
(1027  sq.).    Quod  ut  eo  magis  ratum  hat,  chorum  iubet.  ne  libatio- 
nes  neve  sanguinem  in  tumulo  suo  sinat  efTundi  : 

y.ay.ov  yaQ  aizolg  vooxov  arrl  TwnT   eyd 
*)  choro  b.  e.  Atheniensibus.  —  **)  Heraclidarum. 


13 

vjLidg  T    orrjoto  y  rovgcie  ts  ßXdipco  S^avviv, 
fib.  1037  sq.).      Laeta  bnc  responso   Alcmena,    quum    Ipse   mortem 
siiam    in   posterum    salutem   Atbenis    allaluram    professus  sit,  abduci 
Eurystbeum  et  occidi,  occisuni  canibus  proiici  iubet. 

Ex  bis  autem,  quae  ultimo  loco  allala  sunt,  patet  vis  negatae 
aut  non  ex  more  observatae  sepulturae.  Namque  ipse  Eurystheus 
vctat  sibi  mortuo  libationes  et  inferias  offerri,  quo  macri^  Athe- 
niensibus  utilitati ,  Heraclidarum  posteris  autem  dclrimenlo  futu- 
rus  sit.  Scilicet  ita  in  perpetuum  mansura  est  ira  Maniuni  Eurvsthei 
contra  iHos,  indeque  eo  maius  Atheniensium  munimentum  contra  He- 
raclidarum impetus  aliquaiido  futuros.  Atheniensibus  Eurystheus  et 
post  mortem  propensus  manebit,  quod  sua  in  terra  eum  sepulturi  sint, 
Heraclidis  infensus,  quamdiu  nullum  violati  mortuorum  iuris  piaculum 
expleverint. 

Ceterum  cuiqne  haec  legenti  persuasum  erit,  totam  hanc  fabulani 
a  poeta  invenlam  esse  in  gratiam  Atheniensium.  utque  Peloponnesii 
ab  expedilione  in  Atticam  suscepta  arcerentur,  praeterea  tangere  ra- 
lionem,  quae  tum  Argivos  inter  et  Athenienses  intercedebat.  Eu- 
rysthei  persona  idem  hie  valet  alque  Oedipi  Colonei  apud  Sopliociem. 
Alque  idem  dicendum  est  de  Supplicibus  in  simili,  ul  supra  vidimus, 
argumento  versantibus,  nisi  quod  hae  ad  Thebanos  eorunique  hostilem 
in  Athenienses  animum,  qualem  beilo  Peloponnesiaco  ostenderunt,  per- 
tinent,  simulque  Argivos  m.emoria  summi  benelicii  in  maiores  eorum 
quundam  coliati  a  Spartanorum  parlibus  cohibere  conantur.  -  ) 


•)  Cf.  Boeckh.  do  Gr.  trag,  princ.  p.  190:  „Itaque  coniicio  acfam  tragoediam  (Hcraclid.) 
Ol.  XC,  3,  quum  rupto  foedere  Argivi  pacern  cum  Laconibus  facerent,  Atheniensibus  autem 
bellum  iuferrent,  efficientibus  optimatibus(Thucyd.  V,  76  sq.),  qui  ipsi  in  Heraclidis  Euripid. 


14 

Atque  si  multü«  nc  fere  nimius  est  poeta  in  hoc  sepullurae  argumealo, 
huius  rei  haiid  minima  causa  fuit  haud  dubie  in  belli  alrocissimi  ra- 
lioiie.  quo  nnimonim  exacerbatio  nd  denegaiida  vel  elium  ea,  quae 
summa  pieiaie  et  humaüilal(3  praecepta  erant,  i'acile  e.xcilabal,  veluti 
posl  pugnam  ad  Oropinu  Ol.  LXXXIX,  1  iiiter  Thebanos  et  xVlheuieii- 
ses  commissa,  Allienieiises  occisorum  cadavera  Frustra  a  Thehaiiis 
expelise  eaque  per  septendecim  dies  iacuisse  Thucydides  relulit  (IV, 
99  coli.  iV,   101). -^:0 

Debebal  autem  poela  buae  aetalis  hominibus  rem  nun  reliojone  sola 
et  usu  sacro  couniieiidare,  videlicet  deonim  inreroriim  culUu  in  (juo- 
rum  dicioiiem  mortui  transiisse  censebantur  (quo  perlinenl  loci  p.  5 
et  i)  allali),  sed  rationis  etiam  argumenlis  compr(d)are,  ex  quibiis 
duo,  aUerum  philosophicum,  allerum  civile  supra  (^p.  10")  cognovimus, 
lertium,  morale,  suppeditat  Antigonae  fragm.  2.  (Nr.  100  ed.  fragm. 
Wao-n.),  quo  sepulluramineptenegariEuripides  natura  mortis  demonstrat: 

fhayaxog  yciQ  avOQOjJTOiai   vtr/Jxor  Tt?,og 
t/ji'  tI  yccQ  Tovd'  iail  /LittCoy  tv  ßQOTolg; 

iniuriam  faciunt  :  anno  tarnen  proximo,  restituto  Argis  populari  iraperio ,  cum  Atheniensi- 
bus  in  gratiam  redeunt  (Thuc.  V.  82)",  atque  p.  191:  „Tarn  qui  vel  mediocriter  poeujatum 
forraam  et  indolem  insinuare  aniino,  et  quid  in  iis  siniile ,  quid  dissimile  sit ,  dignoscere 
didicerit,  is  tres  has  fabulas,  S  ii  p  p  1  i  c  o  s ,  Andromacham,  Heraclidas,  et  idein  sen- 
tiendi  ac  scribendi  genus  eundeuique  poeseos  colorem  referre,  adeoque  non  multum  diver- 
sis  et  temporibus  et  conditionibus  scriptas  esse,  utpote  quae  rei  publicae  onines  inservirent. 
et  quidem  circa  Argivos,  Thebanos,  Lacedaemonios  versarentur,  animadvertet."  Non  niul- 
tuui  ab  ülo  dissentit  Bernhardy:  Grundriss  d.  Gr.  Litt.  II,  2  (1859)  p.  415  et  p.  428,  ubi 
etiam  divorsas  aliorum  seiitentias  citatas  inveaies.  Zirndorferus  luiiien  (de  chrono),  fab. 
Eurip.)  argumentis  satis  probabilibus  Supplices  quidem  doctas  nionstravit  Ol.  LXXXIX, 
4  (p.49),  contra  Heraclidas  Ol.LXXXVIII,  3  aut  4.  a.425a.  C,  quattuor  annis  post  Ilip- 
polytum  (p.  33). 
*)  Eiusdeiu  atrocitatis    exempla    historia   Romanorum  plura  suppeditat.  V.  Liv.  XXIX,  9  et 

Cic.  Catii.  IV.  6. 


15 

tIs  ya(j  mtQcxlov  oxomXoj/  ovrc(L,mv  SoqI 

bSvvaloi  ihlan;  xlg  ^^  ari/iiaCwr  vixvg, 

H  ur]d'ii/  aloS-äroivTo  rcor  n  aar]  aar  cor  ; 

Cum  hoc  sepulturae  officio  arctissime  cohaerent  libationes  (/oat^ 

lacte,  melle  et  vino  mixtae)  in  mortuorum  himulis  postmodum  oH'erri 

solitae    siniül   cum    aliis    donis,   imprimis   coniae    cincinnis.      Quales 

offerre  Electram  IlelcMia  iwbet  in  sororis  Clytaenjuestrae  tumulo  (xo- 

firjg   anaQx^S  y-ai^   /oo'g   (ptQova    iuag^   Orest.  96j,    illaquo   iiegante 

Hermionam  addila  prece  ad  sepulcrum  elTundenda: 

irXi}ovaa  (]*'  ajÄCfl  ror  K?.VTaiurrj(7TQag  rdcfoy 
^ueXlxQaz    acpsg  yaXaxiog  olvvmcv  x    axt^?]r, 
xal  öxäoa  ym    ay.Qov  %wi.iaxog  Xe^oy  xade: 
^EUvT]  d  däfkcpfj  xalg^e  dwQuxai  ypaXg. 

tVfjLBvfi  (J*  avwyt  viv 
Efxoi  X6  '/mI  ool  '/Mi  nooti  yrwaf]r  Ix^cr 
xoXv  X    a&lloiv  xolvd\  otg  ancuhotv  &t6g.  -3 
a  (5"*  elg  adtX(pi]v  zaiQog  ly.noyuy  ias, 
anavff  vmoyvov  v^QxtQwv  ^coQiiuaxa. 

(Orest.  114  sq.).  Unde  etiam  liquel  gratas  esse  habitas  eiusmodi 
inferias  manibus  morUior  m  el  acceptas,  ut  benigno  niiimo  ferentes 
vivos  prosequercntur.  Idque  et  axc'cfeir  xcy  xacfov  et  ontrSuv  vtQ- 
xtQwr  yoaq  vocatur  (ib.  1306),  Inter  cetera  dona.  (^^w^^^  I.  supra  c. 
(123)  memoranlur,  sunt  vestes  purpureae  (cpa^ea  noQCfXQta^  dcoQa 
Kh'xanii'f]oxQa  ib.  1418),  «jiiihus  texeiidis  Helena  est  occupala. ^^'•^3  — 

*)  Orestem  et  Electram  intelligit. 


** 


)  Similia  apud  Romanos.  V.  Tacit.  Annal.  III.  2  in  descriptione  funeris  Germanici:  „atque 
ubi  colonias  transgrederentur,  atrata  plebes,  trabeati  equitos,  pro  opibus  loci  vestem.  odo- 
res  aliaque  funerum  solennia  cremabant," 


16 

lasuii  occisos  a  Medea  filios  scpelire  ac  lugcre  vull.  Negat  Medea, 
ipsamque  se  propria  manu  eos  sepiiituram  esse  proiilelur  in  nemore 
lunonis  Corinthiae,  ne  quis  hoslium  sepulcra  eonim  siiperbia  vastel, 
atqiie  in  eorüm  honorem  in  poslerum  sacra  solennia  iniiiaque  (a^/trTyv 
ioQtriV  y.al  rO.r])  sc  inslitiituram  praedicit  (Med.  13t)7  sq.:  avTi 
tovde  iJvaatßovg  cf6vov\  El  Hippolylo  immerilo  morienti  Diana 
praemium  maloriim,  qiiae  in  vila  perpessiis  sit,  snmmos  post  mortem 
pollicelur  honores  Troezene;  virgines  enim  ante  nuptias  comam  in 
eius  memoriam  decisuras  esse  summo  cum  luctu,  semperque  virginura 
cantu  eum  celebratum  iri  (ael  Jfc  fxovoonoidg  lg  as  naQ&iviov  \l'arai 
utoiuya)  ac  nunquam  Phaedrae  erga  eum  amorem  silentio  obrulum 
iri  (Ilippol.  1113  sq.).  Quibus  convenienter  chorus  Ilippolyti  mor- 
tem deplorans  haec  exeunte  fabula  addit: 

Tcör  yciQ   Lisyahop  ahontr&stg 
(frjuai  jLidAÄov  yMit/ovOiy. 

Iphiirenia  Tauris,  excitala  sibi  somnio  memoria  fralris,  eumque  iaiii 
vita  defunctum  ducens  et  deplorans  quum  ad  tumulum  eius  comam  et 
lacrimas  consecrare  non  possit,  libationes  ei  ex  cratere  ('/QaifJQd  re 
xwv  (f^iutywv)  in  terram  profiindit,  ex  triplici  illa  materia  mixtas 
Qnriyag  r  oiQelcoi^  ly.  ucaxmv  |  ßcry/ov  %  oivrQag  loißäg,  |  tov&äv 
TS  noyrjua  Luhaadv .  \  a  vexQotg  t9e?.yii]Qia  XHiai  —  loißdv  "Jida: 
Iphig  Taur.  156  —  1701,  easque  ut  benigne  excipiat,  precatur.  — 
Helena  ut  illicitum  matrimonium  evitet,  ad  Protei  sepulcrum  f^u'Tjaor) 
confugit  supplex,  certum  ibi  refugium  invenlura  (Hei.  64).  Sepulcra 
vel  pari  reverentia  ac  templa  aestimanda  Neptuni  verbis  docetur 
Troad.  95  sq.. 


17 


LiwQog  dt  &yrix{LV  cgtig  tznoQ&d  nolug' 
vaovg  re  rvjLißovg  ff,  lega  tcur  y6Xju>7]y6Tü)r^ 
tQrjiiia  dovg ,  avrog  wXeS^  voxeqov. 
In  Electra  fabula  senex,  Agamemnonis  quondam  nutritor,  dum  ad 
liuius  {üumlum  de  via  deflectens  flexis  genibus  lacrimas  elTundit,  libat 
et   sepulcro   eius   myrteos    surculos    imponit,    in    rogo   nigram    ovem 
maclatam    eius([ue   sauiriiinem    modo    eil'usum    ac    decisos  comae  cin- 
cinnos  animadvertit,  quae  omnia  ab  Graste,  nondum  cognito,  clam  in 
patris  honorem  oblala  erant   (El.  505  sq.).     Herculi  autem  Theseus 
Athenis  domicilium  oli'erens    et  vivum  eum  pollicetur  ilüc  aestimatum 
iri  et  mortuum,   si  quidem    ad  inferos  descenderit,    vel  sacrificiis  et 
lapideis  monumentis  (utpole  heroera  summis  merifis  insignem)  hono- 
raluni  (Ilerc.  für.  1300  sq.}. 

Quae  omnia  quantum  apud  Graecos  insignium  mortuorum  memo- 
ria et  honor  valuerinl  dum  monslrant,  simul  quantum  inde  paulatim 
sacer  heroum  cultus  incrementi  ceperit,  explicando  inserviunt. 

Inter  has  heroum  inferias  antiquitus  huuianae  eliaiu  hostiae  me- 
morantur,  ([uarum  apud  Euripidem  unicum  exemplum  est  Polyxenae 
inimolatio  in  tunuilo  Achilleo  ad  Troiam  perfecta,  cuius  ratio  accurate 
describitur  in  Ilecuba  lab.  vs.  515  sq.  Adducta  selectis  ab  iuveni- 
bus  ad  tumulum  virgine  in  eoque  sumnio  conslituta,  adstante  universo 
Graecorum  exercitu,  Neoptolemus,  Achillis  lilius,  aureum  poculum 
plenum  mani])us  tenens,  primum  libationes  facit  mortuo  patri,  tum 
silentio  per  praeconem  indicto,  eundem  precatur,  ut  gustato  sanguine 
puro  ,  (juem  sibi  exercitus  offerat ,  prosperum  ei  redüurfi  in  pa- 
iriam  naret: 

St^ai  xoc^S  i"o^  rdgde  yrjlTjrrjQiovg, 
vty.QixJy  dyayyovg'  iÄl}t  d\  wg  nlfjg  (xtXav 


18 

TiOQTjg  axQai(pvcg  aui  ^  o  aoi  üw^ovutDa 
atQuicg  Tfc  xcr/uj'  riQevueyfjg  (T  vj^^ly  yevov^ 
Moal  te  TiQVfiyag  y.al  /ci^-^^f^^W^ 
recüv  iJog  rjuTv,  TiQevan'oig  x    an    'Illov 
voarov  Tvyovxag  nävrag  ig  nazQay  f^iohlv, 
Resprofecto  abominahilis*-)  et  a  vera  poetae  persiiasione  band  diibie 
aliena,  morliionim  animas  saiii,^uiiie  huniano  allici  et  delectari.     Sed 
anüquitus,  ab  Homere  quippe  et  per  cyclicor^,  traditam  reiicere  noliiit, 
iitpote    ad    miserationis    aiFeclus    excilandos    accommodatam    et    de- 
scribenda   virginis   generosa   niorte,    qualem    in    simili    argumento  et 
Iphigeniae  Aiilidensis  repraesenlavit,  egregiam  alque  gcnerosis  sen- 
sibus  spectalorum  animos  elevanlem. 

Attjiie  büc  ipsu  iam  eo  devenimus,  ut  qiiae  de  vita  post  mortem 
futiira  fiierit   poetae  pcrsiiasio,  accuratiiis  investigemiis. 

Mortuoriiin  aiiiinas  apud  Eiiripidem  bic  illic  Ilomericarum  instar 
iim])rarum  mit  Hdu'Mov  baberi,  monstral  Orest.  1513  sq.,  tibi  Oedipus 
coeciis  et  liiidiqiie  miser,  ab  Anligona  in  lucem  ediictus,  se  dielt  716- 
hov  alD-tQoq  T  acfavtg  hSwIov ,  rj  |  n-'/.vr  I'veq&bv  ,  q  |  niayov 
ovttQor  (Pboen.  15i3J,  et  Crespbontes  de  llcrciile  diceiis:  ti  luy 
^^)^  oixH  —  ytortQag  vno  yßovog]  iy  rolaty  ovxtc  oioiy  ,  oidty  av 
o^ivoi  ffragm.  4r)l,  Crespb.  1  ed.  Wagn. ).  l  nde  miseram  vitam  agere 
existimantiir.  Ouam  ob  rem  Eleclra  in  suspiriis  et  lacrimis  coiitiniio 
vivens  cum  morluis  sese  confert  Or.  191  i^d/.uutff  looyi-'zvtg,  c?.6ui-ihi' 
I  Ol  T£  yaQ  iy  vr/.QoTg,  x6  r  iuoy  oYyexai  [  ßlov  xo  TiXtur  ^utQog 
ty  aioyayaloi  rf  y.al  ycoioi  \  daxQVol  x  iyyvyjoig)^  et  Menehius 
Orestem  exmnceratiim  conspiciens  .,per  deos ,  ait,  xiya  iSidoQy.a  v^g- 
xtQioy  i^ih,  37 IJ,    sicuti   lleciiba   Troia   capta   senio  et  misera  sorte 

*)  Expresse  morem  hunc  Sophocles  vitupcrantem  induxit  Herculem  in  Athamante. 


19 

oppressa   de   se:    deilala  vsxqoi  jnoQcpa,  \  rey.vwv  a/Liirrjrov  ayal^a 
(Troad.  195},   Sibi  ut  iam  mortuo  nullum  gaudium  esse  ait  Orestes, 
Pyladi  valedicens  (Or.  1077):  yalg'  ov  yaQ  rj/Lcly  ioxi  xovxo^  aol  ye 
jj,riy'  I  ot  yaQ  &ar6vxeg  /aQjuaxwr  x7]XwuE3a, —  oiöiy  l'oS^  ö  xax- 
t^cjroJr  fAlc.  393);  et  xovg  'Qwyxag  ev  ägdv  xax&avwy  di  nag  dyrjQ 
lyfj  y.al  oy.id'  x6  ßr^^iy  elg  oidiy  QtnH   legitur   Meleagri  fragm.  20, 
Nr.    537    ed.    Wagn.     Unde   nolviU.y.Qvzog  "Aidrig   (Herc,    für.  422), 
unde  vivoram  de  morluis  planctus,  ut  qui  vitam  nunqunm  siul  recu- 
peraturi:    xovxo   yaq  noyoy    ft^ozolg  |  ovx   iaxi   xaya^wju!    ayaXoj&iy 
kaßtly,  I  \pvyj]y  ßQoxnay,   yxjfjudxwy  (V    doly   noQot    fSuppl.    TTT"). 
Etenim  magna  est  bominibus  vitae  duicedo  nee  mors  nisi  miseris  ex- 
optata:  rsQnvov  zu  cfwg  (aol,  ait  Althaea  baud  dubie  Meleagri  frairm. 
22  (539  W.),  x6  J'  ino  yrjg  "Aidov  oxoxog  \  ovo'  tlg  oyeiQov  ovdtlg 
dy&Qwnovg  fjLokHy'-^^^    atque   x6  juir  [yd^]  iv  cpaj  (\.  e.  (pioxl),  xo 
dt  y.dxw  oy.öxog   xrr/vy   (ib.  23  Nr.  510  W.J ,    et   Orestes  Plirygium 
servum    mori    recusanlem   monet:  dov?.og  ojy  cpoßtl  xov  "Aidriv,  6g  d 
dnalkatti  xaxcuy ;  {Ov,  1515),  ille  vero  respondet: 

nag  dyvQ,  xav  SovXog  fi  xtg^  ijiJexat  xo  cpcCg  oqwv. 
Medea  capto  iam  ülios  occidendi  consilio  ad  eosdcm: 

svdaiLioyoiX07%  d?J^  ixet  { ii.  e.  apud   inferos), 

xd  ä"  iyß^dift   \  Trai/jQ  dcpdXax 
(^Med.  10G2}.     Theseus  Pbaedra  uxore  sponte  morlua  in  desperatio- 
nem  actus  vel  in  Orcum  eam  sequi  vull: 

xb  xaxd  yäg  0^t?,w ,  xo  xaxd  yag  xyccpag 

*)  alter  iragm.  huius  v.  misere  corruptus,  in  quo  corrigendo  multum  elaborarunt  viri  docti. 
Proxime  ad  verum  accessisso  videtur  Th.  Bergk.  scribendo :  orV*  av  iv  ovn'Qois  ovue 
«v&Qoonos  ixoXoi.     Fort,   tamen  :   ov^'  av  iv  SvfiQOig  rjdv  y*  avd-pcanots  fioXeTv. 

3  "^ 


20 

iuiüi'/.tli'  ö'/oTCO  S^aviiüV  6  xXaamv, 
tr\<;  arjg  orriQrjS-elg  cpdrdrrjg  baillag 
(Hippol.  ö30J,  et  llippolytus  iamiam  niorihuiidus  uplat: 

f/',9-6  ^e  y.oiiuxOHs  rov  SvgSaliioya 
"Jidov  ^uÜMiya  vvxitQog  x    aräym^ 

(ib.  1377),  et 

y.ai   HOL  d^avazog  naiav  hl&ov 

(ib.  1363). 

Mortis  enim  natura  et  mores  {TQonoi)  sunt 

^■/ßQol  ye  ^vriroXg  '/mI  S^eoTg  arvyoiuti'oi 
(Ale.  (V2).     lüde    illi  morienlium  alleetus    ad  miseralionem  eomposili 
aniumnie    commotio.    quibn^  vitae  et  lud  et  suis  yaledicuui  ,  jiualis 
est    isque   pulelierruiius    Alcestidis    sermo    in   cognoui.    Tab.  250  sq.: 
Hhe  Tcal  cpdog  datQag,  \ovQdvial  re  divai  |  rnf^Mg  dQOualov  —  yaldxt^ 


r!  — 


00(0 


yxCi  ittmO-Qvjr  oityai  |  rvficfldial  xe  y.oliav  naxQwag  'fcoXyjw 
diy.ojnor,\Qd,,   ayd<fo,  -  ayn  ^.'  r.g'  -  ov^  oQ^-^;  -  v^'^^^v  ^g 
avAur^   -     r.';fm,  x^yv  ,  ovz  m  Öri  ^idxriQ  \  acpwv  loxiv  /atQOVxeg, 
iaj\  xt'yva  xods  cpdog  oqojxov. 

Mhiluniiuus  vitae  eupido  superatur  ac  generöse  mortem  oppetunl 
bomines  nee  sine  spe,  aliam  illic  vitam  esse  se  inventuros.  Ipbige- 
nia  sacrilicio  de.tinata  llexis  genibus  supplex  omnibusque  affectibus 
ad  miseralionem  compositis  patrem  obsecrat,  ne  se  perdat  imnia-- 
lurani  {JmQov):  ^,dv  7^Q  ^«  ^"^^  I  ^^^'^^^^^'  ^'^  ^^  ^""^^  ^/^>  ^'^  ^ 
hhJy  drayyM^  OP^^i^'  ^'  ^^^^  ^^l->  ^^  '"^""^  cognituni  babens, 
t^iialia  (iuanta(iue  de  morte  sua  pendeant,  videlicet  universae  Grae- 
ciae  dio'ualio,  expeditionis  eventus  et  Troiae  excidium,  vindietaque 
de  Ueienae  rapla  sunienda.  all  {ib.  13601: 

ravxa  ndvxa  yaid^avoioa  oioonai,  yal  ^uov  7(Uog 


21 

"^EXldS"  wg  fjXevß-eQüJoa,  uaxaQioy  yeyriatxai, 
xal  yaQ  ovdt  xoi  Uav  t/ut  yt  (piXo\pv)(^tly  y^Qhcxjv. 

Sua  unius  anima  innuuierabilibus  vitam  servatum  iri  (1369),  denique: 

&vtx ,  IznoQd'HXs   TQolav.  xavxa  yaQ  ij.yriutXd  uov 
^fd   uayQov ,    xal  naldeg  ovxoi  xat  yduoi  y.al  (ToT  iui], 
ßaQßd.QOjy  J'  "EXlriyag  aQX^iy  dy.ogy  dXX  ov  ßaQßaQovg, 
/LifjxBQ,  "^ElXrivwV  xo  jLitp  yaQ  dovkov ,  ol  J'  t?.f^t&i^Qoi. 

(ib.  1377).  Palriam  invocat,  qua  magna  lux  Graeciae  oborta  sit,  se 
inori  non  recusante  (ib.  1477),  unde  chorus  sempilernam  ei  gloriam 
profecturam  esse  profiletur  (^1479).  lamque  ultimum  luci  ac  vitae 
valedicens,  bonae  spei  plena  aliam  se  vitam,  aliam  sortem  invenlu- 
ram  exclamat: 


y    ~ 


y      I 


ex eQor  ,  tx 8Qoy  aiwv a  y.ai  uoiQav  oiy.^aoatv 
XoIqh  Lvoi  ,  (fiXoy  (pdog. 

Atque  ut  bic  vita  post  mortem  futura  exfQog  aiwv ,  sie  alibi  eadem 
alia  vitae  species  vocatur,  veluti  Ion.  1065  sq.  chorus  Creusam  mor- 
tem sibi  illaturam  suspicans  ait :  ndd^eoi  nd&m  d''  l^avvxovo  fig 
aXXag  ßtoxov  |  aoQcpdg  ydxeiO iv» 

Polyxenae  simile  exemplum  Macaria  praebet,  Hercuiis  filia,  pro 
salule  iratrum  exulum  in  Attica  morli  se  devovens.  Haue  sibi  pro 
liberis  et  pro  iuvenili  aetate  praemium  fore  et  ornamentum,  simul- 
que  aerumnarum  certissimum  remedium: 

rcfJ"  dvxl  7iaU)a>v  toxi  aoi  y.eiitiriha 

yal  naQ&tvdag,  eI  xi  dij  yaxd  x^^^^^' 
nrj  ye  atvroi  /Lirjd'ir !  ti  yd.Q  t^oatr 
y.dxtl  atQiiiyag  ol  ^arov/aeroL  ßQOxduVy 


22 

ovx  oW  onoi  Tig  rQtxptjai,  ro  ya^  &artlv 
xay.cuv  ^iyi^arov  (pa(j  fxay.ov  vo  ul'QtTai, 

(lleraclid.  590  sq.) 

Imprimis  honesta  mors,  qualis  est  pro  pntria  siiscepla,  praesenli 
vilae  praefereiula  ac  vcrae  vilae  instar  duciliir.  ^uo  perlinel  Ereclithei 

fragm.  2  (351  W.) : 

tyd)  dt  rovg  yMXcjug  rtd^vrjy.crag 

'Qriv  q^Tjul  i^täXXoy  rov  ßXtmiv  rovg  urj  y.aliLg.  '^) 
Sed  amore  etiam  miiluo  et  carorum  suorum  desiderio  honiines  niunt 
in  mortem,  volnti  Meneiaus  in  Helena  fal).,nisi  Ilelenam  domum  sibirepor- 
tare  c()ntiii:eril  Aeixypiu,  mortem  et  sibi  et  uxori  inferre  constituit,  atque 
ila  Autonoae  vali  declaral,  nee  fratrem  eins  nee  alium  ffuemquam  Ilelenam 
in  matrimuniiim  esse  ducturtim  {cuX  tyw  ocp  ana^o/Liat,  \  n  f^ifj  TiQog 
oTy.ovg  (yvrdiitS^^aXXa  iiQkvrAQovg,  Hei.  989).  Insignius  eiusmodi  amoris 
exempliim  et  nolissimum  est  Alcestidis  mors  pro  Admeto  suseepta. 
Sed  splendidissimnm  generosi  ac  mortem  spernentis  animi  exemplum 
praebet  Supplicihus  fuh.  Eundius  Capanei  uxor,  qnae  qiiidem  sublimi 
rupe  iiisistens  in  rogum  ardentem  Capanei  cadaveri  comburendo  de- 
stinalüm  desilire  parat  una  cum  coniuge  interitura,  Ig^Jidav  xcaa- 
liaoid  I  tjLiuüyßoy  \  ßioiov  cucLVog  re  novovg'  \  r^dioxog  yaQ  xoi 
fhävarog  \  avvOvtoytiv  ^vrjoyovoc  (piXoig,  \  tl  daiucor 
raiJt  dt)  yQCxh'oi  (  Snppl.  106  sq.),  nrßrioaoa  nvQog  toto  \  0(£aä  t  al&om 
(f}.oyu(ü  I  jjc'au  ov/nui^aaa  cfüov,  \  x^cjora  xqcotI  m?.ag  &t^iuya  \  Iho- 
OHfoytlag  [/i^oj]  &aXauovg,  \  at  rov  &av6yi    ovnoi     tua  \  TiQoöoioa 

♦)  In  quibus  quum  corruptela  manifesto  insit,  Salmas.  tov  ßUnovzoQ  (melius  fort:  tov  ßXi- 
novraq),  iure  taiueii  dubitaute  Matth.,  utrum  xaXuig  ßXtneip  honeste  vivere  dici  possit. 
Quaiu  ob  rem  Wagner,  rov  ßiovvxog  couiecit,  Nauck.  t,f,v  (fTjfil,  tprj^l  tJ"  ov  ßlinetv  xovg  nn 
xaXcZi.  Verum  tarnen  videtur  rod  ßXsnetv  tovs  M  xaXovg.  Opponitur  tip  C'>  ^o  ßXinnv. 
Honeste  nioriens  vivit.  üi  /ur]  xaXol  uoii  vivunt  nisi  quod  visu  gaudeiit. 


•  23 

yjvx^  xara  ydg  fib.  1020  sq.),  atque  iam  in  flammas  desiliens  ad  pa- 
trem  Iphim  adstanlem  ait: 

y.al  drj  nagelrai  öWßa,  ool  /uey  ov  (pUov, 
Tj^lr  dt  yal  reu  av/nno^ov/Lttvcü  jioaei* 
(ib.    1074). 

Verum  hi  quidem  omnes  aut  vitae  odio  aut  gloriae  cupidine  aut 
generoso  animi   sensu    aut   suorum  desiderio  mortem  oppetere  videri 
possint,  nee  tarnen  spe  ducti  vitae  post  etiam  sibi  mansurae.  Ouam- 
(juam  Ipbigeniam  iam  cognovimus   relicta   hac   novam  et  aliam  vitam 
osse  se  inventuram  sperare.   Quod  si  in  ceteris  exempjis  desideratur 
alia  Inculenter  suppeditant,   esse  mortuis   apiid   inferos  et  sensum  et 
rerum  praeteritarum  memoriam    atque   vim   et  cum   hac  vita  aliquam 
coniunctionem  et  cum  inter  se  tum  cum  diis  inferorum  gralum  commercium. 
Exemplo  sunt  Polydorus  fr.  s.  p.  4),  Achilles,  aureis  armis  indulus 
apr.arens  (ibid.),  cui  immolandam  Polyxenam  suadente  Ulysse  decer- 
liUütArgivi,  ne  qnis  mortuorum  Persephonam  adiens  dicat  (iLt7]dtriv 
dmlv  naQo.  IltQGfCfovi]  |  oiävra   (f&i/Lurwr)^   ingratos  Danaos  erga 
Danaos,  qui  mortem  pro  Graecis  oppetierint,  Troia  esse  profectos  (Hec. 
131  sq.).     Polyxena  ultimum   matri   Hecubae   valedicens,    quid   seni 
Priamo  dicat,  interrogat,  illa  vero:   ayyeUe  naacur  ad^hojrarrjv  f/ue, 
respondel  (ib.  419  sq. ).  At«|ue  dum  sacrificatur,  sponte  et  alacri  animo 
(fvxaQdlujg^  Collum    praebel,    liberam  se  mori    cupiens:    iy   vr/.Qoioi 
yaQ  I  dovXri  y'ty.Xfp&aL ,.  ßaoillg  ovo  ,  aioyivojAai  (ib.  542  ?i\,').     Et 
Neoptolemus   in    tunuilo   patris    Achillis    eam    sacrificaturus   precatur, 
ut  libationcm  ille  excipial  adveniatque  purum  ut  gustet  virginis  san- 
guinem,    sibique   et  Graecis   omnibus  propensus  {jiQtvimvTig}  hat,  et 
classi  felicem  in  patriam  reditum  paret  (ib.  529  sq.].     Item  Iphige- 
nia  Tauris  Oresti,    quem   diu  in  Graecia  mortuum  putat.    ut  audienti 


inferias  ofFert :  cJ  '/.axa  yalag  'Ayaiuaiöviov  \&äXo<;y  wg  q^&iatvip  räSe 
001  ntanüj'  \  dt^av  (J'  (  Ipli.  T.  165).  Orestes  Tyndareo  caedem  ma- 
tris  excusans,  quid,  ait,  si  scelus  matris  silentio  coUaudasscm,  quo- 
modo  paler  morluiis  hoc  lulisset?  (t/  li  av  Idqad  6  y.caB^avwv :  \ 
oiV  av  IIB  aiooOv  aptycQtv  'E<Jirvöiv ;  Orest.  5ü!)J.  Idem  Menelauiii 
moiioi.  ut  sihi  Ayamcinnonis  nniniam  praosenteiii  ac  superne  volantem 
audiro  iiaec  liiigat  et  dicere,  «jiiae  ipso  dical  {jh,  (363),  Pyladcmque 
roiial.  ul  sese  ducat  ad  tumiilum  palris  precalunim.  ul  se  conservel 
(ib.  1^4  scf. ).  Ulri(|ue  ad  occideiidam  üelenam  parati  cum  Eleclra 
palroiii   vicissim,  ul  in   Aeschyli  Choephoris,  precibus  adeunt,  ut  sd)i 

auxiliiiiii   ferat: 

O)  dojiia   rakov  vv'AXoq  ogcpyalag  nareQ^ 
y.aXtl  o    \j^bOTr]g  nalg  oog  tni'/.ovQov  uoähv 
rolg  deoutvoifjiv  etc. 

(ib.  10i5~-i232J.     Idem  ad  vindiclam  de  malre  et  Aegislho  sumen- 

dnm  eiusdem  aiixilium  imploral,  uhiue  omnibiis,  qui  cum  eo  ad  Troiani 

cecideriiiL  in  societatem  adscilis  adveniat,  rogat: 

ov  T  ,  w  yMia  yfjg  avoolwg  oly.wv,  nateQ, 
a^vy\  aavvt  ToIgiJs  (pUräroig  Tt/.i'oig. 
vvv  nävia  vty.QOV  tl&t  ov}.tu(y-xov  laßdjv^ 
ointQ  yt  ovr  ool  (pQvyag  avdXwaav  ö'oqI^ 
ywaoi   OTvyoiaiv  avoalovg  luaoioQag. 
rjxovacxg,  oI  JaV  i^  Ifxfig  jtirßQog  .la&ujv; 

ad  quae  Eleclra : 

7iäyT\  ol(T ,  äy.ovBi  ic/.öt  naxriQ' 
(El.  6S2  S(i.),  eademque  sceleslae  malri  modo  occisiie  acerbe  (juasi 
parenlaus  rvucfdoei,  ait.  ydy  "Aidov  dcaoig,  \  (intQ  ^vv)]idtg  fcV  (pdet 
h.  e.  Aegislho  (ib.  114b).     Cassaiidra  vates ,  Agamemnonis  capliva, 


25 

futurae  huius  nee  minus  suae  ipsius  caedis  a  Clylaemneslra  palran- 
dae   praescia,   Tallhybium  praeconem  impellit: 

artlx,  onwg  raxiar   k"Aidov  vvfxtplw  yrniwfxk^a 
( Troad.  447),  ac  malri  palriaeque  et  mortuis   patri  fratribusque  va- 
ledicens,  Troiam  relictura  raox  speral  fore,  ut  cum  bis  coniuugatur, 
sumpta  de  Alridis  vindicta: 

yalQi  aoi ,  ^ifiieQ ,  daxQVöng  l^^rj^^r ,  co  cplXi]  naxQlg, 
üX  xe  yrjg  f're^d-'  adtlcpol  ^du  xtxivr  f)^udg  naxriQ, 
ov  ^layqdv  ^tSso&e  fi  '  ijSa)  (T  ^  vty.Qoig  rixrjcpoQog 
xal  öönovg  ntQoao   'AxQtidwv,  dv  djicoAcfitod^  vno, 
(ib.  460).      Aiidromache    et   Hecuba   inier  Troiae  captae  incendium 
auxilio  vocant  lila  Heclorem  (adg  ddfiaQxog  aKy.aQ)  ^   haec   Priamum 
(xol^utocxl  ^  ig"Ji^ov,   ib.  589).     Atque  Aslyanactis,  Ilecloris  filii, 
turri  a  Graecis  deiecli  ac  miserrime  lacerali  cadaver  Hecuba  inslruens 
aliis  vulneribus  se  quidem  ait  mederi  faseiis  subligalis,  aliis  fore  u\ 
pater  medealur  in  Orco: 

xe?M^(£öir  tKxri  xd  jutr  tycü  d  Idoo/Liat. 

xXrjimy  mxQog  oyo/LL    ly^vaa^  xaQya  d"  ov- 

xd  ^^  Iv  vhyQoloi  ipQovxul  naxriQ  ot&iv. 
(ib.  1223).      Eadem    et   cborus    alternis  inier  ipsum  iaiu  Troiae  in- 
cendium   genibus   flexis  terram  ulraque  manu  perculienles  (ytQo.iä  x 
iig  ntdor  xiOtloa    tuXta^  \  xcd   yjQol   yalar    XQoioioa    dtooaigj  hie 
coniuges  illa  liberos  et  Priamum  Orco  evocant: 

(V  xtxra  xlvBXB,  ad&txe  uaiQog  av8dv 
(ib.  1294),    quamquam    summo  suo  dolore  llecuba  ad  desperationem 
acta  poslmodum  exclamat: 

Xd)  UqiaiiB ,  riQLaut^  ov   luy  oX6f,uvog 
axacpog,  a(fi?.og,  axag  e/uäg  ai'oxog  tu 


26 

fjitXag  yaQ  oööb  'AarayMXvnxEi  > 

&dyaTog  ooiov  arooloig  ocpayalaiv. 

(il).   1304). 

Aro-ivorum,  qui  ad  Thebas  occisi  eraiit,  filii,  combustis  iam  eo- 
rum  cadaveribus,  inter  planclus  ei  parentalia  patres  compellant:  nartQ, 
ov  jiity  Ti^y  oojV  ylvHQ,  rtxvcüv  ycovg  (Suppl  1130).  In  Ilerc.  für. 
Megara  Ilerculem  ex  Orco,  quo  vivus  desceiiderat,  amissa  iam  spe 
fore  ut  vivus  reiieat,  revoca!,  ut  vel  umbra  auxilium  feral: 

(u  (fl?aaT\  tl  rig  (p&öyyov  tigay.ovoercu 
d-vrircüV  nciQ   "^i^f]-^  ool  t(X(J\  "'[iQcr/.htg.  ItycD, 
S-yro/.ti  TzarrjQ  öog  y,al  riyv\  oXlvaai  S"  lycv. 


aQri^ov,  i?.&t,  y.al  oxia  (parPi&l  illol. 
ü.hg  ya.Q  D.ß-dv  r/.avog  av  ytroio  ov, 
(^Ilerc.  f.  481  sq.).  Medea  lasoui  de  occisis  filiis  quaerenti  respon- 
der.  ot'T  oiy.tr  tlat.  At  ille:  otJ*  thly ^  oVaoi ,  ocf  yd^a  aidoTOQeg 
(Med.  1360).  lolaus  denique,  Ileraclidis  a  Demophoiite,  Thesei  f., 
amice  exceptis  et  promisso  iisdem  contra  Eurystheum  auxilio  gratiam 
referens  et  vivum  et  mortuum  sese  collaudaturum  eum  esse  coram 
Theseo  apud  inferos  profitetur: 

8ya>  db  y.al  'Ci£y  yai   &avd)V ,  crav  t}dv(x)  '-)^ 
nolhv  d  tjialvtp  Orjoewg,  cu  rdv^  mXag, 
v-iprilbv  aQvü,  y.al  Xtyoyv  tÖaT  tiqoarcu, 
cvg  SV  X    iStBco  y.al  itKyoioiv  r^QXtoag 

*)  libri  orav  ^dvji?.  Correxit  Broflaeus  et  in  textum  recepit  uxav  ^dvco  Kirchhümus,  idque 
recte.  Nihil  enim  est  Demophontem,  postquara  mortuus  fuerit,  collaudatum  iii,  sedlolauiD, 
ubi  mortuus  fuerit,  quod  prius  factum  iri,  quam  Demophontis  mortem,  per  se  verisimile  est, 
tum  statim  Theseo  laolum  nuntium  de  Deuiophoiite  allaturum,  ratio  postulat. 


27 

ToTg  "HQaxXuoig^  evytvijg  d"  dv    ^EXldSa 
0(xX,Hg  natQcoav  do^av ,  iS  h&Xdv  dt  cpvg 
ovdtv  y.axlwv  rvyxdveig  yeywg  naxQog, 
navQWV  juex^  oiKXvJv. 
(Heraclid.  320  sq.) 

Atque  ut  hie  animas  mortuonim  famillarifer  .secum  colloquen- 
tes  poeta  finxit,  sie  est  etiam  quaedam  manium  ol  deonini  Orci 
familiaritas,  veluti  AIcestis  mortua  Persephonae  diciiur  assidere 
{"Aidov  vv^upa  naQsdQWHV :  Alcest.  763 ) ,  et  Creusa  filium 
loiieiu  oit  putasse  se  cum  Persephona  vitam  agere  (oV  xard  ydg 
htQwv  !  x^orioy  jutxd  U^QOecpovag  x  Idoy.ovv  yaltiv:  Ion.  1440), 
1 1  "AlÖov  iy  äofiüig  naidevEO&ai  (ib.  953).  *'-) 

Non  igitur  iiiisera,  qualis  apud  Ilümerum  est  condicio  inanium 
nmbrarum  Qrtyiwy  d^tyrjya  ydQrjya') ^  sors  mnjiium  cogitatur.  Bo- 
rn? certe  et  illic  praemia  sunt  quaedam  virtutis,  nee  lacrimis  tantum 
sed  volis  etiam  futurae  felicitatis  suos  prosequuntur  qui  remauen! 
parentes  liberive,  coniuges  et  amici,  veluti  Alcestidi  valedicens  cbo- 
rus  ait :  x^^'Q^vad  am  tly  'Atda  öouoiat  \  xoy  dydhoy  olyoy  olztxtv- 
otg.  I  lata)  (T  "Aidrjg  c  ^blay^aijag  \  &ecg,  \  ioäv  drj,  nolv  (Jrj  yvyaXz 
aQLOxay  \  hjnydy  ^AxtQoyxlay  nogevaag  (Ale.  450  sq.),  et  yoicpa  aoi\ 
yßdjv  tndyio&ev  maot ,  yvyai  (ib.  477),  et  Pheres  pater:  /cf?(>^ 
y.av  "Aidov  döaoig  \  tv  aoi  ytyono  (ib.  642),  denique  iterum  chorus: 

(V  ytyyala  \  y.al  ^ty    d^loxa,  /«?(?£'  7i^cq.(}wy  ae 

Xt}üyi6g  &   "EQLifjg  "Aiäj]g  ts  c^fc/o^rM 

ei  de  xi  ydxbl  nXtov  tax    dya&olg, 


*)  Cf.  quae  supra  p.  4  et  p.  23  do  Polydoro  et  Achille  allata  sunt. 

4  ^ 


28 


tovtwv  utT^yovd 


"Aidov  vvixcpa  naQsS^evotg. 
fib.  T5S).  Atque,  ut  praelereamus  Admetum  sortem  coniiigis  mor- 
tuae  feliciorem  sua  aestiiiiaiitem  (r^g  luv  yaQ  oidty  ah/og  aiperai 
noTEy  I  no)lwv  dt  ^oxS^ojv  sv'Atrjg  Inaioaxo,  ib.  95s)  et  chori  pios 
alFcctus  ((f/A«  idv,  or  r^v  ye  luS^  rjucuv,  \(fi?xc  (T  hi  y.al  Üarotoa, 
ib.  999),  ultima  eodem  vox  chori  vcre  magnifica  pertinet,  qua  vel 
tunuilum  Alcestidis  fore  otßag  tanoQOJv  praedicit,  et  beatam  deani 
QliidyMiQay  (Jatuoya)  eam  nuiicupatiiros  esse  praetereuntes,  dicentes: 
Vale,  venerabilis.  n(3bis({ue  fave !  (/cd<j\  w  notvi,  tv  (Jt  Sotr]gy  ib.  1013 
sq.).  Menelaus  cum  Helena  ad  moriendum  paratus,  bona  spe  mor- 
tem uppetit : 

et  yaQ  höiv  ol  S-tol  aocpol, 
svyjv xoy  avS Qa ,  noÄeulw v   O^a ro v fP  vno^ 
/covcffi  xata  iiTilo  xo  vo  i  y  Iv  zv  /Lißco  xO  o  v  l, 
xaxovg  d'  v  cp    tQixa  axkQtov  ly.ßäXXovot  y  ri<9' 
(Hei.  851   s([.).     Parentum   rc^rentia   praemiiim    fert    aeque  in  vita 
ac  post  mortem  amorem  deoram: 

ogrig  dt  rovg  xky.ovxag  Iv  ßlat  otßei, 
*  ü(J'  toil  y.al  '^iCv  y.al  S^avwv  S^toXg  cftAog. 

(Fragm.  885  ed.  Wagn.,  incert.  Tab.  51),  id  quod  referri  non  polest 
nWi  ad  gratiam  divinam  bonis  post  vitam  superstitem.  Namqiie  ca- 
ms  diis  si  mortuus  est,  ipsiim  hoc  experiri  necesse  est.  Aeque  haec 
persuasio  miiiui  potest  iis  locis ,  in  quibus  bonorum  post  mortem 
praemium  maois  in  immortali  virtutis  memoria  et  cultu,  quo  super- 
slites  eam  prosequuntur,  posila  videtur,  quales  sane  apud  Euripidem 
multi  et  praeclari  leguntur,  hie  tarnen  nunc  omitlendi. 

Ceterum  poenarum,  maleficis  post  mortem  luendarum,  rara   qui- 


29 

dem  apud  Euripidem  mentio  fit,  quem  in  praedicandis  bonorum  prae- 
miis  largum  modo  invenimus,  ut  ea  re  ab  Aeschylo  imprimis  differre 
videatur.  Neque  tarnen  haec  iustitiae  pars  apud  eum  omnino  desi- 
deratur.  Est  et  apud  inferos  iuris  quaedam  vis  ac  reverentia.  Eaque 
apparet  primiim  in  deoram  Orci  natura,  quorum  auxilium  contra  scelera 
iiiiminenlia  advocatiir.  VeluU  Hecubam  cliorus  adire  precibus  iubet 
deos  superos  atque  inferos  QxrjQvoat  &eovg  rovg  x  OiQavUUg,  xovg 
ff  vnb  yalav),  ut  ne  privetur  Polyxena  filia  (Hec.  1  ioj,  Folydorus 
sceleste  occisus  et  eiectus,  sepulturae  veniam  a  dils  inferis  de- 
precatur  et  impetrat  (ib.  49),  atque  in  Polymestoris,  eins  inlerfecto- 
ris,  immani  culpa  Hecuba  exhibet,  quod  ille  avoöKbxarog  St'rog 

0VX8  xoig  ydg  vtQ&ev,  ovrt  xovg  ayoj 
dtioag  dtd^azev  l'Qyov  dvooicbraxov, 
xoLvfig  XQane^7]g  noUdy.ig  xv^wv  (^e/Lioi), 
Seylag  x    aQi&iia)  TiQüira  xwv  (j^wv)  (pUojv. 
(ib.   773).      Aegisthi   scelestum    cum    Clytaemneslra    coniiuhium    diis 
quoque    inferis   invisum    exprobrat   Eiectra    (Oresl.    ()Uli),   Menelaus 
ut  sibi  reddatur  Helena,  in  Aegypto  a  Theoclymeno  detenta,  auxilium 
vatis  implorat  Theonoae  per  patris   Protei  memoriam  et  reverentiam. 
tum  vero  etiam  Hadem  invocat: 

cJ  vtQXfQ  "Aidri,  y.al  ot  ov/Li/Liaxoy  y.akco^ 
og  nölX  ISkgoy  rfjgä'  i^ar^  (Helenam  intelligil)  ow/uaxa, 
ntoovxa  T(v/Liqj  q:aoydvcü,  /[uo&ov  d^  ^/f/?. 
(Hei.  969  sq.).  Atque  si  natura  quidem  mites  sunt  et  ad  preces 
exsequendas  propensi,  ut  Hercules  Alcestidem  ab  iis  expetiturum  se 
et  Orco  reduclam  coniugi  reddituriim  esse  ccnfidjji  fAIce>L  808), 
tarnen  malis  non  parem  ac  bonis  sorlem  apud  inferos  esse  patet,  si 
bonis  melior  illic  fructus  promittitur  (Ale.  758)  et  terra  levis,  malis 


30 

vero  duriüii  legumentura  (y.ay.ovq  (T  vip  £Qua  areQeov  txßaXXovai  yf^q: 
Hei.  851).  Sed  praestantissimum  huius  rei  testimonium  et  ipsius 
haud  dubie  poetae  persiiasionem  exprimens  Theonoe  proniintiat,  vates 
Aeovpüa  (Hei.  1010  sq.).  Menelaum  enini  Ilelenam  ex  poteslale 
Theoclvmeni  IVatris  sui  exposcenlem  iiista  peiere  et  patrem  Proleiim 
mortüuiii,  si  viverel,  iure  Heleuam  rcddiliiruin  fuisse  agnosceiis  sie 
pergit: 

y,al  yccQ  rlöig  xwvS*  toxi  rotg  re  vBQXtQOLg, 
'/Mi  ToTc;  a.vwS-tv  näoiv  avd^Qwnoig'  6  votJg 
xwr  xart>av6rxwy  'Qf]  jLttr  ov,  Yva)f.ii]v  (f  l'xti 
aO-ayazoi',  tlg  aO-dvazoy  al&tQ    s /u^ntawr. 

Esse  i^itiir,  ail.  apud  mortiios  quoqiie  sicuti  in  liac  vita  siipplicia 
iniuriaruni  Irwrd't,  qiialis  erat  Theoclymeni,  iiiiuste  Heleiiam  dcliiien- 
lisj.  animiis  enim  morliioriim  vilae  quideni  (seil,  quali  aiilea  usus  est) 
expers  est,  sed  intelligentiae  eompos,  ergo  scnsus  etiani  iusli  et  in- 
iusti,  poslqiiam  aeterno  aetheri  coniunctus  fuerit. 

Poslrema  haec,  a  Grotio  egregie  sie  conversa: 

anima  post  fali  diem 
iam  non  ut  ante  vivit:  at  sensus  tarnen 
servat  perennes,  hospes  aeterni  aetheris 
novae  commentationis  nostrae  parti  muniunt  \iam.     Propria  enim  el 
pliilosophiea  iis  coulinelur  Enripidis  sentenlia  de  aniniorum  post  mor- 
tem natura  et  indole.    Quae  materia  oecupata  iam  quidem  a  Valcke- 
nariO'^J,  quum  nihilominus  ad  nos  perUneat,  summatim  certe  perstrin- 
genda  nobis  erit. 

*)  Diatribe  Eurip.  perditor.  dram,  reliqu.  p.  45  —  57. 


31 

Sed  haec  atque  reliqua  eodem  pertinentia  et  cum  his  arctissime 
cohaerentia  nunc  quidem  ob  angustiores  fines  huic  commentationi 
praescriptos  in  posterum  differenda  sunt.  Quae  autem  liic  expositae 
sunt  egregii  poetae  sententiae,  eae  utinam  ad  Vestra,  Commilitones 
humanissimi,  litterarum  sludia  valeant  excitanda  el  promovenda.  quo- 
nim  larga  Vobis  adiumenta  sequentibus  paginis  olleruntur.    Valete! 

Scrib.  Monasterii  Guestph.  nicnse  lulio  a  MDCCCLX. 


•<*3^««©Jä^tl^<: 


62 


33 


L  E  C  T  I  O  N  E  S 

L    0  R  D  I  N  I  S    T  H  E  O  L  0  G  O  R  U  M. 

1.   Professorum    ordinariorum. 

ANTON.  BEKLAGE,  Dr.,  1.  Philosophiam  religionis  et  revela- 
lionis  qualer  per  li.  hör.  VII.  traclabit;  2.  Theologiae  do2;maticae 
parlcni  secundam  usqae    ad  doctrinani  de  ffralia  exponel  quinquies 

p.   h.  hör.  X. 
LATH.    UEINKE,  Dr.,  1.  Isagogen  in  libros  sacros  veleris  Tesla- 

inenli  qualer  p.  h.  hör.  IX.  Iradet;    2.  praemissa    introdiiclione   in 

Pentateuchuni    genescos    librum  qualer    p.  h.  hora  IX.  et  X.  inter- 

prelabilur;    3.   locos    graviores    et    difliciliores    veleris    Teslamenti 

seiiiel  bisve  p.  h.   explicabit. 
ADOLPH.    CAPPENBEUG,    Dr.,     1.   Ecclesiae   christianae    hi- 

storiam   inde  ab  incunabulis  ejus  enarrabit,  qualer  p.  h.  bor.  VIIL ; 

2.   Iuris   ecclesiaslici   principia  et    statuta  explicabit,    qualer   p.   h. 

bor  XL 

NICOL.  PÜXGEL,  Dr.,  1.  Praemissa  inlroductione  in  Theolo- 
giam  pasloralem  inslruclionis  practicae  Confessarii  parlem  primam 
bis  p.  h.  Iradet;  2.  Doclrinam  pastoralem  de  initiandis  nuptiis  bin 
p.  h.  traclabit:  3.  De  traclandis  poenitenlibus  partem  specialem 
semel  p.  h.  exponet. 

AUG.  BISPING,  Dr.,  1.  S.  lohannis  evangelium  interpretabitur 
qualernis  p.  h.  horis;  2.  Inlroductionem  generalem  et  specialem 
in  omnes  Novi  Testamenti  libros  exhibebit  ler  p.  h.;  3.  ReligioniiJ 
christianae  doctrinani  muneris  scbolastici  candidatis  tradet  ler  p.  h. 


2.  Professorum  extra  ordinär!  orum. 

FRANC.  FRIEDHOFF,  Dr.,  1.  Theologiam  moralem  universalem 
lernis  p.  h.  horis;  2.  Theologiae  moralis  specialis  alteram  partem 
ler  p.  h.  tradet;  3.  De  vocatione  ad  statum  clericalem  traclabit 
singulis  p.  h    horis. 

lOS.  SCHWANE,  Dr.,  1.  Theologiae  moralis  partem  generalem 
docebit  et  specialem  tractare  perget  sexies  p.  h. ;  2.  Hisloriam 
ecclesiae  enarrabit  inde  ab  inilio  saeculi  XVI  usque  ad  novissima 
tenipora. 

3.    Privatim   docentis. 
lOD.    ACHTERFELDT,   Lic,    1.  Psalmos   inlellectu   difficiliores 
interprelabiUir,    qualer  p.  h.;    2.  Librum  IL    Samuelis   grammatice 
explicabit,  bis  p.  h. 

IL    ORDINIS   PTITLOSOPHORUM. 

1.   Professorum   ordinariorum. 

LAUR.  REINKE,  Dr.,  piihUce  auditores  in  scriptoribus  arabicis 
interpretandis  bis  p.  h.  exercebit;  privatim  1.  grammaticam  arabi- 
cambis  lervep.  h.  docebit  et  auditores  in  scriptoribus  ara])icis  interpre- 
tandis exercebit;  2.  linguae  syriacae  elementa  docebit  et  auditores  in 
interpretandis  scriptoribus  syriacis  exercebit,  l)is  p.  h.  horis  commodis. 

FRANC.  V^INIEWSKI,  Dr.,  publice  Sophoclis  Antigonani  inter- 
pretabitur, quater  p.  h.  bor.  X.;  prirafim  Antiquitates  graecas 
exponet,  quinquies  p,  h.  bor.  XII. 

FERD.  DEYCKS,  Dr.,  publice  Horalii  Satiras  interpretabitur, 
ternis  n.  h.  horis ;  privatim  Hisloriam  litterarum  latinarum  ad 
conspcctum  a  se  editum  tradet,  quinquies  p.  h. 


34 


35 


TOS.  ROSPA TT,  Dr..  publice  Historiam  aevi  recentioris  iisque  ad 
secuudam  pacem  Lutetiae  Parisiuruiii  anno  3IDCCCXV  initam  enar- 
rnbit,  qiiater  p.  li.  hör.  IV.;  privatim  Historiam  veterum  populo- 
runi  Orientis  exponct,  ter  p.  h.  hör.  X.  etXI. ;  pricatissinie  exer- 
cilationcs  et  dispiitationes  de  rebus  historicis  oftert  iis,  qui  rebus 
liifetoricis  accuratius  Studium  navare  cupiunt,  bis  p.  h.  horis  com- 
modis  insliluendas. 

EDUARD.  IIEIS,  Dr.,  puhJke  1.  Exercitationes  malhemaficas 
in-tituet,  bis  p.  b.  die  Mercurii  bor.  II.  et  111.;  2.  Astronomiam 
populärem  tradcl,  bis  p.  b.  diebus  Marlis  et  Veneris,  b.  Vif.  {)ome- 
ridiana:  priiuttim  1.  Analysim  functionum  algei)raicarum  et  arlem 
combinaloriam  docebit,  ter  p.  b..  diebus  Lunae,  Martis,  Mercurii, 
bora  YIII.  matulina:  2.  Trigonomelriam  spbaericam  et  Astronomiam 
sphaericam  exponet,  sexies  p.  b.  bor.  VII.  matulina. 

FRANC.  lACOB.  CLEMENS,  Dr.,  ptihlice  Pbilosophiam  et 
Iheologiani  Saiicü  Auguslini  exponet,  bis  p.  h. ,  diebus  Mercurii 
et  Saturni.  liora  XL;  privatim  1.  Logicam  docebit  quater  hora  XL, 
dd.  Lunae,  3iarlis,  lovis  et  Veneris;  2.  Psychologiam  quimjuies 
hora  IX.,  dd.  Lunae,  Manis,  Mercurii,  lovis  et  Veneris. 

GLIL.  IIITTORF,  Dr.,  publice  bis  per  bebd.  de  calore  aget: 
prirafim  chemiam  experimenlalem  docebit,  sexies  p.  b. 

ANT.  KARS  eil,  Dr.,  puhlice  Palaeonlologiam  tradel  bis  p.  h.; 
prirafim  l.  Medicinam  pastoralem  docebit  ter  p.  b. ;  2.  Antbropo- 
iogiam  exponel  ter  p.  h. 

2.    Professor  um    ex  tr  ao  r  d  iiia  r  i  or  um. 
CHRISTOPH.  SCHLÜTER,  Dr.,  puhlice  De  animi  immortalitate 
arret    ter   p.  b.;   priralim   Historiam    pbilosopbiae    recentioris    aevi 


inde  a  Bacone  et  Cartesio  usque  ad  haec  nostra  tempora  enarra- 
bit,  quater  p.  h. 

GUIL.  STÖR  CK,  Dr.,  publice  Meghadutam,  poema  Indicum,  expli- 
cabit;  privatim  1.  Grammaticam  linguae  Sanscritae  tradet;  2.  Ni- 
belungiadem  interpretabitur ;  3.  Grammaticam  linguae  ihiudiscae 
saec.  IX— X.  docel)it. 

3.    Privatim    do Gentium. 

BERN.  ALTUM,  Dr.,  gratis  De  anlmalibus  agris  nostris  nocuis 
aget;  privatim  1.  Capitis  geneseos  primi  explicationem  physicam 
Iradet;  2.  Exercilaliones  practicas  instituet. 

BERN.  NIEHUES,  Dr.,  gratis  Historiam  urbis  et  pontilicum  Ro- 
manorum inde  a  restituto  imperio  Romano  occidentali  enarrabit, 
bis  p.  h.  horis  commodis;  privatim  Historiam  Germanorum  aevi 
quod  vocatur  medii  tradet,  ter  p.  h.  hora  III. 

THE  OD.  MTSCHKE,  J)r.^  gratis  De  plantarum  anatomia  et  phy- 
siologia  binis  diebus  disseret;  privatim  I.  Botanicen  systematicam 
una  cum  expositione  fainiÜarum  naturalium  docebit,  quater  p.  ii.  • 
2.  De  iis,  quae  in  usum  homitium  coluntur.  plantis  earumque  mor- 
bis  disseret,  ter  p.  b. ;  privat issime  Exercitationes  phytotomiae 
microscopicas  instituet,  quater  p.  b. 

LAÜR.  REIAKE  jun. ,  Dr.,  gratis  Dicta  classica  Veteris  Testa- 
ment! critice  explicare  perget,  semel  p.  h. ;  privatim  1.  Historiam  re- 
ligionis  Israelitarum  tradet,  terp.  b.;  2. Grammalicam  linguae  hebrai- 
cae  docebit  et  exercitationes  de  rebus  grammaticis  instituet,  ter  p.  h 

*  ^  *  ■ 

LEOP.    SCHIPPER,  Dr.,  (irafis  Shakspearii  tragoediam  .,Macbeth" 

interpretabitur;  priralim  Litterarum  gallicarum  historiam  tradet  aut 

Exercitationes  lin^ruae  gallicae  vel  an^Iicae  instituet. 


3  t 


Eixereilalioii^'^  Soniiiiarii  pliilologiei. 


FEIil^.  DE  \CKS,  Dr.,  Fliilologiae  Prof.  P.  0.,  sodales  in  expli- 
candis  Propertii  elegiis  selectis  exercebit ,  eorumque  scribendi 
disputandique  pericula  moderari  perget. 

FRANC.  WINIEWSKI,  Dr.,  litt,  anliq.  Prof.  P.  0.,  Thucydidis 
librum  sextum  sodalibus  interpretandum  proponet  eorumque  cete- 
ras  exercitationes  moderabitur,  ' 


Doctrinarum  Apparatus  et  Instituta. 

Bihliotheca  Paulina  stato  tempore  patebit,  eiusdemque  opes 
litterarum  amantibus  ex  legum  praescripto  officiosissime  dispensabuntur. 
Anagnosterium  academicum  ephemeridum  litteratarum  cogno- 
scendarum  opportunitalem  intrantibus  praebebit.  Apparatus  phy- 
sicus  et  Laboratorium  chemicum ,  Apparatus  mathe- 
maticus  et  astronomicus ,  Museum  miner alogicum  et 
zoologicum^  Collectio  anatomica,  Herbarium  Guest- 
phaliae  normale,  Hortus  denique  botanicus  naturae  stu- 
diosis  et  curiosis  lubenter  aperieiitur,  qui  quidem  eos  viros,  quibus 
earutn  rerum  demandata  est  cura,  rite  adierint.