Skip to main content

Full text of "De Iphigeniae Aulidensis Forma ac Condicione"

See other formats 


Google 



This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct 

to make the world's books discoverablc onlinc. 

It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct 

to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books 

are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr. 

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc 

publishcr to a library and fmally to you. 

Usage guidelines 

Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc 
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken stcps to 
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing lcchnical rcstrictions on automatcd qucrying. 
Wc also ask that you: 

+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc 
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout thisprojcct and hclping thcm lind 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offer guidance on whether any speciflc usc of 
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr 
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe. 

About Google Book Search 

Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs 
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb 

at |http://books.qooqle.com/| 



o 



DE 



IPHIGENIAE AULIDMSI8 



FORMA AC CONDICIONE. 



DISSERTATIO INAUGDRALIS BEROLINENSIS. 



SCRIPSIT 



HERMAKNUS HENNTG. 



^BEROLINI 



APUD WEIDMANNOS 

MDCCCLXX _ 



#^j^,^/cr 



/8//^ J/oxr. S. 




cuy T^U/)tcC . 



■ « - 1 



ADOLPHO KmCHHOFFIO 



PRAECEPTOKI 



HAS LITTEKARUM PRIMITIAS 



SACRAS ESSE VOLUL 



Iphigeniam Aulidensem quam volgo dicimus actam esse 
traditum est post mortem Euripidis (schol. Ran. 67.) : unde ne- 
cessario idem concluditur quod merito ex eis quae Ran. vers. 
868 sq. ed. Dind. Aeschylum dicentem fecit Aristophanes ') col- 
ligitur, certe duobus mensibus postea quam Aristophanes docuit 
Ranas, id quod compluribus mensibus post mortuum Euripidem 
factum esse constat, hanc tragoediam in scenam delatam esse. 
namque diem supremum Euripides obiit ineunte ol. 93. 3, ar- 
chonte Callia^), Ranae autem acta est eiusdem anni Lenaeis^), 
quae duobus mensibus antecedebant Dionysiis magnis^). 



^) oTi i} noCriaiq ovxl cwtidyrixi fioi y 

rot/T^ ^k awrid^vrixev, 
cf. Boeckh. Graecae trag. principes. Heidelb. a. 1S08. p. 213 sq. 

2) Boeckh. Gr. tr. pr. pag. 209. cf. pag. 212. Nauck. De fiarip. 
vita (fabular. edition. Teubn. vol. I.) not. 3. Marmor Pariam secutas po- 
stea Boeckhias eiusdem olympiadis anno altero Euripidem obiisse censuit 
(vid. C. J. n. pag. 342.), quod nescio an immerito factum sit. et G. D i n - 
dorfius in Prolegomenis ad Poetar. scen. ed. V. nuperrime editis (pag. 
14.) diserte chronographum Parium errasse dixit. ceterum utcunque sta- 
tuemus hac de re, Iphigeniam Aulidensem et quas una cum hac in scenam 
detalit minor Euripides maioris fabulas actas esse constat post Ranas, 
quoniam ex eiusdem commoediae versibus modo citatis laculeBtissime ap- 
paret quo tempore comoediam illam docnerit Aristophanes nullam dum 
spectatam fuisse tragoediam Euripidis mortui. 

3) Arg^m. Ran. i^iSdx^ inl KaXXCov tov /iera ^Avriyivrj &ia **A<u- 
vC^ov €ig Arivaia, 

^) Pluribus primus, quantum equidem scio, haec pertractavit totamque 
causam composuit Boeckhius Gr. tr. pr. pag. 209 sqq. mira ar§nimen' 
tatione usus est Firnhaberus (Eurip. Iph. in Aul. Lips. a. 1841, pag. 
XLII. — LXIV. prae ceteris mira sunt quae exposuit pag. LV. sqq ) qua 

1 




I 



Scholion Piiini illiii] AiiBlophaDeum ijuo uLiniur in teinpore^ 
quo haec tragucijia acta siL slnLuemlo hoc esL: ovtco di xai t 
dtdaaxaXiai (fiqovat, tfXtviijaavtog EvQinlSov toc vie 
aitiov deSi^axevai oftMyvftcog iv agvei 'Iifiy^veiav z^v t 
jivUdi 'AX»[ialti)va Bdxxac. qiii igitur haec adnotaTil au- 
ctore usus esL cerlissiino ac iide digniaBimo, qui luonumeutonini 
publicorum ex foiiLibus bau^it, AristoLnle. (piare, si quidem eum 
commenta sua Aristotelis nomiae Lanquani munisse non modo 

incere sed ne suspicari quidem possumus, nulla eet caitsa ei 
diffJOendi, sed et hoc pru cerlo habendum est, Iphigeniam Ault- 
deusem murtuo Euripiile acEam esse pogt AristophaDis itanasi 
et nuUo huiuscomoediaelocuralionemliaberipoLuissetenendum j 
esl illiits quidem tragoediae. 

S^d eiusUem comoediae ad vers. 1309 sqq. haec habes a 
scholiasta adnotata: dia tov aimfivXXEiB naXtv stg aviov 
aitei. G^ aXXoav dt xal aXXiDV livQtntSav dQaiidrtnv 
xofiiiara tiD-ijai xal ovdiv xara to eSiy? Xiyei (iiXog. 
eavi di To TtaQsyxei fi£VOV ^^ ^/(piysvsiag z^g iv 
AvXidi. quod novum scholion, quoniam et Iragocdiam Ulam 
auLe Ranas cumoetliain actam esse docet et quos in Aulidousi 
fpbigenia, qnulis nunc est, frustra quaerts versus ex ipsa illa 
tragoedia aumptos esse statuere vidctur, cum altcro scholio, si 
ulrique eandeni habes lidem, non est quomodo concinat, nisl 
duas fuisse statuas Euripidis tragoedias quae eodem nomine in~ 
scripLae fuerint Iphigeniae Aitlidensis. (Juae ^utem itaortaest 
dtfGcultas duarumque eodem numine Iragoediarum suspicio et 
eo augetur quod Aelianus iN, A. VII. 39. haec scripsil, o dk Ev- 
Qtnldtjg ev tjj 'Iiptyivsiif 

IeXaifov 6' 'Axaii^v x^qa^iv iv&^aia ifiXaig 
xsQOvaaaVj ijv acfd^eOVTeg avX^OOvOi a^V 
aifa^stv S^vyaiiQa, 
Eur 
: 



Euripidis fabubn 



u .inte quam Aristophan 
■et ([. 0. ol, 9.1. 2X obU. 
.ril. WXUI. s. 1S41. pi 



0.) p»jt. 26 si 



— 3 — 

et eo quod apud Hes. hanc habes glossam, aS^qavaxa, anqod- 
xoTta' EvQinidrjg ""[(pt/fvsiqc tji iv AvXidi^: quorum neque 
hoc vocabulum neque illi versus in ea leguntur Iphigenia Au1i> 
densi quae in nostris tradita est libris. etsi igitur quod ex He> 
sychii glossa quis sumat argumentum prorsus nuUius momenti 
est, quoniam aut glossemate aliquo ista vocula facile ex poetae 
verbis remota esse potest aut in nomine laudando sive fabulae 
sive poetae errasse grammaticum probabile est, praesertim cum 
ei acciderit hoc v. aTtaqd-ivsvrai^) quae tamen relincuntur ar- 
gumenta firmiora videntur quam quae ab eis qui duas fuisse 
Iphigenias Aulidenses non concedunt videantur refutari posse. 
nimirum quae ab Aeliano citantur, cis non cogimur de duabus 
fabulis cogitare, sed mira illa repugnantia scholiorum, si neutri 
abindicas auctoritatem , aliter toUi non potest: unde fit ut ex 
hoc qui duas fabnlas fuissc coHigit , optimo ei in hac sententia 
probanda subsidio sit illud. 

Hac ratione primus usus>idetur Boeckhius®). qui enim 
ante eum de huius fabulae fatis ac condicione quaesierunt, eos 
hoc quidem loco fugit quid de tempore quo acta sit tragoedia 
doceat nos et locus ille qui est Ran. vers. 868 sq. et Aristophanis 
schoHasta quidque, haec cum altero scholio si comparantur, col- 
ligi possit de duabus fabulis eiusdem argumenti. quare qui 
primus versus illi ab Aeliano ex Euripidis Ipliigenia citati quo- 
modo cum nostra fabula coniungi possiut quaesivit, Musgra- 
vius, cum in eo offendisset quod nunc exordium anapaestis in- 
cipiat '), aliquo cum iure quidem hoc coniecit , verum prologum 
intercidisse, in quo et haec de supponenda cerva praedixerit 



*) 'AnttQBivevja' ov nQinovra naq&iyoig. £o(foxkfjs 'Itpiyevst^ 
tJ iv AvX(Si. at Eurip . Iph. A. 993. anaQ&ivsvra fikv TceJ' xtX. 

«) L 1. cap. XVn. pag. 214 sq([. 

') Eurip. tragg. etc. ex edit. Barnes. III. contin. Musgrav. not. ctc. cur. 
Beck. Lips, a. 1788. pap. 273. 



I 



Diaoa^) el Hesychianiiui illnil SO-QuvtSta lncum liabueril'), ne- i 
que nimis miraniliis esL <iii<><l illui) a scholiasta ail Ran. vers. 
1309 sqq. adnotatiim iU accctiit ut quattuor versu» (v. 1309. — 
1312.) ex Ipliigeniae Aulidensis parodo, in qua ante rersum 164. 
Euri|)ides eos pusuisset, ab Aristophane desumptos esse pti- 
taret integros "'^rEichstadio") tamen, etsieam faliulani qnae 
hodte iegitur de iure monuil: non posse eo de quo Musgravius , 
cogiluvil prologo instiuctam fuisse '-), duas Iphigeniae Euripi- 
deae olim extitisse editiones, quarum in priore, quae interierit, 
praeter Dianae islum prolugum ijuatluor illi qui ab Aristophane 
e\ Iphigenia desunipd vidcbantur versus locum habuerint nullo 
modo licebat staluere. 

Boeckhius veru, qui ia eadem seutentia fiiit inquaEicb- ■] 
Btadius, duas fuisse ediliones fubulae, maiori cum iure hoc quam 
ille cuncIuBisse pulaudus est, quia maioris Euripidis illam Iri- 
logiam, Iphigcniam Aulidensem cum Bacchis et Alcmeone dico, 
ab Euripide minorc ipse moiiuit doctani esse post Banas cumoe- 
diam ab Aristuphane ia srenam delatam"), quod misere cum 
eo discrepare quod in ipsa hac comoedia rideri videluv illa tra- 
goedia iion potuit fugere virum sagacissimum. Tainen nulla 
liuius argtimenti a Boeckhio mentio facla est, id quod eo magis 
mirandum est quia quae protuUt ai^umenta ad scntentiam suam 



1 
I 



*) Non spuriam dixit eum 
Euripides <!i pruemiserit initium 
prolognm, interciiliBse putavit. 
retor rabDlu Kpectatoribus e.\posui 



|ueu nunc habemui prolo^m, ged qno<l 
tragnediae, acilicet quem proprie dieunt 
nlmirum Diannm coniecit aute qunBl »■, 

e eins arpimeDlum. 
rolugo deperdito aiiseosum palefeceruul 
Mirklaud. in adnotntionibus quibus fabulae i 

vostus in Tht'^ati'e des Grecs, VII. png. 121., D. Beckius in Diutri 
crit. de Bheso (Eurip. edit. Barn. Lipa. 111. pag. 4J4.— 467.) § 8. 
'") 1. I. pag. 373. 
«) De dramatc Graecaruni coniea-satyrico. Lips. a. 1793. pag. t 




") Adstlpulalusest Jaci 
Tbearie der Kueuste. Lips. i 
i^ viil. I. I. pag. 213. 




s, IVachtrBege zu Sulzers allgemflinB 
i. tom. V. pH([. AOI sq. nuL "). 



Heduplici eilitione pnibiiiidam ne ijise t[iiidem vir doctissimus 
lOn pntucril non inlcllegere non modo ad demonstrundum sed 

6 ad suadendtim quidem apta esse. Ut enim taceam de loco 

ab Aeliano citato, quem postquam ipse quoque ex lali pro- 
|bgo dcEumptum esse vidit qualii^ noslrae quidem Iragoediae non 
iolnerit praeGxus esse "), cum Eicbstadiu hanc potissimum ha- 

Uit causam duplicis statuendae editionis, quae addidit argu- 
lenta quibus magis etiam sententiam suam probaret alteris 

igis (lebilia esse apparet. nam quod in Alcmeonis fatis vcr- 

tam Iragoediam eam quae una cuin fphigonia Aididensi una- 
pie cum Bacchis acta cst nihil aliud fuisse dixit qiiani eius de 

tdem Alcmeone fabulae i[uae cum Cressis Telepbo et Ake- 
'^) in scenam delata esl editionem alteram, diias Iragoedtas 

liese nunc quidem conslat ex Alcmeone nominatas, quarum al- 

BTa'jlXic[ii(OV 6 Sia WoitfilSog, allera l-iXxnimv o dia Ko- 
Uv&ov inscripta erat, et falsus esl Boeckluus cum ex hac fa- 
nila iterum edita item Iphigcniam Aulldensem et Bacchas'*) 

Ipote una cum Alcmeone actas tum temporis iterum in Ecenam 
telatag esse colJegit. quod aulem ante Tauricam, cuius exor- 
Kum ab Aristophane ridetur Ran. vers. 1232 sq., Aulidensem 
bhigeniam tam scriptam ct doclam quam animo conceptam cssb 
Wxit, ut et res ferrcl ipsa ct loci aliquot docerent Tauricae 
[oibuB ratio habita esset alterius Iphigeniae, quomodo item An- 

romachae, quam fabulam ol. 90. 2. aclam essc concessit Sam. 
Kelito "), nostram fabuiam antecessisse suspicari cogeret Andro- 

lachae versus 625.. quibus perpensis argumentis non posse du- 
Utaii quin maior Eiiripides ante ot. 90. 2. Iphigcniam Auli- 
aem docuerit'"), quam postea iterum ediderit EuripideB 



") J. I. pag. 216 sqq. 
") Ai^m. Eur. Alc. 

'*) Biecharum quni|ue dujilii^eiii editioneiiL fiiisEe coQierit, qua de re 
ing enpDSuit capp. XXIII. sq, [ing. 297 s(|(|. 
i^) 1. 1. png. 189. 

■^ Statntu boc qou gctiuioRe pnrlas cDmpositae ^int tempore com- 
n paravit Bibi rationein illas ab eU digtinguendj qune minor Euripides 



miaor: uimmqiK; illiid argiinieiiiuiii ul parum caule cuDdusum \ 
ita prorsus iiullius ponderis esseilcmonstravil Matthiaeus'*), 
de priori ittem raonuit Welckeri^'"), denique liis fabulam 
editam esse Boeckhius demoDstrare conatus esl expendendis 
variis lectionibus^'). sed inde quod pelehatur argumeulum 
omniumlevissimumesseetipsarum variarum lcctionum docet na- 
tura, quare supersedeo siugulis euumerandis atque refutandis, 
et recusavit Mattliiaeus-^), singulari autem libelJo reiecit Mau- 
ritius Seyffert^'). Sed ne dupliciseditionis quae Bocckhius 
attulit argumenta pariun idonea esse probasse satis habeamus, 
altera editio tam cj quam Eichstadio ea visa est quae in nostris 
est manibus [phigenia Aulidensis. hanc curalam esse putavJt 
fioeckhius ab Euripide minore^'), quem, cum in receusendis 
carminibus Homericis eum versatum esse coniciaiit, non solum 
prologi ex genuinis qulhus ipsj; maior Euripides tragoediam ex- 
ornasset partibus magna adhll)ita artc compositi formam inve- 
nisse singularem aliaque mutasse sed etiam parodum, quippe in 
qna praetcr alia copiarum catalogus esset ad Homeri oxempluiii 
conscriptus, concepisse inque eum locum transtulisse esistimavil 
quem antea ea obtinuissent quae sunt Ran. vers. I30S sqq., 
aXxvoVfg, al' na^ devdoig d-aXdaaag xrA. **) 
Post Boeckhium qui primus denuo quaeslionem de forma i 
tragoediae ac condicione habuit, Bromius, elsi sprevit quue 1 
BoGckhiusattuIeratargumeiita, tamenipsequoqaestatuitilerataDi ' 



iBcnlcBverit. Dimirnin illae metriciiiii urteiu pradunC priscae tragaedln 
haeB Bolattorilim illis matris cumpasita suntquibns iaferiavisaetatiapaetitt i 
iDdnlBebant. cf. cap. XX. pag. 259.— 2(i2. 

'»J Knripidis trafg. el rrugiiini. tom. VIL Lips. a. 1S23. pag. 324 s^. 

") Dia Gricchiscbcn Tragoedien. tom. II. BonDae a. 1839. pag. 493. -J 

L") cap. XXII. a png. 276. eslr. ad pag. 297. med. 
") I. I. pag. 324. 
») De duplici receos. I. A. qunestiuuc. Elal. S. a. 1835, 
") cap. XVIJl. pBK- 225. 
") cnp, XIX. 




I Mse edilionem''^). Lt |iolei[u reclc iiKjriuiL ile Boeckhii argu- 

menlis parum tclDneis quanquam nescio an merilo dubiLetur num 

recte cxplicaverit de eis quae bcbuhasla adnotaviL ad Han. vers. 

1309 6q(|. deqiie ei'; tersibus quos Euripidis esse pulanint. 

Bummam vero laudem eo mei iiit quod pcrversam itlam opinionem 

i qua per ihginLa fere anuos e prologo a]ic[uo eos quos Aelianus 

Lxitavit versus sumptos esse i>ularunt neque genuinus prologus 

ihitarunt quin aut lotus irUercidisset aut aliqua parte privatus 

BflBset detrahere viris dot^tis conalus esl, qua in re adiuvantibus 

EflJits tanlum profecit ut hac quidem dc re rursus amhigi non 

nimirura versus illog ab .Aeliano citatos demonsLrabat ab 

K^uripide non potuisse in t|ualicunquQ prologo poni. quantiuam 

piae Bremio debetur argumentatio, nisi a Matlhiaeo^') et 

Firnbahero^^) novis instructa esset argumentis, nullo modo 

Q nacta esset quam nunc habet vim atque auctoritatem fir- 

Pinissimam atque gravissimam. quae enim apud Aehanum de 

cerva Iphigeniae loco Graecis supponenda dicuntnr, ut paucis 

complectar quae accuratissime eiposuit Firnbaberus, apparet 

ea Uianae esse Agamemnonem vel Clylaemestram aut palam 

- CDmpellantis aut abscnlem. verum colloqui deam cum alterutro 

1'parentum cum aliis de causis non est credibile tum optime eo 

reidtur qnod quae per reliquam traguediam sive dicuntur sive 

aguntur vel ab Agamemnone vel a Qytaemnestra luculentisslme 

docent credi quod instet fdiae sacriiicium. contra quuminus 

absentem aliquem cumpellari putemus hoc est impedimento, 

quod Dianae verba non eum produntgraviorem animi adfeclum 

({uo necessario esse debet is (|ui ahsentem adloquitur et ad ea 

quac dicuntur anlmum non advertentem. quod autem gravis- 

simum est, tantum ahest ut mos fucrit Euripidi usitatus qui e\~ 

itus esset fabulae in prologis pracdicere ut eos tantum aperuerit 



") PhilologisclH! Boytruegit inm 
uiu. I. a. 1819. pag. 143 bi[1|, 
") pflB-321- 
■'") Eur. IpL. in Aul. [lug. XVI.- 



exitus qui si epectatoribus ab initio cogniti sunL magiB mnvent 

' animorum adfectus maioremque reddnnt animurum attenlionem 

quam gradatim et tanquam sola progredieiilG aclione patcfactum 

argumentum. aptissimo teslimonio est prologus Hippolyti, quo 

quae (ieteguntur insidiae adulescenti a Venere structae, ad exi- 

tum illae quidein fabulam adducturae , non possunt nobis non 

maximopere excitare eos auimi adfectus quibus movendis operam 

datpoetatragicus. alquinostratragoedia sisimiliinstruclafuisset 

prologo , de quo veraus iHi ab Auliano cilati cogitari suadent, 

nullo modo commovere potuissct speclatorum anlmos, quippc 

^M qui, quoniam felicem esitum apemisset prologus, ipso illo ca- 

^H ruissenl timore quem idem prologus de Hippolyto optime ex- 

^P citat. ergo perversa viros doctos, cum deperditi prologi sibi visi 

sunt reperisse vesligia, tenuit opinio, quae nunc ([uidem, ut dc- 

cebat, longe abiecta esl, si quidem plane nullo cum evenLu de- 

Duo eam depromere conatus est Gruppius^'^, tam Euripidis 

quam Hermanni obtrectator cupidissimus , neijue ad Euripidem 

pertinet quod monuit G. Dindorfius^"), in spuno aliquo pro- 

logo vel epilogo illos versus facile posse locum habuisse. 

Quanquam igitur bac quidem in re gratia Bremio habenda 
est quam maxima , non eo nsque sequendum est quo ille rem 
adduxit, ut ipsius eius proliigi forma a quo tragoediae exordium 
fit suspicionem illam quam de dupliciter edita fabida moverat 
Boeckhius non modo conlirmari dixerit sed gravissimis exornari 
argumentis, quae nihil relinquerent duhii. quam igilur habuit 

Iqnaestionem, quoniam in solo prologo inspiciendo versata est, 
buius dissertationis ea in parte tractandam esse putavi in qua 
agitur de prologo eiusque condicione"). eam igitur adeant qui 
cognoscere velint quas Bremius attulit rationes (|uaeque contra 



") AHailiie. Beroliaiu. 1S34. pag. 515$i|. reipv 
s libelli qncm is Vratislavine edidit a. 1S37, G 
p»g. 10. 

") Eurip. trng. superst. tom. TII. Qx. a. 1839. pfl; 
") vid. hui. libelli inpr, png. 35. 38. sq. 40, sq. 



I proliileruul alii. taini^u <|uantuui nitlmii «sise upoilet hic piae- 
eipio. niDiirum qiii fabulae primiim docendae ab Euripide prae- 
misEus sit prologiis Bremio ab inferiorig actatis honiine cuni eo 
coninnctus esse visus cst prologo quo instiiicta fuerit eiusdem 
fabulae editio altera. sed ct longius Bremium processisse pro 
argumentorum exilitate et quas delexit ille (linicultates optime 
magnaque cum veriLatis specie lotli posse spero me demonstra- 
turum esse.") 

Hoc igilur necessario eis iiui bis Iphigeiiiam Aulidensem 
editam esse negant concedendum cst, non cogitari posse de ite- 
rata editione nisi certo aliqtio adlato quo auspicio illa nitaCur 
Bcriptoris testimonio. sed magnoiiere vereor nc quod extat uni- 
cum testimonium non modo non iubcal sed vetet tale quid con- 
iectari. nam quod <lo tempore quo fabula nostra acta sit tra- 
didit ille scholiasta ad Ran. v. 67., nihil inde colligi potest nisi 
hoc, docuisse EuripiJis filium patre mortuo tres lllas tragoedias 
qaae Iphigenia Aulidensis Alcmeo Bacchae inscribuntur. non 
primum autem tum doctas sed repetilas esee illas fabulas 
si in didascaliis adnotatum fuisset, non dsSiSaxivat sed 
««'odedidax^i^Qit scripsisset gcholiasta'^'), sicut, id quod verbi 
causa adfero, in duobus Ranarum argumenlis hoc invenimus: 
olrto (Je ii^av{ida&ri [i6 dqKftcc) oMte xaX dvsdtdax^^^, 
eSg tfi^oi ^txaiaQxog, ilaque bis editam essc Jphigeniam Au- 
lidensem ne suspicari quidem licet, quoniam errasse scholiastam 



*=) vid pag. 44.-4(1. 

") Merito hoc inaDail Vitzius in eius libelli qaeni de fpbigcniae 
Aulidensis nuclore et falis acripait partis prioria, Torgaviae a. : 
illius qnidein editae, pag. 5. aed qnod ilii alteram DttDlit nrguiDentnin 
ctore Suida Koripidcni, EuripidiB fiiium,daeuiasouonn 
patria Jfiafiaia, oif /t^a<o ^v /ntitfi(efi.€.vas, mibi qoiden 
conti^t ut in Soidae libro liuc rcperireiii, et, quouiam grammalicus isti 
filinm Enripidia scd ex fratrc Hllum dicit minoreui illuni Eurlpidem, n 
an faisus sit Vitzius in cnliigendo illo argumento. 



I 



aiit iimln cxefriisisse^'! quae e didiiaiHliU Hltulil nitn debejuus 
statueru nisi ipsius saadenle fabulae condicione. 

Quod igitur inilio disi, duo illa quae huc pertinent schoUa 
([ui inter se coinparet, eum, si ulrique eandem ti'ibuat auctori- 
lateni, firinissimum viileri conclusisse at^unientum iteratae edi- 
lionis, id irritum tll eo quod ea quae adnotiila »unt ad Ran. 
vers. 1309 sqq. tanium abest ut comparari el tanquam con- 
iungi possint cum eis quae scholio continenlur priori ut toiiantur 
eis et apertc refulentur. nempe ab Aristotele ab Alexandrinis- 
que grninmalicis si fabulam aiiquam aimplicjter traditur doctam 
esse ccrto aliquo lenipore : quis tantum tribuet ignoto homini 
Byznntino ut eius secutus auctorilalem non tam doctam tum 
temporis illam fabulam quam repelitam cssestatuat? istamra- 
tionem si quis gecutus e^t loliere conatus est iustae criseos fun- 
damonta. contra qui Aristotelis Alesandrinorumque et Byzan- 
tJuorum accurale perpenderil auctoritates, porro qui hoc secum 
reputaverit, vano quos Aristophanes illuserit locos indagandi 
Btudiu ut dediti fuerint quirunque illius fabulas adnotationibus 
iiislruxerunt ita hunc quoque scboliastam nimis induisisse''^) : 
liuilc i[ui habuerit compulaliouem aut fulsum esse statuet 



1 



u hoc apud AIv\andriQos »i gcholiasU iDveaisact, ab Euri- 
pido iniiiore itlns roliuluH aoa primuin sed iterani in scenaiD delatas esse, 
quld i|BBMo habuisset causao iinn urcuj^ate hoc aduotandi? nn brevitatis 

Ieawa eum illud Siiidci^/vai scripaisse putes nbi ttViiifnJitfaxivai nltro »e 
obtoleril! 
'^] An rectc scholinatani iudicasse putes, ijui his versibus, ijuibus Ae- 
iiibylus iiTJdet EnHpideni, (Knn. 1320 sq.) 
otvttvS-us yuvog «ftntXou 
^oT^voi 'ilixn navaljiovov. 
rliul dtiri di.iit baec sh ipso seholiasta ex Hypsipyla citala? 
D/lltvflrt li>{if4i jov ItQhy j9dtpi'V. 
aut qoia hou concedat iaterpretibos antiquis, Kitn. 1400., ^fil^x' ll^ilXfvt 
Sio xifla Jtnl T^TiTKpo, vere Iphigeaiam Aulidenaem rcspieiT cnm tale 
quld cgo quidem uoji dubiteni quiu nou nisi iu satvricu dramato locum ha- 




- 11 — 

dn^astam aul fefellissc tn his scribt^mli»; : eait di ro fcctQ- 

Vldea igilur ne taDliiii quidcni pretii csse iala argumenta 

!icerrin]at|uc rejireliensioQC digniim esse si i|uis nostra (juofiue 

Ctate gententiani iilam taerelui' ile itcrata Ipliigeuiae A.ulidensiB 

^tione deque singulis eiuspartibus vel accurate relractatis pas- 

mque mutatis vel execatis et qualencunquc in moiluin com- 

pensatis cnm locis receus compositis. Seii si quisscholion iUud 

cx ijuo pendet omnis disputatio, ovvoi 6i xcci al SidKaxaklai 

(piQOvat, Tfkevi^aapiog Ei-giTiiSoi' idv vlov aviov 6tdt- 

da^EVttt 6[ia)vvii0)c iv atJttt 'Iiftyiysiay riiv iv AvXldi 

'Alxfiaiaiiia Bux-fai;, ea si quis sic iuterpretari velit, Ul non 

patiis scd lilii dlas fabulas fuisse dicat, iinde Ijjlugoniae AuU- 

densis nouiine inscriptas fabulas duas fuisse colligere posse sihi 

videatur, alteram a maiore Euripide et scriptam et doctam, 

alteram miuoris Euripidis, adferat quaeso testimonia : quae dum 

[ ^nquisiverit mibi et quibuscuni|ue certa (|uanivis simplicia ac 

Igaria pJacet praeferre iiioerlis qunmvis ingcnioEe inventis 

^tnjn liceat schotiastae trihuere auclorilatis ut minorem Euri- 

fdetn credamus fahulas docuisse a niaiore Euripide conscriptas. 

^c enim in senteulia fuissc grammaticum, ut nunc quidem ta- 

n de vocabulo 6[i(DVV(itDg , Facillime colligitur ex eis quorum 

^Btrandi causa illa de tribus fabulis post mortem Euripidis in 

jaaxa delatis schoiiasta adscripsit. nimimm fiacchus magno 

gdesiderio agilari dicit morlui Euripidis, quod desiderium 

19 Atheniensihus commuue cum ex aiiis tuminde upparere 

leliatur scholiastae quod eliam mortui poetac fabulae actae 

IBIlt, id quod adnotare ei non abs re visum esl, nos autem quid 

etat in eadem mancre senlentia in qua fuil scltoliasta? immo 

> tandem modo licet in aliam discedere sentenliam? cum 

EBtis ndei grantniiitico accedat ex cis quac prorsus consentientes 

Suidas tradunl et qui vitam narravit Euripidis. alter enim de 

uripide Mnesarcbi vel Nncsarchidis iilio haec tradit , vtxag di 

a, ■rag (liv riaaaqai; TifQiMv. t^v 6i filav /isra le- 

ifCtdBt^afiivov z6 dQQfta tov adBltpidov avzov 



•« • 



• i ^ .in{iiit /aTf- 
: — : • jp de Evoi:rid}jVy 

*..;•. iu ipsam eani quam 

'«.••ireatiam proferre de 

-..-.>. iiimiriim quas mi- 

- -. .^ -uinoris, non maioris 

- «i vp^erit Iphigeniam Au- 
•>>e auctore. postquam 

••! i:!a juae aut aperte inter 
.• - i: nesse neque alia deesse 
*v:-r-a esse vel sententiae os- 
•.'!] rVre incidit suspicionem 
^ j . .'rit Bremius et eamquam 
T'>.;.i:iit ex duabus fabuJis com- 
•• i..»!! nimisdocto, qui etiam de 
:-N^r: •'•. praesidium posuit Zirji- 
I,: !. versum 67. adscripto ex quo 
•..'..i» maiore earum fabularum 
> 'tv.ixor colligendam esse supra 
•. N..> dubitavit quin vocabulum 
:e Tiominibus fabularum, quare 
••\ <se sibi visus est, tam minorem 
.^^: am docuisse Iphigeniae Auli- 
>ed illud dfia)vv/4(og nullo modo 
ratim enumeratas ct verborum 



.:.^».'...t VulideDsi. Marburgi 1838. quo libello 
..«. ..N-uUtioDf raruerim, io citaodis Zirodorferi 
.. a :** ibello queio idem de chronologia fabu- 
;: Ha -curiE:! a. 1839. io quem alterum libellum 
. ■« a:(>^ra$ transcriptae suot pag. 88 — 104. 



•^ffs- 



— 13 — 

«locemiir collncnlioiie, t\mt: haec psl, didiSaxivai ofitniivfniig 

iv aaiet 'l^iyeveiav t^v Iv AvUSt xtI., iion Sedidu%iyai, 

i,iv aatn ojimvvnwg 'ifpiyivtiay t, L A. xxX., ea quae, 

rera csset opiDio Ziindorreri, probari poeseL imica, et testi» 

e est sclioliasta, qui {{min iii fiDem Iiaec adnolam-it et Id qua 

l'sentei)lia fueril supra demonslratuni est. mitto aunc Gruppii 

» Witzschelii") peiveisam, milto Welckeri*") <{uaesitani 

tnterpretalionem et solius H e rin a n n i ^ ') commemoro rationem, 

1 qua el acqaiescendum est et merilo aciiuievit Vitzius*^). 

ermannus autem, utpareral, nomen intellexit Euripidis, ita 

, quouiam auctorem iilaium de quibus quaeritur fabulsrum 

Euripideni maiurcm fuisse aliunde constaret, nihil aliud appareat 

dioliastam dixisse nisi lioc, fabulas a patre coDscriptas doclas 

Bse a fiiio sm6 eodem nomme, i. o, diserte addilo palris nomine. 

Tamen Zirndorferus quas stbi linKit diias fabuias eodem nominc 

ascriptas a grammallco aliquo fere post Aelianum voluitconta- 

BinataB esse. cuius compositiouis primum vestigium in prologo 

ibtdae cernere sibi visus est, de quo fere idem statuit quod 

Eartungus^^), et ita quidem ut eam quam ille veram fuisse 

oluit prologi formam inaiori (ribucret Euripidi , a quo iatnbos 

mtuatus essel uonnullisque amputatis suae ipstus fabulae apto 

3 loco inseruisset Euripides minor. (fuem autem sibi Qnxit 

mdorferus grammalicuin, euni poslero tempore, cum maioris 

Jluripidis fabula initio truncala fuieset, eosdem illos iambos ex 



"^ Gruppias |1. 1. pag. 532.) de fabDlacogiUvitid verbamrfpftitB, 

n qaidcm lantatDm esset. et ilidcm Witscbel. inoonaarfl 

a dfl priore Zirndorferi libello cgit (Neue JahrbDech. etc. s. 1839. vol. 

XVII 2. psg. 1S3 sq.) njiaarcni Euripidem ceosait ae Douiiaibus quidem 

ntttis dacaisae fabulas quas pater rcliqaissel oDadaai spectatas. 

*") Welckeras (1. 1. pag. 493.) vocabuluDi illud iateUexit Ae patre 
(Ifilia Gognomiaibas. 

«<) BuripidU Iphig. in Aulidc. Lips. a. 1H31. pug. XIII. adsensus est 
'tichina 1. I. pag. 49. 
") Do Ipb. Aul. auclare el fatis. I, f»g. 19. 



'^) vid. hui. llb. pag. 'l^. 



i 






I • 



•( 



•• • ■•• 



4 « 



« t ..• . 






-S .3. 



— - • • :i . .c. . ..*^ 



• •• '' ' i-*' .'i»'';! :-t*'". ■* ^' ". .--■^i 

.:• li'. ::ai A«.liLi5 :::vr;:-.:i 

>: i-::r:-:ii:. *fi \ei>. ..*.•>. — 

..•;.t.:.ci lae iriiari.tH *e i-iyr- 

^ . •' — i*.'2o. njd.xiine *: ] -- 

•.I.'... ri-.MJ rittiiiHt. ile t.u3 i.l- 

>.*;.:.■: H.\|»«iiituru* .-uin''" . int^-r 

\> rM.r, iu«.M.* nulja interi»'.**.! 



j I • r.if c»'» sq. 

:**. :i?>:: hjs lyco.5. vers. o'JS sqq. et 

•>. v.*; >::.. v. ViA.i. et v. 1344.. ve:s. 

.. .i ■:_? ^aiii statuendum ^5..;^ equidem 

. *.;.:i*it Zirod. non .<atis intelle.\i>.>5e 
. r.Ji. .XLI. adn. 2. 



::pr. yBS. V.VI ni]. 



— 15 — 

repugnantia. attamenplacuit illihaecstatuere: maior Euripides 
maxime p]acidum eum iinxit: ineptus grammaticus diversissima 

commiscuit*')* 

Satis habeo enumerasse haec argumenta et supersedeo re- 

futando, quoniam refutato externo illo quod ex scholio petebatur 

argumento quae ipsa fabula praebere videatur testimonia ultro 

apparet nullo modo sufficere ad probandam Zirndorferi senten- 

tiam de duabus fabulis eodem nomine inscriptis deque gram- 

matici illa contaminatione. neque ipse quid sentiam de eis quae 

recte Zimdorfero difficultates adferre videbantur hic locus est 

pluribus exponendi, quanquam hoc indicare non dubitavi, non 

de duarum fabularum contaminatione cogitandum esse sed de 

unius fabulae varia variorum hominum interpolatione. 

Restat ut, antequam sententias percenseam eorum qui de 
singulis quamvis diversissime iudicantes unam ct simplicem 
fuisse Iphigeniam Aulidensem eamque maioris Euripidis tenu- 
erunt omnes, mentioqem faciam eius opinionis in qua fuit 
Gruppius. 

Cum veterum quaecunque ad nos pervenerunt testimonia 
ut unam tantum fabulam Iphigeniae Aulidensis nomine inscri- 
ptam commemorant ita ad unum omnia Euripidi eam tribuant 
celebri fabularum poetae, quae in nostris manibus est fabula 
isto nomine notata, etiamsi Euripidis nomen non in fronte ha- 
beret, tamen in genuinas illius fabulas recipienda videretur ne- 
que ullo modo ei abiudicari posset, nisi si ipsa abiudicandi cau- 
sas praeberet gravissimas. atqui si quidem praeter argumenta 
illa extrinsecus sumpta quaecunque in ipsa fabula inveniuntur 
qualiscunque generis artem prae se ferunt Euripidis ac consue- 
tudinem : qui tandem fas esset eo usque procedere quenquam 
licentiae ut hanc fabulam Euripidi suppositam vet potius nomen 
Euripidis falso et immerito ei praescriptum esse censeret? an 
vere credas te inventurum esse quae abhorreant ab Euripidis 



5») 1. 1. pag. 101. 

^^ aperte enim falsus est Hesychius v. anaqd-ivivta. 



MliPiihiii 



iMikMM» laa» ea converlas quae 
BBBi^W' Eniqiadts ingenio parum 
tit&itaHinl prorsus i|uaerespuaDlEii-' j 
<m« mem illios aperle prodanLfl 
^ tMJm jiiiiiili nliiinriii in ni 
■ TfMirnmnnio Meaelai Qytai 

k lumoralioDcspeiTiH 



iiqiieiascomj)ositioneni, r 



HamiDes conformatioDM 
stbi iiiipressa babeat Eai 
Vtiwt iiilnr aosae habuit Gruppius haiic fi 
^? luniniiDtam incouipouendissin- 
ktt» >{Um in invettieado et pertii-iendo lotius 
^ tam m aMidKtica dicendi ralioue^^) iiuani 
Terejngeniiorum descriplioue*'! 
risus psi Diaiorem ac felici- 
»b Euripide profecla esse me- 
li denique luomeDli esl quodexTau- 
jKbit argumentnm. ibi enim cum aliter 
iradalur de Tii^uis immolatlone. 
pMtftalw h>eo aliter narrari posse prorsus ne- 
•^autaa M Taurica Tphigenia quin ab Euripide 
■ - lou possel, alteramlphigeQlamalii poetae , 




IC^ 





,- >'t'ulandaesseexistiiue[Barlscbium" 
«jMi tiL iM iiaru ^u< Muelleruni'*). neque prnelermittendrl 
»«M •tf^ «ittrip^ ('"trahaberus"'). scd niihi quideni euniT 

>4 JmL M< H7'-^ 

^ iJM. ^SMsi- 

«A 1. L p^ W3.-MS. 

>•« Ihi y^ ri»!** ltkiK«aia« Anl. ■nctore quacatiuac. VratiBl. ■ 

•« «ki v4«<w) w Birlfthiun, Zeilscb. fr. Altlbm. a. IS3S. a 



— 17 — 

locum sumo examinandum quo nisus Gruppius Chaeremoni 
poetae tragico hanc fabulam adsignare conatus est *'). nimirum 
Athenaeus lib. XIII. pag. 562. haec dicit: &edq)QaaTog d^ev 
T<^ EQcaTix^ XaiQ^fAOvd (prjaL tov TQayixov Xayuv (ag tov 
olvov %(Sv XQWinivoiv TOtg vQOTtoig TieQavvvad^aL ovv(ag Y,al 
Tov ^'EQUta, og fiiTQui^o)v fiiv ianv evxaQig, imTeivoiLievog 
di xui diaTaQaTTOiv xaliendravoQ, diOTVeQ 6 7toi>t]Ti]q ov- 
Tog ov xancog ctvTOv vag dwdfieig diaiQcSv q>rjal didvfia 
yuQ To^a avTov ivTeivead-ai xaQiTOiv, to fiiv in' 
evaiwvk T^xVy ^o d^inl avyxvaet fiiOTag, 6 d*av- 
Tog ovTog noirjT^g xai ne^i tHv iQ(ivTO)v iv t^ iniyQa- 
ipOfUvif TQavfiotxiff (priaiv ovTwg* 

Tig oixi (prjaet Tovg iQvivTag ^fjv fiovovg; 
ei del ye nQ(J5T0v fiev aTQaTevTixiaTdrovg 
elvaiy novetv Te dwafidvovg Tolg atifiaaiv 
fucXiaTa, nQoedQevew T&QiaTOvg t^ nod-^fiy 
noirjTVKOvgy iTafiovg, nQodvfiovg, evnoQOvgy 
iv Toig dnoQOig fiXinovTag, dd-XKOTaTOvg, 

Tides igitnr Athenaeum ea quae sunt Iph. Aul. vers. 548. — 551 ., 

didvfx ^lSQdJg 6 XQ^^^fonofxag 

To^^ ivveiveiat xa^tVw, 

TO fxev in evaicovL nSTfKp, 

To S^ini avyxvaet fitOTag, 
non Euripidi sed Chaeremoni tribuisse, qua in re usque adeo ad- 
sensus est Gruppius ut totam fabulam Chaeremonis esse censu- 
erit. iniuria hoc fecisse Gruppium non est quod moneam, si qui- 
dem hoc uno testimonio deipnosophistae, qui quam leviter in 
excerpendis scriptorum locis versatus sit satis constat*^), cete- 
rorum testimoniorum argumentorumque non comminuitur au- 
ctoritas. et errasse Athenaeum vel potius leviter excerpsisse hoc 
quoque loco consentaneum videtur, si quidem neque quod inter- 



6») 1. 1. p. 561 sqq. 

M) cf. Bartsch. 1. 1. pag. 27. 



I 



exitus qui ai gpectaloribus ab initiu cogniti sunt iiiagls inoveid.J| 
animorun) adfectus maioremquereildantanimoruni attcnlionein 
quam gradatim et tanquam sola progrediente actione palefactum 
argumentum. aptissimo testimoniu est prologus Hippolyti, quo 
i|uae deteguntur insidiae adulescenti a Venere atructae, ad e 
tum iliae quidem fabulam adducturae , non poseunt nobis nea i 
maximopere excitare eos animi adfectus quibua movendis operam ■! 
datpoelatragicus. atiiuinosti-atragoediasisimitiinstructafuisset I 
prologo , de quo versus illi ab Aeliano citati cogitari suadeitt, 1 
nulio modo commovere potuissel spcctatorum animos, quippc I 
qui, quoniam fcticem exitura aperuisset prologus , ipso illo ca- 
ruissent timore quem idem prologus de Hippolyto optime ex- 
citat. ergo perversa viros doctos, cum depcrditi prologi situ viei 
sunt reperisse vesligia, tcnuit opinio, quae nunc quidem, ut de* J 
ccbat, longe abiccta est, si quidem plane nullo cum eventu de- ' 
nun eam dcpromere conatus est Gruppius^^, tam EuripidiftJ 
quam Hermanni obtrectator cupidissimus , neque ad Euripideid 
pertinet quod monuit G. Dindorfius^"), in spurio aliquoproi 
logo vel epilogo illos versus faciie posse locum habuisse. 

Quanquam igitur liac quidem in rc gratia Bremio haben^ 
est quam masima , non eo usque scquendum est quo ille rei 
adduxit, ut ipsius eius prologi forma a quo tragoediae exordiud 
Rt suspicionem illam quam de dupliciter edita fabula movei 
Boeckhiufi non modo coiifirmari dixerit sed gravissimis exornan 
argumentis, quae niliil relinquerent dubii. quam igitiu' habuT 
quaestioncm, quoniam in solo proJogo inspiciendo versata eBn 
huius dissertationis ea in parte traclandam esse putavi in { 
agitur de prologo eiusque condicione*')' cam igitur adeant q 
cognoscere velint quas Bremius atluJit rationcs quaeque contra * 



'") Ariadne. Berolini u. Ifi.M. pog. 515s(]. reiectus esla Barti 
eiua libelli qnem is Vrnlislaviae edidit u. 1837. Gpoppinm refatstnro» ■ 
P»B. 10. 

»") Eorip. tr.ie. sapersl. tom. III. Oa. a. 1839. paj. 439. adpot. a. 

") vid. hui. libclli inpr. pag. 35. 38. aij. 40, sq. 



roluteruiil aJii. t;niii;ii i|u;mlum liuLuiii esse oportel liic |)i'ae- 
'Idpio. niniiruni t|ui fabulue prinmm docpndae ab Euripide iirae- 
DiisBus sit prologiig Bremio ab inferiorls aetatis bomine cum eo 
coniunctus essc visus est prolugo <iuo insttiicta fuerit eiusdem 
fabiilae edilio altera. sed et longius Bremium processisse pro 
argiimentorum oxilitate ot quas delexit ille ditticuJLates optime 
niagnaqiie cum veritatis spccic tolli posse spero me demonstra- 
tuiiiin esse.") 

Iloc igitiir necessario eis qui bis Iphigeniam Aulidensem 
editam esse negant concedendum est, non cogitari posse de ile- 
rata edilione nisi certo aliquo adlato quo suspicio illa nilalur 
scriploris testimonio. sed magnopere vereor ne quod estal uni- 
cum teslimonium non modo non iubeal sed vetet tale quid con- 
iectari. nam quod dc tempore quo Tabula nostra acta sit tra- 
didit ille scholiasta ad Ran. v. 67., nibil inde colligi polesL nisi 
hoc, docuisse Enripidis lilium patre mortuo tres illas tragoedias 
quae [phigenia Aulidensis Alcmeo Bacchae inscribuntur. non 
primum autem tum doctas sed repetitas esse illas fabulas 
si in didascaliis adnotatum fuisset, non dfdtdaxivat. sed 
avrtScdiSaxivai scripsisset scholiasta ") , sicut, id quod verbi 
causa adlero, in duobus Banarum argumenlis hoc invenimus: 
ovtfo di E&ccvitda&ij {iQ S^&fia) ^it xal dvidtSdx^fi, 
mg ffrjti ^ntalagxog- itaque bis editam esse Jpbigeniam Au- 
Udensem ne suspicari qiiidem licet, qaoniara crrasse scholiastam 

^ Merita boc moiiuit Vitzius in eius libelli qDeoi de Iphigeniae 
denais aactarc et fatis acripsit portJs prioris, Torgaviae a. 1S62. 
I qaideii) edilae, pag, 5. sed quad ibi alterum attulit argumentam , au- 
etore Snida Euripidem, Euripidis filium, docaisse noDnulla 
patrij i(iBnaja, ois fi^nm ^v t7ti<fiiiafievot, mihi qnidem ana 
coatigit ut in Suidae libro hoc reperirein, et, quoaiam grammaticus iste non 
Glinm Euripidia sed ex fralre filioai dieit lainareu) illum Euripidem, nescia 
•n falsns ail Vitzius in colligcnda illo argumeQto. 




twiiniai Kotrate perpcnderit lOietonlales, poira qui boc $ecuia 
repuUfcril. raao qooc Amfajplunc^ iUusail ktciw iiiilagaadi 
felodiD ttt (Jecliti [upriot qiiici]ii(|U« iUiu^ rabuUs adnoUlioiiibiis 
tutruiBnuit ila bunc quuque scboUastam Dimis indiilsisse*^); 
hane qid hibaerit cumputalioueiD aut falsuiu tsse sUtuet 



") tXcrav b>( apad AluiadriDos si Mholiuta inveaUsrt , th Earl- 
pide niaore ilki rabalas naD primuB ted itcrom ia scenam deltitas esie, 
quld i|aae*o babDinsEt canMe aau tteanU buc aduotiudiT an breritatis 
caatM euD ill[iil JtdiJa;((riii scripaisse pntes obi BmJiJi3n;(frtti Dltro n 
(ibtakritT 

'') An reclc «choliastam iudicasse pntes, i|ai liis versibos, qDibug Ae- 
ii^bylu« irridct Earjpidem, (Ran. ]320 sq.t 

olvdv&ai ydvo! d/ixSiOV 

^olQvoi SlixB navrlinovor 
rl*ul ddrl dixit haec ab ipso sehoiiuta cx Hypsipyla citataT 

olmy9a T^ififii rov hodii poTovv. 
auti|uU li»r conrcdal inteppretibas antiqais, Ban. 1400.j ^jSIijK^l^^iiifuf .J 
9£o Mvflia xal T/isa«(ia, \ert Ipliigeninm Aalidensem respiclT cam tibf J 
quld RKu i|uideiu riaii dubitflia qniii dod uisi ia satyrico draiBBle loe 
buerlt. 



— 11 — 

scholiastam aut fefellisse in his scrihendis: saTi^ de i6 rtaQ- 
€yx€i[jb€Vov i^ ^{(ptysvsiag rijg iv AvXidi. 

Vides igitur ne tantuii quidem pretii esse ista argumenta 
acerrimaque reprehensione dignum esse si quis nostra quoque 
aetate sententiam illam tueretur de iterata Iphigeniae Aulidensis 
editione deque singulis eiuspartibus vel accurate retractatis pas- 
simque mutatis vel execatis et qualencunque in modum com- 
pensatis cum locis recens compositis. Sed si quisschohon illud 
ex quo pendet omnis disputatio, ovv(o ds xal al didaaxaXiat 
(p€QOvai>j T€X€Vvij(favvog EvQinidov vov viov avvov d^di- 
daxBvai OfKovvfACQg iv acfv€i ^I(piy€V€iav viiv iv AvXldt 
'AXxfjbaicdva Bccxxagj ea si quis sic interpretari velit, ut non 
patris sed illii illas fabulas fuisse dicat, unde Iphigeniae Auli- 
densis nomine inscriptas fabulas duas fuisse coUigere posse sibi 
videatur, alteram a maiore Euripide et scriptam et doctam, 
alteram minoris Euripidis, adferat quaeso testimonia : quae dum 
conquisiverit mihi et quibuscunque certa quamvis simplicia ac 
vulgaria placet praeferre incertis quamvis ingeniose inventis 
tantum hceat schoiiastae tribuere auctoritatis ut minorem Euri- 
pidem credamus fabulas docuisse a maiore Euripide conscriptas. 
hac enim in sententia fuissegrammaticum, ut nunc quidem ta- 
ceam de vocabulo oficovvfACog y facilhme coUigitur ex eis quorum 
illustrandi causa illa de tribus fabulis post mortem Euripidis in 
scenam delatis scholiasta adscripsit. nimirum Bacchus magno 
se desiderio agitari dicit mortui Euripidis, quod desiderium 
omnibus Atheniensibus commune cum ex aliis tum inde apparere 
videbatur scholiastae quod etiam mortui poetae fabulae actae 
sunt, id quod adnotare ei non abs re visum est. nos autem quid 
vetat in eadem manere sententia in qua fuit schohasta? immo 
quo tandem modo licet in aham discedere sententiam? cum 
satis fidei grammatico accedat ex eis quae prorsus consentientes 
Suidas tradunt et qui vitam narravit Euripidis. alter enim de 
Euripide Mnesarchi vel Mnesarchidis filio haec tradit , viYxxg dk 
€lX€to d y vag fA€V viaoaQag 7t€QiaSv^ rfjv di fjbiav fi€Tcc xe- 
X€vvijv, i7ti8ei^a(i€vov ro dQafia tov ddsX(pidov avtov 



Iphigeniam Aulidensem quam volgo dicimus actam esse 
traditum est post mortem Euripidis (schol. Ran. 67.) : unde ne- 
cessario idem concluditur quod merito ex eis quae Ran. vers. 
868 sq. ed. Dind. Aeschykim dicentem fecit Aristophanes ^) col- 
ligitur, certe duobus mensibus postea quam Aristophanes docuit 
Ranas, id quod compluribus mensibus post mortuum Euripidem 
factum esse constat, hanc tragoediam in scenam delatam esse. 
namque diem supremum Euripides obiit ineunte ol. 93. 3, ar- 
chonte CaHia^), Ranae autem acta est eiusdem anni Lenaeis^), 
quae duobus mensibus antecedebant Dionysiis magnis^). 



jovTt^ 6k awxi&vrixiv. 
cf. Boeckh. Graecae tra§p. principes. Heidelb, a. 180S. p. 213 sq. 

2) Boeckh. Gr. tr. pr. pag. 209. cf. pa§p. 212. Nauck. De Eurip. 
vita (fabalar. edition. Tenbn. vol. I.) not. 3. Marmor Parium secutus po- 
stea Boeckhius eiusdem olympiadis anno altero Euripidem obiisse censuit 
(vid. G. J. n. pag. 342.), quod nescio an immerito factum sit. et G. D i n - 
dorfius in Prolegomenis ad Poetar. scen. ed. V. nuperrime editis (pag. 
14.) diserte chronographum Parium errasse dixit. ceternm utcunque sta- 
taemus hac de re, Iphigeniam Aulidensem et quas una cum hac in scenam 
detulit minor Euripides maioris fabulas actas esse constat post Ranas, 
quoniam ex eiusdem commoediae versibus modo citatis luculentissime ap- 
paret quo tempore comoediam illam docuerit Aristophanes nullam dum 
spectatam fuisse tragoediam Euripidis mortui. 

^ Argum. Ran. iMa/d^ inl KaXXCov xov fiiTct *AvTtyivfj ^ia **ilcu- 
vf^ov itg Arjvaia. 

^) Pluribus primus, quantum equidem scio, haec pertractavit totamque 
causam composuit Boeckhins Gr. tr. pr. pag. 209 sqq. mira arfnimen- 
tatione usus est Firnhaberus (Eurip. Iph. in Aul. Lips. a. 1841, pag^. 
XLII. — LXIV. prae ceteris mira sunt quae exposuit pag. LV. sqq ) qua 

1 




I 



Scholjan e.ninL illud AiislDphaDeiini iiun uliuiur in lempure i 
qtio haec Iragueilia acla sit slaLucnilo hoc esl: orVoi di xai i 
dtdacfxaXiai (fiqovat, TfXn'i^aavTog Evqmidov tov vlov 
ai'TOv deStSaxivat Ojnovvjiwq iv agret 'iynyiyttav t^» iv 
Avlidt 'AX*(iaia)Va Bdxxac. qui igitur haec adnotaTiL au- 
ctore UBiis est certissimo ac title diguisEimo, qui monumentorum 
publicorum ex fontibus bausit, Aristotele. quare, si quidem eum 
commenta sua Aristotulis nomine lanquam munisse non modo 
cunvincere sed ne suspicari quideiu possumus, nulla est causa ei 
diflidendi, sed et huc pro certo habendum est, Iphigeniam Auli^ 
densem morluu Euripide actam esse po^t Aristophanis Ranas, 
et nuUo huiuscDmoediaelucoratinnemhaberipoluissetenendum 
est ilUus quidem Iragoediae. 

S^d eiusdem comoediae ad vers. 1309 stjq, haee habes a 
echoliasta adnoLata ; dia tov ardtiivXXfT s nahiv eig aviov 
naiCfi. s^ aXXav di xal SXXwv Evqmidov dqaftartiiv 
KOfiiiaTa ti^tjOi xai ovdiv xaja t6 «5^f ^.iytt fiiXog. 
sati 6i id 7iaqsyxsi(i,£Vov 6§ 'iftysvsiag t^g iv 
AvXidt. quod novum scholion, quoniom ct tragoediam illam 
ante Ranas comoediam aclHin esse doeet et quos in Aulidcnsi 
Ipbigenia, qualis nunc est, frustra quaeris versus ex ipsa i!la 
tragoedia sumptos esse sfatuere vidctur, cum altero scholio, si 
nlrique eandem habes tidem , non est quomodo concinat. nisi 
duas fuisse statuas Euripidis Lragoedias quae eodemnomine in- 
scriptae fuerint Ipii^eniae Aulidensis. Quae antem ita nrta est 
diflicultas duarunique eodem numine tragoediarum suspicio et 
eo augcLur quod Aelianus H. A. VII. 39. haec scripsit, 6 di Ev- 
f/ijiid^g iv t^ 'Iifiysvsiif' 

eXaffov d' jixatav x^Qoiv iv9-ija<o (fiXan; 

xsqovGGav, ^v aqatovtsg avx^^dovBt ff^i' 

arfa^siv S^vyaTSQa, 

I BnripidJB fabnlam aano nnte qnam Arislnphanes rnmoi^dintn jimm ilnru 

(aeUm rsso demnn.slr.nret (i. e. ol. 93. 2.). oblurutas RSt Burlschius c 

t (N. Jflhrhiierb. vol. WXIll. s- IS-11. pag. .1.-30.) i-ap. 20 sqq. 




— 3 — 

et eo quod apud Hes. hanc habes glossam, ccS^Qavcfraj anqod' 
xoTta' EvQinidrjg ""[(fiyfveia t^ sv AvXidi, : quorum neque 
hoc vocabulum neque illi versus in ea leguntur Iphigenia Auli- 
densi quae in nostris tradita est libris. etsi igitur quod ex He- 
sychii glossa quis sumat argumentum prorsus nuUius momenti 
est, quoniam aut glossemate aliquo ista vocula facile ex poetae 
verbis remota esse potest aut in nomine laudando sive fabulae 
sive poetae errasse grammaticum probabile est, praesertim cum 
ei acciderit hoc v. aTtaQ^Spsvra:^) quae tamen relincuntur ar- 
gumenta firmiora videntur quam quae ab eis qui duas fuisse 
Iphigenias Aulidenses non concedunt videantur refutari posse. 
nimirum quae ab Aeliano citantur, cis non cogimur de duabus 
fabulis cogitare, sed mira illa repugnantia scholiorum, si neutri 
abindicas auctoritatem , aliter tolli non potest: unde fit ut ex 
hoc qui duas fabulas fuisse colligit , optimo ei in hac sententia 
probanda subsidio sit illud. 

Hac ratione primus usus^videtur Boeckhius®). qui enim 
ante eum de huius fabulae fatis ac condicione quaesierunt, eos 
hoc quidem loco fugit quid de tempore quo acta sit tragoedia 
doceat nos et locus ille qui est Ran. vers. 868 sq. et Aristophanis 
scholiasta quidque, haec cum altero scholio si comparantur, col- 
ligi possit de duabus fabulis eiusdem argumenti. quare qui 
primus versus illi ab Aeliano ex Euripidis Ipliigenia citati quo- 
modo cum nostra fabula coniungi possint quaesivit, Musgra- 
vius, cum in eo offendisset quod nunc exordium anapaestis in- 
cipiat^), aliquo cum iure quidem hoc coniecit, verum prologum 
intercidisse, in quo et haec de supponenda cerva praedixerit 



*) ^AnaQBivivja' ov nginovTa naQ&iyocg, £o(poxlrjs *lq>iyiVB({t 
Tjl iv AvXCSi, at Eurip . Iph. A. 993. anagd-ivevTa fikv rcfd' xjX. 

^) L 1. cap. XVn. pag. 214 sqq. 

') Eurip. tragg. etc. ex edit. Barnes. III. contin. Musgrav. not. etc. cur. 

Beck. Lips. a. 1788. pag. 273. 

1* 



Dicina^) cl Ilesychianuui illii<t aO^Qavtjia locuni iiabuerit^) 
que uimis miranilu-s esl qiioil illud a scholiasla ail Ran. vers. 1 
1309 sqq. adnotaluni ila accepil ul qualtuor versus (v. 1309. — 
1312.) ex lplil{i;ctiiae Aulidensis pamlo, in ijua ante versum 164. 
Euripides eos posuisset, ab Aristu|thane desumptos esse pti- 
laret tntegros '"^LEichstadio") tamen, etsieam rabulam quae 
hodie legitur de iure monuit Don posse eo de quo Musgravius , 
cogitavit prologo instiuctam fuisse ' ), duas Iphigeniae Euript- 
deae olim extitisse editiones, quarum in priore, ipiae interierit, j 
praeter Dianae istum prolugum i]uattuor illi qui ab Aristophane. 
eK Iphigenia desurapli vidcbantur versus locum liabuerint nullo 
modo licebat statuere. 

Boeckhius vero, qui iu eadem seutentia fuit inquaEicfa- 
Btadius, duas fuisse edilioneg fahulae, malori cum iure hoc quam 
ille conclusifise pulaudus est, quia maioris Euripidis illam tri- 
logiam, Iphigcniam Auliilensem cum Bacchis el AJcmeone dico, 
ab Euripide minore ipse monuit doctam csse post Ranas comoe- 
diam ab Aristuphane in scenam delatam''), quod misere cum 
eo disrrepare quod in ipsa hac comoedia rideri videtui- illa tra- 
goedia uon potuit fugere virum sagacissimum. Tamen nulla 
huius ai^umenti a Boeckhio mentio facla est, id quod eo magis 
mirandum est quia quae protulit argumenta ad sententiam suam 



f') NoD apunum ilixit cuin qaein nunc liabeniu) pralogaai, sed quod ' 
Enripides ei pravtniserit initium tngoediae, scilicet qaem proprie dicuot 
prulo^am, iaterciilisBe putuvit. iilmirum Diiaam cuniecit anle quam ii| 
retnr fibala npecUloribns exposuisse eins argnraeDtam. 

') 1. 1. ail vers. 67. De prologo deperdito adaoasum paterecerunt ' 
MarklaDd. in adnotatioaibus ijuibua fabulae initium inslrnxil, Pre- 

Ivoatus iu Tbealre dcs Giecs, VII. png. 121., D. Beekius io Diatrtb. 
crit. do RbesD [Eurip. edit. Barn. Lips. III. pas. 444, — 167.) g S. 
'") 1. I. pag. 373. 
") De dramate G-raecaram comico-satyrico. Lipa, a. 1793, psg. 99 
iq. nDt. 147. 
") Adiltpulalus cst Jacubsius, IVachtrnege zu Suhers allsemelner 
Tbeorie der Kuenstc. Lips. a. ITHti, tum. V. png. 401 si 
'=) vid. i. I. pag. 213. 




b de dupiiri eililiitiir ijmliiiiiilani ne ijisu ({uidc^iii vir iluctissiinus 
■'Son potucnL non intcllegere non inuilo ail demonslrfindum sed 
\ne ad suadendiim quidem ^pta esse. Ut enim taceani de loco 
ab Aeliano cilato, qiiem poslquam ipse quoque ex tali pro- 
i logo degumptum esse vidit qualis noslrae quidem tragoediae non 
I .potuerit praeflxus essc "), cum Eichstadio hanc potissimum ha- 
F l»i]it causam duplicls slatuendae editionis, quae addidit argu- 
Imenta quibus magis etiani sententiam suam probaret alteris 
Finagis debilia esse apparet. nam quod in Alcmeonis fatis ver- 
I satam tragoediam eam quae una cum [|>higenia Aulidensi una- 
Lqne cum Bacchis acta est nihil aJiud fuisse dixit qiiain eius de 

Bodem Alcmcone fabulae quae cum Cressis Tclepho et Alce- 
■ Btide"') in scenant delata est editionem alteram, duas tragoedias 
sse nunc quidem constat ex Alcmeone nominatas, quarum al- 
KteT&l^lxfiitov dict U^wtplSo;, altera 'AXx[iia)V o dia Ko- 
\ ^tv^S-ov inscripta erat, et falsus est Boeckhius cum ex hac fa- 
ifbula iterum edita item Iphigeniam Aulidensem et Bacchas'*) 
1 stpote una ctim Alcmeone actas tum temporis iterum in scenam 
I delatag esse collegit. quud autem ante Tauricam, cuius exor- 
» dium ab Aristophane ridetur Ran. vers. 1232 sq., Aulidensem 
f Iphigeniam tam scriptam ct doctam quam animo conceptam essa 
t dixit, ut et res ferret ipsa et loci aliquot docerent Tauricae 
I quibus ratio habita esset alterius Ipbigeniae, quomodo item An- 
r dromachae, quam fabulam ol. 90. 2. actam esse concessit Sam. 
E Petito "), noGtram fabulara autecessisse suspicari cogeret Andro- 
Vfaachae versus 625., quibus perpensis argumcntis non posse du- 

Ktari quin maiur Euripides ante ol. 90. 2. Iphigeniam Auli- 
l^ensem docuerit'"], qiiam postea iterum edideril Euripides 



I 



") 1.1. pas. 216SI111. 
'•) Argom. Eur. AIp. 

*^) Biecliarum qunqoe duplkem editioDeiu r<iit 
BivberinB expoauit capp, XXITJ. sq. pog. 297 .sqq. 



") 1. 1. pag. 1 
<*) Statuto lioc q 
D panvit aibi ral 



•tfA cdmpositDe sint tempare com- 
ii distiugueadi quae miuar Earipides 





minor: utruiiKiue illud arguui(>ulum ul parum caiiLu condusutt'| 
ila prorsus nullius pontleris osse (lemonslravit Matthiaeus'*), ' 
ile priori iilem monuil Welckeri^^'"). denique liis Fabulam 
edilsm esse Boeckhius demonstrare connluB est expendendis 
variis lectionibus-'). sed inde quod petebatur argnmentUB^ i 
flmniumlevissimumsgseetipsaium variarum lectionum docet n 
Inra, quare supersedeo singulis enumerandis atque refulandw^fl 
et recusavil Mattliiaeus-^), singulari autem libello reiecit Mau 
ritius Seyffert^). Sed ne tlupiieis editionis quae fioeckhius 
altulit argumenta parum idoaea esse probasse satis habcamus, 
altera editio tam ei quam Eichstadio ea risa est quae In nostris , 
esl manibus Jpbigenia Aulidensis, hanc curatam esse putavitj 
Boeckhius ab Euripide minore^'), quem, cum in recensendia* 
carrainibus Ilomericis eum versatum esse coniciant, iion solum 
prologi ex genuinis ijuibiis ipsp maior Euripidcs tragoediam es- 
ornasset parlibus magna adhibila arte compositi formam iiive- 
nisse singularem aliaque mutasse sed etiam parodum, quippe in 
qua praeter alia copiarum catalogus esyet ad Homeri cxemplura 
conscriptus, concepisse inque eum locum transtulisse existimavit 
quem antea ea obtinulsscnt quae sunt Ban. vers. ]309si]q., 
aXxvayeg, a% tikq' divdoig S-aXtiaffag xcX, **) 
Post Boeckhium qui primus denuo quaestioncm de formft J 
tragoediae Hc condicione babuit. Bremius, etsi sprevit quaifj 
Boeckhius attulerat argumenla, tamenipsequoquestatuititeratai^ 



4 

.s 

•1 



iDcalcaverit. Diuiifiun iUse metricam arteia prnduDt priscne tragocdia 
basc aolutioribiM illis metrts conpasita suat (|Dit»as inforiai-lsaelatispDell 
iDdulgebaut. cf. cap. XX. pag. 259.— 262. 

") Enripidia tragg. ct fragnim. tom. Vll- Lips. a. 1823. |i 

'") Oic GriecMselien Tragoedien. lom. H. Boddhc a. 133!). pag. 4^ 

") cap. XXtl. a pag. 276. estr. ad paf. 297. med. 

'») 1. 1. pns- 324. 

") De duplici j'eceD3. I. A. quaesliaac. Hal. S. u. 1835. 

") cap. Xvm. pag. 226. 

»») eap. XIX. 



Kcsee edilioiieiu ''^). Et profecto rertu muiKiil de Boifckhii argu- 

Upentis parum idoiieis. ([uanquain Descio an merilo dubitetur nmn 

Wificte explicaverit de eis quae scboliasla adnolavil ad Ran. vers. 

M^Od sq[[. deque eis versibus quos Euripidis esse putarunt. 

ninniinain vcrolaudemeoineruit quodpcrvcrsam illam opinionem 

■iqua per triginta fere annos e prologo aliquo eos quos Aelianus 

Bintavit versus suiuptos esse putarunt neque genuinus prologus 

MJiibitarunt quin aut totus iatercidigset aut aliqiia parte privatuB 

BlBBet detrahere viris doclis conatus est, qiia in re adiuvantibufi 

ndiis tantum profccit ut hac quidem de re rursus ambigi non 

nwsit. nimirum versus illos ab Aeiiano cilatos demonstnibat ab 

■puripide non potuisse in qualicunque prologo poni. quanquam 

H|iue Bremio debetur argumentatio, nisi a Mattbiaeo^') et 

B^irnhabero-^) oovis instructa esset argumentis, nullo modo 

^KaRi nscta esset quam nunc habet vim atque auctoritatem fir- 

■piirrimim atque gravissimam. quae enim apud Aelianum de 

BiKrva Iphigeniae loco Grae<:is aupponenda dicuntui' , ut paucis 

Homplectar quae accuralisgime exposuit Firnhaberus, apparet 

Bea Dianae esse Agamemnonem vel Ciylaeniestram aut palam 

Bcompellantis aut ahsentem. verum colloqui deam cum aiterutro 

knarentum cum aliis de causis non cst credibile tum optime eo 

L TeicUur quod quae per reliquam tragoediam sive dicuntur sive 

aguntur vel ab Agamcninoue vel a Clytaemnestra luculenlissime 

docent ci-edi quod inslet filiae sacrificium. contra quominus 

absentem aiiquem compellari pulemus hoc est impcdimcnlo, 

quoil Dianae verbu non eum produntgraviorem animi adfectum 

ipio neressario esse debet is qui absentcm adlo<{uitar et ad ea 

quae dieuntur animum non advertentcm. quod aulem gravis- 

simum est, tantum abest ut mos fucrit Euiipidi usitatus qui ex- 

itus e.sset fabulae in prologis pracdicere ut eos tantum aperuerit 



") Philulogisehc Biiytriicpi uus ilcr Sul 
e[[i. I. a. IS]9. pag. iVS sijq. 
"J psg. 321. 
") Eur. Iph. in Aul, ].iLg. XVI,— XIX, 



hi'3B. V. Bre 




niagis movest ^| 
D attenlionem ™ 



exilus qui ii spectatdribiis ub initio uogniti sunL magis 
aniraoruni adfectus maioremque reddunt animorum attenlionem 
(|uam gradatim el tanquam sola progredieute actione patefactum 
argumentum. aptissimo teslimonio est prologus Uippolyti, quo 
quae deteguntor insidiae adulescenti a Venere structae, ad exi> 
tum illae quidcm fabulam adducturae, non possunt nobis noB 
niaKimopere excitare eos animi adfectus quibusmovendis operam 
dat poela Lragicus. atqui noatra tragoedia st simili instruclafuisset 
prologo, de quo versus illi ab Acliano cilati cogitari suadent, 
nullo modo comniovere potuisset spectatorum aniinos, quippe 

>qui, quoniam felicem exitum aperuisset prologus, ipso illo ca- 
rutssent timore quem idem prologus de Hippolyto optime ex- 
citat. ergo perversa viros doctos, cum deperditi prologi sibi visi 
sunt reperisse vesligia, tenuit opinio, quae minc quidem, ut dc- 
cebat, longe abiecta est, si quidem plane nullo cum eventu de- 
nuo eam depromere conatus est Gruppius^''), tam Euripidis 
quam Hermanni obtrectator cupidissimus , neque ad Euripidem 
pertinet quod monuit G. Dindorfius^"), in spurio aliquopro- 
logo vel epilogo illos versus facile posse locum babuisse. 

kQuanquam igilur hac quidem in re gratia Bremio habenda 
est quam maxima , non eo usque se({Uendum est quo ille rem 
adduxit, ut ipsius eius prologi forina a quo tvagoediae exordium 
fit suspicionem iJlam quam de dupliciter edita fabida moverat 
Boeckhius non modo conlirmari dixerit sed graviesimis exornari 
ai^mentis, quae nibil relinquerent dubii. rjuam i^Hur babuit 
quaestionem, quoniam in solo prologo inspicicndo versata est, 
buius dissertationis ea in parte traclaudam esse putavi in qua 

Iagitur de prologo eiusque condicione "). eam igilur adeant qui 
cognoscere velint i]Uas Bremius attulit rationes quaeque contra 



I 




'») Arindne, B 

eius libelli quem i: 

pag. 10. 

3°) Eurip. tra);, aupmt. toni, 111, Ox. a, 183'J. p«g. 439. adDat. i 
") vid. hai. tibeili inpr. png. 35. 3S. sq. 40, sq. 



prini 

w 



iluleriiiit aJii. tuintu iiuimliiui iiuluin esse uportet tiie prae- 
niiiitiuin qui fabulHe primum doceudae ab Euripide prae- 
>us sit |jrolagiig Bremio ab inferioriE aetatis bomine cum eo 
iunctus esse visus est proldgo rjuo inslructa fuerit eiuadem 
ulae edilio altera. sed ct longius Bremium processisse pro 
;umentorum exilitate et quas detexit illc diflicultates optime 
ignaque cum veritatis specie tolli pos^e spero me demonstra- 
um esse.'') 

Hoc igilur necessario eis qui bis Iphigeniam Aulidensein 

itam esse negant concedendum esl, non cogitari posse <te ite- 

edttione nisi certo aliquo adlato quo suspicio illa nitatur 

fitoris teslimunio. sed magnopere vereor ne qiioil extal uni- 

testimonium non raodo non iubeal sed vetet tale quid con- 

n. nam quod de tempore quo fabula nostra acla sit Ira- 

lit ille schobasta ad Ran. v. 67., nihil inde colligi potest nisi 

;, docuisse Euripidis filium palre mortiio tres illas tragoedias 

quae Iphigenia Aulidensis Alcmeo Bacchae inscribuntur. non 

n aulem lum doctas scd repetitas esse illas fabulas 

didascaliis adnolatum fuisset, non SediSa%iyai sed 

rdf^iJaX^i^Bt scripsisset Bcholiasta"), sicut, id quod verbi 

isaadfercin duobus Ranarum argumenlis hoc invenimus: 

drw rfe s&aviida&rj (rd J^njiia) tSnte k«» dvtdidaxS^, 

0*; if^a^ JixaittQXo?- itaque bis editam esse Jphigeniam Au- 

Udensem ne suspicari quidem licel, quoniam errasse scholiastam 



^') vid pag. 44. 
^ Herito hoc i 
jdideBiii auctoru i 
I* qaidem Bditae, pag, 
'dSDida Euripide 
8 Jp. 



•4ti. 



niiit Vitziua in eius libelli qneni de Iphigeniae 

fdtis scripstt partia prloris, Torgnvine n. ISS2. 

sed igaod ibi alteriim atlulit argnnieiituin , *u- 

Euripidis filiuai,dooDisseaoDDui[a 

iStiSBfifvos,iaihi quideni a 



tetigit nt in Suidae libro hoc reperirem, el, quoDioDi grammiticus isle ni 
D Enripidia sed e\ fratre Gliuni dicit niinorem illum Eoripidem, uese 
Ib falsDB sit Vilzius in culligeodu ilto argumeota. 



— 10 — 

atit niale excerjisissc^^) (|uat! e diilasfHliis ullulil uon ilebenius ' 
statuere nisi ipsius suadenle fabulae condicione. 

Quod igitur initio dixi, duo illa f|uae huc pertineut schulia 
qui inler se comparet, eum, si ulrique candcm Irihuat auctort- 
latem, Grmissimum videri conclusisse ai^umentum iteratae edi- j 
tionis, id irrilum fit eo quod ea quac adnutata sunt ad Ran. I 
vers. 1309 sqq. tantum abest ut comparaii et lanqnam con- 
iiingi possint cum eis quae scholio continentnr pnori ut toJlantar 
eis et apertc retutentur. nempe ab Aristotele ab Alexaudriuis- 
ijue grammaticis si fabulam aliquam simpliciter truditur tloctam 
esse certo aliquo tcniporc : quis tantum tribuet Ignoto humini 
Byzantino ut eius secutus auctorilatem noQ tam doctam tum 
temporis illam fabulam cpiam repetitam esse statuat? istam ra- 
lionem si quis secutus est tollere conatus est iustae c 
damenta. contja qui Aristotelis Alexanddnorumque et BfzaD-- 
linorum ac^urate perpenderil auctoritatcs, porro qui hoc secunk | 
reputaverit, vano tpios Aristophanes illuserit locos indagan^ , 
gtudio ut dedili fuerint qiiicuuquc illius fabulas adnotationibus 
instruxerunt ita hunc qaoque sclioliastam nimis indulsisse *^) ; 
hanc qui hahuerit compulationem aut falsum esse staluet 



") CHterain huc lipud Alexandriaoa si sctiQliitjtll iavoaEssot, ab Eiiri' ' 
pide minore illas fuliulas miii primuni acd iterom io acemim delaUs esia, | 
quid qnaeao habaissct causae noa uccumte huc uiliiDtaadi ? nn brevitalii 4 
causa eam illud Stiiiaxfvtii scripaisaa putes ubi avaitSiiaxivni altro m 
ubtulerit? 

3^) Ad rcctc scboliastam indicasse putes, ijui his versibas, qaibus Aft^ 
aihylus irridct Euripidem, (Ran. 1320 sq.) 

olvavSag yiivog d/jTifXoii 
|Sorgiio; flixa ■nttvalnavov . 
riaui dari dixit haec nb ipsu sclialiasta cx Hypsipyla c 
otvav9a r^ifti tov ffpov ^jgw 
aut quis hoc concedat iaterpretibus antiquis, Raa. 1400., p4^lrix' 'A^ilUi; 
Svo nipBi xai i^aanfiit, vera Ipblgenlam Aulideasem respici! cum tale 
quid ego quidcm noa dubiteni qain dou nisi ip gjityrieo dramate locn 



I inM ilH—B ■ 



.B locuoi at~ _ 



Atiliastam aut fefelli»se m liis scrilieiKlis saii di to naQ- 

Vides igilur iie tanliili qiiidetii pretu esse ista argumcntH 

^rrimatgue reprehensione Uigniini e^sp s\ quis nostra quoque 

tate sententiamilhin Laeretui deUerala Iphigeniae AuliJensis 

■4ditioae ileigue singulis eius paitilius \el accurate retractatis pas- 

nii]ue mutatis vcl execalis et qualencunque iii moilum com- 

' pensatis cum locis recens compositis. Setl si quis schulion tUud 

es quo pendet omnis disputatio, ovita de xai al diSaaieaXlai 

(pigovoij TBXBVi^aaviog EvQiniSov tov v\6v avrov dcdt- 

da/^ivai oinovvjiiag if ciain 'Itftyevsiav xiiv iv AvXi3i 

'Ahi[tal(in'a Bd:cxag, ea si quis sic iuterprelari velit, ul non 

palris sed filii illas fabulas fuisse dicat, uniie Iphigeniae AuU- 

mine inscriptas faliiUas duas fuisse colljgere posse sibi 

[^deutur, aUeram a mniore Euripide et scriptam et doctam, 

K^a^teram minoris Euripidis, adferat ijuaeso testimonia : quae dum 

j^nquisiverit mihi et quibuscunque certa quamvis simplicia ac 

Jgaria placet praeferre iiirarlis quamvis ingeniose inventis 

IStum iiceat sclioliasLae tribnere auctoritatis ut minorem Euri- 

uidem credamus fabulas docuisse a maiure Euripide conscriptas. 

WG enim in sententia fuissogi-ummalicum, ul nunc quidem ta- 

sam de vocabulo ofiwvvfifog , facillime coUigitur ex eis quorum 

Utrandi causa illa de tribus fabulis post mortem Euripidls in 

vua delatis scholiasta adscripsit. nimirum Bacchus magno 

^desiderio agitari dicit mortui Euripidis, quud desiderium 

imilbus Atheniensibus commune cum ex aliis tum iude apparere 

ifleliatiir schoUastae quod etiam mortui poetae fabulae actae 

Hnnl, id quod adnotarc ei non abs re visum esl. iios autem quid 

Dtat in eadem uianere senLentia in [jua fuit scliDliasta? immo 

) tandem modo licet in aliam discedere senlentiam? cum 

s Mei granimatico accedat ex cis quae prorsus consentientes 

Ssidae traduut ct qui vitain narravit Euiipidis. altcr enim de 

jripide Hnesarchi vel Mncsarchidis liiio hacc tradil , ffxcef di 

^Xeto e, xaq [tiv TiaaaQag Tregtwi'. r^v 6i ftiav fisra te- 

enidsi^afiivov ro dQUfia tov adElqiidov aiiov 



— 12 — 

Evgini6ov, alter (v. 25 S(|q. Kirr.hh.) xal nlofe inquit xoir^ ] 
kirtf Tgelg, lUvtjoagX''^'!'' ^**" 'rpeff/?nrofrov EfiTioQov, Sbv-' 
te^ov de Mvijailoxov vftoxQitijv, VEwrarov tJe EiiQutidiiv, 
85 iSiSa^B vov ftaT^og tvia S^dfiaTa. 

Neque tamen Zirnilorfero'^°) dJsplicuit ipsam eam qaam 
modo non sequenilam esse demoDfilravi sententiam proferre de 
duabus tragoediis eodem nomiDe inscriplis. iiimirum quas mi- 
nor Euripides docuerit, eas fabulas ipsius minoris, non maioris 
fnisse statuit, quani maior Euripides scripserit Ipliigeniam Au- 
lidensem ab ipso in scenam delatam esse auclore. postquam j 
enim rabulae, qualis nunc est, et nonnuUa quae aut aperte inle 
se pugnarent aut bis eadem eauntiarent inesse neque alia d 
vidit quae non ab eodem noniine scripta esse vel scntenliae o 
tenderent vel dicendi ratio in eandem fere incidit suspicioneni^ 
quam salis infeliciter dcprologomoverat Bremiuset eamquatn 
nunc babemus tragoediam sibi persuaslt ex duabus fabulis com- 
positam esse a grammatico aliquo non nimis docto, qui etiam de 
suo nonnulla addere non dubilasset *^. praesidium posuit Zirji- 
dorferus in eodem scliolio ad Ran. versum 67. adscripto ex quo 
nihil aliud quam illud de Euripide maiore earum fabularum 
auctore quns dociiit Euripides minor colligendam esse supra 
monui. at Zirndorferus minime dubilavit quin vocabuium 
ofKovvfiwg accipicndum esset de nominibus fabularum. quare 
hoc ex scholiastae verbis iurc cruisse sihi visus esl, tam minorem 
quam raaiorem Euripidem fabulam docuisse Iphigeniae Auli- 
densis nomine inscriptam ^^). sed illud bfitavvfKag nullo modo 
referendum esse ad fabnlas statim enumeratas ct verbornm 




"] De Euripidis Iphigeaia Aulideasi. Mirbargi JS38. quo libello 

Tibenda hic dU|iu(atiane curueriiu, iu citandia ZirndDrferi 

verbia et sententiis asus sum eo tibello (|ucia ideio de cbruDoIogia fabu- 

larum Euripidearum edidit Marbnrgi a. 1839. in qnem alterum lihellum 

prioris partes primarias fere integras transeriptao sunt pap. 8S— 101. 

") pag. 90. 

") 1. 1. p. 91. 




ilocenmr colbcaliuiic, (|uae haec nsl, Sididaxsyat ofttovvfiMQ 

iv aBTBi IipiyirEiav T^v ^v ^vXtSi xti.,, iion deStdaxtvai 

Bv aazft SiiwvvftMg 'ifptyivtiav t. i. A. xxX., ea quae, 

si vera esset opiaio Ziindorferi, probarl posset umca, et teslis 

ipse esL scholiasta, qui ({uem iii fioem liaec adDotaverit et in ([ua 

sentenlia fueril supra dcniDDslratumest. mitlo nunc Gruppii 

et Witzscbelii'*) perveisam, niilto Welckeri'") quaesitam 

ipterpretationem et solius II e r m a u n i ") commemoro rationem, 

I qua et acquiescendum est et merilo acquievit Vilzius^^). 

ermauDus autcm, utpareral, uomen intellexit Euripldis, ita 

, quoniam auctorem illarum dc quibus ([Uaeritur fabularum 

luripidem maiorem fuisse aliuntle constaret, nibil aliud appareat 

^oliastam dixisse nisi hoc, fabulas a palre couscriptas doctas 

Bse a lilio iuh eodem nomine, i. e. diserie addilo palris nomine. 

^amen Zirndorrents quas sibi linxit duas fabulas eodem nomine 

Sficriptas a graiimiatico aliquo fere post Aeliaiuim voluit conta- 

iaatas esse, cuius compositionis primum vestigium in prologo 

ibuiae ceruere sibi visus est, de quu fere idem statuit quod 

H^artuogus^'), et ita quidem ut eam quam ille verain fuisse 

^luit prologi formam maiori tribueret Euripidi , a quo iambos 

(Dtuatus esset nonnullisque amputatis suac ipsius fabiilae apto 

iquo loco inseruisset Euripidcs minor. quem autem sibi tiiuit 

^Etrndorferus gramniaticum, eum postero tempore, cum maioris 

taripidis fabula initiu truncata fuisset, eosdem illos iamhos ex 



*") Grappius (I. 1. pag. 532.) do fabula cogitavit ad verbuni repttita, 

t ne nomeD quidcm mntntam esaH, et ilidein Witschel. in censo 

n de priure Kimdorferi libello egit (IVeuo Jglii'buecli. ete. a. lS3g. v< 

XVH. 2. ftg. 183 Eq.) miDarciu Kuripidem ceusuit ue nominibua quiitom 

ntatU docnisse fabulas quas paler reliquisset Dondum spectatas. 

*") Welckeras (i. 1. pag. 493.) vocabulun lllud ialelteKil dc patre 
i^lUio cDgnominibus. 

*■) Buripidis Iphig. in Aulide. Lips. u. 1831. pug. XIII, adsensns est 



lehjni 



[. i'i. 



*>) De Iph. ,\iil, aucture e 
") vid, hui, ]lb. paK, 42. 



hVis. I. pag. m. 




minoris (Ifsumpsis^ fahirht rnnieril allerins<)w fabolae inteqMi^a 
soisse anapaeslis ^). dcinile Zirndorferns p^mmatici Testi^J 
tleprebendi putarit in parado^% roins alleram [tariem non tam 
Eoripidi minori quam HermanBt adiolas indicio isti inferioris 
aelalis bomini adsCTipsil"). teninm petiil argnmenluni ex eo 
<|uod salis Diagoos Tersunm nnmenis in nojtra tragoedia inv»* ' 
niretar quifaus bis eadem cnunliarentur, id quod inde exptieaa- 
diim esset ijood grammalirus saepe ex minoris Huripidis fabula 
repetiissel qiiae aliis verbis diila essent etiam ab Euripide ma- 
iore^'). lom quarto loco hoc {losuil, quod eorum quae non gfr- ' 
nuina «iiierenlur alia satis probabilia, alia vitiis insignia esBeiU 
nullo mudu fn-endb: qtionim locomm apparere noa utrosqnfl 
' indidem sumptos esse, sed ei niinoris Coripidis fabula mutnatui 
esse alleros, de sno addidisse alteros grammalicum '"'). deuiqu»'^ 
ZirndorTerus nostram fabulam ait parum sibi cunstare inmoribui 
tlescribendis Achitlis, quippe qui partim ut ^ir ptacidissimus 
panim miixime iracundus appareret, et lestimonia attulit el vers. 
920. — i)23., qnibus quae contiQeulur nec cum Achillis moribus 
conveQirent nec eum sequenlibus cohaererent, et vers. 998, — 
1007., qtiibus plenuni cupiditate iilcisceDdae iniuriae se prae- 
stnret idem Achittes ({ui versibus 1015. — 1023. maiime appa- 
reret placidus ^^1. seil priorem locuui quod atlinet, de tota illa 
Acliillis oratione quam accuraiissimo expositurus sum^"). inler 
alterus .-lulem quos Zirndurferus attulit locos nulta intercessil 



*') vid. hai. lih. p«g, 49, — 57., inpr. pag, 5G sq. 

I") 1. 1, pag. 96. aq. 
•^) 1. 1. pag. 97 g<|. — coinparari inssit hos locos, vers. 598 3qq. et 
v«r9. 613 aqq., vers. G31 sq, et vers. 635 sqq., v. 1343. el v. 1344., ven. 
1425. et vers. 1429 sq. qaoi'um <le qaoquc qai<l sUlaenttam esse cqaidem 
cenineriiD sdo Ioco dicturufi sum. 
") 1. I. pag. 9S sq, quae ibi dispaliivit ZirDd. non sotis inlelle.iisse 
videlnr Firnbaberus, quem vide I. I. pag. XLI, odD. 2. 
") I. I, png. mu sq. 
*i) vid. hui. lib. pag. 119.— I3,'l., iupr. psg. 13^ sq. 
k . ^i 



— 15 — 

re|iugnantia. Htlumeii placuit illi tiaecslatuerc: m.niorEuripidea 
maxime placiJum eum linxit: incplu.s giiimmalicus iliversissima 
conimiscnit'''). 

Satis babeo enuiner.isse haec ai^umeiita et suiiefsedeo rc- 
futando. quoDiam rcfutato externo illo (juod ex scliolio petcliatiir 
argumeiito quae ipsa fahula praeliere videalur tesltmouia ultro 
apparet nuUo inodo sufflcere ad probandaiii Zirudurferi seiiten- 
tiam de duabus fabulis eodem nomine inscri|itig deque gram- 
matici illa conluminatione. neque ipsc qiiid scQliam de eis quae 
recte Zimdorfero difflcultates adferre videbantur bic locna est 
pluritius exponendi, quanquam hoc indicare nou diihilavi, non 
de duantm fabularum conlaminatione cogilandum esse sed de 
unius fabulae varia variorum homiuum interpolalione. 

Restut ut, antequam sententias piircensoam eorum qui de 
singiilis quamvis diversissimc iudic^nles unam et simplicem 
fuisse Iphigeniam Aulidensem canique muioris Euripidis tenu- 
erunt omnes, mentioi)em faciam eius opinionis in qua fuit 
G r u p p i u s. 

Cuin veterum quaecunque ad nos pervenerunt testimonia 
ul unam lantum fsbulam Iphigeniae Aulidcnsis nomine inscri- 
plam coiniiiemonint ita ad unum omnia Euripidi eam Iribuant 
celebri fabularum poelae, quae in nuslris manibus est fabuia 
isto nomine nolata, etiamsi Emipidis nomen non in fronte ha- 
beret, tamen in genuinas iiiius fabulas recipieuda viderelur ne- 
que ullo modo ei abiudicari posset, nisi si ipsa abiudicandi cau- 
sas praeberet gravissimas. alqui si quidem praeter argiimenta 
illa eitrinsecus sumpta quaccunque in ipsa fabula inveniuntur 
qnaliscunque generis artem prae se ferunt Euripidis ac consue- 
tudinem: qni tandcm fas esset eo usque procedere quenquam 
licentiae ut hanc fabulam Euripidi suppositam vet polius nomen 
Euripidis falso el immerito ei praescriptuin esse censeret? an 
vere credas te inventurum esse quae abhorreant ab Euripidis 



1 !.). pag. 101. 



n fnlsus Bsl Heaychius v. ii7iBn»(v(via. 




consuetudine? profcclo, nJst in usum luuni ea cunverlas quae 
manifcsto sunl s|iuria praeclai'oque Euripidis ingenio paruni 
d^ua, frustra laboral)is, sed utdesiint prorsus (|uaereB]iuanlEu- 
ripideni ita insunt multa i|uae artcm illius aperte prodant. 
habes sennonem ei usilatum, habes diceudi ratianem, in morum 
deiode descriptione, inprimis Aganiemnonis Menelai Glytaemne- 
slrae vix est quin eum sibi vindicel auctorem. luraorationes perve- 
3tigesperorationesque,diverbioruminspiciascompositinnem,me- 

, licarum denique partium metricam examines conformalionem : 
num est in tanto numero quod uon sibi impressa habeat Euri- 
pideae artls signa? Quid igitur causae habuil Gruppius hanc fa- 
ImlamEuripidiabiudicandi ^')? nimirumtam incomponendissia- 
gulis fabulae partihus quam in inveniendo et perticiendo totius 
fabulae argumeiito "), tam in antithulica dicemli ratione'*) quam 

^ in accurata et delicata mornm vere'ingenuoriiin descriplione'") 
qui hanc fabulam scripsit Gruppio visus est niaiorem ac felici- 
oreni posiiisse operam quam quae ab Euripide profecta esse me- 
rito pulari posset. levissimi dcnique niomcnli esl quod es Tau- 
rica Iphigenia Gruppius petiit argumentuui. ibi enim cum aliter 
atque in Aiilidensi iphigenia tradatur de virginis immolatione, 
eadem ab eodeni poetaalio loco aliter narrari posseprorsiis ue-l 
gans Gruppius, quoniam Taurica Iphigenia quin ab Euripidal 
Bcripta esset dubitari non posset, alteram Iphigeniam alii poetaa.1 
tribuendam esse censuit. °') 

HaecquiargumenlisrefutandaesseexistimetBartschiuni^' 
adeat et Eduardum Muellerum^''), neque praetermittendH 
simt quae collegit Firnhaberus^"). sed mihi quidem 

") \rUdne. p»g. 533. 

") ibid. pig. 516.— 527. - . 

. ») ibid. fag. 647.— 550. 

"") ibid. png. 550 sq. 

") J. I. piig. 533.— 53S. 

'") De KDripide Iphigeniae Aul. auclore qaaesliuDC. Vratial. a. 

"') ubi ctnsiiil is B(irtsi.-lituiu, Zeitsch. ti: .Allthai. o. lH'iii. nn. 22 sq. J 

•^ 1. 1. |»g. \L sq. 




— 17 — 

locmn smM» eiaMundMi qoo nisas Gnippiiis r.haer^moni 
poetae Ingwo kuc &lNihn adsi^fnare conalus «st *'V uiininini 
AUienaens lii. USL pa^ 561. haec dicit: S&iifQmroc Sfr 
T^ ^E^miw^ Xmi^fLmvd ^rfii ror r^a/ixor iukyuw mc ror 
iSww wmw xi^P^*'*'^ ^'^ r^onrofc: xe^oimxr^of orroic xai 
Tey ^X^^wa. Sg liax^a^w fiir hmr &L^a^4^ en-craroiieroc 
ds xisi iitmmfmiow xaLtnmcLvog. dio.xfo 6 n^oirrrc oi^ 
TO^ ov wamg orrov ro; dcrafiU-; diaiQur ifr.o» iidvua 
yaq To^a ai%6r iwTsiwea&ai x^Q*^^^^ ^o ufr frr^ 
evaiawt ^ixVi ^^ i^ini oryxroci ^iOTd^. 6 i*tzv- 
Tog ovTOg noiiitijg xai nMQi Tior BQiimor ir Ttj} imyQa- 
ipofiiwif TQacfiOTUf iff^of evTta^ 

Tig otT^ ifijou TOvg €Qi5rTixg C^r fiorovg: 
ei iu yz ni^b&Tor ftkr inqaTtcTixiaTaxovg 
^raij novur t€ ivrafiirovg TcHg tSiifjiaiSir 
fuHunaj ffQi^eiQevur TOQiaTin^g T(p nodifi^ 
TtiHijTiKOvgj irafiovgy TtQodvfiOvgj evTroQOvgy 
h TiHg dnoQOig ^XinorTagj aSXnovaTOvg. 

Yides igitar Athenaeum ea quae sunt Iph. Aul. vers. 54S. — 551 ., 

iiivfi ^Qiog 6 XQ^'^ox6fiac 

TO^ irreireiai xa^tVoir, 

ro fier in evaiiovi noTfUffy 

t6 i^inl avyxvaei fiiOTag, 
non Euripidi sed Chaeremoni tribuisse, qua in re usque adeo ad- 
sensus est Gruppius ut totam fabulam Chaeremonis esse censu- 
erit. iniuria hoc fecisse Gruppium non est quod moneam, si qui- 
demhocuno testimonio deipnosophistae, qui quam leviter in 
excerpendis scriptorum locis versatus sit satis constat*^), cete- 
rorum testimoniorum argumentorumque non comminuitur au- 
ctoritas. et errasse Athenaeum vel potius leviter excerpsisse hoc 
quoque loco consentaneum videtur, si quidem nequc quod inter- 



6t) 1. 1. p. 561 sqq. 

W) cf. Bartsch. 1. 1. pag. 27. 



I. 



. -^•t.nnlo II ar- 

• :•- Mririeki iiin^''». 

. ::i.!.r;r:«s i;jnil»icos 

-.* .••.•t'i.ie tf-sst^ inunuit 

/•..-. b^Do tulii >enten- 

. : : -• iJj.^eremunis et Eu- 

• . e?5»^nt. negle^entius 

: ■ - . f.luiram reliifuis iam 

. « ? .\!^-.\iilis fabulis citatos 

• . : : :::j Theuphrastum citalis 

- . «. : :\ Alexidis Apocoptomeno 

^ :: natura. his, ut senlen- 

. i«f.: ♦^'Us statim adieoerat haee. 

:■ :ijetros aliquot ex eiuMleni 

. ..' -?«.ribitur addens : post ijuae 

— ^». eadem cum levitate suis 

.> .T^bris Euripidis tra^roediam, 
-•.'I » liruppio Chaeremoni adscri- 

. .>:s nomine inscriptam fabulam 

. • .10 Euripide maiore postquam 

I.: •: im aliis maioris fabulis primum 

t.i-: delata es( neque aut iteratae 

:.Lis sive editionibus sive fabulis 

. i\ est. >ec tamen multa inesse in 

...:r ne^^ari potest, sed (juas ollen- 

..«u»rum temptamina agnoscendo 
ox ', ' u . iallilur. (luarc non magis (juam 

•i II i;!\ii'i'oruin (ffagium. coiu. Gv. vol. I.). 

..V .vacfilaxit Gruj)])iuin, ut solot, Klein. 

.-s .1 '.>o-r».)., quoad fj)higeniain Aulidenseiu 

.. : jiinquod accuratain fabulae oeconoiniuin 

. ..M> cedenti coinicoruiu, quare de iterata 

,. ... '.'cssit Boeckhio. 



< ^ 



. ■•» 



— 19 — 

Boeckhio Bremio Zirndorfero adsentior eis qui hanc fabulain 
sicut Gruppius®^) Firnhaberus Weilius**), etsi varie 
corruptam esse sive librariorum neglegentia sive temporum in- 
iquitate hbenter concedunt, tamen alieni cuiusquam hominis ad- 
didamentis contaminatam esse prorsus neganU 

Sed quicunque praeter illos, quantum equidem scio • '), ver- 
sati sunt in recensenda aut explicanda hac fabula, postquam 
exodum fabulae, qualis nunc quidem est, spuriam esse censu- 
erunt Porsonus etBremius, interpolatoris sive emendatoris 
operam in absolvenda aut amplificanda fabula secundum certam 
aliquam rationem positam agnoverunt omnes. 

Ab Euripide omni ex parte absolutam quidem et ad extre- 
mum finem perductam fabulamHermannus coniecit in lacero 
aliquo codice tam male habitam fuisse ut non solum fine trun- 
cata sed etiam aliis quibusdam partibus mutila fuisset. eo in 
libro grammaticum aliquem Euripide multo recentiorem exple- 
visse quae deesse vel videret vel opinaretur totamque denique 
fabulam pro suo iudicio captuque paullatim perpolisse. qui co- 
dex, postquam diu neglectus iacuisset , denuo corruptus misero 
casu factum esse ut solus servatus esset fontemque praebuisset 
nostris libris*®). 



^•^) cf. Ariadne. cap. XIII. pag. 462 sqq. 

'*) Sept tragedies d'Euripide. Paris, 1868. quae spuria videntur 
Weilio, ea optime in eo addidamentorum genere haberi possunt quibas pas- 
sim turpata est quaecunque superest tragoedia. 

^') Infeliciter factum est ut recentiorum aliquot recensiones non po- 
tnerim inspicere. sic neque Monkius (utramque Iphigeniam edidit Can- 
tebrig. a. 1840.) aut Paleius (Eur. tragg. Lond. aa. 1857. — 1860.) aut 
Fixius (Eur, tragg. Paris. a. 1844.) aut Vaterus (Eur. Iph. in Aul. ex 
rec. min. Eur. et cum animadvers. Fr. Vat. Mosquae a. 1845.) quid ceosu- 
erint accurate potni indicare neque respexi quas Bothius (a. 1843.) et 
Hartungus huius fabulae curarunt editiones alteras. 

«*) 1. 1. pag. XXIX. — quae h. 1. dixerat Hermannus ipse quodam 
modo auxit et emendavit a. 1847., quo anno priorem edidit earum disser- 
tationum quas scripsit de interpolationibus Euripideae Jph. in Aul. cf. il- 

lios dissert. pag. 3. 

,2* 



Similiter censuit Harttingus'''), sed cui non Um proptra 
explendas lacunas quain peiulantiae indulgeos versus addidisse 
et iDeulciisse visus est homo alitiuis scholasticus. 

Botbius'"), elsi tum etodi aliquani partein tuni alia Eti- 
ripidi abiuilicavil, quid lamen statuerit de fabuiae auctore et 
coudicione ego quidem cognitum non tiabeo. 

Neque certi quid adru-maveriro de Nauckio et Kircti- 
hoffio, quorura ulerque de duobus certe cogilat interf>obH 
toribus "). 

Patefecerunt quid seDtii-cm ita ut imperfectam lianc fabu-r 
taui ab Euripide reliclam sibi videri dicerenlLud. DiudoriiiK, 
quem, quuniain a minore Euripide banc fabulam neque perlJK 
ctam atque ad iinem perductam iieque in scenam dolatam esi 
vuluil, apparet de recentioris aetatis interpolatoribus cog 
lasse'^), ct Klolzius, yui a lilio hanc patris fabulam latn a 
actam Dt tanluin non prorsus perpoIiUm quam doctam esse pl 
tavil^"). vides igitur Klotzium, si quideui is quoque genuinuj 
epilogum intercidisse censuit'^), eandem lueri sentenliam qua 
primiia prolulit Bartscbius, pcrtractalaui atque ad tiaem qui 
dant modo pcjductam et ila ut agi posset comparatam esse 1! 
Iiulam a niinore Euripide, postea nounuUa excidisse, quae qi 
scio quo moiJo expleta essent'^). 

(Joos igitur extremo loco posui apparet dupiiciter discri 
pnre cum Uermanno et Ilartiingo. nam nun modo iocohatai 



'") Enriptilis IphigeniB iu Anl. Erlnng. o. 1S37. pag. 76. 

'") Euripidis dnmata. voL prins (poet. «cen. Graec. vul. prim.). Li 
a. 1S35. 

'■) cf. ISauck. ni vers. ]d32.^162S. ed. II, de Kircfahuriii seDten 
iDler se coiDparBRtur quac adauluvit ille nd verii. 4(I'J. — 437., ad ve 
S15.— 633., nd vers. 775.-782., ad vei-s. Iij06 sqq. ed. laai. 

'') Euripidis fiibalae c. uQDot. L. Dind. vot. 11. Lips. a. 1825. png. 61 

'^ Eur. tragg. rcc. R. Klotz. vul. III. sccl, III, contiD. Iph. qiue < 
Aulide. Gotti. et Eriari. <i. I&60. pag. 11. 

"I 1. 1. pflj,'. II), 

'■'') 1, I, pag. 5», cdII. pug, 4.— b. 



— 21 — 

et imperfectam hanc fabulam ab Euripide relictam esse volu- 
erunt verum etiam complurium, non unius hominis, opera sta- 
tuerunt eam nactam esse formam quae in nostris est libris. 
ansam haec statuendi quin Matthiaeus illis dederit non est 
dubium, sed parum sibi constans fuit ille eo quod fabulam et 
actam Euripide minore curante et tam parum elaboratam esse 
putavit ut posteris temporibus quae deesse visa essent alii aliter 
eiplevissent'*). an vere credas Athenienses tam parum eru- 
ditos fuisse ut num omni ex parte absoluta esset aliqua tra- 
goedia necne non sentirent tamque ineptos ut praemio orna- 
rent fabulam imperfectam ? 

Bene hoc quam parum probabile esset perspexit G. Din- 
dorfius, qui cum quae Matthiaeus statuerat longius persecutus 
tam ab recentioribus poetis quam ab Euripide minore hanc fa- 
bulam putavit interpolatam esse tum Ludovici fratris conie- 
ctura'') adiutus hanc Aulidensem Iphigeniam negavit unquam 
ab Euripide minore in scenam delatam esse , si quidem in eis 
quae scholiasta adnotavit ad Ran. v. 67. Aulidensis Iphigenia 
immerito loco suo movisset Iphigeniam Tauricam ^®). profecto 
non in illud incidit crimen G. Dindorfius quod meruit Matthi- 
aeus, sed levitatis crimen nescio an non satis vitaverit. an ve- 
runi vel tetigisse tibi videtur Dindorfius? immo et vere doctam 
esse fabulam ab Euripide minore tenendum est — nam quid est 
quod schohi auctoritatem comminuat immerito in suspicionem 
vocati? — et ipsa fabula, si quidem minime eo modo quo Din- 
dorfio videbatur interpolationibus contaminata est, multum pon- 
deris addit scholiastae verbis '*). 



W) 1. 1. pag. 326 sq. 
") cf. hui. lib. pag. 20. 

'®) Euripidis tragg. superst tom. III. Oxon. a. 1839. pag. 444 sqq. qui- 
buscum comp. quaeidemDiad. dixit Poet. sc. ed.V. (Lips.aa. 1867sqq.) Eur. 

pag. 264. 

^^) Male nunc post edita ad poetas scenicos prolegomena ipse sibi re- 
pugnat Dindorfius inque Matthiaei illud inconstantiae vitium recidit. ne- 
qne enim nunquam perfectam fuisse hanc fabulam, id quod in novissima 



minoris deBumpMsse fubula coniecit alteriusque rabulae iaterp 
suiBse anapaestis^^). (teinde Ziriidorfenia grammatici vestigi 
deprehendi pularit in jmrudo'*'), cuius alleram partem non taisl 
Euripidi minori quam Hermanni adiutus Sudicio isti inrerioria' I 
aetalis bomini adscripsil '^). terlium petiit argumentum ex t 
quod satis magnus vcrsunm numerus in nostra tragoedia inve* 
niretur quibus bis eadem enuiitiarentur, id quod inde explicann^ 
dnm esset quod gramniaticus saepe ex minoris Euripidis fabula 
repetiisset quae aliis verbis dicta essent etiam ab Euripide ma- 
inre*'), tum quarlo loco hoc posuit, quod eorum quae u 
nuina vider^ntur alia satis probabilia, alia vitiis insignia essent 
nullo modo ferendis : quorum loconim apparerc non utrosqilfr I 
'indidem sumptos esse, scd ex minoris Euripidis fabula mutuatum | 
esse alteros, de suo addidisse allerosgrammalicum "''*). deniqtu 
Zirndorfcrus nostram fabulam aitparum sibiconstare inmoribuit J 
descrihendis Achillis , quippe qui partim ut vir placidissimua f 
partim maxime iracundus appareret, et testimonia attulit et verSi J 
920. — 923., quibus quae continentur nec cum AchilUa moribBS 1 
convenirent nec cum sequentihus cohaererent, et vers. 998. — ^TJ 
1007., quibus plenum cupiditate ulciscendae iniuriae se prae-lT 
staret idem Achilles qui versibus tOlEj,— 1023. maxime app** ^ 
reret placidns ■•*). se^ priorem locum quod atlinet, de tota ill»4 
Achillis oratione quam accuralissime expositurus sum ■'•"), inteaf l 
alteros autem quos Zirndorfenis attulit locos nulla inlercessitj 



L 



*■>) 1. I. p.g. 95 aq. 

■") vid. hni. lib. pag, 49. — 57., inpr. paf;. 56 sq. 

") 1- '■ P»S. 96. sq. 

*'') 1. I. pag. 97 sq. — Bompiirari iassil hos loeos, vers. 59S sqq. et 
vers. 613 sqq., ver». 631 sq, et vers. 635 sqq., v. 1343. et v. lUi., yert. 
t42S. et vers. 1429 sq. qnorain ile qaoque qaid slalaeiidain esse eqaideu 
eeniueriin suo loco ilicturus sum. 

*^) 1, I. pag. 9S sq. quie ibl disputnvit Zirnd. na 
videtnr FirHhaberus, <|aein vide [. 1. png. XLI. odD. 
') 1. 1. pag, 10(1 sq. 
') vid. fani. lib. pag. Ity,— 13.'!,, iupF. psg. 132 sq 



intis inlellexisse ^^ 



— 15 — 

re|iugnantia. allamen plaiuit illi haccsliitiicre: mnior Euripjdes 
maxime iilaciiluiii euui linxil: inc|iltis grainmaticus ilivci-sissima 
uommiscuil^'). 

Salis habeo cnumerasse haec argumenta et supcrsodeo re- 
fulando. quoniam refulato externo ijlo (juod ex scholio pelehatur 
argumento quae ipsa fahula prachcre viileatur teslimonia ullro 
apparet nidlo modo sufdccre ad prohandam Zirndorferi senten- 
liam de duahus fabulis codem nominc tQscri|itis detfuc gram- 
matici illa contaminatione. nequc ipse quid sentiani de cis quae 
rccte Zirndorrero diflicultalcs adferre videhantur hic locus est 
plurihus exponendi, quanqiiam hoc intlicare non dnbilavi, nou 
de duarum fabulanim contaminatione cogilundum esse scd de 
unius fabulae varia variornra hominum inlerpolatione. 

Itestat ut, antetyuam scntentias percenscam eorum qui de 
singiilis quamvis diversissime iudicantes unara et simplicem 
fuisBC Ipbigeniara Aulidensera earaque raaioris Euripidis tenu- 
erunt omnes, mentionem faciam eius opiuionis in t[ua fuit 
Gruppius. 

Cuin vetcrum quaecunque ad nos pervenerunt testiuionia 
ut unam lantum fabulam Iphigeniae Aulidensis nomiiic inacri- 
ptam commemorant ita ad unura omnia Euripidi cam trihuant 
celebri fahiilarura poetae, quae in nostris manibus est fabula 
isto nomine nolata, etiamsi Euripidis noraen noii in IVonte ha- 
berct, tamen in gcnuinas illius fabulas recipienda videretur ne- 
que ullo modo ei abtudicari posset, nisi si ipsa abiudicandi cau- 
sas pracbcret grayissimas. alqui si quidem praeter argumenta 
illa extrinsecus sumpta quaecunque in ipsa fabula inveniuntur 
qualiscunque generis artem prae se ferunt Euripidis ac consue- 
tudinem : qiii tandem fas esset eo usque procedere quenquam 
licentiae ut hanc fabulam Euripidi supposilam vet potius nomen 
Euripidis falso et immcrifo ei praescriptum esse censeret? an 
vere credas te invcnlurmn csse quae ahhorreant ab Euripidis 

") 1.1. pnp. 101. 

"1 ii|ierte euim falsus eat Hesychios v. nnno.Vvfum. 




I 



I 



~ 16 — 

oonsuetudine ? profeclo, nisi in usum Luuni ea convertas quae 
manifesto suDt spuiia praeclaroque Euripiilis iDgenio panimtj 
(ligna, frustra laborabis. sed ut desunt prorsus i|uaerespuantGi 
ripiileiii ita iusunt inulta quae artem jllius aperte prodai 
habes sermunem ej usitatum, habes diceudi rationem, in mort 
deinde descriplione, inprimis Aganiemnonis Menelai Clylaemi 
strae tix est quin eum sibi vindicet auctorem. tum orationes pervi 
stiges perorationesque, lUverbiorum inspiciascompositiouem, mi 
licarum denique partium metricam examinea conformationej 
num est in tanto numero quod non sibi impressa habeat Ei 
pideae artis signa? Quid igitur causae habuit Gfuppius hani: t{ 
bulamEuripidiabiudieandi")? nimirumtamincomponendisstl 
gulis fabulae partibus quam in jnvcnieado et pertidenda totii 
fabulaeargumento^^), tamin aiitithelicadicendiratione^^) quai 
in accm'ata* et delicata morum vere'ingenuorum deacriptione"*) 
qui hanc fabulam scripsit Gruppio visus est maiorem ac felici- 
orem posuisse operam quam quae ab Euripide profecta esse me- 
rito putari posset. levissimi denique momenli est quod exTao^-j 
rica Iphigenia Gruppius petiit argumenlum. ibi enim cum aliter^ 
atque in Aididensi Ipliigenia Iradatur de virginis immotatione. 
eadem ab eodeiii poela alio loco aliter narrari posseprorsus ne- 
gans Gruppius, quoniam Taurica Ipliigenia qiiin ab Euripide 
scripta esset dubitari non pussct, alteram Ipbigeniam alii poetae 
tribuendam esse ceusuit.*') 

HaecquiargumentisrefutandaesseexistimetBartschium^^) 
adeat et Eduardum Muellerum'"), neque praetermittenda 
sunt quae collegil Firnhaberus^**). sed niihi quidem 



I 



") Ariadne, p«g. B33. 

") ibid. p»s. 516,— 527. 

") ibid. pgg, 547.— 550. 

") ibid. pag. 550 sq. 

'') I. 1. pag, 533.— 53S. 

>») De Euripide Ipbieeaiae Aul. auclore qiiafstiuQi;, Vratisl. t 

>•) iil>L .■ensuit is Barlstliium, Zeilscb, fr. Allthm. a. I83S, on. 22 • 

*") 1. I, pag. XL sq. 



— 17 — 

locuni sumo examinandum quo nisus Gruppius Chaeremoni 
poetae tragico hanc fabulam adsignare conatus est *'). nimirum 
Athenaeus lib. XUI. pag. 562. haec dicit: QedcpQaaTog 8'ev 
vifi EQtaTix^ XaiQijfjLOvd g>r]Oi tov TQaytxdv Xeyuv (og tov 
ohoy %(Sv XQWiievoiv rotg TQonoig yfjeQawvad^ai ovTwg %a\ 
Tov '£^ccira. og (AiTQid^cJv fiiv sottv evxa^t^, iTTVTBivoiievog 
di xai diavaQttTTO}v xaXenmaToq, Siottsq 6 TTOifjTrjg ov- 
Tog ov Ko^g avTOv Tog 8wd(iBLg ^iaiQcSv g>rjal 8l8vfia 
yoiQ TO^a avTOv ivTeivea&ai xaQiTtaVy to fiiv in' 
evaiiavk Tix<fy ^o 8^ini avyxvaei, ^voTag. 6 8^av' 
Tog ovTOg noifjT^g xai neQi twv iQoivTcov iv Ttp imyQa- 
ipofiipif TQavfAarUf q^rjaiv ovTCjg* 

%ig ovxi g>i]aei Tovg iQtSvTag ^^v fiovovg; 
ei 8ei ye nQWTov fiiv aTQaTevTixioTdrovg 
eivaij novelv tb 8wafiivovg Tolg aaifiaaiv 
fuiXcaTa, nQoe^Qeveiv TaQiaTOvg Tip no&ffy 
noifjTTKOvgy iTafiOvg, nQoSvfiovgy evnoQOvgf 
iv Toig dnoQOig fiXinovTagy d&XioyrdTOvg. 

Tides igitmr Athenaeum ea quae sunt Iph. Aul. vers. 548. — 551 ., 

SiSvfi ^QWg 6 XQ^^^^^^fiag 

To^ ivTeiveiaL xa^tVoiv, 

TO fiiv in evaiwvL nSrfKfi, 

t6 8^ini avyxvaei fiiOTag, 
non Euripidi sed Chaeremoni tribuisse, qua in re usque adco ad- 
sensus est Gruppius ut totam fabulam Chaeremonis esse censu- 
erit. iniuria hoc fecisse Gruppium non est quod moneam, gi qui- 
demhocuno testimonio deipnosophistae, qui quam leviter in 
excerpendis scriptorum locis versatus sit satis constat*^, cete- 
rorum testimoniorum argumentorumque non comminuitur au- 
ctoritas. et errasse Athenaeum vel potius leviter excerpsisse hoc 
quoque loco consentaneum videtur, si quidem nequc quod inter- 



ei) 1. ]. p. 561 sqq. 

^) cf. Bartsch. 1. l. pag. 27. 



pri^tando Hennininus fcrebat neijue <{ua<) cuiiiectandu Hai 
lungus sufGdtauxilium. itaquemaxiineproboMeinekii: 
qui |)osLquam quos Athenaeus statlni citavit trinietros iambid 
noa Chaeremonis tragici spd comici alicuius puetae esae moni 
ile toto illo Atheauei loco mirilice perturbato hauc tulit sent« 
Liam, Atfacnaeum Theophrasti locuui, in quo Chaeremonis etB 
ripitlis versus loco si forte riistiacli cilati essenl, neglegen^ 
excerpsiase lotami]ue illam Theophraati eclogajn reliquis ia 
perscriptis inter duos locos ei duabus Alexidia fabuhs cital 
interiecisse. nimiruin locis illia secundum Theophrastnm cita 
in libris versus ali<{uot praemissi sunt cx Alexiilis Apocoptoi 
desumpti, quibus agilur de amoris vi et oaLura. his, ut sentB 
tiam persequar Meinekii, primo ALhenaeus statim adiecerat hai 
Q 3'aiicoi; oi"cos Tcoirjiijg yLiX., trimetros ahquot ex eiosd^ 
Aleiidis fahula TQavfiaztag quae inscribitur addens : post qu 
ex Theopbrasto leviLer excerpserat eadem cum levitate sU 
ipsius verbis inculcavit"). 

In quam igitur iuquu-imus celebris Euiipidis tragoediai 
sine idouea causa illam quidem a Gruppio Chaeremoni adsoi 
ptam, et eani Iphigeniae Autidensis jiomine inscriptam fabul^ 
esse tenendum est quae mortuo Euripide majorc postqua 
Ranas docuit ArisLophuaes una cum aliis maioris fabulis primu 
in Ecenam ab Guripidc minorc deluta est neque aut iterat 
editionis fabulam aut ex duabus sive editionibus sive fabu; 
cumpositam esse concedeiidum est. Nec tamen raulla inesse 
quibus im'e ac meriLo ollendatur negari potest , sed i[uas oirei 
siones qui aliter atque interpolatorum templamiiia agnoscen< 
sibi videtur tollere posse egregie fallitur. quare non magis qui 



°^ Kistoria critica coniicuruiii Gr.iet-uruin (rragiUDi. runi. Gr. vol. 
Berol. a. 1839. p«e. 520. 

") Male vexivit imper atque exagitivit Gruppiain, ut suLet, Kle 
{Gegcliii^hte des Drniua'g. 1. Lips. ■. ISdli.), quoad Ipbigcnism Aulidenfi 
|tag. 486.— 4SS. 4S9 sq. 491. ceteruiu qaod nccuratam fabulap uecooomi 
Klein, Euripidi miuori tribuit jndieiis cedeuti coiuicoruni, quare de iter 
cogitut editiiinp, apeiac niiniuiu concesait Boerkliio. 



^^ 



— 19 — 

Boeckliio Brcmio Zirndorrfro Htlscnlior eis qui hanc rabiil;iiii 
sifut Gruppius^') Firuliaberus Weilius**), etsi varie 
rorruptani esse sive librariiiruni neglegenlia sive temporuni iii- 
iquitale libeuter coiicedunt, lamen alieni cuiusquain hominis ad- 
{Jidameiitis contaminatam esse prorsus Degant. 

Seil quicunque praeter illos, quanluiu equiilem scio*'), vcr- 
sali sunt in receosenda aiil PXplicaiidH liac fabula, postquani 
exodum fabulae, qiialis iiuni; quidcni est, spuriam esse censii- 
erunl Porsonus et bremius, inlerpolatoris sive ememlaloris 
operam in absolvenda aul umpljficanda fabula sccundum certaiii 
aliquam ralionem posilam agnoverunt omnes. 

Ab Euripide Dmni ex parte absotulam quidera el ad extre- 
inuni finem perductam fabulamilermannus coniecit ininceru 
aliquo codice tam male habitam futssc ut non sotum line Irun- 
cata sed etiani aliis quibusdam partibus mutita fuisset. eo in 
libro grammalicum alii;[ueni Euripide mutto recentiurem exple- 
visse quae deesse vet videret vel opinarotur totamque denique 
fabutam pro suo iudicio captuque pauttalim perpoiisse. qui co- 
(lex, postquam diu negtectus iacuisset, denuo corniplus misero 
casu factum esae ul solus servalus esset fonleinque praebuisset 
nostris libris'^1- 



«■') cf. Ariadne. oap, Xlll. |i»g. 462 sqq. 

*') Sept tragpdiea d'Eiii-ipide. Poris. ISGS. quae s[iai'ia videnlur 
Weiliu, ea uptime Jn eo addidameRtarum geiicre hnberi pdSBunt quibus pss- 
sim tar|iata est quaecunque aupercst Iragoodia. 

") iDreliclter rautnm eit ut reueutioruDi aliquut recensiunns aiin pa~ 
tuerim inspicere. sic acque M oukius (atramque Iphigeaiam eilidit Caa- 
UbriB. a. 1840.) ant faleius (Eur. ti-ogg. Luud. au. iS57. - 1S60.) «ut 
FUUs (Eur. traes- '"''"s. a. 1844.) aut Vatcrus (Eur. Iph. b Aul. ex 
rec. roio. Eui'. el cum unimadvers. Fr. Vat. Mosqnae a. 18-15.) quid ceasu- 
erint Bccurale polui indicarc neqoe respexi quas Hothius (a. Ib43.) et 
Uartu ngua huius Tabulae curarnnt cdiliones alleras. 

") 1. 1. pag. XX.IX. — quae b. 1. diserat IlermBnnus ipse qnodoni 
nodu aujit et emendavil ». 1847., quu auno priorem edidit carum dissoi- 
tationum quas siTip.sil de interpolationibiis Euripideae Jpb. in Aul. ef. il- 
lios dissert. img. H. 



20 



Similiter censuit Hartuiigu&^^), sed cui non tam pron 
explendas lacunas quam iiclulaaUae intiulgens versus addidi 
el inculcasse visns est liomo aliquis scholaslicus. 

Bolhius'"), cUi lum exodi ali(|uam partem tnm alia S 
ripiJi abiudicavit, quid lamen slalueril ile fabulae auGtored 
condicione ego quidem cognitum non habeu. 

Nei|ue cerli quid adCrmaverim de Nauckio et Kird 
boffio, qunrum uterque de duobus certe cogitat iDlerp 
toribua"). 

Patefecerunt quid EeDtirent ila ut imperfectam baTu:fa| 
lam ab Euripide relictam sibi videridicerenlLud. Dindorfiil 
quem, quoniam a minure Euriplde lianc fabulam Qeque pet 
ctam atque ad ttnem perductam neque in scenam delalam a 
voluil, apparet de recentiuiia aetatis interpolatoribus 
lasse'^), ct Klotzius, gui a iilio hanc patris fabulam tam<a 
actam et tantum non prorsus perpolitam quam doclaDi e 
tavit")' vides igitur Klotzium, &i quidem is quoque geauia 
epilogum inlercidisse cenauit'^}, eandem tueri senteiiliam q 
primiis protuUl Bartschius, pertractalam atqueadfinem q 
dani modo perduclam et ita ut agi pusset comparatam esseii 
bulam a minore Euiipide, postea uonnulla excidisse, quaejl 
scio quo modo expleta easenl"). 

Quos igitur cxlremo loco posui apparet dupliciler diso 
pare cum Hermanno et Ilartimgo. nam non modo incohad 



Enriptdis Iphigeaia in A.iii ErlaDg. s 
Euripidis drunata. vaL priiu (poet. ■ 



1S37. pag. 76. 
en. Graec. vol. prin,). .] 



L-r. Nauck. nd vci-s. 1532.— 1628. ed. H. de KirchhufBi MBb 
t coiiiparciitur quae adootavit i[le ud vers. 409, — 43 
33., ad vers. 775.— 7S2., ad vers. 151)6 sqq. ed mai. 

Euripidis fnbDtac c. aannt L. Diud. vol, II. Lips. a. 1825. pag. g 

Ear. tragg. rec. ft. ti.lDtz. voL liL sect. lU. cuntiii. tph. quae 1 

Gatb. et Erfard. a. 1S60. pag. II. 

1. 1. pag. ]0. 



■■") I. 1. 



;. 51). ( 



I. pog. 4.— S. 



— 21 — 

et imperfectam hanc fabulam ab Euripide relictam esse volu- 
erunt verum etiam complunum, non unius hominis, opera sta- 
tuerunt eam nactam esse formam quae in nostris est libris. 
ansam haec statuendi quin Matthiaeus illis dederit non est 
dubium, sed parum sibi constans fuit ille eo quod fabulam et 
actam Euripide minore curante et tam parum elaboratam esse 
putavit ut posteris temporibus quae deesse visa essent alii aliter 
explevissent'*). an vere credas Athenienses tam parum eru- 
ditos foisse ut num omni ex parte absoluta esset ahqua tra- 
goedia necne non sentirent tamque ineptos ut praemio oma- 
rent fabulam imperfectam ? 

Bene hoc quam parum probabiie esset perspexit G. Din- 
dorfius, qui cum quae Matthiaeus statuerat longius persecutus 
tam ab recentioribns poetis quam ab Enripide roinore hanc fa- 
bulam putarit interpolatam esse tnm Ludoviri fratris conie- 
etura^') adiutns hanc Aulidensem Iphigeniam negavit unquam 
ab Euripide minore in scenam delatam esse . si quidem i» m 
quae schoHasta adnotavit ad Ran. t. 67. Anlidensis Iphigeriia 
tmmerito loco suo movisset Iphigeniam Tauricam '^). profe^rt/i 
non in iliud inddit crimen G. Dindorfius quod meruit Matthi- 
aeus, sed ievitatis crimen nesdo an non satis ritaverit. an ve- 
runi vel tetigisse tibi videtur Dindorfius? immo et vere doctam 
esse fabulam ab Euripide minore tenendom est — nam quid eftt 
quod schoKi auctoritatem comminoat immerito in ffu^picionem 
vocati? — et ipsa fabula, si quidem minime eo modo quo Djij- 
dorfio videbatur interpolationibas contaminata est, muJtum [f^fn- 
deris addit sdioliastae verbis **j. 



^ 1. I. fa^. 326 if. 

") ef. hoi. Uh. fa^. 20. 

^ Earipidis tn^. tmfmt Um, IIL Owb. a. 1S39, ^. 44i y^, ^«i - 
busciun comp. qoaeidaBlHad. dUit P«<t. %€. t4. V. iLiff.aa. IS^Tf^^./ V,uf, 
pag. 264. 

7*) Male Buoe pest e^ita mi p^etas «nmieof pr«l<ir<MMwa jpf« %ih't re- 
pogiiat Diadorfios uifae MattUjei illiiil i«cti«ftaatiae vUtnm r^^Uit, uf,- 
qne enim nmiqiuui perfectaa faifse fca«c UUAMm, U %nit4 m m*%U%imM 



InlelleiJt hor ijui nuper de Iphigeniac Aiiltdensis aiictore et 
falis quaesivit^**), Vilzius, quare eam tenuit senleQtiam in qiia 
BartBchium Fuisse et Rlotzium supra monui. nimirum ab 
ipso Euripide non ad Hnem perductam neque aliis {{uibasdam ia 
partibus prorsus perfeclam fabutam nensuit absolutam ^ ') el in 
scenam delatam"^) esae ab Euripide nitnore. huic deinde fabulae 
poateriorihus teniporibus passim iionnulla adscripta esse vel ox- 
pliciindi vel comparandi caiisa"'). denique metricum aliquem 
homiDem, postqnam inulta lectiotie prorsus disiecla et turbata 
fuissel fabula, versuum ardinem el metra reslituere cunatum 
esse diiigenti upera ct sine ullo interjiolationis consilio: qua in 
re passim ei acciJisse ut versus vel verba margini adscripta pru 
genuinishaberet et infabulamipsamrectperel, Qonunquametiam 
ut aul oraitteret quaedam aut perversum statueiet versuum or- 
dinem "*). his slatulis Vitzius baud paiTam operam posuit prae- 
sertim tn metrici scrutandis vestigiis, minus accurale versatus 
est in aiitiquis interpolalionibus invcstigandis. 

ViUes igitur Vitzium non iu alienorum statuendis addida- 
inentis inque interpolatorum aguoscendia templaminibus acquie- 
vjsse sed primiim iJlum quidem omntum operam dedisse sin- 
gulis inter singutos quos deprehendJsse sibi visus est inlerpola- 
tores dislribuendis , quam ob rem magna dignua esl laude. sed 
pauca ille recle inslituisse mihi videtur. ac primum quidem 
perverse iudicasse videtur de Euripide minore eiusque indole, 



editione diserte illuiD repetiisae mndo lauDui (iddE ijuie oaper quDqae ad 
versDS t2H3.-]:il4. adnotavit), dduc uegat et scholiaulae A-ristupfaaaei iUad 
de fnbula murtuo Earipide io soeaniu delatn in certis graDiinaticoruDi de 
fibalBniBi tCDiporibas habet testimoDiiB, nulla nr mjninia qDldem indipata 
dubitntioDe. (ProU. p. 22) 

°") De IpbigeHine Aulidens. nuctore ct tntis, prs. I. Torgav. i 
pri. 11. ibld, ti. 1863. 

*') cf. prt. I, pag. 14- in., prl. II, pag. II sq, 

'■') prt. I. png. 5., prl. 11 init. 

'■') prl, II, pag. 12, excant. 

"') prt. 11. png. .1. 



— 23 — 

cui, quasi non tam praeclarissimorum })oetarum aequalem quam 
recentissimae aetatis grammaticum illum sibi finxerit, et ea tri- 
buit quae ab iilo profecta esse prorsus negandum est®^) et lon- 
gius promovit quos iile sibi determinaverit provinciae suae 
fines^^. deinde autem, si excipias quam quaestionem habuit 
de metrico, quem nescio an immerito in interpolatorum numero 
posuerit, in statuendis interpolationibus parum accurate ver- 
satus suoque ipsius iudicio videtur parum diligenter usus esse. 

In investigandis vero et definiendis interpolatorum addida- 
mentis, in percensendis et examinandis deinde singulis fere 
quaecunque vere suspecta sunt verbis cum i^naximum intelle- 
xissem positum esse momentum ad tragoediae condicionem ao 
curate cognoscendam , quantum potui diiigentissime trartavi 
quos in suspicionem vocarunt locos prope omnes, qua Jn re qui 
prioribus temporibus versati sunt satis negotii fKisteriK reli- 
qnemnt, neque tamen quod non prorsus a[>stinui a geouiniH 
quoque emendandis et explicandis vereor ne vitio mihi vertatur. 
Hanc igitur secutos rationem , ut quae in fine pluribui^ ex|K>- 
nenda sunt paucis hic praevertam . primum verissime eo» iudi- 
casse inteUexi qui qualem nunc habemui^ tragoediam c^>mplu- 
rium hominuro operam expertam esse stataemnt, deinde 'i\m4t 
Euripides an filius eins, sive eum fratris filium dicii), [lanc fa' 
bulam ad finem perdoxmt mifai |iersua«i nunquam diiudie^ri 
posse. 



^) UBiun nt adfrras, verMs 635, — 637., ^«ibaf prMeUr r,%ip4i ^rUm 
alteraiB per totan frre Ualn aikil rtferUmr mUeritnt , nh tUfrt^^ ml 
nore fkctos esse volut riL prt IL ft^ 9. §e4 ifoi4 ifMNi i^m iU»m #;« 
odnm Enripidi ■inori trUmit. 

^) vid. hoL lih. poc I9T, 



DE EABULJE PROLOGO. 

(Vers. 1.—163.) 

1. V, 5. — De prologi condicione in universum potissimam 
disputaturus quod a singulari quodam versu exordior vel potius 
vocabulo simpliciter explicando nescio an venia mihi opus sit, 
prius quam tractare propositum indpiam a proposito declinanti: 
sed quoniam et ubique versuum ordinem servare neque ab inter- 
pretationeautemendationeabstinerestatui, nolui nehanc quidem 
praetermittere occasionem iustae interpretandi rationis revo- 
candae. 

Media nocte domo egredi iussus senex confestim se adfu- 
turum esse dicit, quod ne nimis mirum videatur pernicitatifl 
suae addit causam, plane insomnem scilicet sibi senectutem esse. *) 

ajtevdoa. 
fiaka TOi y^Qag Tovfioy iivTWOv 
xai ijc^ oq^d-aXfidig o^v ndqBaTiv, 

Verba minime obscura adeo omnibus videbantur obscurata, 
addilo scilicet vocabulo o^t', ut mirum quantum undique vexata 
sint. miro modo ea contorsit Hermannus, cuius haec est ex- 



*) Nullo modo audiendus est Bremius, cui tardidatem senex excusare 
\isus est. quod aulem vucem o^i;, de qoa tota baec quaestio est, substantiya 
vi instructam esse voluit, refutatns est ab Hermanno, Leipziger Littera- 
turzeitnng a. 1819. no. 247. png. 1974. 



— 25 — 

pliGatio. qnoniam qnod dicit senex fiaXa toi y^^ag tovfiov 
avTtvov idem esi ac si dktret to ifwy y^Qag nolv exei to 
aimvoVy hoc aihtvov in mente habens addit xai kn otpd-ak^olg 
o^v TtdQeaxof^ insommam eitam sihi adesse fugato ah oculis somno 
significans. Merito respuens hanc rationem Klotzius nemini 
probabit quam ipse excogitavit interpretationem, qua ea quae 
sunt eTt^ og^aXfiolg 6§v alio nisi ad oculorum acumen referri 
non posse putans hoc senem facit dicentem, sihi senectutem oculis 
quidem aerem atque aeutam adesse. sed quid quaeso causae est 
cur de acumine oculorum suorum ille moneat? quid oculorum 
acumini cum insomni vigilantia et nocturna celeritate? et hoc 
ut feramus: undesenectute visum acriorem reddicredamus?quid 
quod ingravescente aetate cum omnes omnium hominum sensus 
hebescere tum oculorum acumen comminui quotidie quisque in- 
tellegit? sic ipse Euripides H. F. vers. 638 sqq. 

ax9og de to yfJQag Ael 
^aqvreqov ^Xwag ayumiXcav 
ifti nQavi Yjeixaiy 
§X€q>aQO)y onoteivoy 
q>aog enixaXvtpay, 

Qui igitur nuper Cabulam edidit, Weilius, perinde atque 
G. Dindorfius revocavit explicationem Bothii, qui seneetam 
imfigram senis oculis iusidere et quasi in UUs excubare dixit: id 
quod etsi habet quod arrideat, ferri tamen niiilo modo potest, si 
quidem et praepositio repugnat i^ti^ nisi ir pro in^ restituendum 
putes,^) neque o^^g notionem significat diiigeotiae, quam caveas 
cum celeritatis notione prorsus coofundas. 

Veram interpretandi rationem noa est dubium quia priuius 
senserit Bremius^), quantumvis aliud quid agens misere fal- 
sus est in expendendis singulia, proxime autem ad verum accessii 
Firnhaberus, hoe modo hunc versum re^ldens, das alter Uegt 

^ Hamaiii qaid opiiwr nnxUii WeiJio. <|ui de refrm^uU |>r«epo«itioii« 
Klotzimi BOftens idein vittmn adaittere ae ifNKe ^aiden eavit. 

^ Tnctavit kaiiis falNil«e «liq»«t )4»eot im aoiuilUNiK qm iiuieFiMfiiiU- 
tar Philolo^isehe fteytrae^ auf 4ei' Sejbwei/, lol. i. j^. 212. -243. 



mir schwer mf den avgm. iiiniiriiin ul o|t; sappissime dicitw 
id qiiod acerbum ac moleslum est ita seaex eo vocabalo utitur 
ad Eenectutem si^nificandHm taaqiiam acerbe sibi oculis insideu- 
tem dobribusque insomoia emtatis adficienteni. ne igi- 
tur mireris quod praeter insomuiam ex improviso insomniae 
adferlur acerbitas, cogita senem morosum ac tristem pernicitatis 
suae causam proferentem molestissimam non posse prorsus a 
querelis abstinere. 

11, Vers. 6. — II. — Inter Agamemnonem et servuni in 
libris hi versus sic distributi sunt. 

j4rA. Tig nor' aq' cctiT^q bde no^fievei; 
nP. ^iQiog, iyyvg trji; eTtraTtoQov 
nkeiadog ^aawv eri fteaai^Qr^s. 

.Ar^. OVV.OVV tp^oyyos / oiV oQvl&bJv 
ovne ^aXaaaijq, aiyai S" avefttuv 
Tovde nat' EvQiitoy exotiaiv. 

Mcrito in boc loco, poslquam primus vitium delexit Jos. 
Scaliger (Prolegom. ad Manilium pag. 5,), otTenderunt quicunque 
nun nimts tmperiti fucruut riMum caelestium. nimirum tantum 
abest ut Sirius merito propinqiius dicatur Vergiliis ut ab illis sit 
remotissimus. nam Vergiliae quo tempore lineam quam dicimus 
meridianam transeunt graitibus circiter quadraginta a summo 
caeli fastigio propiores siinl quam Sirius ubi eundem circulum 
transgreditur, unde sequitur ut qui ab illis in caelo conficitur 
circutus quem in se compleclitur minorem gyrum Sirii omni- 
bus ex paitibus superel gradibus quadraginla, vel, ut vetbis utar 
astronomorum, inler Vergilias et Sirium parallelorum dilfcrentia 
intercesserit graduum quadraginta. aca'dit autem differentia quam 
dicunt meridiani, maior illa quidcm difTerentia paraUelom 
nimirum tantum bac quidem ex parte Vergiliae distant ab Siij 
al quo tompore is superat circulum meridianum illae post e 
sum gyri sui in meridiauu fastigium arcum in caelo descripse 
graduum quinquaginta, i. e. ut proximi sinl a summo caeli fa» 
gio tribus horis antea quam Sirius circulum meridianum toa^ 

quae cuni ita sint. Sirium Vergiliis propinquom did p 



— 27 — 

merilo u|)inor ncgabtmus, id nuoA i]iSD specic carvt probabilitatis 
vel miiiiina istde quoil quae iriler Siriuin et Vergilias interiecta 
est caeli plaga sldlis signisqiie tlistincta H tanqtiam sparsa est 
tam iuiuslribus, Vergiliia tantu dajjoribus ut qui Vergilias novit 
Siriumque et hauc quidem caeli mcridionalis purlem ocuUs pas- 
sim perlustravit, vi ne iii mentem quidem venire possit ita deii- 
Ttire quRui baec stflUa in caelo teneal locuni ul propinquam eam 
dicat Vergiliis. itaque cui haec descriplio debetur uon est cur 
immerito Scaliger rerum caelestium imperiliam exprobraverit. 

Illoaulem ojiprobio, quod Harius*) et G. Diiidorfius^) 
poelae defenderc merilo opinor verebantiir, Euripidem purgare 
conalus esL primus Boeckliius eo qiiod Vergiliarura meiitionem 
ab Euripide minore diut inculcatam esse in repetenda tragoe- 
diae eilitione^) : ueque lameu videu ei|uidem cur barum qiiidem 
rerum maior Euripidea peritior quam minor vel alius quis fuisse 
putandus sit. Aliam rationem nauckio Kircfaboffiu Weilio 
probaulibus Bremius secutus est, qui prorsus deletnrus Sirii 
menLioucm vocem ueigtog pro adiectivo ad substantivum aanqq 
referendo haberi iubens versus 7 sq, continuavit AgamemnDiii, 
interrogandi autem signum in liuem promovit vei^us S.: qua 
ratione fere in idem incidit quod teste Thoone Smyrnaeo, quippe 
qui iu libro TrEQi aat^ovo^iag XVI. (pag. 202. ed. Martin.) zlg 
jiot' cp' aaiii^ H3e noqSftevH oe/piOg; scripsit, eodem Euri- 
pidis emendandi consilio iam antiquo tenipore nescio quis tem- 
ptavBral. sed cogita Agamemnonem ipsum secum colloqui et 
quaehaec stella sit loco eius accuratius definito ex se ipsum quae- 
rere: nomen quidem stellae, quasi rcs sit capitalis, Lanquam se 
ipsum celare, sed ea quae certa illa stella secum Lrahit ad quales- 
cnnque res pertluentia accuratisaime exponere nonne insani 
hominis esL? baec mecum singula repulans suflicere putabani 
id^remium refuLandura, sed aliud accedil argumentura gravis- 



<) Tbe philulagicat museDm. vol. I. (jintnbrig. a. 1B32. pag. 23 sqq. 
I °) ci. qoie ob codem C DiDdorfio dieta sunt in JabD. uiDal. a. 186S. 
p 410 sq. 

•) Gr. ir. yv. ji«g. 2'.b. 



- 28 — 

simuni umte cum menlio probatur Sirii tum. L|iiae mihi genuisa 
videtur, ilefeaditur quae in librls esi versuum ilistributio. 

Miror enim profecto quod uemo unquam, quantum equidem 
seio , ea quae slalim ile aesUium et ventorum perinde atque 
avium silentio dicuntur moiiuit non ile diei sed de auni terapore 
intellegenda esse. an vere quis venlorum flatum tluctuumque 
strepituui aeque atque avium sive gallorum cantum una cum 
sole oriri et delicere credat? unus otfendit in re tam mirabili 
Hermannus, sed ul ct i|ise quin diei lempus a poeta respice- 
relur minlme dubilavit ita asperrimam adbibuit medicinam maris 
ventorumque mentionem prorsus relegaiidi. ') quod contra si ad 
anni tempus haec referimus, neque est cur in ventomm Ductu- 
umque silentio ofTendamus avium silentio coniuncto neque quic- 
quam requiri posse videtur ad anni tempua accm^atius definien- 
dum, quod autem aves silere noctu Agamemno conquerilur mi- 
rum non est, propterea quod ille in universum de anni tempore 
cogitat cuius signum eHt lumen illud caeleste. 

Iteputa igitursecundo vento carenles Graecos Aulide sedere^). 
id quod nihil eat impedimento quominus huius loci el versus 
813. '^) rationem habentes ita accipiamus ut malacia navigandi 
opportunitalem corrumpi putemus. "^) nimirum miiiime impedi- 
mento est quod delestataTroiauam expeditionem navesquedrae- 
corum quod Aulidem convcnerint conquesta Iphigenia canit 
versibus 1323 sq., 

fifjd (uttpeXEV) avtaiav nvevaai nofiTtcev 
Zevg. 
quae verba et Iphigeniae sunt tam tempestaliim quam morae 
aDiauaGraecis impositae dusque ralionis parum jwritae et locum 
habent m canticis, ubi cum aon tam probabiJilati atque melicarum 



') De intrrjiall I lo \al. 1. pag. 11. 

') V 8t) tjutoff anloUf j^^mnfvoi xtti AbXiiSu. 

V ihi ov^Caf TiofiTrJis anarl^n. 
') fifvainllintaTgiaiaCiS' EuqItiou nvoaU 
'") Prorsiw siluiase venlns et Sophocles siaiuil El. 5K4. i 
pidejs I. T. 15. dissenticnte Aesehylo Agam, ITH sijq, rA. Hbi' 




— 29 — 

partium cum reliqua tragoedia cousensui operam dedit quam li- 
cenUae suae indulsit Euripides tum hoc loco adlitterationum 
homoeoteleutorumque quae dicimus studiofacile potuit eo adduci 
ut ipse secum pugnaret dumne suaves quosdam sonos abicere 
cogeretur. 

Reputa igitur malacia Graecorum naves in portu retineri, 
reputa malaciam ingenti quo dies caniculares ardent soiis ca- 
lore eodem effid qui avium cantum opprimit ^'): num miro ali- 
quo casu illatam esse putas vocem aelqiog^ qua plerumque signi- 
ficatur canicula? num ab inepto emendatore tibi videtur hoc 
institutum esse, ut non splendens nescio quae stella Vergiliis 
vere vicina sed ipse Sirius quamvis perverse Vergiiiis propin- 
quus dictus intellegi debeat? immo aperte Euripides Graecos 
finxit eo temp(H*e Aulidem convenisse quo dies putabant cani- 
culae sub potestate esse, i. e. diebus canicularibus, quippe qui- 
btts tam ventos quam aves silentio (w^emat solis ardor. 

Constat autem dies caniculares nomen habere a eanicula 
propterea quod pauUo ante solem exorta interdiu ea caelum per- 
meat, unde qui illo tempore flagrantissimns est aestus caniculae 
vi effici videbatur. quanto vero comminuitur pauUatim aestus 
tanto dus arcus augetur longitodo quem noctu stella in caelo 
describit, sab aequinoctiale autem tempus illa, eum oriente sole 
in summo caelo sit, '^) dimidiam tantnm cursus parfem interdiu 
conficit. sequitur tum iUud tempus de quo haec Hesiodus fO. \). 
414 sq.). 

'qfAog d^ J^Tjy^ H^i^ a^og r^tkioup 

TcccvfjiaTog idaJuftov, fittOTtiaqiror SfifiQrjOitrtog 



*^ Apt0 tomfMnre miM riiem' A$»m. ttr», hA% «9., 
XUfimrm &* el Ifyoi rt^ 

^ ^ijiog. tvrt Tg^fji ir iUCr^fipfgirui^ 
xoirtug mxvumr rrsHuMi u4ot nnfmy. 
») t\. Hes. O. D. ^f$ v\, 

m wr ^ 'Qoimr xmk Zni^o^ h uia*/¥ hMf, 



- 30 — 

Ztjvog f.Qi<j9'eviog, fiEia di zqirctTat (ifioreog XS'''S 
noWiv ela^ffOTe^os- dij yaQZOTe Sei^ios ^ot-^q 
^cttov vTTiQ XE(paX^s KTjQLTQStpeoiv dv^fcdTrwe 
eQ%s%ai ^f.iaTtog, ^ckeXov Si tbvvxtos enavQei, 
Eudem autuni illo anai tempore , quo aralionem et salionem pa- 
rari vuit Hesiodus, oa gesta esse finjtit Enripides quae hac agun- 
tur tragoodia. id quud luculentissimo iude apparel quod aatix 
■nagno temporis spatio antea quam luceat Sirius adhuc in iiiodio 
caelo (m fdsaa^Qrjg) esae dicitur, unde necessario hoc concluili- 
lur, medio caelo relicto in caelo occidentali ilU multum itineris 
occasum versua conficicnduni esse antea quam sol oriatur. in- 
eunle igitur mense Octobri Agamemno quarta ferepost mediam 
noctem hora absoluta, quo teinpore gradihus XLI supra horizon- 
lera elatusSirius in summo caelo est, domo videtur egreasus esse. 
qui caniculaiibus diebus malaciam secum trahens obtinere solet 
aestus ventis imbiibusquc auctumnalibus nunc quidem extinctus 
esset, nisi qualencunque ob causam irata Diana retineri iusslsset 
flatus venturiim vicissitudinesque tempestatum. huc antem quan- 
quam minime ignorat Agamemno tamen, quae spes est hominum 
nunquam oppressa aemperque vei ea quae fieri non possimt tai^ 
dem fore ut fiant sibi pcrsuadens, placatum iri Dianani idonean 
que ad navigandum tempestatem una cum auctumno ventu 
esse sperare non destitil. aic in diea ventum expcctans quo i 
animo miscre perturbato auctumnalis teni|ioris signis diu !; 
in caeb elatis spcm sibi falti non sensit. hac vero nocte, ubifl 
veslibulo stauti ei de mcdio caelo stella adfulget prae ceteris spldr 
dida, subilo Sirii oritur suspicio utpote clarissimi in noctui 
caelo luminis, quam stellam ille inani spci nimis deditus hac q 
dem noclis hora in imo caelo orienli esse putavit. tum idonej 
tempestatis spem sg fefelliaae aiispicans nomen stellae guaerin 
, et ille Sirii quidem nomine discrte stetlam apiiellat, 
emno verum se suspicatum esse intcllegic, sed multafl 
noctem esse nequc dum duriniemli tempus praeteriisse 
caniculam adbuc in summo caelo esse addit. Agamemno rer 
audito Sirii numine i|iiae senex monuit nihil muraius, spes autei 



51 — 



quantum se fefelmt mh fu ih Lm fBti^H&B& prfOTi» «iMifiHniL» 
haec excbmat: , fnoifiiai yft f «^ wipHf jmiiiyinmi «m» 
tempvs pr o greumm oLj 
mariSy vtmiorMm mem 

Yides igitnr Umemiam «m* «fBBi iftri pvai!li«»it «fsaom 
distnbotioncB, ^ae aatm p«r «sdaiBaMiuaMB i«!iii» ««»fffHi» m^ 
iongit Agamem* iatem^tL^ viitacv dief!9i£» «atH^. •puvf»' wi 
qnidem IraBr iocm at cMKtiCiHu 

^r^, rig jwom^ of Mrvf Sdc -mf^miu;. 

Jfkuadog iscm m mMr^^g^ 

cSre ^aiMtfrg^ tfii^GBi d^ awimjm 

Tordb xcrr* frfcrdr «x^r^^ir.' 
Nibil ^tm* iii boc faic». si acenr^ii» «nm- mii»idimfv<rw, 
hab^HS qood repreiieiida» nin Tereiiiaa ipan eaeio r^liRH|aiiC^ 
Sirio finitimaff fxtak kec aatem fitiiim nC vd hi fxBtv^di^. Ua^^ 
dnm esse sspra momii ica omniM opCime iSerri posae de iore ind^ 
conigere mflii rideor qmid avtifnitiB et Fleiades «)iii#pie ^npip- 
dissimo amore incensiis eas peraetinitiir Orion ^^ naa compre^ 
henddNmtar (almb et Orioni . iniBenfis aK^niitiidinis ▼enatori. 
canis fiddisnmns adinDgehatar Sirii». ^*) qoites fatolis cam 
necessario hoc eliceretar, at tam yergfliarnm et Orion» ' ^ qtiam 
Orionis et Sirii ^^) sidera fSere in anum broa coaiescerent, rit 
mirandos ridetor si qnis rerum caelestiam non ita peritafi ^>ri^ 
nem, Sirio ittiim qoidem prorsus finitimam, in ea antem part^ 
quae proxima est a Sirio septem octove steilas comp^ectentem. 
pro septem iHis Yergttiia accepit 

III. y. 12. — Cnm hoc loco Agamemno, qoem, at ex aJiii^ 
huiiis tragoediae lods apparet, ' ^) Eoripides in aliqoa domo ha 



^ Hea. O. D. 619 «|. et E. M. ▼. irUttti. mM. 9\m4, :it. 2. If^ 

»*) IL 22, 29. 

«) He». 1. 1. 615. 

»«) H«. 1. 1. 609. 

»^ vera. 1. 317. (440.) 67S. SO:J. S62. S6.1 




i 



— 32 — 

bitaDlem Jinxit. oxiprij^ exTog aaaei» ilicitur, Mankius ut alia, 
de quibus non est quoil verba raciam. ita Uermanno '*) arlseu- 
tiente hunc verguin ut spurium abiecit. ego veru quin fallatur 
quicunque euni cuin ceteris pugnare putat non dubito. si quideni 
aut miseras douius Aulid«Dsium tabemis simillimas fuisse aul 
damui similem tabernam, utpote sumiuo imperatori, Agarae- 
mooai aedificatam fuisse facitlimum est ad statuendum. 

IV. V. 22. — Hunc versum prorsus carentem numeria, quoa 
ut sana servata sentcntia restilueret IJustra laboravit Mark- 
landus, quamvis quud ille coniecil, Ttat (ptldTtfiov, nobis pro- 
bare posse sibi visus sit Klotzius, priinus delevit Bothius, 
item glossatoris esse coniecil Hermannus, secuti sunt Har- 
tnngus et G. Dindurfius. hoc auLem si reputaverimus. ubi 
non eorum qui honorum studiosi sunt scd eornm ratio habenda 
est qui suni in honoribus (irovs iv riftalg) moleHtissimam esae 
ambilionis menlionem, praesertim cum eis quae stalim secunlur 
a versu24. nihil aliud nisi boaoratos respici appareat, iaKirch- 
hoffii sententiam mutiluin hunc versuin pulantis haud facile 
dlscedemus, interpolaloris aulem illam suspicionem probare vix 
opinor dubiubimus, nisi forte idoneam medicinam repperisse 
videaLur Mauckius, qui hunc In modum versum reslituit, xai 
t6 fCQOTifim: attamen mu'o sane modo in memoriam revocatur 
V. 342., ubi quod recurrit vocabulum tpiXoTtfiov dubitari nou 
potest quin ad ipsam eam usurpatum sit notionem signiiicandain 
quae hoc nostro loco ferri potest uua atque iinica. vides igitur 
a qualicunqui! mutatiooe abstiiicndum esse utroque in locu. ac- 
quiescendum autem esse in verbis t6 (piloTifiov. adfert autem 
Lobeckius in Paralipomenis '^} Eumenidum vereiim 1014., 
/Sore d6fi(i>, fieyakai tfiloTinot Nvxvos nalSeg, ubi id qiioil 
est qitloTiftog idem feie valere putat quod ni}i.vTtfioe. sed iieque 
recLe hanc vocem vir egregius interprelatus eat neque mihi qui- 
dem hoc persuadere possiim, ut Aeschylum Soplioclem Fluripidem 
putem banc secutos esse obscurandi coufundcndique ralionemt 
Aul. I. png. 6. 



") De interpol 
'») p»e. 372. 



1 




— S3 — 

qnam luentes videmiis infiinae aelatis homines, aiciit ex Nonn. 
til»r. 48. V. 430. (piXona^^eyog AvQrj idem aiirert I^beckius 
prO eo dictum quod est BvnaQ&evog ^vqjj. quae cum ita sint, 
et versum 22,, omni cs parte illum quidem suspectum, i!c iiire 
eiecisse mihi videntm' Bothius et Hermsnnus neque versum 342., 
Qullo modo necessarium illum quidem nec ita commodum, 
dubito eecludere, sicuti utrumque versum non dubito uni eidem- 
que tribuerc interpolalori qui ut fabulac ipsa fabula amplifican- 
dae semper fuil inlenlus ita es versu 19. versum 22., versum 
aulem 342. ex summa fabriratus est versuum 339. — 341 . 

V. V. 66. — Ilermannum Nauckium Klotzium Din- 
dorfium miror non vidisBe Tyndarum procos fefellisse non 
minus quibus illos obstrinxit sponsionibus dici posse cpiam eo 
quod liliam amori indulgere passus est. quod si secum repu- 
tassent viri docti sine dubio quantum fieri potuisset accuratissi- 
me expressissent codicum scripturas. Eiotzii autem ojSb h, I. 
verum non esse puto proplerea quod uberiorem nos expectare 
iubet doli dcscriptionem quam ea est quae legilur. 

VI, V. 93. — Qui proximc antecedunt versus 91 sq., quo- 
rura utrumque apparet ex more tam Graecis quam Latinis valde 
usitato ita ad verbum dveilev refcrcnilum esse ut verbi iUius 
iubendi vis ad priorem, dicenili vis ad allerum versiim pertineat, 
ut artissime inter se coliaerent ita accurate condicionaiem, ut ita 
dicam, hanc inierunt rationem, ut versus 92. apodosin addat 
versui 91. i!li autem versui qui versum 91. tanquam refingens 
supervacanea eaque nimis ahundanter dicta adiungit versus 93. 
et accuralam illam delet cohaerentiam, si quidem repetita et apo- 
dosi subiunda protasis ferri non polest, et omni ne^lecta di- 
stinctione ac concinnitate dissimilia et diversissima adserendo 
componens molcstissimam eflicitaequabilitatem. his igitur accu- 
ratissimo perpensis quid mirum quod Klotzii ct Weilii nihil 
moratus cantilenas in sententiam discessi N a u c k i i versum illum 
molestissinium definite damnantis?^) 

Sed gravlus quid adfero. nimirum verbi ehai tempus p 
>") Ad3ti[iulatorem naelas est Vilziam I. I. II. pvf. 12. 



I 

I 



DE EABULJE PROLOGO. 

(Vers. 1.—163.) 

1. V, 5. — De prologi condicione in universum potisgimum 
disputaturus quod a singulari quodam versu exordior vel potius 
vocabulo simpliciter explicando nescio an venia mihi opus sit, 
prius quam tractare propositum incipiam a proposito declinanti: 
sed quoniam et ubique versuum ordinem servare neque ab inter- 
pretationeautemendationeabstinerestatui, nolui nehanc quidem 
praetermittere occasionem iustae interpretandi rationis revo- 
candae. 

Media nocte domo egredi iussus senex confestim se adfu- 
turum esse dicit, quod ne nimis mirum videatur pemicitatis 
suae addit causam, plane insomnem scilicet sibi senectutem esse. ') 

ajtevdoa, 
fidXa Tot y^gag xovfjiov avTtvov 
xai €7C^ og^d-alfiolg o^v ndQBOTiv, 

Verba minime obscura adeo omnibus videbantur obscurata, 
addilo scilicet vocabulo b^v, ut mirum quantum undique vexata 
sint. miro modo ea contorsit Hermannus, cuius haec est ex- 



*) Nullo modo audieDdus est Bremius, cui tardidatem senex excusare 
Tisus est. quod aulem vocem o|i;, de qua tota baec quaestio est, substaDtiya 
vi instructam esse voluit, relutatns est ab Hermanno, Leipzi^er Littera- 
turzeitnng a. 1819. no. 247. png. 1974. 



Iilicatio. qvoniam quod dicit senej; fiai.a loi YiJQttQ rovndv 
HviTvov idem est ac si diceret to eijvv /i/e«s ^o^'' *Z** ^o 
avTtvov, hoc avnvtyv m mtnte habms addit xai itt' o^itaXftoXs 
o^v ud^emiv, insomniam dtam sibi ade$se fnyato ab ocwlis somno 
sigHi/icans. Merito respuens hanc rationeni Klotzias nemini 
probabit quam \]ise excogitavit interpretationem . i[ua ea quae 
Eunt itt^ oq^&akfiolg o^v alio nisi a<l oculoruni acumen referri 
Don posse putans hoc senem facit dicentem, sibi seneetutem ocalis 
quidem acrem atque acnlam adesse. aed (luid quaeso causae est 
cur (le acumine oculorum suorum ille moneat? quid oculorum 
acumini cuin insomni vigilantia et nocturna ceieritate? et hoc 
ut feramuerundesenectnte visum acrioremreddicredamus^quid 
quod iugravescenle aetate cum omnes omnium hominum sensus 
hebescere lum oculorum acumen comminui qiiutidie quisque iu- 
tellegil? sic ipse Euripides 0, F. vers, 638 sqq. 

kaj^^os Si zo yiiQas dei 
^aQVTe^ov AXivag oxoneXim^ 
ini -iiQctfi xeircH, 
§Xf(paqti}v axoietvdv 
(paog sjtixaXvipai', 
Qui igitur nuper fabiilam edidic, Weilius, perinde alque 
indorfius revocavit explicationem Botliii, qui senectam 
, jram sBnis oculis insidere el qimi iw Htis excubare dixit: id 
quod etsi habet quod arrideat, ferri lamen nulio modo poteat. si 
quidem et praepositio repugnat i^ti, nlsi iv pro eyr' restituendum 
putes,') neque o^vg notiunem siguilicat diJigentiae, quam caveas 
ctun celeritatis notione prorsus coafundas. 

Veiam interpretandi raliooem non est dubium quin priinus 
senserit Bremius'^, quantumvis aliud quid agens misere fal- 
sos est iu expendendis singulis, proxime autem ad verum accessil 
Firnhaberus, hoc modo hunc versum reddens, das alter liegl 

*) Humaui quid upiuur uucidit Weilio, ijui de rerraguute iiraepositinne 
Klatzium moneiis idem vitinm idnittere ne ipse quidem envit. 
^^HBi'^ Trsctavit haiuB FabDlae uliquot lacos in aunnlibus qui iiisvribeban- 
^^^HSllllologiiehii Beylrauge bus dei' Scbnei^, i nj, I, pag, 212. — 24^. 



^^^™™ „ 26 — 

mir schmr anf dfii awgen. niminnn ut d^v sae|)isgime dicitui' 
id <juo(l accrbum ac molestuni est ita senex eo vucabulo utitur 
ad senectutem significandam tanquam acerbe sibi oculis insiden- 
tem doloribusque insomnia excitatia adlicientem. ne igi- 
tur mireris quod praeter insomniam ex improviso insomniae 
adFeilur acerbitas, cogila senBra moi-osum ac tristem pernicitatis 
suae causam profereDlein molestissimam non posse prorsus a 
querelis abslinere. 

II. Yers. G. — 11. — Inter Agamemnonem el servum in 
libris bi versus sic distributi sunl. 

jiTjd. rig jcot' uq' oatijp b6e jTOQ&ftevsi; 
JTP. SsiQios, iyyvg t^? STtraftoQOv 
niEtado'; (^aaiov eT( fteaa^QrjS, 

jiVji. ovTiow q>3-6yyos y ovt oqvI&iov 
ovTB ■S-ai.daat^g, atyai d' dve^iov 
Tovde xttv^ EvQinoy syovaiv. 

Merito in hoc loco, poslqiiam primus vitium detexit Joe. 
Scaliger (Prolegom. ad Manilium pag. 5.), offenderunt quiciiuque 
non nimis imperiti fuerunt rtrum caelestium. nimirum tanlum 
abest ut Sirius merito propinquus dicalur Vergiliis ul ab illis sit 
remotissimus. nam Vergiliae quo tempnre lineam quam dicimus 
meridianam transeunt gradibus circiter quadraginta a summo 
caeli iastigio propiores sunl quam Sirius ubi eundem circulum 
tranggreditur, unde sequilur ut qni ab ilJis in caelo conlicitur 
circulus qucm in se complectitur minorem gyrum Sirii omni- 
bus ex partibuB superet gradibus quadraginta, vel, ut verbis utar 
astronomorum, inter Vergilias et Sirium paratlelorum difFerentia 
iutercesseritgraduum quadraginta. acccditaatemdilTerentiaquHm 
dicunt meridiani, maior illa quidf^m difTcrenlia parallelorum. 
nimirum tantum hac quidcm ex parte Vergiliae distanl ab Sirio 
ul quo tempore is superat circulum meridianum illae post p^cen- 
sum gyri sui in meridiano fastigium arcum in caelo descripserint 
graduum quinquaginta, i. e. ut proximi sint a summo caeli fasti- 
gio tribus horis antea quam Sirius circulum meridianum trans- 
eat. quae cum ila sinl, Sirium Vi-rgiliis prupinqiiom dici posse 



iiK.-1'tlu uplnor Degnbimus, iil <|iio(i ipsa apeuie caret [irobabililali^ 
vel mininia inde (juoil i]uae inter Sirium et Veigilias iDleriecta 
e&t cncli plaga sleilis signisque dlstincta rt tanquam sparsa est 
tam inlustribus, Vei^iliis lanlo clai'ioribus ut qui Vergilias novit 
Siriumquc el hauc quidem <ae)i meridionalis parlem oculis pas- 
sim |ierluBtraviI, i-i ne in mentera quidem venire pussit ita ilelt- 
nire quem haec stella in caelo teneal locum ul piopinquam eam 
liical Vergiliis. ilaque cui haec descriptio dobetiir uon est cur 
immerito Scaliger rerum caelestium imperiliam exprobraTerit. 

l!lo auleni ujiproliio, quod Harius*) el G. Dindorfius") 
jtoetae defendere merito opinor verebantur, Euripidem purgare 
coaalus esl primus Boeckhius eo quod Vergiliarum mentionem 
ab Euripide minore dixit inculcalam esse in repetenda tragoe- 
diae eilitione") : ueque lamun video equideiu cur barum quidem 
rerum niaior Euripides pcritior quain minor vel alius quis fuisse 
putandns sit. Aliam ratiouem Nauckio Kirchboffio Wcilio 
probantibus Bremius seciitus est, qui prorsus deletiirus Sirii 
mentioDem vocem ue/^wg pro adiectivo ad substantivum dar^^ 
referendo haberi iubens versus 7 sq. continuavit Agamemnoni, 
interrugandi autem signum in Guem proinovit versus 8.: qua 
ratione fere in idem iiicidit quod teste ThcuDe Smyrnaeo, quippe 
qui iu libro mQi dazqovofilag XVI. (pag. 202. ed. Martin.) Ttg 
moz' «p' aoTiJp ode TtOQ&ftevEi oeIqws ', scripsit, eudem Eiiri- 
ptdis eniendandi consilio iam antiquo tenipore nesciu quis tem- 
ptaveral. sed cogita Agamemnonem ipsum secum culloqui et 
quae haec steJIa sit tuco eius accuratius derinito ex se ipsum quae- 
rere; nomen quidem stellae, quasi rea sit capitahs, lanquam se 
ipsuui celare, sed ea quac cerLa illa slella secum Irahil ad quales- 
cunque res pertinentia accuratissime exponere nonne insani 
bominis esl? haec mecum singula reputans sufticere pulabam 
ad Bremium refutandum, scd aliud accedit argumentum gravis- 

*) Tbe pbitolugical maseom. vol. 1. CuiitBbrig. s. 1832. pag. 23 sqq. 
') cf. quBe Bb eodcm G. Dindornu dicta snnt in JabD. auoftl. a. IS6S. 




1 equidd 



— 28 — 

simiim iinde cum meaUo probatur Sirii tum. t|uae mihi genuii 
videtur, defenditiu' quae in libria est Tcrsuum distributio. 

Miror enim profecto quod iiemo miqoam, quantumeqi 
scio, ea quae statim de aesluum et ventonim periude alq 
urium silentio dicuntur munuil non de diei sed de auni tempc 
icLellegenda esse. an vere quis ventomm flatum tluctuum^ 
atrepitum aeijue atque avium sive gallorum cantum una ( 
sole oriri et delicere credat? unus offendil in re tam i 
Hermannua, sed ut et ipse quiu diei tempus a poeta respi 
retur minime dubitavit ita asperrimam adhibuit medicinam n 
ventorumque mentiuuem prursus relegandi. ') quod contra b 
anni tempus haec referimus. nequeest curin ventorum t 
umque silentio ulTendamus aviuin silentio coniiinclo neque q 
quain requiri posse videtur ad anni Lempus accuralius d 
dum, quod autem aves silere noctu Agamemno conqueritur n 
ruui non est, propterea quod ille in universum de anni tempt 
ct^itat cuius signum est lumen illud caeleste. 

Reputa igitursecundo vento carentes Graecos Aulide eedera 
id quod nihil est impedimento quomtnus huius loci et venl 
813.^ rationem hahentes ita accipiamus ul malacia navigadj 
opportunitatem corrumpi putemus. '") nimirum minime impe<! 
mento est quod delestataTroianam expeditionem navesqueG 
corum quod Aulidem coavenerint conquesta Iphigenia cai 
versibus 1323 sq., 

firjd' (birpeXey) avraiav nvevum vro^iTtmi 
Zevg. 

quae verba et Iphigeniae sunt tam tempeslatum quam mor^ 
a Uiana Graecis impositae eiusque rationls pariim peritae et locnl 
habent incanticis, ubi cumnontamprobabililatiatquemelicarai 



') De interijalt. I. in Anl. I. ^ag. ti. 

') V. 88. ijjUsfftf' anXoitf jc^ftf^oi "«' -iiUAi, 

V. 3&2. ovqCes Tiofiniji anuviSdiv. 
*) fifyai fnl ItnjicTg TKiaiS' EvitCnovnvoais. 
'") Prorsiin siluisse venlns el SapliDcleu statuit El. 5t)4. el l[iaR En 
piileG I. T. la. dissentieule Aesehylo Agam. 179 sqq. ed. Henn. 



purtium cum relirjua tragnedm conseQsui uperani deilitquatn li- 
ceaLiae suae inilulsit Euripides tum hoc loco adliUerBtioimm 
homoeoteleutorumque quae dicimua Hludiofacilejiotuit eo adduci 
ut ipse secuni pugnaret dunme snavps quosdam aonos abicere 



Reputa igilur malacia Graecorum navee in portu retineri, 
reputa malaciam iDgeoti quo dies caniculares ardent solis ra- 
lore eodem eflici qui aviuni cantiim oppriinil"): nummiro ali- 
quo c^u illatam esse putas vocem ael^iog, qua plerumque signi- 
ticatur canicula? num ab inepto emendatore lit)i videtur hoc 
institutum esse, ut non splendens nescio quae stella Vergihis 
vere vjcina sed ipse Sirius quamvis perverse Vergihis propin- 
quus dictus intellegi debeat? immu aperte Euripides Graecos 
finxit eo tempore Aulidem convenisse quo dios putabant cani- 
culae sub potestate esse, i. e. diebus canicularibus, quippe qui- 
bus tam venlos quam aves siientio premat solis ardor. 

Constat aulem dies canlculares nomen babere a canicula 
proplerea quod paulio ante soleni exorta intcrdiu ea caeluni pcr- 
Bieat, unde qui illo tempore llagrantissimus est aeslus caniculac 
?i efiici videbatur. quanto vcro comniinuitur paullatim aestus 
lanto eius arcus augetiu' longitudo quem noctu slella in caelo 
describit, sub aequinoctiale autem tempus illa, cum oriente sole 
in summo caelo sit, '^} diniidiam tantum cursus partem interdiu 
conficit. sequitur tum illud tempus de quo haec tiesiodus (0. II. 
_414 sq.). 

/iog dij itjyei ftivog o^iog tjsXioio 

av/ictcog ISaXifiov, (letomitqtvov dfijiQ^aavTog 



'"") Apte conixritrc niihi videnr Agnni, i 
XtlfiWK rf' O liyoi iti . , . , 



I. S43 sq., 



nalTttii axu/iiuv vtivf/iois fvSoi Jimtav, 
] cf. Hoa. 0. D. 609 aq. 

rfr' &r J' "Sip/wr xitl 2f.li>iof h ffaov IXOi, 
ov^rcyar, 'iQXTOvpov cf' /ff/ifij ^uSoiiaxtvXo; 'Hias, 




noHov elcKpqoTBQOs- 3ij yaQTOVB ^ei^tosa 
^atov vftsQ xeqiai.^ g xijgtrpe^jewc dvd-qtaTi 
eqyiStai ^fidziog, TiXsioydi TenjKids EnavQst. 
Euilem autem illo anoi lempore , quo arationem et sationem pa- 
rari vnlt HesiDdus, ea gesta esse linxit Euripides qiiae hac agun- 
tur tragocilia. id quod Inculentissime inde apparet quod satis 
magQO temporis spatio anlea quam tuceat Sirius adliuc in medio 
caelo («rt fisaa^^Tjs) p^sb dicitur, unde necessario lioc concludi- 
tur, medio caelo reliclo in caelo occidentali illi muHum ilineris 
occasum versua conEciendum esse antea quam sol oriatur. in- 
eunle igitur mense Octobri Agamemno quarta fere post mediam 
noclem hora absoluta, quo tempore gradibus XLI supra horizon- 
tera elalHs Sirius in summo caelo est, domo videtur egressus esse. 
qui canicularibus diebus malaciam secum trahens obtinere solet 
aestus ventia imbnbusquc auctumnalibus nunc quidem extinctos 
esset, nisl qualencuuque ob causam irata Diana retineri iussisset 
tlatus ventorum vicissitudioesque tempeslalum, hoc autem quan- 
quam minime ignorat Agamemno tamen, quae spes est hominum 
nuoquam oppressa semperque vel ea quae fieri non possunl tan- 
(lem fore ut liant sibi pcrsuadens, placatum iri Dianam idoneam- 
que ad navigandum lempestatem una cum auctumno venturam 
esse sperare non destitil. sic in dies ventum espectans quo est 
aDuno miscre porturbato auctumnalis temporis signis diu lam 
in caelo elatis spcm sibi falli non sensit. hac vero nocte, ubi in 
veslibulo stanti ei de niedio caelo stelia adfulget prae ceteris spien- 
dida, subtto Sirii oritur suspicio utpote clarissimi in nocturno 
caelo luminis, quam stellam ille inani spei iiimis deditus hac qui- 
dem noctis hora in imo caelo orienti esse putavit. tum idoneae 
tempestatis spem se fefellisse suspicans nomen stellae quaerit e 
servo, et ille Sirii quidem nomine discrle slellam appellat, unde 
Agamemno verum se suspicatum esse intellegit, scd multam 
noctem esse uoquc dum dormiendi lempus praeteriisse monens 
caniculam adhnc in eummo caelo esse addit. Agamemno vero 
andito Sini noiniue i|uae senet mopuit oihil moratus, spes anlem 




31 — 

qB&Btiini se fefellerit nimr qiiidem inlellegens prorsue desperiins 
haec exdamat: (pianqmvi igitur adeo usqtie motnritaiis auni 
lempvs ■progremm est,} mltm tamen neqiie avium strepitus neque 
maris, veniomm autm sileutinm Euripwm premil? 

Vides igitur teneiidiim esse quam libri praebent Tersuum 
distributiunem, quae autem pcr exclamationem senis verhis ad- 
iungit Agamemiio interrogalive vldenlur dlcenda esse. (|U3re ego 
quidem hunc locum sic conslituo. 

^1'j4, tlg noi:' dq aaciJQ bds ^rog^perci; 
IIP. ^eiQioc, eyyis lijs hrTanoQOv 
nXeidSos ifoauv iri (ieaa^Qijq. 
^Tji. o^x ovv (p!t6yyos y', ovt' OQvi&tov ' 
otfre SaXdaatjq, atyai ti' dvifiiov 
Tovde xar' Evqi/cov ex*"'"''; 
Nihil igitur in Uoc loco, si aecuratius eum cunsidcraverlB, 
habebis quod reprehenilas nisi Vergllias ipso caclo refragante 
Sirio tiaitimas fai.tas. hoc antem vilium ut vel in Euripide feren- 
dam esse supra monui ita omnino optime ferri pusae de iure inde 
colligere raihi videor «jund anliquilus e.t Pleiades quique cupi- 
dissimo aiiiore incensus eas persequitur Orion '^) una compre- 
hendehanlur fabula et Orioni, ingenlis magnitudinis venatori, 
caois fidehssimuE adiungebatur Sirius. '*) quibus fabulis cum 
aecessario hoe efliceretur, ut tam Vergiliarum etOriunis ") quain 
Orionis et Sirii '") sidera ferc in umim bina coalescerent, vix 
mirandus videtur ei quis reniui c^elestium non ita peritus Orio- 
nem, Sirio illum quidem prorsus finitimum, in ea aulem partc 
(juae proxima est a Sirio septem octove stellas complectentem. 
pro septem illia Vergiiiis accepit. 

III. V. 12. — Cum hoc loco Agamemno, quem, ut ex aliis 
huiiis tragoediae locis apparet, ") Euripides in aliqua domo bfi- 



■»} Hes. 0, D. liiy sq. cf. E. M. v 
'«) II. 22, 29. 
' ") Hes. I. I. 615. 
i. 1. 1. 609. 

1,317. (i40.) inS. S03. Sli2. • 




^tiul. PiDd. .'Ne. 2. 1(1. 




I 



— 32 — 

bitantpm finxit, axijviig exrog ifuaeiv ilicitur, MoDkius ut a, 
Ue quibuB non est quod verbn faciam, ila H er ni a d u o '^) adstn 
lieate huDc versum ut apui'ium abiecit, ego vero quin fallat^ 
quicuuque eum cum ceteris pugDaru putat nou dubito, si quidei 
aut miseras domos Aulidensium lalternis simillimas fuisse ; 
domui Bjmilem tabernam, utpole summo imperalori, Agai» 
mnoni aedilicatam fuisse fadllimum est ad statuendum. 

IV. V. 22. — Hunc vcrsum prorsus c^reDtem numeris, q 
ut sana servata sententia restttueret frustra laboravit Marl 
laudus, quamvis quod ille coniecil, xa( qjikdvif^ov, nobis p 
bare pDSse sibi visus sit Klotzius, primus delevit BothiD! 
item glossatoris esse coniecit HermauDus, secuti suntHaj 
tungus et G. Dindorfius. hoc autem si repulaverimus, 
non eorum qui honoruni studiosi sunt sed eorum ratio habenf 
est qni sunt in honoribus (tovs ^v Tifiaig) molestissimam e 
ambitionis mentionem, praesertim cum eis quae stalim s 
u versu24. nihitaliud nisi honoratos respiciappareat, inKircl 
hoffii sentGDtiani mutilum hunc versuni putantis haud fad| 
diacedemus, interpolatoris autem illam suspicionem probare i 
opinor dubilabimus, ntsi forte idoneam medicinam repper» 
videatur Nauckius, qui huDC in modum versum rcstituit, 
ro nQOTifiOi'. attamen miro sane modo in memoriam revoca 
V. 342., ubi quod recurrll vocabulum tfiloTifiov duhitari z 
potest quin ad ipsam eam usitrpatiun sit Dotionem significandi 
quae hoc nostro loco ferri potest uua atque unica. vides i{ 
a qualicunque mutatione abstiiiendum esse utroque iu loco. i 
quiescendum autem esse in verbis td tfiiKoTifiov. adfert autei 
Lobeckius in Parahpomenis '°) Eumcnidum vei^sum lUl^ 
^me doftiji, fteyakai ifikoTifioi Nvnros itaideg, ubi id q 
est ipikoiifiog idem fere valerc pulat quud nolttifiog. sed neo 
recle hanc vocem vir egregius inlerpi^elatus est neqne mihi q 
dem hoc persnadere possnni, ul Aeschylum Sopbnclem Euripidei 
putem hanc secutos esse obscurandi coufundenUique rationeB 

") De interpotl. I. in Aal. I. pag. 6. 

'") puB- ^'''-^- 



qiiam tueQtes ridemiis tnlimae aetalis homines, sicut ex Nonn. 
libr. 48. v. 431). q^il.onaQd-Evog Av^rj i<lem adfert Lcbeckius 
pro eo dictum quod est evTtaQO-svo^ ^rpij. quae cum ita siot, 
et vereum 22., omni ci parle illum quidem suspecium, ile iiire 
eiecisse mihi vidtntur Bothius et Hcrmanmis neque versum 342., 
nullo modo neceasarium illum quidcm nec ita commodum, 
dubito secluder«, sicuti utrumque versum non dubito uni eidem- 
que tribucre interpolatori qui ut fabiilae ipsa fabula amplifican- 
dae semper fuit intentus ita ex versu 19, versum 22,, versum 
aulem 342. es summa fabricatus est versiium 339. — 341 . 

V. V. 66. — Hermannum Nauckium KlotziumDin- 
dorfiuni miror non vidisse Tyndarum procos fefeilisse non 
minus quibus illos obstrinxit sponsionibus dici posse quam eo 
quod filiam amori indulgere passus est, quod si secum repn- 
tassent viri docli sine dubio quantum fieri potuisset accuratissi- 
me expressisserit codicnm scripturas. Kloteii autem idSs h. i. 
verum non esse puto propterea quod uberiorem noa expectare 
iubet doli dcscriptioDem quam ca est quae legitur. 

VI, V, 93. — Qui proxime antecedunt versus 91 sq., quo- 
ruin utrumque apparet ex more tam Graccis quam Latinis valde 
usitato ila ad verbum avEiXev rcferendum esae ut verlji iUius 
iubendi vis ad priorem, dicendi vis ad altci-um versum pertineat, 
ut artissime inter se cohaerent ila accurate coudicionalem, ut ita 
dicam, hanc inierunt rationem, ut versus 92. apodostn addat 
versui 91. illi autem versui qui versum 91, tanquam rermgens 
supervacanea eaque nimis abundanter dicta adiungit versus 93. 
et accuralam illam delel cohacrentiam, si quidem repetita et apo- 
dosi subiuncla protasis ferri non potest, et omni neglecta di- 
stinctioue ac concinnitate dissiinilia et diversissima adserendo 
componens molcstissimam efficit aequabililalem. his igitur accu- 
ratissimo perpensis quid mirum quod Klotzii et Weilii uihil 
moratus cantilenas in sententiam discessiNauckii versum illum 
molestissinmm deflnite damnaulJs ? ^^) 

Sed gravius quid adfero, nimirum verbi eivai tempus prae- 
1") AdatipulatDrFin nactus est Vitzimn 1. I. II. ^tif. 12. 



I 



seDS ciim in praesagiendjs rcbus futuris locum omnino non ha- 
beat tum male pugnat cum fuluro lempore verbi ^oea^ai. num 
rqiutaruiit hoc interpolatoris il[i docti tutores ? nego Igitur itlos 
locum accurate consiiierasse, si quidem non uisi invilus quis 
taie admiserit vitium ; qua in temeritatis suspicioue tanto minus 
dubito perseverare quanlo accuratius aliuil quid ab illis negle- 
ctum esse intellego tnaximi momeDti. Est enim ubi recuirat ora- 
culi mentio : quo in loco cum fere eadem quae hoc loco usur- 
pantur verba, eodem aulem quo hic uiodo mandatis adiungantur 
promissa, non est dubium quin utroque in loco quodam modo 
ipsius oraciili habeamus verba. quid autem qiiod in posteriore 
loco, verborum collocatione illo quidem tuto ab interpolato- 
rum temptaminibus, omissum est quod in priore loco molestissi- 
me ferlur addidamentum. ipse quaeso compares. 

vers. 35S sqq. 

x^', STtEt KdXxag iv iepoTg eItis a^v Qicai ■x.oqrjv 
_.,, 'j4qzi(uSi, xai fikovv eaea^aL Jayaidaig, -^ad^Big rpQEvag 

aafievos &vauv vniaTrjg iiaida, 
,„.. DeniquG quid cansae hahuerit interpolator quae nemo no- 
8trum ne desiderat quidem dlserle addendi inde opinor cogno- 
scitur quod versus 92. et veraus 91. artiasimam cohaereutiam 
bebetis animi homini facile neglectam esse probabile eat. 

VII, V. 105. — '.Afupl naq&evQv uego Euripidi unquam 
idem fuisse quod laline eaX circa virgiHem. sic igitur strueudum 
videatur, afjq>i zdv Tijg naqd^ivov ydfiov, circa oirginis malri- 
mo)tiim. sed si mendacia componuntur circa virgtDis matrioio- 
nium, scilicet illud si mendaciis quasi circumdatur, non potest 
non iode colligi certe ipsum iilud niatrimontum non commenti- 
cium esse. ergo, ut sanam habeamus aentenliam, awdipag 
ilfevd^ fd^ov iungendum est, pro genetivo autem Tiag&evov 
aut accusativus restituendus est naqSivov aut dativus naq&ivi^, 
unde optimum hunc eruimus sensum, comtnenlicio circa virgi- 
nem composito inarrimo)ito.^')particulaenimdm'postquam quod 



aXl', 1 SoUit 



, (u iVc', ttimi 



Marklandas revocavit afi^l]ocos\iodc.trasH,cnm nullo modo 
neque c\im atcusativo neque cum dativo strui posset, genetivum 
attraxit a comctore aliquo iliatum. CtterumKlotzius ut cor- 
rigal taatum abest ut singulares argutias huic sermoni inesse 
denionstrare couetur. ex composito enim ambigua illa oratione 
^amemnonem ait usum esse, scilicet ut ad fallacet poLius quam 
ad simulatas nuptias senex illa verba pertinere putaret. contnt 
qiiod hanc orationem non ambiguam sed mendacem esse statu- 
endum est. minime enim duplici modo bic versus accipi potest, 
sed scmper hoc quisque inde inlelleget, inendadis circa'virgims 
matrmonium compositis, nunquam hoc elicict, comtMntido circa 
virginem composilo matTimonio. '^^ 

VIII. — Quae Agamcnmo de oraculo a Calchante edito de- 
que dolo exposuil quo Clytaemnestrae persuasuri erant ut flliam 
in castra mitteret ducumque pontiflcisque in potestatem trade- 
ret, ea lam clare et distincte narrata sunl ut a nemine non pos- 
sinL intellegi. prae aliis autem comnienticias esse illas AchilliB 
cum lilia nuptias cuique hominum et ex eis apparet a quibus 
exordiuni facit Agamemno, ov 6^ n' adeXifds — eneiae z).^- 
vai Seivd, quibus vix quisquam apte signiiicari putet matri- 
monium quamvis coactum atque odiosum, neque potest non 
colligi ex particula ibq participio yafiovfih^rjv addita, denique 
optime sequitur ex vers. 104 sq., quamvis minime nesciam in 
bis oblucutores me habere eos qui seclantur Klotzium. neque 
magis si quis vers. 1 06 sq. Agamemnonem audierit hoc dicentem, 
praeter se tres tantum liomines consilii illius participes esse, 
Calchantem Ulixem Menclaum, dubitare licebit quin Acbilles et 
prorsus alienus sita filiae raatrique quas struxerunt insidiis neque 
ludi una cum his , immo quisquo hoc pro cerlissimo habebit, 
omnium planeignarumesseAchillem. Merito igitur Bremius^*) 
seneni miratus est quod vcrs. 1 24 sqq. ex cro <{uaerit, AchiUes 
num leviter laturus sil quod spes Iphigeniam in matrimonium 

") lo verso 107. moDeo JERjtjfn:; t' 'OJvaatis xiX, scribcndntn esae 
posito in fine eiag versas qni praxime BDtecedit. 

') Phitologische Beytr. I. pag. 147 sq. 



^EvBUe pos 

^Ht>) 



u 



36 

ducendi sc ferellerit. profecto vitium a viro illo docto detectum 
esse concedamus necesse est gravius qnam quod ab ipso Euri- 
pide profectum esse possit. &ustni enim laborarunt ri qui lioc 
nobis persuadereconalisunt, vel leviusculum velprorsus nuUum 
esse vitium, quamvis in eorum numero uniim inrenias c primo- 
ribus. Hermannus^*) enira, ut toUeret suspiciones a Bremio 
motas, vers. 97 sq. (w d^ ju' d. — deiva) et vers. 104. — 107. 
{jTei&oi — SleveXews &') slatuit submissiore voce et aversum 
ab sene Agamemnonem dicere. sed ct prorsus nemini hoc per- 
suadebat vir egregius, id quod inerito factum est, et ipse postea 
deposuit hanc sententiam ^^). tum temporis refutavit eum Mehl- 
hornius ^*), repugnarunt Bartschius^') Hartungus^^) 
Witzachel^'^ Firnhaberus"') Klotzius") Vitzius'^). 
optime inprimis Firnhaberus hoc monuil, nullam Agame- 
mnoiii causam esse celandi ea quae raoK planc aperlurus est. 

Sed ipse Fimhaberus quae protulitut, qui ciusest mos, 
omniaoptime seliaberedcmonslraret, eis longe absura a subscri- 



I 

l 



*') edit praef. jiag;. XII. 

'^) De inlerpall. Gnr. ^fMg. in Aal. 1. pD§, 4. Hartangi sectutor h- 
ctus cst vir clarisstmus. Nec lamen praetermisi en qoao ipse antea stntait 
priinuHi eniiD haec propria sentcntin fuit ipsins HeriDaDiii, illa, quam poitea 
tuebatur, ub slio prnfectu est. deiode ei quse tum proressus est Hermsn- 
nns, quamvis, snmniam si spectuE, nnllam, quantum scio, sibi comparaverit 
maDirestuni plausum, siugnta tamen sliis maguijsine dnbio mnmenti ruerunt 
in iudicijg fereudis. tam taDqaani historici ratioae ne<i taineD c^hroDalagiae 
legibns accuratiBsime observatis iiarrundum mihi esse putavi quac quoqui; 
tempore de hoc prologo vi['i docti statuerinl. 

") Allgem. SrhulKcitg. a. 1833. no. TU. pag. 631. 

") Oe Euripide Ijih. Aul. uuctore, pog. 5. 

") Eur. Iph. in Aulid, [log. S3. 

") nhi ceniiuit Hartun^m, iNeue Johrb. n. 1839. vol. .\XVII. fasc. I, 
{IBE. 01. 

^'') EDfipides Ipb. in Aulis, pag. XXX. 

"'] ad vers. 98, 103, idcui quod Vitnio Rccidisse vidotur KJotxiu, nt 
et dissei^tatiuniuu ah HeroiaDUD anD, 1)347 sq. edilaram iguarus fuerit neque 
quas ibi nnvas vir egr^u» proposuit sententias coguuvcrit. 

'■) De Iph, Aul. aact. ct fatis. I. pag. sq. 



— 37 — 

beiido'^). iitque eU quidem reflitandis superiiedco (|iirbuH senem 
consulto a poctafictumesse exposuil non inteltp^enlem qiiac dixerit 
Agameuino. neqaeeniniuliomodoamtjiguaillasunt, ulsupradixi, 
neque ullum unquam Graecum poetam in tali (ragoedia liomi- 
nem prorsiis stolidum acfaluum introdiixisse credi polesl, ler- 
rore autem tanquam attoniluni ac stupidum sensuumque impo- 
tenteni vere si fingere voluissel poeta, aptius et simplicius hoc 
fecisset, ut accurate intellegercnt auditores quem linem persc- 
culus esset neve ambigerent terror ao stultitia tantum in senem 
valcrel. In universum hoc dixi contra omnes qui simiiia ac Fim- 
haberus monuerunt, velut E, Mueller.^') Wilzchel.^'), qui 
Etultitiam senis exciisaruDt, etKlotzius, qui dictorum ambi- 
guitatem evicisse sibi visus est. 

At FimhaberuB, tanta moliri cum non salis iiaberet, sae- 
pius tragicos, ut omnia plane perspicerentur, eadem repetisse 
demonstrare conatus csl. quasl boc unquam in suspicioneni vo- 
cari posset, quasl demonslratione opus esset hac in re, exemplis 
autem quasi aliquid proGccrelur in rebus inter se dissimilibus. 
ac primo quidem loco quae enumeravil minime huc pertincnt, 
utpote quibus hoc diserte addatur omnibus, denuo 'aliqtiid sive 
audiendum sive dicendum csse. deinde autem qui secuntur loci 
aperte sunt interpolationibus temptati, Phoen. 141 sqq. dico 
coU. 96 sq.'*) et Eui'. El. 57 aq. coll. 64 sqq., quorum prior 
accedit quod a Firnbabero ne ila quidem ut decebat acceptus 
wt"). denique Troad. vers. 622.-625. coll. v. 264. silentio 



5") 1. 1. p»g. 25fi sqq. 
~ **) obi eeosuit Bartschii libeUum, Ztscln'. fr. AJtthm. n. 1838. uo. 22. 
5- 181. 
") 1. 1, 

") PtoBn. yers. 139,— 144. viileo unperriniB aLmitschio(PhiloloBisch. 
ADzcigei' no. 6 pag. 170) prorsus dainuatas esse, quod num mcrito factnm 
£it vchemeater dQbilD, 

") Nam Antigous non unde paedoi-ugus haec aeiat intorrogat sed qu» 
e« re hoe cullifit (Kfa.^avit), Tydeum et Hip^iouiadontem istos duces esse 
de qaibns adhnc qoBeatio fuit; niidc seqiiilur nei|ue eas res illam ijoaerere 
qnas senes iam eiposaerit neque ferri |iosso versum 143,, qnem tum addi- 



- 38 — 

praetemittam , quippe qui loctis ne tanlilla quidem ex parle cum 
nostro comparari queat. Firnhabero hoc quidem loco adiungen- 
du8 est Weilius^*), qui eadem atque iJle usus est ratione eo- 
dem cum eyentu. adsimulavit is Or. verB, 757. coU. vers. 731., 
non reputans Eurtpidem stichomythia quae dicitur ubicunque 
UBUS est varie varias admisisse licentias, excusandas illas his 
quidem in locis, alios in locos nuUo modo transferendaa. ^^) 

Piunc pedeni ad eos proferamus qui hoc lenent, et turbatum 
esse hunc locum neque proiogi eam esse formam qua ille ab 
Euripide instructtis sit. Ac primo quidem loco ratio habenda est 
Bremii etMattbiaei. 

Bremius quas excitavit dubitationes, quibus addidit hanc, 
ridicule ad senis verba v, 44., qiSQE xoiviaaov ^vd-ov sg ^/ias, 
longissima oratioue Agamemnonem respondere, salis magnas ha- 
tum esse suspicer cain ia versu 142. quod annc legilurToi' locam obtiiinit 
eius vocnbuli quqd Euripidea scHjiserit, rBtf'. — Eleclrue autcra veraus 
57 si|. spurios esse iude apparet quod plane pugnaut cum eis quae vers. Tl 
sqq. dicDnlnr. 

3S) Sepltrflg^dies d'Earipide. 

'') Sed omniuo dubito num accnrate itlam Oi^estis Incum VVeilius per- 
gpeierit. aihil eaim monuit de particula los v, T31. participiu xrevouvjiis 
addita, qnanquam hac uaica vocula deleri oppBrct qualeucunqae illam re- 
petitionis suspiciDnem uiolestissimam. niliil nliud enim Pylades aaiTit 
quam ita adrectos se vidisse eontionia animos quusi Orcstes et Elettra alt- 
tim interGcieadi essent. at vere uibil cogilat de morle. qaare aptissime 
vers. T5T. quid tandem qaaerit contio diiudicatara sit. Ceterum qaod mo~ 
leitissimiim est vix sanavit Welliua. versus enim 755., qnalem editioaei 
pracbent, male se liabet. 

iiy. iv xaxoT^ bq' II fifyimoi;, xal aiivayxicTov SuviTv. 
nam et neglegeotius institntam est quam quod vel in sticbomytbia ferri pos- 
ait quod ano vcrsn ialerlecto idem Pyladcs prorsus se ignorasse osteadit 

niam poBttres taDtan versus, ubi <;<(£;'/ vir»' iuquit XiTimv fiilaSqa alrv 
xaffiyviJTri a(9-tv servari posse Orestem indicat. et iltud ifivyt optimam 
soppeditat medelam. nimirum aperlo v. T55. sic scribendns est, 
iv xaxoTg oq tl filylatois, xuC t^avayxiiTov tp&aveiv~ 
praeferendam quidem banc puto ei rationi quom praecuutibus Pr 
et Klatzio jecatus est Weilins, nl iu fine signum interrogationi 
rit, quod senteatiae pars prior aperte moleste fert. 




— 39 — 

buit unde iure cum Boeckhio Etchstadio Jacobsio dupti- 
cem fuisselphigeniaeAuIidcnsis edilioDem Btatneret*'). Praeferea 
novas Buspiciones, quae Musgravio*') ortae quidem sed ne- 
glectae erant, niovere sibi visus est Matthiaeus cuni et hoc 
gravissimuni esse monuit, lam Euripidis quam Soplioclis fabulas 
omnes ab iambis incipere, unam Iphigeniam AuJidensem et ab 
anapaeslis incipere et hoc metri genere non chorum uteutem in- 
duci sed personas inter se colloquentes, neque illud praelereun- 
dum fisse putavit qiiod olim Hermannus notaveral, contra morem 
Euripidis abanapaestisadiambos,abiambisad anapaestos trans- 
iri. *^) sed nuUius momenti utrumque hoc esse ad quahacunque 
demonstranda ipse monuit HeVmannus") comprobantibus 
Meblhornio") Sarlschio") Witzschelio ") Firnha- 
bero*'), adstipulatus est G. Dindorfius**) praeeuntibus aliis 
ex Andromeda prologi anapaestici exemplum adferens, cuius 
loci simillima est ratio ac nostri (quanquam , etsi a iambis hoa 
anapaestos exceptos esse aliquo iure conicimus, num in eodem 
prologo iambicos versus secuti sint anapaestiprorsus ignoramus), 
nec debebat opinor duhitationes renovare nuper Vilzius*"). 

Porro corruptiouis indicia iudagans Matthiaeus quod olTen- 
dit cam in tolo qui vers. 112 sqq. conlinetur loco tum in ipso 



'^ vid. hui. lib, png. 41. 

*') Euri|). ei. Lips. Bani. Beck. etc, vol. 111. png. 373. agnovenint 
HusgraviisnspicionesMarliUBilusBeck. (Diatr.de Rlicsog 8.) Boeckb. 
Gr. Ir. pr. pag. 214 

") fiup. tr. VII. p«s- 322 aq. 

*^) edit. pig. IX. sq. -~ postea eum oiutuijse seatontiam snprn munui. 
sed egu qaidem teueo quud aalen tlcrnmniiiis statuit, ;ni'EDmenlDiD u nova 
illa prologi ratioiie non rsse peteodum. cf. etiam qnae pig. 47. eompre- 







*T) 1. I. fag. XX\ sq. 
I **) Ear. tra^. supcrst. tom. ill. pag. 43'J. 
")l.Ll.p.B.6.in. 



— 40 — 

vers. 113, aperte nibili esl, quanms adnuat G. Dindorfius^'^. 
namr|ue idoneam ea quae in epistula scripta erant commuQtcandi 
causam ut in laudato Ipbigeniae Tauricae (vers. 760 sqq.) ita hoc 
nosLro loco liabuil poeta, cum et audilQres et aenem accurale 
vellcl tolam perspicere rem , quam ex eis quac huc uaque Aga- 
memno exposuit nullo modo benc cognitam baberi posse facile 
quist^ue inlellcget. profcclo cnim aane obscura sunt ilia a d' 
ov iiaX(ug eyvwv lor' av-^ig (iEta^^f^afpia v.aluji; nahv, quibus 
solis indicatur epislulae argumentum. quod autem idem fere 
versus buc ei allera Ipbigenia tanquam transaiptus videtur, 
munendum est eum in numcro versuum esse eorum quos fonnu' 
las appellari non dedeceat sive proverbialem vim occupasse malis. 
adscribo eorum quos memoria sponte praebet. Med. 270. et 
Troa. 708. Med. 748. et J. T. 738. J. A, 311. et Andr. 588. 
J, A. 312. et Hel. 1640 sq. (J. A. .985. et El. 672.) cf. Med. 693., 
quem versum etiani iaPeliadibus locum habuisse tradunt scholia. 
ceterum liaec omnia benc notandum est ita comparata esse ul 
ubi eisdem agcbatur de rebus vel invitus poeta.ea repeteret 
necessario, si quidem hic et illic eisdem opus erat vocibus. 

Quod denique alterum argumentum de suo addidit Matthi- 
aeus, absurda esse quae vera. 153 sq. senex quaerit, commemo- 
rasse satis habeo. Illis autem expositis virdoctissimus, haec igitur 
tahasunt, inquit, ut initium ccrtefabulaelongeabter abipsoEuri- 
pide constituLum Tuisse quam ut nunc legitur dubitare vix liceat. 

Vides haec ut multo aplius collecta slnt quam ea quae de 
duplici fabulae editione eisdem quibus Malthiaeus argumentiB 
usus disputavit Grcmius. at Matthiaei sententiam mox examina' 
bimus, nunc Hermannum sequi liceat ad Bremium. 

Hic de prologo iambico, longiorem tlico orationem Aga- 
memnonia anapaestis inlerposilara, quas moverat suspiciones ") 
ut inanes essc doceret vir summus''^) satis artificiose disputavit 

n I. 1. pag. «I. 
^') vid. hai, lib. pag, 3y. 

") In libellu illo qDi prior est de iiitei-palatiDnibos liih. Aiil, Bremii 
su^ipidouiMa eu agaovit qDoil HartDugi de prujogo scDtentiaii) adoptavit. 



de Agamemnoue non ad ea altendeiite quae senex respoiideri 
vellet'^), uode factum est ut ol)lor|uenies nBctus sit Mehlhor- 
nium") Bartschium''') Zirndorferum'*). quoniam enim 
iamboG novo lioc loco posilos esse mirari non deLemus, satis 
erit monere quae iamhis istis contineantur, ea spectalores sciant 
Decessc esse, praesertim cum ea respicilur lex quam de prolo- 
gomm ratione sibi praescripsit Euripides. quod autem illo studio 
abreptuB poeta aliquantulum iaesit veri similitudinem neque 
miruni est neque, id quod rectissime addidit Hermannus, magis 
nota dignum quam quod eius generis ceteri praebent Euripidis 
prologi'"). haec8ecumreputantesetiamWelckerus'*)etFirn- 
haberus^") minime Bremio oboedicndiim esse putarunt duas 
Iphigeniae editiones fuisse statueuti, quarum certe prologos, 
alterum vers. 49. — 110. aliaque pauca continentem, alterum 
vers. 1. — 48. vers. 115. — 163. complesam, inter se diver- 
sissimos fuisse^. 

Quod Bremius omisil, remotis iambis necessario putandum 
esse Inter anapaesticas partes non nulla interiisse, notavit Her- 
mannus, qui istam lacunam aegavit aliLer evpleri posse quam ut 
senex et credat nuptias Iphigeniac et Achiilis instare et tamen 
immolatum iri virginem ab Agamemnone aiidiat, quare nihil 
remolis iambis profici, potius qua vers. 124 sqq. cum iambis 
concinentes reddercntur ampiirendam esse rationem. arripuit 
hocMeblhoroius*') ut hanc lacunam opiime ita expleri posse 
nt repagnantia isla loUatur demoustrans fircmii rationem ei 

M) edit. pag. XI. ia. 
"] 1. 1. pag. 630. 
]. paff. 5, 
' ••) Ds Bur. Tph. Aul. png. 11. 
") cf. etiom E. Mueller. I. 1. no. 22, pai;. 182. 
") Gr. Trttg. II. j^ag. 649. 
") 1. I. pas, XXVIII, 78 8q. 
'") De iditio fabalae cx duobus exardiis connaln ailscDKuin pRteferil 
Lud. DiDdorGus {Eai. fobb. vol. II pig. 536.) neque tanieu cogitavit de tota 
adupliciter edito. vid. hui. lib. pig. 2(1. 
«I) 1. i. pag. S30, 





1 ra- 
anb' _ 



— 42 — 

i{uam H<-rmanniis jjroposujt praef(^ren(I»m esse exponeret. seA. 
iit concedamus ingeniosam esse Mehlhomii coniecturam , ai 
mentis Bremium minime muaivit. 

Tamen argumentis si caret parum credibilis est etos 
lentia. praeterea boc non nibil habet momenli, quod, si dai 
fuisse prologoa conceditur , ne cogilari quidem potesl causa qua' 
aliqois adductus sit, non ut aliamm Euripidis tragoediarura ra- 
tionem adsecutums tanquam ipsa natura monente iambos aaftr 
paestis praefigeret, sed iit artiTiciosam istam excogitaret coDtai 
nandi rationem. 

Item argumentorum auxilio carent quae excogilavit H; 
tungus''^), cui tam anapaestis quam iambis in eadem editii 
Euripides usus esse sed ita eos distribuisse visus est ut iambii 
prologum, quera postea ineptus ac fastidiosus aliquis grammji' 
licus magna adhibita arte ac cura in eum quo nunc legitur 
inculcaverit locum, anapaesti uno quaai corpore comprehenBi 
eKCipcrent. Vide exordium anapaestorum , quod praeclare, si 
quid video, lanquam praeludilur tragoediae, qiuim absurdum sil 
in media fabula, eis quae Agamemno seni mandaturus est aceu- 
rate a spectatoribus cogaitis. nihil nisi ridicnJum minimeque 
tragoedia dignum senistimoremHartungusAgamemnoniobtmsit. 
Hermannus autem, qui postea Hartungo adsensus est^^), 
E. Muellerum, qui Hartungum eo rcfutari putavit quod duIIub 
extaret Euripidis prologus in quo non statim inilio is qui loque- 
retur indtcaret qui esset^^), optime quidem coarguit Orestis 
Phoenissarum Mcdeae Heraclidarum Helenae Electrae Alcestidis 
prologos adferens. ubi eodem qno hic modo adspectu aliisque 
spectatores cognossent qiiis prodiret. sed quo Hartungus proba- 
retur argumentum adferre non potuit, in eis autem quae, iambi 
si praefigcrentur, ferri non posse modo docui Hermannus noa> 
offendit. 





G. Dindorfius") difflcultatem tollebat prologum iambicis 
versibtis scriptum antiquiori alicui interpolatori tribueus, quem 
Euripidem miuorem fuisae suspicatus est. iste enim proiogus 
orationem viro docto prodidit minus quam qua Euriiiidcs in pro- 
logis uti solet poeticam. itaque boc statuit, Euripidem duas elabo- 
ralas qiiidem sed non coagmentatas rellquisae exurdii partes, 
alteram vers. 1. — 48. complexam, alleram vers. 115 sq. 119, 
— 1 63., quae ul inter se cohaererent, ab aitero islo poeta insertos 
esse vers. 49, — 114. 1 17 sq. Al illud de quo pendet tola argu- 
mentatio, versus istos iambicos vere abam atqueEmipidis prodere 
arlem, exempbs monstrare neque voluit vir doctus neque poluil, 
ut aperle dicam quid sentiam. namque ctianiai orationem buius 
loci magis pedcstrem quam aliorum esse cuncedimus, quanquam 
minime desunt ex quibus plane Euripidis reduleat consuetudo "^), 
tamea neque unquam loci immemores erimus quo baec legimtur 
qui non est primum exordium fabulae, neque eo procedemus ut 
reliquos Euripidis prologos omues magis poetica oratione scriptos 
e&se nobis persuadeamus. quod slatui praeter alios vetat prologus 
Electrae, qui , si primos versus excipias circiter octo, orationem 
habet pedesLrem non piuribus quam quibus hic locus splendet 
poesis luminiltus distinctam. quae cum ila siat, inlcrpolaloris esse 
bos versus vir doctus nullo modo nobis persuadebil. 

Idem igitur accidissse videmus omnibus qui siugularumpro- 
logi partium alium qualencuiique statueruiil ac quem libritradunt 
ordinem. argumcntis scilitct usi sunt vel aperte falsis vel ad pro- 
banda ea quae iUi demonstrari voluenint parum sufHcientibus 
vel eis quae num vera sinl semper certe ambigetur, qualia ea 
fiunt quae colbguntur ex prologi forraa. 

Itaque hoc conficitur ex eis quae buc usque disputata sunt, 

^^ '^ 1. 1. pag. 441. Foet scen. ed. V. Enr. pig. 264. — Eidem iulerpo- 
latori antiqaiori priore loco \ix dnbitavil D. parodi quoquc addidaiDenCa 
tribuere. duoc allter censet, qaia haec maDuin minDs quani prologus iam- 
bicua perilam prodanl. quod quan recte iudicatum ait iafra videbimus nbi 
Is alter* parodi parle disputatum est. 

W) cf. lotum eiordium, inpr, vers. b'i 3q. v. 56. v. 69, v, "0. 




— 44 — 

e\ seDtentiis quas dc Iithigcniae Aulidensis prologo tulerunt viri 
docli neqiie eas probabiles esse quae iutegnim eum nulliusque 
interpolatoris temptamiuibus turbatum ad nbs venisse volu- 
erunt neque placere posse eas quae inde profectae, perturbatum 
eum esse minimeque qualemEuripides eum composuerit, varias 
proposuerunt cxplicandi rationes. immo, quoniam unum tantum 
est in quo merito oirenditur, illud a primo Bremio nolatum a quo 
huiuB disputationis exordiuni feci ^'), necessario id solum conce- 
demus quod ex uno ilio colligitur argumento. quare ex onmibus 
iilis quas supra eKposui seutentiis sola Matthiaei stare potest, 
quanquam in ea, cum GDibits circumscripta sit parum cerlis, 
apparet non posse nos acquiescere nisi si longius procedi omniQo 
non possc intellcxerimus. liceat mihi igitur periculum facere, 
huius prologi naturam si accuratius definiam genuinamque resti- 
tuam spcciem. 

Tenenda piitavi haec, neque in forma huius prologi minus 
usitata "*) neque in co oflenili licerc quod amplior ac longior videri 
possit narratio Agamemnonis^"), sermouem autem lolius loci, in 
universum si spcctamus, eiusmoili esse ut nullo modo num Euri- 
pidi eum Iribui liceat possit duhilari'°]. sed tertium hoc cum 
minime impedimento sit quominus inierpolatoris addidam^ta 
notemus ubicunque occui-runt tum alieni hominis vestigia depre- 
hendisse mihi visus sum. qiia in re eam ob causam mihi indulsi 
quia, si eos quos specto versus eiecerimus, prologum hahebimus 
omnibus ex partihus absoluLum. Quos dicam versus facile quisque 
suspicatus erit, ipsos illos scilicet qui causam praehuerunt offen'^ 
dendi primam, vers. 1 24. — 1 27. et qui necessario eos secuntnr 
vers. 12S. — 132. ita enim opinor Iiic locus ab Euripide scriptus 
est ut V. 1 33. exciperet versum 1 23., quod non vidit is qui novem 
istos versus inculcavit, quomodo scnex, qui depouere Agame- 
mnonem triste illud consilium modo audivisEet, de terribifi eius 

') vid. hui. lib. pag. 3&. . 

') vld. ptg. 39. 47. 
') vid. pag. 41. 
1 vid. pag, 4a. 




-- 45 - 

conatu verba facere poaset non intellegens. at optime id factum 
esse docebo postea quatn in versu 133. pro deiva ye Tokfi^g 
scribendum esse deiva y' Ejok/iag monucrim. qua in re neces- 
sario oboediendum erit, ((uicquid staluemus de ioct natura"). 

Prorsus igilur obscura ea esse quae Agamemno postquam 
clandealinas de sacrilicanda Ipliigenia macbinationes exposuitde 
mutato lioc consilio dixit, quare necessario tegi epislulnm supra 
monui "}. senem igitur apparet domino aperire quae sentiat non 
posse antea quam versibus 115 sq. 119. — 123. perspexerit 
omnem rem. quu nou dubito quin hoc accedat, quod serTUS magis 
vereatur dominum quam cui aperte obloquatur tanlis in rebus 
inque eonsilio una cum Graecorum primoribus capto. quare mu- 
tasse se consilium si Agamemno nou accuralius expoueret quam 
in iambia indicavit, senex fortasae quid ipse sentiret oranino non 
proriterelur. nunc vero, poslquam dominum qualem debebat talem 
se pracstilisse vidit, et adscnliliir et aperte addit de priori con- 
silio qiiid sentiat. duplex igitur cauaa est cur nunc demum senex 
libcre loqualur. eis autom quae nunc Agamemho statuit adsen- 
titur ea vituperando quae ille antea raachiuatus sil"), quo efQci- 
tur ut pator filiae periculum denuo rcpulans magnopere soJlici- 
letur Tehcmenterqiie moncat ut iler acccleretur. Sed magna 



") iiiva ye Toit^^c, sive vcrsum 132. sive vcrsuiu 123. excipit, nihil 
(liud dicit nisi terribilia audere Agamcmuuuem eis quae uuuc igat: ergu 
geuem faeit deburtautem ab Ijihigeuia aervauda, quud ridiculum est. euDa- 
tiatio Butem quae scquitur relativa, no prorsD» supcrfauauea pracdicans in- 
eptissima ait, caosam addere putanda crit enr recte dicator Afamemno 
tcrribilia audc]'e. baec igiturpraebeut lihri:terribiUaaudei, qiti /Uiam tumii 
deae fiUo ipojtdens victijaam addaeebat Graecis, L e. nunc terribitia aude», 
rupn fitiam tuam deae filio ipondendo vietanam Graeeit te adduetuTwa este 
promiiitti IjCui proinisso nanc turpiter non vis satit/aeere). haec Agame- 
mnouem ue filiam servaret aperte debortantis suul. sufficiuut baec opiuor 
ad id probnndum qnod cnuieci, Juya y Itolyai. 

") vid. hui. lib. pag. 40. 

") Haic explicaodiratinniforsitanaliquidiirobobiiitatisaddatparticula 
yi. sic cnim reddam baec yorbn; recie/ectsii, .^^m«nno. nan 
hitia audctias cum (Uiam tuiim deac Glio spondeus victimum adduccbat 





I 



- 46 — 

(■iim arle i|UBe institiiit poeta non intellesit hebetis animi inter- 
pulator. is, cum decsse putaret quo oratio senis rcferretur, 
versus 124. — 132. ingessit, quibus du^\e\ illatum eal vi- 
tium. quorum de altero non est quod ampltus Uicam , quippe 
ilc quo tota hacc est dlsputatio , in altero eliam alii leviter oflei)- 
derunt, seuem scilicel stupidum , qui Agamemnonem ample et 
diJucide disserentem non intellexerit , subito ex satis obscura 
atque inani Agamemnonis magiiiiica deciamatione totum colU- 
gere dolum. 

Celerum interpolatoris, cuius vesligia accurate monstrasse 
milii videor, linguam si examinabimus, niliil deprelieademns m 
quo olTendainus, sermoncm autem minime Euripide indignum 
esse arbitrnr, quauquam notarciicebit tam triparLitam divisionem 
vers. 129. — 132. ubi liipartitam expectaveris, quam oratioiiem 
nimismagairicam cumulatisque verbis impeditam. sed prius nescio 
an exemplo defcndatnr, si opus erit, vix merito in suspicionem 
vocato, Med. vers. 856. — 858., alterum quod attinet, non dubilo 
quin facile reperiri possint aimilis ubertaLis exempla, quomodo 
versui 130., ubi sive avi:^ sive eavTiJi, non mVij», expeclaveris, 
comparari potest Or. v. 292., ubi ipsius Agamemnonis verba 
qnin adferantur non Ucet dubitare'*). His consideratis istnm 
hominem, quem non ita mulLis annis postEuripidem vixisse ne- 
cessario slatnemus, Euripidem minorem fuisse haud ii 
epte suspicabimur. 

Habemus igitur opinor prologum ab ipso Euripide perl^ 
ctum ad ulljmumque finem perductum quiubi minimc debebat 
manum expertus est Euripidis minoris versus illos 124. — 132. 
inculcantis. execatis vero illis versibus prorsus nihil relinquitur 



") Appnrct igitur Gi'aec!os iib ollcro diolii nut cogitnla ita plera 
nttulisse ut dod, id quud solebaDt Latini, ipsa diceDili ratiuue non sniis sed 
alteoi bDmiaia partea se agere iudicareot, scd at DarrareDt simplioiter qnae 
dicta et cogitala orant inde pleruui<|ue lui auat mudo indicalivo Id alienia 
oratiouibus adferendis, inde proaomiuis aiios cnsus ubliijQi saepe loca wi m 
cu[iaruut vueam (iii.tou ttc. 



ii^ 

er^9 
tebat 
132. 
^iiitur 

J 



- 4? - 

suspecti, nisi in singulari offendas forma. qiia in re nunquam 
me habcbis scctatorem, sed opponentem semper ea quae ulim 
(locuitHermannus supra passim a me indic<ita, et peritsse multas 
faLulas quae qualc enordium habuerint nescimus et eo lempore 
quo haec tragoedia scripta est Eoripideni, nt inventl novitate 
placeret, ad insuela confugigse satis ci^dibile esse. haecsi obicie- 
mus, certe hoc impetrabimus ab eis qui praeiudicatis carent opi- 
nionibus, ut concedant in huuc prologum qui inquirunt, non 
posse eos qualecunque argumentum petere ex prologi forma, 
in eam autem si forte quam modo proposui discedant senten- 
tiam, qua quae statui accurala munivi argumentatione. plus 
autem me adsecutum esse quam profecerunt ceteri non est cur 
moneam, cum illos appareat mutilata membra ignoti corporis 
deprelicndisse, niihi couligerit ut prologum restitucrem absolu- 
lum omnibus ex partibus, quod quanti momenti sit ad sententiam 
meam prohandam minime mc fugit. 

IX. V. 128. — Hunc locum viri docti a Libanio Ep.l398. 
pag. 642. indicari putaut, cuius baec sunt verba ab Ungero 
recte emendata: tovto delaci dmovvros (fileiv ov q>ii.ovvTOS 
xal v.ata Tijv XQaytiidiav ovofta av% ^qyov {fv TEqnov cod.) 
iraQExofthov. Nauckius igitur illud avc sqyov in ipsius 
poetae Terba recipere non dubitavit: quo in recipieudo magno- 
pere vereor ne lapsus sit egrcgius criticus, ea dicentem faciens 
poetam quae huius loci uatura ferre non possit. namque ovofi' 
dvc' kqyov si in nostro vei'su legimus, Acbilles quam raatrimonio 
sibi iungere pollicitus fuerit Iphigeniam nunc fraudem se fecisse 
professus negassc videtur uxorem se ducturum esse. verba eniui 
qui pro factis dat, eius consilium est fallere. atqui quoniam Iphi- 
geuiae nuptiaruni Acliiiles prorsus ignarus de malrimouio nec 
dedit promissa nec solvere dubitavit, tenendum erit ^Vo/t', ovx 
gqyov, quae verba sensum praebent minus artis finibus circum- 
scriptum. Ccterum miUi qutdem Libanius non videtur hunc locnm 
respexisse, quoniam, nisi externam spectes formam, sciUcet uisi 
Qiniium ponderis tribuas usitatissimo verbo na^yuv ulroque 
in loco usm-palo, non video quomodo alter allerius loci similis 



sit. miillo melius cum I-ilianii senteiilia congi-uunt Orestis illa 
(Ur. 454 sq.), 

ovofict yaq, EQyov 6' ovn BxovOtv o'i <fii.oi 
oi fiij E/ii zaiai avfiqiOQoig ovieg (flXoi. 
niaxirae autem probabile hoc milii videlur, certae alicuius Ira- 
goediae LJbantum omnina non habuisse ratiauem, illud autem 
Y,ata Trjv TQttyc^Siav nihil aliud slbi vellc quam nostrum illud, 
uf foetae diaint, vel, ut vtTbis utar poetae, quae ibi quoqae 
addere solemus ubi locutione usl sumus pluribus usitata. sae- 
pissime autem apud tragicos iQyov et ovofta obviam ferri inler 
se opposita quis nescit? et signum oppositlonis plerumque aut 
oi>x erit aut Avzi. 



YERS. 224. 

X. — Bothius cum (^ri^^Eig propterea equos funarios dic^ 
scripsit quod cum iugalihus equis illi contenderent de velocllJrt^ 
atque agiUtate nescio(juid senserit, si quidem xafiTiatai SQOfiafff 
id quod non polest non de llectendo cursu intellegi, qui 
laLe Inter se aemulantur equi mala instituti sunt discipiina. inl 
lleclendum enim cum accelerandus sit cursus etpo extremflt 
interiores quo quisque amplius ab illo distat eo magia retardanv 
debent cursum. Neque verum vidisse vldontur Klotzius fl|' 
Weilius, qui ita acceperunt ea quae suot avr^QEtq naft^aiat 
dQOfiwv quasi iuler se aemulentur equi funarii in cursu Itecteudo, 
quoniam in fleKihus diversis modo liic modo ille funarius velociua 
currere deheat: quainre eo opinor falsi sunt quod aquoprorime 
positum est dativo adiectlvum dvr^QEig neglexerunt non possc 
separari. Quae cum ita sint, ayr^gEtg ■KafiTtalai dqoftoiv pr»«i, 
pterea mihi quidem dici videnlur equi funarii quod ex adversi' 
BuiiL Qcxuum. fuoariorum enim ulteruter, proul ad dt^xtram aut 
ad sinislram nianuui aurlga currum dirigit, primus omniuni 
equoruni llecti dehet, et ea quidem de causa quia proximus < 
viae anfractiljus ideoque e regione est tlexuum. 



DE PARODI PARTB ALTERA. 

I (Vars. 231. — 302.). 

W' adiimgiiur de priore parte senlentia. 

XI. — Abiudicarunt Curipidi Iianc alteram paroJi parteni 
aprinioBoeckfaio Euripidi miQori ailscriptam ") Hermannus 
Hartungua G. Dindorfius Bartschiua") Vitzius"), 
quorumsententiaepraealiis licet FirnbaberoetSchoenio'^) 
refragantibus non potui non subscribcre. 

Quicunque enim hoc carmen Euripidts esae volunt eo loco 
qui est vers. 242 gqq. refutantur omnes. male enim id quod inde 
de rebus Argivis a Mycenaeorum civitate seiunctis statuisse vi- 
demus Uuius carminis auctorem abhorret a ratione tragicorum, 
qui Agamemnonem ubicunque sive in ipsam scenam producunt 
sive commemurandu respiciunt ignoratis omnibus minoribus 
regibus Homcricis regem faciunt utriusque ctvitatis. qua licentia 
ita ulitur Aescbylus ut per totam Oresteam Mycenarum, unda 
Atridas originem tra\isse tradit Homerus, ne mcntiune quidem 
facta regiam urbem Argos faciat, quos Diomedi aliisque tribuens 
Homerus solas Mycenas Agamemnoni subicclas esse vult. quod 
contra Sophocles, qua de re optime docemur Eleclrac et ei- 
ordio et versu 1459., Agamemnonis in potestatem utraque data 
civitate accurato iVIycenaeorum urbem seiungit ab Argis. Neque 
Euri p id e s rationem revocavitHomcri, sediih quoque Mycenaeo- 
rum et Argivorum constat unam fuisse civitatem eamque unius 
subiectam imperio, id quod accuratissime primum ex complu- 
ribus buius tragoediae apparebit locis, quos deiaceps enumerabo 



' l^ !. I. cap. XIX. 

■■ M) JS. Jihrb. vol. XXXIH. fl. 1S4I. j 
^i) L1.1. imE. 10. 
") Haa. Rheo. vol. V. a. 1B47. pag. i 




-107, 228.-245. 



4 




— 50 — 

Tcrs. 1498 sqq. W. ioi ya ^ozeq (3 nEXaayla 
Mmrjvalai z' ffiat i 
XO. KoAEtg nohafia llEqaioig, 
KvvXwnidiv novov z^gt"»'; 

^avovaa d' ovY. ^vaim/tai. 
,„. V. 111. alX' «T« xuQei. Taad' ifitaroXas ka^wv 
'' nQdg'L4qyog. 

dicit haec Agamenino ad servom senem quem epistulatn Qjta&- 
mneslrae perferre vult, 

. Tiqoadoxai» a^v naXS' ai^ "Aqyovg el m^atevfi' 
aq>i§eeat, 

ita fratri respondet Henelaus ubinam deprehenso nuntio epistu- 
lam interceperit ab illo rogatus. 

V. 515. o^vx, rjv viv etg ^L^Qyog y' anoareik-ijg fvdi.iv. 
Argos remittere liliam Agamemnoni suadeL Menelaus Ipbi- 
geniae servandae uausa. quud si illa urbs non in Agamemnonis 
sed in Diomedis aut Euryali auL Stbcnuli potesiate esset, in me- 
diam pernlcieDi potius rueret vii-go quam servaretur. Sed vere 
Agamemnonishanc urbem esse accuratisBime ei eis coUigitur qui 
secuntur locis aut ipsitis Agamemnonis aut Clytaemnestrae verba 
continentibus, adfero autem genuinos omnes. 

v. 533. xa» TrQog "^qyoq h.(pvyu>. (Ag.) 

V. 731. 2'^?^' 7iQ6g"j4Qyoi jiaQ&ivovg re rijiiiket, 
(Agamemnouis ad Clytacmnestram verba). 

V, 870. jjXQ-Eq Eig "^Qyog ftEi^' yjftCiv Y.aftbg jja&^ ^^M 

TTOve. -jH 

(Clytaemnestra ad senem). ■'"^ 

T. 1356. -iX ^v stfijfiiaEv naijjQ fioi: KA. xaQy69-ev 
y' STtifttparo. 

V. 1453. ead'' Uti xot' 'L4qyos dq^aA aoi x«g(c tpEQw; 
(Clytaemnestrae ad Ipbigeniara morituram verba). 

Quidigiturstatuemus delioccarmine, quorefragantecnncla 
Iragocdia exiguisMycenarum quasque cis Homcrus subinnxit 
civilalumlinibusAgamemnonem videmus coercilum? de&istamus 



— 51 — 

autem nunc quidem dicere sententiani qiiamvis facilem ad feren- 
dum et ceteras coniparemus quae in fabulis Argivis versantur 
Euripidia tragoedias, ul quiil omnino de Argis et Nycenis Euri- 
pides statuerit cognoscamus. 

Secundo igitur lor« eas iuEpicl decet tragoedias quae in 
eisdem atque Iphigeuia Aulidensis versanlur falmlis, Electram 
Orestem Iphigeniam Taurieam, quae tragocdiae aeque 
alque illa singulorum quibus Atridarum domus obruta est ca- 
suum acerbitatem nobis ante oculos ponunt. cnumerabo igitur 
cuiusque tragoediae locos stngiilos. quos si examinabis et inter 
se comparabis, Argos perinde ac Mycenas intelleges ubiqne 
imperiosubiectosputariAgamemnonis, usque autcmadeoalteram 
cum aitera confuudi civilate ut nuilo nc uominum quidem dis- 
crimine statuto inodo ab Myccnis modo ab Argis regnum appet- 
lelur. Atque in Eleclra quidem ^L^Qyog occurrit decies (yers. 
1. 6. 48. 138. 274. 601. 641. 1242. 1250. 1277.), Mycena- 
rum semel fit mentio (v.963.), sed itaquidem ut Agamemnonis, 
nunc quidem A^istbi, Mycenis esse flngatur eadeni arx quam 
V. 641. Argis esse audivimus, unde nescio an baoc facere liceat 
coniecturani, ut Argirorum et Mycenaeorum ne urbes quidem 
Euripidi distinctas fuisse putemus, in qua senlentia et Elms- 
leius fuil^Heracl. v, 188, )et quipraeeuuteBrodaeo abElms- 
leio citaluscstStrabo (VIII. pag. 377.), ex grammaticorum more 
ille quidem quod in uno animadverteratEuripide in omnes tragi- 
cos trausferens. il^pj^ETos tredccieslegilur (vers. 88. 173.179. 
380. 410. 517. 629. 700. 715. 755. 930. 988. 1313.), Mvvitj- 
vaToe septies (vers. 35. 170. 248. 674. 709. 761. 776.). deinde 
in Oreste "Uqyoe undedes (vers. 46. 103. 714. 770. 875. 
1296. 1464.1530.1601. 1621. 1660.), lYeyetoe undevicies 
(vers. 49. 98.119.445.612.722.799.846.861.884.1027.1037. 
1247. 1289. 1355.1369. 1508. 1534. 1610.), MviirjvaXog 
ter (vers. 101. 1246. 1470.). denique inlpbigenia Taurlca 
"^gyog duodetricies reperitur (vers. 45. 155. 189. 22!. 230. 
234. 377. 394. 508. 515. 567. 583. 589. 604. 640. 668. 677. 
700. 733. 752. 768. 775, 804. 830. 928. 1033. 1182. 1440.), 



L 



— 52 - 

Mt'x»7>'atquater(vers.l50.592. 846. 982.), '^gyBtossexies 
(yers. 366. 630. 666. 704. 877. 1123.), Mvxrivalog semd 
(V. 532.). 

Reliquas denique quae ad fabulas Argivas pertinent si 
spiciemus Iragoedias plane eandem de Argis et Mycenis repei 
muB sentenliam. cf. Phoeniss. Yers.77. 78. 91. 96. 408.56*lj 
579. 613. 708. 732. 789. 794. 862. 949. 1080. 1086. 101 
1137. 1188. 1191. 1221. 1233. 1238. 1364. 1394.et vers.l25j 
186. 430. 513. 608. 861. 1082., inprimia vers. 77. et 43«. 
vers. 608. et 613. vers. 1080 sqq. Suppl. vers.127. 365. 368. 
537. 737. 891. 931. 996. 1027. al. et v. 1131. apud Homerum 
(U. 4, 376 sqq.) )ioc loco raonendum est Thebanae expeditioni 
ne iuterfuisse qutdem eos qui tunc regnum tenueruntMycenaeo- 
rum. sequilur tragoedia Ueraclidarum nomine inscripta. 
cf. vei-s.98. 134. 139. 150. 185. 190. 191. 265. 268. 275. 283, 
284. 286. 289. 339. 348. 355. 360. 363. 389. 500. 648. 654. 
674. 765. 775. 804. 828. 834. 839. 842. 1008. et 
136. 176. 187. 261. 290. 336. 759. 806. 829. 932., inprimif' 
vers. 134. et 136. coll. vers. 268. 355 sqq., vers. 85. 
vera. 139. vers. 155 sq. et 175. vers. 185 sqq. vers. 288 sq( 
vers. 336. et 389. vers. 828. denique Hercul. F. cf. vers. 
15.— 19. 1285. etvers. 388. 943. 962. 462. 

AcGuralissime nunc perspecta Euripidis Argos et Myi 
confundendi consustudine huius carminis anctoreiii, qui satis 
inepte Homeri vestigia legens duas statuit civitates, cavebimas 
Euripidem dicere, nec minus suspicionem mittemus Euripidis 
minoris, qui tragicorum principibus fere aequalis ut non impe- 
ritus fuisse pulandus est poeticae dictionis, quaeprorsus deest 
huic quidem carmini, ita quin quam Euripides Aeschylo et So- 
phocle fere adsentientibus tenueratconsuetudiaem,Atheniensibns 
iUam quidem opinor plane cognitam, quam accuralissime obser- 
vaverit nou est dubitandum. quae cum ita sint, ab inlerpolatore 
suspicorhoccarmencompositumessesati» recenti, quae suspicio 
non potcst non augeri eis quae in sequentibus obviam liuiit of- 
fensionihus. 



>4. 

1 



J 



— 53 — 

Vers. 261sc[q. — Etsi in codice Palatino post Teraum 261. 
s liscaa vacuas esse tradidil KirchhoHiiis, quin totus atque 
iateger hic locus sit mininie dubito, proplcrea quod qui respon- 
deut versus antiatropliici, nisi quod v. 275, TrQVftvatg scriben- 
dum videtur, nullo modo ilii quidem vitiosi aut suspecti, cum 
slrophtco loco accurate concinunt, id quod si lacunosam dicis 
stropham, fieri posse nemiui perauadeas, nisi si et antistropham 
ab alio interpolatore post mutilatam stropham aut retractatam 
aut omnino composilam esse demonstraverisetlacunaeindicia 
docueris quomodo in retractato carmine relicta sint. itaque non 
audiendus esse mihi videtur Weilius, qui nec probabilttatem 
nec veiborum curans cohaerentiam tam in antistropha quam in 
slropha lacunae signuro posuit, sed leuissimam Marklandi re- 
cipiens correctionem et te pro Si, zaiad' pro toXaS' substi- 
tuens hanc genuiiiam esse puto loci epeciem, 
0o}ytidog tS' otto x^^^^^S 
^oxQag ze ToitjS' Xaa^ ayav 
rjv vavg y.tX. 
Quae igitur mira ac reprehensione digna videntur de iure opinor 
putantur ab interpolatore profecla esse. merito auteni miramiu' 
quod nulla ille coactus neccssilale singulonim orationis mcm- 
broruni parum respccta conciunitate, cum ceterarum classium 
accurate praeter ducum nomina navium numeros tradiderit, ha- 
rum gentium mentionem fecisse satis habuit, sed magis videtnr 
reprehensione dignus esse propterea quod neglecta hisloria ne 
ea quidem moratus est quae de Phocensium et Locrensium ci- 
vilatibus minimo coniunctis tradidiL idemHomerus cuius vestigia 
tam ansie prcssit ceteria in rehus, 

Vers, 268 sqq. — Merito homines docti offenderunt in 
Adrasti nomine, quod qua non facile caretur Menelai mentione 
loco suo movere non dubitantes plerique aiv 6' &5BK(po<; »Jv 
scripsenint ex Marklandi coniectura. sedquis quaeso est quin 
Menelaum nulla neque patriae neque navium mentione facta tan- 
quam legafum fratri adiitiictiim esse moleste feratP quis est qoin 
adsentiatiu- MattliiaeoMenelaum neganli eo consilio utGraecia 



Heleiiam recuperet eipeditioiii interesse dici potuisse? ([uam 
ofTensionem qui nuper eo quod v, 272- 'EXeyag pro 'Eli.ds sub" i 
stitui iussit tollere conatus eat, Vitzius''), iieqne celera sustul 
vitia neque uumeris vim inferri reputavit qui enim Irochai^j 
loco ab illo ingestus est pes spondaicus, si quidem solus hic, quod 
hoc quidem carmen attinet, vice fungitur pedis trochaici*'*), i 



") 1. 1. II. pag. e. 

*") Neque enim \ox'ji/ilXi(ou, qnne in vorBn slrspliieo 211. enndBm 
locnm qneiD in versn antistropbico dipodia inmbics obtiaet, ego qaidam 
dnbito qutn et ipsa iambieoa pedes dnos eontineat pnriasimos. nt enuB in 
talibns vocibus quales aunt jialaios Sfilaios tiiiaiiios (Sapt. 701. nm^f 

fiiinadiv 'EQifvr, v^w — ^ — w ) irnrp^of tum, ul videtur, cnm qnae 

aequitur syllaba prodocta eat, aut io noiiTv et toioiJTog apnd AristopliaDeai, 
litteras diplitbon|;oa ai tfi oi paasim corripi vtdejaus: ita qnid impedimeato 
fuisae pnterans quomiBiu in trnctauda syUnba ei poetae illi liceatia Qteren- 
lur 7 immo, ut taeenm de vocibns pgo-iiioi t^J.» or aliisque qoaeqne opiner 
bae pertiiient nomiuibus propriia AXifiios Avytlas, quae voces, quaram ti 
vice fungitur voealis e productao, aon dipbthongi, apnd Jones et, ubi eis 
brevisyllaba opus ost, npud poetas siuiplici litlera t utuntur: miaime des>nt 
exempla lilterao ti \a eia vocibna correptae in qulbus ti qnin vere dipbtbi 
gas sit dubitari non potest. bac pertiaent voces avSaStia l!iy(i 
peia Svaai^eia Uqsia 7tiio/i^9eiB , ex qaibas qnara primo toco posui 
pter auioeros ceteroqaln omni motrieae compositioni repogiiantes 
(cf. Thesm. 704. Aotiphanis fr. XIII. 4. com, III. pag. 1 33.) ubique, eiiyivti 
Boripides H. F. 696. fr. <)., fiaifieia Sophoeles Ant. 913. 0. C. 139. EuH- 
pides Hipp. 1368, Plndaroa 01. VIII, 8., ifuacF^^tKc Aeschylas Eum. 525., 
lipeta Sopbooles fr. 41. Enripides I. T. 34. 1300. Or. 261. Pindaros Pjth. 
IV. 5. eorrepta habent pnenultima. eandem corripieudi 
voce ji^ofi^Seia tragici semper aecati sint viA dnbii^ videtnr, tl quii 
neque dIIus invenitur locus nbi loDga pacnultima uecossario opns 
loci illi aex qui dubii vidori possint vocabnli dimidiam parlom posterioi 
io quiulo pede acnBrll hahent omnea, ubicunque anlem loeum habet ista 
correptio quae aequitur ultima, id quod beno cst ootaadom, aut positioue 
aut revocata pristina eina syltabae natura (cf. Antig. 102S. Anliph. I. e. 
Soph. fr, B65. AIc. 1054.) prodncitur, ita nt, si qnod nimis latis Gnibns le- 
ftm snam circumscribit indulges grammatico, recte fortasso seboliasta 
ad Or. vers. 261, r« yag <Fia lou -iia ni^onago^uiova inquint iiuvixmQ ol 
jronjiul JingDitrDCB noiovvits iTio toS — la yiiBifovat, ro av-S-aina 
uvguSia Xfyovies xrX., merito autem Choeivboaciu [Cram. Aneed. Olji 
vol. II. pag, 1S2, 14.) ultimam vDcabnli ai3vifia dicnt longam esse. 



fiKttr 

525., 
Pjlh. 






sere jmgnat cura melro ceteroquiii purissimo numerisque faeil- 
limia, id quoil opinor satis est ciiusae uude emendatianera illam 
respuamus. Vides igitur frustra lalioraii si quis probare conatur 
quam Marklandus adhibuit correctionem et uescio an vttiosiorem 
reddiderint quem eraendare molicbuntur locum qui in Adrasti 
locum Meuelaum subatitueruut. quare non licet opiaor iJlura re- 
movere, seil ohlitus potius Menelai interpolator, quippe quem 
neglegentissiraum fuisse vidiraus, duccm illum fere primarium 
uegiexisse pulandus est. nimirum cura Homeri fontes inapexit, 
unde eiiguos suos rivulos derivaret, proxinmm abAgamemnonig 
nomine invenit Adrasti, quem alia aon curans neque mortuum 
ab iuferis se suscitare considerans agiliter Patroclum lecit Aga- 
raemnouis. nulla autcm mora facta protinus volat vultibus ct 
^^h^elao quidem praetcrvolato haec legit verba, 
^^B. fidXiaia 6e U^iO i^viioi 

^^ft riaaif&ai 'EXsvris 6Qi.i^ftaTd re arovaxdg rs. 
^^Oibus verbis adeo excitatur auimo ut versus fuudat quibus uun- 
quam fecit raeliores, 

zag ipvyovaas fiikad^Qa 
^aQpaQciiv %dQiv ydfuav 
HQc^tv 'EXXas ds kd^Ol. 
iade Homerum secutus est ad Nestorem. 



■nlcm ego qaidem censea Doa ita accipicnila esso ut voces nlSaSiti ti^o- 
ft-ri&ltt iiQia quod sufHxa attiuet putDmus Btdem ordiai adDoiDeraadaa esse 
cui aotfia xcxfa liiSaifiovCa , sed illad -^c mibi quidem uHiil aliod eit 

qaam revocatum illud priBtiaum -tla (cf. vyiUa ^ ^ et nXov&vyiiia 

A.V. 604. 731. euxlitay Sept. 666. Isgfla Boccli. IIH. vid. 

EUeudl. lex. Sopb. v. alii^eia) qaad [iriorem syllabam corripuit, gicDt 
sitnili ratioae sauni ai vel iff vel oi curripueruut alia saOixa. coiTeptnm 
autem illud (i quod iu i mulabatur vel E (Sopb. fr. Ji j. Piiid. Pylb. IV. 6.) 
ei qui sodos rcspicict aoo niagis mlrnm videbitur quam quod Agam. 96S. 
codicea vynlai; teaueruut, qnamvis correpta eat eius vocabuli paenoltima. 
Ut paacis igitur cumprcheodam quid mibi vetim, syllabao paenultimae 
dipbtkoDgum ti iu eiH vocibua quae in -iias vel -tia terminaatnr poetis 
corripere licebat ubi producebatur uitiiua. hoc natem s\ recte statni, de 
inre milii videtur vox Id-^iXldov contiaere dipodiam iambicem, 



— 56 - 

Quae secuDtur tam loigere cornipta aunt perturbato Terbo- 
ram ordine omnibusque solutis numeris ut, quoniam non nuB- 
quam ne sentenlia quidem quae sit diiudicari potest, de auctore 
iudicium ferrinon possithacquidemejiparte, quod parvi refert. 

Quattuor igitur attuli certissima interpolalionis indicia, 
Argos invito Euripide a Mycenis distinctos, Phoc«nsium 
et Locrensium civitates refragante Homero in unum con- 
iunctas, singulas classes minua aequaliter enumeratas, denique 
Meneiai Lacedaemonisque mentionem prorsus neglectam 
ideo^jue tani ducuni quam civilatum delectum reprehensione 
dignissimum. quae argumenta qul accurate perpenderit interpo- 
latoris, id quod supra demonstravi, aetaLem cognoscet minime eam 
fuisse de qua Boeckhius^') G. Dindorfius*^ Vitziua^*) 
cogitarunt, reclissime veroiudicasseHermannum^*) intelleget, 
qui strophas istas addidamentum habuit hominis multo Euripide 
recentioris neque illius Euripidis minoris qui maiorem Euripidem 
vel patrem vel palruum babuit. nam, inquit vir egregius, ille 
quo Cempore vivebat, non Udissent Atkenimses ckorum, qui tam 
miseros tamque inscite factos versws ejfunderel. non ferendum 
aulem fuisse iJIum chorum argumentis docuit non accuratius 
expositis, ieiunam dicens relationem numeri navium quique eis 
praefuere ducum, decerptam fere ex Homero, omni careotem 
vigore poetico , verbis expressam frigidissimis, genere dicendi 
scriptam vix in oratione prosa ferendo, denique uon vacuam in- 
diciis ignorati Atticismi. nam, ne alia afferam, imiuil, qui» vel 
projae orationis scriptor articulo utitur m his v. 229. (233.) Tav 
yvmmeiov oipiv ofifiatm wg fcXTJaaifii, et v. 249. (253!) Toiv 
BonDzviv d' OTtXiOfta, quamquam hoc quidem in dubitationetn 
vocari potest^^]; aut quis Atticus dimt, gworf v. 263. (267.) 



le^LA 



»') 1. 1. c«p. XIX. 
^') 1. 1. pag. 441., nbi a miDore EuripiJe hoc carmen profectmn eiM 
votait. uuper mutavit Neutentiaui, Poet. sc. cd. V. Ear. jiag. 264. 
'') L 1. I. psg. 10. 11. fif. 11. discrte Euripidem uia. dicit. 
■^) edit. praef. psB, XV. 
") Aperta toc tcui', qaaaiam ia solo codice Floreatino scriptam est, 



(«r", '^^■QoiafiEvovg, moh ilhid comparandim cum ^'i9i(ov, quod 
Marklandus restilvit «. 171. (173'). ijuibus si nostra addimus, 
licet opinor sperare aliquanto confirmatum iri Hermanni senleo- 
liamSS). 

XII. — AltGTum Tero illud nuuquam a me impetrabo, ut eis 
subscriliam quae de priore parodi parte (vera. 164, — 230.) sive 
Hermannus*^ sive G, Dindorfius statiierunt hic quoque 
notare conati vestigia inlerpolaloris. et ut stalim meam senten- 
tiam addam, elsi quifaus careri possit insunt niulta, tanien pror- 
sus desunt quae interpolatoris suspicionem ullu modo compro- 
bent, adsunt quae Euripide, qualem in clioricis carminibus 
componeudis fere ubique se praebuit , valde sint dlgna. itaque 
factum est ut solum hoc viris doctissimis concedam, interpola- 
torem hanc quoque carmiuis partem de suo amplificasse cogi- 
tari quidem posse, neque tamen niaiori cum iure hoc quam 
alium quemcunque cuiuslibet fabulae locum lalis hominis auda- 
ciam expertum esse slatui, quibus conalibus qnamvis ingeniosis 
abstinere debet quicunque partea agit iusti critici, 

G. Dindorfius igitur quattuordecim tantum versus (vers. 
164. — 170.vers. 185.^ — 191.) poesin diclionemque Euripideam 
referre arbitratus rehquos interpolatori tribuit omnes. Her- 
mannus praeter hos Dindorlii versus plura nl ah ipsoEuripide 
scripta retinens , quae ab interpolatorc in perversum ordinem 
redacta addidamentisque ornata essent, magna usus est sagaci- 
tate ut quae ipse sibi persuascrat probaret aliis. argumenta vero 
neuter adferre potuit, nam quae protulisse sibi visi sunt eadem 
miro profecto consensu, ea magnopere vereor ne fefellerint utrum- 
que. Primum enim alter vers. 171. — 184. ea anticipari quae 
vers. 189. — 191, dicta sunt, alter utroque loco talia dici puta- 
runt qualia, quoniam inter se cohaerereut, inepte separarentur 

■ddidimeDttmi corrcctoris est stropMcum verjum tiDliatraphico exBequan- 
tis, cai lectoris alicuias i^noraiitla vorem Ix praeBxit. 

"*} AdDuit Hermaann Hartangus ad vors. 222 sqq., sed id qnad no- 
■ de ano attulisse sibi viaus eitt niliil est. 
I ti) De ioterpall. I. ia AdI. I. pag. 6 iqq. 




— 58 — 

ingeslis aliis rebus, quam quisque videt fcre eaadem sententium 
csse. attamen duo sine dubio illis locis praodicuntur inter se di- 
versa neque iniuria factum est ut alia intercesserint nec eidenda 
illa quidcm nec in alium lucum transponenda. nam priore loco 
apparet qui in castrisnavalibussinlinilileaclassicos.Ters. 189 sqq. 
castra in Diauae nemore posita dici, ubi duces potissimum et 
equos fuisse consentaneum est. quare hi quidem loci bene inter 
sc conveniunt, sed cum priore loco pugnal parodi pari altera. 

Alterum argumentum viri docti boc esse voluerunt, quod 
Euripides ex virginibus chorum composuerit, ioterpolator inepte 
mentionem ingesscrit coniugum v. 176. quae lianc sentenliam 
probarent testimonia attuHt Uermannus, eadem quiDindorfia 
in tota hac ([uaeslione adsensus est, Vitzius**), cui llermanni 
liheilum prorsus ignotum fuisse conicio. sed quae vers. IS7 sq. 
de se praedicant muUeres, quomodo ea non possint ia nuptas 
feminaG cadere non video, optime autem eas veayidag appellari 
certo scio, cf. Hel. 1288. Trach. 307 sq. r/g noz Bi veavidcoy; 
avavd^os ^ TExovaa; coll. Hipp. 141. Or. 1438. Med. 623. Hor. 
carm. HI. 22. 2. 

Quae praeterea Hermannus notat sibi auspecta, lihrorum 
^fitd^iojv V. 1 73., tov ^av^oy Mevii.aov, '^ya/ii(*vovd r' eima- 
zQiSav \ers. 175. 177. ut inertissirais languentia epithetis, in 
Euripideo quidem choro nulhus sunt momenti ad interpolatoia 
vestigia convincenda. 

VERS. 338. 

Xlil. — Hic versus, qui quam praebet oralionem 
videiUur merito mirati esse, ego quidem nescio an spurius ei 
inde convincatur quod in eandem in quam qui secunLur versus 
339 sq. syllabam terminatur. illi enim in descriptione versati 
eiusdem miscrrimae ambitionis, cum eadem aulem pronunUatL 
malignitate cur linales syllabas habeant consonantes non 
quod pluribus exponam, quod conlra hunc versura in eam 



I 



B-) 1 



■ f»e- ' 



r 



— S9 — 

syllabam termiDari cum Teraibus, si argumentum speclo, ei alie- 
nisBimis ego quidem nioleslissime fero. aucedit aulem id praeter 
cam qiiam initio indicuvi olTeiisionem quod quibus hoc versu 
decoralur facillime caret moinim descriptio. qiiae cum ita giol 
versum 33S. vix dubito ei Iribucre interpoJatori queni cum jter 
tolam fere fabulam tum in bac ipsa parle saepius ilcprebendimua 
de suo addenlem, qtia ratione valde discrepat cum eo qui praeter 
mulla ex ipsa fabula estracta inculcavit versum 342. 



TERS. 350.— 355. 



XIV. — Miror hodie quoque a quibusdam in conformatione 
offendi huiua loci, qui tametai potuit paullo concinniua ita cou- 
atitoi ut accuratius legea obaervarentur artis logicae, tamcu non 
satis est causae unde sive ex partc rcmoveantur quae tradila 
sunt slve commutalls sedibua Iransponanlur : quam in senlen- 
tiam uunc etiain G. Dindorfium discessisse magnopere gau- 
deo. Ceterum veraus 352 sq. apparel versui 351. accurattus 
definieiido ila adiunctos ease quasi hoc dicatur , STtel rijs ov- 
Qlag TtOftnijg iaTrdyi^sg, 3ia tovio oi JavaiSai tag fiif 
vavg dqnivai — ^iijjyfiiAoc, iu versu autem 354., quonlam 
^ante ^saeptsslme excidlt, non dubito qulu wg 6' avoXfiov 
ECribendum slt cum codice Floreutino. 

VEBS. 303.-365. 

XV. — De his versibus , varle illis quidem temptatls , ut 
primum, qui et prorsus necessarius est neque unde uierlto in 
Buspicionem vucari possit ego quidem inlellego, tanquam mani- 
festo spQrium a Naucklo electum esse miror, ila secunduin 
quibus prlmis in meutem v.enit sccludere. Hartungo et 
G, Dindorfio*'), non magis adsentlor quam quallcunque sen- 
teutiae subscribo eorum qui sive interpretando slve corrigendo 



'•) Secoti ! 



: {De iDterpoll. I. iu A. I. p. 10.) e 




— 60 — 

illuin genuiDUin esse demoDStrabant. Sed ut mittam illa, quae 
quain sint perversa facile quisijue intelleget, buocversuin ipsnm 
argumentum docet non posae alitcr nisi ironice diei ita ut Me- 
nelaus fratrem quid ille sentire sibi videatur oslendens neqve 
nnlea in bac sententia fuissc et perverse iudicare indicet. neqw 
mim, inquit, amplius filiae tuae inlerfeelor esse vis. niminmi 
haec dicere TUlt: ne Ipkigeniam sacri/ices projiterea opinor re- 
cifsas quod non vis luae filiae interfector esse, qwie sentenlia nee 
vides quam perversa sil nec aniea qnam aliena libi fuerit viieris 
lecum repulare (,nisi 1'orte te ipaum filiae interfeclorem esse, si 
quidem antea comprobasli liliae immolationem, antea nihil tua 
inlerfuisse putandum est). qua in interjiretatione nc dicas ni- 
miam me appetisse subtilitafem, allerum ipsa ironia docet, alle- 
rum vehementer efflogitat particula eei. Quae cum ita sint, in 
versu 364. puto acquiesci posse. nequc orfendendum est in ad- 
verbio ftclf.tara ye, quod adfirmandi causa in ironia apparet 
aptissime additum esse, sed, quoniam tota enuntiatio per ne^a- 
tionem dicla est, non dubito quin fiaXiaza / ov, non tm~ 
Xiaxa ye per positionem scripserit Euripides, 

MS (fovEvg ovxiri -dvyaiQdg a^g taet, naXtara / ov. 
nam non amplim (nunc quidem) interfeclor eris Ime fiUae, immo 
minime. 

Non ita autem ut intellegi eum decebat iam ipso tempore 
aniiquo buac versum intellectum esse luculentissime docemtir 
co vcrsu qui in libris illum escipit. bunc qui ad vers. 360 sqq. 
referunt cum Mehlhornio et Klotzio tripliciter opinor sunt 
falsi, neque enim illi quae insunt Tersui 365., ea brevius dicta 
esse secum reputarunt quam quae ab eis ad quae referenda sinl 
longc remota ita ut decet intcllegantur, et pronomen Ta6e ne- 
glexerunt non posse non ad ea pertinere quae proxime sint pro- 
posita, quod autem gravissimum est, parum illud respexernnt, 
non posse ad alia nisi ad dicta referri versum 365., sed do lit- 
teris agi versibus 360 sqq. itaque dubitari non polest quin qui 
prosime antecedit rcspiciatur ipse versus 364., quem c 
cognoscamus ipsius Agameni< —^t 3. Menelao nunc rep< 



tita conlinere putalum esse , veraura 365. ititellegimus ab ipso 
Euripide noQ esse profeclum, quare ego quidem non dubito de 
eodem cogitare interpolatore cuius artem breviter defiuivi ad 
V. 338. 

VERS. 366.-369. V. 374. 

XVI. — Meaelaus postquam levitatem alque infirmitatera 
quam in pollicenda et recusauda immolatione prae se tulit Aga- 
memao saLis accurate exposuit acerbe fralrem hac quidem in re 
uihil ab aliis homiaibus dilTerre dii'ens ftVQioi ds toi, inquit, 
TiETiov&aa' avTO niQog ia TiQay^ata. haec igitur vcrba quo- 
niaui uullo modo ambigilurquomodoaccipiendasiat, praesertim 
cum av%6 pronomen ad nullam aliam spectare possit rem quam 
ad eam quae pruxime antecedit, quae statim adduntur v. 367. 
dubitari uon potesL quin in Agamemnonem de cis sinL dicta qui 
ubi res sunt gerendae {itqoi ta Ttqayfiaxa) perinde atque 
Agamemno improbe ac satis mahtiose res omittuul nec solvont 
ea quae pro certissimia suut pollicili. cum his aulem quomodo 
congruunt ea quae adferuntm* versibus 36S sq., quibus qui de- 
scrihunlur homines ab republica remoli neque improbe negoLia 
reliqucrunt neque omuino ulla ex partc similes sunt Agame- 
mnonis? an coactus ille a civibus imprudentibus aut sponte 
propter virium dehilitatem res omisit? at neque cives Iphige- 
oiam immolari vctueruut neque iu alius nisi in patris potestate 
versatur fiUa. verum id uL proferamus in quo caido est rerum: 
qui minirae imperio se abdicavit Agamemno quo modo eis ad- 
numerari polest qui remoti sunL a republica? videsne igiLur 
interpolalorem? qui haec quomodo cum altcra oralionis parte 
coUaereanl parum curans ea quae sunl e^Exuqijaav xnxti/s non 
dubitavit ila accipere quasi de abdicando magistratu dicla sint: 
quare, sicuti stalim, nc uhi ansam loquendi Agamemno dedit 
imperator mentio deesset imperatoris, inculcavit versum 374 
raisere tenorem orationis intcrrumpentem, ita hoc loco non abs- 
tinuit quomhius doctissime addcret haec, de iure alteros, alteros 
iniuria removeri solere. 



- 65 - 

Secludendos esse versus 368 sq. (fui primus vidit, Har- 
tungus, valtie miror (juoil in re tamaperta praeterVitzium'". 
adslipulalorem nactus est niillutn, sed multo magis est miruin 
quod Hermannus") eiecto versu 368. retinuit versum 369., 
qui et ferc eodem quo alter nomine suspectus est et vocabolo 
avtoi apertisstme ad ea speclat quae sunt vjrd yvaifii}^ noh- 
■cav. Deinde recle damnasse mihi videor versum 374., perverse 
autem iudicasse llartungum et Vitzium, qui versum 375. 
interpolatorjs esse voluerunt, non est quod dicam. 

YERS. 392. 

XVII. — 'H Se •/ iXnlg, oiftai. /tiv, &e6?. — Iniuria in 
titiC articuli usuoffendens Malthiaeus proposuit ^ys S' ei.nlg, 
quae verba, quippe in quam coniecturam ipse incidisset, quan- 
quam servavit Sejffert»*), merilo lamen quam habucrat ille 
currigondi causam repreliendil adlatis praeter necessitatem ei- 
emplis. moverunt igitur SeylTertum particulae ab huius loci ra- 
lione abhorreiites. mihi quidem j-iparticula suspecta est, sed 
SeylTerli rationem minime commcndaverim. nam vocabulum 
9E6g, utcunque id accipiemus, sive statuta appositione arte con- 
iungemus cum voce llTilg sive ad ea referemus quae sunt olftai 
fiiv, semper erit oITensioni : oratio eoim contorta videbitur et 
frigide quasi exaggerata. multo aplius videatur accipere id quod 
tradunt codices rocepta pulchi-a illa , ad quam sanum quemque 
animumfertnatura,Hermanni interprctatione, s;)es, opimrq\d- 
dem, dea est, ejfecitqm illud m<^s, qttam tu roburque tuum. sed 
hoc ye molestissimum esse quis inlitictur ? scripserim igitur ^ 
yaQ eXmi;, quam particulam ipsa res mihi videtur postulare, 
cum his verbis appareat boc exponi, quo tandem modu Iteri po- 
tuerit ut darent iusiurandum proci, id quod vocabulo fptX6ya[toi 
non satis accurate demonstralum eat. orlum autem e, 



00) 1. 1. II. pag. 12. 
") De interpp. 1. in 
"') I- 1. PHK. 2ti. 



bulo (piMyaftm^ 
tem esl quod^^| 

J 



noEtroruin codicum archety|io fuit vitiuni eo ijuod yctQ compen- 
dio scriptum ab eo qui descripsit legebatur yi, undc flelat ij / 
tXnlc, quod, cum decsset una syllaba, supplebatur inserla par- 
ticula Si. Ceterum quod verbum deest eoTt aitero verbo ad- 
iuDcto nemini oUensioni esse puto. taraen vidcas versnm 4., 
H. F, 628. ov yaq meqMTo^ ovdi tpav^Eiii) q)ii/)vg, 
ubi elfil addemium est, 
Prom, 375. av «J" ovit iijtetQog oi/if sftov dtdcnrxalov 

dbi deest el, 

Pers. 503. Saoi de XoiTtoi natvxov aoJtijQiag, 

ubi alai est subaudiendum. 

KVERS. 413.^41. 
^ XVIII. — Vers. 420. — 423. — Digna quae commemorelur 
ihi videtur Musgravii coniectura y. 423., xa-^ie/ity Taad', 
quam cur Tecerit ille se intellegere negavit Matthiaeus. for- 
aitau veram causam delex.erim. recte eoim Musgravius mulieres 
re^ias opinor miratus est, quamvis prope ad caslra accessum sit, 
in prato stratas cibum sumcre, quasi in ipsis castris explendae 
famis non plus foret copiae. hoc igitur multo aptius de equis 
dici secum reputansMusgravius Taad coniecit scribendum esae, 
quae vox ne numei'os turbaret, xa&ie/^EV reponendum erat 
neque tamen minus in eo ofleudendum ost quod eaedem muli- 
ere.s longo facto itinere dcfatigatae pcdibus curationem adhihere 
dicunlur, quasi podibus iter fecissent. Duo igitur, si accuratius 
hos versus inspexerimus, poetam statuissc credeudum erit inter 
se pugnantia, et curru veclas csse muJieres et podibus iter fe- 
cisse. sed Euripidem equideni puto hia vcrsibus equorum tan- 
tum rationem babuisse, muherum menlionem ab eo immixlam 
esse interpolatore cuius passim in hac sceua cognoscimus ve- 
stigia. (juae sententia cunfu^mari mlhi videtur mira illa muUerum 
^^Bt equorum artissima coniuDctione in eis quae sunt c 
^BItiiJlai T ~ elsi per se si cunsideramus haec vcrba , optime ea 



- «4 - 

simillimis locis (v. 886, Tro. 868.) lirmala videmua — maxime 
aulem eo versu in quo olTendit Musgraviua. c«terum ex ipsa 
buius iitlerpolalionis nalura consequi necesse est ut minus fa- 
cile quam aliis in locts ncquc quaquam ita ut ilubiLationes pror- 
sus tollantur genuina verba puetae execari possint, quae parlini 
eiecta cesserint interpolatoris commentis pattim aliter nunc 
quidem relala, aliter coniuncta sint. solum boc constat. i-eleganda 
essB quaecuuque ad muJieres pertiuent et eqaorum recreantlonua: 
causa istam moram licrl statuendum esse. primum igjturre] 
nemus x'?^0'W>' paoiv, deinde v. 422. scribcmus Xnitot 
niiiXoi '^, denique tertio in versu a^iEc/tef avvai; lenissimH 
usi mutationibus. %riX6novv ^daiv autem quin pro &ijXv7iovv 
paatv ultro acceperit aliquis equorum meiitione non sperata vii 
dubito, error autem mutatiunes de iudustria factas secum tra- 
xerit. Sunt forlasse quibus hanc ralionem probaverim. qui 
mihi non plaudunt, ei opinor versus 420.— 423. resecent necesse 
est totos utpole ab homine aliquo insertos cui causam adferii. 
videretur opus esse cur non una cum auntio mulieres iu scen; 
prodirent. 

Uoc etiainsi vel iuviti concedemus, tamen minime adsi 
tiemur eis (Nauck. Kircbhoff.) qui L. Dindorfiu 
sunl vers. 413. — 441, ut ab interpolatore profectos eicientei 
quod G. Dindorfius cumulasse mihi videtur interpolatorc 
istum multis saeculis inferiorem direns illo qui parodum addl 
damentis ampliticaverit, quanquam buius sententiae neque e 
gdae condicione nequo e dicendi ratione adferri possunt argn- 
menta. neque enim buc referre licebat aut wTO/ta^as v. 416. 
et wais TEQq>9£ujg v. 418. aul, in quo L. Dindorfius magnopere 
mirandus est, dJ.A', wg fiaxQav ecuvov, evqvrov naqa jerJ 
V. 420. quorum prioribus, utpote manifesto librarioram uegl 
gentia aliave fortunae iniquitate corruptis, L. Diodorfius, 
optime versibus 425 sq. consuluit, ilahisquoque emendatoris 
delas adhibere, in tertio omnino non debebat offendero. ai 
boc quidem tpii lotum hunc de quo disputatur locum ideutidel 
praeclarissime defcndit uptime refutavit, Hermannua, dciadi 



^i 



ruia,_ 

:^ 

imi*^ 

■.ovv 1 



— 65 — 

wvofJLOt^ag primus Marklandus tempore mutavit quod talibus 
in locis adhiberi solet, imperfecto. illud autem vitium quod in- 
est verbis waxB teQcpd-eirjg sunt qui nullum esse dicant, Har- 
tungus Firnhaberus Klotzius, quibus minime adsentior, 
Hermannus oiV ti reQcp&sirig scripsit, Weilius satis me- 
diocriter (o ye Tegg^&eirjg, ego inde hoc mendum ortum esse 
arbitror quod calami lapsu olim librarius ubi cStrr av ^a&eitjg 
debebat scripserit Sat av TeQq>d^eirjg , quod metro repugnare 
yidens corrector metricus in diaTe xeQipd-eirjg mutaverit. Quae 
autem in vers. 424. — 426. interpolationis testimonia inesse pu- 
tavit L. Dindorfius, ea me non intellexisse aperte fateor. nam 
hoc dicit nuntius : praecnrri, ut praepares ea quihus rite excipi- 
atur virgo n,uptura (cf. Herm. ad v. 426. suae edit.): namque 
tempus nunc est, si quidem totus exercitus adventum hahet co~ 
gmtum. sic haec ferri possunt opinor omnia, neque quicquam 
momenti habet quod addidit L. Dindorfius, inepte totum exer- 
citum feminas advenisse scire, ignarum esse Agamemnonem. 
aut enim istum totum exercitum nuntio largiemur quae narrat 
in maius tollere amanti aut, id quod vcrissimum puto, Agame- 
mnonem reputamus eis quae inde a solis ortu usque ad hoc tem- 
pus deinceps facta sunt gravissima magis occupatum.fuisse quam 
ut milites quid agerent curasset. 

Refutatis igitur his quidem L. Dindorfii criminationibus 
hanc scenam, quam necessario adesse nulloque modo deesse 
posse facile quisque intellegat, valde genuinam habebimus cum 
Hermanno, in universum si spectabimus. tamen nonnulla re- 
licta sunt quae suspicionem moveant. 

Ac primum quidem v. 413. et qui eum sequitur additi 
videntur repugnantibus stichomythiae legibus. deinde hoc re- 
putandum est, nuUas esse rationes, nullos amicos quibus Mene- 
laus uti possit, immo non posse eum quicquam in causa sua 
proficere nisi immolata Iphigenia. obstare enim scimus ora- 
coliun quod edidit Diana. neque ignorat haec Menelaus, id quod 
coUigitur tam ex vers. 485 sq. quam ex v. 495. ergo vers. 413 
sq. ferri non possunt. Egregie autem a poeta hunc locum com- 

5 



paratum esse facile concedes, si reputaveris prorsus (lcspeifiiitis 
esse nec quic(|uani babentis quod anqilius dical breve hoc ax^- 
nzQifi vw avxsi oov xaaiyvijTov tigodovg, et iusto tem|)ore ad- 
ve.nire nunUnm, umle omnia alitei' cessum esGe cognoscamus. 
contra intcrpolator Menelaum Jeslstcre moicste tulit, sive ei 
solo islomm liomintim amplilicandi furore hos ^ersus orlos esiiR 
malis. sed cuni praeter machinationes et amicos nihil haberel 
quo Menclsum confugicntem faceret, dimiilii versus dpfectum 
supervacanea isla cu IlaveXl^vtav ava^ compeliatiooe explevil, 
unde faclum est ut persona recens in scenam prodiens in mo- 
dio versu orationeni incipial , quod praeter iragicorum morem 
csse coDcessil eliani Hermannus. 

Qui mos tragicorum noa minus oeglectns est eo quod dud- 
tiuB, ut ait L. Dindorlius, rebus suis expositis e scena abigilor, 
Don sponte ahil. sed hoc ot admittamus, vix lamen feienduni 
puto quod animum prorsus desperantem Agamemno laniiiin noii 
aperte aule oculos ponit servo. praeterea autem gravera snain 
orationem Aganicmnonem mnlto aptius a graii ilio versfi 442. 
iDcJpere quani miseros istos versus praemittere reputanli mihi 
suspicio orta est ne vers. 440 sq. merilo spurii putentiir. qui 
autem cos addiderit nuntium timuerit ne in scena remaaens 
audiret quae arcana essent, qnare e scena eum abigendum c\i~ 
raverit. 

Aperto denique vitio laborare versum 436. vix est quod 
inoneain, quem versum solum reprebensione dignum esse ait 
tlermanuus, qiiodidem intcllexit Hartungus, non debebant 
negare Firnhaberns KlotJiius Weilius. nullo enim modo 
ferendum existimo illud aTefavova&s tam ad Menelaam quam 
ad Agamemnonem relatiim quod imperativus evTQEfiite excipit 
ad solum Agamemnonem referendus. qui vero veteres editiones 
secuti post XQSra plenius interpungentes cum illo Grz^^Tre^e 
coniunguDt ea quae sunl xal av xrX., inepte Menelaum qnasi 
paranymphi munere fungi slatuentes, dupliciter eipeccant. para- 
nymphum enim primum ea faciunt exequentem quae patris quin 
fuerinl non iwtcsl dubitari, dcinde autem semper euni a sponso 



— 67 — 

ex amicissimis electum fuisse neglegunt. quibus hoc addas, 
quod et nimia esset ser?i libertas, si quibus opus est singula cui- 
que tanquam distribueret negotia, et ipsius quoque poetae mo- 
lesta esset boc quidem loco subtilitas. Mutato igitur opus est. 
et Hartungi xal av xat Meviletog ava^ in meum usum 
convertens Euripidem conicio sic scripsisse, 

av€q)avov ro xg»ra, x«t av xat MeveXetog ava^, 
vfjLevaiov evvQem^e yxX, 

Aliter censuit Hermannus a. 1847.®^) cum sic hunc lo- 
cum constituit : 

l^Qtefndt TtQoreXl^ovav t^v vedvida, 
^vXidog avdaarj, rig viv a^evai Ttote; 
areq^avovad^e cpvlloig x^ara, xai xorra ariyag 
XcoTog ^odad-ia Kai Ttodaiv eara) YXiTtog' 
q)cjg yaQ rod^ 7Jy,et fxa:^dQtov rfj TtaQ&evcp. 
nimirum hoc ferre noluit vir egregius, quod servus, quoniam 
quidam ad nubendum arcessitam esse Iphigeniam conicerent, 
quasi in re certa soUemnia nuptialia instituere Agamemnonem et 
Menelaum iuberet. at servus ille opinor, cum quae filiam suam 
maneret secunda fortuna celandi Clytaemnestra non haberet 
causam, nuptias cognitas habere merito putandus est: quare 
vix dubito quin iniuria Hermannus hunc locum mutayerit. 

Omnino nihil opinor relinquitur suspecti, et librariorum 
vitiis interpolatorisque satis proterve grassati addidamentis pur- 
gatam scenam facile praecipuo huic fabulae ornamento esse pu- 
tabimus cum Hartungo, etiamsi versum 416. eicienti ei non 
oboediemus, sed verba ev dofiotg, in quibus nuper quoque of- 
fensum est, non magis supervacanea esse monebimus quam quae 
Med. 1098. leguntur ev ocnoig, 

V. 4G4. 

XIX. — Hunc versum quotiescunque consideravi nondum 
mihi persuasi ab Euripide scriptum esse. primum enim, etiamsi 

*') De ioterpoU. I. m Aul. T. pag. 12. 




I 

I 



— 6S — 

illius aelatis homiiiibus eorumque raorihus mullum comluuamus, 
Umen ab Iphigeniae moribus quales ab Euripide iinguiitur nimis 
alienum videtur tale votum in patrem nuncupalum. deinde tale 
quid neiiue cum signilicutione \erbi 'ixereveiv congniit, quando- 
quidem execrari eum qui imploratur minime supplicis est, neque 
ea qu3e prlora dicit Iphigenia, lu TtaieQ, d7rox.Teretg //£; cuin 
lenem ac patientem prodant animuni , non pugnant cum minia 
qaae secuutur ferocissimi hominis ac plane tlesperatilis. qnae 
autem gravissima sunl, noscio utmm hoc minus ferendum sit, 
quod adstante uxore viro optatur, non ut maium matrimonium 
nactus sit sed ut malum matrimonium nanciscatur, an hoc, quod 
in caput eorum qul Agamemnoni amicissimi sint eaedem conici- 
untur execrationes, unde ipsam matrem et fratrem et sorores el 
se ipsam Iphigenia devovet. haec cum mecuni reputarem, non 
potui quae mihi orta est reicere suspicionem , intercidisse ea 
quae scripsit Euripides, de suo lacunamexplevisse alienum re- 
centioris aetalis hominem. et quamvis longe absim a perversa 
opiaione eorum qui Iplugeniam Atilidensem ex Iphtgcnia Tao- 
rica et iudicandam et restituendam existimant, tamen nostruin 
locum bene inlustrari puto his allcrius fabulae versibus , ex. nu- 
mero eorum quibus Iphigenia illud sacrijjcium suum in memO' 
riam sibi revocat, vers. 362 sqq., 

oaag yeveiov X^^P^S ^^tjxovriaa 
yovdrfov re rov tExovroi; e^aQTtOftevij, 
Xiyovaa lOidS"- w ndre^, vvfifpBvofxai 
vvfKpEvfictz' alaxQd /rgog aiitev, 
neque dubito quin simile quid poeta nostro quoque loco s 
pserit, velut 

zoiovTovi; ydfiovg 
ft^ ndis aid^BV ytjftaiTO, firj Tlalrjg i63b. 

V. 466. 
XX. — Non adsentior Weilio, qui Musgravii npi 
coniectoram eiiavvEr aavytTiog. nam ferri potest quod t 
praebent, ov avveTa awBTiSg, quia baeo verba i 



— 69 — 

Goaluerunt notionem, ita ut yoQ particula non tam ad vocem 
awevcSgy quae proxime antecessit, referatur quam ea quae sunt 
eti ydg ioTi n^mog statuendum sit causam adferre cur non 
aweta avvercSg sed aawera awercjg exclamet Orestes. 

Apparet igitur G. Dindorfium immerito totum hunc 
yersum eiecisse mihi quidem videri. sed valde admiror yirum 
doctum quod postea totum qui versibus 465. — 468. continetur 
locum sedusit argumentis reperiendis imparem me esse pro- 
fiteor. Hartungus quidem, cum yersum 46S. sciolo alicui tri- 
buit propter tautologiam, verba og e^vQyaatat xade non intel- 
lexit minime eadem significare atque haec, &g (jl aTCwXeaev. 
sed causam indicant unde perire sibi videtur Agamemno. haec 
enim dicunt: Paris, qui effecit ut iiliam immolare coactus sim. 

V. 481. 

XXI. — Nullo modo omitti posse puto id quod Elms- 
leius ad. Med. vers. 323. proposuit hoc loco scribendum, cIt^o- 
TtreXvai rhiva. et aoristi quidem infinitivus aTtovLteivai eo qui 
sequitur, dv&eXiad-at, requiri videtur, rhva autem quin scri- 
bendum sit non potest dubitari. nam quis, qui fx'^'^ &7tovLTei- 
veiv rhvov iiri% dvd-eXiad^ai tovfxov legerit, ad vocem roi- 
fiov primo impetu non subaudiverit rhvov, quis verum suspi- 
catus sit sensum nisi loco denuo accuratius considerato ? prae- 
terea nego consulto poetam utriusque versus eandem termina- 
tionem fecisse vocemque Tenvov voluisse prae ceteris sonare. 
omni igitur modo tenendum est Tinva. quod , cum sententiam 
magis generalem reddere videatur, ne cum aoristi infinitivo ut- 
pote specialem illam reddente pugnare putes, conferas quaeso 
versum 736., 

yiaXov Tenovaav tdixd y hcdowav tixva. 

V. 49a 

XXII. — Immerito Hermannum, quem praeter Wei- 
lium recentiores secutisunt omnes, repudiasseputoquodcon- 



ledl yiur\i\ant\as, ftheati ftoi. nain lihrns cum Heraianno 
si SHi|uiiDur, uul sic huuc Incum intellegRinUH nef^esse est, setl 
ti quid vaticmia de. filia tua facta ad le perfmeiK Iwenn itii efti 
rerftt auf dit amfuehning den orakeU hast), lamen ne ad mc per- 
limatil, i(l quodpraelulit Klirtzius, autcum Ilertnannoliunc 
ertiemus ECDsum , valiciniim de /ilia si cwrns, ego non curo. 
HarLungus enim (]uoiI proposuit uullii moilo dcrendi potesli 
i{uia verlum fiETelvai modu in hunc niodo in illum modumac- 
cipere nos cogil. sed accuralius si perpenderimus (luid ex n 
giL, non modo Klotzinm sed ne Uermannum quidem veium te- 
tigisse cognoscemus. oauique Agamemno neque, etiamsi vali' 
ciaium illud ail eura |>Hrtinel, postulaliit ut illi satisiiat, neque, 
id quod non est cur moneam, quoniam hac rie re tcita est fa- 
hula, oraculum curat. contra Marklandi si recipinius fioi, 
hanc habemus sanissimam seutentiani: seil si qnid valicinium dt 
/ilia tua exeqiiendum ad me pertinel, de qiio diibilo (wenn ich leirk- 
lick ein recht anf die erfnelbmg Jenes orakeh haben solle), ne ai 
mi pertineat (lni iiiris facio meam partem), sed abiectis diris ilUt 
postulationibws mutavi animitm. 

Idem nuper vidit Weilius, sed quod is coniecit, eI 5i tt 
xopjjg ^ot ^EatpaTMv fiheari aijs, Marklandi conieclurae 
postposui, si quidem re raale perspecla grammaticus Agame- 
mnonem et Menelamn inler se opjioni exiBtiman.s fonsulto aoi in 
ftot mutasse videtur. 



VERS. 500.— 503. 



XXni. — Versum 500. modo accurate indican qiio el quo- 
modo referam, quam rationcm et eiquam Wciliua excogitHrit, 

fir^ (iOi fiETtatio' aoi vifiu) tovfiov fiEQOs. 

I^IX elg fiETa^oXag ^X&ov o?ro Ssivaiv loyiov; 

EtKog ninovd-a' xtX., 
praeslare et eorum quos G. Diudorrius et llartungus es- 
cIudefaanL versuum (vers. 500. — 503.) saltem primuni tueri 
puto. reliquis quid insit susiiecli jirorsus noii video. neqne 



— 71 — 

enim dissolutum quod Dindorfius deprehendisse sibi visus est 
dicendi genus agnosco neque soloecum puto illud elytog cum 
Hartungo. quanquam cum hoc si ad verba Tolat. pelTvaTOig 
supplerem TQOJtoig, minime dubitarem execare. 

VERS. 508.— 510. 

XXIV. — Etsi sine dubio recte Agamemnoni hos versus 
continuavit Hermannus, tamen ab interpolatore eosprofectos 
esse vellem ne dubitasset existimare cum Boeckhio®*), cui 
adsensi sunt Matthiaeus Bothius G. Bindorfius Har- 
tungus Vitzius^^), adsentiri vix dubitavit Weilius. quam- 
vis enim in numeris non licebat adeo offendere ut adulterinos 
eos versus esse inde probari putaretur et quamvis sententia nunc 
quidem neque intricata neque obscura videtur, voces autem ra- 
Qax>] et Ttleove^ia quod in hoc uno loco Euripideo occurrunt 
parvi momenti est, hoc permultum valet, id quod Boeckhius non 
dnbitoquinviderit, indicavitprimus Bothius, rationem istis versi- 
bus eorumhaberi quibusminimehicestlocus, curanequediaeQCO- 
Ta neque dia diOfiaTcov Ttleove^iav orta fuerit fratrum inimicifla. 
atque hoc quidem opinor quisque concedet, si quidem hac in re 
frustra laborabit Klotzius. illud autem qui refutare sibi vide- 
tur opponendo quo Menelaus tenetur Helenae amore , is unum 
sine altero stare non posse parum reputavit. tamen hoc gra- 
vissimum est. ut enim Menelaus et Agamemno fatres ut inimi- 
citiam susciperent amor effecerit, minime tamen avaritia sive 
dominandi cupiditas sive quod illa Graeca voce significari malis. 
quae igitur amorem et dominandi cupiditatem coniungit inimi- 
citiae causas, eius sententiae hic non potest locus esse. posset, 
si plures quam duae illae fatribus oriri non possent inimicitiarum 
causae. nunc vero, quoniam multifariae et sunt et cogitari pos- 
sunt, aut omnium harum causarum aut unius amoris mentio ne- 
cessario requiritur, tertium non datur. Ne quis me dicat spinose 



«*) Trag, gr. pr. pag. 288. 
w) 1. 1. II. pag. 12. 



_ 72 — 

ac niniis argute poetac partes tribuere Ingici, sana quaeque menE 
vel ignara sponte leges observat artis logicae. Euripidcs igitur 
noD potuit tales ingerere versus, sed qui postea cos addidit, eun 
qutd loci natura postulaiet nun salis perspexisse et necesse eel 
el Tacile cogilari polesl. ceterum istum hominem ex alia Euri- 
pidis fabula, ubi de fralribus amoris ambitionisque vi dissociatis 
narratio fueril, hos versu» sumptos in Iphigeniae margine ad- 
scripsisae credibile est, unde tntcUegitur quomodo Menelai no- 
mcn inepte eis praescribi potuerit. Agamemnonis autem ors- 
tionem multo melius procedere his versibus eiectis quam servatis 
noD est quod nioneam, cum versibus 506 sq., qui Menelaum ad 
ea quae secuntur forti aninio audienda taDquam praeparant, pro- 
tasis iusil, vcrsus 511 sq. contineant apodosin. 



VERS. 519.— 521. 

XW. — Tam speciose Hermaunus coniecit ovx,\ 
aavjj ye ngoa&s ut nunc quidem accepta illa coniectura i 
520 B[[. retinendi an nulla iu versu 510. mutatione adm 
eiciendi sint ambigam. Hoc enim pro certissimo habendum 4 
id quod etiamHartungus vidit, t. 519. si recte in libris s 
plus est, nullo modo genuinos esse poase qui secuntur vers. ' 
sq.^*), et ipsam hanc ofTensionem , quam diserte agQoverd 
viri ttocti sublaturi erant mutando illo versu 519, stc Jac 
sius qndavijS scripsit, secuti sunt Matthiaeus et Bremi 
sicHermannus postquam optime refutavit Jacobsium oo] 
nthil autem profcceruut Bothins et Firnbaberus, qtii v 
519., etiamsi d-avj] servaretur, bene versui 520. escipi susj 
perunt demonstrare. Praeclare igitur Hermannus una litH 
paullulum mutata revocavit cohaerentiam , unde factum est a 
nor ut nemini unquam vers. 520 sq. diserte damnare licd 
quae tamen mihi reliclae sint dubitationes indicabo. prim 



°") Pr«eler Hnrtansoni ho« vwm spnrioa iodirBvit Vil 

m- 12- 



— 73 — 

enim Menelaus Calchantem inlerficiendum mihi quidom videtur 
tam apte proponere ut, unius huius versus si ratio habenda 
esset, quod libri praebent d-dvy illi quod Hermannus coniecit 
accv^ magnopere praeferrem. quo accedit quod ea quae addit 
Menelaus, rovro <f evf^aQig, multo plus habent ponderis in- 
terficiendi magi quam adulandi consUio adiecta. deinde autem 
hoc nesdo an moyeat suspicionem, quod versus 520. tam voca- 
bulum OTiiQfia non ita usitatum habet, quod idem recurrit vers. 
524., verbis autem (piX&rif^ov xaxoi/ admonet de versu 527. 
(ifiXoTifAiff, deivi^ xaxt^), quam eadem perhibet de Calchante 
yatibusque quae v. 527. de Ulixe dicuntur. quanquam hoc qui- 
dem minime mecum non reputo non dico consulto sed neces- 
sario factum esse posse. 

Nec tamen offendendum est in versu 521., quem incon- 
sulte turpissimum dixitHartungus, immerito mutarunt C a n - 
terus et Marklandus, quos ad hunc diem secuti sunt fere 
omnes praeter Hermannum®^) et Nauckium, qui suam 
quisque temptarunt mutationem, etMusgraviumetBothium 
suo quemque modo yersui interpungendo yim inferentes. egre- 
gium illud quod praebent libri praeter K lo tzium, quiperrersam 
temptavit explicandi rationem, unus retinuit Kirchhoffius. 

Tiovdev Y aiqriGxov ovde XQtiaLfjLOv Ttaqov, 
poeta quid his dixerit optime cognoscemus coUato hoc loco, 
Soph. El. 305 sq., 

fxiXXcov yag aei Sqav tc \cag ovaag ri fjioi 
xai rag anovaag eknldag dieq^d^ogev. 
quos Sophoclis versus opinor et docere et defendere meam sen- 
tentiam. apparet enim nihil aliud dicere Electram quam omnes 
spes perditas esse. sed absentes spes num vere aliquis dicere 
possit? immo absens aliqua spes nuUa est, omnino nihil est. 
nostro autem loco poeta vates ait homines prorsus nihili esse, 
quod ut quam gravissime dicat ratione utitur illa Sophocli ad- 



*^) a. 1847. (De interpp. I. in Aul. 1. pa^. 12.) scribi iussit 
xovdiv ye /^j^cTTor, ov Sk XQVffi^f^oVy mxgov. 



— 74 — 

hibita. neque tamen huc quidem translatam eam ambigoam ease 
satis perspexisse videatur. quare non licet verba premere, ne 
alienum nanciscamur sensuni, ut haec quoque, istis hominihui 
nihil neqtie mali neqne boni inest, dupliciter possunt accipi. 

VERS. 528.-542. 

XXVI. — Immerito G. D i n d o r f i u m hos Tersus damnasse 
vix ost quod commemoreni, qiioniam nova usque interpolatoris 
vestigia indagniidi studio nimis longe abreptum cum aliis inter- 
dum locis tuui hic graviter cum Pi*ga poctarum manes peccasse 
inter onines constat viros doctos. tamen refutando illo super- 
sedere non potero. Ac primum quidem quod verba x^a ipev- 
(hinat inconimodo loco inserta esse ait, immemor fuit moris 
tragicis satis usilati^^), sed mirandus videtur quod hocnon mo- 
nuit, aperte eisdem verbis illam violari legem quam de quinto 
trimetri pede monstravit Porsonus, quae lex num vere semper 
observata fuerit dubitare scimus Ilermannum ipsumque Dindor- 
lluiu"^). apcrte deinde inconsulte miratus est quod Argivi prae- 
ter Iphigeniam etiam Agamemnonem et Menelaum interfecturi 
esse dicuntur sacrificium illius negare conatos. scilicet hoc, vir- 
ginem recusantes armisque ut decet defendentes eos fingi, oroi- 
sit vir doctus eodem modo quo hoc conatus est non intellegere, 
non posse in castris Iphigeniam postulari postquam Argos pater 
cum ea fugerit^®^). 



^^) Comparari quidem potest, ut videtur, quod in 0. R. est v. 644 sq., 

ttQuTog, tl aixi 
6i6qttXj 6Xo((Ltr}V, (ov InaiTi^ fAe (J(»«r, 
aptius Sept. ISl sq., 

fiiXsi yttQ ttvS qC^ fjiri yvvYi povXtvixfo, 
Ttt^codev. 
^^) vid. quae nuperrime exposuit in Prulegg. ad Poet. srcn. ed. V 
pagf. 37. 

^"^') Ilacc ipsa Diudorlii argumcntatio prae cctcris aperte perversa, 
quippe quam rebus nimis leviter pcrpensis factam cssc iudicavi , quomodo 
factum sit ut postea etiam Hermanni plausum tulerit (De interpp. Eur. 
Ipb. in Aul. I. pag. 12.) fateor me non posse intellegere. 



k^u^*A.^-ri. :. - 



— 75 — 

Igitur hl versus ut tanquam necessitate praescripti ita ge- 
nuini sunt, unum si excipias locum, in quo non potest non of- 
fendi. simpliciter enim et apte oratio postquam usque ad vers. 
535. processit subito non modo tumida ac verbosa facta est, 
id quod patienter ferre deberemus, sed inepte tacet ea quibus 
non potest careri. ita enim iudicandum est de versu 535., qui 
Argos interituros quamvis copiose describat , nulla tamen Iphi- 
geniae Agamemnonisque mentionem facit. avTi]p enim sive 
'^iiccg, quod voluit Ilermannus, si ad verbum ^vvaQTtdaovav 
subaiidiamus , plane ridicula liat hominum moeniumque artis- 
sima coniunctio, omnino autem dubito num quis hoc quidem 
loco, cum accusativus subsequatur yrjv, subaudiendo alterum 
accusativum de suo adiciat. quare hac quidem in re laudandus 
est quide sola terra cogitans dvaQTtdaovat^^^) coniecit, Mark- 
landus, cum idem verbum ^vvaqTtdl^fAv intra quinque ver- 
suum spatium variata significatione bis legi merito miratus sit. 
sed mihi quidem, cui Iphigeniae mentionem nuUo modo deesse 
posse persuasum est, quoniam Hermanni rationem sequi non li- 
citum videtur, tumidus iste versus ac verbo ^vvaqTtd^eiv inepte 
repetito suspectus manum prodit eiusdem interpolatoris quem 
et versum 464. cognovimus et passim saepius deprehendemus 
versus de suo reficientem casu elapsos, a ceterarum interpola- 
tionum numero iilas quidem accurate distinguendas. tam hic 
enim quam iltic rehquisque quos in mente habeo in locis pauca 
exciderunt quae quin olim adfuerint ab ipso poeta scripta dubi- 
tari non potest, quando quidem et eis quae supersunt arte iuncta 
fuerunt neque talia fuisse videntur qualia secundis curis rehn- 
quere quicunque poeta credi possit. 

Hunc autem locum quod attinet primum moenia Cyclopia 
Agamemno dixerit Argivis minime impedimento fore quominus 
capta urbe Iphigeniae potirentur patre qui eam defendisset inter- 
fecto. deinde autem opinor concinnitatis causa ea repetiverit 
quae vers. 511 sq. dixit: ei^go mmolatione opus est. haec optime 



10') cf. Hel. 751. Phoe. 1079. 



excipJenlur versibus 536 »qq., qHatiquain hos ipsns ab interpo- 
latore profertos esse Illiiil quidem ^rtoQrjftai totumque versum 
&37. considerans facile crediderim. 



DE STASIMO PRIMO. 

(ver». 543.-589.) 
XXVII. V. 556. V, 571. — Stropliicus versns cum numeros 
habeat turbalos, si quidem inter duos pedes dactylicos inler- 
cessit pes trochatcus '"-), spuriam pulo vocem nezsxoiftt , quae 
vocabulum triByllahum amphibracho iiiclusum loco suo demo- 
verit. nisi pro xci fierixoifit scribendum sit fiEta t exoi[H, 
quod, cum Lribrachyn saepius videamus trochaeo respondentem, 
nihil habet suapecti. et qui huic respondet vereus, etsi antithe- 
tici vitio caret, item tamen indiget correctura. neque vero ego 
quidem receperim illud quod Musgravius coniecit evav, quod 
et numeros vitio imbuit neque talem qualis ferrl possit praebet 
sensnm. nam quid est xofifiog o fivQioirXTjS-tjg dvdQaaLivdy^ 
modestiam dici quae plurimis in rebus conspicua sit putavil 
olim Hermannus, quem multi secuti sunt, sed postea is quo- 
que negavit Euripidem talia acripsisse. quod vero proposuit, 
Ttoofios ciVAcov o fiVQiOTrlrjd^^s, cuni numeros imitetur etro- 
phici versus, non possum recipere. itaque pro h>6ov proposu- 
erim i'v!^', quod, praesertim cum sequatur arliculus 6, a librario 
facile in tvdov mutsri potuisse apparel. sic verba xoofiog hiif 
o fivQiOTilrj&^g fieiKio tioliv av^ei singuiaris eniintialionis 
relativae flnibus circumclusa distinguntur a verbis iv dvdQaai 
if av, quae nunc ad illud fiiya %i &rjQBuecv aQETdv referenda 
sunt, cui cum eodem quo iJIa quae sunt yvvat^l fiev modo sub- 
iungantur, bis ipsts accuralissime oppoDuntur. sic demum siu- 
gulis membris reddilur recta respondendi ralio. neque tamen, 
Ul omni me liherem suspicione, verbis Iv avdQaat eandem licet 
quae dativi dvSqdai esset tribuere vim. immo Iv dvSQdm 
quod dicitur in numero est virornm. apparet igilur subaudien- 



"") qun de re viiJe «!'••' 



•qq, dirturDs sum. 



— 77 — 

dum esse %ivl hunc in modum, dQerrjv dijQeveiv fAsya %i iaziVy 
ywai§i fiiv xara KvTtQiv xQVTtrdvy h avdQaai de xivi 
Sjcov 6 %6afAog 6 fAVQiOTtltjdT^g xrX, 6 xoafAog autem 6 
/jivQionXfidTJg disciplina est multos continens qua quae iuribus 
ac legibus praescripta sunt accurate observantur. inter viros, 
inquiunt igitur, virtutem sequi decorum est ubi disdplina multos 
eoniinens maiorem reddit rempublicam: quibus yerbis nihil aliud 
indicatur quam in legibus observandis viro virtutem ponendam 
esse {^vd-a 6 noofAog), quam virtutem omues viros {fjLVQio- 
ftXfjd^g) sequi necesse sit, ut magna sitpotentia atque auctoritas 
rdpublicae. artius igitur contractas complures sententias vide- 
mus et tanquam una enuntiatas. 

XXVIII. Vers. 573. — 589. — Melicas partes maiore cum 
ingenii labore temporisque iactura quam ceteros fabularum locos 
ab medii aevi hominibus pertractatas esse et res ipsa suadet, 
qnoniam istis qiiidem haec carmina maiores quam diverbia prae- 
bebant difOcultates , et fabularum quae ad nos pervenerunt 
omnium docet quae nunc plerumqueest melicarum partiumcon- 
dicio. occurunt enim in his carminibus paene omnibus loci 
quidam prae ceteris male habiti quorum uni adhuc lacerati la- 
cunosique, alleri emendatorum interpolatorumque curas sunt 
ezperti. quos versus apparet in archetypo aUquo codice aut a 
summo vel imo margine proximos aut mediorum foUorum in eis 
locis scriptos fuisse quos manus legentium atterebant tenendo. 
Ac nostrae quidem fabulae tria inprimis chori carmina exempla 
praebent iuculentissima. sic altera pars parodi, qua navium con- 
tinetur catalogus, cum enumeratio ista magis delectaret quam 
quae priore parodi parte descripta sunt, magis etiam legebatur 
qnam illa et corrumpebatur, unde finem habet foedissime muti- 
latom. sic laceratum sive sudore detritum locum produnt tertii 
stasimi versus 1080. — 1088. primi autem stasimi huius corru- 
ptionis indicia prae se fert tota pars aitera (vers. 573.— 589.). 

Mutiiatum enim hunc iocum esse singulis vocibus versibus- 
qae et una quoque compluribus qui cohaerebant versibus elapsis 
et sensus docet identidem sive praeruptus sive interruptus et 



— 78 — 

quae singuli aliquot versus praebent indicia monstrant respon- 
sionis (vers. 573. 574. 575. = vers. 579. 580. 581.), quibos 
Hermannus usus ter strophici carminis formam restituere co- 
natus est *"^). 

Quae cum ila sint, ncscio an non liceat quaerere ab Euri- 
pide an ab alieno homine profectae sint illae reliquiae, quoniam 
ne tantulum quidem reperire possis quod vere suspicionem mo- 
veat. neque enim versus 574. suspectus est propterea quod 
similis videtur versui 1292., praesertim cum vocem ^ovxokog 
nostro loco glossema esse coarguant huius versus numeri per- 
versi '^*), neque magis quam versus 585 sq. (cf. vers. 75.) in 
dubitationem vocari debent versus 587 sq.,. quorum alter versmn 
183. alter versum 754. in memoriam revocet. denique si quis 
offendit in versu 584., de corruptela cogitet. Reprehendendus 
igitur videtur G. Dindorfius, qui interpolatori hos versus tri- 
buere periclitatus est, quanquam qui tam apte poeta dignissima 
dixit, singulos versus si respicimus, is opinor neque inepta ilia 
quae v. 573. et v. 579. leguntur orationis exordia fecit neque 
imperitus fuit metricae artis. 

DE CHORI ANAPAESTIS VERS. 590.— 606. 

XXIX. — Vers. 590. — 597. — Etsi eorum quae ad tuen- 
dos hos versus adferuntur niinime immemor sum, tamen secun- 
dam fortunam virginis ab eisdem chori mulieribus quae summura 
malum Iphigeniae impendere modo accurate cognoverint tam 
eiTuse praedicari voluisse Euripidem vix possum mihi persua- 
dere. nemo opinor postulet ut de misera Iphigeniae condicione 
chorus verba faciat, sed minus absurde tanquam felicissimam 
illius fortunam extolli merito desideratum erit. quod autem ex- 



^^^) Klein. doctr. m. pag. 542. 

Iph. A. edit pag. 53 sq. 

De interpp. 1. in Aal. I. pag. 14 sq. 
104^ qoa de re ad vors. 764 sqq. dictoms sam. 



— 79 — 

treroos duos versus attinet, ubi Hermannus, ut et sensui 
subveniret, quem non recte intellexisse eum apparet, et nume- 
ros antisystemati quod putarunt exae^iuaret, scribendum putavit 

•d-eoi xoi TtQeiaaovgy dir dlfioq^oQOi 

tdig evdalfioat, 

Tolg d^ ovK evdaifjLoai dyarcSvy 

apertior et distinctior sententia videtur tragicisque usitatior 
quam quae hoc loco removeri possit. una videri possit super- 
csse excusatio, ironia Euripidem usum esse per totum hunc 
locum. et profecto qui Euripidis morem cognitum habet ambi- 
gua verba expectaverit. at talis quidem ironia humilis esset ac 
sordida minimeque ei comparanda quam praeclare prae ceteris 
tragicis saepe Euripides adhibuit sublimem et gravem , ut huius 
tragoediae vers. 640. — 677. identidem, Med. 1015 sq., in Ele- 
ctrae illo loco nostri simili vers. 996 sq., al. immo omnino vereor 
ut spectatorum qaisquam ironice accipienda esse quae chorus 
decantaret sentire potuerit. 

Quanquam igitur neque in versu paroemiaco 592. , quem 
indicante diaereseos defectu Bothius et Hermannus recte 
restituerunt, offendo cum G. Dindorfio, qui talem versum 
hocloco ferri posse negavit, neque cum eodem grammatico 
iusto magis admiror vocabuli oX^ocpoqoL signiGcationem , quam 
notissimo illo iiia&ocpoqog , non voce dd-loq^OQog aut Medeae 
illo reXeaqoQog Ttaidcov eQcog v. 714., satis defendi existimo, 
neque eundem Dindorfium secutus in suspicionem voco evfii]- 
y£ig Tv%agy a Pprsono illas quidem Empedoclis aliquo loco 
finnatas (ap. Clem. Al. str. IV. 4. 13. ap. Plut. exil. s. f.), 

i% ottjg rifxrjg re ytai o%ov fAijyteog oX^ov, 

cui Antig. vers. 392 sq. addidit Klotzius: hoc tamen Dindorfio 
lubenter concedam, ut ab ista inscitia sententiaeque pravitate 
Euripidem liberem. et liceat forsitan hoc adferre , quam mire 
Iphigeniae et Clytaemnestrae nomina coniuncta sint, quasi non 
filia materque sed amicae aequales essent, quocum hoc congruit, 
quod alto loco orta magnam felicitatem adsecuta esse utraque 



praedicatiir, quae i>aruiu apte simul dc Clylacmaestra ct Ipliige- 
nia <lici non est quin seoUat. 

Itai{ue longe ({uidem abaum a diaerte Euripidi his versibua 
abiudicandis, (juoniam in rebus aeslheticis quas recentiores di- 
cimns nulla cei'la cst quiil acripserit poeta quid non diiudicandi 
nota, sed tamen postquam lioc mecum reputavi , talibus in con- 
dicionibus apte et accurate descrlbendis et lubentissime rersari 
Euripidem ct summam praestare artem, ita ut ambiguilatis at- 
que ironiae sine dubio palmam tulerit, noa potui a me imp&- 
trare ut bunc locum, cui prae ceteris iJla arte opus erat, ab Eu- 
ripide tam misere neglectum esse facile concedam, quare hos 
quidem anapaeslos a Iragicorum aut sentiendi aut dicendi ra- 
tione cetcroquin miiiime alienos vix dubilaverim Euriptdi tri- 
buere minori, qui banc tragoediam et docuisse traditnr et per- 
polisse nonnuliisque in locis supplevisse pulatur non sine abqua 
specie veritalis. 

Alius bomo alteros anapaeslos addidil, versus 598. — 606., 
qui tnferioris aetatis accui'atissime iudicant grammalicum tra- 
gicae legis prorsus ignarum. nimirum is, quoiiiam reges el. re- 
ginas ignoravit nunquam comitantibus servia destitulos in sce- 
nam prodire, id quod ex ipso nostro loco discere debebal, post- 
quam in eis quae secuntur Clytaemnestram non nulla mandare 
vidit, cbori mulieres et iuberi illa et exequi putavit. itaque aon 
est mirandum quod , cunt muberes pcregrinas , ne nimis mira 
viderentur reginae mandata, se ad haec exequenda paratas os- 
tendere vellet, istos anapaestos incukavit oRiciosam praedicantes 
mulierum voluntatem. nos vero, qui tam ex ipso boc loco qitam 
ex similibus aliarum tragoediarum (cf. El. 998 sq. Med. 950 sq.) 
servos servasque bic adesse colligimus, poetam intellegimus 
incnlcatis his versibus factum esse raisere Bibi pugnan- 
tem. nimirum quae mulieres se facluras esse loquaciter 
praedicamnt, ea vere a servabus nunc eflici credere debemns. 
an niliil agentes ancillas adstare putahimus trepiJantibus inge- 
nuis eisque peregrinis? immo Eleclrae similem locum si inspe- 
xerimus, Euripidem aliter res instituisse docebimur chorumque 



, - 81 - 

reginam consalutare , cetera ancillas agere voluisse. praeterea 
autem videbimus qua ratione reginam excipi deceat. miro enim 
modo qui hos anapaestos fabricatus est et humiles ac submissas 
et elatas atque arrogantes mulieres finxit, cum quae modo an- 
cillarum officia suscepturas se praestiterunt regias mulieres 
servis circumstipatas ante ipsius Agamemnonis domum terrere 
sibi yideantur peregrinae in medio Graecorum exercitu. hanc 
enim in partem accipiendos esse versus 604. — 606., non de 
verbis aut rebus male ominatis cogitandum esse luculentissime 
apparet ex versu 606., qui mulieres testatur in timore esse ne 
Argivae terreantur adspectu alienarum. 

Neque singula considerantibus non obviam fiunt quae signa 
prae se ferant miserrimi interpolatoris. non dico id quod post- 
quam Hermanno ^^^) haec ut adiceret interpolator eis quae mox 
Clytaemnestra vers. 615. — 618. dicit adductus esse visus est ut 
longius persecutus est ita nimis acriter vituperavit Har- 
tungus^^), secundum versus 6t5 sqq. tanquam ad propositum 
exemplum hos anapaestos factos esse, quoniam ipse Euripides, 
si haec in eundem scripsisset finem non video quam aliam atque 
interpolator reperire posset rationem. neque numerorum isti 
grammatico culpam tribuo , si quidem etiam nunc supersunt 
quae huius quidem metri satis peritum illum fuisse demon- 
strant*^^), et lubenter adstipulor Hermanno, qui hac quidem 
criminationeistum quoque hominem voluitliberari '^^). Magno- 
pere vero in sermonis ofiendo obscuritate. sic hoc cfTWfiev quid 
sibi vult? saltasse mulieres nemo opinor putabit, sed hoc for- 
sitan Hartungo concedatur, originem id e versu 619. duxisse, 
interpolatorem autem pro certo habeo ipsum quid dixerit 



«0») ppaef. pag. XXXI. 

>o«) 1. L pag. 72 sq. cf. p. 152. 

^^ cf. quae ab HermaDno adlata suDt l. 1. pag. XXX. 

»08) V. 601. cum G. Dind. et Herm. (De interpp. H. pag. 3.) fjaXax^ 
qfofir^y V. 602. t6 vfCDatX fjioXov cum Hermanno scripserim. v, 604. certis- 
simam videtar Marklandi fxrj dri, de versa 603. ambigi potest. 

6 



ignorasse'""). deiiule (luomodo lungenda aut elruenda siint ea 
verba quae continenLur versibua 601.— 603.? hoc constat, ! 



Iphigeniaiu transiri, sl quid( 

si Qytaenmeslram quam lenissi 

causam, ne timor iniceretur IpLi 



esset iater|)uIatoris insaiua, 

excipiendi hanc Jiabuisset 

igeniae. at praeterea quid eerti 



statui potest? nisi obscuram hanc suspicemur rationem, aya- 
vcue »Je ffi^oXv iiakiaJfi ^tiftj (sc. de^wi^eS-a), fiij TOQfitjajj, 
t6 vefoaji (ioXov xivivov. 

Haec feie habui cur Hermanno G.Dindorfio Har- 
tungo Nauciiio Vitzio"") praeeunlibus L. Dindorfio 
oboedierim bos anapaestos eici iuhenti. nihil cnim profecisse 
mihi videtur Firnhaherus'"), qui novi nibil adfcrcnsmaxime 
ex eis quae slatim ClyLacmnestra dicit, oqviQa fi^v rovd' at- 
atov Ttotovjie^a, to oov te xq^otov xai koyov evTprjitiay, 
necessario hos anapaestos antecedere collegit. nam haec ad 
quaucnnque chori consalutaLionem referri posse non est quod 
moneam, immo mehus opinor quam ad eos de quibus modo 
quaesitum est ad qualescunque salutandi anapaestos hacc refe- 
rentur. 

Et profecto tales quidem anapaesti cum in scenam fabula 
producta est non abfuerunl. sed Euripides nescio an, cum ma- 
iorem vidisset huiua !oci difficullatem"^) quam quae statim 
componere versus permitteret, secundis curis baec rellnqueas 
ad sequentia progressus sit, quae ante ilios anapaestos scripU 
fuisse optime potest cogitari. niinor auteiu Euriptdes post mor- 
luum poelam cuiu agenda easet fabula praeter alia hos addidisse 



""] Ridiculi quid accidit Firuhaberu pag. 274. ,,ohiie nweifet war der 
chor vou uDbekaDnteD frnneo den aukamuieudeD elue unwilllLommeDe er- 
iflheinung, xumal wenn dersfUte im aiig-esichle der leftleren auf and daton 
gegajigen wiire," png. 275. „ea kammt ihuen in den sian, ne tvollea ii(eU 
piehun, sonderu rreuudlioh entgogpn gebeu." eo usqoo euni nbduci con- 
sentanenai est qoi ue hoe qniden) iihi suioit, nt iuBptissiun reprehendtt. 

"0| I. 1. 11. pag. II. 

'"') I. I. |.i.B. 273.— 2Tr.. 

"') cf. pag. 7a. 80. 



I 



— 83 — 

Yideatur priores anapaestos, quibus alteros multis annis post ad- 
fixit iste grammaticus. quem quanquam nunquam demonstrari 
poterit, apte tamen, quoniam per totam fabulam loci inyeniuntur 
simili ratione ab interpolatore vexati, conicitur in tota fabula 
quodam modo amplificanda similiter versatum esse. homo fuit 
satis doctus, metricae artis minime imperitus , sed tam acumine 
ingenii quam poetica facultate prorsus caruit neque communes 
omnium tragicorum consuetudines aut recte loquendi leges satis 
cognitas habuit, qua in re ab isto homine immane quantum di- 
stare necesse est bonae aetatis homines atque Euripidem mi- 
norem. 

VERa 607.— 639. 

Versus 607. — 630., utpote quos veteris interpolatoris pu- 
taret, seclusit G. Dindorfius, qui idem damnavit versus 631 
sq. 635. — 639. secutus est Nauckius, sed genuinos habuit et 
versus 607. — 618. et versus 638 sq. versus 619. — 637. omnes 
damnavit Kirchhoffius. ceterorum criticorum plerique ex- 
ceptis Firnhabero et Klotzio, qui nonnisi in verbis quibus- 
dam offendunt, Matthiaeum L. Dindorfium Bothium 
Hermannum Hartunguni Weilium dico, Porsonum 
secuti sunt, qui versus 630. et 631. disiunxit interpositis ver- 
sibus 633 sq., versus 635. — 637. delevit, versus 638 sq., qui in 
libris sunt Agamemnonis, tribuit Clytaemnestrae. hoc idem in 
mentem venit Bremio , qui de ceteris quid senserit parum per- 
spicuum est, cum plerumque satis habuerit dubitationes mo- 
visse. hoc constat, delevisse eum versum 637. et continuasse 
versus 631 sq. et 638 sq. praeterea versum 630. damnavit 
Porsonus, versus 627. — 630. Matthiaeus, quem secuti 
sunt L. Dindorfius et Bothius. ego quid sentiam infra di- 
cam ad vers. 627 sqq., ubi primum offendi. nam antea neque 
ipse inveni neque Dindorfius suspecti quicquam attuHt de quo 
agere possim. illud enim TtwXvKi^ dafxBig ox(ff, quod est in 
versu 623., tantum abest ut miserum interpolatoris inventum 
putem ut optimo poeta dignum habeam. 



— fi4 — 

XXX. V. 614. — Islud ^'afia, qiio adiectiniiii aa&sv€S 
iungiUii' cuni aJieclivo a^Qoy, me ad EubsUiitivuui vtwkov sive 
ad verbum haec adiecliva refers, fcrri nou poese mlhi videlur. 
neque enim ponendi verbum Dun accuratius denotata ponendi 
ratione poetam pusuisse aeque, si quis adverbioiuQi vice haev 
adiectiva fungi dicit, dait-effg, i. e. aa^evwg, tiiHvat xwhn 
dici posse mihi persuadeaui. itaqiie disimigenda videntur ad- 
iectiva, abicienduui autem pulo id quod cst ifafta, quod, cum 
per se quoque satis ineplum sit, dubitari non posse mihi videtur 
quin supplementuin sit a correctore vei^sui iiiutilato adhibituni. 
nimirum poeta Ibrsilan scripseril 

a^qov tiit-Eiaa -/tiiiXov aai}evis nodog, 
pleouasmo adhibitu Gi-aecis valde usitato, cuius rationis UDum 
hic adfero exempium nostro locu simillimum, Phil. 1201. ifiov 
TioSos aql^QOV. aic igilur subslantivo iungilur daS-evis, verbo 
afigov, quod saepius invenimus eundi verbo addiLum. cf. 
Med. 1164. a^i>6v §aivovaa yiaiU^rxM nodi. 
Troa. 821. kv oivoxoais a^Qa ^aLvmv 
jiaofiEdovzie jtai. 
inde recta dislinguendi ratione utemur Ur. 140 sq., 
lerctov ixvog dQjivXrjs zi&ETB, 
etHel. 1528., 

aoffdca^' a^qov noSa Tid-ein dvsareve, 
ubi vocabula leTrrov et al^Qov, quamvis proxima sint asubstan- 
tivis, cavehimus non ad ponendi verha referre refragante licet 
Klotzio, aofwraS'' autem qui cognitam habet luci naturam 
cum verbo dviarsve iungere non dubitabit. 

Pridem haec scripseram cum item ilermaiinum in hoc 
■8U olfendisse vidi, quem proposuit sic mutari'"), 
ajiQov Ti^Etaa nbiXov da^akiiJs x»!""^ 
vel daffalojg TitSi^ {fcidoi). sed hanc sequi rationeiu duae 
me prohibent causae. primum enim exeinplorum illorum quae 
supra enumeravi auctoritas cum vocem a^ecJy artissime cuni 



I") De iiil(!r(...ll I. in A. II pag. 3 



— 85 — 

verbo iungere suadeat, retinere licebit ((uod traditum est aad^e- 
rig. deinde autem ex eis quae statim secuntur***) non ex 
ipso curru virginem pedcm humi ponere sed ancillarum manibus 
excipi cognoscimus quibus in humum demittatur. unde sequitur 
ut a^QOv ri&eiaa tcmXov de pedibus inter descendendum caute 
ponendis dictum sit neque vero apte addatur %afxaL vel tale quid. 

XXXI. V. 615. — De servis (cf. evXafiovfiev o c v. 612.) 
servabusque Clytaemnestram huc secutis supra monui ad vers. 
598. — 606. quod vero recentiorum quoque complures Chalci- 
dicis mulieribus haec mandata dari putant non dubito quin ea 
potissimum causa sit quod sollemniter vedvideg appellantur quae 
Iphigeniam excipere iubentur. sed nimis confldenter opinor viri 
docti hanc Piersoni coniecturam receperunt parumque accu- 
rate ea perpenderunt quae in codicibus inveniuntur. codex au- 
tem Palatinus veavidaiaiv habet, in Florentino veavldeaaiv 
scriptmn est. quae si comparamus , statim eandem eorum ra- 
tionem esse cognoscimus quae omnino inter illos codices inter- 
cessit. certe quoniam Florentinum ea quae in archetypo men- 
dosa erant correcta et emendata praebere , Palatinum vitia illa 
plerumque retinuisse constat, quare hic oodex illi anteponitur, 
ego quidem etiam in hoc loco emendando a Palatini illo veavi- 
8ai>aiv potius^ quod plane nihil est , quam a Florentini veavi- 
decaiv proficiscar, quod, cum sensum ahquem praebeat, corre- 
ctorem prodit quamvis incautum. recte enim Matthiaeus contra 
Toupium, qui idem e coniectura proposuit, accusativum deside- 
rari monuit. hunc accusativum praebuit Piersonus, sed Floren- 
tino codice nixus immerito introduxisse mihi videtur vedvideg. 
Nos, si vestigia sequimur in Palatino relicta, ultro fere in id in- 
cidimus quod Lobeckius coniecit, veavlaig viv dyndlaig snu 
et hoc quanquam vir doctissimus ipse abiecisse videtur, ego re- 
petiverim restituique velim. nam qui rvxti awt^Q (Ag. 642. 



^^*) Hos daos versas sine idonea caasa Hermannus interpolatori triboit 
1. 1. pag. 4. 



0. R. 81.) Tifial aiuTrJQeg (Ear. El. 993.) Nv^iqiat aiac^Qtg 
(Phil. 1171,) x-^tov oitiT^^ (Me<l. 360.) dixerunt, quamvis usitala 
esset vox awTEiQa^^\ quid uun poterant ei negiecto feDiiniiiu 
vocabulo veavtg coniungere veaviat ^yxdXai ? hoc aiitem si ad- 
misimus quanto pleniorem hahemus orationem : vos avlem ro- 
bustis ac lutis brachiis eam excipite. 



XXXII. Vers. 627.-639. — Quaecunque versui 627. prae- 
cedunt egoquidem nullam video causam Euripidi abiudicandi "*), 
sed quae secuntur variaa movent suspiciones easque gravissimas. 
siogulas examinabn. Poetas tragicos ubicunque describunt qu| 
lia hic legimus nihil iliccre tenenduni est quin veie fiat aut I 
scena agatur "^. Iphigeniam igitur supra vers. 615 ; 
quam ipsa Clylaemnestra descendit currum relinquere vidjn 
primam. item aulem Orestem nunc e\tra currum versari doil 
mur vers. 621 sq. sine dubio igitur statiiendum est dormienUJ 
puerum a servahus e curru tolJi, dormientem ohvium rerri ( 
taemnestrae, qiiae hlande eum ailloquilur cum infante, ut sold 
matres, qualia menle isle percipere non polest confabul 
Haec qul in lilms excipit versus 627., optime ille quidem ( 
eis cohaercns quae antecedunt, fuerunt quibus seiungendus oi 
ah iJlis. coniungendus videretur cum vcrsu 62S. sed ea d^ 
spectahaiit quae ante oculos erant quae post tergum essent d 
liti sunt. nam cum hoc intellegerent, quam inepte puella ni^ 
quidem bumi cunsiderc, statini vero patri obviam ire iuberetl 
aut. irl quod maioris momcnti esse mihi quidem videtur, i 
ginem adultam eamque regiam quam parum deceret humi c 
sidere, vocem ytx^ijao mulare conati sunt alii aliis vocibl 



"") cf. Anl. lU74. 'Eiiivuii Itafliii^^i uaii^oif9oQoi. de adta 

'EU.i)v additD subslantivu rigniiaiiia vid. hui. fab. vers. 64 sq. (m 
itpnt) et qaaeBttulit Rrueger. gr. U. ].2Z, 6, a. 

">) NamMitthiaeum.cDi vcrs. ti25 sq. cum versu tiU9. pagii 
vldebanlDr, aptimererulavitHcrmaDdus, qui idemquasBaec 
tr. pr. ftg. 2!)2.) muvetnt sustnlit suspicioncs, cf, Herm. ad v. 

'") cf. etiani Mchlh.>rn, .Ulg, Schulz. a. la33. no. 60. p. t»40. 



— 87 — 

sie i^aS-iato) scripsit Marklandus, quem ex recentioribus 
secutus est Weilius virgula qua post vocem rixvov plerumque 
inciditur deleta ideoque aitero vocativo sublato optime sensui 
consulens. neque tamen admitti potest Kad^lato), si quidem 
neque est unde descendat Iphigenia et ea quae sunt h^^g fxov 
nodog non possunt non de humi considendo dici vel de humi 
deponendo aliquem. ycad^staa coniecit Herm annus. sed quae 
adiecit commendandi causa, ea tantum abest ut probent nobis 
hanc coniecturam ut in suspicionem potius eam vocent. statuit 
enim in carpento adLuc sedenli Iphigeniae praecipere Clytae- 
mnestram ut puerum ad se demittat. at dudum illa, idquod etiam 
Hartungus monet, extra carpentum versatur perinde ac mater 
et frater , unde sequitur ut ne puer quidem de curru demitti 
possit. quid nunc? in manibus Iphigeniae puerum esse pu- 
temus, quem nunc in humum matris ad pedes demittere iube- 
atur? at teneram virginem potius quam nutricem servam pue- 
nim portasse quis credat? et supra nonne ab una ex servabus 
illum exceptum esse vidimus? ergo ne Hermannum quidem 
sequi licebit. 

Frustra igitur viri docti operam consumpserunt. sive enim 
xd&tjao retinemus sive nad^eiaa scribimus, ut taceam de eo 
quod nullo modo ferri potest, ycad^iaio) , ut artius inter se co- 
haereant duo illi versus non efficimus. atqui cum ea quae sunt 
e^rjg f^ov Ttodog satis aperte doceant vix aliud quicquam a poeta 
scriptum fuisse quam verbum aliquod cuius notio proxima sit a 
ponendi vel considendi notione, non diutius opinor dubitare 
licet quin versus illi omnino nunquam vere inter se coniuncti 
fuerint. ac versum quidem priorem, qualis per libros nobis tra- 
ditur, cum ea quae proxime antecedunt optime cum eo cohae- 
reant, ego quidem non possum non genuinum putare. versum 
autem alterum aut lacunae compensandae causa ab interpolatore 
factum de industria priori adiunctum aut genuinum postquam 
aha iacuna sint exhausta iniqua fortuna alteri finitimum factum 
esse statuendum erit. 

Nec magis quam cum cq qui antecedit versus 628. cum eo 



versii cohaeret (iiii sei[uilur, et recte Hermanmis ne inlerpola- 
torem quidein monuit tam absurdtini fuisse putandum esse iil 
haec cuiquam ab eo prufecla videri pussent, ftaxaqiav /te ^i- 
vauii zaiaSE 36g'^% quod aulem CamperuE, iguem nupFr 
Wcilius seciitus est, pro 36s posuit ^is, id si vere olim scri- 
ptutn l'uiase credcremus, non Eiiripidi sed interpolatori hic luciu 
tribueadus esset. quis enim nisi mlserrimus homo talia scribat? 
de quibiiB recte Matthiaeus: hocdne apparalu opus eral, ut 
Cbalctdicae mulieres eam ob liliae furmam malrem bealam prae- 
dicarent? 

Hinc aulequam pedem proferainus nioneo ab Hermanau 
anno 1848.'") banc pro|>usitam esse quaui in conectcndis ver- 
sibus 627, — 629. sequeremur raiionem, 

f^rjg xaS-rjto 3svqa ftov TToSoq, vixvov, 

frpos firiteq. 'iqtiyevtia, av 3s ffs ftayiaqiaat 

^ivaiai -raXadB nkrjaia avo&ilaa dos. 
quam ratiunem ut probarem a me impetrare non potui tribus 
<le causis. primum enim quam Hermannus sibi persuasit ge- 
nuinam fuisse furmam versus 628. parum approfaant libri. 
deiade aulem eiusdem versua sane pol asperrima est oratio'™). 
denique qualis versibus 628 sq. praebetiu* ne t^ensus quidem vi- 
detur probari posse. si quidem ut a feminis beata praedicetur 
Iphigenia cur proxime afa illis coasistere defaeat ego «juidem noa 
video. 

lam domo egresBua esl Agamemno. quem ubi vidit Cly- 
laemneslra filiam monet ut palrem adluquatur. at, inquiet for- 
tasse aiiquis, iion concinunt cum hoc versu (v. &'dO,] ea qnae 
secunlur, certe melius se haberet hic lociis, si abesseL r. 630. 
diibitari enim pulest num ipse puela Ipbigeniam fecerit timentem 
ne mater, qiiae ipsa iiliam ad patrem salutandum invltavit, sibi 



"») NiMl profii'it MehJhurn. I. L do. Sl. pag. 641. 
'") De intcrpp, T. in A. II. pag. 4. 

'>") cf. 11. I. 282. 'ArQid^, ni 3i Ttiu-i xiL, II. 344. UtQilSi,, a 
(*' uf Tiiflv ixioy doitfiifiia ^oiiiJji' i<iixtv 'i\iytiutoi. 



— 89 — 

irascatur patris amorem aperte ostendenti. haud male ille qui- 
dem. sed tamen nescio an genuinus sit iste versus, quoniam 
hic tragicorum eratmos, ut apto aliquo modo indicarent qui re- 
cens in scenam prodiret. accedit autem quod non amoris iilius 
aperte ostentati filia veniam poscit sed qua eum ostendit rationis. 
nam apparet ea quae sunt oQy^adjjg di (irj ad iliud VTtodqa- 
piovad ae referenda esse. veniam igitur Iphigenia petit propter- 
ea quod patrem complexura succurrit matri. Agamemno enim 
iam prope accessisse et in eo esse videtur ut dextram porrigat 
Clytaemnestrae, cum quae iuxta matrem prope adstitit Iphigenia 
brachio matris porrecto succurens subito versatur inter jnatrem 
et patrem ut hunc amplectatur iliam praeveniens. 

Qui secuntur versus 633 sq. Porsonus et ceterorumpaene 
omnes transposuerunt ante eos de quibus modo actum est Iphi- 
geniae versus, tria, si quid video, ut adsequerentur. primum 
enim, cum recte, ut mihi quidem videtur, eicerent versus 635. — 
637., qui in libris eos excipiunt, versus 638 sq., non haberent 
quo referrentur, nisi promoti essent vers. 631 sq. deinde ad 
ipsa illa filiae verba matrem respondere opus videbatur. tum 
autem opinor ferri non posse existimabant quod filia Agame- 
mnonem salulabat prior quam ipsa coniunx. haecigiturin quibus 
offendebant viri docti tria hac una admissa mutatione subiata 
sunt. sed ex tribus illis mihi quidem iliud tantum quod primo 
loco attuli aliquid momenti habere videtur. nam quod Bre- 
mius inprimis postulavit, ut respondeatur fiiiae a matre, id non 
modo necessarium sed ne verum quidem esse puto, quoniam 
hoc mihi persuasum habeo, inter amplectendum illa dixisse 
Iphigeniam. neque maiori cum iure in eo offensum erit quod 
filia matrem praevenit in salutando. quid enim puichrius et 
naturae magis conveniens virginis quidem est vix aduitae quam 
patri, ubi primum in conspectum venit magnum temporis spa- 
tium domo absens, matris parum reverentem obviam currere 
ut prior eum salutet? sic una relinquitur causa prima, scilicet 
quod extant versus 638 sq., et magnopere vereor ne ex hac 
causa ortae sint duae priores. nemo enim opinor post versus 



— 90 — 

631 aq. matris responsiiin reqiiireret. si abessent versus 638 aq^ 
nemo postularel iit prwt ({uam Ipliigenia Clytaemnestra Ag 
memuonem ailloqueretur, nisi versus illoB conlinuaDti molei 
«ssent vcrsus 633 sq. Unum vero nescio an parum respexeri 
viri docli. Breniius quidem miratus est quod Clylaemnestr 
coniugem amicisBimis dignissimisque verbis adloculae Agaiq 
mnonis nullum datur responsum, sed fefellit opinio Malthiaetl 
qua PDrsonum piitaritt mutatione illa hanc quoqiie sustulit 
ofTeasionem. nemo deinde mentionem desiderat Oreslis, qu( 
sive adhuc in sccna versBhatiir sive, id quod nego propter T| 
Bum 627., in domum ab ancitlis ductiis erat iino saltem ref 
respici oporlehat a Clytaemncatra vel ab Agamemnone. qd 
cum ita sint, diibilari nou potcst quin lacuna exhausti sint A| 
memnonis versus complures, fortasse nonnulla etiam CiyU 
mnestrae, sed dispiitari potest qui locus lacunae staluendus I 
at hoc certum videtur, eiceptos fuisse versibus illis cshaiu 
versus 633 sq., (|iitppe qui ea continent quibus AgamemnoiH 
consalutat Ciytaemneslra. eis oplime addalur tnentio Ore» 
eos necessario sequalur responsum Agamemnoois. ubi igil 
versus 633 sq. posuerimus , ibidem locus indicandus eril 
cunae. cum Porsono igilur versui 630. iUos adiungainuB 
Ipliigeniam amoris ])lenam palremque complecti cupientem ] 
sei septemvc versus tacite prope adstanlem faciamus. q 
tandem modo hoc fei-ri polerat? immo luculentissime appai 
iapsum esse Porsonum, prudenter egisse Euripidem quod If> 
geniam salutanlem fecit ante Clytaemnestram. sic umnia ri 
se hahenl, sic poeta et omnia attulit quae non omilti decei 
neque veri neglexit similitndinem. accedit autem quod eS 
riorem huius loci condicionem si acciiralius consideramns faef 
non possnmus quin vere ipso eo quo nunc sunt loco versus 6 
sq. a poeta positos csse credamus. secuntur enim eos nt 
quidem versus 635. — 637. ineplissimi eique mendosi, quos a 
ah aliquo desideralos ideoque ingestos esse inrredibile sit, 
cturae compensandae causa apparel aegre ex versibus 631 
640. consutos essc. ijui aulein interciderunt versus, quid all 



— 91 — 

eos complexos esse cogitari potest quam Orestis mentionem 
Agamemnonisque responsum? 

Tam firmis igitur argumentis cum defensus sit qui versuum 
630. — 634. in libris est ordo, prima quoque ista ratio auctori- 
tatem amisit. neque magis causam video versus 638 sq. loco 
suo movendi et inter versus 632. et 633. ponendi. namque et 
Clytaem^estra iiliae respondeat nequaquam necesse esse supra 
monui et iacunam inter utrosque versus intercessisse modo vi- 
dimus. cuius lacunae explendae causa cum dubitari non possit 
quin versus 635. — 637. aliquis fabricatus sit, qui eos secuntur, 
versus 638 sq., aut genuini esse atque eos qui iacuna exhausti 
sunt excepisse aut ipsi spurii ab eodem qui aiteros fecit homine 
originem ducere nobis videri debent potius quam ex vera sua 
quam post versum 632. obtinuissent sede buc devecti esse. 
nam facile quidem excogitari potest taie quid, in antiquo aliquo 
codice versus iilos 638 sq., qui locum suum post versum 632. 
habuerint, in media pagina omissos ideoque in margine ad- 
scriptos fuisse, unde postea in eo libro qui ab isto codice de- 
scriptus sit alienum locum occupaverint. sed haec et quae sta- 
tui possunt similia etsi non abhorrent a veri similitudine, tamen 
vix admittenda mihi videntur propterea quod versus 631 sq. ne- 
cessario excipiendos esse versibus 638 sq. non potest probari. 

Tractatis igitur singulis iam de toto ioco quid sentiam bre- 
viter dicendum erit. Atque ei quidem versus quattuor qui prio- 
rem partem complectuntur, si sententiam qualis fuisse videtur 
respicimus, etsi facile eis careamus , tamen non sunt eiusmodi 
ut lure ac merito eiciantur. videtur enim Clytaemnestra et utri- 
que liberorum locum monstrasse in quo quisque consisteret et 
Iphigeniae, praeterquam quod eam ut patrem salutaret adhor- 
tata est, nonnulla mandasse. haec igitur, quatenus nunc co- 
gnosci possunt, nullam movent suspicionem. neque tamen licet, 
id quod supra demonstravi, versus 628. 629. inter se coniun- 
gere neque continuare versus 627. 628., quanquam suspicione 
non prorsus liber est versus 628. cogimur igitur ut tam post 
versum 627. quam post versum 628. signa ponamus lacunae. 



— 92 — 

Qui autem spcuDliir versus inde a v. 63t., eug oplime eum iiui 
in libris cst onlinem servai-c facere non iioBsiitnus i|uin cnnce- 
damua, si Eimplieissimam sequimiii' ratinneni. viri autem docti 
quicunqiie Pnrsoaum seciiti versuiim sedes miitarunt lacutiam 
DOD viderunt, (jiiae nos qiiidem nim possumus dubitare <giun 
eos deleveril versus qiii ab Euripide adinncti fuerint versui 634. 
bunc enim qui in libris excipiunt , versus 635. — 637-, sedn- 
dantur necesse est iilpote ab liomine parum enidito ad eiplen- 
dam lacunam facti. De versibus 638 sq. quid cerli slalnam non 
habeo. illud enim si considersmua, nuac quidem lacuna eos 
a rellquis versibiis seiunutos essc, non illuc eos refereinus, sed 
ant iulcr eos qui nunc desiint quo referebanMir habuisse eos 
pulabimiis aiit ipgos quoque spuriis aduumerabimus. utrnm 
verius sit nemo unquam dicet. mihi a correctore potiiis quam 
ab Enripide oriiindi videntur. quod vero aliae rationes et cogi- 
tari possunt el cogilanlur, de quibus supra dlxi, plane refutare 
eas non possum, etsi et parum simphces mibi vldentur et 
inonere velim, haud facile responsum a latere discedere eoi 
verborum ad quae referendum sit, respohsum autem quod 
posuerit poeta ab aliquo librariu additum esse mullo videri 
dibilius quam ab ipso poeta scriptum ia codicibus omissum 
His Glalulis singulas versus sic disposui. 

li^; ■nd9rjao Sevqo fiov TioSog, rixvov, 

^rpoff /iijT^p, 'lq>iyiveia, fiaxaQtav 3i fte 

§ivaiat TaladE frXrjala avaS-Biaa Sog, 
Kci devQO S^ naziQa ngoatine aov tptXov. 
10, w fi^TBQ, imodQafiovad tf' oQyial^fjg 3e ft^' 
iTQog acfQva staTgog areQva tafta nEQi^aliS. 
K^. 01 ai^at; ifioi fiiyiatov, 'jiyafiefivvn ava^, 
^xofitv, itferftaig ovx aniarovoai aid-ev 



cogi- 
utare . 

I 



) 



93 



W. 



f^dXiaTa Ttaidwv ti^^ ooovq iycj st€xov, 

VERS. 652 sqq. 

XXXni. — Troiam patrem profecturum esse non nesciens 

l^nia quam v. 65 1. ilie diuturnam dixit absentiam non po- 

aon ad iiiam expeditionem referre : quare merito mirandus 

ersus 652., quo quae pater dixit filia negat se intellegere. 

quo cum haec accedant gravissima , quod vere de Troiana ex- 

peSitione Iphigeniam cogitare complures docent eorum versuum 

qui infra Secuntur et quod cum versu 652. vel ea pugnant quae 

statim respondet Agamemno , nullo modo ferri potest v. 652., 

neque ceteris quibus adfectus est vitiis opus erat ut gravissimas 

nobis moveret suspiciones. Tamensensui, quantum scio, me- 

delam adhibebat primus Hartungus versu sic scripto, 

ovx olda' q)^g de q^ihtara racf iixolj Ttdreq, 
sed lapsus est opinor eo quod nuptias Iphigeniam in mente ha- 
bere arbitratus est, quamvis eadem sententia fuerit Hermanni. 
in Achillis autem matrimonium se datum iri etsi minime nescit, 
tamen parentes relinquendos esse viro nupturae nondum secum 
reputavit, id qiiod accuratissime apparet e versu 670. certissi- 
mum igitur hinc quoque est quod supra dixi, Troianam expedi- 
tionem ab Iphigenia intellegi debere. unde etiam Weilium 
errasse apparet, qui item nuptiis utitur ad versum explicandum, 
quem sic scripsit, 

orx oidd S^ S tl qpij^, xoltfa, q^ihcaT co TtdTeq, 
fyhigenie, inquit, doit ignorer qu'on veut la marier; cependant, 
elU sait tres-hien de quoi il s'agit. elle dit donc : „ Je ne sais pas 
ce que tu veux dvre, etje le sais'' '^O* ceterum haec nescio an 



^**) D« nuptiis Iphigeniae celandae qaae cansa faerit non video, sed 
eelari eas Weiliam immerito stataisse cam exaliistam exversibas 624. — 
626. colligo, qui coram Iphigenia qain dicti sint non potest dubitari. 




— 92 — 

Qui autem swuntur versus inile a v. 63t., eog optime eum qut^ 
in libris est ordincin scrvai-c facere tiou |iossumii8 ()uin roac^ 
(lamus. si simplicissimam He(|uimur rationein. viri autem dorti 
i|uicun<]ue Porsonuin seciiti versuum sedes tnutarunt lacnnain 
Bon viderunl, ([Tiae nos quidem non possumus dubitare quin 
eos deleverit versns qui ab Eurijiide adiuncti fuerint versui 634. 
hnnc enim i|iii in libris excipiunt , versus 635. — 637., secin- 
dantur necegse est ulpote ab homine parum erudilo ad explen- 
dam lacunam fncti. De versibus 636 sq. ([uid certi statuam bod 
liabeo. illud enim si cnnsideramus , nunc <]uidem lacuna eos 
a reliquis versibus seiunclos esse, non illuc eos refercmiis, seJ 
aiit inler eus qui nunc desunt qiio referebanlur babuisse eos 
putabimus aut ipsos quoque spurtis adnumerabimus. utniin 
verius sit nemo unquani dicet. mihi a correctore potius quain 
ab Eiiripide oriundi videntur. quod vero aliae rationes et cogi- 
lan possunt et cogitanlur, de quibus supra disi , plane refutare 
eas non possum, etsi et parum Eimplices mibi Tidentur et hiic 
monere velim, haud facile responsum a latere discedere eorum 
verborum ad quae referendum sil, respobsum autem quod non 
poBuerit poela ab aliquo librario additum esse multo videri cre- 
dibilius quam ab ipso poeta scriptiim in codicibiis omissum esse. 
His statiitis singulos versiis sic disposui. 

k^ijg jta^ijffo devqa fiov nodog, teio/ov, 



nqos pirfri^, "Ifpiylveia, /taxagiav 5e (is 

Sevmat ToiaSe nltjaia OTaitelaa Sog, 

■nai devQO 6tj nareQa TtQoafins aov (plXov. 
/<P. (u filjteQ, VTTodQafiovad ff"' dgyia&ijg 6i fti^' 

TTQog acfQva itazQog azBQVa rafid treQifiaXiS. 
KA. (u aefiag sfiol fiiyiacov, ^^yttfte/ivoiv ava^, 

rjxofttv, ifpetfia^s ovY. aniiavovaat ai&ev 



Ar. 



— 93 — 

f 10. * * 

t K^. dkX, cu Texvov, XQV' qP^^^arw^ S*d€i ttot el 
t f^dXiaTa Ttaidmv rcpd^ baovg iycj ¥ve7cov. 

VERS. 652 sqq. 

XXXni. — Troiam patrem profecturum esse non nesciens 
Iphigenia quam v. 65 1. ille diuturnam dixit absentiam non po- 
tuit non ad iJlam expeditionem referre : quare merito mirandus 
est versus 652., quo quae pater dixit filia negat se intellegere. 
quo cum haec accedant gravissima , quod vere de Troiana ex- 
peditione Iphigeniam cogitare complures docent eorum versuum 
qui infra Secuntur et quod cum versu 652. vei ea pugnant quae 
statim respondet Agamemno, nuilo modo ferri potest v. 652., 
neque ceteris quibus adfectus est vitiis opus erat ut gravissimas 
nobis moveret suspiciones. Tamen sensui, quantum scio, me- 
delam adhibebat primus Hartungus versu sic scripto, 

ovn olda' cp^g di cpiXrara racf eixoij Ttdreq. 
sed lapsus est opinor eo quod nuptias Iphigeniam in mente ha- 
bere arbitratus est, quamvis eadem sententia fuerit Hermanni. 
in Achillis autem matrimonium se datum iri etsi minime nescit, 
tamen parentes relinquendos esse viro nupturae nondum secum 
reputavit, id qiiod accuratissime apparet e versu 670. certissi- 
mum igitur hinc quoque est quod supra dixi, Troianam expedi- 
tionem ab Iphigenia intellegi debere. unde etiam Weilium 
errasse apparet, qui item nuptiis utitur ad versum explicandum, 
quem sic scripsit, 

ovyi oldd ^' S TL q)^g, nolda, cpihvar w Ttdreq. 
fyhtgenie, inquit, doit ignorer qu^on veut la marier; cependant, 
elle sait tres-hien de quoi il s^agit. elle dit donc : „ Je ne sais pas 
ce que tu veux dire^ et je le sais'* ^^^. ceterum haec nescio an 



"^) De nuptiis Iphigeniae celandae qaae caasa faerit bod video, sed 
celari eas Weilium immerito stataisse cum ex aliis tom ex yersibus 624. — 
626. colligo, qui coram Iphigenia qain dicti sint non potest dubitari. 



\ 

I 



ul) Ipbigpnia dicla esse mm [lossiiH putari qiiae llliiis est aini- 
^licitas. 

Aut igitur nova aliqua medela reperienda est versui omni- 
bus ex partibus corrupto aut, id quod jiroposueriin, socludendns 
est iitpote misera qua fortuna perditi genuini a grammatico pa- 
rum doctu incutcatus vlcarius. quae Euripides aulem Iphigeoiani 
diceotem fecerit si quaerimus: quid aptius statui possit quam 
sperare filiam fore ut mox pater revertatur? talem versum etiam 
Agamemnonis illa optime escipiiint avvE-ua liyovaa ycz},., 
omnino vh quicquam relictum videatur unde etiamminc io 
hoc loco ofTendere liceat. 

Neque enim adsentiendum est G. Dindorfio, qui quos 
ollm cunctos spurios dixit'"), eosdem hos quattuor versus 
652. — 655. hodie in suspicionem vocat, versum 652. non re- 
putans nullu mudo ab eodem liomine scriptimi esseposse alque 
eos qui secuutur, cum quae quattuor istis versibus continentur 
ne sentenliae quideni inter se cohaereant , paruraquc sludiose 
quaerens unde ista quidem addere cuiquam in menteni venerit. 
Profecto vcrsus 653. — 655. si suspectos haberem in tola hac 
pulcherrima ti'agoedia vix ullum me habere falendum esset ver- 
sum quem Euripidi non ahiudicarem. Etidem iudic<iverlt 
Nauckius, qui etsi hoc quidem loco illos ferre noluit, tamea 
in versuum 660. — 663. locum eos substitui proposuit. at oe 
Nauckius quidem versua 653 sqq. repulaviL non concinere cum 
versu 652., quam offeusiouem apparet nullo modo tolli trans- 
ferendis versibus. 

Accedit quod ego quidem nec video cur quae v. 656. Aga- 
memno dicit Iphigenia intellegere nun possit, si quidem optime 
ilia verba in eos cadunt qui in Troia oppugnauda moriluri sunt, 
nec causam reperio unde versus 660 sqq. spmios existimemt 
quoniam eaquamQoeckhiusolimaltulit ut versum 660. alioB 
que reiceret utpote falsa propositioiie nixa nibil habet ] 
deris '**), nam etsi verum est, versibus 660 sq, sedusig i 

'") Ztschr. fi>. Altihraw. a. tS39. oo. 132. 
'") vid. Gr. Ir. pr. pag. 2CI. 



— 95 — 

cinniorem fieri sermonem expeditioremque procedere senten- 
tiam, tamen consulto a poeta haec interiecta esse quis non 
^det? domi enim patrem retinere cupiens Iphigenia, postquam 
precibus nihil profecit (vers. 656 sq.), nunc aliam rationem 
temptans monet quam longum temporis spatium Aulide mo- 
ratus nunc quoque domo pater absit. iUe vero miserrimi fati 
semper memor animum totum ad tristem illam qua morari co- 
actus sit causam attentum habet. quare pueila frustra se ope- 
ram consumere intellegens, quae mobDitas est pueriiis animi, 
missis illis exercitus traiciendi mentione mota curiose quaerit 
quaenam sedes sit Phrygum. sed patrem discessurum esse ite- 
rum iterumque recordatur, ut cum aliunde tum ex illo apparet 
quod est v. 664., Xltimv if^e, ceterum recte in fine huius ver- 
susElmsleius HermannusG. DindorfiusKirchhoffius 
interrogandi signum deieverunt , qua correctione minime effi- 
citur ut minus facile hic versus excipiatur ei qui sequitur. Paris 
autem ubi habitaret omnibus notum erat opinor vel infantibus. 

VERS. 665 sq. 

XXXIV. — Paleio spurios hos versus censenti non ad- 
sentior, cum et sententiae, quae optime cognosci possunt, non 
modo dignae Euripide mihi videantur sed ipsius eius poetae 
consuetudinem et artem mihi quidem prodant neque singula 
verba, quamvis ea quae exciderunt male ab emendatore restituta 
sint, vere ansam praebeant suspicionis. Ac priore quidem versu 
Agamemno aperte hoc dixit^ m eandem necessitatem atqtie ego ad- 
ducta es, i. e. tu quoque magnum iter facies. nimirum neque 
dubitari potest quin hic versus ad eum referendus sit qui 
proxime antecessit neque ita eum accipere licet quasi consulto 
ambigue dictus eam suspicionem Iphigeniae moveat ut in eun- 
dem in quem pater profecturus est locum se venturam esse pu- 
tet namque impedimento est illud ^x€£g, quod aperte per- 
fectam actionem indicat. £t qui sequitur versus manifeste te- 
statur recte Iphigeniam id intellexisse quod intellegere eam voluit 



KJ.^JI 



96 



Agamemno. cogitat eoim ile piufectione aliqua qiisin non cum 
patre se facturam esse (antiim non ccrto scit. alioqui quomoda 
oplare posset iit patrem eomiUretur? gaudere se potius neces- 
sario ilicerel quoil una cum eo profeclura esset. scUicet . qnoil 
certissimum teslimooium mihi pracbcret verbi ■rjv tempii3 im- 
perfeclum non ailfcro, proplerea quod lioc qtiidem non ab Eu- 
lipide profeclum eed interpolatoris medelain esse facile quis 
diceret. 

Eam igitiir liornm vcrsuum rationem esse puto ul: invila 
Minerva ab eincndalorc aliquo restituli sint postqtiam hic c»- 
dicis locus laceratus fuerit ac mutilatus. itaque specicni hanc 
fuisse suspicor, 
^r. ete ravio tjAEis naTQi. 



ei& .V x.alv. fioi aoi t ayeiv av(i3cl.oi .... 
prioris igilur versus reliquiae ipsae emendalorem movcrunt ul 
tale quid Aganieninonem dixisse existimarel, congruit tua jen- 
tentia cum mea (cf- Kec 74S.)' nimiriim hoc quidem loco istud 
forri non posse grammaticus parum secum reputavil. similiter 
absurdi quid intulit alteri versui, qiio rectisaime reprehendit 
Hermannus inepte Ipbigcniam curare quid patrem deceat. 
Ego quidem huuc fere in modum lacunas expleverim, 
■ ^r. elg tavTo '^*) xal av tov xq^^" ^x^iS ^ctTQt, 
10. q>ev- 

et& sv xaXi^ ftoi aoi t ayeiv avftfiXoicnr r/v, 
Cum V. 665., quem certe similia praebuisse supra d 
stravi, cf. Tro. 684. atterum vero vix putem aliter se habuisi 
quidem hanc sententiam , quae et ipso versu accurate i 
et necessario requiritur, non video quomodo facilius ac letj 
i|uisquam revocet. hoc enim Iphigenia dicit: utmamfieri^ 
Kt '^^) vt ego et tu una proficii 



'") cf. Traeli. 425. Sopli. fr. inc. 771. lElmsl. Mad. 55!.) 
"5) cf. Soph. El. 3b4. fih' yn^ i.y xuX^ ifiiaviiv, unile ^i- xal^ f 
proprie ait optime discilur. nam h naUli ibi npparet auii tam eain dici 




— 97- — 

Ceterum in eo qui sequitur yersu neque Porsonus neque 
Nauckius, quorum alter ev^ ean alter eTteari coniecit, mihi 
satis fecerunt et admiror^Her mannum, qui quod ipse inve- 
nerat, aAX* IWt, postea '-•) Porsoni conieclurae postposuit. 
immo et plane supervacaneum est €Ti neque particula dlXd hoc 
quidem loco carere possumus (verbi causa cf. v. 647.). at 
^AAECTl^ si litterarum formas respicimus , libroruni illi 
^ITEICTI non minus simiie est quamETBCT/vel EIIECTL 

V. 678. 

XXXV. — Quod Hermannus'^^ monuit, post voca- 
bulum ivto^ duo hemisfichia excidisse, qua in re adsentientem 
habuit Kirchhoffium, accuratius exposuit nuper Weilius, 
cuius adscribo verba. „comment supposer qu' Iphigenie ait 
amene ses compagnons dans le camp des Grecs? EUes ne sont 
pas mentionnees dans les vers prononccs par Clytemnestre au 
commencement de cette scene.'' His si adiecerimus ea quae 
sunt oqid^vai noQaLg, quoniam necessario eam movent suspi- 
cionem ut virgines iilas hoc quidem die Ipliigeniam non vidisse 
putemus, de Argivis feminis quas Clytaemnestra secum duxerit 
nuUo modo accipi posse*^®), non dubitabimus viris illis doctis- 
simis oboedicntes lacunae signum imponere. nam nuUa relicta 
est explicandi ratio, quando quidem Agamemnonem ad suos rite 
accipiendos minime praeparatum esse reputantibus non licet 
nobis Aulidenses aliquas virgines convocatas esse statuere quae 
cum Iphigenia essent, et sensum recte intellexit quidem Bro- 
daeus sed immerito ex hoc uno versu elicere conatus est, cum 
nemo nnquam nisi diu meditatus philologus iiomo hunc versum 
adeo sententiarum tanquam praegnantem esse cognoscat ut ad 



qaae dodc idonea opportanitate data in tempore sit quam eam rem cuius 
efficiendae nondum dirempta est copia. 

i2*) Do interpp. I. in Aul. II. pag. 4. 

"') ibid. 

*^^) Falsas est Klotzius. 

7 



verba ofpdijvai w^aig tiltro id ijuod coiilraiium est subauiliat, 
xal ftfj dvS^daiv. Hermaiinus igitur scribam a vocabulo hros 
ad EXTog quoddam aberrasse suspicatns merito tale quid eici- 
disse coniecit, 

tSg fiET dvSQtiaiv 
[iiofiijTdv oix(i)v ixTog kzX. 



V. 708. 

XXXVl. — Parum cauteolim BoGckiiius'^') versus695 
sq. non convenii-e dixit cum versibus 625 sq., unde eundem 
emeudatorem quem in versibus 633. — 600. jiolissimum gras- 
satum esEe antea coaiecerat eliam in subsequentibus conlinua 
mulla, inprimis versus 695 sq. sive mutasse sive inseruiase col- 
legit. quam argumentalioneni arripiens Matthiaeus jiermu- 
tala ralione uun vcrsus 695 sq. scil versus 625 sq. spuriog esee 
suspicatus est. ibi utrumque paucis >erbis rcfellit Hei mannus 
de ti"agicorum more commonefacieiis, quibus uunc unum hoc 
addere liceat, quod dignum visum e*t ut commemoretur ilocet 
enim accuratissime versus 708. optune eum qui hunc lersum 
gcripsit versuum 625 sq. memorein fuisse etsi enim lioc loco 
nondum Agamemno ncque nomen Nereidis neque eius Pcicique 
iilium Acbillcm esse diiiit, ClyLaemncsIra tanien quaeiit: 

QtTis (S' titQeipEV ^ TittTTjq l^xMia; 
unde necessario sequitur certe mater Achillis quae sil etiam 
antea Clytaemnesti'ae notum fuisse, iniuria autem uffendi in ver- 
gibua 625 sq. Quae cum ita sint, nihil opinor concedemus nc- 
que Geelio '^"), qui Thetidis nomen requirens v. 701. expulso 
yocabuio x^grjv scripsit Njjq£(os @£tiv, neque Hermanno, 
qui haec proposuit '^'), 



), I. in Aul. II. pug. 5. 



— 99 — 

IlTjlsvg' d^ kax^ NrjQecog xoQtjv Qhiv, 
cum notissiino illo Philetaeri versu, 

IlrjXevg' 6 IlriXevg d^ iariv ovo^a -Mqaiietog, 
illa quidem pugnantia. 

V. 741. 

XXXVn. — Iniuria hunc versum eiecit Hermannus*^^), 
quamvis hac in re convenerit cnm Monkio, adsentientes ha- 
buerit 6. Dindorfium Weilium. omnia optime se habent. 
ita enim construendum est quasi sic poeta scripserit, ravra 
di a XQV ^^Qeivav ralg vvfxq^ioLg Ttaqd-ivotgj av ^ ra 
e^coj eyco di ra iv dofxoig, TrQaaocof^ev. appositionis igitur 
quae dicitur exemplum habemus usitatissimae. etsi autem non 
incredibile est versum 741. sive interpretamentum aliquod sive 
addidamentum esse, tamen, si quidem argumentis id demon- 
strari non potest, abstinendum est a secludendo. quod autem 
insolenter dictum est vvficpioiai^ TtaQd-ivoig^ nullam id offen- 
sionem praebere mihi videtur, quoniam cur a substantivo vvfiiff] 
praeter usitata illa vvfiq^iKog et vvfKpidiog derivari non possit 
adiectivum vvfiq)iog non video causam'^^). sic a substantivo 
TtaQd-ivog oriundum TtaQ&evixog invenitur praeter TtaQd-iviogj 
quorum quod hoc et optimis scriptoribus praelatum et iilo multo 
usitatius est rationem videmus contrariam ei quae inter adie- 
ctiva vvfxq)iY^g et vvfiq)iog fuerit. denique vero potuit Clytae- 
mnestra duodistinguere genera eorum negotiorum quibus paren- 
tesinlocandisfiliis fungerentur, cum TtQOvileta quae dicebantur, 
quoniam aut lunoni aut Dianae aut Parcis offerebantur ^^^) , non 
possent non extra domos in tempUs dearum fieri, quae vero 
opus erant cetera domi parari necesse esset a matre. quorum 
in numero hoc erat, ut facem maritalem patrii foci flamma ac- 
censam pompa nuptiali transferret recens mariti. quod vero 



*32) De interpp. I. ia Aal. 11. pag. 5. 

*^3) Ex Nonn. XLVII. 464. vv fji(f>to<: Vfivo^ (scripiamfuer^i vvf4(phe 
eitat Lobeckias in Parall. pag. 355. adn. 64. 
»84) vid. PoU. Onom. III. pag. 264 sq. 



G. Dinilorflus olim coniecit vvfnfiotq xai ira^Sivois, id aeque 
abiciendum est at Naucliii vvfiq>iois )} Tcagd^evotg, si quidem 
gpunsi relius Don sulebant prospicere sponsae parentes. 



VEKS. 746.-748. 



XXWilL — Quibus poLissimum causis M o n ki u b adductuB 
fiit ut spurios censeret hos tres versus certo scire noE possum, 
quoDiani CantabrigieDsi editione uti mihi non licebat. sed pro 
certo illud habeo, solo versu 748. efTectum esse ut lotus locus 
a viris doctis in susjiicionem vocatus sit. nam duo quiUem pri- 
ores versus non vidco quid liabcanl inepti, tertius vero. qui 
summam conliDet sententiae, ineptissimus est. quid cnim sibi 
Tult hoc i^iOTaQ^acav^ divinare quidem hoc possumus. quae- 
siturus enim videtur Agamemno quae volunlas sit Dianae, certe 
aliud quid ne cogitari quidem potest, at quam absurde ipsa ea 
volunlas statim additur his veibis, ifioi d' ovx evfvxts- quid 
enim quaesito opus esl in cis quae cognita habentur? sed baec 
ut adraittanius satis absmda, nova quae nuJlo modo neglegi pol- 
est suspicio orilur oraculum illud reputanlibus nobis de sacri- 
ficanda Iphigenia iam dudum a Calchante editum esse (vid. vera. 
89.-92, 358 sq.)> quod si secus factum esset, omnis haec tra- 
goedia non habcrct cur esset , indagatione autcm divini consilii 
nuDC quidem non opus esse. incplissimum igitur est illud i^i- 
ffiopjfffwv, quod repudiare debemus, et idera cadit in ea quae 
sunt ftox^ov 'Elkddo^, de quibus hoc monuisse satis erit, doh 
molestum sed unice saiutare Graecis Iphigeniae saciilicium ease. 

Satis vero eril hunc unum versum secludere, qui non du- 
bito quin exploudae lacunac causa eodem modo faclus sit quo 
vers. 464. 652. alind enim cst totam scribere sententiam, aliud 
ab alio incohatam absolvere, ipse autem pocla Agamemnonem 
hoc diccntem fe<'isse videlur, nna cum Calchante curare ac prae- 
parare se velle i|uamvis sibi tristissima ea quae ut Eerent placu- 
issel diac 



— 101 — 

DE STASmO SEOUNDO. 

(veps. 751.— 800.) 

XXXIX. Vers. 764. — 767. — Versus 764 sq. quales nunc 
in libris sunt apparet non ab Euripide scriptos esse, quoniam 
non modo glyconei versus sed ne logaoedici quidem sunt nullo- 
que modo respondere possunt eis versibus qui eundem locum 
tenent in antistropha. 

Accurate enim mihi Graecorum poetarum omnium eos lo- 
cos qui numeris logaoedicis compositi sunt servato temporum 
quibus poetarum quisque vixit ordine pertractanti apparuit de 
iure apud Rossbachium et Westphalium (doctr. metr. vol. III. 
pag. 478. ed. I.) in summis huius metri legibus hanc proponi, 
ne inter duos dactylicos pedes eiusdem coli trochaeus quis inter- 
cedat. postquam autem eurythmiae, quam qui infitiantur iniu- 
riae optime ac facillime coarguuntur ab Aristophane ^^^), tam 
caute quam diUgenter rationes pervestigavi merito huius legis 
60 usque promovere mihi videor fines ut fortasse unico excepto 
Phrygis illo cantico (Or. 1369. — 1502.) religiose eam observatam 
esse dicam ab omnibus poetis in quolibet loco. sed hac de re 
fusius et accuratius quaerendi alius erit locus, hic breviter de 
glyconeis versibus agendum est, quos ad ceteros logaoedicos 
versus iudicandos magno momento esse apparet. 

Notum est novam glyconei formam , alienam illam quidem 
a vera huius metri natura , ab Euripide usurpatam fuisse, 
^ C7 - v^v^ - v^^ - yei -^^- ^^ -z; - (cf. huius fabulae versus 
791. 1093. vers. 169. = 190. vers. 759. = 770.), quae non 
fugit Aristophanem, cf. Ran. 1323. 1353. {xovq^oTaTaLS tvc^- 
Qvyfov oKfialg) Dind. Huius igitur formae tertia specie Euri- 
pides usus videtur vers. 764. 765. al. ^^^). at merito mirabimur 



»3») Pauca carmina adferam. Ach. 1 150. — 1 161. = 1 162. — 1173. 
Ran. 675.— 685. = 706.— 716. Pac. 775. — 796. = 797. — 818. Thesin. 
312.— 330. Eccl. 571.— 580. 

13«) Unaffl locum Sophoclis ambigunm si excipias, apud solum Euri* 
pidem reperitnr. 




— 102 - 

Aristophanem quod in florilegio illo logaoedornm Eiiripideorum, 
cum alia notaverit multo minus reprehensione digna, vitiosi 
autem fei-e nihil praelerraiserit, hanc formam neglexit vitiosaruui 
Titiosissimam. simul autem, tiuoniam acerrimus hic tacet Euri- 
pidis accusalor, certe facere non poterimus quin in aliquam dn- 
bitattonem eam vocemus, quare aceiiratiiis inspiciemus in eos 
qui eam praebent Iocob omnes. 

Et magni profecto momenti hoc est, quod ne semel quideni 
haec forma occurrit sibi respondeos scd ubicuuque in stropba 
aut andstrojiha posila est glyconeum respondentcm habel omni 
suspicionc vacuuni, ita ut nusquam quis amblgere possit iitri 
versui medicina adhibenda sit. quos locos praeler eos versus 
de quibus haec quaeslio est, vers. 764. 765., appono omnes, 
huius fabulae vers. 547. 556. Rhes. 910. non pertinet huc 
opioor Bacch. 410., queni versum accurate respondei'e puto 
antistrophico versui 425. '"). quod vero responsionis illius 
quam inOlias eo fortasse adferat aUquis lestimonium quamvis 
unicum, huius fabulae versus 168. et 189., quortim scheina hoc 



sine diibio hoc modo singulae sjliabae distribuendae sunt, 



quam rationem satis multa commendant exempla, velnt Fa 
Pyth. XI. 9. 

og>Qa Qif.uv leQov nv9-ai(va), 

41, Molaa, To Se zeov, et ftia&ip, 

57. iiaXXlova ^avaiov a%^au. 
coH. vers. 4. 20. 25. 36. 52., Iph. Aul. 222., Anrirom. 1032. i 
1042., Baccb. 865. coll. 885. 

Supersunt qui vitiosam illam glyconei formam perU 
loci quinque sive in epodis sive in monodiis posili. quoru 
numero removendus est Or. 836., ubi Seidlerum secutae e 
ones Evfievlaiv d'^Qafia (povi^ hahent repudiato ve; 



— 103 — 

Evfisviat librorum. et Evfxeviai dnjqafxa q)6v(p si restituimus, 
versum habemus et Euripidi usitatissimum neque ab Aristo- 
phane in clarissimo illo cantico praetermissum, cf. Ran. 1316. 
coU. 1315. hanc formam in eodem Orestis carmine v. 814. prae- 
bet et qui ei respondet v. 826. simile quid in nomine proprio 
invenimus apud Pindarum , 01. XI. 105. avaidsa ravvfnjdeiy 
cf. vers. 21. 42. 63. 84. Nunc igitur quattuor tantum exempla 
relicta sunt, e quibus duorum , nostrae fabulae dico vers. 574. 
576., quoniam et in loco foede corrupto leguntur neque anti- 
strophica responsione agnoscuntur, cuius supra notavi vestigia, 
ratio habenda est nuUa. cetera extant Or. v. 841. et Phil. v. 
1213. quorum hoc, 

€0 Ttolig (X) Ttolig Ttaxqiaj 
dubium est propter ancipitem syllabam naxq-j per quam et sic, 



• t t t 



> 



t t f I t 

— V^v-/ — >./ *— — w — 



et sic, 

syllabas distribuere licet, nisi forte quis hunc versum malit 

dochmiacum esse. 



f t f 



vpl f f t t f 



qua in re me habebit adstipulatorem. ceterumhoc monere non 
supersedeo, G. Dindorlium nescio quam ob causam alterum 
Ttolig eiecisse. quidcunque autem de loco illo Sophocleo sta- 
tuetur, concedendum erit hoc, nullam eius versus haberi posse 
rationem si quis glyconei illa forma num spuria sit an genuina 
diiudicaturus sit. 

Tota igitur res in Orestis versu 841. sita videatur, quod 
nescio an ipsum satis sit ad formam illam abiciendam. nam 
haec computes quaeso, nuUam illius mentionem factam esse ab 
Aristophane, nuUam a metricis veteribus , nusquam simul in 
strbphico et in antistrophico versu eam adhibitam esse, denique 
omnino unum eam praebere locum prorsus suspicione carentem : 
num dubites mecum vel hunc locum ut manum interpolatoris 
expertum emendare? talis autem homo opinor, cum vocabuli 
XQvaeoTtriv^Tcov primam syllabam longam esse putaret, proximi 
versus formam ipsam illam vitiosam esse {±^^ jl _ s^^ -l) sibi 



persuasil, quam ut item ulter versus ciprimeret, quem fiaaTOf 
vnt^iiXovt slaiSiuv vel fiaaroy vnE^veXkom:' tdiav fuisse 
Buspicor, corrigendo altusus est. 

Noslro quidem loco spuriam iatam formsm es utroque 
verauremovitHermannus'^-°)<&g:)yfiS, Sriwet Skwg ei-TT^tjiQ. 
corrigens, qua in re auper sectstorem nactus est Weilium. 
at et maiorem suspiciunem vitium mihi movet in continualis 
cluobus versibus iteratum quam quod mutatiombus minime lit- 
teraram similitudine commendatis tollatur et quas voces ab Eu- 
ripide scriptas esse slatuunt, eae usilatiurca enint qualibet aetate 
qiiam quae glossatods irilerpretatioiiibuii indigerent. Sed alia 
occurrunt non minus suspecta. quae enitn accurate iam stropha 
descripsil, Graecorum exercitum navibus armisque inslniclum 
in Troianam terram venlurum ease (vers. 751, — 756.}, eadein 
tantum non eisdem verbis nunc decantat antistnipha versibus 
764. — 767., ipso eo loco qui versua illos babel oli numerorum 
vitium Biispectos. isla autem mire repetila tanlo molestiwa 
mihi videnlur quanto minus ei qiii accuraliiis versua 762 sq. 
consideraveril expectata erunt. qui enim Troiauos modo in vallo 
stantes vtderit impetum prohibiturus , magnopere is mirabitur 
Graecos ne egressos quidem e navibus in eo esse ut liltori appel- 
lunt. adde his tres dalivus intra trium versiculorum spatium 
uni verbo iunctos qui diverso quisque inodo referendi sunt, 
evnqijiqoiai TrKaTaig EiQeait^ frelaCvj ^i/iovfiiots oxtToig: 
quid habes quo defeudaa bunc locum ? Ne dir^s exquisita singula 
quacque verba prodere ingenium pocticum. immu concedo 
omnia exquiaita esse, scilicel ex aliis poetarum locis. aegre enim 
eo modo bog versus conipositug esse videmus ulahunde sumpta 
et proposituni aliquod exemplum Imitata non inter sc cuniun- 
gerentur sed unum quodquc iuxta alterum ponerentur, unde 
impedita illa oratio orta est. sic xfi^«o:ff7riS saepissime occurrit 
apud omnes poctas, ^ahiaanii "^Qr}S apud I'indarum Isthm. 
VI. 25., ev7tQ(^Q0iai jcXaToig autem nolissimasillas EVTTQv/dvovf 



"") Oe iQler[i 



— 105 — 

nJLdrag redolet , similiter atque hoc loco coniunctuin eiQeaia 
nndique obviam fit, neque inusitatum fuisse videtur 2ifxovvTiot 
oxexoij cf. Or. 809. sufficient haec de poeticQ sermone qualem 
quilibet homo fabricari possit. 

Itaque non dubito hos quidem versus emendatori tribuere 
qui lacunam de suo expleyerit. nimirum versus 764. — 767. 
dico. nam de eis qui statim secuntur, yers. 768. — 772., nuHa 
ne cogitari quidem potest suspicio. et quoniam idem statuen- 
dum est de yersibus 762 sq., prorsus mutilatum fuisse codicem 
in eo tantum loco putare cogimur qui yersus 764. — 767. con- 
tinuit solisque in his restituendis quattuor yersibus yersatum 
esse emendatorem. Idem igitur hoc loco ac yers. 665 sq. ac- 
cidit neque tamen de eodem cogimur cogitare emendatore. 

XL. — Euripidem igitur in eo loco quem nunc male ex- 
plent emendatoris yersus suspicor exercitum Graecorum e na- 
yibus egressum finxisse urbem obsidentem atque oppugnantem. 
et tale quid manifesto desiderayit is qui multis annis post iilum 
grammaticum epodo eos praefixit yersus qui antistropham ex- 
dpiunt, quanquam hoc addidisse satis non habuit sed , qui mos 
est talium hominum, non nisi in extremo narrato expeditionis 
fine acquieyit. Fraudem primus detexit Hartungus, sed ni- 
mium quid opinor in eo ofiendit quod ea praeoccuparet falsarius 
quae altera epodi parte continentur. nam quid impedit quo- 
minus chorum postquam yers. 776. — 783. futurarum tempe- 
statum praesagierit extrema nunc (yers. 783 sqq.) ad ea reyerti 
statuamus quae minus ab hoc tempore remota sint, ad Troadum 
quae oppugnanteg yiderint Graecos tristes diyinationes? quan- 
quam eam rationem iubenter concedo molestam esse. At multo 
molestior neque omnino ferendus mihi quidem yidetur totius 
loci sermo miser ac prorsus balbutiens , dignus ille quidem et 
inani ac rudi ista rerum descriptione et exordio ea quae modo 
narrata sunt plane ita excipiente quasi noyae alicuius urbis 
mentio facienda sit. 

Quod extremo loco reprehendi discrepare me indicat cum 
Kirchhoffio, qui exordium illud (yers. 773. — 775.) Euripidi 




— 106 -- 

noD abiudicavit, quin opinov sggredi Graecos ilesideraTit. velim 
viru (loctiasimo me persuasisse ut qudc in antistropha haec lu- 
cum habuisse pnt^t. 

De sermone vix magis est quoil dicam quam de describeDdi 
ralione, quam reclius enumerationem dicas. prae ceteris aulem 
haec notaverim, voces xoqo ct TioXvKXavTog per quattuor vwffl- 
cnlos bis positas esse, et, id quod arte cum illo cohapret, liis de- 
inceps eadem nunc de Hecuba eiusque filiabus nunc de Belena 
praedicari. 

Cum G. Dindorfio igitur Hartungumsecutus inferioris 
aetatis interpolatoii haec Iribuo, nec tamen Jngeniose faclae 
illius coniecturae qua strophae et antistrophae numeros ab inter- 
polatore repetilos esse persuadebat V. Fritzchius"") rationem 
habtfo, ([uoniam et mutare cogeremur quae non sana esse nec 
melrum docet nec sententia et addere quae minime desideramus. 
versum autem 777., in quo explicando frustra olim '■"') laboravit 
G, Hermannus, ne ab interpolatore quidem profectum sed 
ex librarii alicuius neglegentia ortum putu. recentioris enini 
aetatis humo ut inter urbem Troianam et arcem distin^ui pu- 
taret mira illa exordii ratione addnctus in marginc adnotasse vi- 
detur jroA(ff/(tt Tgo/og, arcem Troiae, quae scriba postea in 
poetae verha recepit. et ne quis rariore illa voce glossatorem 
usum ease mirelur, ipso hoc fiohafia opus erat ad arcem signi- 
ficandam, quae bis miniis distiocle TtoXig appellata videbatur *^'). 

■3°) in LcDtschii Pbilol. n. ISbl. {De Iphigeniae A. rboris, pag. 67 aqq.) 

m- 81 ■ 

"") Aliter iadicavit et restitait in eias libelli qucni pustea Ae ipb, Aul. 
ioterpulatiDDibas scripsit alterum pag. 5. 

"') IMimirDm vacabnlnm !io3.ia/i£C, quaDtum vidco, fcro sive oppidam 
mDenibBS ciactam sive id sigDificusse videlnr qaod AthcDieDsibus nolif 
erat nbi vacDbulDin Satv sive diserte oppositum erat sivc cogitanda oppor 
Mbntur. sic Med. 771. uccarate ialer AlbeDaram arbem distiagoiliir et 
arcem, quae Tiohaiia vocatur, Dieaeurchus autem ap. Atben. 13. pig. &91 
F ab Atheuis lo no/jo^a seinagLt, ou iiv g ti JTQdiov ih HStjVUI aipagal' 
fumi vitat xalto nolirr/iii. similiterAeschjlus Prom, 421. infiix/tiifivov 
nohofia KavxaOov, cf. Sept. 230. nrbs aulem vnllo mualla mucnibusqae 
dncta Sept 63. 112, Phil. 1421. 1. A. 1500. Av. 653. Hdt, I. 57. 98. 178. 



— 107 — 

itaque genuina inlerpolatoris verba haec fuisse conicio, 

XaifiOTOfiovg TiecpaXag GTtdaag, 
Tteqaag xardycQag nohv. 

XLI. — Postquam igitur classem ad litus Troianum appul- 
sum iri militesque navibus egressuros esse stropha, circumdatum 
atque oppugnatum iri urbem antistropha praedixit, epodo nunc 
cbori mulieres apte addunt quid obsessae urbis feminae sensurae 
sint. haec ut arte cohaerent apteque procedunt ita epodus 
omnibus ex partibus Euripide digna videtur, et profecto de iure 
factum est ut qui solus eam ab eodem homine qui vers. 773. — 
783. fabricatus est profectam putaverat, G. Dindorfius, nuper 
Euripidi eam rursus concesserit. 

Optime a viris doctis huic loco prospectum est, ita ut nunc 
quidem omnibus ex partibus restitutus videatur. tamen sunt 
de quibus dubitetur. mihi, ut breviter dicam quid sentiam qua- 
que dere, adscribere liceat totam qualem constituerim stropham. 

(xrjr €fiot 

fji^T^ ifj,otaL Teyivwv Tsycvotg 

ilTtig ade tcoh^ eXd-oi, 785 

diav al ftolvxQvaoL 

jlvdai xai 0Qvywv aXoxoi 

aT^aovai TtaQ^ loTolg^ 

fivd^evaai ratf^ ig dXXriXag' 

Tvg aQa (a evTtXoxdfiov yt6fj,ag 790 

^vfia danQvoev Tavvaag 

TtctTQldog okofievag dTtoXcjTiel; 

did aiy Tav nvnvov doXi%av%evog yovdvy 

€i dfj ifaTig irjJTVfiog (og ¥veKev 

jirida a^y oqvv&i Ttrafievq) 795 

^iog OT^ dXkd%&ri difiag, 



VI. 6. ex quibus hoc mihi sequi videtur, yocabulum noXiafia eam de qua 
dixi notionem adeo usitatani habuisse ut hanc quidem in partem quem di- 
cimus termini proprii vim nactum essct. et confirmat hoc Pausanias IV. 
5, 9. IV. 1, 4. V. 21, 9. V. 22, 3. VIII. 28, 4. 




elV iv diXtoig Iluoiatv 
fiv^t xod' ^fi dy&QiOTrovg 
tjveyxav naga xaiQov akXaq. 

V. 783. Neque eicidisse aliquid neijiie verba |U1Jt' kfid 
eicienda neque versui 784, ea adBcnhenda piito. videtur enim 
haec dipndia respondere eiusdem periodi versui 788. 

vers. 788 sq. Quod Fritszchius '**) CQDlecit a G. Din- 
dorfio Duper receptum, 

azrjaaoai jad' ig dlX^Xag 
/2vd-£voovai tra^' ioToI?, 
ut removeretur ftv^Evaai, mihi qiiidem vigorem poeticum piane 
corrumpere videtiir. et proraus abiciendum est, quoniam [iv- 
^l^eiJffo^ si cui displicet , cum Matthiaeo scribeDdum est fiv- 
&Evovaai, quod a numeris huius loci minime altenum est. 

OT^aovat abErfurdtio ad 0. R, 699. defensum quamvis 
nuac ab omnibus probatum videatur, mihi quidemiterumiterum' 
que dubilationes excitat, namque iram vel vocem condere opti- 
me aliquis dicitur. nam vcre agit aliquid, quoniam tam irae 
quam editae alicuius vocis efTectus non poteat non scntiri ab 
altero. contra non condit qui concipit timorem, quia patttur 
timorem illum, non eflicit. itaque timide, quoniam Unguam dod 
semper logici partea agere haud nescio, illud OT^aovai librario 
tribuens conieci axivovai. futuro enim tempore h. I. non opus 
esse lubenter concedet opinor quicunque repuiaverit etiam hoc 
temporis flentes sibique timentes mulieres Troianas fingi posse. 
aiijaovai autem inde ortum videtur quod qui locum non prorsus 
perspexit librarius litlerarum similitudine adduclus est ut, cum 
iuxta iegeret ((notg cogitaret de notissimo il!o OTi^aaa&ai lator 

vers. 790 sq, Perinde ac Rirchhoffius et G. Dindor- 
fius non potui non recipere quam Hermannus'**) commen- 
davit Dobraei coniecturam, evnXoxdftov pro ev7ti.oxdfiovs, 
si quidem una liltera ahtecta qui modo deformis fuit pulcher- 



I") (. I. pag. M. 82. 



J 



— 109 — 

rimus factus est sensus poeticique vigoris plenus. sententia 
autem nunc demum expedita procedit, cum versus 791. nunc 
quidem arte cohaereat cum his, evTtXoTuif^ov ndfiag. nimirum 
unius yerbi eiusque adverbii vice is versus fungitur ex nota illa 
poetjarum consuetudine, non oboediendum est Hermanno, qui 
Tccyvoag ut glossatoris eiecit atdebebatoboedireFri tz s ch ius , 
qui quod egregie Hermannus coniecit, ^vf^a, repudians libro- 
rum retinuit eQVfia, nullo modo illud quidem ferendum , unde 
hunc elicuit sensum poeta hercle dignissimum : quis mhi comae 
munimentum, i. e. quis mihi reticulum patria intereunte deri- 
piet ? ^**) nolo hoc quaerere, quomodo reticulum istud doKQv- 
ocy dici possit , sed quaero qui tandem factum sit ut tale quid 
pro genuinis poetae verbis habeat G. Dind orfius. 

Monkii 6Xo(ihag sicut Hermannus Fritzschius 
G. Dindorfius aptius esse putavi quam quod Erfurdtius con- 
iecit, oHvfiivag. 

V. 793. Librorumrav — yovovy noncomparandum illudqui- 
dem cum eis quae supra dixi, vaaviai ayyidXai et Tvxt] oioti^q, 
mutavi in irov yovdv, quod numeri quoque efficit ut melius 
perspiciantur. certe immerito G. Dindorfius nostrorum iibrorum 
scriptura abusus est Tbesm. 116 sqq., ubi quod libri praebent 
csfjivdv yovov ^azovg ^LiQrefiiv postposuit suo aefxvav yovov 

vers. 794 sqq. Metri causa cum Hermanno exvfiog in 
hft^vfiog mutavi. deinde recte pro «rvxfiv viri docti Musgra- 
yium secuti, qui a* eveKe coniecit, scripserunt efenev, post 
vocem ^ijda illud o^ posuerunt Elmsleius et Nauckius. 

versui 797. vocem elk^ non adscripsi propterea quod vo- 
cabulum dif^ag periodo ideoque metro clausulam imponere ego 
quidem pro certissimo habeo. 

VERS. 804—818. 

XLU. — Particulam yccQ quae inest versui 804., quoniam 



"^) 1. 1. pag. 82. 



in eis qaae proKime Hniecesserant neqiie est quo iUa referatur 
aequc inTegligabit quisquam apti aliquid unde cogitando id eup- 
pleatur, propter ipsam «am causam eK usitatisBima ilia Grae- 
conim consuetudine , cuius exempium jiraebct Med. 122., ad 
eorum aliquid referendam esse suspicabimur quae secuntur. et 
si quae relictae sunt dubitationes prorsus tolluntnr, cum quae 
prolei>ticum iliud /og esLcipere sotet particula olv hic quoqne 
sequatur v, 810, optimc igitur procedit senlenlia omniaqoe 
tam arte cohaerent ut lianc struendi ralionRm quin vere poeta 
secatus sit non possit dubitari. hoc enim aperle dicit Acliiiles: 
qumiam eorum qiti hm vmerunt aliltr c^iiqne se kabent m, et iua 
quisque ipse agat necesse est et ego sotas meas res geram. Haec 
ratio tam manifeste est vera ul valde mirer We i 1 i u m , qui solui 
Hermanni ampiexus est rationem, qua interrogative accipitur 
y. 804., unde in contrarium converlitur sentenlia. nimiruin 
nunc candem Achiilcs dicit condicionem esse quicunqne bue 
venerint Graecorum. sed yoQ cum non possit ne nunc quidom 
nou ad ea referri quae versibus 810 sq, coiitinentur — an aiiud 
quid habes (pio merito referatur? — banc habemus sententiam, 
quae secuin ipsa pugnat: qHoniam eadem est omnium condieio, 
meas res agam, alius ipse dical quid sibi velit. 

Quae inlerceduDt inter versum 804. et versus 810 sq., ea 
apparet in hunc linem addita esse ut quomodo illud ovx i^ 'isov 
intellegendam sit cognoscatiir. duo enim accurate inler sc di- 
stinguuntur condicionum gcnera, ct ita qiiideni ut non liceat du- 
bitare quin omnino non sit tertium genus. alterom cacKInnn 
est qui vacuas reliquerint domos, allerum eorum quibus uxores 
liberique domi sint. quorum ad f^tnerum alterutrum quanquam 
necessario referri posse dcbet quae a v. 812. cxponitur condicie 
Achillis, tamen nuHo modo uiuiuam hunc conexum eflicias. 
quoniam enim AchiJles, qui uxorem nondum duxit, ad id quod 
priore loco dictum esl Graecorum genus refcrendus esset, pri- 
mum hoc Btatuere cogeremur, Peleum, quem tum temporis mi- 
nime scncm fuisse moneo, nihili valuisse Aclitlli, quippe qui 
vacuam domum reliquisse sibi videretur. deinde, siquidem quod, 



— 111 — 

ut quam celerrime Troia deleretur Graecique domum reverte- 
rentur, Agamemnonem ne diutius moraretur unus ex eis quorum 
domus vacua dicitur impulsurus esset non nisi ita intellegi posset 
ut vacua domus utpote non satis contra hostes munita domino 
haud facile carere visa esse putaretur, duo illa quae supra di- 
stincta sunt condicionum genera necessario eo modo accipienda 
essent ut caelibes quidem vacuas atque inermes domos reliquisse 
yiderentur, bene autem actum videretur cum alteris, quippe 
quorum rebus uxores prospicerent liberique. quae vides et quam 
ipsa absurda sint, praesertim cum de regum domibus ipsisque 
regnis agatur, et quam inepte Pelei minorem fingant auctori- 
tatem quam feminarum atque infantium. Accuratissimc igilur 
patet versus 805. — 809. et versus 812. — 818. inter se pugnare, 
etiamsi vis inferatur sententiis. 

Vim autem eis quae modo temptavimus vere sententiis in- 
ferri cum ipsis illis demonstravi temptaminibus tum inde accu- 
rate intellegetur quod id quod nunc prius cst membrum, vacuas 
et inermes relictas esse domos , si vera esset illa de qua supra 
expositum est ratio, posterioris membri locum obtinere necesse 
esset, id quod tam logices quam rhetorices legibus postulari ea 
docent quae secuntur, ovto) detvog sjHTteTtTCDA €Qcog xrA., 
sine dubio illa quidem ad haec referenda, ol (lev — oYy^ovg iQrj" 
f40vg eychTVOVTsg, quippe quibus id contineretur quod et gra- 
vius et solum aptum esset ad miri illius araoris vim ostcndendam. 
ne longus sim: quis, cui sana est mens, orationem suam sic 
disponat ? venimtis huc alteri prorsm vacnas fraesidio omnihusqne 
periculis obnoxias, alteri tutas a periculis inque nostrorum prae- 
sidio domos reUnquentes : tam mrraomnes adfecti sumv^ hellandi 
cupiditate, 

Restat igitur ut uter locus secludendus sit quaeratur. sunt 
enim fortasse quibus quod manifesto quae versibus 812 sqq. 
continentur optime in Achillem quadrant, alter locus primo ad- 
spectu in dubio est num apte adsit non sufficiat ad causam di- 
iudicandam: quare comparato posteriore loco accuratius inqui- 
rendum est in locum priorem. Qui autem priorem locum 




— 112 - 

posterioripraeferre non dubitaliunt , nisi forte eani habebunt 
causain quod posteriori prior antecedat, nescio quid aliud ad 
rationem sttam probandam adferre possint nisi quod caelebs et 
liberis carens Achilles quodam modo in numero eoruui haberi 
posfiit qui versibus 805 sq. describuntur. quod argunienlum 
opinor ila comparatum esse ut nullo modo unquam aptum sit 
ad demonstrandum id de quo quaerilur, quo nomiae posteriori 
prior praestet. ipsis igitur nobis cur praeferendus sit disqui- 
renduni ertt, Ideoque primura hoc monere licebit, de quo nema 
duliitavit, versibus 805 sqq„ quippe quibus quomodo eorum qui 
Troiam profecturi sunt non eadem omnium condicio sit accu- 
ratius expunalur, perinde sc versibus 812 sqq. id agi ut id qiiod 
Acbilles cum Agamemnone transuclurus est audJtorihus indi- 
cetur. deiude quod ita indicalur quomodo interpretandum eU 
quaerendum erit. quid autem aliud Achilles agere videatur quam 
ut vacuam sibi domum reliclam esse, cxpeditiouem autem, ut 
quam farevissimo temporo domum revertatur , sibi maturandani 
esse moneat? at in ipsas iUas quas supra tetigi caveas quaeso 
incidas ineptias. quid igilur nunc ? interpretationem ipsis ver- 
bis probatam quae ferri possit non magis facile quam toluiabilein 
inLerpretationem quae verbis probelur reperies. Sed quas varias 
exGogitare possumus versus 805 sqq. interpretandi rationes enu- 
merarc cavens quae continentw versihus 812 aqq., ea moneo 
neque quomodo accipienda siut dubitari posse et sententiam 
praebere qua nihil cogitari potest aptius, si quidemGraecis moras 
impatientissimis factis rem in discrimen adductam essc optime 
apectaloribus anle oculos ponilur. 

His autem reputalis ut versus 812 gqq. siiurios, versus 805 
sqq. genuinos habeam nunquam milii persiiadere polero, sed 
eiectis versibus S05. — 809., quos ut verba ovk 1| wtoi; espli- 
caret quam facile interpolator aliquis versus 804, cum versu 810. 
conexum non perspiciens inculcare potuerit non est quod mo- 
neam, in ea perseverabo sententia ut versui 304. nuJla fere 
mora facta ea pulera adiuiigeuda esse quae versu 810. coii( 
nentur et vcrsibus sequentibus. 



~ni 



— 113 — 

Dcaitfue duabus ile rcbus rcslal ul moneain. iiriinuni enim 
quin post versum 812. in codice Palatino merito lacuua indi- 
cetur ne mihi iiuidcm dubium videtur, si quideni quam causam 
iirgendi Myrmidoncs habcant iion sine aOmiralinnc quadaui de- 
aideratur. deinde autcm in vergu 810., i|uoniam mihi quidem 
displicet atque incertissima videtur quae nunc obtinet fauiuB 
vereus interpretatio, pro vocabulo x^edJv, quippe quod ex parle 
quidem voce &suiy in antecedentis versus fine posila attractum 
videatur, posuerim XQ^^S, iiuod vides quam et ipsum aptissimum 
eit et oplime concinat cum verbo quod sequitur XQ^^l^tav. 

His igilur peractis non dubitu sic huiic locum constitnerR. 
oiix i^ iooii yaq (iivoftev Evqmov niXa^- 
■fovfiov (isv ovv dixaiov ifis Xiyetv xp^ofi- 
aijiog 6' x^fi^'^'' (^vvos VTti^ avtov qiQaau. 
y^v ya^ Xtjttav ^aqaaXov rjdi nijlia 



fiivtit ini XeTTtalg raiaid' Evqinov nvoalg 

TtftX. 

Phdie haec scripsi qiiam ex novissima poetarum scenicorum 

me item in Imiiis orationis lods tnler se pugnantibus C. 

idorlio adsentienle ofTendissc intcllcxi ISntannum aliquem 

mymum "^). quem etsi quae cgo monui aliqua quidem ex 

» probasse vehemcnter gaudeo, lameu in versuum 810. — 

M, abiectioaem inciilisse non possum satls mirari. 

V. 865. 

XLIII. — (Juamvis curaro huic loco adhibuerint plerique 
edilorum atque interpreliim, niliil tamen profeccrunl et ne sen- 
lentiain quidem genuinam rcstituisse videiitur. quid enim 
AchiUes hoc praedicat, ad futurum tempus ea speclare quae 

">) Mus. clu3s. Liiniliii, vol. II. ]iug. lOli. Dccli liooc Dindorfiu »u- 
clore, quonisni muspi illius nnii piilchnnt niilii VHluHiinu qiintliinr prinra. 



■k. 



senes dicturus est? quan(|uam vel hoc patieiiter ferrem, si apte 
dictum esset. aii apte diutuni est Marklaodi b Xoyog «£ 
ftelXotiT' dvolaei xeovov, Te! Reiskiictg fiiiXona Xtvaaei 
XQOvov, vel Hartungi slg ijbX}.ovz' «vwtfet xpovo»'? Her- 
mannus auLeni quae coniecil, o koyos etg ftiiXovz av wj 
S^ X^ovov et ^d^^ttg eg ^A^vr' o»' wff M xg ''•''"'> ne ferri 
quidem posse existimo. 6 hiyog eig ^iXkorc ovt^^cret xQovov 
pruposuit Boeckhius'^*). reeepit nuper Weilius. quDmm 
alter vix secum repuCaverit ne cognila qiiidem habere Achiliem 
quae servus aperlurus est, aller tale quid male ex Achtllis per- 
soaa dici intellegens, ne abicere cogerelur quam sibi elegerat 
coniecturam, praeGxit senis nomen, unde factum est ut ante 
hunc vei-sum unius versus itefictum indicaverit vel invilns. al- 
lamen versum 864. a|ilissjnie versui 865. excipi quis non videt? 
et quem hoc fugit, ue ea quidem quae Weilius in versu 865. 
scripla fuisse putal''*') apte e\ senis persona dici, etiamsi hoc 
ferremuB, quud haec verba mullulranquillioris sunt animi quam 
quae modo v. 864. sciiex exclamavit ? tanta igitur moliri iic«t 
ad coniecCuram neque aptam tuendam neque speciosam? Mihi, 
quoniam nequc sententiam quam hoc versu exprimi voluisse 
Euripidem piitant neqiie quas reeCituendi excogitarunt rationea 
lueri posse mihi visus sum, huc in menCem venit num fortasse 
poeta scripserit, vel si quid huius quidem argumenti excogitari 
poasit librorum scripturae similius, 

Sde Xoyog ftikkiov avaXoT XQ°*°^' *Z*' ^' oyxov rtra. 
liaec aulem, quamvis aptissime Glytaemnestrae illud sequatur 
Se^iai; Sxari /ifj piekl', tamen vides quam facile gramnia- 
licuB, postquam litterae evanuerint aut levins aliquod viCiiiin ir- 
repserit, de futuro tempure accipere |)otueiit. 



>*<■) SimilliiDogeaBDMoDkiu 

'") oxtw quoquB pro Syxov i 



I fimoi 




— 115 — 

yBRS. 880 sq. 

XUV. — l'rorsu8 redunUare viilcntur hi versus, si quidem 
et quaiD in terram et quem in tinem eii^edjtia fiat vix nesciat 
Agamemnunis uxor, Helenae soror, neque invitos et coactos 
Graet^os liic sedere vix ulla Graecarum mulierum nescire |)u,- 
taaila est. sola Igitur quam in stichomythia sibi sumehat Euri- 
pides licetttia paultulum hus versus tuetur. 



H y. 884. 

XLV. — Npque quoil lihri tradunt , 6 S^ yti^og rlv' elx^ 
TtQOtpaatv !j fi' enofiiaev (sic MarklanJus pro ho/uia'} ix 
d6fuavi neqiie tam sententia quam scriptura lenissime mutata 
quod Bolhiua scripsit, o 5e ydfiog tiv' ei%s jiQotp. jj xtX., 
eum praehet seiisum qui necessario requiritur. anle Bothium 
melius Musgravius coniecit 6 di yafiOQ — t^ -xtX., quod 
poslea superavit Monkius, qui Sg scrihi iussit. Nec tamea 
haec satis placeul. apparet cnim poetam haec dixisse putari: 
Duptias autem quibus huc me deduxit simulandi quae AgBme- 
mnoni erat causa (TrQog^aaig) ? at profecto minus obscure opinor 
hanc sententiam Euripides expressisset, quamvis, solam senten- 
tiam si spectas, nihii reprehendas. ego quidem non duhilo quin 
poeta sic acripserit, 

S Je ytiiiov Tovd' elye nQOffixatv ^ fi' ixoftiaev hi 
Sofuov;^*^ 
Clylaemneslra igitur nunc quidem accurale, ut decet, perspicit 
quae Agamemno machinatus est, quod ul indicet el ipsa absuivat 
quae exponere coepit senex, inteiTogandu niiptiae autem illi, in- 
quit, praeiexlui fuerunl ([mi me domo deduxil? et senex haec 



>") Gouiperzii (Mus. Kh. vol. XI. a. 1657. pig. 471.) 6 <fi yafio! 
7tttetT;(i reeepisgem, aisi unde aot sententia illa librarios fefelliiset aat 
nug pro tiv sccipi potuisset parum intellexissein. u S( illud id pitrem ei 
improvise retatninjicribain refcllit. pruesertini rniii neglegentius, utvidetnr, 
Tbiy^EIXS aoriptDin fueril. 



, H6 



giinpw»! «t hibens fSliam dweres Achilii 

a^Hiiof "''''''' % Alof niale intcrrumperi! ndeatur senten- 

MtKf^"- - ai n«f* "^ eminere putes quod minas deceHt, 

r£ ABilr- ggjj gp.egie DUperrime 0. HeDse '") quae Pa- 
'°.,'m"il "»"■«'' """"' ^•"l''"'' ""/"■'■ °''«'>' <"'/'» 

i';S.«»i""'"« ""•■'"""'"■'■"■ 



i(LV/, — Miramlum est ((uod muUi iii hoc versu oflen- 
iierunt. Ac particulam quiilem clVrep miiiime ab bor. loco alie- 
iism esso vix mflncreni , nisi nupei' illa denuo in suspicioDem 
vocata eusel. tameu salJs multi sunl Juei quibus quod legilur 
e%ne^ vel tl S^ vel ipsum £1 prorsus ideni est ijuoil latine m 
quidem. sic ei loa. 1302., 

fp&ovEig anaig ova', et Jiere^p s^cvQe (is, 
nastrau fabulae v. 1484., d xe^f^t qwoimm oportel. tl 8iq H. 
F. 859., 

Bt Si Stj fi' "HQtf &' vnovQyely aoi t' avayKoimg 



eitii y , 

ubi longe abcst Lyssa a comlicionilius ferendis. el ~ ye, 0. C. 

360. eodem igitur modu |)nrticulam eineQ usurpari exempljs 

teslando supersedere possim, sed ev Agamemnonc ndfero i|i]od 

initio occurrit, v. 29., 

d}.o}.vY(iov etKpfjfiOiyta tfjSe hxntiaSi 
efiOQ^td^eiv, emeq IXlov ?t6lig 
eaXioxev, oit; o (pqvxios dyyEii.a)v n^nei, 

ex Euripidis Supplicibus versus 913 sqq., 

1] S' evavSqia 
diSoKTog, eYnEQ nai ^qitfog SiSdarietai 
Xiyeiv avioCetv 3-' tov fid&-^aiv oi-x i'xei. 



) cr. Leutsvhii Philul 




117 



^H. Deinde aulem ed i^mv sunl alyetvov to rixvojv atepo- 
^^tivt}v daxQv^QOEiv non viileo {{uid liabeaat molestl. acerbum 
esl Uberis privalam flere aperte dlcitur (iro his: acerbum esl 
matri mortem flere liberorum. respicit aulem tola senlentia ac- 
curate id quod modo ClytaemnesUa dixit, non |)osse se lacrimas 
tenere, cui adsentiens senex mque id mirandum, inquit, «' quidem 
acerbus ideoque diffialis ad retinetidim matri est jMt liberorum 
morte movetnr flelm. 

V. 899. 

XLVII. — Poslf[uam v. 897. Achilles Clytaemnestrse re- 
S|Hinilcns optime titriusque ratione habita et illi se videre dixit 
quantum maiura acciderit neque ipsi quae illata sint leviter se 
ferre, non est quod aptc addat adulescens. quare prorsus super- 
vacaneus putandus esset v. 899., nisi quae accedunl vitupera- 
tiones spurium eum esse convincerent. Primo autem loco ad- 
fero quod defendere nemo conabitur, tanlum non eadem verba, 
ro S' inov ov (pavXiog {fiqia et xorx anXaq ovcto q>e^<i>, 
in fme utriusque versus legi, ita ut rusticitatis atque inertiae 
crimen Achilles fugere non posset, quod necessario opprohrio 
esset Euripidi, nisi manifeste proderet artem interpolatoris. 
eidem igilur bomini hoc Irihuendum esl, quod non additur ea 
res quae moleste fertur, quanquara careri ea omnino non potest. 
ab eodem denique profectum esl frigidum ilhid fii/j.q)Ofiai xdytit 
noaei at^, quod inter genuina verba aegre ferretur. Quae cnm 
ita sint, non dubilo secluso versu S99. continuare versus 898. 
et 900. in hoc autem versu, si tibi sicut Hermanno mutato 
opus videtur, scrihendum proposuerim 

oit inat6ea3"i^a6fitad^ ow. 

Cetenim in secludendia versibus 900. — 902. Paleius ni- 
mio plus suo arbitrio concessisse et eleganliae sludto abreptus 
vel ea expulisse videtur quae prae ceteris ingenium produnt 
Euripidis. 



r. 910. 

v nis brerller alque obscure ClytaemDcslrani 

W'"- T ■ rtp „(Ui est ([uod moneam. iiuoniam iiemo 

*^"^,3nrf^re hac quitlem in re, praesertim cum quam 

""" ''^ ntwedupt rereibus allulil seiitentiam Clytaemnestra ac- 

'^ oWme expusuerit ([uam plurimis verbis, accedit iiuoii, cum 

. .p^migiratum sit Ipbigeniam ccrte pro iixore Achillis ha- 

biiam esse, cui ille, ne i^nominiam accipiat, auiilium lerre de- 

J(e«l, hoc quidem loco, poslquam tine faclo exponendi precatio 

tdditi ost, male tanquam nnica causa precalionis subicitur novi 

aliquid idque ab eis ({uae modo exposila sunt alienissimum '^"). 

Quae cum ita sint, uecessario nobis orietur suspiciu postquam 

Tcrs. 938 sq, Achillem iatam ipsam sententiam, nomine suo pu- 

ellam interituram esse, proferentem audiverimus, el eo quidem 

modo ut vix dubitari possit quin in praesens lempus i|(se eam 

commentus sit. quoniam autem mox paucis versibus interjM)- 

sitis eiusdem nominis eundem in mudum meutio lit in loco 

inaDifeBte ab interpolatore profecto, v. 947,, non dul>itabimus 

aostrum quoque versum addidanienlum pulare eiusdem inter- 

polatoris, (jui consulto id egerit ut iJlam sententiam, qua Euri- 

pidea prorsus plausum eius tulerit, inculcaret quibuscunque 

posset locis. 

Ceterum, cum merito opinor Hermannus'^') uQenderit 
versus 9 1 1 . in uumcris, hoc quoque isti interpolaturi tribuendum 
esse recle fortasse suspicor, qui poslquam suum versum retulit 
ad versum 909, necessario debuerit quocunque modo eum mu- 
tare qui vere illuc referebatur. Imius vero genuinam formam 
reslituerit Hermannus, si pro (io>ft6i' iiv' scripseris vel ^w/iov 
yaQ vel yag ^wftov, 

ovv. sjni> ya^ ^(xifidv ailov TnaTatfivyuv ij aov yovv. 



*'°) Aliter Jntdllng! non potest particnli yag. 
'") De iaterpp. I. in Aul. II. pag. 6. 




VER8. 919.-974. 
XLIX, — Vers. 919 sqq. — Qai v. 919. itQoafO ic Buspi- 
1 TOcaruQt miinifesto imtneinores fuerunt eius loci qui ^l 
547., 
opfti yao ij^tjv rrjv fisv h'Q7Covaav jr.^6aio, 
Ti^v Si if^ivovaav, 
8 qui ratiuDem habebil uullam admittet qualencunque mu- 
Ipnem. tamen non iiulia relicLa sunt suspicione satis digna, 
rnm graTissimum miror a nemine notatum esse. 
, Quae enim versibus 924 sq. conlinetur senteutia aperte 
e est: est nbi dulce st'( desipere, esl ubi utilis «{ prudsntia. 
fft enim lam Hermannum, qui non nimis sapere voluit in 
i membro, quiim Harlungum errasse, qui non imto phu 
sapere velk reddidit, quia, verba etsi recle htine verterunt, pa- 
rum respexerunt sensum. huuc autem necessario eum esse 
quem supra indicavi inde sequitur quod, uL senlentiae docet 
forma, duo accurale inter sc opponuntur, quorum si unum est 
prudentia uli, alterum non ])otest nou esse desipere. staluendum 
igilur nuDC quidcm erit teuitate vcrfai ft^ Xlcn ipQOvetv poetam 
mitigasse desipiondi opprubrium. 

Habemus igitur neque amplius dubitiitiimus quomodo ac- 
cipiendi sint hi versus, sed pulchram sententiam ei vel magni- 
ficam vel Euripide diguam nemini proferre videantur. inepti 
quid statim sequitur. ego vero, declamans pergjt Achilles, didid 
simplicibus moribiis uli. quis nunc ({uidem aliter hoc accipiat 
quam ita ut eam viam Achillem incessurum esse putet quae 
media sit inter desipere et prudenter agere? quo nihii cogitari 
potest afasurdius, et tanlo quidem minus quo aptius et meliuB 
hoc esset, id quaerendum essc quod inter desipere et nimis sa- 
pere medium cst. tamen sane nou vtdeo quomodo absurdum 
illud abici possit, quoniam semper se prudentem esse velle si 
poeta Achillem dicentem laclurus erat, necessario xai syia — 
efia&ov TOvg TQonovg djt^Mg sx^o' scribere debebat, non 
iyia de KtX. 





V. 910. 



XLVIII. — Nimis breviler atque obscure Clj-taemnestram 
hoc versu loqui apRfle non est quod nioiienm , quonlam nemu 
non potest offendere bac quidem in re, pracsertini cum qiiam 
eis qui antecedunt versibus attulit sententiam Clytaemnestra ac- 
cnratissime exposuerit (|iiani plurimis verbis. accedit quud, ciim 
ibi demonstratum sit Iphigeniam certe pro uxore Achillia ha- 
bitiim esse, cui ille, ne ignominiam accipiat, auxilium ierre de- 
heat, hoc quidem loco, poslcjuam line faclo exponendi precatio 
addita est, male tanquam unica causa precationis subicitur novi 
aliquid idque ab cis quae modo exposita sunt alienissimum '°"). 
Quae cum ita sint, necessario nobis orietur suspicio postquam 
vers. 938 sq. Achillem istam ipsam sententiam, noniine suo pu- 
ellam interiturara esse, profereutem audiverimus, el eo quidem 
modo ut vix dubilari possit quin in praesens lempus ipse eam 
commentus sit. quoniam autem mox paucis versibus interpo- 
sitis eiusdem nominis eundem in modum mentio lit in loco 
manifeste ab interpolatore profecto, v. 947., non dubitabimus 
nostrum quoque versum addidanientum putare eiusdem inter- 
polatoris, qui consulto id egerit ut ilium sentcntiam, qua Euri- 
pides prorsus pjausum eius tulerit, inculcaret quibuscunque 
posset locis. 

Ceterum, cum merito opinor Hermannus'*') oHenderit 
versus 9 1 1 . in numeris, hoc quoque isti interpolatori tribuendum 
esfle recte fortasse suspicor, qui postquam suum versum retulit 
ad versum 909. necessario debnerit quocunque modo eum mu- 
tare qui vere lliuc referebatur. huius vero genuinam formam 
restituerit Hermannus, si pro [tioftov %iv' scripseris vel fitoftov 
yaQ vel yag ^iofioy, 

ovY. I/M /ap ^tofiov aXXov ■Kaiatpv/uv i} aov yovv. 



»*") Aliler intellegi bod pgteBl partioula yop. 
'") De Interpii. I. ia Anl. II. pag. 6. 




VERS. 919.-974. 

XLIX. — Vm. 91 iJ is<|i|. — Qiii v. 919. nQoaiii in suspi- 
ciimem vocarunt mHQifesto immemores fiierunl eias ioci qui est 
Trach. 547., 

oqid ya^ fj^rjv Trjv (iev eQfcovaav itQoatt), 
Tt]v 3e (p^ivovaav, 
cuius qui rationem habebit uullam admittet qualencunque mu- 
tationem. tamen non nulla relicta suiit sitRpicione satis digua, 
quorum gravissimum miror a nemine natatum esae. 

Quao enim vei-sibus 924 sq. continetur sententia aperte 
haec cst: es( ubi rfn/ce sit desipere, esl vbi utilis sit prudaUia, 
patet enira tam Hermannum, qui non nimts sapere voluit in 
priori membro, quam Hartungum errasse, qui non iuato plm 
sapf-re velle reddiilit, quia, verba elsi recte ktine verterunt, pa- 
rum respexerunt sensum. hunc aulcm necessario eum esse 
quem supra indicavi inde sequitur quod, ut sententiae docet 
fornia, duo accurate inter se opponuulur, quorum si unum est 
prudentia uli, alterum non potest non esse desipere. statuendum 
igitur nunc quidem eril lenitate vcrbi fi^ Uccv (pQovEtv poetam 
mitigasse desipiendi opprobrium. 

Habemus igilur neque amplius ilubitabimus ([uoinodo ac- 
cipiendi sint hi versua, sed pukhram sententiam ei vel magni- 
ficam vel Euripide dignam nemini pruferre videantur. inepti 
quid statim sequitur. ego vero, declamans pergit Achilles, didid 
aimplicibus moribus uli. quis nunc quidem aliter hoc accipiat 
quam ita ut eam viam Achillem incessurum esse putet quae 
media sil inler desipere et prudeuter agere? quo nihii cogitari 
potest absurdius, et tanto quidem minus quo aptius et meliue 
hoc esset, id quaercndum esse quod inter desipere et nimis sa- 
pere medium est. tamen sane non video quomodo absurdum 
illud abici possit, quoniam semper se prudentem ease velle si 
poeta Achillem ilicentem facturus crat, nccessariu xai iyui — 
efia^ov zovg tqottovs ajrXovg ex^iv scribere debebal, non 
iyto 6i Y.%%. 



Et iilia obviaiii liunt repreheii<l<!nilii ac sane suspecta. dou 
mndo enim versus 924. et 925. eadem syllaba termiiiaDtiir vu- 
cibiis fpQoveiv et i/eiv, sed iterum quo({ue in line occarrit ver- 
bum e'xetv uno interposito versu. 

Computalis fais ofTcnsioaibus reprebensione diguissimis si 
illud fi^ Xiav ^QOvetv rairo modo id quod v. 919. legimits, 
viprjl6<pQiov, in menioriam revocare intellexeris, num dubitabis 
sccludere versum 925.? nimirum ut vil;rii6<pQcov magnanimus 
est ita ft^ Xiav (pqiyvuv, quocum nsya (pqovHv confeTas, dl- 
citiir ia qui noii nimis magnauinius est. abiectum igitnr est 
illud desipere, tjuod galis alienum erat, uiide sequitur ut nullo 
modo diutios stare pcssit qui scquitur vcrsus 925. Et uno velut 
ictu abscessit qoidcunqae absnrdi inerat scnsui, aplissime (ih 
particnlae t. 924. respondet 6e v. 926., sententiam autem ha- 
bemus grandem ac pulchram et tam Achille qnam Euripide di- 
gnissimam. atidias quaeso. ma^tis alqm excehus mihi nniMuj 
exloliituT in altum. quanqmm igilnr esl nbi duke sit nim nimis 
magnmimum esse, miki tamen, wtpote Chironis disciplina instilHtd, 
simpUces sunt mores, sciJicet magnum animiim non quaqne in re 
praestare non didici. 

Versum igitur 925. manifesto apparet additum esse ab ho- 
mine stolidissimo, quippe qui poeta quid diserit omnino non 
intellexerit. ei vero versus (lui inter Tersuin 919. el versum 
924., artiasime illos qiiidem cAhaerenles, nunc teguotur, versus 
920. — 923., utmm ab Euripide an ab intcrpolatore profecti siol 
Don magis diiudicari polest quam hoc, ab codem hominc com- 
positi sint omnes an aliis alia sit origo. 

Mihi tanta quidem non cxcitatur suspicio ut cum Har- 
tungo eos manifesto ab hoc loco alienos putarem'^^). nam 
quid impedit quominus qui magno atque uxcelso aiiimo est, 
idem aequom praestet animum? sed boc valde mirandum vi- 
detur, quod cur haec senLentia addita sit prorsus nulla reperitur 
causa neque quicquain occurrit per totam fabulam ad quattuor 



I") KiecilhoB 



I. pag. 12. 



bog versus relerenilum. i|uo cuni iicceUat i|iiod supervacanea 
isla male intercetlunt inter uniiis senteiitiae meinhra, dubilati- 
ones o[iinor non possimt non nioveri num vere Kuripiries liunc 
lociim sic institnerit. qiiae (lubitatlones eo augentur quod mire 
profeclo in Uliris chori nola versibus 922 gq. praclixa est. 

At([ue tii ([uideni versus nunc valde suspecti videntur. baec 
enim reputabimus, et magis eos redundare quam alteros et fa- 
cile alicui boc in mentem venire poluisse, ut tale (juid adderet, 
eum autem qiii in margine bacc scripta in genuina receperit fa- 
cile adduci poliiisse ut atteri personae ea tribueret, id quod 
factum est in versibus manifcsto spuriis 50S. — 510. eL ijui banc 
tuebiturgententiamnonpugQiintemhabebitG. Hermaunum '^^). 
Quod autem alleros versus attinet, aut Euripldi, si hoc a te im- 
petrHbis, aut alii (ribuas interpolatori illo quidem anti<{uiori, qui 
Archilochium illud (no. 66. Bergli.) a primo Musgravio adsimu- 
lalum sumpserit sihi imitanduni, ^r^e' ^vfte, 

. . xoQioXaiv ze y,cuQe -liai KCKoiatv daxaXa 

fi^ Uriv. 
Neque ineptum videatur si quis quattuor hos versus ex alia qua 
fabula sumptos et tales iu margine adscriptos fuisse statuerit 
'(uales in suo libro fuerint, diserte adiuncto ubi persona muta- 
relur. 

Vers. 937 sqq. — C Dindorfius nunc quae Achiltes tioc 
loco post versum 937 dicit omnia veten tiihuit iulerpulalori'^*) 
itaque hoc quoque adsecutu-^ est ut qui rehncuntur undeviginti 
versus Achillis respondenteb sibi babeant totidem versus qui se- 
cuntur Clytaemnestrae ego m omne aevum de tiac quidem re- 
spondendi ratione speio nie dubifiturum esae neque profecto hic 
locus aptus videtur ad tollendas dubilitione*' nempe etilludne- 
gtexit vir doctus in restilmnda lesponMone ex eis versibus quos 

'") t)e igter)ip. I. in Aul II p b 

"*) In OxonienGi eilitioue lersns 942 974 huie iutecjioistori «d- 
■igpavit EifiatUSav nleiy ^ oiaJi^ XaXiaif^ip iidBtDr adslipulitus esae 
a. 1S63. Vitzias (1. 1. II. png. 13.) interpolalori rliserte Euripidis minoris 
uomeD iribiieua. 



A<;ltilli cuDcessil certe iitiuiii (v, 925.), foisltaD (j<iinc|ue spurios 
esse, et lioc, ex eis quae SHCuntur Clytaemnestrae (versus 977. — 
995. (licit) vix dubitari posse quiii mulU eicienda sint, et ita 
quidem, ut nullo fere modo retioen possit quae staLuitnr ora- 
tionum responsio. sed ul in eis nos contineamus iii quibus 
nunc versamur, et niirandus est Dindorlius quod tam nptima 
quara pessima ab eodem liomine profecta esse putat et vilupe- 
randus, si quidem vel ea seclusit in quibus neque ipse ofTendit 
nequc offendi polest. 

Optime vero lam sententia quam oratio uno usque tenore 
procedit ad versum 944., ubi aliud qiiid Achilli in menteni venit, 
quod neque alienum esl neque inepLe adiungilur. eis enim quae 
antecedunt maiime famae suae consulere studuit, nunc, id quod 
necflssario lit, etiam despici se a ducibus Graecomni ac plane 
nibiti aestimari sentit, quia clam se ipso suum nonien miituati 
siut tanta in re. Atque illic quidem nihil mihi occurrit suspecti, 
quoniam In iudicando versu 943. Hermannus''^) et Nan- 
ckius nimis severi fuisse videntur, bic CDmpluribus tn locisfa- 
cere non potui quin vestigia agnoscerem interpolatoris. 

Inprimis autem oHendes in versu 94t). quem primo apparet 
non eum obtinere quem debeat locum, quoniam aperle falsi 
sunl Klotzius"'^) et Weilius, qui boc inlellegere noluerunt, 
non posse hunc versum, qui locus eius in libris est, non ad Me- 
nelaum referri. dejnde autem ne Firnhaberus quidem quic- 
quam profecit, qui eum inter versum 944, el versum 945. 
intericere conatus est. non vidit enim neque versus 944. 
946. non cohaerere neque versus 944, et 945. non debere t 
iungi. 

Patet autem illo Kaxttnog Sivi^q non improbum aliqnij 
hominem sed ignavum ac plane contcmnendum significari t 



'") Do iiiterpp. I. in Aul. 11. pag, 7, — '^ni^tt ajifuiStaaai vel ciq 
ovo9ai, gnud G. Dindiirllus Hermaiinus alii Hel. 455. reflurrere bi 
h ■dnuaieraiidnin est de quibus ili:iii pag. 40. 

'") ad vers, 956. snae edit. 



— 123 — 

mineni, virum uullius piTtii, i|ui|ipe iiui doii sJl vir, quia nihii 
' ei sua voluDtate, omnia nd aliurum arbitrium facial. alioquin 
non modo redunilaret vox dv^^ sed ne ferri quidem poseet, 
praeeertim ciim statim quod aequitiir h> dvSQaaiv graviter 
dictum sit du cis qui vere sunt viri""). el hoc quoque accedit 
ad meam senlentiam sustenUndani, quod cum per lotam ora- 
lioncm Acliilles improLitalis quam iu se admitteret nullam men- 
tioncm lecit, id quod commemoralione valde dignum videlur, 
tum ab boc loco tale qiiid alienissimum est. Quae cum ita sint> 
versua 946. omninD non putesl ad versum 944. rcferri: inaani 
enim est hoc dicere, lam miserum virum aliquem ease tamque 
iguavum hominem quasi Bceleslo paLre natus sit, hoc solum ferri 
potest, tam improbum aliquem esse quasi aceleBtissimum habeat 
palrem '^^). nullo autem modo versum 946. post versum 944. 
licet inculcare, id quod inde quoque apparet quod de industria, 
ut videtur, id egit poeta ut voces av^g et dvdQaaiy in fine po- 
neret eorum versuiim <[uorum alter alterum subsequereLur. 

Cum igitur qualis in libris est iste versus neque hic neque 
illic locum habeat, si quis omni modo eum servari velit, ad 
Elmsleium et flartungum confugiendum erit, quorum alter 
|)ropo&uiC, alter el proposiiit el in poetae verba recepit syd ovxi 
pro ws ov%L at et imprubitatis menlionem fere consullo a 
poela vitatam esse el mihi quidem ab lioc loco alienissimam vi- 
deri supra monui. et alia adfero. qui tandem eo ahquis ad- 
ductus sit ut pro eo quod sensum praebebat quamvis malum, 
cytij ovxi-, poneret id quod scnsu plane caret, (^g ov'/,i-y dicendi 
autem rationem ingcreret magis clegantem quam quae isti ho- 



'") cf. 0. c. ay3, 

Si' ouxij tlfil, irivixaui' ap' fJjx' tivijp; 
Antig. 4S4. 

ij vvv (ya fiiv avx «v^p, oPiiJ J' oV^p. 
'") iSihil moror Firnhaberam (^IcliKalt iIeo deiDem gutteti fiir 
einen feigting, — ala wore ich — vod einem iXainiog ahstamniand".). 
qnaaqniim ab co nihil diferuut qni nd illnd iyta to fitfSiv hnnc vei'snin re- 




iniiii, qui ne hoc ([iiidein |iei's|iii'eri;t . i|u<iino(lo hiiiiis lori sin- 
gulae seuteDtiai) cohaereretit, usitata luerit? aul iyro si exci- " 
(lisset, cui in nieulem venerit Eupplere a>c? el Eui'ipides fiuidem 
manifesto non scripsit iyd, propterea ijuod id prorsus redundat. 
in eis enim quae praecedunt AchiUes suam personam opponit 
Meiielao, unde pronomine opus est : hic si adesset pronamen, 
quis esset oppositus? 

Servabimus igitur wg totumquc versum homini tribuemus 
pamm sagaci , qui neque hoc intellexerit, tuxkhjtos ov^q mi- 
mme hoc quidem loco ad improbum hominem referenda esse, 
oequc hoc viderit adtlendi gtudio abreplns, iniusto loco addida- 
mentnm suum se inculcarc. Et iongius procedemus <[uam qui 
hunc UHum versum spurium putavit, Nauckius, eidemque ho- 
mini item eum versum adsignabimus qui sequitur. 

Atque iUo quidcm versu quid cogitai'i potest durius, quiil 
minus perfectum? senlentiam Qon ad linem perduclam esee 
putes. et excidisse aliquem vursum suspicatus est Matthiaeus, 
athanc quis tuebilur sententiam, si et Teraum apertc spurium 
antecedere et male hic ea repeti quae modo iusto loco dlcla sunt 
secum reputaverit? in memoriam revoces versus 941 sq(|., qui 
etiam prorsus eodem modo quo hic vcraus clausnlam iniponunt 
sentcntiae. quod autem gravissimum est et plane aperil inter- 
polatoris artilicium, non polest dubilari quiu hic versus com- 
posJtus sit ex versibus 938 sq. adsumpta ea sentenlia quae con- 
tinetur v. 937. Vides igitur adsentientem me Ilermanno, cui 
hi versus ab iirterpolatoie adiecti videbantur ""'). 

Nunc autem quae vis inest versibus 044 sq., nunc quam 
puldire addita est parlicula aQU, quae prorsus redundaret, si ad- 
esset versus 947., nunc denique quam aptc procedit sententia. 
reputanti enim ea quae versibus 938. — 943, conlinentur subito 
quod necessario inde coUigitur Achilli in mentem venit, despici 
se a primoribus. ego nnllius igitnr prelii mr, eyo nihH eram, 



"') De inlerpii. I. iu Aul, II. [ifl(;. 1 



— 125 — 

lHeMelaua in mmtrro tjirorHtn? bacv exclainat inlerrogaudo. el 
ipse sibi responilens immo per ti^etm amm. inriuit, alium me 
eue cognoscenl, si qtiiiiem ne allinget qiiidem filiam luam Aga- 
memno, iii Sipi/ba, barbaronm ager, in aeguo ponelur civitfUibm 
Graecis. 

llucuEque (v. 952.) verba poetae, liac quideni ile re. iiam 
qui seciintur versus duo aperle interpolatoria sunt tam aequabi- 
lilatis quam perspicultalis niniis sludiosi. Ac prioris quidem 
versus, qui idein Nauckio suspectus videtur, qnaui oiira sit 
iiapeilita ilicendi ratio facile quisque inlellcgel. Euripiiles certe 
sic opitior eum instituissel, 

0-9-Ev 7ci(pvxB tiHy arQceiijlccTaiv yivoq, 
Dumeris qiioquc iiielius consuleus. accedit aulein quod hoc ail- 
didameutum multum ponderis adiiuit pra^rcsso versui, prae- 
serLim cum Atridarum, si quid video, ibi ratio babita sit. ita 
entm illud jiaQ^aQoiv accipiendum pulo ul ipsi Tantalidae intel- 
legaulur. denique hoc si cogitaveris, Athenienses omnesque 
Graecos cogoitam liabuisse orlginem gentis illius celeberriinae 
idcoque addidamento islo misero ac putido minime opus fuisse 
Buripidi, opus fuisse inferioris aetalis hominibus, non dubilabis 
hunc versuni Euripidi abiudicare. Idem necessario slatuenduni 
est de allero versu, quem moneo eisdem alque eum qui sequitur 
terminari syllabis, quod noquc consullo, ut supra vers. 939 sq., 
a poeta iiislilulum esse apparet, neque miligari poterat mora 
facta dicendi, quoniam ea quae OalchaQli Achiiles minatur co- 
haerent cuin minis in Agamemnonem iactalis. 

Quoniam igitur iion dubium est quin hi quoquo versus ab 
interpolalore profecli sinl non nirais doclo, quid v, 954. non 
tenemus Paiatini 0&ia 6e zovfidv^ nimirum quod in Floren- 
lino est, 0^ia 6i tovfiov t', slolidi alicuiuB insaiia esl emen- 
datiu, quud veru Palatinus praebet, id ab ipsu versiftcalore scri- 
pluni pulo. pru apposilione enim accipiondum est TOVftSv el 
Bubauilioudum ogtufta, ila ul inler sc opponantur SiTtvXog, to 
fiaQ^dQOJv ogiafta, el Qid^ia, t6 shov o^iafia. 

Vers. 959. — 969. — (Juae Achilles plurihus verbis exponit 




versibua 962.-969. immane ({uaiitum distant ab eis quae idem 
dixit ante versum 944. gupra entm qiiam sullicitum de fama 
siia se praestitit, quam libcratem prae se tuHt mentem : bic pror- 
sns nihil curat famam, ilurum profitctiir ingenium, asperum am- 
mum. minime immemor sum eonim quac adferent hunc iocuni 
ilefeDsuri, veteres liaiid nescio minuG quam recentioris aetatis 
homines indulsisse mullitiae ac lenitat) animi. et facile ferri 
posse vel ea quae vers. 962 sqq. legimus Actiillem reputanleni 
neque ullo moilo opprobrio ilU esse minime recitso. sed nego 
iuxta priorem illam orationis partem haec stare possc, quta in- 
ertiae ac neglegentiae coarguerent EuHpidem. non enim dis- 
crepant seJ vehementissime pugnant hapc cum illis. quod ne- 
cessario concedes, sive hoc sjiectabis ia universum, qualcm ani- 
mum Aciiilles praehuerit aiferutro loco, sive singulas comparabis 
sententias. seit illud non est cur accuratius dcmonstrem , qiio- 
niam nihil illo apertius, nihil certins est. docent boc vers. 927. 
928.-931. 938.— 940. ipsa vero verba fere singula inter se 
pugnare ipsumque Achillem inritias ire quae modo dixit versus 
965, ostendit cum versibus 936 sq. comparatus. 

Tam ineptum, tam inutilem ad hominum mores descri- 
bendos num est ubi videris Eiu^ipidem ? frustra quideni labora- 
bit si quis similem inertiam ex alia tpia fabula adferre conabitur. 
et profecto si talis erat Euripides, quis itlo miiius fuit dignus qui 
in aequo ponerelur Aeschylo et Sopbodi? 

Hoc igitur concedendum erit, quoniam oratioms altera pare 
alteri repugnet, non utrumque hoc coram Clytaeinnestra ab 
Actiille disputatum essc, sed interpolatorum manus cum non 
modo verba poetae amplificantes sed senlentiasquoqueaddentes 
tiac ia fabula idcntidem deprehenderimus, vix dubitari posse vi- 
detur quin hic quoque interpotator quis grassatus sit. Ac 
Nauckio quidem suspecti sunt versus 962. — 974. sed altud 
quid fortasse relinquitur, id quod stalui necesse est ab eis qui 
hnnc locum Euripidi ahiudicare non audeant, ad spectatores con- 
versum et submissiore voce Achillem loqui a versu 962. vel po- 
tius 3 veran 959. usque ad versum 97U., ita ut eorum quae ille 



_ 127 — 

cum prioribus parum coticiuealia dicit ignara sit Clylaemnestra. 
quae explicatio commendari videtur versibus 963 sq., ubi Qy- 
taemnestrae tanquam abseiilis mentio lit. se<l jirorsus nullius 
momenti hoc argumenlum esse mux videbiinus. 

Hanc igltur si scquimur rationem , non quid vere seutiat 
Ctytaemnestrae apemisse sed verba dedisse de moribus suis 
aimplicibus animique liberaiitate uequc miniis famae suae curam 
simulasse Achilles putandus est, causam vero Ipbigeniae defen- 
(leadae nullam aliam habere nisi contemplam suam dtgnitatem. 
atque hunc quidem nun reprehendemus causam, etsi eae quas 
simulasse videtur magno animo niagis sunt dignae : sed hoc in 
Acbille acriter vituperari debere coiisentancum est, quod arro- 
gantia tantum Atridariim se impulsuiii esse iit Agamemnonem 
a filia sacrificanda prohibilurus sit non libere proliteLur, sed ia- 
ctaiidi causa speciosa facit verba, quae mox, ubi sibi speclato- 
ribusque veram aperit causam, ipsc refutare cogitur singula. 
consulto igitur prospcroque mm eventu poeta id egisse videtur 
ut arrogiintiaai et limiditatem uiia persoiia iungeret Achillis, 
qnae vilia necessario ridiculam gloriositatem secum trabunl et 
dolosam simuJatioaem. At in describendo Menelao, quem ple- 
rumque timidum et dolosum ab Euripide lictum videmus, habuit 
poela cur noa sequeretur Homerum: qui enim perfidae et fugi- 
tivae uxoris ulieno auxilio aliorumque cum vilae discrimine re- 
cuperandae cupidus insano amore usque adeo abreptus est ut 
ne poenam quidem sumat a lali muliere despiet et rideri pri- 
. stinaque gloria destitui meret. coutra Achillem novis istis mo- 
ribus iustruendi cum praeclara illa qunlis iu singuli cuiusque 
mente erat Pelidis imagine minime convenientibus nihil ne co- 
gitari quidem potest causae, immo vituperandus videtur Euri- 
pides quod quem tam propler inorum praestantiam quanipropter 
^oris habililatem tanquam exemjiluni ad quod certatim se 

irent adulescenlibus proponi videbat suac potissimum ae- 
1, eum foedissiuiis istis viliis derormatum ante oculog posuit 

D populo. 




Vili]|)erandii8 i'sset poeta, sei) patienter ferre (leberemua 
JDlud coinmeiitum , m certum aliquem ftnem seculus taleni 
Achilleiii ille tinxissel, scilicet si quam sibi praescripserat dis- 
posilionem non |JOluiBset exequi nisi Acbillis moribus in jteius 
mutatis. aed cum et deesset illa necessitas, id qnod cuncedes 
quamvis accuratissime inspeclu fabulae argiuneiilo , neque alius 
stt in hac tragoedia locus ubi denuo Achilles istos mures prodat, 
1^0 quidem hunc quoque locum a poeta ila comparatuni faisse 
puto ut vere simplices niores Acbilles oslenderet neque aliam 
palam aliam claiii praeberel mentem. nam novum hoc vitium 
maius videtur quam quod Euripidcs admlserit, ut clari alicuiiu 
viri ciusque praeslaniissimi morcs cuique hominum notissimos 
in contrarium ac peius converleret non modo praeter fahulse 
necessitalem sed etiam imo lantum loco ceteris locis nun re- 
Bpectis ideoque magiio cum concinnilatis detrimento. 

Secludendi igitur visi sunt versus 962. — 969. et qui ad eos 
lanquam Iraducunt versus 959. — 961., quibus versibus remotis 
plane nihil desideratur. Qui vero hos addidit versus noii eum 
fuisse consenlaneum esl qui singulos illos passim per hanr 
Achillis orationem dispersos fabricatus est. illi enim imbecilluni 
ingenium utpote plerique falsa opinione orti ntiseramque pro- 
dunt versificandi arlem: hi praeterquam quod iniuslo loco in- 
serti sunt Euripideo ingenio dignissimi videnlm' omni cx parlc. 
noR dubito igilur Euripidi minori eos tribucrc, qui, quoniam 
Homero prae ceteris operam dedisse videtur, Euripideum Acliil- 
lem superbi atquc iracundi illiue Homerici similiorem esse vo- 
luerit eidemquc studio deditus illud quoque ingesserit Home- 
ricum quod versibus 959 sq. continetur, ftv^lai AOQai. ^QtSai 
lixTQOy Tovfiov (cf, 11. IX. 395 sqq.). 

NuUo vero modo ab eodein Euripide minure profecti sunl 
qui eius versibus inculcati sunt versus 963 sq. sed aperte ilti 
ab recentioris aetatis homine originem ducuiit, quem eundem 
atque eum fitisse <{ui ceteros eiusdem generis ve 
licel suspicari. Atque aegre quidem eos compositos e: 



e luculenle 



— 129 — 

docet obscura ista sermonis ratio ^*^) quae efficitur cluobus da- 
tivis ifjLoi et TtoaBi cum uno eodemque verbo ita coniunctis ut 
alio modo uterque referendus sit atque artius quidem adiun- 
gendus dativus Tcoaei, liberius dativus si^oL idem deinde opinor 
in eam rationem cadit qua articulum 7) usurpatum vides, non 
ferendam illam quidem tam in diverbio poetico quam in oratione 
pedestri. interpolator vero quae articulo inesset vis non sen- 
tiens ut versum expleret eum addidit. 

Vides igitur me non adsentientem Hartungo, qui cum 
d-iJQafia Ttaidog, ei KXvraifiv^arQa y iixol scripsit post 
vocem Ttoaei plene interpungens , praeterquam quod vitiosum 
eliminavit articulum sententiarum cohaerentiae optime consuluit, 
sed neque cetera quae sermoni insunt interpolatoris. vestigia 
confudit neque sententias ad ea quae antecedunt vel secuntur 
male accomodatas addidamenti indicia esse secum reputavit. 
quare Hermanni quoque praetermittere licebit mutationem, 
^Qafia TcaMg' el KlvraifxvijaTQa d^ ifxol fidXiaT^ enei- 
ad-rj — , edo)y,d xav xtA., quae ansam dederat Hartungo. ma- 
gnopere autem mirari me subit quod qui mutatione opus esse 
putarunt, Firnhaberus Nauckius Klotzius Weilius, 
hanc coniecturam ab ipso Hermanno postea abiectam anteposu- 
erunt Hartungianae. quis enim quaeso Graccorum hunc locum, 
isto modo si scriptus fuisset, non ita accepisset quasi hoc diceret 
Achilles? sin autem eo potissimum quod mihi Iphigenia locanda 
esset Clytaemnestra adducta esset ut filiam traderet Agamemnoni, 
dedissem nomenmeum. quod plane in contrarium convertere 
est sensum. 



i^) Quam ambiguus hic locus sitHartungus testantur etKlotzius, 

qui eadem ratione utrumque dativum iunguut cum verbo Ix^ovvnt , et ita 

quidem ut pronomini ifio( appositionis modo additum putent vocem noaet, 

manifesto decepti sunt versificatoris imperitia. nam de coUocanda filia, 

id qnod viris illis doctis visum est, nullo niodo cogitandum esse docet vo- 

cola fidXtara, quae, quoniam non e pluribus procis unus Clytaemncstrae 

eligendus erat, inepte redundaret. 

9 



AnLiquioris igilur inlcrpolatoris verlia aniplificaiKli i 
tanquam [^lossema diios illoa versus iniecit interpolator reei 
tior, neque acquievit hac in re , ut docenl forlasse versus ^ 
sq. Nuiic de veraibus 970. — 972. i|uid statuendum sit qj 
reDdum est. 

SentcDtiam autem si spectas, maior quidem Euripides i 
repetiverit qiiae multo aptius modo pluribus exposuit (n 
948. — 956, V ineptum autem iliuil si vere admisisset, certefl 
cavissel, senlenliac in fmc initium adiungcre ciusdem senten 
tantum non eisdem vcrbis repelitae. an alJter censeas? < 
vcrnm sit doceant ipsius poetae verba. fta zov 61' vyQitrvU 
fttxTdv TEd-QOfiftivov Nrj^Bd — ovy_ atpETai a!jg ^vyca 
'jiyafifftviov ttVo|, ovd' elg axgav X"s'i oiote ?rpoff/?aJ 
TTETrXotg, — niii.QOvg ds rcQOXVTag %€Qvi^dg t' h/AQ^M 
KaXxag o fiavTig. qiii sccuntur vcrsus duo et dimidiua d 
dendi Calclianlis causa additi apcrtc nihil adferunt quo< 
ipsam pertineat rem. etsi igitur hene clausulam imponunt j| 
giori orationi, necessario pro parcnthesi accipiendi Bunt, sil 
iungis versus 970 sqq. ad summam oi-ationis reversos.T 
auteni versus 970 sqq. cum idem argumentum habeant ac ■ 
sus 948. — 956., verc senlenliani suiisequitur repetita 1 
sententia. quod ab ipso Euriplde institutum esse non posd 
mihi persuadere, eoque minus quia versus 956. — 958, vitl 
bitari potest quin clausulam complectantur orattoms'ab F 
Euripide profectae. 

Vides igitur hos quoque versus a minore Euripide acp 
mihi videri, et sane arle illos cohaerere cum eis quae proid 
antecedunt non erit quomodo infitieris, accuratius si inspei 
argumenlum. haec enim, lox' ^loBTai al6rjQ0g, ad ' 
968 sq. refurenda esse rGCtissime monuit Weilius, quarefl 
nius interpungendum est ante voculam bv: qui autem nui 
ticitur singulorum membrorum conexus sine dubio aptioH 
quam quem neget quisquam gemiinum essc , sublatum atn 
est frigiduni illiid quod cis inej-at quae sunt Tax' etffwotl 
drjQog, £1 lig fie ti]v atjv dvyarsQ' e|aigifoerai, quodfl 



— 131 — 

minori quidem Euripidi condonassem. Nec minus apta videtur 
ea sententia quam de versu 971. Weilius tulit, corruptum illum 
esse eo quod vocabulum atinccTi verborum q)6vov xtjXiaiv inter- 
pretandi causa a grammatico aliquo adscriptum in versum re- 
ceptum sit eiecto genuino aliquo verbo. mihi quidem hoc magis 
placet quam quod a Porsono propositum est, ov Ttqlv sig 
0Qvyag eh&eiv q>6vov xrjXlaiv aiiaaTog /^ofvw, magis etiam 
quam quod ex Porsoni coniectura retinuerunt Hermannus 
Kirchhoffius Nauckius, ov — el&eiv cpovov -^rjXiaiv a%- 
fiOTog XQ^'^^' probabiliter enim Weilius exposuit originem 
corruptionis , quod vix aeque praestent ceteri. istud vero al- 
(lOTi, quod libri praebent, aFirnhabero illud quidem et nu- 
per a Klotzio commendatum, minime ab Euripide vel ab Euri- 
pide minore profectum est, sed vix miserrimo homine dignum 
videtur, cui, etiamsi vitiose productae indulgeas tertiae syllabae 
vocabuli aifiatt, ineptissimam illam non licet tribuere sen- 
tentiam. 

Versus 973 sq. et prorsus supervacanei sunt neque cohae- 
rent cum eis quae antecedunt , sive proxima spectas, a minore 
Euripide illa quidem profecta, sive genuina respicis maioris £u- 
ripidis, sed utroque in loco male adsutos illos apparere facile 
concedas. nimirum inepte hoc institutum est, ut postquam quo 
Iphigenia et Clytaemnestra adfecti sint malo leviter comniemo- 
rato eorum tantum rationem habuit quae ad se ipsum pertineant 
solisque his summa incensus est ira atque Iphigeniae servandae 
cupiditate subito nunc Achilles aperte iam peroratione facta ad 
Oytaemnestram se convertat, et ita quidem quasi ne semel inter- 
misisset quidem illius rationem eiusque tantum filiaeque causa 
suscepturus esset quaecunque moHturus est. 

Maiori igitur Euripidi hos versus abiudicanti facile opinor 
mihi adsentieris, sed minor Euripides num hoc vitium non ad- 
miserit forsitan dubites. tamen nescio an recte liic quoque ma- 
num agnoscam recentioris illius interpolatoris , quae suspicio 
duabus potissimum rebus excitatur. Primum enim Euripides 
minor aperte totus in hoc versatus est, utiracundum acsuperbum 

9* 



I 



suaeque aiic.loritatis iiiniis aUidiosmn Achiilem noliis anti! oculos 
IHtnerel, a (|Uo sludio alienus fuit qui veraus 973 sq. addidit. 
(Ipinde, id quod supra indicaTi, versibus 970. — 972. orationi 
linem iinpont iiiagis in apertn est quam ut eos qui composuerit, 
idem versus 973 sq. adlecissG putandiis sit. i 

Sententiaui aulcm vel argumentum quod attinet, vix dubito 
quin nimis sevGro iudicio usi sinl qui alisurdos hos versus di- 
xeruat, velut Hartungus, qui istam causam habuit eos seclu- 
deudi, vel Marklanldus Musgravius BoissoQailius Fira- j 
halierus Hermannus'^') Heimsoethius"^) WeiHus, ] 
qui alius aliam proposuerunl mutationem aut quaesitam distiii' | 
guendi atque explicaudi ratiouem (cf. Buisson. Firnh.). Qui hos | 
versns composuit aperte hunc inesse voluit scnsum, quem uttro 
illi praebent: bono sis animo. tiam sahtlaris tanqaam devs tM 
comparui maximm (i. e. prae celeria tirmus) , qm eliamsi nimC 
non mm, atlavien fitim (i. e. nunc qnidem nondum te servan, . 
at aerval)o tc). ilaque ne Nauckius quidem, qui prae celoris 
versibus spurium pulavit versum 974., me haLet adstipulatorem, 
TRcte autem monuit Malthiaeus arguUas captari isto versu. 
Ceterum hoc mihi liccat dubitanter quaerere, num vocabutuin 
d-eoe ex Achillis persona translato seusu de ipso Achillc dictum • 
ingcnium prodat inrerioris aelatis. J 

luvat uunc paucis complecti quid de tota Acbillis oratiane j 
qualis versibus 919. — 974. continetur slatuendum esse ceosu- 1 
erim, quoniam uullus locus est in lola fabula ex quo melius in- ' 
tellegas Imius tragoediae condicionem. 

Atque Euripides quidem, qui versus scripsit 919. 921. 
926.-945. 948.-952. 955.-958.. omui cx parte perfectam 
reliquil sequc dignissimam orationem. quam mox, ubi ageuda • 
erat fabula, additis versibus 959.-962. et 965.-972. ipsam ' 
sibi repugnantcm fecit misereque turbavit Euiipides minor. 
Haec igitur loci fuit spccies qualis in scena spectata eat ab Athe- 



") De iaterpp. I. in Aul. II. fag, T. 
'") KritiacliB Stiiiliea. I. pag. H. 



— 133 — 

niensibus. nam profecto magno post temporis spatio vixisse 
videtur grammaticus iste insanus atque inverecundus qui cum 
totam fabulam ^®^) tum eam potissimum partem in qua Achillem 
et Glytaemnestram aut Clytaemnestram et Agamemnonem poeta 
fecit identidem inter se colloqacntes addidamentis auxit incli- 
natae ac plane labentis Graecitatis signa plerumque prae se fe- 
rentibus. cui ut supra versus 899. et 910. tribui ita hoc loco 
versus 946 sq. 953 sq. 963 sq. 973 sq. deberi puto. Reliqui 
sunt ex suspecto numero praeter versum 925., qui ab alio inter- 
polatore additus videtur, versus quattuor illi 920. — 923., qui 
ubi pluribus de eis exposui dubitari posse dixi num de iure hic 
legantur. et mihi quidem a grammatico aliquo ex alia fabula 
citati potius quam ab ipso Euripide additi videntur , quod idem 
hoc quidem loco non possum non monere de versu 958., qui in 
margine ad versum 957. adsimulatus fuisse videtur. 

Tam igitur accurate quam facile distinguuntur manus tres, 
Euripidis, Euripidis minoris, inferioris aetatis grammatici versus 
de suo inculcantis , quibus praeter eam nianum quam versum 
925. addidisse suspicor manum eius grammatici qui similibus 
locis similes adscripsit subiungere licebit, versibus 508. — 510. 
manifesto illam quidem deprehensam. 

VERS. 977. sqq. 

L. — Cur Clytaemnestra Achillem miris efferat laudibus 
intellegi non potest aUa causa nisi quod ille Iphigeniam se de- 
fensurum esse pollicitus est. apparet igitur confidere reginam 
magnanimo atque audaci adulescenti, et consideratis ac perpen- 
sis eis quae egregie et dilucide Achille^ modo disputavit hoc 
eventurum esse expectaverimus. (juare magnopere Clytae- 
mnestram mirabimur quod denuo precando et persuadendo dat 
operam^®*), in qua consumit quos a versu 981. declamat versus 



^®^) Certe hanc coniecturam facere licet. — cf. quae de eodem homine 
dixi ad vers. 598. — 606. pag. 83. 

^^) cf. Zirndorfer. chronol. pag. 101.: huic loco convenit quidem 



i 



novem. Quitd autem gravissinium est, quae precibus lijg prae- 
mittuntur (vers. 981 sq.), ainxvvofiaL Si [naQatpiqova' ot- 
ta^ovq loyovg, non moilo aliena vidcntur a Cljtaenineiilra qua- 
lem modo se praestitit versibus 900.-916, maximeque ver- 
sibus 909 sqq., non modo )K>rro male concinunt cum eis qoae 
secuntur a. v. 992., ubi Iphigcniam eductura est BuppUcem K 
haec addit ad probandam suam sententiam, 

at^va yop af^viverai, 
oftiog S' Saov ys dwarov aideia9cti xpew)', 
sed aperle eliam pugaanl cum tiis uiusdem ClytaemnestTK 
(vers. 900 sqq.), 

oix i}cai9eaiy^aofial ys fCQoaneaeiv t6 ao» yovv, 
dvrjTOi h &eag yeyioTci- rl yaq kym asfivvvofiai; 
IfTi jirL anovSaariov fioi ftalXov i? tetivov 7t£ffi\ 
quae repugnanlia cum vix ullo modo usquam ferri possit tiun 
hic sine ulia dubitatione tollenda est, ubi loco per se quoque 
mulestu ac suspecto orta esl. 

Eiciendi igitur sunt versus 981. — 989., unde hiic quoqar 
eflicitur, ut versus 990. quam ab Euripide tributam habuil re- 
cuperet propriam suam vim. apparet enim ei laudem iUam ia- 
esse quam qnomodo recte proliteatur Clytaemnestra supra diiil 
se ambigere. nonne haec pulcberrime sese excipiunt? 
jTMe av a' E/taiveaaiftt fttj Xiav Xoyoig, 
fijj3 CTfJewg Tot;ti' aTioXiaaifii t^v xdg»'; 
(atvovfievoi yaq aya&oi i^OTtov xiva 
fiiaovai Toi-s atvovvrag, ^v alvioa' ayav.) 
oKK ev fi8v aQxas eiTiag, tv Si Jtai teX)]- 
aov yoQ &iXovxos nais ^^ij aojd-^aetai. 
Qui aulem vim illam intulit non dubito quin ad aliena ill) 
addenda eo adductus sit quod versus 992 sqq. quem in tineai 
Clytaemnestra adiuuxerit non inlellexit. aperte enim Acbilli 



qood Clylacmaeatra .^tbilli fratias Hgit, ut iu iBitio s\ae o 
ned CQp deaun euni oilmoneat, ul IjitiigeniBni aprvet , ei]uidei 






— 135 — 

fidem quidem habet Clytaemnestra, quoniam gratias agit quam 
maximas, sed optime illum id promissum soluturum esse sperat 
quod ipsi fecerit Iphigeniae. unde in eo est ut filiam domo evo- , 
cet. parum vero cautus et ne ea quidem recte perspiciens quae 
proxime antecedunt interpolator hoc sibi persuasisse videtur, 
non satis adhuc Clytaemnestram sibi precibus suis profecisse, 
quare nunc si ipsa Iphigenia asperum adulescentis animum 
frangat periculum factura sit. sed extrema expertura Clytae- 
mnestra ipsa non satis Achillem temptasse ei visa est, quam 
causam habuit inculcandi. 

In interpolatoris porro ingenium et artem inquirentem me 
fateor primo de eodem homine cogitasse quem proximam 
Achillis orationem, a maiore Euripide compositam, a minore am- 
plificatam illani quidem, praeter ceteras huius fabulae partes 
suis addidamentis auxisse magnopere velim viris doctis me com- 
probasse. adducebar autem in hanc sententiam quia satis im- 
becilli ingenii fuisse videtur qui tam male quod poeta secutus 
est perspexit consilium. sed mox, postquam sententias inspi- 
ciens non nuUa rehnqui intellexi quae et ipse interpolator exco- 
gitasse videatur neque homo iste inferioris aetatis invenisse pu- 
tandus sit, maxime autem postquam versus 981 sq. et 983. non 
simpliciter sibi adiunctos sed tam eleganter quam subtiliter sen- 
tentiarum conexu inter se coniunctos vidi^®^), non potui non 
abicere deterioris hominis suspicionem, memoriam repetere, 
non dico Euripidis minoris, qui quin recte perspexerit perspi- 
cuam loci condicionem non est dubitandum, sed aiius cuiusdam 



165^ Particulae alXa adiuncta particula ovv uota est apodoseos. hic 
igitar efficitur sententiarum conexus, nuUo modo ille quidem ab isto re- 
centiore grammatico excogitatus : miserabilium pudet me verborum, at hoc 
quidem dico : habet speciem quandam etc. hanc igitur propono singularura 
sententiarum disting^endi rationem, 

aldxvvoiiai 6h 7ia^cc(pi{}ova* oixT^ovg Xoyovg' 
i6Ca vodovaay av <f* avoaog xaxcSv y ifKov 
alX* ovv ^ffc Toi ffxVH^ ^^^' 




— 136 — 

inter|iolat(irii! illo uutii|iiioris. mius vesdgia sine ullo ; 
nimio inipeoilio ab alteris discernens (lassim depreheudisse n 
s sum, i|ua de re el supra moiiui et infra docebo. 

V. 995. 

LI. — Jiieple versus 995. in liliris sic acriiiUis es' 
i6ov TTaQovaijg rairEOf vEv^ofiai ai&ev. 
Quae quamvia misera sinl et consuetudini Graeci Eermoois I 
pugnent, Firnhaberus el Klotzius non dubitarunt ut g^ 
ina servare. niminim hoc prorsus neglexerunt, voculam i 
lon addi nisi eia de ({uihus agitur tanquain ante oculus pod 
;olio(]iientium. ego quidem non dubilo quin recte Hartun 
coniecerit eI S' ol pro idov scribendum es 
adsecutus sit Nauckius, qui et ipse ei 6' ov coniciensl 
sulvit eniendationem ab Elmsleio (ad Heracl. 44.) iacohafl 
I 996., qui Achillis est in libris, Clytaemnestrae cofl 
nuando. adstipulatores Nauckius naclus esl Kirchhoffil 
elWeilium. Et eI 6i fi^ naQovaTjg rama zEv^oixai a 
nemo requiret qul Bcnsum examinaveril , versum 996. anted 
quis Clylaemneslrae trihuere dubilal, prava quae libriB i 
exhibetur versuum dislributio vioienta medicina est a gram^ 
tico aliquo tum sensui adhibita cum ei d' ov in idov deu 
vatum verba (iEvitto xat' oiTtovg recte referendi rdtioil 
prorsns obscuraverat. Denique qui Nauckio his in ■'ebus i 
seasQs erit lihenter Heathii quoque amplectetur emendatiow 
Ttrtrrd restituenlis. 

VERS. 1017.— 1023. 

Lil. - Brilannus ille anonymus qui versus 810. — S 
spurios duxit item vcrsus 1005.-1007. interpoiatori tribna 
quam idoneam habuerit causam ego quidem non video '"^ u 



'") Muari classici LnndiDetiHis 



in qaattuor prii 



— 1 37 — 

coniectura adsequor quomodo.factum 8it ut adsectatorem nan- 
cisceretur G. Dindorfium. hunc autem quos statim e sua 
coniectura seclusit versus 1017. — 1023. immerito abiecisse pro 
certissimo habeo. 

Primum quidem illorum versuum, quaiem nunc quidem 
speciem fert, concedendum est suspiciones movere gravissimas, 
quibus, quoniam optime toUuntur et lenissime, non nimis debet 
induigeri. Olfendebatur enim ab omni tempore et in eo quod 
tb xqfil^ov hoc loco manifesto de ea re dictum est quae ab aii- 
quo optatur, quamvis sit conseutaneum nunquam participium 
activum vice fungi posse passivi, et in eo quod ei particida sibi 
subiunctum habet verbi tempus aoristum ubi, quoniam futura 
condicio posita est, nihil aliud nisi futurum aut praesens tempus 
locum habere potest. ista vitia, quae tot doctissimorum virorum 
emendandi conatus fefellerunt, longe alia visa sunt ac quae lapso 
caiamo aut detrito codice orta sint, unde factum est ut interpo- 
latorem suspicatus sit G. Diudorfius adsentiente Nauckio. 
at medicinam difiicultatibus reperierunt alteri Kirchhoffius 
alteri Weilius, quas coniecturas simulatque in unum con- 
iunxisti non modo versum habes ab omni suspicione liberum sed 
pulchram sententiani, elegantem sermonem. quod autem gra- 
vissimum est, lenissima utraque est mutatio , quae autem Wei- 
lium habet auctorem ipsis codicibus quodam modo commen^ 
datur. 

Coniecit enim Kirchhoffius em&evj unde voci ro XQV~ 
^ov vis redditur activa, scripsit y Weilius pro el quod vulgo 
legilur, unde remota qua cerli aliquid respicitur condicione ma- 
gis in universum spectantem ac generalem nanciscimur senten- 
tiam. licebat autem Weilio eo magis particulam el abicere quia 
eYri habet codex Florentinus, Palatinus quid praebeat non 
constat. 

Consociatis igitur his coniecturis versum 1017. sic restitui : 
11 yaQ TO XQ^tov eTttd-ev ov rovf^idv xqetov 
XCOQeiv. 
ro XQJj^^^ autem, id quod optaty apparel ex more Graecis satis 




— 138 — 

usHato fere pro t6 xq^^eiv dictum csse, ut Thucydidea i 
saepe citata, to 3e3idg avzov, rd &aQaoi'v (I. 36. 1.) et q 
apud Sophoclem occurrunt, t6 tto&ovv (Trach. 196.), ro dQmv 
(0. C. 1604.)'^'), quodautem prae teteris u^itatum esl, ro §ov- 
X6ntvov , fere idem valent quod t6 SeSUvat t6 x^apgfifv ro 
nod-Eiy To dQav t6 ^ovleaS-ai, id qucKl optime docemur llipp. 
247 sq., 

To yaQ oqfyovaS-ai yvojftrjv oSvv^, 
t6 Ss ftaivo/jBvov ■/•.axov. 

Achiiles igltur hanc profert ^ententiam a qua profectus im- 
pellatur ut persQadendi rationem temptare Clytaemneslram iu- 
heat: mm qm opimio persnasil non m opua est interredere, 1. e. 
ubi uptando Agamemno commotos est violcnto meo auxilio non 
est opns. 

Qui antem tam lenibus adhibitis remediis sanatur loais 
quoniam non debet opinor ut spurius in suspicioneiu vocari, re- 
linendi eunt versug 1017 sq. Sed frustra laborahis etiam in 
versibus 1019. — 1023. criminandis. nam qui prae ceteris vitu- 
peratus est, v. 1019., non dubito quin tibi probetur, si iiya96v 
Eivai nqoQ Tiva Graecis idera csse reputas quod hoc T^atinis, 
honum alicui se praeslare, subtilius autcm quam verius hac de 
re disputasHu Hermannum, qui, etsi retinuit quac exhibent co- 
dices, Achillem qualis csse videretur quam qnalis esset curaEse 
mahiisset. denique versus 1022 sq. qnod attinct, etsi aliqua es 
parte repetunt qnae modo ab Achille dicta sunt, ov rovftdv 
%qev>v xiOQEtv, tamen mihi quidem nihil habenl suspecli. quan- 
quam satis impedita sententia cst ideoque tam obscura ut esse 
videanlur qui eam non perspexerint. recfe, in univcrsum si 
spectas, Klotzius, scilicet hoc dicit Achilles: feticiler auiem 
si sors cecidtTit, iitcwnde hoec cedetit amicis, el tibi qiioqne, eliim 
»'ne me. 



'") Hic locns cniB MeiBcliio ine dubitare ni(iiipi> nti 
tgregit, Dt p«r eat, iilein ilte vir ilai:tissimus roiiiecit 
imi ik Tiuvziis (7);' ^pwtoi ^Soviiv, 



— 139 — 

DE STASIMO TERTIO. 

Wers. 1036.— 1097.) 

LUl. — De chorico carmine quod a. v. 1036. sequitur ut 
nonnulla quam brevissime moneam transcnbo stropham et anti- 
stropham quaies ab Euripide scriptas esse puto. epodi vero 
priorem partem, de qua quid sentiam pag. 77. indicavi, re- 
stituere postquam doctissimi recusarunt viri me quoque desi- 
stere consentaneum est^altera pars, postquam v. 1090. Bothius 
et e sua coniectura item Nauckius secluserunt vocem dvvaaiv, 
Hermannus autem v. 1096. egregie addidit jui;, non video quid 
habeat corrupti. 

Tig ccQ^ v^vaiog dia Iwzov Ai^vog oxq. 

fiera %e (piXoxoqov xiS-agag 
avgiyyiov 3-^ tTtd 'KaXafxoeaaSv earaaev iaxdv*^ 
OT* dva JIi^Xiov al 'AaXki7tX6y.a^0i nieqidegy xdqii eni 

dairi d-ecovy 1040 

XQvaeoadvdaXov ixi^og ev yq xQOvovaat 
nrjXdcog elg ydfiov rjXd-ov, 

fjieXfffdolg Oiriv dxrjfJiaai tov t ^ion^iSav 1045 

KevravQwv dv^ OQog likiovaai Ilrjlidda nad-^ vXav. 

o de JaQdavidagj Jiog 

XdxTQWv TQvq>r]f4a ipiXovy 1050 

XQvaioiaiv aq)vaae Xoifidv 

iv 7tQaTi]Qwv yvdXoig, 

6 0Qvyiog ravvfii^drig, 

TtaQa 6e XevKOiparj i/jdfia&ov elliaaofievac nvnkia 1055 
7tevTfiy,ovTa TCOQai NrjQiwg ydfiovg ix^Q^^^J^^' 

Itdivd d^ iXdTaiai aTecpavwSei Te x^o^ dvtiaTQ. 

d^iaaog efioXev iTTTtofioTag 

KevTavQwv ini daiTa tov d-ewv TLQaf^Qa Te BdKxov. 1060 




I 



— 140 — 

i NtjQtji KOga", TioiSeg oi @sa(iaUag,-t 
„niya <pids 
,,fiavri£ 6 (poi^ada [lavaav eldiog •/evvdaEiv 
„Xeiqv3v a' e§ov6fia?^Ev. 

„bg fj^ei x^ova koy^rjQsai aiv WivQindovtnv 
„aa7tiaialg Hqidfioto, -iLKELVctv yaXav e-ATiv^waiav, 

„7r£^t ato/xazt y^vasMv 

^OTcliov tjqiaiaTOTiovfov 
„Y.EXOfvS-ftivog evSiT^, ek. i^Eag 
„fjaz^dg dMQrjfiOz txtov, 
„QiTidag, a viv itrATE." 

fimdqtov zozB SaifiovEg zag evTTdTqtSog ydfiov 
Nij^Siov E&taav icQtivag Iltjidbig 5^' viievaiovg. 

Cum |j]erisque stru^hac et antislrophae partilius doctorad 
vlroruiD cura tam benc consultum sit ut nunc quidem nusq^uan 
quiil scribendum sit merilo ambigatur'^^), versas 1041. cart 
qua dubitationes prorsus tollantur medicina neque suspicioH 
vacuus est, nt consentsneum vldetur, qui illi respondet ana 
stropfaae locus. quare mihi quoque periculum faciendtun esq 
duxi ai saltem originem detegam corruptiiiiiis , ut tandem alfi 
quando pristinus resliluatur pulcherrimi carmiiiis splendoi 
Versum 1041. ineptissimis claudicantem numeris, quem sic e 
hibent libri, 

Jlifigfdfg iv Sani S^eiuv, 
primus Kirchhoffius detexit lacuna laborare infeliciter coni 
pensata, sed antistrophicum versum, 

'•") V. 1059. caveoumGoniperiio (Mus. Rh. vol. Xi. a. 1857, | 
470.) inaoparos scribas, i|uud et in Persarum versa 3S. a Goinperzio con 
piratu de equitihns dictam est noquc est uadc quuad ariginntiDnem ii 
ait quad InTiofia/iiav vet InTioniiiii. ceterum Thessuliain (So|ih. El. 1 
atqne ipsam Mngaesiaoi qois nesciC re cqauria (ixcelluisse 7 qdd qnol t 
equis Magnesiis ortos esse Centnuroa dieit PJDiJaras Pyth. II. 45 » 




— 141 — 

Ttaideg al Qeaaakal ixeya q>c5g,, 
non dubito quin pluribus vitiis deformatum putaverit quam pu- 
tare debuerit. haec enim cum scribi vellet, Ttalda av Qeaaa- 
Xi(jc (vel QeaaaXdig) fiiya qxSg, non reputasse videtur quos 
recte statuit cantare quae Chiro vaticinatus est Centauros optime 
filios Thessalos vel Thessaliae filios appellari. mihi quidem id 
reputanti hoc certissimum visum est, lapsum hic esse calamum 
scribae, qui, cum poeta sic scripsisset, 

Ttaldeg ol &eaaaXiag fxeya qxSg, 

perverse legerit OeaaaXat (neya q)cSc, quo errore porro eo ad- 
ductus sit ut TialSeg a\ de suo daret. 

His perpensis in strophico versu recte instituendo frustra 
laboranti mihi feliciter accidit ut Baccharum in versu 410., qui 
locus nuUo modo in suspicionem vocari potest, vocabuli IIieQia 
primam syllabam invenerim correptam. ibi enim sensu sanis- 
simo, codicum scriptura integerrima sibi respondent v. 400. et 
V. 425., 

Ilieqia (lovaeiog edqa. 
Ttara qxiog vvwcag re q)iXag, 

nteqia igitur et quaecunque eiusdem sunt stirpis est ubi pri- 
mam syilabam corripuerint, perinde ac vocabulum aeXiog (Med. 
1252. Trach. 835.), nostrum autem Uieqideg non potest dubi- 
tari quin apte respondeat antistrophicis verbis quae sunt Ttaideg 
oly scilicet si positione producitur extrema syllaba. 

Quod autem pro vocabulo ev manifeste spurio Kirchhoffius 
poni voluit Ttaqd, obsequi non possum, non solum quia mihi 
quidem dactyio opus est sed quia hic qualiscunque praepositio 
nude posita locum habere omnino non posse videtur. praepo- 
sitionem enim solam si admiseris, necessario sic coniunges, 
IlieQideg naqa (vel ev) daiTl d-ewv ev y^ KQovovaai Xxvog, 
unde hoc efficitur, ut Musae ad Pelei nuptias ivisse videantur in 
deorum convivio saltantes, quod absurdum esse non est quod 
moneam. quare hoc pro certo habui, substantivum aliquod vo- 
cabulum excidisse quod cum verbis daiTi d^ewv eum in modum 



— 142 — 

iutigeiidum sit ut iina cum his »|jpi)silii)neiii cvliiljeal nomii^ 
IlieqiSeg ideoque scripsi 

JlieqidEC, xaqfi irri daivl 9-eoiv, 
qnibus optime respondet hic versus, 

Traldeg oi &EaaaXiag, /^fya (piHg. 
Denique in eodein antistropliae loco varie a viria docl 
temptalo v. 1066. cuin Firuliabero restitui ^tovofiol^ev , i 
proximo versu Weilius uierito yevvaoeiv sciipsisse mihi vist 
eal, pronomen autem ante verbum i^ovoitatei' ingessi , si qui 
dem liltera C ante litLeram 6 excidissc probabile est. 



VERS. 1122.— 1140. 

LH'. — Quac primo loco Clytaemnestra dicit, quid ! 
liliaeque ab Agameninonc iiisidiarum struatur compertum 
habere apertura, 
qitv- 
Tiv' dv ?.d^otfii Tiav ejioiv S:q%ijv KaKtuv 

(Ters. 1124.^ — 1126.), ea, cum Aldina et quae banc secutaesui 
editiones invitis codicibus Ipbigeniae Iribuant, una cuni duobt 
praecedentibus versibus {vers. 1122 aq.) eicienda putavit Brd 
mius aliique adsignanda huius fabulae recensioni. longioH 
enim orationis inilium versibus 1124.— 1126. contineri i 
persuasit, quare aut plura ab Iphigenia addi neqne sola hai 
dici debuissent aut prorsus abicienda essel incohata isla oratil 
Sed cum hoc nullo modo concedere possimus tum niaximope^ 
Bremins mirandus est quod, etsi ipse primus recentioroij 
versus illos in suspicioiiem vocatos Clytaemnestrae tribueniN 
esse vidit, ne hanc quidem idoneam duxit emendationem , qud| 
niam bis verbis, 

ty's (loi fcdvreg elg ev jjxBTS 
ovyxvatv Exovreg «ai Tagayfiov dfifimw, 
iion cum una Clylaemnestra Agamemnoueni colloqui aperte d 
ccrelur. Itepudiavit, ut par erat, hanc argumeritationein qtii'4 



— 143 — 

jpse Bremio in (lamnandis versibus adsensns est, Mat(hiaeu3 
et hanc salis hahuit protulisse ralionem , post tale inilium Ciy- 
taemnestram continua oratione uti oportuisse, noa interrogando 
Agamemnonem urgerc. Profccto dubitaii potest Matthiaeus 
magis vituperandus sit an Bremius, sed hoc coostal, iniuria hos 
Tersus ttamnatoa esse. 

Non modo ad Bremium et Matthiaeum, quihus accurate et 
singillatim refutandls supcrsedere possum, sed etiam ad Har- 
tungum hoc pertinet, qui gravioribus argumentis uti sibi yisas 
est iu sccludendis versibus 1124. — 1126. una cum voce tpev. 
is Hcrmanno, qui vcrsus manifesto genuinos ampliore argu- 
meotatione lucri non dedignatus est locique naturam poetaeque 
in eKcogilaiida cumponenda describenda condicione consilium 
pluribus exposuit, argutias exprohravit sed parum profecto cavit 
ne in se jpsum caderet istud upprobrium. indoctissimi enim 
poetae esse uit Clytaemnesiram tanta doloris iraeque vi exci- 
talam ut unde incipiendum, ubi desinendum, quid potissimum 
dicenduin sil nesciat suhilu ad tam sedafam animi Irauquillitatem 
relabi ut circumspecte inquirendo arguere atque insidiari possit. 
Uaec si habent aliquid momenli, nihil aliud nisi hoc efliciunt, 
ut poetam non satis caule quid huic loco aptum sit medilalum 
esse coarguant, nullo modo sufliciunt ad Euripidi versus Qlos 
prorsus abiudicandos. sed liberatur poeta omni crimine, si 
Clytaemnestram , aate quam Agamemnonem conveniret, domi 
sine dubio accurate quid dicere deberei, qitomodo Agamemno 
circumveniendus esset perpendisse neqiie mirandam esse repu- 
tamus quod, etiamsi ubi primum Iphigcnia prodiit dolore con- 
fusa ct perturbata fuit, non adeo fracNi est doloris impetu ut 
quod diu meditala est non bene cxcquatur consilium. ut vero 
aperte dicam quid sentiam, mihi quiOem Clyiacmneslra nunc 
non vei^e animo perLurhala csse sed lamguam lingere animi per- 
turbationem videtur, eo consilio ut Agamemnonis animitm , qui 
totus Iphigeniae lacrimis occupatus est, ad se convertat. quae 
autem tam magnilice exclamantur non ita accipieuda sunt quasi 
vere amhigat Clytaemneslra undc incipiendum sil, sed nihii 



aliuit illa {liril. quiim hoc, multis niLilis se iidfRcIaiu essc e 
laiii gmJbiifl ut quiid gravissimuiii sit duliltari dtiLeal. 
vides nriR non adsentientem Monkio et ^auckio versum l\% 
uncis inr.ludentibus '^''), qui auteui nupemme versus 1I24J| 
1126. rea]juit, Wetlius, una cum Hartiiugo reiectug est, 

UL igitur ab eis de quibus muda c^i verstbus secludeBi 
ita ab eis qui secuntur trans|iuneiidis omni modo abstinend^ 
est. sed pnstquam Ilermanno qutdem auclore sedes comifl 
larant versus 1136 sr|. et versus tl3S sq. in tolo eu loco ^ 
verau 1129. conLineluret versu 1139. HartHngus"") stngi 
quosque versiis traosposDit, iitpote i{ui parum inter ge cofaaer^ 
viderentiir, id quod postea Hermannus'") usque adeo agl 
vk ut ipse quoque Iransposuerit quoxcunque versussequeaj 
habet Clylaemneslrae illud exordium. Nec tamen ego qiiidi| 
video quomoda versus non cohacreant. Agamemnoni < 
summo dolore cxagitatas quid niali accideril intenoganti e 
cipit satisracere Olytaemnestni quod quaecunque ex eo quaesitd 
sit bortatur ut accurale respondeat, qua in bortalione quae | 
est arahagum suspicio ab Agamcmnone scverc reicitur. qua« 
igitur Clytaemnestra num filiain pater necalurus sit, unde 1 
non modo causam cognoscit perturbationis, ut voluit, sed etia 
comperta liahere intellegit Clytaemnpstram quaecunqae i 
machinatur. et pcrterrilus quidem exclamat vae. sed i 
se revocans addit ambigua illa quae sunl v. 1132., 

zli^fjava y* ei.E§ttg, vtiovoeis *' a fir] Oe xgif. 
at nifail morala faas exclamationes Clytaemnestra tacere i«| 
damilantem coniugem ac linqiiere deverticula, directo i 
ad ea respandere quae rogatiis sit. Vides igitur huc usd 
omnia heiie cohaerere, qiiare nullo modo ad transponetia 
versus confiigiendum est. quod aulem in versu monomel 



"") Adtiquo inlerpolaliiri ii 
pag. J2. 

"") MaBnam sihi panvit la 

"I) De interpp. I. in Anl. II 



*>t ijfvxos, ut videlur, otTFBderunl, undeanle liaec verba Hiir- 
tuDgus Kirchhoffius Weilius, post versiculum Qiiper 
G. Diniiorfius aliijua exciiliase suqiicati sunt. f\ ipsis autem 
eis verbis quae atlsuiUsupplemenlum petebant Boeckhius "-) 
Hatthiaeus Hermannus'") utpote glossatoris operani su- 
spicati: ego quidem ut aliam quamque ita hanc exclamationem 
exlra versum poni posse censeo'"). 

Seii ut ail enarrationem revertaniur, iterum respondendi 
neceaailatem fugere stuilens postquani iteruin ab usore retentus 
est plane ilesperaus Agamemno fatum suum obtestatur advcr- 
samque fortunam, quibus auditis Ctytaemnestra suam fortunam 
addit filiaeque. el iteruiu animum colligeus ille per dissimu- 
lationem quaerit: qna landem iniiiria adfecla es? cum Clytae- 
luuestra oiuuibus missis ambagibus hoc, inquil, ex me quaeria? 
ata tva comcienlta nmne ipsa habet coHsdetUiam iniuriae? 
tovt' eftov itevS^U ndQa; 
6 vovs 06' avTog vovv Ixw» oi tvyxaysi; 
quae ita sunt comparata ul de iure Agamemno infitias ire de- 
sistat, quod eo versu aperit ipii sequitur: 

dmMfjea9a. rtQodidoiai t« ytQu/rzd fiov. 

Quid quaeso his inest inepli aut inconcinni? Apparet au- 
tem ansam dedisse diibitandi versus 1138 sti-, quos non satis 
bene perspexerunt. atque iu priore quidem versu, quem plane 
Gorruptum praebent Ubri, ducem sccutus codicem Palatinum 
scribere non dubitavi quod diserte requisivil scntentia, ti d' 
jjdwjjffct, quodidemresliluitMatthiaeus. quem autem quod 
non intellexerunt mirari subit versum aiterum patet interro- 
gando diclum esse, ut supra monstrasse mihi videor. 

VERS. 1162 sq. 
LV. — Kecte iudicasse mihi viiletur oiini G. Dindorfius 

*") Gr. tr. pr. psg. 294. 
"*) De intei^pp. 1. c. 

"') cf. 0. C. I".!7I. ri Oiyiffi ijuae e\tca vcrsum posita suut perinJe 
10 Qla fx' ^""/''f- 



uum hoa rersus dixit eiciendos esse. niihi quidem jtersuadere 
oon posBuii] ab ipeo Euripide tres deiaceps versus positos esse 
in eandem sylta]>am terminatos, quod contra grammaticum ali- 
quem vel si i^em Hlium liis rebus operam dedisse putas tale 
((uid adseripsisse facile potest roiiici , sive ab ipso ilio homine 
haec inventa esse sive aliiinde sumpta in margine adsimulata 
esse tibi vidciHur, 

VERS. 1178.-1208. 

LVI, — Vides igitur de eo Dindorfio me adsentienLeuj 
quod ante bos Iriginta annus suspic<itus ipse nunc respuil, veruni 
quam primuiii tunc relatam huc nsque temporis teiiuit senlen- 
tiam, ut eos versiis qui sunt vers. 1178. — 1208. cldem iri- 
bnendos censerel interpolatori qui Achillis orationes versibus 
938. — 974. auxisset et versibus 1017. — 1023., non magis ausim 
(ucriquani illas de ampiilicatis AchillisoratiouibusgeuteDlias'"). 
nimirum et ipse frustra laboro in eis reperiendis quae graFein 
illam moveant suspiciouem et ne Dindorfius quidem quicquam 
attulil quo fraudem inlerpolatoris vere coai^guat. quoniam quae- 
cuni{ue reprehendit aperte vitia sunt librariorum. Ac mibi 
(juidem non jilus tres versus ut ab iuterpolatore profecti vi- 
(lentur nulandi. de ijuibus inlra dicendum eril, postea scilicet 
quam de loco egero varie lemptalo qui est vers. 1 179 sqq. 

Ac primum ([uidem boc opinor concedendiim est, quOd 
versus 1179, habet suspecti nullomodo, id nuod voluit G. Din- 
dorfius, iu culpa poni posse eius qui totum compusuil locBm, 
si quidem cuiuscunque aetatis Graeci videnlur diiudicare po- 
luisse quid intersit inler ytgog Tovg Sofiovg et tcqoc rols 
difioi^. quae cum itii sint, aperli vitii remedium uobis quae- 
rentibus, praesertim cum ea quoqiie quae secuntur ne cogilari 
quidem possit quomudo cum boc versu cohaereant, iiecessario 
in mentem venietidem quod coniecerunl Matthiaeus et Har- 
lungus, inler versuui 1 179. el versum 1180. versiculum ei- 



'■■) Aliti-r 



iiit Vii 



I. iiflg. n. 



— 147 — 

cidisse. aliam quidem praeter alios rationem inierunt L. U i n - 
dorfius^^*), qui mutandis singulis litteris, et Kirch- 
hoffius^^^, qui tam yersibus transponendis quam verbis mu- 
tandis sanam sententiam ac cohaerentiam revocare studuit : sed 
quoniam uterque eorum nimiam non potuit vitare obscuritatem, 
id quod necessario accidit cuicunque videtur a statuenda lacuna 
abstinendum esse, non potui non tenere quod ipse conieci. 
Neque tamen audiendus videtur Hart u ngu s , qui ut quem ipse 
sibi finxit induceret versum satis ineptum mutatione carere non 
potuit in versu 1179., multo melius Matthiaeus indicare satis 
habuit quod putavit in deperdito versu fuisse, jvdhv aq)i^Bi, 
Verum quid exciderit minime potest dubitari , si quidem non 
modo quae antecedunt sed prae ceteris quae secuntur quid desit 
in ordine sententiarum accuratissime indicant. nimirum ea ap- 
paret lacuna exhausta esse quibus ad ea respondebatur quae v. 
1173. quaerit ipsa Clytaemnestra : quo animo erga le me esse 
putas ? his enim postquam addidit quam amiserit iiliam ut inter- 
fectoris patris minime immemor semper luctura sit, tale, inquit, 
meae erga te henevolentiae praemium si reliqueris, ne putes domum 
reversum me tibi henevolam te inventtirum esse: nam levi sane 
opus erit praetextu, i. e. facile reperietur praetextus, quo ut de- 
bebo te apcipiam. His igitur reputatis in extremo versu 1178. 
plene interpungens haec templavi : 

TOiovde inad-ov xaralLnciv, Ttgog tovq dofxovg 

ev %q(aiJLev6q iioi [liov doxelg rj^siv Jtahv; 

iTtet Pqa%eiag nrX. 

Nec tamen in his acquiescendum est, si quidem aperto vi- 
tio laborat versus 1180., quem quod fuerunt qui sanum putarent 



*'*) toi6v^€ fJLvd-ov )caTaXind)V nqbg rovg ^o/jIovs 

tnw figax^iag nQotfaa^fog Mei fxovov 

xtL 
^'') avTog xiaviov, ovx ecXlog ov6* aXXrj ^SQi' 

kntl Pgax^Cag nqoifdaefog tSei fJLovov. 

Tot6v&€ fjLLOd-ov xaTaXiniov nQoaei 6ofjLOvg; 

i(p* (^ a^ iy(6 xtX. 

10* 




uuii possiiin salis niirari. cetenim quae causa fuerit iltiuH teti 
ritatis facile iiiteUegitur. mire eiiim ea quae insunt ' 
1181 sq. ita acceperuiil quasi dicta essenl de Agamemnone hene 
accipieDdo. neque igilur filias nisi mortua Iphigenia noii posse 
superstites dici neque verborum coacervationem qualis inest 
versui 11S2., id quod optime doceri poteraot Bacch. 955. et 
noslrae quuque fahulae v. 721., animi commolioris atque ho- 
miiiis miuitantis esse reputaruat. qui autem perversaiu istam 
luentur opioiouein, quoniam eum quem liiigere debuerit Aga- 
memito tiliae servandae causa praetextum intellegant necesse est, 
apparet eos facile tenere posse tempus imperfectum ^6st. : 
igilur Firuhaberus et Klotzius, ita primo etiam 
mannus, qui postea se falsum esse videtur intellexiase '{ 
maxime autem miraudus est Matlhiaeus, qui bene quidj 
perspexit yersus 1 181 sq., verum ad Againemnonem reti 
versum IISO., et ita quidem ut himc erueret sensum: tami 
rmt Uberos amabas ut leoi lantitmmodo cavsa opm tibi es» 
occidendam jiliam: quare male te accipiemus. lapsum igiturq 
virum doctissimum cum alia docent, in quibus borrenda { 
hrevitas, tum verba £(p' ^ mirum quantum perversam ina 
pretalionem jiassa- Totius loci naturam , quae qualis sjt Biq 
indicavi, prinius recte. ut videtur, perspesit Reiskjus, 
quod temporis imperfecti, nulto modo illius quidem fere* 
loco ingessit tempus praesens Ivdei eorum qui ita ul debeU 
hunc locum ioterpretati sunt rcccperunt paene umnes , ve 
Dindorfius Hartungus Hermauniis VVeilius. 
tamen qui duhitent, ct mihi quoque et graviorem vlm habfl 
videtm- verbum ^d« quam quod apte vice fungatur verbi C 
et nimis distincte ac conlidenter de posita aliqua neque duml 
soluta condicione diclus videlm- modus indicalivus. itaque J 
dubilo quin Euripides dixerit deol^ied^' av. quod cum in i 
centiore aliquo codice scriptum esset dtoifif&ay, tibrarii i 
cuius neglegentia opiuor mutatum est iu 6foinovoy, quem | 



"*) De interpii. j, i 



^ecigmuni re^ipueDs rorrector ali(|iits ginstenom aelntis leni itiii- 
* UUone usas reposueril edst (tovov. 

Haee igitur et quae de proximo vcrsu dixi si prohahililer 
disputala sunt, sic fere hunc locum restituerim : 

fOwvSe fiia^bv xaTalmiiv, ttqos toi/g Sofiovs 
\ev x^fil^evo^ fxoi f^dh' doxeis ^^Etv ■rraXtv;] 
Itiei ^QaxEias tiQOifaaeiag ^eolfied-' av 
i(p' rj o' eyix) xal iratSeg a'i Xe.XBiftfiivai 
Se^ofiEi^a Si^tv jjv ae di^aa^ai xQ^f^''- 
Postquam igitur omni modo coniugem monuit ul caveat 
|am immolare Clytaemnestra ut immolationem istam ipsi ei 
i profutura esse videatur expeditioni maximo malo liilurain 
[ue virginem servandam csse doceat Iphigeniam immolatam 
e fingens deog negat propitios essc possc rebus talibus au- 
endig"^). quae res cum alienissimae sint a patris 
srorumque amplexibus, necessario ofiendendum esse apparel 
ETersibus 1191. — 1193. sed cum palrem filiae intorfectorem 
lomodo mater et sorores domi exceptur^e stnt supra prae- 
Vixerit ipsa Clytaemnestra graviora minitans negatis amplexibus, 
non modo supervacanei sunt sed ne ferri quidem possunt isti 
versus. Recle aiitem ita iiidicari lucnlenle docent ea quae statim 
secuntur. ibi cnim Clytaemnestra ex Agamemnone quaerit num 
ille quae ipsa modo exposuit in contione disgeruerit '*"), quod 



"') voOTov qaod esi in versu 1187. moneo non ie iola redita accipi- 
eaduai esse, qnippe qaod simpliciter de expeditioae dicitar, ut ven. 1166. 
1261. M. 427,. foanTv Hel. 474. 891. 

'^) Hermnnnu in, qui reete quidem repagait ^XSeg, et qnos llle ha- 
buit sectotoros, Hartungain Klotzium WeiUum, refeUisse vidotor 
opinlo qus cn qnae sunt TaEic 6ia Xoydiy ^kSit ita acceporunt qnasi ex 
ABamemnone quieralur num hatic sccuni reputaverit. sed fanc si inteUegi 
voluisset Euripidea sddidisset opianr oaiij^, si quideni nan nisi si tdditum 
erit translatioais indicium de Iranslato qnisquam rogitabit «epsu ubi optime 
locum habet seasus prapriuB. conliruiatur baec aenteatia, quae item Ma t- 
Ibiaei et Pirnhaheri fsl, eis cxemplis quae collegit Elnislei 
Med. 642. 



^ 



I 



150 — 

(|uoniam ridicule interrogaretu]' iiisi ad eii taoluin quae < 
versiini 1191. exposita sunt referrelur, conflcitur ut abicid 
Bint quaecunque iiiterceaserunt inter versum 1194. et tct 
1191. 

Hifi autem BtaLutis nihil aliud nisi quam decebat concinm- 
[atem Clytaemneslrae orationi |)arari vix est quod moneani. 
postquam priore enim parte summa iniuria, quae non nisi 
summu supplicio lui possil, matrcm adlici eipositura egt, altera 
pars in eo Teraatur ul non niodo non quod sibi comparare tI- 
tteantur commodum scd incommoda tantiim demonslretur ei 
fUiae immolatione redundatura esse, qua dc re Graecos monere 
debnerit Agamemno, nisi iusto plurJs ut summumimperiuni te- 
neret illiiis interfueril. in eis autem quae de recla addit qua 
Diauae voluntati satistieri debueril ratione quod quao de suae 
filiae immnlalione deis non accepta dicit, eadem in aliarum im- 
molationes cadere Clytaemnestra secum uon repulavit: lam ac- 
ciirale mores cognitos liabuisscmulierum Euripidem quam egregie 
matrum erga liberos amorem descripsisse concedendum esl. 

Scd iiis quamvls arle cobacrcntibus cur sua iniecerit inta- 
polator ab boc loco alienissima inde petenda videtur causa quod 
buc quoque loco quaecunque adferuntur a Clytaemnestra , et«i 
res sunt omnibus Graecis communcs, ad solum Lamen referuntur 
Agamemnonem, quippe qui summus est dui isque coninnx cuiua 
verba sunt, Clytaemnestrae, unde faclum videtur ut de solim 
Agamemnonis rebus cogitans parum diligens interpolator Jncul- 
caverit quae Agamemnonem prae ceteris rebus mnneri voluerit. 

Ceterum vestigia iuterpolatoris forsitauinsermone quoque 
insint terlii quidem versus, qui, cum sic se habeat in libris, 

TtaiSfov ff', ^av alziiiv ngo&d^Evog jtravjjg Tiva, 
duplicem praebet olfensionem. quanquam, ut verbi TfQofHftevoi 
insolilam significationem , quae aliam nisi exponeniH notionem 
hoc quidem loco meriLo exprimere non potest, falsario tribuaiD, 
1 coniunctionis idv quae vera sit mensura nescierit vehe- 
menter dubito. Tamen, utcunque iudicatur, hoc mihi quidem 
persuasum habeo, eundem quem in proxima fabulae parte prae 



— 151 — 

aliis grammaticis grassatum esse vidimus neque minus eas partes 
quae secuntur addidamentis suis auxisse intellegemus interpo- 
latorem huic quoque loco operae suae signa impressisse. 

VERS. 1211 sqq. 

LVII. — Non est mirandum opinor quod hi versus valde 
similes sunt eorum qui sunt Alcest. 357 sqq., neque in eo offen- 
dendum est quod poeta videtur se ipse imitatus esse , id quod 
illum non nimis cavisse alio quoque huius fabulae loco monen- 
dum est ^®^). immeritoigiturhunc locum in suspicionem vocavit 
Boeckhius^^^), mutavit et contraxit Hermannus '®^). 

V. 1237. 

LVIII. — Etsi non aperte obloquar Matthiaeo et Har- 
tungo hunc versum e genuinis relegantibus , quoniam et nu- 
meros habet neglegentissime factos et ipse quoque si abesset 
non desideraretur, id quod cum Hartungo teneo refragante licet 
Hermanno, tamen, si quidem neque vere vitiosus est neque sen- 
tentiam praebet prorsus improbabilem, ea desunt unde potestas 
fit qualiacunque abiciendi. 

V. 1240, 

LIX. — Optimum huic versui, qui suspectus visus est 
Nauckio, praesidium paratur a Klotzio, qui illud iV^ dlla 
TOVTo yMr&avova^ exco ai&ev monuit quam ieiune dicatur, si 
cui solum adhibeatur. quanquam mihi quidem videtur ne ferri 



181) vid. hui. lib. pag. 3 74. 

1*») Gr. tr. pr. pag. 257. 

183) De interpp. I. in Aul. II. pag. 10. sic scripsit Herm. 
d filv rov Oq(f)i(og b^x^v, w ndxeQ, koyoVy 
mCd-kiv hnq^SovO^ ovg ifiovXo/LiTjV XoyoiSf 
ivrav&^ av^k&ov» 



quideiii posse Toiko <sii>ev simpliciter dictiini pro rovro -naqo 
aov aut pro eo quorf esl tovto tiSv iraqa aor vel tovto «^^ 

V. 1248.' f 

LX. — Hoc quoque loco illud lubenter concedo Naucbio 
G. Oiodorfio Wellio, offendendum viiieri in vocabulo ^anV, 
cuius loco et ipse ovrog'^*) vel tale quid legi vellem: sed lacu- 
nam dimidio versu ampliorem quam male hemistieliio expleverh 
aliquis grnmmaticus ai quis poal vocem veoaoog ctim tlar- 
lungo statuit, in quam seDtenliam discessisse videtur eliain 
G. Dindopfius, iniuriam facil manifesto. iieijue enim in sen- 
lenlia oirendi potest, in qua opinioiic fuit Hartungus, neque , id 
quod Dindorlius protulit, sequentis vcrsus verba non apte cum 
praecedenlibus copulala sunt, si quidem, ut in eo quod altero 
loco posiii refutando acquiescam , nun ad ea quae secuntur, 
quippe quae mora qiiadam facta loquendi Qovi quid adferMnl 
idque ultimiim subsidium, sed ad ea sunt referenda quae prn- 
xinie antecedunt, utpote quibus clausulam imponunt una cuni 
versu 1247, 

VERS. 1255,— r275. 



LXI. — Varie identidem suspecta varieque addidamenlis 
aucla illius interpolatoris quem proxirae Ciytaemnestrae ora- 
tionem augentem deprehendimus oratio videtur quae a v. 1255. 
sequitnr Agamemnonis, id quod usque adeo agnorit G. Din- 
dorfius ut quaecunque libri post verBuml'263. addunt secludi 
iuberet, sine idonea causa, ut consentaneum est. 

Mibi suspiciouem eamque (^avissimam primum boc movet, 
quod quae versibus 1264. — 1266. continentur aperte pugnant 
cum eis quae sunt vei^s. 1273. — 1275, quorum quaepriureloco 
posui duhium esse iion potest quin eonlemptim dicantur quj 



"^j In 



J 



e Graeci facere sibi |)roiKisuprunl expeditionem fere risui dare 
hideaiit, quod conlra eis quae ab eodem honiine praedicantur 
vers. 1273.— 1275. cum animi quadam clatione sanctaque cum 
graviUte sgitur cadem de re. haec autein, sive quae vere sen- 
tit aperuisse Agamemno sive |ier simulationem locutus esse tibi 
videtur, quoniam ita snnl coniparata ut, quidcunque ad Clytae- 
mneslrae et Iphigeniac aiiimos in praesens inutandos conferunt, 
veram ac diuturnam mulationem efGcere non possint post con- 
temptim ilia dicta, aul illorum auctoritale Uberari aut ipsa loco 
cedere dehent. ulrum verius sit , scilicet uter locus interpola- 
loris sit, ex singuJis colligi potest expendendis. 

Quae autem versibus 1264. — ^1266. continentur neque esl 
our adsint, quoniam quae hoc loco Agamemno narrat Clylae- 
niDestrae notissima esse et aliuude conslat et piitabatur ab eo 
qui Ires scripsit eos versus qtii proxime antecedunt, neqne pru- 
denter sunt dicta, quippe quihus quam Graeci habeant bellandi 
copiditatem reprehendens Agamemnu Clytaemnestrae nimiam 
facit poteslalem clamitandi et accusandi. at quae alteru loco di- 
cuntur cum nihil praebeant quod reprehendi possit tum et ipsa 
ea adferunt quihus nihil his quidem rehus aptius dici potest et 
multum inde hahent fidei quod quem a v. 137S. Iphigenia ei 
summo mortis timore suhito quamvis diu meditata magnum ac 
fortem praestat animum summumque pro patria moriendi stu- 
dium dubitari vix potest quin pater liUae excitaveril oratione sua 
patriae amore plena "*^). 

Cum igitur horum locorum uter interpolalori tribuendus 
sit ambigi non possit, item rehquos versus quoscunque depre- 
hendimus cnni extrema oratione pugnanles spurios inveniri 
conseDtaneum est. nimirum versus 1267 sq. , summi timoris 



'^^) Ceteruiu liis qaae indicavi qni sine iri et studio secDm reputa- 
verint rjvebnnt opinor Binplius adBenliri Aristoteli (Poel. XV. H.), qui iu- 
dicavit sine caasa prielerque siinililudiueiu veri ib Euripide Iphigenise 
gpimiin], qiii mollis ac teauis describilur iailio fabiilae, paeite in contra- 
rium mnUtom eaae sub fabuIiB fiue. 



i^ 



illi r|iii(lem alqui' erga se ipsum araoris tesles, iuxta vereus 
1273. — 1275., quae ex eis elucet mngaanimitas, stare non pos- 
sunt, sed, cum, quidcunqiie vere sensit, prae timore se liiiam 
immolaturiim esse ipse uxori aperuisse Agamemno vix possit pu- 
tari, una cum eis qui proxime antecedunt abiciendi sunt, qua in 
re HermanDum ita habea adseulieiitem ut duos estremos 
versus, de qiiibus hic agitur, seciudas ab illo pracmonitus'^^). 

Quae cum ita sint , non est dubilandum quin qui uno te- 
nore sese excipiunl versus spurii ab eodem profecti sunt inter- 
polatorc, qui nimis memor eius timoris quem vers. 531 sqq. 
plane desperans Agamemno coram fralre prottteri visus cst Cly- 
taemnestrae etiam humiliorem animum ab iHo praestari oportere 
putavil, qua in re et hoc neglexit, qiiem ai)erte osteaderit fralri 
timorem non potuisse cora m Clytaemuesti^a illum prae se rerre, 
id quod ab ipso Euripide debuit doceri, neqiie omnino quae ver- 
sibus 532 sqq. dicuntur satis accurat^ perspexit, quod idem ac- 
cidit G. Dindorfio, qui perinde atque interpolator sola crude- 
litate alque ulciscendi cupidilate commotos Graecos in Iphigeniae 
caede non acquieturos dici putavit'*'). 

Verum iit ars inter|)olaloris omni ex parte accurate appa- 
reat, sermonis quoque insunt vitia non ita levia , quae res noo 
potest non recentioris bominis indicio esse. Pertinel fauc mira 
illa locutio quae eat 'j4<pqodiTtj riq ftefirjVB Tf[i tuiv 'ElX^viov 
axqax^) Ttletv djg taxiora v. 1264., quae, qtiocunque modo 
casum terlium accipis, aspera est ac nidis eoque magis mirandi 
quo aptius usitatissimum illud usurpari potuil sfirjve transilivuin. 
siifjve d' 'ji^Qodirij Tig 'ElXtjvtov OTQarov scribi iusserat 
olim Lobeckius, qut postquam opinor usitatissimum cum in- 
usitato eoque ineptissimo mutare nemini in mentem venire po- 
tuisse intellesit quud coniecerat ipse respuit. quae aulem alii 
proposuerunt in ista locutione olTendentes, ipioniam ne litte- 
rarum quidem similitudine ea commendantur, mittere I 



'*') De intarpp. I. i 



I Anl. n. fng. 10. 
i hai. libelti pag. 74. 



I ne litte- j 
ere liceal- 



— 155 — 

nam interpolatoris condonamus inertiae quae minime ferremus 
in versibus ab Euripide compositis. His autem concessis vox 
^u4g>Qo3irrjy quae in eodem est versu 1264., nullo modo eicienda 
nec qualicunque modo compensanda est , etsi fuerunt qui nimis 
admirarentur quam Veneris nomen hoc loco usurpavit significa- 
tionem. quam vero deam multiplicaverat Sophocles, id quod 
docemur Soph. fr. 788. Nck., 

c5 d^eoly tig a^a KvTtqiq rj rig t^sQog 

tovds ^vpi^xfjato; 
multiplicatam autem in rei sive qualitatis notionem attenuaverat 
Euripides, ut Phoen. 399., 

exovoiv {ai ilTtidsg) l^q^QodiTtjv xiv^ fjdslav naxiSv, 
simili modo eam inducere licuerit homini recentiori'®®). Quae 
vero nuUo modo excusari posse videtur his verbis inest negle- 
gentia, -d^iaipaT^ si Ivaio S^sag, quae sunt v. 1 268. cum enim 
oraculum vel dei cuiusquam iussum solvi non po^sit nisi eis 
quae praedicta sunt eventu comprobatis, si quidem ita in 
utramque spectant partem quaecunque praedicuntur ut , quic- 
quid evenit, nunquam irrita fiant, sicut hac in fabula, sive im- 
molaverit sive servaverit Agamemno Iphigeniam , quae a Diana 
sunt edita comprobabuntur, sive expedita sive impedita naviga- 
tione: quae cum ita sint, non potest dubitari quin d-iaq^ara 
Xvsiv hoc loco vitiose dictum sit, id quod eo confirmatur loco 
qui est vers. 1484 sqq., ubi simile illud d^iatpar^ i^aXsixpo) ita 
dictum est de oraculo expungendo ut deae iussa intellegantur 
exequenda. 

Seclusis autem quinque his versibus 1264. — 1268. mire 
profecto comprobari videtur id quod adsentiente Hartungo, 
refragante Hermanno coniecit Marklandus, versum 1263. 
praemittendum esse versui 1262. nimirum quod ille requisivit 
sententiae suadente concinnitate nunc sonorum postulat ele- 
gantia, quippe quae in easdem syllabas terminatos versus re- 



'^) De multiplicatis deorum personis vide quae Schoemannus dixit 
antiquitatum Graecarum vol. H. pag. 132 sq. 



s|)uat sese exci|iientefl, quae sonorum iiHperitas non posaet duh 
effici versuiim 1263. et 1269. tioncursjone. Ne tameD silentio 
praetermittamus quam inde versus 1263. habel suspicioaem 
i}Uod male adsutus eis quac antecedunt oxcipltur spuriis, forsitan 
non prorsus relciendus sit si quis taiu hunc quam quiuque al- 
teros versuB interpolatori tribuit. 

Nunc investigatia et repulsis intcrpolaloris petuJantiis ofFen- 
dimus in versu 1270., quem dubito quidem num cidem tribuani 
falsario sed spurium ducere minirae dubito. Niminim non 
modo plane inutilis est bic versus, quippe qui fere eadem quae 
proximuB versus profert, se.d eliam magnam eu praebet uffen- 
sionem quod peculiarem quam cuntinet enuntiationem inter 
versnm 1269. et veraum 1271. iniciens fortissimo est impedi- 
mento quominus ea quae sunt xaiaSEdovkatrai fiB per logices 
et grammatices leges ail ea referri liceat quac non minus quam 
ov MEy^XEifii illuc spectant, A?.l' 'EXldg. et (|uod allero loco 
posui fraudem satis accurate coarguere ajiparet, quare spurius 
sit vereus an comiptus minime ambigo cum Nauckio, quod 
autem prius monui , inde adducor ut missa inlerpolatoris illius 
stispicione de glossemate cogitem librarii vel metrici alicuius 
inertia male in poetae verba recei^to. 



DE CAHM. COMMAT. VERS. 1276.- 



LXII. — Quud Againemnonis oralionem excipit cara 
melicum exordium sumit a systemate anapaestico , cui ) 
mittitur monometer dochmiacus. aecuntur anapaestos ntim 
fere trochaicis compositae periodi quinque, pari circuitu t 
omnes, quae quanquam numerorum ipsum concenlum eo ^ 
spuuntquodinuna, quae est secunda, trocbaica cola excipiui 
quattuor colis dactylicis, in extrema trochaicis tribus tetrapi 
tres succedunt tetrapodiac iambicae , banc tamen rationem | 
cuatur omnes, ut singulae cuiusque in line hexapodia stt 1 
hica acalatecLa. quae tanta est compositionis similitudo ut c 



— 157 — 

tum consilium poeta videatur secutus esse in carmine com- 
ponendo. Hoc autem quam sit egregium quantaque cum arte 
ad doloris significandum impetum animique exprimendam con- 
citationem comparatum bene cognoscitur a periodorum iliarum 
quintae versu medio (v. 1315.), ubi una cum iambicis numeris 
concitato animo convenientissimis primum adlitterationes in- 
ducuntur et ipsa etiam d^oioTilevTay optime autem inteliegitur 
in ea quae sequitur parte anapaestica (vers. 1319. — 1329.), tam 
adlitterationibus quam homoeoteleutis illa quidem insigni, neque 
ullo modo neglegi potest in trochaicis illis quibus finis imponitur 
melicis. 

Verum haec hactenus. sed hoc quoque carmen, ut brevis 
sim et distincte loquar, virorum doctorum receptis in quibus ac- 
quiescendum videtur mutationibus transcribo paene totum. 

■>r \ ■> f 
10) liO. 

viq)6^oXov vaitog OQvywv ^'Idag t^ 

ogea^ Ilqiaiiog o&c Ttori §qiq)og aTtaXov e^aXe 1285 

liarqog aitOTtqo vo(S(piaag 

^Tti ii6q(fi d^avat^Bvti 

IldQiv, og ^ldalog 

^ldalog iMyet* iXeyet^ ev 0Qvy<Sv noXei. 1290 

(11^ TtOT^ bifpeXev rov aiiq)l 

fiovoi ^ovx6lov xqaq>ivTa 

oixL(Sat dfxcpi to Xevytbv vdcjq, bd-t, 1295 

^qrjvai Nvf^cpav nelvTat 

Xecfitiv T^ avd-eOL d^dXliov 

X^cjqoig, ov ^odoevxa 

av&e^ vccxivd^ivd te d^ealatv dqiTteiv. 

t evd^a Ttore IlalXdg efioXe 1300 

t xai doh6(pqiov Kvnqtg 
t "'Hqa ^' 'Eqfiag &' 
t 6 Jiog ayyeXogj 

a fj,ev ini n69(p xqvq>£aa 



158 — 



KvTtQigy a di dovgl IlalXdg, 1305 

"HQa te Jtbg avaxtog evvatg fiaoiXlacv, 

yiQioiv BTtl arvyvav bqiv re 
yialXovag, efxot di d^dmTOv 
ovofia iiev q^eQOvta 

JavaidaiaiVy w 'KOQai. 1310 

XO. TtQodvfid a^ eka^ev ^!AQT€fiig jtQog ^'iXiov. 

lO, 6 de Teyciov fxe rdv xdXaivav, 
c3 iiareQ w fiareQ, 
oHxerai TtQodovg eQtjfiov. 

w dvardXaiv^ iyco, mnQav 1315 

TtvKQav idovaa dvaeXevav 
q)Ovevoiiai dioXXviiat, 
aqayaioiv dvoaloiaiv dvoaiov TtatQog, 

Mij ^oi vawv %aXyLeii^oXd8o)v 

TtQVfivag ad^ ^vlXg de^aa^at 1320 

xovaS* elg OQfiovg elg TQoiav 

w(peXev ildrav TtOfXTtaiaVy 

fiTjd^ dvraiav Ttvevaat jto^Ttdv 

Zevg, iieiXiaawv 

avQav aXloig allav dvarwv 1325 

laicpeoi xaiQetv, 

roig d^ i^OQfiav, rolg di arilXeiv, 

ToXoi di ^eXXeiv. 

H Ttolvfioxd-ov aQ^ Tjv yevog yj itoXviioxd-ov 1330 
afieQlwv, ro /gccji' 8i n dvoftoviiov 
dvdgaaiv dvevQeiv. 

-» \ y f 
iCO iW. 

fxeydka Ttd&ea fxeydla cJ* axea 

JavaiSaig nd-elaa TwdaQig KOQa. 1335 



— 159 — 

V. 1284. vdnog 0QvyMv scvi^&i. sedescommutarunthaec 
verba in libris. 

V. 1292. TQ(xq)ivTa scripsi cum Hartungo. TQaq^ivr^ 
l^H^avdQOv libri. l^li^avdQOv eiecit Monkius. 

V. 1 297. ^odoevTa recte restituunt pro eo quod in libris 
est, ^odosvT^. 

vers. 1300. — 1303. Hunc locum num corruptum ducam 
an lacunae compensandae causa ab interpolatore additum iterum 
iterumque dubito. 

V; 1306. evvalg scripsi cum Monkio. evva%<si iibri. 

vers. 1 323 sq. In libris sic scriptum est, 
firiS^ avraiav EvqItkp 
Ttvevaai TCOfiJtav Zsvg iieiXicfawv, 
neque tamen scio an non recte dictum sit avraiav EvQiTtx^. 
quoniam enim hoc mihi persuasum habeo, mundi ac terrae re- 
gionibus non esse partes adversas aut aversas, non possum ad- 
duci ut ventos partim a tergo partim ex adverso earum flare 
credam, unde sequitur ut vocem EvQi7t(p pro glossemate ha- 
beam a grammatico aliquo vocabulo aviaiav adscripto. deleta 
autem illa voce non modo versuum in consonantes sibi syllabas 
exeuntium bene continuatur quae paroemiaco isto male inter- 
rumpitur series sed novum quoque efficitur homoeoteleuton, 
liriS* dvraiav nvevaat TtofiTtdv, 

V. 1326. Hunc versum in libris excipiunt haec, roig di 
IvTtav, Tolg d^ dvdyytav, quae, si quidem nuUo modo possunt 
ita cum ceteris coniungi ut sanum praebeant sensum , non du- 
bito quin alieni cuiusdam sint addidamenta adsimuiandi causa 
in margine adscripta. His secretis quae relincuntur genuina ita 
sunt accipienda ut aXXoig aiXav et praeponatur, quippe totum 
singulis partibus, et in aequo ponatur tribus illis quibus exci- 
pitur rolg de. nimu^um hanc verborum structuram opinor in 
mente habens Euripides, alXotg dvtjTolg alkriv avQav ^uat- 
Xiaawv, rolg iiev oioTe Xaicpeat avTovg x^^Q^^^y '^^^S ^^ 
SaTs i^OQfiav avrovg '/,tX,, tauquam in unum contraxit quas 
non ita ut debebat distinxit totam rem eiusque partes. Ceterum 



— 160 

consullD ))0(!ta ila iuslituisse videtur uL kaitpeai ^(a/^ivJ 
rdig 3e aceXkeiv, Tolg S' F.^OQfiav et tolai Se fiiiXttv L 
se opponantur . id qMoA praeter reni ipsuni suadet <|iii sinj 
lorum est ordo. 

V. 1344. 

LXIII. — Non eat cur adsentiamur Hartungo, qui fad 
verBum slichoniythiae lege damnari putavit. iiimirum et 1 
neglexit vir doctus, duobus his ti^ytaemneslrae versibus quoDJ 
fiius imponilur matris cum lilia colloquio, alterum eorum t 
quain in commissura positum esse (iuanim scenarum, uequeM 
satis secum repulavit, aspere dici quae priore ait versu Clyt 
mnestra non ailditoaltero. ApparetigitiuTetineQdum essehd 
versum, neque tamen minus dubium esl quin viliosi quid irs 
pserit, id quod monult Uermannus, infitiari frustra c 
sunt Firnhaberus et Kiotzius. remedium vero neque q 
ab Hermanno proposilum est, 

aiXa /Jifiv'- ov aefivoTij^tog tQyov iv' oSvvojfte^, 
neque qiiod Weilio dfibetur, 

d}Aa ftlfiv • ov aefivoTrjZOg sqyov dv6vco(iE&a, 
mihi quideni probari potuil, quare ipse quid valeam periclita^ 
sum. forsilan igitur sic scribenduni sit, 

aild filfive- aefivoTrfiog sqyov ij dwtofjeS^a. 
haec quid sibi velint intelleges, nisi immemor eris versus ! 
ubi eadem brevitale iitens Clytaemnestra Sfiiog 6e inquit l 
ye &vvaxov aldeta&ai Xf ecuv, nou nimis pudicum esse debfl 
dicens. ut igitur illic, tantum, inquit, quantum lieri poteBti| 
dicum esse oportet, ila hic, pudicae esse debemus, ait, ubicuiu 
possumus. quae tam breviter dicta consenlaneum est noa{i 
specla esse grammaticis recentioribus, unde faclum yideturjl 
ingesta sil particula ov, tjidvvtDfied-a autom facillime pro ij 
viiifiE&a accjpi puluissG non est quod moneani. Ceterum n 
huc ipso olfendas ij SvviofieS-a, compara Meil. 516., XQvaov fi 
oe xi^drjho^ ij rexfi^qia oiicaaug aafprj, Orest. .805., i 
Uarig tq6noiai avvtax.jj, lon. 856., tiSv ihm^iqiav outS 
' SovXog oaiig ea&Xog ^, Hipp. 427.527. 



— 161 — 

VERS. 1380.-1382. 

LXIV. — Qui in his versibus tertium tcnet locum perinde 
atque Hermannus'^®) praemonentibus Ilartungo et Mon- 
kio non dubito quin non sil Euripidis, quam suspicioneni cum 
movet vocabulum oXed-Qog in qua minime decebat re adhibitum 
tum praeter numeros misere neglectos nimis leve suadet argu- 
mentum. qui autem primo et secundo loco positi sunt versus, 
etsi aperte sunt corrupti, quomodo tamen recte restituantur in 
omne aevum ambigetur. Ac Weilius qiiidem satis audacter 
parumque probabiliter haec coniecit, 

vdg re fieXXovaag yvvah,ag fii] rt dQoicfi ^aQ^aQOL 
fifld' ed-' OQTta^toaiv evvag dXfilag i^ 'EXlddog, 

Kirchhof fio deinde ante versum 1381. nonnuUa deesse visa 
sunty Hermannus autem sic in unum contraxit hos duos 
versus, 

zdg %e fiellovaag yvvalTcag firixe^^ aQTcdtetv iav, 
qua in coniectura nescio an hoc immerito neglexerit vir egre- 
gius, passivo opus esse oQTtd^ea-d^ai, ut silentio praetermittam 
miseram quam non vitato quo Hermannus lapsus est peccato 
Hartungus adhibuit medicinam, mihi quidem, postquam ea quae 
sunt ijv XI dQiSai ^dQ^aQOi intellexi omnino ferri non posse, 
quia ipsam illam iniuriam quam quominus iterum barbari mu- 
lieribus inferant hac ipsa expeditione Graeci impedituri sunt 
facta expeditione rebusque bene gestis iterum iterumque lieri 
fingunt, versus 1380. in codice aliquo archelypo videtur muti- 
latuB fuisse malamque refectionem expertus esse emendatoris. 
nimirum fere hanc ille versus praebuerit speciem, 

rag re fieXkovaag yvvau^ag fiaQpaQ .... 

in quibus recte reficiendis eo quidem nomine suppeditabat qui 
sequitur versus ut scribendum esse doceret fiaQ^dQOvg. 



»^ De interpoll. I. in AnL U. pag. 11. 



11 



yEES. 1406.— 1433. 



1 

3 aul I 



LXV. — Huiic locuin qui mutalis versuum sedibi 
execatis compluiibus partibus varie lemptarunt viri docli vehe- 
menter vereor ne falai sint ad uaum umnes, si quiclem et ea 
resijuerint quae et apte dicta sunt neque deesae possunt, et cuin 
lurbaverint versuum itrdineni quo nihil cogitari potest lua^ 
genuinum. Sunt tamen bic quoque in quibus minime dubitem 
ofTendere. quae suo quidque loco enumerabo singula. 

Atquc Ideni quod modo conieci de vergu 13S0. quin versui 
1407. acciderit nullo modo potest dubitari. nam cura bene qui- 
dem Achilles Graeciae se invidere dicat Iphigeniam, quippe quac 
pro patria raodo se morti obtulerit, sed cui' virgini Graeciam in- 
videat, praesertim cum utriusque eadem patria ait, ne cogitari 
quidem possit cauaa : illud quod eat 'E)ld4og di a^ nihil aliud 
esse apparel quam truncati versus infeiiciter factum aupple- 
mentum. quod etsi viros doctos fugisse miror, magis miror 
quod fuerunt qmbus ad hunc locum in mentem veniret adsi- 
mulare Androm. versus 328 sq., 

OVK a^itH 
oi/c' ovv ae T^oiag oi'« aov TQotav 8ti, 

Versus 1409 sq., quos, quoniam pluribus expununt quae 
proximo versu paucis indicata sunt, causam adferre app.tret cur 
Iphigenia summa digna vldeatur admiratione, molestissinii suDt 
propterea quod hoc lantum commemorantes, potentiasimoruin 
deorum voluntati diraei[uc uecessitali Iphigeniam cessisse, id 
quod, si quidem vitari non potesl, ue dignuni quideni laude vi- 
detur, silentio praetermitlunt iliud quod soium debebat respici. 
patriae smore commotam publicaeque saluli suam salutem posl^ 
habentem virg^nem se niorli daturam esse. ut antem patienler 
feramus quae ferri poase nego : num vere ea quae statim omni 
modo prohiliilurus pst alqiie irrita facturus hoc loco Achilles 
tibi vidctur posse xQ'i'^^^ ""* nvayxaia dicere? immo 



Monkio Hermannoi") Nauckio Weilio G. Dindorfio, 
qui interpolatori hog versua tribuerunt, adHentieiKlum est atqne 
in uno est acquiescendum versu 1408., qui ai)te ac satis accu- 
rate quamvis paucis verbis indicat (|uae admiralione vere snnt 
iJigna nulioque modu suspicionem a vero abdudt. De ipso auteni 
interpolatore milii quaerenti non videtur dubiuni esse, id quod 
suprapassim indicavi, quin notissimum illmn deprehenderimus, 
qoi iu earuni potissimum partium quibus aut cum Achille aut 
cum Agamemnone agit Clytaemnestra ampliflcatione versatus 
optime iTide cognoscitur ubique quod novi nibil adferens ipsa 
fabula utitur ad fabulam interpolandam. uec sermonis qnidcm 
deest vitium unde ipsius illius agnoscamus artem recentiori aevo 
d^nissimam. nam mihi quidem nullo modo possum persuadere 
ut Euripidcm ro &EOfiaxElv, o aov XQatEi unquam ita dixisse 
creilam iit pronomen relativuin ncn ad verbum S^sofiw^siv sed 
aA divixiinuminis quam illud nolionem amplectitur referri iuberet. 
Qnalicunque vero suspicione mibi quidem carere videntur 
[jiraEime secuntur versus 1413.— 1416. Seclusit eos Gui- 
umque Dindorfium adstipulatorem nactns est Har- 
tangus quales Euripides nullo modo scripserit deprehendisse 
sibi visus ineptias. quarum in tribus potigsimuin olfendit. sed 
quod primo loco attulit, inepta esse ea quae sunt axS^Ofiat ei 
^^ ae ai^OM, minus brevcm et imperiosum iUum fuisse vcllem, 
si quidein mihi uon contigit ut inepti quicquam reperu-em, prae- 
sertim cum quoil propter praeseiis tempus verbi ax^Ofiai for- 
lasse requirit aliquis ffi^^w magna cum specie veritatis reatitu- 
atur. quae deinde proxime^secuntur , a9-Q?jaov' o 3-avazog 
deivov xaxov, nullo modo perinde atque Hartungo nobis ridi- 
cula videbunttir sordidaque , si ([uis et unde mutetur liliae ani- 
mus niliil inexpertuni ab Achille omitti et virginem timidam ac 
plane infantem illam esse reputaverit: quae reputanti mihi qui- 
dem non reprehensione sed admiratione potius digna videntur 
simpliciler ac fideliter dicta illa a-^Qijaov 6 S^avaTog Seivov 



P^l 



.»") De interpii. 1. iu Au]. II. png. 11. 



I 



16' 

■Aaxov. quoJ tcrlio deuique loco Hartunfjtis posuJt, ]iug[u 
iater se qiiae versibus 1409 sq. et versu 1416. Idem prof^ 
Achilles, abiecto priure illo loco coniniemoiiisse satis est, qtit 
quam hsec quiilem cur sc in vicem aversenlur non video cam 

Mc tamen susyecti quicqiium lelimiuatur , caveas qiil||j 
olTeDilag in verbo evBQyBTEtv. quod si quis de servandti i 
^enia dictum putat habet cur reprehendal ac respuat, ei q 
in morle defendenda Achilles tanquam in heneGcio in vii^n 
deferendo turpissime gloriaretur. quare moDendum est i 
quidem minimc IphJgeniae liefensionem dici sed sententiat 
hunc esse ordinem, ut poslquam proximis versibus amor^ 
rjptum esse ostendit hoc versu et seqnenle Achilles in i 
monium ductam virginem domi suae excipere oninibusque ba 
cumulare se cupere dicat, quare addit maerore se adlici \ 
illam Graecis extorqueat. Vides igitur iilud EvBqyEzuv aliel 
simuni esse a suspicione, in qiiam ne incideret ne pericol 
quidem esset, si vitans quam ^areqov nqonBQQV vocamus G 
ram Euripides banc secutus esset rationem, syw yuQ elg olJ 
Xa^eiv TB «Kt EvBQyeiBlv ob ^ovlo^ai 

Reiectis autem qulbuscunque in suspicionem partim t(h 
carunt partim vocare quis pussit ai^umentis hunc locum tanto 
magis in genuinorum numeru retinemus quanlo mious eo ua- 
reri polesl propler ea (luae statim secuntur Iphigeniae verba, id 
quod diserte agnovit ipse Hartungus haecaddens; dicta laUu vel 
similia ab Euripide fuisae valde probabile est. 

Vera. 1425. — 1433. — Omnia igitur optime procedunt us- 
que ad versum 1425., qui praeterquam quuil aperlu viLio labo- 
rant ea quae sunt laing /c xav uon potest cogilari quomod 
cohaereat cum eis qiiae statim secuntm' , si quidem non ( 
nuantur quae a particulis bnoig 3b exorsa sunt. qiiibus ofii 
sionibus cum accedat haec. quod insani qiiid occurrit etiu 
versu 1426., quoniam ferri non possunt rdn:' Efiov Xek^fU 
desperata res videri posset, nisi spurium esse liiinc ipsiini< ^ 
sura cocirgueret lam vilium illud inexplicabile quam sentenU] 
cohaerentja misere turbata. Abiecto igitur versu 1426>,' 



— 165 — 

Dendum esl ufaig yag av, onliniiandi auteni sunt vers. 1425. 
etl427., 

Sfiiag d', Yacos y&e av fiEzftyvoirjg tixSs, 
il&iav i:aS' onXa iy^aofiai ^cofiov nikaq, 
(ug OVK iaodjv o' ai^a yMi,vawv 3aveiv. 
Haec mihi conicienli feliciter contigil ut fere in eadem in- 
^im quae proposuit Hermaiiiius'°') persu3siti]ue d. Din- 
trfio: quae curn ita sint, nun dubito quin veram rationem 
bmendem, id quod eo magis mihi persuadeu ijuod corrupto 
1 1425. expulsaque particula ya^ unde versum 1426. inicere 
Scui in mentem venerit non eat quod pluribus exponam. 
In Pis qui proxime secunlur versibus quattuor (v. 1427. — 
1430.) non video quid reprehendam, neque possum Hartungi 
DDD admirari temeritatem quae eiecit versiis 1429 sq., utpote 
quibuB ea recoxerit inlerpolator quae versu 1 425. protulerit Eu- 
ripides. at his versibus immerito in suspicionem vocatis t 
me repeti sed continuari versum 1425. moneri non est opus. 
foatitebit te forlasse, inquit Achilles, ft(t cotiiilii: q«a pamitentia 
quoniam optabis uf mors tibi defendatar, metis foriasae quae n 
tibi poUiceor muneribvs (xpjjtrcf tois ifioig Xoyoig). quibus quae 
tandem cogitari possunt saniora? quare qui perinde atque Har- 
tungus hos versua seclusit in trium illorum qui secuntur socie- 
tat(;a sumplos, G. Dindorfius, magnopere vereor ne et ipse 
dederit temeritatis specimen. 

In totius Joci argumento oflendisse videtur Nanckius, si 
coniecturam facere licet de causa qua ilie eo sit adductus ul 
huius orationis praeter extremos versus tres sccluderet qui ante- 
ceduDt versus quinqiie a v. 1426. ego vero tantum abest ut 
ai;gumenti quicquam reprehendam ut summn laude dignissima 
iudicem omnia. amure enim captus Achilles praeclare, quan- 
quam non eo procedit audaciae ut invitam virginem retineat sed 
anjmi veritus magnitudinem ner voluntatis comminuens liber- 



'•') cf. quae ile hac 
Aul, II. pi(;. 1 ]. — yaQ xi 



I inteqip. I. i 



— 166 — 

talem in ipsius virgiiiis poleslate positam esse vult mortis de- 
fensionem, omnia tamen ut servet sibi liliam experitur iiullaiii- 
que praetermisflurus est idoneam servandi occasionem. 

Misere vero pugnat cum eia qui statim sequitur vers. 1 431., 
quem quantiimvis anxie secundum esemjtlum versu 1428. pm- 
positum fabricatus est interpolalor suam ipsius taraen imperitiam 
atque insipientiam parum cavit immiscere. inde , id quod prae 
ceteria iiuta est dignum, Ipbigeniam morte adfici nunc negat m 
passurum esse Achilles, parum sane sibi constans, si quidem 
servetur an mortem occumbat mudo ipsius virginis permisit ar- 
bitrio, ut praeter totius loci argumentum , qua de re supra mo- 
nui,, optime ratio docel ipsius versus 1428. et parlicula quidem 
titg, qua paratum quidem se ostendit iuvenis ad mortem probi- 
bendam. sed ila taraeu ut uon intercessurus sit nisi iuLeiite 
Ipbigenia. Statuo baec quamvis obloquente Firnbabero, qui 
nescio unde sibi pcrsuaserit ut versum 1431. niagis dubitanter 
loquentis esse putans boc versu Acbillem quae allero versu 
nimis fortitsr adseveraverit tanquam circumcidere credat : sta- 
tuo hunc versum, quo servatum iri virginem pro explorato ad- 
firmatur, non modo pugnare cum cis quae antecedunt sed etiam 
plane incautum lingere Acbillem, quippe qui quam omni modi> 
sibi servatuiua sit virgioem non retineat sed paLialur ad aram 
proticisci, nimis dubio certamine cuncto cum Graecorum ex- 
ercitu dimicaturus. 

Neque ex hac sola parte versus laborat. an p»tienter feras 
stultitiae opprobrium Ipbigeniae iugestum, et ab eodem quidem 
homine qui quae ut stulte facla nunc reprehendit modo summis 
laudibuB dignissima duxit? conferas quaeso haec, ev yaQ tod' 
flTiag d^L(os ts naz^iSog v. 1408., yBvvaia yaq el v. 14^ 
yeyvcua yaQ qiQOvEig- tt ydp Talrj&ig ovk e'i7toi rtg J 
vers. 1423 sq. num vere haec cum illo concinere putas? 

Et tertium adfero. quid quaeso sibi vult graviter dieti 
et magna cum vi additum ttj aij'? accuratissime illud quiden^ 
memoriam revocans versum 963., quj arliculum praebuil v 
explendi causa Qytaemnestrae nomini praeflxum. 




— 167 — 

Non potesl igitur non interi>olaloris psse versus 1431., 
(juare eum secluilere debemiis sine ulla diiliitatione. Qui aulem 
secuntur versus duo artissime cum ilio coliaerentes , etGi ipsi 
nuUam movent suspicionem, tamen et ipsi ab interpolatore pro- 
fecti esse eo opinor convincuntur quod versum 1427. imitando 
refiDgentea versui manifeste spurio deprelienduntur arte con- 
inncti. quoniam enim, id quod satis infeJiciter infitias eunt 
Firnhaberus Klotzius Weilius, eorum locorum quorum 
aher esl vers. 1427 aq., altor vers. 1431, — 1433. neuter alterum 
sibi vinnum esse patitur, unde sequitur ut uter eiciendus sit 
qaaeratiir, versus 1431. — 1433. damnaiiilos csse et simplicitas 
soadet et qui eoruui est locus. 

Simililer Hermannus iudicavit. qui primus tres illos ex- 
Iremos versus negavit ferri posse, similiter nuper G. Dindor- 
fius, cui una cum his spurii videntur qui proxime antecedunt 
v«9us duo. Miri qnid in mentem venit llartungo, qui da- 
mnans quidem versum 1431. quos ille sequentes habet versus 
duos io locurn substiluit versuum 1426 sq., quorum utrumque 
spurium dicei-e non dubitavit cadem qua versus 1429 sq. inler- 
polatori tribuil temeritate. vides igitur in ea sententia illum 
(iiisSB ut versus 1426 sq. 1429. — 1431. tanquam uno tenore 
compositos ab interpolatore inquc margine adscriptos poslea 
salis artificiose aJios alio loco insertos esse putaret a librario, 
qui, id quod optime docet Hartungi perversilalem , ne genui- 
norum quidem aervaverit nec oTdinem nec sincerilatem. super- 
sedeo igitur refutare ea quae ctsi refutari nec possunt nec de- 
bent novi lamen proferendi studio orla severissima digna sunt 
caBtigatione. Neqiie plus tribiio Fixio, quoniam qui ab eo 
secludendi proponunlnr versiis 1428. — 1432. manima ex parte 
carent suspicione. 

Tractatis igitur singuUs quid de totius loci , qualis versibus 
1405.— 1433. continetur, sentiam condicione, mihi illa quidem 
paucis de quibus monui spurils execalis sanissima visa, ego non 
habeo quod addam. sed cum hodie quoque esse videantur qui 
turbalum piitent versuum ordinem, interruptam sententiarum 



168 



; sit pliiribiis exjwnere argu- 



contimiaticmeiii, nescio an ab i 
meiitLini. 

At(]iii! Aciiilles ijuidem audita virginis devotione, fteolum 
iyitur, inquil, Iphigenia, dei me reddittiri ermt te tnihi m matri' 
moniim data, invideo aiUem te Graeciae : pium entm ac fortem 
praebes animum. qim mores tuos considerantem quam stnf egre- 
gii magis magisqne me capit matrimonii tui desideriitm. et awt- 
cuUa mihi: domi enim meae te excipere cupio omnibHsque cumn- 
lare beneficiis, et in maerore xum, per deam matrem, nia Graecii 
te eripio quamvis vtagno cvm viiae periculo. nonne commoverit? 
ecce: mors magnum est malum. Ita Achilles admiratione captus 
atque amore. sed cupidilatem mox coercet, poslea scilicet quain 
n<in moveri vidit Iphigeiiiam. ubi aucta etiam admiratione, o 
praeclarum, incjult, ingenium, quoniam hoc tibi videtur, non Aaico 
«Mtic quidem {rapo^ tovto) quod dicam. egregium enim praestas 
animum: quid enim verum non dicam? attamen — forsitan eta» 
cmsilii te paeniteat — haec arma prope aram condam, ut mortem, 
si velis, libi defmdam. uteris autem forlasse tu quoque quae tibi 
polliceor muneribus, quando gtadium videbis cervidbus admotum. 
Haec locutus abit Achilles. 

Quid autem quaeso his inest inconcinnJtatis? quid in 
Graecis quidem ocuurrit offensioniB? unde tandem versuum ali- 
iguot sedes mutare in mentem venit Hermanno, aptissimo illi 
quidem Lragicae poeseos interpreti? Atque Hermannus qui- 
dem hunc voluit ordinem esse versuum: vers. ]4l)5. — 1407 
1411 sq. 1416. [oQa d\ a^eV^"' ° ^avcnoq y.%X.) 1429 sq. 
vers. 1417.-1421. vers. 1422. — 1425, 1427 sq."'^ quem 
ordineni genuino longe deteriorem ut feramus, nuilo tamen 
modo recipiemus (piem escogitavit sibi Vitzius"^), versibus 
1 405. — 1416. ilie quidem, quos genuinos Huxit ad unum nmnes. 
adiungens versus 1426.- 1430., ad quae postquani respoi 



"') Dn iuteipp. ]. iu A 

'»') 1. I, n. ,,»6. 12. rf 

Euripidi miuori tribuFraC. 




— 169 — 



^HpBtem feGcriL IphigeDJam Euripides tnaior nexcio r[iiH i\e rausa 
^^fcnnonem repente abruperit. (juare magnopere vereor ne 
Vitzii causa iile male incohatum hoc opus reliquerit imper- 
fectum , scihcet ut versus 1422. — 1425., quibus nullo modo 
potest careri, Don niiiius qiiitm versus 1431. — 1433. Euripidi 
Diinori tribunns Vitzius liaberet undB accuralc demonstraret 
auxiUaris poetae operam. 

■ VERS. 1438 sq. 

LXVI. — Non facile qnemqitani adscnlienlem habcbit 
Elotzius, qui versuum t43S sq., quorum uler eiciendus sit 
«iri docti ambigunt, utrumque negat spurinm esse. niniirum 
Tchemenler dubito num stichomythiae legem iiire violatam esse 
»ere ciiiquam persuadeat mira ista ratiocinatione ([iia Iphigeniam 
docet o|}ortuisse iongiorem habere orationem, quam, ubi anim- 
adTerterit qutd filia mandatura esset, Clytaemnestra prae- 
eiderit. quid qnod longiorem se habitui-am esse orationem 
Iphigenia satis superque iodicaverit parlicula /tJ/TE, Clytaemne- 
stra antem quae tilia diclura essel non minus ex alterulro cogno- 
veril quam ambobus versibus? 

Quoniam igilur nihil tribuenduni videtur Harlungo, qui, 
e^i nihil degideratur, Clytaemneslrae aliquem versum coniecit 
esddisse'°*), sequiturut diiiidicemus uter eiciendussitversuum. 
DifRcultalem opinor attulil L. Dindorfius, qui nisi hanc ei- 
ct^itasset rationem, ut spurinm diceret versum priorem, nemini 
opinor in mentem venissel diibitate qutn alter versus seclu- 
dendus esset, satts amirale ille quidem versum 1449. refingens. 
sed mihi quidem, elsi excitatam semel dubilationem nunquam 
tolh posse concedo, et versus 1439. videtur similior esse versui 
1449. quam ut, ille ipse versus an 'qui proxime ci aDtecedit 
spurius sit si quacritur, antecedentem illum interpolatori tri- 
buam, nequc interpolalorem intellegerem cur quem addidit ver- 
sum mallet praemiltere genuino quam subiungere. Itaque mibi 



< 



"*) Adslijitilali 



I 1. I. II. pag. 10. 



— 170 — 

[imade atque Weilio jilacuit [lerniannum sei^ui Bargesio 
praemonetite vei^sam deleatem posteiiorem. quanquam cavi ad- 
eo adsenttri ut matandum jjutarem versum priorem, queiii 
nplime se habere aon est quod~moneam. 



I 



DE CHORI CARMINE VERS. 1510.-1531; 



LXVll. — Qai aeque ac fabulae exodam nofissimiim lioc 
choricum carmen a genninis segregavit, Kircbhoffius, nesciu 
imde id quidem spurium esse sibi persiiaserit. chori aulein 
cantirx) cam hoc loco haud facile careatur neqae huius quid«m 
s iillo modo negari possil aptissimuai esse argamentuiu, 
nolai ab eorum discedere sententia qui banc quidem fabulae 
partem geauliiis adnumerare non dubitant: praesertim cum 
quaecuaque obviam fiunt offensiones adeo mirae sint ad imam 
omnes ut interpolatoris inde eruere arlem neminem putem non 
cavere. 

Hoc carmen, quod sive totum sive ex parte Iphigeniae illi 
cantico verstis 1475 sqq. complexo respondere non potuerunt 
mihi |>ersuadere nec Seidlerus'*') nec Hermannus iieque 
magis mihi probarunl Nauckius et G. Dindorfius, ut Har- 
tiingi taceam indignissimos conatus'*^), initio mihi quidem 
videlur continuare carmen quod praemissum est commaticum, 
et ita qnidem ut primi versus , Iphigeniae illi quidem verba iu 
memoriam revocanles, canantur Iphigenia proliciscente. novum 
aiitem sequitur argumentum inde a v. 1521., ubi paean ind- 
pitur vers. 146S sq. laaquam praeaunLiatus. 

Responsionis igitur misaa suspicione haud ita multa occ 
runt quibus opus sit medlciaa. 



"•) De versibus doehmiacEs. Lips. a. 18] 1 sq. pag. 2B5 sqq. 
"') lliud improbabiiiter disputavinse HartuDt'us videtu 




— 171 — 

1(0 1(0. 

^v6ea&e rav ^tUov 1510 

xai Oqvyiiv BkejtzoXw 
areixovacnf, kTci KciQa atetprj fialovfiivccv 
%eqvL^(av Ttayalai 

fitjfiov d^ alifiovog d-eag 

^avioLv alfictvoQQVTOig Qavovaav 1515 

evq)vrj adfiaxog deQrjv a(paye%aav. 

evdQoaoL nayai 

7taTQ(^aL fievovai ae x«^yt/9eg te, 

atQaTog t^ ^^%ai(Syv d-el^ov 

^lXiov TCoXw (loXelv. 1520 



^AlXa tav Jiog mQctv 

Klrjacjf^ev ^!AQtefiiv, d-eav avaaaav, 

(og iTt^ evTvxsi n6tfi(f. 



i^yafiefivovd te loyxf^f^S 

^EXXdav yleivotatov ate(pavov 

dog dfjKpi KQa&^ eov 1530 

y,keog deifivtjatov dfjKpid^eivav. 

V. 1512. ^aXovfihav lidiTXMn%Vi&. ^aXXofJLevav Ybn. 

V. 1513. Libri xe^n/Jwvrc Ttayalg, ut x^Q^l^P^ ^* ^«- 
aiai scriptum est v. 1479. vocabulum tij neutro in loco illud 
uidem ferendum, correctoris esse mihi videtur quam poeta se- 
utus est singula inter se coniungendi referendique rationem 
lon perspicientis. ceterum priore in loco servatum est quod 
am hic quam illic requiri videtur, Ttayalai. 



i 

» 3 V _^ '-' n fi \ 

r 



c3 Ttotvta, dvfiaai fiQOtrjaiotg 

XaQetaa, Ttifixfjov elg 0Qvy(op 1525 \ 

yalav ^'EXlav(ov atQCitov 

xai doXoevta TQoiag edtjj 



v. 



~ 172 — 

V. 1514. Lihri fitofiov ys Sai^ovog. iiarliculam corrector 
aliquis inculcasse videtur metricus, qui ut metrum brevi illa 
ayUaba faciUime carere non intellexit ita Satftovog quomodo ac- 
cipiendum esset parum perspexit. voce atfitov, quam a poeU 
positam esse item coniecisse video olim G. Dindorfium, ad 
sanguinolentum signilicandum 'Euripides usus est Hec. 90,, 
AescliyluB Suppl. S14., ubi interpretandi causa scboliasta addidil 
^ftayftivoy. cf. jtokvaifiotv Aescb. Suppl. 808. 

V. 1516. ^crvovaov Marktandus. &avovattv ]ibn. quod 
yitium poslquam irrepsit parlicipia 9-avovaav ct atfayeiaap 
qualicunque ratione inter se coniungi oportuit, id quod non tie- 
glexit qui post vocabulum Bvrpvfj inscruit parttculam re. 

¥. 1522. Libri &e(5v avaaaar. 

V. 1529. 'EXkaai HarWlandus. potuit "E^aai. litd 

'SklMSt. 

V. 1530. y.qa9-' iov conieci, unde feliciter factum est Ot 
in idem inciderim in quod Seidlerus. xaga eov libri. xu^ 
^' iov male Scaliger alii. 



DE rAJBULAE BXODO. 

(vers. 1532.-1629.) 

LXVlll. — Extremam lianc fabulae 'partem, qualis i 
netur versibus 1532.— 1629., primtts spuriam esse intet 
Ricardus Porsonus, qiii, postquam versus 1570. menj 
duas attulit lectiones, banc dixit sentctitiam'°']: si me i 
utra barum vera sit lectio, respondeo neulra. nec quid^ 
mea refert, quippe qui persuastts sim totam eam scenam a 
que versu 1541. (1532.) spurtam esse et a recentiori qug^ 
nescio quando, certe post Aeliani tempora, suppositam. 
bavit banc sententiam Bremius et accttratius disputavi 



>'') Snpplem. sd prief. Hecdb. (<iuud j)ublici iuris ftctitm ost i 
hiiiiis aaeculi alter») pae- XXi. Mtr, cf. png. XX.X-\ll.XXVia.)l 



— 173 — 

nietrorum pulissiuiuin viliis, quibus cuin luriiiter inquinata sit 
huius epilogi altera paru, De priorem quidem gcnuinam esse 
existiiiisvit cuui Pursono ''"^. Et qui pust Porsonum in hanc 
fabulam inquisiveruiit ailsensuni patereccrunt piope onmes, 
L. DiniJorfium liico Maur. Seyffert'^*) G. Hernianuuii 
MehiJiornium*"") Bartschiuin*") Hartungum, quibns 
adnumerare non dnbilo Ziriulorferum, etsi i», quae eius de 
iluarum fabularum inepta contaminatione opinio est, ex minoris 
Euripidis fabula hane exodum sumplam varieque mutalam am- 
p/ilicatamque esse putavit a grammatico'"^). Neque, si rem 
umneiD spcctaa, qui nunc in Euripidis fabulis recensendis ct 
emendaiidis prae ceteris operam posuerunt, Augustus Na 
ckiuset Adolphus Kirchhoffius, in aliam atque in qua 
Porsonus fuit discesserunt sententiam. N a uck iu senim quorum 
vesligia deprehendisse sibi visus est duornm interpolatomm 
op«ram a v. 1540. incepisse putat, quod contra Kirchhoffio, 
id quod supra momii, quod exodo anteceEsit carmen choricum 
spurium videtur praeter exodum. Repetiit denique Porsoni 
seotentiam Klotzius, recens auteni iliam amplexus est G. 
Dindorfius, qui huius quidem fabulae editionem repraesen- 
tavit novissimam. 

Eam antem perFestiganti milii partem quae continetur ver- 
sibus 1532,— 1567. cum nihil obviam factum essel in quo me- 
rito adeo offenderem ut totam eam Euripidi abiudicarem , ea 
tantiim a falsario profecta esse pntavi quae excipiunt vereuni 
1567. Neque enim quod quae in eadem condicione versatur 
pariterque sumniam praestitit magnanimitatem fere eisdem 
verbis quibus Hec. vers. 548 sq. Polyxena repudiatis Argivornm 
manibus sponte cervices se sacerduti feriendas praebituram esse 



E'") Philol. BejtraegE aas i. Schw. I. pag. 149.-1: 
'") De dupHcI rcc. f. Aul. quaest. pag. ]3, 
'") Ailgeni. Schuk. II. no. 79. jng. 627 sq. 
^'1 De Euri]iidc 1. iVu]. nuctore quaest. pag. II. 
vul. XXXJII. a. 1841. png. 8,-17. (Firnhflberi c 
"") t)e chranol. labb. Eur. pag. IU2sq. 



-13. cf. N. Jabrb. 
egit, pag, a.-3U.) 



praedicat Ipbigenia, neque quod cetera ad enrum esemplum 
quae de Polyxeuae imniolatione Tallliybius narrat in Hecuba 
composita esse apparet eam mihi movere potuit suspicionem ut 
vererer qui hanc fabulae parlem ad illam quae in Hecuba esl sa- 
criflcii descrtptiimcra laiiquam adumbraTerat , ne le non ipse 
[uissel Euripides. nam is cum aliis in rebua tuoi in lalibus de- 
scribendis quam parum sui ipsius imitationem cavere aut to- 
luerit aul potuerit el aliunde constal el accurale demonBtraiil 
Firubaberua*''), Quod aulem epilogum, cuiuB prior pars 
nemo non potest coguoscere quam parum similis sit alterius, 
lotum Euripidi abiudicarunt ea potissimum de causa quod qui 
D Aeliano citantur versus ex Euripidis Iphigenia desunipIi-°*). 
aperte iili quidem ad ClytaemDestram a Diana fabulae in Hne 
<Ucti, nuUo modo locum luibere possutit in eo epilogo quo nDnc 
fabula instructa est : mihi quidem boc persuasum est, graviter 
errasse Porsonum etBremium. quiquamvis doctissimorum 
consensn ea pro reliquiis habuerunt genuini epilogi qualis ali 
ipso Euripide profectus sil^'^^). In eadem sententia fuit Mal- 
thiaeus, qui postquam banc dixit Euripideni sibi praescri- 
psisselegem, ut nusquam deum aliquem introduceret nisi nbi 
dignus vindice nodus incideret, hic vero, inquit, quis dignus 
vindice nodus incidit?^'*) Vides miram causam Matthiaeum 
sibi fiuiisse. nam optimc hic poelam uti potuisse Dianae inter- 
ventu quis neget? immoletur an servetur summum virginis 



"^) De rejietitia siDgaliii versibas cf. Firah, 1. 1. pag. 247. et quae *l- 
toli hiii. lib. psg. 40, omni igitur Buspicione carent hac qDidem ex ptrte 
veri, 1559 sq. coll. Hec. 54S sq. et v. 1561. coU. Bec, 542. ~ De rebDi 
ideDtidem limiliter composiliij et enBrratis docte dispatavit Firnh. I. T. 
p«g. 276 Bqq. 

"") vid. hui. lib. pag. 2. 

"">) Philol, Beytr. pag. 145. 

'""') I. I. fag. 321, quae praeterea addidit Matthiaeus mimn 
obscaie dispDtatn suat, qaafl cam a aeinine prursDS iatelleeta es 
(cf. Herin. Oe interpoll. I, A. 11. pag. 12, Viti, 1, I, I, pai;. 11. Firoh. ]■ 
XX. Dot. 1.) adferre deaisto. 



diBcrimen nullusne est dignus vindice nodus? habuit tanien 
Malthiaeus qui adsensum palefecerint. nupei- euini in sententiam 
eius, ut dignuni vindice nodum deesse diceret, disceBsit Vi- 
tziua^'), G. Dindorfius auleni et egregie illa ac rectissime 
«lisputala esse dixit^"^ el ea «luoque in re tum quidem lemporis 
Hatthiaeuni secutus est ut pcrinde atque ille quae anlecedunt 
versui 1559. geuuinis adnumeraret^"^), ideni quod ante Din~ 
dorfium feceral Botliius. Potuit igiturDiana intercedere: nec 
tamen ea dicere poLuil quae attulit Aelianus, cervani Iphigeniae 
luco substitutam Graecorum iu manibus se posiluram esse, 
quaiu cervam Graeci inimolanles fore ut immolare sibi vide- 
renlur Iphigeniam. apparet enim ibi id egisse Dianam ut falleret 
Graecos, sed quam causani habuit fallendi? num est ubi vir- 
ginis immulalionem Graecos postulare viderimus aliani ob cau- 
&am nisi dea quam conceperat iram ut placarent? dea auteni 
postquam noluil Iphigeniam immolari: rur hoc celabantur 
Graeci 1 etsi igitur quae Aelianus cilavit 0))lime cum eis con- 
cinunt quae sunt I. T. 783 sqq., 
_. e^ce^oi' dvtidoiiad [tav &sa 

^fei I doxdiv ic ^^«C o^v ipdayavoy ^altlv, 

" tit. eiusdem trag. vers. 28 sq., quandu quidem ibi Agamemno 
votum Dianae dehens fingitur, quod votum exequi videri debet 
sibi ceterisque (cf. [. T. 20 sq.): nullum lamea unquam locum 
isti versus babere potuerunt in bac tragoedia, et qui primus hoc 
intellexit, Firnbaberus^"'), eximia dignus videtur laude. 
Ceterum es eis quae buc usque dispulata sunt nullo modo con- 
fici poterit ut ne spurii quidum epilogi reliquias tstis versibus 



">') 1. 1. I. pag. 11 ai[. 

"") Enrip. Iragg. ed. Oson. ITI. pag. 43». adn. b. 
^*) Nudc, Dt aapra iDdicBvi, ([uoad geauina a apuriis diNlingaei 
lOBi iliorDinqae diaceasit seatentiaia. 
'.."°) 1. 1. pag. XX. fruatra illod Graecos ralleadi roiiKiliani ii 
Jartsch. in ceasnra illa suprn laudata psg, m. 




I 




Aelianus nubis Iradiiiteril^"), quaiiquam iliud de prologo sd 
pusitido cummentuin lubenter G. Dindorfio^'^) et Vitzio* 
condunaverim auctonbus. 

Cum igitur in f^ii essem ut Euripldi tribuerem quap. versid 
1568. antecedunt, metrorum quaedam confurmatiu impedimentH ' 
fuit quominus exequerer quod slatueram. tam enim in hac 
quam in allera epilogi parte quicunque leguntur triinetri iam- 
bici perpaucos babciit pedea quos vucant solutos, prioris autem 
partis trimetri quam diligenlissime et accuralissime compositi 
sunt, quamcunque respicis rem. Alque in altera quidem parte, 
quae trimetrus continel quinquaginta tres, pedes suluti, si unum 
illum eicipias nominis proprii inferendi necessitate ortum, uc- 
currunt se\, quorum e nnmero segregaiidus cst is qui inest 
veraui 1572., to &vfta rod' o ye aot, quem egu quidem ne 
interpulatori quidem tribuens perinde ac Pursonus mutaverim 
cum hoc, To d-vfta rovif' o aoi'-"*). priori auteni parti, tri- 
ginta quinque '-^'^) iUi quidem cumplexae trimetros, pedes 8Dlad| 
quatenus hac quidcm in re nnlla ratio habenda est nominia 
propriurum, insunt duu. Quod contra in prolugi lambis nn 
sexaginta sex sivo sexaginta quinque habes trimetros, quibi 
sulutiones insunt undecim-'^), porro in ea fabulae parte c 
coQtiuetur versibus 402. — 542. septimum quodque hemistichiioBl 
praebet solutionem , in eo denique loco qui est vers. 1434.— 
1474. iu altero quoque versu in pcdera sulutum incidis. totius 
autem tiagoediae si pcrvestigabis quaecunque et genuina sunl 
neque ad epilogum pertinent, in tertio quoque trimetro ianiblcu 
deprehendes solutionem. Vides igitur epilugi utramque parteu 



*") vid. hui. iib. pag. 185. 

=") edit. 0\. yol. III. pag. 439. fldo. a. cf. hui. lili 
>"| 1. I. I. pag. 12. 
>") via. Pors. 1. 1. pag. XXII. 
^") Apparel enlm aedHdendunt esse versam 154a 
"• ) Nec hic neo uaqnnm in hae ralione eos dmi 
nomina proprtn pBrtiueDt. 



177 

talem praestare iin-lrurum tonrormationem rniatis mirum quaii- 
tum distat tam a rcliquae liibulae quam a ceterarum Euripidis 
fabularum quaecuuque huius quidem actatis aunt iambicorum 
versuum com|iositione^"): quam disLTepaDtiam tanti ego qui- 
(lem momeDti esse puto ul non suluin iniseram illam alteri^i 
epilogi iiarlem sed etiam priorem, liaud IndigDam illam quidem 
nostru poela, Eurrpidi abiuJicem. quanquam quae versum 1532. 
secunlur utnim omnia pro apuriis habenda an aliqua cx parte 
Euripidi tribucnda sint ego quidcm non diiudiccm. forsitan cum 
Nauckio quae versui 1540. antecedunt genuiua duiteris. quibua 
interpolator postquam genuiuuii fabulae finis intercidit adiun- 
xorit lincm suo Marle refectum. 

Quae autem in priore parle admirationem habuit solu- 
tionum raritas profecto magis est mira in allera parte epilogi, 
quippe quae ceteroquin prorsus deformata est metrorum vitio- 
sitate. Prae ceteris enim hanc alteram partem spuriam dicere 
non est qiiod dubitemus, quamvis sinl qui obloquantur. Grup- 
pius-'*) enim Firnhaberus et Weilius ut totius fabulae 
obtinebant inti^gritatem^'°) ita ne epilogi quidem sollicitati sunt 
immanitate. Vitzius autcm ab Euripidemaiore inventam et in- 
ciihalam banc exodum ad linem perductam esse censuit ab mi- 
nore Euripide, tiim quae nunc quidem inessent vitia irrepsisse 
ei visa sunt illius qui turbatae fabulae mcmhra disiecta in or- 
diiiem redegissel vel refecisset mctrici librariorumque inertia 
ac neglogenlia "-"). 



'") Mirandus cst Firobaberus (1. 1. pag. 2\i4.), qui fuisse eauque- 
ir quos iu luii: vxudo solutiuoum oOeaderit luagaua nuiaeruii. nei! fu- 
Qt ojiiuor uec esae putueraiit ijui hanc quideia rejiruheusioueia meru- 

"■) Ariadn. jiag. 513 sq. 

*'") vid. hui. lib. pag. 1!). GenuiDani esse haac exodDm prteter eetergi 
Lf. WittfiiD cgntenJeliat achulaslico libellg ie IphigeDiaa Aotideugi* 
toilogo Higae a. [S43. edilg, queul iaspicere uuhi qod couligit. 

"») 1. r. 1. pag. 14. coH. pag, 13. iii. 





— 178 — 

Occurriint autom iu hac allera epilDgi parte )iraeti 
Lrurum vitia sermnnis quoque et dictionis peccata salis tuult^S 
seil jgravissiuia reprehensione diguae suut eae inepliae 
praeler sacrilicii ilescriptioneui turpata esL tutius epilogi cai 
positio. 

Ac metroruiu quidcm ilefui^mitiitem, quam primuB omi 
aute oculoH posuit Bremius^^'), prac aliismit^are conati 
Porsunus et Hennanuits, (jua in re magnum sibi pan 
plausum, ut consentaDeuni est, Gruppii Fimhuberi Vitzii'*^] 
cuius ipsius iiaud parva fuitioterpolationis vestigia confundeai 
opera, Weilii. Scil ut oonnuUu vitia concedaiuus librarioi 
metricorumque culpa illala essc, plm^iuia uegu aliunde nata 
quam inortia ipsius ilHus bumiDls a quo prufectus est totas 
fabulae fiiiis. Qimtriini cetcra quae insiint vitia ita suot 
parata ut optime concinant cuni tur))itudine metroruui, 
olfeni^innes onines toilere nttn poles nisi spuriuni nulloque 
vel ab miuore vel ab maiore Euripide profeclum dicaa tol 
locum, unde necessariu ultru quamvis invitus in senteRtiam 
cidis Pursoui reliquorumque. Adscribo nunc vitiosissimoi 
versuum quos nulliiis metrici manu pulo turbalos esse. 
V. 1573. OTqaiog t' *^%amv j^ya (i i /j, v wv Sva^ 

OfiOV. 

V. 1580. I^ot 6i r' alyog ov fiiXQot' elc 
V. 1584, /?o^ d' leQBvg anac 6" aTi^^tiai 
V. 1 589. tjg aifiati ^ (i> fid g i Qcci vEz' aqdijp 

^■fov. 
vers. 1592 sq. oQate TijvSs 9-veiav ^v ^ it^fog 

■rTQOvihrjxs ^Wftlav ti.a(f'oy OQSidqofiov. 
V. 1506. '^dfiog ds tovt' iSe^aTO xul niovv ovqi 
legem illam notissimara de quiuto pede trimeLi'i iambici 
deinceps habes violatain versibus 1611 sq., 

ot^tovrsi #' ovg tfikovatv. tjfictQ yaQ rode 
&ayovOav «(tJe xal jlXsnovaav naiSa ffijc. 
"') I. 1. [jag. U2 sqi(, 
'") vid. i. lll. [lug. 10 sq. 



179 



I Ainiililer iietcavit falsariiis v. 15S9. et v. 1623., 

Xe^ ^s t!s Xa^ovOav tofds n6i}%ov veayer^. 
amist autem, ut par erat, in nuinerorum vitiosorum enumera- 
tionc eua versus qui aut lalibus imbuti sunt vitiia qualia ne 
iaterpolatori quitJem triLui possuut aat minoribus adTecti sunt 
mendis, qualia Euripides ipse non vitabat. 

Nec non in sermone quo poeta iste auKiUaris, nt ita dicam, 
est merilo oireudimus: quarum asperitatum ia numero 

aliis haec posui merito in istum liomiaem coaFerenda. 
V. 1568. 6 ndiq 6 IlijXeiog. qua articuli repetilione nilii] 
moleatiua cogitari potest. 

V. 1594. ravtr}» ^alitSTa Ttjs -Koqijg aand^ezai. 
De superlativo comparalivi locum obliaente quoniam quam in- 
tenderunt litem viri docli nonduin composuerunt nec quum 
Graeci hac de re sibi praescripserint legem a<lhuc ita eruerunt 
ut omniiim sit (te ea consensus, ego quidem dubilavi in hoc 
quoque loco ut in falsarii vestigio oftendere. tamen non potui 
Qon denuo suspicionem excitare. profectu enim ost apud bonae 
aetatis scriptores ubi ferri possit superlativum comparativi loco 
jiositum, si quidem cur hoc cum iilu mutatum sit cognosci pot- 
.ast causa aut cugitari potest explicandi ratlo. quibus locis ne- 
«oiu an non praeter notissimum illum qui est Andrum. 6. et 
praeler Andr. 639. aliosque adnumerandum sit hoc lidhaxa 
tijg KOQtjg. sed cum iafurioris aetatis liominea dubitari non 
'poEsit quin consulto quamvis refragante senteatia superlativum 
comparativi luco posuerint, cuius satia multa exempla prueter < 
alia attuUt Nauckius Observ. critt. pag. 15., ct priuris aetatis 
scriptoribus satis antiquo tempore identidem tale <]uid illatum 
esse et buius quidem epilogi scriptorem hoc vitium admisisse i 
conscntaneum videtur. 

Exempla vide apud G. Hermannum ad Elmsl. Med. 67 1 
sq., apud eundem Hermannum ad Viger. pag. 718 sq., apud I 
Nauckium 1,1. quo ex numero superlativurum ego quidei 
probaverim haec. II. I. 505. laxv/^oQiOTatog aiXiiiv. Euni. 31 

xat vvv TVXfiy (it <^^ nqi» ElaoStav [ioxgi^ aqtc 
12" 



l^, 



1 




4 



— m 

Soiey. \nlig. li)0. xdlXiajop twf nQOce^MV.--") Soph. 
B4. xo Cijy ynp, w ?rc(, tcaviog jjdiazoy yiQog. Hdt, II. : 
SQXOftai di /rfQi AiyvTitov fiTjxvytov zbv Xoyov, oii nXf%^\ 
ma &u)hfiaaia txti ij aXXi} itaaa X^^SV- '"'"'c. I. 1. 1.! 
a^ioloywiaTOv ibiv nQoy^ysvtjfihxov. cf. ). 10, 3. ^xeiVijfi 
fdsyiOTTjV yevEiSiyai rtuv /rpo arr^g. I. 50. 2. nXij&ei ^e->1 
yiWij dij xwv ^po avTijg yByivrjTOi. Dion. llalt. A. H- I. 24, J 
itavToq ftdltara &edig itiiiwtaTov. retinuerim neque tanie&:i 
probaveriin reccntiorum scriptoruni haec: Philemon. 
com, IV. |)ag. 63. &avElv aQiOTov iaiiv^'^^) ^ ^^v d&lioisi!t 
Ephor. fr. 27. ap. Macrob. Sat. 5. 18. tovtoh di tqv < 
(lacog orSiv txofiEV alTtiuzaTOv elnuv tj Tovg sx JiaSf^ 
XQtioftovg. Apoil. Rh. [II. 91. nii^oiTo xev vfifti (ia,Xt<n 
ifioi. Deraophil. Orell. opusc. senl, I. pag. 44. fiyov fidlia 
ffihovg Tovg iii<pt,XovvTag Tijv tpvxrjv ij ed at5fia. 1'orpfej 
epist. ad Marc. 7. ftox^Biv aQiatov elvai avdQt zs i 
x,al yvvatxi ij i^otdaiveiv Tf^v ipvx^v vtco T^g rjdovijg J[ 
XoifthijV. epist. ad Marc. 8. fiByiarog 6e G^log tov vvv i 
TiQOKEiftivov ev oida v.al avTog wg ov» av yevoiTO aXiM 
at corrigenda mihi videntur haec: Odyss. XI. 4S3. 
ji%iKXev, ovTtg dvijQ TiQOitdqoiSe fiaxaQTaTog ovr' oniaiH 
Hdt. II. 103. Eg TOvTovg 6e fioi doAii xai ov nQoathron 
drTTitia^ai 6 AlyvjTTiog OTQaTog, nlii nunc duubus suadei^ 
tihus codtcihus omiltitur ov. Ildt. III. 119. og xai. dX^Ot 
TQitiiTaTog Toi Tcdv iraiSiiJv xai ^aoov viexaqiafiivog •ct^ 
dvdQog ioTi. 

In numero igitur eorum lucorum quos secundo loco posdl 
habendum est nostrum TavTTjV fidXtoTa TTjg Jiogijg a(77nf-'1 
tfTat, si quidem anljo modo probari potest quod excogitavitl 



">) adde vcrs. 1212 sq. 

tCQIi duaTVj-iOidiiiv 
xfltv&QV ^Qna tav nagilSovaaiv oJaJv. 
Phil. 1470. sq. oi iftior* riuj' ttqIv tvTonm: 

"') utsi fiirle ctiain hic legeQdum sst bqhoi- iativ. 




- 181 - ^™ 

rSlotzius. /laltara aii prononiRn rarzrjv acceilere, ^enetivum 
autem r^g y-OQij^ refere.ndum esse ad verbum aanaC^Exai, quod 
cum vira iisiirpaveril verbi a^Xdxxea^ai tum eiusdem secutum 
sit rationem, 

Vcriim hacc hactenus. porro autem sermoDem eiami- 
nantes in eu ofTendimus quod est v. 1604., 

jiEfiTtEt S' '^yafUfivwv fi' Saxe aoi tpqdaai lade,' 

».de quo soluecismo nou est quod dicam, sicut verbum illud ho- 
Dae quidem aelatis scriploribus inusitatum quod est onfiTtzazo 
V. 1608. notasse saLis habeo. 
Sequitiir ut quae ille admisit enumerem dictionis vitia. 
Ac )irjmo quidem loco notauda videlur pervcrsa isla dicendi 
ratio quae est vers. 1568 sq., qua non tam coniungunlur quara 
^K* commiacentui' diversissima , nisi forfe cui h xvxXqi ^MfiQv 
^B^eois scrihendum videtur. 

^^B Prae ceteris dcinde mentione digni videntur vers. 159S sq., 
^f^t^qiubus bis deinceps altera persona imperativi occurrit cum pro- 
^Hj^omine coniuncta indelinito, 

^P JFpog %avTa Trag zig d«poos aiqe vav^dvrjg 

Xtuget te Ttqos vavv. 
Miram hanc dicendi rationein neque in ulla quae vere Euripidis 
sit Iragoedia aut in eius fragmenlis neque apud Aeschylum us- 

»<|uam aut Sophoclem reperire me raemini. nullo modo enim 
Iluc referendum estid quod eal Bacch. 173., 
iiw Tig, eladyyeXi.e Teiqeaiag ori 
Ifjrei vtv, 
M Bacch. 346 sq., 
areix^TO} rig log rdxog, 
ei^^v Si 9ditovg zovd' 'iv' ot(ovoayt.07tei 
ftoxlo7g rQiaivov VidvdTqeipov ffinahiv. 
ibi enim quae priore loco lierl iubentur universe cuilihel man- 
dantur eorum qui adstant, deinde aulem, poslquam unus eslllis 
paratum se ostendit ad esequenda quaecunqiie impereolur, sin- 
gula mandantiir singulo. Ut igiLur quae noslro loco iaest li- 
^L . centia aliena vidclur a sevcr» truuLcoriLm aiisteritale ita conveni 



I 



— 182 — 

bumili vulgaris semoms consuetuiliiil, quare usurpala cral 
AriBtophaiii, qua ile re compara Av. 1186 sq., 

X<ri^£i Sevqo naq VTitjQirijg- 
t6^£ve naiB, aq)€v36vi]V ■cig fioi dozio, 
ibid. imOsqff. 

dli.a (pvkane Ttaq 
aega ncQtviiftXov, ov "EQe^og srexeTO^ 
fi^ 06 la&ij Qeojv i(s ravzt} TieQwv 
a&QU de TL&g xvnlni ax.ofrbJv. 
Neque inferioris aelatis tragici vel qui anliquam tragoediara iniH 
tati sunl laxam illam dicendi ralionem severae orationi immi-^ 
scere cavtsse videntur. lestis est qui Hheiium tragocdiam Bcripsit^, ' 
cf. Rh. 685 sqq., 

XO. 7tii.ag t&t. nale Trag. 
HM. rj av dij 'Pijaov x.aTf'xiag; ai.la tov xievovvza ae; 
OJ. IfJxe jrag tig. HM. ov fiev ovv. HM. c, (piXlOf I 

SvdQa fiij »ivijg. 
HM. xai Ti 6ij to af^fia; OJ. fHolfioi;. HM. ffia&ov "oxtiM 

Ttag doQV. 
HM. ota&' Ofcoi fiejiaaiv av5Q£<;\ OJ. lijSe utj xatBi- 

Sofiev. 
eqne nag xcrr' Ix^og oviiijv. 

Quae cum ita sinl, versus 1598 sq. non |jossunt nou satisJ 
certo indicio esse recenlioris poetae. qnod autem illud quod est^ 1 
^^ &dQaog aiQe inlreqnentem loculionem dicunt Bolhius et Har-' 
^L tungus, unde facile quis, praescrtim cum taceant ceteri eililores;,-] 
^H novum indicium petat interpulaLionis, compara quaeso haec So-^>^ 
^H phoclea, 

^H 0. It. 914. i->pov yaQ aiQei ^vfiov Oldmorg ayctv 

^^B Xvtratai naVToiaiaiv. 

^^m Ai. IU66. nQog zavra firj6ev Seivov e£,dQrjQ fifvog. 
^^K Trach. 147. (to vsd^ov) Ijdovaig afioxdov e^ai^Ei ^lov 
^^k Tripliciter denique olTendendum est in veTsibua 1605 i 

^H primum enini, ne ad puli-em referanlur quae ad liliam pertineaj 
^H careri nnn pottst iliserte addito Iphigeuiae mimiuL-. deindj 



aulem verhi inlinili Ifmpus iiraesfiis kiyuy friTJ mn! |nilnsl 
iuxla aoristum teni]ius (pQaaai, (|uuii ideiu cadiL in ea verba 
'|uae sunt wqei el iaxev, '|Uae terlia olTeiisio e^t. 

[» singulis cuius<]ue generis qui tain varie delitiuit niaximo j 
opere mirandus esset, si Tugisset Tituperationem in lutius 1'abulae 
composilione. neque lamen ipse secuni epilogus liisrrepal. 
Primum enim qiiae nunliu tributa est sacriliciidescriplio miscre 
co laboral iiuod Acliilles non icttim mortiferuiii a virgine urmis 
(lefendens inti-uducilur seil virgineam hostiam Dianae taniiuam 
commendans omnique modo sacerdotem adiuvaas in immola- 
tione. an vere talem se praestitisse putaniliis libi viiletur idem 
Achilles qui modo discessit immolari virgiuem se non passurum 
esse professus? immu non pututt tam paruni sibi conslans esse 
Euripides, quod ul nobis persuaderet frustra contendil et labo- 
ravit Firnhaberus^^*), iiuanqirani recte hoc concedemus, ul 
a Uberandi consilio exeqiiendo Achillem destitisse pulemus. 
neque ineptissimam nulloque modo probandam es.se hanc Achil- 
lis desoriptionem negavit Vitzius, ([uare, (|Uoniam servandum 
epilogum ideoque tuqiissimis vitiis purgandum sibi pruposuit, 
sicut alios versus liac in fabulae parle ab antiijuo suo interpu- 
latore inculcatos esse statiiil, seclusit versus 1568 sq.^^), qua 
in re nihil illum profecisse cunsentaneum esl, si i|uidem alia 
vitia eaque maxima secludendo lolli non posse supra munui-^'). 
minime vero, cetera hoc loco ut praetermitlanius , hos quiilem 
versus ab interpolatore adilitos esse vei-i simile videtur, proplerea 
i{uu<t, re vcra si Eu^ipides quam Acbilles habut orationem L\il- 
chanti tribuisset, Pelidae mentionem ita ab aliquo additam esse 
ul illius lierent verl)a iiuae saccrdotis fuerant paruin probabile est. 

Deinde quod tutius epilugi attinet conipositionem, nego ah 
Euripide in extrema fabula praeter nuntiuni ab Agamemnunc 
iussum ipsum quoque Agamemnonem introducliim esse, quoniam 



"') 1. 1. pag. 236 sqq. 

"•) 1.1. I. pnB, 13-™tl. II. poR. 1 

'") vid. hui. lib. pag. 1"&. 




184 



cetens narrentu^^H 
emiltit i]untiuia.'^H 



Dimis ridiciile qui ipse slutiui seculums est, ut cetens n 
ea qiiae iJlo nemo aptius exponere potest, pruemiltit nuntiuia.i 
vides igitur me adsentienlem Bremio^^^), sicut ceteronim plu- 
rimi eum secuti sunt, qui aulem ineptae illias dispositioniG tu- 
telam gerere conali sunL, Firiihaberus"^ et Vitzius""), 
ne Terfao qiiidem illud tetigerunl iii quo cardo versatur reniin,'] 
non sua sponte nuntium in scenam prodire sed iussum ab ipsa'jl 
Agamemnone. Duplici autem ratione nb Euripide hanc exodunsl 
institui potuisse apparet — aut enim nuntium fecisset 8pon(#.a 
venientem, sponte narrantem, post quem Agamemno in 8ceoan> J 
prodiisset nuntium adesse nescieus, auL unum tantum i 
duiisset saciilicium (juomodo evenissel exponcntem sive 
memnonem sive nuntium — : sed quani huic quldem cpilofK 
adhibilam videmiis rationem ab ineplissimo illo quidem hom 
cui ceterac debentur inepliae plane innumerabilps posse \ 
fectam esse concedo, ab ipso Euripide inventam psse iten 
itenimque nego. 

Constat igitur fere tolum epilogum spurium esse. Neqd 
tamen, si duas illas quas supra delinire conalus suni inter | 
comparabimus partes, utramque earum non posse ab unoei 
que interpolatore profeclam esse uegabimus. nuUo enim mot 
casu faclum est ut quae modo enumeratae sunt ineptiae i 
lenore sese excipiant inde a versu 1567., quae antecedunt vei 
sui 156S. paene uullam praebeant offensionem. etsi igitur { 
quod solutionum mullo minor numerus ulrique inest quam i 
liquis fabulae parlibus haec epilogi membra DUodani inodo iDtl 
se haud dissimilia sunt, alli tamen interpujatori prior pars, i 
altera tribuenda esl. Prior autem jiars, quanquam quo ted 
pore addila sit non potest accurate deliniri, quoniam tam j 
Alexandrino aliquo cuiusvis saeculi qiiam ab homine Euri|d 
fere aequali componi potuil , tamen nun diibilo quin m 
Euripidem non habeat auclorcm. hoc cerle lcneiidum e 

"") LJ.pag. 155. 
'") 1. 1. png. 2S9sq. 
'">) l.l.l. p.(. H. 





— 185 — 

WpOBse al) eo qui liaiic t;|iilogi ]iai-te[ii coDsc.ripsit eas quoque in- 
I euiiLis et mediae fubulae parles iambicas profectas esse qitas 
sm quamque loco trlbui Eiiripidi minuri. narn quae metrica 
conrormalio est reliquae fabiiJae, cuius qaascun((ue inBpicis par- 
tes iambicas aversibus iambicis epilogi abhorrere supra ilemon- 
sLravi, eadem obviam fertur illis quoque partibus. iiias autem 
an cpilc^i hanc partem Euripides minor composuissel cum milii 
diiudjcandum essel, non erat causa ambigendi, quoniam qui ce- 
lebris Euripidis aliquam fabiilam eo consilio ut subiUiusnomine 
eam in scenam pruduceret sive absolvit incohatam sive per- 
, fectam amplificjivil dubitari non potest quin melricam quoque 
■^uam poeta ille secutus est tenuerit conrormationem, 
K Uis igitur perpensis de iure haec slatuere milii videor. 
Quoniam maior an ininor Euripides hanc fabulam ad extremum 
linem perduxerit nullo modu cognosci polest, .\eliani illi versus, 
qui quin ex epilogo aliquo desiimpti sint nun est dubitandum, 
num ex eo epilogo quo fabula inslructa fulL primo desumpti ab 
Euripide minore profecti sint an alius sint inlerpolatoris, qui 
deperditi epilogi refectioni iu codice ab nostrorum codicum ar- 
cfaetypu prorsuE alieno operam dederit, non potest dliudlcari, 
quare eorum non est causa cur amplius rationem babeamus. 
quo autem inslrucla primum in scenam prodiit epilogo post- 
quani infelici aliquo casu fabula prlvata est, truncato sive ipso, 
ut ita dicam, prlmo arcbetjpo sivc apograpbo aliquo codice qui 
nostrorum cudlcum archetjpus factus est, novae exodi addendae 
negolium homu aliquis suscepit grammaticus, qua in le Hecubae, 
iit videlur, quandam parlem sibi sumpslt imitandam. sive autem 
ad fineni non perdiicLum est boc opus sive temjwrum inlquitate 
io Bne est truncatum, muHis posl annis antiquioris huius epi- 
logi priori parli aiteram eam qua uunc fabuliic Gnis imponitur 
bomo aliquis adiunxit Ityzantinus, cuius satis accurate cognoscl 
mihi videntur vestigia. quoniam autem ab Ifibigeaiae condicioue 
inDianae ara muriturae paullum distare viditI'olyxenam sanguine 
suo Achillis manes placaturam, non est mirandus Ille quidem 
k homo quod Hecubae eam parleni qiia Polyiena quo raodo mor- 



leui subieril namtur u^que adeo inutalus est ut ail l^t^iliuni 
adiluda sil: ijuis eiiim quaeso nisi iniitRudo prorsus iletlilus 
Byzantinus homo eo proceiiere poLerat perversitatis ut Achillem 
iuvenem, i|uem Euripides defeusorem atque amatorem Ipbige- 
uiae (lescripserat, ad iNeoplolenii exemplum crudelem yirginis- 
que morli intentum lingeret reliquae fai)ulae ac singularum par- 
tiiim coucinnitatis nuUa habita ratioue? ceterum, ilerum ut 
inspiciamus metrorum coiiformationem, aetatis inde petuntur 
indicia satis-recentis. etsi enim iambicorum numerorinn non- 
ilum interiit iiotitia , prosodiacae tanien artis paullatim evane- 
scunt leges, quibus auteni in rebus tragica ars discivpet cum co- 
micorum consuetudine, tragico poelae i|uid liceal, quid non 
grammaticus duHo modo habet cognitum. inde iongae el bre- 
vis syllabae passini immutatio, inde parvus ilJe numerus s 
tionum sed et anapaestorum quoi|ue usus nulji plane legi 
slrictiis, inde denique Forsoni canon varie negleclus: quibus ii 
rebus mirum in modum cum lioc epilogo Iphigeniae Aulidenai^ 
concinit ijuod in codice Palatino cuin excipit Danaes exordiui 
nemiui noslrum non spurium visuni quamvis niinus aperl 
viliis laborans. el ibi quoque quamvis soluliones ins 
paucac, ncque anapaesti desunt in mediis versibus m 
labae longae ampUorum vocum uitimae creticis vocabulis ant^ 
cedentes in versuum linikus. occurrunt enim in trimeUJ 
undequinquaginta pedes soluli duo, lolidem autem anapaestij 
Porsoni canouem aspernatae dipodiae. denique eas partes 
inspicimus quibus melic^is numeros a])paret expressos e 
eadem otlendimu^ inerlia paene incredibili utroque in Iogo. 

Quae cum ita sint , Itcet opiiior hanc fucere conieclun 
ut priorem quidem huius epilugi partem qui deperdito ^ 
epilogo composuit quo tempore vixerit negem ullo modo a 
ratc deliniri posse, scd atteram partem ([ui supplevit nou d 
f|uin et homo fuerit ineunle vel ipsa Byzantina aetate muH» r 
centior el eorum qui Iphigeniam Aulidensem qualis ad nos pe( 
venit varii varie traetarunl, si siugulorum codicum excipias copJ 
rectores, fere ullimus. 



^M 



v^uoniam nunc in finem disquisitionis perductus eo per- 
veni ut ex computatis et inter se comparatis singulis locis de 
totius fabulae condicione quid statuam mihi dicendum sit, primo 
loco moneo ab Euripide fabulam non omni ex parte absolutam 
et ad finem perductam esse neque ex ipsius fabulae forma ac 
condicione colligi posse, si quidem neque quis versus illos ana- 
paesticos (vers. 590. — 597.), omni modo illos quidem necessa- 
rios, composuerit diiudicari potest et quae nunc iinem fabulae 
imponunt quin factae iacturae compensandae causa addita sint 
non potest dubitaii, cetera autem eorum quibus careri non pot- 
est aut ita comparata sunt ut de iure Euripidi abiudicari non 
possint aut lacunis sive expletis sive adhuc hiantibus deformata 
sunt talibus quales ab Euripide non sunt relictae, neque quali- 
cunque argumento aliunde petito suaderi aut scriptoris cuius- 
quam testimonio. quae cum ita sint, minori Euripidi, quem id 
agentem ut Iphigeniam Aulidensem in scenam produceret fa- 
bulam a maiore Euripide non omni ex parte absolutam perpo- 
lisse et ad finem perduxisse coniecerunt, ego quidem dubitavi 
quicquam tribuere nisi quod non ab ipso Euripide profectum 
esse ipsius fabulae monstraverit compositio, unde in antiquis- 
simi interpolatoris locum merito illum depressisse mihi videor. 

Deinde quae Euripidi tribui non possunt aut ut adverso 
casu ortae iacunae explerentur fabulae reficiendae causa addita 
sunt aut amplilicandi gratia temere ab interpolatoribus sunt in- 
cuicata aut ab lectoribus sive interpretandi causa sive ad similem 
aliquem iocum in memoriam revocandum in margine adscripta 



fueninl, unHc libraridrum vd c.orreclnrum inscitia io geDuini 
poelae verba recepta sunt. 

Ut igitur ([uid de fabulae refectoribus statuendum tnihi 
videatur moncam, iluos iJlos fuisse. quorum alter vigenlis adhuc 
ac florentia linguac, alter ad exilium ruentis aeqiialis fneril 
cum accuratissime inlellexlmus fabulue epilogo*") tum r«i 
(licione Armalur reliquanim partium. Interpolatores 3 
ile iure Ires diBtiusisse mihi videor, quem in numerum ind 
cidi .|uod ct cx argumentis et ex causis addendi addidameatuni 
genera accurate inlernuscuntm' tria, quae item lam i 
aul apte nulloque cum laborc compositorum aut neglegenterd 
aegre factorum quam sermonis partim splendidi ac vere poej 
et ne ipso quidem Emipide indigni partim frigidi ac gimpU^ 
et ne viliis quidem carenlis inler se diJlerunt insignibus. 
enim ab Euripidea fabulae compositione et personaruin dec 
ptione aliena primum qualia dubitari non potest quin inde o 
sint quod <]ui addidit lacunas esplere sibi visus est, tam omtiAi 
quam metrorum conformatione nec non sentenlia fere Euripiii 
illa quidem insignia, quae adsignare non dubitavi Euripidi 
nori, de quo ul Aeschyli Sophoclis Euripidis Aristophar 
quali el in Euripideis fabuiis in scenam producendis ipsis 'j 
Lemporibns versato quibus ad summum fastigium tam enidil 
quam litterae e.xcitabantur longe aUter ac Vitzium^^') me J 
dicare ideutidem monere me memini''^). dcinde autem qd 
praeterea ingesta sunt addidamenta ex petulantia soloque 6 
plilicandi stndio interpolatorum nata sunt ad unum r 
ita quidem ut argumenta ab ipso interpolatore inventa sut l 
unde deprompta una pars, ex hac ipsa fabula dr-sumptas senta 
tins praebeat altera pars. duo autem iUa addidamentorum f 
nera ut sentcDtiarum incommoditate, ex paile autem metro^ 
minus apta compositione vel sermonis vitiositate a priorigent 



. 15^.— isi6. 



■"I Vld. Uiij, im. jiBf;, Ti. 2.i. 

'") viil. hui. lih. jisg. 2.t. ia. 52, Sl). &3. 128. 



— 180 — 

distinguuntur ita inter se accurate difTerunt eo nomine quod itl 
quod altero loco posui sermonis vitia quaecunque in interpo- 
latorum addidameatis obviam feruntur merito prae ceteris re- 
prelieudenda cuutlnct omnia-^*). hanc igitur causam habui cur 
in eam quam quae inler argumenta ex ijtsins interpolatoris in- 
genio nata et illa ex iiac ipsa Fabula desumpta intercedit discre- 
pantia auadebat sententiam discessenm , ut duos praeler Euri- 
pidem minorem in hac fabula grassatos esse staluerem interpo- 
latoreg, quorum alter, sui iuris homu ille quideni et rectae io- 
quendi cunsuetudinis satis peritus, temporis satis antiqui, alter 
lantum non infimae aetatis aequahs fuisset. 

Euripides minor igitur, cum in eo esset ut pulcherrinnam 
hanc tragoediam, qua antequam praemium cerlaminis auferret 
auctor u vita discessurus erat, doceret in scenam producturus, 
de suo videtur nonnulla addidisse, quibus careri non posse im- 
merito putavit, nisi forte, id quod dubium videtur, etiam versus 
590. — 597., quibus careri prorsus non potest, supplevisse ei- 
istimandus est. quac autcm ab Euripide minore profecta pu- 
tavi manifesto spuria haec sunt, vers. 124. — 132. vers. 959. — 
972. exccptia versibus 963 sq. 

Deinde primuni iacerata alquo in tine truncata fabula'^^) 
sive fere antiquissimo tempore sive Alexandrini aevi aliquo sae- 
culo ridelur refccta esse, id quod acciiratissimc doccri pulo ex- 
odi parte [iriore, quam etsi spuriam esse negari non potest, 
nulla lamen cx parte merilo repreliendi concedeiidum est. 
eidem autem grammatico cui haec debetur exodi pars, vers. 
(1540.)— 1567., clioricos illos versus 764.-767. tribuere non 
dubilo, quippe quibus metrorum recte componendonim ne- 
glegens quidem nec lamen imperita aelas indicatiir. 

Sequitur recenliorum illorum interpolatorum prior, quem 
^um et ab allero modo delinite distiniterim et supra passim 



W >") vid. vera. 22. 93. 342. 598, — 60B. 953. 954. 9G3. 1193. 126i. 
1409. 1131. 

="^) *icl. hui, lib, pag. 185. 



— 190 — 

antnvrrim ^"'^), liic iion est qiiod addam. videtur autem haec \a- 
cukasse, ypra. 23!. 302. v. 338. v. 365. vers. 368 sq. v. 374. 
vera. 413 sq. (vera. 420 sqq.) vers. 440 sq. vers. 773. — 783. 
vera. 805.— 809. v. 925. vera. 981.— 989. 

Sati); ningn» autem tcmpuris spatio interjecto amplilicandi 
munus longius persequendum inter)Kilator ille suscepit recen- 
tissimus, quem ulpnte in fabula tnoquam ipsa fabula augenda 
delectatum et ne iinguae quideni per leges qiiid iiceret, quid non 
satts expertLim npscio an recte lantum iion inlimae aetatis ae- 
qualem dixerim. ceterum dc arlG eius alque ingenio quid sta- 
tuendum milii videatm* cum non liabeam ctir re|>etani^^'), hoc 
loco quaecunque ab hoc intei^polatore profecta esse putavi enu- 
merasse, accurate autem uiide argamentum quodque desumplnui 
viderelur ap)iosuisse satis habeo. sunt autem haec. v, 22. (cf. 
T. 19.). v. 93. (cf. qiiae prosime antecedunt). v. 342. (cf. qui 
proxime antecedunt versus tres), vers. 598,— 606. (cf. qiiae se- 
cuntur inde a. v. 615.). v. 899. (cf. v. 897.). v. 910. (cf, vere. 
933 sq.). vers. 946 sq. (cE. vers. 93S sqq.). vers. 953 sq. (cf. 
vers. 944 sq.). vers. 963 sq. (cf. vers. 884 sq. vers. 905 sqq.). 
vcrs. 973 sq. (cf. vers. 901. 916. 948 sq.). vers. 1191.-1193. 
(cf. vers. 1179 sqq.). vers. 1264.— 1268. (cf. vers. 391 sqq., 
ubi eandem Agamemno eadem de re praestat acerbitatem , et v. 
1381. inprimis autem versus 1267 sq. compara cum vcrs. 531 
sqq.). vera. 1409 sq. (cf. vera. 1395 sqq.). vers. 1431.— 1433. 
(cf. quae proxime anleceduut). v. 1439. (cf. v. 1449.). 

Interpolatorum autem illa opera ami>]iticatam tragoediam 
nescio qua temporum iniquitate denuo malc tractatam et lam in 
iaterioribus quibusdain partibus mutilalam quam line privalam 
a Byzantino aliquo grammatico pro viribas quuntum lieri possel 
oplime suppletam ac refectani esse iride videtur stalucndum 
esse quod el epjlogi pars posterior^^') et qui per totam ferefi 



'") vid. hui. lib. pag, 53. 56. 
'^^ vid. hni. lib. psg. 
•") vid, liai. lib. pag. 




— 191 — 

bulam versuum male refectorum dispersus est magnus numerus 
ingenium et aiiem prodit infimae aetatis hominis. huic tribui 
licet quae non licet alii, scilicet exodi eam partem quae versum 
1567. excipit, deinde v. 464. vers. 535 (sqq.). vers. 635. — 637. 
(vers. 638 sq.) V; 652. v. 748., denique versus illos ex deper- 
ditorum vestigiis male restitutos 665 sq. 1380. 1407. 

Post hominem vero illum Byzantinum praeter correctores, 
quales cuiusque fabulae codices tractarunt, nuUus usquam ex- 
titisse videtur fabulae vindex, etsi ne tum quidem nostrorum 
quidem codicum archetypum vexare desierunt temporum in- 
iuriae, id quod praeter melicas partes pa;?sim misere laceratas 
omnique sensu sententiarumve conexu prorsus carentes ^^®) tam 
lacuna illa in codice Palatino post versum 812. indicata quam 
versiculi versui 1179. vicini nescio qua vi expulsi docet defectus, 
quas lacunas, si tum temporis illae quidem hiassent, vel Byzan- 
tinus homo explevisset. Quod contra varia variis si forte tem- 
poribus in margine sive interpretamenta adnotare sive ex alio 
quo loco desumpta comparandi causa adscribere nunquam desiit 
lectorum seduHtas, in poetae verba autem illa recipere non de- 
stitit librariorum vel correctorum stultitia. sic interpretamenta 
immerito genuinis immixta haec deprehendere mihi visus sum, 
TtdkiGiia TQoiag (v. 777.). v. 1 270. v. 1293. EvgiTtii) (v. 1323.). 
V. 1382., locos autem aliunde desumptos notavi hos, vers. 508. 
— 510. vers. 920. — 923. v. 958. vers. 1162 sq. v. 1327. 
v. 1545. (cf. V. 514.). 

His expositis nisi quod v. 678. librarii errore duo hemi- 
stichia excidisse, inter versum autem 1425. et versum 1427. 
quo prior adfectus erat vitio attractum versum 1426. irrepsisse 
moneo de Iphigeniae AuUdensis forma ac condicione non habeo 
quod amplius dicam : quare fmem facio quaerendi. 



23») vid. hui. lib. pag. 77. 



Berolini apud WeidmanDos (J. Reimer). 



Berolini typis W. Pormetter. 



1 iiiliiiiM^ 

■ 3 2044 085 116 838 


1