De fide infantvm, ex Matth. cap XVIII. vers. 1.-6 ..

THE

WILLIAM R. PERKINS

LIBRARY

OF

DUKJE UNIVERSITY

Rare Books

CVM <DEO\
DISPUTATIO THEOLOGICA

DE

FIDEINFAN-

TVM,

Ex

Matth. Cap. XVIII. verC r.-&

JgUAM

AUSPICE CHRISTO

SUB PR^SIDIO
Q^HCaxime "Rjverendi , ^Amplifiimi at<L

Excellentifimi

DN. BALTASARIS BE-

BELII,

SS. Theol. Do<5l. Ejusdemque P. P. Celeberrimi,
*DominiPatroni atc^ ^PrAceptoris Jki xtatem

Colendi.

PUBLICO Q.&*)*ymw EXAMINI
Ad d, 15. Auguft. Ann. M. DC. LXXIII. hor. & loc. conC

exhibet

JOHANNES GEORGIUS %t\\nxt

Mcmminga-Suevus.

ARG EAFTO RAT I,

TYPIS JOHANNIS VfELPERL

v 1 1^ r s

Nobilitate Generis, Munerum Magnificentia, Me~

ritorum Amplitudinc, Confiliorumfy PrudentiaSfec^tatifiimis
DN. EITEL SIGISMUNDO iupin.

DN. johanni MATTHifO JfymficM ^Baflfrom

DN. JOHANNI JACOBO £ocfe.

S. R. I. Liberoe Civitatis Memmingenfis Dnnn. Confulibus».
Patria; Patribus Laudatiflimis.
DN. JOHANNI WACTERO, Praetori Graviflimo.
DN. HIERONYMO ©cfecrmar/Confilii Secretioris Af>
feifori dexterrimo.

UT ET

Viro Nobilifiimo , Ampliftmo , atc^

Excellentifiimo
DN- JOSEPHO 3cmfcfe/ Uj. Lic.Reip.Patrix Syndico
meritifiimo.

NEC NON

Plurimum Reverendo , Digntfimo, Praclariflimo

Dioecefeuq Memmingenfis Mimfierio , T>nn. Semon , re-
Uquuqiu Symmyfts Vigilantifimts :
VIRIS ITIDEM

J\QobitifiimoyExperiemiftno,pL Reverendo , Cla-

rifitmisy Spetlattfiimts
DN. BALTASARI ERH ARDO,Med. Dod. Reip. Pa-

. trise Phyfico ordinario.
DN. M. JOHANNI CUNRADO HERRMANNO,
Re&ori Scholsemeritifllmo, Ecclefia; Bergenfis Paflori-
vigilantifljmo,.

DN. JACOBO SCHUTZIO, Archigram.dexterrimo,

Dnn.fuis <JMeccenatibus-> EvergettSjPatronis ,Eautoribus7
Cognatiii Prtceptori , Affini dijpxtationem banc indebitagratitu-
dintfi pro tantis infe h tclcnm collatis beneficiis, Tzx(u'e.w » & ulte-
vierem/ui/tudiorumifc/uorum commendattonem tnfcrttere ^oluttdebuity

Humillknus Cliens

joh.Georg. .fifctftf/ Autfo

*Jfff!lf*f!fJi'???f!!f?f

* t t V- t -f • t t 1 1 # t ♦ 1 1 1 # 1 t 1 1 1 1 1

cA* ?M jA5 iA* vv9 iA9 rAs cA9 rA» £A9 iAs iAs ifo :A9 tA» tA9 !A3 ys iA» ^A? ita cA» vs eA»
cvi wa tp cyi «y? ivv *• i'« ft V* <»YJ ^V*1 <•¥*' <• V^ GY*1 <»V3 CV* ^V^ SV*' CY*' '•V*1 ^Y5 **Y* SP ^Y? 6Y*

$& :*# '* "* * "* '&' *"* '^'i^AAii^&A&A-i

ii;l!:S!!ili»lififriiiii

PR^SES EXERCITII
Lefturis filutem Qfojficia !

INfantibus patrocinari,& iis quidcm in re fummi momenti,
in praecipuis humanitatis & pictatis officiis ccnfendum eft.
Jac.I.27. Habeteniminnocensillaxtasfua, qux poffidet,
bona;gaudetquoq;communib9,quibusalii,&propriisju-
ribus; Gal.4,i.feqq. atipfa fibifuppetias ferre persetatem ne-
quit,dextri&finiftrinefciaJon.4,n.quareopuseft, utaliiidau-
xilii,qualecunq;etiamfuerit,ferant,&profequatur. Suntinter
hominesquidammaleferiati, quibonis iftoruimminent,hoc
magis, quo magisteneri illi a fuo ipfornmet auxilio & confilio
funtdeftituti: Iftis decetoccurriabiis, quicunq,-perviresfuas
pofiunt , &per officium debent, quo fua illi retineant , ab alie-
nis vero diripiendis hi prohibeantur. Immortalis profe&o
lauseft matrisiiliusProphetiflk, quxauxilium Prophetae im-
ploravit, &ita filiisfuis patrocinabatur, ciim creditor ipfis in
captivitatem abducendisimmineret : Nec defiiit petenti veL
ipfe DEUS , quin miraculoper Eliameditopericlitantese ma>
nibus eriperet abftrahentis. 1. Reg. IV. 1. feqq.

Similem patronum infantum agitpereximius atqne prx-
ftantilTimusDn.JohannesGeorgiusKleiberus,Mcmmingen~
fis,defide infantumdifputaturus. Infignis thefauruseft vita
xterna,quxjurehajreditarioadinfantesquoque, circumcifio-
nequondam^hodie baptifmoinitiatosfpc&at. Suntenim illi.

etiami

ctiam hasreditatis i n coelis repofitx immarceflibilis ,' immacti-
latx,& intemiinabiiishxredesfcripti, Matth.XVIII.v.s.feqq.
XIX. 14. idcjue per fidem, qua meritum Filii DEI ampleftuntur,
Matth. XVIII- 6. Sed funt interadverfarios pnecipue Pontifi-
cii,Calviniani, Anabaptiftas, qui iftum ipfis thefaurum ere-
ptum eunt, negantes , propria iftos fide pollere ; Fidem enim
fi fuftuleris , eanique propriam , tolles etiam id , quod non nifi
fide habetur, nempe vitam & haareditatem seternam, Marc.
XVI.i^. Sua igiturpietatemotus Kleiberus nofter caufam in-
fantumagendamin fefe fufcepit , velut alterpatronus , & ita
cgit , ut caufam infantum obtinuuTe ipfum nulli dubitemus.
Textum cnim Jurisdivini , ab ipfoincreato DEI Filio, & hcere-
de paternorumomnium,Heb.I.2.feq.JESU CHRISTO,
pronunciatum ,Matth.XVIII.6. in mediumproduxitj &exil-
loinvi&edemonftravit , quodreseft, infantes&proprii poN
lere fide, & per hanc aeternorum bonorumabasternohsredes
eife fcriptos,& aliquando reipfa fore.

Dum vcro aliorum agit caufam , fuam ipfe tuetur; Dum
enim caufaminfantum agit, induftrix ipfefuxfpecimen edit,
&ita UluftriReipubl.Memmingenfis Magiftratui , Patriae fu»
Patribus , fuisquePatronis, pie venerandis; meis verb Fauto-
ribusfingularibus, rationem reddit ftudiorumfuorum. Nu-
tritus eft ha&enus ab hifce Patriae fuas Patribus liberali ftipen-
dio, commendatus etiam eft Profeftbris infpedioni ; quare
sequumeft, utedito aliquo fpecimine beneficium rite collo-
xatum effe&iftis,&huiccomprobaret. DEUS Spiritus fui
Sanfti gratiam ipfiporrb admetiatur , & ftudia indies promo-
veat, donecpromovenda;Reipubl.Chriftiana5& aedificanda:
Ecclefias feliciter aliquando applicentur.

st»V

(0

iMti tititiititi:titititititititititi

fffff ffff:ffffffffff

De Fide Infantum

ex Matth. cap. XVIII, verf.r. - &

Cap. L

'E^rytjriKov.

VErba Chrifti, ex quibus Fidem infantum ad-
ftruimus,defcripta a Matth. c. XVIII. v. 1.-6.

ita fonant.

Verf I. 'Ev iKeivrilrj age&TTfjeo-tjxQov 0ifjut&r\\a\ 7« I»?»"»»
hiycvjig* Ttg ctga, ft€i£e»)v iftv iv rr, ficMriXxciTuv xpavuv^

Verf 2. Ka) TS-poarKdAiQcifXiv^ o ItjoSg izrcifSiov , e-
gtjcnv ctvrb iv piCft ctvruv.

Verf. ?. Kccj exznv. Afttjv bkyc* vfiiv , \dv fxtj <?£<*-
<P*jre , k& yivv\<&i u>$ "Q. >zrai$ia,, ifxrj «VeA^re «s rtjv /3*.
Q-iXeiav ruv xpavuv.

Verf. 4. ^o^tg %v {cf.zr&vucrr, kavrov , olg rb ixrafhiov
rSro , ktog 151 6 (*&£& v iv rn fiarth&a, rcov ipavuv.

Verf 5. Ka) og dv difyjraf iraj^iov roiSroviv 'iixrir2
ovifAoiTt i*x , t/u\ oXxiTaf.

Verf 6. "ogo^ dv QKavSaXio-yiva rav fxiKpuv ri-
rav ruv 'sricivovrcov sic, ifjM , <rvfJi.(Pi^€i dvrct , "iva Kcip&e
c&rj fjLvA@* bvtKoc Wi rbv rpd^AoV dvTx > K$H KdX&irbVTi-
&ij iv 1 u vrtAayei rrjg $-ahdcfo~rig.

Erafmushxc verba ita vertit: v.i. In illo tem-
porc acceflferunt difcipuli adjefum : dicentes. Quis

A maxi-

maximus eftin regno cadorum ? v. 2. Et accerfi-
tumad fe puerum JEfus ftatuit in medio illorum:
v. 3. Et dixit: Amen dico vobis , niii converfi fue-
ritis,& efficiamini ficutpuelli, non ingrediemini
in regnum cxlorum. v. 4- Quisquis igitur demife-
rit femetipfum , ficut eft puellus ifte , hic eft ille
maximus in regno cadorum. v. s. Et qui receperit
unum puellum talem innominemeo, me recipit..
v. 6. Qui autcm offenderit unum de pufillis iftis, qui
in me credunt, expeditei, utfuipendaturmolaafi-
naria in collum ejus , ac demergatur in profundum
maris.

Locaparallela funt MardX.v.42- Matth.XIX.
14. MarcX 14« Luc XVIII. v. 15.. feq.

§. 2.
Notamus circa hnse verba I. Scopum Chri-
fti. Eum ita formamus: Sxpius jam concionatus
exat Chriftus-dicipulis fuis de regno fuo : at illi inve-
terata judaica opinione putabant,fore niundanum,
in quo hoftibus fuis pro lubitu dominari poffent.
H«c opinio animos eorum ita pervaferat , ut pri-
matumin eodem finguli percontentionemafFecla-
cent. Chriftus ergo iftamconfutaturus,&pleniuseos
informatur9, aflumitTra/^, quo vifo,moxipfi intel-
ligerevelpoflentvel deberent,quale regnum intelli-
geret, nempe tale , ad quod etiam parvuli apti eflent.
At verb ad regnum aliquod mundanum admini-
ftrandum parvulum nemo dixerit efle aptum. Ergo
aliud regnum intelligit ,. cxleftis glorix. Deinde
oftendit virtutes , quibus inftru£ti ad illud regnuni
pervenirepoilint, nonquidemper modum meriti,
qood vult h, L Maldonatus& CorneliusaLapide,fedc

b_ ____

'Q.fras divinac , cujus obfervatio necetfaria. Sola c-
nim fide confequimurregnum cadorum. Cum fidc
ambitio & fuperbia ftare nequit. Illa fides, tanquam
bona arbor, profert virtutes,humilitatem , manfuc-
tudinem &c. utfru&usjexquibuscandidatusregni
cn;leftis cogrtofcitur 5 Tuv 7rmvovrov enim eft v\ fiurt.
.hsiarwv xq&vuv.

/• 3>
Notamus deinde fignificationem verborum
Chrifti : & quidem I. eft Quo-iAeia. ruv xgavuv, regnum
cxlorum verf. i.Maldonatus hancvocem accipitdc
.regnogratiaeieuEcclefia : quem Cornel.aLap. non
quidem rejicit, fimpliciustamen dicit accipipro i-
pfo regno cadorum in futuro feculo: quodprobarc
vultex verbis Chrifti : Nifi efficiamini ficutparvuli,
non intrabitisin regnum coelorum. Nos dicimus,a-
literaccipi hanc vocemin verf i.a difcipulis,aliter
in v. 3.4. aChrifto : nec ludere Chriflum ambigui-
tate vocis Regnum , quod Maldonatus h.l. temere
aflerit: fedeflediverfumrelpectum : Difcipulosin-
telligcreregnum mundanum, Chriftumverocadc-
fte,adcujusconfecutioncmnemo,nifi verafide,cu-
jusfinis eftfalus animaj, inftructuspervenirepofiit.
Unde vult difcipulos conformari ro7g 7raf&oi$ 7n<nv*
xo-iv. Optime D. Hunnius h. 1. Jguanquam, ait, in~
troducantur Apoftoliqu&rentes , quisftt maximusinrc-
gno calorum ? tamen certum eft> tpfos tntelligere regnunt
Chrifti, quod terrenum fore judatca tnveterata opwio-
ne putabant. Vocant autem nihilominus regnum c&U-
rum , quia audiverant,ipfum Chriftum ita appellajfe il~
lud. drc & mox : Et quidem ad mundanum Chriftt rc-
gnum pertinere dtfcipulorum qu<x.fttonem, vel ex eoap-

A 2 parety

•®(-4)$»

paret, quod Marcus fcribit, Apoftolos inter fe dtfieptaf
fe, quis mter ipfos futurus fjjet major ? abfurdum au-
ie?n eft,putarey K^ipoftotos intcr fedifceptaffe^quis futst-
rusejfet major in regnofuturifeculi?

t §■ 4.
non$iov puerulus, altera vox eft, fubje&um quae-
ftionis noftras notans. Voxipfaperfeelariifimaeft,
fed diverfim ode & a multis male explicata. Lexicon
dicit, notare puerulum , qui nutricem adhuc habet,
a qia curetur : quse propria & nativa eft fignificatiO,
a qua recedunt Pontificii & Calviniani, dicentes,
notaripuerumgrandiufculum, quivocatusadChri-
ftum accefferit , & fcandalizari potuerit. Verum
quod illud attinet, rejpondet Dn.D. Feurborn.fafc.V.
<lifp.I V. prjragi. non dici, quod ifti pufilli pedibus
fuisadChriftumvenerint, iedtantum, qubdChri-
ftus puellum ad fe vocarit. At infantes, etiam non-
dum valentesvadere, abaliistamengeftari, fuo no-
mine proprio advocantur, utteftatur experientia. 2.
Si vel maximepuer hic fuis pedibus itare potuifTet,
(quottamen textusexprefse nondicit,Jvalida tamen
funt argumenta, quibus ipfefirmiter & luculenter
probatur, non grandis puer, fcdpufillusadhuc,feu
tenellusfuifte.&c. Defcandalo infraagemusin vo-
■ee (^KctvSct^trr,. Maldonatus h.l.eandemvocispro-
prietatem negat, & fubftituitinfantem myfticeac-
ceptum, innocentem, qui non foliim verbis, fcd re-
bus etiam ipfis praefentibus humilitatem fimplicita-
temque doceret. Cornel. a Lap. aliter accipit -ara^/ov
inverf.i.aliterinverf 4J. Ibidicit, notari infantem
aetate &ftaturajhicveromyfticum. Illudprob^tex
Luca, qui habet , pterum iltum 5 unde, ait, liquet

Chri-

1(5)

Chriftum loqui primo de puero vere parvulo. Hoc
vero, quod Chriftus ludatambiguitate vocisparvu-
Im. Verum damnamus hoc ut errorem Socinia-
num: illud aflumimus,&tenemusubique$ motii.
ipsavocisnatura, diim perdiminutionemponitur,
<zreySio)> a -ar^. Quae cum abfolutcitaponatur, uti-
quefecundumregulasbonacinterprctationis in pri-
ma fignificatione manendum eft ; nec ab ea rece-
dendum , donec per aliud reftringatur. 2. Chrifti
explicatione , qui vocat (a.ik^ parvulos vcrf. <s. 3.
collationealiorumlocorum, inquibus 7raf2iov pro
infante ponitur: Matth.II. 11. ufurpaturdeChrifto
recens nato; Luc. II. verf. 21. de eodem circumciden-
do. 4. InterpretationeLuc3E,quic.XVIII.i5.vocat©
&(-i<p*i , quae vox notat infantem vel adhuc in utcro
matris latitantem; utLuc. L44.41.de Johanne to-Kip-
TvjaiTo fyi<p& iv -vyKOLhU duTKi vel recens editum,
utLuc.II.verf.i2.i(5. deChriftorecensnato. Sedre-
gerit h.l. Pifcator, to /3^<f@-interdumnotare pue-
rum natu grandiufculum, do&rinaeque capacem, ut
II.Tim.III.15- AtPaulusibi Timotheum non fim-
pliciter vocat /3/oe<p<^, fed ipfum «Ve fyityxs facras
literas nofle. 5. aliornm vocabulorum fufFragio.
Marc.lX. v.36.diciturChriftus A*/3a)i> Txrcqdiov yjm \vay-
xot,*.t<rcLixtv(&> , quod de actatis teneritudine intelli-
gcndum , vid.D.Dannh.Hodofph. phaen. XI. lit. P.
Luc. XVIII- ait, irqoo-iQipov dvTc7 ,attulerunt, appor-
tarunt ; quod idem etiam teneritudinem xtatisno-
tat$ quanquam Pifcatorhoc verbum aliter vertere
& interpretari conetur , pro 7rpoa*iyctyov, fed obftat
clara litera.

A 3 /.5»

(*)

'Eav prj q^&ffirt ■> nifi converfi fueritis. Maldo-
natus &Cornel aLap. h.l. i. peccatum Apoftolorum
elevant, qubd non mortale, Ccdftltem veniale fue-
rit. 2. meritum operum iuorum extruere inde co-
nantur. Verum Rejf.ad i. omne peccatum natura
fua elfe mortale. 2. Chriftum hic non loquide me-
rito , fed de rd^et > feu ordine divino.

f. 6.

Aifflcy fufceperit. Communker explicantde
beneficentia. Maldonatusait, fufcipere eftnonfo-
Uimdomo excipere,fedquovisbenevolentiaegene-
re profequi: unoverbo,benefacere. D-Hunniush.
1. quibenefacitparvulis, eosque ad omne bonum
promovereftudet: unde & Chriftus tc7$ KuAvxm *-
ya,vaKt]Tt. MarcX.14-

f 7. ,

"05 & QtAvS&h. frj , qui verb fcandalizaverit vel
offcnderit. Maldonato (^Kdv^ctAi^etv, h.L noneftma-
lumexcmplum pra?bere , fed injuria aliquem affice-
re : utconftctoppofitio inter Jo <^£€c9£& £c*i/J<*a/£«v.
Corn.aLap. intclligit fcandalum pripriedi&um, &
explicat h.m. .£>iu unntnex fufillis iflisfcandaliz,averit7
h. c.pravo verbo velexemplo a me , meoy, amore&cultu
avcrterit ,fttius£tforet in mare demercri. Neutra ha-
rum explicationum incongrua videtur. Maldonati
nimis latam Cornelius explicat pleniiis: & bene,
modb manfiflet in propria fignificatione^a Traiiix a.
qua etiam Calviniani recedunt. Nam diftinguen-
dum eftinterfcandalumdatum&acceptum. De ii-
lofinedubioChriftusloquiturj&refpicitveldoftri-
na,velmores.Demoribusprimarioloquitur,utpatet

cx

(?)

cx eo,quod parvulum humilem,manfuetum, & fimr-
plicem difcipulis contendenfibusproponit. Et ita
fcandalizaripolfeparvulos, probatDn. D.Feurbor-
niusfalfc.-V.difp. IV. Teftatur, ait , exferientia , qubd
infantes, percepto alicujus dUlovel fae~to,enormi-
terturpr,offendiqueant. Annonenim quando vi-
dent aut parentes fuos, aut alios frontis contra-
ttione,oculorum inverfione,labiorum comprcffio-
ne, & morfione, fputi emiffione&c. in aliosindi-
gnari, fimilia facere quandoque attentant: haec ille.
Quanquam fcandalum in do&rina non excludatur:
quodfit, quando heterodoxis do&oribustraduntur
informandi. conf.D.Hunnium h.l. Adde quod non
neceffarib ftatuendum ftatim fit fcandalum actua-
le , fufficit potentiale, quale defcribitur Matth. XVL
verf. %i¥

f 8.
TJv irtftwvla* etg ipL Eorum qui crec^untinmc,
Continetur hic prajdicarum quaeftionis nofira: : an
infant-es, fupra defcripti,adtu ipfo habeant fidem fal-
vificamrMaldonatus, utidiximus,nefidem cogatur
eoncedere, mutatfubjcc~tum,fed fruftra. Nos nexum
huncfubjc&icum praedkato dicimus firmum effe,
& notari tum ipfum aftum fidci , cum ejusdem
obje&um. Actum verbo vel participio aclivo, t£p
mew6w%9 : utfitfidesvera,propria,afrualis. Quam
Galviniani ncgant,& Pontificii, fubftiruentes alie-
nam, fcmen,&radiccmfidei. Scd maie. Namjuftus
fua fide vivet : &perindeeffet, ae fi dicerent: In ♦
fantes vivere, fed non adtiy. Objectum^ vocr, «V
\jjt.i. Emphaticepofita eftpra?pofitio. Namariasma?-
gnum difcrimen eftinter t^vw rV, m<n£m wri>&*,fc

liVSSk.

(»1

p

riva» Hlud eft fimplicis nOtitia^ & cOmpetit etiam dia-
bolis : Iftud eft aflensus,& competit ctiam hypocri-
tis: hoc fiduci#,& efttantum falvificecredentium.
vid. D. Dannh. Hodof.pham. XI- Ethaecfiduciaeft
ratio formalis fidei, qux etiaminfantibuscompetit,
tefte ipfo Chrifto h. 1. Qualis vcro hrec fit fides , infra
videbimus : fuflkiathic,indicare,efle veram,perfe-
ftarn, conftantem notitia, aflenfu, &fiducia, a&ua-
lem : licet modum ejus ignoremus.

Cap. 1 1.

Continens S-icriv.

§• i.
Rxmifsa evolutione textus , rem ipfam aggredi-
mur,&ponimusprimo ftatum controverfix con-
traPontificios,Calvinianos,Anabaptiftas&c. hunc:
An InfantesChriftianorum baptizati vere, a&uipfo,
&falvificeipficredant.i Negantilli,nosaffirmamus.
Diftiuguimusautcm (<*) interfidema&ualem, habi-
tualem, & potentialem. HancftatuuntCalviniani,
iftam Pontificiijillam nos. (£) interfidem ipfam
&radicem ejusdem. Proifta ftamus noscontra Cal-
vinianos. (y) interfidcm dire&am & reflexam. II-
lam defendimus. (^) Inter fidem propriam & alie-
nam. Loquimur de fidepropria. (ej interfidemi-
pfam & fidei fru&us feu effe&us. Quaeftio eftde il-
la. (£) inter fideifenfum& adum. Hunc propu-
gnamus. (jj) inter infantes Chriftianorum & gen-
tilium. Quaeftioeftdeiftis. (.9-) interinfantes bapti-
zatos &non-baptizatos. Dicimus, infantibusin &
per baptifmum fidem conferri.

§.j,

§. 2.

Definimus hanc fidem Infantumex fcriptura.,
quodfitA&us,conftansnotitia, aiTenfu& fiducia,
excitatus a Spir.S.in & per baptifmum,apprehendens
jneritum Chrifti,& falvans. Non opus eft hxc multa
dicerededeflnito, Fide,quoad etymologiam, hom-
onymiam & fynonymiam 5 cum paiTim id lega-
tur. Vid. D. Dannh. Hodof. phsen. XI. lit. H. Saltem
notetur , efle fermonem de fide vera & falvifica.

$■ i-

Majorem difficultatem moverunt adverfarii
circa genus, dum aliiperhabitum,aliiperfemen vel
potentiam deferipfere. Nos ex fcriptura intrepidje
aiTerimus, ciTe a&um. Non negamus quidem, fi-
dem, in quantum ex verbo le£to,vel audito,produci-
tur, & manet, habitu verequendam talem dici poiTe.
Cum enimverbum ( uti contra adverfarios , efTica-
cjam verbi negantes , ha.&cmis Noftrates defende-
runt) non folum fignificandi vim , & objective:
movendi intelle&um habeat , fed etiam vi organica*
producendi fidem a DEO fitinftru&um, certum ali-
quem effed"tum ccrtopoft fe re.linquet 5 At uttldes
non fineverbo,immediate,in anima creando infun-
d.it.ur & infundendo creatur , tefte Paulo Rom X. 17.
itanecverbumimmediate hocperagit: Requirun-
tur enim mediantes a&us hominis & media psda-
gogica , nempe le&io verbi, auditio,& meditatio.
Hincc:olligitur,fpeciales adtusfidei proxime quid£
& immediate e^erbo dcpendere, nihilominus ta»
men habitum quendam per idem efficax verbum >
mediantibus & intervenientibus iftis a&ibus pro-
4uci. Cui fententias accedit teftimonium omni

B exce-

(io)ffi

cxceptione majus, Pauli Hebr. cap. V.v. i4- ubifi-
dcm exprelse vocat % fyv.

f- 4-

Jam cum res ita Ccfe habeat cum fide adulto-
rum c verbo divino derivata , noftri muneris eft , ut
difpiciamus, an parratiofitinhocpun&ofideiadul-
torum ex verbo conceptx , & fideiinfantum per la-
vacrum baptifmalc collatas ? Num & hasc fit ha-
bitustantum, feufacilitas quxdam agendi , in intel-
lecluinfantisrefidens, velpotiusmerusetiam&pu-
rusputusa&us, quoobjcctumfuum falvificum fim-
plici apprehenfione fibi appropriet ? quarum qux-
ftionumpriorem ,&antecedenspofteriorisintrepide
negamus $ fiquidem diverfus modus conferendi di-
verfitatem quoq;inhoctertioimportat 5 ut adebfi-
des infantum baptizatorii propter defcctum nempe
auditus, habitus inftar & quidem quafi acquifiti
confiderarinequeat. Noftrum proindefacimuspo-
fteriuspofterioris quaeftionismembrum,quod fidem
infantummeruma&umefte dicit: cujusverbratio-
nem formalem, tum ratione productionis , tum ra-
tione termini produ&i in hac vita nemo,proptcr de-
fe&um revelationis, exa&e cxpedire poteft. SufTicit
fcire quod vere credant; quomodo vero credant,
Deus ipfe nos ignorare voluit.

* s.
Hunc aclum dicimus efle realcm, fupernatu-
ralem, internum, dire&um , apprehendentem men-
tum Chrifti & falvantem. Probamus ex verbo Chri-
fti, t£v TrtqtuovTuv eig ifxi ; quse-vox certe a&um de-
notat, utiplanum eft,non otiofum habitum , aut

incli-

(H)l

inclinationemadfidem , quodvultZach. Qrfinus.
vid.D.Feurb. fafc. II. difp. IX. /.38.39-40. Probamus
itidem ex induitionis natura : Qjnduunt Ghriflum,
illi apprehenduntChriftum. Atqui, Infantesbapti-
zatiinduuntChriftum : Erg. Minor habetur Gal.
III.27. Majorpatet exipsanatura induitionisChri-
fti,quae aliterconcipi nequitnifiperimputationem
& appropriationem juftiria» Chrifti; qua tanquam
veftefalutistegiturininfantibus, quicquidfordium
contraxerunt per fuam a corruptis parentibus de-
fcendenriam. Verum excipiat hic adverfarius , dari
quoque induitionem Chrifti per modum imitatio-
nis&infullonemjuftitix inhcerentis. Rejp. Nullum
hic adumimitationisabApoftoloinnui, fed fun-
damentum filiationis & incorporationis in Chri-
ftum & Ecclefiam proximum , quod aliud non eft
nifi apprehenforium. Praeterea induitionem hanc
ad pa&um evangelicum pertinere , certi fum us , quia
baptifmus primo ordinatus eft , ut offerat & conferat
gratiam aChriftoacquifitam, ut itainduitioperimi-
tationem & fan&itatem non nifi confequenter at-
tendatur, tanquam aliquid fhiens exinduitione ev-
angelica.

§. 6.

Hicadusjamdefcriptusconftatporrodiftin&is
fuispartibus,quaj vindicandx adverfus adverfarios.
Prima pars zftNotitia. Negat Bellarm.de Juftific. c. 7.
aflerens,fidemperignorantiam magisdefiniendam
efle, quam pernotitiam. Atcontrafcripturamqu»
fidei exprefse tribuit n otitiamjob XIX. v.25->Bfa.LIIT.
v.ii.Lucr.77.&c.vid.D.Dannh. Hodof.pham. XI.
Et alibi fateturipfe Cardinalis,fidcmdefcribipcr va-f

B 2 cem

K"tf)

eemintelligendi, quae ad ignorantia accommodari
rmllomodopon^it.conf.D.Gravv..prrcle&.inA.C.d<
Tuftif. At quantumad noftram quaeftionem^pofTe
quisobjicere, fifidesomninbdefiniendafit perno^
titiam , fieri id in refpe&u ad adultos? Rejp. Loqui-
mur hic de fide falfivica ut fic , qux una eadernque
eft in adultis & infantibusquoad fpeciemj quoad
gradus verb eft diftiu&io aliqua , & hic quidem re*
fpe&unotitiaej namin adultiseftreflexa, ininfanti-
bus verb dire&a & fimplex. Exemplum eftojohan-
nes , qui in utero matris adhuc claufus novit Mcffi-
am : Etjohan. i. epiftola c. II. 13. eandem infantibus
exprefse tribuit , his verbis : y^cttpa vpiiv 7raJiSia,ort \y-
mK&r% rbv 7rccri^et. Quilocusde adultisexpiicari ne-
quit , cum ipfe Apoftolus diftin&ionem &differen-
tiam aetatum jam pofuerit.

$. 7-

Altera fidei parseft v^/z/^quem quidem Pon-
tificii concedunt ad fidem requiri , fed ita, ut eo ab^
folvatur fides , & fiduciaexcludatur. Prius&nos
concedimusjpoftcrius dTrorofjLuq negamus: quiaalias
etiam hypocritx, imb&ipfediabolus,falvifice cre-
derent , quia habent afTenfum. Ergb aliquid ampli-
us requiritur ad fidei efFentiam , nempefirma fidu-
cia. At hxcaNoftratibus Theologis paiTimprobata
funt. Noftrum eft, h.l.ofteridere ,an,quomodo&
qualis afienfusinfantibus competat ? Ad primum ,
ancompetat? refpondeo,ftantethefi, aflenfum ad
fidem requiri,& fidem infantibus ab ipfo Chrifto ad-
fcribi , fieri non poteft, quin etiam affenfum ipfistri-
buamus. Nam , qtti creditin Filium DEI, habette-
ftirnonium infeipfo,iJoh. V-io. Jam q.ui habet te-

ftimo-

■(«)

Itimonium in fe , habet affenfum. Probatur, quia „
ut teflimonii natura & vts in eo confiflit,ut de eor quod»
dubiumnjideturtcertitudinem altqna?n intellettui in- „
generet , eundemfy ad affenfum moveat, itareceptior9
tejlimonii dicit ipfum ajfenfum , quem intellccliis reij „
fub infallibiliteftimomopropojit#,f>r*bet.vid. Dn D. „
Wolfflindifput. i. de obligationecredendi inChri-
ftum. Adfecundum,quomodo? Dicimusefienon
ex ratione , cujusplenum ufum nondum habent,fed
a Spiritu S.in ipfisoperante. Ad tcrtium , qualis ?
Rcjpond. fimplex , acquiefcens promifllonibus DEL
nort lutlans ', uteit in adultis: fimplex quidem, fed
interim firmus & tranquillus. vid. D. Feurb. fafc
JI.difp.IX,

jf. 8.
Tertia fldei pars,quK ipfam fide falvificaconftituhV
& rationemejusformale, eftfiducia: quamh.l. non
confideramus ut virtutem in intelle&u folumrefi-
dentcm , fed dicimus effe tendentiam in meritum
Chriftijtanquamobje&umprnefens, cujusinterven-
tu bonum aliquod arditum &futurum (vita aeterna)
obtinetur. Probarnus, quia huic foli tribuuntur fi-
dei falvificae cffe&us , nempe juftificatio, adoptio, fa-
lustfterna&c. notaturhxc parsin fcripturaperpar-
ticulam «c, plerumque. Multaloca nonallegabi-
mus, conf. CMagnificum Dn.D. Sebaft. Schmidium in
Colleg. Bibl. priori pag. 300. feq, Sufficiat quoad
rem praefentem, nofterlocus,inquopereandempar-
ticulumfiduciadeinfantibuspraedicatiuv

/• 9.

Pergimushinc addifferentiam : inquaoccur-
sst 1. Gaufa eifickns tum principalis, fu-m inftru-

3 3 men-

( i4 m

mcntalis. Illa cft Spir. San&us, qui mirando modo
fidemoperaturperverbum non tantum cLkxsov , ut
inadultis A&.II.37- fed etiam b^ctrov , in infantibus.
Probaturex fcriptura. haec efticacia, quxfidetantum
DEIdonumefledicit. conf.Eph.I.19. ubidicuntur
credcre KciQltjvivi^yeictv t£ K^drm^jijs i<r%;v<& 3-tg. Ncc
ver6a&ioeftimmediata,fedmediata,non quidem
per verbum Evangeliiauditum, fcd per facramen-
tum baptifmi, quod docet Auguftana noftracon-
feffio,art.V.&IX.

/. 10.
II. CaufamaterialisfeuobjeccumfideiaTheo-
logis Noftratibus triplex conftituitur, adasquatum ,
primarium &proprium. IlludeftquicquidDEUSin
fuo verbo revelavit, A&. XXIV- 15. iftud , do&rina de
Chrifto JESU, i- Cor.II. 2. Hoc eftipfeChriftus, qua-
tenusproilloipfo, quicredit, pafius, mortuus&re-
fufcitatuscft, Gal. II. 20. 1. Tim. I. V. i<5. Attendimus
hicobje&um proprium oftenfum Chrifti digito in-
dice in noftro loco.

§. H.

III. Finisfideivelcftultimus,gloriaDei,prredicata.
<k infantibus, Pf. VIII. v. 3. & ab ipfo Chrifto, Matth.
XXL 16 vel proximus , nsterna falus 1. Pet. 1. 9. adfcri-
pta infantibus, Marc. X. 14.

f

Explicavimusha&enusfideminfantumfecun-
dumgenus&cauias fuas, jamopuseft, uteandem
veram, a&ualem &propriam efleprobemus. Defu-
mimusargumenta ex textu noftro: & quidem

Frimum
Ex voce 7r£o<TK&XiQifJi.iv(&>} verf.2. Saiva.yKcO^o-dfii-

«8(15)8^

Y@-,Marc~.X.ic>. ubi defcribiturintenfifTimusfimul
Chriftiamor, &complacentia, quaifibicftinillis.
Argumcntamur: QuicunqueplacentDEO,credunt.
AtquiinfantesplacentDEO. Erg. MajoreftPaulii-
pfitlS, Hebr. XI. V- 6. Xupig ttiswq kvdtiitcrcq &iu dSvva,'
tov. Minorhabeturin textu clarillime. conf. Luc.

XVIIL V. 16.

Secundum
Exverft. UbiChriftusvultdifcipulosfuoscon-
formari7orff5ra/Afl<ff,regnum cxlorum poflefiuris. arg.
Illi,quibusChriftusdifcipulosfuosvultconformari,
credant neceifeeft. Atqui, infantesfunt,quib9Chri-
ftusdifcipulosfuosvultconformari. Erg. Minorha-
beturverf.3. Majorprobatur , quiaaliasgrandeab-
furdum fequeretur , Chriftum velle difcipulos fuos
conformari incredulis : quod omninbfequeretur,
fi infantesnon crederent. Nam d.uo funt tantum
hominum genera, fideles &infideles. Abfit autem
ut cogitemus de Chrifto , qui venit, falvare quod pe-
rierat, velle ipfum aifimilari homines incredulis.

Tertium
Suppeditant fru&usfidei , virtutes Chriftianas,
v.4.&proceditabefTecl:uadcaufam,h.m.Ubifunt
effedusfeufrucTusfideiibieftipfafidcs. In infanti-
busfuntfructusfidei. Erg. Majornota eftexphilofo-
phia. Minor eft Chrifti. vcrf. 4. ubide ipfis praedi-
catur humilitas, quae eft frudus fidei : item, Laudare
DEUM,Pf.VIII.3. Matth.XXI.15.

.Quartum
Habeturin V.5.& tf.ubiChriftus infantes,ut fideles,
omnium curx commendat, & ferib dehortatur', ne
nllo modo ipfis quis fit fcandalo : quippe id ipfum in

novif-

(i<J)

noviflimo judicio vel gratuito compenfabit , vel ju~
ftevindicabit. Concludimushinc, infantescredere,
quia etiam ipforum fufccptionem fibiappropriati-
pdfkfMt ait, &%tTCLt> quoddeincredulonondicitur.
conf. Matth.XXV. verf. 40. ubi ait , ocrov i7roi*i<TciTt m
rxrtovT&v ct^A(p£v px tuv iAot%t<?oi}y , kftoi t7roirio-ctTs: uni
horum fratrum meorum , quos feparavi a damnatis,
qui & in seternum gloria caeli fruentur. Idem eft in
noftro textu ro &&<%.

Eft ab ipfiusChrifti teftimonio,verf.(5.T»r^i'7^
vrifivovTCtJv eic ifjik : quod omnibus fidem Infantum.
vel negatibus, vcl calumniantibus &ridentibuspro-
ponimus, ut ab ipfo , qui eft ipfiflimaveritas , Johan.
XVI. 6. difcantrationemfuam compefcere &maxi-
me miramur impudentiam Cunxi , quilib. III.de
Rep. Hebraeorum cap. IX do&rinamhanc vocat fa-
tuam , ejusque aflertores dignos cenfet,quiflagris
caftigentur; item vocat delirium. Dicimusnosi-
pfum magiseifefatuum , quia fatuam.& in divinis
plane cxcam rationem folum fequitur. Retinenius
verba Chrifti clarifli ma quoad rem lpfam , licet rei i-
ftiusmodum in hac mortalitate ignoremus. Prin-
cipium Cuna?ieftexEpift.RomX4ubi srtV<?, dicitur ef-
fe, i&£ djcoij >quae de infantibus non pofllt dici, fed de
hoccap.feq.

Sextum.

HabetMarcus c.X. 14. ubiChriftus ait : rsiyrm
§yi J7/3ctor;A«ot 3-ea. Argumentum : Quicunque fal-
vantur, credunt. Infantes falvantur: Erg.credunt.
Major prob. ex Joh. III. 1/. Minor eft Chrifti l.c. fcd
regerunt adverfarii , pofle infantes falvariimputa-

tione

tione meritiChrifti,fineinterveniente fide, inprimis
cum foederis nondum fint capaces. Rejf. ad prius,ef-
fe univerfas fcripturae ignotum : ad pofterius, efle fal-
liim , cum DEUS etiam cum beftiisfoeduspepigerit.
vid. D. Dannh. 1. c p. 1105.

Septimum
Dat experientia, vel fcriptura exemplis compro-
bans. Primum omnium allegatur JohannisBapti-
ftse : quod quidem Theologi Noftrates concedunt,
efle extraordinarium , allegant tamen ad proban-
dum , infantesmotuum fpiritualium &fideiefleca-
paces. vid.D. Chemnit.Exam.Concil.Trid.part.il.
Alterum eft ex Ofea? c.XII.v.3. de Jacobo,de quo vide
Megalandrum noftrum D. Lutherum , citatumin
Hodof. Dn. D. Dannh. pag. 999.

O&avum
Prasbet ipfe ftatus controverfiae : loquimur de
infantibus circuracifis (baptizatis) adeoque de rege-
neratis ; regeneratus autem non poteft efie fine fide.
Hincargum. Omnisregeneratuscredit. Infantescir-
cumcifi (baptizati) funt regenerati. Erg.

Ultimum
Damusex hypothefi advcrfariorum. Calviniani
referunt infantes in numerum credentium , fed fi-
demipfisderogant. Abfurde ! Nameoipfo, dum
annumerantcredentibus,concederecoguntur,ipfos
revera credere,& quidem fide propria : qua ipil appre-
henduntmcritumChrifti & falvantur.

Cap. III.

Continens ^/tntithefin.

§. 1.

Afleruimus ha&enus orthodoxam de Fide Infan-

C tum

•so*;©*

tum vera & a&uali Stciv ; addendum jam aliquid dc
dmS-tTei. Comprehendemus eam tribus aphorifmis:
quorum

Primtts.
Hic eflo :

lnfantesnon habentfidem aBualem ,fedha-

bitualem tantum : nonpropriam7fed alienam.

Ita Calviniani & Pontificii : Tannerus , Bellar-
minus,Cunaeus l.c.Aphorifmus eft bimembris: prius
membrum eftPontificiorum: circa quod (i.) notan-
dum, quid per habitum intelligant ? nempe nil nifi
otiofam quandam qualitatem irtfufam ; qua infan-
res apti fiant ad fidem aliquando recipiendum 5 vel
characterem aliquem, qui, per ferttentiam Patrum
Tridentinorum , in tribusfacramentis, Baptifmo fc.
Confirmatione &Ordine imprimitur, h.e. fignum
quoddam fpirituale & indelebile, unde ea iterari
nonpoflint.vid.D.Chemnit. 1. c. (2.)Fi&um hunc
habitum probare & aftum rejicere conantur , argu-
mentis defumptis

ct. a conditione infarttum , quiaverbum , per
quodfides accenditur, audire nonpofllnt. Argu-
mentumitahaberet. ^non audire verbum DEI,
ille nec Credere poteft. Atquiinfantes&c. Erg. Ma-
joremprobantex Rom.X. 17. Minorem confirmat
experientia. Rejp. admajorem, negando. ISTampof-
funt efie unius rei conferendac plura media : utita
auditus verbi divini non fit folum medium , exclufi-
vum alius : deftmgucndum itidem inter verbum opu-
T(Jv6cuKaq-ov: quxdiftin&ioomninoadhibendapro-
pterdiverfitatem fubje&orum : Verbum «t^Tovfpe-
ttat ad adultos, of*Tov a4 infantes. /3. a

_____ «®(l*)jjfr

/3- adefe&ufenfusfidei: Quicunque nonfentit
vel fcit fe credere, is plane non credit. Atqui infantes
&c. Erg. Rejp. Majorpatiturinftantiam : agonizans
nonfcitfecredere, &tamencredit ♦ do&usdormi-
ensnonfcitfe efledocl:um,&tamen do&us negari
non potefl. Deinde ipfi diftinguimus inter fidem di-
rettam &reflexam , dicentes, non hanc ipfiscompe-
tere,fed tamen illam : item inter fidei rb eV*,& ro Jiort:
Illud ex Chrifti efFato patet : hoc nobis eft incognitu.

jf.2.

Alterum membrum cftdefidealienarquae eftvel
parentum vel Ecclcflae. Argumentaqua? Pontif.pro
fidealienaafFerunt,defumuntab exemplisParalyti-
ciMatth.IX.Jairi,quifuafidefilix falutem impetra-
verit, ibid. SedRejp. i.Paralyticumipfum credidifte,
patettumquiaChriftus ipfum vocatfilium, adjecto
verbo $-a,p<rei, quod de fide vera prxdicatur; tum quia
rcmiffionempeccatorum ipfe confecutus eft. 2. Di-
ftinguendum interfalutem corporalem & fpiritua-
lem. Illam Jairus filiae fuas impetravit; & libenter
concedimus,poflealienafidealicuibona corporalia
impetrari , & fpiritualia interdii : fed hic alia eft quae-
ftio , an quispoffit aliena fide credere ? Quod ftatue-
recerteabfurdumeft, &idem eflet, ac fidiceretur,
pofle aliquem vivere anima aliena. Ad hxc fides ifta
alienafcripturne eftignota,quae nulla nifi propriam
agnofcit,Hab.II.4. Cunn>usCalvinian9l.c. fidempa-
rentem infantibustribuerevultexlocoillo,i.Cor.7.
V.I4- iTinoipcc (g, jiKva, vfA.uv a.Ket\rotp/a,i<?iv,vvv oiotyictisiv.
Rejp. D- Hun. h. 1. fanttitatem illam n on efle interna,
fed externam & civilem ; & explicat h. m. alias Iiberi
eflentimmundiji.e. nonelegitimoloconati,&pro-
indefpurii,quorumprocreatioparentibusillisfuiflet
immunda&inconcejQTa. §.Se-

(*°)

§. 3. Serundus Apbor,
Infantes non habent ipfamfidem^fed radicem dr

femenfidei.
ItaCalviniani. Probanc> 1. quianecnotitiam>necaflen-
fum > necfiduciamhabeant. 2. decapiribusfidei non poflintre»
fpondere> veleandempubliceprofiteri. 5. quiafitotiofa> non
operoCa. Rejp. ad i. contrarium fiipraoftendimus. ad z, hoc non
derogat quicquamfidei > nam cordecreditur ad juftitiam > Rom.
X. io- ad 3. Non eftotiofa>fedoperofa. Namlaudant infantes
DEUM> Pf. VIII. Matth. XXI. Vincunt mundum. Pergit hk
Cunarus l. c. & provocat ad expeiientiam : Agant> ait, veroiUi,
quorum eftiftud delirium->& rnemoriam pueriti<efu<t>quoad poffunt*
vepetant ultimam> fane baud dicent > fe vel tllo tempore > cum inter
ttqualts primulum iudere inciperent, quicquam magnoperecomper-
tum habuiffe de fummo religtonU myflerio. Speciofumex ratione
argumentum! Cuiopponimus 1. ChriftumaAf^KfiJsw; z.di-
ftincT:ioneminterfidemreflexam& direftam. 3. interrem&rei
modum. Hiceft&maneCaAetMT^. 4. nullaeftconfequentia:
cum ad annos difcretionis petveniunt > non poflunt explicare»
qnod vel quomodocrediderinc : Erg.plane non crediderunt? r.
fideiamiffibilitatem : qua» utavertaturChnftusinfantesfufcipi
tnandavitjutinformentur. Etfe ha?creshabetiicutinnaturai-
gnis. Siaccendas ignem >necaddaspabulum, extinguetur : Ita
etiamin infantibus : AccenfaeftfidesaSpirituS.hicautemnon
immediate femper &abfolutecum ipfisagit, fedper certame-
dia, & vultutfemper crefcant.

§. 4. Tertius Jphor.

Infantes nonfunt apti adfdem

ItaPhotiniani. ^. Si in fe fpe£centurinfances>omnino

concedimus ipios > 11 1 & omnem hominem poft lapfum ad fidem

eireineptum : fed hiceft fpeSanda Dei difpenfatio» nam hic eft,

0 ixAvortts *>[*&< ett r\v ^s/> /<T* t« kk^ovtuv aylav h ru q>ali. Col.1.12.

§. f-

Et tantum de fide infantum > quantum permifit inftituti noftri

catio: Pluraalibihabentur. Subfiftimus hic>gratiasagentes

Chrifto Jefii df/jnya £ n\Hajnlri( rr^rias tifAav pro concef.)

sa hadtenus Spir. fui fan£H gracia, eundemq; rogan-

ces uteadem porrb nobis adfpirare veiic,

F I N I S,